Konstrukcja i funkcjonowanie

podatków VAT w Polsce na tle

standardów europejskich
• Cechy charakterystyczne podatku od towarów i
usług.
• Mechanizm funkcjonowania podatku VAT
(podatek należny a naliczony, istota zjawiska
przerzucalności podatkowej, zalety i wady VAT w
porównaniu z klasycznym podatkiem obrotowym
• Konstrukcja polskiego podatku VAT a wymogi
prawa wspólnotowego
 Podatki obrotowe

• podatki, w których przedmiotem

opodatkowania jest obrót, tj.: czynności, w
wyniku których następuje przechodzenie dóbr
przez poszczególne stadia w procesie produkcji
i wymiany
KLASYFIKACJE PODATKÓW OBROTOWYCH

• Kryterium motywu obrotu

Obrót profesjonalny Obrót

nieprofesjonalny
W Polsce: Podatek VAT
Podatek akcyzowy
W Polsce, np.
Podatek od czynności
cywilnoprawnych
 KLASYFIKACJE PODATKÓW
OBROTOWYCH
z punktu widzenia przedmiotu opodatkowania
wyróżniamy:

OGÓLNY SELEKTYWNE
PODATEK PODATKI
OBROTOWY OBROTOWE

obciążający obrót
obciążający obrót
wszystkimi dobrami
tylko niektórymi
dobrami,
 KLASYFIKACJE PODATKÓW
OBROTOWYCH
podatek obrotowy może być klasyfikowany z punktu widzenia
dwóch kryteriów:

liczby faz obrotu sposobu ustalania

gospodarczego podlegającego podstawy
opodatkowaniu opodatkowania

PODATEK PODATEK PODATEK

PODATEK
WSZECHFAZOWY OD OBROTU OD OBROTU
JEDNOFAZOWY
(WIELOFAZOWY ) BRUTTO NETTO

VAT akcyza akcyza VAT

 Najstarszą formę opodatkowania obrotu stanowił
WIELOFAZOWY PODATEK OBROTOWY BRUTTO,
pobierany zazwyczaj według niskiej stawki (kilka procent)
od każdej sprzedaży towaru lub usługi

Cena netto
Wartość Podstawa Podatek Cena brutto
Faza obrotu (bez
dodana opodatkowania 10% (z podatkiem)
podatku)
I faza
Podatnik A 100j 100j 100j 10j 110j

II faza
Podatnik B 110j 50j 160j 16j 176j

III faza
podatnik C 176 50j 226j 22,6 248,6j

IV faza
Podatnik D 248,6j 50j 298,6 29,8 328,4
 WADY KLASYCZNEGO PODATKU OBROTOWEGO =
PODATKU KASKADOWEGO:

• kaskadowe (piramidalne) narastanie ciężaru opodatkowania

• zróżnicowanie obciążenia podatkowego wyrobu finalnego w zależności

od liczby faz obrotu gospodarczego

• pionowa koncentracja produkcji

• brak neutralności z punktu widzenia mechanizmu rynkowego wymiany

międzynarodowej
Metody ustalania zobowiązania podatkowego
w VAT
• metodę odliczenia (ang. subtraction method) -
polegającą na zastosowaniu stawki
podatkowej do wartości dodanej (produkcja –
nakłady) w każdej fazie obrotu

• metodę fakturową (ang. invoicing method) -

polegającą na odliczeniu od podatku
należnego w danej fazie obrotu podatku
naliczonego w poprzedniej fazie.
 MECHANIZM ROZLICZANIA PODATKU VAT
–metoda fakturowa

VAT
NALEŻNY − VAT
NALICZONY
= VAT DO US
 Przykład 1
Założenie: wszystkie fazy obrotu gospodarczego są opodatkowane stawka podstawową
Stawka podstawowa podatku VAT=22%

Cena Podatek
Cena brutto
Faza Wartość netto naliczony Podatek Podatek do
(z podatkiem
obrotu dodana (bez w fazie należny zapłacenia
VAT=22%)
podatku) poprzedniej
I faza
Podatnik 100j 100j 100j+22jVAT=122j - 22j 22j-0j=22j
A
II faza
Podatnik 100j 200j 200j+44jVAT=244j 22j 44j 44j-22j=22j
B
III faza
podatnik 100j 300j 300j+66jVAT=366j 44j 66j 22j
C
IV faza
Podatnik 50j 350j 350j+77jVAT=427j 66j 77j 11j
D
V faza
Podatnik 50j 400j 400j+88jVAT=488j 77j 88j 11j
E
400j 488j 88j
 Przykład 2
Jedna z faz obrotu jest zwolniona z podatku VAT
Założenie: Stawka podstawowa podatku VAT=22%

Cena Podatek
Cena brutto (z
Faza Wartość netto naliczony w Podatek Podatek do
podatkiem
obrotu dodana (bez fazie należny zapłacenia
VAT=22%)
podatku) poprzedniej
I faza
100j+22jVAT=
Podatnik 100j 100j - 22j 22j-0j=22j
122j
A
II faza
Podatnik 100j 222j zwolnienie 22j - -
B
III faza
322j+70,84jVAT=
podatnik 100j 322j - 70,84j 70,84j
392,84j
C
IV faza
372j+81,84jVAT=
podatnik 50j 372j 70,84j 81,84j 11j
453,84j
D
V faza
422j+92,84jVAT=
podatnik 50j 422j 81,84j 92,84 11j
514,84j
E
400j 514,84j 114,84
 Przykład 3
Stosowanie stawki 0%

Podatek
Cena Cena brutto naliczony Podatek
Wartość Podatek
Faza obrotu netto (bez (z podatkiem fazie do
dodana należny
podatku) VAT=22%) poprzednie zapłacenia
j
I faza 100j+22jVAT=
Podatnik A 100j 100j - 22j 22j-0j=22j
122j
II faza 200j+44jVAT=
100j 200j 22j 44j 22j
Podatnik B 244j
III faza Podatnik 300j+66jVAT=
C 100j 300j 44j 66j 22j
366j
IV faza Podatnik 350j+77jVAT=
D 50j 350j 66j 77j 11j
427j
V faza Podatnik Stawka 0%
E 50j 400j 400j+0jVAT= 77j 0j -77j
eksporter 400j
400j 400j 0j
 ZALETY PODATKU VAT:
• neutralny z punktu widzenia konkurencji krajowej

• neutralny z punktu widzenia konkurencji międzynarodowej (stawka 0%)

• wydajny fiskalnie

• motywuje do zwiększania wydatków inwestycyjnych

• powszechny i prosty

• Oparty na swoistej samokontrola podatników

 WADY PODATKU VAT:
• Inflacjogenność

• Nieefektywność struktury produkcji w przypadku zwolnień

• wysokie koszty poboru podatku i kontroli podatkowej

• rozbudowana ewidencja

• niesprawiedliwość podatkowa (regresywny charakter

podatku ,brak uwzględniania rzeczywistej zdolności
płatniczej podatnika)
Table 5: VAT as % of GDP

Difference 2011- Ranking Revenue 2021

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
2021 (pp) 2021 (million EUR)
EU-27 6,5 6,8 6,9 6,9 6,9 7,0 7,0 7,0 7,1 7,1 7,1 6,9 7,4 0,5 1 076 811
EA-19 6,3 6,6 6,6 6,7 6,7 6,7 6,8 6,8 6,8 6,9 6,9 6,6 7,2 0,6 882 363
Belgium 6,8 7,0 6,9 7,0 6,9 6,8 6,6 6,7 6,7 6,7 6,6 6,3 6,8 -0,1 22 34 283
Bulgaria 8,3 8,3 8,3 8,5 9,1 9,0 8,8 9,1 9,3 9,1 9,2 9,1 9,4 1,1 4 6 671
Czechia 6,5 6,6 6,8 7,0 7,3 7,4 7,2 7,4 7,6 7,6 7,5 7,4 7,6 0,8 16 18 078
Denmark 9,7 9,4 9,5 9,5 9,2 9,2 9,1 9,3 9,4 9,6 9,5 9,8 9,7 0,2 3 32 778
Germany 7,3 7,0 7,1 7,1 7,0 6,9 7,0 7,0 6,9 7,0 7,0 6,5 7,2 0,1 20 259 385
Estonia 8,7 8,5 8,2 8,4 8,2 8,5 9,1 9,1 9,0 9,0 8,9 8,9 9,1 0,9 7 2 877
Ireland 6,1 6,0 5,7 5,8 5,8 5,9 4,5 4,7 4,4 4,3 4,3 3,4 3,9 -1,8 27 16 604
Greece 6,3 7,1 7,4 7,3 7,0 7,2 7,3 8,2 8,3 8,5 8,4 7,8 8,2 0,8 14 14 942
Spain 3,4 5,2 5,1 5,3 5,9 6,2 6,4 6,4 6,5 6,6 6,5 6,3 6,9 1,8 21 83 548
France 6,7 6,8 6,8 6,8 6,8 6,9 6,9 6,9 7,1 7,1 7,1 7,0 7,4 0,6 19 184 798
Croatia 11,1 11,3 11,1 12,1 12,4 12,4 12,6 12,7 12,9 13,2 13,3 12,5 13,1 2,0 1 7 649
Italy 5,5 6,0 6,0 5,9 5,8 5,9 6,1 6,0 6,2 6,2 6,2 6,0 6,8 0,8 23 120 807
Cyprus 8,3 8,2 7,6 8,1 7,8 8,6 8,4 8,7 8,5 9,0 8,9 8,2 9,1 1,5 8 2 182
Latvia 5,9 6,6 7,0 7,2 7,4 7,6 7,6 8,0 8,0 8,4 8,6 8,5 8,4 1,4 11 2 823
Lithuania 7,3 7,8 7,8 7,5 7,5 7,6 7,7 7,8 7,8 7,7 7,9 8,0 8,4 0,6 12 4 702
Luxembourg 6,3 6,3 6,6 6,9 7,0 7,3 5,6 5,6 5,8 5,9 5,9 5,7 6,1 -0,5 26 4 411
Hungary 8,3 8,5 8,3 9,1 8,9 9,2 9,5 9,1 9,2 9,5 9,5 9,7 9,9 1,6 2 15 230
Malta 7,3 7,0 7,5 7,3 7,3 7,3 6,7 6,8 6,8 7,1 6,6 6,5 6,7 -0,8 24 1 001
Netherlands 6,6 6,5 6,4 6,4 6,4 6,4 6,5 6,8 6,8 6,8 7,1 7,4 7,6 1,2 17 64 881
Austria 7,7 7,7 7,5 7,7 7,7 7,6 7,6 7,6 7,7 7,6 7,7 7,4 7,6 0,1 18 30 668
Poland 7,3 7,6 7,9 7,2 7,2 7,2 7,0 7,3 7,8 8,1 8,0 8,0 8,6 0,7 10 49 317
Portugal 6,8 7,5 8,1 8,3 8,0 8,5 8,6 8,5 8,6 8,7 8,8 8,4 8,9 0,8 9 19 108
Romania 6,3 7,4 8,2 7,9 8,2 7,6 8,1 6,5 6,3 6,3 6,2 6,1 6,5 -1,7 25 15 511
Slovenia 7,9 8,0 8,1 8,0 8,4 8,4 8,3 8,2 8,1 8,2 8,2 7,5 8,2 0,1 13 4 297
Slovakia 6,6 6,1 6,6 5,9 6,3 6,6 6,8 6,7 7,0 7,0 7,2 7,3 7,6 1,0 15 7 494
Finland 8,4 8,3 8,7 8,9 9,2 9,2 9,0 9,1 9,0 9,2 9,2 9,2 9,4 0,7 5 23 551
Sweden 9,0 9,0 8,9 8,8 8,8 8,9 8,9 9,2 9,2 9,2 9,1 9,2 9,2 0,3 6 49 215
Iceland 7,5 7,4 7,4 7,7 7,6 7,7 7,9 8,2 8,9 8,6 8,0 8,0 8,5 1,1 1 850
Norway 7,6 7,7 7,5 7,5 7,6 7,7 8,2 8,6 8,5 8,3 8,5 9,0 8,1 0,6 33 346
 Harmonizacja (potocznie)
• =
znoszenie różnic podatkowych między
poszczególnymi krajami, eliminowanie tych
rozwiązań, które zakłócają konkurencję
 PODŁOŻE PROCESÓW
HARMONIZACYJNYCH

• konieczność zapewnienia • potrzeba zagwarantowania

warunków swobodnego, bezpiecznego poziomu
opartego na zasadach dochodów budżetom
wolnej konkurencji krajowym państw
przepływu towarów, usług, członkowskich
kapitału i ludzi na
wspólnym europejskim
rynku
 ART. 113 TFUE
• …Rada, uchwala przepisy dotyczące
harmonizacji ustawodawstw odnoszących się
do podatków obrotowych, akcyzy i innych
podatków pośrednich w zakresie, w jakim
harmonizacja ta jest niezbędna do
zapewnienia ustanowienia i funkcjonowania
rynku wewnętrznego oraz uniknięcia zakłóceń
konkurencji…
 PRZESŁANKI HARMONIZACJI
PODATKÓW POŚREDNICH :
• bezpośredni wpływ na wymianę handlowe, bo obciążają poszczególne
fazy obrotu, również na płaszczyźnie terytorialnej

• Wpływ na kształtowanie unijnego rynku związany ze zjawiskiem

przerzucalności podatkowej

• zróżnicowane systemy obciążeń tymi podatkami, które mogły

powodować szkodliwą konkurencję podatkową prowadzącą do ucieczki
podmiotów gospodarczych do państw o niskim poziomie
opodatkowania

• podstawowe znaczenie wpływów z podatków pośrednich w dochodach

budżetowych państw członkowskich
 Harmonizacja podatków
pośrednich według
• Zasady kraju • Zasady kraju
pochodzenia towaru? przeznaczenia?

Principle of origin Principle of destination

 Zasada „pochodzenia” czy zasada
„przeznaczenia”?
zasada przeznaczenia Zasada pochodzenia
• VAT nakładany w miejscu konsumpcji • VAT nakładany w miejscu produkcji
dobra
• zapewnienie neutralności w wymianie
międzynarodowej (zwolnienie eksportu, • wysokość opodatkowania
opodatkowanie importu) zdeterminowana regułami
obowiązującymi a kraju pochodzenia
• różnice w opodatkowaniu nie wpływają na towaru (zwolnienie importu,
decyzje zakupowe podatników opodatkowanie eksportu na zasadach
(opodatkowanie importu tak samo jak kraju pochodzenia)
dostaw krajowych) • Dochody podatkowe dzielone między
budżety obu krajów stosownie do
wartości dodanej i wielkości stawki
• nie ma potrzeby harmonizacji stawek, ale
potrzeba kontroli w zakresie fizycznego
przemieszczania towarów • Może naruszać neutralność
opodatkowania
 WDT= cena bez podatku =100 EUR

Kraj VAT =10% Kraj VAT =5%

członkowski A członkowski B
Sprzedaż towaru ostatecznemu
Finalny nabywcyza cenę=300 EUR
nabywca wartość dodana w A=100EUR
+wartość dodana w B =200 EUR

ORIGIN principle DESTINATION principle

VAT pobrany w A=10%*100=EUR 10 VAT pobrany w kraju B =5%*300=EUR15
VAT pobrany w B= 5%*300 - Całkowity VAT =15 EUR
5%*100=EUR10
Całkowity VAT = 10EUR ( w kraju
A)+10EUR (w kraju B)=20EUR
 ZASADY HARMONIZACJI
• brak podatków wspólnotowych

• wyłączności kompetencji państw członkowskich w kwestiach podatkowych

• zasada jednomyślności podejmowania decyzji

• zasada proporcjonalności

• zasada subsydiarności
 Sposoby harmonizacji:
1. Cicha harmonizacja: odbywa się przede wszystkim poprzez
konkurencję systemów podatkowych państw członkowskich,
które samodzielnie eliminują te rozwiązania podatkowe,
które zakłócają funkcjonowanie wspólnego rynku, do jej
przeprowadzenia nie jest potrzebne wydawanie wiążących
regulacji prawnych

2. Harmonizacja punktowa, która polega na wykorzystywaniu

wspólnotowych aktów prawnych jedynie w takim zakresie,
jaki jest niezbędny do realizacji celów Wspólnoty, a nie może
być zrealizowany przez konkurencję systemów podatkowych
 ŹRÓDŁA PRAWA PODATKOWEGO Unii EUROPEJSKIEJ
1. Prawo pierwotne
jest bezpośrednio stosowane i rodzi
bezpośrednie skutki
− traktaty założycielskie, tj. Traktat − wiążące
ustanawiający Europejską
Wspólnotę Gospodarczą (1951),
Traktat o Europejskiej Wspólnocie
Energii Atomowej(1957), Traktat
ustanawiający Wspólnotę
Europejską TWE (1957) od
1.12.2009 – Traktat o
funkcjonowaniu UE (TFUE)
− umowy zawierane przez
państwa należące do
Wspólnoty
1. prawo wtórne 1. Orzecznictwo Trybunału
Sprawiedliwości UE
stanowione przez instytucje i
organy UE na podstawie
kompetencji udzielonych na
mocy prawa pierwotnego
rozporządzenia
dyrektywy TS UE orzeka w sprawach
legalności i ważności aktów
decyzje
prawnych uchwalanych przez
− niewiążące organy Wspólnoty oraz jest
właściwy w kwestii wykładni
zalecenia wspólnotowych przepisów
opinie prawnych
 CHARAKTER I PRZEDMIOT DYREKTYW
WSPÓLNOTOWYCH:

• dyrektywa wiąże państwa członkowskie jedynie

co do zawartego w jej treści celu, natomiast do
swobodnego uznania państw członkowskich
pozostawia wybór formy i środków
prowadzących do realizacji tego celu
 Dyrektywy VAT:
−Pierwsze Dyrektywa Rady z dnia 11.04.1967 r. w sprawie harmonizacji
przepisów państw członkowskich w zakresie podatków obrotowych
67/227/EEC

−Szósta Dyrektywa Rady z 17.05.1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów

prawnych państw członkowskich – wspólny system podatku od wartości
dodanej – ujednolicona podstawa wymiaru podatku 77/3888/EEC

−Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie

wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L Nr 347)
 Cechy podatku od wartości dodanej:

•RÓWNOŚĆ OPODATKOWANIA

•POWSZECHNOŚĆ OPODATKOWANIA

•TERYTORIALNOŚĆ OPODATKOWANIA

•WIELOFAZOWOŚĆ

•POTRĄCALNOŚĆ

•NEUTRALNOŚĆ OPODATKOWANIA

•PROPORCJONALNOŚC

•PRZERZUCALNOŚĆ
 PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
(Dz. U. nr 54, poz. 535)

CHARAKTER PODATKU:
państwowy,
powszechny,
pośredni,
obrotowy
konsumpcyjny (z punktu widzenia podatnika rzeczywistego)
przychodowy (z punktu widzenia podatnika formalnego)
rzeczowy,
zwyczajny,
obligatoryjny
 ZAKRES PODMIOTOWY :
(art. 15 ustawy o VAT):

PODATNIK:

FORMALNY RZECZYWISTY

są osoby prawne, jednostki

organizacyjne niemające nabywcy towarów i
osobowości prawnej oraz osoby usług (konsumenci)
fizyczne, wykonujące samodzielnie
działalność gospodarczą, bez
względu na cel lub rezultat takiej
działalności
 DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
(art. 15, ust.2)
obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub
usługodawców, oraz rolników, a także działalność osób wykonujących
wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana
jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania
czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje
również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości
niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych

Użycie słowa „samodzielnie” -

ma na celu wyłączenie z zakresu opodatkowania pracowników i innych osób
związanych z pracodawcą umową o pracę lub na podstawie innego
stosunku prawnego
 Za PODATNIKA nie uznaje się
art.15, ust. 6

organów władzy publicznej w zakresie realizowanych

zadań ustawowych, dla których zostały one
powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych
na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych
 PRZEDSTAWICIEL
PODATKOWY (art.18a -18d)
• osoba prawna, osoba fizyczna lub jednostka
organizacyjna niemająca osobowości prawnej,
posiadające siedzibę lub miejsce zamieszkania na
terytorium Polski będąca pełnomocnikiem
podmiotów niebędących przedsiębiorcami krajowymi
ZWOLNIENIE PODMIOTOWE
(art. 113):

dotyczy podmiotów
u których wartość sprzedaży netto nie
przekroczyła w poprzednim roku
podatkowym kwoty
200 000 zł
Member State Exemption for small enterprises
National currency Euro equivalent*
Austria EUR 30 000
Belgium EUR 25 000
Bulgaria BGN 50 000 EUR 25 565
Cyprus EUR 15 600
Czechia CZK 1 000 000 EUR 39 362
Germany EUR 17 500
Denmark DKK 50 000 EUR 6 713
Estonia EUR 40 000
Greece EUR 10 000
Spain None None
Finland EUR 10 000
EUR 82 800 or EUR 42 900 or
France
EUR 33 200
Croatia HRK 300 000 EUR 40 324
Hungary HUF 8 000 000 EUR 25 567
Ireland EUR 75 000 OR EUR 37 500
Italy EUR 65 000
Lithuania EUR 45 000
Luxembourg EUR 30 000
Latvia EUR 40 000
EUR 35 000 or EUR 24 000 or
Malta
EUR 14 000
Netherlands None None
Poland PLN 200 000 EUR 47 324
Portugal EUR 10 000 or EUR 12 500
Romania RON 220 000 EUR 47 180
Sweden SEK 30 000 EUR 2 943
Slovakia EUR 49 790
Slovenia EUR 50 000
United Kingdom GBP 85 000 EUR 97 382
 ZWOLNIENIA PODMIOTOWEGO
(art. 113, ust.13)
nie stosuje się do:
• importu towarów i usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca,
podatników dokonujących dostaw:
• wyrobów z metali szlachetnych
• towarów akcyzowych,
• nowych środków transportu
• terenów budowlanych
• świadczących usługi prawnicze oraz usługi w zakresie doradztwa, a także
usługi jubilerskie,
• niemających siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium kraju.
Specjalne systemy opodatkowania
dotyczą:

• małych podatników
• rolników ryczałtowych (art. 115-118)
• biur podróży (art..119)
 OBOWIĄZEK PODATKOWY
ogólna zasada

• powstaje z chwilą wydania towaru lub

wykonania usługi
 „MALI PODATNICY”

• wartość sprzedaży (wraz z podatkiem) w roku poprzednim

≤ 2 000 000 EUR (9 218 000)
 OPODATKOWANIE MAŁYCH
PRZEDSIĘBIORCÓW:

• możliwa metoda kasowa rozliczania podatku VAT

• Zróżnicowana w zależności od status podmiotu będącego

odbiorcą czynności wykonywanych przez małego podatnika
 OPODATKOWANIE MAŁYCH
PRZEDSIĘBIORCÓW:
odbiorca czynności to:
Podatnik VAT
• obowiązek podatkowy z
tytułu wykonania tej
czynności powstaje dopiero
z chwilą otrzymania
należności, niezależnie od
tego, ile czasu upłynie do jej
uregulowania
Inny podmiot niż podatnik
VAT
• Obowiązek podatkowy z
chwilą otrzymania
należności - nie później niż
180. dnia od dnia wydania
towarów bądź wykonania
usługi
 OPODATKOWANIE ROLNIKÓW
RYCZAŁTOWYCH

ROLNIK RYCZAŁTOWY-
podatnik zwolniony przedmiotowo z podatku VAT, dokonujący dostawy
nieprzetworzonych produktów rolnych pochodzących z własnej
działalności rolniczej lub świadczący usługi rolnicze
System opodatkowania ryczałtowego
rolników:
 ROLNIK RYCZAŁTOWY:

• ma prawo do zryczałtowanego zwrotu podatku z w wysokości 7% ( w

okresie od 1 stycznia 2011 do 31 grudnia 2018) stawki odnoszącej się do
należnej kwoty netto

• kwota zwrotu jest wypłacana przez nabywcę produktów rolnych

(Faktura VAT RR) i stanowi dla niego podatek naliczony

• jest zwolniony z większości obowiązków proceduralnych

h
 OPODATKOWANIE BIUR PODRÓŻY I
ORGANIZATORÓW WYCIECZEK:
podstawą opodatkowania jest jedynie kwota marży netto, a
podatnikom nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty
podatku należnego o kwoty podatku naliczonego

Marża
=
kwotą należności, którą ma zapłacić podróżny
-
koszty organizacji wycieczki turystycznej (koszty transportu,
zakwaterowania, wyżywienia, ubezpieczenia)
 Usługi taksówkarskie:
• Podatnik świadczący takie usługi może wybrać
opodatkowanie tych usług w formie ryczałtu
według stawki 4%

• Nie będzie miał jednak prawa do odliczenia

podatku naliczonego
 ZAKRES PRZEDMIOTOWY
(art.5):
• odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie
usług na terytorium kraju,

• eksport towarów,
• import towarów,

• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za

wynagrodzeniem na terytorium kraju
• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
 DOSTAWA TOWARÓW
(w obrocie profesjonalnym) –
• przeniesienie prawa do rozporządzania
towarem jak właściciel (odpowiednik
używanego we wcześniejszej ustawie pojęcia
”sprzedaży”)

TOWARY
rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii,
budowle lub ich części, a także grunty
 DOSTAWĘ stanowią m. in.:
• przymusowe przeniesienie własności w zamian za
odszkodowanie

• wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy,

najmu, leasingu, komisu

• ustanowienie spółdzielczego prawa do lokalu

mieszkalnego

• przekazanie towarów na cele osobiste podatnika,

darowizny (gdy podatnik odliczył VAT naliczony), za
wyjątkiem prezentów o małej wartości i próbek
 ŚWIADCZENIE USŁUG –
każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej,
osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej
nieposiadającej osobowości prawnej
niestanowiące dostawy towarów.
 Eksport i import
EKSPORT –
to potwierdzony przez urząd celny wywóz z terytorium
kraju poza terytorium Wspólnoty

IMPORT
to przywóz towaru z terytorium państwa spoza UE
na terytorium kraju
 WDT i WNB
Wewnątrzwspólnotową dostawą towarów
jest wywóz towarów z terytorium kraju na terytorium innego państwa członkowskiego (=
eksport w obrocie z państwami spoza Wspólnoty).

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, podobnie jak sprzedaż do krajów spoza Unii, jest
opodatkowana stawką 0%.

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, analogicznie do importu z krajów nie będących

członkami UE, jest opodatkowane zgodnie z regułami kraju nabywcy.

Zastosowanie ma zatem zasada „kraju przeznaczenia”

 WYŁĄCZENIA PRZEDMIOTOWE:
(art. 6)

• transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego części

• czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie

skutecznej umowy

• działalności w zakresie gier losowych, (uchylone z dniem 1

stycznia 2009 - teraz jest zwolnienie)
 ZWOLNIENIA PRZEDMIOTOWE:
• dostawa towarów używanych
• dostawa produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej oraz
świadczenie usług, przez rolnika ryczałtowego
• dostawa za cenę równą wartości nominalnej znaczków pocztowych, znaków
skarbowych i innych znaków tego typu;
• dostawa ludzkich organów i mleka kobiecego;
• dostawa krwi, osocza w pełnym składzie, komórek krwi lub preparatów
krwiopochodnych pochodzenia ludzkiego, niebędących lekami;
• dostawa, łącznie z pośrednictwem, dotyczącą walut, banknotów i monet
używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem przedmiotów
kolekcjonerskich,
• dostawa złota dla Narodowego Banku Polskiego;
• dostawa terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz
przeznaczone pod zabudowę;
• dostawa obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części,
• czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują
spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych,
 ZWOLNIENIA PRZEDMIOTOWE:
• usługi zarządzania:
– funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych –
– portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych,
– ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi
– otwartymi funduszami emerytalnymi
– pracowniczymi programami emerytalnymi
– obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym
• udzielanie licencji oraz przeniesienie autorskiego prawa majątkowego bez pobrania
należności na rzecz placówek oświatowych(jak szkoły, przedszkola, szkoły wyższe, itd.)
• świadczenie usług przez techników dentystycznych
• działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier na automatach
• darowizny żywności przez producenta (za wyjątkiem napojów alkoholowych) na rzecz OPP
• Zwolnienia niektórych towarów w imporcie i WNT
 OBOWIĄZEK PODATKOWY i MIEJSCE I
MOMENT JEGO POWSTANIA
Podstawowe sposoby dostawy towarów:

• dostawa towarów, które nie zmieniają położenia w związku z

transakcją

• dostawa towarów transportowanych w związku z dokonywaną

transakcją

• dostawa przy sprzedaży wysyłkowej

• dostawa towarów na pokładzie środków transportu pasażerskiego

• dostawa gazu i energii elektrycznej

 Miejsce powstania obowiązku podatkowego dostawa towarów
Rodzaj dostawy Reguła określające miejsce powstania obowiązku
DOSTAWA TOWARÓW, KTÓRE NIE w miejscu, w którym towary te znajdują się w momencie
ZMIENIAJĄ POŁOŻENIA dostawy - ZASADA PRZEZNACZENIA
DOSTAWA TOWARÓW
miejsce rozpoczęcia ich wysyłki lub transportu (zasada
TRANSPORTOWANYCH lub
pochodzenia)
będących przedmiotem wysyłki

gdy wartość sprzedaży wysyłkowej przekroczy próg

DOSTAWA TOWARÓW PRZY
SPRZEDAŻY WYSYŁKOWEJ
distance sales
sprzedaży wysyłkowej – opodatkowanie w kraju
przeznaczenia
poniżej wartości progowej – w państwie rozpoczęcia
wysyłki (160 000 zł)

Dostawa towarów instalowanych

Miejsce instalcji/montażu
(montowanych)
DOSTAWA TOWARÓW NA
POKŁADZIE ŚRODKÓW zasada pochodzenia towarów
TRANSPORTU PASAŻERSKIEGO
DOSTAWA GAZU I ENERGII
Miejsce efktywnej konsumpcji (zasada przeznaczenia)
Austria 100 000 EUR
Belgia 35 000 EUR
Bułgaria 70 000 BGN
Cypr 34 000 EUR
Czechy 1 140 000 CZK
Dania 280 000 DKK
Estonia 550 000 EEK
Finlandia 35 000 EUR
Francja 100 000 EUR
Grecja 35 000 EUR
Hiszpania 35 000 EUR
Holandia 100 000 EUR
Irlandia 35 000 EUR
Litwa 125 000 LTL
Luksemburg 100 000 EUR
Łotwa 24 000 LVL
Malta 35 000 EUR
Niemcy 100 000 EUR
Polska 200 000 PLN
Portugalia 35 000 EUR
Rumunia 35 000 EUR
Słowacja 1 500 000 SKK
Słowenia 35 000 EUR
Szwecja 320 000 SEK
Węgry 8 800 000 HUF
Wielka Brytania 70 000 GBP
Włochy 27 889 EUR
 ŚWIADCZENIE USŁUG
Na rzecz pozostałych
Na rzecz podatników VAT podmiotów

• Obowiązuje ZASADA • Opodatkowanie w miejscu

opodatkowania w miejscu, siedziby usługodawcy
w którym ma siedzibę
usługobiorca
 Moment powstania obowiązku podatkowego

PODSTAWOWA ZASADA
DOSTAWA TOWARÓW I
moment dostarczenia towaru lub wykonania usługi
USŁUG

DOSTAWA MEDIÓW , z chwilą wystawienia faktury

USŁUG CIĄGŁYCH

Gdy przed dokonaniem

dostawy otrzymano całość
lub część zapłaty
(przedpłata, zaliczka)
WNT/WDT
z chwilą otrzymania kwoty
z chwilą wystawienia faktury
, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca
następującego po miesiącu, w którym dokonano
dostawy

Import towarów z chwilą powstania długu celnego

 Wyjątki przy określaniu miejsca
świadczenia usług:

• usługi pośrednictwa zarówno w dostawie i

nabyciu towarów, jak i świadczeniu czy
nabyciu innych usług. Opodatkowanie w tym
samym miejscu co miejsce opodatkowania
transakcji, przy dokonaniu której podatnik
pośredniczy.
 Wyjątki przy określaniu miejsca
świadczenia usług:
• usługi transportowe –miejsce, w którym odbywa się transport, z
uwzględnieniem przebytych odległości,

• usługi związane z działalnością kulturalną, artystyczną, sportową,

naukową, oświatową, rozrywkową –miejsce wykonania usługi

• usługi związane z nieruchomościami –miejsce, w którym znajduje

się ta nieruchomość,

• usługi związane z wyceną rzeczy ruchomych -miejsce wykonania

usługi

• usługi niematerialne oraz wynajem rzeczy ruchomych (z

wyjątkiem środków transportu) – zasada przeznaczenia
 PODSTAWA OPODATKOWANIA
• wszystko, co stanowi zapłatę, którą
dokonujący dostawy towarów lub
usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z
tytułu sprzedaży od nabywcy, włącznie z
otrzymanymi dotacjami, subwencjami i
innymi dopłatami o podobnym charakterze
mającymi wpływ na cenę towarów i usług

•
SKALA I STAWKI PODATKOWE

skala proporcjonalna, zaś stawki procentowe

 stawka podstawowa = 23%

• jest ona stosowana do wszystkich towarów i

usług, chyba, że przepisy stanowią inaczej
 stawka ulgowa 8%
• jest stosowana do towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do
ustawy, np.:
• towarów związanych z ochroną zdrowia
• wyrobów sztuki ludowej i rękodzieła artystycznego
• towarów związanych z ochrona przeciwpożarową
• nawozów
• towarów dla dzieci
• owoców i warzyw

• ponadto stawkę 8% stosuje się do:

• robót budowlano- montażowych oraz remontów i robót
konserwacyjnych dotyczących obiektów budownictwa objętego
społecznym programem mieszkaniowym
• dostawy obiektów budownictwa objętego społecznym
programem mieszkaniowym
 stawka ulgowa 5%
• jest stosowana do opodatkowania towarów
zawartych w załączniku nr 10 do ustawy, tj.:
niskoprzetworzonych produktów rolnych, a
także czasopism specjalistycznych
 Stawka 0%
• uprawnia do zwrotu całego podatku, jaki był
pobrany przez organ podatkowy. Jest ona
stosowana przy opodatkowaniu eksportu i
wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów
 I. List of VAT rates applied in the Member States (in %)

Member States Code Super-reduced Reduced Standard Parking Rate Temporary

Belgium BE - 6 / 12 21 12
Bulgaria BG - 9 20 - -
Czech Republic CZ - 10 / 15 21 - -
Denmark DK - - 25 - -
Germany DE - 7 19 - -
Estonia EE - 9 20 - -
Ireland IE 4.8 9 / 13.5 23 13.5 21*
Greece EL - 6 / 13 24 - -
Spain ES 4 10 21 - -
France FR 2.1 5.5 / 10 20 - -
Croatia HR - 5 / 13 25 - -
Italy IT 4 5 / 10 22 - -
Cyprus CY - 5/9 19 - -
Latvia LV - 5 / 12 21 - -
Lithuania LT - 5/9 21 - -
Luxembourg LU 3 8 17 14
Hungary HU - 5 / 18 27 - -
Malta MT - 5/7 18 - -
Netherlands NL - 9 21 - -
Austria AT - 10 / 13 20 13 5**
Poland PL - 5/8 23 - -
Portugal PT - 6 / 13 23 13
Romania RO - 5/9 19 - -
Slovenia SI - 5 / 9.5 22 - -
Slovakia SK - 10 20 - -
Finland FI - 10 /14 24 - -
Sweden SE - 6 / 12 25 - -
ANNEX III
LIST OF SUPPLIES OF GOODS AND SERVICES TO WHICH THE REDUCED RATES REFERRED TO
IN ARTICLE 98 MAY BE APPLIED
(1) foodstuffs
(2) supply of water
(3) pharmaceutical products
(4) medical equipment,
(5) transport of passengers and their accompanying luggage;
(6) supply, including on loan by libraries, of books, newspapers and periodicals,
(7) admission to shows, theatres, circuses, fairs, amusement parks, concerts, museums,
zoos, cinemas, exhibitions and similar cultural events and facilities;
(8) reception of radio and television broadcasting services;
(9) supply of services by writers, composers and performing artists, or of the royalties due
to them;
(10) provision, construction, renovation and alteration of housing, as part of a social policy;
(11) supply of goods and services of a kind normally intended for use in agricultural
production
(12) accommodation provided in hotels and similar establishments,
(13) admission to sporting events;
(14) use of sporting facilities;
(15) supply of goods and services by organisations recognised as being devoted to social
wellbeing by Member States
(16) supply of services by undertakers and cremation services,
(17) provision of medical and dental care
(18) supply of services provided in connection with street cleaning, refuse collection and
waste treatment,
 TRYB I WARUNKI PŁATNOŚCI
PODATKU:
Zasady poboru:

• zasada ogólna: zapłata podatku następuje bez wezwania przez organ podatkowy

Termin zapłaty:

• w przypadku zasad ogólnych termin płatności przypada na 25 dzień następnego

miesiąca, po którym powstał obowiązek podatkowy, mali podatnicy, którzy
wybrali metodę kasową rozliczeń w terminie do 25 dnia następnego kwartału

Forma zapłaty:
• bezgotówkowa –podatnicy zobowiązani do prowadzenia pełnej księgowości lub
księgowości uproszczonej
• gotówkowa – dopuszczalna w pozostałych przypadkach
 ZWROT PODATKU -
• Jest podstawowym prawem podatnika VAT

• Przysługuje, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do

wykonywania czynności opodatkowanych

• Nie przysługuje: podatnikom zwolnionym, w przypadku czynności wyłączonych i

zwolnionych, a także, gdy podmiot nie działa w charakterze podatnika

• Moment odliczenia = moment powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy

powstał obowiązek podatkowy.
 Skala i przyczyny oszustw w VAT
sposoby zapobiegania
• Oszustwo, unikanie, uchylanie od podatku-
definicje terminów
• Rodzaje oszustw VAT i współpraca
administracyjna w zakresie VAT
• Istota karuzeli podatkowej
• Pojęcie i skala luki podatkowej w VAT
• Działania na rzecz zapobiegania oszustwom w
VAT
 Nielegalne
CO TO ZNACZY?
Legalne

Unikanie
opodatkowania Uchylanie od
Oszustwo (nielegalne) opodatkowania
podatkowe
✓ Obejmuje działalność, w ✓ Postępowanie w zgodzie z
✓ Celowe uchylanie się od ramach której zobowiązania literą prawa ale niezgodnie z
opodatkowania, które jest podatkowe są ukrywane lub jego duchem, by ograniczyć
ignorowane lub wyeliminować
karalne
zobowiązania podatkowe
✓ Celowe fałszowanie ✓ Podatnicy płacą niższe
podatki, niż wynika to ✓ Wykorzystywanie lub
ewidencji podatkowej lub
obwiązujących reguł prawnych w celu uzyskiwania
tworzenie fałszywych
prawnych poprzez korzyści podatkowych która
dowodów księgowych
ukrywane dochodu lub nie były intencją
innych informacji ustawodawcy
podatkowych
 Przestępstwo
Uchylanie i podatkowe
unikanie podatku

✓ Dodatek do normalnej ✓ cziałalność gospodarcza jest tylko

działalności gospodarczej „przykrywką” dla działalności
przestępczej
✓ np..Ukrywanie dochodów czy ✓ np. zwrot VAT w przypadku
obrotów celu zaniżenia „znikających podatników”
zobowiązania podatkowego
 Rodzaje oszustw VAT i współpraca
administracyjna w zakresie VAT
Najczęstsze przypadki oszustw podatkowych w
transakcjach wewnątrzwspólnotowych:

• oszustwo typu „znikający podatnik”

• oszustwo karuzelowe
 oszustwo typu „znikający podatnik”
• działanie podmiotu polegające na rejestracji fikcyjnego
przedsiębiorstwa dla potrzeb VAT w celu:

– uniknięcia zapłaty VAT należnego wskutek niewykazania

części lub całości obrotu dokonywanego przez dany
podmiot w ramach rynku krajowego i/lub wspólnego
rynku,

– wyłudzenia VAT naliczonego wynikającego z upozorowania

transakcji krajowych i/lub wewnątrzwspólnotowych
 karuzela podatkowa
• to jeden ze sposobów wyłudzania zwrotu VAT
przez podmiot do tego nieuprawniony,
poprzez przeprowadzenie ciągu transakcji
(zarówno faktycznych, jak i pozornych), w
których, w ramach uprzednio zaplanowanych
przez oszustów ról, uczestniczy (świadomie
albo nieświadomie) wiele podmiotów
gospodarczych
 Karuzela podatkowa

Firma A WDT O%
Państw
członkowskie X DOSTAWCA

WDT O% deklaracja VAT

Firma D broker do US
odzyskuje cały
podatek Firma B
znikający podatnik
Firma D broker
Sprzedaje towar do C i nie
odprowadza podatku
Firma C bufor należnego tylko znika

Bufor–odsprzedaje towar firmie

POLSKA D - pomniejsza VAT nlż o VAT nlcz
–wpłaca różnicę do US
 Skutki:
1. Straty budżetu państwa
2. uczestnicy karuzeli stanowią nieuczciwą
konkurencję dla podmiotów działających
legalnie
3. brak zaufania organów skarbowych do
uczciwych podatników i wynikające
przedłużające się kontrole i zatrzymania
zwrotu podatku VAT.
 Definicja luki podatkowej
Kwota dochodów podatkowych, która mogłaby być zebrana, gdyby do całej potencjalnej
podstawy opodatkowania zastosować stawkę podstawową

Kwota dochodów, która mogłaby być zebrana, po zastosowaniu do

potencjalnej podstawy opodatkowania obowiązujących stawek ( w
tym obniżonych) oraz zwolnień podatkowych
VAT Total Tax Liability (VTTL)

Luka podatkowa Ubytek tych

związana z dochodów powstały
niewywiązywaniem się jako skutek polityki
Kwota dochodów podatkowych
podatników z podatkowej władz
faktycznie uzyskana
nałożonych na nich publicznych
obowiązków
(tax compliance gap) (tax policy gap)

LUKA PODATKOWA
 Dekompozycja luki w VAT
• Rzeczywiste dochody z VAT = VTTL *
Compliance ratio (wskaźnik przestrzegania
przepisów podatkowych)

• Compliance ratio=1-VAT gap (w %)

• Rzeczywiste dochody z VAT= Konsumpcja

netto (net base)* efektywna stawka
podatkowa VAT * *Compliance ratio
 Działania na rzecz zapobiegania
oszustwom w VAT

• wspólny system wymiany informacji -system

VIES, elektroniczna baza danych prowadzona
przez każde państwo członkowskie, w której
przechowuje i przetwarza się informacje w
zakresie numerów identyfikacyjnych VAT
podatników oraz transakcji
wewnątrzwspólnotowych.
 Działania na rzecz zapobiegania
oszustwom w VAT
Mechanizm reverse charge (RCM -reverse charge
mechanism)
• możliwość wprowadzenia przez Państwa członkowskie
regulacji, na podstawie których podmiotem
zobowiązanym do rozliczenia podatku, w przypadku
dostawy określonych towarów byłby nabywca towaru,
a nie jego zbywca.

„mechanizm samoobliczenia podatku”, „system

odwrotnego obciążenia” lub „reverse charge mechanism”
 REVERSE CHARGE

Sprzedaż złomu

Spółka A Spółka B

nie nalicza VAT,

faktura wewnętrzną z VAT-em od sprzedaży,
faktura z adnotacją
który stanowił będzie jednocześnie podatek
„podatek rozlicza nabywca”
naliczony.
 Mechanizm reverse charge

może dotyczyć towarów określ. w załączniku VI

do Dyrektywy VAT
ZAŁĄCZNIK VI

WYKAZ DOSTAW TOWARÓW I ŚWIADCZENIA USŁUG, O KTÓRYCH MOWA WART.

199 UST. 1 LIT. D)

(1) Dostawy odpadów żelaznych i nieżelaznych, złomu oraz zużytych materiałów, w tym
półproduktów będącymi wynikiem przetwarzania, wytwarzania lub stapiania metali
żelaznych i nieżelaznych oraz ich stopów;
(2) dostawy półproduktów żelaznych i nieżelaznych oraz niektórych powiązanych usług
przetwarzania;
(3) dostawy pozostałości i innych materiałów przetwarzalnych składających się z metali
żelaznych i nieżelaznych, ich stopów, żużlu, popiołu, zgorzeliny i pozostałości
przemysłowych zawierających metale lub ich stopy, a także świadczenie usług
polegających na selekcji, cięciu, rozdrabnianiu i prasowaniu tych produktów;
(4) dostawy oraz określone usługi polegające na przetwarzaniu, związane z odpadami
żelaznymi i nieżelaznymi, jak również ze ścinkami, złomem, odpadami oraz
materiałami zużytymi i przetwarzalnymi składającymi się ze stłuczki, szkła, papieru,
tektury i kartonu, szmat, kości, skóry, sztucznej skóry, pergaminu, skór surowych,
ścięgien, szpagatu, wyrobów powroźniczych, lin, kabli, gumy i plastiku;
(5) dostawy materiałów, o których mowa w niniejszym załączniku po przetworzeniu w
formie czyszczenia, polerowania, selekcji, cięcia, rozdrabniania, prasowania lub
wlewania do wlewek;
(6) dostawa złomu i odpadów po obróbce materiałów podstawowych.
 Reverse charge w Polsce
Zakres towarów
2011 transakcje krajowe w zakresie handlu odpadami przetwarzalnymi (złom) i
prawami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych
2013 towary z grupy tzw. złomu i niektórych innych odpadów, towary z grupy
miedzi oraz wyroby stalowe, w tym m.in. o pręty stalowe
2015 towary z grupy wyrobów stalowych, złota, metali nieżelaznych (aluminium,
cynk, ołów, cyna, nikiel) oraz z kategorii elektroniki (komputery przenośne,
telefony komórkowe, konsole do gier wideo)
2017 srebro, platyna, złoto (niezależnie od wielkości próby), metale nieszlachetne,
metale nieżelazne, biżuteria i pozostałe wyroby jubilerskie ze złota, srebra
lub platerowane metalem szlachetnym, a także procesory (gdy jednolita
gospodarczo transakcja przekroczy kwotę 20 000 zł.).

usługi budowlane określone w załączniku nr 14 do ustawy o VAT, świadczone

przez podwykonawców.
 Jednolity Plik Kontrolny
Standard Audit File for Tax (SAF-T)
✓ wprowadzony w roku 2016 na mocy art. 193a Ordynacji podatkowej

✓ należy przez niego rozumieć: księgi i dokumenty księgowe prowadzone

za pomocą programów komputerowych w odpowiednim formacie,
przekazywane na żądanie organu podatkowego

Geneza JPK
 Jednolity Plik Kontrolny – zakres obowiązywania

• pierwotnie nowy JPK_VAT, zobowiązani byli składać wszyscy podatnicy

zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT za okresy:
– od 1 stycznia 2020 r. – obowiązkowo tylko duże przedsiębiorstwa, pozostali
podatnicy mogli składać dobrowolnie,
– od 1 lipca 2020 r. – obowiązkowo wszyscy podatnicy, jednak z powodu pandemii
COVID-19 obowiązek wdrożenia nowego JPK_VAT dla przedsiębiorstw z sektora
MŚP odsunięto w czasie na 1 października 2020 r.
 Jednolity Plik Kontrolny – skutki obowiązywania

• zmniejszenie kosztów wypełnienia obowiązków podatkowych przez podatników i

kontrahentów podatnika,
• brak potrzeby wydruków papierowych,
• ułatwienie dla wewnętrznych i zewnętrznych audytorów
• możliwość dokonywania przez organy podatkowe analizy porównawczej
przekazanego pliku z deklaracja VAT,
• możliwość dokonywania przez organy podatkowe porównania krzyżowego danych
pochodzącychod podatnika z danymi jego kontrahentów niemal w czasie
rzeczywistym,
• możliwość wychwycenia rzez organy podatkowe błędów i uchybień pojawiające
się w rozliczeniach podatników
 System elektronicznego nadzoru transportu (SENT)

• elektroniczny rejestr zgłoszeń przewożonych towarów wrażliwych, tj. m. in.:

➢ paliwa silnikowe i ich pochodne, paliwa opałowe, oleje i preparaty smarowe wykorzystywane jako
dodatki do paliw silnikowych;
➢ alkohol etylowy nieskażony o objętościowej mocy alkoholu ≥ 80% oraz alkohol etylowy całkowicie
skażony;
➢ wyroby zawierające alkohol etylowy (odmrażacze, rozpuszczalniki i rozcieńczalniki);
➢ susz tytoniowy

• stworzony na mocy ustawy z dnia 9 marca 2017 roku o systemie monitorowania drogowego
przewozu towarów oraz obrotu paliwami opalowymi (Dz.U. 2017 poz. 708)

• poprzez SENT zgłaszane są wymagane tą ustawą dane oraz dokonywana jest ich modyfikacja

• dostęp do systemu następuje za pośrednictwem usługi e-Przewóz, znajdującej się na

platformie PUESC (Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych)

• do dokonywania zgłoszeń w systemie SENT zobowiązane są wszystkie podmioty uczestniczące

w transakcji towarów wrażliwych, a więc zarówno dostawca, jak przewoźnik oraz nabywca, tj.
osoby fizyczne, osoby prawne bądź jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości
prawnej, które prowadzą działalność gospodarczą polegającą na dostawie towarów w
rozumieniu ustawy VAT oraz dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia i importu
towarów w rozumieniu ustawy VAT.
 System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej (STIR)
clearing house’s IT system
• wprowadzony na mocy ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu
przeciwdziałania wykorzystania sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych

• ma pośredniczyć w przekazywaniu danych pomiędzy Szefem Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) a

instytucjami finansowymi

• na mocy ww. ustawy Szef Krajowej Administracji Skarbowej ma dostęp do informacji o rachunkach tzw.
podmiotów kwalifikowanych, przez które rozumiemy:
– osobę prawną,
– osobę fizyczną będącą przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ust. 1 Ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo
przedsiębiorców,
– osobę fizyczną prowadzącą działalność zarobkową na własny rachunek, która nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu
Ustawy,
– jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której Ustawa przyznaje zdolność prawną

• Szaf KAS ma możliwość korzystania z przetwarzanych przez banki/SKOK-i informacji stanowiących

tajemnicę bankową oraz informacji dotyczących umów o obrocie instrumentami finansowymi, jak
również możliwość zlecenia instytucjom finansowym blokady podejrzanych rachunków firmowych.
 Biała lista podatników - definicja, zastosowanie, sankcje
• Wykaz podatników VAT umożliwia nie tylko ostrzeżenie o tym, że kontrahent nie jest zarejestrowany do celów VAT, ale
również umożliwia wgląd w pełną bieżącą informację o statusie danego podmiotu, co może być przydatne z
perspektywy podatnika, który dobierając kontrahentów, ma na celu zachowanie należytej staranności.
Dane:
1. numer, za pomocą którego podmiot został zidentyfikowany na potrzeby podatku, jeżeli taki numer został przyznany

2. status podmiotu:
✓ w odniesieniu do którego nie dokonano rejestracji albo który wykreślono z rejestru jako podatnika VAT,
✓ zarejestrowanego jako „podatnik VAT czynny” albo „podatnik VAT zwolniony”, w tym podmiotu, którego rejestracja została
przywrócona

3. datę rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT

4. podstawę prawną odpowiednio odmowy rejestracji, wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako
podatnika VAT

5. numery rachunków rozliczeniowych lub imiennych rachunków w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której
podmiot jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą
 Biała lista podatników - definicja, zastosowanie, sankcje

• Konsekwencje w przypadku dokonywania płatności na rzecz sprzedawców będących podatnikami

VAT czynnymi na rachunek inny niż zawarty w wykazie podatników VAT.

• Podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność
dotycząca transakcji pomiędzy przedsiębiorcami, (jeżeli jej wartość przekracza 15 000 zł) została
dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie
podmiotów podatników VAT

• Sankcje - solidarna odpowiedzialność w przypadku zapłaty należności na rachunek inny niż

zawarty w wykazie podatników VAT
• Podatnik, na rzecz którego dokonano dostawy towarów lub świadczenia usług, odpowiada
solidarnie całym swoim; majątkiem wraz z dostawcą towarów lub usługodawcą zarejestrowanym
na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny, za jego zaległości podatkowe
w części podatku od towarów i usług proporcjonalnie przypadającej na tę dostawę towarów lub
to świadczenie usług, jeżeli zapłata należności za dostawę towarów lub świadczenie usług,
potwierdzone fakturą, została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień
zlecenia przelewu w wykazie podatników VAT.
 Co to jest „split payment” - założenia i zasady działania:
Zasady dotyczące Split payment
✓Podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty
należności wynikającej z tej faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności.

✓polega on na tym, że: zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku
wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT;

✓zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z
otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie
oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo rozliczana w inny
sposób.

✓Skorzystanie z mechanizmu podzielonej płatności przez nabywcy jest co do zasady dobrowolne - z

wyłączeniem płatności za towary i usługi, które zostały wymienione w załączniku Nr 15 do VATU
(obligatoryjny split payment).
 Co to jest „split payment” - założenia i zasady działania:

• Podatnik ma możliwość wpłaty podatku VAT z rachunku VAT, odsetek za zwłokę oraz odsetek
za zwłokę

• podatnik może uregulować własne zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług

alternatywnie z rachunku VAT lub ze swojego podstawowego rachunku rozliczeniowego.

• Rachunek VAT może obciążony jedynie w celach wskazanych w ustawie, tj.:

1. dokonania płatności w mechanizmie podzielonej płatności;
2. wpłaty podatku VAT (i dodatkowego zobowiązania podatkowego, jak powyżej);
3. wpłaty podatku dochodowego od osób fizycznych i od osób prawnych oraz zaliczek na ten podatek, odsetek za zwłokę,
w tym odsetek od zaliczek;
4. wpłaty podatku akcyzowego, przedpłat podatku akcyzowego, wpłat dziennych oraz odsetek za zwłokę w podatku
akcyzowym, w tym odsetek od przedpłat podatku akcyzowego;
5. należności celnych oraz odsetek za zwłokę od tych należności;
6. należności z tytułu składek, do poboru których zobowiązany jest ZUS.
 Co to jest „split payment” - założenia i zasady działania:

• Obligatoryjny split payment

• Przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku Nr 15 do
VATU, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000
zł lub równowartość tej kwoty wyrażonej w walucie obcej, podatnicy są obowiązani
zastosować mechanizm podzielonej płatności. W przypadku płatności zaliczkowych w
komunikacie przelewu podatnik wpisuje wyraz „zaliczka”.