Güvenli Tıbbi Atık Yönetimi

T.C.
ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI

ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ
GÜVENLİ TIBBİ ATIK

YÖNETİMİ
Bu kılavuz, tıbbi atık yönetimine dahil olan taraflara
teknik destek salamak amacıyla Çevre ve Orman
Bakanlıı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü, Atık
Yönetimi Dairesi Bakanlıı
tarafından hazırlanmıtır.
Mayıs 2008
© T.C. Çevre ve Orman Bakanlıı

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüü
Atık Yönetimi Dairesi Bakanlıı
Söütözü Cad. 14/E 06560 Ankara
Telefon 0312 207 50 00 • Faks 0312 207 64 46
http://www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr
 


ÇNDEKLER
Tıbbi Atıklar 1
Tıbbi Atık Tanımı 3
Tıbbi Atıkların Salık Etkileri 4
Risk Altındaki Kiiler 5
Enfekte Atıklar ve Kesicilerin Tehlikeleri 6
Tıbbi Atık Miktarı 7
Tıbbi Atık Yönetiminde Uygulanacak
Genel Esaslar 9
Tıbbi Atık Üreticilerinin Yükümlülükleri 11
Belediyelerin Yükümlülükleri 20
Tıbbi Atıkların Gömülmesi 28
Kaynakça 31
EKLER
Ek.1
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmelii 32
Ek.2
Ünite çi Atık Yönetim Planı Formatı
(Salık Kuruluları çin) 64
Ek.3
Ünite çi Atık Yönetim Planı Formatı
(Belediyeler çin) 69
 


TIBB ATIKLAR
GR
S alık hizmetlerinin, salık problemlerini

azaltma ve insan salıına yönelik potansiyel
riskleri yok etme amaçlarını gerçekletirmek
için tehlikeli atıklar yaratması kaçınılmazdır. Salık
kurulularının faaliyetleri sırasında üretilen atıklar dier
atıklardan daha fazla oranda yaralanma riski ve daha
yüksek enfeksiyon riski taırlar. Atık nerede üretilirse
üretilsin, atıklara muamele etmek için güvenli ve
güvenilir yöntemler gereklidir. Tıbbi atıkların yetersiz ve
uygunsuz muamelesi, ciddi halk salıı sonuçları
yaratabilir ve çevre üzerine olumsuz etkiler yapabilir. Bu
yüzden güvenli tıbbi atık yönetimi, çevre salıını
korumanın önemli bir bileenidir.
Hem kısa dönem, hem de uzun dönemde, etkili tıbbi

atık yönetim programlarını uygulayabilmek için
multisektörel ibirlii ve her düzeyde etkileim gerekir.
Politikalar global olarak düzenlenmeli ve yönetim
uygulamaları yerel olarak yerine getirilmelidir. Ulusal
politika ve yasal çatı kurulması, personelin eitimi ve
halkın duyarlılıının artması tıbbi atık yönetiminin temel
unsurlarıdır.
4
DKKAT!
TIBB ATIK
BU AMBLEM NEDR?
B u amblem “uluslar arası biyotehlike

amblemi” olup, bu amblemin kapsamında,
toplanmasından taınmasına, geçici
depolanmasından bertarafına kadar dier atıklardan ayrı
ilem görmesi gereken tehlikeli tıbbi atıklar yer
almaktadır.
Çevre ve Orman Bakanlıı

5
TIBB ATIK TANIMI
T ıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmelii’ne göre

tıbbi atık, salık kurulularından kaynaklanan
enfeksiyöz atık, patolojik atık ve kesici-
delici atıkları ifade etmektedir.
Daha geni bir tanımlamayla “tıbbi atık” tanımı,

 Mikrobiyolojik laboratuvar atıklarını,
 Kan, kan ürünleri ve bunlarla bulamı nesneleri,
 Kullanılmı ameliyat giysilerini (kuma, önlük ve
eldiven ve benzeri),
 Diyaliz atıklarını (ekipmanlar),
 Karantina atıklarını,
 Bakteri ve virüs içeren hava filtrelerini,
 Enfekte deney hayvanı leleri, organ parçaları,
kanı ve bunlarla temas eden tüm nesneleri,
 Vücut parçaları, organik parçalar, plasenta, kesik
uzuvlar ve benzeri atıkları (insani patolojik
atıklar),
 Biyolojik deneylerde kullanılan kobay lelerini,
 Enjektör inelerini,
 ne içeren dier kesicileri,
 Bistürileri,
 Lam-lameli,
 Kırılmı dier cam ve benzeri nesneleri
kapsamaktadır.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlıı tarafından tıbbi

atıkların güvenli yönetimi amacıyla yayımlanan Tıbbi
Atıkların Kontrolü Yönetmelii (Tarih:22.07.2005,
RG:25883)’nde salık kurulularından kaynaklanan

6
atıklar dört ana balık altında toplanmıtır. Bu
sınıflandırma aaıda verilmektedir:
I-EVSEL NTELKL ATIKLAR

-Genel Atıklar
-Ambalaj Atıkları
II-TIBB ATIKLAR
-Enfeksiyöz Atıklar
-Patolojik Atıklar
-Kesici-Delici Atıklar
III-TEHLKEL ATIKLAR
IV-RADYOAKTF ATIKLAR
TIBB ATIKLARIN SALIK ETKLER
T ıbbi atıklara maruziyet hastalık veya

yaralanmaya yol açabilir. Tıbbi atıkların
tehlikesi aaıdaki özelliklerin bir veya daha
fazlasından kaynaklanabilir.
 Enfeksiyona neden olabilen patojenler içerir,
 Kalıtsal yapı (DNA) üzerinde deiikliklere

neden olabilir,
 Toksik ya da tehlikeli kimyasal veya farmasötik
maddeleri içerir,
 Radyoaktiftir,
 Kesicileri içerir.

7
Risk Altındaki Kiiler
T ıbbi atıklara maruz kalan

tüm bireyler potansiyel
olarak risk altındadırlar.
Risk altındaki bu bireylere, tıbbi atık
üreten salık kurulularının içinde
veya dıında olup, hem bu atıkları
taıyan, hem de dikkatsiz yönetim
sonucu bu atıklara maruz kalanlar
dahildir. Risk altındaki balıca gruplar
aaıdadır:
 Doktorlar, hemireler, yardımcı salık çalıanları

ve dier hastane personeli,
 Salık kurulularında veya evde tedavi ve bakım
alan hastalar,
 Salık kurulularının hasta ziyaretçileri,
 Çamaırhane, atık toplama ve taıma gibi salık
kurulularının destek birimlerinde çalıanlar,
 Atık bertaraf tesislerindeki içiler
 Atık boaltım sahalarında ayıklama yapan kiiler,

8
ENFEKTE ATIKLAR VE KESCLERN
TEHLKELER
E nfekte atıklar birçok patojen

mikroorganizmalardan birini içerir. Enfekte
atıklardaki patojenler birçok yolla insan
vücuduna girebilir:
• Derideki batma, yıpranma veya kesi yoluyla,

• Mukoz membranlar yoluyla,
• nhalasyonla,
• Sindirimle.
Tıbbi atıklar aracılııyla bulamanın HIV ve hepatit

B-C virüs enfeksiyonlarıyla özel ilikisi vardır. Bu
virüsler genellikle kan ile kontamine olmu ırınga
inelerinden yaralara bulatırılırlar.
Salık kurulularında antibiyotiklere ve kimyasal

dezenfektanlara dirençli bakterilerin bulunması, kötü
yönetilen tıbbi atıklarla yaratılan tehlikeleri daha da
arttırmaktadır.
Patojenlerin youn olduu kültürler ve kontamine

olmu kesiciler (özelikle hipodermik ineler) salıkla
ilgili akut potansiyel tehlikeleri barındıran atık
maddelerdir.
Kesiciler, patojenlerle kontamine olmularsa, sadece

kesik ve batmalara yol açmazlar, aynı zamanda bu
yaraların enfekte olmasına da neden olabilirler. Bu iki
riskten (yaralanma ve hastalık bulaması) dolayı kesiciler

9
çok tehlikeli bir atık sınıfı olarak kabul edilirler. Batma
ve kesiklerin yanında esas sorun bu temasla bulaan kan
enfeksiyonlarıdır. Hipodermik ineler ise kesici atık
kategorisinin önemli bir bölümünü olutururlar.
TIBB ATIK MKTARI
T ürkiye’deki devlet ve özel hastanelerden

kaynaklanan çöpün fiziksel kompozisyonunu
belirlemek amacıyla Devlet statistik Enstitüsü
tarafından 1995 yılında “Hastane Çöp Kompozisyon
Aratırması” yapılmıtır.
Devlet ve özel hastanelerden çıkan toplam katı atık

miktarı, fiziksel kompozisyon daılımı açısından
incelendiinde, devlet hastanelerinde yatak baı günlük
1,92 kg. tıbbi, 0,38 kg. evsel katı atık ve 0,09 kg geri
kazanılabilir madde olmak üzere toplam 2,39 kg atık
oluurken, özel hastanelerde 2,01 kg. tıbbi, 1,35 kg. evsel
katı atık ve 0,98 kg. geri kazanılabilir madde olmak üzere
toplam 4,34 kg atık olutuu belirlenmitir. Poliklinik
baı günlük tıbbi katı atık miktarı ise devlet
hastanelerinde 0,05 kg, özel hastanelerde 0,18
bulunmutur.
Bakanlıımız tarafından Ülkemizde hem toplam, hem

de il bazında oluan tıbbi atık miktarının belirlenmesi
için Devlet statistik Enstitüsü ve Salık Bakanlıının da
verileri kullanılarak bir çalıma yapılmıtır. Tıbbi atık
miktarı belirlenirken yataklı tedavi kurumları ile yataksız
tedavi kurumlarında oluan tıbbi atık miktarları ayrı ayrı
hesaplanmıtır.

10
Hastanelerin Kurumlara Göre Daılım ı
(Kaynak: Yataklı Tedavi Kurum ları s tatis tik Yıllıı, 2006)
769
331
41
57
6
Salık Bakanlıı Üniversiteler Özel MSB Belediye
ekil: Yataklı Tedavi Kurumlarının Kurululara Göre Daılımı

(Yataklı Tedavi Kurumları statistik Yıllıı, Salık Bakanlıı, 2006)
Salık Kurulularının Yatak Kapasitelerine Göre Daılımı

Kaynak: Yataklı Tedavi Kurumları statistik Yıllıı, 2006
119328
31213
15427
6470
983
Salık Üniversite Özel MSB Belediye

Bakanlıı
ekil:Hastanelerin Yatak Kapasitelerine Göre Daılımı

(Yataklı Tedavi Kurumları statistik Yıllıı, Salık Bakanlıı, 2006)

11
Salık Bakanlıı’nın 2005 yılı verilerine (Salık
Bakanlıı, Yataklı Tedavi Kurumları statistik Yıllıı,
2005) göre Ülkemizdeki toplam hastane sayısı 1198, bu
hastanelerdeki toplam fiili yatak sayısı ise 167519’dur.
llere göre yatak doluluk oranları dikkate alınarak yapılan
hesaplamalar sonucu yataklı tedavi kurumları ile ayakta
tedavi hizmeti veren salık kurulularından günde 238,26
ton yılda ise 86968,3 ton. tıbbi atık olumaktadır.
Tablo 2007 yılında yataklı ve ayakta tedavi hizmeti veren salık

kurulularında oluan tıbbi atık miktarı
Tıbbi Atık Miktarı Tıbbi Atık Miktarı

Ton/gün Ton/yıl
Yataklı Tedavi 220,5 80465
Kurumları
Ayakta Tedavi 29,7 10858
Hizmetleri
TOPLAM 250,2 91323
TIBB ATIK YÖNETMNDE UYGULANACAK

GENEL ESASLAR
T ürkiye’de tıbbi atıkların güvenli yönetimiyle

ilgili esaslar Çevre ve Orman Bakanlıı
tarafından 22 Temmuz 2005 tarih ve 25883
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüe giren
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmelii ile belirlenmitir
(EK-1).
Yönetmelie göre genel olarak atıkların kaynaında

ayrı toplanması ve geçici depolanması sorumluluu
salık kurulularının, atıkların geçici atık depolarından

12
alınarak taınması, sterilizasyon ilemine tabi tutulması
ve bertaraf edilmesi konularındaki sorumluluklar ise
belediyelere aittir.
Tıbbi atıkların yönetimine ilikin ilkeler unlardır;

 Tıbbi atıkların çevre ve insan salıına zarar
verecek ekilde dorudan veya dolaylı olarak alıcı
ortama verilmesi yasaktır.
 Tıbbi, tehlikeli ve evsel atıkların oluumunun ve
miktarının kaynaında en aza indirilmesi esastır.
 Tıbbi atıkların, tehlikeli ve evsel atıklar ile
karıtırılmaması esastır.
 Tıbbi atıkların kaynaında dier atıklardan ayrı
olarak toplanması, biriktirilmesi, taınması ve
bertarafı esastır.
 Tıbbi atıkların yarattıı çevresel kirlenme ve
bozulmadan doan zararlardan dolayı tıbbi atık
üreticileri, taıyıcıları ve bertarafçıları kusur artı
olmaksızın sorumludurlar.
 Tıbbi atıkların yönetiminden sorumlu kii,
kurum/kurulular, bu atıkların çevre ve insan
salıına olabilecek zararlı etkilerinin azaltılması
için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.
 Tıbbi atık üreticileri atıklarının bertarafı için
gerekli harcamaları karılamakla yükümlüdürler.
 Tıbbi atık üreten salık kuruluları ile bu atıkların
taınması ve bertarafından sorumlu
belediyelerin/özel sektör firmalarının tıbbi atık
yönetimiyle ilgili personelinin periyodik olarak
eitimden ve salık kontrolünden geçirilmesi ve
tıbbi atık yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin bu
personel tarafından yapılması esastır.

13
TIBB ATIK ÜRETCLERNN
YÜKÜMLÜLÜKLER
T ıbbi atık üreticileri, atıklarını minimize

etmekle, ünite içi atık yönetim planı
hazırlamakla, tıbbi atıkları kaynaında ayrı
toplamakla, atıkları ayrı taımakla ve geçici depolamakla
yükümlüdürler. Salık kurulularının yükümlülüklerinin
detayları ile Yönetmeliin uygulanmasında dikkate
alacakları esaslar aaıda belirtilmektedir.
a) Atıkları kaynaında en aza indirecek sistemin

kurulması
Atık yönetiminin en önemli ilkesi atıkların

kaynaında minimize edilmesi olup, salık kuruluları
tıbbi, tehlikeli ve evsel atıkların oluumunu ve miktarını
kaynaında en aza indirmekle, alacakları tedbirler ile
gereksiz atık oluumunu önlemekle yükümlüdürler.
b) Ünite içi atık yönetim planının hazırlanması ve

uygulanması
Salık kuruluları öncelikle, atıkların ayrı toplanması,

taınması, geçici depolanması ve bir kaza anında alınacak
tedbirleri içeren ünite içi atık yönetim planını hazırlamak
ve uygulamakla zorundadırlar.
Salık kurulularınca hazırlanacak atık yönetim

planlarının oluturulmasına teknik destek salamak ve bu
atık yönetim planlarının standardizasyonunu salamak
amacıyla Bakanlıımızca “Ünite çi Atık Yönetim Planı

14
Formatı” hazırlanmıtır (EK-2). Söz konusu plan
formatına Çevre ve Orman Bakanlıının
www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr internet adresinden
de ulaılabilmektedir.
c) Atıkların kaynaında ayrı toplanması
Salık kurulularında oluan atıklar tıbbi atıklar,

tehlikeli atıklar, evsel nitelikli atıklar ve ambalaj atıkları
olarak sınıflandırılmalı ve birbirleri ile karımadan
aaıda açıklandıı ekilde kaynaında ayrı olarak
toplanmalıdır.
Evsel nitelikli atıklar: Evsel nitelikli atıklar siyah

renkli plastik torbalarda toplanırlar, sadece bu i için
ayrılmı taıma araçları ile geçici atık deposuna veya
konteynerine götürülür ve ayrı olarak geçici depolanırlar.
Evsel nitelikli atıklar toplanmaları sırasında tıbbi atıklar
ile karıtırılmazlar. Karıtırılmaları durumunda tıbbi atık
olarak kabul edilirler.
Ambalaj Atıkları: Kâıt-karton, plastik ve metal

ambalaj atıkları, kontamine olmamaları artıyla mavi
renkli plastik torbalarda toplanırlar. Serum ve ilaç ieleri
gibi cam ambalaj atıkları ise yine kontamine olmamaları
artıyla cam ambalaj kumbaralarında, kumbara olmaması

15
halinde ise dier ambalaj atıkları ile birlikte mavi renkli
plastik torbalarda toplanırlar.
Tıbbi Atıklar : Tıbbi atıklar, bata doktor, hemire,

ebe, veteriner, di hekimi, laboratuvar teknik elemanı
olmak üzere ilgili salık personeli tarafından oluumları
sırasında kaynaında dier atıklar ile karıtırılmadan ayrı
olarak biriktirilirler. Tıbbi atıkların toplanmasında
kırmızı renkli özel plastik torbalar kullanılır.
Bu torbaların teknik özellikleri aaıda verilmektedir;

 torbalar yırtılmaya, delinmeye, patlamaya ve
taımaya dayanıklı olmalıdır,
 orijinal orta younluklu polietilen hammaddeden
üretilmelidir,
 sızdırmaz, çift taban dikili ve körüksüz
olmalıdır,
 torbaların çift kat kalınlıı 100 mikron olmalıdır,
 torbaların kaldırma kapasitesi ise en az 10
kilogram olmalıdır,

16
 torbaların her iki yüzünde görülebilecek
büyüklükte “Uluslararası Biyotehlike” amblemi
ile “DKKAT TIBB ATIK” ibaresi bulunmalıdır.

17
Tıbbi atık torbaları ¾ oranında dolduklarında yenisi
ile deitirilmelidir.
Tıbbi atıkların bir alt grubu olan kesici ve delici

atıklar ise dier tıbbi atıklardan ayrı olarak özel plastik
veya lamine kartondan yapılmı kutular içinde
toplanmalıdır.
Kesici-delici atık kaplarının teknik özellikleri aaıda

verilmektedir;
 kaplar delinmeye, yırtılmaya, kırılmaya ve

patlamaya dayanıklı olmalıdır,
 su geçirmemeli ve sızdırmaz olmalıdır,
 açılma ve karıtırmaya imkan salamayacak
ekilde dizayn edilmelidir,
 kapların üzerinde “Uluslararası Biyotehlike”
amblemi ile “DKKAT! KESC ve DELC
TIBB ATIK” ibaresi bulunmalıdır.

18
Kaplar, en fazla ¾ oranında doldurulmalı, aızları
kapatılmalı ve kırmızı plastik torbalara konulmalıdır.
Tehlikeli Atıklar : Salık kurulularında oluan

genotoksik atıklar, farmasötik atıklar, aır metal içeren
atıklar, kimyasal atıklar ve basınçlı kaplar dier
atıklardan ayrı olarak toplanmalı ve Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliine göre bertaraf edilmelidir.
Ünitelerde oluan röntgen banyo suları ise Tehlikeli
Atıkların Kontrolü Yönetmelii hükümleri dorultusunda
geri kazanılmalı veya bertaraf edilmelidir.
d) Atıkların Ünite çinde Taınması
Ünite içinde tıbbi ve evsel nitelikli atıklar ayrı ayrı

taınmalıdır. Bu araçlar turuncu renkli olmalı, üzerlerinde
“Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile “Dikkat! Tıbbi
Atık” ibaresi bulunmalıdır.

19
Tıbbi atıklar ile evsel nitelikli atıklar aynı araca
yüklenmemeli ve taınmamalıdır.
e) Atıkların Geçici Depolanması
Salık kurulularında toplanan atıklar, belediye

tarafından alınıncaya kadar geçici atık deposu veya
konteynerler içinde geçici olarak depolanmalıdır. Atıklar
bu depolarda veya konteynerlerde en fazla 48 saat
bekletilebilir. Geçici atık deposu içindeki sıcaklıın 4 C
nin altında olması durumunda bekleme süresi bir haftaya
kadar uzayabilecektir. Salık kuruluunun geçici
depolama için geçici atık deposu mu, yoksa konteyner mi
kullanacaı konusu ise öncelikle salık kuruluunun
yatak kapasitesine balıdır.

20
En az 20 yatak kapasitesine sahip salık kuruluları
geçici atık deposu ina etmek zorundadırlar. 20’den az
yataa sahip salık kuruluları geçici atık deposu olarak
konteyner kullanmak zorundadırlar.
Geçici atık deposunun teknik özellikleri aaıda

verilmektedir;
 Geçici atık deposu, tıbbi atıklar ve evsel atıklar

için olmak üzere iki bölmeli ina edilmelidir,
 Geçici atık deposu en az iki günlük atıı
alabilecek kapasitede olmalıdır,
 Tıbbi atıkların konulduu bölmenin kapısı
turuncu renge boyanmalı, üzerinde “Uluslararası
Biyotehlike” amblemi ile “DKKAT TIBB
ATIK” ibaresi bulunmalıdır,
 Deponun tabanı ve duvarları salam, geçirimsiz,
mikroorganizma ve kir tutmayan, temizlenmesi
ve dezenfeksiyonu kolay bir malzeme ile
kaplanmalıdır,
 Depolarda yeterli bir aydınlatma ve pasif
havalandırma sistemi bulunmalıdır,
 Depo kapıları dıarıya doru açılmalı veya
sürmeli yapılmalıdır,
 Geçici atık deposu, atık taıma araçlarının
kolaylıkla ulaabilecei ve yanaabilecei
yerlerde ve ekilde ina edilmelidir,
 Geçici atık deposu, hastane giri ve çıkıı ve
otopark gibi youn insan ve hasta trafiinin
olduu yerler ile gıda depolama, hazırlama ve
satı yerlerinin yakınlarına ina edilememelidir,

21
 Tıbbi atıkların konulduu bölmenin temizlii ve
dezenfeksiyonu kuru olarak yapılmalı, bölme
atıkların boaltılmasını müteakiben temizlenmeli,
dezenfekte edilmeli ve gerekirse ilaçlanmalıdır.
20’den az yataa sahip salık kuruluları geçici atık

deposu olarak konteyner kullanmak zorundadırlar.
Konteynerlerin teknik özellikleri aaıda

verilmektedir;
 Konteynerler en az iki günlük alabilecek

kapasitede ve sayıda olmalıdır,
 Konteynerlein dı yüzeyleri turuncu renge
boyanmalı, üzerinde “Uluslararası Biyotehlike”
amblemi ile “DKKAT TIBB ATIK” ibaresi
bulunmalıdır.
 Konteynerlerin iç yüzeyleri yükleme-boatma
sırasında torbaların hasarlanmasına veya
delinmesine yol açabilecek keskin kenarlar ve dik
köeler içermemelidir,
 Konteynerlerin kapakları kullanımları dıında
daima kapalı ve kilitli tutulmalıdır,
 Konteynerler, atıkların boaltılmasını müteakiben
her gün veya herhangi bir kazadan hemen sonra
temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.
 Konteynerler, dorudan güne almayan; hastane
giri-çıkıı, otopark ve kaldırım gibi youn insan
ve hasta trafiinin olduu yerler ile gıda
depolama, hazırlama ve satı yerlerinden uzaa
yerletirilmelidir,

22
20’den az yataa sahip üniteler, istedikleri takdirde
konteyner yerine geçici atık deposu da ina
edebilmektedirler.
Düük miktarda tıbbi atık üreten ve Yönetmelik EK-

1-c’de belirtilen salık kuruluları ise tıbbi atıklarını en
yakında bulunan geçici atık deposuna veya konteynerine
götürmekle ya da ilgili belediyenin tıbbi atık toplama
aracına teslim etmekle yükümlüdürler.
f) Maliyetlerin karılanması
Salık kuruluları tıbbi atıkların toplanması,
taınması ve bertarafı için gereken harcamaları bertaraf
eden kurum/kurulua demekle yükümlüdürler. Bununla
ilgili ücret, daha önceden olduu gibi l Mahalli Çevre
Kurulları tarafından belirlenmektedir.

23
BELEDYELERN YÜKÜMLÜLÜKLER
B elediyeler tıbbi atık yönetim planı

hazırlamakla, tıbbi atıkları taımakla ve bu
atıkları zarsız hale getirmekle veya bertaraf
etmekle yükümlüdürler. Belediyelerin yükümlülüklerinin
detayları ile Yönetmeliin uygulanmasında dikkate
alacakları esaslar aaıda belirtilmektedir.
a)Tıbbi atık yönetim planının hazırlanması ve

uygulanması
Büyükehirlerde büyükehir belediyeleri, büyükehir
belediyesi olmayan yerlerde ise belediyeler öncelikle
sınırları içinde oluan tıbbi atıkların yönetimi ile ilgili
esasları kapsayan bir atık yönetim planı hazırlamakla
yükümlüdürler.
Belediyelerce hazırlanacak atık yönetim planlarının

oluturulmasına teknik destek salamak ve bu atık
yönetim planlarının standardizasyonunu salamak
amacıyla Bakanlıımızca “Tıbbi Atık Yönetim Planı
Formatı” hazırlanmıtır (EK-3 ). Söz konusu plan
formatına Çevre ve Orman Bakanlıı’nın
www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr internet adresinden
ulaılabilmektedir.
b)Tıbbi atıkların taınması
Tıbbi atıkların geçici atık depoları ve konteynerler ile

küçük kaynaklardan alınarak bertaraf tesisine
taınmasından büyükehirlerde büyükehir belediyeleri,

24
dier yerlerde ise belediyeler ile yetkilerini devrettii kii
ve kurulular sorumludur.
Tıbbi atıkların taınmasının özel olarak dizayn ve

imal edilmi araçlarla yapılması gerekmektedir.
Bu araçların teknik özellikleri aaıda verilmektedir.
 Atıkların yüklendii kısım tamamen kapalı

olmalıdır,
 Sıkıtırma mekanizmasının bulunmamalıdır,
 oför mahalli ile atık yükleme kısmı arasında
boluk bulunmalıdır,
 Atık yükleme kısmının kaza halinde zarar
görmemesi için salam yapılmadır,
 Atık yükleme kısmının iç yüzeyi paslanmaz,
kolaylıkla temizlenebilen ve dezenfekte edilebilen
bir yapıda olmalıdır,
 Atık yükleme kısmı, dik köeler içermemeli,
kesien yüzeylerin yumuak dönülerle birbirine
birlemelidir,
 Sa, sol ve arka yüzeylerinde görülebilecek
uygun büyüklükte ve siyah renkli “Uluslararası
Biyotehlike” amblemi ile siyah harfler ile
yazılmı “DKKAT! TIBB ATIK” ibaresi
bulunmalıdır,
 Dı yüzeyi turuncu renge boyanmalıdır.

25
26
Tıbbi atık taıma araçları için ilgili valilikten taıma
lisansı alınması gerekmektedir.
c) Tıbbi atıkların bertaraf edilmesi
Gerek 5216 sayılı Büyükehir Belediyesi Kanunu,

gerekse de Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmelii
gereince tıbbi atıkların bertaraf edilmesi ile ilgili
yükümlülükler büyükehirlerde büyükehir
belediyelerine, büyükehir belediyesi olmayan yerlerde
ise belediyelere verilmitir. Söz konusu hizmetler
dorudan belediyeler tarafından verilebildii gibi, gerek
hizmet alımı, gerek uzun süreli ihaleler, gerekse de yap-
ilet modeliyle belediyelerin gözetiminde özel sektör
tarafından da yapılabilmektedir.
Tıbbi atıklar düzenli depolanarak veya yakılarak

bertaraf edilmekte veya sterilizasyon ilemine tabi
tutularak zararsız hale getirilmektedir.

27
Tıbbi atıkların depolanması: Tıbbi atıklar; taban
geçirimsizlii salanmı özel bir bertaraf alanında
düzenli depolanarak bertaraf edilebilirler. Bu amaçla
öncelikle depo tabanının, mineral sızdırmazlık tabakası
(kil) ve plastik geçirimsizlik tabakası kullanılarak sızıntı
suyunun yeraltı suyuna karımasını önleyecek ekilde
geçirimsiz hale getirilmesi gerekmektedir. Bu tabanı
oluturulurken geçirimlilik katsayısı (permeabilitesi)
k1x10-9 m/sn. ve kalınlıı en az 5 metre olan kil’e
edeer geçirimlilik salanması zorunludur. Atık
deposunda oluan sızıntı sularının uzaklatırılması için
de, geçirimsiz tabaka üzerine, nihai geçirimlilik katsayısı
k=1.10-4 m/s' den küçük olmayan bir drenaj sistemi
döenmelidir.
Geçirimsiz zemin üzerinde tıbbi atıklar

sıkıtırılmadan doldurulmalı, dolgu ilemleri sırasında
günlük olarak atıkların üstü önce kireç, sonra da en az 30
cm. toprak ile örtülmelidir. Depo tesisi dolduktan sonra
ise, deponun üstü yine mineral sızdırmazlık tabakası (kil)
ve plastik geçirimsizlik tabakası kullanılarak depo
gövdesine yüzeysel su girmeyecek ekilde sızdırmaz hale
getirilmelidir. Depo üst yüzeyine nihai eimi %5’ten
küçük olmayacak ekilde eim verilmeli ve kalınlıı en
az 1 metre olan tarım topraı serilerek
yeillendirilmelidir. Kurulacak tıbbi atık düzenli
depolama tesisleri için Çevre ve Orman Bakanlıından
ön lisans ve lisans alınması gerekmektedir.

28
Tıbbi atıkların yakılması: Yakma, tıbbi atıkların
bertarafında en güvenli yöntem olmakla birlikte, yeterli
teknik kapasiteye sahip ve ileri teknoloji ürünü yakma
tesislerinin kurulması ve baca gazı emisyonlarının
gerektii gibi arıtılarak kontrol altında tutulabilmesi için
bu tesislerin kurulmasında Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmelii’nde belirtilen kriterlere uyma zorunluluu
getirilmitir. Kurulacak tıbbi atık yakma tesisleri için
Çevre ve Orman Bakanlıından ön lisans ve lisans
alınması gerekmektedir.
Yakma, tıbbi atıkların bertarafında en güvenli

yöntem olmakla birlikte, yatırım ve iletme
maliyetlerinin yükseklii ve ileri teknoloji gerektirmesi

29
nedeniyle kurulması ve iletilmesi oldukça zor bir
bertaraf yöntemidir.
Tıbbi atıkların sterilizasyonu: Tıbbi Atıkların

Kontrolü Yönetmelii ile tıbbi atıkların bertarafı
konusunda gelimi ülkelerde uygunan alternatif bertaraf
teknolojilerinin Ülkemizde de uygulanmasının önü
açılmıtır. Buna göre enfeksiyöz atıklar ile kesici-delici
atıklar, sterilizasyon ilemine tabi tutularak zararsız hale
getirilebilmekte ve risksiz hale gelen bu atıklar, evsel atık
depolama alanlarında depolanarak bertaraf
edilebilmektedir.
Yönetmelikte, sterilizasyon tesislerinin kurulması ve

iletilmesi oldukça sıkı kurallara balanmıtır. Buna göre
sterilizasyon sistemlerinin, mekanik güvenlik (yüksek
kabin içi basınç, sıcaklıa dayanıklılık ve benzeri) ve
sterilizasyon performansı açısından uluslar arası kabul
edilmi standartlara (ISO, CE ve benzeri) uygun olduu
belgelendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca sterilizasyon
tesislerinde bir geçici atık deposunun bulunması, sistemin

30
atık parçalama mekanizmasına sahip olması, ilem
sırasında ve sonrasında hava ve su ortamında hiçbir
kontaminasyon ve toksisite olmaması, miktar, basınç,
sıcaklık ve atıın ileme maruz kalma süresi olmak üzere
bütün ilem elektronik olarak kayıt altına alınması ve
sterilizasyon ilemine tabi tutulan enfeksiyöz atıkların
zararsız hale getirilip getirilmediinin kimyasal ve
biyolojik indikatörler kullanılarak test edilmesi
gerekmektedir.

31
Bu çerçevede, Çevre ve Orman Bakanlıınca
31.03.2006 tarihinde 2006/7 sayılı Genelge yayımlanmı
ve evsel katı atıklar ile tıbbi atıkların bertarafının bir
bütünlük içinde ele alınması, evsel katı atık depolama
sahaları ile ilgili olarak yapılacak çalımalarda tıbbi
atıkların bertarafının da bir bileen olarak
deerlendirmeye alınması gerekmektedir.
TIBB ATIKLARIN KREÇLE GÖMÜLMES
T ıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliine uygun

bertaraf tesisleri iletmeye alınıncaya kadar,
tıbbi atıkların çevre ve insan salıına zarar
vermeden ve risk yatmadan bertaraflarının aaıda
belirtilen esaslara göre yapılması gerekmektedir.
1) Tıbbi atılar evsel atık depolama sahası yakınında,

ancak bu atıklardan ayrı olarak izole edilmi bir sahada
açılacak çukurlarda kireçle muamele edilerek
gömülecektir.
2) Tıbbi atıkların gömülecei alan karstik bölgelerden,

içme, kullanma ve sulama suyu temin edilen yer altı ve
yer üstü su kaynaklarından, takın riskinin yüksel olduu
sahalardan, toprak kayması, çı ve erozyon tehlikesi
bulunan sahalardan uzak olacaktır.
3) Öncelikle günlük olarak oluan tıbbi atıın tamamını

alabilecek kapasitede bir çukur açılacaktır. Aynı ilem
dier günler için tekrarlanacaktır.

32
Çukurlar açılırken üstteki bitkisel toprak tabakası sıyrılıp
alınmalı ve daha sonra üst örtü tabakası üzerinde
uygulanacak yeillendirme ilerinde kullanılmak üzere
saklanmalıdır.
4) Açılan çukurun tabanı, yer altı suyunun en yüksek

seviyesinden en az be (5) metre yükseklikte olacaktır.
5) Açılan çukurun tabanı 30 cm. kalınlıında sıkıtırılmı

kil ile kaplanacaktır.
6) Kil tabakasının üstüne 10 cm kalınlıında sönmemi

kireç konulacaktır.
7) Tıbbi atıklar bekletilmeden hızla gömülecektir.
8) Açılan çukurda günlük depolama ilemi nihai olarak

tamamlandıktan sonra, atıkların üstü 20 cm sönmemi
kireç ile kaplanacaktır. Depolanan tıbbi atıın üst
seviyesi ile yüzey asındaki toprak kalınlıı en az 1 m
olacaktır.
9) Torbaların parçalanmaması amacıyla çukur tamamen

dolmadan ve kapatılmadan i makineları ile sıkıtırma
yapılmayacaktır.
10) Depolama ilemi nihai olarak tamamlandıktan sonra

yamur sularının depo gövdesini kısa sürede terk etmesi
için dolgu üstüne eim verilecektir.
11) Yaı sularının depoya girmesini önlemek için, saha

kenarlarına drenaj kanalları açılacaktır.

33
12) Alanda hiçbir ekilde geri kazanım amacıyla
ayıklama yapılmayacaktır.
13) Sahaya insan ve hayvanların giri-çıkıları

önlenecektir. Bu amaçla sahanın etrafı tel çit ile
çevrilecek, çitin üzerine “Dikkat ! Tıbbi Atık Depolama
Sahası” yazılı uyarı levhaları asılacaktır.
Yukarıda açıklanan çukurun ematik bir kesiti

aaıda verilmektedir.

34
ekil: Tıbbi Atıkların Kireçle Gömülmesi Kesiti
Drenaj Kanalı
1m Üst örtü tabakası

(toprak)
Kireç Tabakası 20 cm
TıbbiAtık
Tıbbi Atık
Kireç Tabakası 10 cm
Depo Tabanı
30 cm
Kil Tabaka
En az 5 m
Yer altı Suyu

35
KAYNAKLAR
1) Safe Management of Wastes From Health-Care

Activities, 1999,WHO.
2) Non-Incineration Medical Waste Treatment
Technologies. 2001, Health care Without Harm.
3) Technical Guidelines on the Environmentally
Sound Management of Biomedical and Healtcare
Wastes (Y1; Y3), 2003, Secretariat of the Basel
Convention.
4) Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmelii
5) Çevre ve Orman Bakanlıı Verileri.

36


Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmelii
BRNC BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliin amacı, tıbbi atıkların üretiminden
bertarafına kadar;
a) Çevreye ve insan salıına zarar verecek ekilde dorudan veya
dolaylı bir biçimde alıcı ortama verilmesinin önlenmesine,
b) Çevreye ve insan salıına zarar vermeden kaynaında ayrı
olarak toplanması, ünite içinde taınması, geçici depolanması, taınması ve
bertaraf edilmesine,
yönelik prensip, politika ve programlar ile hukuki, idari ve teknik
esasların belirlenerek uygulanmasına ilikin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, EK-1’de belirtilen salık kurulularının
faaliyetleri sonucu oluan ve EK-2’de detaylı olarak belirtilen atıklar ile bu
atıkların üretildikleri yerlerde ayrı toplanması, geçici depolanması, taınması
ve bertaraf edilmesine ilikin esasları kapsamaktadır.
Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre
Kanununun 1, 3, 8, 11 ve 12 nci maddeleri ile 1/5/2003 tarihli ve 4856 sayılı
Çevre ve Orman Bakanlıı Tekilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 1, 2 ve
9 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıtır.
Tanımlar
Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen;
Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlıını,
Kanun: 2872 sayılı Çevre Kanununu,
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmelii: 14/3/1991 tarihli ve 20814
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelii,
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmelii: 14/3/2005 tarihli ve
25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelii,
Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmelii: 30/7/2004
tarihli ve 25538 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelii,
Ünite: EK-1’de yer alan ve faaliyetleri sonucu EK-2’de belirtilen
atıkları üreten kii, kurum ve kuruluları,

37
Evsel Nitelikli Atık: Ünitelerden kaynaklanan, EK-2’de A grubu
altında yer alan bata mutfak, bahçe ve idari birimlerden kaynaklanan atıklar
olmak üzere kontamine olmamı atıkları,
Ambalaj Atıı: Ünitelerden kaynaklanan, EK-2’de B grubu altında
yer alan kontamine olmamı, tekrar kullanılabilir, geri dönütürülebilir ve
geri kazanılabilir plastik, metal, cam ve kaıt-karton ambalajların atıklarını,
Tıbbi Atık: Ünitelerden kaynaklanan, EK-2’de C, D ve E grupları
altında yer alan enfeksiyöz, patolojik ve kesici-delici atıkları,
Tehlikeli Atık: Ünitelerden kaynaklanan, EK-2’de F grubu altında
yer alan genotoksik, farmasötik ve kimyasal atıklar ile aır metal içeren
atıkları ve basınçlı kapları,
Enfeksiyöz Atık: Enfeksiyon yapıcı etkenleri taıdıı bilinen veya
taıması muhtemel bata kan ve kan ürünleri olmak üzere her türlü vücut
sıvıları ile insan dokuları, organları, anatomik parçalar, otopsi materyali,
plasenta, fetus ve dier patolojik materyali; bu tür materyal ile bulamı
eldiven, örtü, çaraf, bandaj, flaster, tamponlar, eküvyon ve benzeri atıkları;
hemodiyaliz ünitesi ve karantina altındaki hastaların vücut çıkartılarını;
bakteri ve virüs tutucu hava filtrelerini; enfeksiyöz ajanların laboratuvar
kültürlerini ve kültür stoklarını; aratırma amacı ile kullanılan enfekte deney
hayvanlarının leleri ile enfekte hayvanlara ve çıkartılarına temas etmi her
türlü malzemeyi, veterinerlik hizmetlerinden kaynaklanan atıkları,
Patolojik Atık: Cerrahi giriim, otopsi veya anatomi çalıması
sonucu ortaya çıkan dokuları, organları, vücut parçalarını, insan fetusunu ve
hayvan cesetlerini,
Kesici-Delici Atık: ırınga, enjektör ve dier tüm deri altı giriim
ineleri, lanset, bisturi, bıçak, serum seti inesi, cerrahi sütur ineleri,
biyopsi ineleri, intraket, kırık cam, ampul, lam-lamel, kırılmı cam tüp ve
petri kapları gibi batma, delme, sıyrık ve yaralanmalara neden olabilecek
atıkları,
Farmasötik Atık: Kullanma süresi dolmu veya artık
kullanılmayan, ambalajı bozulmu, dökülmü ve kontamine olmu ilaçlar,
aılar, serumlar ve dier farmasötik ürünler ve bunların artıklarını ihtiva
eden kullanılmı eldivenler, hortumlar, ieler ve kutuları,
Genotoksik Atık: Hücre DNA’sı üzerinde mutasyon yapıcı,
kanserojen veya insan veya hayvanda düüe neden olabilen türden
farmasötik ve kimyasal maddeleri, kanser tedavisinde kullanılan sitotoksik
(antineoplastik) ürünleri ve radyoaktif materyali ihtiva eden atıklar ile bu tür
ajanlarla tedavi gören hastaların idrar ve dıkı gibi vücut çıkartılarını,
Kimyasal Atık: Ünitelerde tedavi, tanı veya deneysel aratırmalar
gibi tıbbi alanlarda kullanılan ve insan ve çevre salıı için çeitli etkilerle
zararlı olabilen kimyasal maddelerin gaz, katı veya sıvı atıklarını,
Aır Metal çeren Atıklar: Ünitelerde tedavi, tanı veya deneysel
aratırmalar gibi tıbbi alanlarda kullanılan termometre, tansiyon ölçme aleti

38
ve radyasyondan korunma amaçlı paneller gibi alet ve ekipmanların içinde
veya bünyesinde bulunan cıva, kadmiyum, kurun içeren atıkları,
Basınçlı Kaplar: Ünitelerde tedavi, tanı veya deneysel aratırmalar
gibi tıbbi alanlarda kullanılan gazları içinde bulunduran silindirleri,
kartuları ve kutuları,
Kontaminasyon: Bir enfeksiyöz etkenin herhangi bir eyaya,
yüzeye veya kiiye bulamasını,
Geçici Depolama: Atıkların bertaraf alanına taınmasından önce
ünite içinde ina edilen birimlerde veya konteynerlerde 48 saati geçmemek
üzere geçici süre ile bekletilmesini,
Nihai Bertaraf: Tıbbi atıkların çevreye ve insan salıına zarar
vermeyecek ekilde ilgili mevzuatlarda öngörülen her türlü önlemin alındıı
tesislerde yakılması veya düzenli depolanması suretiyle yok edilmesini veya
zararsız hale getirilmesini,
Düzenli Depolama Tesisi: Tıbbi atıkların düzenli depolama
yoluyla bertaraf edildii tesisleri,
Yakma Tesisi: Ortaya çıkan yanma ısısını yeniden kazanabilen
veya kazanamayan ve atıkların termal arıtımına adanmı olan her türlü sabit
veya seyyar teknik birim veya ekipmanı (atıkların oksitlenme yoluyla
yakılmasının yanısıra piroliz, gaz haline getirme veya plazma ilemleri gibi
dier termal arıtma ilemleri dahil),
Tıbbi Atık Torbası veya Kabı: Tıbbi atıkların toplanması ve
biriktirilmesi amacıyla kullanılan, teknik özellikleri 13 üncü maddede
belirtilen, kırmızı renkli, güvenli kapatılabilir, plastik biriktirme kabını,
Otoklav Torbası: Tıbbi atıkların basınçlı buhar ile sterilizasyon
ilemine tabi tutulması durumunda, tıbbi atıkların toplanması ve
biriktirilmesi amacıyla kullanılan ve teknik özellikleri 13 üncü maddede
belirtilen, kırmızı renkli, güvenli kapatılabilir, plastik biriktirme kabını,
Kesici-Delici Atık Kabı: Kesici ve delici atıkların toplanması ve
biriktirilmesi amacıyla kullanılan, teknik özellikleri 13 üncü maddede
belirtilen biriktirme kabını,
Uluslararası Biyotehlike Amblemi: Tıbbi atık torbaları veya
kapları ile kesici-delici atık kapları, bunların taınmasında kullanılan
konteyner ve araçlar ile geçici depolama birimlerinin üzerlerinde
bulundurulması gereken ve bir örnei EK-3’de verilen amblemi,
Tıbbi Atıklar Sorumlusu: EK-1’de belirtilen ünitelerin
bahekimlerini, bahekimin bulunmadıı yerlerde mesul müdürü,
Ünite çi Taıma: Atıkların üretildii yerlerden uygun taıma
araçları ile alınarak geçici depolama birimlerine götürülmesi ilemini,
Taıma: Atıkların geçici depolama birimlerinden uygun taıma
araçları ile alınarak bertaraf alanına götürülmesi ilemini,

39
Konteyner: Paslanmaz metal, plastik veya benzeri malzemeden
yapılmı, tekerlekli, kapaklı, kapakları kilitlenir, en az 0.8 m3 hacminde
geçici depolama birimini,
Sterilizasyon: Bakteri sporları dahil her türlü mikrobiyal yaamın
fiziksel, kimyasal, mekanik metotlar veya radyasyon (irradiation) yoluyla
tamamen yok edilmesini veya bu mikroorganizmaların seviyesinin %
99,9999 oranında azaltılmasını,
Sterilizasyon Yükü: Sterilizatörde e zamanlı olarak sterilize
edilecek veya edilmi atıı,
Maruz Bırakılma Süresi: Sterilizatörde belirli sıcaklık, basınç ve
nem salandıktan sonra, bu koullarda atıın ilem gördüü süreyi,
Biyolojik ndikatör: Sterilizasyon etkinliinin aratırılmasında,
kaıt erit (strip) veya benzeri bir taıyıcı mekanizmaya inoküle edilmi
standart/bilinen bir mikroorganizmayı,
Kimyasal ndikatör: Sterilizasyon etkinliinin aratırılmasında
kaıt bant veya benzeri bir taıyıcıya emdirilmi, yüksek ısı ile renk
deitiren kimyasal maddeyi,
Yerleme Alanı: mar planı sınırı içindeki yerleik ve iskân
edilmi alanların tümünü,
Ön Lisans: Bu Yönetmelik gereince, tıbbi atık bertaraf tesisi ile
sterilizasyon tesisi kurmak isteyen gerçek ve tüzel kiilerin Bakanlıktan
almaları gereken, kuracakları tesisle ilgili her türlü plan, proje, rapor, teknik
veri, açıklamalar ve dier dokümanlara ilikin tesisin projelendirilmesine
ilikin izni,
Lisans: Bu Yönetmelik gereince tıbbi atık taıyan belediye veya
firmaların valilikten; tıbbi atık bertaraf tesisi ile sterilizasyon tesisi kurmak
ve iletmek isteyenlerin ise Bakanlıktan alacakları ve konu ile ilgili yeterli
uzman ve teknolojik imkânlara sahip olduunu gösterir belgeyi,
ifade eder.
KNC BÖLÜM
Genel lkeler, Görev, Yetki ve Yükümlülükler
Genel ilkeler
Madde 5- Tıbbi atıkların yönetimine ilikin ilkeler unlardır;
a) Tıbbi atıkların çevre ve insan salıına zarar verecek ekilde
dorudan veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmesi yasaktır.
b) Tıbbi, tehlikeli ve evsel atıkların oluumunun ve miktarının
kaynaında en aza indirilmesi esastır.
c) Tıbbi atıkların, tehlikeli ve evsel atıklar ile karıtırılmaması
esastır.
d) Tıbbi atıkların kaynaında dier atıklardan ayrı olarak
toplanması, biriktirilmesi, taınması ve bertarafı esastır.

40
e) Tıbbi atıkların yarattıı çevresel kirlenme ve bozulmadan doan
zararlardan dolayı tıbbi atık üreticileri, taıyıcıları ve bertarafçıları kusur
artı olmaksızın sorumludurlar.
f) Tıbbi atıkların yönetiminden sorumlu kii, kurum/kurulular, bu
atıkların çevre ve insan salıına olabilecek zararlı etkilerinin azaltılması
için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.
g) Tıbbi atık üreticileri atıklarının bertarafı için gerekli harcamaları
karılamakla yükümlüdürler.
h) Tıbbi atık üreten salık kuruluları ile bu atıkların taınması ve
bertarafından sorumlu belediyelerin/özel sektör firmalarının tıbbi atık
yönetimiyle ilgili personelinin periyodik olarak eitimden ve salık
kontrolünden geçirilmesi ve tıbbi atık yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin
bu personel tarafından yapılması esastır.
Bakanlıın görev ve yetkileri
Madde 6- Bakanlık;
a) Tıbbi atıkların çevreyle uyumlu bir ekilde yönetimine ilikin
program ve politikaları saptamak, bu Yönetmeliin uygulanmasına yönelik
ibirlii ve koordinasyonu salamak ve gerekli idari tedbirleri almakla,
b) Tıbbi atıkların oluumundan bertarafına kadar yönetimlerini
kapsayan bütün faaliyetlerin kontrolünü ve periyodik denetimlerini
yapmakla,
c) Tıbbi atıkların çevreyle uyumlu yönetimine ilikin en yeni
sistem ve teknolojilerin uygulanmasında ulusal ve uluslar arası
koordinasyonu salamakla,
d) Tıbbi atık bertaraf tesisleri ile sterilizasyon tesislerine ön lisans
ve lisans vermekle,
yükümlüdür.
Mülki amirlerin görev ve yetkileri
Madde 7- Mahallin en büyük mülki amiri;
a) Tıbbi atıkların oluumundan bertarafına kadar yönetimlerini
kapsayan bütün faaliyetlerin kontrolünü ve periyodik denetimini yapmak,
ilgili mevzuata aykırılık halinde gerekli yaptırımın uygulanmasını
salamakla,
b) l sınırları içinde oluan, toplanan ve bertaraf edilen tıbbi
atıkların miktarı ile ilgili bilgileri salık kurulularından ve belediyelerden
temin etmek, deerlendirmek ve yıl sonunda rapor halinde Bakanlıa
göndermekle,
c) Tıbbi atık taıma araçlarına taıma lisansı vermekle ve
faaliyetlerini denetlemekle, lisans verilen araç, belediye ve firmalarla ilgili
bilgileri yıl sonunda Bakanlıa göndermekle,
d) Tıbbi atıkların toplanması, taınması ve bertarafında
uygulanacak ücreti mahalli çevre kurulu aracılııyla belirlemekle,

41
e) Lisans verilen tıbbi atık bertaraf tesisleri ile sterilizasyon
tesislerinin faaliyetlerini izlemek, denetlemek, ilgili mevzuata aykırılık
halinde gerekli yaptırımın uygulanmasını salamakla,
görevli ve yetkilidir.
Tıbbi atık üreticilerinin yükümlülükleri
Madde 8- Tıbbi atık üreticileri;
a) Atıkları kaynaında en aza indirecek sistemi kurmakla,
b) Atıkların ayrı toplanması, taınması ve geçici depolanması ile
bir kaza anında alınacak tedbirleri içeren ünite içi atık yönetim planını
hazırlamak ve uygulamakla,
c) Tıbbi, tehlikeli ve evsel nitelikli atıklar ile ambalaj atıklarını
birbirleri ile karımadan kaynaında ayrı olarak toplamakla,
d) Tıbbi atıklar ile kesici-delici atıkları toplarken teknik özellikleri
bu Yönetmelikte belirtilen torbaları ve kapları kullanmakla,
e) Ayrı toplanan tıbbi ve evsel nitelikli atıkları sadece bu i için
tahsis edilmi araçlar ile ayrı ayrı taımakla,
f) Atıkları geçici depolamak amacıyla geçici atık deposu ina
etmek veya konteyner bulundurmakla, yataksız ünite olması durumunda ise
atıklarını en yakındaki geçici atık deposuna/konteynerine götürmek veya bu
atıkları toplama aracına vermekle,
g) Tıbbi atıkların yönetimiyle görevli personelini periyodik olarak
eitmekle/eitimini salamakla,
h) Tıbbi atıkların yönetimiyle görevli personelinin özel giysilerini
salamakla,
i) Tıbbi atıkların toplanması, taınması ve bertarafı için gereken
harcamaları atık bertarafçısına ödemekle,
j) Oluan tıbbi atık miktarı ile ilgili bilgileri düzenli olarak kayıt
altına almak, yıl sonu itibari ile valilie göndermek, bu bilgileri en az üç yıl
süre ile muhafaza etmek ve talep edilmesi halinde Bakanlıın incelemesine
açık tutmakla,
yükümlüdürler.
Belediyelerin yükümlülükleri
Madde 9- Belediyeler;
a) Tıbbi atıkların geçici atık depolarından veya konteynerlerinden
alınarak toplanması, taınması, sterilizasyon ilemine tabi tutulması ve
bertarafı ile ilgili detayları içeren Tıbbi Atık Yönetim Planı’nı hazırlamak,
uygulamak ve halkın bilgilenmesini salamakla,
b) Tıbbi atıkları geçici atık depolarından alarak bertaraf sahasına
taımak/taıttırmakla,
c) Tıbbi atık bertaraf/sterilizasyon tesislerini kurmak/kurdurmak,
iletmek/ilettirmekle,
d) Kuracakları tıbbi atık bertaraf tesisleri ile sterilizasyon tesisleri
için ön lisans/lisans almakla,

42
e) Tıbbi atık taıma araçları için taıma lisansı almakla,
f) Geçici atık depolarına yapı ruhsatı vermekle,
g) Tıbbi atıkların yönetimiyle görevli personelini periyodik olarak
eitmekle/eitimini salamakla,
h) Tıbbi atıkların yönetimiyle görevli personelin özel giysilerini
salamakla,
i) Salık kurulularından toplanan, taınan ve bertaraf edilen tıbbi
atık miktarlarını kayıt altına almak, bu bilgileri yıl sonu itibari ile valilie
göndermek ve talep edilmesi halinde Bakanlıın incelemesine açık tutmakla,
yükümlüdürler.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Atıkların Ünite çinde Ayrılması, Toplanması ve Taınması
Ünite içi atık yönetim planı
Madde 10- Üniteler, EK-2’de belirtilen atıkların kaynaında ayrı
toplanması ve biriktirilmesi, atıkların toplanması ve taınmasında
kullanılacak ekipman ve araçlar, atık miktarları, toplama sıklıı, geçici
depolama sistemleri, toplama ekipmanlarının temizlii ve dezenfeksiyonu,
kaza anında alınacak önlemler ve yapılacak ilemler, bu atıkların
yönetiminden sorumlu personel ve eitimleri bata olmak üzere detaylı
bilgileri içeren Ünite çi Atık Yönetim Planı’nı hazırlamak ve uygulamak
zorundadır.
Evsel nitelikli atıklar
Madde 11- EK-2’de A grubu altında yer alan evsel nitelikli
atıklar, tıbbi, tehlikeli ve ambalaj atıklarından ayrı olarak siyah renkli plastik
torbalarda toplanırlar. Ayrı toplanan evsel nitelikli atıklar, ünite içinde
sadece bu i için ayrılmı taıma araçları ile taınarak geçici atık deposuna
veya konteynerine götürülür ve ayrı olarak geçici depolanırlar. Evsel
nitelikli atıklar toplanmaları sırasında tıbbi atıklar ile karıtırılmazlar.
Karıtırılmaları durumunda tıbbi atık olarak kabul edilirler.
Toplanan evsel nitelikli atıkların, Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmelii hükümleri dorultusunda taınmaları ve bertaraf edilmeleri
salanır.
Ambalaj atıkları
Madde 12- EK-2’de B grubu altında yer alan kaıt, karton, plastik
ve metal ambalaj atıkları, kontamine olmamaları artıyla dier atıklardan
ayrı olarak mavi renkli plastik torbalarda toplanırlar. Serum ve ilaç ieleri
gibi cam ambalaj atıkları ise yine kontamine olmamaları artıyla cam
ambalaj kumbaralarında, kumbara olmaması halinde ise dier ambalaj
atıkları ile birlikte mavi renkli plastik torbalarda toplanırlar. Kullanılmı
serum ieleri ayrı toplanmadan önce, uçlarındaki lastik, hortum, ine gibi
hasta ile temas eden kontamine olmu materyallerden ayrılır. Kontamine

43
materyaller dier tıbbi atıklar ile birlikte 13 üncü maddede belirtilen esaslara
göre toplanır.
Toplanan ambalaj atıklarının, Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının
Kontrolü Yönetmelii hükümleri dorultusunda geri kazanılmaları salanır.
Tıbbi atıklar
Madde 13- EK-2’de C, D ve E grupları altında yer alan tıbbi
atıklar, bata doktor, hemire, ebe, veteriner, di hekimi, laboratuvar teknik
elemanı olmak üzere ilgili salık personeli tarafından oluumları sırasında
kaynaında dier atıklar ile karıtırılmadan ayrı olarak biriktirilir. Toplama
ekipmanı, atıın niteliine uygun ve atıın olutuu kaynaa en yakın
noktada bulunur. Tıbbi atıklar hiçbir suretle evsel atıklar, ambalaj atıkları ve
tehlikeli atıklar ile karıtırılmaz.
Tıbbi atıkların toplanmasında; yırtılmaya, delinmeye, patlamaya
ve taımaya dayanıklı; orijinal orta younluklu polietilen hammaddeden
sızdırmaz, çift taban dikili ve körüksüz olarak üretilen, çift kat kalınlıı 100
mikron olan, en az 10 kilogram kaldırma kapasiteli, üzerinde görülebilecek
büyüklükte ve her iki yüzünde “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile
“DKKAT TIBB ATIK” ibaresini taıyan kırmızı renkli plastik torbalar
kullanılır. Torbalar en fazla ¾ oranında doldurulur, aızları sıkıca balanır
ve gerekli görüldüü hallerde her bir torba yine aynı özelliklere sahip dier
bir torbaya konularak kesin sızdırmazlık salanır. Bu torbalar hiçbir ekilde
geri kazanılmaz ve tekrar kullanılmaz. Tıbbi atık torbalarının içerii hiçbir
suretle sıkıtırılmaz, torbasından çıkarılmaz, boaltılmaz ve baka bir kaba
aktarılmaz.
Tıbbi atıkların basınçlı buhar ile sterilizasyon ilemine tabi
tutulması durumunda atıklar otoklav torbaları ile otoklavlanabilir kesici-
delici tıbbi atık kaplarına konulurlar. Otoklav torbalarının yukarıda belirtilen
teknik özelliklerin yanı sıra 1400C’a kadar nemli-basınçlı ısıya dayanıklı ve
buhar geçirgenliine haiz olması zorunludur.
Sıvı tıbbi atıklar da uygun emici maddeler ile younlatırılarak
yukarıda belirtilen torbalara konulur.
Kesici ve delici özellii olan atıklar dier tıbbi atıklardan ayrı
olarak delinmeye, yırtılmaya, kırılmaya ve patlamaya dayanıklı, su geçirmez
ve sızdırmaz, açılması ve karıtırılması mümkün olmayan, üzerinde
“Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile “DKKAT! KESC ve DELC
TIBB ATIK” ibaresi taıyan plastik veya aynı özelliklere sahip lamine
kartondan yapılmı kutu veya konteynerler içinde toplanır. Bu biriktirme
kapları, en fazla ¾ oranında doldurulur, aızları kapatılır ve kırmızı plastik
torbalara konur. Kesici-delici atık kapları dolduktan sonra kesinlikle
sıkıtırılmaz, açılmaz, boaltılmaz ve geri kazanılmaz.
Tıbbi atık torbaları ve kesici-delici atık kapları ¾ oranında
dolduklarında derhal yenileri ile deitirilirler. Yeni torba ve kapların

44
kullanıma hazır olarak atıın kaynaında veya en yakınında bulundurulması
salanır.
Tehlikeli atıklar
Madde 14- EK-2’de F grubu altında yer alan genotoksik atıklar,
farmasötik atıklar, aır metal içeren atıklar, kimyasal atıklar ve basınçlı
kaplar dier atıklardan ayrı olarak toplanırlar. Bu atıkların bertarafı Tehlikeli
Atıkların Kontrolü Yönetmeliine göre yapılır.
Bu grupta yer alan kimyasal atıklar, toksik, korozif (pH<2 ve
pH>12), yanıcı ve reaktif (su ile reaksiyon verebilen, oklara hassas)
özelliklerden en az birine sahip olmaları durumunda tehlikeli atık olarak
kabul edilirler. Bu özelliklerden hiçbirine sahip olmayan tehlikesiz kimyasal
atıklardan katı olanlar evsel atıklar ile birlikte toplanırlar, sıvı olanlar ise
kanalizasyon sistemi ile uzaklatırılırlar.
Ünitelerde oluan röntgen banyo suları, Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmelii hükümleri dorultusunda geri kazanılır veya bertaraf
edilir.
Tehlikeli atıklar kesinlikle kanalizasyon sistemine boaltılmaz,
dorudan havaya verilmez, düük sıcaklıklarda yakılmaz, evsel atıklarla
karıtırılmaz ve depolanarak bertaraf edilmez.
Radyoaktif atıklar
Madde 15- Radyoaktif atıklar hakkında bu Yönetmelik hükümleri
uygulanmaz. Bu atıkların bertarafı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu mevzuatı
dorultusunda yapılır.
Tıbbi atıkların ünite içinde taınması
Madde 16- Tıbbi atık torbaları ünite içinde bu i için eitilmi
personel tarafından, tekerlekli, kapaklı, paslanmaz metal, plastik veya
benzeri malzemeden yapılmı, yükleme-boaltma esnasında torbaların
hasarlanmasına veya delinmesine yol açabilecek keskin kenarları olmayan,
yüklenmesi, boaltılması, temizlenmesi ve dezenfeksiyonu kolay ve sadece
bu i için ayrılmı araçlar ile toplanır ve taınırlar. Tıbbi atıkların ünite
içinde taınmasında kullanılan araçlar turuncu renkli olacak, üzerlerinde
“Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile “Dikkat! Tıbbi Atık” ibaresi
bulunacaktır.
Tıbbi atık torbaları aızları sıkıca balanmı olarak ve
sıkıtırılmadan atık taıma araçlarına yüklenir, toplama ve taıma ilemi
sırasında el veya vücut ile temastan kaçınılır. Atık torbaları asla elde
taınmazlar. Taıma ilemi sırasında atık bacaları ve yürüyen eritler
kullanılmaz.
Tıbbi atıklar ile evsel nitelikli atıklar aynı araca yüklenmez ve
taınmazlar. Atık taıma araçları her gün düzenli olarak temizlenir ve
dezenfekte edilirler. Araçların içinde herhangi bir torbanın patlaması veya
dökülmesi durumunda atıklar güvenli olarak boaltılır ve taıma aracı
ivedilikle dezenfekte edilir.

45
Tıbbi atıkların ünite içinde taınması ile görevlendirilen
personelin, taıma sırasında 26 ncı maddede belirtilen ekilde özel nitelikli
turuncu renkli elbise giymesi ve bunun ilgili ünite tarafından karılanması
zorunludur.
Ünite içinde uygulanan toplama programı ve atık taıma
araçlarının izleyecei güzergah, hastaların tedavi olduu yerler ile dier
temiz alanlardan, insan ve hasta trafiinin youn olduu bölgelerden
mümkün olduunca uzak olacak ekilde belirlenir.
Küçük miktarlarda üretilen tıbbi atıkların toplanması
Madde 17- EK-1 c’de belirtilen ünitelerde oluan tıbbi atıklar,
dier atıklardan ayrı olarak 13 üncü maddede özellikleri belirtilen tıbbi atık
torbaları ve kesici-delici atık kapları ile toplanırlar ve 22 nci maddede
açıklandıı ekilde geçici depolanırlar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Atıkların Geçici Depolanması
Geçici depolama
Madde 18- EK-1’de yer alan ve en az 20 yatak kapasitesine sahip
üniteler geçici atık deposu ina etmekle, daha az yataa sahip üniteler ise
aynı ilevi görecek konteyner bulundurmakla yükümlüdürler.
Atıklar, bertaraf sahasına taınmadan önce 48 saatten fazla
olmamak üzere bu depolarda veya konteynerlerde bekletilebilir. Bekleme
süresi, geçici atık deposu içindeki sıcaklıın 4 °C nin altında olması
kouluyla bir haftaya kadar uzatılabilir.
Geçici atık deposu
Madde 19- Geçici atık deposunun özellikleri unlardır:
a) Geçici atık deposu iki bölmeli kapalı bir mekan olarak ina
edilir. Birinci bölmede tıbbi atıklar, ikinci bölmede ise evsel nitelikli atıklar
depolanır.
b) Geçici atık deposunun hacmi en az iki günlük atıı alabilecek
boyutlarda olur.
c) Deponun tabanı ve duvarları salam, geçirimsiz,
mikroorganizma ve kir tutmayan, temizlenmesi ve dezenfeksiyonu kolay bir
malzeme ile kaplanır.
d) Depolarda yeterli bir aydınlatma ve pasif havalandırma sistemi
bulunur ve sıcak bölgelerde depo özel olarak soutulur.
e) Depo kapıları dıarıya doru açılır veya sürmeli yapılır. Kapılar
daima temiz ve boyanmı durumda olur. Tıbbi atıkların konulduu bölmenin
kapısı turuncu renge boyanır, üzerinde görülebilecek ekilde ve siyah renkli
“Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile siyah harfler ile yazılmı “Dikkat!
Tıbbi Atık” ibaresi bulunur.
f) Depo kapıları kullanımları dıında daima kapalı ve kilitli tutulur,
yetkili olmayan kiilerin girmelerine izin verilmez. Depo ve kapıları, içeriye
herhangi bir hayvan girmeyecek ekilde ina edilir.

46
g) Geçici atık depolarının içi ve kapıları görevli personelin
rahatlıkla çalıabilecei, atıkların kolaylıkla boaltılabilecei,
depolanabilecei ve yüklenebilecei boyutlarda ina edilir.
h) Geçici atık deposu, atık taıma araçlarının kolaylıkla
ulaabilecei ve yanaabilecei yerlerde ve ekilde ina edilir.
i) Geçici atık deposu, hastane giri ve çıkıı ve otopark gibi youn
insan ve hasta trafiinin olduu yerler ile gıda depolama, hazırlama ve satı
yerlerinin yakınlarına ina edilemez.
j) Tıbbi atıkların konulduu bölmenin temizlii ve dezenfeksiyonu
kuru olarak yapılır. Bölme atıkların boaltılmasını müteakiben temizlenir,
dezenfekte edilir ve gerekirse ilaçlanır. Tıbbi atık içeren bir torbanın
yırtılması veya boalması sonucu dökülen atıklar uygun ekipman ile
toplandıktan, sıvı atıklar ise uygun emici malzeme ile younlatırıldıktan
sonra tekrar kırmızı renkli plastik torbalara konulur ve kullanılan ekipman
ile birlikte bölme derhal dezenfekte edilir.
k) Evsel nitelikli atıkların konulduu bölmede kanalizasyona balı
ızgaralı bir drenaj sistemi ve bölmenin kolaylıkla temizlenebilmesi için
basınçlı bir su musluu bulunur. Bölme atıkların boaltılmasını müteakiben
temizlenir, gerekirse dezenfekte edilir ve ilaçlanır.
l) Temizlik ekipmanı, koruyucu giysiler, atık torbaları ve
konteynerler geçici atık depolarına yakın yerlerde depolanırlar.
Geçici atık depolarına ruhsat alınması
Madde 20- 18 inci madde uyarınca geçici atık deposu kurmakla
yükümlü olan ünitelere yapı ruhsatı vermeye;
a) Belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan ve büyükehir
belediyesi olan yerlerde büyükehir belediye bakanlıı, dier yerlerde
belediye bakanlıkları,
b) Belediye ve mücavir alan sınırları dıında kalan yerlerde
valilikler,
yetkilidir.
Konteynerlerin geçici atık deposu olarak kullanılması
Madde 21- EK-1’de belirtilen ve 20’den az yataa sahip üniteler,
geçici atık deposu olarak konteyner kullanmak zorundadırlar. Bu amaçla
kullanılacak konteynerlerin aaıdaki teknik özelliklere haiz olması
zorunludur:
a) Konteynerler ünitenin en az iki günlük tıbbi atıını alabilecek
boyutta ve sayıda olur.
b) Konteynerler, kullanıldıkları ünitenin bulunduu parsel sınırları
içinde; dorudan güne almayan; hastane giri-çıkıı, otopark ve kaldırım
gibi youn insan ve hasta trafiinin olduu yerler ile gıda depolama,
hazırlama ve satı yerlerinden uzaa yerletirilirler.
c) Konteynerlerin iç yüzeyleri yükleme-boatma sırasında
torbaların hasarlanmasına veya delinmesine yol açabilecek keskin kenarlar

47
ve dik köeler içermez. Kesien yüzeyler yumuak dönülerle birbirine
birleir.
c) Konteynerlerin kapakları kullanımları dıında daima kapalı ve
kilitli tutulur, yetkili olmayan kiilerin açmasına izin verilmez. Kapaklar,
konteynerin içine herhangi bir hayvan girmeyecek ekilde dizayn ve ina
edilir.
d) Konteynerlerin dı yüzeyleri turuncu renge boyanır, üzerlerinde
görülebilecek uygun büyüklükte ve siyah renkli “Uluslararası Biyotehlike”
amblemi ile siyah harfler ile yazılmı “Dikkat! Tıbbi Atık” ibaresi bulunur.
e) Konteynerler daima temiz ve boyanmı durumda olur.
f) Konteynerler, atıkların boaltılmasını müteakiben her gün veya
herhangi bir kazadan hemen sonra temizlenir ve dezenfekte edilir.
EK-1’de belirtilen ve 20’den az yataa sahip üniteler, istedikleri
takdirde geçici atık deposu da ina edebilirler.
Küçük miktarlarda üretilen tıbbi atıkların geçici depolanması
Madde 22- EK-1 c’de belirtilen ünitelerde oluan ve tıbbi atık
torbaları ile kesici-delici atık kapları ile toplanan tıbbi atıklar, teknik
özellikleri 16 ncı maddede belirtilen taıma araçları ile en yakında bulunan
geçici atık deposuna veya konteynerine götürülür. Böyle bir imkanın
olmaması halinde üretilen tıbbi atıkların ilgili belediyenin tıbbi atık toplama
ve taıma aracı tarafından alınması salanır. Bu durumda tıbbi atıklar
güvenli bir ekilde muhafaza edilir ve gerekirse ikinci bir tıbbi atık
torbasının içine konulur. Atıklar, tıbbi atık toplama aracı gelmeden önce
kesinlikle dıarıya bırakılmaz, evsel atıklar ile karıtırılmaz ve evsel atıkların
toplandıı konteynerlere konulmaz.
Bu salık kuruluları, ilgili mercilerden çalıma izni almadan
önce, atıklarının geçici depolanması konusunda en yakında bulunan geçici
atık deposu veya konteynerin ait olduu salık kuruluu ya da atıklarının
toplanması konusunda ilgi belediye ile anlama yapmak ve bu anlamayı
valilie ibraz etmekle yükümlüdür.
Atık bertarafında mali yükümlülük
Madde 23- Tıbbi atık üreticileri, ürettikleri atıkların toplanması,
taınması ve bertarafı için gereken harcamaları, bertaraf eden kurum ve
kurulua ödemekle yükümlüdürler. Bu Yönetmelikteki teknik kriterlere
uygun olmak artıyla, toplama, taıma ve bertaraf harcamalarına esas olacak
tıbbi atık bertaraf ücreti, her yıl tıbbi atık üreticileri ve bertaraf edecek
kurum ve kuruluların görüleri de alınarak il mahalli çevre kurulu
tarafından tespit ve ilan edilerek Bakanlıa bildirilir. Ücretin ödenmemesi
tıbbi atıkların bertarafı için bir engel oluturmaz. Tıbbi atık bertaraf ücretinin
ödenmemesi durumunda, bu bedel 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tıbbi atık üreticilerinden tahsil
edilir.

48
BENC BÖLÜM
Tıbbi Atıkların Bertaraf Alanına Taınması
Ünitelerin sorumluluu
Madde 24- EK-1’de belirtilen üniteler, tıbbi atıkların bertaraf
sahasına güvenli bir ekilde taınmasının salanması amacıyla, tıbbi atıkları
bu Yönetmelikte belirtilen teknik kriterlere haiz torba ve kaplar içinde,
belirtilen usul ve esaslara uygun ekilde biriktirmek ve ambalajlamak
zorundadırlar.
Geçici atık deposu veya konteynerler içinde, bata görevli personel
olmak üzere çevre ve insan salıı ile taımayı olumsuz etkileyecek ekilde
azı balanmamı, yırtılmı, patlamı, dökülmü tıbbi atık torbaları ve
kapları ile tıbbi atık torbası haricinde baka bir torba ile tıbbi atık atıldıının
veya tıbbi atıkların konteynerlere dorudan boaltıldıının tespit edilmesi
halinde, tespit edilen olumsuzluk giderilene kadar hiçbir suretle tıbbi atıklar
toplanmaz ve taınmazlar.
Tıbbi atıkların taınması
Madde 25- Tıbbi atıkların geçici atık depoları ve konteynerler ile
EK-1 c’de belirtilen dier ünitelerden alınarak bertaraf tesisine
taınmasından büyükehirlerde büyükehir belediyeleri, dier yerlerde ise
belediyeler ile yetkilerini devrettii kii ve kurulular sorumludur.
Bu kurum ve kurulular, tıbbi atıkların taınması ile görevli
personeli periyodik olarak eitmek, salık kontrolünden geçirmek ve dier
koruyucu tedbirleri almakla yükümlüdürler.
Personelin özel giysileri
Madde 26- Tıbbi atıkları taımakla görevlendirilen temizlik
personeli çalıma sırasında eldiven, koruyucu gözlük, maske kullanır; çizme
ve özel koruyucu turuncu renkli elbise giyer. Taıma ileminde kullanılan
özel giysi ve ekipmanlar ayrı bir yerde muhafaza edilir. Bunların
temizlenmesi belediyece veya belediyenin görevlendirecei kuruluça
yapılır.
Tıbbi atıkların taınmasına ilikin kurallar
Madde 27- Tıbbi atıkların;
a) Emniyetli bir ekilde, etrafa yayılmadan ve sızıntı suları
akıtılmadan nihai bertaraf sahasına getirilmesi,
b) Taınması sırasında transfer istasyonlarının kullanılmaması,
c) Taıma araçlarının günde en az bir kere temizlenmesi ve
dezenfekte edilmesi,
d) Konulduu kırmızı torbaların patlaması veya baka bir nedenle
etrafa yayılması durumlarında derhal temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi,
e) Toplanması ve taınması için kullanılan araçların baka ilerde
kullanılmaması, zorunludur.
Tıbbi atık torbaları dorudan tıbbi atık taıma aracına
yüklenebilecei gibi, tekerlekli/kapaklı plastik veya metal konteynerler

49
içinde de atık taıma aracına yüklenebilirler. Taımanın bu ekilde yapılması
durumunda konteynerler de günde en az bir kez temizlenir ve dezenfekte
edilir.
Tıbbi atık taıma araçlarının teknik özellikleri
Madde 28- Tıbbi atıkların toplanması ve taınması için kullanılan
araçlarda;
a) Atıkların yüklendii kısmın tamamen kapalı yapılması,
b) Sıkıtırma mekanizmasının bulunmaması,
c) oför mahalli ile atık yükleme kısmı arasında boluk bulunması,
d) Atık yükleme kısmının kaza halinde zarar görmemesi için
salam yapılması,
e) Atık yükleme kısmının iç yüzeyinin paslanmaz, kolaylıkla
temizlenebilen ve dezenfekte edilebilen düzgün yüzeyli olması,
f) Dik köeler içermemesi, kesien yüzeylerin yumuak dönülerle
birbirine birlemesi,
g) Sa, sol ve arka yüzeylerinde görülebilecek uygun büyüklükte
ve siyah renkli “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile siyah harfler ile
yazılmı “DKKAT! TIBB ATIK” ibaresinin bulunması,
h) Dı yüzeyinin turuncu renge boyanması,
gerekir.
Tıbbi atık taıma araçlarına lisans alınması

Madde 29- Tıbbi atık taıma araçları için tıbbi atık taıma lisansı
alınması zorunludur. Bu amaçla EK-4’de belirtilen esaslara göre ilgili
valilie bavuruda bulunulur. Lisans, bavuruda bulunan aracın/araçların ait
olduu kurum/kurulua ve gerekli teknik donanıma haiz araca/araçlara
verilir. Bu lisans devredilemez. Lisans üç yıl süre ile geçerlidir ve bu sürenin
sonunda yenilenmesi gerekir. Lisans alan, ancak belirlenen standartlara
uymayan firmaların lisansları valilikçe iptal edilir.
Tıbbi atık alındı belgesi/makbuzu
Madde 30- Tıbbi atıkların ünitelerden alınması sırasında; atıkların
ünite tarafından taıyıcıya verildiinin, taıyıcı tarafından teslim alındıının
ve taıyıcı tarafından da bertaraf tesisine verildiinin belgelenmesi amacıyla
ünite ile taıyıcı/bertaraf eden kurum/kurulu arasında tıbbi atık alındı
belgesi/makbuzu düzenlenir. Bu belge/makbuz üzerinde atıı üreten ünitenin
ismi, adresi, sorumlu kiinin ismi ve irtibat telefonu, tarih, atıın miktarı,
taıyıcı kurum/kuruluun ismi, oförün ismi, aracın plakası, lisans numarası
ve bertaraf tesisi ile ilgili bilgiler bulunur.
Yukarıdaki bilgileri içeren tıbbi atık alındı belgesi/makbuzu üç
nüsha olarak hazırlanır; bir nüshası atık üreticisi salık kuruluunda, ikinci
nüshası taıma ilemi yapan kurum/kuruluta, üçüncü nüshası ise bertaraf

50
tesisi iletmecisi kurum/kuruluta kalır ve ilgili görevliler tarafından
imzalanır.
nceleme ve denetim sırasında bu belgenin ilgili tüm taraflarca
denetim elemanlarına gösterilmesi zorunludur. Tıbbi atıkların taınması
sırasında kullanılan bu belge en az bir yıl süre ile muhafaza edilir ve talep
edilmesi durumunda yetkili otoritelerin incelemesine açık tutulur.
ALTINCI BÖLÜM
Tıbbi Atıkların Bertaraf Edilmesi
Belediyelerin sorumluluu
Madde 31- Tıbbi atıkların sterilizasyon ilemine tabi tutularak
zararsız hale getirilmesi, yakılması veya depolanması suretiyle bertaraf
edilmesi ile bu ilemlerin belgelendirilmesinden büyükehirlerde büyükehir
belediyeleri, büyükehir belediyesi olmayan yerlerde ise belediyeler veya
yetkilerini devrettii kii ve kurulular müteselsilen sorumludur.
Tıbbi atık bertaraf tesisi iletmecisi kii, kurum ve kurulular, tıbbi
atıkların bertarafı ile görevli personeli periyodik olarak eitmek, salık
kontrolünden geçirmek ve dier koruyucu tedbirleri almakla yükümlüdürler.
Tıbbi atık yönetim planı
Madde 32- Büyükehirlerde büyükehir belediyeleri, büyükehir
belediyesi olmayan yerlerde ise belediyeler; tıbbi atık oluumuna neden olan
salık kuruluları ile bunların tıbbi atık miktarları ve geçici depolama
sistemleri, tıbbi atıkların toplanması ve taınmasında kullanılacak ekipman
ve araçlar, toplama rotaları, araç temizleme ve dezenfeksiyon, kaza anında
alınacak önlemler ve yapılacak ilemler, sorumlular, eitim ve tıbbi atıkların
bertarafında uyguladıkları sistemler bata olmak üzere detaylı bilgileri içeren
Tıbbi Atık Yönetim Planı’nı hazırlamak ve uygulamak zorundadır.
Büyükehirlerde bu plan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görüleri
alınmak suretiyle büyükehir belediyesi tarafından hazırlanır ve uygulanır.
Belediyeler, her bir salık kuruluundan toplanan ve bertaraf
edilen tıbbi atık miktarını kayıt altına alırlar ve yıl sonu itibari ile valilie
bildirirler.
Tıbbi atıkların yakılması
Madde 33- Tıbbi atıklar yakılarak bertaraf edilebilir. Yakma
sistemleri büyükehirlerde büyükehir belediyeleri, büyükehir belediyesi
olmayan yerlerde ise belediyeler veya yetkilerini devrettii kii ve kurulular
tarafından kurulur ve iletilir. Evsel nitelikli atıkların yakılması için
kullanılan yakma tesisleri tıbbi atıkların yakılması için kullanılmaz. Üniteler
tarafından münferit yakma tesisleri kurulamaz ve iletilemez.
Tıbbi atıkların yakılması sırasında uyulacak esaslar
Madde 34- Tıbbi atıkların yakılarak bertaraf edilmesinde,
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmelii’nin yakma ile ilgili maddelerinde
belirtilen esaslara uyulur.

51
Yakma ilemine tabi tutulacak tıbbi atıklar içinde; bata kırılmı
termometreler, kullanılmı piller/bataryalar gibi yüksek düzeyde civa ve
kadmiyum içeren atıklar olmak üzere, gümü tuzları içeren radyolojik
atıklar, aır metaller içeren ampuller ve basınçlı kaplar bulunmaz. Yakma
ilemine tabi tutulacak tıbbi atıklar içinde büyük miktarlarda genotoksik atık
mevcutsa, sıcaklıın en az 1100 ºC olması zorunludur.
Tıbbi atıklar, Bakanlıın gerekli gördüü durumlarda ve izni
dahilinde, çevreye zarar verilmemesi, gereken tedbirlerin alınması, baca gazı
emisyonlarında Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmelii hükümlerinin
salanması ve sürekli olmamak artıyla çimento fabrikalarında da
yakılabilir.
Yakma tesislerine yer seçimi izni verilmesi
Madde 35- Büyükehir belediyeleri ve belediyeler, onaylı imar
planları esas alınarak yakma tesisi kurmak üzere seçtikleri yer için mevcut
mevzuat çerçevesinde mahalli çevre kurulu kararı ve Bakanlıın uygun
görüü ile, mahallin en büyük mülki idare amirinden izin alırlar.
Yakma tesislerinin:
a) Karstik bölgelerde; takın riskinin yüksek olduu bölgelerde;
heyelan, çı ve erozyon bölgelerinde kurulmasına ve iletilmesine izin
verilmez.
b) Yer seçiminde, deprem kuakları ve tektonik koruma bölgeleri
ile dier zemin hareketleri, hakim rüzgar yönü dikkate alınır.
c) En yakın yerleme alanına uzaklıı 1000 metreden az olamaz.
Tıbbi atıkların düzenli depolanması
Madde 36- Tıbbi atıklar;
a) Tehlikeli atık depolama alanlarının özel bir bölümünde, tehlikeli
atıklardan ayrı olarak,
b) Evsel atıkların bertaraf alanlarının bu Yönetmelie uygun
olarak yapılmı özel bir bölümünde, evsel atıklardan ayrı olarak,
c) Sadece tıbbı atıklar için yapılmı özel bir bertaraf alanında,
düzenli depolanarak bertaraf edilirler.
Düzenli depolama tesislerine yer seçimi izni verilmesi

Madde 37- Büyükehir belediyeleri ve belediyeler, onaylı imar
planları esas alınarak düzenli depolama tesisi kurmak üzere seçtikleri yer
için mevcut mevzuat çerçevesinde mahalli çevre kurulu kararı ve Bakanlıın
uygun görüü ile mahallin en büyük mülki idare amirinden izin alırlar.
Düzenli depolama tesislerinin;

52
a) Karstik bölgelerde; içme, kullanma ve sulama suyu temin edilen
yer altı ve yer üstü suları koruma bölgelerinde; takın riskinin yüksek olduu
bölgelerde; heyelan, çı ve erozyon bölgelerinde kurulmasına ve
iletilmesine izin verilmez.
b) Yer seçiminde, seçilecek yerin jeolojik, hidrojeolojik, jeoteknik
özellikleri, yer altı su seviyesi ve yer altı suyu akı yönleri, mevcut ve
planlanan meskun bölge ile dier yapılamalar, deprem kuakları ve tektonik
koruma bölgeleri ile dier zemin hareketleri, hakim rüzgar yönü, trafik
durumu dikkate alınır.
c) En yakın yerleme alanına uzaklıı 1000 metreden az olamaz.
Ancak, düzenli depolama tesislerinin çevresinde tepe, yıın ve aaçlandırma
gibi engeller varsa il mahalli çevre kurulunun kararı ve gerektiinde
Bakanlıın uygun görüü ile bu mesafeden daha az olan yerlerde de ilgili
belediye ve mahallin en büyük mülki amirliince depolama tesisi
kurulmasına müsaade edilebilir.
Düzenli depolama tesislerinde depo tabanı tekili ve sızıntı
suyunun toplanması
Madde 38- Tıbbi atık depolama tesislerinin depo tabanı tekili ve
sızıntı suyunun toplanmasında, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmelii’nin
ilgili maddelerinde belirtilen esaslara uyulur.
Düzenli depolama tesislerine dolgu yapılması
Madde 39- Depolama tesislerinde tıbbi atıklar sıkıtırılmaz; depo,
atıklar sıkıtırılmadan doldurulur. Dolgu ilemleri sırasında günlük olarak
atıkların üstü önce kireç, sonra da en az 30 cm. toprak ile örtülür.
Düzenli depolama tesisi üst örtüsünün tekili
Madde 40- Depo tesisine dolgu ilemi tamamlandıktan sonra,
deponun üstü kapatılarak depo gövdesine yüzeysel su girmeyecek ekilde
sızdırmaz hale getirilir. Bu amaçla;
a) Atık üstündeki ilk örtü tabakası homojen ve kohezyonsuz
zeminden tekil edilir ve tabaka kalınlıı 0.5 metre den az olamaz,
b) Sızdırmazlık temini için mineral sızdırmazlık tabakası (kil) ile
plastik geçirimsizlik tabakası birlikte kullanılır. Bu malzemelerle eit
düzeyde geçirimsizlii salayacak dier malzemeler de bu amaçla
kullanılabilir. Bu tabanın geçirimlilik katsayısı (permeabilitesi) k1x10-9
m/s' den büyük olamaz. Mineral sızdırmazlık tabakası ile kullanılacak dier
yapay geçirimsizlik malzemelerinin yeterli teknik kriterlere ve özelliklere
haiz olduunun ulusal ve uluslar arası standartlara (CE, ISO; DIN,TSE ve
benzeri) göre uygun olduunun ön lisans sürecinde Bakanlıa belgelenmesi
zorunludur.
c) Depo gövdesinden gaz çıkıı söz konusu ise gaz dren sistemleri
yerletirilir.
d) Depo üst yüzeyinin nihai eimi %5’den büyük olmalıdır.

53
e) Sızdırmaz tabaka üzerine serilen tarım topraının kalınlıı 1
metreden az olamaz.
Düzenli depolama tesislerinin iletilmesi ve kontrolü
Madde 41- Tıbbi atık düzenli depolama tesisi iletmecisi kii,
kurum ve kurulular, her depolama tesisi için bir iletme planı hazırlamak ve
bir görevli bulundurmak zorundadır. Bu görevliler depo yerine getirilen tıbbi
atıkların kontrolünden ve depo yerinin iletilmesinden sorumludurlar.
Bakanlık bu kii veya kurululardan gerektiinde depolama yerinin
iletilmesi ve kontrolüne ilikin bilgileri isteyebilir. Tıbbi atık düzenli
depolama tesisi için hazırlanacak iletme planında aaıdaki hususlar yer
alır;
a) Tesiste iletme planının uygulanmasından sorumlu personelin
adı, soyadı, görevi, unvanı,
b) Tesisin kapasitesi,
c) Atıklara uygulanacak ilemler ve bertaraf metotları,
d) Atık taıyan araçların park edilecei, boaltılacaı,
temizlenecei ve dezenfekte edilecei sahalar ile ilgili bilgiler,
e) Acil durum planları, ilgili sorumlu personel,
f) Tesisin çalıma saatleri.
Tıbbi atık düzenli depolama tesisinde çalıanların baret ve tabanı
takviyeli ayakkabı giymesi ve depolama tesisi çıkıında, kirlenen araç
tekerleklerinin yolları kirletmemesi için tekerlekleri temizleyecek ve
yıkayacak tedbirler alınması zorunludur.
Tıbbi atık düzenli depolama tesisinde sızıntı suyu miktarı ve
özellikleri tesisi iletenler tarafından, tesis çalıırken her ay, kapandıktan
sonra altı ayda bir izleme kuyularından ölçülür ve sonuçları Bakanlıa
bildirilir. Ölçüm ilemleri depo yeri kapatıldıktan sonra yirmi yıl süre ile
devam eder. Kayıtlar muhafaza edilir.
Atık kabul prosedürü
Madde 42 — Düzenli depolama tesisine tıbbi atıkların kabulü
sırasında aaıdaki esaslara uyulacaktır:
a) Tesise tıbbi atıklar dıında atık kabul edilmeyecektir.
b) Depolama sahası giriinde öncelikle atıkların taıma ile ilgili
dokümanları kontrol edilecek, taıma lisansı olmayan araçlar ile tıbbi atık
alındı belgesi/makbuzu bulunmayan taıyıcıların atıkları tesise kabul
edilmeyecektir.
c) Gerekli evraklarının bulunduu tespit edilen atıkların görsel
incelemesi yapılarak alındı belgesi/makbuzundaki bilgiler ile uyumu kontrol
edilecektir.
d) Kabulü uygun görülen tıbbi atıklar tartılacak; atıın miktarı,
üretim yeri, getirili tarihi ve araç plakası gibi bilgilerin kaydedildikten ve
tıbbi atık alındı belgesi/makbuzu imzalanarak alındıktan sonra araç

54
depolama sahasına gönderilecek, bu bilgiler ve belgeler en az üç yıl süre ile
muhafaza edilecektir.
Düzenli depolama tesislerinin kapatılması
Madde 43 - Tıbbi atık düzenli depolama tesisi iletmecisi kii,
kurum ve kurulular, tesisin kapatılmasından en az yüz seksen gün önce;
a) Tesisinin kapatılması ile ilgili fizibilite etüdünü,
b) Atıkların, sızıntı sularının yamur sularına ve yer altı sularına
ve/veya atmosfere olası karıımını kontrol eden ölçüm izleme sistemine
ilikin planını,
c) Tesiste yer alan ünitelerin her birinin ne ekilde kapanacaı ile
ilgili planını,
d) Tesisin aktif olduu süre boyunca saha içinde bulunan atıkların
envanterini,
e) Tesiste kalan atıkların, analiz, taıma ve bertaraflarına ilikin
tüm metotların ve kapatmada kullanılacak yöntemlerin ayrıntılı tanımı ve
uygulanabilir planlarını,
f) Araç ve malzemenin temizlenmesi, topraktan alınan numuneler
ve test metotlarına ilikin raporları,
g) Atıklarla kirlenmi malzemelerin bertaraflarına yönelik planları,
Bakanlıa sunar.
Tıbbi atık düzenli depolama tesisi iletmecisi kii, kurum ve
kurulular, Bakanlıktan kapatma planı onayı almadan ve kapatma sonrası
gereken çevre koruma ilemlerini gerçekletireceine dair taahhütname
vermeden tesisi kapatamaz. Kapatma ileminden sonra bertaraf edenin
sorumluluu devam eder, ölçüm izlemeye ilikin raporlarını yirmi yıl
süreyle her yıl sonunda Bakanlıa iletir.
Yerleme yasaı
Madde 44- Tıbbi atık yakma tesisleri ile düzenli depolama
tesisleri imar planlarına ilenerek yerleim bölgesi olmaması salanır.
Depolama tesislerinin bulunduu alanlar depo hizmet süresini doldurduktan
sonra yirmi yıl süre ile denetlenir ve en az elli yıl süre ile iskana açılamaz.
Bertaraf tesislerine ön lisans ve lisans alınması
Madde 45- Tıbbi atık yakma ve düzenli depolama tesisi kurmak
ve iletmek isteyen kii, kurum ve kurulular Bakanlıktan ön lisans ve lisans
almak zorundadır. Bu tesisler için uygulanacak ön lisans ve lisans
ilemlerinde Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmelii’nde belirtilen esaslara
uyulur.
Enfeksiyöz atıkların sterilizasyonu
Madde 46- Enfeksiyöz atıklar ile kesici-delici atıklar,
sterilizasyon ilemine tabi tutularak zararsız hale getirilebilirler. Zararsız
hale getirilen atıklar, evsel atık depolama alanlarında depolanarak bertaraf
edilebilirler. Sterilizasyon sistemleri büyükehirlerde büyükehir
belediyeleri, büyükehir belediyesi olmayan yerlerde ise belediyeler veya

55
bunların yetkilerini devrettii kii ve kurulular tarafından kurulur ve
iletilir. Üniteler tarafından münferit sterilizasyon tesisleri kurulamaz ve
iletilemez.
Sterilizasyon sistemlerinin, bata mekanik güvenlik (yüksek kabin
içi basınç, sıcaklıa dayanıklılık ve benzeri) ve sterilizasyon performansı
açısından uluslar arası kabul edilmi standartlara (ISO, CE ve benzeri)
uygun olduu belgelendirilir.
Sterilizasyon tesislerinde atıkların ileme tabi tutulmadan önce,
çevre ve insan salıına zarar vermeden güvenli bir ekilde geçici olarak
depolanabilecei, +4 °C’de soutulan bir depo yeri bulunur. Bu deponun, 19
uncu maddenin birinci fıkrasının (b), (c), (d), (e), (f), (g), (h) ve (j)
bentlerinde belirtilen artları taıması zorunludur.
Sterilizasyon ilemine tabi tutulacak atıklar içinde patolojik atıklar
ile bata uçucu ve yarı uçucu organik maddeler ve civa olmak üzere
kimyasal maddeler, genotoksik/sitotoksik ajanlar, radyolojik atıklar ve
basınçlı kaplar bulunmaz.
Sterilizasyon tesislerinde atık parçalama (shredding)
mekanizmasının bulunması zorunludur. Parçalama ünitesi sterilizasyon
bölümünün sonunda veya önünde yer alır. Atık parçalama ünitesinin
sterilizasyon ünitesinden önce kullanılması durumunda, ilem sonunda bu
ünite de sterilizasyon ilemine tabi tutulur.
Sterilizasyon ilemi sırasında ve sonrasında hava ve su ortamında
hiçbir kontaminasyon ve toksisite olmayacak ekilde tedbir alınır, atık su ve
hava arıtılarak/sterilize edilerek alıcı ortama verilir. Bata miktar, basınç,
sıcaklık ve atıın ileme maruz kalma süresi olmak üzere bütün ilem
elektronik olarak kayıt altına alınır ve talep edildii durumda bütün bilgiler
Bakanlıa gönderilir.
Belediyelerce veya yetkilerini devrettii kurulular tarafından
yapılan sterilizasyon ilemi ile zararsız hale getirilen atıklar, evsel atık
depolama alanlarında depolanarak bertaraf edilebilirler.
Sterilizasyon ileminin geçerlilii
Madde 47- Sterilizasyon ilemine tabi tutulan enfeksiyöz atıkların
zararsız hale getirilip getirilmedii kimyasal ve biyolojik indikatörler
kullanılarak test edilir.
Kimyasal indikatörler; enfeksiyöz atıın otoklav sterilizasyonunda
kullanılır. Sterilizasyon tamamlandıında, atık ile birlikte otoklava konulmu
kimyasal indikatör taıyıcısında renk deiiklii saptanmalıdır.
Biyolojik indikatörler olarak; nemli yüksek sıcaklıklara hastalık
yapıcı mikroorganizmalardan daha dayanıklı, insanda hastalık yapıcı etkisi
olmayan, sporlu bakteriler Bacillus stearothermophilus veya Bacillus
subtilis var. niger standart kökenleri kullanılır. Sterilizasyon etkinlik testleri
için kullanılacak standart kökenler, Bacillus stearothermophilus
ATCC12980 veya NCTC10007 ya da Bacillus subtilis var. niger

56
ATCC9372 olmalıdır. Sterilizasyon ileminden çıkan atıkta potansiyel
enfeksiyöz tüm mikroorganizmaların yok edildiini saptamak için, atıkla
beraber ileme konan biyolojik indikatörün canlı kalıp kalmadıını inceleme
yönteminden yararlanılır. Sterilizasyon ileminin geçerli kabul edilmesi için
Bacillus stearothermophilus veya Bacillus subtilis bakteri sporlarında
minimum 4 log10 - 6 log10 azalma salanması zorunludur. Bunun kontrolü
için belli sayıda Bacillus stearothermophilus veya Bacillus subtilis sporları
inoküle edilmi test stripleri veya benzeri uygun taıyıcı, sıcaa dayanıklı ve
buhar geçirgenlii olan bir kap içinde atıın ortasına yerletirilir ve sistem
normal artlarda çalıtırılır. lemin sonunda atıın içinden test
mikroorganizmaları alınır; biyolojik indikatörün üreticisi tarafından
kılavuzda tarif edilmi olan besiyerine ekim yapılır. Bu esnada ileme
konmamı en az birolmalıdır.
ATCC9372 biyolojik indikatör stripi de
Sterilizasyon pozitif kontrol
ileminden çıkanolarak
atıktaparalel
potansiyel
kültüreenfeksiyöz
alınır ve Bacillus subtilis için 30°C'de,
tüm mikroorganizmaların yokBacillus
edildiinistearothermophilus
saptamak için, atıkla
için 55°C'de olmak konan
beraber ileme üzere biyolojik
48 saat indikatörün
süreyle inkübasyona bırakılır. Süre
canlı kalıp kalmadıını inceleme
sonunda sterilizasyondan
yönteminden çıkan biyolojik
yararlanılır. Sterilizasyon indikatörde
ileminin mikrobiyal
geçerli kabulüreme olup için
edilmesi
olmadıı kontrolstearothermophilus
Bacillus edilir ve sonuçları veri veya kayıt sistemine
Bacillus ilave edilir.
subtilis bakteri sporlarında
Biyolojik
minimum 4 log10 indikatörler
- 6 log10 azalma kullanılarak
salanması uygulanan
zorunludur. sterilizasyon
Bunun kontrolü
geçerlilik
için testleri, o günBacillus
belli sayıda sterilizestearothermophilus
edilen atık ile birlikte veyasterilizatöre konulan
Bacillus subtilis sporları
biyolojik
inoküle edilmi test stripleri veya benzeri uygun taıyıcı, sıcaayapılır.
indikatörlerin incelenmesi suretiyle haftalık olarak dayanıklı ve
Sterilizasyondan çıkan sterilize
buhar geçirgenlii olan bir kap edilmi
içindeveatıın
evselortasına
atık karakterizasyonu
yerletirilir ve sistem
kazanmı
normalatıklar, atık bertaraf
artlarda sahasında
çalıtırılır. depolanmadan
lemin sonundaönce sterilizasyon
atıın içinden test
tesisinin bulunduu sahanınalınır;
mikroorganizmaları uygun biyolojik
bir yerindeindikatörün
çevreye zarar vermeyecek
üreticisi tarafından
ekildekılavuzda
kapalı konteynerler
tarif edilmi içinde
olanbiyolojik
besiyerineindikatör
ekim testleri
yapılır.sonuçlanıncaya
Bu esnada ileme
kadar konmamı
muhafaza ediliren az ve birbekletilir. Test sonucu
biyolojik indikatör olumlu
stripi ise atık
de pozitif depolanmak
kontrol olarak paralel
üzere kültüre
depolama sahasına
alınır gönderilir.
ve Bacillus Testiçin
subtilis sonucu olumsuz
30°C'de, ise sistem
Bacillus kontrol
stearothermophilus
edilir ve
içinsterilizasyon
55°C'de olmak tekrarlanır.
ilemi üzere 48 saat süreyle inkübasyona bırakılır. Süre
Ayrıca,
sonunda akredite olmu
sterilizasyondan çıkanbirbiyolojik
laboratuvar tarafından
indikatörde altı aydaüreme
mikrobiyal bir olup
yapılacak testler
olmadıı ile, belediyeler
kontrol veya yetkilerini
edilir ve sonuçları devrettiiilave
veri kayıt sistemine kurulularca
edilir.
yapılan sterilizasyon
Biyolojikileminin geçerlilii kullanılarak
indikatörler kontrol edilir. uygulanan
Analiz için gerekli
sterilizasyon
numune, ilgili testleri,
geçerlilik standarto prosedürlere
gün sterilize edilen göre, atık
analizi yapacak
ile birlikte laboratuvar
sterilizatöre konulan
tarafından
biyolojikvaliliin gözetiminde
indikatörlerin alınır ve suretiyle
incelenmesi analiz sonuçları
haftalık Bakanlıa
olarak yapılır.
gönderilir. Analizler ile
Sterilizasyondan çıkanilgili masraflar,
sterilize edilmitesis iletmecisi
ve evsel tarafından
atık karakterizasyonu
karılanır.
kazanmı atıklar, atık bertaraf sahasında depolanmadan önce sterilizasyon
Sterilizasyon
tesisinin bulunduu ileminin
sahanıngeçerliliinin
uygun bir yerinde belgelenmesi
çevreye zarar vermeyecek
Madde
ekilde kapalı 48- Sterilizasyon
konteynerler ilemininindikatör
içinde biyolojik baarılı ekilde
bir sonuçlanıncaya
testleri
tamamlandıının gösterilmesi amacıyla, her sterilizasyon
kadar muhafaza edilir ve bekletilir. Test sonucu olumlu ise atık depolanmakyükünün verileri
kayıt ve muhafaza
üzere depolama edilir. Bu verilerin
sahasına en azTest
gönderilir. üç yıl süre ile
sonucu muhafaza
olumsuz ise edilmesi
sistem kontrol
ve talep
ediliredildiinde
ve sterilizasyon yetkili
ilemiotoritelerin
tekrarlanır. incelemesine açık tutulması
zorunludur. Bu veriler
Ayrıca,aaıdakileri
akredite olmu ihtivabireder;
laboratuvar tarafından altı ayda bir
a) Sterilizatörün
yapılacak testler ile,cinsi, seri numarası,
belediyeler veya yetkilerini devrettii kurulularca
b) Uygulanan
yapılan sterilizasyon sterilizasyon
ileminin türü,geçerlilii kontrol edilir. Analiz için gerekli
numune, ilgili standart prosedürlere göre, analizi yapacak laboratuvar
tarafından valiliin gözetiminde alınır ve analiz sonuçları Bakanlıa
gönderilir. Analizler ile ilgili masraflar, tesis iletmecisi tarafından
karılanır. Çevre ve Orman Bakanlıı
Sterilizasyon
Çevre Yönetimi ileminin
Genelgeçerliliinin
Müdürlüü belgelenmesi
Madde 48- Sterilizasyon ileminin baarılı bir ekilde 57
tamamlandıının gösterilmesi amacıyla, her sterilizasyon yükünün verileri
kayıt ve muhafaza edilir. Bu verilerin en az üç yıl süre ile muhafaza edilmesi
c) Her sterilizasyon devri için sterilizasyon esnasında gerçek
zamanlı (real time) olarak kaydedilmi sıcaklık, basınç, uygulama süresi gibi
parametrik izleme deerleri,
d) Yüklenen atık miktarı,
e) Haftalık olarak yapılan biyolojik indikatör testlerinin
karılatırmalı sonuçları,
f) Cihazın periyodik bakım-onarım sözlemesi çerçevesinde üretici
veya daıtıcı firma tarafından yapılmı son altı aya ait ayar kontrollerine dair
belge.
Sterilizasyon tesislerine ön lisans verilmesi
Madde 49- Tıbbi atık sterilizasyon tesisi kurmak isteyen gerçek ve
tüzel kiiler, kuracakları tesisle ilgili her türlü plan, proje, rapor, teknik veri,
açıklamalar ve dier dokümanlarla birlikte Bakanlıa bavurur.
Bu bavurularda;
a) Çevresel etki deerlendirmesi olumlu belgesi veya çevresel etki
deerlendirmesi gerekli deildir kararının,
b) Tesisin kanun, yönetmelik ve dier hukuki ve teknik
düzenlemelerde istenen artları yerine getirebileceini gösterir fizibilite
raporunun,
c) Planlanan tesise ait uygulama ölçeinde her türlü mühendislik
proje ve raporlarının,
d) EK-5’de belirtilen bilgi ve belgelerin,
bulunması zorunludur.
Bakanlık projeleri inceler, uygun gördüü takdirde ön lisans verir.
Ancak, ön lisans projeye verildiinden, ön lisans ile faaliyete balanamaz ve
hiçbir ekilde atık kabulü yapılamaz.
Sterilizasyon tesislerine lisans verilmesi
Madde 50- Sterilizasyon tesisi kurmak, iletmek ve kontrolünü
yapmak isteyen gerçek ve tüzel kiiler Bakanlıktan lisans almak zorundadır.
Sterilizasyon tesislerine lisans verilmesi aamasında EK-6’da verilen bilgi
ve belgeler talep edilir. Sterilizasyon tesisinde, birden fazla ünitenin olması
halinde, farklı birimler için ayrı ayrı lisans alınır. Birbirini tamamlayan ve
benzer teknoloji kullanan kompleks tesis üniteleri, lisans alma açısından tek
ünite sayılır.
Sterilizasyon tesisi iletmecisi Bakanlıa lisans bavurusu
yaptıında iletme esnasında bu Yönetmelik esaslarına uygun olarak
çalıtıını belgelemek amacıyla Bakanlıkça belirlenecek bir süre için tesise
geçici çalıma izni verilir. Tesis bu izin süresince Bakanlıın denetimi
altında faaliyet gösterir. Bu izin bir yılı geçmeyecek ekilde uygulanır.
Tesisin geçici çalıma izni süresince ön lisansta belirtilen iletme artlarını
salayamaması durumunda, durum düzeltilinceye kadar tesisin faaliyeti
durdurulur.

58
Ön lisans verilen tesisin, projesi ve artnamesine uygun olarak
yapıldıının Bakanlık koordinasyonunda oluturulacak komisyonca yerinde
tespit edilmesi, iletme planının deerlendirilip uygunluunun tespit
edilmesi ve geçici çalıma izni süresinde tesisin iletme koullarını
salayabildiine karar verilmesi halinde Bakanlıkça tesise iletme lisansı
verilir. Bu lisans üç yıl süre ile geçerlidir, gerekli durumlarda uzatılabilir
veya artlı verilir. Lisans devredilecek ise Bakanlıa bavurulur ve idari
izinler yenilenir.
Geçici çalıma izni veya iletme lisansı almı olan sterilizasyon
tesisleri iletmecileri tesisin iletme koulları, tesisle ilgili ölçümler ve
mevzuata uygun çalıtıına ilikin bilgi ve belgeleri içeren raporları
Bakanlıın belirleyecei periyotlarda Bakanlıa sunmakla yükümlüdür.
Lisans iptali
Madde 51- Bakanlıkça yapılan denetimlerde, tesisin lisansa uygun
olarak çalıtırılmadıının, mevzuatta istenen artların salanmadıının,
tesisle ilgili ölçümlerin düzenli olarak yapılmadıının veya
kaydedilmediinin tespit edilmesi halinde, iletmeciye, tespit edilen
aksaklıkların düzeltilmesi için aksaklıın önemine ve kaynaına göre bir ay
ile bir yıl arasında süre verilir. Bu süre sonunda yapılan kontrollerde
aksaklıın devam ettii tespit edilirse tesisin faaliyeti geçici olarak
durdurulur. Faaliyeti geçici süre ile durdurulan tesisin süre sonunda
yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde lisansı iptal edilir. Lisansı iptal
edilen tesis lisans alabilmek için 50 nci maddeye göre yeniden Bakanlıa
bavurur. Lisans süreci tamamlanana kadar tesis çalımaz.
Eitim
Madde 52- Tıbbi atıkların ünite içinde toplanması, taınması,
geçici atık deposuna taınması ile geçici atık deposu veya konteynerlerin
iletilmesinden sorumlu ünite personeli ile bu atıkların geçici atık
depolarından alınarak bertaraf sahasına taınmasından sorumlu belediye
personeli, bu ilerin hizmet alımı yoluyla yapılması durumunda ise özel
temizlik ve taıma firmalarının ve personellerinin, tıbbi atıkların toplanması,
taınması, geçici depolanması ve bertaraf sahasına taınması aamalarında
uyulacak kurallar ve dikkat edilmesi gereken hususlar, bu atıkların yarattıı
salık riskleri ve neden olabilecekleri yaralanma ve hastalıklar ile bir kaza
veya yaralanma anında alınacak tedbirleri içeren bir eitim programına
periyodik olarak tabi tutulması ve bu eitimin alındıının belgelenmesi
zorunludur. Toplama ve taıma ilemlerinin hizmet alımı yoluyla yapılması
durumlarında, çalıacak personelin bu eitimi alması ve bunun belgelenmesi
gerektii ilgili ihale artnamelerinde belirtilir.
Eitim ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
Denetleme

59
Madde 53- Bu Yönetmelik kapsamına giren bütün faaliyetlerin,
bu Yönetmelik ve dier çevre mevzuatına uygun olarak yapılıp
yapılmadıını denetleme yetkisi Bakanlıa aittir.
Düzenleme yetkisi
Madde 54- Bakanlık bu Yönetmeliin uygulanmasını salamak
üzere her türlü alt düzenlemeyi yapmaya yetkilidir.
Yönetmelie aykırılık hali
Madde 55- Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler
hakkında 2872 sayılı Çevre Kanununun 15 ve 16 ncı maddelerinde belirtilen
merciler tarafından gerekli ilemler yapılır ve aynı Kanunun 20, 21, 22 ve 24
üncü maddelerinde belirtilen cezalar verilir.
Yürürlükten kaldırılan mevzuat
Madde 56- 20/5/1993 tarihli ve 21586 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmelii yürürlükten kaldırılmıtır.
Geçici Madde 1- Bu Yönetmeliin yayımı tarihinde belediyeler
tarafından iletilmekte olan mevcut tıbbi atık yakma tesisleri, iletmeye
alındıkları tarihte geçerli olan iletme artlarına göre faaliyetlerini
sürdürürler. Ancak bu tesisler, en geç be yıl içinde 34 üncü maddede
belirtilen artları salayacak ekilde gerekli tedbirleri alırlar.
Geçici Madde 2- Üniteler, 10 uncu maddede öngörülen Ünite çi
Atık Yönetim Planı’nı, bu Yönetmeliin yayımı tarihini takip eden altı ay
içinde hazırlamak ve uygulamaya geçirmek zorundadır.
Geçici Madde 3- Büyükehirlerde büyükehir belediyeleri,
büyükehir belediyesi olmayan yerlerde ise belediyeler, 32 nci maddede
belirtilen Tıbbi Atık Yönetim Planı’nı, bu Yönetmeliin yayımı tarihini
takip eden altı ay içinde hazırlamak, uygulamaya geçirmek ve bu planın bir
örneini valilie göndermek zorundadırlar.
Geçici Madde 4- Bu Yönetmeliin yayımı tarihinde geçici atık
deposu olarak konteyner kullanmakta olan en az 20 yataklı üniteler, bu
Yönetmeliin yayımı tarihini takip eden bir yıl içinde 18 inci madde hükmü
gereince geçici atık depolarını ina etmekle yükümlüdürler.
Geçici Madde 5- 20’den az yataa sahip olan üniteler, bu
Yönetmeliin yayımı tarihini takip eden altı ay içinde 21 inci madde hükmü
gereince geçici atık deposu olarak konteyner sistemlerini veya istedikleri
takdirde geçici atık depolarını kurmak zorundadırlar.
Geçici Madde 6- Tıbbi atık taıma araçları için, bu Yönetmeliin
yayımı tarihini takip eden altı ay içinde tıbbi atık taıma lisansı alınması
zorunludur.
Yürürlük
Madde 57- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüe girer.
Yürütme
Madde 58- Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı yürütür.

60
EK-1
FAALYETLER SONUCU ATIK OLUUMUNA NEDEN OLAN

SALIK KURULULARI
a) Büyük Miktarda Atık Üreten Salık Kuruluları

1) Üniversite hastaneleri ve klinikleri,
2) Genel maksatlı hastaneler ve klinikleri,
3) Doum hastaneleri ve klinikleri,
4) Askeri hastaneler ve klinikleri.
b) Orta Miktarda Atık Üreten Salık Kuruluları

1) Salık merkezleri, tıp merkezleri, dispanserler,
2) Ayakta tedavi merkezleri,
3) Morglar ve otopsi merkezleri,
4) Hayvanlar üzerinde aratırma ve deneyler yapan kurulular,
5) Bakımevleri ve huzurevleri,
6) Tıbbi ve biyomedikal laboratuarlar,
7) Hayvan hastaneleri,
8) Kan bankaları ve transfüzyon merkezleri,
9) Acil yardım ve ilk yardım merkezleri,
10) Diyaliz merkezleri,
11) Rehabilitasyon merkezleri,
12) Biyoteknoloji laboratuvarları ve enstitüleri,
13) Tıbbi aratırma merkezleri.
c) Küçük Miktarda Atık Üreten Salık Kuruluları

1) Salık hizmeti verilen dier üniteler (doktor muayenehaneleri, di ve aız
salıı muayenehaneleri ve benzerleri),
2) Veteriner muayenehaneleri,
3) Akapunktur merkezleri,
4) Fizik tedavi merkezleri,
5) Evde yapılan tedavi ve hemire hizmetleri,
6) Güzellik, kulak delme ve dövme merkezleri,
7) Eczaneler,
8) Ambulans hizmetleri,
9) Hayvanat bahçeleri.

61
Ek-2
62
SALIK KURULULARINDAN KAYNAKLANAN ATIKLARIN SINIFLANDIRILMASI
EVSEL NTELKL ATIKLAR TIBB ATIKLAR TEHLKEL ATIKLAR RADYOAKTF ATIKLAR
(20 03* ve 15 01*) (18 01* ve 18 02*)
A: Genel Atıklar B:Ambalaj Atıkları C: Enfeksiyöz Atıklar D: Patolojik Atıklar E: Kesici Delici Atıklar F: Tehlikeli Atıklar G: Radyoaktif Atıklar
20 03 01* 15 01 01*,15 01 02* 15 18 01 03* ve 18 02 02* 18 01 02* 18 01 01* ve 18 02 01* 18 01 06*, 18 01 08*,
01 04*,15 01 05*, 15 01 18 01 10*, 18 02 05*,
06*,15 01 07*,
18 02 07*
Salıklı insanların Tüm idari birimler, Enfeksiyöz ajanların yayılımını önlemek için Anatomik atık dokular, organ ve vücut Batma, delme sıyrık ve Fiziksel veya kimyasal Türkiye Atom Enerjisi Kurumu
bulunduu kısımlar, mutfak, ambar, atölye taınması ve imhası özel uygulama gerektiren parçaları ile ameliyat, otopsi v.b. tıbbi yaralanmalara neden özelliklerinden dolayı ya da mevzuatı hükümlerine göre
hasta olmayanların v.s den kaynaklanan atıklar: müdahale esnasında ortaya çıkan olabilecek atıklar: yasal nedenler dolayısı ile özel toplanıp uzaklatırılır.
muayene edildii tekrar kullanılabilir, geri vücut sıvıları: ileme tabi olacak atıklar
Balıca kaynakları;
bölümler, ilk yardım kazanılabilir atıklar:  enjektör
- Tehlikeli
alanları, idari  Ameliyathaneler, morg, inesi,
- kaıt I. Mikrobiyolojik kimyasallar
birimler, temizlik otopsi, adli tıp gibi yerlerden
laboratuvar atıkları
hizmetleri, - karton kaynaklanan vücut parçaları,  ine içeren - Sitotoksik ve
mutfaklar, ambar ve organik parçalar, plasenta, dier kesiciler sitostatik ilaçlar
- mukavva - Kültür ve stoklar
atölyelerden gelen kesik uzuvlar v.b (insani
atıklar: - Amalgam atıkları
- plastik patolojik atıklar)  bistüri
- nfeksiyöz vücut sıvıları
B, C, D, E, F ve G - Genotoksik ve
- cam
gruplarında anılanlar  Biyolojik deneylerde  lam-lamel sitotoksik atıklar
- Serolojik atıklar
hariç, tıbbi - metal v.b. kullanılan kobay leleri
- Farmasötik atıklar
merkezlerden - Dier kontamine laboratuvar atıkları  cam pastör
kaynaklanan tüm (lam-lamel, pipet, petri v.b) pipeti - Aır metal içeren
atıklar. atıklar
II. Kan kan ürünleri ve  kırılmı dier - Basınçlı kaplar
bunlarla kontamine olmu nesneler cam v.b
III. Kullanılmı ameliyat

giysileri (kuma, önlük ve eldiven v.b)
IV. Diyaliz atıkları (atık su

ve ekipmanlar)
V. Karantina atıkları
VI. Bakteri ve virüs içeren

hava filtreleri,
VII. Enfekte deney hayvanı

leleri, organ parçaları, kanı ve bunlarla
temas eden tüm nesneler

EK-3
ULUSLAR ARASI BYOTEHLKE AMBLEM
TIBB ATIK KAPLARI, TAIMA ARAÇLARI, GEÇC DEPOLAMA

BRMLER VE DER LGL MALZEME VE ARAÇTA
BULUNMASI GEREKEN AMBLEM ÖRNE
DKKAT!
TIBB ATIK

63
EK-4
TIBB ATIKLARIN TAINMASI AMACIYLA

VALLKLERE YAPILACAK LSANS BAVURULARINDA
STENECEK
BLG VE BELGELER
a) Araç lisansı için valiliklere yapılacak bavurularda aaıdaki

bilgi ve belgeler bulundurulacaktır.
1) Aracın ait olduu kurum/kuruluun adı, adresi ve telefon

numarası,
2) Aracın tipi,
3) Plaka numarası ve asi numarası,
4) Araç sahibinin adı, i adresi ve telefon numarası,
5) Taınacak atıkların fiziksel ve kimyasal özellii, kaza anında
insan ve çevre salıına olabilecek olumsuz etkilerin en aza indirilmesi için
alınacak tedbirler,
6) Olabilecek kazalara karı ilk müdahale ve ilk yardımda
kullanılacak malzemeler,
7) Her bir aracın bu Yönetmeliin 28 inci maddesinde belirtilen
teknik özelliklere sahip olduunu gösteren teknik rapor
8) Her bir araç için Türk Standartları Enstitüsü tarafından
22/10/1976 tarihli ve 15742 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tehlikeli
Maddelerin Karayollarında Taınması Hakkında Yönetmelik çerçevesinde
atıın bulunduu tehlike grubuna göre aracın sahip olması gereken
donanımlara ve özelliklerine sahip olduunu gösterir Uygunluk Belgesi.
b) Aracın balı olduu kurum/kuruluun lisanslandırılması için

valiliklere yapılacak bavurularda aaıdaki bilgi ve belgeler
bulundurulacaktır.
1) Kurum/kuruluun adı, adresi, telefon numarası,
2) Sahibinin / sahiplerinin adı, adresi, telefon numarası,
3) Araç sayısı,
4) Lisans alacak araçların plakaları,
5) Yetkilendirilmi kurum/kurululardan alınan tehlikeli madde
taıyan araç sürücüleri için verilen sürücü eitim sertifikası,
6) Taınacak atıkların, Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile
Taınması Hakkında Yönetmelie göre tehlikeli grup numarası.

64
EK-5
STERLZASYON TESSLERNE ÖN LSANS ALINMASI ÇN

YAPILACAK BAVURULARDA BULUNMASI GEREKL
BLG VE DOKÜMANLAR
a) BAVURU DLEKÇES
b) TESS HAKKINDA GENEL BLGLER

1) Tesisin Adı :
2) Adresi (Mah., Cad, Sok, Numara, lçe, l) :
3) Telefonu :
4) Faksı :
5) Elektronik posta adresi :
6)yeri Vergi Kimlik No :
7) Tesis sahibinin / ortaklarının
Adı, Soyadı :
Adresi (Mah, Cad, Sok, Numara, lçe, l) :
Telefonu :
Faksı :
Elektronik posta adresi :
8) Tesis iletmecisinin
Adı, Soyadı :
Telefonu :
Faksı :
9) Bavuru raporunu hazırlayan kii/kuruluun
Adı, Soyadı (veya unvanı) :
Telefonu :
Faksı :
10) Dier Bilgiler
Tesisin iletmeye açılma muhtemel tarihi :
Tesiste çalıacak personelin sayısı ve görevleri :
Tesisin çalıma saatleri (günlük, aylık, yıllık) :
Ekipman listesi :
Sosyal tesisler (yemekhane, yatakhane, soyunma odası, tuvalet,
lavabo, banyo-du, revir ve benzeri) :
c) FAALYETE LKN BLGLER

65
1) Kurulması istenen tesisin insan, hayvan, toprak, bitki, su, hava, iklim,
bitki örtüsü ve kültür yapısına temel etkileri verilecektir.
2) Tesisin Yüzölçümü
Kapalı alan : ............................ m²,
Açık alan : ............................ m²,
Toplam : .............................m².
3) Tesisin Kapasitesi
Kurulu Kapasite : ............................kg/saat, kg/gün,
ton/yıl,
Fiili Kapasite : ............................kg/saat, kg/gün,
ton/yıl.
4) Sterilizatörün, mekanik güvenlik (yüksek kabin içi basınç, sıcaklıa
dayanıklılık ve benzeri.) ve sterilizasyon performansı açısından uluslar arası
kabul edilmi standartlara (ISO, CE ve benzeri) uygunluu.
5) Proses akım eması ve teknolojisi.
Tıbbi atıın kabulünden balayarak, her bir ünitede uygulanacak ilemlerin
ayrıntılı açıklaması, gerekli ema, formül ve ekiller.
6) Sterilizasyon verimi.
7) Tıbbi atıın temin edilecei yerler
8) Tesiste kullanılacak kimyasal maddelerin isimleri, miktarı (ton/yıl) ve
depolama ekilleri
9) Tıbbi atıın ileme alınmadan önce bekletilecei konteynerlerin/depoların
özellikleri
10) Sterilizasyon ileminden çıkacak tıbbi atıkların bileimi ve nasıl bertaraf
edilecekleri.
d) ÇEVRESEL TEDBRLER
(16/12/2003 tarihli ve 25318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çevresel
Etki Deerlendirmesi Yönetmelii’ne tabi olmayan tesisler bu bilgileri temin
edecektir.)
1) Su Kirlilii;
Tesiste kullanım suyu ve proses suyunun nereden temin edilecei ve su
tüketim miktarı
Kuyu suyu,
ebeke suyu,
Dier.
Proses suyunda bulunabilecek kirleticiler ve alınacak önlemler,
Kullanım suyu ve proses suyunun dearj yerleri,
Yamur suyunun toplanmasına ilikin alınan önlemler.
2) Hava Kirlilii;
Tesiste kullanılacak yakıt türleri ve miktarları,

66
Tesiste hava kirliliine neden olabilecek ünitelerin isimleri, kapasiteleri ve
her bir ünitenin baca sayısı,
Toz kaynakları ve alınacak önlemler.
3) Gürültü Kirlilii;
Gürültü kaynakları,
Alınacak önlemler.
4) Toprak Kirlilii;
Toprak kirliliini önlemek amacıyla alınacak tedbirler.
5) Koku Kirlilii;
Koku kirliliini önlemek amacıyla alınacak tedbirler.
6) Tesiste Alınan Güvenlik Önlemleri;
Yangın,
çi Güvenlii,
lk yardım,
Dier.
Bavuru Sahibi
Tarih, sim, mza
Not: Müracaat dosyasında bulunan tüm evraklar imzalı ve kaeli olacaktır.

67
EK-6
STERLZASYON TESSLERNE LSANS VERLMESNDE

STENECEK
BLG VE BELGELER
a) Ön Lisans Belgesi,
b) Tesisin, projesi ve artnamesine uygun olarak yapıldıını gösterir rapor,
c) Tıbbi atıın temin edildii salık kuruluları, bunların adresleri, telefon ve
faks numaraları ve sorumlu kiiler,
d) Emisyon zin Belgesi, Dearj zin Belgesi,
e) Tesise tıbbi atık getiren araçların taıma lisansı belgelerinin örnekleri,
f) Tesisten kaynaklanan proses atıklarının türleri, nitelikleri (tehlikeli,
tehlikesiz, inert), miktarları ve bu atıkların ne ekilde bertaraf edildikleri,
g) Dier Belgeler;
1) GSM Ruhsatı,
2) Vergi Dairesi ve Numarası,
3) yeri Açma ve Çalıma Ruhsatı,
4) Ticaret Sicil Gazetesi Örnei,
5) mza Sirküleri,
6) Kapasite Raporu,
7) Sanayi Sicil Belgesi,
8) letme Belgesi (Çalıma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıından alınmı).
Bavuru Sahibi
Tarih, sim, mza
Not: Müracaat dosyasında bulunan tüm evraklar imzalı ve kaeli olacaktır.

68


TIBB ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMEL
ÜNTE Ç ATIK YÖNETM PLANI
FORMATI
I-GENEL BLGLER
I.1. ÜNTENN ADI :

I.2. ADRES :
I.3. TELEFON NUMARASI :
I.4. FAKS NUMARASI :
II-DAR BLGLER
II.1. ÜNTENN BALI OLDUU KURUM:

II.2. ÜNTENN TÜRÜ :
II.3 YATAK SAYISI :
II.4. TIBB ATIKLAR SORUMLUSU :
II.5. TIBB ATIKLAR SORUMLUSUNUN
RTBAT TELEFONLARI :
III-ATIK YÖNETM
III.1. ATIK MNMZASYONU

III.1.a) Evsel atıkların oluumunun ve miktarının
azaltılması amacı ile yapılacak çalımalar
III.1.b) Ambalaj atıkların oluumunun ve
miktarının azaltılması amacı ile yapılacak
çalımalar

69
III.1.c) Tıbbi atıkların oluumunun ve miktarının
azaltılması amacı ile yapılan çalımalar
III.1.d) Tehlikeli atıkların oluumunun ve
miktarının azaltılması amacı ile yapılan çalımalar
III.2. ATIKLARIN KAYNAINDA AYRI

TOPLANMASI VE BRKTRLMES
III.2.a) Evsel nitelikli atıkların kaynaında ayrı

toplanması, bu amaçla kullanılacak toplama
ekipmanları ve özellikleri
III.2.b) Ambalaj atıklarının kaynaında ayrı
III.2.c) Tıbbi atıkların (kesici-delici atıklar dahil)
kaynaında ayrı toplanması, bu amaçla
kullanılacak toplama ekipmanları ve özellikleri
III.2.d) Tehlikeli atıkların kaynaında ayrı
III.3. ATIKLARIN TAINMASI, TAIMADA

KULLANILACAK EKPMAN VE ARAÇLAR
III.3.a) Evsel atıkların taınması, taıma amacıyla

kullanılacak araçlar
III.3.b) Ambalaj atıklarının taınması, taıma
amacıyla kullanılacak araçlar
III.3.c) Tıbbi atıkların taınması, taıma amacıyla
kullanılacak araçlar

70
III.3.d) Tehlikeli atıkların taınması, taıma
amacıyla kullanılacak araçlar
III.4. ATIK TOPLAMA VE BRKTRME

EKPMANLARININ BULUNDUU
YERLER, TOPLAMA PROGRAMI VE
TAIMA GÜZERGÂHI
III.4.a) Evsel nitelikli atık biriktirme kaplarının

bulunduu yerler, toplanma saati ve atık taıma
araçlarının izleyecei güzergah
III.4.b) Ambalaj atıı biriktirme kaplarının
III.4.c) Tıbbi atık biriktirme kaplarının bulunduu
yerler, toplanma saati ve atık taıma araçlarının
izleyecei güzergah
III.4.d) Tehlikeli atık biriktirme kaplarının
III.5. GEÇC DEPOLAMA SSTEMLER
III.5.a) Evsel atık geçici atık deposunun yeri ve

özellikleri (20 yatak ve üstü üniteler için)
III.5.b) Tıbbi atık geçici atık deposunun yeri ve
özellikleri (20 yatak ve üstü üniteler için)
III.5.c) Evsel atık geçici depolama konteynerinin
bulunduu yerler ve konteynerlerin özellikleri (20
yatak ve altı üniteler için)

71
III.5.d) Tıbbi atık geçici depolama konteynerinin
bulunduu yerler ve konteynerlerin özellikleri (20
yatak ve altı üniteler için)
III.5.e) Tıbbi atıkların geçici depolama amacıyla
götürülecei en yakın geçici depolama yeri
(yataksız üniteler ile Yönetmelik EK-1 C’de
belirtilen üniteler için)
III.6. TOPLAMA EKPMANLARININ TEMZL

VE DEZENFEKSYONU
III.6.a) Tıbbi atık taıma araçları ile geçici atık

depolarının veya konteynerlerinin temizlii ve
dezenfeksiyonu amacıyla yapılacak ilemler
III.6.b) Dezenfeksiyon amacı ile kullanılacak
dezenfektanlar
III.7. KAZA ANINDA ALINACAK ÖNLEMLER

VE YAPILACAK LEMLER
III.7.a) Tıbbi atıkların toplanması, ünite içi

taınması ve geçici depolanması sırasında
oluabilecek yaralanmalarda alınacak önlemler ve
yapılacak ilemler
III.8.b) Tıbbi atıkların toplanması, ünite içi
oluabilecek dökülme ve yayılmalarda alınacak
önlemler ve yapılacak ilemler
III.8.c) Tıbbi atıkların toplanması, ünite içi
oluabilecek yaralanmalar, dökülme-yayılma ve

72
dier kazaların bildirilmesi, kayıt altına alınması
ve raporlanması
III.8. SORUMLU PERSONEL
III.8.a) Evsel nitelikli atıklar ile ambalaj

atıklarının toplanması ve taınmasından sorumlu
personel ve görev tanımları
III.8.b) Tıbbi atıkların toplanması ve
taınmasından sorumlu personel, görev tanımları
ve çalıma sırasında kullanılacak özel kıyafetler
III.8.c) Geçici atık deposunun/geçici atık
depolama konteynerlerinin iletilmesinden
sorumlu personel ve görev tanımları
III.9. KAYIT TUTMA VE RAPORLAMA
III.9.a) Oluan tıbbi atık miktarının belirlenmesi

ve kayıt altına alınması
III.9.b) Kayıt altına alma ve raporlamadan
sorumlu personel

73


TIBB ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMEL
BELEDYE TIBB ATIK YÖNETM PLANI
FORMATI
I- GENEL BLGLER
I.1.BELEDYENN ADI :
I.2.ADRES :
I.3.TELEFON NUMARASI:
I.4.FAKS NUMARASI :
I.5.TIBB ATIKLARIN YÖNETMNDEN

SORUMLU K VE RTBAT
TELEFONLARI :
II-TIBB ATIK YÖNETM
II.1.TIBB ATIK KAYNAKLARI
Belediye sınırları içinde bulunan salık

kurulularının isimleri, adresleri, telefon
numaraları, yatak sayıları, geçici depolama
sistemleri ve tıbbi atık miktarları

74
II.2.TIBB ATIKLARIN TAINMASI
II.2.a) Tıbbi atıkların toplanması ve taınmasında

kullanılacak ekipmanlar ve araçlar ile plaka
numaraları, kapasiteleri ve lisans numaraları
II.2.b) Tıbbi atık toplama programı, salık
kurulularının atıklarının alınacaı günler ve
saatler ile tıbbi atık taıma araçlarının izleyecei
güzergah
II.2.c) Tıbbi atıkların toplanması ve taınması ile
görevli personelin isimleri ve görev tanımları ile
çalıma sırasında giyecekleri özel kıyafetin tanımı
II.3.TIBB ATIKLARIN BERTARAFI
II.3.a)Tıbbi atık bertaraf tesisinin bulunduu yer

II.3.b)Bertaraf amacıyla uygulanacak yöntemler,
bertaraf prosesinin ana hatları, bertaraf tesisi için
alınan lisansın tarihi ve numarası
II.3.c)Tıbbi atık bertaraf tesisinde görevli
personelin isimleri ve görev tanımları
II.3.d)Tıbbi atıkların dıında kalan evsel nitelikli
atıklar ile tehlikeli atıkların toplanması, taınması
ve bertarafı ile ilgili olarak yapılacak çalımalar
ve alınacak tedbirler
II.3.e)Acil durumlarda alınacak önlemler ve
yapılacak ilemler

75
II.4.TAIMA EKPMANLARININ TEMZL VE
DEZENFEKSYONU
II.4.a) Tıbbi atık taıma araçları ile dier

ekipmanların temizlii ve dezenfeksiyonu amacı
ile yapılacak ilemler
II.4.b) Dezenfeksiyon amacı ile kullanılacak
dezenfektanlar
II.5.KAZA ANINDA ALINACAK ÖNLEMLER VE

YAPILACAK LEMLER
II.5.a)Tıbbi atıkların taınması ve bertarafı

sırasında oluabilecek yaralanmalarda alınacak
önlemler ve yapılacak ilemler
II.5.b)Tıbbi atıkların taınması ve bertarafı
sırasında oluabilecek dökülme-yayılma ve dier
kazalarda alınacak önlemler ve yapılacak ilemler
II.5.c)Tıbbi atıkların taınması ve bertarafı
sırasında oluabilecek yaralanma, dökülme-
yayılma ve dier kazaların bildirilmesi, kayıt
altına alınması ve raporlanması
II.6.KAYIT TUTMA VE RAPORLAMA
Toplanan, taınan ve bertaraf edilen tıbbi atık

miktarının kayıt altına alınması ve raporlanması
için yapılacak çalımalar ile bu ilemlerden
sorumlu personel

76

Güvenli Tıbbi Atık Yönetimi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Güvenli Tıbbi Atık Yönetimi

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Güvenli Tıbbi Atık Yönetimi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI

GÜVENLİ TIBBİ ATIK

© T.C. Çevre ve Orman Bakanlıı

S alık hizmetlerinin, salık problemlerini

Hem kısa dönem, hem de uzun dönemde, etkili tıbbi

B u amblem “uluslar arası biyotehlike

Çevre ve Orman Bakanlıı

T ıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmelii’ne göre

Daha geni bir tanımlamayla “tıbbi atık” tanımı,

T.C. Çevre ve Orman Bakanlıı tarafından tıbbi

Çevre ve Orman Bakanlıı

I-EVSEL NTELKL ATIKLAR

TIBB ATIKLARIN SALIK ETKLER

T ıbbi atıklara maruziyet hastalık veya

 Kalıtsal yapı (DNA) üzerinde deiikliklere

Çevre ve Orman Bakanlıı

T ıbbi atıklara maruz kalan

 Doktorlar, hemireler, yardımcı salık çalıanları

Çevre ve Orman Bakanlıı

E nfekte atıklar birçok patojen

• Derideki batma, yıpranma veya kesi yoluyla,

Tıbbi atıklar aracılııyla bulamanın HIV ve hepatit

Salık kurulularında antibiyotiklere ve kimyasal

Patojenlerin youn olduu kültürler ve kontamine

Kesiciler, patojenlerle kontamine olmularsa, sadece

Çevre ve Orman Bakanlıı

TIBB ATIK MKTARI

T ürkiye’deki devlet ve özel hastanelerden

Devlet ve özel hastanelerden çıkan toplam katı atık

Bakanlıımız tarafından Ülkemizde hem toplam, hem

Çevre ve Orman Bakanlıı

Salık Bakanlıı Üniversiteler Özel MSB Belediye

ekil: Yataklı Tedavi Kurumlarının Kurululara Göre Daılımı

Salık Kurulularının Yatak Kapasitelerine Göre Daılımı

Salık Üniversite Özel MSB Belediye

ekil:Hastanelerin Yatak Kapasitelerine Göre Daılımı

Çevre ve Orman Bakanlıı

Tablo 2007 yılında yataklı ve ayakta tedavi hizmeti veren salık

Tıbbi Atık Miktarı Tıbbi Atık Miktarı

TIBB ATIK YÖNETMNDE UYGULANACAK

T ürkiye’de tıbbi atıkların güvenli yönetimiyle

Yönetmelie göre genel olarak atıkların kaynaında

Çevre ve Orman Bakanlıı

Tıbbi atıkların yönetimine ilikin ilkeler unlardır;

Çevre ve Orman Bakanlıı

T ıbbi atık üreticileri, atıklarını minimize

a) Atıkları kaynaında en aza indirecek sistemin

Atık yönetiminin en önemli ilkesi atıkların

b) Ünite içi atık yönetim planının hazırlanması ve

Salık kuruluları öncelikle, atıkların ayrı toplanması,

Salık kurulularınca hazırlanacak atık yönetim

Çevre ve Orman Bakanlıı

c) Atıkların kaynaında ayrı toplanması

Salık kurulularında oluan atıklar tıbbi atıklar,

Evsel nitelikli atıklar: Evsel nitelikli atıklar siyah

Ambalaj Atıkları: Kâıt-karton, plastik ve metal

Çevre ve Orman Bakanlıı

Tıbbi Atıklar : Tıbbi atıklar, bata doktor, hemire,