Sa pagpupunyagi ng mga Kanluranin

na matuklasan ang daan patungong Spice

Island, narrating nila ang Silangan at Timog-
Silangang bahagi ng Asya. Sa pagkakataong
ito, natuklasan ng mga Kanluranin hindi
lamang ang yaman ng rehiyon, higit sa lahat,
natuklasan din nila ang kakayahan ng mga
bansa sa rehiyon bilang mga bagong
pamilihang mapagluluwasan ng kanilang
mga produkto.
PAGTUKLAS
Panuto: Sagutin ang mga tanong sa ibaba.
Mga gabay na tanong:

1.Ano ang nakikita sa larawan?

2. Ano ang nais ipahiwatig ng larawan?

3. Ano ang kaugnayan nito sa ating paksang

tatalakayin?
 China sa Panahon ng Imperyalismo
Ang Dinastiyang Qing ang huling
dinastiya sa China at ito ay itinatag ng mga
Manchu na mula sa hilagang rehiyon ng China
na Manchuria noong 1644. Katulad ng iba pang
mga naunang dinastiya sa China, maunlad sa
simula ang ekonomiya at mahusay ang
pamamahala ng Qing. Hindi naging
industriyalisado ang Qing subalit lumago ang
ekonomiya sa paglaki produksiyon sa
agrikultura, pagmimina, at paggawa ng seda at
porselana.
Sa agrikultura, ang bagong pananim
tulad ng mais, mani, at kamote mula sa
US ay dala ng mga Espanyol sa
pamamagitan ng Pilipinas. May bagong
uri din ng palay na mabilis tumubo na
nagmula sa Vietnam. Napalawak pa ng
Qing ang teritoryo ng China hanggang
sa Tibet, Mongolia, Taiwan, at bahagi
ng Asya Sentral.
 Sa ikalawang hati ng ika-19 na
siglo, nakaranas ang Qing ng unti-
unting paghina dahil sa mga hindi
mahuhusay na emperador pagkatapos ni
Emperador Qianlong (1736-1795). Sa
panahon din ng panghihimasok ng mga
Europeo. Maliban sa panlabas na banta
ng Europeo, nakaranas din ng mga
panloob na hamon ang Qing.
Lumobo ang populasyon ng China na
umabot sa 430 milyon noong 1850. Hindi na
sapat ang produksyon sa agrikultura kaya
dumami ang nagutom at naghirap. Lumikha
ito ng mga suliranin sa lipunan at hiwa-
hiwalay na rebelyon ng mga magsasaka
kung saan ang pinakamalaki dito ang
Rebelyong Taiping.
Ang Pamumuno ni Kang Hsi
 “Kapayapaang Panghabang-panahon”
ang kahulugan ng pangalang Kang Hsi. Si
Kang Hsi ay 14 na taong gulang lamang
nang maging emperador ng Dinastiyang
Qing. Sa simula ng kanyang pamumuno,
binawasan kaagad ni Kang Hsi ang
taunang badyet ng kanyang pamahalaan
upang makasapat ay binabaan din niya ang
buwis na binabayaran ng mga Tsino.
Palibhasa’y iskolar at mahilig sa sining,
naging kasiyahan niya ang makahalu-bilo ang
mga taong mapag-isip sa kanyang korte at
pinagkalooban ang mga ito ng katungkulan sa
pamahalaan. Nasiyahan din siya sa mga
paring Heswita mula sa Europeo na
nagbibigay sa kanya ng mga impormasyon
tungkol sa mga makabagong pangyayari sa
siyensiya, medisina, at matematika.
Si Padre FrancisVerbiest, isang Heswit, ang
naging guro ni Kang Hsi. Si Kang Hsi ang
sumulat ng “Sixteen Maxim on the Art of
Government.” Sa aklat na ito, binigyang
halaga niya ang kainaman ng pakikitungo at
pakikinig ng isang nanunungkulan sa kanyang
nasasakupan.
18 lalawigan na binuo ng China Proper
Tiniyak ng emperador na walang opisyal ng
bawat lalawigan ang namamahala para sa
kanyang pansariling interes.

Ipinatupad din niya ang patakarang

rotasyon o pagpapalitan ng mga opisyal
upang maiwasan ang maaaring pagtatalaga
ng mga tagapanalig ng sinumang opisyal.
Ang Pamumuno ni Chien Lung
 Tinaguriang “Kahariang Walang-maliw”
(The Enduring Kingdom)1736 -1795.

 Patakarang pagbubukod o policy of

isolation sa ilalim ng kanyang pamumuno.
Sa mga panahong ito, buo pa rin sa
kaisipan ng mga Tsino na ang kanilang
bansa ay ang Middle Kingdom at ito pa rin
ang sentrong pangkultura ng daigdig sa
loob ng dalawang libong taon.
Iginalang ito ng mga Dutch sa pagsisimula ng
kanilang kolonisasyon
1770, sinubukang muli ng mga Dutch na magtungo
sa China upang mabigyan ng pagkakataong
makipagkalakalan sa bansa. Bilang paggalang kay
Chien Lung, isinagawa ng mga Dutch ang ritwal na
kowtow.
 Ang kowtow ay tumutukoy sa pagluhod sa harap
ng emperador at pagyukod na dumadaiti ang noo
sa sahig nang siyam na ulit.Napasang-ayon ng
mga Dutch ang mga Tsino na maging kasosyo sa
kalakalan. Ang mga Dutch ay bumalik sa knilang
bansa dala ang tradisyonal na porselana, seda at
tsaa mula sa China.
 Si Chien Lung ang kinilalang
pinakamakapangyarihan sa mga naging
emperador ng Qing. Ang imperyong Qing
ay nagtamasa ng kapayapaan at
kasaganaan sa ilalim ng kanyang
panunungkulan.
Ang Britain/England sa panahong ito ay
napagpasyahan na makipagkalakalan din sa
China.
 1793, isang misyong Briton na pinamunuan
ni Lord George Macartney ang nagdala ng
isang sulat kay Chien Lung mula kay Haring
George III. Bunsod ng pagnanais ng China
na mapanatili ang pag-iisa, at ang pagtanggi
ni Macartney na isagawa ang kowtow,
tinanggihan ni Chien Lung ang pakiusap ng
Britain at malinaw na binanggit sa kanyang
kasagutan na ang China ay may sapat nang
pangangailangan.
Ang Manchu ay naging maunlad
Muling ipinaayos ang irigasyon sa bansa, at
pinasimulan ang pagpapagamit ng mga
pataba sa pananim.
Sinimulan rin ang pagtatanim ng mga
panibagong butil o produktong ani tulad ng
patatas at mais na dala ng mga Portuges at
Dutch mula sa United States.
Naging maunlad din ang mga minahan at
pagawaan. Lumago rin ang industriya ng
seda, porselana, at bulak.
Ang Ugnayan sa Pagitan ng China at Britain
 Sa simula ang ugnayan sa himpilang
pangkalakalan ay pinangasiwaan
lamang ng mga co-hong.

 Ang mga co-hong ay samahan ng mga

mangangalakal na Tsino na siyang
nagtatalaga ng buwis sa anumang
kalakalan na iniluluwas at iniaangkat
ng bansa.
Ang transaksiyon sa pagitan ng mga dayuhan
at co-hong ay nagaganap pa lamang sa
himpilang pangkalakalan ng Canton.
Layunin ng sistemang ito na maiwasan ang
pagpasok ng sinumang dayuhan sa loob ng
bansa.
Dahil sa paniniwala ng mga Tsino na sapat na
ang kanilang pangangailangan, kaunti lamang
ang kanilang iniaangkat na produkto mula sa
Britain, samantalang milyong tonelada naman
ng tsaa ang iniluluwas ng China patungo sa
bansang ito.
Sa panig ng Briton, ang kalakarang ito ay hindi
makatarungan sa dahilang para sa kanila,
malinaw na nakapaling lamang sa
kapakinabangan ng China ang kalakalan. Ibig
sabihin, nakahihigit ang kinikita ng China sa
mga produktong iniluluwas kaysa mga
produktong iniaangkat nito.
Pinagpapasiyahan ng mga Briton na mag-isip ng
produktong maaaring iangkat ng mga Tsino nang
maramihan. Ang opyo ang naisip ng mga Briton.
 Ang opyo ay isang narkotikong nakakagawiang
gamitin. Ginagamit ito ng mga manggagamot na
Tsino may daang taon na ang nakararaan.
Ngunit dahil sa hindi pa rin mahimok ng mga
Briton ang pamahalaang Manchu na dagdagan ang
produktong iniaangkat ng China, ang opyo ay
ipinuslit ng mga Briton sa China, ngunit hindi
upang magamit ito sa panggagamot. Bagkus,
ipinuslit ito sa anyong tabako. Nang sumapit ang
taong 1835, 12 milyong Tsino na ang sugapa sa
opyo.
Ang Unang Digmaang Opyo o Digmaang
Anglo-Tsino
Ang ginawang pagpupuslit ng opyo sa
China ay naging sanhi ng malawakang
suliranin sa lipunang Tsino. Dahil sa dami
ng Tsino na nalulong sa bisyo, bumaba ang
moralidad sa lipunan. Bunga ng
pangyayaring ito, dagliang ipinatigil ng
emperador, sa tulong ni Komisyoner Lin
Zexu, ang pagpupuslit ng opyo at isinulat
ang suliranin kay Reyna Victoria ng Britain.
Sa kabila ng pagsusumamo ng China kay Reyna
Victoria, nagpatuloy pa rin ang pagpupuslit ng
opyo sa bansa. Sa pagkakataong ito, dagliang
ipinag-utos ni Komisyoner Lin ang
pagpapasuko ng kalakal na opyo. Kaagad
ipinasira ang mga ito at nagtalaga ng
kasiguruhang multa at parusa sa bagay na ito.
Nang tanggihan ng mga Briton ang kautusang
ito, kaagad pinutol ng pamahalaang Manchu
ang lahat ng pribelihiyong kanilang
ipinagkaloob sa mga Briton sa Canton at
bumalik ang mga ito sa Macau at Hong Kong.
Ang pangyayaring ito ang naging sanhi ng
Digmaang Opyo noog 1839. Ang digmaang
ito, na tinaguriang Digmaang Anglo-Tsino,
ang kauna-unahang digmaang
imperyalismong naganap sa Silangan..
Ang Kasunduan sa Nanking
 Ang Kasunduan sa Nanking ang nagpasimula
ng isang pagkapahiya ng mga Tsino sa
daigdig. Ang sumusunod ang itinakda ng
kasunduan:
- Ang Amoy, Canton, Foochow, Ningpo,
at Shanghai ay nabuksan bilang
himpilang pangkalakalan.
- Pinagkalooban din ng kasunduang ito
ng extraterritorial rights ang mga
Briton sa China. Sa pamamagitan ng
extraterritorial rights, ang mga Briton
ay hindi saklaw ng anumang batas ng
China.
- Isinuko ng China ang Hong Kong sa
Britain.
- Ang mga Tsino ay pinagbayad sa
ginugol ng mga Briton sa digmaan at
pagkasira ng mga imbak na opyo.
- Pinaalis ang mga co-hong sa mga
himpilang pangkalakalan at ang mga
Briton ay direkta nang nakipag-
ugnayan sa pamahalaang Tsino.
Matapos ang kasunduang ito,
magkakasunod na nagtatag ng saklaw na
impluwensiya (sphere of influence) ang
iba’t ibang bansang Europeo sa China.
Ito ay tumutukoy sa pantay na pakikibahagi
ng mga bansang ito sa lahat ng karapatan at
pribelihiyong magtalaga ng kani-kanilang
opisinang pangkoreo, kampong military, at
bapor-pandigma sa China na dapat sana’y
naipagkakaloob lamang ng may permiso ang
bansa.
 Dinastiyang Qing ay naharap din sa
matinding suliraning panloob.
 Ang dike ng Huang River ay nasira at bunga
ng bahang idinulot nito,nasira ang mga
pananim at namatay ang maraming Tsino.
 Ang suliranin sa pagbaha ay hindi agarang
nabigyang-lunas bunga ng kakulangan sa
pera na dulot naman ng matinding katiwalian
na umiral sa pamahalaan.
 Higit na lumaki ang bahagdan ng naging
sugapa sa opyo.
Ang Rebelyong Taiping
 Noong kalagitnaan ng ika-18 siglo, higit na
napadali ang pakikialam ng mga
Kanluranin sa China. Nang mga panahong
ito itinatag ni Hung Hsiu-chuan ang isang
bagong dinastiya. Tinawag niya itong
Taiping Tienkuo “The heavenly kingdom
of great peace.” Hangad ni Hung Hsiu-
chuan, ang pagtatatag ng isang kaharian
kung saan ang mga tao ay magkakaroon ng
pantay-pantay na bahagi sa yaman ng
China, na walang sinuman ang maghihirap
sa buhay.
 Ipinangaral niya ang pagkakabuklod-
buklod ng bawat Tsino bilang
magkakapatid sa ilalim ng mata ng
diyos.
 Hinangad din niya ang pagbabalik ng
dating kabantugan ng China sa
pamamagitan ng pagpapabagsak sa
dinastiya ng mga Manchu at
pagpapatalsik ng mga dayuhan mula
China.
Noong 1853, sinalakay at nasakop ng
kanyang pangkat ang lungsod ng Nanking
at pinangalanan itong Tianjing na ang
kahulugan ay “Heavenly Capital.” Ngunit
noong 1860, ang kanyang pangkat ay
pinagtulungang supilin ng puwersang Tsino
sa tulong ng mga puwersang Kanluranin
nang tangkain nilang salakayin ang
Shanghai. Ang puwersa ng mga Kanluranin
na tinawag na “Ever Victorious Army” ay
pinamunuan ni Frederick Townsend Ward.
Ang Ikalawang Digmaang Opyo
 Ang Ikalawang Digmaang opyo ay naganap sanhi
ng biglaang samsamin ng mga Tsinong awtoridad
ang isang sasakyang Briton na may dalang opyo.
Tinulungan ng mga hukbong Pranses ang mga
Briton sa pakikidigma sa mga Tsino.
 Sapilitang ipinasuko ng mga Ruso sa mga Tsino
ang Ussuri, isang teritoryo kung saan itinatag ng
mga Ruso ang kanilang base military sa
Vladivostok.
 Napunta sa Japan ang mga pulo ng Ryukyu,
Formosa, at Liaotung Peninsula.
 1885, ang kalakhang imperyo ng China ay
napaghati-hatian nang mga Europeo.
Ang Kasunduan sa Tientsin, 1860
 Ang Kasunduan sa Tientsin o Peking
Convention of 1860, ang tumapos sa
Ikalawang Digmaang Opyo. Ang
sumusunod ang probisyong itinalaga ng
kasunduan:
- Pagbubukas ng iba pang daungan ng
China para sa kalakalan.
- Ipinagkaloob nito sa mga dayuhan ang
karapatang manirahan sa Peking at
tuloy maglakbay saan man sa China.
 - Pinayagang lumaganap ang
Kristiyanismo sa imperyo.
- Naging legal ang kalakalan ng opyo sa
imperyo.
 Sa pagtatapos ng Digmaang Opyo, ang
bansa ay humarap sa higit pang malalim na
suliranin. Lumago ang bilang ng
populasyon sa 430 milyon sa kabila ng
mahinang produksiyon ng pagkain.
Lumaganap ang kagutuman, ang pamahalaan
ay naharap sa hamon ng korupsiyon, kawalan
ng suplay ng bigas, at iba pang
pangangailangan.
Ang Open-door Policy
 Idineklara ng United States
Ang patakarang ito ay sinang-ayunan ng
Britain at ng iba pang bansa. Sa
patakarang ito, ang kalakalan sa China
ay nabuksan sa buong daigdig.
Naprotektahan nito ang karapatan ng United
States sa pakikipagkalakalan sa China at
naligtas ang China sa kolonisasyon, ngunit
nanatili sa ilalim ng mga makapangyarihang
dayuhan.
Ang Rebelyong Boxer o Yihetuan
Movement
 Bunga ng pagkahiya sa pagkawala ng
kapangyarihan, maraming Tsino ang
humiling ng reporma sa pamahalaang
imperial.
Bilang tugon, pinasimulan ni Emperador
Guangzhou (pamangkin ni Empress Dowager
Cixi na higit na kilala sa pangalang Pu Yi o
Tzu Hsi), ang kanyang Hundred Days
Reform, upang maging hakbang ito ay
nagsilbing banta sa kapangyarihan ng mga
Qing. Sa pangambang mawala ang kanilang
kapangyarihan, kaagad nilang ibinalik si
Empress Dowager Cixi sa kapangyarihan. Si
Guangzhou ay pinaaresto at tuluyang
pinapatay.
Muli, ang insidenteng ito ay nagdulot ng
pagkabigo sa mga Tsino at nagsimulang itatag
ang lihim na samahang The Righteous and
Harmonious Fists Society of Rebellion o
Boxers.
Ang Boxers ay isang marahas na samahang
naglayong labanan ang mga dayuhan at mga
samahang Kristiyano sa China. Noong 1900,
sinimulan ng mga Boxers ang pagmamartsa sa
Beijing habang isinigaw ang mga salitang
“Death to the Foreign Devils.” Aktibo ring
nakilahok sa martsang ito ang Red Lanterns,
ang samahan ng mga kabataang kababaihan ng
China. Ang martsang ito ay humantong sa
pakikipaglaban ng mga pangkat sa
pamahalaang Qing na nilahukan ng puwersang
multinasyonal noong mga huling taon ng 1900.
Noong Setyembre 1901, ang Rebelyong
Boxers ay tinapos ng Boxer Protocol. Ang
sumusunod ay ang itinalaga:
- Ang China ay nahatulang magbayad ng
450 milyong tael sa naganap na pinsala
at may dagdag na interes na
magmumula sa salt tax.
- Ang mga opisyal na kasangkot sa
Boxer ay pinapatay.
- Ang mga puwersang dayuhan ay
pinayagang mamalagi sa kabisera ng
bansa at baybay ng daang-bakal.
- Pansamantalang ipinatigil ang
pagbibigay ng civil service
examination.
 Sa kabila ng kabiguan ng Boxers,
umusbong ang damdaming nasyonalismo
sa China. Napagtanto ng mga Tsino na
kinailangan nilang labanan ang lumalalang
pakikialam ng mga dayuhan. Naisipan ding
panahon na upang matugunan ng
pamahalaan ang pangangailangan ng mga
Tsino.
Pamprosesong tanong:
1. Ano ang patakarang pangkalakalan
ng China sa dinastiyang Qing?
2. Bakit nagkaroon ng digmaang opyo
sa China?
3. Naging makatarungan ba ang mga
kasunduang nabuo sa China
pagkatapos ng una at ikalawang
digmaang opyo?