Dolnośląski Konkurs

CHEMICZNY ETAP WOJEWÓDZKI

zDolny Ślązak FINAŁ
dla uczniów szkół podstawowych
w roku szkolnym 2023/2024
9 marca 2024 r.

Kuratorium Oświaty we Wrocławiu

Klucz odpowiedzi i schemat punktowania

Ogólne zasady oceniania:

1. Uczeń otrzymuje punkty za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym

w zadaniach.
2. Gdy do jednego zadania uczeń podaje kilka odpowiedzi (z których jedna jest poprawna, a inne – błędne),
nie otrzymuje punktów za żadną z nich.
3. Rozwiązanie zadania na podstawie błędnego merytorycznie założenia uznaje się w całości za niepoprawne.
4. W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda (przedstawiony tok rozumowania), wykonanie
obliczeń i podanie wyniku z poprawną jednostką. Poprawność wykonania obliczeń i wynik są oceniane tylko
wtedy, gdy została zastosowana poprawna metoda rozwiązania.

Numer
Odpowiedź Liczba punktów
zadania

A.
1.
ZnO + 2 HBr(aq) => ZnBr2 +H2O
ZnO +2 NaOH + H2O => Na2[Zn(OH)4]
Zn + 2 HI(aq) => ZnI2 + H2
3 p. – po 1 p. za każdą
bromek cynku prawidłowo napisaną reakcję;
tetrahydroksocynkan sodu 3 p. – po 1 p. za każdą
prawidłowo podaną nazwę;
jodek cynku
Uwaga!
Jeżeli uczeń wybrał
niepoprawny pierwiastek
otrzymuje 0 p. za pp. A

B. 1 p. za prawidłowe określenie
charakter amfoteryczny charakteru chemicznego
tlenku
Uwaga!
Jeżeli uczeń w podpunkcie A
wybrał niemetal lub różne
pierwiastki i za pp. B
otrzymuje 0 p.

Wojewódzka Komisja Konkursowa, zDolny Ślązak 2023/2024, CHEMIA – etap wojewódzki

1
 1 p. za dwa prawidłowe
C.
uzupełnienia
Ze względu na specyficzne właściwości wodorotlenek pierwiastka
X reaguje zarówno z mocnymi kwasami jak i mocnymi zasadami.
Razem 8 p.

2. A5, B4, C6, D1, E2, F3 1 p. za prawidłowe

przyporządkowanie
C2H2 +2 H2 → C2H6 addycja
6 p. – po 1 p. za każdą
2 C15H31COOH + Ca(OH)2 → (C15H31COO)2Ca + 2 H2O zobojętniania prawidłową napisana reakcję
Punktacja za nazwy reakcji:
HCOOH + CH3OH → HCOOCH3 + H2O estryfikacja
4 p. za 6 poprawnych nazw
C4H8 + 6O2 → 4CO2 + 4H2O spalanie całkowite reakcji
3 p. za 5 poprawnych nazw
C12H22O11 + H2O → C6H12O6 + C6H12O6 hydroliza
2 p. za 4 poprawne nazwy
6CO2 +6 H2O → C6H12O6 + 6O2 fotosynteza 1 p. za 3 poprawne nazwy
0 p. za dwie, jedną lub brak
poprawnych nazw
Razem 11 p.

3. 1. Oblicz jaką objętość zajmuje 0,5 mola metanu w warunkach 5 p. – po 1 punkcie za każdy
normalnych? podpunk zawierający metodę
liczenia i wynik z jednostką
1mol ----22,4dm3

0.5 mola = 11,2 dm3 Razem 5 p.

2. Oblicz jaka liczba cząsteczek metanu mieści w 2 molach tego

gazu?

6.02 *1023*2 = 1,2∙1024

3. Oblicz ile moli atomów wodoru znajduje się 4 molach

cząsteczek metanu?

4*4 = 16 (moli)

4. Oblicz jaki jest stosunek masowy pierwiastków w metanie?

C : H = 12 : 4 = 3 : 1 (lub H : C = 1 : 3)

5. Oblicz jaka jest gęstość metanu w warunkach normalnych?

16 / 22,4 = 0,714 g/dm3

Wojewódzka Komisja Konkursowa, zDolny Ślązak 2023/2024, CHEMIA – etap wojewódzki

2
4. a) 1 p. za obliczenie masy
jodu, która została po 32
masa[mg] 400 200 100 50 25 dniach
czas[dni] 0 8 16 24 32
1 p. za obliczenie masy
m= 400 mg – 25mg= 375 mg jodu, która uległa
rozpadowi po 32 dniach

1 p. za podanie nazwy
b)
cząstki emitowanej podczas
elektron (cząstka β–, negaton) rozpadu jodu

c) 1 p. za podanie liczby
protonów oraz neutronów
Nazwa cząstki Liczba cząstek
proton 54 Uwaga!
neutron 77
Jeżeli uczeń jako składnik
jądra atomowego wymienił
elektrony – otrzymuje 0 p.

d) jod-127 1 p. za prawidłowo
wybraną liczbę masową
jodu

Razem 5 p.

Roztwór 1 kwas solny

5. 1 p. za prawidłowo
Roztwór 2 azotan(V) magnezu przyporządkowane wszystkie
Roztwór 3 węglan sodu numery probówek do nazw
roztworów

2 HCl + Na2CO3 => 2 NaCl + CO2 + H2O

4 p. – po jednym punkcie za
2H+ + CO32- => CO2 + H2O każdą prawidłowo napisaną
zachodzącą reakcję
Mg(NO3)2 + Na2CO3 => 2 NaNO3 + MgCO3
Uwaga!
2+
Mg + CO32- => MgCO3 Jeżeli uczeń napisze reakcję,
która nie zachodzi nie
otrzymuje maksymalnej ilości
punktów za podpunkt B

Razem 5 p.

Wojewódzka Komisja Konkursowa, zDolny Ślązak 2023/2024, CHEMIA – etap wojewódzki

3
6. NH3 + HCl → NH4Cl 1 p. za prawidłowo napisaną
reakcję

objętość amoniaku V = 2,80 dm3– 2,24 dm3 = 0,56 dm3 2 p. za obliczenie nadmiaru
amoniaku i podanie wyniku z
22,4 dm3 – 17 g jednostką

0,56 dm3 – x

masa amoniaku x = 0,425 g

1 p. za wskazanie substratu
wziętego w nadmiarze
Uwaga!
nadmiar - amoniak (NH3) Jeżeli uczeń prawidłowo
wskazał substancję użyta w
nadmiarze na podstawie
błędnej reakcji i / lub
błędnych obliczeń nie
otrzymuje punktów za to
zadanie
Razem 4 p.

CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA

1 A - SACHAROZA 1 p. uczeń dostaje za

poprawny wybór obu
B - GLUKOZA odczynników
1) wodny roztwór siarczanu(VI) miedzi(II) i wodny roztwór Uwaga!
NaOH Jeżeli uczeń wybrał
nieprawidłowe lub nie
2) przygotowanie świeżo wytrąconego wodorotlenku wszystkie niezbędne
odczynniki za punkty: 1,2,3,4
miedzi(II), otrzymuje 0 p.
dodanie go do obu probówek A i B oraz ich ogrzanie 2 p. za prawidłowy opis
poszczególnych etapów
3)
doświadczenia
probówka A probówka B 2 p. – po jednym punkcie za
prawidłowe obserwacje w
Po podgrzaniu niebieski osad Po podgrzaniu niebieski osad probówce A i w probówce B
zmienia barwę na czarną. zmienia barwę na
ceglastoczerwoną.

Wojewódzka Komisja Konkursowa, zDolny Ślązak 2023/2024, CHEMIA – etap wojewódzki

4
 4) Zlewka A……………………………. C12H22O11 2 p. – po jednym punkcie za
każdy prawidłowy wzór
Zlewka B…………………………….. C6H12O6
Uwaga!
Jeżeli uczeń podał dwa
identyczne wzory otrzymuje
0 p.
Jeżeli uczeń podał poprawne
wzory na podstawie błędnych
obserwacji otrzymuje 0 p.

5) Sacharoza nie ulega próbie Trommera. 2 p. – po jednym punkcie za

prawidłowe dwa uzupełnienia
Glukoza posiada w swojej budowie grupę aldehydową ,
dzięki czemu wykazuje właściwości redukujące
w warunkach próby Trommera.

6) w probówce A Cu (OH)2 −→ CuO + H2O 1 p. za prawidłowo zapisaną

reakcję w probówce A
7) w probówce B 1 p. za prawidłowo zapisaną
reakcję w probówce B
C6H12O6 + 2Cu(OH)2→ C6H12O7 + Cu2O + 2 H2O

Razem 11 p.

2 A. obserwacja do części pierwszej: 2 p. – po jednym punkcie za

prawidłowe obserwacje do
pomarańczowy roztwór dichromianu(VI) potasu (K2Cr2O7) po
każdej części doświadczenia
zakwaszeniu nie zmienił barwy
obserwacja do części drugiej:
dodanie roztworu siarczanu(IV) potasu spowodowało
zmianę barwy roztworu z pomarańczowej na zieloną

B. utlenianie S(IV) => S(VI) + 2e / *3 2 p. – po jednym punkcie za

prawidłowo zapisaną reakcję
redukcja Cr(VI) + 3e => Cr(III) /*2 utleniania i redukcji

1 p. za prawidłowo dobrane
C. 3K2SO3 + K2Cr2O7 + 4H2SO4 => 4K2SO4 + Cr2(SO4 ) 3 +4H2O współczynniki reakcji głównej

2 p. – po jednym punkcie za
D. utleniacz: dichromian(VI) potasu prawidłowo podane nazwy
utleniacza i reduktora
reduktor: siarczan(IV) potasu

Wojewódzka Komisja Konkursowa, zDolny Ślązak 2023/2024, CHEMIA – etap wojewódzki

5
E. 100g roztworu = 20 g dichromianu(VI) potasu 3 p. za prawidłowe obliczenia
i podanie wyniku z jednostką
K2Cr2O7 = 294 g/mol 20/294 = 0.068 mola
3 mole siarczanu ------ 1 mola dichromianu

x moli ---------0.068 x = 0.204

0.204 mola => 158*0,204 = 32,23g K2SO3

1 p. za prawidłowe obliczenia
F. 0,068*2*6,02*1023= 0.81872*1023 i podanie wyniku

Razem 11 p.

Wojewódzka Komisja Konkursowa, zDolny Ślązak 2023/2024, CHEMIA – etap wojewódzki