Professional Documents
Culture Documents
Lojistik 1. Hafta Sunum
Lojistik 1. Hafta Sunum
Mergen Sisteminde yer alan içeriklerin telif hakları, dersi veren öğretim elemanlarına ve ilgili eser sahiplerine aittir. Bu telif hakları kanun ile
koruma altındadır.
Dolayısıyla kopyalanması, yayınlanması ve dağıtılması suçtur.
1. GİRİŞ
2. LOJİSTİK KAVRAMI ve LOJİSTİĞİN TANIMI
3. LOJİSTİĞİN TARİHSEL GELİŞİMİ
4. LOJİSTİK YÖNETİMİ
5. LOJİSTİĞİN PRENSİPLERİ
1. GİRİŞ
3
• Ülkemizdeki perakende market zinciri olan firmalar incelendiğinde
son beş yılda pazara yeni giren bazı firmaların bir çok eski firmayı
nasıl geride bıraktığı ve nasıl binlerce noktada müşteriye ulaştığı da
oldukça ilgi çekici başka bir vakadır. Netice itibariyle günümüzde
hayat nasıl çok hızlandıysa, firmaların çok hızlı büyümesi ve hızla yok
olması da bir o kadar hız kazanmıştır. Bu nedenle işletmeler artık
eskisine göre çok daha dikkatli olmak zorundadır.
4
• Peki günümüzde işletme anlayışının ve ticaret şartlarının eskisinden
en büyük farkı nedir? İşletmeler hayatta kalabilmek için nelere
odaklanmalıdır? Tüm bunların yanında lojistik dediğimiz kavram çok
sık niye telaffuz edilmektedir? İsterseniz bu soruları tek tek
cevaplamak yerine bu soruların cevaplarını sorgulayabileceğimiz
gelişmeleri beraberce inceleyelim.
5
• Fabrikalaşmanın gerçek manada başladığı 1900’lü yılların başlarına
arz-talep terazisinde yerde olan kefenin, yani ağır gelen kefenin talep
olduğunu biliyoruz. Bu nedenle az sayıda üretici mamüllerini
satmakta hiç zorlanmıyorlardı. Bazen müşterilerin bir araba ya da bir
kıyafet için aylarca sıra beklemesi ve müşterinin diğer bir seçeneğinin
çoğu zaman olmayışı şartların üreticilerin lehine olduğunu
gösteriyordu. Çok müşteri talebi, az rakip hatta bazen hiç rakip.
6
• Üreticiler için yalancı bir cennet oluşmuştu. Az sayıda firma çok büyük
paralar kazandı. Daha çok kazanmak için daha büyük üretim tesisleri
açtı. Bu noktada işletmelerin ilk odaklandıkları konu üretimdi. Daha
sonra odaklandıkları konu ise daha çok üretim yapabilmek adına
finansman oldu. Üretim yapılan yerlere yakın bölgelerde talep hızla
doymaktaydı. Farklı müşterilerin bulunması gerekiyordu. Bu noktada
işletmeler Pazarlama faaliyetleri üzerinde çalışmalarını hızlandırdılar.
7
• Bu süreçte pazarlamayı öğrendiler
Bununla birlikte ürünü, üretim yapılan merkezden uzakta olan insanlara
düzgün şekilde taşınması , ulaştırılması konusunda zorlandılar.
Müşterilerle iletişimin sağlıklı şekilde yürütülmesi, ürün teslimi
sonrasında servis desteğinin sağlanması, servis ağının tesis edilmesi vb.
konularda pek çok problem ile karşılaştılar. İşte tanımını daha sonra
tartışacağımız “Lojistik” bu noktada işletmeler için önem kazandı.
Ayrıca Lojistik başlığı altındaki bu faaliyetler sadece nihai müşteriye
olan bir akışı içermiyordu. Aynı zamanda tedarikçi –üretici arasındaki
akıştada yine aynı konular üzerinde çalışılmalı ve çözümler
üretilmeliydi. Bu kapsamda pek çok üretici firma kendi nakliye şirketini
kurdu. Taşıma işi yapan bu nakliyeciler esasında lojistiğin diğer
unsurları ile yeteri kadar ilgilenmiyordu. Zaten üretim merkezlerine
uzak olan müşterilere en hızlı sevkiyatı en yakın üretim merkezi
sağlayabildiği için esasında müşteriler yine belirli üreticilere
mahkumlardı.
8
İnsanlığın Hız Değişimi Üzerine –
Transatlantik ve İnsanoğlu
Hayat çok hızlı akıyor ve herşey değişiyor. Hızla değişiyor. Atlantik okyanusunun
geçilmesine (transatlantik) yönelik meydan okuma bu değişime güzel bir örnektir.
10
• Günümüzde balastik füzeler atlantiği yaklaşık yarım saatte
aşabilmekte. Bunun dışında hali hazırda süren projelerin
tamamlanması sonrasında hipersonic jetlerle 20 dakikanın altında
atlantiğin aşılacağı öngörülmekte. 200 yıl öncesinde aylarca, yüz yıl
öncesinde günlerce süren yolculuk bugün dakikalarla ifade
edilebiliyor.
11
İş Yaşamındaki Değişim
13
İş Yaşamındaki Değişim
Günümüzde müşteriler bir ürün için
günlerce sıra beklemeyi kabul etmiyor.
Dahası ürünü ayağına ve derhal istiyor.
Ürün geldiğinde paketinde bile
olabilecek bir yırtık-bozulma üretici
açısından derhal çözülmesi gerekli bir
problem olarak tanımlanmaktadır.
“Lojistik müşterinin tüm ihtiyaçları dikkate alınarak ürün, hizmet ve bilgi akışının
planlanması, hayata geçirilmesi, uygulanması ve kontrolü kapsamında
gerçekleştirilen, tahminleme, sipariş, tedarik yönetimi, müşteri ilişkileri yönetimi,
tedarik etme, nakliye, ulaştırma, muayene test, teslim alma, depolama,
ambalajlama, bakım, servis, yedek parça desteği vb. çok sayıda unsurdan oluşan
etkileşimli faaliyetler bütünüdür”.
Bu nedenle sadece nakliye işi yapan bir işletmeye Lojistik firması yerine, Nakliye
firması denilmesi daha yerinde olacaktır. Bununla birlikte yukarıda belirttiğimiz
faaliyetlerden (tedarik, depolama, ulaştırma, kontol, ambalajlama vb.) bir çoğunu
gerçekleştiren bir firma Lojistik firması olarak tanımlanabilir. Aynı şekilde bir
firmanın satınalma faaliyetine Lojistik ifadesi yerine sadece satınalma ya da
tedarik tanımı kullanılması daha uygun olacaktır.
• Lojistik için yapılan literatürdeki tanımlamaları arttırmak mümkündür.
Bununla birlikte bu tanımlamalardan hangisi doğru lojistik tanımı, bu
hala tartışılmaktadır. Burada lojistik tanımlamalardan çıkartılan en
önemli konu lojistiğin sadece bir nakliye ya da satınalma faaliyeti
olmamasıdır. Tanımlardan anlaşılmaktadır ki “Lojistik müşterinin tüm
ihtiyaçları dikkate alınarak ürün, hizmet ve bilgi akışının planlanması,
hayata geçirilmesi, uygulanması ve kontrolü kapsamında
gerçekleştirilen, tahminleme, sipariş, tedarik yönetimi, müşteri
ilişkileri yönetimi, tedarik etme, nakliye, ulaştırma, muayene test,
teslim alma, depolama, ambalajlama, bakım, servis, yedek parça
desteği vb. çok sayıda unsurdan oluşan etkileşimli faaliyetler
bütünüdür”.
20
• Bu nedenle sadece nakliye işi yapan bir işletmeye Lojistik firması
yerine, Nakliye firması denilmesi daha yerinde olacaktır. Bununla
birlikte yukarıda belirttiğimiz faaliyetlerden (tedarik, depolama,
ulaştırma, kontol, ambalajlama vb.) bir çoğunu gerçekleştiren bir
firma Lojistik firması olarak tanımlanabilir. Aynı şekilde bir firmanın
satınalma faaliyetine Lojistik ifadesi yerine sadece satınalma ya da
tedarik tanımı kullanılması daha uygun olacaktır. Fakat tedarik,
ulaştırma, depolama, ambalaj, servis vb. tüm bu faaliyetlerinin
toplamına “Lojistik Faaliyetler” ifadesi kullanılabilir. Bu kapsamda bir
lojistik firmasının pek çok muhatabı ve faaliyeti bulunmaktadır
21
Lojistik Faaliyetler
3. LOJİSTİĞİN TARİHSEL GELİŞİMİ
Piramitler - Büyük İskender - Osmanlı Devleti
• Lojistiğin tarihsel gelişimini incelemek demek esasında insanoğlunun
ilk yaratılışından itibaren insanlık geçmişini incelemeyi
gerektirmektedir. Çünkü insanoğlu hayatına devam edebilmesi için
lojistik faaliyetleri gerçekleştirmek durumundadır. Tarihte lojistik
başarı hikayeleri oldukça fazladır.
24
• Bunlardan en önemlilerinden biri mısır piramitleridir. Keops Piramiti
(Khufu Piramiti, Büyük Piramit), Gize mezar kentinde bulunan üç
büyük piramitten en eski ve en büyük olanıdır. Bu piramidin Mısır
firavunu Khufu adına bir anıtsal mezar olarak inşa edildiğine inanılır
ve yapımının yaklaşık yirmi yıl sürdüğü sanılmaktadır. 20. yüzyıl
başlarına dek, yani 3800 yıl boyunca hacmi ve kütlesi bakımından
Dünya’daki en büyük yapay (insan yapımı) yapı olarak kabul edilmiş ve
yükseklik rekoru 4000 yıl boyunca kırılamamıştır .
25
• Bu piramitlerin inşasında binlerce insan çalıştığı bilinmektedir.
Yaklaşık yüksekliği 140 metre olan (Boğaziçi köprüsünün denizden
yüksekliğinin iki katından çok az fazla) bu piramitin inşasında farklı
taşıma sistemleri geliştirilmiş, üretimin hızı ile hammaddenin (3,5
tonluk taş bloklar) çıkartılması ve taşınması işleri eş zamanlı
senkronize edilmiş (boş beklemeler ve aşırı yığılmalar olmasın diye
tedarik hızı ve üretim hızı dengelenmiş), çalışan işçilerin beslenme,
konaklama, sağlık ihtiyaçlarını gidermek için kapsamlı planlar
hazırlanmıştır. Zaten yapım sürecinin 20 yıl olduğu öne sürülen
böylesine büyük bir projede lojistik faaliyetlerin başarısızlığı projenin
gerçekleştirilememesi demek olurdu.
26
• Tarihteki savaşları incelediğimizde pek çok savaşta askerlerin daha
savaşmadan soğuktan, hastalıktan, açlıktan vb. nedenlerden
öldüklerini okuruz. Bunun en büyük nedeni ise değişen koşullara
yönelik lojistik faaliyetlerinin planlanmamasıdır. Tarihte en meşhur
komutanlardan Büyük İskenderin Hindistana kadar gitmesinde
geliştirdiği lojistik çözümler etkin olmuştur. İskender o zamanlarda
dünyanın en hızlı hareket kabiliyetine sahip ordusunu oluşturdu.
Bunun için ordusuyla kıyıdan çok uzaklaşmadan denize paralel
hareket eden İskender ağır yükleri denizden gemilerle taşıyordu
böylece askerleri çok fazla yük taşımadan daha uzun mesafe yol kat
edip daha iyi savaşabiliyordu. İskender’in kısa süren ömründe ürettiği
onlarca lojistik çözüm onun hala “Büyük İskender” olarak anılmasını
sağladı.
27
• Osmanlı Devletinin 600 yıl cihan devleti olmasında Lojistik Başarının
önemi büyüktür. Osmanlıda sefer zamanından yıllar önce planların
hazırlandığı, bu planlarda askerin güzergahında yaşayan köylülere gizli
emirler gönderildiği bilinmektedir. Buna göre sefer güzergahından,
geçilecek mevsime göre büyük toprak sahiplerine birkaç yıl önce
altınlar gönderilip, askerin o bölgeden geçişi sırasında aç kalmaması
için büyük ekimler yapılması sağlanmıştır.
28
29
4. LOJİSTİK YÖNETİMİ
31
5. LOJİSTİĞİN PRENSİPLERİ