‫سیستم هضمی یا ‪Digestive system‬‬

‫سیستم هضمی به سیستمی گفته میشود که مواد گرفته شده خوراکی را از طریق دهن هضم‬
‫و جذب مینماید‪.‬‬
‫اساس صحتمندی هر موجود زنده داشتن سیستم هاضمه خوب است‪.‬‬
‫درین سیستم مواد خوراکی به پارچه های خورد یا مالیکول ها تجزیه شده و قابل جذب‬
‫میگردد‪.‬‬
‫بعد از جذب مواد مذکور داخل دوران خون میشود‪.‬و بدن از آن استفاده میکند‪.‬‬
‫قسمت مواد هضم ناشده به شکل مواد فاضله اطراح میشود‪.‬‬
 : ‫اعضای سیستم هضمی‬

{ Alimentary Canal }‫ کانال هضمی‬.1

{ the Accessory digestive organs } ‫ ملحقات سیستم هضمی‬.2
 ‫کانال هضمی‬
‫کانال هضمی بنام طرق معدی معایی نیز یاد میشود‬
‫‪Gastrointestinal Tract‬‬
‫تیوب طویل عضلی است که مواد غذایی از آن عبور میکند ‪.‬‬
‫از دهن شروع شده و به مقعد ختم میگردد ‪.‬‬
‫در حدود نه متر طول دارد‪.‬‬
: ‫قسمت های کانال هضمی قرار ذیل است‬

mouth / oral cavity ‫دهن‬ .1

pharynx ‫بلعوم‬ .2
esophagus ‫مری‬ .3
stomach ‫معده‬ .4
small intestinal ‫امعای رقیقه‬ .5
large intestinal ‫امعای غلیظه‬ .6
rectum ‫امعای مستقیم‬ .7
anal canal ‫کانال مقعدی‬ .8
 ‫ملحقات هضمی ‪:‬‬
‫عبارت از یک تعداد غدوات و ساختمان های است‪.‬‬
‫در عملیه هضم کیمیاوی وهضم میخانیکی غذا حصه میگیرد‪.‬‬
‫افرازات مختلف در کانال هضمی تخلیه میکنند‪,‬که بعضی از انها از سطخ غشای اعضا‬
‫میریزند مانند عصاره معده که بواسطه سطح معده‬
‫و بعضی شان توسط غدوات خارج کانال هضمی قرار دارند میریزند‬
‫و این افرازات توسط یک قنات در طرق هضمی تخلیه میگردد‪.‬‬
‫اعضای ملحقات سیستم هضمی ‪:‬‬

‫• سه جوره غداوات لعابیه‬

‫• کبد و طرق صفراوی‬
‫• پانکریاس‬
‫• دندانها‬
‫جدار های کانال هضمی‬

‫دارای چهار طبقه است‪.‬‬

‫طبقه مصلی‬ ‫‪.1‬‬

‫طبقه عضلی‬ ‫‪.2‬‬
‫طبقه تحت المخاط‬ ‫‪.3‬‬
‫طبقه مخاط‬ ‫‪.4‬‬
 ‫) ‪:( Mucosa‬طبقه مخاطی‬
‫عبارت از طبقه مرطوب بوده‬
‫که سطح داخلی اجواف و‬
‫اعضای کانال هضمی را از‬
‫مری تا به امعای غلیظه‬
‫میپوشاند‪ .‬این طبقه از اپی تیلیم‬
‫سطحی‪ ،‬مقدار کم نسج منضم و‬
‫مقدار کم عضالت ملسا ساخته‬
‫شده است‪.‬این طبقه باعث افراز‬
‫مخاط میگردد‪.‬‬
‫( ‪} Submucosa‬طبقه تحت مخاطی‬
‫در تحت طبقه مخاطی واقع بوده و‬
‫عبارت از یک طبقه نسج منضم نرم‬
‫بوده که در آن اوعیه دموی‪ ،‬نهایات‬
‫عصبی و اوعیه لمفاوی واقع میباشند‪.‬‬
 ‫• ) ‪ } Muscularis externa‬طبقه عضلی خارجی‬
‫• عبارت از یک طبقه میباشد که در قسمت داخلی دارای عضالت حلقوی و در قسمت‬
‫خارجی دارای عضالت طوالنی از حجرات ملسا میباشد‪.‬‬
 ‫• ) ‪:(Serosa‬طبقه مصلی‬

‫عبارت از طبقه بیرونی کانال هضمی از مری تا به امعای غلیظه میباشد ‪,‬‬ ‫•‬
‫و باعث تولید نمودن مایع مصلی میگردد‪ .‬مایع مذکور باعث لغزندگی‪ ،‬نرم ساختن و سهولت‬ ‫•‬
‫بخشیدن حرکات قسمت متذکره میشود‪.‬‬
‫طبقه مصلی در داخل جوف بطن و حوصله ‪ ،‬ساختمانی را بنام پریتوان میسازد که دارای دو‬ ‫•‬
‫ورق بوده که‪:‬‬
‫یکی آن اعضا داخل بطنی را می پوشاند و بنام پریتوان حشیوی یاد میگردد‪.‬‬ ‫•‬
‫ورق دیگر آن سطح داخلی جداربطن را پوشانیده که بنام پریتوان جداری یاد میگردد‬ ‫•‬
‫پریتوان حشیوی بعد از پوشانیدن اعضای بطنی بواسطه مساریقه در جدار بطنی با پریتوان‬ ‫•‬
‫جداری امتداد می یابد‪.‬‬
‫‪Peritoneum‬‬ ‫•‬
‫‪Visceral Peritoneum‬‬ ‫•‬
‫‪Parietal Peritoneum‬‬ ‫•‬
‫‪ =Mesentery‬مساریقه = عبارت از چین خوردگی های که روده کوچک را به جدار خلفی‬ ‫•‬
‫بطن متصل میکند‪.‬‬
 ‫جوف دهن یا ‪oral cavity / Mouth‬‬
‫جوف دهن به واسطه عضالت و عظام محدود گردیده است ‪.‬‬
‫در باالی خط متوسط وجه در تحت جوف انف قرار دارد‪.‬‬
‫در قدام بواسطه لب ها‬
‫در خلف به بلعوم فمی امتداد دارد‬
‫در جنب بواسطه عضالت رخسار‬
‫در علوی توسط حنک سخت و نرم‬
‫در سفلی بواسطه لسان‬
‫جوف دهن بواسطه غشای مخاطی خشت فرشی فرش شده دارای غدوات کوچک است‪.‬‬
‫قسمت از دهن بنام دهلیز یا ‪ vestibule‬و باقیمانده جوف را بنام ‪ proper oral cavity‬یاد‬
‫میکنند‪.‬‬
.
 ‫لسان یا ‪Tongue‬‬
‫لسان یک ساختمان عضلی ارادی است که زمین جوف دهن را میسازد و به واسطه قاعده خود به عظم المی چسپده‬
‫است‬
‫و بواسطه یک التوا از غشای مخاطی با زمین جوف دهن که بنام ‪ frenulum‬یاد میشود ‪.‬‬
‫‪ :‬توسط شعبه لسانی شریان ثباتی ظاهر صورت میگیرد و خون وریدی ان بواسطه ورید لسانی به‬ ‫اروا زبان‬
‫‪ internal jugular‬یکجا میشود ‪.‬‬
‫‪Palatine tonsils‬‬
‫‪Lingual tonsils‬‬
‫وظایف لسان ‪:‬‬
‫جویدن‬ ‫‪.1‬‬
‫بلعیدن‬ ‫‪.2‬‬
‫تکلم‬ ‫‪.3‬‬
‫ذایقه‬ ‫‪.4‬‬
 ‫دندان ها یا ‪Teeth‬‬
‫دندان ها در فک علوی و سفلی قرار دارد ‪ .‬انسان ها دو نوع دندان دارد‪ ,‬که شامل‬
‫‪ .1‬دندان های شیری ‪deciduous teeth‬‬
‫‪ .2‬دندان های دائمی ‪permanent teeth‬‬
‫در زمان تولد در هر دو فک دندان های شیری و دائمی بشکل ناپخته موجود میباشد‬
‫در هر فک ده عدد و در مجموع ‪ 20‬عدد دندان های موقتی میباشد‬
‫که در سن شش ماهگی شروع به برامدن میکند و در ‪ 24‬ماهگی تمام انها میبرایند‪.‬‬
‫دندان های دائمی در سن شش سالگی عوض یا جانشین میگردد شامل ‪ 32‬دندان بوده و تا‬
‫سن ‪ 21‬سالگی تکمیل میگردد ‪.‬‬
 ‫‪ :‬دندان ها نظر به وظایف خود به اشکال مختلف میباشند ‪.‬‬ ‫وظایف دندان ها‬
‫‪ Incisor .1‬و ‪ : Canine‬قطع کننده اند که برای چک زدن پارچه غذایی استعمال میشوند‬
‫‪ Molar .2‬و ‪ : premolar‬دارای سطح هموار بوده و برای اسیاب کردن و جویدن غذا‬
‫استفاده میشود ‪.‬‬
.
 ‫غدوات لعابیه یا ‪Salivary glands‬‬
‫غدوات لعابیه افرازات خود را در قنات هایی افراز میکنند که ان را در جوف دهن‬
‫رهنمایی مینماید ‪ .‬سه جوره غدوات اساسی و عمده وجود دارد‪.‬‬
‫‪.1‬غدوات نکفیه یا ‪parotid glands‬‬
‫‪ .2‬غدوات تحت الفکی یا ‪sub mandibular glands‬‬
‫‪ .3‬غدوات تحت السانی یا ‪sub lingual‬‬
 ‫غدوات نکفیه یا ‪: parotid gland‬‬

‫دو عدد بوده که به هر طرف وجه یک عدد در تحت مجرای سمع خارجی قرار دارند‪.‬‬
‫و در جوف دهن در سویه دندان مولر دوم علوی باز میشود ‪.‬‬
‫غدوات تحت الفکی یا ‪: submandibular‬‬

‫دو عدد بوده به هر طرف وجه پائینتر از زاویه فک سفلی قرار دارد‬
‫در تحت لسان در دو طرف فرینولوم باز میشود ‪.‬‬
 ‫غدوات تحت السان یا ‪: sublingual glands‬‬
‫• این غدوات در تحت غشای مخاطی جوف دهن در قدام غدوات تحت الفکی قرار دارند ‪.‬‬
 ‫تعصیب افرازات لعاب‬
‫افراز لعاب تحت تاثیر اعصاب اتونوم یا خودکار کنترول میشود ‪.‬‬
‫‪.‬تنبه اعصاب پاراسمپاتیک سبب ازدیاد افراز لعاب گردیده‬
‫و اعصاب سمپاتیک سبب کم شدن مقدار افرازات میشود ‪.‬‬
‫دیدن غذا ‪ ،‬بوئیدن غذا ‪ ،‬و حتی فکر کردن راجع به غذا افراز لعاب را زیاد میسازد ‪.‬‬
‫مواد موجود در لعاب دهن‬
Amylase
Lysozyme
Antibody
 ‫بلعوم یا ‪pharynx‬‬
‫بلعوم ‪ 14-12‬سانتی متر طول دارد ‪.‬‬
‫که از قاعده قحف الی سویه فقره ‪ C6‬امتداد دارد‪.‬‬
‫بلعوم در خلف انف ‪ ،‬دهن و حنجره قرار دارد ‪.‬‬
‫شکل قیف مانند را دارد که قسمت علوی ان عریض و قسمت سفی آن تنگ تر است ‪.‬‬
‫بصورت عموم بلعوم سه قسمت ذیل را دارا است ‪:‬‬
‫‪ .1‬بلعوم انفی ‪nasopharynx‬‬
‫‪ .2‬بلعوم فمی ‪oropharynx‬‬
‫‪ .3‬بلعوم حنجروی ‪laryngopharynx‬‬
‫دارای عضالت طوالنی و حلقوی است‪.‬‬
 ‫بلعوم انفی یا ‪: Nasopharynx‬‬
‫بلعوم انفی در خلف انف باالتر از سویه حنک نرم قرار دارد‪.‬‬
‫در جدار های جنبی خود دارای دو فوحه نفیر استاخی است ‪,‬‬
‫که بلعوم را به گوش متوسط ارتباط میدهد‪.‬‬
‫بلعوم فمی یا ‪: oropharynx‬‬
‫در خلف جوف دهن از سویه حنک نرم الی فقره سوم رقبی امتداد دارد در آن نسج لمفاوی بنام‬
‫پالتین تانسل موقیعت دارد و در زمان بلع کردن قسمت انفی و فمی توسط حنک نرم و ‪Uvula‬‬
‫از هم جدا میشود‪.‬‬
‫بلعوم حنجروی یا ‪: laryngopharynx‬‬
‫از فقره سوم رقبی الی کنار سفلی فقره ششم رقبی امتداد دارد ‪.‬‬
 ‫اروا بلعوم ‪:‬‬
‫بلعوم توسط شعبه از شریان وجهی اروا گردیده و ورید ان به ورید وداجی باطن تخلیه‬
‫میگردد‪.‬‬
‫وظیفه بلعوم ‪:‬‬
‫راه برای عبور هوا و مواد غذایی‬ ‫‪.1‬‬
‫ذایقه‬ ‫‪.2‬‬
‫شنوایی‬ ‫‪.3‬‬
‫محافظه کردن‬ ‫‪.4‬‬
‫با ایجاد تغیر در صدا در صحبت کردن سهم میگیرد‬ ‫‪.5‬‬
 ‫مری یا ‪Esophagus‬‬
‫مری ‪ 25‬سانتی متر طول و ‪ 2‬سانتی متر قطر دارد که در قدام ستون فقرات در خلف‬
‫شزن و قلب قرار دارد‪.‬‬
‫در تحت حجاب حاجز به معده در سفلی وصل بوده و قبل از وصل شدن به معده یک انحنا‬
‫را میسازد از بازگشت مواد معدوی به مری جلوگیری میکند‪.‬‬
‫مری در کل دارای دو معصره است ‪.‬‬
‫‪ .1‬معصره علوی ‪ :‬از داخل شدن هوا در زمان شهیق در مری و از داخل شدن محتوی‬
‫مری در طرق تنفسی جلوگیری میکند‪.‬‬
‫‪ .2‬معصره سفلی ‪ :‬از بازگشت محتوی معده به مری جلوگیری میکند‪.‬‬
 ‫اروا مری ‪:‬‬
‫قسمت صدری مری توسط شریان مری که از ابهر صدری منشا میگیرد و قسمت بطنی ان‬
‫توسط شریان حجاب حاجزی سفلی منشا میگیرد‪.‬‬
‫وظیفه مری ‪ :‬با حرکات استداری و موجی که اجرا میکند محتوی غذایی را از دهن به‬
‫طرف معده انتقال میدهد‪.‬‬
‫فکتور های که بازگشت محتوی معده ار به مری جلوگیری میکند ‪:‬‬
‫‪ .1‬معصره سفلی مری‬
‫‪ .2‬ارتکاز معده با حجاب حاجز توسط پریتوان‬
‫‪ .3‬تداوم زاویه بین مری و غور معده‬
‫‪ .4‬ازدیاد تون عضلی معاصره کاردیا زمان که فشار داخل بطن بلند میرود‪.‬‬
 ‫معده یا ‪Stomach‬‬
‫معده در علوی با مری در سویه معاصره کاردیاک و در سفلی با انثاعشر به سویه معاصره‬
‫پیلوریک امتداد دارد‪ .‬معده دارای دو انحنا میباشد‪:‬‬
‫‪ :1‬انحنای صغیر ‪:‬‬
‫کوتاه بوده و باالی سطح خلفی معده قرار دارد و امتداد جدار خلفی مری به طرف سفلی‬
‫است و شکل حرف ‪ c‬را دارد ‪.‬‬
‫‪ .2‬انحنای کبیر ‪:‬‬
‫شروع مری و ختم معده را پایلور معده گویند که در حقیقت انحنای کبیر معده یاد میشود ‪.‬‬
 ‫قمست های معده‬
‫معده به سه ناحیه تقسیم شده که عبارت است از‬
‫‪ .1‬غور یا ‪fundus‬‬
‫‪ .2‬جسم یا ‪body‬‬
‫‪ .3‬و ناحیه پایلور یا ‪pylorus‬‬
 ‫مخاط معده یا ‪: mucus‬‬
‫زمانی که معده خالی باشد غشای مخاطی معده به شکل التوات طوالنی دیده میشود و‬
‫زمانی که پر باشد التوات از بین رفته لشم معلوم میشود‪.‬‬
‫یکتعداد غدوات معدوی در طبقه مخاطی باز شده و حاوی حجرات اند که عصاره معدوی‬
‫را در معده افراز میکند ‪.‬‬

‫با حجم محتوی غذایی فرق میکند که در یک شخص کاهل به ‪ 1.5‬لیتر‬ ‫سایز معده‬
‫و اضافتر از ان میرسد و زمانیکه غذا خورده میشود غذا در معده و طبقات آن جمع شده و‬
‫قسمت اخیر غذا در غور معده برای یک مدت باقی میماند ‪.‬‬
 ‫عصاره معده ‪:‬‬
‫تقریبا ‪ 2‬لیتر عصاره معده روزانه توسط غدوات مخصوص در غشای مخاطی افراز‬
‫میشود که متشکل است از ‪:‬‬
‫‪‬اب‬
‫‪‬نمک های منرالی‬
‫‪‬مخاط‬
‫‪‬هایدروکلوریک اسید‬
‫‪‬فکتور داخلی‬
 ‫وظیفه عصاره معده ‪:‬‬
‫• آب غذا بلع شده را مرطوب میکند‬
‫• هایدروکلوریک اسید مواد غذایی را اسیدی ساخته و عمل لعاب امیالز را توقف میدهد ‪.‬‬
‫• و میکروب های بلع شده را میکشد‪.‬‬
‫• محیط مناسب اسیدی را برای هضم توسط پپسین اماده میسازد‪.‬‬
‫• پپسین هضم مواد پروتینی را سبب شده و آنرا به پارچه های کوچک تبدیل میکند‬
‫• مخاط معده از تخریب جدار های معده توسط جروحات میخانکی جلوگیری میکند‪.‬‬
 ‫وظایف معده ‪:‬‬
‫‪ ‬ذخیره موقت برای انزایم های پپسین و هضمی‬
‫‪ ‬هضم مواد کیمیاوی‬
‫‪ ‬پارچه کردن مواد بزرگتر‬
‫‪ ‬محدودیت جذب آب ‪ ،‬الکول ‪ ،‬و بعضی ادویه منحل در شحم‬
‫‪ ‬آماده ساختن آهن برای جذب در قسمت های بعدی هضمی‬
‫‪ ‬تنظیم عبور مواد غذایی به اثناعشر‬
‫‪ ‬افراز هورمون گاسترین‬
‫اروا معده ‪:‬‬
‫معده توسط شریان ‪ left gastric artery‬صورت میگیرد‪.‬‬
 ‫امعا رقیقه یا ‪Small intestine‬‬
‫امعا رقیقه بعد از ختم معده یعنی از پایلور شروع شده و اضافتر از ‪ 5‬متر طول دارد تا به‬
‫امعای غلیظه امتداد دارد و توسط دسام الیو سیکل بنام سیکم ختم میشود‪.‬‬
‫امعا رقیقه در جوف بطن قرار داشته و در اطراف آن امعا غلیظه قرار دارد‪.‬‬
‫در امعا رقیقه هضم کیمیاوی تکمیل شده و جذب اکثر مواد غذایی صورت بگیرد ‪.‬‬
.
 ‫امعا رقیقه متشکل از سه قسمت ذیل میباشد ‪:‬‬
‫• اثناعشر‪:‬‬
‫• تقریبا ‪ 25‬سانتی متر طول دارد به شکل حلقه ‪ C‬به دورا دور راس پانقراص قرار دارد‬
‫افرازات صفرا و پانکراس در یک ساختمان مشترک بنام‬
‫• ‪ Hepatopancreatic ampulla‬یاد میشود در اثناعشر باز میشود‪.‬‬
‫• ‪: Jejunum‬‬
‫• قسمت متوسط امعا رقیقه بوده و ‪ 2‬متر طول دارد‪.‬‬
‫• الیوم یا قسمت نهایی ‪:‬‬
‫• که تقریبا ‪ 3‬متر طول دارد و در دسام الیوسیکل ختم میشود که جریان مواد را از الیوم به‬
‫سیکم که قمست اول امعا غلیظه است کنترل نموده و از بازگشت آن جلوگیری مینماید‪.‬‬
.
• Pancreatic duct
• Common bile duct
• Hepatopancreatic duct
 ‫مخاط امعا رقیقه ‪:‬‬
‫سطح مخاطی امعا رقیقه بواسطه التوات حلقوی دایمی ازدیاد میابد‪ .‬التوات موجود در امعا‬
‫رقیقه برخالف امعا معده دایمی بوده و در اثر توسع امعا از بین نمیرود‪.‬‬
‫‪ Villi‬ها ‪:‬‬
‫ساختمان های کوچک مو مانند یا برآمدگی های انگشت مانند اند که در امعا رقیقه قرار‬
‫داشته که در جذب مواد غذایی رول دارد‪.‬‬
‫‪Miro villi‬‬
‫‪Circular fold‬‬
‫‪Payer's patches‬‬
‫اروا امعا رقیقه ‪:‬‬
‫امعا رقیقه توسط شریان ‪ superior mesenteric artery‬اروا شده و خون وریدی آن به‬
‫‪ superior mesenteric vein‬تخلیه میشود‪.‬‬
.
 ‫عصاره امعا رقیقه ‪:‬‬
‫تقریبا ‪ 1500‬سی سی عصاره معایی روزانه از غدوات معایی آزاد شده‬
‫و متشکل است از ‪:‬‬
‫• آب‬
‫• مخاط‬
‫• نمک های منرال‬
 ‫وظایف امعا رقیقه‬
‫ازدیاد حرکات مواد و محتوای امعا توسط حرکات استداری‬
‫افراز عصاره معایی‬
‫تکمیل هضمی کیمیاوی کاربوهایدریت ‪ ،‬شحم و پروتین‬
‫محافظه در مقابل مایکروب‬
‫افراز هورمون هیا ‪ CHOECYSTOKININ‬و ‪SECRETENS‬‬
‫جذب مواد غذایی و هضم مواد کیمیاویی‬
‫پارچه کردن کاربوهایدیت ها به مونوسکرایدها‬
‫تجزیه پروتین ها به امینو اسید ها‬
‫و تجزیه شحمیات به اسید های شحمی و گلیسرول‬
 ‫امعای غلظه ‪ ،‬ریکتم و کانال مقعدی‬
‫امعا غلیظه ‪ 1.5‬متر طول دارد که از سیکوم شروع شده و در ریکتم و کانال مقعدی در‬
‫حوصله ختم میشود‪.‬‬
‫قطر امعا غلیظه ‪ 6.5‬سانتی متر بوده که نسبت به امعا رقیقه زیاد میباشد‬
‫باعث جذب آب منرال ویتامین و امینواسید میشود‬
‫‪ Goblet cell‬تولید مخاط میکند‪.‬‬
‫امعا غلیظه بصورت عموم از قسمت های ذیل ساخته شده است ‪:‬‬
‫‪ .1‬سیکم‬
‫‪.2‬کولون (صاعده – مستعرض و نازله )‬
‫‪ .3‬کولون سیگموید‬
‫‪ .3‬ریکتم و کانال مقعدی‬
‫سیکوم ‪ :‬قسمت اول امعا غلیظه است و ناحیه متوسع امعا غلیظه را تشکیل میدهد در سفلی بسته بوده‬
‫و در علوی در تحت دسام الیوسیکل باز میشود ‪.‬‬
‫کولون ها داری چهار قسمت اند که از نظر ساختمان وظیفه مشابه اند ‪.‬‬ ‫کولون ها ‪:‬‬
‫کولون صاعده ‪ :‬از سیکوم شروع شده تا به کبد امتداد دارد ‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫کولون مستعرض ‪ :‬یک قسمت از کولون است که از ‪ Hepatic flexor‬شروع شده در بطن از قدام‬ ‫‪.2‬‬
‫اثناعشر معده تا به طحال امتداد نموده و انحنا کرده و ‪ splenic flexor‬را میسازد‪.‬‬
‫کولون نازله ‪ :‬این قسمت از کولون بطرف سفلی در چپ جوف بطن امتداد داشته بعدا بطرف خط‬ ‫‪.3‬‬
‫متوسط انحنی کرده داخل حوصله شده و بنام کولون سگمویید یاد میشود ‪.‬‬
‫کولون سگویئد ‪ :‬این قسمت از کولون به شکل ‪ S‬مانند بوده و به ریکتم امتداد دارد‪.‬‬ ‫‪.4‬‬
‫ریکتم ‪ :‬قسمت نسبتا متوسع امعا غلیظه است که تقریبا ‪ 13‬سانتی متر طول دارد که از کلون‬ ‫‪.5‬‬
‫سگوئید تا کانال انل یا مقعد امتداد دارد‪.‬‬
 ‫کانال انال یا مقعدی‬
‫کانال مقعدی یک مجرا کوتاه بوده از ریکتم تا مقعد امتداد دارد‪.‬‬
‫کنترول مقعد توسط دو معصره مقعدی صورت میگیرد‪:‬‬
‫معصره داخلی که از عضالت ملسا ساخته شده و توسط عصب اتونوم کنترول میشود‪.‬‬
‫معصره خارجی که توسط عضالت اسکلیتی ساخته شده و توسط اعصاب ارادی کنترول‬
‫میشود ‪.‬‬
‫اروا امعا غلیظه ‪:‬‬
‫امعا غلیظه توسط شریان ‪ mesenteric interior and superior‬صورت میگیرد‪.‬‬
‫وظیفه امعا غلیظه ‪ ،‬ریکتم و مقعد‪:‬‬
‫جذب مواد‬ ‫‪.1‬‬
‫فعالیت های ضد میکروبی‬ ‫‪.2‬‬
‫حرکت کتالت‬ ‫‪.3‬‬
‫دفع مواد اضافی‬ ‫‪.4‬‬
 ‫پانکریاس‬
‫پانقراص یک غده نرم گالبی بوده که تقریبا ‪ 60‬گرام وزن دارد‬
‫درناحیه اپیگستریک جوف بطن موقیعت داشته‬
‫دارای یک راس ‪ ،‬جسم و زنب باریک است‪.‬‬
‫پانقراص دارای افرازات داخل یا ‪endocrine‬‬
‫و افرازات خارجی یا ‪ exocrine‬میباشد‪.‬‬
‫(امیالز ‪,‬ترپسین ‪,‬کیموترپسین‪ ,‬لیپاز)‬
 ‫پانقراص افراز خارجی ‪:‬‬
‫متشکل از یکتعداد فصیصات که گروپ از انساج را میسازد و جدار های آن از حجرات‬
‫افرازی ساخته شده اند‪.‬‬
‫تمام فصیصات به یک قنات بزرگ بنام قنات پانقراص یاد میشود و بالخره به اثناعشر‬
‫میریزد‪.‬‬
‫وظیفه پانقراص افراز خارجی ‪:‬‬
‫تولید عصاره پانقراص که شامل انزایم های است که در هضم کاربوهایدریت ‪ ،‬پروتین و‬
‫شحم رول دارد ‪.‬‬
 ‫افرازات داخلی پانقراص ‪:‬‬
‫بنام جزایر پانقراص یاد میشود‪.‬‬
‫و این جزایر بدون قنات بوده مستقیما داخل دوران خون میشود‬
‫و هورمون های افرازی آن عبارت است از انسولین و گلوکاگون که سویه قند گلوکوز‬
‫خون را در خون کنترول میکند ‪.‬‬
‫اروا پانقراص ‪:‬‬
‫پانقراص توسط شریان طحالی و میزنتریک اروا میگردد‪.‬‬
 ‫کبد یا ‪liver‬‬
‫کبد بزرگترین غده در بدن است ‪.‬‬
‫وزن آن ‪ 1‬الی ‪ 2.3‬کیلوگرام است ‪.‬‬
‫در قمست علوی جوف بطن موقییعت دارد‬
‫که قسمت اعظم آن در ‪ Right hypochondrium‬قرار دارد‪.‬‬
‫کبد دارای چهار فص است ‪:‬‬
‫فص راست‬
‫فص چپ‬
‫‪caudate‬‬
‫‪quadrate‬‬
‫دو فص ان که عبارت از فص راست و چپ‬
‫دو فص دیگر آن ‪ caudate‬و ‪ quadrate‬در سصح خلفی موقیعت دارد‪.‬‬
 ‫‪: portal fissure‬‬
‫یک ناحیه در وجه خلفی کبد بوده که در آن یک تعداد از ساختمان ها داخل و یا خارج کبد میشود ‪.‬‬
‫‪: Portal vein‬‬
‫ورید باب خون را از معده ‪ ،‬طحال ‪ ،‬پانقراص ‪ ،‬امعای رقیقه و امعای غلیظه انتقال میدهد‪.‬‬
‫‪: Hepatic artery‬‬
‫شریان کبدی خون را داخل کبد نموده که خود شعبه از شریان کولیکی بوده و از ابهر بطنی منشا‬
‫میگیرد ‪.‬‬
‫اروا کبد ‪:‬‬
‫توسط شریان کبدی و ورید باب صورت میگیرد‪.‬‬
 ‫وظایف کبد ‪:‬‬
‫• میتابولیزم کاربوهایدریت ها‬
‫• میتابولیزم شحم‬
‫• میتابولیزم ویتامین‬
‫• جدا نمودن نایتروجن امینواسید ها‬
‫• سینتیز پروتین های پالزما‬
‫• پارچه نمودن کریوات سرخ خون و دفاع علیه میکروب ها که توسط ماکروفاژ های کبد‬
‫صورت میگیرد ‪.‬‬
‫• غیر سمی ساختن بعضی ادویجات و مواد زهری‬
‫• غیر فعال ساختن هورمون های مانند انسولین ‪ ،‬گلوکاگون ‪ ،‬کورتیزول ‪ ،‬الدسترون و‬
‫هورمون های درقی و جنسی‬
‫• تولید حرارت که یک مقدار انرژی را انتقال داده و سرعت میتابولیک بلند نگهدارند‪.‬‬
 ‫افراز صفرا‬
‫حجرات کبد سبب سنتیز صفرا از یکجا شدن خون شریانی و وریدی در سینوزوید میشوند که‬
‫شامل نمک های صفراوی ‪ ،‬صباغات صفراوی و کلسترول اند‪.‬‬
‫ذخیره مواد ذیل در کبد ‪:‬‬
‫گالیکوجن‬
‫آهن و مس‬
‫ویتامین های منحل در شحم‬
‫بعضی ویتامین های منحل در آب‬
 ‫کیسه صفر یا ‪: gall bladder‬‬

‫کیسه صفرا یک کیسه ناک مانند است که در وجه سفلی کبد قرار داشته ‪.‬‬
‫دارای یک فوندوس ‪,‬یک جسم و یک قسمت عنق میباشد ‪.‬‬
‫وظایف کیسه صفرا ‪:‬‬
‫• محل برای ذخیره صفرا‬
‫• غلظت صفرا سبب جذب آب میشود‪.‬‬
‫• آزاد کردن صفرا ذخیره شده‬
 ‫ترکیب صفرا ‪:‬‬
‫روزانه در حدود ‪ 1000-500‬سی سی صفرازا کبد افراز میشود و متشکل است از‪:‬‬
‫‪‬آب‬
‫‪‬نمک منرال‬
‫‪‬مخاط‬
‫‪‬صباغات صفراوی‬
‫‪‬نمک های صفراوی‬
‫‪‬کلسترول‬
 ‫وظایف سیستم هضمی‬

• Ingestion
• Food breakdown
• Food movement
• Absorption
• Defecation
‫فعالیت های که در دهن بلعوم و مری واقع میشود‬
‫خورد و پارچه کردن مواد غذایی‬
‫بلع کردن و استداریت‬
 ‫فعالیت های هضمی در معده‬
• Parasympatic vagus.N
• Gastrin(pepsinogen)
• Gastric juice 2_3Lit
• Rennin
• Chyme=digested food
• Entrogastric reflex
‫فعالیت های هضمی در امعای رقیقه‬
‫هضم شحمیات – ‪۴‬ـ‪ ۸‬ساعت‬
‫انزایم ها برای هضم قند های یک قیمته به ‪۲‬قیمته‬
‫انزایم برای هضم پروتین ها به امینواسید ها‬
‫‪۱‬ـ امیالز پانکراسی‪ :‬نشایسته و قند چند قیمته‬
‫‪۲‬ـ ترپسین و شیموترپسین‪ :‬پروتین‬
‫‪۳‬ـ لیپاز‬
‫‪ -۴‬سکریتین و کولی سیستوکانین‬
‫فعالیت های هضمی درامعای غلیظه‬
‫‪۱۲‬ـ‪ ۲۴‬ساعت‬
‫توقف مواد و دفع مواد‬
7