Professional Documents
Culture Documents
Es24 BS
Es24 BS
Bitilna
hiki kel
2024
es24-BS
230713
Di wan
Bitilna
hiki kel
2024
Jôl joñ
I kaat ini i ta be´ inyu nyunga.
˜ I ye´ njel yada inyu niiga
˜ ˆ
Bibel ni nkon ’isi wonsona; nson unu u nsela ´ ni njel
´ ˆ
makebla ma njombi nem. ˜
´
Inyu ti likebla, soho kee i donate.jw.org.
Handugi biniigana bipe, minloˆ n˜ mi Bibel mi nyoˆ na
˜
i Bitilna Bipubi. Ngobol mbok yondo.
Di wan Bitilna hiki kel—2024
Examining the Scriptures Daily—2024
´
Mpemhak i soˆ n˜ Njeba
´ 2023
Bassa (Cameroon) (es24-BS)
˘ 2023
WATCH TOWER BIBLE AND TRACT SOCIETY
OF PENNSYLVANIA
Batila
5 Druck und Verlag:
Wachtturm Bibel- und Traktat-Gesellschaft, Selters/Ts.
Made in Germany
2024
˜
KONDON MATJEL MATUMB
N U N M K J S N U N M K J S N U N M K J S
1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 1 2 3
8 9 10 11 12 13 14 5 6 7 8 9 10 11 4 5 6 7 8 9 10
15 16 17 18 19 20 21 12 13 14 15 16 17 18 11 12 13 14 15 16 17
22 23 24 25 26 27 28 19 20 21 22 23 24 25 18 19 20 21 22 23 24
29 30 31 26 27 28 29 25 26 27 28 29 30 31
ˆ ˆ
MATOP MPUYE HILONDE
N U N M K J S N U N M K J S N U N M K J S
1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 1 2
8 9 10 11 12 13 14 6 7 8 9 10 11 12 3 4 5 6 7 8 9
15 16 17 18 19 20 21 13 14 15 16 17 18 19 10 11 12 13 14 15 16
22 23 24 25 26 27 28 20 21 22 23 24 25 26 17 18 19 20 21 22 23
29 30 27 28 29 30 31 24 25 26 27 28 29 30
´ ˜
NJEBA HIKAN DIPOS
N U N M K J S N U N M K J S N U N M K J S
1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 1
8 9 10 11 12 13 14 5 6 7 8 9 10 11 2 3 4 5 6 7 8
15 16 17 18 19 20 21 12 13 14 15 16 17 18 9 10 11 12 13 14 15
22 23 24 25 26 27 28 19 20 21 22 23 24 25 16 17 18 19 20 21 22
29 30 31 26 27 28 29 30 31 23 24 25 26 27 28 29
30
ˆ ˆ ´ ´ ´
BIOOM MAYE SEP LIBUY LI NYEE
N U N M K J S N U N M K J S N U N M K J S
1 2 3 4 5 6 1 2 3 1
7 8 9 10 11 12 13 4 5 6 7 8 9 10 2 3 4 5 6 7 8
14 15 16 17 18 19 20 11 12 13 14 15 16 17 9 10 11 12 13 14 15
21 22 23 24 25 26 27 18 19 20 21 22 23 24 16 17 18 19 20 21 22
28 29 30 31 25 26 27 28 29 30 23 24 25 26 27 28 29
30 31
˜ ´ ´
Nin yes ni nson wes u bikristen
˜
Ntjega u lisongol li Bibel inyu nwii 2024
˜
Kondon Matjel
ˆ
Matumb Matop
ˆ
Mpuye Hilonde
ˆ ˆ
Dipos Bioom
´ ´ ´
Maye sep Libuy li nyee
˜
Ngwa um, 2 Kondon
Hiki mut a wan minson nwe´ nyemede.
—Galatia 6:4.
Yeh´ ova
ˆ ˆ
a nsomb ˆ le di ba mase´ e.
ol ´ Kii
i nyis bes ´ hala? I jam li nyis bes
´ hala li
ye´ le mase´ e´ ma ye´ mu litam li mbuu.
(Galatia 5:22) . . . Ibale ngim lok ˆ ke´ e´
i nyi bon˜ ngim mam i nson u Yeh ´ ovaˆ
´
iloo bes, di nlama kon masee le ba ´ ´
ngwel ´ el
´ yi yap inyu beg ´ es
´ Yeh ´ ova.
ˆ
w22.04 10 § 1-2
˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝
˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝
˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝
˝˝˝˝˝˝˝˝˝
i bi gwel nye. (Hiob 2:7) Yeh ˆ ´ ovaˆ a nkal le, Abraham a be´ yi le Yeh ´ ova ˆ a
be´ tehe mandutu ma Hiob. ˆ Kiki Ye- ´ nla yak tugul man we´ Isak. (Lok ˆ He- ´
ˆ ˆ ban˜ le Yeh ´ ova ˆ
hova a be´ gwes ´ Hiob, ˆ a bi ti nye kii ber 11:17-19) Di hoya
yosona ˆ i be´ beda ´ nye inyu nihbe ma- a bi kal le Isak a nlama ba isan˜ ngim
´ w22.08 11 § 8-10 liten. ´ Ndi ha ngeda ´ i, Isak a be´ ngi
ndutu me.
gwal bon. Kiki Abraham a be´ yi Ye- ´
Ngwa jon, 13 Matop
ˆ ˆ hova, a be nkwoog nkaa le a ga bon˜
ˆ ´
ˆ ´ ˆ ´ a nkodol bo. mam i nya i te´ e´ sep. ´ Bun a be´ be´
I bot Yehova a ngwes, ˆ
ˆ ´ ha i homa nu, ndi Abraham a bi no-
—Lok Heber 12:6. ˆ Yeh ´ ova. ˆ ˆ
gol (Bibodle 22:1-12) Lelaa
´ Yeh ´ ova ˆ ´ hala a
I ngeda a nkodol bes, di ye´ le di nigle Abraham? Yak bes ´
nsoghana. ˆ Jon hala a nla tinde bes ´ ´ ova.
ˆ
di nlama nigil i yi Yeh I yigil i,
˜
i honol le di bak be di koli koh- ´ ˆ ˆ ˆ bes ´ i yila mawanda me´ ni
i ga hola
na bikodlene, tole i kogse ba nti bes ´ ´ nye ngandak. (Tjembi ´
i gwes 73:28)
i nloo hihega. Hala a nla bon le di ´ ˜ ˜ ˜ ´ ´ i no- ˆ
Yak kinnem yes i ga tinde bes
tehe be´ jam li ye´ nsen, ˜ jo lini le Ye- ´
gol ˆ mamben ´ ma Yeh ´ ova.ˆ (Lok ˆ He- ´
ˆ
hova a nkodol bes inyule a ngwes ´ ´ ˆ ˆ
ber 5:14) Ibale mut a nsombol tinde
bes. ´ (Lok ˆ Heber ´ 12:5, 11) Jon nee- ´ i bon˜ beba, ´ ˆ ol ˆ be´ nye.
bes di ga nog
be bikodlene, u he´ nha ˜ ki bilem. Di ga bana be to mahonol i bon˜ jam ´ ˜
Yesu ´ a bi kodol Petr ´ oˆ i bisu bi bao- ˆ li li nlem ´ el´ be´ Yeh ´ ova, ˆ tole li li nla
ma bape ngandak ngele. (Marko 8: ´ ´ ˆ bon le di ba ha ban˜ mawanda me.
˜ ´
33; Lukas 22:31-34) Bebek le hala a w22.08 28-29 § 11-12
˜ ˆ ˆ ba ga tjel´
Ngwa njangumba, 15 Matop nlama nigil iloo ha! I bot
˜ ´ ´ ˜
Nduna ikete nem mut i nyuu nye, nogol Yehova i Ane i hikoˆ oˆ hi nwii,
ˆ ˆ ´ ˆ
ndi bibuk bilam bi nkonha ˆ nye ma- lisuk jap li ga ba lelaa? Kaat Masoo-
´ ´ ´ ´ la 20:15 i nkal bes ´ le: “Nu ni nu a
see.—Bingengen 12:25.
´ be´ ena ´ be´ jol ˆ je´ ntilga iket ´ e´ kaat nin˜ a
I ngeda n˜ oma ˆ Paul bo Barnabas ´ ˜ ´ ´
lena ikete titimba i hie.” N, ba ga tji- ´ ˜
´ ˆ
ba bi temb i Listra, i Inkonium ni ba. Inyu hala nyen di nlama jo san˜ le
Antiokia, ba “bi tee miman˜ iket
ˆ ´ ´ ´ e´
jol ˆ jes ´ li tilba mu kaat nin, ˜ li yegle ´ ki
hiki likoda.” (Minson mi baoma 14: ˆ
mu! w22.09 19 § 17-19
21-23) Miman˜ mi, mi bi lama hola ˆ
´ ´ ˆ
makoda ngandak kiki miman˜ mi len. Ngwa ngee, 17 Matop
ˆ ke´ e´ le Yeh ´ ova ˆ
Paul a bi kal lok
ˆ “limut li mbogi ˆ likeni” ˜ i hon-
a bi
ˆ Te´ eda ´ kin˜ nem ˜ i mpop ˆ i bisu bi
hola
Nyambe ni bi bot ˆ ba binam.
ba manoodana. (Lok Heber 12:1) ˆ ´
—Minson mi baoma ˆ 24:16.
Paul a be´ yi le ndemb ´ el´ i bagwel´ el´
ba Yehova ba behee ba ba bi te´ n-
´ ˆ ˜ Ngandak makidik di nyon˜ inyu jam li
matibla i umne i Banga ˜ i Djob. (1 Ti-
be ni nye tolakii ba bi boma nga-
ˆ e´ oˆ 3:9) I ngeda ´ di nyon˜ ma-
ndak mandutu, i be´ le i hola ˆ lok ˆ ke´ e´ mot
kidik, tole di nsombol kwel ˆ ˆ ´ el´ mu ni
i bok mis mu i “tison i Nyambe nu
˜ (Lok ˆ Heber ´ ´ ˆ bape, di nlama non˜ maeba ´
a nin.” 12:22) Ndemb el´ bot ma
ˆ ´ ˜ ˜ ´
ye munu i kaat Filipi 4:5 i i nkal le:
yap i nla hola yak bes. Baa minan mi
bagwel´ el´ ba Yeh ´ ova ˆ kiki bo Gide´ on, ˆ “I lem nan ini le ni nai be´ ni liteh-
ge linan li mam i yiba ni bot ˆ boba-
Barak, David, Samuel, ni ngandak
ipe, mi nled ´ es
´ be´ bes?—L ´ ˆ Heber
ok ´ sona.” ˆ Hala a nkobla le di loˆ oha ˆ ban˜
11:32-35. w22.08 21-22 § 5-6 ton inyu mboo wes. To ibale lok ke´ e´
ˆ ˜ ˆ ˆ ´ ˆ
yes ´ i nyon˜ be´ minlel ´ em ´ mi makidik
ˆ ´ ´ ´
Ngwa um, 16 Matop ni bes, di gwes bo, di tinak bo lipem
Hiki wada wap a keehana ´ ´ ˜
inonnaga (Roma ˆ 14:10-12) I ngeda ´ di ntibil
˜ ´
ni mabonok me.—Masoola 20:13. te´ eda ´ nin˜ yes, ´ di gwe´ elak ´ ´ ova
Yeh ˆ ni
˜ ˆ ba ga ngui yes ´ yosona, ˆ wee di ye´ ti nye ma-
Mambe “mabonok” ma bot ´ inyu nin˜ a bi ti bes. ´ (Masoola 4:
tuge i pes kaat ini i mpodol? Baa a ˆ ˆ yega
ye´ i mam ba bi bon˜ ilole ba nwo? To! 11) Ndi di nginda konok, yak bikuu
´ bes.
´ Di nyi le hala be´ nyen
Di hoyaˆ ban˜ le i ngeda ´ ba bi wo, ba bi nkwel
´ ´ ova
Yeh ˆ a be´ somb
ˆ ˆ le di nin.
ol ˜ Ndek´
bi saa inyu bibeba gwap. Jon hana ´ ˜
ba mpod ˆ ol ˆ be´ i mam ba bi bon˜ ilo- ngeda, di ga nin i boga ni boga, di
le ba nwo. I mabonok ˜ ma, ma nla- ga nok ha be´ njoghe, ˆ di ga wo ha be. ´
Nyambe a nkap ane yon˜ moga ˆ ima, nwii ba be´ ha be´ le ba bana bon.
ˆ ´ Ndi, Djob a bi bon ˆ bo le ba ga bana
a ti ki yo bot ba Media ni ba Persia. ˆ
—Daniel 5:28. man. (Bibodle 18:10) Lelaa Abra-
ham a bi bon? ˜ Bibel i nkal le: ‘A bi
´ ova ˆ a ma unda toi le nyen a nloo
Yeh hemle le a’ yila isan˜ ngandak bilon.’
´ ˜
“baane ba ba ye´ i ngii yes.” ´ (R´ omaˆ
(Roma ˆ 4:18) To hala kiki i mis ma
13:1) Di yon˜ dihega ´ daa. Kine ˜ Egip-
bot ˆ ba binam, Abraham a be´ lama
toˆ le Faraoˆ a bi yilha bot ˆ ba liten ´
lehel nem, ˜ nye a bi bod ˆ ol ˆ Yeh ´ ova ˆ
´ ˆ
li Yehova minkol. Ngandak ngele, a ´ ´ ˜nem le a ga yon ˆ os ˆ mbonga ˆ ´ ´
´ ki le a nwas be´ bo le ba kee. Ndi we. Ye-
tjel hova ˆ a bi weha ´ be´ Abraham nyuu.
Djob a bi kobol bo, a bon˜ le Faraoˆ (Roma ˆ 4:19-21) I nya mina ˜ n˜ i, i nii-
a yin iket ´ e´ tuye nkoibaga. ˆ (Manyodi ´ le di nla bod ˆ ol ˆ Yeh ´ ova ˆ ˜
´ ˜ Babi- ga bes nem
14:26-28; Tjembi 136:15) Kine ´
ngeda yosona. w22.10 27 § 13-14 ˆ
ˆ le Belsasar a bi nana
lon ˜ ngand, a
“bed ´ es ´ ki nyemede ikolba Nwet nu ˆ ˆ
Ngwa jon, 20 Matop
ˆ ´ es ´ banyamba ba
ngii yosona,” a “beg
U ga tehe Nniiga won˜ Nunkeni˜ ni
ye silba ni silba, ni ba ba ye´ gol”
´ ˆ
˜ ´
´ es ´ Yeh ´ ova. ˆ mis mon.—Y esaya 30:20.
iloole a beg (Daniel 5:
ˆ nu, Yeh ´ ovaˆ ˜
I bibanga bini bi bi yon i ngeda ´
22, 23) Ndi i mut ngok a
´ ˆ
bi weha nye nyuu. “I nlel´ em ´ u,” Bel- bon ba Lok Yuda ba bi nyodi i mi-
ˆ ´ nkom ˆ i Babilon. ˆ Yeh ´ ova ˆ a bi unda
sasar a bi nola, ane ye i ke i moo ma
ˆ ba Media ´ toi le a ye Nniiga wap Nunkeni. ´ ˜ A bi
bot ni Persia. (Daniel 5:
˜ Her ´ od ˆ e´ Ag- ti bo maeba, ´ liten ´ je´ li temb ´ li bo- ˆ
30, 31) I Palestine, Kine
˜ ˆ ´ ´
dol beges nye. Yak bes i len ini, di ´
ripa Nu bisu a bi bon le ba nol Ya-
kob ˆ o, ˆ a ha ki n˜ oma ˆ Petr ´ oˆ i mok, ni gwe´ bisai le Yeh ´ ova
ˆ a ye´ Nniiga wes ´
˜ ˜
Nunkeni. Yesaya a nkonde kal le Ye- ´ ˆ ´
mahonol le a ga nol yak nye. Ndi
Yeh ´ ova ˆ a bi ke´ n˜ Her ´ od ˆ e´ le a yon ˆ os ˆ hova ˆ a ye´ Nniiga wes, ´ bes ´ di ye´ bau-
´ ´ ˜
pek ye. “Angel i Yehova i bep nye,” ´ ˆ ´ du. A nkal le: “U ga tehe Nniiga won˜
a wo.—Minson mi baoma ˆ 12:1-5, 21- ˜ ni mis mon.” ˜ I bibanga ˜ bini
Nunkeni
23. w22.10 15 § 12 ˜
bi nunda le Nniiga a ye i bisu bi bau- ´
du be. ´ Kinje bisai di gwe´ i len ini
ˆ ´ ˆ ´ Lelaa Yeh ´ ova ˆ
Ngwa koo, 19 Matop le Yehova a niiga bes.
M’a emble [we].—Yeremia ´ ´ 29:12. a niiga bes? ´ A ngwel´ el´ ntoˆ n˜ we´ inyu
´ ˜ ˜
I ngeda di nan Bibel, di tehge lelaa bon˜ hala. Di nti nye mayega ´ inyule
Yeh ´ ova
ˆ a bi te´ eda
´ ba ba bi te´ nbe ˜ ni ntoˆ n˜ u nti bes ´ maeba ´ malam. I binii-
´ ˆ ˜ ´ i nko- ˆ gana di nkohna ˆ i makoda, yak ni mu
nye i ngeda koba, botnem yes ´ ni i bilingeli ˜ ˜
nde let. Hiki yom i ye ntilga ikete Bi- ´ ´ ´ bikaat gwes, nge ntoˆ n˜ u
˜ ´ ˆ ´ ˆ
bel i ye´ ntilga “inyu niiga bes, ´ kayele ´ mbon inyu yes, bi nhola bes i hon-
ˆ ´
ni njel honba yes ni hogbe i nlol i Bi- ˆ ba mandutu ma nkon˜ ’isi ni mase´ e. ´
baa u ye´ le u ke´ nbaha ˜ ngeda ´ u nteg- ´ noode ban˜ hegda ´ mam mabe moma-
ˆ I mam u ga nigil ˆ
sona ma nla pem ´ el´ be. ´ Ndi, ni led ´ es ´
baha i nson likalo? ´ ˆ ˆ
nano ma ga yible we makoga ˆ inyu maada manan ni Yehova, ni hola ki
minson mimpe dilo di nlo. To umbe bon banan i bon˜ nlel´ em. ´ Ibale ngim
´ ˆ ˜ ˜
nson ba nti we, bon˜ biliya bi ngui mangeda u nton, yible Nyambe nem
˜ (Tjembi ´ ´ e´ lihaa, ni
le u gwel wo ni nem ˜ won˜ wonsona. ˆ won. 62:7, 8) Iket
w22.04 26 § 16-17 kwel´ el´ manjom ni gwe´ i bod ˆ ol ˆ Ye- ´
ˆ ˜
hova nem. Ibale bikuu bi nkwo,
Ngwa mbok, 25 Matop
ˆ ngoˆ oba ˆ yon˜ ni bod ˆ ol ˆ u mbod ˆ ol ˆ Ye- ´
ˆ ˜
hova nem, bi ga ti bon bon makend ˜ ´
´ ´ ˆ
Me ngwes Yehova, inyule a nemble ˜
ni nsan. ˜ Nsan˜ u Nyambe u nsoˆ n˜
˜
kin yem, a nogok minyemhe nwem.
´ bes. (Filipi 4:6, 7) Ni i nsan˜ u nyen
´
—Tjembi 116:1. Yeh ´ ova ˆ a nhogbaha ˆ bes, ´ to hala kiki
´ ˆ ˆ bes ´ i honba ˆ ´ ´ ˜
Yehova a nla hola ma- dimala, bikuu ni ndeenga bi nte´ e´ n- ˜
ndutu ma nin, ˜ ni i kon mase´ e´ i be- ´ ´ i len ini. A ngwel´ el´ miman˜
ga bes
´ ´ ´ ´ ˜ ´
ges nye. I ngeda jam li nteenga bes, mi mi nsal ni ngui inyu yon˜ ngeda ´
ndi di soohe Yeh ´ ova,
ˆ jam li bisu ´ A nti ki besbobas ´ ˆ
ni bes. ona nsi-
Yeh ´ ovaˆ a nla bon˜ li ye´ le, a nti bes ´ ˆ ´ ni bes. ´ Nsan˜ di gwe´
ma i holna bes
ˆ
ngui i honba i ndutu i. Jon iba- i len ini, u nkooba bes ˆ ˆ ´ inyu mandu-
le ndutu yes ´ i mal be´ kiki di honlak, ˜ tu makeni ˜ ma ma nlo, yak i ngeda ´
˜
i nla ba nsen le di tenbe i bat Ye- ´ ˜ ´ “njiiha ikeni.”—Mateo 24:21. w22.12 ˜ ´ ˆ
hova ˆ ngui i honba ˆ i ndutu i. Yeh ´ o- ˆ 27 § 17-18
ˆ ˆ ˆ i no ˜ we. ´ A ngwal man nu a ta
Ngwa jon, 27 Matop dot
´
Me bi lo be me i sebel´ bot
´ ´ ˆ ba te´ e´ be kiki bana bon bape, hala wee
´
sep, ndi babonbeba.—Mate´ oˆ 9:13.
´ ˜ ´ Ane i Djob. Kiki Ane i Djob i yene
i ngii, nyoo nyen yak muda a nlama
Di nlama ki bon˜ biliya le bibeba ´ bi- ba. Muda a ye´ ntoˆ n˜ u Yeh ´ ova ˆ u u ye´
˜ ˜
keni di bi bon behee bi tombos ˆ ˆ ban˜ ˜
´ ´ ´ nyoo i ngii, hala wee biangel gwo-
bes. I ye maliga le di nlama be ho- ˆ
bisona. (Galatia 4:26) Bibel i nunda ˜
˜ le sesema i binon˜ i nti bes ´ kun-
nol yak bes njee a ye pes i bisu i mboˆ oˆ
´ ´
de i “koˆ obaˆ bon˜ beba.”
´ ˆ He-
(Lok ´
i muda. Mban˜ i Bibel i n˜ eba ´ le a nla-
ber 10:26-31) Ndi di nla ba nkwoog ˆ
ma ba mboda i Abraham.—Bibodle ˆ
nkaa le ibale di bi tam toi beba ´ ´
yes,
´ ˜ ˆ ´ ˆ 22:15-18. w22.07 15-16 § 6-8
di yen mahola ma Yehova ni ma mi-
man, ˜ di he´ nha ˜ ki mabonok ˜ mes, ´ Ye- ´ ˜ ˆ
Ngwa njangumba, 29 Matop
ˆ ´ ´ ´ ´ ´ ˆ
hova a bi nwehel bes nwehel yoso-
´ ˆ Ni bi leege be´ yo kiki banga ˜
na. (Yesaya 55:7; Minson mi baoma ˆ ba binam, ndi kiki i ye´ toi,
˜ ˆ ´ i bot
3:19) Sesema i binon i nla ho bibe- ˜ i Nyambe.
ba gwes ´ gwobisona, ˆ i ga bon˜ ki le di
hala wee banga
´ ˆ
laa nin˜ i Paradis. Nin˜ iket ´ e´ Paradis —1 Tesalonika 2:13.
i mba be i nweehana to ndek. ´ ´ ´ ´ Nge- ´ Yeh´ ovaˆ a bi ti bes ´ ngandak maeba ´
da yosona, ˆ di ga tehe masu ma mon- mu Banga ˜ ´ Maeba
ye. ´ ma, ma nho- ˆ
˜ bol ˆ o. ˆ Ndi i jam li
do, di ban-ga longe la ngandak bot. Bibel i nhenha nin˜
ˆ ´ ˜
nloˆ oha ˆ lilam, li ye´ le hiki kel, di ga bot.ˆ I ngeda ´ ˆ a be´ tila bibanga
Mosi ˜
ˆ
konde nigil i yi Tata wes ´ nu ngii, di ˆ
bi bisu bi Bibel, a bi kal Lok Isra-
konok mase´ e´ ni i mam a nti bes. ´ Di
el le: “Bi ta be´ bibanga ˜ bi yanga, ˜ ndi
mba di ngi gwe ngandak mam i nigil ´ ˜ ˆ ˜
bi nla bon le ni kohna nin.” (Ndii-
inyu pam i yi nye, di ga bana ki nga- mba Mben ´ 32:47) I bot ˆ ba bi nog ˆ ol ˆ
ndak mam i nigil mu gwom a bi hek. ˜
bibanga bi, ba beena nin ilam. (Tje- ´ ´ ˜ ´
w22.12 13 § 17, 19 mbi 1:2, 3) Tolakii Bibel i ma nom
ˆ ngandak, i ngi gwe´ ngui i he´ nha ˜ ˆ
bot.
Kel sonde, 28 Matop Ki le maeba ´ ma ye´ i Bibel ma nom
Me ga ha oa ˆ ipola ˆ we ni muda. ˆ bot ˆ bo-
i boga ni boga; ma nhola
—Bibodle ˆ 3:15. ˆ ´ ´
basona, to imbe ngeda. I ngeda di
ˆ ol ˆ hana, Eva ´ ˜nan˜ Bibel di od ˆ ok
ˆ pek ´ mu, Yeh ´ ova
ˆ
I muda ba mpod be´ nu. ´ mbuu we´ mpubi u u nho- ˆ
Mban i kaat Bibodle yada i n˜ eba
˜ ˆ ´ le a nti bes
´ ˜ ˜ ˜
ˆ ˆ
mboo i muda i nlama “nyagat” nyoo la bes i bon i mam di nan mu Bi-
˜ Nyoo i ye´ Satan Nsohop. Jon bel. (Tjembi ´ 119:27; Malaki 3:16;
i no. ˆ ´ ´ ova ˆ
mboda ˆ ´
i Eva hala wee kweha ´ i mut Lok Heber 4:12) Yeh a ye´ be-
´ bee i hola ˆ bes. ´ Hala a nlama tinde
yo ki yo i be le i nyagat nye. Mut nu- ´ i an˜ Bibel hiki ngeda. ´
mpe nyen a be´ le a bon˜ i jam li. Kaat bes w23.02 3
Masoola i n˜ eba ´ njee a ye´ muda kaat § 5-6
Bibodle ˆ 3:15 i mpod ˆ ol. ˆ (Masoola 12:
1, 2, 5, 10) A ta be mut binam! Soˆ n˜ ´
i ye´ isi makoˆ oˆ me, ´ a gwe´ ki 12 tjo- ˆ
ˆ ˆ i njiiha ikeni, ˜ ba
Ngwa um, 30 Matop “Bana bon ba nlol
˜ n.˜ ˆ ˆ ˜
bi jowa ki mimbongo nwap mi ma- ˆ
A ga lona tjiba i nya i mbuma na ´ e´ ma-
—Daniel 8:24. mbot, ba yilha ki nwo puba iket
´ ˆ
tjel ma Man ntomba.” (Masoola 7:
Kaat Masoola pes 13 i nkal ki le no ˜ u ˜ lini li ga pei njiiha
ˆ ˆ 14) “Limut likeni”
yonos isaambok, hala wee ane i Ngi- ikeni; ˜ li ga kodˆ ol
ˆ hisi, li nok ki lingo-
´
si ni i Amerika, i mbon˜ kiki nuga ˜ ´
noo inyu ngandak bisai. (Tjembi 37:
i bikai i i gwe “biton˜ biba kiki man
´
9-11, 27-29; Bingeng ´ en ´ 2:21, 22; Ma-
ˆ
ntomba, ndi i bod ˆ ol
ˆ pot kiki kom- ˆ
˜ soola 7:16, 17) To ibale u mpohlana
nyoo.” I nuga i bikai i, “i mbon bi- inyu ke i ngii, tole w’a yegle ´ hana ’isi,
yimbne bikeni, ˜ i bonok ˜ yak le hie´ hi ˆ kaat Ma-
ˆ i ngii, hi kwo hana ’isi, bot ˆ ba baa u ntehe wemede mu bot
lol soola pes 7 i mpod ˆ ol?
ˆ U nlama. Ki-
´ ˜
binam ba bengege.” (Masoola 13: nje bisai bi mbem mini mintoˆ n˜ ima
11-15) Kaat Masoola bipes 16 ni 19
´ el
´ i nuga i bikai i le “mpo- ˆ mi bagwel´ el´ ba Djob! Mase´ e´ mon˜ ma
i nseb ga yamb mayoo inyule u mpohol en ´ el´
dolˆ nu bitembee.” (Masoola 16:13; ´ ˆ
ˆ ol ˆ i Yehova. w22.05 16 § 6-7
19:20) Yak kaat Daniel i mp od
i jam li, i nkal le ane i Ngisi ni i Ame- ´
Ngwa mbok, 2 Mpuye
rika i ga “lona tjiba i nya mut a Yeh ´ ova ˆ nyen a nti pek. ´
nla be´ hegda.”
´ (Daniel 8:19, 23, 24) ´ ´
—Bingengen 2:6.
Hala nyen ba bi bon˜ i Gwet ´ bi Ntola
ˆ
biba. Bayimam ba Amerika ni ba lon˜
´ Ibale u ma yon˜ makidik ma ngui i nin˜
˜ ibabe´ pe´ ena ´ u bi bat Yeh ´ ovaˆ pek ´
i Ngisi bon ba bi ban˜ bakindim bake- yon,
˜ (bombe atomique) iba, ba bi len˜
ni ilole u nyon˜ mo. U be´ u koli ˆ bon˜ hala.
´ es´ gwet´ i homa nkon˜ ’isi ba (Yakob ˆ oˆ 1:5) Kine ˜ Salom ˆ oˆ a kal le:
inyu mel
´ el
´ le Pacifique. Jon di ye´ le di “Pek ´ i nloˆ oha ˆ ba nsen˜ iloo mam mo-
nseb
´ el ´ i Ngisi ni i Amerika
´ masona.” ˆ (Bingeng ´ en ´ 4:7) Salom ˆ oˆ a
kal le en i bi
bon˜ le “hie´ hi lol ˆ i ngii, hi kwoo hana be´ pod ˆ ol ˆ be´ to imbe pek. ´ A be´ po- ˆ
ˆ ´
dol pek i Yehova Nyambe. Ndi baa ´ ˆ
’isi.” w22.05 10 § 9
pek´ i Nyambe i ye´ le i hola ˆ bes ´ munu
´ ´ ´ ˜ di mboma mandutu?
Ngwa ngee, 1 Mpuye ng eda ini nge n
˜ ˆ bes ´ i bana
I mbus ha me tehe . . . limut likeni˜ N, Jam jada li li nla hola
˜ ´ li ye´ le di non˜ maeba ´
le mut to wada a be´ be´ le a songol,
˜ banga
ˆ
pek
´ ´ ´
ma
ˆ ´ ´ ˜ ˆ
li lolak ikete bilon gwobisona, ni bot iba ba ba beena pek ngandak.
ˆ ol ˆ ndugi Salom ˆ o. ˆ Bibel i nkal
maten ´ momasona,
ˆ ni mahaa
D’a pod
le: “Nyambe a bi ti Salom ˆ oˆ ngandak
ˆ
momasona, ni dilemb ´ ˆ
tjodisona. ´ a ti nye ngap i yi wan mam i nya
pek,
—Masoola 7:9. i nloˆ oha.” ˆ (1 Bikine ˜ 4:29) I mbus, d’a
ˆ ˆ a tehe i bot ˆ ba bi ˆ ol ˆ Yesu ´
Yohanes a mbok pod nu a be´ ena ´ pek´ iloo bot ˆ
pohlana inyu ke i ngii, nano a ye´ tehe ba binam bobasona. ˆ (Mate´ oˆ 12:42)
˜
“limut likeni.” Maselna ni 144 000 Mban˜ i Bibel yada i i mbe´ nge ˜ Yesu ´
ˆ mut to wada a be´ be´ le a songol
bot, ˜ ´ ova,
ˆ
i bi kal le: “A ga bana mbuu u Yeh
˜ ˆ ´
limut likeni li. I bot ba ba ye bonjee? mbuu pek ´ ni u yi bagal mam.”—Yesa- ´
Ini ndimbhe yon Yohanesˆ ˆ
a bi kos: ya 11:2. w22.05 20 § 1-2
´ ´ el
´ Ye- ´
Ngwa koo, 3 Mpuye yada, a nla temb a kahal gwel
˜ hiai hi nlo ngui ˆ
hova. Bigda hihega hi man nnimla- ´
Neebe le me anle ˜
˜
yon.—Tj ´
embi 71:18. ga. (Lukas 15:11-19, 22-24) I mange
wanda nu a bi yom, ndi i mbus nge- ˆ ´
To biuni bi nke´ n˜ be´ we i te´ e´ mam da, a temb ´ yak isan. ˜ A bagwal, Ye- ´
u nye´ n˜ bon˜ i pes mbuu ni i yon ˆ os ˆ ˆ ´ ´
hova a mbeega be longe bolo, le ni ´ ˜ ˆ ˆ
mo. Kiki hihega, Beverley a gwe´ ´
ne´ n˜ es ´ bonge ˜ ba ba ga ba bagwel ´ el ´
75 nwii. A be´ ena ´ beba ´ kon i i be´ ´
be yani ni noma. (Tjembi 78:4-6) ´
˜
bon le like li makoo li ba nye ndu- ´ ˆ ˆ ˆ oˆ i i ntomb be, ´ jon di nti be´ ma-
I bol
tu. Ndi a be´ nyamnda ni ngoˆ n˜ i yon˜ ´ ˆ ˆ
yega inyu bolo ngui ni nsal i niiga
ngaba i hond ˆ i likaloˆ inyu Bilop ˆ bi ´ Yeh ´ ovaˆ ˆ ol ˆ
bon banan i gwes ni i nog
Nwet. Jon a bi te´ e´ mam a be´ ena ´
nye, ´ ˆ ˆ ˆ ´ ´ ´
ˆ ˜ ˆ ˆ ´ ´ ´ Yeh ova a ga konol be masee.
ngon i yonos i pes mbuu. I ngeda —Efes oˆ 6:4. w22.05 30-31 § 16-18
Beverley a bi yon ˆ os ˆ ngoˆ n˜ ye, ´ a be´
mase´ e´ kiyaga. Ndemb ´ el´ ye´ i bi tin- Kel sonde, 5 Mpuye
de bape i konde sal ni ngui i lika- ˆ ˆ i ye´ yaga nongaga
˜
Nyuu yos´ ona
ˆ Yeh
lo. ´ ova ˆ a ndiihe nson u lok ˆ ke´ e´ ˜ ´ oˆ 4:16.
longe.—Efes
ˆ ˆ
i bolom ni i boda i i ye nunuk, ˆ ´ ˜
Inyu bon˜ le adna ni nsan˜ bi ba liko-
tolakii ba nla be´ gwel nson kiki ba ´ ´ a gwe- ´
´ (Tjembi ´ da, i mbeda le hiki wada wes
ngwes. 71:17) Pohol mam ´ ´ ˆ ˜ ´ ˆ
lel Yehova ni nem we wonsona. Di
u ye´ le u yon ˆ os ˆ inonnaga ˜ ni la yon. ˜
´
ˆ ˆ ˜ ´ ˆ bigda ndemb el´ i bikristen bi hiai hi
Holos bilem bi bi ga bon le Yeho- ´ ´ ˜
ˆ ´ we. Nigil maken- ˜ bisu. Ba beena ngandak makenge
va a konde gwes
ni ngandak minson. (1 Korintoˆ 12:
ge ma ma mbon le u konde ba nsen˜ ˜ ˆ
´ ova ˆ 4, 7-11) Ndi hala a bi lona be´ pem- ´
inyu Yeh ni inyu ntoˆ n˜ we. ´ Ye´ n˜
´ ´ ˆ ´ ´ ˜ ˆ om ˆ san to mbagla. Paul a bi kal bo le,
manjel i gwelel lok kee yon i bol
ˆ ˆ ˆ e´ o, ˆ hiki wada wap a nlama sal “inyu
ni i boda i nya i yoni. Kiki Timot ˆ Paul a bi
ˆ ´ ˆ mahol ma nyuu ´ ´ Krist o.”
ni mahola ma Yehova, hala a ga ˆ ´ ´ ˆ ´
kal lok kee i Efeso le: “I ngeda hiki
bon˜ le “mahol mon˜ ma nene yaga ˆ ˜ ˆ
ˆ bobasona.”—1 ˆ ˆ jo i nsal longe, hala a nhola nyuu
i mis ma bot Timo- ˆ ol, ˆ mu kiki i nhol iket ´ e´ gwe- ´
i hol
te´ oˆ 4:15. w22.04 27 § 18-19 ´ ´ ˆ
ha.” (Efeso 4:1-3, 11, 12) I bot ba ˆ
bi kal nye le a soohe inyu mawanda bon˜ jo. Nlel´ em ´ san˜ yon di nlama jo
i boga ni boga? A Nyambe wem, i likaloˆ tole likoda. Lok ˆ ke´ e´ i i nti
ˆ
a Numpubi wem, u nwo be.´
i nya masoohe i, i nlama bigda njo-
mbi i likoda. Ba nti be´ bo masoohe
—Habakuk 1:12. ˆ ke´ e´ maeba´
le ba ti lok tole ba legel
Baa hala a ye´ we ndutu i nok le Ye- ´
ngim mam. Iket ´ e´ ngandak makoda,
ˆ a nin˜ i “boga ni boga”? ´ (Yesa-
´
hova di gwe´ ndik manut matan inyu hie- ´
ya 40:28) U ta be´ wetama. Elihu a mbi ni masoohe. Jon i manke´ e´ ba
bi kal inyu Djob le: “Di nla yaga be´ nti masoohe a nlama be´ “bulus bi-
˜
to songol ´ (Hiob
nwii nwe.” ˆ 36:26) ´ en
´ i bib odle ˆ
buk” tent bi likoda.
´
Ndi ibale di nok be ngim jam, hala a ´ ˆ
—Mateo 6:7. w22.07 24 § 17-18
nkobla be´ le i jam li, li ta be.´ Kiki hi-
hega, bebek le di ntibil be´ nok le-
´ Ngwa mbok, 23 Mpuye
laa mapubi ma mbai, ndi baa hala a N’a nok mbimba i gwet´ ni manwin
´ To jam! ´ Hala a konha
ˆ
nkobla le mapubi ma ta be? ma gwet. ban˜ be´
´ em ´ ni Nyambe, bes ´ bot ˆ ba bi-
Nlel
´
woni˜ inyule mam mana ma nlama
nam di ga pam be i nok kekikel le
´ ova ˆ boˆ na,
˜ ndi hala a ye´ ngi ba lisuk.
Yeh a gwe´ be´ bibodle ˆ to lisuk. —Mate´ oˆ 24:6.
Ndi hala a nkobla be le Djob a nin˜ ´
´ ˆ ma-
be´ i boga ni boga. To di nok hala, Yesu a bi kal le i dilo di nsok,
´ Nhek a gwe´ be´ mi- kon ni dimala di ga ba “bahoma ba-
to di nok be,
ˆ homa.” (Lukas 21:11) Lelaa i yi hala
nwaa. (Roma 11:33-36) Ilole ngii- ´ nsan? ˜ Hala a mbon˜ le
i nlona bes
nda i mba, yak ni gwom bi nti ma-
˜ ˆ ot,
ˆ nye dimala di nheles be´ bes. ´ ´ ´ Di nyi le
pubi kiki ˜ bo hiangaa ni tjod ´ ˆ ˜ ´ a bi kal.
´ ´ mam ma ye i bona kiki Yesu
a be. N, ilole a be “sambal ngii,” ˜ ˜ ´ Yesu ´
Jon di ntehe nsen i non maeba
a be´ a nin.”—Y ˜ ´ emia
er ´ 51:15. w22.12 ˆ ba nin˜ i dilo di nsok ˆ le:
a bi ti i bot
2-3 § 3-4 ˆ
“Hala a konha ban˜ be´ woni.” ˜ Hima-
Ngwa ngee, 22 Mpuye
´ ´ la hi kon hi nla ke´ n˜ we i bon˜ mam u
mbena ´ bon, ˜ ndi u nwas ban˜ le hala
Masoohe mem ma ba kiki binjinjin˜ a soˆ na ˜ we i bana yigil yon˜ weme-
ba nlamb longe ˜ inyu bii gwo i bisu ˜ n˜ mi lok ˆ
˜ ´ de ni i ke i makoda. Mina
gwon.—Tjembi 141:2. ke´ e´ mi mi ye´ mu bikaat gwes ´ ni mu
Ngim mangeda ´ ba ye´ le ba kal bes ´ le bivide´ o, ˆ mi nhoˆ nlaha ˜ bes ´ le yak lok ˆ
di soohe inyu ngandak bot. Kiki hi- ˆ ke´ e´ yes ´ i boda ˆ ni i bolˆ om ˆ i nte´ nbe˜
´ ´ ´ el
´ Yeh ´ ova ˆ ´
hega, i ngeda bisita biba bi ye´ lika- i gwel to i ngeda ba mbo-
ˆ ´ ma minlel ´ em ´ mi mandutu. w22.12
lo, sita i i gwe yigil i nla kal sita i i
nyega ´ nye le a soohe. Bebek le i sita 17 § 4, 6
i i nyega ´ nye i nyi be´ i nwet a nigil
Bibel longe. ˜ Jon i ye´ le i ba longe ˜ le
a soohe i ngeda yigil i mal. Hala a ´
ga bon˜ le a yi i mam a ye´ le a pod ˆ olˆ
Ngwa koo, 24 Mpuye mbadga ma, i nla pam le gweha ´ di
´ mabe ni mimpuhge mi ´ ´ ´ ´
gweene mankee i tinde bes i nwas ´
Mangeda ´ a nla unda le
mam ´ ˆ ˆ i jam li. Hiki wada wes
˜ ˜ mi nkwel bot bobasonana ´ ˜
a ye ba nga nnigil Yesu ´ ng eda ´ a
—Nanal 9:11. ˆ ke´ e´ i boda
´ lok ˆ ˆ om
ˆ to-
ˆ a be´ soˆ oˆ be´ le a ngwes ´ lok ye´ ngwes ni i bol
Yakob
ˆ ˆ lakii ba ye´ bikweha ´ bi bot.ˆ I jam li
Yosep ngandak. (Bibodle 37:3, 4) li nla hola ˆ bot ˆ bape i yimbe banga ˜
Inyu hala nyen lokisa ˆ n˜ i bi bod ˆ olˆ kil ´ ´ ´ ˆ
base, yak bo ba loo i beges Yehova.
nye njoˆ n. ˜ I ngeda ´ polaˆ i bi nene, Di yon˜ makidik i ke ni bisu i unda
˜ nye yak Lok ˆ Madian. Lok ˆ ´
ba nunul ´ ˆ yak gweha i i ye´ yimbne i banga ˜ bikris-
Madian i kena nye haa i Egipto, ten. w23.03 31 § 18-19
bo ba nunul ˜ nye yak Potifar, ˆ ˜
nane
batat ndap i Farao. ˆ Nin˜ i Yosep ˆ i bi Kel sonde, 26 Mpuye
he´ nha,
˜ a be´ yak isan˜ nu a be´ gw ´ es
´
Nyambe a ye´ gweha.
´
nye, nano a ye´ nkol u man Egip- ˆ
ˆ (Bibodle ˆ ´ —1 Yohanes 4:8.
to! 39:1) Ngim mangeda,
´ ´ lem i bisu bisu
di ye´ di mboma mandutu “ma ma Bibel i neba bes
´ ´ bot,” ˆ i Yeh ´ ova: ˆ gweha. ´ Inyule Yeh ´ ova ˆ a
mbena kwel hala wee mandu-
ˆ ba binam bobasona ˆ ´ ´
ngwes bes, a bi yeelene be bes mam ´ ´
tu bot ba mbo-
ma. (1 Korinto 10:13) Tole mandu- ˆ ma tane b e´ b es ´ nse n. ˜ (Yohanes ˆ
´ ˆ ˜ ´ ´
tu ma ye´ le ma kwel ´ bes ´ ndik inyule 21:25) Yehova a nunda ki bes gwe-
´ ´ es ´ bes ´ mu Banga ˜
di ye´ banigil ba Kristo. ˆ Kiki hihega, ´ ha i ngeda a nkwel
ˆ ´
bot ba ye le ba nol bes hiol, ba kol- ´ ye´ i nya i nunda ˜ le a nyan be´ bes. ´
´ tole ba te´ e´ nga ˜ ´ inyule di Banga ˜ ye´ i gwe´ be´ ndigi mamben ´
ba bes bes
´ ´ ´ ˆ ˆ e´ oˆ 3:12) ni bikila. Inyu tihba minem nwes, ˜ ´
ngwelel Yehova. (2 Timot
˜ nle ˜ bes ´ mina ˜ n, ˜ a podok mban, ˜
To imbe ndutu i nte´ e´ nga ˜ we, Yeh ´ o- ˆ a na
´
va a ye ni we. w23.01 14-15 § 3-4 a tinak ki bes maeba. Hala a mbon˜ ´ ´
le di gwes ´ Yeh ´ ova, ˆ di nog ˆ ol ˆ ki nye
ˆ
Ngwa jon, 25 Mpuye ni nem wes wonsona. Bibel i n˜ eba
˜ ´ ˆ ´
I homa tje´ e´ di ta be,´ hie´ hi nlem. ´ le Yeh ´ ova ˆ a ntoˆ n˜ bes ´ ngandak. Kii
´ ´ i nunda˜ hala? Banga ˜ ye´ i nunda ˜ bes ´
—Bingengen 26:20.
´ ˆ ba be´ nin˜ ha ngeda ´ i ba be´
Ngim mangeda i ye´ i pam le di bana kii i bot
ˆ ˆ ba inyule
ngon i kooge bebee ni manke´ e´ nu a
ˆ ˜ ˆ ˆ nogda. Di ntibil nok i bot
mbabaa bes. ´ Ha ngeda ´ i, jam li bisu ba be´ ena ´ “mahonol ˜ kiki bes.” ´ (Ya-
´ ˆ ˆ
kobo 5:17) Jam lipe li ye le i nge- ´ ´
li ye le, di badba le: ‘Baa me nti- ´ ova
ˆ
bil nok i jam li ntagbe?’ (Bingeng ´ en´ da di ntehe lelaa Yeh a be´ yon˜
ˆ oba
ˆ ˆ ba, di nkonde ˆ ˆ ni
18:13) ‘Baa i nla ba le a nk o b e´ i bot
˜ ´
nok le “a yoni
˜ ˜
babaa me?’ (Nanal 7:20) ‘Baa yak nem gweha loˆ nni
˜ konangoo.”—Ya-
˜ ˆ oˆ 5:11. w23.02 6 § 13-15
me me ye´ ngi babaa mut hala?’ (Na- kob
˜nal 7:21, 22) ‘Ibale me nkit le me
mboma i mut nu inyu kwel ´ el ´ mu,
ˆ
baa hala a’ konde be obos mam?’ ´ ˆ ˆ
Ibale di nyon˜ ngeda ´ i otˆ pek ´ mu ma-
˜
Ngwa njangumba, 27 Mpuye le a ye´ suhulnyuu. Kiki hihega, ´ a
´ yena
´ ki pe´ e!´ ´
ngwes be le bot ba ti nye lipem, ´ ˆ ´ a
Tiblana hek pek, ´ ova ˆ ´ jolisona. ˆ
´ ˆ
—1 Petro 5:8. nti Yeh lipem (Markoˆ
10:17, 18; Yohanes ˆ 5:19) I ngeda ´ u
Bibuk bi bisu bi kaat Masoola bi ntehe suhulnyuu i Yesu ´ kii u nogda? ˆ
ye´ le: “Masoola ma Yesu ´ Kristo, ˆ ma
Baa hala a ntinde be´ we i gwes ´ nye
Nyambe a bi ti nye le a unda minkol ni i non˜ ndemb ´ el ´ ye? ´ Ibabe´ pe´ ena! ´
nwe´ i mam ma nlama boˆ na ˜ ndek ´
Inyuki Yesu a ye suhulnyuu? Inyu- ´ ´
´
ngeda.” (Masoola 1:1) Jon, di koli ˆ ´ Isan, ˜ nu a ye´ suhulnyuu.
le a ngwes
yon˜ ngeda ´ i be´ nge
˜ i mam ma ntag- ´
(Tjembi 18:35; Lok ˆ Heber ´ 1:3) Baa
be i nkon˜ ’isi, ni i tehe lelaa mban˜ i ngeda ´ u ntehe lelaa Yesu ´ a nigle
i Bibel i nyon. Di gwe´ ki ngoˆ n˜ i pot bilem bi Isan, ˜ hala a ntinde be´ we
i mam ma ni bot ˆ bape. Ndi, di nla- ´ nye? w23.03 3-4 § 6-7
´ ´ i gwes
ma be hoo pot i ngeda di ntehe
i mam ma ntagbe i nkon˜ ’isi. Inyu- Ngwa ngee, 29 Mpuye
´ ´
´
ki? Inyule di ye le di pot jam, li lona
Bitugne bi ga ba inyu bot ˆ ba te´ e´
mbagla i likoda. Kiki hihega, ´ baane ´ ni inyu bot
sep ˆ ba te´ e´ be´ sep. ´
ba nkon˜ ’isi ba ye´ le ba kal le ba ga ˆ
bon˜ le nsan˜ u ba, woni ˜ u ba ha ban. ˜ —Minson mi baoma 24:15.
Di hoo ban˜ pot le mban˜ i i ye´ i kaat Bibel i mpod ˆ ol ˆ mintoˆ n˜ mi bot ˆ ima
1 Tesal ´ onika ˆ 5:3 yon i ye´ yon. Di ˜
mi mi ga tuge, mi ban-ga botnem
ye´ n˜ i yom i ntoˆ n˜ u bi sok ˆ kal mu jam
i nin˜ i boga ni boga hana ’isi: “Bot ˆ
´
li. I ngeda minkwel nwes ´ mi umne ´ ´ ´ ˆ ´ ´ ´ ´
ba tee sep” ni “bot ba tee be sep.”
i biniigana bi ntoˆ n, ˜ hala a mbon˜ le
“Bot ˆ ba te´ e´ sep” ´ ba ye´ i bot ˆ ba bi
di nin˜ iket ´ e´ adna, di ban-ga “nlel ´ em
´
gwelel Yehova i ngeda ba be´ ba ngi
´ ´ ´ ˆ ´
˜
honol.”—1 Korintoˆ 1:10; 4:6. w23.02 ˜ Ndi “bot ˆ ba te´ e´ be´ sep” ´ ba
yii i nin.
16 § 4-5 bi gwelel be Yehova. Kiki i mintoˆ n˜
´ ´ ´ ´ ˆ
mi bot ˆ ima mini mi ntuge, baa hala
Ngwa um, 28 Mpuye a nkobla le mol ˆ map ma ye´ ntilga
Ke yemb ´ el´ baoo bon;˜ kee ni hosi ˜ Nwaa le ba nwo, mol ˆ ma
i kaat nin?
yon inyu soˆ n˜ maliga, suhulnyuu
˜
bet ba tee sep ma be ntilga i kaat ´ ´ ´ ´
ni telepsep, ´ woo won˜ walom ˆ u ga ˜ Baa i ngeda ´
nin. ba bi wo, ba bi
bon mam ma mbuma nan.˜
˜ ˜
sas mol map mu kaat nin? ˆ ˜ Heni.
´ ´ ova, ˆ
—Tjembi 45:4. Inyuki? Inyule inyu Yeh “ba ye´
´ Yesu´ ˆ I pes ˜
i nin.” Yehova “a ta be Nyambe nu ´ ˆ ´
Inyuki u ngwes Kristo? ˆ
kaat i i nunda ˜ ´ le Yesu
bes ´ a ngwes ´ bawoga, ndi nu bayomi, inyule inyu
´ ´
ye, bobasona ba ye i nin.” ˆ ´ ˜ (Lukas
maliga, suhulnyuu ni telepsep. Iba- ´ ˆ
le u ngwes ´ maliga ni telepsep, ´ u 20:38) Hala a nkobla le i ngeda bot
ˆ ndik gwes ´ Yesu ´ ˆ Ho- ´ ´
ba tee sep ba ga tuge, mol map ma ´ ˆ
koli Kristo. ˜ ndi “ni
˜ kiki Yesu
nol ´ a bi soˆ n˜ maliga ni te- ga ba ntilga mu kaat nin,
lepsep ´ ngeda ´ a be´ hana ’isi. (Yoha- ˆ liwindi.”—Lukas 14:14. w22.09 16
´
nes 18:37) Lelaa Yesu a bi unda le a § 9-10
ngwes ´ suhulnyuu? Nin˜ i Yesu ´ i n˜ eba´
niel i mpod ˆ ol
ˆ jam lipe li li n˜ eba
´ le di
Ngwa mbok, 30 Mpuye
´ ova
ˆ Nyambe a bi yon˜ mut bi- ´ ˆ ´
ye dilo di nsok. Hala a ye iloo 2 500
Yeh ´
nam, a bii nye i wom Eden inyu sal nwii le Daniel a bi kal le i mbus Ba-
bilon,ˆ biane bina bipe bi ga bana
ˆ ˜ ˆ ˆ
wo ni i bongol wo.—Bibodle 2:15.
´ ova
ˆ maada ni bagwel´ el´ ba Djob. A bi kal
Yeh a be´ gwes ´ le mut binam nu
ki le ane i Ngisi ni i Amerika ´ yon
bisu a kon masee´ ni mam a bi hek.
´
i ga ba ane i nsok ˆ mu biane bi. Hala
I ngeda ´ Nyambe a bi hek Adam, ´ es
´ botnem ˜ ´ i yi le ndek ´
a nled yes
˜ ´
a ti nye longe paradis inyu memle ngeda, Ane i Djob i ga tje´ biane
yo, boˆ ng ˜ olˆ yo, ni ke´ nbaha ˜ yo. (Bi- gwobisona, ˆ i bodˆ ol
ˆ en
´ el´ ’isi. w22.07
bodle 2:8, 9) Hegda mase´ e´ Adam
ˆ ´
4 § 9; 5 § 11-12
a be´ nogda ˆ i ngeda ´ a be´ tehe mboˆ oˆ ˆ ˆ
ˆ
i ntoo ni mbonji i nyibla. Kinje nsi- Ngwa jon, 1 Hilonde
ma Adam ´ a be´ ena ´ i yon˜ ndun ni Nyuu yem yosona i gwe´ bitomb
ˆ ˆ
´ ˆ
wom Eden! Yehova a bi kal ki Adam
ˆ ˆ (Bi- lonni bikendee bi bitek; kogoˆ oˆ
ˆ ˜ ´ ´ ´ ´ ˆ
le a ti binuga gwobisona mol. ˆ ni bipoo loˆ nni
yem i yoni ˜ dihen.
´
ˆ
bodle 2:19, 20) Yehova a be le a ti ´ ˆ ´ ˆ
ˆ ˆ ndi a bi —Hiob 7:5.
binuga gwobisona mol, ˆ a be´ liwanda li Yeh ´ ova. ˆ
˜
tehe nsen i ti Adam i bol ˆ oˆ i. Inyu Hiob A be´ e- ´
ˆ
yi limbe jol a nti ngim nuga, Adam na lihaa likeni li li be nin ikete´
˜ ´ ˜ ´
a bi nlama nigil i nuga i longe ˜ lon-˜ adna, a bak ngwan˜ mut ngandak.
´ ˜ ´ (Hiob ˆ 1:1-5) Ndi kel yada, a bi ni-
ge, libak je, mabonok me. Bebek le
nson u u be´ lem ´ el´ Adam ngandak. mis gwom gwe´ gwobisona. ˆ A bi bok ˆ
ˆ i nogda ˆ ´
a nimis nkus we. (Hiob 1:13-17) ˆ
Hala a bi lama ti nye pola le
Yeh´ ova
ˆ a gwe´ pek ´ i mbuma na ˜ n,
˜ le A be´ a yii, bon be´ bobasona ˆ ba
´ el´ gwe´ bi nloˆ oha ˆ ´ ´
wo. Hegda le nten ndutu Hiob ˆ bo
biheg ba bilam, bi
bak nya ndi nya. w23.03 15 § 3 nwaa we´ ba bi nogda ˆ i ngeda ´ ba bi
nok le bon bap bobasona ba nwo. ˆ
Inyu hala nyen Hiob ˆ a bi was mbot
Ngwa koo, 31 Mpuye
ˆ ´
ye inyu ngandak njoghe, ˆ a kwo ’isi!
I ga nyugut biane bi gwobisona, ˆ 1:18-20) I mbus, Satan a bi
i bok ˆ ki gwo nge´ n˜ nge´ n,˜ ndi yotama (Hiob
bon˜ le Hiob ˆ a bana ngim kon i i be´
yon i ga nom i boga ni boga. ´ ˆ 2:6-8) Bot ˆ
weha nye nyuu. (Hiob
—Daniel 2:44. ´ ´
´ ba be ndugi ba nti nye lipem. Ba
Ane i Ngisi ni i Amerika i i ye´ ma- be´ lo i bat nye maeba. ´ (Hiob ˆ 31:18)
ˆ ˆ ˜
koo mu i titii i mban i Daniel, yon ´
Ndi, i ngeda a bi kwo kon, ba bi ka-
i ye´ ane i nsok ˆ iket
´ e´ biane Bibel
hal ke nye ngwe´ e. ´ Loknya ˆ n,˜ mawa-
ˆ ˆ
i mpodol. (Daniel 2:31-33) Ane ipe
´ el´ ha be´ i mbus ye. ´ I ga tji- nda me ni bagwelel be ba bi tjoˆ oˆ
´ ´ ´ ´
i ga en nye!—Hiob ˆ 19:13, 14, 16. w22.06 21
´ ˆ ´
ba i Armagedon i ngeda Ane i Djob § 5-6
i ga tje´ bini biane gwobisona. ˆ (Ma-
soola 16:13, 14, 16; 19:19, 20) Lelaa
i mban˜ ini i nla hola
ˆ bes.
´ Mban˜ Da-
ˆ
Kel sonde, 2 Hilonde ngi ba bebee. (Mate´ oˆ 25:14, 19; Lu-
Di holok ki ni njel ´ iket´ e´ mam kas 19:12) Ndi mban˜ i Bibel i nu- ˜
ˆ ´ ´ gw eha ˆ ol ˆ i nwii
momasona.— Efes oˆ 4:15. nda le hilo hi, hi bi bod
ˆ ´ ˆ 1914 i ngen˜ Yesu´ a bi yila Kine ˜ nyoo
I mbus soble, besbobas ona di nla- i ngii. Ibod ˆ ol
ˆ ha ngeda ´ i, mban˜
ma´ non˜ maeba ´ Paul a bi ti lok ˆ ke´ e´
i kaat Masoola i i mbe´ nge ˜ bagwel´ el´
´ ˆ
i Efeso. A bi kal bo le ba ´ ´ yila ‘mi- ba Djob i bi kahal yon. I ba be´ pe´ e- ´
nhoˆ olak’ ˆ mi bikristen. (Efes oˆ 4:13) ˜
na, di ninil “hilo hi Nwet”!—Ma-
Hala wee ba ‘kee ni bisu i hol.’ U soola 1:3. w22.05 2 § 2-3
ngwes ´ Yeh ´ ova ˆ ngandak. Ndi ˜ u ye´
ˆ ´ ˆ ˆ
le u konde gwes nye. Lelaa? Noma Ngwa um, 4 Hilonde
Paul a n˜ eba ´ bes ´ jam di nla bon˜
Nuga bikai i bi gwela, ´ yo loˆ nni ˜ mpo- ˆ
i kaat Filipi 1:9. A bi soohe le gwe- ´ ˆ
ˆ ke´ e´ i likoda li Filipi i “kon- ˆ dol nu bitembee.—Masoola 19:20.
ha i lok
de kenep, ˜ kenep ˜ ni kenep.” ˜ Hala a Bo iba ba bi le´ na ˜ yomi
ˆ iket ´ e´ titimba
´ ˜ ˜
n˜ eba´ le di nla konde ˆ gwes ´ Yeh ´ ova. ˆ hie i i nlon ni solfa.” Hala a nu-
Inyu pam i bon hala, di nlama bana ˜ nda le, i biane bi m’boˆ bi, bi mba bi
˜ ˆ ´
ngi enlak i ngeda´ Djob a ga lo i tje´
“banga yi ni nogna i yoni.” Kiki di
´
nyi Yehova, hala nyen di nkonde ˆ ˆ gwo i boga ni boga. Bimbe biniiga-
´ nye. Hala a ntinde bes ´ i kon- ˆ na di nla ot ˆ mu? Bikristen bi nla-
gwes
´
de lemel nye, ni i kengle mam ma´ ˜ ma te´ nbe
˜ ni Djob ni Ane ye. ´ (Yoha-
ˆ
´ ˆ
nla unbaha nye. Di njo san˜ inyu yi nes 18:36) Di nlama be jop i mam
ˆ
somb ˆ ye,
ol ´ ni i bon˜ yo. w22.08 2-3 ma m’boˆ ma nkon˜ ’isi. Hala a ta be´
§ 3-4 jam li ntomb, inyule biane bi nkon˜
’isi bi nsomb ˆ ˆ le di nit bo, ni bi-
ol
˜ ˆ ˆ ˆ ´
podol gwes yak ni mabonok ˜ mes.´
Ngwa njangumba, 3 Hilonde
Masoola ma Yesu Kristo, ma Nya- ´ ˆ I bet ba non˜ bo ba nkohna ˆ yimbne
mbe a bi ti nye le a unda minkol nwe´ i nuga i bikai. (Masoola 13:16, 17)
Ndi i bet ba gwe´ i yimbne i, Ye- ´
i mam ma nlama boˆ na ˜ ndek ´ ngeda. ´
ˆ ˜
hova a nunbene bo, b’a kos be nin˜ ˆ ´
—Masoola 1:1.
i boga. (Masoola 14:9, 10; 20:4)
Kaat Masoola i bi tilba be´ inyu bot ˆ
Inyu hala nyen di nlama be´ jop ˆ mu
ˆ ´ ´
bobasona, ndi inyu bes ba di ye ba- mam ma m’boˆ to ibale bot ˆ ba nti-
gwel´ el´ ba Djob. Hala a nhel´ es ´ be´
nde bes ´ i bon˜ hala! w22.05 10-11
bes le bes bagwelel ba Djob di ye´
´ ´ ´ ´
§ 12-13
yon ˆ os ˆ ˜ ´
˜ ˆ mbanˆ i i ye mu kaat ˆ ol
Masoo-
ˆ i nge- ´
la. Noma Yohanes a bi pod
da i mban i kaat Masoola i nlama ˜
yon, a kal le: “Ni ngui i mbuu mpu-
´
bi, me bi leba le me ye´ i hilo hi
Nwet.” (Masoola 1:10) I ngeda´ ˆ
Yo-
˜
hanes a tila bibanga bini, bebee ni
nwii 96 N.Y., “hilo hi Nwet” hi be´
´ ´ ˆ ´ ˆ lilam li
Ngwa ngee, 5 Hilonde Kiki hihega, a bi kal le: “Jol
˜ ´ en´
Baa u ma tehe mut a nsal bolˆ oˆ ye´ ni nloo ngandak lingwan.” (Bingeng
ˆ oˆ a bi yimbe ki le i bot
ˆ ba
likenge? ˜ I bisu bi bikine ˜ nyen a ga 22:1) Salom
´ ˜ ngw ´ moni, ba nwaa be´ ye´ n˜ moni.
telep; a ga telep be i bisu bi gwanga ˜ es
˜ 5:10, 12) A mbehe ´ ki bes´ le di
ˆ
bi bot.—Bing ´ en
eng ´ 22:29. (Nanal
˜ ˜ ´
ha ban nem wes mu moni, inyule mi
Jam jada u nla te´ e´ le u nyon ˆ osˆ li ye´ le
nla mal.—Bingeng ´ en´ 23:4, 5. w22.05
u nigil likenge ˜ li li ga bane we nsen. ˜
ˆ ˆ ˜ 21 § 4-5
Ibale di nholos ngim makenge, ma
ˆ bes ´ i gwel ngandak minson. ˆ
ga hola Ngwa koo, 7 Hilonde
Di hegda ´ le nsongi ˜ bot ˆ u mbeda ´ inyu ´ ova ˆ a ye´ i bem le a boˆ n˜ olˆ
˜ ´ Ndi Yeh
on mandap ma Betel, mandap inyu
˜ ni mandap ma Ane. be longe, a ga telep inyu kon be´
´ ˜
makoda makeni,
ngoo. Inyule Yeh ´ ova ˆ a ye´ Nyambe
Ngandak yap i bi nigil makenge ˜ ma,
nu telepsep. I bot bobasona ´ ˆ ˆ ba
mu kiki ba be´ sal ni lok ˆ ke´ e´ i i be´
ˆ ´
yi i bol ˆ oˆ i longe. ˜ I len ini, lok ˆ ke´ e´ nkonde bem nye ba ye bokimasoda.
ˆ om ˆ ˆ ˜ —Yesaya ´ 30:18.
i bol ni i boda i nigil makenge
´ ˆ ˜ ˆ
ma ma mbeda inyu bongol mandap I ngeda di n˜ ot ´ ˆ pek, ´ ndi di tehe bisai
inyu makoda makeni ˜ ni mandap ma ´ ova ˆ ˆ bes ´ i len ini, hala a
Yeh a nkop
Ane. Hala nyen Yeh ´ ova ˆ Nyambe, ´ ´ ´ ´
nledes maada mes ni nye. I ngeda
“Kine ˜ boga,” ni Yesu ´ Kristo, ˆ “Kine ˜ ˜ bisai Yeh ´ ovaˆ ˆ bes ´
di nhonol a mbon
˜
i bikine,” ba ngwelel bagwelnson ´ ´ ´ ´
inyu dilo di nlo, hala a nledes bot-
ba makenge ˜ inyu bon˜ mam ma hel- ´ ˜ ´ le di ga gwel ´ el ´ nye i boga
nem yes
ha. (1 Timot ˆ e´ oˆ 1:17; 6:15) Di nye´ n˜ ˆ
ni boga. I mam ma momasona ma
sal ni ngui, di nye´ n˜ ki gwel´ el´ ma- nhola ˆ bes ´ i gwel ´ el ´ Yeh ´ ova ˆ ni ma-
˜ ´ inyu ti Yeh ´ ova ˆ ´
kenge
´
mes
´ ˆ
lipem, ndi se´ e´ ibod ˆ ol ˆ nano. Yeh ´ ova ˆ “a ga te-
ha bes be.—Yohanes 8:54. w22.04 24 lep” inyu hola ˆ bes ´ i ngeda ´ a ga lo
§ 7; 25 § 11 i tje´ nkon˜ ’isi unu. Di nla ba nkwoog
ˆ nkaa le Yeh ´ ovaˆ nu “a ye´ Nyambe
Ngwa mbok, 6 Hilonde
˜ ˜ nu telepsep” a ga nwas be´ le nkon˜ ´
Moni mi nsoˆ n˜ mut.—Nanal 7:12. ’isi u Satan u konde ˆ nom to linut
ˆ oˆ a be´ ngwan˜ ngandak, a ban- ´
jada, ngeda i tje wo i ma kola. (Ye- ´ ´
Salom ´ ova
ˆ
ga mandap makeni. ˜ (1 Bikine ˜ 10:7, saya 25:9) Yeh a mbem le i kel
´ nye a be´ be´ ngwan˜ mut, tohi ini i kola, yak bes ´ di mbem yo
14, 15) Yesu
a be´ ena
´ be´ to ndap. (Mate´ oˆ 8:20) le i kola. Ndi hanano, di bon˜ biliya
Ndi bo iba ba be´ ena
´ ˜ malam
mahonol bi ngui i diihe bisai di gwe´ i soohe,
´ ova
ˆ Nya- i nigil Banga ˜ i Djob, i bon˜ i mam di
inyu jam li moni, inyule Yeh
´ ˆ oˆ a nigil mu, ni i honol ˜ mam malam Ye- ´
mbe nyen a bi ti bo pek. Salom
´ ˆ a nti bes ´ ni ma a ga ti bes. ´ Iba-
bi kal le i ngeda u gwe´ moni, u nla hova
somb gwom bi mbeda ´ toi we, ni ngim le di mbon˜ hala, Yeh ´ ova ˆ a ga hola ˆ
´ i honba ˆ mandutu ni mase´ e, ´ ni
gwom i i nkon we ngoˆ n. ˜ Ndi tolakii bes
´ es ´ nye. w22.11 13
Salomo a be ngwan ngandak, a be´ yi
ˆ ˆ ´ ˜ i ke ni bisu i beg
le ngim gwom i ye´ nsen˜ iloo moni. § 18-19
ˆ ˆ
Ngwa jon, 8 Hilonde ke´ na ˜ nlombi ˆ tison i Babilon ˆ kiki li-
´ ˆ
U yek ban biniigana bi nyun.˜
´ ˜ pend. Kaat Masoola i nkal le i bot
ˆ Nunkeni, ˜ ba ye´ kiki
—Bingeng ´ en ´ 1:8. ba nit Babilon
“malep” ´ ma ma nke´ na ˜ nye. (Masoo-
To hala kiki Bibel i ntonle ˜ be´ bes ´ ˜
ˆ ˆ ´ ˆ la 17:15) Ndi Bibel i nunda ki le
kiki soble i Timoteo i bi tagbe, di ´
i malep ma, ma ga ‘sa,’ hala a nkob-
nla hegda ´ mase´ e´ nyan˜ Eunike´ a bi ˆ i ga pam mu bik-
´ en ´ 23:25) Eu- la le ngandak bot
nok i kel i. (Bingeng ´
weha bi bibase bi. (Masoola 16:12)
nike´ a be´ mase´ e´ le a mpam i nii- I mban˜ i i ye´ yon i len ini, ngandak
ga lok ye´ i gwes ´ Yeh ´ ovaˆ ni Man bot ˆ i ye´ i pam i bikweha ´ bi biba-
we´ Yesu ´ Kristo.ˆ Timot ˆ e´ oˆ a bi ne´ n˜ el ´
se inyu ke bahoma bape. w22.07 5-6
i ngim lihaa i het bagwal be ba be´ ´
§ 14-15
be´ i nlel ´ em ´ base. Isan˜ a be´ man Gri-
kia, nyan˜ bo mbomb ˆ oˆ ye´ ba bak bi- Ngwa njangumba, 10 Hilonde
˜ ˆ
ngond bi Lok ˆ Yuda. (Minson mi
I mut a gwe be lem i bana kona- ´ ´
baoma ˆ 16:1) Bebek le Timot ˆ e´ oˆ a be´
˜ ´ ngoo, yak nye a’ bana bike´ ehene ´
a ngi yii mange i ngeda Eunike´ ni ´ el´
Loisˆ ba bi yila bikristen. Ndi, isan˜ ngi konangoo. Konangoo i nyemb
´ ´ ˆ ˆ
a bi yila be´ kristen. Imbe base Ti- bikeehene.—Yakobo 2:13.
mot ˆ e´ oˆ a be´ lama ke? Yak i len ini, ´ ´ el ´ hala a nunda ˜
I ngeda di nweh le di
bikristen bi boda ˆ bi bi gwe´ bon bi ´ ´ ´ ´ ova.
ˆ
ye masee ni konangoo i Yeh
ngwes ´ mahaa map. I hola ˆ bon bap ´ e´ hihega ´ ´ ´
Iket hiada, Yesu a bi eba
i bana maada ma bas bas ni Yeh ´ ovaˆ ´ ˆ ´ ˜ ´
le Yehova a ye kiki nane nu a nwe-
i ye´ bo nsen˜ iloo mam momasona. ˆ
hel ´ nkol we´ soso pil u u bi bum nye
Yeh´ ova ˆ a ye´ mase´ e´ ngandak ni bili- ´ nweh ´ el ´
i saa. Ndi nkol u, u bi tjel
´ en ´ 1:8, 9) Yeh ´ ovaˆ
ya gwap. (Bingeng nkol umpe u u be´ bat man pil. (Ma-
ˆ ˆ ´
a nhola ngandak boda i i gwe bon te´ oˆ 18:23-35) Kii Yesu ´ a be´ somb ˆ ol ˆ
i niiga bo maliga. w22.04 16 § 1-3 kal? Ibale di ye´ mase´ e´ ni konangoo
i Yeh ´ ova, ˆ di ga ba bebee i nweh ´ el ´
ˆ
Kel sonde, 9 Hilonde bot ˆ bape. (Tjembi ´ 103:9) Hala a ye´
Nyambe a bi ha i minem ˜ nwap ngandak nwii le Nkum Ntat a bi kal
le bi yonos mahonol me.´
ˆ ˆ ˜
le: “To di nweh ´ el´ botˆ bape ngel ´ e´ ya-
—Masoola 17:17. ˜nen, hala a nla be´ bol nweh ´ el
´ Yeh ´ o- ˆ
´ ngeda,
´ ´ ova ˆ va a bi nweh ´ el´ bes´ ni njel Kristo.” ˆ
Ndek Yeh a ga ha i mi- ´ ova
ˆ ´ el´ i botˆ ba nweh ´ el. ´
˜nem mi baane ba nkon˜ ’isi le “ba Yeh a nweh
ˆ os
ˆ mahonol ˜ me.” ´ Kii i ga boˆ na˜ I bot ˆ ba ye´ konangoo bon Yeh ´ ova
ˆ a
yon ˜
i mbus ngeda? ´ Biane bi nkon˜ ’isi, nunda konangoo. (Mate´ oˆ 5:7) Yesu ´
ˆ ˜ ´ ´
hala wee “jom li bikine” bi ga tje´ a bi eba i jam li i ngeda a bi niiga
´
bikweha bi bibase gwobisona. ˆ (Ma- banigil be i soohe.—Mate´ oˆ 6:14, 15.
´
soola 17:1, 2, 12, 16) Kii i nunda ˜ le w22.06 10 § 8-9
tjiba i Babilon ˆ Nunkeni ˜ i ye´ bebee?
Inyu timbhe i mbadga i, di bigda le
´ unu le lom Ufrate,
i soso lep ´ a be´
ˆ
Ngwa um, 11 Hilonde yon˜ mo hala. I mbus ngeda, ´ Paul a
˜ ˜ ˆ bi bi om Timoteo yak bot ba ba bi ˆ ´ ˆ ˆ
Bilon bi nkon ’isi gwobisona ´ onika, ˆ ´
ˆ
ga kohna bisai ni njel mboda ˆ yon.˜ tip yi maliga i Tesal inyu le-
ˆ ´
des bo i pes mbuu. (1 Tesaloni- ´ ˆ
—Bibodle 22:18. ˆ ke´ e´ i Tesal ´ onika ˆ
´ ´ ka 3:1, 2) Lok i bi
I ngeda Yesu a bi lo hana ’isi a be´ lama ba masee. Di ye le di ot ´ ´ ´ ˆ binii-
mut binam, a be´ ena ´ bilem gwobiso- ˆ
gana mu jam li bi pem ´ el ´ Paul i Tesa- ´
˜
na bi Isan. (Yohanes 14:9) A bi hola ˆ ˆ ˆ ´ ˜
´ i yi Yeh ´ ova ˆ ´ nye. Kiki lonika. I nla pam le di ye i bon bi-
bes ni i gwes liya i gwel ngim nson, ndi mam ma
´ ´
Yesu nyen a nkena likoda munu nge-
´ a n˜ ega ´ ´ a niiga ki bes. ´ kee be´ kiki di honlak, ˜
˜ ˜ di laa ha be
´
da yes, bes, to gwel i nson u. (Nanal 9:11) Iba-
A niiga bes ´ lelaa di nla nin˜ i nya i nle- ´ ´ el ´ we, ba bebee i te´ e´
le hala a mpem
mel´ Yeh ´ ova.
ˆ Di nkos ˆ ki ngandak bi-
jam u nye´ n˜ yon ˆ os ˆ i pes mbuu inon- ˜
sai hala kiki Yesu ´ a wo. Bimbe bisai?
naga ni la yon. w22.04 25-26 § 14-15 ˜
I ngeda ´ Yesu ´ a bi tuge, a bi ti Yeh ´ o- ˆ
va sesema i matjel me inyu yes, ma ´ ´ ´ ˆ
´ inyu bibeba ´ Ngwa mbok, 13 Hilonde
ma ‘mpubus bes gwo- ´ ´ ´ ˜ ˆ
bisona.’ (1 Yohanes 1:7) Nano a ye´
ˆ ˆ Masee ni i mut a ntenbe i honba
˜ i i nwo be, ´ ndek ´ ngeda,
´ ´ manoodana.—Yakobo 1:12. ˆ ˆ
Kine Yesu a
ga nyagat nyoo i no. (Bibodle 3:15) ˜ ˆ ˜ ´ ova ˆ ´ i nled ´ es´
I botnem Yeh a nti bes,
Bot ˆ ba binam ba ba ngwel´ el´ Yeh ´ o- ˆ ´ Di be´ nge ˜ ngim minloˆ n˜ mi Bibel
bes.
va ba ga ba mase´ e´ ngandak i nge- ´
i i nla hogbaha ˆ bes ´ i ngeda ´ di gwe´
da Satan a ga tjiba! Nwaa le di mbol mandutu. Yeh ´ ova ˆ a nkal bes ´ mu
nyoo di tomb ban, ˜ Nyambe wes ´ a ˜ ´
Banga ye le jam jo ki jo, hala wee to
´ ˆ ˜
ntembee be. A ga kop “bilon gwo- ˜ ma ga “la be´ ba-
mandutu makeni,
ˆ
bisona hana ’isi” bisai ni njel mboˆ oˆ ´ ´ ´ ˆ
gal bes ni gweha [ye].” (Roma 8:
i muda. w22.07 18 § 13; 19 § 19 38, 39) A nkal ki bes ´ le “a ye´ bebee
ni bot ˆ bobasona ˆ ba nseb ´ el ´ nye.”
´ ´ ˆ
Ngwa ngee, 12 Hilonde ´ ´ ova ˆ ´
(Tjembi 145:18) Yeh a nyis bes
Di nla be´ kengle ˜ mandutu mana. le, ibale di mbodol nye nem, d’a la ˆ ˆ ˜
´ ˆ
—1 Tesalonika 3:3. ´ di konok ma-
nihbe mandutu mes,
´ ´ ˆ ˆ oˆ 1:2)
Di nlama be´ to ba nde´ n˜ nde´ n˜ i nge- ´ see. (1 Korinto 10:13; Yakob
´ le mandutu mes ´
da di nyen tee mam di gwe ngon˜
´ ˜ ´ ´ ´ ˆ Bibel i niiga ki bes
´ ´ ´
i yon ˆ os.
ˆ Inyuki? Inyule di nyi be´ le- ma ye ndik inyu ndek ngeda ibale di
´ ´ ´
laa yani a ga ba. Kiki hihega, n˜ oma
ˆ nke hegha mo ni bisai bi mbem bes
ˆ ´
Paul a bi hola ˆ i te´ e´ likoda li mon- dilo di nlo. (2 Korinto 4:16-18) Ye-
´ onika.
ˆ hova ˆ a mbon ˆ ki le a ga mel ´ es ´ i mam
do i tison Tesal Ndi bakolba
´ momasona ˆ ma mbon˜ le di nok ndu-
ba bi nyegsa Paul i nyodi mu tison i.
(Minson mi baoma ˆ 17:1-5, 10) Ibale tu; a ga tje´ Satan ni bibeba ´ bi bot ˆ
´ ˆ
gwobisona. (Tjembi 37:10) Baa u ´
Paul a nai ndik le a nyegle nyoo, ki
hala a be´ le a ba beba ´ inyu lok ˆ ma te´ eda ´ ngim minloˆ n˜ mi Bibel i y’a
´ ´ ´ ˆ
hola we ngeda ´ w’a boma mandutu?
kee. To hala, Paul a bi tomb be.
Kiki mam ma bi he´ nha, ˜ yak nye a w22.08 11 § 11
ˆ
Ngwa koo, 14 Hilonde bo? Kaat Masoola 20:15 i nkal le:
Kena ni bisu i wan i mam mana. “Nu ni nu a be´ ena ´ be´ jol
ˆ je´ ntil-
ga i kaat nin˜ a le´ na˜ i titimba i hie.”´
—Filipi 4:8. ˜ ˆ
N, i bot ba ndok bana, ba ga tjiba
Baa u ye´ u mbadba too w’a la no- ˆ
i boga ni boga. Ndi libim li bot ˆ li li
gol ˆ mamben ´ ma Yeh ´ ova
ˆ nin˜ yon˜ ´
ˆ ´ ova
ˆ ye peles li ga net i manoodana ma
yosona? Yeh a nkal le telep- nsok ˆ ma. w22.09 23-24 § 15-16
sep´ yes ´ i nla ba “kiki mangudga
´ ´ ˆ
ma tuye.” (Yesaya 48:18) I ngeda u Kel sonde, 16 Hilonde
ye´ i ngwan˜ tuye, u ntehe mangud- Ibale ni nkweeba be´ inonnaga ˜ ni
ga ma mbet ma soh ˆ ok.
ˆ Mbok yo- ´ ˆ ´ ˆ
ˆ mben Mosi, ni nla be kohna tohi.
sona i ye´ nwee. Baa u ye´ le u ho- —Minson mi baoma ˆ 15:1.
˜
nol le mangudga ma ga ba ha be´
ha i homa nu? To! Mangudga ma, Lok kee ihogi i hiai hi bisu i be´
ˆ ´ ´
ˆ ba bilon˜ bipe ba ba nyi-
ma ta be´ le ma mal kekikel. Telep- kal le bot
´ yes
sep ´ i nla ba kiki mangudga ma la bikristen ba nlama kweeba, be-
tuye! Lelaa? Ilole di nyon˜ makidik, bek ba be´ kon woni ˜ le Lok ˆ Yuda
´ ´
di nlama ye´ n˜ yi somb ˆ ˆ i Yeh
ol ´ ova.
ˆ ipe i nla kahal kees bo. (Galatia 6:
´ el´ be´ n˜ oma ˆ
˜
Di bon ki yo. To ibale i makidik ma 12) I jam li, li bi lem
ma ye´ ndutu, Yeh ´ ova ˆ a ye´ ni bes,
´ a Paul, ndi to hala a bi yen be´ le ´ ˜
´ ´ ´ ˆ ´
ga ledes bes, a hola bes i nogol nye ˆ ˆ nye ndik nyen ba emble. Ni suhul-
ˆ
nin˜ yes´ yosona.—Y
ˆ ´
esaya 40:29-31. nyuu yosona,
ˆ
a bi kena i hop u yak
w22.08 30 § 15-17 baoma ni miman˜ i Yerusalem. ´ (Mi-
ˆ
nson mi baoma 15:2) Mabonok ˜ ma
ˆ ˆ Paul ma bi bon˜ le mase´ e´ ni nsan˜ bi
Ngwa jon, 15 Hilonde
ba iket´ e´ likoda. (Minson mi baoma ˆ
Ndik kiki 1 000 hi nwii hi ga mal, ´
b’a pem ´ es ´ Satan i mok nwe.´ 15:30, 31) Ngeda mindan˜ mi nai, di
nlama bat lok ˆ ke´ e´ Yeh ´ ova
ˆ a bi te´ e´
—Masoola 20:7. ´ bes ´ maeba ´ ˆ nsan. ˜
´ inyu ega inyu kop
I ngeda hikoˆ oˆ hi nwii hi ga mal, ba ´ ˜
Ibale di nyen mu bikaat gwes, d’a ´
´ ´
ga pemes Satan i mok. Ha nyen a ˆ maeba ´ ˆ ´
ˆ ba binam ba ba ye´ pe- kos ma ma nla hola bes.
ga noode bot ˜ ˜
I ngen di non biniigana bi nton, he ˆ ˜
les. Mu i ngeda ´ manoodana i yoso- ˆ ˜ ´ be, ´ hala a mbon˜ le
ˆ ba binam ba ga sok ˆ bana mahonol mes
na, bot ˜ ´
nsan u ba ikete likoda. w22.08 22 ´
ˆ i unda too ba ga ti jol
pola ˆ li Djob
´ ´ § 8-9
lipem, ba nit ki Ane ye. (Masoo-
la 20:8-10) I biliya hiki wada wap a
ga bon˜ inyu kolba Satan gwon gw’a
unda too m ol ˆ map ma ga tilba
˜
i kaat nin i boga ni boga. Bape,
ba nsongi˜ wap u nyiba ´ ba ga
be,
˜ ´ ˆ
bon kiki Adam bo Eva, ba ga kom
Ane i Yeh ´ ova
ˆ ´ el´
mbus. Kii y’a pem
˜ ˆ
Ngwa njangumba, 17 Hilonde ye´ Numpubi, me bon˜ ki le ngandak
˜ liwanda i ngwes ´ ngeda
´ yoso-
ˆ bot ˆ i yi me, bilon˜ bipe bi tehge; ha
Banga ´ ´ ˆ
´ en
na.—Bingeng ´ 17:17. nyen´ ´ b’a yi le men me ye Yeh´ ova.”
(Ezekiel 38:14-16, 23) I gwet Gog ˆ
´ di ye´ di bana ngoˆ n˜
Ngim mangeda,
´ ngim jam. Ndi a ga len˜ ntoˆ n˜ u Djob, u ga lona
i kal mawanda mes gwet ´ bi nsok ˆ bi Yeh ´ ova ˆ i Armage- ´
´ ˆ Ha nyen Yeh ´ ova ˆ
hala a ta be jam li ntomb. Bebek le don. a ga tje´ “biki-
di meya be´ di nyible bot ˆ nem.
˜ Tole ne˜ bi nkon˜ ’isi.” (Masoola 16:14, 16;
di nkon woni le ba ye le ba kal bot ˜ ´ ˆ ˆ ba te´ e´ sep ´ bon
19:19-21) Ndi “bot
i jam di nkal bo. Ndi, di ye´ mase´ e´ ba ga yeene hana ’isi, yak bot ´ ´ ˆ ba
i bana liwanda li li nyelel be´ i mam ngi nsohi bon ba ga yegle ´ mu.”—Bi-
di nkal nye. Miman˜ mi mi nyelel ngeng ´ en ´ 2:21. w22.10 16-17§ 16-17
be´ mam ma lok ˆ ke´ e´ mi ye´ “lisolbe-
´ ´ ˆ
ne ikolba beba ´ mbebi, yak homa li- Ngwa ngee, 19 Hilonde
soˆ o” ˆ inyu lok ˆ ke´ e. ´ (Yesaya ´ 32:2) Di Sombol [i Nyambe] i ye´ le minten
ˆ ˆ ´
nla kal bo mam mes ´ ibabe´ i kon ˆ ˆ ˆ
˜ le ba nke i yelel mo. Di nla be´ mi bot nwominsona mi kohna tohi,
woni mi pam ki i bana banga ˜ yi i maliga.
to nyegsa ´ bo le ba kal bes ´ mam ma ˆ e´ oˆ 2:4.
ˆ ´ ´ ˆ ˆ —1 Timot
lok kee. Di nkonol yak baa ba mi-
man˜ mase´ e´ inyule ba ntinde be´ ba- Di nyi be´ i yom i ye´ bot ˆ i minem, ˜
ˆ bap i kal bo i mam ba nlama be´ ndik “Yeh ´ ova ˆ nyen a nwan maho-
lom ˜ ´ en ´ 16:2) A ngwes ´
yi. I pot maliga, i ngeda ´ nwaa man˜ nol.” (Bingeng
´ mi bot ˆ nwominsona, ˆ
a nyi be´ mam ma lok ˆ ke´ e´ i boda ˆ minten
ˆ imbe lon, ˜ too ba gwe´ mimbe
too ba
ˆ ˆ
ni i bolom, hala a ye longe inyu ye. ´ ˜ ´ nlol
minten ´ mi bilem. Yeh ´ ova ˆ a nkal bes ´
w22.09 11 § 10-11 ˜ ´
le di “yibil yaga minem [nwes].”
Ngwa um, 18 Hilonde
ˆ (2 Korintoˆ 6:13) Di ke´ es ´ ban˜ lok ˆ
kee yes, ndi di gwes bo. Di kees ban˜
´ ´ ´ ´ ´ ´
Me ye´ Nyambe. Bilon˜ bi ga ti me
´ ´ to i bet ba ta be´ Mbogi ˆ Yeh ´ ova.ˆ Baa
lipem.—Tj embi 46:10. ´ ´
u ye u nkal ngim mangeda le: “Mut
´ ova ˆ
Di nla ba nkwoog nkaa le Yeh a kiki tel a’ yila be´ Mbogi ˆ Yeh ´ ova ˆ ke-
ˆ ˜
ga son bagwelel be ba ba ntenbe ni ´ ´ ´ ´ ˜ ˜ ˜
kikel”? Heni! U bon ban hala. Ibale
˜ i i ye´ i njel. (Ma-
nye i “njiiha ikeni” u mbon˜ hala, wee u ye´ ngok, ˆ u nho-
teo 24:21; Daniel 12:1) A ga soˆ n˜ bo
´ ˆ ˜nol le u nlel bot ˆ bape. Yeh ´ ova ˆ a gwe´
´ ´ ´
i ngeda kodba i maten, i ba nse- ngoˆ n˜ le “bot ˆ bobasona ˆ homa nye-
´ ˆ
bel le Gog nu Magog, i ga len ba ba ˆ ˜ ˆ ˜
nsona ba” hiel minem. (Minson mi
nte´ nbe ˜ ni Yeh ´ ova ˆ gwet ´ ni nkon˜ ’isi
baoma ˆ 17:30) Di hoya ˆ ban˜ le, ibale
wonsona. To ibale i ntoˆ n˜ u, u ye´ 193
ˆ
di nhonol ˜ le di nlel bot ˆ bape, wee di
bilon˜ bi bi ye´ i ONU, hala wee Adna te´ e´ be´ sep. ´ Di gwes ´ mamben ´ ma Ye- ´
bilon, ˜ u ga ba be´ to yom i bisu bi ˆ ˜ ˆ ˆ
hova inyu bon le di konha bot ma-
Nungingii ni ntoˆ n˜ we´ u ngii! Yeh ´ o-
ˆ
se´ e, ´ di hola ˆ ki bo i koˆ oge ˆ bes ´ be-
va a mbon le: “M’a unda yaga li- ˆ bee, ni i ba mawanda ma Yehova. ´ ˆ
pemba ´ jem, me unda ki le men me w22.08 31 § 20-22
ˆ ˜
Ngwa mbok, 20 Hilonde noo. (1 Korintoˆ 15:26) Ibale di nkon
Ba ga yi´ yaa le mpodolˆ a be´ ipola
ˆ ˆ ngandak, baa di ga hoˆ oˆ moo i tol, ˆ di
´ kahal bem nyemb yes? ´ To jam. Libim
yap.—Ezekiel 2:5. ´
´ li ngeda, di nke i tehe dokta, di yon˜
Di nyi le di nla boma ngolba i ngeda ki bee inyu tembna ´ mboˆ oˆ wes. ´ I ma-
˜ ˜ ˜
di nanal nan nlam. I ngolba i, i nla ˜ ˜ ˆ
ˆ liga, di mbon kii yosona di nla inyu
konde ki nai i dilo di nlo. (Daniel
ˆ e´ oˆ 3:12; Masoola bon˜ le di wo ban. ˜ Yak i ngeda ´ mut di
11:44; 2 Timot ´
ngwes a nwo, to a bak mange ˜ wan-
16:21) Ndi di ye´ nkwoog nkaa le Ye- ´
da, tole man˜ mut, baa di ye´ di nogda ˆ
ˆ
hova a ga hola bes. Inyuki? Inyu- ˆ ´ ´ ˆ ´ ˆ
´ ova ˆ ˆ bagwel ´ el ´ be´ nge- ´ be njoghe ntandaa ngeda? (Yohanes
le Yeh
ˆ
a nhola
˜ 11:32, 33) Ibabe´ pe´ ena, ´ Nhek wes ´ nu
da yosona i bon mam a mbat bo gweha, a be be le a ti bes ngon˜ ni
´ ´ ´ ´ ˆ
le ba bon˜ to ´ba mboma imbe ndu- ngui i nin˜ i boga ni boga, ibale a be´
tu. Mpod ˆ ol ˆ Ezekiel ´ a be´ anle ˜ Lok ˆ ´ b e´ le bot ˆ ba binam ba nin˜
gwes
Yuda i i be´ i minkom ˆ i Babilon ˆ Ban- ˜
i boga ni boga. w22.12 3 § 5; 4 § 7
ga ´ ˆ
´ i´ Nyambe. Mimbe minten mi bot
Ezekiel a be´ anle ˜ Banga ˜ i Nyambe? ˆ
Ngwa jon, 22 Hilonde
ˆ
Yehova a bi kal le ba be´ bot
´ ˆ ˆ ba
˜ Ntoˆ n˜ wonsona ˆ u lok ˆ ke´ e´ nan iket´ e´
“ndok” ni ba “minledek mi minem.”
nkon˜ ’isi u mboma minlel´ em ´ mi
Ba be´ ba n˜ oma ˆ kiki biloo, ba kooga- ´ ˆ
´ ´
ga kiki diee di nyoo.´ Inyu hala nyen mandutu.—1 Petro 5:9.
´ ova ˆ ´ Ngandak lok ˆ ke´ e´ i nkon, i nkon
Yeh a bi kal Ezekiel ngandak ´ ´
´ ´ ˜ ˜ ˜
woni tole i nogda ˆ binyuu munu ma-
ngele le: ‘U ´ kon ban woni’! (Eze-
kiel 2:3-6) Ezekiel a bi pam i gwel ´ ngeda ´ mabe mana. Bon˜ biliya i kwel
nson we´ likaloˆ longe ˜ inyule: (1) Ye- ´ ni lokiso ˆ n˜ i boda ˆ ni i bol ˆ om.
ˆ Hima-
ˆ
hova nyen a bi ep nye, (2) mbuu u la hi nla bon˜ le u ba be´ bebee ni
Nyambe u bi ti nye ngui, (3) Banga ˜ ˆ ke´ e. ´ Ha ngeda ´ ˆ
lok i, u nla nogda
´ es ´ hemle ´ ´ w22.11
i Nyambe i bi led ye. kiki n˜ oma ˆ ˆ
Yohanes. A be´ ye´ n˜ tehe
2 § 1-2 liwanda je´ Gayoˆ i mbom ni mbom.
(3 Yohanes ˆ 13, 14) Ndi Yohanes ˆ a
ˆ
Ngwa koo, 21 Hilonde be yi le inyu ngim ngeda, a ga la be´
´ ´
I kel u nje yo, u nwo.—Bibodle ˆ 2:17. ˆ Jon a bi bon˜ i yom a be´
tehe Gayo.
´ ´
Ikete gwom gwobisona bi bi nin, ˆ ˜ bi la bon, a bi tilna Gayoˆ kaat. Ibale
˜
Yeh ´ ova ˆ a bi hek hana ’isi, ndik mut u nla be´ yuuga lok ˆ ke´ e´ yon˜ i boda ˆ
ˆ ˆ ´ el´
binam nyen a be´ lama be´ wo. Mut bi- ni i bolom i mbom ni mbom, gwel
´
nam nyetama nyen Djob a bi hek le a manjel mape inyu kwel ni bo. I nge-
ga nin˜ i boga ni boga. I ngeda ´ Yeh ´ o-
ˆ da u nte´ eda ´ maada ni lok ˆ ke´ e, ´ u ga
´ ´ ´ ´ nogdaˆ le u ta be´ wetama, u bana ki
va a bi hek bes, a bi ha ki ikete yes ˜
ngoˆ n˜ i nin˜ i boga ni boga. Bibel i nkal nem nwee. Ndi ibale u nkahal toˆ n˜
ˆ ba binam le, Djob a “bi ha ngandak, seb ´ el ´ miman, ˜ u neebe ki
inyu bot ´ ´ ´
yak mahonol ˜ ma nin˜ boga iket´ ´ makend ba ga ti we ni gweha.—Y e-
˜nem mi bot ˆ ba binam.” (Na˜ ˜ e mi- saya 32:1, 2. w22.12 17-18 § 6-7
nal 3:11)
Inyu hala nyen di ntehe nyemb kiki
ˆ ´
Kel sonde, 23 Hilonde se bo, a neebe le ba temb ba yila
´
Nwet nu Yosep a gwel nye, a len˜ nye
ˆ mawanda me. Yak i len ini, a nkal
i ndap mok, i het ba be´ te´ eda
´ botˆ ba le a ye´ bebee i nweh ´ el ´ ba bobasona ˆ
˜ ˆ ´
ba ntam bibeba gwap. (Yakobo 4:8- ˆ ˆ
mok ba kine.—Bibodle 39:20. ´ bilem bi Ye- ´
´ 10) Bibel i nyeelene bes
Bibel i nkal le inyu ngim ngeda, ˆ ´
hova bini le pek, telepsep, ni gwe- ´ ´
´ ˜ ˆ ˆ ˜
ba bi ha nye diken i makoo, ba ha ha. Banga ye´ i nunda ˜ le a gwe´ ngoˆ n˜
nye nsan˜ u bikei i joo. (Tjembi
´ 105: le di yi nye, a nsomb ˆ ˆ le di ba ma-
ol
17, 18) Bisamal a bi hielbana nye wanda me. ´ w23.02 7 § 16-17
boˆ o. ˆ A be´ nkol, nwet we´ a bodlak ˆ
˜ ´ ˆ
nye nem, ndi i mbus ngeda, a bi yila Ngwa um, 25 Hilonde
mut mok nu a ye´ ngoo. Baa ndu- Ni mbon˜ ki longe ˜ hala kiki ni mbok
tu i ma nai we, u soohe Yeh ´ ova ˆ nga- ˜ manan mu.—2 Petr ´ oˆ 1:19.
´ mahonol
ndak, ndi to hala i mal be? Hala a ˆ yon˜ ng eda ´
nla pem ´ el ´ bes. ´ Di ninil ˜ i nkon˜ ’isi Di koli i b e´ nge ˜ lelaa
u Satan, jon Yehova a nla be´ soˆ nga ´ ˆ ˜ mban˜ i Bibel i nyon. Yesu ´ a bi pod ˆ ol ˆ
le mandutu ma kwel ´ bes. ´ (1 Yoha- ˆ ngim mam i y’a eba le lisuk li nkon˜ ´
nes 5:19) Ndi u hoya ˆ ban˜ le Yeh ´ ova ˆ ’isi u Satan li nkoˆ oge ˆ bebee. (Ma-
˜ a ntoˆ n˜ we. (Ma- ´ ˆ
teo 24:3-14) Yak noma ˜ ˆ Petr ´ oˆ a bi
a ntehe ndutu yon,
´ le di yon˜ ngeda ´ i be´ nge ˜
te´ oˆ 10:29-31; 1 Petr ´ oˆ 5:6, 7) A bi kal bes le-
bon ki bes le: “Me ye´ mben
ˆ ´ ´ i yek ´ we, laa mban i Bibel i nyon, inyu bon˜
˜
´ ´ oˆ 1:
to tjoˆ oˆ me ye´ mben ´ i tjoˆ oˆ we.” (Lok ˆ le di bana ˜ ˆ hemle´ i ˆngui. (2 Petr
´ ´ 20-21) Noma Petro a nunda bes ˜ ´ kii
Heber 13:5) Yak i ngeda u mal lehel
˜
nem, Yeh ´ ova ˆ a nla nhola ˆ we. w23.01 di nlama bon˜ i ngeda ´ di mbe´ nge ˜ le-
16 § 7-8 laa mban˜ i Bibel i nyon. Nye di
˜ ˆ ‘te´ eda´ hilo hi Yeh ´ ova ˆ iket ´ e´ maho-
Ngwa njangumba, 24 Hilonde ˜nol.’ (2 Petr ´ oˆ 3:11-13). Inyuki di
Nyambe wes . . . a nwehlana nga- ´ ´ mbon˜ hala? Di mbon˜ be´ hala inyule
´ di nsomb ˆ olˆ yi ‘kel ni ngen’ ˜ gwet ´ bi
ndak.—Yesaya 55:7.
Armaged ´ on ˆ bi ga bod ˆ ol, ˆ ndi inyule
Banga i Yeh ˜ ´ ova ˆ i nunda ˜ bes ´ le to
ˆ ˆ ´ ´ ˆ di nsomb ˆ olˆ gwel ´ el ´ i ngeda ´ i yii bes ´
di nhos, a nkom be bes mbus. Lok
Israel i bi ndogbene Yeh ´ ova ˆ nga- inyu bana “bihiumul bipubhaga, ni
´ e; ´ ndi i ngeda ´ ˜ ma nde´ nbe
˜ ´ Nya-
ndak ngel ba be´ ba mabonok i gwes
tam bibeba ´ gwap, Yeh ´ ova ˆ a be´ a mbe.” (Mate´ oˆ 24:36; Lukas 12:40)
´ ´
nwehel bo. Yak bikristen bi hiai hi Di nlama bana bihiumul bilam, di
˜ ´ le di
bisu bi be´ yi ´ ˆ
˜ ˆ le Yehova a ngwes bo
´ undga ki ni mabonok
´ ´ ˆ
mes
ngandak. Noma Paul a bi kal lok ˆ ngwes Yehova ngandak. Inyu pam
´ ´
kee le i mankee a bi bon beba ikeni ´ ´ ˜ ´ ˜ i bon˜ i jam li, i nsombla
ˆ le di yon˜
´ el ´ nye, ba ti ki nye ´
yihe ni besbomede. w23.02 16 § 4, 6
a tam, ba ‘nweh
hogbe.’ (2 Korintoˆ 2:6, 7; 1 Korintoˆ
5:1-5) Di ye´ mase´ e´ i tehe le Yeh ´ ova ˆ
ˆ
a bi kom be bagwelel be mbus, tola- ´ ´ ´ ´
kii ba bi hos. ˆ A bi hola ˆ bo, a kog-
´ ´ ˆ ´ toi nye, ba nunda ˜ ´
Ngwa ngee, 26 Hilonde ngwes hala nge-
ˆ ˆ ´ ´ ˆ
Me gwe´ ki mintomba ˆ mimpe . . . da ba nogol mamben me. (Yohanes
me nlama jobna ˆ yak nwo. 14:15; 15:14, 15) Di ye´ mawanda ma
ˆ Man Nyambe, kinje bisai! U nyi ki le
—Yohanes 10:16. ´
Yesu a ye´ suhulnyuu kiki Isan, ˜ ni le
Ndi inyu nin˜ i Paradis, ngim mam a nigle bilem gwe´ i nya i yoni. ˆ Yigil
i ye´ le “mintomba ˆ mimpe” mi nla- yon˜ i bi unda ki we le Yesu ´ a bi jes ´
ma bon˜ nano. Di gwe´ ngandak ma- mamut, a led ´ es
´ i bet ba be´ tomb, a
´ ´
njel i ti Yesu mayega inyu i yom a bi mel´ es ´ bakokon. (Mate´ oˆ 14:14-21) U
boˆ n˜ ol ˆ bes. ´ Kiki hihega, ´ di nla unda le ntehe lelaa a n˜ ega ´ ntoˆ n˜ u Djob munu
´ nye i ngeda ´ ˆ ke´ e´
di ngwes di nit lok ngeda yes. (Mate´ oˆ 23:10) Di nyi ki
´ ´
´
i Yesu, hala wee minhook. Yesu a bi ´ ´ ˜ Ane Djob, a ga
le i ngeda a’ ba Kine
kal le a ga ke´ es ´ mintomba ˆ inonna- ˜ ˜
bon mam malam iloo ha. Lelaa u nla
ga ni kiki mi ga nit lokisan. (Mate´ oˆ ˆ ˜ ´
eba le u ngwes ´ nye? Nigle ndemb ´ el´
25:31-40) Di nla nit lok ˆ ke´ e´ i Kris- ´ Jam li bisu u nla bon˜ inyu nigle
ye.
ˆ ´ ´ ´ ˆ ni i ngeda ´
to i ngeda di ntee likalo, nye li ye´ le u ti Yeh ´ ova ˆ nin˜ yon, ˜ u
di nyilha bot ˆ banigil. (Mate´ oˆ 28:18- ˆ
soblana. w23.03 4 § 8, 10
20) Di gwe´ be´ le di bem le di nin˜ ike- ´
ˆ
te´ Paradis inyu ba minten ´ mi bot ˆ Ye- ´ Ngwa koo, 28 Hilonde
ˆ ´ Ibod ˆ ol ˆ nano yaga, di
hova a ngwes.
ˆ ol ˆ gwes ´ Pana mis nyoo ngii, ni be´ nge.
˜ Njee a
nla sal inyu ba maliga i bipod ´
bi hek i gwom bini?—Yesaya 40:26.
ni i mabonok ˜ mes, ´ di ban-ga bilem
´ ova ˆ
bilam. Di nlama te´ nbe ˜ ni Yeh ´ ova,ˆ di Yeh a bi hek ngandak gwom
ˆ os ˆ hisi ni tuye ni biheg ´ el,
´
te´ nbe ˜ ni nwaa wes ´ tole nloˆ wes, ´ di i ngii, a yon
˜
te´ nbe ˜ ki ni lok ˆ ke´ e´ yes. ´ Kiki di ga inyu bon le di nigil gwo inyu yi nye.
´
kondeˆ bon˜ biliya i nog ˆ ol ˆ mamben ´ (Tjembi 104:24, 25) Di yon˜ ki ndek ´
´ ˆ ´ ˜ ´ ˜
ngeda i honol lelaa Nyambe a bi hek
ma Yehova munu beba nkon ’isi unu, ´ A bi hek bes ´ ni ngap i memle
hala a ga ba bes ´ jam li ntomb i nog ˆ ol ˆ bes.
ˆ ˆ gwom bilam a bi hek. A bi ti bes ´
mo i Paradis. Di nla ki holos bilem ni
˜ ˜ ngap i tehna, i nok, i noode, i numbe
makenge bi bi nunda le di ye´ nkoˆ o- ˆ
ˆ bes ´ i kon ma-
baga i nin˜ iket ´ e´ Paradis. w22.12 11-12 ni i tihba inyu hola
´ ´ ˆ
see ni mam momasona a bi hek. Bi-
§ 14-16 ´ njom ipe i i nlama
bel i nyelel ki bes
ˆ ´
tinde bes i memle biheg ´ el. ´ Biheg ´ el´ bi
Ngwa mbok, 27 Hilonde ´ bilem bi Yeh ´ ova.
ˆ ˆ
´ niiga bes (Roma 1:
Nu ni nu a ngwes me, Tata ki ´
´ nye.—Yohanes ˆ 20) Kiki hihega, be´ nge
˜ i mam Yeh ´ o- ˆ
a’ gwes 14:21. va a bi hek kiki ma nloˆ oha ˆ ba ma-
´ ˜ ´ ´
Di ngwes Kine yes Yesu inyule a nloo lam. Baa ma nyelel be´ pek ´ i Nyambe?
ˆ ´ ova
ˆ
baane bobasona. Yeh nyemede Be´ nge ˜ i ngandak minten ´ mi bijek di
mede a bi niiga Man we, ´ a t e´ e´ ´ Hala a nunda ˜ ´ bot ˆ
gwe. toi le a ngwes
˜ ´
nye kine. (Yesaya 50:4, 5) Honol ˜ ki ´
ba binam ngandak. I ngeda di ntehe
˜ gweha
i banga ´ Yesu ´ a bi unda. (Yoha- ˆ ´ ova ˆ
bilem bi Yeh mu mam a bi hek,
ˆ ´
nes 13:1) Di koli gwes Yesu hala kiki ´ hala a nhola bes ˆ ´ i tibil yi nye ni i koˆ o- ˆ
a ye´ Kine ˜ yes.
´ A bi kal le i bot ˆ ba ge nye bebee. w23.03 16 § 4-5
ˆ ˆ ´ di n˜ eba
´ ´ lok
ˆ ke´ e´
Ngwa jon, 29 Hilonde bes, ki le di ngwes
˜ yon˜ yosona
ˆ i ye´ maliga. ´ ´
yes ngandak. I ngeda di nsoohe inyu
Banga ˆ ke´ e´ yes ´ di nlep be´ ngeda.
´
´
—Tjembi 119:160. lok Bibel
´ i nkal le minyemhe mi “mut a te´ e´ sep ´
Beba i ye´ nnayak munu nkon˜ ’isi mi gwe´ ngui ngandak.” (Yakob ˆ oˆ 5:
unu, jon i mbeda ´ le di konde ˆ bodˆ ol ˆ ˆ ke´ e´ yes´
˜ ˜ ˆ 16) Di nlama soohe inyu lok
Banga i Djob nem. Bot ba nla tinde inyule i mboma ngandak mandutu.
bes´ i badba le baa Bibel i mpot toi
w22.07 23-24 § 13-15
maliga? Baa Yeh ´ ova ˆ a nte´ e´ toi ngim
ˆ inyu ega ´ ´ munu ngeda ´ ˜ ´
bot bes ini? Ngwa njangumba, 1 Njeba
´
Ndi ibale di ye nkwoog nkaa le Ban- ˜ ´ ´ ´
Yila ndembel ilam inyu bahemle
ga i Djob i ye´ maliga, bot ˆ ba ga la be´ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ
i bipodol.—1 Timoteo 4:12.
yumus bes. ´ Di ga ‘yon˜ makidik le d’a
ˆ ol ˆ matin˜ ma Yeh ´ ova ˆ ´ Yeh´ ova ˆ nyen a bi ti bes ´ likebla ´ lini le
nog hiki ngeda ˆ ba bi bod ˆ ol ˆ bep gwel´ el´
ikepam lisuk.’ (Tjembi 119:112) D’a ´ hop. Ndi bot
´ ˆ
“wo be´ nyuu” i anle ˜ bot ˆ na ˜ n˜ nlam hil
´ emb hiap. Satan Nsohop a bi lok
ni i kal bo le ba nogol Banga i Djob. ˆ ˆ ˜ Eva, hala a bon˜ le bot ˆ ba binam ba
´ ˆ kwo i beba. ´ (Bibodle ˆ 3:1-4) Adam a
(Tjembi 119:46) D’a la ki honba ma-
ndutu momasona yak ndeenga ˆ ´ ´ ˜ “loˆ n- ˜ bi bep gwel´ el´ hil´emb ´ hie´ ngeda ´ a bi
˜ ´ ˆ ´ ˆ
ni wongut ni mase´ e.” ´ (Kol ˆ os ˆ e´ 1:11; bon beba, a om Eva ni Yehova nsohi.
ˆ ´
Tjembi ´ 119:143, 157) Maliga ma nho- ˆ (Bibodle 3:12) I ngeda Kain a bi nol
´ ˜ ˜ ´ ´ ˜
manyan Abel, a bi lok ˆ Yeh ´ ova. ˆ (Bi-
la bes i bana nin ilam, ma nega ki bes ˆ ˜ ˜
´
munu beba nkon ’isi ini. Ma nti bes ˜ ´ bodle 4:9) Yak i len ini, i bilingeli nge
˜ ˜ ˆ ´ ˜
bot ba mbenge, bi ye nyonok ni bi- ´
botnem le mam ma ga ke longe inyu ˆ ol ˆ bi mahindi. Baudu ba nok i bi-
´ i ngeda
yes ´ Ane Djob i ga bod ˆ ol ˆ en
´ el.´ pod
pod ˆ ol ˆ bi i suklu, yak miman˜ mi bot ˆ
w23.01 7 § 16-17 ˆ ˆ
mi nogok gwo i bolo. Kiki di meya
ˆ di nok i bipod ˆ ol ˆ bi mahindi bi, iba-
Kel sonde, 30 Hilonde ˜ ´ ´ di nla
le di nyon be yihe, yak bes
Me ye´ i ti be´ mben ´ mondo, le ni
´ ´ ´ kahal pot hala. Kiki di ye´ bikristen,
gwehna be ni be; ndik kiki me bi di nsomb ˆ ˆ lem
ol ´ el´ Yeh ´ ova, ˆ jon di nla-
´ be,´ yak be´ ni gwehna
´ hala be´
gwes
´ ˆ ma ndik be´ kengle ˜ mpungu, ˜ ndi di
ni be.—Yohanes 13:34. nlama tibil gwel´ el´ hilemb ´ hies, ´ hala
U u nsok ˆ ilole Yesu ´ a nwo, a bi soohe wee di nlama gwel´ el´ hio inyu beg ´ es ´
ngandak inyu banigil be, ´ a bat Isan˜ Djob. w22.04 4 § 1-3
ˆ ˜
le a “son bo i moo ma mut ibe.” (Yo- ˆ
hanes 17:15) Kinje gweha! ´ Nyemb ye´
i be´ bebee, ndi to hala a be´ toˆ n˜ bao- ˆ
ma be. ´ Kiki Yesu, ´ di nlama ndik be´
ntoˆ n˜ besbotama,
´ di nlama ki soohe
hiki ngeda ´ ˆ ke´ e´ yes.
inyu lok ´ I nge- ´
˜ ˆ
da di mbon hala, di nogol Yesu nu a ˆ ´
bi kal le di nlama gwehna ´ ´ ni
bes
´
Ngwa um, 2 Njeba a nigil nloˆ n˜ wada wada. A nkal le:
´ “Me na ˜ n˜ hiki buk i ye´ i si lipep, me
Ni nla be ba minkol mi Nyambe ni
mi Lingwan.—Mat ˜ e´ oˆ 6:24. an˜ minloˆ n˜ mi mi nkiha ni nloˆ n˜ me
ye´ an, ˜ me temb ´ me ye´ n˜ mu bikaat
Yesu a be tehe be le nkus u ye´ beba
´ ´ ´ ´
bi ntoˆ n. ˜ . . . I ngeda ´ me na ˜ n˜ Bibel
´
jam. A b e je a nyok. (Lukas 19:
´ hala, me nigil ngandak mam!” Too
2, 6, 7) Helha jam i bisu a bi bon˜ i be´ likenge ˜ je´ jon di ngwel ´ el,´ too liken- ˜
le a yilha malep longe ´ ˜ ˆ
wai. (Yohanes ´ ˜ ´
ge lipe, i ngeda di nyon ngeda i ni-
2:10, 11) Ni ki le, i mbot a be´ a he´ eba ´
gil Bibel, di n˜ eba ´ le di ngwes ´ mali-
i kel nyemb ye, i be hee diye. (Yoha- ´ ´ ˆ ´
´ a bi nwas be´ ga.—Tjembi 1:1-3. w22.08 17 § 13; 18
nes 19:23, 24) Ndi Yesu § 15-16
le nkus u yona nye. Yesu ˜ ´ a bi kal le
ibale di nye´ n˜ ndugi Ane, Yeh ´ ova
ˆ a ga
Ngwa mbok, 4 Njeba
´
ti bes mam ma mbeda bes. (Mate´ oˆ
´ ´ ´
ˆ ke´ e´ i boda ˆ Me be´ ipan˜ ye´ kiki longe ˜ ngwelnson.
6:31-33) Ngandak lok ni
Me be´ konha ˆ nye mase´ e´ hiki kel; me
i bolom i bi kos bisai inyule ba bi non˜
ˆ ˆ ˆ
maeba ´ ma Djob inyu jam li moni. Di
konok mase´ e´ i bisu gwe´ ngeda ´ yoso- ˆ
´ ´
yon˜ hihega ´ hi manke´ e´ wada le Da- na.—Bingengen 8:30.
´ ´
niel nu a ye ngi biiba. A nkal le: “I I ngeda a be´ hana ’isi, Yesu ´ a bi
ngeda´ me be´ mange, ˜ me bi yon˜ ma- ´ el ´ biheg ´ el ´ inyu niiga banigil be´
gwel
ˆ ˆ
kidik le bolo i Djob yon i mba jam li njee a ye´ Isan. ˜ Di tehe jam jada a
bisu i nin˜ yem.” Kiki Daniel a be´ ye´ n˜ bi niiga bo. Yeh ´ ova ˆ a ngwes ´ bot ˆ bo-
be´ ngandak nkus, hala a bi bon˜ le a ˆ
basona. Mu nkwel we a bi ti i ngii ´
laa sal ngandak bibol ˆ oˆ i ntoˆ n˜ Yeh ´ ova.
ˆ ˆ Yesu ´ ´ el ´ gwom biba
hikoa, a bi gwel
A nkal le: “Moni mi nla be bol bisai ´ ˆ ˆ ˆ ´ ˜
bi bot ba nlooha be yimbe, hiangaa
gwobisona ˆ Yeh ´ ova ˆ a nkop ˆ me to be- ´ I gwom
ni nop inyu niiga banigil be.
bee!” w22.05 21-22 § 6-7 bi gwobiba bi nloˆ oha ˆ nsen˜ inyu bon˜
le di nin. ˜ Yeh ´ ova ˆ a be´ le a tjel ´ ti i bot ˆ
´ ´ ´
Ngwa ngee, 3 Njeba ´
ba ngwelel be nye i gwom bi. Ndi´ ´
´ ova]
[Yeh ˆ ´
a bi seblene be´ iket´ e´ jiibe ´ ˆ bobaso- ˆ
gweha i ntinde nye i ti bot
ˆ
le ni jop i mapubi me ma helha. ´ ´ ˜ ´ ˆ
na hiangaa ni nop. (Mateo 5:43-45)
—1 Petr ´ oˆ 2:9. ´ a bi gwel ´ el ´ hihega ´ hi inyu niiga
Yesu
Di n˜ eba
´ le di ngwes ´ maliga i ngeda ´ banigil be le Yehova a gwe´ ngoˆ n˜ le
´ ´ ˆ
´ minten ´ mi bot ˆ nwominso- ˆ
di nigil Bibel ni bikaat bi ntoˆ n. ˜ To di gwes
´ ˜
di ye´ i ntoˆ n˜ u Yeh ´ ova
ˆ ibod ˆ ol
ˆ behee, na. Hiki ngeda di ntehe hiangaa hi
di nlama be´ waa nigil. Yigil i ntomb mbai tole nop a no, hala a mbigda-
´ le Yeh
´ ova
ˆ ´ bot
ˆ boba-
´ ndi i ye´ nsen˜ ngandak. Besbo-
be, ´ ha bes a ngwes
ˆ ´ ´ ˜ ˆ
sona. ´
Ndemb el ´ ye´ i ntinde bes ´ i te´ e-
´
basona di ngwes be lisongol ni yigil. ˆ ˆ ˆ ´
Ndi, Yeh ´ ova
ˆ a nsomb ˆ olˆ le di “ye´ n,” ˜ ne bot bobasona likalo ibabe i todol
´ ˜
di “tibil yen” inyu bon le di nok ma- ˜ mut nye ki nye. w23.03 17 § 9-10
liga. (Bingeng ´ en ´ 2:4-6) I ngeda ´ di
˜
mbon hala, di nkos ngandak bisai. ˆ
Corey a nkal le i ngeda ´ a nigil Bibel,
´
Ngwa koo, 5 Njeba da bagwal bo iba ba ye´ bikristen,
i nla ba bo ndutu i tihba minem ˜ mi
Me hel ngandak.—Masoola 17:6.
bon bap inyu bon˜ le ba gwel ´ el ´ Ye- ´
Kii i bi hel´ es ´ n˜ oma
ˆ ˆ
Yohanes? A bi ˆ
hova. Ibale hala nyen lihaa jon li ˜
tehe muda a bedi ´ i ngii nuga i bikai ´ u toˆ n˜ ban˜ iloo hihega. ´ ´ ova ˆ
ye, Yeh a
yada. A ye´ “muda libambe nunkeni,” ˜ ˆ
ga hola we. U nla ki bat bagwal ba
ˆ je´ le “Babilon ˆ Nunkeni.” ˜ A mbon˜
jol ba gwe´ likenge, ˜ lelaa ba ngwel ´ el ´ bi-
“malal ma nyega” loˆ nni ˜ “bikine ˜ bi ´ ´
selel bi nton inyu bibeges bi ndap ˆ ˜ ´ ´
nkon˜ ’isi.” (Masoola 17:1-5) Njee a lihaa. (Bingeng ´ en ´ 11:14) Yeh ´ ova ˆ a
ye´ “Babilon ˆ Nunkeni”? ˜ I muda nunu ˆ
nla ki hola we i kwel ni bon bon. ˜
a ta be´ baane ba nkon˜ ’isi inyule Bi- Soohe nye le a hola ˆ we i yi i yom
bel i n˜ eba ´ le a mbon˜ malal ma nyega ´
i ye bo mahonol ni i nem.—Bing ˜ ˜ e- ´
ni baane ba nkon˜ ’isi. (Masoola 18:9) ngen ´ 20:5. w22.04 17 § 4, 7; 18 § 9
Kiki a bedi ´ i ngii nuga i bikai, hala
a n˜ eba
´ le a nye´ n˜ en ´ el´ baane ba nkon˜
Kel sonde, 7 Njeba
´
’isi. I muda nu, a ta be´ to bot ˆ ba hu-
´
˜ Me nke ni bisu i soohe le, gweha
luk ba ba nkena mam ma nyunga ma ˆ ˜ ˜ ni kenep, ˜
nkon˜ ’isi u Satan. Inyule i bot ˆ ba, Bi- nan i konde kenep, kenep
´ el´ bo le “bot ˆ ba nyunga ˜ ˆ ˜ ˜
lonni banga yi ni nogna i yoni. ˆ
bel i nseb ba
hisi.” (Masoola 18:11, 15, 16) I nge- ´ —Filipi 1:9.
ˆ ˆ ´ ´ ˆ
da koba, tison Babilon i be yiba kiki Yesu a mpona Isan˜ ngandak. Jon
hikuu hikeni ˜ hi bibeg ´ es ´ bi bisat. Jon ˆ ´ Ye- ´
ibale di nyi nye, d’a konde gwes
ˆ
Babilon Nunkeni a ye kweha˜ ´ ´ base yo- ˆ ˆ ´ ´
hova. (Lok Heber 1:3) Inyu yi Yesu,
ˆ A ye´ bibase bi bitembee gwobi-
sona. di nlama nigil bikaat bini le Mate´ o, ˆ
ˆ
sona bi nkon˜ ’isi.—Masoola 17:5, 18. ˆ ˆ
Marko, Lukas ni Yohanes. Ibale u
w22.05 11 § 14-16 ˜ n˜ be´ Bibel hiki kel, u nla bod
na ˆ ol ˆ
ˆ ´ ni bikaat bini. Ngeda u mba u nan˜ ´ ˜
Ngwa jon, 6 Njeba mina ˜ n˜ mi, yimbe bilem bi Yesu. ´ Bot ˆ
ˆ kiki
Nkolba nan le Nsohop a nhiom ba be masee i kooge nye bebee; a be´
´ ´ ´ ˆ ˆ
mbondo nje´ e´ i i nkond,
ˆ a ye´ n˜ ek
´ le a
begee disii di bonge. ˜ (Markoˆ 10:13-
´ ˆ
je mut.—1 Petro 5:8. 16) Yak banigil be ba be´ mase´ e´ i ba ´
Nyan˜ man a koli ˆ badba ngim ma- ni nye; ba be´ le ba yible nye nem ˜
´ ˜ ´ ˆ
ng eda, too man we´ a ga pohol
´ ibabe i kon woni. (Mateo 16:22)
´ a be´ nigle ndigi Yeh ´ ova. ˆ ´ o- ˆ
i gwel´ el
´ Yeh
´ ova.
ˆ Bagwal ba nyi le Yesu Yeh
va a ngwes le bot ba koogege nye ´ ˆ ˆ ˆ
bon bap ba mboma ngandak ma- ´
noodana munu nkon˜ ’isi u Satan. bebee. Di nla soohe nye. Ngeda
ˆ
di
ˆ
I konde ki le ngandak boda ˆ i i gwe´ nsoohe, di kal nye mam momasona
´ ˜ ´
bon, i nenes bon bap botama, tole ma nte´ e´ nga ˜ bes. ´ Di nyi le a ga un-
´ ´ ´ bes; ´ a toˆ n˜ ok ˆ
ba gwe´ balom ˆ ba ba ngwel ´ el
´ be´ Ye-´ bene be bes. A ngwes
´ ´ oˆ 5:7. w22.08 3 § 4-5
ˆ
hova. Bagwal ba ba gwe sobiina nu´ bes.—1 Petr
a ngwel´ el´ be´ Yeh ´ ova,
ˆ botama be´
bon ba mboma mandutu inyu hola ˆ
bon bap i gwel ´ el
´ Yeh ´ ova.
ˆ To i nge- ´
˜ ´ ´ le ‘di nwas hiun, di kom ˆ
Ngwa njangumba, 8 Njeba ki bes ki
´ ˆ ´ ˜ kundul mbus.’ (Tjembi 37:8) I ma-´
A Yehova, u ye longe, u bak bebee ´
i nweh ´ el.—Tj ´ embi´ 86:5. eba ma, ma ye´ malam. Ibale di nai
ndik le di nweh ´ el´ be, ´ hala a nla lona
´
Kiki Yehova nyen a bi hek bes, ˆ ´ a ´ makon. (Bingeng ´ en ´ 14:30) Ibale
´ ˜ ˜ ˜ bes
nyi bes longe longe. Honol ki! A nyi
ˆ ba binam bobasona ˆ di nai le di nwehel be i mut a mbon˜
´ ´ ´
bot ba ye´ hana bes´ beba, ´ hala a mbon˜ be´ nye jam jo
˜ ˜ ´
’isi longe longe. (Tjembi 139:15-17)
´ ˆ ki jo, kiki a ta be´ to le a nok ndutu
Jon a ntehe bibeba gwobisona ba- ibale bes ´ bon di nyo mboˆ n. ˜ Inyu hala
´
gwal bes ba bi loos bes. A nyi yak ˆ ˆ ´ ´ ´ el´ bot ˆ bape, di
ˆ nyen i ngeda di nweh ˜
i mam momasona
˜ ´ ´ ˆ
di bi boma mu
ˆ ba bi- mbon besbomede longe. Nem u ye´
˜ ´ ˜
nin yes. Kiki Yehova
˜ ˜
a nyi bot bes nwee, di nke ki ni bisu i gwel´ el´
´
nam longe longe, hala a ntinde nye Yeh ´ ova.
ˆ w22.06 10 § 9-10
i bon˜ kii? Hala a ntinde nye i unda
´ konangoo. (Tjembi ´ ´ ´ ´
bes 78:39; 103: Ngwa ngee, 10 Njeba
13, 14) Yehova a bi unda le a ye´ ´ ˆ
Di haba ben tolˆ i hemle
´ ´
ni i gweha,
bebee i nweh ´ el ´ bibeba ´ gwes. ´ A nyi ˜ ˆ ˜ o.ˆ
´ ˜ ´ di haba ki botnem i tohi kiki kong
le beba i Adam i bi bon le yak bes ´ onika
—1 Tesal ˆ 5:8.
˜
di bon beba, di wo ki. (Roma 5:12) ´ ˆ
˜ ´ i ye´ kiki koˆ ng ˜ oˆ inyule
Di be´ be´ le di pam mu i mok mi Botnem yes
˜ mes, ´ i bonok ˜
´
besbomede, di be´ be´ to le di pem ´ es´ i ntat mahonol le di nin˜
´ ˜
ndik ban inyu yes bes bomede, tiga ´ ´
mut numpe. (Tjembi 49:7-9) Ndi, ˆ os ˆ maada mes ´ malam ni Ye- ´
kiki Yeh ´ ova ˆ a ngwes ´ bes, ´ a bi unda le di ob
´ konangoo, a bon˜ le di tohlana. ˆ ˆ
hova (1 Korinto 15:33, 34). Botnem ˜
bes ´ i nke´ n˜ ki bes ´ i honol ˜ le kekikel, di
Kaat Yohanes ˆ 3:16 i n˜ eba ´ le, Yeh ´ o-
ˆ yes ´
va a bi om mpom we´ Man le a wo ga pam be´ i lem ´ el´ Yeh ´ ova. ˆ Elifas, nye
inyu yes.—Mat ´ e´ oˆ 20:28; Roma ˆ 5:19. yak a bi lo i hogbaha Hiob, a be´ ena
ˆ ˆ ´
nyen di ga nogda ˆ toi kiki ntoptj ˆ embi ´ le i bikuu bini bi ga kwel´ ndik i bot ˆ
ˆ ´ ˆ ˆ ´
ba ntjoo Yehova. I maliga, bikuu bi ˆ
nu a tila le: “I bot ba ye ngi nsohi ba
ye´ mase´ e, ´ ba ba nog ˆ ol ˆ mben ´ Yeh ´ ova.”ˆ ma kwel´ ngandak bagwel´ el´ ba Yeh ´ o- ˆ
´ va. (Yesaya ´ 57:1; 2 Korintoˆ 11:25) Ye- ´
—Tjembi 119:1. w22.10 17 § 18-19
hova a ga bon be manyaga inyu son˜
ˆ ˜ ´ ˆ
´ ´ ´ bes ´ mu bikuu bi gwobisona, ˆ ndi a ga
Ngwa ngee, 24 Njeba ˜ ˆ ´ ˆ bes ´
To hala kiki mut a nla be´ tehe bilem
bon kii yosona i mbeda inyu hola
i bana nem ˜ nwee ni i bana nsan. ˜ I nge- ´
gwe,´ . . . bi nene ni njel gwom a bi da di mbok ˆ di koˆ oba, ˆ hala a ga ba jam
hek.—Roma ˆ 1:20. ˜ ´
li ntomb le di bana nem nwee i nge-
Mu minkwel nwominsona ˆ Hiobˆ a bi da bikuu bi nkwel´ bes. ´ Ndi baa iba-
bana ni bot i nin ye, wada u bi loˆ o-
ˆ ˜ ´ ˆ le di mbok ˆ di koˆ oba, ˆ ˜
hala a nunda le
ha tihba nye, nkwel a bi bana ni Yeho- ´ ˆ ´
di nhemle be Yehova? To jam. I ma- ´ ´ ˆ
va. Yeh ´ ova
ˆ a bi bat Hiob ˆ le a be´ nge
˜ bi- ´
liga, i ngeda di nkooba ilole bikuu bi ˆ ˆ
´
helha bi mam a bi hek, inyu bigda le nkwo, di nunda ˜ toi le di nhemle ´ le Ye- ´
ibabe´ nkaa a nyon˜ toi ndun ni bagwe- ´ hova ˆ a gwe´ ngui i soˆ n˜ bes. ´ Inyuki di
lel´ be´ ni le a gwe´ pek ´ i mbuma na ˜ n.˜ nkal hala? Banga ˜ i Djob i nkal bes ´ le
Kiki hihega,´ a bi hoˆ nlaha
˜ ˆ le Nya-
Hiob ˆ
di nlama kooba ilole bikuu bi nkwo. ˆ
mbe a nyon˜ toi ndun ni binuga, jon a w22.12 18 § 9-10
´
Ngwa koo, 26 Njeba di kee “ni bisu i nok kii i ye´ somb ˆ ol ˆ
´ ˆ
i Yehova” inyu bon le di kwo ˜ n˜
Inyule Nyambe nyen a bi bugus ´ ´ ba
me nyono inyu te´ eda ´ bes ´ i nin.˜ mu manoodana ma Satan. (Efes oˆ 5:
—Bibodle 45:5. ˆ 17) Inyu bon˜ le di yon˜ makidik ma-
lam, di nlama yi “somb ˆ ˆ i Yeh
ol ´ ova.” ˆ
I ngeda ´ Yosep ˆ ´ ´ ˆ ˜ ˜ ´
˜ ˜ ´ a beˆ i mok, Yehova a bi Ibale di nan Bibel hiki ngeda, di yo-
bon le kine Egipto i emel bieem biba ˜
nok ngeda ´ i ot ˆ pek ´ mu, ha nyen di
bi bi bi konha ˆ nye woni. ˜ I ngeda ´ Fa- ˜ ´
ga pam i yon makidik malam. I nge-
raoˆ a bi nok le Yosep ˆ a nyi kobol bie- da di nok kii i ye´ somb ˆ ol ˆ i Yeh ´ ova,ˆ
em, a bi ep le ba seb ´ el´ nye. Yeh ´ ova ˆ a ˜ ma Kristo,” ˆ ha
ˆ Yosep ˆ di bana ki “mahonol
bi hola i kobol bieem bi, ni i ti nyen di nhiom ˆ “kiki bot ˆ ba pek,” ´ to
Faraoˆ maeba ´ malam, hala a hel´ es ´ Fa-
ibale Yeh ´ ova ˆ a nti be´ bes ´ mamben ´
ˆ Kiki Faraoˆ a bi tehe le Yeh ´ ova ˆ
rao.
´ ˆ ˜ ˆ ´ ´
a inyu hiki jam.—1 Korintoˆ 2:14-16.
be lonni Yosep, a bi te´ e nye le nyen w23.02 16-17 § 7-9
a kap bijek iket ´ e´ lon˜ Egiptoˆ yosona. ˆ
ˆ
(Bibodle 41:38, 41-44) I mbus ´ nge- ´ ´
Kel sonde, 28 Njeba
da, njal i bi nai, ha ndik i lon˜ Egip- ˜
toˆ be´ ndi yak i Kanaan i het lihaa li
Ndi ni henla, mu kiki ni nyilha ma-
ˆ honol ˜ manan yondo kayele ´ ni kwes ´
Yosep li be´ yen. ´ Hala a bi bon˜ le Yo- ˆ
´ ˆ ˆ
sep a laa tohol lihaa je´ i het Mesia ´ a bebomede nkaa le sombol i Nyambe
be´ lama lol. ˆ Ibabe´ nkaa, Yeh ´ ova ˆ nye- i ye´ longe, ˜ i ye´ ilam, i yoni ˆ ki.
ˆ
mede a bi bon˜ le mam ma Yosep ˆ mo- —Roma 12:2.
ˆ ˆ ˆ ´ ova ˆ ´ e´ yanen ˜
masona ma too. Sok i nsok, Yeh Ngel u ye´ u nsas ndap yon? ˜
a bi gwel´ el´ jimb loktata ˆ i Yosep ˆ i bi Bebek kel bisu u bi jop mu, u bi sas ˆ
oˆ oˆ inyu bon˜ nye beba, ´ inyu yon ˆ os ˆ so- ˆ
yo longe ˜ longe. ˜ Ndi ibale u bi sas
ˆ ye. ´ w23.01 17 § 11-12
mbol ha be yo, ki i ye´ lelaa nano? Ki i ye´
´
ˆ ´ mahindi iloo hihega. ´ Ibale u nye´ n˜ le
Ngwa jon, 27 Njeba ˜
´ ˜ yihe.—Lukas 21:34. ndap yon i ba mapubi, sas yo hiki
Bebomede yona ngeda. ´ I bol ˆ oˆ i yon di nlama sal
´ ˜ ˜ ´ ni libak
Mut a nyon yihe ni nyemede a ye´
˜ inyu henha mahonol mes
˜ ˆ ´ I ye´ maliga le ilole di nsoblana,
jes. ˆ
mut a nkengle mam momasona ma
˜ ˜ di bi jo san inyu henha bilem gwes ˜ ´ ˜ ´
nla bon le a ba ha ba n liwanda
´ ˆ
li Yehova. Hala nyen ba nkal le inyu bon˜ le “di pubus besbomede ´
ˆ
mut a nt e´ eda ´ nyemede iket ´ e´ ni mam momasona ma nyindis mi-
´ ´ en ´ 22:3; nson ˆ ni mbuu.” (2 Korintoˆ 7:1) Ndi
gweha Nyambe. ˜ ˆ (Bing eng
Yuda 20, 21) Noma Paul a bi kal lok ˆ i ye´ nsen˜ le di nog ˆ ol ˆ maeba ´ ma Paul
´ ´ ˜ mana
kee le ba yon yihe ni bomede. Kiki ´ ´ ˆ le: “Kee ni bisu i yila˜ yondo.”
hih ´ ˆ ke´ e´ i likoda li (Efes o 4:23) Ibale di nyon be´ yihe,
´ ´ ega, a bi kal lok
Efes oˆ le: “Yona ˜ yaga yihe banga ˜ li- i boˆ oˆ nkon˜ ’isi unu i nla yona ˜ bes.
´
yonok le ni bon ban mam kiki bij´ oˆ n˜
˜ ˜ ˜ Inyu bon le i nya jam i, i pemel ban˜
˜ ´ ´
ˆ ndi kiki bot ˆ ba pek.” ´ ´ ´ di nlama wan mahonol
bes, ˜ mes, ´ li-
bi bot, (Efe-
ˆ
so 5:15, 16) Satan a nwaa be noode ´ bak jes ni i mam ma nkon bes ngoˆ n.
´ ´ ˜
bes, ´ inyu hala nyen Bibel i nkal le w23.01 8 § 1-2
˜ ´ ˜ ´ ova
ˆ
Ngwa njangumba, 29 Njeba nda hala? Honol lelaa Yeh bona
ˆ ´ ´
Man we ba ngwehna. Yesu a bi kal ´
A tehe ki mbuu u Nyambe u nsos ´ me,” a kal ki le: “Me
kiki hiben, u lo i ngii ye. ˜ ´ le: “Tata a ngwes
´ ˆ
—Mate´ oˆ 3:16. ngwes Tata.” (Yohanes 10:17; 14:31)
´ ntoˆ n˜ nwii ndi nwii, ba kon- ˆ
´ ˆ ba be´ nog- ˆ Ba bi yen
Di hegda le i yom bot de ki ba mawanda. (Bingeng ´ en ´ 8:22,
´ ba be´ emble biniigana ´ ˆ
´ ova
da i ngeda
´ 23, 30) Hegda lelaa Yeh a be´ le a
bi Yesu. A be´ sima minloˆ n˜ mi Bi- nok njogheˆ i ngeda ´ a bi nwas le Man
ˆ mi be´ nye
bel ngandak, nwominsona
˜ I ngeda ´ ´ ˆ ´ we´ a loo a nok ndutu, a wo. Yeh ´ ova
ˆ a
i no. Yesu a bi soblana, Ye- ngwes ´ bot ˆ ba binam, a ngwes ´ we nga-
ˆ
hova a bi hoo nye ni mbuu mpu-
ˆ ndak jon a bi nwas le Man we´ a wo
bi, a kahal bigda mam momasona
´ ˜ ´ ´ ˜
a inyu bon˜ le di kohna ˆ nin˜ boga. (Yoha- ˆ
be bon i ngeda a be i ngii. Biban- nes 3:16; Galatia 2:20) Jam li bisu li,
ga bi bisu Yesu ´ a bi pot i mbus sob- ˆ ´ i gwes ´ Djob. w23.03 4-5
´ ni ngim bibanga ˜ li li ntinde bes
le ye, a bi pot ilo- § 11-13
le a nwo bi be´ lol ˆ i Bitilna. (Ndiimba
Mben ´ 8:3; Tjembi ´ 31:5; Lukas 4:4; ´ ´ ´
´ Ngwa ngee, 31 Njeba
23:46) Mu nwii maa ni pes Yesu a
bi bon˜ hana ’isi, a be´ bena ´ an˜ Bi- Ni te´ nbe ˜ ni mam ni gwe´ letee me lo.
´
bel, a be sima ki ngim bipes bi Bi- —Masoola 2:25.
˜ gwo. (Mate´ oˆ 5:17, 18, 21,
bel a tonlak Di nlama be´ emble batjangbene ˜ mali-
22, 27, 28; Lukas 4:16-20) Ilole Yesu ´ ´ a bi behe ´ lok ˆ ke´ e´ ihogi i Per-
ga. Yesu
ˆ ˆ ´ ˜ ˜
a mbodol nson we, a bi an Banga gamoˆ i i be´ i nlona mbagla i liko-
i Djob, a nok yak bot ˆ bape ba na ˜ n˜ yo ´ es ´ lok ˆ
da. (Masoola 2:14-16) A bi beg
ngandak ngel´ e. ´ A bi lama nok Yosep ˆ ´ ´
kee i Tiatira inyule ba bi kengle “ndip ˜
ˆ ˜
bo Maria ba nsima minlon mi Bibel
´ mam i Satan.” A kal bo le ba “te´ nbe” ˜
i ngeda ba be´ kwel i ndap. (Ndiimba ni maliga. (Masoola 2:24-26) I be´
Mben 6:6, 7) A be´ ke yak i ndap bibe-
´ ´ ˆ
sombla le lok ˆ ke´ e´ i i bi kahal emb-
´ hiki kel sabat ni lihaa je. ´ (Lukas
ges
ˆ ba na ˜ n˜ Bitil- le bikweha bi biniigana, i he´ nha.
´ ˜ Kii
4:16) A bi lama nok bot ´
hala a niiga bes? Di nlama kengle ˜ bi-
na nyoo, i mbus ngeda Yesu nyemede ´ ´ ˆ ˆ ´ ˆ
niigana bi bi nkolba sombol i Yeho-
a bi kahal an˜ Bitilna. w23.02 8 § 1-2 ˜
va. Batjangbene maliga ba nla ‘nene
´ wengonle ˜ ba nte´ nbe ˜ i gwel´ el´ Nya-
Ngwa um, 30 Njeba ˜ ˜
´ Yeh ´ ova ˆ Nyambe mbe,’ ndi mabonok map ma nunda
U nlama ki gwes
˜ le ba ‘nte´ nbe ˜ be´ ni nye.’ (2 Timo- ˆ
won.—Mark oˆ 12:30. ´ ˆ
teo 3:5) Ibale di mbena nigil Banga ´ ˜
Ngandak mam i mbon˜ le di gwes ´ Ye- ´ i Djob, di ga hoo yimbe biniigana bi
˜ ˜
ˆ ´
hova. Kiki hihega, di nyi le Yehova ´ ˆ batjangbene maliga, di kengle ki
ˆ e´ oˆ 3:14-17; Yuda 3, 4)
nyen a ye´ lingen li nin, ˜ ni le nyen a gwo. (2 Timot
´ ´ ´ ˜
Di nlama yen manjel i beges Yeho- ´ ´ ´ ˆ
nti “hiki likebla lilam” ni “hiki likeb-
´ ´ ´
la li ye´ peles.” (Tjembi´ 36:9; Yako- ˆ va i nya i nlemel nye. Ibale besbome-
boˆ 1:17) Hiki jam lilam di gwe, ´ Yeh´ ova
ˆ de di nyi le di mbon˜ jam li nlem ´ el´ be´
´ jo. Binon˜ bi ye´ likeb- ´ ´ ˆ ´ ˜
Yehova, di pala henha.—Masoola 2:
nyen a bi ti bes
la lilam Yeh´ ova
ˆ ´ Kii i nu-
a bi ti bes. ˜ 5, 16; 3:3, 16. w22.05 4 § 9; 5 § 11
˜ ˆ mu? Di nla-
Ngwa mbok, 1 Hikan Bimbe biniigana di nla ot
˜ ´ ´ es´ u u ye´
Kaat mbigda i bi tilba i bisu gwe´ ma ndik non “nten bibeg
´ ova
ˆ woni,
˜ mpubi, u u gwe´ be´ to mahindi i litehge
inyu ba ba nkon Yeh ´ ˆ oˆ 1:27)
˜ ˆ ´ li Nyambe ni Tata wes.” (Yakob
ni inyu ba ba nhonol jol je. Kekikel, di neebege ban˜ le bitembee bi
—Malaki 3:16. ˆ Nunkeni
Babilon ˜ bi yona ˜ bes, ´ kiki bo
´
Baa ni nyi jam jada li li nla bon˜ le Ye- ´ biniigana gwe bi bitembee, mangand
ˆ
hova a tila mol ma bot ba ba nkon ˆ ˆ me´ ma bihaiden, mabonok ˜ me´ ma
˜ ba honlak ˜ ˆ je´ mu ‘kaat ye´ ´
nyega, ni maada me ni mimbuu mi-
nye woni, jol
˜
mbigda’? Bibanga gwes bi nyelel i yom ´ mbe! Di waa ban˜ to kal bot ˆ le ba ‘Pam
ˆ ˆ be´ koh-
ˆ
i ye´ bes ´ i nem. ˜ Yesu ´ a kal le: “I mam mu nyeni,’ ibale ba nsombol
´ i bisu bi Djob.
ma yoni mut ikete´ nem
ˆ ´ ˜ mon nyo u na ngaba mu kogse ye,
mpot.” (Mate´ oˆ 12:34) Di nyi le so- ˆ —Masoola 18:4. w22.05 11 § 17; 14 § 18
ˆ ´ ˆ
mbol i Yehova i ye le i bot ba ngwes ´ ˆ ´
ˆ ˜
Ngwa jon, 3 Hikan
nye ba nin˜ i boga ni boga i mbok yon- ˜ mabonok
˜ ma longe
˜ nem
˜
do. Bibanga ˜ gwes ´ bi ye´ le bi bon˜ le Ye- ´ Me ga anal
ˆ ˆ ˆ ´ ´ ´ ´ ˆ ´
i Yehova.—Yesaya 63:7.
hova a konol bes masee tole a unbene
´ (Yakob ˆ oˆ 1:26) Bot ˆ bahogi ba ba
bes. Bagwal ba nlama ye´ n˜ manjel i niiga
ngwelel be Yehova, ba nyai, ba gwe´ bi-
´ ´ ´ ´ ˆ
bon bap i bon˜ somb ˆ ol ˆ i Yeh ´ ova, ˆ ni
podˆ ol ˆ bibe, ba bak ngok. ˆ (2 Timot ˆ e´ oˆ ˜ ´ ˆ ˆ
´ ˜ i anle bo i mam malamYehova a bi bo-
3:1-5) Di nlama be pot kiki bo. Biban- ˜nol ˆ bo. (Ndiimba Mben ´ 6:6, 7) Hala a
´ bi nlama lem ´ el´ Yeh ´ ova.
ˆ
ga gwes
´ ova ˆ a ye´ le a kon ˆ ol ˆ bes
Ndi
´ mase´ e´ ye´ nsen˜ ngandak tent ´ en ´ i ngeda ´ sobii-
baa Yeh na won˜ a ngwel´ el´ be´ Yeh ´ ova, ˆ ni ki le
ibale di gwe´ bibuk bilam i ngeda ´ di ye´
u nla be´ nigil hiki ngeda ´ ni bon bon˜
makoda ni likalo, ndi di nyayak i nge- ˆ ´ ˆ di
i ndap. Sita Christine nu di mbok
da di ye´ mambai mes ´ ni bot ˆ bes ´ ba li- ˆ ˆ
podol a nkal le: “Me beena be nga- ´ ´ ´
haa?—1 Petr ´ oˆ 3:7. w22.04 5 § 4-5 ´ inyu kwel mam ma mbuu
ndak ngeda
ni bon bem, jon i ngeda ´ pola ˆ i be, ´ me
˜ ´ ´ ´ ´
Ngwa koo, 2 Hikan be me kweles bo. Yom ipe i ye le, bi-
ˆ li biton˜ u bi tehe ni nuga bikai,
Jom buk gwon˜ bi nlama unda le u ye´ ma-
bi ga oo muda libambe, bi tje´ nye, se´ e´ i ba i ntoˆ n˜ u Yeh ´ ova, ˆ ni le u ngwes ´
´ nye nso, bi je minson ˆ nwe,´ bilok ˆ bike´ e´ bi bol ˆ om ˆ ni bi boda. ˆ U
bi yek ˆ os ˆ ban˜ miman˜ mi likoda jol. ˆ I yom
ˆ
bi ligis ki nyensona ni hie.´ ob
—Masoola 17:16. u nkal inyu miman˜ i nla hola ˆ bon bon˜
i koˆ oge ˆ bo bebee inyu bat bo maho- ˆ
˜ ˆ li bi-
Nyambe a ga ha i minem mi jom la. Bon˜ le nsan˜ u ba i ndap. Unda nloˆ
ton˜ ni nuga i bikai mahonol ˜ me, ´ le ba
won˜ ni bon bon˜ le u ngwes ´ bo. Pod ˆ ol ˆ
´ ˆ ˜ ´ ˆ
tje Babilon Nunkeni. Yehova a ga tin- nloˆ won˜ longe ˜ hiki ngeda ´ u ye´ i bisu bi
de bilon˜ bi nkon˜ ’isi i gwel´ el´ nuga i bi- bon bon, ˜ ni lipem ´ jolisona, ˆ holaˆ yak
kai i i nkoy ˆ op
ˆ tjoˆ om,
ˆ hala wee Adna ˜ ˜ ´ ´ ´
bon bon i bon nlelem. I ngeda u nii-
i bilon˜ (ONU) le i jos ˆ bibase bi bi-
ga bon bon˜ njee a ye´ Yeh ´ ova, ˆ bon˜ le
tembee gwobisona ˆ bi nkon˜ ’isi ni tje´ ´ ´ ˆ ˆ
ba ba masee.—Yakobo 3:18. w22.04 18
gwobisonaˆ le fet. (Masoola 18:21-24) § 10-11
˜
Kel sonde, 4 Hikan a be´ ega
´ maon˜ ma tempel ´ ilam i Ye- ´
˜ mon.˜ ˆ ˆ ˆ
hova. I bolo i, i bi nom nwii min-
Me nyi mabonok ˜ 6:38; 9:1) Salom ˆ oˆ
—Masoola 3:1. saambok! (1 Bikine
´ ˆ
a bi sal minten mi bibolo nwominso- ˆ ˆ
˜ ´ ´ ´
ˆ ke´ e´ i Ef ˆ oˆ ye´ nyemede, ni bol ˆ oˆ Djob.
Bibanga Yesu a bi kal lok e- na. Bol
ˆ ˜ ˆ
so bi nunda le ba bi honba, ba ke ˆ nok le bol ˆ oˆ Djob i ye´
´ ´ ´ ˆ Ndi a bi sok
ni bisu i gwelel Yehova tolakii ba bi nsen˜ iloo bini bibol ˆ oˆ gwobisona. ˆ A bi
boma ngandak mandutu. Ndi, ba bi kal le: “Kiki mam momasona ma mal ˆ
´ ba be´ ena ´ ˆ I be´ ˆ
nwas i gweha
ˆ ´ ˆ
bibodle.
ˆ ´ noga, lisuk li nkwel li ye´ le: kon banga ˜
sombla le ba temb ba todol i gweha i, Nyambe wo ˜ nog
ni, ˆ olˆ ki mamben ´ me.”´
ibale hala be, ´ ki Yeh ´ ova ˆ a bi kon ˆ olˆ ˜ ˜
´ ´ ´ ´ —Nanal 12:13. w22.05 22 § 8
be bo masee. Yak bes i len ini, ibale
ˆ ˆ be. ´ ˜
di nhonba mandutu, hala a koli Ngwa um, 6 Hikan
´
I mbeda le di honba ni mahonol ma- ˆ ˜ ´ el´ be´ ni nem
˜
´ ova ˆ Nyambe a bi nweh
lam. Yeh a mbe´ nge ˜ ndik be´ mam ´ ˆ
we ´ wonsona ni njel Kristo. ˆ
˜
di mbon, ndi kii i ntinde bes ´ i bon˜ ´ oˆ 4:32.
—Efes
mo. I ye´ longe ˜ le di beg ´ es ´ nye ni ma-
ˆ ol ˆ ngandak bot ˆ i Yeh ´ o- ˆ
honol ˜ malam, inyule somb ˆ olˆ ye´ i ye´ Bibel i mpod
´ ´ ´ es ´ nye. ´ ´
va a bi nwehel. Mut bisu we u nhonol ˜
le gweha yon i tinde bes i beg
(Bingeng ´ en ´ 16:2; Markoˆ 12:29, 30) a ye´ njee? Bebek u nhonol ˜ Kine ˜ Ma-
´ pe´ e. ´ Lok ˆ ke´ e´ i likoda nase. ´ I beba ´ mut i, i bi bon˜ mam ma
Di nlama yen
li Sarde´ i be´ ena ´ ndutu ipe. Ba be´ ena ´ ma bi loˆ oha ˆ unbaha Yeh ´ ova.
ˆ A be´ be- ´
´ ´ ´ bisat, a bonok
ges ˜ le yak bot ˆ bape ba
ndugi hemle i ngui, ndi i mbus nge- ´ es ´ gwo. A bi nol bon be, ´ a sem ´ el´
da, ba bi kahal tomb. Jon Yesu ´ a bi beg
ˆ bo bikweha ´ bi mop. Ndi a bi telbe-
kal bo le ba “tode.” (Masoola 3:1-3)
Di nyi le Yeh ´ ova ˆ a ga hoya ˆ be´ nson ne be´ ha, a bi bii yak sat iket ´ e´ tempel ´
´ ˆ ´ i pubhaga i Yeh ´ ova. ˆ Bibel i nkal le:
wes.—Lok Heber 6:10. w22.05 3 § 6-7
˜ ˜ “A bon˜ mam mabe ngandak i mis ma
Ngwa njangumba, 5 Hikan Yeh ´ ova,
ˆ i suu nye le a unup.” (2 Mi-
˜nan˜ 33:2-7) Ndi i ngeda ´ Manase´ a bi
Hiki bolˆ oˆ ngui i nlona ye´ ne.
˜
´ ye, ´ Yeh ´ ova
ˆ a bi nweh ´ el´ nye.
´ ´
—Bingengen 14:23. tam beba
˜ ˜
(2 Minan 33:12, 13) Bebek u nhonol ˜
Mase´ e´ mut a nok i ngeda ´ a ngwes ´
yak Kine ˜ David nu a bi loˆ oha ˆ unba-
ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ´ ´ ova. ˆ
bolo, Salomo a˜ bi kal le ma ye “likebla
˜ 5:18, 19) Salom ˆ oˆ ha Yeh A bi ke i nde´ ng, ˜ a nol yak
li Nyambe.” (Nanal mut. Ndi i ngeda David a bi neebe ´
´ ´ ´
a be popoda be. Nyemede a be mut
ˆ o!ˆ A bi on˜ mandap, a bel nwom mi le a mbon˜ beba, ´ a tam beba ´ ye, ´ Ye- ´
bol ˆ ´
hova a bi nw˜ elel nye. (2 Samuel 12:9, ´
minkoˆ oˆ mi wai, a bel mbonji, ˆ a tem´ ki
10, 13, 14) N, di pe´ ena ´ ban˜ le Yeh ´ o- ˆ
˜
bititimba. A˜ bi on yak bitison. (1 Bi- ´ ´ ´ ´ ´
˜ 9:19; Nanal ˜ 2:4-6) Bol ˆ oˆ i be´ ha va a ye bebee i nwehel bibeba gwes.
kine w22.06 3 § 7
´
ngandak! Ibabe peena, i bi konha´ ´ ˆ nye
mase´ e. ´ Ndi, ndik bibol ˆ oˆ bi be´ gwon
bi be´ konhaˆ Salom ˆ oˆ mase´ e. ´ A be´ sal
yak bibol ˆ oˆ bi Djob. Kiki hihega, ´ nyen
´ ´ ˜
Ngwa ngee, 7 Hikan Mandutu me´ ma nyidil nye kiki liaa,
Ni unda le ni gwe´ wongut; ledhana
´ yak nyemb i bon be´ i ye´ le i pat nye
˜ ˆ oˆ 5:8. ˜
nem. Ndi Hiob ˆ a yen ´ ndugi nwee.
minem minan.—Yakob
´ es ´ botnem ˜ ´ i ta be´ jam li (Hiob 2:13) Ibale mawanda me´ ma
ˆ
I led yes nhonol ˜ le kiki a nyen ´ nwee, hala a
ntomb. Di nla waa bem le Yeh ´ ova ˆ a ˆ ´ ova
ˆ mbus, ba
nkobla le a ga kom Yeh
ˆ ˆ
yonos mimbonga nwe. Ndi Yehova ˆ ˜ ´ ´ ˆ ˆ
ntembee. Ha nyen, bebek le Hiob
nye a nin˜ i boga ni boga, a ntehe be´ ´
a mpa mis me, a nun bo, a kal bo le:
´ ´ (2 Petr ´ oˆ 3:8, 9) A ga
ngeda kiki bes. “Letee me wo, m’a tjoˆ oˆ be´ libak jem
yonˆ os ˆ mimbonga ˆ nwe´ i longe ˜ ngeda, ´ ˆ 27:5) Kii i bi ti
li ngi nsohi!” (Hiob
´
ndi a ye le a bon hala i ngeda bes di ˜ ´ ´ ˆ ngui i honba ˆ
Hiob mandutu ma mo-
´ Kii i nla ni hola ˆ bes ´ i ke ni ˆ
bemek be. masona tolakii ndutu i be´ nye nna-
´ ´ ˜ ´
bisu i ledes botnem yes mu kiki di yak? A be´ yi le Yeh ´ ova ˆ a ga mel´ es´
mbem le Yeh ´ ova ˆ a yon ˆ os ˆ mimbonga ˆ ´ ´ ´
ndutu ye. A be yi ki le to a nwo, Ye-
´
nwe? (Yakobo 5:7) Di ga ke ni bisu ˆ ˆ ˆ 14:13-15.
hova a ga tugul nye.—Hiob
i led´ es ´ botnem ˜ yes ´ ibale di nte´ nbe ˜
w22.06 22 § 9
´ ˆ
ni Yehova, nu a mbon le i mam di ˆ
ˆ ol ˆ nem ˜ ˜
mbod ma ga yon toi. I ma- Ngwa koo, 9 Hikan
liga, Bibel i nunda ˜ le botnem ˜ i nki- Jon haana nyen ni nlama soohe: “A
ha ni hemle. Inyu bana botnem, ´ ˜ di ´ nu a ye´ i ngii, jolˆ jon˜ li te´ e-´
Tata wes
´ ´ ova ˆ ´ ni le
nlama hemle le Yeh a ye, ba lipubi. Ane yon˜ i loo. Somb ˆ olˆ yon˜
a ye´ “nu a mbom i bot ˆ ba nye´ n˜ toi ˆ ˜ ´ ˆ
i bona.”—Mateo 6:9, 10.
nye.” (Lok ˆ Heber ´ 11:1, 6) Kiki di
ˆ ´ ´ ova ˆ Kinje bisai di gwe´ i soohe Yeh ´ ovaˆ
ga konde hemle le Yeh a ye´ toi, ˜
ˆ Nhek ngii ni ’isi. Honol ki, di nla soo-
hala ki nyen di ga konde ba nkwoog ´ ova ˆ ´
ˆ os ˆ toi i mam mo- he Yeh hiki ngeda ni mahop mo-
nkaa le a ga yon ˆ ´ ˜ i do-
ˆ ˆ Inyu led ´ es ´ toi bot- masona, bisu bi ngeda, to di nini
masona a mbon.
˜nem yes, ´ di nlama soohe Yeh ´ ova, ˆ kta, to di ye´ i mok, di nla soohe di yik
le a nemble ˜ ´ Di nlama ti nye ma-
bes.
di an˜ ki Banga ˜ ye. ´ To hala kiki di ´ inyu jam li. Kine
yega ˜ David a be´ gwes ´
nla be´ tehe Yeh ´ ova, ˆ di nla koˆ oge ˆ
masoohe. A bi kal Yehova le: “Masoo- ´ ˆ
ˆ os ˆ nye, di nla-
nye bebee. Inyu pod he mem ma pam bisu gwon˜ kiki binji-
ma soohe nye, di bak nkwoog nkaa ˜ (Tjembi
njin.” ´ 141:1, 2) Ha i ngeda ´ i,
˜ ´ ´ emia ´
le a nemble bes.—Y er 29:11, 12. biprisi bi be´ yon˜ ngeda ´ inyu koˆ oba ˆ bi-
w22.10 26-27 § 11-13 ˜
njinjin bi bi be gweelana inyu beges ´ ´ ´ ´ ´
˜ Yeh´ ova.
ˆ (Manyodi 30:34, 35) David a
Ngwa mbok, 8 Hikan
bi yon˜ hihega ´ hi binjinjin˜ inyu eba ´ le
Hiob a yon hop, a bodolˆ tiihe hilo
ˆ ˜ ˆ ´ ˜ ´
a be yon ngeda i kooba ilole a nsoo- ˆ ˆ
hie´ hi ligwe´ e.—Hi ´ ob ˆ 3:1.
he Yeh ´ ova. ˆ Hala nyen yak bes ´ di nla-
´ ˆ a ye´ ike- ´ ˜
ma bon. Masoohe mes ma nlama le- ´ ´
Di hegda le i jam lini, Hiob
te´ libu a nogok njoghe. ˆ (Hiob ˆ 2:8) mel´ Yeh ´ ova. ˆ w22.07 20 § 1-2; 21 § 4
I bot ˆ ba nkal le ba ye´ mawanda me´
ba n˜ om ˆ nye nsohi, ba obhak ˆ nye jol. ˆ
ˆ ˜
Ngwa jon, 10 Hikan 14:6, 7) Lelaa i jam li, li mboˆ na? ˜ Di
´ ova
ˆ a nkal le: “Mapuna ma ˜nanle ˜ ngandak bot ˆ na
˜ n˜ nlam. Munu
Yeh ´ ´ ngandak bot ˆ i na ˜ n˜ bi-
ye´ mem; men m’a timbhe.” ngeda yes,
´ ˜ ´ ˆ ´
—Romaˆ 12:19.
kaat, i bengege bivideo i site yes
jw.org iket ´ e´ iloo 1 000 hi dilemb. ´
´ ova ˆ ´ ova ˆ
Yeh nyen a mpun. Yeh a nti Juu li bakena ntoˆ n˜ li bi ti kunde le
´ ´ ´
be bes kunde le di saa i ngeda ba ba kobol i kaat ini di ngwel´ el ´ inyu
mbon˜ bes ´ beba. ´ (Roma ˆ 12:20, 21) ˆ
niiga bot Bibel le Nin ilam i boga ni ˜
Kiki di ye´ bikweha ´ bi bot, ˆ di ta be´
boga! iket ´ e´ iloo 700 i dilemb. ´ w22.07
le di ke´ es ´ longe ˜ kiki Yeh ´ ova. ˆ (Lok ˆ
9 § 6-7
´
Heber 4:13) Ni le ngim mangeda, di ´
˜ ˜
nke´ es ´ be´ longe ˜ inyule di nke´ es ´ inon- ˜ Ngwa njangumba, 12 Hikan
naga ni i yom di nhonol. Yehova a ˜ ´ ˆ ´ ´ ´
I ngeda bati maeba ba ye
bi gwel´ el´ Yakob ˆ oˆ inyu kal le: “Hiun
ngandak, mam ma nke longe. ˜
hi mut binam hi nlona be´ telepsep ´
—Bingeng ´ en ´ 11:14.
ˆ ˆ
i Nyambe.” (Yakobo 1:20) Di nla- ´
Yesu a be´ kon ˆ ol
ˆ bot ˆ ngoo. N˜ oma ˆ
ma yi le Yeh ´ ova ˆ a ga pem ´ es ´ mbagi
´ ˆ
Mateo a nkal le: “I ngeda ´ a bi tehe
i nya i tee sep. I ngeda di nweh ´ ´ ´ ´ ´ el, ´
mamut, a kon mo ngoo, inyule ba
hala a n˜ eba ´ le di mbod ˆ ol ˆ Yeh ´ ova ˆ
˜ ´ be´ tet ´ mo, ba be´ yoi ˆ ki mo, kiki mi-
nem. I ngeda di mbii mam i moo ma
´ ova, ˆ ntomba mi mi gwe´ be´ nte´ eda
ˆ ´ be- ´
Yeh di n˜ eba ´ le di gwe´ botnem ˜ le
ˆ mba.” (Mate´ oˆ 9:36) Baa yak Yeh ´ ovaˆ
a ga tibil mam momasona. I mbok
˜ a ye´ hala? Yesu ´ a kal le: “Tata wem
yondo, ‘di ga honol ha b e´ mam
˜ ´ nu a ye´ i ngii a ngwes ´ be´ le mut to
mabe ba bi bon bes, to bigda mo ´ ´ ˆ
˜ ´ wada ikete bana bot batitigi a tjiba.”
i minem.’—Y esaya 65:17. w22.06 10-
(Mate´ oˆ 18:14) Kinje bibuk bi nled- ´
11 § 11-12 ´
hana! Kiki di nyi Yesu, hala nyen di
˜ nkonde ˆ gwes ´ Yeh ´ ova.ˆ Ibale di nyi-
Kel sonde, 11 Hikan
la mawanda ma minhoˆ olak ˆ mi bilok ˆ
Bilon gwobisona gw’a oo be´ inyule
˜ ˆ
bike´ e´ iket ´ e´ likoda, hala a ga bon˜ le
ni ye´ banigil bem.—Mate´ oˆ 24:9. di konde ˆ unda bot ˆ gweha, ´ di kon- ˆ
I ngeda ´ ba noo ˜ bes ´ hala, hala a de ki hol. Be´ nge ˜ kiki ba ye´ mase´ e! ´
˜ ´ el´ toi Yeh ´ ova. ˆ ´
Ba ntam be kiki ba bi yon makidik ˜
nunda le di nlem (Ma-
´ ˆ
teo 5:11, 12) Nsohop nyen a nsal i gwel´ el´ Yeh ´ ova. ˆ Bat bo le ba anle ˜
ˆ oˆ i yosona, ˆ ˜ ´ ˆ
i bol ndi a nla be´ Yesu. ´ we mam ba ma bon i nson Yeho-
´
Kiki Yesu nyen a nkena likalo, na ˆ ˜ n˜ va. Nwaa le u nyon˜ makidik, bat bo
˜ nlana ˜ ´ ˆ ban˜ le: “Ngeda ´
nlam u na bilon˜ gwobisona. ˆ maeba.
´
U hoya bati
Kii i nunda ˜ hala? I ngeda ´ di na ˜ nal ˜ maeba ba ye´ ngandak, mam ma nke
˜ n˜ nlam, ndutu ipe di ye´ di boma ˜
longe.” w22.08 3 § 6-7
na
i ye´ le di mpot be´ mahop moma-
sona. ˆ I kaat Masoola, Yesu ´ a bi yis
˜noma ˆ ˆ
Yohanes le bot ba ga anal ˆ ˜ na ˜ n˜
nlam ni ngandak dilemb. ´ (Masoola
˜ ´ ´
Ngwa um, 13 Hikan Yesaya 48:17) Di nyi le di nla nhem-
´ ova
ˆ ma ye´ i ngii bot
ˆ le mam momas ona ma ye iket ˆ ´ ´ e´
Mis ma Yeh
ba te´ e´ sep.—1
´ ´ oˆ 3:12.
Petr Bibel. I yom nyimam wada a kal
´ ˆ i ye´ maliga, a kal le : “Tembee yo
Besbobas ona d’a boma mandutu. ki yo i ta be´ iket ´ e´ Banga˜ i Djob. Di
Ndi, di ta be´ besbotama. ´ Kiki isan˜ ˆ ´
koli hemle i yom Bibel i nkal inyule
nu a ngwes bon be, Yehova a ye´ ha ´ ´ ´ ˆ
di mbod ˆ ol ˆ Nyambe nem.” ˜ w23.01 2
inyu tat bes. ´ A ye´ bes ´ ipan, ˜ a ye´
§ 1-2
ki bebee i hola bes i ngeda di gwe´ ˆ ´ ´
˜
ngoˆ n˜ ni mahola. ˆ (Yesaya´ 43:2) Di Ngwa mbok, 15 Hikan
nyi le di nla honba mandutu mes ˆ ´ ˆ ˜ ´ ´
´ ova ˆ ´ mam mo- Di tonna ki bes ni bes.
inyule Yeh a nti bes —Lok ˆ Heber ´ 10:24.
masona ˆ ma mbeda ´ bes´ inyu honba. ˆ
Inyu ledes ´ ´ lok ˆ ke´ e´ yes, ´ di nlama
A nyible bes ´ njel i soohe nye, a nti
ˆ
hola bo i bana hemle ngui. Lok´ ˆ ke´ e´
bes ´ Banga ˜ ye, ´ biniigana munu ntoˆ n˜
´ ni lok ˆ ke´ e´ yes ´ i boda ˆ ˆ ihogi, ba nyahal bo. Bape ba nkon
we, ni i bo-
ˆ ´ ˆ ´ ´ ngandak, tole ba bi babaa bo. Bape
lom i i ye ha inyu hola bes i nge-
´ ´ ´ ´ ki, ba mbem lisuk, ndi li nai le li
da di gwe ndutu. Di ye masee i yi le ´ Manoodana mana mon lok ˆ
´ ova ˆ a ntat bes. ´ “Minem ˜ ´ mi nlo be.
Yeh nwes
´ ´ ˜ ke´ e´ i mboma munu ngeda ´ ´ Yak
yes.
nkon masee inyu mam a bi bon.” ˆ ke´ e´ i be´ boma
´ ´ ˆ i hiai hi bisu, lok
(Tjembi 33:21) Inyu unda Yehova
i nya mandutu i. Paul a bi gwel´ el´ Bi-
le di nkon mase´ e´ ni mam a nti bes, ´
´ es ´ hemle
´ ˆ ke´ e´
tilna inyu led i lok
di nlama gwel´ el´ mo. Di nlama bon˜ ´ Kiki hihega, ´ ˆ Yuda i i be´
ˆ ´ ye. Lok
kii yosona i mbeda inyu bon˜ le Ye- ´
ˆ ´ Hala a bikristen i be´ le i badba lelaa i nla
hova a kee ni bisu i tat bes. ˆ bap ba lihaa ba ba nkal
ˆ timbhe bot
nkobla le ibale di nke ni bisu i no- le base i Lok ˆ Yuda i nlel i bikris-
gol ˆ Yeh ´ ova, ˆ di bonok ˜ ki somb ˆ ol ˆ ye, ´
´ ten. Kaat Paul a bi tilna bo, i bi
a’ tat bes i boga ni boga! w22.08 13 lama l ed ´ es´ hemle´ yap ngandak.
§ 15-16 (Lok ˆ Heber
´ 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25)
´ ´ ˜ Paul a bi tibil tonol ˜ i jam li, jon ba
Ngwa ngee, 14 Hikan
˜ yon˜ yosona ˆ i ye´ maliga. be´ le ba gwel´ el´ i kaat i inyu timbhe
Banga i bot ˆ ba be´ kolba bo. w22.08 23-24
—Tjembi 119:160. ´
§ 12-14
Ngandak bot ˆ len i nyi ha be´ njee ba
ˆ
nla bodol nem. Ba mbadba too ba- ˆ ˜
ane, banyimam ni bot ˆ ba m’boˆ ba
ˆ ˜
nton toi bo. Ba mbod ˆ ol ˆ be´ ki to
baega ´ bibase nem. ˜ Di nok inyuki
ba nhemle ´ be´ ki to Bibel. Bagwe- ´
lel´ ba Yeh ´ ova ˆ ba ye´ nkwoog nkaa
le a ye´ “Nyambe nu maliga” ni
le a ntoˆ n˜ toi bes. ´ (Tjembi ´ 31:5;
˜
Ngwa koo, 16 Hikan ma mon ma ye´ “mam ma mbuu.”
ˆ ˆ ´ ˆ ˜ ´ ova ˆ a ye´ “Nyambe nu ma-
I mut a mbodol Yehova nem a ye´ Kiki Yeh
´ ´
nsaibak.—Yeremia 17:7. se´ e,”
´ i bot ˆ ba mbeg ´ es ´ nye ba nla-
ma ba masee. (1 Timot ´ ´ ˆ e´ oˆ 1:11) Baa
Munu nkon˜ ’isi u Satan, bot ˆ ba nyi
mam ma nin˜ yes ´ momasona ˆ ma nla-
´ ˆ
be njee ba nla bodol nem. Mabo-ˆ ˜ ˜ ˜
˜ ˆ ba nyunga, ˜ ma ke longe inyu bon le di ba ma-
nok ma bot baane ba se´ e?´ Heni. Mu nkwel we, ´ Yesu ´ a bi
nkon ’isi ni baega bibase ma nte´ e´ n-
˜ ´ ˜ ˆ
kal le: “Bot ba modop,” ba nla ba
ga bo ngandak. Yak mawanda map,
ˆ bap ba lihaa ni bot ˆ bap ba li- mase´ e. ´ Yesu ´ a bi kal le yak i “bot ˆ ba
bot ˆ
bi kohna ndeenga inyu telepsep,” ´ ´ ˜ ´
ˆ ba mbena ´ ´
bok weha bo nyuu. Hala loˆ nni
˜ ba bot ˆ ba “nsol” inyule ba ye´
a nhel´ es ´ be´ bes. ´ Bibel i bi kal le:
ˆ . . . bot ˆ b’a ba . . . banigil ba Kristoˆ ba nla ba mase´ e. ´
“I dilo di nsok,
ˆ ´ ˆ ba (Mate´ oˆ 5:4, 10, 11) Yesu ´ a bi niiga
bot ba ba ta be maliga, . . . bot
ˆ le mut a nla ba mase´ e, ´ ha be´ inyule
minsohi, . . . baliibana bot.” Hala a
ˆ ba ga bana mabonok ˜ mam me´ momasona ˆ ma nke longe, ˜
nkobla le bot ˆ ˆ ˆ ˜ ´
ndi inyule a nyonos ngon ye i mam
ma nyambe nu nkon˜ ’isi unu, nu ba
ma mbuu, a ban-ga maada ma bas
nla be´ bod ˆ ol ˆ nem.
˜ (2 Timot ˆ e´ oˆ 3:
ˆ oˆ 4:8. w22.10 6
ˆ
1-4; 2 Korinto 4:4) Ndi, bes ba di ´ bas ni Djob.—Yakob
ye´ bikristen di nyi le di koli ˆ bod ˆ ol ˆ § 1-3
´ ˆ ˜
Yehova nem. Di nyi le a ngwes bes ´ ´ ˜
Kel sonde, 18 Hikan
ni le “a ga tjoˆ oˆ be” ´ mawanda me. ´
´
(Tjembi 9:10) Di mbodol yak Yesu ˆ ˆ ´ I mut a gwe´ banga ˜ yi a mom nwee.
´ ´
Kristoˆ nem ˜ inyule a bi ti nin˜ ye´ inyu —Bingengen 11:12.
yes. (1 Petroˆ 3:18) Di nyi le i yom
´ ´
I ngeda ´ di gwe´ pek, ´ di nyi le “nge- ´
Bibel i mpot i ye´ maliga.—2 Timo- ˆ
da i [ye inyu] ´ ´
´ ˆ
teo 3:16, 17. w22.09 2 § 1-2 ˜ ˜ mom nwee ni ng´eda
i pot.” (Nanal 3:7) Ngim mangeda,
ˆ ˜ nsen˜ u ye´ le mut a mom nwee iloo-
Ngwa jon, 17 Hikan ´
le a pot. Kiki hihega, man˜ wada u
I mut a nkon Yehova woni˜ a ye´ ´ ˆ
u ma sal ngandak nton˜ u Yeh ˆ ´ ova,
ˆ
mase´ e,´ nu a nkil mu manjel me.´ u mbena ´ ke i hola ˆ makoda ma ma
´
—Tjembi 128:1. gwe´ mandutu. Man˜ umpe u nkal
Ba nkal be´ le mut a ye´ mase´ e´ ndik le: “I manke´ e´ nu a ta a yeelak be´
inyule a nol. Inyule a nla nol len, mam ma makoda mape.” Hala a bi
yani a nol be. ´ Ndi mut a nla ba bon˜ le miman˜ mi mi ye´ nlel´ em ´ liko-
˜ ´
mase´ e´ nin˜ ye´ yosona. ˆ Lelaa hala a da ni i man u, mi ti nye lipem. Ba
nla boˆ na?
˜ ´
Yesu a bi tonol ˜ i jam li nyi le a ta be´ le a kal bot
ˆ bape mam
´ ˆ map. I ngeda´ di mpot maliga, bot ˆ
i nkwel we i ngii hikoa, a kal le:
ˆ ol
ˆ bes ´ nem.
˜ ´
“Mase´ e´ ni bot ˆ ba nyi le mam ma ba mbod I ngeda mut
´ ˜ (Mate´ oˆ 5:3) a mpot maliga, di mbod ˆ ol
ˆ nye nem ˜
mbuu ma ye bo nsen.”
´
Yesu a be´ yi le bot ˆ ba binam ba bi inyule di nyi´ le a ta be´ le a kal bes ´
´ ´ ˆ ˆ ´
hega ni ngoˆ n˜ ikeni ˜ i yi ni i beg
´ es
´ bitembee.—Efeso 4:25; Lok Heber
Nhek wap, Yeh ´ ova
ˆ Nyambe. I mam 13:18. w22.09 12 § 14-15
˜ ˜ ´ di ye´ le di nimis binin˜
Ngwa njangumba, 19 Hikan le mi tat bes,
´ ´ ˜ ´ ´ ˆ
gwes. (Lok Heber ´ 13:17) Ngandak lok ˆ
Pek i ta be, to banga yi, to maeba
ma ma nla bok sombol i Yehova. ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ke´ e´ i bol
ˆ om ˆ ni i boda ˆ i bi ke nkon˜
—Bingeng ´ en ´ 21:30. wap ngwe´ e´ inyule bikuu, tole yubda
ˆ i ntjel´ emble i ngeda ´ bi be´ nyoo. Ndi ba bi bon˜ kii yosona ˆ
Ngandak bot
˜ ´ i “mbed ´ es ´ kin˜ i mbedg ´ e.” ´ ba nla inyu neebe i mahe´ nha ˜ ma, ba
banga
´
pek
´ ˜ ke ki ni bisu i gwel´ el´ Yeh ´ ova
ˆ ni ngui
(Bingengen 1:20) Inonnaga ni Bibel, yap yosona. ˆ Kiki bikristen bi hiai hi
mintoˆ n˜ mi bot ˆ maa mi ntjel´ emble
bisu, bi nde´ e´ nga ˜ i bi bon˜ le bi tjama,
banga ˜ pek: ´ “Bot ˆ ba ngiyi,” “bot ˆ ba mi- ˜
ˆ ˆ ˜ ˆ ´ en ´ hala nyen yak bo ba nke ni bisu i anal
njoha,” ni “bijon bi bot.” (Bingeng ˜ ˜ ˜
“nan nlam u banga i Nyambe.” (Mi-
ˆ ba ngiyi” di ye´ bot ˆ ba ˆ
1:22-25) “Bot
´ ˆ ˆ bape nson mi baoma 8:4) I te´ e´ likaloˆ i nho- ˆ
ba nhemle mam momasona, bot ˜
la bo i bok mahonol map mu Ane, ha
ba mpala ki yumus bo. (Bingeng ´ en ´ ´ Inyu hala nyen
´ ˜ ki didun di mu mandutu map be.
14:15) Kiki hihega,
ˆ baega ´
honol
ˆ ba m’boˆ ba ba mpam i te´ eda ´ mase´ e´ map ni nsan˜
bot bibase ni bot
wap. w22.12 19 § 12-13
nyumus. Hala a ye´ a sok ˆ yak a te´ e´ nga ˜
bahogi i ngeda ba nyi le i baega bana ´ ´ ´ ´ ˜
ˆ kaat Binge- ´ Ngwa ngee, 21 Hikan
ba nyumus bo. Ndi i bot ´ ova
ˆ a ye´ ni me; m’a kon be´ me
ngen ´ 1:22 i mpod ˆ ol, ˆ bomede bon ba Yeh
´ ´ e´ e´ di bot ˆ inyu- ˜ ´
woni.—Tjembi 118:6.
mpohol i yegle diteg
le hala a nlem ´ el´ bo. (Yer ´ emia
´ 5:31) ´ ova ˆ ´ Ilo-
Yeh a ndiihe hiki wada wes.
Ba ntop be´ non˜ i yom Bibel i nkal, ˜ ˆ
le a nom baoma be likalo, Yesu a bi ´ ˆ ´
´ be´ to timbhe inyu mabo-
ba ngwes koˆ oba ˆ bo i ngolba i be´ bem bo. (Ma-
˜ map. Ibabe´ pe´ ena, ´ di nye´ n˜ be´ ni-
nok
ˆ ´ ´ e´ e´ di teo 10:29-31) Inyu bon˜ hala, a bi gwe-
´ ˆ ´
gle bot ba ba mpohol i yegle
ˆ ´ en ´ 1:32; 27:12. w22.10
diteg lel´ dihega ´ di dinuni bon ba Israel ba
bot!—Bing eng be´ bena ´ tehe, diuuna. I hiai hi bisu,
19 § 5-7 i dinuni di di be´ hee be´ to yom, ndi
˜ Yesu a kal banigil be´ le: “Ndi to hia-
´
Ngwa um, 20 Hikan
´ da hi nkwo be´ ’isi ibabe´ le Ison˜ nan a
Suhlana bebomede isi hiki mut yi hala.” I mbus, a konde ˆ le: “Ni gwe´
binam ba nte´ e.—1 ´ Petr´ oˆ 2:13.
mahee iloo ngandak diuuna.” Yesu ´ a
Ntoˆ n˜ u Yeh ´ ova ˆ u nti bes ´ biniigana bi yis banigil be´ le, ibabe´ pe´ ena ´ Ye-´
ˆ
inyu soˆ n˜ bes. ´ Ba ma hoˆ nlaha ˜ bes ´ nga- hova a ndiihe hiki wada wap, jon ba
ndak ngele le di nlama ti miman˜ no-
´ ´ be´ lama be´ kon ngolba woni. ˜ Banigil
´ tel´ ef ´ on, ˆ i i ga hola ˆ bo i se- ´ ba bi lama bigda bibuk bi Yesu ´ hiki
mba yes ´
bel´ bes ´ ibale mam ma mbep. Ba ye´ ki ngeda ba be´ tehe diuuna mu kiki ba
le ba kal bes ´ hee di nla leba ´ homa li- be´ te´ e´ likaloˆ i bitison ni i mambai. To
solbene, lelaa di nla nyodi mu nkon˜ hee homa u ntehe man hinuni, bigda
´ ni lelaa di nla kohna ˆ le Yeh ´ ova ˆ a ndiihe we ngandak inyu-
wes, i gwom bi
nla bane bes ´ nsen. ˜ Ba ye´ ki le ba ton- ˜ le yak we u “gwe´ mahee iloo ngandak
´
le bes lelaa ni imbe ngeda di nla hola ´ ˆ diuuna.” Jon u kon ban˜ woni, ˜ ni ma-
ˆ bape. Ibale di non˜ be´ i biniigana ˆ ´ ´
hola me w’a yembel ngolba. w23.03 ´
bot
bi, besbomede ´ ni miman˜ mi mi gwe´ 18 § 12
˜ ˆ i nin.
˜ I ngeda ´
Ngwa mbok, 22 Hikan na bot a be´ hana ’isi,
Ni mbon˜ le Faraoˆ ni bagwel´ el´ be´ Yesu a bi unda le Isan˜ a bi ti nye
´
´ ni nha ki panson˜ i woo ˆ
i ngui i. (Yohanes 11:23-25, 43, 44)
ba oo bes,
´ Nano, Yesu a ye´ i ngii, a bi kohna
´ ˆ
wap le ba nol bes.—Manyodi 5:21. ˆ
´ “kunde yosona i ngii ni ’isi.” Hala a
Di nla bana mandutu i ngeda
´ li nsoˆ na ˜ le di gwel´ el´ Yeh ´ ova ˆ
lihaa mbon˜ le, a nla yon ˆ osˆ i mbonga ˆ unu le
jes tole ˆ bobasona
“i bot ˆ ba ye´ iket ´ e´ son”˜ ba
i ngeda ´ di nimis bol ˆ oˆ yes. ´ I ngeda ´ di ˆ ˜
´ ´ ˜ ga tuglana, ba ban-ga pola i nin i boga
nom ikete ndutu, di nla lehel nem, di ni boga.—Mate´ oˆ 28:18; Yohanes ˆ 5:26-
tomb. Ha nyen Satan a ye´ a gwel´ el´ 29. w22.12 5 § 10
i pola ˆ i inyu tinde bes ´ i honol ˜ le Yeh ´ o-ˆ
´ ´ ´ ˆ ˆ ˆ ˜
va a ngwes be bes, jon di nogol ndu- Ngwa jon, 24 Hikan
tu. Nsohop a nsomb ˆ ˆ le di honol
ol ˜ le ˆ ba liten
´ li Israel ba ga tjel´
Bot
Yehova ni nton we bon ba mbon˜ le
´ ˆ ˆ ˜ ´
emble we ´
di nok ndutu. I jam li jon li bi pem ´ ´ ´ ´ inyule ba ntop be emble
´ ´ ´ el me.—Ezekiel 3:7.
bon ba Israel i ngeda ba be i Egip- ´ ´
to.ˆ Ba bi bok ˆ ndugi ba tehe le Yeh ´ o-ˆ Kiki ba bi tjel´ emble Ezekiel, Yeh ´ o- ˆ
´ ´ ˆ
va a ntee Mosi bo Aron inyu tohol ˆ va nyen bot ba liten ba bi tjel´ emb-
ˆ ´
´ ˜
bo le ba ba ha ban˜ minkol i Egip- le. Biba
´ Ez ´ nga ´
bi buk kel i len, bi bi
ˆ ba
ˆ
to. (Manyodi 4:29-31) Ndi i ngeda ´ kwes ekiel nkaa le to ibale bot
ˆ ´ ˆ ´ ´
liten ba ntjel emble nye, hala a nso- ˆ
Farao a bi ledhene bo mam, ba bo-
ˆ om ˆ Mosi ˆ bo Aron ˆ nsohi inyu ma- ˆ ´
mbol be kal le a ngwel be nson w´ e u ´ ´
dol
mpod ˆ ol ˆ longe. ˜ Yeh ´ ova ˆ a bi yis ki Eze- ´
ndutu map. (Manyodi 5:19, 20) Kinje
ˆ ol ˆ om
ˆ Mosi ˆ bo Aron ˆ kiel le i ngeda i mam a nlegel ma ´
ngoo le ba bi bod
´ ´ ´ ga yon, bot ˆ ba liten ´ “ba ga yi yaa le
nsohi ki le ba be bagwelel ba Nyambe. ´ ´
´ e´ ndutu yible ˆ ˆ
mpodol a be ipola yap.” (Ezekiel ´ ˆ 2:5;
Ibale yak we u nom iket
´ ˆ ˜ ˜ ˆ 33:33) Ibabe´ peena, i bibanga ´ ´ ´ ˜ bi, bi
Yehova nem won, u bat nye mahola.
bi hogbaha ˆ Ezekiel, ´ bi led ´ es ´ ki nye ka-
w22.11 15 § 5-6
´ a yon
yele ˆ os ˆ nson we. ´ Yak bes ´ di gwe´
˜ ´ ´ ˆ
Ngwa koo, 23 Hikan makend inyule di nyi le Yehova nyen a
´ i legel na ˜ n˜ nlam. A nti bes ´
Me nkal yaga be´ maliga le, ngen˜ i ye´ bi ep bes
´ ´ ´ ´ ´ ˆ
i lo, yak lo i mal lo, le bawoga b’a lipem i ngeda a nsebel bes le ‘mbogi
´ (Yesaya ´
nok kin˜ i Man Nyambe; ba ba bi sedi´ ye.’
˜ni! Ndik kiki Yeh
43:10) Kinje nsima
´ ova ˆ ´ nke-
´
oˆ oˆ b’a nin.—Y
˜ ˆ
ohanes 5:25. ˜ ˜
a bi kal Ezekiel
´
´ ovaˆ le: ‘U kon ban woni,’ ´ a´ nkal yak bes
Yeh a ye´ Lingen li nin, ˜ a gwe´ ki
´ le: “Ni sehla ban.” ˜ (Ez ekiel 2:6) Inyu-
ˆ A bi ti mpod ˆ ol
ˆ Eli-
ngui i tugul bot.
ˆ ki di nlama b´ e´ kon bakolba bes ´ woni? ˜
ya ngui i tugul man munlom nu yik Inyule kiki Ezekiel, ´ Yeh ´ ova
ˆ nyen a bi
muda i Sarepta. ´ ˜ 17:21-23)
(1 Bikine ´ a nhola ˆ ki bes.—Y ´ ´
´ ˆ ma Djob, ep bes, esaya 44:8.
I mbus ng´ eda, ni mahola w22.11 3-4 § 4-5
mpod ˆ ol
ˆ Elisa a bi tugul man mu-
ˆ nu muda Sunem. (2 Bikine
nlom ˜ 4:
18-20, 34-37) I bitugne bi, ni bipe ki,
˜
bi nunda le Yeh ´ ova
ˆ a gwe´ ngui i temb-
´
˜
Kel sonde, 25 Hikan mbol nyoo, san˜ i ngui yon di nla-
Mut ba nla bod ˆ olˆ nem
˜ a nte´ eda ´ i ma jo inyu bon˜ le di lem ´ el ´ Ye- ´
´ en ´ 11:13. ˆ
hova. I kaat Roma ˆ 12:2, n˜ oma ˆ Paul
jam ba nkal nye.—Bingeng
a nkal le di nlama yilha maho-
I len ini, di ye´ mase´ e´ i ba ike- ´ ˜ mes
nol ´ yondo inyu yi kii i ye´ so- ˆ
te´ likoda ni miman˜ ni bahola ˆ nson
mbol i Djob. Di nwas ban le nkon˜
ˆ ˜
ba di nla bod ˆ ol ˆ nem.
˜ Di nyi ki ˜ bes, ´
´ ’isi unu u yona ndi di wan
le di ga bana bikaat bi bi mbeda ´
besbomede inyu tehe too mahonol ˜
bes inyu likalo. I lok kee i, i nte´ e-
´ ˆ ˆ ´ ´ ´
ma Djob mon ma n˜ ega ´ bes,´ he ma-
´ longe.
˜ ´ ova ˆ ´ ˜
da bes Di nti Yeh maye- honol ma nkon˜ ’isi be. ´ w23.01 8-9
ga inyu jam li. Ndi, kii di ye´ le di § 3-4
bon˜ inyu bon˜ le bot ˆ ba bod ˆ ol
ˆ bes´
˜nem? Di ngwes ´ lokˆ ke´ e´ yes, ´ di ntoˆ n˜ ˜
Ngwa um, 27 Hikan
ki bo. Ndi di nlama be´ jop ˆ i mam
Beega Yehova mbegee yon,˜ a’
´ ´ ´ ˆ
map. I hiai hi bisu, ngim bikris- nit we. A’ neebe be´ kekikel le
ten i be´ bot ˆ ba hileg´ e,´ ba hak ma-
mut a te´ e´ sep ´ a kwoo.
nyo map i mam ma bot ˆ bape, ba ´
—Tjembi 55:22.
podok ki mam ba nlama be´ pot. ´
(1 Timot ˆ e´ oˆ 5:13) Di bon˜ ban˜ kiki Baa hiki ngeda di mboma mandu-
´
bo. Hegda le mut a nkal we jam je, ´ tu Yehova a mbon˜ jam? Baa a nke-
´ ˆ
˜ ˜ na mam momasona ˆ i nin˜ yes ´ kaye- ´
a anle we le u kal ban jo mut nu-
mpe. Kiki hihega, ´ sita yada i nla kal le di nla kal le beba jam i nla be´ ´
A anle ˜ we le u kal ban˜ mut numpe bel i niiga. (Nanal 8:9; 9:11) Ndi
ˆ ol ˆ nye. w22.09 di nyi le i ngeda ´ di mboma ma-
i jam li. U nlama nog ´ ˆ ˜
10 § 7-8 ndutu, Yehova a ntehe, a nemble ki
masoohe mes. ´ (Tjembi ´ 34:15; Yesa- ´
˜ ˜ ´ ova ˆ ˆ bes ´
Ngwa njangumba, 26 Hikan ya 59:1) Yeh a nla yak hola
˜ i honba ˆ mandutu mes. ´ Lelaa? Jam
Ndi ni henla, mu kiki ni nyilha ´ ova ˆ
mahonol ˜ manan yondo. jada Yeh a mbon˜ inyu hola ˆ bes ´
ˆ li ye´ le a ye´ a led ´ es ´ bes ´ i longe ˜
—Roma 12:2. ´
ngeda. (2 Korintoˆ 1:3, 4) Baa u ngi
I buk Grikia ba ngwel´ el´ hana le “i honlak ˜ i ngeda ´ u be´ boma mandu-
yilha mahonol ˜ yondo” i nla ki kob- ´ ˆ ˆ we? Di mbena ´
ˆ ˜ ˆ mahonol.”
˜ tu, ndi Yehova a hola
la le “i bongol Jon ba ta ˆ
nogda le Yeh ´ ova ˆ a nhola ˆ bes ´ i nge- ´
be i kal bes hana le di bon˜ ndek
´ ´ ´
da ndutu yes i ntagbe. w23.01 17-18 ´
mam malam, ndi le di nlama tibil § 13-15
wan nin˜ yes ´ di he´ nha ˜ mam ma nle- ´
mel´ be´ Yeh ´ ova.
ˆ I ta be´ jam di mbon˜
ndik ngel´ e´ yada, ndi di mbon˜ jo nin˜
´ yosona.
yes ˆ I ngeda ´ di mba peles,
mam momasona di mba di mbon˜
ˆ
ma ga lem ´ el´ Yeh ´ ova.
ˆ Ndi nwaa le di
´ ´ ˜ ´ ki yo. Di nla ot ˆ biniigana mu
Ngwa ngee, 28 Hikan gwes
˜ ´ ˆ ii
I nuga bikai i i be,´ ndi i ta be´ . . . bibanga Yesu a bi kal ngim bot
i [nke] i tjiba.—Masoola 17:11. be´ yi Mben ´ kiki bo bayimben, ´ Fa-
risai ni Sadukai. I baega ´ bibase ba,
I nuga bikai ini i ye´ kiki nuga i bi- ba be´ an˜ Bibel hiki kel, ndi ba bi
kai i i gwe´ mino ˜ minsaambok, ndi yo
nwas be´ le i bane bo nsen. ˜ Yesu
´ a bi
ˆ ˆ ˆ ˆ ´ el
´ yo le ´
i nkoyop tjoom. Bibel i nseb eba mam maa ma ma bi soˆ na ˜ le Bi-
“oˆ ngba
˜ i nuga bikai,” i nunda ˜ ki le bel i bane bo nsen. ˜ Bibanga ˜ ´ a
Yesu
i ye´ “kine ˜ i nyon ˆ os ˆ juem.” (Masoola
bi kal bo, bi ga hola ˆ bes ´ (1) i kon-ˆ
13:14, 15; 17:3, 8) Mu i yiinda ye, ´ Yo- ˆ ´
de nok Bibel, (2) i leba tik ngok mu
hanes a ntehe le i “kine” i, i mbok ˜ ˆ ˜
Banga i Djob, ni (3) i nwas le Bibel
i ba, ndi ngim ngeda ´ i ba ha be, ´ ˆ ´ i he´ nha.
˜
i hola bes w23.02 8-9 § 2-3
ndi i mbus i temb i pam. I kine i, ´ ˜
˜
i ye´ Adna i bilon˜ (ONU), yon i nit Ngwa koo, 30 Hikan
mam ma m’boˆ i nkon˜ ’isi wonsona! ˆ
Mut yihe a ntehe jam libe a solop.
I be´ ndugi Likoda li maten ´ (SDN), ´ en
—Bingeng ´ 22:3.
ndi i ngeda ´ Gwet ´ bi Ntola ˆ II, likoda
˜
Di nlama kengle mintuk ni mut nu
li li bi nyoi. Li bi temb li pam i mbus ´
´
a ta be sobiina wes, ´ di kengle ˜ ki
gwet ´ ni lini jol ˆ le, Adna i bilon. ˜ Ni
ngandak nyoba, ˆ mbina je, bibuk
ˆ
njel ngim bipodol, binuga bi bikai bi ˆ
˜
bibe, bilingeli ˜
nge bi bisan˜ ni bi ma-
ntinde bot ˆ i kolba Yeh ´ ova
ˆ ni bagwe- ´
´ ´ ˆ lal ma nyega, ni mam mape ki.
lel be. Jon Yohanes a nkal le binuga ´
˜ bi nkon˜ ’isi wo- (Tjembi 101:3) Nsohop a nye´ n˜ ma-
bi, bi nkot “bikine ˆ os ˆ maada mes ´ ni Yeh ´ ova.
ˆ
ˆ ´ ´ on,
ˆ “hilo njel i ob
nsona” i gwet bi Armaged ´ ˆ ˜ ´
˜ hi Nyambe Nu ngui yosona.” ˆ (1 Petro 5:8) Ibale di nyon be yihe,
hikeni
Satan a nla bon˜ le di bana bilem
—Masoola 16:13, 14, 16. w22.05 10 bibe kiki bo tama, mal oga, ˆ hu-
§ 10-11 luk nem, ˜ ˆ
oa, ngok, ˆ ni hiun. (Ga-
Ngwa mbok, 29 Hikan
˜ latia 5:19-21) Ibale di nhoo be´ jos ˆ
gwo san, ˜ bi no ˜ minkan, ˜ bi yila kiki
˜ n?
˜
Kii u nok mu yom u na mboˆ n. ˜ (Yakob ˆ oˆ 1:14, 15) Hiandi
—Lukas 10:26. hiada hi hi soli ˆ hi ye´ biloˆ n˜ bibe. Di
´ ´ yemede a bi kahal an˜ nlama unda bot ˆ bobasona ˆ ˜
longe-
I ngeda Yesu ˜ ´ ˆ
Bitilna, hala a bi bon˜ nye le a yi Bi- nem di tinak bo lipem,
˜ ˆ ´
ndi di hoi-
tilna, a gwes ´ gwo, a bon˜ ki i mam a ga ban le i bot bes ni bo di nki-
´ i bon˜ i mam
be an mu. Di bigda i jam li bi boˆ na
´ ˜ ˜ ha, ba nla tinde bes
´
i tempel ´
i ngeda ´ a be´ ena
Yesu ´ ndik ba mbon. (1 Korintoˆ 15:33) Ibale
˜
´ ba ba be´ yi mben ´ di nog ˆ ol ˆ maeba ´ ma Yesu ´ mana, d’a
12 nwii. Balet
Mosi ˆ longe˜ longe, ˜ “ba be´ nhelek ki- kiha be ni bot ba nogol be´ mamben
´ ˆ ˆ ˆ ´
´ ova. ˆ
yaga inyu ngap ye´ i nok mam, ni ma Yeh (Lukas 21:34; 2 Kori-
inyu mandimbhe me.” ´ (Lukas 2:46, ntoˆ 6:15) D’a kengle ˜ tjandi di Nso-
´
47, 52) Yak bes ibale di na ˜ n˜ Ban- ˜ hop. w23.02 16 § 7; 17 § 10-11
ga i Djob hiki ngeda, ´ di ga yi yo, di
ˆ ˜
Ngwa jon, 31 Hikan yada le Kimberly. Ba bi ti nye de-
´ Nyambe ini le: di nogˆ olˆ voir ni nudu ˜ numpe i suklu. I nge- ´
Gweha
mamben ´ me;´ ndi mamben´ me´ ma da ba bi bon˜ i devoir li, i nudu ˜ nu
a bi yimbe le Kimberly a be´ be´ kiki
nyet´ be.—1
´ ˆ
Yohanes 5:3.
´ yon˜ inyu Yeh ´ ova
ˆ ˜ inyu- bana baudu bape. A be´ sok be´ bot, ˆ
Gweha i nan, ´ ´
a beena bibuk bilam, a be pot be to ´ ´
le u nigil i yi nye. Ibabe nkaa, ngoˆ n˜ ´
mpungu. ˜ I jam li, li bi tihba i nudu ˜
yon˜ i ye´ le u ba liwanda je´ nano ´
nu a be bon suklu ni Kimberly, a ˜
ni i boga ni boga. Hala a nla boˆ na. ˜
bod ˆ ol ˆ nigil Bibel. Yeh ´ ova
ˆ a ye´ ma-
Yeh ´ ova ˆ nyemede a nkal we le, kon- ˆ ´ ´ ´ ˆ ˆ ´ bi
˜ see ngandak ngeda bipodol gwes
ha nem we´ mase´ e. ´ (Bingeng ´ en ´ 23:
nhola ˆ bot ˆ i yi maliga ! Di gwe´ ngoˆ n˜
15, 16) U nla konha ˆ nem˜ we´ ma- ˆ ol ˆ gwes ´ bi ti Yeh ´ ova ˆ ´
le bipod lipem.
se´ e´ ni bipod ˆ ol ˆ gwon˜ yak ni mabo-
w22.04 5-6 § 5-7
˜
nok mon. ˜ Makidik u nyon˜ mon ma
´ too u ngwes ´ toi Yeh ´ ova.
ˆ ˜
ga eba Jam Ngwa njangumba, 2 Dipos
lipe li tane be´ we nsen˜ kiki lini. Le- Boda ˆ . . . [ba] be´ gwel´ el´ nkus wap
´ Yeh ´ ova?
ˆ
laa u nla unda le u ngwes inyu sel´ el´ bo.—Lukas 8:3.
Jam li bisu u nla bon˜ li ye´ le soo- ´ a bi mbuubaha Maria Magdale- ´
he Yeh ´ ova,
ˆ u ti nye nin˜ yon. ˜ (Tjembi
´ Yesu
40:8) I mbus hala, w’a unda i mba- na, nu a be´ ena ´ mimbuu mimbe min-
mba le u nti nye nin˜ yon, ˜ ni njel sob- ˆ saambok. Kiki a be´ mase´ e, ´ jon a bi
ˆ (Lukas 8:1-3) Ma-
le. Makidik ma, ma ye´ malam nga- yila nnigil Kristo.
ndak, ma ye´ ki nsen˜ iloo hihega. ´ ria a be´ mase´ e´ inyu jam Yesu ´ a bi
I nin˜ u nin˜ nano i ta ha be´ inyu yon, ˜ boˆ n˜ ol ˆ nye, ndi bebek a be´ yi be´ le
´ ˆ ˆ ´ Yesu ´ a ga bon˜ iloo ha. A be´ lama ti
ndi inyu Yehova. (Roma 14:8; 1 Pe-
troˆ 4:1, 2) Makidik ma ma ta be´ isii nin˜ ye´ sesema “inyu bon˜ le hiki mut
˜ ´ nye” a bana nin˜
jam, ndi ma mbon˜ le u bana banga ˜ a nunda le a nhemle
ˆ
˜
nin. w23.03 5-6 § 14-15 boga. (Yohanes 3:16) Ndi to hala,
inyu ti mayega ´ inyu jam Yesu ´ a bi
Kel sonde, 1 Dipos boˆ nol ˜ nye, Maria bi te´ nbe ˜ ni nye.
I ngeda ´ Yesu ´ a be´ son njonok i ngii
Ibale mut a nhonol ˜ le a mbeg ´ es ´
kek ´ njiiha, Maria a be´ nye ha be-
´
Nyambe, ndi a tibil be gwel hilemb ´ ´ es ´ nye ni bot ˆ bape ba be´
bee inyu led
hie,´ wee a nlok ˆ nem
˜ we´ nyemede, ha. (Yohanes ˆ 19:25) I ngeda ´ Yesu ´ a
yak bibeg ´ es
´ gwe´ bi ye´ yanga. ˜ ˆ
ˆ ˆ bi wo, Maria ni boda iba bape ba bi
—Yakobo 1:26. lona binunumba i son˜ inyu majona ˆ
´ ´ ˆ
I ngeda di gwe´ bibuk bilam, bot ˆ ba me. (Marko 16:1, 2) Maria a bi bana
´
´ ´ ´
nyi le di ye bagwelel ba Yehova. ´ ˆ nsima i tehe Yesu ni i kwel ni nye
´ nsima ngandak
Hala a mbon˜ le i bot ˆ ba ye´ bes ´ ipan˜ i mbus bitugne gwe,
ba ntehe maselna “ip ola ˆ mut a banigil be´ ba bi bana be.—Y ´ ˆ
ohanes
ngwel´ el´ Nyambe ni nu a ngwel´ el´ be´ 20:11-18. w23.01 27 § 4
nye.” (Malaki 3:18) Di be´ nge ˜ lelaa
i jam li li nene munu ndemb ´ el´ i sita
Ngwa um, 3 Dipos i nin˜ boga. Yak bes, ´ mol ˆ mes
´ ma nla
kule´ i bisu “nkol u maliga ni u pek” ´ u mbom yap. Me mbon˜ le mbom yon˜
´ ´ ´ ˆ i let kiki diaman, ˜ i let yaga iloo ngok.
ngwelel inyu lamb bijek.—1 Tesaloni-
ka 2:13. w22.10 7-8 § 6-8 Ba ye´ liten ´ li li ye´ ndok, ndi u kon ban˜
bo woni, ˜ to masu map ma bon˜ ban˜
´ ´
ˆ
Ngwa jon, 19 Bioom
ˆ ˆ we le u sehla.” (Ezekiel 3:8,´ 9) A be´
wengonle ˜ Yeh ´ ova ˆ a be´ kal Ezekiel ´ le:
ˆ ba ngok
Bot ˆ ba bi loˆ oha
ˆ ndegle bes.
´
˜
‘Nledek nem u bot ba liten u tomb ˆ ´ ˆ osˆ
´
—Tjembi 123:4. ban˜ we. Me ga led ´ es ´ we.’ I mbus nge-
´ ´
´
Bibel i bi behe ´ ˆ bot
le i dilo di nsok, ˆ ´
da, mbuu u Nyambe u heya ´ ´ Ezekiel
ˆ ´
ba minjoha b’a ba ngandak. (2 Pe- i homa a be´ te´ ene ´ likalo. ˆ Ez ekiel a bi
tro 3:3, 4) Bot ba minjoha ba mbon˜
ˆ ˆ ˆ
tila le: “Woo u Yeh ´ ova ˆ u bi kahap yaga
hala inyule ba ngwes ´ ‘non˜ ngoˆ n˜ yap ´ ˆ ol ˆ sonde
i ngii yem.” I bi beda mpod
ibe inyu mam ma te´ e´ be´ sep.’ ´
yada inyu ´ ´ tibil nok nwin a be lama´ le-
´
(Yuda 7, 17, 18) Kii di nla bon˜ inyu gel. (Ezekiel 3:14, 15) Ha nyen Yeho- ˆ
bon˜ le di ba ban˜ bot ˆ ba minjoha?
ˆ Njel va a bi kal nye le a kee i tegep mbok
yada i ye le di kengle i bot ba gwe´ lem
´ ˜ ˆ
i homa “mbuu´ u Nyambe u bi ´ jop ˆ
i tjelel. (Tjembi´ 1:1) Hala a nkobla le, [nye] iket ´ e.”
´ (Ezekiel ´ 3:23, 24) Eze- ´
di emble ban˜ to an˜ gwom bi bi nlol ˆ ´ ˆ ˆ
kiel a be nkoobaga i bodol gwel nson ˆ ˆ
˜
ni batjangbene maliga. Di nyi le iba- we.´ w22.11 4-5 § 8-9
˜ ˆ ˆ ´ ´ ˜
Ngwa njangumba, 21 Bioom ha. A bi kal Yesu le: “A Yesu, honol
´ ova,
ˆ ´ mbe me ´
me i ngeda w’a lo i Ane yon.” Yesu ˜ ´
A Yeh letee ni ngeda ˜
nlama lond inyu bat mahola, ˆ ndi a bi timbhe nye ni bibanga bi buk
kel ini. (Lukas 23:39-43) Yom Yesu ´
´
u nok be? . . . Inyuki u nihbe
a bi kal ntonba i nlama tinde bes ´
i tehe botˆ ba nte´ e´ nga
˜ bape?
i honol˜ lelaa nin˜ i ga ba iket ´ e´ Para-
—Habakuk 1:2, 3. dis. I maliga, di nla hegda ´ lelaa Para-
Mpod ˆ ol ˆ Habakuk a bi bana ngandak dis i ga ba ibale di n˜ ot ˆ mahonol ˜ mu
mandutu. Ngim ngeda ´ i bi pam yak nsan u be i ngeda Kine Salomoˆ a be´
˜ ´ ´ ˜ ˆ
le a bod ˆ ol ˆ honol ˜ le Yeh ´ ova ˆ a ntoˆ n˜ ha ane. Bibel i nkal le Yesu ´ a nloo Salo- ˆ
´
be nye. Ndi a bi yible Yehova ´ ˆ ˜
nem, ˆ ˆ
mo, jon di koli bem le Yesu ni bot ba´ ˆ
a soohe nye. Yeh ´ ova ˆ a bi yon˜ ngeda ´ ga ane ni nye, ba yilha ’isi longe ˜ para-
i timbhe ngwelel we i ngeda a bi yib- ´ ´ ´ ´ dis kiyaga. (Mateo 12:42) Ibabe´ nkaa,
´ ˆ
˜ ´ ˆ
“mintomba mimpe” mi nlama ye´ n˜ yi
le nye nem. (Habakuk 2:2, 3) I nge-
da Habakuk a bi hek pek, ´ a honol ˜ le- kii mi nlama bon˜ inyu nin˜ i boga ni
laa Yeh ´ ova ˆ a bi tohol bagwel´ el´ be, ´ a boga iket ´ e´ Paradis.—Yohanes ˆ 10:16.
´
temb a kon mase´ e. ´ A bi ba nkwoog w22.12 8 § 1; 9 § 4
nkaa le Yeh ´ ova
ˆ a ntoˆ n˜ nye ni le a
ˆ nye i honba ˆ ´ ´ ˆ ˆ
ga hola mandutu. (Ha- Ngwa ngee, 23 Bioom
bakuk 3:17-19) Kii ndemb ´ el´ i Haba- ´ u ga bat nye mahola,
ˆ
´ I ngeda ´
I ngeda a ga
kuk i niiga bes? di gwe´ ma- ˆ ˆ ´
konol we ngoo.—Yesaya 30:19.
ndutu, di nlama soohe Yeh ´ ova, ˆ di kal
´ ´ ´ ´ ˜ ´
Yesaya a nkal bes ´ le Yeh ´ ova ˆ a nyon˜
nye kii i ye bes ikete nem. I mbus, di ´ ´ i ngeda ´ ˆ
bem mahola ˆ me. ´ Ibale di mbon˜ hala, ngeda i emble bes di nlo-
´ ova ˆ a ga ˆ
ndol nye, a mpala ki timbhe masoo-
di nla ba nkwoog nkaa le Yeh ´ Yesaya ´ ˆ ´
ti bes ´ ngui i honba ˆ mandutu. I ngeda ´ he mes. a nkonde le: “I ngeda
´ ˆ ˆ ´ a ga nok ndik kin yon, a ga timb- ˜ ˜
di ntehe le Yehova a nhola bes, hala ˜
a nkonde ˆ led´ es ´ hemle ´ yes. ´ Ibale yak he.” I bibanga bilam bini bi nhoˆ nla- ˜
´ ˜ ˜ ˆ we ´
ha bes le Tata wes nu ngii a gwe yaga ´ ´
we u ntenbe i bon mam ma nhola
i te´ eda
´ maada mon˜ ni Yeh ´ ova, ˆ to ma- ngoˆ n˜ i hola ˆ i bot ˆ ba mbat nye ma-
ˆ A nyi le di gwe´ ngoˆ n˜ ni ma-
ndutu, to pe´ ena ´ bi ga bagal be´ we ni hola.
ˆ ma inyu honba ˆ ´ o- ˆ
Yehova.—1 Timote´ oˆ 6:6-8. w22.11 15
´ ˆ ˆ hola mandutu. Yeh
§ 6-7 va a nyon˜ ngeda ´ i emble masoohe ma
hiki ngwel´ el´ we. ´ Inyuki di nkal hala?
ˆ ˆ I bibodle ˆ ´
bi Yesaya pes 30, Yeh ´ ova ˆ a
Ngwa um, 22 Bioom ´ ´ ´ ˆ
ngwelel i buk ini le “be” inyule a mpo-
I len ini me nkal we maliga le, ˆ liten ´ je´ jolisona. ˆ
dos Ndi i nloˆ n˜ 19, a
w’a ba ni me i Paradis. ˆ ˆ
mpodos hiki ngwelel we. ´ ´ ´ Yesaya ´ a nti-
—Lukas 23:43. la le: “U ga ee ha be,” ´ “a ga kon ˆ ol ˆ we
´ ni mintonba ima ba be´ nok ndu-
Yesu ngoo,” “a ga nok ndik kin yon.” Yeh ˜ ˜ ´ o- ˆ
tu, ba bak bebee ni wo. (Lukas 23: ´
va a ye Tata wes nu a nton hiki wada ´ ˆ ˜
32, 33) I mintonba mi nwo ima mi wes, ´ a nyon˜ ki ngeda ´ i emble masoo-
´
bi ndegle Yesu. (Mate´ oˆ 27:44; Mar- he ma hiki ngwelel we.—Tj ´ ´ ´ embi ´ 116:1;
koˆ 15:32) Ndi wada wap a bi he´ n-˜ ´
Yesaya 57:15. w22.11 9 § 5-6
ˆ ˆ
Ngwa mbok, 24 Bioom “njoˆ oˆ i mpala gwel” bo. (Bingeng ´ en ´
˜ 29:22) I ndembel di nke tehe hana- ´ ´
Yona yihe kiki nyoo, ndi ni bak ngi- ´ le yak i ngeda ´
nsohi kiki diben.—Mat ˜ e´ oˆ 10:16. no, i ga unda bes di
ˆ
mal soblana. (Roma 7:21-23) Soo- ˆ
´ ´ ´ ˆ di niigaga ´ ova ˆ
I ngeda di ntee likalo,
ˆ ´ he Yeh inyu lem ibe u gwe´ ngoˆ n˜
bot yak i ngeda di mboma ngolba, ˆ
i jos, u bak ki nkwoog nkaa le a ga
hala a mbon˜ le di ye´ mase´ e, ´ di nog- ˆ ˆ we. (1 Yohanes
hola ˆ 5:14, 15) Yeh ´ o- ˆ
da ki le di ye nsan. I hiai hi bisu, ´ ˜ ´ ´ ˜
´ ˆ Yuda ba bi va a ga heya be lem yon ibe kunda
i ngeda baane ba Lok yada, ndi a ga ti we ngui inyu jos ˆ yo.
ti baoma oda le ba te´ e´ ha ban˜ lika-
ˆ
(1 Petro 5:10) Sal ni ngui inyu bon˜
´ ˆ
ˆ i bot ˆ ba hemle ´
lo,
ˆ ˆ
bana ba bi po- le biliya u mbon˜ inyu jos ˆ lem ibe bi
hol i nogol Djob. Ba bi ke ni bisu kiha ni masoohe mon. U nwas ban˜ ˜
i te´ e´ likalo. ˆ I nson u, u be´ lona bo
˜ ˆ we
´ ´ ˆ ki to le mahonol mape ma jop
masee. (Minson mi baoma 5:27-29, ˜ ˆ ˆ ´
i no.—Filipi 4:8; Kolose 3:2. w23.01
41, 42) I ye´ maliga le i ngeda ´ ba
´ ´ ´ 10 § 7, 9-10
nteene bes ngandak bikila mu nson
wes, ´ di nlama yon˜ yihe i ngeda ´ di ˆ ˆ ˆ
Ngwa jon, 26 Bioom
ntee likalo. Ndi ibale di mbon˜ kii
´ ´ ˆ
´ Nyambe a nlama
yosona ˆ di nla, di ga bana nsan˜ iba- Nu ni nu a ngwes
´ el´ Yeh ´ ova,
ˆ ˜ ˜ n˜ yak gwes maasan.—1 ´ ˜ Yohanes ˆ 4:21.
le di nlem di anlak na
ˆ
u u ntohol bot. Di ba nkwoog nkaa Di nunda i gweha i i ngeda di ye´ sum
˜ ´ ´
le to ibale mandutu ma nai, di nla sum i nson u na ˜ n˜ nlam. Di na ˜ n- ˜
bana nsan. ˜ Di nlama bigda le nsan˜ ˆ bobasona ˆ ˜ n˜ nlam. Di nto-
le bot na
di gwe´ ngoˆ n˜ ha ngeda ´ i, u ye´ nsan˜ dol be´ bot, ˆ to di ta be´ kog ˆ oˆ oˆ yada,
´ ˆ
Yehova nyetama a nla ti. Bodlana ˆ ´ jada, to ba ye´ liyep, to ba ye´
liten
´ ova
Yeh ˆ ˜
nem ´
i ngeda ni mboma hi- ˜ Kiki di mbon˜ hala, di nu- ˜
mingwan.
mala hi kon, bikuu, tole nde´ e´ nga. ˜
nda le di gwe´ mahonol ˜ ma Yeh ´ o- ˆ
Ni adbe ntoˆ n˜ we. ´ Ni honol ˜ mam va nu sombol ye i ye le “minten ˆ ˆ ´ ´ ´
malam ma mbem be´ i dilo di nlo. mi bot ˆ nwominsona ˆ mi kohna ˆ tohi,
Ibale ni mbon˜ hala, “Nyambe nu mi pam ki i bana banga yi i mali- ˜
nsan˜ a ga ba loˆ nni
˜ be.”—Filipi
´ 4:9. ga.” (1 Timot ˆ e´ oˆ 2:4) Di nunda ˜ ki le
w22.12 21 § 17-18 di ngwes Yehova bona Kristoˆ i nge-
´ ´ ˆ ´
ˆ ˆ da di ngwes ´ lok ˆ ke´ e´ yes ´ i boda ˆ ni
Ngwa koo, 25 Bioom ˆ om. ˆ
´ ´ ˆ i bol Di ntoˆ n˜ bo, di holga ˆ bo
Haba ki mut yondo.—Efes o 4:24 i ngeda ´ ba mboma mandutu. I nge- ´
ˆ ´ ´ ´
San˜ i ngui yon di nlama jo inyu bon˜ da ba nkos maeya, di nledes bo,
i ngeda ´ ba nkon, di nke i yuuga
i jam li. Hala a nkobla le di nlama
´ ˆ
jo san˜ i ngui inyu nwas bilem kiki ´ ´
bo, i ngeda ba ntomb di nhogbaha
ˆ
bo lolha ˜
nem, hiun ni nyayak. (Efe- bo. (2 Korintoˆ 1:3-7; 1 Tesal ´ onikaˆ 5:
ˆ ˜
so 4:31, 32) Inyuki i bon hala i ta 11, 14) Di nsoohe inyu yap inyule di
be´ isii jam? Inyule di meya di mbon˜ nyi le “minyemhe mi mut a te´ e´ sep
´
´ ´ ˆ
mi gwe ngui ngandak.”—Yakobo 5: ˆ
ngim mam mu. Kii hihega, Bibel
˜
i nunda ˆ ba “mpala unup” ni le
le bot 16. w23.01 28-29 § 7-8
ˆ ˆ ˜ Yeh ´ ova ˆ ˆ bagwel´ el´ be´
Kel sonde, 27 Bioom nsen. a nhola
´ be´ i tibil hek pek. Soohe nye le a hola ´ ˆ
Kena ni bisu i tina makend ´ ˜ n˜ Bibel.
ni be,´ ni i ledhana ´ be´ ni be.´ we i bana lem i i ngeda
´
u na
˜
´ onika ˆ I ngeda u mal soohe, kii u nla bon?
—1 Tesal 5:11.
´ Be´ nge ˜ lelaa mam u na ˜ n˜ ma mpona ˆ
Kiki ngeda i ntagbe, hala nyen mut ma u nyi. Bon˜ biliya i nok Bibel ni
maon˜ a nkonde ˆ bana makenge, ˜ yak i tehe lelaa u nla boˆ n˜ ol ˆ i mam u ni-
bes ´ di nla konde ˆ bana makenge ˜ ˆ ´
gil. (Lok Heber 5:14) Ibale di nti-
´ ´
inyu ledes lok kee yes. Inyu ledes ˆ ´ ´ ´ ´ ´ ´ i ngeda ´ di na ˜ n˜ Bibel, d’a
bil hek pek
bo, di nla pod ˆ ol ˆ ndemb ´ el´ i bagwe- ´ ˆ
konde nok yo. w23.02 10 § 7-8
´ ´ ˆ
lel ba Yehova ba behee. (Lok Heber ˆ ´
ˆ ˆ
11:32-35; 12:1) Inyu bon˜ le nsan˜ u Ngwa um, 29 Bioom
´ e´ likoda, di nlama pod ˆ ol
ˆ bi-
ba iket
ˆ ke´ e´ yes, ´ di ba ki
Ni njel ye nyen di gwe´ nin,˜ ´
lem bilam bi lok di nyingha, ˜ di hega ´ ki.
bebee ˜ ´ n˜ mi ye. ´ ˆ
´ ´ ˆ i sangla ngeda minda ˜ —Minson mi baoma 17:28.
(Efeso 4:3) Inyu bon le di kee ni ´
´ es ´ lok ˆ ke´ e, ´ di nlama gwe- ´ Hegda le mut a nti we soso ndap.
bisu i led ´ i nkahal sehi ´ mu, i gwe´ yak ma-
´ ˆ ´ Pen
lel Bibel, di ti bo mahola i nge- ˆ
pondo i nyol. Ndi i nhee diye nga-
da ba gwe´ ndutu, di hola ˆ ki lok ˆ ke´ e´
´ ndak. Ibab e´ p e´ ena, ´ w’a ti nye
i i ntomb i tembna maada malam
´ ova. ˆ ´ di nla ba mase´ e´ mayega inyu i ndap i, u yon˜ ki nge-
´ ´
ni Yeh Yak bes
da i te´ eda ´ yo. Yeh ´ ova ˆ a bi eba ´ le
ibale di nledes lok ke´ e´ yes. ´ ´ ˆ ´ I nge- ´
nin˜ yes ´ i ye´ nsen˜ ngandak i ngeda ´ a
da ndap i n˜ oˆ na, ˜ i nsok ˆ i kwo. Ndi
´ ´ es´ lok ˆ ke´ e, ´ hala a bi neebe le Man we´ a wo inyu yes. ´
i ngeda di nled ˆ ´ ova ˆ
ˆ bo i boga ni boga! w22.08 22 (Yohanes 3:16) Yeh ˜ ˆ nyen a nti
nhola ˜ (Tjembi ´
nin. 36:9) Noma Paul a bi
§ 6; 25 § 17-18 ´
unda i jam li i ngeda a kal le: “Ni
˜
Ngwa njangumba, 28 Bioom
ˆ ˆ njel ye´ nyen di gwe´ nin, ˜ di nyingha, ˜
´
di hega ki.” (Minson mi baoma 17: ˆ
Yehova nyen a nti pek; yi loˆ nni
´ ˆ ´ ˜
25, 28) Jon di koli ˆ kal le nin˜ yes ´ i ye´
liyi bagal mam bi nlol i nyo we.´
ˆ ´
likebla li Yehova. A nti bes i ni i i ´ ˆ ´
—Bingeng ´ en´ 2:6. ´ ´ (Minson mi baoma ˆ
mbeda bes. 14:
´
Yesu a bi unda lem ilam yada di 15-17) Ndi Yehova a mbon be´ ma- ´ ˆ ˜
nlama bana inyu nok Banga ˜ i Djob. nyaga inyu bon˜ le di wo ban. ˜ A nso- ˆ
ˆ ˜ ˆ
I lem i i ye´ i tibil hek pek. ´ (Ma- mbol le di bon kii yosona di nla
te´ oˆ 24:15) I tibil hek pek
´ wee kii? inyu ba mboˆ o, ˆ ni inyu bana maa-
Hala wee di ntehe i homa mam ima da malam ni nye.—2 Korintoˆ 7:1.
ma mpona ˆ ni i homa ma mpona ˆ be, ´ w23.02 20 § 1-2
di yimbe ki mam ma nhoo be´ nene.
´
Kiki Yesu a bi unda, i tibil hek pek ´
ˆ
i nhola ´ i tehe lelaa mban˜
ki bes
i Bibel i nyon. I lem i yon i nhola ˆ
´ le yigil yes
ki bes ´ i Bibel i bane bes ´
´ ´ ˆ ˆ ´
Ngwa ngee, 30 Bioom nde hol. Kiki hihega, u nla kit le
˜ ˆ me nkal we ˆ ˜
u nhola miman mi bot ˆ ni bibokˆ bi
Tila bibanga gwobisona ˆ bi likoda jon. ˜ U ye´ le u kil bo
´ ´
ikete kaat.—Yeremia 30:2. ´ ´ bot
i bom,ˆ tole u hola ˆ bo i gwel´ el´ bi-
Di nti Yeh ´ ova ˆ mayega ´ inyu Ban- ˜ ˆ bape
´ ´ ´ kei gwap. U nla yak unda bot
ga ye le Bibel. I nti bes maeba ma ´ ˜ ˜ ˜ ˜
gweha ngen u nanle bo nan nlam u ˜
ˆ bes ´ i ngeda ´
ma nla hola di mbo-
´ botnem. ˜ Ane. (Mate´ oˆ 9:36, 37) Ibale u nla,
ma mandutu. I nti yak bes
´ ova ˆ ˜ ´ bilem gwe´ yon˜ makidik i yila nsanal. ˜ w22.08 6
Yeh a nunda yak bes § 16-17
mu Banga ˜ ye. ´ I ngeda ´ di nyon˜ nge- ´
da i ot ˆ pek ´ mu bilem gwe, ´ bi nloˆ o- ˆ ´
´ el´ bes, ´ bi ntinde ki bes ´ i yila Ngwa koo, 1 Maye sep
ha lem
´ (Tjembi ´ ´ Buk ibe yo ki yo i pemel´ ban˜ ´
mawanda me. 25:14) Ye-
ˆ
hova a gwe ngon le bot ba yi nye. ´ ˆ ˜ ˆ i manyo manan, ´ ndi ndik mam
´ ˆ ´ ´ oˆ 4:29.
I ngeda koba, inyu bon˜ le ba yi nye, ma nledhana.— Efes
´ ˜ ˆ ba emel bieem, ba
a be a bon le bot Bikristen bi nlama be´ pot bibuk
tehe biyiinda, ngim˜ mangeda ´ a be´ ˆ ol ˆ bot ˆ ba
bibe. Ndi yak ngim bipod
´ ´
a gwelel biangel. (Nanga bot 12:6; ˜ ˜ ˆ ´ ´
nhoo be yimbe le bi ye bibe, di nla-
Minson mi baoma ˆ 10:3, 4) Ndi, di ˜ ´
ma kengle gwo. Kiki hihega, di nla-
be´ be´ le di pam i yi bieem bi, to bi- ma yon yihe le di hegha ban˜ bot
˜ ´ ˆ
˜ bi be´ le-
yiinda, to nwin biangel ba ba gwe´ be´ bilem gwada, ba ta be´
gel ibale ba tila be. ´ Inyu hala nyen ´ jada, tole lon˜ yada. Ni ki le, di
liten
´ ova ˆ a bi bon˜ le bot ˆ ba ‘tila bi-
Yeh nlama be´ kal bot ˆ bibuk bi bi mba-
banga ˜ bi iket ´ e´ kaat.’ Kiki “mabo- ˜ bi bi nled ´ es ´ bot ˆ
˜ ˜ baa bo. Pot bibanga
nok ma banga Nyambe ma ye´ pe- bape. Iloole u hel´ e´ e´ i njelel tole mi-
les,” di nyi le Banga ˜ ye´ i yene ´ toi ˜ ´ es´ lok ˆ ke´ e. ´ Yeh ´ ovaˆ
´ ˜ ´ nhunbe, beg a bi
bes nsen.—Tjembi 18:30. w23.02 2 boˆ n˜ ol ˆ Lok ˆ Israel ngandak mam, ndi
§ 1-2 to hala, ba bi nai ni njelel. I nge- ´
ˆ ˆ da mut a ntjelel, a nla bon˜ le yak
Ngwa mbok, 31 Bioom ˆ bape ba kahal tjelel. Di
bana bot
Ti i nlona mase´ e´ iloo kohna. ˆ
bigda i ngeda ´ botˆ ba bi ke i be´ nge ˜
—Minson mi baoma ˆ 20:35. ˜ ´ ˜ ˜
lon Kanaan ba lona beba nan, ˜ “bon
˜ ˆ ˜
Yon˜ makidik malam. Yon˜ makidik ba Israel ba hunbene
ˆ
Mosi.”
´
(Nanga
´
ma ma ga hola ˆ we ´ ´ ´ bot 13:31–14:4) Ndi i ngeda di mbe-
˜ ´ ´ i ˆ ledes hem- ges bot, hala a nkonha bo masee´
´ ˆ ˆ ´
le yon ni i hol. (Efeso 3:16) Kiki
´
hihega, u nla kit le u nkonde ˆ le- ´ ngandak. Jon, di nlama ye´ n˜ manjel
´ yigil yon˜ wemede, tole u nko- ˆ i beg ´ es ´ lok ˆ ke´ e´ yes. ´ w22.04 8 § 16-17
mes
nde an˜ Bibel. (Tjembi ´ 1:2, 3) U nla
ki kit le u nkondeˆ ´ es
lem ´ masoohe
˜ ´
mon. Tole u ye ki le u kit le u nti-
bil pohol mintuk nwon˜ ni le u ´ nloˆ os ˆ
´ ´
ha be ngandak ngeda mu. (Efeso 5: ´ ˆ
15, 16) Ngeda´ di nhola ˆ bot, ˆ di nko- ˆ
ˆ ´ ˜ bolˆ oˆ i minhook mi, i bi ‘wo.’
Ngwa jon, 2 Maye sep ngonle
ˆ
Ba bi ti me i moo mon˜ le u te´ eda
´ me (Masoola 11:3, 7-11) Ndi i bibodle
´ es ´ minhook mi
bi
ˆ olˆ nu me bi gwe´ e;´ u ye´ Nyambe
ibod nwii 1919, ba bi pem
ˆ olˆ yaga i libum li mama i mok. I mbus ngeda, ´ ba waa om ˆ bo
wem ibod ˆ ke´ e´ i, i bi temb ´
´ nsohi. Ha nyen i lok
yem.—Tjembi 22:10. ˆ ˆ ˜ ˜ ˜
i bodol anal nan nlam. Ndi Satan a
ˆ ol ˆ i ngeda ´ ˆ ´ ovaˆ
Ibod koba, Yeh a bi bi waa be´ te´ e´ nga ˜ bagwel´ el´ ba Djob.
ˆ ˜
hola ngandak bonge ba wanda i yila Ibodol ha i ngeda i, Satan a mbon˜
ˆ ˆ ´
´ Yeh ´ ova ˆ ˆ yak
mawanda me. a nla hola le bagwel´ el´ ba Djob ba kos ˆ manoo-
˜
bon bon i yila mawanda me, ibale ´ ´
dana ma ma ye kiki “lom.” (Masoo-
ba ngwes. ´ (1 Korintoˆ 3:6, 7) To iba- ´
la 12:15) ‘Hana toi nyen i mbeda
le bon bon˜ ba ngwel´ el´ be´ Yeh ´ ova ˆ ni ´ ˆ
besbobasona honba ni hemle.’—Ma- ˆ ´
˜
nem wap wonsona, ˆ nye a’ ke ndigi ni soola 13:10. w22.05 5-6 § 14-16
bisu i gwes ´ bo. (Tjembi ´ 11:4) Ibale
˜ ˜ ´
ba nunda ndigi le ba gwe´ “libak li- Ngwa njangumba, 4 Maye sep
lam,” a ga ba bebee i hola ˆ bo i yila ˜ u bot ˆ ba be´ mba-
´ (Minson mi baoma ˆ Me bi nok nsongi
mawanda me. ndak: 144 000.—Masoola 7:4.
13:48; 2 Minan 16:9) A ga hola we ˜ ˜ ˆ
Iket ´ e´ yiinda yada, n˜ oma ˆ ˆ
Yohanes a
i kal jam li koli ˆ i ngeda ´ i koli, ˆ hala
ˆ ˜
bi tehe minton mi bot ima mi nkoh- ˆ ˆ
wee i ngen bon bon ba nlama nok ˜ ˜
´ en ´ 15:23) A nla ki tin- na nin˜ boga inyule mi nit en ´ el´ i Ye- ´
jo. (Bingeng
´ ´ hova. Nton u bisu, nsongi we u ye´
ˆ ˆ ˜ ˜ ´
de mankee nu muda tole nu mu- ˆ
ˆ mu likoda i yon˜ ngeda ´ 144 000 bot. Ba nyoˆ na ˜ hana ’isi
nlom ni bon
˜ ˜ ˜ Yeh ´ o- ˆ inyu ane ni Yesu i ngii. Loˆ n˜ yada ´
bon. To ibale bon bon ba nan, ˆ
ni nye, ba ga ane hisi hiosona. (Ma-
va a ga hoˆ nlaha ˜ bo i mam u bi bok ˆ
ˆ soola 5:9, 10; 14:3, 4) Mu yiinda i,
u niiga bo. (Yohanes 14:26) Ibale u ˆ
ˆ Yohanes a ntehe bo ba te´ e´ bitet ´ e´ e´ ni
nkonde niiga bon bon˜ ni njel bipo- ˆ
´ ˆ ˆ
ˆ ˜ ´ ´ ˜ ´ ˆ Yesu i Hikoa Sion nyoo i ngii. (Ma-
dol gwon ni ndembel yon, Yehova a ˆ ol ˆ i ngeda
´ ˆ
soola 14:1) I bod baoma
ga sayap we. w22.04 21 § 18 ´ ´ ˆ ˆ
ikepam munu ngeda yes, dikoo ndi
Kel sonde, 3 Maye sep
´ dikoˆ oˆ di bot ˆ di ma pohlana inyu jop ˆ
˜
mu nsongi u 144 000 bot. (Lukas ˆ
Komnyoo ˆ i unbene muda ngandak.
12:32; Roma ˆ 8:17) Ndi ba bi yis Yo- ˆ
—Masoola 12:17. ˜
hanes le mu nsongi u, ndik minye- ´
Kiki Satan a nla ha be´ temb ´ i ngii, gla, hala wee ndek ´ botˆ yon i mba
´ ´ ˜
a nteenga minhook mi mi yii hana ˆ (Ma-
i ngi yii hana ’isi i dilo di nsok.
’isi, minhook mi mi ye´ mu Ane soola 12:17) Ha ni nyen, i ngeda ´ njii-
ˆ
Djob, mi “ban-ga nson i bok mb ´ o- ha ikeni, minyegla mi, mi ga yoˆ na
˜ ´ ˜
gi inyu Yesu.” ´ (2 Korintoˆ 5:20; Efe- ´
i ngii, mi kee mi koba mii minhook
ˆ
so 6:19, 20) I nwii 1918, mu mi- mimpe, mi mi ye´ mu 144 000. Ba
nhook mi, ba bi om ˆ ˆ ke´ e´ juem
lok ga ane ni Yesu ´ mu Ane Djob.—Ma-
˜
nsohi yanga, ba ha bo i mok inyu ´ ˆ
teo 24:31; Masoola 5:9, 10. w22.05
ngandak ngeda. ´ Bot ˆ ba be´ tehe we- 16 § 4-5
´
Ngwa um, 5 Maye sep lam. Kii di nla bon˜ inyu ot ˆ nsen˜ ni
´ mem! i mam ma? Di nlama tibil nigil Ban- ˜
Emble mamben ˆ pek ´ bi ga hola ˆ
´
—Yesaya 48:18. ga i Djob. Yigil ni liot
bes ´ i bana bilem bi kristen iket ´ e´ li-
´ a bi kal banigil be´ le ba ho- ´
Yesu
˜ ban˜ le ba nhee be´ to yom. Lisan˜ koda, kiki bo gweha i lisan˜ li bot ˆ
nol ˜
ni nem gweha.—Roma 12:10. w22.11 ´ ˆ
jada a kal bo le: “Tjoˆ n˜ dinan tjo- 12-13 § 16-18
disona ˆ di nyiba nsongi.” ˜ (Mate´ oˆ
´ ´ ´
10:30) Bibuk gwe bi, bi nledhana Ngwa mbok, 7 Maye sep
ngandak, tent ´ en ´ ibale di mbena ´ ho- ´ el´ bo mabonok ˜ map
˜ le di ta be´ nsen. ˜ Bi n˜ eba ´ ´ le Me ga nweh
nol
´ ova ˆ a ntoˆ n˜ bes ´ ngandak, ni le di
bes mabe, me ga bidga ha be´ bibeba ´
Yeh gwap.—Yeremia 31:34. ´ ´
ye´ nsen˜ i mis me. ´ Di nlama be´ ho-
´ di neebe le Yeh ´ ova ˆ a nweh ´ el´
˜ le Yeh
nol ´ ova ˆ a bi yoba i neebe le di I ngeda
´ di nok hogbe ni nsan, ˜ di ban-
ba bagwel´ el´ be, ´ ni le di jop ˆ i mbok bes,
˜
yondo. Hala a ye´ 15 nwii le Nkum ga longe kin˜ nem. ˜ Bot ˆ ba binam ba
Ntat a bi niiga bes ´ le: “Di nlama be´ ta be´ le ba ti bes ´ i hogbe i, “Yeh ´ o- ˆ
˜ le di nlel bot ˆ bape; di honol ˜ va nyemede” nyen a nla ti bes yo. ´
honol ˆ ´
˜
ban to le bot bape ba ye nsen iloo ˆ ´ ˜ (Minson mi baoma 3:19) I ngeda
´ Di nlama yi le ngim mam i ye´ ´ ˆ
Yehova a nwehel bes, di ntemb di ´ ´ ´ ´
bes.
le di nla bon, ˜ ipe i ye´ le di nla be´ yila mawanda me´ wengonle ˜ di mah
˜ ˜ ´
bon be beba. I ngen Yehova a nwe- ´ ˜ ´ ˆ ´
bon.” w22.05 24-25 § 14-16
hel´ bes, ´ a ntehe ha be´ le di gwe´
Ngwa ngee, 6 Maye sep
´ ´ ´ nsohi. A kogse ha be´ ki to bes ´ inyu
ˆ ba ba i beba ´ i. (Yesaya ´ 43:25) Kiki “likol ˆ
Me nsoohe . . . le bobasona ´ ˆ ˜ ´
wada.—Yohanes 17:20, 21. ˆ li ye nonok ni hiong,” hala nyen Ye-
hova ˆ a nkis bibeba ´ gwes ´ haa ni bes. ´
Hiki wada wes ´ a nla bon˜ ngim jam ´ ´ ˜
´ e´ likoda. Kii di nla (Tjembi 103:12) I ngeda di nhonol
le adna i ba iket lelaa Yeh ´ ova ˆ a nweh ´ el´ bes, ´ hala a
˜ Di nlama ba bot ˆ ba nkop ˆ
ni bon?
˜ ´ ˆ ˆ nkonha bes masee, hala a mbon˜ ki
ˆ ´ ´ ´
nsa n. (Mat e o 5:9; Roma 12:18) le di kon nye woni. ˜ (Tjembi ´ 130:4)
Hiki ngeda ´ di mbon˜ biliya i bana ´ ˆ ´ ´ ´ ´ ´
Yehova a nwehel be bes inyule beba
maada ma nsan˜ ni bilok ˆ bike´ e´ gwes, ´
yes´ i nloˆ oha ˆ ikeni ˜ ngandak tole
ˆ ´ es ´ paradis yes ´ mbuu.
di nkonde
ˆ
lem i nloˆ oha ˆ isii. Yeh ´ ova ˆ a nweh ´ el´ bes ´
Di nhoya be´ le hiki mut a ye´ ike- ´
inyule a nyi bes ´ longe ˜ longe. ˜ A ye´
´
te paradis i mbuu, Yehova nyeme- ´ ˆ ´ Nte´ e´ mamben ´ ni Nke´ es. ´
ˆ nye. (Yohanes ˆ Nhek wes,
de nyen a bi ot 6:44) w22.06 5 § 12-14
´ ˆ
Yehova a ye masee ngandak i nge- ´ ´ ´ ´
da a ntehe bes di mbon biliya inyu ´ ˜
bon˜ le nsan˜ ni adna bi ba ipola ˆ
bagwel´ el´ be, ´ ba a ngwes ´ ngandak.
(Yesaya´ 26:3; Hagai 2:7) Yeh ´ ova ˆ a
nti bagwel´ el´ be´ ngandak mam ma-
´
Ngwa koo, 8 Maye sep mam malam hana ’isi inyu bon˜ le
Nu ni nu a nkoˆ oge
ˆ Nyambe bebee di kon mase´ e. ´ (Bibodle ˆ 2:9) To iba-
´ ´ di gwe´ ndik ndek ´
a nlama hemle le a ye´ ni le a nyila le ngim mangeda
´
nu a mbom i bot ˆ ba nye´ n˜ toi nye. gwom, di nlama ti mayega le di
ˆ Heber
´ nkos ˆ to i ndek ´ i. Yeh ´ ova ˆ nyen a nti
—Lok 11:6.
´ ova ˆ ˆ bagwel´ el´ be´ bo- bes i ndek gwom i. (Mate´ oˆ 6:11)
´ ´
Yeh a bi bon Di hoya ˆ ban˜ le bisesema gwobiso- ˆ
basona ˆ mam malam. Ndek ´ ngeda ´ a ˜ ´
´ ´ na di mbon nano, bi mbol be bisai
ga meles makon, ndutu ni nyemb. gwobisona ˆ Yeh ´ ova ˆ a nti bes ´ ibod ˆ ol ˆ
(Masoola 21:3, 4) A ga hola ˆ “bot ˆ ba ´
ˆ ˆ ˜ nano letee ni dilo di nlo.—Yesaya
suhulnyuu” ba ba mbodol nye nem 65:21, 22. w22.06 15 § 7-8
i yilha hisi paradis. (Tjembi ´ 37: ´
9-11) A ga bon˜ ki le hiki wada wes ´ Kel sonde, 10 Maye sep
ˆ
a konde bana maada ma bas bas ni Banga bijek i ye inyu minhoˆ olak
˜ ´ ˆ
nye, iloo ma di gwe´ nano. Hala a ˆ
mi bot.—Lok Heber 5:14. ˆ ´
ye´ jam li mbuma na ˜ n! ˜ Ndi kii i nyis
ˆ di niiga Bibel be´ bon
´
bes le mimbonga mi Djob mi ga ˆ Ndik i bot
yon? Yeh ´ ova ˆ a mah tembee be. ´ ba gwe ngoˆ n˜ ni yigil,
´
˜ ˆ
´
besbobas ˆ
ona
Jon di koli ˆ ‘bod ˆ olˆ nye nem.’ ˜ (Tje- ´ di nlama nigil. Noma Paul a kal le
´ ˆ ol ˆ i nya bijek i, i nhola ˆ i yimbe ma-
mbi 27:14) Inyu eba le di mbod ˆ “longe ˜ ´
toi nye nem, ˜ di bem ni mase´ e´ mo- selna ipola ni beba.” Munu
ˆ ˆ ´ ˜
masona le mimbonga nwe´ mi yon. beba nkon ’isi unu, mam mabe ma
´
(Yesaya 55:10, 11) Di te´ nbe ˜ ni Ye- ´ ye´ nnayak, jon i nog ˆ ol ˆ mamben ´ ma
ˆ ˜ ˆ ´ ˆ
Yehova i ta be jam li ntomb. Ndi ´
hova, ni botnem le a ga bom “i bot ´ ´ biniigana bi bi nho- ˆ
ba nye´ n˜ toi nye.” w22.06 20 § 1; Yesu
´
a nti bes
´ ´ ´ ´
25 § 18 la bes i ledes hemle yes. Biniigana
bi, bi mpem ´ el´ i Bibel. Kiki Yesu, ´ di
ˆ ´ ˆ
nti jol li Djob lipem. (Yohanes 17: ´ ˆ
Ngwa jon, 9 Maye sep
´
Ison nan a nyi mam ma ye´ be´
˜ 6, 26) Kiki hihega, i nwii 1931 di bi
kahal sebla le Mbogi ´ ˆ Yeh ´ ova ˆ inyu
nsen˜ ilole ni mbat nye mo.
unda le di ye´ mase´ e´ i ba bagwe- ´
—Mate´ oˆ 6:8. ´ ´ ˆ ´
lel ba Yehova. (Yesaya 43:10-12).
´ ova ˆ a ye´ Isan˜ mbai, jon a ga bon˜
Yeh Yak Ngobol i mbok yondo i gwe´ jol ˆ
i jam a bi kal basan˜ mbai le ba bon˜ li Djob homa nyensona li nlama ba. ˆ
hana i kaat 1 Timot ˆ e´ oˆ 5:8. I ngeda ´
w22.07 11 § 11-12
di nyi le Yehova a ngwes bes ni li- ´ ˆ ´ ´
haa jes, ´ di ntoˆ n˜ be´ jam jo ki jo.
(Mateoˆ 6:31-33) Yeh ´ ´ ova ˆ a ye´ be-
bee i te´ eda ´ bes, ´ a ngwes ´ bes, ´ a nti
´
ki bes mam momasona ma mbe- ˆ ´
da bes! ´ I ngeda ´ a bi hek hisi, a
bi ti ndik be´ bes ´ mam ma mbe- ´
da bes ´ inyu nin. ˜ A bi hek ngandak
˜ ´ ´
Ngwa njangumba, 11 Maye sep wada. Bebek a bi lama nok lelaa Ye-
˜ yon˜ i ye´ lambe inyu makoˆ oˆ ˆ ˆ ˜
hova a bi son mbombo ye Sara nge- ˆ ˆ ´ ´
Banga
mem, i ye´ ki mapubi inyu njel yem. le´ iba, i ngeda ´ munlom ˆ numpe a be´
ˆ ˆ nanlana
˜ ˆ
´
—Tjembi 119:105.
somb ol nye. (Bibodle 2:24;
12:14-20; 20:2-7) Yosep ˆ a bi ot ˆ pek
´
Maliga ma ye´ yak na ˜ n˜ nlam u Ane ˜
mu i nya minan i, a yi kii Yehova a ˜ ´ ˆ
Djob. Yesu a bi kal le maliga ma ye´
´
ngwes ´ ni kii Yeh ´ ovaˆ ˜
a noo. ˆ
Yosep a
ˆ I kaat Mate´ oˆ 13:
kiki nkus u u soli. be gwes Yehova, inyu hala nyen a be´
´ ´ ´ ˆ
44, Yesu a bi kal le: “Ane ngii i ye´ kiki
´
gwes ´ yak mamben ´ me. ´ A be´ ki bebee
nkus u bak u soli ˆ i wom, ndi mut a ˆ ˆ
i nogol nye. w22.08 26 § 1-2
leba wo, a temb a soˆ oˆ wo; inyu ma-
´ ´
´ ´ ´
se´ e´ me, ´ a nke, a nunul ˜ gwom gwo- Ngwa ngee, 13 Maye sep
ˆ ´
bisona a gwe, a somb i wom u.” Di ˆ i i bi ke ’ilo iket´ e´
Ngandak bot
yimbe le i mut nu a be´ ye´ n˜ be´ nkus, ´ bahogi ba ga kohna
lipum li bitek, ˆ
´ ´ wo a bi bon˜
ndi i ngeda
ˆ
a bi leba nin˜ boga.—Daniel 12:2, msl.
kii yosona i be´ beda ´ inyu bana wo.
˜ gwom gwobisona ˆ Di be´ kal ndugi le, i mban˜ ini i mpo- ˆ
A bi nunul a be´ e-
´
ˆ nson u bagwel ´ el´ ba Djob u u
´ dol
na. Inyuki? Inyule a be yi le nkus u, ´ ˆ ol ˆ hol munu dilo di
bi temb u bod
u ye´ nsen˜ ngandak. Di nyi le to kii di ˆ Ndi hala be´ nyen i ye; ´ i mban˜ i,
nsok.
gwe´ munu nkon˜ ’isi unu, i nla be´ bol ˆ ˆ
i mpodol bitugne i mbok yondo. Kii
mase´ e´ di nok i gwel´ el´ Yeh ´ ova
ˆ nano ´ hala? Bibanga ˜
´ i nyis bes bini le “li-
ni bisai bi mbem bes i dilo di nlo. ´ ´ ˆ 17:
pum li bitek” bi ye yak i kaat Hiob
To kii di nimis munu nkon˜ ’isi unu, ˜ Hala a n˜ eba ´
16, bi nkobla le “Son.”
i nla be´ bol bisai di gwe´ i bana maada ˆ ˆ
´ ova. ˆ le kaat i Daniel 12:2 i mpodol bitug-
malam ni Yeh Di ye´ mase´ e´ nga- ´ on.
ˆ I ngeda ´
´ ´ el´ nye i nya ne i mbus Armaged kaat
ndak i ngeda di ‘nlem ˆ
ˆ ˆ os ˆ e´ 1:10. w22.08 15 § 8-9; i Daniel 12:2 i nkal le i bot ba ga tuge
i yoni.’—K ol ˆ “nin˜ boga,” hala a nkobla
ba ga kos
17 § 12
le kii? Hala a nkobla le i Ane i hikoˆ oˆ
´ hi nwii, i bot ˆ ba ga tuge, ibale ba nke
Ngwa um, 12 Maye sep ´ ovaˆ ´ ˆ ol ˆ
ni bisu i yi Yeh ni Yesu, ba nog
Lelaa me nla bon˜ i beba
´ ikeni˜ ini,
ki bo, ba ga kohna ˆ nin˜ boga.—Yoha- ˆ
˜ ´
me bon ki beba i mis ma Nyambe?
ˆ nes 17:3. w22.09 21 § 6-7
—Bibodle 39:9.
Kii i bi yis Yosep ˆ le Nyambe a ntehe
´ ˜
ndeng kiki “beba ´ ikeni”? ˜ Mben´ Mosi ˆ
i i be´ kal le “u kenek ˜ ban˜ i nde´ ng,”
˜
i bi lama tilba 200 nwii i mbus nge- ´
da. (Manyodi 20:14) Ndi Yosep ˆ a be´
yi Yeh ´ ova,
ˆ a be´ yi le nde´ ng ˜ i ye´ beba´
jam i mis me. ´ Kiki hihega, ´ ˆ
Yosep a
be´ yi le somb ˆ ˆ i Yeh
ol ´ ova
ˆ i ye´ le li-
bii li ba ipola ˆ munlom ˆ wada ni muda
´
Ngwa mbok, 14 Maye sep muda a mbon˜ we jam libe, yen ´ nwee,
´
[Gweha] i nhemle mam momasona. ´ ˆ noode ki gwel wemede inyu bon˜ le
ˆ i mahonol ˜ ma nlo we nem ˜ ma tin-
—1 Korinto 13:7. ˜ ˜ ´
de ban we i bon beba. Bebek u nyi
Hala a nkobla be´ le Yeh ´ ova ˆ a ye´ i kal be´ i mam ma ntinde manyun˜ i pot
´ ˆ ˆ ˆ ˜ ˜
bes le di bodol bot nem yanga. Ndi a
ˆ ol ˆ bo nem ˜ tole i bon˜ we i jam li. Jon soohe Ye- ´
mbem le di bod inyule ba ˆ
hova, bat nye le a hola ˆ we le u noode
˜nunda le ba ye´ bot ˆ di koli ˆ bod ˆ ol ˆ nem.˜ ˆ i mahonol ˜ ma manyun˜ inyu nok
´ bon di nlama bon˜ le bot ˆ ba ti bes ´ jop
Bes nye. Hala a ga hola ˆ we i tehe le bebek
´ ˆ ˆ ´ ˜
lipem ni le ba bodol bes nem. Hala a manyun a mbon be´ we hala ni ntjen,
˜ ˜ ˜
nyon˜ ki ngandak ngeda. ´ Kii i nla hola ˆ
hala a hola ˆ ki we i nweh ´ el´ nye. (Bi-
ˆ ˆ
we i bodol lok kee yon nem? Yen yi ˆ ´ ´ ˜ ˜ ´ ˜
ngeng´ en´ 19:11) U hoya ˆ ban˜ le Yeh ´ ova
ˆ
ˆ ke´ e´ yon˜ longe.
lok ˜ Kwel ni bo i ngeda ´
a ntehe i jam li mpem ´ el´ we, a ga ti ki
´
ni ye i makoda, kee lonni bo i likalo, ˆ ˜ ˆ ˜ ˜
we ngui i honba.— ˆ Nanal 5:8. w22.11
honba ˆ bo, nwas bo le ba unda we le u
ˆ bod ˆ ol ˆ bo nem. ˜ 21 § 5
koli Ibale mut a ntip
yila liwanda jon, ˜ u nla ndugi kit le ˆ ´
Ngwa jon, 16 Maye sep
u nkal be nye mam mon˜ momasona.
´ ˆ
˜
Kiki ni ke i bisu i ledes maada ma- ´ ´ Me nkengle ki ba ba nsoˆ oˆ i yom ba
ˆ ´ ´
ye toi.—Tjembi 26:4.
nan, hala nyen u nogda le u nla yible
˜ ˜
nye nem won. (Lukas 16:10) Ndi kii u Mawanda mon˜ ma nlama gwes ´ Ye- ´
ye´ le u bon˜ ibale manke´ e´ a mbon˜ we ˆ ´
hova. Ibale u gwe mawanda malam,
´
beba? U hoo ban˜ kom ˆ nye mbus, ti ˆ we i hol. (Bingeng ´ en´
hala a ga hola
nye ngeda. ´ U nwas ban˜ le mabonok ˜ ´ ˜
13:20) Julien nu a ye man a nkal le:
ma ndek bot ma bon le u bodol ha be´
´ ˆ ˜ ˆ ˆ
“Ngeda ´ me be´ mange,˜ me bi bana
ini lok ˆ ke´ e´ ipe nem. ˜ w22.09 4 § 7-8 ˜ ˆ I lok
ˆ
bilonge bi mawanda i likalo.
´ ke´ e´ i i be´ gwes ´ likalo, ˆ hala a bon˜
Ngwa koo, 15 Maye sep ´ likalo. ˆ
´ ova
ˆ ma nhiom ˆ ni hisi le yak me me kahal gwes
Mis ma Yeh . . . Me bi yimbe ki le kiki me be´
ˆ ˜ n˜ 16:9.
hiosona.—2 Mina ye´ n˜ ndigi mawanda ma ma ye´ bise-
Man˜ u likoda wada le Mikeas ´ a ngi ga gwem, jon me be´ ena ´ be´ ngandak
honlak ˜ ´
i ngeda ngim bilok ˆ bike´ e´ i bi mawanda malam.” Ibale u nyimbe
te´ e´ nga ˜ nye, ndi ki le ba be´ ega ´ mam le ngim mut mu likoda jon˜ i ta be´
´ e´ ntoˆ n. ˜ Ndi to hala, Mikeas ´ longe˜ liwanda inyu yon, ˜ kii u nlama
iket a ˜ Paul a be´ yi le ngim bikristen
bi te´ eda ´ ngap ye´ i hek pek. ´ A bon˜ bon?
˜ ma be´ bet nye i ngeda ´ ye´ i be´ ena
´ be´ bihiumul bi-
ki biliya le i mahonol
˜ ˆ e´ oˆ le a ken-
˜
i nem, ma tinde ban˜ nye i bon˜ beba. ´ lam, jon a bi kal Timot
´ ´ ´ ˆ ´ ˆ
gle bo. (2 Timoteo 2:20-22) Maada
A be soohe hiki ngeda, a badak Ye-
ˆ mes ´ ni Yeh ´ ova
ˆ ma ye´ nsen˜ ngandak.
hova le a ti nye ngui i mbuu mpubi
inyu honba ˆ i ndutu i. A bi ye´ n˜ ki bi- Di nwas ban˜ le mut nye ki nye a loo
ˆ os ˆ maada ma, inyule di njo san˜
niigana bi bi be´ le bi hola ˆ nye iket ´ e´ a ob
ˆ ˜ ´ i ngui inyu ba mawanda ma Yeh ´ ova.
ˆ
bikaat bi nton. Kii hala a niiga bes?
Ibale manyun˜ nu munlom ˆ tole nu w22.08 5-6 § 13-15
´ ´ di kenglege ˜ ˜
Kel sonde, 17 Maye sep va a ngwes, i mam a noo,
´ ´ ´
Kee haa ni joˆ n˜ mut. ha nyen di ga ba toi masee. (Tjembi
ˆ
—Bingeng ´ en ´ 14:7. 37:27; 97:10; Roma 12:9) Mut a nla yi
ˆ ba ngwes ´ be´ maeba ´ le Yehova nyen a gwe´ kunde i kal kii
´ ˆ
Maselna ni bot
´ ova,
ˆ ´ di ngwes ´ yi maho- i ye´ longe˜ ni kii i ye´ beba, ´ ndi nyeme-
ma Yeh
˜ ma Djob, di gweh
bes
´ ek ´ ki non˜ ma- de nyen a nla kit le a non˜ mamben ´
nol ma Yeh ´ ova.
ˆ (Roma ˆ 12:2) Mabonok ˜
mben me. Ibale di nhegha nin˜ i bot
´ ´ ´ ˆ
mes ´ mon ma nunda ˜ too di nhem- ´
ba nog ˆ ol ˆ mamben ´ ma Djob ni i ba ˜ ´ ´ ˆ
ˆ ol ˆ be´ mo, di nla led ´ es
´ gwe- ´ le le ibale di non mamben ma Yeho-
ba nog
´ inyu mamben ´ me. ´ Be´ nge ˜ va, nin˜ yes ´ i ga loˆ oha ˆ ba ilam. (Bi-
ha yes mi- ngeng ´ en´ 12:28) Hala nyen David a be´
nten´ mi mandutu bot ˆ bomede ba ye´ ˆ ´ ovaˆ
nogda, jon a bi kal Yeh le: “W’a
ba ke ba ye´ n, ˜ ndigi inyule ba ntjel´
unda me njel nin. I mbom yon˜ ma-
˜
ˆ ol ˆ mamben ´ ma Yeh ´ ova. ˆ
nog I mbus, se´ e´ ma yoni ˆ ma ye, ´ i woo won˜ wa-
be´ nge
˜ lelaa u nin˜ longe ˜ ndigi inyule lom mam ma nkonha mase´ e´ ma ye´
ˆ ˆ
u non˜ mamben ´ ma Yeh ´ ova. ˆ ´
(Tjembi mba ni mba.”—Tjembi ´ 16:11. w22.10
32:8, 10) Yeh ´ ova ˆ a nti besbobas ´ ˆ
ona
ˆ i bana pek, ´ ndi a nyegsa ´ 8 § 9-10
pola be´ mut
´
nye ki nye i neebe yo. Ndi to hala, a Ngwa um, 19 Maye sep
´ bikuu bi bi nkwel´ i bet
nyeelene bes
´ ˆ ˆ pek´ ye.
´ (Bingeng ´ en ´ 1: Man a nla be´ bon˜ jam jo ki jo ni
ba ntjel nogol nyemede, ndik i jam a ntehe Isan˜ a
29-32) “Bikuu bi ga kwel´ bo inyu ma- ˜ ˆ
˜ mbon.—Y ohanes 5:19.
bonok map.” I nin˜ ba mpohol, i ga
ˆ i lona bo bikuu ni mandutu. Sok ˆ ´ a be´ mut suhulnyuu. Ilole a nlo
Yesu
sok
ˆ ´ ˆ
i nsok, Yehova a ga tje bo. Ndi, i bet´ hana ’isi, a be´ a ma bon˜ ngandak
˜ ´ ma Yeh ´ ova,
ˆ mam i nson u Yeh ´ ova.
ˆ Ni njel Yesu, ´
ba nemble mamben ba
ˆ ˆ “mana mam mape momasona ˆ ma bi
noglak ki mo, ba ga tehe unu mbon-
ˆ ol
ˆ me a’ yen ´ ´ i ngii ni hana ’isi.” (Kol
hega ˆ os ˆ e´ 1:16)
ga u nyon le: “Nu a nog
˜ ´ nwee, a’ kon be´ jam ˆ
I kel soble ye,´ Yesu´ a bi honol ˜ mam a
longe, a’ yen
libe jo ki jo woni.”—Bing ˜ ´ en
eng ´ 1:33. bi bon˜ i ngeda ´ a be´ ni Isan. ˜ (Mate´ oˆ
ˆ
3:16; Yohanes 17:5) Ndi i mam ma,
w22.10 21 § 11-13
˜ ´ ma bi yilha be´ nye ngok. ˆ A be´ unda
Ngwa njangumba, 18 Maye sep be´ le a nloo bot ˆ bape. A bi kal bani-
I mut a nkon Yeh ´ ova
ˆ woni˜ a ye´ gil be´ le a bi lo be´ hana ’isi, “le ba
masee, nu a nkil mu manjel me.´
´ ´ gwel´ el´ nye, ndi le a gwel´ el´ bot ˆ bape,
´
—Tjembi 128:1. a ti ki nin˜ ye´ kiki binon˜ inyu nga-
ndak bot.” ˆ (Mate´ oˆ 20:28) A bi kal
´ ova
ˆ woni ˜ i nkobla le di nloˆ o-
ˆ
I kon Yeh ki le a ta be´ le a bon˜ jam jo ki jo
ha ti nye lipem, kayele di ngwes be´
´ ´ ´
ni nyemede. Kinje suhulnyuu! Yesu ´ a
bon˜ jam jo ki jo li li nla unbaha nye. bi yigle bes ´ ndemb ´ el´ ilam ngandak.
´ en
(Bingeng ´ 16:6) Jon di nwaa be´ non˜
w22.05 24 § 13
matin˜ ma Djob ma longe ˜ ´
ni beba,
˜ ´ ´ ´
ma a ntonle bes ikete Bibel. (2 Ko-
rintoˆ 7:1) Ibale di mbon˜ mam Yeh ´ o-
ˆ
´ ´ ´ ˆ ke´ e´ i ye´ i tanba ˜
Ngwa ngee, 20 Maye sep ndak i yi le ngim lok
´ ´ ova.—Y ˆ ´ ˆ
nye. A bi honba mandutu inyu yap,
Temb yak Yeh esaya 55:7.
a ba yak bebee i wo inyu yap. (Mi-
Jam jada Yehova a mbe´ nge ´ ˆ ˜ i ngeda ´
nson mi baoma ˆ 20:18-21; 2 Korintoˆ
ˆ ˆ nweh ´ el´ mut li ye´ le: Baa ˜
a nsomb ol 1:8) Di bonok ban˜ kiki bilok ˆ bike´ e´ bi
i mut nu a yik le i yom a mbon˜ i ye´ bi bi tjoˆ oˆ Paul! Hala a nhel´ es ´ be´ bes ´
´
beba? Yesu´ a bi unda i jam li i kaat ´ ˜ ˆ ´ ´ ˜ ´
´ mut a nkoˆ o- ˆ i ngeda Satan a nlen lok kee i i nega
Lukas 12:47, 48. I ngeda ntoˆ n˜ makon˜ ma ngui. A nsomb ˆ ol ˆ le
ba bon˜ beba, ´ a yik le i yom a ye´ i bon˜ a bok hemle i lok kee i i nega ntoˆ n˜
ˆ ´ ˆ ´ ´ ˜ ´
´ el´ be´ Yeh ´ ova, ˆ wee a mbon˜ beba ´
i nlem
˜ Yeh ´ ova ˆ inyu bon˜ le bes ´ di kon woni. ˜ (1 Petr ´ oˆ
ikeni. a ye´ le a tjel´ nweh ´ el´ ˆ ˆ
5:8) Konde sal ni lok kee yon, tenbe ´ ´ ˜ ´ ˜
i nya mut i. (Markoˆ 3:29; Yohanes ˆ 9: ki ni bo iket ´ e´ adna.—2 Timot ˆ e´ oˆ 1:16-
41) Baa Yeh ´ ova ˆ a y˜ e´ le a nweh ´ el´ bes ´
´ ´ ´ ˆ ´ ˜ 18. w22.11 16-17 § 8-11
ha nten ngeda u? N! Yehova a mben-
˜ ´ ´
ge ki le, baa i mut a mbon beba a tam Ngwa koo, 22 Maye sep
´ ´ Hala a nkobla le, di “nhe´ n- ˜
beba ye?
˜ ´ ˜ ´ Baa u nkon yaga be´ Nyambe woni?
˜
ha mahonol mes ni mabonok mes.” —Lukas 23:40.
Hala wee beba ´ di mbon˜ i nte´ e´ nga ˜ bes ´
tole di ta be masee inyule di nla be´´ ´ ´ I nene le ntonba u u bi he´ nha, ˜ u be´
ˆ ˆ ´ ´ es ´
bon˜ jam lilam. I mut a ntam toi beba ´ man Lok Yuda. Lok Yuda i be beg
ˆ
ye, hala a nteenga nye le a bi bon˜
´ ´ ´ ˜ ndik Nyambe wada, ndi bot ba ma-
´ ba be´ beg ´ es´ ngandak banyambe.
´
beba, ni le a bi nwas le maada me´ ten
ni Yehova ´ ˆ ma tomb, a kwo i beba. ´ (Manyodi 20:2, 3; 1 Korintoˆ 8:5, 6)
w22.06 5-6 § 15-17 Ibale i ntonba u, u be´ mut maten, ´ ki
u bi bat le: “Baa u nkon yaga be´ ba-
´ nyambe woni?” ˜ Handugi hala, Djob
Ngwa mbok, 21 Maye sep
ˆ bobasona ˆ ba ngwes ´ nin˜ iket´ e´ ´ ´
a bi ep be Yesu yak bot ˆ ba maten, ´ ndi
I bot ˆ
adna ni Kristoˆ Yesu, ´ ba te´ nbege ˜ a bi ep nye yak “minimlak mi minto-
mba mi ndap Israel.” (Mateo 15:24) ´ ˆ
´ ´
i gwelel Nyambe, yak bo b’a kohna ˆ
Djob a bi yeelene Lok ˆ Israel le a ga
nde´ e´ nga.—2
˜ Timot ˆ e´ oˆ 3:12.
tugul bawoga. I nene le ntonba u u bi
´ ba ngwel´ el´ internet inyu bot
Baoo bes he´ nha,
˜ u be´ yi i jam li, yak bibanga ˜
ˆ os ˆ mol ˆ
ni tjam bitembee tole inyu ob gwe´ bi nunda
˜ le a bi yi le Yeh ´ ova ˆ a ga
ma lok kee i i nega nton wes inyu bon˜
ˆ ´ ´ ˜ ´ ˆ ˜ ´
tugul Yesu ´ le a ba Kine ˜ i Ane Djob.
ˆ ol ˆ ha ban˜ bo nem. ˜ ´
le di bod (Tjembi I nene le i mut nu a be´ hemle ´ le yak
31:13) Ngim mangeda, ba ngwel lok´ ˆ ´
nye, Djob a ye le a tugul nye. Kiki
ke´ e,
´ ba om ˆ bo nsohi le ba ye´ minton-
ntonba u u bi he´ nha, ˜ u be´ man Lok ˆ
ba. Bikristen bi hiai bisu bi bi boma Yuda, ´
u be lama yi nan u Adam bo ˜ ˜
´
nlel´ em´ ndutu, ba bi gwel Paul, ba om ˆ
Eva iket´ e´ Paradis Yeh ´ ova ˆ a bi ti bo.
nye nsohi le a ye´ ntonba. Ngim bikris- Jon i ngeda ´ Yesu ´ a bi pod ˆ ol
ˆ nye Para-
ten i hiai bisu i bi waa nit Paul i nge- ´
dis i kaat Lukas 23:43, i ntonba u, u
da ba bi gwel nye, ba len˜ nye i mok be´ lama yi le Yesu ´ a be´ pod ˆ ol ˆ longe ˜
ˆ
i Roma. ˆ e´ oˆ 1:8, 15; 2:8, 9) To
(2 Timot ˆ
homa bot ba ga yeene hana ’isi.—Bi- ´ ´
i ba lelaa, hala a be´ te´ e´ nga
˜ Paul nga- ˆ
bodle 2:15. w22.12 8-9 § 2-3
ˆ ´ ˆ om?
ˆ
Ngwa jon, 23 Maye sep ni i bol Di ba ban˜ kiki beba ´ nkol
Bobasona ba be tenbe iket´ e´
ˆ ´ ´ ˜ Yesu a bi podol mu hihega hie´ hiada.
´ ˆ ˆ ´
masoohe ni nem ˜ wada. Nwet we´ a bi nweh ´ el´ nye soso pil, ndi
ˆ nye a bi tjel nwehel´ nkol umpe man
´ ´
—Minson mi baoma 1:14.
´ di nla anal ˜ na ˜ n˜ nlam inyu- pil. (Mate´ oˆ 18:23-35) Ibale u nogda ˆ
Yak bes
ˆ bes. ´ le u gwe´ ngimanogla ˆ ni manke´ e´ ike-´
le mbuu u Nyambe won u nhola ´ ˜
te likoda, baa u nla bon biliya gwobi-
ˆ ´ ˆ
Inyuki? Inyule Satan a njos bes inyu sona inyu bon˜ le u kop ˆ nsan˜ ilole kel
bon˜ le di waa anal ˜ na ˜ n˜ nlam. (Masoo-
i Mbigda nyemb Yesu i nkola? (Ma-´
ˆ i nhonol ˜ le Sa-
la 12:17) Ngandak bot te´ oˆ 5:23, 24) Ibale u mbon˜ hala, wee
tan a gwe´ ngui kayele ´ di nla be´ ye- ´
u ngwes ´ toi Yeh ´ ova
ˆ bona Yesu. ´ w23.01
mbel nye. Ndi di nyembel nye ni nan˜
´ ´ ´ ˜
29 § 8-9
nlam u di na ˜ nal!˜ (Masoola 12:9-11)
´ ˜ nal ˜ na ˜ n˜ nlam, ˜ ´
I nya laa? I ngeda di na Ngwa njangumba, 25 Maye sep
˜ le di nkon be´ Satan woni. ˜
di nunda
´ ˜ ˜ ˜ ˜ ´ I mut a mboˆ n˜ olˆ hiyeyeba longe,
˜ a ye´
Hiki ngeda di nanal nan nlam, di nye-
´ ˜ ´ i poˆ os
ˆ Yeh
´ ova.—Bing
ˆ ´ en
eng ´ 19:17.
mbel Satan. Hala a nunda toi le Ye-
ˆ
hova nyen a nti bes ´ ngui i mbuu we´ Njel yada u nla gwel´ el´ inyu yi i yom
˜ ´ el´ nye. ˆ ke´ e´ i boda
lok ˆ ni i bol ˆ omˆ i gwe´ ngoˆ n, ˜
mpubi, hala a nunda le di nlem ´ ˆ ˆ
(Mate´ oˆ 5:10-12; 1 Petr ´ oˆ 4:14) Mbuu i ye le u kooge bo bebee, u bat bo
´ be´ bo nyuu.
u Nyambe u nti bes ´ ngui di gwe´ ngoˆ n˜ mambadga ma ma nweha
´ ´ en´ 20:5) Baa ba gwe´ bijek ni
inyu yemb el´ mandutu di mboma mu (Bingeng
ˆ
nson wes ´ u likalo. ˆ (2 Korintoˆ 4:7-9) bee i nya i koli? Baa ba gwe´ gwom
´ bo nsen? ˜ Baa ba ye´ le
Kii di nla bon˜ inyu ba nkwoog nkaa le bipe bi bi yene
di ga bana mbuu u Nyambe hiki nge- ´ ba nimis bolo yap tole ba nhan˜ moni
ˆ ˆ
da? Di nlama tenbe ni masoohe, di ´ ˜ inyu saa ndap? Ibale ngomin a nti ma-
˜ ´ ova ˆ ˜ ˆ
hola, baa ba gwe´ ngoˆ n˜ le ba hola ˆ bo
ban-ga botnem le Yeh a nemble ˆ ˆ ma? Yeh ´ ova
ˆ a ngwes ´
´
masoohe mes. w22.11 5 § 10-11 i kohna i mahola
´ ˆ
le besbobasona di ti bape makend, di ´
´ ˆ ki bo. (Galatia 6:10) To ibale u
Kel sonde, 24 Maye sep hola
Di nti yak be makend, a lok´ ´ ˆ ke´ e,´ le mbon˜ hisiina jam inyu hola ˆ mut nu a
´ ˆ nkon, hala a nla ti nye makend ´ nga-
ni behe bot ba nke nkoda, ni tinak ˜
ˆ ba gwe´ nduna ˜ ikeni˜ hogbe, ni ndak. Mange a nla tilna manke´ e´ nu
bot ˆ kaat, tole a nla ot ˆ titii inyu
ˆ munlom
nidik bot ba ntomb, ni ban-ga ´ ˜
ˆ bobasona. ˆ ti nye makend. Mange wanda a nla
wongut inyu bot kil manke´ e´ nu muda nwin tole a hola ˆ
—1 Tesal ´ onika
ˆ 5:14. ´ e´ liko-
nye i somb gwom. Bape ki iket
Di nunda˜ le di ngwes ´ lok ˆ ke´ e´ yes ´ da ba ye´ le ba lemb ´ el´ mut bijek, ba ti
ˆ ˆ omˆ ´ ki nye gwo i ndap ye. ´ Ngim lok ˆ ke´ e´
i boda ni i bol i ngeda di njo
san˜ inyu nogla ˆ ni bo. Di noode nwe- ´ i n˜ eble´ bo bikaat inyu ti bo mayega. ´
´
hel bo, kiki yak Yehova a nwehel bes.´ ˆ ´ ´ ´ ´ ´
Kinje masee di nogda i ngeda ‘di nke ˆ ´
Ibale Yeh ´ ova ˆ a bi neebe le Man we´ a ni bisu i tina makend ´ ´ ni bes,
bes ´ ni
wo inyu bibeba gwes, ´ ´ baa yak bes ´ di ´ ´
i ledhana bes ni bes.’!—1 Tesalonika ´ ´ ˆ
nlama be´ nweh ´ el´ lok ˆ ke´ e´ yes ´ i bodaˆ 5:11. w22.12 22 § 2; 23 § 5, 6
´ ˆ Heber
´ ´
Ngwa um, 26 Maye sep nyon. (Lok 11:4, 5) Ndemb el´
ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ´
Ni ye´ i yoba yaga iloo hihega.´ yap i nla hola bes i konde bodol Ye-
ˆ nem.
˜
—Markoˆ 12:27. hova Nkon˜ ’isi unu u n˜ obi ˆ ndik
ˆ ni obi.
obi ˆ (2 Timot ˆ e´ oˆ 3:13) Satan a
Sadukai i be´ yi bikaat bitan bi bisu ngi noodege bagwel´ el´ ba Yeh ´ ova.
ˆ To
mu Bitilna bi Lok ˆ Heber
´ ˜
longe ˜
lon-
´ ´ imbe ndutu di ga boma i dilo di nlo,
ge. Ndi ba bi tjel hemle ngim binii-
´ di kee ni bisu i gwel´ el´ Yeh ´ ova,
ˆ di yik
gana mu. Kiki hihega, di bigda le- ˜ ´
le “di mbii botnem yes yak Nyambe
´
laa Yesu a bi timbhe bo i ngeda ´ ba ˜ ˆ e´ oˆ 4:10. w22.06
nu a nin.”—1 Timot
bi bat nye mbadga inyu jam li bitug- 25 § 17-18
ne. A bi timbhe bo le: “I ngeda ´ Mosi ˆ
´ ´
a be i homa man e biloo, baa ni Ngwa mbok, 28 Maye sep
bi an˜ be´ iket ´ e´ kaat Mosi ˆ i jam Nya- ˆ kii? . . .
Nyemb yem i ga hola
mbe a kal nye le: ‘Me ye´ Nyambe nu ˜ ´ ´ es
Baa nlun ntek u ga beg ´ we?
Abraham, Nyambe nu Isak ni Nya- ´
—Tjembi 30:9.
mbe nu Yakob’?” ˆ (Markoˆ 12:18, 26)
Sadukai i bi lama an˜ i pes kaat i nga- Di nlama yon˜ ngeda ´ ni nyuu yes ´
ndak ngel´ e, ´ ndi i mbadga Yesu ´ a bi inyu bon˜ le di gwel ´ el
´ Yeh ´ ova ˆ ni
˜ ´ ´ ´ ngui yes ´ yosona. ˆ (Markoˆ 12:30) Inyu
bat bo i neba le ba bi tjel hemle ˜ ˆ
´ ˜
jam li ye nsen ngandak, hala wee bi- hala nyen di nkengle mam momaso-
tugne. (Lukas 20:38) Bimbe biniiga- na ma ma nla bon˜ le di kwo kon.
ˆ mu? I ngeda ´ ˜ n˜ (Romaˆ 12:1) Ndi to di nyon˜ yihe
na di nla ot di na
´ ˜
Bibel, di nlama yen biniigana gwobi- lelaa, d’a kwo ndik kon. To hala,
ˆ
sona di ye´ le di ot ˆ mu. Di nlama ndik di mbon˜ kii yosona ˆ di nla inyu ba
´ ´ ˜
be benge i mam ma biniigana bi bisu mboˆ o, ˆ inyule di nsomb ˆ ˆ ti Yeh
ol ´ ova
ˆ
´ ´ ˜
bi Bibel, ndi di ye´ n˜ yak tik ngok i i mayega inyu likebla lini le nin. Kon
ˆ mu pes kaat di ye´ an.
soli ˜ w23.02 11 tole biuni bi nla soˆ na ˜ bes ´ i bon˜ mam
§ 9-10 di be bon behee. Hala a nla bon˜ le
´ ˜
di kahal konha ˆ ngoo. Ndi hala a to- ˆ
´ ´ ´
Ngwa ngee, 27 Maye sep mbos ban bes, di waa ban to yon˜
ˆ ˜ ´ ˜
´ ´
Di gwe.´ . . limut li mbogi
ˆ likeni˜ li li ngeda ni nyuu yes.
˜
Inyuki? Inyu-
nke´ na
˜ bes.—L
´ ˆ Heber
ok ´ 12:1. le to di nun lelaa, to di nkon le-
´ es ´ Yeh ´ ovaˆ ˜
ˆ bobasona ˆ ˆ ol
ˆ munu laa, di nla beg kiki Kine
I bot ba mpod ´
David. I ngeda di ntehe le Yehova a ´ ˆ
i buk kel i len ba bi boma manooda- ngwes ´ bes ´ to i ngeda ´ di nun ˜ tole di
na ma ngui, ndi ba bi te´ nbe ˜ ni Yeh´ o-
ˆ
nkon, hala a nled ´ es ´ bes. ´ (Mate´ oˆ 10:
ˆ Heber ´ 11:36-40) Baa nde´ n- ˜
va. (Lok 29-31) To ibale di nwo, a gwe´ ngoˆ n˜
be yap ni nson wap u be´ yanga? ˜
i tugul bes. ´ (Hiob ˆ 14:14, 15) Inyu
To jam! Tolakii mimbonga ˆ mi Yeh ´ o-
ˆ ´ ˜ di nla-
ˆ hala nyen i ngeda di yii i nin,
va nwominsona mi bi yon be´ i nge- ´
ma bon˜ kii yosona ˆ di nla inyu te´ eda ´
´ ˜
da ba be ba ngi yii i nin, ba bi ke ni ˜ ´
ˆ ol
ˆ nye nem. ˜ nin yes. w23.02 20-21 § 3-5
bisu i bod Kiki ba be´ yi
le ba nlemel Yehova, ba be´ nkwoog
´ ´ ´ ˆ
nkaa le ba ga tehe mimbonga ˆ nwe´ mi
´
Ngwa koo, 29 Maye sep kon ha be´ binuga woni; ˜ to binuga, bi
´ ´ ˜
ga kon be bes woni. (Yesaya ´ 11:6-9)
Nu ni nu a nsol mbuu mpubi, a’
kohna ˆ be´ nweh ´ el´ i boga ni boga. Di ga kon mase´ e´ ni mam Yeh ´ ovaˆ a bi
´
hek i boga ni boga. (Tjembi 22:26)
—Marko 3:29. ˆ
Ndi a bagwal, ni bem ban˜ i ngeda ´ i,
ˆ ma bot ˆ ba ye´ i limut like-
Baa mol inyu hola bon banan i kon mase´ e´
ˆ
˜ni ma ga ke ni bisu i ba mu kaat ´ el.´ Mu kiki ni ngwel´ el ´ bihe- ´
ni biheg
nin˜ i ngeda ´
˜ ba ga pei gwet bi´ Arma-
´ ´ ˆ
gel inyu hola bon banan i yi Yehova, ´ ˆ
´ ˆ
gedon? N. (Masoola 7:14) Yesu a bi ˆ tehe le Kine ˜ David a
bebek b’a sok
kal le mintomba ˆ mimpe mi ga koh- ˆ ´ ˆ ´ ˆ
be a koli kal le: “A Yehova, nson wo
˜ ´ ˆ
na “nin boga.” (Mateo 25:46) Ndi ki wo u ta be´ kiki nson won.”—Tj ˜ ´
e-
ba ga kohna ˆ be´ nin˜ boga kunda yada mbi 86:8. w23.03 25 § 16-17
i mbus ba ma pei gwet ´ bi Arma-
´ ˆ ˆ ˆ ´ ´ ´
gedon. I Ane i hikoo hi nwii, Yesu Kel sonde, 1 Libuy li nyee
´
“a ga ega ki bo i mangen ma ma- ´ ˜ ˆ ˆ
´ ma nin.” ˜ I bot ˆ ba ga nog ˆ ol
ˆ Kris- Kii i nken me njel i kohna soble?
lep —Minson mi baoma 8:36. ˆ
to,ˆ ba te´ nbe ˜ ki ni Yeh ´ ova,ˆ mol ˆ map ´ ˆ
´
ma ga seha ha be ki i kaat nin. (Ma-´ ˜ Baa nwak Etiopia u be´ toi ´ bebee
ˆ ba nyon ˆ osˆ baa ba ˆ ˆ
i kos soble? Yimbe le, nwak Etiopia ˆ
soola 7:16, 17) Bot ´ ´ ´ ´
´
ye minyaa mi kembee, mi mi ga tji- u “be i Yerusalem inyu beges Nya-
mbe.” (Minson mi baoma ˆ 8:27) Jon
ba i Armaged ´ on.
ˆ Mol ˆ map ma ta be´
ˆ
i mpona le a bi jop i base i Lok ˆ ˆ
˜
ntilga i kaat nin. Yesu a bi kal le “ba´
Yuda, a bi lama nigil bikaat bi Lok ˆ
ga ke i tjiba i boga.” (Mate´ oˆ 25:46) ´ ´ ova.
ˆ
Heber inyu yi Yeh Ndi a bi tel-
Mbuu mpubi u bi tinde Paul i kal le
ˆ bene be ha. I ngeda Filipoˆ a bi boma
´ ´
“bo yaga bon b’a kohna mbagi kog- ´ ˜ ˆ ˆ ˆ ol ˆ
´ onika ˆ nye a be an nhook kaat u mpod
se i tjiba i boga.”—2 Tesal 1:9; ´ ˆ
´ oˆ 2:9. w22.09 16 § 7-8 Yesaya.´ (Minson mi baoma 8:28)
2 Petr ˆ
Nwak Etiopia u be´ ena ´ ngoˆ n˜ i konde
ˆ
ˆ ´ nigil mam´ mape. Jon a bi habi nyoo
Ngwa jon, 30 Maye sep
˜ ˜ i lon˜ ye´ i Etiopia,
ˆ ´ es
a ke i beg ´ Yeh´ o-
ˆ
Hiki jam li gwe´ ngen.— ˜ Na nal 3:1. va ´ ˆ
´ ˆ ˆ ´ iˆ Yerusalem. Filipo a bi niiga man
I mam Yehova a bi hek ma nla hola Etiopia ngandak mam, a yis nye le
´ ˜ ´ ´ a ye´ Mesia.
Yesu ´ (Minson mi baoma ˆ
mahaa i tegbaha longe ngeda ni
ˆ ´ es´ maa- 8:34, 35) Ndi kiki a bi konde ˆ gwes ´
i tuk, hala a nkonde led
´ ovaˆ ´ bahoma ´ ˆ ´
Yehova bona Yesu, a yon makidik ˜
da map. Yeh a bi ti bes
ˆ ˆ ´ ˜ ˆ
i soblana. Filipoˆ a bi soble
ˆ nye inyu-
ba nlooha balam inyu tegbaha lon-
´ ´ ´
le a bi tehe le ngeda i nkola. w23.03
ge ngeda. Ngandak mahaa i ngwes
i nke i tegbaha ´ ˜
longe ngeda ´ i homa 8-9 § 3-6
ba nte´ edana ´ binuga, i mbai, i ngii
dikoaˆ tole i mbaa tuye. I mbok yon-
do, bagwal ni bon bap b’a kon ma-
se´ e´ i nya i tob
ˆ ot
ˆ ob
ˆ oˆ i memle biheg
´ el´
bi Yeh ´ ova.
ˆ Maselna ni i len ini, d’a
˜ ´ ´ ´ (Yohanes
ˆ
Ngwa njangumba, 2 Libuy li nyee di ba mawanda me. 6:44)
´ ´
Baa di ta be masee le Yeh ´ ´ ´ ova
ˆ a bi
Bibuk binan bi ba bilam ngeda ˜ mes ´ malam a ti Man
yosona.—K ˆ olˆ os
ˆ e´ 4:6. tehe mahonol
we´ sesema le di ba mawanda me? ´
Ibale di ntembee, di ta be´ le di lem ´ el´
Baa hala a mbon˜ be´ we le u konde ˆ
´ ˆ
Yehova. (Bingengen 6:16, 17) To ´ ´ ´ Yeh ˆ
´ ova ´
ˆ i len ini i nwo gwes bona Yesu? Badba le:
hala kiki ngandak bot ‘Gweha´ i Yeh ´ ova ˆ bona Yesu ´ i nlama
´ ´ di nlama be´
be nyuu i tembee, bes
ˆ inyule Yeh ´ ovaˆ ˜ ´ ntinde me i bon˜ kii?’ Di ngwes ´ Ye- ´
lok, a noo hala. (Tje- ˆ bo Kristo,
hova ˆ jon di ngwes ´ yak bot ˆ
´
mbi 15:1, 2) Di nlama be pot bibuk
ˆ ba nhoo be´ tehe le bi ye´ bite- bape.—2 Korintoˆ 5:14, 15; 6:1, 2.
bi bot w23.01 28 § 6-7
mbee, di nlama be´ tjel´ kal mam ma-
lam lok ˆ ke´ e´ i mbon˜ inyule di nso- ˆ ´ ´ ´ ´
Ngwa ngee, 4 Libuy li nyee
ˆ ˆ
mbol le bot ba tehe bo kiki bibeba ´ ´ ´ hilemb ´
ˆ Di nlama nwas hileg ´ e.
´ (Bi- M’a yilha hilemb hi maten
bi bot. ˆ onia ˆ
´ ´ ´ ˆ hipubi.—Sof 3:9
ngengen 25:23; 2 Tesalonika 3:11)
ˆ bagwel´ el´ ba Yeh ´ ovaˆ
Ibale u ye´ kwel ni mut, ndi u tehe Bibel i nhola
ˆ ´ es
´ nye iket ´ e´ adna.’ Yeh ´ ovaˆ a bi
le nkwel u nkahal obi, he´ nha ˜ nkwel. i ‘beg
Kiki ngandak bot i gwe bibuk bibe ˆ ´ bon˜ le ngandak bipes bi Bibel bi til-
munu nkon ’isi unu, di nlama jo san˜
˜ ba i nya i ye´ le ndigi bot ˆ ba suhul-
inyu pot i nya i nlem ´ el´ Yeh ´ ova. ˆ Ibale nyuu bon ba nla nok gwo. (Lukas
ˆ ba na
˜ n˜ Bibel mbok yoso- ˆ
di njo san˜ inyu bana bipod ˆ ol ˆ bilam 10:21) Bot
ˆ i makoda, ni minkwel nwes ´ ˆ
na. Ndi ndigi bot ba suhulnyuu bon
i likalo,
ˆ bape, Yeh ´ ova ˆ ´ ba nok toi Bibel, ba bonok ˜ ki mam
ni bot a ga sayap bes.
I ngeda ´ i beba ´ nkon˜ ’isi ini i ga tjiba, Bibel i niiga. (2 Korintoˆ 3:15, 16)
i pot i nya i nlem ´ el´ Yeh ´ ova ˆ i ga bane Jam lipe mu Bibel li n˜ eba ´ ´ le Ye-
bes ´
´
bes jam li ntomb.—Yuda 15. w22.04 hova a gwe pek. Yehova a ngwelel´
ˆ ´ ´ ´ ˆ ´
9 § 18-20 Banga ˜ ye´ inyu niiga ntoˆ n˜ we´ wonso- ˆ
na, ndi yak hiki wada wes. Hiki mut ´
´ ´ ˜ n˜ Bibel, a nogda ˆ ´ ova
ˆ
Ngwa um, 3 Libuy li nyee nu a na le Yeh
Di ngwes ´ inyule a bi bok ˆ a gwes ´ bes.
´ ´ ´
a ngwes nye. (Yesaya 30:21) Baa u
ˆ
—1 Yohanes 4:19. mah yimbe be´ le i ngeda ´ u gwe´ ndu-
´ ´ ovaˆ ´
tu, u nleba pes kaat i i nhola ˆ we mu
I ngeda di ntehe lelaa Yeh bo ˜ Di nyi le Bibel i bi tilba
´ ba ngwes
Yesu ´ bes,´ hala a ntinde bes ´ ndutu yon?
´ ´ ˆ inyu ngandak bot, ˆ ndi inyuki i gwe´
le yak bes di gwes bo. (1 Yohanes 4: ´ ˆ we i ngeda ´
10) Di nkonde ˆ ´ bo i ngeda
ki gwes ´ di maeba ma ma nhola u
´ ´
gwe ndutu? Inyule i nwet a bi ti bes ´
nok le˜ Yesu a bi wo inyu hiki wada ´
´ Noma
wes. ˆ Paul a bi yigye i jam li likebla lini le Bibel a gwe´ pek ´ iloo
´ ˆ ˆ
bot bobasona.—2 Timoteo 3:16, 17. ˆ ´ ˆ
i ngeda a kal bikristen bi Galatia le:
“Man Nyambe . . . a bi gwes ´ me, a w23.02 4-5 § 8-10
sem ki nyemede inyu yem.” (Galatia
2:20) Kiki Yesu´ a bi ti nin˜ ye,
´ hala a
bi bon˜ le Yeh
´ ova
ˆ ˆ bes
a ot ´ i nyeni le
´ ´ ˜ i gwom bi gwon Bibel i nkal
Ngwa mbok, 5 Libuy li nyee bakeni,
Yon˜ ngeda
´ i honol
˜ i mam mana, jop
ˆ le bi ye´ kiki dikoa. ˆ Inyule ba ga tjel´
´ ova
ˆ
yaga mu sum sum, inyu bon˜ le ma- nit Ane Djob, jon Yeh
ˆ
a ga tehe
bo kiki bot ba nkolba nye. (Lukas
hol mon˜ ma nene yaga i mis ma botˆ
ˆ ˆ ´ ˆ 11:23; Masoola 6:15-17) Mu ma-
bobasona.—1 Timoteo 4:15. ´ ˜ ntoˆ n˜ u
ngeda mabe ma njiiha ikeni,
´ banga ˜ ´ Yeh ´ o- ˆ
Bes bikristen di ngwes bagwel´ el´ ba Yeh ´ ova
ˆ u ga ba masel-
va ngandak. Di ngwes le i bibeges ´ ´ ´ ˆ bape. Botama bon
na ni bana bot
di nti nye, bi ba bilam kiyaga. Ibale ba ga ba ba mbon˜ somb ˆ ˆ i Ye-
ol ´
di nye´ n˜ ti nye kii yosona ˆ di nla, di ˆ
hova Nyambe hana ’isi, botama ki
nlama tee mam di nyen˜ yon
´ ´ ´ ˆ os ˆ i pes
bon ba ga tjel´ beg ´ es
´ “nuga i bi-
mbuu kiki bo i holos bilem bilam, ˆ ˆ
kai.”—Masoola 13:14-17. w22.05 16-
i nigil makenge ˜ ma ma ga bane 17 § 8-9
bes nsen ni yen˜ manjel i gwel´ el´ bot
´ ˜ ´ ˆ
ˆ ´ ´
bape. Inyuki di nlama ye´ n˜ le di hol Ngwa jon, 7 Libuy li nyee
i pes mbuu? Pog, inyule di nye´ n˜ le- ´
I ban-ga na ˜ n˜ nlam u boga i anle ˜
mel´ Tata wes ´ nugweha. ´ ´ ova
Yeh ˆ a ye´ i bot ˆ ba nye´ ene
´ hana ’isi, iket´ e´ hiki
mase´ e´ i ngeda ´ a ntehe bes ´ di ngwe- ´
lon,˜ ni hiki liten, ´ ni hiki hilemb ´ ni
lel´ ngap yes ´ ni ngui yes ´ i nya i yoni ˆ
hiki lihaa.—Masoola 14:6.
i nson we. ´ Handugi hala, di gwe´
Ndik “na ˜ n˜ nlam u Ane” be´ won ba-
ngoˆ n˜ i hol i pes mbuu inyu bon˜ le di
ˆ gwel´ el´ ba Yeh ´ ovaˆ ba na ˜ nal.
˜ (Ma-
konde ba nsen˜ inyu lok ˆ ke´ e´ i bol ˆ om ˆ
´ ˆ ˆ bian- ˜
ˆ ´ onikaˆ teo 24:14) Ba nlama ki hola
ni i boda. (1 Tesal 4:9, 10) To
´ gel kaat Masoola pes 8 ikepam 10 i
di ntegbaha ngandak nwii i maliga, ˆ ol.
ˆ Biangel ˜
´ ˆ ˆ mpod bini bi nlegel le
besbobas ona di nla konde hol i pes ˆ
i bet ba nkolba Ane Djob ba ga kos
mbuu. w22.04 22 § 1-2 ˆ ´ ˆ
ndiihe. Jon Mbogi Yehova i nle-
´ ´ gel bot ˆ ba ba ye´ munu nkon˜ ’isi
Ngwa koo, 6 Libuy li nyee
ˆ ´ u Satan le Nyambe a ga ke´ es ´ bo.
Bi [ga] je minson nwe, bi ligis ki
ˆ ni hie.—Masoola ´ Nwin u u ye´ kiki “matan-ga loˆ nni ˜
nyensona 17:16. ´ ˜ ´
hie,” u neba le Djob a ga kees bi- ´ ´
´ ˆ bi ye´ munu nkon˜ ’isi
Ndek ngeda, minlon mi m’boˆ mi
´ ´ ˆ ˜ beba bi bot
´
nkon˜ ’isi, mi ga len˜ Babilon ˆ Nunke- u Satan. (Masoola 8:7, 13) I mbe-
˜ni gwet, ´ hala wee bikweha ´ bi bibase da le bot ˆ ba yi le lisuk li ye´ be-
gwobisona, ˆ inyu mel´ es ´ gwo. I jam li bee inyu bon˜ le ba he´ nha, ˜ inyu pei
ˆ ˜ i ngwa u hiun hi Yeh ´ ova.ˆ (Sof ˆ onia
ˆ
jon li ga ba bibodle bi njiiha ikeni.
ˆ
2:2, 3) Ndi bot ba ngwes be ba nok ´ ´
Baa hala a ga tinde mamut make- ´ ´ nem ˜
˜ i lo yak Yeh
ni ´ ova
ˆ inyu beg ´ es
´ nye? nwin unu. I mbeda bes i ngui
´
inyu legel wo. I ngeda njiiha ikeni ˜
Heni. Maselna ni hala, kaat Ma- ˆ ol,
ˆ nwin u nsok ˆ u bike´ ehe- ´
soola pes 6 i n˜ eba
´ le mu njiiha i, y’a bod
i bet ba ngwel´ el´ be´ Yeh
´ ova
ˆ ba ga ne bi Djob u ga bana ngui iloo ha.
ke i yen lisolbene i minlon˜ mi m’boˆ
´ ˜ ˆ —Masoola 16:21. w22.05 7 § 18-19
mi nkon˜ ’isi ni yak bot ˆ ba nyunga ˜
´ ´
Kel sonde, 8 Libuy li nyee toˆ yon i mbon˜ le Yeh ´ ova
ˆ ´ el´
a nweh
´ Yeh´ ova
ˆ Nyambe won˜ ´ ´
bes, a sas ki bibeba gwes. Ibale Ye- ´ ´
U nlama gwes ˆ
˜
ni nem won˜ wonsona,ˆ ni nin˜ yon˜ yo- hova a nyimbe le di ye´ jo san˜ i ngui
sona, ni mahonol mon˜ momasona.
ˆ ˜ ˆ inyu he´ nha, ˜ ha nyen a ga bon˜ le
´ ´
—Mate´ oˆ 22:37. di nwehlana
ˆ
ni njel sesema i Yesu.
—1 Yohanes 1:7. w22.06 6 § 16-17
Di be´ nge ˜ babiina ba ba ye´ bikris- ´ ´
ten i ngeda ´ ba ngwal. Bebek ba ma Ngwa um, 10 Libuy li nyee
emble ngandak minkwel mi mi nu- ˜ ˜ ˜
U kon ban woni inyu mandutu
nda lelaa ba nla ne´ n˜ es ´ bon. Ndi
ma ye´ bebee ni kwel´ we.
nano, ba nkonde ˆ nok minloˆ n˜ mi Bi- —Masoola 2:10.
bel mi, inyule ba nlama niiga man ˆ ol ˆ behee, bot ˆ ba binam ba
wap. Hala a ye´ mbegee ikeni! ˜ Dihe- ´ Ibod
˜ ˆ ´ ˜ ˜
ga dini di neba le, ngim mam i nla ˜ ´ mbon bot bape beba. (Nanal 8:9)
´ ´
bon˜ le di konde ˆ nok minloˆ n˜ mi Bi- Kiki hihega, baane bahogi ba ntet
ˆ ´ ´ ´
bel mihogi. Inyu hala nyen di nla- bot ba ye isi enel yap, minton-
ma an˜ Bibel di ot ˆ ki pek ´ mu, ‘dilo ba mi nkand bikuu, baudu ba ba
˜
di nin yes tjodisona’ kiki Yeh ´ ˆ ´ ovaˆ gwe´ bilem bibe ba nsol bana baudu
a bi kal bikine ˜ bi Israel. (Ndiimba bape, ba te´ e´ ngaga ˜ bo, bot ˆ bahogi
´ 17:19) A bagwal, i niiga bon ´ ˆ
ba ntet bot bap ba lihaa. Inyu hala
Mben ˆ i nkon bot ˆ ba binam
banan somb ˆ ol ˆ i Yeh ´ ova ˆ i ye´ bisai bi- nyen ngim bot
keni ngandak. Ndi ni nlama ndik be´
˜ woni! Lelaa Satan a noode bon˜ bes
˜ ´
´ ma Djob, ni nla- ´
beba i ngeda ´ di nkon woni? ˜ I nge- ´
niiga bo mamben ˆ ˜
ma hola bo i gwes ˆ ´ Yeh ´ ova. ˆ w22.05 da di nkon bot ba binam woni, Sa-
26 § 2-3 tan a noode bon˜ le di bon˜ beba ´ tole
˜ ˜
di waa anal nan nlam. Satan a nti- ˜
Ngwa njangumba, 9 Libuy li nyee
˜ ´ ´ nde biane i soˆ nga ˜ nson wes ´ ni te´ e´ n- ˜
´
ga bes. (Lukas 21:12) Ngandak bot ˆ
Ni haba mut yondo.—Kolˆ os ˆ e´ 3:10.
munu i nkon˜ ’isi u Satan i n˜ ob ˆ os ˆ jol ˆ
Ibale hala a nteenga bes le di mbon˜ ´ ´ ˜ ´ ˆ ´
li Mbogi Yehova. I bot ba nembleˆ ˆ ˜
´ ˆ be, ´ di nlama bon˜
beba, hala a koli
´ ova
ˆ i yom ba nkal ba ye´ le ba nol bes ´
jam lipe. Yom ipe Yeh a mbe´ nge ˜ ´
hiol tole ba bep bes. (Mateo 10:36) ´ ´ ˆ
i ngeda a nsombol nwehel bes i ye´
´ ˆ ˆ ´ ´ ´
Baa mabonok ˜ ma Satan ma nhel´ es ´
˜ ˜
i hielnem. I hielnem,
´ ˜
hala a nkobla bes? To jam. Hala nyen a be bon˜
´ ´
le mut a nhenha, a nwas mam mabe yak ni bikristen bi hiai hi bisu.—Mi-
a bonok, ˜ a kahal bon˜ somb ˆ ˆ i Ye-
ol ´ ˆ
ˆ ´ nson mi baoma 5:27, 28, 40. w22.06
hova. (Yesaya 55:7) I mut nu a nla- 16 § 10-11
ma he´ nha ˜ mahonol ˜ me, ´ a nwas le
Yeh ´ ova ˆ nyen a ega´ nye. (Romaˆ
´ ´ ˆ
12:2; Efeso 4:23) A nlama nwas
mahonol ˜ me´ ni mabonok ˜ me´ ma
behee. (Kolose 3:7-9) I ye maliga ˆ ˆ ´ ´
le, hemle ´ di gwe´ inyu sesema i Kris-
´ ´ ´ ´
Ngwa ngee, 11 Libuy li nyee gwe´ i len ini. Kiki i mban˜ ini i ye´
ˆ ba nholaˆ limut i bon˜ mam ma yon bot ˆ ba tehge, hala a n˜ eba ´ le
I bot ´
te´ e´ sep,
´ ba ga bai kiki tjod
ˆ ot
ˆ i boga Yesu Kristoˆ Kine ˜ Ane i Djob a bi
bodˆ ol ˆ en ´ el. ´ Ndi u heya ´ i mban˜ ini,
ni boga.—Daniel 12:3.
ngandak mban˜ ipe i ye´ i i mbe´ nge ˜
Bonjee ba ga ba mu “limut” li ga Ane i Djob. Di ga tehe le i mban ini ˜
yila bot ˆ ba te´ e´ sep? ´ Mu nsongi ˜ u, ˆ ˆ bes ´ i tehe
ˆ ba ga tuge, i bot ˆ yosona i nkiha, i ga hola
di ga bana i bot
´ ´ ˆ ˆ ˜ le i ngeda Yehova a bi tee i nkoˆ oge
´ ´ ˆ ´ ´ ˆ
ba ga pei gwet bi Armagedon, lonni bebee. w22.07 2 § 1-2
bonge ˜ ba ba ga gwe´ e´ i mbok yondo.
´ ´
I mamel´ el´ ma Ane i hikoˆ oˆ hi nwii, Ngwa koo, 13 Libuy li nyee
bot ˆ bobasona ˆ hana ’isi ba ga ba pe- ´ i nene iket´ e´ minson nwe.´
Ndi, pek
˜
les. Di honol ban˜ le ibale mut a ye´ —Mateoˆ 11:19. ´
peles wee a mal kos ˆ nin˜ boga. Ho-
˜nol ndemb ´ ´el i Adam bo Eva. ´ ´ ˆ biniigana
Ba be´ I ngeda Corona, di bi kos
ˆ
peles, ndi inyu bon le ba nin i boga ˜ ˜ inyu likalo ni makoda. Di bi pala
ˆ ol ˆ t egbaha ´
ni boga, ba be´ lama nog ˆ ol ˆ mamben ´ bod
˜
makoda, makoda
ˆ ni
´ ˆ
ma Yehova Djob, ndi ngoo le ba bi makeni, ni makoda ma ndon
ˆ njel internet. Di bod ˆ ol ˆ yak lika-
ndogbene nye. (Roma 5:12) I ma-
melel ma Ane i hikoˆ oˆ hi nwii, bot
´ ´ ˆ loˆ ni bileta ´ yak ni tel´ ef ´ on. ˆ Yeh ´ ova ˆ
ˆ a bi sayap bol ˆ oˆ yes. ´ Ngandak Be- ´
bobasona ba ga yila peles. Ndi baa
bobasona ˆ ba ga nit Ane i Yeh ´ ova ˆ ni tel i bi kal le nsongi u baanal nan˜ ˜ ˜ ˜
˜ ˆ nlam u nkonde ˆ bet i boni. Nga-
nem wap wonsona i boga ni boga? ˆ ´ ova ˆ
Tole´ bape ba ga bon˜ kiki Adam bo ndak bot i bi tehe bisai bi Yeh
´ ´
Eva, ba ba be´ peles, ndi to hala munu ngeda
ˆ
COVID-19 ini. I nge-
´
ba ndogbene Yeh ´ ova? ˆ I ga beda ´ le da i, bot bahogi ba be le ba ho-
ˆ ndimb- ˜ le ntoˆ n˜ u Yeh
nol ´ ova
ˆ u mpe´ e´ ni bi-
i mambadga mana ma kos ´
he. w22.09 22-23 § 12-14 kila. Ndi i mbus ngeda, di bi tehe
le maeba ´ ma, ma be´ malam. I nge- ´
´ ´ da di ntehe lelaa Yesu a nkena ´
Ngwa mbok, 12 Libuy li nyee
˜ ntoˆ n˜ unu, hala a nkwes ´ bes ´ nkaa
Ane nkon ’isi i mal yila Ane Nwet
´ ni i Kristoˆ we.—Masoola ´ le to imbe ndutu di mboma yani ni
wes 11:15. ´ ova
ˆ
noma, Yeh bo Man we´ ba ga ba
Baa mandutu ma nko n˜ ’isi unu ´ ˆ ´
ni bes.—Lok Heber 13:5, 6. w22.07
ma mbon˜ we le u lehel nem? ˜ Ma- 13 § 15-16
haa ma nogla ha be, bot ba nloˆ o-
ˆ ´ ˆ ˆ
´
ha gwes bisan, ba nton ndik bome- ˜ ˆ ˜
de. Bun be´ le ba bod ˆ ol ˆ baane nem. ˜
Ndi i mam mana momasona ˆ ma nla
ti bes ´ botnem. ˜ Inyuki? Inyule Bi-
bel i bi bok ˆ i pod ˆ ol ˆ mabonok ˜ bot ˆ
ba ga bana “dilo di nsok.” (2 Timo- ˆ ˆ
te´ oˆ 3:1-5) Mabonok ˜ ma mon bot ˆ ba
ˆ ´ ´
Ngwa jon, 14 Libuy li nyee to limbe likala, wee di kilak ndigi
´ ´ iket ´ e´ oda mu nlel´ em ´ njel.” (Filipi 3:
Soohana hiki ngeda. Tina mayega ˜ le bisai di nkos ˆ i ngeda ´
inyu mam momasona. ˆ Hala nyen 16) Di honol
a ye´ somb ˆ olˆ i Nyambe inyu nan ´ ˜
di ntenbe “i kil ikete maliga”! Nin˜ ´ ´
´ i nkonde ˆ ˆ ´
iket´ e´ adna ni Kristoˆ Yesu.
´ yes
ˆ ´ ´
lama, di nkonha
ˆ ´ ´ ´
ki Ye-
´ ˆ hova masee yak ni lok kee yes. (Bi-
—1 Tesalonika 5:17, 18. ´ en ´ 27:11; 3 Yohanes ˆ
´ es ´ Yeh ´ ova, ˆ ngeng 4) I mam
Handugi i beg di nlama mana mon ma ntinde bes ´ i gwes ´
´
ki ti nye mayega inyu mam malam
´ Kiki hihega, ´ maliga, ni i nin˜ inonnaga ˜ ni maliga.
a nti bes. di nla ti nye w22.08 18-19 § 16-18
´
mayega inyu mbonji ilam, bijek bi- ˆ
´ Nyambe wes ´ ˜ ´ ´
lam ni mawanda mes. Ngwa njangumba, 16 Libuy li nyee
´
a nti bes i mam mana momasona ˆ ˜ ´ ´
Yona ngeda ni bemba i Nyambe.
inyu bon˜ le di ba mase´ e. ´ (Tjembi ´
—1 Petr ´ oˆ 5:2.
104:12-15, 24) Di nlooha ki ti Ye- ˆ ˆ ´
ˆ
hova mayega inyu biniigana bilam´ Lelaa miman˜ mi nla unda le mi
ˆ munu i ntoˆ n˜ we, ´ ni mam ngwes ´ Yeh ´ ova ˆ bo Yesu? ´ Ba nlama
di nkos ˆ ˜ ˆ ´ ´ oˆ
malam a mbon bes i dilo di nlo. ˆ ´ nton mintomba mi Yesu. (1 Petr
´ a bi yis n˜ oma ˆ ´ oˆ
Di ye´ le di hoo hoya ˆ ti Yeh ´ ova ˆ ma- 5:1, 2) Yesu
˜
Petr
´
´
yega inyu mam a mbonol bes. ˆ ˜ ˆ ´ Kii i jam li. I mbus le a bi tanba Yesu
i nla hola ˆ bes ´ le di hoya ˆ ban? ˜ U ngel´ e´ aa, bebek le Petr ´ oˆ a be´ ena ´
´
ye le u tila i mam u ma bat Yeh ´ o- ˆ ngoˆ n˜ i unda Nwet we´ le a ngwes ´
´ ´
va, u be´ ngege ˜ hiki ngeda ´ inyu tehe nye. I ngeda
´ oˆ le: “A Simon,
a bi tuge, Yesu
ˆ man Yoha-
a bi
ˆ
lelaa Yeh ´ ova ˆ a bi timbhe masoo- bat Petr
˜ I mbus soohe Yeh ´ ova ˆ nes, baa u ngwes ´ me?” Ibabe´ pe´ e- ´
he mon. inyu ´ ˆ ´ ˜
ti nye mayega.—Kolose 3:15. w22.07´ ˆ ˆ ´ na, Petro a be bebee i bon to kii
22 § 8-9 inyu unda Nwet we´ le a ngwes ´ nye.
´
Yesu a bi kal Petro le: “Teeda bon ´ ˆ ´ ´
´ ´ bem ba mintomba.” ˆ (Yohanesˆ 21:
Kel sonde, 15 Libuy li nyee
´ mben ´ Yeh ´ ova ˆ iloo hihega, ´ 15-17) Nin ye yosona, Petroˆ a bi yik ˜ ´ ˆ ´
A ngwes
˜ ˜ ´ ´ ˆ ˆ ´ te´ eda ´ mintomba ˆ mi Nwet, a unda
a nan ki mben ye, a odok pek mu ´ ˜ lelaa
´ le a ngwes toi nye. A miman,
juu ni njamuha.—Tjembi 1:2. ˜ Yesu ´ a bi kal
ni nla unda le bibanga
Yigil yotama i koli be. Inyu bon˜ le ˆ ´
Petr ´ oˆ bi mbe´ nge ˜ be? ´ I ngeda ´ ni nke
yigil yes ´ i bane bes ´ nsen, ˜ di nlama ˆ ke´ e´ hiki ngeda ´ ´
i yuuga lok inyu le-
˜ ˜
nin inonnaga ni maliga, hala wee di ´ ˆ
des bo, ni holga i bet ba bi ke haa ni
bon˜ i yom di nigil. Ha nyen maliga Yeh ´ ova ˆ i temb ´ i nyeni, ni nunda ˜
ˆ ´ mase´ e. ´ (Yakob ˆ oˆ 1: ´ ´ ˆ ´ ´ le ´
ma ga konha bes ni ngwes toi Yehova bo Yesu.—Eze-
25) Kii di nla bon˜ inyu nin˜ inonna- ˜
kiel 34:11, 12. w23.01 29 § 10-11
ga ni maliga? Mankee wada a nkal ´ ´
le: “Di nla be´ nge ˜ i mam di mbon,
˜ ˆ
˜ ni
ma di mbon be.” Noma Paul a kal ˜ ´
le: “To ibale mahol mes ´ ma mpam
´ ´
Ngwa um, 17 Libuy li nyee te´ iloo 240 dilemb.´ ˆ Bibel
Di nti bot
Nyambe a ye´ maliga, a ga nwas be´ ibabe le ba saa to dola. Hala a mbon˜
´
ˆ le bot ˆ ba bilon˜ gwobisona ˆ ba nok
le ni kohna manoodana iloo kiki ni ˜ ˜
nla nihbe.—1 Korintoˆ 10:13.
“nan nlam u Ane” ilole lisuk li nkola.
(Mate´ oˆ 24:14) Yeh ´ ova,ˆ Nyambe nu
Di nlama be´ honol ˜ le mut nye ki nye ´ ˆ ˆ
telepsep, a nsombol le ngandak bot ˆ
´ ´ ´
a nla be nok bes i ngeda di mboma i an˜ Bibel inyu yi nye. A mbon˜ hala
mandutu. Mahonol ˜ ma, ma nla bon˜ ´ besbobas
´ ˆ
inyule a ngwes ona nga-
le di lehel nem, ˜ di honol˜ ki le di nla
ndak. w23.02 5 § 11-12
be´ jos ˆ i ngoˆ n˜ ibe i. Ndi, hala be´ nyen
´ ´
Bibel i niiga. Bibel i nkal le: “Iket ´ e´ Ngwa mbok, 19 Libuy li nyee
manoodana, a ga nehne ´ be´ njel le ni ˆ ba nkon˜
Ni waa ki nigle libak li bot
pam i honba ˆ mo.” Jon yak i ngeda ´ ˜
ˆ ˜ ´
’isi unu, ndi ni henla, mu kiki ni
ngon ibe i gwe ngui ngandak, di nla nyilha mahonol˜ manan yondo.
´
yemb el´ yo. Ni mahola ˆ ma Yeh ´ ova,
ˆ ˆ
˜ —Roma 12:2.
di nla waa bon i jam li. Bigda le di ´ telepsep? ´
ye´ bikweha ´ bi bot, ˆ di nla be´ kengle ˜ Baa u ngwes Ibabe´ pe´ ena. ´
´
Ndi kiki di ye bikweha bi bot, iba- ´ ˆ
ˆ ˜
ngon ibe. Ndi i ngeda i nlo, i beda le ´ ´
˜ ˆ le di nyon˜ be´ yihe, di nla kahal bana
di hoo bunga yo kiki Yosep a bi bon˜ ˜ ´ ma nkon˜
´ ˆ mahonol ma ngitelepsep
i ngeda nwaa Potifar a bi noode nye. ´ ˆ ba nho-
ˆ ’isi unu. (Yesaya 5:20) Bot
(Bibodle 39:12) U gwe´ be´ le u kwoo ˜
nol le mut a te´ e´ sep ´ a ye´ mut nu
ikete manoodana inyule u gwe´ ngoˆ n˜
´ ´
a ye´ ngok, ˆ a nke´ es ´ bot, ˆ a honlak ˜ le
ibe! w23.01 12-13 § 16-17 ˆ bape. Ndi Nyambe a noo ˜
a nlel bot
´ ´ ´ ´ hala. I ngeda ´ Yesu´ a be´ hana ’isi, a
Ngwa ngee, 18 Libuy li nyee ´ ˆ ba nte´ e´ map mamben ´
bi eba le i bot
Ni maliga, Nyambe a ntodol be´ mut inyu eba le bon ba˜ tee sep ba gwe´
´ ´ ´ ´
ˆ
nye ki nye.—Roma 2:11. ˜ ˜ 7:16; Lukas
mahonol mabe. (Nanal
´ ova
ˆ i ye´ telepsep. ´ (Ndiimba 16:15) Mut a tee sep, a nhonol´ ´ ´ ˜ be´ le
Lem i Yeh
´ ´ ´ ´ a mbena´ nlel bot ˆ bape. Telepsep ´ i ye´ lem ilam
Mben 32:4) Mut a tee sep
ba mut a ntodol be´ bot. ˆ Hala nyen ngandak. Mut a te´ e´ sep ´ a ye´ mut a
Yeh´ ova ˆ ´ (Minson mi baoma
a ye. ˆ 10: mbon˜ i yom i nlem ´ el´ Yeh ´ ova. ˆ Iket ´ e´
´
34, 35) I jam li n˜ eba ´ hala li ye´ le a Bibel, i buk ini le “telepsep” i nkob-
bi bon˜ le ba tila Bibel ni mahop nga- la le mut a nin˜ inonnaga ˜ ni mamben ´
ˆ i be´ nok. Yeh ´ ova ˆ ´ ˆ
ma Yehova. w22.08 27 § 3-5
ndak bot a bi legel
le i dilo di nsok, “banga yi” i i ye´ ike-
ˆ ˜ ´
te´ Bibel “i ga bol.” ˆ Ngandak bot ˆ y’a
nok Bibel. (Daniel 12:4) Jam jada li
li mbon˜ le banga ˜ yi i bol ˆ hala, li ye´ le
ˆ
bot ba kobol Bibel ni bikaat bi nto-
˜ yo, ba pemhak
nol ´ gwo, ba kabak.
ˆ ˜
Ndi nton u Yehova ´ ˆ u ma kobol Bibel
yosona ˆ tole ngim bipes bi Bibel ike- ´
´ ´
Ngwa koo, 20 Libuy li nyee A be´ yi le tolakii Yeh ´ ovaˆ a bi kogse
´ el´ be´ le mawanda mem. ´ ´
nye, a be gwes nye. Ntop ˆ tjembi
´ nu a
Me nseb
ˆ
—Yohanes 15:15. be´ yi le to imbe ndutu a mboma, Ye- ´
ˆ ˆ
hova a ga hola nye. (Tjembi 118:29.) ´
´ ba be´ bon˜ di-
Tolakii banigil ba Yesu Di pe´ ena
´ ban˜ le Yeh
´ ova ˆ a ngwes ´ bes.´
ˆ
hoha, Yesu ´ a be´ bod ˆ ol ˆ bo nem. ˜ (Yo- ˆ ´ ´ ˆ ´ ´
I ngeda di nyi le Yehova a ye ni bes,
´ ˆ ˆ ˆ
hanes 15:16) I ngeda Yakobo bo Yoha- di nkon be´ mana mam maa woni: ˜
nes ba bi bat Yesu ´ le a ti bo tel ikeni ˜ ´ ˜ ´ ´ ´
(1) Di nkon be woni le d’a la be teeda
´
i Ane ye, a bi kal be le ba gwe ma- ´ ´ ´ (2) di nkon be´ mut binam
lihaa jes,
˜ mabe, a bi tjel´ be´ to le ba ba
honol woni, (3) di nkon be´ nyemb woni.
˜ ˜
ˆ
baoma be. ´ (Markoˆ 10:35-40) I mbus
w22.06 15 § 3-4
ngeda, ´ i kel ba be´ gwel Yesu, ´ bani-
´ ˆ ˆ ˆ ´ ´
gil be bobasona ba bi tjoo nye. (Ma- Kel sonde, 22 Libuy li nyee
te´ oˆ 26:56) Ndi Yesu ´ a bi waa be´ Mase´ e´ ni i mut a nte´ nbe
˜ i honba
ˆ
´
bo, a be yi le ba ye bikweha ´ ´ bi bot, ˆ ´ a mal
´ bo letee ni lisuk.”
manoodana, inyule i ngeda
to hala a “bi gwes ´ el´ Nyambe, a’ kohna
lem ˆ ntut u nin.˜
ˆ
(Yohanes 13:1) I ngeda ´ Yesu ´ a bi tuge, ˆ ˆ
—Yakobo 1:12.
a bi beega baoma be 11 ba ba bi te´ n-
´ ´ ˆ ´ ˜
be ni nye soso mbegee, le ba ega ´ nson Di nlama ba nkwoog nkaa le nson
u Yeh ´ ova ˆ u ye´ jam li bisu i nin˜ yes. ´
˜ n˜ nlam, ba te´ eda
na ´ ki mintomba ˆ nwe. ´
´ ˆ
Kiki Yehova nyen a bi hek bes, di ´
(Mate´ oˆ 28:19, 20; Yohanes ˆ 21:15-17) ˆ beg ´ es ´ nye. (Masoola 4:11; 14:
koli
A bi yoba be´ i ngeda ´ a bi bod ˆ ol ˆ bo
´ es´
˜ ˆ 6, 7) Inyu hala nyen di nlama beg
nem, bobasona ba bi gwel´ el´ Yeh ´ ova ˆ
´ el´ nye, “ni mbuu ni
˜ ˆ nye i nya i nlem
ni nem wap wonsona letee ni nyemb.
maliga.” I jam li jon li nlama ba yom
Ibabe´ pe´ ena, ´ ndemb ´ el´ i Yesu, ´ i n˜ eba´
i bisu i nin˜ yes. ´ (Yohanes
ˆ 4:23, 24)
le di nla bodol bot nem to ibale ba ye´
ˆ ˆ ˆ ˜
´
´ bi bot. ˆ w22.09 6 § 12. Di ngwes le mbuu mpubi u Djob u
bikweha ´ ´ kayele ´ di beg ´ es ´ nye i nya
ega bes
ˆ ´ ´ i nkiha ni maliga di nleba iket ´ ´ e´ Ban- ˜
Ngwa jon, 21 Libuy li nyee ´ Bibeg ´ es ´ di nti Yeh ´ ova ˆ
´ ova
ˆ a ye´ ni me; m’a kon be´ me ga ye. bi nla-
Yeh
˜ ´ ma ba jam li bisu i nin˜ yes, ´ to ibale di
woni.—Tjembi 118:6. nin˜ i lon˜ i het ba nsoˆ nga ˜ nson wes. ´
´ di nyi le Yeh ´ ova
ˆ a ngwes ´ bes, ´ I len ini, iloo 100 lok kee i boda ni ˆ ´ ´ ˆ
I ngeda
´ ´ ´ i bol ˆ om ˆ i ye´ i mok ndik inyule ba ye´
ni le a ye ni bes, Satan a ta be le a
ˆ ´ woni. ˜ Kiki hihega,´ Mbogi Yehˆ ´ ova. ˆ To hala, ba ye´ mase´ e´
konha bes i nwet a
bi tila kaat Tjembi 118 a be´ ena
´ ´ nga- i bon˜ kii yosona ˆ ba nla inyu soohe,
˜ bot ˆ bape njee
ndak mandutu. Baoo be´ ba be´ nga- inyu nigil, ni inyu anle
ndak, bape ba be´ ena ´ yak bitel bikeni ˜ a ye´ Djob ni Ane ye. ´ I ngeda ´ bot ˆ ba
´ ´ ˜ ´ ˜ ˆ ´
(minloˆ n˜ 9, 10). Ngim mangeda, ´ ma- nteenga bes tole ba nom bes nsohi,
ndutu ma be´ ma yuu nye (nloˆ n˜ 13). di nla ba mase´ e´ inyule di nyi le Yeh ´ o- ˆ
´ ova
ˆ ˜ ´ ´
va a ye ni bes, ni le a ga sayap bes. ´
Yeh a bi kogse yak nye banga li- ´ oˆ 4:14. w22.10 9 § 13
ˆ ˜
kogsege (nlon 18). Ndi a bi kal mu —1 Petr
´
hiembi hie´ le: “M’a kon be´ me woni.” ˜
˜ ´ ´ ´ ´ ˜ ˜
Ngwa njangumba, 23 Libuy li nyee ´ ´ we, u teeda ki mo mu nem wo´ n.”
nkal
´ ˆ ˜ ˜ ˜ (Ezekiel 3:10)´ Ni i biniigana bi, Yeho- ˆ
Pek i nson mut.—Nanal 7:12.
´ e´ kaat Bingeng ´ en ´ yosona, ˆ ´ va a be´ kal Ezekiel ´ le a noode bigda
Mu iket
ˆ ´
Ye-
´ i mam ma be´ i nhoˆ ok ˆ kaat, a ot
´ ´
ˆ ki ma-
hova a nti maeba malam ma ma nle- ˜ mu. I ngeda
honol ´ Ezekiel a bi bon˜
´ ˜ ´ ˆ ˆ ´
mes nin yes ibale di nogol mo. Di wan
´ hala, hemle ye´ i bi kondeˆ let. Hala a
le maeba mana. Kiki jam li bisu, kon ˜
bon ki le a ´ bana nwin u ngui i legel ˆ
mase´ e´ ni i yom u gwe. ´ Binge´ ng ˜ en ´ 23: ´ (Ezekiel
´ ´ Ez ´ ´ bot
˜ ba liten. 3:11) I ngeda ekiel
4, 5 a nkal le: “U tumbba ban inyu a bi nok, a hemle ´ ki nwin u Nyambe,
ye´ n˜ lingwan˜ . . . inyule li ga bana bipa- hala a bi bon˜ le a ba nkoˆ obaga ˆ ˆ ol
i bod ˆ
pai kiki nyog ˆ ol, ˆ li puue nyoo i ngii.” ˜
legel Banga i Nyambe, a kena ki wo ni
Mingwan˜ mi bot ˆ ni diyeyeba ba nloˆ o- ˆ
bisu letee ni i lisuk. w22.11 6 § 12-14
ha ntoˆ n˜ inyu moni. I nduna ˜ i, i mbena ´
tinde bo i bon˜ mam ma ma n˜ ob ˆ os ˆ mol ˆ ´ ´
Ngwa ngee, 25 Libuy li nyee
´ ´
map, ma nob ˆ os ˆ maada map ni bot ˆ
ˆ os ˆ ki mboˆ oˆ wap. (Binge- ´ ˆ
Manogla ma ye´ nsen˜ iloo bisesema.
bape, ma ob
ngen ´ 28:20; 1 Timot ˆ e´ oˆ 6:9, 10) Jam —1 Samuel 15:22.
ˆ os ˆ iba, Ilole u mpot, hek pek. ´
li nyon Ibale mam ma nhe´ nha ˜ i ntoˆ n, ˜ ndi hala
˜
Ibale di nyon be yihe, di nla babaa ´
ˆ ni bibanga ˜ gwes. ´ Bingeng ´ en ´ 12:18 a yilna we ngok baagene, kii u nlama
bot bon? ˜ Hiki ngeda ´ ntoˆ n˜ u nhe´ nha ˜ mam,
a nkal le: “Mut wada a mpot bipopoda nit mahe´ nha ˜ ma. I ngeda ´ Lok ˆ Israel
kiki panson˜ i mbabaa, ndi hilemb ´ hi i be i non, L˜ ok Kohat i beena boloˆ i to-
´ ˜ ˜ ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˆ
mut pek ´ hi ye´ mboˆ oˆ nyuu.” Inyu te´ e- ´ ˆ ˆ ˆ ˜ ˆ
ˆ botobo. (Nanga bot 3:29, 31; 10:33;
da maada malam ni bot bape, di nla- Yosuaˆ 3:2-4) Kinje bisai! Ndi mam ma
˜ ´ e.—Bing
´ ´ en´ 20:19.
ma kengle hileg eng bi he´ nha ˜ inyu yap i ngeda ´ bon ba Lok ˆ
w22.10 21 § 14; 22 § 16-17 Israel ba bi pam i Hisi hi Likak. Bol ˆ oˆ
´ ´ i begee Nkuu i be´ ha be, ´ inyu hala
Ngwa um, 24 Libuy li nyee ˆ Kohat ˆ ˆ
ˆ ˆ nyen bon ba Lok ba bi kohna
Je nhook kaat unu; i mbus, ˆ ˆ
bibolo bipe. Ba bi yila batop tjembi, ˆ ´
ˆ os
u kee u p´ od ˆ bot
ˆ ba liten
´ li
´ batat manwemel, yak ni baane ba ma-
Israel.—Ezekiel 3:1. te´ edana
´ ma bijek. (1 Mina ˜ n˜ 6:31-33;
´ ´
Ezekiel a be´ lama tibil nok i nwin wo- 26:1, 24) Ndi Bibel i nkal be´ homa to
ˆ Kohat ˆ
nsona a be´ ke i legel. A be´ lama toi
ˆ wada le bon ba Lok
ˆ ˆ
ba bi tje-
´ inyule
´
hemle i nwin u, inyu bon˜ le a koh- ˆ lel, ba bodol bat bitel bi lipem
´
na makend´ i legel wo. Ndi helha jam ´ bon ba be´ begee Nkuu i ngeda ´ koba. ˆ
i bi boˆ na. ˜ Ezekiel´ ˆ
a bi nogda le nho´ ˆ okˆ Kii hala a niiga bes? I ngeda nton˜ u ´ ´ ˆ
kaat u ‘be´ ne mu nyo kiki´ wei.’ ´ (Eze- ´ mbon˜ mahe´ nha, ˜ u nlama nit mahe´ n- ˜
˜ ˜ ˆ
kiel 3:3) Inyuki? Inyule Ezekiel a be´ ´ ha ma ni nem won wonsona, to iba-
tehe le, i ba ngwel´ el´ Nyambe i ye´ yom le mahe´ nha ˜ ma ma mbon˜ le ba ti we
lipem, ´ hala wee yom i ne, i bak ilam. nson umpe. Kon mase´ e´ to umbe nson
´ ˆ ban˜ le bol ˆ oˆ u nsal
(Tjembi 19:8-11) A be´ ti Yeh
´ ova ˆ ma- ba nti we. U hoya
´
yega le a bi pohol nye le a ba mpod ˆ ol
´ ´
ˆ be´ yon i mbon˜ le u lem ´ el´ Yeh ´ ova, ˆ ndi
´ ´ ´ ˆ ´ ´
u nlemel Yehova inyule u ye manogla. ´ ˆ ´ ˆ
we. I mbus ngeda, Yehova a kal Eze-
kiel le: “Emble mam momasona ˆ me w22.11 23 § 10-11
´ ´
Ngwa mbok, 26 Libuy li nyee ye´ wada mu Juu li hikuu hi lon, ˜ nu
ˆ ´ ´ ˆ
Minsan˜ nwem mi mut mok mi a bi boma ki ngandak lok kee i boda
ˆ omˆ
´ be´ to nye nyuu.
bi weha
ni i bol i i bi pei bikuu, a nkal
ˆ e´ oˆ 1:16. le: “Hala a nyon˜ bo ngeda ´ ´
i tembna,
—2 Timot ´ ˆ ˆ ˆ
ˆ ´ ˆ ˆ to ibale ba ye ba bodol hoya i gwom
Onesif oro a bi ye´ n˜ n˜ oma ˆ Paul letee a ba bi nimis, i ye´ bo ndutu i hoya ˆ le
boma nye, a yen ki manjel i h ´ ˜ ˆ nye, ´
ˆ ba be´ le ba nol On ˆ ola ´ or ˆ oˆ
ba nimis mut ba ngwes, nu a bak bo
ki le bot esif kiki tik yom. I ye´ ki bo ndutu i hoya ˆ
inyu jam li. Kii hala a niiga bes? Di ´ ´ ˜
le ba be le ba nimis nin yap. I maho-
nlama be´ nwas le woni ˜ u mut binam ˜ ma, ma nla lona bo njoghe
nol ˆ i nem ˜
u ke´ n˜ bes ´ le di nit lok ˆ ke´ e´ yes ´ nkon˜ ´
ntandaa ngeda. Hala a nkobla be le ba ´
’isi u nteenga. Ndi di nlama soˆ n˜ bo,
´ ´ ˜
gwe´ be´ hemle, ´ ndi hala a nunda ˜ le ba
ˆ ki bo. (Bingeng ´ en ´ 17:17) Lok ˆ
di hola ye´ ndik bot ˆ ba binam.” Miman˜ mi nla-
´ ´ ´ ˆ ˜ ˆ ´
kee i gwe ngon ni mahola mes, yak ni ma non˜ maeba ´ mana le: “Ni ee loˆ n- ˜
gweha ´ yes. ´ Di be´ nge ˜ lelaa Mbogi ˆ Ye- ´ ˜ ˆ
ni ba ba nee.”—R oma 12:15. w22.12 22
ˆ ˜
hova i lon Ruslan i bi hola lok kee yap, ˆ ˆ ´ ´
§ 1; 24-25 § 10-11
i ngomin a bi ha i mok. I ngeda ´ ba-
´ ˆ ke´ e´ ˆ ´ ´
hogi ba be ba bana minkaa, lok Ngwa jon, 28 Libuy li nyee
yap i nlo i yona i ndap bike´ ehene. ´ Kii Kena ni bisu i nwas le mbuu u Nya-
hala a niiga bes? I ngeda bot ´ ´ ˆ ba n˜ o- ˆ ´ be,´ ndi n’a yon
ˆ os
ˆ
ˆ ˆ ˆ ´ ´ ˜ ´ ˆ ˜ mbe won u ega
bos mol ma lok kee i i nega nton, tole ´ ˜ ˆ
yaga be minhena mi minson nwo ki
ba ngwel bo, tole ba nte´ e´ nga ˜ bo, di nwo.—Galatia 5:16.
˜ ˜
kon ban woni. Ndi di soohe inyu yap, ˆ bes ´ i yemb ´ el´ san˜ yes, ´ Yeh ´ o- ˆ
di te´ eda ´ mahaa map, di ye´ n˜ ki manjel Inyu hola
´ ´ ´
inyu hola ˆ bomede.—Minson mi bao- ˆ va a nti bes mbuu we mpubi. I ngeda
ma 12:5; 2 Korintoˆ 1:10, 11. w22.11 17 di nigil Bibel, di nwas le mbuu mpu-
´ ´ Di nkos ˆ yak mbuu
§ 11-12 bi won u ega bes.
mpubi i ngeda ´ di nke makoda. Nyoo
´ ´ makoda, di ntegbaha ´ ngeda´ ni lok ˆ ke´ e´
Ngwa koo, 27 Libuy li nyee
´ i boda
yes ˆ ni i bol ˆ om ˆ i i njo san˜ i ngui
Ba nyilna ki me lingen li ngandak ´ inyu bon˜ mam malam, hala a
kiki bes
hogbe.—Kolˆ os
ˆ e´ 4:11.
ntina makend. ´ (Lok ˆ Heber ´ 10:24, 25;
Miman˜ nwon mi gwe´ mbegee i ti lok ˆ
13:7) Ni ki le i ngeda ´ di nkoˆ oge ˆ Yeh ´ o- ˆ
´ ´ ´
kee makend ma ma nlol i Bibel, mi ˆ
va bebee ni njel masoohe, di yemhe-
ˆ bo i ngeda´ ba gwe´ ndu- ˆ bes ´ i yemb ´
nlama ki hola ge nye le a hola el´ bibom
˜na. (1 Petr ´ oˆ 5:2) I ngeda ´ bikuu bi ´ ´ ´
gwes, a ga ti bes mbuu we mpubi u u
nkwo, miman˜ mi nlama ye´ n˜ i yi too ˆ bes
ga hola ´ i ke ni bisu i jo san. ˜ Tola-
hiki manke´ e´ nu munlom ˆ ni nu muda a ˜
kii i bon i mam mana momasona ˆ di
ye´ mboˆ o,ˆ a gwe´ bijek, a gwe´ mambot,
nsima ma nla be´ ke´ n˜ bes ´ i bana maho-
a gwe´ ki homa liye´ ene. ´ To i mbus nga- ˜nol mabe, ndi ma nhola ˆ bes ´ i jos ˆ mo.
ndak son, i bot ba mpei bikuu, ba gwe´
ˆ ˜ ˆ
I mbus le di mal bon˜ ntjega u mam
ngoˆ n˜ ni makend ´ ma nlol ˆ i Bibel. Ba ma mbuu, di kee ni bisu i non˜ ntjega
´ ˆ ˜
gwe ki ngon le ba hola bo i hoy ˆ ˆ os
ˆ ndu- u inyu bon˜ le di konde ˆ bana mahonol ˜
na˜ yap. (Yohanes ˆ 21:15) Harold, nu a malam. w23.01 11 § 13-14
´ ´
Kel sonde, 29 Libuy li nyee ye´ nsen˜ inyu kodol. U nla bon˜ hala
´
Me ye´ mben´ i nwas le jam jo ki jo li i ngeda u nyimbe ngim mam mu
ˆ we i nwas bi-
´ el´ me.—1 Korintoˆ 6:12.
en pes kaat i i nla hola
lem bibe ni i bon somb ˜ ˆ ˆ i Yeh
ol ´ ova. ˆ
Bibel i ta be´ kaat i dokta tole kaat Be´ nge ˜ lelaa i pes kaat i i nla hola ˆ we
´ mahonol ˜
i nlamb, ndi i nyeelene bes i te´ e´ mam longe, ˜ hala wee i kodol
ma Yehova inyu jam li je ni mboˆ oˆ
´ ˆ
ngim biniigana bot ˆ ba gwe´ likalo. ˆ
wes. ´ Kiki hihega, ´ Yeh ´ ova ˆ a nkal le di ´ ˜
Benge ki lelaa i pes kaat i i nla nii-
“kee haa ni mam mabe”˜ inyule ma ga iket ´ e´ telepsep, ´ hala wee i nla tin-
nla bon˜ le di kwo kon. (Nanal ˜ 11:10)
de we i tehe mam kiki Yeh ´ ova.ˆ Ibale
´ ˆ ˜
Yehova a noo mbina je ni ngandak u nte´ eda ´ i mam ma-na mana, ma ga
nyoba ˆ inyule bi nla bon˜ le di kwo ˆ we i leba ´ tik ngok i ngeda ´ u na ˜ n˜
hola
kon, di wo. (Bingeng ´ en ´ 23:20) Ye- ´
Bibel. w23.02 11 § 11
hova ˆ a ns omb ˆ ˆ le di bana hot-
ol ˆ
ˆ ´ ´
nyuu inyu jam li je ni nyoba. (1 Ko- Ngwa um, Libuy li nyee 31
rintoˆ 9:25) Inyu yon˜ makidik ma Ane ye´ i ga tjiba be.—Daniel ´ 7:14.
ma nunda ˜ le di nti Yeh ´ ova ˆ maye- ´
´ ˜ Mban ipe i kaat Daniel i n˜ eba
˜ ´ le
ga inyu likebla li nin, di nlama hek ´ ˜ ´
´ ´ ´ Yesu a ga yila Kine i mbus ngeda
pek. (Tjembi 119:99, 100; Binge- ´
isaambok. Imbe ngeda i mban˜ i i bi
ngen 2:11) Kiki hihega, di nlama be´
´ ´
´
´ ngim bijek, yon? (Daniel 4:10-17) “Ngeda isaa-
je to kii. Ibale di ngwes
mbok” i ye´ 2 520 nwii. I ngeda ´ i,
ndi di yik le bi nla bon˜ bes ´ beba
´ di ˆ ol
ˆ i nwii 607 B.N.Y. i nge- ´
i bi bod
je ban˜ gwo. Di nunda ˜ ki le di nhek da bot ˆ ba Babilon ˆ ba bi heya ´ kine ˜
pek´ i ngeda ´ di nanal ˜ longe, ˜ di bo- ˆ i Yeh ´ ova ˆ a bi te´ e´ i Yerusalem. ´
˜ ´ i nsok
nok sport hiki ngeda, di bak mabu- I bi mal i nwii 1914 N.Y. i ngeda ´ Ye- ´
pi. w23.02 21 § 6-7 ˆ
hova a bi tee Yesu “nu a ye kunde ´ ´ ´ ´
˜ ´ ´ i p´ em ´ es ´ mbagi,” Kine ˜ i Ane i Djob.
Ngwa njangumba, 30 Libuy li nyee
˜ ˜ (Ezekiel 21:25-27) Lelaa i mban˜ ini
´
Kii u nok mu yom u nan? i nla hola ˆ bes? ´ Mban˜ i “ngeda ´ isaa-
—Lukas 10:26. ˜
mbok” i nunda bes le Yehova a nyo- ´ ´ ˆ ˆ
´ ´ nos ˆ mimbonga ˆ nwe´ i longe ˜ ngeda. ´
Lelaa di nla leba tik ngok i ngeda
di na ˜ n˜ Bibel? Di be´ nge ˜ kaat 2 Ti- Kiki a bi te´ e´ Ane ye´ i ngeda ´ a bi
mot ˆ e´ oˆ 3:16, 17. I pes kaat ini i nu- ˜ te´ e´ le a ga bon˜ hala, hala nyen a ga
ˆ . . . i ye´ nsen” ˜ ˜
bon le mini mimbonga nwe mimpe ˆ ´
nda le: “Tilna yosona ˜ ngeda. ´ ˆ
inyu (1) niiga, (2) kodol, (3) te´ e´ mi yon i longe
´ ˆ
Mimbonga mi
mam longe, ˜ ni (4) niiga iket ´ e´ te- Yehova ‘mi ga yon.’—Habakuk 2:3.
´
lepsep. Yak ikete bikaat bi Bibel di ´ ´ w22.07 3 § 3-5
mbena ´ be´ an, ˜ di ye´ le di leba ´ i mam
mana mo ma-na. Benge i yom pes ´ ˜
kaat u ye´ i an˜ i niiga we inyu Ye- ´
hova ni sombol ye, u yen ki matin˜
ˆ ˆ ˆ ´ ´ ˜
ma Bibel. Be´ nge ˜ inyuki i pes kaat i i