ÔN TẬP CẤP TỐC CÁC VÙNG KINH TẾ - Nuôi trâu nhiều vì: => khỏe, ưa ẩm, chịu rét,
=> khỏe, ưa ẩm, chịu rét, thích nghi chăn thả
1. TRUNG DU MIỀN NÚI BẮC BỘ: 15 tỉnh ( 4 Tây Bắc, 11 Đông
Bắc).
- Vùng có lãnh thổ diện tích lớn nhất nước ta.
- Vùng giàu khoáng sản bậc nhất nước ta
- Vùng có đai ôn đới núi cao,(có đủ ba đai cao), địa hình cao nhất nước
ta.
- Vùng có số lượng đô thị nhiều nhất, mật độ dân số thấp nhất.
- Vùng có trữ năng thủy điện lớn nhất.
- Vùng trồng chè lớn nhất, nuôi trâu nhiều nhất
- Vùng chịu ảnh hưởng mạnh nhất của gió mùa Đông Bắc ( đặc biệt
vùng núi Đông Băc)
- Có khả năng đa dạng hóa kinh tế vì tài nguyên thiên nhiên đa
dạng.
- Hạn chế về thị trường tại chỗ, thiếu lao động lành nghề.
- Nhiều dân tộc ít người, kinh nghiệm chinh phục tự nhiên, vẫn lạc hậu,
du canh, du cư.
- Khó khăn khai thác khoáng sản: phương tiện hiện đại, chi phí
cao.
- Than Quảng Ninh, lớn bậc nhất, chất lượng tốt nhất ĐNA.
- Than: dùng cho nhà máy nhiệt điện và xuất khẩu.
- Tây Bắc: Quặng đồng – niken, đất hiếm.
- Đông Bắc: sắt, kẽm – chì, đồng – vàng, thiếc – bô xít.
- Phát triển thủy điện trên sông Hồng ( 11 triệu kW) và sông Đà ( 6
triệu kW)
- Phát triển thủy điện => động lực phát triển, nhất là khai thác chế
biến khoáng sản.
- Thuận lợi trồng cây CN, cây dược liệu, ăn quả: đất feralit đá
phiến, đá vôi;phù sa cổ; KH nhiệt đới gió mùa, mùa đông lạnh.
- Núi cao giáp biên giới Cao Bằng, Lạng Sơn, Hoàng Liên Sơn: trồng
thuốc quý, mận đào, lê...
- Sa Pa: rau ôn đới, hạt giống quanh năm, hoa xuất khẩu.
- Khó khăn: rét đậm, rét hại, sương muối, thiếu nước mùa đông,
mạng lưới chế biến hạn chế.
- Ý nghĩa: Đẩy mạnh cây công nghiệp => Phát triển nông nghiệp
hàng hóa, hạn chế du canh, du cư.
- Nhiều đồng cỏ, trên cao nguyên 600 -700m, chăn nuôi trâu, bò, ngựa,
dê
trong rừng
- Khó khăn chăn nuôi gia súc: => công tác vận chuyển sản phẩm
chăn nuôi tới vùng tiêu thụ, đồng cỏ cải tạo.
- Đàn lợn tăng nhanh do: =>giải quyết lương thực cho người, dư hoa
màu cho chăn nuôi.
- Có tỉnh Quảng Ninh giáp biển, phát triển đánh bắt xa bờ, nuôi trồng
thủy sản, du lịch, cảng biển Cái Lân.
2. ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG ( 10 TỈNH)
- Lịch sử hình thành lãnh thổ lâu đời.
- Vùng số dân, mật độ dân số cao nhất
- Vùng có mức độ tập trung công nghiệp cao nhất
- Vùng có năng suất lúa cao nhất
- Vùng có than nâu nhiều nhất
- Vấn đề nan giải ĐBSH: Thiếu việc làm
- Chịu ảnh hưởng nhiều thiên tai: bão, lụt, hạn hán..
- Khó khăn phát triển công nghiệp: thiếu tài nguyên, nguyên liệu,
sử dụng chưa hợp lí.
- Chuyển dịch cơ cấu còn chậm, chưa phát huy được thế mạnh của
vùng.
- Xu hướng chuyển dịch cơ cấu KT: giảm tỉ trọng KV 1, tăng KV 2
và 3.
- Ý nghĩa: tăng trưởng tốc độ nhanh, hiệu quả cao, giải quyết xã
hội, môi trường.
- Có sự khác nhau trong nội bộ ngành, trọng tâm hiện đại hóa CN chế
biến, dịch vụ; phát triển nông nghiệp hàng hóa.
- Khu vực 1: giảm trồng trọt, tăng chăn nuôi, thủy sản. Trồng trọt giảm
lương thực, tăng cây CN, thực phẩm.
- Khu vực 2: Hình thành công nghiệp trọng điểm: CB lương thực thực
phẩm, dệt may, da giày, vật liệu xây dựng, cơ khí điện tử.
- Khu vực 3: du lịch là ngành tiềm năng, tài chính, ngân hàng, giáo
dục...phát triển mạnh.
- Năng suất lúa cao => do thâm canh
3. BẮC TRUNG BỘ ( 6 tỉnh từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế)
- Ranh giới BTB và DHNTB: dãy Bạch Mã
- Vùng có bão nhiều nhất, chịu ảnh hưởng của gió fơn mạnh nhất
- Khoáng sản chỉ sau TDMNBB, rừng sau Tây Nguyên.
- Tất cả các tỉnh đều có phía Tây giáp Lào và phía Đông giáp Biển
Đông. - Vùng có trình độ thâm canh thấp nhất
- Vấn đề nổi bật: Hình thành cơ cấu nông – lâm – ngư. Phát triển cơ sở
năng lượng và hệ thống GTVT
- Bắc Trung Bộ thuộc miền tự nhiên Tây Bắc và bắc Trung Bộ
- Ý nghĩa hình thành cơ cấu nông – lâm – ngư nghiệp => tạo ra cơ
cấu ngành, thế liên hoàn trong phát triển kinh tế theo không gian.
- Rừng giàu: Nghệ An, Thanh Hóa, Quảng Bình.
- Rừng chiếm diện tích nhiều nhất là rừng phòng hộ.
- Rừng đặc dụng : bảo tồn động vật quý hiếm
- Rừng ven biển: chắn gió, bão, cát bay, cát chảy
- Rừng phòng hộ: điều hòa nguồn nước, hẹn chế lũ...
- Vấn đề chú ý trong phát triển lâm nghiệp: khai thác đi đôi tu bổ
bảo vệ rừng
- Vùng đồi trước núi, đất bazan : => chăn nuôi đại gia súc, cây CN lâu
năm
- Đồng bằng đất cát pha: => cây công nghiệp hàng năm
- Hình thành vùng chuyên canh cây CN lâu năm và vùng lúa thâm canh.
- Tỉnh trọng điểm nghề cá: Nghệ An
- Hạn chế thủy sản: tàu thuyền công suất nhỏ, đánh bắt ven bờ, nguồn lợi
suy giảm
- Vấn đề làm thay đổi cơ cấu kinh tế nông thôn ven biển: nuôi thủy
sản nước lợ, nước mặn.
- Khó khăn công nghiệp: hạn chế về kĩ thuật và vốn
- Vấn đề ưu tiên phát triển CN: cơ sở năng lượng.
- Hạn chế về nhiên liệu tại chỗ, giải quyết nhu cầu diện dựa vào lưới
điện quốc gia.
- Đường HCM, quốc lộ 7,8,9: phát triển huyện phía tây, phân bố dân cư,
đô thị mới,
- Phát triển giao thông Đông Tây => tăng cường giao thương nước
láng giềng.
- Cửa khẩu quan trọng nhất vùng: Lao Bảo
- Quốc lộ 1 nâng cấp, hầm qua Hải Vân: => tăng khả năng vận chuyển,
tạo sức hút cho luồng vận tải.
4. DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ ( 8 tỉnh từ Đà Nẵng đến Bình
Thuận)
- Vấn đề nổi bật: Phát triển tổng hợp kinh tế biển
- Du lịch biển phát triển mạnh nhất.
- Bờ biển thuận lợi nhất cho xây dựng cảng.
- Cùng với ĐBSCL là hai vùng đánh bắt thủy sản lớn nhất
- Điều kiện thuận lợi nhất cho nghề muối phát triển nhất
- Có đặc điểm khí hậu Đông Trường Sơn, hạ có gió fơn, thu đông có
mưa.
- Biện pháp thủy lợi quan trọng: làm hồ chứa
- Nhiều điều kiện đánh bắt thủy hải sản: nhiều bãi tôm cá, cực Nam
Trung Bộ và ngư trường HS – TS.
- Nuôi trồng thủy sản: nhiều vụng, đầm phá.
- Hoạt động chế biến hải sản ngày càng đa dạng.
- Tương lai, thủy sản có vai trò: giải quyết thực phẩm + sản phẩm
hàng hóa.
- Ý nghĩa cấp bách: khai thác hợp lí và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
- Điều kiện phát triển du lịch : Nhiều bãi tắm đẹp, khí hậu thuận lợi
- Phát triển du lịch biển gắn liền với du lịch đảo, nghỉ dưỡng, thể thao...
- Bờ biển khúc khuỷu, thềm lục địa sâu có điều kiện xây dựng các cảng
biển nước sâu.
- Vịnh Vân Phong: Hình thành cảng trung trung chuyển quốc tế lớn nhất
tại VN.-
- Khai thác dầu khí ở phía đông đảo Phú Quý (Bình Thuận).
- Sản xuất muối thuận lợi do số giờ nắng lớn, ít sông lớn đổ ra biển
(Cà Ná, Sa Huỳnh)
- Duyên hải NTB: chuỗi trung tâm CN.
- Các ngành CN chủ yếu: cơ khí, chế biến nông lâm thủy sản, sản xuất
hàng tiêu dùng.
- Thu hút đầu tư nước ngoài => hình thành KCN, KCX.
- Hạn chế tài nguyên nhiên liệu, năng lượng.
- Giải pháp: sử dụng điện lưới quốc gia 500KV, xây dựng nhà máy
thủy điện.
- Phát triển GTVT => ý nghĩa tạo ra thế mở cửa cho vùng và phân
công lao động mới.
- Nâng cấp quốc lộ 1 => tăng vai trò trung chuyển, đẩy mạnh giao lưu.
5. TÂY NGUYÊN ( 5 tỉnh)
- Vùng chuyên canh cây CN thứ 2 cả nước.
- Vùng không có biển, không có quốc lộ 1 chạy qua
- Vùng trồng cà phê nhiều nhất
- Vùng trữ năng thủy điện lớn thứ 2 cả nước
- Vùng có độ che phủ rừng lớn nhất cả nước.
- Vị trí quan trọng quốc phòng: giáp Lào + Campuchia và án ngữ vùng trên
cao
- Phát triển cây CN lâu năm: Đất bazan + Khí hậu cận xích đạo
- Đất bazan tầng phong hóa sâu + dinh dưỡng + phân bố rộng lớn => nông
trường + chuyên canh quy mô lớn
- Mùa khô kéo dài => khó khăn sản xuất và sinh hoạt
- Mùa khô kéo dài và mùa mưa trên đất bazan vụn bở => xói mòn khi mất
lớp phủ thực vật
- Ảnh hưởng độ cao: + Cao nguyên 400 -500m, khá nóng => cây CN
nhiệt đới ( cà phê, cao su, hồ tiêu...)
+ Cao nguyên >1000m, mát mẻ => cây cận nhiệt
đới ( chè).
-Đắk Lak trồng cà phê nhiều nhất, chè : Lâm Đồng, Gia Lai ( tỉnh trồng chè
lớn nhất cả nước Lâm Đồng ).
- Cao su lớn thứ 2, sau Đông Nam Bộ ( Gia Lai, Dak Lak)
- Ý nghĩa khi phát triển vùng chuyên canh cây CN => giải quyết việc
làm, tạo ra tập quán sản xuất mới.
- Mô hình trồng cây CN: nông trường quốc doanh, kinh tế vườn trồng cà
phê, tiêu...
- Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội sản xuất cây CN:
+ hoàn thiện quy hoạch vùng chuyên canh, mở rộng diện tích cây CN có kế
hoạch khoa học, bảo vệ rừng, thủy lợi.
+ Đa dạng hóa cơ cấu cây CN => hạn chế rủi ro tiêu thụ sản phẩm, sử
dụng hợp lí tài nguyên
+ Đẩy mạnh chế biến và xuất khẩu
-Nạn phá rừng gia tăng => giảm lớp phủ rừng, giảm gỗ quý, đe dọa môi
trường sống, hạ mực nước ngầm về mùa khô.
- Giải pháp: Ngăn chặn nạn phá rừng, khai thác rừng đi đôi khoanh
nuôi, trồng rừng mới, giao đất giao rừng, chế biến gỗ.
- Thủy điện: Hình thành bậc thang thủy điện, nhà máy thủy điện Yaly
( sông Xê Xan) lớn nhất Tây Nguyên.
=> Ý nghĩa phát triển thủy điện: các ngành CN phát triển ( khai thác chế
biến bột nhôm từ bô xít); nước tưới mùa khô; du lịch; nuôi trồng thủy sản.
6. ĐÔNG NAM BỘ ( 6 tỉnh)
- Vùng chuyên canh cây CN lớn nhất nước, trồng cao su nhiều nhất.
- Vùng có số dân đô thị nhiều nhất - Vùng có số đô thị ít nhất
- Vùng có giá trị sản xuất CN lớn nhất
- Vùng có số lượng khu CN nhiều nhất
- Vùng có giá trị xuất khẩu cao nhất / Vùng có GDP cao nhất
- Vấn đề tiêu biểu: Khai thác lãnh thổ theo chiều sâu: nâng cao hiệu
quả khai thác lãnh thổ ( vốn, KHCN) => khai thác tốt tự nhiên, KT
–Xh, duy trì tốc độ tăng trưởng cao, giải quyết XH môi trường.
- Vị trị địa lí thuận lợi phát triển KTXH.
- Tự nhiên: Đất bazan màu mỡ + khí hậu cận xích đạo => cây CN
lâu năm.
- Gần ngư trường NT BT BRVT, CM KG => cảng cá, nuôi trồng thủy
sản
- Tài nguyên rừng cung cấp gỗ củi, nguyên liệu giấy.
- Khoáng sản: dầu khí / Hệ thống sông Đồng Nai: thủy điện
- Khó khăn: mùa khô kéo dài, thiếu nước
- Thu hút nhiều lao động, chuyên môn cao, vốn, kĩ thuật, đầu tư trong
nước và quốc tế, cơ sở hạ tầng tốt.
* Khai thác lãnh thổ theo chiều sâu:
- Công nghiệp: Công nghệ cao chiếm tỷ trọng cao nhất ( luyện kim,
điện tử, chế tạo máy, tin học, hóa chất, dược phẩm…)
=> nhu cầu lớn năng lượng.
=>>> Phương hướng: + Xây dựng các nhà máy thuỷ điện, nhiệt điện, ..
+ Mở rộng quan hệ đầu tư nước ngoài, thu hút vốn.
+ Chú ý vấn đề môi trường.
- Dịch vụ: - Hoàn thiện cơ sở hạ tầng.
- Phát triển đa dạng các hoạt động dịch vụ( thương mại,
ngân hàng, tín dụng, thông tin…)
-Nông, lâm nghiệp: + Thủy lợi có ý nghĩa hàng đầu ( giải quyết nước
tưới => tăng diện tích đất trồng trọt, tăng hệ số sử dụng đất)
+ Thay đổi cơ cấu cây trồng ( giống cao su năng suất cao + công
nghệ mới)
+ Bảo vệ vốn rừng => tránh mất nước hồ chứa, giữ mực nước ngầm.
- Kinh tế biển: ( có đủ 4 ngành)
- Khai thác và chế biến dầu khí đã làm thay đổi cơ cấu kinh tế và sự phân
hóa lãnh thổ của vùng Đông Nam Bộ.
- Chú ý ô nhiễm môi trường khi khai thác, vận chuyển.

7. ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG ( 13 tỉnh)
- Ba mặt giáp biển / Diện tích đất phèn và đất mặn lớn nhất
- Rừng tràm và rừng ngập mặn nhiều nhất
- Sản lượng lúa nhiều nhất. / Nuôi trồng thủy sản nhiều nhất
- Vùng trồng cây ăn quả, nuôi vịt đàn nhiều nhất.
- Không phát triển thủy điện. - Không có đường sắt và đường dây 500kv đi
qua
- Thế mạnh: + Đất : tài nguyên quan trọng hàng đầu ( đất phèn lớn nhất)
( Phù sa: dọc sông Tiền – Hậu; Đất phèn: Đồng Tháp Mười, Hà Tiên, Cà
Mau; đất Mặn: ven biển đông và vịnh Thái Lan).
- Khí hậu cận xích đạo, sông ngòi chằng chịt
- Sinh vật có giá trị, rừng ngập mặn, rừng tràm, cá, chim…
- Tài nguyên biển phong phú ( ngư trường Cà Mau Kiên Giang)
- Khoáng sản: đá vôi, than bùn, dầu khí
-Hạn chế: + Mùa khô kéo dài từ XII đến IV => nước mặn xâm nhập
+ Phần lớn đất phèn, đất mặn, thiếu nước mùa khô
+ Một vài loại đất thiếu dinh dưỡng, quá chặt, khó thoát
nước.
+ Khoáng sản hạn chế
-Vấn đề cấp bách: Sử dụng hợp lí cải tạo tự nhiên Đồng bằng sông
Cửu Long:
- Nước ngọt là vấn đề quan trọng hàng đầu vào mùa khô, có nước để
thau chua rửa mặn kết hợp tạo giống lúa chịu phèn, chịu mặn.
- Duy trì và bảo vệ rừng: Rừng bị giảm do tăng diện tích đất nông
nghiệp di dân khai đất hoang hóa, nuôi tôm và cháy rừng.
=> rừng đảm bảo cân bằng sinh thái
- Chuyển đổi cơ cấu kinh tế ( đẩy mạnh cây công nghiệp, ăn quả,
nuôi trồng thủy sản, CN chế biến)
- Vùng biển: hướng chính kết hợp mặt biển với đảo, quần đảo và đất
liền để tạo nên một thể kinh tế liên hoàn
- Đời sống nhân nhân dân: chủ động sống chung với lũ, khai thác
nguồn lợi từ lũ mang lại.
8. VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ, AN NINH QUỐC PHÒNG Ở
BIỂN ĐÔNG VÀ CÁC ĐẢO, QUẦN ĐẢO
1. Vùng biển và thềm lục điạ nước ta giàu tài nguyên
a. Nước ta có vùng biển rộng lớn: - Diện tích trên 1 triệu km2
- Bao gồm nội thủy, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền
kinh tế, thềm lục địa.
b. Nước ta có điều kiện để phát triển tổng hợp kinh tế biển:
+ Nguồn lợi sinh vật biển: phong phú có giá trị kinh tế cao, nhiều
đặc sản.
+ Tài nguyên khoáng sản: muối, dầu khí, cát thuỷ tinh, ti tan,...
+ GTVT biển: nằm gần tuyến hàng hải quốc tế, vụng biển kín.
+ Du lịch biển, đảo. : nhiều bãi tắm, phong cảnh đẹp, khí hậu tốt.
2. Các đảo và quần đảo có ý nghĩa chiến lược trong phát triển kinh tế và
bảo vệ an ninh vùng biển:
a. Các đảo: Có > 4.000 đảo lớn nhỏ, đảo đông dân : Cái Bầu, Cát Bà, Lý
Sơn, Phú Quý, Phú Quốc.
- Quần đảo: Trường Sa, Nam Du, Thổ Chu, Hoàng Sa…
- Ý nghĩa: + Tiền tiêu bảo vệ đất liền.
+ Căn cư tiến ra biển và đại dương trong thời đại mới.
+ Khai thác có hiệu quả các nguồn lợi vùng biển, hải đảo, thềm lục
địa.
+ Cơ sở khẳng định chủ quyền nước ta đối với vùng biển và thềm
lục địa quanh đảo.
b. Nước ta có 12 huyện đảo: (Năm 2006) Sử dụng Atlat.
3. Khai thác tổng hợp các tài nguyên vùng biển và hải đảo.
a. Tại sao phải khai thác tổng hợp kinh tế biển:
- Hoạt động KT biển rất đa dạng và phong phú, giữa các ngành KT biển có
mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Chỉ trong khai thác tổng hợp thì mới mang
lại hiệu quả KT cao.
- Môi trường biển không thể chia cắt được.
- Môi trường đảo rất nhạy cảm trước tác động của con người. ( Chặt
phá rừng và mất lớp phủ thực vật => mất đi nước ngọt trên đảo.)
b. Khai thác tổng hợp:
* Khai thác TN sinh vật biển và hải đảo : - Tránh khai thác quá mức ;
Cấm sử dụng các phương tiện đánh bắt có tính chất huỷ diệt.
- Phát triển đánh bắt xa bờ ( khai thác tốt hơn nguồn lợi + bảo vệ
vùng trời, vùng biển, thềm lục địa)
* Khai thác TN khoáng sản. - Nghề làm muối là nghề truyền thống.
- Khai thác dầu khí ( mở rộng liên doanh nước ngoài) => Tránh xảy
ra sự cố môi trường.
* Phát triển du lịch biển: Các trung tâm du lịch; Hạ Long, Cát Bà, Đồ
Sơn,...
* GTVT biển: Tạo thế mở cửa cho các tỉnh duyên hải và cho nền kinh tế
cả nước.
4. Tăng cường hợp tác với các nước láng giềng trong giải quyết các vấn đề
về biển và thềm lục địa:
- Tạo sự phát triển ổn định trong khu vực/ Bảo vệ lợi ích chính đáng của Nhà
nước, nhân dân. - Giữ vững chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của VN.