57.

เสลดพังพอน
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Barleria lupulina Lindl.
ชื่อวงศ์ : Acanthaceae
ส่ วนที่ใช้ เป็ นยา : ใบสด
ลักษณะภายนอก : จัดเป็ นพรรณไม้ พ่ ุม แตกกิ่งก้ านสาขามาก ลาต้ นเป็ นสีนา้ ตาลอมเขียว ส่ วนกิ่งและก้ านเป็ นสีนา้ ตาล
แดง ตามข้ อของลาต้ นและโคนก้ านใบมีหนามแหลมคมและยาวสีนา้ ตาลข้ อละ 2 คู่ ใบเป็ นใบเดี่ยว ออกตรงข้ ามกันเป็ น
คู่ ลักษณะของใบเป็ นรูปรียาว ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ส่ วนขอบใบเรียบ ใบมีขนาดกว้ างประมาณ 2.5 เซนติเมตร
และยาวประมาณ 5-7 เซนติเมตร ผิวใบเกลีย้ ง พืน้ ใบเป็ นสีเขียวเข้ มและเป็ นมัน เส้ นใบและก้ านเป็ นสีแดง ก้ านใบสัน้
ยาวได้ ประมาณ 5 มิลลิเมตร และโคนก้ านมีหนามแหลม 1 คู่ โค้ งงอ ยาวประมาณ 1-2 เซนติเมตร สีม่วงชีล้ ง
รสยาและสรรพคุณยาไทย :
ใบเสลดพังพอน มีรสจืดเย็น ใช้ เป็ นยาทะลวงลมปราณ แก้ โรคเบาหวาน รักษาโรคคางทูม ช่ วยถอนพิษไข้ พิษไข้ ทรพิษ
แก้ ปวดฟั น เหงือกบวม แก้ ริดสีดวงทวาร นิยมใช้ ใบสดนามาตาให้ ละเอียดผสมกับเหล้ าแล้ วคัน้ เอานา้ ดื่ม ส่ วนกากเอา
มาพอกหรือทาเป็ นยาแก้ ลมพิษ รักษาเม็ดผื่นคันตามผิวหนัง แก้ ไฟลามทุ่ง แก้ ขยุ้มตีนหมา แก้ โรคเริม แก้ เริมบริเวณ
ผิวหนัง งูสวัด ช่ วยถอนพิษจากเม็ดตุ่มฝี ดาษ รักษาโรคฝี ดาษ แก้ ฝีที่ฝ่ามือ แก้ แผลกลาย เป็ นยาถอนพิษ แก้ พิษงูกดั พิษ
จากแมลงสัตว์ กัดต่ อย เช่ น แมงป่ อง ตะขาบ ผึง้
รูปแบบและขนาดวิธีใช้ ยา :
1. รักษาอาการอักเสบ ถอนพิษ รั กษาแผลร้ อนในในปาก เริม งูสวัด
- ใช้ ใบเสลดพังพอนตัวเมียสด 10-20 ใบ (เลือกใบสีเขียวเข้ มสดเป็ นมันไม่ อ่อนไม่ แก่ จนเกินไป)นามาตาผสมกับ
เหล้ าหรือนา้ มะนาว คัน้ เอานา้ ดื่มหรือเอานา้ ทาแผลและเอากากพอกแผล
- ใช้ ใบเสลดพังพอน 1,000 กรัม หมักใน alcohol 70 % 1,000 ซีซี. หมักไว้ 7 วัน นามากรองแล้ วเอาไประเหยให้
เหลือ 500 ซีซี. เติม glycerine pure ลงไปเท่ ากับจานวนที่ระเหยไป (500 ซีซี.) นานา้ ยาเสลดพังพอนกรีเซอรีนที่ได้ ทา
แผลเริม งูสวัด แผลร้ อนในปาก ถอนพิษต่ างๆ
2. ทาบริเวณที่แมลงสัตว์ กัดต่ อยเป็ นผื่นคัน
- ใช้ ใบสด 5-10 ใบ ตาขยีท้ าบริเวณที่เป็ นแผลที่แพ้ จะยุบหายได้ ผลดี
3. แก้ แผลนา้ ร้ อนลวก
- ใช้ ใบตาเคี่ยวกับนา้ มะพร้ าวหรือนา้ มันงา เอากากพอกแผลที่ถกู นา้ ร้ อนลวกหรือไฟไหม้ แผลจะแห้ ง
- นาใบมาตาให้ ละเอียดผสมกับสุรา ใช้ พอกบริเวณที่ถกู ไฟไหม้ หรือนา้ ร้ อนลวก มีสรรพคุณดับพิษร้ อนได้ ดี

ข้ อมูลทางวิทยาศาสตร์ :
ใบสดประกอบด้ วยสารประกอบหลายชนิดคือ 6-0-acetyl shanzhiside methylester, acetylbarlerin, barlerin,
betaine, betaine hydrochloridem, shanzhiside methylester การทดลองทางเภสัชวิทยาพบว่ าสารสกัด iridoid 4 ชนิด จาก