Çözüm Odakli Okul Danişmanliği Kursu

Lİ
Mustafa İŞLEK
Gebze RAM Müdürü
GEBZE - 2018
TANIŞMA
mustafaislek77@gmail.com 2
ÇÖZÜM ODAKLI OKUL DANIŞMANLIĞI KURSU
1. Tanışma
MUSTAFA İŞLEK
1. GÜN 2.
3.
Çözüm odaklı okul danışmanlığına giriş
Neden çözüm odaklı okul danışmanlığı? LEYLA TOKAY
4. Tarihçe
5. Felsefemiz
6. İlkelerimiz MUSTAFA İŞLEK
2. GÜN 7. Amaçlar YUSUF TURHAN
8. Danışan Tipleri
9. Süreç
10. Teknikler MUSTAFA İŞLEK
3. GÜN 11. Teknikler SEYHAN ÖZCAN
12. Teknikleri
13. Örnek Vakalar
14. Uygulama
MUSTAFA İŞLEK
4. GÜN 15. Değerlendirme
KADİR ÇALIŞKAN
16. Kapanış
Eğitim
 1996 Gebze Anadolu Lisesi
 2000 Hacettepe Üniversitesi PDR
Lisans
 2006 Hacettepe Üniversitesi PDR
Yüksek Lisans
 2007 Kocaeli Üniversitesi Tıp
Fakültesi Psikiyatri Yüksek Lisans
Çalıştığım Kurum
 Gebze Rehberlik ve Araştırma
Merkezi (Müdür)
mustafaislek77@gmail.com
4
ÇÖZÜM ODAKLI KISA SÜRELİ
OKUL DANIŞMANLIĞI
DÜNYASINA GİRİŞ
mustafaislek77@gmail.com
6
“HER SORUNUN İÇİNDE ÇÖZÜM GİZLİDİR.
ARAYAN ÇÖZÜMLE, ARAMAYAN SORUNLA
KARŞILAŞIR.”
Metafor 1
DANIŞMANLIK NEDİR?
• Kocaeli İl Milli Eğitim Müdürlüğünün 7479
öğrenci üzerinde yaptığı bir çalışmada,
öğrencilerin %33.92’si amaçlarını belirleme
noktasında güçlük yaşadığını, %58.94’ü ise
zaman yetersizliği içinde olduklarını
belirtmişlerdir (Kocaeli MEM, 2004).
• Bu durum dikkate alınarak ortaya konan
çözümün, hem öğrencilere amaç belirlemede
etkili olması, hem de bunun uzun bir zaman
dilimi içinde değil de, kısa sürede yapılması
gerekmektedir. Böyle bir durumda “Çözüm
Odaklı Yaklaşımlar” önerilmektedir (İşlek, 2006).
• Literatürde Çözüm Odaklı Kısa
Süreli Terapi olarak ele
alınmaktadır. Okullarda terapiden
ziyade psikolojik danışma daha
açıklayıcı olduğu için, eğitimle ilgili
çalışmalarda terapi değil, psikolojik
danışma kavramı tercih edilmiştir
(Littrell ve Malia, 1995).
• Steve De Shazer ve Milwaukee Kısa
Süreli Aile Terapileri Merkezindeki
meslektaşlarının geliştirmeye
çalıştıkları yaklaşım, “Çözüm
Odaklı” bir modeldir.
Terapi, Danışma ve Koçluk
(Therapy, Counseling and Coaching)
THERAPY
COUNSELING
COACHING
PROBLEM ODAKLI DÜŞÜNCE ÇÖZÜM ODAKLI DÜŞÜNCE

Şekil-1)
Çözüm Odaklı Kısa Süreli Danışma
Deficit
Eksiklikler
Burdens
Yükler Goal
Exceptions Amaç
Nadir durumlar
PROBLEM LEVEL SOLUTION LEVEL
Resources
Kaynaklar Solutions
Çözümler
Causes
Sebepler
Şekil 2:
Çözüm oluşturmanın 3 aşaması
2. First signs of reaching the goal 1. Desired Future

(Hedefe ulaşmanın ilk belirtileri) 3. Experimental phase (Arzu edilen gelecek)
(Deneyimleme safhası)
ÖDEV
‘ÇÖZÜM DAVRANIŞ’ NEDİR?
ÇÖZÜM ODAKLI
KISA SÜRELİ
OKUL DANIŞMANLIĞI
ÖĞÜT
Okulda, anladıkça başaracaksın.

Yaşamda, başardıkça anlayacaksın.
Gelecek mutlu-mutsuz, inanmasan da;
Gözlerin yaşardıkça anlayacaksın.
Özdemir ASAF
Ruh Sağlığı Çalışmaları
• Uzun yıllar boyunca bireylerin psikolojik
sağlıkları
– Psikanalitik,
– Davranışsal,
– Bilişsel ve
– Varoluşçu ve hümanist yaklaşımlara özgü
terapilerle iyileştirilmeye çalışılmıştır.
• Dördüncü kuvvet olarak 1950’lerden sonra Aile
Danışmanlığı, aile sorunlarına çözüm aramaya
başlamıştır. 18
Uzun Süreli Terapiler
• Ortak özellikleri, zaman açısından uzunca bir

süreyi kapsamaları dolayısıyla, “uzun süreli
terapiler” olarak adlandırılan bu yaklaşımlar;
danışanların davranışsal amaçlarını
gerçekleştirmelerinin yöntemini ağırlıklı olarak
geçmişlerine ve/veya problemlerine
odaklanarak çözülebileceğine inanmışlardır.
U z u n s ü r e l i terapiler
• Uzun süreli terapilerin en belirgin
dezavantajlarından biri, oldukça uzun bir zaman
dilimini kapsamalarıdır.
• Bu danışmaya başvuranları hem zaman, hem de
maddi açıdan sıkıntıya sokmaktadır.
• Aynı kişilerle uzun süren terapiler, danışanlar
kadar psikolojik danışmanların da
motivasyonunu düşürmektedir.
20
• Uzun süreli terapilerin
getirdiği güçlükleri
ortadan kaldırmak
amacıyla hal çareleri
düşünülmeye
başlanmış.
• İkinci dünya savası
sonrası artan ruhsal
sorunlar, aile
danışmanlığını ve ruh
sağlığı hareketinin
gelişimi bir dönüm
noktası olmuştur.
21
• Terapistlerin hastalarının çok kısa sürede
iyileştiklerini ya da amaçları doğrultusunda
önemli ilerlemeler kaydettiklerini görmeleri
sonucu kısa süreli terapiler gelişmeye
başlamıştır.
22
• Oturum sayıları terapi başlangıcında belirlenen
sınırlı bir süre içinde, danışanların amaçlarına
ulaşmalarını sağlayan kısa süreli terapiler,
özellikle gelişmiş ülkelerde sigorta şirketlerinin
belli sayıda oturum ücretini karşılamaları
nedeniyle 1980’li yıllardan sonra hızla gelişmeye
başlamıştır.
• Maliyeti kontrol altında tutmak isteyen sağlık
yönetimi, psikolojik danışmaları daha kısa ve
daha odaklanmış modellere yöneltmiştir
(Yalom, 2006).
Kısa Süreli Terapiler
• Bu ve benzeri nedenlerden dolayı birçok
kısa süreli terapi modeli geliştirmiştir.
Bunlardan bazıları şunlardır;
– Palo Alto’daki Ruhsal Araştırmalar Enstitüsü
(MRI)’nün problem odaklı kısa süreli terapi
modeli,
– Peter Sinfneos’un Kısa Süreli Dinamik
Psikoterapisi,
– James Mann’ın Zaman Sınırlı Psikoterapisi,
25
Kısa Süreli Terapiler
– Habib Davonloo’nun Yoğun Kısa Süreli Dinamik
Psikoterapisi,
– David H. Malan’ın Odaksal Psikoterapisi,
– Lester Lubar Sky’in Destekleyici Açığa Çıkarıcı
Psikanalitik Yönelimli Psikoterapisi,
– H.H. Strupp’un İnteraksiyonel, Gelişimsel ve
Yaşantısal Kısa Süreli Psikoterapisi,
– Arnold Lazarus'un Eklektik-Multi-Model Kısa
Psikoterapisi ve
– Leopold Bellak’ın Kısa-Yoğun-Acil Psikoterapisi
sayılabilir .
PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK
• “Çözüm Odaklı Kısa

Süreli Psikolojik
Danışma” (Solution
Focused Brief
Counseling), kısa süreli
terapinin bir dalıdır.
• 1980’li yıllarda Steve

de Shazer ve Insoo
Kim Berg tarafından
Amerika’da
geliştirilmiştir.
26.03.2018 mustafaislek77@yahoo.com 27
ÇÖZÜM ODAKLI KISA SÜRELİ PSİKOLOJİK DANIŞMA
• Diğer önemli temsilcileri;

– Bill O’Hanlon
– A.J. Chevalier,
– Eve Lipchik,
– Miechel Weiner Davis,
– Scott Miller,
– John Walter,
– Jane Peller,
– Tom Davis
Kore asıllı olan Berg,
kurulduğu günden
öldüğü 2007 yılına kadar
Milwaukee Kısa Süreli
Aile Terapileri Merkezinin
yöneticiliğini yapmıştır
(Milwaukee Brief Family
Therapy Center)
Çözüm Odaklı Kısa Süreli
Terapilerin iki kurucusundan
biridir ve bu yaklaşımın en
Insoo Kim BERG önemli temsilcilerindendir.
1934-2007
Çözüm Odaklı Kısa Süreli
Terapinin Milwaukee’de 1978
yılında Eşi Insoo Kim Berg ile
birlikte kurucularından ve en
önemli temsilcilerinden biri olan
De Shazer, birçok ÇOKST
kavramının ve teoriğinin
gelişmesinde izleri vardır. 14
farklı dile çevrilmiş 6 adet kitabı
vardır. Asıl işi Jazz
saksafoncusudur. Sosyal
Steve De SHAZER Çalışma alanında yüksek lisans
yapmıştır.
1940-2005
“Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma”
(Solution Focused Brief Counseling)
• Kısa süreli psikolojik danışmanın türlerinden biridir.
• Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma, 1980’li
yıllarda Steve De Shazer ve Insoo Kim Berg tarafından
Amerika’da ilk olarak evlilik ve aile danışması modeli
olarak geliştirilmiştir.
• De Shazer ve Berg, kısa süreli psikolojik danışmanın
kurucusu Erickson’un tekniklerinden yola çıkarak,
davranış problemlerine ve bunların değiştirilmeye
çalışılmasına yönelik olarak yıllarca çalışmışlar ve
sonuçta “çözüm davranış” kavramını keşfetmişlerdir.
31
ÖDEV
Uzun süreli terapiler ile kısa süreli terapiler arasındaki

farklar nelerdir?
DANIŞMANLIĞIN KISA
TARİHÇESİ
Geleneksel (uzun süreli) ‘Terapİ’ Mitleri
1. Her zaman için semptomların altında yatan ciddi
nedenler vardır. Danışanların problemleri de bu
nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan semptomlardır.
2. Danışanının iyileşmesi için semptomların nedenini
anlamalıyız.
3. Semptomların azalması ya da değişmesi için içgörü
kazanmak ya da farkındalığın olması gereklidir.
4. Semptomların ortadan kaldırılması/değiştirilmesi
faydasızdır, ya da yüzeyseldir, zararlıdır, tehlikelidir vs…
5. Semptomların bir işlevleri vardır.
6. Danışanlar değişmek konusunda ikirciklidirler ve
terapiye karşı dirençlidirler.
7. Değişim zaman alıcıdır. Kısa müdahaleler sığdır ve uzun
süreli etkileri olmaz.
Uzun süreli geleneksel terapiler;
• Eksiklikleri ve psikopatolojiyi belirmeye ve
düzeltmeye odaklıdır.
• Psikopatolojinin ne olduğunu bulmaya
çalışırlar.
BUNA KARŞI ÇÖZÜM ODAKLI DANIŞMA ise;
• Eğer bir Psikopatoloji ararsan, elbette
bulursun…
der…
Çözüm mü, problem mi?
“NE ARARSAN, ONU BULUSUN.”
• Biz, problem ile çözümünün arasında hiçbir
bağlantı olmadığını keşfettik.
• We discovered that there's no connection

between a problem and its solution.
Insoo Kim Berg

37
TARİHÇE
• De Shazer ve Berg, kısa süreli terapinin
kurucusu Erickson’un tekniklerinden yola
çıkarak, davranış problemlerine ve bunu
değiştirilmeye çalışılmasına yönelik olarak
yıllarca çalışmışlar ve sonuçta “çözüm
davranış” kavramını keşfetmişlerdir.
• Çözüm odaklı kısa süreli terapi modelinin kökü
Stratejik Terapi ile Ruhsal Araştırmalar
Enstitüsü (Mental Research Institute-MRI)
Modeli’ne dayanmakta ve Erickson’un
çalışmaları ile Bateson’un düşüncelerini temel
almaktadır
Stratejik Aile Terapisi
• Ruhsal Araştırmalar Enstitüsü (MRI)
• Aile veya Haley-Madanes Enstitüsü
• Milano Grubu
MRI – Mental Researh Institude
• Don Jackson tarafından kurulan
ve Haley, Ruskin, Satir gibi
önemli temsilcileri bulunan bir
merkez.
• Aile terapileri tarihindeki en
önemli merkezdir.
• De Shazer ve Berg MRI’da aile
terapileri eğitimi aldıkları sırada
tanışmış ve evlenmişlerdir.
MRI’ın İki Önemli Keşfi
1. Double Bind: Bu bir çaresizlik durumudur. Bir çok erişkin, ve
özellikle anne-babalar çocukları ile ilişkilerinde çocuktan
yapmasını istedikleri bir konuyu dile getirirken aynı anda
bunun tam karşıtı anlamına gelecek bir tavır sergileyebilirler.
Bu durum karşı tarafı ‘iki cami arasında beynamaz’, ya da aşağı
tükürsem sakalım, yukarı tükürsem bıyığım sözlerinde ifade
bulan biçimde çıkmaza sokar. Bu mesajları veren taraf
yaptığının bu yönünü kendisi alışık olduğu için fark etmez.
Karşı tarafın tepkisi ise öfke, çaresizlik, istendiği sanılan şeyin
tam tersini yapma gibi durumu daha da kötüye götüren
biçimde olabilir.
2. ‘Ne yapsam aynı’ Sendromu: «Ne yapsam aynı» sendromu,
danışanların problemlerini çözmeye çalışırken, başarısız
sonuçlara rağmen, aynı stratejide gideren artan bir ısrarla
devam eden bir kısır döngü durumudur.
Milton H. ERICKSON
1901-1980 yılları arasında
yaşamış ve kullandığı
hipnotik yöntemlerle
psikoterapide bir çığır
açmış kişi olan Erickson
aynı zamanda birçok
kuramı etkilemiştir.
Ayrıca, kısa süreli
psikoterapilerin ilk
temsilcisidir.
Erickson’u büyük yapan sır!
Too many therapists take Pek çok terapist danışanlarını
their clients out to a bir terapötik akşam yemeğine
psychotherapeutic dinner davet eder ve onları
and tell them what to order. hazırladığı menüyü takdim
eder. Ben de onları yemeğe
I take them out to dinner
çıkartırım ve onlara derim ki,
and say, "You give your
"Dilediğiniz yemeği
own order." söyleyebilirsiniz."
-Milton H. Erickson -Milton H. Erickson

Gregory BATESON
İngiliz antropolog,
sibernetikçi ve sosyal bilimci
olan Bateson, Erikson ile
birlikte, çözüm odaklı
yaklaşım, aile terapisi, sosyal
bilimler ve felsefeyi derinden
etkilemişler ayrıca NLP
kurucuları John Grinder ve
Richard Bandler’e esin
kaynağı olmuş ve NLP’nin
düşünce altyapısını
oluşturmuşlardır.
Sibernetik
• Gregorey Bateson, sibernetik ile ilk kez Josiah
Macy’nin konferanslarında tanıştı. Bateson
kişiler arası iletişimde bunun işe
yarayabileceğini düşündü.
• Bateson sibernetik ile ilgili orijinal
çalışmasında iki tip davranış paterni fark
etmiştir:
– Simetrik davranış
– Komplementer davranış
TARİHÇE
• 1970’li yılların ortalarında De Shazer, Berg ve
arkadaşları Milwaukee’de bulunan Kısa Süreli Aile
Terapi Merkezi’nde kısa süreli stratejik terapi
modelinde değişiklik yaparak çözüm odaklı kısa
süreli terapi tekniklerini geliştirmeye
başlamışlardır.
• İlk olarak 1978 yılında Winconson Eyaleti
Milwaukee Şehrinde BFTC / Kısa Süreli Aile
Terapileri Merkezi, de Shazer, Berg ve arkadaşları
tarafından kurulmuştur. (www.brief-therapy.org)
Tarihçe
• Çözüm odaklı geleneğin içinde olan
terapistlerin çoğu Milton Erickson hayranıdır.
• Onun dili kullanma şeklini, metaforlarını,
telkinsiz hipnozunu ve danışanlarının güçlü
yanlarına odaklanmasını oldukça ilgi çekici
bulmuşlardır.
• Erickson oturumlarında danışanların dünya
görüşünü ve yaşam örüntüsünü olduğu gibi
kabul ediyor ve değişime buradan başlıyordu.
Tarihçe
• de Shazer Erickson’un hiçbir öğrencisi
tarafından doğru anlaşılmadığını iddia ederek,
onun tek bir kuramı değil, pek çok kuramı olan
bir terapist olduğunu belirtmektedir. de Shazer
Erickson’un görüşlerini, MRI’dan aldığı iletişim
ağırlıklı psikoterapinin görüşleri ile
sentezleyerek çözüm odaklı kısa süreli
terapinin alt yapısını oluşturmuştur.
TARİHÇE
• De Shazer’in yaptığı bir çalışmada danışanların
% 80.37’sinin ortalama 4 ya da 5 oturumda
amaçlarına ulaştıkları ya da önemli ilerlemeler
kaydettikleri ve terapiyi sonlandırdıkları
görülmüştür
TARİHÇE
• Çözüm odaklı süreli terapinin kullanıldığı

populasyon gruplarına baktığımızda evlilik ve
aile danışmanlarından, okul
danışmanlarında, bireysel ve grup
danışmalarında kullanıldığı görülmektedir.
TARİHÇE
• Çözüm kısa süreli terapinin üzerinde durduğu

konulardan biri de geleceğe odaklanmasıdır.
Şimdi ve buradaya ya da geçmişe yönelmek
yerine, bu yaklaşımda terapiye gelen bireye
gelecekte olmasını istediği duruma ilişkin
somut ve gerçekçi bir amaç belirlenmesi
sağlanır.
Tarihçe
• de Shazer ve Berg 28 yıllık bir evlikten sonra
bir buçuk yıl arayla vefat etmişlerdir. Berg 73
yaşındayken 2007 yılında ABD’de, de Shazer
ise konferans için bulunduğu Viyana’da 2005
yılında vefat etmişlerdir.
• de Shazer’in son kitabı «Mucizelerden daha da
fazlası: Çözüm Odaklı Terapi Sanatı» kitabı
ölümünden 2 yıl sonra basılmıştır.
Çözüm Odaklı Bakış Açıcı
Neden Gereklidir?
Geçmiş Şimdi Gelecek
Amaç Belirleyeme
Zaman Yetersizliği
Metafor 2
Ete Kemiğe
Büründüm, Yunus
Diye Göründüm.
ÖDEV
Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışmanın Bizim

Kültürümüze Uyan ve Uymayan
Yönleri Nelerdir?
1. Gün
Bitti!
• Gün batsa ne olur…

• Geceyi onaran bir mimar
vardır…
• Sezai KARAKOÇ
1. Tanışma
MUSTAFA İŞLEK
1. GÜN 2.
3.
4. Tarihçe
5. Felsefemiz
9. Süreç
12. Teknikleri
13. Örnek Vakalar
14. Uygulama
MUSTAFA İŞLEK
KADİR ÇALIŞKAN
16. Kapanış
DANIŞMANLIĞIN
FELSEFESİ
Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışmanın
Bizim Kültürümüze Uyan ve Uymayan Yönleri
- Söze kulaktan gir, önce - Sihir-büyü vs.
dinle…
- İyimserlik,
- Mütevazilik,
- Misafirperverlik,
- Hızlı olması,
- Kısa olması,
- Umudu yükseltmek
• Çözüm Odaklı Okul Danışmanlığının, diğer
çözüm odaklı terapilere göre daha yeni
olduğunu söyleyebiliriz.
• ÇOOD alanında yayınlanan yayın sayısının
daha az olmasına şaşırmamak gerekir.
• ÇOT çıkış noktası aile terapileri olduğu için,
90’lı yılların ikinci yarısına kadar, daha ziyade
terapi alanında çalıştığı görülmektedir.
• 1998 yılında Lee tarafından ifade edildiğine
göre; Çözüm Odaklı Stratejiler; okullarda daha
çok ilkokulda ve ergenlik dönemi öncesindeki
çocuklar ve aileleriyle çalışan uzmanlar
tarafından kullanılmaya başlanmıştır.
• Sonraki aşamada ise orta okul ve lise
öğrencilerinde de etkili sonuçlar elde
edilmiştir.
Çok yeni olmasına rağmen, ÇOOD’nın
hızla yayılmasının ve oldukça etkili
olmasının sebepleri nelerdir?
• Öğrenci ve danışman arasında pozitif bir ilişki
kurulması (İlgili, yakın ve sıcak),
• Öğrencilerin güçlü yanlarına vurgu yapması,
• Amaç oluşturmanın hızlıca yapılması,
• Açık, net ve oldukça pratik bir müdahale yöntemi
kullanması,
• Planlı ve zaman sınırlı olması.
• Kısa olması…
1Soru
• Sizce psikolojik danışma görüşmelerinde
danışanlarımıza ne/neler iyi gelir?
- Yöntem teknik %
- Terapötik ilişki %
- Beklenti %
- Danışan faktörü %
Pozitif Terapötik Sonuca Katkıda
Bulunan 4 İyileştirici Faktör:
15%
30%
Terapötik İlişki 30%
15% Danışan Faktörü 40 %
Teknik ve Teori 15%
Beklenti 15%
40%
(Lambert, 1986)
66
Temel Felsefesi
• Çözüm odaklı çalışanlar iflah olmaz derecede
iyimserlerdir. İyimserliğin bir sonraki adımın
sorumluluk almak olduğuna inanırlar.
• Gerçeğe saygı esası vardır ve gerçeğin ifade
edilmesinde dilin gücüne inanırlar. Bundan
dolayı doğruların göreli olduğuna inanırlar.
Mutlak doğru yoktur.
İyimserlik sorumluluğa,
karamsarlık da mazeretlere götürür.
ÇÖZÜM ODAKLI KISA
SÜRELİ
DANIŞMANLIĞIN
FELSEFESİ
• Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışma üç
temel kurala dayanmaktadır (Fleming, 1998):
1. Bozulmamışsa onarmamak,
2. İşleyen çözüm yollarına başvurmada ısrarcı
olmak,
3. İşlemeyen çözüm yollarına başvurmamak
(farklı çözüm yolları önemlidir).
Bozulmamışsa onarmamak
• Kişinin gerçekten bir şikâyeti yoksa herhangi
bir müdahaleye de gerek yoktur.
• Kişi için sorun olmayan bir konuyu ele almak,
kişinin daha önceden başa çıkabilecekleri
sorunlarda zorluklar yaşamasına neden
olabilir.
• Danışman danışanına ilave sorunlar tespit
etmek yerine, onu daha yaratıcı çözümlere
odaklamalıdır.
• Zaten yolunda giden ve herhangi bir tamire
gerek olamayan bir durumu sorun olarak
algılamak, kişinin çözümün olmayacağı hissi
yaşamasına neden olur.
• Çözüm Odaklı Yaklaşımı kullanan kişiler
karşısındakinin yaşamında ilave endişeler
yerine daha yaratıcı ve daha iyimser bir bakış
açısı oluşturur.
İşleyen çözüm yollarına başvurmada
ısrarcı olmak
• Başarılı olmak için, başarıya ulaştıran çözüm
yollarına başvurmada ısrarlı olmak gereklidir.
• Bu kuralla önce neyin işe yaradığını anlamak,
ardından da işe yarayan çözümü tekrarlayarak
yapmak kastedilmektedir.
• Başarısızlık duygusu yüzünden kişi bu süreçte
olağanüstü çabalarını görmezlikten gelebilir.
• Önce neyin işe yaradığını anlamak ve sonra da
onu hayata geçirmek gerekir.
• Görüşme sürecinde danışanın anlattıkları
sayesinde ortaya çok kıymetli ve önemli
bilgiler açığa çıkar.
• Bu süreçte danışanın hayatı, bakış açısı,
algıları, hissettikleri çok önemlidir, çünkü onun
anlattıkları içerisinde kendisinin fark
edemediği sayısız başarılar vardır.
İşlemeyen çözüm yollarına
başvurmamak
• Eğer bulunan çözüm işlevsel değilse, farklı bir
çözüm aranır.
• Sorunu çözmek açısından önemli olan nokta,
işlemediği kanıtlanan çözüm yollarından farklı
bir takım çözüm yöntemlerini devreye
sokmaktır.
• Kişinin başarısız olduğu yöntemler tekrar
tekrar denenmemelidir.
1soru
Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma, Okullarda

Yaşadığımız Hangi Sorunlara Çözüm Üretebilir?
DANIŞMANLIĞIN
İLKELERİ
Temel İlkeler:
• Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışmanın
temel ilkeleri Walter ve Peller (1992) tarafından
sekiz maddede özetlenmiştir (Akt: Coe ve Zimpfer,
1996):
1. Çözüm üzerinde ve gelecek üzerinde odaklanma,
istenilen yönde değişimin gerçekleşmesini sağlar.
2. Her problemin nadir durumu, psikolojik danışman
ve danışan tarafından yaratılır ve bu durumlar
çözüm oluşturmada kullanılır.
3. Hiçbir şey aynı değildir. Değişim her zaman
süreklidir.
ilkeler
4. Küçük değişmeler daha büyük değişmelere yol
açar.
5. Danışan ile psikolojik danışman arasındaki işbirliği
kaçınılmazdır.
6. Danışanlar problemlerini çözebilme gücüne
sahiptirler.
7. Danışanlar şikâyetlerinde olduğu gibi onların
çözümünde de uzmandır.
8. Bir problemin tek bir doğru çözümü yoktur.
Danışan için en uygun çözümün bulunması gerekir.
1. Herkes için geçerli tek bir yaklaşım yoktur.
2. Pek çok olası çözüm yolu vardır.
3. Sorunun ve çözümün mutlaka birbiriyle ilişkili olması
gerekmez.
4. En basit ve en somut yaklaşım en iyi ilaçtır.
5. İnsanlar hemen düzelirler, düzelebilirler.
6. Değişme kaçınılmaz ve süreklidir.
7. Güçsüz ve eksik yönlerden çok, güçlü yönler üzerinde
odaklanma.
8. Geçmişten çok gelecek üzerinde odaklanma.
9. Küçük değişmeler, daha büyük değişmelere yol açar.
10. Danışmandan çok danışan uzmandır. Miller ve Berg (1995)
79
Danışanların şikayetlerini çözmek için
güçlü yanları ve kaynakları vardır:
• Danışmanın görevi, danışanın bu kaynaklara
ulaşmasına yardım etmektir. Kendi
potansiyelini fark eden danışan, bununla
problemlerini daha kolay çözebilir.
• Danışanların çoğu yaşadıkları sorunlara fazla
odaklandıklarından güçlü yanlarını unutur.
Danışmanın bunu danışanlarına hatırlatması
oldukça kıymetlidir.
Değişim süreklidir:
• Eğer bir kişi; değişimin her zaman için
olacağına inanarak yaşarsa, değişim kaçınılmaz
olduğu şeklinde davranacaktır. Sorunun ısrarla
ve inatla devam etmesi neredeyse imkansıza
yakın bir ihtimaldir.
• Karanlıktan sonra aydınlık, inişten sonra çıkış
mutlaka olacaktır. Değişimi pasif konumda
bekleyen olmaktansa, aktif olarak görev almak
gerekir.
Danışman, değişimi tanımlamak ve daha fazla
değişimin olmasını sağlamak için çalışır:
• Çözüm odaklı danışmanlar neyin işe yarar
olduğunu danışanlarıyla birlikte araştırır ve
bunun daha sık ortaya çıkması için
çalışmaktadırlar.
• Arzu edilen değişimin nadir durumlar içinde
gizli olduğunun farkında olan danışman,
danışanına neyin işe yarar olduğunu nadir
durumlarını keşfettirerek ulaştırabilir.
Şikayeti çözmek için, şikayet hakkında çok fazla
bilgi sahibi olmak şart değildir:
• Danışmanları çıkmaza sokan; problemle ilgili
çok fazla, lakin çözümle ilgili çok az bilgiye
sahip olmalarıdır. Halbuki çözüm odaklı
danışmanlar, danışanlarının halihazırda
başarılı oldukları ve işe yarayan hususları
anlamaya çalışılar. Danışan sorun yaşamadığı
anları detaylı bir şekilde görmeye
başladığında, başarılı çözümlere her zaman
ulaşabilecektir.
Şikayeti çözmek için, şikayetin nedenini ve
işlevini bilmek gerekmez:
• Danışan için danışmanla görüşmeye karar
vermek, artık en son çaredir. Gemi karaya
oturmak üzeredir. Danışamaya gelene kadar
birçok işe yaramayan çaba sonucunda artık
ümidini kaybetmek üzerdir danışanlarımız.
• Doğru bilinen yanlışlardan biri de; eğer bir
sorunun nedenini bilebilirsek, çözümünü de
daha kolay bulabileceğimizdir. Bu aslı astarı
olmayan bir efsanedir.
Bize Göre;
• Sorun üzerinde uzun uzadıya düşünmek,
danışana bırakın yardım etmeyi, onları daha
karamsar bir aşamaya taşıyacağından
çözümden iyice uzaklaştırır.
• Sorunların nedenleri yerine ‘eğer bu sorun
ortadan kalksaydı, senin için neler değişirdi?’
sorusunun cevabı çok daha anlamlıdır.
Sistemin küçük bir parçasında yaşanan değişim,
tüm sitemi etkiler:
• En küçük değişim, danışanlarımızın güvenini
arttırır ve danışmanlarımızın desteğiyle daha
çok değişim yaşayabileceklerine daha fazla
inanmaya başlarlar.
• Kartopu metaforu (Eriskson): bir kartopu
tepeden aşağıya doğru yuvarlandığında,
danışmanın tek yapması gereken, kartopuna
engel olmamaktır.
Amacı danışan belirler:
• Yaşam, tek bir doğrudan ibaret değildir.

Semptoma karşı çıktığımızdan, danışanı analiz
etmeye karşı olduğumuzdan, bize göre
danışmanın amacını biz değil, danışanlarımız
belirlemelidirler.
• Eğer zararlı bir amaç değilse, ya da gerçekçi
olmayan bir amaçsa, bu durumda danışanla
işbirliği yapılmaz.
Hızlı bir değişimin olması mümkündür:
• Çözüm odaklı danışmada ilk oturum çok

önemlidir. Çünkü danışan ilk oturumda neyi
nasıl değiştirebileceğine dair bir yol haritası
edinir. Eğer birinci oturumun sonunda danışan
hala bir çözüm yolu bulamadıysa, ilk oturum
görevini formüle etme tekniği uygulanarak
değişim için kapı aralanır.
Çözüme giden tek bir doğru yol yoktur:
• Çözüme giden birçok yol vardır.

• Danışan için en uygun yolu yine kendisi
bilebilir.
Mümkün olmayan ve zor şeylerden çok,
mümkün olan değişebilen şeylere odaklanılır:
• İmkansız diye bir şey yoktur,
• Her şey mümkünüdür…
• Olmaz diyemezsiniz,
• Yeterince isterseniz her şey olabilir…
1soru
Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışmanın insan

doğasına bakışı nasıldır?
DANIŞMANLIĞIN
AMACI
Çözüme Odaklı Kısa Süreli Psikolojik
Danışmanın Amacı
• Bu yaklaşımın amacı, danışanın sorunlarını
anlaması ve analiz etmesi ve sınırlı bir zaman
periyodunda başarılabilir amaçlara ulaşmaları
için problemin olmadığı durumlar üzerinde
çalışarak bireylerin problemlerine çözüm
bulmaktır.
• Psikolojik danışma süresince danışanın
hedeflerine ulaşabilmesi için belirlediği
amaçlarının bazı özelliklere sahip olması
gerekir.
93
• Etkili bir amacın belirgin, somut, gerçekçi basit ve
ulaşılabilir olması, istenmeyen şeylerden çok
istenen şeyleri ifade eden olumlu ve anlamlı
olması gerektiği vurgulanmıştır.
• Psikolojik danışma sürecinin başında danışanın
belirlediği amaçlar ne kadar somut ve davranışsal
ifadelere dönük olursa danışma sürecinde
amaçların karşılanıp karşılanmadığı o kadar kolay
anlaşılabilir.
• Amaçlar ne kadar gerçekçi ve ulaşılabilir olursa,
gerçekleşmesi o kadar kolay olur. Amaçların
olumlu ve anlamlı olması ise bireyi, amaçları
doğrultusunda çalışması için motive edici olabilir.
94
• Sklare (1997)’a göre amaç ifadelerini dört
kategoride toplamak olasıdır:
1. Olumlu Amaç:
2. Olumsuz Amaç:
3. Zararlı Amaç:
4. “Bilinmeyen” Amaç:
95
1. Olumlu Amaç:
Olumlu amaç gözlenebilen ve ölçülebilen

davranışı ifade eder. Olumlu amaç
bağlamında tepki veren bir danışan “baskıcı
insanlarla iyi geçinmenin yollarını bilmek
istiyorum” şeklinde olumlu bir ifade
kullanılabilir.
96
2. Olumsuz Amaç:
Olumsuz amaç genelde iki
şekilde ifade edilir:
(a) Kendi kendine bazı
şeylere son verme isteği,
örneğin; “öfkelenmek
istemiyorum” ve
(b) başkalarından bazı
şeylere son vermelerini
isteme, örneğin; “annemin
arkadaş seçimime
karışmasını istemiyorum.” 97
3. Zararlı Amaç:
Danışan nadiren yasalara

aykırı ya da kendine zarar
verebilecek nitelikte birtakım
amaçlar ifade edebilir. Etik
kurallara uyan bir psikolojik
danışman, danışana bu
konuda destek vermekten
kaçınır.
98
4. “Bilinmeyen” Amaç:
Psikolojik danışmaya zorla yollanan danışanlar,
kendilerine amaçları sorulduğunda genelde
“bilmiyorum” derler. Psikolojik danışman, bu
durumda danışanın amaç belirlemesine yardımcı
olmalıdır.
99
İnsanların Motivasyonu
• İnsanları neyin motive ettiği pek de önemli
değildir. Danışanların neyi başarmak istedikleri
ve bunun için mevcut güçlü özelliklerinin neler
olduğunu bilmek yeterlidir.
Kişilik Kuramı
• Çözüm odaklı yaklaşım bir kişilik kuramı ortaya
koymaz. İnsan doğası hakkında bir kuram
olmaktan çok bir psikolojik danışma kuramıdır.
• Çözüm odaklı danışmanlar, problemin nasıl
oluştuğuyla ve nadir durumlar hariç geçmişle
pek ilgilenmezler.
• Belirtileri ve semptomları kabul etmekle
birlikte pek de ilgilenmezler.
Bireyin Gelişimi
• Eğer fırsat verilirse her insanın kendi
sorunlarını çözebileceğine inanırlar.
• Bireyin gelişiminde; çocukluk evresinde
yaşananlara dair hiçbir konu merek edilmez ve
danışmada konuşulmaz. Psikolojik danışma
yaklaşımında gelişim evrelinde yaşanan hiçbir
unsur üzerinde durulmaz, bireyi biricik olarak
değerlendirir. Herkes nev’i şahsına
münhasırdır.
Sağlık
• Danışan bir şikayetiyle gelir. Danışan bu
şikayetin sağlıklı olup olmadığıyla pek
ilgilenmez. Daha ziyade danışanın problemi
nasıl yapılandırdığına bakar. Nadir durumları
yakalayarak danışanla birlikte çözüm için
arayışa girerler.
• Neyin sağlıklı olduğunu danışman değil,
danışan belirler.
İşlevsellik
• Eğer işe yarıyorsa dokunma…
• de Shazer’e göre danışanların dile getirdikleri
şikayetler birbirine benzerdir. Bir şeylerin
eksikliğinden şikayet ederler, lakin yerine de
pek bir şey koymak istemezler.
• Danışana çözüm odaklı düşünce tanıtılarak,
yaşadıklarına yeni bir çerçeveden bakması
sağlanmaktadır.
DEĞİŞİM önündeki engeller!
• Değişim labirentinde kaybolmanın on yolu:
1. Hiç kimseyi dinleme,
2. Herkesi dinle,
3. Sürekli analiz yap ve hiçbir değişiklik yapma,
4. Başkalarını suçla,
5. Kendini suçla ya da sürekli kendine yüklen,
6. İşe yaramayan şeyi yapmaya devam et,
7. Düşüncelerin çürütüldüğünde, aynı şekilde düşünmeye devam
et,
8. Sana yardımcı olmayan ortamda bulunmaya devam et,
9. Sana yardımcı olamayan insanlarla ilişkilerine aynen devam et,
10. Haklı çıkmış olaya, değişmekten daha çok önem ver.
DANIŞMANLIKTA DANIŞAN
TİPLERİ
• Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışmada
danışman ve danışan arasında kurulan ilişki
psikolojik danışmanın müdahale girişiminde çok
önemlidir.
• Danışanların, kendi problemleriyle ilgili
görüşlerine ve problemi çözmek için bir şey
yapmada aktif rol alıp almayacaklarına bağlı
olarak psikolojik danışmanla kurdukları ilişki,
danışan, şikayetçi ve misafir tip olarak
belirlenmiştir (Dejong ve Berg, 1998; Fleming,
1998; Murphy, 1997).
Alıcı (Müşteri/Danışan) Tip ilişki
• Bu ilişki tipinde danışan ve psikolojik danışman
arasında işbirliğine dayanan bir ilişki vardır.
Danışan ve psikolojik danışman problemi ve
çözümünü tanımlar. Ayrıca danışan kendisinin
çözümün bir parçası olduğunu ve problem
hakkında bir şeyler yapmak için istekli
olduğunu belirtir (Dejong ve Berg, 1998).
• Bu tip bir ilişki, psikolojik danışmaya kendi
isteğiyle gelme seçimini yapmış olan
danışanlarla kurulur ve bu ilişki türü sürekli
geliştirilmeye çalışılır. Bu tür danışanlar
psikolojik danışmanlarla olan çalışmalarında
ne istediklerini, kendi paylarına neyin
düştüğünü, amaçlarına ulaşmaları için nelerin
gerekli olduğu hakkında sürekli düşünürler.
Şikayetçi Tip İlişki
• Bu ilişki psikolojik danışman ve danışan
arasında, onların beraberce bir problem ya da
şikayeti tanımlayabildiklerinde fakat danışanın
çözümü oluşturmada aktif bir rol olmadığında
gelişir (Osborn, 1999).
• Bu tip ilişki, danışanın sıklıkla problemlerinin
ve çözümlerinin ayrıntılarını tanımlamasıyla
devam eder fakat danışan, çözümün bir
parçası olarak kendini algılamaz. Bunun yerine,
genellikle çözümün, kendisinin değişimiyle
değil, diğer insanların değişmeleri durumunda
gerçekleşeceğini düşünürler (Fleming, 1998).
• Şikayetçi tip ilişki geliştirilen danışanlar, sürekli
olarak psikolojik danışmandan onun
problemleriyle bağlantılı olarak diğer kişi ve
kişileri değiştirmesini ister. Eğer problemli kişi
psikolojik danışma ortamına gelemeyecekse
onları nasıl değiştirebileceği konusunda
danışmandan bilgi almaya çalışır.
• Bu tip danışanlarla çalışırken Dejong ve Berg
(1998), yaşamlarında yaratıcı değişiklikler için
sorumluluk almak istemeyen danışanların
başkalarını suçlamanın onların problemlerini
çözmeyeceği konusunda eğitilmesine gerek
olduğunu düşünmektedirler.
• Psikolojik danışmana düşen görev danışanın
son zamanlarındaki algısını kabul etmesi aynı
zamanda odağın problemli kişilerden çekilip
danışanın olumlu bir değişimde rol aldığını
hissedebileceği duruma çekilmesi için
yönlendirmek olacaktır. Diğer bir deyişle
psikolojik danışman, danışanı problemi
konuşmadan çözümü konuşmaya doğru
değişmesini sağlamalıdır.
Misafir Tip İlişki
• Bu ilişkide danışan ve psikolojik danışman
çalışmada amaç ya da şikayeti ortaklaşa
tanımlayamazlar. Danışan bir probleme sahip
olduğunu ya da danışmanla çalışmak istediği
bir problemi olduğunu algılamaz (Dejong ve
Berg, 1998). Görüldüğü gibi bu tür ilişki
geliştiren danışanlar ne problemi olduğunu
kabul eder ne de çözümüne yönelik bir rolü
üstlenir.
• Osborn (1999), misafir tipi ilişki geliştiren
danışanların en dirençli danışan grubunu
oluşturduğunu belirtmiştir.
• Bu tür danışanlar kendi istekleriyle psikolojik
danışmaya gelmemişlerdir. Öğretmen, anne-
baba gibi başkaları istediği için psikolojik
danışmaya gelmişlerdir.
• Dejong ve Berg (1998), misafir tipi ilişki
geliştiren danışanlarla çalışmanın psikolojik
danışmanları en çok zorlayan vakalar olduğunu
belirtmişlerdir. Bu tip danışanlarla çalışan
psikolojik danışmanlar, kendilerini sıklıkla
engellenmiş ve hayal kırıklığına uğramış
hissederler.
Murphy (1997), misafir tip danışanlarla çalışırken,
izlenmesi gereken noktalara dikkat çekmiştir. Bunlar:
• Danışanın bakış açısını kabul edin ve yansıtın,

• Danışana durumu ve psikolojik danışma
oturumundaki varlığı nedeniyle iltifat edin,
• Psikolojik danışma amacını daha anlamlı ve cazip
hale getirmek için yeniden görüşün,
• Hobiler ve özel ilgiler gibi problemleriyle ilgili
olmayan ama çözüm bulmada kaynak sağlayacak
konuları konuşun.
Bu noktalara dikkat edildiğinde danışan, kendisinin
anlaşıldığını hissedip konuşmaya başlayabilir.
• Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışma,
amaçlar üzerinden çözüme odaklandığı için, gelen
danışanın hangi tip ilişki ile geldiğini bilmek,
psikolojik danışmanın oturumlardaki başarısının
ve sonucun etkililiğini arttırır.
• Eğer danışan ön görüşmede ya da birinci
oturumda şikayetçi ya da misafir tip ilişki ile
gelirse, psikolojik danışmanın ilk yapması gereken
manevra, danışanın amaçlarını billurlaştırarak,
müşteri tipi ilişki geliştirmesini sağlamaktır.
ALICI
ŞİKAYETÇİ
MİSAFİR
1soru
Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma süreci nasıldır?
2. Gün
Bitti!

vardır…
• Sezai KARAKOÇ
1. Tanışma
MUSTAFA İŞLEK
1. GÜN 2.
3.
4. Tarihçe
5. Felsefemiz
9. Süreç
12. Teknikleri
13. Örnek Vakalar
14. Uygulama
MUSTAFA İŞLEK
KADİR ÇALIŞKAN
16. Kapanış
DANIŞMANLIĞIN
SÜRECİ
Çözüm odaklı kısa süreli danışma
süreci
• Her oturum genellikle bir saatlik bir süreyi
kapsamaktadır. Bir saatlik sürenin 40 dakikası
danışanla görüşme, 10 dakikası psikolojik danışmanın
psikolojik danışma süresinde olanları düşünmesi ya
da konsültasyon yapması için ara, 10 dakikası ise
müdahale mesajını geri iletme ve oturumu
sonlandırma ile geçer (Dejong ve Berg, 1998; Devlin,
2003; Murphy, 1997; Steenbarger, 1994).
125
• Danışanlar ilk önce psikolojik danışma servisinden
ya da merkezinden bir randevu alırlar. Randevu
günü psikolojik danışmaya geldiklerinde psikolojik
danışmaya başlamadan önce psikolojik danışma
günlerinin belirlenmesi gerekir. Ayrıca danışanın
sorunlarına geçmeden önce bir oturumun ne
kadar süreceği, oturumdan sonra geri iletim
verileceği ve danışma kuralları konusunda
Danışmanın danışana bilgi vermesi gerekir
(Dejong ve Berg, 1998).
126
İlk Oturum
Walter ve Peller, ilk oturum öğelerini şu şekilde
açıklamaktadırlar (Akt: Doğan, 2000):
• Gündem dışı konuşma:
• Psikolojik Danışmanın amacı: Danışana
danışmaya gelme amacının ne olduğu sorulur.
• Mucize soru: Mucize tekniğiyle amaç
belirginleştirilir.
• İlk işaret : Danışanın amacına yönelik adımları
hakkında düşündürmeye sevk eder. “Eğer bir
mucize olsaydı bunun ilk işareti ne olurdu? İlk kim
neyi fark ederdi? gibi sorular sorulur.
• Nadir Durumlar: Danışanın problemlerinin
olmadığı durumları düşünmesi sağlanarak çözüm
üzerinde odaklanması sağlanır.
• Derecelendirme: Danışanın psikolojik danışma
süreci içinde ne kadar geliştiğini ve ilerlediğini 0 –
10 arasında bir dereceye koyması istenerek kendi
algı ve düşünceleri öğrenilir
• Sonra birinci oturuma ilişkin geri ileti verilir.
Ara Verme
• Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışmada
oturum sonunda danışana geri ileti vermek
için 10 dakika ara verilir.
• Bu ara, psikolojik danışmana, psikolojik
danışma süreci boyunca danışanların
söyledikleri hakkında düşünmesi ve danışan
için yararlı olabilecek geri iletileri oluşturmak
için zaman kazandırmaktadır.
Geri İleti
• Geri ileti;
–iltifat (compliment),
–köprü (bridge) ve
–görev (task)
olmak üzere üç aşamada oluşmaktadır
(Dejong ve Berg, 1998).
İltifat
• Geri iletiye danışanın olumlu yönleri söylenerek
başlanır. Geri iletiye iltifatlarla başlamak danışan
üzerinde şaşırtıcı ve dramatik bir etki bırakır.
• Çoğu danışan problemlerinin ağırlığı altında
ezilirken ve mücadele ederken psikolojik
danışmaya getirdikleri ile ilgili bir seri iltifat
duymayı beklemezler.
• Problemlerinin ağırlığı altında ezilirken
danışanların güçlü ve başarılı yönlerini, bildirmek
onların kendilerini daha güçlü hissetmelerini ve
problemlerinin üstesinden gelme konusunda
ümitlenmelerini sağlar.
Köprü
• İltifatları göreve bağlamak için kullanılan
bölümdür. Köprünün içeriği genellikle
danışanın amaçlarından, nadir durumlarından,
güçlerinden ya da algısından oluşturulur.
Psikolojik danışmanın danışanın kullandığı
kelime ve deyimleri kullanarak köprü
oluşturması iyi bir fikirdir.
Görev
• Geri iletinin son aşaması olan görevler psikolojik
danışma süresi boyunca alınan bilgilere dayalı
olarak çözüm oluşturmada danışana yararlı
olacağı düşünülen ev ödevleridir. Görevler
gözlemsel ve davranışsal olmak üzere iki
kategoridedir.
• Gözlemsel görevde, danışanın psikolojik
danışmaya getirdiği probleminin çözüldüğü anlara
dikkat etmesi ve ayrıntılı olarak gözlemlemesi
istenir.
• Davranışsal görevde, danışanın problemine
çözüm oluşturabilecek davranışlarda bulunması
istenir.
• Molnar ve De Shazer (1987)’in vurguladıkları
gibi çözüm odaklı kısa süreli psikolojik
danışmalarda danışanın amacının
oluşturulması ve izlenecek yolun belirlenmesi
açısından ilk oturumun büyük bir önemi vardır.
İlk oturumda amaçlar belirlendikten sonra,
sonraki oturumlarda bu amaçlara yönelik
çözümler bulma girişimlerinde
bulunulmaktadır.
Sonraki Oturumlar
• Dört sözcüğün baş harflerinden oluşan EARS
süreci sonraki oturumlarda çok önemlidir.
Berg’in belirttiği gibi EARS süreci ardışık bir
sıra izleyerek ikinci ve daha sonraki oturumlara
kılavuzluk eder. EARS’ın açılımı şu şekildedir
(Akt: Doğan, 2000):
Ortaya çıkarma (Eliciting):
• Psikolojik danışma sürecinin yol açtığı
değişiklikleri ve farklılıkları ortaya çıkarmak
için danışana şöyle bir soru sorulabilir. “Geçen
oturumdan bu yana daha iyi ve farklı olan
nedir?”
Güçlendirme (Amplifying):
• Küçük bir değişme daha büyük ve daha fazla
bir değişmeye yol açar. Danışanda görülen
davranış değişikliğinin başkalarının
davranışlarında da değişikliğe neden olması
küçük bir dalga etkisi olarak nitelendirilir.
Örneğin; “İlk önce sen kız kardeşine dostça
gülümseyip merhaba dediğinde, o karşılığında
sana nasıl bir tepki verebilir?” ”Belki
gülümseyip benimle iletişim kurabilir”
şeklinde danışanın konuşması sağlanır.
Pekiştirme (Reinforcing):
• Danışan, davranışını istendik yönde
değiştirmek için gösterdiği çabadan dolayı
desteklenip yüreklendirilirse sorunlarla başa
çıkması kolaylaşır. Örneğin “Bunu gerçekten
sen mi yaptın? Nasıl cesaret gösterdin?” gibi
tepkiler pekiştirmeye yol açar.
Eyleme Geçme (Start Over):
• Fark edilmeyen başarıların keşfedilerek tekrar
eyleme geçilmesini gerektirir. Örneğin “Bunu o
zaman nasıl halletmiştin?” gibi tepkiler
verilebilir.
• EARS süreci tamamlandıktan sonra
derecelendirme tekniği kullanılarak danışanın
belirlediği amaçlara ne denli ulaştığı saptanır
(Murphy, 1997).
• EARS süreci danışanın sorunlarını başarıyla
çözümlediği anları gözden geçirerek
amaçlarına yönelik nedenli ilerlediği
konusunda yardımcı olur. Her oturum mesajla
sonuçlanır.
DANIŞMANLIK
TEKNİKLERİ
DANIŞMANLIKTA KULLANILAN TEKNİKLER
• Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışma için
yedi ayırt edici özelliği şu şekilde sıralamışlardır:
1. Oturum öncesi değişimi ölçme tekniği,
2. Amaç oluşturma,
3. Mucize soru,
4. Derecelendirme soruları,
5. Nadir durumlara ilişkin sorular,
6. Konsültasyon arası vermek,
7. İltifat içeren mesajlar vermek ve ev ödevleri.
1. Oturum öncesi değişimi ölçme tekniği:
• Çoğunlukla değişim olması için bir görüşmede,
problem üzerinde konuşulduktan sonra olumlu
yönde birtakım değişikliklerin yaşanacağı
görüşü kabul edilirdi.
• “İstenen yönde farklılaşmak ve belirlediğimiz
hedefe ulaşmak için, bizi bu hale getiren
sebeplerin anlaşılması, hedeflerimize
ulaşmamızı kolaylaştırır” görüşünün çok da
doğru olmadığı çözüm odaklı uygulamalarda
ortaya konmuştur.
• Çözüm odaklı yaklaşıma göre yardım almaya
gelen kişilerin üçte ikisi, ön görüşme ile ilk
görüşmeleri arasındaki bir haftalık kısa
zamanda olumlu yönde değişmeye
başladıklarını bildirmişlerdir. Henüz hiçbir
görüşme yapılmadan meydana gelen bu
değişmeye oturum öncesi değişme denir.
• Görüşmede derecelendirme ölçekleri
kullanarak danışanın dikkatini oturum öncesi
değişmenin olup olmadığına çekmek
gerekmektedir.
Bu şu şekilde bir soru ile sorulabilir:
• “Görüşmelerimizin çoğunda, kişiler randevuyu
aldıkları zaman ile ilk görüşmeye geldikleri
zaman arasında birtakım şeylerin olumlu
yönde değiştiğini belirmektedirler. Sizde buna
benzer değişmeler oldu mu? Bunlar neler,
paylaşır mısın?”
• Bu teknikle kişinin değişimin kendinden
başladığını fark etmesi amaçlanmaktadır. Eğer
bir müdahale sonrası değişimin başlayacağı
ortaya konursa, kişinin kendini güçsüz, pasif,
kendi hayatındaki rotaya yön veremeyen biri
olarak kendini anlama ihtimali vardır.
• Papağana konuşma öğretmek için, önüne bir
ayna koyarlar. Aynada kendi aksini gören kuş,
onun başka bir papağan olduğunu zanneder.
Aynanın arkasına gizlenen biri de güzel bir
diksiyonla öğretmek istediği kelimeleri tekrar
eder. Papağan, duyduğu bu kelimeleri
aynada gördüğü papağanın söylediğini sanır.
Böylece tekrarlanan kelimeleri ezberleyerek,
söz söylemeyi öğrenir.
2. Amaç oluşturma
• Çözüm odaklı yaklaşımlarda amaçların çok erken
gerçekleştirildiği ifade edilebilir. Amaçların şu 5
hususa sahip olması beklenir:
1. Amaçların danışan tarafından gelmesine dikkat
edilir.
2. Amaçlar olumlu bir biçimde oluşturulur.
3. Amaçlar aktif bir biçimde oluşturulur.
4. Amaçlar şimdi ve burada ilkesi çerçevesinde
oluşturulur.
5. Amaçlar ulaşılabilir ve kişiye özel olarak seçilir.
2. Amaç oluşturma
1. Amaçların danışan tarafından gelmesine
dikkat edilir: Amaçlar, danışanın dilinden
oluşturulur ve onun istediği sonları,
gerçekleşmesini arzu ettiği durumları yansıtır.
Amaçlar, danışanın yorumlanan ya da
danışmanın değerlendirmeleri sonucunda ortaya
çıkmaz. Amaç belirleme tamamen kişinin kendi
isteğine bırakılır.
2. Amaç oluşturma
2. Amaçlar olumlu bir biçimde oluşturulur: Çoğunlukla
danışanlar amaçlarını olumsuz şekillerde ifade ederler.
Mesela “başarısız olmak istemiyorum” gibi bir ifadeyi
kullanırlar. Burada amaç belirleme konusunda bir
çalışmaya başlarken, bu gibi olumsuz amaç ifadeleri,
danışanların kendileri için gerçekte ne istedikleri hakkında
yeterince zengin bir bilgi vermez. Böylesi bir olumsuz
amaç ifadesiyle karşılaşan danışman şu gibi sorularla
devam edebilirler: “Başarısız olmak istemiyorum demekle
neyi kastediyorsunuz?” ya da “Başarısızlık yerine
işlerinizde başarılı olursanız hayatınızda neler değişecek?”
şeklinde sorular sorarak olumsuz ifadenin olumluya
dönüşmesini sağlar. Burada beklenen durum kişinin
kendisine belirlemiş olduğu amacın “Daha başarılı biri
olmak istiyorum” haline gelmesidir.
2. Amaç oluşturma
3. Amaçlar aktif bir biçimde oluşturulur: Görüşmelerdeki
amaçlar, ilerideki son belirlemelerden daha ziyade,
danışanın aktif katılımları ve onun ne yapmak istediği ile
belirlenmelidir. Eğer danışan şöyle derse: “derslerimde
daha başarılı olmak istiyorum.” Danışman şu soruyu
sorabilir: “derslerinizde daha başarılı olduğunuzda
kendinizde farklı ne olur?” Amaçların aktif bir şekilde
belirlenmesi, somut görevlere yönlendirmesi noktasında
yardım eder. Aktif olarak belirlenen bir amaç, daha sonra,
şu şekle dönüşebilir: “Ders çalışmadan önce ben konuları
küçük bölümlere ayıracağım.”
2. Amaç oluşturma
4. Amaçlar şimdi ve burada ilkesi çerçevesinde oluşturulur:
Çoğunlukla bir danışanın amacı, gelecekle ilgili bir şekilde
belirlenebilir. Örneğin; “başarılı bir ilişki içerisinde olmayı arzu
ediyorum.” danışanın şimdiki düşünceleri ve onların ideal
statüleri arasında açık bir köprü olmaz. Bu oluştuğunda,
danışman şunu sorarak amacı yeniden oluşturur: “başarılı bir
ilişkiyi geliştirme konusunda arzu ettiğiniz noktada olsanız, şu
anda ne yapıyor olurdunuz?” Belirli bir noktada olmak
düşüncesi, değişikliği vurgular ki, bu da içinde bulunduğumuz
gün ile ulaşmak isteğimiz ideal gün arasındaki köprüdür.
Bunun gibi bir amaç şöyle çerçevelenebilir: “ben, bu hafta
kendimi, sosyal olarak tanıtmak zorunda olduğum, iki konuma
koyabilirim.”
2. Amaç oluşturma
5. Amaçlar ulaşılabilir ve kişiye özel olarak seçilir:
Danışanlar için, kendilerine yönelik öz saygıyı geliştirmeyi
istemek ya da kendilerini daha iyi hissetmeyi istemek
konularının belirlenmesi, sıra dışı bir şey değildir. Bu,
sadece onlar kendi düşüncelerini değiştiremediklerinden
dolayı, amaç olgusunun kontrolünü biraz terk eder. Şöyle
bir soru sorarak; “eğer kendinizle ilgili daha iyi duygular
geliştiriyor olsaydınız, şu anda özel olarak ne yapıyor
olurdunuz?” Danışman bu soruyu sorarak, amaçlara
yönelik olarak, danışanı kuvvetlendirerek içsel kontrolü
sağlamayı kolaylaştırıyor. Özsaygı amacı gibi, özel olarak
belirlenmiş, “her gün alıştırma yaparak ben kendi
kendime bakabilirim” gibi olabilir.
3. Mucize soru
• Bu teknik, somut, gerçekçi ve erişilebilir amaçlar
oluşturmada yetersiz kalan kişilerle çalışırken
kullanmak amacıyla geliştirilen çözüm odaklı
terapi tekniğidir. Mucize soru terapi
oturumlarında şu şekilde sorulmaktadır:
• “Farz et gece uyurken bir mucize oldu ve bu mucize
buraya getirdiğin problemin çözülmesidir. Uyuduğun
için mucizenin ne olduğunu bilmiyorsun. Sabah
uyandığında senin için mucizenin ne olduğu ve
buraya getirdiğin problemin çözümünde ne gibi
farklılık yaratacağı konusunda neler
söyleyebilirsin?”
3. Mucize soru
• Mucize soru, amaçların belirginleşmesinde
etili olduğundan, danışanın problemlerinin
çözülebileceğine bir parça inanmasını ve
problem çözüldüğünde yaşamının nasıl
değişebileceğini hayal etmesini sağlamaktadır.
• Mucize soruyu cevaplamanın kolay olmadığını,
çünkü bu sorunun onların problemlerle dolu
bir düşünceden çözüme odaklanmaları için bir
değişim yapmalarını gerektirmektedir.
3. Mucize soru
Mucize soru tekniği çözüm odaklı kısa süreli yaklaşımlarda
önemli bir tekniktir. Bu nedenle bu soruyu sorarken bazı
noktalara dikkat etmesi gerekmektedir. Dikkat edilecek
noktalar:
- Kişiler bir problem odağından çözüm odağına doğru
değişme sürecinde zaman vermek amacıyla yumuşak bir ses
tonuyla yavaşça ve nazikçe konuşun.
- Mucize soruyu olağandışı ve tuhaf olarak sunarak,
çözümün oluştuğu sürecin başlangıcını açıkça ve çarpıcı bir
şekilde belirtin.
- Soruyu sorarken geleceğe odaklı kelimeler kullanmak
gerekir. “Farklı neler olacak? Mucizenin işaretleri neler
olacak?” mustafaislek77@gmail.com 156
3. Mucize soru
• Soru sorulduktan sonra kişilerin çözüm
üzerinde konuşmaları sağlamak için “bir
mucize oldu ve buraya getirdiğin problem
çözülür” sözleri sıklıkla tekrarlanır.
• Görüldüğü gibi mucize soru tekniği kişilerin
daha mutlu bir gelecek ilgili görüşlerini ifade
etmesini sağlamaktadır.
3. Mucize
soru
4.Derecelendirme Soruları
• Derecelendirme tekniği, kişinin hayatının
karmaşık yönlerini danışman ve danışan için
daha belirli ve ulaşılabilir yapmak için
kullanılışlı bir tekniktir. Bu teknik, kişinin
geçmiş yaşantısını ve geleceğe nasıl baktığını
değerlendirmek için kullanılır.
• Derecelendirme tekniği görüşme süresi içinde
benlik saygısı, oturum öncesi değişim, kendine
güven, arzu edilen değişiklikleri getirecek sıkı
bir çalışmaya isteklilik, problemlerin
çözülebileceğinin önceliğini düşünme, ümit
algısı ve sürecin değerlendirilmesini içeren
hemen hemen her durumda danışanın
algısını değerlendirmek için kullanılır.
• Genellikle şu şekilde sorular “0’dan 10’a kadar
dereceli bir ölçek üzerinde 0 benimle
görüşmek için randevu istediğin gün panik
durumda olduğun zamanı, 10 ise mucize
durumu tanımladığın zamanki durumun olsun.
Bu gün kendini nerede hissediyorsun?” diye
kişinin o an değişime açık olup olmadığını
anlamak için kullanılabilir.
• Derecelendirme sorusu doğrudan kendi
algılarını getirmekte güçlük çeken kişinin,
dolaylı sorularla kendine ve yaşamına ilişkin
algılarını getirmesini sağlar.
5.Nadir Durumlara İlişkin Sorular
• Nadir durumlar, kişinin gündeme
getirdiği sorunları yaşamadığı anlardır.
Danışmada danışanlara nadir
durumlarına yönelik sorular sorularak
onların problemlerinin çözüldüğü
anlarının olduğunu keşfetmeleri
sağlanır. Böylece neler yaptıklarında,
nasıl davrandıklarında problemlerini
çözebileceklerini görmeleri sağlanır.
Probleme yönelik çözümler nadir
durumlarda aranmalıdır.
• Nadir durumlara ilişkin sorular genellikle
“Mucize soruda tanımladığın gibi son ayda
daha önce bu tür zamanlar oldu mu?”
şeklinde sorulabilir.
• Kişinin en detaylı olarak yakın geçmişi
hatırlayacağından dolayı nadir durumlara
ilişkin soruların yakın geçmişle ilgili sorulması
gerektiğini söylenebilir. Eğer orada arzu
ettiğimiz bir başarılı yaşantı ya da faydalı
çözüm yoksa yakından uzağa doğru gidilerek
daha önceki geçmiş yaşantılar da incelenebilir.
Nadir durumun zamanı problemli durumun
zamanından farklıdır.
• Problem odaklı görüşme ile çözüm odaklı
görüşme arasındaki en önemli farkın
problem odaklıda, kişinin problemlerinin
kimle, neyle, nerede ve ne zaman
olduğuyla ilgilenirken, çözüm odaklıda
nadir zamanın nerede, ne zaman, kimle ve
neyle ilgili olduğunu araştırmaya
odaklandığıdır.
• Çözüm odaklıda problemden çok,
çözümün olduğu nadir durumları ortaya
çıkarmak, kişinin amacına ulaşması
açısından daha çok önemlidir.
6. Konsültasyon arası:
• Çözüm odaklı danışmanlık görüşmelerinde
oturum sonunda danışana geri ileti vermek
için 10 dakikalık ara verilir……
Görüşmelerde en keyifli anların
yaşandığı evredir
Danışana 40 dakikalık görüşmeden
sonra 10 dakikalık bir çay / kahve arası
verileceği söylenir. Bu süre zarfında
anlattıklarının değerlendirileceği ve ona
geri ileti verileceği söylenir.
Arada danışman ile danışan ayrı ayrı yerlerde
bulunabileceği gibi aynı odada da olabilirler
Bu zaman diliminde danışman danışana ne tür geri

bildirimde bulunacağını ve iltifat edeceği noktaları belirler.
Danışanın kendi ifade ettiklerini düşünmelerine fırsat

bulmalarından dolayı en fazla keyif aldıkları bölümdür
7. İltifat ve ev ödevleri:
7. İltifat Etme
• ‘Bir danışma seansı içinde WOW! Kelimesini
kaç kere kullandığım, terapi seanslarımı
izleyen birkaç gözlemcide süpriz yarattı. Hatta
bir seans içinde 25 kere bu kelimeyi
kullandığımı saydılar ve bunu bana rapor
ettiler. Ben de kendime çok şaşırdım. Çünkü
şüphesiz o ana kadar bunun farkında
değildim.!’
İnsoo Kim BERG
İltifat
• Danışanın başarılarını ve güçlü yönlerini
onaylamaktır.
• Böylece kişinin problem nedeniyle farkına
varamadığı yeteneklerinin ve güçlü yanlarının
farkına varması sağlanır.
• Amaç; çözüme ulaşmayı hızlandırmaktır.
• Doğrudan iltifat
• Psikolojik danışmanın danışanın cevaplarını olumlu

değerlendirmesi ya da olumlu tepki vermesi şeklinde
kullanılır. Kişinin yaptığı olumlu ve doğru davranış,
onun duymaktan keyif alacağı sözlerle pekiştirilir.
• Dolaylı iltifat
• Psikolojik danışmanın iltifatı doğrudan danışana
yöneltmeyip, danışanla olumlu imalar içeren sorular
sorması şeklinde kullanılır. Bu tarz iltifat doğrudan
iltifattan daha iyi sonuç vermektedir.
• Bu tür soruları danışan yanıtlarken temelde kendi
yeteneklerini ve başarılarını kendisi ortaya çıkarır.
Dikkat!
• Her zaman olumlu geri bildirimler verilmelidir. Eğer hiç
övgü bulamıyorsanız kompliman yapmayın.
• Çok küçük, ufacık şeyler için övgüde bulunmayın. Eğer
danışanın çok rahat yapabileceği bir şeyse ve göreviyse
bunun için övgüde bulunmayın. Örneğin benim için
yazdığın mektup çok harika gibi.
• Övgülerinizi kısa tutun. Fakat danışan için anlamlı
olsun.
• Uzun açıklamalar yapayın.
• Övgüler yaparken olumsuz anlamlar taşıyan kelimeler
kullanmayın.
• Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışmanlıkta
kullanılan diğer teknikler de şunlardır:
1. Geleceği Okuma Tekniği
2. İlk Oturum Görevini Formüle Etme
3. Başa çıkma Soruları
4. Kâbus Soru
5. Merakı Harekete Geçirme
6. Bir Alt Pozisyon
7. Aynı Dilden Konuşmak
8. Yeniden Çerçeveleme
3. Gün
Bitti!

vardır…
• Sezai KARAKOÇ
1. Tanışma
MUSTAFA İŞLEK
1. GÜN 2.
3.
4. Tarihçe
5. Felsefemiz
9. Süreç
12. Teknikleri
13. Örnek Vakalar
14. Uygulama
MUSTAFA İŞLEK
KADİR ÇALIŞKAN
16. Kapanış
Örnek Vakalar
YALNIZ YATAMAMA VE ÇÖZÜMÜ
• Problem Durumu:
• Kuramsal Çerçeve:
• Çözüm Odaklı
Kısa Süreli Kuramın
Bakış Açısı:
• Örnek Vaka:
• Çözüm Odaklı Kısa
Süreli Kuramın
Tekniklerinin Avantajları
ve Dezavantajları:
• Uygulayıcılara Öneriler:
• Problem Durumu: Okul çağındaki
çocukların uyku sorunu ile karşı
karşıya oldukları sık rastlanan bir
durumdur. Uyku bozuklukları hafızayı
zayıflatır, yaratıcı düşünme
kapasitesini azaltır ve öğrenmeyi
olumsuz etkiler. Bu dönem onların
zaten stres ve uyum sorunlarla başa
çıkmak zorunda oldukları bir
dönemdir.
• Kuramsal Çerçeve: Uyku; yeni doğan, bebeklik, okul
öncesi ve okul çocuğu, ergenlik dönemlerinde
farklılıklar gösterir. Bebekler ilk üç aylık dönemde
günlerinin 16- 18 saatini uyuyarak geçirir. Bu dönem
çok evreli bir uyku düzeni içinde gece ve gündüz eşit
sayıda uyuma ve uyanma dönemlerinden oluşurken
okul öncesi dönemde uyku erişkin dönemdeki iki evreli
özelliğini kazanır. Okul çocuğu ve ergenlik döneminde
iki evreli uyku okul yaşamının getirdiği zorunluluklar
nedeni ile aslında fizyolojik olmayan tek evreli, yani 24
saatte bir kez uyunan gece uykusuna dönüşür.
• Çözüm Odaklı Kısa Süreli Kuramın Bakış Açısı:
(İşbirliği)
(Davranış Problemi)
(Danışan Tipi: Müşteri, Şikayetçi ve Misafir)
AKADEMİK BAŞARISIZLIK VE ÇÖZÜMÜ
• Problem Durumu:
• Çözüm Odaklı Kısa Süreli Kuramın

Bakış Açısı:
• Örnek Vaka:
• Çözüm Odaklı Kısa Süreli Kuramın

Tekniklerinin Avantajları ve
Dezavantajları:
AKADEMİK BAŞARISIZLIK
VE ÇÖZÜMÜ
• Problem Durumu: Akademik başarı ya da
başarısızlık, bireyin kendisi, ailesi ve içinde
yaşadığı toplum bakımından oldukça önem
taşımaktadır. Akademik yönden başarılı, nitelikli
insan gücü potansiyelinin bir toplumun
kalkınmasında en temel güç olduğu kabul
edilmektedir. Akademik başarı, öğrencilerin okul
yaşamında amaçlanan davranışlara ulaşma düzeyi
olarak tanımlanmaktadır. Akademik başarısızlık
ise, bireyin bilişsel yeteneğine göre beklenenin
altında bir başarı olarak tanımlanmaktadır.
• Kuramsal Çerçeve: Yapılan
araştırmalar, başarılı ve
başarısız öğrencilerin zekâ
düzeyleri arasında bir fark
olmadığını göstermektedir.
Okul başarısı, öğrencinin
bulunduğu sınıf ve derse göre
hedeflenen bilgi, beceri ve
davranışları kazanmasıdır.
Başarısızlık ise, en az bir öğretim dönemi boyunca süren,
hemen hemen her dersten, gelişim düzeyinin ve
yeteneklerinin çok altında başarı göstermesi ve bu durumu
bir türlü telafi edememesidir.
• Çözüm Odaklı Kısa Süreli Kuramın Bakış Açısı: Çözüm
odaklı kısa süreli psikolojik danışma, sorun üzerinde
değil, çözüm üzerinde odaklanmayı ve çözüme yönelik
konuşmayı esas almaktadır. Sorun odaklı düşünce,
bireyin sorunlarını çözerken halen uyguladığı ve
gelecekte de uygulayabileceği birtakım seçenekleri
keşfetmesini engeller niteliktedir. Çözüm ise genellikle
sorunun ortaya çıkış nedeniyle ilişkili değildir. Çözüm
odaklı kısa süreli psikolojik danışmada kişiyi psikolojik
danışmaya getiren sorunlar üzerinde konuşmaktan çok,
çözümler üzerinde konuşmak bireyin amacına ulaşması
açısından daha önemli görülmektedir.
• Vaka: Cihan 14 yaşında, üç çocuklu ailenin ikinci
çocuğu ve ortaokul sekizinci sınıfa giden erkek
öğrencidir. Annesi Sümeyye Hanım ve babası Nuri
Bey, çocuklarının yeterince ders çalışmadığı ve
kitap okumadığı gerekçesiyle beş oturumluk
Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma
yardımı almışlardır.
• …Cihan’daki bu değişim hem ailesinden, hem okul
yöneticisi ve öğretmenlerinden, hem de akran
grubundan gelen olumlu geri bildirimlerle daha
da artmış ve kalıcı bir davranış halini almıştır.
ÇEKİNGENLİK VE ÇÖZÜMÜ
• Problem Durumu:
• Örnek Vaka:
• Çözüm Odaklı Kısa Süreli Kuramın Tekniklerinin
Avantajları ve Dezavantajları:
• Problem Durumu: Çocuklar genellikle, isteklerini,

ihtiyaçlarını, düşünce ve duygularını sağlıklı ve sorumlu
bir şekilde paylaşma becerisinden yoksundurlar. pasif
davranışları pekiştirildiği için veya kendilerini atılgan
yapacak bilgi ve becerilere sahip olmadıkları için
çekingen davranışlar sergilemektedirler. Bu durum da
değersizlik, suçluluk, kendine ve diğer insanlara karşı öfke
gibi olumsuz duygularla sonuçlanır.
• Kuramsal Çerçeve: Davranışlar; saldırgan, çekinden
ve atılgan olmak üzere üçe ayrılır. Atılgan bir biçimde
yanıt verebilmek bu gelişim evresindeki çocuk için
oldukça önemlidir. Atılgan olamayan öğrenciler
akran baskısına karşı koymakta güçlük çekerler, hayır
diyemezler.
Çözüm odaklı kısa süreli danışma çocukların
iletişim düzeylerini olumlu anlamda etkilediği
bilimsel olarak ispatlanmış bir psikolojik
danışma modelidir.
• Çekingen davranışların altında yatan temel
sorunun iletişim sorunu olduğu ifade edebilir.
• Vaka: Umut, 8 yaşında üçüncü sınıfa giden
erkek öğrencidir. Hakkını savunamadığı, pasif
kaldığı ve hayır diyemediği için annesi
tarafından merkezimize müracaat etmişlerdir.
Ön görüşme ardından 6 oturumluk çalışmanın
sonucunda amacına ulaştığını ve artık kendini
daha rahat bir biçimde ifade edebildiğini
söylemiştir.
BOŞANMA SONRASI SORUNLAR VE
ÇÖZÜMÜ
• Problem Durumu:
• Örnek Vaka:
• Çözüm Odaklı Kısa Süreli Kuramın Tekniklerinin

Avantajları ve Dezavantajları:
ÇÖZÜMÜ
• Problem Durumu: TUİK 2017 verilerine göre ülkemizde
boşanma sayıları her geçen yıl artmaktadır.
• Meydana gelen boşanmaların yarısının çocuklu
ailelerde gerçekleştiği düşünülecek olursa, her yıl
binlerce çocuk boşanma sonrası yaşanan birçok
olumsuz duygu yaşamaktadırlar. Köknel’e göre yaşam
stresleri içinde en ağır etki bırakan stresör boşanmadır.
• Boşanma stresi, çocukların akademik, sosyal ve
duygusal gelişimlerini olumsuz bir şekilde
etkilemektedir.
ÇÖZÜMÜ
• Kuramsal Çerçeve: Evlenmiş çiftlerin hukuki, dini ve sosyal
yönden aralarındaki bağın kapması başlanma ile
gerçekleşir. Başa çıkma becerilerinin eksikliği, dış desteğin
kullanmadaki yetersizlik ve boşanma durumunda
çocukların kendini suçlama eğilimleri nedeniyle
boşanmanın etkisi onlar için oldukça örseleyici olabilir.
• Dürtülerini kontrol etmede yetersizlik, dikkat dağınıklığı,
utangaçlık, sosyal fobi gibi akademik ve sosyal problemleri
sahip iseler veya anlaşmazlık yaşanan bir aileden
geliyorlarsa daha ileri psikolojik problemler için risk
altındadırlar. Okuldan ve destekleyici ruh sağlığı
çalışanlarından gelen psikolojik destek, boşanmanın onlar
üzerindeki olumsuz etkisini azaltabilir.
ÇÖZÜMÜ
Boşanma süreci ve sonrası şiddetli bir fırtına gibi
geçer. Tüm aile üyeleri gibi çocuk da yoğun duygular
yaşar ve bu duyguları çeşitli yollarla dışa vurur.
Kendini öfkeli ve çaresiz hissedebilir. Bu durumda
çözüm odaklı bakış açıcı çocuğa çok iyi gelecektir,
çünkü duygu ile çalışmak sıkıntılıdır. Onun yerine
duyguya neden olan düşüncelerini ve neleri
üstesinden gelebileceğine dair gücünü fark etmesi
son derece önemlidir. Çözüm odaklı kısa süreli
psikolojik danışma bu anlamda çocuğa güçlü
alanlarını fark etmesini sağlayacaktır.
ÇÖZÜMÜ
• Örnek Vaka: Tuğba, 9 yaşında kız öğrencidir.
Öğretmenlerinin son zamanlarda dalgın olduğu, derslerine
eskisi kadar özenli davranmadığı gerekçesiyle rehberlik
servisine yönlendirilmiştir. Yapılan görüşmede ilk başta
konuşmak istemediğini ifade etmiş ve ağlamıştır.
Kendisine yakından ilgi gösterilmiş, kendisine ne kadar
önem verdiğimizi, kendisinin bizim için ne kadar değerli
olduğunu ifade etmiş, istemezse zorla görüşmeyeceğimizi,
ama isterse kendisini dinlemeye hazır olduğumuzu ve
yardımcı olmaktan büyük bir memnuniyet duyacağımızı
söyleyip görüşmeyi sonlandırdık. Sonra gitti ve bir ay
sonra kendi isteğiyle geldi. Mucize soru, derecelendirme
sorusu sorulmuştur.
Sonuç ve Değerlendirme
• Sonuç olarak sizlere çözüm odaklı kısa süreli

okul danışmanlığının okullarda çalışan siz
psikolojik danışmanların işlerini büyük ölçüde
kolaylaştıracağını ifade edebiliriz.
• Terapi bilimden daha ziyade bir sanattır.
• Sizin, danışanlarınızla çalışırken, sanat icra
eden bir sanatkâr hassasiyetiyle hareket
etmeniz gerektiğini düşünüyoruz.
Ayrıca bu kuramı tanıyan bir meslektaş olarak gerek
kuramı, gerekse bu semineri değerlendirmenizi istiyorum:
1. Çözüm odaklı kısa süreli danışmanlığının okulunuzda

uygulanabileceğine ilişkin görüşleriniz nelerdir?
2. Genel olarak bu seminere ilişkin görüşleriniz nelerdir?
3. Genel olarak eğitimciye ilişkin görüşleriniz nelerdir?
4. Çözüm odaklı kısa süreli danışmanlığa ilişkin 48 saat
sürecek bir eğitime katılmak ister miydiniz?
Soru-cevap
Teşekkür ederim…

Çözüm Odakli Okul Danişmanliği Kursu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Çözüm Odakli Okul Danişmanliği Kursu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Lİ

PROBLEM ODAKLI DÜŞÜNCE ÇÖZÜM ODAKLI DÜŞÜNCE

2. First signs of reaching the goal 1. Desired Future

‘ÇÖZÜM DAVRANIŞ’ NEDİR?

Okulda, anladıkça başaracaksın.

• Ortak özellikleri, zaman açısından uzunca bir

• “Çözüm Odaklı Kısa

• 1980’li yıllarda Steve

• Diğer önemli temsilcileri;

Uzun süreli terapiler ile kısa süreli terapiler arasındaki

• We discovered that there's no connection

Insoo Kim Berg

• Ruhsal Araştırmalar Enstitüsü (MRI)

• Aile veya Haley-Madanes Enstitüsü

-Milton H. Erickson -Milton H. Erickson

• Çözüm odaklı süreli terapinin kullanıldığı

• Çözüm kısa süreli terapinin üzerinde durduğu

Geçmiş Şimdi Gelecek

Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışmanın Bizim

• Gün batsa ne olur…

Teknik ve Teori 15%

Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma, Okullarda

• Yaşam, tek bir doğrudan ibaret değildir.

• Çözüm odaklı danışmada ilk oturum çok

• Çözüme giden birçok yol vardır.

Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışmanın insan

Olumlu amaç gözlenebilen ve ölçülebilen

Danışan nadiren yasalara

• Danışanın bakış açısını kabul edin ve yansıtın,

Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma süreci nasıldır?

• Gün batsa ne olur…

Bu zaman diliminde danışman danışana ne tür geri

Danışanın kendi ifade ettiklerini düşünmelerine fırsat

• Psikolojik danışmanın danışanın cevaplarını olumlu

• Gün batsa ne olur…

• Çözüm Odaklı Kısa Süreli Kuramın Bakış Açısı:

(Danışan Tipi: Müşteri, Şikayetçi ve Misafir)

• Çözüm Odaklı Kısa Süreli Kuramın

• Çözüm Odaklı Kısa Süreli Kuramın

• Problem Durumu: Çocuklar genellikle, isteklerini,

• Çözüm Odaklı Kısa Süreli Kuramın Bakış Açısı:

• Çözüm Odaklı Kısa Süreli Kuramın Tekniklerinin

• Sonuç olarak sizlere çözüm odaklı kısa süreli

1. Çözüm odaklı kısa süreli danışmanlığının okulunuzda

You might also like