‫روش شناسی تحقیق ‪1‬‬

‫جلسه ‪ : 6‬شاخص ابتل‬

‫دکتر چراغی‬

‫ساینا برومند پیروز‬

 ‫روش شناسی تحقیق ‪ – 1‬جلسه ششم‬

‫شاخص ابتل‬

‫اول اینکه معنای ابتل چیست؟ ابتل به هر گونه انحراف عینی از حالت فیزیولژیک و احساس سلمت گفته میشود که میتواند‬
‫معادل بیماری ناخوشی و یا ناتوانی باشد‪ .‬اما شاخص ابتل به دو دسته تقسیم میشود‪ :‬یا شیوع است یا بروز‪ .‬در ادامه دربارهی‬
‫این دو صحبت خواهیم کرد‪.‬‬

‫شیوع یک بیماری یا ‪ Prevalence‬عبارت است از کلیه موارد موجود از یک بیماری در یک دوره معین و در یک جمعیت مشخص‪.‬‬
‫معمو ًال میزان شیوع را با ‪ P‬نشان میدهند‪ .‬کسر آن هم می شود تعداد افراد مبتل به یک بیماری خاص اعم از قدیم و جدید در‬
‫یک زمان مشخص به جمعیت در معرض خطر در همان زمان مشخص‪ .‬میزان شیوع معمو ًال به صورت تعداد در هزار و یا در صد‬
‫مثل می خواهیم بگوییم میزان شیوع پوسیدگی دندان در کودکان شش ساله در سال ‪ .1399‬یعنی زمان مشخص‬
‫ً‬ ‫نفر بیان میشود‪.‬‬
‫است که در سال ‪ 1399‬است و تعداد بچههایی که دندان پوسیده دارند یعنی آنهایی که از قبل داشتهاند و یا تازه دارند‪ .‬ما همهی‬
‫افرادی که دچار پوسیدگی دندان هستند را در بچههای ‪ 6‬تا ‪ 7‬ساله میخواهیم بررسی کنیم‪ .‬مخرج کسر هم میشود جمعیت در‬
‫معر ض خطر در همان زمان مشخص که باید از اداره ثبت احوال تعداد جمعیت بچههای ‪ 6‬ساله را بگیریم و آن عدد را در مخرج‬
‫قرار دهیم‪.‬‬

‫بروز عبارت است از تعداد موارد جدید از یک بیماری در طول زمان معین و در یک جمعیت مشخص‪ .‬میزان بروز به این شکل‬
‫حساب میشود که تعداد موارد جدید یک بیماری خاص در یک زمان معین به جمعیت در معرض خطر همان زمان‪ .‬باز هم معمو ًال‬
‫به صورت ضریبی از ‪ 10‬به توان ‪ n‬نوشته می شود‪ .‬در اینجا اگر بخواهیم میزان پوسیدگی دندان را بررسی کنیم‪ ،‬میگوییم فقط‬
‫تعداد موارد پوسیدگیهای دندانی که طی سال ‪ 1399‬در بچههای ‪ 6‬ساله اتفاق افتاده است‪ .‬یعنی ما به پوسیدگیهای قبلی کاری‬
‫نداریم‪ .‬پوسیدگی های سطحی درجه یک و تازه اتفاق افتاده را به تعداد جمعیت در معرض خطر کودکان ‪ 6‬ساله در همان زمان‬
‫بررسی میکنیم‪.‬‬

‫تفاوت اصلی بروز و شیوع این است که در بروز فقط موارد جدید ذکر میشوند ولی در شیوع کل موارد اعم از جدید و قدیم‪.‬‬
‫ارتباطی بین شیوع و بروز وجود دارد به این شکل که می گوییم شیوع مساوی است با میزان بروز ضرب در طول ‪ .duration‬باید‬
‫توجه کنیم که در محاسبه میزان بروز ما همواره باید بعد زمان مثل سال و ماه و روز مد نظر باشد‪ .‬نکتهی دیگری که باید به آن‬
‫توجه شود‪ ،‬در برخی بیماریها شیوع باالتر است ولی بروز پایین است مثل بیماریهای غیرواگیر نظیر پوسیدگی دندان‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫روش شناسی تحقیق ‪ – 1‬جلسه ششم‬

‫چون طول مدتی که این اتفاق میافتد زیاد است‪ ،‬بنابراین میزان بروز آن ها ممکن است پایین باشد ولی شیوع باال باشد‪.‬‬
‫بیماری های دیگری هم داریم که ممکن است میزان بروز باالیی داشته باشند ولی شیوعشان کم باشد مثل بیماری سرماخوردگی‪.‬‬

‫موارد کاربرد میزان بروز در کنترل بیماریها‪ ،‬توزیع بیماریها‪ ،‬مطالعه درمورد اتیولوژی یا سببشناسی بیماریهاست‪.‬‬

‫از جمله مواردی که باعث افزایش میزان شیوع میشوند‪،‬‬

‫طوالنی شدن دوره بیماری‪ ،‬افزایش بروز‪ ،‬مهاجرت افراد بیمار‬
‫به داخل جمعیت مورد مطالعه‪ ،‬مهاجرت افراد سالم به خارج‬
‫از جمعیت مورد مطالعه و ارتقا و بهبود آزمایشات تشخیصی‬
‫است به خاطر این که هر چه آزمایشات تشخیصی بیشتر باشد‪،‬‬
‫درحقیقت بروز باالتر میرود یعنی تعداد بیمارانی که شناسایی‬
‫میکنیم بیشتر میشود و موجب افزایش شیوع میشود‪.‬‬
‫مواردی که باعث کاهش شیوع میشود در اسلید روبرو قرار‬
‫داده شده است‪.‬‬

‫‪2‬‬