‫‪www.konkur.

in‬‬

‫به نام خدا‬

‫جزوه کامل عربی‬

‫نهایی‪2041‬‬

‫عاصم آبادی‬

‫‪1‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫چکیده قواعد ترجمه ‪:‬‬

‫‪)2‬فعل ‪:‬‬
‫ُضربُ ‪ :‬زده می شود‬
‫ب‪ :‬زده شد ی َ‬ ‫ب ‪:‬رفت ‪،‬رفته است‪ /‬قدذهب؛رفته است‪ /‬ما َذ َه َ‬
‫ب ‪ :‬نرفت‪ /‬ض ُِر َ‬ ‫الف)فعل ماضی‪َ :‬ذ َه َ‬
‫لِ َیذ َهب‪ :‬بایدبرود‬ ‫سوف َیذ َهبُ ‪:‬خواهد رفت‬
‫َ‬ ‫ال َیذ َهبُ ‪ :‬نمی رود س‬ ‫ب)فعل مضارع‪َ :‬یذ َهبُ ‪ :‬می رود‬
‫َقد َیذ َهبُ ‪ :‬گاهی می رود‪ ،‬شایدبرود‬
‫لم َیذ َهب ‪:‬نرفت ؛ نرفته است‬ ‫لَن َیذ َه َ‬
‫ب ‪ :‬هر گز نخواهدرفت ؛ نخواهد رفت‬ ‫ب ‪ :‬که برود‬
‫أن َیذ َه َ‬
‫نجح‬
‫صبر َی َ‬
‫جواب شرط (می)؛ َمن َی ِ‬ ‫إن=اگر؛ من ‪ :‬هرکس ‪ ،‬ما ‪:‬هرچیز ‪ +‬فعل شرط( ب) ‪+‬‬
‫کان ‪ِ +‬ل‪/‬عِ ندَ= داشت‪.‬‬
‫َ‬ ‫کان َیذ َهبُ =می رفت ؛ماضی استمراری کان َقد َذ َه َ‬
‫ب = رفته بود ؛ماضی بعید‬ ‫َ‬
‫کان تنها بیاید بودمعنی می شود‬
‫َ‬
‫‪)1‬مفرد مثنی جمع‪ :‬التجارب‪:‬تجربه ها ‪ /‬اسلوب ‪:‬روش‪/‬اسالیب‪:‬روش ها ‪/‬ال ّنعم‪ :‬نعمت ها ‪/‬القِیم‪:‬ارزش ها‬
‫نکته)‪:‬‬ ‫‪)3‬ضمیر‪:‬کتابه= کتابش؛ کتاب خود‪ ،‬کتاب خودش؛ کتاب او‬
‫‪)4‬معرفه ونکره‪:‬نکره در ترجمه با ی ویک ترجمه می شود ‪.‬تلمیذاً= دانش آموزی ‪ ،‬یک دانش آموز‪،‬یک دانش آموزی‬
‫محترمون= این معلمان ‪،‬‬
‫َ‬ ‫المعلمون‪،‬‬
‫َ‬ ‫‪)5‬اسم اشاره‪ :‬اسم اشاره ‪ +‬اسم ال دار=اسم اشاره مفرد معنی می شود‪.‬هوالء‬
‫محترمند‪ .‬اسم اشاره‪ +‬اسم بدون ال= اسم اشاره خودش معنی می شود‪.‬هوالء ؛معلمون‪ :‬اینها؛معلم (معلمانی) هستند‪.‬‬
‫القمرالفضیّة=اشعه نقره ای رنگ ماه‪.‬‬
‫ِ‬ ‫‪)6‬صفت ومضاف الیه‪َ :‬ع َط ُ‬
‫شه الشدید‪ :‬تشنگی شدید او‪/‬اشعة‬
‫‪)7‬جابجایی غلط است‪ :‬ظلمات الیل = تاریکی های شب ‪/‬شب های تاریک‬
‫‪)8‬قواعد فرعی‪:‬کل ّ ‪ +‬مفرد = کل ّ «هر »معنی می شود (کل ّ فرصة = هر فرصتی)‪/‬‬
‫کل ّ ‪+‬جمع= کل ّ «همه »معنی می شود (ک ّل التالمیذ = همه دانش آموزان)‪/‬‬
‫کل ‪ +‬من= «هر یک از»( کل ّ من االلوان=هر یک از رنگ ها)‬
‫هناک‪:‬در جمالت اسمیه(خبر مقدم است) به معنی «وجود دارد» می باشد‪.‬‬
‫ل‪+‬ضمیر= «دارد »معنی می شود ‪.‬لکم = دارید ‪/‬لنا =داریم‪ /‬ما لکم = ندارید‬
‫ب = به معنای ( باید ؛ واجب است ؛ بر‪....‬است ) می باشد‪.‬‬
‫َی ِج ُ‬
‫لَیت= ای کاش ‪/‬‬ ‫إنَّ ‪ :‬اول جمله معنی نشود اشکالی ندارد‪ .‬ولی أنَّ وسط جمله (که ‪ ،‬این است که) معنی می شود‪.‬‬
‫لَعلَّ=شاید‬
‫‪)9‬کم یا زیاد کردن کلمه ای در ترجمه غلط است‬

‫‪2‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫درس اول عربی دهم‬

‫مذکر‪:‬المعلم‬
‫مونث‪:‬المعلمه‬ ‫مفرد‪:‬‬
‫ین‬
‫ان‪ِ -‬‬
‫مثنی‪ِ :‬‬
‫المعلمین‬
‫َ‬ ‫المعلمون ‪-‬‬
‫َ‬ ‫ین = المعلم‬
‫ون – َ‬
‫جمع مذکر سالم‪َ :‬‬ ‫اسم‪:‬‬
‫جمع مونث سالم‪ :‬ات = المعلمه المعلمات‬ ‫جمع‬
‫مساجد‬ ‫جمع مکسر‪ :‬مسجد‬
‫جمع مکسر‪ :‬اِخوان‪ -‬اِخوه‬ ‫خوین‬
‫ِ‬ ‫خوان اَ‬
‫ِ‬ ‫نکته‪)1‬اَخ(برادر) مثنی‪ :‬اَ‬
‫جمع مونث سالم‪:‬اَ َخوات‬ ‫ختان ا ُ ِ‬
‫ختین‬ ‫اُخت(خواهر) مثنی‪:‬ا ُ ِ‬
‫نکته‪")2‬ابیات‪-‬اصوات‪ -‬اوقات‪-‬اموات" جمع مکسر هستند‪.‬غیر از این ‪4‬مورد بقیه (ات) جمع مونث سالم هستند‪.‬‬
‫نکته‪)3‬بساتین(مفرد‪ :‬بستان)‪-‬شیاطین(مفرد شیطان)‪-‬مساکین( مفرد‪:‬مسکین)‪-‬قوانین(مفرد‪:‬قانون)‪-‬میادین(مفرد‪:‬میدان)‪-‬‬
‫عناوین(مفرد‪:‬عنوان)‪ -‬مضامین(مفرد‪:‬مضمون)‪ -‬تمارین(مفرد‪:‬تمرین)‪ .....‬جمع مکسر هستند‪.‬‬
‫ُ‬
‫دشمنی‪/‬خسران‪:‬زیان‪.../‬این ها‬ ‫َ‬
‫رحان‪:‬شاد‪/‬غضبان‪:‬عصبانی‪/‬نِسیان‪:‬فراموشی‪/‬عُدوان‪:‬‬‫)عطشان‪:‬تشنه‪َ /‬کسالن‪:‬تنبل‪َ /‬ف‬
‫نکته‪َ 4‬‬
‫مفرد هستند‪.‬‬
‫جمع‪:‬هوالء(این ها)‬ ‫هذین‬
‫مثنی‪:‬هذان‪ِ -‬‬
‫ِ‬ ‫مفرد مذکر=هذا‬
‫جمع‪:‬هوالء(این ها)‬ ‫هاتین‬
‫ِ‬ ‫مثنی‪:‬هاتان‪-‬‬
‫ِ‬ ‫مفرد مونث= هذه‬ ‫نزدیک‪:‬‬
‫جمع‪:‬اول ِئکَ (آنها)‬ ‫مفرد مذکر=ذلک‬ ‫اسم اشاره‪:‬‬
‫جمع‪:‬اولئِکَ (آنها)‬ ‫مفرد مونث=تلک‬ ‫دور‪:‬‬
‫نکته‪:‬هوالء و اول ِئکَ با جمع های انسان بکار میرود‪،‬با جمع غیر انسان مفرد مونث بکار میرود‪.‬‬
‫اولئک(هوالء) المعلمون المحترمون ‪ ،‬هذه(تلک) الکُ ُتب مفیده‬
‫ُ‬
‫تالمیذ عالمون(این دانش آموزان‪،‬عالمند‪).‬‬ ‫اسم ال دار‪:‬اسم اشاره مفرد معنی می شود‪ .‬هوالء ال‬
‫اسم اشاره ‪+‬‬
‫اسم بدون ال‪:‬اسم اشاره خودش معنی می شود‪.‬هوالء تالمیذ عالمون(این ها دانش آموزان عالمی هستند)‬

‫عین الخطاء‪ :‬هذا العدوان‪-‬هوالء الطالبات‪-‬هذه الغیم‪-‬هذا الفستان‬

‫عین الخطاء‪ :‬هذا االَخ‪-‬هوالء األخوان‪-‬هوالء اِخوه‪-‬هذه االُخت‬
‫‪3‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫درس دوم اعداد‬

‫اعداد اصلی‪:‬واحد‪.‬اِثنان‪.‬ثالثه‪.‬اربعه‪.‬خمسه‪.‬س ّته‪.‬سبعه‪.‬ثمانیه‪.‬تسعه‪.‬عشره‪.‬اَ َحدَ عشر‪...‬‬
‫ّ‬
‫انی‪.‬الثالث‪.‬الرّ ابع‪.‬الخامِس‪.‬السادِس‪...‬العاشر‪.‬الحادی َع َشر‪....‬‬ ‫اعداد ترتیبی‪:‬االَ َّو ّ‬
‫ل‪.‬الث‬
‫‪.‬تسعون‬
‫َ‬ ‫‪.‬ثمانون‬
‫َ‬ ‫‪.‬سبعون‬
‫َ‬ ‫‪.‬خمسون‪.‬س ّت َ‬
‫ون‬ ‫َ‬ ‫‪.‬اربعون‬
‫َ‬ ‫‪.‬ثالثون‬
‫َ‬ ‫عشرون‬
‫َ‬ ‫اعداد عقود‪22( :‬تا‪=)02‬‬
‫‪.‬تسعین‬
‫َ‬ ‫‪.‬ثمانین‬
‫َ‬ ‫‪.‬سبعین‬
‫َ‬ ‫‪.‬خمسین‪.‬س ّت َ‬
‫ین‬ ‫َ‬ ‫اربعین‬
‫َ‬ ‫‪.‬ثالثین‪.‬‬
‫َ‬ ‫عشرین‬
‫َ‬
‫(‪21‬تا‪ )00‬از ‪21‬تا‪ 00‬اول یکان می آید و بعد دهگان‪،‬همراه با واو عطف‪،‬مانند مثال های زیر‬
‫تسعون‬
‫َ‬ ‫‪ =22‬خمسه و عشرون ‪=34 /‬اربعه و ثالثون‪=67 /‬س ّته و سبعون ‪ =02 /‬ا ِ‬
‫ِثنان و‬
‫ساعه‪:‬اعداد ترتیبی مونث بکار می رود‪ .‬الساعه السابعه تماما ً ‪6:22‬‬
‫الساعه السابعه و النصف ‪ / 6:32‬الساعه السابعه و الربع ‪/ 6:12‬الساعه السابعه اال ربعا ‪/ 7:42‬السابعه و عشرون‬
‫دقیقه ‪6:22‬‬
‫اإلثنین – ّ‬
‫الثالثا‪ -‬األربعاء‪ -‬الخمیس‪ -‬الجمعه‬ ‫ِ‬ ‫روزهای هفته‪:‬السّبت – االحد –‬
‫فصل ها‪:‬الربیع‪ -‬الصّیف –الخریف‪ -‬ال ّ‬
‫شتاء‬
‫درس ‪3‬و‪ 0‬دهم ابواب مزید‬
‫مصدر‬ ‫امر‬ ‫مضارع‬ ‫ماضی‬
‫اِستِفعال‬ ‫ْ‬
‫اِسْ َتف ِع ْل‬ ‫َیس َت ْف ِع ُل‬ ‫اِس َت ْف َع َل‬
‫اِفتِعال‬ ‫ِا ْف َت ِع ْل‬ ‫َی ْف َت ِع ُل‬ ‫اِف َت َع َل‬
‫ِا ْن ِفعال‬ ‫ِا ْن َف ِع ْل‬ ‫َی ْن َف ِع ُل‬ ‫ِا ْن َف َع َل‬
‫َتفاعُل‬ ‫فاع ْل‬ ‫َت َ‬ ‫فاع ُل‬‫َی َت َ‬ ‫فاع َل‬ ‫َت َ‬
‫َت َفعُّل‬ ‫َت َف َّع ْل‬ ‫َی َت َف َّع ُل‬ ‫َت َف َّع َل‬
‫ُفاعله‬
‫م َ‬ ‫فاعِ ْل‬ ‫یُفاعِ ُل‬ ‫فاع َل‬ ‫َ‬
‫َتفعیل‬ ‫َف ِّع ْل‬ ‫ُی َف ِّع ُل‬ ‫َف َّع َل‬
‫ِا ْفعال‬ ‫اَف ِع ْل‬ ‫ُی َف ِع ُل‬ ‫اَ ْف َع َل‬

‫نکته‪()1‬اِفعال‪،‬تفعیل‪،‬مفاعله)‪:‬یک حرف زائد‪،‬بقیه باب ها دو حرف زائد ‪،‬استفعال سه حرف زائد دارند‪.‬‬
‫نکته‪ِ )2‬ا ْنتقام‪ِ ،‬ا ْنتشار‪ِ ،‬ا ْنتظار‪،‬اِنتقاد‪...‬باب اِفتعال هستند ‪(.‬نِت)باب افتعال هست‪( ،‬ن) در (نِت) جزء سه حرف اصلی فعل‬
‫است‪ .‬نِت= باب افتعال =انتشار= (ن) در (نِت) جزء سه حرف اصلی است‪.‬‬
‫ِعون‪َ ،‬یس َت َند‪َ ،‬یس َترق‪َ ،‬یس َتلِم‪،‬یستوی‪...‬باب افتعال هستند چون (س)جزء سه حرف اصلی فعل است‪.‬‬
‫نکته‪َ )3‬یسْ َتم َ‬
‫شاهِدوا= ببینید‬ ‫ش‬
‫شا َهدوا=دیدند‬ ‫نکته‪)4‬حرکت عین الفعل‪ََ -‬باشد ماضی است‪ِ-،‬باشد امر است‪.‬‬
‫البته در باب (تفاعل و تف ُّعل) هر دو (ماضی و امر) ‪ َ-‬دارند و ما از روی ضمیر تشخیص میدهیم‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫درس ‪5‬جمله اسمیه و فعلیه‬

‫عالم‬ ‫اسم‬
‫َذ َه َ‬
‫ب‬ ‫المعلم‬ ‫فعل(جمله)‬ ‫ان)‪+‬خبر‬
‫ون ِ‬
‫َ‬ ‫اسمیه‪:‬مبتدا (‪- ُ-‬‬
‫فی المدرسه‬ ‫جارو مجرور‬ ‫جمله‪:‬‬
‫ین)‬
‫ین ِ‬
‫ان)‪+‬مفعول(‪َ ً- َ-‬‬
‫ون ِ‬
‫َ‬ ‫فعلیه‪:‬فعل‪+‬فاعل(‪- ُ-‬‬

‫محترم‬ ‫المدرس ِه‬ ‫ُ‬

‫تلمیذ‬ ‫ُ‬
‫التلمیذ المودبُ محتر ُم‬ ‫ِلناس‬
‫ل ِ‬ ‫ب للا ُ االمثا َل‬
‫ض َر َ‬
‫َ‬
‫مبتدا مضاف الیه خبر‬ ‫صفت خبر‬ ‫مبتدا‬ ‫فعل فاعل مفعول جارومجرور‬
‫اسم بدون ال‪+‬اسم ال دار‬ ‫ال‪+‬ال‬
‫اسم‪+‬ضمیر‬ ‫مضاف الیه‬ ‫‪َ-َ- ًَ-+َ-َ- ًَ-‬‬ ‫صفت‬
‫با (تر‪،‬است) معنی ندهد‪.‬‬ ‫قانون یک سه دو‪ :‬مزرع ُتنا الکبیره جمیله‬
‫مبتدا م‪.‬الیه صفت خبر‬

‫‪،‬عنْ = فی المدرس ِه ‪ ،‬لِلم ِ‬

‫ُعلم‬ ‫‪،‬ک َ‬
‫ِلی‪،‬علی‪،‬ل َ‬
‫ِ‬ ‫جارومجرور‪ :َ-َِ -‬بِ‪،‬مِن‪،‬فی‪،‬ا‬
‫مبتدا‪ ،‬اسمی است که اول جمله اسمیه می آید و خبر‪ ،‬بعد از مبتدا می آید و معنای مبتدا را کامل می کند‪.‬‬
‫فاعل‪،‬انجام دهنده ی کار است که بعد از فعل می آید و مفعول بعد از فاعل می آید که در ترجمه (را‪،‬با‪،‬به‪،‬از)معنی می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪،‬ک ‪ُ ،‬کما ‪ُ ،‬کم ‪،‬کِ ‪ُ ،‬کما ‪ُ ،‬کنَّ ‪،‬ی‪،‬نا)به فعل‬
‫مفعول به دو صورت می آید‪،‬اسم ظاهر و ضمیر متصل‪(،‬هُ‪ ،‬ها‪،‬هما‪،‬هما‪،‬هم‪ ،‬هن َ‬
‫بچسبند مفعول هستند و اگر فاعل اسم ظاهر باشد‪،‬مفعول بر فاعل مقدم می آید(البته مفعول‪،‬ضمیر متصل باشد و فاعل‪،‬اسم‬
‫ظاهر باشد‪،‬مفعول بر فاعل مقدم می شود)‬
‫أحدَ َث َنا القرآنُ الکری ُم‬
‫فعل مفعول فاعل صفت‬
‫اَ ْک َرمْ نا‪:‬گرامی داشتیم‬ ‫قبلش ساکن باشد‪،‬فاعل است‬
‫اَ ْک َر َمنا‪:‬مارا گرامی داشت‬ ‫قبلش متحرک باشد‪،‬مفعول است‬ ‫ضمیر (نا) در ماضی‬
‫أکرمنا‪:‬ماراگرامی بدار‬
‫ُکرمُنا‪:‬ماراگرامی می دارد‪ِ /‬‬
‫نا به مضارع وامربچسبد مفعول است ‪،‬ی ِ‬
‫نکته مهم‪ :‬هیچ وقت فاعل قبل از فعل نمی آید‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫جدول ماضی و مضارع‬

‫ماضی‬
‫متکلم مع الغیر‬ ‫َنحْ نُ َذ َهبْنا‬ ‫اول شخص جمع‬ ‫متکلم وحده‬ ‫اَ َنا َذ َهب ُ‬
‫ْت‬ ‫اول شخص مفرد‬
‫جمع مذکر‬ ‫اَ ْن ُتم‬ ‫مفرد مذکر‬ ‫ْت=‬ ‫َ‬
‫ت ذ َهب َ‬ ‫ا ْن َ‬
‫مخاطب‬ ‫ذ َه ْب ُتم=للمخاطبین‬ ‫َ‬ ‫مخاطب‬ ‫للمخاطب‬
‫جمع مونث‬ ‫اَ ْن ُتنَّ‬
‫دوم شخص جمع‬ ‫مفرد مونث‬ ‫ت َذ َه ْبتِ=‬ ‫اَ ْن ِ‬ ‫دوم شخص مفرد‬
‫مخاطب‬ ‫َذ َه ْب ُتنَّ =للمخاطبات‬
‫مخاطب‬ ‫للمخاطبه‬
‫مثنی مخاطب‬ ‫اَ ْنتما َذ َه ْب ُتما‬
‫هُم َذ َهبوا=للغائبین جمع مذکر غایب‬
‫هُنَّ‬ ‫ب= للغائب مفرد مذکر غایب‬ ‫هو َذ َه َ‬ ‫َ‬
‫جمع مونث غایب‬ ‫َ‬
‫ذ َهب َْن=للغائبات‬
‫سوم شخص جمع هما َذ َهبا=للغابین مثنی مذکر غایب‬ ‫سوم شخص مفرد‬
‫هُما‬ ‫ت=للغائبه مفرد مونث غایب‬ ‫َ‬
‫هی ذ َه َب ْ‬ ‫َ‬
‫مثنی مونث غایب‬ ‫َ‬
‫ذ َهبتا=للغائبتین‬

‫مضارع‬

‫متکلم مع الغیر‬ ‫َنحْ نُ َن َذ َهبُ‬ ‫اول شخص جمع‬ ‫متکلم وحده‬ ‫اَ َنا ْاذ َهبُ‬ ‫اول شخص مفرد‬
‫جمع مذکر‬ ‫اَ ْن ُتم‬ ‫مفرد مذکر‬ ‫ت َت َذ َهبُ =‬
‫ا ْن َ‬
‫مخاطب‬ ‫بون=للمخاطبین‬ ‫َتذ َه َ‬ ‫مخاطب‬ ‫للمخاطب‬
‫جمع مونث‬ ‫اَ ْن ُتنَّ‬
‫دوم شخص جمع‬ ‫مفرد مونث‬ ‫ت َت َذ َه َ‬
‫بین=‬ ‫اَ ْن ِ‬ ‫دوم شخص مفرد‬
‫مخاطب‬ ‫َت ْذ َهب َْن=للمخاطبات‬
‫مخاطب‬ ‫للمخاطبه‬
‫مثنی مخاطب‬ ‫اَ ْنتما َتذ َه ِ‬
‫بان‬
‫هُم‬
‫جمع مذکر غایب‬
‫بون=للغائبین‬ ‫َیذ َه َ‬ ‫هو َی َذ َهبُ =‬
‫َ‬
‫مفرد مذکر غایب‬
‫هُنَّ‬ ‫للغائب‬
‫جمع مونث غایب‬
‫َی َذ َهب َْن=للغائبات‬
‫سوم شخص جمع هما‬ ‫سوم شخص مفرد‬
‫مثنی مذکر غایب‬
‫=للغائبین‬
‫ِ‬ ‫َی َذ َه ِ‬
‫بان‬
‫هی َت َذ َهبُ =للغائبه مفرد مونث غایب‬ ‫َ‬
‫هُما‬
‫مثنی مونث غایب‬
‫=للغائبتین‬
‫ِ‬ ‫َت َذ َه ِ‬
‫بان‬

‫در سوم شخص مفرد‪ :‬اگر انجام دهنده فعل بعد از فعل بیاید‪،‬فاعل اسم ظاهر است ولی اگر انجام دهنده فعل‪ ،‬قبل ازفعل‬
‫بیاید‪،‬فاعل اسم ظاهر نیست(هویاهی) مستتر است‪.‬‬
‫ب( َی ْذ َهبُ ) الی المدرس ِه‬
‫المعل ُم َذ َه َ‬ ‫ب( َی ْذ َهبُ ) المُعل ُم الی المدرس ِه‬
‫َذ َه َ‬
‫خبر فعل و فاعلش ضمیر‬ ‫مبتدا‬ ‫فاعل اسم ظاهر‬ ‫فعل‬

‫‪6‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫درس ششم معلوم و مجهول‬

‫ماضی‪ :‬فُ ِع َل= ُکت َ‬

‫ِب‪:‬نوشته شد‬
‫مضارع‪ُ :‬ی ْف َعلُ= ُیکْ َتبُ ‪ :‬نوشته می شود‬ ‫فعل مجهول را با (شد و می شود)‪،‬معنی می کنیم‪.‬‬

‫نکته‪)1‬افعال ناقصه (کان‪،‬صار‪،‬لیس‪،‬اصبح)و باب انفعال و فعل های الزم ‪،‬مجهول نمی شوند‪.‬‬
‫نکته‪)2‬بعد از فعل مجهول به هیچ عنوان فاعل نمی آید‪.‬نایب فاعل(فاعل ُه َمحذوف)‬

‫درس هفتم جارومجرور و (ن) وقایه‬

‫‪،‬عن‪+‬اسم مجرور = لِلمعلم‪-‬لِلمدرس ِه‬

‫‪،‬ک َ‬
‫ِن‪،‬فی‪،‬الی‪،‬علی‪،‬ل َ‬
‫ِ‬ ‫جارومجرور‪:‬بِ‪،‬م‬
‫اگر (ی) متکلم به فعل بچسبد و مفعول واقع شود قبلش(ن) وقایه می آید‪.‬مثل‬
‫اَ ْک َر َمنی‪َ -‬ج َع ْلنی – اَن َق َذ َنی‬
‫نکته‪)1‬در فعل هایی مثل ال َتحسنی‪،‬التضمنی‪،‬التسکنی‪،‬أنحِنی‪(.....‬ن) وقایع نیست‪،‬چون (ن) جزء سه حرف اصلی فعل‬
‫است‪.‬‬
‫نکته‪)2‬تشدید روی (ن)نشانه (ن) وقایه است مثل اَع ِّنی(اَعِ ن‪+‬ن‪+‬ی)بجز در دو مورد که این چنین نیست‪:‬‬

‫‪)1‬تشدید برای خود فعل باشد مثل ال َت ُ‬

‫ظ ّنی ؛التم ّنی‬

‫تفعیل‪َ :‬ف َّع َل ُی َف ِّعلُ‪َ :‬غ َّنی ُی َغ ّن ُی‬

‫‪)2‬تشدید دو باب‬
‫َی َت َف َّع ُل ‪َ :‬ت َم َّنی َی َت َم َّنی‬ ‫تفعّل‪َ :‬ت َف َّع َل‬

‫‪7‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫درس هشتم اسم فاعل و اسم مفعول و اسم مبالغه‬

‫َن َ‬
‫ص َر=» ناصِ ر‪ :‬یاری کننده‬ ‫ثالثی مجرد= فاعِ ل‬
‫اِسْ َتخدام=»مُسْ َت ْخدِم‪:‬استخدام کننده‬ ‫ثالثی مزید= ُم‪ِ-‬‬ ‫اسم فاعل‬

‫َن َ‬
‫ص َر=»منصور‪ :‬یاری شده‬ ‫ثالثی مجرد= مفعول‬
‫استخدام‪»:‬مُسْ َت ْخدَم‪:‬استخدام شده‬ ‫ثالثی مزید= ُم‪َ-‬‬ ‫اسم مفعول‬

‫ُشاوره‪،‬مُجا َهده که مصدر‬

‫نکته‪:‬هر کلمه ای که با ( ُم) شروع شود یا اسم فاعل است یا اسم مفعول ‪،‬بجز وزن مُفاعله مثل‪:‬م َ‬
‫هستند‪.‬‬
‫کثره صفت=» با (بسیار) معنی می شود‬ ‫‪َ )1‬فعّال‪َ :‬ر ّزاق= بسیار روزی دهنده‬
‫ّاله‪:‬ع ّالمه=بسیاردانا‬
‫َ‬ ‫‪َ )2‬فع‬ ‫اسم مبالغه‬
‫××‬ ‫َن ّظاره ‪:‬عینک‬ ‫ابزار‪:‬ح ّداد‪ :‬آهنگر ‪/‬‬
‫َ‬ ‫‪)3‬شغل و‬

‫عالَم=دنیا ××‬ ‫نکته‪ )1‬عالِم‪:‬دانا‪،‬دانشمند=اسم فاعل‬

‫آخر=»اُخری = دیگر‪:‬اسم تفضیل‬
‫نکته‪)2‬آخِر=(مونث)=» آخِره=پایان‪ :‬اسم فاعل ‪َ /‬‬
‫نکته‪)3‬عالِی‪،‬داعِ ی‪،‬قاضِ ی‪،‬هادِی‪....‬بر وزن فاعِ ی(فاعِ ل) اسم فاعل هستند‪.‬‬
‫نکته‪)4‬شابّ ‪،‬دالّ‪،‬ضالّ‪ ...‬بروزن فالّ(فاعِ ل) اسم فاعل هستند‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫درس اول یازدهم اسم تفضیل و اسم مکان‬

‫َ‬
‫دنی‪،‬آخر‬‫مذکر‪:‬اَفعل‪:‬اکبر‪،‬اَ‬ ‫اسم تفضیل‪َ :‬تر و ترین در فارسی‬
‫مونث‪:‬فُعلی‪ُ :‬کبری‪،‬دنیا‪،‬اُخری‬

‫نکته‪) 1‬خیر و شر به معنی بهتر وبدنر‪،‬بهترین و بدترین اسم تفضیل هستند‪:.‬العلم خیر من المال‪،‬ولی اگر (ال) بگیرند یا به‬
‫معنی خوب و بد باشند اسم تفضیل نیستند‪.‬‬
‫نکته ‪)2‬در حالت مقایسه ی وزن أفعل بکار می رود هر چند مونث باشند‪.‬‬
‫فاطمه اکبر من زینب‬
‫نکته‪ )3‬رنگ ها(أحمر‪-‬أصفر و‪ )...‬بر وزن أفعل هستند ولی اسم تفضیل نیستند‪.‬‬
‫ضلّ‪ ،‬اَ َش ّد‪ ،‬اَ َحبَّ و‪ ...‬بر وزن أفعل اسم تفضیل هستند‪.‬‬
‫نکته‪ )4‬کلمات اَ َقلّ‪ ،‬اَ َ‬
‫نکته‪)2‬أعلی‪ ،‬أقوی‪ ،‬أغلی و‪ ...‬بر وزن أفعل اسم تفضیل هستند‪.‬‬
‫نکته‪ )7‬جمع اسم تفضیل بر وزن(أفاعل)است‪ .‬أفضل=أفاضل‬
‫یا مِن) بیاید اسم تفضیل هستند‪.‬‬ ‫از[أفعل و خیرو شر] (ال با کسره یا ِ‬
‫َ‬ ‫نکته‪)6‬اگر بعد‬
‫العل ُم خیر من المال‬ ‫اَحبّ عباد‬ ‫الناس‬
‫ِ‬ ‫أحبّ‬
‫اسم مکان‪:‬بر وزن َم ْف َعل‪َ ،‬م ْفعِل‪َ ،‬م ْف َعلَة( َمعْ َبد ‪َ ،‬مسْ ِجد ‪َ ،‬م َ‬
‫درسة) می آید‪.‬‬
‫فعل اسم مکان هستند‪.‬‬
‫نکته‪َ )1‬مطار‪َ ،‬مدار‪َ ،‬مزار‪َ ،‬مقام‪ ....‬بر وزن ( َمفال) همان َم َ‬
‫نکته‪ )2‬جمع اسم مکان بر وزن مَفاعِ ل( َمس ِجد‪َ :‬مسا ِجد) می باشد‪.‬‬
‫نکته‪َ )3‬م َقرّ ‪َ ،‬م َمرّ‪َ ،‬م َفرّ ‪َ ،‬م َح ّل و‪...‬بر وزن َم َف ّل ( َم َ‬
‫فعل) اسم مکان هستند‪.‬‬
‫نکته‪ )4‬اسم مکان دو شرط دارد‪:‬‬
‫وزن مکانی‪:‬بیت‪ ،‬دار‪ ،‬تهران و‪ ..‬اسم مکان نیستندچون وزن مکانی ندارند‬
‫معانی مکانی‪َ :‬م ْطلَب‪َ ،‬من َفعة‪َ ،‬مصلحة و‪ ..‬اسم مکان نیستندچون معنای مکانی ندارند‬
‫نکته‪ )2‬اگر کلمه ای جمع باشد‪ ،‬به مفرد تبدیل کرده و سپس نوع ان را مشخص میکنیم مثل‪:‬‬
‫طلبة‪:‬طالب‪:‬اسم فاعل‪َ /‬مساکن‪:‬مسکن‪:‬اسم مکان‪/‬أفاضل‪:‬أَ ْف َ‬
‫ضل‪:‬اسم تفضیل‬

‫‪9‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫خالصه مبحث جامد و مشتق‬

‫ثالثی مجرد ‪ -‬فاعِ ل = ناصِ ر = یاری کننده‬ ‫جامد‬

‫ثالثی مزید – مـ ُ ــِـ = مُس َتخدِم = استخدام کننده‬ ‫‪ )1‬اسم فاعل‬ ‫اسم‬

‫ثالثی مجرد – مفعول = منصور = یاری شده‬ ‫‪ )2‬اسم مفعول‬ ‫مشتق‬

‫ثالثی مزید – مـ ُ ــَـ = مُس َتخدَ م = استخدام شده‬
‫َفعّال = ّ‬
‫رزاق = بسیا روزی دهنده‬
‫َفعّالة = عالمة = بسیار دانا‬ ‫‪ )3‬اسم مبالغه‬
‫شغل و ابزار = َن ّظارة = عینک ‪ /‬ح ّداد = آهنگر‬

‫فعل = اکبر – أدنی ‪َ ،‬‬

‫آخر‬ ‫اَ َ‬ ‫‪ )4‬اسم تفضیل‬
‫فُعلی = کبری ‪ ،‬دنیا ‪ ،‬اُخری‬

‫فعل = َمع َبد‬

‫َم َ‬ ‫‪ )5‬اسم مکان‬
‫َمفعِل = َمس ِجد‬
‫فعلَة = َم َ‬
‫درسة‬ ‫َم َ‬

‫‪10‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫درس سوم معرفه و نکره‬

‫ال‪:‬المعلم‪-‬التالمیذ‬ ‫معرفه‬
‫َعلَم‪:‬اسامی اشخاص و مکان های خاص‪:‬محمَّد‪ ،‬علیُّ ‪ ،‬فاطمة‪ ،‬تهران‪ ،‬البرز‬ ‫اسم‬
‫نکره‪:‬ناشناخته‪:‬غالبا ً تنوین ً نشانه ی نکره است به جز اسم های علم‬
‫رجل‪:‬مردی‪ ،‬یک مرد‪ ،‬یک مردی‪ .‬نکره در ترجمه با (ی‪ ،‬یک) معنی میشود‬
‫نکته‪ )1‬اسم های علم با اینکه تنوین میگیرند ولی معرفه هستند؛ محمَّد‪ ،‬علیٌّ و‪...‬‬
‫نکته‪ )2‬خبر اسم با اینکه نکره است ولی معرفه هم معنی میشود‪ .‬عین اسم نکره یترجم معرفه‪.‬‬
‫السکوت َذ َهبٌّ ‪:‬سکوت طالست‬ ‫هذامعلم‪:‬این معلم است‪ ،‬این یک معلم است‪.‬‬
‫نکته‪ّ 2‬‬
‫)(للا‪ ،‬الل ُه َم) معرفه به علم هستند‪.‬‬
‫نکته‪ )7‬اسمی نکره باشد‪ ،‬دوباره با (ال) بیاید‪ ،‬این و آن معنی میشود‬
‫عین(ال) معنا اسم اشاره ‪:‬‬
‫ُ‬
‫رایت أفراسا‪ ،‬کانت األ فراس جنب صاحبها= اسب هایی رادیدم؛آن اسب ها کنارصاحبشان بودند‬

‫درس ‪ 0‬صفت جمله وصفیه‬

‫الرجُ ُل العال ُم مُح َت َر ُم‬
‫ال‪+‬ال= َ‬
‫‪ =--ً-+--ً-‬جاء رجُل عالم‬ ‫انواع صفت‬
‫قانون یک سه دو‪ :‬مزرعتنا الکبیره‬
‫‪3‬‬ ‫‪2 1‬‬
‫صفت جمله وصفیه=فعل بعد از اسم نکره ‪،‬صفت جمله وصفیه است که آن اسم نکره را توصیف می کند‪:‬‬
‫رایت ولداً َیمشی بسرعه ‪ /‬ارضاء الناس غایه ال ُتدرک‬
‫ُ‬
‫المعلم(مضاف الیه) مفید (خبر)‬
‫ِ‬ ‫اسم بدون ال‪ +‬اسم ال دار= کتاب(مبتدا)‬
‫مضاف الیه‪ :‬اسم‪+‬ضمیر=کتا ُب ُه مفید‬
‫نکته درترجمه‬
‫رایت ولداً َیمشی بسرعه ‪:‬پسری رادیدم که باسرعت راه می رفت‬
‫ُ‬ ‫ماضی ‪+‬مضارع=ماضی استمراری‬
‫أ َفت ُ‬
‫ش عن معجم یساعدنی فی فهم النصوص‬ ‫مضارع ‪+‬مضارع= مضارع اخباری یاالتزامی ‪:‬‬
‫دنبال فرهنگ لغتی می گردم که مرادرفهم متون کمک کنن(کمک می کند)‬
‫اشتریت کتابا ً قدرای ُته من قبل کتابی راخریدم که ازقبل دیده بودم‬
‫ُ‬ ‫ماضی ‪+‬ماضی= ماضی ساده یا ماضی بعید‬
‫‪11‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫درس ‪ 1‬ادوات شرط‬

‫‪ +‬فعل شرط ‪ +‬جواب شرط‬ ‫‪ -‬اِذا‬ ‫‪ -‬ما‬ ‫‪َ -‬منْ‬ ‫اِنْ‬
‫می‬ ‫ب‬ ‫اگر هرکس هرچیز اگر‪،‬هرگاه‬

‫اگرخدارایاری کنید؛ شما رایاری می کند‪....‬‬ ‫اِنْ تنصروا للا َی ْنصُر ُکم و ُی َثب ْ‬
‫ِّت اَقدامکم‬
‫فعل شرط و جواب شرط مضارع باشند مجزوم می شوند یعنی ‪ُ-‬به ‪ ْ-‬و حذف ن بجز هُنَّ و اَن ُتنَّ ‪ ،‬ولی ماضی باشد آخرش‬
‫مجزوم نمی شود‪،‬ولی هم ماضی معنی می شود و هم مضارع‪.‬‬
‫هرکس قبل از سخن گفتن‪،‬بیندیشد‪،‬خطایش کم می شود‪.‬‬
‫هرکس قبل از سخن گفتن‪،‬اندیشید‪،‬خطایش کم شد‪.‬‬ ‫َمنْ َفک ََّر قب َل الکالم‪َ ،‬ق َّل َخ َطوهُ‬

‫درس‪5‬و‪ 6‬حروف ناصبه و حروف جازمه‬

‫مستقبل منفی‬
‫‪ُ-‬را به ‪ َ-‬تبدیل می کند‬ ‫حتی‪،‬ل‬
‫ِ‬ ‫اَنْ ‪ ،‬لَنْ ‪َ ،‬کی‪،‬لِکَی‪،‬‬
‫حذف ن بجز هُنَّ ‪،‬اَ ْن ُتنَّ‬ ‫تا‪،‬تا اینکه‬ ‫که نخواهد‬

‫لَنْ َیذ َه َ‬
‫ب = نخواهد رفت منفی اَنْ ال َیذ َه َ‬
‫ب=که نرود‬ ‫اَنْ َی ْذ َه َ‬
‫ب=که برود‬
‫ّاال‬ ‫س‪/‬سوف َیذ َهبُ ≠لَنْ َی ْذ َه َ‬
‫ب‬

‫حروف جازمه‪ :‬لم ِل ال یک فعل رامجزوم می کند مجزوم یعنی (‪ ُ-‬به ‪ ْ-‬یا حذف نون بجز هنَّ و ا ْن ُتنَّ )‪.‬‬
‫لَم(ماضی منفی‪/‬ماضی نقلی منفی) لم َیذ َهب= نرفت ‪،‬نرفته است‪.‬‬
‫‪ِ -‬ل(امر)‪-‬ال(نهی) یک فعل را مجزوم می کند‪.‬‬

‫اَمر(جازمه)‪:‬للطب القیام= اول جمله=ترجمه باید=قبلش فعل در جمله نیست‬

‫ناصبه‪:‬وسط جمله‪:‬تا‪،‬تا اینکه=قبلش فعل در جمله است‬ ‫انواع ِل‬
‫جارّ ه(برای)‪+‬اسم=جارومجرور=للمعلم= لِتناول(تفاعل)– لِتعلیم(تفعیل)‪-‬ل َت َعلُّم ( َت َفعُّل)( مصدرند و اسم هستند)‬

‫‪12‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫درس ‪ 7‬افعال ناقصه‬

‫‪/‬ین ‪/‬‬
‫‪/‬ین)‪ +‬خبرش منصوب(‪ِ ً- /َ-‬‬ ‫لیس( نیست)‪ -‬أصْ َب َح( شد‪-‬گردید)‪ +‬اسم مرفوع(‪َ - /ُ-‬‬
‫‪/‬ون َ‬ ‫صار(شد‪-‬گردید)‪َ -‬‬
‫َ‬ ‫کان(بود) ‪-‬‬
‫َ‬
‫ان)‬
‫ِ‬
‫صار= َیصیرُ‪/‬أصْ َب َح= َیصْ ِبح َ‬
‫ُ‪/‬لیس = مضارع ندارد‬ ‫َ‬ ‫کان= َیکونُ ‪/‬‬
‫َ‬
‫کان‬
‫معانی َ‬
‫‪)1‬بود‪ :‬کان البابُ مُغلِق= در بسته بود‬
‫‪ )2‬است‪:‬کان وقتی معنای مضارع دارد که یک چیزی همیشگی باشد‪،‬مثل صفات خداوند ‪،‬که همیشه است‪(.‬مثل صفات‬
‫خداوند) کان للا ُ َغفوراً ‪ /‬کانت االرضُ فی الربیع خضراء‬
‫کان َی ْذ َهبُ = می رفت‬ ‫‪)3‬کان ‪ +‬مضارع= ماضی استمراری‬
‫ض ُی‬
‫‪)4‬کان‪ِ +‬ل‪،‬عِ ند= داشت کان لی خاتم ف ّ‬
‫‪)2‬کان‪+‬قد‪+‬ماضی= ماضی بعید کان قد َذ َه َ‬
‫ب= رفته بود‬

‫معلوم و مجهول ندارند‪.‬‬ ‫نکته‪)7‬افعال ناقصه‬

‫فاعل و مفعول ندارند‪.‬‬ ‫‪+‬اسم وخبر‬
‫افعال ناقصه ‪:‬‬

‫لست ‪َ ،‬‬
‫کنت ‪،‬‬ ‫َ‬ ‫(کان=بود ‪ ،‬صار=شد ‪ ،‬لیس = نیست ‪ ،‬أصبح =شد ‪ ،‬مادام =تا زمانیکه ‪)،‬و مشتقات آنها مانند (یکون ‪،‬‬
‫صارت ‪ ،‬لیست)‬

‫ین) منصوب‬
‫ین ِ‬
‫ان ) مرفوع ‪ +‬خبرش ( َ ً َ‬
‫ون ِ‬
‫افعال ناقصه ‪+‬اسمش ( ُ َ‬

‫المعلّ ُم َ‬
‫کان عالما‬ ‫عالمین‬
‫َ‬ ‫المعلمون‬
‫َ‬ ‫کان‬
‫َ‬ ‫للاُ عالم←کان للاُ عالما ً‬

‫هم کانوا‬ ‫کان‬

‫هو َ‬ ‫نحن ک ّنا‬ ‫ُ‬
‫کنت‬ ‫انا‬
‫هنَّ کنَّ‬ ‫هی کانت‬ ‫انتم کنتم‬ ‫انت َ‬
‫کنت‬ ‫َ‬
‫هما کانا‬ ‫انتنَّ کنتنَّ‬ ‫ت‬
‫ت کن ِ‬
‫ان ِ‬
‫هما کانتا‬ ‫انتماکنتما‬

‫‪13‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫درس اول دوازدهم حروف مشبهة بالفعل و الی نفی جنس‬

‫یت ‪ ،‬لَ َع َّل‬

‫حروف مشبهة بالفعل ‪ :‬اِنَّ – اَنَّ – َکاَنَّ – لکِنَّ – لَ َ‬
‫اِنَّ ‪ :‬همانا ‪ ،‬قطعا ً ‪ ،‬بدرستیکه ‪ ...‬اول جمله می آید و در اول جمله معنی نشود اشکالی ندارد و برای تاکید کل‬ ‫‪)1‬‬
‫جمله می باشد‬
‫اَنَّ ‪ :‬که ‪ ،‬اینست که ‪ ،‬در وسط جمله می آید و برای ربط و تواصل می آید‪.‬‬ ‫‪)2‬‬
‫کاَنَّ ‪ :‬گویی ‪ ،‬مثل اینکه ‪ ،‬برای تشبیه (مشابهة) بکار می رود‪.‬‬ ‫‪)3‬‬
‫لکِنَّ ‪ :‬ولی ‪ ،‬برای تکمیل جمله و رفع ابهام من جملة القبل بکار می رود‬ ‫‪)4‬‬
‫لَ َع ُّل ‪ :‬شاید ‪ ،‬امید است ‪ ،‬برای َرجا = امید (ل َت َرجَّ ی) بکار می رود‪(.‬آرزوی ممکن)‬ ‫‪)2‬‬
‫یت = ای کاش برای ( َتم ّنی ) بکار می رود‪( .‬آرزوی محال)‪،‬للحسرة؛النرجولوقوعه‬ ‫لَ َ‬ ‫‪)7‬‬
‫مضارع التزامی لَی َت ُه َیغفِرُ = ای کاش بیامرزد‬ ‫یت و لَ َع َّل ‪ +‬مضارع‬
‫نکته ‪ )1‬لَ َ‬
‫می آمرزید‬ ‫لَی َت ُه َغ َف َر = ای کاش‬ ‫ماضی استمراری‬ ‫نکته ‪ )2‬لَ َ‬
‫یت ‪ +‬ماضی‬
‫آمرزیده بود‬ ‫ماضی بعید‬
‫نکته‪ )3‬حروف مشبهه هیچگاه بر سرفعل نمی آیند ‪ ،‬حتما ً باید بر سر اسم بیایند‪.‬‬
‫َ‬
‫التلمیذ یشا ِه ُد ‪ ...‬باشد‪.‬‬ ‫لَ َ‬
‫یت‬ ‫غلط است باید لَی َت ُه یشا ِه ُد‬ ‫لَ َ‬
‫یت یُشا ِه ُد‬
‫نکته ‪ )4‬فرق اِنَّ – اَنَّ با اِن – اَن ‪ :‬اِنَّ ‪ ،‬اَنَّ بر سر اسم می آیند ‪ ،‬اِنَّ اول جمله ‪ ،‬اَنَّ وسط جمله ولی ‪ ،‬اِن – اَن بر‬
‫سرفعل می آیند ‪ .‬اِن شرطیه اول جمله ‪ ،‬اَن ناصبه وسط جمله‪.‬‬
‫نکته ‪ )2‬إ ّنی با ِا َّننی ‪ ،‬و ِا ّنا با ِا َّن َنا هیچ فرقی ندارند‪.‬‬
‫انسانی‬
‫حروف مشبهه بر سر جمله اسمیه می آیند مبتدا را منصوب اسم خود و خبر مرفوع خبر خود می کنند‪.‬‬
‫عالمون‬
‫َ‬ ‫المعلمین‬
‫َ‬ ‫اِنَّ‬ ‫عالمون‬
‫َ‬ ‫المعلمون‬
‫َ‬ ‫اِنَّ للاَ عالم‬ ‫للا ُ عالم‬
‫للا عالم‬
‫اِنَّ َ‬ ‫نکته ‪ )7‬اسم حروف مشبهه بالفعل یا اسم ظاهر است یا ضمیر متصل‪ِ :‬ا ّنک مودب‬
‫نکته ‪ )6‬اگر ما به حروف مشبهه اضافه شود‪ ،‬دیگر اسم بعد از خود را منصوب نمی کند‪ ،‬مثل ِا َّنما – اَ َّنما – کأ ّنما‬
‫البته ِا ّنما اِلهُکم اله واحد ‪ :‬خدای شما فقط خدای یگانه است‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫الی نفی جنس‬

‫الی نفی جنس (نفی اَ َش ّد) به معنی هیچ ‪ ...‬نیست ‪ .‬هیچ ‪ ...‬وجود ندارد می باشد‪.‬‬
‫الدار ‪ ،‬البل َّی َة اَع َظ ُم مِن الحس ِد ‪ .‬هیچ بالیی بزرگتر از حسادت نیست‪.‬‬
‫ِ‬ ‫بر سر اسم می آید ‪ .‬ال رج َل فی‬
‫انواع ال‪:‬‬
‫نت مِن مشهد ؟ ال اَ َنا مِن قم‬ ‫هل اَ َ‬ ‫ال جوابیه ‪ :‬در جواب هل ‪ ،‬أ‬ ‫‪)1‬‬
‫یذهبون‪ :‬نمی روند‬
‫َ‬ ‫ال‬ ‫ال نفی (منفی کردن فعل مضارع) ال َیذ َهبُ ‪ :‬نمی رود‬ ‫‪)2‬‬
‫ال َیذ َهب ‪ :‬نباید برود ‪ /‬ال یذهبوا ‪ :‬نباید بروند‬ ‫ال نهی ‪ :‬ال تذ َهب ‪ :‬نرو ال تذهبوا ‪ :‬نروید‬ ‫‪)3‬‬
‫عظ ُم مِن الحسد ِ‪ :‬هیچ بالیی بزرگتر از حسادت نیست‪.‬‬ ‫ال نفی جنس بر سرجمله اسمیه می آید ‪ .‬ال َبلَّی َة اَ َ‬ ‫‪)4‬‬
‫نکته ‪ )1‬الی نفی جنس فقط بر سر اسم می آید نه فعل و نه جارو مجرور‬
‫نکته ‪ )2‬اسم ال یک کلمه فقط ــَــ است ‪ ،‬ال و تنوین نمی گیرد و نکره است یعنی اضافه هم نمی شود‬
‫نکته ‪ ) 3‬بین اسم ال و خود ال هیچ فاصله ای نیست ‪ ،‬بالفاصله بعد از ال اسم آن می آید یعنی خبر بر اسمش مقدم نمی‬
‫شود‪.‬‬
‫یف اَق َط َع مِن الحَّ ق‬
‫نکته ‪( )4‬مخصوص انسانی)‪ :‬اسم ال مفتوح (فتحه) است و خبرش مرفوع است‪ .‬ال َس َ‬
‫خبرالمرفوع‬ ‫اسم المفتوح‬
‫کان‬

‫‪15‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫درس دوم دوازدهم حال‬

‫حال همان قید حالت در زبان فارسی است که حالت یک اسم را در هنگام وقوع فعل نشان می دهد‪.‬‬
‫جال بر دو نوع است ‪ :‬حال مفرد و حال جمله‬
‫‪ .1‬حال مفرد ‪ :‬مشتق منصوب نکره است‪ .‬مشتق یعنی کلماتی که بر وزن فاعل ‪ ،‬مفعول مـ ُ َفعِل ‪َ ،‬فعیل ‪َ ،‬فعول ‪،‬‬
‫َفعالن ‪َ ،‬فعل ‪ ...‬باشد‪.‬‬
‫ــــــــــــات ) باشد ‪ .‬مثل‬ ‫منصوب نکره نیز یعنی آخر حال (ــــ‬
‫َ ً ینَ ‪ِ ،‬‬
‫ین ‪،‬‬

‫شان ‪ ،‬سهالً ‪.‬‬

‫جاء المعلم الی المدرسة ضاحکا ً ‪ ،‬مسروراً ‪ ،‬مُبتسِ ما ً ‪ ،‬شریفا ً ‪ ،‬صبوراً ‪ ،‬عط َ‬
‫مرجع حال باید سه ویژگی داشته باشد‪ )1 .‬معرفه باشد ‪ )2‬باحال از لحاظ جنس و عدد مانند مثال های باال مطابقت کند‬
‫نکته‪ )1‬مرجع حال نقش (محل اعرابی) نیست‪.‬‬
‫ت الماء مُس َت ِمرّ ًة‬ ‫ُ‬
‫رایت قطرا ِ‬ ‫نکته ‪ )2‬با جمع غیر انسان حال بصورت مفرد مونث می آید‪.‬‬
‫نکته ‪ )3‬حال را باید با (صفت ‪ ،‬مفعول و خبر افعال ناقصه) اشتباه نگریم‪.‬‬
‫َو َجد ُت ُه مُفیداً‬ ‫کان الطف ُل ضاحکا ً‬
‫َ‬ ‫رایت ولداً مسروراً‬
‫ُ‬
‫مفعول به دوم‬ ‫مفعول اول‬ ‫خبر کان‬ ‫اسم کان‬ ‫صفت‬

‫‪،‬ر َز َق‪...‬‬
‫س َ‬‫ب‪ ،‬أل َب َ‬ ‫ب‪َ ،‬ج َع َل‪،‬أعطی‪َ ،‬علَّ َم َ‬
‫‪،‬حسِ َ‬ ‫فعلهای دومفعولی‪َ :‬وجدَ‪َ ،‬و َعدَ‪َ ،‬و َه َ‬
‫‪ .2‬حال جمله ‪ :‬جمله ای است بعد از یک اسم معرفه ‪ ،‬همراه با واو حالیه می آید ‪ .‬واو حالیه ‪ +‬مبتدا ‪ +‬خبر‬
‫المعلمون و هُم مُب َتسِ َ‬
‫مون‬ ‫َ‬ ‫جاء‬ ‫جاء الرج ُل و هو مبتسم‬
‫خبر‬ ‫مبتدا‬ ‫خبر‬ ‫مبتدا‬
‫حال جمله اسمیه‬ ‫حال جمله اسمیه‬

‫مرفوع ِان (ـُـــــــــ) است‪.‬‬

‫ونَ‬
‫نکته‪)1‬در حال جمله اسمیه باید حواسمان جمع باشد که بعد از واو حالیه مبتدا و خبر‬
‫نکته ‪ )2‬حال جمله فعلیه نیز داریم که معموال دو فعل در جمله فعل دوم بعد از اسم معرفه حال جمله فعلیه است‪.‬‬
‫فاعل مفعول مـ ُ‬
‫َفعِل – فعیل‪َ -‬فعول ‪َ ،‬فعالن‪َ ،‬فعل‬ ‫مشتق‬ ‫مفرد‬
‫منصوب نکره‪ :‬یعنی آخر حال (ــَــًــــــــــــ ) باشد‬ ‫خالصه حال‬
‫اسمیه ‪ .... :‬اسم معرفه ‪ +‬واو حالیه ‪ +‬مبتدا (ضمیر) ‪ +‬خبر‬ ‫جمله‬
‫فعلیه ‪ :‬دو فعل در جمله فعل دوم بعد از اسم معرفه حال جمله فعلیه است‬
‫مبتسما ً ‪ ،‬حال مفرد‬ ‫ُ‬
‫التلمیذ الی المدرسة‬ ‫جاء‬
‫و هو مبتسم ‪ :‬حال جمله اسمیه‬
‫َیب َتسِ ُم ‪ :‬حال جمله فعلیه‬
‫‪16‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫درس سوم دوازدهم مستثنی‬

‫مستثنی منصوب اسمی است منصوب بعد از ا ِّال می آید و از جمله قبل از ا ِّال جدا می شود‪.‬‬
‫دانش آموزان آمدند بجز حمید‪.‬‬ ‫ُ‬
‫التالمیذ ا ِّال حمیداً‬ ‫جاء‬
‫کل ‪ +‬ا ِّال ‪ +‬جزء = مستثنی منصوب‬
‫نکته‪ )1‬مستثنی منه یک نفر یا یک چیز نمی تواند باشد ‪ ،‬حتما باید دو نفر یا بیشتر باشد‪.‬‬
‫المعلمین‬
‫َ‬ ‫المعلمون ا َِال‬
‫َ‬ ‫ما جاء‬ ‫المعلمین‬
‫َ‬ ‫ما جاء المعل ُم ا ِّال‬
‫نکته ‪ )2‬در جمالت مثبت حتما مستثنی منه داریم پس مستثنی منصوب است‬
‫‪ )2‬اسلوب حصر ‪ :‬اگر جمله منفی باشد و مستثنی منه ذکر نشده باشد ‪ ،‬اسلوب حصر است‪.‬‬
‫کسی جز حمید به مدرسه نیامد = فقط حمید به مدرسه آمد‬ ‫ماجاء الی المدرس ِة ا ِّال حمید‬
‫ال َتفُل ا ِّال َ‬
‫الح ّق = جز حق را نگو = فقط حق را بگو‬
‫مثبت ‪ %122 :‬مستثنی منه ذکر شده است و مستثی منصوب است‪.‬‬ ‫نکته مهم ‪ :‬جمله‬
‫‪ %22‬مستثنی منه ذکر شده است و مستثنی منصوب است ‪.‬‬ ‫منفی‬
‫‪ %22‬مستثنی منه ذکر نشده است و اسلوب حصر است‬
‫نکته ‪ )1‬در جمالت منفی کلمات (احد ‪ ،‬شی ‪ ،‬و هم معنی) قبل از ا ِّال بیایند مستثنی منه هستند و مستثنی منصوب است [با‬
‫اینکه جمله منفی است چون مستثنی منه دارند مستثنی منصوب است‪].‬‬
‫‪ /‬لم یکن لی عمل ا ِّال الدعا َء‬ ‫َّ‬
‫الحق‬ ‫ال َتقُل کالما ً ا ِّال‬ ‫‪/‬‬ ‫ما جاء احد ا ِّال علیا ً‬
‫آخر جمله بیاید غالبا ً مستثنی منه داریم پس مستثنی منصوب است)‬
‫ان‬
‫ِ‬ ‫م ّنا ‪....‬ونَ‬
‫نکته ‪ )3‬مِن با ضمیر مثل (مِنهم – منِکم ‪ِ ،‬‬
‫المجتهدین منهم‬
‫َ‬ ‫نج ُح الطالب ا ِّال‬
‫ال َی َ‬
‫نکته ‪ )4‬اگر قبل از ا ِّال معنی جمله کامل باشد مستثنی منصوب است ولی اگر قبل از ا ِّال معنی جمله ناقص باشد اسلوب‬
‫حصر است‪.‬‬
‫درترجمه اسلوب استثناء بابجزومگرمعنی می شود‪.‬ولی اسلوب حصرهم بابجزومگرمعنی می شود وهم جمله رومثبت‬
‫بافقط وتنها هم معنی می کنیم‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬
 ‫‪www.konkur.in‬‬

‫مفعول مطلق‬ ‫درس چهارم عربی دوازدهم‬

‫مفعول مطلق ‪ :‬مصدری است منصوب از جنس فعل که بر دو قسم است‪.‬‬
‫‪ )1‬مفعول مطلق تاکیدی ‪ :‬آخر جمله می آید و با قیدهای تاکیدی ‪ :‬کامال ً‪ ،‬حتما ً ‪ ،‬بی شک ‪ ،‬یقینا ً ‪...‬‬
‫خداوند قرآن را قطعا ً نازل کرد‬ ‫القرآن تنزیالً‬
‫َ‬ ‫ترجمه می شود‪َ .‬ن َّز َل للا ُ‬
‫‪ )2‬مفعول مطلق نوعی ‪ :‬بعد از آن صفت یا مضاف الیه می آید ‪ ،‬که اگر صفت بیاید خود صفت معنی می شود و‬
‫اگر مضاف الیه بیاید با چون و مثل مانند ‪ ،‬همچون ترجمه می شود‪.‬‬
‫للا ذکراً کثیراً ‪ :‬خداوند را بسیار یاد کنید‪.‬‬
‫اُذکروا َ‬
‫صفت‬ ‫نوعی‬
‫عیش الفقرا ِء بخیل در دنیا مثل فقیران زندگی می کند‪.‬‬
‫َ‬ ‫یعیش البخیل فی الدنیا‬
‫نکته ‪ )1‬ممکن است بعد از مفعول مطلق نوعی صفت جمله وصفیه بیاید‪.‬‬
‫هلل ایمانا ً الیزو ُل عنها‬ ‫ُ‬
‫آمنت با ِ‬
‫صفت جمله وصفیه‬ ‫نوعی‬

‫ُ‬
‫التالمیذ بعد لعبهم قرب الجدار وفوقا ً لیستریحوا ‪.‬‬ ‫نکته ‪َ )2‬و َق َ‬
‫ف‬
‫م م تاکیدی‬

‫( و ف ثم ! ‪ ، :‬أ لـِ ) جمله را قطع می کنند شروع جمله جدید است‪.‬‬

‫ُ‬
‫ففرحت من ذلک‬ ‫ابتسمت امّی فی وجهی است ابستاما ً‬
‫ُ‬
‫قطعا ً ‪ ،‬حتما ً ‪ ،‬بی شک ‪ ،‬یقینا ً‬ ‫ترجمه‬
‫مفعول مطلق تاکیدی ‪ :‬آخر جمله‬
‫خالصه‬
‫خود صفت معنی می شود‪.‬‬ ‫صفت‬ ‫مفعول مطلق نوعی ‪+‬‬
‫چون ‪ ،‬مثل ‪ ،‬مانند ‪ ،‬همچون معنی می شود‪.‬‬ ‫م الیه‬
‫نکته ‪ )3‬برای مفعول مطلق تاکیدی صورت سوال اینگونه است‪ :‬لرفع شک ‪ ،‬لتأکید‬
‫برای مفعول مطلق نوعی صورت سوال اینگونه است‪ :‬کیفیة الفعل ‪ ،‬للبیان ‪ ،‬بیان نوع فعل‬
‫نکته مهم‪:‬مفعول مطلق به هیچ عنوان ال نمی گیرد وبروزن فاعل ومفعول ُم نمیاد‪(.‬یعنی بروزن اسم فاعل واسم‬
‫مفعول)‬

‫‪18‬‬

‫‪forum.konkur.in‬‬