Puan Yayınları TYT Türkçe Soru Bankası

güç serİSİ
TYT
YENi NESiL
MANTIK
MUHAKEME
TEMELLi
SORULAR
TÜRKÇE
SORU BANKASI
M. Kemal Atatürk
Bölüm Sonu
Ölçme ve
Değerlendirme
SERTİFİKA
44096 NO
DİZGİ
Puan Yayınları
Dizgi Ekibi
Puan Yayınları GRAFİK

TASARIM
PUAN YAYINLARI
YAYINCI
Tel: 0312 419 07 06
www.puanyayin.com
bilgi@puanyayin.com
ANKARA ÖZGÜR WEB OFSET

Ostim OSB. 1250 Cad. No:24 BASKI
Yenimahalle/ANKARA VE CİLT
Tel: 0507 475 29 68
01
BÖLÜM
Dil, İletişim, Kültür
İletişim, Dil, Kültür - Dillerin Sınıflandırılması ve Türkçenin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri............... 7-8
Ölçme ve Değerlendirme..................................................................................................... 9
Sözcükte Anlam
02
Temel, Yan ve Mecaz Anlamlar........................................................................................... 11-12
Mecaza Dayalı Anlam Olayları............................................................................................. 13-14
Sözcükler Arası Anlam İlişkileri ........................................................................................... 15-16
Kalıplaşmış Söz Öbekleri (Deyim, Atasözü, İkileme) ......................................................... 17-20
Kalıplaşmamış Söz Öbeklerinde Anlam ............................................................................. 21-24
BÖLÜM Tarama Testi........................................................................................................................ 25-26
Cümlede Anlam
Yakın ve Çelişen Anlamlı Cümleler...................................................................................... 29-32
Cümlede Anlam İlişkileri...................................................................................................... 33-34
03
İçerdiği Duygu, Kavram ve Duruma Göre Cümleler........................................................... 35-40
Cümlede Anlatım İlişkileri.................................................................................................... 41-42
Cümlede Boşluk Tamamlama............................................................................................ 43-46
Cümle Oluşturma ................................................................................................................ 47-52
Kesin Yargı ........................................................................................................................... 53-58
BÖLÜM Cümle Analizi........................................................................................................................ 59-62
Cümle Birleştirme................................................................................................................ 63-66
Tarama Testi........................................................................................................................ 67-68
Ölçme ve Değerlendirme..................................................................................................... 69-70
Parçada Anlam
Konu - Başlık - Soru ............................................................................................................ 71-74
04
Paragrafta Ana Düşünce..................................................................................................... 75-82
Paragrafta Yardımcı Düşünce............................................................................................ 83-94
Paragrafta Yapı.................................................................................................................... 95-110
Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı ...................... 111-134
BÖLÜM Çoklu Paragraf ..................................................................................................................... 135-152
Tarama Testi........................................................................................................................ 153-156
05
BÖLÜM
Biçim Bilgisi
Biçim Bilgisi.......................................................................................................................... 161-172
06
Ses Bilgisi - Yazım Kuralları - Noktalama İşaretleri
Ses Bilgisi ............................................................................................................................. 175-180
Yazım Kuralları..................................................................................................................... 181-188
Noktalama İşaretleri............................................................................................................ 189-196
Sözcük Türleri
İsim (Ad)............................................................................................................................... 205-208
Tamlamalar.......................................................................................................................... 209-212
Sıfat (Ön Ad)......................................................................................................................... 213-218
07
Zamir (Adıl)........................................................................................................................... 219-222
Zarf (Belirteç)....................................................................................................................... 223-226
Edat - Bağlaç - Ünlem ........................................................................................................ 227-230
Fiil (Eylem) - Kip, Kişi, Anlam .............................................................................................. 231-234
Fiil (Eylem) - Fiilimsi (Eylemsi)........................................................................................... 235-238
BÖLÜM Fiil (Eylem) - Ek Eylem......................................................................................................... 239-242
Fiil (Eylem) - Eylemde Yapı ................................................................................................. 243-248
Fiil (Eylem) - Eylemde Çatı.................................................................................................. 249-252
Tarama Testi........................................................................................................................ 253-258
08
Cümlenin Ögeleri - Cümle Türleri
Cümlenin Ögeleri ................................................................................................................. 261-266
Cümle Türleri........................................................................................................................ 267-274
09
BÖLÜM
Anlatım Bozuklukları
Anlatım Bozuklukları............................................................................................................ 281-284
10
BÖLÜM
Karma Dil Bilgisi
Karma Dil Bilgisi................................................................................................................... 287-298
Cevap Anahtarı................................................................................................. 301-304

Sevgili Öğrenciler
P ek çok kitaptan farklı hazırlanan elinizdeki bu kitap; MEB-ÖSYM’nin yeni sistemine tama-
men uyumlu olup kolaydan zora hazırlanmış, mantık muhakeme esaslı Yeni Nesil Sorularla
zenginleştirilmiş, tamamen öğretici ve kavratıcı nitelikte bir soru bankasıdır. Konuların iyi
kavranması için oluşturulan klasik sorularla; analiz yapma, akıl yürütme ve yorum yapma
becerilerinizi geliştirecek Yeni Nesil Sorular Türkçe Soru Bankası’nın özünü oluşturmaktadır.
U ygulanabilir günlük yaşam durumlarını içeren, üst düzey düşünme becerilerini geliştiren so-
rular özellikle tarama testleri bölümünde yerini almıştır.
A ynı zamanda bölüm sonlarındaki ölçme ve değerlendirme kısmı ile her bir testte yüzdelik ba-
şarılarınızı çıkarabilecek ve bu yüzdelik başarılarınıza göre değerlendirme yapabileceksiniz.
Böylece ölçme ve değerlendirme alanı ile gelişiminizi takip edebilecek, eksik konularınızı/kaza-
nımlarınızı belirleyebileceksiniz.
N e zaman ihtiyaç duyarsanız soru bankasındaki istediğiniz yaprakları kopartıp her an her
yerde test çözerek zamanınızı kıymetlendirebileceksiniz. Çünkü soru bankasındaki her yapra-
ğın çek kopart şeklinde tasarlanması ile pratik ve kolay kullanım imkânı sağlandığını göre-
ceksiniz.
Başarı dileklerimizle.
“Bir ulusun dili, bütün bilim kavramlarını oluşturacak
şekilde gelişmemişse o ulusun bilim ve kültür alanında bir
varlık göstermesi beklenemez.”
M. Kemal Atatürk
İletişim, Dil, Kültür - Dillerin Sınıflandırılması ve Türkçenin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri Test 01 1. Bölüm
1. Aşağıdakilerin hangisinde iletişim ögeleri bir 5. Alışveriş merkezinde iki arkadaş arasında şöyle bir
arada verilmiştir? konuşma geçer:
A) Alıcı - İkon - Kanal - İleti - Simge - Dönüt Buse: Önce hangi mağazaları gezelim?
B) Belirti - Gönderici - Alıcı - Belirtke - İkon - Simge Cenk: Önce sinemaya gidelim.
C) Gönderici - İleti - Kanal - Alıcı - Bağlam - Dönüt Buse ile Cenk arasında geçen bu konuşma ile il-
D) Alıcı - İkon - Plan - İleti - Simge - Dönüt gili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
E) Belirti - Belirtke - Alıcı - İkon - Dönüt - Bağlam A) Gönderici, Buse’dir.

B) “Önce sinemaya gidelim.” cümlesinde dil, kanalı
kontrol işlevinde kullanılmıştır.
C) İleti, Buse’nin Cenk’e sorduğu sorudur.
D) Bağlam, alışveriş merkezidir.
E) Alıcı, Cenk’tir.
2. Aşağıdakilerden hangisi iletişim için gerekli un-
surlardan biri değildir?
A) İleti B) Gönderici C) Alıcı
D) Dönüt E) Belirtke
6. Tarihsel, toplumsal gelişim süreci içinde yaratılan

bütün maddi ve manevi değerler ile bunları yarat-
mada, sonraki nesillere iletmede kullanılan, insanın
3. Aşağıdakilerden hangisi ayraç içinde verilen kav-
doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçü-
ramla uyuşmamaktadır?
sünü gösteren araçların bütününe kültür denir.
A) Bir dilin aynı yörede farklı şekillerde kullanılması-
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi kültü-
dır. (lehçe)
rün özelliklerinden biri değildir?
B) Bir dilin bilim, sanat eserlerinde yani yazıda kul-
A) Kronolojik bir sürece sahip olması
lanılan biçimidir. (yazı dili)
B) Maddi ve manevi tüm değerleri kapsaması
C) Bursalı ile Ankaralının konuşurken kelimeleri
C) Toplumsal ve doğal çevresinin olması
farklı söylemesidir. (ağız)
D) Gelecek nesillere ulaştırılması
D) Türkiye’deki insanlarla Türkmenistan’daki insan-
ların dillerindeki farklılıkları oluşturur. (şive) E) Evrensel özelliklere sahip olması
E) Bir milletin geçmişten taşıdığı maddi ve manevi

değerler toplamıdır. (kültür)
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dillerle ilgili bir

bilgi yanlışı vardır?
4. Bir kadın heykeli var, gözleri kapalı ve elinde bir te-
razi tutuyor. A) Arapça, sondan eklemeli bir dildir.
Bu cümlede “terazi’’ sözcüğü aşağıdaki dil göster- B) Rusça, Hint-Avrupa dil ailesindendir.
gelerinden hangisine örnektir? C) Türkçe, Ural-Altay dil ailesine mensuptur.
A) Gösteren B) İkon C) Belirtke D) Tibetçe, tek heceli bir dildir.
D) Belirti E) Simge E) İspanyolca, çekimli dillerdendir.
7
1. Bölüm Test 01 İletişim, Dil, Kültür - Dillerin Sınıflandırılması ve Türkçenin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri
8. Bir dilin; takip edilemeyen zamanlarda ana dilden ay- 12. Yağmurda önce tatlı bir rüzgâr eser, hem hoş kokar
rılarak ses, yapı ve söz dizimi açısından büyük fark- hem de ruhumuzda derin bir rahatlık oluşturur. Bu
lılık gösteren kollarına denir. Çuvaşça ve Yakutça, rüzgârla biz yağmurun yakın olduğunu anlarız.
Türkçenin ----. Bu parçada geçen “tatlı rüzgâr” ne tür bir göster-
Bu parçanın sonuna aşağıdakilerden hangisi ge- gedir?
tirilmelidir? A) Belirti B) Belirtke C) Simge
A) şiveleridir B) ağızlarıdır D) İkon E) Dil göstergesi
C) jargonudur D) lehçeleridir
E) dönemlerindendir
13. Denizli yöresinde insanlar ne tatlı konuşurlar: “Nab-

cen gari olcek o gada…’’ diye.
9. Aşağıdakilerden hangisi çekimli diller grubunda
yer almaz? Bu cümle, dilin hangi özelliğini göstermektedir?
A) Japonca B) Arapça C) İngilizce A) Ağız B) Şive C) Lehçe
D) Almanca E) Farsça D) Jargon E) Argo
10. Aşağıdakilerden hangisi Hint-Avrupa dil ailesi

içinde yer almaz? 14. Aşağıdakilerden hangisi görüntüsel göstergeye
A) Rusça B) Romence C) İtalyanca bir örnektir?
D) Latince E) Fince A) Fotoğraf B) Bayrak

C) Adalet terazisi D) Zeytin dalı
E) Güvercin
11. Belirti, dil dışı göstergelerden biridir. İnsanların

I
tecrübelerine dayanan doğal bir göstergedir.
15. Fince, Türkçe ve Moğolca dillerinin ortak özelliği
II III aşağıdakilerden hangisidir?
Yaşlılara yer verilmesi, saygının; birinin ateşinin yük-
A) Tek heceli diller grubundadırlar.
IV V
selmesi, hastalanacağının belirtisidir. B) Aynı dil ailesi içinde yer alırlar.
Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde C) Bükümlü diller grubunda yer alırlar.

bilgi yanlışı vardır? D) Basit kelime yapısına sahiptirler.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Çince ile aynı dil grubunda yer alırlar.
8
Ölçme ve Değerlendirme 1. Bölüm
Konu Test Soru Sayısı Doğru Yanlış Başarı Yüzdesi
İletişim, Dil, Kültür - Dillerin Toplam doğru

Sınıflandırılması ve Türkçenin Dünya 01 15 sayısını yazınız.
Dilleri Arasındaki Yeri x 100 = %.....

15
Değerlendirme
Her test için,
Başarı yüzdeniz %70 ve %70’in altında ise konu eksiğiniz olabilir, P-DİF TYT Türkçe’den konuyu tekrar
çalışınız.
Başarı yüzdeniz %70 ve %85 aralığında ise konuyu biliyorsunuz, hatalarınızı / yanlışlarınızı ayrıntılı inceleyiniz.
Başarı yüzdeniz %85 ve %85’in üzerinde ise konuya hâkimsiniz ancak sorulara daha çok odaklanarak başarı
yüzdenizi %100 yapabilirsiniz.
9
Not
Temel, Yan ve Mecaz Anlamlar Test 01 2. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “açmak” söz- 4. I. Her geçen gün artan işsizlik, ülke genelinde hu-
cüğü “Yeni bir iş yeri açmak için tüm hazırlıklar zursuzluk çıkmasına neden oluyor.
tamamlanmış.” cümlesindeki anlamıyla kullanıl- II. Gün geçtikçe sanata olan ilginin azalması, kültü-
mıştır? rel anlamda çeşitli sorunlar doğuruyor.
A) Televizyonu açmak için en son düğmeye basa- III. Üzüntü birden gelir yağmurlu havalarda.
caksınız.
IV. İstediği mesleğe sonunda kavuşmuş, emeklerinin
B) Sergi açmak için büyük ve aydınlık bir salon isti- boşa çıkmadığını anlamıştı.
yordu.
V. Olayın bu şekilde sonuçlanacağı bir an bile aklım-
C) Lavabonun tıkanan borusunu açmak için gerekli dan geçmemişti.
pompayı buldu.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde
D) Kardan kapanan Ankara-İstanbul yolunu açmak altı çizili sözcük, cümleye “aniden” anlamı katmış-
için hâlâ çalışıyorlar. tır?
E) Yeni bir sınav açmak için üç ay beklemek gere- A) I B) II C) III D) IV E) V
kecek.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, altı çizili sözle

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük ayraç içindeki anlam uyuşmamaktadır?
gerçek anlamıyla kullanılmamıştır? A) Uzun zamandan bu yana sürdürdüğümüz işleri
A) Kapının eşiğindeki kediden tuhaf sesler geli- ancak tamamlayabildik. (henüz, yeni)
yordu. B) Misafirlerden sonra çocuklar da yemeklerini yi-
B) Gökyüzündeki gri bulutlar yağmurun habercisiydi. yince sofrayı topladık. (dağınıklıktan kurtarmak)
C) Daha ilk çıktığı gün tüm baskısı tükenen bir baş- C) Bugüne kadar arkadaşlarına hiçbir kötülüğü do-
yapıttı bu kitap. kunmadı. (zararı olmamak)
D) Saçı sakalı birbirine karışmış, perişan bir durum- D) Son görüşmelerden de istediğimiz sonuç çık-
daydı adamcağız. madı. (elde edilememek, sağlanamamak)
E) Tüm ağırbaşlılığına rağmen yeri geldiğinde çok E) Karşıda uzayıp giden dağların zirvesine uzun za-
keskin bir dille eleştiri yapmaktan kaçınmıyordu. mandan beri kar düşmüyor. (yağmamak)
3. “Tutmak” sözcüğü, aşağıdakilerin hangisinde “be- 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük
nimsemek, beğenmek” anlamında kullanılmıştır? mecaz anlamda kullanılmamıştır?
A) Annesi gelinceye kadar çocuğu ben tutarım. A) Kırık bir kalp hepimiz için üzüntü sebebidir.
B) Bu yazı iki sayfa tutar, yazıyı biraz kısaltmalısın. B) Şiirlerindeki kuru anlatımıyla dikkatleri üzerine
C) Okurlar, yazarın öykülerini de romanları kadar çekiyor.
tutmuştur. C) İnce düşünceleriyle arkadaşları arasında takdir
D) Askerliği bitince ne iş tutacak, bilemiyorum. görmüştü.
E) Bir dediğin bir dediğini tutmuyor, sana güvene- D) Tatlı diliyle hemen her kapıyı açıyordu.
mem. E) Bardaktan dökülen su, etrafı iyice ıslattı.
11
2. Bölüm Test 01 Temel, Yan ve Mecaz Anlamlar
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük 10. Dil, uzun süreli deneyimler sonucu oluşmuş değer
mecaz anlamıyla kullanılmıştır? yargılarını sonraki kuşaklara aktarma gücünü bün-
A) Adam önündeki taşa takılınca düştü. yesinde barındıran bir sistemdir. Kültürel unsurlar,
inanç kalıpları ve değerlendirme biçimleri, toplumun
B) Dosyaları masanın çekmecesinde bırakmışım.
anlama ve anlamlandırma süreçlerini etkisi altına
C) Aralarındaki tatsız muhabbet, ortamı iyice gerdi.
alarak o topluma ait bir söylem meydana getirir.
D) Sahil boyunca yürümek, her zaman dinlendirmiş-
Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki altı çizili
tir beni.
sözcüklerden herhangi birinin anlamı değildir?
E) Konuşmacının sözlerinden sonra uzun süre birbi-
A) Alışılmış olan, yenilik getirmeyen, geleneksel un-
rimize baktık.
surlar
B) Aynı toprak parçası üzerinde bir arada yaşayan
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ilerlemek” söz- ve temel çıkarlarını sağlamak için iş birliği yapan
cüğü “daha etkili duruma gelmek” anlamında kulla- insanların tümü
nılmıştır?
C) Sesletim, kalıplaşmış, klişeleşmiş söz ve ifade
A) Uçak, kar yağışına rağmen ilerlemeye devam
D) Bir şeyin özünü, önemini, nitelik ve niceliğini be-
ediyordu.
lirlemek
B) İnsanlar, konser alanında kalabalıktan dolayı
E) Bir kimsenin belli bir sürede veya hayat boyu
güçlükle ilerliyordu.
edindiği bilgilerin tamamı
C) Mevsim ilerlemesine rağmen papatyalar direni-
yordu.
11. Aşağıdakilerin hangisinde cümleye “az kalsın olu-
D) Hastaneye yattığından bu yana hastalığı ilerli-
yordu ama olmadı” anlamı katan bir söz kullanıl-
yordu.
mıştır?
E) Bankadaki kuyruk bir türlü ilerlemeyince herkes
A) Mutfağa geçtikten sonra birkaç saatte yemeği
isyan etti.
hazırlayıverdi.
B) Hiç ummadığımız bir insandan bu sözleri du-
9. Sylvia Plath, 20. yüzyılın en çok konuşulan kadın yunca bakakaldık.
edebiyatçılarından ve gizdökümcü şiir akımının C) Toprak yola sıkışmış taşa takılınca düşeyazdı.
I D) Bugüne kadar anlatılagelen hikâyelere henüz
(görüş birliği) önemli temsilcilerinden biridir. rastlamadık.
E) Başına daha kötü bir iş de gelebilir, bu şekilde ko-
Yaşadıklarından yola çıkarak (esas almak) duygu ve
II nuşma.
düşüncelerini, semboller ve metaforlar (mecazlar)

III 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “işi bitirmek” an-
lamına gelen bir söz kullanılmıştır?
kullanarak eserlerinde deklare ettiği (bildirdiği) için
A) Sanatçı eserleriyle ilgili düzeltmelerine son nok-
IV
tayı koydu.
“itirafçı yazar”, erkek egemen dünyasını tenkit ettiği
B) Aradan geçen uzun zamandan sonra kaldığı yer-
V
den devam etti.
(eleştirdiği) için de kendisine “feminist yazar”
C) Geçtiğimiz aylarda bu konuya birkaç madde daha
yakıştırmaları yapılmıştır. eklendi.
Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangisi- D) Birçok eserin ortaya çıkmasında etkili olan sancı-
nin anlamı parantez ( ) içinde verilen açıklamayla ları artık taşımıyordu.
uyuşmamaktadır? E) Onun biletini keseceğim de sadece doğru zamanı
A) I B) II C) III D) IV E) V bekliyorum.
12
Mecaza Dayalı Anlam Olayları Test 02 2. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde doğadan insana 5. Bir sözün hem mecaz hem gerçek anlama gelebile-
aktarma vardır? cek şekilde kullanılmasına kinaye (düz değişmece)
A) Dedem son olayda esti, gürledi. denir.
B) Sular kayalarda dinleniyordu. Aşağıdakilerden hangisinde kinayeye yer veril-

miştir?
C) Odasında yeni aldığı romanı okuyor.
A) Seninki araba değil, hurda yığını.
D) Saatler, sevdaları kovalar sensizlikte.
B) Ünlü müzisyen Bursa’ya gelmişti.
E) Ev, yeni sahiplerini bekliyordu.
C) Yarım bardak sütü kekin içine koydu.
D) Küçük çocukların elinden her zaman tutmak ge-
rekir.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ad aktarması
E) Delik demir çıktı, mertlik bozuldu.
yapılmıştır?
A) Dağlar, ürpertici sesleriyle yalnızlığın şarkısını
söylüyor.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde insan, cansız
B) Yönetimin değişmesini isteyen site, toplanmaya bir varlığa benzetilmiştir?
karar verdi. A) Yokluğun arkadaşım oldu benim.
C) Ceylan, taşların üzerinden sekerek kaçıyordu. B) Biz bize benzeriz, zaten kırk kişiyiz.
D) Balıkçılar, derya kuzularını kasalardan çıkardı. C) Gazetem beni bekliyor okuyayım diye.
E) Odadaki keskin koku tüm eşyalara sinmişti. D) Mevsimler yas tutup çöller ağlasın.
E) Okyanusa akan bir nehirim ben.
3. Aşağıdakilerden hangisinde dolaylamaya örnek

7. İstanbul halkına ne kadar kızsam da Üsküdar’ın misa-
olabilecek bir kullanım vardır?
I
A) O tanıdığım kadarıyla açıkgöz bir öğrenciydi.
firperverliğini unutamam. Çocukluk anılarım onunla
B) Olaylar, yufka yürekli ihtiyarı çok etkilemiş. II
C) Yazarın hemen hemen bütün eserleri beyaz per- ilgilidir. Onlar, benim geleceğe sakladığım güzellik-
deye aktarılmış. III
D) Sarsıntı, çevre illerde de hissedilmiş. lerdir. Bugün, Üsküdar’ın misafirperverliğinden eser
IV V
E) Bu kitap her türlü sorunuza cevap verebilir.
kalmadı.
Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerin hangi-
sinde ad aktarması vardır?
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ad aktarması A) I B) II C) III D) IV E) V
vardır?
A) Bu nasırlı eller sekiz boğazı besliyor.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ad aktarması
B) Çocukların söylediklerinin hiçbirine inanmak iste-
yoktur?
miyorduk.
A) Tezi yetiştirmek için saatlerdir çalışıyor odasında.
C) Kapının hızla çarpması, içeridekileri tedirgin et-
meye yetmişti. B) Anne ve babasını taşıyan uçak Ankara’ya değil,
Samsun’a inmiş.
D) Akşamları tek başıma oturup yemek yemeyi se-
viyorum. C) Doğum gününde bütün gözler onun üzerindeydi.
E) Çayı da içtikten sonra seninle biraz konuşmak is- D) Bu arabanın tamiri cebimi boşalttı.
tiyorum. E) Konserde bütün ünlü sesler şarkı söyledi.
13
2. Bölüm Test 02 Mecaza Dayalı Anlam Olayları
9. Bir sözcükle anlatılabilecek bir kavramı, cümlede et- 12. (I) Önce bir tohum hâlinde öykülük bir düşünce
kili kılabilmek için birden çok sözcükle anlatmaya do- düşer içime. (II) Sonra da biçimlenip dal budak salar.
laylama denir. (III) Onu genellikle uzun bir süre içimde gezdiri-
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bu tanıma rim. (IV) Bu arada ayrıntılara dair kısa notlar alırım.
uygun bir kullanım yoktur? (V) Sonra öykünün ardına düşer, bilmediğim bir yere
doğru heyecanlı bir yolculuğa çıkarım.
A) Türkiye’nin vereceği karar, Amerika’yı ilgilendir-
mez. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi-
B) Geçimini beyaz altından sağlayan insanlara imre- sinde somutlamaya başvurulmamıştır?
niyorum. A) I B) II C) III D) IV E) V
C) Bu yaz en yakın arkadaşım dünyaevine giriyor.
D) Sabah erkenden ekmek teknesine giderdi.
E) Bu film kızıl gezegene yapılan bir yolculuğu anla-
tıyor.
13. Sadece benzeyenin ve benzetilenin kullanıldığı söz
sanatına “teşbihibeliğ” denir.
Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya örnek
olabilecek bir kullanım vardır?
10. Bir duyu ile ilgili bir kavramın farklı bir duyu ile algıla- A) Kısıldı ufuklarda akşam güneşi bir çift göz misali.
nıyor gibi gösterilmesine “duyu aktarması” denir.
B) İnceciktir belin, hilaldir kaşın.
Aşağıdakilerden hangisinde bu tanıma uyan bir
C) Uçun kuşlar uçun benim doğduğum yere.
kullanıma yer verilmemiştir?
D) Bir titreyiş gibi çalar çıngırak.
A) Ressam, tablolarında sıcak renkler kullanmış.
E) İstanbul’un orta yeri sinema salonu gibiydi.
B) Sabahları o yumuşak sesiyle bizi annem uyandı-
rırdı.
C) Mahallemizde akşamları hava keskin bir kömür
kokusuyla dolardı. 14. Anlattığı coğrafyanın nehirleri gibi akıp giden anla-
D) Akşam oldu mu şehirden bütün ayaklar çekilir. tımıyla gönüller kazanan Yaşar Kemal, 2015’te yedi
E) Raif Efendi sert bakışlı, kalın sesli bir memurdur. tepeli şehirde, dostları tarafından son yolculuğuna
uğurlandı.
Bu cümlede aşağıdaki anlam olaylarından han-
gisi yoktur?
A) Benzetme B) Ad aktarması
11. (I) Aşı Koyu’nun mavi derinliklerinde ihtişamlı bir
C) Dolaylama D) Kinaye
galeri var. (II) Bu galeri karstik tabakalardan oluş-
muş desenler, kırmızı karideslerle kaplı duvarları E) Güzel adlandırma
barındırıyor. (III) Bunun yanında Baba Adası, Nar
Adası, Kâmil Adası; dev süngerler, mürenler, ahta-
potlar, istilacı balıklar, kırık testi, amfora parçaları…
15. Aşağıdaki dizelerden hangisinde mübalağa
(IV) Muğla’nın Ortaca ilçesine bağlı Sarıgerme’nin
(abartma) yoktur?
açıklarında Doğu Akdeniz kıyı şeridi boyunca bili-
A) Gömelim gel seni tarihe desem sığmazsın.
nen en büyük deniz altı mağara sistemleri uzanıyor.
(V) Bu mağaralar âdeta ziyaretçilerini, misafirlerini B) Zorluyordu derya gibi düşman, attığım boşa git-
dört gözle bekliyor. miyordu.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi- C) Uçtuk Mohaç ufkunda görünmek hevesiyle.

sinde insana ait özellikler doğaya aktarılmıştır? D) Akdeniz’in dalgası gönlüm kadar taşmadı.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Şarkılar daha neşeli, daha mahzun artık.
14
Sözcükler Arası Anlam İlişkileri Test 03 2. Bölüm
1. Her ortamda öz eleştirisini yapmaktan çekinmeyen, 4. Sözcükler, kullanıldıkları cümleye göre anlam kaza-
I nır. Örneğin temel anlamda somut olan bir sözcük,
kusurlarını ve yanlışlarını hiç gizlemeden dile getiren, kullanıldığı cümlede soyut anlam kazanabilir.
II III Aşağıdakilerin hangisinde “yol” sözcüğü, bu açık-
yalancılıktan ve sorumsuzluktan nefret eden bir lamayı örneklendirecek şekilde kullanılmıştır?
IV V
A) Yolda kalan araba, trafiğin tıkanmasına neden
arkadaşımızdı. oldu.
Bu cümledeki numaralanmış sözcüklerin hangi- B) Adam yoldan geçenlere el sallıyordu.
sinde “eksik, noksan” anlamı vardır?
C) Yolun kenarına küçük bir masa koymuş, yetiştir-
A) l B) ll C) lll D) lV E) V diklerini satıyordu.
D) Trafiğe kapatılan yolda fotoğraf çektirmek istedi.
E) Onun kalbini kazanmanın bir yolunu bulmalıydı.
2. Aşağıdakilerin hangisinde karşıt anlamlı sözcük- 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük
ler bir arada kullanılmamıştır? nitel anlamlı değildir?
A) Mercan adalarına gelince derin mavilikler yerini
A) Bu kitaptaki dil ve anlatım diğerlerine oranla hafif
sığ kayalıklara bırakıyordu. kalır.
B) Koyu bir ceketin altına açık renk bir gömlek yakı-
B) Elindeki kalın kitabın içinden bazı bilgileri bul-
şır.
maya çalışıyordu.
C) Elinde bir kahveyle odadan içeri girdi.
C) Büyük hayallerin peşinden koşanlar önce kendi-
D) Akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır.
lerinden vazgeçmeli.
E) Ağır paketi kendi aldı, hafifini kardeşine verdi.
D) Son günlerde bütün arkadaşlarına karşı iyi davra-
nıyor.
E) Ufak bir hata, verdiğiniz bütün emekleri boşa çı-
karabilir.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, sesteş olarak

kullanılabilecek sözcük yoktur? 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük
A) Birkaç satır yetmiyor dertleri anlatmaya. somut anlamlıdır?
B) Tüm parasını yatırdığı at ikinci gelince dünyası A) İçimdeki korkunun tarifi kalmadı.
karardı. B) Bu kara haberi ulaştırmayacak yoktur, eminim.
C) Gece yarısı deliler gibi bağırırsan ele rezil olur- C) Bana yaptığı bu iyilik asla unutulmayacak.
sun. D) İçime düşen bu ateş, kötü bir olayın habercisi
D) Hana sağ indi, ölü çıktı geçende! sanki.
E) Gördüğümüz manzara hepimizi çok heyecanlan- E) Dağın eteklerine çöken sis, güzel bir görüntü
dırdı. meydana getirdi.
15
2. Bölüm Test 03 Sözcükler Arası Anlam İlişkileri
7. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcükler- 10. Çinli ve Amerikalı bilim insanları, hastalık tanısı
den hangisi genel anlamda kullanılmıştır? I
A) Çocuk, o kitabı elinden düşürmüyor. yapabilen bir yapay zekâ geliştirdiler. Yani prog-
ram, büyük veri yığınlarını aşarak hangi hastaların
B) Raftaki biblonun üstünü sildi.
II
C) Ağaç sevgisini herkese aşılamak gerekir.
öncelikli tedavi edilmesi gerektiği konusunda
D) Gri bilgisayarını dün tamir ettirmiş. III
E) Kasada duran çilekleri poşetlere doldurdu. yardımcı olabilecek. Programın ender görülen hasta-
IV
lıkların teşhisinde de kullanılabileceği söyleniyor.
V
Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerden hangi-
leri birbiriyle eş anlamlılık özelliği gösterir?
8. I. Hoşgörü deyince aklıma Yunus Emre gelir. A) I ve II B) I ve V C) II ve III
II. Nusret Bey’in babacanlığını cümle âlem bilir. D) II ve IV E) III ve V
III. Onun güler yüzlü bir otoritesi vardır.
IV. Herkes bilir ki alçak gönüllülük büyüklüğün şanın-
dandır.
V. Bilimin kurallarının genelgeçer olduğunu her fır-
satta vurguluyordu.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde altı çizili
sözcüklerden hangileri anlamca birbirine en ya-
kındır?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
D) II ve IV E) II ve V
9. I. Edebiyat eserinde salt ferdî duygular eserin içini

doldurmaya yetmeyebilir. 11. (I) Antik Yunan’dan beri kentli olmak kentle hem-
II. Bulmacadaki boşlukları doldurmadan gazeteyi bı- hâl olmak anlamına geliyor. (II) Kentler sokaklarında
rakmazdı. yürüdüğümüz, meydanlarında buluştuğumuz, dük-
kânlarından alışveriş yaptığımız kamusal alanlar.
III. Ben küçük oğlumun çayını gizlice, hiç sevmediği
(III) Yönetimleri gereği karar alma süreçlerine dâhil
limonla doldurdum.
olarak yaşadığımız kenti daha çok sahipleniyoruz.
IV. Üstünde oturulan, yatılan, içi yünle, pamukla dol-
(IV) Kentlerin kimliğimiz üzerinde de belirleyici bir et-
durulmuş döşeğe “şilte” derdik. kisi var. (V) İstanbullu, Parisli ya da Londralı olmak,
V. Çocuk daha altı yaşını doldurmadı, diyerek bilet- kentle kurduğumuz ilişkinin yoğunluğu ölçüsünde
çiye çıkıştı. kimliğimize damgasını vuruyor.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi-
“doldurmak” sözcüğü “bitirmek” anlamında kullanıl- sinde “bütünleşmek, kaynaşmak, birliktelik özelliği
mıştır? göstermek” anlamında bir söz kullanılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V A) I B) II C) III D) IV E) V
16
Kalıplaşmış Söz Öbekleri (Deyim, Atasözü, İkileme) - I Test 04 2. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerde geçen deyimlerden hangisi 5. Aşağıdaki altı çizili ikilemeler kuruluş bakımın-
mecaz anlamda kullanılmamıştır? dan ikişerli eşleştirildiğinde hangisi dışta kalır?
A) Onun diline düşmemeye dikkat etmelisin. A) Tüm eş dost, onu kutlamaya salona gitti.
B) Biraz daha gayret edin, çoğu gitti azı kaldı. B) Kovadaki suyu avuç avuç yüzüne çarptı.
C) Öğretmenin gözüne girmek için her şeyi yapı- C) Babamla ileri geri konuşunca odayı terk ettim.
yordu. D) Ağrı sızı artarsa hastaya ilaç veririz.
D) Sen onun söylediklerine pek kulak asma. E) Kuşlar art arda dizilmiş, dans ediyordu sanki.
E) Ahmet’in toplantıdaki sözleri, Mehmet’in kulağına
gitmiş.
2. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde mecazlı bir

söyleyiş söz konusudur? 6. • Eşeğini sağlam kazığa bağlamak
A) Bugünün işini yarına bırakma. • Aforoz etmek
B) Dost, dostun ayıbını yüzüne söyler. • Saçını başını yolmak
C) Her yokuşun bir inişi vardır. • Yüz bulmak

D) İyilik eden, iyilik bulur. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi bu deyimlerin
E) Derdini söylemeyen, derman bulamaz. anlamını içermez?
A) İlgi ve yakınlık görmek
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili ikile- B) Üzüntüsünden dövünmek
meyi oluşturan sözcükler tek başına kullanıla- C) Yakını olmaktan çıkarıp dışlamak
maz?
D) İşini güven altına almak
A) Bu evi, bir yıl içinde borç harç yaptırdılar.
E) Taşkın bir ağlama duygusu içinde bulunmak
B) Bu örtüyü özene bezene işledi.
C) Onu yalan yanlış sözlerle avutmaya çalıştı.
D) Doğru dürüst bir iş arar mısın?
7. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi, anlamca bir-
E) Ivır zıvır yiyeceklerle karnını doyurmaya çalışı-
likte verilen tutum ya da davranışla uyuşmaz?
yordu.
A) Her işte bir hayır vardır. (iyimser olma)
B) Gül dikensiz, sefa cefasız olmaz. (sıkıntılara kat-
4. Zenginliğini, makamını, itibarını kaybeden ve bir fe-
laketle karşılaşan kişinin etrafında kimse kalmaz; lanma)
zenginlikte ve mutlu günlerdeki dostları birer birer C) Sağlık istersen çok yeme, saygı istersen çok
kaybolur çünkü çıkar sağladıkları kaynak kurumuş- deme. (ölçülü davranma)
tur. Bunun böyle olduğunu ise ancak bu duruma D) Boş fıçı çok langırdar. (bilgiçlik taslama)
düşen bilir. Hatta yakın bildikleri zamanla kendisine
E) Bin tasa, bir borç ödemez. (kuşku duyma)
kötü davranmaya başlayabilir. Türkçemiz bu durumu
“----” atasözüyle açıklamıştır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden
hangisi getirilmelidir? 8. Aşağıdakilerden hangisi deyim değildir?
A) Damdan düşenin hâlini, damdan düşen bilir. A) Halep orada ise arşın burada.
B) Yıkılan ağaca, balta vuran çok olur. B) Atı alan Üsküdar’ı geçti.
C) Fukaranın ahı, tahttan indirir şahı. C) Her ağaçtan kaşık olmaz.
D) Araba devrilince yol gösteren çok olur. D) Armut piş, ağzıma düş.
E) El için kuyu kazan, evvela kendisi düşer. E) Dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı.
17
2. Bölüm Test 04 Kalıplaşmış Söz Öbekleri (Deyim, Atasözü, İkileme) - I
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim, anla- 12. (I) Kendi anlatı evrenini kuran, hikâyelerini birbi-
mına uygun kullanılmamıştır? rine teyelleyip size aşina bir karakteri başka bir öy-
A) Babaannem, gazeteleri bize okutuyor ve bizi can künün kıyısından geçiren yazarlara pek meftunum.
kulağı ile dinliyordu. (II) Bunun nedeni kültürel kodlarımıza kazınan Bin-
bir Gece tarzı anlatılar olabileceği gibi Borges’i pek
B) Her şeyi kendine dert ettiği için daima kederlidir.
sevmemize neden olan oyuncu tavır ya da postmo-
C) Gözünü dört aç ki giren çıkanın kimler olduğunu
dern estetiğin parçalanmış gerçeklik fikri de pekâlâ
tespit edebilelim.
olabilir. (III) Ne olursa olsun, iç içe geçen hikâyelerle
D) Eşim, kardeşim, anam, babam dâhil hiç kimse- hem Türk hem de dünya edebiyatında sıkça karşı-
lere derdimi anlatamadım. laşmaktan pek memnun olduğumu söylemem gerek.
E) Sofrada sevmediği yemeği görünce ağzının suyu (IV) Benim için Türk edebiyatında bu tarzın zirve
aktı. isimleri Tayfun Pirselimoğlu ile İsmail Güzelsoy’dur.
(V) Şimdi, Kaza Süsü adlı ilk öykü kitabıyla Eda İş-
ler’in de kalem atını bu vadiye sürdüğünü görüyoruz.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi-
sinde hem deyim hem de ikileme kullanılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
10. I. O, kötü işlerden elini eteğini çekmişti; sakin bir
hayat sürüyordu artık.
II. Eli ayağına dolaşmıştı, ne yapacağını bilemi-
yordu.
III. Ununu eleyip eleğini asmıştı artık. 13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim kullanıl-
IV. Bir elin sesi çıkmaz, derdi hep. mamıştır?
V. El el ile, değirmen yel ile derdi, dedem. A) Kendisi hakkında söylenenleri duyunca hemen
sesini yükseltti.
Numaralanmış cümlelerin hangilerindeki altı çizili
sözler anlamca birbirine yakındır? B) Benim bu konuda ağzım yandı, aynı şeyi yapaca-
ğımı sanmıyorum.
A) I ve II B) I ve V C) II ve III
C) Böyle bir olay karşısında sizin de bir çift sözünüz
D) III ve IV E) IV ve V
vardır.
D) Aradan biraz vakit geçse de sözüme geldi.
E) Sınavı kazanamadığını duyunca odasına gidip
sessizce ağladı.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim kullanıl-
mamıştır?
A) İyi şiirler yazamamasına rağmen sürekli boy gös-
termeye çalışmasıyla eleştirmenlere yaka silk-
tirtti. 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim, açıkla-
masıyla birlikte verilmemiştir?
B) İyi şiir yazamıyor olabilir ama hikâyecilikte çoğu
yazara taş çıkarttığı da unutulmamalıdır. A) Kendisine yapılan son haksızlıktan sonra çok kız-
mış, küplere binmişti.
C) Eski şairlere karşı kötü sözleri yüzünden bazı
eleştirmenler onu değerlendirmiyor. B) Babasının ölümünden sonra hayatı kararmıştı.
D) Yabancı dil bilmeden yapmaya çalıştığı şiir çevi- C) Çok susamış, dili damağına yapışmıştı.
rileri, şiir felaketlerine yol açtı. D) Derdini bir türlü anlatamıyor, dili dönmüyordu.
E) Hâlâ eleştirmenlerin kendisine kasten kötü gözle E) Sınavı kazandığını öğrenince çok sevinmişti,
baktığını söylüyor. etekleri zil çalıyordu.
18
Kalıplaşmış Söz Öbekleri (Deyim, Atasözü, İkileme) - II Test 05 2. Bölüm
1. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi mecaz anlam 5. “Bilmek” sözcüğü Türkçede farklı durumları ifade et-
taşımaz? mede birçok deyim içinde kullanılmıştır. Herhangi
A) Altın ateşte, insan mihnette belli olur. bir şeyi çok iyi bilmek durumunu ifade etmek için
“adı gibi bilmek”; güzel yemeklerden anlamak duru-
B) Son pişmanlık fayda etmez.
I
C) Akıllı köprüyü arayıncaya dek deli suyu geçer.
munu ifade etmek için “ağzının tadını bilmek”; sö-
D) Beş parmağın hangisini kessen acımaz? II
E) Altın eli bıçak kesmez. zünü, sohbetini karşıdaki kişiyi incitmeyecek
biçimde ayarlamak durumunu ifade etmek için
“ağzıyla içmesini bilmek”; çok eski zamanlarını bil-
2. I. Bu çalışmayla sınavı er geç kazanacak. III
II. Hakkımızda ileri geri konuşanları uyardım. mek durumunu ifade etmek için “antikasını bilmek”
III. Aşağı yukarı bir haftadır görüşemedik. IV
ve bir yeri, bir şeyi çok iyi, ayrıntılı olarak bilmek du-
IV. Neden çalışman gerektiğini önünde sonunda an-
rumunu karşılamak için “avucunun içi gibi bilmek”
layacaksın.
V
V. Şöyle oturup doğru dürüst konuşamadık.
kullanımları buna örnek verilebilir.
Numaralanmış cümlelerin hangilerindeki ikileme-
Bu parçadaki numaralanmış deyimlerden hangi-
ler aynı anlamda kullanılmıştır?
sinin kendinden önceki açıklaması yanlış veril-
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III miştir?
D) III ve IV E) IV ve V A) I B) II C) III D) IV E) V
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim, anla-

mına uygun kullanılmamıştır?
A) Vaktinde yapmadığı işler birikince şimdi dizini dö- 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki ikileme, kuru-
vüyor. luş yönüyle diğerlerinden farklıdır?
B) Maçın son anlarına doğru yaşadığımız heyecan- A) Deniz kenarındaki irili ufaklı taşları toplayıp eve
dan dokuz doğurduk. götürdü.
C) Olanlar karşısında herkes şaşkına döndü, duda- B) Onunla yıllardır aynı ortamda çalışıyoruz, az çok
ğını büktü. birbirimizi tanıdık.
D) Babasının geleceğini duyunca dört dönmeye C) Dost düşman çatlasın diye fotoğrafları buraya atı-
başladı. yor.
E) İş ortamında huzur kalmadı, herkes birbirinin ar- D) Yalan yanlış sözlerle insanları kandırıyor, sonra
dından dümen çeviriyor. bir köşeye çekiliyordu.
E) Büyüklü küçüklü kutuları kilerin yanına yığdılar.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “Dayanmayı

bilen kişi, olmayacak gibi görünen işlerde bile başarı
kazanır.” anlamını veren bir atasözü kullanılmış-
tır? 7. Aşağıdakilerden hangisi atasözü değildir?
A) Acı patlıcanı kırağı çalmaz. A) Taşı sıksa suyunu çıkarır.
B) Sabırla koruk helva olur, dut yaprağı atlas. B) Can çıkmayınca huy çıkmaz.
C) Çabalama kaptan, ben gidemem. C) Mart dokuzunda çıra yak, bağ buda.
D) İyilik eden, iyilik bulur. D) Sabreyle işine, hayır gelsin başına.
E) Araba devrilince yol gösteren çok olur. E) Dağ başına kış gelir, insanın başına iş gelir.
19
2. Bölüm Test 05 Kalıplaşmış Söz Öbekleri (Deyim, Atasözü, İkileme) - II
8. “Fazla mal göz çıkarmaz.” atasözüyle anlamca çe- 11. I. Eski dost düşman olmaz.
lişen atasözü aşağıdakilerden hangisidir? Güvenme dostuna, saman doldurur postuna.
A) Damlaya damlaya göl olur. II. Harama el uzatılmaz.
B) Çok, azdan olur. Üzümünü ye, bağını sorma.
C) Can, cümleden azizdir. III. Öfke baldan tatlıdır.

Öfke ile kalkan zararla oturur.
D) Tamah olmasa müflis acından ölür.
IV. Zorla güzellik olmaz.
E) Azıcık aşım, kaygısız başım.
Zora dağlar dayanmaz.
V. Ev alma, komşu al.
Komşu komşunun külüne muhtaçtır.
Yukarıdaki numaralanmış atasözü çiftlerinden
hangisi anlamca birbirinin karşıtı değildir?
9. Gizli saklı, kanunsuz yollarla çıkar sağlamayı iş edi-
nen kimseleri, söz getirip götüren kimselerin varlığı
korkutur. Dolayısıyla bunlar yakayı ele vereceklerin-
den çekinerek herkesin içinde öyle açıktan iş yapa-
mazlar. Bu olayı “----” sözü özetlemektedir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden
hangisi getirilmelidir? 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansımayla
oluşturulmuş ikileme kullanılmıştır?
A) Gözlüye gizli yoktur.
A) Abuk sabuk sözlerle saatlerdir beni kapının
B) Dağları ıssız sanma, körleri gözsüz sanma.
önünde oyalıyorsun.
C) Gammaz olmasa tilki pazarda gezer.
B) Gürül gürül akan nehir şimdilerde kurumak üzere.
D) Maymun yoğurdu yemiş, artığını ayının yüzüne
C) O gece, yaşanan olayları bize bölük pörçük anlat-
sürmüş.
tılar.
E) Gizli konuşanları dinleyen, kendi ayıbını işitir.
D) Kına gecesinde eş dost kim varsa eğlenceye dal-
mıştı.
E) Buzulların oluşumu konusunu panelde enine bo-
yuna tartıştılar.
10. Aşağıdakilerin hangisinde, cümleye “yaklaşıklık”

anlamı katan bir ikileme kullanılmıştır?
A) Onun hayatı şehre geldikten sonra inişli çıkışlı
seyretti hep. 13. Aşağıdakilerin hangisinde “Varlığını, gücünü ve
B) Çanakkale’de hemen hemen bir milyonluk düş- gençliğini kaybeden kişiler, geçmişteki güzel günle-
man ordusu eritildi. rini anarak mutlu olmaya çalışırlar.” anlamında bir
C) Çadırlarda ne kadar fakir fukara varsa hepsine atasözü kullanılmıştır?
yemek dağıtılmıştı. A) Borçlunun yalımı alçak olur.
D) Kızarttıktan sonra kıtır kıtır olan ekmekleri çor- B) Malı ongun olanın adı angın olur.
baya kattık. C) Tüccar züğürtleyince eski defterleri yoklar.
E) Bu devirde içi dışı bir insan gerçekten çok zor bu- D) Mal, adama hem dost hem düşmandır.
lunuyor. E) Tuzsuz ev, tuzlu evi yalaya yalaya tüketir.
20
Kalıplaşmamış Söz Öbeklerinde Anlam - I Test 06 2. Bölüm
1. Onun, çağının sorumluluğunu üstlenme, tanığı olma 4. İster edebiyat ister tiyatro ister müzik... Sanat ese-
gibi aydın sanatçıya özgü tutum ve davranışları rinde öncelikle insan yüreğinin atışları duyulmalıdır.
yazın, düşün ve kültür coğrafyamızda bir meşale gibi Altı çizili sözün bu cümleye kattığı anlam aşağı-
ışıyacaktır. dakilerin hangisinde vardır?
Bu cümlede geçen “bir meşale gibi ışıyacaktır” sö- A) Eserleriyle insanların duygularını ve mantığını
zünün yerine aşağıdakilerden hangisi getirilirse harekete geçirmeyi hedefliyordu.
cümlenin anlamı değişmez?
B) Sanat, bireyden başlayıp evrensele ulaşan bir
A) yol gösterici, aydınlatıcı olacaktır. yoldu onun için.
B) kuşaktan kuşağa geçecektir. C) Sanatçı sadece neyi anlatacağına değil, nasıl an-
C) gelecek kuşaklarca da hatırlanacaktır. latacağına da odaklanmalıdır.
D) çarpıklıkların, bozuklukların düzeltilmesini sağla- D) Eserlerinde insanı öyle bir anlatır ki onun yanı ba-
yacaktır. şınızda yaşadığını düşünürsünüz.
E) yaşananları gözler önüne serecektir. E) Hiçbir kahramanının hayatına son vermez, kötü
de olsa hepsinin bir hayat sürmesini sağlar.
2. Bir sözcüğü ötekinin yanına öyle getireceksin ki ya-
ratacağın güzellikle okuyucunun yüreğindeki teli titre-
tecek, onu gerçekler dünyasından düşler dünyasına
5. Her edebî tür gibi şiirin de bir misyonu olmalıdır.
taşıyacaksın.
İçinde bulunduğu sanat dalı insanın dille ortaya koy-
Altı çizili sözün bu cümleye kattığı anlam aşağı-
duğu ürünlerden oluştuğundan nasıl insanla dil ayrı
dakilerin hangisinde vardır?
ayrı düşünülemezse şiir de öyledir. Ancak günümüz
A) Bu tabloya her bakışında onda yeni ve değişik şiirleri deve kuşu misali yüke gelince kuşum, uçmaya
yönler bulurdu. gelince deveyim diyenlerin kaleminden çıktığından
B) Çocukluğunda yaşadığı bu ilginç olayı sık sık an- herhangi bir misyona sahip görünmüyor.
latırdı. Bu parçada geçen altı çizili sözle çağdaş şairlerin
C) Bu öyküyü okurken uzun süredir gidemediği kö- hangi yönleri anlatılmak istenmiştir?
yünü anımsamıştı. A) Kültürel değerlere önem vermeme
D) Roman kişilerinin birbirine kavuşması onu çok et- B) Kendi duygu ve düşünceleri doğrultusunda hare-
kilemiş, duygulandırmıştı. ket etme
E) Bu sıkıntılı yolculuğun bir an önce bitmesini isti- C) Zorlukların üstesinden gelecek yetiye sahip ol-
yordu. mama
D) Sorumluluklar karşısında bahaneler üretme
3. Biraz daha zaman kazanabilmek için işi ağırdan alı-
E) Yalnızca çıkarlarının peşinden koşma
yordu.
Bu cümlede geçen altı çizili sözün cümleye kat-
tığı anlam aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) Salonun ortasındaki valizin ağırlığı hepimizi şa- 6. Şairler arka pencerelerin adamıdır, hayata daha çok
şırtmıştı. oradan bakarlar.
Bu cümledeki altı çizili sözle anlatılmak istenen
B) İşleri gerektiği gibi yapmadıkları için onlarla ağır
aşağıdakilerden hangisi olamaz?
konuşmuştu.
A) Olayların görünmeyen yönleriyle ilgilenmeleri
C) İstemediği bir göreve getirildiği için işleri yavaş
yapıyordu. B) Hayatın gizil yönlerini merak etmeleri
D) Ağır hava şartları bu yıl birçok kişiyi eve hapsetti. C) Yaşamı her açıdan değerlendirebilir olmaları
E) İşin ağırlığı altında o kadar ezilmişti ki işten istifa D) Herkesin göremeyeceği şeylere yönelmeleri
etmişti. E) Bilinmeyeni ortaya çıkarmaya çalışmaları
21
2. Bölüm Test 06 Kalıplaşmamış Söz Öbeklerinde Anlam - I
7. Sanatın toplumsal işlevi asla akıldan çıkarılmamalı- 10. Bugün popüler olmakla eleştirdiğimiz pek çok yazar
dır. Bir sanatçıya düşen; içinde doğup büyüdüğü top- arasında, geçmişte çok kaliteli eserler vermiş olanlar
lumun kaygılarını, sevinçlerini, tasalarını, değerlerini var. Görünür olma balı ağzına çalınınca kişinin, buna
ölümsüzleştirmektir. Çünkü sanatçılar, yazarlar ileri direnmesi kolay değil zannımca. Popülerlik tanımının
görüşlü düşünürler olarak değerlendirilir. Toplumdan sadece, eserin çok sayıda kişiye hitap etmesiyle ilgili
uzaklaşıp fildişi kulesinde koza örmek gerçek sanat- olmadığını düşünüyorum. Popülerlik, kitle zekâsına
çının işi değildir. ve kültürüne hitap etmekle ilişkili bir tanım. “Nicelik”
Bu parçada geçen altı çizili sözle anlatılmak iste- ten çok “kitle” kavramıyla ilgili.
nen aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada geçen altı çizili sözle anlatılmak iste-
A) Topluma yön verecek bir kademede bulunmak nen aşağıdakilerden hangisidir?
B) Kendini içinde yaşadığı sosyal ortamdan soyutla- A) Karşı koyamayacağı istekler yaşama
mak B) Herkes tarafından tanınır hâle gelme
C) Her konu hakkında bilgi sahibi olmak C) Somutlayıcı bir anlatımı tercih etme
D) İnsanların ortak sorunlarını eserlerinde konu D) Kendini farklı arayışlar içinde bulma
edinmek E) Hareketli, zengin bir yaşam sürme
E) Evrensel değerleri ön plana çıkarmak
8. Nitelikli bir yazar, yarın öleceğini düşünerek yazma-

lıdır. Doğuştan verilen yeteneklerini çok fazla damıt-
madan sunmalıdır. Gerçek sanatçı da böyle bir şeyi
bekletme ihtiyacı duymaz. Bu yüzden hiçbiri, içindeki
hazinelerden okurlarını mahrum bırakmamalıdır.
Bu parçada geçen “yarın öleceğini düşünerek yaz-
mak” sözüyle vurgulanmak istenen aşağıdakiler-
den hangisidir?
A) Ölüm temalı yapıtlar kaleme almak
11. Seçtiği konuların yanında dil ve anlatımıyla da öv-
B) İzlenimlerini bekleterek daha nitelikli hâle getir-
güyü hak eden yazar, okurlarını etkilemede oldukça
mek
başarılı. Yılların verdiği birikimle kaleme aldığı son
C) Sürekli olarak yapıtlar kaleme almak
yapıtında da sözcük seçimlerindeki titizlik, sık kul-
D) Okurların başından geçen olayları kaleme almak lanılmayan sözcüklerin üzerindeki tozu silkeleme
E) Ölümü kendisinden uzak bir olgu olarak görmek çabasıyla, genel özelliklerini vermeye çalıştığımız,
sıradan şiir ile arasına mesafe koyan okur için ilgiyi
9. Olaylara bir de bu gözle bakmalısın. hak eden bir yerde duruyor. Hâl böyle olunca eser;
Bu cümledeki altı çizili sözün cümleye kattığı okuru içine çekiyor, kendini açıyor, okutuyor.
anlam aşağıdakilerin hangisinde vardır? Bu parçada geçen altı çizili sözle anlatılmak iste-
A) Sorunlara bu anlayışla yaklaştığın sürece başa- nen aşağıdakilerden hangisidir?
rılı olamazsın. A) İçerik seçimi bakımından özgün bir durum oluş-
B) Amacına ulaşabilmek için çalışmalarını bu nok- turma
tada yoğunlaştırmalısın. B) Edebî sanatları kullanmada ince eleyip sık do-
C) Bu gidişle okulu ancak önümüzdeki yıl bitirebilir. kuma
D) Bu böyle sürüp giderse onu uyarmak zorunda ka- C) Kullanımda olmayan kelimeleri anlatıma dâhil
lacağız. ederek onlara dikkat çekme
E) Bu ayrıntıları gözden kaçırmazsan sonuca ulaşır- D) Üslup bakımından çağdaşlarından ayrılma

sın. E) Okuru etkileyici bir tutumla eserler kaleme alma
22
Kalıplaşmamış Söz Öbeklerinde Anlam - II Test 07 2. Bölüm
1. Bazı nehir söyleşi kitaplarında söyleşiyi yapan kişi, 4. Emile Zola, tüm yazın tarihi boyunca belki de en nef-
muhatabıyla arkadaş olduğunu o kadar hissettirir ki ret edilen yazarlardan biri olmuştur. Üstelik kariyeri-
iş onların aralarında çevirdiği basmakalıp bir sohbete nin başından sonuna kadar bu durum aynı şekilde
dönüşüverir. Bir de soruları soran kişinin karşısın- sürmüştür. Hemen hemen her kitabı profesyonel
dakine karşı gözlerinin parlaması ihtimali de vardır eleştirmenler tarafından yerden yere vurulmuştur.
nehir söyleşide. Öyle olunca da ortaya amatör bir iş Ancak o bildiğinden şaşmamıştır. Sokak dilini kullan-
çıkar. Ne sorular dişe dokunur ne de cevaplar. Bazen maya devam etmiş ve bir zaman sonra evrensel der-
de ustalıkla iş çıkarıldığı olur ancak bu kişiler de yet- yaya ulaşmayı başarmıştır. Geriye dönüp baktığında
kinliklerini o kadar öne çıkarırlar ki yaptıkları hataları asla pişmanlık duymamıştır. Çünkü birilerini memnun
halı altına süpürürler. Sonuçta maymun da ağaçtan etmek için, birilerine göre yazmamış, iç sesini dinle-
düşer, değil mi? miştir.
Bu parçadaki altı çizili sözlerle anlatılmak iste- Bu parçada geçen “bildiğinden şaşmamak” sözüyle
nenler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? Zola’nın vurgulanmak istenen özelliği aşağıdaki-
A) Önemsiz meseleleri gündeme getirip önem ka- lerden hangisidir?
zandırma A) Toplumsal baskılara karşı boyun eğmek
B) Çözümlenemeyen sorunların görüşülmesini erte- B) Aklına gelen her şeyi eserlerine dâhil etmek
leme C) İnandığı yolda ilerlemeyi sürdürmek
C) Sevinçli ve istekli olduğunu belli etme D) Zamana yenilmeyerek kalıcılığı yakalamak
D) Bilineni tekrarlayan bir konuşma hâlini alma E) Herkese seslenen eserler yaratmak
E) Uzmanların da hata yapabilme ihtimali bulunma
2. Bu amatör yazar, diğer yazarlardan farklı olarak

içinde bulunduğu dönemin paslı çivilerine çekiç vu-
ruyor.
Bu cümledeki altı çizili sözle anlatılmak istenen
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bireysel konuları öne alma
B) Okuru sosyal konulara yönlendirme
C) Diğer sanatçılara fırsat vermeme 5. Edebî yaşamı oldukça eskiye dayanan bu sanatçının
kitapları yeniden düzenlenmiş biçimleriyle okurların
D) Entelektüel ve güncel bir dil oluşturma
karşısına çıkmaktadır. Kendisinin bir yerde “anlatma
E) Toplumun aksayan yönlerini eleştirme
tavrı”nı benimsediği şiirlerden oluşan kitaplar, uzun
zaman önce yayımlanmıştır. Yazıldığı dönem şiirleri,
3. Senaristin bu dizisinde karakterlerin mürekkebi koyu- üslupça düz ve oylumsuz metinlerdir. Dolayısıyla dü-
laştırılmamış, artırılmamıştır. zenlenmiş hâlleri de olsa o dönemin edebî tatlarını
Bu cümledeki altı çizili sözle anlatılmak istenen hissedebilirsiniz.
aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada geçen altı çizili sözle anlatılmak iste-
A) Sinema sanatını halka aşılama nen aşağıdakilerden hangisidir?
B) Kuşaklar arası diyalog kurma A) Sığ konulardan oluşma
C) İnsanları oyunculuğa yönlendirme B) Söz oyunlarına başvurmama
D) Rolleri gereğinden fazla baskın veya üstün gös- C) Süslü bir söyleme sahip olma
termeme D) Etkileyici bir biçimde kaleme alınma
E) Oyuncuların kişiliklerine uygun roller seçme E) İmgeli bir söyleyişle yazılma
23
2. Bölüm Test 07 Kalıplaşmamış Söz Öbeklerinde Anlam - II
6. İçine düşen sancıyla birlikte tomurcuklarını açmaya 8. Gerçekte ben de üzerime düşeni yapıyorum ama
başlayan her yazar bu yolun çetin olduğunu bilir. Ön- günceli geçmişe taşıyıp tarihsel dokularda işleyerek.
görüsünde haklı çıktığı durumlarda niteliğini ortaya Bu bakımdan tarihî roman benim için bir tür kıyafet
koyup kendine yeni yollar arayıp bulmalıdır. Bu yol- değiştirmedir.
lar onu filize, meyveye götürecektir. Yolun sonundaki Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen
ışığın farkındadır. Ona düşen sadece açtığı yolda sa- aşağıdakilerden hangisidir?
bırla beklemektir. Yolun sonuna vardığında ise çek- A) Tarihsel romanlarda gerçeklerin çarpıtılarak veril-
tiği sıkıntıya değdiğinin farkına varacaktır. İçinde diği
büyüttüğü onca düşü, duyguyu artık bir kalıba sok-
B) Tarihî olaylara sanat kaygısından uzak bir tu-
muştur.
tumla yaklaşıldığı
Bu parçada geçen altı çizili sözle anlatılmak iste-
C) Tarihî romanın gündelik edebiyattan sıkılan ya-
nen aşağıdakilerden hangisidir?
zarlar tarafından oluşturulduğu
A) Bilinmeyen yanlarını keşfetme D) Tarihsel yapıtlarda güncel konuların geçmişle ve-
B) Alışık olduğu ve ilerlediği çizgiyi değiştirme rilmeye çalışıldığı
C) Umut ve sabırla beklenti içine girme E) Bireysel konuların; geçmiş yaşamlar, olaylar kul-
D) Elindeki materyalleri yaratıcı biçimde kullanma lanılarak anlatıldığı
E) Ele aldığı konuyu, temele aldığı duyguyu saf dışı

bırakma
9. Bugün opera tarih olmakla yüz yüze; opera için bir

şeyler yapılmak isteniyorsa hemen yapılmalı; yüksek
sesli opera, sözü ve hareketi yormayacak yeni bir ya-
7. Nasıl bir yemeğin tadı kadar görünümü de önemliyse pıya kavuşturulmalı.
şiirin tadı kadar şekli de önemlidir. Şiirine yetkin bir
Bu parçada geçen “sözü ve hareketi yormayacak
tat ve şekil vermek isteyen şair, öncelikle şiirinin içe-
yeni bir yapıya kavuşturmak” sözüyle anlatılmak is-
rik hamurunu yetkinleştirmekle işe başlamalıdır.
tenen aşağıdakilerden hangisidir?
Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen
A) Gözden düşen operayı yeni nesle sevdirmek
B) İnsan ve toplum sorunlarıyla ilgilenmeyen ope-
A) Şiirlerde işlenecek konuları ustaca seçmek
raya toplumsallık kazandırmak
B) Şiirlerde süslü bir dil kullanmak
C) Operadaki abartılı söyleyişleri ve gösterileri izle-
C) Konuyu değiştirerek basit bir seviyeye ulaşmak yiciyi rahatsız etmeyecek şekilde düzenlemek
D) Şiirlerde kullanılan dili ve anlatımı daha üstün bir D) Görkemli bir geçmişi olan operayı şatafatlı bir
seviyeye taşımak hâle döndürmek
E) Şiirleri daha da özgün sözcük kadrosuyla oluştur- E) Operaların işini hafifletmek için teknolojiden fay-
mak dalanmak
24
Tarama Testi Test 08 2. Bölüm
1. İnsanoğlu ders çıkarmayı bilebilseydi tarihsel olay- 3. Çağının gereklerine ayak uyduramayan bir yazar,
lar tekrardan ibaret olmazdı. Tarih bir yana, tiyat- tıpkı bir senfoni orkestrasındaki akordu bozuk keman
roda seyrettiğimiz ve bize söyleyecek sözü olan her sesi gibidir. Kulağa hoş gelmez, düzeni yakalaya-
oyundan sonra kendimizi gözden geçirseydik bugün maz. Bu nedenle yazarların dönemin şartlarına ve
dünya da biz de daha farklı bir yere ve görünüme getirdiklerine göre şekillenmeleri, onların kalıcılık ki-
sahip olurduk. tabında yer almalarını sağlar.
Bu parçada geçen “söyleyecek sözü olan oyunlar” Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen
sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden han- aşağıdakilerden hangisidir?
gisidir? A) Kişisel değerlendirmeleri yansıtmamak
A) İnsanlığın sadece zayıf yanlarını ortaya koyan B) Bütünün içerisinde uyumu yakalayamamak
oyunlar
C) Klasikleşmiş söyleyişlerin dışına çıkamamak
B) Bireyleri doğruya yönlendirebilecek iletiye sahip
D) Belirli anlamsal kalıpların içine sıkışmak
oyunlar
E) Yaşamı gerçek yönleriyle sınırlamak
C) Sözel anlatıyı ön plana çıkaran beğenilmiş oyun-
lar
D) Bilinçli olarak izlenecek tiyatro oyunları
E) Sinemayla tiyatronun farkını ve tiyatronun üstün-
lüğünü sergileyen oyunlar
2. (I) Her atasözü bir genel kural, bir ilke niteliği taşır.
(II) Bazı atasözleri sosyal ilişkiler üzerine görüş bil-
dirir. (III) Bazı atasözleri ise uzun gözlemlere daya-
narak doğa olaylarının gündelik yaşam üzerindeki
etkilerini anlatır. (IV) Tecrübelere veya mantığa da- 4. Adapazarı kentinin doğu kesiminde (işaretlenmiş
I
yanarak doğrudan doğruya öğüt veren atasözleri de
vardır. (V) İki yargı taşıyan atasözlerinde ise yargı- belli yer), geniş ve yayvan (eni boyundan ve derinli-
lar arasında benzetme ilgisinden ziyade iki yargının II
birbirini tamamladığı veya birbirine karşıt olduğu gö- ğinden çok) bir vadi düzlüğünde 360 m uzunluğunda
rülür. (VI) Bir de genelin aksine temsilî ve mecazi an- görkemli (etkileyici, anıtsal) bir taş köprü yer almak-
latıma sahip olmayan atasözlerimiz vardır. III
Bu parçada numaralanmış cümlelerdeki açıkla- tadır. Bu uzun köprünün altında günümüzde iki tane
malara aşağıdaki atasözlerinden hangisi örnek cılız (zayıf, güçsüz) dere kolunun dışında bir akarsu
olarak gösterilemez? IV
A) II. cümle: Ev alma, komşu al. bulunmamaktadır. Kesin yapım (inşa) tarihi tartışmalı
B) III. cümle: Kavak, yaprağını tepeden dökerse kış V
çok olur. olmakla birlikte MS 562 yılında tamamlanmış olduğu
C) IV. cümle: Ağaca dayanma, çürür; insana da- görüşü ağırlık kazanmıştır.
yanma, ölür. Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangisi-
D) V. cümle: Baht olmayınca başta, ne kuruda biter nin anlamı parantez ( ) içinde verilen açıklamayla
ne yaşta. uyuşmamaktadır?
E) VI. cümle: Bugünün işini yarına bırakma. A) I B) II C) III D) IV E) V
25
2. Bölüm Test 08 Tarama Testi
5. Gel zaman git zaman, olanlar, onun da kulağına git- 8. Keskin bakışlarıyla etrafı süzen, dalgalara gebe bir
miş. denizin durgunluğunu andıran kaplan, bir çift gözün
Altı çizili sözün bu cümleye kattığı anlam aşağı- kendisini izlediğini fark eder etmez ormanın derinlik-
dakilerin hangisinde vardır? lerine aktı.
A) Aradan uzun bir süre geçtikten sonra suçsuzluğu Bu cümlede aşağıdaki anlam olaylarından han-
ortaya çıktı. gisi yoktur?
B) Cemil Bey, gün geçtikçe kötüleşiyor; yerinden A) Doğadan doğaya aktarma

kalkamaz hâle geliyordu. B) Dolaylama
C) Aylarca çalışıp biriktirdiği parayı bir dolandırıcıya C) Duyular arası aktarma
kaptırmış. D) Ad aktarması
D) Okulu bıraktığımı, kısa bir süre önce aileme söy- E) Benzetme
ledim.
E) İkide bir beni rahatsız ediyor, sinirimi bozuyordu.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “gelişigüzel” an-

lamına gelen bir söz kullanılmıştır?
9. Komplo teorisyenleri birbiriyle çelişen birden fazla
A) Sakal, tozpembe yanaklarına sözüm ona, erkeksi
görüşe inanabilir. Örneğin Prenses Diana’nın cina-
bir hava katıyordu.
yete kurban gittiğini düşünen bir kişi aynı anda kendi
B) Yeni dansları, bir iki arkadaşının kendisine baş- ölümünü tezgâhladığına da inanabilir. Çünkü teoris-
tan savma öğrettiğini söylüyor. yenlerin “resmî” anlatıyı yadsıma kararlılığı o kadar
C) Alınacaklar listesine şöyle bir göz gezdirip en mutlak ki inanç sistemlerinin tutarlı olup olmaması
önemlilerin altını çizdi. önemli değildir.
D) Yeni tanıştığı arkadaşıyla hemen hemen aynı Bu parçadaki altı çizili sözü anlamca karşılayabi-
yaştaydılar. lecek bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde var-
E) Gözleriyle belli belirsiz bir işaret yapıp konuyu ka- dır?
patmasını istedi. A) 1960’lı yıllarda sadece bilgisayarlar arası ileti-

şimi amaçlayan internet, günümüzde hayatımızın
vazgeçilmezi olmuş ve birçok konuda yaygınlaş-
mıştır.
7. Aşağıdaki dizelerin hangisinde kişileştirmeye yer
B) Çocukların okumayı söküp, ebeveynlerine karşı
verilmemiştir?
“Okudum.” inkârına başvurmadan kendi kendile-
A) Bir sırrı sürüklüyor terlikler tıpır tıpır rine kitap okumaya başladıkları dönem oldukça
Tavan aralarında tavan aralarında önemli ve sevimlidir.
B) Duyuluyor zamanın tahtayı eskittiği C) Dünyada hızla değişen turist taleplerinde toplum-
İzbe sayfalarında izbe sofalarında ların yiyecek-içecek kültürlerini yansıtan gastro-
nomi önemli bir yere sahiptir.
C) Ne zaman yolda bir hüzünlü hana rastlasam irki-
lirim D) Sanat eserlerinde bilimin kurgulanması söz ko-
nusu olunca akla ilk olarak değişen bilim ve tek-
Çünkü sizde gizlenen dertleri ben bilirim
noloji, zaman yolculuğundan uzay keşfine kadar
D) Körfezdeki dalgın suya bir bak
birçok farklılığa işaret eden kavramlar geliyor.
Geçmişteki günler yine durmakta derinde
E) Yaşadığımız yüzyıl itibarıyla ulaşım oldukça
E) Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık kolay bir hâl aldı ve dünyanın her yerine erişim
Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar oldukça erişebilir bir noktaya geldi.
26
Toplam doğru
Temel, Yan ve Mecaz Anlamlar 01 12 sayısını yazınız.
x 100 = %.....
12
Mecaza Dayalı Anlam Olayları 02 15

x 100 = %.....
15
Sözcükler Arası Anlam İlişkileri 03 11

x 100 = %.....
11
Kalıplaşmış Söz Öbekleri (Deyim,

04 14
Atasözü, İkileme) - I x 100 = %.....
14
Kalıplaşmış Söz Öbekleri (Deyim,

05 13
Atasözü, İkileme) - II x 100 = %.....
13
Kalıplaşmamış Söz Öbeklerinde

06 11
Anlam - I x 100 = %.....
11
Kalıplaşmamış Söz Öbeklerinde

07 9
Anlam - II x 100 = %.....
9
Tarama Testi 08 9
x 100 = %.....
9
Değerlendirme
Her test için,
çalışınız.
27
Not
Yakın ve Çelişen Anlamlı Cümleler - I Test 01 3. Bölüm
1. Ünlü bir yazar, “Işıltılı yıldızların etrafında sayısız uy- 4. Nankör insan, her şeyin fiyatını bilen fakat hiçbir
dunun birikmesini doğal karşılamak gerekir.” diyor. şeyin değerini bilmeyen kimsedir.
Aşağıdakilerden hangisi söz konusu yazarın Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede anlatılmak
cümlesine anlamca en yakındır? istenene anlamca en yakındır?
A) Tutarlı düşünceler aktaran yazarlar okurlarca se- A) İyilikbilmez insan, her şeyin ederini bilir ama kıy-
vilir. met bilmez.
B) Gösterişe düşkün sanatçıların okur sayı- B) İyiliğin değerini bilmeyenler, yardımları yok say-
sı, gerçek yazarlarınkini geçer. maya çalışırlar.
C) Anlatım özellikleri beğenilen yazarları taklit eden C) Nankörler iyiliği yok saymak için fırsat kollarlar.
yazarlar günden güne çoğalır. D) Kadir kıymet bilmeyenlere iyilik boşunadır.
D) Usta yazarların çok sayıda okurun beğenisini ka- E) Vurdumduymaz insanlar kendilerine yapılan iyi-
zanması olağan bir durumdur. likleri görmezden gelirler.
E) Yazma konusunda disiplin sahibi sanatçıların
yöntemlerini benimseyenlerin artması sanatçıları
5. Hiçbir yazar, edebî zevki geliştirilmiş bir okur kitlesi
sevindirmektedir.
kadar önemli bir miras bırakmaz.
Aşağıdakilerden hangisi bu cümleye anlamca en
yakındır?
2. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi, anlamca öteki- A) Hiçbir yazar gerçek okuma zevkine ulaşmış okur-
lerden farklıdır? lardan daha iyi dost bulamaz.
A) Topalla gezen, aksamak öğrenir. B) Yazarların en büyük hedefi eserlerini iyi değer-
B) Kötü söyleme eşine, zehir katar aşına. lendirecek okurlara düzeyli eserler sunmaktır.
C) Kır atın yanında duran ya huyundan ya suyun- C) Sanatçılar için olgunluğa giden yol, okuru gö-
dan... zetme basamağından başlar.
D) Üzüm üzüme baka baka kararır. D) Her yazarın yapabileceği en iyi iş, okurlarının ya-
E) Körle yatan şaşı kalkar. zınsal beğenisini olgunlaştırmaktır.
E) En şanslı yazar, kendinden yeni eserler bekleyen
okurlara sahip olandır.
3. Kötü bir eser yazıp çok okurum olmasındansa iyi bir

eser yazayım, bir okurum olsun. 6. Gerçek dost ararken gözünüzü dört açın, dostunuzu
Aşağıdakilerden hangisi bu cümleye anlamca en bulunca da ona bakan gözlerinizden birini kapatın.
yakındır? Aşağıdakilerden hangisi bu cümleye anlamca en
A) Yazdıklarımı çok sayıda okurun beğenmesi yakındır?
benim yazma hırsımı artırır. A) Gerçek dostlar arasında çıkar ilişkisi başlarsa
B) Başarılı eserlerin takipçisi genelde az iken sıra- dostluk zedelenir.
dan yapıtlar geniş halk kitlelerince baş tacı edilir. B) Arkadaşlar içinde gerçek dostların sayısı çok
C) Nitelikli bir eser yazıp az sayıda okur tarafından azdır, dostlarınıza sahip çıkın.
takip edilmeyi, düzeysiz bir eser ortaya koyup çok C) Dost edinirken de dost edindikten sonra da dik-
okurum olmasına tercih ederim. katli olun.
D) Beğenmediğim eserlerimin hayranının çok oldu- D) Dünya, dostluk üstüne kuruludur; insan, dostları-
ğunu, değerli gördüklerimin ise değer görmedi- nın sayısını çoğaltmak için çabalamalıdır.
ğini gözledim. E) Dostlarınızı seçerken kılı kırk yarın, dostluklarını-
E) Mesajımı bir avuç okura ulaştırmaktansa geniş zın bozulmaması için de dostlarınızın bazı kusur-
kitlelere ulaştırmayı yeğlerim. larını görmezden gelin.
29
3. Bölüm Test 01 Yakın ve Çelişen Anlamlı Cümleler - I
7. Barış, savaştan daha iyidir çünkü barışta birçok oğul 9. Yaşamdan anlıyorsan bir gözün hep kitapta olacak,
bir babanın cenazesindedir, savaşta ise tek baba bir- kitaptan anlıyor ve haz alıyorsan bir gözün hep ya-
den çok oğlunun… şamda olacak.
Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede anlatılmak Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede anlatılmak
istenene anlamca en yakındır? istenene anlamca en yakındır?
A) Barış zamanında insanlar birbirlerinin kıymetini A) Yaşam; sadece kitaplarla değer kazanıyor, kitap-
bilmezler. larla anlamını buluyor.
B) Barış; insanı, savaş zamanı kadar işinden alıkoy- B) Hayatın anlamı okumakta gizlidir, okumaktan tat
maz. almak için de hayattan kopmamak gereklidir.
C) Barış zamanında aile bireylerini bir araya getiren C) Yaşamak için kimi okumalara ihtiyacı oluyor insa-
işler vardır. nın, kitap gibi okunacak kimi insanları okumaya…
D) Barışta, savaştan daha az acı ve gözyaşı vardır. D) Hayat okumadan çekilmez, okumak için de kitap-
E) Savaşlar huzurlu barış ortamını dağıtır, bozar. lara ihtiyaç vardır.
E) Yazarlığın yolu okumaktan geçer, yeterince oku-
madan yaşam aktarılamaz sayfalara.
8. Yalnızlığından kurtulmak için yazmaya başlayıp ya-

zabilmek için yalnız kalmaya can atıyor insan so-
nunda.
Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede anlatılmak
istenene anlamca en yakındır?
10. İyi yazarların etkilemeyi hedeflediği ilk okur kendisi-
A) Yazıya amatörce başlayıp kısa sürede ustalaşan
dir.
birçok insan vardır.
B) İnsanın yazıya başlamasına sebep bazen yal-
nızlığından kurtulma isteğidir, ne var ki yazmaya
A) Usta yazarlar yapıtlarını öncelikle kendi beğeni
başlayanlar da yana yakıla yalnız kalacakları bir
ortam aramaya başlıyor. süzgeçlerinden geçirmeyi düşünürler.
C) Yalnızlık kimi zaman insanı yazmaya yönlendiri- B) Okurlarını etkilemek isteyen yazarlar nitelikli sa-
yor fakat yazarken yalnızlıktan başka konu bula- natçılar grubuna girer.
mama, en büyük risk gibi duruyor. C) Yazarlar beğenmedikleri eserlerini başka bir türe
D) Yazmak için yalnız kalabilecekleri bir ortam ara- dönüştürebilir.
yanlar, bazen yalnızlıktan sıkılır hâle de gelebili- D) Nitelikli yazarlar genelde herkesin beğenebile-
yorlar. ceği eserler yazmayı düşler.
E) Yazı için yalnız kalınacak bir ortam aranır ama E) Kimi sanatçılar eserlerini aynı zamanda iyi bir
her uygun ortamda yazı yazılamayabilir. okur olan kendisi için yazar.
30
Yakın ve Çelişen Anlamlı Cümleler - II Test 02 3. Bölüm
1. Tereddüt, düşünenlere hastır; sürekli her şeyden 4. Sıradanın şiirini yazmak güzeldir, tek tehlikesi yaz-
emin olmak ise düşünmeyi de hissetmeyi de çoktan dıklarınızdan bazılarının sıradan olarak görülme ihti-
bırakanlara özgüdür. malidir.
Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede anlatılmak Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede anlatılmak
istenene anlamca en yakındır? istenene anlamca en yakındır?
A) Düşünen insanların özelliği tereddüttür, düşün- A) Olağan işleri dizelere yansıtmayı düşünür şairler,
meyenler ise sadece hissederler. bunları söz oyunlarıyla harmanlamak isterler.
B) Doğru söylediğinden emin olmak, insanın dürüst- B) Sıradanlık şiir için tehlikeli bir özelliktir, dizelerin
lüğe giden yolda olduğunu gösterir. anlamını kapalılaştırır.
C) Düşünmekten uzaklaşanlar her zaman ve her C) Sadelik, şairleri korkutur; şairler sanırlar ki anlatı-
yerde konuşur da konuşur. lanların başarısı söz ustalığında gizlidir.
D) Kesin bir karara varmada zorlanıyorsa biri, doğ- D) Doğal şiir, okuru gündelik hayatın içinde yakalar
ruyu bulmak için düşünüyordur; konuştukları ke- ama okur onun kendini etkilediğini anlamayabilir.
sinse sözleri üzerine düşünmüyor demektir.
E) Alelade olanı şiire aktarmak aranan bir özelliktir
E) Doğru yönde gidenlerin konuşmalarında da dav- ama bazıları yazdıklarınızı alelade bulabilir.
ranışlarında da tereddüt olmaz.
2. Kapalılık şiire ne kazandırır, okurdan ne saklar?

A) Toplumla iletişime geçmemek şaire ne kazandı-
rır, o şairin okuruna ne kaybettirir?
B) Anlamın şiire getirisi nedir, okuru nasıl etkiler?
C) Örtülü anlatım dizelere ne katar, bu anlatımın
okuyucudan gizlediği nedir?
5. Gururlu insanların; dünyada, baştan aşağıya, nesnel
D) Az kelimeyle yazmanın şiire katkısı nedir, okur bu
bir şekilde tanımaya layık gördükleri tek kişi kendile-
durumda ne kaybeder?
ridir fakat buna yine gururları engel olur çünkü onlar
E) Anlamın gizli olması şiire ne getirir, bu gizin okura
kendilerinin hep üstün yönlerini görürler.
yararı nedir?
A) İnsan gururluysa ve kendini tanımak istiyorsa
olumlu taraflarını iyi belirlemelidir.
3. (I) Kimi şairler, kendilerini dizeler ülkesinin çarı gibi
görüyor. (II) Buna rağmen Türk şiiri endişe duyulacak B) Kibirli insanlar çevresini tanıyamaz çünkü onlar
durumda değil bence. (III) Tam tersine çok sıkı do- insan sevmeme hastalığına yakalanmıştır.
nanım içinde bile denebilir. (IV) Ve doğrusunu söy- C) Gururlu insanların kendilerini gururlu tanımala-
lemek gerekirse ben şairlerimize çok güveniyorum. rına engel olan şey, başkalarını küçük görmeleri-
(V) Şiirimizin iyi yolda olduğunu düşünüyor ve bunu dir.
her fırsatta dile getiriyorum.
D) Kendini beğenmişlerin, en mükemmel insan ola-
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi- rak yine kendilerini görmeleri gururlarını artırır.
leri anlamca birbirine en yakındır?
E) Gururlu insanların kendilerini, duygularına kapıl-
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV madan tanımalarının önündeki engel, kendilerini
D) II ve V E) IV ve V dev aynasında görmeleridir.
31
3. Bölüm Test 02 Yakın ve Çelişen Anlamlı Cümleler - II
6. Aşağıdakilerden hangisi “Keskin sirke küpüne za- 9. (I) Fen bilimleri eğitimi, çocuğun çevresindeki çekici
rardır.” atasözüne anlamca en yakındır? ve şaşırtıcı zenginliğin eğitimidir. (II) Buna rağmen
A) Alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste. öğrencilerin en çok zorlandıkları, başarısız oldukları,
anlamakta güçlük çektikleri, sevmek istedikleri ama
B) Abanın kadri yağmurda bilinir.
bir türlü sevemedikleri derslerin başında da fen bi-
C) Acı patlıcanı kırağı çalmaz.
limleri gelmektedir. (III) Öğrencilerin fen bilimleri der-
D) Öfkeyle kalkan, zararla oturur. sinde başarılı olmalarını sağlamak için onlara fen
E) Az veren candan, çok veren maldan... bilimlerine yönelik olumlu tutum kazandırılmalıdır.
(IV) Derse yönelik tutumları olumsuz olan öğrenci-
lerin sınıf ortamında başka sorunlara da neden ol-
dukları dikkate alınmalıdır. (V) Fen bilimleri dersi;
7. Başarı seyahatinde bir de baktınız ki hırs semtindesi- çocuğun yediği besini, içtiği suyu, soluduğu havayı,
niz, o zaman otobüsten inme vaktiniz gelmiş demek-
bedenini, beslediği hayvanı, bindiği arabayı, kullan-
tir ya da direksiyona geçme zamanıdır.
dığı elektriği, güneşi ona öğretir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi-
leri anlamca birbirine en yakındır?
A) Hırs, dostlukları yer ve sonunda bitirir.
A) I ve V B) II ve IV C) II ve V
B) Başarılı olanlar hırsları sayesinde başarılarını ar-
tırırlar. D) III ve IV E) IV ve V
C) Hırslı insan, başkasının başarılı olmasını iste-

mez.
D) Hırs, başarının önünde bir engel teşkil ediyorsa
ondan vazgeçilmelidir. 10. Bakır, Kalkolitik Çağ insanlarının kullandığı eşya ve
E) Başarıya yaklaşanların hırsa kapılmaması gere- araç gereçlerin temel malzemelerinden biriydi. Bu
kir. çağda taş araç gereçlerin yanında bakırın da çokça
kullanıldığı artık bilinmektedir. Bakır maden ocakla-
rından elde edilen malzemeyle yapılan eşyaların ve
araç gereçlerin satışı, insanlık tarihinin ilk ticari faali-
8. John Steinbeck, Gazap Üzümleri adlı kitabı için şöyle yetlerinden biri olmuştur.
der: “Niçin bu kitabı yazdım? Onu yazmam gerektiği
Aşağıdakilerden hangisi bu parçanın son cümle-
için. Bütün bunları içimde taşısaydım ölemezdim.”
sinde ileri sürülen görüşe kanıt oluşturabilecek
John Steinbeck’in bu sözü bütün sanatçılar için bir bilgidir?
genellenecek olsa aşağıdakilerden hangisine ula-
A) Bakır madenini biçimlendirmede ilk çağlarda kul-
şılabilir?
lanılan yöntemlerin deneysel arkeolojinin önemli
A) Sanatçılar bu dünyada kalıcı bir eser bırakabil- konularından biri olması
mek için yazar.
B) Bakır madeni çıkarımının yerleşik hayata geçil-
B) Bir sanatçı, eserlerini neden yazdığını tam olarak mesiyle çeşitlenen ekonomik etkinliklerden biri ol-
bilemez. ması
C) Her sanatçıyı yazmaya zorlayan sebep diğerle- C) Tarihte eski ticaret yollarının çoğunun önemli
rinden farklıdır. bakır yataklarının olduğu bölgelerden geçmesi
D) Sanatçılar iç dünyalarında kendilerini rahatsız D) Neolitik Çağ olarak da bilinen Maden Taş Ça-
eden veya paylaşmak istedikleri durumları yaz- ğı’nda yapılan araç gereçlerin yapımında temel
madan rahat edemedikleri için yazar. olarak bakırdan yararlanılması
E) Yazarlık kabiliyeti her sanatçıda kendini farklı şe- E) Eski çağlardan günümüze takı yapımında çok
killerde gösterir. parlak bakırlardan yararlanılması
32
Cümlede Anlam İlişkileri Test 03 3. Bölüm
1. (I) Sağlıklı bir ailede iletişim dolaysız, açık, ayrıntılı 4. I. Çocuklar neşeyle, çığlıklarla oradan oraya koştu-
ve dürüstçe olmalıdır. (II) Kişiler birbirlerine değer rurken ihtiyarlar ağaç altlarında serinlemenin key-
verdikleri ve güvendikleri için iç dünyalarını, dene- fini yaşıyordu.
yimlerini, duygu ve düşüncelerini herhangi bir kaygı II. Isıtmayan Berlin güneşine inat, sıcacık odamızda
duymaksızın tüm ayrıntısıyla paylaşmak isterler. tatlı bir sohbete başlıyoruz.
(III) Dürüstlüğün bulunduğu bu paylaşım sürecinde
III. Yaşamın durağanlığından kurtulmak için insanın
duygu ve düşünceler diğerleri tarafından hor görü-
tek başına çaba göstermesi yeterli değildir.
lüp, yargılanmadan kabul ve ilgi görür. (IV) Gere-
IV. Venedik’te gondollarla yapılan gezilerde tarihî
kirse üzerinde tartışılır ve uzlaşmaya gidilir. (V) Bu
bir yolculuk yapıyorsunuz ve tarihin sayfalarında
da fikirlerin açıklanıp konuşulmasını, uygarca tartı-
kayboluyorsunuz.
şılmasını sağlar.
V. Erik ağaçlarının çiçek açmaya başlaması artık
baharın geldiğini gösteriyordu.
sinde neden-sonuç ilişkisi vardır?
karşıt durumlar bir arada verilmiştir?
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yargı, gerekçe-

siyle verilmiştir? 5. I. İşler çok yoğun olduğu için öğretmenler yayıne-
vinde sabahladı.
A) Dün yağmur yağdığından trafikte aksamalar oldu.
II. Başarılı olabilmek için korkularımı yeniyorum.
B) Yola çıktığımızdan beri kesik kesik öksürüyordu.
III. Büyük fırsatlar her zaman ele geçmez.
C) Diline sahip olamayan insan her devirde vardır.
IV. Üstesinden gelinmemiş korkular, başarının
D) Düğünün eğlenceli geçmesi için güzel hazırlıklar
önünde en büyük engellerdir.
yapıldı.
V. Her korkuyu başarıya engel olarak görmemeliyiz.
E) Partiye katılan herkes, o günü unutamıyordu.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangi-
sinde amaç-sonuç ilişkisi vardır?
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden-sonuç

ilişkisi vardır?
A) Burası dinlenmek için iyiydi fakat yerleşim merke-
zine uzaktı. 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde koşul-sonuç
ilişkisi vardır?
B) Sınava on beş dakikadan fazla geç kalırsanız sa-
lona alınmayacaksınız. A) İyi bir yolculuk yaparsak sabaha çok dinç uyanı-
rız.
C) Size yardımcı olamayacağım çünkü dışarı çık-
mak zorundayım. B) Edebî eser, okuyucuya gelecekten esintiler sun-
malıdır.
D) Kitabınız oldukça güzel yalnız genç okurlar için
biraz uzun. C) Yağmurlu hava mezuniyet törenini erteletti.
E) Önümüzde üç zorluk vardı: sınavlar, ödevler, se- D) Her ülke, sağlıklı nesiller yetiştirmek ister.
minerler. E) İnsanoğlu, daha rahat bir gelecek için çabalıyor.
33
3. Bölüm Test 03 Cümlede Anlam İlişkileri
7. (I) Eski şiirde bir Yunus Emre Türkçesi vardı. (II) XX. 10. (I) Günümüzden yaklaşık 18 bin yıl önce en üst nok-
asır şiirinde de bir “Yahya Kemal Türkçesi” vardı. tasına erişen son Buzul Çağı olan “Wüm” bundan
(III) Yahya Kemal Türkçesi dilimizin büyük fırtına- yaklaşık 10 bin yıl önce sona ermiştir. (II) Gelgelelim
lar geçirdiği bir çağda Türkçenin sesine, mimari- yerküre ısınmaya devam etmektedir. (III) Doğal dön-
sine, ruhuna ve dehasına sadık kalmak yoluyla günün sürmesi için yerkürenin soğumaya başlaması
bu lisanı kendi devrinin zirvelerine ulaştırmıştır. gerekirken küresel ısınma bunu engellemektedir.
(IV) Yahya Kemal Türkçesi ne bir tesadüfün ne de (IV) Özellikle insanların kullandıkları fosil yakıtlar ve
moda hareketlerle müşterek bir dil cereyanının eseri- atmosferlerden yaratılan sera gazının etkisiyle at-
dir. (V) Şair, Türkçenin Türkiye topraklarındaki güzel- mosferin ısısı giderek artmaktadır. (V) Uzmanlar
leşmesi tarihini adım adım takip ederek milletimizin buna dayanarak önümüzdeki yüzyıllarda bir Buzul
asırlar boyunca bu dile verdiği güzellikteki sırları Çağı öngörememektedir.
araştırmış, bulmuş ve onu dillendirmiştir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi kendinden sonraki yargının gerekçesidir?
kendinden önceki yargının açıklayıcısıdır? A) I B) II C) III D) IV E) V
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yargının hangi 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yargı, gerekçe-
amaçla yapıldığı bildirilmiştir? siyle verilmiştir?
A) Soruları hazırlarken çok titiz davrandığı için kali- A) Yağan kar iki metreye yaklaştığından şehirde
teli sorular ortaya çıkarır. hayat durdu.
B) Meyvelerin bol olması için gübresine ve suyuna B) Her mevsimin ayrı güzelliğini, doyasıya yaşamayı
dikkat ediyor. hedefliyordu.
C) Babasından kalan son hatıranın icrada satılması, C) Ne olursa olsun, elindeki kitabı yarına bitirmek is-
onu çok üzdü. tiyor.
D) Batı, eğitime yatırım yaptığı için başarılı oluyor. D) Adalet terazisi şaşmadan karar vermekti tek is-
E) Makalenin dili ağır olduğu için okuyucular, yazarı teği.
eleştirdi. E) Kararlı adımlarla hareket etmek için çalışıyordu.
9. (I) Çevrenin endüstri atıklarıyla kirlenmesinden dolayı,

doğanın dengesi gittikçe bozulmaktadır. (II) “İnsan”
denilen türün ortaya çıkmasıyla ve özellikle teknolojik
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde amaç anlamı
dönemde, fiziksel çevre hızla değişmektedir. (III) An-
bulunmamaktadır?
cak türlerin yeni ortama uyumlarındaki yavaşlık bu
A) Mahallenin bütün kadınları Halimelere bebek
hızın çok gerisinde kalmalarına yol açmaktadır.
sevmek için gitmişler.
(IV) Bu durağanlığın sonucu olarak da kimi türler
tükenmekte ya da tükenme tehlikesiyle yüz yüze B) Ders çalışmak için kütüphaneye her gün gidiyo-
gelmektedir. (V) Bunlar arasında her şeyin temel rum.
noktasında duran “insan” da vardır. C) Dostluk kurmak için bütün kulüpler harekete
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi- geçti.
sinde neden-sonuç ilişkisi yoktur? D) Toplantıya geç kaldığım için onu göremedim.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Çiçek toplamak için uzun kır gezileri yapardık.
34
İçerdiği Duygu, Kavram ve Duruma Göre Cümleler - I Test 04 3. Bölüm
1. (I) Yazıda ilerlemek isteyenler, kelime hamallığından 4. (I) Ben şiire adanmış anların çok önemli olduğunu
kurtulup darasız söze doğru ilerlemelidir. (II) Anla- düşünüyorum. (II) Böyle bol şiir yazmak bana iyi ge-
tımı derinleştirmenin başka yolu varsa ben de öğ- liyor. (III) Şiirle yaşamamak, hayatımı alabildiğine
renmek isterim. (III) Her yazarın kaleminin yanında anlamsız bir noktaya getirebilirdi. (IV) O zaman ken-
bir de makası olmalı, kesip atmak için. (IV) Ben sa- dime ve başkalarına zarar verebilirdim. (V) Şiir benim
deliğe ulaşabilmek için çok şey attım öykülerimden. için hem sığınak hem de sağanak oldu.
(V) Eserlerim için yapılan “şiirsel” yakıştırması sanı- Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangile-
rım buradan geliyor. rinde olasılık söz konusudur?
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi- A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
leri yazarlar için öneri niteliğindedir?
D) III ve V E) IV ve V
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
5. (I) Kahvaltısını sonunda bitirdi. (II) Ellerini bir süre

sonra yıkadı. (III) Dişini yavaş yavaş fırçaladı.
(IV) Şişkin fotoğraf albümünü açtı. (V) Gençlik çağla-
rının renkli hüznüne daldı.
sinde özlem anlamı vardır?
2. (I) Bazı hazır okuma listeleri var ortalıkta gezinen.
(II) Mesela Kafka, Proust, Joyce’tan başlanmalı; ar- A) I B) II C) III D) IV E) V
dından Borges, Eco, Calvino’ya geçilmeli deniliyor.

(III) Elinden yemek gelmeyen insanlara önerilecek 6. (I) Hüseyin Yurttaş, Foça’da doğmuş; uzun yıllar öğ-
kolay yemek tariflerine benziyor; karın doyurucu, retmenlik yapmış. (II) Öykülerinin konusunu tanık ol-
lezzetli, hem de besleyici. (IV) Birinci grubun üstüne duğu, etkilendiği olaylar oluşturuyor. (III) Yaşamlarını
ikincisi özellikle tavsiye ediliyor. (V) İlk menüyü biti- alçak gönüllülükle, kendi köşelerinde sürdürüp gö-
rip ikinciye başlamak, biraz eli para görünce esnaf lo- türmeye çoktan razı olmuş insanlar var satırlarında.
kantasından otel kafesine terfi etmeye benziyor. (IV) Okurun, sayfaları ardı ardına çevirmesi başladığı
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangile- hikâyeyi bırakamaması için kelimeleri özenle dizmiş
rinde alaycı bir dil kullanılmıştır? sanki yazar. (V) Her kitabı yüz seksen sayfadan olu-
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV şuyor.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
üslupla ilgilidir?
7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde küçümseme

anlamı vardır?
A) Yok yere bize masraf ettirdin ya bunu unutmaya-
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ön yargı anlamı cağım.
vardır?
B) O kadar mantının bu kadar kişiye yeteceğini mi
A) Çocuğun başarısız olacağı her hâlinden belli. sanıyorsun?
B) Tek perdeden oluşan bu oyuna çok zor yer bul- C) Bana yaptığın yanlışları asla görmezden gele-
duk. mem.
C) Masadakilerden biri çok kaba bir söz kullandı. D) Bizim oğlan büyüyecekmiş de bize yardım ede-
D) Kışın biriktirdiği parayı amcasına verdi. cekmiş.
E) Cebinde, demir bir ataşa takılı anahtar vardı. E) Bir çay içimi kadar oturup gittiler.
35
3. Bölüm Test 04 İçerdiği Duygu, Kavram ve Duruma Göre Cümleler - I
8. (I) Peter Pan serisi James Matthew Barrie tara- 11. (I) Ne kadar genç olursa olsun, bir başka zamanın ih-
fından 1900’lü yılların başında kaleme alınmıştır. tiyarıdır her insan. (II) Öyleyse ne gençliğinizle övü-
(II) Aslında bu seride, yazarın kendi hayatından da nün ne de yaşlıyım diye üzülün. (III) Zamanın size
kesitler bulunmaktadır. (III) Henüz on üç yaşınday- ayrılan köşesinde şimdiki unvanınız bu! (IV) Sadece
ken ağabeyinin hayatını kaybetmesinin ardından şimdilik! (V) Gençlik zaten geçecek, yaşlılık ise o da
bunalıma giren annesi, küçük James’i kaybettiği ev- geçecek!
ladının yerine koymuş; böylece James bir ömür boyu Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi-
hiç büyümemiş ağabeyini kaybettiği yaşta kalmıştır sinde “öğüt’’ söz konusudur?
ve bu hikâye eserlerine de yansımıştır. (IV) Peter
Pan serisinin bu hikâyesinde karakterin başından
geçen olaylar Londra’da Kral Sarayı’nın yakınında
yer alan büyük parkın içindeki Kensington Bahçeleri 12. (I) Ölü Yüzler, Ali Özenç Çağlar’ın ilk romanı.
diye anılan yerde geçmektedir. (V) Henüz yedi gün- (II) Yazar bu romanla edebiyat dünyasına mer-
lük bir bebekken pencereden uçup giden Peter Pan haba, diyor. (III) Çağlar, romanında Ege Bölgesi’nde
uzaktaki Kensington Bahçelerine konmuştur. Antik Çağ’da Apollonis adıyla anılan Mecidiye köyü-
nün tarihî anatomisini veriyor. (IV) Kurtuluş Savaşı
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin-
sonrasından başlayarak köy yaşamını, yaşam koşul-
den itibaren eserin içeriğine yer verilmiştir?
larını, insan ilişkilerini yalın bir dilsel tavırla anlatıyor.
(V) Yazar, bütün bunları toprağından kan sızmayan
bir dünya özlemiyle anlatıyor.
9. (I) İnsanın hayatını şekillendiren unsurlar vardır. sözü edilen eserin içerik ve üslubuyla ilgilidir?
(II) Bilim ve teknoloji maddi hayatımızla, kültür ise A) I B) II C) III D) IV E) V
manevi hayatımızla ilgilidir. (III) Duygularımızı dille,
ruhumuzun derinliklerinden gelen nağmeleri musi-
kiyle, estetik zevklerimizi görsel sanatlarla ifade ede- 13. (I) Kısa boylu, esmer ve kalender bir adam hızla ka-
riz. (IV) Sözcük; renk, ses, melodi, dil olur ve bizi pıyı açtı ve mutlu bir şekilde boynuma sarıldı. (II) “Hoş
anlatır. (V) Ayna olur; bizi, bize gösterir. geldiniz!” diye sevinçle bağırdı. (III) Birine mi benzetti,
yoksa birini mi bekliyordu, ayırt edemedik. (IV) Biz
şaşkın şaşkın bakışırken o ikide bir “Hoş geldiniz!”
sinde karşılaştırmaya yer verilmiştir?
diyordu. (V) Orman bekçisiydi bu gözlerinin içi gülen
adam.
sinde ikilem söz konusudur?
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “sezgi, tahmin” A) I B) II C) III D) IV E) V
söz konusudur?
A) Her gün, aynı duraktan aynı saatte otobüse bini-
14. (I) Anadolu’nun o çorak, çileli, yoksul köyünde geçti
yor.
çocukluğum. (II) Ne zaman anılara dalsam o acılı
B) Yolun sonunda bir pınar vardı iki musluklu, üç günlerde bulurum kendimi. (III) Belleğimin derinlik-
oluklu. lerine kazınmış, o günlerden kalan kapkara bir resim
C) Dünya sanki başıma yıkıldı, ayakta duramaz hâle canlanır gözümde. (IV) Galiba ilkokulun dördüncü sı-
geldim. nıfındaydım. (V) Bir gece öksürerek uyandım, evimiz
D) Projelerinin ilk üçe gireceğini size baştan söyle- alevler içindeydi.
miştim. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi-
E) Yazar, içinde bulunduğu topluma faydalı olmayı sinde tahmin söz konusudur?
düşünmez mi? A) I B) II C) III D) IV E) V
36
İçerdiği Duygu, Kavram ve Duruma Göre Cümleler - II Test 05 3. Bölüm
1. Aşağıdakilerin hangisinde kişisel değerlendir- 4. (I) Ev, o mutlu günlerin hatırası olarak kocaman bir
meye yer verilmiştir? evdi. (II) Fakat şimdilerde kocamanlığı kendini, ver-
A) Sanatçının son albümünde yirmi iki tane klasik gisini giderek artırmakla gösteriyor. (III) Öte yan-
Türk müziğinden parça var. dan haraplığı günden güne artırıyordu. (IV) İkide bir
kapıyı çalan haciz memurlarını atlatmak ne güçtü.
B) Şiiri, insanoğlunun yemeye doyamadığı meyve-
(V) Çok defa kadın, onları pencereden görüyordu.
lere benzetirmiş.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangile-
C) Bulut Defteri ’ne okuma notları şeklinde bir yorum
rinde aşamalılık söz konusudur?
yapılmış.
D) Özgürlüklerin gelişmesi; yazarların ve düşünür-
lerin bağımsızlaşmasıyla, halkla bütünleşmesiyle D) III ve IV E) IV ve V
olmuştur.
5. Aşağıdaki cümlelerden hangisi pişmanlık bildir-
E) En çok satanlar listesinde beşinci sırada o yaza-
mektedir?
rın röportaj seçkisi de bulunuyor.
A) O gün hep beraber, ne güzel, uzun uzun sohbet
ettik.
B) Duvardaki antika saati ona büyükannesi hediye
etmiş.
C) Ne güzel iş teklifi almıştım, niye kabul etmediy-
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gerçekleşme- sem.
miş bir beklenti yoktur? D) Ben kendimi bildim bileli bu adam böyle tembeldi.
A) Seni gördüğünde tebessüm edince aranızdaki E) Görür görmez senin durumu konuşacağım
buzların eridiğini sanmıştım. onunla.
B) Bu olanlardan sonra yaptığı hatayı anlayacağını
düşünüyordum. 6. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yakınma an-
lamı yoktur?
C) Final gününe kadar konuları tamamlamayı um-
muştum. A) Bir de konuşurken olayları abartmasa...
D) Ayrı kaldığı bu şehri özlemesini istemiyorum B) Dereyi görmeden paçaları sıvamayalım.

artık. C) Nasıl geçti habersiz, o güzelim yıllarım?
E) Küs olmamıza rağmen bayramda gelir diye dü- D) İnsan ömrü, dostluğu öğrenmeye yetmiyor, yazık!
şünmüştüm. E) Keşke verdiğim ödevleri zamanında yapmayı öğ-
renselerdi.
7. Aşağıdaki ikili dizelerden hangisi istek bildirmek-

tedir?
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tahminin ger- A) Mızraklı, zırhlı gün ışığının iskeleti
çekleşmesi söz konusudur?
Her çiğ damlasından kılıç sarardı
A) Bu işin böyle sonuçlanacağını ben önceden anla-
B) Suçtan ve günahtan beter ve öte
mıştım.
Bir boşluğa yuvarlanıyordu Mecnun
B) Çocuğun yalan söylediğini gözlerinden okuyo-
C) Sulardan, göklerden ve yellerden
rum.
Ona bir şifa arayalım
C) Hareketlerinden bu soruyu hiç bilmediği çok belli.
D) Ruhundaki sessizlik engin mesafelere
D) Bu konuyu, onunla rahat rahat paylaşabilirim diye
düşünüyorum. Duyurmadan ne anne ne yuva hasreti
E) Makama düşkün biri olduğunu konuşmalarından E) Boynunu kızıl gerdanlıkla sarmalayarak

çıkardım. Gündüzün azabına terk ediyordu nöbeti
37
3. Bölüm Test 05 İçerdiği Duygu, Kavram ve Duruma Göre Cümleler - II
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “sitem” anlamı 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde uyarı anlamı
vardır? vardır?
A) İnsan, Ankara’ya gelir de bana uğramaz mı? A) Bizim ne kadar dürüst olduğumuzu herkes bilir.
B) Beni fark etmeden kapı ağzında konuştular. B) Yağan kar, çiftçileri ne yazık ki hazırlıksız yaka-
C) Ona sadece ben, doğruyu söyledim. ladı.
D) İşin sonuna geldiğini yeni anladı. C) İlacı günde üç defadan fazla kullanmayınız.
E) Ne güzel günlerimiz geçti seninle. D) Yolun sonuna geldiğimizi hiç kimse anlamadı.
E) Bu konuları en güzel, sen anlatınca anlıyorum.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öz eleştiri söz 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “takdir etme, be-
konusudur? ğenme” söz konusudur?
A) Yağmurdan kaçanların kuraklıktan yakınmaya A) Sanatçı, son rolünde başarılı bir oyunculuk ser-
hakları yoktur. gilerken yeni anlaşmalara hazır olduğunu göste-
B) Yaşamdan yakınmamızın nedeni, karşılaştığımız riyor.
zorlukların büyüklüğü değil; gücümüzün azlığıdır. B) Nejat; her zaman her yerde gördüğümüz, kendi
C) Şartlarının diledikleri gibi olmamasından yakınan hâlinde, sıradan bir projeyle karşımıza çıktı.
kimseler, karşılarına çıkan fırsatları değerlendire- C) Bu yazar, sıradanlaşmış eserlerinde yer yer ruh-
meyen insanlardır. sal çözümlemelere başvurmuş amatör bir sa-
D) Kaderinden şikâyetçi olan, kendi beceriksizliğin- natçı.
den de şikâyetçi olmalıdır. D) Ekonomi, son dönemde kimi çevrelerde de olum-
E) Hayatın bize bahşettiği en büyük hazine, iyi anı- suz eleştirilere konu olmuştur.
lan bir addır. E) Her emekli, emekliye ayrılırken bir bahçe yapmak
istediğini söylüyor.
10. I. İki soru daha yapsaydım şimdi istediğim bölüm- 13. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, yay ayraç içeri-
deydim. sinde verilen kavramla uyuşmamaktadır?
II. Çok iyi bildiğim bu sorunun cevabını nasıl yanlış A) Yüzüne bakınca yılların onu ne hâle getirdiğini
yaptım! gördüm, yüreğim parçalandı. (yakınma)
III. Sana istediğin cevabı vermeyeceğim ne yazık ki! B) Sabahları biraz yürüyüş yapmanız sağlığınız açı-
IV. Tatilimi, bu yıl iyi ki bu kasabada yapmışım. sından çok yararlı olur. (öneri)
V. Onun böyle bir şey yapacağını bilsem onu gön- C) Öylesine entelektüel biriydi ki bilmediğimiz her
derir miydim hiç? noktayı ona danışırdık. (neden-sonuç)
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri D) Astronot olup Mars’a gideceğini düşün, bu du-
hayıflanma bildirmez? rumda ilk yapacağın şey ne olurdu? (varsayım)
A) I ve II B) I ve III C) II ve V E) Bunca yıldır çalışıyorsun, topu topu bir tane mi
D) III ve IV E) IV ve V takım elbisen var? (azımsama)
38
İçerdiği Duygu, Kavram ve Duruma Göre Cümleler - III Test 06 3. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde abartma ya- 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özlem duygusu
pılmamıştır? vardır?
A) Bütün denizleri içtim ve kaybolup kendim deniz A) Rüzgârın esişi, baharın gelişini müjdeler.
oldum. B) Hangi derdimize yanacağımıza şaştık.
B) Gördüler günde bin kez öldüğümü. C) Ne tatlı günlerdi birlikte geçirdiğimiz günler.
C) Enflasyonun son aylarda sert bir şekilde düşe- D) Ağaç, insana çok dostça yaklaşır, derler.
ceği söyleniyor.
E) O güzel hazan mevsiminde, çiçekler de solar.
D) Ağlaya ağlaya yosun tutmuş gözleri zavallının.
E) Gözümden akan yaş nice değirmenler döndürür.
6. Aşağıdaki atasözlerinden hangisinde “sitem” an-

lamı vardır?
A) Sütten ağzı yanan, yoğurdu üfleyerek yer.
2. I. Beklediğin para çoktan bankaya yatmış olmalı. B) Sarımsağı gelin etmişler, kırk gün kokusu çıkma-
II. Misafirler bu akşam biraz geç kalabilirler. mış.
III. Bizim küheylan bu kışı atlatamayacak gibi. C) Baba oğluna bir bağ bağışlamış, oğul babaya bir
IV. Zeynep, olaylar karşısında son derece sakindi. salkım üzüm vermemiş.
V. Ben bu diziyi sanki daha önce izlemiştim. D) Başını acemi berbere teslim eden, cebinden pa-
muğunu eksik etmez.
olasılık anlamı yoktur? E) Canı kaymak isteyen, mandayı yanında taşır.
7. (I) Eski zamanlarda insanlar beslenme ihtiyacını
karşılamak için ellerinde bulunan aletleri kullanarak
mızraklar yaptılar. (II) Hayvanları izleyerek avlandı-
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “sezgi, tahmin” lar. (III) O zamanlarda insanların beslenme ihtiyacı
söz konusudur? günümüzdekine göre farklıydı. (IV) Şimdi ise in-
A) Çocuğu sıkıştırıp elindekilerin hepsini aldılar. sanların beslenme ihtiyacını karşılaması çok kolay.
B) Olayda endişelenecek bir şey yoktu. (V) Bundan hareketle de teknolojinin bir yerde in-
sanları hazıra alıştırdığını ve tembelleştirdiğini söy-
C) Rüyamda seni üniversiteyi kazanmış gördüm.
leyebiliriz.
D) Size, misafirlikte hürmet edildiğini sanıyorum.
E) Hiçbir zaman büyük konuşmayacağımı söylüyo-
sinde çıkarım yapılmıştır?
rum.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bıkkınlık anlamı

4. (I) Nefes almanın basit sanatını hatırlayın. (II) Birkaç
söz konusudur?
ağır nefes alın ve zihninizin verdiğiniz nefesle birlikte
A) Her seferinde büyük bir keyifle evi temizlerdik.
gevşemesine izin verin. (III) Basit bir meseledir fakat
sınav paniği ortaya çıktığında kolaylıkla unutulabilir. B) Bu bahane uydurman artık tahammül sınırını
(IV) Olumlu şeyler düşünün. (V) Sınavdan iyi sonuç aştı.
almanızı engelleyecek en önemli etmen, olumsuz C) Av ve avcı arasındaki kovalamaca, dünya kuru-
düşünerek paniklemenizdir. lalı beri vardır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi- D) İki adam, koyu bir sohbete dalınca çaylarını so-
sinde ihtimal anlamı vardır? ğuttu.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Yolun dik olması yolcuları epey yormuştu.
39
3. Bölüm Test 06 İçerdiği Duygu, Kavram ve Duruma Göre Cümleler - III
9. (I) Şiirinde yoğun bir lirizm var, bu yolda ilerle, de- 13. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde eşitlik kav-
diler. (II) Dizelerim diz boyu duygusallık içinde, o ramı işlenmiştir?
damarı kazmaya devam etmek isterim. (III) Eğer anı- A) Bir insanı küçümsemek akılsızlık, çok büyük gör-
lacaksam kalbimle anılmayı arzularım. (IV) Ve sıkı bir mek de korkaklıktır.
şair olarak değerlendirilmeyi yeğlerim. (V) Her şey-
B) Yazar, eserlerinde toplumun nabzını tutarsa ka-
den önce kitaplarımın öne çıkmasını dilerim.
lıcı olur.
C) Yaşlılık ölüm kadar şerefli değildir, yine de çok
sinde kişisel beklentiye yer verilmemiştir?
kimse onu ister.
D) Yanlışı gören ve önlemek için elini uzatmayan in-
sanlar bencil insanlardır.
E) Yağmur iyilerin üzerine de yağar, kötülerin üze-
10. (I) Çocuğunuzla birlikte iken iyi bir dinleyici olmalısı- rine de.
nız. (II) Çocuk; duygularını, hayallerini, düşüncelerini,
endişelerini, korkularını çekinmeden dile getirmeli
ve sizinle paylaşmalıdır. (III) Çocuklarını dinleme-
yen anne babalar onları tanımakta güçlük çekerler.
(IV) Çocuğunuzu ne kadar çok tanırsanız yetenek-
leri konusunda beklentileriniz o kadar gerçekçi olur. 14. (I) Kimi şairler, şiirlerini bitirdiğinde bir yenisine yö-
(V) Bu gerçekçilik de sizi hayal kırıklığına uğratmaz. nelir heyecanla. (II) Bir şiiri noktaladığımda bir
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangile- başkasına gereken heyecanın bende tükendiğini
rinde gereklilik anlamı vardır? hissediyorum. (III) Bu tükeniş bana çok acı veriyor.
(IV) Son kelimesini yerleştirdiğimde şiirin, yenisine
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
yetecek kelimemin kalmadığını duyuyorum. (V) Bu
durumu bir düzyazıda uzun uzun betimledim.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde korku anlamı rinde, bir durumdan ötürü duyulan acı veya ek-
vardır? siklik dile getirilmemiştir?
A) İnşallah sınav iyi geçer de annemden fazlaca A) I ve II B) I ve V C) II ve IV
harçlık koparırım.
B) Sınavdan kötü not alırsam babama ne derim
ben?
C) Hani bize bir sürü vaatte bulunmuştunuz ya!
D) Ne günlerdi be, çılgınca yaşadık dostlarla!
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yakınma anlamı
E) Sen bizi pek sevmezdin, hangi dağda kurt öldü?
yoktur?
A) Arkadaşlarıyla bir türlü iyi geçinemiyor, sürekli
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yaklaşıklık an- kavga ediyor.
lamı vardır?
B) Oğlunuz ne yazık ki verilen ödevlerin hiçbirini
A) Ben seni bilmez miyim, sen ne anasının gözüsün. yapmamış.
B) Ben senden başkasını buraya seçtirmem, bunu C) Çocuklar bizim geleceğimizdir, onları iyi yetiştir-
bil. meliyiz.
C) Hemen hemen yüz kişi bir salona sıkışmıştık. D) Bu çocuğun dağıttıklarını toplamaktan bıktım
D) Yok, bilemedik ki bu adamın böyle yapacağını! artık!
E) Babasının malı gibi davranıyor, kimseyle paylaş- E) Bu kadar sorumsuz bir adam ne gördüm ne duy-
mıyor. dum.
40
Cümlede Anlatım İlişkileri Test 07 3. Bölüm
1. Aşağıdakilerden hangisi nesnel anlatımlı bir cüm- 4. Aşağıdakilerden hangisi dolaylı anlatıma örnek-
ledir? tir?
A) Yazar, öykülerinde büyülü bir dünya sunuyor A) Sait Faik’in öyküleri yeniden yayımlandı.
okurlarına. B) Yazar, kum taneleri arasına bıraktığı fısıltısıyla
B) Dergilerin en güzel yanı, onlar aracılığıyla pek sesleniyor okurlarına.
çok sanatçıya ulaşmanız. C) O, yurt dışında yaşarken kardeşi kendi ismiyle

onun şiirlerini dergilere gönderdiğini belirtmiş.
C) Öykü Teknesi dergisi bugün itibarıyla otuzuncu
D) Uyumak da uyanmak da senin elinde, dedi ba-
sayıya ulaşmış.
şımı okşayarak.
D) Onun şiirleri, yalnız insanların sesi olmuş.
E) Hiç gürültü çıkarmadan merdivenlerden indi, ka-
E) Piyanonun tuşlarına basmasıyla masal diyarının
pıyı açtı.
kapısı aralanır.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesnellik söz
konusudur?
A) Bazı gazetelerdeki köşe yazılarını gereksiz uzun
buluyorum.
B) Sergi salonunun küçük olması ressam adına bir
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisi kanıtlanabilirlik şanssızlıktı.
açısından diğerlerinden farklıdır? C) Benim için belki de son fırsattır bu, bundan emin
A) Erzurum, tarihî ve doğal güzellikleriyle farklı bir değilim.
şehrimizdir. D) Borcum için adama 52 bin lira saydım.
B) Sanatçı, söyleyiş güzelliğiyle şeker tadında bir E) Başarılı olmak için her şeyden önce başarıya ko-
şarkı sunuyor bize. şullanmak gerekir.
C) Panele katılanların saçma sapan fikirleri beni

6. Aşağıdaki cümlelerden hangisi kişisel düşünce
iyice sıkmıştı. içermektedir?
D) Şinasi’nin yazdığı Şair Evlenmesi, Türk edebiya- A) Birçok çeviri kuramı, çeviri stratejilerinde kaynak
tında ilk tiyatro örneğidir. metne sadık kalınmasının çeviri sürecinde önem
E) Kara kaşları, haleli yüzüyle insanın hoşuna giden arz ettiğini fakat söz konusu çocuk edebiyatı ol-
bir havası vardı. duğu zaman çevirmenin izlemesi gereken çeviri
stratejisinin değişkenlik gösterdiğini söyler.
B) Çeviri bilime göre eş değerlik, özgün metinde bu-
lunan duygu, durum, düşünce ve ifadelerin hedef
dilde ve hedef kültür ögelerini kullanarak aktarıl-
masıyla gerçekleşir.
3. Aşağıdakilerin hangisinde doğrudan anlatım söz C) Vinay ve Darbelnet, eş değerliği farklı kültür-
konusudur? ler arasında aynı durumu ifade etmeye yarayan
A) Doktor, ilaçları erkenden almam gerektiğini be- ancak yapı ve biçim bakımından birbirinden fark-
lirtti. lılık gösteren kavramların çeviri yoluyla betimlen-
mesi olarak adlandırır.
B) Emekli olduğunda elli beş yaşına bastığını dile
D) Çeviride kültürel unsurların aktarılması için baş-
getirdi.
vurulan diğer teorik yöntemlerden biri de yerlileş-
C) İş hayatı boyunca üç büyük şehirde görev yaptı-
tirmedir.
ğını anlattı.
E) Kültürel unsurların aktarımı söz konusu oldu-
D) Kitabını okuyunca onunla tanışmak istediğini söy- ğunda diğer alanlarda olduğu gibi çocuk edebi-
lemiş. yatına özgü eserlerde de yazar kadar çevirmenin
E) Ustalaşmak istiyorsan durmadan yaz, dedi. yükümlülüğü bulunmaktadır.
41
3. Bölüm Test 07 Cümlede Anlatım İlişkileri
7. Aşağıdakilerden hangisi nesnel anlatımlı bir cüm- 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylı anlatım
ledir? söz konusudur?
A) Çiçekler, böcekler kaplasa her yeri, ne hoş olurdu A) Yazarın bu romanı diğerine nazaran daha sıkı-
dünya. cıydı.
B) Millî Piyango’dan kazanmış olduğu milyonları, bir B) “İspanya baharda gül bahçesini andıran bir ülke-
yıl içinde tüketti. dir.” derdi.
C) Edebî bir eserde, gereksiz kelime kullanımına ta- C) Lise yıllarım üniversite yıllarıma göre daha sö-
hammülüm yok. nüktü.
D) Misafirler, müzik eşliğinde hoş bir akşam geçirdi- D) Doktor, dedemin ilaçları düzenli alması gerekti-
ler. ğini söyledi.
E) Her tarafı kaplayan duman, içimde derin korku- E) Genç yaşta evlenip okulumu bıraktım, dedi.
lara yol açıyordu.
8. I. Garip akımı; Orhan Veli, Melih Cevdet ve Oktay

Rıfat’ın oluşturduğu bir akımdır.
II. İlk kadın tiyatro oyuncumuz Afife Jale’dir.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisi kanıtlanabilirlik açı-
III. Tevfik Fikret aynı zamanda bir ressamdır. sından diğerlerinden farklıdır?
IV. Can Yücel’in evi müze hâline getirilmiştir. A) Ankara bugün sakinliğe, tarif edilemeyen bir yal-
V. Murathan Mungan’ın en güzel şiirleri Yeni Türkü nızlığa büründü.
tarafından bestelenmiştir. B) Şehrin silüeti, şehri büyülü bir hâle getiriyordu.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi C) Evin bütün eşyaları salonun ortasında duruyordu.
kanıtlanabilirlik açısından diğerlerinden farklıdır?
D) Bütün davetliler sabaha kadar çılgınlar gibi eğ-
lendi.
E) Tatlı, yemeklerden sonra vazgeçilmezimdir.
9. (I) Dünya edebiyatının önde gelen imzalarından biri-

dir büyük şair Puşkin. (II) Sanatıyla halkların özgür-
lük türküsü hâline gelmiş, sanatçı. (III) 1829 yılında
Kafkaslardan Erzurum’a uzun bir yolculuk yapmış.
(IV) Bu yolculuğunu Erzurum Yolculuğu kitabında
anlatmış, kitabın çevirisi Z. Baştımar tarafından ya- 12. Aşağıdakilerin hangisinde kişisel düşüncelere
pılmıştır. (V) Büyük bir sanat adamının doyumsuz iz- yer verilmemiştir?
lenimlerini, bu eserde bulmak mümkündür.
A) Hayat, içinde boyalar ve fırçalar bulunan yaşama
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola- sanatıdır.
rak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
B) Renkler, hayatın güzelleşmesine yardımcı olan
A) I. cümle, öznel anlatımlı bir cümledir. unsurlardır.
B) II. cümle, anlamca olumlu bir cümledir. C) Mutlu yaşamak, geleceği güzel inşa etmektir.
C) III. cümle, soyut anlatımlı bir cümledir. D) Tecrübe, hayatta kazanılanların sınanmasıdır.
D) IV. cümle, nesnel anlatımlı bir cümledir. E) Öykünün yanı sıra birçok şiir yazmış, bunlardan
E) V. cümle, doğrudan anlatımlı bir cümledir. bazıları bestelenmiştir.
42
Cümlede Boşluk Tamamlama - I Test 08 3. Bölüm
1. Seni parça parça eden ama bir türlü ---- yara gibi, 4. Yazdıklarını anlayacak okurların yokluğundan söz
çok şiddetli ---- veren ama yine de ---- durabildiğin edenler haklı gibi görünseler de bir noktayı atlıyorlar,
bir şeydir aşk. okurlar da bu yazarların anlaşılmaz eserlerinden ya-
Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- kınıyorlar; demek ki ----
den hangisi sırasıyla getirilmelidir? Bu cümlede boş bırakılan yere düşüncenin akı-
A) kanamayan - acılar - ayakta şına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
B) acımayan - sıkıntılar - sıcakkanlı A) okurlar sürükleyici eserleri daha çok tercih ediyor.
C) akıllandırmayan - acı - üstünde B) yazara düşen iş, belli bir düzeyin altına inmemek-
tir.
D) dinmeyen - elemler - nasıl
C) asıl sorun yazarların anlamı kapalı metinlerinde-
E) yaralamayan - ağrılar - dik
dir.
D) yazarlar üsluplarını, anlattıkları düşünceye göre
belirlemelidir.
E) anlaşılırlık, sanatçının bir yazar olarak değerini
düşürüyor.
2. ----, bu nedenle pişmek isteyen insan, bu dünyada

yaşayan diğer insanlara karşı sorumluluklarının da
5. İnsan olarak ilk ---- yalan olduğunu anladığımız dü-
bilincinde olmalıdır.
şüncelerden, benzerlerimizi yani bütün insanları
Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden ---- çalışmaktır.
hangisi getirilmelidir?
Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağı-
A) İnsanın farkına varamadığı güzellikler vardır dakilerden hangisi getirilmelidir?
B) Her insan bilinç sahibidir A) görevimiz - kurtarmaya
C) İnsanın sorumlulukları bitmez B) sorumluluğumuz - alıkoymaya
D) Sorumluluk, insanı olgunlaştırır
C) işimiz - aynılaştırmaya
E) İnsan bu dünyanın küçük bir parçasıdır
D) ödevimiz - sorgulamaya
E) hangisinin - yanıltmaya
6. Henüz okuru bile olmadıkları şiiri konuşmaktan geri

durmayanları öncelikle ----
3. Nerede günümüzde çıkarsız dostluklar, her şey men- Bu cümlede boş bırakılan yere düşüncenin akı-
faat olmuş; ne acı, dostluklar zararda, kayıpta; ---- şına göre aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden A) şiir okumaya çağırıyorum.
hangisi getirilmelidir?
B) eleştirinin ilk basamağı olan metinden hareket
A) her şey yok olup gidiyor. etme noktasına bekliyorum.
B) gerçek dost istiyorsanız yürek elinizi uzatın. C) bu girişimlerinden dolayı alkışlıyorum.
C) yürek sızısını bir yere bırakmalıyız. D) şairlerin eserlerine biraz olsun eğilirken görmek
D) zorluklara hazır olmalıyız. istiyorum.
E) artık kendimizi düşünmeliyiz. E) şiir incelemeye davet ediyorum.
43
3. Bölüm Test 08 Cümlede Boşluk Tamamlama - I
7. Ya kadın ya da erkekti insan, ya gezgin göçebe ya 10. ----, basit ama saf ve samimi bir dünyayı ham bir mal-
da belli bir yere kök salmış biri, ya mantığıyla hare- zeme gibi alıp ---- ve sanatsal ürün olarak ortaya ko-
ket eden biriydi ya da ---- yarlar.
Bu cümle düşüncenin akışına göre aşağıdakiler- Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakiler-
den hangisi ile devam ettirilmelidir? den hangisi sırasıyla getirilmelidir?
A) duygularıyla hareket eden biriydi. A) Köylüler - oluştururlar
B) mantığının esiri biriydi. B) İşçiler - yoğururlar
C) kontrollü biriydi. C) Öğrenciler - çalışırlar
D) düşünerek hareket eden biriydi. D) Sanatkârlar - işlerler
E) olduğu gibi yaşayan biriydi. E) Öğretmenler - öğretirler
8. Tıpkı Batı’daki sinema piyasaları gibi, yerli yapım- 11. Bugün kültürel hayatımızın yozlaşmasına sebep olan
cılarımız çok doğru bir strateji izleyerek bayram ve kitle iletişim araçları, araç olarak son derece faydalı
tatillerden faydalanmayı ve bu günlerde izleyiciyi si- ve masumdur; ----, aksi yapıldığı zaman ise ülkemi-
nemaya çekmeyi başardılar; ---- zin bugünkü durumu ortaya çıkar.
Bu cümle düşüncenin akışına göre aşağıdakiler- Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden
den hangisiyle devam ettirilmelidir? hangisi getirilmelidir?
A) bu yaklaşım sinemamızın ayakta kalmasını sağ- A) kültürel yozlaşmanın önüne geçmek için her
layacaktır. zaman kullanılırlar
B) sinema böylece tiyatrodan daha çok izleyiciye B) yalnızca güce hizmet ederler
ulaşacaktır. C) kültür, insanlık tarihi kadar eskiye dayanır
C) sinemanın sorunlarına dikkat çektiler. D) onları iyiye ve güzele kanalize ederseniz iyi ve
D) şimdi sırada yeni filmler var. güzel sonuçlar alırsınız
E) sonuçta sinema insan içindir. E) teknik açıdan iyileştirmeye gidilmektedir
12. Türk topluluğu yeni bir dil arıyor; istediğini istediği gibi
9. Sanal terapi; telefon, uygulama, görüntülü sohbet ve söyleyecek, kafa dili olabilecek bir dil arıyor; ----
hatta bir sanal gerçeklik ---- aracılığıyla gerçekleşen Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle devam etti-
terapidir; bu tedavi, kişilerin bir terapisti görmesine rilirse anlam bütünlüğü sağlanmış olur?
gerek ---- kendi evlerinde sorunlarına çözüm arama-
A) yazarların buna karşı koymaları değil, bunu anla-
larına ---- tanır.
yıp o dilin oluşturulması için çalışmaları gerekir.
Bu cümlede boş bırakılan yerlere düşüncenin
B) yazarlar buna zorluk çıkarırken haklı nedenlere
akışına göre sırasıyla aşağıdakilerden hangisi
sahip olduklarını belirtiyorlar.
getirilmelidir?
C) dil konusunun hassas bir konu olduğunu belirt-
A) aygıtı - bırakmadan - imkân
mekten geri durmuyor.
B) aleti - hissetmeden - şans
D) toplumsal sorunların her kesimce dillendirilmesi,
C) cihazı - kalmadan - olanak meselenin ehemmiyetini bir kat daha artırıyor.
D) teçhizatı - duymadan - ortam E) yazar, önce kendisi için yazar; daha sonra top-
E) makinesi - olmadan - elverişlilik luma göre şekillenir aslında.
44
Cümlede Boşluk Tamamlama - II Test 09 3. Bölüm
1. Genç Kalemlere ters baktılar, saldırdılar. Genç Ka- 4. İnsanın kelimelerle olan ----, gördüklerini ya da his-
lemler yenildi, bozuldu, ezildi sandık. Bir de baktık ki settiklerini bir şekilde anlatma ----, aktardıklarını salt
----. düz cümlelerle değil; bir tahkiye usulünce yapması
Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden vb. unsurlar sözlü anlatılardan modern romana kadar
hangisi getirilmelidir? ---- başlı başına upuzun bir hikâyedir.
A) haklılar mı haksızlar mı anlamadık Bu cümlede boş bırakılan yerlere düşüncenin

B) inandırıcılıklarını kaybetmişler akışına göre sırasıyla aşağıdakilerden hangisi
getirilmelidir?
C) ne dediklerini anlayan çıkmamış
A) ilişkisi - ihtiyacı - uzanan
D) onlara gerek kalmamış
B) ilintisi - gereksinimi - tutunan
E) onların dediği oluvermiş
C) ilgisi - durumu - süregelen
D) bağı - olgusu - giden
E) teması - duygusu - genişleyen
2. Hem kendimizi her daim merkeze alıp bizden sonra 5. Şu andaki hâli ne olursa olsun, üzerinde her zaman
gelecekleri düşünmeden yaşayıp hem de bu ---- be- bir fanilik, geçicilik damgası taşır eşya ve insan.
delini onlara ödetmemeliyiz. Buna göre, aslında hiç kimsenin ---- deme hakkı
da yok gibidir; doğrusu, bulunduğu gün içinde
Bu cümlede boş bırakılan yere düşüncenin akı-
şına göre getirilebilecek en uygun söz aşağıdaki- ---- diye tarif ettiklerinden biraz geç doğmuş olma-
lerden hangisidir? sına borçludur dinçliğini.
A) bencilliğimizin B) kusurumuzun Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin

hangisinde verilen sözler sırasıyla getirilmelidir?
C) yanlışımızın D) kibrimizin
A) yaşlandım - sağlıklı B) gencim - hırslı
E) kendini bilmezliğimizin
C) ölmem - karamsar D) güçlüyüm - genç
E) yoruldum - yaşlı
3. Türk Patent Enstitüsüne göre coğrafi işaretlemenin 6. İster profesyonel yüzücü olun ister kendi başınıza
---- genel nitelikleri esas alınarak üretimi, kaynağı hafif ---- bir koşuya çıkmaya hazırlanın, her türlü
gibi çeşitli ---- niteliklerine bağlı kalınarak oluşmuş sportif ---- önce basit gerdirme hareketleriyle vücu-
belirli yiyeceklerin ---- sağlamaktır. dunuzu ---- spora hazırlamanız gerekmektedir.
Bu cümlede boş bırakılan yerlere düşüncenin Bu cümlede boş bırakılan yerlere düşüncenin
akışına göre sırasıyla aşağıdakilerden hangisi akışına göre sırasıyla aşağıdakilerden hangisi
getirilmelidir? getirilmelidir?
A) hedefi - ulusal - tanınmasını A) dengeli - oluşumdan - sağlamlaştırarak
B) amacı - yerel - korunmasını B) ağırlıkta - aktiviteden - gevşeterek

C) nedeni - bölgesel - hazırlanmasını C) hızlı - etkinlikten - esneterek
D) etkisi - yöresel - ait olmasını D) tempolu - faaliyetten - ısıtarak
E) maksadı - lokal - savunulmasını E) yorucu - katılımdan - güçlendirerek
45
3. Bölüm Test 09 Cümlede Boşluk Tamamlama - II
7. Uygun şartlar belirdiğinde ve yapılması gereken 11. Babası tarafından ihmal edilen erkek çocuk, kendini
---- yapıldığında bir işten verim almamak için hiçbir şekillendirmeye yardımcı olacak modelini kaybetmiş
---- yoktur. olur, ----
Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin Bu cümle aşağıdakilerden hangisi ile tamamlana-
hangisinde verilen sözler sırasıyla getirilmelidir? maz?
A) işlerin - amaç A) baba olmakla ilgili bilgileri alamaz.
B) zamanında - sebep B) sorumluluklarını yeterince yerine getiremez.
C) vaktinde - sorun C) zorlandığı durumlarda mücadele etmekten kaçı-
D) her durumda - zaman nır.
E) görevler - öge D) hayatı hep güzel yönleri ile görür ve tanır.

E) sağlıklı bir aile kurmakta oldukça zorlanır.
8. Tablo koleksiyonerliği bir ---- zira bir tabloya milyon-

larca dolar ---- hazır olanları tanıyorum.
Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin
hangisinde verilen sözler sırasıyla getirilmelidir?
A) eğlencedir - biriktirmeye
12. İnsanlar pek çok alanda olduğu gibi şiir alanında da
B) tutkudur - vermeye uğraş vermişlerdir, ben coşkuya önem verenlerden
C) çılgınlıktır - toplamaya farklı olarak şiirin bir insanı ---- daha çok ---- yana-
D) bağımlılıktır - tutmaya yım.
E) idealdir - göndermeye Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakiler-

den hangisi sırasıyla getirilmelidir?
A) düşündürmesinden - sorgulatmasından
9. Ben her şeyden önce bir öğretmenim çünkü ----
B) etkilemesinden - duygulandırmasından
Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamamla-
nırsa cümlede “tecrübe konuşturmak” anlamı olu- C) duygulandırmasından - düşündürmesinden
şur? D) yoğunlaştırmasından - etkilemesinden
A) çalışkan öğrenciyi gözünden tanırım. E) katılaştırmasından - yaralamasından
B) benim de problemlerim olabilir.
C) benim de psikolojim bozulabilir.
D) öğrencilerimi gözüm gibi korurum.
E) bana yapılan saygısızlıkları affedebiliyorum.
13. Günümüzde güzel olan ne varsa suç işlemiş gibi yar-

10. Yapılan işten alınan verim hem ---- gösterir hem de o gılanmakta; iyi olan ne varsa ---- gibi bir düşünce, bir
işle uğraşanları ----. his gelip oturur yüreğime.
Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden
hangisinde verilen sözler sırasıyla getirilmelidir? hangisi getirilemez?
A) başarıyı - mutlu eder A) gereken hassasiyet gösterilmekte
B) sorumluluğu - başarılı kılar B) özüne girilip bozulmak istenmekte
C) niceliği - tatmin eder C) darmaduman edilmekte
D) hırsı - yorar D) harap edilmekte
E) bolluğu - uzmanlaştırır E) değeri bilinmemekte
46
Cümle Oluşturma - I Test 10 3. Bölüm
1. I. hızlı ve güçlü oldukları için, mavi balinaları 5. I. losyon bazlı bir güneş koruyucu uygulanması
II. fakat diğer türlerin nüfusu azaldıkça balina II. yapılan makyajın ömrünün uzun olmasını sağla-
III. yakalamak ya da öldürmek kolay değildir maktadır
IV. yüzyılın sonlarına doğru Kuzey Atlantik’teki III. cilde jel bazlı bir güneş koruyucu veya hafif
V. avcıları, avlanmayı giderek artırmıştır ve on do- IV. uygulama yapıldıktan sonra ayrıca krem
kuzuncu V. ancak burada dikkat edilmesi gereken bu
VI. nüfusu önemli ölçüde azalmıştır VI. bazlı bir ürün kullanılmamalıdır
Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle
oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş-
tan üçüncü olur?
tan dördüncü olur?
2. I. dinî temsilcilerin yaşam alanları, çeşitli kanaat ön-

derlerinin
II. bütün kutsal dinlerde inancın doğuş yeri, ilk iba-
det yerleri
III. atfedilmiş mekânlar bulunur hatta bu mekânlar
6. I. vicdan, insanın doğasında mevcut olan bir şeydir
IV. inşa ettirdikleri önemli sayılan mimari yapılar ve
II. Dostoyevski’nin hacimli romanları arasında bulu-
kutsiyet
nan Suç ve Ceza’da
V. inanılan dinin kutsal kabul edilen kitaplarında da
III. bir şey daha anlarız ki
adlarıyla zikredilir
IV. geri kalan 320 sayfada bunun azabını çekerken
boğmaya çalıştığı bilinçsiz acısından
tan üçüncü olur? V. suçunu ilk seksen sayfada işleyen Raskolni-
A) I B) II C) III D) IV E) V kov’un
3. I. almaya çalışan bir yönetim var oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş-
II. sayıları çok az olan tan üçüncü olur?
III. edebiyatı “ürün”den koparıp A) I B) II C) III D) IV E) V
IV. güvenilir edebiyat dergilerini ayrı tutarsak
V. bütünüyle popüler kültürün egemenliği altına
7. I. bahçeli evlerine ucundan kıyısından yetişebilen
son nesildenim
II. ben fındığına uzak, kemençesine yabancı kalsam
4. I. bütün varlık unsurlarıyla da
II. tarihinin sürekliliğini kaybeden bir millet III. suyun kıyısında kurulmuş ve nicedir
III. ilgisini kesmiştir IV. hatta kapım sokağına kapalı, kulaklarım şivesine
IV. geçmişiyle, hatıralarıyla ve benliğini oluşturan tıkanmış olsa da
V. hafızası parça parça olmuş bir akıl hastası gibi V. üzerinde bir kadersizliktir dolaşan güzel kentimin
Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle oluş- Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle
turacak biçimde sıralandığında hangisi baştan oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş-
ikinci olur? tan ikinci olur?
47
3. Bölüm Test 10 Cümle Oluşturma - I
8. I. ve hâlleri sahnede canlı olarak 11. I. sonuna getirilen eklerle ya da söz dizimsel yol-
II. edebiyat uyarlamalarının bende apayrı bir yeri larla yapılması
vardır II. eden üleştirme biçimlerinin ya sayı adlarının
III. roman kahramanlarının bir yerlerde yaşadığına III. Eski Türkçeden günümüze kadar neredeyse
inandığım için IV. tüm tarihî ve çağdaş Türk lehçelerinde görülmek-
IV. çünkü bu sayede eserde anlatılan olayları tedir
V. görme imkânı yakalarım V. Oğuz lehçelerinde nesneleri sayı bakımından
Numaralanmış sözlerle anlamlı ve kurallı bir paylaştırmayı ifade
cümle oluşturulmak istendiğinde doğru sıralama Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle
aşağıdakilerden hangisi gibi olmalıdır? oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş-
A) II - IV - V - I - III tan üçüncü olur?
B) III - II - IV - I - V A) I B) II C) III D) IV E) V
C) I - II - IV - V - III
D) III - II - V - IV - I
E) V - IV - III - I - II
12. I. masum bir anlayışla

II. birtakım yüce değerleri anlatan
III. gençlere okutuluyor
9. I. onun en fazla romancı olduğu
II. kendini bir düşüncenin açıklamasından uzak IV. fakat bir dil zevki ve edebiyat tadı vermeyen ki-
tutup taplar
III. Yakup Kadri’nin Hep O Şarkı adlı romanı V. sırf içerdikleri hakikatler gözetilerek
IV. sadece kaleminin akışına bıraktığı siyasi Numaralanmış sözlerle anlamlı ve kurallı bir
cümle oluşturulmak istendiğinde doğru sıralama
V. ve sosyal dertleri mercek altına almadığı tek ro-
aşağıdakilerden hangisi gibi olmalıdır?
mandır
A) II - III - I - IV - V B) I - II - III - V - IV
C) II - IV - III - I - V D) II - IV - V - I - III
tan dördüncü olur? E) V - II - IV - III - I
10. I. akla gelmemiş olmalı

II. 1911’de Genç Kalemler’de yayımlandığında 13. I. bizim en tesirli öğretmenimizdi
III. bu kadar kolay başarıya ulaşacağı II. renksiz, dünyaya kapalı köy hayatının
IV. onun teklif ettiği dilde sadeleşme hareketinin III. dünyalardan kelimeler, sesler ve şarkılar
V. “Yeni Lisan” makalelerinin Ömer Seyfettin tarafın- IV. tekdüzeliğini yırtan, bize hiç bilmediğimiz
dan kaleme alınan ilki V. getiren radyo öyle sanıyorum ki
Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle
oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş- oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş-
tan üçüncü olur? tan dördüncü olur?
48
Cümle Oluşturma - II Test 11 3. Bölüm
1. I. gözümüzün nuru, elimizin hüneri ve nefesimizin 5. I. büyük bir çelişkiye düşürdü

sıcaklığıyla II. eğitim sisteminin zavallı neferlerini
II. bize benzeyen bir mekân ortaya çıkar III. öğrencilerine doğru Türkçeyi öğretmek için çaba-
III. soğuk, mekanik eşya toplamı ancak bizim layan
IV. yepyeni bir kimliğe bürünür ve IV. bu kitapları öğretimde referans olarak kullanan
V. her hâliyle bizim olan adına “ev” dediğimiz V. imla hatalarının ders kitaplarına kadar girmesi
Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle Numaralanmış sözlerle anlamlı ve kurallı bir
oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş- cümle oluşturulmak istendiğinde doğru sıralama
tan üçüncü olur? aşağıdakilerden hangisi gibi olmalıdır?
A) I B) II C) III D) IV E) V A) V - III - IV - II - I
B) V - I - IV - II - III
2. I. büyük aşklardan geçer C) II - III - IV - I - V
II. yeniden güzel şehirler kurmanın D) IV - III - II - V - I
III. belki de ağaçlarla yaşayacağımız E) II - I - III - IV - V
IV. ya da yaşadığımız
V. ve şehirleri güzelleştirmenin yolu
6. I. yirminci yüzyılın ortasında bir “Yunus Emre maz-
tan dördüncü olur? lumluğu” ile yaşadı
A) I B) II C) III D) IV E) V II. Yaşar Nabi’nin dediği gibi alçak gönüllülüğü, ka-
bullenişi
3. I. hatta son bir yıl içinde III. sevgi ve saygıya dayanan ilişkilerin hâkim olduğu
II. magazin dünyasının aktörlerini kıskandıracak zamanlarda
kadar IV. kanaati ve kendinden vazgeçen ruhuyla
III. gündem işgal etti V. insanların sade fakat mutlu bir hayat sürdükleri
IV. edebiyat camiasının “star”ları son aylarda günlerin şiir ve öykülerini yazan Ziya Osman
V. aşkları, kavgaları ve polemikleriyle Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle
Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş-
oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş- tan dördüncü olur?
tan üçüncü olur? A) I B) II C) III D) IV E) V

4. I. tattırıp içimi ışıltılarla doldurdu 7. I. sahip olduğunu düşünüyorum

II. seçip aldığım üç kitap II. bir şair adına konulan ödülün
III. ne zamandır uzak kaldığım lezzetleri III. ve açtığı yolun takipçilerinin yetişmesi anlamında
IV. bir yığın kitap arasından IV. onun adının ve eserinin yaşatılması
V. son günlerde masama gelen V. küçümsenemez bir öneme
tan ikinci olur? tan üçüncü olur?
49
3. Bölüm Test 11 Cümle Oluşturma - II
8. I. hatırı sayılır bir katkısı olan kişisel gelişim 11. I. apaçık kendini gösteriyor
II. ortaya gülünç manzaralar çıkıyor II. koparmanın mümkün olmadığı gerçeği
III. insanın içindeki cevheri ortaya çıkarmada III. çağdaş yazarlar ve eserleri sıralandığında
IV. uzmanlığa soyunup karton insan tipleri tasarla- IV. Türkçenin harikaları arasında sayılan
maya kalktığında V. edebiyat tarihinde zincirin halkalarını
V. fazla abartıldığında yahut herkes Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle
oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş- tan dördüncü olur?
tan üçüncü olur? A) I B) II C) III D) IV E) V
9. I. dergilerden çıktığını göstermeye yetecektir

II. dergilerin sadece isimleri üzerinden
III. ateşleyici gücünün büyük ölçüde 12. I. uykusuzluk çeken bütün “erkenci”lerin dilinde
IV. yapılacak bir gezinti bile II. ekmek teknesinin çamurluğuna yazdırdığı söz
V. Türk kültür, edebiyat hatta siyaset hayatının III. evden ve yârdan uzak yollarda ömür
Numaralanmış sözlerle anlamlı ve kurallı bir IV. bir vecize gibi dolanıp durur
cümle oluşturulmak istendiğinde doğru sıralama V. çürüten bir kamyon şoförünün icat edip
aşağıdakilerden hangisi gibi olmalıdır?
A) I - III - II - IV - V oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş-
B) V - III - I - II - IV tan ikinci olur?
C) II - IV - III - V - I A) I B) II C) III D) IV E) V
D) II - IV - V - III - I
E) III - II - I - IV - V
10. I. özel bir âleme geçmek olduğuna göre 13. I. ayrılmaz bir parçamız olmaya başlar
II. yazmak bir bütünleşmek, çevreden II. başlangıçta birbirinden alakasız gibi görünen her
III. uygun özel bir yönteme başvurması doğaldır bir nesne
IV. ve “an”dan uzaklaşıp yapı taşı kelimeler olan III. bir anlam bütünü içinde görünmeye
V. her yazarın kendi mizacına, ahlakına ve alışkan- IV. ve yavaş yavaş bize benzedikçe
lıklarına V. zamanla işe yararlık ve kullanılırlıkları arttıkça
50
Cümle Oluşturma - III Test 12 3. Bölüm
1. I. gazel nağmelerinin şenlendirdiği İstanbul 5. I. bilinen dünya dillerinin

II. tarih boyunca şiirin başkentliğini yapan II. ortadan kalktığı düşünülürse
III. Anadolu şehirlerinin, kasabalarının çok gerisinde- III. ne denli suskunlaştığı anlaşılacaktır
dir. IV. yitirdiği seslerle yeryüzünün
IV. geceleri Boğaz sularında gezinen yüzlerce san- V. yaklaşık yarısının son beş yüz yıl içinde
daldan yayılan
V. ne yazık ki bugün şiir etkinlikleri bakımından oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş-
Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle tan dördüncü olur?
tan dördüncü olur?
6. I. lise öğrencilerini yargılamak, ayıplamak yerine
II. yazılışının üzerinden yüz yıl bile geçmemiş bir
2. I. bazı çeviri romanlarla başlayan eserin
II. yayınevlerinin yeni bir okur türünü keşfettiğini
III. üzerinde düşünmemiz gereken asıl konudur
III. ve yerli yazarların “çok satan” eserleriyle
IV. kimi klasikleri gereği gibi anlayamıyor diye
IV. rahatlıkla söylemek mümkündür
V. artık gençler tarafından anlaşılmaz hâle gelmesi
V. devam eden süreçte
oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş- tan üçüncü olur?
7. I. dili “eskimiş” yazar ve şairlerin

3. I. çağın bütün yıkıcı etkilerine karşı
II. yazarları müfredat dışı bırakarak çözülmez
II. gerçek edebiyat ürünleriyle tanışan
III. artık şunu iyice anlamalıyız ki
III. sağlığını koruyabileceğini düşünüyorum
IV. eserlerini sadeleştirerek ya da bu şairleri ve
IV. ve bağını sürdüren insanların
V. dil meselesi eski kelimeleri atarak veya
V. direnç kazanacağını, akıl ve ruh
tan ikinci olur?
4. I. yaşatmaya değil “silahlanmaya” 8. I. hatıraların uzak denizinde kalmış o tatları

II. bütün yerel renklerin üzerine bir şal örterek II. çocukluğunun yazlarını, o yazlarda tanıdığı in-
III. yani yok etmeye ayırıyor sanları, denizi, balıkçıları
IV. küreselleşme düşüncesinin yarattığı “dünya kö- III. biraz ümitsizlikle, biraz serzeniş, biraz özlemle
yü”nün sakinleri IV. bir bakıma yeniden yaşamış
V. bütçelerinden en büyük payı V. saklı bir köy hayatı yaşayan “Ada”nın yazarı
oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş- oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi so-
tan üçüncü olur? nuncu olur?
51
3. Bölüm Test 12 Cümle Oluşturma - III
9. I. son devrin büyük şahsiyetleri ile ilgili hatıraları 12. I. dalmak gibi hayallere kapılmıyor değilim
içerir II. bıktığım zamanlarda hemen her şeyi bırakıp
II. yetişemedikleri ile de eserleri vasıtasıyla dost ol- III. ilk gençliğin o şölensi okumalarına yeniden
duğu
IV. zihin bunaltısından, tatsız tuzsuz okumalardan
III. hatıra-portre türünün son yıllarda yazılmış V. bir dağ kulübesine çekilerek çocukluğun
IV. yazarın pek çoğuyla dostluk ve arkadaşlık kur- Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle
duğu oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş-
V. ender örneklerinden biri diyebileceğim bu yazılar tan dördüncü olur?
Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle A) I B) II C) III D) IV E) V
13. I. ilgiye muhtaç olduğunu
II. eziyet görüp horlanınca hastalandığını
III. ölmeye durduğunu düşündünüz mü bilmem
IV. insanlar gibi ağaçların da sevgiye
V. sevildikçe büyüyüp serpildiğini
10. I. oluşan on eseri de yayımlandığında oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş-
II. olanca açıklığıyla gün yüzüne çıkacak tan üçüncü olur?
III. yazarın dergilerde, müsveddelerde kalmış A) I B) II C) III D) IV E) V

hikâye, yazı ve mektuplarından
IV. “yazı”nın ardına gizlediği yarı gölgeli portresi 14. I. dilin yazım kurallarını bir türlü öğrenemeyen
V. yalnız adamın bütün yazın macerası ve II. bir öğretmen olarak içim acıyor
III. ilköğretimden üniversiteye öğretimin her kademe-
sinde
tan üçüncü olur? IV. insanların var olduğunu gördükçe
A) I B) II C) III D) IV E) V V. “gramer” dersi okuyan ama içine doğduğu

tan ikinci olur?
11. I. üyeliği yapan bu hakiki İstanbul beyefendisi 15. I. yeni keşfettiğini, kitaplarını okuduğunda çok şa-
II. bir kadirşinaslık örneği olarak şırdığını
III. derin bir saygıyla anıyor II. Türk öykücülüğünde kendine özgü yere sahip
IV. şahsiyetini meydana getiren şair ve yazarları, III. bir hayli üzüntü duyduğunu söyledi
dostlarını IV. ve şimdiye kadar tanımamış olmaktan
V. çocukluğu İstanbul’da geçen ve uzun yıllar taş- V. ve yaklaşık yirmi yıldır öyküleri dolaşımda olan
rada öğretim yazarı
52
Kesin Yargı - I Test 13 3. Bölüm
1. Yılların yazarı olarak bugüne dek, çoğu yazınsal 3. Kitap dosyalarının yayınevlerince birbirinden ilginç
metinler olmak üzere elli bir kitap çevirdim ama Les- sebeplerle reddedilme hikâyelerine bakınca ede-
sing’in romanından başka böylesine bütünleştiğimi biyatta başarı için yetenek ve ter kadar ısrarın da
hissettiğim metinler enderdir. önemli olduğu görülüyor.
Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke- Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke-
sinlikle çıkarılabilir? sinlikle çıkarılabilir?
A) Lessing’in eserleri çevirmeni üslup yönüyle etki- A) Yazarlar dosyaların reddedilme nedenlerini ilginç
lemiştir. bulmaktadır.
B) Bu yazar daha çok çeviri türünde eser vermekte- B) Israr, yazın başarısında diğer sebeplerden daha
dir. etkin rol oynar.
C) Lessing, okurların metinle bütünleşebildiği fan- C) Yayınevleri kitapları ilginç olduğu gerekçesiyle
tastik eserleriyle tanınan bir romancıdır. reddedebilmektedir.
D) Çevirmen, Lessing’in romanından başka, bu dü- D) Eserin basımı için ısrar edilmesi, yayınevlerini
zeyde bütünleştiği bir metin okumamıştır. daha ilginç gerekçelere yöneltmektedir.
E) Çevirmenin bir dilden diğerine çevirdiği eserlerin E) Çalışma, ısrar ve yetenek, yazınsal dünyada ba-
arasında edebiyat metinlerinin sayısı fazladır. şarı için gerekli özelliklerdir.
2. Ay, Dünya’nın kendi ekseni etrafında yaptığı hare-

ketle aynı hızda döndüğü için bizler onu her zaman
aynı açıdan görürüz; bu sayede bizden hep bir şey- 4. Ay seyahati sonunda orada şu hatıralar kaldı: Apollo
ler sakladığını iddia eden “Ay’ın karanlık yüzü” ina- 17 Kumandanı Eugene Cernan’ın kamerası, astro-
nışını kibarca selamlayan bu bilgi Ay’ın her yanının notlara ait insan kanı, hatıra tabelası, Amerikan bay-
Güneş ışığı aldığını da kanıtlıyor. rakları, miadı dolmuş Ay aracı ve NASA’nın Dünya
Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke- ve Ay arasındaki mesafeyi ölçmede kullandığı ayna.
sinlikle çıkarılabilir? Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke-
A) Ay’ın bir tarafı aydınlık olduğunda diğer tarafı ka- sinlikle çıkarılabilir?
ranlıkta kalmaz. A) Ay aracının orada bırakılma sebebi Dünya’ya dö-
B) Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki hareketiyle nemeyecek durumda olmasıdır.
Ay’ın dönüş hızı özdeş olduğu için insanlar Ay’ı B) İnsan kanı sonradan yapılacak biyolojik ölçümler
aynı perspektifle görür. için bırakılmıştır.
C) Dünyadaki insanlar hiçbir zaman Ay’ın karanlık C) Kamera, Dünya’ya dönüşten hemen önce bırakıl-
yüzünü göremez. mıştır.
D) Ay’ın bir yanı aydınlık iken aynı anda diğer yanı D) Astronotlar Dünya’ya, kendilerini Ay’a ulaştıran
karanlıkta olamaz. uzay aracıyla dönmüşlerdir.
E) Yeryüzündeki konumumuzu değiştirsek bile Ay’ın E) NASA, Ay ve Dünya arasındaki uzunluğu ölç-
her yüzünü görmek mümkün değildir. mede ayna kullanmıştır.
53
3. Bölüm Test 13 Kesin Yargı - I
5. Genelde şiddetli bir fırtınanın habercisi diye bilinen 8. Feminist edebiyatın bayrak isimlerinden olan ve bu
kümülonimbus bulutlarına giren bir uçağın sağlam düşünce akımının edebiyatta ciddi bir kişilik kazan-
çıkma şansının yok denecek kadar az olduğunu söy- masına önemli katkıları bulunan Doris, nesnelliği ve
leyen pilotlar hiçbir zaman bu tehlikeyi göze almaz, edebî tavrıyla öteki feminist yazarlardan farklılık gös-
her zaman bulutların etrafından dolaşır. terir.
Bu cümleden kümülonimbus bulutları ile ilgili Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke-
sinlikle çıkarılabilir?
olarak aşağıdakilerden hangisi kesinlikle çıkarı-
labilir? A) Feminist edebiyat, Doris’in çalışmalarıyla ciddi
roman karakterleri kazanmıştır.
A) Her zaman ardından şiddetli bir fırtına gelir.
B) Doris’in edebî düzeyi ve bilimsel bilgisi diğer fe-
B) Pilotlar içine girmemeyi tercih ederler.
minist yazarların önündedir.
C) Sert yapısıyla daha çok uçaklara zarar verir.
C) Feminist yazarların bazıları arasında objektiflik ve
D) En şiddetli hava akımlarını oluşturur.
yazınsal tarz başkalığı söz konusudur.
E) Pilotların tümü bu bulutlar yüzünden uçak düşür-
D) Feminist edebiyatta yazarların benzerlerinden
müştür.
öne çıkması bu yazarların hayat tecrübelerinden
dolayıdır.
E) Doris, feminist edebiyatın en önemli roman yaza-
6. Kaslı bir inek cinsi olan Belçika mavisi, ismini türün rıdır.
tipik gri-mavi, alaca görüntüsünden almış olmasına
rağmen kılları beyazdan siyaha kadar farklılık göste-
rebilir.
Bu cümleden Belçika mavisi ile ilgili olarak aşa-
ğıdakilerden hangisi kesinlikle çıkarılabilir?
A) Kasları ve rengi en belirgin özellikleridir.
B) Birbirinden farklı renklerdeki kıllara sahip olabilir.
C) Adını yetiştirildiği ülkeden almıştır.
D) Yalnızca belli bir bölgede yetişmez, pek çok ül-
kede görülebilir.
9. Sinema filmlerini, roman okur gibi izlerim ve benim
E) Kaslı bir tür olduğu için besiciler tarafından tercih
için hiçbir Anna Karenina uyarlaması bir diğerine
edilir.
uymaz, bu yüzden asıl kaynağa yani romana dön-
mekten başka çare yoktur.
7. Çinliler, çam ağacını yaşlı bir bilgeye benzetir, onda Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke-
ululuğun simgesini görürlermiş; söğüdü uzun boylu
bir kadını anımsattığından erik ağacını sevdalı hâlin-
A) Anna Karenina uyarlaması eleştirmenlerce çok
den ötürü severlermiş.
beğenilmiştir.
Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke-
B) Romanların okur kitlesi sinema filmlerinin izleyici
kitlesinden farklıdır.
A) Çinliler için çam ağacı bütün ağaçlardan daha
C) Anna Karenina romanı birkaç defa sinemaya
kutsaldır.
uyarlanmıştır.
B) Çinliler, ağaçlara farklı farklı anlamlar yükler.
D) Bazı sinema filmleri uyarlandıkları romandan
C) Bazı uluslar ağaçlara zarar verenleri cezalandırır. daha başarılı olmuştur.
D) Çinliler, ağaçları Japonlardan daha çok severler. E) Hiçbir romanın sinema uyarlaması aslı kadar ba-
E) Her ulusun kutsal saydığı çeşitli bitkiler vardır. şarılı olamaz.
54
Kesin Yargı - II Test 14 3. Bölüm
1. Bir bilge, kaçan fırsatlar için “Batan güneş için ağ- 4. Fransız İhtilali’ni bizzat yaşayan ve Tuileires Sara-
lamayın, tekrar doğduğunda ne yapacağınıza karar yı’nı yağmalayanlar arasında bulunan Alexandre
verin.” der. Dumas Pere, romantik ekolün çok okunan ve bu eko-
Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke- lün ilkelerini eserlerine aktaran, macera duygusunu
sinlikle çıkarılabilir? öne çıkaran, merakı kamçılayan romanlarıyla ünlü-
dür.
A) Bir dostunuzun kalbini kırdıysanız diğerleriyle
arayı bozmamaya bakın. Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke-
B) Yaşam boyunca edinilen tecrübeleri iyi değerlen-
dirmek gerekir. A) Alexandre Dumas yalnızca macera romanları
yazmıştır.
C) Başarısız bir girişimden sonra, nerede hata yap-
tığınızı belirlemek iyi bir fikirdir. B) Fransız İhtilali’ni yaşayan yazarların hepsi önemli
romanlar yazmıştır.
D) Elden giden fırsatlara üzülmek yerine yeni fırsat-
ları değerlendirme planı yapmak gerekir. C) Romantizm akımının etkisiyle eser veren yazar-
lar çok okunur.
E) Hayat, her gün kaçırdığımız büyüklü küçüklü fır-
satlarla doludur. D) Alexandre Dumas Pere, romantizm akımının
özelliklerini eserlerine yansıtır.
E) Macera türünde yazılan romanların çoğu roman-
2. Benjamin Franklin, savaşı ve barışı ne güzel an-
tik ekolün ürünüdür.
latmıştır: “Hiçbir savaşın iyisi, hiçbir barışın kötüsü
olmaz; savaşlar her zaman olumsuzluğu barındırır.”
A) Savaş ve barış, biri geldiğinde öbürü giden iki
düşman adam gibidir.
B) Savaşın kazandırdıkları, barışın kazandırdıkları
kadar değerli olur bazen.
C) Savaşı kazanıp da barışı kaybeden birçok ulus
vardır.
D) En iyi savaş, en kötü barıştan daha kötüdür. 5. Hemen hiçbir sanat adamı, gördüklerini olduğu gibi
E) İnsan, savaş adamı olacağına barış adamı olma- söylemek istememiştir; gerçeği alır, kendi düşleri ve
lıdır. düşünceleriyle yoğurur; bunun içindir ki hiçbir sanat

adamı bir yandan gerçek adamı, bir yandan da düş
adamı olmaktan kurtulamaz.
3. Ege ve Akdeniz bölgelerindeki zeytinyağı fabrikala- sinlikle çıkarılabilir?
rının bir atığı olan prina, yakacaklardan farklı olarak
A) Hiçbir sanat adamı, eserine kendi kişiliğini kat-
kükürt içermeyen alternatif yakıttır ve ülkemizde ye-
mak taraftarı değildir.
terince tanınmamaktadır.
B) Sanata, sanat adamının kişiliği, düşünceleri, düş-
Bu cümleden prina ile ilgili olarak aşağıdakiler-
leri de karışır.
den hangisi kesinlikle çıkarılamaz?
C) Gerçek sanatçı, sanatını bir fotoğrafçı titizliğiyle
A) Diğer yakıtlar gibi kükürt içermez.
ortaya koyar.
B) Bir yakıt türü olarak ülkemizde bilinmemektedir.
D) Sanatta hayal ile gerçeğin bir arada bulunması
C) Zeytinyağının üretim sürecinde ortaya çıkar. mümkün değildir.
D) Diğer yakıtlara alternatif bir yakıttır. E) Düş gücünü yeterince kullanan sanatçılar başa-
E) Ege ve Akdeniz bölgelerinde üretilmektedir. rılı olur.
55
3. Bölüm Test 14 Kesin Yargı - II
6. Hep O Şarkı’yı yazdığında Yakup Kadri altmış yedi 8. Yaşam Ağacı; Amerikalı yönetmen Terrence Mali-
yaşındadır ve bütün romanlarının aksine bu romanda ck’in kader, iyilik, kötülük, erdem ve doğa gibi evren-
kalemini sadece unutulmuş bir dünyanın ve kırık bir sel konuları işlediği; saç ağartan bir sürecin içinde
aşk hikâyesinin estetiğine bırakmıştır. kırk yıla sığdırdığı sadece beş uzun metrajlı filmin so-
Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisine ke- nuncusudur.
sinlikle ulaşılabilir? Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke-
A) Hep O Şarkı, yazarın olgunluk döneminde yaz- sinlikle çıkarılabilir?
dığı en başarılı eserdir. A) Yönetmen yalnızca uzun metrajlı filmler çekmiştir.
B) Yazar diğer hiçbir romanında aşk konusuna yer B) Yaşam Ağacı filmi, yönetmenin en başarılı filmidir.
vermemiştir. C) Yönetmen, çektiği filmlerle tüm dünyada üne ka-
C) Yakup Kadri, diğer romanlarında Hep O Şar- vuşmuştur.
kı’dan farklı konular da işlemiştir. D) Terrence Malick, filmlerini uzun bir zaman dili-
D) Hep O Şarkı’da işlenen konu o dönemin yazarları minde çekmiştir.
arasında popülerdir. E) Yönetmen tüm filmlerinde evrensel konuları işler.
E) Yakup Kadri, Hep O Şarkı romanından sonra
başka roman yazmamıştır. 9. Dört padişahın saltanatına tanık olmuş, kendi de-
ğerinin farkında, sahte alçak gönüllülüğün samimi-
yetsizliğinden iğrenmiş kaside ustası Nefi, bazen
kasidelerinde övgüsünü yapmak için kaleme sarıl-
dığı öznesinden daha fazla kendini över.
Bu cümleden Nefi ile ilgili aşağıdaki yargılardan
hangisi kesinlikle çıkarılamaz?
A) Kasidelerinde usta sayılacak kadar başarılıdır.
B) Yeteneğinin, sanat gücünün farkında, kibirli bir
şairdir.
C) Dört ayrı padişah döneminde şairlik yapmıştır.
D) Bazı kasidelerinde, kaside yazdığı kişiden çok,
7. Yazılması neredeyse bir ömre yayılan, büyük bir bi- kendisini över.
rikimin sonunda yazılabilecek bir olgunluk eseri olan E) Sahte alçak gönüllülükten nefret eder.
Faust ile Goethe, felsefi-teolojik derinliği olan evren-
sel bir başyapıt sunmuş, dünyanın takdirini toplamış- 10. Dünya’nın bilinen en büyük gök taşı Hoba, bir İngi-
tır. liz gazetesinin 1920’deki haberinden anlaşıldığına
Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke- göre Namibya’da Hoba Çiftliğinde, kısmen toprağa
sinlikle çıkarılabilir? gömülü durumda bulunmuştur.
A) Faust, Goethe’nin kaleme aldığı roman türünde Bu cümleden Hoba ile ilgili olarak aşağıdakiler-
bir eserdir. den hangisi kesinlikle çıkarılabilir?
B) Faust, bir ömür boyu elde edilen birikim sonu- A) 1920’den beri Hoba’dan daha büyük bir gök taşı
cunda kısa bir sürede yazılmıştır. bulunamamıştır.
C) Faust, Goethe’nin diğer eserlerinden farklı olarak B) Gömülü olmasının sebebi yere düşüş hızının
felsefi bir derinliğe sahiptir. yüksekliğidir.
D) Faust, Goethe’nin yazımı uzun süren ve dünya C) İngilizler tarafından bulunmuştur.

çapında beğenilen bir eseridir. D) Hoba Çiftliğine daha önce de gök taşı düşmüştür.
E) Goethe, Faust ’u yazdıktan sonra başka bir eser E) 1920’de Namibya’daki Hoba Çiftliğinde bulun-
yazmamıştır. muştur.
56
Kesin Yargı - III Test 15 3. Bölüm
1. Kanser hücrelerinin ürettiği bir proteinin, bağışıklık 3. Roman yazarlarının, satırları ve karakterleri fabri-
sistemi hücrelerinin dış yüzeyindeki özel bazı prote- kadaymış, bir üretim bandı üzerindeymiş gibi oluş-
inlere bağlanarak onları yanılttığı ve böylece onların turmasına rağmen, eserler teknik açıdan giderek
saldırısından kurtulduğu keşfedildi ve bilim insanları mükemmelleşiyor.
bu proteini etkisiz hâle getirdi. Bu cümleden aşağıdakilerin hangisi kesinlikle çı-
Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke- karılabilir?
sinlikle çıkarılabilir? A) Romanlarda karakterler tekdüze olsa da eserle-

rin kalitesi artmıştır.
A) Kanser hücrelerinin, bağışıklık sistemi hücrelerin-
B) Gereksiz ayrıntıya ve özensizliğe yer verilmediği
den kurtulma yöntemleri bir proteine dayanmak-
için roman, popüler hâle gelmiştir.
tadır.
C) Eserlerin çok satması ve beğenilmesi teknik mü-
B) Bağışıklık sistemi hücrelerinin kanser hücrelerine kemmellik sonucudur.
karşı kullanılması hâlen başarıya ulaşması bekle- D) Geçmişte de başarılı romanlar yazıldığı görül-
nen önemli bir konudur. mektedir.
C) Kanser hücreleri en tehlikeli hastalık hücreleri E) Roman karakterlerinin gün geçtikçe çeşitlendiği
olarak bilinmektedir. görülmektedir.
D) Kanser hücreleri diğer hücrelerle ortak protein
üretebilmektedir. 4. Özellikle yaşlı insanlardan şu sözleri çok sık duyar-
E) Bağışıklık sistemi hücrelerinin kanser hücrele- sınız: “Televizyon da çıkalı insanlar arasında eski ve
rini tanıyamama nedeni olan proteinin özellikleri sıkı muhabbetler kalmadı.”
henüz keşfedilemedi. Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke-

A) Televizyon çıkalı anne babalar, çocuklarına es-
kisi kadar zaman ayıramaz oldu.
B) Televizyon daha önce çıkmış olsaydı dünya kül-
türüyle daha erken tanışırdık.
C) İnsanların birbiriyle muhabbeti kesme sebeplerin-
den biri televizyondur.
D) Televizyonun zararı olduğu gibi faydası da vardır.
2. Halide Edip Adıvar -gençler tarafından daha çok ro- E) Televizyon, insanların birbirine bu kadar ilgisiz ol-
mancı yönüyle tanınsa da- edebiyat tarihçisi, eği- masının tek sebebidir.
timci, profesör, siyasetçi yönüyle hem yazdıkları hem
de yaptıklarıyla dönemin en dikkate değer kadınıdır.
5. Romantizmden realizme geçmiş bir yazar olan Flau-
Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke- bert’in Madam Bovary romanı, her şeyi gerçeğin düz
sinlikle çıkarılabilir? aynasından yansıtmak yanlısı realizmin ilk romanı
A) Halide Edip, eser verdiği dönemde gerektiği sayılır.
kadar anlaşılamamıştır. Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke-
B) Halide Edip’in romanlarında dönemin sosyokültü-
rel yaşamını görmek mümkündür. A) Madam Bovary’den önceki yazınsal ürünler ha-
yatı olduğu gibi yansıtmaz.
C) Romanlarında çoğunlukla kadın kahramanlara
B) Flaubert, Madam Bovary adlı romanıyla şöhrete
yer veren Halide Edip onların şahsında kendini
kavuşmuştur.
anlatmıştır.
C) Madam Bovary’den sonra onun kadar başarılı re-
D) Halide Edip’in eserlerinde dün ile bugün, Batı ile alist romanlar yazılmamıştır.
Doğu, aydın ile halk arasında bir senteze ulaşıl- D) Madam Bovary’nin başkahramanı Emma roman-
maya çalışılır. tik özellikler de gösterir.
E) Halide Edip Adıvar, çok yönlü kişiliğiyle hem E) Flaubert, hayatı boyunca tek bir edebî akıma
eserleri hem de davranışlarıyla ilgi çekmiştir. bağlı kalmamıştır.
57
3. Bölüm Test 15 Kesin Yargı - III
6. Metin Erksan’ın sinema salonlarında gösterilmeyen 8. İşlenmiş bir dil, üslupta zarafet ve öznellik, yazarın
ancak bir avuç meraklısına ulaşabilen, birkaç kez de kendi mizacı, hayat deneyimleriyle renklenip biçim-
televizyonda gösterilen filmi Sevmek Zamanı’nda; lenmiş bir kavrayış ve sunuş ilk kez 16. yy.da Avru-
güz yağmurları yağarken tamir için gittiği bir yazlıkta pa’da ortaya çıkan deneme türünü günümüze kadar
duvarda asılı olan bir resme ümitsizce âşık olan genç taze tutabilmiş özelliklerdir.
boyacı anlatılır. Bu cümleden aşağıdakilerin hangisine kesinlikle
ulaşılamaz?
Bu cümleden aşağıdakilerin hangisi kesinlikle çı-
karılabilir? A) Denemede yazar konuşma dilinin imkânlarından
yararlanır.
A) Sevmek Zamanı’nda işlenen konu daha önce si-
B) Deneme ilk kez Avrupa’da ortaya çıkmıştır.
nemada ele alınmamıştır.
C) Üsluptaki incelik, öznellik denemeyi günümüze
B) Sevmek Zamanı, geniş kitlelere ulaşamayan bir
taşıyan özelliklerdendir.
sinema filmidir.
D) Denemede yazarın tecrübelerine, kişiliğine dair
C) Filmde işlenen konuya halk hikâyelerinde sıkça
izler bulmak mümkündür.
rastlanır.
E) On altıncı yüzyılda ortaya çıkmış bir türdür.
D) Yönetmenin diğer filmleri sinema salonlarında
gösterilmiştir.
9. Hayatı en gizli, en karışık yönleriyle anlatmayan;
E) Yönetmen, filmine karşı ilgisiz kalınmasından do- duygularımızı tıpkı hayatta olduğu gibi saf ve derin
layı üzüntü duymuştur. bir şekilde duyurmayan; elemlerimizi, felaketlerimizi
açık açık yansıtmayan bir edebiyat; hayat ile ilgisiz
ve sahte bir edebiyattır.
karılabilir?
A) Edebî bir eserin başarılı olması için hayat ile ba-
ğının olması gerekmez.
B) Bizim dertlerimizi yansıtan edebiyat her yazarın
harcı değildir.
C) Topluma ve yaşantıya değer verilmemesi edebi-
yatın samimiyetini zedeler.
D) Hayat, yapmacıklığı ve sahteliği kabullenmez.
7. Köylü ve soylu arasındaki kaçınılmaz etkileşim, Puş-
E) Samimi olarak yazılan eserler edebî değer kaza-
kin’den Pasternak’a kadar Rus kültürünün altın ça-
nabilir.
ğındaki bütün sanatkâr ve düşünürlerin kafasını
kurcalamış ve bu durum, bu dönemde eserlere yan-
sımıştır.
10. Galiba gelmiş geçmiş en büyük iki romancıdan biri
olan, bu erken yaşlanmış, çok yazmış ve çok yorul-
Bu cümleden aşağıdakilerin hangisi kesinlikle çı- muş Fransız yazar Balzac, Kuzen Bette’de komedya
karılabilir? ögesiyle birlikte toplumsal bozulmaya yer verir.
A) Puşkin, “köylü ve soylu” arasındaki etkileşim so- Bu cümleden aşağıdakilerin hangisi kesinlikle çı-
rusuna romanlarıyla cevap aramıştır. karılabilir?
A) Balzac, komedi ögesini yalnızca Kuzen Bette’de
B) Puşkin de Pasternak da Rus kültürünün zirvede
kullanmıştır.
olduğu dönemde eser vermiştir.
B) Toplumu olduğu gibi yansıtan Balzac realist bir
C) Köylü ve soylu etkileşimi sorunu Puşkin’den önce yazardır.
ele alınmamıştır. C) Balzac, Fransız edebiyatının üretken yazarların-
D) Pasternak, “köylü”ye daha yakın bir mesafede dan biridir.
durarak eser verir. D) Balzac, genç yaşta hayatını kaybetmiştir.
E) Bütün Rus yazarlar köylü ve soylu etkileşim prob- E) Fransız edebiyatında Balzac dışında toplumsal
lemine değinmiştir. içerikli roman yazan yoktur.
58
Cümle Analizi - I Test 16 3. Bölüm
1. (I) İnsan şiir yazarken niye şiir yazdığını düşünmü- 3. (I) Ben, çocukluktan; henüz bozulmamış, insan-
yor. (II) Yani nereye gideceğinden çok, yolda olmak laşmamış olmayı anlarım. (II) Bu yanıyla da “in-
önemlidir şiirde. (III) “Neden şiir yazıyorsun?” soru- sanlaşma” durumumu hep geciktirmeye uğraştım.
suyla çok karşılaştım sanat dünyasının. (IV) Ben de (III) İnsanlaşmak; saflığı, yalınlığı, doğal olanı terk
önceleri kısaca “Bilmiyorum.” diye kestirip atıyordum. etmek, kötüyü de yanına almak gibi gelir bana.
(V) Dalga geçiyorum diye algılayıp “İnsan neden yaz- (IV) Büyümek her zaman ürkütücü gelmiştir bu an-
dığını bilmez mi?” diye söylenmeye başladılar. lamda. (V) Yıllar geçtikçe yanıma almam gereken-
leri, üstümden atmam gerekenleri her durakta bir
Bir şairin söyleşisinden alınan bu parçadaki nu-
kere daha düşünmeye çalıştım.
maralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda veri-
lenlerden hangisi yanlıştır? Bir sanatçının düşüncelerinin anlatıldığı bu par-
çadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa-
A) I. cümlede, şiirlerini bir amaç gözetmeksizin yaz-
ğıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
dığını söylüyor.
A) I. cümlede, çocukluğu güzel özelliklerden uzak-
B) II. cümlede, şiir yazıyor olmanın bir hedefe yönel-
laşmamış olma olarak algıladığını söylüyor.
mekten daha önemli olduğunu belirtiyor.
B) II. cümlede, çocukluğun saflığından uzak-
C) III. cümlede, şiir yazmasına tepki duyulduğundan
laşıp olgunluğa ermeye çalıştığını belirtiyor.
söz ediyor.
C) III. cümlede, insanlaşmanın kötüye gitme anla-
D) IV. cümlede, şiir yazmadaki amacını sorgulayan
mına geldiğine değiniyor.
soruyu kısa cevapla geçiştirdiğinden söz ediyor.
D) IV. cümlede, büyüme durumunun kendisince
E) V. cümlede, cevabına verilen dönütten söz edi-
olumsuz olarak algılandığını söylüyor.
yor.
E) V. cümlede, zaman içinde kazandığı ve bıraktığı
özellikler üzerine düşündüğünü belirtiyor.
2. (I) Bir şairin okuru olmasıyla muhatabı olması farklı
şeylerdir. (II) Kitabıma ilgi vardı ama bu, eserlerimin
4. (I) Öykücülerin ve şairlerin romana yöneliyor olma-
anlaşıldığı anlamına gelmiyordu. (III) Ama ben şiir
ları yazar ekseninde ele alınması gereken bir durum.
yazıp yayımlarken çok önemli bir iş yaptığımı düşü-
(II) Siz, roman çok fazla popüler olduğu için öykü-
nürüm. (IV) Şiirle ilgilenen insanların, şiiri, yaşam-
cüler romana yöneliyor, derseniz genelleme yapmış
daki diğer işler arasında gerçekten önemli bir yerde
olursunuz. (III) Bu tür genel yargılar da her zaman
gördüklerini sanmıyorum. (V) Şairleri bile bu önemin
sakıncalıdır, sahibini zora sokar. (IV) İki öykü kita-
farkında olanlar ve olmayanlar şeklinde sınıflandıra-
bının ardından romanını yazan bir yazarı örnek ve-
biliriz.
reyim: Sayın Türker, iyi ki roman yazmış diyorum
Bir şairin yazısından alınan bu parçadaki numa- şimdi. (V) Romancı kalemi daha baskın onun, öy-
ralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilen- küde kalsaydı yazık olacaktı.
lerden hangisi yanlıştır? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
A) I. cümlede, şiiri okumakla şiiri anlamanın farklı ol- rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
duğunu belirtiyor. A) I. cümlede, romana yönelişin yazarlara göre de-
B) II. cümlede, eserinin anlaşılmadan okunduğunu ğerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
söylüyor. B) II. cümlede, roman yazmaya yönelişin tek bir se-
C) III. cümlede, şiirle uğraşmayı çok önemli bir iş bebe bağlanamayacağına değinilmiştir.
olarak gördüğünü anlatıyor. C) III. cümlede, genellemelerin sakıncalı olduğu söy-
D) IV. cümlede, şiirseverlerin şiirin önemine inanma- lenmiştir.
dıklarına değiniyor. D) IV. cümlede, öyküden sonra romana yönelenlerin
E) V. cümlede, şairlerin şiire özen gösterenler ve romanda hep başarılı olduklarının altı çizilmiştir.
özensiz şiir yazan ve okuyan diye gruplandırıla- E) V. cümlede, Türker’in romancı tarafının öykücü-
bileceğini söylüyor. lüğünden daha baskın olduğu belirtilmiştir.
59
3. Bölüm Test 16 Cümle Analizi - I
5. (I) Anne dövünüyor, saçını başını yoluyordu. 7. (I) Ömer Lekesiz, ömrünü genelde edebiyata, özelde
(II) İkide bir tabutun üzerine kapanıyor, “Gülüm! Gülüm! öyküye adamış bir isim. (II) Yirmi beş yıldır edebiyatın
Gülüm, nasıl korum taş altına ben seni…” diyordu. en nankör dalı sayılan eleştiri türünde öykü üzerine
(III) Azıcık susar gibi oluyor, sonra yine başlıyordu. ürünler ortaya koyuyor. (III) Kayıtlar, Hece Edebi-
(IV) Odada toplananların ağlayışları, dövünüşleri an- yat ve Hece Öykü dergilerinin kurucuları arasında
latılır gibi değildi. (V) Hayretimden donakalmıştım.
yer aldı. (IV) Edebiyat hayatına bir değerlendirme
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola- yazısıyla başlayan yazar, başka türe meyletmeden
rak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? eleştiri yazma çabasını uzun yıllardır sürdürüyor.
A) I. cümlede, bir annenin yaşadığı olumsuz durum (V) Ömer Lekesiz, kırk sekiz yıllık ömrüne bazısı
anlatılmaktadır. ödüllü, dokuz kitap sığdırdı.
B) II. cümlede, yoğun bir üzüntü vardır. Bir eleştirmenle ilgili bilgilerin anlatıldığı bu par-
C) III. cümlede, bir durum tasvir edilmektedir. çadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa-
D) IV. cümlede, gözleme dayalı kişisel görüş bildiril-
mektedir. A) I. cümlede, öykü üzerine yoğunlaştığı söylenmiş-
E) V. cümle, bir amacı dile getirmektedir. tir.

B) II. cümlede, öykü üzerine eleştiri yazdığına deği-
nilmiştir.
6. (I) Yazdığı alanda ciddi bir birikimi yoksa hiçbir ya-
zarı, ilk kitabı yayımlandıktan sonra değerlendirme- C) III. cümlede, bazı dergilerin kurucuları arasında
meye gayret gösteririm. (II) Mümkün olduğu kadar olduğu belirtilmiştir.

yazarın oturması, durulması gibi bir hassasiyeti gö- D) IV. cümlede, ilk yazısının değerlendirme özelliği
zetmeye çalışıyorum. (III) Ama üç dört kitabı yayım- gösterdiği anlatılmıştır.
lanmış olanlar için çok rahat oturup konuşmanın E) V. cümlede, eserlerini uzun sürede yazdığına de-
mümkün olabileceği kanaatindeyim. (IV) Ama daha ğinilmiştir.
dün öyküye başlamış, bir dergide dört beş ay öykü
yayımlamış birini değerlendirmem doğru olmaz.
(V) Eleştirinin durulmuş suların yani kendini bulmuş 8. (I) Pablo Picasso okulda kötü bir öğrenciymiş, en çok
da matematik dersi ile başı beladaymış. (II) Niye bi-
yazarların hakkı olduğunu düşünüyorum, yerini bula-
liyor musunuz? (III) Çünkü bu küçük çocuk, 4 sayı-
mamış amatör akıntıların değil.
sını gördüğü zaman bunu bir burna benzetiyor ve o
Bir eleştirmenin söyleşisinden alınan bu parça-
burnun ait olduğu yüzün geri kalan bölümünü çizmek
daki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa-
için dayanılmaz bir istek duyuyormuş. (IV) Diğer ço-
cuklara 4, tam da öğretildiği gibi görünürken bu dâhi
A) I. cümlede, bir yazarı değerlendirmeden önce
ressam; 4’ü öne fırlamış bir burun olarak görmekten
onun hakkında bilgi sahibi olmaya çalıştığını söy-
hiç kurtulamamış.
lüyor.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
B) II. cümlede, eleştiri yazısına konu olacak yazarla-
rak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
rın sanatının durulması, oturması gerektiğini be-
A) I. cümlede, derslerle ilgili karşılaştırma yapılmış-
lirtiyor.
tır.
C) III. cümlede, üç dört kitabı yayımlanmış yazarlar
B) I. cümlede, olumsuz bir durum tespiti yapılmıştır.
hakkında daha rahat söz söyleneceğine değini-
yor. C) II. cümle, kendisinden sonraki cümlenin nedeni-
dir.
D) IV. cümlede, öykü yazma tecrübesi az olanları
değerlendirmenin uygun olmayacağını söylüyor. D) III. cümlede, I. cümlenin sebebi ortaya çıkarılmış-
E) V. cümlede, tecrübelileri “durulmuş sular”, yeni- tır.
leri ise “yerini bulamamış akıntılar” olarak adlan- E) IV. cümlede, bir ressamın handikapları tespit edil-
dırıyor. miştir.
60
Cümle Analizi - II Test 17 3. Bölüm
1. (I) Onun öykülerinde geniş, derin bir kültürel arka 3. (I) Yazar, edebî disipline sahipse bunu siz ilk pa-
plan vardır: felsefi konular, tarihsel anekdotlar, müzik ragrafta görüyorsunuz ve alıp o kitabı okuyorsunuz.
yorumları, mitolojik göndermeler, rüya tartışmaları... (II) Okuma eylemi, kendi adınıza, birikiminize, dünya
(II) Yoğun bir şekilde ansiklopedik bilgiler, entelektüel görüşünüze göre yaptığınız bir anlamlandırma eyle-
aşırılıklar olsa da kültür onda didaktik bir nutuk olarak midir. (III) Ben kitap okumuyorum, yazar okuyorum.
değil, içselleştirilmiş bir biçimde yer alır. (III) Özleş- (IV) Yazar eserde neyi anlatmak istiyor, ne anlatı-
tirme çabalarına yüz vermez. (IV) Öykülerinde temiz, yor, nasıl bir dünya öneriyor, önce buna bakıyorum.
akıcı bir Türkçe vardır. (V) Okur, onun ilk cümlesin- (V) Kitabı okuduktan sonra çıkardığım notları derli
den itibaren gürül gürül akan, bu coşkuyla kendini toplu bir yazı hâline getirmekle de üçüncü kişilerle
dizginleyemeyen bir büyük anlatıcıyla karşı karşıya paylaşmış oluyorum değerlendirmelerimi.
kaldığını anlar. Bir eleştirmenin söyleşisinden alınan bu parça-
Bir yazarın anlatıldığı bu parçadaki numaralan- daki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa-
mış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden ğıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede, insanların kitap okuma anlayışındaki
A) I. cümlede, öykülerinin zengin bir birikim ürünü ol- farklılıklardan söz ediliyor.
duğu belirtiliyor.
B) II. cümlede, okumanın kişisel bir anlamlandırma
B) II. cümlede, dili öğretici bir edayla kullandığından
olduğu belirtiliyor.
bahsediliyor.
C) III. cümlede, kitap okunurken yazarın çözümlen-
C) III. cümlede, sadeleştirmeye rağbet göstermediği
meye çalışıldığına değiniliyor.
belirtiliyor.
D) IV. cümlede yazar, okuma sırasında öncelikle ya-
D) IV. cümlede, öykülerinde kullandığı üslup hak-
zarın anlattıklarına yoğunlaştığını dile getiriyor.
kında bilgi veriliyor.
E) V. cümlede, okurun sanatçının eserini okur oku- E) V. cümlede, eleştiri yazılarını nasıl oluşturduğu
maz onun güçlü edebî kişiliğini anladığı belirtili- açıklanıyor.

yor.
4. (I) Yılda ortalama yüz elli öykü kitabı yayımlanıyor.
(II) Bu kitapları ne olursa olsun alıyorum. (III) Elbette
ki bu kitapların tamamını okumam mümkün olmuyor.
(IV) Onun için de seçimi doğal olarak kendi edebî öl-
2. (I) Oyun ve oyuncak, çocuğu kendi dünyasına alır çütlerime, edebî zevklerime göre yapıyorum. (V) Yüz
götürür. (II) Oyun oynarken onların yüzlerinde açık elli kitaptan da taş çatlasa beş ya da on tanesi öne
ve pırıl pırıl bir mutluluk vardır. (III) Oyun, her çocu- çıkıyor.
ğun en tabii hakkıdır. (IV) Bu yüzden onlara zekâ- Bir eleştirmenin söyleşisinden alınan bu parça-
larını, duygularını geliştiren, geleceğe hazırlayan daki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa-
oyuncaklar almalıyız. (V) Çocuğa verilecek en kıy- ğıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
metli hediye oyuncaklardır.
A) I. cümlede, bir yılda yayımlanan ortalama öykü ki-
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola- tabı sayısını veriyor.
rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
B) II. cümlede, yeni yayımlanan öykü kitaplarını
A) I. cümlede, durum değerlendirmesi yapılmakta- mutlaka edindiğine değiniyor.
dır.
C) III. cümlede, kitapların hiçbirini okuma fırsatı bu-
B) II. cümle, anlamca olumlu bir cümledir. lamadığını söylüyor.
C) III. cümle, tahmin cümlesidir. D) IV. cümlede, okuyacağı kitapları kişisel tercihle-
D) IV. cümlede, gereklilik anlamı taşıyan ifadeler var- rine göre belirlediğini anlatıyor.
dır. E) V. cümlede, bir yılda çıkan nitelikli kitap sayısının
E) V. cümle, öznel anlatımlı cümledir. beş on sayı ile sınırlı olduğuna değiniyor.
61
3. Bölüm Test 17 Cümle Analizi - II
5. (I) Romancılık insana doğuştan gelen bir yetenektir 7. (I) Piramitlerin bulunduğu Luksor bölgesinde bugün
fakat bir kimsenin romancı olması için yeterli değildir sadece kumlar olsa da Avrupa’daki tüm dikili taşlar
bu. (II) Sonradan edinilebilecek bir kültür de gerekli- oradan getirtilmiştir. (II) Roma’nın, Paris’in, Lond-
dir fakat bununla da bitmiyor iş, her yetenekli ve kül- ra’nın meydanlarını süsleyen bu dikili taşlar hep fi-
türlü kişi romancı olamaz. (III) Ömrü boyunca çalışsa ravunlar çağının yadigârlarıdır. (III) Hatta İstanbul
da eksiksiz ve tam bir teknikle romanlar ortaya koysa Sultanahmet Meydanı’ndaki ünlü dikili taş, Fatih’teki
da yine su götürür onun romancılığı. (IV) Romancı Kıztaşı, Süleymaniye Camisi’nin iki sütunu bile Mı-
olmak biraz da duygu ve yetenek işidir. (V) İşte bu sır’dan gelmiştir. (IV) Firavunlar bu yekpare sütunları
olmadan asla ve asla romancı olunamaz. nasıl yontturuyor, taşıtıyor, yerlerine koyduruyorlardı;
Romancılığın anlatıldığı bu parçadaki numaralan- işte orası meçhul. (V) Bu taşlar büyükten de büyük
mış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden teknoloji harikası gemilerle taşınmış olmalı.
hangisi yanlıştır? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
A) I. cümlede, yalnızca yeteneğin yeterli olmadığı rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
belirtiliyor. A) I. cümlede, Avrupa’daki dikili taşların kökeni hak-
B) II. cümlede, kültürün de gerekli ama yeterli olma- kında bilgi veriliyor.
dığı belirtiliyor. B) II. cümlede, dikili taşların Avrupa’nın han-
C) III. cümlede, çok çalışmayla başarılı bir romancı gi kentlerinde olduğu örneklendiriliyor.
olunabileceği söyleniyor. C) III. cümlede, Türkiye’de de Mısır’dan gelen taşlar
D) IV. cümlede, romancı için duygu ve yeteneğin bir olduğu belirtiliyor.
arada olması gerektiği söyleniyor. D) IV. cümlede, dikili taşların yapımıyla ve taşınması
E) V. cümlede, duygu ve yetenek olmaksızın ro- ile ilgili belirsizliklerin olduğu söyleniyor.
mancı olmanın imkânsız olduğu söyleniyor. E) V. cümlede, bu taşların taşındığı gemilerin günü-
müz gemileriyle benzer yanlarına değiniliyor.
6. (I) Nasıl ki insanlar doğarlar, büyürler, gelişirler
ve ölürlerse milletler de tıpkı bunun gibidir; doğar, 8. (I) Safahat ’ını “Bir yığın söz ki samimiyeti ancak
büyür, gelişir ve nihayetinde ölürler. (II) Bir mille- hüneri” dizesiyle özetleyen Mehmet Akif Ersoy, bir
tin, bir medeniyetin yaşamını sürdürebilmesi diline, ideal adamıdır. (II) Dünyaya baktığı açıyı ve dü-
kültürüne, edebiyatına, kısacası millî ve manevi şüncelerini kabul etmeyen hemen herkeste bile
değerlerine bağlı olmasıyla mümkündür. (III) Mil- derin bir saygı uyandırır. (III) Bu saygının uyanma-
leti millet yapan en önemli unsurlar bunlardır. sına sebep olan şey fikirleri ile yaşantısı arasındaki
(IV) Millî ve manevi değerlerine bağlı olmayan mil- samimiyet bağıdır. (IV) Çünkü karakter ve sami-
letlerin er ya da geç yok olduğunu tüm tarih kitapları miyet her dönemde saygınlığı hak eder. (V) “Sö-
yazar. (V) Bu duruma engel olmak istiyorsak kökleri- züm odun gibi olsun, hakikat olsun tek” dizesi bu sa-
mize dönmeli, atalarımızı iyi anlamalıyız. mimiyetin şiirsel itirafıdır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola- Mehmet Akif Ersoy hakkında bilgi verilen bu par-
rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? çadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa-
A) I. cümlede, milletlerin gelişimi ile insanların geli- ğıdakilerden hangisi söylenemez?
şim süreci karşılaştırılmıştır. A) I. cümlede, ülkü sahibi biri olduğu dile getiriliyor.
B) II. cümlede, bir milletin varlığını nasıl devam etti- B) II. cümlede, onunla aynı dünya görüşüne sahip
rebileceği açıklanmıştır. olmayan insanların bile ona saygı duyduğu anla-
C) III. cümlede, günümüzde milleti millet yapan un- tılıyor.
surların ihmal edildiği söylenmiştir. C) III. cümlede, insanların Akif’e saygı duymasının
D) IV. cümlede, geçmişine ve değerlerine sırt çevi- nedeni açıklanıyor.
ren milletlerin ne ile karşılaşacakları anlatılmıştır. D) IV. cümlede, Akif’in edebî kişiliğine yer veriliyor.
E) V. cümlede, milletçe, yok olmamak için yapılması E) V. cümlede, Akif’in gerçeği söylemek ile ilgili dü-
gerekenler belirtilmiştir. şüncesini içeren bir dizeye yer veriliyor.
62
Cümle Birleştirme - I Test 18 3. Bölüm
1. • 1930’lu yıllarda yönetim, ekonomik krizi aşmak 2. • Mağazalarda kullanılan kokular, mağazadaki
için her alanda olduğu gibi kıyafet konusunda da ürünlere uygun olarak seçilmektedir.
daha ucuz çözüm arayışına girmiştir. • Bu seçim, beynin, etraftaki uyaranlara karşı far-
• “Yerli malı kullan!” kampanyaları başlatılarak kındalığının yükselmesine yardımcı olmaktadır.
hazır giyimin ilk adımları atılmış ve giyim, ısmar- Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru
lama-terzi ürünü olmaktan çıkmaya başlamıştır. bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden
Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru hangisidir?
bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden A) Mağazalarda kullanılan kokular sayesinde müş-
hangisidir? teriler, ürünler arasında daha fazla vakit geçir-
A) Yerli malı kullanma konusunda halkı bilinçlen- mekte ve daha fazla alışveriş yapmaktadır.
dirme kampanyası 1930’lu yıllara denk gelirken B) Bir mağazada satılan ürünlerle uyum içindeki
bu konudaki çalışmaların asıl kaynağı daha ucuz mekân kokusu, ürünlerin kokusu olmayan mağa-
tüketimdir. zalardakinden daha çok ilgi çekmesini sağlamak-
B) Giyim sektörünü tekelinde bulunduran terziler, tadır.
hazır giyimin ortaya çıkmasıyla ekonomik dar bo- C) Kokulu ürünlerin satıldığı mağazalardaki koku çe-
ğaza girmiş ve ufak çaplı bir krize neden olmuş- şitliliği kimi zaman alıcıları rahatsız ederek onları
lardır. satın almaktan çok mağazayı terk etmeye sürük-
C) Hazır giyimin ilk adımları 1930’lu yıllarda ortaya ler.
çıkan ekonomik krize çözüm arayışları içindeki D) Beynin etraftaki etkilere karşı farkındalığının yük-
yerli malı kullanma ve daha ucuza yönelme ile selmesi için ortamla ortamın kokusu arasında
atılmıştır. uyumlu bir birliktelik olmalıdır.
D) 1930’lu yıllarda yaşanan ekonomik kriz saye- E) Bir mağaza, sattığı ürünlere uygun olarak ma-
sinde bazı ülkeler, dünya çapında tekstil üreti- ğaza içinde koku kullansa dahi beyin kimi zaman
cisi konumuna gelerek hem krizi atlatmış hem de görmeye odaklandığı andaki bu uyaranı redde-
ucuz ve çeşitli ürünler üretmiştir. der.
E) 1930 yılında ülkemizde yaşanan ekonomik kriz,
“Yerli malı kullan!” kampanyası sayesinde aşıla-
rak günümüze kadar süren yerli malı geleneğinin
de başlangıcı olmuştur.
63
3. Bölüm Test 18 Cümle Birleştirme - I
3. • Anadolu rock ortaya çıktığı altmışlı yıllarda Türki- 4. • Mimariye giren Batılı üsluplar, yerel mimarlar ta-
ye’de özgün bir müzikal türün oluşumuna olanak rafından özgün bir yorumla değerlendirilmiştir.
sağlamıştır. • Yeni yapı tiplerinin İstanbul’daki uygulayıcıları ço-
• Bu tür, Amerika Birleşik Devletleri’nde ortaya ğunlukla yabancı mimarlar olmuştur.
çıkan Rock n Roll ile Anadolu’daki makam mü- Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru
ziği geleneğinin bileşiminden oluşmuştur. bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden
Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru hangisidir?
bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden A) Batı’dan alınan yeni mimari özellikleri Türki-
hangisidir? ye’deki mimarlar orijinal tarzlarla harmanlayarak
A) Anadolu’daki makam müziği altmışlı yıllarda Ba- değerlendirmesine rağmen bunların İstanbul’daki
tı’dan gelen yeni özelliklerle yeniden harmanlan- uygulayıcıları genellikle yabancı mimarlar olmuş-
mış, Rock n Roll’ün Türkiye’deki yeni adı Anadolu tur.
rock olmuştur. B) Yabancı mimarlar, mimarlarımızın özgün tarzla-
B) Rock n Roll’ün tüm dünyayı etkisi altına aldığı alt- rından etkilenerek Batı’da pek çok başarılı eser
mışlı yıllarda Türkiye de bu etkiden nasibini almış vermiştir.
ve bu müziğin adı bizde Anadolu rock olmuştur. C) Mimarimizdeki Batılı üslupların uygulayıcıları ya-
C) Anadolu rock, hiçbir yabancı kültürden etkilen- bancı mimarlar olsa da İstanbul’daki eserlerin ço-
memiştir diyemeyiz ancak bu müzik, özellikleri- ğunu yerel mimarlarımız yapmıştır.
nin çoğunu Anadolu’daki türkülerden almıştır. D) Yabancı mimarlarla yerel mimarların ortak çalış-
D) Geleneksel müziğimizle Rock n Roll’ün harman- malarının Batı’daki uygulayıcıları yabancı olsa da
lanmasıyla Anadolu rock ortaya çıkmış ve Tür- en sağlam yapılar İstanbul’daki eserlerdir.
kiye, kendine has bir müzikal türe kavuşmuştur. E) Yeni yapı tiplerinin İstanbul’daki örnekleri yerli ve
E) Altmışlı yıllarda ülkemizdeki yeni bir müzik anla- yabancı mimarların özgün yorumlamaları sonucu
yışı arayışına Amerika’dan ithal Rock n Roll ye- ortaya çıkan eserlerdir.
tişmiş, geleneksel müziğin özellikleri bir kenara
bırakılarak yeni bir tür ortaya çıkmıştır.
64
Cümle Birleştirme - II Test 19 3. Bölüm
1. • Orta Çağ’da diş tedavisi yapmak berberlerin işiy- 2. • Gıda tüketiminin sınırlandırılarak enerji alımının
miş. kontrol altına alınması kalori kısıtlanması olarak
• 18. yüzyıldaysa diş hekimliğinin uzmanlık gerek- biliniyor.
tiren bir iş olduğu anlaşıldığından artık berberler • Bunun pratikteki karşılığı besleyiciliği düşük, yük-
diş hekimliği yapmamaya başlamış. sek kalorili gıdaların yerine besleyiciliği yüksek,
Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru düşük kalorili gıdaların tercih edilmesi.
bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru
hangisidir? bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden
A) Berberlerin diş hekimi olarak çalıştığı Orta Çağ’da hangisidir?
bu duruma karşı çıkanların mücadelesinin olumlu A) Vücuda gerekli enerjinin sağlanabilmesi için gıda
sonucu ancak 18. yüzyılda alınabilmiştir. tüketiminde kalorisi düşük, besin değeri yüksek
B) Diş hekimliğinin bir uzmanlık işi olduğunun gıdalar tercih edilmelidir.
18. yüzyılda farkına varılmasından önce Orta B) Kalori kısıtlanması, kişiye uygulanan diyet prog-
Çağ’da berberler diş hekimliği yapıyordu. ramlarında besin değeri yüksek, kalori değeri
C) Hem berberlik hem diş hekimliği yapan kişiler düşük gıdaları tercih etmekle sağlanıyor.
18. yüzyıldan itibaren ancak gerekli eğitimleri al- C) Vücuda alınan enerji miktarının kontrol altına alı-
dıktan sonra diş hekimliğine devam edebilmişler- nabilmesi için kalori kısıtlanması gerekir, bu da
dir. ancak kalorisi düşük gıdalar tercih edilerek sağ-
D) Orta Çağ’da diş hekimliği yapmanın koşulu iyi bir lanabilir.
berber olmakken 18. yüzyılda berberlik ile diş he- D) Sağlıklı bir kişinin günlük enerji ihtiyacı belirlen-
kimliği ayrı meslekler olarak değerlendirilmiştir. dikten sonra gıdaların besin ve kalori değerleri
E) Çok eskiden beri herkes istediği mesleği yapar- gözetilerek ancak kalori kısıtlama programı ha-
ken 18. yüzyıldan itibaren diş hekimliği ve ber- zırlanabilir.
berliğin ayrılmasıyla meslekler de birbirinden E) Besin tüketiminin kontrol altına alınarak kalorisi
ayrılmaya başlamıştır. düşük, besin değeri yüksek gıdaların tüketilmesi
kalori kısıtlanması olarak adlandırılmaktadır.
65
3. Bölüm Test 19 Cümle Birleştirme - II
3. • Tehlikeli bir durumla karşı karşıya kaldığımızda 4. • Oltu taşı, milyonlarca yıl önce yaşamış ağaçların
beynimiz harekete geçer ve birtakım kimyasal gövdelerinin basınç altında kalarak başkalaşması
maddeler salgılar. sonucu oluşuyor.
• Bu kimyasal maddeler, bedenimizde birtakım de- • Bu taş, çok eski dönemlerden bu yana maden-
ğişikliklerin ortaya çıkmasına yol açar: Kaslarımız lerden çıkarılıp işlenerek takı ve süs eşyası yapı-
kasılır, terleriz, ağzımız kurur, soluk alışverişimiz mında kullanılıyor.
ve kalp atışımız hızlanır. Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru
Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden
bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir?
hangisidir? A) Eskiden beri madenlerden çıkarılarak takı ve süs
A) Kalp atışımızın hızlanması, terleme, ağız kuru- eşyası yapımında kullanılan Oltu taşı, ağaç göv-
luğu, hızlı soluk alıp verme ve kasların kasılması delerinin çok uzun yıllar boyunca tazyik altında
vücudumuzun tehlike anında salgıladığı bazı kalarak kimyasal özelliklerinin değişmesiyle olu-
kimyasallar sonucu gerçekleşen farklılaşmalar- şur.
dır. B) Oltu taşı, yer altındaki değişimini tamamladık-
B) Tehlike anında vücudumuz, kendini korumak için tan sonra çıkarılarak madenlerde işlenir ve en
alarma geçerek var olan enerjiyi tasarruflu kullan- çok kullanıldığı alan olan takı ve süs eşyası yapı-
mak için bazı önlemler alır. mında ham madde olarak değerlendirilir.
C) Çarpıntı, sık soluk alıp verme, kramp ve ağız ku- C) Oltu taşı işlenmeye en yatkın taş olması sebe-
ruluğu yalnızca tehlike anında ortaya çıkan, teh- biyle takı ve süs eşyaları için kullanılan maddeler
like geçtiğinde normale dönen tepkilerdir. arasında çok eskiden beri en çok tercih edilenidir.
D) Beyin kimi zaman başka duyguları tehlikeli du- D) Oluşması milyonlarca yıl süren Oltu taşı, çok eski
rumlarla karıştırdığında kimyasal maddeler sal- dönemlerde takı ve süs eşyalarının işlenmesi için
gılayarak kan akışını hızlandırır. kullanılan bir taş olup günümüzde kullanım alanı
E) Beynimizin korku anında salgıladığı kimyasallar oldukça daralmıştır.
nedeniyle oluşan tepkiler, kimi zaman vücudu- E) Uzun yıllardır tükenmeyecek sanılan, takı ve süs
muzu korumaktan çok vücudumuza zarar vere- eşyaları için kullanılan Oltu taşının oluşması mil-
bilir. yonlarca yıl sürerken günümüzde nadir bulunan
bir madendir.
66
Tarama Testi Test 20 3. Bölüm
1. (I) Her yazar, her sanatçı, ustalarına olan hayran- 3. (I) Neşet Ertaş’ın babası Muharrem Ertaş’ın “Kalktı
lıklarını açık yüreklilikle söyleyemez. (II) Beslendiği Göç Eyledi” adlı bir albümü var. (II) Albümün iç kapak
kaynakları, düşünce damarlarını ve üslubunu etkile- yazısında Muharrem Ertaş’ın hayatına dair bilgi veri-
yen ustaların adını anmaktan hoşlanmaz. (III) Hatta lirken ilginç bir hikâye anlatılır: (III) Müfrezeler asker
burunları Kafdağı’nda yukarıdan bakarlar eserlere. kaçaklarını aramak için Muharrem Ertaş’ın yaşadığı
(IV) Ama ne kadar kaçmaya, adlarını anmamaya ça- bölgeye geldiklerinde dayısı Bulduk Usta’yı alırlarmış
lışsalar da ustaların ruhu rahat bırakmaz onların ya- yanlarına. (IV) Bulduk Usta’nın herkesin gönül telini
zılarını. (V) Diyeceğim o ki ustalarına karşı duyduğu titreten bir sesi varmış. (V) Bulduk Usta türkü söyle-
sevgi ve hayranlığı dile getirmek yazarı küçültmez, meye başlayınca sesinin güzelliğine dayanamayan
aksine okur gözünde değerini artırır. asker kaçakları gizlendikleri kovuklardan çıkarak bü-
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola- yülenmiş birer gölge hâlinde tek tek Bulduk Usta’nın
rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? bulunduğu yere doğru yürümeye başlarlarmış.
A) I. cümlede, yazarlarla ilgili saptama yapılıyor. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi-

leri doğrudan anlatıma örnek oluşturabilecek ni-
B) II. cümlede, bazı yazarların etkilendikleri sanatçı-
teliktedir?
ları söylemekten hoşlanmadığı belirtiliyor.
C) III. cümlede, bir önceki cümlede belirtilen dü-
D) II ve IV E) III ve V
şünce destekleniyor.
D) IV. cümlede, etkilenilen yazarların sözü edilen
durumdan rahatsız olduğu dile getiriliyor.
E) V. cümlede, hayran olduğu yazarları açıkça söy-
leyen yazarların okurun gözünde yüceldiği söyle-
niyor.
2. I. Bazı kaleler, gücün bir şehirden diğerine taşın-

masını veya gücün bir kanaldan diğerine kayma-
sını sembolize eder.
II. Japoncada “Osaka-jo” olan Osaka Kalesi Japon-
ya’daki en ünlü yerlerden biridir; bu beş katlı kale,
neredeyse 450 yıl öncesine dayanan, ülkedeki
görsel açıdan en görkemli alegorik eserlerden bi-
ridir. 4. Yazarın cesareti, marifeti artıran cümlelerde değil;
Yukarıda verilen II numaralı cümleyle ilgili olarak saf su gibi akan cümlelerde görülür.
aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? Aşağıdakilerden hangisi bu cümleye anlamca en
A) I. cümlede belirtilen olgu bir örnekle desteklen- yakındır?
miştir. A) Yazarlıkta zor olan özlü, akıcı bir anlatım oluştu-
B) I. cümlede dile getirilen kayma konusuyla ilgili de- rabilmektir.
taylar ortaya konmuştur. B) Yazarlık, sanatlı ifadeler kullanıp kullanmamakla
C) I. cümlede belirtilen kalenin neden simgesel ol- ölçülür.
duğu açıklanmıştır. C) Yazarlıkta ustalık; girişik, uzun, karmaşık cümle-
D) I. cümlede ifade edilen görüşün tarihsel önemini ler kullanmaktan geçer.
anlatan bir örnek verilmiştir. D) Kimsenin işlemeye cesaret edemediği konuları
E) I. cümlede ele alınan taşınma düşüncesinin hangi işleyen yazar cesurdur.
ülkeden çıktığına değinilmiştir. E) Yazarlıkta alışılmışın dışına çıkmak cesaret işidir.
67
3. Bölüm Test 20 Tarama Testi
5. I. birçok hastalığa şifa olan portakal kabuğunun 8. Yeni sanat, geleneği sürdürenlere değil de sanat
II. bir incelemede, bitkisel preparatların hazırlan- dünyasına yeni anlayışlar getirebilenlere açıyor ka-
ması esnasında pılarını.
III. Almanya’da sağlık bakanlığı aracılığı ile yapılan Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi ke-
IV. bu sorunun çözüme kavuştuğu vurgulanmıştır sinlikle çıkarılabilir?
V. genelde iştah sorunu yaşayan çocukların ve er- A) Özgün olan her sanatçı klasik olmayı başarır.
genlerin B) Herkesten farklı olabilen sanatçı çağdaş sanat
VI. portakal suyu ve kabuğundan aldıkları vitamin ile anlayışına ulaşmış demektir.
Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle C) Geleneksel olanı sürdürebilen sanatçılar başarılı
oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş- değildir.
D) Günümüz sanatçıları geleneksel anlayışı yık-
A) I B) II C) III D) V E) VI
maya çalışmaktadır.
6. Şiir, yalnızca acıları, yoksunlukları, mutsuzlukları dile E) Modern sanatın içinde geleneksel ögeler de bu-
getirmemelidir; ----? lunur.
Bu söz aşağıdakilerden hangisiyle sürdürüle-
mez?
A) gerçekte de sevinçle hüzün, ölümle yaşam yan
yana karşımıza çıkmaz mı
B) Türk halk müziğinde uzun havalardan sonra oyun
havalarına geçilmez mi
C) okuyucunun şiirden alacağı hazzı sınırlamaya
gerek var mı
D) günümüzde insan yaşamının trajik yönlerini yan-
sıtan eserler de ilgi çekmiyor mu
E) şiir okuyucusunu karamsarlığa itmenin bir anlamı
var mı
7. I. Çoğu kadın makyajı sevse de yaz aylarında mak- 9. Sanatın bekçileri olan edebiyatçılar, yapıtlarında ya-
yajla uğraşmak zordur. ratıcılıklarını konuşturmanın yanı sıra, entelektüel
II. Terden dolayı makyajlı kalmak olağan dışı bir kimseler olarak alanlarıyla ilgili eleştirel ve öznel gö-
çaba gerektirmektedir, uzun süre titizlikle yapılan rüşlerini ve yaratıcılık konusunda kendilerine yönelti-
makyaj belli bir süre sonra erimeye başladığında len soruları da zaman zaman yazdıkları denemelerde
yüz çevresi tam anlamıyla akarak kirlenir. dile getirmişlerdir.
Yukarıda verilen II numaralı cümleyle ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
karılamaz?
A) I. cümlede değinilen güçlüğün nerede oluştuğu
A) Edebiyatçıların yaratıcılık alanları yapıtlarıdır.
kanıtlarıyla verilmiştir.
B) Edebiyatçıların sanatçı kimliklerinin yanı sıra en-
B) I. cümlede belirtilen durumun her bireyde gerçek-
telektüel kimlikleri de vardır.
leşmediği söylenmiştir.
C) I. cümlede anlatılan olgunun nedeni açıklanmış- C) Edebiyatçılar aynı zamanda birer deneme yaza-
tır. rıdır.
D) I. cümlede ifade edilen konu farklı örneklerle des- D) Denemelerde, kendi alanlarıyla ilgili öznel değer-
teklenmiştir. lendirmelerde bulunurlar.
E) I. cümlede bahsedilen zorluğun üstesinden nasıl E) Edebiyatçılar kimi zamanlarda yazdıkları dene-
gelinebileceği söylenmiştir. melerde eleştiriye de yer vermişlerdir.
68
Toplam doğru
Yakın ve Çelişen Anlamlı Cümleler - I 01 10 sayısını yazınız.
x 100 = %.....
10
Yakın ve Çelişen Anlamlı Cümleler - II 02 10

x 100 = %.....
10
Cümlede Anlam İlişkileri 03 12

x 100 = %.....
12
İçerdiği Duygu, Kavram ve Duruma

04 14
Göre Cümleler - I
x 100 = %.....
14

05 13
Göre Cümleler - II x 100 = %.....
13

06 15
Göre Cümleler - III x 100 = %.....
15
Cümlede Anlatım İlişkileri 07 12

x 100 = %.....
12
Cümlede Boşluk Tamamlama - I 08 12

x 100 = %.....
12
Cümlede Boşluk Tamamlama - II 09 13

x 100 = %.....
13
Cümle Oluşturma - I 10 13
x 100 = %.....
13
Cümle Oluşturma - II 11 13
x 100 = %.....
13
Cümle Oluşturma - III 12 15

x 100 = %.....
15
Kesin Yargı - I 13 9
x 100 = %.....
9
Kesin Yargı - II 14 10
x 100 = %.....
10
Kesin Yargı - III 15 10

x 100 = %.....
10
69
3. Bölüm Ölçme ve Değerlendirme
Cümle Analizi - I 16 8
x 100 = %.....
8
Cümle Analizi - II 17 8
x 100 = %.....
8
Cümle Birleştirme - I 18 4
x 100 = %.....
4
Cümle Birleştirme - II 19 4
x 100 = %.....
4
Tarama Testi 20 9
x 100 = %.....
9
Değerlendirme
Her test için,
çalışınız.
70
Konu - Başlık - Soru - I Test 01 4. Bölüm
1. Su üzerinde yapılan aşk ve sır dolu bir sanat olan 3. Dil ve üsluba renk katan özgün ifadeler, yeni söyle-
ebrunun kökleri nereye, ne zamana kadar gider, yişler deneyimin ve ustalığın armağanıdır. Bir yaza-
doğrusu pek bilmiyoruz. Bildiğimiz, bazen de tah- rın kendi dilini kurması, uzun ve disiplinli bir yolculuk
min ettiğimiz kadarı ile yüzlerce yıl eskilere gidiyor. sonunda gerçekleşir elbette. Dilini kurmuş usta ya-
Ebru ustaları yaptıkları sanatın hem tarihçesini hem zarların çekim gücüne de hiçbir okur dayanamaz.
de yapım yöntemlerini pek fazla kayda almamışlar- Işıltılı yıldızların etrafında sayısız uydunun birikme-
dır. Bugün elimizde ne yazık ki yeteri kadar bilgi yok- sini doğal karşılamak gerekir.
tur. Orta Asya’da doğduğu konusunda ebru tarihçileri
Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edil-
ittifak hâlindedirler. Bilinen ilk adı Çağatayca “ebre”
mektedir?
olan bu sanat, İpek Yolu ile İran’a geldi. “Ebri” (bulu-
tumsu) ya da “abru” (su yüzü) adını aldı. Anadolu’da A) Tutarlı düşünceler aktaran yazarların okurlarca
ebri veya ebrü olarak anıldı. Ebru, bir resim sanatı sevilmesinden
olmakla beraber resim sanatı olmaktan ibaret değil- B) Gösterişe düşkün sanatçıların okur sayısının,
dir. Aynı zamanda nükteli bir şiiri yumuşak bir ezgi- gerçek yazarların hayranlarını geçmesinden
dir de. Ebru, gücü zaman üzerinde oynamaya yeten, C) Anlatım özellikleri beğenilen yazarları taklit eden
dans eden bir figürdür. Tıpkı adını telaffuz ederken yazarların çoğalmasından
olduğu gibi: EBRU! Belki de yeryüzünde hiçbir sanat,
D) Çok sayıda okurun beğenisini kazanan usta ya-
adıyla bu kadar bağdaşmamış, bu kadar iç içe geç-
zarların anlatımdaki başarıya uzun bir uğraş so-
memiştir. Suyun yalınlığı, renklerin düğünü, insanın
nucu ulaşmasından
duyguları, tabiatın kusursuzluğu ebru sanatında bu-
luşur. Ebru, fikre düştüğü ilk andan, gözle buluştuğu E) Yazma konusunda disiplin sahibi sanatçıların
son ana kadar mistisizmini asla yitirmeyen bir ifade yöntemlerini benimseyenlerin artmasından
şeklidir.
Bu parçada ebru sanatıyla ilgili olarak
I. Ebru sanatı ilk olarak nerede ortaya çıkmıştır?
II. Ebru ustaları yaptıkları sanatın tarihçesini ve
yapım yöntemlerini neden yeterince kayda alma-
mışlardır?
III. Ebru sadece bir resim sanatı mıdır?
IV. Ebru sanatı farklı dillerde hangi isimlerle anılmış- 4. Olaylar arası ani geçişler başta kafa karıştırıcı gibi
tır? görünse de okuyucuyu satırlara dikkatle eğilmeye
yöneltiyor. Bu geçişlerin etkisiyle okuyucu, uyanık
V. Ebru sanatı ile ilgili günümüzde neden yeteri
bir zihin hâlinde ilerleyerek her şeyi tam takip edebi-
kadar belge yoktur?
liyor. Olaydan olaya geçi geçivermeler her seferinde
sorularının hangisine cevap verilmemiştir?
ister istemez okuyucuyu heyecanlandırıyor. İşte bu
heyecan ve bir anlamda bulmaca zevki, romanın bir
solukta okunmasını sağlıyor.
2. Mutlu olabilmek istiyorsan kendine yeni kitaplar da
seçmelisin. Okuduğun her kitap, senin özelindir. Senin Bu parçaya göre, okuru romanı dikkatli okumaya
duygu dünyanın sırlarını taşır. Okuduğun ve altını çiz- yönelten durum aşağıdakilerden hangisidir?
diğin satırlar, senin en gizli hazine sandığındır. A) Bir olaydan bir olaya aniden geçilmesi
Bu parçaya en uygun başlık aşağıdakilerden han- B) Okurun anlatılanlara ilgiyle yönelmesi
gisidir? C) Kitapta tamamen macera türü olayların aktarıl-
A) Kitap ve Mutluluk ması
B) Kitap Nasıl Okunmalı? D) Gençlerin ilgisini çekebilecek ilginçliklerin sıralan-
C) Kitaplar ve Üslup ması
D) Hangi Kitapları Okumalıyız? E) Kısa sürede okunup bitirilebilecek olayların işlen-
E) Kitapsız Hayat mesi
71
4. Bölüm Test 01 Konu - Başlık - Soru - I
5. Yaşlar ilerledikçe sevinçler azalıyor hatta sevinmek 7. Yaşarken ıskaladığımız bazı durumlar vardır. Karma-
zorlaşıyor gittikçe. Sen ne zaman sevinmiştin en şadan, kargaşadan farkına varmayız onların. Oysa
son? Eğer hatırlıyorsan şanslısın, derim. Sevinebil- ne güzeldir, ne uçarıdır bir bilseniz o anlar! Geri gel-
mek için ya bir araba almalı ya da önemli bir eşya… mez zamanları tükettiğimizin bir farkına varsak. Ha-
Sadece satın almaya yönelik sevinçler, eski coşkuyu yatınızı ertelemeyin derim ben. Çocuklar ne çabuk
veremiyor. Çocukluk sevinçlerinin tazeliğini, ataklı- büyür, apansız nasıl yalnız kalırsınız, hiç anlamaz-
ğını bir türlü bulamıyorum. sınız. Siz en iyisi, kaçan yaşamın içinden tatlı anları
Aşağıdakilerden hangisi bu parça için en uygun yakalamaya bakın.
başlık olabilir? Bu parçaya göre, yaşarken özellikle dikkat edil-
A) Araba ve Sevinç mesi gereken aşağıdakilerden hangisidir?
B) Sevinçler ve Hayatın Yükü A) Hızlı ilerleyen zamanın ruhta açtığı yaraları en

aza indirmek
C) Eski Sevinçlere Özlem
B) Geri gelmeyecek olan güzelliklerin farkına var-
D) Eski Coşkular
mak, değerini bilmek
E) Maddiyatın Gücü
C) Mutlu zaman aralıklarını yazıya geçirmek
D) Yaşamın karmaşasından kurtulup sakin bir or-
tama ulaşmak
E) Hızla geçen zaman içinde başarı fırsatlarını ya-
kalamak
6. Ayşe Yalım’ın ilk öyküleri Varlık’ta yayımlanıyor. Te-

lifiyle kendine küpe alıyor ‘kulağına küpe olsun diye!’.
Sonraki eserlerini ikinci küpem, üçüncü küpem diye
adlandırır Yalım, bir söyleşide. Dönemin büyük
adamlarından öneriler geliyor ardı sıra. İlk öğüt At-
tila İlhan’dan: “Kanatların geniş göklere çıkacak, öyle 8. (I) İlker Karakaş’ın bu hafta raflarda yerini alan eseri,
görünüyor. Bırak şiiri, zordur o, otur hikâyeni yaz, iyi bir ilk kitap olmasına rağmen yetkin fikirler barındır-
hikâyeci olacaksın çocuğum.” Attila İlhan, Yalım’ı şi- masıyla öne çıkıyor. (II) Karakaş’ın öykülerinden olu-
irden uzaklaştırmasaydı ne olurdu? Kendi öykü yo- şan kitabını okurken mutsuz hayatlar yaşamamızın
lunu yine de bulabilirdi elbette. Ya da kim bilir çok iyi nedenleri ve bireyin kendi kalarak yaşamasının niçin
bir şair olurdu belki! Attila İlhan yanılmaz mı? Yanı- bu denli zor olduğu üzerine dalıp gitmişim. (III) Genç
lır elbet. Ama yanılmadığını Yalım’ın ortaya koyduğu kuşak Türk edebiyatının nitelikli kalemlerine dâhil
dizi dizi küpeler anlatıyor. edebileceğimiz Karakaş’ın metinleri, günümüz haya-
tına dair şikâyetleri bireysel, nahif bir isyanla dillendi-
Bu parçaya göre, Ayşe Yalım’la ilgili olarak Attila
riyor. (IV) Karakaş bunu içten bir üslupla, edebiyatın
İlhan’ı haklı çıkaran neden aşağıdakilerden han-
kendisine verdiği olanakları iyi kullanarak yapıyor.
gisidir?
(V) Bu tutumu, onun büyük yazarlar arasına katıla-
A) Eleştirmenlerin öyküleri üzerine yazdıkları övgü
cağının bir belirtisi olarak değerlendiriliyor edebiyat
dolu yazılar
dünyasında.
B) Yazı serüvenini şiire yakın bir çizgide devam et-
tirmesi
sini yazar, İlker Karakaş’ın öykülerinin bir okur
C) İlk öyküsünün önemli bir dergide yayımlanması olarak kendisinde bıraktığı ilk etkiyi anlatmak için
D) Eserlerinin yayımlanmasında sergilediği çabukluk söylemiştir?
E) Birbiri ardına yazdığı düzeyli öyküler A) I B) II C) III D) IV E) V
72
Konu - Başlık - Soru - II Test 02 4. Bölüm
1. Metindeki paragraflar, bir zincir şeklinde anlam, dil ve 3. Başlarken her şey güçtür. İlk zamanlar o güçlüğe kat-
anlatım bakımından birbirini tamamlayan, destekle- lanmak gerekir. Devam edince aynı şey sıkıntı verir,
yen bir bütündür. Bu yapı özelliği sayesinde metinde bu sıkıntıyı sineye çekmeli. Fakat eser bittiği zaman
anlamla yapı yönünden bir bütünlük ve uyum ortaya duyulan zevk, bütün bu güçlükleri, bütün bu çekilmiş
çıkar. Bu bütünlüğün sağlanabilmesi adına metindeki sıkıntıları karşılayacaktır.
paragrafların dil ve anlatım yönüyle birbirine bağlan- Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağı-
ması büyük bir önem taşır. dakilerden hangisidir?
Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağı- A) Kalıcılığın Sırrı B) Hayatın Zorluğu
dakilerden hangisidir?
C) Sabır ve Başarı D) Yazma Zevki
A) Paragrafta Olay
E) Son Hedef
B) Paragrafta Yapı
C) Paragraf ve Harf İlişkisi
D) Paragraf ve Metin Farkı
E) Yaşananların Paragrafa Etkisi
4. Bir düşünür, “Büyük şiirler için büyük okuyucular ge-

rekir.” der. Bu söz, sadece şiir ve şiir okuru için değil,
her metin ve genel olarak okur kimliği için düşünül-
2. Eğitim ve dil, birbiriyle yakından ilgili iki alan. Kuşku- melidir. Buradaki “büyük okur” karşısındaki metni
suz dili kullanmanın tek amacı eğitim değildir ama iplik iplik çözen bir karakteri simgeler. Hangi kelime
neden kullanılmış, bu cümle neden kısa tutulmuş, bu
eğitimi dilsiz gerçekleştiremezsiniz. Bu yüzden eğitici
söz nereye kadar gider diye düşünerek okuyan bir
yayınların dili; açık seçik, doğru ve seslendiği kitlenin
kimliği işaretler bu tanımlama.
düzeyine uygun olmalıdır. Bu koşullara sahip olma-
yan bir kitap, içindeki bilgiler ne kadar yararlı olursa Bu parçaya göre, büyük okuyucu olmak aşağıda-
kilerden hangisine bağlıdır?
olsun, işlevini yerine getiremez. Aktarılamayan, an-
laşılmayan bilgi de bir bakıma yok sayılır. A) Büyük şairlerin eserlerine yoğunlaşmaya
Bu parçaya konulabilecek en uygun başlık aşağı- B) Eserdeki dil yanlışlarını bulmak için çaba göster-
dakilerden hangisidir? meye
C) Satırlarda yaşamı anlatılan karakteri mercek al-
A) Eğitim ve Toplum Dili
tına almaya
B) Kitapların Hazırlanışı
D) Eserden çıkarılma ihtimali olan yanlış anlamların
C) Yayınlarda Kalitenin Yakalanması önünü kesmek için duyarlı davranmaya
D) Eğitimde Yeni Arayışlar E) Metni, anlam ayrıntılarını düşünerek incelikli bir
E) Eğitici Yayınlar ve Dil şekilde okumaya
73
4. Bölüm Test 02 Konu - Başlık - Soru - II
5. Eskiden yeni yazarların işi şimdiye göre sanırım 7. Ludlum romanlarında çok kişili olay kadrosuna uzak
daha kolaymış. Belirli mekânlarda büyük yazarlarla duruyor. Olayları genellikle tek bir kahraman üze-
uzun sohbetler yapılırmış. O zamanlar ne güzelmiş. rinden kurgulamayı tercih ediyor. Belki de bu özel-
Bugün yazarlarımızın sekreterlerini, menajerlerini liği okurunu yüreğinden yakalıyor. Çünkü sayfalara
aşmak kolay değil! Elbet mirası sürdüren az sayıda dalan okuyucu bu tek adamla kendini özdeşleştiriyor.
büyük sanatçılarımız da var, onların değeri de baki! Tam bu noktada okurun olay kişisini, romancıyı ve ki-
Bu parçaya göre, günümüz yazarlarının birçoğu- tabı benimsemesi söz konusu.
nun eski yazarlardan farkı aşağıdakilerden hangi- Bu parçaya göre, okurun söz konusu kitabı ken-
sidir? dine yakın bulmasının nedeni aşağıdakilerden
A) Yaşamın içinden olayları sayfalara aktarmama- hangisidir?
ları A) Olayların merkezinde bir kişinin olması
B) Yeni yazarların kolay ulaşabilecekleri, yararlana- B) Okuru saracak özelliklere sahip sıcak kahraman-
bilecekleri bir konumda olmamaları ların seçilmesi
C) Her ortamda okunmaya uygun eserler üretmeme- C) Sadece bir olayın anlatılması
leri D) Her duruma uyum sağlayabilen kişilerin konu
D) Eski edebiyatçılar gibi herkesin ilgisini çeken edilmesi
eserler yazmamaları E) Çok kişiden oluşan olayların anlaşılır bir şekilde
E) Yazarlık yolunda yeni olanların çabalarını küçük aktarılması
görmeleri
8. Ticari olmayan bir organizasyon tarafından yürütülen

Mars One (Mars Van) Projesi 2025 yılında Mars üze-
rinde ilk insan kolonisini kurmayı planlıyor. Mars One
Projesi’nin ilk aşamasında dört astronotun hayatla-
rının geri kalanını orada sürdürecek şekilde Mars’a
gönderilmesi planlanıyor. Mars mürettebatında yer
6. Dünyanın en iyi insanlarından olan Türk halkının ve almak için projenin resmî sitesi olan mars-one.com’a
dünyanın en güzel dillerinden biri belki de en başta tüm dünyadan binlerce başvuru yapıldı. Aralarında
gelenlerinden olan Türk dilinin yabancı ülkelerde ta- 4’ü kadın 6 Türk’ün de bulunduğu adayların bu yıl
nınmasına vesile olabilmek, ömrümün en büyük se- eğitime alınmaları planlanıyor.
vinci ve şerefi olur. Bir köylü, toprağını ve öküzünü; Bu parçadan hareketle;
bir marangoz tahtasını ve rendesini nasıl severse I. Mars One Projesi’nin tüm dünyadan büyük ilgi
ben de Türk dilini öyle seviyorum. gördüğü,
Nazım Hikmet’in bir mektubundan alınan bu par- II. Mars mürettebatında bulunan adayların tamamı-
çaya bir başlık konulmak istense en uygunu aşa- nın 2025 yılında Mars’a gönderileceği,
ğıdakilerden hangisi olur?
III. Mars mürettebatının çoğunluğunu Türk adayların
A) Yurtsever Bir Adam oluşturduğu
B) Türk Dili ifadelerinden hangilerine kesin olarak ulaşılabi-
C) Türk Halkı ve Türk Dili lir?
D) Dil Ustası Bir Adam A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) Halkına ve Diline Âşık Bir Adam D) II ve III E) I, II ve III
74
Paragrafta Ana Düşünce - I Test 03 4. Bölüm
1. Edebiyat üzerine kuramsal yazıların toplandığı bir ki- 3. Yazar, ya yaşananları öykü soluğuna uydurmuş ya
taptan ne bekleriz? Akademik bir çalışmada kullan- da kurguladığı olayları olmuş gibi resmetmiş. Çünkü
mak için altını çizeceğimiz satırlar, eser sahibinin anlatılanları okuyunca bunları yaşanmış olaylar gibi
meselelere bakışı, okur ya da yazar olarak yetene- hissediyoruz biz. Lüks semtleri konu ederken de kent
ğimizi geliştirecek ipuçları, sosyal medya için afili yaşamına tutunma temasını derinden incelerken de
bir cümle… Tamamı doğru. Aykut Ertuğrul’un yeni aynı izde gidiyor yazar; kente ekmek parası için
yayımlanan eleştiri-inceleme kitabı Kusurlu Rüya - gelen garibanları, geldiği kırsalın dokusunu kenar
Tuhaf Zamanlarda Öykü size istediğiniz seçeneği mahallelerde oluşturan insanları resmediyor. Sayfa-
kovalamanın imkânını tanıyor. Ama ben bir başka ih- ları birbiri ardına devirince onları görmüş, o olayları
timalin peşinden gideceğim. Bir öykücünün edebiyat biz yaşamış gibi hissediyoruz.
macerasına eşlik edeceğim. Zira bir yazınsal mace- Bu parçada tanıtılan yazarla ilgili olarak asıl anla-
ranın peşinden gitmek okurun en temel görevi değil tılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
de nedir?
A) Kırsal kesimden şehre göçenlerin yaşamını anlat-
Bu parçada okura yönelik olarak aşağıdakilerden tığı
hangisi vurgulanmaktadır?
B) Öykülerinde gerçekçi bir tarz benimsediği
A) Teorik yazıları edebî yazılara göre daha fazla in-
C) Yazarlığını, toplumdaki sorunları çözmeye ada-
celediği
dığı
B) Çok yönlü bir okuma stiline sahip olması gerektiği
D) Acıklı olaylara ağırlık verdiği
C) Edebî serüveni öncelemesi gerektiği
E) Okuru sürükleyen, sıcak bir dille yazdığı
D) Konu bakımından birçok alternatif sunan yazar-
ları tercih ettiği
E) Farklı perspektif yaratan yazarları dikkate aldığı
4. Sınırlarımızın çizildiği, bize nerede ve nasıl davran-

mamız gerektiğinin başkalarınca bildirildiği bir za-
mandayız. Hangi yiyecekleri yememiz gerektiğini
reklamlardan öğreniyoruz. Ne giyeceğimize moda
dünyası karar veriyor. Kızgın bir anımızda karşımız-
dakine neler söyleyeceğimiz, televizyon dizilerinde
2. Şiirin her çeşidi ile müziğin tüm türleri arasında belir-
bize defalarca öğretiliyor. Uluslararası bir anlaşmaz-
gin bir yakınlık gözlenir. Örneğin halk müziği sözsüz,
lık mı çıktı, bizim düşünmemize gerek yok; haber
şiirsiz düşünülemez. Bu müziklerin çoğunda şiir mü-
ajansları, gazeteler nasıl düşünmemiz gerektiğini an-
ziğe ağır basabilen bir ögedir. Tüm bu temel müzik
latır bize.
türlerinin yanında, kent kültürünün, şehir hayatının
Bu parçada yakınılan durum aşağıdakilerden
kopmaz parçası olan popüler müziklerin de şiirle
hangisidir?
dansı inkâr edilemez.
A) Davranışlarımızı, bizim dışımızdaki unsurların et-
Bu parçada şiirle ilgili olarak vurgulanmak iste-
kilediği
nen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kent merkezli müziklerde genelde şiir kullanıldığı B) Medya organlarının bilinçsizce haberler yaptığı
B) Müziğin tüm türleri için şiirin vazgeçilmez bir öge C) Giyim ihtiyaçlarını moda dünyasının belirlediği
olduğu D) Haber ajanslarının insanları yönlendirmeye çalış-
C) Şiirin kendisinde doğal bir müziğin varlığı tığı
D) Her müziğe uygun bir söz eklenebileceği E) Alışveriş ortamını ekonomi otoritelerinin yönlen-
E) Halk müziği için sözün öneminin büyük olduğu dirdiği
75
4. Bölüm Test 03 Paragrafta Ana Düşünce - I
5. Cevdet Kudret’i sadece bir edebiyatçı olarak ele al- 7. (I) Sanat, saltanat sürmeyi sever. (II) Usta sanatkâr-
mamak gerek. Edebiyatına insani duyarlıklarını da lar milletlerin refaha kavuşmuş zamanlarında daha
katan bir kalem olarak bakmak gerek ona. Aksi bir çok görülür. (III) Himaye gören sanatçıların başa-
tutum onu yanlış değerlendirme anlamına gelir. Yaz- rılı olması bu yüzdendir. (IV) Osmanlı hanedanının
dıkları elbette edebiyat eleştirisiydi ama kuru bir sanatı ve sanatçıyı koruması sayesinde ince ruh ve
eleştiri olmaktan uzaktı satırları. Yazdıklarının içine estetik zevk taşıyan atalarımız kendilerini gösterebil-
insani taraflarından da kırıntılar katmıştı. mişler. (V) Şimdiki gibi çorak vadide yitip gitmemiş-
Bu parçada Cevdet Kudret’le ilgili olarak asıl an- lerdir.
latılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
A) Eleştiriyi yazara karşı bir silah olarak kullanma- parçanın ana düşüncesini içerir?
dığı A) I B) II C) III D) IV E) V
B) Edebiyatçılığının yanında denemelerinin de ol-
duğu
C) Edebiyat eleştirisinin yanında tiyatro eleştirisiyle
de ilgilendiği
D) Kimi öykülerinde bireysel yanlarını anlattığı
E) Eleştirilerinin insani hassasiyetlerinden izler taşı-
dığı
6. Marcel Proust’u siz bir de okurken görün, tıpkı yazar-

kenki gibi. Yazarken kılı kırk yaran, müşkülpesent bir
adama rastlarsınız ya! Ansızın açılan havai fişekler
gibi parlamalı imgelerle, içinden çıkılmaz takıntıların 8. Felsefe, akılcı incelemeye ve yaratıcı düşünceye da-
dolambaçlı dehlizi arasında gidip gelen üslubunu bi- yalı bir yöntemdir. Felsefe, olay ve olguların belirli
lirsiniz. Okuma üzerine, kendi okuma serüveni üze- bir sistematik içinde akılcı düşünme ilke ve teknik-
rine yazdığı denemesinde anlattığı “okuyan Proust”ta lere dayandırılarak irdelenmesini amaçlar. Bu bağ-
da hiç eksilmeden bulursunuz bu üslubu. Her insan lamdaki felsefe artık basit ve dar anlamda felsefeden
okurken nasılsa yazarken de öyle midir? Genelleye- farklıdır ve akademik değer taşır. Felsefe, insana bir-
meyiz. Ama Proust’un denemelerinden, okumalarına çok konuda doğru, açık ve neden-sonuç ilişkileriyle
eğildiğimizde yazarımızın iki durumda da aynı özel- delillere dayalı olarak düşünmeyi öğretir. Felsefi dü-
likler taşıdığını kolayca düşünebiliriz. şünme yöntemleri insana hemen her konuda akıl yü-
rütebilmesi için gerekli temelleri hazırlar.
Bu parçada Marcel Proust’la ilgili olarak asıl an-
latılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçaya göre,
A) Yazı sırasında görülen özelliklerin konuşma tar- I. Felsefe, mantık çerçevesinde yeniden fikir yürüt-
zından beslendiği mektir.
B) Yazmayı okumadan ileride görmediği II. Felsefe, belirli kurallar ve yöntemler kullanarak
sorgulama yapar.
C) Yazarken okuru gözetmeyen bir çizgiyi benimse-
diği III. Olaylara ve durumlara farklı açılardan bakabil-
mek ancak felsefe sayesinde mümkündür.
D) Yazıdaki üslubunun okuma yöntemiyle benzerlik
gösterdiği yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
E) Denemelerin genel okuma kuralları üzerine yazıl- A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

masını savunduğu D) II ve III E) I, II ve III
76
Paragrafta Ana Düşünce - II Test 04 4. Bölüm
1. Çelişki’nin yazarı, şimdiye kadar yirmi dokuz polisiye 3. Çekim’in yazarında ilk belirlediğim özellik gelişkin
roman yazmış. Bu kitaplar otuz iki dile çevrilmiş. Ro- bir ironidir. Alay, dalga geçme, çevresinde dolanan
manlarında yarattığı karakterler ve işlediği konular üslup; ironi merkezinde yoğunlaşıyor. Satırlarına
film yapımcılarının o kadar dikkatini çekmiş ki çoğu konu ettiği kişileri, olayları, düşünceleri bir ucun-
kitabının filmi de yapılmış. Son kitabın tüm dünyada dan tutup nazik nazik silkeliyor. Bize gülümser tat-
çoksatarlar listesine giren ve daha sonra filmiyle de lar bırakıyor eleştirileri. Yarı ciddi, yarı nükteli zarif
gişe rekorları kıran bir hikâyesi var. Yazar, romancı bir yöntemle yapıyor eleştirisini. Bu emsalsiz yönünü
olmaya karar vermeden önce bir tiyatrocuymuş. Ti- gördükten sonra başka yazarların metinleri tat vermi-
yatrocu kimliğinin yardımıyla okuyucunun hangi du- yor.
rumlarda heyecanlandığını ya da ne gibi olayların Bu parçada sözü edilen yazarla ilgili olarak asıl
ilgisini çektiğini tahmin edebiliyor. Bu son özelliğe anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
sahip olduğu için bu denli başarılı romanlar yazabili-
A) Okurlarını metne çeken sıcak bir anlatıma sahip
yor sanırım.
olması
Bu parçaya göre, yazarın başarılı romanlar yaz-
B) Eserlerinde ağırlıklı olarak alaycı karakterleri işle-
masıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi vur-
mesi
gulanmaktadır?
C) Başka yazarların üsluplarından anlaşılırlık yö-
A) Filme aktarılmaya her yönüyle uygun eserler ka- nüyle farklılık göstermesi
leme alması
D) Anlatımda alaycı, iğneleyici ancak düşündürücü
B) Okurun yaşamından kesitler sunan tiyatrolara bir yöntemi benimsemiş olması
benzer metinler oluşturması E) Benzer üsluba sahip yazarları ince ince eleştir-
C) Romanlarını, birçok dile çevrilebilecek şekilde mesi
yalın sözcüklerden oluşturması
D) Heyecanlandırıcı ve merak uyandırıcı noktaları ti-
yatrocu bakış açısıyla sezip yazıya aktarabilmesi
E) Yazar olarak iyi bir tiyatrocu gibi, okurla arasına
mesafe koymaması
4. Dizeleri okurken daha önce yazılmış güzel bir şiir

2. Kendini kitaba bağlayanın ne olduğunu düşünüp or- hayranlıkla hatırlanıyorsa bu yenisinde iş yoktur.
tamı yokladığında yazarın edebî doku yaratmaktaki Okuduğumuz her şiirin damağımızda yeni tatlar bı-
becerisini fark ediyor hemen. Yazar alelade bir olay- rakmasını isteriz. Başarılı şair kimseye benzemeyen,
dan bile bir edebî eser ortaya çıkarabilecek derecede yalnızca kendi ruhunun kokusunu şiirine sindiren şa-
yeni şeyler ortaya koyabiliyor yani. Bu özellik ancak irdir. Bu da tabii ki her şairim diyenin harcı değildir.
büyük sanatçılarda görülür, bilirsiniz. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakiler-
Bu parçada sözü edilen yazarla ilgili olarak asıl den hangisidir?
anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) İşlenmiş bir temayı ele alan şiirlerin kıymetinin az
A) Yazınsal metin oluşturma konusunda özel bir ye- olduğu
teneğinin olduğu B) Benzersiz şiirler yazma isteğinin, kendini beğen-
B) Okuru esere bağlama konusunda özel olarak ça- mişliği gösterdiği
lıştığı C) Güzel şiir başkasını hatırlatmayandır, yargısının
C) Olaya dayanan metinler oluşturduğu her zaman doğru olmayabileceği
D) Romana diğer türlerden daha fazla ağırlık verdiği D) Dizelerin güzelliğinin birbirinden farklı anlamları
E) Yazınsal eserler üzerine teknik alıştırmalar yap- çağrıştırmasında gizli olduğu
tığı E) Şairi “şair” yapan unsurun özgünlük olduğu
77
4. Bölüm Test 04 Paragrafta Ana Düşünce - II
5. Yerel dil kullanımı, argo, söz sanatları ve sözcük 7. Bir üniversite profesörü, sosyoloji dersinde öğrenci-
oyunları anlaşılırlığı zorlaştırıyor. Metindeki tarihî lerini gecekondu mahallesine gönderip orada yaşa-
göndermeler ve Antik Çağ olayları ancak bir bilgi yayan 200 genç üzerinde olgu araştırması yapmalarını
rışması adayının başa çıkabileceği türden. Bu yö- istemişti. Öğrencilerinden her bir gencin geleceği ko-
nüyle binbir karmaşık bilgi ile harmanlanmış bütün nusunda değerlendirmede bulunmalarını istemişti.
bir yazınsal evren denebilir bu esere. Çevirmen ve Öğrenciler her bir olgu için “Hiç şansı yok.” yoru-
tecrübeli editörler, kitabın anlaşılmaz kalmaması için munda bulunmuşlardı. Yirmi beş yıl sonra başka bir
kılı kırk yaran bir dipnot sistemi kurmaya çalışmışlar. sosyoloji profesörünün karşısına aynı çalışma çık-
Bu parçadan söz konusu eserle ilgili ulaşılabile- mıştı. Profesör, öğrencilerinden bu gençlerin akıbe-
cek en kapsamlı ifade aşağıdakilerden hangisi- tinin ne olduğunu öğrenmelerini istedi. Öğrenciler,
dir? yöreden taşınan veya vefat eden 20 gencin dışında
ulaşabildikleri 180 gençten 176’sının doktor, avukat
A) Bilinmeyen kelimeleri yeri geldikçe açıkladığı
ve iş adamı olarak pek de sıradan olmayan başarı-
B) Ağırlıklı olarak mahallî sözlerin kullanıldığı
lar elde ettiklerini buldular. Oldukça şaşıran profe-
C) Kolay anlaşılır bir metin olmadığı sör olayın üzerine gitmeye karar verdi. Şans bu ya,
D) Geniş bir bilgi hazinesini içerdiği araştırma konusu olan gençlerin hepsi civarda yaşı-
E) İşinde uzman bir ekip tarafından yayına hazırlan- yordu. Profesör, gençlerin hepsine “Başarınızı neye
dığı borçlusunuz?” sorusunu yöneltti. Gençlerin hepsinin
de yanıtı “Öğretmenimize…” oldu. Öğretmen yaşı-
yordu. Profesör, öğretmenin yerini buldu. Yaşlı ama
dinç kadına bu gençleri gecekondudan başarıya gö-
türen yolda nasıl bir sihirli formüle sahip olduğunu
sordu. Öğretmenin gözleri parıl parıl oldu. Dudakla-
rında hafif bir gülümsemeyle, “Çok basit.” diye yanıt-
ladı, “Bu çocukları sevdim.”
6. Her an yazma eyleminin içinde olmayan yok gibidir
Aşağıdakilerden hangisi bu parçadan çıkarılabi-
yazarlar arasında. Ya bir cümle yazarlar bir gazete
lecek en kapsamlı yargıdır?
sayfasının boş yerine ya da birini beklerken bir alış-
veriş fişinin arkasına kelimeleri sıralarlar. İleride bu A) Maddi yetersizlikler kişilerin meslek sahibi olma-
yazdıkları bir kitap olabilecek kadar artar mı bilinmez. sında itici bir güçtür.
Ama az ya da çok, yazan her kalemin hedefi aynıdır B) Ön yargıları kırmak insanın kendi elindedir.
kanımca. Her yazı adamının gönlünde, cümle cümle C) Sevgi, kişiye verilen en büyük kudrettir.
büyüttüklerini iki kapak arasında görme düşü yatar
D) İyi bir meslek sahibi olmak için en büyük şans iyi
hep.
bir öğretmene denk gelmektir.
Bu parçada yazarlarla ilgili olarak anlatılmak iste-
E) Başarılı bir eğitim her şeyden önce çevre şartla-
nen aşağıdakilerden hangisidir?
rına bağlıdır.
A) Okurlarının eserleri üzerine görüşlerini bir dergi-
nin sayfalarında görmeyi istemeleri
B) Ayrı ayrı basılmış eserlerinin bir seri hâlinde ya-
yımlanmasını düşünmeleri
C) Birbirinden bağımsız konulardaki yazılarını öz-
gürlüğü yakalamak için yayımlamayı hedefleme-
leri
D) Başka yazarların kitaplarında kendi eserinden ya-
pılmış alıntıları görmeyi düşlemeleri
E) Küçük parçalar hâlinde yazarak oluşturdukları
metinlerin kitap hâline gelmesini hayal etmeleri
78
Paragrafta Ana Düşünce - III Test 05 4. Bölüm
1. Hareket, durmaktan iyidir. Yazarlığı erişilmez bir kale 3. Dil; kesin sınırları çizilemeyen, her zaman genişleyen
gibi görmeyin. İlginizi çeken yazarlarla iletişim kur- bir ülkedir. Ehil olan herkes bu ülkeye yeni topraklar
maya çalışın. Onların satır aralarını iyi eşeleyin. Di- katabilir. Bunun için sözcük üretme, türetme bilgisi-
siplinler arası çalışın. Size yarayacak yordamları nin yanında iyi bir dil zevki de gerekir. Bazı sanatçı-
zamanında kapmakta duyarlı olun. Sevdiğiniz yazarlar yazılarına kendi ürünü sözcükleri öyle yerleştirir ki
ların birçok prensibi sizi ateşleyecektir. Bunun ya- o metni okuyan herkes artık onu benimsemiştir.
nında durmadan yazın. Yazdıklarınızı başkalarının Bu parçada geçen “ülkeye yeni topraklar katan” sa-
eleştirmesini isteyin. Bu çabalar boşa gitmeyecektir. natçılarla ilgili olarak asıl anlatılmak istenen aşa-
Siz, içinizdeki coşku atını uçsuz ovalara sürdükçe ğıdakilerden hangisidir?
önünüzde ne ufuklar açılacaktır!
A) Unutulmuş sözcüklere işlerlik kazandırmaları
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakiler-
B) Son zamanlarda türetilmiş kelimeleri kullanmaları
den hangisidir?
C) Yabancı sözcükleri sıklıkla tercih etmeleri
A) Yazı çalışmalarını verimli okumalarla destekle-
D) Dildeki kelimelerin hepsini kullanabilmeleri
mek gerektiği
E) Kendi bulduğu sözcüklerle başarılı metinler yaz-
B) Yazma konusunda başkalarını taklit etmenin
maları
önemli olduğu
C) Yazarlık konusunda başarıya ulaşmanın pek çok
alanda çaba göstermeyle mümkün olacağı 4. (I) Gazeteler ve haber dergileri, edebiyatın kendi-
sini değil de edebiyatçıların özel yaşamını haber
D) Yazmaya karşı duyulan aşırı isteği dengelemenin
nesnesi yapmayı pek seviyor. (II) Edebiyat dün-
zorluğu
yasının “starları” son günlerde magazin dünya-
E) Yazma isteğini somut ürünlere dönüştürmenin
sındakileri kıskandıracak kadar gündem işgal
bazen imkânsız olduğu etti. (III) Anlaşılan magazin dünyası tırtıklaya tır-
tıklaya tükettiği manken, şarkıcı, oyuncu gibi
aktörlerden sonra edebiyat camiasını keşfetti. (IV) Bu-
radan iyi malzeme çıkıyor. (V) Doğrusu kimi yazar ve
şairlerin de hoşuna gitmiyor değil bu.
2. Bazı yazarlar, şairler sürükleyicidir. Okuma sırasında
parçanın ana düşüncesidir?
beni yaşadığım andan, bulunduğum yerden alıp ta-
rifsiz bir zaman ve mekâna götürürler. Bunların en
kuvvetlisi Edip Cansever’dir. Birkaç dizeyle ruh hâ-
limi değiştirebilen bu yazarlar, şairler için bir sıfat bul- 5. Hep belirli konular etrafında kürek çeken okurlar
mam gerekse onlara “dalga-yazar” demem uygun diğer alanlara yabancı kalır. Oysa bir insan her ko-
olur sanırım; okuru bir dalga gibi, başka bir yere ta- nuda birikim sahibi olmalıdır. Her kitabı okumalı, her
şırlar çünkü. sayfaya göz atmalıdır. Irmağın hep bir tarafına olta
Bu parçada sözü edilen sanatçılarla ilgili olarak atma, çektiğimiz balıkların türünü sınırlandırıyor.
asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisi- Bu parçada okurlarla ilgili olarak asıl anlatılmak
dir? istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Okurun bilgi dağarcığını zenginleştirdikleri A) Okunan kitaplardan tam verim sağlayamadıkları
B) Tutarlı bilgiler verdikleri B) Aynı konuları anlatan eserleri okumaya yoğunlaş-
C) Tüm eserlerinde aynı konudan söz ettikleri tıkları
D) Okuru zaman ve mekân kavramından sıyırıp de- C) Birçok konuda araştırma yapmadıkları
rinden etkiledikleri D) Her konuyu derinlemesine incelemedikleri
E) Başka sanatçılarla aralarında küçük farklar ol- E) Okunan her metni yüzeysel bir bakış açısıyla ele
duğu aldıkları
79
4. Bölüm Test 05 Paragrafta Ana Düşünce - III
6. Her yazar, düşünce ürünü eser veremeyebilir. Bırakı- 8. Hayat-yazı, hayat-sanat ilişkisi üzerine her düşün-
nız bunları, düşüncelerini yazanların cümlelerindeki düğümde zihnimde hep hayatın galip geldiğini görü-
fikir oranı bile aynı değildir. Öyle paragraflar, yazı- yorum. Peyami Safa’nın ekmek kavgasıyla edebîlik
lar vardır ki içinde birkaç bilgi kırıntısı bulabilene aşk arasında bocalaması buna en iyi örnek. Yazık ki bu
olsun. Tamamen “düşünce” ağırlıklı olsun demiyo- görüşümü çürütecek üç beş örnek bulamadım şim-
rum ancak bana bir şey öğretmeyen eserin başarı- diye dek. O hâlde yazı adamına düşen, yaşamını
sını da sorgularım. kazanacağı bir iş edinmeden edebiyata dalmanın
Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden mümkün olmadığını, hiç değilse bunun sürdürülebilir
hangisidir? bir edebî çizgi olmadığını bilmek.
A) Anlaşılmaz derecede kapalı anlatımlı eserlerin Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakiler-
okuru zorladığı den hangisidir?
B) Edebî metinlerde düşüncenin geri planda olması A) Geçim sağlayacak bir iş edinmeden edebiyatçılı-
gerektiği ğın sürdürülemeyeceği
C) Eserlerde az da olsa düşünceye dayalı unsurla- B) Parasal sıkıntılar içinde doğan eserlerin serbest
zaman ürünlerinden daha etkili olabileceği
rın bulunması gerektiği
C) Her yazarın, eserinde yaşamın zorluklarını anlat-
D) Kitaplardaki düşüncelerin birbiriyle çelişmemesi-
ması gerektiği
nin önemli olduğu
D) Gelir getiren bir işe sahip olanların toplumdan
E) Olabildiğince fazla düşünce içeren kitapların belli
kopuk eserler verdikleri
bir kesim tarafından okunduğu
E) Yazarların eserlerinin genel toplum kesimlerinde
gereken ilgiyi görmediği
7. Bir yazarın okuma eylemi iki amaca yönelik olabi-

lir: Birincisi, içinde beslediği yazar yeteneğini geliş-
tirme; ikincisi, sayfalarda filiz filiz bitireceği düşünce
tohumlarını biriktirme. Çoğu yazar, birinci amacı gör-
mezden gelip sadece yazacağı yazı için uygun fikir- 9. Karanlığın Rengi Beyaz, okuyucusunu keşfetmeye
ler arar. Böyle yazarlar bir süre sonra yeterince ve davet eden sıra dışı kitaplardan. Mesajı net: Yaşam,
daha nitelikli şekilde beslenemediklerinden sermaye- yalnızca gördüklerimizden ibaret değildir, hissettikle-
den yemeye başlarlar. rimizden de oluşan bir serüvendir aslında.
Bu parçada yazarla ilgili olarak anlatılmak iste- Bu parçaya göre Karanlığın Rengi Beyaz adlı ki-
nen aşağıdakilerden hangisidir? tabın okura ilettiği düşünce aşağıdakilerden han-
A) Eserinde geliştirip işleyeceği öz fikirleri okuduğu gisidir?
metinlerde belirlediği A) Karamsar insanların da yaşamdan tat alması ge-
B) Yanlışlığını kanıtlayacağı düşünceleri, takip ettiği rektiği
eserlerden seçtiği B) Fark etmek için bakıldığında olayların farklı yön-
C) Yazarlık kabiliyetini geliştirecek konular üzerinde lerinin görülebildiği
çalışmayan yazarların bir müddet sonra başarısız C) Okurların olayları daha eleştirel değerlendirmesi
olacağı gerektiği
D) Bir konuyu enine boyuna işleyebilecek derecede D) Yaşamın, görme olanaklarından başka yöntem-
tecrübe kazanması gerektiği lerle de algılanacak yönleri olduğu
E) Okurluk izlenimlerinden edindiği birikimi diğer E) Kötü duyguları anlatan kitapların da başarıyı ya-
okumalarında kullandığı kalayabileceği
80
Paragrafta Ana Düşünce - IV Test 06 4. Bölüm
1. Sanatta gerçekçilik önemlidir. Sanatın faydası, ger- 3. Usta sözcüğünü klişe malzemesi olarak görüyorum.
çeği bütün yönleriyle ve samimiyetle anlatmasın- Usta şair, usta yazar, edebiyatımızın büyük ustası...
dadır. Bunun için sanatta sadelik hâkim olmalı, Bu sıfatla anılana haksızlık bence. Ustalık kavramı
gerçekler olduğu gibi verilmelidir. Hayalî ve ger- sanattan çok zanaatı çağrıştırıyor. Yaratıcılıktan çok
çekleşmesi olanaksız olan birtakım eylemleri sanat mahareti, hüneri vurguluyor. Yazmanın reçetesi, püf
diye anlatmanın bir faydası yoktur. Yapmacıklı olan noktası, hilesi, şifresi, sırrı yoktur. Yazmak açık bir
ve gerçeklerden çok farklı bulunan bir işi, birtakım eylemdir. Oysa ustanın reçetesi olur, bir reçeteyi
süslemelerle kabullendirmeye çalışmanın bir anlamı devreder çırağına. Usta ancak çırağı varsa usta-
yoktur. Bir çikolatanın ambalajı kadar içi de güzel de- dır, yazarın çırağı olamaz. Bir yazar, ustalık kavramı
ğilse onu bir tadan bir daha almayacak ve bu çikolata içinde ancak kendisinin ustası ve kendisinin çırağı-
insanların beğenisini kazanamayacaktır. Herhangi dır, devredilemez bir eylemdir yazmak. Edebiyatta
bir şeyi güzel bulmak o şeyin sanat eseri olmasını büyükler, çağ açanlar, kendini aşanlar vardır. Bun-
zorunlu kılmaz. O hâlde belirli bir konu, içerik veya ları ustalıkla nitelemek edebiyatı hafifsemek olur.
tema taşımayan güzellik de sanat değildir. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakiler-
Buna göre, den hangisidir?
I. Sanatta yalın anlatım ve hayata sıkı sıkıya bağlı- A) Bir sanatçıyı övmenin onu hafife almak anlamına
lık esastır. gelebileceği
II. Sanat, günlük hayatta olanı yepyeni görünüm- B) Edebiyatın zanaata bazı yönleriyle benzediği
lerle yeniden kurma işidir. C) Yazmanın başkasına öğretilemeyecek kadar zor
III. Sanat, sırtını insanlar için anlamlı olan bir öze, bir iş olduğu
motife dayamaktır. D) Bazı sanatçılara gereğinden fazla değer verildiği
yargılarından hangilerine ulaşılabilir? E) Ustalık kavramının edebiyatta kullanılmasının
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III doğru olmadığı
D) II ve III E) I, II ve III
4. Bir yazarın temel kaynağı okumaktır. Şehirden, ha-

yattan, insandan şundan bundan kısmen beslenmiş
2. Romanla öykü her zaman yakın türler olarak görülse
olsam da ben de en çok okumadan beslendim, bir
de aralarında ciddi farklar vardır. İyi bir öykü tek bir
yazar olarak. Okumayı yazmaktan daha ciddiye al-
duygunun ya da düşüncenin yarattığı bir yapıyla yük-
mayan bir yazarın kuruyacağına inanmışımdır hep.
selebilir ama bu tek direk yapı, romanı taşımaz. Bir-
Kökleri topraktan çıkarılmış ağaçlar gibi… Öz su-
den fazla düşünce ve meselenin gevşekçe birbirine
yunu meyvelerine taşıyan gövdesi kesilmiş bir meyve
bağlandığı bir roman da iyi bir öykünün yarattığı ya-
ağacı gibi…
pıya yenik düşer. Fark yaratan ölçütlerden biri de
Bu parçada yazarlarla ilgili olarak asıl anlatılmak
uzunluktur. Seksen sayfalık iyi bir öyküden söz ede-
istenen aşağıdakilerden hangisidir?
biliriz ama on sayfalık iyi bir romandan söz edeme-
A) Yazdıklarını yeniden okumadan yayımlamanın
yiz.
uygun olmadığı
Bu parçada öykü ve romanla ilgili olarak asıl an-
B) Okumadan, okuma pınarından beslenmeden
latılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
eser vermelerinin mümkün olmadığı
A) Olaylar arasında sıkı bir bağ kurulmayan roman-
C) Okuduğu eserler hakkında eleştiriler yazmaları
ların başarılı olmadığı
gerektiği
B) Romanların tek olay üzerine yazılabileceği
D) Eserlerinde, yaşadığı kentten, çevresindeki in-
C) Romanın öyküden her zaman uzun olduğu sanlardan izler görülebileceği
D) Bazı yönleriyle birbirlerine benzerlik gösterdiği E) Yazdıklarına düş ürünü unsurlar katması gerek-
E) Birbirinden farklı özellikleri olan ayrı iki tür olduğu tiği
81
4. Bölüm Test 06 Paragrafta Ana Düşünce - IV
5. Ömrümüz öyle kısa ki çağlar boyunca yazılmış yı- 7. Kitaplar yaşadığımız kentten nasıl yararlanacağımı-
ğınla çok iyi kitabın, insanı umutsuzluğa düşürecek zın yolları hakkında fikir verir. Örneğin şehir benim
kadar küçük bir miktarını okumamıza elverir. Okuna- benliğimin önemli bir parçasını oluşturur, şehre ilişkin
cak eserin olmaması koca bir bahaneden başka bir bir tanımım vardır. Kendimi şehre ait hissederim. Do-
şey değildir. Çünkü yokluğu konusunda asıl hayıflan- layısıyla şehir tüm varlığıyla yazdıklarıma kaynaklık
mamız gereken, iyi metin değil; iyi okurdur. eder. Ama şehri okumanın ve anlamanın binlerce yo-
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakiler- lunu kendim keşfedemem, ancak okuyarak görebili-
den hangisidir? rim. Örneğin Salah Birsel’in “Şıngır Mıngır İstanbul”u
A) Yaşam süremizin tüm kitapları okumaya yetme- şehri farklı biçimlerde okuma ve anlama yollarını
yeceği açar önüme.
B) Zaman darlığının insanı ümitsizliğe düşürdüğü Bu parçada kitaplarla ilgili olarak asıl anlatılmak
C) Nitelikli eserlerin değil, nitelikli okurların eksik ol-
duğu A) Şehri tanımada, algılamada, anlamada yardımcı
olduğu
D) Kitapların insanlara zaman kaybettirmediği, ak-
sine zaman kazandırdığı B) Şehir yaşamında öne çıkan bir nesne olarak gö-
rüldüğü
E) Okunmayı hak eden eserlerin sayısının oldukça
az olduğu C) İçerik olarak şehirden büyük oranda etkilendiği
D) Kent yaşamının olumsuzluklarını kayıt altına al-
dığı
E) Yazarların birikimlerini aktardığı bir malzeme ol-
6. Gözün yapısını koruyan ve destekleyen birtakım yi-
duğu
yecekler, gözlerin daha iyi görmesine yardımcı olup
onların dış etkenlere karşı korunmasını sağlayan,
özellikle içinde omega 3, yağ asidi, çinko ve C vita-
mini barındıran besinlerin tüketimi sayesinde gece 8. Şiirin bir akıl işi olduğunu iddia eden soğukkanlı te-
körlüğü, sarı nokta ve katarakt gibi pek çok rahat- oriler bir yana onun hiç olmazsa doğuş anında bir il-
sızlığın önüne geçilebilir. Prof. Dr. Tayfun Baybek, hamın aydınlığına ihtiyaç duyduğu kesindir. Arkası,
“Yeşillikler, turunçgiller, yumurta, balık gibi ürünler ilhamın işlenmesi, şair kuyumculuğu. Eflâtun, şairin
içlerinde barındırdıkları besin maddeleri sayesinde her an şiir söyleyemediğine dikkat çekerek onu şair
gözlerde oluşabilecek pek çok rahatsızlığın engellen- kılan hâle, kutsal bir hâlin sebep olduğunu söyler ve
mesinde büyük rol oynuyor.” diyerek göz sağlığına iyi buna da ilham der. Çağlar boyunca şaire bir tür kut-
gelen, görmeye faydalı besinleri açıklıyor. Göz sağlı- sallık atfedilmesi, hiç olmazsa bir saygınlık yüklen-
ğını destekleyen besinlerin yanı sıra bunun tam tersi mesi sıradan insanlar için kapalı ilhamın ona açık
işlevi olan ve gözlere zarar veren besinlerden de ka- olmasındandır.
çınılması gerektiğinin altını çiziyor. İçerisinde kafein Bu parçada şair ile ilgili olarak asıl anlatılmak is-
ve alkol bulunduran içecekler, glokom gibi körlüğe tenen aşağıdakilerden hangisidir?
kadar gidebilecek rahatsızlıkların oluşmasına sebep
A) Herkes tarafından anlaşılamayan bir insan ol-
olabiliyor.
ması
Bu parçanın yazılış amacı aşağıdakilerden hangi-
B) Şiirlerinin her okuyanda farklı farklı anlamlar içer-
sidir?
mesi
A) Gözün önemine vurgu yapmak
C) Şiiri akıl işi olarak görenlere karşı tepkili olması
B) Göz sağlığı konusunda okuru bilgilendirmek
D) Kelimeleri bir kuyumcu gibi işleyerek şiirine ulaş-
C) Düşünce ve kanıları değiştirmek ması
D) Bir konu hakkında farklı görüşler bildirmek E) Herkesten farklı olmasının nedeninin, ilhamın yal-
E) Göz ile ilgili ayrıntılara yer vermek nızca şaire has bir durum olması
82
Paragrafta Yardımcı Düşünce - I Test 07 4. Bölüm
1. Bilimsel çalışmalar, günümüzden 3-4 milyar yıl önce 3. Üç yılda bir güncellenmesi amaçlanan Deniz Şiir-
meydana gelen volkanik etkinlikler sonucunda Ay’ın leri Sözlüğü, her baskıda yeniden gözden geçirile-
etrafında geçici bir atmosfer oluştuğunu gösteriyor. cek, yenilenip geliştirilecek. Bu yapıt; kitaplıklarda,
Ay’ın yüzeyindeki, gök taşı çarpması sonucu oluş- öğretmenlerin, öğrencilerin, sanat ve kültürle ilgile-
muş havzaların bazıları volkanik bazalt ile doludur. nen kişilerin elleri altında bulunması gerekli, değerli
Maria (Marya) olarak bilinen bu bazalt denizleri, Ay’ın bir kaynaktır. Hem içeriğiyle hem de sayfa düzenle-
çekirdeği hâlâ sıcakken meydana gelen volkanik pat- mesiyle ilgi çekici, değerli bir çalışma olmuş. Yayı-
lamaların sonucudur. Apollo görevleri sırasında top- nevi bundan önce de farklı alanlarda böyle kaynak
lanan numuneler üzerinde yapılan analizler, yüzeye eserlere imza atmıştı. Sanırım benzeri başvuru ki-
çıkan magmaların içinde gaz bileşenlerinin de oldu- taplarını yine sadece bu kuruluştan bekleyeceğiz.
ğunu gösteriyor. Bu parçada Deniz Şiirleri Sözlüğü’yle ilgili olarak
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ula- aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
şılamaz?
A) Eğitim ve kültür alanında değerli bir başvuru eseri
A) Ay’ın yüzeyindeki havzalar volkanik bazaltlarla olduğuna
doludur.
B) Yayınevinin benzeri eserler yayımlama nokta-
B) Ay’ın etrafındaki geçici atmosferin oluşumunda
sında haklı bir beklenti oluşturduğuna
volkanik etkenler söz konusudur.
C) Başka yayınevlerinin bu çalışmayı örnek alarak
C) Ay’ın yüzeyindeki numunelerde gaz bileşenleri
eser yayımladığına
tespit edilmiştir.
D) Her üç yılda bir gözden geçirilerek yeniden bası-
D) Ay’ın yüzeyinde gök taşı çarpması sonucu hav-
zalar oluşmuştur. lacağına
E) Ay’ın çekirdeğindeki sıcaklık devam etmektedir. E) Sayfa düzeninin de beğeni toplayacak kadar iyi
olduğuna
4. Kitap Fuarı, İstanbul’da sonbaharın vazgeçilmez-

leri arasına girdi. Bu yıl da geçen yıllarda olduğu gibi
2. Oyun, çocukluk çağının ayrılmaz ve yaşamsal bir kasım ayında gerçekleştiriliyor. Kitap meraklılarının
parçasıdır. Oyun oynamayan ya da oyun oynamaya artık ayağının alıştığı etkinlik, doğrusu yoğun ilgi gö-
istekli olmayan bir çocuğun psikolojik olarak rahatsız rüyor. Fuar’ın bu yılki teması “Edebiyatta Akdeniz”.
olduğu varsayılır. Oyun yalnızca bir tür eğlence de- Bu konuda etkinlikler gerçekleştirilecek. Her yıl yapı-
ğildir. Hayal gücünü de geliştiren bir süreçtir. Eğer lan onur yazarı uygulaması bu yıl da var, bu seferki
anne ve baba çocuk için uygun ortamı hazırlamış ve onur yazarı Metin And.
çocuğu oyuna yönlendirmişse oyun tam bir eğitim Bu parçada İstanbul Kitap Fuarı’yla ilgili olarak
süreci kimliğine bürünebilir. aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
Bu parçada oyunla ilgili olarak aşağıdakilerden A) Oldukça fazla ziyaretçisinin olduğuna
hangisine değinilmemiştir?
B) Her yıl bir sanatçının onur yazarı olarak seçildi-
A) Eğitici yönünün bulunduğuna ğine
B) Çocuklar için vazgeçilmez olduğuna C) Bu yıl “Edebiyatta Akdeniz” temasıyla faaliyetler
C) Yalnızca bir eğlence olmadığına düzenleneceğine
D) Oynamayan çocukların sorunlu olabileceğine D) Sonbaharda düzenlenmesinin geleneksel hâle
E) Anne ve babalar tarafından yeterince önemsen- geldiğine
mediğine E) Birçok yeni kitabın burada okurla buluştuğuna
83
4. Bölüm Test 07 Paragrafta Yardımcı Düşünce - I
5. Edebiyat tarihine şöyle bir baktığımızda düşünme- 7. İyi bir çocuk kitabı; bir çocuğun, sayfalarını harap
den edemiyoruz; ne çok toplumsal önder uğramış edecek kadar çok çevirdiği, resimlerine bakmaktan
yazın alanına, insanları yönlendirici ne çok yapıt kon- bıkmadığı bir kitaptır. Ezbere bildiği hikâyesini her
muş ortaya. Edebiyata gönül verip şiirler, romanlar, defasında bir kez daha merak içinde ve keyifle okur o
öyküler, denemeler yazmış, ne çok bilim insanı. Ne kitabın. Yastığının altında saklar o iki kapak arasına
çok eğitimci geçmiş yazının bu zahmetli ama tılsımlı sığmış büyülü evreni. Yazarın adını aile bireylerin-
yolundan. Her yeni gün, yazılan her sayfa yazı bu do- den biri olarak ya da arkadaş adları arasında sayar
kuya atılmış yeni bir ilmek. Zincire eklenen her kişi ve neredeyse. Yayınevi, sanki semtindeki dükkânlardan
her yapıt bu birikim için yeni bir zenginlik. en tanıdığı… Kâğıdının kokusu parfüm gibi… Böyle
bir kitabın yazarı olmak kim bilir ne şahane bir duy-
Bu parçada edebiyat dünyasıyla ilgili olarak aşa-
gudur! Sanırım böyle bir yazar olmanın sırrı biraz da
ğıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
öyle bir yazar olmayı istemekte gizli. Neyi hedefler-
A) Birçok edebî eserin bilimsel özellik gösterdiğine
sek ona yaklaşırız bir miktar da olsa, değil mi?
B) Birçok toplum önderinin yazı ile uğraştığına
Bu parçada iyi bir çocuk kitabıyla ilgili olarak aşa-
C) Birçok eğitimcinin yazılar kaleme aldığına ğıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
D) Birçok bilim insanının edebî ürün verdiğine A) Yayınevine bir yakınlık duyulduğuna
E) Birçok yapıtın insanların davranışlarını yönlen- B) Yazarına tanıdıklardan biriymiş gibi davranıldı-
dirme amacıyla yazıldığına ğına
C) Resimlerine defalarca bakılmaktan bıkılmadığına
6. Her ulusta temel işlevleri hemen hemen aynı olan D) Ayrıntılarına kadar öğrenilmiş olaylarının yeniden
sofraların yanında çok farklı özelliklere de rastlanır. keyifle okunabildiğine
Örneğin ayakta durulsun, çömelinsin ya da bağdaş E) Okuyanda böyle bir kitap yazma isteği uyandırdı-
kurulsun, sofrada tabaklar, ellere yakın bir yerde, ğına
bedenin ortasına yakın bir yerdedir. İlk Çağ’dan
8. İhsan Işık’ın, uzun yıllarını vererek özverili bir araş-
beri Avrupa’da yerleşik halklar tarafından kullanılan
tırma sonucu ortaya koyduğu eser, edebiyatın ya-
dikdörtgen biçimli yüksek masa, sofra işlevi görür.
nında; tarih, felsefe, sosyoloji gibi alanlarda emek
Çin’de sofra masası yuvarlaktır ve sunulan yemek-
verenleri ve yapıtlarını topluca gün ışığına çıkaran
leri herkesin eşit biçimde yemesini sağlar. Avrupa’da,
bir değerbilirlik örneği. Ayrıca çalışma bu konularda
XIX. yüzyıla kadar sofra çoğu zaman sadece dört
rastladığı bir imzanın ya da yapıtın peşine düşüp
ayaklı sehpaların üstüne konmuş bir tahtadan iba-
bilgi edinmeye çalışanlar için de gür bir kaynak. Son
rettir. Çin’de ise uzun süre, alelade sandıklar masa
üç yüz yılı temel almakla birlikte Türk edebiyatının
işlevi görmüştür. Günümüzde ise durum değişmiş,
Yunus Emre, Şeyh Galip, Fuzuli, Nedim gibi daha
yüksek masalar mobilya özelliği taşımaya başlamış-
eski yüzyıllardaki değerlerini de kapsayan ve on bin-
tır.
den fazla biyografi, binlerce şiir, öykü, makale içeren
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinil- emeği oylumlu bir çalışma.
memiştir? Bu parçada anlatılan eserle ilgili olarak aşağıda-
A) Çin’de kullanılan yemek masalarının yuvarlak ol- kilerden hangisine değinilmemiştir?
duğuna A) Çok sayıda edebî eser örneğini barındırdığına
B) Son zamanlarda yüksek masaların mobilya sını- B) Genelde son birkaç yüzyılda yaşayan kişiler üze-
fında değerlendirildiğine rinde yoğunlaştığına
C) Yemek sırasında eşit haklara sahip olmanın çağ- C) Farklı alanlarla ilgili çalışma yapanların biyografi-
daşlığın göstergesi olduğuna lerini kapsadığına
D) Avrupa’da dört ayaklı bir sehpanın üstündeki tah- D) Edebiyat dünyasında en çok beğenilen kaynak
tanın masa niyetine kullanıldığına olduğuna
E) Sofranın her ulusta farklı özellikleri olabileceğine E) Yıllar süren bir çalışmanın eseri olduğuna
84
Paragrafta Yardımcı Düşünce - II Test 08 4. Bölüm
1. Maya ya da amat yemişi olarak adlandırılan incir çe- 3. İlçede taş duvarlı tarihî yapılar yakın zamanda aslına
şitleri tam olgunken toplanıp kurutulur. Kurutulmuş uygun tamirden geçirilip kültür merkezine ve müzeye
incirler üst üste getirilip, küçük deste yapılarak keskin dönüştürülmüş. Camilerde ve hamamların kalıntıla-
bir bıçak ile ince ince doğranır ve kaynamakta olan rında, 17 ile 19. yüzyıla ait olduklarını gösteren ipuç-
şerbetin içerisine atılır. Büyük, ağaç bir kepçe ile hafif larına rastlanıyor. Ne yazık ki bu alandaki mevcut
ateşte sık sık karıştırılarak pişirilir. Sonra içerisine araştırmalar henüz yeteri kadar aydınlatıcı düzeyde
kavrulmuş susam, yer fıstığı, ceviz ve karanfil konu- değil. Ancak bilinen bir gerçek var ki yerleşim merkez-
lur. Yeterli kıvama gelince ateşten indirilir. Soğuyan leri kolay kolay oluşmaz. Hele hele bu derece gelişmiş
bestel, içi sırlı toprak testilere doldurularak saklanır. yerleşimlerin tarihi, çok daha eskiye dayanır. Nitekim
Yaz ve kış günlerinde yufka ekmeği arasına konula- buranın tarihini 11. yüzyıla kadar götürenler var.
rak yenir. Yörede içi bestel dolu olan dürüme “bes- Bu parçada sözü edilen ilçeyle ilgili olarak aşağı-
telli tomaç” denir. dakilerden hangisine değinilmemiştir?
Bu parçada “bestelli tomaç” ile ilgili olarak; A) Bazı tarihî binaların kitabelerinin günümüze sağ-
I. ne tür aşamalardan geçerek hazırlandığı, lam olarak gelebildiğine
II. yılın hangi döneminde yapıldığı, B) Tarihinin çok eski yıllara kadar uzandığına
III. hazırlanırken hangi malzemelerden yararlanıl- C) Eski binaların kültürel merkezler olarak yeniden
dığı, düzenlendiğine
IV. hangi yöreye ait olduğu, D) Geçmişini araştırmayla ilgili çalışmaların ihtiyaca
cevap veremediğine
V. hangi tür incirlerden yapıldığı
E) Bazı binalarda restorasyon çalışmaları yapıldı-
bilgilerinden hangilerine ulaşılamaz?
ğına
4. Denizci, şiirleriyle on beş yıl önce ses getirmişti der-
gilerde. Ardından geçen yıllarda art arda anıları, ro-
2. Yazıya emek verenlerin ancak küçük bir kısmı hak manları ve öyküleriyle gündeme geldi ve geniş bir
ettikleri yerlere ulaşabiliyor. Adları edebiyatçı olarak okur kitlesine ulaştı. Şimdi, yeni bir öykü kitabıyla
anılıyor, yapıtları elden ele dolaşıyor. Oysa yazma- okurlarının karşısına çıktı. Sıradan insanların ya-
nın nasıl karşılıksız, can yakıcı bir iş olduğunu sağır şamlarından yola çıkarak gözlem gücüne dayanan
sultan bile duydu. Ama bu gerçeği bilmezlikten ge- hikâyeler anlatıyor sayfalarda. Öykülerde İstan-
lerek bu zahmetli uğraşı sürdürüyorlar nedense. bul’un yerlileri; Rumlar ve Ermeniler; günlük yaşam-
Zamanları gelince çeşitli nedenlerle yitip giderken ları içinde sıkıntılı, buruk ama yine de mutlu, umutlu
geride silik bir imza bırakıyorlar. Bu böyle olsa da on- her kesimden insan anlatılıyor. Öyküseverlerin beğe-
ların silik gibi görünen katkıları edebiyatta derin izler nilerini karşılayacak metinler saklı bu kitapta.
bırakıyor.
Bu parçada adı geçen sanatçıyla ilgili olarak aşa-
Bu parçadan edebiyatçılarla ilgili olarak aşağıda-
kilerden hangisi çıkarılamaz?
A) Gözleme dayanan öyküler kaleme aldığına
A) Yazı ile uğraşanların çoğunlukla hak ettiği karşı-
lığı görmediği B) Eserinin öykü tutkunlarının beğeneceği metinler
barındırdığına
B) Genel okuyucu kitlesi tarafından yazının şiirden
değersiz görüldüğü C) Öykülerinde İstanbul yerlilerinin yaşamına mer-
C) Birçoğunun, çabalarının değer görmeyeceğini cek tuttuğuna
bile bile yazıya emek verdiği D) Yaşamın dertleri altında karamsarlığa düşen in-
D) Sayıca az bir kısmının edebiyatçı olarak bilindiği sanları anlattığına
E) Etkisiz görünen yazı çalışmalarının edebiyata E) Roman ve öykülerinin yanında, üzerinde konuşu-
katkısının büyük olduğu lan şiirlerinin de bulunduğuna
85
4. Bölüm Test 08 Paragrafta Yardımcı Düşünce - II
5. Boş zamanlarında hikâyeler uyduran, tiplemeler ya- 7. Bazı durumlarda “hayır” dememenin, diyememenin
ratan, skeçler yazan, şiirler yazan biridir yazar. Hak- iki kişi arasındaki iletişimi olumsuz etkilediği, bireyi
kında şarkı yazmadığı, yazamayacağı bir konu, kendisini yıpratan bir sürece sürüklediği, uzun za-
neredeyse yok. Bir çocuk oyunu için yazdığı bir mandır her ortamda dillendirilen bir şikâyetti. Elim-
şarkıyı hikâyeleyerek girmiş ilkin çocuk kitapları- deki kitap ise hayır demenin doğru yolunu sunmayı
nın dünyasına. Şiirsel hikâyeleri ve çağdaş fabl- amaçlıyor. Yazar, insanlar arasındaki uzlaşmayı
larıyla çok geçmeden yirmi dokuz dile çevrilmiş, dün- mümkün kılacak sağlıklı bir iletişim için uzun yıllar
yanın her yerinde tanınan ama yine de eleştirmenle- çalışmış. Kitabın başlıca amacı, bireyin kendi hakla-
rin okurlarca az tanınmasından yakındığı bir çocuk rını nasıl gözetebileceğini, bazı isteklere nasıl karşı
kitabı yazarıdır şimdi! duracağını anlatmak. Öte yandan, bireyin kendi hak-
Bu parçada anlatılan yazarla ilgili olarak aşağıda- larını gözetirken karşı tarafla olan ilişkilerini de ola-
kilerden hangisine değinilmemiştir? bildiğince stressiz kılmayı amaçlıyor.
A) Fabllar ve şiirler kaleme aldığına Bu parçada tanıtılan kitapla ilgili olarak aşağıda-
kilerden hangisine değinilmemiştir?
B) Her konu üzerine şarkı yazabilecek biri olduğuna
A) Yazarının nitelikli iletişim konusunda birikiminin
C) Eleştirmenlerce pek tanınmayan bir yazar oldu-
olduğuna
ğuna
B) Kişinin başkalarıyla iletişimini gerilimsiz hâle ge-
D) Yeni tipler oluşturmaya çalıştığına
tirmeyi hedeflediğine
E) İlk yazdığı çocuk kitabının bir şarkının hikâyesin-
C) Genelde farkında olunan bir sorunu çözüme ka-
den oluştuğuna
vuşturmayı amaçladığına
D) İletişimde bazı talepleri reddetmeyi okura öğ-
retme amacıyla yazıldığına
E) Geniş bir okur kitlesi tarafından beğenildiğine
6. Edebiyat dünyasında yol, konu olarak her zaman
önemli bir yere sahip oldu. Yazarlar ve şairler bu
tema ve onun yan unsurlarıyla metinlerini, dizele-
rini donatmaktan, bu konularda yazmaktan büyük bir 8. Türk sinema tarihinin önemli sinema yönetmenlerin-
haz duydular. Bu haz okuyuculara olumlu yansıdı, den Atıf Yılmaz’ı anlatıyor bu kitap. Sanatçının si-
onlar da sevdiler bu eserleri okumayı. Böylelikle yol nema macerasına yer veriyor, kendisiyle yapılmış
konuları sadece gezi edebiyatında değil, edebiyatın sohbetler ile sineması hakkında çeşitli isimler tara-
her alanında kendini göstermiş oldu. Hatta yol ile il- fından kaleme alınmış makalelerden oluşuyor. Kitap
gili öykü ve şiir antolojileri bile yayımlandı. Edebiyatta söyleşiler ve makaleler dışında bir kronoloji, Atıf Yıl-
yol konulu söyleşiler, paneller düzenlendi. Görünen o maz filmografisi ve kendisinin şu ana kadar almış ol-
ki geleceği de var bu izleğin; yazılmaya, okunmaya duğu ödülleri gösteren bir liste de içeriyor.
devam edilecek gibi.
Bu parçada sözü edilen kitapla ilgili olarak aşağı-
Bu parçada yol konusuyla ilgili olarak aşağıdaki- dakilerden hangisine değinilmemiştir?
lerden hangisine değinilmemiştir? A) Sanatçının yönetmenlik yaşamındaki önemli ta-
A) Okurların bu konuda yazılmış eserleri zevkle oku- rihlerin bir listesine yer verildiğine
duğuna B) Kendi yazdığı senaryolardan bazı parçalar sunul-
B) Gezi türünün dışındaki eserlerde de işlendiğine duğuna
C) Her dönemde işlenen önemli bir konu olduğuna C) Sinemada değerli bir yönetmen olan Atıf Yılmaz
D) Gezi yazılarından sonra en çok öykülere konu üzerine hazırlandığına
edildiğine D) Sanatçının söyleşilerine yer verdiğine
E) Sanatçıların bu konuda yazmaktan büyük tat al- E) İçinde farklı yazarlarca oluşturulmuş makalelerin
dıklarına bulunduğuna
86
Paragrafta Yardımcı Düşünce - III Test 09 4. Bölüm
1. Bu yıl da geçen yıl, daha önceki, daha önceki yıllarda 3. Bir yerde, Cemal Süreya benim için “gizli şair” demiş,
olduğu gibi büyük tartışmalar doğurdu karar. Her yıl doğru değil. Cemal bana cömert davranmış. Ben
olduğu gibi bu yıl da birçoklarının tahmini tutmadı. şairi çok yüce görüyorum. Yalnız, Cemal’in bende
Nobel adayları arasında adı sıkça geçenler vardı. gördüğü şunlar olabilir: Dil aşkı ve içini utanmadan,
Ama seçici kurul, bu kez yine şaşırttı, adı ödül için sıkılmadan açıklayabilmek. Ben bu ikisi için evet di-
son yıllarda ümitsizce anılan Doris Lessing’de karar yebilirim. Bir zamanlar gazeteci idim, sanıyorum
kıldı. Yaygın bir ünle birlikte büyük bir servet Les- orada kalsaydım, daha verimli ve yaratıcı olabilirdim.
sing’in oldu. İtibar, saygınlık ve ilgi peşini bırakma- Şairliğim asla iyi değildir. Öykücülüğüm ise şöyle
yacak. böyle.
Bu parçadan Nobel Edebiyat Ödülü’yle ilgili ola- Bu parçadan yazarla ilgili olarak aşağıdakilerden
rak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? hangisi çıkarılamaz?
A) Birçok edebiyatçının, ödülün kendisine verilme- A) Şairlik yeteneğini gerekli düzeyde görmediği
sini beklediği B) Dile karşı aşk düzeyinde bir ilgisinin olduğu
B) Tahminlerin çoğunlukla tutmadığı C) Şiirlerinin öykülerinden daha iyi olduğu
C) Ödülü alanların saygınlık kazandığı
D) Duygu dünyasını başkalarına rahatça aktarabil-
D) Kuvvetle aday gösterilen kişilerden başka birine diği
verildiği E) Şairliğe yüksek anlamlar yüklediği
E) Her yıl tartışmalarla birlikte geldiği
4. Edebî metin her zaman tiyatro için bir engeldir.

Çünkü tiyatro aslında görmek, bakmak demek; din-
lemek değil. Hâlbuki günümüzde tiyatroda bakılan,
seyredilen bir örnek yok. Daha çok dinlenilen bir şey
2. Metin And, seksen yıllık bir çınar. On parmağında on var; iki aktör karşılıklı konuşuyor. Görsel hiçbir yanı
marifet olan bir sanatçı. Tükenmeyen enerjisiyle yep- yok. Bunu sadece bizim için söylemiyorum, Avrupa
yeni projelerin peşinde koşuyor, durmaksızın yazı- için de söyleyebilirim. Sayısı ancak birkaçı geçme-
yor, üretiyor. Başta Türk tiyatrosu olmak üzere sanat yen bazı tiyatro adamları ise edebî metni geri plana
tarihi hakkında ellinin üzerinde kitap yazdı ve bu ne- itip görselliği ortaya çıkarıyorlar ki doğrusu da bu.
denle kendisini “kültür arkeoloğu” olarak tanımlıyor. Kural şu olmalı tiyatroda, göz kulaktan üstündür.
Yine yapacağını yapıyor ve bugünlerde yeni bir kitap Hatta yalnız göz bile yeter.
üzerinde çalıştığının müjdesini veriyor. Bu parçada tiyatroyla ilgili olarak aşağıdakiler-
Bu parçada Metin And’la ilgili olarak aşağıdaki- den hangisine değinilmemiştir?
lerden hangisine değinilmemiştir? A) İstenen özellikleri barındıran az sayıda tiyatro
A) Türk tiyatrosu üzerine eserler verdiğine adamı olduğuna
B) Elinden iyi işler gelen yetenekli bir sanatçı oldu- B) Görsel unsurlara Batı tiyatrosunda da yeterince
ğuna yer verilmediğine
C) Son zamanlarda yine yeni bir kitap üzerinde ça- C) Sözlerin görüntüden daha az önemli olduğuna
lıştığına D) Tiyatroya günümüzde gereken önemin verilmedi-
D) Ömrünün ileri yaşlarında olduğuna ğine
E) Alanında en iyi olmanın haklı gururunu yaşadı- E) Genelde tiyatrolarda konuşmaların ağırlıkta oldu-
ğına ğuna
87
4. Bölüm Test 09 Paragrafta Yardımcı Düşünce - III
5. (I) Yalsızuçanlar ne çok kitaba imza atıyor öyle! 7.

İlk Kar
(II) Hayatın ruhuna attığı çentiklerden oluşan can
Elveda, Rivoli’deki gezintiler. İşte çocukların güzel
ağrısının bir iteklemesidir bunca öykü sanırım.
arkadaşı geldi! İşte yılın ilk karı! Dün akşamdan
(III) Aynı sürede bizlerden çok şey yaşadığı için ya-
beri kar, tıpkı yasemin çiçekleri gibi lapa lapa, ko-
zıyor. (IV) Bu derece yoğun yaşarsanız zamanı, yaz-
caman kocaman yağıyor. Okuldayken karın cama
mayıp da ne yaparsınız ki? (V) Yaşadıklarını yazıyor
doğru yağıp biriktiğini görmek tam bir keyifti; öğret-
o.
men de kara bakıp ellerini ovuşturuyordu ve her-
kes kar topu yapacağını, sonradan tutacak buzu,
rinde yazarı eser vermeye yönlendiren nedenler-
evdeki sıcacık ateşi düşünmekten hoşnuttu. Kara
den söz edilmemiştir?
bakmayan tek kişi kendini derse kaptırmış, yum-
A) I ve II B) I ve III C) I ve V ruklarını şakaklarına dayamış Stardi’ydi.
İlk Çocukluk
İlk kitaplığım, elime geçirebildiğim bir karton kutu
olmuştur. Bütün özen ve dikkatimle burada sakla-
dığım değerler de sanırım sokaklarda satılan des-
tanlar, Âşık Garip ve Kerem hikâyeleriydi. Daha
sonraları, marangoz yapısı ufak bir kitaplığım ol-
duğu vakit de oynarken içine girebilecek kadar kü-
çüktüm. Oyun ve oyuncak… Başım pek hoş değildi
onlarla. Babamın beni oyuna zorladığını bugün
bile hatırlarım.
Aşağıdakilerden hangisi bu metinler için söyle-

6. Her gün not tutun; açık, okunaklı. Tarih atmayı da
nemez?
unutmayın. Bu, yazıyı canlandırır gözünüzde. Yeni
öğrendiğiniz kelimeleri yazın bunlara. Her gün üç beş A) İki metinde de yazarlar yaşadıkları olayları anlat-
kelimeyle tanışırız ya, işte onları. Hayatımızın günlü- mışlardır.
ğünü günü gününe tutmuş olsaydık, şimdilerde her B) Birinci metinde belli bir zaman söz konusudur,
birimizin bir Larousse Sözlüğü olurdu. Duyulmuş, ikinci metinde tarih kesin değildir.
derlenmiş bir kelime, yeniden karşılaşılan bir dünya- C) İki metinde de yazarlar, düşüncelerine yer ver-
dır. Ah, neler yitiriyoruz! Bütün o yitirdiğimiz incileri mişlerdir.
düşünün! Hayatınızın günlüğüne aktarın öğrendiği- D) Birinci metinde yaşanan an içindeki gözlemlere,
niz halk deyişlerini. Bal damlayan bir ağızdan duy- ikinci metinde geçmiş bir zamandan hatırlanan-
duğunuz yeni bir atasözünü kayda geçirin, yazın! lara yer verilmiştir.
Bu parçada günlük tutmakla ilgili olarak aşağıda- E) İki metinde de düşsel ögelerden yararlanılmıştır.
kilerin hangisine değinilmemiştir?
A) Öğrenilen atasözlerinin yazılması gerektiğine
B) Günü gününe tutulduğunda çok geniş bir arşive
ulaşılabileceğine
C) Yeni rastlanılan bir kelimenin yazıya geçirilmesi-
nin önemine
D) Öğrenilenlerin bir günlüğe yazılmadığında çok
şeylerin kaybedilmiş olunacağına
E) Ansiklopedilerin günü gününe yazılan notlardan
oluştuğuna
88
Paragrafta Yardımcı Düşünce - IV Test 10 4. Bölüm
1. 10 Ağustos 1927’de Kilis’te dünyaya gelen Nejat 3. Yazar bu kitabında kendi edebiyat haritasında do-
Uygur; eğitimini Sarıyer, Çanakkale ve Manisa ille- laştırıyor okuru, yazar kimliğini besleyen gıdalarla
rinde tamamladı. 1943’te Sarıyer Halkevinde boksa tanıştırıyor bizi. Akıcı, samimi diliyle teslim alıyor, is-
başladı. Çocukluk hayali pilotluk olsa da ABD’ye git- teyerek bırakıyoruz kendimizi satırlara. Harita üze-
mek arzusuyla liman cüzdanı çıkardı, gemici oldu, rinde yönümüzü kaybetmememiz için bir pusula
seyahatlere gitti. Bir dönem Sarıyer Halkevi ile Avni görevi görüyor anlatıcı olarak. Bunu yaparken farklı
Dilligil Tiyatrosunda amatör oyunculuk yaptı. 1949’da kimliklere bürünüyor: Bir okur olarak kendi okuma ta-
Nejat Uygur Tiyatrosunu kurdu ve profesyonel oyun- rihinin bazı duraklarına kısa ziyaretler yaptırıyor. Bir
culuğa adım attı. Tiyatro formundaki televizyon prog- yazar olarak edebiyatını besleyen damarların ipuçla-
ramlarıyla sahneleri evlere taşıdı. 1998’de devlet rını veriyor. Bir okuryazar olarak ona dokunan haya-
sanatçısı unvanını aldı. 18 Kasım 2013’te İstanbul’da tın içinden okura sesleniyor.
solunum yetmezliği nedeniyle vefat etti. Bu parçadan yazarın kitabıyla ilgili olarak aşağı-
Bu parçaya göre Nejat Uygur ile ilgili, dakilerden hangisine ulaşılamaz?
I. Kendi adını taşıyan bir tiyatro açmıştır. A) Yapmacıklıktan uzak bir anlatımı olduğuna
II. Türkiye’nin ilk özel tiyatrosunu kurmuştur. B) Yazarlığına etki eden unsurları anlattığına
III. Tiyatroyu televizyon ekranlarına taşımıştır. C) Dikkatli bir okur kitlesi tarafından takip edildiğine
IV. Tiyatro dışında başka bir işle uğraşmamıştır. D) Yer yer bir okur gözüyle bilgiler aktardığına
bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir? E) Okurun karşısına birden çok kimlikle çıktığına
A) I ve II B) I ve III C) I ve IV
D) II ve IV E) III ve IV
4. Herkesin yaşam haritasında bir adası vardır, bir gün

varmak istediği... Herkes farklı yollardan ulaşmak için
çabalar hedefine. Kimi kısa yoldan ulaşmak ister,
2. Gazetecilik yaparken hikâyeye yönelmem tesadüf ada sadece bir araçtır, ulaşıp rahatlayacaktır. Kimi
değil, bile isteyedir. O dönemde tanıklık ettiğim olay- hayal etmekle yetinir, bu yeterlidir onun için, hayali
ları, gelişmeleri olay kişilerine bir haksızlık yapıldığını güzeldir hedefin, gerçek olmasa da fark etmez. Kimi
düşündüğüm için yazıya dökmek istedim. Ama baş- de yalnız o adayı hayal etmekle kalmaz; oraya ede-
langıçta diğer yazılarımdan farklı göremedim onları. biyatla varmak ister, idealindekini sayfalarda gerçek-
Hepsini bir araya getirince diğerlerinden ayrı görün- leştirir. Bazısı için de en büyük hedef, hedefsiz, boş
düler bana. Arkadaşlarım da özellikle altını çizdiler bir yaşamdır, boş hâliyle daha zahmetsizdir yaşam,
bu metinlerin ayrı bir kitap olması gerektiğinin. Bunun dünyaya yorgun olarak gelinmiş, dinlenilecektir bu-
üzerine “Ömür Diyorlar Buna”nın yapısı doğdu. rada ne de olsa.
Bu parçada sözü edilen yazarın hikâyeleriyle ilgili Bu parçadan insanların yaşam anlayışlarıyla ilgili
olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiş- olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
tir? A) Kimi anlayışlara göre hedefin hayalinin, ona ulaş-
A) Başlangıçta diğer türlerdeki metinlerinden ayrı maktan daha iyi olduğuna
tutmadığına B) Bazılarının hedeflerine, edebiyat aracılığıyla var-
B) İlerleyen süreçte hikâyelerini diğer eserlerinden mak istediklerine
daha önemli gördüğüne C) Bazı insanların yaşamdaki hedeflerine ulaşmakta
C) Hikâye yazmaya bilinçli bir şekilde yöneldiğine aceleci davrandığına
D) Bir kitapta toplama fikrinin arkadaşlarına ait oldu- D) Başarıya ulaşmak isteyip de bunu bir türlü ger-
ğuna çekleştiremeyen bir kesimin olduğuna
E) İlk hikâyelerini bazı kişilere haksızlık yapıldığını E) Her insanın yaşamla ilgili öyle ya da böyle bir an-
düşündüğü için yazdığına layışı olduğuna
89
4. Bölüm Test 10 Paragrafta Yardımcı Düşünce - IV
5. Hiçbir hikâye, gazetelerde hak ettiğince yer bula- 7. Ustaca kurgulanmış metinlerin benzerini yazmaya
maz. Oysa yine hiçbir hikâye gazetenin bir köşesine çalışmak, bizim gibi kendi dil evrenini henüz kura-
sığacak kadar kısa, seyrek değildir. Ayrıca gazete- mamışlar için iyi bir alıştırma olur. Bu tür parçaları
nin, hikâyeninkinden farklı, kendine ait bir dili vardır karşımıza alıp önce iyice sindirmeli ve benzerlerini
çünkü gazetede hep aslolan edebiyat değil, haber- yazmaya çalışmalıyız. Gününün yarısından fazlasını
dir. Editörü edebî değeri değil, haber kısmı ilgilendi- yazı masasında geçiren Dostoyevski’ninkine ben-
rir. Böylece hayatın, üstüne vurgu yapacağınız akışı zer bir coşkuyla kaleme sarılmalı ve okuduğumuz ki-
değil, içinde haber olan küçük bir kısmı öne çıkar. taplardan en beğendiğimiz bölümleri işaretleyip bu
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi metinler gibi parçalar yazmaya çalışmalıyız. Bir gün
söylenemez? kendi sesimizi buluncaya kadar böyle boy ölçüşüp
durmalıyız ustalarla.
A) Hikâyeler bir gazetede yayımlanamayacak kadar
geniş yer kaplar. Bu parçada yazarlarla ilgili olarak aşağıdakiler-
den hangisine değinilmemiştir?
B) Gazetede her zaman için haber, edebiyattan ön-
dedir. A) Usta yazarların özelliklerine ulaşmak için uğraş
vermeleri gerektiğine
C) Gazeteciler edebî eserleri haber malzemesi yap-
mak istemez. B) Kendine özgü bir anlatıma ulaşıncaya dek, be-
ğendiği yazarları taklit etmeleri gerektiğine
D) Gazetenin diliyle hikâye dili farklı özellikler göste-
rir. C) Yazma hevesiyle dolu olmaları gerektiğine
E) Gazetelerde hikâye yayımlamak için yeterli yer D) Kurgu konusunda usta yazarların yapıtlarını an-
yoktur. lamaya çalışmaları gerektiğine
E) İyi bir eser yazana kadar hiçbir eserini yayımla-
mamaları gerektiğine
8. Yazı yazan herkes kelimelere söz geçiremeyebi-

6. Ne zaman, hangi yazının kolay hangi yazının zor ya- lir. Onlara istediği anlamı yüklemek her babayiğidin
zıldığını düşünmeye kalksam, bunun benim için bir harcı değildir. Babayiğitlikle de olmaz bu iş. Kelime-
anlam ifade etmediğini düşünürüm ilkin. Yazmak lerle dost olmalı insan yazmak için. Onları dilden dü-
neden zor ya da kolay olsun? Yazmak yazmaktır şürmemek gerekir. Yaza yaza, konuşa konuşa biz
derim. Ama yazarken hiç de öyle olmaz. Kimi metin- onlara ısınırız, onlar bize alışır bir süre sonra. Hakiki
ler kendiliğinden su gibi akar, kimileri tıkanır, kilitlenir; birer dost oluruz karşılıklı. İşte o zaman alımlı metin-
düğümü zor çözerim. Ama kendimi kurmaca metinler ler çıkar elimizden. Kelimelerle muhabbeti koyulaştır-
yazarken daha rahat hissederim, açıkçası daha çok maya bakmalı insan tez elden.
zevk alırım düşe dayalı yazmaktan. Bu parçada yazı yazanlarla ilgili olarak aşağıdaki-
Bu parçada yazar, eserlerinin yazım süreciyle il- lerden hangisine değinilmemiştir?
gili olarak aşağıdakilerden hangisine değinme- A) Her sözcüğü her metinde kullanabilir hâle gelme-
miştir? leri gerektiğine
A) Olayları gerçeğe dayanmayan metinlerin yazı- B) Dilin, anlatıma katılan her ögesine karşı ayrı bir
mından tat aldığına sevgi beslemelerinin doğru olacağına
B) Kimi metinlerin yazımında zorluklar yaşadığına C) Kelimelere farklı anlamlar yüklemenin zorluğuna
C) Bazı eserleri yazarken hiç zorluk çekmediğine D) Kullana kullana sözcüklerin işlevlerini iyi kavrama
D) Zevk alarak ağırlık verdiği ve rahat yazdığı metin ve daha iyi yazılar üretmeye başlamanın müm-
türlerine kün olduğuna
E) Eserlerin yazım süreci üzerine kafa yormanın ge- E) Sık sık konuşup yazarak kelimeleri kullanmak ge-
reksiz olduğunu düşündüğüne rektiğine
90
Paragrafta Yardımcı Düşünce - V Test 11 4. Bölüm
1. Tavrım, yazma ülkesine ilk adım atanlara farklı, 3. En yaygın, en bilinen halk müziği formu “türkü”dür.
bir süre yol almış olanlara farklı benim. Edebiya- Aynı zamanda bir şiirsel türdür. Bu özdeşliğin doğal
tın içinde biraz daha yol aldıklarında, bazı soruların sonucu olarak türkü, dize sayısı, bent sayısı, uyak-
yanıtlarının çoktan verilmiş olduğunu anlayacakları lar, nakaratlar açısından tam bir özgürlük ve çeşitlilik
için, doğal gelişmelerine müdahale etmek istemiyo- gösterir. Türkü adı halk tarafından o kadar benim-
rum gençlerin. En çok sordukları soru nasıl iyi şair senmiştir ki ortaya konan her sözlü müzik ürünü halk
olunacağı ile ilgili. Ben ise “İyi bir şiir nasıl yazılır?” arasında, yanlış da olsa bu ortak adla anılır. Millî ka-
türünden soruların yanıtını yalnızca kendiniz verebi- rakter özellikleri türkü sözlerine sinmiştir. Türkü bu
lirsiniz, diyorum, tabii ancak iyi bir şiir yazdığınızda… noktada birçok araştırmaya da konu olmuştur.
O zamana kadar her şairin geçtiği süreçten onlar da Bu parçadan türküyle ilgili olarak aşağıdakiler-
geçecekler çünkü. Son basamağa hep alttaki basa- den hangisi çıkarılamaz?
maklardan ulaşılıyor doğal olarak. Olmanın daha
A) Her türlü konunun işlenebilmesi yönüyle özgür bir
kestirme bir yolu yok.
tür olduğu
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinil-
B) Halk müziği kalıpları içinde en çok kullanılan tür
memiştir?
olduğu
A) Usta şairlerin yenilere gösterdiği yolların, onların
C) Genel anlayışları yansıtması bakımından bu tür
gelişimlerini olumsuz etkilediğine
üzerinde incelemelerin yapıldığı
B) Nitelikli şiir yazmanın, başkasından öğrenilebile-
D) Toplumun genelinde sözlü müzik kavramı yerine
cek bir yöntemi olmadığına
kullanıldığı
C) İyi şiire giden yolun bazı zorunlu aşamalardan
E) Ulusun genel dünya görüşünün izlerini taşıdığı
geçtiğine
D) Sanatçıların bazı soruların cevabını zaman geç-
tikçe kendilerinin verebileceğine
4. Genç arkadaşlara, kendilerini geliştirmeleri adına
E) Genç şairlerin doğal olgunlaşma süreçlerine do-
önemli gördüğüm bazı yöntemler önereceğim: Şair
kunmamak gerektiğine
ya da eleştirmen kimlikleriyle edebiyatımızda yer
edinmiş isimlerin hazırladığı şiir antolojilerini edinip
en başta şiirimizin tarihini ve coğrafyasını öğrenin.
2. Kitap yayıncılığı yeterince büyük değil bana kalırsa. Sonra da kendinize yakın bulduğunuz şairlerin bütün
Örneğin altı yedi katlı onlarca kitabevi yok ülkemizde. kitaplarını alıp ders çalışır gibi okuyarak kendi şiiri-
En büyük yayıncı, Avrupa’da hemen her şehirde bir- nizin ana hatlarını oluşturmaya çalışın. Yazmayı da
kaç tane bulunan orta büyüklükteki kitabevleri çapın- sürdürün, bırakmayın. Yazdıklarınızı ustalara incelet-
dadır bu ülkede. İşin bir de diğer yanı var. Çok az meye çalışın. Onların değerlendirmeleri çok önemli-
okuru olan kitaplara doğal olarak yayınevlerinin ilgisi dir. Bunları yerine getirince yazdıklarınızın değiştiğini
azdır. Çünkü kitapların maliyetleri yüksektir ve bir ya- göreceksiniz.
yınevi ancak iki yüz meraklısı çıkacak bir kitabı ya- Bu parçada genç şairlerin yapması gerekenler
yımlamak istemeyebilir. hususunda aşağıdakilerden hangisine değinil-
Bu parçadan ülkemizdeki kitap yayıncılığıyla ilgili memiştir?
olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Beğendiği şairlerin kitaplarını inceleyerek oku-
A) Kitap okumanın değersiz görüldüğü maya
B) Çok katlı yayınevi binalarının olmadığı B) Ara vermeden yazmaya
C) Kitapların baskı masraflarının fazla olduğu C) Her yeni şiirde önceki yazdığını geçmeye çalış-
D) Yayınevlerinin, okuru az olacak kitapları basmak- maya
tan kaçındığı D) Yetkin isimlerin hazırladığı antolojileri incelemeye
E) Kitap yayımıyla uğraşan sektörün gereken bü- E) Yazdıklarını şiir ustalarına gösterip onların değer-
yüklüğe ulaşmadığı lendirmelerini almaya
91
4. Bölüm Test 11 Paragrafta Yardımcı Düşünce - V
5. Yazan insan, diğer insanlardan çok başka biçimde 7. Büyüleyici anlatımıyla bir etkileme ustası bu yazar.
etkilenen insandır, herkes gibi değildir. Benim de bir- Başlayan bırakamaz onun yapıtlarını. Usta kurgula-
çok yazar gibi daimî ve geçici konularım var. Daimî rını, gösterdiğimiz yüksek zihin performansıyla takip
konularım yaşam-ölüm-toplumsallık, geçici konula- etmeye çalışırken bir bulmaca çözer gibi hissederiz
rımı kavrar. Daimî meselelerimi harekete geçirecek kendimizi. Kusursuz denebilecek Türkçesiyle karşı-
etkilenmenin ne olduğunu bilemem ancak hissede- mıza çıkar her zaman. Bu özellikleriyle gerçek birer
rim. Genellikle herhangi bir nedenle hırpalanan in- roman onun yazdıkları, Batılı anlamıyla gerçek birer
sana ait bir görüntü ya da bir his yazmayı tetikler. edebiyat eseri. Eleştiri dünyasında neden bu kadar
Ayrıca çok uzun sürede yazıyorum, bu süre içinde yer tuttuğu, bu özellikleri bilinirse yadırganmaz.
geçici mesele ile daimî mesele arasındaki ilişki de- Bu parçada sözü edilen sanatçıyla ilgili olarak
falarca kurulup bozuluyor, sürecin büyük bir kısmı aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
yazma anının içinde gerçekleşiyor. Bir açıdan da
A) Eserlerini oluşturan olayları zekice kurgularla ör-
yazmak benim için ayıklamak eylemi denebilir, et-
düğüne
kilendiğim onca olaydan ayıklananlarla varılan bir
bütün. B) Sürükleyici eserler yazma konusunda başarılı ol-
duğuna
Bu parçadan yazarın, yazma süreciyle ilgili olarak
aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz? C) Yapıtlarındaki özelliklerden dolayı eleştirilere
sıkça konu olduğuna
A) Yazılarında üsluba çok dikkat ettiği
D) Dili her eserinde çok iyi kullandığına
B) Kendini etkileyen gelişmelerin bazılarını yazıya
E) Romanlarının Batılı edebiyat çevrelerinde de
aktarmadığı
kabul gördüğüne
C) Yazarların başkalarından farklı bir etkilenme şekli
olduğunu düşündüğü
D) Değişmeyen ve değişken konularının olduğu
E) Başladığı bir yazıyı uzun bir sürede tamamladığı
8. Yazma dürtüsünü ilk hissettiğim zamanı hatırlıyorum.
Ta okumayı ilk öğrendiğim zaman. Ben de yazabili-
rim dedim. Bunun ancak bir çocuğun hissedebileceği
6. Tekin’i, bundan seneler sonra kitaplarda Tanpınar’ın kadar cesur bir duygu olduğunu şimdi görüyorum.
yanında okuyacağız. Deneme denince akla ilk gelen, Cahil cesareti yani. Elbette çocukça şeylerdi ama
herkesin bildiği edebiyatçılardan biri olduğunu kanık- sonuçta yazıyordum. Yazmanın ne anlama geldiğini,
sayacağız. Ancak, Çocukluğun Pınarı, onun sadece insanın niye yazma ihtiyacı duyduğunu bilmiyordum,
edebiyat yapmadığını, aynı zamanda iyi bir psikolog, merak da etmiyordum. Benim için müthiş zevkli, oy-
iyi bir sosyal analizci olduğunu gösteren bir kitap. narken kendimi unuttuğum bir oyundu yazmak. Tıpkı
Akademik soğukluğuna alıştığımız istatistik bilimini okumak gibi.
fıkra tadıyla tanıyoruz onda. Sosyolojinin derin ana- Bu parçadan yazarın yazmaya başlamasıyla ilgili
lizlerine günlük konuşmaların doğallığında ulaşıyo- olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
ruz.
A) İlk zamanlarda çok zevkli bir uğraş olarak gör-
Bu parçada sözü edilen yazarla ilgili olarak aşa- düğü
ğıdakilerden hangisi söylenemez?
B) İlk ürünlerinin çevresi tarafından beğenildiği
A) Yazılarının ders kitaplarına girdiği
C) Okumayı öğrendiği zamanlarda yazmaya da baş-
B) Değerinin yıllar geçince daha iyi anlaşılacağı ladığı
C) Deneme konusunda başarılı olduğu D) İlk yazma denemelerinin “çocukça” tabiriyle nite-
D) Akademik konuları sıcak bir anlatımla verebildiği lendirilebileceği
E) Eserinde sosyolojik değerlendirmelere rastlana- E) Yazma işinin anlamını ve işlevini başlangıçta ta-
bileceği nımlayamadığı
92
Paragrafta Yardımcı Düşünce - VI Test 12 4. Bölüm
1. Her ne kadar yazmaya her seferinde istekle başla- 3. Gülmece, insanın her zaman ihtiyaç duyduğu bir şey-
mış olsam da içimde onlarca endişe kol gezmekte- dir. Kültür yaşamının ayrılmaz bir parçasıdır, temel
dir. Bilgi ve birikimimin hakkını verebilecek, konuyu taşlarından biridir. Dünyanın hiçbir yerinde gülme-
iyi anlatabilecek miyim acaba? Kendi alanımın dı- ceye kapalı bir kültür yoktur. Bir toplumun bireyleri
şına kayıp haddimi mi aşacağım, bu düşünce beni dil aracılığıyla birbirleriyle iletişimde bulunurlar. Gül-
bir sınırda durmaya yöneltir. Ayrıca dişe dokunur bir mece de dili kullandığı için bir iletişim aracı olarak
şeyler söyleme endişesi ile dört dönerim yazarken. karşımıza çıkar. Gülmecenin bu özelliği dil ve gül-
Kalem elimdeyken aptalca bir şey söylemiş olma kor- mece arasında sıkı bir ilişki olduğunu gösterir.
kusu bana hep eşlik eder. Yazı bittiğinde çıkan ürü- Bu parçada gülmeceyle ilgili olarak aşağıdakiler-
nün edebî çizgiyi yakaladığından hiç emin olmadığım den hangisine değinilmemiştir?
gibi, üstünden yıllar da geçse yine emin olmayaca-
A) Bir iletişim aracı olduğuna
ğımı bilirim.
B) Her kültürde yerinin bulunduğuna
Bu parçada yazarın, eserlerini yazarken hissettiği
C) Dil ile arasında güçlü bir bağın varlığına
aşağıdaki duygulardan hangisine değinilmemiş-
D) İnsanların her zaman gereksinim duyduğuna
tir?
E) Yararının, düzeyli yapıldığında ortaya çıktığına
A) Okuru içine çekecek, sürükleyici kurgular oluştu-
ramama endişesi
B) İçeriği yararlı, gerekli metinler üretme isteği
C) Yazılan metnin edebiyat ürünü olduğunda karar
4. Bir ülkenin edebiyatında durduk yerde eleştirmenler
kılamama tedirginliği
azalmaz, ödüller değer kaybına uğramaz, yayınev-
D) Kendi sınırlarını aşma korkusu
leri ticari kaygılarını, değerli ürün yaratma kaygıla-
E) Yazı yazmaya duyulan istek rının önüne koymaz. Bu durum, bireylerin, halkın
zihnindeki kavramların önem sırasının değişmesin-
den doğar. Yeni edebiyat dergileri çıkarılsın deniyor,
şunlar basılsın, kitaplar hakkında tanıtım yazıları ya-
2. Bence uygarlık ve kültür; kendinin, yaşadığı olayla-
zılsın diye tutturuluyor. Yayınevleri ucuz kitap bassın,
rın, zamanın ve mekânın farkında olmaktır. Bu far-
her şehirde imza günleri düzenlesin diye ahkâm ke-
kındalık, hayat kalitesini artırmayı gerektirir. Hayatın
siliyor. Bunlar gibi, yıllardır kelimelerin yerleri değiş-
kalitesini artıran şey ise zamanı bilinçsizce tüketmek
tirilerek tekrarlanan çözüm önerilerinin pratikte hiçbir
değil, nitelikli faaliyetlerle doldurmaktır. Bu toplumda
anlam ifade etmediğini görüyorum. Toplumsal deği-
akıp giden hayatın, iyi harcanmadığı ortada; zamana
şimleri anlamaya çalışmadan edebiyat ortamının ye-
ihtiyacımız var ancak ihtiyaç duyduğumuzun farkında
nilenemeyeceğini düşünüyorum.
değiliz. Mekânın da değerini bilmiyoruz. Oysa binalar
Aşağıdakilerden hangisi edebiyat ortamının iyi-
da kitaplar gibi kültür taşıyıcısı.
leştirilmesi adına önerildiği hâlde olumlu sonuç
Bu parçada uygarlık ve kültürle ilgili olarak aşa-
vermeyen tekliflerden biri değildir?
A) Yeni edebiyat dergilerinin yayın hayatına geçiril-
A) Zamanı nitelikli etkinlikler için kullanmak gerekti-
mesi
ğine
B) Yazarların, imza günleri düzenlenerek okurlarla
B) Kültürün toplumun eğitimiyle bire bir ilişki içinde
olduğuna buluşturulması
C) Genel bir farkında olma hâli olarak anlaşılması C) Toplumsal değişimlerin göz önüne alınarak proje
gerektiğine geliştirilmesi
D) Zamana olan ihtiyacımızın bilincinde olmadığı- D) Yayınevlerinin maliyeti düşük kitaplar yayımla-
mıza ması
E) Binaların kültür aktarımında önemli bir yere sahip E) Kitapların, tanıtım yazıları hazırlanarak tanıtıl-
olduğuna ması
93
4. Bölüm Test 12 Paragrafta Yardımcı Düşünce - VI
5. Uzun süre sadece bana ait bir eylem olarak devam 7. Dergide çalışmaya başladığımda bu benim maaşlı ilk
etti yazmak, ilkokulda, ortaokulda. Ama lisede yaz- işimdi, ilk o zaman düşündüm enine boyuna kendimi.
manın benim yaptığımdan ötede bir anlamı oldu- Beni şu kocaman hayatta ilgilendiren neydi? Ne tari-
ğunu, yazar olmanın ne anlama geldiğini kavradım hin bir dönemine özel bir merakım var ne edebiyatın
ve korktum, bıraktım yazmayı. Yine de gizli gizli bir teorisi üzerine bilgi biriktiririm ne bir düşünürü didik
faaliyet olarak sürdüyse de kayda değer değildir o didik etmeye meyilliyim ne o ne bu… İyi de o zaman
çalışmalarım. Üniversitenin ilk yıllarında bu defa ne ben neyim? Zamanla şu kocaman hayatta beni ilgi-
yaptığımın farkında olarak yazmaya başladım. Alan- lendiren şeyin hayatın ta kendisi olduğunu anladım.
larımı aradım, edebî türlerle ilişki ve bağlantı kurdum, Bu parçadan yazarla ilgili olarak aşağıdakilerin
kendimi edebiyatın neresinde iyi hissedeceğime bak- hangisi çıkarılamaz?
tım. Daha mantıklı ve bilinçli bir çabaydı. Bu, üretti-
A) Kendisiyle ilgili ilk ciddi değerlendirmesini dergide
ğim eserlerden de anlaşılabiliyordu.
çalışmaya başladığında yaptığı
Bu parçadan sanatçının yazarlık süreciyle ilgili
B) Yaşamdan başka derinleştiği bir konu olmadığı
olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
C) Yazmaya dergideki işiyle birlikte başladığı
A) Üniversite döneminde yazı çalışmalarının daha
D) Edebiyat kuramları hakkında derinlemesine bilgi
iyi bir düzeye ulaştığı
sahibi olmadığı
B) Lise döneminde yazar sorumluluğunun farkına
E) Maaş karşılığı yaptığı ilk işinin dergideki uğraş ol-
vardığı
duğu
C) Üniversiteye başlayınca kendine uygun edebiyat
alanları araştırdığı
D) Bir dönem, yazı yazmanın zorluğuyla farklı sanat
alanlarına yöneldiği
E) Üniversite döneminde farklı edebî türleri denediği
8. Yayınevinin sade ve göze hoş gelen kapak tasarımı

6. Anı, az yazılan bir türdür çünkü anıda yer, zaman ve okuru başlangıçta vuruyor. Baskı kalitesi sayfalarda
kişiler belirtilir. Birçok kimsenin ortaya çıkmasını is- da sürüyor. Sanatçının yazdıklarını dergi ve gazete-
temediği gerçekler bütün ayrıntılarıyla anlatılır. Ya- lerde zaten sürekli okuyoruz ama hepsinin bir kapak
zarın yazdıklarından hoşlanmayanlardan bazıları altında toplanması da ayrı bir ihtiyacı karşılıyor. Sa-
yazarı yalanlamakla yetinir, bazıları sataşmakla suç- dece başlıkları bile kitabın düzeyinin belgesi niteli-
lar, onu zor durumda bırakır. Bu yüzdendir ki yazar- ğinde bu yazıların. Zekice ve edebî başlıklar bunlar,
ların birçoğu böyle bir yükün altına girmek istemez. insanda merak duygusu oluşturuyor.
Bu parçada anılarla ilgili olarak aşağıdakilerden Bu parçada tanıtılan kitapla ilgili olarak aşağıda-
hangisine değinilmemiştir? kilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Anılarda adı geçen bazı kişilerin yazarı zor du- A) Yayınevinin en özenli çalışması olduğuna
rumda bıraktığına B) Kapağından sayfalara kadar ince bir baskı kali-
B) Çok tercih edilen bir tür olmadığına tesi taşıdığına
C) Yazarların çoğunun anı yazmak istemediğine C) Yazı başlıklarının okurun merakını kamçıladığına
D) Söylenmek istenmeyen gerçekleri gün yüzüne çı- D) Kapak düzenlemesinin estetik özellikler barındır-
kardığına dığına
E) Son zamanlarda bu türde yazılan eser sayısında E) Yazarın çeşitli yayın organlarında yazıları çıktı-
artış olduğuna ğına
94
Paragrafta Yapı - I Test 13 4. Bölüm
1. (I) Çay beş bin yıldır içilen ve aynı zamanda kendi 4. ---- Ne yazarsa yazsın, her yazıcı, sonuçta bu ma-
kültürü ve felsefesi olan bir içecektir, çıkışı ise bir ceradan dem vurmaktadır. Yazar anlattığı macerada
efsaneye dayanıyor. (II) Çin’in ilk imparatorların- ille de kendini resimler. Belki de ondan, tüm yazarlar
dan Shen Yung (Sen Yung), çay bitkisinin tesadü- benzer kişilerin öykülerini anlatırlar hep, kendilerine
fen sıcak suya düşmesine şahit oluyor. (III) Çinliler benzeyen karakterlerin… Böyle yaparak hem kurgu
tarafından ilaç olarak içilen bu içecek, ardından En- öykü kişilerinin yaşamına girerler hem de kendi ka-
donezya ve Hindistan üzerinden Batı’ya ulaşıyor. rakterlerinin sınırlarını adım adım genişletirler.
(IV) Türkiye’de tarımsal üretimin yaklaşık yüzde Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşa-
4’ünü çay tarımı oluşturuyor ve nüfusumuzun yüzde ğıdaki cümlelerden hangisinin getirilmesi uygun
96’sı çay içiyor. (V) Bu oran bizi dünya ülkeleri ara- olur?
sında birinci sıraya taşıyor. (VI) Bunların yanı sıra
A) Macera dinlemeyi herkes sever.
öğreniyoruz ki çay her ülkede kültüre bağlı olarak
B) Kişisel yaşam deneyimi bir yazarı yükselten özel-
farklı zamanlarda ve farklı konseptlerde tüketiliyor.
liktir.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa-
C) Bazı yazarlar en olmadık olayları satıra aktarırlar.
ragraf hangi cümle ile başlar?
D) Her öykü, anlatanın kişisel macerasıdır.
A) II B) III C) IV D) V E) VI
E) Sanatçıların yazı macerası okurların ilgi sahası
2. (I) Hatta en yakın arkadaşı, can dostu, sırdaşı Ziya içindedir.
Osman Saba’nın hikâyelerine de benzemez onun
yazdıkları. (II) Durum öykücüsü deyince Sait Faik’i
andırdığını düşünenler yanılacaktır. (III) Öyle değil, 5. (I) Refik Halit yıllarca kelimeleriyle oynanmış me-
kişisel yaşamındaki ve çevresindeki benzerliklere, tinlerle sunuldu kuşaklara. (II) Şimdiye dek sanki iyi
edebiyat anlayışındaki yakınlığa rağmen, Otuz Beş bir iş yaparmış gibi hep sadeleştirilmişti yayımlanan
Yaş şairinin öykülerinde Sait Faik’inkilerle benzerliğe eserleri nedense. (III) Bu yeni baskıya göz atınca
rastlamak güçtür. (IV) Cahit Sıtkı az buz değil, ada- yüzyılın başında halkın konuştuğu dili, o leziz Türk-
makıllı bir durum öykücüsü. (V) Tıpkı şiiri gibi türünün çeyi yakaladım satırlarda. (IV) Kitabı hazırlayanlar
tek örneğidir bunlar. günümüzün dilimizden uzaklaşan okurları için kita-
bın arkasına bir sözlük eklemeyi yeğlemişler. (V)
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir
bütün oluşturabilmek için cümlelerden hangileri Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinden
birbiriyle yer değiştirmelidir? önce “Geçen ay ise orijinal diliyle, o olgun üslubu bo-
zulmadan yayımlandı hikâyeleri.” cümlesinin getiril-
A) I ve II B) I ve III C) I ve IV
mesi parçanın anlam bütünlüğünü bozmaz?
3. (I) Bozfırat’ı tanıdığımda o zamana dek hiç masal

yayımlamamıştı. (II) Ama onun sağda solda öykü-
ler yazdığını iyi biliyordum. (III) Bu öyküler gerçek
6. (I) Anı yazmak yokluğun elinden bir şeyler kurtar-
maktır. (II) Kurtardıklarınızı satırlara sıralarsınız
birer edebiyat metniydi. (IV) Sanırım birçoğu kapak-
özenle. (III) Bazı yazarlar anı yazmaktansa günlük
taki üç beş metin adı içinde bile anılıyordu dergilerde.
tutmayı yeğlerler nedense. (IV) Bu özenle sayfalar,
(V) Bu seçkin ürünlerin bazıları o günün edebiyat
formalar, defterler doldurursunuz. (V) Sonra bunları
dergilerinde de yayımlanıyordu.
yayımlarsınız ya da yayımlayamazsınız, orası başka.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir (VI) Ama yok olmaktan kurtarmışsınızdır ya, gerisi
bütün oluşturabilmek için cümlelerden hangileri önemli değildir.
yer değiştirmelidir? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV düşüncenin akışını bozmaktadır?
D) III ve V E) IV ve V A) II B) III C) IV D) V E) VI
95
4. Bölüm Test 13 Paragrafta Yapı - I
7. Dostlarına, arkadaşlarına Divanü Lügati’t-Türk ’ün 9. (I) Üslubun şiirli tadı bu metne öykü dememi zorlaş-
değerini şöyle anlatır Ali Emiri Efendi: Bu kitap değil, tırıyor. (II) Ama her öykücü türün sınırlarını biraz ge-
Türkistan ülkesidir. Türkistan değil, bütün cihandır. nişletmez mi? (III) Yazının dili, öykünün sınırından
Türklük, Türk dili bu kitap sayesinde başka bir parlak- hayli uzakta çünkü şiire yakın. (IV) İşte bu gerekçeyle
lık kazanacak. Arap dilinde Sibeveyh’in kitabı neyse ben de öykü diyebildim buna. (V) Öykü, hem de ha-
bu da Türk dilinde onun kardeşidir. Türk dilinde şim- sından, iyisinden bir öykü diyorum şimdi.
diye kadar bunun gibi bir kitap yazılmamıştır. Bu ki-
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle anlamlı
taba hakiki kıymet verilmek lazım, gelse cihanın
bir bütün oluşturabilmek için aşağıdaki değişik-
hazineleri kâfi gelmez. Bu kitapla Hz. Yusuf ara-
sında bir benzerlik vardır. Yusuf’u kuyudan çıkaran- liklerden hangisi yapılmalıdır?
lar, onu birkaç akçeye sattılar. Fakat sonra Mısır’da A) I. cümleyle II. cümle yer değiştirmeli
ağırlığınca cevahire satıldı. Bu kitabı da Burhan bana B) II. cümleyle III. cümle yer değiştirmeli
otuz üç liraya sattı. Fakat ----
C) III. cümleyle IV. cümle yer değiştirmeli
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre,
D) IV. cümleyle V. cümle yer değiştirmeli
I. ben bunu birkaç misli ağırlığında elmaslara, züm-
E) I. cümle V. cümleden sonra gelmeli
rütlere vermem.
II. ne kadar değerli bir eser olduğunun farkında de-
ğildi. 10. (I) Güngör, hikâyeyi önemseyen, hikâyeyi yaşayan
bir yazar. (II) Hatta Ece Ayhan için söylenen “Şi-
III. kitabın önemli bir eser olduğunu o da sorgulu-
yordu. irinde eldivenleri ters giydiği için yaşamda da eldi-
venleri düz giymeyi unuttu.” sözünün öykü alanında
yargılarından hangileri getirilebilir?
tam olarak karşıladığı bir isim. (III) Bundan olacak,
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
yaşamla arası iyi değil, ölüme sarılmış satırlarda.
(IV) “Ölüm üzerine yazmasam sanatçı yanımın eksil-
diğini duyuyorum.” diyor bir görüşmede. (V)
Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine
“Tüm bunlara karşın küçük bir uçarı sevinç duymu-
yor değilsiniz okuduğunuz her öykünün bitiminde.”
cümlesinin gelmesi parçanın anlam bütünlüğünü
8. ---- Bu yanıyla gerçek şiirlere benzer samimi mek- bozmaz?
tup. Biz istediğimizde değil, kendi dilediğinde gelir.
Belki bir dar an bekler ruhumuza sızmak için. Geniş
zamanlar değil ezalar, daralmalar doğurur mektubu,
şiiri, değil mi? Bu yüzden başka zamanlara bırakırız 11. (I) İtiraf ediyorum, bu yazarı daha önce önemseme-
miştim. (II) Özellikle son bölümü okurken kendimden
bazı mektupları yazmayı.
geçip “Ey yazar, sonunda benim eleştirmen kimli-
Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşa-
ğime takılmadan okuyacağım sularda geziniyorsun!”
ğıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
diye fısıldıyorum. (III) Bu son kitabındaki metinleri
A) İçten mektubun bir yazılma vakti vardır. okuyunca çok sarsıldım. (IV) Yediğim şok darbele-
B) Mektup, mesajı karşıdakine doğrudan ileten bir rinden toparlanmakta güçlük çekiyorum. (V) Ama bu
türdür. yapıtı diğerlerinden başka bir çizgide.
C) Satırlar ilerlerken mektuba yön vermek zordur. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir
D) Modern çağın bitirdiği türlerin başında mektup bütün oluşturabilmek için cümlelerden hangileri
gelir. birbiriyle yer değiştirmelidir?
E) Mektup yazarı kelimeleri seçerken özen göster- A) I ve II B) II ve III C) II ve V

melidir. D) III ve V E) IV ve V
96
Paragrafta Yapı - II Test 14 4. Bölüm
1. (I) İnsanlar saygıyı ve sevgiyi çocuk yaşta öğrenir. 3. (I) Çisenti, Meriç’in, on dokuz öyküden oluşan yeni ki-
(II) Büyüdükçe de çocuk yaşta öğrendiklerini geliş- tabı. (II) Yazma eyleminin anlatıya katılışı, öykü bü-
tirir, bu yüzden çocukların eğitimi öncelikle ailede tünlüğünü aksatmadan, okuru sarsmadan içten bir
başlar. (III) Fakat ailede çocuğa iyi bir eğitim veril- şekilde gerçekleşiyor. (III) Bu kurgu içinde İstanbul
mediyse bu çocuk hiçbir zaman insanlara saygılı ve Anadolu manzaraları, hep yaşantılara büründürü-
davranmaz. (IV) Çocuklar kesinlikle minik yaşta eği- lerek anlatılıyor. (IV) Anlatılma eylemini çekici yapan
tilmelidirler; bu yaşlarda işlenmeye, her türlü bilgiyle en önemli şey ise o konuları öyküleştirmek isteyen
donatılmaya elverişlidirler. (V) Bu yüzden aileler ço- yazarın yazma serüvenini anlatı dokusuna katma
cuklarına erken yaşlarda sevgi ve saygıyı öğretme- şekli. (V) Yazar, bu yeni yapıtta metinleri konu ve
lidirler. anlatım tekniği bakımından okurda bütünlük duygusu
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin- oluşturacak tarzda kurgulamış.
den sonra “Ailede bir çocuğa insanlara karşı saygı Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir
duyması öğretildiyse bu çocuk hayatı boyunca insan- bütün oluşturabilmek için cümlelerden hangileri
lara saygılı davranır.” cümlesi getirilirse düşünce- birbiriyle yer değiştirmelidir?
nin akışı bozulmaz?
A) I ve II B) II ve III C) II ve V
D) III ve IV E) III ve V
4. I. Şehrin Aynaları’nın göze çarpan iki yanı var.

II. İlki, yazarın edebiyat hayatında farklı izleğe sahip
bir roman olması.
III. Bunlara eklenecek bir üçüncü özellik ise “arada
kalmışlık” duygusunu iyi işlemesi sanırım.
IV. İkincisi, cümlelerin uzunluğu ve derinliği ile alışıl-
mış roman anlayışına uyması.
2. I. Hak Teala’ya Dumrul’un bu davranışı hoş gel- V. Bu üçüncüsü, yazarın tüm yapıtlarında görülüyor.
mez, Azrail’e Deli Dumrul’a görünmesini emre-
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin anlamlı bir
der.
bütün oluşturabilmesi için hangileri birbiriyle yer
II. Deli Dumrul olayı öğrenmek için obaya vardı- değiştirmelidir?
ğında o obadan iyi bir yiğidin hasta olup Azrail’in
yiğidin canını aldığını öğrenir.
III. Bir gün köprüsünün yanına kurulan bir obadan
feryatlar gelir.
5. (I) Kimi yazarlar, yazdıklarıyla değil; sonraki ya-
IV. Deli Dumrul bunun üzerine Azrail ile mücadele
zarlara etkileriyle anılırlar. (II) O yazarların dümen
ederek obanın yiğidinin canını kurtarmak için
suyuna kapılan bu ayaklı sayfalar, ustalarının eser-
meydan okur.
lerinden daha iyi metinler ortaya koyarlar belki.
V. Oğuz’da bir kuru çay üzerine köprü yaptırıp ge- (III) Ama usta yine ustadır kendileri için, yol gösterici,
çenlerden otuz üç akçe, geçmeyenlerden kırk ufuk açıcıdır. (IV) Gençler, bu şekilde yola önderle-
akçe alan, gücüyle nam salmış, Deli Dumrul rinin çizgisinde başlayarak eskimiş damak zevklerini
adında biri vardır. parçalayıp yeni caddeler bile bırakırlar arkalarında
VI. Azrail’i gören Deli Dumrul, Azrail ile boğuşmaya kimi zaman. (V)
başlar. Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir “Onların eserleri sayfalar değil, sanatçılardır denebi-
bütün oluşturulduğunda hangisi baştan üçüncü lir yani.” cümlesinin gelmesi parçanın anlam bü-
sırada yer alır? tünlüğünü bozmaz?
97
4. Bölüm Test 14 Paragrafta Yapı - II
6. I. Ödül, bilemiyorum hangi yaştaki sanatçılara iyi 9. (I) Boğaziçi’nin güngörmüş eski yalı sakinleriyle şim-
gelir. dinin hazımsız villa sahiplerinin yaşama bakışı epey
II. Bana elli beş yaşımda verdiler ödülü, fena gel- farklıdır. (II) Bu farklılıklar önemsiz gibi görünen ay-
medi. rıntılarda bile belirginleşir. (III) Komşu yalının sakin-
III. Ama benim için en büyük sevinç herhangi bir lerine selam dahi vermeme, çöpünü komşu bahçenin
yerde herhangi bir tesadüfle karşıma çıkan oku- kapısına yakın bir yere bırakma gibi... (IV) Bu küçük
run cümleleridir. yaşam kareleri bir öykücü için iyi bir kaynak olabilir.
(V) Hatta bu mini yaşam motiflerinden yola çıkıp geniş
IV. Yaşı ne olursa olsun insan, arada bir kendisine
bir toplumsal kayma romanı bile yazılabilir kanımca.
bir plaketle de olsa böyle kıymet verildiğini gö-
rünce seviniyor. Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine
“Hele toplumsal değişime mercek tutmaktan hoşla-
V. Bu rastgele karşılaşmalarda duyduğum güzel
nan romancılar için…” cümlesinin gelmesi parça-
cümleleri başka hiçbir ödüle değişmem.
nın anlam bütünlüğünü bozmaz?
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin anlamlı bir
bütün oluşturabilmesi için hangileri birbiriyle yer
değiştirmelidir?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV 10. (I) Burada halk kütüphaneye karşı ilgisiz değil, sev-
D) III ve V E) IV ve V gisiz değil çünkü türlü faaliyetlerle kütüphane onu
kendine çekiyor. (II) Hem de nasıl, inanır mısınız, bu-
radaki kütüphanelerde çocuklar arası karpuz yeme
7. (I) Açıkça söylemeliyim ki Tokay hem iyi bir şair hem
yarışı bile yapıyorlar. (III) Kütüphane ile karpuzun
iyi bir hikâyeci. (II) Şaşırtıcı olan, hikâyelerinde bir
ne ilgisi var diyeceksiniz değil mi? (IV) Karpuz yarı-
şair değil o. (III) Daha açığı, Tokay hikâyelerinde
şından amaç, anaokulu çağından itibaren çocukların
şairaneliğe sapmıyor, dosdoğru hikâye anlatıyor.
ayağını buralara alıştırmak. (V) Çocuklar çepeçevre
(IV) Bu demek değil ki hikâyeleri ile şiirinin benzeyen,
otururlar, kütüphaneci hanımlardan biri yüksek sesle
örtüşen yanları yok, elbette var. (V)
öykü okur, masal anlatır onlara.
Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangi-
“Örneğin o şiirleri söyleyen açık yürekli, temiz kalpli,
sine “Haftada bir gün çocuklar için öykü saati de
pişmanlıklar içindeki genç adam, şüphesiz bu hikâ-
var kütüphanelerde.” cümlesinin gelmesi parçanın
yelerde konuşan adamdır.” cümlesinin gelmesi
anlam bütünlüğünü bozmaz?
parçanın anlam bütünlüğünü bozmaz?
11. (I) Türkçenin alçak gönüllü ama edebiyatı cid-

8. (I) Benim çocukluğumda da birbirinden güzel çocuk diye alan iyi kalpli yazarı aramızdan ayrılalı elli
kitapları yayımlanırdı. (II) Biliyorum, kimse yaşamının
yıl oldu. (II) Onu ölümünün ellinci yılında an-
ilk basamaklarında okuduğu kitapların harikuladeli-
manın, öykülerini bütün olarak yayımlamaktan
ğini daha sonra başka eserlerde bulamaz. (III) Gü-
daha güzel bir yolu olamazdı sanırım. (III) “Tüm
zelliği kapaklarındaki renkli resimlerden başlıyordu eserleri” adıyla anılan serileri hiçbir sanatçıdan
sanırım bunların. (IV) Belki de onun için ille de ka- esirgememek gerekiyor bence. (IV) Bu çalışmayla ya-
paklarını hatırlıyorum şimdi. (V) On sayfada bir gö- zarın öykülerinden yayımlanmayan kalmadı. (V) Her
rebildiğim kara kalem çizimleri ise araya serpiştirilmiş zaman, her çağda, her yaşa seslenen, gerçek bir
şekerlemeler gibi heyecanla arardım. edebiyat tadı veren bu hikâyeleri okumadan geçme-
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir meli insan. (VI) Geçmemeli ve yazarın çağrısını tek-
bütün oluşturabilmek için cümlelerden hangileri rarlamalı: “Hayatı anlamak için haydi hikâyeye!”
birbiriyle yer değiştirmelidir? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV düşüncenin akışını bozmaktadır?
D) III ve IV E) III ve V A) II B) III C) IV D) V E) VI
98
Paragrafta Yapı - III Test 15 4. Bölüm
1. (I) Kitap kapaklarına, adlarına bakılarak yapılan ge- 3. (I) Behçet Necatigil, “Ekspresyonist yazarlara yakın
nellemeler her zaman doğru olmayabiliyor. (II) Bu bir hikâyecidir o.” demişti Ayhan için. (II) Necatigil’in
peşin yargılarımızdan dolayı kimi zaman gerçekten bu değerlendirmeyi yaptığı sıralarda yayınevini Tarık
değerli bazı eserleri gözden kaçırmamız söz konusu. yönetiyordu. (III) Büyükler için yazanlara çocuklar
(III) Kentin Sokaklarında, böylesi bir ön yargı ile yak- için de yazmaları önerisi bu genç yayın yönetmeni-
laşıldığında gürültüye gidebilecek ilginç kitaplardan nindi. (IV) Bu sözleri Ayhan da tuttu bazı başka ya-
biri. (IV) Hatta zenginlik ve yenilikçilik bir yana, baş- zarlar gibi. (V) Ama bu yolda uzun yıllar yürümeye
yapıt ayarında bir metin içeriyor bu eser, bile diyebi- ömrü yetmedi, 81’de yitirdik onu.
liriz. (V) Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangi-
Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine sine “Böyle yazanlar, yazarlıklarını tazeleyebilirler
“Kapağına ve tanıtım cümlelerine bakıldığında edini- diyordu.” cümlesinin getirilmesi parçanın anlam
len ortalama izlenimin çok ötesinde, zengin ve yeni- bütünlüğünü bozmaz?
likçi bir okuma serüveni sunuyor okura.” cümlesinin A) I B) II C) III D) IV E) V
gelmesi parçanın anlam bütünlüğünü bozmaz?
4. (I) Bazı öyküler yalın, dümdüz aktarılmıştır sayfalara
ama capcanlıdır cümleler o yapıtlarda. (II) Onları
okuduktan sonra bizde aylar sonra dahi pek çok çağ-
rışımla hâlâ soluk alıp durur bu metinler. (III) Sarıp
sarmalamıştır çağrışımlar bir defa, kendi başımıza
bırakmaz bizi. (IV) Kendi başımıza bırakmak bir ta-
rafa tüm evrenimizi çepeçevre kaplamış gibidir anla-
tılanlar. (V) Gerçek dünyaya bu evrenden aldığımız
gözlükle bakarız.
sinden sonra “Soluk almalarını, okuma bittiği andan
çok sonra dahi içimize sayısız çağrışımın akın etme-
sinden çıkarırız.” cümlesinin getirilmesi parçanın
2. (I) Küreselleşen dünyamızda çok sayıda insan uzak
anlam bütünlüğünü bozmaz?
mesafelere sık sık seyahat etmektedir. (II) Böylece
herhangi bir salgın hastalık kısa sürede yayılarak kü- A) I B) II C) III D) IV E) V
resel bir sağlık sorununa dönüşmekte, dünyayı teh-
dit eden önemli sorunlardan biri hâline gelmektedir.
(III) Ayrıca yeni salgın hastalıkların yanında tüber- 5. (I) Şimdilerde “çoksatar” kalıplarına uygun eser-
küloz, kolera, veba gibi daha önceden bilinen bazı ler artık “edebiyat dışı” ya da “ucuz roman” ad-
hastalıkların çeşitli ilaçlara ve antibiyotiklere karşı landırmalarına aldırış bile etmiyor. (II) Adı çoksa-
direnç geliştirmesi bu hastalıkların da tehlike yarat- tarlar listesinde geçen bazı eserlerin yazarları Türk.
masına neden olmuştur. (IV) 1981’de ABD’de keşfe- (III) Dahası kendisini edebiyatın terimleriyle sa-
dilen AIDS için hâlen kesin olarak bilinen bir tedavi vunma gereği duymuyor. (IV) Meşruiyetini bütün
yöntemi yoktur. (V) AIDS’ten korunmak için hastalığa dünyada sadece çoksatarlığında bulan bu sınır farkı
sebep olan HIV adlı ölümcül virüsün yayılmasını ön- ve kültürel fark tanımaz garip endüstri, ilginç bir tarz.
lemek tek yoldur. (VI) Bununla birlikte HIV, insanlarla (V) Hatta kendisini milyonlara okutturmayı sağlayan
tokalaşarak, onlara sarılarak, hava yoluyla, sivrisinek tuhaf metinleriyle üzerinde araştırmalar yapılması
ya da diğer böcek ısırıklarıyla bulaşmaz. gereken bir konu bile diyebiliriz.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
ragraf hangi cümleyle başlar? düşüncenin akışını bozmaktadır?
A) II B) III C) IV D) V E) VI A) I B) II C) III D) IV E) V
99
4. Bölüm Test 15 Paragrafta Yapı - III
6. (I) Türkiye’de basılan kitap sayısı artık yakınmaları 9. (I) İnsanın seçkin okur sayılması için sadece iyi kitap-
susturabilecek düzeyde. (II) Düzey böyle yukarı- ları okuması yetmez. (II) Okuduğu yapıtlar arasında
larda olunca yayıncılar okurlara kitap beğendirebil- değersiz, niteliksiz kitaplar da olmalıdır. (III) Yoksa
mek için her yolu deniyor. (III) Bu iş öyle abartıldı ki iyi olmayan kitabı nasıl öğrenecek, metnin kötüsünü
dünyada insanlar öksürse, sinekler vızıldasa hemen nasıl bilecek? (IV) İçi boş kitaplar okura ne verecek,
telif hakları satın alınıp Türkçeye çevriliyor. (IV) Bu hangi yararı sağlayacak? (V) Elbette her çiçekten
yollardan en garantilisi ve bilineni Batı’da basılan ve beslenmeli okuyucu, hepsinde bal aramalı olgunlaş-
tutmuş eserleri gecikmeksizin Türkçede yayımlamak. mak için.
(V) Sadece kitap isimlerine bakıp kitapların yayın Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
haklarını satın alan yayıncılar bile var. düşüncenin akışını bozmaktadır?
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir A) I B) II C) III D) IV E) V
bütün oluşturabilmek için cümlelerden hangileri
birbiriyle yer değiştirmelidir?
7. (I) Yazı beni her zaman şaşırtır, hele edebî bir yazı
söz konusu olduğunda şaşkınlığım daha da artar.
(II) Bir metni okuduğumda beni etkileyenin ne oldu-
ğunu sorgulamaya çalışırım sürekli. (III) Ortada ses-
leri kâğıt üzerinde göstermek için kullanılan harfler,
kelimeler vardır ve bu eğik büğük çizgiler beni duy-
gulandırmakta, güldürmekte, ağlatmaktadır. (IV) Dilin
yazı ile şifrelenmesi konusuna eskiden beri ilgiliyim
ben. (V) Bu ilgi biraz da şairlikten geliyor belki.
“İster kurmaca olsun ister gerçek dünyaya ait bir şey- 10. ---- Şiir eleştirisi değersizdir, roman üzerine yazılan-
ler anlatsın, beni bir hayret alır.” cümlesinin getiril- lar değerlidir, demek yanlıştır. Eleştirinin niteliği kendi
mesi parçanın anlam bütünlüğünü bozmaz? dışında aranmaz, satırlarında gizlidir. Satırlarındaki
A) I B) II C) III D) IV E) V nesnellikte… İnce eleyip sık dokuma tavrında… Me-
tindeki iyiyi kötüyü gösterip düzeyli eserler ortaya çı-
karmak isteme düşüncesinde…
8. (I) Sanki yazar hiç kurgu yapmamış, işlere hiç ka-
ğıdakilerden hangisi getirilebilir?
rışmamış gibi yani. (II) Dağınıklık olaylarda, metin
âdeta kendiliğinden oluşmuş izlenimi veriyor okura. A) Eleştiriye konu olan eserin özellikleri, eleştiri met-
(III) Roman olarak oldukça dağınık bir yapısı var. nine etki eder.
(IV) Bu durum metni akıcı, sürükleyici olmaktan uzak- B) Bazı eleştiri metinleri diğerlerinden, ele aldıkları
laştırıyor. (V) Roman, insanı çekip almazsa kendi eserin türüyle ayrılır.
dünyasına okur kaç sayfa devam edebilir ki esere! C) Eleştirisi yapılan eserde aranan özellikler tür farkı
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir gözetmeden aynıdır.
bütün oluşturabilmek için cümlelerden hangileri D) Her türün eleştirisi kendine özgü nitelikler barın-
birbiriyle yer değiştirmelidir? dırır.
A) I ve II B) I ve III C) II ve III E) Eleştirinin niteliğini belirleyen, ele alınan eserin
D) III ve IV E) IV ve V türü değil; yapılan eleştirinin düzeyidir.
100
Paragrafta Yapı - IV Test 16 4. Bölüm
1. (I) Bir yazar her şeyi bilmek zorunda demiştim de şa- 4. (I) Bu yazarın bir özelliği var, çok rahat okunuyor
şırmışlardı kimileri. (II) Size de anlatayım o zaman; eserleri. (II) Onlarca sayfayı üst üste okusam da far-
yazarın her bilgiye sahip biri olması gerekiyor mu, ge- kına varmıyorum ne kadar okuduğumun. (III) Bazı
rekmiyor mu? (III) Ayakkabıları kaldırımda yürütecek- yazarlar vardır, ayak dirersiniz onu okumaya sanki.
se kaldırımdan, kaldırım taşlarından anlamalı. (IV) İsteseniz de sizi bir şeyler iter onun yanından,
(IV) Bir öykü yazarı, mesela yeni bir ayakkabı alan uzaklaştırır. (V) Her zaman korkmuşumdur böyle biri
birinden söz edecekse deriden, ayakkabı çeşidinden olmaktan, vereme yakalanmaktan korktuğum gibi.
haberdar olmalı. (V) Kaldırımın ucunda bir park var (VI) Şükürler olsun ki bugüne değin hiç böyle bir
ve oraya uğrayacaksa çimenden, çiçekten söz aça- eleştiri almadım.
bilecek kadar içinde olmalı peyzajın. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa-
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir ragraf hangi cümleyle başlar?
bütün oluşturabilmek için cümlelerden hangileri A) II B) III C) IV D) V E) VI

5. (I) Sivas’tan ayrıldıktan sonra otomobilimiz bir yo-

kuşta bozuldu. (II) Çalıştı sonunda koca alamet
araba. (III) Hepimiz iyisinden bir motor ustasıy-
2. (I) Her yaşın dil heybesi başka başka kaynaklardan dık sanki ve tamir etmeye çalıştık aracı. (IV) Elleri-
beslenir. (II) Okul çağında okul ortamının ve ders kimiz, yüzlerimiz motor yağı, doluştuk sevinçle araca.
taplarının öğrettiklerini… (III) Gençlik döneminde, (V) Ver elini Erzincan, merhaba Fahriye Abla’nın
arkadaşlar arasında kullanılan kelimeler sarar evre- memleketi.
nini bireyin. (IV) Yetişkinlikte mesleğinin kelimelerini
alır, benimser. (V) Yaşamın son bölümünde de artık
heybe dolmuştur, ne alacak yeri vardır ne de kişinin
kelime öğrenmeye mecali!
“Çocuklukta, aile içi konuşmalardaki kelimeleri bi-
riktirir insan zihnine.” cümlesi getirilirse parçanın
anlam bütünlüğü bozulmaz?
6. (I) Ben herkesin gittiği bu yoldan gitmiyorum.

(II) Çoğu roman yazarının konu seçiminde izlediği
3. (I) Roman bazı hazırlıklarla yazılır. (II) Yazılacak konu yol aynıdır: Yaşama ayna tutmak. (III) Kendi çizgi-
üzerine araştırmalar yapılır, mekânın nasıl olacağına sini belirlemiş bir romancı olarak yaşananlardan yola
karar verilir. (III) Kişilerin kimlerden oluşması gerektiği çıkmıyorum. (IV) Tam tersi, yaşanması gerekenleri
belirlenir. (IV) Romancıların uğraştığı o kadar zorluk taşıyorum satırlara. (V) Yaşanması gerekenleri, el-
vardır ki yaşam boyunca. (V) Yazdıklarıyla geçine- bette bana göre, benim anlayışım açısından ele alı-
mez yazar öncelikle, sonra edebiyat işten sayılmaz yorum, romanda nesnellik olamayacağına göre…
bu memlekette. (VI) İşsizlik kaygısı olunca da edebî Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir
üretim olmaz hâliyle. bütün oluşturabilmek için cümlelerden hangileri
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- birbiriyle yer değiştirmelidir?
ragraf hangi cümleyle başlar? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
A) II B) III C) IV D) V E) VI D) III ve V E) IV ve V
101
4. Bölüm Test 16 Paragrafta Yapı - IV
7. (I) Romancı, topluma yaşanabilir, heyecan verici, 10. (I) Ben yapıtlarımın özünü yaşamdan alan bir öykü-
sıra dışı bir evren sunmalıdır. (II) Olaylar okuru et- cüyüm. (II) Sayfalara yaşantımdan olaylar sağarım.
kilemeli, içine çekip almalıdır. (III) Bazı romancılar (III) Böyle yapmasam bu kadar okur bulamazdı yaz-
nedense okuru hiçe sayar. (IV) Eğer bu etki gerçek- dıklarım. (IV) Yazılanlar insanın kolu kanadı, çocuğu
leşmezse okur ilk sayfalarda üstünkörü dolaşır ve bir gibi oluyor nedense. (V) Her kitapta bir kişi daha ka-
süre sonra romanı bırakır. (V) Sonuna kadar okuna- tılıyor ailesi içine yazarın. (VI) Bu aile zamanla büyü-
mayan, yarısında bırakılan romanlar da okurda bir yor, gelişiyor.
hayal kırıklığı doğurur. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa-
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi ragraf hangi cümleyle başlar?
düşüncenin akışını bozmaktadır?
11. (I) Deneme edebî türler içinde okurlar tarafın-

8. ---- Yazı, yazarın yazıp bitirdiği bir iş olmamalı ka- dan belki de en anlaşılmayanıdır. (II) Evet, okumayı
nımca; okur okuma sırasında yazılmamış cümleler bilmeyiz denemeyi, okur geçeriz sayfaları. (III) Neden
görmeli basılı satırların arasında. Sadece benim ver- diyenlere, okumayı bilmediğimizi anlatmakla başla-
diklerimi alacaksa bir tarafın -yazarın- etkin olduğu yalım isterseniz. (IV) Bir tabela, bir afiş kadar dahi
bir iletişim söz konusu demektir. Bu benim bekledi- dikkat etmeyiz anlatılanlara. (V) Peki, böyle mi okun-
ğim okur görüntüsü değildir. Yazar kadar o da çaba malı bu zarif türün incelikli ürünleri, kesinlikle hayır!
harcayacak metni anlamlandırmaya, genişletmeye. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir
Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşa- bütün oluşturabilmek için cümlelerden hangileri
ğıdakilerden hangisi getirilebilir? birbiriyle yer değiştirmelidir?
A) Okurun, yazara ait tüm eserleri okumasını istiyo- A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
rum. D) III ve V E) IV ve V
B) Okurun, okuduğu metne orada olmayan düşün-

celer eklemesi istenmeyen bir durumdur. 12. (I) Edebiyat insanı baskılardan kurtarır. (II) Oku-
C) Okuduğu metinde anlatılanları yanlış yorumlayan manın yararı konusunda uzun sözler söylenebilir.
okurun kendini geliştirmesi gerekiyor. (III) Daha özgür bir yaşam yeteneği bağışlar ona.
D) Okurun durağan bir konumdan etkin okurluğa (IV) Bu özgürlük yardımıyla başka başka ufuklara
sıçramasını bekliyorum. uzanır insan. (V) Sonunda başarılara, zaferlere giden

yolda yürümeye alışmış, bir üst kimlik kazanmıştır.
E) Okurun metne kendinden katkılar yapması, yaza-
rın düşüncelerini başka yöne çeken olumsuz bir Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
durumdur. düşüncenin akışını bozmaktadır?
9. (I) Şiir sadece duyguları kâğıda dökme olarak al-

gılanmamalı. (II) Bu aktarma sırasında hangi söz 13. (I) Satır satır yazdıklarımın kelime kelime okunma-
hangisini takip edecek, hangisi önde hangisi sonda sını istiyorum. (II) Bu sanırım her yazarın isteğidir.
olacak, bu da dikkate alınmalı. (III) Her şairin bir us- (III) Herkes yazdıklarına okur ilgi duysun, eğilsin
tası bir de çırağı olur. (IV) Kelimelerin, sözlerin sı- ister. (IV) Okurlar iki çeşittir, ilki düşünce avcısıdır,
rasına vurgu yaptık ama en az bunun kadar, hangi diğeri duygu peşinde koşar. (V) Düşünce yazılarına
kelimelerin şiire uyduğunu bilmek de önemli elbette. meyledenler deneme, makale okurlar. (VI) Duygusal
(V) Edebiyat tarihi, şiire uymayan sözlerle dize yaz- metin okurları da lirik şiir ve sevda romanlarını takip
maya çalışanların hazin hâlleriyle doludur. ederler.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa-
düşüncenin akışını bozmaktadır? ragraf hangi cümleyle başlar?
A) I B) II C) III D) IV E) V A) II B) III C) IV D) V E) VI
102
Paragrafta Yapı - V Test 17 4. Bölüm
1. Çocukluğumu hatırlıyorum da beni içine alan, büyü- 3. Yaşanmış olayları olduğu gibi yazmak edebî eser
leyen kitaplar hep olay temelli yapıtlardı; öyküydü, için yeterli değildir. Bunları bir de kurgulamak gere-
romandı, masaldı. Düşünce yazılarından sıkılırdım. kir. Her olay, edebî esere gitmez. Olayları bir elek-
Belki soyut düşünme çağına gelmediğimden, belki de ten geçirmeli yazarken. Hangisi yazılmalı, hangisi hiç
düşünceyle uğraşmanın çocuk zihnime zor gelme- anılmamalı, değerlendirilmeli tüm bu durumlar. Ya-
sinden. Ama öykülemeli eserleri saatlerce okurdum. zılacakların hangisi önce anılacak hangisi sonraya
Şimdi bir yazar olarak bakınca benim ---- bırakılacak, bu da belirlenmeli. Hâl böyle olunca ----
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre
aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
A) yapıtlarımda cümle şeklinde belirginleşmiş yargı- A) yaşadıklarımı anı anına yazdım, demek ki iyi bir
lar bulunması gerektiğini anlıyorum. roman ortaya çıktı diyenlerin yazdıkları, romanın
epey uzağında duruyor.
B) sadece olay anlatan metinler üretmemin çocuk
okurlarıma bir faydası olmayacağını düşünüyo- B) yaşananları yansıtan eserler nitelikli ürünler ara-
rum. sında anılma şansını kaybediyor.
C) çocuklar için soyut düşünceden uzak olan, olay C) kurguyu yazının temeli olarak alanların düşünce-
temelli yapıtlar yazmam gerektiği sonucuna varı- leri boşa çıkıyor.
yorum. D) olanları olduğu gibi yazıya aktarmanın gerçekçi
D) romanlarımın ve öykülerimin büyük okurlarım ta- bir edebiyatın ilk şartı olduğu anlaşılıyor.
rafından beğenilmemesini anlayışla karşılıyorum. E) yaşananları atlamadan yazmanın yapıta derinlik
E) iyi kuşaklara sahip olmak için, okutulan eserlerin kattığı görüşü haklılığını artırıyor.
düşünce ürünü kitaplar olması gerektiği yargısına
varıyorum.
4. (I) Dinleyicilerin huzurunda, dinleyiciler için gerçek-
leştirilen tartışmalarda konuşmacılar tartışılacak ko-
nudaki bilgi, birikim, görgü, düşünce ve kanaatlerini
halka iletmeyi amaçlarlar. (II) Onları bilgilendirmeyi
düşünürler. (III) Tartışmaların varlık sebebi kanımca
bu üçüncüsüdür. (IV) Tüm medya organları zaten bu
düşünceyle, herkesi kendileri gibi düşündürmek için
yayın yapar ya! (V) Medya ilginçtir.
“Konuşmacıların bunlardan başka bir önemli amaç-
ları daha vardır: kamuoyu yaratma isteği…” cümlesi
getirilirse parçanın anlam bütünlüğü bozulmaz?
2. (I) Birçok roman, yaşananların ya tıpatıp ya da şöyle

böyle yansımasıdır. (II) Hele ilk romanlar çoğun- 5. (I) Dil yanlışları üzerine yazıyordu yazın yaşamının
lukla sahibinin hayat hikâyesini resmeder. (III) İkinci başlangıcında. (II) Romana, öyküye sonradan girdi.
üçüncü derken alışır yazar kendini gizlemeye, kur- (III) Bu çizgi değişikliğinin nedenini günlüklerinde ge-
guyu kotarmaya. (IV) Gerçeklerden ayrılmama asıl nişçe açıklıyor. (IV) Yaklaşık kırk yıl günlük tuttum,
yetenektir bir sanatçı için. (V) Artık roman konusu hiç ara vermeden. (V) Hasta olduğumda, yola çık-
olarak hayalinin verimlerini de kullanabilir hâle gel- tığımda yanımdaydı günlüğüm. (VI) Fırsat buldukça
miştir. yazdım yaşadıklarımı.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa-
düşüncenin akışını bozmaktadır? ragraf hangi cümleyle başlar?
A) I B) II C) III D) IV E) V A) II B) III C) IV D) V E) VI
103
4. Bölüm Test 17 Paragrafta Yapı - V
6. (I) Karasu’nun metinlerine giren her okur, mutlaka 8. (I) Sanatçının yeni kitabının ismi, şimdilik Şairler Ara-
yolunu izini yitirecektir. (II) Karasu üzerine en çok sında. (II) Şimdilik diyorum çünkü yapıtın son aşa-
eleştiri yazan ünlü bir eleştirmen de bu görüşte: masında belki ad değişebilir. (III) Kendimi şanslı
“Onun metinlerinde anlamı ilk bakışta bulana aşk hissediyorum. (IV) Nedenini deyivereyim, yayınevi-
olsun, gizler, gizler, gizler...” (III) Bu fevkalade doğru nin aralık ortasında okura sunacağı yapıtın bilgisayar
belirlemeyi yapan Akatlı’dır. (IV) Karasu bir eserinde çıktılarını şimdiden okudum. (V) Böyle çalışmalara o
Akatlı’yı haklı çıkarırcasına şöyle der: “Bir tek bilin- kadar ihtiyacımız var ki!
mezlik bilecek, tepelerde, toprakaltı saraylarında Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine
yanan ışıkları; yalnız yok söyleyecek bu ışıkta yıka- “Farklı sanatçıların şairler üzerine yaptıkları değer-
nan tek hücreli hayvanları...” (V) lendirmeler derlenmiş toplanmış, bir kitap olmuş.”
Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine cümlesi getirilirse parçanın anlam bütünlüğü bo-
“Okur hem kapalılıktan tedirgin olur hem de bu te- zulmaz?
dirginliğin hazzını tadar, diye devam eder Akatlı.” A) I B) II C) III D) IV E) V
cümlesi getirilirse parçanın anlam bütünlüğü bo-
zulmaz?
9. (I) Elimdeki kitabın yazarı, roman için söylenen ya-

şanmış ya da yaşanması muhtemel olay ve konula-
rın anlatılması, tanımının dışına taşıyor ve gerçekleri
efsanelere bulayarak sunuyor. (II) Eser bu yönüyle
roman tekniğine uzak bir kitap. (III) Üzülsek de her
yazarın alanı dışında böyle eserler verdiğini görüyo-
ruz. (IV) Fakat yazarın dili kullanmadaki ustalığı, ko-
nuları başarıyla bağlaması, olay örgüsündeki zeki
bağlantılar kitabı çekici kılıyor. (V) Zevkle okunacak
bir kitap olmakla birlikte bence, yazarının yapıtları lis-
7. Elimdeki eser, yazarın okuduğum üçüncü kitabı.
tesinde biraz gerilerde kalıyor.
Açıkçası diğer iki kitabından aldığım tadı alamadım
bundan. Neden derseniz anlatayım, dil kullanımında Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
oldukça dikkatli fakat bir o kadar da kelime tekrar- düşüncenin akışını bozmaktadır?
larına yer vermiş. Bu tekrarlar kitabı epey anlaşıl- A) I B) II C) III D) IV E) V
maz kılmış. Kitap bitince aklınızda soru işaretleriyle
kalakalıyorsunuz ve acaba ne anlattı bu kitap diye
soruyorsunuz kendinize. ----
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre 10. Başarı bir yoldur gitmeyi bilene. Başarısız olanların
aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? yollarındaki taşlar başarılı olanlar için birer basamak-
A) Belki yazarın da dediği gibi anlaşılmasını isteme- tır çünkü ----
diği bir kitabıdır bu yapıt. Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre
B) Bu başarılı çalışmasından ötürü yazarı kutluyo- aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
ruz.
A) başarıya iyi bir altyapı çalışmasıyla ulaşılır.
C) Yazarın edebiyatımıza yaptığı bu katkı, romancı-
B) bu engeller başarılıların çalışma hızlarını denge-
lığımızın kilometre taşlarından biri olarak değer-
ler.
lendirilebilir.
C) yaşam bazı şartlar gerçekleştiğinde daha tatlıdır.
D) Dilinin açıklığı, üslubunun anlaşılırlığı diğer ro-
mancılara da örnek olacak nitelikte. D) onlar her engeli bir fırsat olarak değerlendirirler.
E) Bu yanıyla ilköğretim öğrencilerine bile okutulabi- E) başarılı olanların amacı çevrelerine yardımcı ol-
lir. maktır.
104
Paragrafta Yapı - VI Test 18 4. Bölüm
1. (I) Sol Ayağım, filme de aktarılan etkileyici bir 4. (I) Bu kitap Attila İlhan’ın 1949-1952 yılları arasında,
eser. (II) Otobiyografi özelliği taşıyor ve sanırım o dönem için yepyeni olan bir üslupla kaleme aldığı
tüm dünyada yazılmış en mükemmel otobiyog- ve Varlık dergisinde bölüm bölüm yayımlanmış gezi
rafi. (III) Genç yaşlardaki öğrencilerin kişilik model- yazılarından oluşuyor. (II) Aslında bir kısmı bugün-
lemesi için bulunmaz bir kitap! (IV) Bu bakımdan den dönüp bakıldığında bir günü almayacak gibi
12-24 yaşları arasındaki tüm okurlara önerilmelidir. basit görünen ama zamanında başlı başına birer
(V) Bu yaş aralığındaki üç farklı kuşağı tümden do- macera olan gezilerin yazıları bunlar. (III) Kalemi
yurabilecek özellikteki bir kitabın zor bulunacağını da öyle kıvrak ki kısa yolculukların bile bir edebiyatçı
söylemek gerek burada. gözüyle nasıl zenginleşebileceğini görüyorsunuz.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi- (IV) Bu zenginliği bakın kendi nasıl açıklıyor: (V) “Bu,
sinden sonra “Anlatılanlar, gençler üzerinde kişilik bir şairin yeni bir Türkçe nesir üslubu çıkarma teşeb-
modellemesinin yanında hayata bağlanma, dört elle büsüdür.”
sarılma, hayatın anlamını arama konusunda da et- Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine
kili.” cümlesi getirilirse parçanın anlam bütünlüğü “Ama nasıl gezi yazıları?” cümlesi getirilirse parça-
bozulmaz? nın anlam bütünlüğü bozulmaz?
2. (I) Dünyaya gelmiş tüm insanlar hayatla yüz yüze-

dir. (II) Karşı karşıya kaldıkları bu hayat genç in- 5. (I) Eyüboğlu, ressamlığını edebiyatçılığının önüne
sanların zannettiği gibi tozpembe, idealize değildir. almaz hiçbir zaman. (II) Belki de bu yüzden gerçek
(III) Herkesin şöyle ya da böyle adımlamak zorunda bir ressam olarak değil, bir hobi sanatçısı olarak gö-
olduğu bu yol zorluklarla, sıkıntılarla doludur. (IV) Bu rürüz onu. (III) Oysa basbayağı nitelikli resimlerdir
kişiler bilmezler ki asıl mutluluk, mutlulukta değil ona tüm yapıtları. (IV) Edebiyat öyle bir sanat ki başka
ulaşma çabasındadır. (V) Bu engelleri aşınca mutlu- uğraşlara gönül vermenizi istemiyor. (V) Her zaman
luğa ulaşacaklarına inanan safdillere rastlanır bazen. en önde olmak isteyen çalışkan öğrenciler gibi…
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir (VI) İlgiyi sürekli üstünde görmeyi arzulayan bir öğ-
bütün oluşturabilmek için cümlelerden hangileri renci...
birbiriyle yer değiştirmelidir? Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa-
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV ragraf hangi cümleyle başlar?
D) III ve V E) IV ve V A) II B) III C) IV D) V E) VI
3. (I) Deneme bildiğini başkasına anlatma, haber verme

ihtiyacından doğmuştur. (II) Yazar, okura bildiklerini 6. (I) Ülkemizde tatil anlayışı son on yılda epey değişti.
anlatır ve rahatlar. (III) Deneme yazarlarının her ya- (II) İnsanlar tatillerini geçirmek için şimdilerde sahil-
zının yazımı bittikten sonraki pürneşe hâli bunun leri değil, yaylaları tercih ediyor. (III) Ülkemizde tatil
en önemli kanıtıdır. (IV) Denemede kanıt aranmaz, yapılacak yaylaların sayısı azımsanmayacak kadar
yazar ister ispata başvurur ister sadece düşünceleri fazla. (IV) Sahil yörelerinin sıcaklığı, kalabalıklığı, üst
serer göz önüne. (V) Zaten bu yönüyle makaleden üsteliği etkili bunda bence. (V) İnsan yılda on günlük
ayrılır. (VI) Bir nevi “Canım istedi, yazdım.” yazısıdır tatilini elbette kalabalıkta, gürültüde harcamak iste-
deneme. miyor.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
ragraf hangi cümleyle başlar? düşüncenin akışını bozmaktadır?
105
4. Bölüm Test 18 Paragrafta Yapı - VI
7. (I) Bu kitapta adı sıkça geçen Christy Brown, beyin 10. Okumaya başladığım bu kitap yazarın dördüncü
felcinin bir kurbanı olarak dünyaya geldi. (II) Kitapta eseri. Önceki romanların aksine bu, kısa denemeler-
anlatılanlar bu yazarın kendi hikâyesidir. (III) Yaza- den oluşuyor. Acaba romanlarından aldığım tadı bu
rın, sol ayak parmaklarıyla yazmayı, resim yapmayı kitaptan da alabilir miyim diye çok düşündüm başla-
ve daktilo kullanmayı öğrenmek için çocukluğunda madan ama yine içimdeki ses yanılmadı. Eseri büyük
gösterdiği mücadelenin göz yaşartan hikâyesi... bir keyifle okuyorum. Demek ki ----
(IV) Bu kitabı Irish Times “modern zamanın edebî Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre
başyapıtlarından biri” diye tanımlamıştı. (V) aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine A) yazarların her kitabı başarı bakımından birbirini
“Yardıma muhtaç bu küçük bebek buna rağmen İr- tutmuyor, biri iyi olsa diğeri çıtayı düşürebiliyor.
landa edebiyatının devleri arasında yerini alacak bir
B) roman türü denemeden daha kolay yazılıyor, de-
yazarın muhteşem hayal gücünü ve duyarlı zekâ- neme roman kadar yukarı çıkamıyor.
sını barındırmaktaydı.” cümlesi getirilirse parça-
C) her yeni eser öncesinin düzeyini aşıyor, sonraki-
nın anlam bütünlüğü bozulmaz?
ler öncekilerden daha ileri gidiyor.
D) eserin türü değişse de yazarın anlatımı götürüyor
işi, eseri üslup okutuyor.
E) yazarların her eseri aynı kıvamda olamayabiliyor,
biri olgunsa diğeri ham kalabiliyor.
8. (I) Yaşamda gördüğümüz kişiler öyküye girerken
bunların önce adları değişir. (II) Adlarından sonra
yaşadıkları yerler, şehirler, mahalleler... (III) Zaten
öykülerinin yazılması, karakterlerinin ilginçliğin-
den değil midir? (IV) En zor değişen, karakterleridir.
(V) Yoksa neden bir edebiyat eserine konu edilip
ölümsüzleştirilsinler ki?
birbiriyle yer değiştirmelidir? 11. Araştırma gemimiz Piri Reis’i adanın güneydo-
ğusundaki küçük bir koyun önünde demirledik.
(I) Burada yaptığımız dalışta, koyun içinde yakla-
şık beş metre derinlikte binlerce parçaya ayrılmış
tabaklarla karşılaştık. (II) Kâselerin az ötesinde
pipo parçaları da görülebiliyordu. (III) Genellikle
aynı süslemelerden oluşan pipoların sayısı ta-
9. (I) Romanın kahramanı için yazarın biçtiği karakter baklardan ve kâselerden daha azdı. (IV) Bu eş-
eserin yazımı sırasında, sayfalar ilerledikçe değişe- yaların 18-19. yüzyıl Osmanlı Dönemi’ne ait bir
biliyor. (II) Bu değişime; gelişen, çizgisinden sapan gemide kargo olarak taşındığını düşünüyoruz.
olaylar neden oluyor. (III) Romanın ana olayı çoğu (V) Geminin kıyıya yakın sığ bir yerde batmış olması
kez sıradan bir yaşantının sayfalara aktarılmasından nedeniyle, eşyalar zaman içinde fazlasıyla tahrip ol-
ibarettir. (IV) Bu düz olay öyle bir yerinden tutulup ya- muştu.
tırılır ki sayfaya okur meraktan bırakamaz başladığı Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine
eseri. (V) Artık son sayfaya kadar sıkıysa uzaklaşsın “Bu tabak parçalarının yanı sıra, tahrip olmuş, irili
satırlardan! (VI) Satırlar derine çektikçe çeker okuru. ufaklı kâseler etrafa saçılmış durumdaydı.” cümlesi
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- getirilirse parça en uygun şekilde tamamlanmış
ragraf hangi cümleyle başlar? olur?
106
Paragrafta Yapı - VII Test 19 4. Bölüm
1. (I) Tatil kasabası, sakin bir kışın ortasında hüzünlü 4. Bu yazar kurduğu dünyaya çekiveriyor sizi, oradan bir
bir sessizliğe gömülmüş durumda. (II) Etrafta pas- daha çıkabilene aşk olsun. Son kitabının daha kapa-
lanmış salıncaklar, yağmurda şişmiş ahşap banklar ğını çevirince beynimden vuruldum. Biri kara, diğeri ak
görünüyor. (III) Balkonlardaki saksılar allı morlu, be- iki sayfa... Ne çok şey anlatıyordu bu iki sayfa, anlata-
yazlı sarılı canım çiçeklerini köpürtmüşler sevinçle. mam. Kitap karamsarlık kralının yavaş yavaş beyaz-
(IV) Kaldırım taşları yer yer çökmüş kalkmış, yamul- laşan dünyasını daha iyi tanımamıza imkân tanıyor.
muş. (V) Duvarlar badana, pencereler boya, çiçek Siyah ile beyazı, gece ile gündüzü ve herkesin yaşa-
tarhları bakım istiyor. dığı gelgitleri ne güzel anlatıyor. Zevkle okudum. ----
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşa-
düşüncenin akışını bozmaktadır? ğıdakilerden hangisi getirilebilir?
A) I B) II C) III D) IV E) V A) Okurun, anlatılanların havasına kolayca gireme-
mesi dışında başka bir eksiği yok bu son kitabın.
B) Akıcı anlatımıyla, karamsarlıktan aydınlığa çıkan
dünyasıyla, karşıtlıkları ustaca yansıtmasıyla ko-
layca tavsiye edilebilecek bir kitap.
2. İnsan başarılı olmak istiyorsa prensiplerinden taviz
C) Yazarın, yaşamda sıkça rastladığımız zıtlıkları
vermelidir. Başarısızlığın formülü herkesi mutlu et-
başarıyla yansıtamadığını söylemeliyiz bu arada.
meye çalışmaktır çünkü ----
D) Etkileyici bir yanı olmasa da okunmasında zarar
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre
olmayacak ortalama bir kitap bu.
aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun
E) Ama kitabın ilk sayfaları okuru yakalayacak etkili
olur?
bir girişle süslenebilirdi.
A) herkesin az da olsa beğeneceği bir iş bulunabilir.
B) herkesin mutluluğu bizim mutluluğumuz demek-
tir. 5. ---- M. J. Adler, Bir Kitap Nasıl Okunur adlı yapıtında
bu konu üzerinde düşünürken iyi bir kitabı belirle-
C) mutsuzluk başarısızlıkla birlikte gelir.
yen noktayı söylüyor: İyi bir kitap herkesin birbirine
D) başarısızlık insanın çalışma azmini bitiren bir du-
okuması amacıyla önerdiği, çok okunan kitaptır. Bu
rumdur.
ölçüt, Mark Twain’in başyapıtlarla ilgili o ünlü sözüne
E) herkesin beklentilerine tam olarak cevap vermek pek benzemiyor: “Adını hemen herkesin bildiği ama
mümkün değildir. pek az kimsenin okuduğu kitaplardır başyapıtlar.” Bir
başkası çok satmanın, çok okunmayla aynı anlama
gelmeyeceğini vurguluyor, bunun iyi bir kitabı belirle-
mede ölçüt olamayacağını söylüyor.
3. (I) Seçici kurullarda görev almanın bazı olumsuzluk- ğıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
ları var. (II) Bunlardan ilki, yeni sanatçıların eserlerini
A) Yazarlar kendi kitaplarının başyapıt düzeyinde
elemekle onların kalbini ister istemez kırıyorsunuz.
olup olmadığını doğru tespit edemezler.
(III) Sonra sorumluluk isteyen bu işin insanda yol
açtığı gerginlik de yabana atılmamalı. (IV) Yarış- B) Bir kitabın yararlı olup olmadığını belirleyecek,
maların jüri heyetleri geleceğin yazarlarını, şairle- herkese göre aynı olan bir ölçüt bulunmalıdır.
rini belirliyor aslında. (V) Edebiyat dünyasına bu ya- C) İyi bir kitabı, başarılı eserleri belirleyen ölçütler
rışmalarla adım atmış o kadar büyük sanatçı var ki! konusunda yazarlar kendilerince bazı sınırlar çi-
(VI) O yarışmalara katılmasalardı belki de bugün zerler.
adını bilmeyecektik çoğunun. D) Bir kitabı okur gözünde değerli kılan yer, belki ilk
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- sayfadır belki de son, bu kişiye göre değişir.
ragraf hangi cümleyle başlar? E) İyi kitapları belirlemek için ölçüt bellidir: Kaliteli
A) II B) III C) IV D) V E) VI kitap her zaman kalitelidir.
107
4. Bölüm Test 19 Paragrafta Yapı - VII
6. (I) Antik kenti gezmek için en uygun güzergâh, 8. Genel olarak eleştirmenlere “yitik kuşak, suskun-
Kral Yolu’nu izleyerek Devrek mevkisine ulaşmak. luk, ortamdan çekilmek” gibi ifadeler cazip geliyor.
(II) Devrek’te gözetleme kulesi yıkıntısını geçtikten (I) Özellikle yitik kuşak meselesi epey yazıldı. (II) Bu
sonra kentin içine ulaşan antik yolu takip edeceksiniz. yazılanların birçoğundan haberim bile olmuyordu.
(III) Köylülerce “Gılabba” adı verilen taneli salkım (III) Ben de yitik olduğumu onlardan öğreniyordum!
hâlinde yetişen bodur, yabani üzüm bu yamaçla- (IV) İnsanlar yitik olmak istiyorlarsa olsunlar. (V) Kay-
rın yenecek tek meyvesi, bulursanız kaçırmayın. bolmak isteyenin kaybolma hakkını da gözetmek
(IV) Yolun ucunda Konacak mevkisindeki tipik kaya gerek, kanımca.
oyuğu anıtsal antik mezarlarını bulmalısınız. (V) Me- Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangi-
zarlardan güneye baktığınızda sarnıcıyla, yıkık ev- sine “Aslında konuya biraz farklı bir açıdan bakmak
leriyle, testi ve çanak yapımında kullanılan seramik gerek.” cümlesi getirilmelidir?
atölyesinin kalıntılarıyla birlikte antik kent ayaklarını-
zın altındadır.
9. (I) Denemeye nasıl başladığımı bilmiyorum, yazmak

istedim, oturdum bir haftada kitabın ilk on üç dene-
mesini yazdım. (II) Bir plan yoktu kafamda. (III) Der-
7. Kimileri okudukları kitaplarda duru ve yalın düşünce- gideki arkadaşlara, “Ben deneme yazıyorum.” dedim,
leri, diğerleri de ayrıntılı bir biçimde anlatılan duygu onlar da “Ver.” dediler. (IV) Bir iki hafta sonra yayım-
ve düşleri arar. Görüşleri açıklayan yapıtları olduğu ladılar. (V) Onlar yayımladıkça ben de yazmaya baş-
kadar, gerçeklere dayananları; duygulara seslenen- ladım, gittikçe ısındım ve sevdim.
leri, serüven, gezi ve buluşları anlatan kitapları se-
venler de vardır. Kimisi ozanların ya da bilginlerin
“O dönemlerde arkadaşlarımın çıkardığı bir edebiyat
yapıtlarında kendi ruhunun yankılarını arar, kimi oku-
dergisi vardı.” cümlesi getirilmelidir?
yucu insanların alın yazısını öğrenmek ister. Biri için
kitap kendi içine dönmek, öteki için ondan uzaklaş- A) I B) II C) III D) IV E) V
maktır. Yaşanmış bir hayatı canlandıran biyografiler-

den tat ve şevk almak isteyenlerin yanında şairce bir
hayatı, derin düşleri tanımak isteyenler de yer alır.
----
10. (I) Orhan Duru’nun akıcı dili ve bazen kara mi-
aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun
zaha, bazen hüzne, romantizme kayan geçiş-
olur?
leri, keyifle okunacak bir kitap çıkarmış ortaya.
A) Okurun beklentisini karşılayamadıktan sonra ya-
(II) Bu keyfi oluşturan ögelerden biri de diğer eser-
zarın yazmasının anlamı var mıdır ki?
lerinde görülmeyen sade, duru dili. (III) Konu bir
B) Kitaplar şunun için okunur deyip herkesten aynı eserin merkezinde durur elbette. (IV) Sadelik ve
kalıba girmesini bekleyemeyiz. duruluk denince kuruluk akla gelir çoğunlukla.
C) Bazı küçük şeyler değişse de her okur genelde (V) Anlatmak istediğim kuruluk değil elbette; anlatı-
benzer noktalar arar sayfalarda. mın gereksiz ayrıntılardan arınmış olmasını, çapaklı
D) Yazar olarak mesajımızı okura ulaştırıp ulaştıra- süsleri atmışlığı kastediyorum bunlarla.
madığımızı nasıl ölçeceğiz peki? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
E) Yazarın okura ne vermek istediğine de bakmalı- düşüncenin akışını bozmaktadır?
yız. A) I B) II C) III D) IV E) V
108
Paragrafta Yapı - VIII Test 20 4. Bölüm
1. Sözcüklerin anlam ağı, dil toprağımızda nasıl olu- 3. (I) Doğru olanı bulma noktasında okurluk dona-
şuyor dersiniz? Başlangıçta tek anlamı karşılayan nımını oluşturan bilgi ve becerilerden biridir eleş-
sözcük sonra benzetmeli bir anlam daha kazanıyor. tirel düşünme alışkanlığı. (II) Bu alışkanlığı elde
Belki ardından bir de mecaz heybesi yükleniyor sır- eden, sayfalarda yazanları eleyip de alan okur,
tına. Böylelikle o sözcük, temel anlamı dışında bir- yansıtılan her şeyi olduğu gibi benimsemez.
çok anlam daha yüklenmiş oluyor. Yükü ağırlaştıkça (III) Kendi us süzgecinden geçirir bunları, kimine ka-
anlatım gücü genişleyen bu gibi sözcükler, söz varlı- tılır, kimine katılmaz; her anlatılanın tutsağı olmaz.
ğımızın sınırları içine akıyor, yerleşiyor. ---- (IV) Kitaplar içinde bir olayı öyle de anlatan vardır
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre böyle de… (V) Okuduğunun tutsağı olmak bir tarafa
aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? onu kendi gözlem, yaşantı ve deneyimleriyle değer-
lendirir.
A) Dil bilimi uzmanları kelimelerin zamanla değişimi
üzerinde araştırmalar yapıyorlar. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
B) Benzetme, dilin anlatım olanaklarını geliştiren bir
yoldur. A) I B) II C) III D) IV E) V
C) Dil bu gelişmesiyle başka dillere daha çok yakla-

şıyor.
D) Daha az şey anlatmaya başlaması, o sözcüğün
4. (I) Şair Osman Konuk aynı zamanda bir akademis-
yok oluşa doğru gittiğini gösteriyor.
yen. (II) Afyon Kocatepe Üniversitesinde sosyo-
E) Böylelikle dilin anlatım olanakları genişledikçe loji dersleri veriyor. (III) Onunla Afyon’da, tarihî bir
genişliyor. mekânda buluşmayı kararlaştırdık. (IV) Tren garının
yanındaki çay bahçesinde, salkım söğütlerin altında
suskunluğunu, şiirini ve gençlik yıllarını konuştuk.
(V) İçeri girdiğimde onu havuz kenarındaki masada,
başında kasketi, elinde kalemiyle ilk defa görüyor-
dum.
2. Uygarca konuşma ve tartışma becerisinin geliştiril- Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir
memiş olduğu toplumda, bir sorunu çözmek ama-
cıyla başlatılan etkileşim bile kısa sürede sürtüşme
ve çatışmaya dönüşür. Böylece, var olanı çözmek
şöyle dursun, soruna yenileri eklenir. Dünyanın bir-
çok ülkesinde görülen kanlı çatışmaların kökeninde, D) III ve V E) IV ve V
sosyal ortamda birbirinin dediğini işitmeme, diğerini
anlamaya çalışmama durumları yatar. ----
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? 5. (I) Okyanus tipi köpek balıklarının en iyi gözlendiği
yerlerden biri Cocos Adası. (II) Burada, onları bizzat
A) Bir sorunu çözmek için insanların öncelikle ileti-
yuvalarında ziyaret etmek mümkün. (III) Bu köpek
şim kurmaları gerekir.
balıkları ile âdeta özdeşleşmiş burası. (IV) Cocos
B) Bazı sorunlar insanların anlayış düzeyi iyileştirile- Adası, deneyimli dalgıçların aradıkları birçok şeyi
rek çözülebilir. bulabilecekleri bir yer. (V) Dünyanın hiçbir denizinde
C) Uygar toplumların düzeyine çıkabilmek için biraz olmayan renk renk balıklar, eşsiz mercan adacıkları,
daha zamana ihtiyaçları vardır bu insanların. ilginç deniz dibi canlıları… (VI) İnsanı maceraya sü-
D) Problemlerin çözüme kavuşturulmadan büyü- rükleyen bir dünya…
mesi de insanları umutsuzluğa sürükler. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa-
E) Bazen konuşmak her sorunu çözemez, ne yazık ragraf hangi cümleyle başlar?
ki! A) II B) III C) IV D) V E) VI
109
4. Bölüm Test 20 Paragrafta Yapı - VIII
6. Aristo’ya göre arkadaşlık en büyük mutluluktur. Ama 9. (I) Haydar Ergülen, modern Türk şiirinin akla ilk gelen
kişi, kendinden yola çıkarak sever arkadaşını. Baş- isimlerinden biri. (II) Yaklaşık otuz yıldır hevesle ya-
kasını sevmek Aristo’ya göre, kendini başkasında zıyor. (III) İddialı, gösterişli, yüksek sesli kelimelerle
sevmektir. Bir erdem olarak cömertlik, nasıl cömert kurmuyor şiirini, âdeta mırıldanıyor. (IV) Söylenmek
davranışı gösterecek ve yardım yapılacak birilerini bazı insanların konuşma biçimi. (V) Açık seçik ko-
gerektirirse arkadaşa duyulan sevgi de arkadaşların nuşmuyor bu kişiler. (VI) Birbiriyle alabildiğine ilgisiz
varlığını gerektirmektedir. Demek ki Aristo tarzı sevgi cümleleri birbiri ardına sıralayıp gidiyorlar.
---- Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa-
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre ragraf hangi cümleyle başlar?
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) II B) III C) IV D) V E) VI
A) arkadaşını severek diğer insanlara sevgi duymak
diye özetlenebilir. 10. I. Bu yaygınlaşmayı belki insanların doğalarındaki
B) arkadaşlığı her şeyden üstün tutmak demektir. eksik sözcüklerle açıklamak olası ama ben öyle
yapmak istemiyorum.
C) kendini beğenmek, takdir etmek için arkadaşını
sevmek olarak tanımlanabilir. II. Çoğu kez, öyle söylemeye alıştıkları için argo ko-
nuşur insanlar.
D) kendine duyduğu saygıyı arkadaşına da duyabil-
mektir. III. Argo kullanımı giderek yaygınlaşıyor.
E) arkadaş grubunun birimiz hepimiz için anlayışını IV. Bu konuda önceliğin ağız alışkanlığında oldu-
benimsemesi anlamına gelir. ğunu biliyorum çünkü.
V. Bu durum, kuşkusuz belli çevrelerden gelen, bu
çevrelerdeki kullanım nedeniyle ağız alışkanlığı
7. (I) Şiire genç yaşta başlayan ve kısa sürede başarılı
edinmiş kişiler için geçerlidir.
ürünler ortaya koyan Konuk, uzun süre ortalarda gö-
zükmedi. (II) Şiir okuru, dergilerde onun adını aradı, Yukarıdaki cümlelerden anlamlı bir paragraf oluş-
turulmak istense hangisi baştan ikinci cümle olur?
suskunluğu merak edilir oldu. (III) Dostları, şair ar-
kadaşları onun muhteşem dönüşünü bekledi hep. A) I B) II C) III D) IV E) V
(IV) Şiirlerinin yanında, dergilerde çıkan öykü dene-
meleri de beğeniliyordu sanatçının. (V) Konuk, mayıs 11. Şair yaşarken üstünden uçak, yanından tren ve sa-
ayında yayımlanan kitabıyla kendisini bekleyenleri ğından solundan otomobiller geçiyor. Caddeden gü-
yanıltmadı. rültüler yayılıyor. Evine ekmek götürmesi gerekiyor.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi Biz böyle bir ortamda yaşıyoruz. Şimdi bu hayat içinde
düşüncenin akışını bozmaktadır? bunların şiire girmemesi mümkün değil. Bu sesler, bu
A) I B) II C) III D) IV E) V gürültüler ve bu araçlar yokmuş gibi yapamayız. ----
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
8. (I) Şiirsel yolculuğunu, deneyimlerini yeni arayışlarla
sürdüren İlhan Berk yeni bir yapıtla çıktı karşımıza: A) Dizeler şairin kalbinden taşan duyguların yansı-
Tümceler Geliyorum. (II) Kitapta, düzyazı, şiir ya da masıdır.
özdeyiş de diyebileceğimiz parçalar var. (III) Özdeyiş B) Şairin bazen az şiir üretmesinin haklı gerekçeleri
şimdilerde aforizma sözüyle de karşılanıyor. (IV) Bu var.
parçalar, düşünsel yoğunluk ve derinliği olan metin- C) Çevrenin sanata etkisi çoğu kez olumsuz yönde
ler. (V) Bunları okurken ince bir dil işçiliği ve şiirsel- oluyor.
liği yakalıyorsunuz hemen. D) Şiire yaşamın karışmasından daha doğal bir şey
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi yok.
düşüncenin akışını bozmaktadır? E) Şairlerin diğer insanlardan farklı düşünmesini ga-
A) I B) II C) III D) IV E) V ripsememek gerek.
110
Paragrafta Yapı - IX Test 21 4. Bölüm
1. Gazeteci: (I) ---- 2. Gazeteci:

Sanatçı: (I) ----
– Eski işlerimden şimdiki noktaya gelen süreci takip
Ressam:
ettiğimde bir değişimin ve dönüşümün olduğunu gö-
rüyorum. Size de dediğim gibi olgunlaştığını hisse- – “Sanatçı” diyoruz çünkü sanatçılar artık pek çok
diyorum. Olgunlaşmaktan kastım, heykeli bir birey malzemeyi kullanıyor. Resim sadece tuval boyamak-
olarak düşünürsek ayakları daha yere basan, ne an- tan ibaret değil. O yüzden de güzel sanatlar fakülte-
latmak istediğini bilen, çok konuşmayan ve genç- lerinde bölümler arasındaki bu tür farklılıklar kalktı.
liğine nazaran daha sakin biri olarak tanımlıyorum Kaldı ki Mimar Sinan Üniversitesinde iken son de-
onu. Her şey gibi gördükçe, yaşadıkça, soru sor-
rece klasik bir eğitim anlayışıyla resim bölümünü
dukça, eleştirildikçe, beğenildikçe işlerin üzerindeki
okudum.
değişim de kendini gösteriyor.
Gazeteci: (II) ---- Gazeteci:
Sanatçı: (II) ----
– Yaptığım heykelleri hep yaşamımla özdeşleştirdim.
Ressam:
Bu tabii ki çok yeni bir durum değil, çoğu sanatçı-
nın yaptığı gibi. Eski sergilerde ve işlerde, söylem- – Akademide okuduğum yıllarda da hiç klasik ça-
lerim hep kendi hayatımdan parçalardı. Tabii bu lışmadım aslında, buna hep karşı geldim. Akademi
durum megalomanca bir yapı olarak algılanmasın. ortamına katlanamadığımdan atölyeyi terk edip dı-
Her zaman birden bütüne anlayışını benimsedim. şarıda natürmort arardım. Örneğin çok uzun süre do-
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- ğada çalıştım.
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakiler-
A) (I) Eserlerinizde rengin oynadığı rolü nasıl tarif
edersiniz?
(II) Heykellerinizde yaşamınızın dinamiklerini A) (I) Sizlere ressam mı yoksa sanatçı mı demek
yansıttığınız oluyor mu? doğru olur?
B) (I) Görüşmelerimizden birinde bana, şimdilerde (II) O klasik eğitimin getirdiklerinden nasıl uzak-
çalışmalarının olgunlaştığını düşündüğünü söy-
laştınız?
lemiştiniz, ne demek istiyorsunuz?
(II) Çalışmalarınızın bu dönemini olgunlaşmanın B) (I) Resim sanatıyla uğraşan kişiye sanatçı mı
yanı sıra yeni bir başlangıç olarak da değerlendiri- yoksa ressam mı diyorsunuz?
yorsunuz, bu ne anlama geliyor, yenilikler nelerdir? (II) Çalışmalarınıza baktığımda irkildim, söylemek
C) (I) Formlar büyüdükçe ve daha karmaşık hâle istediklerinize dikkat çekmek için mi böyle resme-
geldikçe yapıtlarının tasarımındaki ve üretimin- diyorsunuz?
deki güçlük de artıyor, bu değişimi nasıl açıklı-
C) (I) Akademik eğitiminizi nerede ve ne üzerine al-
yorsunuz?
(II) Yeni eserlerinizin, heykellerinizin diğer eser- dınız?
lerin sınırlarını zorladığını ve onlara meydan (II) Klasik çalışmaları sıkıcı bulduğunuzdan ötürü
okuduğunu söylemiştiniz; sizin için ebat ne denli mü çalışmadınız?
önemlidir?
D) (I) Akademiden mezun olunduğunda mı ressam
D) (I) Şimdiki eserlerinizin biçimsel boyutlarını tar-
unvanı alıyorsunuz?
tışmaya devam edecek olursak önceki ve güncel
eserleriniz arasında bir karşılaştırma yapabilir mi- (II) Doğa resimleri yapmak için mi akademik atöl-
siniz? yeden ayrıldınız?
(II) Heykellerinizi oluştururken genellikle tümeva- E) (I) Sanatçı ile ressam arasındaki farkları sayabilir
rım yöntemini mi kullanıyorsunuz? misiniz?
E) (I) Sanatçının yaşamından yola çıkan eserlerin
başarılı olduğunu düşünüyor musunuz? (II) Akademideyken klasik türde çalışmalara imza
(II) Günümüzde, sanatçının eserleri, artık hiçbir attınız mı?
şeyin temsili değildir ve içsel bir motivasyonu izli-
yor gibi görünürler, bu da mutlak, soyut bir görsel
ifadeye yol açıyor mu?
111
4. Bölüm Test 21 Paragrafta Yapı - IX
3. Gazeteci: 4. Gazeteci:
(I) ---- (I) ----
Uzman:
Sanatçı:
– Üniversite dönemime kadar evet, teşkil etti; ilko-
– Küçüklüğümde çok utangaç bir çocuktum fakat se-
kulda hocam tarafından ayrımcılığa maruz kaldım.
naryolar ve şiirler yazardım, bir gün sınıfta tiyatro
23 Nisan törenlerinde korodaydım. Fakat o gün ağ-
oyunu senaryosu yazmaya çalışırken sınıf öğret-
rılarımdan ötürü katılamayacağımı söyledim ho-
menimiz geldi ve “Ne yazıyorsun?” dedi. Utangaçlı-
cama, hoca elimden şarkıların yazılı olduğu kâğıdı
ğımdan “Bir şey yazmıyorum.” dedim. Birden kâğıdı
hızla çekerek “Zaten senin bu okula gelmeni istemi-
çekti, başlığında Zıttır Pıttır tek perdelik komedi ya-
yorum.” dedi. Grafik okumak istiyordum. Ortaokulda
zıyordu. O günden sonra tiyatro yolculuğum başladı.
lise için meslek lisesi sınavlarına giriş formu istedi-
ğimde meslek lisesini yapamayacağımı söyleyerek Gazeteci:
bana form vermediler. (II) ----

Gazeteci: Sanatçı:
(II) ---- – Şimdi öyle bir soru sordunuz ki ikisi arasında ter-
Uzman: cih yapacak olsam oyunculuk ve yönetmenlik derim
– Bedensel Engellilerle Dayanışma Derneği Yönetim yani ikisini birden tercih ederim. Çünkü ikisini de çok
Kurulunda yer aldım aynı zamanda sosyal işlerden seviyorum.
sorumluydum. Kanserli Çocuklara Umut Vakfı gönül-
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakiler-
lüsüyüm. Dünya Engelliler Vakfı ve Dünya Engelliler
Birliğinin bünyesindeki Üstat Akademinin eğitmen-
A) (I) Tiyatro yaşamınıza yönelik bir anınızdan bah-
lerindenim. Firmalara engelliler ve engellilik konusu
sedebilir misiniz?
başta olmak üzere farkındalık eğitimleri veriyorum.
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- (II) Oyunculuk ile yönetmenlik arasındaki fark
den hangisi sırasıyla getirilmelidir? kendini nasıl gösteriyor?
A) (I) Ortaokulda fiziksel durumunuzla ilgili zorbalık B) (I) Küçüklüğünüzde yaşadığınız bir olay mı oyun-
yaşamanız neler hissettirdi? culuk yaşamınızı başlattı?
(II) Firmaların vakıflarla iş birliğinde olması sosyal (II) Oyunculuk veya yönetmenlik seçiminde dik-
sorumluluk projelerinin teşviki için önemli midir? kate alınması gereken noktalar nelerdir?
B) (I) Geçmiş yıllara ait akademik hayatınızla ilgili C) (I) Tiyatro yaşamınızın temel taşlarını saymanızı
unutamadığınız bir anınız var mı? istesek neler söylersiniz?
(II) Çeşitli vakıflarda sosyal görevler almanızın
(II) Yönetmenlikte en çok zorlandığınız noktaları
toplumsal yaşama yansıyan somut örnekleri ne-
merak ediyorum, en çok zorlandığınız noktalar
lerdir?
hangileriydi?
C) (I) Üniversite dönemine kadar gelen engelleme-
D) (I) Tiyatro ve sinema ne zaman sizin için bu kadar
lerin temelinde neler vardı?
önemli bir konuma geldi ve bunun altında yatan
(II) İşletmelere engellilik konusunda eğitimler ver-
neden nedir?
meniz onlarda farkındalık oluşturdu mu?
(II) Peki sizce oyunculuk mu, yönetmenlik mi? İki-
D) (I) Üretici ve pozitif olan bir yapınız var, bunu
sinden birini tercih etmek zorunda kalsaydınız bu
neye borçlusunuz?
hangisi olurdu?
(II) Engelsiz kariyer hakkındaki düşünceleriniz ve
burada sivil toplum kuruluşlarının görevleri nelerdir? E) (I) İlk eserinizi nerede ve nasıl bir fikir ışığıyla
E) (I) Yaşamış olduğunuz güçlükler öğrenim ve iş yazdınız?
hayatınızda engel teşkil etti mi? (II) Oyunculuk ve yönetmenliği bu kadar çok sev-
(II) Sosyal hayatınızda sivil toplumculuk faaliyet- menizin nedeni nedir?
lerinde çok aktifsiniz, ne gibi çalışmalarda bulun-
dunuz?
112
Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - I Test 22 4. Bölüm
1. Bana sorarsanız Cahit Sıtkı’nın hikâyelerindeki en 4. Bir edebiyat yapıtındaki yüksek niteliği çabucak his-
büyük ustalık, son derece doğal ve bir o kadar da setme, durduk yere olmaz. Daha açık söylersek nite-
ilginç girişlerdir. Selam verir gibi giriyor öykülere, likli bir edebiyat yapıtından zevk alma kendiliğinden
öyle doğal, öyle yalın... Kolalı Yaka ’da “Bazı sabah- kazanılmaz. Doğumla getirdiğimiz çok küçük bir ala-
lar vardır ki insan yataktan diriliyormuşçasına kal- nın birikimle büyümesi sayesinde kazanılır. Dola-
kar.” ifadesi; Bir Kış Gecesi’nde “Geceydi, dışarıda yısıyla etki tek değildir, bir yelpaze gibi genişleyen
kar yağıyor. İçeride soba yanıyor, radyoda bir facia bir yapısı vardır. Sanatın her türlüsü, sunulduğu zi-
oynanıyordu.” ifadesi; Vicdan Abla ’nın Kedileri ’nde hinde bir etki yaratmayı amaçlar. Yığınla sanat ürü-
“Besleme olarak bize geldiği zaman ben henüz mek- nüyle karşılaşırız, zihnimizde bilinçli ya da bilinçsiz
tebe gitmeye başlamamıştım.” ifadesi bunu destek- bir alımlama alanı inşa ederiz. Bu alana göre cümle-
lemiyor mu sizce? ler bizde bir karşılık bulur.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangi- Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
leri ağır basmaktadır? ağır basmaktadır?
A) Açıklama - Örnekleme A) Açıklama B) Öyküleme C) Betimleme
B) Tanımlama - Açıklama D) Alıntılama E) Tanımlama
C) Betimleme - Öyküleme
D) Öyküleme - Açıklama
E) Tartışma - Tanımlama
2. Kızılağaç köyündeki orman bekçisinin tarifiyle ça-

murlu dağ yoluna ulaştık. Üç dört kilometre ancak
gidebildik ve aracımız çamura saplandı. Geniş bir
alana park edip sırt çantalarımızı kuşandık, yola
yayan devam ettik. Yoldaki çamur ve su birikintileri
biz yükseldikçe buzlanmaya başladı ve ardından
yol, karla kaplandı. Kar kalınlaştıkça kalınlaştı, diz
5. Cümleden atıldığında anlamı daraltmayacak, boz-
boyuna ulaştı. Hava iyice karardı.
mayacak sözcüklere “gereksiz kelime” denir, bunlar
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi cümleden tez elden defedilmelidir. İçinde gereksiz
ağır basmaktadır? kelime olmayan cümleler ise duru cümledir. Bunun
A) Açıklama B) Betimleme C) Öyküleme yanında bilinmeyen kelimeleri misafir eden cümleler
D) Tartışma E) Tanımlama açık değildir. Onun için, kelimeler genelde herkesin
merhabalaştıkları arasından seçilmelidir. Böylelikle
anlatım açık, anlaşılır kılınmalıdır. Bu konuda ünlü
bir yazar “Yürüdüğümüz yollarda nasıl bizi aksatan
3. Bence edebiyat, yaşamı anlatmak demektir. Herkes nesnelere izin vermiyorsak üslupta da gereksiz ke-
için öyledir, diyenler vardır. Bence hayır, herkesin
limelere, söyleyişlere meydanı bırakmamalıyız.” de-
edebiyat algısı farklıdır. Bazıları sadece kitaplardan
mektedir.
beslenir. Beni ise edebiyattan çok daha önde besle-
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
yen ana damar, yaşamın kendisidir. Edebiyat haya-
yoktur?
tın içindedir bana göre. Hayat, edebiyatı kapsar. Her
insan için öyle mi ya! A) Bilgi verici bir anlatımı yeğleme
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi B) Düşünceyi alıntıyla zenginleştirme

ağır basmaktadır? C) Tanım cümlelerine yer verme
A) Tartışma B) Betimleme C) Alıntılama D) Deyimlerin anlatım gücünden yararlanma
D) Öyküleme E) Açıklama E) Tartışma yöntemiyle kanıları değiştirme
113
4. Bölüm Test 22 Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - I
6. Düşüncenin, duygunun kolay anlaşılacak şekilde 9. (I) Sözcüklerin kökenini araştırınca gördüm ki “gül”
anlatılmasına “açıklık” denir. Söz sanatları, az kulla- sözcüğünün anlam serüveni ilginç. (II) Dilimiz bu
nılan kelimeler, noktalama yanlışlığı vb. açıklığı en- Farsça sözcüğü, kendi toprağının, söz varlığının malı
geller. kılmış önce. (III) Sonra da sözlüklerin, “Çalı biçimli bir
Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisi açık bitki türü ve bu bitkinin çiçeğine verilen ad” diye tarif
bir ifade değildir? ettiği bu sözcüğe değişik anlamlar yüklemiş. (IV) Sa-
dece bir çiçek adı olmaktan çıkmış artık gül. (V) Yılla-
A) Ne duruyorsun be, at kendini denize!
rın akışı içinde özellikle de şiir dilinde zengin yazınsal
B) Dişlerin öpülesi çocuk yüzleri...
bir alan oluşturmuş kendine.
C) Dil, anlatma ve anlaşma aracıdır.
D) Onun ne düşündüğünü bilemem ki! sinde tanımlamaya yer verilmiştir?
E) Derginin üç sayfası genç şairlerin eserlerine ay- A) I B) II C) III D) IV E) V
rılmış.
10. Emin Özdemir, Türkçenin geliştirilmesi yönünde yap-

tığı çalışmalarla tanınan bir dil bilimcidir. Özdemir’in
7. İstanbul-Simferepol arası yolculuğumuz on birde son kitabı, yazarın yayımlanmış yazılarından oluşan
başladı, yaklaşık bir saat gecikmeli olarak. Metropo- bir seçki niteliğinde. Dilin Öte Yakası, dört ayrı bö-
lün kargaşasından sonra bizi Akmescit’te karşılayan lümden oluşuyor. Edebiyat yapıtının dille olan ilişkisi
iki şey vardı: Bir hafta boyunca bize rehberlik ede- işleniyor yazılarda. Dilin işlevi ve toplumsal yapıyla
cek ve kalbinde ağırlayacak Hüseyin Bey ve yaz or- bağları inceleniyor.
tasında püfür püfür esen serin bir hava. Eğriye eğri Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
doğruya doğru, havaalanı yetkilileri oldukça hızlı ağır basmaktadır?
işlem yapıyordu. Bavullarımıza bile bakmadılar.
A) Tanıklama B) Açıklama C) Öyküleme
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangi-
D) Tartışma E) Betimleme
leri ağır basmaktadır?
A) Tanımlama - Betimleme
11. Vaktiyle hanımların kol saatleri aspirin drajesinden
B) Tartışma - Açıklama biraz gönüllüce çaptaydı da İsviçreli ustaların bu
C) Betimleme - Alıntı yapma kadar küçük bir hacim içine bir saatin bütün mekanik
aksamını nasıl tastamam yerleştirebildiklerine hay-
D) Öyküleme - Açıklama
ret ederdim. Hele o serçe parmak tırnağının yarısı
E) Açıklama - Tanık gösterme
kadranda sinek lekesi gibi akrep ve yelkovanı, ra-
kamları nasıl görebiliyorlardı dersiniz hanımlar? Yeni
moda saatlerde kadran ayrıntısı görememek gibi bir
8. Genin Yüzyılı, yeni yayıma başladığımız bilim dizi- problem yok, maşallah her biri buhar basıncını ölçen
sinin ilk kitabı. Gen kavramı, sadece popüler bilim göstergeler benzeri iri olduğu için her şey rahatça gö-
dergilerinde ya da gazete eklerinde değil; bir yüzyıl- rülebiliyor. Ne var ki zamane saatlerini taşıyabilmek
dır, biyolojik araştırmaların tam merkezinde. Fazla gi- için bir genç kızın daha önceden biraz halter çalış-
zemli kavramlardan biri… Mitler ve yanlış anlamalar ması, barfiks çekmesi kanaatine kapıldığım oluyor;
eşlik ediyor kavrama. Bu kitapta en azından genin ne sadece iri değil, ağır da mübarekler.
olmadığını ve canlı organizmanın biyolojik düzeninin Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
karmaşıklığını anlamakta gen kavramının sınırlılıkla- yoktur?
rını okuyacaksınız. A) Betimleyici ögeler kullanma
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi B) Benzetmelere ve karşılaştırmalara yer verme
ağır basmaktadır? C) Metne konuşma havasını hâkim kılma
A) Tanımlama B) Açıklama C) Öyküleme D) Mizahi bir anlatıma yaslanma
D) Tartışma E) Betimleme E) Öykülemeden yararlanma
114
Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - II Test 23 4. Bölüm
1. Duvarın kimi yerleri sarsıntılardan olacak, çatlamıştı, 4. Oğullar babalarının sözünü ne yazık ki dinlemezler.
kimi yerlerin boyaları kalkmıştı. Tavanda nem alma- Oysa hangi baba, yavrusunun kötülüğünü ister ki?
mış yer yok gibiydi. Odanın içi küf kokusuyla doluydu. Bazıları bu kulak asmama durumunu öyle ileri gö-
Taban tahtaları yer yer kalkmıştı, basınca gıcırdı- türür ki ne derse tersini yapar o varlık sebebinin. Bu
yordu. Boyası çoktan dökülmüş pencere ahşabına duruma işaret eder bir dostuyla söyleşirken Bernard
parmakla değince pürüzler fark ediliyordu. Burası Shaw: “Sizi dinler belki… Siz onun babası değilsi-
tam bir harabeydi ama bir ailenin yuvasıydı da. niz ki!” Bu evrensel bir çocuk tavrıdır. Her çağda, her
Bu parçada ayrıntıların seçiminde aşağıdaki du- ulusta aynıdır durum.
yuların hangisinden yararlanılmamıştır? Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisin-
A) Görme B) Koklama C) Tatma den yararlanılmıştır?
D) Dokunma E) İşitme A) Tanımlama B) Benzetme
C) Tanık gösterme D) Öyküleme
2. İlkokulda, öykü denilen o eşsiz türle tanıştım. Sonraki E) Betimleme
yıllarda etrafımdaki bütün öyküleri, süngerin suyu
emmesi gibi bir merak ve iştahla okudum. Biten her
öyküde havalara uçuyordum. Okulumuzun bir çocuk
kütüphanesi yoktu ama gidip gelirken önünden geç- 5. Geçen yıl nisan ne kadar sıradandı, mayıs ne tek-
tiğim bir başka ilkokulun bodrum katında dört başı düzeydi öyle! Ama bu yıl tam tersi! Bahar hanım tüm
bayındır bir kütüphane vardı. Mahalledeki arkadaş- güzelliğiyle süsledi doğayı. Rüzgâr efendi, bulutları
larımın büyük çoğunluğu o okula gittikleri için kütüp- taşıdı durdu haftalar boyunca bir yandan bir yana.
haneyi keşfetmem uzun sürmemişti. Dünyalar benim Güneş hazretleri göğe bağdaş kurdu ve lütuflarını
olmuştu. Kitap rafları arasında Kırk Haramilerin ha- dağıttı gelen geçene. Bu yıl bahar bir başka güzel
zine sakladıkları mağaraya girmiş bir Ali Baba sevinci canım Anadolu’da. Her şey ilk yaratılıştaki güzelli-
ile dolaşıyordum. Bu kitapları okumak, et yemeğinin ğiyle… Öyle taze, öyle yeni…
suyuna ekmek banmak veya hamamda gazoz içmek Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
cinsinden bir lezzet veriyordu. yoktur?
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler-
A) Her duyuya ait ayrıntılara yer verme
den hangisi söylenemez?
B) Karşılaştırmalardan yararlanma
A) Soyut durumlar benzetmelerle somutlaştırılmıştır.
C) Kişileştirmeye başvurma
B) Çocukluk zamanıyla ilgili bilgiler aktarılmıştır.
D) Anlatıma duyguları katma
C) Öznel ifadelerden yararlanılmıştır.
D) İşitsel ögelere yer verilmiştir. E) Eksiltili cümleler kullanma
E) Deyimlerden yararlanılmıştır.
3. Adana yöresinin zengin bir mutfağı vardır. Yemek

6. (I) Kütahya, Ege Bölgesi’nde yer almaktadır. (II) İç
çeşitlerinin bu kadar zengin olmasının nedeni, yöre-
Anadolu’yu Ege’ye bağlayan kara ve demir yolları-
nin çeşitli kültürlerin etkisinde kalmasıdır. Adana ye-
nın kavşağında bulunmaktadır. (III) Manisa kadar
meklerinin en büyük özelliği un, bulgur, et ve çeşitli
büyük yatırımlar olmasa da şehre orta ölçekte ya-
baharatların birlikteliğidir. Aynı zamanda süt, yoğurt,
tırımlar yapılmıştır. (IV) İl merkezinden ilçelere ve
peynir ve çökelek bol miktarda kullanılmaktadır. Yö-
ilçelerin birbirlerine kara yolu bağlantıları iyidir. (V) Kü-
reye özgü kebap, ülkenin her yanında çok ünlüdür.
tahya birçok el sanatını yüzyıllarca yaşatmış değerli
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi bir kentimizdir.
ağır basmaktadır?
A) Tanımlama B) Tartışma C) Öyküleme sinde karşılaştırmadan yararlanılmıştır?
D) Açıklama E) Betimleme A) I B) II C) III D) IV E) V
115
4. Bölüm Test 23 Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - II
7. Kırım hanlarından biri dünyalar güzeli Dilara Bike’ye 9. Akşam ince ince iniyor Gökgöz yamaçlarına. Her gün
âşık oluyor, evleniyor ama kısa bir süre sonra Di- olduğu gibi telaşsız, sakin... Geniş bir zaman içinde
lara ölüyor. Mimarına, ağlayan bir taş yaptırtıyor yas akıyor dakikalar. Önce sıcaklığını kaybediyor güneş,
tutan Han. Lotus çiçeğinin simgesi zarif bir motifin ardından ışıltısını. Sararan rengiyle ince ince hüznü
içinden su akıyor, damla damla. Su, gözyaşını sim- dokuyor.
geliyor. Suyun ilk damladığı mermer çiçeğin üstünde Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangi-
gül koyacak bir yer var. Rus şair Puşkin oraya kırmı- leri ağır basmaktadır?
zılı beyazlı iki gonca gül koymuş. Bu hareket gelenek
A) Açıklama - Betimleme
olmuş, iki âşığın simgesi iki gül. Puşkin’in şiirlerinde
B) Örnekleme - Öyküleme
ağlayan çeşmenin ve Bahçesaray’ın ismi de geçmiş.
Bu sebepten Ruslar her kentin adını değiştirirken C) Betimleme - Kişileştirme
Bahçesaray ismini değiştirmemiş ve ağlayan çeş- D) Betimleme - Tanık gösterme
meye dokunmamış, sonraki nesiller Puşkin’in bu şiir- E) Öyküleme - Tanımlama
lerinde geçen yerleri anlamakta zorlanırlar diye.
A) Öyküleme - Açıklama - Betimleme
10. Artık trenlere binmiyoruz, ne acı! Nicedir işimiz özel
B) Açıklama - Alıntılama - Betimleme
otomobillerle, olmadı uçakla, otobüsle... Artık el sal-
C) Öyküleme - Karşılaştırma - Açıklama lanmıyor ardımızdan. Ve geniş ovaların ortasında,
D) Betimleme - Tanımlama - Benzetme sıra sıra dizilmiş pamuk işçisi, zeytin işçisi kızlar, si-
E) Açıklama - Betimleme - Tartışma nirli bir homurtuyla dumanlarını savura savura gelen
trene bakıp el sallamıyor. Onlar belki yine doğrul-
tup başlarını el sallıyorlar ama biz yokuz artık o tren-
lerde.
8. Yaz; fazla şımartılmıştır, fazla havalı. İnsanların ku- den hangisi söylenemez?
surlarını göstermeye zorlayıp yorar insanı. Görüntü- A) Birden çok duyudan yararlanılmıştır.
nün mevsimidir yaz, yani albenili değilsen bitiktir işin.
B) Kişileştirmeye başvurulmuştur.
Süklüm püklümsündür bütün mevsim. Bahar ise teh-
C) İkilemeler kullanılmıştır.
likelidir. İnsana olmayacak işler yaptırdığı gibi çabu-
cak kaçtığı için suçu hiçbir zaman ispatlanamamıştır. D) Düşünce açıklama tekniğiyle aktarılmıştır.
Tekin değildir yani. Sonbahara gelince o başlangıç E) Duygusal bir üsluba ağırlık verilmiştir.
ve sondur. Niyeyse hep bir şeye karar vermelisindir
sonbaharda. Bu yüzden durup denize, denizsiz yer-
lerde göğe bakılmalıdır hep. Mevsimlerin en merha-
metlisi ise kıştır. Evin mevsimi; sıcak çayların, derin
derin sohbetlerin mevsimi. Karşılaşmaların değil, bu- 11. (I) Edebiyata ilgisi ortaokul sıralarından başladı.
luşmaların mevsimi... (II) Günlük tuttu, şiirler yazdı. (III) Behçet Necatigil’in
önerisi ve yüreklendirmesiyle şiirden çok düzyazıda
yoğunlaştı. (IV) İlk kitabı Eğik Ağaçlar yayımlandı-
ğında gencecikti. (V) Otuz beş yılı aşkın bir süre içe-
A) Kişileştirmelere başvurulmuştur.
risinde hikâye, roman, deneme, anlatı gibi edebiyatın
B) İkilemelerden yararlanılmıştır. farklı türlerinde yirmi beş eser ortaya koydu.
C) Konuşma havası içinde yazılmıştır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi-
D) Karşılaştırmaya yer verilmiştir. sinde nicel verilerden faydalanılmıştır?
E) Tanık gösterme kullanılmıştır. A) I B) II C) III D) IV E) V
116
Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - III Test 24 4. Bölüm
1. Neden dili ağzına bol gelen insanlar olduk biz? Bu 3. (I) Ben kendimi edebiyat tarihçisi saymıyorum.
kadar konuşma iştahı nereden bize miras kaldı? (II) Edebiyatla ilgili yazılar yazana denir edebiyat ta-
Susmanın erdemini unutmuş insanlar. Konuşmak rihçisi. (III) Edebî meseleleri, edebî dönemleri anla-
büyük bir marifetmiş gibi algılanıyor. Oysa susmak- tan yazılar yazıyorsa bence bu edebiyat tarihçiliği
tır esas meziyet, erdemlerin en büyüğü suskunluk- sınırlarının dışındadır. (IV) Ben sınırın dışında kalan
tur. Sessizlik, duyulabilecek en büyük çığlıktır bazen. bu ikinci gruptanım. (V) Edebiyat tarihçisi olmak için
Bu nasıl bir hırs, nasıl bir kendinden geçmişliktir! Ga- Tanpınar gibi edebiyat tarihi yazmak gerek.
zete sayfaları, televizyon ekranları konuşan, durmak- Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisi
sızın konuşan insanlarla dolup taşıyor. Oysa “Artık tanımsal bir nitelik taşımaktadır?
çocuk değiliz, susarak da bir şeyler anlatabiliriz.” A) I B) II C) III D) IV E) V
diyor Hasan Hüseyin. Ve “Olaydım o cüssede, onun
gibi susardım.” diyor Necip Fazıl büyük denizlere ba-
karak.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- 4. Bedre Koyu’nu dolduran kalabalığın yerini, paraşüt-
den hangisi söylenemez? çülere özenen sonbahar yaprakları aldığında sonba-
A) Karşılaştırma yapılmıştır. harın canlı bir kartpostal içindeymişçesine yaşandığı

yerlerden biri olan Kovada Gölü’nü mutlaka görmek
B) Öyküleme tekniğine başvurulmuştur.
gerek. Göl kendisini bir kolye gibi çevreleyen çınar
C) Devrik cümlelerden yararlanılmıştır. ağaçlarının sarışınlığını, olağanüstü güzel bir son-
D) Anlatıma güç katmak için soru cümlelerine yer bahar ezgisinin notalarına dönüştürür. Adımlarınız-
verilmiştir. dan çıkan çıtırtılarla sakarmekeler, gri balıkçıllar ve
E) Tanık gösterme yöntemine başvurulmuştur. yaban ördekleri sindikleri ağaçların altından pata
küte havalanıp gölün karşı yakasına doğru uçacak-
lardır. Karşıdaki Kasnak Meşesi Ormanı, yürüyüş ve
doğa sevenleri sonbaharda mutlu eden en yeşillikli,
sarılı yerlerden biridir. Gittiğinizde sincaplara bizden
2. Yeşil yosunların deniz akıntılarına kapılarak hiç bi- de selam söyleyin!
linmeyen bir dans yaparmış gibi yavaşça salındığı Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler-
mercan kayalığının dibinde sessizce belirdi. Başına den hangisi söylenemez?
doğru turuncu ve beyaz lekelerden oluşmuş süsleri A) Yansıma kelimeler kullanılmıştır.
vardı. Sonra hâlâ uykulu iri gözlerini ansızın açtı. Çok
B) Kişileştirmelerden yararlanılmıştır.
yavaş ama uyumlu bir şekilde döndü. Vücudunun ya-
C) Benzetmelere yer verilmiştir.
kıcı kahverengisi hızla soldu. Önce sarı ve gri benekli
oldu. Sonra buz beyazı rengine büründü. Vücudu ku- D) Karşılaştırma yapılmıştır.
sursuz bir şekil aldı ve hızla denizin jilet mavisi de- E) Tartışmacı anlatımla yazılmıştır.
rinliklerine daldı. Yüzerken çıkardığı binlerce kristal
köpük arasından, şimdi iyice beyazlaşmış upuzun
kollarıyla uyumlu dansını yapıyordu. Ahtapot, beyaz
5. Sayın Ardıç, üslup sahibi çığır açmış bir gazeteci.
bir ışık topu hâlinde derin maviliklerde kayboldu.
Seveni de var, sevmeyeni de! Köşesi en çok ziya-
ret edilen, ne yazmış diye her gün merakla okunan
leri ağır basmaktadır? bir yazar o! Ben de ilgiyle izliyorum, “Yine neler yaz-
A) Betimleme - Öyküleme mış?” diye merakla okuyorum Sayın Ardıç’ı.
B) Tartışma - Betimleme Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler-
C) Tanımlama - Karşılaştırma den hangisine başvurulmuştur?
D) Benzetme - Açıklama A) Öyküleme B) Açıklama C) Betimleme
E) Açıklama - Öyküleme D) Örnekleme E) Alıntılama
117
4. Bölüm Test 24 Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - III
6. Günümüzde yaygın bir yanlış var: Bilimin kesin ol- 8. Baharda her yan bir yeşil ekin denizi olup çıktı. Rüz-
duğu inancı; çağdaş yaşayışın, çağdaş uygarlığın gâr gelincik kırmızısı, papatya sarısı ve turuncu dağ
değişmez temeli olan bilimsel kesinlik. Oysa sürekli lalelerinin üzerinden geçerken güzel türkülerini söy-
bir değişikliktir bilimi var edip ayakta tutan. Bilim bilgi ledi. Üzerinden gün eksilmeyen Anadolu bozkırları,
üretir, bilimsel doğrulardır bunlar. Ancak bilim son- başaklar olgunlaştıkça, otlar sarardıkça sarının bütün
suz bir yenilenme içindedir. Bilimde öne sürülen her tonlarını parlatmaya başladı. Meşeler göverdi, salkım
doğru, yanlış olduğu henüz kesinlikle belgelenmemiş söğütler yeşil ve ipek saçlarını durgun akan ırmaklar
üzerine bıraktı. Sürülen tarlalardan fışkıran kahve-
olan doğrudur. Birtakım koşullardan ötürü doğru sa-
rengi, yeşil çayırlar ve sarı buğday tarlaları ile bütün
yılan bilgilerdir bunlar.
bir yaz Van Gogh tabloları oluşturdu. Sonsuza açılan
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler-
pırıl pırıl mavi gök ve üç yanımızı çevirerek enginle
den hangilerine başvurulmuştur?
kucaklaşan denizler bize maviyi armağan etti.
A) Betimleme - Tanımlama
B) Tartışma - Örnekleme ağır basmaktadır?
C) Açıklama - Kanıtlama A) Açıklama B) Betimleme C) Tartışma
D) Tanık gösterme - Tartışma D) Tanımlama E) Öyküleme
E) Açıklama - Tartışma
9. Yılanı Öldürseler’de, öç almak için köylünün ve ak-

rabalarının Hasan’a sürekli baskısı ve bu isteğin ar-
dından gelen suskunluk, ana motif olarak kullanılmış;
durgunluğun tekrar edilmesiyle anlatıda gerilim yara-
tılmıştır. Hasan, Esme, Abbas ve köy halkının dönem
dönem yinelenen sessiz tepkileri, arkadan gelecek
kötü bir olayın habercisidir.
den hangisine başvurulmuştur?
A) Betimleme B) Öyküleme C) Açıklama
7. Yamaç paraşütleri, lavanta mavisi bir gökyüzünde
yavaş yavaş süzülüyor. Beyaz, turuncu ve sarı renkli D) Tanımlama E) Tartışma
kanatlar, rüzgârla dans ediyor. Rüzgâr, kanatlar ve
insan tutkuyla birbirlerine sarılıyor. Sonra rüzgârın
yeni bir gösterisi başlıyor. Şakacıktan şiddetini ar- 10. Bozkırda gün aşmıştı, karanlık çökmekte idi. Güneş
“Bana müsaade.” deyince ortalık serinleyiverdi. Yak-
tırıyor. Kanatlar iyice şişiyor. İpler geriliyor. Para-
laşık yarım saattir seyrettiğimiz bir yaşını geçmiş iki
şütçü, oturduğu yerde heyecanla kıpırdıyor. Rüzgâr
kardeş kurt, derinlerden gelen boğuk uluma sesi üze-
ve insan o büyülü anın geldiğini aynı anda anlıyor ve
rine tepeye doğru giderek gözden kayboldu. Eşimin
ileri atılıyor. Paraşüt, ilerideki yamaçlara doğru küçü-
pencereyi açıp evin bahçesine doğru seslenmesini
lüyor. Her cinsten çam ağacı, çiçekleri mis gibi kokan
hatırladım: “Eliif! Haydi kızım! Vakit geç oldu, artık
çalılar ve gümüş renkli servilerle kaplı yamacın ora-
eve gel.”
larda bir yerde gözden kayboluyor.
sine başvurulmamıştır?
A) Nitelendirmelere başvurulmuştur.
A) Tanımlardan yararlanmaya
B) Tartışmacı bir anlatım benimsenmiştir.
B) Öykülemeye
C) Birden çok duyudan yararlanılmıştır.
C) İkileme kullanmaya
D) Olaylar oluş sırasına göre verilmiştir.
D) Niteleyici sözcüklerden yararlanmaya E) Doğa ögeleri ile insanlar arasında ilişki kurulmuş-
E) Kişileştirmeye tur.
118
Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - IV Test 25 4. Bölüm
1. Önceleri Camgöz Sokağı’nda oturuyordu Behçet Ne- 4. Şiirin dünyayla olan irtibatını kesmenin sınırı Mal-
catigil. O sokak bende hep kasım çiçeklerinin duvar larme’de bitiyor derler, kimileri canım okurum! Bana
gerilerindeki karmaşık, dolanık güneşli yığınlarıyla göre bu doğru değil. Ondan daha da ileriye götürmek
canlanır. İçe dönük, unutulmuş, kayıp bir yer sanki. gerek bu işi. Mallarme, “Şiir, kelimelerle yazılır.” di-
Daha doğrusu münzevi bir sokak. Önce kasımpatı yordu. “Şiir, harflerle yazılır.” demekle sağlayabilece-
kokusu, sonra incir ağaçlarının gölgelediği aydın- ğimi düşündüm bunu. Bu sınırı aşmak, ancak şiirin
lığı kırık evlerin pencerelerinden sızan ev kokuları... kelimelerle değil de harflerle yazıldığını söylemekle
Belki kararmış bir tavada kızaran patatesler... Belki mümkün olabilir, diye düşünüyorum. Bunu yapmaya
bir kadının bakır sahanda kavurup sarı madenden el çalıştım sevgili şiir dostları! Problemi bu olduğu için
değirmeninde çektiği çekirdek kahvenin kokusu. bu yapıtım, öteki kitaplarımdan çok farklı gerçekten.
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler- Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler-
den hangisine başvurulmuştur? den hangisi söylenemez?
A) Öyküleme B) Tanımlama C) Örnekleme A) Tartışma yöntemi kullanılmıştır.
D) Betimleme E) Karşılaştırma B) Devrik cümlelere yer verilmiştir.
C) Alıntı yapılmıştır.
D) Kişileştirmeye başvurulmuştur.
2. Paraşüt yavaşça göz menzilinden çıkarken çok eski E) Anlatıma duygular katılmıştır.
bir Likya güneşi de Akdeniz’de uyumaya çekiliyor.
Uykuya yatmadan önce insanlara günün son göste-
risini yapıyor. Bütün o lavanta mavisi gökleri, inci be-
yazı kumları, artık gece mavisine geçmiş denizi ve
keskin çizgili yamaçları kaplayan ağaçların hareli ye-
şilini, kıvılcımlı bir yangın kırmızısına boyuyor.
A) Eksiltili cümlelere yer verilmiştir.
B) Niteleyici sözcükler kullanılmıştır.
C) Gözlem gücünden yararlanılmıştır.
5. Hayatımda ilk kez evcil olmayan bir hayvan yavrusu
D) Doğa devinim içinde aktarılmıştır. görüyordum. O kadar küçüktü ki rahatlıkla avucumun
E) İnsana özgü nitelikler doğaya aktarılmıştır. içine sığabilirdi. İri, badem gözlerini sonuna kadar
açmış, etrafına bakınıyordu. Vücudunun üzeri beyaz
beneklerle kaplı, burnu ıslaktı. Canım benim! Bacak-
ları küçük parmağım kalınlığında idi. Elimi çekinerek
3. Edebiyat sosyolojisi konusunda ülkemizde gerçek-
uzattım, usulca dokundum hatta okşadım yavrucağı.
leştirilmiş ilk çalışmalardan biri sayılan bu eser, bu
Kâğıt gibi ince kulaklarını oynattı, kulaklarına dokun-
ay yayınevimizden çıktı. Sayın Kösemihal’in 1967’de
dum. Artvin’de ormanda dolaşan köylüler bulmuştu
yayımladığı eser günümüzde edebiyat sosyolojisine
bu karaca yavrusunu.
ilgi duyanların dikkatini 1960’lara çekiyor. O dönem-
den örnekler yer alıyor sayfalarda. Bu alana ilgi du- Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
yanlar için iyi bir baş ucu kitabı olabilir. yoktur?
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler- A) Anlatıma duyguları katma

den hangisine başvurulmuştur? B) Görsel ögeler kullanma
A) Betimleme B) Öyküleme C) İşitme duyusundan yararlanma
C) Tanık gösterme D) Örnekleme D) Eylemleri oluş sırasına göre verme
E) Açıklama E) Benzetmeye yer verme
119
4. Bölüm Test 25 Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - IV
6. Muğla’dan Marmaris’e gidenler bilir, dönemeçler de- 8. “Ah!” dedi ağlayan kadın, ne kötü bir rüyaydı! Tüm
nize doğru inmeye başladığında Gökova Körfezi’nin vücudu dayak yemiş gibi ağrıyordu. Neredeyse öğle
tek düzlüğü Ören, altın bir tepsi gibi önünüze uza- olmuştu. Sol kolunun üzerine doğru hafifçe doğruldu.
nıverir. Kıvrılan ırmağın denize yakın yerde oluştur- Turkuaz yastığında her zamanki derin mavi gözyaşı
duğu çok parmaklı bir eli andıran delta, hilal gibi bir göllerinin yansıması… Damlalar gece boyunca karın-
kumsal ve sevimli evler… Aşağı inerken birkaç din- calar gibi birbirini izlemiş, düzenli dokunmuş yüzde
lenme tesisi var. “Konak” tesisleri de bunlardan biri. yüz pamuğun içine yavaş yavaş işlemiş, büyük bir
Burada durup aşağıdaki canlı tabloyu doyasıya sey- yağmur bulutunun gölgesi gibi yastığı lekelemişti.
redebilirsiniz. Parmak uçlarıyla göz kenarlarındaki son damlaları
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- sildi.
den hangisi söylenemez? Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler-
A) Benzetmelerden yararlanılmıştır. den hangisi söylenemez?
B) Görsel ögelere ağırlık verilmiştir. A) Betimlemeye başvurulmuştur.
C) Birden çok duyudan yararlanılmıştır. B) Benzetmelere yer verilmiştir.

D) Örneklemeye başvurulmuştur. C) İkileme kullanılmıştır.
E) Bitmemiş cümle kullanılmıştır. D) Kişileştirme yapılmıştır.
E) Görsel ayrıntılar aktarılmıştır.
9. Akşamüstleri güneş batarken Ankara ne kadar güzel-

leşir! Kan kırmızı yuvarlak bir külçe, dağların üstüne
doğru yavaş yavaş inmeye başlar; yekpare, geniş
bir billur parçası hâline giren ufuktan misli görülme-
miş bir renk ve ışık yağmuru boşanır ve bütün gün,
7. Yiyecek aramaya giden anne ve babası üç gündür derme çatma binaları, ıssız caddeleri, yetim anıtları,
gelmemişti. Gökte gördüğü her uçanı onlar sanı- bodur akasya ağaçlarıyla, çiğ bir aydınlık içinde uyu-
yordu. Tüylerini kabartarak, kanatlarını açarak şekil muş kalmış çıplak şehrin çelimsiz gövdesi, birdenbire
değiştiriyor, sevincini belli ediyordu. Onlar olmadığını en halis erguvanlara bürünmüş olarak silkinip doğru-
anlayınca tekrar durgunlaşıyor, gözlemeye devam lur. Biraz önce her biri bir Gureba Hastanesini andı-
ediyordu. Aniden dağın ardından gelen ebeveynini ran o derme çatma binalar, somaki mermerden birer
gören yavrunun yiyecek isteyen çığlıkları ormanı dol- saray şekline girer. O ıssız caddeler, bir donanma
durdu. Yuvaya konunca da ayaklarını, kanatlarını ga-
gecesinin pırıltılarıyla dolup taşar. Bodur akasyalar,
galıyor; çığlık çığlığa yalvarıyordu onlara.
serilip serpilen gölgeleriyle insana yıllanmış çınarlar
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler- gibi heybetli görünür ve çepeçevre boz tepeler, öbek
den hangilerine başvurulmuştur? öbek mor salkımlarla örtülür.
A) Açıklama - Öyküleme Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler-
B) Tartışma - Betimleme den hangisine başvurulmuştur?
C) Örneklendirme - Tanımlama A) Tartışma B) Tanımlama
D) Tanık gösterme - Karşılaştırma C) Tanık gösterme D) Örnekleme
E) Betimleme - Öyküleme E) Betimleme
120
Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - V Test 26 4. Bölüm
1. İlhan Berk’in yeni kitabı Kuşların Doğum Gününde 4. Tanzimat Dönemi’nde yazar ve şairlerimizin %79,5’i
Olacağım yine okuru şaşırtan, farklı okumalara ola- İstanbul’da, %7,1’i Anadolu’da doğmuştur. Cumhu-
nak tanıyan genç ve dipdiri şiirlerden oluşuyor. İlhan riyet’ten sonra ise bu oranlarda büyük bir değişme
Berk, son kitabına bu adı vermemiş bile olsaydı kuş- olmuş; İstanbul doğumluların oranı %29, Anadolu do-
ların doğum gününe katılmayı hak etmiş biricik şair ğumluların oranı ise %67 olmuştur. Bu bize Türk ede-
olarak onu selamlamamız gerekirdi. biyatının halkçı bir nitelik kazandığını göstermez mi?
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler-
den hangisi söylenemez? den hangisi söylenemez?
A) Düşünceyi inandırıcı kılmak için alıntı yapılmıştır. A) Tanımlama yapılmıştır.

B) Karşılaştırmalara yer verilmiştir.
B) Duyguları anlatan sıfatlardan yararlanılmıştır.
C) Sayısal verilerden yararlanılmıştır.
C) Birinci kişili anlatım kullanılmıştır.
D) Sohbet tarzında yazılmıştır.
D) Kişisel görüşlere yer verilmiştir.
E) Soruyla düşündürme yoluna gidilmiştir.
E) Açıklama yöntemi kullanılmıştır.
5. Beyaz kumlu Ölüdeniz’in suları ürperiyor. Tam karşı-

2. Eleştirmenlerimizin eleştiriyi yan meslek olarak algı- mızdaki yamaca sıralanmış kaya mezarlarının mer-
lamaları bilinen bir gerçek ama işin korkutucu boyutu mer alınlıkları ile ince uzun Dor sütunları, kızıl korlar
birçok kimsenin ilgisini çekmiyor. Eleştirmenlerimizin hâline geliyor. İki yanındaki yamaçlar yüzünden orta-
yüzde 83’ünün ekmeğini kazandığı mesleği eleştir- lığın biraz daha erken karardığı Kelebekler Vadisi’nin
menlikle ilgisiz. Yüzde 33’ü ticaretle uğraşıyor, yüzde gösterişli kırmızı kelebekleri telaşla kolonilerine doğru
10’u tekstilci, yüzde 40’ı doktor, çok az bir kısmı da uçuyor. Onlar vadideki hayıtlar arasından döne do-
yazar; işin en ürkütücü yönü aydınlarımızın yüzde laşa akan derede günün son suyunu içip uykuya dal-
72’sinin, eleştirmenlerin eleştiri dışında işler yapma- dıklarında, gece kelebekleri ortaya çıkacak.
larını oldukça doğal karşılamaları. Sanki bu durum Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler-
eleştiriyi olumsuz yönde etkilemezmiş gibi. den hangilerine başvurulmuştur?
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi A) Açıklama - Tanımlama
ağır basmaktadır? B) Öyküleme - Tanımlama
A) Örnekleme C) Tanık gösterme - Karşılaştırma
B) Tanık gösterme D) Öyküleme - Betimleme
C) Sayısal verilerden yararlanma E) Betimleme - Açıklama
D) Açıklama
6. Bir valiz dolusu kimsesizliği sırtlanmaktı sana gel-
E) Tanımlama
mek, kente bırakılan yalnızlıkları umuruna bile alma-
dan... Yalnızlık basamak olurdu, kimsesizliğime ve
3. Şiir vadilerinde düzgün bir çizgi yok son otuz yılda, sen kimsesizliğim olurdun. Gelmek alacanın beyaza
diyenlere şaşıyorum. Yaklaşık yirmi beş yıllık bir sü-
döndüğü bir gülümseyiş, gitmek akşam kızıllığı kaplı
reçten sonra bugüne gelindiğinde poetik bakımdan
bir ağlamaktı senin yüzünde ve sana her bakışta ba-
bugünün şiiriyle 1980’lerin şiiri arasında çok açık bir
samak basamak tırmanırdı gözyaşlarım yer çekimine
buluşma çizgisi çizilebilir oysa. Bu çizgi sağlam ve
inat gözlerimden gözlerine.
düzgündür. Bu hattın yanı sıra 1990’larda yeni bir
kuşak daha doğmuştur hatta.
A) Devrik cümlelerden yararlanılmıştır.
B) Nitelendirmelere başvurulmuştur.
A) Tartışma B) Tanımlama C) Benzetme yapılmıştır.
C) Tanık gösterme D) Betimleme D) Tanık gösterilmiştir.
E) Öyküleme E) İkileme kullanılmıştır.
121
4. Bölüm Test 26 Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - V
7. Fethiye’de Kayaköy’ü mutlaka görmek lazım. Bu- 10. Yamacın dibine indiğimde su biraz daha soğuyor ve
rası, Antik Karmillassos’un üzerinde kurulmuş şirin ben muhteşem bir mağara ile karşılaşıyorum. Burası
bir Rum yerleşimi. Eski adı Leviss. Yıllarca çevresin- şimdiye dek gördüklerimden daha büyük. Güneş,
deki beş büyük Türk köyü ile yediği içtiği ayrı gitme- mağaranın girişine saçtığı ışık hüzmeleri ile âdeta
yen ve dostluk, kardeşlik, barış kavramları üzerine bir lazer şov yapıyor. Güneşin ulaşamadığı yerler
insanlık dersleri veren hüzünlü Kayaköy, Fethiye’nin ise tüm Akdeniz’de olduğu gibi daha canlı ve renkli.
gurur kaynaklarından biri. Şimdi in cin top oynuyor Kırmızı beyaz çizgileri ve az ışıkta görmeye prog-
burada. Eski görkemli günlerini düşünüyor gibi, mavi ramlanmış kocaman gözleri ile sincap balıkları plank-
Akdeniz’e dalgınca bakıp duruyor. tonlarla besleniyor. Onlar gibi Kızıldeniz’den göç edip
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- adapte olmayı başaran üçgen balıkları da mağaranın
den hangisi söylenemez? en kuytu köşesini yaşam alanı olarak kullanıyor. Fe-
nerimin güçlü ışığı onları rahatsız edince mağaradan
A) Okuru bilgilendirmek amacıyla yazılmıştır.
çıkıp yirmi metre kadar yüzüyorum.
B) İnsana ait özellikler doğaya aktarılmıştır.
C) Anlatım deyimlerle zenginleştirilmiştir.
D) Niteleyici sözcükler kullanılmıştır.
A) Tanımlama yapılmıştır.
E) Örneklemeden yararlanılmıştır.
B) Karşılaştırmalara yer verilmiştir.
C) Görsel ögeler kullanılmıştır.
8. Gümüş gibi parlayan bu güzel kaşağının dişlerine
D) Birden çok duyuya seslenilmiştir.
baktım. Çok keskin, biraz körletmek için duvarın taş-
larına sürtmeye başladım. Dişleri bozulunca yine E) Olaylar oluş sırasına göre aktarılmıştır.
denedim. Gene atların hiçbiri durmuyordu. Kızdım.
Öfkemi sanki kaşağıdan çıkarmak istedim. On adım
ilerideki çeşmeye koştum. Kaşağıyı yalağın taşına
koydum. Kaldırabileceğim en ağır bir taş bularak
üstüne hızlı hızlı indirmeye başladım. İstanbul’dan
gelen, belki de Dadaruh’un kullanmaya bile doyama-
dığı bu güzel kaşağıyı ezip parçaladım. Sonra yala-
ğın içine attım.
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler- 11. Şimdi Burhaniye’nin güzelleşme zamanıdır. Kış bo-
den hangisine başvurulmuştur? yunca yağmur suyunu emer toprak; kaldırım taşla-
A) Betimleme B) Tanımlama C) Tartışma rının arasından, parkların, bahçelerin açıklığından.
Baharın başlangıcıyla gelin narinliğine bürünür kent.
D) Öyküleme E) Tanık gösterme
Günler geçtikçe neşesi her yanı saran bir Çingene
kızın coşkusuna kavuşur Burhaniye. Kulağına iliş-
9. Edebiyata karşı hevesimizin köklerinde belki bir sev-
tirdiği gülü, rengârenk giysileri, havaya uçurduğu
gili vardır. Belki içimizdeki tohumu kımıldatan şey,
kahkahalarıyla birlikte biriktirdiği bütün çiçekleri de
beklenmedik bir olaydır. Ellili yılların Ankara’sında
eteğinden savurur. Bir çiçek bereketi yayılır toprağa,
Cemal Süreya, Üvercinka’yı imzalarken “Şoklar ya-
balkonlara, her yana.
ratıcıdır.” demişti. İnsanı iteleyen bir şey var yazıya
doğru. Belki yavaşça olur o yönelme, belki birden-
bire. İçimizdeki o tohum çatlamıştır, sessiz bir şekilde
dal budak salar. A) Tartışma - Betimleme - Benzetme
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler- B) Öyküleme - Betimleme - Benzetme

den hangisine başvurulmuştur? C) Öyküleme - Tanımlama - Betimleme
A) Betimleme B) Tanımlama C) Karşılaştırma D) Benzetme - Tanık gösterme - Tanımlama
D) Öyküleme E) Alıntı yapma E) Açıklama - Karşılaştırma - Öyküleme
122
Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - VI Test 27 4. Bölüm
1. Son yıllarda turizm potansiyeli açısından hatırı sa- 3. Köyde on gün kaldıktan sonra dostlar ve çocukla-
yılır bir gelişme gösteren Ören, şirin kasaba özelli- rımla vedalaşıp yola çıkıyorum. İlk durak, uzak yay-
ğini yitirmeyen ender yerlerden biri. Baharla beraber lalar olacak. Uzun ve biraz da yorucu bir yolculuktan
hareketlenen beldenin çehresi değişiveriyor. Beyaz sonra Teyran Tepesi’ne geldim. Epey yol aldıktan
badanalı otel ve pansiyonları, balıkçı lokantalarıyla sonra at da ben de yorulmuştuk. Başımı, ellerimin
kışın kasvetli havasından sıyrılıyor Ören. Farklı renk- arasına alıp gözlerimi kapatarak bir süre öylece kal-
lere boyanmış hasır şemsiyelerin donattığı yarımay dım. At beni anlamış gibi gelip durdu karşımda; uy-
şeklindeki kumsalı dolup taşıyor. Güneşe ve denize sallaştı, başını önüne düşürdü. Sonra uzaklaştı.
hasret tatilciler, Gökova’nın billur sularına bırakıyor-
lar bedenlerini.
A) Tanımlama B) Öyküleme C) Karşılaştırma
D) Betimleme E) Açıklama
B) Örnekleme - Alıntılama
C) Açıklama - Betimleme
4. Yanardöner renkler bir malzemenin yüzeyinden yan-
D) Tanık gösterme - Tartışma
sıyan ışınların birbirlerini güçlendirecek ya da sö-
E) Tanımlama - Benzetme
nümlendirecek şekilde çakışması sonucu oluşur.
Bu süreçte özellikle belirli bir dalga boyundaki ışın-
lar birbirlerini güçlendirecek şekilde çakıştığı için bu
dalga boyundaki ışık, malzemenin yüzeyinden kuv-
vetli bir şekilde yansır. Bu fiziksel olgunun doğada
birçok farklı örneğine rastlamak mümkündür. Yanar-
döner renklere tavus kuşlarının tüylerinde, balıkların
pullarında rastlanır.
2. Ağaç kelimesi eski çağlardan beri dilimizde yaşa- Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
maktadır. Orhun Yazıtları’nda bile ağaçla karşıla- ağır basmaktadır?
şırız. Türk şiirinde ağaca karşı derin bir ilgi görülür.
A) Betimleme B) Tartışma
Memleketimizde birçok yerin adı ağaçtan alınmış-
tır: Çamlıbel, Kirazlıyayla, Kırkağaç… Bunlar hal- C) Öyküleme D) Tanık gösterme
kın ağaca verdiği önemi gösterir. Bazı ağaçlarla ilgili E) Açıklama
yerlerin ayrıca bir tarihi de vardır: Göynük’teki “Bey-
kavağı” adlı yere ad verilmesinde Yıldırım’ın oğlu Sü-
5. Anadolu insanı kendi sesi soluğu olmuş, sorunlarını
leyman’ın rolü olduğunu Âşıkpaşazade Tarihi yazar.
dillendirerek bir bakıma kendisiyle dert ortağı olmuş
Eskiden beri birçok Türk boyuna, birçok kişiye ağaç
şairlerini hep sevdi; onlara sahip çıktı ve onların şiir-
adı verilmiştir. Yeni Soyadı Kanunu’na göre pek ço-
lerini bir töre gibi kuşaktan kuşağa aktardı. Böyle ol-
ğumuz, soyadımızı ağaca bağlamış bulunuyoruz. Bu
masaydı okuryazarın yok denecek kadar az olduğu
da gösteriyor ki halkımız, ağaca karşı beslediği sev-
bir toplumda Yunus hâlâ ilahilerini söyler miydi? Ka-
giyi hâlâ yüreğinde yaşatmaktadır.
racaoğlan sazıyla köy köy dolaşmaya devam eder
miydi? Köroğlu ve Dadaloğlu isyan türkülerini göğ-
sünü gere gere dillendirir miydi?
B) Açıklama - Örnekleme den hangisine başvurulmuştur?
C) Açıklama - Betimleme A) Betimleme B) Tanımlama
D) Tanık gösterme - Tartışma C) Tanık gösterme D) Örnekleme
E) Tanımlama - Benzetme E) Karşılaştırma
123
4. Bölüm Test 27 Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - VI
6. Günümüzde yazma tutkunu olanlar için hayat bir sa- 9. Anası, aşağıda iki komşu hanımla oturmuş, her ne-
vaştan farklı değil sayın okur! Bütün imkânların sus- dense ateşlenmiş, hızlı konuşuyor. Belki dedikodu
tuğu bir dünyada kalem eri, her türlü boğucu havaya yapıyor. Tekir minderin üstünde uzanmış, dört aya-
rağmen yazmak denen o gizemli atın dizginini elin- ğını germiş, uyuyor… Eski kırık konsolun üstünde
den bırakmayı hiç düşünmez. Sen de yazıyorsan sen kırık fanusları ile anasının gelinlik saksonya lamba-
de bilirsin durumu. Başka çaren de yoktur zaten. Bu ları, helezonlu, yaldızlı bir çift su bardağı, boncuk ka-
ısrarlı gayretler sonunda da emeğinin karşılığını mut- pakları altında uyuyup duruyor. Köşede kara örtü
laka alırsın. Alın terinin karşılığını… Zihin emeğinin… altında “Hilye-i Saadet”... Her şeyi yerli yerinde hayat
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- her vakit olduğu gibi...
den hangisi söylenemez? Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler-
A) Tanımlamaya başvurulmuştur. den hangilerine başvurulmuştur?
B) Benzetme yapılmıştır. A) Açıklama - Benzetme
C) Mecazlı söyleyişe başvurulmuştur. B) Tanımlama - Öyküleme
D) Konuşma dili özelliklerine yer verilmiştir. C) Öyküleme - Betimleme
E) Bitmemiş cümleler kullanılmıştır. D) Alıntılama - Kişileştirme

E) Betimleme - Tartışma
7. Tarla, baştan başa insan ve ekin yığınıyla örtülüydü.

Sık, yüksek boylu çavdar tarlasının biçilmiş bölümle-
rinde orakçı kadının sırtı, demet yaparken parmakları
arasında sallanan başaklar, çocuğunun gölgedeki
beşiğine eğilen kadın ve peygamber çiçekleriyle ör-
tülü tarlada toplanmış ekin demetleri görünüyordu.
Öte yanda ceketsiz, gömlekli köylüler, kuru tarlada
toz kaldırarak, araba üstünde ayakta durarak demet-
leri yerleştiriyorlardı.
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler- 10. İnsanların okuma ve araştırma ihtiyaçlarını karşıla-
den hangisine başvurulmuştur? yan mekânlardır kütüphaneler. Türkiye’de çoğu AB
A) Tanımlama B) Betimleme C) Karşılaştırma standardını taşımamakla birlikte 1118 kütüphaneye
D) Öyküleme E) Açıklama çoğu ders çalışmaya giden öğrenciler olmak üzere
yılda 18 milyon kişi giriş yaparken 16 bin kütüpha-
nesi bulunan ABD’de kütüphanelere yılda 1 milyar
8. Mehmet Akif de Yahya Kemal de önemli şairlerdir. 400 milyon giriş yapılıyor. 1118 kütüphaneye karşın
İkisi de şiirin amaçlar uğruna kullanıldığı günlerde şiir
Türkiye’de 600 bini aşkın kahvehane bulunuyor. Tür-
yalnızca şiir olmalıdır, diyecek kadar bilinçlidir. Ama
kiye’de 1 milyon 25 bin kütüphane üye sayısı bulu-
bana göre Akif, Yahya Kemal’den büyük bir şairdir.
nuyorken 71 milyonun üzerinde cep telefonu abonesi
Yahya Kemal çok iyi şartlar altında, bütün olanaklara
var.
sahip olarak kendi şiirlerini oluşturmuştur. Akif ise sı-
kıntılar ve yokluklar içinde büyük bir şiire imza atmış-
tır. O bir ideali gerçekleştirmek için didinip durmuştur
aynı zamanda. A) Tanımlamaya başvurulmuştur.
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler- B) Benzetme yapılmıştır.

den hangisine başvurulmuştur? C) Sayısal verilerden yararlanılmıştır.
A) Betimleme B) Tanımlama C) Karşılaştırma D) Açıklayıcı anlatım kullanılmıştır.
D) Öyküleme E) Açıklama E) Karşılaştırma cümleleri vardır.
124
Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - VII Test 28 4. Bölüm
1. Hayatın her döneminde başarılı olmak için insanlı- 3. İlk yavru çifti uçmayı öğrendi ve çevredeki kırlık alan-
ğın uzun tecrübeler sonunda elde ettiği kural şudur: dan giderek daha uzaklara gitmeye başladılar, ta ki
İyiye başlamak, iyi başlamak ve iyi bir yolda devam bir gün kendi başlarına uçarken yağmur yağmaya
edip onu bitirmek. Karınca misali çalışmak gerekir. başlayana dek hiçbir güçlükle karşılaşmadılar. On-
Kıymeti ne olursa olsun, eser sahibi olabilmek için larla evleri arasında bir düzine şemsiye açıldı. Bir-
bundan başka çare yoktur. Başlarken her şey güçtür. den onlara sanki ters uçuyorlarmış gibi geldi. Sanki
İlk zamanda o güçlüğe katlanmak gerekir. Devam ışığın ters yüzünde olduklarını apansız öğrenmişler
edince aynı şey sıkıntı verir, bu sıkıntıyı sineye çek- gibi dehşete kapılmışlardı. Ters uçmaya başladılar
meli. Fakat eser bittiği zaman duyulan zevk, bütün bu ama yere çakıldılar. Orada da başlarını kaldırıp sü-
güçlükleri, bütün bu çekilmiş sıkıntıları karşılayacak- rekli bir şeylerin düşmesini bekleyerek dolaşan hay-
tır. İşte bu her şeye değer! vanlar onları yakalayıp yedi.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler-
den hangisi söylenemez? den hangisine başvurulmuştur?
A) Amaç bildiren ifadelerden yararlanılmıştır. A) Tanımlama B) Betimleme C) Karşılaştırma
B) Benzetmeye yer verilmiştir. D) Öyküleme E) Açıklama
C) Deyimlerden yararlanılmıştır.
D) Açık ve anlaşılır ifadeler kullanılmıştır.
E) Eksiltili cümleler kullanılmıştır. 4. (I) Her yazar, istediği gibi yazmakta özgür olmalı-
dır. (II) Yazılan hiçbir yazı, hiçbir kalıplaşmış ifade
boşa gitmez. (III) Hele yazmak boş bir uğraş değildir.
(IV) Bakın Mevlâna hâlâ okunuyor, bir Mevlit hâlâ
canlı bir şekilde icra ediliyor. (V) Önemli olan yazma-
nın büyülü dünyasına varmak ve bu dünyayı oluştu-
rabilecek gayrete sahip olmaktır.
2. Şiirin herkesi etkileyen öyle bir dili vardır ki bu dilin
gücüne kimse yetişemez. Yolculuğumda şaşakaldı-
sinde bir düşünceyi etkili kılmak için örnekleme-
ğım bir olay yaşadım. Niğde’ye yaklaşıyorduk. Ya-
lere gidilmiştir?
nımda oturan bir Niğdeli, şehrin eteğini saran ağaç
kümeleri arasında pek iyi seçemediğim bir noktayı A) I B) II C) III D) IV E) V
göstererek “Faruk Nafiz’in Hanı” dedi. Giyinişinden

anlaşıldığına göre bu bir esnaf veya işçi olabilirdi.
Böyle olmakla birlikte Han Duvarları ’nı ve şairini bili- 5. Penguenler; uçamayan, dimdik durabilen, perde
yordu. Daha garibi, trende ilk gördüğü yabancının bir ayaklı deniz kuşlarıdır. Tüyleri kuş tüylerine hiç ben-
şiiri, şiirde anlatılan hanı ve Faruk Nafiz’i tanımama- zemez. Sırtları siyah veya gri, karın kısımları beyaz
sını kabul etmiyor, ateş ve su gibi herkesçe bilinen ince pulsu tüylerle örtülüdür. Türler birbirinden, baş-
şeylerden söz eder gibi iki sözcükle bana amacını larındaki renkli tüyleriyle ayrılır. Kuyrukları kısa ve
anlatıyordu. İyi yazılmış bir şiir koskoca bir hanı, ka- ayakları vücutlarının gerisinde olduğundan rahatlıkla
pısındaki mermer tapu senedine rağmen asıl sahibi- dimdik ayakta durabilirler. Penguen sempatik görü-
nin elinden alıyor, Faruk Nafiz’e veriyordu. nüşlü sevimli bir kuş türüdür.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangi- Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler-
sine başvurulmamıştır? den hangilerine başvurulmuştur?
A) Yazar, bir anısından söz etmiştir. A) Betimleme - Tartışma
B) Tanımlamadan yararlanılmıştır. B) Açıklama - Örnekleme
C) Öznel ifadelerden yararlanılmıştır. C) Öyküleme - Benzetme
D) Genelleme bildiren yargıya yer verilmiştir. D) Tanık gösterme - Tartışma
E) Yazar bir ihtimali dile getirmiştir. E) Açıklama - Betimleme
125
4. Bölüm Test 28 Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - VII
6. Doğu Roma İmparatoru Justinianus’un Karadeniz’e 9. Kelimelere verilen gündelik anlamlar hem dilde yoz-
Boğaziçi yerine Anadolu’dan geçebilmek için tasar- laşmaya hem de iletişimde sıkıntılara sebebiyet veri-
ladığı kanal projesinin en önemli ayağını oluşturan yor. Stendhal, 1804’te Pauline’e yazdığı bir mektupta
Justianus Köprüsü bugün 1500 yıllık ihtişamıyla Sa- şöyle diyor: “... Gündelik sözcüklere verdiğimiz deği-
karya’da ayakta duruyor. Ayasofya ile eşit değerde şik anlamlar yüzünden yanlış yollara sürükleniyoruz.
sayılan köprü; yüzlerce deprem, tabii afet ve sosyal Sözcüklerin gerçek anlamlarını bulmaya çalışalım.
karmaşalar gördü; Anadolu’da devletlerin yıkılma- Örneğin erdem sözcüğünün büyük insan topluluk-
sına, kurulmasına, işgallere, savaşlara tanıklık etti. ları için yararlı bir şeyler yapmak anlamına geldiğini
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi düşünmek gerek. Eğitim sözcüğünün de kişioğlunun
yoktur? kafasını, ruhunu biçimlendirmek olduğunu bellemeli.”
A) Açıklama B) Deyim Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisin-

den yararlanılmamıştır?
C) Karşılaştırma D) Amaç-sonuç ilgisi
A) Tartışmadan B) Tanımlamadan
E) Çıkarım
C) Tanık göstermeden D) Benzetmeden
E) Öznel ifadelerden
7. Cömert insan ay gibidir, parlar. Etrafındaki insan-
ları da aydınlatır. Derin merhamet gücüyle kalabalık
içinde bile derhâl fark edilir. Yüzü de ruhu gibi aydın-
lıktır çünkü. Cimri insan kapkara taşa benzer. Çevre-
sini aydınlatmak şöyle dursun, etrafındaki ufacık ışık
belirtilerini de kendi koyu karanlığında yok eder. Yar-
dım etmenin, paylaşmanın yüceliğinden bir şey anla-
maz.
A) Gerekçesiyle verilen yargı bulunmaktadır.
B) Benzetmeye yer verilmiştir.
C) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır. 10. Bazı büyük eserler âdeta iki katlı gibidir. Üst kat,
yani yüzeydeki kat her okurun anlayacağı cinsten-
D) Niteleyici sözcükler kullanılmıştır.
dir. Eserin asıl büyüklüğünü, yani alt katın anlamını
E) Örneklemeden yararlanılmıştır.
ise herkes kolay kolay kavrayamaz. Hamlet’i ele ala-
lım. Hamlet, psikolojik bakımdan dünya edebiyatının
8. Küçük yüzü pek sevimli idi. Pırıldayan, genç, hemen en kompleks, en çapraşık karakterlerinden biridir.
hemen çocuk gözleri ve pembe burnunun ucu görü- Eser, yoğun bir şiir ve düşünceyle yüklüdür. İncelen-
nüyordu. Vücudu ipek gibi, tertemiz, sıcacık, güzel mesi, anlaşılması güç bir eserdir. Ama bizim ülke-
kokulu, dokunulması ve öpülmesi zevkli bir küme, mizde de dünyanın her yerinde de Hamlet ne zaman
Ankara yapağısı içinde kayboluyordu. Kulaklarının oynansa herkes tiyatroya taşınır. Çünkü Hamlet ’in
arasında canlı gözler üzerine bir kurdele gibi düm- gizli alt katı, okumuş insanları ne kadar sarıyorsa ko-
düz yerleştirilmiş, siyah bir takke omuzlara atılıver- layca göz önüne serilen üst katı da en bilgisiz insan-
miş kısa, siyah bir pelerin ve en son bir yelpaze gibi ları aynı şekilde ilgilendirebiliyor.
kımıldanıp duran sorguca benzer siyah bir kuyruk. Yazar, parçanın anlatımında düşüncesini kanıtla-
İşte yeni kedimiz. mak için aşağıdakilerden hangisine başvurmuş-
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler- tur?
den hangisine başvurulmuştur? A) Tartışma B) Tanımlama
A) Açıklama B) Tanımlama C) Karşılaştırma C) Tanık gösterme D) Örnekleme
D) Betimleme E) Öyküleme E) Benzetme
126
Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - VIII Test 29 4. Bölüm
1. Giton; dolgun yüzlü, yanakları şişkin, dik bakışlı, ken- 3. Saray edebiyatı da denen divan edebiyatında sevgili
dine güvenir, omuzları geniş, göbekli, bakışı sağlam, ile padişahın özellikleri aynıdır. İkisi de sevmez, se-
yürüyüşü sert biridir. Konuşurken de kendine pek vilmeyi hak bilir. İkisi de ulaşılmazdır. İkisine de âşık
güvenir fakat karşısındakini hemen hiç dinlemez. ulaşmak ister fakat muvaffak olamaz. İkisi de eleşti-
Ona sözlerini tekrar ettirir. Mendili kocamandır, bur- rilemez. İkisinde de boy bos, büyüklük konusu mü-
nunu gürültüyle siler, uzağa tükürür, bağırarak hap- kemmeldir. İkisi de sultandır; koca bir mülkün sultanı,
şırır. Gündüz uyur, derin derin, herkesin içinde de aşka susamış gönüllerin sultanı. İkisi de bağışlayıcı-
olsa horlayarak uyur. Yemekte, arabada yeri herkes- dır fakat acı çektirmede üstlerine yoktur. İsterlerse
ten çok yer kaplar. Gezintilerde hep ortadadır, o du- yaşatır, isterlerse öldürürler. Âşık, ikisine de sorgu-
runca durulur, yürüyünce yürünür. Ona uyar herkes, suz teslim olmuştur.
isterse konuşanın sözünü keser. Fakat onun sözü Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler-
kesilmez, o istediği kadar söyler ve söylediği kadar den hangilerine başvurulmuştur?
dinlenir. Herkes onun düşüncesindedir. Verdiği ha- A) Betimleme - Tanımlama
berler doğrudur.
B) Açıklama - Alıntılama
A) Tartışma B) Tanımlama C) Karşılaştırma
E) Açıklama - Karşılaştırma
D) Öyküleme E) Betimleme
4. Tüm tarih çağlarında tarımsal üretimin önünde büyük

2. Arpa ekimi yapılan bir tarla. Günümüz dünyasında, engeller vardı. Bunlardan ilki, tarımsal bitkiler için
tarım iki farklı temel hedef için kullanılmaktadır. Bun- sağlanması zorunlu olan besinlerdi. İnsanlar bunun
lardan ilki, sadece ailesini besleyebilmek için üre- önüne geçmek için hayvan dışkılarını gübre olarak
tim yapan insanlardan oluşan grup, ikincisi ise ticari kullandı, topraklarını nadasa bıraktı ve her yıl farklı
tarım yapan insanlardan ve kurumlardan oluşan bir bitki ekti. 18. yy.da İngiltere başta olmak üzere
gruptur. Endüstriyel tarımda ticaret olduğundan para Batı dünyasında büyük bir devrim yaşandı. Şalgam
sahası geniştir ve gübreleme, tohumlama, bakım, ve üçgül ekiminin başlamasıyla toprakların nadasa
sulama gibi olanaklar geniştir. Aynı şekilde endüstri- bırakılma zorunluluğu ortadan kalktı. Şalgam; hay-
yel tarımda geniş tarım alanları mevcuttur. 20. yüz- vansal üretimde, hayvanların kış yiyeceği olarak
yılda özellikle tarımsal kimyadaki gelişmeler üretimi önemli bir yer tuttu. Şalgam sayesinde hem hay-
katladığı gibi, insan gücü oranını da düşürmüştür. vansal üretim arttı hem de daha çok hayvan besle-
Ancak bu hem sağlıksız gıda üretimine hem de iş- nebildi. Yine hayvanların sayısında görülen artışla
sizliğe neden olmaktadır. beraber hayvansal gübrelerde ivmeli artış gözlendi.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler-
den hangisi söylenemez? den hangisi söylenemez?
A) Karşılaştırma yapılmıştır. A) Okuru bilgilendirmek amacıyla yazılmıştır.
B) Amaç-sonuç cümlelerine yer verilmiştir. B) Benzetmeye yer verilmiştir.
C) Betimleyici ögeler kullanılmıştır. C) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır.
D) Açıklama yapılmıştır. D) Farklı cümle türleri kullanılmıştır.
E) Kişisel görüşlere yer verilmiştir. E) Amaç bildiren ifadeye yer verilmiştir.
127
4. Bölüm Test 29 Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - - VIII
5. Topraklarımızdan faydalanma oranı daha çok iklim 7. Orta Çağ’da İslam dünyası oldukça ileri düzeyde bir
ve yer şekilleri özelliklerine bağlıdır. Ülkemizde yük- uygarlığa sahipti. Bu doğrultuda Orta Doğu ve çev-
sek dağlık kesimler geniş alan kaplar, dik yamaçlar resinde tarımsal faaliyetler ve hayvancılık çok büyük
çoktur. Buralarda topraktan faydalanma çok kısıtlıdır. ilerlemeler kaydetti. Hidrolik ve hidrostatik teknikle-
Buna göre ülkemiz arazisinin %36’sı ekili-dikili alan, riyle çalışan pompalara imza atan Araplar, bu sis-
%32’si çayır ve otlak, %26’sı orman ve %6’sı diğer temlerle üretimde artış gözledi. Yine su değirmenleri
alanlardır (yerleşim birimleri, tarıma elverişsiz çıplak aracılığıyla suyu rahatça taşıyabilen Müslüman çiftçi-
kayalıklar gibi). ler, bu sayede sulamadaki kuraklığın önüne geçti. Bu
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- dönemde pamuk, turunçgil, meyve, kayısı, safran,
den hangisi söylenemez? enginar, şeker pancarı gibi tarımsal ürünler yetişti-
rildi. Yine Araplar, İspanya’da Emevi Devleti’nin yer
A) Örneklemeye başvurulmuştur.
aldığı dönemde Avrupa’ya limon, badem, incir, porta-
B) Tanıklıktan yararlanılmıştır.
kal, pamuk ve muz gibi ılıman tarım ürünlerini getirdi.
C) Sayısal verilerden yararlanılmıştır. Aynı dönemlerde Çin’de sabanın kullanılması, tarım-
D) Açıklayıcı anlatım biçimi kullanılmıştır. sal alanda Asya’daki önemli değişikliklerdendir.
E) Karşılaştırmaya yer verilmiştir. Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler-
B) Açıklama - Örnekleme
E) Açıklama - Benzetme
8. Aşırı yosunlaşma, tatlı su kaynaklarında rastlanan

besinlerin ve organik maddelerin yarattığı bir çevre
sorunudur. Bir su kaynağında aşırı kimyasal atık
varsa ve oksijen miktarı düşükse bu alanda aşırı yo-
6. (I) Hayvancılık; et, süt, yumurta, deri ve yün gibi sunlaşma gözlemlenir. Bu durum toplu balık ölüm-
ürünler elde etmek için hayvan yetiştirmeye verilen lerine, biyoçeşitliliğin hızla azalmasına ve suyun
addır. (II) Hayvancılıkta, hayvanların kullanıldığı en
kullanımı karşılayamayacak kadar kirlenmesine
büyük üretim alanı et üretimi alanıdır. (III) Eski ve
neden olmaktadır. Tüm bunlar biyolojik dengede
ilkel hayvancılıkta birçok bölgede hayvanlar çitlerle
azotun ve fosforun doğada dolaşım hızını yavaşla-
çevrilmemiş bölgelerde yetişmekteydi. (IV) Bu durum
tır ve doğal dengede tahribatlara neden olur.
zamanla toplu yaşama geçiş ile beraber yerini dar
ve belirlenmiş alanda yapılan hayvancılığa bıraktı.
(V) Tüm bitki örtüleri içinde en büyük hayvan üreti-
mine sahip olan alanlar yeşilliklere sahip alanlardır. A) Açıklama yapılmıştır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangile- B) Gerekçeli yargılara yer verilmiştir.

rinde tanımlama yapılmıştır? C) Sözcükler gerçek anlamıyla kullanılmıştır.
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) Terimsel ifadeler kullanılmıştır.
D) III ve V E) IV ve V E) Dil alıcıyı harekete geçirme işlevi ile kullanılmıştır.
128
Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - IX Test 30 4. Bölüm
1. Karınca, on binlerce yıldır aynı işi en kusursuz bi- 3. Edebî metnin dili, günlük konuşma dilinden bütü-
çimde yapar. Binlerce sayıya ulaşan kolonide herke- nüyle ayrıymış gibi düşünülmüştür bizde. İstiareli,
sin vazifesi bellidir; vazifesini savsaklamadan hepsi aktarmalı, doğallıktan uzak sanatlı bir dil olarak dü-
oradan oraya koşturur durur. Kışlık erzaklarını hızlı şünülmüştür hep. Edebiyat sözcüğü; süslü püslü,
bir şekilde hazırlayan karıncalar hiçbir asayiş sı- özentili, abartmalı ve boş sözler yığını gibi bir anlam
kıntısı da çıkarmazlar. Oysa insanoğlunun olduğu kazanmıştır bu yüzden. Bunu da edebî dili günlük
çoğu yerde problem ortaya çıkmakta. İşine gelme- dilden apayrı gören bir anlayışa bağlayabiliriz. Oysa
yen işlerde çok kolay savsaklamakta, dahası en ufak edebî dil günlük dilden tümüyle kopuk bir dil değildir.
problemde kavga çıkarmakta. İşte insan budur. Ka- Gündelik dilin yazıda ve kurumsal boyutta temsilidir.
rıncadan öğreneceğimiz ne çok şey var! Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler-
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler- den hangisine başvurulmuştur?
den hangisine başvurulmuştur? A) Örneklendirme B) Tanımlama
A) Tartışma B) Tanımlama C) Tanık gösterme D) Tartışma
C) Tanık gösterme D) Örnekleme E) Öyküleme
E) Karşılaştırma
4. I. Cümlede duygu ve düşüncenin kolayca anlaşıla-

cak şekilde anlatılmasıdır. (akıcılık)
II. Anlatımda gereksiz sözcük bulunmamasıdır. (du-
ruluk)
III. Anlatımda söz sanatlarından, süslü ifadelerden
uzak durulmasıdır. (yalınlık)
IV. Az sözle çok şey anlatmaktır. (özlülük)
V. Anlatımın hiçbir engele uğramadan akıp gitmesi-
dir. (açıklık)
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangile-
rinde ayraç içinde verilen kavramların yer değiş-
2. Bence çocuklarımız tam gün eğitim yüzünden za- tirmesiyle bilgi yanlışı giderilmiş olur?
manının büyük bölümünü okullarda geçiriyor. Böyle
olunca da dinlenmeye, eğlenmeye, kitap okumaya,
ödev hazırlamaya, uykuya yeterince zaman ayıra-
mıyor. Tam gün eğitim gören öğrenciler eve yorgun
geliyor, dinlenemeden tekrar okula dönüyorlar. Oysa 5. Günümüzde ekonomik imkânların geçmişe göre ol-
yarım gün eğitim gören öğrencilerimiz, eğitim faaliyet- dukça gelişmesine rağmen toplumdaki huzursuzluklar
lerine daha istekli katılıyor ve daha başarılı oluyor. Bu artıyor. Bu olumsuzluğun temelinde aile içi iletişimsiz-
durum da tam gün eğitimin öğrencilerin verimini ol- lik yatıyor. Çünkü iletişim kuramayan aile, sorunlara
dukça düşürdüğünü göstermektedir. Öğrencilerin öğ- çözüm bulamaz. Bu da tüm toplumu etkiliyor. Ger-
leye kadar eğitim görüp öğleden sonra da spor, resim, çek zenginliğin gönül zenginliği olduğunu beyan eden
müzik, el sanatları, tiyatro, okuma, yazma gibi etkinlik- Mevlâna, “Neyi arıyorsan osun.” diyerek gerçek zen-
lerin içinde olması gerektiğini ortaya koymuştur. ginliğin insanın özünde olduğunu belirtmiştir.
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler- Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangi-
den hangisine başvurulmuştur? sine başvurulmamıştır?
A) Tartışma B) Tanımlama A) Neden-sonuç ilişkisine B) Mecazlı ifadelere
C) Tanık gösterme D) Örneklendirme C) Tanımlamaya D) Tanık göstermeye
E) Benzetme E) Karşılaştırmaya
129
4. Bölüm Test 30 Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - IX
6. Herkes yetenekli olduğu alanlarda çalışmalıdır. Res- 9. (I) Bir konu üzerinde aynı oturumda konunun uzmanı
sam mısınız? Ünlü Yunan ressamı Zeuvis gibi, üzüm kişiler tarafından yapılan görüşmeye panel adı verilir.
salkımlarını öyle yapınız ki kuşlar onları sahici sanıp (II) Geniş halk kitlelerini ilgilendiren bir konuda baş-
gagalamaya gelsin! Romancı mısınız? Gözlemleriniz kan ve dinleyicilerin önünde uzman kişilerin yaptığı
öyle olmalı ki mahkeme tutanaklarını yayımladığınızı görüşmeye açık oturum denir. (III) Tartışma ise iki ya
sansınlar. da daha fazla kişinin farklı konuları canlı olarak sa-
Bu parçada düşünceyi inandırıcı hâle getirmek vunmasıdır. (IV) Son dönemde tartışmaların kalitesi
için özellikle aşağıdakilerin hangisinden yararla- oldukça düştü. (V) Dinleyicilerin eskiye göre daha az
nılmıştır? rağbet ettiği bu etkinlikler aksiyon severlerin gözdesi.
A) Örnekleme B) Benzetme Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi-

leri tanım cümlesi değildir?
C) Karşılaştırma D) Tanımlama
A) I ve II B) I ve IV C) II ve V
E) Tanık gösterme
10. Gazetelerde bir tartışmadır gidiyor. Yok efendim

7. Karamsarlar sürekli kaygı içindedir. Bunun nedeni de
divan şiirinin dili ağırmış, çocuklar anlamakta güçlük
hiç risk almamalarıdır. Bu tavırları onları çeşitli zarar-
çekiyormuş. Divan şiiri yerine günümüz şiiri okutul-
lardan korur ama bu kişilerin kâr etmeleri mümkün
malıymış. Hiç kuşku yok ki bunu savunanlar hem işin
değildir. Gözü kara olanlar ise cesaretle işin üstüne
kolayına kaçıyor hem de bazı gerçekleri göz ardı edi-
giderler ve kâr ederler. Çünkü onlar risk almadan kâr
yor oysa divan şiiri olmadan günümüz şiiri de olmaz,
edilemeyeceğini bilir. Başarı için risk almaya değer
bu nedenle kolaya kaçmak yerine divan şiirini çocuk-
elbette. Karamsarlık bir yerde korkaklıktır bence.
lara kavratmak gerekiyor.
Neye mal olursa olsun korkusuz yaşamak güzeldir.
A) Açıklama B) Tartışma C) Öyküleme
A) Örneklemeye B) Benzetmeye
D) Betimleme E) Karşılaştırma
C) Tanımlamaya D) Karşılaştırmaya
E) Tanık göstermeye
11. Orhan Pamuk bu yeni kitabında, çocukluğundan baş-
layarak hayatından, yaşadıklarından bütün içten-
liğiyle söz ediyor. Yazarın babasının ölümü, siyasi
8. Zaman, bir insanın harcayabileceği en değerli hazi- dertleri, futbol oynarken ya da romanlarını yazar-
nedir. Bir işe ne kadar zaman harcadığınız değil, o ken hissettikleri, tıpkı annesinin sigara böreği ya-
işi ne kadar zamanda yaptığınız önemlidir. Günde pışı, yaz gecesi bir sivrisineğin hareketleri ve Boğaz
dört saatten fazla çalışmayın, dört saatten az düşün- gemileri hakkındaki gözlemleri gibi büyük bir man-
meyin. Düzenli insanların hayatına baktığımızda az zaranın parçası olarak dikkatle işleniyor. Pamuk İs-
öz fakat neticeli çalışıyorlar. Günde düzensiz on altı tanbul’dan, Adalar’dan, New York’tan, Venedik ya da
saat çalışmak, körü körüne çalışmaktır. İnsan çok Kalküta’dan söz ederken yaptığı gibi kendi suçluluk
çalışmaktansa sistemli çalışmayı bilmelidir. duygularından, rüyalarından, eski berberlerden ya
Bu parçanın anlatımında aşağıdaki düşünceyi ge- da çocukluğunda sokaklarda atıştırdığı şeylerden de
liştirme yollarından özellikle hangisine başvurul- bütün dikkatiyle hikâyeler çıkarıyor.
muştur? Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
A) Örnekleme B) Kanıtlama kullanılmıştır?
C) Tanık gösterme D) Kişileştirme A) Örnekleme B) Tartışma C) Betimleme
E) Sayısal verilerden faydalanma D) Açıklama E) Öyküleme
130
Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - X Test 31 4. Bölüm
1. Resmî olarak 28 Mayıs 1993 tarihinde faaliyete baş- 3. Portekiz’in güneyinde 150 metrelik bir uzaklıkta olan
layan Şangay Metrosu, yaklaşık olarak 588 km’lik Benagil Mağarası’nı tur tekneleriyle gezebilirsiniz.
uzunluğu ile dünyanın en uzun metrosu özelliğine Ancak tekneler bu mağara girişinde durmadan iler-
sahiptir. Dünya üzerinde hiçbir metro hattı Şangay lemekte; iyi bir yüzücüyseniz bu sahile yüzerek gelir,
Metrosu kadar uzun değildir. Şehri âdeta demir ağ- denizin ve güneşin tadını çıkartırsınız. Tarihî eser
larla örmüş olan Çin, bu anlamda bir dünya markası olarak korunan bu mağaranın eşsiz güzelliği gören-
konumundadır. Tabii bunda zaten ülkenin dünya- leri hayrete düşürüyor. Gelgit olayının çok yüksek
nın en kalabalık ülkesi olması da önemli bir etkendir. yaşandığı bu sahilde, buraya yüzerek gitmeyi planlı-
Uzunluk olarak ilk sırada yer alan Şangay Metrosu, yorsanız denizin durgun olduğu bir günü muhakkak
taşıdığı yolcu sayısı bağlamında ise Çin Halk Cum- seçmelisiniz.
huriyeti’nin başkentinde bulunan Pekin Metrosu’nun Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
hemen ardından gelir. yoktur?
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- A) Nitelendirme B) Öneri nitelikli cümle
den hangisi söylenemez? C) Koşul ilgisi D) Benzetme
A) Sayısal verilerden yararlanılmıştır. E) Çoğullaştırma
B) Açıklayıcı anlatıma başvurulmuştur.
4. Dönemin etkin eleştirmenlerinden Nurullah Ataç,
C) Karşılaştırma yapılmıştır. Turgut Uyar’ın 1952’de yayımlanan ikinci kitabı Tür-
D) Tanımlamaya yer verilmiştir. kiyem’e yazdığı ön sözde, “zarını Uyar için” atar.
E) Benzetmeden faydalanılmıştır. Hatta bir acemilik sezdiği için şöyle der: “Yeni yeti-
şen bir şair için acemilik kötü bir şey midir? Başka-
larına uymayıp da kendi yolunu aradığını göstermez
mi? O acemiliği için de sevdim Turgut Uyar şiirini.”
Bu parçada aşağıdaki düşünceyi geliştirme yolla-
rından hangisi kullanılmıştır?
A) Örneklendirme
B) Tanık gösterme
C) Sayısal verilerden yararlanma
D) Tanımlama
E) Benzetme
2. Bir milleti millet yapan, onu başka milletlerden ayıran,
olmazsa olmaz unsurların en başında dil, kültür ve 5. Cemil Meriç’in ifade ettiği gibi “Kamusa uzanan el
edebiyat gelir. Kendi diline, kültürüne, edebiyatına ve namusa uzanmıştır.” Biz millet olarak dilimize, kül-
tarihine sahip çıkamayan milletler hiçbir zaman ge- türümüze, örf ve âdetlerimize yapılan en ufak bir
leceklerine yön veremezler ve tarihin akışı içerisinde saygısızlığı namusumuza yapılan bir edepsizlik,
kaybolup giderler. Muharrem Ergin, dili tarif ederken saygısızlık addeder ve gereken tepkiyi veririz. Dil bir
şunları ifade eder: “Dil, bir milletin diğer milletlerden milletin her şeyidir. Kültürünün yaşaması ve daha
farklı olan terennümü ve konuşmasıdır. Dil, bir mille- sonraki kuşaklara aktarılması konusunda dile çok
tin ses dünyasıdır. Sesler kâinattaki hayat tezahürü- şey borçluyuz. Bu borcumuzu, onu koruyarak öde-
dür, kâinatı kendisine göre seslendirmesi, kâinatı ve yebiliriz.
hayatı kendisine göre adlandırması, ona kendi dam-
gasını vurmasıdır.”
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi A) Betimleme - Tanımlama
yoktur?
A) Örnekleme B) Tartışma C) Açıklama - Tanık gösterme
C) Tanımlama D) Tanık gösterme D) Tanık gösterme - Tartışma
E) Karşılaştırma E) Açıklama - Benzetme
131
4. Bölüm Test 31 Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - X
6. Bir milletin düşünmesi, üretime katkıda bulunması o 9. Bilim ve teknoloji evrensel ama kültür millîdir. Kültür-
milletin dağarcığında bulunan kelimelerle ilgilidir. Ke- lerin millî olması, içlerine kapanık, diğer kültürlerden
limeleri yok edilmiş, sözcükleri atılmış bir millet dü- kopuk olmaları anlamına gelmez. Yeryüzünde saf,
şünemez, düşünemeyince üretemez, üretemeyince katışıksız kültür unsuru yok gibidir. Hiçbir dil, mimari,
de kendisini yozlaştırıp yok etmeye çalışan, millî ve musiki yoktur ki diğerlerinden etkilenmemiş, beslen-
manevi değerlerine düşman güçler tarafından sömü- memiş olsun. Fransız filozofu Alain, “Aslanın vücudu
rülür, köleleştirilir ve onlara bağımlı bir millet hâline yediği diğer hayvanların vücudundan meydana gelir
gelir. Bu durum George Orwel’ın Bin Dokuz Yüz Sek- ama aslan her zaman kendisidir.” der. Aslan sabah-
sen Dört romanında hikâyeleştirilerek anlatılmıştır. leyin bir tavşan yediği zaman kulakları uzamıyor,
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler- öğleden sonra bir geyik yediği zaman boynuzları
den hangilerine başvurulmuştur? çıkmıyor. Yaratıcı, aslana hazmettiği her şeyi aslana
dönüştürme özelliği vermiştir.
C) Açıklama - Tanık gösterme
A) Tanımlama yapılmıştır.
B) Somut anlamlı olup soyut anlama gelecek şekilde
E) Açıklama - Benzetme kullanılan sözcükler vardır.
C) Kişisel düşüncelere yer verilmiştir.
D) Tanık gösterme yapılmıştır.
7. Kültürel yozlaşma sonucu bugün gençlerimiz maale- E) Somutlama yapılmıştır.
sef büyük çapta renksiz, ruhsuz, şiirsiz bir dünyada
yaşamaktadırlar. Gönüller Sultanı Yunus Emre yedi
asır önce maddenin şekil verdiği, mananın hayata
hâkim olmadığı bir dünyada yaşayan insanların ızdı-
rabını çok iyi keşfetmiştir. İnsanlar ne yazık ki kültü-
ründen uzaklaştıkça mutluluğa hasret kalmışlardır.
A) Örnekleme B) Betimleme
C) Tanık gösterme D) Tanımlama
10. Sandığı odanın ortasına getirdi. Sandıkta eski püskü
E) Benzetme çamaşırlar, yamalı çoraplar, yırtık bir seccade, küflü
bir makas, birkaç kitap vardı. Altta, sedef kakmalı bir
ceviz kutu dikkatini çekti. Bu kutu kilitliydi. Zehra ma-
8. Aristo, asırlar önce “En bedbaht millet, kaleleri ayakta
iken kültürü ve ahlakı harabe olan millettir.” demişti. kasın ucuyla kilidi kırdı, eşyaları incelemeye başladı.
Kültürel yozlaşma beraberinde tabii olarak kültürün Renkli bez parçaları, silik fotoğraflar, kurdele ile bağ-
lanmış bir tutam saç... Sararmış bir Mekteb-i Mülkiye
ve ahlakın harap olmasını getirir. Kültürüne sahip çı-
diploması... Bir tomar mahkeme evrakı ve defter...
kamayan milletler yok olmaya mahkûmdurlar. Bu da
kültürümüze ne kadar çok sahip çıkmamız gerektiğini Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler-
gösteriyor bize. den hangisi söylenemez?
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangi- A) Betimlemeden yararlanılmıştır.

sine başvurulmuştur? B) Karşılaştırma yapılmıştır.
A) Örnekleme B) Öyküleme C) Niteleyici ifadelere yer verilmiştir.
C) Betimleme D) Tanık gösterme D) Hikâye unsurlarından yararlanılmıştır.
E) Benzetme E) Üçüncü kişili anlatımla yazılmıştır.
132
Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - XI Test 32 4. Bölüm
1. Akım arttı; yukarıda, ormanın içinde daha da güçlü 4. Bizim toplumumuzun çok ciddi sorunlarının olduğu
esiyor. Çam iğneleri dillerini uzatıyor ve bilinmedik doğrudur. Ancak medyanın sürekli olarak yanlış-
bir gecesel türkü çağırıyorlar. Bu dillerin her biri öyle lıkları, toplumun kangren olmuş taraflarını, kötü ör-
küçük ki duyulmaz söyledikleri ama birlikte çıkan ses nekleri insanların önüne sergilemesi kişilerin ülkeleri
öyle derin ve güçlü ki isterse dağları yerle bir edebi- hatta kendileri ile ilgili karamsarlığa düşmelerine
lir. sebep olmaktadır. Yani özetle bütün çirkinlikler ser-
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangi- gilenirken iyi örnekler, güzellikler âdeta görmezlikten
sine başvurulmuştur? gelinmektedir. Bu durum, toplumu müthiş bir karam-
A) Öykülemeye B) Tartışmaya sarlık girdabına sürüklemektedir. Medya elbette de-

netim görevini yapacaktır ama olayların takdim ediliş
C) Destansı anlatıma D) Tanımlamaya
biçimi çok önemlidir.
E) Betimlemeye
A) Örneklemeye B) Tartışmaya
C) Tanımlamaya D) Karşılaştırmaya
E) Tanık göstermeye
2. Dilimiz o kadar fakirleştirildi ki artık insanlar iki, üç
yüz kelime ile konuşur hâle geldiler. Dili yozlaşan,
fakirleşen toplumlar düşünme melekelerini bile kay-
bederler. Çünkü insanlar kelimelerle düşünür, öyle
değil mi? Bırakalım yüzyıl önce basılmış bir kitabı,
1960’larda 1970’lerde yazılıp basılan kitaplar bu-
günkü nesiller tarafından kolay kolay anlaşılamıyor.
Hâlbuki beş yüz binin üzerinde kelime hazinesine
sahip bir dilin sahibiyiz biz.
sine başvurulmuştur?
A) Betimlemeye B) Tanımlamaya
C) Açıklamaya D) Tartışmaya
E) Öykülemeye
5. Zengin bir folklorumuz vardır. Saz şairleri beşerî
bütün duyguları en sade, en açık Türkçe ile anlat-
makta ustadırlar. Nasrettin Hoca’nın fıkraları, insanın
en gülünç ihtiraslarını, zaaflarını en veciz şekilde or-
taya koyar. Bektaşi fıkraları, dinî taassuba karşı yö-
3. Güzellik bir ihtiyaç değil, bir coşkudur. Susamış bir neltilmiş en keskin hicivleri içerirler. Kerem ile Aslı
dudak ya da uzanmış boş bir el değil, tutuşmuş bir hikâyesi, “sen”in peşinde koşan insan ruhunun en
kalp, büyülenmiş bir ruhtur... Güzellik, üzerindeki kut- saf, en asil timsalidir. Her atasözü derin bir hikmeti
sal örtü kaldırılmış hayattır. Fakat hayat da sizsiniz, anlatır. Bundan dolayıdır ki şair Şinasi, atasözlerine
örtü de. Güzellik aynada kendine bakan sonsuzluk- halk felsefesi anlamına gelen “hikmetiavâm” demek-
tur. Ama sonsuzluk da sizsiniz, ayna da. tedir.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler-

ağır basmaktadır? den hangisine başvurulmuştur?
A) Tanık gösterme B) Tanımlama A) Örnekleme B) Tartışma
C) Açıklama D) Örneklendirme C) Tanımlama D) Tanık gösterme
E) Kanıtlama E) Öyküleme
133
4. Bölüm Test 32 Anlatım Biçimleri - Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı - XI
6. Kültürümüzün dünyaya kapatılması, durağan hâle 8. Şehirde giderek artan bir betonlaşma hareketi vardı.
getirilmesi elbette söz konusu olamaz. Bunu iste- Bu durum beni de ailemi de çok üzmekteydi. Yaşa-
sek de yapamayız. Çünkü internet çağında yaşıyo- dığımız ev de bundan nasibini alacaktı galiba. Çünkü
ruz. Yunus Emre, “Her gün yeniden doğarız bizden komşuların hepsi, evlerini terk edip apartman yapıl-
kim usanası.” derken değişimin kaçınılmaz olduğun- masına izin vermişlerdi. Bir tek biz kalmıştık boyun
dan ve sürekli aynı kalmanın usanç vereceğinden eğmeyen. 1975’te evlenen annem ve babam yıllar-
söz ediyordu. Benim gencim elbette değişen şartlara dır bu bahçeli evde yaşamaktaydı. Bu evde pek çok
göre, kültürel olarak da kendini yenileyecek. Her gün anı biriktirmişlerdi. Onlar için evden vazgeçmek, anı-
yeni bir âlem kuruluyor. Bizi biz yapan asli unsurları, ları yok saymaktı sanki.
ana karakteri kaybetmeden bunu başarmalıyız. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler-
Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler- den hangisi söylenemez?
den hangisine başvurulmuştur? A) Tekdüzelikten kaçınılmıştır.
A) Örnekleme B) Öyküleme B) Karşılaştırma yapılmıştır.
C) Tanık gösterme D) Tanımlama C) Gözlemlerden sıkça yararlanılmıştır.
E) Karşılaştırma D) Farklı yapıda cümleler kullanılmıştır.
E) Deyimlerle anlatım somutlaştırılmıştır.
7. Gençliğimiz kapı komşusundan habersiz ama dünya-

nın öbür ucundaki insanla chat yapıyorsa bu sağlıklı
bir durum değildir. İkisinin bir arada yapılması elbette
arzulanan şeydir. Kendisiyle, ailesiyle toplumuyla iç
içe ve ilgili, ayakları kendi topraklarına basan, millî
9. 1950’li yıllardan itibaren atmosfer ve deniz sıcak-
değerleri ve millî kültürü özümsemiş ancak dünyayı
lığında artışa neden olan küresel ısınma etkisiyle
bilen, dünyadaki gelişmeleri takip eden ve çağdaş
atmosferdeki su buharı miktarı yaklaşık %5 arttı.
değerleri iyi okuyan bir genç... İşte bizim arzuladığı-
Araştırmacılar bu durumun daha şiddetli hava olay-
mız genç, işte yetişmesini istediğimiz genç…
ları görülmesine neden olduğunu düşünüyor. Ayrıca
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- deniz seviyesindeki artış tayfunların karalar üzerin-
den hangisi söylenemez? deki etkisinin daha yıkıcı olmasına yol açıyor.
A) Tartışma tarzında yazılmıştır. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
B) Eleştirel ifadeler kullanılmıştır. yoktur?
C) Eksiltili cümleler kullanılmıştır. A) Açıklayıcı anlatım B) Nicel veri
D) Tanık gösterme yapılmıştır. C) Karşılaştırma D) Gerekçeli yargı
E) İkilemeye yer verilmiştir. E) Sayıp dökme
134
Çoklu Paragraf - I Test 33 4. Bölüm
1 - 2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla- 2. Aşağıdaki sözlerden hangisi bu parçada anlatı-
yınız. lanlarla ilişkilendirilemez?
A) Kazananlar hiç hata yapmayanlar değil, asla vaz-
Öğrenciler, kendilerini yazılı olarak anlatabilmeye,
geçmeyenlerdir.
yazı yazmanın herkeste var olmayan, sadece bazı
kişilere özgü bir yetenek olmadığına; yazma dene- B) En zoru harekete geçmektir, gerisi azim ve karar-
yimleri, çalışmaları ile geliştirilebilen bir beceri oldu- lılıkla gelir.
ğuna ikna edilmelidirler. Çünkü dil, diğer canlılardan C) İnsanoğlu her şeyi bilmek mecburiyetinde ve kud-
farklı olarak insana yaratılış itibarıyla doğuştan gelen retinde değildir.
bir yetenektir. Bu yeteneğin okuma, yazma, konuşma D) En uzun yola bile ilk adımla başlanır.
ve dinleme gibi herhangi bir alanın veya bütün alan-
E) Deneyene kadar yaptıklarınız hakkında hiçbir fik-
ların etkili kullanılabilmesi için geliştirilmesi, eğitilmesi
riniz yok demektir.
gerekir. Yetenek bakımından her birey aşağı yukarı
benzer anlama ve anlatma yetileriyle donanımlı ola-
rak dünyaya gelir. Fakat zamanında bu yetilerin ge-
liştirilmesi için olanaklar sağlanmazsa zayıflar. Birey 3 - 4. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla-
bu yetilerin birini kullanarak aşabileceği bir sorunla yınız.
karşılaştığında eğer o konuda yeteri kadar dene-
Elimize kalem aldığımızdan beri ev resimleri çizmi-
yimli ve eğitimli değilse olumsuzlukla sonuçlanabile-
şizdir farkında olmadan. Bu resimde arkada illaki bir
cek birkaç sorun çözme girişiminden sonra kendini o
dağ vardır. Çam ağaçları arasında da çatılı bir ev...
alanda yetersiz veya başarısız görür. Öğretim süre-
Bacasından illaki duman tütmelidir çünkü duman tüt-
cindeki yazılı anlatım çalışmalarında öğrencilerin ya-
meyen evde hayat yoktur. O evin dumanı tüttürül-
şadığı olumsuz yazma deneyimleri, yazma becerisini
mekle asırlık gelenek sürdürülmektedir. Sonra evin
iyileştirici ve geliştirici yetersiz dönütler, zamanla on-
aşağısından geçen küçük bir dere, resimdeki yerini
larda yazmaya karşı olumsuz bir tutuma neden ol-
alır. Derenin üzerinde de bir köprücük… Su hayattır
maktadır.
ve resimde mutlaka yerini bulur. Sonra köprü… Ha-
yatın kendisi bir köprüdür.
3. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler-

A) Eksiltili cümlelere yer verilmiştir.
B) Öznel yargılar ve soyut ifadeler kesinlik bildirecek
şekilde kullanılmıştır.
C) Bazı nesnelerin imgesel anlamları verilmiştir.
D) Benzetmelere başvurulmuştur.
1. Bu parçadan hareketle, E) Alıntılamadan yararlanılmıştır.
I. Bir kişiye bir işi yaptırmadan önce o kişiyi o işe

psikolojik olarak hazırlamak gerekir. 4. Bu parçada geçen “Hayatın kendisi bir köprüdür.”
II. İnsanların doğuştan sahip olduğu özellikler birbi- sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden han-
rine yakındır. gisidir?
III. Doğuştan var olmayan bir kabiliyet zamanla ge- A) Doğum ile ölüm arasında bir geçiş noktası olduğu
liştirilemez. B) İnsan ömrünün süresinin belli olmadığı
yargılarından hangilerine ulaşılabilir? C) Yaşamın zorluklarla dolu olduğu
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) İnsanların birbirlerine muhtaç olduğu
D) I ve II E) I ve III E) İnsanların acılarla olgunlaştığı
135
4. Bölüm Test 33 Çoklu Paragraf - I
5 - 6. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla- 7 - 8. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla-
yınız. yınız.
Mehmet Akif’i dini bütün bir şair, Neyzen Tevfik’i de İnsanoğlu, edebiyatı da bilimi de kendi kurdu elbette.
ayık gezmeyen bir garip neyzen bilen çokları, zan- Benim diyeceğim, her devirde bunların atbaşı gitme-
neder ki bu iki adam asla yan yana gelemez! Oysa diği, ya biri önde oluyor ya diğeri ona fark atıyor,
onların eşine az rastlanır bir dostluğu vardır. Kimi bir at yarışıdır gidiyor. Şimdilerde bilim, edebiyatın
zaman araya dargınlıklar girse de bu dostluk, karşı- epey önüne geçmiş durumda. Yeni nesil televizyon-
lıklı dökülen gözyaşlarıyla tazelenir, neyin gönül yalar kadar etkili şiirler yazılmıyor. Yeni yayımlanan ro-
kıcı nağmeleriyle yeniden koyulaşırdı. Hemen bütün manlar son model cep telefonları kadar ilginç değil.
ahbapları, özellikle de Eşref Edip ile Mithat Cemal Deneme türünde yazılmış bir metin, bir buluşu açık-
Kuntay, Akif’e dair hatıralarında onun dostlarına layan haber metninden daha az ilgi çekiyor.
karşı derin bir vefaya ve sadakate sahip olduğunu
anlatırlar. Akif, çektirdiği bütün cefaya rağmen Ney-
zen’i gönül defterinden bütün bütün silmemiştir.
7. Bu parçada bilim ve edebiyatla ilgili olarak asıl

5. Bu parçada Mehmet Akif ve Neyzen Tevfik’le il- anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
gili olarak asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden
A) İkisinin de insanlar tarafından gerçekleştirildiği
hangisidir?
B) Günümüzde bilimin edebiyattan daha ileri gittiği
A) Yakınlıklarının bazen çekilmez ağırlığa ulaştığı
C) Teknolojik gelişmelerin takip edilmesi gerektiği
B) Zaman zaman arkadaşlıklarının çıkarlar nede-
niyle zedelendiği D) Bilim ve edebiyatın aynı düzeyde gelişme göster-
meleri gerektiği
C) Aksayabilen ama kaybolmayan sıkı bir dostlukla-
rının olduğu E) Edebiyatın bilim dilini sıklıkla kullandığı
D) Birbirlerine kimi zaman mesafeli durdukları

E) Dostluklarının çevrelerinde garip karşılandığı
6. Bu parçada aşağıdaki düşünceyi geliştirme yolla- 8. Bu parçanın genelinde yazar aşağıdakilerin han-
rının hangisinden yararlanılmıştır? gisinden bahsetmektedir?
A) Kanıtlama A) Edebiyatın bilime göre üstünlüğünden
B) Tanımlama B) Bilimsel çalışmaların gerekliliğinden
C) Karşılaştırma C) Bilimsel çalışmalar ve edebî ürünlerden
D) Sayısal verilerden yararlanma D) Teknolojinin esir aldığı insanlardan
E) Tanık gösterme E) Edebî ürünlerin gerekliliğini yitirmesinden
136
Çoklu Paragraf - II Test 34 4. Bölüm
yınız. yınız.
Profesyonel meslekler, çağımızı belirliyor. Özel- Öncelikli sorunumuzun, genel olarak kültür kavramı-
likle sanayileşmiş ülkelerde doktorlar, hukukçular, nın uğramakta olduğu değer aşınmasını durdurmak
mühendisler ve öğretmenler mesleksel örgütlen- olduğunu düşünüyorum. Kültür, bir değer olarak top-
melerini tamamlamışlardır. Bu tür gruplar siyasal, lumun ihtiyaçlar listesinde giderek alt sıralara itele-
ekonomik ve kültürel etkinliklere geçtiğimiz yüzyıla niyor çünkü. Toplumu yönlendiren dinamikler bunu
göre çok daha aktif biçimde katılmaktadırlar. Top- hızlandırıyor. Bu aşınmayı durdurmak da yetmez.
lumsal hiyerarşinin en üst kesimlerini artık profesyo- Kültür bir ihtiyaç olarak varlığını hissettirmeli ki edebi-
neller işgal etmektedirler. Ticari sistemin temel taşı yat ortamı sağlıklı işleyebilsin. Yoksa roman, hikâye,
olan girişimci şirketlerden idari ve teknik birimleri, ta- deneme diye andığımız türler bir bir çekilecek haya-
mamıyla profesyonellerin denetimi ve sorumluluğu tımızdan. Şiirin epeydir aramıza uğramadığı gibi.
altına girmiştir. Toplumsal yaşam içinde sağlık so-
runları doktorlarca, hukuk sorunları hukukçularca,
eğitim sorunları da eğitimcilerce çözülmekte; halk bu
tür sorunların çözümünde bilimin dışında kaynaklara
çok nadir başvurmaktadır. Bu alanlarda üretilen bilgi-
ler o kadar ayrıntılara inmiştir ki sıradan halkın genel
kültürü içerisinde yer almamaktadır.
1. Bu parçadan profesyonel mesleklerle ilgili olarak 3. Bu parçada kültür üzerine anlatılan olumsuzlu-
aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? ğun çözümüyle ilgili olarak asıl anlatılmak iste-
A) Her problemin çözümünde o alanda uzmanlaş- nen aşağıdakilerden hangisidir?
mış kişilerden yardım alınmaktadır. A) Kültürden uzaklaşmanın, edebiyat eserleriyle aşı-

B) Sanayileşme ile meslektaşların birlikte hareket labilecek bir problem olduğu
etmeleri arasında bir bağ vardır. B) Eğitimli bireylerin bir kültür alanında uzmanlaş-
C) Sosyal hayatta alanında uzmanlaşmış kişiler masının önemli olduğu
diğer insanlara göre daha avantajlıdır. C) Kültürün toplum için bir ihtiyaç olduğunun anlaşıl-
D) Şirketleri genel olarak profesyonel bireyler yönetir. ması gerektiği
E) Profesyonelliği yakalayamamış kişiler iş bul- D) Toplumu ilgilendiren sorunların çözüme kavuştu-
makta zorlanmaktadır. rulmasının önemli olduğu
E) Edebiyatçıların toplumu yönlendirecek nitelikli
2. Bu parçadan ulaşılabilecek en kapsamlı yargı
işler ortaya koymaları gerektiği
A) Endüstrisi gelişmiş toplumlarda mesleki daya-
nışma daha ön plandadır.
B) Günümüzde karşılaşılan problemlerin çözü-
münde genel olarak alanında uzman kişilerden
yardım alınmaktadır.
C) Halkın mesleklerle ilgili bilgisi ve genel kültürü ile
profesyonel kişilerin meslek bilgisi arasında fark
vardır.
4. Bu parçaya en uygun başlık aşağıdakilerden han-
D) Alanında uzmanlaşmış insanlar toplumun en
gisidir?
önünde giden ve toplumu yönlendiren kişilerdir.
A) Toplum ve Kültür B) Kültürel Haz
E) Karşılaşılan problemlerin çözümünde az da olsa
uzmanlardan başka kişilerden de yararlanılmak- C) Geçmiş Kültürümüz D) Edebî Çalışmalar
tadır. E) Ülke Kültürü
137
4. Bölüm Test 34 Çoklu Paragraf - II
5 - 8. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla- 6. Bu parçada geçen “aynı havuzda görünmek” sö-
yınız. züyle vurgulanmak istenen aşağıdakilerden han-
gisidir?
İlerlemek, gelişmek ve kendini aşmak birbirinden
A) Bir arada bulunmak
farklı kavramlardır. Bunlar aynı havuzda görünürler
ama başka başka davranış biçimlerine karşılık gelir- B) Birbirlerinden etkilenmek
ler. Kendini aşmak her zaman ilerlemenin anlamını C) Birbirlerini taklit etmek
ihtiva eder ama ilerlemek her zaman kendini aşmak D) Farklı görüşlere saygı duymak
demek değildir. Kendini aşmak, kendini bilmenin bir
E) Farklılıkları ortadan kaldırmak
türevidir. Bir hâlden bir başka hâle girmenin bilincine
her an sahip olabilen insan, kendini aşmaya hazırdır.
Gelişme, belirli bir iz üzerinde meydana gelebilece-
ğine göre, ilerlemeye benzer bir anlamı taşıyor. Ken-
dini aşmak, ilerleme ve gelişme ile aynı bağlamda ve
bir arada görülebilse bile çevrede olup bitenlerden
doğan şartları aşmak anlamını da içeriyor; bu yüz-
den de mutlaka onlardan bağımsız olarak ele alın-
ması gerekiyor.
7. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?

A) Kendini aşan bir insan kesinlikle ilerlemiş sayılır.
B) Bir konuda ilerlemiş insan, her zaman kendini
aşmış sayılmaz.
C) Geliştiğinin bilincinde olan bir insan kendini aşa-
bilir.
D) İlerlemek, gelişmek ve kendini aşmak, aynı dav-
ranış biçimlerini karşılar.
E) Kendini aşmak, ilerleme ve gelişmeden ayrı ele
alınmalıdır.
5. Bu parçaya göre, kendini aşmaya hazır bir insa-

nın en önemli özelliği aşağıdakilerden hangisi-
dir?
A) Çevrede olup bitenlerden doğan şartları çok iyi
bilmek 8. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler-
B) Değiştiğinin ve geliştiğinin her zaman farkında
olmak A) Farklı cümle türlerinden yararlanılmıştır.
C) Belirli bir iz üzerinde sabırla yoluna devam etmek B) İkilemeye yer verilmiştir.
D) İlerleme katettikçe hedefini artırmak C) Neden-sonuç ilişkisi kurulmuştur.
E) Çevresindeki insanlardan bağımsız hareket D) Yinelemelere başvurulmuştur.

etmek E) Örneklemeden faydalanılmıştır.
138
Çoklu Paragraf - III Test 35 4. Bölüm
1 - 4. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla- 3. Bu parçada anlatılan olay, yaban hayvanlarıyla
yınız. ilgili olarak aşağıdaki düşüncelerden hangisini
daha çok destekler durumdadır?
Yavrulu yaban koyunlarının geçiş yerlerinde ıslak bir
kayanın boşluğuna gün ağarmadan saklanmıştım. A) Yaban koyunlarının soylarının devam etmesi için
Ortam nefis kekik kokuyordu. Yavrulu grup geldiğinde gerekli olan verimli otlaklar gün geçtikçe azal-
güneş biraz yükselmişti, hafiften rüzgâr esiyordu. Bir maktadır.
taraftan otluyor, diğer taraftan da yavaşça ilerliyor- B) Doğada yaşama savaşı veren canlı türleri, yiye-
lardı. Yavrular annelerinden 10-15 metre kadar uzak- cek sıkıntısı nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı
laşıp karınlarını doyurmaya devam ediyorlar, sonra karşıyadır.
annelerinin melemesiyle tekrar gelip annelerinin ya- C) Yeni doğan ve vahşi yaşamın gereklerini bilme-
nında otlamaya başlıyorlardı. Bir yavru annesinden yen yaban koyunları tehlike içindedir.
uzaklaşıp bulunduğum yere yaklaşınca beni gördü.
D) Yaban hayvanları arasında kendi aralarındaki
Merakla bakarak biraz daha yaklaştı. Bu sırada an-
sosyal yapının gereklerine uymayanlar olabilir.
nesi olayı fark etti ve birkaç kez meledi. Yavru oralı
olmadı. Bunun üzerine anne geldi ve yavrusunu gö- E) Yaban koyunları bazı bilgilere sahip olarak doğ-
türdü. Bugünkü derslerinin konusu “İnsanlar tehlike- malarına rağmen kimlerin düşman veya zararsız
lidir.” idi. Konuştuğum ünlü ve sözü dinlenir bir doğa olduğu gibi bilgileri sonradan öğrenirler.
bilimci “Tüm derslerden geçmeleri gerekir, yoksa tü-
kenirler.” diyordu.
1. Bu parçada yavrulu yaban koyunlarıyla ilgili ola-

rak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Yavruları ile birlikte otladıklarına
B) Annelerinin yavrularını takip ettiğine
C) Yaban koyunlarının para karşılığı avlandığına
D) Yaban koyunlarının yavrularıyla anlaşma biçimle-
rine
E) Yavruların insanları merak etmesine
4. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi

yoktur?
A) Tanımlama
2. Bu parçada aşağıdaki duyuların hangisinden ya- B) Koşul ilgisi

rarlanılmamıştır? C) Öznel cümleler
A) Koklama B) Dokunma C) Tatma D) Çoğullaştırma
D) İşitme E) Görme E) Olayları oluş sırasına göre verme
139
4. Bölüm Test 35 Çoklu Paragraf - III
5 - 6. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla-

yınız. 7 - 8. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla-
yınız.
Attila İlhan, hece ölçüsünün öne çıktığı bir ortamda
yazılmakta olan serbest şiire belli bir mesafeden ama (I) Modernizme tepki olarak ortaya çıkan postmo-
ilgili bir mesafeden baktı. Yazılmaktan çok, söylenen dernizm, 1980’lerin başlarında kültürde özellikle
bir şiirde müzikaliteyi gözeterek toplum hayatından sanat alanında gelişen hareketlenmeyi ifade etmek
âdeta şairane tablolar çıkardı. Destan havası taşıyan üzere yaygın olarak kullanılan dönemselleştirmeye
şiirlerinde de bireysel konulardaki kısa şiirlerinde de ilişkin bir kavram olmuştur. (II) Bir önceki dönem-
Türk müziğinin ritmini korumaktan ve konuşma dilinden kopuş anlamında modernizm sonrasını, öte-
deki zengin çağrışımlı, eski sözcükleri kullanmaktan sini belirten postmodernizm; aydınlıkçı düşüncenin
çekinmedi. Bu yanı kırklı yılların, memleketçi şair- sona erdiği, tükendiği yerde, bir karşı devrim dönemi
lere yakınlığı da ellili yılların şairlerinden ayırdı onu. olarak doğmuştur. (III) Postmodernizm; Lyotard,
Bir bütün olarak bakıldığında Attila İlhan’ın şiiri, Fazıl Jameson, Habermas, Harvey, Baudrillard gibi düşü-
Hüsnü Dağlarca’nın evrenle ve onun düzeniyle ilgili nürler ve eleştirmenler tarafından çok çeşitli biçim-
olmayan ve hikâye etme yolunu seçtiği eserlerine lerde tanımlanmaya ya da açıklanmaya çalışılmıştır.
yakın bir yerde durmaktadır. (IV) Günümüzde hemen her alanda karşı karşıya
gelen modernizm ile postmodernizm, temel aldıkları
bilimsel yaklaşımlar ve varsayımlar açısından tam
anlamıyla henüz karşılaştırılmamışlardır. (V) 1979’da
yazdığı “Postmodern Durum” isimli ünlü kitabında,
postmodernizm terimine bugünkü anlamını kazandı-
ran Lyotard’a göre, “metaanlatılara yönelik inanmaz-
5. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi lık” şeklinde tanımlanan postmodern, modernin bir
söylenemez?
parçası olmuştur. (VI) Lyotard, “Tinin diyalektiği, an-
A) Açıklamaya başvurulmuştur. lamın yorum bilimi, öznenin özgürleşimi gibi metaan-
B) Öznel değerlendirmeler vardır. latılar yerine yerel ya da daha küçük anlatılar tercih
C) Karşılaştırmaya başvurulmuştur. edilmelidir.” der.
D) Örneklemeden yararlanılmıştır.
E) Çıkarımda bulunulmuştur. 7. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi-
sinde tanık gösterme yapılmıştır?
8. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinil-

memiştir?
A) Modernizm ve postmodernizmin günümüzde tüm
yönleriyle kıyaslanamadığına
B) Pek çok düşünür ve eleştirmenin postmodernizm
6. Bu parçada söz konusu şairle ilgili olarak aşağı- hakkında görüş bildirdiğine
dakilerden hangisi söylenemez?
C) Postmodernizmin, tepki olarak doğduğu moder-
A) Sözcüklerin ses değerlerinden yararlandığı
nizmden tamamen bağımsız olmadığına
B) Kimi zaman çağdaşlarından ayrı düştüğü
D) Postmodernizm terimine günümüzdeki anlamı
C) İşlediği temaların benzerlik gösterdiği kazandıran yazarın yerel söyleyişlerin tercih edil-
D) Dilin geniş anlamsal olanaklarından yararlandığı mesi gerektiğini söylediğine
E) Bazı şiirlerini estetik değer taşıyan resimlere dö- E) Postmodernizmin aydınlıkçı düşünceyi yeni bir
nüştürdüğü yorumla sunduğuna
140
Çoklu Paragraf - IV Test 36 4. Bölüm
yınız. yınız.
(I) Aslında bir kavram dili kurmamız gerekiyor, ta baş- Kendilerini kusursuz gören kimseler, yaşanan olum-
langıçtan beri. (II) Ama ne yazık ki bu kavram dilini suz olaylarda sorumlu olduklarını düşünmedikleri
kurmakta çok geç kaldık hatta bu treni tümüyle ka- için öz eleştiri yapma gereği duymazlar. Öz eleştiri
yapabilmek tekil sorumluluk açısından son derece
çırdık da diyebiliriz. (III) Batı dünyası; kurduğu kendi
önemlidir. Öz eleştiri yapmaktan uzak, mesuliyeti
kavram dünyasını empoze ettiği gibi, diğer yandan
hep başkalarına yükleyen kimseler bu sorumluluğu
kendi düşünsel ve eylemsel tarafını da zorla kabul
dış sorumluluk hâline çevirirler. Bu noktada tekil so-
ettiriyor. (IV) Muhalif tavır sergilemek de gerçekten
rumluluk ile sosyal sorumluluk arasındaki dengeyi
muhalif olmak da neredeyse Batılı bir tutummuş gibi
kurabilmenin önemi ortaya çıkar. İnsanı öz eleştiri
algılanıyor. (V) Oysa biz kendi kavramlarımızla düşü-
noktasına götürecek olan şey, kişinin benlik algısı-
nebilsek, kendi kavramlarımızı ortaya koyabilsek, bu
dır. Bununla birlikte ideal bir ben vardır. Bu kişinin
kavramların içerdiği eylemsel durumu gerçekleştire-
olmak istediği benlik algısıdır. İnsanın hayalindeki
bilsek çağa meydan okuma; çağ karşısında güçlü, di-
durumuyla içinde bulunduğu durum arasındaki farkı
namik ve dirençli olma durumunu elde edebiliriz.
bilmesi psikolojik bir ihtiyaçtır. Öz eleştiri yapama-
yan kişi, idealindeki benliği ile gerçekteki benlik algısı
arasındaki farkı bilemez ve ideal “ben”ini gerçekteki
benliği ile karıştırır. Bu da onu yanlış kararlara ve
yanlış ilişkilere götürür.
1. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin-

3. Bu parçaya göre öz eleştiri yapmayan kişilerle il-
den sonra düşüncenin akışına göre, “Çoğu kişi bu
gili olarak,
dayatmanın farkında bile değil ama temel sorunları-
I. Kendilerini kusursuz görmektedirler.
mızın başında bu geliyor.” cümlesi getirilmelidir?
II. İdeal benlik ve gerçek benlik algısını ayırt edeme-
mektedirler.
III. Yaşanan olumsuz olaylarda suçu başkalarına at-
maktadırlar.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
2. Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağı- 4. Bu parçanın ana fikri aşağıdakilerden hangisidir?
dakilerden hangisidir?
A) Öz eleştiri yapabilmek tekil sorumluluk açısından
A) Nitelikli düşünce üretebilmek için kavram dilini iyi son derece önemlidir.
bilmek gerekir.
B) Öz eleştiri yapan bireyler kendilerini değerli gö-
B) Bir kavram dili, ancak o dili çok iyi bilen aydınlar rürken bunu yapmayanlar değersizlik duygusu
tarafından geliştirilebilir. yaşar.
C) Kültürel ve ekonomik zenginliğe sahip olanlar C) İnsanı öz eleştiri noktasına götürecek şey kişinin
kendi kavram dillerini kullanmaktadır. benlik algısıdır.
D) Kendi kültürel değerlerinden uzaklaşanlar, özle- D) Öz eleştiri yapmaktan uzak olanlar mesuliyeti
rine ait bir kavram dili geliştiremez. başkalarına yüklerler.
E) Kendimize özgü bir kavram diline sahip olmamız, E) Öz eleştiri yapamayan kişinin benlik algısı onu is-
birçok yönden güçlü olmamızı sağlayacaktır. tenmeyen durumlarla karşılaştırır.
141
4. Bölüm Test 36 Çoklu Paragraf - IV
yınız. yınız.
(I) Bir zamanlar Akdeniz’in göz kamaştırıcı uygarlık- Kâğıt, çoğunlukla selüloz elyafının elek üzerinde ke-
larından birini kuran Likyalıların hatırası hâlâ kalıntı- çeleştirilmesi yoluyla elde edilen ince yapraktır. Kâğıt
larda yaşıyor. (II) Özellikle Teke Yarımadası’nda bu yapımını ve bundan yararlanılmasını diğer uluslar-
uygarlığın izlerini takip etmek mümkün. (III) Likyalı- dan önce bilen Türkler kakat ya da kakaç adını ver-
lar, kendilerine özgü özellikler taşıyan ve hâlâ kıs- dikleri kâğıdı, ipek elyafından elde ediyorlardı. 8.
men çözülebilmiş Likya dilini ve yine Yunan alfabesi yüzyılda İslam kültürünün en parlak döneminde,
ile Anadolu hiyeroglif çivi yazısı geleneği arasında Bağdat’ta ilk kâğıt üretim yeri açıldı. Japonlar kâğıt
özgün bir harmanlama oluşturan Likya alfabesini kul- yapımını 6. yüzyılda Budist rahiplerden öğrendiler.
lanmışlardır. (IV) Likyalıların kökenleri hâlâ tam ola- 8. yüzyılda, Türklerin önemli ticaret merkezlerinden
rak bilinmiyor ama bir görüşe göre “Işık İnsanları” da biri olan Semerkant’ta kâğıt üretimi başladı. Bu sa-
denen Likyalıların Türk ırkından gelme ihtimalleri var. natı Araplar 9. yüzyılda Mısır’a taşıdı. Bu sayede 11.
(V) Kesin olarak kanıtlanmış değil ama pek çok ta- yüzyılda İspanya, 13. yüzyılda İtalya, 14. yüzyılda
rihçi bunun olabilirliğine inanıyor. (VI) Hatta çoğu ta- Fransa ile Almanya ve 15. yüzyılda İngiltere kendi
rihçi bu görüşün doğru olduğunu düşündüğü için bu kâğıdını üretmeye başladı.
konuda bilimsel tezlerle bu düşünceye karşı çıkma
gereği duymuyor.

5. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi- yoktur?
sinde bir işin yapılma nedeni bildirilmiştir?
A) Tanımlama B) Açıklama
C) Alıntılama D) Karşılaştırma
E) Nesnel veriler
8. Bu parçada kâğıt ile ilgili olarak aşağıdakilerden

hangisine değinilmemiştir?
A) Türklerin diğer uluslardan erken kullanmaya baş-
6. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- ladığına
B) Üretiminin neyden ve nasıl yapıldığına
A) Bir olasılıktan söz edilmiştir.
C) İslam dünyasında ilk üretim merkezinin Bağdat
B) Nesnel olmayan yargılara yer verilmiştir. adlı kentte açıldığına
C) Anlatım, kurallı cümlelerle yapılmıştır. D) En nitelikli örneklerinin Avrupalılar tarafından üre-
D) Niteleyici sözcükler kullanılmıştır. tildiğine
E) Tanık göstermeye başvurulmuştur. E) Avrupa ülkelerine Mısır üzerinden taşındığına
142
Çoklu Paragraf - V Test 37 4. Bölüm
1 - 4. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla- 3. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinil-

yınız. memiştir?
A) Yapıta göndermenin birden fazla çeşidinin oldu-
Her anlatı kendinden önce yazılmış ya da söylen-
miş bazı metinlerle ilişki içindedir. Bu karşılıklı ilişki ğuna
bizi, iç içe geçmiş öykülerde olduğu gibi en üst çer- B) Yazarların eserlerinde başka eserlere atıfta bulu-
çevedeki anlatıya kadar götürür. Yapıtlar arasında nabileceğine
kurulan bu bağa metinler arası ilişkiler denir. Bir C) Metinler arasındaki ilişkilerin yapıtların kalıcılığını
metni yaratıldığı süreçten yola çıkarak çeşitli kültür artırdığına
katmanlarından oluşan bir bütünün içine oturtmak,
D) Yazarların başka eserlere, açık ya da örtülü gön-
onun derinliğini ve kalıcılığını artırır. Bir anlatı içinde,
derme yaptıklarına
kendinden önceki bazı metinlere yapılan gönderme-
ler, açık ya da örtülü bir şekilde bulunabilir. Yazarın, E) Açık göndermelerde okurların gönderme yapılan
yapıtında başka metinlerdeki kişileri, olayları, yerleri eseri rahatça anlayabildiğine
hatırlatması veya yıllar içinde kültürün bir parçası hâ-
line gelmiş, herkesçe çok bilinen bazı metinlerden
yaptığı alıntılar, okurun kolayca algılayabileceği açık
göndermelerdir. Örtülü göndermelerde ise yazar ya-
pıtında başka metinlerin yansımalarını ilk bakışta an-
laşılamayacak şekilde gizler. Bunun için gönderme
yaptığı yazarın biçimini kullanabilir ya da çok bilinen
bir yapıtı, içinde bulunduğu döneme ve kendi bakış
açısına göre yeniden yorumlayabilir.
1. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangi-

A) Açıklama - Tanık gösterme 4. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi
metinler arasılık özelliğinin kullanıldığı bir ça-
B) Açıklama - Karşılaştırma
lışma olabilir?
C) Tartışma - Örneklendirme
A) Mehmet Kaplan’ın Batı etkisindeki Türk edebiya-
D) Karşılaştırma - Öyküleme
tını Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinden başlatarak
E) Tanımlama - Tartışma
incelemesi
B) Kemalettin Kamu’nun, Faruk Nafiz’in Han Duvar-
ları şiiriyle kendisinin Bingöl Çobanları şiirini kar-
şılaştırması
C) Yahya Kemal Beyatlı’nın özgün şiir anlayışı oluş-
2. Bu parçanın başlığı aşağıdakilerden hangisi ola-
turabilmesi için Nedim’in İstanbul’a olan aşkını
bilir?
analiz etmesi
A) Yazarların Diğer Metinlerden Beslenme Biçimleri
D) Orhan Pamuk’un Kara Kitap adlı eserinin konu-
B) Metinler Arası İlişkileri Belirleme Yolları sunu, Şeyh Galip’in Hüsn ü Aşk mesnevisinin
C) Metinler Arasılığın Yazına Olumlu Yansımaları oluşturması
D) Usta Yazarların Etkilenmelerini Gizleme Yöntem- E) Hece ölçüsünü kullanan Gevheri’nin medrese
leri eğitimi alıp aruzu da öğrenerek eserler kaleme
E) Yazarların Özgün Metinlere Ulaşma Çabaları alması
143
4. Bölüm Test 37 Çoklu Paragraf - V
yınız. yınız.
Deyim; bir toplumun gelenek ve göreneklerini, inanç- (I) Modern toplumlar, ellerindeki teknoloji silahını do-
larını, yaşam biçimlerini en önemlisi dil özelliklerini ğanın kalbine yöneltir. (II) Çevrenin tahribatı, nüfus
ortaya koyan söz gruplarıdır. Özlü, kalıplaşmış ve artışı, sanayileşme, nükleer çalışmalar, savaşlar,
anlatımı çekici kılan sözlerdir. Üzerinde konuşulan küresel ısınma, ozon tabakasının delinmesi, kimyevi
konuların anlaşılmasını kolaylaştırır. Anlamı renklen- ilaçların su, hava ve toprağı kirletmesi dünyayı yaşa-
dirir ve çoğu zaman dakikalarca konuşularak ifade nılmaz bir yere çevirir. (III) Bu durum bazı kesimle-
edilemeyecek düşünceleri bir çırpıda dile getirmeye rin farkındalığını uyandırır. (IV) Çevre bilincinin tüm
yarar. Deyimler, bir toplumun diline yansıyan kültü- insanlara yayılması ve doğanın yıpratılmasına engel
rünün izlerini, ipuçlarını ortaya koyarak anlatım gü- olmak için çalışmalar yapılır. (V) Çevrenin bilinçsizce
cünü artırır. Kimi zaman hoşa gidecek, söylenene yok edilmesi ve ekolojik sistemin bozulmasına karşı
zevk veren ve hatırda kalmayı sağlayan ögeler içerir. olarak ilk kez 1972’de Bükreş’te Arne Naesss tara-
Çoğu gerçek anlamından uzaklaşarak özel anlam- fından “Üçüncü Dünyanın Geleceği Konferansı”nda
lar taşır. Deyimler; dün olduğu gibi bugün de üze- “Derin Ekoloji” kavramı ortaya atılır. (VI) Bu görüşe
rinde durulması gereken, dilimizin zengin dünyasının göre insan doğaya karşı bir tutum sergilemekten ka-
önemli yapı taşlarından birisidir. çınmalı ve onun bir parçası olduğunu kabul etmelidir.
5. Bu parçadan deyimler ile ilgili olarak aşağıdaki- 7. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa-
lerden hangisine ulaşılamaz? ragraf hangi cümleyle başlar?
A) Ait olduğu toplumun kültürünü yansıttığına A) II B) III C) IV D) V E) VI
B) Bütün özelliklerini ortaya çıkaran araştırmaların
henüz yapılmadığına
C) Anlam yoğunluğuna sahip söz grupları olduğuna
D) Konunun rahatça algılanabilmesini sağladığına
E) Genel olarak gerçek anlamlarının dışında anlam-
lar ifade ettiğine
6. Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edil-

mektedir?
A) Deyimlerimizin diğer dillerdeki deyimlerden fazla 8. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
olduğundan rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
B) Deyimlerin atasözleriyle olan benzerliklerinden A) I. cümlede, kişisel görüşe yer verilmiştir.
C) Deyimlerin temel özelliklerinden B) II. cümlede, neden-sonuç ilişkisi kurulmuştur.
D) Deyimlerin unutulmasının dil üzerindeki olumsuz C) III. cümlede, çıkarım yapılmıştır.

etkilerinden D) IV. cümlede, amaç ilgisi vardır.
E) Deyimlerin dil bilimi içindeki özel konumundan E) VI. cümlede, bir fikrin içeriğinden söz edilmiştir.
144
Çoklu Paragraf - VI Test 38 4. Bölüm
yınız. yınız.
Kötü şiir mi yazmak istiyorsunuz işte size bazı öne- Türk yapı sanatında geniş bir alanı içine alan dekora-
riler: Şiirinizin biçimsel açıdan nasıl bir görüntüye tif taş işçiliği, başlangıcından bu yana bazı değişimler
sahip olduğuna önem vermeyin, dilin ses ve görün- göstermiştir. Taş işçiliğinin en güzel örneklerini Ana-
tüsel boyutları sizin için bir şey ifade etmesin, seçti- dolu Selçuklu, Beylikler, Osmanlı Dönemi mimari-
ğiniz sözcükler ve sözcük ekonomisini göz ardı edin, sinde anıtsal taç kapılarda, şehir, saray duvarlarında,
eksiltme yapmayın, çok fazla imge kullanarak şiir cami, medrese gibi yapıların avlu, ana kapılarında,
yazın, şiir metnini anlam kavşaklarına, okuma birim- sütun başlıkları, minare şerefeleri, çeşme, sebil, şa-
lerine göre kurgulamayın, “Öykü-şiir, manzum öykü dırvanlarda görmek mümkündür. Bu eserlerin gö-
değildir ve öykü bu şiirlerde sadece şiirsel malzeme rüldüğü merkezlerden biri Bitlis’in Ahlat ilçesidir.
olarak kullanılır.” bilgisine karşın siz bunu yapmayın, Usta işi en eski mezar taşı burada yer alır. Ahlat us-
kişisel duygusal sorunlarınızı öyküleyin; böylelikle ni- taları bütün Anadolu’da ün yapmıştır. Taş işleme
telikli kötü bir şiir yazmış olursunuz. Şiirinizi birkaç sanatında geometrik örgüler, geçmeler, bitkisel be-
gün veya uzun bir süre bekletmeden sanki içinde ka- zemeler, kabartma hayvan figürleri, palmetler en çok
muoyunun bilmesi gereken yaşamsal önemde bir rastlanan bezemelerdir. Endüstriyel gelişim ve sos-
haber varmış gibi hemen bir dergiye gönderin. İşte yoekonomik değişim nedeniyle taş işçiliği sanatı gü-
nitelikli ama kötü bir şiir böyle yazılır ve yayımlanır. nümüzde yok olma tehdidi ile karşı karşıyadır.
Bilerek ya da bilmeyerek...
3. Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin ce-

vabı yoktur?
A) Taş işçiliğinin özellikle ülkemizde ilgi görmesinin
1. Bu parçanın başlığı aşağıdakilerden hangisi ola-
nedeni nedir?
bilir?
B) Ülkemizde taş işçiliğinin en güzel örnekleri nere-
A) Şiir Yazmanın ve Yayımlatmanın Güçlükleri
dedir?
B) Şiir ve Sözcük İlişkisi
C) Taş işçiliği örnekleri, Türk tarihinin hangi dönem-
C) Şiir Yazarken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar lerinde verilmiştir?
D) Kötü Şiir Nasıl Yazılır? D) Taş işçiliğini olumsuz etkileyen etkenler nelerdir?
E) Öykülemenin Şiir Üzerindeki Olumsuz Etkileri E) Taş işleme örnekleri hangi alanlarda görülmekte-
dir?
2. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi “kötü 4. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler-
şiir” yazan şairlerin özelliklerinden değildir? den hangisi söylenemez?
A) Yazdıklarını olgunlaştırmadan yayımlatmaları A) Açıklayıcı anlatım ağır basmaktadır.
B) Bireysel problemleri anlatan şiirler yazmaları B) Örneklendirme yapılmıştır.
C) Şiirde biçim güzelliğine önem vermemeleri C) Öznel ve nesnel cümleler kullanılmıştır.
D) Sözcüklerin kullanımına önem vermemeleri D) Karşılaştırmaya başvurulmuştur.
E) Şiirlerini imgeyle boğmamaları E) Alıntıya yer verilmiştir.
145
4. Bölüm Test 38 Çoklu Paragraf - VI
5 - 7. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla- 6. Bu parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım biçim-
yınız. lerinden hangisi kullanılmıştır?
A) Açıklama B) Örneklendirme
Halk şiirinde âşıklar, anlatımı renklendiren kısa kalıp
sözler olan alkış ve kargışları kullanarak bunlarla C) Tartışma D) Öyküleme
imge, düşünce ve çağrışım zenginliği sağlarlar. Ge- E) Betimleme
leneksel ve yerel dil malzemesinden yeni söyleyişler
yaratmaya çabalayarak özgün üslubu yakalamaya
çalışırlar. Öğütleme şiirlerinde dolaylı, doğrudan ve
ironi anlatım şekillerini kullanırlar. Öğütleme şiirleri
didaktik şiirin doğasına uygun, kuru bir anlatımdır.
Öğütle yergi kimi zaman iç içe olduğu için inceden
inceye örülü imalarla dolaylı anlatımı seçerler. Bu
şiirlerde söylev veren bir eda görülür. Mizah üslup-
larında yerel ağız özelliklerini güldürücü öge ola-
rak kullanarak dilde nükte objesini yakalarlar. Kimi
zaman da över gibi görünüp aslında yererek mizahı
sağlarlar. Mizah anlatımlarında dolaylı ve dolaysız
anlatım, abartma ve karikatürize etme gibi yöntem-
ler kullanırlar. Yerine göre mizahı kelimelerin uzak
ve yakın çağrışımlarını kullanarak yakalarlar ve tüm
bunlarla şiirlerine renk katarlar.
5. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşıla-

maz? 7. Bu parçanın genelinde aşağıdakilerin hangisin-
A) Kendi içinde tekrara düşen halk âşıklarının, den söz edilmektedir?
özgün şiire ulaşamadıklarına A) Halk şiirinde kullanılan imgelerin toplumdaki kar-
B) Şiirin çağrışım zenginliğine kavuşmasında imge- şılıklarından
nin de etkili olduğuna B) Türk toplumunun halk âşıklarına bakış biçimlerin-
C) Öğreticilik yönü ağır basan şiirlerde kuru bir anla- den
tımın görüldüğüne C) Halk âşıklarının şiirlerindeki anlatımlarını zengin-
D) Halk âşıklarının şiirlerinde mizaha ait ögelerle leştirme biçimlerinden
karşılaşılabileceğine D) Halk şiirini besleyen temel zenginlik kaynakların-
E) Yerel söyleyişlerin bir mizah ögesi olarak kullanı- dan
labildiğine E) Mizah ile halk şiiri arasındaki sıkı ilişkiden
146
Çoklu Paragraf - VII Test 39 4. Bölüm
yınız. yınız.
(I) Yazarın Anadolu insanının sözlü anlatım geleneği- (I) Şairi ve şiiri çok bir ulus olduğumuz hâlde maale-
nin ürünleri olan destanlardan, halk öykülerinden ve sef, şiirin az, romanın çok sattığı bir ülkede yaşıyoruz.
masallardan yararlanarak kardığı üslup, onu başkala- (II) Bunu söylerken bütün dünyada şiirin düzyazıdan
rından farklı bir çağdaş sanatçı kimliğine ulaştırmıştır. daha az sattığını yok saymıyorum elbette. (III) Gü-
(II) Kurduğu imge ve mit dünyası, benzetmeler, be- nümüzde, şiir daha dar bir alanda ve sınırlı sayıda
timlemeler, doğanın tüm yönleriyle anlatımı ve kul- insan eliyle sürdürüyor varlığını. (IV) Bugün her şeye
landığı dil onun anlatımını canlı ve etkileyici kılan rağmen, yazın dünyasında şairin özel bir yeri var.
özellikler olarak görülmektedir. (III) Anlatımındaki, (V) Hatta şiirin yazıldığı dilin önünde olduğu bile söy-
diğer yazarlara örneksememe özelliği, düşle ger- lenebilir.
çeği, doğayla insanı iç içe vermedeki başarısından
kaynaklanmaktadır. (IV) Sayfalara aktardığı dünya-
4. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden han-
nın dış görünümünü zihinlere etkileyici bir biçimde
gisinin yerine “Bütün olumsuzluklara karşın şairin
çizer. (V) Şiirsel üslubu, olağanüstü düş gücü, mo-
edebiyat âleminde konumu yukarılarda.” yargısı ge-
dern romanla epik anlatım biçimlerini başarıyla bağ-
tirilebilir?
daştırması onu benzersiz kıldığı kadar güçlü de kılan
özelliklerdir.
1. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi- 5. Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi

leri yazarın özgünlüğü ile ilgili değildir? söylenemez?
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV A) Şiirin ve romanın satışları karşılaştırılmıştır.
D) III ve V E) IV ve V B) Romanın çok satmasından yakınılmıştır.
C) Şiir ve roman satış dengesi, dünyada ülkemizden
farklıdır.
D) Her şeye rağmen edebiyat dünyası şaire gereken
değeri verir.
2. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi E) Şairin, şiirin yazıldığı dilin önünde olduğu belirtil-
ağır basmaktadır? miştir.
A) Örneklendirme B) Öyküleme
C) Açıklama D) Betimleme
E) Tartışma 6. Bu sözleri söyleyen biri aşağıdakilerden hangi-
siyle nitelendirilebilir?
A) Şiirseverlerin belli bir düşüncede ve duygusal po-
tada yoğunlaşmasını isteyen
B) Şiire milletçe gereken önemin verilmesini arzula-
3. Bu parçadaki altı çizili sözle sanatçının hangi
yan
özelliğine gönderme yapılmıştır?
C) Şiirin, bilinç düzeyi yüksek okurun yorumuna bı-
A) Türsel dokuyu öne çıkarmasına
rakılmasını dileyen
B) Yeni duyumsamalara yöneltmesine
D) Şiirde özgün bakış açılarının oluşmasını talep
C) Konuyu bütünsel açıdan değerlendirmesine eden
D) İçerik ve dil tavrını sentezleyip uyumlaştırmasına E) Şiirin, yazıldığı dönemin koşullarına göre değer-
E) Söyleyişiyle gerçeklik duygusunu hissettirmesine lendirilmesi gerektiğini düşünen
147
4. Bölüm Test 39 Çoklu Paragraf - VII
7 - 8. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla- 9 - 11. soruları aşağıdaki parçaya göre cevap-
yınız. layınız.
Ozan olarak yazdıkları bir yana, Sait Faik’in öyküleri, (I) Ağaoğlu, Damla Damla’nın ilk sayfasına sevdiği
edebiyatımıza getirdiği yenilik açısından en azından bir yazarın, Elias Canetti’nin karamsar bir cümlesi
bir fikir verecektir bize. Sait Faik bana göre çevredeki ile başlar. (II) İlk sayfa karamsar olsa da güncedeki
ayrıntıları görmeyi öğretir bize. Biz biraz da onunla hayat, olağan seyrinde akıp gitmektedir. (III) Ve biz
öğrendik ayrıntılara inmeyi. Görmeyi öğrenmek de az akan olayların arka planında adım adım Ölmeye Yat-
şey değildir. Günümüzde öykü yeni açılımlar kazanmak’ın oluştuğunu bilerek okuruz günceyi. (IV) Say-
mışsa onun öyküye getirdiği bu yeniliğin de bunda falar ilerledikçe yazarın sözcükleri nasıl farklı, büyülü
payı vardır. bir şekilde sıraladığına şaşar kalırsınız. (V) Satırlar
alıp gider sizi oturduğunuz yerden yazarın anıları
arasına.
9. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin-

7. Bu parçaya göre Sait Faik’in öyküye getirdiği ye-
den itibaren yazarın eseri hakkında beğeni içeren
nilik aşağıdakilerden hangisidir?
sözler söylenmiştir?
A) Toplumun alt tabakasından insanları konu edin-
mesi
B) Her eserde farklı bir yenilik denemesi
C) Öyküyü şair duyarlığıyla kaleme alması
D) Uygun bir gözlem tarzı ve detayı belirleme has-
sasiyeti
E) İnsanlardan yola çıkan bir anlatı evreni kurması 10. Bu parçada yazar aşağıdakilerden hangisini vur-
gulamaktadır?
A) Yazarın anlatım tarzının insanı içine çektiğini
B) Ağaoğlu’nun yazarlık serüveninde karşılaştığı
zorlukları
C) Elias Canetti’nin Ağaoğlu’nu çok etkilediğini
D) Yazma sanatının bir bütün işi olduğunu
E) Her dönemde Ağaoğlu’nun kitaplarının okundu-
ğunu
8. Bu parçada yazar aşağıdakilerin hangisinden

bahsetmektedir?
A) Sait Faik’in zorlu bir hayat sürmesinden 11. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler-
B) Sait Faik’in edebiyatımıza yaptığı katkılardan
A) Kişisel düşüncelere yer verilmiştir.
C) Türk öykücülüğünün dünü ve bugününden
B) Konuşma havası içinde yazılmıştır.
D) Sait Faik’in öykü ve şiir anlayışındaki farklılıklar-
dan C) Benzetmeye başvurulmuştur.
E) Sait Faik’in şiiri, öyküyü geliştirmede bir araç ola- D) Tekdüzelikten kaçınılmıştır.
rak kullandığından E) İkileme kullanılmıştır.
148
Çoklu Paragraf - VIII Test 40 4. Bölüm
yınız. yınız.
Bir düşünür, “Büyük şiirler için büyük okuyucular ge- Takma adlar kullanıyor, kimliğini gizliyordu. Esendal
rekir.” der. Bu söz, sadece şiir ve şiir okuru için değil, gibi bir yazarın yazdıklarını önemsemez görünme-
her metin için ve genel olarak okur kimliği için dü- sine önceleri bir anlam veremedim. Bu tutumu alçak
şünülmelidir. Buradaki “büyük şiir” de “büyük okur” gönüllü oluşundan değildir elbette. Siyasetçi kimli-
da karşısındaki metni iplik iplik çözen bir karakteri ğini korumak istemesinden midir acaba? Ben buna
simgeler. Hangi kelime neden kullanılmış, bu cümle da ihtimal veremiyorum. Sanırım kendini ya da si-
neden kısa tutulmuş, bu söz nereye kadar gider diye yasi kimliğini koruma isteğinden değil bu tutumu.
düşünerek okuyan bir kimliği işaretler bu tanımlama. Tam tersi; edebiyatı öteki uğraşlarından daha üstün,
daha önemli saydığı için takma ad kullanıyordu.
3. Bu parçaya göre Esendal’ın takma ad kullanma-

sının sebebi aşağıdakilerden hangisi olabilir?
1. Bu parçaya göre büyük okuyucu olmak aşağıda-
kilerden hangisine bağlıdır? A) Kişiliğinin ve politik kimliğinin, yazdıklarını olum-
suz etkilemesini engelleme isteği
A) Büyük şairlerin eserlerine yoğunlaşmaya
B) Edebî değeri düşük olan eserlerini gizleme dü-
B) Eserdeki dil yanlışlarını bulmak için çaba göster-
şüncesi
meye
C) Kişiliğinden gelen, kendini geride tutma eğilimi
C) Satırlarda yaşamı anlatılan karakteri mercek al-
tına almaya D) Yazdıkları arasında oluşabilecek düzey farklılık-
larının önüne geçme çabası
D) Eserden çıkarılma ihtimali olan yanlış anlamların
önünü kesmek için duyarlı davranmaya E) Politik çevrelerde nasıl karşılanacağını bileme-
meden gelen tedirginlik
E) Metni anlam ayrıntılarını düşünerek incelikli bir
şekilde okumaya

A) Örneklendirme B) Öyküleme
C) Alıntılama D) Betimleme
E) Açıklama
2. Bu parçada “Büyük şiirler için büyük okuyucular ge-
rekir.” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Şiirlerin anlaşılması için birikimli okuyucu olmanın
gerekliliği
5. Bu parçadan hareketle Esendal ile ilgili,
I. Vurdumduymaz bir kimliğe sahiptir.
B) Öz güvenli olanların ancak büyük şiirleri anlaya-
bileceği II. Yazın uğraşını değerli görmektedir.
C) Her okuyucunun şiiri beğenmeyebileceği III. Birden fazla alanda etkin biridir.
D) Okurun seçici bir tavırla belli şairlere yönelmesi yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
gerektiği A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Okuyucuların, şiiri başka türlere tercih ettiği D) I ve III E) II ve III
149
4. Bölüm Test 40 Çoklu Paragraf - VIII
6 - 8. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla- 9 - 10. soruları aşağıdaki parçaya göre cevap-
yınız. layınız.
Hiçbir şey kendi içerisinde komik değildir. Komik olan Günlük yaşamımızda karşılaştığımız olayların gülü-
şeyler özelliklerini, o şeylere gülen insanlardan alır. necek bir yanı olmadığını düşünürüz. Ama bu olaylar
Yani gülme her zaman belirli bir toplumsal gruba ait- bize fıkra ya da parodi hâlinde sunulduğunda bun-
tir. Eğer karşınızdaki insan ya da topluluk hakkında lara kahkahalarla gülmekten kendimizi alamayız. Bu
iyi bir bilgi birikiminiz yoksa onların, anlattıklarınıza durum, olaya dışarıdan bir gözle bakmanın rahatlığın-
güleceklerini garanti edemezsiniz. Aynı şakalara dan ileri gelir. İnsan kendi başına gelen olaylara gü-
gülen insanlar sadece ortak kültür mirasına sahip lemez rahatlıkla. Başkasına ise rahatlıkla kahkahaları
olan insanlardır. patlatır. Yaşadığı olayı başkasına anlatırken de baş-
kasının anısıymış gibi gördüğündendir rahatlığı.
6. Bu parçada gülmeyle ilgili olarak asıl anlatılmak

istenen aşağıdakilerden hangisidir? 9. Bu parçada insanın olaylara yaklaşımıyla ilgili
A) Gülünecek özellikteki anlatıların anlaşılır olması olarak asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden
gerektiği hangisidir?
B) Komikliğin anlatılanda değil, dinleyen insanların A) Olaylara başka birinin gözüyle bakmanın kişiye
özelliklerinde ortaya çıktığı tecrübe kazandırdığı
C) Anlatılan bir şeye gülmenin, insanların bilgi biri- B) Günlük olaylardan da rahatlıkla komedi konusu
kimleriyle doğru orantılı olarak geliştiği çıkarılabileceği
D) Aynı şakaları komik bulan insanların genelde C) Başkalarının açıklarını görmesinin kötümsenecek
aynı şeyleri gülünç olarak tanımladıkları bir durum olmadığı
E) Gülünç ögelerin günlük yaşamdan derlenebile- D) Yaşadıklarındaki güzel tarafların, aradan zaman
ceği geçtikçe daha iyi anlaşılabildiği
E) Başından geçen olaylara değil, başkalarının ya-
şadıklarına gülme eğilimi gösterdiği
7. Bu parçada yazar aşağıdakilerin hangisinden

bahsetmektedir?
A) Gülmenin toplum içerisindeki yerinden
B) Gülmenin toplumsal zararlarından
C) Kültür içerisinde çeşitli etkinliklerden
D) Gülmenin metabolizmaya yararlarından
10. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinil-
memiştir?
E) Gülmenin toplumdan topluma farklılığından
A) Yaşanan olaylar, belli bir şekle sokulduğunda
komik tarafının olduğuna
B) Başımıza gelen olaylara başkasının gözüyle bak-
tığımızda olayların bize de komik göründüğüne
8. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi C) Yaşadığımız olayların fıkra hâlinde anlatıldığında
yoktur? bizi güldürdüğüne
A) Koşul ilgisi B) Öznel yargılar D) Komikliğin aslında zor ve sıkıntılı bir iş olduğuna
C) Tanık gösterme D) Nitelendirme E) Yaşadığımız olayların gülünç yanlarını göreme-
E) Farklı cümle türleri yeceğimize
150
Çoklu Paragraf - IX Test 41 4. Bölüm
yınız. yınız.
Bazı eserlerin dilinde oynamalar yapılarak yeniden Çoğu insan, edebiyata karşı özel bir ilgi duyar. Bunu
basılması, genç okurlara bu değerleri tanıtma ba- utana sıkıla söz ettikleri şiirlerinden, yarım bıraktıkları
kımından iyi gibi görülüyor başlangıçta. Burada bir roman denemelerinden, okulda yazdıkları kompo-
nokta atlanıyor: Bu yeni basım, başlangıçtaki asıl zisyonları gündeme getirmelerinden anlayabilirsiniz.
eser değil ki! Başka bir eser ortaya koydunuz siz, ke- Bu yazı denemelerinden söz ederken gözleri ışıldar,
limeleri, cümleleri değiştirerek. Daha serbest bir dille yüzleri çiçekler gibi açar. Demek uygun bir usta bu-
söylersek kıydınız esere! Böyle yapacağınıza azıcık lamamışlardır yanında pişmek için. Onları sulayan,
bilgi takviyesi yaparak genç kuşakları asıl eseri anlar yazdıklarını gübreleyen bir bahçıvan edebiyatçının
hâle getirsenize! Böylelikle hem güzelim eseri yok et- yokluğu kurutmuştur içlerindeki yazar ya da şair fi-
memiş olacaksınız hem de gençlerin orijinal eseri se- danını.
vebilme şansını!
3. Bu parçadaki “onları sulayan, yazdıklarını gübrele-

1. Bu parçada eleştirilen durum aşağıdakilerden yen bir bahçıvan’’ sözüyle anlatılmak istenen aşa-
hangisidir? ğıdakilerden hangisidir?
A) Kitabın yazımı sırasında birçok değişiklik yapıl- A) Onları belirli konularda frenlemesi
ması B) Yazarın okurlarıyla iyi ilişki içinde olması
B) Orijinal eserin, sonradan değişiklikler yapılarak C) Okurların yazar tarafından desteklenmesi
yayımlanması
D) Yazma serüveninde yol gösteren ve destekleyen
C) Yeni kuşağın anlayacağı kitapların yazılmaması, bir edebiyat büyüğü olması
eskilerinin basılması
E) Desteklenen okuyucuların gerekli çabayı sarf et-
D) İyi eserlerin yeni basımlarının yapılmaması memeleri
E) Gençler için özel baskılarla kitap yayımlanması
4. Bu parçada anlatılanlara göre insanlardaki ede-

biyat yönünün geliştirilmesi için aşağıdakilerden
hangisi gerekli olabilir?
A) Yazma aşkı olanlara olumlu yönlendirmeler yapa-
cak yol gösterici edebiyatçılar
B) Okullarda ilgisiz öğrencilere edebiyat zevki aşıla-
yan çalışkan öğretmenler
C) Okuru canevinden vuracak metinler yazan usta
2. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi sanatçılar
D) Okul çağında kendini okutan albenili edebiyat ki-
A) Öyküleme B) Tartışma tapları
C) Tanımlama D) Betimleme E) Yeni yazarların eserlerini yayımlamaya açık, öz-
E) Örnekleme verili yayınevleri
151
4. Bölüm Test 41 Çoklu Paragraf - IX
yınız. yınız.
Öykücü öncelikle seslerini duyuyor öykülerin. Kelime- (I) Gençliğimde bir doğum günümde edebiyat öğret-
leri seçemiyor, yalnızca duyuyor. Zorluk da böylece menim hediye etmişti. (II) Kırmızı deri sırtlı, bez ciltli,
başlıyor. Zorluk, o bilmediği dilden duyduğu tınıları ikinci hamur baskılıydı. (III) Okurken bir kitabın in-
kendi dilinin kelimeleriyle okuyana da duyurma ça- sanı nasıl bu kadar etkileyebildiğini sorup durmuş-
bası. Öykü peşini bırakmıyor yazarın, seslere bir de tum kendime. (IV) Hayatım boyunca okuduğum en
kokular, renkler ekleniyor. Hepsinin bombardımanı güzel on kitap arasında sayıyorum bu eseri. (V) Kar-
altındaki yazar o sesleri, kokuları, renkleri ve oluş- şılaşılan tüm zorluklara rağmen, azim ve inancın ne-
turdukları atmosferi kendi dilinde anlatmaya, söy- leri başarabileceğine dair ileri bir örneği göstermesi
lemeye, başka bir deyişle, onları kendi diline en iyi açısından tavsiye edilebilecek bir kitap.
şekilde çevirmeye uğraşıyor. Herhâlde öykücüler bu
yüzden seslere, kokulara ve renklere çok duyarlılar.
7. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi-

sinde yargı, gerekçesiyle verilmiştir?
5. Bu parçada öykücülerle ilgili olarak aşağıdakiler- A) I B) II C) III D) IV E) V
den hangisine değinilmemiştir?
A) İçinde beliren öykü çekirdeğini kelimelere döke-
rek eser oluşturduğuna
B) Öykü taslağını dile döküp okura aktarmasının zor
olduğuna
C) Eserini yazarken birden çok duyu ile ilgili kavram-
dan yararlandığına
D) Öykünün başlangıçta içinde bir ses olarak belirdi-
ğine
E) Eserini yazmak için uzun bir süreye ihtiyacı oldu-
ğuna
6. Bu parçada yazarın asıl anlatmak istediği aşağı-

dakilerden hangisidir? 8. Bu parçada yazar aşağıdakilerden hangisine de-
A) Her öykünün duygusal bir sezgiyle başlıyor ol- ğinmemiştir?
ması A) Hediye alan öğretmenlerin çok sevildiğine
B) Öykücülerin duyarlı bir kişiliğe sahip oluşu B) Hediye edilen kitabın özelliklerine
C) Öykü yazarlarının genellikle sakinliği istemesi C) Kitaba gençlik döneminde sahip olduğuna
D) Duyguların, öykünün önüne geçmiş olması D) Okuduğu kitabın onu çok etkilemesine
E) Zorluklar arttıkça öykü kalitesinin arttığı E) Kitabın faydasından ötürü önerilebileceğine
152
Tarama Testi - I Test 42 4. Bölüm
1. Elimde Yalçınkaya’nın yeni çıkan kitabı var. Bir gün 3. Başka yazarların satırlarındaki düşüncelerden ya-
içinde okudum. Sanıyorum yazarın sırrını bu kitapta rarlanma, her zaman çekinilecek bir iş değildir. Ak-
keşfettim. Dilin zengin deyim ve atasözlerini, söyle- sine kimi zaman da kıskanılası bir eylemdir. Örneğin
yişlerini, deyişlerini tam yerinde kullanıyor. Onun bu usta bir yazar, özgün bir düşünceyi kendi rayını çok-
özelliğine Buket Uzuner de değinmiş geçende. “Ağ- tan bulmuş üslubu içinde öyle doğal ve uyumlu kul-
zından bal damlayan gerçek bir halk hikâyecisi” diyor lanır ki bu yerli yerince kullanım, yazının güzelliğini
onun için. eksiltmek şöyle dursun kat kat artırır. Bunun yanında
Bu parçaya göre, yazarın en önemli özelliği aşa- yenilerin, daha yolun başında başka atölyelere ait
ğıdakilerden hangisidir? kumaşlardan giysi dikmeye çalışması ortaya çıkan

esere gönül rahatlığıyla kendi markalarını vurmala-
A) Atasözleri ve deyimlerin hangi anlama geldiğini
rını engeller.
doğru açıklaması
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakiler-
B) Halk hikâyelerini yazıya aktararak kalıcı kılması
den hangisidir?
C) Dilin kalıp sözlerini, güzelliklerini tatlı bir üslupla,
A) Kendine ait bir söz evreni kurmaya çalışmanın
ustaca kullanması
zorluğu
D) Yazıdaki ustalık yöntemlerini bir sır gibi sakla-
B) Usta yazarların anlattıklarına kendinden bir şey-
ması
ler katmalarının eseri güzelleştirdiği
E) Hikâye alanında kendine göre bir yerinin olması
C) Birçok yazarın çizgisini bir metinde birleştirmenin
imkânsızlığı
D) Ünlü yazarların üslubuna özenmenin başarısızlık
getirdiği
E) Başka yazarların görüşlerini yazıda kullanmanın
ancak belli bir düzeye erişmiş yazarlar tarafından
iyi uygulanabileceği
4. İlk cümleden son cümleye değin kulağımı tırmalayan

2. Akortsuz Kalbim, alışageldiğimiz türden bir anı ki- bir kelime, dilimi yoran bir söz olmaz eserlerinde. Bu
tabı değil. Ayşe Kilimci, belli bir kesiti almış yaşa-
bakımdan ince ayardan geçmiş bir makine gibidir
mından. Liseye başladığı dönemden üniversite son
onun metinleri. Ne istenmeyen bir ses vardır ne de
sınıfa kadar uzanıyor Kilimci. Bunu yaparken öyle yapıyı olumsuz etkileyen aksaklık. Bu duruma başka
bir yöntem kullanmış ki güncesini okur gibi oluyorsu- yazarlarda rastlayamıyoruz çoğu kez. Onun bu tu-
nuz yazarın. Neredeyse her hafta, her gün olanları tumu, okura zahmetsiz, zevkli bir okuma yolculuğu
bir bir sıralamış; çoğu kez tarih, bazen de saat vere- sunuyor.
rek. Oysa kitap olaylardan yirmi yıl sonra yazılmış.
Bu parçaya göre, okurun bu yazarın kitaplarını
Bu parçaya göre, anı türündeki söz konusu kita- kolaylıkla okumasındaki neden aşağıdakilerden
bın günceye benzemesinin nedeni aşağıdakiler- hangisidir?
den hangisidir?
A) Popüler temaları tercih etmesi
A) Yaşamın baştan sona hepsinin değil, belirli bir
B) Yazı serüvenini sanatlı bir çizgide devam ettir-
bölümünün aktarılması mesi
B) Lise ve üniversite zamanındaki olayların anlatıl- C) Okuru satırlara bağlayacak olayları konu edin-
ması mesi
C) Yaşananlardan yirmi yıl sonra yazıya aktarılması D) Dilin akıcı olması gerektiği fikrini savunan öğretici
D) Olayların gerçekleştiği zaman aralıklarına göre metinler yazması
ayrı ayrı yazılması E) Okuyucuyu yormayan, kulağa hoş gelen bir üs-
E) Gençlik çağındaki duyarlıkları yansıtması lupla yazması
153
4. Bölüm Test 42 Tarama Testi - I
5. Yazarlar genellikle olması gerekeni yazarlar. Bunla- 7. Çalık, önemli bir yazar. İlgi çekici fikirleri var yazma
rın karşılığı hayatlarında belki de yoktur. Onların ta- üzerine. Yazıda itici gücün amatör ruhun korunma-
sarladıkları, önerdikleri dünyayla gerçek yaşamları sında gizli olduğunu söylüyor. Bu ruhla sıkı eserler
arasındaki fark -öğrendiği takdirde- okurda etkili dep- ortaya çıkarılabileceğini düşünüyor. Para kaygısının
remler meydana getirebilir. Bu nedenle bir yazarın edebîliği bitirdiği görüşünde. “Şöyle bir düşündüm,
anılarını bile yazarken okura sere serpe bir görüntü kitaplarımın yarısından fazlası için para almamışım.”
vermemesi yazarın kendi iyiliği içindir. diyor. Emekli maaşının geçimi için yettiğini anlatan
Bu parçada yazarla ilgili olarak anlatılmak iste- yazar, kendisi için paranın her zaman ikinci planda
nen aşağıdakilerden hangisidir? kaldığını söylüyor. “Benim para kazanmak gibi bir
derdim olmadı.” diyor. Yazma serüvenini şöyle özet-
A) Okura yaşamı hakkında ayrıntılı bilgi vermekten
liyor: “Yazmam gerekiyordu ve yazdım.” Yazma
kaçınması gerektiği
macerası adına birçok efsanenin anlatıldığı şu içten-
B) Anılarını okura anlatmaktan kaçınmasının yanlış-
liksiz dünyada ilginç bir çıkış noktası değil mi?
lığı
Bu parçada tanıtılan sanatçıyla ilgili olarak aşağı-
C) Satırlarıyla yaşamı arasında bağ kurması gerek-
dakilerden hangisine değinilmemiştir?
liliği
A) Parasal beklentiyi edebiyatın engeli olarak gördü-
D) Olanları yazıda değiştirerek vermemesinin önemi
ğüne
E) Yazarlık yöntemlerini okura aktarma konusunda
B) Amatör heyecanların, iyi eserlerin önünü açaca-
duyarlı olması gerektiği
ğına inandığına
C) Eserlerinin çoğunun karşılığında para almadığına
D) Yaşamını emeklilik geliriyle sürdürdüğüne
E) Edebî çalışmaların çok fazla gelir getirmediğini
düşündüğüne
6. Edebiyatçılar Ansiklopedisi, ülkemizin edebiyatına

katkı sağlamış kişiler ve yapıtlar adına bugüne değin
yapılmış en yansız, en kapsamlı çalışma. Öncekilerin
önde gelen eksiklikleri kapsamlı olmayışlarıydı. Ba-
zıları da belli bir kesimin yazarlarını öne çıkarıyordu.
Nerede, hangi ulusta olursa olsun edebiyat dünyası
tüm yazın insanlarının bir arada olduğu fotoğrafı gör-
mek ister. İşte bu eser, bu alanda şimdiye dek yapıl- 8. (I) Anıları yazmaya durmak, olanları olduğu gibi anla-
mamış olanı gerçekleştirdi. tabilme iddiasıdır bana sorarsanız. (II) Bunlar benim
yaşadıklarımdır, demek değilse nedir anı yazmak o
Bu parçada Edebiyatçılar Ansiklopedisi ’yle ilgili
zaman? (III) Bir şeyler değişir anılarınızda oysa, bir
olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiş-
yüz ya da bir ad yitmiş, biraz silikleşmiştir o anı. (IV) Ah-
tir?
met Muhip Dıranas’ın “Hafızada kalan şey değişmez
A) Tarafsız bir çalışmanın ürünü olduğuna
zamanla” dizesine bakmayın, yaşananla anımsanan
B) Bu alandaki başka çalışmaların her kesimden farklıdır. (V) Yıllar öncesinin olaylarını olduğu gibi,
edebiyatçıyı anlatmadığına net hatırlayanlara da rastlanır bazen. (VI) Gerçekler,
C) Önceki çalışmaların geniş bir içeriğe sahip olma- anılara yazılınca, artık, yaşandığı gibi değil; anım-
dığına sandığı gibidir bilesiniz.
D) Geniş kapsamlı olarak hazırlandığına Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
E) Edebiyat dünyasında değeri oranında tanınmadı- düşüncenin akışını bozmaktadır?
ğına A) II B) III C) IV D) V E) VI
154
Tarama Testi - II Test 43 4. Bölüm
1. (I) Yazar her zaman eser vermez doğal olarak. 3. Yazdıklarını anlayacak okurların yokluğundan söz
(II) Büyük yazarların sessizlikleri ise genelde oku- edenler haklı gibi görünseler de bir noktayı atlıyorlar.
yucular için yazı tura atmak gibidir. (III) Ya bir daha Okurlar da bu yazarların anlaşılmaz eserlerinden ya-
yazmayacaklarını ya da çok sağlam bir kitapla kar- kınıyorlar, demek ki ----
şılaşacağınızı bilirsiniz. (IV) İyi bir kitap yayımla- Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akı-
yınca yazar, bu uzun çalışma, meyvesini vermiş olur. şına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
(V) Bir daha yazmazsa işte o ihtimal kötüdür. (VI) O
A) okurların geneli yazarların sözlerinden hayata
zaman bize düşen iş, kitaplığa dönüp eski kitaplarına
dair bir şeyler çıkarıyor.
yeniden başlamaktır yazarın.
B) yazara düşen iş, belli bir düzeyin altına inmemek-
tir.
C) asıl sorun yazarların anlamı kapalı metinlerinde-
dir.
D) yazarlar üsluplarını, anlattıkları düşünceye göre
belirlemelidir.
E) anlaşılırlık, sanatçının bir yazar olarak değerini
düşürüyor.
4. (I) Bir toplum kelimelerle konuşur, anlaşır ve yine ke-

limelerle düşüncelerini ifade eder. (II) Dimağımızda
ne kadar sözcük varsa olaylara bakışımız, hayatı de-
ğerlendirişimiz de o nispette değişecektir. (III) Kelime
dağarcığı fazla olan fertler az olanlara nazaran daha
2. Ben, Yollar’ı yasa dışının alışılmış macerasını anla- geniş çerçevede olaylara bakabilirler çünkü. (IV) Bir
tan bulmaca gibi metinlerin uzağında durmayı yeğle- milleti en kısa yoldan yıkmanın, yok etmenin pratik
yip sıra dışı okumalar yapmak isteyen, bilinçli okura yolu o milleti kendi kültüründen, geçmişinden uzak-
öneririm. Her ne kadar çarpıcı, heyecanlı ve sürük- laştırmaktır. (V) Kültür yozlaşmasına tabi tutarak
leyici bir yeraltı romanı edalarına girmek istese de kendi kültürüne yabancılaştırmaktır. (VI) Öz değer-
zenginliğini başka alanlarda oluşturmuş bir kitap o leri bir daha yerine gelmeyecek şekilde yok etmektir.
çünkü. Bu zenginlik, kitabın edebî dokusunda gizli Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa-
bence. Neden derseniz, okunan her satır, aşılan her ragraf hangi cümleyle başlar?
sayfa damağa da dimağa da bir yazınsal çeşni lez- A) II B) III C) IV D) V E) VI
zeti tattırıyor da ondan derim. ----
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? 5. Türk ulusu Şarlo’ya gülmez. Türk tuluatından Abdi’ye
A) Hem edebî yanımıza hem aklımıza sesleniyor kı- güler, Hamdi’ye güler, Dümbüllü’ye güler. Türk’ün
sacası. komik dediğini de bir Alman, bir İngiliz, bir Fransız
B) Maceranın o doyulmaz tadını iliklerinizde hissedi- komik bulmaz. Bu uluslardan her birinin kendilerine
yorsunuz. özgü gülmece (mizah) anlayışları vardır. Kültür, in-
sanların hayatlarına her yönüyle tesir eder.
C) Bazı bölümlerdeki anlatım yanlışlarını görmez-
den gelmezsek tabii. Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakiler-
D) Polisiye maceraların genel çizgisinin dışına çık-
mıyor. A) Benzetme B) Öyküleme
E) Her kesimden insanların zevkle okuyabileceği or- C) Tanımlama D) Tanık gösterme

talama bir kitap yani. E) Karşılaştırma
155
4. Bölüm Test 43 Tarama Testi - II
6. Ben yaratıcı yazar olarak eleştirmeninkinden tama- 8 - 9. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla-
men farklı bir ilgiye sahibim. Benim işim bir araya yınız.
getirmek, birleştirmek, farklı kısımları bir bütünde bir-
Bana göre edebiyat, hayattan kaynaklanan ama ger-
leştirmektir; eleştirmenin işi ise çözmek, ayırmak, bü-
çekte tam olarak var olmayan bileşimler oluşturmak-
tüncül bir bütünü kısımlara bölmektir.
tır. Bu nedenle olsa gerek, hayat denince aklıma
gelen ilk şey hikâyedir. Yaşanmış olaylara kayıtsız
kullanılmıştır? kalamam. Ama elbette sıra dışı bir boyutu olmalıdır
A) Betimleme B) Karşılaştırma edebiyat ürünü hikâyelerin. Yoksa yaşamı ayna gibi
C) Tanık gösterme D) Tanımlama yansıtan haber kupürleri en katıksız hikâyeleri oluş-
E) Örneklendirme tururdu, muhabirler de en iyi hikâyecileri… Edebiya-

tın doğası, gerçek hayattan bir miktar farklı oysa.
8. Bu parçada hikâyeyle ilgili olarak asıl anlatılmak

A) Gerçeklerden yararlanılan ama tam olarak hayatı
7. Dil öğretiminde dilsel becerileri geliştirmek için yüz- yansıtmayan olaylardan oluştuğu
yıllardır süregelen, denenmiş birçok yöntem bulun-
B) Yazarının hayatına yön veren gelişmelerin izle-
maktadır. “Dikte” bu yöntemlerden biridir. Dikte, bir
rine satırlarda rastlanabileceği
başkasına o anda söyleyerek yazdırma faaliyetidir.
C) Hayatta gözlenen olaylarla yakından uzaktan bir
Dikte, dil öğrenicisinin öncelikle yazma ve dinleme
ilgisinin olmadığı
becerileri olmak üzere temel dil becerilerini geliştir-
mektedir. Bazı yöntem bilimciler tarafından dil bilgisi D) Olay zincirinin yaşamla bire bir örtüşmesi gerek-
çeviri yöntemi içinde yazma faaliyeti olarak da değer- tiği
lendirilmektedir. Diktenin, etkin olarak kullanıldığında E) Baştan başa olağanüstü olayların anlatılması ge-
dilin dört temel becerisini; dinleme, konuşma, okuma, rektiği
yazmayı aynı anda geliştirmeye yardımcı olduğu gö-
rülmüştür. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde
gerek öğretim programlarında gerek dil öğretim ki-
taplarında pek yeri olmayan bu yöntem, birçok ül-
kede dilin hem ikinci dil olarak hem de yabancı dil
olarak öğretiminde yaygın bir şekilde kullanılmakta-
dır.
Aşağıdakilerden hangisi bu parçadan çıkarılabi-
lecek bir yargı değildir?
A) Türkçe eğitiminde dikte yönteminden çok yararla-
nılmamaktadır.
B) Yabancılara Türkçe öğretiminde yeni yöntemlerin
kullanılması düşünülmektedir.
C) Dikte yöntemi, dil eğitiminde öğrenciye farklı açı-
lardan yarar sağlamaktadır. 9. Bu parçaya en uygun başlık aşağıdakilerden han-
gisidir?
D) Dil eğitimi, yazma ve dinleme adı verilen iki temel
etkinlik üzerine kuruludur. A) Edebiyat ve Yaşam B) Hikâye ve Hayat
E) Dil öğretiminde kullanılan yöntemlerin çok köklü C) Yazın Dünyası D) Hayatın İçinde
bir tarihî geçmişi vardır. E) Zor Yazılar
156
Toplam doğru
Konu - Başlık - Soru - I 01 8 sayısını yazınız.
x 100 = %.....
8
Konu - Başlık - Soru - II 02 8

x 100 = %.....
8
Paragrafta Ana Düşünce - I 03 8

x 100 = %.....
8
Paragrafta Ana Düşünce - II 04 7

x 100 = %.....
7
Paragrafta Ana Düşünce - III 05 9

x 100 = %.....
9
Paragrafta Ana Düşünce - IV 06 8

x 100 = %.....
8
Paragrafta Yardımcı Düşünce - I 07 8

x 100 = %.....
8
Paragrafta Yardımcı Düşünce - II 08 8

x 100 = %.....
8
Paragrafta Yardımcı Düşünce - III 09 7

x 100 = %.....
7
Paragrafta Yardımcı Düşünce - IV 10 8

x 100 = %.....
8
Paragrafta Yardımcı Düşünce - V 11 8

x 100 = %.....
8
Paragrafta Yardımcı Düşünce - VI 12 8

x 100 = %.....
8
Paragrafta Yapı - I 13 11
x 100 = %.....
11
Paragrafta Yapı - II 14 11
x 100 = %.....
11
Paragrafta Yapı - III 15 10

x 100 = %.....
10
157
Paragrafta Yapı - IV 16 13
x 100 = %.....
13
Paragrafta Yapı - V 17 10
x 100 = %.....
10
Paragrafta Yapı - VI 18 11
x 100 = %.....
11
Paragrafta Yapı - VII 19 10

x 100 = %.....
10
Paragrafta Yapı - VIII 20 11

x 100 = %.....
11
Paragrafta Yapı - IX 21 4
x 100 = %.....
4
Anlatım Biçimleri - Düşünceyi

Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve 22 11 x 100 = %.....
Anlatımı - I 11

Anlatımı - II 11

Anlatımı - III 10

Anlatımı - IV 9

Anlatımı - V 11

Anlatımı - VI 10

Anlatımı - VII 10

Anlatımı - VIII 8

Anlatımı - IX 11
158

Anlatımı - X 10

Anlatımı - XI 9
Çoklu Paragraf - I 33 8
x 100 = %.....
8
Çoklu Paragraf - II 34 8
x 100 = %.....
8
Çoklu Paragraf - III 35 8

x 100 = %.....
8
Çoklu Paragraf - IV 36 8
x 100 = %.....
8
Çoklu Paragraf - V 37 8
x 100 = %.....
8
Çoklu Paragraf - VI 38 7
x 100 = %.....
7
Çoklu Paragraf - VII 39 11

x 100 = %.....
11
Çoklu Paragraf - VIII 40 10

x 100 = %.....
10
Çoklu Paragraf - IX 41 8
x 100 = %.....
8
Tarama Testi - I 42 8
x 100 = %.....
8
Tarama Testi - II 43 9
x 100 = %.....
9
159
Değerlendirme
Her test için,
çalışınız.
160
Biçim Bilgisi - I Test 01 5. Bölüm
1. Havada bir dost eli okşuyor derimizi 5. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi farklı
Boynu bükük adalar tanıyor sanki bizi bir yapım eki almıştır?
Bu dizelerde çekim eki almış kaç sözcük vardır? A) Arabanın kornası boğuk sesler çıkarıyordu.
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 B) Teyzem bizi büyük bir nezaketle kabul etmişti.

C) Bu fedakârlık onu gözümüzde yüceltmişti.
D) Kapıdaki kırık lambayla oynuyordu.
E) Millî takım bugünlerde tutuk oynuyor.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iyelik eki kulla-

nılmamıştır?
A) Sabahları yüzümü yıkamak istemiyorum.
B) Gözleri yaşlarla dolmuş, ağlamaya başlamıştı. 6. Onlar ne kadar şanslı olduklarını anlayamayacak
I II III
C) Kollarını açarak bize doğru koşmaya başladı.
kadar tuhaf insanlardı.
D) Ben uzun süre deniz kıyısında yaşadım. IV V
E) Eski bir ev satın alıp ustaya güzelce tamir ettirdi. Bu cümledeki numaralanmış sözcüklerden han-
gisi yapıca türemiştir?
3. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi birden

fazla ek almıştır? 7. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi hem
A) Senin sevgin, beni yıllardır ayakta tutuyor. yapım hem de çekim eki almıştır?
B) Mehtap, kızgın bir ses tonuyla cevap verdi. A) Çocuğun durumu hiç de iyi görünmüyordu.
C) Çocuklar dalgın bakışlarla filmi izliyorlardı. B) Şu dağların iç açıcı bir görüntüsü var.
D) Odanın içini baygın bir koku sarmıştı. C) Ayten’e ne söylesem hep aksini yapıyor.
E) Resim, büronun en uygun yerine asılmıştı. D) Kızının ellerini sevgiyle avucunun içine aldı.
E) Uslu, akıllı, çalışkan bir çocuk olacaksın.
8. Aşağıdakilerin hangisinde basit, türemiş ve bile-

4. O gece onun gözlerinde görmüştüm
şik sözcükler bir arada kullanılmıştır?
I II
A) Lacivert ipekle ciltlenmiş nefis bir eserdi bu.
Gün ne güzel doğarmış meğer açık denizde
III IV V B) Şapkası başında öylece dışarıya bakıyordu.
Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerden han- C) Bir gün daha geçti ama gelen giden olmadı.
gisi yapım eki almıştır? D) Giysi dolabından bir yığın kâğıt çıkardı.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Birkaç adım gerileyip kapının yanında durdu.
161
5. Bölüm Test 01 Biçim Bilgisi - I
9. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi birden 13. “-ım (-im)” eki aşağıdakilerin hangisinde yapım eki
fazla çekim eki almıştır? olarak kullanılmıştır?
A) Başını önüne eğdi ve düşünmeye başladı. A) Kalktım, sendeleye sendeleye lambayı yaktım.
B) Bu insanlar geçmişten hiç ders almıyorlar. B) Ben de başkaları gibi duygusuzun biriyim.
C) Çığlıkların ardı arkası kesilmiyordu. C) Bizim konuşmamıza fırsat bırakmadınız ki!
D) Babam disipline olan düşkünlüğüyle bilinirdi. D) Ellerimi birbirine kenetleyip bekledim.
E) Söyleyin bana, yine ne dolaplar çeviriyorsunuz? E) Birkaç adım geriye çekilip ona yol verdik.
10. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi diğerle-

rinden farklı bir ek almıştır?
A) Çimenlerin üzerinde yürümeye başladık.
B) Gazeteler rüzgârın etkisiyle dağılmıştı.
C) Dalgaların gürültüsünden başka ses yok.
D) Her şey Rasim’in başının altından çıkmıştı.
E) Sözlerin onu gerçekten incitmiş olmalı.
14. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, yapısı bakımın-
dan basit sözcüklerden oluşmuştur?
A) Ayağa kalktı ve derin derin içini çekti.
B) Bir süre, ifadesiz bakışlarla öylece kaldı.
C) Dudaklarını yine o gülümseme kaplamıştı.
11. Kışın kayak meraklılarını ağırlayan Uludağ, D) Köprüye giden o yol, onu sanki çekiyordu.
I II III
E) Sen, kendini bu düşünceye alıştırmalısın.
yazın da doğa hayatını sevenleri ağırlayacak.
IV V
Bu cümledeki numaralanmış sözcüklerden han-
gileri isimden isim yapım eki almıştır?
A) I ve II B) I ve III C) II ve V
12. “-lık (-lik)” eki aşağıdakilerin hangisinde somut bir 15. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, kökü-
sözcüğü soyut bir sözcüğe dönüştürmüştür? nün türü bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Arkadaşlarla birleşip bir yıllık hazırlamıştık. A) Sizin dürüst davranacağınızı sanmıştım.
B) Bir dükkânda durarak dört litrelik süt aldı. B) Köşedeki soba gürül gürül yanıyordu.
C) Nazan’ın hareketlerinde büyük bir incelik vardı. C) Onu, ailenin bir ferdiymiş gibi benimsiyorum.
D) Bu pislik ne zamana kadar burada duracak? D) Şimdi size her şeyi açıklayacağım.
E) Anneannem için elbiselik kumaş bakıyorduk. E) Küçümseyici gülüşü yüzüne yayılmıştı.
162
Biçim Bilgisi - II Test 02 5. Bölüm
1. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi yapıca 4. Çıkma durumu eki eklendiği kimi sözcüklerin türünü
diğerlerinden farklıdır? sıfat yapar.
A) Yaşıtım olan birinin böyle davranması tuhaf. Aşağıdakilerin hangisinde bu kuralı örnekleyen
B) Aramızda küçük bir tartışma çıkmıştı. bir kullanım söz konusudur?
C) İstersen yarın arabayla bir gezinti yapalım. A) Her zamanki gibi baş ağrısından şikâyet ediyor.
D) İfadesiz, ölçülü sesiyle bir şeyler söyledi. B) Onun bu içten dileğini yerine getireceğim.
E) Ona nasıl karşılık vereceğimizi kestirememiştik. C) Yaramaz birden annesinin kucağına atladı.
D) Ben peşinden gidip onu yakalamaya çalıştım.
E) Biz bütün malzemeleri önceden ayarlamıştık.
5. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi birden

fazla yapım eki almıştır?
A) Çayını gürültüyle höpürdeterek yudumluyordu.
2. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde farklı B) Çeşit çeşit giysiler odanın ortasına atılmıştı.
bir ek kullanılmıştır? C) Yerde içi kitap dolu bir karton kutu duruyordu.
A) Hamdi, bezgin bir tavırla bize bakıyordu. D) Arkadaşlarının hepsiyle vedalaşıp yola çıktı.
B) Size çok üzgün olduğumu söylemek istedim. E) Dergilerin başlıklarını daima dikkatle oku-
C) Hepimiz bitkin bir hâlde evin yolunu tutmuştuk. rum.
D) Onunla asla kırgın ayrılmak istemiyordum.

E) Senin sevgin beni hayata bağlamıştı.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil çekim eki

kullanılmamıştır?
A) Hızlı hızlı yürüyerek yanımıza geldi.
B) Ağaçlar rüzgârın etkisiyle sallanıyor.
C) Ne yaptığımı öğrenmek ister misiniz?
D) Hayatta en güzel şey bir insanı anlamaktır.
E) Şu mis gibi havayı bir kokla bakalım.
3. Yapım ekleri, eklendiği bazı sözcüklerde ses kaybına

neden olur.
Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya uygun
bir sözcük vardır? 7. Deniz rengini gökten alırmış
A) Bütün gün orada durup beni mi seyredeceksin? Ağaçlara yakın olmazsan sevdiğim
B) Dağınık eşyaların arasından zar zor ilerledi. Bana kalsın gözlerinin yeşili
C) Aklını kaçırmak istemiyorsa bizimle gelsin. Bu dizelerde çekim eki almamış kaç sözcük var-
D) Gelen giden konukların haddi hesabı yoktu. dır?
E) Nehrin suları buradan denize dökülüyor. A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
163
5. Bölüm Test 02 Biçim Bilgisi - II
8. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin kökü 11. Yapım ekleri, eklendiği sözcüğün anlamıyla beraber
isimdir? kimi zaman türünü de değiştirir.
A) Bakışlarındaki güvensizliği fark ettim. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde yapım
B) Sanki haftalar önce ona rastlamış gibiyim. eki eklendiği sözcüğün türünü değiştirmemiştir?
C) Zehra, yalvaran gözlerle ona bakıyordu. A) Onun değerini bilmeyenlere sadece acırım.
D) Lütfen git, beni rahatsız ediyorsun, dedi. B) Bardaktaki suyu uysal bir tavırla içmişti.
E) Otobüs, birkaç kere kısa aralıklarla durdu. C) Bir havlu alarak yıkadığı yüzünü kuruladı.
D) Onu böyle huzursuz görmek garibime gitmişti.
E) Bankaya yatırdığımız paralar hesapta birikiyor.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansımadan tü-

remiş bir sözcük yoktur?
A) “Zavallı dostum!” diye sessizce fısıldıyordu.
12. “-ıntı (-inti)” eki aşağıdakilerin hangisinde farklı bir
B) Dakikalarca tiz ve uzun bir korna sesi duyuldu. görevde kullanılmıştır?
C) Sokağın gürültüsü yukarıya kadar geliyordu. A) Hepimiz sıkıntıdan patlayacak hâle gelmiştik.
D) Rüzgâr, ağaçların tepelerinde hışırdıyordu. B) Etrafta tek bir kırıntı dahi görmek istemiyorum.
E) Kuşların cıvıltısı buraya ayrı bir hava katıyor. C) Onunla bu olay arasında bağıntı kurmaya çalışı-
yor.
D) Ödevi hazırlarken pek çok alıntı yapmıştık.
E) Televizyonun görüntüsü pek iyi değildi.
10. Uzun süre beynin kapasitesini ölçmeye çalışan

I II
nörologlar, hafızasıyla inanılmaz şeyler başaran
III
insanlar karşısında şaşırtıcı sonuçlar elde etti.
IV V
Bu cümledeki numaralanmış sözcüklerle ilgili 13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-den/-dan” eki
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? cümleye neden anlamı katmıştır?
A) I. sözcük, kökü yönüyle isimdir. A) Şalterin atmış olduğundan artık kuşkum yoktu.
B) II. sözcükte, yönelme durumu eki vardır. B) Eve gelirken soğuktan donacaktık neredeyse.
C) III. sözcük, birden çok yapım eki almıştır. C) Yerinden kalkmış, kapıya doğru gitmişti.
D) IV. sözcük, hâl eki almış basit sözcüktür. D) Arabayı elden çıkarmaya gönlüm razı olmadı.
E) V. sözcük, isim çekim eki almıştır. E) Maçtan sonra vakit kaybetmeden eve döndük.
164
Biçim Bilgisi - III Test 03 5. Bölüm
1. “-lar, -ler” eki aşağıdakilerin hangisine çoğul an- 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yapıca birleşik
lamı katmamıştır? sözcük kullanılmamıştır?
A) Neşeli kahkahalar etrafa yayılıyordu. A) Davranışlarını kısıtlayan bu kuralları hazmede-
B) Bu olaydan olumsuz sonuçlar çıkarmayalım. memişti.
C) Annemler, dün benim için alışveriş yapmış. B) Yılbaşının gelmesini dört gözle bekliyorsun, değil
mi?
D) Kaldırımdaki buzlar hiç erimedi dünden beri.
C) Ona soyadıyla hitap etmeme hiç alışık değildi.
E) Günler su gibi akıp geçiyordu burada.
D) Göz bebeklerinde korkulu bir bekleyişin yansı-
ması vardı.
E) Haftalardır bu proje üzerinde durmaksızın çalışı-
yor.
5. Geldin savurarak eteklerini

Araladın kapağını umudumun
Kuşlar, gözlerinizi yumun
2. I. Önümüzde umut dolu bir hayat uzanıyor.
Doldurdu sevincimin peteklerini
II. Depodaki yakıt bizi istasyona kadar götürür.
Bu dizelerde yapısı basit olan kaç sözcük bulun-
III. O sınıfta benimle yaşıt kimse yoktu.
maktadır?
IV. Ben her zaman insanlara eşit davranırım. A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
V. Çarşının tam ortasında bir anıt yükseliyordu.
rinde -t (-ıt, -it, -ut, -üt) eki farklı bir görevde kulla-
nılmıştır?
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hâl (durum) eki
A) I ve II B) I ve III C) II ve V yapıca türemiş bir sözcüğe eklenmiştir?
D) III ve IV E) IV ve V A) Onu, dünyanın neresinde olursa olsun tanırım.
B) Yüzünde sevinçle karışık bir hayret belirdi.
C) O, kendi görevinden başka bir şey düşünmez.
D) Köşe başına gelince bir süre durakladım.
E) Gökyüzünde uçurtmalar neşeyle süzülüyordu.
3. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi hem 7. Yapım ekleri çekim eklerinden önce gelir.
yapım hem de çekim eki almıştır? Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcüklerin
A) Babam bize hiç kırılmaz, kaşını bile çatmazdı. hangisinde bu kurala aykırı bir kullanım vardır?
B) Sevgili yavrusunu şefkatle bağrına basmıştı. A) Bu konu bize geçen hafta da anlatılmıştı.
C) Kızının ışıklı gözleri, eşinin gözlerini andırıyor. B) Kapıdaki görevliyle aralarında bir tartışma oldu.
D) Kimden yana olmam gerektiğini ben biliyor C) Sanatçının gözlemciliğine bir diyeceğimiz yok.
muyum! D) Çocukların geleceğini güvence altına almalıyız.
E) Odanın bir köşesine atılmış kitaplara bakıyordu. E) Uzun bir aradan sonra görüşmeler başladı.
165
5. Bölüm Test 03 Biçim Bilgisi - III
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-den/-dan” 11. Aşağıdaki dizelerin hangisinde hiçbir sözcük
çıkma durumu eki, eklendiği cümleye farklı bir yapım eki almamıştır?
anlam katmıştır? A) Körfezdeki dalgın suya bir bak, göreceksin
A) Yorgunluktan neredeyse uyuyuverecekti. B) Bu dört mısra değil, sanki dört tane kurşun
B) Çiçekleri elime alınca içimden bir ürperti geçti. C) Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç
C) Ben kapıdan çıkarken arkamdan bakıyordu. D) Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol
D) Pencereden, sokağın köşesine gittiğini gördüm. E) Hâlâ doludur bahçeler en tatlı sesinle
E) Evden ayrılması için hiçbir sebep yoktu.
12. Aşağıdaki cümlelerde geçen iyelik eki almış söz-

9. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi kökü- cüklerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
nün türü bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Sinirlerim son zamanlarda çok yıprandı.
A) Çocukların yüzlerinde şaşkın bir ifade vardı.
B) Bir ağacın arkasına gizlenmiş, bizi izliyordu.
B) Salona çöken sessizliği Derya bozmuştu.
C) Zavallının beyaz gömleği kan içinde kalmıştı.
C) Bu dergide bir sürü öyküsü yayımlandı.
D) Yeterince zamanımız olsaydı size uğrardık.
D) Onun bu olayı büyütmesinden korkuyorum.
E) Bakıcınız yarın da burada olacak mı?
E) Yağmur başlamış, yol iyice kayganlaşmıştı.
10. Aşağıdakilerin hangisinde gövdeden türemiş bir 13. “-ler (-lar)” eki aşağıdaki cümlelerin hangisinde
sözcük vardır? ötekilerden farklı bir anlamda kullanılmıştır?
A) Kemal yalnızlıktan sıkılmış, kendini dışarı atmıştı. A) Akşamları içime apayrı bir hüzün çöker.
B) Babasının bu içten teklifine çok sevinmişti. B) Şu tabakları bulaşık makinesine yerleştirseydin.
C) Hiçbir şeyi şansa bırakmayacağız, tamam mı? C) Öğrencileri dikkatle izlemeyi ihmal etmeyin.
D) Disiplinli, ciddi bir delikanlıya benziyor. D) Çocukları dövmek, onları hayattan koparmaktır.
E) Şarkıcının sesi, orkestrayı bastırdı. E) Gülleri masanın üstündeki vazoya yerleştiriniz.
166
Biçim Bilgisi - IV Test 04 5. Bölüm
1. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi hem 5. Aşağıdakilerin hangisinde çekim ekinden sonra
iyelik hem ad durum (hâl) eki almıştır? yapım eki almış bir kelime vardır?
A) Bundan böyle arkadaşlarını iyi seç. A) Ben buradan başka bir yerde kalmak istemiyorum.
B) Görüşümüz bir anda değişmişti. B) Sokağın sonundaki sıradan görünümlü bir kapı-
C) Bu dergileri ancak kitaplıkta bulabilirsin. dan içeri girdik.
D) O sıralar bu tür kazılara o da katılırdı. C) Onun söylediklerinden hiçbir şey anlamadım doğ-
rusu.
E) Satıcılar kapının önünden ayrılmıyor.
D) Yalnızlıktan iyice sıkılmış, kendimi yemeğe ver-
miştim.
E) Bana çalışmalarından birkaçını gösterdi, gayet
iyiydi resimleri.
2. Yapım eki almış sözcüklere “gövde” denir.

Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi gövde
durumundadır?
6. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin
A) Omuzlarımda bir yüktür yalnızlık. almış olduğu ek veya ekler sözcüğün yapısını de-
B) Göreceksin, mutlaka başaracağım! ğiştirmemiştir?
C) Korkarım, çocuklar bugün gelmeyecek. A) Elinin üzerindeki bu kızartı neden oldu?
D) Konferans salonu hınca hınç doluydu. B) Yaprakların hışırtısı ürpertti içimizi.
E) Toprak, yağmurun etkisiyle mis gibi kokuyor. C) Az önce bir gürültü oldu binanın içinde.
D) Çalılık içindeki kuşların sesi, bu.
E) Etlerin cızırtısı açlığımızı iyice artırıyordu.
3. Dalgalandığın yerde ne korku ne keder

Gölgende bana da bana da yer ver 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem yapım hem
çekim eki almış bir sözcük vardır?
Sabah olmasın günler doğmasın ne çıkar
A) Çocukların hepsi de seni iyi bilir.
Yurda, ay yıldızının ışığı yeter
B) İşler hep kolay gibiydi biz gençken.
Yukarıdaki dizelerde ad durum eki almış kaç söz-
C) Bunları da hesaba ekleyin, dostum.
cük vardır?
D) Şimdi bitti o güzel ve anlamlı rüya.
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
E) Yalanlara daldık biz de diz boyu.
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapıca basit olan 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem iyelik hem
sözcüklerden oluşmaktadır? de hâl eki almış bir sözcük bulunmaktadır?
A) Sınavları kaçırma olasılığı beni korkutuyor. A) Kapıyı sert bir şekilde kapatıp çıktı.
B) Kimseye bundan bahsetmeyeceğine söz ver. B) Elindeki kitapları kime götürdüğünü söylemedi.
C) Ekibimiz, sonunda dağlık bir bölgeye geldi. C) Telefonu çalınınca eli ayağı dolaştı.
D) Doğum günü için yarın bir parti verecekmiş. D) Yüzü kâğıt gibi beyazlamış hâlde eve döndü.
E) Kahve fincanını iki eliyle kavramıştı. E) Kurduğu her cümle ona geçmişi hatırlatıyordu.
167
5. Bölüm Test 04 Biçim Bilgisi - IV
9. I. Dinlenmek için, yazı iple çekiyorum. 12. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcükler-
II. Dişi kırılınca boksör, hastaneye götürüldü. den hangisi birden çok çekim eki almıştır?
III. Mendilini yere atmış, mendili almadan yürü- A) Resimlerinde ışık ve gölge oyunlarına yer vermiş.
müştü. B) Yargıcın kararını sessizce dinledi.
IV. Arkadaşı, okuldan biraz önce ayrılmış. C) Bu bölgeye yazları pek yağmur yağmaz.
V. Bu olay, bardağı taşıran son damla oldu. D) Ocaktaki süt bir saattir karıştırılıyor.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangile- E) Çalışkan olduğunu biliyorum ama sınavlarda ba-
rinde altı çizili sözcük yalın hâldedir? şarısız oluyor.
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV
13. I. Sen diye yalnız bir ağaç tanırım

II. Dalları uzamış arsızca
III. Denizin dibini görmek için
IV. Uzadıkça uzamış
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem yapım hem
çekim eki almış bir sözcük yoktur? V. Her gün geçerim bir bahaneyle önünden
A) Duygularını belli etmekten hiç çekinmezdi. Yukarıdaki numaralanmış dizelerden hangisinde

sözcüklerin tamamı yapıca basittir?
B) Her kuruşun hakkını o yaşlı amca veriyordu.
C) Egzozdan çıkan dumanlar çevreyi olumsuz etkili-
yordu.
D) Yazılarını kitap hâline getirmeyi hiç düşünme-
mişti.
E) Yorgunluğu üzerinden atınca diğerlerinin yanına
geldi.
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük

yapım eki almamıştır?
A) Demirci Bekir, güneşin doğmasını beklemeden
evinin yanı başındaki küçük dükkânı açtı.
B) Yarısı içilmemiş kahvemi, hayatımda yarım kalan
tek şey olmasını temenni ederek masanın üze-
rine bıraktım.
C) Genellikle boş zamanlarımda kullandığım, içine
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilden türemiş
sonbahar kaçmış bir mutsuzluk çeşidini üstüme
isim yoktur?
geçirip çıktım evden.
A) Yanaklarından birkaç damla yaş süzülmüştü.
D) Kızını yanına alıp geçmişiyle karşılaştığı rıhtım-
B) Bu resimde ürkütücü hiçbir şey yoktu.
dan uzaklaşırken kelimeler ve imgeler onu takip
C) Soğuktan elleri buz kesmiş, kıpkırmızı olmuştu. ediyordu.
D) Korkular, yüzleşmediğimiz sürece, içimizde büyü- E) İçinde hissettiği kendine güvenle, o andan sonra
yen canavarlardır. karşısına çıkan hiçbir engelin onu amacından
E) Benim de bu işe katkım olsun biraz. vazgeçiremeyeceğine inanıyordu.
168
Biçim Bilgisi - V Test 05 5. Bölüm
1. Düşüncem karışıyor sulara 4. I. Hâlimizden hiç de memnun değildik.

İzlerken kıyıya vuran dalgaları II. Yanaklarından aşağı yaşlar süzülüyordu.
Ümitle bekliyor insan III. Büyük bir kazayı küçük sıyrıklarla atlatmıştık.
Yalnızlığı giderecek bir sesi IV. Belki de bu bizim son toplantımız olacak.
Bu dizelerde aşağıdaki eklerden hangisine yer V. Bu tutumunuza bir anlam veremiyorum.
verilmemiştir? Numaralanmış cümlelerde yer alan altı çizili söz-
A) Durum (hâl) B) Zaman cüklerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yan-
C) İyelik (sahiplik) D) Çoğul lıştır?
E) Olumsuzluk A) I. cümledeki, yalnızca çekim eki almıştır.

B) II. cümledeki hem yapım hem de çekim eki almış-
tır.
C) III. cümledeki, fiilden isim türeten bir yapım eki al-
mıştır.
D) IV. cümledeki, birden fazla yapım eki almıştır.
2. İzleyenlerin aklından çıkartamadığı doğa harikası,
E) V. cümledeki, isimden fiil türeten bir ek almıştır.
Yüzüklerin Efendisi’ne ev sahipliği yapan Yeni Ze-
landa’da dünyadaki bütün güzelliklerin buluştuğu bir
mekân olan Glowworm Adası’na giderken karanlık
yolları kullanabilirsiniz.
Bu cümledeki kimi sözcüklerin yapısıyla ilgili ola-
rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) “izleyenlerin” sözcüğünün kökü isimdir.
B) “harikası” sözcüğü belirtme durumu eki almıştır.
5. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük farklı
C) “yapan” sözcüğü yapım eki almıştır. bir ek almıştır?
D) “kullanabilirsiniz” sözcüğü yapıca birleşiktir. A) Katıldığı her gruba kendini kolayca kabul ettirir.
E) “dünyadaki” sözcüğü sıfatlaştıran -ki eki almıştır. B) Bu aptalca oyundan bıkmadınız mı hâlâ?
C) Doğruca müdüre gidip olanları anlatacağız.
D) Sesleri duyunca odasının kapısını araladı.
E) Onun çocukça saflığı insanları büyülüyordu.
3. Bir martı gördüm sahilde

Kanadı kırıktı
Anlattım hâlimi ona sessizce
Kanatlandı boşluğa
Geride kalan sadece hıçkırıktı 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilden türemiş
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? isim yoktur?
A) Basit yapılı birden fazla sözcük A) Basınç konusunun testlerini bu hafta çözeceğiz.
B) Yansımadan türemiş sözcük B) Vergi rekortmeni olarak adını tarihe yazdırdı.
C) Birleşik yapılı sözcük C) Bugünden itibaren yatakta kalmalıymışım.
D) Hâl eki almış birden fazla sözcük D) Bu korku onu hayattan iyice soğutmuştu.
E) Yapıca türemiş sözcük E) Sanatkâr, başkalarından farklı şeyler görür.
169
5. Bölüm Test 05 Biçim Bilgisi - V
7. “-ım, -im” eki aşağıdakilerin hangisinde farklı bir 10. Aşağıdakilerin hangisinde birleşik sözcük kulla-
işlevde kullanılmıştır? nılmamıştır?
A) Onu böyle görünce yüreğim paramparça oldu. A) Umarım, zavallı Ceren bu işin altından kalkabilir.
B) Seçim nedeniyle bu hafta mağazalar kapalıdır. B) Söze nasıl başlayacağını kestiremiyordu.
C) Sıkıntılı hâlim öğretmenimizin dikkatini çekmişti. C) Maçtan önce pek soğukkanlı görünüyorlardı.
D) Bu sabah okula geldiğimde içim kıpır kıpırdı. D) Delikanlının sinirli olduğu her hâlinden belliydi.
E) Korkudan ödüm patlayacak neredeyse. E) Bana düşündüğümden de iyi davranıyorsunuz.
8. I. Rahat olun, kısa zamanda kendini toparlar.

II. Gösteriyi beğendiği her hâlinden belliydi.
III. Bu haber tüm basında yayımlanmıştı.
IV. Bugün öyle bir kitabın yazılması imkânsız. 11. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde “-ı/i”
V. Böyle ateşli bir konuşma yapmak istememiştim. eki farklı görevde kullanılmıştır?
Numaralanmış cümlelerdeki altı çizili sözcüklerle A) Sağı solu kurcalayıp işe yarayan bir eşya aradı.
ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? B) Havayı keskin bir kömür kokusu kapladı.
A) I. cümledeki sözcük yapıca basittir. C) Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.
B) II. cümledeki sözcüğün kökü fiildir.
D) Gönlümü yayla yaptım, Bingöl çobanlarına.
C) III. cümledeki sözcük gövdeden türemiştir.
E) Sporcular yeni gelen misafirler için bir gösteri
D) IV. cümledeki sözcük yapıca birleşiktir. maçı yapacak.
E) V. cümledeki sözcüğün kökü isimdir.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sözcüğe bir-

den çok yapım eki getirilmiştir?
A) Çakılların üstünde ayak sesleri duyunca başını
kaldırdı.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde durum eki kul-
B) Bana vereceklerini bir an önce getirmelisin.
lanılmamıştır?
C) Ben ekmek peşinde koşan, parasız, küçük bir
A) Önümüzde uzanan ufku kimse sınırlayamazdı.
memurum.
B) Yedi yıl sonra küçük bir sandalım olmuştu.
D) Eşyalar büyük bir dikkatle kamyona yüklenmiş,
harekete hazır hâle gelinmişti. C) Herkes önünde sonunda koşullara alışır.
E) Sen sınırsız ve vahşi kayalıkları yırtıp gelen bir D) Hepimiz kıyıya vuran dalgaları izliyorduk.
yolcusun. E) Duvardan yere bir sıva parçası düştü.
170
Biçim Bilgisi- VI Test 06 5. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik fiil, 3. Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde basit, türemiş
farklı bir yolla oluşturulmuştur? ve birleşik sözcükler bir arada kullanılmamıştır?
A) Dedelerimiz bu topraklara yerleşirken nice düş- A) Şirkette işe başlayabilse hayatını daha kolay dü-
manı dize getirmişti. zene sokabilecekti.
B) Saim adlı çocuk yüz türlü yüzmek bilir, dalgıçlara B) Bir sözün nereye varacağını öngörüsü sayesinde
meydan okurdu. herkesten çabuk anlardı.
C) Yumak elini salladı, boş verir gibi tavır takındı. C) Eski bir konakta gecelemiş, orada köyden bir ar-
D) Bir şeyler yazmak istediğinde yalnızca duygula- kadaşına rast gelmişti.
rına, sezgilerine başvururdu. D) Çok sıkıntı çekse de çevresinde ona destekçi bi-
E) Kimsenin olmadığı zamanlarda bu büyük konakta rileri her zaman vardı.
daha temkinli olurdu. E) Kariyerinde en üst seviyeye çıkmanın hayaliyle
gece gündüz çalışıyordu.
2. (I) Şişesi kırık bir lambanın ışığında son çalışmala-

rını tamamlamıştı. (II) Tam yirmi yıl sonra artık iste- 4. Bir eylüldü başlayan içimde
diği gibi bir eser ortaya koymuştu. (III) Şimdi bütün I
mesele cesaretini toplayıp eserini basabilecek ya- Ağaçlar dökmüştü yapraklarını
yınevi bulmaktı. (IV) Aklına, yakın bir zaman önce II
üniversiteden arkadaşı Cemal’in bahsettiği yer geldi. Çimenler sararmıştı
(V) Orada yılların emeği olan bu kitabın değerini an- III
layan birilerini bulamaz mıydı? Rengi solmuştu tüm çiçeklerin
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola- IV
rak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Gökyüzünü kara bulutlar sarmıştı
V
A) I. cümlede kurallı birleşik sıfat vardır.
Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerle ilgili
B) II. cümlede basit, birleşik ve türemiş sözcükler
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
kullanılmıştır.
A) I. sözcük, bulunma durumu eki almıştır.
C) III. cümlede kurallı birleşik fiile yer verilmiştir.
B) II. sözcükte, fiil çekim eki vardır.
D) IV. cümlede anlamca kaynaşmış birleşik fiilin
sözcükleri arasına farklı kelime ve kelime grup- C) III. sözcüğün kökü fiildir.
ları girmiştir. D) IV. sözcük, tamlanan eki almıştır.
E) V. cümlenin yüklemi yapıca basit bir fiildir. E) V. sözcük, yapıca birleşiktir.
171
5. Bölüm Test 06 Biçim Bilgisi - VI
5. Aşk başlamadan güzel 7. Ben senin en çok sesini sevdim

Kalplerde heyecan I
Buğulu çoğu zaman, taze bir ekmek gibi
Bakışlarda korku olduğu zaman güzel
II
Birbirimize sezdirmemek için çırpınış
Önce aşka çağıran, sonra dinlendiren
Başkaları görmesin diye çabalayış III
Gözlerim gözlerinin mavisine değdiği zaman Bana her zaman dost, her zaman sevgili
Aşk başlamadan güzel IV V
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerle ilgili

söylenemez? olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) “başlamadan” sözcüğü isim köklüdür. A) I. sözcük, iyelik eki almıştır.
B) “kalplerde” sözcüğü birden fazla çekim eki almış- B) II. sözcük, isimden isim yapma eki almıştır.
tır. C) III. sözcük, yapıca türemiştir.
C) “birbirimize” sözcüğü iyelik eki almış birleşik bir D) IV. sözcük, gövde hâlindedir.
sözcüktür. E) V. sözcük, fiilden isim yapma eki almıştır.
D) “çabalayış” sözcüğü hem yapım hem çekim eki
almıştır.
E) “değdiği” sözcüğü yapıca türemiştir. 8. İçimde damla damla bir korku birikiyor
I
Sanıyorum, her sokak başını kesmiş devler
II
Üstüme camlarını, hep simsiyah, dikiyor
III
6. (I) Lazer sistemleri üzerindeki araştırmalarda elde Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler
edilen gelişmelere rağmen hem hafif hem de yük- IV V
sek güçlü bir lazer sistemi inşa edilememişti. Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerden han-
(II) HELLADS adı verilen lazer sistemi 150 kW gü- gisi hem yapım hem çekim eki almıştır?
cünde ve benzerlerinden hem çok daha güçlü hem
de çok daha hafif. (III) Ağırlığı 900 kg civarında
olan sistemin kapladığı hacim de 3 m3 civarında.
(IV) ABD’nin DARPA isimli ajansının projeleri kapsa-
mında 14 yıllık bir araştırma sonucunda ortaya çıkan 9. (I) Dünyada yaklaşık 387 milyon kişi diyabetten muz-
sistem önceki aşamaları geçerek bu yaz arazide de- darip. (II) Bu hastalar kan şekeri seviyelerini parmak
nenecek. (V) Firmanın açıklamasına göre, elektrik uçlarından aldıkları kan ile test ediyor, izliyor ve in-
gücüyle çalışan lazerler içinde en yüksek verime ve sülin iğnesi yapıyor. (III) Yanlış dozda insülin en-
güce sahip bu lazer sistemini hayata geçirmek için jeksiyonu ise hastada ciddi komplikasyonlara yol
dünyanın en parlak lazer diyotları geliştirildi. açabiliyor. (IV) Bir araştırma ekibi diyabet sorununa
sahip olmanın en zor yanının insülin enjeksiyonu
yapmaktan, kan şekerini kontrol etmekten daha çok
kişinin bu işlemleri hayatı boyunca günde birkaç kez
A) I. cümlede, birden fazla türemiş sözcük vardır.
yapmak zorunda kalması olarak açıklıyor. (V) Bu eki-
B) II. cümlede, bir sözcük hem yapım hem çekim eki bin geliştirdikleri insülin bandının bu zorlukları orta-
almıştır. dan kaldıracağını umut ediyor hastalar.
C) III. cümlede, eşitlik eki kullanılmıştır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi-
D) IV. cümlede, iyelik eki vardır. sinde birleşik yapılı sözcük kullanılmamıştır?
E) V. cümlede, vasıta ekine yer verilmiştir. A) I B) II C) III D) IV E) V
172
Toplam doğru
Biçim Bilgisi - I 01 15 sayısını yazınız.
x 100 = %.....
15
Biçim Bilgisi - II 02 13
x 100 = %.....
13
Biçim Bilgisi - III 03 13

x 100 = %.....
13
Biçim Bilgisi - IV 04 14
x 100 = %.....
14
Biçim Bilgisi - V 05 12
x 100 = %.....
12
Biçim Bilgisi - VI 06 9
x 100 = %.....
9
Değerlendirme
Her test için,
çalışınız.
173
Not
Ses Bilgisi - I Test 01 6. Bölüm
1. “Yeni anahtarlığımı kimde bıraktığımı anımsayamı- 4. Aşağıdakilerin hangisinde ünsüz benzeşmesi ku-
yorum.” cümlesinde altı çizili sözcükteki ses de- ralına uymamaktan kaynaklanan bir yazım yanlışı
ğişiminin özdeşi aşağıdakilerden hangisinde vardır?
vardır? A) Olgun insan güzel söz söyleyen değil, söylediğini
A) Kalp rahatsızlıklarına şişman insanlarda daha yapan ve yapabileceklerini söyleyen insandır.
çok rastlanıyor. B) Aynı dili konuşan değil, aynı duyguları paylaşan-
B) Toplantıdaki sözleri kimse üzerine alınmak iste- lar anlaşabilirler.
miyordu. C) Ne söyleyeyim diye başda düşünmek, niçin söy-
C) İnci kolye, siyah elbisenin üzerinde çok zarif du- ledim diye sonunda pişman olmaktan iyidir.
ruyordu. D) Hiçbir zaman çıktığın kapıyı hızla çarpma, geri
D) Elindeki işi yetiştirebilmek için hiç durmadan soru dönmek isteyebilirsin.
yazıyordu. E) Umut ettiğin kadar özgür, korkak olduğun kadar
E) O yaşlı adam, beni nerede görse hep sizi soru- tutsak olursun.
yordu.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem ünlü düş-

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük ünlü
mesine hem de ünsüz benzeşmesine uğramış bir
uyumuna aykırı bir sözcük yoktur?
sözcük vardır?
A) Dün yapılan anketteki birkaç soru insanların
A) Önce dosyaları kaydetti, sonra bir şeyler atıştır-
maaş şartlarıyla ilgiliydi.
mak için yemekhaneye gitti.
B) Kişiler hatalarını mutluyken değil ancak mutsuz-
B) Çalışma, her türlü amaca erişilmesi için gerekli
ken anlar.
araç olarak değerlendirilmelidir.
C) İnsanlar önce para kazanmak için sağlıklarını,
C) Bizim ayarımızda müzik yapan bir gruba henüz
sonra da sağlıklarını kazanmak için paralarını ve-
rastlamadım.
rirler.
D) Personeller hakkındaki görüşlerinizi sekreterlik-
D) İyimser kişi, yaranın üstünde kabuk, kötümser
teki değerlendirme formuna yazabilirsiniz.
kişi ise kabuğun altında yine yara görür.
E) Kendimi kanepeye atıp televizyon kanallarını
E) Nankörlük, zayıf insanların işidir; kudretli insanlar
gezmeye başladım.
içinde nankör olana asla rastlamadım.
3. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ulama yoktur?

A) Bir akşamüstü pencerenden bakıyordun
Ağır ağır yollara inen karanlığa 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ses düşmesinin
örneği yoktur?
B) Biri geçti evimin önünden
Kalbim başladı hızlı hızlı çarpmaya A) Hiçbir mutluluk, sonu iyi olan acı kadar lezzetli
değil.
C) Artık beni düşünmeye başladığından
Bıraktın kendini aşk içinde yaşamaya B) Kral da dilenci de aynı iştahla acıkırlar.
D) Bir rüyanın parçasıydı gözlerini açan C) Konuşma, insanın aklını kullanma sanatıdır.
Ve karanlıklar içindeydi odan D) İnsanın kendini fethetmesi, zaferlerin en büyüğü-
E) Bir gece, yatağında uyuyordun dür.
Uyanıverdin birden, sessiz dünyaya E) İnsanlar birbirleri içindir, birbirlerine aittir.
175
6. Bölüm Test 01 Ses Bilgisi - I
7. Gerçekten evrenin sırrını arıyorsanız benim yaptı- 11. Bakıyorsak birlikte bakıyorduk gözlerimin içine
ğım gibi sayılara gelin. Sonsuzluk her şeyin cevabı- Birlikte gözlerinin içine bakıyorduk senin
dır. Sayı sonsuzdur. Yanlıştı, doğruydu, hiç bilmiyorum
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi Sanki bir bakıma ayrılık böyle
yoktur? Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi
A) Ünsüz benzeşmesi B) Ünlü daralması yoktur?
C) Ünsüz türemesi D) Ünlü değişimi A) Ünsüz benzeşmesi B) Ünlü daralması
E) Ünsüz yumuşaması C) Ünsüz yumuşaması D) Ünlü düşmesi

E) Kaynaştırma
8. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi büyük

ünlü uyumuna uymamaktadır?
A) Biz ilk susmayı öğrendik.
B) Rüya bütün çektiğimiz; rüya kahrım, rüya zindan. 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem ünsüz yu-
muşaması hem ünsüz benzeşmesi vardır?
C) Bir düş değil her bahar açan açelya.
A) Bir tercüman, her eserin çevirisinde başarılı ol-
D) Anne, dizlerin duruyor mu başımı koyacak?
mayabilir.
E) Gitme, sonbahar oluyorum sonrası hiç.
B) Başarılı roman yazmak, düş gücü isteyen bir iştir.
C) Kentte geceleyin başlayan yağmur, sabaha kadar
9. Ne olur söyleyin sevenler bana sürdü.
Ayrılmak kanun mu aşk kitabında D) Kendi meselelerini en kısa zamanda çözecekmiş.
El ele tutuşup gülmeden daha
E) Köpeğe gem vurma, kendini at sanır.
Terk etmek kanun mu aşk kitabında
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangileri
vardır?
A) Ünlü değişimi - Ünsüz benzeşmesi - Ünlü türe-
mesi 13. Son altmış yıla baktığımızda giderek küçülen
B) Ünsüz türemesi - Ünsüz yumuşaması - Ünsüz I II
düşmesi transistörlerin veri işleme gücündeki artışta
C) Ünlü düşmesi - Ünsüz yumuşaması - Ünlü deği-

önemli rol oynadığını görüyoruz. Her biri
şimi
III
D) Ünsüz düşmesi - Ünsüz benzeşmesi - Ulama
küçücük bilgisayar parçasına dönüştürülmüş
E) Kaynaştırma - Ünlü daralması - Ünlü düşmesi IV
moleküller, önümüzdeki altmış yıl içerisinde daha da
büyük bir gelişmeyi tetikleyebilir mi?
10. Jeotermal enerjinin, dünyanın birçok bölgesinde
enerji teminine olan katkısı giderek artıyor. V
Bu cümlede aşağıdaki ses olaylarından hangisi Bu parçadaki altı çizili sözcüklerle ilgili olarak
yoktur? aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Ünsüz yumuşaması A) I. sözcükte, birden fazla ses olayı vardır.
B) Kaynaştırma B) II. sözcükte, ünsüz yumuşaması vardır.
C) Ünlü daralması C) III. sözcükte, ünlü daralması vardır.
D) Ünsüz benzeşmesi D) IV. sözcükte, ünsüz düşmesi vardır.
E) Ulama E) V. sözcükte, kaynaştırma ünsüzü vardır.
176
Ses Bilgisi - II Test 02 6. Bölüm
1. Aşağıdakilerin hangisinde ünsüz değişimine 4. Yeryüzündeki yaşamın, çeşitli moleküllerden oluşan

örnek yoktur? sıcak bir çorbadan ortaya çıktığı düşünülüyor.
A) Sözcükler çok anlamlılık adı verilen bir özelliğe Bu cümlede aşağıdaki ses olaylarından hangisi
sahiptir. yoktur?
B) Ankara uçağıyla geldiğinde beni arar zannetmiş- A) Ünsüz yumuşaması
tim ancak yanılmışım. B) Ünlü türemesi
C) İstediği yere konamayan bir kuş, havada esirdir. C) Ünsüz benzeşmesi
D) Unutma ki ağzında bal olan arının kuyruğunda iğ- D) Ulama
nesi vardır.
E) Kaynaştırma
E) Susmayı bilmek, söylemeyi bilmekten daha nadir
görülen bir meziyettir.
5. “İsveçli bir araştırma grubu, bir milyar yıl önce mey-

dana gelmiş bir felaketten yararlanarak hem insan-
ların rahatını artırmayı hem de ülkeden atmosfere
atılan karbondioksit miktarını azaltmayı planlıyor.”
cümlesinde büyük ünlü uyumuna uymayan kaç
sözcük kullanılmıştır?
2. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde görü-
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
len ses olayı ötekilerden farklıdır?
A) Güpegündüz evine hırsız girmesine şaşırmıştı.
B) Gepegenç çocuk, zor şartlar altında çalışıyordu.
C) Ferit Dayı bu savaştan da sapasağlam, üstelik
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili söz-
cükte ünsüz türemesi vardır?
miralay olarak dönmüştü.
A) Güvenme dostuna, saman doldurur postuna.
D) Minicik bir çocuk o, onun ne kabahati olabilir ki?
B) Mutluluk doğru ve güzel düşüncelerle düşünebil-
E) Yeni kitapları hiç kontrol etmeden aldığı için
meyi bilmektir.
azıcık yıpranmış sayfaları fark edemedi.
C) İntikam alıp da sonunda pişman olmaktansa affe-
dip de pişman olmak daha iyidir.
D) Yenilince ümitsizliğe kapılma, her başarısızlıkta
bir zafer arzusu yatar.
E) Kalbin öyle duyuşları var ki akıl onlara asla sahip
değil.
3. Bir bakış ki açıyor gönül muammasını

İki sevdalı kalbin en gizli yarasını
Bir bakış ki kudreti hiçbir lisanda yoktur 7. Çekip gidelim bir uçtan uca
Bir bakış ki bazen şifa, bazen zehirli oktur I II III
Açalım yüreğimizin kapılarını sonuna kadar
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi
IV
yoktur?
Sevelim, sevelim, sevelim
A) Ünlü daralması
Sevebileceğimiz kadar
B) Ünsüz yumuşaması V
C) Ünsüz benzeşmesi Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerin hangi-
D) Ulama sinde diğerlerinden farklı bir ses olayı vardır?
E) Kaynaştırma A) I B) II C) III D) IV E) V
177
6. Bölüm Test 02 Ses Bilgisi - II
8. Bir çift yaprakmış dalında yumuşacık 12. I. Konağın bahçesindeki portakalın tadını nasıl da
Tutmuşum tutmuşum ellerinden senin özlemişim.
Düşmüşüz yavaşça bir sakin derenin II. Birbirlerini çok sevdiklerini her fırsatta dile getiri-
yorlardı.
İçindeymişiz, yeşilmişiz, sazmışız
III. Minicik elleriyle kocaman biberonu tutmaya çalı-
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangileri
şıyordu.
vardır?
IV. Kahvaltısını yaptıktan sonra gazete okumak için
A) Ünsüz değişimi - Ünlü değişimi
odasına çekildi.
B) Kaynaştırma - Ünsüz yumuşaması
V. Bütün kavanozlar ortanca rafta duruyor.
C) Ünsüz düşmesi - Ünlü daralması
D) Ünsüz benzeşmesi - Ünsüz düşmesi ses düşmesine uğramış bir sözcük yoktur?
E) Ünlü daralması - Kaynaştırma A) I B) II C) III D) IV E) V
9. “Yaşım ilerledikçe insanların ne dediklerine daha az

dikkat eder oldum.” cümlesindeki altı çizili söz-
cükte görülen ses olayları aşağıdakilerden han-
gisinde verilmiştir?
A) Ünlü düşmesi - Ünsüz benzeşmesi 13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü türemesi
diğerlerinden farklı bir yolla oluşmuştur?
B) Ünlü değişimi - Ünsüz düşmesi
A) Ağabeyim arkadaşlarıyla sinemaya gidince evde
C) Ünlü türemesi - Ünsüz yumuşaması
yapayalnız kaldım.
D) Ünlü düşmesi - Ünsüz türemesi
B) Güpegündüz ev soyuyorlar ama insanlar hâlâ
E) Ünlü daralması - Ünsüz benzeşmesi seslerini çıkarmıyor.
C) Onun derslerinde biricik zaman ve mekân ölçüsü
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla diyalogdur.
sözcükte ünlü düşmesi vardır? D) Sapasağlam kulaklığı iki günde ne hâle getirmiş,
A) Beklediğimiz her şeyi bu kurum karşıladı. bakar mısınız?
B) Büyük ödülü en çok sen hak etmiştin, bunu hepi- E) Daha başkaları vardı ki bunlar da düpedüz korku-
miz biliyoruz. yorlardı.
C) Çocuğun kaybolması ihtimalini düşündükçe de-

liye dönüyor.
D) Oğlunun vefat ettiğini duyunca üzüntüden kah-
roldu kadıncağız.
E) Böyle durumlarda ne hissettiğinizi bize anlatır mı-
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralması
sınız? vardır?
A) İnternetteki asılsız haberleri okuyunca bir hayli si-
11. Bilgeliğin ilk adımı her şeyden şikâyet etmek, sonun- nirlenmişti.
cusu ise her şey ile uyuşmaktır. B) Aynı semtte oturdukları için okula birlikte gidiyor-
Bu cümlede aşağıdaki ses olaylarından hangisi larmış.
yoktur? C) Gizemli bir cinayet daha aydınlandı, suçlular ya-
A) Ünsüz benzeşmesi B) Ünsüz yumuşaması kalandı.
C) Ünsüz düşmesi D) Ulama D) Sebze yemeğine kim bu kadar tuz attı?
E) Kaynaştırma E) Parti var diye herkes canla başla çalışıyordu.
178
Ses Bilgisi - III Test 03 6. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem ünlü deği- 4. Bilim dergisi Science editörleri, geleneksel olarak
şimi hem ünsüz değişimi hem de ünlü daralması her yılın sonunda yaptıkları değerlendirmede 2005
vardır? yılının en önemli bilimsel ve teknolojik gelişmeleri sı-
A) Geçen hafta bana aldığın gramofon çalışmıyor. ralamasının en üstüne, evrimin iş başında görüntü-
lenmesini koydular.
B) Er geç burada başarımızı kutlayacağız.
Bu cümlede aşağıdaki ses olaylarından hangileri
C) Söylediklerimi senin kulağın duymuyor herhâlde.
vardır?
D) Kurumun müdürüne ulaşıp derdini bir türlü anla-
A) Ünsüz benzeşmesi - Ünlü düşmesi
tamadı.
B) Ünlü daralması - Ünlü değişimi
E) O bölgenin insanları yiğit olmalarıyla ünlenmiştir.
C) Ünsüz yumuşaması - Ünlü değişimi
D) Ünlü türemesi - Ünsüz türemesi
E) Ünlü düşmesi - Ünsüz düşmesi
2. Sen miydin o, yalnızlığım mıydı yoksa

Kör karanlıkta açardık paslı gözlerimizi
Dilimizde akşamdan kalma bir şarkı
Salonlar, piyasalar, sanat sevicileri 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde daha fazla kay-
naştırma ünsüzü kullanılmıştır?
Derdim insan içine çıkarmaktı seni
A) Osmanlılarda hoşgörüye dayanan bir siyaset uy-
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi
gulandığı biliniyor.
yoktur?
B) O dönemde devletçilik ilkesi yaygın olarak uygu-
A) Kaynaştırma
lanmaya başlanmıştı.
B) Ünlü değişimi
C) Yaptırım gücüne sahip olmayı başaramazsan
C) Ünsüz benzeşmesi
kimseyi yönetemezsin.
D) Ünsüz yumuşaması
D) Anadolu kadını “oya”yı yalnızca süslenmek için
E) Ünlü düşmesi kullanmamıştır.
E) Senden özür dilemeyi bir türlü kendine yediremi-
yordu.
3. “Uzun süredir beklediğimiz bu davete onun niye

I
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü değişimine
katılmadığını anlamış değilim.” cümlesindeki altı uğramış bir sözcük vardır?
II
A) Annesinin eczaneden kazandığıyla kıt kanaat ge-
çizili sözcüklerde görülen ses olayları aşağıdaki-
çiniyorlarmış.
lerden hangisidir?
B) Konuştuğumuz her şeyi sana yetiştirdiğini bilme-
I II
yen yok.
A) Ünsüz benzeşmesi Kaynaştırma
C) Kısa pantolonlu, minnacık bir çocuk soğukta titre-
B) Ünlü daralması Ünsüz değişimi yip duruyordu.
C) Ünsüz değişimi Ünlü türemesi D) Elli kuruşumun üstüne yatabileceğini aklımdan
D) Ünlü türemesi Ünsüz değişimi bile geçirmemiştim.
E) Ünlü daralması Ünsüz türemesi E) Sokağın başından gelen ses, herkesi şaşırtmıştı.
179
6. Bölüm Test 03 Ses Bilgisi - III
7. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelimelerin 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralması
hangisi ünsüz değişimine örnek olamaz? yoktur?
A) Modern sömürgeciliğin en güçlü araçlarından biri A) Niye kendinizi fazla yalnız hissediyorsunuz?
dildir. B) Çocuğun pırıl pırıl gözleri güneş ışığına benzi-
B) Kişiliğimizi dilimizle kazanırız ve kişiliğimiz as- yordu.
lında dilimizde gizlidir. C) Taş döşeli yol burada kasabaya doğru dönüyor.
C) Babil Kulesi’ni inşa eden kavmin gücü dillerinin D) Bana dönüp daha ileri gidemeyeceğimizi söylü-
karıştırılması ile son bulmuştur. yor.
D) İnsanı yemeden içmeden kesecek kadar bayağı E) Sen konuşmaya devam et, ben seni dinliyorum.
bir hâlmiş bu.
E) Komite üyeleri, bu arada tarihî eserlerin sergilen-
diği yerleri de ziyaret eder.
11. Gönül zarar eder dünya kârıyla
Yoğrul âşıkların ah u zarıyla
Yanıp tutuşursan dostun narıyla
Savrul boşluklara kül şımarmasın
8. (I) Paris deyince otuz yıldır oturduğum kent gelmi- Bu dörtlükte birden fazla görülen ses olayı aşağı-
yor aklıma, hayır. (II) Güzel Helen’i kaçırdığı için dakilerden hangisidir?
Troya Savaşı’na yol açan yakışıklı delikanlıyı düşü- A) Ünsüz benzeşmesi B) Ünsüz yumuşaması
nüyorum. (III) Homeros’un ölümsüzleştirdiği Paris, C) Ünlü düşmesi D) Ünsüz düşmesi
gerçekten yaşadı mı, bilmiyoruz. (IV) Ama Roma
E) Ünsüz türemesi
devrinde Seine Nehri’nin tam ortasındaki adada Pa-
rislilerin yaşadığı kesin. (V) Paris, yalnızca Fran-
sa’nın değil, dünyanın da en güzel kentlerinden biri.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangile- 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz-
rinde ünlü düşmesi yoktur? cük, türetilirken ünlü kaybına uğramıştır?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III A) Ayağı takılınca fırça elinden fırladı.
B) Toplantıdan önce çevreyi yokladı.
C) Bahçedeki birbirinden güzel çiçekleri kokladı.
D) Rüyasında, sevmediği o adamlar hortladı.
E) Poğaçaların birazını yaşlı komşusuna yolladı.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde süreksiz sert

ünsüzlerin yumuşamasına bir örnek vardır?
13. Bir dudak ünsüzü olan “b” kendisinden önce gelen
A) Türk hitap sanatının güzel örneklerini ortaya koy-
“n” diş ünsüzünü kendi gibi dudak ünsüzü olan “m”
muştur.
ye dönüştürür.
B) Batı kökenli kelimelerin önüne set çekecek ted-
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uy-
birleri alırdı.
mayan bir sözcük kullanılmıştır?
C) Bugün dünyada kaç kişinin Türkçe konuştuğunu
A) Çarşamba günü mezuniyet törenine gidiyoruz.
tam olarak bilemiyoruz.
B) Çemberimde gül oya, gülmedim doya doya.
D) Bütün bu etkinliklerin arka planını unutmamak
gerekir. C) Gel benim sarı tamburam, sen ne için inilersin?
E) Dil, milleti oluşturan bireyler arasında tam bir bir- D) Sonbahar gelince yapraklar sararır.
leştirici unsur görevini üstlenir. E) Lambada titreyen alev üşüyor.
180
Yazım Kuralları - I Test 04 6. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yan- 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de”nin yazı-
lışı yoktur? mıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Apartman yöneticisi, daire sakinleriyle akşamle- A) Sizin arabada yer varsa ben de Elâzığ’a geleyim.
yin toplantı yapacakmış. B) Yönetim kurulu toplantısına giderken dosyası-
B) Zayıfmı zayıf bir kız, küçük çantasını sürükleye- nıda yanında götürdü.
rek yokuşu çıkıyordu. C) Bu sene de rehber öncülüğünde Yunanistan’ın
C) Evle iş yerim arasındaki mesafe onbeş dakikadır. adalarını gezmeyi düşünüyoruz.
D) Bir takım insanlar kolay yoldan para kazanmanın D) Uludağ da ülkemizin kış turizminde etkili olan yer-
peşinde. lerindendir.
E) Onun ailesine karşı yanlışını hiç bir zaman gör- E) O yaşlı teyze hem börekleri açıyor hem de hızlıca
medik. pişiriyordu.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki”nin yazımı

yanlıştır?
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yan-
A) Belki bir sabah vakti hep birlikte yola çıkarız. lışı vardır?
B) Kreşteki çocuklardan bazıları okumayı öğren- A) Ankara’da en orijinal kıyafetleri bu mağazada bu-
mişti. lacağınızdan eminim.
C) Sizinkiler şimdi Abant’ta günlerini gün ediyordur. B) Alüminyum, mutfak kapları yapımında yıllarca
D) Tam da Ahmetlerin dükkânına giriyordumki biri kullanıldı.
kolumdan tuttu. C) Mehtap hanıma mahcup edici bir soru sordu-
E) Davete gelmişti oysaki gürültülü ortamlardan hiç ğumu eve geldiğimde anlamıştım.
hoşlanmazdı. D) Antrede duran portmantonun aynasına göz attı.
E) Şarj aleti olmadan dışarı adımını atmayan insan-
lar tanıyorum ben.
3. Çin’in kuzeyindeki Harbin kentinde düzenlenen dün-
I
yanın en büyük buz ve kar festivali, dev buz yapıtla-
rıyla ziyaretçilerine olağanüstü manzaralar sunuyor.
II
Harbin’de bu yıl 32’ncisi düzenlenen Uluslararası
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı
III
yoktur?
Buz ve Kar Heykel Festivali’nde İstanbul’daki Aya-
A) Onyedi yaşındayken üniversiteye girmiş, başarı-
sofya Müzesi, Rus Katedrali, Avrupa mimarisine ait
larına başarı katmıştı.
IV
önemli yapıtların yanısıra Çin saraylarının renkli lazer B) Red cevabı alınca komiteye bir daha dilekçe yaz-
V madı.
ışıklarıyla süslenen buzdan dev minyatürleri yerli ve C) Annemin dokuduğu bu halılar elemeği göznu-
yabancı ziyaretçilerini rengârenk kristal bir dünyaya ruydu.
götürüyor. D) Adamın alçakgönüllü olduğu kürsüde ki konuş-
Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangi- masından anlaşılıyordu.
sinde bir yazım yanlışı vardır? E) Devrek Çayı’nın kenarında hava almak hepimize
A) I B) II C) III D) IV E) V iyi geldi.
181
6. Bölüm Test 04 Yazım Kuralları - I
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yan- 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yan-
lışı vardır? lışı vardır?
A) Art arda gelen zamlar halkın belini iyice bük- A) Antrenman yapmak için büyük bir spor salonuna
müştü. kaydolmayı düşünüyor.
B) Yağmur gitgide şiddetini artırınca öğrenciler ser- B) Bu eski mi eski otobüs İstanbul’a gider, mola
vislere doluştu. nedir bilmeden.
C) Haftaiçi öğle saatlerinde liseden arkadaşlarla bu- C) Ayaklarında alçak topuklu kahverengi ayakkabı-
luşmayı düşünüyoruz. ları vardı.
D) Yükseköğretim kurumlarından birinde çalışan D) Entelektüel bir çalışmanın sonucu olan bu ürünün
Deniz, tezini erkenden bitirmişti. hepimize faydalı olacağını düşünüyoruz.
E) Güneydoğu Anadolu Bölgesi bu sene en sıcak E) Takım elbisesine uygun bir kravat bulamayınca
günlerini yaşayacakmış. farklı aksesuvarlara yöneldi.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin

yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır? 11. Ülkemizi uluslararası arenada fotoğraflarıyla temsil
I
A) Serkan amcanın çantasında her zaman çikolata
eden ve birçok ilkin temsilcisi olan, fotoğraf sanatının
olurdu.
II
B) 21 Nisan 2005’te o büyük arenada iki rakip bir duayen ismi Ersin Alok 1966-2014 Sanayi Fotoğraf-
araya geldi. III IV
C) Berfin hanım, hamur işlerinde oldukça marifetli ları Sergisi ile Türkiye’nin dört bir yanında sanat sever-
biridir. V
D) Hindistan cevizine karşı alerjim olduğunu yeni lerle buluşmaya devam ediyor.
öğrendim. Bu cümledeki numaralanmış sözlerden hangi-
E) Yıldızlı Gece tablosunu görmek isteyenler izdi- sinde bir yazım yanlışı vardır?
hama yol açtı. A) I B) II C) III D) IV E) V
9. (I) Şiir okumayı hep zor bulmuşumdur çünkü kar- 12. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcükler-
şınızdaki, görece kısa ancak bütünlüklü bir ede-
den hangisinin yazımı yanlıştır?
biyat metnidir. (II) Eser bir iki sayfa ve birkaç
A) Birtakım insanların gereksiz yere konuşmayı
dakika içinde bitince esere saygılı bir okur olarak
uzatması herkezi bunaltmıştı.
ne yapmak gerekir? (III) Hiçbir şey olmamış gibi
bir yenisine geçmek nedense bana ayıp gelmiştir. B) Türkçeye yaptığı katkılarla adından söz ettirmiş
(IV) Kitabı kapatıp kenara koymak da okumayı bir yazardı.
seven bir insan için keyifin bölünmesi anlamına gelir. C) Size sokaktaki seyyar satıcılardan alışveriş yap-
(V) Sırf bu yüzden şiir kitaplarından uzak durduğumu mayın, demiştim.
itiraf etmeliyim. D) Onun bu vurdumduymaz tutumuna artık dayana-
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi- mıyormuş.
sinde bir yazım yanlışı vardır? E) Suçiçeği aşısını yaptırmadan önce doktora mut-
A) I B) II C) III D) IV E) V laka danışmalısınız.
182
Yazım Kuralları - II Test 05 6. Bölüm
lışı vardır? lışı yoktur?
A) Atatürk Barajı’nın yapımında çalışan mühendis- A) Fas’daki ilk medreselerden “Sidi Vekkak” yüzyıl-
lerle birlikteydik. lardır faaliyetlerine devam ediyor.
B) Süphan Dağı’nı ilk defa fotoğraflarda görmüştüm. B) Çubuk İlçesindeki gecekondular yerini yüksek
C) Taksim meydanındaki bir mağazada müdürlük apartmanlara bırakıyor.
yapıyormuş. C) Mağazadaki hoparlörleri kontrol etmediği için on-
D) Hiçbir şey, beni senin bu sözlerin kadar yarala- ların bozuk olduğunu anlamadı.
madı. D) Öğrencilerin karlı yolda mahzur kaldığını öğre-
E) Bu kadar zor soruları tek başına nasıl çözebildin? nince çok ta üzüldüm.
E) İki kardeş yanyana gelince tartışır, birbirlerini gö-
remeyince özlerlerdi.
lışı yoktur? lışı vardır?
A) Ahmet, memurluk sınavını kazanamadığını sana A) Otomobilden indik ve uzun bir asfalt yol üzerinde
söyledimi? koşmaya başladık.
B) Karma karışık bir yazıyı okumayı başarmıştı bu B) Bir kadın silüetinin koşarak silindiğini de görür
minik çocuk. gibi olmuştum.
C) Hatay’lı birinden bu yemeğin tarifini istemiştim. C) Fizik laboratuvarının anahtarını dün giydiğim
D) Antırenör gün boyu sporculara nasıl beslenmeleri pantalonun cebinde unuttum.
gerektiğini anlattı. D) Kırtasiyeden aldığı renkli ataşların bir kısmını
E) Orhan Pamuk’un eserleri birçok dile çevrildi ve ül- yakın arkadaşına verdi.
kelerde yayımlandı. E) Teneffüsten sonra yanıma gel, çözemediğin so-
rulara birlikte bakalım.
3. (I) 3 Şubat 2015’te edebiyat dünyası için tarihî 6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir yazım yanlışı
kabul edilebilecek bir haber aldık. (II) 1960’ta ya-
vardır?
yımlanan Bülbülü Öldürmek romanının ardından
A) Hiçbir şeyim yok akıp giden sokakta
sessizliğe gömülen Harper Lee’nin bir başka ro-
Keşke yalnız bunun için sevseydim seni
manı bulunmuş. (III) Kuşkusuz sevdiğimiz ya-
zarlardan gelen yeni kitap haberleri her zaman B) Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi
heyecan vericidir. (IV) Oysa bu defa heyecanımızın Kaldırımlar, içim de yaşamış bir insandır
artması için bam başka sebeplerimiz vardı. (V) Bugü- C) Öyle düşmüşüz ki çoğulluk derdine
ne dek Lee’nin Bülbülü Öldürmek ’ten başka bir ro- Umut dolmuş, sancı veren tekil geceler
manını okumamıştık. D) Belki çocuklarımız da olur ileride
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi- Bana benzeyip şair olurlar
sinde bir yazım yanlışı vardır? E) Bir türlü bağlanamadım gitti hatıralarıma
A) I B) II C) III D) IV E) V Hatıra adına ne var ki aşktan başka
183
6. Bölüm Test 05 Yazım Kuralları - II
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla 9. • Bizimki yine çok mutlu, şarkı söylüyor.
yazım yanlışı vardır? • Taflan Köyü’nde akrabalarımızın bir kısmı yaşı-
A) Tokat’taki Komana Pontika Antik Kenti’nde yürü- yor.
tülen kazı çalışmalarında geçen yıl bulunan pirinç • Yemeğini yedimi oturma odasına gazete oku-
tanesi, kentin ekonomik yapısı hakkında fikir veri- maya giderdi.
yor.
• Kendine sapa sağlam bir telefon almak için para
B) Danimarka’nın güneydoğusunda bulunan Mön biriktiriyormuş.
Adası’nda iki define avcısı Viking Dönemi’nden
• Antalya’nın Doğusunda büyük bir çiftlik almışlar.
kalma 1200 yıllık Arap madenî paraları buldu.
Bu cümlelerde aşağıdakilerden hangisi ile ilgili
C) Bu yıl 68’incisi düzenlenen Cannes Film Festi-
yazım yanlışına örnek yoktur?
vali’nde, Festival Sarayı’ndaki filmleri izlemek is-
A) Yön bildiren sözcüklerin yazımı
teyenler davetiye bulmak için ilginç yöntemler
deniyor. B) Pekiştirilmiş sözcüklerin yazımı
D) ABD’in New York kentinde yapılan müzayede de C) Büyük harflerin yazımı

Picasso’nun Cezayirli Kadınlar Tablosu, 179 mil- D) “ki” bağlacının yazımı
yon 365 bin dolara alıcı buldu. E) “mi” edatının yazımı
E) Taş evleri, 4 bin yıllık tarihi ve Orta Çağ mima-
risiyle turistlerin ilgisini çeken Malta’nın en eski
yerleşim yerlerinden Mdina’ya, motorlu araçların
girmesine izin verilmiyor.
10. Yol kenarındaki buz kıristallerinden gümüş renginde
I
ay ışığı yansıyordu. Bem beyaz simden örülü gece,
II
elbiselerini giymiş ağaçlar, kayalar, dağlar, tepeler
ay ışığı altında yol alırken bizler duruyor gibiydik.
Erzurumun puslu havasından yirmi beş kilometre
III IV
uzaklaştığımızda Palandöken’in insanı büyüleyen
zirvesiyle karşılaşdık.
V
sinde bir yazım yanlışı yapılmamıştır?
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yazım yanlışı A) I B) II C) III D) IV E) V
vardır?
A) Hiç kimse bizi yapmak istemediğimiz bir şeye
zorlayamaz.
B) Ne yazık ki seçmelerde onun başarısız olduğunu
söylediler.
lışı vardır?
C) En sonunda Hatice Hanım’ı da çileden çıkarmayı
A) Grubun soruya vereceği cevabı bekliyoruz.
başardılar.
B) Bu hayin oyunu planlayan elbette onlardı.
D) Köye onbeş yıl önce bir kuyu açılmış, halkın su
ihtiyacı oradan karşılanmıştı. C) Bu eşyaları kilere kaldırmayı düşünüyoruz.
E) İşleri yoluna koymak için pek çok yöntem dene- D) Ankara treninin kalkmasına yarım saat var.
miş ancak başarılı olamamıştı. E) Seyirciler stadyumu boşaltmaya başladı.
184
Yazım Kuralları - III Test 06 6. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikilemelerin ya- 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözün
zımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmamıştır? yazımı yanlıştır?
A) Ağaçların arasına yer yer banklar konmuştu. A) Ondan başka hiç kimse ilgilenmemişti bizimle.
B) Çilli bir yüzü; bükülüm, bükülüm sarı saçları vardı. B) Güneş gözleri kör edecek kadar parlaktı.
C) Böyle saçmasapan masallara git gide inanıyordu. C) Arkadaşımın aklına yeni bir şey gelmişti.
D) Dairenin pencereleri tülle sıkısıkıya örtülmüştü. D) Çocuğun yüzü öfkeden kıp kırmızı olmuştu.
E) Mideyi aburcuburla doldurmamak gerekiyor. E) İkisi de birbirlerinin adlarını söylemiyordu.

lışı yapılmıştır?
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcü-
A) Yusuf’un yüzünün asıldığını farketti. ğün yazımı yanlıştır?
B) Bu akşam için yemeğe davet edilmişti. A) Yatağında doğrulmuş, gözlerini oğuşturuyor.
C) Sesinin bir sabırsızlık yansıttığını hissetti. B) Onu övüyorlar ve gayretinden çok memnun görü-
D) Evden nasıl çıktığımı hiç mi merak etmiyorsun? nüyorlardı.
E) Ben arabayı park ederim, siz içeri girin. C) Zavallı çocuğu yalnız olduğu için dövüyorlardı.
D) Akşam olmuş, hava iyiden iyiye soğumuştu.
E) Yanına kim giderse gitsin, kesinlikle kovuyordu.

lışı vardır?
A) Çok yorulmuş olmalı ki koltuğun üzerinde uyuya
kaldı.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik fiillerin
B) Anladım ki ben ne yaparsam yapayım, bana yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
inanmayacak.
A) Seni böyle düşünceye sevkeden başka bir şeydir.
C) Her sabah olduğu gibi kahvaltı, masanın üzerine
B) Bir yolcu gibi kendisini yabancı hissediyordu.
hazırlanmıştı.
C) Yıllar önce evini ve kasabasını terk etmişti.
D) Babası, kızının gözlerini seyrederken hep eşini
D) Ben artık böyle şeyleri hiç dert etmiyorum.
hatırlıyordu.
E) Kafam başka şeylerle dolu olduğu için onları fark
E) Bir süre öylece kapalı kapının önünde kalakaldı.
edememiştim.

lışı vardır?
A) İlk bakışta yaşlılara şaka yapıldığı düşünülü- 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yan-
yordu. lışı vardır?
B) İşin sırrı dikkati dağıtmamayı başarabilmekti. A) Alçak bir sesle kendi kendine söylenmeye baş-
ladı.
C) Onu, bu konuda sıkıştırmaya kalksak gülümse-
mekle yetinirdi. B) Gençler nehrin kıyısında kolkola dolaşıyordu.
D) Bana teklif ettikleri miktar, kazanmayı umduğu- C) Peki dercesine elini kaldırıp yoluna devam etti.
mun iki katıydı. D) Yatağın başında ikisi de sessizce ağlıyordu.
E) Onların peşlerine düşmekten başka çarem E) Bir süre sonra doğruldu ve kendi kendine düşün-
yokdu. meye başladı.
185
6. Bölüm Test 06 Yazım Kuralları - III
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin 12. Türkler Avrasya coğrafyasında tarih boyunca çok
kullanımıyla ilgili bir yazım yanlışı yapılmıştır? I
A) Amcam, Uludağ Üniversitesindeki görevi nede- geniş sahalara, uçsuz bucaksız topraklara özgürce
niyle Bursa’ya taşındı. II
yayıldılar. Çeşitli kültür ürünleri bakımından son de-
B) Yaylalar, Batı Karadeniz’in birer süsü gibi, her mi-
safiri karşılıyor. rece kıymetli eserleri barındıran Moğolistan ise bu
geniş coğrafya da ayrı bir öneme sahip. Türk Dili,
C) Dicle ve Fırat, Mezopotamya’nın verimli toprakla-
III IV
rını sulamaya devam ediyor.
tarihi ve kültürünün en önemli kaynağı ve eski belge-
D) İzmir’in Karşıyaka İlçesi, şehirden ayrı, kendine
leri sayılan Türk anıtları Moğolistan’da bulunuyor.
ait bir dünyaya sahip.
V
E) İç Anadolu’dan Akdeniz’e doğru giderken sizi
Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangilerinde
yolda Hasan Dağı karşılar.
yazım yanlışı yapılmıştır?
10. (I) İzmir, tarih boyunca Anadolu’nun Ege’ye ve uzak
denizlere açılan kapısı oldu. (II) Biz onu hep kor-
donu, körfezi, Çeşme ve Foça gibi tarihî ve turistik
yerleri ile hatırlarız. (III) Oysa ki İzmir’in körfezi çevre-
leyen dağlarda, tepelerde, kayalarda saklı bir başka
yüzü daha var. (IV) Doğa sporlarına gönül verenler
uzun zaman alan Anadolu içlerindeki rotalar yerine
yakın çevrelerindeki kısa rotaları tercih edince do-
ğayla daha sık başbaşa kalma şansına sahip oldular.
(V) İzmir’deki bu rotalarda bu tercihlerin sonucunda
ortaya çıktı.
rinde herhangi bir yazım yanlışı yapılmamıştır?
13. (I) Türkiye’nin Doğusunda Munzur Dağları ara-

sında saklı küçük bir yerleşim var: Kemaliye.
11. Dağcıların eğitim amacıyla tercih ettiği Işıkkent Ka-
(II) Osmanlı dönemindeki adıyla Eğin. (III) Çağ-
yalıklarında ki yüz elli metrelik duvarı tırmanmak hiç
lar boyunca Anadolu Topraklarına egemen olmak
de göründüğü kadar kolay değil.
için savaşan devletler arasında doğal sınır oluş-
Bu cümledeki yazım yanlışı aşağıdaki değişiklik-
turan Fırat Nehri’nin yukarı bölümünde, Ka-
lerin hangisiyle giderilebilir?
rasu kolu kıyısında konumlanmış bu küçük ilçe.
A) “tercih ettiği” sözcüklerinin bitişik yazılmasıyla (IV) Bölgede çoğu zaman yalçın kayalıklar arasında
B) “Işıkkent” sözcüğünün küçük harfle başlamasıyla sessizce akan Karasu’nun azda olsa genişleyen va-
C) “Kayalıklarında ki” sözcüğündeki “ki”nin bitişik ya- disine ilişmiş. (V) Ama asıl varlık nedeni dağın ete-
zılmasıyla ğinden çıkarak nehre ulaşan su kaynağı olsa gerek.
D) “hiç de” sözcüklerinin bitişik yazılmasıyla Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi-
E) “hiç de” sözcüklerinin “hiç te” şeklinde yazılma- sinde herhangi bir yazım yanlışı yoktur?
sıyla A) I B) II C) III D) IV E) V
186
Yazım Kuralları - IV Test 07 6. Bölüm
1. (I) Yaz sıcağının iyiden iyiye bastırdığı şu gün- 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yan-
lerde, tatile gidemeyen İstanbullular olarak su kı- lışı vardır?
yısına, Terkos Gölü’ne gitme isteği duymamıza A) Okulumuz, bu yıl da MEB’in dağıttığı kitapları kul-
pek de şaşmamak gerekir. (II) 1874’den beri Ter- lanmaya devam edecek.
kos Gölü’nden gelen suyu içen ve kullanan İstan-
B) KKTC’ndeki üniversitelerde İngilizce ile birlikte bir
bul halkı için “Terkos” adı “su” ile özdeşleşmiştir.
yabancı dil daha kullanılıyor.
(III) Öyle ki İstanbullular suya Terkos diyorlardı.
C) İkisi de yaşadıkları tuhaf olayları hazmetmeye ça-
(IV) Gölün çok uzun bir zaman Türkiye’deki en
balıyordu sanki.
büyük şehir suyu kaynağı olması nedeniyle Terkos
adı Türkçe’de temiz çeşme suyu anlamında kullanı- D) Çalıştığı bu iş belki de bu yaz ona pek çok şey
lıyordu. (V) Yeni barajlar yapılıp İstanbul halkının su öğretecekti.
ihtiyacı büyük ölçüde Terkos dışındaki göllerden sağ- E) Turnuvanın ilk maçı salı günü saat 21.45’te oyna-
landığında bile bu alışkanlık uzun süre devam etti. nacak.

rinde yazım yanlışı vardır?
A) I ve II B) I ve V C) II ve IV
4. Bu derenin adına ilk Çağda Eurymedon demişler.
I
Şimdi, Köprüçay olarak biliniyor. İrili ufaklı göllerin
II
kızgın güneş altında mavi gözlerini kırpıştırdığı bir
III
yörede, Göller Bölgesi’nde doğuyor. Başlangıç kol-
IV
larını Eğirdir Gölü’nün güneydoğusundaki Saridris
V
Dağı’ndan çıkan dereler oluşturuyor.
sinde yazım yanlışı yapılmıştır?

vardır?
5. Van Kedisi’nin kökeni Mısır Uygarlığı’na ve
A) Kamyon şöförüne yolu göstermek üzere araba-
I II
sıyla önden gidecekti.
kuzey Afrika coğrafyasına dayanır. Binlerce yıldır
B) Burada bitki örtüsü hemen hemen tümüyle yok III
olmuş. varlığını sürdüren bu hayvanın yaklaşık onbeş yıllık
C) Dışarıdan zor fark edilen bir girişin ardında küçük, IV
rutubetli bir avlu... bir ömrü vardır.
D) Bu yöre insanının öylesine özenli bir konuşma bi- V
çimi var ki... Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde
E) Son yıllarda marangozluk işi dışında pek çok iş yazım yanlışı yoktur?
yapmıştı. A) I B) II C) III D) IV E) V
187
6. Bölüm Test 07 Yazım Kuralları - IV
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de”nin yazı-
vardır? mıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) O yaştaki çocukların ne tür oyunlardan hoşlandı- A) Burası çocukken de kaçıp sığındığım bölgeydi.
ğını biliyordu. B) Ben de unutulmaz bir anı bırakabilecek bir şey
B) Ben işten başımı kaşıyamazken sen evde rahat yoktu.
rahat oturuyorsun. C) Bir gün bu çocukların incecik sesleri de kalınla-
C) Yüzüne zoraki bir gülümseme takarak onu içeri şacak.
buyur etti. D) Biraz çıkıp dolaşmak, dağı bir de gece görmek is-
D) Arabasını parkedip eve girerken zangır zangır tit- temez misiniz?
riyordu. E) Kendi biletimi ben aldım, sen de çocuklarınkini al.
E) Birbirlerine söyleyecek o kadar çok şeyleri vardı.
7. Aşağıdakilerden hangisinde büyük harflerin kul-

lanımıyla ilgili bir yazım yanlışı yapılmıştır?
A) Gelecek hafta Karadeniz’in Batısı kar yağışlı ge-
çecek.
B) Türk şiirini Garip şairlerinin serbest hâle getirdi-
ğini söyleyebiliriz.
C) İnsanlar Çiçek Sokak’taki fırında sıraya girmiş,
ramazan pidesi bekliyorlardı.
D) Çoban köpeğimiz Destan iki tane kurtla boğuş-
muş, kurtlardan birini öldürmüştü.
E) Küresel ısınma nedeniyle Karadeniz ve çevresi
her geçen gün çoraklaşıyor.

lışı vardır?
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı A) Gece yarısı sokağın başından gelen büyük bir
yoktur? sesle uyandık.
A) Birşey anlamaksızın bize çevirmişti bakışlarını. B) O yazıyı daha önce de bir dergide okumuştum.
B) Beni bir kaç kişiyle tanıştıracağını söylemişti. C) Ege’nin doğusunda büyük bir köyde hayatını sür-
C) Senin omuzundan bazı yükleri almak istiyorum. dürüyormuş.
D) Filmi izlemek istiyorsun sanmışdım, diye fısıldadı. D) Zannetmeyinki böyle bir konuda hiçbir fikrim yok.
E) Birinin her zaman yanında olması onu rahatlatı- E) Son zamanlarda bütün problemler üst üste geli-
yordu. yor.
188
Noktalama İşaretleri - I Test 08 6. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde üç nokta (…) 4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonuna soru
yanlış kullanılmıştır? işareti (?) getirilemez?
A) Şarkı listesinde şunlar vardı: Anlamazdın, Dünya A) Sabahları işe ailenizle mi gidiyorsunuz
Dönüyor, Zorlu Sevdam... B) Evlenme teklifini kız arkadaşına ne zaman ede-
B) Babam bu konuda çok net konuştu: Ya sınavı ka- ceksin
zanır, burada kalırsın ya da… C) Ne ara gidip geldin, hiç anlamadık
C) Bu haftaki yayın akışında şunlar vardı: korku film- D) Bu masanın hangi malzemeden yapıldığını söy-
leri, siyaset programları, çizgi filmler… ledi mi
D) O akşam salonda üç kişi göz kamaştırıyordu: E) Dünkü final maçında neler yaşandı
Duygu, Deniz ve Seval…
E) Mülakat için önce erkekler sonra kadınlar, sonra
yine erkekler…
5. Öteden beri konuşulur da konuşulur ( ) “Bizim ölçü-
müz hece ölçüsüdür ( )” Ama daima bunun dışındaki
ölçüler kullanılır ( ) söylenenler, gönülden istenilen-
ler, hayaller bir türlü bu ölçüye dayandırılamaz.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme işareti (’) Bu parçada ayraçlarla gösterilen yerlere sırasıyla
doğru kullanılmıştır? aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri ge-
A) Burak Ankara’dan bir hafta sonra dönüyormuş. tirilmelidir?
B) Belgin’siz hiçbir yere gitmeyeceğimi siz benden A) (:) (,) (;) B) (.) (.) (,) C) (;) (.) (;)
iyi bilirsiniz. D) (:) (.) (;) E) (,) (?) (.)
C) Almanca’nın gelişimi için yıllarca emek vermiş bir

profesördü o.
D) Millî Eğitim Bakanlığı’na ayrılan bütçe bu yıl daha 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısa çizgi (-)
fazlaymış. yanlış kullanılmıştır?
E) Kırşehir’li bir arkadaşım tıp fakültesini bitirip uz- A) Ahmet Amca -sizden iyi olmasın- çok yardımse-
manlık sınavını kazandı. ver biridir.
B) Herkes bize az-çok bir şeyler çektirdi o kurumda.
C) Bilge’yi -güvendiğim tek dostumu- kaybetmekten
korktum.
3. I. Ali ( ) arkadaşları Fahri, Hasan ve Rıza’dan daha
çalışkan bir öğrenciydi. D) Aydın-İzmir yolu bir hafta süreyle kullanıma kapa-
tılacakmış.
II. Divan edebiyatında gazel, kaside, mesnevi ( )
E) Antalya’daki turistlerin çoğunda Türkçe-Rusça
halk edebiyatında koşma, semai, varsağı nazım
sözlük vardı.
şekilleri kullanılır.
III. Gezi kapsamında şu ülkeler ve şehirler ziyaret
edilecek: Türkiye, Almanya, Polonya ( ) Ankara,
Berlin, Varşova. 7. Saldırganlık ( ) niyetli olarak zarar vermektir ( ) Sal-
IV. Doluya koydum, almaz ( ) boşa koydum, dolmaz. dırganlık ( ) sözel ( ) fiziksel ( ) psikolojik olabilir.
V. Kütüphanesinde birçok Türk klasiği vardı ( ) Mai Bu parçada ayraçlarla gösterilen yerlere sırasıyla
ve Siyah, Çalıkuşu, Kuyucaklı Yusuf… aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri ge-
tirilmelidir?
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde,
ayraçla gösterilen yere noktalı virgül (;) getirile- A) (,) (.) (,) (;) (,) B) (,) (.) (;) (,) (,)
mez? C) (;) (,) (,) (,) (;) D) (,) (;) (;) (,) (:)
A) I B) II C) III D) IV E) V E) (:) (;) (,) (;) (,)
189
6. Bölüm Test 08 Noktalama İşaretleri - I
8. İsmin yerini belirsizlik yoluyla tutan bazı sözcükler 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yan-
şunlardır: bazıları, kimileri, herkes... lışlığı vardır?
Bu cümledeki üç noktanın (...) kullanım gerekçesi A) Odamda müzik dinliyordum, aniden kapı çaldı.
aşağıdakilerden hangisidir? B) İrem; Zeynep, Berfin, Emre gibi edebiyat bölü-
A) Sözün bir yerde kesildiğini anlatma münde okuyordu.
B) Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirme C) Yer-yön zarflarından birkaçı şudur: içeri, dışarı,
C) Bir alıntının atlanan yerlerini belirtme yukarı…
D) Benzer örneklerin sürdürülebileceğini gösterme D) İstanbul’dan buraya iki buçuk saatte (!) gelmiş.
E) Söylenmek istenmeyen sözcükler olduğunu be- E) Sağlık Bakanlığı’na bağlı birimlerde teftiş yapıla-
lirtme cak.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayraçla belirti- 12. Bizim net düşüncemiz şudur ( ) Fikir ve yenilik sahibi
len yere iki nokta (:) getirilemez? insanlardan zarar gelmez ( ) Zarar ( ) ön yargılardan ( )
tembellikten ( ) refaha ulaşmak için yalan patikasını
A) O kadar çok makbuz kontrol etmem gerekir ki ( )
kullanandan gelir.
anlatsam akşam olur.
Bu parçada ayraçlarla gösterilen yerlere sırasıyla
B) Teknik direktörün aklında iki kişi var ( ) Berk ve
aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri ge-
Rüştü.
tirilmelidir?
C) Kapıdan çıkarken ağzından şu sözcükler dökül-
A) (.) (.) (,) (;) (.) B) (:) (.) (,) (,) (,)
dü ( ) Yokuşta terlemeyen inişte ağlar.
C) (:) (.) (;) (,) (,) D) (:) (!) (,) (,) (,)
D) Türkçedeki sözcük türleri şunlardır ( ) ad, ön ad,
adıl, belirteç… E) (;) (.) (,) (,) (;)
E) Hastanenin koridorundan nöbetçi doktora ses-

lendi ( ) Yardım edin!
13. I. Ali buraya gelirse, ona yemekhaneye kadar gitti-

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül (,) diğer- ğimi söyleyin.
lerinden farklı bir görevde kullanılmıştır? II. Siz ister inanın ister inanmayın, bir gün bile bu-
A) Anılarını, güzel düşüncelerini, planlarını bir def- rada durmayacağım.
tere yazardı. III. Türk edebiyatında en çok tercih edilen üç yazı
B) Paltosunu, çantasını alıp hiç kimseyi beklemeden türü şunlardır: deneme, roman, öykü.
evden çıktı. IV. XIII-XV. yüzyıllar arasında Osmanlı’da yaşanan
C) Bu yeri, çocukluğumun geçtiği mahalleyi, asla gelişmeleri bu kaynaklarda, raporlarda ve fer-
unutmayacağım. manlarda bulabilirsiniz.
D) Yeşil, sarı, mavi, kırmızı ile bezenmiş gökkuşağı V. Yurt dışında yüksek lisans yapmaya giden
ortalığı öylesine büyülüyordu ki âşık olmamak Ahmet, üstün başarılarından dolayı ödüllendirildi.
elde değildi. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde
E) Yapıtlarında anlatım ilkelerinden duruluk, yalınlık virgülün kullanımıyla ilgili bir yanlışlık vardır?
ve açıklık olmazsa olmazlarındandır. A) I B) II C) III D) IV E) V
190
Noktalama İşaretleri - II Test 09 6. Bölüm
1. Virgülün (,) kullanımı ile ilgili olarak aşağıdaki bil- 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nokta (.) yanlış
gilerden hangisi yanlıştır? kullanılmıştır?
A) İkilemelerin arasında kullanılır. A) MEB.in sayfasında yeni yönetmeliği görebilirsi-
B) Sıralı cümlelerin arasında kullanılır. niz.
C) Eş görevli sözcükler arasına konur. B) Arş. Gör. Fatih Bey çalışmaya 2011 yılında Os-
maniye’de başlamıştı.
D) Ondalık sayılar arasında kullanılır.
C) Tören 15.30’da, hükûmet daireleri kapandıktan
E) Anlam belirsizliğini önlemek için konur.
yarım saat sonra başlayacak.
D) Arkadaşım Zeynep, Kocatepe Mah. 335. Sok.ta
oturuyormuş.
E) Anayasamızın 5. maddesi devletin temel amaç
2. Yarışmayı kazanan Engin; Sedat, Furkan, Uğur gibi ve görevlerini kapsamaktadır.
spor salonuna gidiyordu.
Aşağıdakilerin hangisinde noktalı virgül (;) bu
cümledeki işlevi ile kullanılmıştır?
A) Birinci sınıf derslerinden matematik, fizik, kimya;
ikinci sınıf derslerinden tarih, coğrafya, mantık
derslerini bıraktım.
B) Moskova; Londra, Tokyo, Viyana gibi büyük ve
oldukça pahalı bir şehirdir.
C) Resimleri çizdim, dosyaya koydum; notaları de-
şifre ettim, teslim ettim.
D) Şurupları 1, 2, 3. dolaba; iğneleri 4, 5, 6. dolaba
düzenli bir şekilde koydu.
E) Şiirlerden Ayrılık Sevdaya Dâhil, Gitme; roman-
lardan Yaban, Sodom ve Gomore ’yi severek
okudum.
3. (I) Bazı romanlar vardır, insana karlı havada batta-

niye ve sıcak çikolata keyfi yaşatır. (II) Böyle bir ro-
mana doğru zamanda ve doğru yerde rastlamak;
dahası, rastladığınızda keyif almaya müsait bir ruh 5. Ahşap konağın içini gezerken gözümüz sedef kak-
hâlinde olmak; tamamen tesadüflere bağlıdır. (III) Fa- malı bir sandığa takıldı ( ) Durur muyuz öylece hiç ( )
kat şansınız yaver giderse çocukluğunuzun karlı Hemen başına geçtik ve içinden neler çıkarmadık
öğleden sonralarından anımsadığınız kıvamda bir ki ( ) altın kolyeler ( ) gümüş aynalar ( ) kenarları yan-
okuma heyecanına geri döndüğünüzü hissedersiniz. mış mektuplar ( )
(IV) Romanın içine gömülüp kaybolursunuz, dışarı Bu parçada ayraçlarla belirtilen yerlere sırasıyla
çıkmak istemezsiniz. (V) Saka Kuşu, işte o roman- aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri ge-
lardan biri oldu benim için. tirilmelidir?
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi- A) (.) (?) (;) (,) (,) (…) B) (.) (!) (:) (,) (,) (…)
sinde noktalama yanlışlığı söz konusudur? C) (.) (?) (:) (,) (,) (…) D) (.) (?) (;) (,) (;) (.)
A) I B) II C) III D) IV E) V E) (,) (!) (?) (,) (,) (.)
191
6. Bölüm Test 09 Noktalama İşaretleri - II
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki virgül (,) kal- 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme işareti (’)
dırılırsa cümlenin ögesinde değişiklik olur? yanlış kullanılmıştır?
A) Yanımıza koşarak gelen sarışın kız, çok kork- A) Fecriati Dönemi’nde “Sanat şahsi ve muhterem-
muştu. dir.” görüşü egemendir.
B) O, öyküsüyle bir ilke imza attığını söylüyordu. B) Avrupa Birliği’ne üye ülkeler arasında Türkiye
C) Sınıf öğretmenimiz, bugün sözcüklerin yapısını yoktur.
anlatacakmış. C) 3 Haziran’da yapılacak genel toplantıya birkaç
D) Ona, diğer firmaların çalışma koşullarından bah- bakan eşlik edecek.
settim. D) Çin’li birinden duyduğuma göre Çinceyi öğren-
E) Edebî yazılarında, belli şairlerin şiirlerini kulla- mek oldukça zormuş.
nırdı. E) 13.30’da başlayacak dersi Berk Hoca 14.30’a er-
telemiş.
7. • Bugün okula dersim olmadığı için geç geleceğim,

dedi.
• Genç, kadının çantasını yavaşça yere bıraktı.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir noktalama
• Evet, ben de sizin bu derin ve mantıklı düşünce-
yanlışı yoktur?
lerinize katılıyorum.
A) Eve erken geldi mi kendini hemen mutfağa
• Simsiyah saçları, mavi gözleriyle herkesin dikka-
atardı?
tini çekmişti.
B) Sabahtan beri ne yemek yedi ne de konuştu, öy-
Bu cümlelerde virgülün aşağıdaki işlevlerinden
lece oturuyor.
hangisine örnek yoktur?
C) Buğdayların hepsi toplanıp, depolanmak üzere
A) Anlam belirsizliğini önlemek için kullanılması
ambarlara götürüldü.
B) Hitaplardan sonra kullanılması
D) Kaderine terk edilmiş bu çamurlu yollarda ba-
C) Tırnak içine alınmayan aktarma cümlelerinde kul- ta-çıka ilerliyorduk.
lanılması
E) Şirket yetkilileri iş yerine gelirse, beni mutlaka
D) Eş görevli sözcük ve söz öbeklerini ayırmada kul- arayın.
lanılması
E) Onay, ret, kabul bildiren sözcüklerden sonra kul-
lanılması
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım veya

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir noktalama noktalama yanlışı yoktur?
yanlışı yapılmıştır? A) Çukurova Üniversitesi’nin bu ay çıkardığı dergi-
A) Doktora tezinin tamamını 2011-2013 yılları ara- nin baskısında birçok hata vardı.
sında bitirdi. B) Türkçeden dünya dillerinin hemen hepsine geçen
B) Aç karnına soda içmekle hiç de iyi etmiyorsun, bir sözcüktür yoğurt.
dedi. C) O’ndan başka beni bu denli anlayan bir insan
C) Kafedeki uzun boylu çocuk, gitar çalıp romantik yoktur.
şarkılar söylüyordu. D) Yeni yasanın 2’inci maddesi birçok kuralı berabe-
D) Amerikalılar fırtınalara hep kadın adları vermişler: rinde getiriyordu.
Alicia, Roxanne, Flora… E) Yabancı dil sınavlarının bazılarının başvuru sü-
E) Hava kararınca, evlerimize dağılma kararı aldık. resi 17 Aralık Pazartesi Günü’ne kadar uzatıldı.
192
Noktalama İşaretleri - III Test 10 6. Bölüm
1. Biyolojik tarım meralarda uygulanan bir tarım yön- 4. Olanları kim söylemişti onlara ( ) Baştan beri biliyor-
temidir ( ) Bu yönteme göre ilaç kullanımı azaltı- lar mıydı ( ) Buralardan uzaklaşmayı çok isterdi ( )
labilmektedir. Bunun iki koşulu vardır ( ) Birincisi Ona acıyan ve hakkında konuşan insanlardan uzak-
seralarda polenleme işleminin arılar sayesinde ya- laşmak ( )
pılması ( ) diğeri ise zararlı haşerelere karşı kullanı- Bu parçada ayraçlarla gösterilen yerlere sırasıyla
lan ilaçlama yöntemi yerine onları yok eden canlıların aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri ge-
kullanılmasıdır ( ) tirilmelidir?
Bu parçada ayraçlarla gösterilen yerlere sırasıyla A) (?) (?) (.) (…) B) (?) (,) (.) (…)
C) (?) (?) (...) (…) D) (?) (?) (.) (.)
tirilmelidir?
E) (?) (,) (…) (…)
A) (.) (:) (,) (.) B) (.) (:) (;) (.)
C) (.) (;) (,) (.) D) (.) (;) (;) (.)
5. Köyün çobanının artık yaşlanmış olması , köylüleri
E) (.) (:) (;) (…) I
derin derin düşündürüyordu . Bundan sonra koyunları
II
otlaklara kim götürecekti ? Eski çoban , yılların verdiği
2. Aslında çiftçinin, tarlasından ihracata gidecek ürünle
iç piyasaya gidecek ürünleri ayırması mümkün değil . III IV
I deneyimle öylesine ustalaşmıştı ki , hem koyunlar
Konuyu Mersin’in Taşucu ilçesinde çiftçilik yapan V
Nevzat Altıntaş şöyle özetliyor : “Bir çiftçinin, ihracata hem de köylüler ondan çok memnundu.
II Bu parçadaki numaralanmış noktalama işaretle-

gideceklere ilaç atayım gerisine atmayayım diye dü- rinden hangisi gereksiz kullanılmıştır?
şünmesi mümkün mü . Çiftçi ürünü tarlaya ekiyor ; ila- A) I B) II C) III D) IV E) V
III IV
cını atıyor . Daha sonra topladığı ürünleri satılabilir
6. Öğrenciler için toplam başarı göstergesi yoktur ve bu
V
yanlış bir beklentidir. Kimi öğrenciler geometri (I) ma-
hâle getiriyor.”
tematik (II) fizik gibi sayısal derslerde (III) kimileri de
Bu parçadaki numaralanmış noktalama işaretle- tarih (IV) coğrafya (V) edebiyat gibi sözel derslerde
rinin hangileri yanlış kullanılmıştır? başarılı olurlar.
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisine
D) III ve IV E) IV ve V diğerlerinden farklı bir noktalama işareti getiril-
melidir?
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yan- A) I B) II C) III D) IV E) V

lışı vardır?
A) Deneme, fıkra, anı gibi edebî türler bir sanat ye- 7. Bilim insanlarının üzerinde uzun yıllar tartıştığı ve
teneği ister. hâlen bir karara varamadığı bir konu var ( ) Mantar
B) Kitabın “Yazım Kuralları” bölümünde bazı uyarı- nedir ( ) Bir bitki mi ( ) yoksa hayvan mı ( ) Yoksa ikisi
lara yer verilmiştir. de değil de kendi başına bir varlık mı ( )
C) Yarın bu salonda “Türkiye’de Çocuk Eğitimi” adlı Bu parçada ayraçlarla gösterilen yerlere sırasıyla
bir panel düzenlenecek. aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri ge-
tirilmelidir?
D) Tanınmış bir kişinin yaşamı ve elde ettiği başarı-
ları biyografi, yaşam öyküsü türünde yazılır. A) (:) (?) (,) (?) (?) B) (:) (?) (,) (?) (...)
E) Ataç, “Eleştirmen, okuyucu ile sanatçı arasında C) (:) (?) (?) (?) (?) D) (:) (.) (,) (?) (?)
bir elçilik görevi üstlenen kişidir.” diyor. E) (.) (?) (?) (?) (?)
193
6. Bölüm Test 10 Noktalama İşaretleri - III
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme işareti (’) 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısa çizginin (-)
yanlış kullanılmıştır? kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Güneş’in etrafından dönen pek çok gezegen ol- A) Öğretmen sınıfın en uzun boylu olan öğrencisine
duğu biliniyor. -Hüseyin’e- saatin pilini taktırdı.
B) Şirketin yönetim kurulu toplantısı 28 Eylül’de An- B) THY, Ankara-Lefkoşa arasındaki sefer sayısını
kara’daki büroda yapılacak. artırdığını duyurdu.
C) Gelecek hafta sonunu kardeşimle birlikte Ha- C) Sanatçı romanlarının tamamını 1980-1995 yılları
san’larda geçireceğiz. arasında yazmış.
D) Bölge esnafının ve OMÜ’nün çevre ile ilgili ortak D) Bugünkü derste çıkma durumu ekinin (-den/-dan)
projeleri var. özelliklerini öğrendik.
E) Bu güzel lokanta 1987’den beri aynı yerde hizmet E) Seninle sık-sık görüşmek istiyorum, dedi yavaşça
etmeye devam ediyor. yanıma yaklaşıp.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yan-

9. Bahar aylarında kahve (I) çay (II) soğuk içecekler (III)
lışı vardır?
kakao gibi kafeinli içecekler azaltılmalı (IV) onun ye-
A) Sınavın hangi ders yapılacağını kimse bilmiyor-
rine doğal meyve suyu (V) ayran gibi içecekler tercih
muş?
edilmelidir.
B) Kadife bir takım, dik yakalı bir kazak giymişti.
Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisine
diğerlerinden farklı bir noktalama işareti getiril- C) Günlerce evi temizledim, sildim, havalandırdım.
melidir? D) O, bunları anlatıyordu; ben de kırlara, çiçeklere

bakıyordum.
E) Yorgun bir yüzü, sulanmış gözleri, sarkık yanak-
ları vardı.
10. (I) Uzun, soğuk geçen bir kışı atlattık. (II) Artık do-
ğada da, içimizde de baharın coşkusunu hisse-
14. Kışı geride bıraktık, yaz ise bizi kapıda selamlayan-
diyoruz. (III) İlkbahara girerken yenilenmek hem
lardan ( ) Güneş cıvıl cıvıl ama siz “Bu bahar da çok
vücudumuza, hem de ruhumuza iyi gelecektir.
yorgunum.” mu diyorsunuz ( ) Sabahları kalkmak zor
(IV) Nasıl ki, evimizde bir bahar temizliği yapıyorsak
mu geliyor? Gün içerisinde enerjiniz çabuk bitiyor ( )
vücudumuzun da buna ihtiyacı vardır. (V) Hava kir-
kas ve eklemleriniz ağrıyorsa siz de bahar yorgunu
liliği, tükettiğimiz raf ömrü uzun gıdalar, hormonlu
olabilirsiniz ( )
sebze ve meyveler tüm kış boyunca vücudumuzu
yorar.
tirilmelidir?
rinde virgül (,) yanlış kullanılmamıştır?
A) (…) (?) (,) (.) B) (.) (?) (,) (.) C) (…) (…) (,) (.)
D) (…) (?) (;) (.) E) (.) (?) (;) (.)
15. Dışarıda karlarla kaplı bembeyaz yollar ( ) Karın ya-
11. Bu devirde nerede gül yetiştireceğiz (I) Bağ mı ğışını izliyordu yapraklarını dökmüş ağaçlar ( ) Böyle
kaldı (II) bahçe mi (III) Sonra yağmurlar balkonu- soğuk bir kış gününü sıcacık bir evde geçirmek öyle
muza değiyor mu (IV) Her evde balkon bulunuyor güzel ki ( )
mu? Hem duman, is, egzoz kokusu güle zulüm değil Bu parçada ayraçlarla belirtilen yerlere sırasıyla
mi (V) aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri ge-
Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisine tirilmelidir?
soru işareti (?) getirilemez? A) (…) (.) (!) B) (.) (.) (!) C) (…) (...) (!)
A) I B) II C) III D) IV E) V D) (…) (.) (.) E) (…) (.) (?)
194
Noktalama İşaretleri - IV Test 11 6. Bölüm
1. Şimdi gözümün önüne geliyor 1930 ( ) ların Tür- 5. Aklı başında her okur ve eleştirmeni diğerlerin-
kiye ( ) si ( ) Yarım yüzyılı bile bulmayan bir geçmiş den ayıran şey romanı roman gibi okumalarıdır ( )
zaman ( ) O zamanın emektar kitapçıları ( ) Roman ( ) roman gibi okunmazsa neler olur ( )
Bu parçada ayraçlarla gösterilen yerlere sırasıyla Roman nasıl roman gibi okunmalıdır ( ) Bu sorula-
aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri ge- rın yanıtları okuru ve eleştirmeni çeşitli yerlere gö-
tirilmelidir? türebilir ( )
A) (’) (’) (.) (.) (…) B) (’) (’) (.) (…) (…) Bu parçada ayraçlarla gösterilen yerlere sırasıyla
C) (’) (’) (...) (…) (…) D) (’) (’) (.) (.) (.) aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri ge-
E) (’) (’) (.) (…) (!) tirilmelidir?
A) (.) (;) (?) (?) (.) B) (.) (,) (,) (?) (.)
C) (.) (,) (?) (.) (.) D) (.) (;) (,) (?) (.)
2. (I) Kitap satın almak bizde bir tür moda oldu. (II) “Bir E) (.) (,) (?) (?) (.)
kitap çıkmış, çok satıyormuş. Aman biz de alalım!”
düşüncesi hâkim pek çok okuyucuda. (III) Evimizde
bulunsun yeter. (IV) Gerekirse “Daha okuyamadım,
iyi bir günümü bekliyorum.” der, soranları başımız-
dan savarız. (V) O gün geldiğinde de (nasıl bir günse
o) şöyle bir karıştırır; bir kenara atarız. 6. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonuna nokta
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi- (.) konmaz?
sinde bir noktalama yanlışı vardır? A) Üzerime sinmiş olan çamaşır suyu kokusundan
A) I B) II C) III D) IV E) V kurtulamıyordum
B) Ekmeği kocaman parçalara bölüyor, bunları çor-
basına atıyordu
3. “Neden güldüğünü öğrenebilir miyim.” diye bağırdı, C) Yemek saatlerinde evde bulunmadığım için göre-
annem. miyordum babamı
Bu cümledeki noktalama yanlışı aşağıdaki değişik- D) Elimizde bir fener, sırtımızda bizi kamburlaştıra-
liklerin hangisiyle giderilebilir? cak kadar ağır bir çanta
A) Tırnak işareti yerine kesme işareti kullanılmasıyla E) Üzerine aldığı bir işi yerine getirirken her zaman
B) Tırnak işareti içindeki nokta yerine soru işareti sadık ve dakikti
konmasıyla
C) Virgül yerine noktalı virgülün kullanılmasıyla
D) Cümlenin sonuna soru işareti getirilmesiyle
E) Cümlenin başına uzun çizgi eklenmesiyle
7. Denizin mavisi gidecek . Mavinin ardından balıklar
I
da gidecek . Yaşayabilecekleri bir başka “mavi deniz”
II
4. Yüzme öğrenen bir kişi başlarda korkacak (I) kaygıla-
nacak (II) stres yaşayacak (III) öğrendiğinde ise ken- bulma umuduyla . Bulabilecekler mi ? Nereye gitseler
III IV
dine olan güveni artacak (IV) yeni şeyler öğrenmek
isteyecek (V) başarma sevinci duyacaktır. oradaki mavinin de öldüğünü görmeyecekler mi ?
V
Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde
diğerlerinden farklı bir noktalama işareti kullanıl- Bu parçadaki numaralanmış noktalama işaretle-
malıdır? rinden hangisi yanlış kullanılmıştır?
195
6. Bölüm Test 11 Noktalama İşaretleri - IV
8. Cümledeki anlam karışıklığını önlemek için kimi 11. Balkan Savaşları sonrası elden çıkan topraklardan
zaman noktalı virgül kullanılır. ana vatana göç eden Osmanlı vatandaşları ( ) Göç ( )
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalı virgül toplu yaşanabilecek hadiselerin belki de en acısıdır.
bu açıklamaya uygun kullanılmıştır? Bir sabah uyanıyorsunuz ve yaşadığınız belde işgal
altında ( ) Bütün her şeyinizi bırakıp bilinmezliğe gidi-
A) Emre; Hasan, Cem ve Mahmut’a göre daha iyi
yorsunuz. Yanınızda sadece taşıyabilecekleriniz var.
çalışıyordu.
Peki ( ) ya sırtlayıp da götüremedikleriniz ( )
B) Yaz aylarında buralarda karpuz, çilek; kışın da
portakal, limon yetiştirilir.
aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama işa-
C) Cüneyt, kitaplarını aldı; masanın başına geçip
retleri getirilmelidir?
ders çalışmaya başladı.
A) (…) (,) (…) (,) (?)
D) Çocuklara bir söz vermişti; ilk aylığını alınca on-
B) (.) (;) (…) (,) (?)
lara oyuncak araba, oyuncak bebek alacaktı.
C) (.) (,) (.) (,) (?)
E) Adana’nın kebabı, şalgamı; Kayseri’nin pastır-
ması, mantısı meşhurdur. D) (…) (,) (…) (;) (.)
E) (…) (,) (…) (,) (.)
9. Mevsim bahardı (I) Aylardan mayıs sonlarıydı (II) Ya-

maçlar ve uçurumlar karla örtülmüştü (III) Mavi gök-
yüzü hafif bir kavisle uçsuz bucaksız renkli bir fanus
12. Büyük balık küçük balığı yutar (I) Tabii görebilirse (II)
Bir balıktan çok bir sürüngene benzeyen uzun vü-
gibi tepemdeydi (IV) Güneş bu fanusun biraz ya-
cutlu, uzun kafalı (III) boru ağızlı deniziğneleri Ak-
nında ışıl ışıldı ki (V)
deniz’in en şaşırtıcı balıklarındandır (IV) Rengini
yaşadığı ortama uyduran deniziğnesi, denizçayırları
diğerlerinden farklı bir noktalama işareti getiril-
ve yosunlar arasındaki taşlık zeminde yaşar (V)
melidir?
üç nokta (…) getirilmelidir?
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül (,) yanlış

kullanılmıştır?
A) Onların yüz ifadelerini, göz kırpışlarını görüyor- 13. Şu anda çok büyük bir kavga yaşanıyor olmalıydı ( )
dum. Betül nasıl bir tepki gösterecekti acaba ( ) Kavgala-
B) Kendimi yalnız hissediyorum ve bu bana çok ağır rını durduracak mıydı ( ) yoksa görmezden mi gele-
geliyor, demişti. cekti ( )
C) Bir yonca tohumu, canlılığını seksen yıl koruyabi- Bu parçada ayraçlarla gösterilen yerlere sırasıyla
liyor. aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri ge-
tirilmelidir?
D) Ormanlarımızdaki bu ağaç türü, sedir ağacı, son
zamanlarda azalmaya başladı. A) (.) (?) (,) (?) B) (…) (?) (,) (?)
E) Çocuklar gözümün, önünde isteklerini kabul ettir- C) (.) (?) (?) (?) D) (.) (?) (;) (?)
mek için şekilden şekle giriyordu. E) (.) (.) (,) (?)
196
1. Stresten kaçmak ( ) kendinden kaçmak olmuş ( ) ne- 4. (I) Çıt ağacının ismi, yanma sırasında belirli aralık-
reye gidebilirsin ki ( ) İçini dökeceksen de içine döke- larla çıkardığı “çıt” sesinden geliyordu. (II) Bu ağaç
ceksin. İçine dönecek ( ) gözünü yumacak ( ) gönül gerçekten de çıt, çıt diye yanıyordu. (III) Meşe gibi
sultanlarının huzurunda huzuru bulacaksın. Kalbine iri ve canlı közü yoktu, yandıktan sonra küle karışı-
gül rengi bir saadet yerleşene kadar koşturmayı bı- yordu. (IV) Daha çok yakıldığında soba ve ocak külle
rakacaksın. doluveriyordu. (V) Onun için sadece ateşin harlan-
Bu parçada ayraçlarla gösterilen yerlere sırasıyla ması esnasında kullanılıyordu.
aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri ge- Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi-
tirilmelidir? sinde ünlü daralması vardır?
A) (,) (;) (?) (,) (,) B) (;) (;) (?) (,) (,) A) I B) II C) III D) IV E) V
C) (;) (;) (…) (,) (,) D) (,) (;) (…) (,) (;)
E) (,) (,) (…) (,) (,)
5. (I) Türklerin İslam’la tanışması İslami Türk edebiya-

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayraç ( ) diğer- tını ortaya çıkarmıştı. (II) Böylece ele alınan konular
lerinden farklı bir görevde kullanılmıştır? başlı başına değişmişti. (III) Edebiyatta şekiller, öl-
A) Sıfatlar (ön ad) isimleri hem niteler hem de çeşitli çüler, bakış açıları da yenilenmişti. (IV) Taki dünyayı
biçimde belirtir. saran karanlık sis dönemine, yani Birinci Dünya Sa-
B) Günümüzde edebiyat (yazın) pek çok türe ayrıl- vaşı’na kadar böyle devam etti. (V) İnsanlığın üze-
mıştır. rine siyah, kalın bir perde ören savaşlar döneminden

edebiyat da nasibini aldı.
C) Hepimiz doğanın (tabiat) korunması ve gelecekte
de yaşaması noktasında sorumluyuz. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi-
D) Bir öğrencinin başarılı olmasında iki unsur (öğret-
men ve aile) oldukça önemlidir. A) I B) II C) III D) IV E) V
E) Kişisel düşünceleri içermeyen cümleler nesnel

(objektif) cümlelerdir.
6. Beni şaşırtır bazı edebiyat ödülleri . Ben ödüllerin,

3. Bir sanatla uğraşmanın güzel tarafı, içinde I
I adına ödül verilen şairin bir süreği olmasını arzularım .
yaşadığı duyguları sanatına yansıtma imkânı verme- II
II Mesela Necatigil ödülünü alacak bir şairin . bir yer-
sidir. Mesela toprağı ve taşı şekillendiren, hat yazan III
III lerden Necatigil’in şiirine dokunan , sesini alıp ileriye
kişi sanatında kendisini bulur. Sabır gösterir, IV
sakinliği yaşar, rahatsız edici düşüncelerden çok sa- götüren , ona selam gönderen bir şiirinin olması
IV V V
natına odaklanır. gerektiğini düşünürüm.
Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerin hangi- Bu parçadaki numaralanmış noktalama işaretle-
sinde ünsüz yumuşaması görülmez? rinden hangisi yanlış kullanılmıştır?
197
7. (I) O sıralar Hürriyet Gazetesi’ndeki görevinden yeni 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yan-
ayrılmış olan Celâl Üster’e derginin yayın yönetmeni lışı vardır?
olmasını önerdim. (II) Kendisi çağrımı kabul etti. A) Âşık Veysel’in dediği gibi yirmi iki yıldır benim de
(III) Dergiye bütün ruhunu veren, baştan itibaren sadık yârim kara toprak oldu.
Ferit Edgü oldu. (IV) Son dört yıldır Ahsen Erdoğan
B) Anadolu toprağı ile yaptığım seramikleri, her gün
dergimize yeni bir dinamizm getirdi. (V) Her sayıda
on sekiz saat çalışarak yıllardır sergiliyorum.
Doğu’dan Batı’ya her uygarlıktan sanat yapıtlarına
C) Hayat hikâyemi merak edenlere de anlatıyorum
yer veren bir dergi çıktı ortaya.
yaşadıklarımı.
sinde yazım yanlışı vardır? D) İki yaşında annesiz kalmış bir insanın toprak
anaya sığınmasıdır benim hayatım.
E) Bütün bayramlar da tatiller de sadece bu dost
toprağa sarıldım.
8. Yapılan araştırmalar stresi sadece insanların yaşa-
madığını gösteriyor (I) Çekirgelerin korku (II) stres
anında beslenme düzenlerini değiştirmeleri (III) ba-
bunların kuraklık dönemlerindeki stresle beraber
kısırlık yaşamaları (IV) çiçeklerin (V) bitkilerin rahat-
sızlık veren ortamlarda ve seslerde verimsiz büyü- 12. I. Ben, kitabın İngilizcesi yayımlandığında bir ta-
meleri bunlardan sadece bazıları. nıtma yazısı yazmıştım.
Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangilerinde II. İki bin yıllık sanat ve kültür hayatımız, bu kitapta
noktalı virgül (;) kullanılmalıdır? detaylıca tanıtılıyor.
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV III. Ergun Çağatay, on dört yıl bu kitap için çalıştı.
D) III ve IV E) IV ve V IV. Yüz on bin kilometre yol katedildi, otuz beş bin
kare fotoğraf çekildi.
V. Bu kitap, Türk dünyasının bugüne kadar yapılan
9. Anday’ın günlüklerini okurken ( ) anılarını gözden ge- en iyi takdimidir.
çirirken kimi zaman bunların kendi kalemimden çık-
mış metinler olabileceği hissine kapıldım ( ) Bunca
virgül (,) işlevi bakımından ötekilerden farklıdır?
yaş farkına ( ) bunca ayrı çevrelerde ve zamanlarda
yaşamışlığımıza rağmen ( ) A) I B) II C) III D) IV E) V
Bu parçada ayraçlarla gösterilen yerlere aşağıda-

kilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri sı-
rasıyla getirilmelidir?
A) (,) (.) (:) (…) B) (,) (,) (,) (…)
C) (,) (.) (,) (…) D) (!) (.) (;) (.) lışı vardır?
E) (,) (…) (,) (!) A) Melih Cevdet’in şiiriyle bir dostluk kurabildiğimi
söyleyemem.
10. Sonunda süreksiz sert ünsüzlerden (p, ç, t, k) biri bu- B) Düşünceleri de farklı gelmiştir oldum olası bana.
lunan sözcük, ünlü ile başlayan bir ek aldığında söz- C) Yazarın günlükleri, bütün o eski uzaklıkları alıp
cüğün sonundaki sert sessiz yumuşar. götürdü.
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi bu kurala D) O zaman ideolojilerin, saplantılı düşüncelerin an-
uymaz? lamı kalmıyor.
A) ümit B) süreç C) kapak E) Anladımki yazar, günlüklerinde en doğal hâliyle
D) kitap E) yanıt beliriyor.
198
1. Aşağıdakilerin hangisinde ünsüz yumuşaması 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir noktalama

vardır? yanlışı yoktur?
A) Festival, Akbank’ın sponsorluğunda gerçekleşi- A) Festivaldeki, çocuk menüsü, uluslararası çocuk
yor. festivallerinde beğenilen, ilgi toplayan yemekler-
B) Uluslararası İstanbul Film Festivali, 5 Nisan’da den oluşuyor.
başlıyor. B) Festivaldeki çocuk menüsü, uluslararası çocuk
C) Orada, yedinci sanatın en güzel örneklerini göre- festivallerinde beğenilen, ilgi toplayan yemekler-
ceksiniz. den oluşuyor…
D) Sevgili Onat Kutlar “Sinema bir şenliktir.” demişti. C) Festivaldeki çocuk menüsü: uluslararası çocuk
festivallerinde beğenilen; ilgi toplayan yemekler-
E) Bu yazıyı da şenlik için yazılmış bir davetiye
den oluşuyor.
sayın.
D) Festivaldeki çocuk menüsü, uluslararası çocuk
festivallerinde beğenilen, ilgi toplayan yemekler-
den oluşuyor.
E) Festivaldeki çocuk menüsü, uluslararası çocuk
festivallerinde beğenilen ilgi toplayan yemekler-
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yan- den oluşuyor.
lışı vardır?
A) Hayatımda ikinci kez ağlıyorum; ilk kez, annem
öldüğünde ağlamıştım.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ay ve gün adla-
B) Tutku denince galiba biraz daha yatışıyor kızgın- rı”nın yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?
lığı insanın.
A) 14 Mayıs 1990, işte bu günü hiç unutmayacağım.
C) Olup bitenlere ticari açıdan da yaklaşanlar elbette
B) Bu Pazartesi yine kimsesiz çocukları ziyarete gi-
var.
deceğim.
D) Ağzını açan, dünyamızdaki kültür çatışmasından
C) Bu sene okullar 16 Eylül’de açılacakmış.
söz ediyor.
D) 17 Aralık, Mevlâna Celâlettin Rumi’nin öldüğü
E) Bursa’nın Nilüfer İlçesinde geçtiğimiz günlerde bir
gündür.
eğlence merkezi açıldı.
E) 1071 Ağustos’unda başlamıştı Türk akınları Ana-
dolu’ya.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük

3. “p, ç, t, k, f, h, s, ş” sert ünsüzleriyle biten bir sözcüğe ek alırken ünsüz kaybına uğramıştır?
“c, d, g” ünsüzleriyle başlayan bir ek getirildiğinde bu
A) Hava iyice kararınca biz de eşyalarımızı toplayıp
ünsüzler sertleşerek “ç, t, k” ünsüzlerine dönüşür.
oradan ayrıldık.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uyul-
B) Bu çağrımıza da kulak vermezseniz bir daha si-
mamasından kaynaklanan bir yazım yanlışı var-
zinle görüşmeyeceğiz.
dır?
C) Oyuncuların çabucak sahadan çıkarılması gere-
A) Provalar ilerledikçe sabırsızlık da artmaktaydı.
kiyordu.
B) Çiçekleri hediye edeni hatırlayınca duygulandı.
D) Aklından geçen her projeyi gerçekleştirmeye fır-
C) Böcek ilacının keskin kokusu hâlâ dağılmamış. sat bulamamıştı.
D) Her şeye karşı koyan inatcı bir yaratılışı var. E) Bizim yüzümüz ak alnımız açık, yaptıklarımızdan
E) Etrafta boş tarlalardan başka bir şey yoktu. dolayı bizi kimse kınayamaz.
199
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayrı yazılması 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki virgül (,) kal-
gereken “de” bitişik yazılmıştır? dırılırsa cümlenin ögesinde değişiklik olur?
A) Benim gönlümde de böyle bir proje vardı zaten. A) Yazar, bizim bu kültüre uzak kalışımızı anlatıyor
B) Bu bahçede kiraz da vişne de yetişiyor. eserinde.
C) Çalışkanlıkta tembellik de kişinin kendi tercihidir. B) Sözünü ettiğimiz bilimsel makaleler, bu kitapta
yer alıyor.
D) Geçenlerde o kitabevine ben de uğramıştım.
C) Doğan Kuban, kitabın amacını giriş bölümünde
E) Huzurunda olduğumuz kamuoyu da olanları izli-
özetlemiş.
yor.
D) Bu kitap, yazılı ve görsel zenginliği bir arada su-
nuyor okuyucuya.
E) Anadolu, geleneklerini büyük bir ustalıkla modern
8. Bir mayıs akşamı (I) Boğaz’ın iki yanı erguvan ren-
resme yansıtmış.
gine boyanmıştı (II) İnce bir meltem (III) baharın
bütün kokularını önüne katmış, savuruyordu (IV)
Bu parçada numaralanmış yerlere, sırasıyla ge-
tirilebilecek noktalama işaretleri aşağıdakilerden
12. Diğer sanatlar şu gerekçelerle şiire göre zaman ve
hangisidir?
mekân içinde çok hacimlidir ( ) Bir konçerto bir saat
A) (.) (…) (,) (.) B) (…) (…) (,) (,) sürer ( ) bir senfoni bir buçuk saati alır ( ) Süleyma-
C) (;) (,) (,) (.) D) (:) (;) (,) (.) niye Camisi bir mahalle kadar yer tutar ( ) Hâlbuki bir
E) (,) (.) (,) (.) şiir üç beş dakikada biter ( )
Bu parçada ayraçlarla belirtilen yerlere aşağıda-
kilerden hangisinde verilen noktalama işaretleri
9. Yavuz Sultan Selim Han’ın önünde sırasıyla getirilmelidir?

I II A) (.) (.) (.) (.) (…) B) (:) (,) (,) (,) (.)
Ok atan ihtiyar Bektaş Subaşı C) (:) (,) (,) (.) (.) D) (,) (.) (,) (.) (.)
E) (:) (.) (.) (.) (.)
Bu yüksek tepeye dikti bu taşı
III IV
O Gazi Hünkâr’ın mutlu gününde
V 13. Bir ayakkabıcı biriktirdiği paralarla arsa karşılığında
Yukarıdaki dörtlükte numaralanmış sözcüklerden bir apartman yaptırır. Daireleri de kiralamaya başlar.
hangisi “küçük ünlü uyumu”na uymaz? I
A) I B) II C) III D) IV E) V Gezdirdiği kiracıya sorar:

– Nasıl, beğendinizmi odaları?
II
10. Zihinlerinde ( ) sanat ( ) kavramının hiçbir yeri ve Kiracı:
hiçbir değeri olmadığı için koptum onlardan ( ) güç- – Tertipli, güzel; dekarosyon iyi; mermerlerde harika
süzlüklerini böbürlenmelerinin ardına saklamaya III IV
çalışmaları ( ) çabalamaları ayırdı benim yolumu on- fakat odalar çok dar.
lardan ( ) Ayakkabıcı, yılların tezgâhtarı, cevap verir:
Bu parçada ayraçlarla belirtilen yerlere aşağıdaki – Onu dertetmeyin, içinde yürüyünce açılır.
noktalama işaretlerinden hangisi getirilemez? V
A) Nokta B) Tırnak işareti Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerin hangi-
C) Noktalı virgül D) Virgül sinde yazım yanlışı yapılmamıştır?
E) Kısa çizgi A) I B) II C) III D) IV E) V
200
Tarama Testi - III Test 14 6. Bölüm
1. Aşağıdakilerden hangisi yazım ve noktalama ba- 4. Akvaryumda balık beslemek için öncelikle kolay yeti-
kımından doğrudur? I
A) Siz hiç Edremit Körfez’inde güneşin batışını izle- şen, suyun sıcaklığına, soğukluğuna karşı hassas olma-
mişmiydiniz? yan balıkların alınması gerekir. Bunlar Japon Balıkları
II
B) Siz hiç Edremit körfezinde güneşin batışını izle-
ve lepisteslerdir. Akvaryum balıkları genellikle
mişmiydiniz?
her şeyi yiyebildikleri için beslenmeleri ve temizlik-
C) Siz hiç Edremit Körfezi’nde güneşin batışını izle-
III
miş miydiniz?
leri kolaydır. Balık türlerini seçerken dikkat etmeli,
D) Siz hiç Edremit Körfezinde güneşin batışını izle- IV
miş miydiniz? etçil ve otçul balıkları aynı akvaryuma koymamalıyız.
E) Siz hiç Edremit Körfezi’nde güneşin batışını izle V
mişmiydiniz? Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerin hangi-
2. Cumartesi günü başıma gelenler pişmiş tavuğun

başına gelmemiştir ( ) Gözlerimi açtığımda annem 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralması
karşımda duruyordu. Elindeki poşeti bana doğru yoktur?
uzatmış ( ) kaşlarını çatmıştı. ( ) Bu saate kadar uyu- A) Olanları ilk kez gören biri gibi izliyordu.
nur mu ( ) ( ) diyordu. “Babanın bu saatte uyandığını B) Birbirlerini çok iyi tanıyorlarmış gibi davranıyorlardı.
hiç görmedim ben.”
C) Odamda bazı değişiklikler yapmak istiyorum.
D) Benimle konuşacak vaktin olmuyordu hiç.
tirilmelidir? E) Bizimle konuşmayı dört gözle bekliyordur.
A) (.) (;) (“) (?) (”) B) (.) (,) (“) (?) (”)
6. Çoğu zaman kızarız antoloji kitaplarına ( ) Neden
C) (.) (,) (-) (?) (“) D) (.) (,) (“) (.) (”)
kızarız ( ) Tembeller için yazıldığını düşündüğü-
E) (.) (,) (“) (!) (”) müzden ( ) okuyucuyu hazıra alıştırdıkları için mi ( )
Hayır ( ) asıl kızma nedenimiz bu değildir.
3. Şair Eşref, Kırkağaç kaymakamlığı yaptığı yıllarda
tirilmelidir?
kaymakamlık binasının su akıttığını merkeze bildirir.
A) (...) (?) (;) (.) (,) B) (.) (?) (,) (?) (,)
Merkez:
C) (.) (?) (;) (.) (?) D) (.) (?) (,) (?) (;)
“Nelerin aktığını tek tek bildiriniz.” talimatı verir.
E) (…) (?) (,) (?) (,)
Şair, hâli şöyle özetler:
“Musluklar hariç binanın her yanı akıyor.”
7. Uçağı bir savaş aracı olarak kullanan ilk ülke İtalya ( )
Bu parçadaki ses olaylarıyla ilgili olarak aşağıda- Peki ( ) bilin bakalım kime karşı kullandı ( ) Maalesef
kilerden hangisi söylenemez? 1912’de Trablusgarp ( ) ta Osmanlılara karşı.
A) Birden fazla sözcükte ünsüz yumuşaması vardır. Bu parçada ayraçlarla gösterilen yerlere sırasıyla
B) Büyük ünlü uyumuna uymayan sözcük kullanıl- aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama işa-
mıştır. retleri getirilmelidir?
C) Kaynaştırma ünsüzü kullanılmıştır. A) (.) (,) (?) (’) B) (…) (;) (?) (’)
D) Ünsüz sertleşmesi görülmektedir. C) (…) (,) (.) (’) D) (.) (;) (?) (’)
E) Ünlü daralması vardır. E) (.) (,) (.) (’)
201
6. Bölüm Test 14 Tarama Testi - III
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz yumuşa-
yapılmıştır? ması görülmez?
A) Ne yazıkki şu an ona bir şey anlatamayız. A) Araç gerecini arkadaki uyduruk kulübeye bırakı-
B) İkimiz için de daha yaşanacak çok şey var. yordu.
C) Hasan’ın yüzü bir çocuğunki gibi asıktı. B) Boya kokusu bir iki gün hepimizi rahatsız etti.
D) Bir şey önerecek değilsen burada ne yapıyorsun? C) Böyle bir zamanda kim mutfak dolabıyla uğraşır
ki?
E) Etrafı ağaçlarla çevrili bir evde oturacağım.
D) Başkalarının yapamadığı birçok şeyi yapabilirsin.
E) Sana bir şey söylemek istediğimi de nereden çı-
kardın?
9. Kendimi beş para etmez biri gibi hissediyorum.

Bu cümledeki altı çizili sözcükte aşağıdaki ses
olaylarından hangileri görülmektedir?
A) Ünsüz türemesi - Ünsüz benzeşmesi
13. Çocuğunuz internet ve televizyondan bir çok faydalı
B) Ünlü daralması - Ünsüz türemesi
I
C) Ünsüz yumuşaması - Ünsüz düşmesi bilgi edinebileceği gibi buralarda yaşına uygun olma-
D) Ünsüz türemesi - Ünsüz yumuşaması II
E) Ünlü düşmesi - Ünsüz türemesi yan bilgi ve görsellerlede karşılaşa bilir. Bu neden-
III IV
le televizyon ve internet kullanımını mutlaka
kontroledelim.
V
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerin hangi-
yapılmıştır? sinde yazım yanlışı yapılmamıştır?
A) Size burada hiç bir sorunun olmadığını söyleme- A) I B) II C) III D) IV E) V
liyim.
B) Bu adamınki kadar gergin bir yüz görmemiştim.
C) Yanlış bir şey söyleme korkusuyla konuşmadım.
D) İşin aslını öğrenmeden sakinleşmem olanaksız.
E) Bu insanlar herkes hakkında her şeyi biliyor.

vardır?
A) Ev, onyıl öncesine göre çok daha fazla para edi-
11. Diktiğimiz ve tavsiye ettiğimiz ağaçlar iğneli ve yap- yordu.
raklı ağaçlar diye ikiye ayrılıyor. İğneli fidanlardan en B) Umarım sana ne çok şey borçlu olduğunun far-
çok fıstık çamı, karaçam, kızılçam dikiliyor. kındadır.
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi C) Ramazan’ın yüzü de Davut’unki gibi kıpkırmızıydı.
görülmez?
D) Sıcak ağustos günlerinde havuzdan yararlanmak
A) Ünsüz sertleşmesi B) Ünlü düşmesi hoşlarına gitmişti.
C) Ünsüz düşmesi D) Ünlü daralması E) Şu sıralar yapacak bir işi olmadığından bol bol
E) Ünsüz yumuşaması kitap okuyor.
202
Toplam doğru
Ses Bilgisi - I 01 13 sayısını yazınız.
x 100 = %.....
13
Ses Bilgisi - II 02 14
x 100 = %.....
14
Ses Bilgisi - III 03 13

x 100 = %.....
13
Yazım Kuralları - I 04 12
x 100 = %.....
12
Yazım Kuralları - II 05 11
x 100 = %.....
11
Yazım Kuralları - III 06 13

x 100 = %.....
13
Yazım Kuralları - IV 07 10
x 100 = %.....
10
Noktalama İşaretleri - I 08 13
x 100 = %.....
13
Noktalama İşaretleri - II 09 11
x 100 = %.....
11
Noktalama İşaretleri - III 10 15

x 100 = %.....
15
Noktalama İşaretleri - IV 11 13
x 100 = %.....
13
x 100 = %.....
13
x 100 = %.....
13
Tarama Testi - III 14 14

x 100 = %.....
14
203
Değerlendirme
Her test için,
çalışınız.
204
İsim (Ad) - I Test 01 7. Bölüm
1. I. Portakalları soyduktan sonra odaya getirdi. 4. Bir kere sevdaya tutulmaya gör
II. İş yerinden birkaç kişiyle doğum günümü kutla- Ateşlere yandığının resmidir
dık. I
Âşık insan dediğin, Mecnun misali kör
III. Sütleri eski bir torbaya koydu, evine götürdü.
II III
IV. Yeni alışveriş merkezinin önünde bir ambulans
Ne bilsin âlemde ne mevsimidir
ve birkaç polis vardı.
IV V
Numaralanmış cümlelerde altı çizili sözcüklerin
Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerden han-
aldığı durum ekleri aşağıdakilerden hangisinde
gisinin türü diğerlerinden farklıdır?
verilmiştir?
I II III IV
A) Yönelme Belirtme Bulunma Ayrılma
B) Ayrılma Yönelme Bulunma Belirtme
C) Yönelme Ayrılma Belirtme Bulunma
D) Ayrılma Belirtme Bulunma Yönelme
E) Belirtme Bulunma Yönelme Ayrılma

remiş bir isim kullanılmıştır?
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, diğerlerinden A) Atama sonuçları iki hafta sonra açıklanacakmış.
farklı bir ad tamlaması vardır?
B) Ormandaki çalıların arasından bir çıtırtı geldi.
A) Odanın kapısı birden açılınca içeri toz toprak
doldu. C) Radyolarda çokça istek alan şarkılar arasında bu
şarkı yoktu.
B) Duvarın rengini yönetici beğenmeyince duvarı
yeniden boyadık. D) Büyük bir holdingin yönetim kurulu başkanlığını
C) Türkçenin önemi günden güne artıyor ve herkes üstlenmişti.

Türkçe öğrenmek istiyor. E) Çok yorgun olduğu için sabaha kadar horladı.
D) Çam ağaçlarının kokusu her zamankinden daha
keskindi.
E) Fırtınanın şiddeti artınca kaptan, gemiyi limana
yanaştırdı.
6. Yaşlı adam, bitkin adımlarla bacaklarını öne atı-

I II
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme, isim
yordu. Elindeki bastonu yere hafifçe vurarak pasta-
görevinde kullanılmıştır?
III
A) Yeni doğan bebeğin gözleri mavi maviydi. neye doğru yavaş yavaş yürüyordu. Ömrümde böy-
B) Şüphelenince kitapların tamamını apar topar aç- lesine garip biçimli bir insan görmemiştim. İlk bakışta
tırdık. IV
C) Havuzun kenarında irili ufaklı taşlar vardı. pantolonunun yırtıkları göze çarpıyordu.
D) Gün iyiden iyiye ışıdı artık, tortusu dibe çöken bir V
su gibi duruldu. Bu parçadaki altı çizili tamlamalardan hangisi, tür
E) Uzun uzun kavakların gölgesinde dinlenmek için bakımından ötekilerden farklıdır?
yolun kenarında durduk. A) I B) II C) III D) IV E) V
205
7. Bölüm Test 01 İsim (Ad) - I
7. Deneyimden elde edilen kuralları öğrenerek bir 10. Aşağıdakilerin hangisinde iyelik eki almış isim
başka durumda kullanmak gibi şimdiye kadar insan- yoktur?
lara özgü sanılan bilişsel bir yeteneğin farelerde de A) Tekin’in ağabeyi hepimize birer takma ad bul-
bulunduğu gösterildi. muştu.
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur? B) Zaman, parmaklarımızın arasından akıp gidiyor.
A) Çoğul eki C) Sözlerimin onu üzeceği aklıma gelmemişti.
B) Türemiş ad
D) Sana mutfaktan yiyecek bir şeyler getireyim.
C) İsimden isim yapma eki
E) Yıl sonu sınavları bitince tatile çıkacağım.
D) Ayrılma durumu eki
E) Belirtisiz ad tamlaması
8. Çoğul eki eklendiği sözcüğe her zaman çoğul anlamı

katmaz, farklı anlam ilgileri de katabilir.
11. I. Küçük kız, odada hiç durmadan ağlıyordu.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çoğul eki ayraç
II. Doktorun önlüğü ameliyattaki hastanın kanına
içindeki anlamına uygun olarak kullanılmamıştır?
bulanmıştı.
A) Birazdan buraya Zeynepler gelir. (belirli bir aile)
III. Güneşin ışıkları odanın penceresinden içeri sızı-
B) Bu cami Karahanlılar Dönemi’nden kalma. (sü- yordu.
lale, soy)
IV. Tiyatroculardan biri sahnede bas bas bağırı-
C) Sevtap Hanımlar bu saate kadar odalarında ça-
yordu.
lıştılar. (abartma)
V. Düğün yeri çok uzak olduğu için düğüne katıla-
D) Beyzadeler sanki çok çalıştılar da yoruldular.
madım.
(alay, küçümseme)
E) On yaşlarında kısa boylu, toplu bir çocuktu. (yak-
isim tamlaması yoktur?
laşıklık)
9. I. Bu sene bizim takım ne yazık ki istediğimiz gibi

oynamıyor.
II. Komisyondan geçerse bu kitap alanında en iyiler-
den biri olacak. 12. Kadir’in amacı yaşlı adama bilgiçlik taslamak değildi,
onu övmekti.
III. Renkli bardakları yeni yaptırdığı ahşap dolaba
yerleştirdi. Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
IV. Ailenin ilgisi, çocuğun büyüme sürecinde yüzde
yüz etkilidir. A) Belirtili ad tamlaması kullanılmıştır.
V. Çoban bir yandan kaval çalıyor, bir yandan da sü- B) “bilgiçlik” sözcüğü yapıca türemiştir.
rüyü otlatıyordu. C) Tekil isim vardır.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde topluluk D) Yönelme durumu eki almış sözcük, isim tamla-
adı yoktur? masında tamlayan durumundadır.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Özel ve cins isim kullanılmıştır.
206
İsim (Ad) - II Test 02 7. Bölüm
1. NASA, Cassini uzay aracının Satürn’ün uydusu Dio- 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-dan/-den” eki,
ne’ye ait son yakın çekim fotoğraflarını sundu. ötekilerden farklı bir görevde kullanılmıştır?
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Öyküden illaki bir ders çıkarmak gerektiğini dü-
A) Yapım eki almış isim şünmüyorum.
B) Birden fazla birleşik isim B) Eserlerinden birinde kaderine terk edilmiş bu

köyü anlatıyordu.
C) Çoğul eki almış isim
C) Şu kasaları karşı dükkândan almışlar.
D) İsim tamlaması
D) Mersin’den ev aldığını üç gün önce duydum.
E) Yönelme durumu eki
E) O sözü sanırım onun sitesinden kopyalamıştım.
2. Geçtiğimiz ay Hollanda’da tarihî sayılabilecek bir

dava sonuçlandı. Urgenda adlı çevreci grubun sera 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansımadan tü-
gazı salımındaki azaltma oranının artırılması için 900 remiş bir isim, yüklem görevinde kullanılmıştır?
vatandaş adına Hollanda Hükûmetine karşı açtığı A) Kırık bir kulübenin önünde miyavlayan kedi, aç
davada hükûmet kaybeden taraf oldu. gözlerle sahibine bakıyordu.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur? B) Yan komşunun horultusu yüzünden hiçbirimiz
A) Çoğul isim B) Topluluk ismi derin bir uyku çekemedik.
C) Tekil isim D) Özel isim C) Dışarıdan gelen acı ve keskin ses, yaralı bir kö-
peğin havlamasıydı.
E) Somut isim
D) Apartmanın altındaki boş dükkândan garip tıkırtı-
lar geliyormuş.
E) Sofradaki bütün yemekleri ağzını şapırdatarak yi-
yordu.
3. Bu denizin suları hayat kadar derindir

I
Bin hıçkırık can verir, martıların sesinde
II III IV
Bu hayat baştan başa sevda çekenlerindir 6. Aşağıdaki cümlelerde yer alan altı çizili isimler-
V den hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
Dalgaların coşkun köpürmesinde aşk vardır
A) Başarının kokusu ıtır kokusu kadar keskin bir ko-
Bu dizelerdeki numaralanmış isimlerle ilgili ola- kudur.
B) Saraybosna’daki taş köprü uzun süredir kullanılı-
A) I.si ilgi (tamlayan) eki almıştır. yormuş.
B) II.si yansımadan türemiş bir isimdir. C) Bizim köydeki ırmağın kenarında her hafta piknik
C) III.sü birden fazla çekim eki almıştır. yaparız.
D) IV.sü bulunma durumu ekini almıştır. D) Genç adamın ölümü, hepimizi yasa boğmuştu.
E) V.si türemiş bir somut isimdir. E) C vitamini en çok yeşil sebzelerde varmış.
207
7. Bölüm Test 02 İsim (Ad) - II
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde somut bir söz- 10. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, söz-
cük yapım eki alarak soyutlaşmıştır? cük türü yönüyle diğerlerinden farklıdır?
A) Yollarda müzik dinleyemiyordu çünkü kulaklığı A) Avludan geçen atların hepsi besili ve bakımlıydı.
yine bozulmuştu. B) Yeni sahnelenen oyun, dil yönüyle öncekilere
B) Beş Hececiler, edebiyatımızda hece ölçüsünü sa- göre oldukça güçlüydü.
vunan gruplardan biridir. C) Personel maaşları şirket için o yıllarda en büyük
C) Bir zamanlar bir bahçıvanın yanında çalışıyor- giderdi.
dum. D) Kalabalık dağılınca salon bir anda sessizleşti.
D) Renkli merdivenlerden çıktık, eski bir ahşap kapı- E) Aylık kazancı kendini ve ailesini geçindirmek için
nın önünde durduk. yeterliydi.
E) İnsanlıktan habersiz olan bu yaratıklara daha ne
söylenebilir, bilemiyorum.
8. Yaşım ilerledikçe daha çok anlıyorum

I 11. Yolunu beklerken daha dün gece
Ne büyük nimet olduğunu ah ey güzel gün I II
II Kaçıyorum bugün senden gizlice
Boş yere üzülmekte mana yok anlıyorum III IV
III Kalbime baktım da işte iyice
Kadrini bilmek lazım artık her kırmızı gülün
Anladım ki sen de herkes gibisin
IV
V
Şükretmek türküsüne daldaki her bülbülün
V Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerden han-
gisinin türü isimdir?
gisinin türü diğerlerinden farklıdır? A) I B) II C) III D) IV E) V
9. Aşağıdakilerden hangisinde altı çizili isim, yapısı 12. Düşlerimizin mutlu denizlerinde
yönüyle ötekilerden farklıdır? I II
A) Öğrencilerin en sıcak yuvası okuldur. Arada çıkarız, günlerin getirdiği pis sulardan
III
B) Kızına her zaman güvenir, onu her durumda des-
Biz de kavuşalım artık evimize
teklerdi.
IV
C) Zeytin fidanlarını büyük bahçenin kenarlarına dik- Kendi dünyamıza, o güzel kıyılarda
tiler. V
D) Soğuk bir tavırla birbirlerini selamlayıp uzaklaştı- Yukarıdaki dizelerde numaralanmış isimlerden
lar. hangisi yalın hâldedir?
E) Yollara mahzun bir ıssızlık çöküyor. A) I B) II C) III D) IV E) V
208
Tamlamalar - I Test 03 7. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayanı zamir 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayanla tam-
olan belirtili bir isim tamlaması vardır? lananı yer değiştirmiş bir isim tamlaması vardır?
A) Günlerinin çoğunu mutfakta geçiriyordu. A) Dün fena sıkıldım, akşama kadar seni aradım
B) Onun böyle küçük düşmesi beni üzüyor. ama bulamadım.
C) Bana, şu çay bardaklarını uzatır mısın? B) Limanda sıra bekleyen gemilerin arasında, insan-
lar hayat mücadelesindeydi.
D) Yaramaz çocuklar da onlarla birlikte geldi.
C) Bir midye kabuğunun aralığından görmüştüm
E) Hastalık onu tam kışın ortasında yakalamış.
dünyayı.
D) Yetişkin insanın dili ana dilinden farklı olabilir.
E) Sonunda hayalleri büsbütün yıkılmıştı onun da.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim tamlaması

bir sıfat tarafından nitelenmiştir?
A) Sert hava koşulları çalışmamızı zorlaştırıyordu.
B) İnsanların sıkıcı dünyasından uzaklaştım.
6. Bir tamlayan bazen birden fazla tamlanana bağlana-
C) Günün birinde kır saçlı birer ihtiyar olacağız.
bilir.
D) Sobadan çıkan ışık, kadının yüzünü aydınlattı.
E) Karısının şaşkın ve öfkeli yüzüne baktı.
bir kullanım vardır?
A) Hiçbir yolculuğumda iyi bir seyahat arkadaşım ol-
madı.
B) Denizin dibinde renkli süngerler ve kıpkızıl mer-
3. (I) Gönlümüzün güzelliği sevgi ise beynimizin güzel- canlar vardı.
liği de düşünebilme yeteneğimizdir. (II) O yeteneği C) Önceden olduğu gibi, pazarların tadı, güzelliği,
her an, her dakika kullanalım. (III) Unutmayalım ki sakinliği kalmamıştı.
düşünen insan, özgür insandır. (IV) Kişi düşünebili- D) Düşüncelerini rahatça ifade edebilen, açık fikirli
yorsa pek çok sorununu çözümleyecek, pek çok şeyi biriydi.
bilecektir. (V) Bir başına karar alabilmek, özgür insan
E) Aldığı hapın etkisiyle yavaş yavaş uyumaya baş-
olma yolunda atılan ilk adımdır.
ladı.
sinde sıfat tamlaması yoktur?
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayanı ad-

laşmış sıfat olan, belirtili bir ad tamlaması kulla-
nılmıştır?
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, tamlayanı ve A) Gökyüzünün şu mavi rengine hayran olmamak
tamlananı zamir olan bir ad tamlaması kullanıl- elde değil.
mıştır?
B) Yetkilinin açıklamalarını kimse dikkate almadı.
A) Çocuklardan birini bizim eve gönderebilirsin.
C) Sanatçı bu romanında toplumsal sorunları ele
B) Hepsinin sonu kötü olacak galiba. almış.
C) Onun sevincini gözlerinden okuyabiliyordum. D) Bahçenin bu perişan hâli beni kötü etkilemişti.
D) Bunların çoğu hiçbir işe yaramaz. E) Öğrencilerin derslerine karşı ilgisiz olması onu
E) Arkadaşlarım yolun ötesinde top oynuyordu. çok rahatsız ediyordu.
209
7. Bölüm Test 03 Tamlamalar - I
8. Aşağıdaki cümlelerde geçen isim tamlamaları tür 11. I. Hayatın binbir kollu ahtapotu sizi bir gün sarma-
bakımından ikişerli eşleştirildiğinde isim tamla- layacaktır.
malarından hangisi dışta kalır? II. Ağaçların gölgesinin uzunluğunda seyrederdik
A) Yoluna çıkan deniz kabuklarını tanıyamayacak hayatın güzelliğini.
kadar yabancıydı denizlere. III. Yol arkadaşlığının içtenliğine hasret kaldı yürek-
B) Kendisine yeni bir hayat metni çıkarmak için elin- lerimiz.
deki kâğıdı doldurdu. IV. Sevgi ateşinin yakıcılığına kaç kişi dayanmıştır
C) Kendisine bir gün çok uzaktan bakınca kendisini aşkın tarihinde.
uçurumun kenarında gördü. V. Sonbahar yağmurunun ıslaklığını yaşamak ayrı
D) Hayatının tekrarından ibaret olan şeylerden kur- bir tat verir yalnızlığıma.
tulmanın vakti gelmişti. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde
E) Ateş deryasının üzerinde hatıra gelmeyen bir zincirleme ad tamlaması yoktur?
sözcük kadar rahatsız edici bir durumdu. A) I B) II C) III D) IV E) V
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtisiz isim

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayanı sıfat tamlaması kullanılmıştır?
almış bir ad tamlaması vardır? A) Plastik bardakta ikram edilen ayranı güzelce içtik.
A) Hayatın yazıdan zengin olduğunu bilmek gerekir. B) Asfalt yola girdikten sonra yolculuğumuz rahat
B) Bir düellonun öyküsünü yazacağı yıllar hızla yak- geçti.
laşmaktaydı. C) Demir kapıyı üç kişi ancak açabiliyordu.
C) İncinen onurunu tamir etmek için büyük bir müca- D) Ahşap tavandan sürekli sular damlıyor.
deleye tutuşmuştu.
E) Ayva reçeli bu yörenin vazgeçilmez yiyeceklerin-
D) Yaşanmış ve denenmiş bir hayatı geçiriveriyorsu- dendir.
nuz sırtınıza.
E) Romanın güçlü karakteriyle kendisini âdeta öz-
deşleştirmişti.
13. I. Menkıbe kitapları, din büyüklerinin hayat hikâye-

lerinden kesitler sunar.
II. Olayların gerçekçi anlatımı okuyucuyu olumlu
yönde etkilemektedir.
10. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde sıfat tamla- III. Bildiğimiz gibi insanoğlu tüm özellikleriyle, tam ve
ması yoktur? mükemmel bir türdür.
A) Bilgi, büyük adamı alçak gönüllü yapar. IV. Hayal gücünden yoksun toplumlarda gelişmeden
B) Yaptığınız çiçek size hâlâ çok güzel görünüyor söz etmek mümkün değildir.
mu? V. Bu hikâyelerin özelliği, toplumlar için hava ve su
C) İnsan acı çekmeden olgunlaşmaz. gibi gerekli olmasıdır.
D) Yaşlandığımız zaman barınacak bir yerimiz Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde
olsun. tamlayanı ile tamlananı arasına sıfat girmiş bir
E) Hedefi olmayan gemiye hiçbir rüzgâr yardım ede- isim tamlaması vardır?
mez. A) I B) II C) III D) IV E) V
210
Tamlamalar - II Test 04 7. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden çok tam- 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-den” eki, tam-
lananı olan bir isim tamlaması kullanılmıştır? layan eki olan “-ın (-in, -un, -ün)” eki yerine kulla-
A) İnancın gücü ve etkisi anlaşıldıkça insanoğlu ka- nılmıştır?
ramsarlık yaşamayacaktır. A) Onun düşüncelerinden bazıları, iç dünyamızın
B) Adaletin, ahlakın ve erdemin yüceliği topluma an- şekillenmesine yardımcı oluyor.
latılmalıdır. B) Sıradan insanların bile insana katacağı çok şey-
C) Yedi denizin suyunu da içsen içindeki ateş sön- leri olduğunu düşünüyorum.
meyecektir. C) Tahtadan evlerin eskiyen görüntüsü tarihe tanık-
D) Gül rengi gözyaşlarımızı mercan mercan işleye- lık ediyor gibiydi.
lim gariplerin ipek eteklerine. D) Kitaplardan süzülen sözcüklerin bir duygu değeri
E) İnsan denen varlık, bütün zamanların ve bütün ik- yansıttığını biliyordu.
limlerin toplamıdır. E) Eskiden insanları bir arada tutan bir değerler sis-
temi vardı.
2. Çıkma durumu eki (-den/-dan) kimi zaman ilgi eki

(-ın/-in) yerine kullanılır.
Aşağıdakilerin hangisinde bu kuralı örnekleyen
bir kullanım vardır?
A) Kapıdan içeri girip basamakları çıktığını gördü. 6. Aşağıdaki isim tamlamalarından hangisinin tam-
B) Gözyaşları yanaklarından usulca akıyordu. lananı bir sıfat tarafından nitelenmiştir?
C) Bizden ayrılınca nereye gittiğini hiç bilmiyorum. A) Bunaltıcı sıcakta susuzluktan kıvranıp duruyoruz.
D) Tatile çıkmadan önce sizinle bir görüşelim. B) Çocuğun önündeki defterin açık sayfasına ve
E) Yan sokaklardan birine saptılar, eve ulaştılar. yazdıklarına baktı.

C) Bütün karanlık sokaklardan süzülerek geçece-
ğim.
D) Ben kırsal bir mekânda, denizin içine doğru yürü-
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayanla tam-
yen biriyim.
lananı yer değiştirmiş bir belirtili ad tamlaması
E) Esmerliğime bakma, içim buz dağı gibidir.
vardır?
A) Genç adam eve geç saatte girmişti.
B) Sonunda kırılmıştı kalbi köşede oturan genç
kızın.
C) Eski müdür alınmıştı adamın sözlerine. 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtisiz isim
tamlaması sıfat olarak kullanılmıştır?
D) Onarılmamıştı maalesef masanın ayağı.
A) Fırında mis kokulu, yumuşacık ekmekler yapılı-
E) Sigaradan yanmıştı arabanın döşemeleri.
yordu.
B) Doktorun sözlerini canlı, içten bir sevinçle onay-
4. Aşağıdakilerin hangisinde tamlayanı düşmüş bir
ladı.
isim tamlaması vardır?
C) Lime lime dökülen, vişne çürüğü bir tulum giy-
A) Bir keresinde bizi bilim müzesine götürmüşlerdi.
mişti.
B) Her adımda çamur tabakası daha da ağırlaştı.
D) Gözlerini ağır ağır kaldırıp karşısındaki adama
C) Başkalarının tutarsızlığı artık umurumda değil. baktı.
D) Ne ağustos böceği ne de kurbağa sesi duyuldu. E) Ona, uzun zamandan beri tatlı bir söz söyleme-
E) Arabaların gürültüsü kulakları sağır ediyordu. mişti.
211
7. Bölüm Test 04 Tamlamalar - II
8. (I) Zaman zaman bilgisayar oyunları arasında sanat 11. Kimi isim tamlamalarında tamlanan eki düşebilir.
eseri olarak nitelendirebileceğim örneklere rastlıyo- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya
rum. (II) Astaeria da işte böyle bir oyun. (III) Amacı uygun bir kullanım vardır?
sizi şiirlerin etkileyici dünyasında bir yolculuğa çı-
A) Açlık Oyunları kitap serisi kısa sürede çok oku-
karmak. (IV) Oyun sekiz adet yüklü şiirle geliyor ve
nanlar listesine girdi.
her bir şiirin satırları ekranda belirdikçe sizi kendi di-
B) Bir filmin kurgu süreci tam olarak senaryo aşama-
linde o şiiri ve satırı yansıtan bir dünyaya sürüklüyor.
sında başlar.
(V) Bu esnada da gördüklerinizle uyumlu, anlık ola-
C) Bizim okul buradan yürüyerek yarım saatlik bir
rak, bestelenerek icra edilen bir fon müziği size eşlik
mesafedeydi.
ediyor.
D) Amerikan sinemasının son on yıldaki en iyi işi bu
yönetmene aitti.
sinde ad tamlaması yoktur?
E) Koşulları daha sonra görüşülmek üzere iş kabul
edildi.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayanı ile

tamlananı arasına niteleyici sözcük girmiş bir be-
lirtili ad tamlaması vardır?
A) Panikatak krizlerinde hastayı düz bir zemine ya-
tırınız.
B) Kolunun arka kısmında inceden inceye bir ağrı
hissediyordu.
C) Kamyonet, gazete bayisinin önüne bir tomar
kâğıt bıraktı.
D) Diyetisyenlerin önemi gün geçtikçe daha iyi anla-
şılıyor.
E) Aslan, avını yakaladıktan sonra parçalara ayırdı.
12. Senaryo kurgusu ile filmin montajı oldukça sık

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtisiz isim I II
tamlaması vardır? karıştırılıyor. “Memento” bunun en güzel örneği.
III
A) Uzak bir iklimin sıcak havasında insan, doğayla
“Memento”nun geçmişe ve geleceğe atlamalı anlatı-
kucaklaşır.
IV
B) Kültür iletişiminde en güvenilir kaynak dildir.
mından bahsettiğinizde aslında senaryosundan
C) Bu sınavın zor olması, hepimizin aklını başına bahsediyorsunuz. Ama filmin bu yapısı senaryo
getirdi. başlığı altında yazıldı, çizildi, tartışıldı.
D) Eskimiş fikirleri yeni ve orijinalleşmiş gibi tekrar V
yazmak, yazarlığa sığmaz. Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisi
E) Her yeni gücün, şiirlerimi daha iyiye götürdüğünü zincirleme isim tamlamasıdır?
düşünüyorum. A) I B) II C) III D) IV E) V
212
Sıfat (Ön Ad) - I Test 05 7. Bölüm
1. Bir varmış, bir yokmuş. Evvel zaman içinde, 4. Aşağıdakilerden hangisinde adlaşmış sıfat yok-
I II tur?
kalbur saman içinde; develer tellal, pireler A) Öğleden sonra yaşlıların programı başlayacak.
B) Makinedekileri sepete koyup ipe asmaya gitti.

berber, eşek mühürdar, katır silahtar iken,
III C) Onu bulabilmek için aramadığımız yer kalmadı.
ben anamın beşiğini tıngır mıngır sallarken D) Birinciler, ödüllerini almak için sırayla kürsüye
IV çıktı.
birbirine bir elmanın iki yarısı kadar benzeyen
E) Korkaklar bize katılmasın, biz bize yeteriz.
V
iki kardeş varmış.
Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerden han-
gisi niteleyici olarak kullanılmıştır?
5. I. Tarlalarında portakal ve limon yetiştirmeyi istiyor-

muş.
II. Testlerin çoğunu bir çırpıda bitirmişti.
2. Kimi niteleme sıfatlarını pekiştirmek için, sıfatın ilk III. Yağmurlu havada sıcak bir kahve içmeyi çok se-
sesli harfine kadar olan kısım m, p, r, s harflerinden verdi.
yakışanı ile kapatılır ve bir ön ek olarak sıfatın başına
IV. Başında şapkası olmayan çocuk nereye gitti?
getirilir.
V. Bu çizmeler, romantik ürünler olarak rafta yerini
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklama dı-
alacak.
şında bir pekiştirme sıfatı kullanılmıştır?
A) Dümdüz yolda ağır aksak ilerliyorduk.
sıfat, soyut bir sözcüktür?
B) Davete katılmak üzere eve gidip tertemiz bir
gömlek giydi.
C) Kıpkırmızı gülsün benim için bu hayatta sevgilim,
solma sakın.
D) Kapkara gözlerle uzaktaki insanları seyrediyordu
kimsesiz çocuk.
E) Konuşurken neden doğru dürüst kelimeler kullan- 6. İkilemeler cümlede isim, sıfat, zarf görevinde kullanı-
mıyorsun? labilir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme, diğerle-
rinden farklı bir görevde kullanılmıştır?
A) Koltuk kılıfları yırtık pırtık olmuştu, değiştirmek

zorunda kaldık.
3. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcükler-
den hangisini niteleyen bir sözcük yoktur? B) Eğri büğrü yollardan denize ulaştık.
A) Bir gün aynı yerde buluşmak için sözleştiler. C) Böyle eften püften sebeplerle neden oyalıyorsun
B) Yıkık duvarda boyalarla bir ahenk oluşturulmuş. onları?
C) Mavi kalem yere düşünce onu yerden almadı. D) Saçma sapan bir olay yüzünden arkadaşlığımızı
D) Yorgun adam günlerdir iş yetiştirmeye çalışıyor. bozmayalım.
E) Kare masayı salonun ortasına kurdular. E) Ivır zıvır eşyaları tavan arasına kaldırdık.
213
7. Bölüm Test 05 Sıfat (Ön Ad) - I
7. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sıfatlardan 9. Sayıları 809’a ulaşan Nobel Ödülü sahiplerine on iki
hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır? I
yeni isim daha eklendi. Ödül kazanan buluşlar
A) Acılı kebabı göz açıp kapayıncaya kadar yedi.
II
B) Sütçü Hasan’ın üç erkek çocuğu varmış.
bizleri yeniden uluslararası ticaret ve küresel salgın
C) Yaramaz çocuk, annem de annem diye ağlı- hastalıkların kaynaklarından, parlayan denizanası
yordu. III
D) Birkaç adam, işe girmek için form bıraktı. proteinleri ve parçacık fiziğine değin uzanan bir
yolculuğa çıkarıyor. Fizik, kimya, tıp, edebiyat, barış
E) Tuzsuz salata, öğle yemeğinde vazgeçilmezim-
IV
dir.
ve ekonomi alanında verilen Nobel Ödülleri, kuru-
V
cusu Alfred Nobel’in 1896’da ölümünün yıl dönümü
olan 10 Aralık’ta sahiplerine ulaşacak.
Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangisini
niteleyen bir sözcük kullanılmamıştır?
10. Gülüş bir yanaşımdır öbür kişiye

Birden iki kişiyi döndürür bir kişiye
Anılarından kale yapıp sığınsa bile
Yetmez yalnız başına bu ömür bir kişiye
8. Bir cümlede hem belirtme hem niteleme sıfatı kulla- Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
nılabilir.
A) Birden fazla sayı sıfatı
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya
B) Ünlü düşmesine uğramış sıfat
uygun bir kullanım yoktur?
C) Kurallı birleşik sıfat
A) Bir grup araştırmacı, bükülen ışık ışınları kullana-
D) İşaret sıfatı
rak açık havada 3 kilometre uzaklığa bilgi aktar-
mayı başardı. E) Belgisiz sıfatla oluşturulmuş tamlama
B) Otizm spektrum bozukluğu, yaşamın erken dö-

nemlerinde ortaya çıkar ve bireyi bilişsel ve sos-
yal etkileşim açısından etkiler.
C) CERN’de, “Büyük Hadron Çarpıştırıcı” olarak ad-
landırılan 27 km uzunluğundaki tünelin üzerine
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtme sıfatı
inşa edilmiş dört büyük algılayıcı var.
D) Son yıllarda yaşamaya alıştığımız olağanüstü ha-
A) Burada çalışanlara yüzde yüz zam yapıldı.
reketlilik, bu hızını hiç kaybetmeden devam edi-
B) Altıncı yarışmacı için bir şey söylemiyordu.
yor.
C) Benim de birtakım kuşkularım oluşmuştu.
E) Canlı ve cansız organizmaların bulunduğu bir
doğa parçasında yani ekosistemde yaşam, enerji D) Bu ses, o akşamki sesin aynısı.
akışı ve besin döngüleriyle sürer. E) Yüksek kaldırımlı caddede dalgın dalgın yürüyor.
214
Sıfat (Ön Ad) - II Test 06 7. Bölüm
1. (I) Köyün muhtarı, tecrübeli bir adamdı. (II) Beyaz 5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde unvan sıfatı
sakalından, çakır mavisi gözlerinden yılların yaşan- kullanılmamıştır?
mışlığı okunuyordu. (III) Geniş alnının bitiminde ufak A) Sayın Mehmet Çetin geldiler, efendim.
ufak yaralar vardı. (IV) Sinirlenince gözlüklerinin üs-
B) Öğretmen Kemal’in sevecen tavırları bizi etkili-
tünden bakardı. (V) Ama yine de yumuşacık bir yü-
yordu.
reği vardı ve herkes onun bu hâlini severdi.
C) Ahmet Hamdi Tanpınar, şiir dünyamıza yeni bir
ufuk açtı.
sinde sıfat kullanılmamıştır?
D) Ahmet Paşa, verdiği stratejik kararlarla ünlüydü.
E) Zeynep Hemşire’nin insan sevgisine diyecek
yoktu.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz-

cük, ötekilerden farklı bir görevde kullanılmıştır?
A) Konuşmacının etkili bir sesi, duru bir Türkçesi
vardı. 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde niteleme ve be-
B) Tarih öğretmeni, şube toplantısına katılmamak lirtme sıfatları bir arada kullanılmamıştır?
için okuldan erken ayrıldı. A) Yüzünde kaygılı bir ifade vardı.
C) Renkli kartonları kesip beyaz bir duvara yapış- B) Babası önemli, seçkin biriydi.
tırdı.
C) Burada gizemli bir durum var.
D) Yeni bir iş bulmak istiyordu, internetten öz geçmiş D) Öyle sessiz, sakin bir yer ki...
gönderdi.
E) Gösterişli, iri kıyım bir adamdı.
E) Marangoza kara bir masa yapması için para ver-
mişler.
3. (I) Çin’de taş ustası olarak çalışıyordu. (II) Büyük taş- 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük,
ları keser, onlardan ya bahçelere süsler yapar ya da diğerlerinden farklı bir görevde kullanılmıştır?
ev inşaatında kullanılacak taşlar üretirdi. (III) İşinden A) Geç kalmaya devam edersen işinden olabilirsin.
memnundu ama bazen “Keşke daha fazla param B) Önümüzdeki yıl, enflasyon daha da düşebilir.
olsa, keşke daha az çalışsam…” diye düşünürdü.
C) Bu kadar parayla geçinilir mi?
(IV) Her gün, kazmasıyla işinden evine dönüyordu.
D) Diyelim ki bu parti seçimi kazandı.
(V) Güneş yakıcılığını etrafa yayıyordu ve o da çok
yoruluyordu. E) Borsadan uzak dur, paranı hazine bonosuna
yatır.
sinde niteleme sıfatı kullanılmıştır?
8. “Dünyada hiçbir dost, insana kitaptan daha yakın

4. Aşağıdakilerin hangisinde “iyi” sözcüğü farklı bir değildir.” cümlesindeki altı çizili sözcüğün türce
türde kullanılmıştır? benzeri aşağıdakilerin hangisinde yoktur?
A) Vazgeçilmeyecek kadar iyi bir evdi bu. A) Bilim insanı yeni fikirlerle ilerler.
B) İyi bir haber getireceğini düşünüyoruz. B) Beni dinlerseniz bu zor konuyu öğrenirsiniz.
C) Buradakiler dünyanın en iyi insanlarıdır. C) İstediğin arabayı alırım yeter ki iyileş.
D) Bazen ona gerçekten de iyi davranıyordu. D) Bu kitabı satranç öğrenesin diye almıştım.
E) Bunun iyi bir fikir olduğunu düşünmüştük. E) Trafik yoğun olduğundan işe geç kaldım.
215
7. Bölüm Test 06 Sıfat (Ön Ad) - II
9. I. Artık şiir eleştirmenleri ve okurları taze soluklar is- 12. Aşağıdakilerden hangisinde bir isim hem nite-
tiyor. leme hem de belirtme sıfatı almıştır?
II. Öğrencilerin, öğretmenlerin ve velilerin isteği ço- A) Arada sırada sert ve boğuk sesiyle gülüyordu.
cukların sınavı kazanmasıydı. B) Onun söylediklerinin, bunlarla hiçbir ilgisi yok.
III. Yaşlı adam, pazar çantasını titrek elleriyle tutu- C) Hepimizin ondan öğreneceği çok şey var.
yordu.
D) Yerinden yavaşça kalkarak gençlere yaklaştı.
IV. Pazarcı “Sulu sulu elmalarım, armutlarım var!”
E) Bu şansız olay onun aklını iyice karıştırmıştı.
diye bağırıyordu.
V. Murat’ın babasının evrak çantası dün kaybolmuş.
Numaralanmış cümlelerdeki altı çizili tamlamalar-
dan hangisinin türü diğerlerinden farklıdır?
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat tamlaması
yoktur?
A) Benim peşin hükümlerim olmadı hiçbir zaman.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zincirleme isim
B) Benimle konuşuyor, diğer misafirlere aldırmıyor.
tamlamasının tamlananı niteleme sıfatı almıştır?
C) Buraya iki haftadan beri kimse uğramıyormuş.
A) Dikili’deki yazlığımızın balkonu Ege Denizi’nin
sakin sularına bakardı. D) Bu battaniye öyle kısa ki ona asla olmaz.
B) Sizin yaratıcı fikirleriniz kurumumuzun çalışma di- E) Bana kim yardım etmek ister, diye sordu.
siplinine oldukça uyuyor.

C) Alet çantasını alabilirsin ancak akşamüzeri geri
getireceksin.
D) Gelin arabasının süslerini Sıhhiye’deki bir çiçekçi
ayarlamış.
14. Dört mevsimin her zaman aynı anda yaşandığı şirin
E) Yalnızlığın Perde Arkası adlı bir film, eylülde izle- bir ülkedeyiz.
yiciyle buluşacakmış. Bu cümlede sıfat (ön ad) olarak kullanılan kaç
sözcük vardır?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
11. Unvan sıfatları; kişilerin meslek, rütbe, makam gibi
sosyal statülerini belirten sözcüklerdir. Unvan sıfat-
ları ismin sağına da soluna da gelebilir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya
uygun bir kullanım yoktur?
15. Aştı gitti göremedim boyunu
A) Profesör İsmail Hakkı, bu ülkenin yetiştirdiği en
I
donanımlı doktorlardan biridir.
Kalem tutmuş kaşlarının yayını
B) Yüzbaşı Hasan komutasındaki askerler, düş- II
mana karşı hücum etmeye hazırdı. Yeni belledim güzellerin huyunu
C) Kardeşim hukuk fakültesini bitirdi, şimdi bir bü- III IV
roda avukat olarak çalışıyor. Gel denmeyen yere varılmaz imiş
D) Ahmet Reis, Karadeniz’in o hırçın dalgalarına V
yenik düşmüş bir kaptandı. Yukarıdaki dizelerde numaralanmış sözcüklerden
E) Bekir Sıtkı Bey’in yüzünde telaşlı bir ifade vardı, hangisi adlaşmış sıfattır?
kimseye bir şey demeden odasına girdi. A) I B) II C) III D) IV E) V
216
Sıfat (Ön Ad) - III Test 07 7. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belgisiz sıfat 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “o” sözcüğü
kullanılmamıştır? farklı türde kullanılmıştır?
A) Garsonlardan birini çağırmak için elini kaldırdı. A) O yaştaki gençler bizleri umursamıyor.
B) Yüz hatlarından bütün hayatı bir kitap gibi okunu- B) O evdeki huzursuzluğu üzerimden atamamıştım.
yordu. C) Bu iş yerinde o, düzenli biri olarak tanınırdı.
C) Dün onları bir yere bırakmam gerekiyordu. D) Yalnızca o minik kediyi arıyordu.
D) Her dürüst gazeteci gibi gerçekleri yazacağım. E) O kaseti az önce dinlemedik mi?
E) Bu yöntemle hiçbir sorunu çözemezsin.
2. Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı bir sıfatla

sağlanmıştır?
A) Ben buradan ayrılınca ne yapacaksın?
B) Az önce çıkan müşteriler ne tarafa gitti?
6. Güzel ile çirkini birleştirir tekdüze
C) Onlarla en son ne zaman görüşmüştünüz? I
D) Şu siyah takım elbiseli adamın ismi neydi? Kara gölgelerimiz canlanır bazı bazı
E) Madem bir şey yapmayacak öyleyse bizimle ne II III
uğraşıyor? Dondurur kanlarını kışın müthiş ayazı
IV
Özlem duyarlar yaza, bahara hatta güze
V
3. Aşağıdakilerin hangisinde bir isim birden fazla gileri sıfat olarak kullanılmıştır?
sıfat tarafından nitelenmiştir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III
A) Bunun çirkin bir dedikodu olduğundan eminim. D) II ve IV E) IV ve V
B) Tolga’nın sesi kuru ve anlamsız geliyordu.
C) Küçük, sessiz bir lokantada yemek yedik.
D) Renkli bir kumaşın üzerine süsler yapmıştı.
E) Senin pisboğaz çocuklara benzemeni istemem.
4. I. Irmağın aşağı kısmına doğru ilerliyorduk. 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik sıfat
II. Apartmanın aşağısından duman yükseliyordu. kullanılmamıştır?
III. Tuzaktan kurtulmak için kendini aşağı çekiyordu. A) Yüksek topuklu ayakkabıyla âdeta sekerek yürü-
IV. Siz aşağıda kalın ve sessiz olun, dedi bize. yordu.
V. Az sonra aşağı inip ne olduğunu öğrenirim. B) Yan koltukta gözleri yaşlı bir kadın oturuyordu.
“Aşağı” sözcüğü yukarıdaki numaralanmış cümle- C) Yüreği geniş bir adamdı bize bakan.
lerin hangisinde sıfat olarak kullanılmıştır? D) Bu hafif darbe bile aracımızı oldukça sarsmıştı.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Ben onu birkaç saat önce burada görmüştüm.
217
7. Bölüm Test 07 Sıfat (Ön Ad) - III
8. I. Mutfağa büyükçe bir kilim serilmişti. 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde adlaşmış sıfat
II. Kitapçıları hiç sıkılmadan saatlerce dolaşır. kullanılmıştır?
III. Bu adacık, Boğaz’ın hemen girişindeydi. A) Afacan ve sevimli kızının yokluğuna alışamadı.
IV. Küçücük bir kaşıkla bebeğe mama yediriyor. B) Daha önce hiçbir ünlüyü yakından görmemiştim.
V. Koca koca apartmanlar minicik görünüyor bura- C) Genç kızlar ev işlerini kolayca öğrendiler.
dan. D) Çocukları yatıştırmanın tek yolu budur.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangile- E) Sesinizi çok fazla yükseltmeyin ki küçük çocuklar
rinde küçültme sıfatı kullanılmıştır? korkmasın.
12. Aşağıdakilerin hangisinde kurallı birleşik sıfat

kullanılmıştır?
A) Yolun karşısında bacağı sakat bir taksici vardı.
B) Geniş, gri bir nehir denize doğru akıyordu.
C) Gömleğinin yakasında kahverengi lekeler vardı.
D) Hastanın durumu her geçen gün kötüye gidiyor.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir isim hem ni- E) Caddedeki binaların duvarlarına rengârenk bay-
teleme hem de belirtme sıfatı almıştır? raklar asılmıştı.
A) Benim bundan başka şey söylemeye niyetim yok.
B) Araba bir sinemanın önünde kaldırıma yaklaşa-
rak durdu.
C) İki hafta çabucak geçse de sınava girsek.
D) Jale, bu bayat cümleleri okurken oldukça sıkıl- 13. Katalogdaki halının birçok deseni kırmızı renkteydi,
mıştı. biz hangi çizgileri kullanırsak bu halıya farklı bir tarz
kazandırabiliriz?
E) Endişeli ve zeki bakışlarla onun gözlerine daldı.
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) İşaret sıfatı B) Niteleme sıfatı
C) Belgisiz sıfat D) Soru sıfatı
E) Sayı sıfatı
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sıfat tamla- 14. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili söz ya da söz
ması vardır? grubu bir ismi nitelemiştir?
A) Ben, aşk romanları okumaya bayılırım. A) Bunca yolu seninle kavga etmek için gelmedim.
B) Paltoları, onları sıcacık tutuyordu. B) Biz bu konuda onlar gibi düşünmüyoruz.
C) Evlerin birkaçında ışık yanıyordu. C) Bu gibi işler pek hoşumuza gitmiyor bizim.
D) O, susuncaya kadar sesimi hiç çıkarmadım. D) Tekin’le göz göze gelince hemen ona el salladı.
E) İstanbul’da her semtin ayrı bir hikâyesi vardır. E) Annesinin ardı sıra salona doğru yürüdü.
218
Zamir (Adıl) - I Test 08 7. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zamir kullanıl- 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “hangi” sözcüğü
mamıştır? tür yönüyle diğerlerinden farklıdır?
A) Bu havalarda yürümeyi çok seviyorum. A) Hangi şarkıyı dinlemek istiyorsan söyle, açalım.
B) Kendi yapacağı işi bırakır, âleme öğüt vermeye B) Yaz tatilinde çocuklar hangi romanları okumuş?
kalkar. C) Hangi dağda kurt öldü de sen beni aradın?
C) Biz, Türkler, bütün tarihî hayatımızca hürriyet ve D) Bunlardan hangisi senin canını yaktı?
istiklale timsal olmuş bir milletiz!
E) Memurluk sınavına hazırlanırken hangi yayınları
D) Seninki yine yırtık pantolonuyla kahverengi çiz- kullandınız?
melerini giymiş.
E) Sen de ben ne zaman konuşsam sözümü kesi-
yorsun.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ismin yerini

tutan bir sözcük kullanılmamıştır?
A) Bizde de bu tarz düşüncelere sahip olan insanlar
2. Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı farklı tür- yok değil.
deki bir sözcükle sağlanmıştır?
B) Geçen hafta Kızılay’da polis kontrolü epey faz-
A) Sepetteki salatalıkları neden soymuyorsunuz? laydı.
B) Nikâh salonuna ne zaman geleceksiniz? C) Herkesin güldüğüne bakma, sen yine bildiğini yap.
C) O nasıl konuşabiliyor kimsenin bilmediği bir dili? D) Sipariş edilen kıyafetlerden birini kendine ayırdı.
D) Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın? E) Seninle her şeye varım ben, sen benim uğurlu
E) Seni daha ne kadar bekleyeceğiz? yolumsun.
3. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi iyelik 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde adılla kurulmuş
zamiri almamıştır? bir ad tamlaması vardır?
A) Bitpazarından aldığı gramofonu salonun en güzel A) Sürpriz partiyi düzenleyen, üniversiteden eski bir
köşesine yerleştirdi. arkadaşıymış.
B) Yurt dışından gelen akrabalarımızı havaalanında B) Şuradaki kutuyu al, beşinci katta oturan Berk am-
karşıladık. calara götür.
C) Geçen hafta başladığımız kitabımızı hâlâ bitirebil- C) Şeker isteyen çocuklar, yaşlı adamın çevresine
miş değiliz. toplanmıştı.
D) Hayallerimin merkezine senin gibi bir adamı oturt- D) Kolonya, bayramları süsleyen kokulardan bir ta-
muşum. nesi, belki de en önemlisidir.
E) Kahvesini içtikten sonra yemek yapmaya mut- E) Onlardan biri, kavgayı önlemek için hızlıca öne
fağa girdi. atıldı.
219
7. Bölüm Test 08 Zamir (Adıl) - I
7. “O” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde 10. Kimi sevsem sensin hayret
kişi zamiri olarak kullanılmıştır? Sevgin hepsini nasıl değiştiriyor
A) Ben bu telefonu çok beğenmedim, o elindekini is- Gözleri maviyken yaprak yeşili
tiyorum. Senin sesinle konuşuyor elbet
B) Babası onu, liseden mezun olunca Amerika’ya Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
gönderecekmiş. A) Kişi zamiri B) Belgisiz zamir
C) Mutfaktaki sarı kavanozu açtı, onu alıp mutfaktan C) İyelik zamiri D) İşaret zamiri
çıktı. E) Zamirle kurulmuş isim tamlaması
D) Şarj aygıtını göstererek “Onu bir zahmet bana
uzatır mısın?” dedi.
E) Yaralı köpek her şeye rağmen o kulübenin başın-
dan ayrılmadı.
11. I. Bazı reklam şirketleri o grafikerin peşindeydi.

II. Yolcular bir benzin istasyonunda mola verdi.
8. Oralarda tek başına kalmak çok kolay değil, dedi yıl- III. Olayların tamamını bizden gizlemiş babası.
I II IV. Piyasadaki kitaplardan farklı olarak bunda çö-
ların yıprattığı bu adam. Hâlâ kimlerden olduğunu, zümlü örnekler var.
III V. Büyükannesinden kendisine miras kalan inci kol-
nereden geldiğini unutmamıştı ama niçin onca yolu yeyi gelinine hediye etti.
IV V
teptiğini unutmuşa benziyordu.
rinde sözcük hâlinde zamir kullanılmamıştır?
Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangileri
zamirdir?
A) I ve III B) I ve IV C) II ve III
12. Önceden hayat şartlarının her insan için aynı oldu-

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zamirden türe-
ğunu, herkesin çektiği acının aynı olduğunu düşü-
miş bir sözcük kullanılmamıştır?
nürdüm. İnsanların dinlediği müzik bile aynı değilken
A) Sınava katılabilmeniz için kimliğinizde güncel bir
bunu düşünmem çok saçmaymış, yeni yeni fark edi-
fotoğraf kullanmanız şart.
yorum.
B) Sendeki sorumluluğun dörtte biri bende olsun,
Bu parçada aşağıdaki zamirlerden hangileri var-
sırtım yere gelmez.
dır?
C) Müjdemi isterim, diyerek yeri göğü inletti, sonra
A) Soru zamiri - Belgisiz zamir
birden bir hüzün çöktü içine.
B) İyelik zamiri - İlgi zamiri
D) Bencildir insanoğlu, bencil olduğu için de yalnız
kendi dertlerini düşünür. C) Dönüşlülük zamiri - İşaret zamiri
E) Derneğin kimsesiz çocukları okuttuğunu da bili- D) İlgi zamiri - Kişi zamiri

yordum. E) İşaret zamiri - Belgisiz zamir
220
Zamir (Adıl) - II Test 09 7. Bölüm
1. Hissedince sana vurulduğumu 4. I. Hiçbir mutfak iki kadını alacak kadar geniş değil-
Anladım ne kadar yorulduğumu dir.
Bu dizelerdeki altı çizili sözcüğün türce özdeşi II. Ağaç ne kadar yüksek olursa olsun, yaprakları
aşağıdaki dizelerin hangisinde vardır? yine de yere dökülür.
A) Her sabah yeni bir gün doğarken III. Mutluluk herkesin hayatından bir kere geçer,
Bir gün de eksilir ömürden yeter ki siz isteyin.
B) Üç dert var birbirinden seçilmez IV. İnsanlar yaşadıkça ihtiyarladıklarını sanır hâlbuki
Bir ayrılık bir yoksulluk bir ölüm yaşamadıkça ihtiyarlar.
C) Beni bir dağ başında yalnız koydular V. Başkalarını azarlar gibi kendini azarla, kendini af-
Rüzgârlara, kuşlara, bulutlara yakın feder gibi başkalarını affet.
D) Ulur aya karşı kirli çakallar Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangile-
Ürkek ürkek bakar tavşanlar dağa rinde birden fazla sözcük adıl kullanılmıştır?
E) Zambaklar en ıssız yerlerde açar A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
Ve vardır her vahşi çiçekte gurur D) III ve V E) IV ve V
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik yapılı

bir zamir kullanılmıştır? 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem belgisiz
A) Hiçbiri onunla aynı ortamda bulunmak istemiyor- sıfat hem belgisiz zamir kullanılmıştır?
muş. A) Bazı insanlar bunun yüzüne bakmaz, bazıları onu
B) Bazen sokak lambasının altında savrulan haylaz elde etmek için günlerce çabalar.
karları seyrederdim. B) Önümüzdeki hafta sağlık programında kemik eri-
C) Uzun bir çatışma sonunda sağ kalan askerler mesinin nedenleri anlatılacak.
küçük bir köye getirildi. C) Eğitimde belirli teorilere bağlı kalarak ilerlemek,
D) Kendi paramı kazanmak, baba parası yemekten bana göre doğru değil.
daha zevkliydi. D) Bahçedeki domates ve biberleri toplayıp nefis bir
E) Sıvaları dökülmüş bu evin en az bir buçuk ay ta- menemen yaparız.
dilat görmesi gerekiyor. E) Eskişehir’deki sokakların bazılarının adlarını ge-

lecek yıl değiştireceklermiş.
3. Aşağıdakilerin hangisinde cevap cümlesi bir kişi

zamiridir?
6. (I) Bir yazar, genellikle tek başına kurar dünyasını.
A) – Hangisinin okul bursunu kestiler?
(II) Uzunca bir süredir, yayın piyasasına başvur-
– Şunun. maksızın, bir yazar yazdıklarını metalaştırıp haya-
B) – Kimin boyama kitabı daha güzel? tını bu yolla kazanamıyor. (III) Artık parti yazarı da
– Bunun. kalmadı pek, birtakım kudretli kişilerin destekle-
diği yazar cinsi de... (IV) Varsa yoksa piyasa, alter-
C) – Kaçı üst sınıftan ders alacak?
natifi ise kendi çapında dönen birkaç Don Kişot...
– Birkaçı.
(V) Metinler yazardan okura, farklı biçimlerde kitap-
D) – Bu çalıştığınız bina sizin mi? laşarak ulaşıyor.
– Bizim. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi-
E) – Kimin laflarına kulak asılmaz sizce? sinde dönüşlülük zamiri kullanılmıştır?
– Böylesinin. A) I B) II C) III D) IV E) V
221
7. Bölüm Test 09 Zamir (Adıl) - II
7. Seminer için slaytlarınızı hazırlamanız gerektiğini 11. Kiminin babası padişah, sorunu çözer
size kimse söylememeli; herkes zamanında görevini Kiminin babası fotoğraftan gülümser
yerine getirmeli, bu aynı zamanda kendi kariyerinize Kimi gider uzaya, öbürü bir odada
iyi bir yatırım da sağlayacaktır. Müebbet komada
Bu cümlede aşağıdaki zamir türlerinden hangisi Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kimi” sözcüğü
yoktur? dizelerdeki kullanımından farklı bir görevdedir?
A) Şahıs B) İlgi A) Bizim bu ıssız köylerimizde kimi ağlar, kimi güler.
C) Dönüşlülük D) İşaret B) O kimi dinlerse ona inanır, boşuna çeneni yorma.
E) Belgisiz C) Kimi insanlar incir çekirdeğini doldurmayacak se-
beplerden olay çıkarır.
D) Şansa bak; kimi konuştuk, kiminle karşılaştık.
E) Kimileri hâlâ aklımda, ne yaptıysam onları unuta-
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belgisiz zamir madım.
A) Akademisyenlerden birkaçı sunuma çok iyi hazır-
lanmıştı.
B) Geldiğimde herkesin kitabı açıktı.
C) Kimseye haber vermeden evden ayrıldı. 12. Aşağıdaki dizelerin hangisinde birden çok söz-
D) Meclisin aldığı karara birçoğu tepki gösterdi. cük hâlinde zamir vardır?
E) Hiçbir insan senin nazını çekmeye mecbur değil. A) Kendi yastıklarına gölge salmasın
Çocukların öpüşleri, onlara anlat
B) Gece bir hendeğe düşercesine
Birden kucağına düştüm gerçeğin
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ne” sözcüğü C) Su şimdi rüzgârlı eteklerinle

adıl görevinde kullanılmıştır? Hangi iklimdesin bu sessizlikte
A) İşe yeni alınan garson ne yavaş ne hızlıydı. D) Ayrılıkla başım belada

Gözlerini çevir gözlerime
B) Ne getirdi sanki dört gözle beklediğiniz yeni yıl?
E) Bir kurtuluştur çağrılsa senin adın
C) Bu dünyada ne ilginç insanlar var değil mi?
Senin ne kadar sıcak sesin ne kadar yakın
D) Ne güzel komşumuzdun sen Fahriye Abla?
E) Ne adamsın sen, kimseye bir yardımın dokunmu-
yor.
13. Nedir bizi bağlayan bütün bunlara ve geçen zamana

I II III
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anlamı za-
Siz oturdunuz mu hiç kıldan ince uçurumlarda
mirle sağlanmamıştır?
IV
A) Bunca zamandır kapalı kapılar ardında ne konuş- Uykumuz ürkek ceylanlara benziyor
tunuz? Bazen yorgun taylara
B) Hangi öğrencilerin baraj altında kaldığını biliyor V
musunuz? Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerden hangi-
C) Şu dünyada insan kime güvenebilir ki? leri zamirdir?
D) Elindeki makası nereye koydun? A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
E) Kaçı bu yarışta diskalifiye edildi? D) III ve IV E) IV ve V
222
Zarf (Belirteç) - I Test 10 7. Bölüm
1. I. Dün sabah postacı kapıma bir paket bırakmış. 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anlamı
II. Beni acilen arayın, diye sehpanın üzerine not bı- zarfla sağlanmamıştır?
rakmış. A) Siz ne biçim konuşuyorsunuz bizim ekiple?
III. Yemeği çok yeme, birazdan salata da yersin. B) Niçin bana veriyorsun bunca yıldır biriktirdiğin ro-
IV. Sınav zamanı çalışmadığın için böyle dövünür zetleri?
durursun. C) Dostlarıyla oturup dertleşmeyeli ne kadar yıl oldu
V. Artık kimseyle böyle bir konuda karşı karşıya gel- kim bilir?
mek istemiyorum. D) Bu saatte sokaklarda ne gezip duruyorsunuz?
Yukarıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi belir- E) Konfeksiyon atölyesinin işlerini ne zaman bitire-
teç görevinde değildir? ceksiniz?
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı türde bir

zarf kullanılmıştır?
A) Aşağı ineceğim, istediğin bir şey varsa alayım.
2. “İyi” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde di- B) Küçük çocuk, koşarak yolun sonundaki evine
ğerlerinden farklı bir görevde kullanılmıştır? gitti.
A) Sadece iyi insanların olduğu bir ülkede yaşasak C) Güneş, dağların ardından usul usul yükseliyordu.
nasıl olurdu? D) Bir araba, olay yerinden hızla uzaklaştı.
B) Böyle ağır bir yemekten sonra yürüyüş yapmayı E) Kazanma hırsıyla yarışmaya tekrar katıldı.
iyi düşündük.
C) Güncel konuların yazıldığı, herkesin okuduğunda
kendinden bir şey bulduğu iyi bir gazeteydi.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemi durum
D) İyi günümde yanımda olan dostlarım, kötü gü-
yönünden niteleyen bir sözcük kullanılmıştır?
nümde neredeler?
A) Beklediğin paket yarın gönderilecekmiş.
E) İyi öğrencilerin hepsini yurt dışına dil öğrenmeye
B) Gece vakti aşağı düşen, komşunun çatıdaki an-
gönderiyor.
teniymiş.
C) Bu şiiri gerçekten güzel yazmışsın.
D) Doktor, çok soğuk su içmeyi bana yasakladı.
E) Bu sert ekmeği nasıl yediniz?
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ikileme farklı
bir görevde kullanılmıştır?
7. Galler’in Lavernock kumsalında araştırma yapan
A) Ehliyet almak için çalışması gerektiğini uzun
I II
uzun düşündü.
Portsmouth Üniversitesinde bir öğrenci, T-Rex’in en
B) Hastanın yanıklarının yavaş yavaş iyileşmesi ai- eski ve en küçük versiyonunu keşfetti. Öğrenci, fosili
lesini mutlu etmişti. III
C) Eksik kalan romanını yetiştirmek için gece gün- bir kayanın üzerinde inceleme yaparken “pençe izle-
düz çalıştı. IV V
D) Kimi görse yanına oturur, askerlik anılarını uzun rini” fark ederek ortaya çıkardı.
uzun anlatır. Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerden han-
E) Sarı sarı limonları dalından koparır, küfelere dol- gisi zarf görevinde kullanılmıştır?
dururduk. A) I B) II C) III D) IV E) V
223
7. Bölüm Test 10 Zarf (Belirteç) - I
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde üstünlük zarfı 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde cümlenin anla-
kullanılmıştır? mını diğerlerinden farklı yönden tamamlayan bir
A) Doktorlar, dünyada ilk kez tam kafatası ve kafa belirteç kullanılmıştır?
derisi nakli yaptıklarını açıkladı. A) İyi bir üniversite kazanmak için sınavlara çok ça-
B) Kum midyesi Fransa mutfağının en çok tercih lışmalısın.
edilen sosları arasında yer alıyor. B) Küçücük çocuğu yukarıya dün çıkardık, çocuğun
C) Son bulgular gösteriyor ki insan genlerine tek üstünü giydirdik.
hücreli organizmalardan aktarılmış yüz kırk beş C) Geçen yaz Devrek’teki at çiftliğine gitmiştik.
gen bulunuyor. D) Öğrenciler az önce içeriye girdi, Türkçe öğret-
D) Güneş’te bu patlamaların ardından açığa çıkan menlerinin sınıfa girmesini bekliyorlar.
parçacık yüklü fırtınalar, atmosferde birbirinden E) Demin mahallede büyük bir deprem yaşandı.
güzel kutup ışıkları meydana getirdi.
E) Bir siber güvenlik firması, internet korsanlarının
bugüne kadar tespit edilen büyük banka soygun-
larından birine imza attığını açıkladı.
12. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcükler-

9. I. Ayvalık’taki dostlarımla iki yıl önce görüşmüştük.
den hangisi yer-yön zarfıdır?
II. Ailesi hakkında konuşmayı pek sevmezdi.
A) Sabah kahvaltısı için arkadaşlarıyla dışarı çıkmış.
III. Yurt dışından gelen misafirleri karşılamak için
B) Okul arkadaşlarının gerisinde kalması onu üzü-
aşağı indi.
yordu.
IV. Seçim meydanında yapacağı konuşma güzel ha-
C) Kütüphanede kitapların arasına gömülmüş, ma-
zırlanmıştı.
kale yazıyordu.
V. Hastaneye ne zaman gideceklerini sordun mu?
D) Gece yarısı evin içinde dolaşır, herkesi korku-
Numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda ve- turdu.
rilenlerden hangisi yanlıştır?
E) Çocuk parklarının çevresi korumaya alınmıştı.
A) I. cümlede, zaman zarfı kullanılmıştır.
B) II. cümlede, miktar zarfı kullanılmıştır.
C) III. cümlede, yer-yön zarfı vardır.
D) IV. cümlede, yüklemi durum yönünden belirten
bir sözcük vardır.
E) V. cümlede, soru anlamı zarfla sağlanmıştır.
13. I. En büyük bilgelik kendine egemen olabilmektir.
II. Bir sanatçı önce, kullanacağı malzemeyi seçer.
III. Hata yapmamak için birimizin mutlaka uyuması
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemi zaman gerekiyor.
yönünden belirten bir sözcük kullanılmıştır?
IV. Geleceğin raflarında yerlerini alacak bu yapıtı
A) Yarın akşam sınıfça tiyatroya gideceğiz. yazmak için aylarca uğraştı.
B) Odanın kapısını hızla kapattım. V. Ölçme ve değerlendirme kısmında sizlere birkaç
C) Azarlamak yerine güzellikle anlatmalısın. soru yönelteceğiz.
D) Sanatçı, resimdeki ince detayları özenle boyadı. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde
E) Otomobili, sürat limitine rağmen çok hızlı kullanı- zarf yoktur?
yordu. A) I B) II C) III D) IV E) V
224
Zarf (Belirteç) - II Test 11 7. Bölüm
1. Aşağıdakilerin hangisinde belirtecin özelliği ile 4. Aşağıdakilerin hangisinde cevap bir soru zarfıdır?
ayraç içinde verilen örnek uyuşmamaktadır? A) Önümüzdeki kış kayak yapmaya gideceğiz.
A) Zaman adı olan sözcükler cümledeki kullanımına – Nereye?
göre zarf olabilir. (Akşam, çocukları görmeye ge- B) O tatil köyüne daha önceden gitmiştim.
lecek.) – Ne zaman?
B) Ad tamlamaları, sıfat tamlamaları, edat öbekleri C) Bu akşam köyden akrabalarımız geliyor.
cümlede zaman zarfı görevi üstlenebilir. (Kışın – Kimler?
ortasında evsiz barksız kalmıştık.) D) Senin tez danışmanını biriyle gördüm.
C) Pekiştirilmiş sözcükler durum zarfı olabilir. (Ço- – Nerede?
cuğun kıpkırmızı yanaklarını gören herkes sıkı- E) Bunun rengini hepimiz sevdik.
yordu.) – Hangisinin?
D) Yer-yön zarfları ad durum eklerini alırlarsa ad
olur. (Buradan daha ileriye gitmeyelim, diye ar-
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf olarak kul-
kadaşına seslendi.) lanılan “daha” sözcüğü, cümleye diğerlerinden
E) Edatlarla öbekleşen sözcükler durum zarfı olabi- farklı bir anlam katmıştır?
lir. (Önüne konulan yemekleri iştahla yedi.) A) O biraz daha kalıp semineri dinlemek istiyordu.
B) Onun kendisinden çok daha zayıf olduğunu bilmi-
yor bence.
C) Köpekten daha çok bir aslana benziyordu.
2. I. Bembeyaz önlükleri çamur içinde bırakmıştı. D) Ekmek için mücadele, bazıları için daha zordur.
II. Sapasağlam bir vücudu olmasına rağmen çok E) Hindistan’daki hava, Tibet’teki havadan çok daha
hastalanırdı. yağmurlu.
III. Dağ köylerinde yetişen yemyeşil otları yemek-

lerde kullanırdı. 6. (I) Yaşamlarımızı kesiştiren yolun başındayım.
IV. Mezuniyet yemeğine arkadaşım gelmeyince (II) Fakat bu yolda ilerlemeye cesaret edemiyorum.
orada yapayalnız kaldım. (III) Yolun yorucu olmasına telaşlı gözlerle bakıyorum.
(IV) Yolun dayanıklılığını tartıyorum da. (V) Ancak
V. Avrupa’nın beni cezbeden en güzel yanı tertemiz
nasıl adım atacağıma bir türlü karar veremiyorum.
sokaklarıydı.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangi-
rinde eylemin yapılış biçimini gösteren bir söz-
sinde pekiştirme, diğerlerinden farklı bir görevde
cük kullanılmıştır?
kullanılmıştır?

cükler türce özdeştir?
3. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcükler- A) Büyük insanlar her zaman büyük düşünür.
den hangisi belirteç görevinde kullanılmamıştır?
B) Soğuk insanlara ben de soğuk davranırım.
A) Bu kış, ailecek epey üşüdük.
C) İyi bir üniversiteyi kazanmak için sınavlara iyi ça-
B) Askerler teker teker nöbet yerlerine dağıldılar. lışmalısın.
C) Uçaklar yanan ormana hızla su taşıyordu. D) Kötü düşüncelere kapılırsan hayatın da kötü olur.
D) Demin yan komşu önümüzden geçti. E) Yüksek yerlerde olmak yüksek işler yapmayı ge-
E) Bu olayların tek suçlusu sensin. rektirir.
225
7. Bölüm Test 11 Zarf (Belirteç) - II
8. Zaman anlamlı bazı sözcükler belirtme durum ekini 12. I. Onunla böyle konuşman doğru değil.
alırsa adlaşır. II. Senin, dün böyle davranmaya hakkın var mıydı?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya III. Hiç böyle bir şey hissetmemişti şimdiye kadar.
uygun bir kullanım söz konusudur?
IV. O, böyle istediği için bunu yapıyoruz.
A) Ne sabahı göreyim ne sabah görüneyim.
V. Bir daha çocuklara kesinlikle böyle davranma.
B) Biz her gece uğultularını dinlerdik rüzgârların.
C) Mehtabı seyrederdik geceleyin buralarda. “böyle” sözcüğü zarf olarak kullanılmamıştır?
D) Onu daha önce hiç böyle görmemiştim. A) I B) II C) III D) IV E) V
E) Yarın akşam spora birlikte gideriz.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem yer-yön

hem de durum zarfına örnek vardır?
9. I. Çocuklar ansızın salona dalıverdi. A) İçeri girdiklerinde salon boşalmış, kahvaltı bit-
II. Burada olsalar dünyalar benim olurdu. mişti.
III. Bu sözler kulağa hiç de hoş gelmiyor. B) Bu sorunu bu kadar uzatmanı hiçbirimiz doğru
IV. Kırılan cam parçaları elini kanatmıştı. bulmuyoruz.
V. Bakışlarını mahcup mahcup yere çevirdi. C) Sen nasıl oluyor da bu tuhaf giysiyi güzel buluyor-
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangile- sun.
rinde zarf kullanılmamıştır? D) Akşama doğru işlerinin biteceğini tek tek anlattı.
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV E) Merdivenleri inerek kendini nefes nefese dışarı
D) III ve V E) IV ve V atmıştı.
14. Ellerini yıkarsan iyi olur, böylece işini daha kolay ve

10. Belirteçler; eylemleri, eylemsileri ve sıfatları niteleye-
I II III IV
bilir.
temiz yapabilirsin.
Aşağıdakilerin hangisinde belirteç, farklı türden V
bir sözcüğü nitelemiştir?
Yukarıdaki numaralanmış sözcüklerden hangisi
A) Bu acayip kostümle gerçekten gülünç olmuştu. türü bakımından diğerlerinden farklıdır?
B) Emre’nin o inatçı ruhu alev alev yanıyordu. A) I B) II C) III D) IV E) V
C) Derslere daha büyük gayretle sarılman lazım.
D) Birkaç günden beri çok ağırlaştı havalar.
E) O da bu tür durumları pek umursamıyor.
15. Yön bildiren sözcükler hâl eki aldıklarında ad (isim)
olur.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru zarfı yok- bir kullanım vardır?
tur? A) Çocuğun elinden tutarak onu yukarıya kaldırdı.
A) Ne diye yemek yememize izin vermiyorlar? B) Başımı pencereden içeri uzatıp haykıracağım.
B) Hüngür hüngür ağlamaya başlarsa ne yaparız? C) Kapının önündekileri biraz ileri çekseydiniz ya!
C) Bu ödevi öğretmenlerine nasıl göstereceksin? D) Aradığını bulamamış ki eli boş bir şekilde geri dö-
D) Çocukları parka ne zaman götüreceksiniz? nüyor.
E) İşlerimizi durduk yere niçin zorlaştırıyorlar? E) Hemen şimdi aşağı in ve onlardan özür dile!
226
Edat - Bağlaç - Ünlem - I Test 12 7. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç kullanıl- 5. Kimi ünlemler duygu değerini yitirerek adlaşabilir.
mıştır? Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya
A) Konuşmasını yaşlı gözlerle yapan genç oyuncu, uygun bir kullanım söz konusudur?
herkese teşekkür etti. A) İş yerinden çıktıktan sonra derin bir oh çektik.
B) Tecrübelerime göre müzisyenlerin karşılaştıkları B) Ah, o kıymetini bilmediğim günleri bir özlüyorum
üç temel sorun var. ki!
C) Bir dahaki aya ödemek üzere bu parayı sana ve- C) Üniversite yıllarında öğrenci olmanın tadını hiçbir
rebilirim. zaman yaşayamazsınız.
D) Günü gününe yazılan ve kişisel hayatı konu alan D) Genç yazar, bu eserinde yabancı sözcüklere
edebî türdür günce. ağırlık vermiş.
E) Yoğun, yorucu bir günün ardından eve gidip uyu- E) Eyvah, cüzdanımı çaldırdım herhâlde!
mak istiyordu.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat, cümleye

2. Aşağıdakilerin hangisinde ünlem, cümleye “bık-
“koşul” anlamı katmıştır?
kınlık” anlamı katmıştır?
A) Okula geç kalınca taksiyle gitmek zorunda kal-
A) Şşşt, sen bir sus bakayım!
dım.
B) Hah, işte dediğim gibi oldu!
B) Akşama geri getirmek üzere raftaki kitapları ala-
C) Eyvah, yine fırtına çıktı! bilirsiniz.
D) Hey, orada durma sakın! C) Dersten çıkınca koştura koştura annesinin yanına
E) Of be, yetti bana bu yaptıkların! gitti.
D) Bu yapıt ortak bir çalışmanın ürünü gibi.
E) Personeller şirket aracının önünde aileleriyle ko-
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ilgeç kullanıl- nuşuyorlardı.
mamıştır?
A) Bana göre bu çocuğun davranışlarında bir bozuk-
luk var.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat, cümleye
B) Herkes kendi geleneklerine bağlı olduğu için bu
ayraç içinde verilen anlamı katmamıştır?
âdetleri kimse kabullenemedi.
A) Trafik sıkıştığı için geç kaldım. (neden-sonuç)
C) Bu radyo senelerdir Adana ile Mersin’de yayın
B) Durakta bir saat kadar bekledim. (yaklaşıklık)
yapıyor.
C) Everest, sanki bir dev çadırdı. (benzerlik)
D) Haber gelinceye kadar yüreğimiz ağzımızda bek-
ledik. D) Zil çaldığı gibi dışarı çıktık. (sürerlik)
E) Senin gibi başarılı ve öz güvenli bir insan olmak E) Bu hazırlıkları konuklar için yaptık. (aitlik)
istiyorum.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat, ek eylem

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç yoktur? alarak yüklem olmuştur?
A) Sabah kalktığında beni de uyandır. A) Sabahtan beri burada sizi bekliyorum.
B) Ödevlerini günü gününe yap ki azar işitme. B) “İçin” çoğu kez neden-sonuç ilgisi kurar.
C) Ceketin güzel ama pantolonun uymamış. C) Anlaştığımız üzere kimse ses çıkarmayacak.
D) Yazın, aklıma hep sen geldin. D) Tabloyu duvara çivi ile asabilirsin.
E) Diziyi seyredemedim çünkü hastaydım. E) Denize bakan evler gibiydik seninle.
227
7. Bölüm Test 12 Edat - Bağlaç - Ünlem - I
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç “bir 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ve” bağlacı
başka olasılık belirtme” anlam ilgisiyle kullanılmış- sıfat tamlamasının tamlananlarını bağlamıştır?
tır? A) Kitapların etiketlerini bastıktan sonra dağıtımcı-
A) Akşam gelirken iki ekmekle yarım kilo zeytin alır lara vereceğiz ve onlardan haber bekleyeceğiz.
mısın? B) Üzüm pekmezinin tadı ve rengi hiçbirimizin ho-
B) Babadan kalma eski evlerinde teyzesi ile dayısı şuna gitmedi.
yaşıyordu. C) İlginç filmler ve müzikler bu ülkenin âdeta kimliği
C) Birdenbire önümde bir adam ve bir kadın gör- olmuştu.
düm. D) Onunla sohbet etmek ve yürüyüş yapmak gibisi
D) Onun yapıtlarında ilk göze çarpan, doğa ve insan yoktur.
sevgisidir.
E) Dün tepelerdeki ve yollardaki karları iş makine-
E) Önümüzdeki yaz ya Atina’ya ya da Bosna Her- siyle temizlediler.
sek’e gideceğiz.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “göre” edatı, cüm-

leye “uygun” anlamını katmıştır?
A) Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre bölgede bir- 13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük
çok yaralı varmış. diğerlerinden farklı bir türdedir?
B) Özel ajanslardan gelen haberlere göre iki ülke A) Kırmızı gömlek yere düştüğü için kirlenmiş.
barış antlaşması imzalamış. B) Sabaha kadar nefes almadan ders çalıştık.
C) Ege yöresindeki topraklar İç Anadolu’daki toprak- C) Düğüne araba ile gideceklerini bilsem ben de ge-
lara göre daha verimli. lirdim.
D) O büyük mağazada da sana göre ayakkabı bula- D) Söyleyecek bir şeyim yok çünkü konuyu bilmiyo-
madık ne yazık ki. rum.
E) Eleştirmenlere göre yazın dünyasında köklü bir E) Onlara göre bu soru kesinlikle doğru değil.
değişim yaşanıyor.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “doğru” sözcüğü

edat olarak kullanılmıştır? 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ne...ne” bağlacı
zamirleri bağlamıştır?
A) Attığımız her adım bizi ileriye doğru sürüklemeli-
dir. A) Dönüş yolunda ne bir tanıdığa rastladık ne de ya-
B) Her doğrunun iki yüzü vardır: Birini kabullenme- bancıya.
den önce iki taraftan da bakmış olmak her zaman B) Günlerce Burak’ı ne gördüm ne de bir kimseye
daha iyidir. sordum.
C) Doğru söyleyen, çok söylemeye hiç muhtaç de- C) Ne sen ne o gelmedikten sonra ben yalnız ne ya-
ğildir. payım?
D) Yeryüzünde senin ayrıca dost aramana lüzum D) Ne memlekette konuşulan dili anlamış ne de ora-
yok, doğruluk senin dostun ve yardımcındır. nın âdetlerini öğrenebilmiş.
E) Kimin düşündüğü ile söylediği bir olursa işte E) Ne dediklerimizi yapıyorsun ne bildiklerini uygu-
doğru insan odur. luyorsun.
228
Edat - Bağlaç - Ünlem - II Test 13 7. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç kullanıl- 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edatın gereksiz
mıştır? kullanımından kaynaklanan bir anlatım bozuk-
A) Bu yılki film festivalinde hem ödül yönetmeliği luğu vardır?
değişti hem de festivalin ödül bütçesinde kısıtla- A) Ankara-Konya yolu bu kadar uzun ve bozuk
maya gidildi. muydu, diye sordu.
B) Uluslararası Antalya Film Festivali’nde ödül yö- B) Sipariş ettiğim takım elbise bedenime uymayınca
netmeliği değişti. kot pantolon giymek zorunda kaldım.
C) Festivalde ödül bütçesi 850 bin lira olarak belir- C) Bu sessiz sakin görünen konakta sanki kimse yok
lenmişti. gibiydi, çevrede yaprak bile kıpırdamıyordu.
D) Başkan, bakanlıkla görüşmelerin devam ettiğini D) Gazeteleri ve raporları çok yakından okuduğu
söyledi. için gözleri bozulmuştu.
E) Başkan, “Altın Portakal Ödülü, maddiyatla ölçü- E) Düşündüm de ben annem kadar güzel yemek ya-
lemeyecek kadar değerlidir.” şeklinde açıklama pamam.
yaptı.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç kullanıl-

mamıştır?
A) Misafirimiz akşama gelir diyorsun, peki gel-
mezse?
B) İhtiyacı var ki senden para istiyor.
C) Oysa gelirsin diye seni ne kadar bekledim, bile-
mezsin.
D) Dün babam okula gelmiş hatta birkaç saat bizi
beklemiş.
E) Konuşmalarıyla tavırları seyircilerin kalbinde kar-
şılık buluyordu.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de, da” cüm-

leye “şartı geçersiz kılma” anlamı katmıştır?
A) Battaniyeyi üstüne aldı da üşümesi bir türlü geç-
medi. 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ilgeç, ayraç
içindeki kavramla uyuşmamaktadır?
B) Cebinde yeteri kadar parası olsa da artık o ka-
zağı almayacaktı. A) Boş vaatlerle bizi kandırdılar. (araç)
C) Bizim zamanımızda fakülteler bu kadar fazla B) Bu iş için kaç lira ödedin? (karşılık)
mıydı da okumadık? C) Yüz kadar araba, yukarı mahalleye geldi. (yakla-
D) Küçük çocuk mağazaya girince oyuncak da oyun- şık)
cak diye tutturdu. D) Baharla birlikte leylekler de geldi. (zaman)
E) O sınav kâğıtlarını da okuyalım, diye konuşuyor- E) Sorunu halletmek üzere bakanlığa gidecekmiş.
duk. (neden-sonuç)
229
7. Bölüm Test 13 Edat - Bağlaç - Ünlem - II
6. Son yıllarda doğrudan İstanbul üzerine kurulan ve 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz-
I cükler aynı görevde kullanılmıştır?
şehri karakterlerin dönüşümünün zemini olarak kur- A) Yalnız bir semtini sevmek için bile ömrümüz kısa.
gulayan anlatılar arasında Ferzan Özpetek’in “İstan-
B) Hayata beraber başladığımız dostlarla da yollar
II
ayrıldı bir bir.
bul Kırmızısı” filmi oldukça önemli bir yerde duruyor.
C) Sanki bütün sevdiklerim benden hesap sormak
III
için karşıma dikilmişti.
Film, İstanbul’un kozmopolit yapısı ile sosyopolitik
IV D) Kimine göre yalnız kalmak hayattaki en büyük
deşifresini yapabilmek için önemli bir kaynak. lükstür.
V E) Duygu veya hayallerin bu romanda düşünce ile
Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerin hangi- atbaşı gittiğini görürüz.
leri ilgeç (edat) göreviyle kullanılmıştır?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem edat hem

9. (I) Gülme eylemimizi oluşturan hareketler sadece ba-
bağlaç kullanılmıştır?
sıncı artırılarak hızlandırılan kan dolaşımının beyne
A) Bir filmi izlerken bu denli üzerimize gelen karak- ulaşması ile ortaya çıkar. (II) Zaten gülmemiz ile
terlerin bile gerçek olmadığını anlayamıyoruz. alı al, moru mor olarak kızarmamız da bundandır.
B) İngiltere’nin bulutlu havasında, estetikten yoksun (III) Peki, bu kadar kan nasıl bir ihtiyacı karşılamak
binalarla çevrili bir toplu konutta geçiyor olaylar. için kafa bölgemize pompalanır? (IV) Yüz kasları-
C) Filmde karakterler çaresiz görünüyor fakat bir mızın gerilmesi, kafa bölgesine gelen kanın kafa iç
çıkış yolu bulacakları duygusu da daima var. bölgesine yönelmesi nedendir? (V) İşte bu fizyolo-
D) Baba Phil, ağzı yarı açık, her şeyi boş vermiş jik işlemlerin tümü beyinde gülme öncesi oluşan bir
hâlde taksi sürmediği zamanlarda tam bir filozof enerji eksikliğini gidermek içindir.
edasıyla konuşuyor. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
E) Kişilerin kaderci yaklaşımı, sorunlu hayatlarını ilgeç veya bağlaç kullanılmamıştır?
kabullenişlerinin sebeplerini gösteriyor sanki. A) I B) II C) III D) IV E) V
230
Fiil (Eylem) - Kip, Kişi, Anlam - I Test 14 7. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi farklı 5. Dilek kipleri zaman anlamı taşımaz.
bir kipte çekimlenmiştir? Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde
A) Ben ona yatacağı odayı göstereyim. zaman anlamı yoktur?
B) Ona söylediğimiz sözleri galiba işitmedi. A) Düğmeye basınca kapı, ardına kadar açıldı.
C) Bu şirin köpeği burada bırakman gerekiyor. B) Radyodaki program az önce sona ermiş.
D) Sen dönünceye kadar ona göz kulak oluruz. C) Uçurtmanın gökyüzüne yükselişini izliyorlar.
E) Burada hoşuna gidecek çok şey bulacaksın. D) Görevli arkadaş istediğiniz malzemeleri getirir.
E) Önce bu işi yapabileceğimize inanalım.
2. Emir kipiyle çekimlenen eylemler farklı anlam özellik-

leriyle karşımıza çıkabilir.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, gerek-
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem emir lilik kipiyle çekimlenmiştir?
kipiyle çekimlendiği hâlde cümlede emir anlamı
A) Sen en olmayacak şeyleri komik buluyorsun.
yoktur?
B) Bence ona, istersen bizimle gelebilirsin, diyelim.
A) Onlara söyle, bir daha asla gelmesinler.
C) Bize üç kişilik bir masa ayarlasan.
B) Bizleri çok kısa bir zamanda unutacaksın.
D) Ben bu yükü kesinlikle tek başıma taşıyamam.
C) Beni bir daha bu numaradan aramayın.
E) Sağlığın için böyle oyunlar oynamamalısın.
D) Hemen odanı topla, ders çalışmaya başla.
E) Masanın üstündeki bardakları kaldırın.
7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yüklem, emir

kipiyle çekimlenmiştir?
3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi geniş
zamanın olumsuzuyla çekimlenmiştir? A) Ben seninle aynı kanıda değilim.
A) Niye kendisi yapmaz böyle şeyleri? B) Onları neden rahat bırakmıyorsun?
B) Sakın başını çevirip arkana bakma. C) Bugünü hiçbir zaman unutmayacağımı bil.
C) İşte benim de öğrenmek istediğim şey bu. D) Motorun çalışacağından kuşkum yoktu.
D) Bunları ona sormama hiç gerek yok. E) Ben her şeyin nedenini biliyorum.
E) Bunun komik olduğunu düşünmüyorum.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde haber kipi yok-

4. Aşağıdakilerden hangisinin yüklemi dilek-şart ki- tur?
piyle çekimlenmiştir?
A) Ona söyle, birkaç gün sonra beni görsün.
A) Onun ufak tefek hatalarını fazla büyütmemeliyiz.
B) Kendimizi tuzağa düşmüş bir keklik gibi hissede-
B) Önce alacağımız şeylerin bir listesini yapalım. ceğiz.
C) Eski günlerin saçmalıklarını bir yana bıraksak. C) Ben bu filmi geçen hafta izlemiştim.
D) Onlara yardım edebilmeyi çok isterdim. D) Ne zaman karşılaşsak hep seni soruyor.
E) Çarşamba günleri çalışma odasında olurdu. E) Yaptığının doğru olup olmadığını bilir.
231
7. Bölüm Test 14 Fiil (Eylem) - Kip, Kişi, Anlam - I
9. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yükleminde 13. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi geniş
anlam (zaman) kayması yoktur? zamanın olumsuzuyla çekimlenmiştir?
A) Dayım önümüzdeki hafta askerden dönüyor. A) Akıllı bir adam hiçbir zaman böyle davranmaz.
B) O her zaman bana ve kardeşime yardım ediyor. B) Pencerenin kanadını açarak caddeye baktı.
C) Dün eve geliyor ve tüm eşyasını alıp gidiyor. C) İkimiz de birbirimizden beter hâldeyiz.
D) Annem yarınki piknik için hazırlık yapıyor. D) Sen de benim gibi düşünmüyorsun sanırım.
E) Futbol karşılaşmaları pazar günü başlıyor. E) Sen gelinceye kadar yerinden hiç kımıldamadı.
10. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi farklı

bir kiple çekimlenmiştir?
A) Ona, elimden gelen her şeyi yapacağımı söyle.
B) Sınav sonucunu yarın size bildiririm.
C) Zamanı gelince neler olduğunu açıklayacağım. 14. Aşağıdakilerden hangisinin yüklemi istek kipiyle
D) Yanlış yaptığını anlayıp söylediklerini düzeltti. çekimlenmiştir?
E) Daha rahat nefes almak için kravatını çıkarmış. A) Yeni taşınan komşuları ziyarete gidesiniz.
B) Dün akşam senin okul arkadaşınla karşılaştım.
C) O gün neler olduğunu tam olarak bilmiyorum.
D) Yanındaki çantayı hemen amcana götür.
E) Bana da bir bardak çay verir misiniz?
11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi geniş

zaman kipi I. çoğul kişiyle çekimlenmiştir?
A) Öğle tatilinde, hep birlikte burada dinleniriz.
B) Kapıyı açarak evin geniş salonuna girdiler.
C) Balkondan karşıdaki dağları görebiliyoruz.
D) İkisi de merdivenin yanında ayakta duruyor.
E) Bugüne kadar hiçbir işi becerememişti.
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem haber hem

de dilek kipiyle çekimlenmiş eylemler vardır?
A) Ceyhun, her zaman siyah takım elbise giyer,
siyah kravat takardı.
12. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi görü-
B) Yarın, on biri çeyrek geçe gel, o zamana kadar bi-
len geçmiş zamanla çekimlenmiştir?
rini buluruz.
A) Battaniyeler, yastıklar, yorganlar yere düşmüş.
C) Nemli gözlerini kısarak sokağa baktı, arabayı arı-
B) Konuyu değiştirmek için çok çabaladı. yordu.
C) Dudakları sinirli sinirli titreyip duruyor. D) Onun, rolünü ezberlemediğini hisseder etmez
D) Her bahar rengârenk çiçekler açar bu ağaç. onu sahneden indirdi.
E) Sanırım bu evi sizin akrabalarınız kiralayacak. E) Biraz daha kalalım da birer bardak çay içelim.
232
Fiil (Eylem) - Kip, Kişi, Anlam - II Test 15 7. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, farklı 4. Kip ve kişi eki almış fiillere çekimli fiil denir.
bir kiple çekimlenmiştir? Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çekimli fiil yok-
A) Misafirlerin çoğu hemen bahçeye çıkmış. tur?
B) Akıllı ve çalışkan bir çocuk olacaksın. A) Çocuklar biraz sonra yerlerinden kalkarlar.
C) Bir süre ifadesiz bakışlarla öylece durdu. B) Bana karşı gelmeyi marifet mi sanıyorsun?
D) Gerçek bir yolcunun hiçbir hedefi olmamalı. C) Ben onu bu konuda defalarca uyarmıştım.
E) Kendime hâkim olmaya gayret ediyorum. D) Mendiliyle ara sıra gözyaşlarını siliyor.
E) Nesrin, akla gelebilecek her şeye sahipti.
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisi haber kipiyle çe-

kimlenmemiştir? 5. Benden habersiz yaşadı gölgem
A) Bu iş hiç de sanıldığı kadar kolay olmamış. Vuramadım tutkularıma gem
B) Çiçekleri elime alınca aklıma sen geldin. Bir karanlıkta gösterdi hiçliğimi
C) Sana kızıyor, köpürüyor, ağzına geleni söylüyor. Ben gittim, benimle birlikte yürüdü
D) Eşyaları yarın akşama kadar taşırlar. Bu dizelerde kaç tane çekimli eylem vardır?
E) Sakın ödevlerinizi yapmayı unutmayın! A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde emir kipi ile çe- 6. Aşağıdakilerden hangisinde “-mış/-miş” eki, cüm-
kimlenmiş bir fiil kullanılmıştır? leye başkasından duyma anlamı katmamıştır?
A) Gerekli malzemeleri buradan alsaydın ya! A) Dünkü maçta galibiyet golünü Necati atmış.
B) Bize selam bile vermeden odasına çıktı. B) Katılım olmadığı için toplantıyı iptal etmişler.
C) Onlara, en kısa zamanda gideceğimi söyleyin. C) Bir de baktım ki senin kitaplarını ben almışım.
D) Aklı başında biri böyle bir şeye göz yummaz. D) Yarın akşam burada büyük bir konser varmış.
E) Siz de erken davranıp sıraya girmelisiniz. E) Bir süre dinlenmek için tatile çıkmışlar.
233
7. Bölüm Test 15 Fiil (Eylem) - Kip, Kişi, Anlam - II
7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi dilek 10. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi geniş
kipleriyle çekimlenmemiştir? zaman kipiyle çekimlenmemiştir?
A) Yabancı sözcükler kullanmaktan hayatım bo- A) Sağ elinin çevik bir hareketiyle başındaki tülbenti
yunca kaçınmalıyım. çekip alır.
B) Orta yaşlı, kızıl saçlı bir kadın bizim sorunlarımızı B) Konuşurken karşısındaki insanın başka bir tarafa
halledeceğini söyledi. bakmasından hoşlanmaz.
C) Hiç vakit kaybetmeden dışarı çıkıp etrafı bir kont- C) Sana verilen parayla önce kendi ihtiyaçlarını
rol edin. gider.
D) Şu tembelliği bırakıp da erken yattığın gibi erken D) Başka dillere özenip kendi dilimizin kıymetini bil-
kalksan. meyiz.
E) İstersen şu kırmızı oyuncak arabalardan bir tane E) Araziyi satın almak için tapu senedini şart koşar-
daha alayım. lar.
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yükleminde 11. Ne zaman seni düşünsem

I
anlam kayması yoktur?
Bir ceylan su içmeye iner
A) Sizin eşyalarınızı alma cesaretine sahip olanlar
II III
yakında ortaya çıkar.
Çiçekleri büyürken görürüm
B) Kapı aniden açılır ve yıllardır beklenen kral usul IV V
usul içeri girer.
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden hangi-
C) Hoca bir gün, eşeğiyle çarşıya alışveriş için gider. leri çekimli fiil değildir?
D) Yemeğe az önce bir kaşık tuz ekler ve tencerenin A) I ve II B) I ve III C) II ve V
ağzını kapatır.
D) II ve IV E) IV ve V
E) Her akşam eve gitmeden önce burada bir süre
oturur.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zaman kayması

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, zaman vardır?
anlamı taşımamaktadır?
A) Kalabalık sokaktaki canlı hayatı görünce çevre-
A) Gençlerimiz tarihimizi aydınlatan yazılar yazıyor sinde olup bitenlere odaklandı.
artık.
B) İyi bir hikâyede gereksiz tablosunu çizdiği enstan-
B) Resim çarpıcı olduğu için vitrinde hemen herkes tane içinde hedefini bulmamış kelimeler olmaz.
ilk onu gördü. C) Bütün sene böyle yatacaksın, şimdi de gelip ben-
C) Şairin ölüm karşısında bir teselli arayışı içinde ol- den yardım isteyeceksin; yok öyle yağma!
duğu görülür. D) Yine lavlar ortasında yetişmiş, seyrek bir ormanı
D) İşlerin gecikmemesi için bu malzemeyi hemen geçiyoruz ve birden rüzgâr çıkıyor.
götür. E) Bu nehir, vadileri geçmiş, sarp kayalardan aşmış,
E) Yazarın bu denemesi farklı bir anlatım tekniği ovaları katetmiş ve işte şimdi ateşten kaynağı ku-
oluşturmuş. ruyunca tam önümüzde durmuş kalmış.
234
Fiil (Eylem) - Fiilimsi (Eylemsi) - I Test 16 7. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil (ortaç) 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim-fiil kullanıl-
yoktur? mamıştır?
A) Aydınlatılmış parktan, eğlenen insanların binbir A) Açıklama yapmaya ihtiyacı olan tek kişi sensin.
çeşit mırıltısı işitiliyordu. B) Birkaç gün, yataktan kesinlikle çıkmamalısın.
B) İçine yavaş yavaş yayılmaya başlayan tedirginliği C) Onu uzun süre beklemek zorunda kaldık.
uzaklaştıramıyordu.
D) Kanepenin üzerinde uyuklamaya başladı.
C) İçini, şimdiye kadar olmadık bir biçimde, ızdırap
E) Endişeli bakışlarla kardeşini süzüyordu.
dolu bir huzursuzluk kaplamıştı.
D) Uzun zamandan beri özlediği gökyüzünü görmek
onu çok memnun etmişti.
E) Dudakları kasılmış, alnında derin bir öfke çizgisi
öylece duruyordu. 6. Hep ağlıyorlar, gidenin ardından
Biliyorlar artık dönüş yok
Gidenle yaşamaktı hep arzuları
Ama ölenle ölünmez ki
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla fii- Yukarıdaki dizelerde kaç eylemsi kullanılmıştır?
limsi vardır? A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
A) Birdenbire hıçkırarak ağlamaya başladı.
B) Bu konu üzerinde biraz düşünmek istiyorum.
C) Odayı kaplayan hava bizi çok etkilemişti.
D) Hemen eve girip kapalı perdeleri kaldırdı.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kullanılan “-mış
E) Baş döndürecek kadar ılık bir yaz akşamıydı. (-miş/-muş/-müş)” eki diğerlerinden farklı bir işleve
sahiptir?
A) Onun anlattıklarından hiçbiri kalmamış aklımda.
B) Bir süre duvara yaslanmış şekilde kaldı.
3. Aşağıdakilerin hangisinde bağ-fiil kullanılmamış- C) Dedemin biraz birikmiş parası olduğu söylenir.
tır? D) Kutunun içinde bağlanmış karanfiller vardı.
A) Hava kararınca bahçenin ışıkları yandı. E) Aydınlatılmış parktan insanların sesi geliyordu.
B) Sen evden ayrılınca ev sanki bomboş kaldı.
C) Sahil boyunca çay bahçeleri vardı.
D) Ziyaretine kimse gelmeyince öyle üzülüyor ki... 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem sıfat-fiil
E) O söyleyince inandım, ödevi bugün getireceğine. hem de bağ-fiil kullanılmıştır?
A) Kendini geçindirebilecek bir meslek seçmeni iste-
rim.
B) Bana dönüp karşılık vermeden önce pencereden
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde üç farklı tür fii- dışarıyı izledi.
limsi bir arada kullanılmıştır?
C) Kahveler gelince söyleyeceklerini daha fazla er-
A) Daha önce yaptıklarını ölçüp biçmeye koyuldu.
teleyemedi.
B) Artık burada olduğumu kabul etmek zorundayım.
D) Sanatı ve sanatçıyı koruyan kişilerden sıklıkla
C) Toplantıda tanınmış pek çok insanla karşılaştık. söz edilirdi.
D) Her konuda düşünmeden hareket edersin zaten. E) Uçak alandaki tek düzlüğe zorunlu iniş yapacaktı
E) Beni yüreklendirmek istercesine gülümsedi. anlaşılan.
235
7. Bölüm Test 16 Fiil (Eylem) - Fiilimsi (Eylemsi) - I
9. Bir ismi nitelemeyen sıfat-fiiller adlaşır. 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil kullanıl-
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde adlaşmış sı- mıştır?
fat-fiil kullanılmıştır? A) Tanıdık bir insanın aceleyle yaklaşmakta oldu-
A) Kar yine başlamış, yol bembeyaz olmuştu. ğunu fark etti.
B) Hepimizin yaşamını allak bullak edivermişti. B) Hemen hemen hiç kıpırdamadan öylece yatı-
yordu.
C) O da sizler gibi sersemin, cahilin teki bence.
C) Pencereden yavaş yavaş uzaklaşıp masama
D) Ağzı mühürlenmiş büyücek bir zarfı bana uzattı.
oturdum.
E) Günün geri kalanını burada geçireceğiz.
D) O, konuşmaya başlayınca her şey yine eskisi gibi
oluyor.
E) Yemek salonundaki sıcak soba öyle kuvvetli ya-
10. I. Çocukları hiçe sayıp bu evi satmak isteyen ben nıyordu ki...
değildim.
II. Neden buraya gelmek istemediğinizi pek anlaya-
madım. 13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemsi (fii-
III. Ondan bu kadar korktuğunuzu görmek deli edi- limsi) kullanılmamıştır?
yordu beni. A) Eğilerek toprağın yüzeyini elleriyle inceledi.
IV. Konuştukça ben de komik bulmaya başladım an- B) Sen aşağıdayken ben de eşyaları topluyordum.
lattıklarını.
C) Sokağa varmadan arabanın farlarını yakma.
V. Başarılı olmak için durup dinlenmeden çalışmalı-
D) Önümü görebilmek için gözlerimi kısıyordum.
yız.
E) Ay ışığını yansıtan gölün yüzeyini görüyordum.
rinde üç fiilimsinin (isim-fiil, sıfat-fiil, bağ-fiil) de
örneği vardır?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil kullanıl-
mamıştır?
A) Bu yıkılası dünya beni yerden yere vurdu yıllarca.
B) Günümüz çocukları kendilerine öylesine güveni-
yorlar ki...
11. (I) Dalyan, Akdeniz’le Köyceğiz Gölü’nün buluşma C) Yanan otobüsten yolcuları ve eşyaları zor çıkar-
yeri. (II) Tatlı suyla tuzlu su burada birbirini bulup mıştık.
kucaklaşıyor. (III) Tekneler güneşin sarı bakışları
D) Neyin ne zaman başladığını, nasıl geliştiğini hiç
altında durmaksızın insanları taşıyor. (IV) Kıyıya
anlayamadım.
havlular seriliyor, şemsiyeler açılıyor, tenler güneşe
E) Duvara asılacak tabloları kutudan çıkardık.
emanet ediliyor. (V) Kentliler için yaz, güneş ve deni-
zin koynundan çıkmama isteğiyle dolup taşan günler
anlamına geliyor bu demlenmiş günler.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola- 15. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi sıfat-fiil
rak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? değildir?
A) I. cümlede, isim-fiil kullanılmıştır. A) Sorularımıza kısa ve isteksiz cevaplar veriyordu.
B) II. cümlede, birden fazla fiilimsiye yer verilmiştir. B) İnsanın başına dert açan bir şeydi bu.
C) III. cümlede hem isim-fiil hem de bağ-fiil vardır. C) Sesi herkesi sıkacak kadar iticiydi.
D) IV. cümlede, fiilimsi yoktur. D) Bizimle istediğiniz kadar kalabilirsiniz.
E) V. cümlede, tüm fiilimsi çeşitlerine örnek vardır. E) Irmağın kenarı, geziye çıkmış ailelerle doluydu.
236
Fiil (Eylem) - Fiilimsi (Eylemsi) - II Test 17 7. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı bir ey- 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-mış/-miş” eki
lemsi kullanılmıştır? farklı bir görevde kullanılmıştır?
A) Fenerle, yola yığılan kütükleri aydınlatıyordu. A) Doğrudan ona söylenmiş sözler değildi bunlar.
B) Arabadan inip yolun karşısındaki dükkâna gitti. B) Buradan ayrılırken haber vermemiş kimseye.
C) Duyduğumuz tek ses onun ayak sesleriydi. C) Kutuda simli iple bağlanmış menekşeler vardı.
D) O, benim için çok kıymetli, bulunmaz bir dosttur. D) Trenin penceresinden dışarı sarkmış mendiliyle
E) Bu gerçekten de övünülecek bir başarıdır. geride kalanları selamlıyordu.
E) Taştan yapılmış bir heykelin yanında durduk.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem sıfat-fiil 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde daha fazla bağ-
hem de bağ-fiil kullanılmıştır? fiil (ulaç) vardır?
A) Hediye paketlerinin açılmasını beklemeden oda- A) Güç birliği yaparak düşe kalka ilerleyip ağacın al-
sına çıktı. tına sığındık.
B) Arabalar için yeşil yanmadan koşarak karşıya B) Ortalık biraz yatışınca ders çalışma fırsatı bul-
geçti. muştum.
C) Gelecek güzel günlere inancını yitirmeden zorluk- C) Onu neden kurtardığımı merak etmişçesine bakıp
larla mücadele ediyor. duruyordu yüzüme.
D) Mama getiren kadının peşinden koşacak gücü D) Büyük bir acı çektiği hâlde bunu belli etmemeye
kalmamıştı kedinin. çalıştığını anladım.
E) Konuşmasını bir şiirde noktalayıp kürsüden indi. E) Önümüzde uzanan yokuşu çıkarak ilerlerken ara-
balar yanımızdan geçiyordu.
3. I. Ben evin kapısından çıkarken bana bakıyordu. 7. (I) Kar uyuşuk, isteksiz ve zevksiz yağıyordu.
II. Kimseye karşı kaba, can sıkıcı şakalar yapmaz. (II) Hava, gökyüzü ile yeryüzünün arasını dolduran
III. Bir gün bana beklenmedik bir haber getirebilir. boşlukta katılaşmıştı. (III) Gökle yer arasında bulut-
lar bocalıyordu. (IV) Akşam oluyordu; şehir, ışıkla-
IV. Arabaların yüklenmesine ben yardım edeceğim.
rını yakmış, geceye hazırlanıyordu. (V) Şehrin dar
V. Bu kostümler içinde öylesine komik olmuşlardı
kaldırımlarında nereye gittiğini bilmeden ilerleyen bir
ki...
genç vardı.
rinde eylemsi kullanılmamıştır?
lerinde eylemsi kullanılmıştır?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve V
A) I ve II B) I ve III C) II ve V
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi kullanıl- 8. Aşağıdakilerin hangisinde kullanılan bağ-fiil,

mamıştır? cümleye durum anlamı katmamıştır?
A) Gitmek için hiç de istekli davranmıyordu. A) Nefes almaksızın bir süre daha çevreyi dinledi.
B) Yolun karşısına geçer geçmez bir taksi çevirdim. B) İnsan mutlu olunca zaman öyle hızlı akıyor ki...
C) Bazı şeyleri okurun hayal gücüne bırakmak gere- C) Tanju hiç kıpırdamadan öylece yatıyordu.
kir. D) Ayaklarının ucuna basarak dolaba doğru yürüdü.
D) Merdiven basamaklarını hızla inerek dışarı çıktı. E) Pencereyi açıp gecenin koyu karanlığını sessizce
E) Meydan okuyucu bir tavır takınıyordu bana karşı. dinledi.
237
7. Bölüm Test 17 Fiil (Eylem) - Fiilimsi (Eylemsi) - II
9. I. O günlerde konuşulacak konu sıkıntısı yoktu. 13. Aşağıdaki cümlelerde kullanılan fiilimsiler çeşit-
II. Onunla konuşurken bakışları ile çok uzaklara da- lerine göre ikişerli eşleştirildiğinde cümlelerden
lıyordu. hangisi dışta kalır?
III. Hiçbir sebep olmaksızın buraya çalışmaya gel- A) Bana göre artık söylenecek bir söz kalmadı.
mişti. B) Tatlı tatlı gülümseyerek arkasından bakıyordu.
IV. Acısını hafifletmeye çalışırcasına kollarını bede- C) Odadaki masaya oturup defterimi açtım.
nine doladı.
D) Senin hakkında her şeyi bilmek istiyorum.
V. Bana diktiği gözlerinde çözemediğim bir sır vardı.
E) Bu, buralarda bilinmedik bir şey değildi.
yalnız bir eylemsi kullanılmıştır?
10. “Güneş yavaş yavaş yükselirken oturduğum antik ba-

samaklar aydınlanmaya başlıyor.” cümlesinde kul-
14. (I) Bir bisiklet kiralayıp akşamüzeri İztuzu’na gidin.
lanılan fiilimsi çeşitleri aşağıdakilerin hangisinde (II) Yüzlerce metre uzayıp giden insan boyundan
sırasıyla doğru olarak verilmiştir? yüksek zakkum ağaçlarının arasından geçeceksiniz.
A) İsim-fiil - Sıfat-fiil - Bağ-fiil (III) Yanaklarınız pedal çevirmekten pembeleşme-
B) Bağ-fiil - İsim-fiil - Sıfat-fiil diyse bu yolda mutlaka pembeleşecektir! (IV) Sonra
C) Sıfat-fiil - Sıfat-fiil - Bağ-fiil atın kendinizi Akdeniz’in serin sularına. (V) Bu-
ralardaki lokantalarda yiyeceğiniz bir akşam yemeği
D) Bağ-fiil - İsim-fiil - Bağ-fiil
belleğinizde ve damağınızda güzel bir anı bırakacak-
E) Bağ-fiil - Sıfat-fiil - İsim-fiil
tır.
sinde eylemsi kullanılmamıştır?
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yalnızca bir
tane eylemsi kullanılmıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V
A) Seni beklerken aklıma garip bir düşünce takıldı.

B) Ateşi yanıp geçen şöminenin önünde durdu.
C) Bir an evvel içeri girip kardeşini görmek istiyordu.
D) Zildeki adı okumak için iyi gören gözler gereki-
yordu.
E) Gözleri iri iri açılmış bir şekilde öylece donup 15. Aşağıdaki dizelerin hangisinde eylemsi kullanıl-
kaldı. mamıştır?
A) Artık çıkıyorum şehirlerinizden
Geride kalanlara selam olsun
12. (I) İçimdeki sıkıntı giderek artıyordu. (II) Asker-
B) Burada durdukça artıyor yalnızlığım
lik görevimi bitireli bir yıl olmuştu. (III) Ancak henüz
Ben kırları istiyorum, kırlar beni
iş bulamamıştım, işsizdim. (IV) İşe girmek için girdi-
ğim sınavların sayısını bile unutmuştum. (V) Yazılı C) Yağmurun acemisiyiz biz
sınavları kazanıyor ancak mülakata gelince kaybe- Şarkı söylemeyi bilmeyiz
diyordum. D) Niçin büyüyüp duruyor içimde sevgin
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi- Söküp atamıyorum filizlenen derdini
sinde fiilimsi kullanılmamıştır? E) Zaman usulca yaklaşıyordu gecenize
A) I B) II C) III D) IV E) V Kovuyordunuz onu yanı başınızdan
238
Fiil (Eylem) - Ek Eylem - I Test 18 7. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek fiil kullanıl- 5. Sıfat tamlamaları ek fiil alarak cümlede yüklem olabi-
mamıştır? lir.
A) Araba, köşeyi dönüp gözden kayboldu. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde böyle bir kulla-
B) Düşmesin diye onu dikkatle tutuyordu. nım görülmektedir?
C) O beyefendi sizin arkadaşınız mıydı? A) Kuşları uçuracağım gökyüzü yok şimdi.
D) Kimdi bize selam vermeden geçen? B) Dedemden bana kalan sadece bu evdi.
E) Filiz’in yüzünde endişeli bir ifade belirmişti. C) Unutmuştum çektiğim bütün sıkıntıları.
D) Eşyaları kırmızı bir kamyona yüklediler.
E) Elindeki çiçekleri ona verdi galiba.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek eylem almış

birden fazla sözcük vardır? 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zamir, ek fiil
alarak yüklem olmuştur?
A) Bir bahar akşamıydı, etraf ıslak ot kokuyordu.
A) Sensiz geçen güzel günleri ben nasıl unutayım!
B) Anahtarını çıkarıp kapıyı açtı ve içeri girdi.
B) Bunların hepsini almayı düşünüyorum.
C) O, kendisi hakkında ne denirse densin kılını bile
kıpırdatmaz. C) Üst kattaki komşularına çıkıp onlara sessiz olma-
larını söyledi.
D) Lokantadaki masalardan birine oturdum, arkada-
şımı bekliyordum. D) Eskiden sen bize böyle davranmazdın.
E) Yaz aylarını deniz kenarında geçirmenin iyi ola- E) Sessiz adımlarla gelip beni uyandıran sendin an-
cağını düşünüyormuş. neciğim.
7. Tahsin Bey o günlerde heyecan doluymuş.

Aşağıdakilerin hangisinde ek fiil bu cümledeki
3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi belir-
göreviyle kullanılmıştır?
siz geçmiş zamanın hikâyesiyle çekimlenmiştir?
A) Onunla geçinmenin ne kadar zor olduğunu bili-
A) Onun elleri daima yaşlı bir ihtiyarınki gibi titrerdi.
yordum.
B) Hava, düne göre iyice soğumuştu.
B) Delikanlı, seyircilerin gözlerini ona diktiklerinin
C) Bu çekiçle bahçede ne yapacaktınız?
farkındaydı.
D) Bu konuda bize çok güveniyormuş.
C) Kendimi bu duruma bir türlü alıştıramamıştım.
E) O, çocuklarına hiçbir konuda yardımcı olmazmış.
D) Onlara dokunmaman konusunda seni uyarmıştım.
E) Toplanıp yarın ne yapacağımızı kararlaştıracak-
mışız.
4. I. Bir süre bahçede sessiz sedasız oturdular.
II. Orada ne güzel günler geçirmiştik hep beraber.
III. O günlerde çok başarılı bir öğrenciydin sen. 8. Aşağıdakilerden hangisinde ek eylemin görevi
IV. Şoför, arabanın bagajından bavulları indirdi. farklıdır?
V. Saçları karmakarışık, gözleri de kanlıydı. A) Olaylarla ilgili açıklama valilikten gelecekti.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangile- B) Bu yaz ailecek denizin keyfini çıkarmıştık.

rinde ek eylem kullanılmamıştır? C) Toptan eşya fiyatlarında bir artış söz konusuydu.
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) İş yerinde çarkı her zaman o çevirirdi.
D) II ve V E) IV ve V E) Siyah saçlı bebek durmadan ağlıyordu.
239
7. Bölüm Test 18 Fiil (Eylem) - Ek Eylem - I
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek eylem almış 13. Soğuk, kasvetli, yağmurlu bir gündü.
isim soylu bir sözcük yoktur? Aşağıdakilerin hangisinde ek eylem bu cümle-
A) Şu sıralar derin bir umutsuzluk içindeydik. deki göreviyle kullanılmıştır?
B) Akşamın alaca karanlığında gökyüzü bulutsuzdu. A) Henüz erken olmasına rağmen lokantanın ışıkları
C) Onu tam olarak anlamak çoğu zaman imkân- yakılmıştı.
sızdı. B) Yolcular çok yorgun ve uykusuz görünüyorlardı.
D) Yüzündeki kederli, ağlamaklı hâl değişmemişti. C) Şakaklarındaki kırlar, yanına yaklaşmadıkça belli
E) Merkeze kadar yürümektense buraya gelmek olmuyordu.
daha kolaydır. D) İki çocukları da hem zeki hem de terbiyeliydi.
E) O, uçakla seyahat etmekten hiç korkmazmış.
10. Ek fiilin bir görevi de basit çekimli fiillere gelerek bile-

şik çekimli fiiller oluşturmaktır.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek fiil bu görevi
dışında kullanılmıştır?
A) Deniz kıyısında durmuştu devrin askerleri.
B) Salonun girişinde büyük bir ayna vardı.
C) Komşunun küçük kızı kapı ziline basıp kaçardı.
D) Kadının umutları da kaybolup gitmişti zamanla.
E) Evin sorumluluklarını zamanla üstüne almıştı. 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek fiil iki farklı
görevde kullanılmıştır?
A) Bu işlerin hepsini akşama kadar bitirecektim.
11. I. Evin dekorasyonu yeniden yapılmıştı. B) Ne yapabilirim, erken geleceğini belirtseymiş.
II. Marketin kapısında saatlerce bekliyorduk. C) İçin, soğuk sulardan yudum yudum.
III. Her akşam mutlaka bir masal okuyormuş. D) Buradaki bütün çiçekler senin için.
IV. Babasının özenle sakladığı resmini bize gösterdi. E) Yalnızdım, bütün dostlarım beni terk etmişti.
V. Tiyatro provaları üç gün içinde başlayacakmış.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi-
nin yüklemi “şimdiki zamanın rivayeti” ile çekim-
lenmiştir?
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek fiil kullanıl-

mamıştır? 15. Dün akşam birlikte seyrettiğimiz film berbattı.
A) Aklı fikri hâlâ dün gece gördüğü rüyadaydı. Aşağıdakilerin hangisinde ek eylem bu cümle-
deki göreviyle kullanılmıştır?
B) Bana kalırsa onlar, bu akşam eve dönmeyecek-
ler. A) Üç yıl önce mesleğim sona ermişti zaten.
C) Ayaklarını halıda gezdirerek yatağın kenarına B) Bir çocuk yıldız için fazla uzunmuş boyum.
oturdu. C) Film şirketi kontratı iptal ettiğini bildirmişti.
D) O an bir şeyler yapma ihtiyacı duymuştum. D) Doktorun beni nasıl kovduğunu asla unutamıyor-
E) Gecenin bir saatinde oraya ulaşmak imkânsız- dum.
mış. E) Birkaç serüven romanı da bizim için alacaktınız.
240
Fiil (Eylem) - Ek Eylem - II Test 19 7. Bölüm
1. Derenin iki yanındaki arazinin üstüne kurulmuş bir 4. (I) Yıllar önce, zorunlu sebeplerle köyden taşın-
köy vardı. Tabelası olmadığı için ismini bile öğrene- mıştık. (II) Hâlâ kulaklarımda çınlayan o kuzu ses-
miyorduk. Buradaki evler, kesme taştan yapılmıştı. leri hasretimi bir kat daha artırıyor. (III) Çeşmeden
Bu evlerde taş ustalığının inceliğini görmek müm- küplerle gün boyu su taşımak en büyük zevkimdi.
kündü. Sanki Anadolu’nun bütün güzellikleri bu ta- (IV) Seyretmeye doyamadığım tek şey ise gelincik
belasız köyde toplanmıştı. tarlalarıydı. (V) Acaba bir gün tekrar o güzelim yere
Bu parçada kaç ek fiil kullanılmıştır? dönebilir miyiz?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangile-

rinde ek eylem yoktur?
A) I ve II B) II ve III C) II ve V
2. Küçük kardeşim saksıdaki bütün çiçekleri koparmıştı.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek eylem diğer-
Aşağıdakilerin hangisinde ek eylem bu cümle- lerinden farklı bir görevde kullanılmıştır?
deki göreviyle kullanılmıştır?
A) Okunan bu güzel şiirler, dinleyicileri coşturu-
A) Tebessümü yüzüme çok görürsen ben sana ne yordu.
diyeyim?
B) Türk şiirine farklı ve yeni bir çizgi getirmişti.
B) Bu, kitabın başındaki plana benzer bir plandı.
C) Öykülerinde, özünü arayan insan üzerine yoğun-
C) Seni yıllardır bekleten vefasız oydu. laşmıştı.
D) Bu yıl, bir önceki yıldan güzeldi buralar. D) Duygusal şiirleriyle tüm okurlarını büyülemişti.
E) Takıların hepsi de düğün hediyesiydi. E) Yürekleri bir çarpan insanlar yetiştirmek en büyük
uğraşıydı.
6. I. Çiçek yapraklarının dökülme zamanıydı.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde basit zamanlı II. Tarihte bir ak sayfadır, bizim yaptıklarımız.
bir eylem yoktur? III. Benim anılarım her zaman senindi.
A) Bu eseri, saygın bir yazarımız dilimize çevirmiş. IV. Derse gelen öğrencilerin çoğu kravatsızdı.
B) İhsan abi bize kasabadan oyuncaklar getirirdi. V. Sana bıraktığım, yastığının üstündekiydi.
C) Ömrünün en güzel günlerini bu köyde geçirmiş. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangile-
D) Bir daha buraya gelmek istemiyorum, diye tuttur- rinde yüklem, ek eylem almış bir ad tamlaması-
muş. dır?
E) Bu eserlerin çok kolay yazılamayacağını içimizde A) I ve II B) I ve V C) II ve V

en çok o bilir. D) III ve V E) IV ve V
241
7. Bölüm Test 19 Fiil (Eylem) - Ek Eylem - II
7. Ey oğul! Ananı, atanı say 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek eylem diğer-

İnancını kaybedersen lerinden farklı bir görevde kullanılmıştır?
Yeşilken çöllere dönersin A) Biz gittiğimizde onlar sofrayı hazırlamıştı.

Gördüğünü görme! Bildiğini bilme B) Semtlerde bir tane pet şişe bile yoktu.
Sevildiğin yere sık gidip gelme C) Büyük bir üniversitede öğretim üyesiymiş.
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi D) Sabaha kadar uyuyamadığı için çok yorgundu.
söylenemez?
E) Otobüs köye vardığında rüzgâr çok şiddetliydi.
A) Emir kipiyle çekimlenmiş fiiller kullanılmıştır.
B) Ek fiile yer verilmemiştir.
C) Haber kipleri ve dilek kipleri bir arada kullanılmış-
tır.
D) Sıfat-fiil ve zarf-fiil kullanılmıştır.
E) Fiillerin hepsi ikinci tekil şahısla çekimlenmiştir.
10. Atatürk, Türk toplumunun gelişip yükselmesinde ai-

lenin önemine inanıyordu. Bir gün kendisini dinle-
yenlere şöyle seslenmişti: “Bu millet esas terbiyesini
aileden almıştır. Türk milleti öyle analara sahiptir ki
her bir devrin büyük adamlarını bu analar yetiştirmiş-
tir. Türk kadını daha büyük nesiller yetiştirmeye kabi-
liyetlidir.”
Bu parçada kaç tane birleşik çekimli fiil kullanıl-

mıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
8. Sabahleyin beni uyandıran güneş, daha evvel bütün

I
odayı dolaşmış ve her köşeyi ayrı ayrı kızdırmışa
II
benziyordu. Derhâl yataktan atlayarak giyindim. 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek eylem diğer-
III lerinden farklı bir görevde kullanılmıştır?
Çantamı kapattım ve sokağa fırladım. Ortalıkta zaman A) Bu sıcacık yerde sabaha kadar rahat rahat uyu-
IV yabilirdi.
zaman esen rüzgârın kaldırdığı tozlardan başka bir
B) Kasabada sadece Rıfat’ın sohbetine doyum ol-
hareket yoktu.
muyordu.
V
Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerin hangile- C) Diğer çocuklara göre daha akıllı usluydu.
rinde ek fiil kullanılmıştır? D) Kötüler olmasaydı iyilerin değeri bilinir miydi?
A) I ve II B) II ve V C) III ve IV E) Babasının dediğine göre bu yaz kalabalık olacak-
D) III ve V E) IV ve V mış.
242
Fiil (Eylem) - Eylemde Yapı - I Test 20 7. Bölüm
1. I. Yemeği beğendiğimizi söyleyince yüzü kızar- 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik eylem
mıştı. kullanılmamıştır?
II. Sen böyle davranınca kimse senin içtenliğine A) İnsan, elinde olmadan kendini filme kaptırıveriyor.
inanmıyor. B) Tanımadığı insanların arasında rahatsız oluyor.
III. Tüm heyecanını her zaman çevresine yansıtı- C) Damarlarındaki kanın birdenbire buz gibi oldu-
yordu. ğunu hissetti.
IV. Ben, çiftliğimizin portakal bahçesinde büyümüş-
D) Bizimle birlikte geziye gelmek için can atıyordu.
tüm.
E) Simsiyah bir gözlük takmış ve kasketini kaşlarına
V. Arkadaşlarının ona böyle davranmasından nefret
kadar indirmişti.
ediyor.
rinde birleşik eylem kullanılmıştır?
A) I ve II B) I ve V C) II ve III 6. Aşağıdaki cümlelerde yer alan yüklemlerden
hangisi, kökünün türü bakımından diğerlerinden
D) II ve V E) IV ve V
farklıdır?
A) Bu oyun beni eskisi kadar eğlendirmiyor.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil çekim eki B) Aklına arkadaşı gelince kalbi acıyla burkuluyordu.
C) Bahçıvan yemyeşil çimenleri ve kırmızı gülleri su-
A) O hâlâ benim en iyi arkadaşım. luyor.
B) Bana karşı bu kadar kaba olmayın. D) Adamın dudakları nefretle bükülmüştü.
C) Kahvaltıda hiçbir şey yiyememiştim. E) Kırlaşmaya başlayan saçları özenle taranmıştı.
D) Benimle oyun oynamayı bıraksın.
E) Bunu herhangi biri de tahmin edebilir.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kurallı birleşik

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi isim- eylem kullanılmıştır?
den türemiş bir fiildir?
A) Kapının vurulduğunu sonradan fark etmişti.
A) Çocuklar kapıya doğru sürünüyordu.
B) Ben de sizinle eve kadar yürüyebilir miyim?
B) Etrafındakilere ilginç hikâyeler anlatıyordu.
C) Önce karşı çıktıysa da sonra direnmekten vaz-
C) Bahçedeki ağaçların birine salıncak kurulmuştu.
geçti.
D) Burası biz taşınmadan önce bir ahırı andırıyordu.
D) Dün benim maça gitmeme izin vermemiştin.
E) Yerleri ellerimiz çatlayıncaya kadar zımparaladık.
E) Bisikletim pırıl pırıl parlayan çamurluklarıyla göz
alıyordu.
4. Aşağıda verilen cümlelerdeki birleşik fiiller türleri

bakımından ikişerli eşleştirildiğinde hangisi dışta
kalır?
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi yapı
A) Yaşlı kadın biner binmez otobüs hareket etti. bakımından diğerlerinden farklıdır?
B) O; sert, dikkatsiz ve endişeli insanlardan daima
A) Bu kurallar bir kâğıda yazılıp hemen duvara asıl-
uzak dururdu.
malı.
C) Sizler bu çocukların en iyi arkadaşları olabilirsi-
B) İbrahim istemeye istemeye yerinden kalktı.
niz.
C) O zamanlar akla gelebilecek her şey alınmıştı.
D) Senin az önce söylediklerine kulak misafiri oldum.
E) Umarım kremalı tavuk çorbasını tarifteki gibi ya- D) Bu korkunç yolu hızla geçerek parka erişmiştik.
pıverirsin. E) Saat yedide kahvaltı için mutfağa gelinirmiş.
243
7. Bölüm Test 20 Fiil (Eylem) - Eylemde Yapı - I
9. Aşağıdaki dizelerin hangisinde birleşik eylem 12. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi ya-
kullanılmıştır? pıca basit ya da türemiş değildir?
A) En önde çocuklar gidiyor A) Gülümsemesini korumaya çabalıyordu.
Dalgın soytarılar hemen arkalarında B) Fabrikanın bu bölümü harıl harıl işliyor.
B) Arkadaşım eve girince uzun süre
C) Ona bu konu hakkında bir şey soramam.
Merdiven başında kalıverdim
D) Havalar düzelince onu ben götürürüm.
C) Oysa izlemiştim tam iki saat
E) Hep yanlış varsayımlarda bulunuyorsun.
Ben onu Ankara sokaklarında
D) Bilecek miyim nereye gittiğini
Çırpıntılı deniz gibi kıvırcık saçlarının
E) Bu nehir derdime benzer 13. Aşağıdakilerin hangisinde “olmak” eylemi yar-
Tükenmez akıp gitse de dımcı eylem olarak kullanılmıştır?
A) Pazar günleri genellikle evde oluruz.
B) Berke yatalı dört saat olmuştu.
C) Başım dertteyken bana yardımcı olmadın.
D) Babam işten ayrılalı yıllar oluyor.
10. I. Ondan özür dilemek istiyordum. E) Onları bize bırakman daha iyi olur.
II. Onu neden her şey sinirlendiriyor?
III. Soğuk bir su içtikten sonra rahatlamıştı.
IV. Bu işi ne zaman yapabiliriz sizce? 14. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi ya-
Numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdaki pıca türemiş değildir?
yargılardan hangisi yanlıştır? A) Sesinden, rahatsız olduğu seziliyordu.
A) I. cümlenin yüklemi yapıca basittir. B) Turgay’ın anlattıklarının tümünü onaylıyorum.
B) I ve IV. cümlelerin yükleminde kişi eki kullanılmış- C) Sana bunları gizli tutman şartıyla anlatırım.
tır.
D) Bahçede ağaçların arasında tek başına oturu-
C) II. cümlenin yüklemi birden fazla yapım eki almış-
yordu.
tır.
E) Deredeki suda ayak basılabilecek her yer yosun-
D) III. cümlenin yüklemi yapıca türemiştir.
larla kaplıydı.
E) IV. cümlenin yüklemi yardımcı fiille kurulmuş bile-
şik fiilden oluşmuştur.
15. Yılların yorgunluğunu taşıyordu bulutlar
Yavaş yavaş kapladılar gökyüzünü
Nasıl kavuşmalı ufka güneş batmadan
Yapraklar da kavuşmak ister toprağa çünkü
Kırlangıçlar uçarsa özgürce
11. Aşağıdaki cümlelerde geçen birleşik eylemlerden
hangisi diğerlerinden farklı bir şekilde oluşmuş- Bu dizelerde aşağıda verilenlerden hangisi yok-
tur? tur?
A) Gülsüm Hanım trenin arkasından bakakaldı. A) Basit çekimli eylem
B) Sabahın altısında yollara düşmüştü. B) Gereklilik kipiyle çekimlenmiş eylem
C) Kendisine gülecekler diye ödü kopuyordu. C) Geniş zamanda çekimlenmiş eylem

D) İkisinin de ağzı bir karış açık kalmış. D) Geniş zamanın şartı ile çekimlenmiş eylem
E) Yüzü hiçbir duygusunu ele vermiyordu. E) Birleşik yapılı eylem
244
Fiil (Eylem) - Eylemde Yapı - II Test 21 7. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi yar- 5. Boyunu uzatmış, selviye dönmüş

dımcı fiillerle kurulmuş birleşik bir fiildir? I II
A) Yılların nasıl geçtiğini hiç fark etmedik. Güzel cennetin gülü bu gelin
B) Konuşacak birilerinin olması çok hoşuma gidi-

Söyledikçe şeker akar dilinden
yordu.
III
C) Birden bütün dünya gözümden siliniverdi.
Korkarım ki seni yakar bu gelin
D) Gözlerini kısarak etrafa şöyle bir göz attı. IV V
E) Evde sıkıldığı için dışarı çıkmaya karar vermiş. Yukarıdaki dizelerde altı çizili sözcüklerden han-
gisi türemiş eylemdir?
2. (I) Ben, iyi kurgu yapan polisiye yazarları çok severim.

(II) Onlar olayları birbirine bağlamayı çok iyi bilirler.
(III) Ben ise hiçbir şey tasarlamadan otururum ma-
saya. (IV) Eserlerimde çok fazla karakter kullanamam. 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde diğerlerinden
farklı bir birleşik fiil kullanılmıştır?
(V) Ama bütün bu olumsuzluklara rağmen kötü bir
yazar olduğumu kabul etmem. A) Yaramazlık yapan öğrencileri ailelerine şikâyet
edecekmiş.
lerinin yüklemi yapıca basit değildir? B) Yağmurda uzun süre dolaşınca hasta oldu.
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III C) Panelde üzerinde durulacak konuyu tahmin etti.
D) III ve V E) IV ve V D) Kendinden önceki sanatçıları taklit ediyordu.

E) Karşısına aniden araba çıkınca ödü koptu.
3. Üç kez denedin de ay ışığında gördün

I II
7. (I) Bir süre odada sessizce oturduk. (II) Oda anormal
Boş yere bağırıyor boşlukta çırpınışlar ölçüde karanlık görünmeye başladı. (III) Belki de sis
III dışarıdan içeriye sızmıştı. (IV) Mumlardan biri, erimiş
Zaman hâlâ düşmüyor ağırlaşan gövdeden
bir mum denizinde cızıldayarak azaldı. (V) Onun sö-
IV
nüşünü görürken korktuğumu hissettim.
Sallanıyor zamanın ucunda saniyeler
V
lerinin yüklemi yapıca basittir?
gisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi ya- 8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi türe-
pıca diğerlerinden farklıdır? miş eylemdir?
A) İkiniz de çabuk burayı terk edin. A) Düşüncelerin, siyah gözlerinden dağılacak.
B) Önlüğünü giymeden kahvaltıya inemezsin. B) Mehmet’in gözlerinden yorgunluk akıyordu.
C) İsterseniz bu gece yola çıkabiliriz. C) Bozulan yemek, bütün mutfağı kokutmuştu.
D) Gemi, bir süre sonra gözden kayboldu. D) Onların evi yasemin çiçekleriyle kokardı.
E) Anneannesi her sabah saçlarını örerdi. E) Senin kurduğun sistemi anlamaya çalışıyoruz.
245
7. Bölüm Test 21 Fiil (Eylem) - Eylemde Yapı - II
9. I. Gecenin bir yarısı çöpleri atıyordum. 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik eylem
II. Zavallı kadın, etrafına sessizce bakındı. kullanılmamıştır?
III. Zifiri karanlıkta matarama uzandım. A) Biraz da bizimle ilgilenmelisin.
IV. Mataramda su kalmamış. B) Ne kadar eğlendiğimizi anlatamam.
V. İleride ışıl ışıl akan bir derenin sesi geliyordu. C) Neden çocuklara zarar veriyorsun?
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri- D) Siz burada bizi biraz bekleyedurun.

nin yüklemi yapıca diğerlerinden farklıdır? E) Ali, sonunda baklayı ağzından çıkardı.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “etmek” eylemi
yardımcı eylem olarak kullanılmamıştır?
A) Reşat Nuri, romanlarında Anadolu insanını iyi
hesap ediyordu.
B) Turnuvada yarışmacılarımızı çabuk mat ettiler.
C) Yeni üretilen bu ürünlerin değeri serbest piya-
10. Aşağıdaki cümlelerin yüklemleri yapıları bakı- sada yetmiş beş milyon eder.
mından ikişerli eşleştirilirse cümlelerden hangisi D) Bundan böyle giriş saatlerine dikkat edilecekmiş.
dışta kalır? E) Kurum çalışanları yapılan hiçbir baskı ve haksız-
A) Bilim ve teknolojinin olağanüstü geliştiği bir dö- lık karşısında pes etmediler.
nemde yaşıyoruz.
B) Bu kültürel eğilim önümüzdeki yıllarda belki de
belirginlik kazanamayacak. 14. I. Gördüğü her şeyi resmedebiliyormuş Musa.
C) Bu çalışmalarla daha derin araştırmalar ve büyük II. Buradaki âdetler asırlardan beri böyle süregel-
deneyler yapılması sağlanır. miş.
D) Edebiyat, bilincimizin gizli kovuklarında ne oldu- III. Sen söyleyiver, deyip çantasını aldı ve çıktı.
ğumuzu ve nasıl olduğumuzu öğretir. IV. Çabuk gelirseniz bizi çok sevindirirsiniz.
E) Uzmanlaşma, insanların teknisyenler ve uzman- V. Siz televizyonu seyrededurun, ben çayları getire-
lar olarak bölünmelerine yol açar. yim.
tezlik fiili vardır?
11. I. Genç prensi belki de bu sabah görebilirim. 15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, kökü-
II. Bir göz açıp kapayıncaya kadar gözümden ırak nün türü bakımından diğerlerinden farklıdır?
olacağını zannediyordum. A) Bir an için, tarihi düşsel olarak yeniden kuralım.
III. Boynumdaki mücevheri koparıp yoluna fırlattı- B) Sanat, hayata karşı eleştirel bir tutum geliştirerek
ğımda mest olmuştu. düşünsel gücümüzü artırır.
IV. Batan güneşin kızıllığında gelmeye karar kılmıştı. C) Edebiyatın varlığı, tek bir bireyin yapıtıyla başla-
V. Geceleyin yalnız başına gittiğinde dağları tepeleri maz.
yol eylemişti. D) Okur sayısının her geçen gün azaldığı herkesçe
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilinecek kadar açıktır.
yardımcı eylem yoktur? E) Kitap okumayla ilgili açıklamalarını kim bilir kaç
A) I B) II C) III D) IV E) V kez işitmişimdir.
246
Fiil (Eylem) - Eylemde Yapı - III Test 22 7. Bölüm
1. I. Sana soracak olursa gözlerini yere indirebilirsin. 5. Arkadaşlarımla bir şarkı mırıldanıyorduk.
II. Buradaki kaynağımız, susuzluğumuzu hiçbir Bu cümlenin yüklemi ile ilgili olarak aşağıdakiler-
zaman dindiremeyecek. den hangisi söylenemez?
III. Sana tek bir gül bile gönderemedim bu zamana A) Yapıca türemiştir.
kadar. B) Birleşik zamanlıdır.
IV. O yemek yerken biz ona bakakalmıştık. C) I. çoğul kişi ile çekimlenmiştir.
V. Yaşamın büyülü sırlarını ömrü boyunca keşfet- D) Kökü yansıma sözcüktür.
meyecektir. E) Dilek kipi kullanılmıştır.
farklı bir yolla kurulmuş birleşik eylem vardır?
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kurallı birleşik

eylem kullanılmıştır?
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklemi oluştu- A) Kapının vurulduğunu sonradan fark etmişti.
ran eylem, yapı bakımından diğerlerinden farklı- B) Bisikletimin parlayan çamurlukları göz alıyordu.
dır? C) Önce karşı çıktıysa da direnmekten vazgeçti.
A) İzin alınmadan hiçbir yere gidilmezdi. D) Dün benim maça gitmeme izin vermemiştin.
B) Yapılan çalışmaların neler olduğu artık bilinmeli. E) Ben de sizinle eve kadar yürüyebilir miyim?
C) Bu dolaplar acil bir durumda korunsun.
D) Anlamakta güçlük çektiğiniz her konuyu sorunuz.
E) Antrenmanlarda yüksek performans göstereme-
yen her oyuncu elenecek. 7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi ya-
pıca diğerlerinden farklıdır?
A) Filmin bir sahnesini karşıdaki tepede çektiler.
3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi ya- B) Tanıdığı insanların sayısı günden güne artıyor.
pıca diğerlerinden farklıdır? C) Geçen ay kırılan kolum çok çabuk iyileşti.
A) Gülşen, salona kırmızı perdeleri astı. D) Bu haberle onların keyfini kaçırmayı istiyor.
B) Bu akşam, yemeğe komşularını çağırmıştı. E) Bütün gün hiç ara vermeden çalıştılar.
C) Arızayı gidermek için epey uğraştık.

D) Yarın sabah onu istasyonda ben karşılarım.
E) Masayı süslemek için birkaç biblo almış.
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yapıca birle-
şik eylem yoktur?
A) Elbette tatile çıkacaksın ama bir parça sabırlı ol-
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi bir- malısın.
den fazla yapım eki almıştır?
B) Ona, uzun zamandan beri tatlı bir söz söyleme-
A) Onun bu sözleri seni hiç sinirlendirmedi mi? mişti.
B) Bahçenin ortasına büyük bir çukur kazıldı. C) Arabada oturup sessizce beklemeye daha fazla
C) Enerjisinin yavaş yavaş azaldığını hissediyordu. dayanamadım.
D) Ne kadar uğraşsam da adını hatırlayamadım. D) Şimdiye kadar onlara pek dikkat etmemiştim.
E) Televizyonun karşısındaki koltuğa rahatça otur- E) Çiçeklerin dilinden anlasaydım bana bir şeyler
muştu. anlatabilirlerdi.
247
7. Bölüm Test 22 Fiil (Eylem) - Eylemde Yapı - III
9. I. Evdekiler ara sıra bize yardım ediyordu. 12. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi kurallı
II. Ben kapıyı kilitledikten sonra zili çaldırdı. birleşik fiille oluşmuştur?
III. Dün, akşam saatlerinde oradan ayrıldım. A) İstediğiniz bilgileri toplayabildiniz mi?
IV. Çocuk, benim elimi sımsıkı tutuyordu. B) Recep’in bu kadar hasta olduğu doğru mu?
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri- C) Gönderdiğin mektup beni çok mutlu etti.
nin yüklemi yapıca türemiştir? D) Yaptığımız hiçbir teklifi kabul etmemişti.
A) I ve II B) I ve III C) II ve III E) İyi olduğunu duyunca derin bir oh çekti.
D) II ve IV E) III ve IV

remiş, çekimli bir eylem yoktur? 13. Aşağıdaki cümlelerin yüklemleri yapıca ikişerli
A) Sert bir hareketle sararmış ellerini öne uzattı. gruplandırıldığında hangisi dışarıda kalır?
B) Ahmet, usulca eve yanaşıp camı iki kez tıklattı. A) Hep yanlış varsayımlarda bulunuyorsun.
C) Durmadan yanındakinin kulağına bir şeyler fısıl- B) Gülümsemesini korumaya çabalıyor.

dıyordu. C) Sevemez kimse seni benim sevdiğim kadar.
D) Atı şaha kaldırmak için elimdeki kırbacı şaklattım. D) Uzanıverse gövdem taşlara boydan boya.
E) Çiftliğin ahırındaki koyunlar sabaha kadar meledi. E) İyi bir eğitim görmek için yurt dışına çıkmıştı.
11. Dağın yamacına kurulmuş kasabayı görebiliyordum.

Aşağıdakilerden hangisinin yüklemi yapıca bu
cümlenin yüklemiyle özdeştir? 14. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi ya-
A) Ay, geçen her saniye biraz daha parlaklaşıyordu. pıca basit ya da birleşik değildir?
B) Bacalardan gökyüzüne dumanlar yükseliyordu. A) Onu bu hâllere düşüren bir zalimdir.
C) Bu masalda Kafdağı’nda yaşayan bir cadıyı anla- B) Bu, uzun yıllar çalışılarak ulaşılan bir sondu.
tıvermişler. C) Masanın üstünde bir tomar para vardı.
D) Onun bu hâli hepimizi çok korkutmuştu. D) Rüzgârın önünde yaprak misali savrulmuşum.
E) Dedem elindeki bastona dayanarak doğruldu. E) Lise yıllarında en sevdiğim ders, edebiyattı.
248
Fiil (Eylem) - Eylemde Çatı - I Test 23 7. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, çatısı 5. I. Yarışmayı dereceyle bitirmene çok sevindik.
bakımından diğerlerinden farklıdır? II. Odanın duvarlarına rengârenk tablolar asılmış.
A) Tüm başkanlar toplantıya çağrıldı. III. Ne yapacağımı bilemeden çevreme baktım.
B) Caddeler geceleyin hızlıca temizlendi. IV. O gün, onunla güneş doğana kadar söyleştik.
C) Tabağı elinden düşürünce kıpkırmızı kesilmişti. V. Tenha sokakları gri bir ışık aydınlatıyordu.
D) Pencerenin yanına bir resim sehpası konmuş. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangile-
E) Senin önerin ne yazık ki kabul edilmedi. rinin yüklemleri özne-yüklem ilişkisi bakımından
özdeştir?
2. I. Annemden, beni bir hayli üzen bir haber aldım. D) III ve V E) IV ve V

II. O, senin için hepimizden çok endişeleniyor.
III. Zamanı geldiğinde bana çok teşekkür edeceksin.
IV. Eşyalar güzelce katlanıp bavula yerleştirildi.
6. Aşağıdaki cümlelerden hangisi öznesine göre
V. Ben bunu tamir ederken sen de hazırlanırsın. dönüşlü, nesnesine göre geçişlidir?
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri- A) Çocuklar sıra kapmak için birbirleriyle itişiyorlar.
nin yüklemi dönüşlüdür?
B) Orhan suçüstü yakalanmış gibi kıpkırmızı kesildi.
C) Bazı zamanlar müthiş bir hayrete düşüyordu.
D) II ve V E) IV ve V
D) Babam da sonunda bu durumu kabullenmişti.
E) Adam önce korktu fakat kendini hemen toparladı.
3. -ş (-ış, -iş) ekini alıp birden fazla kişi tarafından kar-

şılıklı ya da birlikte yapılma anlamı taşıyan eylemler
işteş çatılıdır. 7. Arabayı çalıştırmak için epey uğraşmıştı.
Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinin Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi özne-
yüklemi işteş çatılıdır? sine göre bu cümledekiyle özdeştir?
A) Oyuncular sahanın kenarında bekleşiyorlardı. A) Onunla daha dün akşam evde görüşmüştük.
B) Cafer ile yaşamımızın yarısını birlikte geçirdik. B) Hoşumuza gitmese de bu hâli kabullenmiştik.
C) Sonunda arabanın motorunu çalıştırmıştık. C) Çantamı alıp oradan hemen uzaklaştım.
D) Kapı kapalı olduğundan odanın havası ağırlaş- D) Halımın üzerinde güneş pırıltıları uçuşuyordu.
mıştı.
E) Böyle bir sonuç herkes tarafından bekleniyordu.
E) Onun gelebileceği iki caddeyi de görebiliyoruz.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, geçiş- 8. Bir kuş dalların arasından birdenbire havalandı.
sizken bir ek yardımıyla geçişli duruma getiril- Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi çatı
miştir? bakımından bu cümledekiyle özdeştir?
A) Yanımdan geçmesine rağmen beni görmedi. A) Onun gittiğini duyunca hepimiz çok üzüldük.
B) Sıcak havalarda dışarıya pek çıkmazdı. B) Rüzgâr hiç yoktu ama ben üşüyordum,
C) Elindeki son fırsatı da kaçırmıştı. C) Korku dolu bakışlarla beni süzüyordu.
D) Balkondaki demirler güzelce boyanmalı. D) Mehtaplı mavi gece pencereden içeri doluyor.
E) Bütün eski eşyalar arka balkona atılmıştı. E) Derse kendimi iyiden iyiye kaptırmıştım.
249
7. Bölüm Test 23 Fiil (Eylem) - Eylemde Çatı - I
9. Aşağıdaki cümlelerden hangisi “Eski kahramanla- 12. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi özne-
rın adı bile yaşamıyor.” cümlesiyle nesne-yüklem sine göre etken, nesnesine göre oldurgandır?
ilişkisi bakımından özdeştir? A) Yavaş bir hareketle elimi, yüzüne yaklaştırdı.
A) Sokaktan geçenleri serseriler döverdi. B) Çevremde hiç bu kadar çok yetişkin olmamıştı.
B) Dünkü kavgada kolu çıkmış. C) Onu tanıdığımdan beri ilk kez böyle gülüyordu.
C) Öğrendiklerimin hepsini artık unuttum.
D) Gökyüzü pırıl pırıl bir güneşle aydınlanıyordu.
D) Seni buralarda herkes tanıyor.
E) Çok yaşlı insanlarınki gibi güçsüz çıkıyordu sesi.
E) Son şiirlerini bu kitapta yayımladı.
13. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi edil-

gen çatılı bir fiildir?
A) Dere kenarındaki ıhlamur ağacı güçlükle seçili-
yordu.
B) Son günlerde geceleri neredeyse hiç uyuyamı-
10. Haberi duyunca çok heyecanlanmıştım. yordum.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, çatı C) Parkta yürürken yarın neler yapacağımı düşünü-
özelliği bakımından bu cümledekiyle özdeştir? yordum.
A) İnsanlar evlerinden akın akın caddeye çıkıyor- D) Ben yanından geçerken başını çevirip bana baktı.
lardı.
E) Çok yakında bu kiralık odadan başka bir yere çı-
B) Eve dönerken garip düşüncelerle boğulmuştum. kacağız.
C) İlkbahar havasının kokusu beni çok etkiliyordu.
D) Bir keresinde bizi bilim müzesine götürmüşlerdi.
E) Soğuk hava her geçen gün daha çok hissedili-
14. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi dö-
yordu.
nüşlü bir eylemdir?
A) Bütün yakınlarımız sizi yanlış tanıdı.
B) Sabah akşam balkonda yollarımı gözlerdi.
C) Son zamanlarda oldukça sakindi.
D) Eve girmiştim ki elektrikler kesildi.
E) Merdivenlerden çıkarken yoruluyorum.
11. Geçişli bir eylemin “-r, -t, -dır” ekleriyle geçişlilik de-
recesi artırılabilir, bu yolla oluşturulan eylemlere “et-
tirgen eylem” denir. 15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çatı özelliği
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem ettirgen aranmaz?
eylem değildir? A) Çocuklara karşı yanlış bir şeyler yaptığının far-
A) Yaşlı kadın, gözleri görmediği için mektubu toru- kındaydı.
nuna yazdırdı. B) Birkaç saat daha çalışıp işi bitireyim.
B) Evinin yakıldığını duyunca öfkelenip etrafa sal- C) Alanda kurulan pazardan satıcıların sesleri duyu-
dırdı. luyordu.
C) Öğretmenlik görevini babam otuz yıl sürdürdü. D) Birilerinin bizi tanıyacağından korkuyorduk.
D) Bizi iki saat kapının önünde bekletti. E) Herkes kayalıklara tırmanma cesaretini kendinde
E) Bu yıl buğdaylar ambarlara erken dolduruldu. bulamaz.
250
Fiil (Eylem) - Eylemde Çatı - II Test 24 7. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi “iş- 5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi etken
teş-geçişli” bir fiildir? çatılıdır?
A) Onunla bu sokağın başında karşılaştık. A) Buradan ırmağın yatağı çok net fark ediliyordu.
B) Kardeşim ve ben her gün ekmeğimizi bölüştük. B) Bugüne dek onu hiç bu hâlde görmemiştim.
C) Seni düşündükçe her şey anlam kazanıyor. C) Beni görünce etraftaki çocuklar cesaretlenmişti.
D) İki gün sonra onlar da aynı parkta buluştular. D) Onunla birkaç haftadan beri hiç görüşmedik.
E) Böyle bir sonuç alacağı zaten bekleniyordu. E) Ormanda çıkan yangın kısa sürede söndürüldü.
2. Kimi taş gibi kımıldamadan duruyor, kimi öne arkaya

sallanıyordu.
Bu cümledeki fiillerin çatı özellikleri sırasıyla aşa-
ğıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Etken - Geçişsiz - Dönüşlü - Geçişsiz
6. Geçişsiz eylemler, “-t, -r, -dır” ekleriyle geçişli hâle
B) Etken - Geçişli - Etken - Geçişsiz getirilir. Bu tür eylemlere oldurgan eylemler denir.
C) Etken - Geçişsiz - Etken - Geçişsiz Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi bu ta-
D) Etken - Geçişsiz - Edilgen - Geçişsiz nımı örneklendirmiştir?
E) Etken - Geçişli - Edilgen - Geçişsiz A) Annemlere dün okulda olanları anlatıyordum.

B) Dükkândaki geçen yıldan kalan tüm malları ucuz
fiyata sattırdım.
C) Kardeşim birkaç lokmada koca ekmeği bitirmişti.
3. Bu öykü bir televizyon filmi için kullanılacak.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, çatı D) Çoban, ağıldaki koyunlara yarım saat önce su
özelliği bakımından bu cümledekiyle özdeştir? içirmiş.
A) Yalnız kaldığımda sandalyeyi kaldırıp yere vur- E) O zamanlar kışlık odunları mahalledeki çocuklara
dum. taşıtırdık.
B) Hafif bir esinti çiçeklerin taç yapraklarını sallı-

yordu.
C) Sessizliği bir şekilde doldurma telaşına kapılmış-
tım.
D) Odadaki bütün eşyalar etrafa saçılmıştı.
E) Dolapları ve çekmeceleri sonuna kadar açtım.
7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, öz-
ne-yüklem ilişkisine göre diğerlerinden farklıdır?
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, çatısı A) Çok yorgun olduğum için kanepeye bir süre uzan-
bakımından diğerlerinden farklıdır? mıştım.
A) Arkadaşımın yüzü çok solgun görünüyordu. B) Eşyanın büyük bölümü son dakikada kurtarılmış.
B) Dışarıdan gelen bütün sesler rahatça duyulabili- C) Bu küçük dükkânda çocuklar için minik oyuncak-
yordu. lar yapılıyordu.
C) Arkadaşım çantayı kaldıramayınca kıpkırmızı ke- D) Odadaki kırık tabak parçaları bir kenara süpürül-
silmişti. müştü.
D) Sehpalar, kanepelerin yanına sıra sıra dizilmişti. E) Sesinden kızgın ve üzgün olduğu hemen anlaşı-
E) Toplantıda benim teklifim de görüşülmüştü. lıyordu.
251
7. Bölüm Test 24 Fiil (Eylem) - Eylemde Çatı - II
8. Minik kedi bembeyaz dişlerini gösteriyor 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çatı özelliği
I aranmaz?
Sevinçli mi, yoksa öfkeli mi pek anlaşılmıyor A) Bu olanlar öfkeli kadınları sakinleştirmişti.
II
B) Eskiden bütün bu çevre ormanlarla doluydu.
Bu dizelerdeki altı çizili eylemlerin çatı özellikleri
C) Günün ilk ışıkları görünmeye başladı bile.
aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiş-
D) Üzerinde morumsu, büyük lekeler oluşmuştu.
tir?
E) Bir öğretmenin onu gördüğünü söylüyorlar.
I II
A) Dönüşlü - Geçişli Edilgen - Geçişsiz
B) Edilgen - Geçişsiz Dönüşlü - Geçişli
C) Etken - Geçişli Dönüşlü - Geçişsiz
D) Edilgen - Geçişli Etkin - Geçişsiz
E) Etken - Geçişli Edilgen - Geçişsiz
12. (I) Monsieur Grandet, her zaman aynı modaya göre

giyinirdi. (II) Onu bugün görmek, 1791’de görmek
gibi olurdu. (III) Boğazıma kadar düğmeli, uzun, bol,
kestane rengi bir ceket giyer ve siyah bir boyun bağı
takardı. (IV) Eldivenlerini çıkardığı zaman hep şapka-
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dönüşlü fiil kul- sının yanına koyardı. (V) Kimse onun hakkında bun-
lanılmıştır? dan fazlasını bilmezdi.
A) Ağaçlar akşam rüzgârında sessizce hışırdıyordu. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi-
B) İleride belli belirsiz birkaç yapı seçiliyor. sinin yüklemi öznesine göre diğerlerinden farklı-
dır?
C) Sen de söylediğim her söze alınıyorsun.
D) Sular, uzaklardan duyulan çağıltılarla akıyor.
E) Toprak yolda ilerlerken hava kararmaya başlıyor.
10. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, özne- 13. Geçişsiz bir fiilin yüklemi edilgen yapıldığında o cüm-
sine göre etken, nesnesine göre geçişli bir ey- lede özne bulunmaz.
lemdir? Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu durumu
A) Gökyüzünde akşam sisinden başka bir şey kal- örneklendiren bir kullanım vardır?
madı. A) Akla gelebilecek her yemek bir tabakta birbirine
B) Yol arkadaşım karşımda gözlerini kapatmış uyu- karışmış olarak önüne konur.
yordu. B) Tarih boyunca sanatkârların kalemlerini harekete
C) Ayakkabılarım bu taşlı yolda tuhaf sesler çıkarı- geçiren, sevinçten çok keder olmuştur.
yordu. C) Zaman zaman bir mısra üzerinde saatlerce hatta
D) Koyunlar kaçmasın diye demir kapı sıkıca kapa- günlerce kalınır.
tılmıştı. D) Birçok kanalda yeni yeni diziler oynatılıyor.
E) Yarın erkenden yola çıkmamız gerektiği konu- E) Bir sanat eseri meydana getirmek için önce faz-
sunda anlaşmıştık. lalıklar birer birer atılmalıdır.
252
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi özne-yüklem iliş- 5. Daniel Gabriel Fahrenheit 1700’lerde, çok düşük
kisi yönüyle diğerlerinden farklıdır? sıcaklıklara inilerek suyu buza dönüştürmeden cama
A) Yeşilin bu tonu iş yerinin ortak salonuna yakış- I II
mıştı. dönüştürebileceğimizi fark eden ilk kişi. Bazı erimiş
III
B) Küçüklere karşı özverili olmaya her zaman dikkat
metaller için de geçerli bu durum. Bazı metaller
ederim.
eritilip içine başka atomlar katılıyor. Sonra aniden
C) Vali Bey, Ankara’da bir günlüğüne kar tatili ver-
IV
mişti.
soğutulduğunda kristal yapı kazanmadan katı-sıvı
D) Yurt dışından gelen konuklar, Boğaz’daki bir ba- V
lıkçıda ağırlandı. arası camsı bir yapıya dönüşüyor.
E) Geziye gitmek için gerekli hazırlıkların tamamını Bu parçadaki numaralanmış eylemsilerden han-
bitirdi. gisi türü yönüyle diğerlerinden farklıdır?
2. “Üniversite yıllarında yazdığı şiirleri bir toplantıda 6. Şanlıurfa’da açılan Arkeoloji Müzesi, ziyaretçilerine
okuyacak.” cümlesindeki eylem çatı yönüyle aşa- I
ğıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? insanlığın ilk çağlarından günümüze kadar uzanan
A) Etken - Geçişsiz B) Etken - Geçişli serüvenini görme imkânı sunuyor. Balıklıgöl yakı-
C) Edilgen - Geçişsiz D) İşteş - Geçişli II III

nında 200 dönümlük alana inşa edilen Şanlıurfa
E) Edilgen - Geçişli
IV
Müze Kompleksinde teşhir edilen eserler, kronolo-
jik düzende, ait oldukları döneme ilişkin görsel can-
V
landırmalarla ziyaretçilerine o dönemde yaşıyormuş
3. Bilim dünyasında, 65 milyon yıl önce dinozorlarla bir-
hissi uyandırıyor.
likte dünya üzerindeki tüm canlı türlerinin %70’inin
yok olmasının suçlusunun, bugünkü Meksika Körfe- Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerle ilgili ola-
zi’ne çarpan bir gök taşı olduğundan kimsenin kuş- rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
kusu yok gibi görünüyor. A) I. söz, ortaçtır.
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur? B) II. söz, çekimli eylemdir.
A) Sürerlik eylemi B) İsim-fiil C) III. söz, şimdiki zaman kipiyle çekimlenmiştir.
C) Sıfat-fiil D) Haber kipi D) IV. söz, birleşik yapılıdır.
E) Edilgen çatılı fiil E) V. söz, fiilden isim yapma eki almıştır.
7. Bir kuş uçuşu mesafe ömrümüz, geçerken uğruyoruz

yaşama.
4. Türkiye’nin batı kıyılarında araştırma yapan arkeo- Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
loglar, yeni bir mozaik buldu. A) Belirtisiz ad tamlaması
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur? B) İyelik eki
A) Çekimli fiil B) Etken fiil C) Zarf-fiil
C) İsim-fiil D) Ortaç D) Haber kipi
E) Yaklaşma fiili E) Dönüşlülük zamiri
253
8. Yapımında genelde silikon plakaların kullanıldığı 11. Rochester Üniversitesi laboratuvarında, ışığın ren-
güneş pilleri, Güneş’ten gelen fotonların yarı ilet- gine göre gaz geçişini kontrol edebilecek bir zar ge-
ken malzemedeki elektronları harekete geçirmesiyle liştirildi.
güneş enerjisinden elektrik enerjisi üretilmesini sağ- Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
lıyor.
A) Farklı türde ad tamlamaları
B) Edilgen eylem
A) Sıfatlaştıran -ki
C) Özel isim
B) Belgisiz zamir
D) Sayı sıfatı
C) İsim-fiil
E) Edat
D) Şimdiki zaman kipi
E) Ayrılma durumu eki
12. Mehmet Bey, kendisine yakaran bu kedi gibi çocuğa

yaşlı gözlerle bakıyordu.
A) Unvan sıfatı B) Tezlik fiili
9. Ömer Seyfettin ve arkadaşlarının konuşma dilinden C) Sıfat-fiil D) Dönüşlülük zamiri
I
E) İlgeç
yeni bir yazı dili oluşturmak amacıyla Genç Kalem-
II III
ler dergisinde başlattıkları Yeni Lisan Hareketi, Millî
IV 13. Gök bilimcilerin, yıldızların yüzey sıcaklığını ölçmek
için kullandıkları yöntemi kullanan iki araştırmacı, ses
Edebiyat Dönemi’nin başlangıcı kabul edilir.
dalgalarıyla bombardıman edilen tek bir köpük balon-
V
cuğunun sıcaklığını ölçtü.
Bu cümledeki numaralanmış sözlerle ilgili olarak
aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Zincirleme ad tamlaması
A) I. söz, bağlaçtır.
B) Birden fazla sıfat-fiil
B) II. söz hem niteleme hem belirtme sıfatı almıştır.
C) Birleşik zamanlı fiil
C) III. söz, isim tamlamasıdır.
D) Sıfat tamlaması
D) IV. söz, sıfat-fiildir.
E) Edat
E) V. söz, yardımcı eylemle kurulan birleşik eylem-
dir.
14. Bir gemici tanırım

Kalbini bir limanda bırakmış
Ya kaybolursa
10. Yaşam renksiz bir köprü, biz üzerinden saniyelik
savrulan yıldız tozlarıyız. Gelişimiz ve geçişimiz ara- Ağlar çocukluğundaki gibi
sında koskoca sandığımız anlamsız bir ömür… Kalbini almaya gidecek hâlâ
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur? Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Yaklaşma fiili B) Kişi zamiri A) Yapım eki B) Birleşik fiil
C) Bağlaç D) Niteleme sıfatı C) Edat D) Tekil isim
E) Pekiştirme zarfı E) İlgi zamiri
254
1. Dedikodu, insanın bilinçsizliği diğer insanlarla payla- 5. Çin’in Şangay kentinde açılan Dünya Çikolata Rü-
şıp ortak bir cehalet bilinçaltı oluşturarak sosyalleş- yası Fuarı ziyaretçi akınına uğradı. Parktaki birbirin-
tiği en temel ihtiyaçtır. den ilginç çikolata modelleri görenleri büyüledi.
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur? Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Üstünlük zarfı B) Bağ-fiil A) Birden fazla özel ad
C) Ek eylem D) Kişi zamiri B) Niteleme sıfatı
E) Birleşik ad C) Durum zarfı
D) Geçişsiz eylem
E) Sıfat-fiil
2. Ölüm, insanın kendisi karşısındaki yenilgisi yüzün-

den doğal bir süreç yerine insan egosunun kendisini
kutsallaştırma çabası içinde bir hedef hâline gelmiş-
6. Bünyesinde milyonlarca kitap ve süreli yayın bulun-
tir.
duran Millî Kütüphane, değerli eserlere ev sahipliği
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur? yapıyor.
A) Belirtme sıfatı Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
B) Edat A) Ortaç B) Bağlaç
C) Dönüşlülük zamiri C) Fiilimsi D) Edat
D) Bulunma durumu eki E) İsim tamlaması
E) Yalın isim
3. Aşk, farklı bir benliğin başka kişide keşfedilmesinin 7. Parodi, özellikle postmodern edebiyatta daha çok
heyecanı olduğunda imkânsız hâle gelir. Ne zaman I II III
ateşle su birbirine âşık olsa yalnızca bulutlardan yağ- mizahi amaçla kullanılan bir tekniktir.
mur dökülür, umutlar yanar, yaşamlar kurur. IV V
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur? Bu cümledeki numaralanmış sözcüklerle ilgili
A) Soyut isim olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
B) Yardımcı eylemle kurulan birleşik eylem A) I. sözcük, basit isimdir.
C) Hâl eki almış isim B) II. sözcük, hâl eki almıştır.
D) Sıfat tamlaması C) III. sözcük, üstünlük zarfıdır.
E) Geçişli fiil D) IV. sözcük, zarf-fiildir.

E) V. sözcük, ek eylem almıştır.
4. Sonbahar yapraklarından beslenen yalnızlıktı yeme-

ğimiz. Baş başa kalıyorduk sevdalarımızla, baş başa
anlatıyorduk yaz tatillerimizi. 8. Senden bu sorulara açıkça cevap vermeni istiyorum.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur? Bu cümlede aşağıdakilerden hangisine yer veril-
A) İsim tamlaması B) Zaman zarfı memiştir?
C) Birleşik zamanlı fiil D) Birleşik isim A) Çoğul isim B) Kişi zamiri C) Edat
E) Edat D) İşaret sıfatı E) Zarf
255
9. Ne kadar tetikte ve tedirgindin, seni gördüm 12. (I) Bahar ayında mevsim sebzelerini düzenli öğünler
I hâlinde tercih edebilirsiniz. (II) Taze soğan, taze sa-
Gözlerin dört yanını kontrolden uzaktı rımsak, bakla, semizotu, domates, salatalık için artık
II doğru mevsimdeyiz. (III) Bu sebzeleri bolca tüketme-
Yüzünde bir hırsız geziniyordu sessiz niz, bahar yorgunluğuna karşı bünyenizi dirençli tu-
III tacaktır. (IV) Güne iyi bir kahvaltıyla başlamak çok
Ve kalbinin tam ortasında önemli. (V) Kahvaltıda bir avuç kabuklu kuru yemiş,
IV incir ya da kuru kayısı yiyebilirsiniz.
Bağdaş kurmuş seni bekliyordu korku Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
V rak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?
Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerle ilgili A) I. cümlede, birleşik fiil kullanılmıştır.
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
B) II. cümlede, niteleme sıfatı vardır.
A) I. sözcük, durum eki almış kişi zamiridir.
C) III. cümlede, birden fazla zarfa yer verilmiştir.
B) II. sözcük, iyelik eki almış cins addır.
D) IV. cümlede, yüklem etken çatılıdır.
C) III. sözcük, şimdiki zamanın rivayetiyle çekimlen-
E) V. cümlede, bulunma durumu ekine yer verilmiş-
miş bir fiildir.
tir.
D) IV. sözcük, bağlaçtır.
E) V. sözcük, etken çatılıdır.
10. Mevsim geçişlerinde evlerimizde yaptığımız temiz-

13. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, birle-
liğe ruhumuz ve vücudumuz da ihtiyaç duyar. İlkba-
şik zamanlı bir fiildir?
hara girerken içinizde yapacağınız bahar temizliği
size iyi gelecektir. A) Ne zaman geleceğini hiç kimseye söylemezdi.
Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi B) Buraya kadar gelip bize haber versin istedim.
söylenemez? C) Beğenmediği elbiselerin hepsini değiştirdi.
A) Birden fazla isim tamlaması vardır. D) Arabalar birer birer eski köy yoluna sapıyor.
B) İyelik eki almış birden fazla sözcük kullanılmıştır. E) Yıllardır konuşmayan arkadaşları bir araya getir-
C) “iyi” sözcüğü durum zarfı görevindedir. miş.
D) Fiiller geniş zaman kipiyle çekimlenmiştir.
E) Farklı fiilimsi türleri vardır.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “öyle” sözcüğü 14. Aşağıdaki dizelerden hangisinin yüklemi geçişli
ötekilerden farklı bir görevde kullanılmıştır? bir fiildir?
A) Öyle günler yaşadık ki biz seninle... A) Kuş sürüleri geçiyordu figanla yanından
B) Öyle insanlarla bir daha asla görüşmeyin. B) Sen trene doğru gidiyordun pervasız
C) Öyle düşüncelere prim vermeyeceğimi bilirsin. C) Gözlerinde mevzilenmişti en zalim yanın
D) Öyle bir evim olursa çok rahat ederim. D) Ben uzaktan sessizce gidişine ağlıyordum
E) Öyle konuşursan karşındaki seni dinlemez. E) Bir yere elimdeki kırık dalla hüznümü çiziyordum
256
Tarama Testi - III Test 27 7. Bölüm
1. Aşağıdakilerin hangisinde isim-fiil kullanılmıştır? 4. Yazı deyince önce romanlar, şiirler, edebiyat gele-
A) Bu konudan kesinlikle ona söz etme. neği değil; tek başına kendi içine dönen ve bu sa-
yede kelimelerle yeni bir âlem kuran insan gelir
B) Gençlik yıllarında yayımladığı kitaplar günü-
gözümün önüne.
müzde çok para ediyor.
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
C) Erkenden hazırlanması gerekirdi elbette.
yanlıştır?
D) Suçu bizim üzerimize atarak sıyrılabileceğini sa-
A) Dönüşlülük zamiri kullanılmıştır.
nıyor.
B) Birden fazla sıfat-fiil kullanılmıştır.
E) Nereye gittiğini kimseye söylememiş.
C) Belirtili isim tamlaması vardır.
D) Yeterlilik fiili vardır.
E) Birden fazla çoğul isim vardır.
5. (I) Bahamalar, Atlantik Okyanusu’nun batısında yer

alan bir adalar topluluğudur. (II) Söz konusu bu yer
2. Radyonun icadı, Guglielmo Marconi’nin evinde araş-
dünyanın en önemli coğrafyaları arasında kabul edi-
tırmalarını sürdürürken radyo dalgalarını kullanarak
lir. (III) Kuzey Amerika kıtası ile yoğun bir şekilde
havadan iletilebilme fikriyle gerçekleşmiştir.
deniz yolu ile bağlantıya sahip bir ülkedir. (IV) Bu
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi ülke, sınırları dâhilinde yer alan 700’e yakın adadan
söylenemez? oluşur. (V) Hukuki statüsü itibarıyla bir devlet olan ve
A) Zarf-fiile yer verilmiştir. de bağımsız olarak iç ve dış işlerinde egemen olan
B) Birleşik çekimli fiil kullanılmıştır. Bahamalar, günümüzde dünyanın en gözde tatil coğ-
C) Belirtili ad tamlaması vardır. rafyaları arasında yer alır.
D) Yeterlilik fiili, tamlayan olarak kullanılmıştır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
E) Etken çatılı fiil vardır.
A) I. cümlede, zincirleme ad tamlaması vardır.
B) II. cümlede, üstünlük zarfı vardır.
C) III. cümlede, ek fiil kullanılmıştır.
D) IV. cümlede, işaret zamiri bulunmaktadır.
E) V. cümlede, edat ve bağlaç kullanılmıştır.
3. • Kendini, onun rüzgârına bıraktı.

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisi özne-yüklem ilişki-
• Yukarıdaki komşu sizi sordu.
sine göre diğerlerinden farklıdır?
• Bütün ödevlerimi kendim yaparım.
A) Bu acı mutlaka her evde hissedilmiştir.
• Tek korkunuz sınav mı?
B) Tarih boyunca her mazlumun yanında yer alan
Bu cümlelerdeki altı çizili sözcüklerin türleri sıra-
Türk milleti çok yorulmuştu.
sıyla aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
C) Kitap, bir hafta içinde bütün yayınevlerinden top-
A) Ad - Sıfat - Zamir - Ad
latıldı.
B) Zarf - Ad - Sıfat - Ad
D) Tadilattan sonra köşk, eski hâline uygun olarak
C) Sıfat - Sıfat - Zamir - Zarf yeniden döşenmiş.
D) Ad - Sıfat - Zarf - Ad E) Olaylar nedeniyle cadde bir hafta boyunca trafiğe
E) Zarf - Zamir - Ad - Zamir kapatıldı.
257
7. Bölüm Test 27 Tarama Testi - III
7. Saat gece yarısını çoktan geçmişti. Hızlı adımlarla 10. (I) Dünyanın gördüğü en büyük nükleer kaza olan
yürüyor, bir şeye canı sıkıldığı nefes alışından belli Çernobil felaketini ekrana taşıyan “Chernobly” (Çer-
oluyordu. Biraz duraksadı ve yıllar öncesini hatırladı. nobil) dizisi son haftalarda sosyal medyanın en çok
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur? konuşulanları arasında. (II) Geçtiğimiz günlerde final
bölümü yayımlanan dizi izleyenlerin beğenisini ka-
A) Şimdiki zaman kipi
zanmayı başardı. (III) Peki, “Çernobil” dizisi neden
B) Birleşik zamanlı eylem
bu kadar sevildi? (IV) “Çernobil” gibi yapımların nük-
C) Kurallı birleşik eylem leer karşıtı harekete pozitif anlamda bir katkısı olur
D) İsimden türemiş eylem mu? (V) Hem diziyi hem “Çernobil” felaketinin günü-
E) Basit yapılı eylem müze yansımalarını nasıl yorumlayabiliriz?
A) I. cümlede, ek eylemin geniş zamanının üçüncü
8. Sakızın tarihi, ağaç reçineleri çiğneyen Antik
tekil şahıs eki düşmüştür.
I
B) II. cümlenin yüklemi türemiş yapılıdır.
Yunan’a dayanır. Bugün çiğnediğimiz sakızın
II C) III. cümlede, edilgen fiil yüklem görevindedir.
patenti, Amerika’da bir dişçi tarafından 1869 yılında D) IV. cümlenin yüklemi türemiş bir fiildir.
III E) V. cümlede, isim-fiile yer verilmiştir.
alınmıştır.
IV
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerin türleri aşağı-
dakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?
A) İsim - Sıfat - Sıfat - Fiil
B) İsim - Zarf - Sıfat - Edat
11. (I) Siber zorbalık her yaştan insanı etkilese de genç-
C) Sıfat - Zarf - Sıfat - Fiil
ler ve özellikle ergenlik çağında olan insanlar için
D) İsim - Zarf - Sıfat - Fiil tehlikeli sonuçlar doğurabiliyor. (II) Zorbalığın do-
E) Zarf - Sıfat - Edat - Zarf ğurduğu sonuçları anlamak içinse empati yapmak
gerekiyor. (III) Bu konuda Wunterman tarafından ya-
pılan “Perspektif” adlı çalışma aile bireyleri arasında
empati yapmayı sağlayan bir projeydi. (IV) İnternet
9. Ahmet Haşim, Galata’dan geçerken bir yankesici üzerinde gerçekleşen zorbalığa dikkat çekmek, nef-
I ret söylemini azaltmak ve ergen beyni anlamak için
yanına yaklaşmış ve ona hissettirmeden cüzdanını “Emma” adı verilen bir yapay zekâ platformu gelişti-
II III rildi. (V) “Emma” zorbalığın gençler üzerindeki etki-
çarpmış. Neden sonra Haşim elini cebine atınca cüz- sini taklit ediyor.
IV Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
danını bulamamış. Gurabahane-i Laklakan yazarı rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
V A) I. cümlede, birden çok çekimli fiil kullanılmıştır.
buna çok hayıflanmış çünkü cüzdanın içinde para dı- B) II. cümlede, ortak köklü bir sözcük kullanılmıştır.
şında kendisi için önemli birkaç evrak da varmış. C) III. cümlenin yüklemi ek fiil almış bir kelime gru-
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangileri ey- bundan oluşmaktadır.
lemsi değildir? D) IV. cümlede, isim-fiil ve sıfat-fiil örneklendirilmiş-
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV tir.
D) II ve V E) III ve V E) V. cümlenin yüklemi birleşik çekimli bir fiildir.
258
Toplam doğru
İsim (Ad) - I 01 12 sayısını yazınız.
x 100 = %.....
12
İsim (Ad) - II 02 12
x 100 = %.....
12
Tamlamalar - I 03 13
x 100 = %.....
13
Tamlamalar - II 04 12
x 100 = %.....
12
Sıfat (Ön Ad) - I 05 11

x 100 = %.....
11
Sıfat (Ön Ad) - II 06 15

x 100 = %.....
15
Sıfat (Ön Ad) - III 07 14

x 100 = %.....
14
Zamir (Adıl) - I 08 12
x 100 = %.....
12
Zamir (Adıl) - II 09 13
x 100 = %.....
13
Zarf (Belirteç) - I 10 13
x 100 = %.....
13
Zarf (Belirteç) - II 11 15
x 100 = %.....
15
Edat - Bağlaç - Ünlem - I 12 14

x 100 = %.....
14
Edat - Bağlaç - Ünlem - II 13 9

x 100 = %.....
9
Fiil (Eylem) - Kip, Kişi, Anlam - I 14 15

x 100 = %.....
15
Fiil (Eylem) - Kip, Kişi, Anlam - II 15 12

x 100 = %.....
12
259
Fiil (Eylem) - Fiilimsi (Eylemsi) - I 16 15

x 100 = %.....
15
Fiil (Eylem) - Fiilimsi (Eylemsi) - II 17 15

x 100 = %.....
15
Fiil (Eylem) - Ek Eylem - I 18 15

x 100 = %.....
15
Fiil (Eylem) - Ek Eylem - II 19 11

x 100 = %.....
11
Fiil (Eylem) - Eylemde Yapı - I 20 15

x 100 = %.....
15
Fiil (Eylem) - Eylemde Yapı - II 21 15

x 100 = %.....
15
Fiil (Eylem) - Eylemde Yapı - III 22 14

x 100 = %.....
14
Fiil (Eylem) - Eylemde Çatı - I 23 15

x 100 = %.....
15
Fiil (Eylem) - Eylemde Çatı - II 24 13

x 100 = %.....
13
x 100 = %.....
14
x 100 = %.....
14
Tarama Testi - III 27 11

x 100 = %.....
11
Değerlendirme
Her test için,
çalışınız.
260
Cümlenin Ögeleri - I Test 01 8. Bölüm
1. Hafızasız baş, bekçisiz kaleye benzer. 5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin öge dizilişi sı-
Bu cümlenin öge dizilişi aşağıdakilerin hangi- rasıyla “zarf tümleci - özne - yüklem” biçimindedir?
sinde doğru olarak verilmiştir? A) El Niño sırasında güçlü rüzgârlar Dünya’nın
A) Özne - Dolaylı tümleç - Yüklem dönüş hızını her 24 saatte bir saniyenin binde
biri kadar yavaşlatıyor.
B) Özne - Zarf tümleci - Yüklem
B) İspanya’dan üç bilim insanı genişleyen evrenin
C) Belirtisiz nesne - Zarf tümleci - Yüklem
gözlemlenen hızının, zamanın yavaşlamasından
D) Belirtili nesne - Özne - Yüklem kaynaklanan bir yanılgı olabileceğini düşünüyor.
E) Özne - Belirtili nesne - Yüklem C) Eğitim durumu yükseldikçe hane halkına ve ev
bakımına ayrılan zaman azalıyor.
D) ABD Enerji Bakanlığı gün ışığından daha fazla
2. Laodikya Antik Kenti’nde yer alan ve 25-30 bin kişilik yararlanıldığında elektrik ihtiyacının %0,5 ora-
kapasitesiyle Anadolu’nun en büyük antik stadyumu nında azaldığını ve bunun da üç milyon varil ya-
niteliği taşıyan Laodikya Stadyumu’na ulaşımı sağla- kıta eş değer olduğunu belirtiyor.
yan cadde gün yüzüne çıkarılıyor. E) Hissedilen sıcaklık ortam sıcaklığına, rüzgârın hı-
Bu cümlenin öznesi, aşağıdaki sözcük grupları- zına ve havadaki nem oranına bağlı olarak deği-
nın hangisinden oluşmuştur? şir.
A) Sıfat tamlaması B) İsim tamlaması

C) İsim-fiil grubu D) Sıfat-fiil grubu
E) Zarf-fiil grubu
3. İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali, 8-15 Mayıs ta- 6. I. Ahmet son iki sorunun cevabını biliyordur.
rihleri arasında İstanbul ve İzmir’de düzenlenecek. II. Birçok edebiyat kitabını yırtık kutuya yerleştirdi.
Bu cümlenin ögeleri arasında aşağıdakilerden III. Bu hafta yedi yeni film vizyona giriyor.
hangisi yoktur? IV. Pastaneye uğradıktan sonra hızla eve gitti.
A) Özne B) Dolaylı tümleç V. Tükenmezini bana uzatabilir misin, defter doldu-
C) Yüklem D) Belirtisiz nesne racağım.
E) Zarf tümleci Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde

adlaşmış sıfat, belirtili nesne görevindedir?
4. Dergâh dergisi, Ahmet Haşim’in daha önce yayım-

lanmamış iki yazısını buldu.
Bu cümlenin öge dizilişi bakımından özdeşi aşa-
ğıdakilerden hangisidir?
A) Cesaretli olmayan adam, başarılı olamaz. 7. Aşağıdakilerin hangisinde ögeleri ayırmada bir
yanlışlık yapılmıştır?
B) Dedikodu, basit ruhlu insanların eğlencesidir.
A) Borçtan korkan / kapısını / geniş / açmaz.
C) Bir okul açan, bir hapishaneyi kapatır.
B) Sarımsağını / hesap eden / paçayı / içemez.
D) Bir ülkenin geleceği o ülke insanlarının göreceği
eğitime bağlıdır. C) Köpek / suya düşmedikçe / yüzmeyi / öğrenemez.
E) Para ile satın alınan sadakat, daha fazla para ile D) Misafirin umduğu / ev sahibine / iki öğün / olur.
satılır. E) Rüzgâr esmeyince / yaprak / oynamaz.
261
8. Bölüm Test 01 Cümlenin Ögeleri - I
8. Sergilenen Zeugma Mozaik Müzesi, altı yüz binin 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru, özneyi
üzerinde ziyaretçi ağırladı. buldurmaya yöneliktir?
Bu cümlenin öge dizilişi aşağıdakilerin hangi- A) Öğretmenden aldığım kitabı ona ulaştırdın mı?
sinde doğru olarak verilmiştir? B) Memurluk sınavına bu kursta mı hazırlanmış?
A) Özne - Belirtili nesne - Yüklem C) Yaşlı adamın başına güneş mi geçmiş?
B) Dolaylı tümleç - Özne - Yüklem D) Bilgi yarışmasına Ali’yi mi çağırmışlar?
C) Özne - Belirtisiz nesne - Yüklem E) Kimse yardım etmeden bu soruyu çözebilir
D) Dolaylı tümleç - Belirtisiz nesne - Yüklem miydi?
E) Özne - Zarf tümleci - Yüklem
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf tümleci 12. Göğüs kanserinde belirleyici olan etkenler konusun-
yoktur? daki bilgilerimizin artışı ve göğüs kanserinin görülme
A) Ebru sanatı, Gaziantep’teki halı fabrikasında üre- sıklığındaki yükselişi göz önüne alan uzmanlar, ha-
tilen özel halılarda insanı büyülüyor. rekete geçme çağrısı yapıyor.
B) Anavarza Antik Kenti’nde kazı ve çevre düzen- Bu cümle aşağıdaki sorulardan hangilerine sıra-
leme çalışmalarına gelecek hafta başlanacak. sıyla cevap vermektedir?
C) Türkiye ile Arjantin arasındaki dostluk maçı A) Kim? - Nasıl? - Ne?
yoğun kar nedeniyle ertelendi. B) Kim? - Ne?
D) Siirt’te asırlık dibekte buğday dövme geleneği C) Kim? - Ne zaman? - Ne?

hâlâ devam ettiriliyor. D) Nerede? - Kim? - Ne?
E) Ünlü sanatçı Yaşar Kemal’e ölmeden önce fahri E) Neyi? - Kim? - Ne?
doktor unvanı verilmişti.
13. Aşağıdakilerin hangisinde zincirleme isim tamla-

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne bir sı- ması, cümlenin öznesidir?
fat-fiil grubundan oluşmuştur? A) Bahçe kapısının anahtarı cebimden düşmüş.
A) Sarı renk, insana sonbaharı hatırlatıyor. B) Okul müdürünün makam odasını yarın temizleye-
B) Okulun kapısı büyük bir sevinçle açıldı. cekler.
C) Susmak, kimi zaman konuşmaktan daha iyidir. C) Yemek masasının ayaklarını beğenmediğini söy-
D) Kazayı duyan bizde toplanmış. ledi.
E) Apartmanın merdivenleri kadınlar tarafından yı- D) Yalancının mumu yatsıya kadar yanar.
kanmış. E) Çocuğun yürüyüşü diğerlerinden farklıydı.
262
Cümlenin Ögeleri - II Test 02 8. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili bölüm 4. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yalnızca iki öge-
diğerlerinden farklı bir ögedir? den oluşmuştur?
A) Bizans’tan kalma tarihî Kütahya Kalesi tekrar res- A) Acıklı bir tebessümün çarptığı bu ince yüze dik-
tore edilecek. katlice baktı.
B) Yüksek sesle konuşmak burada kesinlikle yasak- B) Sanat, özgürlük tarafından emzirildikçe büyür.
tır. C) İyiliği yalnız iyiler anlar, kötülüğü herkes.
C) Balkan ülkelerinde gerçekleştirilen Ustadan Çı- D) İnsanın kendini fethetmesi zaferlerin en büyüğü-
rağa Projesi Üsküp’te başladı. dür.
D) Mevlâna’nın dünyaca tanınan eseri Mesnevi E) Büyük bir savaştan arta kalmış bir harabe gibi
Azerbaycan Türkçesine çevrildi. gün ışığında yıkanıyordu.
E) Kibyra Antik Kenti’ndeki kazılarda arkeologlar
aslan tasvirli bir büst buldu.
5. Tarihî ve doğal güzelliğiyle dikkatleri çeken Türkiye,
ünlü dergilere konu oldu.
Bu cümlenin öge dizilişi aşağıdakilerin hangi-
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisi sırasıyla “özne - be-
sinde doğru olarak verilmiştir?
lirtili nesne - yüklem”den oluşmuştur?
A) Özne - Dolaylı tümleç - Belirtisiz nesne - Yüklem
A) Hayvanların nasıl belli bir hızla büyüdükleri ve
B) Zarf tümleci - Özne - Yüklem
büyümenin nasıl belli bir noktada sona erdiği,
uzun süredir biyologların ilgisini çeken bir konu. C) Özne - Dolaylı tümleç - Yüklem
B) Parion’da bulunan iki bin yıllık ayak izi, bölgedeki D) Zarf tümleci - Dolaylı tümleç - Yüklem
yaşama ışık tutacak. E) Özne - Zarf tümleci - Yüklem
C) Amerika’da 27 000 hemşirenin katıldığı bir araş-
tırmanın sonuçları, düzenli aspirin kullanımının
sonradan kansere çevirebilecek kalın bağır- 6. I. Kapının önündeki beyaz eşyaları gün boyunca
sak poliplerinin oluşma riskini azalttığını ortaya yukarı taşımışlar.
koydu. II. Bu eski eşyaları yukarıdan getirdik.
D) ABD’de Süpermen karakterinin yer aldığı çizgi ro- III. Genç adama yukarıyı temizlemesi için biraz para
manın ender bulunan bir nüshası rekor fiyata sa- verdi.
tıldı. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerdeki altı çizili
E) Yeryüzünde bulunan bütün maddeler ağırlıkların- sözler cümlenin hangi ögeleridir?
dan dolayı bulundukları zemin üzerine kuvvet uy- I II III
gular. A) Zarf tümleci Dolaylı tümleç Belirtisiz nesne
B) Belirtili nesne Zarf tümleci Dolaylı tümleç
C) Dolaylı tümleç Belirtili nesne Zarf tümleci
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ortak özne kul- D) Belirtisiz nesne Zarf tümleci Dolaylı tümleç
lanılmıştır? E) Zarf tümleci Belirtili nesne Dolaylı tümleç
A) Kültür mirasına sahip çıkmak, bilinçli bir tavırdır.
B) “Gibi” edatı, sözcükler ve kavramlar arasında
7. “Üniversiteyi kazandığım yıl, ilk bilgisayarımı annem
benzetme ilgisi kurar.
almıştı.” cümlesindeki altı çizili bölüm cümlenin
C) Bugün size İstanbul’dan misafir geldi. hangi ögesidir?
D) Apartmanın merdivenleri çamaşır suyuyla yıkan- A) Belirtisiz nesne B) Belirtili nesne
mış. C) Zarf tümleci D) Özne
E) Adam, adamdan korkmaz; utanır. E) Dolaylı tümleç
263
8. Bölüm Test 02 Cümlenin Ögeleri - II
8. (I) Yıldızlar, gök adalardaki moleküler bulutların 11. I. Dün eski mahalleme gittim, komşularımızın çoğu
görece yüksek yoğunluklu olan kısımlarının çök- taşınmıştı.
mesiyle oluşur. (II) Bu bölgelerdeki moleküllerin II. Yolun kenarına kocaman kütükleri yığmışlar.
birbirleriyle çarpışmaları sırasında hareket enerjile- III. Eskicinin sesi sokağın başından duyuluyordu.
rinin bir kısmı moleküllerin içsel enerjisine aktarılır. IV. Bu yörede genç kızlar, kilim ve halı dokur.
(III) Böylece uyarılmış duruma geçen moleküller, V. Bir havuz kenarında yan yana oturmuşuz çocuk-
temel enerji seviyelerine geri dönerken sahip oldukları larla.
içsel enerjinin bir kısmını kızılötesi ışık olarak yayar.
(IV) Enerjinin elektromanyetik dalgalarla moleküler
rinde zarf tümlecine yer verilmiştir?
bulutun dışına taşınmasıyla yüksek yoğunluklu böl-
genin sıcaklığı düşer. (V) Moleküler bulutun kendi iç
basıncının kendi kütle çekimini dengeleyememesi
sonucu, bulut yeryüzüne çökmeye başlar.
12. (I) Birçoğumuzun elinden çıkarmaya kıyamadığı eş-
sinin öge dizilişi sırasıyla “zarf tümleci - özne - yük-
yalar vardır. (II) Kimimiz için bu, anneannemizden
lem” şeklindedir?
kalma bir kahve fincanıyken kimimiz için babamızın
A) I B) II C) III D) IV E) V gençken kullandığı bir kravat iğnesi ya da çocukken
oynadığı oyuncaklar olabilir. (III) Hepimiz bizim için
değerli olan bu eşyaları özenle saklar, hiç bozulma-
dan kalmalarını, yok olmamalarını isteriz. (IV) Bunun
nedeni sahip oldukları manevi değer ve bize hatırlat-
tıkları anılardır. (V) Onlar var oldukça sahip oldukları
anlamları da yaşatırlar.
9. Murat Karataş, sonbaharın kızıllığını anlattığı şiirinde Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
aruz ölçüsü kullanmıştır. rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
Bu cümlenin ögeleri arasında aşağıdakilerden A) I. cümle, özne ve yüklemden oluşmuştur.
hangisi yoktur?
B) II. cümlede, yüklem birleşik bir sözcüktür.
A) Özne B) Dolaylı tümleç
C) III. cümlede, dolaylı tümleç söz öbeğidir.
C) Yüklem D) Belirtisiz nesne
D) IV. cümlede özne, tamlamadan oluşmuştur.
E) Zarf tümleci
E) V. cümle, özne-zarf tümleci-belirtili nesne-yüklem
şeklinde dizilişe sahiptir.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ögelere ayır-

mada bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Necip Fazıl Kısakürek / doğumunun 110. yılında
10. Öğrencilerimiz, son zamanlarda nehir roman tar- / mezarı başında / anıldı.
zında yazılmış eserleri okuyor.
B) Nuri Bilge Ceylan / Kış Uykusu filmiyle / Altın Pal-
Bu cümlenin öge dizilişi aşağıdakilerin hangi-
miye Ödülü’nü / kazandı.
sinde doğru olarak verilmiştir?
C) Kitap hâline getirilen tarihî Koçbaşlı Mezar Taş-
A) Özne - Dolaylı tümleç - Belirtisiz nesne - Yüklem
ları / Iğdır’da / tanıtıldı.
B) Özne - Zarf tümleci - Belirtisiz nesne - Yüklem
D) Dünya halklarının ortak mirası hâline gelen Türk
C) Belirtisiz nesne - Zarf tümleci - Özne - Yüklem kahvesi için / müze / kuruluyor.
D) Belirtili nesne - Özne - Dolaylı tümleç - Yüklem E) Topkapı Sarayı Müzesi / yerli ve yabancı turistle-
E) Özne - Zarf tümleci - Belirtili nesne - Yüklem rin en çok ziyaret ettiği / yerdir.
264
Cümlenin Ögeleri - III Test 03 8. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne, sıfat tam- 4. I Denizin / göz alabildiğine uzanan maviliği / sizin
lamasından oluşmuştur? yol yorgunluğunuzu / alır.
A) Yüz doksan dört yıl önce yazılan II. Mehmet isimli II. Kıyı boyunca ilerlerken / yolla birlikte kıvrılan
opera, Roma’da ilk kez sahnelendi. manzaradan / gözünüzü alamazsınız.
B) Bursa, Türkiye’nin dördüncü büyük şehri ve tarihî III. Beşparmak Dağlarının yamacında / sırlarını /
güzellikleri olan bir şehirdir. açığa vurmamış bir tarih / saklıdır.
C) Halkın içme ve kullanma suyunu temin etmek, IV. Türkiye’nin batık gemi bulunan bölgeleri / her yıl /
belediyelik alanlarda belediyelerin görevidir. binlerce yerli ve yabancı dalgıcı / ağırlıyor.
D) Karakalem, yakılarak kömür hâline getirilmiş Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangile-
söğüt ya da asma dallarından üretilebilir. rinde ögelere ayırmada yanlışlık yapılmıştır?
E) Gündelik konuşmalarımızda hiç dikkat etme- A) I ve II B) I ve III C) II ve III
den kullandığımız deyimlerin gerçek anlamlarını D) II ve IV E) III ve IV
merak ederim.
2. Halk hikâyeleri, destandan modern hikâyeye geçişi

sağlayan anonim eserlerdir.
Bu cümlenin öge dizilişiyle aşağıdaki cümleler- 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim tamlaması
den hangisinin öge dizilişi özdeştir? özne olarak kullanılmıştır?
A) İnsanlar, içinde bulundukları topluluğun kurulmuş A) Çoban Yıldızı asırlardır gemicilere yol gösteriyor.
düzenine uyarak yaşıyorlar. B) İlk kez, Sinema Kulübü’nün bir söyleşisinde gör-
B) Divan edebiyatında işlenen konular, soyut konu- düm onu.
lardır. C) İnsanlar, evlerini bölgenin koşullarına uyumlu şe-
C) Büyük Okyanus’ta 30 metreye kadar yükselen kilde yapmayı başarmışlar.
dalgalar sahilleri yerle bir etti. D) Doğu Karadeniz’i görmeyenlere anlatması zordur
D) Bazı yazarlar romanda hiciv için çeşitli yöntem- oraların yeşilini...
lere başvurmuşlardır. E) Buradaki yollar, yalnızca sahilde birleşir.
E) Ankara Sanat Topluluğu, Cahit Atay’ın Sultan
Gelin’ini oynuyor.
3. “Satıcı, otomobiliyle, dağlarda kamp yapanlara öte-

beri satmak için dolaşırdı.” cümlesinin öge dizilişi 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne kullanıl-
aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla doğru olarak mamıştır?
verilmiştir? A) Güneş ışıklarıyla yanmış sıcak kumlar ayağımı
A) Nesne - Zarf tümleci - Dolaylı tümleç - Zarf tüm- yakıyordu.
leci - Yüklem B) Kaplumbağalar yumurtalarını kumlara bırakmak
B) Özne - Zarf tümleci - Dolaylı tümleç - Nesne - için kumsala yürüyordu.
Yüklem C) Burada denizin mavisi, güneşin kızıllığını iştahla
C) Özne - Nesne - Dolaylı tümleç - Zarf tümleci - yutuyor.
Yüklem D) Sabah erkenden kalkıp güneşin doğuşunu izleye-
D) Nesne - Zarf tümleci - Zarf tümleci - Özne - Yük- ceğiz.
lem E) Balıklar, yüzmeye çalışan insanları gülümseye-
E) Özne - Zarf tümleci - Zarf tümleci - Yüklem rek takip ediyordu.
265
8. Bölüm Test 03 Cümlenin Ögeleri - III
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru, zarf tüm- 10. “Bu yazarlar zihinlerinde kurdukları dünyaların ay-
lecini buldurmaya yöneliktir? rıntılı haritalarını sunmayı ihmal etmiyorlardı kitap-
A) Burada evler birbirine niçin bu kadar uzak? larında.” cümlesiyle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
B) Bu araziyi bu kadar parayla satın alabilir miyiz?
A) Öznesi bir sıfat tamlamasıdır.
C) Bu ilginç müziği gerçekten sen mi yaptın?
B) Dört ögeli bir cümledir.
D) Bu kadar süre kim dayanabilir boş boş oturmaya?
C) Cümlenin son ögesi dolaylı tümleçtir.
E) Nedir bu kadar endişeli olmanızın sebebi?
D) Yüklemi birleşik fiildir.
E) Belirtisiz nesne kullanılmıştır.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sıfat tamla-

ması “dolaylı tümleç” olarak kullanılmıştır?
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin öge sayısı di-
A) Güneşin çelik kasalarında bir sürü renk saklanır.
ğerlerininkinden fazladır?
B) Salep içmek üşümüş boğazlara ilaç gibi geliyor.
A) Geçen yaz rengini güneşe emanet eden kuru fa-
sulye, bahar gelince yeşilini ister. C) Baharın bu renk cümbüşünü herkes ilgiyle izler.
B) Altı yaşındayken yaz tatili için ailemle İstanbul’a D) Sisin dağıldığı saatlerde durup ufka göz attık.
gelmiştim. E) Halk önce, bu büyük yıkımın şokunu yaşadı.
C) Oyuncak, çocuk ve anne arasında kurulan tek
sağlıklı köprüdür.
D) Wright Kardeşler bir oyuncaktan esinlenerek ilk
12. Kim nasıl yerini tutar şu kanlı düşte
uçağı yapmışlardı.
Baş düşüren şu uyku düş aşıran şu işte
E) İzmir’den Bodrum’a giderken Bafa Gölü sizi kar-
Bu dizelerdeki soru sözcükleri aşağıdaki ögeler-
şılar.
den hangilerini buldurmaya yöneliktir?
A) Özne - Zarf tümleci
B) Belirtili nesne - Yüklem
C) Dolaylı tümleç - Belirtisiz nesne
D) Özne - Belirtili nesne
E) Özne - Belirtisiz nesne
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “nesne” vurgu-

lanmıştır?
13. Bizler, bu toprakların binlerce yıl öncesine dayanan
A) Geçen akşam bir arkadaşımla Esma Sultan Yalı-
geçmişini arkeolojik çalışmalar sayesinde öğreniyo-
sı’nda yemek yiyordum.
ruz.
B) Bir süre durup muhteşem manzarayı ilgiyle izle-
Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisinde
dik.
sırasıyla verilmiştir?
C) Onun İstanbul’a duyduğu sevgiyi hiç anlayama-
A) Özne - Nesne - Zarf tümleci - Yüklem
dım.
B) Özne - Nesne - Dolaylı tümleç - Yüklem
D) Her önemli liman kenti gibi, Lizbon da yüzünü de-
nize dönmüş. C) Nesne - Özne - Zarf tümleci - Yüklem
E) Ağrı Dağı’na çıkan dört saatlik tırmanış, yarışın D) Nesne - Dolaylı tümleç - Özne - Yüklem
en zorlu bölümlerinden biri. E) Özne - Zarf tümleci - Dolaylı tümleç - Yüklem
266
Cümle Türleri - I Test 04 8. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi isim cümlesidir? 5. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapı yönüyle di-
A) Akıllı adam hem kitapları hem de doğrudan doğ- ğerlerinden farklıdır?
ruya hayatı okur. A) Bu elbise size daha çok yakıştı.
B) Alışkanlıklar bırakılmazlarsa zamanla ihtiyaç hâ- B) O kasaba diğerleri gibi sakin değildi.
line gelirler. C) Doğa, canlı ve cansız varlıkların yaşadığı bir sis-
C) Aşk, dünyanın en tatlı mutluluğu ile en derin acı- temdir.
sından yaratılmıştır. D) Derginin son sayısında iki şair karşılaştırılmış.
D) Doğru düşündüğüne inanan, yanlış fikirlerle sa- E) Cahit Sıtkı Tarancı, biçim ve içerik uyumunu çok
vaşmak zorunda kalır. iyi yansıtmış.
E) Tatlı dil, her kapıyı açan sihirli bir anahtardır.
6. Akdeniz’in sonsuz ufuklarına bakan küçük tepe, mini

2. Aşağıdakilerden hangisi eksiltili cümle değildir? mini bir çiçek ormanı gibiydi.
A) Bir anaya bir kız, bir kafaya bir göz
Bu cümlenin nitelikleri aşağıdakilerden hangi-
B) Bağ bayırda tarla çayırda sinde doğru olarak verilmiştir?
C) İnsanı mest eden güzelliği var gerçekten A) Kurallı - Basit - Olumlu - İsim
D) Toprağı taşlı yerden kızı kardeşli yerden B) Devrik - Basit - Olumlu - Fiil
E) Kiminin parası, kiminin duası C) Kurallı - Birleşik - Olumlu - İsim
D) Devrik - Birleşik - Olumlu - İsim
E) Kurallı - Birleşik - Olumsuz - İsim
3. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yükleminin yerine
göre diğerlerinden farklıdır?
A) Hayatımız her zaman baskın düşüncelerimizin
sonucunu ifade eder. 7. “Hak etmediğin bir şeye sahip olmak sana ancak ger-
çeklerin duvarında yosun tutma hakkı verir.” cümlesi
B) Sorgulanmayan yaşam, yaşanmaya değer değil-
için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
dir.
A) Yapıca birleşik cümledir.
C) Gözümün önünden telaşlı insanlar geçiyordu.
B) Fiil cümlesidir.
D) Besle kargayı, oysun gözünü.
C) Anlamca olumsuzdur.
E) Küçük hediyeler dostluk, büyük hediyeler sevgi
D) Kurallı bir cümledir.
meydana getirir.
E) Birden fazla yan cümlecik vardır.
4. I. Önerilerimizi bir türlü kabul etmemişti.

II. Bizi günler öncesinden bu geziye çağıran kendi- 8. Aşağıdakilerin hangisinde yan cümlecik, zarf
siydi. tümleci görevindedir?
III. Bugün hava her zamankinden daha sıcaktı. A) Anlattığınız masalı dinlemiştim daha önce.
IV. Hepimiz canla başla çalışıyoruz burada. B) Bekçiler, havalar soğuyunca sitenin giriş kapısını
V. Bu yılki kitap fuarı her zamankinden daha renkli. kapattı.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi C) Eve telefon etmek onu biraz rahatlatmıştı.
kurallı bir fiil cümlesidir? D) Gelmiyordu aklıma söyleyecek bir şey.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Doğum günü partime gelmeyişinize çok üzüldüm.
267
8. Bölüm Test 04 Cümle Türleri - I
9. Aşağıdakilerden hangisi biçimce olumlu, an- 12. Sözün boşa gittiği yerdeki en güçlü barajdır sessizlik.
lamca olumsuz bir cümledir? Bu cümleyle ilgili olarak aşağıda verilenlerden
A) Bu konuşmalardan sonra inanabilirsen inan. hangisi yanlıştır?
B) Ona ne söyleyeceğimi henüz düşünmedim. A) Girişik birleşik bir cümledir.
C) Altı gün yaşamaz dedikleri adam ölmedi. B) Anlamca olumludur.
D) Bu konuda ona hak vermiyor değilim. C) Özne ve yüklemden oluşmuştur.
E) Cebimde bugünü çıkaracak kadar para vardı. D) Devrik bir fiil cümlesidir.
E) Yüklemi ek eylem almıştır.
13. Aşağıdakilerden hangisi sıralı cümledir?

A) En korkunç acılar, sessiz olan acılardır.
B) Hayatın genişliği, uzunluğundan daha önemlidir.
10. (I) Ahırın avlusunda oynarken aşağıda, gümüş sö-
C) Geçmiş denilen şey, gelecekten arındırıldığı
ğütler altında görünmeyen derenin hazin şırıltısını
anda bir yığın önemsiz ayrıntı hâline gelir.
işitirdik. (II) Evimiz iç çitin büyük kestane ağaçları
arkasında kaybolmuş gibiydi. (III) Annem İstanbul’a D) Fikirlerin kanatları vardır, kimse onların insanlara
gittiği için benden bir yaş küçük olan kardeşim Ha- ulaşmasını engelleyemez.
san’la artık Dadaruh’un yanından hiç ayrılmıyorduk. E) Kalabalık, zayıf kişilerin güç taklididir.
(IV) Bu, babamın seyisi, ihtiyar bir adamdı.
(V) Onunla birlikte her sabah erkenden ahıra koşu-
yorduk.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi- 14. Doğanın her şeyin aynı anda olmasını engelleme
leri yükleminin türüne göre diğerlerinden farklı- yolu zamandır.
dır? Bu cümle yapıca aşağıdakilerden hangisiyle
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV özdeş değildir?
D) III ve V E) IV ve V A) Zayıfın kini, dostluğu kadar tehlikeli değildir.
B) Yaşlanmadan akıllanmayı çok isterdim.
C) Duymak istemeyen kadar kötü sağır yoktur.
D) Kalp söze başlayınca akıl sağır olur.
E) “Vesaire” sözünü pek severim zihnimin ayıbını
örttüğü için.
11. Hafta sonu, babama iş yerinde yardım edeceğim.
Bu cümle, yapısına ve yükleminin türüne göre
aşağıdaki cümlelerden hangisiyle özdeştir?
15. “Perilerin nehir kenarında bir solukta arkalarına yas-
A) Okulun kitaplığı benim için eşsiz bir hazineydi.
lanıp düşlediği o temiz, masalsı şeydi dostluk.” cüm-
B) Dedemin, köyün hemen yakınında kocaman bir
lesi için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
çiftliği vardı.
A) Devrik cümledir.
C) Bu yoldan giderseniz havaalanına daha çabuk
B) İsim cümlesidir.
varırsınız.
D) O, alanında çok başarılı bir yazarmış. C) Bağımlı sıralı bir cümledir.
E) Uzun ve yorucu bir günün ardından hepimiz uyu- D) Birleşik cümledir.

yakalmıştık. E) Anlamca olumludur.
268
Cümle Türleri - II Test 05 8. Bölüm
1. Aşağıdaki dizelerden hangisi basit cümle oluş- 5. “ki” bağlacıyla birbirine bağlanan cümlelere “ki’li bir-
turmaktadır? leşik cümle” denir.
A) Seni özlemek için gidiyorum Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ki’li birleşik
Buralardan hatıralarımı alarak cümle değildir?
B) El ele tuttuğumuz güneş A) Onunla konuş ki seni daha iyi anlasın.
Bir hoş batıyor artık buralardan B) Dürüst olalım ki insanlar bize güvensin.
C) Ölüm koluna girmiş çıktığı yolculukta C) Sistemli çalış ki amacına hızlıca ulaş.
Kurtuluşu sanıyor dünyanın yanlışını
D) Kutulardaki kalemleri fakir çocuklara verelim.
D) Belki benim yüzümden parklarda
E) Şiiri o kadar güzel okudu ki hepimiz onu ağzımız
Temelsiz bir korkuya kapılır herkes
açık seyrettik.
E) Bazen küsüp barışmadan
Evde durulmaz
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz kullanıl-
mamıştır?
2. I. Hiç üzülmez olur muyum? A) Bu işe Ayşe’yi, herkesin dedikodusunu yapan o
II. Hangi okulda çalışıyorsun? kızı, karıştırmayın.
III. Bu kadar eşyayı nereye taşıyacağız? B) Sınıftaki birkaç kişi, tembel olanlar, bu duruma iti-
IV. O küçücük çocuğa bu ağır işler yaptırılır mı? raz etti.
V. Elimdekinin ne olduğunu kim söyleyecek? C) Çocuğu yanına çağırdı, saçını okşadı, ona biraz
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri para verdi.
cevap beklenmeyen soru cümlelerine örnektir? D) Sana, en yakın arkadaşıma, güvenmekle hata et-
A) I ve II B) I ve IV C) II ve V mişim.
D) III ve IV E) III ve V E) Yaşlı adam onu, kara kuru çocuğu, ağlayarak

göğsüne bastırdı.
3. Aşağıdakilerden hangisi devrik bir isim cümlesi-

dir? 7. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapıca basittir?
A) Evi almak isteyen vardı bizim mahallede. A) Bu evi temiz kullanmak şartıyla kiralayabilirsiniz.
B) İstediği elbiseyi bu mağazada bulamamış. B) Neden sen de bizimle yarınki geziye katılmıyor-
sun?
C) Sen, bu konularda çok beceriksizsin.
C) Haftaya seninle yeni açılan müzeye gidelim.
D) Turizm sağlar, milletlerarası kültürel tanışmayı.
D) Konferans için gelenlere birer kitapçık verildi.
E) Türkçede iki ünlü kullanılamaz yan yana.
E) Rüzgâr, sararmış yaprakları sağa sola savuru-
yordu.
4. I. A, sen yine mi geldin! (şaşırma)
II. Aman çukura düşmeyelim! (uyarı)
III. Yazık, çocuk annesiz kalmış! (acıma) 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz, dolaylı
tümleç görevinde kullanılmıştır?
IV. Oğlum, şu gazeteyi hemen getir! (seslenme)
A) Kalabalıktan biri, yaşlı bir adam, elini kaldırdı.
V. Vah vah, bu yaşında başına gelene bak çocuğun!
(telaş) B) Gazete okuyanlardan biri, Celâl Bey, ağır ağır ye-
rinden kalktı.
Yukarıdaki numaralanmış ünlem cümlelerinden
hangisi, ayraç içindeki anlamla uyuşmamakta- C) Dün akşama doğru, saat altı gibi, bize geldi.
dır? D) Canından çok sevdiğini, annesini, dün kaybetti.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Özlemini çektiği yere, köyüne, gidecekti.
269
8. Bölüm Test 05 Cümle Türleri - II
9. I. Bir fanusta kırk yıl bir zeytinliğe yürümüştük 12. Aşağıdaki cümlelerden hangisi biçimce olumsuz,
II. O bana rüyalarını açmadı, ben ona hayallerimi anlamca olumlu bir cümle değildir?
açmadım A) Sana kitap için ödeme yapmayacak değilim.
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden B) Yeni açılan aksesuar mağazasında yok yok.
hangisi yanlıştır? C) Senin söylediklerini duymadığımı sanma.
A) I. cümle, basit cümledir. D) Kim demiş onu çok sevdiğimi?
B) II. cümle, sıralı cümledir. E) Anlattıklarını bilmez olur muyum hiç?
C) I. cümlenin yüklemi birleşik zamanlıdır.
D) II. cümle, fiil cümlesidir.
E) I. cümle, isim cümlesidir.
10. (I) İnce parmaklarınla buğulu cama durmadan şe-

killer çiziyorsun. (II) Çiçek şekilleri, kuş şekil-
13. (I) Mevsim kıştı ve hava buz gibiydi. (II) Gün ışığı, ye-
leri, parkta oynayan çocuk şekilleri, yatağında
rini akşamın hoyrat alacasına bırakıyor. (III) Akşam,
hasta yatan ve acı acı gülümseyen anne şekli...
hep olduğu gibi, kara bir kartal gibi vahşice iniyor
(III) Çizdiğin şekiller tamamlanınca şöyle bir geriye
yeryüzüne. (IV) Hava kemiklere işlercesine soğuktu.
doğru çekiliyor, çizdiklerine dikkatlice bakıyorsun.
(V) Oradan oraya durmadan koşuşturan yorgun in-
(IV) Bir yerde bir fazlalık görünce o fazlalığı siliyor-
sanlar, üşüdüklerinin farkına bile varmıyor telaştan.
sun. (V) Birden canlanıyor bu şekiller, birden gülüm-
süyor, senin ilgini bekliyor. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi-
leri yükleminin yerine göre diğerlerinden farklıdır?
rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I ve II B) I ve IV C) II ve IV
A) I. cümle, kurallı bir fiil cümlesidir. D) III ve V E) IV ve V
B) II. cümle, eksiltili cümledir.

C) III. cümlede, birden fazla yan cümle vardır.
D) IV. cümle, birleşik cümledir.
E) V. cümle, bağımsız sıralı cümledir.
11. (I) İlginç, oldukça çizgi dışı, başkalarına pek ben- 14. (I) Gece boyunca yağan yağmurun sesiyle dinlendim
zemeyen, ufku alabildiğine geniş biriydi. (II) Belleği ve esen rüzgârla uyandım. (II) Sonbaharın nazlana-
güçlü mü güçlü, hayal kurabilme yeteneği sonsuz mu cak zamanı kalmadı artık. (III) Eşimle öğleüzeri önce
sonsuzdu. (III) İlk bakışta gerçek yaşının kaç oldu- Küplüce Mezarlığına gittik, Cahit Zarifoğlu’nun meza-
ğunu tahmin etmek kolay değildi. (IV) Kimine göre on rını ziyaret ettik. (IV) Cahit Bey’in mezarında camgö-
altı on yedi yaşlarında bir yeni yetmeydi, kimine gö- bekleri, sonbahar gülleri boy atmış. (V) Mezarlardaki
reyse orta yaşın tam içindeydi. (V) Orta boyluydu ve yeşillik ve çiçekler ölümsüzlüğe yazılmış mektuplar
biraz kiloluydu. gibi.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola- Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümle, içinde sıfat-fiil bulunan bir fiil cümlesidir. A) I. cümle, bağlı cümledir.
B) II. cümle, kurallı bir cümledir. B) II. cümle, devrik cümledir.
C) III. cümle, biçimce olumsuz bir cümledir. C) III. cümle, sıralı cümledir.
D) IV. cümle, bağımlı sıralı cümledir. D) IV. cümle, fiil cümlesidir.
E) V. cümle, bağlı cümledir. E) V. cümle, sıralı cümledir.
270
Cümle Türleri - III Test 06 8. Bölüm
1. Yağmur hızlı hızlı yağıyordu, kurumuş yapraklar bir o 5. Aşağıdakilerden hangisi yapıca basit bir cümle-
yana bir bu yana savruluyordu. dir?
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi A) Onun bu sözlerine hiç kimse bir anlam veremedi.
doğrudur? B) Pencereden beni gördü, kapıyı açtı.
A) Sıralı - İsim - Olumlu - Kurallı C) Ertesi gün yine geleceğini biliyordum.
B) Basit - Fiil - Olumlu - Kurallı D) Sinirlenince gözü hiçbir şeyi görmüyor.
C) Birleşik - Fiil - Olumlu - Devrik E) Uzun bir kışın ardından gelen bahar her tarafı çi-
D) Bağlı - İsim - Olumlu - Kurallı çeklerle bezedi.
E) Sıralı - Fiil - Olumlu - Kurallı
2. “Bir hatayı iki defa tekrar etmeyen, en mükemmel in-

sandır.” cümlesi için aşağıdakilerden hangisi yan-
lıştır?
A) Fiil cümlesidir.
B) Ek eylem vardır. 6. Aşağıdaki sıralı ve bağlı cümlelerin hangisinde
C) Kurallı cümledir. ortak özne kullanılmamıştır?
D) Birleşik cümledir. A) Anlatım açık, yalın olmalı ve okuyucuyu sıkma-

malıdır.
E) Anlamca olumludur.
B) İhtiyar adam durumu anlamıştı ama kalkıp git-
mekte gecikmişti.
3. Aşağıdakilerden hangisi yükleminin türüne göre C) Göz bebekleri giderek büyüyor, kulakları da uğul-
diğerlerinden farklıdır? duyordu.
A) Uzun zamandan beri burada görevliydi. D) Her yaz bu koya gelir ve gönlümüzce eğleniriz.
B) Keşke taşkınlığını biraz bıraksan, bu kadar ken- E) Aynı ürkütücü sesi ikimiz de duymuş fakat kim-
dini beğenmiş olmasan. seye duyduklarımızı söyleyememiştik.
C) Seni orada görmek bana yepyeni bir dünyanın
kapılarını açacak.
D) Ev, yalnızca tavşanların uğradığı çıplak tepelere
bakıyor.
E) Giysiler, rüzgâr estikçe asılmış insanların haya-
letleri gibi sallanıyordu.
7. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapıca birleşik,
anlamca olumlu bir eylem (fiil) cümlesidir?
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, yapısı yönünden A) Bir akşamüstü asmalardan birinin gölgesinde otu-
ötekilerden farklıdır? ruyordum.
A) Çok korkmuş olduğu her hâlinden belliydi. B) Yaprakların arasından sızan akşam aydınlığını
B) Benimle görüşmek istemeyişine bir anlam vere- seyrediyorum.
medim. C) Başkent, siyasetle ilgili bütün işlerin ana merkezi-
C) Beklemediğim bir durumla karşılaşmak istemem dir.
doğrusu. D) Son zamanlarda yayımlanan kitapların hiçbirini
D) Beni orada tek başıma bırakıp eve döndü. okumuş değilim.
E) Öykülerinizi en az üç kez kardeşimle birlikte oku- E) Nesnel sanat olmadığı gibi, nesnel eleştiri de
duk. yoktur.
271
8. Bölüm Test 06 Cümle Türleri - III
8. Aşağıdakilerden hangisi biçimce olumsuz, an- 12. Gerçekte soru sormayan, açıklama istemeyen cüm-
lamca olumlu cümledir? lelere sözde soru cümlesi denir.
A) İnsan nereye gideceğini bilmezse pek fazla ileri Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya
gidemez. uygun bir örnek vardır?
B) Onu karşıma alıp da konuşacak değilim. A) Çocukların kreşte çok şey öğrendikleri doğru
C) Genç ve tecrübesiz olsa belki umut verici şeyler mu?
söylerdim hakkında. B) Yumurta ile sütü karıştırıp içersem boğazım yu-
D) Bütün bunları benim yaptığımı söyleyemezsin. muşar mı?
E) Senin ne kadar zor beğenen biri olduğunu bilmi- C) Tüpsüz dalınca suyun altında kaç saniye kalabi-
yor değilim. liyorsun?
D) Yirmi yaşındaki bir delikanlı bu kadar çalışmayla
yorulur mu?
9. Toplanırken göklerde bulutlar yığın yığın
E) Okul harçlığın yetmediği için mi kırtasiyede çalı-
Hırçın bir fırtınayı düşünüyordu deniz
şacaksın?
Bu dizelerle oluşan cümlenin nitelikleri aşağıda-
kilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Birleşik - Devrik - Olumlu - Eylem
B) Birleşik - Kurallı - Olumlu - Ad
C) Basit - Devrik - Olumsuz - Eylem
D) Basit - Devrik - Olumlu - Eylem
E) Birleşik - Kurallı - Olumsuz - Ad 13. (I) Kararsızlık içindeydim. (II) Çiftliğe dönecek gi-
biydim. (III) Çiftlik binası bakımsızlıktan harap du-
rumdaydı. (IV) Merdiven basamakları yürüdükçe
10. Aşağıdakilerden hangisi öge ortaklığı olan sıralı gıcırdıyordu. (V) Tırabzanların tornalarının dayanak-
bir cümle değildir?
larından çoğu eksikti.
A) Hayaller var oldukça her şey başkalaşabilir, ken-
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden han-
dince değişebilir.
gisinin yüklemi, türü bakımından diğerlerinden
B) Birden hava karardı, sonra yağmur iniverdi. farklıdır?
C) İnsan, her şeyin en iyisine layıktır; hiçbir zaman A) I B) II C) III D) IV E) V
karamsar olmamalıdır.
D) Her hafta sonu burada görüşelim, birbirimize
dertlerimizi anlatalım.
E) Anadolu, nice uygarlık yaratmış; nice yeni düşün-
ceye ev sahipliği yapmıştır.
11. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapıca diğerlerin- 14. Toplumsal yaşam, bireyleri aynı davranışlarda bulun-
den farklıdır? maya zorlar.
A) Yatmadan önce, akşam olanları, uzun uzun dü- Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
şündüm. doğrudur?
B) Eve geç gelen oğlunu beklenmedik bir öfkeyle A) İsim - Birleşik - Olumlu - Kurallı
azarladı. B) Fiil - Basit - Olumlu - Kurallı
C) Cebindeki son parasıyla piyango bileti aldı. C) İsim - Basit - Olumsuz - Devrik
D) Elindeki gözlük birden betona düşüp parçalandı. D) Fiil - Birleşik - Olumlu - Kurallı
E) Bu kadar gecikeceğinizi nereden bilebilirdim? E) Fiil - Birleşik - Olumsuz - Kurallı
272
Cümle Türleri - IV Test 07 8. Bölüm
1. Aşağıdakilerden hangisi yapıca basit cümledir? 4. Gece bekçisi kalkar, ara muslukta elini yüzünü yıkar,
A) Bu kentten ayrılmak için bütün hazırlıklarını yap- uzun uzun dua eder, dönerdi.
mıştı. Bu bağımlı sıralı cümlenin ortak ögesi aşağıdaki-
B) Beni kandırabileceğini sanman şaşkınlık değil de lerden hangisidir?
nedir? A) Zarf tümleci B) Özne
C) Derdini dinleyebilecek kimse bulsa hemen gelir. C) Dolaylı tümleç D) Belirtili nesne
D) Bu taşlı yollar ayaklarını acıtıyor, yürümesine E) Belirtisiz nesne
engel oluyordu.
E) O uzun yılların yorgunluğunu bir haftada üzerin-
den atmıştı.
5. Aşağıdaki sıralı ve bağlı cümlelerin hangisinde

ortak öge kullanılmamıştır?
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, yapısı bakımın-
dan ötekilerden farklıdır? A) Bir yandan yemek yiyor, bir yandan bana laf ye-
tiştiriyordu.
A) Edebiyat geliştikçe yeni anlatım olanakları ortaya
çıkar. B) Dün geç uyandım, sonra bir güzel kahvaltı yap-
tım.
B) Ben, bitmiş öyküler sunan bir yazar değilim.
C) Tabakları ben yıkadım, kardeşim de duruladı.
C) Etkisinde kaldığınız tiyatro yazarları kimlerdir?
D) Yağmur yağmamıştı ama her taraf çamur için-
D) Öykünün yeni konular bulması olayların çoklu-
deydi.
ğuna bağlıdır.
E) O kitabı hediye etmek isterdim fakat bulamadım.
E) Bu eleştirmen, kendisinden sonraki kuşakları çok
ürkütmüştü.
3. Ben yürümeye başlayınca denizde

6. Aşağıdakilerden hangisi nesnesi ortak sıralı bir
Karalarda koşanlar durup bana baktılar cümledir?
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi A) Genç evlileri yanıma çağırdım, onlara bazı öğüt-
doğrudur? ler verdim.
A) Birleşik - Kurallı - Olumlu - Eylem B) Bu köyde orman örtüsü yok, erozyon çok oluyor.
B) Birleşik - Devrik - Olumlu - Eylem C) Bakanlar Kurulu toplandı, yeni kararlar alındı.
C) Basit - Kurallı - Olumlu - Eylem D) Hafta sonları köye gider, fidanları sulardı.
D) Basit - Kurallı - Olumsuz - Ad E) Şehrin sorunlarını biliyoruz, en kısa zamanda çö-
E) Basit - Devrik - Olumsuz - Ad zeceğiz.
273
8. Bölüm Test 07 Cümle Türleri - IV
7. Nedenini anlayamadığım bir sıkıntı vardı içimde. 10. Aşağıdakilerden hangisi bir ünlem cümlesidir?
Bu cümle için aşağıdakilerden hangisi söylene- A) Nerede bekleyeceksin beni, diye sordu.
mez? B) Söylediklerin beni hayal kırıklığına uğrattı.
A) Ad cümlesidir. C) Ne de tozlu, çamurlu bir yolunuz varmış.
B) Birleşik cümledir. D) Gece gündüz hep o olayı düşündü durdu.
C) Olumsuz cümledir. E) Ne sen beni unut ne de ben seni.
D) Devrik cümledir.
E) Yan cümlecik özne görevindedir.
11. (I) Bütün dertlerin bittiği yere gideceğiz, diye dertlen-

mek ne budalalık! (II) Nasıl doğuşumuz bizim için her
şeyin doğuşu olduysa ölümümüz de her şeyin ölümü
olacaktır. (III) Ölüm başka bir hayatın kaynağıdır.
(IV) Bu hayata gelirken de ağladık, eziyet çektik; bu
hayata da eski şeklimizden soyunarak girdik. (V) Ba-
8. (I) Öbürü önce hiçbir şey anlamadı. (II) Cümlelerin şımıza bir defa gelen şey büyük bir dert sayılmaz.
bitmesini bekledi. (III) Her ikisi de pili bitmiş saat gibi Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşa-
durmuştu. (IV) Önce ayağa kalktılar, ardından sağa ğıdakilerden hangisi söylenemez?
sola baktılar. (V) Birden etraftakilerden kaçmaya
A) I. cümle, iç içe birleşik bir cümledir.
başladılar.
B) II. cümle, şartlı birleşik bir fiil cümlesidir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangileri
C) III. cümle, basit bir isim cümlesidir.
birleşik yapılı değildir?
D) IV. cümle, bağımlı sıralı bir cümledir.
A) I ve III B) I ve IV C) I ve V
E) V. cümle, yan cümlesi nesne görevinde girişik bir-
D) II ve III E) III ve IV
leşik bir cümledir.
12. (I) Türkiye’de film festivalleri, festivale giden seyirci

sayısından çok daha fazla insan tarafından konuşu-
luyor. (II) Herkesin, fikir belirttiği bu konu, sektörün
bir anlamda kanayan yaralarından biri. (III) Ne yazık
9. “Araba, köşk kapısının önünden az önce hareket
etti.” cümlesinin olumsuz, soru ve devrik biçimi ki tartışmalar bu yıl da gündemde kalmaya devam
aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? edecek. (IV) Özellikle belediyelerin aldıkları ve

al(a)madıkları kararlar polemik konusu olacak.
A) Araba, köşk kapısının önünden hareket etmedi
(V) Türkiye’deki film üretiminin azlığı sonucu festival-
mi az önce?
lerin aynı filmlere sıkışıp kalması da cabası.
B) Araba, köşk kapısının önünden hareket etti mi az
önce?
C) Araba, köşk kapısının önünden az önce hareket
A) I. cümle, kurallı bir fiil cümledir.
etmedi mi?
B) II. cümlede, birden çok yan cümle kullanılmıştır.
D) Az önce araba hareket etti köşk kapısının önün-
den. C) III. cümle, olumsuz bir cümledir.
E) Araba, köşk kapısının önünden hareket etti az D) IV. cümlede, yan cümle özne görevindedir.
önce. E) V. cümle, birleşik bir isim cümlesidir.
274
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi öge sayısı bakı- 5. “Zaman her şeyi, kimsenin gözünün yaşına bakma-
mından diğerlerinden farklıdır? dan yok ediyordu.” cümlesinin öge dizilişi aşağı-
A) Dökülmüş suyu toplamak zordur. dakilerin hangisinde sırasıyla ve doğru olarak
verilmiştir?
B) Hatayı düzeltmemek, en büyük hatadır.
A) Belirtisiz nesne - Özne - Dolaylı tümleç - Yüklem
C) Yapılan ilk hata, ikincisini hazırlar.
B) Özne - Belirtili nesne - Zarf tümleci - Yüklem
D) Yaptığın hatadan dönmekten korkma.
C) Özne - Belirtili nesne - Dolaylı tümleç - Yüklem
E) Kültür, toplumların ortak malıdır.
D) Özne - Belirtili nesne - Zarf tümleci - Belirtisiz
nesne - Yüklem
E) Belirtili nesne - Zarf tümleci - Özne - Yüklem
2. Aşağıdaki sıralı cümlelerin hangisinde özne ortak
öge olarak kullanılmamıştır?
A) Elinin tersiyle yüzünün terini sildi, sonra gülerek
bize baktı.
B) Gemi su alıp yana yattı, dalgaların arasında kay-
boldu.
C) Anneannem bir yandan beni öpüyor, bir yandan 6. Kıvrılıp yatmadan önce içecek bir şeyler istedi hâlâ
konuşuyordu. şaşkın şaşkın dikilmekte olan ev sahibinden.
Bu cümle ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
D) Çiçekler ilkbaharı karşılıyor, yağmur onları hafifçe
söylenemez?
ıslatıyordu.
A) Devrik bir fiil cümlesidir.
E) Dağın ardında güneş başını kaldırmış, ilk ışınla-
rını salmaya başlamıştı. B) Dolaylı tümleç, yüklemden sonra kullanılmıştır.
C) İkiden fazla yan cümlecik vardır.
D) Cümleyi oluşturan ögelerden biri de belirtili nes-
nedir.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem belirtili
hem de belirtisiz nesne kullanılmıştır? E) İlk öge zarf tümlecidir.
A) Meşe gölgesinde filizlenen yosun, kendini fidan

sanır.
B) Gökyüzünü, masmavi bulutlar kaplamıştı.
C) Uzun süre çalışan bir makinede nasıl bir arıza
olacağı bilinmez.
D) Odadakiler birden korkunç bir çığlık attılar. 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yan cümlecik
E) Gözyaşlarım ince bir dere gibi akıyordu yüzümde. özne görevinde değildir?
A) Bahçesinde gülleri eksik olmayan köşkümüz sa-
tılığa çıkmıştı.
B) Hiçbir medeniyet insanoğlunun yaşıyla kıyasla-
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru, yüklemi
nacak kadar uzun ömürlü olamaz.
buldurmaya yöneliktir?
C) Okuyucudan çaba isteyen dizeler her zaman ba-
A) Az önceki çocuklar hangi yöne gittiler?
şarılı olmayabilir.
B) Ne işiniz var sizin bu kalabalık şehirde?
D) Buğday başakları içerisinden yükselen gelincik-
C) Çocukların yatağını nereye sereyim? ler, gözlerimizi kamaştırır gibiydi.
D) Sizin çadırınızı bu kalabalıkta nasıl bulacağız? E) Başıboş gezen bu genç, aslında çalışkan ve zeki
E) Dursun bu konuda sana bir şey söyledi mi? biriydi.
275
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapıca girişik bir- 11. Çocuğun Denizli ağzıyla konuşması herkesin hoşuna
leşik değildir? gidiyordu.
A) Havada taze kesilmiş pirincin yumuşak kokusu Aşağıdakilerin hangisinde yan cümlecik bu cüm-
vardı. ledeki göreviyle kullanılmıştır?
B) Ona birkaç gündür neden ortalıkta görünmediğini A) Sizin bu daireye taşındığınızdan söz etmişlerdi.
sordum. B) Yağmur başladığında neredeyse eve gelmişlerdi.
C) Eve geç gelmemelisin çünkü ben erken çıkaca- C) Bir an önce eve varabilmek için arabaya bindiler.
ğım.
D) Sabahın ilk ışıklarıyla size gideceği belliydi.
D) Kendinden nefret etmek ve başkalarına zarar
E) Kendi hâline bakmadan arkadaşlarını düzensiz
vermek aynı duygunun iki yüzüdür.
olmakla suçluyordu.
E) Onlarla görüşmek istemiyorsan bir daha buraya
gelmezsin.
12. (I) Jules Verne’in “Kaptan Grant’in Çocukları” romanını

okurken ihtiyaç duydum herhâlde ilk kez haritalara.
(II) Pusulaya gizlice yerleştirilen bir mıknatıs, çocukların
9. Kökleri VI. yüzyıla, Rus halkının ataları Slavların olduğu kadar benim de yönümü değiştirmişti. (III) On-
yerleşimine uzanan; coğrafi konum, yönetim gücü, lar Amerika yerine Afrika’ya giderken ben de peş-
mimari ve sanat açısından dünya başkenti özelliği ta- leri sıra hareket ettim okyanus dalgalarını yara yara.
şıyan Moskova, bize hayal edebileceğimizden fazla- (IV) Kongo Nehri’nin kaybolan kollarından birinde
sını sunuyor. kaybolmuştum köle tüccarlarının peşindeyken.
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi (V) Nil’in kaynağını arayan serüvencilerin, coğrafya
söylenemez? âlimlerinin yanı başında yükleri taşıyan kölelerden bi-

riydim artık.
A) Belirtili nesne vurgulanmıştır.
B) Kurallı bir isim cümlesidir.
yapıca birleşik, söz dizimine göre devrik bir isim
C) Yapıca birleşiktir. cümlesidir?
D) Dört ögeli bir cümledir. A) I B) II C) III D) IV E) V
E) Birden fazla yan cümlecik kullanılmıştır.
13. Aşağıdakilerden hangisi yapıca birleşik, söz dizi-

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiille kurul- mine göre kurallı bir fiil cümlesidir?
muş bir yan cümlecik zarf tümleci görevindedir? A) Kamyon şoförüne yolu göstermek üzere araba-
A) Ömrüm boyunca ben bu kadar güzel bir söz duy- sıyla önden gidecekti.
duğumu hatırlamıyorum. B) Konuşacağın pek çok kişinin bulunduğu bir yerde
B) Işıklar parça parça olmuş ve âdeta ayaklarımızın yaşıyorsun sen.
dibinde sönüyordu. C) Odada, üzeri küçük süs eşyaları ile dolu üç masa
C) Bütün sıkıntılarımı onunla paylaşmak isterdim. bulunuyordu.
D) Fırından yeni çıkan ekmeğin buğusu, kavrulup D) Parıldayan parke döşeme ve şık masa çok gör-
susam kokusuna karışıyor. kemli gösteriyordu evi.
E) Sonbaharın kışa döndüğü bugünlerde hava, her E) Ortada yapımı tamamlanmamış yollardan başka
zamankinden daha kararsız görünüyor. bir şey yoktu.
276
1. Sonsuzmuş gibi gelen çölün sarı kumlarında yürür- 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yan cümlecik
ken Afrika, masmavi sularında serinlerken de Akde- nesne görevindedir?
niz yaşanıyor Tunus’ta. A) Delicesine koşturduğumuz atları, ahıra az önce
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi bağladık.
söylenemez? B) Türkiye’de insan sağlığını hiçe saymak bir alış-
A) Üç ögeden oluşmaktadır. kanlık hâlini aldı.
B) Devrik bir isim cümlesidir. C) Bütün öğrenciler burayı gülerek terk ettiler.
C) Özel isim, dolaylı tümleç olarak kullanılmıştır. D) Batılı insanlar bizi anladığında biz çok ileri sevi-
D) Yapıca birleşiktir. yede olacağız.

E) Hedeflerini doğru belirleyenler asla yanılmazlar.
E) Birden fazla yan cümlecik vardır.
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisi sırasıyla “zarf

tümleci, dolaylı tümleç, yüklem, belirtili nesne”den 5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yan cümlecik
oluşmaktadır? temel cümlenin öznesi durumundadır?
A) Yemek sırasında herkes özel olarak getirtilen aş- A) Yazar, herkesin severek okuduğu bu kitabı otuz
çıya övgüler yağdırıyor. yıl önce kaleme almıştı.
B) El yordamıyla buluyorum, yemekhaneye giden B) Dillerini anlayamadığımız insanların psikolojik du-
koridorun kapısını. rumlarını bilmemiz çok zor.
C) Ev ev dolaştıktan sonra, çamurlu, rutubetli bir ara C) Senin, derslere vaktinde girdiğini kimse görme-
miş.
sokakta buldum kendimi.
D) Kopya çekildiği anlaşılınca sınav iptal edildi.
D) Göl bir bataklığa dönüşmeden önce, kıyılarında
binbir çeşit bitki yetişirmiş. E) Garanti belgesi ellerindeyse bozulan televizyonu
değiştirsinler.
E) Dik bir yamacın altında, girişi iri kayalarla kapatıl-
mış bir mağara bulunuyordu.
3. Aşağıdakilerden hangisi yapıca basit, söz dizi- 6. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yalnızca özne ve
mine göre kurallı bir fiil cümlesidir? yüklemden oluşmuştur?
A) Ece gözümün önünde yarım paket bademli çiko- A) Dağların doruklarını, yamaçları, vadileri örten
lata yedi. ince bir perde gibiydi yağmur.
B) Bir şey anlamaksızın bir arkadaşına, bir bana çe- B) El arabası tekerleklerinin derin izler bıraktığı taş-
virmişti bakışlarını. lara basarak yürüyordum.
C) Her zaman birbirlerini düş kırıklığına uğratıyor in- C) Şehrin dışında henüz biçilmemiş buğday tarlaları
sanlar. uzanıyor.
D) Kardeşim bazen kıskanç, bazen de şaşılacak de- D) Adımlarımız kaldırım taşları üzerindeki buz taba-
recede anlayışlı oluyordu. kasını eziyordu.
E) Neyin gerçek, neyin düş olduğunu artık bilemiyo- E) Görünmeyen, uğursuz bir rüzgâr, titrek alevi sön-
rum. dürdü.
277
7. Boğaziçi’ne dair efsaneler, bu bölgenin coğrafi konu- 10. Ne doğrarsan aşına, o çıkar kaşığına.
munun tarih boyunca ne denli önemli olduğuna işa- Aşağıdakilerden hangisinde bu cümleye ait özel-
rettir. likler bir arada verilmiştir?
Yukarıdaki altı çizili bölüm cümlenin hangi ögesi- A) Kurallı - Birleşik - İsim - Olumlu
dir?
B) Devrik - Sıralı - Fiil - Olumlu
A) Belirtili nesne B) Belirtisiz nesne
C) Devrik - Birleşik - Fiil - Olumlu
C) Dolaylı tümleç D) Zarf tümleci
D) Devrik - Basit - Fiil - Olumsuz
E) Özne
E) Kurallı - Birleşik - İsim - Olumsuz
8. “Radyasyon dozu, herhangi bir radyoaktif maddeden

yayılan ışınlardaki enerjinin vücudumuzdaki soğurul-
masıdır.” cümlesinin olumsuz, soru ve devrik bi-
çimi aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Herhangi bir radyoaktif maddeden yayılan ışınlar- 11. Hüznün de kendine özgü bir güzelliği olduğunu düşü-
daki enerjinin vücudumuzdaki soğurulması rad- nüyorum.
yasyon dozu değil midir? Aşağıdakilerden hangisinde yan cümle bu cüm-
B) Herhangi bir radyoaktif maddeden yayılan ışınlar- ledeki göreviyle kullanılmıştır?
daki enerjinin vücudumuzdaki soğurulması mıdır A) Size anlatacağım hikâye gerçek bir olaydan alın-
radyasyon dozu? mıştır.
C) Radyasyon dozu değil midir herhangi bir radyo- B) Babasını erken yaşta kaybettiği için küçüklüğün-
aktif maddeden yayılan ışınlardaki enerjinin vü- den beri çalışmış.
cudumuzdaki soğurulması? C) Doğduğu kentle yaşadığı kent arasında yıllarca
D) Radyasyon dozu, herhangi bir radyoaktif madde- mekik dokudu.
den yayılan ışınlardaki enerjinin vücudumuz tara- D) Açıklayıcı bilgilerle düşüncenin anlaşılmasını isti-
fından soğurulmasına denmez mi? yoruz.
E) Herhangi bir radyoaktif maddeden yayılan ışınlar- E) Anlatıcının olayların tasarlanmasında kişiliği giz-
daki enerjinin vücudumuzdaki soğurulması değil lemesi gerekir.
midir radyasyon dozu?
9. I. Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır.

II. Horoz ölür, gözü çöplükte kalır.
III. Kötü söyleme eşine, zehir katar aşına.
12. Güneşin ışıklarına çevirdi ayağını
IV. Lokma karın doyurmaz, şefkat artırır.
Patlak pabuçlarını boyatmak için
V. Köpeğe gem vurma, kendisini at sanır. Bu şiirdeki ikinci dize hangi görevde kullanılmış-
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri tır?
öge ortaklığı olan sıralı cümledir? A) Yüklem B) Özne
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III C) Nesne D) Dolaylı tümleç
D) III ve IV E) III ve V E) Zarf tümleci
278
Toplam doğru
Cümlenin Ögeleri - I 01 13 sayısını yazınız.
x 100 = %.....
13
Cümlenin Ögeleri - II 02 13
x 100 = %.....
13
Cümlenin Ögeleri - III 03 13

x 100 = %.....
13
Cümle Türleri - I 04 15
x 100 = %.....
15
Cümle Türleri - II 05 14
x 100 = %.....
14
Cümle Türleri - III 06 14

x 100 = %.....
14
Cümle Türleri - IV 07 12
x 100 = %.....
12
x 100 = %.....
13
x 100 = %.....
12
Değerlendirme
Her test için,
çalışınız.
279
Not
Anlatım Bozuklukları - I Test 01 9. Bölüm
1. Kızına olan sevgisi dolayısıyla bu hakikati bir türlü 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlam belirsiz-
kabul etmek işine gelmiyordu. liğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu var-
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerden dır?
hangisiyle düzeltilebilir? A) Okul müdürünün yanı başındaki iki genç kız yeni
A) “olan” sözcüğünün cümleden çıkarılmasıyla gelenlere yer gösteriyorlardı.
B) “türlü” sözcüğü yerine “çeşitli” sözcüğünün getiril- B) Yorulunca bankanın önündeki büyük ağacın al-
mesiyle tına oturdum.
C) “gelmiyordu” sözcüğü yerine “yaramıyordu” söz- C) Niçin köpeği yanına alamayacağını müdire hanım
cüğünün getirilmesiyle daha önce söylemişti?
D) “bir türlü” sözünün “etmek” sözcüğünden sonra D) Buraya geleceğini öğrenince ailece çok sevindik.
getirilmesiyle E) Yolculuğun durmaksızın değişen manzaraları ay-
E) “sevgisi” sözcüğü yerine “düşkünlüğü” sözcüğü- rılık acısını bir parça unutturmuştu ona.
nün getirilmesiyle
2. Asıl mesleği diplomat olan bu sanatçı; roman, öykü,

şiir, deneme gibi türlerde okurun ilgisini kolayca 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz-
çeken yapıtlar kaleme aldı. cük, cümleden çıkarıldığında anlam bozulmaz?
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdaki deği- A) Benim çocukluğumun geçtiği bu mahallede her-
şikliklerden hangisiyle giderilebilir? kes birbirine yardım ederdi.
A) “asıl” sözcüğü yerine “gerçek” sözcüğü getirilerek B) Taraflar, önce hâl hatır sorduktan sonra asıl me-
B) “diplomat” sözcüğü yerine “diplomatlık” kullanıla- seleye geldiler.
rak C) Her yıl yaklaşık beş milyon hektar kızılçam or-
C) “gibi” sözcüğü cümleden çıkarılarak manı tahrip ediliyor.
D) “ilgisini” sözcüğü yerine “dikkatini” getirilerek D) Akşamları ne radyo dinlerim ne de televizyon iz-
lerim.
E) “kaleme aldı” sözü yerine “ortaya koydu” kullanı-
larak E) Geleceğinden umudunu kesen gençler, çözümü
yurt dışına çıkmakta görüyor.
3. Öyle tahmin ediyorum ki kendi yaşında arkadaşları-

nın arasında bulunursa derslerine gayretle ve istekle
çalışır sanırım.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşa- 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, sözcüğün yan-
ğıdakilerden hangisidir? lış anlamda kullanılmasından kaynaklanan bir an-
A) Kişi zamiri eksikliği latım bozukluğu vardır?
B) Özne-yüklem uyumsuzluğu A) Çok para kazanıyor üstelik harcamayı da biliyor.
C) Bir sözcüğün anlamına uygun kullanılmaması B) Babama saygı hissiyle sarıldım.
D) Gereksiz sözcüklerin bir arada kullanılması C) Bu adam tıknaz ve kısa boyluydu.
E) Anlamca çelişen sözcüklerin bir arada kullanıl- D) Sizi iyi dinleyebilmek için ön koltuğa oturdum.
ması E) Benim gözümde paranın pulun bir kalitesi yok.
281
9. Bölüm Test 01 Anlatım Bozuklukları - I
7. Yazarın ilk öykülerindeki kılçıklı dil gitmiş, zamanla 11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde anlatım bo-
günden güne yerini akıcı bir anlatıma bırakmıştır. zukluğu yoktur?
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi atıldığında cüm- A) Görünüşe bakılırsa öyküde karar kılacağını sanı-
lenin anlamında bir daralma olmaz? yorum.
A) ilk B) kılçıklı C) zamanla B) Onu kendi elleriyle tutmuş, beslemiş ve sevgiyle
D) akıcı E) yazarın bağlanmıştı.
C) Pek kısa bir süre sonra buraya hemen alışacak-
sın.
D) Galiba arkadaşın sevimli ve akıllı bir öğrencidir
herhâlde.
cüğe gereksiz ek getirilmesinden kaynaklanan E) Cemal Süreya’nın şiirini besleyen en önemli kay-
bir anlatım bozukluğu vardır? nak, kendi hayatıdır.
A) Doğanın güzelliklerini hep birlikte koruyalım.

B) Sen insanları etkilemesini hiç bilmiyorsun.
C) Tanzimat Dönemi’nde ilk tiyatro yapıtı verilmiştir.
D) Yine sessizlik saltanatını kurmuştu.
E) Bu ülkede bölgesel sorunlar neden artıyor?
12. Saat birde başlayan maç sona erip bitmiş, seyirciler

I II III
evlerine gitmiş, stadın kapıları az önce kapanmıştı.
9. Tanık olarak dinlendiği mahkemede, kendisine IV V
I
Bu cümledeki altı çizili sözcüklerden hangisi çı-
yöneltilen ve sorulan soruların hepsine teker teker
karılırsa cümlenin anlamında bozulma olmaz?
II III IV
cevap vermişti. A) I B) II C) III D) IV E) V
V
Bu cümledeki numaralanmış sözcüklerden han-
gisi çıkarılırsa cümlenin anlamında bir değişiklik
olmaz?
13. Raporu elimize alınca beklenilmeyen bir sonuçla kar-

şılaştık.
10. Son yıllarda televizyon kanallarındaki yemek prog- Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdaki deği-
ramlarında göze alınır bir artış var. şikliklerin hangisiyle giderilebilir?
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşa- A) “alınca” sözcüğü “aldığımızda” şeklinde değiştiri-
ğıdakilerden hangisidir? lerek
A) Özne-yüklem uyuşmazlığı B) “beklenilmeyen” sözcüğü “beklenmeyen” şekline
B) Deyimin yanlış kullanılması getirilerek
C) Bir sözcüğün yanlış yerde kullanılması C) “alınca” sözcüğü cümleden çıkarılarak
D) Anlamca çelişen sözlerin bir arada kullanılması D) “bir” sözcüğü cümleden çıkarılarak
E) Gereksiz yere ek kullanılması E) “elimize” sözcüğündeki iyelik eki çıkarılarak
282
Anlatım Bozuklukları - II Test 02 9. Bölüm
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bo- 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bo-
zukluğu vardır? zukluğu vardır?
A) Sorunlarını doğru anlatamayan kişiler, yanlış uy- A) Doktorun bütün hastalarını iyi ettiğini duydum.
gulamalara neden olmaktadır. B) Ozanımız bu şiirinde hayatı merdivene benzet-
B) Bu projenin, kurumumuzun verimliliğini artıraca- miştir.
ğını umuyoruz. C) Tiyatro, bir toplumun en önemli eğitim kurumudur.
C) Öğrencilerin, sanatsal etkinliklere katılma konu- D) Halit Ziya gibi büyük bir romancının bile gele-
sunda daha istekli olmaları gerekir. cekte okunacağını sanmıyorum.
D) Sınava iyi hazırlansa kuşkusuz bu soruları doğru E) Kullandığı yalın dilden ötürü herkesçe beğenili-
cevaplayabilirdi. yordu.
E) Ertelenen sınavın tarihinin birkaç gün içinde açık-
lanacağı duyuruldu.
5. Şiirde söyleyiş güzelliği, onun daha çok sevilmesine

vesile oldu.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşa-
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde aynı anlama ğıdakilerden hangisidir?
gelen sözcüklerin birlikte kullanılmasından kay- A) Gereksiz sözcük kullanımı
naklanan bir anlatım bozukluğu vardır? B) Sözcüğün yanlış yerde kullanımı
A) Sanatçıların kalıcılığı için öncelikle özgün olma- C) Sözcüğün yanlış anlamda kullanımı
ları gerekir.
D) Nesne eksikliği
B) Çevreyi iyi değerlendiren yazar, çevre-insan iliş-
E) Özne-yüklem uyuşmazlığı
kilerini irdelemiş.
C) Yazın ve edebiyat alanına yeni girenlerin bunu
bilmesi gerekir.
D) Dostlarını, arkadaşlarını kaybetmemek için fe- 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bo-
dakârlık yapmalısın. zukluğu vardır?
E) Her bilinmeyenin ardında araştırmacı bir yürek A) Kurtuluş Savaşı yıllarındaki yoksulluğun acı ger-
vardır. çeklerini görürsünüz bu romanda.

B) Bundan daha güzelini gördüm desem yalan olur.
C) Kardeşim annemi babamdan çok sever.
D) Sanat, yaşamı yüceltme ve daha anlamlı kılma
çabasıdır.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bo-
E) Önümüzdeki yıl, birikimlerimizi değerlendirmek
zukluğu yoktur?
amacıyla bir arsa almayı düşünüyoruz.
A) Senin aradığın kitap, okul kütüphanesinde mev-
cut bulunmamaktadır.
B) Bu olayların ders çalışmana etki edeceğini san- 7. “Ünlü ozan üçüncü ölüm yıl dönümünde saygıyla
anıldı.” cümlesindeki anlatım bozukluğunun ne-
mıyorum.
deni aşağıdakilerden hangisidir?
C) Müdür, okula yeni atanan öğretmenden kimlik nu-
A) Gereksiz sözcük kullanımı
marası istedi.
B) Özne-yüklem uyuşmazlığı
D) İşçi ile memur arasındaki ayrıcalığı kısaca belir-
telim. C) Sözcüğün yanlış anlamda kullanımı
E) Onun düşüncelerini azımsamak bana yanlış geli- D) Tamlama yanlışlığı

yor. E) Sözcüğün yanlış yerde kullanımı
283
9. Bölüm Test 02 Anlatım Bozuklukları - II
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde aynı anlama 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bo-
gelen sözcüklerin bir arada kullanılmasından zukluğu vardır?
kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır? A) Geçmişteki acılarımıza gülümseyerek baktığımız
A) Yılların tecrübesi âdeta yüzüne ve ses tonuna iş- anda büyümüşüz demektir.
lemişti. B) Şanlıurfa aksanıyla konuşan Yusuf’u hepimiz
B) Mevsime göre yağışlı ve soğuk havada yola çık- sevmiştik.
mıştı. C) Türkiye’de ayçiçeği en çok Marmara Bölgesi’nde
C) Bugünlerde gerçekte olmayıp zihinde tasarlanan yetişir.
sanal oyuncaklar moda oldu. D) Cahit Sıtkı’nın Otuz Beş Yaş şiirinde teşbih ve is-
D) Toplantının sonunda bazı üyeler öneri ve eleştiri- tiareler bol bol kullanılmıştır.
lerini dile getirdiler. E) Akılsız başın cezasını ayaklar çeker.
E) Sabahları parkta, sahilde gezer; sonra sinemaya
giderdik.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bo-

zukluğu vardır?
A) Söylediğin her şey seni anlatıyor, özellikle başka
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozuk- birinden söz ettiğinde.
luğu vardır? B) Kitapların gayesi; insanlara dürüst, terbiyeli ve
A) Bu yaptığının delilik olduğunu aslında sen de bi- çalışkan olmayı öğretmektir.
liyorsun. C) Türkçeyi yeterince öğrenememiş ya da öğrendi-
B) Şimdi durumun çok farklı olduğunu görüyorduk. ğini yeterince geliştirebilmemiş yurttaşlarımızın
C) Onlar, duygularını anlatmak konusunda becerik- bu önemli sorunu çözülecek.
sizdir. D) İnsan her şeyden önce kendisi için yazmalıdır, iyi
D) Takımımız, kaybettiği puanlarla her geçen gün yazmanın biricik yolu budur.
sonunculuğa yakınlaşıyordu. E) Gençken bilgi ağacını dikelim ki yaşlandığımız
E) Unlu elleri, öfkeyle kısılmış gözleriyle kalakaldı. zaman gölgesinde barınacak bir yerimiz olsun.
10. I. Akşamları kitapçıya uğrar, kitapçıda saatlerce 13. (I) Rafting, “raft” adı verilen botlarla, akış hızı yüksek
sohbet ederdi. nehirler üzerinde yapılan bir spordur. (II) Raftingde
asıl olan içinde bulunduğunuz botu devirmeden, kü-
II. Aruz veznini Türkçeye en iyi şekilde uygulamayı
rekle yönlendirerek kayalar ve engeller arasından
bilmiştir.
geçirmektir. (III) Rafting, altı ile sekiz kişilik takımlar
III. Köy halkı bedava satılan yiyecek için savaş verdi.
hâlinde yapılıyor ve başarı elde etmek için gerçek-
IV. Herhâlde zamanında gitmiş olsaydık formları ten bir “takım” olabilmesi gerekiyor. (IV) Raftı devir-
mutlaka verirdik. meden macerayı bitirmek için bütün takımın birbiriyle
V. Adamın yüzündeki gülümseme giderek azaldı ve ahenkli kürek sallaması gerekiyor. (V) Ayrıca raftin-
yok oldu. gin türlü zorluk dereceleri var elbette.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi-
bir anlatım bozukluğu yoktur? sinde bir anlatım bozukluğu vardır?
284
Toplam doğru
Anlatım Bozuklukları - I 01 13 sayısını yazınız.
x 100 = %.....
13
Anlatım Bozuklukları - II 02 13
x 100 = %.....
13
Değerlendirme
Her test için,
çalışınız.
285
Not
Karma Dil Bilgisi - I Test 01 10. Bölüm
1. Seni düşünürken 4. (I) Bitkiler ışığa ve yer çekimine bağlı yavaş hareket-
I ler ile hormonlar tarafından kontrol edilen, farklı bü-
Bir erik ağacı tepeden tırnağa donanır yüme hızlarından kaynaklanan hareketler yapabilir.
II (II) Pek çok bitki de bazı hızlı tipte hareketler yapma
Deliler gibi dönmeye başlar yeteneğine sahiptir. (III) Örneğin bazı yapraklar
III gece bükülüp ya da katlanıp sabah tekrar genişler.
(IV) Birçok bitkinin çiçekleri, günün farklı zamanla-
Döndükçe yumak yumak çözülür
IV rında düzenli olarak açılıp kapanır. (V) Söz gelimi
küstüm otunun yaprakları, kendilerine dokunuldu-
Çözüldükçe ufalır ve yiter
ğunda birkaç saniye içinde büzüşür ve sarkar.
V
Bu dizelerdeki numaralanmış sözlerle ilgili olarak
A) I. cümlede, yeterlilik fiili kullanılmıştır.
A) I. sözcük, zaman anlamı veren zarf-fiildir.
B) II. cümlede, edat ve bağlaç kullanılmıştır.
B) II. söz, belirtisiz ad tamlamasıdır.
C) III. cümlede, belgisiz sıfat vardır.
C) III. sözde, edat grubu sıfat görevindedir.
D) IV. cümlede, tamlayan ile tamlanan arasına sıfat
D) IV. sözcük hem yapım hem çekim eki almıştır.
girmiş bir isim tamlaması vardır.
E) V. sözcükte, ünsüz düşmesi vardır.
E) V. cümlede, dönüşlülük zamiri yönelme hâli eki
almıştır.
2. Azı sevmek mum ışığında az bulut gökyüzü

Bir deniz köpükleriyle ormanda bülbüller
Kırık eller birleşir kalplerde yan yana
Az öğle güneşi yaban arısı sis dörtgeni
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Bulunma durumu eki almış topluluk adı
5. (I) MÖ 460-377 yılları arasında yaşayan Hippokra-
B) Birden fazla belirtisiz ad takımı tes, Yunan bir hekimdir. (II) Tıbbın babası olarak ni-
C) Tamlayanı türemiş sözcük olan sıfat tamlaması telendirilen Hippokrates, hekim olduğu için insan
sağlığı adına çalışmakla kalmamış; felsefeyle de il-
D) Birleşik zamanlı fiil
gilenmiştir. (III) İş sağlığı ve güvenliği sistemleri
E) Zarf görevinde kullanılmış ikileme
açısından önemli sayılan adımlar atmıştır. (IV) Lite-
ratürde ilk defa kurşunun zararlı etkilerinden Hippok-
3. MÖ 7. yüzyılda yazıldığı saptanan tıp kitaplarında rates bahsetmiş ve bir hekim olduğundan kurşuna
Çin’de kullanıldığı anlaşılan karahindibayı Türklerin maruz kalma ile felç ve görme bozuklukları, hâlsiz-
keşfetmesi 11. yüzyılda İbn Sina sayesinde olmuş, lik gibi belirtiler arasındaki ilişkiyi ortaya koymuştur.
daha sonra da bu bitki Batı’ya yayılmıştır. (V) Kurşun koliği tanımlamasını yapmıştır.
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
söylenemez? rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Yapıca sıralı, anlamca olumlu bir cümledir. A) I. cümle, özne ve yüklemden oluşmuştur.
B) Üstünlük zarfına yer verilmiştir. B) II. cümle, yapıca bağımlı sıralı bir cümledir.
C) Hem edat hem de bağlaç kullanılmıştır. C) III. cümlede, yüklem etken ve geçişli çatılıdır.
D) Birden fazla sıfat-fiil vardır. D) IV. cümlede, sıra sayı sıfatına yer verilmiştir.
E) Bildirme eki kullanılmış fiil vardır. E) V. cümlede, birleşik çekimli fiil vardır.
287
10. Bölüm Test 01 Karma Dil Bilgisi - I
6. (I) Osmanlı Devleti’nde âdet olarak şehzade- 8. (I) Mutfakta istenmeyen lekelerden biri salça leke-
lerin tahta çıkmadan sakal bırakması yasaktı. sidir. (II) Salça lekesini çıkarmak biraz zahmetlidir.
(II) Sakal, tahta çıktıktan sonra bırakılırdı. (III) Bunun (III) Salça domatesten yapıldığı için doğal kırmızı
iki istisnası Yavuz Sultan Selim ve Padişah Vahdet- boya içerir. (IV) Salça sulandırıldığı zaman leke ku-
tin’dir. (IV) Kanuni, oğlu Mustafa’ya bu yüzden “Sa- maşın liflerinden geçerek derine nüfuz eder. (V) Böy-
kalını kes, merak etme! Taht kime nasipse zamanı lece salça lekesini çıkarmak bir kat daha zorlaşır.
gelince onun olur, sabret!” uyarısında bulunmuştur. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
(V) Fakat babasını dinlemeyen Şehzade Mustafa,
devlete isyandan öldürülmüştür.
A) I. cümle, kurallı ve olumlu bir isim cümlesidir.
B) II. cümlede, özne, isim-fiil grubundan oluşmuştur.
C) III. cümlede edat, cümleye neden-sonuç anlamı
A) I. cümlede, çatı özelliği aranmaz.
katmıştır.
B) II. cümlede yüklem, geniş zamanın hikâyesiyle
D) IV. cümlede, yardımcı eylemle kurulan birleşik
çekimlenmiştir.
eylem kullanılmıştır.
C) III. cümlede, işaret ve sayı sıfatı kullanılmıştır.
E) V. cümlede, yüklem haber kipiyle çekimlenmiş
D) IV. cümle, iç içe birleşik cümle örneğidir.
basit bir sözcüktür.
E) V. cümle, girişik birleşik cümledir.
7. (I) Çocuk, ilk eğitimini ailesinden alır. (II) Ailelerin,

çocuklarıyla kurduğu iletişim şekli çocuğun ilerideki
9. (I) MS 60-140 yılları arasında yaşamış olan Juve-
nal, yine meslek hastalıklarının günümüz tanıları içe-
karakterini de belirler. (III) Bizim ülkemizde aileler,
risinde sayılabilecek sorunlar üzerinde durmuştur.
çocukları söz konusu olduğunda aşırı korumacı bir
(II) Juvenal’in özellikle üzerinde durduğu mes-
tutum sergilemektedir. (IV) Bu korumacı tavır bir yan-
dan çocukta güven duygusu oluştururken bir yandan lek grubu ise demircilerdir. (III) Demircilerde, dö-
da dış dünyanın acımasız şartlarına karşı çocuğun nemin şartlarında çok fazla göz yanmaları olduğu
bilinçsiz olmasına, korunaksız kalmasına yol açmak- gözlendiğinden bu çalışanlardaki göz hastalıkları-
tadır. (V) Bu koruyucu tutumla yetişen çocuklar, ge- nın yapılan işten kaynaklandığını ortaya koymuştur.
nelde karşısına çıkan sorunların çözümünde zayıf (IV) Bunun yanı sıra, sürekli olarak ayakta çalışan
kalırlar. kişilerde de yine günümüz şartlarında işten kaynak-
lanan hastalıklar içerisinde gösterilebilecek varisleri
tanımlamıştır. (V) Bunların da işten kaynaklanabile-
ceğini açıklamıştır.
A) I. cümlenin öge dizilişi sırasıyla özne-belirtili nes-
ne-yer tamlayıcısı-yüklem şeklindedir.
B) II. cümlede, ilgi zamiri almış sözcük belirtili ad
tamlamasının unsurları arasına girmiştir. A) I. cümlede, birden fazla yan cümlecik vardır.
C) III. cümlede, anlamca kaynaşmış birleşik fiil kul- B) II. cümlede bir isim, ek fiil alarak yüklem olmuştur.
lanılmıştır. C) III. cümlede, miktar zarfına yer verilmiştir.
D) IV. cümlede, bir sözcük hem niteleme hem be- D) IV. cümlede, üç tür fiilimsiye de yer verilmiştir.
lirtme sıfatı almıştır. E) V. cümlede birleşik sözcük, belirtili nesne içinde
E) V. cümlede, birden fazla fiilimsiye yer verilmiştir. yer almıştır.
288
Karma Dil Bilgisi - II Test 02 10. Bölüm
1. Aşağıdaki dizelerden hangisinde, yay ayraç içeri- 3. (I) Matematikteki olasılık, bir olayın gerçekleşebilme
sindeki kavram yoktur? ölçüsüdür. (II) Olasılık, her zaman 0 ile 1 arasında
A) Evet çok bekledim, kaç kere hazan bir sayı olarak ölçülür. (III) Buradaki “0” olayın olma
olasılığının imkânsızlığını, “1” ise kesinliğini göste-
Dinç atlar koşturdu boş ufuklardan
rir. (IV) Bir olayın olasılığı arttıkça gerçekleşme şansı
(soru sıfatı)
daha yüksektir. (V) Örneğin madenî bir para havaya
B) Yeleler alevli, ağız köpüklü atılıp, yere düştüğünde yalnızca iki yüzü olduğu için
Bulutlar bir kanlı hiddetle yüklü yazı (rakam) veya tura (ünlü kişinin resmi) gelmesi
(belgisiz sıfat) ikisi için de aynı derecede olasıdır.
C) Geçtikçe batıya doğru önümden Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-

Zalim ümitlerle ürperirdim ben
A) I. cümle, iki ögeli bir cümledir.
(kişi zamiri)
B) II. cümlede, bağlaç kullanılmıştır.
D) Duyardım her an uzlette bir yeni
C) III. cümle, sıralı bir cümledir.
Âlemin yıkılıp devrildiğini
D) IV. cümlede, belirtili ad tamlaması sıfat almıştır.
(birleşik fiil)
E) V. cümlede, üç tür fiilimsi de vardır.
E) Çılgın mahşerinde ses ve renklerin
Benden sor sırrını mesafelerin
(bağlaç)
4. (I) Aktinobakteriler, bazen çevredeki karasal habitat-

lardan yıkanabilen su habitatlarında yaygın olarak
bulunur. (II) Sayılarının ve türlerinin organizmalar
hakkındaki bilgiler ışığında yorumlanması hayati de-
recede önemlidir. (III) Thermoactinomyces ve rho-
2. (I) İnsan olmak hislerle, düşüncelerle bir arada olmak dococcus coprophilus aktinobakteriyel propagüllerin
demektir. (II) Sadece bakan değil; görmeye çalışan, su ve tortulardaki karasal bileşeninin iyi göstergeleri
gördüğünü değiştirmeye, görmek istemediği şeyleri olduğu bilinmektedir. (IV) Dirençli endosporlar ther-
yok etmeye, görmek isteyeceği şeyleri yaratmaya moactinomyces kendiliğinden ısınan kompostlarda,
programlanmış bir varlık demektir. (III) Nefret, sevgi, aşırı ısınmış yemlerde ve yüzey toprağında üretilir.
korku; kısaca duygulardır insan. (IV) İsterse ölüm- (V) Ancak çamurlarda ve tortularda biriktirildikleri su
süz olabilecek bir varlıktır. (V) Düşüncelerle, yazdık- habitatlarında olabilirler.
larıyla, keşfettikleriyle tarih boyu var olabilecek, asla Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
ölmeyecek bir varlıktır. rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola- A) I. cümlede, sıfat-fiil ve zarf-fiil vardır.
B) II. cümlede, sıfatlaştıran -ki kullanılmıştır.
A) I. cümle, kurallı bir ad cümlesidir.
C) III. cümlede, şimdiki zaman kipi yerine kullanılan
B) II. cümlede, birden çok edat vardır. bir ek vardır.
C) III. cümlede, eşitlik eki vardır. D) IV. cümlede, dönüşlülük zamiri türemiş yapılıdır.
D) IV. cümlede, birleşik zamanlı fiil vardır. E) V. cümlede, yardımcı eylemle kurulan birleşik
E) V. cümlede birleşik fiil, yüklem görevindedir. eylem vardır.
289
10. Bölüm Test 02 Karma Dil Bilgisi - II
5. (I) Uzmanlar tansiyonun düşük olması ile kalp-da- 7. (I) Balık avlarında dikkat edilecek noktalar, avlana-
mar sağlığı arasında güçlü bir bağ olduğunu ifade cak olan balığın cinsine ve avlanma mekânına göre
etmektedirler. (II) Düşük tansiyon sağlıklı bir kalp-da- değişebildiği gibi, bazı genellemelerle basit olarak da
mar sisteminin göstergesi olarak kabul edilmektedir. açıklanabilir. (II) Öncelikli olan iki konu, avcıdaki istek
(III) Yapılan araştırmalar, normal tansiyon değeri ve sabır derecesidir. (III) Balık avlamaya giden kişi,
110-70 mmHg olan kişilerin, normal değerleri 120- uzun süreli beklemeler konusunda sabırlı davranabil-
80 mmHg olan kişilere göre daha uzun yaşadı- meli; bunun için de sağlam bir av isteği taşıyabilme-
ğını göstermektedir. (IV) Büyük kan basıncı değeri lidir. (IV) İster deniz balığında ister tatlısu balığında
düşük tansiyon ölçümünde önemini yitirmektedir. olsun, bu iki durum çok önemlidir. (V) Diğer konular,
(V) Küçük tansiyon 70 mmHg ve altında ise tansiyo- çeşitlilik arz edebilir.
nunuz düşük demektir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümlede, kurallı birleşik fiil kullanılmıştır.
A) I. cümlede, yardımcı fiille kurulan birleşik fiil kul-
B) II. cümlede, gövdeden türemiş sözcük kullanıl-
lanılmıştır.
mıştır.
B) II. cümlede, isimden isim yapma eki almış sözcük
C) III. cümlede, yüklemler dilek kipiyle çekimlenmiş-
niteleme sıfatı görevindedir.
tir.
C) III. cümlede, derecelendirme zarfına yer verilmiş-
D) IV. cümlede, tekrarlı bağlaç vardır.
tir.
E) V. cümlede nesne, sıfat tamlamasından oluşmuş-
D) IV. cümlenin öge dizilişi sırasıyla özne-dolaylı
tur.
tümleç-zarf tümleci-yüklem şeklindedir.
E) V. cümlede, sıfat tamlaması vardır.
8. (I) Diyet yaparken karşılaşılan en büyük sorunlardan

biri, kişinin strese girmesidir. (II) Bu sorun, aynı za-
manda kişinin diyeti sona erdirmesine de yol açan
bir sorun olmakla birlikte Dukan diyeti adı verilen
diyet türünde protein günleri adı altında belirli günler
6. (I) Stresin pek çok hastalığın başlangıcı olduğu bi- bulunur ve bu günlerde et ve balık tüketimi sınırsız
liniyor. (II) Özellikle akciğer rahatsızlıkları yaşayan- hâle gelir. (III) Böylece kişi diyet süresince hem stres
lar bunu stres kaynaklı olarak yaşıyor. (III) Stres en kavramından uzaklaşmakta hem de vücuda yüksek
büyük astım tetikleyicilerinden biri olarak sayılıyor. oranda protein alınmaktadır. (IV) Vücuda giren yük-
(IV) Ayrıca tüm bağışıklık sistemine etki ettiği için, üst sek miktardaki protein ise kişinin kilo kaybetmesinde
solunum yolu enfeksiyonlarına da neden olabiliyor. önemli bir rol oynar. (V) Fakat burada bir şeye dikkat
(V) Stres kaynaklı olarak gelişebilen nefes darlıkları edilmesi gerekir ki o da yüksek protein içeren diyet-
ve kaygılar yine bu hastaların yaşadığı sorunlar ara- lerin, kesinlikle uzman bir hekime danışılarak yapıl-
sında sayılıyor. masıdır.
rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümlede, edilgen çatılı fiil vardır. A) I. cümle anlamca olumlu, isim cümlesidir.
B) II. cümle, kurallı ve olumlu bir ad cümlesidir. B) II. cümle, yapıca bağlı cümledir.
C) III. cümlede, üstünlük zarfı kullanılmıştır. C) III. cümlede, tekrarlı bağlaç vardır.
D) IV. cümlede, edat ve bağlaç vardır. D) IV. cümlede yüklem, etken ve oldurgan çatılıdır.
E) V. cümlede, işaret sıfatına yer verilmiştir. E) V. cümlede, belgisiz zamir kullanılmıştır.
290
Karma Dil Bilgisi - III Test 03 10. Bölüm
1. Çin, tıp kültürüne sahip ilk ülkelerden biridir. Batı 4. Dünyanın en meşhur geçitlerinden biri olan Hol-
yöntemiyle karşılaştırıldığında Çin tıbbı, çok farklı bir lywood Şöhretler Kaldırımı, ülke için son derece
yaklaşım benimsemiştir. 5.000 yıllık bir geçmişi olan önemli bir yere sahiptir. Amerikan ve dünya film en-
bu tıp bilimi; teorisi, teşhis yöntemleri, reçeteleri ve düstrisinin en önemli bölgesi olarak kabul edilen Holl-
tedavileri hakkında derin ve büyük bir bilgi birikimi ywood, sahip olduğu sıra dışı yapılar ve tesislerle her
oluşturmuştur. yıl binlerce filmin çekilmesine olanak sağlamaktadır.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur? Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Belirtisiz ad tamlaması A) Dilek kipi B) Ulaç
B) Sıfatı miktar yönünden belirten sözcük C) Sıfat tamlaması D) Bildirme eki
C) Birleşik çekimli fiil E) Ortaç
D) Durum fiili
E) İyelik eki almış birden fazla sözcük
5. Ülkemizdeki doğal güzellikler arasında sayılan Cu-

malı Kızık, Bursa ilimiz sınırları içerisinde ve Ulu-
dağ’ın kuzey eteklerinde yer alan beş Kızık köyünden
2. Çin’de yetiştirilmeye başlayan ve gülgiller familya-
biri olarak adlandırılıyor. 2014 yılı içerisinde yapı-
sında yer alan şeftali, kalsiyum, demir ve sodyum
lan çalışmalar ile birlikte Bursa ilimiz UNESCO’nun
faktörlerini, yüksek dozda bünyesinde barındırır. Ül-
dünya mirasları arasında yerini almaya devam edi-
kemizde daha çok Bursa’da yetiştirilmektedir. Ak-
yor.
deniz Bölgesi’nin bazı bölgelerinde de bu meyve
yetiştirilmektedir. Yarma, tüysüz ve et şeftali olarak Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
gruplara ayrılmaktadır. A) Yardımcı eylemle kurulan birleşik eylem
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur? B) Fiilimsi eki almış kalıcı ad
A) Üstünlük zarfı B) İşaret sıfatı C) Birden fazla yan cümle
C) Geniş zaman kipi D) Fiilden fiil yapma eki D) Edat ve bağlaç
E) Dönüşlülük zamiri E) Geçişsiz çatılı yüklem
6. Türkiye genelinde nakliyat işi denildiğinde akla evden

eve eşya taşıma şirketleri gelmektedir ve bu konuda
3. Uluslararasılaşma davranışı üzerine yapılan araştır-
önemli bir yeri olan illerimizden biri de memur kenti
maların çoğunda, firmaların yavaş yavaş uluslara-
olarak anılması sebebiyle Ankara’dır.
rası pazarlara dâhil oldukları sonucuna varılmıştır.
Bununla birlikte son yirmi yılda, kademeli bir ulusla- Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
rarasılaşma modelini takip etmeyen ancak uluslara- söylenemez?
rası faaliyete hızlı bağlılık ile karakterize edilen yeni A) Yapıca bağlı, anlamca ve biçimce olumlu bir
bir tür iş ortaya çıkmıştır. cümledir.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur? B) Ayrılma durumu eki almış sözcük vardır.
A) Sayı sıfatı B) Sürerlik fiili C) Belgisiz zamir, tamlayan göreviyle kullanılmıştır.
C) Belgisiz zamir D) Yönelme hâl eki D) Üç farklı tür fiilimsiye de yer verilmiştir.
E) III. tekil iyelik eki E) Anlamca kaynaşmış birleşik fiil vardır.
291
10. Bölüm Test 03 Karma Dil Bilgisi - III
7. (I) Hayatımız için çok önemli olan hafızamız bize yön 9. (I) Cildin sağlığı ve güzelliği için cilde bakım yapmak
gösteren yaşama sebeplerimizden biridir. (II) Bu ne- önemlidir. (II) Her yaşta ciltle ilgili problemler yaşana-
denle hafızanın zayıf olması bizi ancak zarara uğra- bilir. (III) Örneğin gençler sivilce problemi yaşarken
tır. (III) Öğrenmede birtakım sıkıntılar yaşamamıza orta yaşa gelenler ciltlerinde oluşmaya başlayan çiz-
neden olur. (IV) Bunun için özellikle okul döneminde gilere önlem almaya çalışırlar. (IV) İleriki yaşlarda ise
çocukların üstün başarıyı elde edebilmeleri için hafı- cildin daha güzel görünmesini isterler. (V) Sonuçta
zalarını güçlü tutmaları gerekir. (V) Bu, onlar için ba- her yaşta güzel bir cilde sahip olmak için cilde özel
şarı demektir. bir ilgi göstermek gerekir.
rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümlede, ilgeç vardır. A) I. cümlede, tamlayanı ortak ad tamlaması kulla-
B) II. cümlede, vasıta eki vardır. nılmıştır.
C) III. cümlede, birleşik sıfat vardır. B) II. cümlede, yüklem geniş zamanla çekimlenmiş
kurallı birleşik eylemdir.
D) IV. cümlede, zincirleme ad takımı vardır.
C) III. cümlede, üç farklı tür fiilimsiye yer verilmiştir.
E) V. cümlede, işaret zamiri vardır.
D) IV. cümlede, fiilimsiyi durum yönünden tamamla-
yan sözcük derecelendirilmiştir.
E) V. cümlede, nesne hem niteleme hem belirtme
sıfatı almıştır.
8. Yoğurt, bağışıklık sistemini kuvvetlendirmektedir. Alt-

mış sekiz kişi üzerinde yapılan bir çalışmada, günde
iki fincan kadar yoğurt tüketen bireylerin üç aylık
süre sonunda bağışıklığa yardımcı olan interferon 10. (I) Parmak emmenin zararsız olduğu söylense de
seviyelerinin arttığı gözlenmiştir. Yoğurtta bulunan aileler bu durumdan rahatsızlık duyar. (II) Ama bu
bakteriyel kültürlerin aynı zamanda kanda bulunan alışkanlıktan çocuk bağırarak, kızarak, tehdit ede-
lökositlerin enfeksiyonla mücadelesini canlandırdığı rek vazgeçirilemez. (III) Eğer bu şekilde davranılırsa
gözlenmiştir. Bazı çalışmalar da deneysel hayvan- daha olumsuz sonuçlar alınır. (IV) Öncelikle çocuğun
larda yoğurt kültürlerinin antitümör etki sağladığını niçin parmak emdiği tespit edilmelidir. (V) Buna göre
göstermektedir. tedbir alınmalıdır.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
A) Tamlayanı türemiş sözcük olan belirtisiz ad tam- rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
laması A) I. cümlede, şart kipiyle çekimlenmiş fiil vardır.
B) Sıfat-fiil grubu içinde yer almış asıl sayı sıfatı B) II. cümlede, işaret sıfatına yer verilmiştir.
C) Gövdeden türemiş sözcük C) III. cümlede, edilgen çatılı eylem kullanılmıştır.
D) Dönüşlü çatılı eylem D) IV. cümlede, soru zamiri bulunmaktadır.
E) Girişik birleşik cümle E) V. cümlede, edat kullanılmıştır.
292
Karma Dil Bilgisi - IV Test 04 10. Bölüm
1. Goblen, resimlerin baskı yolu ile aktarıldığı, nokta- 4. Zihnin doğal eğilimi sürekli düşünmeye yöneliktir; bu,
ları sayılabilir kumaş üzerine eğik çizgi şeklinde tek insanın doğasında vardır. Akıl, bir düşünce üretici-
yönlü işleme tekniği uygulanarak renkli ipliklerle ya- sidir ve ne olduğuna bakmaksızın kontrolsüz olarak
pılan bir işleme sanatıdır. çevredeki olayları, gördüklerini, duyduklarını, nesne-
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi leri, kişileri algılamaya çalışır.
söylenemez? Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Etken ve geçişsiz çatılı yüklem vardır. A) Olumsuzluk eki B) İsim-fiil
B) Özne ve yüklemden oluşmuştur. C) Ek fiil D) Soru adılı
C) Üç farklı türde fiilimsi kullanılmıştır. E) Tezlik fiili
D) Kurallı birleşik sıfata yer verilmiştir.
E) Ünlü düşmesi ve ünsüz yumuşaması vardır.
5. Günümüzde yaşanan bazı estetik sorunları hem

I
2. (I) Kuzeyden Nebraska, doğudan Missouri, güney-
den Oklahoma, batıdan Kolorado eyaletleriyle çev- dış görünüş hem de sağlık bakımından bazı
rilidir. (II) Genelde dikdörtgen biçimindeki eyalet
sorunlara yol açabilmektedir. İnsanların temel
toprakları, batıdan doğuya doğru gidildikçe hafif bir
II
eğimle alçalır. (III) ABD’nin orta bölümünde “büyük
gereksinimlerinden biri olan beğenilme duygusu
düzlükler” adı verilen alanda yer alır. (IV) Doğu ke-
III
simi çayırlarla kaplı olmasına karşın batıya gidildikçe
yarı kurak yaylalara geçilir. (V) Bu yaylalar, Kayalık içerisinde dış görünüş güzelliği, oldukça önemli bir
Dağlarının eteklerine doğru uzanır. IV
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola- etken olarak görülmekte ve bu nedenle dış
V
görünüşe çok önem verilmektedir.
A) I. cümlede basit, türemiş ve birleşik sözcük bir-
likte kullanılmıştır. Bu parçadaki numaralanmış sözlerle ilgili olarak
B) II. cümlede, yüklemde ünsüz düşmesi yaşanmış-
tır. A) I. sözde hem iyelik hem de durum eki vardır.
C) III. cümlede, belirtili ad tamlamasının tamlananı B) II. söz, anlamca kaynaşmış birleşik fiildir.
sıfat almıştır. C) III. söz, tamlayanı fiilimsi olan ad tamlamasıdır.
D) IV. cümlede, dolaylı tümleç vurgulanmıştır. D) IV. söz, sıfat tamlamasıdır.
E) V. cümlede özne, sıfat tamlamasından oluşmuş- E) V. söz, ekleşmiş edat kullanılan bir tamlamadır.
tur.
6. Gerçek ününü güneş görmeden kurutulduğu için

3. Okul, bireyleri geleceğe hazırlayan sistemli eğitim doğal rengini korumasından ve farklı aromasından
öğretimin gerçekleştirildiği bir oluşumdur. alan gök üzüm, Konya’nın Hadim ilçesinin Yağcılar
Bu cümlenin yükleminde aşağıdakilerden hangisi Mahallesi’nde yetiştirilmektedir.
yoktur? Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Topluluk adı B) Ek fiil C) Belgisiz sıfat A) İsim-fiil B) Sıfat-fiil C) Bağ-fiil
D) İlgi eki E) Ortaç D) Çekimli fiil E) Birleşik fiil
293
10. Bölüm Test 04 Karma Dil Bilgisi - IV
7. I. Değerli hikâyecimizin vakitsiz ölümünden beri ak- 10. Günlerden salıydı

satılmadan veriliyor bu armağan. Televizyon onanamaz bir karın ağrısıydı
II. Tanpınar’ın şiirlerinde tabiata yönelme sıkça ön Kötü programlar gibiydi birlikteliğimiz
plana çıkar.
Uzak akrabalara şarkılar istenen
III. Şair olmayı en güç, en erişilmez bir şey olarak
Telefonları düşmeyen iki dosttuk sadece
düşündüğümü, şairliği yıllarca özlemle hayal etti-
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
ğimi hatırlıyorum.
söylenemez?
IV. Şiirlerinin yanı sıra iki de hikâye kitabı olan Ziya
A) Yeterlilik fiili sıfat görevinde kullanılmıştır.
Osman Saba, edebiyatımızda Cahit Sıtkı gibi şa-
irlik yönüyle kimlik kazanmıştır. B) Devrik, isim cümlesi vardır.
V. Feyzi Halıcı’nın şiir dünyası nadir bulunan bir ta- C) Edat öbeği yüklem olmuştur.
zeliğe sahiptir. D) Ek fiilin hikâyesiyle çekimlenmiş fiil vardır.
Numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdaki- E) Çekim eki yapım ekinden önce gelmiş bir sözcük
lerden hangisi söylenemez? vardır.
A) I. cümlede, sözde özne kullanılmıştır.
B) II. cümlede, eşitlik eki kullanılmıştır.
C) III. cümlede, dönüşlü çatılı fiil kullanılmıştır.
D) IV. cümlede, bağlaç ve ilgeç kullanılmıştır. 11. Bir öykünün sularında dolaşıyorlar
E) V. cümlede, zincirleme ad tamlaması kullanılmış- Sorguluyorlar kanadı kırık güvercinleri
tır.
Biricik antenleri rüzgâr ve yaşlı ağaçlar
Giyiniyorlar yağmurun rengini yangına karşı
8. İmgelerde yaşanacak aşk bırakmadım
Tüm güzellikler donup kalıverdi karşımda
A) Şimdiki zaman kipi
Hüzün kaçıyor penceremden koşarak
B) Küçültme eki almış ad
Ölüm kayboldu geceye karışıp
C) Ünlü türemesi
Bir kolunda gözyaşı diğerinde acıyla
D) Belirtili ad tamlaması
E) Kurallı birleşik sıfat
A) Tezlik fiili B) Gelecek zaman kipi
C) Yardımcı fiil D) Birleşik isim
E) Eksiz sözcük
9. Nasıl yaşadığından, ne içip yediğinden 12. Görünmeyeni görmenin azabı

Çıngırak seslerinin dağlara dediğinden İçimizde durmadan ödediğimiz
Anlattı uzun uzun Ne ruhumun ay ışığı
Şehrin uğultusundan usanmış ruhumuzun Ne yırtıcı hayvanlarla güreşen
Nadir duyabildiği taze bir heyecanla Yorgun bedenim
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? İhtiyar atlar gibi kapandım içime
A) Tamlayanı düşmüş ad tamlaması Yasını tutuyorum sonsuz bir kehanetin
B) Durum belirteci Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
C) Sıfat görevinde ikileme A) Sürerlik fiili B) Adlaşmış sıfat-fiil
D) Soru zarfı C) İyelik eki D) Tekrarlı bağlaç
E) Fiilimsi görevinde yeterlilik fiili E) Benzetme edatı
294
Karma Dil Bilgisi - V Test 05 10. Bölüm
1. Biliyorlar dünyada ne var ne yok 4. Gürültü, diğer tüm sesler gibi, bir akustik enerjidir.
Hangi ufuk nerede açılır I
Bu enerji, sesin kaynağından kulağınıza giren hava
Hangi şafağın önünü kimler kesmiştir
II
Yine de duymuyorlar beni bir türlü
boyunca salınan titreşimler şeklinde tezahür eder.
Çünkü kör kulakların, gözlerin sağır III IV
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? Sesler; enerji dalgasının genliği, frekansı ve dalga
A) Açıklama bağlacı B) Soru zamiri V
C) Durum zarfı D) Geçişli fiil boyu değiştikçe değişir.
E) Sıfat-fiil Bu parçadaki numaralanmış sözlerle ilgili olarak

A) I. söz, ara söz görevindedir.
B) II. söz, II. çoğul kişi iyelik eki almıştır.
C) III. söz, zarf-fiildir.
D) IV. söz, yardımcı eylemle kurulan birleşik eylem-
dir.
2. Yıllardır yağmaladım durdum kendimi
E) V. söz, zincirleme isim tamlamasıdır.
Dünyanın bütün yalanları gerçeğim oldu
Adım artık hiçbir serapla anılmıyor
Ne kendimi tanıdım ne onu öğrenecek zamanım oldu
A) Zaman zarfı
B) Dönüşlülük zamiri
C) Yönelme hâl eki
D) Belirli geçmiş zaman kipi
E) Belgisiz sıfat 5. (I) Anzer Yaylası’nda, mayıs ayının ilk haftasından iti-
baren havalar ısınmaya başlayınca arılarla uğraşan
kişiler kovanlarını götürmeye başlar. (II) Haziran ayı-
nın 20-25’ine kadar arıcıların tamamı kovanlarını ge-
tirmiş olur. (III) Anzer Yaylası’nda dışarıdan gelen
profesyonel arıcılar olmakla birlikte genel itibarıyla
amatör olarak köylülerce yapılmaktadır. (IV) 200 üre-
3. Ay oynuyor geceyle tici tarafından toplamda 1300 kovan arı ile bal üreti-
minin yapıldığı söylenmektedir. (V) Ağustos ayının
Akıyor zaman sulardan geçerek
15-20’si arasında arıcılar kovanlardaki balın sağım
Çanları çaldı bile ırmağın
işlemini gerçekleştirir.
Güneş uyukluyor
Her yanda salyangoz renkli bulutlar rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
Geri dönmüyor A) I. cümlede, üç farklı türde fiilimsi vardır.
Şenlik ateşleri ve peleriniyle dolaşan gümüş rüzgâr B) II. cümlede edat, durum eki almıştır.
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? C) III. cümlede, yer-yön zarfı kullanılmıştır.
A) Özel ad B) Haber kipi C) Bağlaç D) IV. cümlede, edilgen çatılı fiil vardır.
D) İlgeç E) İsim-fiil E) V. cümlede, kaynaştırma ünsüzü vardır.
295
10. Bölüm Test 05 Karma Dil Bilgisi - V
6. Bir adın pelerin, diğeri yalnızlık 9. (I) Guyub, Endonezya kökenli bir yaşam biçimidir.
I (II) Cavalar, guyubu topluluk içinde birbirleriyle
Siyah kadifeler içindesin ilişki kurmanın bir yolu olarak bilmektedir. (III) Bir-
II birine güçlü bir aidiyet duygusu, karşılıklı şefkat ve
Kırmızı bir satenle astarlanıyor kalbin içten destek anlamına gelir. (IV) Bir köyde, herkes
III yalnızca tanışmakla kalmaz; aynı zamanda ihtiyaç
Duyguların yok, belki daha doğmadın anında başkalarına da yardım ederler. (V) Herkes
IV başkalarına yardım etmekten ve mutluluğunu pay-
laşmaktan büyük neşe duymaktadır.
Uğramıyor yıldızlar geceleri düşlerine
V Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerle ilgili rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümle, iki ögeli bir cümledir.
A) I. sözcük, birden fazla yapım eki almıştır. B) II. cümlenin öge dizilişi sırasıyla özne-belirtili nes-
B) II. sözcük, niteleme sıfatıdır. ne-dolaylı tümleç-zarf tümleci-yüklem şeklinde-
dir.
C) III. sözcükte, ilgi eki kullanılmıştır.
C) III. cümlede, bir sözcük, birden fazla yapım eki al-
D) IV. sözcük, olasılık zarfıdır.
mıştır.
E) V. sözcükte, ünlü daralması vardır.
D) IV. cümlede, basit yapılı belgisiz zamire yer veril-
7. I. Uykunun cinnetine düşüyor miştir.
II. Sağır bir aşkın gölgesi E) V. cümlede, birden fazla yan cümlecik vardır.
III. Uzanmış yatıyor çocuklar

IV. Uyku bitiyor ve uyanıyor semender 10. Lotus bitkisi, üzerine en ufak toz parçası geldiğinde
hemen yapraklarını sallar ve tozu belli bölgeye doğru
V. Bakmıyor bile güneşin rengine
iter; yağmur yağmaya başladığında ise yağmur dam-
Numaralanmış dizelerle ilgili olarak aşağıdakiler-
lalarını aktif bir biçimde kullanarak temizlenir.
A) I. dizede, ünlü düşmesi vardır.
A) Edilgen çatılı fiil
B) II. dizede, belirtili isim tamlaması vardır.
B) Derecelendirme belirteci
C) III. dizede, çekimli fiil vardır.
C) İsimden fiil yapma eki
D) IV. dize, bağlı cümledir.
D) Belirtisiz ad tamlaması
E) V. dizede, edat kullanılmıştır.
E) Belirtme durumu eki
8. Şehrin beton yapısından sıkılmış ve iş hayatından
bezmiş kişiler kısa süreliğine de olsa doğal güzellik-
11. Simurg, ışığını gizlemek için
leri olan bir yerlere kaçmak istiyorlar, böyle durum-
Geceyle yıkanmış yangınlara koşuyor
larda özellikle İstanbul’da ve civarında yaşayanlar
Uluabat Gölü’nü tercih ediyor. Kandan kanatları var
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi İzler kayboluyor yamaçlarda

söylenemez? Yüreğin yerinde kalsın, gerekebilir
A) Birleşik fiil bulunmaktadır. Ölümlerin en güzelini şairler bilir
B) Adlaşmış sıfat-fiil vardır. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
C) Ekleşmiş edat kullanılmıştır. A) İlgeç B) Çoğul eki
D) İşaret sıfatına yer verilmiştir. C) Gereklilik kipi D) Devrik cümle
E) Öznesi ortak sıralı cümledir. E) Yeterlilik fiili
296
Karma Dil Bilgisi - VI Test 06 10. Bölüm
1. Benimdi savrulan kaftanlar, benimdi 3. I. Her dakikasını ayrı hatırlarım

I Erenköy’de geçen zamanımın
Atların boynu, yerinde yeller eser Rüyama girer bir arada
II
İstanbul, bahar ve Türkân’ım
Surların taşlarına sürdüm elimi
II. Bir odamız vardı etrafı sarmaşık
III
Bostanlara bakan penceremiz
Benimdi İstanbul, burçlar bana benzer
IV V O güller kadar taze
Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerle ilgili Ben ona deli gibi âşık
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? Numaralanmış dizelerde aşağıdakilerden hangisi
A) I. sözcük, ortaçtır. ortak değildir?
B) II. sözcükte, hâl eki vardır. A) Belgisiz sıfat B) Sıfat-fiil
C) III. sözcük, görülen geçmiş zamanla çekimlen- C) İyelik eki D) Şahıs zamiri
miştir. E) Yönelme hâli
D) IV. sözcük, ek fiil almıştır.
E) V. sözcükte, ünlü değişimi olmuştur.
4. Cennet hurması, ülkemizde başta Karadeniz Böl-

gesi olmak üzere birçok bölgede kolaylıkla yetişen
çok yararlı bir meyvedir.
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) Azlık-çokluk belirtecine yer verilmiştir.
B) Birleşik yapılı belgisiz sıfat kullanılmıştır.
2. I. Köpürerek koşuyordu atlarımız
C) Bir sözcük iyelik ve bulunma eki almıştır.
Durgun denize doğru
D) Yüklem, söz öbeğinden oluşmuştur.
II. Yiğit sürücüleri tarihsel akışın
E) Özne, belirtili ad takımından oluşmuştur.
İşçiler, evren kovanının arıları
III. Elmanın yarısı sen yarısı ben
Günümüz gecemiz evimiz barkımız bir
IV. Bu umut özgür olmanın kapısı
Mutlu günlere insanca aralık
5. Bibliyoterapi, çok kısa bir tanımla, kitapla tedavi an-
V. O somunla doğrulur uykusundan akıl
lamına gelmektedir. Bu yöntemdeki amaç, kişinin
Ağarır o somunla bitmeyen gecemiz
duygusal sorunlarının anlaşılabilmesini sağlamak,
Numaralanmış dizelerle ilgili olarak aşağıdakiler- hayata karşı uyum sorunlarının aşılmasını gerçek-
den hangisi söylenemez? leştirmek ve kişinin içinde bulunduğu ruh hâlinin tüm
A) I.sinde, edat vardır. detaylarını tanımlamaya çalışmaktır.
B) II.sinde, zincirleme ad takımı vardır. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
C) III.sünde, kişi zamiri vardır. A) Sürerlik fiili B) Sıfat yapan -ki
D) IV.sünde, eşitlik eki vardır. C) Ek fiil almış fiilimsi D) Etken çatılı yüklem
E) V.sinde, edilgenlik eki vardır. E) Basit çekimli eylem
297
10. Bölüm Test 06 Karma Dil Bilgisi - VI
6. Başkent Tokyo’nun yaklaşık olarak 100 km 8. Fado, Portekiz’e özgü olan ve kökeni 1800’lü yıllara
I dayanan bir müzik türüdür.
güneybatısında kalan Fuji Dağı, buna karşın şehir Bu cümle,
I. Yüklem söz grubudur.
merkezinden çok net bir şekilde görülebilmektedir.
II II. Girişik birleşik cümle örneğidir.
Tokyo’nun merkezi de dâhil hemen hemen bütün III. Çatı özelliği aranmaz.
III özelliklerinden hangilerine sahiptir?
bölgelerinden görülebilen Fuji Dağı, 300 yıllık A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
IV D) I ve III E) I, II ve III
uykusundan uyandığında bölgeye nasıl bir tahribat
9. • Yeterlilik eylemi vardır.
yaşatacak henüz tam olarak kestirilememektedir.
• Ek fiil kullanılmıştır.
V
Aşağıdaki şiirlerden hangisinde bu dil bilgisi un-
Bu parçadaki numaralanmış sözlerle ilgili olarak
surları örneklenmiştir?
A) İstanbul’dan ayva da gelir, nar gelir
A) I. söz, birleşik yapılıdır.
Döndüm baktım, bir edalı yâr gelir
B) II. söz, içinde sıfat bulunan bir durum zarfıdır.
B) Dünyalar vardır, düşünemezsiniz
C) III. söz, sıfat görevinde kullanılmıştır.
Çiçekler gürültüyle açar
D) IV. söz hem yapım hem çekim eki almıştır.
C) İşim gücüm budur benim
E) V. söz, zaman belirtecidir.
Gökyüzünü boyarım her sabah
D) Beni bu güzel havalar mahvetti
Böyle havada istifa ettim
E) Deniz gelecek eline pul pul
Ruhları sustuğu vakit martıların
7. (I) Aston Martin İngiliz otomobil sektörünün en önde
gelen markalarından biri kabul edilmektedir. (II) Mar- 10. Çocukların okumayı söküp kendi başlarına kitap
kanın yüz yılı aşkın bir geçmişi bulunmaktadır. (III) İh- I
tişam ve gösterişin karşılığı olarak kabul edilen Aston okumaya başladıkları dönem oldukça önemli ve
Martin, 1913 yılında Robert Bamford ile Lionel Mar- II
tin tarafından Bamford ve Martin LTD adı altında ku- sevimlidir. Bir şeyleri başarmış olmanın verdiği
rulmuştur. (IV) Kuruluşunun ardından teknolojik araç III
üretme fikri üzerinde birleşen kurucular şirketin Aston haz bir tarafa, çocuğun o yaşlarda okuduğunu
Martin adı altında araç üretmesine karar kılmıştır. IV
(V) Bu marka fikri 1914 yılında Birleşik Krallık’ın Bu- anlayıp sevmesi, kitapla kuracağı bağı güçlendiren
ckinghamshire şehrinde oluşturulmuş, günümüzde V
varlığını sürdürmüştür. bir şeydir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola- Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerle ilgili ola-
rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede, birleşik fiil vardır. A) I. sözcük, dönüşlülük zamiridir.
B) II. cümlede, fiilimsi almış sözcük kalıcı addır. B) II. sözcük, fiilden isim yapma eki almıştır.
C) III. cümlede, yüklem türemiş sözcüktür. C) III. sözcük, belirsizlik sıfatıdır.
D) IV. cümlede, birden çok yan yargı vardır. D) IV. sözcük, birden çok çekim eki almıştır.
E) V. cümle, bağımsız sıralı cümledir. E) V. sözcük, bağ-fiil eki almıştır.
298
Toplam doğru
Karma Dil Bilgisi - I 01 9 sayısını yazınız.
x 100 = %.....
9
Karma Dil Bilgisi - II 02 8

x 100 = %.....
8
Karma Dil Bilgisi - III 03 10

x 100 = %.....
10
Karma Dil Bilgisi - IV 04 12

x 100 = %.....
12
Karma Dil Bilgisi - V 05 11

x 100 = %.....
11
Karma Dil Bilgisi - VI 06 10

x 100 = %.....
10
Değerlendirme
Her test için,
çalışınız.
299
Not
CEVAP ANAHTARI
Dil, İletişim, Kültür
01
BÖLÜM
Test 01 1. C 2. E 3. A 4. A 5. B 6. E 7. A 8. D 9. A 10. E 11. D 12. A 13. A 14. A 15. B
Sözcükte Anlam
Test 01 1. B 2. E 3. C 4. C 5. B 6. E 7. C 8. D 9. A 10. A 11. C 12. A
Test 02 1. A 2. B 3. C 4. A 5. D 6. E 7. D 8. A 9. A 10. D 11. E 12. D 13. B 14. D 15. E
Test 03 1. B 2. C 3. E 4. E 5. B 6. E 7. C 8. D 9. E 10. B 11. A
02
BÖLÜM
Test 04
Test 05
1. B
1. B
2. C
2. B
3. E
3. C
4. B
4. B
5. C
5. D
6. E
6. D
7. E
7. A
8. C
8. E
9. E
9. C
10. E
10. B
11. C
11. E
12. C
12. B
13. E
13. C
14. B
Test 06 1. A 2. D 3. C 4. D 5. D 6. C 7. B 8. C 9. A 10. B 11. C
Test 07 1. A 2. E 3. D 4. C 5. B 6. B 7. A 8. D 9. C
Test 08 1. B 2. D 3. B 4. A 5. A 6. B 7. B 8. B 9. B
Cümlede Anlam
Test 01 1. D 2. B 3. C 4. A 5. D 6. E 7. D 8. B 9. B 10. A
Test 02 1. D 2. C 3. D 4. E 5. E 6. D 7. D 8. D 9. A 10. C
Test 03 1. B 2. A 3. C 4. B 5. B 6. A 7. E 8. B 9. E 10. D 11. A 12. D
Test 04 1. B 2. D 3. A 4. C 5. E 6. D 7. D 8. B 9. B 10. D 11. B 12. D 13. C 14. D
Test 05 1. D 2. D 3. A 4. C 5. C 6. B 7. C 8. A 9. B 10. D 11. C 12. A 13. A
Test 06 1. C 2. D 3. D 4. C 5. C 6. C 7. E 8. B 9. A 10. A 11. B 12. C 13. E 14. B 15. C
Test 07 1. C 2. D 3. E 4. C 5. D 6. E 7. B 8. E 9. C 10. D 11. C 12. E
Test 08 1. A 2. D 3. B 4. C 5. A 6. C 7. A 8. A 9. C 10. D 11. D 12. A
Test 09 1. E 2. A 3. B 4. A 5. E 6. D 7. B 8. B 9. A 10. A 11. D 12. C 13. A
03
BÖLÜM
Test 10
Test 11
1. B
1. D
2. D
2. D
3. C
3. E
4. E
4. D
5. A
5. A
6. D
6. D
7. D
7. C
8. B
8. E
9. D
9. D
10. D
10. D
11. A
11. B
12. D
12. E
13. E
13. D
Test 12 1. E 2. E 3. B 4. E 5. D 6. B 7. A 8. D 9. D 10. E 11. A 12. C 13. E 14. E 15. A
Test 13 1. E 2. B 3. E 4. E 5. B 6. B 7. B 8. C 9. C
Test 14 1. D 2. D 3. B 4. D 5. B 6. C 7. D 8. D 9. B 10. A
Test 15 1. A 2. E 3. A 4. C 5. E 6. B 7. B 8. A 9. C 10. C
Test 16 1. C 2. A 3. B 4. D 5. E 6. A 7. E 8. C
Test 17 1. B 2. C 3. A 4. C 5. C 6. C 7. E 8. D
Test 18 1. C 2. D 3. D 4. A
Test 19 1. B 2. E 3. A 4. A
Test 20 1. D 2. A 3. A 4. A 5. C 6. D 7. A 8. B 9. C
CEVAP ANAHTARI
Parçada Anlam
Test 01 1. B 2. A 3. D 4. A 5. C 6. E 7. B 8. B
Test 02 1. B 2. E 3. C 4. E 5. B 6. E 7. A 8. A
Test 03 1. C 2. B 3. B 4. A 5. E 6. D 7. A 8. C
Test 04 1. D 2. A 3. D 4. E 5. C 6. E 7. C
Test 05 1. C 2. D 3. E 4. A 5. B 6. C 7. C 8. A 9. D
Test 06 1. C 2. E 3. E 4. B 5. C 6. B 7. A 8. E
Test 07 1. E 2. E 3. C 4. E 5. A 6. C 7. E 8. D
Test 08 1. C 2. B 3. A 4. D 5. C 6. D 7. E 8. B
Test 09 1. A 2. E 3. C 4. D 5. C 6. E 7. E
Test 10 1. B 2. B 3. C 4. D 5. C 6. E 7. E 8. A
Test 11 1. A 2. A 3. A 4. C 5. A 6. A 7. E 8. B
Test 12 1. A 2. B 3. E 4. C 5. D 6. E 7. C 8. A
Test 13 1. C 2. C 3. E 4. D 5. C 6. B 7. B 8. A 9. B 10. E 11. C
Test 14 1. B 2. B 3. C 4. C 5. B 6. C 7. E 8. A 9. E 10. E 11. B
Test 15 1. D 2. C 3. D 4. B 5. B 6. C 7. C 8. B 9. D 10. E
Test 16 1. C 2. B 3. C 4. B 5. B 6. A 7. C 8. D 9. C 10. C 11. B 12. B 13. C
Test 17 1. C 2. D 3. A 4. C 5. C 6. D 7. A 8. E 9. C 10. D
Test 18 1. C 2. E 3. C 4. B 5. C 6. C 7. B 8. C 9. B 10. D 11. B
Test 19 1. C 2. E 3. C 4. B 5. C 6. C 7. B 8. D 9. C 10. C
04
Test 20 1. E 2. C 3. D 4. E 5. C 6. C 7. D 8. C 9. C 10. A 11. D
Test 21 1. B 2. A 3. E 4. D
Test 22 1. A 2. C 3. A 4. A 5. E 6. B 7. D 8. B 9. C 10. B 11. E
BÖLÜM Test 23 1. C 2. D 3. D 4. C 5. A 6. C 7. A 8. E 9. C 10. D 11. E
Test 24 1. B 2. A 3. B 4. E 5. B 6. E 7. A 8. B 9. C 10. B
Test 25 1. D 2. A 3. E 4. D 5. C 6. C 7. E 8. D 9. E
Test 26 1. A 2. C 3. A 4. A 5. D 6. D 7. E 8. D 9. E 10. A 11. B
Test 27 1. C 2. B 3. B 4. E 5. D 6. A 7. B 8. C 9. C 10. B
Test 28 1. E 2. B 3. D 4. D 5. E 6. E 7. E 8. D 9. D 10. D
Test 29 1. E 2. C 3. E 4. B 5. B 6. A 7. B 8. E
Test 30 1. E 2. A 3. D 4. B 5. C 6. A 7. D 8. A 9. E 10. B 11. D
Test 31 1. D 2. A 3. D 4. B 5. C 6. B 7. A 8. D 9. A 10. B
Test 32 1. E 2. D 3. B 4. B 5. A 6. C 7. D 8. C 9. E
Test 33 1. D 2. C 3. E 4. A 5. C 6. C 7. B 8. C
Test 34 1. E 2. B 3. C 4. A 5. B 6. A 7. D 8. E
Test 35 1. C 2. C 3. E 4. A 5. D 6. C 7. E 8. E
Test 36 1. C 2. E 3. E 4. E 5. E 6. E 7. C 8. D
Test 37 1. B 2. A 3. C 4. D 5. B 6. C 7. D 8. C
Test 38 1. D 2. E 3. A 4. E 5. A 6. A 7. C
Test 39 1. C 2. C 3. D 4. D 5. C 6. B 7. D 8. B 9. D 10. A 11. C
Test 40 1. E 2. A 3. A 4. E 5. E 6. B 7. E 8. C 9. E 10. D
Test 41 1. B 2. B 3. D 4. A 5. E 6. A 7. E 8. A
Test 42 1. C 2. D 3. E 4. E 5. A 6. E 7. E 8. D
Test 43 1. C 2. A 3. C 4. C 5. E 6. B 7. B 8. A 9. B
Biçim Bilgisi
Test 01 1. E 2. E 3. A 4. D 5. C 6. C 7. A 8. E 9. C 10. E 11. B 12. C 13. E 14. A 15. C
05
Test 02 1. E 2. E 3. B 4. B 5. A 6. D 7. B 8. B 9. B 10. A 11. D 12. C 13. B
Test 03 1. C 2. D 3. A 4. E 5. D 6. C 7. B 8. A 9. B 10. A 11. B 12. E 13. A
Test 04 1. E 2. D 3. C 4. E 5. B 6. A 7. C 8. B 9. C 10. B 11. A 12. A 13. E 14. C
BÖLÜM Test 05 1. E 2. B 3. C 4. E 5. D 6. E 7. B 8. A 9. D 10. E 11. E 12. B
Test 06 1. E 2. E 3. E 4. C 5. D 6. C 7. D 8. A 9. A
CEVAP ANAHTARI
Ses Bilgisi - Yazım Kuralları - Noktalama İşaretleri
Test 01 1. B 2. A 3. E 4. C 5. D 6. A 7. D 8. C 9. C 10. C 11. C 12. B 13. C
Test 02 1. E 2. D 3. A 4. B 5. D 6. C 7. B 8. D 9. A 10. D 11. C 12. E 13. C 14. E
Test 03 1. A 2. B 3. B 4. A 5. C 6. B 7. D 8. C 9. C 10. C 11. C 12. C 13. D
Test 04 1. A 2. D 3. E 4. B 5. C 6. E 7. C 8. C 9. D 10. E 11. E 12. A
Test 05 1. C 2. E 3. D 4. C 5. C 6. B 7. D 8. D 9. D 10. D 11. B
06
Test 06 1. A 2. A 3. A 4. E 5. D 6. A 7. A 8. B 9. D 10. A 11. C 12. C 13. E
Test 07 1. C 2. A 3. B 4. A 5. E 6. D 7. A 8. E 9. B 10. D
Test 08 1. D 2. A 3. E 4. C 5. D 6. B 7. B 8. D 9. A 10. C 11. E 12. C 13. A
BÖLÜM Test 09 1. A 2. B 3. B 4. A 5. C 6. B 7. B 8. E 9. D 10. B 11. B
Test 10 1. A 2. D 3. D 4. A 5. E 6. C 7. A 8. C 9. D 10. B 11. B 12. E 13. A 14. A 15. A
Test 11 1. B 2. E 3. B 4. C 5. E 6. D 7. C 8. A 9. E 10. E 11. A 12. B 13. A
Test 12 1. A 2. D 3. A 4. B 5. D 6. C 7. A 8. D 9. C 10. E 11. E 12. D 13. E
Test 13 1. A 2. E 3. D 4. D 5. B 6. C 7. C 8. E 9. A 10. E 11. E 12. C 13. A
Test 14 1. C 2. B 3. E 4. B 5. B 6. B 7. A 8. A 9. D 10. A 11. C 12. B 13. B 14. A
Sözcük Türleri
Test 01 1. C 2. D 3. A 4. B 5. B 6. E 7. E 8. C 9. C 10. D 11. A 12. D
Test 02 1. B 2. A 3. E 4. B 5. C 6. A 7. E 8. A 9. A 10. D 11. A 12. A
Test 03 1. B 2. A 3. A 4. D 5. E 6. C 7. B 8. E 9. B 10. C 11. A 12. E 13. B
Test 04 1. A 2. E 3. B 4. C 5. A 6. B 7. C 8. B 9. B 10. B 11. C 12. E
Test 05 1. B 2. E 3. A 4. C 5. E 6. A 7. D 8. B 9. E 10. C 11. E
Test 06 1. D 2. B 3. B 4. D 5. C 6. B 7. B 8. E 9. D 10. A 11. C 12. E 13. E 14. E 15. D
Test 07 1. A 2. B 3. C 4. A 5. C 6. D 7. D 8. B 9. D 10. E 11. B 12. A 13. E 14. C
Test 08 1. A 2. D 3. A 4. D 5. B 6. E 7. B 8. A 9. C 10. D 11. A 12. E
Test 09 1. C 2. A 3. D 4. D 5. A 6. D 7. B 8. E 9. B 10. B 11. C 12. A 13. B
Test 10 1. D 2. B 3. E 4. C 5. A 6. C 7. C 8. B 9. E 10. A 11. A 12. A 13. E
Test 11 1. C 2. D 3. E 4. B 5. A 6. D 7. E 8. A 9. C 10. C 11. B 12. C 13. E 14. B 15. A
Test 12 1. D 2. E 3. C 4. D 5. A 6. B 7. D 8. E 9. E 10. D 11. A 12. C 13. D 14. C
07
Test 13 1. A 2. B 3. C 4. A 5. E 6. E 7. A 8. C 9. D
Test 14 1. A 2. B 3. A 4. C 5. E 6. E 7. C 8. A 9. D 10. A 11. A 12. B 13. A 14. A 15. B
BÖLÜM Test 15 1. D 2. E 3. C 4. E 5. C 6. C 7. B 8. E 9. D 10. C 11. D 12. C

Test 16 1. E 2. A 3. C 4. A 5. B 6. D 7. A 8. C 9. E 10. B 11. B 12. A 13. B 14. B 15. A
Test 17 1. B 2. C 3. C 4. E 5. B 6. A 7. C 8. B 9. A 10. E 11. A 12. C 13. D 14. D 15. E
Test 18 1. A 2. A 3. B 4. B 5. B 6. E 7. B 8. C 9. D 10. B 11. C 12. C 13. D 14. E 15. B
Test 19 1. D 2. A 3. B 4. C 5. E 6. B 7. B 8. D 9. A 10. B 11. C
Test 20 1. B 2. A 3. E 4. A 5. E 6. C 7. B 8. B 9. B 10. E 11. A 12. C 13. C 14. D 15. E
Test 21 1. A 2. E 3. E 4. E 5. A 6. E 7. B 8. C 9. C 10. D 11. A 12. A 13. C 14. C 15. C
Test 22 1. E 2. D 3. D 4. A 5. E 6. E 7. C 8. B 9. C 10. A 11. C 12. A 13. E 14. D
Test 23 1. C 2. D 3. A 4. C 5. D 6. D 7. C 8. A 9. B 10. B 11. E 12. A 13. A 14. E 15. A
Test 24 1. B 2. A 3. D 4. C 5. B 6. C 7. A 8. E 9. C 10. C 11. B 12. A 13. C
Test 25 1. D 2. B 3. A 4. E 5. C 6. B 7. E 8. B 9. C 10. A 11. D 12. B 13. C 14. E
Test 26 1. D 2. B 3. E 4. B 5. C 6. D 7. D 8. C 9. C 10. D 11. E 12. D 13. A 14. E
Test 27 1. C 2. B 3. A 4. D 5. D 6. B 7. C 8. D 9. D 10. D 11. E
CEVAP ANAHTARI
Cümlenin Ögeleri - Cümle Türleri
Test 01 1. A 2. D 3. D 4. C 5. C 6. E 7. B 8. C 9. A 10. D 11. C 12. B 13. A
Test 02 1. E 2. C 3. E 4. D 5. C 6. A 7. B 8. D 9. E 10. E 11. B 12. C 13. E
Test 03 1. A 2. B 3. E 4. B 5. A 6. B 7. A 8. B 9. A 10. E 11. B 12. A 13. A
08
Test 04 1. E 2. C 3. D 4. A 5. C 6. C 7. C 8. B 9. A 10. C 11. E 12. D 13. D 14. A 15. C
Test 05 1. D 2. B 3. A 4. E 5. D 6. C 7. B 8. E 9. E 10. E 11. A 12. D 13. D 14. E
BÖLÜM Test 06 1. E 2. A 3. A 4. E 5. A 6. C 7. B 8. E 9. A 10. B 11. C 12. D 13. D 14. D
Test 07 1. E 2. E 3. A 4. B 5. D 6. E 7. C 8. B 9. A 10. C 11. E 12. C
Test 08 1. C 2. D 3. A 4. E 5. B 6. D 7. B 8. C 9. B 10. E 11. D 12. E 13. A
Test 09 1. B 2. C 3. A 4. A 5. B 6. A 7. C 8. E 9. B 10. B 11. D 12. E
Anlatım Bozuklukları
09
BÖLÜM
Test 01
Test 02
1. D
1. D
2. B
2. C
3. D
3. C
4. D
4. A
5. B
5. C
6. E
6. C
7. C
7. E
8. B
8. C
9. B
9. D
10. B
10. E
11. E
11. B
12. B
12. C
13. B
13. C
Karma Dil Bilgisi

Test 01 1. C 2. D 3. C 4. B 5. E 6. C 7. B 8. E 9. D
Test 02 1. D 2. E 3. C 4. E 5. D 6. B 7. E 8. D
10
BÖLÜM
Test 03
Test 04
1. C
1. A
2. E
2. A
3. B
3. A
4. A
4. E
5. B
5. D
6. C
6. E
7. D
7. C
8. D
8. B
9. E
9. C
10. D
10. D 11. B 12. A
Test 05 1. E 2. C 3. E 4. C 5. C 6. C 7. E 8. E 9. B 10. A 11. C
Test 06 1. B 2. E 3. D 4. E 5. A 6. C 7. E 8. E 9. B 10. C

Puan Yayınları TYT Türkçe Soru Bankası

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Puan Yayınları TYT Türkçe Soru Bankası

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

güç serİSİ

Puan Yayınları GRAFİK

ANKARA ÖZGÜR WEB OFSET

Cevap Anahtarı................................................................................................. 301-304

E) Belirti - Belirtke - Alıcı - İkon - Dönüt - Bağlam A) Gönderici, Buse’dir.

6. Tarihsel, toplumsal gelişim süreci içinde yaratılan

E) Bir milletin geçmişten taşıdığı maddi ve manevi

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dillerle ilgili bir

13. Denizli yöresinde insanlar ne tatlı konuşurlar: “Nab-

A) Japonca B) Arapça C) İngilizce A) Ağız B) Şive C) Lehçe

D) Almanca E) Farsça D) Jargon E) Argo

10. Aşağıdakilerden hangisi Hint-Avrupa dil ailesi

D) Latince E) Fince A) Fotoğraf B) Bayrak

11. Belirti, dil dışı göstergelerden biridir. İnsanların

Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde C) Bükümlü diller grubunda yer alırlar.

Konu Test Soru Sayısı Doğru Yanlış Başarı Yüzdesi

İletişim, Dil, Kültür - Dillerin Toplam doğru

Dilleri Arasındaki Yeri x 100 = %.....

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, altı çizili sözle

düşüncelerini, semboller ve metaforlar (mecazlar)

B) Sular kayalarda dinleniyordu. Aşağıdakilerden hangisinde kinayeye yer veril-

3. Aşağıdakilerden hangisinde dolaylamaya örnek

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi- C) Uçtuk Mohaç ufkunda görünmek hevesiyle.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, sesteş olarak

9. I. Edebiyat eserinde salt ferdî duygular eserin içini

2. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde mecazlı bir

A) Bugünün işini yarına bırakma. • Aforoz etmek

B) Dost, dostun ayıbını yüzüne söyler. • Saçını başını yolmak

C) Her yokuşun bir inişi vardır. • Yüz bulmak

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim, anla-

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “Dayanmayı

C) Can, cümleden azizdir. III. Öfke baldan tatlıdır.

10. Aşağıdakilerin hangisinde, cümleye “yaklaşıklık”

8. Nitelikli bir yazar, yarın öleceğini düşünerek yazma-

E) Bu ayrıntıları gözden kaçırmazsan sonuca ulaşır- D) Üslup bakımından çağdaşlarından ayrılma

2. Bu amatör yazar, diğer yazarlardan farklı olarak

B) Kuşaklar arası diyalog kurma A) Sığ konulardan oluşma

C) İnsanları oyunculuğa yönlendirme B) Söz oyunlarına başvurmama

E) Ele aldığı konuyu, temele aldığı duyguyu saf dışı

9. Bugün opera tarih olmakla yüz yüze; opera için bir

B) Cemil Bey, gün geçtikçe kötüleşiyor; yerinden A) Doğadan doğaya aktarma

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “gelişigüzel” an-

E) Gözleriyle belli belirsiz bir işaret yapıp konuyu ka- dır?

patmasını istedi. A) 1960’lı yıllarda sadece bilgisayarlar arası ileti-

Konu Test Soru Sayısı Doğru Yanlış Başarı Yüzdesi

Mecaza Dayalı Anlam Olayları 02 15

Sözcükler Arası Anlam İlişkileri 03 11

Kalıplaşmış Söz Öbekleri (Deyim,

Kalıplaşmış Söz Öbekleri (Deyim,

Kalıplaşmamış Söz Öbeklerinde

Kalıplaşmamış Söz Öbeklerinde

3. Kötü bir eser yazıp çok okurum olmasındansa iyi bir

8. Yalnızlığından kurtulmak için yazmaya başlayıp ya-

2. Kapalılık şiire ne kazandırır, okurdan ne saklar?

C) Hırslı insan, başkasının başarılı olmasını iste-

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yargı, gerekçe-

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden-sonuç

9. (I) Çevrenin endüstri atıklarıyla kirlenmesinden dolayı,

5. (I) Kahvaltısını sonunda bitirdi. (II) Ellerini bir süre

dından Borges, Eco, Calvino’ya geçilmeli deniliyor.

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV şuyor.

7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde küçümseme

D) Ayrı kaldığı bu şehri özlemesini istemiyorum B) Dereyi görmeden paçaları sıvamayalım.

7. Aşağıdaki ikili dizelerden hangisi istek bildirmek-