Immanuel Kant

Według Kanta ludzie nie są wolnymi jednostkami, wolność rozumiana jest tutaj jako autonomiczność,
podleganiem jedynie prawom/ nakazom wyznaczanym przez jednostkę (siebie samego). Np. jak
skaczesz z okna to nie podlegasz odpowiedzialności moralnej, dlatego, że podlegasz prawu grawitacji
(nie jest to zależne od Ciebie), uleganie pragnieniom też jest wbrew wolności.

Obowiązek i autonomia wg. Kanta idą w parze, tylko w jednym przypadku: kiedy sam jestem autorem
prawa, którego mam obowiązek przestrzegać. Godność człowieka polega właśnie na zdolności
nadawania powszechnych praw, chociaż pod warunkiem, że temu samemu prawu zarazem sam
będzie podlegać.

Imperatyw- zasada, reguła, nakaz, który nie podlega dyskusji. Imperatyw może mieć formę zasady:
moralnej, ideowej, artystycznej.

Wg. Kanta mamy dwa rodzaje imperatywów: hipotetyczny, kategoryczny

Imperatyw hipotetyczny: aby osiągnąć jakiś cel, musi zostać spełniony jakiś warunek.

 Uzależniony od wyznaczonego celu i wyznaczanych przez niego środków.

 Są ta reguły, nie mające charakteru moralnego np. aby osiągnąć jakieś przyjemności,
stwierdzają tylko to do czego wola dąży, a nie do czego dążyć powinna.
 Jeśli nie chcesz iść do więzienia, nie zabijaj; ucz się, aby dostać stypendium.
 Dane działanie jako konieczny środek do osiągnięcia jakiegoś celu, skłonności człowieka.

Imperatyw kategoryczny: kategorycznie, czyli bezwarunkowo skłania rozumną wolę człowieka do

działania moralnego. Przedstawia dane działanie, jako cel sam w sobie, obowiązki człowieka.

Imperatyw kategoryczny podporządkowany jest rozumowi, mamy obowiązek szanować ludzi jako
nosicieli istoty człowieczeństwa (istoty rozumne).

Formuła prawa powszechnego:

Postępuj tylko według, takiej maksymy, dzięki której możesz zarazem chcieć, żeby stała się prawem
powszechnym.

Istnienie imperatywów kategorycznych można wyjaśnić tym, że stajemy się podmiotami, a nie
przedmiotami własnych pragnień. Imperatyw kategoryczny jest ,,wzorem’’ prawa moralnego, które
każdy człowiek tworzy sam, jako istota rozumna (czyli uczestnik tego, co Kant nazywa czystym
rozumem praktycznym)- wszyscy posługujący się imperatywem stworzą jedną idee czystego rozumu.

Imperatyw kategoryczny mówi nam, żebyśmy szanowali ludzi jako istoty rozumne, niezależnie od
czego chcemy w danym momencie. (czyli nie chodzi o traktowanie ludzi, tak jak my byśmy chcieli być
traktowani)

UTYLITARYZM

Moralnie słuszne są te uczynki, które przysporzą członkom zbiorowości najwięcej szczęścia. Czyn jest
dobry tylko wtedy, gdy przyczynia się do maksymalizacji szczęścia i redukcji cierpienia zbiorowości.
Nakaz maksymalizacji użyteczności, przy założeniu równej troski o dobro każdego.

CECHY:
  Niezależność celu (cel jest niezależny od idei np. Boga)
 Konsekwencjalizm- patrzenie na długofalowe konsekwencje jakiegoś wyboru (sprawdzajmy
czy dane działanie faktycznie przynosi jakiś użytek)

Jak brzmi Benthamowska doktryna utylitaryzmu?

Wszystkimi ludźmi rządzą uczucia cierpienia i przyjemności. W myśl tej doktryny dążenie do
osobistego szczęścia, zwiększa pomyślność ogółu, a ludzkie postępowanie jest moralne, gdy dąży do
realizacji ,, największego szczęścia, największej liczby ludzi’’

Jakie były zastrzeżenia wobec utylitaryzmu?

Istnieje obawa, że w dążeniu do maksymalizacji ogólnego dobra, teoria utylitaryzmu może

doprowadzić do zagłuszenia mniejszości i naruszenia praw jednostki na rzecz większości.

Jak Mill próbował z tego wybrnąć?

Wg. Milla człowiek odpowiada przed społeczeństwem, tylko za te czyny, które wpływają na innych.
Człowiek dopóki nikogo nie krzywdzi jest istotą niezależną i suwerenną. Mill widzi użyteczność jako
ostatnią instancję we wszystkich kwestiach etycznych, ugruntowaną na niezmiennych interesach
człowieka jako istoty postępowej. Ponadto uważa, że nie jest ważne jedynie, co ludzie robią ale też
jacy są. Ważny jest charakter i działalność człowieka. Czyny są dobre, jak przyczyniają się do szczęścia-
przyjemności, złe jak przyczyniają się do czegoś odwrotnego- cierpienie. Pewne przyjemności są
bardziej wartościowe niż inne.