ΕΡΩΤΗΣΗ 8 (ΜΕΡΟΣ Β)-(l1598-c1-u32)

Είναι εύλογο η αξιολόγηση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος να επιχειρηθεί

μετά την ολοκλήρωση και εφαρμογή του, δηλ. σημαντική είναι η τελική
αξιολόγηση. Δεν έχει νόημα να κάνει κανείς σκέψεις για αναθεώρηση ή βελτίωσή
του πριν ακόμη αυτό ολοκληρωθεί και εφαρμοσθεί στην πράξη, ώστε να
διαπιστωθούν τα κενά και οι ελλείψεις του. Με άλλα λόγια οι άλλες μορφές
αξιολόγησης είναι δευτερεύουσες. Σχολιάστε.

Ως μορφές αξιολόγησης ενός σύγχρονου προγράμματος ενηλίκων εκλαμβάνονται στη

σημερινή κυρίαρχη εκπαιδευτική αντίληψη οι παρακάτω γενικόλογα διατυπωμένες
αξιολογήσεις:

 Η προκαταρκτική αξιολόγηση (αξιολόγηση σχεδιασμού) που συνίσταται στην

εκτίμηση εκπαιδευτικών αναγκών πριν από την έναρξη του προγράμματος και
τον προσδιορισμό των στόχων και των επιθυμητών αποτελεσμάτων.

 Η διαγνωστική που είναι η αξιολόγηση της προϋπάρχουσας γνώσης και των

δεξιοτήτων των εκπαιδευόμενων πριν από την έναρξη του προγράμματος και
η προσαρμογή του περιεχομένου του προγράμματος στις ανάγκες των
εκπαιδευόμενων.

 Η διαμορφωτική που είναι η συνεχής αξιολόγηση κατά τη διάρκεια του

προγράμματος και εξασφαλίζει την ανατροφοδότηση για την προσαρμογή και
βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης.

 Η συνοδευτική η οποία είναι παρόμοια με τη διαμορφωτική αξιολόγηση,

εστιάζει στην αξιολόγηση κατά την εφαρμογή του προγράμματος και
παρακολουθεί τα στάδια της προόδου και των επιπτώσεων σε πραγματικό
χρόνο.

 Η απολογιστική ή τελική αξιολόγηση στο τέλος του προγράμματος που είναι

εκείνη της αξιολόγηση της επίτευξης των εκπαιδευτικών στόχων και της
συνολικής αποτελεσματικότητας του προγράμματος.

 Η αξιολόγηση της αποτίμησης των επιπτώσεων δηλαδή η αξιολόγηση των

μακροπρόθεσμων επιπτώσεων του προγράμματος στους εκπαιδευόμενους και
την κοινότητα που κάνει ανάλυση της βιωσιμότητας των αποτελεσμάτων μετά
την ολοκλήρωση του προγράμματος.

 Η συγκριτική που κάνει τη σύγκριση του συγκεκριμένου προγράμματος με

άλλα παρόμοια προγράμματα και προβαίνει στην ανάλυση των διαφορών και
των κοινών σημείων για την εξαγωγή συμπερασμάτων και βελτιώσεων.

 Η εσωτερική που γίνεται από τα μέλη της ομάδας σχεδιασμού και εφαρμογής
του προγράμματος και προσβλέπει στην εσωτερική βελτίωση και την
ανατροφοδότηση.

1
  Η εξωτερική που είναι η από από εξωτερικούς ανεξάρτητους φορείς ή
αξιολογητές προερχόμενη και συνίσταται στην παροχή αντικειμενικής και
αμερόληπτης ανάλυσης των αποτελεσμάτων και της διαδικασίας.

Αυτές οι αναγνωρισμένες ως εξόχως σημαντικές μορφές αξιολόγησης μπορούν να

χρησιμοποιηθούν μεμονωμένα ή σε συνδυασμό ανάλογα με τους στόχους και τις
ανάγκες του εκπαιδευτικού προγράμματος. Παρέθεσα πιο πάνω μια ευσύνοπτη
περιγραφή τους ως επιχείρημα της άποψής μου ότι σημαντική δεν είναι μόνον η
πράγματι καίρια τελική αξιολόγηση αν και έχει, όπως και οι άλλες πάντως, τη δική
της βαρύτητα στο εκπαιδευτικό γίγνεσθαι και δεν μπορεί να υποσκελιστεί.

Οι όροι απολογιστική ή τελική αξιολόγηση χρησιμοποιούνται συχνά με τον ίδιο

τρόπο και αναφέρονται στην ίδια διαδικασία αξιολόγησης στο τέλος ενός
εκπαιδευτικού προγράμματος. Και οι δύο αυτοί όροι υποδηλώνουν την
ολοκληρωμένη και συνολική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του
προγράμματος και της επίτευξης των μαθησιακών στόχων.Η διαμορφωτική και η
απολογιστική/τελική αξιολόγηση είναι μορφές αξιολόγησης που χρησιμοποιούνται
στην εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης και της εκπαίδευσης ενηλίκων,ευρέως.
Κάθε μία έχει διαφορετικό σκοπό και χρόνο εφαρμογής. Η διαμορφωτική
αξιολόγηση,για παράδειγμα, πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του
προγράμματος και έχει ως στόχο να παρέχει συνεχή ανατροφοδότηση και αυτή βοηθά
τους εκπαιδευτές και τους εκπαιδευόμενους να εντοπίζουν προβλήματα, να
προσαρμόζουν τη διδασκαλία και να βελτιώνουν τη μαθησιακή διαδικασία σε
πραγματικό χρόνο.
Με βάση τα αποτελέσματα της διαμορφωτικής αξιολόγησης οι εκπαιδευτές
μπορούν να κάνουν άμεσες προσαρμογές στη διδασκαλία τους, να αλλάζουν
στρατηγικές και να διορθώνουν τυχόν αδυναμίες στο πρόγραμμα χρησιμοποιώντας
ποικίλα εργαλεία όπως σύντομα τεστ, ερωτηματολόγια, παρατηρήσεις και
επισημάνσεις, συζητήσεις και εργασίες και άλλα πρόσφορα μέσα για την άμεση
συλλογή δεδομένων και ανατροφοδότησης.Ο εκπαιδευτής μπορεί σε κάθε συνάντηση
να θέτει ερωτήματα για να αξιολογήσει την κατανόηση των εκπαιδευόμενων και να
προσαρμόσει το επόμενο μάθημα ανάλογα και συνηθίζεται η σύσταση ομάδων
εστίασης ή συζητήσεων στη μέση του προγράμματος για να εντοπιστούν τα σημεία
που χρειάζονται περισσότερη προσοχή.

Η τελική/απολογιστική αξιολόγηση πραγματοποιείται στο τέλος του εκπαιδευτικού

προγράμματος με στόχο την αξιολόγηση συνολικά της αποτελεσματικότητας του
προγράμματος και της επίτευξης των προκαθορισμένων στόχων και σκοπών ,την
αποτίμηση των αποτελεσμάτων σε επίπεδο ποιότητας και δημιουργικότητας, την
απόδοση των εκπαιδευόμενων και την επίδραση του προγράμματος στην ανάπτυξή
τους. Τα αποτελέσματα της τελικής αξιολόγησης χρησιμοποιούνται ως αναφορά
στους υπεύθυνους φορείς για την πιστοποίηση των εκπαιδευόμενων αλλά και την
βελτίωση του προγράμματος σε μελλοντικές εφαρμογές.
Η διεξαγωγή τελικών εξετάσεων ή η αξιολόγηση τελικών εργασιών για την
πιστοποίηση της γνώσης και των δεξιοτήτων που αποκτήθηκαν είναι ασφαλή
εργαλεία για να ευσταθεί η αξιολόγηση η οποία μπορεί επίσης να βασίζεται και στη
χρήση ερωτηματολογίων ανατροφοδότησης στο τέλος του προγράμματος για την
αξιολόγηση της ικανοποίησης και των εκπαιδευόμενων από ό,τι παρακολούθησαν και
της αποτελεσματικότητας αυτής καθαυτής του προγράμματος.

2
Η διαμορφωτική αξιολόγηση γίνεται κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας
ενώ η τελική στο τέλος.Η μεν διαμορφωτική αποσκοπεί στη συνεχή βελτίωση της
διδασκαλίας και της μάθησης, ενώ η απολογιστική αποσκοπεί στην αποτίμηση της
συνολικής αποτελεσματικότητας του προγράμματος. Τα δεδομένα της διαμορφωτικής
αξιολόγησης χρησιμοποιούνται άμεσα για προσαρμογές, ενώ τα δεδομένα της
απολογιστικής αξιολόγησης χρησιμοποιούνται για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη
συνέχιση, την αναθεώρηση ή την επανεξέταση του προγράμματος.

Η έμφαση μονομερώς στην τελική αξιολόγηση αγνοεί τα πολλαπλά οφέλη της

διαμορφωτικής,της προκαταρκτικής και των λοιπών αξιολογήσεων. Ένα δημιουργικό
εκπαιδευτικό πρόγραμμα ενηλίκων μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά μέσω της
συνεχούς παρακολούθησης και ανατροφοδότησής του και η συνδυασμένη χρήση
διαφορετικών μορφών αξιολόγησης είναι εκείνη που διασφαλίζει την
αποτελεσματικότητα του προγράμματος και την ικανοποίηση των εκπαιδευτικών
αναγκών των συμμετεχόντων. Συνδυαζόμενες, πιστεύω,οι μορφές αξιολόγησης είναι
όλες-ίσως και ισόποσα-, απαραίτητες για τη συνολική επιτυχία ενός εκπαιδευτικού
προγράμματος,την παροχή υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης και τη διασφάλιση ότι οι
εκπαιδευόμενοι επιτυγχάνουν στον μέγιστο βαθμό τους μαθησιακούς τους στόχους.