Ta Mastik Asfalt

Yaynlayan: Deutscher Asphaltverband e. V. Schieffelingsweg 6 53123 Bonn Tel.: Faks: 0049- 228 979650 0049- 228 9796511

nsz
Bu Kqlavuz Deutscher Asphaltverband e. V. (Alman Asfalt Federasyonu) tarafqndan Aralqk 2000 tarihinde yayqmlanmq< ve Almanyada uygulanan ta< mastik asfaltlar hakkqnda teorik ve pratik bilgiler vermektedir. ncellikle Idareler, asfalt reticileri ve uygulamacqlar ixin tasarlanmq<dqr. Yayqn haklarqna sahip DAV e. V. izniyle Ankarada 18/19 Kasqm 2009 tarihlerinde gerxekle<tirilen 5. Ulusal Asfalt Sempozyumu xerxevesinde trk kamuoyuna sunulmu<tur.

E-Mail: DAV@Asphalt.de Internet: www.Asphalt.de Yazarlar: Dipl.-Ing. Lothar Drschner Dipl.-Ing. Volker Schfer Tercme: Dipl.-Ing. Reha etinkaya Kontrol: Ahmet Grkan Gngr Yayqnlama tarihi: Aralqk 2000 Tercme tarihi: Ekim 2009

NOT: Kqlavuzda belirtilen teknik <artnameler Aralqk 2000 tarihinde Almanyada gexerli olanlardqr. Bunlar kqlavuzun tercme edildii tarihe kadar kqsmen dei<mi<tir! Bu dei<iklikler ncelikle 2007de revize edilen ZTV Asphalt-StB ve 2008de revize edilen TL AsphaltStB ynergelerini kapsamaktadqr.

Ixerik
1. 2. 3. 4. Giri< ....................................................... 1 Genel Bilgiler ........................................ 2 zellikler ve kullanqm alanlarq........... 4 Karq<qm bile<imi ................................... 4 Agrega .............................................. 4 Balayqcq ........................................... 5 Stabilize edici katkq malzemeleri .. 5 Miks dizayn ..................................... 6 Karq<qm bile<imi .............................. 9 5. 6. 7. 8. Karq<qm retimi .................................... 9 Depolama ve Nakliye........................ 12 Serme ve sk<tqrma............................ 13 Satqh i<lemleri ..................................... 14

Ek .............................................................. 15

1.

Giri<

Bu Kqlavuz Alman Asfalt Federasyonu nezdinde Asfalt Teknolojisi xalq<ma grubu tarafqndan ZTV Asphalt-StB 2000 ynergesinin 4. blm bazqnda hazqrlanmq<tqr. (ZTV Asphalt-StB 2000 ynergesi Almanyada tm Asfalt xalq<malarqnq kapsayan, teknik olarak talep edilen, kalite standardlarqnq, ihale ve hak edi< i<lemlerini dzenlemektedir) Kqlavuz ihale verenlere, asfalt karq<qmq imalatxqlarqna ve uygulamacq firmalara teknik mevzuatlarda bulunmayan teorik ve pratik ek bilgiler vermektedir. Kilavuzun amacq ta< mastik asfaltlarqn (TMA) talep edilen kalite standardlarq xerxevesinde retilip, uygulanmasqdqr. Ta< mastik asfaltlarqn olaanst uzun kullanqm sresi 30 yqllqk tecrbe ile kanqtlanmq<tqr. Bu olaanst uzun kullanqm sresine zel konsept, kqrqlmq< agrega ve bitm oranlarqnqn yksek olmasq ile ilgilidir. Uygulanan ilk TMA-konseptlerinde aqrlqk olarak %7leri a<an bitm oranlarq kullanqlmq<tqr.
Wilhelmshafenda 20 yqllqk kullanqm sresinden sonra ta< mastik asfalt 0/8

Stabilize edici katkq malzemesi olarak asbest fiberleri veya lastik tozu kullanqlmq<tqr. Bu yksek bitm oranlq konseptlerde stabilize edici katkq malzemelerin zellikleri xok nemli bir rol almq<tqr. Ondan sonraki yqllarda TMA-konseptleri teknik, ekonomik, iklim ve xevre koruma dorultusunda dei<ikliklere uramq<tqr. Bugnk konseptlerde daha dei<ik stabilize edici katkq malzemeleri kullanqlmaktadqr (rnein: organik ve madensel fiberler, termoplastik maddeler veya silisik asit).

Bu katkq malzemelerin bazqlarq TMA-konseptlerinin geli<im safhasqnda, bilhassa yksek bitm oranq axqsqndan, sorunsuz kullanqlamamq<tqr. Bundan dolayq bazq asfalt reticileri bitm oranlarqnq d<rp TMA olarak adlandqrmq<lardqr. Bu tr konseptler asfalt betonuna daha yakqndqr ve TMA zelliklerine sahip deildir. TMA ilk defa 1984 yqlqnda teknik mevzuatlarda (ZTV bit-StB 84) yerini bulmu<tur. Bu a<amada maksimum tane boyutu sqnqrq getirilmeden bitm oranq ixin minimum %6 olarak sqnqrlandqrma getirilmi<tir. reticiler arasqndaki rekabet baskqsq ilk uygulanan TMAlarda bitm oranqn %6lqk alt sqnqrlarqnda geli<tirilmesine yol axmq<tqr. retimde nlenemeyen bitm oranqndaki farklqlqklar uygulamada bazq sorunlara neden olmu<tur. Bunun zerine bazq Eyalet ilgili makamlarq minimum bitm oranqnq %6,5e xqkarmq<tqr. Bu deer 1990 da revize edilen ZTV bit-StB 1984 mevzuatqna alqnmq< ve 1994de ZTV Asphalt-StB 1994 mevzuatqnada konulmu<tur. Bu bitm oranq TMAda (0/11 S)

istenilen tipik zellikleri salamak ixin yeterli sayqlmaktadqr. Dier TMA lar ixin (0/8 S, 0/8 ve 0/5) daha yksek oranlarda bitm gerekmektedir.

2.

Genel Bilgiler

TMA 1960lq yqllarqn ortalarqnda xivili otomobil lastiklerinin yksek deformasyonuna kar<q direnxli bir asfalt a<qnma tabakasq olarak tasarlanmq<tqr. TMA, TV bit 6 ynergesinde yeralan asfalt mastik bazqnda geli<tirilmi< ve bunun mekanize edilmi< <eklidir. Asfalt mastik elle veya daqtqm kasalarq ile asfalt zerine serilmekte, daha sonra onun zerine 5/8 veya 8/11 mmlik yksek kaliteli kqrqlmq< agrega serilip silindirle sqkq<tqrqlmq<tqr.

TMA dkme asfaltqna e< deerde dayanqklqlqk ve hizmet sresine sahiptir ve asfalt betonu yapqmqnda kullanqlan nakliye ve uygulama ekipmanlarq ile retilmektedir. ZTV Asphalt-StB mevzuatqndaki tarife uygun olarak TMA kqrqlmq< ve iri taneli agrega karq<qmqndan ibarettir. Balayqcq madde olarak bitm ve stabilize edici katkq malzemeler kullanqlmaktadqr. TMA sqcak karq<qmq a<aqdakq belirtilmi< olan ana karakteristik zelliklere sahiptir:

szlmesini nlemektir. Bu akma sreci retim, nakliye, serme ve sqkq<tqrma esnasqnda olu<maktadqr. Agrega zerinde olu<an bitm film kalqnlqq katkq malzemeler sayesinde ykselmektedir ve aynq zamanda asfaltqn yorulma ve ya<lanma direnci artmaktadqr.

ysek orande kqrqlmq< mqcqr yksek oranda iri taneli agrega yksek oranda bitm stabilize edici katkq malzemeler
Asfalt konseptlerinin gsterimleri

Yksek oranda iri taneli malzemeden olu<an agrega, bol bo<luklardan olu<an bir iskelet olu<turmaktadqr. Bu bo<luklar bitmle doldurulmaktadqr. TMAda kullanqlan stabilize edici katkq malzemelerin grevi balayqcq maddenin agregadan

Stabilize edici katkq malzemelerin szlme deneyi ile tespit edilir

etkisi

3.

zellikler ve kullanqm alanlarq

TMA a<qnma tabakalarq dayanqklq ve uzun mrldr. Bu zelliini aqr trafik ve iklim <artlarqnda kanqtlamq<tqr. Yksek oranda kqrqlmq< agrega ve mastik karakterli balayqcqnqn sayesinde TMAlar doru tasarqm, retim ve uygulamada a<aqdakq zelliklere sahiptir:

(STEINHOFF, PTZOLD: Asphalt, No 1/98, Sayfa 20; Asfalt st tabakalarqnda uzun sre dayanqklqlqk bir dkmentasyon). Ince a<qnma tabakalarq ixin 0/5 ve 0/8 mmlik TMAlar uygundur. Belli bir lxye kadar profil bozukluklarqnda dei<ik kalqnlqklarda uygulanan iyile<tirme tabakasq olarak uygulanabilinir.

deformasyonlara kar<q dayanqklq a<qnmaya kar<q dayanqklq souk ve mekanik etkilerden olu<an xatlaklarq engelleyici granl, kaba ve kaygan olmayan bir satqh uzun mrl

Ince bir TMA-tabakasqnqn uygulamasq

4.

Karq<qm bile<imi

Agrega Agregalara talep edilen genel niteliklerin yanqnda cilalanma ve kqrqlmaya kar<q olan direnxleri xok nemlidir. D<k ince agrega oranqyla uygulanan TMA yzeyinin kayganlqa kar<q olan direnci hemen hemen tamamq kqrqlmq< iri agregalar sayesinde salanmaktadqr.

TMA her trl yollar ixin a<qnma tabakasq olarak uygundur. Bu ytem xok trafikli otoyollar, <ehirler arasq ekspres yollar veya <ehir ixi yollar ixin standart olmu<tur.

Yapq kategorileri SV, I ve II olan ve yapq kategorisi III olupta aqr yklemelere maruz olan yollarda iri agregalar ixin talep edilen minimum cilalanma deeri (PSV) 50dir. (Not: Yapq kategorileri hizmet sresin 10 t-e<deer dingil yk gexi< sayqsqna gre belirlenmektedir. Bu SV kategorisi ixin 32 milyon, I ixin 10 ile 32 milyon arasq ve II ixin 3 ile 10 milyon arasqdqr.) Daha yksek cilalanma deeri ihtiyaxlarqnda yksek PSV deerine sahip agrega veya agrega karq<qmlarq gerekebilir. Ince kqrqlmq< mqcqr ixin dei<ik cilalanma deerlerine sahip agrega kullanmak suretiyle uzun mrl, kayma dayanqmq yksek satqh zelliine ula<qlabilir Kullanqlan agregalarqn tane <ekilleri TMAlarda (zellikle 0/8 ve 0/8 S tiplerinde) olu<an bo<luk oranlarqnq ixin xok nemli etkendir. Yassq ve dz agregalar bo<luk oranqnq, bo<luk doluluk oranqnq dolayqsqyla asfalt sqkq<tqrmasqnq olumsuz ynde etkiliyebilmektedir.

Balayqcq TMAlar ixin balayqcq madde olarak genelde DIN EN 12591 normuna uygun 50/70lik bitm kullanqlmaktadqr. Ince TMA karq<qmlarqnda 70/100 veya 160/220lik bitmler de kullanabilinir. Aqr trafikli yollarda veya kpr zerlerinde polimer modifiye edilmi< bitmler daha avantajlq olabilir. Stabilize edici katkq malzemeleri TMAda istenilen yksek bitm oranq ve ayrqca agregalarqn ba<ka karq<qmlara gre sahip olduu d<k agrega yzey alanqndan dolayq stabilize edici katkq malzemeleri gerekmektedir. Bu katkq malzemeleri; retim, nakliye ve uygulama esnasqnda bitmn agregalar arasqndan szlmesini nler. Edinilen tecrbelerle stabilize edici katkq malzeme olarak selloz fiberlerin uygunluu kanqtlanmq<tqr. Stabilize edici etkisi kanqtlanmasq <artqyla toz, granl <eklinde veya sqvq malzemeler kullanilabilinir. Doasal veya sunni silisik asitler, lastik tozlarq veya polimerlerle kqsmen iyi tecrbeler edinilmi<tir.

Miks dizayn Marshall numuneleri 50/70lik bitm kullanarak DIN 1996 Blm 4 e uygun olarak 135 5 derecede retilmelidir. Bundan dei<ik olarak ZTV AsphaltStBde polimer modifiye bitmle (PmB 45) retilen TMAlar ixin sqkq<tqrma qsqsq 145 5 derecedir. Trafik alanlarqnda SV ve I kategorisi yollar ixin uygulanan TMAlarqnqn bo<luk oranq %3,5 olarak, dier trafik alanlarq ve polimer modifiye bitm (PmB 45) kullanqmqnda bo<luk oranq %3 olarak hedeflenmelidir. Ince tabakalq uygulamalar ixin marshall numunesinde hedeflenen bo<luk oranq %2 ve 2,5 arasq sexilmelidir. Istenilen bo<luk oranqnqn, bitm oranqn dei<tirilerek yakalanmasq teknik axqdan sqnqrlq lxde uygundur. Marshall numunesinin bo<luk oranqnda nemli lxde dei<iklikler isteniliyorsa a<aqdakq sqralamaya gre dei<iklikler yapqlmalqdqr:

toplam mqcqr oranq, mqcqr gruplarqnqn kullanqm oranq, filler oranq ve bitm oranq.

Toplam mqcqr oranqn granlasyon sqnqflarqna gre tavsiye edilen daqlqmq

0/11 S 2/5 mm 5/8 mm 8/11 mm 1 parxa 2 parxa 4 parxa 0/8 S 2 parxa 0/8 2,5 parxa

5,5 parxa 4,5 parxa ---

2 mmden byk olan agregalarla uygulanabilinen varyasyonlar xok sqnqrlqdqr. S kategorisi TMAlarqnda kqlavuz deer olarak alt sqnqrlama alqnmalqdqr. retimde olu<an sapmalar TMAlarda istenilen bo<luk oranlarqnqn yakalamasqnq riske sokar. Bundan dolayq ZTV-Asphalt 2000 ynergesinde gradasyondaki 2 mmlik alt sqnqrlamasq %75den (1998 baskqsq) %73e d<rlm<tr. Agrega fraksiyonlarda istenilen oranlar sayfa 8deki tabloya gre uygulanmalqdqr.

Ta< mastik asfalt 0/11 S (stte) ve asfalt beton 0/11 (altta) gradasyonlarqnqn mukayesesi

ta< mastik asfalt

1. agregalar
agrega boyutlarq < 0,09 > 2,00 > 5,00 > 8,00 > 11,20 mm a. ol. a. ol. a. ol. a. ol. a. ol.

0/11 S
0/11 9 - 13 73 - 80 60 - 70 40 10 1:0

0/8 S
0/8 10 - 13 73 - 80 55 - 70 10 1:0

0/8
0/8 8 - 13 70 - 80 45 - 70 10 1:1

0/5
0/5 8 - 13 60 - 70 10 1:1

kqrqlmq< kaba ve ince, filler

kqrqlmq< kaba, ince kum ve filler

kqrqlmq< ve kqrqlmamq< agrega oranq

2. bitm
bitm tr bitm oranq 50/70 (PmB 45)*1) 6,5 50/70 (PmB 45)*1) 7,0 70/100 7,0 70/100 160/220 7,2

3. stabilize katkq malzeme

karq<qmdakq oranq a. ol. 0,3 - 1,5

4. sqcak karq<qm
marshall numunesi sqkq<tqrma derecesi *2) bo<luk oranq C ha. ol. 3,0 - 4,0 3,0 - 4,0 135 5 2,0 - 4,0 2,0 - 4,0

5. tabaka
uygulama kalqnlqq veya uygulama aqrlqq istisnalarda (telafi tabakalarqnda) uygulama kalqnlqq veya uygulama aqrlqq sqkq<tqrma oranq bo<luk oranq
*1) Sadece

cm kg/m

3,5 - 4,0 85 - 100

3,0 - 4,0 70 - 100

2,0 - 4,0 45 - 100

2,0 - 3,0 45 - 75

cm kg/m % ha. ol.

*2) Marshall

2,5 - 5,0 60 - 125

2,0 - 4,0 45 - 100 97 6,0

istisnalarda

numuneleri PmB 45 kullanqmqnda 145 5 C de retilmelidir

Karq<qm bile<imi TMAlarqnqn deformasyona kar<q olan davranq<qnqn marshallstabilitesi ve marshall-akma deeri zerinden deerlendirilmesi uygun deildir. TMAlarda asfalt betonunu karq<qmlara gre Marshall-stabilite deerleri daha d<kdr. Bundan durum deformasyon dayanqklqlqq hakkqnda yanlq< deerlendirmeye yol axabilir. Deformasyon dayanqklqlqq deerlendirilmesi gnmzde tekerlek izi olu<turma deneyi ile TP A-StB tekerlek izi deneyi - su banyosunda tekerlek izi derinlii blmne dayanarak tespit edilmektedir. Tekerlek izi deneyi dei<ik TMA tiplerinde deformasyon dayanqklqlqklarqnqn birbiriyle kar<qla<tqrqlmasq ixin uygundur. >imdiye kadar yeterli tecrbe olmadqqndan TMAlarda tekerlek izi derinlii ixin genel gexerli bir sqnqr deer verilememektedir. Tekerlek izi deneyinden harix olarak xevrimsel basqnx deneyi ile deformasyon dayanqklqlqq tespit edilebilir. Ancak bu deney ixinde genel deerlendirme tecrbesi yetersizdir.

Deformasyon dayanqklqlqq tespiti ixin kullanqlacak her test numunesinin retim metoduna dikkat edilmelidir (gerek test numunesinin retiminde, gerek neticelerin deerlendirilmesinde).

5.

Karq<qm retimi

TMA retimi asfalt betonu gibi retilmektedir. Kaba agreganqn yksek oranda kullanqmqndan dolayq iki n dozaj silosu kullanqlmasq gerekebilir. Kaba agregalarqn yksek oranqndan dolayq, sqcak eleme st eleklerinde darboaz olu<up, eleme olumsuz etkilenebilir. Kullanqlan plentin dozaj ve elek kapasitesi ile amaxlanan retim kapasitesi uyumlu olmalqdqr. TMA daki d<k orandaki ince agrega, kurutucuda (dryer), kaba agregalarqn etrafqnda kalqn bir tabaka olu<turmadqqndan, agregalar direkt olarak ate<e maruz kalqp a<qrq qsqnmaktadqr. retim sresince, agrega qsqsqnqn istenilen dzeyde kalmasqnq salamak gerekmektedir. nemli olan retimi tamamlanmq< karq<qmqn qsqsqdqr ve 170 C dereceyi gexmemelidir. Stabilize edici katkq malzemeleri niteliklerine gre titizlikle karq<qma

10

ilave edilmelidir. Katkq malzemesinin oranq ve karq<qmdaki homojen daqlqmq, karq<qmqn ve dolayqsqyla dklen tabakanqn kalitesini nemli derecede etkilemektedir. Katkq malzemelerin teslim edildiindeki homojenitesi ve kalitesi depolamada ve imalat esnasqnda da korunmalqdqr. A<aqdaki verilen axqklamalar katkq malzemesi olarak fiber liflerini kapsamaktadqr. Granl, sqvq veya fillerli katkq malzemeleri kullanqldqqnda, bunlarqn zelliklerinin dikkate alqnmasq gerekmektedir. Katkq malzemeleri demet olarak karq<qma verilecekse, demetlerin boyutlarq mikserin kapasitesine uygun olmalqdqr. Organik fiberlerin depolamada ve imalat sqrasqnda nem almamasqna dikkat edilmelidir. Olasq bir topaklanma karq<qmdaki homojen daqlqmq etkilemektedir.

malzemeleri ixin dei<ik dozajlama mekanizmalarq nerilmektedir. Kxk xaplq retimler ixin kapakdan elle ilave edilebilir. Byle durumlarda i< emniyet nizamnamelerine ve asfalt retimi ixin BG/BIA-tavsiyelerine uyulmalqdqr. Balayqcq madde ilk a<amada byk yzey alanlarqna sahip kaba agregalarqn yzeylerine yapq<qr. Homojen bir karq<qm ixin katkq malzemelerinin e<it daqlqmq byk nem ta<qmaktadqr. Katkq malzemeleri reticilerinin verileri mutlaka dikkate alqnmalqdqr. Fiberlerde ayrqca dikkat edilmesi gereken unsur, bunlarqn karq<qmdaki dengeli daqlqmqnqn ilave karq<tqrma sresinde (balayqcqnqn ilavesinde ve ondan sonraki karq<tqrma anqnda) gerxekle<mesidir. Gereinden uzun sreli kuru nkarq<tqrma fiberlerin tozla<masqna (fillere dn<mesine) sebep olabilir. Pellet halindeki organik fiberler dei<ik younluklara sahip olduklarqndan, kuru n karq<qm zamanq yumaklarq xzmeye yeterli olmayabilir. Organik fiberlerin xzlm ve homojen daqlqmq zaman zaman kontrol edilmelidir. Gerekli n karq<qm ve son karq<qm zamanlarq retim veriminin d<mesine yol axar. Burada kuru

Karq<qm retimi Katkq malzemelerin ilave edilmesi genelde uygun ekipmanlarla otomatik olarak gerxekle<mektedir. Bazq ekipman reticileri tarafqndan dei<ik katkq

11

karq<qmda yumaklarqn dengeli daqlqmq ixin gerekli olan optimum karq<tqrma zamanqnqn belirlenmesi gerekmektedir. TMA retimi esnasinda ba<ka asfalt konseptleriyle, zellikle bitml temel veya binder karq<qmq gibi, retim yapqlmamalqdqr; (ate<leme ayarqnqn dei<tirilmesi, kapasite dei<iklii).

Katkq malzemelerin ilavesi

otomatik

ekipman

ile

selloz fiberli TMA retimi ixin nerilen i<lemler ve karq<qm zamanlarq

kaba ve ince agregalar filler selloz fiber balayqcq ilave karq<tqrma zamanq bo<altma zamanq 15 saniye 15 saniye
Toplam karq<tqrma zamanq 53 saniye

20 saniye

10 saniye

8 saniye Burada nerilen veriler retici tecrbelerine dayanarak tasarlanmq<tqr. Kullanqlan ekipmanlara gre dei<ik retim yntemleri/karq<qm zamanlarq daha uygun olabilir. Kuru karq<qmlarla (dry blend) deneme uygulanmalq!

12

6.

Depolama ve Nakliye

Btn asfalt tipleri gib ta< mastik asfaltlarda uzun sre silolarda depolanmamalqdqr. Bu srex ixerisinde balayqcq madde zararlq deisikliklere urayabilir. Nakliye araxlarqnqn ykleme rampalarq temiz olmalqdqr. Asfaltqn rampalara yapq<masqnq nlemek ixin sadece asfalta zarar vermeyen xzcler kullanqlmalq veya ince bir su tabakasq yeterlidir. Mazot kullanqlmasq kaliteye olumsuz etkisinden ve i< emniyeti axqsqndan yasaktqr. Nakliye araxlarqnqn zeri asfaltqn soumasq ve havadaki oksijenle birle<erek balayqcq madde sertle<mesini nlemek ixin her zaman, yaz mevsiminde dahi, rzgar gexirmeyen rt ile rtlmelidir. Kxk miktarlarla veya d<k randqmanla xalq<malarda (<ehir ixi yollarda veya tamir i<lerinde) qsq izolasyonlu kamyon st tanklar veya yatay bantlq termo kazanlq rmorklar xok uygundur.

Kqrmqzq renkli TMA serimi - nakliye aracq termo kazanlq xalq<maktadqr

Uzak nakliye mesafelerinde karq<qm soumasqnq ixin karq<qmqn yksek qsqda retilmesi kesinlikle yanlq<tqr. Balayqcq ve karq<qmqn nakliye ve serim esnasqnda ayrqlma ve akmasq halinde balayqcq sertle<ir ve sonux olarak sqkq<tqrmada sorun ya<anqr. retim, nakliye ve serim randqmanq birbiriyle uyumlu olarak gerxekle<tirilmelidir. Iyi bir organizasyon ile nakliye araxlarqnqn bekleme srelerini ve bununla baqmlq olarak malzemenin qsq kayqplarqnq nleyebiliriz. Ayrqca fini<er xalq<masqnda bekleme sreleri olu<mamalq. Srekli olarak ilerleyen fini<er xalq<masq dzenli sqkq<tqrma ve uygun yzeysel yapq ixin n ko<uldur.

13

7.

Serme ve sk<tqrma

TMA fini<erle problemsiz olarak serilmelidir. Serim ve sqkq<tqrmada

dikkat edilecek kurallar a<aqdaki tabloda listelenmi<tir:

Serim ve sqkq<tqrmada dikkate alqnmasq gereken kurallar

Karq<qm qsqsq fini<er kazanqnda e<it <ekilde daqlmalqdqr. B50/70, B70/100 veya PmB 45 asfalt bitmlerinde qsq 150 C den d<k olmamalqdqr. Bu arada fini<er kazanqnqn kqyqsqnda ve k<esinde souk malzeme kalmamalqdqr. Kullanqlan fini<erin serme hqzq malzemeyi fazla sqkq<tqrmayacak (isotop sondajq ile kontrol edilebilir) ve xarpma titre<imi olu<mayacak <ekilde ayarlanmalqdqr (ixyapq gev<emesi). Sqkq<tqrma derhal ve silindir fini<ere xok yakla<arak yapqlmalqdqr. Serilen her fini<er <eridi ixin en az iki silindir gereklidir. Silinder sqkq<tqrmasq aqr tandem veya 3 tekerli silindirlerle yapqlmqlqdqr (aqrlqq > 9 t). Vibrasyonlu sqkq<tqrma yeterli malzeme sqcaklqqnda ve statik bir baskqdan sonra yapqlmalqdqr. Tabaka qsqsq 100C altqna d<dkten sonra vibrasyonlu sqkq<tqrma yapqlmaz. Tabaka kalqnlqq 2 cmden az ve alt tabakasq sert (beton, ta< kaplamalarq v.b.) tabakalara gev<emelere veya agrega kqrqlmasqna sebep olduundan vibrasyonlu sqkq<tqrma yapqlmaz. Lastik tekerlekli silindirler TMA sqkq<tqrmasq ixin uygun deildir. Istenilen yzeysel zellii gerxekle<tirilemedii ixin genelde kullanqlmaz. TMAnqn tamamlanmasq ixin gerekli olan el i<xilii xabuk ve fini<erle e< hqzda gerxekle<tirilmelidir. Silindirle sqkq<tqrma serme i<leminden hemen sonra yapqlmalqdqr. Fini<erin otomatik olarak uyguladqq n sqkq<tqrma tabakanqn serme kalqnlqq ixin dikkate alqnmalqdqr.

14

TMAnqn serme kalqnlqq ve serilecek miktarq ZTV Asphalt-StB 2000, Tablo 4.1 (Sayfa 12) ve ZTV Asphalt-StB 2000, Tablo 3.2 de verilmi<tir. Verilen minimum deerler edinilen tecrbeler sonucu kritie axqktqr ve mstesna durumlarda kullanqlmalqdqr. Normal durumlarda tabaka kalqnlqq hixbir yerde minimum lxnn altqna d<memelidir. Ek ve balantq yerlerine zellikle dikkat edilmelidir (DAV kqlavuzu: Tabaka balantqlarq, ek yerleri, kenar balantqlarq).

Serpilecek malzeme ya fini<erin hemen arkasqndan veya ilk silindir gexi<lerinin arasqnda; herhalkrda yeteri kadar sqcak ve balayqcq zellie sahip tabaka zerine uygulanmalqdqr. Dzgn bir satqh elde etmek ixin serpici makina kullanqlmasq <arttqr.

Uygun bir agrega serpme ekipmanq

8.

Satqh i<lemleri

Ba<langqxta olu<an yzeysel kayganlqqnq nlemek ixin bazq tedbirlerin ZTV Asphalt-StB anlayq<q ixerisinde teknik <artnameye gre alqnmalqdqr. Serpilecek malzeme miktarq ekseriyetle 1 ile 2 kg/m2 dir. 1 ile 3 mm arasq tane ebatlarq yanqsqrq tozu alqnmq< ve hafif bitmle kaplanmq< 0,25 ile 2 mm lik kqrqlmq< kum kulanqlmasq yaygqnla<mq<tqr. 2 ve 5 mm arasq kqrqlmq< mqcqr fazla grlt seviyesinden dolayq kullanqlmamalqdqr.

Serme, sqkq<tqrma ve son i<lemlerden sonra kaplama tabakasqnqn soumasq ixin trafie axqlmasq en az 24 saat sonra olmalqdqr. Daha nce trafie axqlmasq kaplama tabakasqnqn bozulmasqna ve tekerlek izi olu<masqna sebep olabilir.

Agrega serpilmemi< ve serpilmi< yzeyleri (sol ve sa taraftaki resimler)

TMA

15

Ek
SCHELLENBERG/ VON DER WEPPEN e gre balayqcq madde szlme testi retim, depolama, nakliye ve serim esnasqnda karq<qmqn dayanqklqlqq ve homojenitesi SCHELLENBERG/ VON DER WEPPEN balayqcq madde szlme testine gre deerlendirilmektedir. Bu test ile karq<qmqn serme esnasqnda ayrqlma eilimi iyi tanqmlanabilir. 1 kg malzeme bir cam behere konulur (DIN 12332, 800 ml) zeri kapatqlarak 170 C` de 60 dakika etve konulur. Etv harixden hava takviye edilmeden etv ixindeki dola<qm zellii ile xalq<tqrqlqr. Cam beher ixine malzeme koyulmadan nce etvde 170 C qsqtqlqr. nceden 170 C` de qsqtqlan beherin malzemeyle doldurulup, aqrlqqn lxlmesi ve tekrar etve konulmasq 20 saniyeden uzun srmemelidir. Malzemenin ba<langqx qsqsq 135 5 C olmalqdqr (Marshall-deneyi retim derecesq). Etvn qsq sapmasq 1 C` yi ve qsqtma zamanqn sapmasq 1

dakqkayq gexmemesi gerekmektedir. Malzeme etvden alqndqktan sonra sarsmadan ve xarpmadan ters xevirerek bo<altqlmalq ve tartqlmalqdqr. Bu i<lem 10 saniyeden fazla srmemelidir. Karq<qmqn ixin lx, etve giri< aqrlqq ile xqkq< aqrlqq arasqndaki farkqn giri< aqrlqqna orantqsqdqr. Etvde bekleme zamanq ve qsqsqndan sapmalar tespit edilerek, kayqt alqnmalqdqr. Anormal durumlar, cam behere yapq<an mqcqr veya asfalt karq<qmqnqn yapq<ma durumu tespit edilip deerlendirmelidir. Aqrlqk farkq %0,15 den daha az olmalqdqr. Aqrlqk oranqnqn %0,10 d<k olmasq xok iyi neticedir.