Chuong 7 - Chuyen Vi

CHƯƠNG 7.
CHUYỂN VỊ HỆ THANH
Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van

ttthvan.hau@gmail.com 1
Chương 7: Tính chuyển vị hệ thanh
NỘI DUNG
 Các khái niệm

 Phương trình vi phân đường đàn hồi.Tính chuyển vị bằng
phương pháp tích phân trực tiếp
 Tính chuyển vị bằng phương pháp nhân biểu đồ Vêrêxaghin

ttthvan.hau@gmail.com
7.1. Các khái niệm
 Khái niệm về biến dạng

Là sự thay đổi hình dạng, kích thước của các phân tố trong các
cấu kiện của hệ dưới tác dụng của tải trọng hoặc của các nguyên
nhân khác.
• Các thành phần biến dạng: phân tố thanh ds khi
biến dạng có thể chia ra 3 thành phần:
- biến dạng xoay ϕds, ϕ – biến dạng xoay (góc xoay) tỉ
đối (góc giữa 2 tiến diện khi ds=1đv dài)

 Khái niệm về biến dạng

Là sự thay đổi hình dạng, kích thước của các phân tố trong các
cấu kiện của hệ dưới tác dụng của tải trọng hoặc của các nguyên
nhân khác.
• Các thành phần biến dạng: phân tố thanh ds khi
biến dạng có thể chia ra 3 thành phần:
- biến dạng xoay ϕds, ϕ – biến dạng xoay (góc xoay) tỉ
đối (góc giữa 2 tiến diện khi ds=1đv dài)

- biến dạng dọc trục (biến dạng dài) εds,
ε– biến dạng dài tỉ đối

- biến dạng trượt 𝜸ds, 𝜸– góc trượt tỉ đối
- Chiều dương các
thành phần biến dạng
như thể hiện trên hình vẽ

 Khái niệm về chuyển vị

Khi hệ bị biến dạng, hầu hết các phân tố thanh đều
có vị trí mới. Sự thay đổi vị trí đó được gọi là chuyển
vị. (Chuyển vị là hệ quả của biến dạng).
 Tiết diện của thanh có thể có 3 khả năng:
 Không có chuyển vị, có biến dạng (tiết diện 1);
 Có chuyển vị, có biến dạng (tiết diện 2);
 Có chuyển vị nhưng không có biến dạng (tiết diện 3).

 Các loại chuyển vị

- Chuyển vị thẳng (chuyển vị dọc theo trục thanh, chuyển vị ngang
theo phương vuông góc trục thanh);
- Chuyển vị xoay.
 Ký hiệu chuyển vị:
 Δkm chuyển vị theo phương k do nguyên nhân m
Δkm Nguyên nhân gây ra chuyển vị
Phương và vị trí của chuyển vị

 Nếu nguyên nhân gây ra chuyển vị bằng đơn vị chuyển vị đơn vị

δkm
 δkm - chuyển vị theo phương k (tại k) do nguyên nhân m=1 gây nên

 Mục đích của việc nghiên cứu chuyển vị

 Kiểm tra điều kiện cứng;
 Tính hệ siêu tĩnh.

7.2. Phương trình vi phân đường đàn hồi.Tính chuyển vị bằng
7.2.1. Khái niệm về đường đàn hồi
"Đường đàn hồi là đường cong trục dầm sau khi uốn"
Phương trình đường đàn hồi trong hệ (yOz) : y = y(z)
Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 15

7.2.2. Phương trình vi phân gần đúng đường đàn hồi
v : độ võng của dầm tại K v = v(z) = y = y(z)
: góc xoay của mặt cắt ngang dầm tại K .
’: Góc giữa tiếp tuyến của đường đàn hồi tại điểm K’ với phương ngang.
  = ’  tg’=y’(z)
Trong thực tế tính toán dầm chịu uốn,
ngoài điều kiện bền cho dầm, người ta còn
phải kiểm tra điều kiện cứng cho dầm.
y max f  - Chiều dài nhịp dầm
 
l l - f: độ võng dầm
y’’ và Mx luôn trái dấu nên ta chọn dấu (-)
Phương trình vi phân gần đúng đường

đàn hồi

7.2.2. Tính chuyển vị bằng phương pháp tích phân trực tiếp
Từ phương trình vi phân gần đúng lấy tích phân lần thứ nhất ta được
góc xoay:
Tích phân lần thứ hai ta được biểu thức tính độ võng
trong đó C và D là hai hằng số tích
phân, được xác định nhờ vào điều
kiện biên chuyển vị .

 Điều kiện biên chuyển vị
 Điều kiện liên tục

7.3. Tính chuyển vị bằng phương pháp nhân biểu đồ Vêrêxaghin
7.3.1. Công khả dĩ. Nguyên lý công khả dĩ

 Công khả dĩ (công ảo): Là công sinh ra bởi các lực trên những biến
dạng và chuyển vị vô cùng bé do những nguyên nhân bất kỳ nào đó
sinh ra.
Các chuyển vị và biến dạng vô cùng bé được gọi là chuyển vị khả
dĩ và biến dạng khả dĩ.
 Chuyển vị khả dĩ là chuyển vị vô cùng bé mà liên kết cho phép mà
không phụ thuộc vào tải trọng sinh công.
 Công thực: Nguyên nhân gây ra chuyển vị và biến dạng chính là

các lực sinh công gây ra;
 Công ảo: Nguyên nhân gây ra chuyển vị và biến dạng là bất kỳ
và có thể là tải trọng hay biến thiên nhiệt độ, chuyển vị cưỡng
bức của các gối tựa, …

14
7.3.2. Công khả dĩ của ngoại lực
Tkm=⅀ Pk · Δkm Ngoại lực x Chuyển vị khả dĩ
Ngoại lực sinh công chuyển vị khả dĩ
Δkk - chuyển vị thực Pk Pm

A B
Δkm – chuyển vị khả dĩ kk
km

Dựa vào giả thiết chuyển vị của hệ là nhỏ, phân thành 2 trạng thái:
- Trạng thái k (chỉ chịu lực Pk)
- Trạng thái m (chỉ chịu lực Pm)

7.3.3. Công khả dĩ của nội lực
Mk Mm
"k" Mk Mm
Nk Nk "m"
Nm Nm
Qk Qk Qm Qm
ds
ds
+ Xét trường hợp do ngoại lực Mm gây ra
Mm
Mm
ds

+ Xét trường hợp do ngoại lực Qm gây ra
tb
Qk Qk
k – hệ số kể đến phân bố không
đều của ứng suất tiếp ds

+ Trường hợp do Nm gây ra
Nm Nm
ds/2 ds ds/2

Như vậy: Công của nội lực:

Nguyên lý công khả dĩ
Nếu một hệ biến dạng đàn hồi cô lập cân bằng dưới tác dụng của
các lực thì tổng công khả dĩ của ngoại lực và nội lực bằng 0.
𝑇𝑘𝑚 + 𝐴𝑘𝑚 = 0 → 𝑇𝑘𝑚 = −𝐴𝑘𝑚
෍ 𝑃𝑘 ∙ ∆𝑘𝑚
𝑀𝑚 ∙ 𝑑𝑠 𝑘𝑄𝑚 ∙ 𝑑𝑠 𝑁𝑚 ∙ 𝑑𝑠 𝛼
= ෍ න 𝑀𝑘 ∙ + ෍ න 𝑄𝑘 ∙ + ෍ න 𝑁𝑘 ∙ + ෍ න 𝑀𝑘 ∙ ∙ 𝑡2 − 𝑡1 𝑑𝑠 + ෍ න 𝑁𝑘 ∙ 𝛼 ∙ 𝑡𝑐 𝑑𝑠
𝐸𝐽 𝐺𝐹 𝐸𝐹 ℎ

q
"m"
∆𝒌𝒎 =?
im t
1
A
t
2
km
Coi trạng thái thực là trạng thái “m”. Hệ chịu tải trọng q, sự thay
đổi nhiệt độ t1, t2, chịu chuyển vị cưỡng bức ∆im

Tạo trạng thái “k”. Muốn tìm chuyển vị tại điểm nào thì đặt Pk=1 tại
điểm đó. Muốn tìm góc xoay tại điểm nào thì đặt Mk=1 tại điểm đó.
"k"
P= 1
k
R
ik
𝑅𝑖𝑘 =?

Áp dụng định lý cân bằng công khả dĩ của nội và ngoại lực ta có biểu
thức sau:
1 ∙ ∆𝑘𝑚
𝑀𝑚 𝑑𝑠 𝑘𝑄𝑘 𝑄𝑚 𝑑𝑠 𝑁𝑘 𝑁𝑚 𝑑𝑠
+ ෍ 𝑅𝑖𝑘 ∙ ∆𝑖𝑚 = ෍ න 𝑀𝑘 ∙ +෍ +෍ +⋯
𝐸𝐽 𝐺𝐹 𝐸𝐹
∆𝑘𝑚 = − ෍ 𝑅𝑖𝑘 ∙ ∆𝑖𝑚 + 𝑇𝑇 + 𝑡 °

Các trường hợp đặc biệt
1. Dầm, khung chịu tải trọng
𝑀𝑘 𝑀𝑚 𝑑𝑠
∆𝑘𝑚 = ෍ න
𝐸𝐼

z dF
0
y
2
ab
𝑀 𝑀 𝑑𝑠 1
∆𝑘𝑚 = σ‫𝑚 𝑘 ׬‬ = σ ∙ ‫𝑠𝑑 𝑚𝑀 𝑘𝑀 ׬‬
𝐸𝐽 𝐸𝐽
M
𝑏 m
Đặt 𝐼 = ‫= 𝑠𝑑 𝑚𝑀 𝑘𝑀 ׬‬ ‫𝑦 𝑎׬‬1 ∙ 𝑦2 𝑑𝑧
𝑏 𝑏
dz
= න 𝑧 ∙ 𝑡𝑔𝛼 ∙ 𝑑𝐹 = 𝑡𝑔𝛼 ∙ න 𝑧 ∙ 𝑑𝐹
𝑎 𝑎
= 𝑡𝑔𝛼 ∙ 𝑧0 ∙ 𝛺𝑎𝑏 = 𝑦0 𝛺𝑎𝑏 y
y 0
1
z M
k
1
∆𝑘𝑚 = σ 𝛺𝑎𝑏 ∙ 𝑦0 = 𝑀𝑘 𝑀𝑚
𝐸𝐽
a
b

1
∆𝑘𝑚 = σ 𝛺𝑎𝑏 ∙ 𝑦0 = 𝑀𝑘 𝑀𝑚
𝐸𝐼
𝛺𝑎𝑏 - phần diện tích biểu đồ Mm trong khoảng a → b;

y0 – tung độ của biểu đồ Mk ứng dưới trọng tâm của diện tích
biểu đồ Mm

Câu 3 (3đ): Xác định chuyển vị đứng tại K cho
hệ chịu lực như hình vẽ. Biết: EI = const.
Câu 3 (3đ): Xác định chuyển vị ngang tại B
cho hệ chịu lực như hình vẽ. Biết: EI = const.
Câu 3 (3đ): Xác định chuyển vị ngang tại B
cho hệ chịu lực như hình vẽ. Biết: EI = const.
Câu 3 (3đ): Xác định chuyển vị ngang tại B cho hệ chịu lực
như hình vẽ. Biết: EI = const.

Chuong 7 - Chuyen Vi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Chuong 7 - Chuyen Vi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 7 - Chuyen Vi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHƯƠNG 7.

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van

 Các khái niệm

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van

 Khái niệm về biến dạng

đối (góc giữa 2 tiến diện khi ds=1đv dài)

 Khái niệm về biến dạng

đối (góc giữa 2 tiến diện khi ds=1đv dài)

- biến dạng dọc trục (biến dạng dài) εds,

ε– biến dạng dài tỉ đối

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van

 Khái niệm về chuyển vị

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van

 Các loại chuyển vị

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van

 Nếu nguyên nhân gây ra chuyển vị bằng đơn vị chuyển vị đơn vị

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van

 Mục đích của việc nghiên cứu chuyển vị

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van

7.2.1. Khái niệm về đường đàn hồi

Phương trình đường đàn hồi trong hệ (yOz) : y = y(z)

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 15

y’’ và Mx luôn trái dấu nên ta chọn dấu (-)

Phương trình vi phân gần đúng đường

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 17

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 18

 Điều kiện biên chuyển vị

 Điều kiện liên tục

7.3.1. Công khả dĩ. Nguyên lý công khả dĩ

 Công thực: Nguyên nhân gây ra chuyển vị và biến dạng chính là

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 21

7.3.2. Công khả dĩ của ngoại lực

Tkm=⅀ Pk · Δkm Ngoại lực x Chuyển vị khả dĩ

Ngoại lực sinh công chuyển vị khả dĩ

Δkk - chuyển vị thực Pk Pm

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 22

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 23

7.3.3. Công khả dĩ của nội lực

+ Xét trường hợp do ngoại lực Mm gây ra

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 25

+ Xét trường hợp do ngoại lực Qm gây ra

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 26

+ Trường hợp do Nm gây ra

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 27

Như vậy: Công của nội lực:

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 28

Nguyên lý công khả dĩ

𝑇𝑘𝑚 + 𝐴𝑘𝑚 = 0 → 𝑇𝑘𝑚 = −𝐴𝑘𝑚

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 29

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 30

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 31

∆𝑘𝑚 = − ෍ 𝑅𝑖𝑘 ∙ ∆𝑖𝑚 + 𝑇𝑇 + 𝑡 °

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 32

Các trường hợp đặc biệt

1. Dầm, khung chịu tải trọng

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 33

Hanoi Architectural University Tran Thi Thuy Van 34

𝛺𝑎𝑏 - phần diện tích biểu đồ Mm trong khoảng a → b;