Spoedartsen getuigen over grote drukte op spoed: “Veel patiënten

komen gewoon naar spoed omdat ze geen afspraak kunnen

krijgen bij hun huisarts”

Spoedarts Nima Tabrizi. — © Sebastian Steveniers

Het tekort aan huisartsen vertaalt zich in een stormloop op spoeddiensten van
ziekenhuizen. “Hier is het elke dag pompen of verzuipen.”
Karlien Beckers, Lamiae Ben Ayad
Dinsdag 13 februari 2024 om 15:37

Een overrompeling, zo omschrijft Nima Tabrizi de situatie in het AZ Jan

Portaels in Vilvoorde waar hij als spoedarts werkt. “Maandag was zowat de
helft van de patiënten op de spoedafdeling geen urgentie”, zegt hij. “Dat komt
door het grote tekort aan huisartsen in Vilvoorde.”
Maandag trokken huisartsen aan de alarmbel in De Standaard. Patiënten
dreigen twee tot vijf weken te moeten wachten op een afspraak. “Als onze
wachttijden oplopen, dan zullen patiënten meteen naar spoed rijden”, stelde
huisarts Jelle Nieuwenhuyse. Dat blijkt nu al het geval in heel wat Vlaamse
ziekenhuizen, zo blijkt uit een korte rondvraag. In Vilvoorde was het probleem
zo acuut dat het ziekenhuis een nieuwe functie in het leven riep op de
spoedafdeling: de ‘basisarts’. “Dat is een arts in opleiding die hier de job doet
van een huisarts. Op die manier kunnen urgentieartsen zich bezighouden met
meer dringende spoedgevallen”, legt Tabrizi uit.

In Vilvoorde werken ze nu met een ‘basisarts’ om de overrompeling aan

patiënten op de spoeddienst te baas te kunnen, legt spoedarts Nima Tabrizi uit.
— © rr
“Dagelijks komen er mensen op spoed binnen met het verhaal dat er geen plaats
bij de huisarts was of dat ze er zelfs geen hebben. Het is bijna een ziektebeeld
op zich”, zegt Stef Vanlee, spoed- en mug-verpleegkundige in het Antwerpse
ZNA Jan Palfijn. De band die patiënten met hun huisarts hebben, is al een tijdje
tanende, stelt Vanlee, die sinds 1998 op spoed werkt. “De tijd dat de huisarts
van het dorp dag en nacht beschikbaar is, is al langer op zijn retour.” Hij
begrijpt ook dat jongere huisartsen een andere balans tussen werk en privé
willen.

Vanlee haalt de komst aan van een wachtpost van huisartsen vlak naast de
spoedafdeling. Maar ook daar raken patiënten soms alleen op afspraak binnen.
“De ingang voor spoedgevallen ligt een paar meter verderop, ze komen sneller
bij ons terecht”, zegt hij. In Antwerpen is gemiddeld een kwart van de
aanmeldingen op spoed geen urgentie. Dat percentage schommelt. “Want zo is
het griepseizoen ook hier voelbaar”, zegt Vanlee.

Chronische druk
“De patiënten komen voornamelijk op eigen initiatief naar spoed, vooral met
griepklachten”, vertelt dokter Lieven Vergote, diensthoofd van de spoedafdeling
in het Algemeen Stedelijk Ziekenhuis (ASZ) in Aalst. “Sinds de
coronapandemie ligt alles wat infectieus is heel gevoelig. De meeste patiënten
komen binnen met griep, soms in combinatie met een long- of darmontsteking.”
Om de drukte de baas te blijven, werkt het ASZ samen met andere ziekenhuizen
in de buurt. “We hebben nog een campus in Geraardsbergen. En als daar geen
plaats is, bellen we naar andere ziekenhuizen in de omgeving. Omdat we
allemaal met hetzelfde probleem worden geconfronteerd, is er een goede
verstandhouding op dat vlak.”
“Als alle boxen op spoed bezet zijn, waar reanimeer je iemand met een
hartinfarct dan?”
Alain Mahjoub
Spoedarts in AZ Diest
Corona bleek in heel wat ziekenhuizen een kantelmoment. Zo ook in het AZ in
Diest, vertelt spoedarts Alain Mahjoub. “In eerste instantie omdat huisartsen
tijdens de pandemie overspoeld werden.” Die druk op huisartsen heeft zich
volgens Mahjoub vertaald in patiëntenstops en wachtlijsten bij huisartsen, die
zich beter proberen af te schermen. Sinds het begin van de pandemie steeg het
aantal patiënten in Diest met zowat een vijfde: 20 tot 30 procent van de
patiënten hoort eigenlijk niet thuis op spoed, zegt Mahjoub.
Zoiets vertaalt zich niet alleen in wachttijden die in sommige ziekenhuizen
kunnen oplopen tot acht uur, het brengt ook de veiligheid van patiënten in
gevaar, waarschuwt hij. “Als alle boxen op spoed bezet zijn, waar reanimeer je
iemand met een hartinfarct dan?” Het ziekenhuis heeft op spoed een capaciteit
van zo’n zestig mensen per dag. “Vorige week hadden we meer dan de helft van
de keren tachtig patiënten per dag.”

Dat leidt bovendien tot een chronische druk bij het personeel. “Er zijn
verpleegkundigen die zeven dagen op rij een late shift doen. Dat zijn jonge
mensen die nog amper voor hun gezin kunnen zorgen. Hier is het elke dag
pompen of verzuipen”, vertelt Mahjoub.
Niet alleen de spoedafdeling kampt met het probleem, maar “het hele
ziekenhuis ligt bijna vol”, zoals de afdeling intensieve zorg en de Coronary
Care Unit (CCU), zegt Vergrote. “Voor kritieke bedden begint het dus te
spannen.” Drukte op de spoedafdeling is wereldwijd een bekend fenomeen,
“overcrowding” noemt Vergote het. Dat heeft volgens hem niet alleen te maken
met een overaanbod aan patiënten, maar ook een tekort aan bedden op de andere
afdelingen. “Patiënten moeten lang op de spoedafdeling blijven voordat er een
bed vrij is op een andere afdeling, ook al is er al een diagnose en een
behandeling opgestart.”
(Lees verder onder de foto)
“Dagelijks komen er mensen op spoed binnen omdat er geen plaats was bij de
huisarts”, vertelt Spoed- en MUG-verpleegkundige Stef Vanlee. — © Sebastian
Steveniers
“Daardoor moeten verplegers op spoed extra zorgtaken op zich nemen, zoals
patiënten helpen met naar het toilet gaan of ze eten geven. Zo stropt de
spoedafdeling nog meer dicht, terwijl ze eigenlijk een doorgeefluik naar andere
afdelingen zou moeten zijn”, vult Vanlee aan.
Aan papier gesneden
Ook in het sensibiliseren van patiënten valt nog een weg af te leggen, zegt
Vanlee. “Meer kennis over EHBO zou al een verschil kunnen maken. Ik heb
mensen gezien die naar spoed komen voor een simpele schaafwonde of een
muggenbeet.” Vaak ziet de verpleger mensen die voor de verzekering langs
spoed worden gestuurd. “Ik heb ooit een dame behandeld die zich aan papier
had gesneden. Dat was op het werk gebeurd, dus was haar gezegd toch maar
even naar spoed te gaan.”
Meer dan vroeger verwachten mensen ook directe hulpverlening. “Terwijl ze
eigenlijk gewoon moeten uitzieken. Soms is hoofdpijn ook gewoon hoofdpijn.
Daar kan een bezoek aan spoed weinig aan veranderen.”

1. Waar gaat het artikel over?

Het artikel gaat over de toenemende drukte op spoedafdelingen van
ziekenhuizen in Vlaanderen als gevolg van het ernstige tekort aan huisartsen.
Deze situatie wordt heel treffend beschreven door spoedarts Nima Tabrizi van
het AZ Jan Portaels in Vilvoorde, die aangeeft dat bijna de helft van de
patiënten die de spoedafdeling op een bepaalde maandag bezochten, geen
dringende medische hulp nodig had. Dit fenomeen wordt niet alleen in
Vilvoorde waargenomen, maar ook in andere Vlaamse ziekenhuizen, waar
patiënten soms weken moeten wachten op een afspraak bij hun huisarts,
waardoor ze gedwongen worden om naar de spoedafdelingen te gaan.

2. Wat is het probleem, waarom is dit een probleem en

waarom is het een belangrijk probleem voor jou of
voor de mensen in het algemeen?

Het probleem dat hier wordt beschreven, is de toenemende drukte op

spoedafdelingen van ziekenhuizen, voornamelijk als gevolg van het tekort aan
huisartsen. Deze situatie leidt tot verschillende problemen. Ten eerste worden
patiënten geconfronteerd met langere wachttijden, wat hun toegang tot
dringende medische zorg belemmert en hun gezondheidsproblemen kan
verergeren. Ten tweede brengt de overbezetting van spoedafdelingen de
veiligheid van patiënten in gevaar, vooral in levensbedreigende situaties waar
snelle interventie cruciaal is. Ten derde worden spoedafdelingen en het
personeel zwaar belast, wat kan leiden tot verminderde zorgkwaliteit en
uitputting van het medisch personeel.

Dit is een belangrijk probleem voor zowel individuen als de samenleving als
geheel. Voor individuen betekent het tekort aan huisartsen en de overbelasting
van spoedafdelingen dat ze mogelijk niet tijdig de dringende medische zorg
kunnen krijgen die ze nodig hebben, wat hun gezondheid en welzijn kan
schaden. Voor de samenleving als geheel kan dit leiden tot inefficiënt gebruik
van gezondheidszorgmiddelen, hogere kosten voor de gezondheidszorg en een
verhoogd risico op gezondheidscomplicaties als gevolg van uitgestelde zorg.

3. Waarom heb je dit onderwerp gekozen.

Het thema van het artikel heb ik specifiek zelf kozen in de richting van de
gezondheidszorg.Doordat de geneeskunde mij erg intereseerd en een
publicatie van dit artikel ook bijdragen aan een beter begrip onder het
grote publiek over het belang van toegang tot eerstelijnszorg. Het kan
mensen aanmoedigen om bewuster om te gaan met hun eigen
gezondheid, zoals het verbeteren van hun kennis over eerste hulp en het
juist gebruik maken van medische hulpbronnen, wat uiteindelijk kan
bijdragen aan het verminderen van de druk op spoedafdelingen.