Chuong 2 - L C Và Momen - 2024

BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNGGiảng

NGHIỆP
viên: Hồ Thị Bạch Phương
CƠ LÝ THUYẾT – TĨNH HỌC

Chương 2
LỰC VÀ MOMEN LỰC
2023 - 2024
1
MỤC TIÊU
Sau khi học xong chương này, sinh viên phải:
1. Hiểu được các khái niệm về lực – Mô men lực - Ngẫu lực.
2. Xác định được mô men của lực đối với một điểm, một trục.
3. Thu gọn được hệ lực – hệ ngẫu lực – hệ lực phân bố.
4. Phân tích và tổng hợp được hệ lực, hệ ngẫu lực
2
NỘI DUNG
2.1. Lực – Hệ lực
2.1.1 Lực
2.1.2 Hệ lực
2.2. Mô men lực
2. 2.1 Momen lực đối với 1 điểm
2.2.2 Momen lực đối với 1 trục
2.2.3 Ngẫu lực
2.3. Thu gọn hệ lực
2.4.1 Thu gọn hệ lực về 1 điểm
2.4.2 Thu gọn hệ lực về 1 lực
2.4.3 Thu gọn hệ lực phân bố
3
2.1.1 Lực
Khái niệm
Lực là một đại lượng vector được dùng để đo lường sự tương tác
cơ học giữa các vật chất với nhau
4
2.1.1 Lực
Các đặc trưng của lực
A: Điểm đặt của lưc

Giácủa
Các đặc trưng ablựclà phương của lực F, hướng
𝐹Ԧ chiều của lực tác dụng
𝐹Ԧ : Độ lớn (cường độ) của lực F
Ký hiệu của lực:

𝐹Ԧ (N); 1N = 1 kg.m/s2
5
2.1.2 Hệ lực
Là một tập hợp nhiều lực đang tác động lên đối tượng khảo sát
Ký hiệu hệ n lực: Fj , j=1,n
Hệ lực tương đương: Hai hệ lực được gọi là tương đương với nhau
về cơ học nếu hai hệ lực này cùng gây ra một kết quả cơ học trên
một vật
Ký hiệu hai lực tương đương Fj ~ Qk
6
2.1.2 Hệ lực
Hệ lực cân bằng: Là loại hệ lực không làm thay đổi trạng thái
cơ học của vật rắn khi vật chịu tác động của loại hệ lực này.
Ký hiệu hệ lực cân bằng Fj ~  ; , j=1,n
Hợp lực: Nếu một hệ nhiều lực tương đương với một hệ mới chỉ có duy
nhất một lực, lực duy nhất đó được gọi là hợp lực của hệ nhiều lực.
Ký hiệu hợp lực :
7
2.2 Momen lực
2.2.1 Momen lực đối với 1 điểm
Lực F gây ra một momen đối với điểm O là 𝑀(𝐹Ԧ ൗ𝑂)
•Đặt tại O và vuông góc với mặt phẳng chứa lực F

và điểm O: mặt phẳng (OAB)
•Có chiều sao cho nhìn từ ngọn
của M xuống mp (OAB) thấy F đi quanh O ngược
chiều kim đồng hồ
•Độ lớn: M=F.d
Lực đi qua điểm nào thì không gây
momen với điểm đó.
d là cánh tay đòn:đường hạ vuông góc từ O đến phương lực F
M = F.d = 2dien tich(OAB)
2.2 Momen lực
2.2.1 Momen lực đối vói 1 điểm
Tổng momen của hệ lực phẳng
Momen tổng MR bằng tổng đại số của các

momen thành phần
9
2.2 Momen lực
𝑖, 𝑗, 𝑘 là các vecto đơn vị;

𝑟Ԧ𝐴 , 𝑟Ԧ𝐵 là các vectơ định vị
Gọi x,y,z là tọa độ của vectơ định vị
Fx, Fy, Fz hình chiếu của lực lên 3 trục toạ độ
10
2.2 Momen lực
11
2.2 Momen lực
Ví dụ 1: Tính momen của lực đối với điểm O
H1
H2 H3
12
2.2 Momen lực
Tính chất dịch chuyển lực
13
2.2 Momen lực
Tính mômen của lực F = 2 kN đối với gốc O
14
2.2 Momen lực
Định lý Varignon
15
2.2 Momen lực
Ví dụ 6: Tính tổng mômen của các

lực F1 và F2 đối với gốc O
16
17
2.2 Momen lực

2.2.1 Momen lực đối vói 1 trục
Lực F gây ra momen đại số Mz đối với trục z :
Mz =  F2 .d
d là cánh tay đòn
Lấy dấu cộng nếu quay F2 ngược chiều kim
đồng hồ
Cho lực F và truc z bất kỳ

𝐹1 : Song với truc z
𝐹2 : nằm trên mặt phẳng 𝜋, 𝑚ặ𝑡 𝑝ℎẳ𝑛𝑔 𝜋
Vuông góc với trục z, O là giao điểm của trục Z và 𝜋 17
18
2.2 Momen lực

Điều kiện để momen đối với trục bằng không
18
19
2.2 Momen lực

Cách 1:
Mô men của lực đối với một trục có thể được xác
định:
Trục y:
My = F.dy = F.(d.cosθ)
dy là cánh tay đòn
Tổng quát : trục a bất kỳ
Ma = F.da
19
2.2 Momen lực
Cách 2: 1. Xác định mô men lực F đối với điểm O bất

kỳ trên trục y.
Mo=r  F
2. Mô men của lực F đối với trục y bằng hình
chiếu lên trục ấy của véc tơ mô men của lực F
đối với điểm O nằm trên trục.
My=j.M0=j(r  F)
j : véc tơ đơn vị trục y.
Tổng quát trục a: ua là véc tơ đơn vị của trục a
Ma = ua.(r  F) 20
2.2 Momen lực
Véctơ của mômen đối với 1 trục
i j k
Ma = uax i+uay j+uaz rx ry rz =ua ry Fz −rz Fy −ua rx Fz −rz Fx +ua rx Fy −ry Fx
x y z
Fx Fy Fz
uax uay uaz
Vậy Ma =ua . r.F = rx ry rx
Fx Fy Fz
uax, uay, uaz : các thành phần x, y, z véc tơ đơn vị xác đinh hướng trục a;
rx, ry, rz: các thành phần x, y, z của véc tơ từ điểm O tới điểm bất kỳ A trên
phương tác dụng của lực.
Fx, Fy, Fz: các thành phần x, y, x của véc tơ lực.
21
2.2 Momen lực
Ví dụ 2: Tính momen của lực F đối với trục x
22
2.2 Momen lực
Ví dụ 3: Tính momen của lực F đối với AB cho
F =50 i - 40 k+20j (Ib)
23
2.2 Momen lực
2.2.3 Ngẫu lực
⁃ Cùng phương,
⁃ Cùng độ lớn,
⁃ Ngược chiều
⁃ không cùng đường tác dụng
• VectơM vuông góc với mp tác dụng (chứa 2 lực)

• Nhìn từ ngọn xuống mp tác dụng thấy 2 lực quay
ngược chiều nhau
• Độ lớn: M=F.d
24
2.2 Momen lực
2.2.3 Ngẫu lực
Tổng momen của hai lực thành phần đối với điểm O bất kỳ
Nhận xét: Tác dụng của momen ngẫu lực chỉ phụ thuộc vào chính bản
thân nó (chiều quay và độ lớn momen) 25
2.2 Momen lực
2.2.3 Ngẫu lưc
Ngẫu lực tương đương : Hai ngẫu lực tương đương với nhau nếu
cùng vectơ momen ngẫu lực
26
2.2 Momen lực
2.2.3 Ngẫu lưc
Hai ngẫu lực gây ra mô men mà có cùng trị số và hướng thì 2 ngẫu
lực đó tương đương.
27
2.2 Momen lực
2.2.3 Ngẫu lực
Momen tổng bằng tổng vectơ momen của các ngẫu lực thành phần
28
2.2 Momen lực
2.2.3 Ngẫu lực
Ví dụ 6 : Tính tổng mômen của các ngẫu lực tác dụng vào tấm
bản như hình vẽ.
29
2.2 Momen lực
2.2.3 Ngẫu lực
Ví dụ 7: Tính mômen của ngẫu lực cho trong hình vẽ bằng 4 cách
khác nhau
1.Định nghĩa
2.Tách lực ra các thành phần tọa độ
3.Đưa về tổng mô men của tất cả
các lực đối với 1 điểm thuận tiện
4.Công thức véc tơ
30
31
Hệ lực tương đương
Hệ lực 2
Hệ lực 1
Các đặc trưng của lực
  F 1    F 2
Điều kiện để 2 hệ

lực tương đương:
  M O 1    M O 2 32
Hệ lực 2
Hệ lực 1
O O
Điều kiện để 2 hệ
  F 1    F 2

  M O 1    M O 2
lực tương đương:
33
  F 1    F 2  FA  FB  FD
  M O 1    M O 2 
rA  FA   rB  FB   M C  rD  FD   M E  M F 34
  M O 1    M O 2    M O 1    M O 2
???
  M O 1    M O 2
 r    F 1     M O 1  r    F 2     M O 2 35
- Véctơ chính
- Véctơ mômen chính 36
FRx   Fkx 
 R
F  F 2
 F 2
FRy   Fky 
Rx Ry
 M R O   M O   M
37
Ví dụ 5: Thu gọn hệ lực tác dụng vào dầm về điểm O
38
Hướng dẫn giải:
• Tìm vecto chính ( hợp lực FR)
• Vecto momen chính MR tại O
39
FR = 6.58 kN
 = 49,3o
MRO = 2,46 kN.m
40
Ví dụ 6: Thu gọn hệ lực tác dụng vào dầm về điểm O
41
FR = 461 kN
 = 49,4o
MRO = - 37,5 kN.m

42
Ví dụ 7: Thu gọn hệ lực tác dụng vào các dầm về điểm A
• Tìm vecto lực

F1 (0,0, -800) và F2 (249,6; 166,4;0)
• Momen của ngẫu lực M (0; -400; 300)
• Vecto chinh: FR (-250; 166; -800)
• Momen chinh MRO (-166; -650; 300)
43
a. Hệ lực đồng quy
FR = ∑F; (MR)O = 0
44
b. Hệ lực đồng phẳng
FR   F
 M R A
d
 M R A   M A FR
 M R A  M R A  M R A
AP 
FRy

FR  sin 
 FR  d AP 
d

sin  FR  sin  45
c. Hệ lực song song
yP
O
xP
P
FR   F
 M R  A   M A  FR  d  M R A
 M R O   M R Ox  i   M R Oy  j d
FR
 M R Oy  M R Ox
xP  ; yP 
FR FR 46
d. Hệ lực trục vít
Trục vít dương Trục vít âm
47
Ví dụ 8: Thu gọn hệ lực tác dụng vào dầm về 1 lực FR và xác định
khoảng cách giao điểm của nó với dầm tính từ O (là d).
FR = 5,37 kN
 = 26,6o
d = 2,25 m
48
Ví dụ 9:
Thu gọn hệ lực tác dụng

vào khung về 1 lực FR và
xác định khoảng cách giao
điểm của nó với đoạn AB
và BC của khung tính từ A
49
Ví dụ 9:
FR = 416 Ib
 = 38,7o
d = 2,25 m
x = 10,99 ft
y = 2,29 ft
50
Phiến đá chịu các lực song

song tác dụng như hình vẽ.
Đưa hệ về 1 lực tương

đương FR và tìm vị trí giao
điểm P(xP, yP) của nó với
phiến đá.
51
Ví dụ 10: Đưa hệ về 1 lực tương đương FR và tìm vị trí giao điểm
P(xP, yP) của nó với bệ đá.
52
53
a. Phân bố theo bề mặt
 xdF R  x  pdA  zdF R  z  pdA

FR   dFR   pdA; x  A
 A
;z  A
 A
A A  dF
A
R  p dA
A
 dF
A
R  pdA
A
54
a. Phân bố theo bề mặt
 xdV  xdV  zdV  zdV

FR   dV  V ; x  V V ;z  V V
V  dV
V
V  dV
V
V
55
b. Phân bố theo đường
c d
dFR  w  dx dM R  x  dFR  x  wdx MR  x  wdx
x  L
FR   dFR   wdx M R   dM R   xdFR   x  wdx

FR  wdx
L 56
L L L L L
b. Phân bố theo đường
c d
 x  wdx  xdA
FR   wdx   dA  A x L
 A
L A  wdx
L
 dA
A
57
58
Ví dụ 12: Xác định giá trị và vị trí của hợp lực tương đương của tải
trọng phân bố với quy luật như hình vẽ.
59
Ví dụ 12: Xác định giá trị và vị trí của hợp lực tương đương của
tải trọng phân bố với quy luật như hình vẽ.
FR = 105 kN
xG = 5.62 m
60

Chuong 2 - L C Và Momen - 2024

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 2 - L C Và Momen - 2024

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BỘ CÔNG THƯƠNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNGGiảng

CƠ LÝ THUYẾT – TĨNH HỌC

A: Điểm đặt của lưc

Ký hiệu của lực:

Ký hiệu hệ n lực: Fj , j=1,n

Ký hiệu hệ lực cân bằng Fj ~  ; , j=1,n

Ký hiệu hợp lực :

Lực F gây ra một momen đối với điểm O là 𝑀(𝐹Ԧ ൗ𝑂)

•Đặt tại O và vuông góc với mặt phẳng chứa lực F

Momen tổng MR bằng tổng đại số của các

𝑖, 𝑗, 𝑘 là các vecto đơn vị;

Tính mômen của lực F = 2 kN đối với gốc O

Ví dụ 6: Tính tổng mômen của các

2.2 Momen lực

Lực F gây ra momen đại số Mz đối với trục z :

Cho lực F và truc z bất kỳ

2.2 Momen lực

2.2 Momen lực

Cách 2: 1. Xác định mô men lực F đối với điểm O bất

Ví dụ 2: Tính momen của lực F đối với trục x

Ví dụ 3: Tính momen của lực F đối với AB cho

F =50 i - 40 k+20j (Ib)

• VectơM vuông góc với mp tác dụng (chứa 2 lực)

Các đặc trưng của lực

MRO = - 37,5 kN.m

• Tìm vecto lực

Trục vít dương Trục vít âm

Thu gọn hệ lực tác dụng

Phiến đá chịu các lực song

Đưa hệ về 1 lực tương

 xdF R  x  pdA  zdF R  z  pdA

 xdV  xdV  zdV  zdV

FR   dFR   wdx M R   dM R   xdFR   x  wdx

You might also like