Yenidoğanda Uyku ve Uyku Bozuklukları

Sleep and Sleep Disorders in Newborns

Kutluhan YILMAZa ÖZET Sağlıklı bireylerden oluşan bir toplumun temeli için yenidoğan sağlığı temel unsurlardandır. Bu
bağlamda yenidoğanlardaki uyku sağlığı gerek toplumun, gerek sağlıkla ilgilenen herkesin dikkat et-
mesi gereken bir konudur. Bu yazıda, yenidoğan uyku sağlığı ve bununla ilgili olarak dikkat edilmesi ge-
Ordu Üniversitesi Tıp Fakültesi,
a
reken hususlar hakkında güncel bilgiler ışığında bir derleme sunulmakta ve böylece bu konu hakkındaki
Çocuk Nörolojisi BD, farkındalığa katkı sağlanmak amaçlanmaktadır.
Ordu, TÜRKİYE
Anahtar Kelimeler: Uyku; uyku bozuklukları; yenidoğan
Yazışma Adresi/Correspondence:
Kutluhan YILMAZ
Ordu Üniversitesi Tıp Fakültesi, ABSTRACT Newborn health is part of basis of community composed of healthy individuals. In this con-
Çocuk Nörolojisi BD, text, both community and health professions must consider sleep health of newbons. This paper pre-
Ordu, TÜRKİYE senting recent data on newborn sleep health and related issues aims to contribute to the awareness about
drkutluhan@yahoo.com this topic.

Keywords: Sleep; sleep disorders; newborns

KAYNAK GÖSTERMEK İÇİN:
Yılmaz K. Yenidoğanda uyku ve uyku bozuk-
lukları. Ovalı HF, editör. Yenidoğan Nörolojisi.
1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2022.
p.138-42.
U
yku normal beden fonksiyonları için gerekli olması yanında çocuklar için sağ-
lıklı bir büyüme ve gelişme için de gereklidir. Üstelik yenidoğan dönemi bü-
yüme ve gelişmenin en hızlı olduğu dönemdir ve ayrıca yenidoğanlar günlerinin
çoğunu uykuda geçirirler.1 Sirkadiyen ritmi, uykunun süresi, uykunun iç yapısı gibi uy-
kunun temel özellikleri fetal hayattan erişkin döneme kadar değişik zamanlarda olgun-
laşma gösteren bir değişim süreci gösterir. Tüm bu nedenlerle yenidoğan döneminde
uykunun temel özelliklerini bilmek, sağlıklı bir uyku için gerekli yaklaşımları yapabil-
mek ve ayrıca yine bu dönemde uykuyla ilişkili bozukluk veya riskli durumların da far-
kında olmak hem sağlam bebek takibi, hem de hastanede yatan yenidoğanların
prognozları açısından çok değerlidir.
Miadında ya da miadına yakın doğmuş sağlıklı bir yenidoğanda aktif uyku, sakin
uyku ve uyanıklık şeklinde 3 temel uyku-uyanıklık evresi tanımlanmıştır. Bunlara ek
olarak bir uyku evresinden diğer uyku evresine geçişin olduğu ve belli bir dönemin özel-
liğini taşımayan dönemler geçiş uykusu olarak adlandırılmaktadır. Uykunun tanımlan-
masında elektroensefalografi (EEG) kaydı temel verileri sağlasa da gözlerin açık veya
kapalı olması, göz, beden, yüz ve ağız hareketleri gibi ek veriler olmadan tek başına de-
ğerlendirilemezler. Aktif uyku daha sonraki aylarda belirlenecek olan REM (‘Rapid Eye
Movements’: Hızlı göz hareketleri) uykusunun eşdeğeri konumundadır. Vücut hareket-
lerinin görülmesi ve uykunun başlangıç döneminde de görülmesi REM uykusu ile aktif
uyku arasındaki 2 önemli farktır. Aktif uyku evresinde gözler kapalı olsa da dışarıdan
gözlendiğinde yenidoğanda uykudan uyanacakmış gibi vücutta kıvrılma, yüzde hare-
ketler gözlenir. Bu dönemde EEG’de uyanıklıktakine benzer düşük voltajlı düzensiz pa-
tern morfolojisinde bir zemin aktivitesi ya da biraz daha yüksek amplitüdlü olan karışık
patern görülür. Yenidoğanda REM aktif uykuda görülür; REM uykusu normalden az
olanlar preterm doğan bebeklerin ileri aylardaki Bayley II test sonuçlarında, aktif uyku

138
Kutluhan Yılmaz
süresinden bağımsız şekilde, nörogelişimsel gerilik sap-
tanmıştır.2 Sakin uyku evresinde yenidoğanın derin ve
sakin bir uykuda uyuduğu gözlenir. EEG kaydında ise be-
beğin gestasyonel haftasına bağlı olmak üzere trase alter-
nant paterni gibi bir zemin aktivitesi ya da yüksek voltajlı
yavaş patern kaydedilir. Uyanıklıkta ise beklendiği gibi bu
evrede yenidoğanın gözleri açıktır. Vücut hareketleri sakin
yatar hal ile hareketli ya da ağlama gibi durumlar arasında
değişkenlik gösterir. EEG’de ise hareket artifaktlarının ka-
rışması dışında düşük voltajlı düzensiz patern ya da bazen
karışık patern görülür (Tablo 1).3,4
EEG verileri fizyolojik bir değişim gösterir ve bu bağ-
lamda yenidoğanlarda uykunun gelişimi esasen fetal ha-
yattan başlar. Uyku evreleri primatlarda gebeliğin ikinci
yarısına kadar mevcut değildir. Sağ kalım sınırı gün geç-
tikçe aşağı inmekle beraber teknik zorluklar ve nöbetlerin
baskın sorun olmaması nedeniyle klinik pratikte oldukça
erken doğan (22-24 haftalar) prematürelerde EEG çekil-
mesi seyrek olarak uygulanan bir testtir. Bu dönemde EEG
sessiz dönemlerin belirgin olduğu kesintili bir aktiviteden
oluşmakta olup aktif uyku-sakin uyku-uyanıklık ayrımı ya-
pılamaz; 24-26. gestasyonel haftalara doğru börstler şek-
lindeki REM’li uyku evreleri ve nispeten devamlılık
gösteren EEG aktivitesi NREM dönemlerinden ayrılmaya
başlar; 27-28. haftalarda EEG ve diğer özellikler (otonom,
elektrokardiyografi ve solunum) açısından aktif uyku ev-
resi, 28-29. haftalarda sakin uyku evresi belirir. EEG’de
aktif dönemler arasındaki sessiz dönemler kısalarak 30.
haftaya kadar devamlı aktivite ortaya çıkmaya başlar. Ek
olarak, 29-30. gestasyonel haftalardan sonra aktif uyanık-
lık, 34-36. haftalarda sakin uyanıklık dikkati çekmeye baş-
lar. Böylece 30. haftadan itibaren sakin uyku-aktif
uyku-uyanıklık döngüleri ayırt edilmeye başlanmış olunur.
Sonraki haftalarda ise gestasyonel haftaya paralel olarak
TABLO 1: Sağlıklı bir yenidoğanda uyku-uyanıklık evreleri.
Sakin Uyku
EEG Paterni Kesintili aktivite, trase alternant,
yüksek voltajlı yavaş patern
Vücut Hareketi Sakin ve oldukça az vücut hareketi,
bazen irkilme; ritmik ağız hareketleri; iç çekme
Çene EMG’si Düşük tonik aktivite
EOG Oldukça az hareketli
Solunum ve Kalp Düzenli, derin ve yavaş
EEG: Elektroensefalografi; EMG: Elektromiyografi; EOG: Elektrookülografi.
Yenidoğanda Uyku ve Uyku Bozuklukları
EEG paternlerindeki değişim ile uyku-uyanıklık evreleri-
nin tamamının ayırt edilebildiği olgunlaşma süreci devam
edecektir.3,4
Erken doğan yenidoğanlar günlerinin %90’ına kadar
kısmını uykuda geçirirken bu oran miadında doğan yeni-
doğanlar için yaklaşık %70’tir ve bebek büyüdükçe daha
da kısalır. Geçiş uykusu ve aktif uyku oranı da azalır. Eriş-
kinlerde NREM-REM döngülerinde oluşan uyku siklusu
süresi 90-120 dakika iken bu süre yenidoğanlarda 50-60
dakikadır; erişkin uykusunun temel özelliklerinden olan
uykuya NREM uykusu ile başlanması yenidoğanlar için
geçerli değildir ve yenidoğanlar uykuya aktif uykuyla baş-
lar. Yenioğanlarda sirkadiyen ritim gelişmediğinden gece
uyku-gündüz uyanıklık şeklinde bir uyku-uyanıklık düzeni
yerine, 24 saate dağılan 3-4 saatlik uyku, 1-2 saatlik uya-
nıklık dönemleri şeklinde bir uyku-uyanıklık düzeni var-
dır. Miadında doğan bir yenidoğanda aktif uyku-sakin
uyku oranı yaklaşık olarak eşittir. Yenidoğan büyüdükçe
aktif uyku azalır; sakin uyku özellikle gecenin ilk 1/3 kıs-
mında artarken aktif uyku gecenin ileri saatlerinde en uzun-
dur.3,4
YENİDOĞANDA UYKU SORUNLARI
Uykuyla ilişkili sorunlar geniş bir dağılım gösterir.5 Bu du-
rumlar içinde yaşlara özgü olmayan durumlar olduğu gibi,
yaşlar özgü olan durumlar da vardır; bu özellik elbette ye-
nidoğanlar için de geçerlidir. Örneğin; solunum bozukluk-
larının ilk belirtilerinin öncelikle uykuda ortaya çıkması
her yaş için beklenen bir durumdur ancak yenidoğanlara
özgü uykuyla ilişkili solunum bozuklukları da vardır. Ye-
nidoğanlarda sepsis, anemi, infeksiyon, termal bozulma-
lar, beynin gelişimsel anomalileri, kanamaları gibi
intrakranial patolojiler, hipoksemi, metabolik bozukluklar,
gastoözefageal reflü, ilaçlar, anestezi gibi pek çok farklı
Aktif Uyku Uyanıklık
Düşük voltajlı düzensiz patern, Düşük voltajlı düzensiz patern,
karışık patern karışık patern
Kıvrılma vücutta hareketleri; Gözler açık, hareketli ya da sakin
emme; yüzde gülme veya kızma
Fazik aktivite arasında en düşük Tonik aktivite
tonik aktivite
Horizontal hızlı göz hareketleri Açık gözdeki hareketlerle uyumlu kayıt
Daha değişken ve hızlı Daha değişken
139
Kutluhan Yılmaz
neden sonucunda sekonder olarak apne veya hipoventilas-
yon ortaya çıkabileceği gibi, solunum merkezinin imma-
türitesi veya dismatüritesi sonucu primer olarak da
gelişebilir. Prematürenin/İnfantın Primer Santral Uyku
Apnesi postnatal ilk hafta veya aylar içinde ortaya çıkar ve
tanısı en az 20 sn süreli olan ve tekrarlayan santral apnele-
rin veya uykunun en az %5’inde periyodik solunumun gö-
rülmesi ve bunlara neden olacak başka bir uyku bozukluğu,
tıbbi ya da nörolojik durum ya da ilaç bulunmaması, yani
primer apne olduğunun saptanması ile konulur. Termino-
lojik olarak, uykuyla ilişkili apne, siyanoz gibi semptomlar
37. konsepsiyonel haftadan önce başladığında Prematüre-
nin primer santral uyku apnesi, 37 hafta ve sonrasında baş-
layanlar için ise İnfantil primer santral uyku apne terimi
kullanılmaktadır. Solunumun santral kontrolündeki geli-
şimsel uyumsuzluk nedeniyle gelişir ve aktif uykuda daha
sıktır; postnatal ilk gün içinde ve postkonsepsiyonel 43.
haftadan sonra nadirdir.5 Yenidoğanlardaki bu tür primer
santral apneler bir tarafta genellikle 20 sn’den kısa süreli
olan fizyolojik solunum duraklamalarından, diğer tarafta
ise sekonder santral apnelerden ayrılmalıdır. Başka bir
santral apne nedeni yoksa bebek büyüdükçe remisyona
uğrar ancak bu arada desaturasyonlar için kafein gibi me-
tilksantinlerin kullanımı gerekir. Konjenital Santral Al-
veoler Hipoventilasyon Sendromu tablosu ise postnatal
erken dönemlerde uykuda ortaya çıkan bir diğer primer so-
lunum bozukluğu olup solunumun otonomik kontrolünde
yetersizlik ve ayrıca otonom sinir sistemi disfonksiyonu
sonucunda, ileri ay ya da yaşlara kadar gecikebilse de, ge-
nellikle yenidoğan döneminde apneler, siyanoz ve hipo-
ventilasyonu takiben solunum desteği ihtiyacının ortaya
çıkmasıyla kendisini gösterir. Bunlara ek olarak oftalmo-
lojik (tembel pupiller, şaşılık, konverjans yetersizliği, Mar-
cus Gunn fenomeni), kardiyovaskuler bulgular (hasta sinüs
sendromu, azalmış kalp hızı değişkenliği, eksersize azal-
mış kalp hızı cevabı, postural hipotansiyon), gastrointesti-
nal bulgular (ösefageal dismotilite; Hirschsprung hastalığı,
%20), endokrin (hipoglisemi ya da hiperglisemiye yol aça-
bilen anormal glikoz metabolizması), nöral krest tümörleri
(gangliyonöromalar, gangliyonöroblastom) ve termoregu-
lasyon düzensizlikleri (düşük vücut sıcaklığı, sıcak intole-
ransı, sporadik terleme (tek taraflı olabilir) de eşlik edebilir.
Tanısı için uyku ile ilişkili hipoventilasyon ve PHOX2B
gen mutasyonun varlığı aranır.5 ROHHAD (‘Rapid-onset
obesity with hypoventilation, hypothalamic dysfunction,
and autonomic dysregulation’) sendromu ise yine konjeni-
tal santral alveolar hipoventilasyon tablosu olup PHOX2B
geniyle ilişkisizdir ve genellikle 2-9 yaşlarında hiperfajiyle
ve hızla kilo artışıyla başlar.6 Yenidoğan döneminde ortaya
çıkan hipoventilasyon nöromusküler bozukluklar gibi tıbbi
140
Yenidoğanda Uyku ve Uyku Bozuklukları
durumlar veya ilaç ya da madde sonucu sekonder olarak
da meydana gelebileceği unutulmamalıdır.5 Selim Yenido-
ğan/İnfantil Uyku Myoklonusu ise yenidoğanlarda veya
ilk aylarda sadece uykuda ortaya çıkan geçici hareketler-
dendir. İnsidansı 3.7/10000 canlı doğum olup erkeklerde 2
kat daha fazladır. Başlangıç sıklıkla postnatal ilk ay (en sık
15-35 gün) içinde olup birkaç gün ile birkaç ay içinde
(%64’ü ilk 3 aylık, %95’i ilk 6 ayda, %97’si 12 aylık olun-
caya kadar) geçer. Kollar, bacaklar, bazen gövdede 1-15
dk süren düzensiz sıçrayıcı hareket kümeleri şeklindedir.
Saniyede 4-5 defa olan, fleksiyon, ekstansiyon, abduksi-
yon ya da adduksiyon yönünde sıçrayıcı hareketlerdir ve
her bir jerk süresi 40-300 milisaniyedir. Sadece uykuda
(genelde NREM) olur ve uyandırılınca geçer. Selimdir ve
tedavi gerektirmez.5
Sadece uykunun primer olarak kendisiyle ilişkili yu-
karıdaki durumlar değil, yenidoğanı etkileyen her durum
uykusunu ve bu yolla da nörogelişimsel süreçlerini etkile-
yebilir. Bu beraberliğin hastane ortamlarımda ve özellikle
yenidoğan yoğun bakım birimlerinde olağan bir durum ol-
ması kaçınılmazdır. Bununla beraber, yenidoğan yoğun
bakım birimleri gibi koşullarda bebeklerin uyku açısından
takiplerinin sadece görsel olarak yapılmasında pek çok ne-
denle kısıtlamalar ve zorluklar vardır. Böylesi koşullarda
ve böylesi bebeklerde aEEG (‘amplitude integrated EEG’)
ile yapılan devamlı monitörizasyon, belli bir düzeyde de
olsa, beyin fonksiyonlarının devamlı ve objektif takibine
imkan veren önemli bir yoldur. Bu yolla elde edilen sıkış-
tırılmış ve filtre edilmiş beynin bioelektrik aktivitesinin de-
ğerlendirilmesi, sağladığı diğer bilgiler yanında,
uyku-uyanıklık döngülerinin ve ayrıca aktif uyku ve sakin
uyku ayrımının yapılmasına da imkan verebilmektedir.7,8
Bu nevi takiplerde uykuyla ilgili elde edilen bilgilerin de-
ğerlendirilmesinin bebeğin mevcut sağlık durumu ve hatta
ileriki dönemlere yönelik nörogelişimsel prognozu hak-
kında değerli olduğu gösterilmiştir.9 Hastanede yatan be-
beklerde uyku-uyanıklık döngüleri dışında uyku sırasında
solunum ve dolaşım başta olmak üzere diğer sistemlerin
durumunun takibi de önemlidir. Bu bağlamda kronik akci-
ğer hastalığı gelişmiş bebeklerin özellikle uykudaki du-
rumları özellikle önemlidir. Bu bebeklerde sadece uykuda
oksijen ihtiyacı olmasının bile kilo alımını bozması ya-
nında uykuda meydana gelen solunumsal olayların satu-
rasyon ve kalp hızı değişiklikleri ile uyanayazmalara neden
olarak uykuyu bozması ve bunun istenmeyen nörogelişim-
sel sorunlara yol açması beklenmedik bir sonuç değildir.10
Bu nedenle böyle bebeklerin uykularında en azından satu-
rasyon takipleri önemlidir. Öte yandan, sadece prematüre
doğmuş olmak bile ileriki aylarda ve yaşlarda uykuda so-
lunumsal bozukluklar, sık gece uyanmaları gibi uykuyla
Kutluhan Yılmaz
ilişkili sorunlar açısından risk faktörüdür.11 Konjenital kalp
hastalığı, konjenital metabolik bozukluk, neonatal yok-
sunluk sendromu gibi başka tıbbi sorunları olan yenido-
ğanlarda da elbette uyku-uyanıklık döngülerinde
bozukluklar görülmesi şaşırtıcı değildir.12-15 Tüm bunlar
değerlendirildiğinde, bozulmuş uyku-uyanıklık yapısının
varlığının görsel olarak veya aEEG gibi teknik verilerle
saptanması bir yenidoğan için teşhis ve tedavi edilmesi ge-
reken bir sorunun mevcut olduğunu göstermesi açısından
değerli bir bulgu olduğu kadar, aynı zamanda bebeğin nö-
rogelişimsel seyri itibariyle de ileriki dönemlere dair olarak
riski ortaya koyması nedeniyle de önemlidir. Bu itibarla
özellikle yenidoğan hastane ortamlarında her ne sebeple
takip edilirse edilsin tüm bebeklerin hem bozulmuş uyku-
uyanıklık döngüleri, hem de sistem fonksiyonlarının uy-
kuyla ilişkili bozulmaları açısından takiplerinin yapılması
bu bebeklerin olağan takip parametreleri içinde yer alması
gerekir.
Yenidoğanlarda sağlıklı uykunun ve bu bağlamda,
başta nörolojik gelişim olmak üzere, sağlıklı bir büyüme
ve gelişimin desteklenmesine yönelik pek çok arayış olmuş
ve olmaktadır. Bunlar içinde kanguru bakımı, bebek ma-
sajı, ortam ışığı veya sesi düzenlemeleri sayılabilir. Kan-
guru bakımında bebeğin gün içinde anneyle doğrudan cilt
temasının kurulduğu dönemler vardır. Bunun düşük doğum
tartılı bebeklerde hipotermi, hipoglisemiyi, solunum ve
kalp hızı düşmelerinde azaltıcı, sadece anne sütüyle bes-
lenme oranında ise artırıcı etki yarattığı saptanmıştır. Aynı
çalışmalar, bu metodun uyku olgunlaşmasını da teşvik et-
tiğini göstermiştir.16,17 Bununla beraber cilt-cilte temas uy-
gulamalarında kimi olası riskler açısından özenli
davranmak gerektiği de bildirilmektedir.18 Diğer bir metod
olan bebek masajının uzun dönem nörogelişimsel sonuç-
ları anlamlı değiştirdiğine dair veriler olmasa da uygulan-
KAYNAKLAR
1. Mindell JA, Lee C. Sleep, mood, and development in infants. Infant
Behav Dev. 2015;41:102-7. doi: 10.1016/j.infbeh.2015.08.004.
2. Arditi-Babchuk H, Feldman R, Eidelman AI. Rapid eye movement
(REM) in premature neonates and developmental outcome
at 6 months. Infant Behav Dev. 2009;32(1):27-32. doi: 10.1016/j.inf-
beh.2008.09.001.
3. Scher MS. Ontogeny of EEG sleep from neonatal through infancy peri-
ods. Handb Clin Neurol. 2011;98:111-29. doi: 10.1016/B978-0-444-
52006-7.00008-3.
4. André M, Lamblin MD, d'Allest AM, Curzi-Dascalova L, Moussalli-Sale-
franque F, S Nguyen The T, et al. Electroencephalography in premature
and full-term infants. Developmental features and glossary. Neurophys-
iol Clin. 2010;40(2):59-124. doi: 10.1016/j.neucli.2010.02.002.
141
Yenidoğanda Uyku ve Uyku Bozuklukları
dığı dönemde kilo alımı, daha az ağlama, anne-bebek ile-
tişiminin düzelmesi ve uyanıklık dönemlerinin azalarak
uyku dönemlerinin artması gibi katkıları saptanmıştır.19,20
Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde ve hatta ev ortamla-
rında ortam ışığına dair düzenlemeler önemlidir. Gece-gün-
düz döngülerine uygun uyarlamaların veya karanlığa yakın
bir ortam ışığı azaltılmasının hastanede yatış veya ventila-
tör süresinin ya da beslenme süresinin kısalması gibi fay-
dalar ile beraberliği bildirilmektedir; döngüsel
aydınlatmanın, 20-30 gün sonrasında bebeklerde gece-gün-
düz aktivitelerinde fark yarattığı da saptanmıştır.21 Bu uy-
gulamalar yoğun bakım ünitelerindeki preterm bebeklerin
geceleri daha uzun uyumasına imkan vermektedir.22 Yeni-
doğan yoğun bakım ünitelerinde ortam sesi uyanmalara ve
hatta apne ve vital bulgularda dalgalanmalara yol açabil-
mektedir.23 Öte yandan, sadece sesin şiddeti değil, sesin ni-
teliği de önemli olabilir. Müzikal seslerin düşük doğum
tartılı bebeklerde kilo alma hızı, emme ve beslenme ya-
nında uykuya da olumlu katkısı olduğu bildirilmektedir.24,25
Sağlıklı bir uykunun sağlanması için yukarıda ifade
edilen hususlar yanında, bebekler için özellikle güvenli
uyku ilkelerine de dikkat etmek gerekir. Bu bağlamda ev ve
hastane ortamlarında aynı odada fakat ayrı yataklarda uyu-
manın sağlanması ve teşvik edilmesi ilk adımdır. Ayrıca
bebeğin yattığı yatağın zeminin ve üzerindeki çarşafın ve
elbette bebeğin üzerine örtülen örtünün yumuşak ve bol ol-
maması, yatakta oyuncak, koruyucu gibi eşyaların bırakıl-
maması ve ayrıca ortam havasının sigara gibi nedenlerle
kirlenmemiş olması uygulanması önerilen diğer güvenli
uyku tedbirleridir.26 Sağlıklı bir uyku her yaşta sağlıklı bir
bedenin hem bir bileşeni, hem de kuvvetli bir dayanağıdır.
Öte yandan, sağlıklı bir erişkin hayatının temeli yenidoğan
dönemi ve hatta çok daha öncesine dayandığı da unutul-
mamalıdır.
5. American Academy of Sleep Medicine. International classification of
sleep disorders, 3rd ed. Darien, IL: American Academy of Sleep Medi-
cine, 2014. p. 49-142.
6. Özcan G, Özsu E, Şiklar Z, Çobanoğlu N. A Rare Cause of Sleep-Dis-
ordered Breathing: ROHHAD Syndrome. Front Pediatr. 2020 Nov
20;8:573227. https://doi.org/10.3389/fped.2020.573227
7. Shah DK, Mathur A. Amplitude-integrated EEG and the
newborn infant. Curr Pediatr Rev. 2014;10(1):11-5. doi:
10.2174/157339631001140408115859.
8. Korotchikova I, Stevenson NJ, Livingstone V, Ryan CA, Boylan GB.
Sleep-wake cycle of the healthy term newborn infant in the immediate
postnatal period. Clin Neurophysiol. 2016;127(4):2095-101. doi:
10.1016/j.clinph.2015.12.015.
Kutluhan Yılmaz
9. Takenouchi T, Rubens EO, Yap VL, Ross G, Engel M, Perlman JM. De-
layed onset of sleep-wake cycling with favorable outcome in hypother-
mic-treated neonates with encephalopathy. J Pediatr. 2011;159(2):232-7.
doi: 10.1016/j.jpeds.2011.01.006.
10. Joosten K, de Goederen R, Pijpers A, Allegaert K. Sleep related breath-
ing disorders and indications for polysomnography in preterm infants.
Early Hum Dev. 2017;113:114-9. doi: 10.1016/j.earlhumdev.2017.07.005.
11. Huang YS, Paiva T, Hsu JF, Kuo MC, Guilleminault C. Sleep and breath-
ing in premature infants at 6 months post-natal age. BMC Pediatr.
2014;14:303. doi: 10.1186/s12887-014-0303-6.
12. ter Horst HJ, Mud M, Roofthooft MT, Bos AF. Amplitude integrated
electroencephalographic activity in infants with congenital heart dis-
ease before surgery. Early Hum Dev. 2010;86(12):759-64. doi:
10.1016/j.earlhumdev.2010.08.028.
13. Olischar M, Shany E, Aygün C, Azzopardi D, Hunt RW, Toet MC, et al. Am-
plitude-integrated electroencephalography in newborns with inborn errors
of metabolism. Neonatology. 2012;102(3):203-11. doi: 10.1159/000339567.
14. Zeskind PS, Stephens LE. Maternal selective serotonin reuptake inhibitor
use during pregnancy and newborn neurobehavior. Pediatrics.
2004;113(2):368-75. doi: 10.1542/peds.113.2.368.
15. Sutter MB, Leeman L, Hsi A. Neonatal opioid withdrawal syndrome. Obstet
Gynecol Clin North Am. 2014;41(2):317-34. doi: 10.1016/j.ogc.2014.02.010.
16. Feldman R, Weller A, Sirota L, Eidelman AI. Skin-to-Skin contact (Kan-
garoo care) promotes self-regulation in premature infants: sleep-wake
cyclicity, arousal modulation, and sustained exploration. Dev Psychol.
2002;38(2):194-207. doi: 10.1037//0012-1649.38.2.194.
17. Kommers DR, Joshi R, van Pul C, Atallah L, Feijs L, Oei G, et al. Fea-
tures of Heart Rate Variability Capture Regulatory Changes During Kan-
garoo Care in Preterm Infants. J Pediatr. 2017;182:92-98.e1. doi:
10.1016/j.jpeds.2016.11.059.
142
Yenidoğanda Uyku ve Uyku Bozuklukları
18. Feldman-Winter L, Goldsmith JP; Committee on fetus and newborn; Task
force on sudden infant death syndrome. Safe Sleep and Skin-to-Skin
Care in the Neonatal Period for Healthy Term Newborns. Pediatrics.
2016;138(3):e20161889. doi: 10.1542/peds.2016-1889.
19. Juneau AL, Aita M, Héon M. Review and Critical Analysis of Massage
Studies for Term and Preterm Infants. Neonatal Netw. 2015;34(3):165-
77. doi: 10.1891/0730-0832.34.3.165.
20. Levy J, Hassan F, Plegue MA, Sokoloff MD, Kushwaha JS, Chervin RD,
et al. Impact of hands-on care on infant sleep in the neonatal intensive
care unit. Pediatr Pulmonol. 2017;52(1):84-90. doi: 10.1002/ppul.23513.
21. van den Hoogen A, Teunis CJ, Shellhaas RA, Pillen S, Benders M,
Dudink J. How to improve sleep in a neonatal intensive care unit: A sys-
tematic review. Early Hum Dev. 2017;113:78-86. doi: 10.1016/j.earl-
humdev.2017.07.002.
22. Morag I, Ohlsson A. Cycled light in the intensive care unit for preterm
and low birth weight infants. Cochrane Database Syst Rev.
2016;2016(8):CD006982. doi: 10.1002/14651858.CD006982.pub4.
23. Kuhn P, Zores C, Langlet C, Escande B, Astruc D, Dufour A. Moderate
acoustic changes can disrupt the sleep of very preterm infants in their in-
cubators. Acta Paediatr. 2013;102(10):949-54. doi: 10.1111/apa.12330.
24. Standley J. Music therapy research in the NICU: an updated meta-analy-
sis. Neonatal Netw. 2012;31(5):311-6. doi: 10.1891/0730-0832.31.5.311.
25. van der Heijden MJ, Oliai Araghi S, Jeekel J, Reiss IK, Hunink MG, van
Dijk M. Do Hospitalized Premature Infants Benefit from Music Interven-
tions? A Systematic Review of Randomized Controlled Trials. PLoS One.
2016;11(9):e0161848. doi: 10.1371/journal.pone.0161848.
26. Task force on sudden infant death syndrome. SIDS and Other Sleep-
Related Infant Deaths: Updated 2016 Recommendations for a Safe In-
fant Sleeping Environment. Pediatrics. 2016;138(5):e20162938. doi:
10.1542/peds.2016-2938.