‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪0‬‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ "ﻋﺮﻓﺎن در زﻣﺎﻧﻪ و زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎ" ‪2 Ç‬‬

‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬

‫ﭼﺎپ دوم‬

‫ﺗﺄﻟﻴﻒ‬

‫ﺣﺎج دﻛﺘﺮ ﻧﻮرﻋﻠﻲ ﺗﺎﺑﻨﺪه )ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه(‬

 ‫ﺗﺎﺑﻨﺪه‪ ,‬ﻧﻮرﻋﻠﻲ‪Ç 1306 ,‬‬
‫ﺷ‪ÇÇÇ‬ﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃ‪ÇÇ‬ﺮﻳﻘﺖ و ﻋ‪ÇÇ‬ﻘﻞ ‪ .‬ﺗﺄﻟﻴ‪ÇÇ‬ﻒ ﻧ‪ÇÇ‬ﻮرﻋﻠﻲ ﺗ‪ÇÇ‬ﺎﺑﻨﺪه‬
‫ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه‪ ÇÇ /‬ﺗﻬﺮان‪ :‬ﺣﻘﻴﻘﺖ‪/1383 ,‬‬
‫ﻫﺸﺖ‪ 60 ,‬ص‪) ÇÇ /‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻋﺮﻓﺎن در زﻣﺎﻧﻪ و زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎ; ‪(2‬‬
‫‪ 5000‬رﻳﺎل ‪ISBN 964-7040-61-x :‬‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺘﻨﻮﻳﺴﻲ ﺑﺮاﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻴﭙﺎ‪/‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ‪/‬‬
‫ﭼﺎپ دوم‪/‬‬
‫‪ /1‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ /2 /‬ﻋﺮﻓﺎن ‪ ÇÇ‬ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻗﺮآﻧﻲ‪ /3 /‬ﻋﻘﻞ‬
‫و اﻳﻤﺎن‪ /‬اﻟﻒ‪ /‬ﻋﻨﻮان‪/‬‬
‫‪297.84‬‬ ‫‪ 4‬ش ‪ 2‬ت ‪BP 288 . 82 .‬‬
‫‪ 83-29923‬م‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان‬

‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ "ﻋﺮﻓﺎن در زﻣﺎﻧﻪ و زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎ" ‪2 Ç‬‬
‫ﺗﺄﻟﻴﻒ‪ :‬ﺣﺎج دﻛﺘﺮ ﻧﻮرﻋﻠﻲ ﺗﺎﺑﻨﺪه )ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه(‬
‫ﻧﺎﺷﺮ‪ :‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺣﻘﻴﻘﺖ; ﺗﻬﺮان‪ ,‬ﺻﻨﺪوق ﭘﺴﺘﻲ ‪11365 Ç 3357‬‬
‫ﺗﻠﻔﻦ‪ ; 8772529:‬ﻓﺎ ﻛﺲ‪8791652 :‬‬
‫ﺗﻠﻔﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﭘﺨﺶ‪5633151 :‬‬
‫ﭼﺎپ‪ :‬اول‪ ;1382 ,‬دوم‪ ,‬ﺑﺎ اﺻﻼﺣﺎت‪1383 ,‬‬
‫ﺗﻌﺪاد‪ 3000 :‬ﻧﺴﺨﻪ‬
‫ﺣﺮوﻓﭽﻴﻨﻲ‪ :‬ﺷﺮﻛﺖ ﭼﺎپ ﺧﻮاﺟﻪ‬
‫ﭼﺎپ‪ :‬ﺟﺎﻣﻲ‬
‫ﺑﻬﺎ‪ 500 :‬ﺗﻮﻣﺎن‬
‫ﺷﺎﺑﻚ‪964-7040-61-x :‬‬
‫‪ISBN: 964-7040-61-x‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻧﺎﺷﺮ ‪ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /‬ﻫ‬

‫‪‬‬
‫ﺳﻬﻢ ﻋﻘﻞ در ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ ‪1 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /‬‬
‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ و ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ دﺳﺘﻮرات ﻗﺮآن‪17 / / / / / / / / / / / /‬‬
‫ﺗﻼزم ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ ‪39 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /‬‬
‫ﻣﺎﻫﻴﺖ و ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻘﻞ و ﺗﻔ ‪‬‬
‫ﻜﺮ ‪ê 9 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /‬‬ ‫‪‬‬
 ‫ﻣﻘﺪ‪ ‬ﻣﻪ ﻧﺎﺷﺮ‬

‫ﻫﻮ اﻟﻤﻮﻓ‪‬ﻖ واﻟﻤﻌﻴﻦ‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ رﺳﺎ‪Ä‬ﻞ ﻋﺮﻓﺎندر زﻣﺎﻧﻪ وزﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎ ﻛﻪ اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ‪,‬‬
‫ﺷﻤﺎرة دوم آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ و ﻣﻮاﻋﻈﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺟﻨﺎب آﻗﺎي ﺣﺎج دﻛﺘﺮ ﻧﻮرﻋﻠﻲ ﺗﺎﺑﻨﺪه )ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه( در‬
‫ﻗﻄﺒﻴﺖ و ارﺷﺎد ﻃﺮﻳﻘﺔ ﻧﻌﻤﺖاﻟ ‪‬ﻠﻬﻲ ﮔﻨﺎﺑﺎدي از اواﺧﺮ ﺳﺎل‬
‫ﻣﻘﺎم ‪‬‬
‫‪ 137ë‬ﺷﻤﺴﻲ ﺑﻪﺗﻨﺎﺳﺐ اوﺿﺎع زﻣﺎﻧﻪ و ﺳ‪Æ‬اﻻت ﻣﻄﺮح ﺷﺪه‪ ,‬در‬
‫ﻣﺠﺎﻟﺲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﺑﻴﺎن ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪/‬‬
‫اﺻﻮ‪ Á‬ﺳ ‪‬ﻨﺖ ﻣﺠﻠﺲ وﻋﻆ در ﻋﺎﻟﻢ اﺳﻼم ﺧﺼﻮﺻ‪ H‬در اﻳﺮان‬
‫ﺑﻪ اﺑﺘﻜﺎر ﻣﺸﺎﻳﺦ ﺑﺰرگ ﺻﻮﻓﻴﻪ و ﻋﺎرﻓﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ‪ 1‬ﻛﻪ ﺑ‪Ç‬ﻨﺎﺑﺮ‬

‫‪ /1‬ﻣﻮﻋﻈﻪ اﺻﻮ‪ Á‬ﺑﺎ ﺧﻄﺎﺑﻪ ﻓﺮق دارد; اﻟﺒﺘ‪‬ﻪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳ‪Ç‬ﻦ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻘﺼﻮد ﺧ‪Ç‬ﻄﺎﺑﻪ ﭼ‪Ç‬ﻪ‬
‫‪Ñ‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫و‬

‫ﻈ‪ ¹‬اﻟ ‪‬ﺤ ‪‬ﺴﻨ‪ ,1¹‬ﻣﺠﺎﻟﺴﻲ‬

‫واﻟﻤﻮ ‪‬ﻋ ‪‬‬
‫ﻜﻤ ‪ ¹‬‬
‫ﺎﻟﺤ ‪‬‬
‫ﻚ ‪‬ﺑ ‪‬‬ ‫آﻳﺔ ﺷﺮﻳﻔﺔ‪ :‬ا‪Ö Ô‬د ‪Ô‬ع ‪‬ا ﻟﻲ ‪‬ﺳ ‪‬‬
‫ﺒﻴﻞ ‪‬ر ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫را ﺑﻪﻋﻨﻮان وﻋﻆ و ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ ﻣ‪Ç‬ﻨﻌﻘﺪ ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻧﻜ‪Ç‬ﺎت و ﻟﻄ‪Ç‬ﺎﻳﻒ‬
‫ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ را ﺑﻪﺗﻨﺎﺳﺐ ﺣﺎل ﻣﺴﺘﻤﻌﺎن و ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳ‪Æ‬اﻻت ﻃ‪Ç‬ﺎﻟﺒﺎن‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣ‪Ç‬ﻲﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ /‬ﺑ‪Ç‬ﺮﺧ‪Ç‬ﻼف ﻣ‪Ç‬ﺠﺎﻟﺲ درﺳ‪Ç‬ﻲ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻄﺎﻟﺐ اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﻣﺠﺎﻟﺲ ﺑ‪Ç‬ﻪ زﺑ‪Ç‬ﺎﻧﻲ ﺳ‪Ç‬ﺎده وﻟﻲ ﻋ‪Ç‬ﻤﻴﻖ ﺗ‪Ç‬ﻘﺮﻳﺮ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﺪه ﺗ‪Ç‬ﺎ ﻋ‪Ç‬ﺎ ‪‬ﻣﻪ‬
‫ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن ﺑﺪون درﮔﻴﺮي ﺑﺎ اﺻﻄﻼﺣﺎت و ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ دﺷﻮار از آن‬
‫ﺑﻬﺮه ﺑﺒﺮﻧﺪ و از اﻳﻦرو ﻣﺠﻠﺲ ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ ﺑﻮده ﺗﺎ ﺑﺤﺚ و ﺟﺪل ﻋﻠﻤﻲ‪/‬‬
‫ﻟﺬا اﻳﻦ ﺳ ‪‬ﻨﺖ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﺑﺮاي ازدﻳﺎد ﺑ‪Ç‬ﺼﻴﺮت در دﻳ‪Ç‬ﻦ ﻫ‪Ç‬ﻤﻮاره‬
‫اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و از ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ ﺗﻘﺮﻳﺮات اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻣ‪Ç‬ﺠﺎﻟﺲ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻏﺰ اﻟﻲ و ﻣﻮﻟﻮي اﺳﺖ ﻛﻪ ‪‬‬
‫ﺑﺮﺟﺎي ﻣﺎﻧﺪه ﻣﺠﺎﻟﺲ ﺷﻴﺦ اﺣﻤﺪ ‪‬‬
‫ﺣﺎﺿﺮﻳﻦ‪ ,‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻟﺤﻦ ﺑﻴﺎن‪ ,‬ﻣﻜﺘﻮب ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻣﺎ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﻋﺮﻓﺎن در زﻣﺎﻧﻪ و زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎ ﻧ‪Ç‬ﻴﺰ ﺑ‪Ç‬ﻨﺎﺑﺮ ﺗ‪Ç‬ﻘﺎﺿﺎي‬

‫‪Ø‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﮔﺎه ﻣﻲﺗﻮان وﻋﻆ و ﻣﻮﻋﻈﻪ را ﻫﻢ ﻧﻮﻋﻲ ﺧﻄﺎﺑﻪ داﻧﺴﺖ‪ /‬ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺧﻄﺎﺑﻪ و‬
‫ﻣﻨﺒﺮ ﻧﻴﺰ در اﻳﺮان ﺑﻪﺻﻮرت ﻓﻌﻠﻲ ﺑﻪ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻋﺎﺷﻮرا ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺣ‪Ç‬ﻀﺮات‬
‫ا‪ Ä‬ﻤﻪ ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ ﺗﺬﻛ‪‬ﺮ آن ﻓﺎﺟﻌﻪ را ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪/‬‬
‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻧﺤﻞ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :12ë‬ﻣﺮدم را ﺑﺎ ﺣﻜﻤﺖ و اﻧﺪرز ﻧﻴﻜﻮ ﺑﻪ راه ﭘ‪Ç‬ﺮوردﮔﺎرت‬
‫ﺑﺨﻮان‪/‬‬
‫ز‬ ‫ﻣﻘﺪ‪ ‬ﻣﻪ ﻧﺎﺷﺮ‬

‫ﻣ‪Ç‬ﻌﻨﻮﻳﺖ اﺳ‪Ç‬ﻼم و زﻧ‪Ç‬ﺪﮔﻲ‬

‫‪‬‬ ‫ﻃ‪Ç‬ﺎﻟﺒﺎن و ﻣﺸ‪Ç‬ﺘﺎﻗﺎن درك ﻋ‪Ç‬ﺮﻓﺎن و‬
‫ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ در زﻣﺎﻧﺔ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺪوﻳﻦ و ﺟﻤﻊآوري ﺷ‪Ç‬ﺪه‬
‫ﺗ‪Ç‬ﺼﻮف و‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺖ‪ /‬اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ‪ ,‬ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از ﻗﺒﻴﻞ‬
‫ﺗﺸﻴﻊ‪ ,‬ﻣﻨﺎﺳﻚ و اﻋﻴﺎد دﻳﻨﻲ و ﻣ ‪‬ﻠﻲ‪ ,‬و ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ روزﻣﺮة اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬
‫‪‬‬
‫و ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ را در ﺑﺮﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻟﺬا ﭼﻪﺑﺴﺎ ﺳ‪Æ‬ال ﺷ‪Ç‬ﻮد ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﺜ‪Â‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎﻧﻮاده ﭼﻪ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ ﻋﺮﻓﺎن دارد‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻦ ارﺗ‪Ç‬ﺒﺎط وﻗ‪Ç‬ﺘﻲ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﺳ‪Ç‬ﻠﻮك ﻋ‪Ç‬ﺎرﻓﺎﻧﻪ‪ ,‬اﺑ‪Ç‬ﻌﺎد‬
‫ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ‪‬‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ‪ ÇÇ‬ﭼﻪ در ﻧﻈﺮ و ﭼﻪ در ﻋﻤﻞ ‪ ÇÇ‬دارد ﻛﻪ ﻫﻤﺔ آﻧﻬﺎ ﺗ‪Ç‬ﺎﺑﻊ‬
‫ﻧﮕﺮش ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ /‬و اﺻﻮ‪ Á‬وﺟﻪ اﺻﻠ‪Ç‬ﻲ ﺗﻔﺎوت درس ﻋﺮﻓﺎن‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﺎ ﺳﻠﻮك ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻛﺮدن ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪ /‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑ‪Ç‬ﺼﻴﺮت‬
‫ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ در دﻳﻦ دارد ﻣﻨﺎﺳﺒ‪Ç‬ﺎت و ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‬
‫را ﻧﻴﺰ از ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪/‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﻔﺘﺎرﻫﺎ را ﺗﻨﻲ ﭼﻨﺪ از ﻣﺴﺘﻤﻌﺎن اﻳﻦ ﻣﺠﺎﻟﺲ ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ‬
‫ﺿﺒﻂ و ﺳﭙﺲ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ /‬اﻧﺘﺨﺎب ﺳﺨﻨﺮاﻧ‪Ç‬ﻲﻫﺎ و ﻋ‪Ç‬ﻨﺎوﻳﻦ‬
‫آﻧﻬﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺳ‪Ç‬ﻠﻴﻘﺔ ﺗ‪Ç‬ﺪوﻳﻦﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻳ‪Ç‬ﻦ رﺳ‪Ç‬ﺎﻟﻪﻫﺎ اﺳﺖ‪ /‬اﻟﺒ‪ Ç‬ﺘﻪ‬
‫ﺣﺘﻲاﻟﻤﻘﺪور ﺳﻌﻲ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻋ‪Ç‬ﻴﻨ‪ H‬و ﺑ‪Ç‬ﺎ ﻛ‪Ç‬ﻤﺘﺮﻳﻦ دﺧ‪Ç‬ﻞ و‬
‫‪‬‬
‫ﺗﺼﺮف ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺳﺎدﮔﻲ و رواﻧﻲ ﻟﺤﻦ ﺑﻴﺎن ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪/‬‬
‫‪‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫ح‬

‫ﻧﺎﺷﺮ از ﺟﻨﺎب آﻗﺎي ﺣﺎج دﻛﺘﺮ ﻧﻮرﻋﻠﻲ ﺗ‪Ç‬ﺎﺑﻨﺪه ﻛ‪Ç‬ﻪ اﺟ‪Ç‬ﺎزه‬

‫دادﻧﺪ ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﮔﻔﺘﺎرﻫﺎي ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ اﻳﺸﺎن را در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي ﺑﻪﻧﺎم‬
‫ﻋﺮﻓﺎن در زﻣﺎﻧﻪ و زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎ‪ ,‬ﺗﺪوﻳﻦ و در ﻛﻨﺎر دو ﻛﺘﺎب دﻳﮕﺮ‪1‬‬

‫ﻣﻌﻈ‪‬ﻢﻟﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﻨﺪ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﺘﺸ ‪‬ﻜﺮ اﺳﺖ‪ /‬ﻫ‪Ç‬ﻢﭼﻨﻴﻦ از زﺣ‪Ç‬ﻤﺎت ﻫ‪Ç‬ﻤﺔ‬

‫دوﺳﺘﺎن و ﻫﻤﻜﺎران در ﺿﺒﻂ و ﺗﺤﺮﻳﺮ و ﺗﺪوﻳﻦ اﻳﻦ ﻣ‪Ç‬ﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫ﻗﺪرداﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ازدﻳﺎد ﺗﻮﻓﻴﻖ اﻟﻬﻲ را ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻣﺴﺄﻟﺖ دارد;‬
‫ﺑﻤ ‪‬ﻨﻪ و ﻛﺮﻣﻪ‪/‬‬

‫ﻋ‪Ç‬ﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﻣ‪ÇÇ‬ﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣ‪Ç‬ﻘﺎﻻت ﻓ‪Ç‬ﻘﻬﻲ و اﺟ‪Ç‬ﺘﻤﺎﻋﻲ )‪ ,(1378‬ﻣ‪Ç‬ﺠﻤﻮﻋﻪ‬

‫‪ /1‬دو ﻛﺘﺎب ﻣﺰﺑﻮر‬
‫ﻣﻘﺎﻻت ﺣﻘﻮﻗﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ )‪/(1381‬‬
 ‫ﺳﻬﻢ ﻋﻘﻞ در ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‪1‬‬

‫در ‪‬اوﻟﻴﻦ اﻋ‪Ç‬ﻼﻣﻴﻪاي ﻛ‪Ç‬ﻪ در ﺗ‪Ç‬ﺎرﻳﺦ ﻫ‪Ç‬ﻔﺘﻢ رﻣ‪Ç‬ﻀﺎن ‪1ê17‬‬

‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ديﻣﺎه ‪ ÇÇ 137ë‬ﻓﺮداي رﺣﻠﺖ ﺣﻀﺮت‬
‫آﻗﺎي ﻣ‪Ç‬ﺤﺒﻮبﻋﻠﻴﺸﺎه ‪ ÇÇ‬ﻣ‪Ç‬ﻨﺘﺸﺮ ﻧ‪Ç‬ﻤﻮدم ﺑ‪Ç‬ﻪﻋﺮض رﺳ‪Ç‬ﺎﻧﺪم ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻣﻘﺪس را ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ﻣ‪Ç‬ﻲﺗﻮان ﺗ‪Ç‬ﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﻣﻘﺮره در ﺷﺮع ‪‬‬
‫وﻇﺎﻳﻒ ‪‬‬
‫ﻛﺮد‪:‬وﻇﺎﻳﻒ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ‪,‬وﻇﺎﻳﻒ ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ و وﻇﺎﻳﻔﻲ ﻛﻪ در ﻗﻠﻤﺮو‬
‫ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ و ﺗﻌﻘ‪‬ﻞ ﻗﺮار دارد‪ 2/‬ﻫﻴﭻوﻗﺖ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻓﻼن ﺷﺨﺺ‬

‫‪ /1‬اﻳﻦ ﮔﻔﺘﺎر در ﺗﺎرﻳﺦ‪ 78.7.11‬در ﻣﺠﻠﺲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻓﻘﺮا ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /2‬در آن اﻋﻼﻣﻴﻪ درﺑﺎرة اﻳﻦ اﺣﻜﺎم )وﻇﺎﻳﻒ( آﻣﺪه اﺳﺖ‪> :‬اﺣﻜﺎم ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺟﺎﻣﻊاﻟﺸﺮاﻳﻂ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻛﺮد و ﺗﺸﺨﻴﺺ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺮﺟﻌﻲ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻋ‪Ç‬ﻬﺪة‬
‫ﺧﻮد ﻣﻜﻠ‪‬ﻒ اﺳﺖ‪ /‬اﺣﻜﺎم ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻛﻪ از ﺑﺰرگ وﻗﺖ اﺧﺬ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد و ﺗ‪Ç‬ﺮﺑﻴﺖ‬
‫‪Ñ‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪2‬‬

‫ﻣﻄﻠﻘ‪ H‬ﻋﺎرف اﺳﺖ و ﻓﻼنﻛﺲ ﻣﻄﻠﻘ‪ H‬ﻋﺎﻗﻞ‪ /‬ﻫﺮﻛﺲ ﺑﻪدرﺟﻪاي‪,‬‬

‫از اﻳﻦ ﺣﺎﻻت ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ /‬اﻟﺒ‪ Ç‬ﺘﻪ ﭼ‪Ç‬ﻬﺎرده ﻣ‪Ç‬ﻌﺼﻮم ﺑ‪Ç‬ﻪﻃﻮر‬
‫ﻣﻄﻠﻖ ﺣﺎ‪Ä‬ﺰ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻋﺼﻤﺘﻲ ﻛﻪ دارﻧﺪ‬
‫ﺗﻤﺎم دﺳﺘﻮرات را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪/‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ وﻗﺘﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﻢ ﻣﺴﺄﻟﻪاي در ﻗﻠﻤﺮو ﺗﻌﻘ‪‬ﻞ و ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ‬
‫ﻗﺮار دارد و ﺑﺎﻳﺪ از اﻳﻦ راهﺣﻞ ﺷﻮد‪ ,‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راهﺣﻞ‬
‫ﺑﺎﺷﻴﻢو ا ﮔﺮ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻴﺪ آن را ﺣﻞ ﻛﻨﻴﺪ ﻧﮕﺮان ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ‪ /‬ﻣﺜ‪Â‬‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ا ‪‬ﻣﺎ اﻳﻦ‬
‫در ﻧﻤﺎز ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﺣﻮاﺳﺘﺎن ﻛﺎﻣ‪ Â‬‬
‫ﻣﻴﺴﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪/‬‬
‫ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ,‬وﻟﻲ ﺑﻪﻗﺪر ﺗﻼﺷﺘﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ آن را ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪ رواﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮن ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺧﺒﺮي از ‪‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﺨﻮاﻧ‪Ç‬ﺪ و در ﺗ‪Ç‬ﻤﺎم ﻃ‪Ç‬ﻮل ﻧ‪Ç‬ﻤﺎز‬
‫‪‬‬ ‫ﻫﺮﻛﺲ دو رﻛﻌﺖ ﻧﻤﺎز‬
‫ﺗﻮﺟﻬﺶ ﺑﻪﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﻧﻤﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻪ ﻋﺒﺎداﺗﺶ ﺑﺮآورده ﻣﻲﺷﻮد‪/‬‬
‫‪‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮر اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر آنﻗﺪر ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺎداش‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ دارد‪/‬‬

‫‪Ø‬‬
‫ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻫﻢ در ﻛﺘﺐ ﻋﺮﻓﺎي ﻋﻈﺎم آﻣﺪه اﺳﺖ‪ /‬اﺣﻜﺎم ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ‬
‫ﺗﺼﻮف‪ ,‬ﺣﺎج دﻛﺘﺮ ﻧﻮرﻋﻠﻲ ﺗ‪Ç‬ﺎﺑﻨﺪه‪ ,‬ﭼ‪Ç‬ﺎپ‬
‫ﺧﻮد ﺷﺨﺺ اﺳﺖ‪) </‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻋﺮﻓﺎن و ‪‬‬
‫ﺳﻮم‪ ,1383 ,‬ص ‪/(81‬‬
‫‪3‬‬ ‫ﺳﻬﻢ ﻋﻘﻞ در ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‬

‫ﺣ‪Ç‬ﺪ ﻗ‪Ç‬ﺪرت و‬
‫ﭘﺲ ا ﮔﺮ ﺿﻌﻔﻲ دارﻳﺪ‪ ,‬ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ ﺗ‪Ç‬ﺎ ‪‬‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﺗﺎن رﻓﺘﺎر و ﺗﻼش ﻛﻨﻴﺪ‪ /‬ﻣﺜﻞ ورزﺷﻜﺎري ﻛﻪ ‪‬اول ﻗﺎدر ﺑﻪ‬
‫ﺑﻠﻨﺪﻛﺮدن ﻣﻴﻞ زورﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ ا ‪‬ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻳﻦ و ﻣﻤﺎرﺳﺖ‪ ,‬ﻫ‪Ç‬ﻤﺎن‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻣﻴﻞ ﺑﺮاﻳﺶ ‪‬ﭘ ‪‬ﺮﻛﺎه ﻣﻲﺷﻮد‪ /‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ در ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ ﻣﻌﻨﻮي ا ﮔﺮ ‪‬‬
‫ﺑﻪ ذ ﻛﺮ و ﻓﻜﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ,‬از روزياي ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ داده‬
‫ﺷﺎ ﻛﺮ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ‪/‬‬
‫ﺑﺸﺮ دورانﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ را ﻃﻲ ﻛﺮده‪ ,‬اﺧﺘﺮاع ﻣﺎﺷﻴﻦ‪ ,‬ﺑﺮق‪,‬‬
‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪ ,‬ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﻛﺮات و ﻛﺸﻒ ﺳﻴﺎرات‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻦ ﺗﻜ‪Ç‬ﺎﻣﻠﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺑﺸﺮ ﺑﻪ آن دﺳﺖﻳﺎﻓﺘﻪ روز ﺑﻪروز ﺗ‪Ç‬ﻔ ‪‬ﻜﺮ و ﺗ‪Ç‬ﻌﻘ‪‬ﻞ او را ﻗ‪Ç‬ﻮيﺗﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و داﻣﻨﻪ آن را ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻲدﻫﺪ‪ /‬ا ﮔﺮ ﺗﻌﻘ‪‬ﻞ و ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ ﺑﺸ‪Ç‬ﺮ‬
‫زﻳﺮ ﺳﺎﻳﺔ آن دو ﻗﻠﻤﺮو دﻳﮕﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺗ‪Ç‬ﺮﺑﻴﺖ‬
‫ﺷﻮد و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪ ,‬ﻣﺸﻜﻼت ﺑﻬﺘﺮ ﺣﻞ ﻣﻲﺷﻮد اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﺑﺎ ‪‬‬
‫ﺣﻞ ﻳﻚ‬
‫ﻣﺸﻜﻞ‪ ,‬ﻣﺸﻜﻞ دﻳﮕﺮي ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ‪ /‬وﻟﻲ از زﻳﺎدي ﻣﺸﻜﻼت‬
‫ﻣﻜﺪر ﺷﺪ‪ ,‬ا ﮔﺮ ﻗﻠﻤﺮو ﺗ‪Ç‬ﻌﻘ‪‬ﻞ و ﺗ‪Ç‬ﻔ ‪‬ﻜﺮ ﻣ‪Ç‬ﻄﺎﺑﻖ‬
‫و ﭘﻴﺸﺎﻣﺪﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ‪‬‬
‫دﺳﺘﻮرات ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ ,‬آنوﻗﺖ راهﺣﻞ‬
‫ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ ﺑﺮ دل او اﻟﻬﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ /‬ﺑﺎرﻫﺎ اﻳﻦ آﻳﻪ را ﺗﻜﺮار ﻛﺮدهاﻳ‪Ç‬ﻢ‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪ê‬‬

‫ﺠﻮر ﻫﺎ و ‪‬ﺗﻘ‪ Ö‬ﻮ ×ﻳﻬﺎ‪ ;1‬ﻳﻌﻨﻲوﻗﺴﻢ ﺑﻪ ﻧﻔﺲو‬ ‫ﻛﻪ و ﻧ ‪‬‬

‫‪‬ﻔﺲ و ﻣﺎ ‪‬ﺳ ‪‬ﻮ ×ﻳﻬﺎ ‪‬ﻓﺎ‪Ö ‬ﻟ ‪‬ﻬ ‪‬ﻤﻬﺎ ﻓ‪ Ô‬‬
‫آﻧﻜﻪ او را ﺑﻴﺎﻓﺮﻳﺪ و ﻛﺎر ﺻﺤﻴﺢ و ﻧﺎﺻﺤﻴﺢ را ﺑﺮ او اﻟﻬﺎم ﻛﺮد‪/‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻘﺮرات اﺧ‪Ç‬ﻼﻗﻲ ‪Ç‬‬
‫ﻗﺒ‪ Â‬رﺳﻢ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺮاي ﺗﺄﻳ‪Ç‬ﻴﺪ ‪‬‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻓﻼن ﭘﺮوﻓﺴﻮر اﻧﮕ‪Ç‬ﻠﻴﺴﻲ ﻫ‪Ç‬ﻢ اﻳ‪Ç‬ﻦﻃﻮر ﮔ‪Ç‬ﻔﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﻳﺎ ﻓﻼن اﺳﺘﺎد ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻧﻈﺮ را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ /‬وﻟﻲ ﻣﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪم‬
‫ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺑﺰرﮔﺎن و ﻋﻠﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻗﺮآن اﺳ‪Ç‬ﺘﻨﺎد‬
‫رد ‪‬‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻳﺎ ‪‬‬
‫ﺷﻮد‪ ,‬ﻧﻪ ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ‪ /‬رواﻧﻜ‪Ç‬ﺎوان ﻣ‪Ç‬ﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺣ‪Ç‬ﻞ ﻫ‪Ç‬ﻤﻪ ﻣﺴ‪Ç‬ﺎ‪Ä‬ﻞ‬
‫دراﺧﺘﻴﺎر ﻣﺎﺳﺖ ﻣﻨﺘﻬﻲ در ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ذﻫﻦ ﻣﺎ را ﻛ‪Ç‬ﺪ اﻓ‪Ç‬ﺘﺎده اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻗﻮه اراده ﻣﺎ ﻛﺎر ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ,‬آن ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ‬
‫ﺣ ‪‬ﺘﻲ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ در ﺧﻮاب ﻛﻪ ‪‬‬
‫ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺪه و راهﺣﻞ را ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ /‬ﻳﺎدم ﻣﻲآﻳﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ در‬
‫ﺳﺎل دوم دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن‪ ,‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺟﺒﺮي داده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪﻗﺪر ﻓﻜﺮ‬
‫ﻛﺮدم راهﺣﻞ آن را ﭘﻴﺪا ﻧﻜﺮدم‪ /‬ﺷﺐ ﻛﻪ ﺧ‪Ç‬ﻮاﺑ‪Ç‬ﻴﺪم در ﺧ‪Ç‬ﻮاب‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ را ﺣﻞ ﻛﺮدم و ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺮاﻣ‪Ç‬ﻮش ﻧﻜ‪Ç‬ﻨﻢ‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﻠﻨﺪ ﺷ‪Ç‬ﺪم و‬
‫راهﺣﻞ را ﻧﻮﺷﺘﻢ‪ /‬ﭼﻮن ﺗﻤﺎم ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻣﻦ روي درس و ﻣﻌﻠﻢ و ‪‬‬
‫ﺣﻞ‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻮد اﻳﻦ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻣ‪Ç‬ﺎﻧﻨﺪ آﻫ‪Ç‬ﻦرﺑﺎﻳﻲ‪ ,‬در وﺳ‪Ç‬ﻂ آﺷ‪Ç‬ﻐﺎلﻫﺎ‪,‬‬
‫ﺑﺮادهﻫﺎ را ﺟﻤﻊ ﻛﺮد و ﻛ‪Ç‬ﻨﺎر ﻫ‪Ç‬ﻢ ﮔ‪Ç‬ﺬاﺷﺖ‪ /‬ﻣ‪Ç‬ﻦ ﻗ‪Ç‬ﺒ‪ Â‬راهﺣ‪Ç‬ﻞ را‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﺷﻤﺲ‪ ,‬آﻳﺎت ‪/7 Ç 8‬‬

‫‪ë‬‬ ‫ﺳﻬﻢ ﻋﻘﻞ در ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‬

‫ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﻮدم ﻓﻘﻂ ﺗﺮﻛﻴﺐ اﻳﻦ داﻧﺴﺘﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺟﻮاب‬

‫ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮد‪/‬‬
‫ﺣﺎﻻ ا ﮔﺮ ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ و ﺗﻌﻘ‪‬ﻞ اﻧﺴﺎن در راه ﻫﺪﻓﺶ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ÇÇ‬ﻣ‪Ç‬ﺜﻞ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‬
‫داﻧﺶآﻣﻮزي ﻛﻪ درس و ﻣﻌﻠﻢ و ﻧﻤﺮه ﺧﺪاي اوﺳﺖ ‪ ÇÇ‬اﻳﻦ ‪‬‬
‫ﻣﺸﻜﻞ را ﺣﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ /‬ا ﮔﺮ ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ و ﺗﻌﻘ‪‬ﻞ ﻣﺎ ‪‬‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ و دﻗﻴﻖﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬دﻳﮕﺮ‬
‫ﻛﻪ اﻧﺴﺎن را آﻓﺮﻳﺪه‪ ,‬و اﻳﻦ ‪‬‬
‫ﻣﺸﻜﻠﻲ ﺣﻞ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﻲﻣﺎﻧﺪ‪ /‬ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﺎن ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮي را‬
‫ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ :‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪‬اول ﺟ‪Ç‬ﺎﻣﻌﻪاي ﻛ‪Ç‬ﻪ در آن‬
‫ﺗﻌﺪد ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﻮد‪ /‬ﺑﻌﺪ ﻛﻢﻛﻢ ﺗﻌﺪاد ﺧﺪاﻳﺎن ﻛﻢ ﺷ‪Ç‬ﺪ ﺗ‪Ç‬ﺎ ﺑ‪Ç‬ﻪﺧﺪاي‬
‫‪‬‬
‫واﺣﺪ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ /‬اﻧﺴﺎن ﻫﻢ ﻏﺎﻟﺒ‪ H‬اﻳﻦ ﻣﺮاﺣ‪Ç‬ﻞ را دارد‪ /‬در ﻛ‪Ç‬ﻮدﻛﻲ‬
‫ﺧﺪاﻳﺶ ﺧﻮرا ك و ﭘﻮﺷﺎ ك اﺳﺖ‪ ,‬ﻛ‪Ç‬ﻤﻲ ﺑ‪Ç‬ﺰرﮔﺘﺮ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد‬
‫ﺧﺪاﻳﺶ ﭘﺪر و ﻣﺎدرش ﻣﻲﺷﻮد‪ /‬ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ راه ﺑﻴﻔﺘﺪ ﺣ‪Ç‬ﺪا ﻛ‪Ç‬ﺜﺮ‬
‫ﺧﺪاﻳﺎن را دارد‪ /‬وﻟﻲ ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ از ﺗﻌﺪاد ﺧﺪاﻫ‪Ç‬ﺎ ﻛ‪Ç‬ﻢ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد ﺗ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﻣﺪت ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻃﻮل ﻣﻲﻛﺸﺪ ﺗﺎ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮﺣﺴﺐ اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪‬‬
‫ﺧﺪاي واﺣﺪ ﺑﺮﺳﺪ‪ /‬ا ﮔﺮ آن ﺧﺪاي واﺣﺪو آن ﻣﺤﺒﻮبو ﻣﻌﺸﻮق‬
‫را دا‪Ä‬ﻤ‪ H‬در ذﻫﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ او ﻓﻜ‪Ç‬ﺮ ﻛ‪Ç‬ﻨﻴﻢ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﺜﻞ‬
‫آﻫﻦرﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺿﺮورﻳﺎت ﻓﻜﺮ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﻤﺔ ﻣﺸﻜ‪Ç‬ﻼت‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪ì‬‬

‫ﺣﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪/‬‬
‫در اﻳ‪ÇÇ‬ﻦﺟﺎ ﻳﻚ اﺷ‪Ç‬ﺘﺒﺎه ﺑ‪Ç‬ﺮاي ﻛﺴ‪Ç‬ﺎﻧﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ از ﻋ‪Ç‬ﺎﻟﻢ ﻣ‪Ç‬ﻌﻨﻲ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺪاي‬
‫ﺑﻲﺧﺒﺮﻧﺪ ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ و آن اﻳﻨﻜﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ‪‬‬
‫واﺣﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺪام دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪن‪ /‬اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ دﻋﺎ ﺧﻮب اﺳﺖ وﻟﻲ ﻓﻘﻂ دﻋﺎ‬
‫را ﺧﻮاﻧﺪن ﺧﻮب ﻧﻴﺴﺖ‪ /‬دﻋﺎﺧﻮاﻧﺪﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ,‬ﺑﺎﻳﺪ دﻟﻤ‪Ç‬ﺎن دﻋ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﻣﻨﺎدي ﺑﺮاي ﻛﺴﻲ ﻛﻪ دور اﺳﺖ ﺑﻜﺎر ﻣﻲرود‪ /‬ﻣﺜ‪Â‬‬
‫×‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ /‬در ﻋﺮﺑﻲ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ "ﻳﺎاﷲ" ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ از ﺧ‪Ç‬ﺪا دور اﺳﺖ و او را ﺻ‪Ç‬ﺪا‬
‫ﻣﻲزﻧﺪ‪ /‬وﻟﻲ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﺪا اﺣﺴﺎس ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ,‬ﺣﺮف ﻧﺪا‬
‫)ﻳﺎ( ﺑﻜﺎر ﻧﻤﻲﺑﺮد و ﻓﻘﻂ "اﷲ" ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪/‬‬
‫ﺑ‪Ç‬ﻲدﻟﻲ در ﻫ‪Ç‬ﻤﻪ اﺣ‪Ç‬ﻮال ﺧ‪Ç‬ﺪا ﺑ‪Ç‬ﺎ او ﺑ‪Ç‬ﻮد‬
‫او ﻧ‪Ç‬ﻤﻲدﻳﺪش و از دور ﺧ‪Ç‬ﺪاﻳ‪Ç‬ﺎ ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﺮد‬
‫ا ﮔﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ رﺳﻴﺪﻳﺪ‪ ,‬ﻣﺸﻜﻞ ﺣﻞ اﺳﺖ‪ /‬ا ‪‬ﻣﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﻫﻢ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻼت ﺑﺎﻗﻲ و ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﻮرد ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ‬
‫ﺣﻞ ﻧﺸﻮد‪ /‬در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﺨﺺ ﺑ‪Ç‬ﺎﻳﺪ ﻻ ﺣ‪Ç‬ﻮ ‪‬ل و ﻻ ﻗ ‪‬‬
‫‪ÇÔ‬ﻮ ¸‪ ‬ا ‪‬ﻻ ﺑ‪Ç‬ﺎﷲ را‬
‫درك ﻛﻨﺪ‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﺟﺰ ﻧﻴﺮوي ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺰرگ ﻧﻴﺴﺖ‪/‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ آﺧﺮ ﻋﺮﻓﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣ‪Ç‬ﺮﺣ‪Ç‬ﻠﻪ رﺿ‪Ç‬ﺎﺳﺖ‪ /‬وﻟﻲ ﺑ‪Ç‬ﺮاي‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺒﺎدا اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻤﺎ ﻛﺎن در ‪‬‬
‫ﺣﻞ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ‪/‬‬
‫‪7‬‬ ‫ﺳﻬﻢ ﻋﻘﻞ در ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‬

‫ﻳﻚ دﺳﺘﻮر ﻛ ‪‬ﻠﻲ در زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻣﺮدم‬

‫ا‪Ä‬ﻤﻪ ﻫﻢ ﻳﻚ روال ﺛﺎﺑﺖ وﺟﻮد‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ /‬ﭼﻨﺎنﻛﻪ در زﻧﺪﮔﻲ ‪‬‬
‫ﻧﺪارد‪ /‬ﻳﻚوﻗﺖ ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ)ع( ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣ‪Ç‬ﻲﮔﻴﺮد و‬
‫ﺳﺠ ﺎد)ع( ﻋﺰﻟﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ و دﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪو ﻳﻚوﻗﺖ‬
‫ﻳﻚوﻗﺖ اﻣﺎم ‪‬‬
‫ﻫﻢ ﻣﺜﻞ اﻣﺎم ﺻﺎدق)ع( ﺑﻪ ﺗ‪Ç‬ﺮﺑﻴﺖ ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺘﻲ و ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺘﻲ ﻣ‪Ç‬ﺮدم‬
‫روﻳ‪Ç‬ﻪﻫﺎ ﻫ‪Ç‬ﻴﭻ ﻛ‪Ç‬ﺪام ﻣ‪Ç‬ﺨﺎﻟﻒ ﻫ‪Ç‬ﻢ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺘﻨﺪ زﻳ‪Ç‬ﺮا‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازد‪ /‬اﻳﻦ ‪‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ آﻧﺎن را ﺑ‪Ç‬ﻪﻣﻘﺘﻀﻴﺎت زﻣ‪Ç‬ﺎن اﻣ‪Ç‬ﺮ ﺑ‪Ç‬ﻪ اﻧ‪Ç‬ﺠﺎم‬
‫دﺳﺘﻮري ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ /‬ﻣﺜ‪ Â‬ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق)ع( ﭼﻮن اوﺿﺎع را‬
‫ﻣﺴﺎﻋﺪ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﺑﺮاي اﺷ‪Ç‬ﺎﻋﻪ ﺗ‪Ç‬ﻌﻠﻴﻤﺎت و ﺑ‪Ç‬ﻪاﺻ‪Ç‬ﻄﻼح داﻧﺸﮕ‪Ç‬ﺎه‬
‫ﺣﺘﻲاﻟﻤ‪Ç‬ﻘﺪور ﺑ‪Ç‬ﺎ ﻣ‪Ç‬ﺮاﺟ‪Ç‬ﻊ ﺣﻜ‪Ç‬ﻮﻣﺘﻲ در‬
‫ﺟﻌﻔﺮي‪ ,‬ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ‪‬‬
‫ﺗﻤﺎس ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ /‬در راه اﻳﻔﺎي اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﻧ‪Ç‬ﻈﺮ ﻣ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﺗﻨﺎﻗﻀﺎﺗﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﻳﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن را اﻣﻴﺮاﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ‬
‫ﺧ‪ÇÇ‬ﻄﺎب ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ,‬ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت ﻣ‪Ç‬ﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ :‬اﻣ‪Ç‬ﻴﺮاﻟﻤ‪ÆÇ‬ﻣﻨﻴﻦ ﻟﻘﺐ‬
‫ﺟﺪﻣﺎن ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ اﺑﻦ اﺑﻲﻃﺎﻟﺐ اﺳﺖ‪ ,‬اﻳﻦ ﻟﻘﺐ را‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ‪‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ /‬ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن ﺑ‪Ç‬ﺮاي ﻧﺸ‪Ç‬ﺎن دادن ارزش و ﻋ‪Ç‬ﻈﻤﺖ‬
‫ﻋﻠﻲ)ع( ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻧﻔﺴﻲ ﻣﻲﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ /‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ و در ﺟﺎﻳﻲ‬
‫دﻳﮕﺮ ﻣﻨﺼﻮر ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻋﺒﺎﺳﻲ را اﻣﻴﺮاﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ ﺧﻄﺎب ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪8‬‬

‫ﺷ‪Ç‬ﺮ دوﻟﺖ ﺣ‪Ç‬ﺎ ﻛ‪Ç‬ﻢ‪ ,‬وﻇ‪Ç‬ﻴﻔﻪ‬

‫ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﺤﻔﻮظ ﻛﺮدن ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ از ‪‬‬
‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﺮدن ﻣﺮدم و ﺷﻴﻌﻴﺎن را ﺑﻪﺧﻮﺑﻲ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪/‬‬
‫ﺧﺎص ﺧﻮد را دارد‪ /‬اﻓﺮاد‬
‫ﻣﻨﻈﻮر اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮ زﻣﺎﻧﻲ اﻗﺘﻀﺎي ‪‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ زﻣﺎﻧﻲ ﭼﻪ اﻗﺘﻀﺎﻳﻲ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ وﺟ‪Ç‬ﻮد‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ‪‬‬
‫دارد‪/‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ وﻇﻴﻔﺔ ﻣﺎ در ﻗﻠﻤﺮو ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ ﭼﻴﺴﺖ?‬
‫ﺑﻌﻀﻲ اﻓﺮاد ﺑﺮ ﺷﺮﻳﻌﺖ اﻳﺮاد ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻣ‪Ç‬ﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺑ‪Ç‬ﺮاي اﻫ‪Ç‬ﻞ‬
‫ﻃﺮﻳﻘﺖ‪ ,‬ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻦ ‪‬ادﻋ‪Ç‬ﺎ درﺳﺖ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ;‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻲ ﻣﻲزﻧﻢ‪ ,‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺳﻮار ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﺷﻮﻳﺪ ﻳﺎ از‬
‫آن ﭘﻴﺎده ﺷﻮﻳﺪ‪ ,‬ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﺑ‪Ç‬ﺎﻳﺪ از ﻳﻚ داﻻن ﻳ‪Ç‬ﺎ‬
‫راﻫ‪ÇÇ‬ﺮو ﻋ‪ÇÇ‬ﺒﻮر ﻛ‪Ç‬ﻨﻴﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ در دو ﻃ‪Ç‬ﺮف آن دﻳ‪Ç‬ﻮار اﺳﺖ‪ /‬ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ از اﻳﻦ دﻳﻮار رد ﺷﻮﻳﺪ‪ /‬ﻃﻲ ﻛﺮدن اﻳﻦ راﻫ‪Ç‬ﺮو ﺑ‪Ç‬ﺮاي‬
‫رﺳﻴﺪن ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﻻزم اﺳﺖ وﻟﻲ ﺧﻮد راﻫﺮو ﻫﺪف ﻧﻴﺴﺖ‪/‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﻗﺼﺪ ﺗﻮﻗ‪‬ﻒ ﻳﺎ اﺳﺘﺮاﺣﺖ در اﻳﻦ راﻫﺮو را ﻧﺪارﻳﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻓﺮودﮔﺎه ﺑﺮﺳﻴﺪ‪ /‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫از آن ﻋﺒﻮر ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻪداﺧﻞ ‪‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﺑﮕﻮﻳﺪ اﻳﻦ راﻫﺮو ﻃﻮﻻﻧﻲ و ﭘ‪Ç‬ﻴﭻ در ﭘ‪Ç‬ﻴﭻ اﺳﺖ و ﻣ‪Ç‬ﻦ از‬
‫ﻣﺤﻮﻃﻪ ﭘﺮت ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ /‬ا ﮔﺮ او اﻳﻦ ﻛﺎر را‬
‫ﺑﺎﻻي دﻳﻮار ﺧﻮدم را ﺑﻪ ‪‬‬
‫‪9‬‬ ‫ﺳﻬﻢ ﻋﻘﻞ در ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‬

‫ﺑﻜﻨﺪ ﭘﺎﻳﺶ ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ‪ /‬ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻣﺜﻞ اﻳﻦ راﻫﺮو اﺳﺖ‪ ,‬ﺑﺮاي اﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃﺮف و آن ﻃﺮف ﻧﺮوﻳﺪ و در ﻣﺴﻴﺮ درﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺼﺪ ﺑﺮﺳﻴﺪ‪ /‬اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﻮاﻋﺪ و آداﺑﻲ دارد ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ /‬ﻫﺮ ﻣﺬﻫﺐ و ﺣ ‪‬ﺘﻲ ﻫﺮ ﺣﺰب ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻫﻢ ﻳﻚ‬
‫دﺳﺘﻮرات و ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ دارد‪ /‬آداب و دﺳﺘﻮرات ﻋﺒﺎدي و رﻓﺘﺎري‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻫﺮ ﻣﺬﻫﺐ اﺳﺖ‪ /‬ﭘﺲ ﻗ‪Ç‬ﻠﻤﺮو ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ ﻻزم‬
‫اﺳﺖ‪ /‬ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﻣ‪Ç‬ﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ ﺑ‪Ç‬ﻪﻣﻨﺰﻟﺔ ﺳ ‪‬ﻜ‪Ç‬ﻮي‬
‫ﭘﺮﺗﺎب ﻣﻮﺷﻚ ﺑﺮاي ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﺮﻓﺎن اﺳﺖ و وﻗ‪Ç‬ﺘﻲ ﻣ‪Ç‬ﻮﺷﻚ‬
‫ﭘﺮﺗﺎب ﺷﺪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺳ ‪‬ﻜﻮ ﻧﻴﺎزي ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ و ﺑ‪Ç‬ﺎ آﻣ‪Ç‬ﺪن ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺖ‪,‬‬
‫دﻳﮕﺮ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ! ﭼ‪Ç‬ﻨﻴﻦ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ‪ ,‬زﻳ‪Ç‬ﺮا ﻫ‪Ç‬ﺪاﻳﺖ اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﻣﻮﺷﻚ از ﻃﺮﻳﻖ ﻫﻤﻴﻦ ﺳ ‪‬ﻜﻮي ﺷﺮﻳﻌﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫ارﺗﺒﺎط اﻣﻮاج ﺑﻴﻦ ﻣﻮﺷﻚ و اﻳﻦ ﺳ ‪‬ﻜﻮ ‪ ÇÇ‬ﺑﻴﻦ ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‬
‫‪ ÇÇ‬ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﺧﻮب ﺣﺎﻻ ﻛﻪ ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ ﻻزم اﺳﺖ آﻳ‪Ç‬ﺎ ﻛ‪Ç‬ﺎﻓﻲ ﻧ‪Ç‬ﻤﻲﺑﺎﺷﺪ?‬
‫ﺗﻮﺟﻪو ﻓﻜﺮ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ‪ /‬ﻣﺜ‪ Â‬آﻳﺎ در ﻧﻤﺎزي ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ ‪‬‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎز اﺳﺖ ﻳﺎ ﺑﻪﻓﻜﺮ ﻗﻴﻤﺖ اﺟﻨﺎس و ﻓﻼن واﻗﻌﻪ‬
‫ﻣﺎ ﺗﻤﺎﻣ‪ H‬‬
‫و‪ ///‬ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ /‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪/‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪10‬‬

‫ﻧﻤﺎز ﻣﺎ ﻳﻚ ﺟﺴﺪ ﺑﺪون روح اﺳﺖ و ﻳﻚ روح ﻻزم دارد‪ /‬اﻳﻦ‬

‫روح ﻫﻤﺎن ﻃﺮﻳﻘﺖ اﺳﺖ‪ /‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺖ ﻫ‪Ç‬ﺮ دو‬
‫ﻣﻜﻤﻞ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮﻧﺪ‪/‬‬
‫ﻻزم و ‪‬‬
‫ا ‪‬ﻣﺎ ﻓﺮق اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻫﻞ وﻇﺎﻳﻒ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ و ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ اﺳﺖ ﺑﺎ‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﭼ‪Ç‬ﻴﺴﺖ? آﻧ‪Ç‬ﻬﺎﻳﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ اﻧﺴ‪Ç‬ﺎن را ﻧ‪Ç‬ﻮﻋﻲ ﺣ‪Ç‬ﻴﻮان‬
‫ﺗﻜﺎﻣﻞﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ و ﻧﻴﺰ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن را ﻣﻮﺟﻮدي ﺧ‪Ç‬ﺎص‬
‫در ردهﺑﻨﺪي ﺟﻤﺎد‪ ,‬ﻧﺒﺎت و ﺣﻴﻮان و اﻧﺴﺎن ﻣ‪Ç‬ﻲداﻧ‪Ç‬ﻨﺪ‪ ,‬در اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﻋﻘﻴﺪه ﻛﻪ در ﭘ‪Ç‬ﻨﺪ ﺻ‪Ç‬ﺎﻟﺢ ﻫ‪Ç‬ﻢ آﻣ‪Ç‬ﺪه اﺳﺖ‪ ,‬ﻣﺸ‪Ç‬ﺘﺮك ﻫﺴ‪Ç‬ﺘﻨﺪ و‬
‫ﻗﻮة ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ و ﻓﻜﺮ ﭘﺎﻳﺎنﺑﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺗﻔﺎوت ﺣﻴﻮان و اﻧﺴﺎن در ‪‬‬
‫اﺳﺖ‪ /‬ﻫﺮ ﻧﻌﻤﺘﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ داده ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺴ‪Ç‬ﻴﺮ ﺧ‪Ç‬ﻮدش ﺑﻜ‪Ç‬ﺎر‬
‫اﻓﺘﺪ‪ /‬ﭼﺸﻢ را ﺑﺮاي دﻳ‪Ç‬ﺪن‪ ,‬ﮔ‪Ç‬ﻮش را ﺑ‪Ç‬ﺮاي ﺷ‪Ç‬ﻨﻴﺪن و‪ ///‬آﻓ‪Ç‬ﺮﻳﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ /‬ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ و ﺗﻌﻘ‪‬ﻞ ﻧﻴﺰ وﻇﻴﻔﻪاي دارد‪ /‬وﻇﻴﻔﻪ آن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫در ﻣﻮرد ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻠﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻧ‪Ç‬ﻪ ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺘﻲ و ﻧ‪Ç‬ﻪ ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺘﻲ اﺳﺖ‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﻨﺎ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺧﻮدش‪ ,‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد‪ /‬اﻳﻦ ﻗﻠﻤﺮو ﺗﻌﻘ‪‬ﻞ اﺳﺖ‪ /‬ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﺗﻌﻘ‪‬ﻞ زﻳﺮدﺳﺖ ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ و ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و‬
‫ﺣﺎ ﻛﻢ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ /‬ﻣﺜ‪ Â‬ﻧﻤﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻋﻘﻞ اﻳﻦﻃﻮر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬
‫و ﺷﺮﻳﻌﺖ آنﻃﻮر دﺳﺘﻮر داده‪ ,‬ﭘﺲ ﺣﻜﻢ ﻋﻘﻞ ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖو‬
‫‪11‬‬ ‫ﺳﻬﻢ ﻋﻘﻞ در ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‬

‫ﻳﺎ ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺣﻜﻢ ﺷﺮﻳﻌﺖ را اﺣﻤﻘﺎﻧﻪ ﺑﺪاﻧﻴﻢ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻋﻘﻞ‬

‫را اﺟﺮا ﻛﻨﻴﻢ‪ /‬ا ﮔﺮ دﻳﺪﻳﻢ ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ ﭼ‪Ç‬ﻴﺰ دﻳﮕ‪Ç‬ﺮي ﻏ‪Ç‬ﻴﺮ از ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ,‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪدﻧﺒﺎل اﺻﻞ ﺣﻜﻢ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺑﮕﺮدﻳﻢ‪ /‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻳﺎ ﻣﺎ‬
‫آن ﺣﻜﻢ را ﻏﻠﻂ ﻓﻬﻤﻴﺪهاﻳﻢ و ﻳﺎ آن را ﺑﺮاﺳﺎس اﻗ‪Ç‬ﺘﻀﺎي زﻣ‪Ç‬ﺎن‬
‫درﺳﺖ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﻜﺮدهاﻳﻢ‪ /‬ﻣﺜ‪ Â‬در ﻣﻮرد دﻳﻪ ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺷ‪Ç‬ﺘﺮ و‬
‫درﻫﻢ و دﻳﻨﺎر ﺣﻜﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ /‬ﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻛﻪ ﭼ‪Ç‬ﻮن ﺣ‪Ç‬ﺎﻻ‬
‫درﻫﻢ و دﻳﻨﺎر ﻧﻴﺴﺖ ﭘﺲ اﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﻏﻠﻂ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ ﺟ‪Ç‬ﻮر‬
‫درﻧ‪Ç‬ﻤﻲآﻳﺪ‪ /‬ﺑ‪Ç‬ﺎﻳﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪدﻧﺒﺎل اﺻ‪Ç‬ﻞ ﺣﻜ‪Ç‬ﻢ ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﻴﻢ و آن را درﺳﺖ‬
‫ﺑﻔﻬﻤﻴﻢ‪ /‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻋﻘﻞ ﺗﺎﺑﻊ ﺣﻜﻢ واﻗﻌﻲ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اﺣﻜﺎم واﻗﻌﻲ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺑﺎ ﺣﻜﻢ ﻋﻘﻞ ﻣ‪Ç‬ﻐﺎﻳﺮت‬
‫ﻧﺪارد‪ /‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧ‪Ç‬ﺒﺎﻳﺪ ﭘ‪Ç‬ﺎﺳﺦ ﻫ‪Ç‬ﻤﻪ ﭼ‪Ç‬ﻴﺰ را و ﻫ‪Ç‬ﺮ ﻣﺴﺄﻟﻪاي را از‬
‫ﺣﻞ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺴ‪Ç‬ﺎ‪Ä‬ﻞ ﺑ‪Ç‬ﺮﻋﻬﺪه ﺧ‪Ç‬ﻮد‬ ‫ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ‪ /‬‬
‫روزﻣ‪Ç‬ﺮه ﺑ‪Ç‬ﺎ ﺗ‪Ç‬ﻌﻘ‪‬ﻞ و ﺗ‪Ç‬ﻔ ‪‬ﻜﺮ ﺣ‪Ç‬ﻞ‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺎﺳﺖ‪ /‬ﺑﺴﻴﺎري از ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت‬
‫ﻣﻲﺷﻮد و در ﻗﻠﻤﺮو ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺪارﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪/‬‬
‫اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﻮﺟﻮد ‪‬‬
‫در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ دروغ و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺳﻌﻲ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ ﻣﻮاردي را ﺑﻪ دﺳﺘﻮرات ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ﺑﭽﺴﺒﺎﻧﻨﺪ‪ /‬ﻣﺜ‪ Â‬در ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪12‬‬

‫ﻗ‪Ç‬ﺮآنﻫ‪Ç‬ﺎ ﻧ‪Ç‬ﻮﺷﺘﻪاﻧ‪Ç‬ﺪ ﻫ‪Ç‬ﺮﻛﺲ اﻳ‪Ç‬ﻦ ﺳ‪Ç‬ﻮره را ﺑ‪Ç‬ﺨﻮاﻧ‪Ç‬ﺪ روزﻳﺶ‬

‫ﻣﻜﺮر آن ﺳﻮره‬
‫ﺑﻲﺣﺴﺎب ﻣﻲﺷﻮد‪ /‬ﭘﺲ ﻣﺎ ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﻢ و ﺑﺎ ﻗﺮا‪Ä‬ﺖ ‪‬‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﺎﺷﻴﻢﺗﺎ روزي ﺑﻲﺣﺴﺎب ﺑﺮﺳﺪ‪/‬ﻳﺎ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ا ﮔﺮ ﻓﻼن ﺳﻮره‬
‫ﺣﺞ رﻓﺘﻪاﻳ‪Ç‬ﺪ‪ ,‬ﭘﺲ ا ﮔ‪Ç‬ﺮ‬
‫را در ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ ﻣﺜﻞ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﺣﺞ‬
‫اﻳﻦﻃﻮر ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻳﻦ ﺳﻮره را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ و دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﻧﻤﻲروﻳﻢ‪/‬‬
‫از ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ راوﻳﺎن اﻳﻦ ﻣ‪Ç‬ﻄﺎﻟﺐ ﭘ‪Ç‬ﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ ,‬ﺳ‪Ç‬ﻮرهﻫﺎي‬
‫ﻗﺮآن ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻳﻜﻲ اﺳﺖ و در ﻧﻤﺎز ﻫﻢ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ ﺑ‪Ç‬ﻌﺪ از ﺣ‪Ç‬ﻤﺪ‬
‫ﻳﻚ ﺳﻮره ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ ,‬ﭘﺲ اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ را از ﻛﺠﺎ ﺷﻨﻴﺪهاﻳﺪ? ﺟﻮاب‬
‫داده ﺑﻮد‪ :‬ﻣﻦ دﻳﺪم ﻣﺮدم ﻗﺮآن ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ ,‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ‬
‫ﻗﺮآن ﺧﻮاﻧﺪن ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﺮدم‪ /‬ﻧﻴﺖ اﻳﻦ ﻓﺮد ﻇﺎﻫﺮ‪ G‬ﺧﻴﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‬
‫وﻟﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻳﻚ اﻣﺮ ﻧﺎرواﻳﻲ را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺮع ﻣﻄﺮح ﻛﺮد‪ /‬ﻳﺎ‬
‫ﻣﺜ‪ Â‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻧﻤﺎز در ﻏﻴﺮ وﻃﻦ ﻗﺼﺮ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد و در وﻃﻦ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻞ ﺧ‪Ç‬ﻮاﻧ‪Ç‬ﺪه ﺷ‪Ç‬ﻮد‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻳﻚ ﺣﻜ‪Ç‬ﻢ ﺷ‪Ç‬ﺮﻋﻲ اﺳﺖ‪ /‬وﻟﻲ‬
‫ﻗﻮة ﻋﻘﻞ و ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺠﺎ وﻃﻦ اﺳﺖ ﺑﺮﻋﻬﺪة ‪‬‬
‫ﻗ‪Ç‬ﻮة ﺗ‪Ç‬ﻔ ‪‬ﻜﺮ و ﺗ‪Ç‬ﻌﻘ‪‬ﻞ ﻋ‪Ç‬ﺼﺎي دﺳﺖ ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ در ﻗ‪Ç‬ﻠﻤﺮو ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ و‬
‫‪‬‬
‫ﻃﺮﻳﻘﺖ اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪13‬‬ ‫ﺳﻬﻢ ﻋﻘﻞ در ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‬

‫ﺣﺎﻻ ﺷﺮﻳﻌﺖ را از ﻛﺠﺎ ﺑﻔﻬﻤﻴﻢ و ﺑﺸﻨﺎﺳﻴﻢ? در درﺟ‪Ç‬ﺔ ‪‬اول‬

‫ﻗﺮآن ﻣﻼ ك ﻓﻬﻢ اﺣﻜﺎم ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﺖ‪ /‬ﺑﻌﺪ از ﻗﺮآن ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﺎتو‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪ ﻛﻪ ﻫﻤﺎن ﺳ ‪‬ﻨﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻣﻼ ك ﻓﻬﻢ ﺷﺮﻳﻌﺖ‬
‫روش ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ و ‪‬‬
‫اﺳﺖ‪ /‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ دو اﺟﻤﺎع اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﻫ‪Ç‬ﻤﻪ ﻛﺴ‪Ç‬ﺎﻧﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ داراي‬
‫ﺗﺤﺼﻴﻼت و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﻋﻠﻮم دﻳﻨﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﺣﻜﻤﻲ را‬
‫اﺟﻤﺎﻋ‪ H‬ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛ‪Ç‬ﻨﻨﺪ‪ /‬اﻟﺒ‪ Ç‬ﺘﻪ آن ﺣﻜ‪Ç‬ﻢ‪ ,‬ﺣﻜ‪Ç‬ﻢ ﺷ‪Ç‬ﺮﻋﻲ ﻣ‪Ç‬ﺤﺴﻮب‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ا ‪‬ﻣﺎ ﻧﻪ ﺣﻜﻢ واﻗﻌﻲ ﺷﺮﻋﻲ‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ﺣﻜﻤﻲ ﻛﻪ اﺟ‪Ç‬ﺮاي آن‬
‫ﺷﻤﺎ را از ﻣﺴ‪ÆÇ‬وﻟﻴﺖ ﺑ‪Ç‬ﺮي ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ‪ /‬و ﺑ‪Ç‬ﻌﺪ از ﻫ‪Ç‬ﻤﻪ اﻳ‪Ç‬ﻨﻬﺎ ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﻋﻘﻞ ﻫﻢ در ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻫﻢ در ﻗﺴﻤﺘﻲ از‬
‫ﻃﺮﻳﻘﺖ‪ /‬ﺑﻪﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻳﻚ ﻋﻘﻞ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ دارﻳﻢ و ﻳﻚ ﻋﻘﻞ‬
‫ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ‪ /‬ﻋﻘﻞ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ را درﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺑﻴﻦ‬
‫اﻣﻮر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺒﻚ و ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ و ﺗ‪Ç‬ﻠﻔﻴﻖ ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ و ﻳﻚ‬
‫ﺣﻜﻢ ﺻﺎدر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ /‬ﻣﺜ‪ Â‬ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻧﻤﺎز واﺟﺐ اﺳﺖ و ﻧﺠﺎت ﺟﺎن‬
‫ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ ﻫﻢ واﺟﺐ اﺳﺖ‪ /‬ﺣﺎﻻ ﻓﺮض ﻛ‪Ç‬ﻨﻴﺪ ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ ﺷ‪Ç‬ﻨﺎ ﮔ‪Ç‬ﺮ ﺧ‪Ç‬ﻮﺑﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﺑﻪ ﻟﺐ درﻳﺎ رﻓﺘﻴﺪ‪ ,‬ﻧﻤﺎزﺗﺎن ﻫﻢ دارد ﻗﻀﺎ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺳﺮﻳﻊ "اﷲا ﻛﺒﺮ" ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ از ﻃﺮﻓﻲ ﺷﺨﺼﻲ در درﻳﺎ در ﺣﺎل ﻏﺮق‬
‫ﺷﺪن اﺳﺖ‪ /‬ﻋﻘﻞ ﺷﺮﻋﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﻴﻦ دو واﺟﺐ‪ ,‬وﻟﻮ اﻳﻨﻜﻪ در‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪1ê‬‬

‫ﺣﺎل ﻧﻤﺎز ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ,‬ﻧﻤﺎز را ﺑﺸﻜﻨﻴﺪ و آن ﻓﺮد را ﻧﺠﺎت دﻫﻴﺪ‪ /‬زﻳﺮا‬

‫ﻧﻤﺎز ﻗﻀﺎ دارد وﻟﻲ ﺟﺎن آن ﻓﺮد ﻗﻀﺎ ﻧﺪارد‪ /‬ا ‪‬ﻣﺎ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﻛﺴﻲ‬
‫ﺟﻨﺴﻲ را ﻣﻲﺧﺮد و ﺑﻌﺪ ﻃﺮف ﻣﻌﺎﻣﻠﻪاش او را ﻗﺴﻢ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ اﻳﻦ ﺟﻨﺲ را ﭼﻘﺪر ﺧﺮﻳﺪهاي? ا ﮔﺮ ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﮕﻮﻳﺪ ﭼﻮن‬
‫ﺟﻨﺲ ﮔﺮان ﺷﺪه‪ ,‬ا ﮔﺮ ﻗﻴﻤﺖ واﻗﻌﻲ را ﺑﮕ‪Ç‬ﻮﻳﻢ ﺑ‪Ç‬ﺮاﻳ‪Ç‬ﻢ ﻓ‪Ç‬ﺎﻳﺪهاي‬
‫ﻧﺪارد‪ ,‬ﭘﺲ ﻋﻘﻞ ﻣﻦ ﺣﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﺟﺎي ‪ 10‬ﺗﻮﻣﺎن ﺑﮕ‪Ç‬ﻮﻳﻢ‬
‫‪ 1ë‬ﺗﻮﻣﺎن‪ /‬اﻳﻨﺠﺎ اﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﻋﻘﻞ‪ ,‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از ﻋﻘﻞ ﺷﺮﻋﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪/‬‬
‫ﻋﻘﻞ ﺷﺮﻋﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﮕﻮ ‪ 10‬ﺗﻮﻣﺎن ﺧﺮﻳﺪهام وﻟﻲ ﻛ‪Ç‬ﻤﺘﺮ از ‪1ë‬‬
‫ﺗﻮﻣﺎن ﻧﻤﻲدﻫﻢ‪ /‬ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻘﻞ ﺷﺮﻋﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ دروغ ﻧﮕﻮ‪/‬‬
‫ﻋ‪ÇÇ‬ﻘﻞ آداب ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺖ را اﺳ‪Ç‬ﺘﻨﺒﺎط ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ‪ /‬درواﻗ‪Ç‬ﻊ اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ آداب ﻃﺮﻳﻘﺖ را اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲﻛﻨﺪ وﻟﻲ در ﺧﻮد‬
‫ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻧﻘﺸﻲ ﻧﺪارد و ﻓﻘﻂ ﻣﺎ را در اﺣﻜﺎم ﻃﺮﻳﻘﺖ راﻫ‪Ç‬ﻨﻤﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﺴﺘﺤﺒﺎت ﻣ‪ Æ‬ﻛﺪ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﻧ‪Ç‬ﻤﺎز در‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ /‬ﻣﺜ‪ Â‬ﻳﻜﻲ از‬
‫‪‬اول وﻗﺖ اﺳﺖ ﺧﺼﻮﺻ‪ H‬ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ و ﻣﻐﺮب‪ 1,‬ﺣﺎﻻ ﻛﺴﻲ ﻣﻮﻗﻊ‬
‫ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب ﻣﻴﻬﻤﺎن دارد ﻳﺎ ﻣﻴﻬﻤﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ /‬و ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﻫ‪Ç‬ﻢ‬
‫اﺣﺘﺮام ﻣﻴﻬﻤﺎن واﺟﺐ اﺳﺖ و ﻫﻢ ﻧ‪Ç‬ﻤﺎز ‪‬اول وﻗﺖ‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻨﺠﺎ ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ‬

‫‪ /1‬زﻳﺮا ﺑﻨﺎ ﺑﻪﻧﻈﺮ ا ﻛﺜﺮ ﻣﺤﻘ‪‬ﻘﻴﻦ اﻳﻦ دو ﻧﻤﺎز ﻣﺼﺎدﻳﻖ ﻧﻤﺎز وﺳﻄﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪/‬‬
‫‪1ë‬‬ ‫ﺳﻬﻢ ﻋﻘﻞ در ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‬

‫ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ ﺣﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﺑﺎ اﺟﺎزة ﺷﻤﺎ ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ ﻧﻤﺎزم‬

‫را ﺑﺨﻮاﻧﻢ‪ /‬ﺑﻌﺪ ﻧﻤﺎز را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ وﻟﻲ ﺗﻌﻘﻴﺒﺎت ﻧﻤﺎز را ﺑﺮاي ﺑﻌﺪ‬
‫ﻣﺴ‪Ç‬ﺘﺤﺒﻲ و ﻗ‪Ç‬ﺎﺑﻞ ﺟ‪Ç‬ﺒﺮان اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻲﮔﺬارﻳﻢ‪ /‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﺗ‪Ç‬ﻌﻘﻴﺒﺎت‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻋﻘﻞ‪ ,‬ﻣﺎ را در ﭼﮕ‪Ç‬ﻮﻧﮕﻲ اﺟ‪Ç‬ﺮاي اﺣﻜ‪Ç‬ﺎم ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺖ در‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻋﺎدي راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ /‬ﻋﻘﻞ در زﻧﺪﮔﻲ ﻋﺎدي ﻧﻴﺰ ﺑ‪Ç‬ﺎﻳﺪ‬
‫ﻫﻢ ﻋﻘﻞ ﻣﻌﺎد ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻢ ﻋﻘﻞ ﻣﻌﺎش‪/‬‬
‫ﻋﻘﻞ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺣﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺳﺮ ﺟﺎي ﺧﻮدش ﻗ‪Ç‬ﺮار‬
‫ﮔﻴﺮد‪ /‬ﻛﻔﺶ را دم در اﺗﺎق ﺑﮕﺬارﻳﻢ ﻧﻪ روي ﻃﺎﻗﭽﻪ‪ /‬اﻟﺒ‪ Ç‬ﺘﻪ ﻳﻚ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﺜﻨﺎ وﺟﻮد دارد و آن ﻣﻮرد ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻌﻨﻮي اﺳﺖ‪/‬‬
‫در ﺳﻔﺮي ﺑﻪﭘﺎرﻳﺲ ﺑ‪Ç‬ﺮاي ﻣ‪Ç‬ﺮﺣ‪Ç‬ﻮم ﭘ‪Ç‬ﺮوﻓﺴﻮر ﭘ‪Ç‬ﻴﺎﺗﻴﻪ‪ 1‬ﻛ‪Ç‬ﻪ از‬
‫دروﻳﺶﻫﺎي داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺑﻮد دو ﭼﻴﺰ ﺳﻮﻏﺎت ﺑﺮدم‪ :‬ﻳﻜﻲ ﻋﺮﻗﭽﻴﻦ‬
‫ﺗﺮﻣﻪاي و دﻳﮕﺮي ﻛﻔﺶ ﺣﻀﺮت آﻗﺎي ﺻﺎﻟﺢﻋﻠﻴﺸﺎه‪ /‬در ﺑﺎزدﻳﺪ‬
‫دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻪﻣﻨﺰﻟﺸﺎن رﻓﺘﻢ‪ ,‬دﻳﺪم ﻛﻪ آﻧﻬﺎ )ﺧﻮد و ﻫ‪Ç‬ﻤﺴﺮش(‬
‫ﻛﻔﺶ را روي ﻃﺎﻗﭽﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﺮﺷﺎن و ﻋﺮﻗﭽﻴﻦ را ﻫﻢ روي ﻳﻚ‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ ﭼﻮﺑﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ /‬در اﻳﻨﺠﺎ ﭼ‪Ç‬ﻴﺰي از ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ ﻗ‪Ç‬ﻮيﺗﺮ‬

‫‪ /1‬در ﻣﻮرد ﭘﺮﻓﺴﻮر ﭘ‪Ç‬ﻴﺎﺗﻴﻪ و ﺷ‪Ç‬ﺮح اﺣ‪Ç‬ﻮال وي رﺟ‪Ç‬ﻮع ﻛ‪Ç‬ﻨﻴﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‪ :‬ﻋ‪Ç‬ﺮﻓﺎن اﻳ‪Ç‬ﺮان‪,‬‬
‫ﺷﻤﺎرة ‪/1380 ,10‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪1ì‬‬

‫آﻣ‪ÇÇ‬ﺪه ﻛ‪Ç‬ﻪ آن ﻛ‪Ç‬ﻔﺶ را از ﺣ‪Ç‬ﺎﻟﺖ ﻛ‪Ç‬ﻔﺶ ﺑ‪Ç‬ﻮدن ﺧ‪Ç‬ﺎرج ﻛ‪Ç‬ﺮده‪,‬‬

‫ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ او را ﺑﻪ ﻣﺤﺒﻮﺑﺶ وﺻﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮر اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﻋﻘﻞ را ﺑﺎﻳﺪ در زﻧﺪﮔﻲ ﻋﺎدي ﺑﻜﺎر ﺑﺒﺮﻳﻢ‪/‬‬
‫ﻋﻘﻠﻲ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺗﺎﺑﻊ ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﺖ و ﻫ‪Ç‬ﻢ ﺗ‪Ç‬ﺎﺑﻊ ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺖ‪ /‬اﻧﺸ‪Ç‬ﺎ¾اﷲ‬
‫ﺑ‪Ç‬ﺘﻮاﻧ‪Ç‬ﻴﻢ ﻋ‪Ç‬ﻘﻠﻤﺎن را در ﻗ‪Ç‬ﻠﻤﺮو ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ و ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺖ ﺑ‪Ç‬ﻪﺧﺪﻣﺖ‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﺗﺎ در زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻫﻢ ﻋﺼﺎي دﺳﺘﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬
 ‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ و ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ دﺳﺘﻮرات ﻗﺮآن‪1‬‬

‫ﺑﺨﺶ ‪‬اول‬

‫اﻟﺮ ﺣﻴﻢ‬
‫اﻟﺮ ﺣﻤﻦ ‪‬‬
‫ﺑﺴﻢاﷲ ‪‬‬
‫اﷲ‬
‫‪Ç‬ﺤ ‪‬ﺒﻮ ‪‬ن ‪‬‬
‫ﻗ‪Ö Ç Ô‬ﻞ ‪‬ا ‪Ö‬ن ﻛ‪Ö ÇÔ‬ﻨ ‪Ô‬ﺘ ‪Ö‬ﻢ ‪Ô‬ﺗ ‪‬‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻣ‪Ç‬ﺠﻴﺪ ﻣ‪Ç‬ﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫‪Ô‬ﻮر ‪‬ر ‪â‬ﺣﻴ ‪Õ‬ﻢ‪/2‬‬ ‫اﷲ ‪‬و ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﻐ ‪‬ﻔ ‪Ö‬ﺮ ‪‬ﻟﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ذ‪Ô Ô‬ﻧ‪Ç‬ﻮ ‪‬ﺑﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ‪‬و ‪Ô‬‬
‫اﷲ ﻏ‪ ‬ﻔ ‪Õ‬‬ ‫ﻮﻧﻲ ‪Ô‬ﻳ ‪Ö‬ﺤ ‪‬ﺒ ‪Ö‬ﺒﻜ ‪ÔÔ‬ﻢ ‪Ô‬‬
‫‪‬ﻓ ﱠﺎﺗ ‪‬ﺒ ‪Ô‬ﻌ ‪â‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دو ﺟﻨﺒﻪ داﺷﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ ﺟﻨﺒﻪ ﺷﺮﻳﻌﺖ; ﺑ‪Ç‬ﻪاﺻ‪Ç‬ﻄﻼح‬
‫اﺑﻼغ اﺣﻜﺎم ﻛﻪ آﻳﺎت ﻗﺮآن ﺑ‪Ç‬ﺮ او ﻧ‪Ç‬ﺎزل ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﺪ و ﻳﻜ‪Ç‬ﻲ ﺟ‪Ç‬ﻨﺒﻪ‬

‫‪ /1‬ﻣﺘﻦ دو ﮔﻔﺘﺎر ﻛﻪ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ در ﺗﺎرﻳﺦﻫﺎي ‪ 80.10.9‬و ‪ 80.10.30‬ﺑ‪Ç‬ﻴﺎن و در‬

‫ﺳ‪Ç‬ﻴﺪ ﻣ‪Ç‬ﺼﻄﻔﻲ آزﻣ‪Ç‬ﺎﻳﺶ‪,‬‬ ‫ﻋﺮﻓﺎن اﻳﺮان )ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻت ‪ ,(13‬ﮔ‪Ç‬ﺮدآوري دﻛ‪Ç‬ﺘﺮ ‪‬‬
‫ﺗﻬﺮان‪ ,‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ 1381 ,‬ﭼﺎپ ﺷﺪه اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة آل ﻋﻤﺮان‪ ,‬آﻳﺔ ‪ : 31‬ﺑﮕﻮ ا ﮔﺮ ﺧﺪا را دوﺳﺖ ﻣﻲدارﻳﺪ از ﻣﻦ ﭘ‪Ç‬ﻴﺮوي‬
‫ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ او ﻧﻴﺰ ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ را دوﺳﺖ ﺑ‪Ç‬ﺪارد و ﮔ‪Ç‬ﻨﺎﻫﺎﻧﺘﺎن را ﺑ‪Ç‬ﻴﺎﻣﺮزد‪ ,‬ﻛ‪Ç‬ﻪ آﻣ‪Ç‬ﺮزﻧﺪه و‬
‫ﻣﻬﺮﺑﺎن اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪18‬‬

‫ﻃﺮﻳﻘﺖ; ﻳﻌﻨﻲ راه ﺑﺮدن آن ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از اﻧ‪Ç‬ﺠﺎم دﺳ‪Ç‬ﺘﻮرات‬

‫ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻟﻴﺎﻗﺖ داﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ در راه ﺧﺪا ﺳﻠﻮك ﻛﻨﻨﺪ; اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ اﻳ‪Ç‬ﻦ دو‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪ ﺷﺎرع ﻧ‪Ç‬ﺒﻮدﻧﺪ‬
‫ﺟﻨﺒﻪ در ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺟﻤﻊ ﺑﻮد‪ /‬ا ‪‬ﻣﺎ ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‪ ,‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﺸﺮﻳﻊ ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺮاﺳﺎس ﻫﻤﺎن ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣ‪Ç‬ﻮﺟﻮد‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻲدادﻧﺪ‪ ,‬ﻣﺜﻞ اﻳﻨﻜﻪ ا ‪Ð‬ﻻن ﺷﻤﺎ ﺳ‪Æ‬ال ﺷﺮﻋﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺜ‪ Â‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ? ا ﮔﺮ ﺷﻚ ﻛﺮدﻳﻢ ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﻨﻴﻢ? ﺑﺮاي‬
‫روزه ﭼﻜﺎر ﻛﻨﻴﻢ? ﭼ‪Ç‬ﻪ ﭼ‪Ç‬ﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣ‪Ç‬ﺒﻄﻞ روزه اﺳﺖ? و اﻣ‪Ç‬ﺜﺎل‬
‫اﻳﻨﻬﺎ; اﻳﻦ ﺳ‪Æ‬اﻻت را ﻣﻲﺗﻮاﻧ‪Ç‬ﻴﺪ از ﻳﻚ ﻧ‪Ç‬ﻔﺮ ﻋ‪Ç‬ﺎﻟﻢ ﻓ‪Ç‬ﻘﻴﻪ‪ ,‬ﻋ‪Ç‬ﺎﻟﻢ‬
‫ﺷﺮﻋﻲ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪ ,‬او ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ زﻳﺎد‬
‫ﺧﻮﺷﺘﺎن ﻫﻢ ﻧﻴﺎﻳﺪ وﻟﻲ اﺟﺮا ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ /‬ﻣﺜ‪ Â‬ﻳﻚ وﻗﺖ از ﻳﻚ ﻓﻘﻴﻪ‬
‫ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺑﻴﺴﺖ ﺳ ‪‬ﻜﻪاي ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻦ دارم‪ ,‬ﭼ‪Ç‬ﻘﺪر آن را‬
‫زﻛﺎت ﺑﺪﻫﻢ? او ﻳﻜﻲ را ﺑﺮﻣﻲدارد و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﻳﻦ را ﺑﺮاي زﻛﺎت‬
‫ﺑ‪Ç‬ﺪه; ﻳﻚ وﻗﺖ ﻫ‪Ç‬ﻢ ﻣ‪Ç‬ﻲروﻳﺪ از ﻳﻚ ﻋ‪Ç‬ﺎرف ‪ ÇÇ‬ﻣ‪Ç‬ﺜﻞ ﺷ‪Ç‬ﺒﻠﻲ ‪ÇÇ‬‬
‫ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺑﻴﺴﺖ ﺳ ‪‬ﻜﻪ‪ ,‬ﭼﻨﺪ ﺳ ‪‬ﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ زﻛﺎت داد‪ /‬ﺷﺒﻠﻲ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻫﺮ ﺑﻴﺴﺖ ﺳ ‪‬ﻜﻪ را‪ ,‬و ﻧﻴﻢ ﺳ ‪‬ﻜﻪ ﻫﻢ ﻏﺮاﻣﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﭼ‪Ç‬ﺮا‬
‫ﻜﻪﻫﺎ را از اول اﻧﻔﺎق ﻧﻜﺮدي‪1/‬‬
‫‪‬‬ ‫آن ﺳ ‪‬‬

‫‪ /1‬ﻣﻨﻘﻮل از ﺗﺬﻛﺮ¸ اﻻوﻟﻴﺎ‪ ,‬ﻋﻄ‪‬ﺎر‪ ,‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻣﺤ ‪‬ﻤﺪ اﺳﺘﻌﻼﻣﻲ‪ ,‬ص ‪/êì7‬‬

‫‪19‬‬ ‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ و ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ دﺳﺘﻮرات ﻗﺮآن‬

‫اﻳﻦ ﻓﺮق ﺑﻴﻦ ﺣﻜﻢ ﻓﻘﻴﻪ و ﻋﺎرف اﺳﺖ‪ /‬ﺣﺎل ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑ‪Ç‬ﺎﻳﺪ‬
‫ﻫﺮ دو اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ را ﺑﮕﻮﻳﺪ و اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞﺗﺮﻳﻦ ﻛ‪Ç‬ﺎر اﺳﺖ‪ /‬آﻳ‪Ç‬ﻪ‬
‫‪Ç‬ﻮ ‪‬م ×ﻫ‪Ç‬ﺎ ‪‬د‪ ;1‬ﺧ‪Ç‬ﻄﺎب ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺖ ‪Ô‬ﻣ ‪Ö‬ﻨ ‪‬ﺬ ‪Õ‬ر ‪‬و ‪‬ﻟﻜ‪  ÇÔ‬ﻞ ﻗ ‪Ö‬‬ ‫ﻗﺮآن ﻫﻢ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ا ﻧ ×ﱠﻤﺎ ا ‪Ö‬‬
‫‪‬ﻧ‪ Ç‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺗﻮ ﻣﻨﺬر ﻫﺴﺘﻲ‪ ,‬ﻣﻨﺬر ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺮﺳﺎﻧﻨﺪه از ﻋﺬاب‪,‬‬
‫از ﺗﺨ ‪‬ﻠﻒ و از ﮔﻨﺎه‪ ///‬ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻮ اﺣﻜﺎم را ﺑﮕﻮ و ﻫﺮ ﻗﻮﻣﻲ ﺧﻮدش‬
‫ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪه را دارد‪ /‬اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ در آن ﻗﻮم ﺧﻮد ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻫﺪاﻳﺖﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﻫﻢ ﺑﻮد وﻟﻲ ﻣﻨﻈﻮر اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻓﻘﻂ‬
‫اﺣﻜﺎم را ﺑﮕﻮ‪ /‬ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﺪاﻳﺖ را از درون اﻳﻦ اﺣﻜﺎم ﺑ‪Ç‬ﻴﺮون‬
‫ﺑﻴﺎورﻧﺪ و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﻳﻤﺎن راهﻳﺎﺑﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪/‬‬
‫در آﻳﺔ ‪Ô‬ﻗ ‪Ö‬ﻞ ‪‬ا ‪Ö‬ن ‪Ô‬ﻛ ‪Ö‬ﻨ ‪Ô‬ﺘ ‪Ö‬ﻢ ‪Ô‬ﺗ ‪‬ﺤ ‪‬ﺒﻮ ‪‬ن ‪‬‬
‫اﷲ‪ ,‬اﺣﻜﺎم ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ و ﻫ‪Ç‬ﻢ اﺣﻜ‪Ç‬ﺎم‬
‫اول آن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ا ‪Ö‬ن ‪Ô‬ﻛ ‪Ö‬ﻨ ‪Ô‬ﺘ ‪Ö‬ﻢ ‪Ô‬ﺗ ‪‬ﺤ ‪‬ﺒﻮ ‪‬ن‬
‫ﻃﺮﻳﻘﺖ را ﺑﺎ ﻫﻢ آورده اﺳﺖ‪ /‬در ‪‬‬
‫اﷲ; ﻳﻌﻨﻲ ا ﮔﺮ ﺧﺪا را دوﺳﺖ دارﻳﺪ‪ /‬از ﻓﻘﻴﻬﻲ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا را‬
‫‪‬‬
‫دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ‪ /‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧﺪا را ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻧ‪Ç‬ﻤﻲﺷﻮد دوﺳﺖ‬
‫داﺷﺖ; ﺧﺪا را ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺒﺎدت ﻛﺮد‪ /‬ﻋﺒﺎرت >ا ﮔ‪Ç‬ﺮ ﺧ‪Ç‬ﺪا را دوﺳﺖ‬
‫دارﻳﺪ< را ﻛﺴﻲ ﻛﻪ اﻫﻞ ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬درك ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ /‬او اﺣﺴﺎس‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ‪‬ا ‪Ö‬ن ‪Ô‬ﻛ ‪Ö‬ﻨ ‪Ô‬ﺘ ‪Ö‬ﻢ ‪Ô‬ﺗ ‪‬ﺤ ‪‬ﺒﻮ ‪‬ن ‪‬‬
‫اﷲ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ? ﺑﻌﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎﻳﺶ را ﻛﺮد‪,‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة رﻋﺪ‪ ,‬آﻳﺔ ‪/7‬‬

‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪20‬‬

‫ﭼﻮن اﻳﻦ آﻳﺎت ﻗﺮآن ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن اﺳﺖ و ﻣﺴﻠ‪‬ﻤ‪ H‬در‬
‫ﻏﻴﺮﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻫﻢ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا را دوﺳﺖ ﻣ‪Ç‬ﻲدارﻧ‪Ç‬ﺪ ‪ÇÇ‬‬
‫ﺗ‪Ç‬ﻮﺟﻪ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﺧ‪Ç‬ﻴﻠﻲ ‪‬‬ ‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻛﻪ ﻋﻴﺴﻲ)ع( ﺑﻪ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﻪﺧﺼﻮص در‬
‫ﻣﺤﺒﺖ اﺳﺖ ‪ ÇÇ‬ﭘﺲ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ‬ ‫داﺷﺖ و ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد‪ :‬دﻳﻦ ﻣﻦ دﻳﻦ ‪‬‬
‫ﻫﻢ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ا ﮔﺮ ﺧﺪا را دوﺳﺖ دارﻳﺪ‪ ,‬ﭘﻴﺮو ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻴﺪ; ﻳﻌﻨﻲ‬
‫آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪ /‬اﻳﻨﺠﺎ ﻫ‪Ç‬ﻢ ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ اﺳﺖ ﻫ‪Ç‬ﻢ‬
‫ﻃﺮﻳﻘﺖ اﺳﺖ‪ /‬در اداﻣﺔ آﻳﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪Ô :‬ﻳ ‪Ö‬ﺤ ‪‬ﺒ ‪Ö‬ﺒﻜ ‪ÔÔ‬ﻢ ‪Ô‬‬
‫اﷲ; ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ وﻗ‪Ç‬ﺘﻲ‬
‫ﻣﺮا ﭘ‪Ç‬ﻴﺮوي ﻛ‪Ç‬ﺮدﻳﺪ ﺧ‪Ç‬ﺪا ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ را دوﺳﺖ ﻣ‪Ç‬ﻲدارد‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻦ درﺟ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻣﺤﺐ ﻳﺎ ﻳﻚ ﻋ‪Ç‬ﺎﺷﻖ‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮي اﺳﺖ‪ ,‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻳﻚ ‪‬‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﭘﺎداش اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﺮﻓﺶ او را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ در اﺣﺎدﻳﺚ ﻗﺪﺳﻲ ﻳﺎ در ﺑﻌﻀﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﺎت ﺷﺨﺼﻲ‬
‫ﺣﺎﻻت ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ را ﺑﻴﺎن ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ‪ /‬ﻣ‪Ç‬ﺜ‪ Â‬در ﺣ‪Ç‬ﺪﻳﺚ ﻗ‪Ç‬ﺪﺳﻲ آﻣ‪Ç‬ﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ :‬وﻗﺘﻲ ﺧﺪا ﺑﻨﺪهاي را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﻣ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﮔﻮش او ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻣﻦ ﻣﻲﺷﻨﻮد‪ ,‬ﻣﻦ ﭼﺸﻢ او ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻣﻦ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ ,‬ﻣﻦ زﺑﺎن او ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻣ‪Ç‬ﻦ ﺳ‪Ç‬ﺨﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ /1‬ﻳﻌﻨﻲ‪ ,‬دﻳﮕﺮ وﺟﻮدش ﺻﺪدرﺻﺪ دراﺧﺘﻴﺎر ﺧ‪Ç‬ﺪاوﻧ‪Ç‬ﺪ‬

‫‪Ô‬ﻨﺖ ‪‬ﺳﻤﻌﻪ اﻟ‪‬ﺬي ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﺴﻤﻊ ﺑﻪ‬

‫‪Ô‬ﺣﺒﻪ ﻓﺎذا أﺣ‪Ö‬ﺒ‪‬ﺒﺘ ‪Ô‬ﻪ ﻛ ‪Ô‬‬
‫واﻟﻌﺒﺎدات ﺣ ‪‬ﺘﻲ ا ﱠ‬
‫‪‬‬ ‫‪ /1‬ﻻ ﻳﺰال اﻟﻌﺒ ‪Ô‬ﺪ ﻳ‪‬ﺘ‪‬ﻘ ‪‬ﺮ ‪Ô‬ب ا‪ ‬ﱠ‬
‫ﻟﻲ ﺑﺎﻟ ‪‬ﻨﻮاﻓﻞ‬
‫‪Ñ‬‬
‫‪21‬‬ ‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ و ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ دﺳﺘﻮرات ﻗﺮآن‬

‫اﷲ ﻣﺼﺪاق دارد ﻳﻌﻨﻲ ﺷﺨﺺ‬ ‫اول ﺳﻠﻮك ‪‬ا ‪Ö‬ن ‪Ô‬ﻛ ‪Ö‬ﻨ ‪Ô‬ﺘ ‪Ö‬ﻢ ‪Ô‬ﺗ ‪‬ﺤ ‪‬ﺒﻮ ‪‬ن ‪‬‬
‫اﺳﺖ‪ /‬در ‪‬‬
‫ﻫﻨﻮز ﺧﻮدش را ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﻲداﻧﺪ‪ ,‬اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺣﺴﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ /‬ﻧﻪ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻨﻮز راه ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺑﻠﻜﻪ در ﻣﺴﻴﺮ اﺳﺖ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ رﺳﻴﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ /‬ﻣﺜﻞ داﺳﺘﺎن ﻣﻮﺳﻲ و ﺧﻀﺮ ﻛﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪‬اول ﻛﻪ ﺣﻀﺮت‬
‫ﻣﻮﺳﻲ)ع( ﺳ‪Æ‬ال ﻛﺮد در ﻋﺎﻟﻢ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻮد و ﺧﻮدش را ﻣ‪Ç‬ﻲدﻳﺪ و‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ را‪ ,‬ﻛﻪ ﻛﺸﺘﻲ ا ﮔﺮ ﺳﻮراخ ﺷﻮد ﻏﺮق ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪ ,‬از‬
‫اﻳﻦرو ﺧﻀﺮ ﻣ‪Ç‬ﻄﺎﺑﻖ ﺣ‪Ç‬ﺎل او ﮔ‪Ç‬ﻔﺖ‪ :‬ا ‪‬ر ‪Ö‬د ‪Ô‬ت‪ :1‬ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻦ ﭼ‪Ç‬ﻨﻴﻦ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ /‬ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﻛﻪ ﺧﻀﺮ او را ﺑﺮد‪ ,‬ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻢ ﺧﺪا‬
‫را ﻣﻲدﻳﺪ و ﻫﻢ ﺧﻮدش را‪ ,‬ﺧﻀﺮ ﻫﻢ ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﺣﺎل ﮔﻔﺖ‪ :‬ا ‪‬ر ‪Ö‬دﻧ×ﺎ‪:2‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪ ,‬ﻣﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ‪ /‬ا ‪‬ﻣﺎ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻮم آن ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ‪Ô‬ﻳ ‪Ö‬ﺤ ‪‬ﺒ ‪Ö‬ﺒﻜ ‪ÔÔ‬ﻢ ‪Ô‬‬
‫اﷲ‬

‫‪Ø‬‬
‫و ‪‬ﺑ ‪‬ﺼﺮه اﻟ‪‬ﺬي ﻳ‪Ô‬ﺒﺼﺮﺑﻪ و ‪‬ﻟﺴﺎﻧﻪ اﻟ‪‬ﺬي ‪‬ﻳﻨ ‪‬ﻄﻖ ﺑﻪ‪ :///‬ﺑﻨﺪة )ﻣﻦ( ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﻧ‪Ç‬ﻮاﻓ‪Ç‬ﻞ و‬
‫ﻋﺒﺎدات ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ دوﺳﺘﺶ ﺑﺪارم; ﭘﺲ ا ﮔﺮ دوﺳ‪Ç‬ﺘﺶ‬
‫ﺑﺪارم‪ ,‬ﮔﻮﺷﺶ ﻣﻲﺷﻮم ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﻣﻲﺷﻨﻮد و ﭼﺸﻤﺶ ﻣﻲﺷﻮم ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‬
‫و زﺑﺎﻧﺶ ﻣﻲﺷﻮم ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪)////‬ﻋﻮاﻟﻲ اﻟﻠ‪Ã‬ﺎﻟﻲ‪ ,‬ج ‪ ,ê‬ص ‪/(103‬‬
‫اﻟﺴﻔﻴ‪â‬ﻨ‪ ¹Ô ‬ﻓ‪‬ﻜ×ﺎﻧ ‪Ö‬ﺖ ﻟ‪ ‬ﻤ ×ﺴﺎ ‪â‬ﻛﻴ ‪‬ﻦ ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﻌ ‪‬ﻤﻠ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن ‪‬ﻓﻲاﻟ ‪Ö‬ﺒ ‪Ö‬ﺤ ‪‬ﺮ ﻓ‪‬ﺎ ‪‬ر ‪Ö‬د ‪Ô‬ت ا‪Ö ‬ن ا‪‬ﻋﻴ‪â‬ﺒ‪× ‬ﻬﺎ;‬
‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻛﻬﻒ‪ ,‬آﻳ‪Ç‬ﺔ ‪ :79‬ا ﱠ‪‬ﻣﺎ ﱠ‬
‫آن ﺑﻴﻨﻮاﻳﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در درﻳﺎ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ,‬ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻣ‪Ç‬ﻌﻴﻮﺑﺶ‬ ‫ا ‪‬ﻣﺎ آن ﻛﺸﺘﻲ از ‪‬‬
‫ﻛﻨﻢ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳ‪ÇÇÇÇ‬ﻮرة ﻛ‪ÇÇÇÇ‬ﻬﻒ‪ ,‬آﻳ‪ÇÇ‬ﺔ ‪ : 81‬ﻓ‪‬ﺎ ‪‬ر ‪Ö‬دﻧ×ﺎ ا‪Ö ‬ن ‪Ô‬ﻳ ‪Ö‬ﺒ ‪‬ﺪﻟ‪Ô Ö‬ﻬ ×ﻤﺎ ‪‬ر ‪‬ﺑ ‪Ô‬ﻬ ×ﻤﺎ ﺧ ‪Ö‬ﻴﺮ‪ G‬ﻣ ‪Ö‬ﻨ ‪Ô‬ﻪ ‪‬ز ﻛ×ﻮ¸‪ ‬و ا‪‬ﻗ ‪Ö‬ﺮ ‪‬ب رﺣ‪Ö‬ﻤ‪;H‬‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ ﺗﺎ در ﻋﻮض او ﭘﺮوردﮔﺎرﺷﺎن ﭼﻴﺰي ﻧﺼﻴﺒﺸﺎن ﺳﺎزد ﺑﻪﭘﺎ ﻛﻲ ﺑﻬﺘﺮ از‬
‫او و ﺑﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ از او‪/‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪22‬‬

‫ﻣﺼﺪاق دارد‪ /‬در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻫﺮ ﻛﺎر ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻮد از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ‬

‫ﻚ‪ :1‬ﻳﻌﻨﻲ‪ ,‬ﭘ‪Ç‬ﺮوردﮔﺎر ﺗ‪Ç‬ﻮ‬ ‫دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ,‬ﻟﺬا ﺧﻀﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ا ×‪‬ر ا ‪‬د ‪‬ر ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﺐ اﻟﻬ‪Ç‬ﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛ‪Ç‬ﺎر‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﻮد‪ /‬در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪاﺻ‪Ç‬ﻄﻼح ‪‬‬
‫راﺣﺖ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ آراﻣﺶ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮﭼﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ‪ ,‬ﻫﺮﭼﻪ ﻣﺤﺒﻮب ﺑ‪Ç‬ﺨﻮاﻫ‪Ç‬ﺪ‪ ,‬اﻧ‪Ç‬ﺠﺎم ﻣ‪Ç‬ﻲدﻫﺪ‪ ,‬ﻧ‪Ç‬ﻪ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻲﻓﻬﻤﺪ و اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ﻫﺮ ﻛﺎري ﻛﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻫﻤﺎﻧﻲ‬
‫‪Ô‬ﻮر‬ ‫ﻣﻘﺮر ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﻜﻨﺪ‪Ô :‬ﻳ ‪Ö‬ﺤ ‪‬ﺒ ‪Ö‬ﺒﻜ ‪ÔÔ‬ﻢ ‪Ô‬‬
‫اﷲ ‪‬و ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﻐ ‪‬ﻔ ‪Ö‬ﺮ ‪‬ﻟﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ذ‪Ô Ô‬ﻧ‪Ç‬ﻮ ‪‬ﺑﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ‪‬و ‪Ô‬‬
‫اﷲ ﻏ‪ ‬ﻔ ‪Õ‬‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ‪‬‬
‫‪‬ر ‪â‬ﺣﻴ ‪Õ‬ﻢ‪ /‬و در ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎم اﻳﻦ درﺟﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ)ص( ﻗﺮار دارد ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ درﺑﺎرهاش ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﺎ ﻳﻨﻄﻖ ﻋﻦ اﻟﻬﻮي ا ن ﻫﻮ اﻻ وﺣﻲ ﻳﻮﺣﻲ‪2/‬‬
‫‪× Ô Õ‬‬ ‫× ‪ Ö  ×   Ô  Ö‬‬
‫ا ﮔﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ رﺳﻴﺪﻳﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺧ‪Ç‬ﺪاوﻧ‪Ç‬ﺪ ﺑ‪Ç‬ﺨﻮاﻫ‪Ç‬ﺪ ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ را‬
‫دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﭼﻮن ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻮﺟﻮدي را ﻛﻪ ﻟﻜﻪاي روي‬
‫آن ﺑﺎﺷﺪ دوﺳﺖ ﻧ‪Ç‬ﺪارد‪ ,‬ﭘﺲ ﭼﻜ‪Ç‬ﺎر ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ? ﻟ ‪‬ﻜ‪Ç‬ﻪﻫﺎ را ﭘ‪Ç‬ﺎ ك‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ /‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﭘﻴﺮزﻧﻲ ﺧﺪﻣﺖ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﺮض ﻛﺮد ﻛﻪ ﺷ‪Ç‬ﻨﻴﺪم‬
‫ﺷﻤﺎ ﻓﺮﻣﻮدﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺮزن و ﭘﻴﺮﻣﺮد در ﺑﻬﺸﺖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ?! ﺣﻀﺮت‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻛﻬﻒ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ : 82‬ﻓ‪‬ﺎ ×‪‬ر ا ‪‬د ‪‬ر ‪‬ﺑ ‪‬‬

‫ﻚ ا‪Ö ‬ن ﻳ‪‬ﺒ‪Ö‬ﻠ‪Ô‬ﻐ×ﺎ ا ‪Ô‬ﺷ ﱠﺪﻫ‪× Ô‬ﻤﺎ ‪‬و ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﺴ ‪‬ﺘﺨ ‪Ö‬ﺮ ×ﺟﺎ ﻛ‪‬ﻨ‪ Ö‬ﺰﻫ‪× Ô‬ﻤﺎ ‪‬ر ‪Ö‬ﺣ ‪‬ﻤ ‪ ¹‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ر ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫ﻚ ‪‬و‬
‫ﺮي; ﭘﺮوردﮔﺎر ﺗﻮ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ آن دو ﺑﻪﺣﺪ‪ ‬رﺷﺪ رﺳﻨﺪ و ﮔﻨﺞ ﺧﻮد‬ ‫×ﻣﺎ ﻓ ‪‬ﻌ‪‬ﻠﺘ‪Ô Ô‬ﻪ ‪‬ﻋ ‪Ö‬ﻦ ا ‪Ö‬ﻣ ‪â‬‬
‫را ﺑﻴﺮون آرﻧﺪ‪ /‬و ﻣﻦ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻪ ﻣﻴﻞ ﺧﻮد ﻧﻜﺮدم‪ ,‬رﺣﻤﺖ ﭘﺮوردﮔﺎرت ﺑﻮد‪/‬‬
‫ﻫﻮي ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ و ﺟﺰ آﻧﭽﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ او‬
‫×‬ ‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻧﺠﻢ‪ ,‬آﻳﺎت ‪ 3‬و ‪ : ê‬از روي‬
‫وﺣﻲ ﺷﺪه ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ‪/‬‬
‫‪23‬‬ ‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ و ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ دﺳﺘﻮرات ﻗﺮآن‬

‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ /‬ﭘﻴﺮزن ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ در ﺑ‪Ç‬ﻬﺸﺖ ﺟ‪Ç‬ﺎﻳﻲ‬

‫ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ; ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ا ﮔﺮ ﻟﻴﺎﻗﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ اﺑﺘﺪا‬
‫ﺟﻮان ﻣﻲﺷﻮي و ﺑﻌﺪ‪ G‬در آﻧﺠﺎ وارد ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮي‪ /‬ﺧ‪Ç‬ﺪاوﻧ‪Ç‬ﺪ ﻫ‪Ç‬ﻤﻪ‬
‫ﻟ ‪‬ﻜﻪﻫﺎ را ﭘﺎ ك ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ :‬ﻳ ‪Ö‬ﻐ ‪‬ﻔ ‪Ö‬ﺮ ‪‬ﻟﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ذ‪Ô Ô‬ﻧ‪Ç‬ﻮ ‪‬ﺑﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ‪ /‬ﻏﻔﺮان; ﻳﻌﻨﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن‪,‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ‪ ,‬ﺑﺮﻋﻜﺲ ﻛ‪Ç‬ﻔﺮان ﻛ‪Ç‬ﻪ ﭘ‪Ç‬ﻮﺷﺎﻧﺪن اﺳﺖ‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن از روي ‪‬‬
‫ﺣ‪Ç‬ﻴ ‪Õ‬ﻢ‪/‬‬
‫‪Ô‬ﻮر ‪‬ر ‪â‬‬ ‫وﻟﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن از روي ﻋ‪Ç‬ﻨﺎد‪ /‬ﻳ‪Ö Ç‬ﻐ ‪‬ﻔ ‪Ö‬ﺮ ‪‬ﻟﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ذ‪Ô Ô‬ﻧ‪ÇÇ‬ﻮ ‪‬ﺑﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ‪‬و ‪Ô‬‬
‫اﷲ ﻏ‪Ç ‬ﻔ ‪Õ‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﻢ ﺑﺨﺸﺎﻳﻨﺪه اﺳﺖ و ﻫﻢ رﺣﻴﻢ‪ /‬از ﻃﺮﻓﻲ ﺑﻪ ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ رﺣ‪Ç‬ﻢ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻗﻠﻤﺮوﻳﻲ ﻧﺮوي ﻛﻪ ﺑ‪Ç‬ﺒﻴﻨﻲ ﻫ‪Ç‬ﻴﭻﻛﺲ ﻫ‪Ç‬ﻴﭻ‬
‫ﻟ ‪‬ﻜﻪاي ﻧﺪارد و ﺧﻮدت ﻟ ‪‬ﻜﻪدار ﻫﺴﺘﻲ‪ ,‬ﺑﻪ ﺗﻮ رﺣﻢ ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ و ﺑ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﻏﻔﺮاﻧﻲ ﻛﻪ دارد ﻟ ‪‬ﻜﻪﻫﺎﻳﺖ را ﻣ‪Ç‬ﻲﭘﻮﺷﺎﻧﺪ‪ /‬ﻫ‪Ç‬ﻤﻴﻦ ﻣ‪Ç‬ﻌﻨﺎ در آﻳ‪Ç‬ﺔ‬
‫ور ‪‬ﻫ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﻏ‪  Ç‬ﻞ‪ ;1‬ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ‪ ,‬ﻫ‪Ç‬ﻤﻪ‬
‫دﻳﮕﺮي ﻫ‪Ç‬ﻢ ﻫﺴﺖ‪ :‬و ‪‬ﻧ ‪‬ﺰ ‪Ö‬ﻋﻨ×ﺎ ×ﻣﺎ ‪â‬ﻓﻲ ‪Ô‬ﺻ ‪Ô‬ﺪ ‪‬‬
‫آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎ و ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲﻫﺎ را از دﻟﺸﺎن ﺑﻴﺮون ﻣﻲآورﻳﻢ‪ /‬ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻨﻲ‬
‫ﻛﻪ درﺣﺴﺎبو ﻛﺘﺎب ﻣﻮ ‪‬ﻓﻖ ﺷﺪهاﻧﺪو ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮوﻧﺪ‬
‫ﭘﺎ ﻛﺸﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ /‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﺑﻬﺸﺖ ﭼﻨﺪﻳﻦ در دارد; اﻟﺒ‪ Ç‬ﺘﻪ اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫واﻻ ﺑﻬﺸﺖ دري ﻣﺜﻞ در و ﭘﻴﻜﺮ‬ ‫ﻋﺒﺎرات ﺑﺮاي ﻓﻬﻢ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ ‪‬‬
‫در‬
‫در ﺗﻮﺑﻪ اﺳﺖ‪ ,‬ﻳﻜ‪Ç‬ﻲ ‪‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻧﺪارد‪ /‬درﻫﺎي ﺑﻬﺸﺖ ﻳﻜﻲ ‪‬‬
‫‪ /1‬ﺳﻮرة اﻋﺮاف‪ ,‬آﻳﺔ ‪ ;ê3‬ﺳﻮرة ﺣﺠﺮ‪ ,‬آﻳﺔ ‪/ê7‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪2ê‬‬

‫در اﻧﻔﺎق و از ﺧﻮدﮔﺬﺷﺘﮕﻲ و‬ ‫در ﺷﻔﻘ‪‬ﺖ و دﻳﮕﺮي ‪‬‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ‪ ,‬ﻳﻚ ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫اﻣﺜﺎل اﻳﻨﻬﺎ‪ /‬اﻳﻨﻬﺎ درﻫﺎي ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ‪ /‬ﺑﻪاﺻﻄﻼح ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ دم در‬
‫ﺑﻬﺸﺖ او را ﻣﻲﺷﻮﻳﻨﺪ‪ ,‬او را ﭘﺎ ك ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ /‬ﺑﺮاي آنﻛﻪ ﺑ‪Ç‬ﻬﺸﺖ‬
‫ﻏ‪Ç‬ﻞ و ﻏﺸ‪Ç‬ﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬ ‫ﻏﻞ و ﻏﺸ‪Ç‬ﻲ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ‪ /‬ﻫ‪Ç‬ﺮﮔﻮﻧﻪ ‪‬‬ ‫ﺟﺎي ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ‪‬‬
‫ﺷﺨﺺ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ او را ﻣﻲﺷﻮﻳﻨﺪ‪ ,‬ﺑﻌﺪ آﻧﺠﺎ ﻣﻲرود‪ /‬در آﻧﺠﺎ ﻫﻢ‬
‫ﺑﺮادروار ﺑﺎ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪/‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﻢ‪ ,‬ﭼﻮن رﺣﻴﻢ اﺳﺖ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ را‬
‫ﻃﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ او را ﭘﺎ ك ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ /‬ﻫﺮﻛﺲ ﻫﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ را‬ ‫‪‬‬
‫ﻃﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺣﺘﻤ‪ H‬از دوﺳﺘﺪاران ﺑﻮده‪ ,‬ﭼ‪Ç‬ﻮن ﻣ‪Ç‬ﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ا ‪Ö‬ن‬ ‫‪‬‬
‫ﻮﻧﻲ; ﭘﻴﺮوي ﺧﺪا را‬ ‫اﷲ; ا ﮔﺮ ﺧﺪا را دوﺳﺖ دارﻳﺪ‪ ,‬ﻓ ﱠﺎﺗ ‪‬ﺒ ‪Ô‬ﻌ ‪â‬‬ ‫‪Ô‬ﻛ ‪Ö‬ﻨ ‪Ô‬ﺘ ‪Ö‬ﻢ ‪Ô‬ﺗ ‪‬ﺤ ‪‬ﺒﻮ ‪‬ن ‪‬‬
‫اﷲ; ﺧﺪا ﻫﻢ ﺑﻪ او اﻳﻦ ﻧﻮﻳﺪ را داده اﺳﺖ ﻛﻪ ا ﮔﺮ از‬ ‫ﺑﻜﻨﻴﺪ‪Ô ,‬ﻳ ‪Ö‬ﺤ ‪‬ﺒ ‪Ö‬ﺒﻜ ‪ÔÔ‬ﻢ ‪Ô‬‬
‫اﻳﻦ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي ﻛﻪ ﻣﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎدم ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﻲ‪ ,‬ﻣﻦ ﺗﺮا دوﺳﺖ دارم‪/‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﺟﺎ رﺳﻴﺪ‪ ,‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻤﻲﮔﺬارد ﻫ‪Ç‬ﻴﭻ ﻟ ‪‬ﻜ‪Ç‬ﻪاي در او‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﻟ ‪‬ﻜﻪﻫﺎي او را از روي رﺣﻢ و ﺷﻔﻘﺖ ﭘﺎ ك ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﺳﻠﻮك اﺳﺖ از ‪‬اول ﺗﺎ ﻓﻨﺎ¾ ﻓﻲ اﷲ‪ /‬ﺣﺎل ﺗ‪Ç‬ﺎ ﭼ‪Ç‬ﻪ‬
‫اﻧﺪازه از آن را ﻣﺎ ﻣﻮ ‪‬ﻓﻖ ﺑﺸﻮﻳﻢ‪ ,‬ﻫﺮﭼﻪ ﺧﺪا ﺑﺨﻮاﻫﺪ‪ ,‬ﻫﻤﺎن اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺮﻣﻮده‪ :‬ﻻ ‪‬ﺣ ‪Ö‬ﻮ ‪‬ل ‪‬و ×ﻻ ﻗ ﱠ‪Ô‬ﻮ ‪ ¸‬ا ‪×‬ﻻ ‪‬ﺑ‪Ç‬ﺎ ‪‬ﷲ اﻟ‪ Ç Ö‬ﻌ ‪‬ﻠﻲ اﻟ‪ Ç Ö‬ﻌ ‪â‬ﻈﻴﻢ‪ ,‬ﻫ‪Ç‬ﺮﭼ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻗﻮه اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪/‬‬ ‫ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ ,‬ﭼﻪ ﺧﻮب و ﭼﻪ ﺑﺪ‪ ,‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪﺣﻮل و ‪‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ دوم‬

‫اﻟﺮ ﺣﻴﻢ‬
‫اﻟﺮ ﺣﻤﻦ ‪‬‬
‫ﺑﺴﻢاﷲ ‪‬‬
‫آﻳﺎت ﻗﺮآن از ‪‬اول ﺑﻌﺜﺖ‪ ,‬از ‪‬اول اﻧﺘﺸﺎر دﻋﻮت اﺳﻼم‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﺎ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ دادﻧﺪ و ﺑﻌﺪ‪ G‬ﺗﺎ ﻣﻮﻗﻊ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﻧ‪Ç‬ﺎزل ﺷ‪Ç‬ﺪه ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ‬
‫‪‬‬ ‫رﺣﻠﺖ اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﺪرﻳﺠ‪ H‬ﺑ‪Ç‬ﺮﺣﺴﺐ‬
‫ﺑ‪Ç‬ﻪاﺻ‪Ç‬ﻄﻼح ﺷﺄن ﻧ‪Ç‬ﺰول ﺧ‪Ç‬ﻮد را دارد‪ ,‬اﺧ‪Ç‬ﺒﺎر و اﺣ‪Ç‬ﺎدﻳﺚ ﻫ‪Ç‬ﻢ‬
‫ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر اﺳﺖ‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮﺣﺴﺐ اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺳ‪Æ‬ال ﻛﺮده و‬
‫ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺟﻮاب ﻣﻲدﻫﻨﺪو در ﭼﻪ زﻣﺎنو در ﭼﻪ ﻣﻜﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪,‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻴﺎن ﻣﻄﻠﺐ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪ ,‬ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﺳﺎﺳ‪ H‬اﺧﺒﺎر و اﺣ‪Ç‬ﺎدﻳﺚ‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪاﻗ‪Ç‬ﺘﻀﺎي زﻣ‪Ç‬ﺎن و ﻣﻜ‪Ç‬ﺎن و ﺳ‪ÆÇ‬الﻛ‪Ç‬ﻨﻨﺪه‬
‫ﺗﻔﺎوت دارﻧﺪ; ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮاي درك ﻣﻌﻨﺎي دﻗﻴﻖ ﻫﺮ آﻳﻪ و ﺣﺪﻳﺚ‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪2ì‬‬

‫و اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻠﻲ ﻛﻪ در آن ﻫﺴﺖ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻣ‪Ç‬ﻄﺎﻟﺐ را‬

‫درﻧﻈﺮ داﺷﺖ‪ /‬از اﻳ‪Ç‬ﻦ ﺣ‪Ç‬ﻴﺚ ﺳ‪Ç‬ﻮرهﻫﺎﻳﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ در ﻣ ‪‬ﻜ‪Ç‬ﻪ ﻗ‪Ç‬ﺒﻞ از‬
‫ﻫﺠﺮت ﻧﺎزل ﺷﺪهو ﺑﻪﻧﺎم ﺳﻮرهﻫﺎي ﻣ ‪‬ﻜﻲ اﺳﺖ‪ ,‬در دوراﻧﻲ ﺑﻮده‬
‫ﻛﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﻌﻨﻮي ﻓﺮدﻓﺮد ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻣﻲﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ /‬در‬
‫آن زﻣﺎن ﻣ ‪‬ﻜﻪ ﺷﻬﺮ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ده ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﻳ‪Ç‬ﺎ ﻛ‪Ç‬ﻤﺘﺮ‬
‫ﺟ‪Ç‬ﻤﻌﻴﺖ ﻣﺴ‪Ç‬ﻠﻤﺎن‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﺪه ﻣ‪Ç‬ﻌﺪودي از اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ داﺷﺖ‪ /‬ﻓﻘﻂ ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﺑﻮدﻧﺪو ا ﻛﺜﺮﻳﺖ ارﺑﺎبﻫﺎيﺷﻬﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﻼم ﺑﻮدﻧﺪ‪ /‬ﺣ ‪‬ﺘﻲ‬
‫ﻗﻮم و ﺧﻮﻳﺶﻫﺎي ﺧﻮد ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﺎ اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن ﻣ‪Ç‬ﺨﺎﻟﻒ ﺑ‪Ç‬ﻮدﻧﺪ; اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣ ‪‬ﻜﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﺠ ‪‬ﻬﺰ ﻛﺮدن ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻼح ﻣﻌﻨﻮي‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺳ‪Ç‬ﻼح اﺧ‪Ç‬ﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﺮاي اﻳ‪Ç‬ﻨﻜﻪ از آن‬
‫ﻃﺮف ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﻮد و ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﻗﺪرت روﺣﻲ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺎﻻ رود‪/‬‬
‫ﻋﻤﺎر‪,‬‬
‫ﺳﻤﻴﻪ‪ ,‬ﭘﺪروﻣﺎدر ‪‬‬
‫ﻣﺜ‪ Â‬زﺑﺎن ﺑﻼل را ﺑﺮﻳﺪﻧﺪ ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻳﺎﺳﺮ و ‪‬‬
‫را زﻳﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻛﺸﺘﻨﺪ‪ /‬از اﻳﻦ وﻗﺎﻳﻊ زﻳﺎد ﺑﻮد وﻟﻲ ﺑﻌﺪ‪ G‬ﻛﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫را ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ دﻋﻮت ﻧﻤﻮدﻧﺪ و اﻳﺸﺎن ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﻫﺠﺮت ﻛ‪Ç‬ﺮدﻧﺪ‪ ,‬دو‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻪ اوس و ﺧﺰرج ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را ﺑ‪Ç‬ﺮاي رﻳ‪Ç‬ﺎﺳﺖ‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ و ﺑﺮ ﻫﺮ دو ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ ,‬ﭼﺮا‬
‫ﻛﻪ اﻳﺸﺎن ﻣﻮرد ﺗﻮاﻓﻖ ﻫﺮ دو ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ /‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ وﻗﺘﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫‪27‬‬ ‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ و ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ دﺳﺘﻮرات ﻗﺮآن‬

‫ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ آﻣﺪﻧﺪ‪ ,‬ﻋﻼوهﺑﺮ آن وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻌﻨﻮي ﻛﻪ از ﻗ‪Ç‬ﺒﻞ داﺷ‪Ç‬ﺘﻨﺪ‬

‫ﻣﻘﺮر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ‪ÇÇ‬‬
‫وﻇﻴﻔﻪ ﻗﺎﻧﻮنﮔﺬاري ﻫﻢ داﺷﺘﻨﺪ‪ /‬ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻫﻢ ﻛﻪ ‪‬‬
‫ﻣﻘﺮر ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﺮد ‪ ÇÇ‬ﺑ‪Ç‬ﺎﻳﺪ ﻣ‪Ç‬ﻨﻄﺒﻖ ﺑ‪Ç‬ﺎ اﺧ‪Ç‬ﻼق‬
‫ﻳﻌﻨﻲ درواﻗﻊ ﺧﺪاوﻧﺪ ‪‬‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﻣ‪Ç‬ﻲﺑﻮد‪ /‬در ﺿ‪Ç‬ﻤﻦ ﭘ‪Ç‬ﻴﻐﻤﺒﺮ ﺳ‪Ç‬ﻴﺎﺳﺖ اداره ﻣ‪Ç‬ﻤﻠﻜﺖ را‬
‫ﺑﺮﻋﻬﺪه داﺷﺖ‪ ,‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺧﻼق ﺗﻮأم ﺑ‪Ç‬ﻮد; ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ ﭘ‪Ç‬ﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺟﺪا از اﺧﻼق اﺳﺖ‪ ,‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻲ را ﺑﺮاي ﺑﺸﺮ‬
‫ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻮأم ﺑﺎ اﺧﻼق دﻳﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬
‫ﺧﻮد ﺣﻀﺮت ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺮد‪ ,‬ﻋﻠﻲ)ع( ﻫﻢ‬
‫ﻫﻤﻴﻦﺟﻮر ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد‪ ,‬و ا ﮔﺮ ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑ‪Ç‬ﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ)ع(‬
‫ﺑﻪﺧﻼﻓﺖ ﻣ‪Ç‬ﻲرﺳﻴﺪ‪ ,‬ﻳ‪Ç‬ﻘﻴﻨ‪ H‬ﻫ‪Ç‬ﻤﺎن ﻃ‪Ç‬ﺮز ﺣﻜ‪Ç‬ﻮﻣﺖ اداﻣ‪Ç‬ﻪ ﭘ‪Ç‬ﻴﺪا‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ ,‬ا ‪‬ﻣ‪Ç‬ﺎ ﺑ‪Ç‬ﺎ آﻣ‪Ç‬ﺪن ﺧ‪Ç‬ﻠﻔﺎي راﺷ‪Ç‬ﺪﻳﻦ وﺿ‪Ç‬ﻌﻴﺖ ﺗ‪Ç‬ﻐﻴﻴﺮ ﻛ‪Ç‬ﺮد‬
‫ﺑﺪﻳﻦﻧﺤﻮ ﻛﻪ در زﻣﺎن اﺑﻮﺑﻜﺮ و ﻋﻤﺮ ﭼﻮن ﺧﻮد آﻧﻬﺎ ﻋﻼﻗﻪاي ﺑﻪ‬
‫اﺳﻼم داﺷﺘﻨﺪ و دﻟﺸﺎن ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ اﺳﻼم ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﻴﺪا ﻛ‪Ç‬ﻨﺪ و ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻫﻤﻪ دﻧﻴﺎ ﺑﺮﺳﺪ ‪ ÇÇ‬ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﻗﺪري ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻗﻠﻤﺮو ﺣﻜ‪Ç‬ﻮﻣﺖ‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن زﻳﺎدﺗﺮ ﺑﺸﻮد‪ ,‬ﭼﻮن ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻫ‪Ç‬ﺮ ﺟ‪Ç‬ﻬﺖ ﺑﺸ‪Ç‬ﺮ ﻳﻚ ﭼ‪Ç‬ﻨﻴﻦ‬
‫ﺗﻤﺎﻳﻠﻲ دارد ‪ ÇÇ‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﺟﺎﻫﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ /‬ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻛﻮﻳﺮ ﺑﻮد و ﻫ‪Ç‬ﻴﭻ ﭼ‪Ç‬ﻴﺰ ﻧ‪Ç‬ﺪاﺷﺖ ﺑ‪Ç‬ﻪﻃﻮري ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻫﺴ‪Ç‬ﺘﺔ ﺧ‪Ç‬ﺮﻣﺎ را‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪28‬‬

‫ﻣﻲﻛﻮﺑﻴﺪﻧﺪ و از آن ﻧﺎن درﺳﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ,‬و وﺿﻌﺸﺎن ﺑ‪Ç‬ﻪ اﻳ‪Ç‬ﻦ‬

‫ﺻﻮرت ﺑﻮد‪ ,‬ﺷﺎم را ﻛﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ وﺳﻴﻊ ﺣﺎﺻﻠﺨﻴﺰي ﺑﻮد ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و‬
‫در آن ﺗﻤﺎم ﻧﻌﻤﺎت اﻟﻬﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ; ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﺮان را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‬
‫ﺗﺠﺎر ﺧﻴﻠﻲ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ و ﻣﻌﺘﺒﺮ‪/‬‬
‫ﻛﻪ ﮔﻨﺠﻴﻨﻪﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ داﺷﺖ ﺑﺎ ‪‬‬
‫ﻛﻢﻛﻢ اﻳﻦ ﺛﺮوﺗﻬﺎ در ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺟﻤﻊ ﺷﺪ‪ ,‬ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ ﻳﻜ‪Ç‬ﻲ از‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ ﻋﻮف ﻛﻪ ﺑﺮادرزن ﻳﺎ ﭘﺪرزن ﻋﺜﻤﺎن‬
‫‪‬‬ ‫ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﻪﻧﺎم‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺪي‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﻮد و از ﻫﻤﺎن اﻋﺮاﺑﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ ﻣﺎدي ﺑﺴﻴﺎر‬
‫داﺷﺖ‪ ,‬وﻗﺘﻲ در ﺳﺎل ﺳﻲ ﺑ‪Ç‬ﻌﺪ از ﻫ‪Ç‬ﺠﺮت ﻣ‪Ç‬ﺮد‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫آﻧﻘﺪر ﺷﻤﺶ ﻃﻼ داﺷﺖ ﻛﻪ از ﻋﺪد ﺑﻴﺮون ﺑﻮد و ﺑﺎ ﺗﺒﺮ ﻣﻲزدﻧﺪ و‬
‫آﻧﻬﺎ را ﻣﻲﺷﻜﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻴﻦ ورﺛﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ /‬ﻳﺎ ﻃﻠﺤﻪ و زﺑﻴﺮ‬
‫ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻏﻼم و ﻛ‪Ç‬ﻨﻴﺰ داﺷﺖ‪ /‬ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻫ‪Ç‬ﺮ ﺟ‪Ç‬ﻬﺖ‬
‫ﺑﻪاﻗﺘﻀﺎي اﻳﻦ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺷﺪن ﺑﻮد ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻳﻚ ﻣ‪Ç‬ﻘﺪار از آن ﻣ‪Ç‬ﺒﺎﻧﻲ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛ‪Ç‬ﺮدﻧﺪ‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻦ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ)ع( ﻧ‪Ç‬ﺘﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﺑﻪراﺣ‪Ç‬ﺘﻲ ﺣﻜ‪Ç‬ﻮﻣﺖ ﻛ‪Ç‬ﻨﺪ‪ /‬ﻣ‪Ç‬ﻨﻈﻮر از >ﻧ‪Ç‬ﺘﻮاﻧﺴﺖ< ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ ﭼ‪Ç‬ﻪ?‬
‫ﺳﻴﺎس اﺳﺖ‪ ,‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪار‬
‫ﻋﻠﻲ)ع( ﻓﺮﻣﻮد ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﻌﺎوﻳﻪ ‪‬‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺘﺮم‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻨﺘﻬﺎ ﻣ‪Ç‬ﻌﺎوﻳﻪ ﻫ‪Ç‬ﻴﭻ ﻣ‪Ç‬ﺎﻧﻊ و‬
‫اﺳﺖ‪ ,‬وﻟﻲ ﻣﻦ از ﻣﻌﺎوﻳﻪ ‪‬‬
‫رادﻋﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﻗﺎ‪Ä‬ﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪ ,‬ﻫﺮ ﻛﺎري ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ,‬ﻣﻦ‬
‫‪29‬‬ ‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ و ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ دﺳﺘﻮرات ﻗﺮآن‬

‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﻼم ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﻢ‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﺎن ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬

‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ داﺷﺖ‪/‬‬
‫در اﻳﻦ دوران ﺳﻜﻮﻧﺖ در ﻣﺪﻳﻨﻪ‪ ,‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دو وﻇﻴﻔﻪ ﺑ‪Ç‬ﺮاي‬
‫ﺧﻮدش ﻗﺎ‪Ä‬ﻞ ﺑﻮد‪ :‬ﻳﻚ وﻇﻴﻔﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻓﺮدي‪ ,‬ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻛﻪ‬
‫اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﭼ‪Ç‬ﻴﺰي اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﺎ ﺷ‪Ç‬ﻴﻌﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ آن وﻻﻳﺖ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻮل ﺷ‪Ç‬ﺪ‪ /‬وﻇ‪Ç‬ﻴﻔﺔ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﻢ و ﺑﻌﺪ ﻫﻢ اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﻲ)ع( ‪‬‬
‫دﻳﮕﺮ‪ ,‬وﻇﻴﻔﺔ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﺮ ﻣﺮدم‪ ,‬ﺣﻜ‪Ç‬ﻮﻣﺖ ﺑ‪Ç‬ﺮ ﺟ‪Ç‬ﺎﻣﻌﻪ و اداره‬
‫ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ و ﺣﻔﻆ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ را ﺧﻠﻔﺎي‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺪت‬
‫راﺷﺪﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدادﻧﺪ‪ /‬در آﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﺗ‪Ç‬ﻤﺎم اﻳ‪Ç‬ﻦ ‪‬‬
‫ﺣﻴﺎت ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ)ص( در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻧﺤﻮه ﻛﺎر ﻧﺎزل ﺷﺪه ﺑﻮد‬
‫و ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺄن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻮد‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﺎن آﻳ‪Ç‬ﺎﺗﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣﺴ‪Ç‬ﺎ‪Ä‬ﻞ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ را ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ ﻣﻲداد‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﺒﺎﻧﻲ اﺧ‪Ç‬ﻼﻗﻲ ﻫ‪Ç‬ﻢ در آن‬
‫ﻣﻨﺪرج و ﻛﺎﻣ‪ Â‬روﺷﻦ اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﭼ‪Ç‬ﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻓ‪Ç‬ﺮدي اﺳﺖ وﻟﻲ دﺳ‪Ç‬ﺘﻮر اﺟ‪Ç‬ﺘﻤﺎع‬
‫اﺳﺖ‪ ,‬آﻳﺎت ﻗﺼﺎص اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬و ‪‬ﻟﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ‪‬ﻓﻲا ‪Ö‬ﻟ ‪‬ﻘ ×ﺼ ‪‬‬
‫ﺎص ‪‬ﺣ ×ﻴﻮ ‪× ¸Õ‬ﻳﺎ‬
‫ﺎب‪ ;1‬اي ﻫﻮﺷﻴﺎران‪ ,‬اﻫﻞ ﺧﺮد‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﺮاي ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ در ﻗ‪Ç‬ﺼﺎص‬ ‫ا‪ Ô‬و ‪‬ﻟ ‪ Ö‬‬
‫ﻲاﻻﻟ ×‪Ö‬ﺒ ‪‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﺑﻘﺮه‪ ,‬آﻳﺔ ‪/179‬‬

‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪30‬‬

‫ﺣﻴﺎت اﺳﺖ‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻦ آﻳ‪Ç‬ﻪ درواﻗ‪Ç‬ﻊ ﺧ‪Ç‬ﻄﺎب ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺣﻜ‪Ç‬ﻮﻣﺖ اﺳﺖ و‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺮدم و ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﺎﻳﺪ آن را اﺟ‪Ç‬ﺮا ﻛ‪Ç‬ﻨﻨﺪ‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻣ‪Ç‬ﻄﻠﺐ‬
‫ﻣﻌﻠﻮم و ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ زﻳﺮا ا ﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻪاﺻﻄﻼح ﻫﻴﭻ اﻋﺘﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي دﻳﮕﺮان ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬دﻳﮕﺮان ﺟﺮي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ; وﻟﻲ در‬
‫ﺷﺪت را ﻧﺮم و ﻣﻼﻳﻢ ﻛﺮده و ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﻓ ‪‬ﻤ ‪Ö‬ﻦ ‪Ô‬ﻋ ‪‬ﻔ ‪‬ﻲ ‪‬ﻟ ‪Ô‬ﻪ‬
‫آﻳﺔ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ‪‬‬
‫‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ا‪‬ﺧﻴﻪ‪ ,1‬ا ﮔﺮ ﺑﺮادرﺗﺎن را ﻋﻔﻮ ﻛﻨﻴﺪ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ و ﺧﺪاوﻧ‪Ç‬ﺪ‬
‫ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪ /‬ﺣﺎﻻ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬اﻳﻦ آﻳﻪ ﻣﻐﺎﻳﺮ آن آﻳﻪ ﻗﺒﻠﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ /‬ﻧﻪ‪ ,‬آن آﻳﻪ ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ,‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ /‬در ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﻫﻢ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺖ و ﻫﻢ ﻏﻴﺮﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ,‬ﻫﻢ آدم ﺑﺎ اﻳﻤﺎن و ﻣﻌﺘﻘﺪ و‬
‫ﻫﻢ آدم ﺑﻲاﻳﻤﺎن‪ ,‬ﻫﻤﻪ ﻧﻮع اﻧﺴﺎن وﺟﻮد دارد‪ /‬ا ﮔﺮ ﺟﻠﻮي آﻧﻬﺎ را‬
‫ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ‪ ,‬ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ,‬ا ﮔﺮ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ از آﻧﻬﺎ را ﻛﺸﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪﺟﺎي آن‪ ,‬ده ﻧﻔﺮ را ﺑﻜﺸﻨﺪ ﻳﺎ ا ﮔﺮ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ‬
‫ﻳﻚ ﺳﻴﻠﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ زده ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪﺑﺴﺎ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮔﺮدن آن ﻃﺮف را‬
‫ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ ,‬اﻳﻦ آﻳﻪ ﺟﻠﻮي آﻧﻬﺎ را ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ /‬ا ‪‬ﻣﺎ آﻳﻪاي ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ا ﮔﺮ‬
‫ﻋﻔﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪ ,‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ ,‬ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ? ﺑﻪ ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﺎن‪× :‬ﻳ‪Ç‬ﺎ ا‪ ‬ﻳ‪ Ç‬ﻬﺎ‬

‫ﻳﻦ ا ‪×‬ﻣ ‪Ô‬ﻨﻮا‪ /‬و ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﻓ ‪‬ﻤ ‪Ö‬ﻦ ‪Ô‬ﻋ ‪‬ﻔ ‪‬ﻲ ‪‬ﻟ ‪Ô‬ﻪ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ا ‪â‬‬
‫‪‬ﺧﻴ ‪Ç‬ﻪ; اي ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ‬ ‫اﻟ ‪â‬ﱠﺬ ‪‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﺑﻘﺮه‪ ,‬آﻳﺔ ‪/178‬‬

‫‪31‬‬ ‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ و ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ دﺳﺘﻮرات ﻗﺮآن‬

‫ا ﮔﺮ از ﺑﺮادرﺗﺎن ﻋﻔﻮ ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ /‬اﻳﻦ آﻳﻪ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺧﻄﺎب‬

‫ﻣﻲﻛﻨﺪ? ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ,‬ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫دارﻧﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﺑﺮادر ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ /‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺷﺨﺺ‪,‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ‪ ,‬ا ﮔﺮ ﻋﻔﻮ ﻛﻨﺪ ﺧﻄﺮ ﻧﺪارد‪ ,‬ا ‪‬ﻣﺎ ﺑﺮاي آن ﺷﺨﺺ ا ﮔﺮ‬
‫ﻋﻔﻮ ﻛﻨﺪ ﺧﻄﺮ دارد‪ ,‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻐﺾ در دل او ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ و ﺑﺪﺗﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪/‬‬
‫آﻳﺎﺗﻲ در آﺧ‪Ç‬ﺮ ﺳ‪Ç‬ﻮره ‪Ô‬ﺣ‪Ç‬ﺠﺮات آﻣ‪Ç‬ﺪه اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ در آﻧ‪Ç‬ﻬﺎ‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌ‪Ç‬ﻤﻞﻫﺎي ﻣ‪Ç‬ﺨﺘﻠﻔﻲ داده ﺷ‪Ç‬ﺪه‪ ,‬ﭼ‪Ç‬ﻪ دﺳ‪Ç‬ﺘﻮراﻟﻌ‪Ç‬ﻤﻞﻫﺎي‬
‫ﺷﺨﺼﻲ‪ ,‬ﭼﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ‪ /‬ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬و ‪‬ا ‪Ö‬ن ﻃﺎ ‪ Ä‬ﻔﺘ× ‪‬‬
‫ﺎن‬
‫‪Ö‬ﺮي ﻓ‪× Ç‬ﻘ ﺎ ‪‬ﺗﻠ‪Ô‬ﻮا‬
‫اﻻ ﺧ ×‬
‫‪‬ﺖ ‪‬ا ‪Ö‬ﺣ ×ﺪ ‪Ô‬ﻫ ×ﻤﺎ ‪‬ﻋﻠ‪‬ﻲ ‪Ô Ö‬‬
‫‪‬ﺻ ‪‬ﻠ ‪Ô‬ﺤﻮا ‪‬ﺑ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﻨ ‪Ô‬ﻬ ×ﻤﺎ ‪‬ﻓ ‪‬ﺎ ‪Ö‬ن ‪‬ﺑﻐ ‪Ö‬‬
‫‪‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟ ‪ÖÔ‬ﻤ ‪ ÆÖ‬ﻣ ‪â‬ﻨﻴ ‪‬ﻦ ا ‪Ö‬ﻗ ‪‬ﺘ ‪‬ﺘﻠ‪Ô‬ﻮا ‪‬ﻓﺎ ‪Ö‬‬
‫‪‬ﺻ ‪‬ﻠ ‪Ô‬ﺤﻮا ‪‬ﺑ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﻨ ‪Ô‬ﻬ ×ﻤﺎ ‪‬ﺑ ﺎ ‪Ö‬ﻟ ‪‬ﻌ ‪Ö‬ﺪ ‪‬ل ‪‬و ا‪ ‬ﻗ‪ Ö‬ﺴﻄ‪Ô‬ﻮا ‪‬ا ﱠن‬
‫×ﺎ¾ ت ‪‬ﻓﺎ ‪Ö‬‬ ‫ﻐﻲ ‪‬ﺣ ‪×‬ﺘﻲ ‪‬ﺗ ‪â‬ﻔ ‪Ñ‬ﻲ ‪‬ا ×‬
‫ﻟﻲ ا ‪Ö‬ﻣ ‪‬ﺮ اﷲ ‪‬ﻓ ‪‬ﺎ ‪Ö‬ن ﻓ ‪‬‬ ‫ﱠﺘﻲ ‪‬ﺗ ‪Ö‬ﺒ ‪â‬‬
‫اﻟ ‪â‬‬
‫ﻄﻴ ‪‬ﻦ‪ /1‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ا ﮔﺮ دو ﻃﺎﻳﻔﻪ از ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻗﺘﺎل‬
‫ﺐ اﻟ‪Ô Ö‬ﻤﻘ‪ Ö‬ﺴ ‪â‬‬
‫اﷲ ‪Ô‬ﻳ ‪‬ﺤ ‪‬‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ )از اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ آﻳﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻣﻮﻗﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ ﮔﺮوه ﮔﺮوه ﺑﻮدﻧﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ,‬وﻗﺘﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ دو ﻃﺎﻳﻔﻪ از ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ در ﻳﻚ آﺑﺎدي ﺧﺼﻮﻣﺘﻲ اﻳﺠﺎد‬
‫ﺷﺪه( ﺷﻤﺎ دﻗ‪‬ﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪ ,‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﺧﻄﺎ و ﮔﻨﺎه ﺑﺎ ﻛﺪام اﺳﺖ‪ ,‬ﻛﺪام ﻳﻚ‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ‪Ô‬ﺣﺠﺮات‪ ,‬آﻳﺔ ‪/9‬‬

‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪32‬‬

‫از آﻧﻬﺎ ﻇﻠﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ /‬اﻳﻦ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻓﺮد ﻧﻴﺴﺖ‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ :‬و ‪‬ا ‪Ö‬ن ﻃﺎ ‪ Ä‬ﻔﺘ× ‪‬ﺎن ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟ ‪ÖÔ‬ﻤ ‪ ÆÖ‬ﻣ ‪â‬ﻨﻴ ‪‬ﻦ ا ‪Ö‬ﻗ ‪‬ﺘ ‪‬ﺘﻠ‪Ô‬ﻮا; ا ﮔﺮ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻗﺘﺎل ﻛﺮدﻧﺪ‪,‬‬
‫ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺻﻠﺢ دﻫﻴﺪو ا ﮔﺮ ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﺳﺮﻛﺸﻲ ﻛﺮد‪ ,‬ﻓ ×ﻘ ﺎ ‪‬ﺗﻠ‪Ô‬ﻮا; ﺷﻤﺎ‬
‫ﻫﻢ ﻗﺘﺎل ﻛ‪Ç‬ﻨﻴﺪ‪× /‬ﻗ ﺎ ‪‬ﺗﻠ‪Ô‬ﻮا ﺻ‪Ç‬ﻴﻐﻪ اﻣ‪Ç‬ﺮ ﺟ‪Ç‬ﻤﻊ اﺳﺖ‪ /‬ﻧ‪Ç‬ﻤﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻓ‪× Ç‬ﻘ ﺎ ‪‬ﺗ ‪Ö‬ﻞ‪/‬‬
‫ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻓﺮد ﻧﻴﺴﺖ‪ ,‬درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ از آﻳﺎت ﺧﻄﺎب ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻓﺮد اﺳﺖ‪ /‬ﭼﻨﺎنﻛﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﻓ ‪‬ﻤ ‪Ö‬ﻦ ‪Ô‬ﻋ ‪‬ﻔ ‪‬ﻲ ‪‬ﻟ ‪Ô‬ﻪ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ا ‪â‬‬
‫‪‬ﺧﻴﻪ‪ /‬اﻳﻦ آﻳﻪ ﺧﻄﺎب‬
‫ﺑﻪ ﻓﺮد اﺳﺖ وﻟﻲ آﻧﺠﺎ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻓﺮد ﻧﻴﺴﺖ‪ ,‬ﺧ‪Ç‬ﻄﺎب ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺟ‪Ç‬ﻤﻊ‬
‫اﺳﺖ‪ /‬ﻳﻌﻨﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﻤﺎ‪ ,‬دوﻟﺖ ﺷﻤﺎ‪ ,‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ ﻧﮕ‪Ç‬ﺎه ﻛ‪Ç‬ﻨﺪ‬
‫ﺗ‪Ç‬ﻌﺪي‬
‫ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻛﺪامﻳﻚ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي ﻇﻠﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ,‬ﻛﺪامﻳﻚ از آﻧﻬﺎ ‪‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و از اﻣﺮ ﺧﺪا ﺧﺎرج ﺷﺪه اﺳﺖ‪ /‬ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻗﺘﺎل ﻛﻨﻴﺪ‪ ,‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﻧﻪ‬
‫ﺣﺪ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ او را از ﺑﻴﻦ ﺑ‪Ç‬ﺒﺮﻳﺪ‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﺮاي اﻳ‪Ç‬ﻨﻜﻪ او ﻫ‪Ç‬ﻢ‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ‪‬‬
‫ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ اﺳﺖ‪ :‬و ‪‬ا ‪Ö‬ن ﻃﺎ ‪ Ä‬ﻔﺘ× ‪‬ﺎن ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟ ‪ÖÔ‬ﻤ ‪ ÆÖ‬ﻣ ‪â‬ﻨﻴ ‪‬ﻦ‪ /‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﺧﻄﺎﻳﻲ ﻛﺮدهو آن اﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ از اﻣﺮ ﺧﺪا دور ﺷﺪه ﺑﺎ او ﺟﻨﮓ ﻛﻨﻴﺪ ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ ﺟ‪Ç‬ﻠﻮي او‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻴﺪ‪ ,‬ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻣﺮ ﺧﺪا ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺸﻮد‪ ,‬وﻗﺘﻲ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪ‪ ,‬او‬
‫را رﻫﺎ ﻛﻨﻴﺪ; آن وﻗﺖ ﺑﻴﻦ اﻳﻨﻬﺎ را ﺻﻠﺢ ﺑﺪﻫﻴﺪ زﻳﺮا ﻫﺮ دو ﺑﺮادر‬
‫ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ /‬ﻓﺎ ‪Ö‬ﺻ ‪‬ﻠ ‪Ô‬ﺤﻮا ‪‬ﺑ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﻨ ‪Ô‬ﻬ ×ﻤﺎ ‪‬ﺑ ﺎ ‪Ö‬ﻟ ‪‬ﻌ ‪Ö‬ﺪ ‪‬ل‪ ,‬ﺑﻪ ﻋﺪل ﺻﻠﺢ ﺑﺪﻫﻴﺪ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺎدلﻫﺎ‪ ,‬دادﮔﺮﻫﺎ‪ ,‬را دوﺳﺖ دارد‪ /‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ اﻳﻦ آﻳﻪ‬
‫‪33‬‬ ‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ و ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ دﺳﺘﻮرات ﻗﺮآن‬

‫ﻣﻘﺮرات اﺳ‪Ç‬ﻼﻣﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‪ ,‬ﺟﺎﻣﻌﻪاي ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻃﺒﻖ ‪‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ آﻳﺎت ا ‪Ð‬‬
‫ﻻن ﻫﻢ زﻧﺪه اﺳﺖ ﭼﻮن ﻫﻴﭻ آﻳﻪاي در ﻗﺮآن‬
‫ﺑﻲﻓﺎﻳﺪه و ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻴﺴﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑﮕ‪Ç‬ﻮﻳﻴﻢ ﺑ‪Ç‬ﺮاي ﻣ‪Ç‬ﺎ ﺣ‪Ç‬ﺎﻻ‬
‫ﻣﺼﺮف ﻧﺪارد‪ ,‬اﻳﻦ آﻳﺎت ا ‪Ð‬ﻻن ﺑﺮاي ﻣﺎ اﻳﻦ اﺛﺮ را دارﻧﺪ ﻛﻪ ا ﮔﺮ‬
‫ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﻧﻮع اﺳﻠﺤﻪاي در دﺳ‪Ç‬ﺘﻢ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ‪ ,‬زوري ﻫ‪Ç‬ﻢ ﻧ‪Ç‬ﺪارم ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺑﺠﻨﮕﻢ‪ ,‬وﻗﺘﻲ دﻳﺪم دو ﻧﻔﺮ ﺑﺎ ﻫ‪Ç‬ﻢ دﻋ‪Ç‬ﻮا ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻫ‪Ç‬ﻢ ﺳ‪Ç‬ﺘﻢ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ,‬اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ دو ﻧﻔﺮ ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ ﻧﻪ ﻏﻴﺮه‪ ,‬ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ,‬‬
‫ﻛﻪ ﻛﺪام ﻃﺮف درﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ,‬ﺑﻌﺪ ﺟﻠﻮي دﻳﮕﺮي ﻣﻲاﻳﺴﺘﻢ‪,‬‬
‫ﻣﻲاﻳﺴﺘﻢ ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ وارد دﻋ‪Ç‬ﻮا ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮم ‪ ÇÇ‬ﭼ‪Ç‬ﻮن در روزﻧ‪Ç‬ﺎﻣﻪﻫﺎ‬
‫ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻨﺪ ﺧﻴﻠﻲ از اوﻗﺎت اﻳﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ وارد دﻋﻮا ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮﻧﺪ‪,‬‬
‫ﺧﻮد اﻳﻨﻬﺎ از ﺑﻴﻦ ﻣﻲروﻧﺪ ‪ ÇÇ‬ﺟ‪Ç‬ﻠﻮي او ﻣ‪Ç‬ﻲاﻳﺴ‪Ç‬ﺘﻢ ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ ﻳ‪Ç‬ﺎ ﺑ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﻳﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﻬﻲ از ﻣﻨﻜﺮ او را ﻧﺼﻴﺤﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺗﺎ از آن راه ﺑﺮﮔﺮدد‪ /‬ﭼﻮن ﻣﺎ ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺪام از اﻳﻦ دو ﻧ‪Ç‬ﻔﺮ‬
‫دﺷﻤﻨﻲ ﻧﺪارﻳﻢ و ﺣ‪ Ç‬ﺘﻲ ﻫ‪Ç‬ﺮ دو ﺑ‪Ç‬ﺮادر ﻣ‪Ç‬ﺎ ﻫﺴ‪Ç‬ﺘﻨﺪ‪ ,‬وﻗ‪Ç‬ﺘﻲ از آن‬
‫ﺣﺮﻓﺶ‪ ,‬از آن ﺳﺘﻤﺶ‪ ,‬از آن راﻫﺶ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ را ﺻﻠﺢ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ را اﺟﺮا ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ,‬ﺧ‪Ç‬ﻮد ﻣ‪Ç‬ﺎ ﻫ‪Ç‬ﻢ ﺑ‪Ç‬ﻪ اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪3ê‬‬

‫ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ در ﻋﺎﻟﻢ ﻓﺮدي ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﻢ‪ ,‬ﻓﻘﻂ ﻣﺴﺄﻟﻪ ‪‬ﻓ ×ﻘ ﺎ ‪‬ﺗﻠ‪Ô‬ﻮا اﻟ ‪â‬‬
‫ﱠﺘﻲ‬
‫ﻐﻲ اﺳﺖ‪ /‬در آﻧﺠﺎ ﻣﺎ ﺣﻖ ﻗﺘﺎل ﻧﺪارﻳﻢ‪/‬‬
‫‪‬ﺗ ‪Ö‬ﺒ ‪â‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻳﻦ آﻳﻪ در اﺻﻞ ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﺎه ﺣﻜ‪Ç‬ﻮﻣﺘﻲ ﺻ‪Ç‬ﺎدر‬
‫ﺷﺪه وﻟﻲ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻫﻢ‪ ,‬ﻫ‪Ç‬ﻢا ﻛ‪Ç‬ﻨﻮن ﻣ‪Ç‬ﺼﺮف دارد‪ /‬ﻫ‪Ç‬ﻴﭻ آﻳ‪Ç‬ﻪاي‬
‫ﺑﻼﻣﺼﺮف ﻧﻴﺴﺖ و ﻳ‪Ç‬ﺎ ﺑ‪Ç‬ﻪاﺻ‪Ç‬ﻄﻼح اﻣ‪Ç‬ﺮوزي ﺗ‪Ç‬ﺎرﻳﺦ ﮔ‪Ç‬ﺬﺷﺘﻪ و‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪ ﻣﺎ ﻫﻢ‬
‫ﻣﻨﻘﻀﻲ ﺷﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪ ,‬ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪﺟﺎي ﺧﻮد اﺳﺖ‪ /‬از ‪‬‬
‫رﺳﻴﺪه ﻛﻪ ﻗﺮآن ﻫﻤﻴﻦ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﺟﻠﺪ ﻗﺮار دارد‪,‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ از ﻗﺮآن ﻧﻪ ﻛﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻧﻪ اﺿ‪Ç‬ﺎﻓﻪ ﺷ‪Ç‬ﺪه اﺳﺖ‪ /‬ﺑ‪Ç‬ﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫دﻟﻴﻞ آن ﻫﻢ ﻓﺮﻣﺎﻳﺶ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪ :‬اﻧ‪×‬ﺎ ‪‬ﻧ ‪Ö‬ﺤ ‪Ô‬ﻦ ﻧ‪ Ç‬ﱠﺰﻟ‪Ö‬ﻨ‪‬ﺎ اﻟ ‪‬ﺬ ﻛ ‪‬‬
‫‪ÇÖ‬ﺮ ‪‬و ‪‬ا ‪×‬ﻧ‪Ç‬ﺎ ﻟ‪Ô Ç‬ﻪ‬
‫‪‬ﻟ ×ﺤ ‪‬ﺎﻓﻈ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن‪ :1‬ﻣﺎ ﺧﻮدﻣﺎن اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ و ﺧﻮد ﻣﺎ ﻫﻢ آن را‬
‫ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ /‬ﺑﻠﻪ ﻗﺮآﻧﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ)ع( درﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﺮد‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ آﻳﺎﺗﺶ ﺑﺎ ﻗﺮآن ﻓﻌﻠﻲ ﻓﺮق داﺷﺖ‪ /‬اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ آﻳﺎت در‬
‫ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻧﺒﻮده ﻣﺜ‪ Â‬ﭘﺲ از آﻳﺔ‬
‫ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ‪‬‬
‫×ﻳ ﺎ ‪‬ﻧ ×ﺴ ‪‬ﺎ¾ اﻟ ﱠﻨ ‪‬ﺒ ‪‬ﻲ ﻟ ‪Ö‬ﺴ ‪Ô‬ﺘ ﱠﻦ ﻛ‪‬ﺎ‪ ‬ﺣ ‪‬ﺪ ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟ ‪‬ﻨ ×ﺴﺎ ‪ :2¾‬اي زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺷﻤﺎ ﻣ‪Ç‬ﺜﻞ ﻫ‪Ç‬ﻤﻪ‬
‫اﷲ‬
‫‪Ç‬ﺮﻳ ‪Ô‬ﺪ ‪Ô‬‬ ‫زﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ‪ ,‬ﻣﻮاﻇﺐ ﺧﻮدﺗﺎن ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﻴﺪ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ا ﻧ ×‬
‫ﱠ‪Ç‬ﻤﺎ ‪Ô‬ﻳ ‪â‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﺣﺠﺮ‪ ,‬آﻳﺔ ‪/9‬‬

‫‪ /2‬ﺳﻮرة اﺣﺰاب‪ ,‬آﻳﺔ ‪/32‬‬
‫‪3ë‬‬ ‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ و ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ دﺳﺘﻮرات ﻗﺮآن‬

‫اﻟﺮ ‪Ö‬ﺟ ‪‬ﺲ ا‪Ö ‬ﻫ ‪‬ﻞ اﻟ ‪Ö‬ﺒ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﺖ و ‪Ô‬ﻳ ‪‬ﻄ ‪ ‬ﻬ ‪‬ﺮ ﻛ ‪ÔÖ‬ﻢ ‪‬ﺗﻄ ‪Öâ‬ﻬﻴﺮ‪ :1G‬ﺧﺪا ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ از‬ ‫‪‬ﻟ ‪Ô‬ﻴ ‪Ö‬ﺬ ‪‬ﻫ ‪‬‬
‫ﺐ ‪‬ﻋ ‪Ö‬ﻨﻜ ‪ÔÔ‬ﻢ ‪‬‬
‫ﺷﻤﺎ اﻫﻞﺑﻴﺖ ﻧﺎﭘﺎ ﻛﻲرا ﺑﺒﺮدو ﺷﻤﺎرا ﭘﺎ ك ﮔﺮداﻧﺪ‪ ,‬دﻧﺒﺎﻟﺔ آﻳﻪ ﺑﺎز‬
‫راﺟﻊ ﺑﻪ زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﺳﺖ‪ /‬ﻣﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﻢ اﻳ‪Ç‬ﻦ آﻳ‪Ç‬ﻪ را ﻛ‪Ç‬ﻪ اﻳ‪Ç‬ﻨﺠﺎ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ ,‬ﺟﺎي آن اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ,‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺧﻴﻠﻲ از ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ‬
‫اﻟﺮ ‪Ö‬ﺟ ‪‬ﺲ ا‪Ö ‬ﻫ ‪‬ﻞ‬ ‫اﷲ ‪‬ﻟ ‪Ô‬ﻴ ‪Ö‬ﺬ ‪‬ﻫ ‪‬‬
‫ﺐ ‪‬ﻋ ‪Ö‬ﻨﻜ ‪ÔÔ‬ﻢ ‪‬‬ ‫دﭼﺎر اﺷﺘﺒﺎه ﺷﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬در آﻳﺔ ‪Ô‬ﻳ ‪â‬‬
‫ﺮﻳ ‪Ô‬ﺪ ‪Ô‬‬
‫اﻟ ‪Ö‬ﺒ ‪Ö‬ﻴﺖ‪ ,‬ﻣﻨﻈﻮر از ا‪Ö ‬ﻫ ‪‬ﻞ اﻟ ‪Ö‬ﺒ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﺖ ﻫ‪Ç‬ﻤﻴﻦ زﻧ‪Ç‬ﺎن ﭘ‪Ç‬ﻴﻐﻤﺒﺮ ﻫﺴ‪Ç‬ﺘﻨﺪ‪ /‬وﻟﻲ ﻣ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﻪاﺻﻄﻼح ﻣﻌﺼﻮم ﻧﺒﻮدﻧﺪ و ﺟﺎي اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫آﻳﻪ ﻋﻮض ﺷﺪه اﺳﺖ‪ /‬ﻳﺎ آﻳﻪ دﻳﮕﺮي در ﺳﻮره ﻣﺎ‪Ä‬ﺪه ﻫﺴﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪Ô :‬ﺣ ‪‬ﺮ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﺖ ‪‬ﻋﻠ ‪Ö‬ﻴﻜ ‪ÔÔ‬ﻢ اﻟ ‪Ö‬ﻤ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﺘ ‪ ¹Ô‬و اﻟ ﱠﺪ ‪Ô‬م ‪‬و ‪‬ﻟ ‪Ö‬ﺤ ‪Ô‬ﻢ اﻟ ‪Ö‬ﺨ ‪Ö‬ﻨ ‪â‬ﺰﻳ ‪‬ﺮ ‪‬و ×ﻣﺎ ا‪ Ô‬ﻫ ﱠﻞ ‪‬ﻟﻐ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﺮا ‪‬ﷲ ‪‬ﺑ ‪‬ﻪ‪///‬‬
‫ﺘﻲ‬
‫ﺖ ‪‬ﻋﻠ ‪Ö‬ﻴﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ‪‬ﻧ ‪Ö‬ﻌ ‪‬ﻤ ‪â‬‬ ‫ﺑﻌﺪ دﻧﺒﺎﻟﻪ آن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ا ‪Ö‬ﻟ‪ Ç‬ﻴ ‪Ö‬ﻮ ‪‬م ا‪ ‬ﻛ ‪Ö‬ﻤﻠ ‪Ô‬‬
‫‪Ö‬ﺖ ‪‬ﻟﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ‪â‬دﻳ ‪‬ﻨﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ‪‬و ا‪Ö ‬ﺗ ‪‬ﻤ ‪Ö‬ﻤ ‪Ô‬‬
‫اﻻ ‪Ö‬ﺳ ×ﻼ ‪‬م ‪â‬دﻳﻨ‪ /2H‬آﻳﻪ ‪‬اول ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﺣﺮام ﻛﺮدﻳﻢ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ‬
‫ﺖ ‪‬ﻟﻜ ‪ÔÔ‬ﻢ ‪ Ö‬‬
‫ﺿﻴ ‪Ô‬‬
‫‪‬و ‪‬ر ‪â‬‬
‫ﮔﻮﺷﺖ ﻣﺮدار و ﮔﻮﺷﺖ ﺧﻮك و آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻧﺎم ﻏﻴﺮﺧﺪا ﺑﺮ ذﺑﺢ آن‬
‫ﺑﺮده ﺷﻮد و‪ ///‬دﻧﺒﺎﻟﻪ آن ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬اﻣ‪Ç‬ﺮوز دﻳ‪Ç‬ﻦ ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ را ﻛ‪Ç‬ﺎﻣﻞ‬
‫ﻛﺮدم و ﻧﻌﻤﺖ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎم ﻛﺮدم و رﺿﺎﻳﺖ دادم ﻛﻪ‬
‫اﺳﻼم دﻳﻦ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ آﻳﻪ ﻫﻢ ﺟﺎﻳﺶ اﻳﻨﺠﺎ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ‪,‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة اﺣﺰاب‪ ,‬آﻳﺔ ‪/33‬‬

‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻣﺎ‪Ä‬ﺪه‪ ,‬آﻳﺔ ‪/3‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪3ì‬‬

‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑ‪Ç‬ﺎر در آﻳ‪Ç‬ﺎت ﻗ‪Ç‬ﺒﻞ ﻓ‪Ç‬ﺮﻣﻮده اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﭼ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﭼ‪Ç‬ﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺣ‪Ç‬ﻼل و ﭼ‪Ç‬ﻪ ﭼ‪Ç‬ﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺣ‪Ç‬ﺮام اﺳﺖ‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻨﺠﺎ ﺗ‪Ç‬ﻘﺮﻳﺒ‪H‬‬
‫ﺗﻜﺮاري اﺳﺖ‪ ,‬ﺑﻪﻋﻼوه اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻣ‪Ç‬ﻄﻠﺐ اﻳ‪Ç‬ﻦﻗﺪر ﻣ‪Ç‬ﻬﻢ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ دﻳﻦ ﻧﺎﻗﺺ ﺑﻮده اﺳﺖ و وﻗﺘﻲ اﻳﻦ آﻳﻪ آﻣﺪ ﻛ‪Ç‬ﺎﻣﻞ ﺷ‪Ç‬ﺪ‪,‬‬
‫ﮔﻮﺷﺖ ﻣﺮدار ﻫﻢ ﺑ‪Ç‬ﺮاي ﻛﺴ‪Ç‬ﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻀﻄﺮ ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ ﺣ‪Ç‬ﻼل اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺟﺎي اﻳﻦ آﻳﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ,‬زﻳﺮا اﻳﻦ آﻳﻪ در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻚ‬
‫‪Ô‬ﻧﺰ ‪‬ل ‪‬ا ﻟ ‪Ö‬ﻴ ‪‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪× :‬ﻳﺎ ا‪ ‬ﻳ ‪‬ﻬﺎ ﱠ‬
‫اﻟﺮ ‪Ô‬ﺳﻮ ‪Ô‬ل ‪‬ﺑ ‪‬ﻠ ‪Ö‬ﻎ ×ﻣﺎ ا ‪‬‬
‫ﻚ ‪‬و ‪‬ا ‪Ö‬ن ﻟ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﺗ ‪Ö‬ﻔ ‪‬ﻌ ‪Ö‬ﻞ ﻓ ×‪‬ﻤﺎ ‪‬ﺑ ﱠﻠﻐ ‪Ö‬ﺖ ‪‬ر ×ﺳ ﺎ ‪‬ﻟ ‪‬ﺘﻪ‪ :1‬اي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ رﺳ‪Ç‬ﺎﻟﺖ ﺧ‪Ç‬ﻮد را‬
‫‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ر ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ا ﮔﺮ ﻧﮕﻮﻳﻲ وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮد را رﻓﺘﺎر ﻧﻜﺮدهاي‪/‬ﺑﻌﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫ﻋﻠﻲ)ع( را ﻣﻨﺼﻮب ﻣﻲﻛﻨﺪ اﻳﻦ آﻳﻪ ﻧﺎزل ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬ا‪ ‬ﻟ ‪Ö‬ﻴ ‪Ö‬ﻮ ‪‬م ا‪ ‬ﻛ ‪Ö‬ﻤﻠ ‪Ô‬‬
‫‪Ö‬ﺖ ‪‬ﻟﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ‬
‫ﺿﻴ ‪Ô‬ﺖ ‪‬ﻟﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ا ‪Ö‬ﻻ ‪Ö‬ﺳ ×ﻼ ‪‬م ‪â‬دﻳﻨ‪/H‬‬
‫ﺘﻲ ‪‬و ‪‬ر ‪â‬‬ ‫‪â‬دﻳ ‪‬ﻨﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ‪‬و ا‪Ö ‬ﺗ ‪‬ﻤ ‪Ö‬ﻤ ‪Ô‬‬
‫ﺖ ‪‬ﻋﻠ ‪Ö‬ﻴﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ‪‬ﻧ ‪Ö‬ﻌ ‪‬ﻤ ‪â‬‬
‫ﺟﺎي ﺑﻌﻀﻲ آﻳﺎت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭘﺲ و ﭘﻴﺶ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ‬
‫ﺧﻮد آﻳﺎت ﻧﻪ ﻛﻢو ﻧﻪ زﻳﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ /‬اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﻗﻠﻴﻠﻲ از ﻣﺠﺘﻬﺪﻳﻦ ﻫﻢ‬
‫ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺔ ×ﻳﺎ ا‪ ‬ﻳ ‪‬ﻬﺎ ﱠاﻟﺮ ‪Ô‬ﺳﻮ ‪Ô‬ل ‪‬ﺑ ‪‬ﻠ ‪Ö‬ﻎ ×ﻣﺎ ا‪Ô‬ﻧ ‪Ö‬ﺰ ‪‬ل ‪‬ا ﻟ ‪Ö‬ﻴﻚ در دﻧﺒﺎﻟﻪاش ﻫﺴﺖ‪:‬‬
‫ﻓﻲ ‪‬ﻋ ‪‬ﻠﻲ‪ ,‬و ﻳﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﻮره ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪﻧﺎم ﺳﻮره ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ در‬
‫ا‪ÇÄ‬ﻤﻪ ﻣ‪Ç‬ﺎ ﻫ‪Ç‬ﻤﻪ‬
‫ﻗﺮآن ﺑﻮده و اﻳﻦ ﺳﻮره ﺣﺬف ﺷﺪه و ﺣﺎل آنﻛﻪ ‪‬‬
‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻣﺎ‪Ä‬ﺪه‪ ,‬آﻳﺔ ‪/ì7‬‬
‫‪37‬‬ ‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ و ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ دﺳﺘﻮرات ﻗﺮآن‬

‫ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺮآن ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻠﻮي ﻣﺎ ﻫﺴﺖ‪ /‬ﻫ‪Ç‬ﻴﭻ وﻗﺖ‬

‫دﻳﺪه ﻧﺸﺪ ﻛﻪ ﺣﻀﺮت ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق)ع( ﻳﺎ اﻣﺎﻣﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﺮوﻧﺪ در‬
‫ﻛﻨﺞ ﺧﺎﻧﻪ ﻗﺮآن دﻳﮕﺮي ﺑﺮدارﻧﺪ و ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ /‬ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺮآﻧﻲ را ﻛﻪ‬
‫ﻣﺘﺪاول ﺑﻮد در ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ و ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ دﻗ‪‬ﺖ در آﻳﺎت ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺮآﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ‪ ,‬ﻣﻲﻓﻬﻤﻴﻢ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫اﻳﻦ آﻳﺎت ﻫﻢ ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ ‪ ÇÇ‬اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ‬
‫ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ اﺳﻼم ﺑﺎﺷﺪ ‪ ÇÇ‬و ﻫﻢ ﺑﺮاي ﺗﻚ ﺗﻚ اﻓﺮاد ﺟ‪Ç‬ﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻓﺮد ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ اﺧﻼق اﺳﻼﻣﻲ رﻓﺘﺎر ﻛﻨﺪ‪/‬‬
 ‫ﺗﻼزم ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‪1‬‬

‫ﺗﻼزم ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻳﻜﻲ از ﺳﺎدهﺗﺮﻳﻦ و در ﻋﻴﻦﺣﺎل‬

‫واﺟﺐﺗﺮﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ اﺳﺖ; ﻣﺜﻞ آب ﻛﻪ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ آن ﺑﺪون ﮔﻔﺘﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ /‬ﻳﻌﻨﻲ ﻟﺰوم آب ﺑﺮاي اداﻣﺔ ﺣﻴﺎت ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﻌﻠﻮم‬
‫‪‬‬
‫اﺳﺖ و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻧﺪارد‪ /‬درﺑ‪Ç‬ﺎرة ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ و ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺖ ﻫ‪Ç‬ﻢ‬
‫ﺑﻪﻗﻮل ﺣﻀﺮت ﺷﺎه ﻧﻌﻤﺖاﷲ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫داﻧﺴﺘﻦ ﻋﻠﻢ دﻳ‪Ç‬ﻦ ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ‬
‫ﭼﻮن در ﻋﻤﻞ آوري ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ‬
‫ور ﺟﻤﻊ ﻛﻨﻲ ﻋﻠﻢ و ﻋﻤﻞ ﺑﺎ اﺧﻼص‬
‫از ﺑﻬﺮ رﺿﺎي ﺣﻖ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ‬

‫‪ /1‬در ﺗﺎرﻳﺦ‪ 78.7.11‬در ﻣﺠﻠﺲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪/‬‬

‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪ê0‬‬

‫ﺟﻤﻊ ﺑﻴﻦ ﻋﻠﻢ و ﻋﻤﻞ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺧﻼص‪ ,‬اﻧﺴﺎن را ﺑﻪﺣﻘﻴﻘﺖ‬

‫رﻫﻨﻤﻮن ﻣﻲﺷﻮد‪ /‬اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﻣﻨﻈﻮر از اﻳﻦ آﻣﻮﺧﺘﻦ‪ ,‬ﻣﺪرﺳﻪ رﻓ‪Ç‬ﺘﻦ و‬
‫ﻋﻠﻤﻴﻪ رﻓﺘﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ /‬ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ ﻃ‪Ç‬ﺮز زﻧ‪Ç‬ﺪﮔﻲ; اﺻ‪ÂÇ‬‬
‫ﺣﻮزه ‪‬‬
‫ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ دﻳﻨﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻣﺎ در زﻣﺎن ﺣﻀﺮت آدم و ﻳﺎ‬
‫ﺣ ‪‬ﺘﻲ ﻗﺒﻞ از اﻳﺸﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ /‬در ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮاب‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻲﺗﺮﺳﻴﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﺣﻴﻮان درﻧﺪهاي ﺑﻪ ﻣﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻜﻨﺪ و ﻳﺎ ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻳﺎ ﺳﻴﻠﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺎ آﺳﻴﺐ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ /‬از اﻳﻦ ﺗﺮس ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﭘﻨﺎه ﻣﻲﺑﺮﻳﻢ ﻳﺎ ﺧﻮدﻣﺎن را‬
‫در ﻳﻚ ﺣﺼﺎري ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻦ ﺗ‪Ç‬ﺮس در زﻣ‪Ç‬ﺎن ﺣ‪Ç‬ﺎﺿﺮ‬
‫وﺟﻮد دارد‪ /‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺑﻴﻢ‪ ,‬ﻧﻤﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ آﻳﺎ از اﻳﻦ ﺧﻮاب‬
‫ﺑﻴﺪار ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ /‬ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺴﭙﺎرﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ‬
‫را ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ‪ /‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ دور و ﺑﺮﻣﺎن ﻧﮕﺎه ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫دﻳﮕﺮان ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﻣﺎ در ﺧﻮاب ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﺑ‪Ç‬ﺎﻳﺪ ﺧ‪Ç‬ﻮدﻣﺎن را ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﺑﺴﭙﺎرﻳﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻴﺪار اﺳﺖ‪ /‬ﻧﺎم اﻳﻦ ﻧ‪Ç‬ﻴﺮو ﺧ‪Ç‬ﺪاوﻧ‪Ç‬ﺪ‬
‫اﺳﺖ‪ /‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻮﻗﻊ ﺧ‪Ç‬ﻮاب ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ ﺧ‪Ç‬ﻮدﺗﺎن را ﺑ‪Ç‬ﺎ دﻋ‪Ç‬ﺎﻳﻲ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺧ‪Ç‬ﺪا‬
‫ﻣﻲﺳﭙﺎرﻳﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﺑﻴﺪ‪ /‬اﻧﺴﺎن ‪‬اوﻟﻴﻪ ﻫﻢ ﺻﺒﺢ ﻛﻪ از ﺧﻮاب ﺑﻴﺪار‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪ ,‬ﺑﺎ دﻳﺪن ﻧﻮر ﺗﺮﺳﺶ ﺗﻤﺎم ﻣﻲﺷﺪ‪ ,‬زﻳﺮا روز و روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ‬
‫او ﻧﻮﻳﺪ ﭘﺎﻳﺎن وﺣﺸﺖ را ﻣﻲداد‪ /‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ از آﻧﭽﻪ ﻳﺎ از آﻧﻜﻪ او را‬
‫‪ê1‬‬ ‫ﺗﻼزم ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‬

‫ﺣﻔﻆ ﻛﺮده ﺗﺸ ‪‬ﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ /‬ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ وﻗﺘﻲ ﻧ‪Ç‬ﻮر را ﻣ‪Ç‬ﻲﺑﻴﻨﻴﺪ‪ ,‬دﻋ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﻣ‪ÇÇ‬ﻲﻛﻨﻴﺪ و ﺷﻜ‪ÇÇ‬ﺮ ﺑ‪ÇÇ‬ﺠﺎ ﻣ‪Ç‬ﻲآورﻳﺪ‪ /‬اﻧﺴ‪Ç‬ﺎن ﺑ‪Ç‬ﺪوي ﺑ‪Ç‬ﺮاي رﻓ‪Ç‬ﻊ‬
‫ﺧﻮابآﻟﻮدﮔﻲ ﻛﻨﺎر رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲرود و آب ﺑﻪﺻﻮرﺗﺶ ﻣﻲزﻧﺪ‪,‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻫﻢ ﺻﺒﺢ ﻛﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ‪ ,‬وﺿﻮ ﻣ‪Ç‬ﻲﮔﻴﺮﻳﺪ‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫رﻓﺘﺎر و اﺣﺴﺎس در ﻫﺮ دوره و زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫ﺗ‪Ç‬ﺠﺴﻢ ﻓ‪Ç‬ﻄﺮت آﻧ‪Ç‬ﻬﺎﺳﺖ‪ /‬ﻣ‪Ç‬ﺜﻞ اﻳ‪Ç‬ﻨﻜﻪ ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ از ﻧ‪ Ç‬ﻘ ﺎﺷﻲ‬
‫اﺳﺖ و ‪‬‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮﻳﻲ از ﻳﻚ رودﺧﺎﻧﻪ و ﻗﺎﻳﻘﻲ در آن و ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ‬
‫درون ﻗﺎﻳﻖ ﺑﻜﺸﺪ‪ /‬او ﻫﻢ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺧﻮاﺳﺖ ﺷﻤﺎ ﺗﺎﺑﻠﻮ را ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﺸﺪ‪/‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﺎﺑﻠﻮ را ﻣﻴﻞ ﺷﻤﺎ و ﻓﻄﺮﺗﺘﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ /‬ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳ‪Ç‬ﻼم‬
‫ﻫﻢ آﺧﺮﻳﻦ ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﺖ و ﻫﻤﺎن ﭼ‪Ç‬ﻴﺰي اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺎ ﻓ‪Ç‬ﻄﺮت‬
‫اﻧﺴﺎن ﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ و ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﻮاﻋ‪Ç‬ﺪ و دﺳ‪Ç‬ﺘﻮرات‬
‫ﻣﺠﺴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ /‬از اﻳﻦرو ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ ﻛﻪ اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ و ﺗﻜﺮار ﻛﻨﻴﺪ‬
‫‪‬‬
‫‪ ÇÇ‬ﻏﻴﺮ از اﻋﺘﻘﺎد ‪ ÇÇ‬ﻋﺎدت ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و از روي ﻋﺎدت آن را اﻧﺠﺎم‬
‫ﺳ‪Ç‬ﻴﺎﺣﺎن ﻧ‪Ç‬ﻘﻞ‬
‫ﻣﻲدﻫﻴﺪ و ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ آن از ﺑﻴﻦ ﻣ‪Ç‬ﻲرود‪ /‬ﻳﻜ‪Ç‬ﻲ از ‪‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺎ داﻧﺸﻤﻨﺪي ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﺧ‪Ç‬ﺪاﻧﺸ‪Ç‬ﻨﺎس و‬
‫ﻣﺎدي اﺳﺖ آﺷﻨﺎ ﺷﺪم‪ ,‬ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺤﺚ ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ اذان دادﻧﺪ‪ /‬او ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﺷﺪ و وﺿﻮ ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﻤﺎز ﻛﺮد‪ /‬ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ ﻛﻪ اﻋﺘﻘﺎدي ﻧ‪Ç‬ﺪاﺷ‪Ç‬ﺘﻲ‪,‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪ê2‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﺎد¸‪ Ô‬اﻟ ‪‬ﺠ ‪‬ﺴﺪ و ‪Ô‬ﺳﻨ ‪ ¹Ô‬اﻟﺒﻠ‪‬ﺪ; ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻋﺎدت ﻛﺮدم‪ /‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺪون‬
‫ﻫﻴﭻ اﻋﺘﻘﺎدي ﻋﺎدت ﺑﻪ رﻓﺘﺎري ﻛ‪Ç‬ﺮده ﺑ‪Ç‬ﻮد ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺎ اﻋ‪Ç‬ﺘﻘﺎداﺗﺶ‬
‫ﻣﻐﺎﻳﺮت داﺷﺖ‪ /‬ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺎدت ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻋﻤﻞ را از ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺑﺮد‪ /‬ا ‪‬ﻣﺎ‬
‫وﻗﺘﻲ ﻋﻤﻠﻲ ﻋﺎدت ﺷﺪ و ﺑﻪﺗﻜﺮار اﻧﺠﺎم ﺷﺪ اﻋﺘﻘﺎد اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪/‬‬
‫ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ اﻋﺘﻘﺎدو اﻳﻤﺎﻧﺘﺎن ﻗﻮي ﺷﻮد‪ ,‬ﻋﻤﻠﺘﺎن را‬
‫ﻗﻮي ﻛﻨﻴﺪو ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ در ﻋﻤﻞ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪,‬‬
‫ﺳﻌﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﻣﺒﺎﻧﻲ اﻋﺘﻘﺎدي را ﻣﺤﻜﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪ /‬اﻳﻦ دو ﻻزم و ﻣﻠﺰوﻣﻨﺪ‬
‫و ﻣﺮﺗﺒﻂ‪ /‬اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ دﻗ‪‬ﺖ داﺷﺖ ﻛﻪ اﻓ‪Ç‬ﺮاط ﻧﺸ‪Ç‬ﻮد‪ /‬در ﺧ‪Ç‬ﺒﺮي از‬
‫ﺣﻀﺮت ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق)ع( ﻧﻘﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن ﻓ‪Ç‬ﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻣ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪمو ﻋﺒﺎدت ﻣﻲﻛﺮدم‪ /‬ﻳﻚ ﺑﺎر ﭘﺪرم ﺣﻀﺮت‬
‫ﺑﺎﻗﺮ)ع( رد ﺷﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ "زﻳ‪Ç‬ﺎد ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻋ‪Ç‬ﺒﺎدت ﻧ‪Ç‬ﭙﺮداز"‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻦ در‬
‫ﻣﺴﺘﺤﺒﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻗﺪري ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﺴﺘﮕﻲآور‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺴﺘﺤﺒﺎت اﺳﺖ و‬
‫‪‬‬
‫و ﻣﺸﻤ‪Ã‬ﺰﻛﻨﻨﺪه ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ /‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در اﺛﺮ ﺗﻜﺮار‪ ,‬اﺷﺘﻴﺎق را زﻳﺎد‬
‫ﺣﺪ ﻣﺘﻌﺎدل و ﻣﺘﺪاول را‬
‫ﻛﻨﺪ وﻟﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﻧﻔﺮت ﺷﻮد‪ /‬ﺑﺎﻳﺪ ‪‬‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﻛﺮد‪ /‬ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻧﺴﺎن ﺑﺴﻴﺎري از آداب را ﺑ‪Ç‬ﻠﺪ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﻓﺮﺻﺖ اﻧﺠﺎم آن را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬
‫‪ê3‬‬ ‫ﺗﻼزم ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓ‪Ç‬ﺮﻣﻮده‪ :‬ﻟ ‪‬ﻘ ‪Ö‬ﺪ ‪‬ﺧﻠ‪‬ﻘﻨﺎ اﻻﻧﺴﺎ ‪‬ن و ‪‬ﻧ ‪Ö‬ﻌﻠ ‪Ô‬ﻢ ﻣﺎ ‪Ô‬ﺗ ‪‬ﻮ ‪Ö‬ﺳ ‪‬ﻮ ‪Ô‬س ﺑﻪ ﻧ‪Ç ‬ﻔ ‪ÖÔ‬ﺴﻪ‪;1‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺎ اﻧﺴﺎن را آﻓﺮﻳﺪﻳﻢ و ﺧﻮدﻣﺎن ﻫﻢ ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧ‪Ç‬ﻔﺲ‬
‫ﭼﻘﺪر ﺑﺮاي او وﺳﻮﺳﻪ ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ و ﻧﻴﺎزي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ او ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ /‬ﻳﻌﻨﻲ وﺳﻮﺳﻪﻫﺎي ﻧﻔﺲ ﺑﺮاي ﻫ‪Ç‬ﻤﻪ ﻫﺴﺖ‪ ,‬از آن ﻓ‪Ç‬ﺮار‬
‫ﻛﻨﻴﺪ وﻟﻲ ﻧﮕﺮان ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ‪ ,‬ﺧﺪا ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪/‬‬
‫ﻳﺎ در آﻳﻪاي دﻳﮕﺮ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬و ‪Ô‬ﺧ ‪‬ﻠ ‪‬ﻖ اﻻﻧﺴﺎ ‪Ô‬ن ﺿ‪Ç‬ﻌﻴﻔ‪ ;2H‬ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ‬
‫اﻧﺴﺎن ﺿﻌﻴﻒ آﻓﺮﻳﺪه ﺷﺪه‪ /‬ﮔﻮﻳﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﺗ‪Ç‬ﻤﺎم‬
‫در رﺣ‪Ç‬ﻤﺖ و ﻛ‪Ç‬ﺮم‬
‫آﻧﭽﻪ را ﮔﻔﺘﻢ از او ﺗﻮﻗ‪‬ﻊ ﻧﺪارم ﻛﻪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ /‬‬
‫ﺧﺪا ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎز اﺳﺖ‪ /‬ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮ ﻛﺎري ﻛﻪ ﺧ‪Ç‬ﻮاﺳ‪Ç‬ﺘﻴﻢ ﺑﻜ‪Ç‬ﻨﻴﻢ‪/‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ا ﮔﺮ ﻳﻚ ﻣﻮرد ﺧﻄﺎ داﺷ‪Ç‬ﺘﻴﻢ‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﻔﻬﻤﻴﻢ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺧ‪Ç‬ﻄﺎ ﻛ‪Ç‬ﺮدﻳﻢ و‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﻴﻢ‪ /‬آن وﻗﺖ ﺧﺪا ﻫ‪Ç‬ﻢ ﻗ‪Ç‬ﺒﻮل‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪/‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻗﺪم ‪‬اول اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ اﻧﺠﺎم اﻋﻤﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫اﻋﺘﻘﺎد را ﻗﻮي ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﺘﻘﺎﺑ‪ Â‬اﻋﺘﻘﺎد ﻫﻢ ﻋﻤﻞ را ﺑﻪدﻧﺒﺎل دارد‪/‬‬
‫ﺑﻌﻀﻲ از اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ و ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎد ﺟﻠﻮ ﻣﻲآﻳﻨﺪ و ﺑﻌﺪ‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ق‪ ,‬آﻳﺔ ‪/1ì‬‬

‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻧﺴﺎ¾‪ ,‬آﻳﺔ ‪/28‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪êê‬‬

‫از آن ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ اﻋﺘﻘﺎد ﭼﻨﺪان ﻗﻮي ﻧ‪Ç‬ﺪارﻧ‪Ç‬ﺪ‬

‫وﻟﻲ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم اﻋﻤﺎل و ﺗﻜﺮار در آن ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ ﺑﻪ ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ و ﻣ‪Ç‬ﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ و اﻋﺘﻘﺎدﺷﺎن ﻗﻮي ﻣﻲﺷﻮد‪/‬‬
‫ﺣﺘﻤ‪ H‬اﻳﻦ داﺳﺘﺎن را ﺷﻨﻴﺪهاﻳﺪ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺣﻀﺮت ﺟ‪Ç‬ﻌﻔﺮ‬
‫ﺻﺎدق)ع( ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪاش ﮔﻔﺖ ﭼﻮن ﻣﻦ ﺗﺎزه ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺷﺪهام ﺑﺎ آدابو رﺳﻮم آن آﺷﻨﺎ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ /‬ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ /‬او ﻫﻢ‬
‫ﻗﺒﻮل ﻛﺮد‪ /‬ﺻﺒﺢ ﺑﺎ اذان ﺻﺒﺢ در ﻣﻨﺰل ﺷﺨﺺ ﺗﺎزه ﻣﺴﻠﻤﺎن را زد‬
‫و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮﺧﻴﺰ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ وﺿﻮ ﺑﮕﻴﺮ و ﺑ‪Ç‬ﻴﺎ ﺑ‪Ç‬ﺮوﻳﻢ ﻣﺴ‪Ç‬ﺠﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ‪ /‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز آن ﺗﺎزه ﻣﺴ‪Ç‬ﻠﻤﺎن ﮔ‪Ç‬ﻔﺖ‪ :‬ﺣ‪Ç‬ﺎﻻ‬
‫ﻣﺴ‪Ç‬ﺘﺤﺐ اﺳﺖ‪ /‬او‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺮوم ﻣﻨﺰل? ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ,‬اﻳ‪Ç‬ﻦ اوراد را ﺑ‪Ç‬ﺨﻮان‬
‫ﺧﻮاﻧﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎﻻ ﺑﺮوم? ﮔﻔﺖ ﻧﻪ‪ ,‬دﻋﺎي ﻧﺪﺑﻪ را ﺑﺨﻮان‪ ,‬دﻋﺎي‬
‫ﻛﻤﻴﻞ را ﺑﺨﻮان و‪ ///‬ﺧﻼﺻﻪ وﻗﺖ او را ﺗﺎ ﻇﻬﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ /‬ﮔﻔﺖ ﺗﻤﺎم‬
‫ﺷﺪ? ﮔﻔﺖ ا ‪Ð‬ﻻن وﻗﺖ ﻧ‪Ç‬ﻤﺎز ﻇ‪Ç‬ﻬﺮ اﺳﺖ‪ ,‬ﺻ‪Ç‬ﺒﺮ ﻛ‪Ç‬ﻦ ﻧ‪Ç‬ﻤﺎز را ﻫ‪Ç‬ﻢ‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻌﺪ دوﺑﺎره اوراد و دﻋﺎﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺎ اذان ﻣ‪Ç‬ﻐﺮب و‪///‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ روز او ﻃﻲ ﺷﺪ‪ /‬ﻓﺮدا دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺳﺮاغ او رﻓﺖ و در زد ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺎ ﺑﺮوﻳﻢ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‪ /‬ﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ‪/‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮاي آدمﻫﺎي ﺑﻴﻜﺎر ﺧﻮب اﺳﺖ‪ /‬درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ‬
‫‪êë‬‬ ‫ﺗﻼزم ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‬

‫ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺧﻮب اﺳﺖ ﻛﻪ دﺳﺖ ﺑﺎ ﻛﺎر و‬

‫دل ﺑﺎ ﻳﺎر دارﻧﺪ‪ /‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪان را ﺑﺎ آداب دﺳﺖ و ﭘﺎ ﮔ‪Ç‬ﻴﺮ و‬
‫ﻋﺒﺎدات زﻳﺎد ﻓﺮاري داد‪/‬‬
‫اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﻋﺒﺎدات و اﻋﻤﺎل واﺟﺐ را ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻄﻌ‪ H‬و ﻛﺎﻣ‪ Â‬اﻧﺠﺎم داد‬
‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‪ /‬آﻳﺎ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫و در اﻧﺠﺎم آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎي ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ آن ‪‬‬
‫ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪنو رﻛﻮع و ﺳﺠﻮد در روح اﻧﺴﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮي دارد? ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺎ دﻗ‪‬ﺖ در ﻣﻌﻨﺎي ﻧﻤﺎز و ﻋﺒﺎدات روح را ﻗﻮي ﻛﺮد‪ /‬ﺑﺎﻳﺪ دﻳﺪ ﻧﻤﺎز‬
‫را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ /‬اﻧﺴﺎن ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪدﻧﺒﺎل اﺳﻮه و ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ /‬او اﻟﮕﻮﻳﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﻃﺒﻖ او ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ اﻟﮕﻮﻫﺎ‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ)ع( اﺳﺖ‪ /‬در ﻳﻜﻲ از ﺟﻨﮕﻬﺎ ﺗﻴﺮي ﻛﻪ ﺳﺮ آن ﭼﻨﺪ‬
‫ﺗﻴﻐﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺑﺪن ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ)ع( ﺧ‪Ç‬ﻮرد ‪ ÇÇ‬اﻳ‪Ç‬ﻦ ﺗ‪Ç‬ﻴﺮﻫﺎ ﻣ‪Ç‬ﻮﻗﻊ‬
‫ﺑﻴﺮون آﻣﺪن ﮔﻮﺷﺖ را ﭘﺎره ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ‪ ÇÇ‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﻴﺮون آوردن اﻳﻦ‬
‫ﺗﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎر دردﻧﺎ ك اﺳﺖ‪ /‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺻﺒﺮ ﻛ‪Ç‬ﻨﻴﺪ ﺗ‪Ç‬ﺎ ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ‬
‫ﺑﻪﻧﻤﺎز ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ ﺑﻌﺪ ﺗﻴﺮ را از ﭘﺎﻳﺶ ﺑﻴﺮون ﺑﻜﺸﻴﺪ آن ﻣ‪Ç‬ﻮﻗﻊ درد‬
‫آن را اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ /‬ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را ﻛﺮدﻧﺪ‪ /‬ﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﺨﺮه ﻳ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﻓﺮار ﻛﺮدن از ﻧﻤﺎز ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻧﻤﺎز ﻓﻘﻂ دو رﻛ‪Ç‬ﻌﺖ ﺑ‪Ç‬ﻮد ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻣﻮﻻ ﻋﻠﻲ ﺧﻮاﻧﺪ‪ /‬ﺑﻠﻪ ا ﮔﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻦ دو رﻛ‪Ç‬ﻌﺖ را‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪êì‬‬

‫ﻣﺜﻞ ﻋﻠﻲ)ع( ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪/‬‬

‫ا‪Ä‬ﻤﻪ ﺑﺮاي ﻣﺎ اﻟﮕﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﻮﻗ‪‬ﻊ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻫﻢ‬
‫‪‬‬
‫ﻛﺎﻣ‪Â‬ﻣﺜﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺧﺪاﻫﻢ از ﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﻗ‪‬ﻌﻲ ﻧﺪارد‪ /‬ﻣﺜﻞ اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﺑ‪Ç‬ﺨﻮاﻫ‪Ç‬ﻴﻢ ﺧ‪Ç‬ﻮشﻧﻮﻳﺴﻲ ﻳ‪Ç‬ﺎد ﺑﮕ‪Ç‬ﻴﺮﻳﻢ‪ /‬ﻣ‪Ç‬ﻌ ‪‬ﻠﻢ ﺧ‪Ç‬ﻂ ﺳ‪Ç‬ﺮﻣﺸﻖ را‬
‫ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ و ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻌﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﺷﺒﻴﻪ آن ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ /‬اﺳﺘﺎد ﻫ‪Ç‬ﻢ از‬
‫ﺷﻤﺎ ﺗﻮﻗ‪‬ﻊ ﻧﺪارد ﻣﺜﻞ او ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ /‬ﻧﻤﺎز ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﻜﻢ را دارد‪/‬‬
‫و ا ‪‬ﻣﺎ ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ راه‪ /‬ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺖ راه و ﻣﺴ‪Ç‬ﻴﺮي اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺑﺘﻮان ﺑﻪ اﻳﻦ اﻟﮕﻮ رﺳﻴﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻣﻌﻨﺎي ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﺖ‪ /‬ﻣﺜ‪Â‬‬
‫ا ﮔﺮ از ﻳﻚ ﭼﻴﻨﻲ ﻳﺎ ژاﭘﻨﻲ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻳﻚ آﻳﻪ ﻗﺮآن را ﻛﻪ ﺑﻪﺧﻂ و‬
‫زﺑﺎن ﺧﻮدش ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ ,‬ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ,‬ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﺪ وﻟﻲ ا ﮔﺮ ﻳﻚ‬
‫ﻋﺮب زﺑﺎن آن را ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻣﻄﻠﺒﺶ را ﻣﻲﻓﻬﻤﺪ‪ /‬ﻫﺮ دو ﻧﻔﺮ ﺷﺮﻳﻌﺖ‬
‫را اﺟﺮا ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻳﻌﻨﻲ آﻳ‪Ç‬ﻪ را ﺧ‪Ç‬ﻮاﻧ‪Ç‬ﺪهاﻧ‪Ç‬ﺪ وﻟﻲ ﻳﻜ‪Ç‬ﻲ ﻓ‪Ç‬ﻬﻤﻴﺪ و‬
‫دﻳﮕﺮي ﻧﻔﻬﻤﻴﺪه اﺳﺖ‪ /‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ا ﮔﺮ راه ﺑ‪Ç‬ﻴﻔﺘﻴﺪ و ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﺪ و در ﻣﻌﻨﺎي آن ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ ﻛﻨﻴﺪ و ﺳﻌﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻟﮕﻮﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻗﺮار دادهاﻧﺪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﻮﻳﺪ‪ ,‬ﻗﺪم در وادي ﻃﺮﻳﻘﺖ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻳﺪ و ﻣ‪Ç‬ﺠﻤﻮﻋﺔ اﻳ‪Ç‬ﻦ دو ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد ﺣ‪Ç‬ﻘﻴﻘﺖ‪ /‬ﺑ‪Ç‬ﺪﻳﻦﻗﺮار‪,‬‬
‫ﻣﻜﻤﻞ ﻫﻢ ﺑﻮده و ﻫﺮ ﺳﻪ در ﻋﺮض‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﺣﻘﻴﻘﺖ ‪‬‬
‫‪ê7‬‬ ‫ﺗﻼزم ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‬

‫اﻟﺸﺮﻳﻌ ‪ ¹Ô‬ا‪ ‬ﻗ‪Ç‬ﻮاﻟﻲ‬

‫ﱠ‬ ‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﺑﻪﻗﻮل رﺳﻮل ا ﻛﺮم)ص(‪:‬‬
‫واﻟﻄ‪‬ﺮﻳﻘ‪ ¹‬ا‪ ‬ﻓﻌﺎﻟﻲ واﻟﺤﻘﻴﻘ‪ ¹‬اﺣﻮاﻟﻲ‪1/‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Ô‬‬

‫‪ /1‬ﺷﺮﻳﻌﺖ ﮔﻔﺘﺎر ﻣﻦ و ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻛﺮدار ﻣﻦ و ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺣﻮال ﻣﻦ اﺳﺖ‪/‬‬

 ‫ﻣﺎﻫﻴﺖ و ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻘﻞ و ﺗﻔﻜ‪‬ﺮ‪1‬‬
‫‪‬‬

‫در ﻛﺘﺎب ﺷﺮﻳﻒ ﭘﻨﺪ ﺻﺎﻟﺢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ ﻛﻪ >اﻣﺘﻴﺎز اﻧﺴﺎن ﺑﺮ‬

‫ﺳﺎﻳﺮ ﺟﺎﻧﺪاران ﺑﻪﻋﻘﻞ و ﻓﻜﺮ ﭘ‪Ç‬ﺎﻳﺎنﺑﻴﻦ اﺳﺖ و ﻛ‪Ç‬ﻮدك از ‪‬اول‬
‫ﺗﻮ ‪‬ﻟﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺣﻴﻮاﻧﺎت اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﻪ ﻧﻤﻮ ﺗﻦ ﻓﻜﺮ او ﻫﻢ ﭘﻴﺸﻲ‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﭘﺎﻳﺎنﺳﻨﺠﻲ او اﻓﺰون ﻣﻲﮔﺮدد‪ 2</‬در اﻳ‪Ç‬ﻨﺠﺎ ﭼ‪Ç‬ﻨﺪﻳﻦ‬
‫ﻟﻐﺖ و ﻣﻌﻨﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﻳﻜ‪Ç‬ﻲ ﻟﻐﺖ "ﺟ‪Ç‬ﺎﻧﺪاران"‬
‫اﺳﺖ‪ /‬دﻳﮕﺮي‪ ,‬ﻟﻐﺖ ﻋﻘﻞ و ﻓﻜﺮ اﺳﺖ‪ /‬ﻟﻐﺖ دﻳﮕﺮ ﭘﺎﻳﺎنﺑﻴﻨﻲ و‬
‫ﭘﺎﻳﺎنﺳﻨﺠﻲ اﺳﺖ‪ /‬ﺟﺎﻧﺪار ﻣﻮﺟﻮداﺗﻲ را ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ روح دارﻧﺪ و‬
‫روح ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺑﻪﻣﻨﺰﻟﺔ را ﻛﺐ اﺳﺖ‪ /‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ راﻧﻨﺪه اﺧﺘﻴﺎر‬

‫‪ /1‬ﻣﺘﻦ ﮔﻔﺘﺎري ﻛﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ‪ 79.ê.1‬در ﻣﺠﻠﺲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻓﻘﺮا ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺣﻀﺮت آﻗﺎي ﺻﺎﻟﺢﻋﻠﻴﺸﺎه‪ ,‬ﭼﺎپ ﺷﺸﻢ‪ ,‬ﺗﻬﺮان‪ ,1371 ,‬ص ‪/1ì‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪ë0‬‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦ را دردﺳﺖ دارد‪ ,‬روح ﻫﻢ ﺑﺮ ﺑﺪن ﻣﺎ ﺳﻮار اﺳﺖ و ﺑﺮ آن‬

‫اﻋﻢ از دﻳﺪن‪ ,‬ﺷﻨﻴﺪن و ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻲراﻧﺪ‪ /‬روح ﺗﻤﺎم ﻗﻮاي ﺑﺪن ‪‬‬
‫ادرا ﻛﺎت را دراﺧﺘﻴﺎر دارد‪ /‬ﻫﻤﺔ اﻳﻨﻬﺎ در ﻣﺮﻛﺒﻲ ﺑﻪﻧﺎم ﺟﺎن ﺟﻤﻊ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ /‬اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻣ‪Ç‬ﺨﺘﺺ اﻧﺴ‪Ç‬ﺎن ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ ﺑ‪Ç‬ﻠﻜﻪ ﺷ‪Ç‬ﺎﻣﻞ‬
‫ﺟﺎﻧﺪاران دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد‪ /‬ﭘﺲ ﻣ‪Ç‬ﺎ ﻳﻚ وﺟ‪Ç‬ﻪ اﺷ‪Ç‬ﺘﺮا ﻛ‪Ç‬ﻲ ﺑ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت دارﻳﻢ ﻛﻪ ﺟﺎن اﺳﺖ‪ /‬ﻳﻚ ﻧﻮع ﻋﻘﻞ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻣﻴﺎن‬
‫ﻫﻤﺔ ﺟﺎﻧﺪاران ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ‪ /‬ﺿﻤﻴﻤﻪ اﻳﻦ ﺟﺎن ﻣﺸﺘﺮك‪ ,‬ﻋ‪Ç‬ﻘﻠﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ در روانﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ آن "ﻏﺮﻳﺰه" ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ /‬ﻧﻘﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺣﻀﺮت ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق)ع( از اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻋ‪Ç‬ﺎﻗﻞ ﭼ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻛﺴﻲ اﺳﺖ? ﮔ‪Ç‬ﻔﺖ‪ :‬آﻧﻜ‪Ç‬ﻪ ﺧ‪Ç‬ﻴﺮ را از ﺷ‪Ç‬ﺮ ﺗﺸ‪Ç‬ﺨﻴﺺ ﻣ‪Ç‬ﻲدﻫﺪ‪/‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬اﻳﻦﻃﻮر ﻧﻴﺴﺖ‪ /‬ﺣ‪Ç‬ﻴﻮان ﻫ‪Ç‬ﻢ ﺧ‪Ç‬ﻴﺮ را از ﺷ‪Ç‬ﺮ‬
‫ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻲدﻫﺪ‪ /‬ﻣﻴﺎن آﻧﻜﻪ او را ﺑﺰﻧﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ او ﻋﻠﻒ دﻫﺪ‪ ,‬ﻓﺮق‬
‫ﻣﻲﮔﺬارد‪ /‬اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ ﺑ‪Ç‬ﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪ /‬اﻣ‪Ç‬ﺎم ﺟ‪Ç‬ﻌﻔﺮ ﺻ‪Ç‬ﺎدق‬
‫ﻋﻠﻴﻪاﻟﺴﻼم ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻋ‪Ç‬ﺎﻗﻞ ﻛﺴ‪Ç‬ﻲ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ا ﮔ‪Ç‬ﺮ ﺑ‪Ç‬ﺮ ﺳ‪Ç‬ﺮ ﻳﻚ‬
‫‪‬‬
‫دوراﻫﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﺧﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ آن راﻫﻲ را ﻛﻪ‬
‫ﺧﻴﺮش ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ‪ /‬ﻳﺎ ا ﮔﺮ در دوراﻫﻲ ﺷ‪Ç‬ﺮ ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ‪,‬‬
‫‪ë1‬‬ ‫ﻣﺎﻫ ‪‬ﻴﺖ و ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻘﻞ و ﺗﻔﻜ‪‬ﺮ‬

‫ﺷﺮش ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪ 1/‬ﻓﺮق اﻧﺴ‪Ç‬ﺎن و‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ راﻫﻲ را ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﺪ ﻛﻪ ‪‬‬
‫ﺣﻴﻮان ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻴﻮان اﻳﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ را ﻧﺪارد‪ /‬ﻋﻘﻞ ﺣﻴﻮان‬
‫ﻗﻮه اﺳﺘﺪﻻل و ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﻏﺮﻳﺰه اﺳﺖ ا ‪‬ﻣﺎ در اﻧﺴﺎن ﻋﻘﻞ‪ ,‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻧﺴﺎن و ﺣﻴﻮان از ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ ﻳﻚ درﺟﻪ و ﻧﻮﻋﻲ‬
‫ﻋﻘﻞ ﻣﺸﺘﺮﻛﻨﺪ‪ 2/‬ا ‪‬ﻣﺎ ﻋﻘﻠﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻣﺨﺘﺺ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ و‬
‫ﻫﻤﺮاه او ﻣﺘﻮ ‪‬ﻟﺪ ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ ﺟﻠﻮه ﻧﺪارد و در زﻳﺮ ﺣﺠﺎﺑﻲ ﭘﻨﻬﺎن‬
‫اﺳﺖ‪ /‬ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ رﺷﺪ ﻛﻨﺪ و ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺷﻮد‪ ,‬ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ او ﻧ‪Ç‬ﻴﺰ رﺷ‪Ç‬ﺪ‬
‫ﻛﺮدهو آﺷﻜﺎرﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ /‬رﻓﺘﺎرو درك ﺣﻴﻮاﻧﺎت در ﻣﻮﻗﻊ ﺗﻮﻟ‪‬ﺪ‬
‫ﺑﻪاﻧﺪازه رﻓﺘﺎر ﻣﻮﺟﻮدات رﺷﺪﻳﺎﻓﺘﻪ از ﻫ‪Ç‬ﻤﺎن ﻧ‪Ç‬ﻮع‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﺜ‪ Â‬ﻣ‪Ç‬ﺎدر‬
‫آﻧﻬﺎﺳﺖ‪ /‬ﻣﺜ‪ Â‬ﻣﺮﻏﺎﺑﻲﻫﺎ ازﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪاي ﺗﻮ ‪‬ﻟﺪ‪ ,‬ﺷﻨﺎ ﻛﺮدنرا ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻣﺎدر ﺧﻮد ﺑﻠﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮي ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﻳﺎدﮔﻴﺮي‬
‫ﻳﺎ ﺑﻬﺒﻮدي رﻓﺘﺎر آﻧﻬﺎ ﻧﺪارد‪ /‬اﻳﻦ ﻗﺎﻋﺪه در ﻣﻮرد ﺗﻤﺎم ﺣﻴﻮاﻧﺎت‬
‫ﺻﺎدق اﺳﺖ‪ /‬ا ‪‬ﻣﺎ اﻧﺴﺎن ﻇﺮف ﭼﻨﺪ ﻣ‪Ç‬ﻴﻠﻴﻮن ﺳ‪Ç‬ﺎل‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﻔﺎوتﻫﺎي‬

‫‪ /1‬ﺗﺬﻛﺮ¸اﻻوﻟﻴ‪Ç‬ﺎ‪ ,‬ﻋﻄ‪‬ﺎر‪ ,‬ﺑﻪ ﺗﺼﺤﻴﺢ دﻛﺘﺮ ﻣﺤ ‪‬ﻤﺪ اﺳﺘﻌﻼﻣﻲ‪ ,‬ﭼ‪Ç‬ﺎپ ﻫﺸ‪Ç‬ﺘﻢ‪,137ê ,‬‬
‫ص ‪/1ë‬‬
‫‪ /2‬ﻏﻴﺮ ﻓﻬﻢ و ﺟﺎن ﻛﻪ در ﮔﺎو و ﺧﺮ اﺳﺖ‬
‫آدﻣ‪ÇÇÇ‬ﻲ را ﻋ‪ÇÇ‬ﻘﻞ و ﺟ‪ÇÇ‬ﺎﻧﻲ دﻳﮕ‪ÇÇ‬ﺮ اﺳﺖ‬
‫)ﻣﺜﻨﻮي ﻣﻌﻨﻮي‪ ,‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻧﻴﻜﻠﺴﻮن‪ ,‬دﻓﺘﺮ ﭼﻬﺎرم‪ ,‬ﺑﻴﺖ ‪/(ê09‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪ë2‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎري ﻛﺮده اﺳﺖ‪/‬‬

‫ﻋﻘﻠﻲ ﻫﻢ ﻛﻪ در اﻧﺴﺎن وﺟﻮد دارد ﺑﺎز ﺑﻪ دوﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ‬
‫ﻋﻘﻞ ﭘﺎﻳﺎنﺑﻴﻦ و دﻳﮕﺮي ﻋﻘﻞ ﻛﻮﺗﻪﺑﻴﻦ اﺳﺖ‪ /‬در ﻣﻴﺎن اﻋ‪Ç‬ﺮاب‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻋﻘﻼ ﻣﻲداﻧﺴ‪Ç‬ﺘﻨﺪ و ﻋ‪Ç‬ﻘﻼ¾‬
‫ﺳﺒﻌﻪ ﻳﺎ ﺛﻤﺎﻧﻴﻪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ /‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺸﺖ ﻧﻔﺮ ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ زرﻧﮓ ﺑﻮدﻧﺪ‪/‬‬
‫ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﻋﻤﺮوﻋﺎص ﺑﻮد و دﻳﮕﺮي ﻣﻌﺎوﻳﻪ‪ /‬اﻳﻦ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫از ﻋﻘﻞ ﺑﻮد وﻟﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮ آن‪ ,‬ﻋﻘﻠﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻣﺎم ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ)ع( و‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪ داﺷﺘﻨﺪ‪ /‬ﺗ‪Ç‬ﻔﺎوت اﻳ‪Ç‬ﻦ دو ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ در‬
‫اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ)ع( و ﺳﺎﻳﺮ ‪‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎنﺑﻴﻨﻲ اﺳﺖ‪ /‬ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻘﻠﻲ ﺑﺸﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﺎن و ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻛﺎر‬
‫را ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ /‬اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﻧﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﻏﻴﺐﺑﻮدن‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﻓ‪Ç‬ﻬﻢ و‬
‫اﺳﺘﺪﻻل ﺑﻪ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻛﺎر ﺑﻨﮕﺮد‪ /‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ,‬ﭘﺎﻳﺎن ﻛﺎر ﻣﻌﺎوﻳﻪ و‬
‫ﻳﺰﻳﺪ را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ /‬آﻳﺎ از آن ﻫﻤﻪ ﺣ ‪‬ﻜﺎم ﻇ‪Ç‬ﻠﻢ و ﺟ‪Ç‬ﻮر‬
‫ﻧﺎﻣﻲ ﺑﺮﺟﺎي ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ? آﻳﺎ ﻛﺴﻲ از ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻲ ﭼﻮن ﺿ ‪‬ﺤﺎ ك ﻳﺎد‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻞ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮﻧﺪ وﻟﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ? ﻛﻤﻴﻞ را ﻫﻤﻪ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و ﺑﻪ او ‪‬‬
‫ﺣﺠﺎج ﺑﻦ ﻳﻮﺳﻒ را ﻫﻤﻪ ﻟﻌﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ /‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻫ‪Ç‬ﻨﮕﺎم ﻣ‪Ç‬ﺮگ‬
‫ﺳﻲ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ در زﻧﺪاﻧﺶ ﺑﻮدﻧﺪ‪ /‬اﻳﻨﺎن ﭘﻲ ﻧﺒﺮدﻧﺪ ﻛﻪ دﻧﻴﺎ ﺑﻪزودي‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﻲﺷﻮد و از ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺧﻠﻊ ﺷﺪه و ﻣ‪Ç‬ﻲﻣﻴﺮﻧﺪ‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻨﺎن ﻓﻜ‪Ç‬ﺮ‬
‫‪ë3‬‬ ‫ﻣﺎﻫ ‪‬ﻴﺖ و ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻘﻞ و ﺗﻔﻜ‪‬ﺮ‬

‫ا‪Ä‬ﻤﻪ)ع( و ﺷﺎ ﮔﺮدان آﻧﻬﺎ ﻣﺜﻞ ﻛﻤﻴﻞ و‬

‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻛﺎر را ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ /‬ا ‪‬ﻣﺎ ‪‬‬
‫ﻣﻴﺜﻢ در ﻫﻤﺔ اﻋﻤﺎلو ‪‬ﻟﺬات ﻣﻌﻨﻮﻳﺸﺎن ﭘﺎﻳﺎنﺑﻴﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪ /‬آﻧﺎن ﺑﺎور‬
‫داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮگ اﺳﺖ و رﺧﺖ ﺑﺮدن ﺑﻪ ﺳﺮاي ﺑﺎﻗﻲ‪/‬‬
‫ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺑﻬﺎ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺷﺪه و ﻣﻮ از ﻣﺎﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻓ ‪‬ﻤ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﻌ ‪‬ﻤ ‪‬ﻞ ﻣﺜﻘﺎ ‪‬ل ذ‪ ‬ر ‪ ¸‬ﺧﻴﺮ‪ G‬ﻳ ‪‬ﺮه و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﻌ ‪‬ﻤ ‪‬ﻞ ‪‬ﻣﺜﻘﺎ ‪‬ل ذ‪ ‬ر ‪ ¸‬ﺷ ‪‬ﺮ‪ G‬ﻳ ‪‬ﺮه‪/‬‬
‫اﻳﻦ ﻋﻘﻞ ﺷﺮﻋﻲ ﻛﻪ ﻋﺮﻓﺎ و ﺣﻜﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ,‬ﻫ‪Ç‬ﻤﻴﻦ ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ‬
‫ﭘﺎﻳﺎنﺑﻴﻦ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ دﻳﮕﺮ ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ ﻣ‪Ç‬ﻌﺎد اﺳﺖ در ﻣ‪Ç‬ﻘﺎﺑﻞ ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ‬
‫ﻣﻌﺎش‪ /‬ﻋﻘﻞ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻜﺸﺎﻧﺪ و‬
‫ﺐ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺣﻤﻦ وا ﻛ‪Ô Ç Ö‬ﺘ ‪‬ﺴ ‪‬‬ ‫ﺑﻬﺸﺖ را ﺑﺮاي او ﻓﺮاﻫﻢ آورد )ا‪‬ﻟﻌﻘ ‪Ô‬ﻞ ﻣﺎ ‪Ô‬ﻋ ‪‬ﺒ ‪‬ﺪ ﺑﻪ ‪‬‬
‫اﻟﺮ ‪Ô‬‬
‫‪‬اﻟﺠﻨﺎن(‪ /1‬ﭘﺎﻳﺎنﺑﻴﻦ ﺑﻮدن‪ ,‬ﻓﺼﻞ اﻳﻦ ﻋﻘﻞ اﺳﺖ از ﻋﻘﻠﻲ ﻛﻪ ﺣ ‪‬ﺘﻲ‬
‫ﺑﻴﻦ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ و ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﭘﺎﻳﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻋﻘﻞ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد ﻣﻜﺘﺐ وﻻﻳﺖ ﺟ‪Ç‬ﻠﻮه‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ /‬ﻣﺜﻞ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن را ﺣ‪Ç‬ﻴﻮان ﻧ‪Ç‬ﺎﻃﻖ ﺗ‪Ç‬ﻌﺮﻳﻒ ﻛ‪Ç‬ﺮدﻧﺪ‪/‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ﻛﻠﻤﻪ ﻧﺎﻃﻖ‪ ,‬ﺣ ‪‬ﻴﻮان ﻣﻌﻨﺎي اﻧﺴﺎن ﻣ‪Ç‬ﻲﮔﻴﺮد‪/‬‬
‫ﻋﻘﻞ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﺑ‪Ç‬ﻴﻦ اﻧﺴ‪Ç‬ﺎن و ﺣ‪Ç‬ﻴﻮان ﻣﺸ‪Ç‬ﺘﺮك‬
‫اﺳﺖ وﻟﻲ وﻗﺘﻲ ﭘﺎﻳﺎنﺑﻴﻦ ﺷﺪ‪ ,‬ﻋﻘﻠﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺷﺮﻋ‪ H‬ﻳﻜ‪Ç‬ﻲ از‬

‫‪ /1‬اﺻﻮل ﻛﺎﻓﻲ‪ ,‬ج ‪ ,1‬ﻛﺘﺎب ﻋﻘﻞ و ﺟﻬﻞ‪ ,‬ﺣﺪﻳﺚ ‪/3‬‬

‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪ëê‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﮔﺮدد‪ > /‬ﻛﻠ‪‬ﻤﺎ ‪‬ﺣﻜ‪Ç‬ﻢ ‪‬ﺑ‪Ç‬ﻪ اﻟﻌ‪Ç‬ﻘ ‪Ô‬ﻞ ‪‬ﺣﻜ‪Ç‬ﻢ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫اﻟﺸﺮ ‪Ô‬ع<‪ /‬ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬ﻫﺮﭼﻪ ﻋﻘﻞ ﺣﻜﻢ ﻛﻨﺪ ﺷﺮع ﻫﻢ ﺣﻜﻢ ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ‪ /‬ا ‪‬ﻣ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﱠ‬
‫آن ﻋﻘﻞ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﻘﻠﻲ اﺳﺖ? ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ از ﺟ‪Ç‬ﻨﺎب‬
‫ﺣﺠﺖ‬
‫آﻗﺎي ﺳﻌﺎدتﻋﻠﻴﺸﺎه ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳ‪Ç‬ﺎ ﻋﻘﻞ در اﻣﻮر ﺷﺮﻋﻲ ‪‬‬
‫اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ? اﻳﺸﺎن ﻓﺮﻣﻮدﻧ‪Ç‬ﺪ ﻛﻪ ﻋﻘﻞ ﻣﻦ ﻳﺎ ﻋﻘﻞ ﺗﻮ? ﺑ‪Ç‬ﻠﻪ ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ‬
‫ﺣ‪ÇÇ‬ﺠﺖ اﺳﺖ ا ‪‬ﻣ‪Ç‬ﺎ ﻛ‪Ç‬ﺪام ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ? ﭘ‪Ç‬ﻴﺮوان ﻣﻜ‪Ç‬ﺘﺐ وﻻﻳﺖ ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ‬
‫‪‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎنﺑﻴﻦ دارﻧﺪ‪/‬‬
‫ﻋﻘﻞ در ﻟﻐﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺴﺘﻦ ﭘﺎي ﺷﺘﺮ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻓﺮار ﻧﻜ‪Ç‬ﺮدن‪/‬‬
‫در اﻧﺴﺎن ﻫﻢ ﻋﻘﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺎي اﻧﺴﺎن را ﺑﺒﻨﺪد ﺗ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﮔﻨﺎه ﻧﺮود‪ /‬در اﺻﻮل ﻛﺎﻓﻲ آﻣﺪه‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ را ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫آﻓﺮﻳﺪ‪ ,‬ﮔﻔﺖ ﺑﻴﺎ ﺟﻠﻮ‪ ,‬آﻣﺪ‪ /‬ﮔﻔﺖ ﺑﺮو ﻋﻘﺐ‪ ,‬رﻓﺖ ﻋﻘﺐ‪ /‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﻋﺰت و ﺟﻼل ﺧﻮد ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﻮدي ﭘﺴﻨﺪﻳﺪهﺗﺮ از‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﺗﻮ ﻧﺰد ﺧﻮد ﻧﻴﺎﻓﺮﻳﺪهام‪ /‬ﻫﺮ ﻛﻪ را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ و ﺑﺨﻮاﻫ‪Ç‬ﻢ‬
‫ﻧﻌﻤﺖ ﺑﺪﻫﻢ ﺗﻮ را ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ او ﻣﻲدﻫﻢ‪ 1/‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟ‪Ç‬ﻬﻞ را‬
‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﻘﻞ آﻓﺮﻳﺪ و آن درﺳﺖ ﺧﻼف اﻳﻦ اﺳﺖ‪ /‬ﺧ‪Ç‬ﻮاﺟ‪Ç‬ﻪ‬

‫ﺗﻲ ‪‬و‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ /1‬ﻟ ‪‬ﻤﺎ ‪‬ﺧﻠ ‪‬ﻖ ‪Ô‬‬
‫اﺳﺘ‪‬ﻨ‪Ö‬ﻄ‪‬ﻘ‪‬ﻪ و ﺛ ‪Ô‬ﻢ ﻗﺎ ‪‬ل ﻟ‪‬ﻪ‪ :‬أﻗ ‪Ö‬ﺒ ‪Ö‬ﻞ ﻓ‪‬ﺄ ‪‬ﻗﺒ ‪‬ﻞ ﺛ ﱠ‪Ô‬ﻢ ﻗ×ﺎ ‪‬ل ﻟ‪Ô ‬ﻪ أ ‪Ö‬دﺑ‪Ö ‬ﺮ ﻓ‪‬ﺄ ‪Ö‬دﺑ‪ ‬ﺮ ﺛ ﱠ‪Ô‬ﻢ ﻗ×ﺎ ‪‬ل ‪‬و ‪‬ﻋ ‪‬ﺰ ‪â‬‬‫اﻟﻌ ‪Ö‬ﻘ ‪‬ﻞ ‪Ö‬‬
‫اﷲ ‪‬‬
‫ﻚ ء‪‬ا ‪‬ﻻ ﻓﻲ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ا ‪Ô‬ﺣ ‪‬ﺐ‪/‬‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻠ‬
‫‪Ö‬‬ ‫‪Ö‬ﻤ‬ ‫ﻛ‬ ‫‪‬‬ ‫أ‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻚ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻣ‬ ‫‪‬ﻲ‬‫ﻟ‬ ‫ا‬ ‫ﺐ‬ ‫ﺣ‬ ‫‪‬‬ ‫أ‬ ‫ﻮ‬‫ﻫ‬ ‫‪Ö‬ﻘ‪H‬‬ ‫ﻠ‬ ‫ﺧ‬ ‫‪Ö‬ﺖ‬
‫×ﻟﻲ ×ﻣﺎ ﺧ‪‬ﻠ‪‬ﻘ ‪Ô‬‬
‫‪ Ô ‬‬ ‫×‬ ‫‪    Ô‬ء‪ ‬ﱠ ‪  Ö ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﺟﻼ ‪â‬‬
‫‪ëë‬‬ ‫ﻣﺎﻫ ‪‬ﻴﺖ و ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻘﻞ و ﺗﻔﻜ‪‬ﺮ‬

‫ﻋﺒﺪاﷲ اﻧﺼﺎري ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪> :‬اﻟﻬﻲ ﻫﺮ ﻛﻪ را ﻋﻘﻞ دادي ﭼﻪ ﻧﺪادي‬

‫و ﻫﺮ ﻛﻪ را ﻋﻘﻞ ﻧﺪادي ﭼﻪ دادي!<‪/‬‬
‫ﻫﻮﻳﺖ وﺟ‪Ç‬ﻮد اﻧﺴ‪Ç‬ﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ /‬ﻫ‪Ç‬ﻤﺎنﻃﻮر ﻛ‪Ç‬ﻪ در‬ ‫اﻳﻦ ﻋﻘﻞ ‪‬‬
‫ﭘﻨﺪ@ﺻﺎﻟﺢ ﻣﺮﻗﻮم ﻓﺮﻣﻮدهاﻧ‪Ç‬ﺪ‪ :‬اﻧﺴ‪Ç‬ﺎن از ‪‬اول ﺗ‪Ç‬ﻮ ‪‬ﻟﺪ ﻣ‪Ç‬ﺎﻧﻨﺪ ﺳ‪Ç‬ﺎﻳﺮ‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت اﺳﺖ‪ /‬ﻫﻢ وﺟﻮدش ﺿﻌﻴﻒو ﻧﺎﺗﻮان اﺳﺖ و ﻫﻢ ﻋﻘﻠﺶ‬
‫ﻧﻤﻲرﺳﺪ‪ /‬ﺣ ‪‬ﺘﻲ اﻋﺼﺎب و ﻋﻀﻼﺗﺶ دراﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮدش ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ‪/‬‬
‫ا ‪‬ﻣﺎ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺪن رﺷ‪Ç‬ﺪ ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ ﻫ‪Ç‬ﻢ‬
‫ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ /‬از اﻳ‪Ç‬ﻨﺠﺎ ﺑﺴ‪Ç‬ﺘﮕﻲ ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ و ﺟﺴ‪Ç‬ﻢ ﻛ‪Ç‬ﺎﻣ‪ Â‬روﺷ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ /‬ﻣﺜﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻋﻘﻞ ﺳﺎﻟﻢ در ﺑﺪن ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮر از ﺳﺎﻟﻢ‪ ,‬ﺳﻼﻣﺖ ﻛ ‪‬ﻠﻲ اﺳﺖ و ‪‬اﻻ ﻫﻤﻪ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪/‬‬
‫ﻋﻘﻞ ﺑ‪Ç‬ﻪﺗﺪرﻳﺞ ﻧ‪Ç‬ﻤﻮ ﭘ‪Ç‬ﻴﺪا ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ و ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻗ‪Ç‬ﺪرت ﺗﺸ‪Ç‬ﺨﻴﺺ‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ و ﺑﻪاﺻﻄﻼح ﺑﺎﻟﻎ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد‪ /‬ﻧ‪Ç‬ﻪﺗﻨﻬﺎ ﺑ‪Ç‬ﻠﻮغ ﻃ‪Ç‬ﺒﻴﻌﻲ ﺑ‪Ç‬ﻠﻜﻪ‬
‫ﺑﻠﻮﻏﻲ ﻛﻪ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﻣ‪Ç‬ﻴﺎن دوراﻫ‪Ç‬ﻲ ﺑ‪Ç‬ﺪ و ﺑ‪Ç‬ﺪﺗﺮ و ﻳ‪Ç‬ﺎ ﺧ‪Ç‬ﻮب و‬
‫ﺧ‪Ç‬ﻮبﺗﺮ‪ ,‬راﻫﺶ را ﺑ‪Ç‬ﺮﮔﺰﻳﻨﺪ‪ /‬ﺧ‪Ç‬ﺪاوﻧ‪Ç‬ﺪ ﻣ‪Ç‬ﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ا ﻧ‪Ç‬ﺎ ﻫ‪Ç‬ﺪﻳﻨﺎه‬
‫اﻟﺴﺒﻴﻞ‪ ;1‬ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬ﻣﺎ راه را ﻧﺸﺎن دادﻳﻢ‪ /‬ﭘﺲ ا ﮔ‪Ç‬ﺮ ﻋ‪Ç‬ﻘﻠﺶ ﺑ‪Ç‬ﻪﺳﻤﺖ‬
‫‪‬‬
‫اﻟﻬﻲ ﺑﺮود ﻳﻚ ﻧﺘﻴﺠﻪ داردو ا ﮔﺮ ﺑﻪﺳﻤﺖ ﺷﻴﻄﻨﺖ ﺑﺮود ﻧﺘﻴﺠﻪاي‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة اﻧﺴﺎن‪ ,‬آﻳﺔ ‪/3‬‬

‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪ëì‬‬

‫دﻳﮕﺮ دارد‪ /‬ا ‪‬ﻣﺎ ﻋﻘﻞ واﻗﻌﻲ ﻋﻘﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ درﺑﺎرهاش ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪:‬‬
‫ﺗﻮﺳﻂ آن‬
‫ا‪‬ﻟﻌﻘ ‪Ô‬ﻞ ﻣﺎ ‪Ô‬ﻋ ‪‬ﺒ ‪‬ﺪ ﺑﻪ ‪‬اﻟﺮ ﺣﻤﻦ وا ﻛ ‪Ô‬ﺘ ‪‬ﺴ ‪‬ﺐ ﺑﻪاﻟﺠﻨﺎن‪ /‬ﻫﻤﺎن ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ‪‬‬
‫رﺣﻤﺎﻧﻴﺖ‬
‫‪‬‬ ‫اﻧﺴﺎن و آدم‪ ,‬ﺧﺪاوﻧﺪ را رﺣﻤﺎن ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ /‬ﻳﻌﻨﻲ ﺻﻔﺖ‬
‫ﺧﻼﻗﻴﺖ را از آن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺪاﻧﺪ‪ /‬ﭘﺲ رﺣ‪Ç‬ﻤﺎن را‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﺜﻞ‬
‫ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ دﺳﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪/‬‬
‫اﻳﻦ ﻋﻘﻞ ﺑﺎ ﺑﺪن ﺗﻜﺎﻣﻞ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪو ﺑﻪدرﺟﻪاي ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﺑﺪن ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ /‬ﺑﻪﻗﻮﻟﻲ اﻳﻦ دو ‪ ÇÇ‬ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻘﻞ و ﺑﺪن ‪ÇÇ‬‬
‫ﺗﺎﺑﻊ روح ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ /‬اﻧﺴﺎن ﺑﻪواﺳﻄﻪ روﺣﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در او دﻣﻴﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ,‬ﻣﺴﺠﻮد ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﺷﺪ‪ :‬و اذا ‪‬ﺳ ‪‬ﻮ ﻳ ‪Ô‬ﺘﻪ و ‪‬ﻧ ‪‬ﻔﺨ ‪Ô‬‬
‫‪Ö‬ﺖ ﻓﻴﻪ ‪‬ﻣﻦ ‪Ô‬ر وﺣﻲ ﻓ‪ ‬ﻘ ‪Ô‬ﻌﻮا‬
‫ﺳﺎﺟﺪﻳﻦ‪ :1‬وﻗﺘﻲ آﻣﺎدهاش ﻛﺮدم و از روح ﺧﻮدم در او دﻣﻴﺪم‪,‬‬
‫ﻟ‪‬ﻪ ‪‬‬
‫ﺳﺠﺪهاش ﺑﻜﻨﻴﺪ‪ /‬ﭘﺲ اﻳﻦ ﺳﺠﺪه ﺑﺮاي روح ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪ /‬روح‬
‫اﻧﺴ‪ÇÇ‬ﺎن ﻧ‪ÇÇ‬ﻔﺨﻪاي از روح ﺧ‪Ç‬ﺪاوﻧ‪Ç‬ﺪ اﺳﺖ از ﻫ‪Ç‬ﻤﻴﻦروﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﻋ ‪‬ﺮ ‪‬ف ‪‬ﻧﻔ ‪Ö‬ﺴﻪ ‪‬ﻓ ‪‬ﻘ ‪Ö‬ﺪ ‪‬ﻋ ‪‬ﺮ ف ‪‬ر ﱠﺑﻪ‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫ‪Ç‬ﺮﻛﺲ ﻧ‪Ç‬ﻔﺲ ﺧ‪Ç‬ﻮد‬
‫ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ روح را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ‪ ,‬ﺧﺪا را ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ ,‬زﻳﺮا اﻳ‪Ç‬ﻦ روح‬
‫ﺷﻌﻠﻪ و ﻧﻮري از اﻧﻮار اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ ﻫﻢ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ دارد‪ /‬در اﺻﻄﻼح ﻣﻨﻄﻖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ‪‬ﺣﺠﺮ‪ ,‬آﻳﺔ ‪/29‬‬

‫‪ë7‬‬ ‫ﻣﺎﻫ ‪‬ﻴﺖ و ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻘﻞ و ﺗﻔﻜ‪‬ﺮ‬

‫ﻓﻜﺮ ﻋﺒﺎرت از آن اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﺒﺎدي‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻌﻠﻮﻣﺎت ﺟ‪Ç‬ﺪﻳﺪ ﻛﺴﺐ‬

‫ﻛﻨﻴﻢ و از ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺑﻪﻣﺒﺎدي آﻧﻬﺎ ﭘﻲ ﺑﺒﺮﻳﻢ‪ /‬ﻣﺜ‪ Â‬در ﭘﻲ واﻗﻌﻪاي‬
‫ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﻋﻠ‪‬ﺖ آن ﻣﻲﮔﺮدﻳﻢ‪ /‬ﻳﺎ درﺑ‪Ç‬ﺎره ﻧ‪Ç‬ﺘﺎﻳﺞ وﻗ‪Ç‬ﺎﻳﻌﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ ا ‪Ð‬ﻻن‬
‫اﺗ‪‬ﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ در آﻳﻨﺪه ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ /‬ا ‪‬ﻣﺎ در اﺻﻄﻼح ﻋﺮﻓﺎن ﻓﻜﺮ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻌﻨﺎي دﻳﮕ‪Ç‬ﺮي دارد‪ /‬ﻓﻜ‪Ç‬ﺮ ﺑ‪Ç‬ﻪﻣﻌﻨﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ راﺟ‪Ç‬ﻊ ﺑ‪Ç‬ﻪ آن‬
‫ﺒﻌﻴﻦ ‪‬ﺳﻨ‪ ,¹‬ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ‪ :‬ﻳﻚ‬ ‫ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪ :‬ﺗ ‪‬ﻔﻜ ‪Ô‬ﺮ ﺳﺎ ‪‬ﻋ ‪Õ ¹‬‬
‫ﺧﻴﺮ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ﻋﺒﺎ ‪‬د ‪ ¸‬ﺳ ‪‬ﺘﻴﻦ او ‪‬ﺳ ‪‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ از ﺷﺼﺖ ﻳﺎ ﻫﻔﺘﺎد ﺳﺎل ﻋﺒﺎدت ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ /‬ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ در وﺟﻮد ﺧﺪاﺳﺖ‪ /‬ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ در رﺷﺘﻪ و اﺗ‪‬ﺼﺎﻟﻲ ﻛﻪ روح‬
‫روح اﻧﺴ‪Ç‬ﺎن ﻳﻚ‬
‫ﻣﺎ را ﺑﻪﻣﻨﺒﻊ اﺻﻠﻲ ﻧﻔﺨﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ‪ /‬زﻳ‪Ç‬ﺮا ‪‬‬
‫ﻧﻔﺨﻪ اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪ /‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮدر ﻋﺮﻓﺎن ﻋﺒﺎرت از ‪‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮدن‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﻪﺟﻨﺒﻪ اﺗ‪‬ﺼﺎل ﺑﻪ ﻣﺒﺪأ وﺟﻮدي ﺧ‪Ç‬ﻮدش از اﻳ‪Ç‬ﻦرو ﻓﻜ‪Ç‬ﺮ‬
‫ﺗﻮأم ﺑﺎ ذ ﻛﺮ اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻌﻨﻮﻳﺖ‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﻗﺮار اﻧﺴﺎن ﻳﻚ ﺟﺴﻢ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ ﺑ‪Ç‬ﻠﻜﻪ روح‪,‬‬
‫اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ /‬ﻓﻜﺮ و ﻋﻘﻞ ﺗﺎ ﻳﻚ ﺳ ‪‬ﻨﻲ ﺑﺎ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺑﺪن رو ﺑﻪﺗﻜﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﻲرود وﻟﻲ ﺑﻪﺟﺎﻳﻲ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺑﺪن ﻣﺘﻮﻗ‪‬ﻒ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد و‬
‫ﺑﻪ ﻛﻤﺎل ﺗﻜﺎﻣﻠﺶ ﻣﻲرﺳﺪ‪ /‬در آن ﻣ‪Ç‬ﻮﻗﻊ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ اﻧﺴ‪Ç‬ﺎن ﺑ‪Ç‬ﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﺮﻛﺒﺶ را ﻋﻮض ﻛﻨﺪ‪ /‬ﻳﻌﻨﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺪن ﭼﻨﺪان اﺛﺮي ﻧﺪارد‪ /‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪ë8‬‬

‫ﺑﺎ ﻓﻜﺮ ﺧﻮدش ﺟﻠﻮ ﺑﺮود‪ /‬ﺗﺪرﻳﺠ‪ H‬از داﻧﺴﺘﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺎداﻧﺴﺘﻪﻫﺎ ﭘﻲ‬
‫ﻣﻲﺑﺮد و اﻳﻦ ﻫﻢ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﻢ از ﻓﻜﺮ دارد‪/‬‬
‫ﺑﺸﺮﻳﺖ ﺑﺮاﺳﺎس ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ و ﻋﻠﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺧ‪Ç‬ﺘﺮاﻋ‪Ç‬ﺎت‬
‫‪‬‬
‫ﺑﺴ‪Ç‬ﻴﺎري اﻧ‪Ç‬ﺠﺎم داده اﺳﺖ‪ /‬ﺑﺴ‪Ç‬ﻴﺎري از آﻧ‪Ç‬ﭽﻪ ﻛ‪Ç‬ﻪ اﻧﺴ‪Ç‬ﺎن ‪‬اوﻟﻴ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻪ اﻣﺮوز ﺑﺮاﻳﺶ روﺷﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
‫ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﻬﺎن را ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ و اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮد درآورد‪ /‬ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻳﻚ ﻗﺮن اﺧ‪Ç‬ﻴﺮ ﻣ‪Ç‬ﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻧ‪Ç‬ﻴﺮوﻫﺎﻳﻲ ﻣ‪Ç‬ﺎﻧﻨﺪ ﺻ‪Ç‬ﺪا‪,‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ ,‬ﺑﺮق و‪ ///‬ﺑﻪزﻳﺮ ﺳﻠﻄﻪ اﻧﺴ‪Ç‬ﺎن درآﻣ‪Ç‬ﺪه اﺳﺖ‪ /‬اﻟﺒ‪ Ç‬ﺘﻪ اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﺎت ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ا ﻧ ‪â‬‬
‫‪Ç‬ﻲ‬
‫ﻲاﻻ ‪Ö‬ر ‪‬ض ﺧ ‪â‬ﻠﻴ ‪‬ﻔ ‪ ,1¹‬ﻣﻦ در زﻣﻴﻦ ﺧﻠﻴﻔﻪاي ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻢ‪ /‬ﺟﺎﻋﻞ‬
‫×ﺟ ﺎ ‪‬ﻋ ‪Õ‬ﻞ ‪‬ﻓ ‪Ö‬‬
‫اﺳﻢ ﻓﺎﻋﻞ ﻳﺎ ﺻﻔﺖ ﻣﺸﺒﻬﻪ اﺳﺖ و دوام و اﺳﺘﻤﺮار را ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪/‬‬
‫ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻓﻘﻂ ﺣﻀﺮت آدم)ع( ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﻮد‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻮع ﺑﺸﺮ‬
‫را ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻗﺮار داد‪ /‬ﺑﻪ ﺑﺸﺮ ﮔ‪Ç‬ﻔﺖ ﺗ‪Ç‬ﻮ ﻣ‪Ç‬ﻲﺗﻮاﻧ‪Ç‬ﻲ و اﺧ‪Ç‬ﺘﻴﺎر داري‬
‫ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻣﻦ در زﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ,‬اﻧﺠﺎم دﻫﻲ‪ 2/‬ﭘﺲ ﻫﻤﺎنﻃﻮر‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﺑﻘﺮه‪ ,‬آﻳﺔ ‪/30‬‬

‫‪ /2‬و درﺻﻮرت ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻣﻌﻨﻮي ﺑ‪Ç‬ﻪآﺧﺮﻳﻦ ﻣ‪Ç‬ﺮاﺗﺐ ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ ﻣ‪Ç‬ﺮﺗﺒﻪ اﻧﺴ‪Ç‬ﺎن ﻛ‪Ç‬ﺎﻣﻞ‬
‫‪Ô‬ﻚ ‪‬ﻣﺜ‪Ö‬ﻠﻲ او‬ ‫ﻣﻲرﺳﺪ و ﻣﺼﺪاق اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻗﺪﺳﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬ﻳﺎ ‪‬ﻋ ‪Ö‬ﺒﺪي ا‪‬ﻃﻌ ‪‬ﻨﻲ ‪‬ﺣ ‪‬ﺘﻲ ‪Ö‬‬
‫اﺟ ‪‬ﻌﻠ ‪‬‬
‫‪Ñ‬‬
‫‪ë9‬‬ ‫ﻣﺎﻫ ‪‬ﻴﺖ و ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻘﻞ و ﺗﻔﻜ‪‬ﺮ‬

‫ﻛﻪ اﻧﺴﺎن از زﻣﺎن ﺗﻮﻟ‪‬ﺪ ﺷﺮوع ﺑﻪ رﺷﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺟﺴﻢ و ﻓﻜﺮش‬

‫ﺑﺸﺮﻳﺖ ﻫﻢ رﺷﺪ ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ و ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻛ‪Ç‬ﻤﺎل‬
‫ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ,‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ‪‬‬
‫ﺑﻪﺣﺪي ﻣﻲرﺳﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺗ‪Ç‬ﻤﺎم ﻧ‪Ç‬ﻴﺮوﻫﺎ را‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ‪ /‬روزي اﻳﻦ ﻛﻤﺎل ‪‬‬
‫ﺣﺲ ﻛﺮده و ﻟﻴﺎﻗﺖ ﻇﻬﻮر اﻣﺎم زﻣﺎن را ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪/‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻳﺎ اﺧﺘﺮاع ﻛﺮده در ﺧﺪﻣﺖ‬
‫ﻣﺎدي اﺳﺖ‪ /‬اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﺑﺪ ﻧﻴﺴﺖ ا ‪‬ﻣﺎ ﻛ‪Ç‬ﺎﻓﻲ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ‪ /‬ﻧ‪Ç‬ﺒﺎﻳﺪ‬
‫رﻓﺎه زﻧﺪﮔﻲ ‪‬‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﺑﭙﺮدازﻳﻢ و از درون ﻏﺎﻓﻞ ﺷﻮﻳﻢ‪ /‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻫ‪Ç‬ﺮ‬
‫ﻧﻌﻤﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﻣﻲﺧﻮرﻳﻢ ﺷﻜﺮﮔﺰار اﻟﻬﻲ ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ رﻓﺎه‬
‫را ﺧﺪاوﻧﺪ دراﺧﺘﻴﺎر ﻣﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ /‬ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺳﻮرة زﺧ‪Ç‬ﺮف‬
‫‪Ô‬ﺳﺒﺤﺎن اﻟ‪‬ﺬي ‪‬ﺳﺨﱠﺮﻟ‪ ‬ﻨﺎ ﻫﺬا و ﻣﺎ ﻛ‪ Ô‬ﻨﺎ ﻟ‪Ç‬ﻪ ‪Ô‬ﻣ‪Ç‬ﻘ ‪Ö‬ﺮ ﻧﻴﻦ و اﻧ‪Ç‬ﺎ ‪‬ا ×‬
‫ﻟﻲ ‪‬ر ‪‬ﺑ‪Ç‬ﻨﺎ‬ ‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻟ‪Ô ‬ﻤ ‪Ö‬ﻨﻘﻠﺒﻮن‪ ;1‬ﻣﻦ ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﭼﻬﺎرﭘﺎﻳﺎن را ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ آﻓﺮﻳﺪم ﺗﺎ ﺷﻤﺎ‬
‫را ﺣﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻮدﺗﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺮوﻳﺪ‪ /‬ﭘﺲ وﻗ‪Ç‬ﺘﻲ‬
‫>ﻣﻨﺰه اﺳﺖ آن ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺳﻮار ﺷﺪﻳﺪ و ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬‬

‫‪Ø‬‬
‫‪‬ﻣﺜ‪‬ﻠﻲ ‪‬ﺣ ‪‬ﺘﻲ ا‪‬ﻧﺎ اﻗﻮ ‪Ô‬ل ﻛ ‪ÔÖ‬ﻦ ﻓ‪‬ﻴﻜﻮن ا‪‬ﻧ ‪Ö‬ﺖ ‪‬ﺗﻘﻮ ‪Ô‬ل ﻛ ‪ÔÖ‬ﻦ ﻓ‪‬ﻴﻜﻮن )ﺑﻨﺪة ﻣﻦ ﻣﺮا اﻃﺎﻋﺖ ﻛﻦ ﺗﺎ ﺗﻮ را ‪‬ﻣﺜﻞ‬
‫ﻳﺎ ‪‬ﻣﺜ‪‬ﻞ ﺧﻮد ﻛﻨﻢ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﻣﻦ ﺑﻪﭼﻴﺰي ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﺑﺎش و ﻣﻲﺷﻮد‪ ,‬ﺗﻮ ﻫﻢ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻲ ﺑﺎش و ﺑﺸﻮد(‪/‬‬
‫‪ /1‬ﺳﻮرة زﺧﺮف‪ ,‬آﻳﺎت ‪/13 Ç 1ê‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﻘﻞ‬ ‫‪ì0‬‬

‫ﻣﺴﺨﺮ ﻣﺎ ﻛﺮده اﺳﺖ و ا ﮔﺮ ﻧ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﺎ‬

‫اﻳﻨﻬﺎ را دراﺧﺘﻴﺎر ﻣﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ‪‬‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ و ﻣﺎ ﺑﻪﺳﻮي ﭘﺮوردﮔﺎرﻣﺎن روي ﻣﻲآورﻳﻢ<‪/‬‬
‫از ﺣﻀﺮت ﺻﺎﻟﺢﻋﻠﻴﺸﺎه ﺷﻨﻴﺪم ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻮﻗﻊ ﺳ‪Ç‬ﻮارﺷ‪Ç‬ﺪن در‬
‫اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻫﻢ اﻳﻦ آﻳﻪ را ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ /‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻜﺮﮔﺰاري از ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺑ‪ÇÇ‬ﺮاي اﻳ‪Ç‬ﻦﻛﻪ اﻳ‪Ç‬ﻦ وﺳ‪Ç‬ﻴﻠﻪ را دراﺧ‪Ç‬ﺘﻴﺎر ﻣ‪Ç‬ﺎ ﮔ‪Ç‬ﺬاﺷ‪Ç‬ﺘﻪ اﺳﺖ ﺑ‪Ç‬ﺠﺎ‬
‫ﻣﻲآوردﻧﺪ‪ /‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﻫﺮ وﺳﻴﻠﻪاي ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫آﻳﻪ را ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ ﺗﺎ ﭘﻲ ﺑﺒﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ اﻳﻦ رﻓﺎه را ﻓﺮاﻫﻢ آورده‬
‫اﺳﺖ و آﻳﺎ اﻳﻦ رﻓﺎه دا‪Ä‬ﻤﻲ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ? اﻳﻦ رﻓﺎه ﺑﺎ ﺧﺎﺗﻤﻪ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲﮔﻴﺮد ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از آن ﭼﻪ رﻓﺎﻫﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ /‬ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﻛﺠﺎﻣﻲروم آﺧﺮﻧﻨﻤﺎﻳﻲ وﻃﻨﻢ‬ ‫از ﻛﺠﺎ آﻣﺪهام آﻣﺪﻧﻢ ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﺑﻮد‬
‫و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺘﺬ ‪‬ﻛﺮ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻫﻤﺎن ﭼﺸﻤﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪﺟﻬﺎناﻓ‪Ç‬ﺮوزﺳﺖ‬
‫ﻛ‪ÇÇ‬ﻪ ﻫ‪Ç‬ﻤﻲﺗﺎﻓﺖ ﺑ‪Ç‬ﺮ آراﻣﮕ‪Ç‬ﻪ ﻋ‪Ç‬ﺎد و ﺛ‪Ç‬ﻤﻮد‬
‫اﻳﻦ ﻫﻤﺎن ﺧﻮرﺷﻴﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﺮ ﻗﻮم‬
‫ﻋﺎد و ﺛﻤﻮد ﻣﻲﺗﺎﺑﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ و رﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ /‬ﺗﻚﺗﻚ ﻣﺎ ﻫﻢ‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ رﻓﺖ و ﺷﺎﻳﺪ زﻣﻴﻦ ﻫﻢ ﺗﻜﺎﻧﻲ ﻧﺨﻮرد‪ /‬ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ‬
‫ﺑﻌﺪ ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﺎﺷﻴﻢ‪/‬‬