Očuvanje biodiverziteta na globalnom nivou obuhvata zaštitu raznolikosti živih organizama na

planeti putem stvaranja zaštićenih područja, promocije održivog korišćenja resursa, obnavljanja
degradiranih ekosistema, primene zakonske regulative i međunarodnih sporazuma, naučnog
istraživanja i monitoringa, kao i edukaciju i podizanje svesti o važnosti biodiverziteta.

Mere pasivnog upravljanja biodiverzitetom:

Uspostavljanje zaštićenih područja:

Proglašavanje nacionalnih parkova, rezervata prirode i drugih zaštićenih područja gde su

ljudske aktivnosti ograničene ili zabranjene.

Ograničenje ljudskih aktivnosti:

Ograničavanje ili zabrana eksploatacije resursa kao što su seča drveća, lov, ribolov i rudarenje
u određenim područjima.

Zoniranje:

Kreiranje zona unutar zaštićenih područja sa različitim nivoima zaštite i ograničenjima aktivnosti
kako bi se omogućilo prirodnim procesima da se odvijaju nesmetano.

Prirodna sukcesija:

Dozvoljavanje prirodnih procesa sukcesije da se odvijaju u degradiranim područjima bez

ljudskog uplitanja, omogućavajući ekosistemima da se samostalno obnavljaju.

Minimalna intervencija:

Smanjenje ili izostanak ljudskih intervencija u ekosistemima osim u hitnim slučajevima, kao što
su gašenje požara samo kada su neophodni za zaštitu ljudskih života i imovine.

Održavanje prirodnih koridora:

Održavanje ili uspostavljanje prirodnih koridora za slobodno kretanje divljih životinja i razmenu
genetičkog materijala između različitih populacija.

Monitorisanje i istraživanje:

Pasivno praćenje stanja biodiverziteta kroz naučna istraživanja i prikupljanje podataka bez
aktivnog uplitanja u ekosisteme.

Mere aktivnog upravljanja biodiverzitetom:

Obnavljanje staništa:

Aktivno obnavljanje degradiranih ili uništenih staništa, uključujući pošumljavanje, obnavljanje

mokrišta i sadnju autohtonih biljnih vrsta.

Reintrodukcija vrsta:
Ponovno uvođenje ugroženih ili lokalno izumrlih vrsta u njihova prirodna staništa, uz prethodnu
pripremu staništa i praćenje adaptacije jedinki.

Kontrola invazivnih vrsta:

Aktivno uklanjanje ili kontrola invazivnih vrsta koje ugrožavaju autohtone vrste i ekosisteme,
koristeći metode kao što su hemijska, biološka ili mehanička kontrola.

Zaštita ugroženih vrsta:

Sprovođenje specifičnih programa za zaštitu ugroženih vrsta, uključujući stvaranje sigurnih

staništa, uzgoj u zatočeništvu i sprovođenje zaštitnih zakona.

Upravljanje populacijom:

Kontrola populacija određenih vrsta kako bi se sprečilo prekomerno naseljavanje i degradacija

staništa, uključujući kontrolu broja jedinki putem sterilizacije, relocacije ili lova.

Ekološka restauracija:

Aktivno poboljšanje ekoloških uslova u degradiranim područjima kroz intervencije koje uključuju
kontrolu erozije, poboljšanje kvaliteta vode i smanjenje zagađenja.

Konzervacijski uzgoj:

Uzgoj ugroženih biljnih i životinjskih vrsta u kontrolisanim uslovima s ciljem njihovog vraćanja u
prirodna staništa.

Primena zakonskih mera:

Aktivno sprovođenje zakona i regulativa koje štite biodiverzitet, uključujući kazne za ilegalne
aktivnosti kao što su krivolov i ilegalna seča drveća.

Edukacija i angažovanje zajednice:

Aktivno uključivanje lokalnih zajednica u programe očuvanja kroz edukaciju, podizanje svesti i
participativne projekte očuvanja.

ZASTITA PRIRODE U SVETU

Zaštita prirode predstavlja skup aktivnosti i politika usmerenih na očuvanje prirodnih resursa,
ekosistema i biodiverziteta radi dugoročne dobrobiti čovečanstva i planete Zemlje. Ova tema
ima ključan značaj u svetskom kontekstu, jer prirodni resursi i ekosistemi pružaju osnovu za
život i opstanak svih živih bića. Kroz istoriju, zaštita prirode razvijala se kroz različite faze i
prošla kroz različite izazove i uspehe.

Značaj zaštite prirode:

Zaštita prirode je od vitalnog značaja iz više razloga. Prvo, očuvanje biodiverziteta je ključno za
održavanje ekosistemskih usluga poput proizvodnje hrane, regulacije klime, čišćenja vode i
vazduha, kao i očuvanja genetičke raznolikosti. Takođe, zaštita prirode doprinosi ekonomiji kroz
ekoturizam, održivo korišćenje prirodnih resursa i inovacije zasnovane na prirodnim
materijalima.

Primeri zaštite prirode:

Postoje mnogi primeri uspešnih inicijativa za zaštitu prirode širom sveta. Nacionalni parkovi,
rezervati prirode i zaštićena područja igraju ključnu ulogu u očuvanju biodiverziteta i prirodnih
staništa. Na primer, Nacionalni park Yellowstone u Sjedinjenim Američkim Državama jedan je
od najstarijih nacionalnih parkova na svetu, osnovan 1872. godine radi zaštite prirodnih resursa
i divljih životinja.

Pored toga, međunarodni sporazumi kao što su Ramsarska konvencija o zaštiti močvarnih
područja, Konvencija o međunarodnoj trgovini ugroženim vrstama divlje faune i flore (CITES) i
Pariski sporazum o klimatskim promenama, predstavljaju globalne napore u zaštiti prirode i
očuvanju životne sredine.

Razvoj zaštite prirode:

Razvoj zaštite prirode može se pratiti kroz istoriju kao odgovor na promene u društvenim,
ekonomskim i ekološkim uslovima. U ranijim vremenima, fokus je bio na očuvanju divlje prirode
radi lova ili estetskog užitka, dok su ekološke dimenzije postale dominantne u modernoj eri.

Tokom 20. veka, sve veća svest o degradaciji životne sredine dovela je do stvaranja prvih
zaštićenih područja i zakonskih okvira za zaštitu prirode. Razvoj naučnih disciplina poput
ekologije i biologije omogućio je bolje razumevanje ekosistema i uticaja ljudskih aktivnosti na
prirodu.

Danas, zaštita prirode je postala globalni prioritet, s naglaskom na održivi razvoj, klimatsku
prilagodbu i zaštitu ugroženih vrsta. Teži se integrisanom pristupu koji uzima u obzir
ekonomske, socijalne i ekološke faktore kako bi se postigla ravnoteža između ljudskih potreba i
očuvanja prirode.