Wstęp

Szanowni Państwo!

Dziękujemy za zaufanie okazane firmie Ponsse i wybór naszego

produktu.

Rozwiązania zastosowane w produktach firmy Ponsse zostały

przetestowane w praktyce, dzięki czemu jesteśmy przekonani,
że nasza maszyna leśna zasługuje na Państwa zaufanie.
Ponieważ eksploatacja maszyny leśnej odbywać się będzie w
bardzo trudnych warunkach, niezwykle ważna jest prawidłowa
obsługa i wykonywanie niezbędnych czynności serwisowych.

Niniejszy podręcznik zawiera informacje dotyczące obsługi

maszyny leśnej, wymaganych czynności serwisowych i sposobu
ich wykonywania. Stosowanie się do instrukcji obsługi serwisowej
i eksploatowanie maszyny leśnej w rozsądny sposób pozwoli
zapewnić jej niezawodność i wydajność oraz zwiększyć jej przy-
datność. Obsługę serwisową należy zawsze uwzględniać jako
nieodłączny element opłacalnej ekonomicznie eksploatacji
maszyny leśnej.

Niniejszy podręcznik nie zawiera opisu rzeczywistych czynności

naprawczych. Firma PONSSE OYJ z przyjemnością udzieli
Państwu informacji na temat obsługi oraz zapewni pomoc prze-
szkolonego technika. Szczegółowe dane adresowe producenta
zamieszczono na ostatniej stronie tego podręcznika.

Ze względu na stale prowadzone prace rozwojowe firma Ponsse

Oyj zastrzega sobie prawo do wprowadzania zmian w instrukcjach
obsługi i instrukcjach serwisowych bez uprzedniego powiadomie-
nia.

Przed przystąpieniem do eksploatacji maszyny leśnej należy

dokładnie zapoznać się z jej budową oraz z instrukcjami obsługi
i procedurami serwisowymi.

Życzymy wielu sukcesów!

Ponsse Oyj
 Spis treści

1 Silnik
1.1 Wstęp ............................................................................ 2
1.2 Bezpieczeństwo ............................................................. 3
1.2.1 Paliwo (olej napędowy) ..................................... 4
1.2.2 Płyny i oleje stosowane w chłodnicy ................... 4
1.2.3 Zapobieganie pożarom ..................................... 6
1.2.4 Docieranie silnika ............................................. 7
1.2.5 Uruchamianie silnika ......................................... 8
1.2.6 Wyłączanie silnika ............................................ 8
1.3 Rozmieszczenie tabliczek ............................................. 10
1.3.1 Oznaczenie typu ............................................. 10
1.3.2 Rozmieszczenie tabliczek znamiono-
wych .............................................................. 11
1.4 Pasek wieloklinowy do silników zaliczanych do klasy
emisji EU Stage IIIB i IIIA .............................................. 12
1.5 Pasek wieloklinowy do silnika zaliczanego do klasy emisji
EU Stage IV ................................................................. 13
1.6 Tankowanie w przypadku silnika zaliczanego do klasy
emisji EU Stage IV, IIIB i IIIA .......................................... 17
1.6.1 Tankowanie/dolanie bez użycia pompy do
tankowania/dolania ......................................... 17
1.6.2 Tankowanie/dolanie przy pomocy pompy do
tankowania/dolania ......................................... 17
1.6.3 Pompa do tankowania paliwa (wyposażenie
dodatkowe) .................................................... 18
1.7 Wymiana filtrów paliwa .................................................. 19
1.7.1 Filtr wstępny paliwa do silników zaliczanych do
klasy emisji EU Stage IIIB i IIIA ........................ 19
1.7.2 Filtr paliwa do silników zaliczanych do klasy
emisji EU Stage IIIB i IIIA ................................ 19
1.7.3 Filtr separatora wody do silnika zaliczanego do
klasy emisji EU Stage IV, IIIB i IIIA ................... 21
1.7.4 Filtr wstępny paliwa do silnika zaliczanego do
klasy emisji EU Stage IV ................................. 22
1.7.5 Filtr paliwa do silnika zaliczanego do klasy
emisji EU Stage IV .......................................... 23
1.8 Odpowietrzanie układu paliwowego w silnikach zalicza-
nych do klasy emisji EU Stage IIIB i IIIA ......................... 24
1.9 Wymagania dotyczące oleju silnikowego stosowanego
w silniku zaliczanym do klasy emisji EU Stage IV, IIIB i
IIIA ............................................................................... 27
1.10 Ilość i gatunek oleju ...................................................... 28
1.11 Wymiana oleju silnikowego i filtra w silniku zaliczanym
do klasy emisji EU Stage IIIB i IIIA ................................. 29
1.12 Wymiana oleju silnikowego i filtru w silniku zaliczanym
do klasy emisji EU Stage IV ........................................... 30
1.13 Ilość i gatunek płynu chłodniczego ................................. 32
1.14 Wymiana filtru powietrza w silnikach zaliczanych do klasy
emisji EU Stage IIIB i IIIA .............................................. 33
1.15 Wymiana filtrów powietrza w silniku zaliczanym do klasy
emisji EU Stage IV ........................................................ 34
 Spis treści

1.16 Moduł sterowania (ECU) silnikiem zaliczanym do klasy

emisji EU Stage IIIB i IIIA .............................................. 36
1.17 Moduł sterowania (ECU) silnikiem zaliczanym do klasy
emisji EU Stage IV ........................................................ 37
1.18 Czujniki w silnikach zaliczanych do klasy emisji EU Stage
IIIB i IIIA ....................................................................... 38
1.19 Czujniki silnika zaliczanego do klasy emisji EU Stage
IV ................................................................................ 39
1.20 Regulacja luzu zaworowego .......................................... 42
1.21 Układ oczyszczania spalin SCR w maszynach z silnikiem
zaliczanym do klasy emisji EU Stage IV, IIIB ................... 42
1.21.1 Ogólne ........................................................... 42
1.21.2 Oczyszczanie spalin ....................................... 43
1.21.3 Paliwo (olej napędowy) ................................... 43
1.21.4 Dodatek w postaci wodnego roztworu mocz-
nika ............................................................... 44
1.21.5 Obchodzenie się z dodatkiem .......................... 44
1.21.6 Wlewanie dodatku do zbiornika ....................... 45
1.21.7 Wyświetlane komunikaty dotyczące silnika
zaliczanego do klasy emisji EU Stage IV .......... 47
1.21.8 Alarmy SCR powodujące spadek
mocy/momentu obrotowego silnika zaliczanego
do klasy emisji EU Stage IV ............................. 48
1.21.8.1 Praca silnika zaliczanego do klasy emisji EU
Stage IV w sytuacji wyjątkowej przy włączonym
ograniczeniu prędkości/momentu obrotowego
silnika ............................................................ 55
1.21.9 Elementy układu SCR silnika zaliczanego do
klasy emisji EU Stage IIIB ............................... 57
1.21.10 Elementy układu SCR silnika zaliczanego do
klasy emisji EU Stage IV ................................. 61
1.21.11 Harmonogram czynności konserwacyjnych i
momenty dokręcania, określone dla układu
SCR silnika zaliczanego do klasy emisji EU
Stage IIIB ....................................................... 66
1.21.12 Czyszczenie grupy dozowania EU Stage
IIIB ................................................................. 70
1.21.13 Harmonogram czynności konserwacyjnych i
momenty dokręcania, określone dla układu
SCR silnika zaliczanego do klasy emisji EU
Stage IV ......................................................... 73
 1
Silnik

Spis treści Część 1

1.1 Wstęp .................................................................................. 2
1.2 Bezpieczeństwo ................................................................... 3
1.2.1 Paliwo (olej napędowy) ........................................... 4
1.2.2 Płyny i oleje stosowane w chłodnicy ......................... 4
1.2.3 Zapobieganie pożarom ........................................... 6
1.2.4 Docieranie silnika ................................................... 7
1.2.5 Uruchamianie silnika ............................................... 8
1.2.6 Wyłączanie silnika .................................................. 8
1.3 Rozmieszczenie tabliczek ................................................... 10
1.3.1 Oznaczenie typu ................................................... 10
1.3.2 Rozmieszczenie tabliczek znamionowych .............. 11
1.4 Pasek wieloklinowy do silników zaliczanych do klasy emisji
EU Stage IIIB i IIIA .............................................................. 12
1.5 Pasek wieloklinowy do silnika zaliczanego do klasy emisji
EU Stage IV ....................................................................... 13
1.6 Tankowanie w przypadku silnika zaliczanego do klasy emisji
EU Stage IV, IIIB i IIIA ......................................................... 17
1.6.1 Tankowanie/dolanie bez użycia pompy do tanko-
wania/dolania ....................................................... 17
1.6.2 Tankowanie/dolanie przy pomocy pompy do
tankowania/dolania ............................................... 17
1.6.3 Pompa do tankowania paliwa (wyposażenie
dodatkowe) .......................................................... 18
1.7 Wymiana filtrów paliwa ........................................................ 19
1.7.1 Filtr wstępny paliwa do silników zaliczanych do
klasy emisji EU Stage IIIB i IIIA .............................. 19
1.7.2 Filtr paliwa do silników zaliczanych do klasy emisji
EU Stage IIIB i IIIA ................................................ 19
1.7.3 Filtr separatora wody do silnika zaliczanego do
klasy emisji EU Stage IV, IIIB i IIIA ......................... 21
1.7.4 Filtr wstępny paliwa do silnika zaliczanego do klasy
emisji EU Stage IV ................................................ 22
1.7.5 Filtr paliwa do silnika zaliczanego do klasy emisji
EU Stage IV ......................................................... 23
1.8 Odpowietrzanie układu paliwowego w silnikach zaliczanych
do klasy emisji EU Stage IIIB i IIIA ....................................... 24
 1 Silnik

1.9 Wymagania dotyczące oleju silnikowego stosowanego w

silniku zaliczanym do klasy emisji EU Stage IV, IIIB i
IIIA ..................................................................................... 27
1.10 Ilość i gatunek oleju ............................................................ 28
1.11 Wymiana oleju silnikowego i filtra w silniku zaliczanym do
klasy emisji EU Stage IIIB i IIIA ............................................ 29
1.12 Wymiana oleju silnikowego i filtru w silniku zaliczanym do
klasy emisji EU Stage IV ..................................................... 30
1.13 Ilość i gatunek płynu chłodniczego ....................................... 32
1.14 Wymiana filtru powietrza w silnikach zaliczanych do klasy
emisji EU Stage IIIB i IIIA .................................................... 33
1.15 Wymiana filtrów powietrza w silniku zaliczanym do klasy
emisji EU Stage IV .............................................................. 34
1.16 Moduł sterowania (ECU) silnikiem zaliczanym do klasy emisji
EU Stage IIIB i IIIA .............................................................. 36
1.17 Moduł sterowania (ECU) silnikiem zaliczanym do klasy emisji
EU Stage IV ....................................................................... 37
1.18 Czujniki w silnikach zaliczanych do klasy emisji EU Stage
IIIB i IIIA ............................................................................. 38
1.19 Czujniki silnika zaliczanego do klasy emisji EU Stage
IV ...................................................................................... 39
1.20 Regulacja luzu zaworowego ................................................ 42
1.21 Układ oczyszczania spalin SCR w maszynach z silnikiem
zaliczanym do klasy emisji EU Stage IV, IIIB ......................... 42
1.21.1 Ogólne ................................................................. 42
1.21.2 Oczyszczanie spalin ............................................. 43
1.21.3 Paliwo (olej napędowy) ......................................... 43
1.21.4 Dodatek w postaci wodnego roztworu mocz-
nika ..................................................................... 44
1.21.5 Obchodzenie się z dodatkiem ................................ 44
1.21.6 Wlewanie dodatku do zbiornika ............................. 45
1.21.7 Wyświetlane komunikaty dotyczące silnika zalicza-
nego do klasy emisji EU Stage IV .......................... 47
1.21.8 Alarmy SCR powodujące spadek mocy/momentu
obrotowego silnika zaliczanego do klasy emisji EU
Stage IV ............................................................... 48
1.21.8.1 Praca silnika zaliczanego do klasy emisji EU Stage
IV w sytuacji wyjątkowej przy włączonym ograni-
czeniu prędkości/momentu obrotowego
silnika .................................................................. 55
1.21.9 Elementy układu SCR silnika zaliczanego do klasy
emisji EU Stage IIIB .............................................. 57
1.21.10 Elementy układu SCR silnika zaliczanego do klasy
emisji EU Stage IV ................................................ 61
1.21.11 Harmonogram czynności konserwacyjnych i
momenty dokręcania, określone dla układu SCR
silnika zaliczanego do klasy emisji EU Stage
IIIB ....................................................................... 66
1.21.12 Czyszczenie grupy dozowania EU Stage IIIB .......... 70
1.21.13 Harmonogram czynności konserwacyjnych i
momenty dokręcania, określone dla układu SCR
silnika zaliczanego do klasy emisji EU Stage
IV ........................................................................ 73
 1 Silnik

1.1 Wstęp
W niniejsze Instrukcji obsługi silnika opisane są kwestie
dotyczące bezpieczeństwa, eksploatacji oraz konserwacji
silnika.

Informacje zawarte w niniejszym podręczniku mają służyć

jako ogólne wskazówki przewidziane dla maszyn leśnych
PONSSE wyposażonych w silniki zaliczane do klasy emisji
EU Stage IV, IIIB lub IIIA.

Dane techniczne silnika Państwa maszyny są podane w

części Dane techniczne Podręcznika operatora maszyny
bazowej.

Należy przeczytać i zrozumieć Instrukcję obsługi, stworzoną

przez producenta silnika, przed rozpoczęciem korzystania z
maszyny.

Instrukcję tę należy przechowywać w maszynie wraz z

pozostałymi instrukcjami/podręcznikami.

Prosimy przeczytać i zrozumieć niniejszą Instrukcję obsługi

silnika. Poza tym, przed uruchomieniem maszyny, prosimy
przeczytać i zrozumieć Podręcznik operatora maszyny
bazowej, żurawia i głowicy harwestera.

Na niektórych zdjęciach oraz rysunkach, zawartych w

niniejszym podręczniku, mogą być przedstawione szczegóły,
które mogą się różnić od silnika Państwa maszyny. Na
przykład w celu zachowania przejrzystości zdjęcia/rysunku,
mogą na nim nie być przedstawione niektóre osłony lub
pokrywy.

W wyniku prac nad rozwojem i konstrukcją silnika, prowadzo-

nych przez jego producenta oraz firmę Ponsse Plc, silnik
Państwa maszyny mógł zostać zmieniony a zmiany te nie
są ujęte w niniejszej Instrukcji. W przypadku pytań dotyczą-
cych silnika Państwa maszyny lub niniejszej Instrukcji obsługi,
prosimy skontaktować się z autoryzowanym serwisem
PONSSE.

Przed rozpoczęciem korzystania maszyny lub smarowania,

konserwacji bądź naprawy, prosimy przeczytać i zrozumieć
środki ostrożności wyszczególnione w części dotyczącej
bezpieczeństwa.

2
 1 Silnik

Rzeczywiste warunki eksploatacji silnika mogą również wpływ

na skrócenie okresów międzyobsługowych. W niezwykle
trudnych warunkach lub warunkach bardzo dużego zapylenia,
wilgoci czy też w bardzo niskich temperaturach, silnik będzie
trzeba konserwować, smarować lub czyścić częściej niż
określono to w programie serwisowym.

Konserwację silnika należy przeprowadzać zgodnie z

programem serwisowym, który jest podany w Podręcz-
niku operatora maszyny bazowej.

1.2 Bezpieczeństwo
Silnik może obejmować kilka znaków ostrzegawczych. Przed
rozpoczęciem korzystania z maszyny należy zapoznać się
ze wszystkimi znakami ostrzegawczymi. Każdy z nich znaków
musi być czytelny.

Jeżeli tekst lub obrazki zamieszczone na tych znakach są

nieczytelne, znaki te należy wyczyścić lub wymienić.

Nigdy nie należy pracować z silnikiem lub korzystać z niego,

jeśli nie zrozumiano wszystkich wskazówek i ostrzeżeń
zawartych w Instrukcji obsługi.

Mają Państwo zawsze obowiązek zachować właściwą

ostrożność. Jeżeli wskazówki lub ostrzeżenia nie będą
przestrzegane, pojawi się ryzyko wypadku lub śmierci.

Przed rozpoczęciem konserwacji lub naprawy silnika

należy zawsze pamiętać o poniższych kwestiach:

● Założyć kask ochronny, okulary ochronne i inne, wyma-

gane środki ochrony osobistej.
● Nie nosić luźnej odzieży lub biżuterii, które mogą zostać
pochwycone przez elementy sterujące silnika lub inne
jego części.
● Przed przystąpieniem do eksploatacji maszyny się
upewnić, że wszystkie osłony oraz pokrywy są dobrze
zamocowane w silniku.
● W silniku nie mogą znajdować się materiały obce.
● Wszystkie płyny należy spuścić do odpowiedniego
pojemnika. Płyny te oraz odpady należy zutylizować
zgodnie z lokalnymi przepisami.

3
 1 Silnik

● Zachować ostrożność podczas korzystania ze wszystkich

środków czyszczących.
● Poinformować osobę odpowiedzialną za serwis/naprawę
maszyny o wszystkich niezbędnych naprawach i całej
wymaganej konserwacji maszyny.
● Nie pozwalać nieupoważnionym osobom na korzystanie
ze sprzętu.
● Przed rozpoczęciem pracy z silnikiem upewnić się czy
wszystkie źródła zasilania zostały odłączone.
● Nie dotykać pracujących części silnika.
● Przed rozpoczęciem konserwacji zaczekać, aż silnik
schłodzi się.
● Powoli i ostrożnie rozładować ciśnienie nagroma-
dzone w układzie powietrznym, hydraulicznym, smaro-
wania, paliwowym lub chłodzenia przed zdjęciem prze-
wodów, złączy itp.

1.2.1 Paliwo (olej napędowy)

Można stosować tylko paliwo bezsiarkowe, dostępne w
sprzedaży i zgodne z następującymi normami:

● EN 590 (maksymalna zawartość siarki 0,001%) (10 ppm)

● ASTM D975 (maksymalna zawartość siarki 0,0015%)
(15 ppm)

Nigdy nie należy mieszać dodatku z paliwem. Jeżeli do

zbiornika z dodatkiem przedostanie się paliwo lub do zbior-
nika z paliwem przedostanie się dodatek, przed uruchomie-
niem silnika należy wymienić zbiorniki.

Nie należy przechowywać/przewozić paliwa oraz dodatku w

tych samych pojemnikach. Dokładnie wyczyszczenie zbiorni-
ków jest niewystarczające!

1.2.2 Płyny i oleje stosowane w chłodnicy

W silnikach EU Stage IV firmy Mercedes-Benz stosowane
są płyny chłodnicze zgodne z klasyfikacją 325.5 lub 326.5
określoną przez firmę Mercedes-Benz. Płyn chłodniczy o
klasyfikacji 325.5 należy zmieszać z wodą w stosunku
50%/50%. Płyn chłodniczy o klasyfikacji 326.5 jest gotowy
do użycia.

4
 1 Silnik

W silnikach EU Stage IIIB i IIIA firmy Mercedes-Benz stoso-

wane są płyny chłodnicze zgodne z klasyfikacją 325.0, 325.2
lub 325.3 określoną przez firmę Mercedes-Benz. Płyn
chłodniczy należy zmieszać z wodą w stosunku 50%/50%.

Rozlanie gorącego płynu lub oleju znajdującego się w

chłodnicy może być przyczyną ciężkich oparzeń.

● Prosimy pamiętać, że płyn chłodniczy nagrzewa się

do wysokiej temperatury roboczej silnika.
● Płyn ten znajduje się pod ciśnieniem.
● Rozgrzany płyn chłodniczy znajduje się w chłodnicy oraz
wszystkich przewodach, jakie są podłączone do grzejni-
ków lub silnika.
● Po zatrzymaniu silnika, gdy jego temperatura spadnie,
należy sprawdzić poziom płynu chłodniczego.
Przed odkręceniem korka wlewu należy upewnić się, że
nie jest nagrzany.
Rozładować ciśnienie, odkręcając powoli i ostrożnie
korek wlewu na chłodnicy.
● Dodatek stosowany w układzie chłodzenia zawiera
alkalia. Mogą one doprowadzić do obrażeń ciała. Unikać
kontaktu alkaliów ze skórą, oczami oraz ustami.

Oleje:

● Rozgrzany olej oraz rozgrzane części, które są smaro-

wane, mogą doprowadzić do obrażeń ciała.
● Nie dopuścić do kontaktu rozgrzanego oleju ze skórą.
● Unikać kontaktu rozgrzanych części silnika ze skórą.

Płyn pod ciśnieniem:

● Przez długi czas po wyłączeniu silnika w układzie pali-

wowym może występować ciśnienie.
● Nieprawidłowe rozładowanie tego ciśnienia może
doprowadzić do bardzo silnego wyrzucenia oleju
hydraulicznego lub jakiegoś przedmiotu.
● W celu uniknięcia obrażeń, demontaż elementów lub
części układu hydraulicznego należy rozpocząć dopiero
po właściwym rozładowaniu tego ciśnienia.

5
 1 Silnik

1.2.3 Zapobieganie pożarom

Wszystkie paliwa, większość środków smarnych oraz pewne
mieszanki płynów chłodniczych są substancjami łatwopal-
nymi.

Wyciek lub rozpylenie tych substancji na rozgrzane

powierzchnie bądź podzespoły elektryczne może doprowa-
dzić do powstania pożaru. Pożar może doprowadzić do
obrażeń ciała lub uszkodzenia mienia.

Należy sprawdzić czy silnik jest używany w miejscu, w którym

występują łatwopalne gazy, które mogą zostać wessane
przez silnik do układu. Gazy te mogą doprowadzić do rozbie-
gania się silnika. W wyniku tego może.dojść do obrażeń
ciała lub uszkodzenia mienia.

Usunąć z silnika oraz jego otoczenia wszystkie materiały

łatwopalne oraz przewodzące, takie jak paliwo, olej oraz
odpady. Ostrożnie usunąć kurz i pozostałości nagromadzone
także wokół rury wydechowej i grzejnika postojowego (jeśli
wchodzi w zakres akcesoriów maszyny). Jeżeli grzejnik ten
jest nieużywany od dłuższego czasu, po jego pierwszym
włączeniu należy go szczególnie dokładnie obserwować!

Nie dopuszczać do gromadzenia się takich materiałów na

silniku a, w szczególności, w pobliżu turbosprężarki.

Paliwa oraz środki smarne należy przechowywać w pojemni-

kach przeznaczonych na te substancje, w miejscu niedostęp-
nym dla nieupoważnionych osób.

Szmaty nasiąknięte oleje oraz materiały łatwopalne należy

przechowywać w zabezpieczonych pojemnikach.

Nie palić tytoniu w miejscach składowania materiałów

łatwopalnych.

Nie wystawiać silnika na kontakt z otwartym ogniem. Płyty

ochronne układu wydechowego chronią rozgrzane elementy
tego układu przed olejem oraz paliwem, jaki(-e) może zostać
rozpylony(-e) w wyniku pęknięcia przewodów, rur lub
uszczelek.

Nie należy spawać przewodów oraz zbiorników, w których

znajdują się płyny łatwopalne. Nie należy przecinać płomie-

6
 1 Silnik

niem przewodów oraz zbiorników, w których znajdują się

płyny łatwopalne.

Przed rozpoczęciem spawania lub cięcia płomieniem prze-

wody takie lub zbiorniki należy dokładnie wyczyścić rozpusz-
czalnikiem niepalnym.

Wszystkie zespoły przewodów należy utrzymywać w dobrym

stanie. Wszystkie kable elektryczne należy prawidłowo
położyć i ostrożnie podłączyć.

Każdego dnia należy przeprowadzać kontrolę wszystkich

kabli elektrycznych. Przed uruchomieniem silnika należy
naprawić wszystkie poluzowane oraz postrzępione kable.

Nie obchodzić bezpieczników i/lub wyłączników.

Wszystkie połączenia należy zamocować z zalecanym

momentem. Każdy wyciek może spowodować pożar.

Należy prawidłowo zainstalować filtry oleju i paliwa.

Prosimy pamiętać o właściwym zamocowaniu osłon filtrów,

z wykorzystaniem odpowiedniego momentu.

Zachować ostrożność podczas tankowania.

Nie palić tytoniu podczas tankowania.

Nie należy tankować w pobliżu otwartego ognia lub iskier.

Zawsze wyłączać silnik przed tankowaniem.

1.2.4 Docieranie silnika

Ostrożne docieranie silnika wpływa pozytywnie m.in. na
następujące kwestie:

● Okres eksploatacji
● Zużycie paliwa

W przypadku okresu docierania, obejmującego 50 roboczo-

godzin silnika, należy przestrzegać następujących wskazó-
wek:

● Nie obciążać silnika poprzez przewożenie zbyt dużego

ładunku i jazdę z dużą prędkością.

7
 1 Silnik

● Podczas jazdy maszyny należy korzystać z różnych

biegów i różnej prędkości silnika.
● Unikać dużej prędkości silnika.

Po upływie 50 roboczogodzin moc silnika można stopniowo

zwiększyć do poziomu maksymalnego, zwiększając jedno-
cześnie jego prędkość zgodnie z normalnymi warunkami
roboczymi.

1.2.5 Uruchamianie silnika

Nie korzystać z substancji wspomagających rozruch w

postaci aerozolu, takich jak eter. Mogą one doprowadzić do
wybuchu oraz obrażeń ciała.

● Jeżeli do wyłącznika rozrusznika lub elementów sterują-

cych silnika doczepiony jest znak ostrzegawczy, NIE
NALEŻY URUCHAMIAĆ silnika. Należy wcześniej
skontaktować się z osobą, która zawiesiła ten znak.
● Aby móc uruchomić silnik w celu przeprowadzenia jego
konserwacji, wszystkie osłony oraz pokrywy muszą być
założone.
● Zachować ostrożność podczas pracy w pobliżu części
obrotowych.
● Silnik należy zawsze uruchamiać w sposób opisany w
części Uruchamianie silnika Instrukcji obsługi.

Spaliny pochodzące silnika zawierają produkty spalania,

które są niebezpieczne dla zdrowia. Silnik należy uruchamiać
i używać wyłącznie w miejscu, które jest dobrze wentylowane.
Uruchamiając silnik w pomieszczeniu zamkniętym należy
dopilnować, aby spaliny były odprowadzane na zewnątrz.

1.2.6 Wyłączanie silnika

Silnik należy wyłączać zgodnie ze wskazówkami zawartymi

w części Wyłączanie silnika Instrukcji obsługi, aby zapobiec
przegrzaniu się silnika i przedwczesnemu zużyciu się jego
części.

● Z przycisków awaryjnych należy korzystać WYŁĄCZNIE

w sytuacjach awaryjnych. Nie korzystać z przycisku
awaryjnego w celu wyłączenia silnika w warunkach
normalnych.

8
 1 Silnik

NIE URUCHAMIAĆ silnika, dopóki nie zostanie określona

przyczyna wyłączenia awaryjnego a usterka nie zostanie
naprawiona.

9
 1 Silnik

1.3 Rozmieszczenie tabliczek

1.3.1 Oznaczenie typu

1 Turbosprężarka
2 Chłodnica międzystopniowa
3 4 = 4 cylindry
34 = 4 cylindry
6 = 6 cylindrów
26 = 6 cylindrów
36 = 6 cylindrów
4 Seria 900
5 Silnik wysokoprężny

10
 1 Silnik

1.3.2 Rozmieszczenie tabliczek

znamionowych
Tabliczka znamionowa:

Tabliczka znamionowa silnika zaliczanego do klasy emisji EU Stage IV

znajduje się na lewej stronie jego bloku

Cecha:

Numer typu silników zaliczanych do klasy emisji EU Stage IIB i IIIA jest
wytłoczony na prawej stronie jego bloku

11
 1 Silnik

1.4 Pasek wieloklinowy do silników

zaliczanych do klasy emisji EU
Stage IIIB i IIIA
1 Alternator ładujący
2 Rolka prowadząca
3 Pompa wody
4 Wał korbowy
5 Rolka napinająca
6 Sprężarka klimatyzacji

Kontrola stanu paska wieloklinowego:

● Regularnie sprawdzać stan paska wieloklinowego:

● Wymienić pasek, jeśli jest w złym stanie.
Pasek może nieprawidłowo pracować, jeśli będzie nie-
prawidłowo zamontowany, zużyty, rozdarty, postrzępiony
lub zabrudzony.
● Przed wymianą paska wieloklinowego należy się skon-
taktować się z autoryzowanym serwisem PONSSE w
celu uzyskania bardziej szczegółowych instrukcji doty-
czących wymiany.

Jeśli pasek wieloklinowy będzie pracował nieprawidłowo,

może dojść do przegrzania silnika. W takim przypadku pasek
nie napędza pompy wody ani alternatora.

Pasek wieloklinowy w złym może się zerwać i cały pasek lub

jego części mogą zsunąć się z silnika i spowodować uszko-
dzenie części znajdujących się w pobliżu paska.

12
 1 Silnik

1.5 Pasek wieloklinowy do silnika

zaliczanego do klasy emisji EU
Stage IV

1 Alternator ładujący
2 Rolka prowadząca
3 Wał korbowy
4 Rolka napinająca
5 Pompa wody
6 Rolka prowadząca
7 Sprężarka klimatyzacji

Kontrola stanu paska wieloklinowego:

● Regularnie sprawdzać stan paska wieloklinowego:

● Wymienić pasek, jeśli jest w złym stanie.
Pasek może nieprawidłowo pracować, jeśli będzie nie-
prawidłowo zamontowany, zużyty, rozdarty, postrzępiony
lub zabrudzony.

Jeśli pasek wieloklinowy będzie pracował nieprawidłowo,

może dojść do przegrzania silnika. W takim przypadku pasek
nie napędza pompy chłodzącej lub alternatora.

13
 1 Silnik

Pasek wieloklinowy w złym może się zerwać i cały pasek lub

jego części mogą zsunąć się z silnika i spowodować uszko-
dzenie części znajdujących się w pobliżu paska.

14
 1 Silnik

Sprawdzanie naciągu paska wieloklinowego w silniku

zaliczanym do klasy emisji EU Stage IV:

1 Znak wyrównania
2 Właściwy zakres naciągu paska wieloklinowego

● Naciąg paska wieloklinowego należy sprawdzać regular-

nie na podstawie oznaczeń na rolce napinającej, a także
w ramach kontroli wzrokowej!
● Pasek wieloklinowy należy wymienić, jeżeli oznaczenie
(1) wykracza poza zakres naciągu (2). Patrz rysunek
powyżej!

15
 1 Silnik

Wymiana paska wieloklinowego w silniku zaliczanym do

klasy emisji EU Stage IV:

1 Śruba 8 mm
2 Rolka napinająca

1. Za pomocą klucza 15 mm, obrócić rolkę napinającą (2)

w dół. Skorzystać z przedłużenia, jeżeli jest to konieczne.
2. Zablokować rolkę napinającą w luźnym położeniu,
korzystając ze śruby 8 mm (1). Zdjąć klucz z rolki.
3. Wymienić pasek wieloklinowy. Sprawdzić, czy pasek
wieloklinowy jest dobrze założony, jak przedstawiono w
poprzedniej części.

16
 1 Silnik

1.6 Tankowanie w przypadku silnika

zaliczanego do klasy emisji EU
Stage IV, IIIB i IIIA
Lokalizacja punktu tankowania jest powiązana ze zbiornikiem
na paliwo.

Dokładne rozmieszczenie punktów tankowania jest podane

w Podręczniku operatora maszyny bazowej.

1.6.1 Tankowanie/dolanie bez użycia pompy

do tankowania/dolania
Tankowanie paliwa

1. Odkręcić korek zbiornika paliwa.

2. Włożyć króciec do tankowania do otworu do tankowania
i rozpocząć tankowanie.
3. Tankowanie zatrzymuje się automatycznie, gdy zbiornik
jest pełny, jeśli króciec do tankowania jest wyposażony
w funkcje automatycznego zatrzymania tankowania.
4. Zakręcić korek zbiornika paliwa.

1.6.2 Tankowanie/dolanie przy pomocy

pompy do tankowania/dolania
Tankowanie paliwa

1. Podłączyć elastyczny przewód do tankowania do szyb-

kozłączki pompy próżniowej. Regularnie czyścić filtr
siatkowy przy szybkozłączce (zob. rozdział 1.6.3).
2. Rozpocząć podawanie paliwa naciskając elektryczny
przycisk START, umieszczony z boku pompy do tanko-
wania.
3. Pompa automatycznie przestanie podawać paliwo, gdy
zbiornik będzie pełny. W razie potrzeby można zatrzy-
mać pompę do tankowania naciskając elektryczny
przycisk STOP.
4. Odłączyć elastyczny przewód do dolania i oczyścić
szybkozłączkę pompy do dolania.

17
 1 Silnik

Paliwo może wylać się z wlewu zanim czujnik górnej granicy

zatrzyma tankowanie, jeśli maszyna nie jest wypoziomowana
podczas tankowania, lub jeśli używa się paliwa, które bardzo
się pieni.

1.6.3 Pompa do tankowania paliwa

(wyposażenie dodatkowe)
Filtr siatkowy w szybkozłączce pompy do tankowania paliwa
zapobiega dostawaniu się zabrudzeń do pompy. Regularne
czyszczenie filtra siatkowego pompy do tankowania paliwa
ma wpływ na działanie pompy.

1. Otwórz pokrywę filtra siatkowego pompy do tankowania

paliwa.
2. Wyciągnij filtr siatkowy i usuń zanieczyszczenia na
przykład przy pomocy sprężonego powietrza. Podczas
czyszczenia szybkozłączki upewnij się, że miejsce za
filtrem siatkowym jest dobrze chronione przed zabrudze-
niami.
3. Wstaw filtr siatkowy na miejsce i zamknij pokrywę.

W przypadku tankowania paliwa w brudnym otoczeniu należy

częściej czyścić filtr siatkowy pompy do tankowania paliwa.

18

1 Pokrywa
2 Wkład filtru
3 Obudowa filtru
4 Uszczelka
Otwarty zawór spustowy
Zamknięty zawór spustowy
a Elastyczny przewód powrotny
z silnika
b Do zbiornika paliwa
5 Zawór spustowy
6 Elastyczny przewód spustowy
1 Silnik
1.7 Wymiana filtrów paliwa
1.7.1 Filtr wstępny paliwa do silników
zaliczanych do klasy emisji EU Stage
IIIB i IIIA
Czynności serwisowe obejmują czyszczenie lub wymianę.
1. Oczyść okolice filtru wstępnego i zabezpiecz otoczenie
przewodów elastycznych i rur.
2. Zdejmij pokrywę filtru (1). Wyczyść pokrywę i wkład filtru
(2). Jeśli wkład filtru jest zabrudzony lub uszkodzony,
wymień go na nowy.
3. Skontrolować uszczelkę (4) i w razie potrzeby wymienić.
4. Umieść wkład filtru (2) w pokrywie filtru (1), a następnie
umieść pokrywę na obudowie filtru (3). Przykręcić
pokrywę. Moment dokręcenia to 25 Nm.
1.7.2 Filtr paliwa do silników zaliczanych do
klasy emisji EU Stage IIIB i IIIA
Na czas wykonywania czynności serwisowych na filtrze
paliwa należy odciąć dopływ paliwa za pomocą zaworu
odcinającego w separatorze wody (13). Zawór spustowy (5)
i elastyczny przewód spustowy (6) znajdują się po prawej
stronie silnika. Czynności serwisowe są przeprowadzane
przez osłonę podwozia.
1. Otworzyć ochronną płytę podwoziową.
2. Umieść odpowiednie naczynie pod elastycznym przewo-
dem spustowym.
3. Otwórz zawór spustowy na przewodzie paliwowym.
4. Odkręć i unieś nieco pokrywę filtru (7).
5. Poczekaj, aż paliwo spłynie do naczynia. W ten sposób
ewentualne zanieczyszczenia z brzegów filtru nie
dostaną się do obudowy filtru (11).
19
 1 Silnik

Obsługa serwisowa polega na wymianie wkładu filtru:

1. Zdejmij pokrywę (7). Wyczyść pokrywę i osadnik (8).
2. Załóż nowy, nasmarowany pierścień O-ring (9).
3. Wymień wkład filtru (10).
4. Ponownie załóż osadnik, wkład filtru i uszczelkę.
5. Odkręć pokrywę (7), obracając ją kilka razy.
6. Napełnij obudowę filtra paliwem za pomocą pompy na
7 Pokrywka separatorze wody filtru paliwa, aż paliwo zacznie prze-
8 Osadnik ciekać przez zwoje gwintu.
9 Pierścień O-ring 7. Przykręcić pokrywę. Moment dokręcenia to 25 Nm.
10 Wkład filtru
11 Obudowa filtru Uwaga: Należy pamiętać o zamknięciu zaworu spustowego
(5) i otwarciu zaworu odcinającego dopływ paliwa po zakoń-
czeniu pracy.

Po wymianie filtrów układ należy odpowietrzyć za pomocą

pompy umieszczonej przy separatorze wody. Przycisk pompy
odpowietrzającej (12) należy trzymać naciśnięty, dopóki nie
zacznie stawiać oporu.

20
 1 Silnik

1.7.3 Filtr separatora wody do silnika

zaliczanego do klasy emisji EU Stage
IV, IIIB i IIIA
Filtr separatora wody (14) wymienia się równocześnie z fil-
trem paliwa. Jeśli woda zbiera się w metalowym osadniku
separatora wody (15), osadnik ten można opróżnić poprzez
zawór spustowy wody (16).

12 Przycisk pompy odpowietrzają-

cej
13 Zawór odcinający dopływ
paliwa
14 Filtr separatora wody
15 Osadnik
16 Zawór spustowy wody

21
 1 Silnik

1.7.4 Filtr wstępny paliwa do silnika

zaliczanego do klasy emisji EU Stage IV

1 Pokrywa
2 Wkład filtru
3 Obudowa filtru
4 Pierścień O-ring
5 Trzpień umożliwiający montaż filtra wstępnego
6 Otwór do montażu obudowy

Czyszczenie/wymiana:

1. Oczyść okolice filtru wstępnego i zabezpiecz otoczenie

przewodów elastycznych i rur.
2. Zdejmij pokrywę filtru (1). Wyczyść pokrywę i wkład filtru
(2). Jeśli wkład filtru jest zabrudzony lub uszkodzony,
wymień go na nowy.
3. Skontrolować uszczelkę (4) i w razie potrzeby wymienić.
4. Zainstalować wkład filtru (2) na pokrywie filtru (1) tak,
aby trzpień montażowy (5) wszedł w otwór pokrywy filtra
(6). Przykręcić pokrywę. Moment dokręcenia to 25 Nm.

22
 1 Silnik

1.7.5 Filtr paliwa do silnika zaliczanego do

klasy emisji EU Stage IV

Na czas wymiany filtra paliwa należy odciąć dopływ paliwa

za pomocą zaworu odcinającego w separatorze wody.

7 Pokrywa
8 Pierścień O-ring
9 Wkład filtru
10 Obudowa filtru

Wymiana wkładu filtru:

1. Usuń kurz i pozostałości nagromadzone wokół pokrywy

filtra.
2. Zdejmij pokrywę (7). Spuść paliwo z filtra do obudowy.
Wyjmij wkład (9) filtru z pokrywy. Nie wolno dopuścić,
by do obudowy filtru przedostały się zanieczyszczenia.
3. Załóż nowy wkład filtru (9) w pokrywie, nasmaruj paliwem
nowy pierścień uszczelniający typu O (8).
4. Zamontuj pokrywę i filtr w obudowie (10).
5. Uwaga: Odkręć pokrywę (7), obracając ją kilka razy.
6. Napełnij obudowę filtra paliwem za pomocą pompy na
separatorze wody filtru paliwa, aż paliwo zacznie prze-
ciekać przez zwoje gwintu.
7. Przykręcić pokrywę. Moment dokręcenia to 25 Nm.

Uwaga: Należy pamiętać o otwarciu zaworu odcinającego

dopływ paliwa po zakończeniu pracy.

23
 1 Silnik

Po wymianie filtrów układ należy odpowietrzyć za pomocą

pompy umieszczonej przy separatorze wody. Przycisk pompy
odpowietrzającej (12) należy trzymać naciśnięty, dopóki nie
zacznie stawiać oporu.

1.8 Odpowietrzanie układu paliwowego

w silnikach zaliczanych do klasy
emisji EU Stage IIIB i IIIA
Nie wolno odpowietrzać układu paliwowego, gdy silnik jest
gorący. Podczas pracy w pobliżu silnika należy uważać na
wycieki cieczy pod wysokim ciśnieniem.

NIE NALEŻY UŻYWAĆ ROZRUSZNIKA DO ODPOWIETRZA-

NIA UKŁADU PALIWOWEGO. Może to spowodować
uszkodzenie rozrusznika.

Silników zaliczanych do klasy emisji EU Stage IV nie

wolno oczyszczać w sposób przedstawiony poniżej!

24

12 Przycisk pompy odpowietrzają-
cej
13 Zawór odcinający dopływ
paliwa
14 Filtr separatora wody
15 Osadnik
16 Zawór spustowy wody
Zdjęcie 2. Demontaż pokrywy
silnika
1 Silnik
Zwykle układ paliwowy odpowietrza się automatycznie. Nie-
mniej jednak procedurę odpowietrzania należy wykonać,
gdy:
1. paliwo skończyło się w trakcie pracy,
2. zostały odłączone przewody wtryskowe,
3. filtry nie zostały napełnione paliwem podczas ich
wymiany filtrów,
4. wystąpił wyciek w przewodach paliwowych.
Odpowietrzanie układu paliwowego:
1. Podnieś kabinę maszyny i pokrywę silnika.
2. Zdemontuj pokrywę silnika, znajdującą się na przewo-
dach wtryskowych silnika (patrz Zdjęcie 2).
3. Poluzuj nakrętki wszystkich przewodów wtryskowych
(patrz Zdjęcie 3).
4. Odpowietrz układ za pomocą przycisku pompy odpowie-
trzającej separatora wody (12), aż z przewodów wtrysko-
wych zacznie się wydostawać tylko paliwo.
5. Dokręć wszystkie odkręcone wcześniej nakrętki przewo-
dów wtryskowych.
6. Odpowietrzanie zostało zakończone.
7. Uruchom silnik.
8. Jeśli silnik nie uruchamia się, skontaktuj się z autoryzo-
wanym serwisem firmy PONSSE.
25
 1 Silnik

Nie włączaj rozrusznika na dłużej niż 30 sekund. Przekrocze-

nie czasu 30 sekund może spowodować uszkodzenie roz-
rusznika.

Zdjęcie 3. Odkręcanie nakrętek przewodów wtryskowych

26
 1 Silnik

1.9 Wymagania dotyczące oleju

silnikowego stosowanego w silniku
zaliczanym do klasy emisji EU
Stage IV, IIIB i IIIA
Silnik jest początkowo zalany olejem o gatunku SAE 5W-
30, 228.51.

Jeżeli konieczne jest dolanie oleju do silnika, należy użyć

oleju o tej samej lepkości (SAE) i jakości, jakimi charakte-
ryzuje się olej zastosowany podczas ostatniej wymiany.

0W - 30, 0W - 40
5W - 30, 5W - 40
10W - 30, 10W - 40, 10W - 50
15W - 30, 15W - 40, 15W - 50
20W - 40, 20W - 50

°F - 22 -4 + 14 + 32 + 50 + 68 + 86 °F

°C - 30 - 20 - 10 0 + 10 + 20 + 30 °C

Oleje wielosezonowe

Wybierz olej silnikowy o klasie SAE (lepkości) właściwej ze

względu na temperaturę otoczenia.

Lepkość oleju silniko- Temperatura otoczenia

wego
20W-40, 20W-50 -5 – +30°C lub wyższa
15W-30, 15W-40, 15W-50 -15 – +30°C lub wyższa
10W-30, 10W-40, 10W-50 -20 – +30°C lub wyższa
5W-30, 5W-40 -25 – +30°C lub wyższa
0W-30, 0W-40 -25 – +30°C lub wyższa

Jeżeli temperatura otoczenia spada poniżej -20°C, w silni-

kach Mercedes-Benz należy stosować olej SAE 5W-30 lub
SAE 0W-30.

Więcej informacji można uzyskać w autoryzowanym serwisie

Ponsse.

27
 1 Silnik

1.10 Ilość i gatunek oleju

Przybliżona Jakość
Tabela ilości/gatunku oleju silnikowego
ilość (l)
1. Silnik 6-cylindrowy Silnik EU Stage IV maks. 29,5*) 1)

Silnik EU Stage IIIA maks. 29*)

Silnik EU Stage IIIB maks. 29*)
2. Silnik 4-cylindrowy Silnik EU Stage IV maks. 17,5*) 1)

Silnik EU Stage IIIA maks. 16*)

Silnik EU Stage IIIB maks. 16*)
1)
W przypadku olejów silnikowych, odpowiadających zaleca-
nej klasyfikacji 228.5/51 (228.3/31) firmy Mercedes-Benz,
należy zapoznać się z Broszurą firmy Mercedes-Benz doty-
czącą konserwacji (Mercedes-Benz Maintenance Booklet).
*)
wraz z filtrem.

W przypadku silników spełniających wymagania etapów EU

Stage IIIA, IIIB i IV, olej wymienia się co
● 900 godz., stosując olej silnikowy klasy 228.5/51 pod
warunkiem, że stosowane paliwo jest zgodne z wymo-
gami określonymi w normie DIN EN 590 lub ASTM D975.
● 600 godz., stosując olej silnikowy klasy 228.3/31 pod
warunkiem, że stosowane paliwo jest zgodne z wymo-
gami określonymi w normie DIN EN 590 lub ASTM D975.

Jeżeli stosowane paliwo nie spełnia wymogów określonych

w normie DIN EN 590 lub ASTM D975, należy zapoznać się
z Broszurą firmy Mercedes-Benz dotyczącą konserwacji
(Mercedes-Benz Maintenance Booklet), w której określony
jest wpływ jakości paliwa na częstotliwość wymiany oleju.

28
 1 Silnik

1.11 Wymiana oleju silnikowego i filtra

w silniku zaliczanym do klasy
emisji EU Stage IIIB i IIIA
1. Olej należy wymieniać, gdy jest jeszcze ciepły.
2. Otwórz pokrywę filtra oleju (3), unieś ją nieznacznie i
poczekaj na opróżnienie obudowy filtra.
3. Wyjmij wkład (7) filtru i zdejmij pokrywę (3) filtru. Nie
wolno dopuścić, by do obudowy filtru przedostały się
zanieczyszczenia.
4. Umieść odpowiednie naczynie pod otworem spustowym
miski olejowej. Ostrożnie odkręć korek i poczekaj, aż
cały olej wypłynie z silnika.
5. Wymień i nasmaruj pierścień uszczelniający typu O
pokrywy filtra (6).
6. Założyć nowy wkład filtru oleju w pokrywie i sprawdzić,
że jest poprawnie zainstalowany.
7. Przykręć pokrywę do obudowy filtru. Moment dokręcenia
1 Filtr wstępny paliwa
to 25 Nm.
2 Filtr paliwa
3 Filtr oleju (pokrywa filtru oleju) 8. Załóż nową uszczelkę i przykręć korek spustowy we
4 Wskaźnik poziomu właściwym miejscu (miska olejowa). Przykręcić. Moment
5 Wlew oleju dokręcenia to 80 Nm.
9. Wlewaj olej przez szyjkę wlewu oleju (5) aż do osiągnię-
cia maksymalnego poziomu na wskaźniku (4).
10. Uruchom silnik i pozostaw go na obrotach jałowych.
Obserwuj wskaźnik ciśnienia oleju.
11. Silnik powinien pracować na obrotach jałowych, dopóki
wskaźnik ciśnienia oleju nie wskaże niezerowej wartości.
Jeśli wskaźnik ciśnienia oleju nie wskaże niezerowej
wartości w ciągu 10 sekund, należy wyłączyć silnik i
6 Pierścień O-ring zbadać przyczynę.
7 Wkład filtru 12. Sprawdzić, czy na filtrze (3) i w okolicy otworu spusto-
wego nie ma wycieków.
13. Wyłączyć silnik. Po około pięciu minutach ponownie
sprawdź poziom oleju. W razie potrzeby uzupełnij olej
do maksymalnego poziomu na wskaźniku.

29
 1 Silnik

1.12 Wymiana oleju silnikowego i filtru

w silniku zaliczanym do klasy
emisji EU Stage IV

1 Filtr oleju (pokrywa filtru oleju)

2 Wskaźnik poziomu
3 Wlew oleju
4 Spust oleju

1. Olej należy wymieniać, gdy jest jeszcze ciepły.

2. Otwórz pokrywę filtra oleju (1), unieś ją nieznacznie i
poczekaj na opróżnienie filtra.
3. Wyjmij wkład (6) filtru z pokrywy (1). Nie wolno dopuścić,
by do obudowy filtru przedostały się zanieczyszczenia.
4. Umieść odpowiednie naczynie pod otworem spustowym
miski olejowej (4). Ostrożnie odkręć korek i poczekaj,
aż cały olej wypłynie z silnika.
5. Wymień i nasmaruj olejem pierścień uszczelniający typu
O pokrywy filtra (5).
6. Załóż nowy filtr w pokrywie i sprawdź, że jest on
poprawnie zainstalowany.
5 Pierścień O-ring 7. Przykręć pokrywę do obudowy filtru. Moment dokręcenia
6 Wkład filtru to 50 Nm.

30
 1 Silnik

8. Załóż nową uszczelkę i przykręć korek spustowy we

właściwym miejscu (miska olejowa). Moment dokręcenia
to 80 Nm.
9. Wlewaj olej przez szyjkę wlewu oleju (3) aż do osiągnię-
cia maksymalnego poziomu na wskaźniku (2).
10. Uruchom silnik i pozostaw go na obrotach jałowych.
Obserwuj wskaźnik ciśnienia oleju.
11. Silnik powinien pracować na obrotach jałowych, dopóki
wskaźnik ciśnienia oleju nie wskaże niezerowej wartości.
Jeśli wskaźnik ciśnienia oleju nie wskaże niezerowej
wartości w ciągu 10 sekund, należy wyłączyć silnik i
zbadać przyczynę.
12. Sprawdzić, czy na pokrywie filtra (1) i w okolicy otworu
spustowego (4) nie ma wycieków.
13. Wyłączyć silnik. Po około pięciu minutach ponownie
sprawdź poziom oleju. W razie potrzeby uzupełnij olej
do maksymalnego poziomu na wskaźniku (2).

31
 1 Silnik

1.13 Ilość i gatunek płynu chłodniczego

Chłodnice maszyn z silnikiem zaliczanym do klasy emisji EU
Stage IV są początkowo zalane płynem NESTE COOLANT
LONGLIFE M lub NESTE COOLANT LONGLIFE BIO M w
gatunku 325.5.

Chłodnice maszyn z silnikiem zaliczanym do klasy emisji EU

Stage IIIB lub IIIA są początkowo zalane płynem NESTE
XLC w gatunku 325.3.

W przypadku konieczności dolania płynu chłodniczego należy

zastosować ten sam płyn, który znajduje się obecnie w
układzie chłodzenia silnika.

Przybliżona Jakość
Ilość płynu chłodniczego
ilość (l)
1. Silnik 6-cylindrowy Silnik EU Stage IV 20 + 20 1)

Silnik EU Stage IIIA 12 + 12 2)

Silnik EU Stage IIIB 12 + 12 2)

2. Silnik 4-cylindrowy Silnik EU Stage IV 20 + 20 1)

Silnik EU Stage IIIA 12 + 12 2)

Silnik EU Stage IIIB 12 + 12 2)

1)
W silnikach EU Stage IV firmy Mercedes-Benz stosowane
są płyny chłodnicze zgodne z klasyfikacją 325.5 lub 326.5
określoną przez firmę Mercedes-Benz. Płyn chłodniczy o
klasyfikacji 325.5 należy zmieszać z wodą w stosunku
50%/50%. Płyn chłodniczy o klasyfikacji 326.5 jest gotowy
do użycia.
2)
W silnikach EU Stage IIIB i IIIA firmy Mercedes-Benz sto-
sowane są płyny chłodnicze zgodne z klasyfikacją 325.0,
325.2 lub 325.3 określoną przez firmę Mercedes-Benz. Płyn
chłodniczy należy zmieszać z wodą w stosunku 50%/50%.

32
 1 Silnik

1.14 Wymiana filtru powietrza w

silnikach zaliczanych do klasy
emisji EU Stage IIIB i IIIA

1 Pokrywa
2 Główny wkład
3 Wkład zabezpieczający

1. Zdejmij pokrywę (1).

2. Wyciągnij główny wkład (2) z obudowy.
3. Wyciągnąć wkład zabezpieczający (3). Wymień na nowy
i załóż go.
4. Wymień główny wkład (2) i załóż go.
5. Zamknij pokrywę (1).

33
 1 Silnik

1.15 Wymiana filtrów powietrza w

silniku zaliczanym do klasy emisji
EU Stage IV

1 Filtr powietrza
2 Zawór filtru wstępnego
3 Filtr wstępny

34
 1 Silnik

1. Wyłączyć silnik. Należy również uniemożliwić ruch

maszyny.
2. Otwórz pokrywę silnika.
3. Zdejmij pokrywę (4), otwierając zaczepy.
4. Wyjmij zawór filtru wstępnego (2).
5. Wyciągnij główny wkład (5) z obudowy. Aby wyciągnąć
wkład, należy do przechylić i podnieść.
6. Wyczyść dokładnie przewód rurowy filtru wstępnego (3),
korzystając ze sprężonego powietrza. Uwaga: Na tym
etapie wkład zabezpieczający musi być założony!
7. Wyciągnąć wkład zabezpieczający (6). Wymień na nowy
i załóż go. ZWRÓĆ UWAGĘ na prowadnice; patrz
poniższy rysunek!
8. Wymień główny wkład (5) i załóż go.
9. Zamknij pokrywę (4) na zaczepy.
10. Zainstaluj z powrotem zawór filtru wstępnego.

4 Pokrywa
5 Główny wkład
6 Wkład zabezpieczający

7 Prowadnica wyrównująca wkładu zabezpieczającego

8 Szczelina prowadząca obudowy

Instalując wkład bezpieczeństwa, należy pamiętać, że pro-

wadnica wyrównująca (7) musi wejść w szczelinę prowadzącą
obudowy (8).

35
 1 Silnik

1.16 Moduł sterowania (ECU) silnikiem

zaliczanym do klasy emisji EU
Stage IIIB i IIIA
Nie wolno odłączać złączy modułu sterowania silnikiem
(ECU) 2 i 3, gdy włączone jest główne zasilanie elektryczne.

1 Silnik
2 Złącze modułu sterowania silni-
kiem (ECU) z silnika do modułu
ECU 1
3 Złącze modułu sterowania silni-
kiem (ECU) z modułu ECU do
modułu VCU

Złącze ECU jest przymocowane do silnika za pomocą złącza

przedstawionego na rysunku. Aby je rozłączyć, zapadkę
blokującą należy opuścić tak, aby złącze/zespół przewodów
wyszły bez problemu z modułu. Nie należy zdejmować złącza
ze zbyt dużą siłą. Patrz rysunek poniżej!

1 Złącze zamknięte
2 Złącze w pozycji otwartej

36
 1 Silnik

1.17 Moduł sterowania (ECU) silnikiem

zaliczanym do klasy emisji EU
Stage IV
Nie wolno odłączać złączy modułu sterowania silnikiem
(ECU) 2 i 3, gdy włączone jest główne zasilanie elektryczne.

1 Silnik
2 Złącze modułu sterowania silnikiem (ECU) z różnych funkcji silnika do modułu ECU
3 Złącze modułu sterowania silnikiem (ECU) z modułu ECU do modułu VCU

W przypadku silnika zaliczanego do klasy emisji EU Stage

IV złącza ECU nie trzeba zdejmować na przykład na czas
spawania!

37
 1 Silnik

1.18 Czujniki w silnikach zaliczanych do

klasy emisji EU Stage IIIB i IIIA

1 Czujnik temperatury oleju

2 Czujnik ciśnienia oleju
3 Czujnik temperatury paliwa
4 Czujnik temperatury cieczy chłodzącej
5 Czujnik ciśnienia doładowującego i czujnik temperatury ciśnienia
doładowującego
6 Czujnik kąta wałka rozrządu
7 Czujnik położenia wału korbowego
8 Czujnik poziomu oleju
9 Czujnik ciśnienia powietrza w module sterowania silnikiem (ECU)

38
 1 Silnik

Jeżeli w maszynie jest przewidziany silnik spełniający kryteria

określone dla klasy emisji EU Stage IIIB, należy zapoznać
się z czujnikami układu oczyszczania spalin przedstawionymi
w ramachelementów układu SCR silnika zaliczanego do
klasy emisji EU Stage IIIB.

1.19 Czujniki silnika zaliczanego do

klasy emisji EU Stage IV

39
 1 Silnik

1 B600 Czujnik położenia wału korbowego

2 B602 Czujnik temperatury paliwa
3 B605 Czujnik temperatury i poziomu oleju
4 B616 Czujnik ciśnienia doładowującego i czujnik temperatury
ciśnienia doładowującego
5 B617 Czujnik temperatury powietrza doładowywanego (EGR)
6 B622 Czujnik ciśnienia układu Common Rail

7 B614 Czujnik temperatury w obudowie turbosprężarki doładowującej

8 B604 Czujnik ciśnienia oleju

40
 1 Silnik

9 B606 Czujnik temperatury cieczy chłodzącej

Jeżeli w maszynie jest przewidziany silnik spełniający kryteria

określone dla klasy emisji EU Stage IV, należy zapoznać się
z czujnikami układu oczyszczania spalin przedstawionymi w
ramach elementów układu SCR silnika zaliczanego do klasy
emisji EU Stage IV.

41
 1 Silnik

1.20 Regulacja luzu zaworowego

Należy zapoznać się ze wskazówkami dotyczącymi regulacji
luzu zaworowego, które są podane w Broszurze firmy Merce-
des-Benz dotyczącej konserwacji (Mercedes-Benz Mainte-
nance Booklet) dostarczonej wraz z maszyną.

1.21 Układ oczyszczania spalin SCR w maszynach z silnikiem

zaliczanym do klasy emisji EU Stage IV, IIIB

1.21.1 Ogólne
Aby maszyny leśne firmy Ponsse Plc spełniały normy EU
Stage IV i IIIB, dotyczące emisji spalin z silników wysokopręż-
nych, w silnikach tych maszyn zastosowano technologię SCR
(Selective Catalytic Reduction - Selektywnej redukcji katali-
tycznej). W myśl tych wymogów, instalacja do końcowej
obróbki spalin z silnika maszyny leśnej musi obejmować
system kontroli poziomu NOx- (NOx = tlenek azotu).

Zadanie systemu kontroli poziomu NOx polega na monito-

rowaniu:

● Zawartości NOx w spalinach, która musi być odpowiednio

niska
● Poziomu dodatku w zbiorniku
● Jakość dodatku
● Pracy instalacji oraz jej usterek

W przypadku, gdy pojawią się usterki instalacji do końcowej

obróbki spalin:

● System kontrolny powiadamia operatora o usterkach za

pośrednictwem kontrolek, które znajdują się na panelu
operatora, a także za pomocą komunikatów o błędach,
które są wyświetlane na ekranie komputera Opti4G.
Bardziej szczegółowy opis komunikatów o błędach
znajduje się w części Alarmy SCR powodujące
wyświetlanie komunikatów dotyczących silnika
zaliczanego do klasy emisji EU Stage IV i spadek
mocy/momentu obrotowego silnika zaliczanego do
klasy emisji EU Stage IV.

42
 1 Silnik

1.21.2 Oczyszczanie spalin

W ramach silnika przewidziano instalację do oczyszczania
spalin, w której do oczyszczania spalin wykorzystuje się
roztwór odpowiedniego dodatku. Dodatek zostaje zmieszany
ze sprężonym powietrzem, a następnie jest wtryskiwany do
układu wydechowego, pomiędzy turbosprężarkę a tłumik z
katalizatorem SCR. Katalizator służy do redukcji zawartości
tlenku azotu w spalinach. Oprócz tego maszyny z silnikami
zaliczanymi do klasy emisji EU Stage IV są także wyposa-
żone w układ zaworów cyrkulacji spalin EGR, który jest
odpowiedzialny za oczyszczanie niebezpiecznych substancji
zawartych w gazach spalinowych.

1.21.3 Paliwo (olej napędowy)

Aby zagwarantować optymalną pracę układu SCR, należy
tankować paliwo o jak najmniejszej zawartości siarki.

Można stosować tylko paliwo bezsiarkowe, dostępne w

sprzedaży i zgodne z następującymi normami:

● EN 590 (maksymalna zawartość siarki 0,001%) (10 ppm)

● ASTM D975 (maksymalna zawartość siarki 0,0015%)
(15 ppm)

Nigdy nie należy mieszać dodatku z paliwem. Jeżeli do

zbiornika z dodatkiem przedostanie się paliwo lub do zbior-
nika z paliwem przedostanie się dodatek, przed uruchomie-
niem silnika należy wymienić zbiorniki.

Nie należy przechowywać/przewozić paliwa oraz dodatku w

tych samych pojemnikach. Dokładnie wyczyszczenie zbiorni-
ków jest niewystarczające!

43
 1 Silnik

1.21.4 Dodatek w postaci wodnego roztworu

mocznika
Dodatek ten jest stosowany w przypadku technologii SCR.

Jest on dostępny w sprzedaży jako produkt oznaczony na

przykład znakiem towarowym AdBlue®. Roztwór składa się
z mocznika i wody destylowanej i jest przezroczysty. Może
także charakteryzować się łagodnym zapachem amoniaku.

Zawartość mocznika w dodatku jest równa 32,5%. Dodatek

musi spełniać postanowienia normy ISO 22241-1 lub DIN
70070.

Temperatura krzepnięcia roztworu mocznika jest równa -

11°C, w związku z tym substancję tę należy przechowywać
w ciepłych miejscach.

Roztwór dodatku należy przechowywać w odpowiednich

pojemnikach.

Do przechowywania dodatku można używać, oprócz pojem-

ników wykonanych z polipropylenu lub polietylenu, opakowań
ze stali CR-Ni, stali Mo-Cr-Ni, które są zgodne z normą DIN
EN10088-1/2/3.

Stosowanie pojemników wykonanych na przykład z alumi-

nium, miedzi, stopów miedzi i stali galwanizowanej jest cał-
kowicie zakazane.

1.21.5 Obchodzenie się z dodatkiem

● Pamiętać, że dodatek nie może mieć kontaktu ze skórą,
oczami lub odzieżą.
● W przypadku, gdy dodatek przedostanie się do ust, usta
należy dobrze przepłukać i wypić dużą ilość czystej
wody. Skontaktować się z lekarzem.
● Jeżeli dodatek przedostanie się do oczu, należy je
dokładnie przemyć czystą wodą i skontaktować się z
lekarzem.
● W przypadku, gdy dodatek przedostanie się na skórę,
umyć ją dużą ilością czystej wody z mydłem. W razie
potrzeby skontaktować się z lekarzem.
● Nie dopuścić do kontaktu dodatku z innymi substancjami
chemicznymi.

44
 1 Silnik

● Dodatek jest substancją o silnych właściwościach koro-

zyjnych. Unikać kontaktu dodatku z metalami.
● Chronić dodatek przed dziećmi.

W przypadku, gdy dodatek zostanie rozpylony na rozgrzane

przedmioty (np. na rurę wydechową), może szybko wyparo-
wać, w wyniku czego może dojść do niebezpiecznego i sil-
nego uderzenia pary!

● Gdy korek zbiornika dodatku zostanie wyciągnięty w

miejscu, w którym panuje wysoka temperatura, pojawi
się ryzyko kontaktu z parą amoniaku. Para amoniaku
charakteryzuje się gryzącym zapachem i działa draż-
niąco na skórę, błony śluzowe oraz oczy.

Roztwór dodatku to ciecz o silnych właściwościach korozyj-

nych, która może doprowadzić do uszkodzenia węży lub
przewodów elektrycznych. Jeżeli dodatek spływa na kable i
przewody połączeniowe, należy je dokładnie wyczyścić.
Przed rozpoczęciem pracy należy wymienić uszkodzone
przewody i węże.

● Dodatek oraz puste opakowania należy usuwać zgodnie

z lokalnymi przepisami dotyczącymi ochrony środowiska.

1.21.6 Wlewanie dodatku do zbiornika

Zbiornik dodatku znajduje się w obudowie lewego zderzaka
maszyny i jest wyposażony w niebieski korek z napisem
AdBlue. Stan dodatku w zbiorniku należy zawsze uzupełniać
podczas tankowania.

Przed uzupełnieniem stanu dodatku w zbiorniku należy

wyłączyć silnik i odłączyć zasilanie główne. Należy również
uniemożliwić ruch maszyny.

Zwrócić szczególną uwagę na czystość dodatku. Do

zbiornika dodatku nie mogą przedostać się obce cząstki,
śnieg lub inne zanieczyszczenia. Nie przechowywać dodatku
w kanistrach, w których znajdował się olej oraz nie wlewać
ich do zbiornika, korzystając z lejków używanych wcześniej
do wlewania oleju.

Substancja powstała w wyniku zmieszania roztworu dodatku

ze spalinami nie stwarza dużego zagrożenia, jednak należy
obchodzić się z nią z ostrożnością. Jeżeli roztwór został

45
 1 Silnik

rozlany na maszynę leśną, spłukać dodatek wodą i wytrzeć

miejsce, w którym został on rozlany.

Zużycie dodatku AdBlue® wynosi 2 - 4% zużycia paliwa.

Nie można zmieniać stopnia zmieszania roztworu dodatku

poprzez rozcieńczenie dodatku wodą. Dodatkowo zabrania
się zastępowania tego dodatku innym płynem, który nie
spełnia postanowień normy ISO 22241-1 lub DIN 70070.

Zabrania się wlewania dodatku bezpośrednio do zbiornika

paliwa. Może doprowadzić to do uszkodzenia silnika i układu
paliwowego.

46
 1 Silnik

1.21.7 Wyświetlane komunikaty dotyczące

silnika zaliczanego do klasy emisji EU
Stage IV

Poziom dodatku w zbiorniku można sprawdzić na ekranie

komputera Opti4G.

Jeżeli w instalacji pojawi się usterka, wygenerowany zostanie

kod błędu.

W takim przypadku kod ten zostanie zapisany w jednostce

sterującej instalacji SCR, z której nie będzie można go usu-
nąć. Po usunięciu usterki kod ten zostanie dezaktywowany,
jednak nie zostanie usunięty z dziennika błędów.

Korzystając z dziennika błędów, władze firmy mogą spraw-

dzić, przez jaki czas silnik pracował wraz z usterką.

Usterki, których nie trzeba usuwać, obejmują:

● Brak dodatku w zbiorniku

● Przekroczenie określonego poziomu NOx
● Brak możliwości monitorowania poziomu NOx
● Jakość dodatku

47
 1 Silnik

1.21.8 Alarmy SCR powodujące spadek

mocy/momentu obrotowego silnika
zaliczanego do klasy emisji EU Stage IV
Nieprawidłowe działanie układu SCR lub niska jakość
dodatku:

Tabela 1. Krzywa momentu obrotowego/mocy silnika jako funkcja czasu w przypadku niesprawności SCR +
działanie kontrolek
1 Obserwacja usterki
2 Ostrzeżenie
3 Moment obrotowy (Nm) 100% -> 75%
4 Moment obrotowy (Nm) 75% -> 50% i prędkość obrotowa silnika 1000% -> 60%
5 Moment obrotowy (Nm) 50% -> 20% i prędkość obrotowa silnika 60% -> 20%
6 Moment obrotowy (Nm) 20% momentu normalnego, silnik na biegu jałowym.
Y Moment obrotowy/prędkość obrotowa silnika (w procentach)
X Czas (w minutach)

= Kontrolka alarmowa silnika Diesla (żółta)

= Kontrolka ostrzeżenia silnika Diesla (czerwona)

= Kontrolka wskazująca usterkę układu SCR

= Kontrolka ostrzeżenia ogólnego

48
 1 Silnik

Zbyt niski poziom dodatku DEF:

Tabela 2. Krzywa momentu obrotowego/mocy silnika jako zbyt niski spadek poziomu dodatku DEF + działanie
kontrolek:
1 Ostrzeżenie, poziom dodatku równy 10% poziomu maksymalnego
2 Poziom dodatku spada do poziomu równego około 7,5% poziomu maksymalnego -> moment obrotowy
silnika (Nm) 100% -> 75%
3 Poziom dodatku spada do poziomu równego około 5% poziomu maksymalnego, moment obrotowy silnika
(Nm) 75% -> 50% i prędkość obrotowa silnika 100% -> 60%
4 Poziom dodatku spada do poziomu równego około 2,5% poziomu maksymalnego, moment obrotowy silnika
(Nm) 50% -> 20% i prędkość obrotowa silnika 60% -> 20%
5 Poziom dodatku spada do poziomu równego około 0% poziomu maksymalnego, moment obrotowy silnika
(Nm) 20% momentu normalnego, silnik na biegu jałowym.
Y Moment obrotowy/prędkość obrotowa silnika (w procentach)
X Poziom dodatku (w procentach)

= Kontrolka alarmowa silnika Diesla (żółta)

= Kontrolka ostrzeżenia silnika Diesla (czerwona)

= Kontrolka wskazująca usterkę układu SCR

= Kontrolka ostrzeżenia ogólnego

49
 1 Silnik

NOWA USTERKA:

Tabela 2. Usterka powracająca

1 Usterka 1
2 Usterka 2

Gdy w przeciągu 40 minut od usunięcia pierwszej usterki w

układzie SCR wystąpi nowa usterka:

Silnik przełącza się na bieg jałowy a moment obrotowy spada

o 20% w przeciągu 30 minut!

50
 1 Silnik

C Kontrolka ostrzeżenia silnika Diesla (żółta)

S Lampka ostrzeżenia o awarii silnika Diesla (czerwona kontrolka)
L Kontrolka wskazująca usterkę układu SCR
W Kontrolka ostrzeżenia ogólnego

Funkcje lampek wskazujących alarmy układu SCR:Nie-

sprawność układu SCR:

Praca kontrolek: (W) miga (L) (L) miga (C) (S) (S) miga
świeci świeci świeci
się się się

Wykryto błąd x x
Ostrzeżenie x x x
Moment obrotowy silnika 75% x x x
momentu normalnego
Moment obrotowy 50% momentu x x x
normalnego, 60% prędkości sil-
nika
Moment obrotowy 20% momentu x x x x
normalnego, silnik przełącza się
na bieg jałowy
Moment obrotowy 20% momentu x x x x
normalnego, silnik na biegu jało-
wym.

● (W) Kontrolka ostrzeżenia ogólnego miga, świeci się

kontrolka ostrzeżenia silnika (C), a na ekranie Opti
wyświetlany jest komunikat dotyczący niesprawności
układu SCR -> wykryto usterkę.

51
 1 Silnik

● (W) Kontrolka ostrzeżenia ogólnego miga, świeci się

kontrolka ostrzeżenia silnika (C) i włącza się kontrolka
wskazująca usterkę układu SCR (L) -> Ostrzeżenie
● (W) Kontrolka ostrzeżenia ogólnego miga, świecą się
kontrolka ostrzeżenia silnika (C) i włącza się kontrolka
wskazująca usterkę układu SCR (L) -> moment obro-
towy silnika spada do 75% momentu normalnego
● (W) Kontrolka ostrzeżenia ogólnego miga, świeci się
kontrolka ostrzeżenia silnika (C) i kontrolka wskazująca
usterkę układu SCR (L) zaczyna migać -> moment
obrotowy silnika spada do 50% momentu normal-
nego, prędkość silnika 60%
● (W) Kontrolka ostrzeżenia ogólnego miga, świeci się
kontrolka ostrzeżenia silnika (C), miga kontrolka wska-
zująca usterkę układu SCR (L) i włącza się kontrolka
alarmowa silnika (S) -> moment obrotowy silnika 20%
momentu normalnego, silnik przełącza się na bieg
jałowy.
● (W) Kontrolka ostrzeżenia ogólnego miga, świeci się
kontrolka ostrzeżenia silnika (C), miga kontrolka wska-
zująca usterkę układu SCR (L) i kontrolka alarmowa
silnika (S) zaczyna migać -> moment obrotowy silnika
20% momentu normalnego, silnik przełącza się na
bieg jałowy.

Funkcje kontrolek wskazujących alarmy układu SCR,

zapalanych w razie spadku mocy i momentu obrotowego
silnika: Ilość dodatku:

Praca kontrolek: (W) miga (L) (L) miga (C) (S) (S) miga
świeci świeci świeci
się się się

Ostrzeżenie, poziom dodatku x x

równy 10% poziomu maksymal-
nego

52
 1 Silnik

Poziom dodatku spada do x x x

poziomu równego około 7,5%
poziomu maksymalnego ->
moment obrotowy silnika (Nm)
100% -> 75%
Poziom dodatku spada do x x x
poziomu równego około 5%
poziomu maksymalnego,
moment obrotowy silnika (Nm)
75% -> 50% i prędkość obro-
towa silnika 100% -> 60%
Poziom dodatku spada do x x x x
poziomu równego około 2,5%
poziomu maksymalnego,
moment obrotowy silnika (Nm)
50% -> 20% i prędkość obro-
towa silnika 60% -> 20%
Poziom dodatku spada do x x x x
poziomu równego około 0%
poziomu maksymalnego,
moment obrotowy silnika (Nm)
20% momentu normalnego, sil-
nik na biegu jałowym.

● (W) Kontrolka ostrzeżenia ogólnego miga, świeci się

kontrolka ostrzeżenia silnika (C), a na ekranie Opti
wyświetlany jest komunikat dotyczący poziomu dodatku
równego 10% poziomu maksymalnego -> ostrzeżenie
dotyczące poziomu dodatku.
● (W) Kontrolka ostrzeżenia ogólnego miga, świecą się
kontrolka ostrzeżenia silnika (C) i włącza się kontrolka
wskazująca usterkę układu SCR (L) -> poziom dodatku
spada do około 7,5% poziomu maksymalnego ->
moment obrotowy silnika (Nm) 100% -> 75%.
● (W) Kontrolka ostrzeżenia ogólnego miga, świeci się
kontrolka ostrzeżenia silnika (C), a kontrolka wskazująca
usterkę układu SCR (L) zaczyna migać -> poziom
dodatku spada do około 5% poziomu maksymalnego
-> moment obrotowy silnika (Nm) 75% -> 50%, a
prędkość silnika (RPM) 100% -> 60%.
● (W) Kontrolka ostrzeżenia ogólnego miga, świeci się
kontrolka ostrzeżenia silnika (C), miga kontrolka wska-
zująca usterkę układu SCR (L) i włącza się kontrolka
alarmowa silnika (S) -> poziom dodatku spada do
około 2,5% poziomu maksymalnego, moment obro-

53
 1 Silnik

towy (Nm) 50% -> 20%, a prędkość silnika (RPM)

60% -> 20%.
● (W) Kontrolka ostrzeżenia ogólnego miga, świeci się
kontrolka ostrzeżenia silnika (C), miga kontrolka wska-
zująca usterkę układu SCR (L), a kontrolka informująca
o wyłączeniu silnika (S) zaczyna migać -> poziom
dodatku spada do około 0% poziomu maksymalnego,
moment obrotowy (Nm) 20% momentu normalnego,
silnik na biegu jałowym.

54
 1 Silnik

1.21.8.1 Praca silnika zaliczanego do klasy emisji EU

Stage IV w sytuacji wyjątkowej przy włączonym
ograniczeniu prędkości/momentu obrotowego
silnika

Gdy włączone jest ograniczenie prędkości/momentu obroto-

wego silnika parametry te można w wyjątkowych przypad-
kach przywrócić do poziomu normalnego, wciskając
przycisk „Kasuj ustawienia”. Po jego wciśnięciu operator
ma więcej czasu na przejechanie maszyną w bezpieczne
miejsce oraz wyszukanie i usunięcie usterki.

Gdy przycisk ten zostanie wciśnięty, wspomniane parametry

zostaną przywrócone do poziomu normalnego tylko na 30
minut. W przypadku ponownego wystąpienia usterki, gdy w
tym czasie moc zostanie już ograniczona, po wciśnięciu tego
przycisku normalny poziom mocy zostanie przywrócony tylko
na 10 minut.

Na ostatnim etapie ograniczenia mocy silnika, tzn. gdy

silnik jest na biegu jałowym, a moment obrotowy jest
równy 20% momentu normalnego, wciśnięcie tego
przycisku nie daje żadnego efektu!

Położenie przycisku Kasuj ustawienia w maszynie zostało

przedstawione na poniższych rysunkach:

55
 1 Silnik

Przycisk „Kasuj ustawienia” w

maszynie z kabiną nieruchomą

Przycisk „Kasuj ustawienia” w

maszynie Scorpion

56
 1 Silnik

1.21.9 Elementy układu SCR silnika

zaliczanego do klasy emisji EU Stage
IIIB
Dokładne rozmieszczenie podzespołów może być inne, w
zależności od modelu maszyny PONSSE. Mimo to, zasada
działania instalacji jest taka sama we wszystkich modelach
maszyn.

57
 1 Silnik

1. Grupa pompy, która pompuje roztwór dodatku do grupy

dozowania za pomocą sprężonego powietrza. Filtr pompy
zatrzymuje wszystkie zanieczyszczenia obecne w dodatku.

2. Grupa dozowania, w której sprężone powietrze i dodatek

zostają ze sobą zmieszane i utworzony zostaje aerozol, po
czym mieszanka zostaje podana przez dyszę i zmieszana
ze spalinami. Grupa ta jest zamontowana nad turbosprężarką,
po stronie silnika. Grupa dozowania obejmuje trzy czujniki:
A = czujnik ciśnienia, B = czujnik temperatury oraz C =
czujnik sprężonego powietrza. Czujniki te służą do kontroli
ilości dodatku wtryskiwanego do spalin.

3. Zawór nagrzewnicy, który zapewnia cyrkulację chłodziwa

silnika w przewodach instalacji SCR. Zawór ten zapewnia
niską temperaturę, która jest wymagana w przypadku zbior-
nika dodatku, przewodów z dodatkiem oraz grupy pompy.
Sterowanie tym zaworem jest realizowane za pomocą jed-
nostki sterującej silnika.

4. Zbiornik dodatku (o pojemności 25 l), który znajduje się

w obudowie lewego zderzaka maszyny. W ramach zbiornika
przewidziano czujnik temperatury oraz czujnik poziomu
dodatku.

5. Urządzenia ze sprężonym powietrzem. Poza wtryskiwa-

niem dodatku, zadaniem sprężonego powietrza w instalacji
SCR jest czyszczenie pomp, dysz oraz przewodów. Elementy
te są czyszczone przy wyłączonym silniku. A = suszarka, B
= zbiornik sprężonego powietrza oraz C = zbiornik sprężo-
nego powietrza z zaworem redukcyjnym.

6. Jednostka sterująca, za pomocą której można sterować

pracą instalacji SCR.

58
 1 Silnik

7. Czujnik NOx służy do pomiaru zawartości tlenków azotu

w oczyszczanych spalinach.

8. Czujnik powietrza wlotowego służy do pomiaru wilgotno-

ści i temperatury powietrza. Czujnik ten jest zamontowany
w rurce, która znajduje się pomiędzy filtrem a turbosprężarką.

11. Czujnik temperatury zewnętrznej znajduje się z przodu

chłodnicy, pod pokrywą silnika. Służy do pomiaru temperatury
panującej na zewnątrz.

59
 1 Silnik

12. Katalizator SCR, który redukuje ilość tlenków azotu,

zamieniając je w azot w postaci gazu oraz parę wodną.

Czujniki temperatury, a także jednostka sterująca

zawartością NOx służą do pomiaru temperatury spalin oraz
zawartości tlenku azotu w tych spalinach. Czujniki tempera-
tury znajdują się przed oraz za katalizatorem SCR.

13 Jednostka sterująca czujnika NOx

9 Czujnik temperatury spalin wylotowych
10 Czujnik temperatury spalin wlotowych

60
 1 Silnik

1.21.10 Elementy układu SCR silnika

zaliczanego do klasy emisji EU Stage IV
Dokładne rozmieszczenie podzespołów może być inne, w
zależności od modelu maszyny PONSSE. Mimo to, zasada
działania instalacji jest taka sama we wszystkich modelach
maszyn.

61
 1 Silnik

1. Grupa pompy, która pompuje roztwór dodatku do grupy

dozowania. Filtr pompy zatrzymuje wszystkie zanieczyszcze-
nia obecne w dodatku.

2. Grupa dozowania, która rozpyla dodatek za pomocą

dyszy, wprowadzając go do gazów spalinowych. Grupa
dozowania obejmuje dwa czujniki: czujnik ciśnienia i czujnik
temperatury.
Czujniki te służą do kontroli ilości dodatku wtryskiwanego do
spalin.

3. Zawór nagrzewnicy, który zapewnia cyrkulację chłodziwa

silnika w przewodach instalacji SCR. Zawór ten zapewnia
niską temperaturę, która jest wymagana w przypadku zbior-
nika dodatku, przewodów z dodatkiem oraz grupy pompy.
Sterowanie tym zaworem jest realizowane za pomocą jed-
nostki sterującej silnika.

4. Zbiornik dodatku (o pojemności 29 l), który znajduje się

w obudowie lewego zderzaka maszyny. W ramach zbiornika
przewidziano czujnik temperatury oraz czujnik poziomu
dodatku.

62
 1 Silnik

5. Zawór EGR. Zawór recyrkulacyjny gazów spalinowych.

Zawór ten znajduje się w kolektorze wylotowym i zawraca
pewną ilość gazów spalinowych do komory spalania w silniku.
Zawór EGR odpowiada za zmniejszanie temperatury komory
spalania i ograniczanie ilości emitowanego tlenku azotu
(NOx). Zawór EGR jest sterowany elektrycznie.

6. Jednostka sterująca, za pomocą której można sterować

pracą instalacji SCR.

63
 1 Silnik

7. Czujnik NOx służy do pomiaru zawartości tlenków azotu

w oczyszczanych spalinach.

8. Czujnik temperatury, który mierzy temperaturę usuwa-

nych gazów spalinowych.

64
 1 Silnik

9. Czujnik temperatury, który mierzy temperaturę usuwa-

nych gazów spalinowych doprowadzanych do katalizatora.

10. Czujnik NOx służy do pomiaru zawartości tlenków azotu

w spalinach przed katalizatorem.

11. Czujnik temperatury zewnętrznej znajduje się z przodu

chłodnicy, pod pokrywą silnika. Służy do pomiaru temperatury
panującej na zewnątrz.

12. Chłodnica zaworu EGR, która schładza gazy spalinowe

i zawraca je do zaworu EGR.

13. Katalizator SCR, który redukuje ilość tlenków azotu,

zamieniając je w azot w postaci gazu oraz parę wodną.

65
 1 Silnik

1.21.11 Harmonogram czynności

konserwacyjnych i momenty dokręcania,
określone dla układu SCR silnika
zaliczanego do klasy emisji EU Stage
IIIB

Planową konserwację silnika należy przeprowadzać zgodnie

z programem serwisowym, który jest podany w Podręczniku
operatora maszyny bazowej.

OW = Ocena wzrokowa R = Regulacja C = Czyszczenie

P = Przegląd D = Dokręcanie W = Wymiana

Element Program serwisowy Uwagi:

Podsta- Kom-
wowa pletna
1. Filtr pompy W Moment dokręcenia obudowy
filtra: 32 Nm
2. Zwiększanie ciśnienia w pompie P, R 3,2 bara
3. Suszarka W
4. Czyszczenie zbiornika dodatku C Przeprowadzane w połączeniu
z co drugim serwisem Com-
plete

1. Wymiana filtru pompy

Przeprowadzana w połączeniu z zaplanowanym serwisem

Complete.

1. Odkręcić obudowę filtra (2) tak, aby odłączyła się od

ramy pompy.

66
 1 Silnik

2. Wyciągnąć filtr (1) z ramy pompy. Moment dokręcania:

32 Nm.
3. Podczas montażu nowego filtra należy także wymienić
uszczelki typu O-ring (3). Aby ułatwić montaż tych
uszczelek, należy pokryć je silikonem.

67
 1 Silnik

2. Sprawdzanie ciśnienia w pompie

Przeprowadzana w połączeniu z zaplanowanym serwisem

Complete.

1. Wyjąć zaślepkę ochronną z pompy (1).

2. Podłączyć wąż do napełniania zbiornika (3) do zaworu,
który jest zamontowany na zbiorniku ciśnieniowym
pompy dodatku.
3. Sprawdzić odczyt manometru (4). Prawidłowe ciśnienie
w pompie ma wartość 3,2(± 0,2) bara. Jeżeli ciśnienie
jest nieprawidłowe, urządzenia instalacji SCR nie będą
działały prawidłowo!
4. W razie potrzeby należy zwiększyć, bądź zmniejszyć
ciśnienie.

Zwiększanie ciśnienia

1. Za pomocą pompy do napełniania zbiornika (5) wpom-

1 Pompa dodatku
2 Miejsce upustu ciśnienia
3 Wąż do napełniania zbiornika
4 Manometr
5 Pompa do napełniania zbiornika
(specjalistyczny przyrząd MB)
2.
pować powietrze, aby wartość ciśnienia przekroczyła
wartość podaną o 0,2 bara, tj. aby ciśnienie było równe
3,4 bara. Po odłączeniu węża do napełniania zbiornika
(3) od zaworu, ciśnienie w zbiorniku ciśnieniowym pompy
spadnie o 0,2 bara.
Na koniec założyć zaślepkę ochronną na zawór zbiornika
ciśnieniowego.

Zmniejszanie ciśnienia

1. Wcisnąć delikatnie przycisk upuszczania ciśnienia (2),

aby wypuścić powietrze ze zbiornika. Gdy osiągnięta
zostanie prawidłowa wartość ciśnienia, należy przerwać
upuszczanie powietrza ze zbiornika.
2. Na koniec założyć zaślepkę ochronną na zawór zbiornika
ciśnieniowego.

Aby zapewnić optymalną pracę instalacji, zawsze, przed

nadejściem okresu ochłodzenia, należy sprawdzać/regulować
ciśnienie. Prawidłowe ciśnienie powietrza zapobiega zama-
rzaniu pompy.

Jeżeli podczas pracy instalacji w warunkach normalnych

ciśnienie w pompie spadnie o więcej niż 0,2 bara, spadek
ciśnienia będzie uznawany za normalny.

68
 1 Silnik

3. Suszarka

Instalacja sprężonego powietrza obejmuje suszarkę, której

zadanie polega na usuwaniu wody ze sprężonego powietrza.

Wymianę suszarki przeprowadza się w połączeniu z zapla-

nowanym serwisem Complete.

4. Czyszczenie zbiornika dodatku

Przeprowadzane w połączeniu z co drugim zaplanowanym

serwisem Complete. Jeżeli maszyna pracuje w warunkach
dużego zabrudzenia lub gdy do zbiornika przedostanie się
brud, czyszczenie zbiornika należy przeprowadzać częściej.

1. Odłączyć przewody i węże podłączone do zbiornika.

2. Zdjąć łączniki zbiornika i odchylić zbiornik, wysuwając
go poza obudowę zderzaka.
3. Spuścić roztwór ze zbiornika do pojemnika odpornego
na działanie dodatku.
4. Wypłukać zbiornik dużą ilością wody! Jeżeli jest to
konieczne, można użyć środka czyszczącego ogólnego
zastosowania.
5. Zamontować zbiornik ponownie, wykonując czynności
w odwrotnej kolejności.

Nigdy nie należy wlewać paliwa do zbiornika dodatku. Jeżeli

paliwo przedostanie się do zbiornika, zbiornik będzie trzeba
wymienić!

69
 1 Silnik

1.21.12 Czyszczenie grupy dozowania EU Stage

IIIB
Skład dodatku DEF może powodować skraplanie się tego
dodatku w grupie dozowania. W takim przypadku grupę
dozowania należy dokładnie wyczyścić gorącą wodą.
Czyszczenie grupy należy przeprowadzać zgodnie z nastę-
pującymi wskazówkami:

Lokalizacja i demontaż grupy dozowania

1 Śruby mocujące
2 Złącze elektryczne
3 Dysza
4 Złącze dodatku DEF
5 Przyłącze sprężonego powie-
trza

Grupa ta jest zamontowana nad turbosprężarką, po prawej

stronie silnika. Grupę należy wymontować z maszyny, aby
móc ją wyczyścić. Odbywa się to w następujący sposób:

1. Należy przemieścić maszynę na równe i płaskie podłoże.

Wyłączyć zasilanie główne. Upewnić się, że maszyna
nie może się w żadnym wypadku poruszyć.
2. Przed wykonaniem poniższych czynności należy
zaczekać, aż maszyna schłodzi się!
3. Otwórz pokrywę silnika. W razie potrzeby odchyl kabinę
do położenia górnego. Patrz rozdział Kabina i panel
sterujący.
4. Grupę należy najłatwiej wymontować z komory silnika.
Patrz ilustracja obok.
5. Rozłączyć połączenia elektryczne grupy (2), przyłącze
sprężonego powietrza (5) oraz dodatku DEF (4).

70
 1 Silnik

6. Odłączyć dyszę (3) zaczynając od końca dyszy przy

grupie.
7. Następnie wykręcić trzy śruby mocujące (1) grupę
dozowania do boku silnika.
8. Wyciągnąć grupę dozowania i zamocować ją mocno w,
na przykład, imadle.

71
 1 Silnik

Demontaż i czyszczenie grupy dozowania

1 Czujnik ciśnienia powietrza B

sprężonego
2 Rama sprężonego powietrza
3 Dyfuzor + zespół grzewczy
4 Pierścień O-ring
5 Przewód czujnika ciśnienia 2
8
powietrza sprężonego
6 Rama grupy dozowania
7 Śruby mocujące 1
8 Rura z dyszą na dodatek +
powietrze sprężone 4 3
A Dodatek
B Sprężone powietrze
5

6 7

1. Odłączyć rurę z dyszą (8) od ramy (6).

2. Wykręcić śruby mocujące (7) i zdjąć ramę sprężonego
powietrza (2) z ramy grupy dozowania (6).
3. Zdjąć dyfuzor + zespół grzewczy (3) z ramy sprężonego
powietrza
4. Zdejmij czujnik ciśnienia (1) z ramy (6).
5. Dokładnie wyczyścić/wypłukać zdemontowane części
w gorącej wodzie. Można także użyć sprężonego
powietrza.
6. Otworzyć i bardzo dokładnie wyczyścić przewód (5)
biegnący do czujnika sprężonego powietrza. Za
pomocą, na przykład, jasnego światła, sprawdzić,
czy przewód tej jest otwarty.
7. Sprawdzić stan pierścieni O-ring (4) i wymienić je, jeżeli
jest to konieczne.
8. Przeprowadź montaż, wykonując powyższe czynności
w odwrotnej kolejności.

Wyczyszczenie grupy dozowania może być konieczne, gdy

układ sterowania maszyny zacznie wyświetlać komunikaty
o błędach związanych z ciśnieniem powietrza układu SCR.

Jeżeli komunikaty te wyświetlane są przez cały czas po

wyczyszczeniu grupy dozowania, należy skontaktować się
z autoryzowanym serwisem PONSSE.

72
 1 Silnik

1.21.13 Harmonogram czynności

konserwacyjnych i momenty dokręcania,
określone dla układu SCR silnika
zaliczanego do klasy emisji EU Stage IV

Planową konserwację silnika należy przeprowadzać zgodnie

z programem serwisowym, który jest podany w Podręczniku
operatora maszyny bazowej.

OW = Ocena wzrokowa R = Regulacja C = Czyszczenie

P = Przegląd D = Dokręcanie W = Wymiana

Element Program serwisowy Uwagi:

Podsta- Kom-
wowa pletna
1. Filtr pompy W Moment dokręcenia obudowy
filtra: 32 Nm
2. Czyszczenie zbiornika dodatku C Przeprowadzane w połączeniu
z co drugim serwisem Com-
plete

73
 1 Silnik

1. Wymiana filtru pompy dodatku

1 Filtr
2 Obudowa filtru
3 Pierścień O-ring
4 Węże podające i zwrotne
5 Rurki grzewcze

Przeprowadzana w połączeniu z zaplanowanym serwisem

Complete.

Przed rozpoczęciem serwisu układu dodatku należy odczekać

przynajmniej pięć minut po wyłączeniu silnika.

Układ ten znajduje się pod ciśnieniem. Należy zachować

ostrożność podczas rozłączania złączy itp. Należy zawsze
stosować odpowiednie środki ochrony osobistej.

1. Pompa znajduje się pod przednią ochronną płytą podwo-

ziową, po prawej stronie silnika.
2. Zacisnąć węże podające i zwrotne z dodatkiem (4), które
są podłączone do pompy, korzystając z zacisków
(DC000589543700) w celu uniknięcia opróżnienia
zbiornika dodatku. Uwaga: Nie zaciskać rur grzejnych
linii dodatku (5).
3. Odkręcić obudowę filtra (2) tak, aby odłączyła się od
ramy pompy. Skorzystać z klucza 46 mm.

74
 1 Silnik

4. Wyciągnąć filtr (1) z ramy pompy.

5. Podczas montażu nowego filtra należy także wymienić
uszczelkę typu O-ring (3). Posmaruj tę uszczelkę sma-
rem silikonowym MB.
6. Przekręć obudowę filtra, zamykając ją. Moment dokrę-
cenia to 32 Nm.

Po wymianie filtru nie trzeba odpowietrzać układu. Układ ten

odpowietrza się automatycznie.

2. Czyszczenie zbiornika dodatku

Przeprowadzane w połączeniu z co drugim zaplanowanym

serwisem Complete. Jeżeli maszyna pracuje w warunkach
dużego zabrudzenia lub gdy do zbiornika przedostanie się
brud, czyszczenie zbiornika należy przeprowadzać częściej.

1. Odłączyć przewody i węże podłączone do zbiornika.

Przewody z dodatkiem AdBlue należy zamknąć za
pomocą zacisków.
2. Zdjąć łączniki zbiornika i odchylić zbiornik, wysuwając
go poza obudowę zderzaka.
3. Spuścić roztwór ze zbiornika do pojemnika odpornego
na działanie dodatku.
4. Wypłukać zbiornik dużą ilością wody! Jeżeli jest to
konieczne, można użyć środka czyszczącego ogólnego
zastosowania.
5. Zamontować zbiornik ponownie, wykonując czynności
w odwrotnej kolejności.

Nigdy nie należy wlewać paliwa do zbiornika dodatku. Jeżeli

paliwo przedostanie się do zbiornika, zbiornik będzie trzeba
wymienić!

75