KKT 164-15 (B) Yanaşık Düzen Talimnamesi

HİZMETE ÖZEL
T.C.
GENELKURMAY BAŞKANLIĞI
KARA KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI
ANKARA
KKT 164-15 (B)
YANAŞIK DÜZEN
TALİMNAMESİ
(1, 2 Numaralı Değişiklik Ek’leri İşlenmiştir.)
K.K. Basımevi Müdürlüğü

2011
NSN:761027051458
4
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
T.C.
ANKARA
KKT 164-15 (B)
YANAŞIK DÜZEN
TALİMNAMESİ
(1, 2 Numaralı Değişiklik Ek’leri İşlenmiştir.)
K.K. Basımevi ve
Basılı Evrak Depo Müdürlüğü
Sip. Nu.:
2011
NSN 761027051458
HİZMETE ÖZEL
BU TALİMNAMENİN HAZIRLANMASINDA;
KKT 164-15 (A) ANA KAYNAK OLUP TOPLAM 10 ADET KAYNAK

YAYINDAN YARARLANILMIŞTIR.
K.K. BASIMEVİ
YAYIN NUMARASI: 11/02
HİZMETE ÖZEL
T.C.
ANKARA
EDOK: 0160-283-10/ MUGEDOY DOK-YAY Ş. 30 Eylül 2010
KONU: KKT 164-15 (B) Yanaşık Düzen

Talimnamesi.
BAŞEMİR
1. KKT 164-15 (B) yayın numaralı YANAŞIK DÜZEN TALİMNAMESİ

yayımlanmıştır.
2. Bu talimname yayın tarihinden itibaren uygulanmaya başlanacak; 2005

basımlı KKT 164-15 (A) YANAŞIK DÜZEN TALİMNAMESİ yürürlükten
kaldırılacaktır.
3. Uygulama ve denemeler sonucunda tespit edilecek görüş ve öneriler,

gecikmeksizin Yayın Geliştirme Öneri Çizelgesi ile yazılı olarak Kara
Kuvvetleri Komutanlığına gönderilecektir.
(İMZALI)
Erdal CEYLANOĞLU
Orgeneral
Kara Kuvvetleri Komutanı
-I-
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
YAYIM VE MUHAFAZA TALİMATI
1. KKT 164-15 (B) Yanaşık Düzen Talimnamesi;
a. Bl./Bt. ve eşidi seviyeye kadar yayımlanacak ve daha ast

kademelere yayımlanmayacak, bilmesi gereken prensibine göre işlem
görecek,
b. Gizlilik derecesine uygun olarak MY 71-1 (C) TSK Arşiv

Yönergesi’ne göre;
(1) Gizlilik derecesi dikkate alınmadan kilitli dolaplarda muhafaza

edilecek,
(2) Kullanılmadığı zaman açıkta, masa üzerinde veya yetkisiz

kişilerin eline geçmesine sebebiyet verilecek yerlerde bırakılmayacaktır.
2. Bu talimat hükümlerine aykırı davrananlar veya talimat hükümlerinin

uygulanmasında ihmal veya kusuru görülenler hakkında idari ve adli işlem
yapılacaktır.
(DEĞİŞİKLİK NO.: 2-15)
-II- KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
DAĞITIM PLANI
GEREĞİ MİKTAR
GENELKURMAY BAŞKANLIĞI:
Gnkur. Hrk. Bşk.lığına 4 Adet
Gnkur. İsth. Bşk.lığına 3 Adet
Gnkur. Per. Bşk.lığına 3 Adet
Gnkur. Gn. P. P. Bşk.lığına 3 Adet
Harp Akademileri K.lığına 190 Adet
MGK Genel Sekreterliğine 2 Adet
As. Tarih ve Stratejik Etüt Bşk.lığına 1 Adet
Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri K.lığına (Kh. İçin) 10 Adet
Gnkur. Özel Kuvvetler K.lığına (Kh. İçin) 2 Adet
Silahlı Kuvvetler Merkez Kütüphanesine 3 Adet
Gnkur. Elektronik Sistemler (GES) K.lığına 8 Adet
TSK İstihbarat Okul K.lığına 25 Adet
Gülhane Askeri Tıp Akademisi K.lığına 20 Adet
KKTC Güv. K. K.lığına 120 Adet
Cumhurbaşkanlığı Mhf. A. K.lığına 30 Adet
Anıtkabir K.lığına 2 Adet
Ankara Bölge Muhabere Birlik K.lığına 10 Adet
Gnkur. Kh. Ds. Kt. Gr. K.lığına (Kh. İçin) 5 Adet
As. Müze ve Kültür Sitesi K.lığına 2 Adet
MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI:
MSB’lığına (Kh. İçin) 2 Adet

Harita Gn. K.lığına 20 Adet
ARGE D. Bşk.lığına 1 Adet
As. Daire Bşk.lıklarına İkişer Adet
-III- KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
GEREĞİ MİKTAR
KARA KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI :
Ordu K.lıklarına (Kh. için) Onar Adet

KK EDOK K.lığına (Kh. için) 20 Adet
KK Loj. K.lığına (Kh. için) 20 Adet
KK Denetleme ve Değ. Başkanlığına 10 Adet
KK Hrk. Bşk.lığına 5 Adet
KK Kütüphanesine 3 Adet
KK Kh. Ds. Kt. K.lığına (Kh. İçin) 20 Adet
Sekizer
Kolordu K.lıklarına (Kh. İçin)
Adet
Tümen K.lıklarına (Kh. için) Beşer Adet
Tugay K.lıklarına (Kh. için) Beşer Adet
Tugay K. Yrd.lıklarına İkişer Adet
Tüm. ve Tug. Loj. Des. K. lığı (Kh. için) Onar Adet
Alay ve Tabur K.lıklarına (Kh. için) İkişer Adet
Yirmişer
Piyade Bl.K.lıklarına
Adet
Batarya ve Diğer Bl. K.lıklarına İkişer Adet
BAKÜ Askeri Ataşeliğina 20 Adet
Kara Harp Okul K.lığına 4500 Adet
Piyade Okul K.lığına 3000 Adet
Dağ ve Komd. Okl. ve Eğt. Mrk. K.lığına 750 Adet
Zh. Brl. Okl. ve Eğt. Tüm. K.lığına 300 Adet
Top. ve Füze Ok. K.lığına 300 Adet
İs. Okl. ve Eğt. Mrk. K.lığına 300 Adet
MEBS. Okl. ve Eğt. Mrk. K.lığına 300 Adet
Bak. Okl. ve Eğt. Mrk. K.lığına 150 Adet
Ulş. ve Per. Okl. ve Eğt. Mrk. K.lığına 300 Adet
İkm./ Mly. Okl. ve Eğt. Mrk. K.lığına 150 Adet
-IV- KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
GEREĞİ MİKTAR
Kara Havacılık Okl. K.lığına 100 Adet

Sh. Shh. Okl. ve Eğt. Mrk. K.lığına 150 Adet
TSK KBRN Okl. ve Eğt Mrk. K.lığına 20 Adet
KK Lisan Okl. K.lığına 2 Adet
150’şer
Askeri Lise K.lıklarına
Adet
Astsb. Meslek Yüksek Okul K. lığına 200 Adet
Slh. Kuv. Bnd. Ok.ları K. lığına 50 Adet
As. Vet. Ok. ve Eğt. Mrk. K.lığına 10 Adet
Elektronik Birlik Komutanlıklarına İkişer Adet
Kadrolu Merkez K.lıklarına (Kh. İçin) Beşer Adet
Dikimevi Müdürlüğüne Beş Adet
Ana Bakım Merkez K.lıklarına Beşer Adet
Bakım merkez K.lıklarına Beşer Adet
11 inci İkmal Mrk. K.lığına 5 Adet
Mühimmat K.lığına 5 Adet
Elektro Optik Sistemler Bakım Mrk. Müdürlüğüne 5 Adet
DENİZ KUVVETLERİ KOMUTANLIĞINA 300 Adet
HAVA KUVVETLERİ KOMUTANLIĞINA 300 Adet
JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞINA 1400 Adet
Jandarma Eğitim K.lığına 100 Adet
SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞINA 100 Adet
-V- KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
DEĞİŞİKLİK KAYIT ÇİZELGESİ
Adı ve Soyadı
DEĞİŞİKLİK EMRİNİN KONUSU YAPILAN DEĞİŞİKLİĞİN Rütbe ve Sicili
İmzası
Onay
Madde
Sıra Tarih İşlem
Bölüm Sayfa Fıkra
Nu. Sayısı Tarihi
Bent
-VI- KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
İÇİNDEKİLER
SAYFA NO.
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL ESASLAR
1. Amaç 1-1
2. Kapsam 1-1
3. Tanımlar 1-1
4. Esaslar 1-1
5. Yetki ve Sorumluluklar 1-1
İKİNCİ BÖLÜM
YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ İLE İLGİLİ
GENEL ESASLAR
BİRİNCİ KISIM
YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
1. Genel Bilgiler 2-1
2. Yanaşık Düzen Eğitiminin İdaresi 2-6
3. Yanaşık Düzen Eğitim Teknikleri 2-13
İKİNCİ KISIM
KOMUTLAR
1. Genel 2-15
2. İki Kısımlı Komutlar 2-15
3. Birleşik Komutlar 2-15
4. Toplu Komutlar 2-15
5.Yanaşık Düzen Emirleri 2-16
ÜÇÜNCÜ KISIM
KOMUT VERİRKEN SESİ AYARLAMA
1. Genel 2-17
2. Ses Kontrolü 2-17
3. Açık Telaffuz 2-17
4. Sesin Değişmesi 2-18
5. Karar 2-19
6. Komutta Kesinlik ve Komut Vermenin Geliştirilmesi 2-20
-VII- KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
SAYFA NO.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TEK ERİN SİLAHSIZ YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
BİRİNCİ KISIM
DURURKEN YAPILAN HAREKETLER
1. Genel 3-1
2. Esas Duruş 3-1
3. Rahat Vaziyetleri 3-2
4. Yerinde Dönüşler 3-4
5. Çökmek ve Kalkmak 3-5
6. Yatmak ve Kalkmak 3-6
İKİNCİ KISIM
SELAMLAMA
1. Genel 3-7
2. Elle Selamlama 3-10
3. Baş ile Selamlama 3-11
4. Cephe Alarak Selamlama 3-12
5. Araç İçindeki Kişileri Selamlama 3-13
6. Şapka, Bere Çıkarma ve Giyme 3-13
ÜÇÜNCÜ KISIM
DİĞER SELAMLAMALAR
1. Genel 3-14
2. Birlik Flaması ile Selamlama 3-15
3. Nöbetçilerin Selamlaması 3-15
DÖRDÜNCÜ KISIM
ADIMLAR VE YÜRÜYÜŞLER
1. Genel 3-17
2. Adımlar 3-18
3. Yürürken Dönüşler 3-22
4. Yürürken Çökmek ve Kalkmak 3-22
5. Yürürken Yatmak ve Kalkmak 3-22
6. Yerinde Sayma 3-22
7. Ayak Değiştirme ve Ayak Uydurma 3-23
8. Yürüyüş Kararı Sayma 3-23
-VIII- KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
SAYFA NO.
BEŞİNCİ KISIM
DİĞER HAREKETLER
1. Kendini Takdim ve Emir Tekrarı 3-24
2. Tekmil Almak ve Vermek 3-25
3. Yanaşık Düzen Eğitiminde Kullanılan Haberleşme,
3-25
Sevk ve İdare İşaretleri
ALTINCI KISIM
BİRLİK FLAMASI İLE HAREKETLER
1. Genel 3-26
2. Birlik Flaması ile Esas Duruş ve Rahat Vaziyetleri 3-26
3. Birlik Flamasının Kaldırılması 3-27
4. Birlik Flamasının Taşınması 3-27
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TEK ERİN SİLÂHLI YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
BİRİNCİ KISIM
GENEL BİLGİLER
1. Silahlı Yanaşık Düzen Eğitimi 4-1
İKİNCİ KISIM
TABANCA İLE HAREKETLER
1. Genel 4-1
2. Muayene Vaziyeti 4-2
ÜÇÜNCÜ KISIM
MAKİNELİ TABANCA İLE HAREKETLER
1. Genel 4-3
2. Muayene Vaziyeti 4-3
3. Omuzda Asılı Taşıma Vaziyeti 4-4
DÖRDÜNCÜ KISIM
G3 PİYADE TÜFEĞİ İLE HAREKETLER
1. Esas Duruş 4-4
4. Süngü Takmak ve Yerine Etmek 4-6
-IX- KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
SAYFA NO.
5. Tüfek Kayışını Ayarlamak 4-9
6. Taşıma Vaziyetleri 4-11
7. Çapraz Tutuş 4-11
8. Tüfek Kesmek 4-13
9. Elde Taşıma 4-13
10. Asılı Taşıma 4-14
11. Omuzda Taşıma 4-17
12. Selamlama 4-18
13. Muayene Etmek 4-22
16. Yürürken Çökmek, Yatmak ve Kalkmak 4-25
17. Doldurmak, Kapamak ve Emniyete Almak 4-26
18. Nişangâh Düzenlemesi 4-29
19. Tüfek Vermek 4-30
BEŞİNCİ KISIM
HK 33 E PİYADE TÜFEĞİ İLE HAREKETLER
1. Genel 4-31
2. Özel Askı Kayışının Kullanılması 4-31
ALTINCI KISIM
KALEŞNİKOF SERİSİ TÜFEKLER İLE HAREKETLER
1. Genel 4-32
YEDİNCİ KISIM
DRAGUNOV KANNAS SVD KESKİN NİŞANCI TÜFEĞİ İLE
HAREKETLER
1. Genel 4-34
SEKİZİNCİ KISIM
ACCURACY TÜFEĞİ İLE HAREKETLER
1. Genel 4-35
-X- KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
SAYFA NO.
DOKUZUNCU KISIM
M1 PİYADE TÜFEĞİ (TÖREN TÜFEĞİ) İLE HAREKETLER
1. Genel 4-36
2. Esas Duruş 4-36
5. Süngü Takmak ve Yerine Etmek 4-39
6. Tüfek Kayışını Ayarlamak 4-40
8. Çapraz Tutuş 4-41
10. Elde Taşıma 4-44
11. Omuzda Taşıma 4-45
12. Selamlama 4-46
13. Omuzda Asılı Taşıma 4-50
15. Doldurmak, Kapamak ve Emniyete Almak 4-59
16. Tüfek Vermek 4-60
ONUNCU KISIM
MG 3 MAKİNELİ TÜFEKLE HAREKETLER
1. Genel 4-61
2. Esas Duruş 4-61
3. Rahat Vaziyeti 4-62
7. Doldurmak ve Kapamak 4-68
8. Tüfeği Boşaltmak 4-68
12. Tüfek Çatmak 4-70
-XI- KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
SAYFA NO.
ON BİRİNCİ KISIM
PK/PKS MAKİNELİ TÜFEĞİ İLE HAREKETLER
1. Genel 4-70
2. Taşıma Şekilleri 4-70
ON İKİNCİ KISIM
RPG-7 ROKETATAR İLE HAREKETLER
1. Genel 4-73
2. Esas Duruş 4-73
3. Rahat Vaziyeti 4-74
5. Asmak ve Çıkarmak 4-74
10. Doldurmak ve Boşaltmak 4-78
BEŞİNCİ BÖLÜM
BİRLİK YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
1. Genel 5-1
2. Hizaya Gelmek 5-1
3. Sayı Saydırmak 5-2
4. Dağılma, İstirahat ve Paydos 5-3
5. Toplanmalar, Tekmil Almak ve Vermek 5-4
6. Yürüyüş, Koşma ve Çarklar 5-9
7. Aralık Çeşitleri 5-10
8. Kıtaca Çökmek-Kalkmak ve Yatmak-Kalkmak 5-12
10. Silah Bırakmak 5-13
11. Silah Almak 5-13
ALTINCI BÖLÜM
MANGA YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
BİRİNCİ KISIM
YANAŞIK DÜZEN MANGASININ HAREKETLERİ
1. Genel 6-1
2. Yanaşık Düzen Şekilleri 6-1
-XII- KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
SAYFA NO.
4. Hizaya Getirmek ve İstikamete Baktırmak 6-3
6. Mangayı Dağıtmak, İstirahat Vermek 6-5
7. Mangayı Toplamak 6-5
8. Noksanlıkların (Boşlukların) Doldurulması 6-6
9. Tüfekli Hareketler 6-6
13. Tüfek Almak 6-11
14. Şekil Değiştirmeler 6-12
İKİNCİ KISIM
PİYADE/MEKANİZE PİYADE MANGALARI
1. Düzenler 6-13
ÜÇÜNCÜ KISIM
PİYADE/MEKANİZE PİYADE BÖLÜK
KARARGÂHLARI/HAVAN/ TANKSAVAR
TOP/BOMBAATAR VE TANKSAVAR (ERYX)
MANGALARI
1. Düzenler 6-21
2. Silâh Ve Gereç Bırakmak 6-26
3. Silâh Ve Gereç Almak 6-27
DÖRDÜNCÜ KISIM
KOMANDO/MOT. P. KOLU UNSURLARININ YANAŞIK
DÜZEN HAREKETLERİ
2. Unsurların Yanaşık Düzen Şekilleri 6-33
3. Unsurlara Sayı Saydırmak 6-36
4. Unsurları Hizaya Getirmek ve İstikamete Baktırmak
6-38
5.Yürüyüş, Koşma ve Çarklar 6-39
6. Unsurları Dağıtmak ve İstirahat vermek 6-39
-XIII- KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
SAYFA NO.
7. Unsurları Toplamak 6-39
8. Noksanlıkların Doldurulması 6-40
9. Tüfekli Hareketler 6-40
10. Unsurca Çökmek - Kalkmak 6-41
11. Unsurca Yatmak Kalkmak 6-41
13. Unsurların Şekil Değiştirmeleri 6-45
YEDİNCİ BÖLÜM
TAKIM YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
BİRİNCİ KISIM
YANAŞIK DÜZEN TAKIMININ HAREKETLERİ
1. Genel 7-1
3. Sıralardan Ayrılmak 7-3
6. Sıra Açtırmak ve Yanaştırmak 7-4
8. Muayene Düzeni 7-5
11. Tüfek Çatmak, Silah ve Gereç Koymak 7-8
12. Tüfek Almak, Silah ve Gereç Almak 7-9
13. Dağıtmak, İstirahat Vermek ve Serbest Bırakmak 7-9
14. Toplanmak 7-9
İKİNCİ KISIM
ŞEKİL DEĞİŞTİRMELER
1. Genel 7-10
ÜÇÜNCÜ KISIM
P/MKNZ. P. TAKIMININ YANAŞIK DÜZEN HAREKETLERİ
2. Düzenler 7-12
3. Tüfek Çatmak, Silâh Ve Gereç Bırakmak 7-13
4. Tüfek Almak, Silâh Ve Gereç Almak 7-14
DÖRDÜNCÜ KISIM
SİLÂH TAKIMININ YANAŞIK DÜZEN HAREKETLERİ
1. Genel Esaslar 7-14
-XIV- KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
SAYFA NO.
2. Düzenler 7-14
3. Tüfek Çatmak, Silâh Ve Gereç Bırakmak 7-16
4. Tüfek Almak, Silâh Ve Gereç Almak 7-16
BEŞİNCİ KISIM
KOMANDO / MOT. P. KOLUNUN YANAŞIK DÜZEN
HAREKETLERİ
2. Kolun Yanaşık Düzen Şekilleri 7-17
3. Sıralardan Ayrılmak 7-17
4. Sayı Saymak 7-18
5. Kolu Hizaya Getirmek ve İstikamete Baktırmak 7-18
6. Kola Sıra Açtırmak ve Yanaştırmak 7-19
7. Yüryüş koşma ve Çarklar 7-19
8. Kolun Muayenesi 7-20
9. Kolca Çökmek - Kalkmak 7-20
10. Kolca Yatmak - Kalkmak 7-20
11. Kolca Tüfek Çatmak, Silah ve Gereç Koymak 7-22
12. Kolca Tüfek Almak, Silah ve Gereç Almak 7-25
13. Kolu Dağıtmak İstirahat Vermek ve Serbest
7-28
Bırakmak
14. Kolu Toplamak 7-28
15. Kolun Şekil Değiştirmeleri 7-28
SEKİZİNCİ BÖLÜM
BÖLÜĞÜN YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
VE HAREKETLERİ
8-1
1. Genel
-XV- KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
SAYFA NO.
3. Dağılmak 8-4
4. Toplanmak ve Tekmil Almak 8-4
8. Tüfek Çatmak, Tüfek Almak 8-5
9. İstirahat Vermek ve Serbest Bırakmak 8-6
İKİNCİ KISIM
PİYADE, MEKANİZE PİYADE, MUHAREBE DESTEK
VE MUHAREBE HİZMET DESTEK
BÖLÜKLERİNİN HAREKETLERİ
1. Genel Esaslar 8-7
2. Düzenler 8-8
3. Tüfek Çatmak-Silâh ve Gereç Bırakmak 8-10
4. Tüfek Almak-Silâh Ve Gereç Almak 8-10
ÜÇÜNCÜ KISIM
KOMANDO/ MOT. P. BÖLÜĞÜNÜN YANAŞIK DÜZEN
HAREKETLERİ

2. Komando / Mot. P. Bölüğünün Yanaşık Düzen Şekilleri 8-11
3. Komando/ Mot. P. Bölüğünün Tüfek Çatması, Silah ve
8-12
…Gereç Bırakması
4. Komando/ Mot. P. Bölüğünün Tüfek, Silah Ve Gereç
8-12
Alması
5. Bölüğü Dağıtmak 8-12
6. Komando/ Mot. P. Bölüğünü Toplamak Ve Tekmil
8-12
Almak
7. Bölüğü Hizaya Getirmek Ve İstikamete Baktırmak 8-12
8. Bölükçe Çökmek Kalkmak 8-12
9. Bölükçe Yatmak-Kalkmak 8-13
10. Bölüğe İstirahat Vermek Ve Serbest Bırakmak 8-13
-XVI- KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
SAYFA NO.
DOKUZUNCU BÖLÜM
TABUR VE ALAY (TUGAY)
YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ VE HAREKETLERİ
BİRİNCİ KISIM
GENEL ESASLAR
1. Genel 9-1
2. Komut ve Emirler 9-4
3. Karargâh Personelinin Tertiplenmesi 9-4
4. Emre Verilen Birlikler 9-5
İKİNCİ KISIM
TABUR
2. Serbest Bırakmak 9-5
ÜÇÜNCÜ KISIM
ALAY (TUGAY)
ONUNCU BÖLÜM
BİNDİRİLMİŞ OLARAK YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
1. Genel 10-1
2. Yaya ve Motorlu Kıtaların Birlikte Hareketleri 10-1
3. Silahların Tutulması 10-2
4. İrtibat 10-2
5. Aralık ve Mesafeler 10-2
7. Araçlarda Düzen 10-4
8. Araçların Çalıştırılması 10-4
9. Araçların Hareketleri 10-4
10. Araçlar için İşaretler 10-5
ON BİRİNCİ BÖLÜM
MUAYENE VE DENETLEMELER
1. Genel 11-1
2. Bölüğün Muayene ve Denetlenmesi 11-1
3. Taburun Muayene ve Denetlenmesi 11-6
4. Alayın (Tugay) Muayene ve Denetlenmesi 11-7
-XVII- KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
EKLER
EK-A Tanımlar
EK-B Donatım Muayene Düzeni
EK-C Araçlı İntikallerde Silah Tutuşları
KYÇ Kaynakça
DZN Dizin
SA Soyağacı
-XVIII- KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL ESASLAR
1. AMAÇ:
Bu talimname personele askerî disiplin kazandırmak ve muhafaza et-
mek, birlik ruhunu güçlendirmek ve muharebe eğitimine hazırlamak amacı
ile yayınlanmıştır.
2. KAPSAM:
Bu talimname, tek er seviyesinden tugay seviyesine kadar yanaşık dü-
zen eğitimi ile ilgili konu ve esasları kapsar.
3. TANIMLAR:
Tanımlar EK-A’ dadır.
4. ESASLAR:
a. Yanaşık düzen eğitimi; Türk Silâhlı Kuvvetler bünyesindeki birlik,
karargâh ve kurumlarca eğitim ihtiyaçları göz önüne alınarak plânlanır. Her
seviyedeki komutanlık eğitim standartlarına ulaşmak üzere yanaşık düzen
eğitimini denetler ve değerlendirir.
b. P./ Mknz.P./ Mot.P./ Hv. İnd. P. birlikleri ile kol kuruluşunda bulu-
nan Komd./ Mot.P. Bl.leri dışındaki diğer sınıflara ait birlikler yanaşık düzen
eğitimi haricinde, günlük faaliyetlerini icra ederken birlikçe uygulayacakları
yanaşık düzen hareketlerini (tüfek çatmak, yatmak kalkmak vb.) TMK kuru-
luşlarını bozmadan, (yanaşık düzen mangası, takımı ve bölüğü hareketleri-
ne benzeterek) yaparlar. Mürettebatla kullanılan silahların Mng./Ks. ve
Tk.larının silah ve gereçlerinin alınması, taşınması ve bırakılması ilgili silah
talimnamelerinde belirtildiği şekilde yapılır.
5. YETKİ VE SORUMLULUKLAR:
Bu talimname Türk Silahlı Kuvvetleri’nin bütün Karargâh, Kurum ve Kı-
taları ile Eğitim Merkezleri ve Sınıf Okulları tarafından uygulanır.
1-1 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(BU SAYFA BOŞ BIRAKILMIŞTIR.)
1-2 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
İKİNCİ BÖLÜM
YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ İLE İLGİLİ GENEL ESASLAR
BİRİNCİ KISIM
YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
1. GENEL BİLGİLER:
a. Mensubu olmaktan şeref ve mutluluk duyduğumuz mesleğimizin taşı-
dığı özellikler ve bizlere tevdi ettiği sorumluluklar, bunlara ait sözcüklerin
baş harflerinden oluşan ASKER (TÜRK ASKERİ) kelimesinin içerisinde
toplanmıştır. Kelimenin aslı Arapça olup, yazılışı ESKR’ dir. Bilahare dilimi-
ze ASKER olarak yerleşmiş ve ordu deyimi ile birlikte öz malımız olmuştur
ASKER (ESKR) kelimesi; mensuplarından beklediği hasletleri ifade etmek-
te olup, her bir harfin kapsadığı anlam aşağıdaki gibidir:
(1) Kelimenin ilk harfi olan ‘’E’’ ULVİYET-İ RUHİYE anlamını taşır. Bu
deyim her şeyden önce Askerin yüksek bir ruh yapısına sahip olduğunu ifa-
de eder. Bu ruh, yüksek duygu ve düşüncelerle doyurulmuş bir karakteri
gösterir. Askerler bu ocakta şan, şeref, haysiyet, namus, bayrak, vatan, mil-
let, ve hürriyet gibi yüksek duygularla yoğrularak hayatı ve ölümü hiçe sa-
yan bir ruh yüksekliğine ulaşırlar.
(2) Kelimedeki ‘’S’’ harfinin ifade ettiği anlam ise SELAMET-İ FİKRİYE’
dir. Asker, sağlam muhakemesi ile daima doğru fikri bulur ve savunur. Bir
asker için doğruluk ve mertlik esastır. Her türlü olumsuz fikir, bu fikir sağ-
lamlığı karşısında erir ve kaybolur.
(3) Asker kelimesindeki ‘’ K’’ harfi ise, KERAMET-İ TABİYE’ dir.Bu de-
yim, taktik buluculuk ve seziş anlamına gelir. İlmi esaslara dayanan, bulu-
culuğu ve inisiyatifi esas askerlik sanatı en açık ifadesini tabiye (taktik ve
strateji) kaidelerini en iyi şekilde bilmek ve uygulamakla kendini gösterir.
(4) Asker kelimesinin son harfi olan ‘’R’’ harfi, RİYAZAT-İ BEDENİYE
(vücut dayanıklılığı) demektir. Askerin vücut yapısı , her türlü tabiat şartları-
na, yokluk ve zorluklara alışmış olmalıdır.
b. Askerlik sanatı; disiplin, sertlik, irade kuvveti ve cesaret ister. En
çetin hallerde bile kayıtsız ve şartsız itaat, görevin zamanında tam ve kesin
olarak yapılması ile kendisini gösterir.
c. Yanaşık düzen eğitiminin amacı; personele askeri disiplin kazan-
dırmak, bu disiplini muhafaza etmek, birlik ruhu geliştirmek ve muharebe
eğitimine hazırlamaktır.
2-1 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ç. Bu eğitim belirli bir düzen içerisinde ve verilen komutlara zama-

nında ve mutlak itaat edilerek yapılır.
d. Personel; Silahlı kuvvetlere girişinin ilk haftalarında genellikle “ya-
naşık düzen eğitimine ne gerek var?, Zamanımı silahımla nasıl ateş edile-
ceğini öğrenmeye ayırsalar daha faydalı olmaz mı?” diye sorar. Bu sorulara
cevap olarak; harpte sadece şahsi gayretlerin askere zafer kazandırama-
yacağı veya hayatta kalmasına yetmeyeceği, daha sonraki eğitimlerde
kendiliğinden, içgüdüsü ile hareket edebilmesi için ekip halinde çalışmayı
iyice öğrenmesi ve müşterek gayret ve işbirliği ile meydana getirilen bir işin
değerini iyice kavraması gerektiği söylenebilir.
Eğitim alanında bütün askerler müştereklik içerisinde ve tam bir gayret
göstermeden, askerlerin veya kıtaların düzgün bir hareket yapamayacakla-
rını anlar ve her asker kıtada kendine düşen görevleri yapmayı öğrenir. Ya-
naşık düzen hareketlerine başladıktan kısa bir zaman sonra personel, bir
komut verilince, kendisinin ne yapacağını öğrenmiş olur. Ayrıca arkadaşla-
rının da ne yapacağını bilir. Böylece kendine ve arkadaşlarına güveni artar.
Eğitilen personelde ekip halinde çalışma alışkanlığı meydana gelir, birlik
ruhu gelişir ve bundan sonra yapılacak her tip eğitim için sağlam bir temel
atılmış olur.
e. Yanaşık düzen eğitimi temel askerlik eğitimi ile başlar, disiplin eği-
timi olarak her fırsatta devam eder. Bu eğitimi alan personelde birlik ruhu
gelişir ve bundan sonra yapılacak her çeşit eğitim için sağlam bir temel
atılmış olur.
f. Yanaşık düzen eğitiminde komutların doğru olarak verilmesi
önemlidir. Komutlar açık, net ve anlaşılır olmalıdır. Birliğin eğitime karşı
istek ve arzusunu uyandırmalıdır. Bu maksatla talimnamede belirtilen
komutların dışında komut verilmemelidir.
g. Yanaşık Düzen Eğitiminin Hedefleri:
(1) Lider personelin birliklerine açık, net ve anlaşılır şekilde emir
verme yeteneklerini geliştirmek.
(2) Amirlerin emirlerini tam ve doğru olarak yerine getirmek sure-
tiyle birliklerin disiplin eğitimine yardımcı olmak,
(3) Törenler ve topluca icra edilen hareketlerle birlik morali ve birlik
ruhunu geliştirmek,
(4) Askerlerin bireysel olarak (ruhen ve bedenen) gelişimini ve
emir komutanın tesisini sağlamak,
2-2 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(5) Törenlerin belli bir tertip ve düzen içerisinde yapılmasına

imkân sağlamak,
(6) Komutana birliğini bir yerden başka bir yere düzenli bir şekil-
de intikal ettirmesini sağlamaktır.
ğ. Yanaşık Düzen Eğitiminin Tarihsel Gelişimi:
Savaş zamanı toplanıp sonra dağılan insanların, günlük yaşamlarında
avlanma, at binme vb. zorunlu olarak yaptıkları hareketlerle muharebede
uygulanan taktiklerin oldukça benzer olduğu dönemlerde yanaşık düzen ha-
reketlerinden çok törensel ağırlıklı hareketler ön planda olmuştur.
Sanayi devrimi ile birlikte kitle halinde seferberlik uygulamaları, ünifor-
ma, rütbe ve işaret taşıyan düzenli orduların ortaya çıkmasına paralel ola-
rak yanaşık düzen eğitimleri de önem kazanmıştır. Çünkü sivil yaşamdan
askeri yaşama geçiş ve disiplinin tesisi için tartışılmaz kurallarla icra edilen
ve kitleleri askerliğin ihtiyaçlarına göre süratle dönüştüren uygulamalara ihtiyaç
duyulmuştur. Batılı devletlerden çok önce askerliği kurumsallaştıran Yeniçeri sis-
teminde 14’üncü yüzyılda hissedilmiş ve uygulanmıştır. Acemi ocağı denilen ve
askere alınanların ilk defa eğitim yaptığı birliklerde yazılı olmasa da nesiller boyu
aktarılan uygulamalar geliştirilmiştir. Örneğin Osmanlı süvarileri, batının zırhlı,
ağır silahlı hantal süvarilerine karşı bir üstünlük sağlamak maksadıyla küçük at-
ları tercih etmiş ve bu nedenle en önemli silah olan ok ve onun atılmasında kul-
lanılan yayların boyuda küçük tutulmuştur. Bu durum okun mesafesi ve menzili
açısından zafiyet yarattığından o zamanki adı ile “çile” denilen daha güçlü yay ip-
lerinin kullanılmasına ihtiyaç duyulmuştur. Böylesine güçlü bir yayı gerdirerek ok
atmak özel yetenek gerektirdiğinden acemi ocağındaki askerlere gün boyunca
düzenli olarak parmakları nasırlaşıncaya ve kolları güçleninceye kadar çile çek-
me (yayı gerdirme) pratiği yaptırılmıştır.
İlk ve orta çağın orduları tarafından uygulanan, düşman üzerine ok veya
mızraklarla topluca saldırmayı öngören taktikler, adına yanaşık düzen denmese
de bazı standart hareket ve ilerleme tekniklerinin öğrenilmesi ve eğitimini zorunlu
kılmıştır.
Çanakkale ve Kurtuluş savaşı süresince birliklerin muharebeye hazır-
lanması ve disipline edilmesi maksadıyla; yanaşık düzen eğitimlerinin mu-
harebenin her safhasında uygulandığına dair örneklerle doludur.
Çanakkale savaşı esnasında, İngiliz birliklerinin Seddül Bahir bölge-
sindeki çıkarma girişimleri üzerine 19’ uncu Tümen Komutanı Yb. Mustafa
2-3 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Kemal düşmanın hareket tarzı belli oluncaya kadar, 2 Piyade Alayını Sera-
fin Çiftliğine, 1 Alayını ise Kum dere bölgesine göndererek, birliklerine bu-
lundukları bölgede, Yanaşık Düzen ve Muharebe Eğitimi yapmaları emrini
verdi.1 Burada, Yb. Mustafa Kemal’in savaş öncesi muharebe ve iç disiplin
eğitimine verdiği önemi görmekteyiz.
Yine Çanakkale savaşı esnasında, 19’uncu Tümen K.lığına
(6 Haziran 1915) Ordu K.lığınca verilen eğitim uygulama emrinde şu husus-
lara yer verilmektedir.2
“Harbin elverdiği ölçüde ve imkan dahilinde genel olarak talim ve
terbiyeye devam edilmesi gerekmektedir. Ayrıca ileri hatta bulunan birlikler-
den talim ve terbiyesi eksik olan erlerinde geriye ihtiyata alınarak talim ve
terbiyeleri tamamlanmalıdır. İçinde bulunduğumuz muharebe şartlarında
özellikle, her zaman ve her durumda kasatura takmak ve çıkarmak, kasatu-
ra kullanımını öğrenmek konuları üzerinde özellikle durulacaktır.”
Sakarya savaşı öncesi (09 Temmuz 1921), Üçüncü Gurup
K.lığının Garp Cephesi K.lığına gönderdiği harekât emrinde aşağıda belirti-
len hususlar yer almaktadır.3
“Birliklerimizin taarruz gücünün arttırılması maksadıyla bir aylık
eğitim programı hazırlanmıştır. Eğitim, aşağıda belirtilen şekilde uygulana-
caktır.
Her alaydan düzenli bir bölük oluşturularak ve bütün alay subayla-
rının önünde ve tümen komutanlarının gözetimi ve alay komutanlarının so-
rumluluğu altında, bir hafta süre ile aşağıda belirtilen konularda eğitileceği,
sonra bütün subayların öğretilen esaslar dâhilinde kendi birliklerini eğiteceği
emri verilmiştir.
Birliklerin uygulayacakları eğitim konuları, silah doldurmak ve bo-
şaltmak, nişangâh tanzimi, süngü takmak ve yerine etmek, yatmak ve
kalkmak.”
1
Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi 5’inci cilt, Çanakkale Cephesi 1’inci kitap (1993) Gnkur.
S. 147.
2
Gnkur. Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığının BDH, 4906 numaralı klasör, 46 numa-
ralı dosya ve 5 numaralı belge.
3
Gnkur. Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığının İSH, 1195 numaralı kutu ve 34-9 numa-
ralı belge.
2-4 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
2’nci Dünya savaşında Alman Orduları, cephede başarısız olan birlikle-

rini yerinde değiştirerek, onları sadece düzenli ve yoğun bir yanaşık düzen
eğitimi uygulamış ve tekrar cephede görev vermişlerdir. Yanaşık düzen eği-
timinden sonra cephede görev alan bu birliklerin başarılı oldukları gözlem-
lenmiştir.
h. Yanaşık Düzen ile Muharebe Eğitimi Arasındaki İlişki:
(1) Yanaşık düzen hareketleri bugün muharebe sahasında aynen

uygulanmamakla beraber muharebenin kazanılmasında, takım ruhu yaratılması,
askerlerin özgüven kazanması, dikkat, uyanıklık, emirlere süratle reaksiyon gös-
terme, işaretle sevk idare ve hepsinden önemlisi bütün bu faaliyetlerin yüksek bir
disiplin anlayışı ile gerçekleştirilmesine olan katkıları nedeni ile hâlâ önemini ko-
rumaktadır.
(2) Tüfekli ve tüfeksiz, dururken veya yürürken çökmek, yatmak,

süngü takmak, nişangâh düzenlemek, tüfeği doldurmak, kapamak ve emniyete
almak vb. hareketler, standartlara uygun şekilde yapıldığında ferdi muharebe
eğitiminde süratle yeterliliğe ulaşmayı sağlayan yanaşık düzen konularıdır. Aynı
şekilde manga ve takım olarak topluca icra edilen çökmek, yatmak, dağılmak,
toplanmak, yürüyüş düzenleri ve düzen değiştirme hareketleri (saf düzeni, kol
düzeni, ikişerli kol düzeni vb.) toplu eğitimlerde, süratle reaksiyon gösterilmesi
gereken MDE ve DDE’lerin icrasında yanaşık düzen eğitimi ile sağlanan stan-
dartlar önemli bir yer tutmaktadır. Bir işaret ve ikazla faaliyetin icrası, ateş timi ve
manevra unsurlarının teşkili, ses veya işaretle komutların verilmesi, ilerleme dü-
zenlerinin anlaşılması (kol, kama, geniş kama ve hat düzeni) ve birinden diğeri-
ne süratle geçiş yapılması görerek ve görmeyerek ateşlere karşı uygulanacak
hareket tarzlarında önceden yanaşık düzen hareketlerinde kazanılan tecrübeler,
birlik ve personelin bekasını artıracaktır. Toplumsal olaylarda askeri birliklerin
kullandığı taktikler ve düzenler iyi bir yanaşık düzen eğitimi almış personel tara-
fından kolayca uygulanabilir.
(3) Disiplinin tesisi, birlik ruhu yaratılması, askerlerin özgüven ka-

zanması vb. katkıları yanaşık düzen eğitiminin önemini artırmaktadır. Sınıfı ne
olursa olsun tüm askerlerde aranan şekil disiplini, mutlak itaat duygusu gibi as-
kerliğn temelini teşkil eden önemli nitelikler büyük ölçüde yanaşık düzen eğitimi
ve törenlerle kazanılır.
(4) Birlik ruhunun geliştirilmesi, moral değerlerin yüceltilmesi, öz-

güven kazanma ve halkla bütünleşme açısından törenlerin de önemi büyük-
tür. Askerliğe giriş ve silah arkadaşlığına hak kazanmanın ölçüsü olarak
2-5 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
kabul edilen yemin töreni, günlük mesai çizelgesine göre icra edilen yokla-
malar, nöbet devir teslim törenleri de bu amaca hizmet eden ve askerlik
mesleğinin kurumsal yapısını güçlendiren faaliyetlerdir.
Geçmiş dönemlere göre öneminin azaldığı yönünde tartışmalara neden

olan yanaşık düzen eğitimleri törenlerle birlikte ele alındığında silahlı kuvvetlerin
disiplini, morali, birlik ruhu ve halkla bütünleşmesine sağladığı katkılar yanında
bazı konularda muharebe eğitimlerinde yeterliliğe ulaşmanın ön şartı olarak hâlâ
önemini korumaktadır. Profesyonel orduların iyi bir asker yetiştirmek maksadı ile
eğitimin bir bölümü olarak kullandığı yanaşık düzen eğitimleri önemini korumaya
devam edecektir.
l. Yanaşık Düzen Eğitim Kuruluşu:
(1) Birlik yanaşık düzen eğitimine başlamadan önce kadro kuruluşun-

dan yanaşık düzen manga, takım, bölük kuruluşuna geçer. Yanaşık düzen eği-
timi, bu kuruluş içerisinde yapılır.
(2) Teşkil edilen yanaşık düzen takımları 3 veya 4 mangalı olur. Bir-
likler mevcut TMK’larına göre, birlik bütünlüğünü bozmadan takımları teşkil
ederler (Örnek: Bir birlik 3-4 ayrı kısımdan oluşuyor ise her kısım kendi içeri-
sinde yanaşık düzen mangası teşkil eder). Kısımların manga olarak birleş-
mesiyle de yanaşık düzen takımı oluşur.
(3) Takımları oluşturan mangalar birliğin mevcut personeli ve

TMK’sı dikkate alınarak yanaşık düzen mangası olarak Çizelge 2-1’de belir-
tilen şekilde teşkil edilir.
(4) Bu kuruluş, P./Mknz. P. Bl. dahil olmak üzere her sınıfta görevli
Muharebe, Muharebe Destek, Muharebe Hizmet Destek ve Eğitim Bir-
liklerince; birliklerin mevcut TMK ve personel teçhizat durumlarına göre
teşkil edilir.
(5) Birlikler yanaşık düzen eğitim kuruluşunu; planlı olarak yapılan

yanaşık düzen eğitimleri esnasında veya birlik komutanın uygun göreceği
diğer zamanlarda (denetleme vb.) alırlar.
(6) Yanaşık düzen bölükleri, 3-4 yanaşık düzen takımı teşkil edile-
rek oluşturulacaktır.
2-6 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
S.
Görevi Rütbesi Silahı
Nu.
1 Mng. Komutanı Uzm. Çvş. (Çvş.) P. Tf.
2 1 inci Tim K. Uzm. Onb. (Çvş.-Onb.) P. Tf.
3 Avcı Eri Er P. Tf.
6 2 nci Tim K. Uzm. Onb. (Çvş.-Onb.) P. Tf.
Çizelge 2-1
Yanaşık Düzen Manga Kuruluşu.
2. YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİNİN İDARESİ:
a. Yanaşık düzen eğitiminde, yapılan hareketlerdeki düzgünlük, be-
raberlik ve kesinlik hususunda askerlerin ve kıt’aların göstereceği gelişme;
(1) Uygulanan eğitim teknikleri ve eğiticilerin yeterli oluşuna;
(2) Eğitim gruplarının öğretim için en uygun büyüklükteki birlikler
halinde teşkilatlandırılmasına,
(3) Eğitimin periyodik (veya fırsat eğitimi) olarak sürekli olarak
yaptırılmasına ve konuların tekrarlanmasına bağlıdır.
b. Yanaşık düzen hareketlerinin öğretilmesi için en verimli yol, hare-
ketlerin belirli bir sıraya göre kolaydan zora doğru öğretilmesi yöntemidir.
Bu yöntemdeki sıra şudur;
(1) Yapılan hareketin isim ve kullanış yeri ile maksadı ve önemi
tek ere veya kıt’aya bildirilir.
(2) Hareketin yapılması için verilecek komut söylenir. Komutun
bildirim ve yapma kısımları anlatılır.
(3) Hareketin önemli noktaları anlaşılabilecek şekilde açıklanır.
(4) Hareketin gösterisi yapılır. Eğer iki veya daha fazla sayı ile
yapılabilecek bir hareket ise, gösteriyi yapanlar tarafından sayı ile her defa-
sında bir sayı ve bir hareket olmak üzere gereken yürüyüş düzgünlük ve
2-7 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
beraberliği içinde (uygun adım veya koşar adımda) yapılır. Hareket kesinlik
ve beraberlikle yapılacak bir hareket değilse, üzerinde çalışılması gereken
önemli noktalar erlere gösterilir, her bir kısmı yapılırken ayrıca açıklanır.
(5) Tatbiki çalışmalarda hareket sayı ile veya açıklanarak öğretil-
dikten sonra normal çabuklukla yaptırılır.
(6) Eğitici veya eğitici yardımcısı her hareketin yapılmasını ya-
kından gözetir, hareketin doğru ve kesin olarak yapılması alışkanlık haline
gelinceye kadar tekrar ettirilir.
c. Silâhsız ve silâhlı hareketlerin gösteri ve öğretimi için, birliğe emir-
le (U) veya (L) düzeni aldırılır:
(1) Öğretim Düzeni: Takım veya bölüğe bir hareketin tarifi ve
gösterisi yaptırılacak ise ÖĞRETİM DÜZENİ AL MARŞ! veya MARŞ-
MARŞ! komutu verilir (manga öğretim düzeni saf düzenidir). Bu komut
üzerine;
(a) Takımda; mangalar safta ve dirsek teması aralığında 3
ve 4 mangalı olmak üzere tertiplenir (Şekil 2-1a, b).
Şekil 2-1a
Yanaşık Düzen Takımı Öğretim Düzeni (U) düzeni.
Şekil 2-1b
Takımın Öğretim Düzeni ( L Düzeni).
2-8 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(b) Takım Dirsek Temas Aralığı ile Saf Düzeninde İken:

ÖĞRETİM DÜZENİ AL! bildirim komutunda; 1 nci ve 4 ncü mangalar durur,
2 nci ve 3 ncü mangalar sağa döner. MARŞ! veya MARŞ MARŞ! komutun-
da 1 nci manga komutanı kendi istikametinde yürür. Mangasının diğer erleri
sağa dönerek kendisini takip ederler (sağdan kol). Manga 29 adım yürüdük-
ten sonra sola çark eder ve 7 adım daha yürüdükten sonra durur. Sola döner,
dirsek teması aralığı alarak hizaya bakar ve rahat eder. 2 nci manga 5 adım
yürüdükten sonra sola çark eder ve 21 adım yürüdükten sonra durur. Sola
döner, dirsek teması aralığı alarak hizaya bakar ve rahat eder. 3 ncü manga
2 ’nci manganın son son personelinin yürümeye başlamasından sonra yürü-
meye başlar. Aynı hareketi 5 ve 13 adım olarak yapar. 4 ncü manga yerinde
kalır (Şekil 2-2).
Şekil 2-2
Yanaşık Düzen Takımı Öğretim Düzeninin Alınması.
(c) Bölükte: Takımlar dirsek teması aralığında saf düzeninde

aşağıda açıklandığı şekilde tertiplenir (Şekil 2-3). Bölüğe öğretim düzeni yal-
nızca bölük saf düzeninde iken aldırılır. Eğer bölük saf düzeninde değil ise,
8’inci bölüm 2’nci maddede açıklandığı şekilde bölük saf düzenine alınır. Saf
düzeninde bulunan bölüğe “ÖĞRETİM DÜZENİ AL MARŞ!” veya “MARŞ
MARŞ!” komutu verilir. 3’üncü takım yerinde kalır. 1 ve 2’nci takımlar sağa,
4’üncü takım sola dönerek, takımlar 5 adım yürür. 2’nci takım sola dönerek
yeniden saf düzenine geçer. 4’üncü takım da yeniden saf düzenine geçer
ve 5 adım ileri yürür, sağ baş sabit olmak üzere sağa çark eder, 3’üncü ta-
kıma dik pozisyona gelince durur. 1’inci takım 5 adım daha yürür, saf düze-
nine geçer ve 5 adım ileri yürür, sol baş sabit olmak üzere sola çark eder,
2’nci takıma dik pozisyona gelince durur.
2-9 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 2-3
Yanaşık Düzen Bölüğü Öğretim Düzeni.
(2) Eğitim Düzeni: Tek ere bir hareketin eğitimi yaptırılırken alınır.
Takımdan büyük birliklerde bu düzen alınmaz;
(a) Yerinde yapılacak hareketler için; DURURKEN HAREKET-
LER İÇİN, EĞİTİM DÜZENİ AL MARŞ! veya MARŞ MARŞ! komutu verilir.
Takım, kendisine tahsis edilen eğitim yerinde, mangalar normal aralıkta saf-
ta, mangalar arasındaki aralık ve mesafe 11’er adım olarak tertiplenir (Şekil
2-4). Eğitimi bizzat yapanlar kendileri komut vererek hareketleri yaparlar.
Şekil 2-4
Yanaşık Düzen Takımı Eğitim Düzeni (Dururken Hareketler için).
2-10 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(b) Mangalar Dirsek Temas Aralığı Takım Saf Düzeninde Durur-

ken Eğitim Düzeni Alınması: “EĞİTİM DÜZENİ AL MARŞ!” veya “MARŞ
MARŞ!” komutunda; Şekil 2-5’deki gibi 1’inci manga komutanı kendi isti-
kametinde yürür. Manganın diğer erleri sağa döner ve kendisini takip eder-
ler. Manga 53 adım ilerledikten sonra sola çark eder ve 11 adım yürüdükten
sonra durur. 2’nci manga sağa döner 11 adım ilerler ve sola çark eder, 41
adım yürür ve durur. 3’üncü manga sağa dönerek 11 adım ilerler ve sola
çark ederek 21 adım yürür ve durur. (3’üncü manga 2‘nci manganın son
personelinin yürümeye başlamasından sonra yürümeye başlar.) 4’üncü
manga yerinde sabit kalır. Mangalar normal aralık aldıktan sonra hizaya
bakar ve rahat ederler
Şekil 2-5
Yanaşık Düzen Takımı Eğitim Düzeni (Dururken Hareketler için).
(c) Yürürken Yapılacak Hareketler için; YÜRÜRKEN HAREKET-

LER İÇİN, EĞİTİM DÜZENİ AL! MARŞ! veya MARŞ-MARŞ! komutu verilir.
Şekil 2-6
Yanaşık Düzen Takımı Eğitim Düzeni(Yürürken Hareketler İçin).
2-11 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Takım tahsis edilen eğitim alanında yürüyüş kolunda mangalar kol düzeninde 11
adım aralıkla tertiplenir (Şekil 2-6).
Eğitim esnasında ilk başlama sırasında olan, kendiliğinden komut ve-

rerek yürüyüşe geçer. Eğiticinin hizasında tasarladığı yere gelince gene
komutla bildirilen hareketi yapmaya başlar. Eğiticinin hizasından yürüyüşe
başlama mesafesi kadar uzaklaşınca durur, geriye döner, rahat eder. Di-
ğerleri de sırası ile bunun solundan geçerek dururlar, sola dönerler, bir
adım atarak dururlar, tekrar sola dönerler, kol mesafesine yanaşırlar, rahat
ederler (süngü takılmış ise yerine edilir, doldurulmuş ise boşaltılır). Önden
boşalan yer daima doldurularak yürüyüşe başlama hattına yanaşılır. Hare-
keti yapan, eğiticinin hizasını geçerken, sıradaki yürüyüşe başlar. Böylece
mangadakilerin hepsi eğiticinin önünden geçerek aynı hareketi yapmış olur-
lar. Eğiticinin duruş yeri değişmeden eğitime bu defa aksi yönden aynı şe-
kilde olmak üzere devam edilir.
(ç) Manganın yanaşık düzen hareketlerinin öğretimi ve tatbiki ça-

lışması daima tam olarak kurulmuş manga eğitim grupları ile yapılır. Takı-
mın yanaşık düzen hareketlerinin öğretimi, daima tam olarak kurulmuş ta-
kım eğitim gruplarıyla yapılır. Takımdan büyük birliklerde yapılacak tatbiki
çalışmalarda, birliği eğitim maksadıyla kuruluşa uymayan eğitim gruplarına
bölmekten ziyade, teşkilat bütünlüğünün muhafaza edilmesi daha verimli
olur.
(d) Subaylar, astsubaylar, flâma taşıyıcılar ve özel birlikler, kendi-

lerine ayrılan yerleri alırlar. Kıt’a başında bulunan subay ve astsubayların
kıyafet ve donatımı kıt’anın kıyafet ve donatımına uygun olur. Yani kıt’a se-
feri donatımlı ise, subay ve astsubaylar da seferi donatımlı olurlar. Yerlerin
değişmesini icap ettiren bir emir (komut) verilince, en kestirme yoldan hare-
ket edilerek yeni yer mümkün olduğu kadar kısa bir zamanda alınır. Hare-
keti yaptıran subaylar ve astsubaylar düzen tamamlanınca yeni düzendeki
yerlerini alırlar. Subaylar ve astsubaylar bir dönüş hareketi yaparken, birlik-
leri hizaya getirirken veya yerlerini değiştirirken askeri tavır ve canlılıklarını
muhafaza ederler, hareketlerini esas duruş ve uygun (koşar) adımda kesin-
lik ve doğrulukla yaparlar.
(e) Bir astsubay subayın, bir erbaş astsubayın veya subayın göre-
vini aldığı zaman astsubay veya subayın birlikteki yerini alır. Böyle bir üst gö-
rev alan erbaş tüfekli ise, tüfeğini birliğin taşıma vaziyetine uygun olarak taşır.
Komut ve tekmil vermek, eğitim yaptırmak üzere yerinden ayrıldığında tüfe-
ğini sağ omuzda asılı olarak taşır.
2-12 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(f) Subaylar ve astsubaylar eğitici olarak faaliyette bulundukları

zaman, lüzum gördükleri yerde bulunurlar. Hataları düzeltir ve hareketin ka-
rarlı ve doğru olarak yapılmasını sağlarlar.
(g) Öğretilmiş hareketleri unutturmamak ve öğrenme derecele-

rini anlamak ve serbest konuşma melekesi kazandırmak üzere, yanaşık
düzen eğitiminin devamı süresince, belirsiz aralıklarla yapılacak yoklama-
larla daha önce veya yeni öğretilmiş bir hareketin tarifi sorulur veya yapıl-
ması istenir.
(ğ) Askerler yanaşık düzen eğitiminde ustalaştıkça, eğiticiler

tek er ve birlikler arasında bir rekabet ortamı yaratmaya çalışırlar. Yanaşık
düzen hareketlerini en iyi yapan şahıs veya kıt’ayı seçmek için yarışmalar
yapılır ve kazananlara törenle ödül verilir.
3. YANAŞIK DÜZEN EĞİTİM TEKNİKLERİ:
a. Genel:
(1) Askerlere yanaşık düzen eğitimini verebilmek için kullanılan

eğitim teknikleri şunlardır;
(a) Göstererek Anlatma Tekniği: Bu teknikte hareketler adım
adım gösterilerek anlatılır. Bir kural olarak yürüyüş hareketleri bu teknik kul-
lanılarak öğretilir.
(b) Yaptırarak Anlatma Tekniği: Bu teknikte hareketler eğiti-
lenlere yaptırılarak anlatılır. Tek erin veya birliğin çok sayıda veya aynı an-
da birden fazla hareket yapmasını gerektiren hareketler bu teknik kullanıla-
rak öğretilir.
(c) Sayı ile Yaparak Öğrenme Tekniği: İki veya daha fazla
sayıda hareketler bu teknik kullanılarak öğretilir.
(2) Askerin verilen zaman içerisinde yeterli beceriye ulaşmasını
ve yanaşık düzen eğiticisinin hareketi tam ve tutarlı bir şekilde göstermesini
temin etmek için her hareket (hangi teknik kullanılırsa kullanılsın) üç öğre-
tim safhası kullanılarak gösterilmelidir. Bunlar; açıklama, gösteri ve uygu-
lamadır.
b. Açıklama:
(1) Açıklama safhasında eğitici;
(a) Hareketin adını,
2-13 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(b) Hareketin maksadını,

(c) Hareket için komut/komutları söyler ve bu komutların un-
surlarını açıklar (Bildirim komutu ve yapma komutu). Eğitici aynı zamanda
hareketi bitirmek için gerekli, komut/ komutları anlatır.
(2) Eğitici bir yürüyüş hareketini birinci öğretim safhasını kullana-
rak şu şekilde öğretir; Takım, HAZIR OL!-RAHAT! şimdi adını söyleyece-
ğim, anlatacağım ve göstereceğim, sizin üzerinde tatbiki olarak çalışacağı-
nız bir sonraki hareket, 65 cm’lik adım atmaktır. Bu hareket bir birliği bir
yerden diğer bir yere düzgün bir şekilde yürütmek için kullanılır. Bu hareketi
yapmak için komut, İLERİ MARŞ! komutudur. Bu komutta İLERİ! Bildirim,
MARŞ! yapma komutu olduğundan bu komut, iki kısımlı bir komuttur. Bu
hareketi kesmek için verilecek komut DUR! komutudur. DUR! komutu da,
manga ve takım gibi bir bildirim komutuyla başladığı zaman, bu komut iki
kısımlı bir komut olur.
c. Gösteri:
(1) Göstererek Anlatma Tekniği: Bu teknikte açıklama ve gösteri
birleştirilir ve eğitici tarafından hareketler gösterilerek her seferinde bir aşama
(adım) olmak üzere yanaşık düzen eğitimi yürütülür. Eğitici, yapma komutuyla
eğitilenin sadece bir adım atacağını ve HAZIR-BAŞLA! (bir sonraki adım için)
komutu verilene kadar o durumda kalacağını açıklar. Eğitilen o durumda bek-
lerken eğitici düzeltmeleri yerinde yapar ve sonraki adımda yapılacak hareket-
leri kendisi göstererek açıklar. Eğitici daha sonra eğitilenin bu hareketi de
yapmasını ister. Hareket doğru yapıldığında normal yürüyüş kararında yürütür.
Eğitilenlerin bu konudaki bütün soruları cevaplandırılır.
(2) Yaptırarak Anlatma Tekniği: Bu teknikte hareketler eğitilenle-
re yaptırılarak anlatılır. Eğitici başlangıçta, eğitilene ne yapmasını istediğini,
nasıl yapılacağını anlatır. Eğitilen hareketi eğiticinin tarif ettiği şekilde ya-
parken, eğitici anlatımına devam eder. Hareket doğru şekilde yapılana ka-
dar faaliyet sürdürülür. Doğru yapıldığında normal yürüyüş kararında yürü-
tülür.
(3) Sayı ile Yaparak Öğrenme Tekniği: İki veya daha fazla sayıda
hareket bu teknik kullanılarak öğretilir. Her sayıda bir hareket yapılır. Bu
yöntemde açıklama ve gösteri birleştirilir. Bu teknik hareketi kısım kısım öğ-
retmeyi sağlar ve eğiticinin gereken düzeltmeleri teferruatlı bir şekilde yap-
masına imkan verir. Eğitici eğitilene hareketi sayı ile yaptırır (her seferinde
bir sayı). Eğitici daha sonra eğitilene hareketi normal kararında ve sayı
saymadan yaptırır.
ç. Uygulama: Bu safhada eğitici, öğretim maksadı ile ünitelerin konu-
yu daha iyi öğrenebilmeleri için, kullandığı gösteri tedbirleri dışında, eğitimi
2-14 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
hakikate uygun şekilde icra ettirir. Bununla beraber eğitimin temposuna bir-
likler alışkanlık kazanıncaya kadar hareketler önce yavaş olarak yaptırılır.
Daha sonra bu tempo eğitim pekiştikçe arttırılır.
İKİNCİ KISIM
KOMUTLAR
1. GENEL:
Komut, komutanın belli hareketleri belli bir şekilde yaptırmak için ağız-
dan verdiği, talimnamede belirtilmiş kalıp halindeki kısa ve açık emirlerdir.
2. İKİ KISIMLI KOMUTLAR:
Yanaşık düzen komutlarının çoğu bildirim komutu ve yapma komutu
olarak iki kısımdan oluşur. Bu kısımlardan biri kendi başına bir komut değil-
dir. Öğretimi kolaylaştırmak için komut deyimi kullanılmıştır.
a. Bildirim Komutu: Yapılacak hareketi, alınacak düzeni belirtir ve
askeri zihnen hareketin yapılması için hazırlar. SAĞA-DÖN! komutunda
SAĞA! bildirim komutudur.
b. Yapma Komutu: Hareketin yapılacağını bildirir. SAĞA-DÖN! ko-
mutunda DÖN! yapma komutudur. Dururken yapılan hareketlerde bildirim
komutu ile yapma komutu arasındaki bekleme süresi genellikle bir adım ve-
ya sayı kadardır. Yürürken yapılan hareketlerde ise; bildirim komutu ile
yapma komutu arasındaki fasıla, zamana bağlı olmayıp eğiticinin
inisiyatifindedir.
3. BİRLEŞİK KOMUTLAR:
Bazı komutlarda bildirim komutu ile yapma komutu birleştirilmiştir. Ör-
neğin: DOLDUR VE KAPA!, HİZAYA GEL! (hareket bir anda yapılamaya-
cağından komut uzatılarak verilir). SÜNGÜ TAK! gibi. Bu komutlar sesi
yükseltip alçaltmadan, bir kararda ve bir yapma komutuna benzer şekilde
yüksek sesle verilir
4. TOPLU KOMUTLAR:
a. Toplu komutlar güven geliştirmek ve isteği arttırmak için kullanıla-
bilir.
(1) Eğitici, birliğin toplu komut vermesini istediğinde KENDİ KO-
MUTUNUZLA! komutunu verir. Eğitici yapılacak hareketi tarif eden bir bildi-
rim komutu verir; örneğin, TAKIMI SAĞA DÖNDÜRÜN! bildirim komutu,
BAŞLA! yapma komutudur. Eğitici; BAŞLA! komutu verdiğinde birlikteki
2-15 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
tüm personel hep bir ağızdan SAĞA-DÖN! komutunu verir ve aynı anda
hareketi yapar.
(2) Yürürken toplu komut vermek için, eğitici bildirim komutunu
verir ve yapma komutu MARŞ! yerine BAŞLA! komutunu kullanır. Örneğin;
SAĞA-ÇARK!, BAŞLA!, GERİYE-DÖN! BAŞLA!.
(3) Eğitici, toplu komutu durdurmak istediğinde BENİM KOMU-
TUMLA! komutunu verir. Müteakiben verilecek komutlara göre hareketler
yapılır.
(4) Sırada Bulunanlardan Birine Komut Verdirmek: Kıt’a, ko-
mutların gerektirdiği hareketleri yapmada ve toplu komut vermede yetiştik-
ten sonra, eğitici sıradaki herhangi bir personele, durma ve yürüme esna-
sında ismen veya yerini bildirmek suretiyle hitap ederek komut vermesini is-
teyebilir. Yapılacak hareketi buna (toplu komutlarda olduğu gibi) bildirir.
Yalnız BAŞLA! komutunu vermez. Bunun üzerine komut verecek personel
yerinden ayrılmayarak gerekli komutu verir ve hareketi diğerleri ile birlikte
yapar. Birkaç defa komut verdikten sonra eğiticinin eğitilenlere sorusu üze-
rine, komut verme şekli eleştirilir ve tartışılır.
b. Komutan, verdiği bir bildirim komutunu değiştirmek isterse
DÜZELTİYORUM! komutunu verir. Komutan, uygun şekilde yapılmayan
hareketlerin düzgün şekilde yapılmasını isterse BAŞTAN! komutunu vere-
bilir.
c. Komutan komut verirken kıt’asına döner. Duran kıt’aya komutlar
esas duruşta verilir. Kıt’a, daima komutanın vaziyetine dikkat eder. Komu-
tanın kılık kıyafeti bozuk, vücudu gevşek, donatımı sarkmış, kendini sıkmış
ve bırakmış ise, kıt’a da onu taklit ederek duruş ve gösteriş üstünlüğünü
kaybeder.
ç. Komutan, bu talimnamede belirtilen birkaç durumun dışında, bü-
tün komutlarını doğrudan doğruya kıt’asına verir.
5. YANAŞIK DÜZEN EMİRLERİ:
a. Emirler, ast unsurların harekete geçmesini emreden veya neden
olan ve komutan tarafından verilen sözlü bildirimlerdir.
b. Komutan, ast unsurların aynı düzen içerisinde bağımsız unsurlar
olarak bir hareket yapmasının veya bir görevi yerine getirmesinin daha uygun
olduğu zamanlarda komuttan daha ziyade emir verir.
c. Emirler cümle şeklinde verilir ve genellikle birliklerinize veya bir-
liklerinizi terimleri kullanılır.
2-16 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Örnek: - BİRLİKLERİNİZE SIRA AÇTIRIN VE SİLÂH ÇATTIRIN!

BİRLİKLERİNİZİ SELAM DUR VAZİYETİNE GETİRİN!
BİRLİKLERİNİZİN EMİR KOMUTASI SİZDE!
ÜÇÜNCÜ KISIM
KOMUT VERİRKEN SESİ AYARLAMA
1. GENEL:
Bir komutun veriliş tarzı, hareketin canlılık, kesinlik ve beraberlikle ya-
pılmasını sağlar. Komut yüksek sesle, açık söylenerek verilir. Bu suretle
kıt’ada bulunan herkes tarafından iyi anlaşılması sağlanır. Uygun şekilde
verilmiş bir komutun ses tonu, ahengi ve kesinliği kıta’da o hareketi he-
vesle ve doğru olarak yapma isteğini uyandırır.
2. SES KONTROLÜ:
a. Bir komutun ses yüksekliği, kıta’nın büyüklüğüne göre ayarlanır.
Komutan, sesini herkesin duyması için, normal olarak kıta’nın boyunun ya-
rısı kadar cephesinin ortası ilerisinde durur ve kıta’ya dönmüş olarak komut
verir. Taburdan daha büyük kıtalara komut vermek için ses yayın cihazı kul-
lanılır.
b. Komut daima etkili ve yüksek bir ses tonu ile verilmelidir. Bunun
için fazla zorlama lüzumsuz ve zararlıdır. Fazla zorlamanın tipik bir neticesi,
boyun kaslarının sesi kuvvetli çıkarmak için farkında olmadan gerilmesidir.
Bu zorlama ses kısıklığına, boğaz ağrısına, açık ve anlaşılır komutlar yeri-
ne; anlaşılmaz, karışık ve çatal sesler çıkmasına sebep olur.
c. İyi duruş, doğru nefes alış, boğaz ve ağız kaslarının doğru olarak
ayarlanması ve kendine güvenme sayesinde komut verişte rahatlık sağlanır.
ç. Nefes alıp verilirken kullanılan en önemli kas, diyaframdır (göğüs
boşluğunu karın boşluğundan ayıran geniş kas). Diyafram otomatik olarak
normal solunumu idare eder ve komut verirken
kontrol etmek için kullanılır.
d. Boğaz, ağız ve burun, yükseltici gibi çalışır sese dolgunluk (sesi
aksettirme ve tınlama) ve çıkış vermekte yardımcı olur.
3. AÇIK TELAFFUZ:
a. Açık telâffuz; bir kelimenin ayrı seslerini meydana getiren ve ses-
leri heceler halinde birleştiren dilin, dudakların ve dişlerin doğru olarak kul-
lanılmasına bağlıdır. Açık telâffuz edilen komutlar daha etkilidir. Açık telâf-
2-17 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
fuz edilmeyen komutlar anlaşılmayacağı için karışıklığa ve şaşkınlığa ne-

den olur. Bütün komutları açık olarak telâffuz etmek, komutun etkisini asla
kaybettirmez. Açık telâffuz üzerinde ısrarla durulmalıdır. Açık telâffuz ede-
bilmek için dudaklar, dil ve alt çeneden tam olarak faydalanılmalıdır.
b. Açık telâffuz edilmiş, anlaşılır komut verme yeteneğini geliştirmek
için; başlangıçta komutlar dikkatli ve yavaş olarak hecelenir. Daha sonra
her hece açık telâffuz edilerek normal komut temposuna varıncaya kadar
hız arttırılır.
4. SESİN DEĞİŞMESİ:
Sesin değişmesi, ses perdesinin alçalıp yükselmesi ve tonun değişme-
sidir.
a. Bildirim Komutu:
Her bildirim komutu genel olarak gittikçe yükselen bir sesle verilmelidir. Bil-
dirim komutuna normal konuşma ses perdesine yakın bir ses perdesinde baş-
lanmalıdır. Komut vermeye yeni alışanların genel olarak düştükleri hata; bildirim
komutuna yüksek perdeden başlamak, bu suretle bildirim komutu için gittikçe
yükselen bir ses kullandıktan sonra, yapma komutunu uygun ses perdesi ile an-
laşılır bir şekilde ve zorlamadan vermek imkânı bulamamalarıdır. Komuta, nor-
mal konuşma tonuna yakın bir sesle başlamak, unutulmaması gereken iyi bir ku-
raldır (Şekil2-7).
Şekil 2-7
Komut Diyagramı.
2-18 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Yapma Komutu:
Bildirim komutunun son hecesinden biraz daha yüksek bir ses perde-
siyle ve daha kesin bir tonda verilmelidir. Yapma komutu çok sert ve kesin
olmalıdır. Komut verişte uygun ses tonunu elde etmek için en iyi usul
TAKIM DUR! gibi komutlar vermek suretiyle çalışmaktır.
UYARI
Yaptırım Komutu ile Bildirim Komutu arasında zaman aralığı bırakıl-
malıdır.
c. Birleştirilmiş Komutlar:
Seste değişiklik yapmadan, bir kararda ve normal bir yapma komutuna
benzer şekilde yüksek sesle verilir.
5. KARAR:
Komutlarda karar, kelimelerin bir kararda ve ritmik olarak akışı anlamına
gelir. Her hangi bir birlik için verilecek komutlarda bildirim komutu ile yapma ko-
mutu arasındaki zaman aralığının uzunluğu aynı kalır. Bu husus, kıt’anın bildi-
rim komutunu anlayabilmesi ve yapma komutunun ne zaman verileceğini
tahmin edebilmesi için lüzumludur. Yürüyüş halindeki birlik için tamamlayıcı
komutların verilmesi gereken durumlar hariç zaman aralığının, bildirim ko-
mutu ile yapma komutu arasında bir adım atmaya yetecek kadar olması en
uygun tarzdır.”
Örnek:
SAYISAL ZAMAN BİR İKİ ÜÇ

KOMUT TAKIM (ZAMAN ARALIĞI) DUR!
Aynı zaman aralığı, dururken verilen komutlar için de uygundur.

Uygun kararda komut vermeyi geliştirmek için BİR! İKİ! ÜÇ! DÖRT! diye
uygun adımda yürüyüş kararı saydırılır. Yürüyüş kararını bozmaksızın diğer
komutlar verilir.
SAĞA ÇARK-MARŞ! gibi daha uzun komutlara, bildirim komutu gere-
ken adımda bitecek ve bildirim komutu ile yapma komutu arasında TAM
BİR sayı sayılabilecek şekilde başlanmalıdır.
2-19 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Örnek:
SAYISAL
BİR İKİ ÜÇ
ZAMAN
KOMUT SAĞA ▬ DÖN!
Örnek:
SAYISAL
BİR İKİ ÜÇ DÖRT
ZAMAN
KOMUT ▬ SAĞA ÇARK ▬ MARŞ!
ADIM SOL SAĞ SOL SAĞ
KOMUT ▬ SAĞA ▬ DÖN!
YÜRÜYÜŞ KARARI
▬ SAY! ▬
SAYILACAK
6. KOMUTTA KESİNLİK VE KOMUT VERMENİN GELİŞTİRİLMESİ:

a. Komutta kesinlik, hareketin derhal yapılmasını sağlayan bir özelliktir.
Bu özellik güven, uyanıklık ve devamlılığı sağlar. Komut verenin kendisine ve
kıtasına hakim olduğunu gösterir.
b. Eğiticiler komut verişte seslerin gelişmesini temin etmek için özel bir
dikkat gösterirler. Bu gelişme şu suretle başarılabilir.
(1) Komut verirken sese tamamıyla hâkim olmak, komutun keli-
melerini anlaşılır sert ve kesin olarak yüksek ses tonu ile söylemek ahenge
dikkat etmek suretiyle sağlanır.
(2) Bir eğitim grubundakiler (manga veya takım) eğiticilerinin
yardımı ile komut vermeye alıştırılır.
(3) Eğitimde bulunanların her birine komut verme fırsatı verilerek
yetişmeleri sağlanır.
2-20 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TEK ERİN SİLAHSIZ YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
BİRİNCİ KISIM
DURURKEN YAPILAN HAREKETLER
1. GENEL:
a. Bu bölüm, tek erin yanaşık düzende gerekli olan duruş ve hareket-
lerinin tamamını kapsar. Birlik yanaşık düzen eğitimine geçmeden önce, bu
duruş ve hareketler bütün ayrıntılarıyla doğru olarak öğrenilmiş olmalıdır.
Hareketlerin yapılmasında kesinlik ve beraberlik esastır.
b. Herhangi bir yanaşık düzen hareketinin yapılması için komut veril-
diğinde esas duruşa geçilir. Hareketin esas duruşta yapılması gerekiyorsa
esas duruşta, rahat vaziyetinde yapılacaksa rahat edilerek yapılır. Hareket
bittikten sonra esas duruş gösterilir ve rahat edilir.
c. Yürürken yapılan bir hareket bu talimnamede tersi ifade edilme-
dikçe koşar adımla da yapılabilir. Bir hareket dururken veya uygun adımla
yürürken, koşar adıma geçilerek yapılacaksa, yapma komutu olarak MARŞ!
MARŞ! komutu verilir. Koşar adım esnasında bir hareketi yaptırmak için ay-
rıca MARŞ! MARŞ! komutu verilmez.
2. ESAS DURUŞ:
a. Askerin esas duruşu, onun yetişme ve bedence olgunlaşma derece-
sinin ölçüsüdür. Esas duruş günlük hizmetlerin her safhasında istenmelidir.
b. Esas duruşa geçmek için HAZIR OL! komutu verilir. Bu komut ve-
rilmeden bildirim veya DİKKAT! Komutu, bir üst veya amirin hitap etmesi ile
personel kendiliğinden esas duruşa geçer ve kımıldamaz.
c. HAZIR OL! veya DİKKAT! komutunda; aşağıda tarif edilen vazi-
yet alınır ve kımıldanmaz.
(1) Sol ayak sağ ayağın yanına sertçe çekilir. Topuklar bitişik bir
hizada, ayak burunları birbirinden bir ayak boyu açık bulunur.
(2) Vücudun ağırlığı her iki ayağın ökçe ve tabanlarına eşit olarak bö-
lünür, dizler hafifçe gerilir, gövde dik tutulur, göğüs hafifçe kabartılır, karın içeri
çekilir, omuzlar aynı yükseklikte tutulur ve yukarı kaldırılmadan biraz geriye alınır.
3-1 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(3) Kollar serbest olarak aşağıya sarkıtılır. Eller parmaklar bitişik

ve orta parmak pantolon dikişi üzerine gelecek tarzda avuç içi tamamen uy-
luklara yapıştırılır.
(4) Kollar dirsek kısmından mümkün olduğu kadar gövdeye birleş-
tirilir, baş dik tutulur, çene boyna doğru biraz çekilir, gözler doğru ileriye ba-
kar. kaslar eşit olarak hafifçe gerilir.
(5) Esas duruşta sessiz kalınır ve aksi emredilmedikçe kımılda-
nılmaz, amir veya üst ile konuşurken baş çevrilmez ve amir yan tarafta ise
yerinde dönüşle cephe amir veya üste çevrilir. Amir veya üst arkadan hitap
ederse geriye dönüş gerekmiyorsa ileri bakılarak cevap verilir
(Şekil 3-1).
Şekil 3-1
Esas Duruş.
3. RAHAT VAZİYETLERİ:
Rahat ve Tören Rahat olarak iki çeşit rahat vaziyeti vardır.
a. Rahat Vaziyeti:
Eğitim ve günlük hizmetlerde kullanılır. RAHAT! komutu ile, sol ayak yer-
den bilek hizasında (5 cm) kaldırılarak 30 cm kadar yana sola yere sertçe konur.
Bacaklar, vücudun ağırlığını her iki ayağın ökçe ve tabanlarına eşit olarak böle-
cek şekilde gergin tutulur. Sağ ayak yerinden oynatılmaz. Kollar tabii haliyle her
iki yana bırakılır. Eller hafif yumruk yapılmış şekilde bulunur. Baş ve vücut ser-
bestçe oynatılabilir, sessiz kalınır ve kıyafet düzeltilebilir. Konuşmak, su ve siga-
ra içmek izine bağlıdır (Şekil 3-2).
3-2 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 3-2
Rahat.
b. Tören Rahat Vaziyeti:
Tören, denetlemeler ve saygı nöbetlerinde alınan bir vaziyettir. TÖREN
RAHAT! komutu ile, sol ayak yerden 30 cm kadar kaldırılarak (yana) sola
yere sertçe konur. Bacaklar, vücudun ağırlığını her iki ayağın ökçe ve ta-
banlarına eşit olarak bölecek şekilde gergin tutulur. Eller bel kemerinin üze-
rine gelecek şekilde, kollar arkaya getirilir. Parmaklar bitişik, uzatılmış ve
gergin olarak tutulur. Sağ el, sol elin avuç içine gelecek ve avuç içleri dışa-
rıyı gösterecek şekilde başparmaklar birbirine geçirilir. Baş ve gözler esas
duruşta olduğu gibidir, konuşulmaz ve kıpırdanmaz. Bu vaziyetten rahat
vaziyetine emirle geçilebilir (Şekil 3-3).
Şekil 3-3
Tören Rahat.
3-3 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
4. YERİNDE DÖNÜŞLER:
a. Yana Dönüş (Sağa, Sola):
Yana Dönüş (Sağa, Sola): Yana dönüş iki sayılı bir harekettir. Komu-
tu, SOLA (SAĞA) DÖN! komutudur. DÖN! yapma komutu ile vücut ağırlığı
her iki ayak üzerine verilir. Sola dönüş, sol ayağın ökçesi, sağ ayağın pen-
çesi, sağa dönüş sağ ayağın ökçesi, sol ayağın pençesi üzerinde yapılır.
Sol (sağ) ayak pençesi ile sağ (sol) ayak ökçesi hafifçe yerden kesilir. Sağ
(sol) ayak pençesinin hafifçe yere itmesiyle, sol (sağ) ayak ökçesi üzerinde
90 derece sola (sağa) bir hareketle dönülür, sağ (sol) bacak sıkılmadan dik
tutulur. İkinci sayıda sağ (sol) ayak en kısa yoldan sertçe öndeki ayağın ya-
nına getirilerek esas duruşa geçilir (Şekil 3-4). Bu esnada, kollar esas du-
ruşta olduğu gibi yanda kalır. Yarım sağa (sola) dönüşler, YARIM SAĞA!
(SOLA) DÖN! komutu ile yapılır ve sağa (sola) 45 derece dönülür.
Şekli 3-4
Yerinde Dönüşler.
b. Geriye Dönmek:
Geriye dönüş iki sayılı bir harekettir. Geriye dönüş soldan (sola doğru)
yapılır. Komutu GERİYE! DÖN! komutudur. DÖN! yapma komutu ile birinci
sayıda vücudun ağırlığı sol ayak ökçesi üzerine verilir. Sol ayak pençesi ile
sağ ayak ökçesi hafifçe yerden kesilir. Sağ ayak pençesinin hafifçe yeri it-
mesiyle sol ayağın ökçesi üzerinde 180 derece için hız alarak dönülür. Sağ
bacak sıkılmadan dik tutulur. İkinci sayıda, sağ ayak sertçe en kısa yoldan
sol ayağın yanına getirilir. Bu hareket boyunca, kollar esas duruşta olduğu
gibi yanda kalır.
3-4 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
c. Dönüşler yapılırken baş, omuzlar ve kalçalar ayaklarla beraber

aynı zamanda yeni istikamete döndürülür ve sabit tutulur.
ç. Dönüşlerden sonra esas duruşa geçilir ve esas duruş muhafaza
edilir.
UYARI
Yerinde dönüşlerde, komutlar öncelik sırasına göre; SOLA DÖN!,
GERİYE DÖN! ve SAĞA DÖN!, GERİYE DÖN! Şeklinde olacaktır.
5. ÇÖKMEK VE KALKMAK:
a. Çökmek:
ÇÖK! komutu ile sol ayak bir adım ileriye atılır. Sağ diz üzerine çökerken,
sağ ayak bilekten bükülerek üzerine oturulur. Sağ ve sol el parmakları biti-
şik olarak cephe istikametinde avuç içleri dizler üzerine konur. Sol ayak topuk
ve burun hattı cephe istikametinde olacak şekilde tabanı ile yere basılır. Sol
ayak topuğu sağ diz hizasında olur. Vücut ve baş dik tutulur. Gözler ileriye ba-
kar. Dinlenmek için yaptırılan çökme sonrasında RAHAT! komutu verilir. Per-
sonel rahat konumunda yere oturur, arkadaşları ile konuşur ve matarasından
su içebilir (Şekil 3-5).
Şekil 3-5
Çökmek.
3-5 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Kalkmak:
KALK! komutu ile, sol el sol dize dayanılarak, sağ ayaktan alınan kuvvet ile
sol ayak üzerine kalkılırken sol ayak burnu yarım sola açılır. Sağ ayak burnu ya-
rım sağa açılarak sol ayağın yanına getirilir. Esas duruşa geçilerek rahat edilir.
6. YATMAK VE KALKMAK:
a. Yatmak:
YAT! komutunda; önce sol ayak bir adım kadar ileriye atılır ve sağ diz
üzerine çökülürken sıra ile sol diz, sağ el ve sol dirsek yere konarak gövde
ileriye doğru eğilirken, ileriye doğru yatılır. Yatarken sıra ile sol diz, sağ el
ve sol dirsek ileriye doğru yere konur ve sağ ayak yerden kaldırılmadan ile-
riye çekilir. Bu esnada sağ ayak burnu yere değmeli ve toprak üzerinde
iz bırakmalıdır. Bütün bu hareketler birbiri ardınca ve çabuk olarak yapılır.
Yatmışken ayak burunları dışa dönük, topuklar açık ve sağ kolun üst kısmı
vücuda yapıştırılır. Bu esnada sağ ayak iç kısmı yere değecek şekilde
toprak üzerinde teması sürdürülür. Sol ayak da yere yapışık vaziyette
başlangıç pozisyonunda bulunur. Sol kolun alt kısmı omuzlara paralel ola-
rak ileride bulundurulur. Sağ el açık avuç içi ile sol el yumruk yapılarak yere
konur. Baş hafifçe kaldırılıp ileriye bakılır (Şekil 3-6).
Şekil 3-6
Yatmak.
3-6 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Kalkmak:
KALK! komutu ile, vücut yerden yükseltilmeden sağ bacak mümkün

olduğu kadar karın boşluğuna çekilir. Sol el ve sol dirsek yardımıyla, sağ
diz ve sağ el üzerine kalkılırken, sol el parmak uçları ile sol ayak gergin ve
ayak burnu üzerinde denge sağlanırken, sol ayak mümkün olduğu kadar
ileriye atılır. Sağ ayak sol ayağın yanına getirilirken ayağa kalkılır. Kalkar-
ken gözler ileriye bakar (Şekil 3-7).
Şekil 3-7
Kalkmak.
İKİNCİ KISIM
SELAMLAMA
1. GENEL:
a. Bu bölümde selamlamaya ait bilinmesi gereken genel hususlar
açıklanmıştır. Selamlama konusundaki diğer bilgiler TSK İç Hizmet Yönet-
meliği Md. 133-156'da belirtilmiştir.
UYARI !
Bir askeri veya birliği selamlamak, o askerin veya birliğin şah-
siyetinde var olan yüksek Türk Silahlı Kuvvetleri’ni selâmlamak ve
ona bağlılığı, sevgi ve saygıyı göstermek demektir (İç Hizmet Yö-
netmeliği Md. 133).
3-7 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(1) Astlar, üstlerden önce selam vermeye mecburdur. Aynı rüt-

bede olanlar veya birbirinin rütbesini ayırt edemeyenler birbirini bekleme-
den selam verirler. Üst veya amir canlı olarak selamlanır.
(2) Selamlama gecikmiş bile olsa yapılır, asla sarfınazar edilmez.
(3) Selamlama her yerde ve her zaman yapılır, görmemek maze-
ret teşkil etmez.
(4) Üstler astlarını ciddiyet içinde ve tam olarak selamlar.
(5) Tam karşılıklı gelişlerde selamlama; selamlanacak olana altı
adım kala başlar, selamlanan bir adım geçilince biter.
(6) Aynı istikamette yürüyen bir ast; üstünün yanından geçerken

selâmlamaya üste bir adım kala başlar, selâmlanan bir adım geçilince bi-
ter.
(7) Meydan, bulvar ve geniş caddelerde askerler; aralık ve mesa-

fe ne olursa olsun birbirlerini selâmlamaktan sorumludur.
(8) Üst veya amir selâmlanırken başla takip yapılır, selâmlama

esnasında şahsın gözüne canlı bir şekilde bakılır.
b. Selamlama Yapılacak Durumlar:
(1) Askeri kıyafetli personel üst ve amirleri ile karşılaştığında,
(2) Sokaktan geçen ast, bir gazinoda pencere önünde üstün
oturduğunu gördüğünde,
(3) Devriye ve nöbetçi iken,
(4) Araba, otomobil, tren, tramvay, vapur, uçak gibi nakil vasıta-
ları içinde bulunurken veya at üzerinde iken bu vasıtalardan biri içinde bu-
lunanla, yerde duran veya yürüyen askerler arasında,
(5) Hayvan üzerinde sür’atli veya yaya koşarak giderken,
(6) Gezinti mahallerinde bulunurken,
(7) Bir komuta altında olmayıp grup halinde yürürken veya durur-
ken, her asker tarafından ayrı ayrı,
(8) İstiklâl Marşı dinlenirken,
3-8 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(9) Bayrak çekilir ve indirilirken,
(10) Konferans salonu, gazino, kütüphane, dershane ve yemek-

hane gibi mahallere giriş ve çıkışta, askeri servis araçlarına binerken ve
inerken,
(11) Bir subay grubu diğer bir subay grubuna veya bir subay gru-
bu tek bir subaya rastladığında bütün subaylar ayrı ayrı selâm verirler. Ast-
subaylar da subaylar gibi hareket ederler. Erbaş ve erlerin selâmına subay
veya astsubaylardan en kıdemlisi karşılık verir,
(12) Merdiven ve dar geçit gibi yerlerde astlar durup yol vererek,
(13) Sivil giyinmiş askeri personel üstleri ile karşılaştıklarında,
(14) Üniformalı astlar, sivil giyinmiş üstleri ile karşılaştıklarında,
(15) Bir koridorda veya salonda baş açık duran subay, askeri
memur ve astsubaylarla öğrenciler arasında,
(16) Merasim elbisesi ile iştirak edilen kutlama ve resmi kabuller-
de,
(17) Kahve, gazino, sinema ve benzeri umumi yerlerde bulunur-
ken subay ve astsubaylar içeri girdiğinde, selamlama yaparlar.
UYARI !
Konferans salonu, gazino, kütüphane, dershane ve yemekhane gibi
yerlere giriş ve çıkışta baş açık olarak başla, askeri servis araçlarına bi-
nerken ve inerken elle selâmlama yapılır.
c. Selam Vermeyecek Olanlar:

(1) Muharebe vazifesi olan nöbetçi, devriye ve gözetleyiciler,
(2) Silah ve cephane nakli ile meşgul kıtalar (bunların yalnız ko-
mutanları selam verirler),
(3) Trafik görevi başında bulunan ve trafiği fiilen idare eden aske-
ri inzibat, (Fiilen idare görevi olmadığında selamlama yapar.)
(4) Cenaze töreninde bulunanlar,
(5) Mahpus, esir ve tutuklu muhafızları,
3-9 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(6) Selam veremeyecek kadar hasta ve yaralı olanlar,

(7) Koruma görevinde olan personel,
(8) Araç kullananlar, selam vermezler.
2. ELLE SELAMLAMA:
a. Elle selamlama, başta şapka, kayık kep, bere, kar başlığı, çelik/fiber
başlık bulunduğunda ve sağ el boş iken yapılan bir sayılı harekettir.
SELAM - DUR!, DİKKAT! komutu ile; Personel dururken, esas duruşa geçer
(yürürken uygun adıma geçilir, sol el uyluğa yapıştırılmadan pantolona değdirilir,
sol kol sallanmaz) başını selamlayacağı kişiye çevirerek, sağ elini dört parmak
bitişik, baş parmak ucu işaret parmağının ikinci boğumu üzerine ve el hafifçe bü-
kük, avuç içi yere dönük ve cepheden görünmeyecek şekilde sağ kaşın hizasın-
da, sağ kaşın hizasında, şapkanın güneşliği kenarına, bere, kar başlığı ve
çelik başlığın sağ ön kısmına gelecek şekilde sertçe kaldırır. Göz, selamla-
nan kişinin gözüne bakar, bakış canlı olur, omuz ve dirsek 90 derece dik olacak
şekilde bulunur. Selâmlama; dururken esas duruşta, yürürken ve koşarken
uygun adımda yapılır. Ast dururken gelen üste veya ast yürürken duran üste
üç adım kala selam verir, bir adım geçince bitirilir ve kol aynı şekilde indirilir
(Şekil 3-8).
b. Kayık kep giyildiği zaman sağ elin işaret parmağının ucu sağ ka-
şın sağ ucu hizasında yukarı doğru kayık kepe temas edecek şekilde selam
verilir (Şekil 3-8).
Şekil 3-8
Kayık Kepli / Şapkalı / Bereli / Çelik Başlıklı Elle Selamlama.
3-10 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
c. Elle selâmlamadan esas duruşa geçiş bir sayılı harekettir. Komutu

İLERİ BAK! komutudur. BAK! yapma komutu ile sağ el sertçe yana indirile-
rek esas duruşa geçilir.
ç. Tekmil verilirken veya bir üst selâmlanırken, baş ve gözler üste
(amire) çevrilir ve aynı anda selâmlanır. Bu durumda, hareketler komutsuz
yapılır. Selâmlama uygun zamanda ast tarafından başlatılır ve selâmlamayı
müteakip esas duruşa geçilir.
d. Ast yürürken, karşıdan gelene altı adım kala selâm verir, bir adım
geçince bitirir. Aynı istikamette ilerlerken bir adım kala selâm verilir, bir
adım geçilince bitirilir koşarken selâmlama yapılmaz. Altı adım kala yürü-
yüşe geçerek aynı şekilde selâmlama yapılır.
e. Tören birliklerinde bulunan personel haricinde eldiven (deri ve
yün) ile selâmlama yapılmaz.
3. BAŞ İLE SELAMLAMA:
a. Silâhlı Kuvvetler personeli (erbaş ve erler dahil) başı açık olarak
dururken ve yürürken (sivil kıyafette olsalar dahi) üst ve astlarını başlarını
öne doğru eğerek (vücut bükülmeden) selâmlar. Başı açık olarak üstün
huzuruna giren ve işi bittikten sonra ayrılan her askeri personel üstünün üç
adım karşısında ve esas duruşta başını öne doğru eğerek selâmlama ya-
par (Şekil 3-9).
Şekil 3-9
Baş ile Selamlama.
3-11 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Bere, kar başlığı, çelik başlık ve şapkalı olarak bulunulduğunda,

her iki elin meşgul olduğu açık ve kapalı yerlerde (tüfek taşıma vaziyetlerin-
den herhangi birinde bulunulsa dahi) baş ile selamlama yapılmaz. Dururken
ve yürürken selamlanan şahsa bakılır.
4. CEPHE ALARAK SELAMLAMA:
a. Cumhurbaşkanına, sancağa ve yabancı devlet başkanları ile san-
caklarına ve cenazeye karşı yapılır. Yapılış tarzı şöyledir; dururken ve yü-
rürken selâmlanacak şahıs, sancak veya cenaze geçerken cephe alınarak,
esas duruşta, silâhlı ve silâhsız bulunulduğuna göre selâmlama yapılır.
Selâmlama altı adım kala başlar ve altı adım geçene kadar sürdürülür.
b. Milli Marşların Çalınması ve Dinlenmesi:
Milli marş çalınır veya söylenirken, Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları açık
yerde şapkalı, kapalı yerlerde şapkasız ve yüzleri marşın çalındığı yöne dönük
olarak saygı duruşunda bulunurlar. Cumhurbaşkanı’nın bulunduğu yerlerde
cephe Cumhurbaşkanı’na döner. Bu maksatla;
(1) Kıtalar SELAM! DUR! komutuyla selamlama durumuna getirilir.
(2) Kıta haricindeki askeri personelde aynı komuta uyarak marş
bitinceye kadar elle selamlama yapar.
(3) Milli marş çalınır veya söylenirken, tören alanının dışında açık ve-
ya kapalı yerde bulunan fakat milli marşı duyan, Türk Silahlı Kuvvetleri mensup-
ları bulundukları yerde esas duruşa geçerek “b“ maddesinde belirtildiği şekilde
selamlama yaparlar. (Marşın duyulduğu her yerde ayakta selamlama yapılır.)
(4) Milli marşa gösterilen saygı yabancı devletlerin milli marşları-

na da aynı şekilde gösterilir.
c. Bayrağın Selamlanması:
(1) Bayrak göndere törenle çekilir ve indirilir. Bayrak çekilir ve in-
dirilirken bayrak cephe alınarak selamlanır. Tören geçişlerinde selamlama
bayrak altı adım kala başlar, altı adım geçene kadar sürdürülür.
(2) Tören geçişlerinde bayrak altı adım kala selâmlanır ve altı
adım geçene kadar sürdürülür. Bayrak geçerken tören alanında bulunan
herkes (izleyiciler dahil) ayakta selâmlar.
(3) Kıta başında çıkarılan bayrak, tören kıtalarının denetlenmesi
esnasında sancak gibi cephe alınarak bayrağa bakılır ve selamlanır.
3-12 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ç. Sancağın Selamlanması:
Sancak, Türk Silahlı Kuvvetlerinin onur timsalidir. Sancağın muhafaza-
sı Türk Silahlı Kuvvetlerinin mukaddes vazifesidir. Kuruluşunda alay teşkila-
tı (hudut alayları hariç) bulunmayan her tugay ile her alaya (Deniz ve Hava
Kuvvetlerinde eşidi birliklere) sancak verilir.
(1) Sancak yalnız Cumhurbaşkanı’nı ve yabancı devlet başkanla-
rını selamlar.
(2) Sancak kılıfından çıkarılmış ve açılmış iken herkes tarafından
selamlanır.
(3) Tören geçişlerinde sancak altı adım kala selamlanır ve altı
adım geçene kadar sürdürülür. Sancak geçerken tören alanında bulunan
izleyiciler ve askeri personel tarafından ayakta selamlanır.
UYARI
Bayrak ve sancak, tören geçişlerinde altı adım kala selâmlanır
ve altı adım geçene kadar sürdürülür.
5. ARAÇ İÇİNDEKİ KİŞİLERİ SELAMLAMA:

a. Resmi araçlardaki rütbeli kişileri selamlama; rütbeli kişilerin ta-
nınması, araç forsu veya flamasının görülmesi halinde selamlama yapılır.
b. Özel araba kullanan askeri personele selam verilir. Sürücü duru-
munda ve aracı hareket halinde olan şahıs selamlama yapmaz. Ancak
araçtaki diğer askeri personel (varsa) selamlama yapar.
c. Askeri otobüs, otomobil, tren, tramvay, vapur gibi nakil vasıtaları
içinde bulunurken veya at üzerinde iken bu vasıtalardan biri içinde bulunan-
la yerde duran, yürüyen veya bu araçlara giren ve çıkan askerler arasında
selamlama yapılır. Ancak hareket halinde veya dururken ayağa kalkmak
imkânı olmayan araçlarda kalkmadan selamlama yapılır.
6. ŞAPKA, BERE ÇIKARMA VE GİYME:
Silahlı Kuvvetler personeli kapalı yerlerde şapka/bere çıkartır. Açık yerler-
de ise, şapka/bere çıkarılmaz veya selam vermek için şapka/bere havaya kal-
dırılmaz. Uygun görüldüğünde sivillere de elle selam verilebilir. Birliğe şap-
ka/bere çıkartmak için ŞAPKA / BERE ÇIKAR! komutu verilir. Komutla, per-
sonel sol eliyle şapka güneşliğinin, sağ tarafını avuç içi ile kavrayarak tutar. Ka-
3-13 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
fasından şapkasını çıkararak sol göğsünün üzerinde iç tarafı vücuda dönük ve

güneşliği aşağıda olacak şekilde tutar. Bere çıkarılırken; personel sol eliyle be-
renin sağ kulak hizasına gelen yerinden avuç içi ile kavrayarak tutar. Bereyi ka-
fasından çıkartarak iç tarafı vücuda dönük olarak sol göğsünün üzerinde tutar.
Birliğe şapka/bere giydirmek için ise, ŞAPKA / BERE GİY! komutu verilir. Ko-
mutla şapka çıkarıldığı şekilde kafaya yerleştirilir. Bere iki el ile kenarlarından
tutularak kafaya yerleştirilir. RAHAT! komutu ile şapka/bere düzeltilir.
Silahlı Kuvvetler personeli ayrıca, askeri araçlarla (otobüs, otomobil, tren,

vapur, uçak vb.) yolculuk yapıldığında şehir merkezleri dışında, araçta bulunan
bütün personel emirle şapka çıkarır.
ÜÇÜNCÜ KISIM
DİĞER SELAMLAMALAR
1. GENEL:
Piyade tüfeği ve diğer silahlarla selamlama hareketleri dördüncü bölümde,
açıklanmıştır. Kılıçla selamlama için MY 56-6/A Tören Talimnamesine, boru ve
trampet ile selamlama için KKT 15-1 Askeri Bandolar Talimnamesine bakınız.
2. Birlik Flaması ile Selamlama:
a. SELAM! DUR! komutunda; birlik flaması kaldırılmış vaziyetten sol kol

ile vücudun önüne çapraz gelecek şekilde öne doğru indirilir. Flama sağ koltuk
altına alınır ve yere yatay tutulur, sağ kol dirsekten hafifçe bükülür, başparmak
uçtan sola doğru, işaret parmağı alttan destek yapacak şekilde, diğer parmak-
lar ile gönder soldan kavranır. Kolun üst kısmı düşey ve vücuda yapışık bulu-
nur. Gönderin alt ve uç demirli kısmı sağ koltuk altından iki karış kadar dışarı-
ya (geriye) taşar. Sol el önden sertçe yerine getirilir (Şekil 3-10).
b. SAĞA BAK! Komutunda:
Flamacı başını sertçe sağa döndürerek selamlanan şahsa bakar, se-
lamlanan şahsı kendi cephesine gelene kadar başla takibe devam eder ve
takibi müteakip flamanın vaziyetini bozmadan ileriye bakar (baş hizasında
ileride sabit bir noktaya).
c. Selamlama Vaziyetinde:
(1) TÜFEK OMUZA! komutunda; gönder sol elle selamlamada
olduğu gibi tutulup flama kaldırma durumuna getirilir.
3-14 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(2) ESAS DURUŞ! komutu ile; flama kaldırma vaziyetine getiril-

dikten sonra esas duruştaki yerine indirilir.
Şekil 3-10
Flama ile Selamlama.
3. NÖBETÇİLERİN SELAMLAMASI:
a. Saygı Nöbetçileri (Kışlaların Nizam Karakolundaki Nöbetçiler
ve Sancak Nöbetçileri Dahil):
(1) Her kışlanın nizam karakolu girişindeki nöbetçi esas itibariyle
emniyet nöbetçisi, aynı zamanda saygı nöbetçisidir.
(2) Bağımsız tabur ve eşidi ile daha üst komutan çalışma odaları
önünde bulundurulacak emniyet görevi verilmiş erler, sancak nöbetçileri ile bri-
fing süresince brifing oda ve salonları önünde bulundurulacak nöbetçiler aynı
zamanda saygı nöbetçileri kapsamı içindedir.
(3) Duruşları:
(a) Nizam karakolundaki nöbetçiler bulundukları kulübe için-

de veya kulübenin bir adım ilerisinde yüzleri birbirine dönük olarak dururlar,
yan yana gelmezler, yer değiştirmezler.
(b) Sancak nöbetçisi sancağın bulunduğu oda kapısını ve oda-

ya gelen koridoru gözetleyebileceği bir yerde durur. Yer değiştirmez.
(c) Karargâh binaları önündeki nöbetçiler gerekli emniyet

3-15 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
tedbirleri alınmış olarak dışarıdan geliş istikametine yüzleri dönük şekilde

dururlar, yan yana gelmezler, yer değiştirmezler.
(4) Selâm Vermeleri:
(a) Saygı nöbetçilerinin esas görevleri emniyet olduğundan
bina dışında bulunan nöbetçiler tüfeklerini çapraz tutuş şeklinde taşırlar.
Amir ve üstlerini silâh taşıma şeklini bozmadan esas duruşa geçerek
selâmlarlar. Sorumluluk bölgesinden dönmeden, başla takip yapmadan so-
rulara cevap verirler.
(b) Bina içindeki kozmik odalar ile harekat, muhabere, brifing

ve benzeri odalar önünde bulunan tüfekli nöbetçiler, tüfekli esas duruşta du-
rarak selâm verirler. Bina içindeki tabancalı olan saygı nöbetçileri ise, rahat
durumunda bulunur, amir ve üstlerini esas duruşa geçerek elle selâmlar.
(5) Tüfek Taşıma Şekilleri:
(a) Dış ve iç nizamiyelerde veya ana giriş yeri ve kapılarda bu-

lunan, aynı zamanda saygı nöbetçisi olan nöbetçiler, tüfeklerini çapraz tutuş
şeklinde taşırlar. Nöbetleri esnasında selâmlama dışında silâh taşıma şeklini
bozmazlar ve rahat durumda bulunurlar (Şekil 3-11).
(b) Bina içindeki brifing odaları ile tugay ve alay komutan

odası önünde sancak nöbetçisi olarak bulundurulan tüfekli nöbetçiler, tüfek-
lerini dururken asmazlar ve sol omuz üzerinde taşımazlar. Tüfeklerini tüfek
kayışları gerili halde tören rahatta tutar, selâmlama için esas duruşa geçer-
ler, tekmil vermezler.
b. Emniyet Nöbetçileri: Silâhlı olarak nöbet tutulan yerlerdeki tüm

emniyet nöbetçileri tüfeklerini çapraz tutuş şeklinde taşırlar ve selâmlama
dışında silâh taşıma şeklini bozmazlar, rahat durumda bulunurlar, selâmla-
mayı esas duruşa geçerek yaparlar. Sorumluluk bölgesinden dönmeden,
başla takip yapmadan sorulara cevap verirler (Şekil 3-11).
UYARI !
Nöbetçilerin tüfeklerini çapraz tutuş şeklinde taşımala-
rı esnasında tüfek kayışı boyundan geçirilmez.
3-16 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 3-10
Tüfekli Nöbetçi Selam Vaziyeti.
c. Nöbetçilerin Değişmesi:
Nöbet devir teslimleri, nöbet yeri talimatlarında belirtilmelidir (İç Hizmet
yönetmeliği Md.631). Ayrıca nöbet devir teslimi İç Hizmet yönetmeliği Md.
622, 635 ‘de belirtilen esaslarına uygun yapılacaktır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
ADIMLAR VE YÜRÜYÜŞLER
1. GENEL:
a. Bu kısım tek erin yürürken kullandığı adımları kapsar. Adım ve yü-
rüyüş teknikleri, birlik yanaşık düzen eğitimine geçilmeden önce öğretilme-
lidir.
b. Dururken yürüyüşe, esas duruşta ve aksi emredilmedikçe sol
ayakla başlanır.
c. Yürürken dönüşler ve çarklar için verilecek yapma komutları çark
veya dönüş yapılacak taraftaki ayak yere basarken bitirilmiş olmalıdır.
ç. Rahat yürüyüş ve normal adım yürüyüşler dışındaki hareketler
uygun adımla yürüyüş halinde yapılır.
3-17 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
d. Kısa mesafe yürüyüş hareketleri için komutan uygun komut vererek

ileriye, kaç adım atılacağını belirleyebilir. İLERİ-MARŞ! komutu ile başlanır
ve belirlenen adım sayısını tamamladıktan sonra otomatik olarak durulur. Ak-
si belirtilmedikçe, ileri doğru adım atılması emredildiğinde adımların uzunluğu
65 cm olacaktır.
e. KOŞAR ADIM MARŞ! MARŞ! komutu ile 65 cm adım uzunluğu

ve dakikada 180 uygun adımlık tempo ile koşulur. Bunun dışındaki yürüyüş
hareketlerinde dakikada 114 adımlık tempo ve 65 cm uzunluğundaki uygun
adımla yürünür.
2. ADIMLAR:
a. Uygun Adım:
(1) Kıt’ayı dururken uygun adımla yürüyüşe geçirmek için KIT’A

(1. Takım, 3. Bölük) UYGUN ADIM MARŞ! komutu verilir. Bildirim komu-
tunda, belirli bir hareket yapmadan vücudun ağırlığı sağ bacak üzerine veri-
lir. Yapma komutunda sol ayakla canlı bir adım atılır ve 65 cm’lik adımlarla
vücudu sıkmadan ve hareketleri abartmadan dakikada 114 adımlık bir yü-
rüyüş vezin ve kararında doğru olarak yürünür. Parmaklar yarım yumruk
avuç içi yere bakacak şekilde, kollar serbestçe pantolonun dikişinin ileri
(öndeki personelin palaska hizasında kadar) ve gerisine doğru eller panto-
lona sürtecek gibi sallanır. Gövde ve baş dik tutulur (Şekil 3-11).
(2) Yürürken durmak için KITA (TAKIM, BÖLÜK) DUR! komutu

verilir. DUR! yapma komutu, sağ ayak yere basarken verilir; sol ayakla bir
adım daha atılır, sağ ayak esas duruştaki gibi sol ayağın yanına getirilerek
esas duruşta durulur.
SAYISAL ZAMAN BİR İKİ ÜÇ

KOMUT TAKIM ▬ DUR
Bildirim komutu Yapma komutu
ADIM ▬
SOL AYAKTA SAĞ AYAKTA
3-18 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 3-11
Uygun Adım.
b. Normal adım ve Rahat Yürüyüş:
(1) Dururken normal adım yürüyüşe; KITA (TAKIM, BÖLÜK)
NORMAL ADIM MARŞ! komutu verilerek sol ayakla başlanır. Askerin yü-
rüyüş kararı sürdürmesi ve ayak uydurması istenmez, vücut serbest ve ra-
hat bulundurulur. Bununla birlikte, sessizlik, yaklaşık aralık ve mesafeler
muhafaza edilir.
(2) Uygun adımdan normal adıma geçmek için herhangi bir ayak ye-
re basarken NORMAL ADIM! komutu verilir. Bu komuttan sonra uygun adımla
bir adım daha atılıp normal adıma geçilir. Tüfek ve donatımın taşıma şekli değiş-
tirilmez.
(3) Yürüyüş kolaylığı sağlamak için RAHAT! komutu verilir.
RAHAT! komutunda:
(a) Başka bir emir verilmemişse şarkı söylenebilir, konuşu-
lur, bir şey yenilebilir ve sigara içilebilir.
(b) Tüfek, makineli tabanca, hafif makineli tüfek en rahat şe-

kilde fakat yanındakini rahatsız etmemek şartıyla sağ veya sol omuza veya
verilen emre göre boyuna veya arkaya asılı taşınır.
3-19 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(4) Rahat yürüyüşte, yürüyen kıta’nın amiri durumundaki üst ko-

mutanın önünden geçirilirken bu üstü gören en yakın komutan DİKKAT!
KOMUTAN SAĞDA! (SOLDA!) diyerek kıta’nın dikkatini çeker. Bu bildiri
geriye doğru tekrar edilir. Kollar sallanır tüfeğin taşıma vaziyeti ve yürüyüş
kolaylıkları değiştirilmeden önünden geçilen komutana saygıyla bakılır.
(5) Yürüyüş kolaylıkları kaldırılarak selamlama yapılması gere-

ken hallerde UYGUN ADIM!komutu verilir.
(6) Kıt’a komutanından daha küçük rütbeli üstlere rastlandığında

üstü yalnız en kıdemli şahıs selamlar.
(7) Normal adım veya rahat yürüyüşte; uygun adıma geçmek

için, UYGUN ADIM! komutu verilir. Donatım düzeltilir, silahlar usulüne göre
asılır, yürüyüş kolaylıkları kaldırılıp ayak uydurularak uygun adıma geçilir.
YÜRÜYÜŞ KARARI SAYILACAK! SAY! komutu ile yürüyüş kararına uyu-
larak yürüyüşe devam edilir.
(8) Normal adım veya rahat yürüyüşte kıtayı durdurmak için
DUR! komutu verilir.
c. Tören Adımı:
(1) Her çeşit askeri törenlerde ikili şahıslar (flamalar) arasında
geçerken selamlamada kullanılır (Şekil 3-12).
Şekil 3-12
Tören Adımı.
3-20 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(2) KITA (5’inci Bölük, 3’üncü Tabur) TÖREN ADIMI! MARŞ!

komutu verilir.
(3) Bildirim komutunda belli bir hareket yapmadan vücudun ağır-
lığı sağ bacak üzerine verilir.
(4) Yapma komutunda, sol ayak ileriye atılarak yürüyüşe başla-

nır. Bacaklar kalçadan ve dizler kırılmadan, ayak tabanları karşıdan görün-
meyecek şekilde, gergin ve sert olarak adım atılır.
(5) Adım uzunluğu 65 cm, yürüyüş kararı dakikada 114 adımdır.
Parmaklar yarım yumruk avuç içi yere bakacak şekilde, kollar vücudun ileri-
sinde iken önde yürüyenin omuz hizasına kadar düz ve gergin olarak, geri-
ye doğru ise normal sallanır. Baş dik tutulur, göğüs hafifçe çıkarılır.
(6) Sağa bak levhasında adım atışları değiştirilmeden yürüyüşe
devam edilir. Baş, töreni kabul edene doğru çevrilir (sağ baştakiler istika-
metinde). Her adımda baş yavaş yavaş hareket ettirilir. Komutanın hizasın-
da baş omuz hizası üzerinde olur. Bu durum ileri bak levhasına kadar de-
vam eder.
(7) Birliklerin önünde ve sağ başında yürüyen rütbeli personel,
tören geçişi esnasında aşağıda açıklandığı şekilde kollarını hareket ettirir:
(a) Kıta'nın önünde yürüyen Kıta K.ları
(Tug.,A.,Tb.,BI.K.Iarı); sağa bak levhasında başlarını sağa çevirerek kılıç-
la/elle selamlarlar. Sol kollarını sallamazlar.
(b) Kh.Sb. ve Astsb.ları; makineli tabanca taşımayanlar sa-
ğa bak levhasında töreni kabul edeni kılıçla veya elle selamlarlar, sol kol-
larını sallamazlar. En sağ baştakiler istikametine, diğerleri töreni kabul ede-
ne bakarlar. Makineli tabancalı olanlar; töreni kabul edeni başla selamlarlar,
sol kollarını sallamazlar. En sağ baştakiler istikametine, diğerleri töreni ka-
bul edene bakarlar.
(c) Takım ve Kısım komutanları (Subay ve Astsubayları): İs-
tikametlerine bakarlar. Makineli tabancalı olanlar sol kollarını; makineli ta-
bancalı olmayanlar her iki kolunu da sallamazlar (Elle selamlama yapmaz-
lar). Kılıçlı olanlar çekilmiş kılıçlarını taşıyan sağ kollarını sağ omuz seviye-
sine kadar ileri geri sallarlar.
(ç) Harp Okulu Subay Taburları (Takım komutanları dâhil):
Çekilmiş kılıçlarını taşıyan sağ kollarını levhalar (Flamalar dışında) uygun
adımın tarifine göre serbestçe ileri geri sallarlar. Levhalar (Flamalar) ara-
3-21 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
sında, bu subaylar tören adımına geçerek, çekilmiş kılıçlarını taşıyan sağ

kollarını sağ omuz hizasına kadar sallarlar.
(8) Yürürken uygun adımdan tören adımına geçirmek için DİK-

KAT! komutu verilir.
(9) Tören adımından uygun adıma geçirmek için UYGUN ADIM!
komutu verilir.
ç. Koşar Adım:
(1) Dakikada 180 adımlık bir yürüyüş kararı ile tam adım koşmak
için verilecek komut; KOŞAR ADIM! MARŞ! MARŞ! komutudur. Bu komut
dururken veya uygun adım yürürken verilebilir.
(2) Dururken, KOŞAR ADIM! bildirim komutu verildiğinde; vücut
ağırlığı sağ bacağa verilir. MARŞ! MARŞ! komutu ile; parmaklar ve baş
parmak kapalı parmak eklem yerleri dışarıya bakacak şekilde, kollar dirsek-
lerden itibaren yatay vaziyette kaldırılır. Aynı anda sol ayakla tam adım atı-
lır ve 65 cm’lik adımlarla koşar adım yürüyüş kararında yürüyüş sürdürülür.
Kollar yatay vaziyette olacak şekilde öne ve arkaya tabii halinde sallanır.
Silahlı iken KOŞAR ADIM! bildirim komutu verildiğinde silahlar denge nok-
tasından veya emredilen durumdaki taşıma vaziyetinde taşınır.
(3) Uygun adımda yürürken KOŞAR ADIM MARŞ! MARŞ! komutu
verildiğinde; bir adım daha atılır ve arkadaki ayakla başlayarak koşar adıma geçilir.
(4) Koşar adımdan, uygun adıma geçmek için; NORMAL ADIM!
komutu ile normal adıma geçilir, tüfek astırılır. UYGUN ADIM! komutunu
takiben uygun adımla yürüyüşe devam edilir. Koşar adımda durdurmak için
kıta normal adıma geçirilir. KITA (TAKIM, BÖLÜK) DUR! komutu ile kıta
durdurulur.
d. Yarım Adım:
Kıtanın uygulamakta olduğu adım boyunun yarısı uzunluğunda atılan
adımdır. Kıtanın yürüyüş hızının düşürülmesi, şekil değiştirmelerde veya
tam adımla yanaşılamadığı durumlarda uygulanır..
3. YÜRÜRKEN DÖNÜŞLER:
Yürürken dönüşler için SAĞA! (SOLA)! DÖN! komutu verilir. DÖN!
yapma komutu sağa (sola) dönülecekse sağ ayak (sol ayak) yere basarken
verilir. DÖN! komutunda bir adım daha atılarak, her iki ayak pençesi üze-
3-22 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
rinde yeni cepheye dönülür ve sol ayakla yürüyüşe devam edilir.
4. YÜRÜRKEN ÇÖKMEK VE KALKMAK:
Yürürken, ÇÖK! komutu sağ ayak yere basarken verilir. ÇÖK! komu-
tundan sonra sol ayakla bir adım atılır ve madde 5’te açıklandığı gibi çökü-
lür ve KALK! komutu ile kalkılır.
5. YÜRÜRKEN YATMAK VE KALKMAK:
Yürürken YAT! komutu sağ ayak yere basarken verilir. Sol ayakla bir adım
daha atılır ve madde 6’da açıklandığı gibi yatılır ve KALK! komutu ile kalkılır.
Yürürken çökmek ve yatmak yaptırıldıktan sonra tekrar yürüyüş devam

ettirilecek ise NORMAL ADIM MARŞ! komutu verilir. Bildirim komutunda
kalkılır, yapma komutunda normal adımla yürüyüşe başlanır. Daha sonra
UYGUN ADIM! komutuyla (gerekiyorsa) uygun adıma geçilir.
6. YERİNDE SAYMA:
a. Dururken:
YERİNDE SAY! MARŞ! komutunda sol ayakla harekete başlanarak

ayak yerden 5 cm kaldırılmak suretiyle uygun yürüyüş kararı ile yerinde sa-
yılır, kollar uygun adımla yürüyüşte tarif edildiği gibi sallanır.
b. Yürürken:
Tören adımı, veya uygun adım yürürken YERİNDE SAY! komutu, sol
ya da sağ ayak yere basarken verilir. Bu komut üzerine bir adım daha atılır,
gerideki ayak öndeki ayağın yanına getirilirken dururken de olduğu gibi ye-
rinde sayılır.
c. Yerinde sayarken (uygun adım, tören adımı) yürütmek için İLERİ

MARŞ! komutu verilir. MARŞ! komutu sol ayak yere basarken verilir. Bu
komut üzerine sağ ayakla yerinde bir adım daha sayıldıktan sonra tam
adımla yürüyüşe geçilir.
ç. Yerinde sayarken askerler hiza ve istikameti temin etmek için yer-

lerini ayarlarlar.
3-23 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
d. Yerinde sayarken durdurmak, uygun adımda durmakta olduğu gibi

yapılır.
7. AYAK DEĞİŞTİRME VE AYAK UYDURMA:

Uygun adımla yürüyüşte AYAK! bildirim komutu verilince kollar sal-
lanmaz ve DEĞİŞTİR! yaptırım komutu sağ ayak yere basarken verilir. Bu
komut üzerine sol ayakla bir adım daha atılır, sonra sağ ayak burnu sol
ayak topuğunun yakınına konarak, tekrar sol ayak ileri atılır ve kollar salla-
narak yürüyüşe devam edilir. Yürüyüş kolunda yanlış adım attığını fark
eden her şahıs, ayak değiştirerek yürüyüş kolundaki diğer askerlerin ayağı-
na kendi ayağını uydurur.
8. YÜRÜYÜŞ KARARI SAYMA:
a. Yürüyüş eğitimi sırasında sayı saydırmak; yürüyüş kararının alın-
masını, yürüyüş ritminin geliştirilmesini, ayakların uydurulmasını, askerlerin
düzgün ve uygun adımlarla yürümelerini sağlar.
b. Yürüyüş kararı saydırmak için YÜRÜYÜŞ KARARI SAYILACAK!
SAY! komutu, uygun adım, tören adımı ve koşar adımda sol ayak yere basar-
ken verilir. SAY! komutundan sonra bir adım daha atılır, sol ayak yere basarken
önce ilk iki defa (BİR, İKİ, ÜÇ, DÖRT) dört sayısı sol ayak yere bastıkça; sonra
her ayak (sol, sağ) yere basışta iki defa dört sayı sayılır (BİR, İKİ, ÜÇ, DÖRT;
BİR, İKİ, ÜÇ, DÖRT). Sayı sayma canlı ve beraber olmalıdır. Yürüyüş eğitimleri
sırasında görülen aksamaların giderilmesi için arada bir durdurularak sayı saydı-
rılmak suretiyle yürütülmelidir.
c. Yürüyüş kararı sayma yöntemi ile yürüyüş eğitimlerinde askerlerin
yürürken sol ayakla yere sert, sağ ayakla ise yere daha yumuşak vurulma-
sını alışkanlık haline getirmemesi konusuna özellikle dikkat edilmelidir. Ay-
rıca bu durum yürüyen askerin veya kıta’nın aksak yürüdüğü görünümü ve-
rebilir. Bunun için yürüyüş kararı sayma yöntemi yürüyüşlerin yeni öğretimi
esnasında kullanılmalı, diğer zamanlarda; hatalı yürüyen kıta’yı sık sık dur-
durup yeniden komutla yürüyüşe başlatmak yöntemi ile yürüyüş eğitimi ge-
liştirilmelidir.
ç. Kıtanın yürüyüşte ahenk ve temposunu muhafaza etmesi için
marş söyletilir, davul veya trampetle tempo tutulur.
3-24 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
BEŞİNCİ KISIM
DİĞER HAREKETLER
1. KENDİNİ TAKDİM VE EMİR TEKRARI:
a. Kendini Takdim:
(1) Birlik komutanı veya üstün hitabı halinde, personel komutanı

veya üstünün üç adım karşısında durur, selamlar ve kendini takdim eder.
Subay, astsubay, askeri öğrenci, uzman erbaş ve erbaş/erlerin kendini tak-
dimi aşağıda belirtildiği şekildedir.
(a) Subay ve astsubayların kendini takdimi; Yzb. DOĞAN!,

Üçvş. KAYA! EMRET KOMUTANIM!,
(b) Askeri öğrencilerin kendini takdimi; 3257 Aykut AYDIN

EMRET KOMUTANIM!,
(c) Uzman erbaşların kendini takdimi; Uzman Çavuş ÖZ-

DOKUR EMRET KOMUTANIM!,
(ç) Erbaş ve erlerin kendini takdimi; Gökhan KAZAR AN-

KARA EMRET KOMUTANIM! dır.
(2) Kendini takdim, komutanın personele ilk hitabında yapılır.

Daha sonraki hitaplarda yapılmaz. Kışla dışında hitapta; erbaş ve erler kısa
takdime ilaveten hangi birlikten olduğunu ve ne maksatla dışarıda bulundu-
ğunu da söylerler.
b. Emir Tekrarı:
(1) Emir tekrarının amacı ast tarafından emrin anlaşıldığına ka-

naat getirmek ve tam olarak zamanında yapılmasını temin etmektir.
(2) Alınan emir, komutanın gözü önünde icra edilmeyip uzakta

icra edilecekse mutlaka emir tekrarı yapılır.
(3) Komutanın yakınında yapılacak bir emir tekrar edilmez. Hitap

mahiyetinde kısa emirlerin tekrarına lüzum yoktur.
3-25 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
2. TEKMİL ALMAK VE VERMEK:
a. Tekmil Almak:
Komutan, verdiği emirleri takip ve astlarını kontrol için tekmil alır.
b. Tekmil Vermek:
Emir alan her ast, emrin sonucu hakkında olumlu veya olumsuz kısa
sürede sözlü veya yerine göre yazılı olarak tekmil verir.
c. Nöbet Tekmili Vermek:
(1) İç ve dış nöbet yerlerindeki nöbetçiler, Fahri ŞEN ANKARA

EMRET KOMUTANIM! şeklinde tekmil verir. Nöbet yeri hakkında sorulacak
sorulara emniyet ve gizlilik faktörünü ihlal etmeyecek şekilde alçak sesle ve
askeri kurallara uygun olarak cevap verir.
(2) Nöbet mahallinde birden fazla nöbetçi olduğunda nöbet tekmilini

kıdemli olan verir.
(3) Yol güzergahında bulunan nöbetçiler önlerinden yaya veya

araçla geçen komutanlar araçtan inip kendilerine yönelip yaklaşmadıkların-
da tekmil vermezler.
(4) Kışla çevresinde tel örgü nöbeti tutan nöbetçiler komutan veya
amirleri nöbet mahalline geldiğinde tekmil vermezler. Bu nöbetçiler dışardan ge-
lecek tehlikeye karşı çevreyi gözetlemeye devam ederler. Komutan veya amirin
soracağı sorulara çevreden duyulmayacak şekilde cevap verirler.
(5) Nizamiye ve saygı nöbetçileri tekmil vermezler.
(6) Bütün tekmiller anlaşılır şekilde verilir.
3. YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİNDE KULLANILAN HABERLEŞME,

SEVK VE İDARE İŞARETLERİ:
Genel olarak yanaşık düzen eğitiminde kullanılan işaretler komut ve-

rilmediği zaman ve komutanın birliğini uzaktan sevk ve idare etmesi gerek-
tiğinde baş vurduğu bir yöntemdir. Konu ile ilgili işaretler için MT 213-1 Gö-
rerek Haberleşme İşaretle Sevk ve İdare Talimnamesine bakınız.
3-26 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ALTINCI KISIM
BİRLİK FLAMASI İLE HAREKETLER
1. GENEL:
a. Birlik Flaması:
Bölük seviyesindeki birlikler dâhil, alay ve eşiti birlik ve komutanlıklar
flama kullanma ve taşıma yetkisine haizdir. Flama birliğin toplu duruşların-
da, birliğin sağ başında birlik komutanı ile birlik arasında, yürüyüşlerde ise
birlik komutanının dört adım gerisinde bulunur. Törenlerde ve komutanın
emredeceği zamanlarda birlik ile birlikte çıkarılır.
b. Flama Taşıyıcı:
Bölük komutanı tarafından bölük personeli arasından özel olarak seçilir ve
bu göreve yönelik özel eğitim yaptırılır. Flama taşıyıcı tüfeğini arkaya namlu
ağzı sağ yukarı gelecek şekilde asar, flamayı da sağ eliyle tutarak taşır.
c. Birlik flaması ile dönüşlerde, sağ kol dirsekten hafifçe çekilerek
vücuttan ayırmadan flama gönderinin madeni ucu yerden iki parmak kadar
kaldırılır. Dönüşler, tüfekli dönüşlerde olduğu gibi yapılır. Dönüş hareketi
tamamlandıktan sonra beklemeksizin flamacı, flamayı indirerek esas duru-
şa geçer. Hareketler esnasında flama gönderi yere dik tutulur ve flamanın
sağa-sola savrulması önlenir.
ç. Flama taşıyıcı kıta ile bulunmadığı zaman selamlamayı esas du-
ruşta ve başla takip ederek yapar.
2. BİRLİK FLAMASI İLE ESAS DURUŞ VE RAHAT VAZİYETLERİ:
a. Esas Duruş:
HAZIR OL! komutunda; flama gönderinin alt uç demiri sağ ayağın en
geniş yeri dış kenarına gelecek şekilde yere konur. Gönder, tüfekli esas du-
ruştaki gibi sağ elle tutularak omuz çukuruna yerleştirilir. Vücudun diğer kı-
sımları tüfekli esas duruşta olduğu gibidir (Şekil 3-13).
b. Rahat Vaziyetleri:
(1) Tören Rahat: Sağ el, kolun alt kısmı yere paralel oluncaya
kadar yukarıya doğru hafifçe kaydırılarak gönder kavranır ve alt ucu oyna-
tılmaksızın üst kısmı ile ileriye eğilir (flama yerden kaldırılmadan), sağ kol
bükülmeden eğik ve gergin tutulur. Vücudun diğer kısımları tören rahatta
olduğu gibi bulundurulur (Şekil 3-14).
3-27 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 3-13 Şekil 3-14

Esas Duruş. Tören Rahat Vaziyeti.
(2) Rahat: Birlik flaması tören rahatta, vücudun diğer kısımları da
tüfekli rahatta açıklandığı gibidir.
3. BİRLİK FLAMASININ KALDIRILMASI:

TÜFEK OMUZA! komutunda; TÜFEK! bildirim komutu ile, flama
gönderi, sol el avuç içi vücuda dönük olarak sağ dirsek hizasından sol
elle kavranır. Sağ el yerinde kalır, gönder sol elle sağ elin içinden kaydı-
rılarak sol el omuza kadar yükseltilir. OMUZA! yaptırım komutu ile sağ
elin üst kısmı bel kemeri ve sol el alın hizasını geçecek şekilde gönder
vücudun bir el genişliği kadar ortası ilerisine kaldırılır. Sağ dirsek vücuda
yapıştırılır. Gönder dik olarak tutulur (Şekil 3-15). TÜFEK AS! komutu
verildiğinde de aynı hareketler yapılır.
3-28 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 3-15
Flamanın Kaldırılması.
4. BİRLİK FLAMASININ TAŞINMASI:
a. Kaldırma vaziyetine getirilmiş olan birlik flaması ...ADIM,KITA,BÖLÜK!

ikaz komutlarında gönderin vaziyeti bozulmadan sağ el gevşetilerek sağ kol düz
olarak uzatılmış vaziyete gelinceye kadar aşağıya indirilir. Her iki kolun sağa
doğru hareketiyle gönder alt demirli ucu yerden bir karış (15 cm) kadar yüksekte
olacak şekilde sağ omuz boşluğuna dayanır. Sağ el başparmak önden dört par-
mak geriden olmak üzere gönderi tutar. Sol el sertçe yerine indirilir (Şekil 3-16).
3-29 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 3-16
Yürürken Flama
Taşıma Vaziyeti.
b. Taşıma vaziyetinde iken TÜFEK ÇIKAR!, tüfek omuzda iken ESAS

DURUŞ! komutları verildiğinde sağ el gevşetilerek alt madeni uç yere değinceye
kadar gönder aşağıya kaydırılır. Sağ el gönderi esas duruşta olduğu gibi tutar.
c. Koşarken birlik flaması üst ucu sola yukarı, alt ucu sağa aşağı ge-
lecek şekilde vücudun ortası ilerisinde, sağ kolun dirseği vücuda yakın ve
alt kısmı yatay, sol el yaka hizasında olmak üzere vücuda çapraz olarak iki
elle tutulur (Şekil 3-17).
3-30 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 3-17
Koşarken Flama
Taşıma Vaziyeti
ç. Tören geçişi esnasında uygulanacak hareket tarzları MY 56-6A

Tören Yönergesi Madde 62’de belirtilmiştir.
3-31 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(BU SAYFA BOŞ BIRAKILMIŞTIR.)
3-32 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TEK ERİN SİLAHLI YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
BİRİNCİ KISIM
GENEL BİLGİLER
1. SİLAHLI YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ:
a. Silâhlı hareketler yalnız kol ve ellerin yardımı ile yapılır. Vücudun
diğer kısımları esas duruş vaziyetini bozmaz. Silâhlı hareketler, rahat ve te-
laşsız olarak birbiri ardından yapılır, silâh yere vurulmaz.
b. Silâhlı hareketlerde; doğru olarak öğrenilip, düzgün bir şekilde ya-
pılıncaya kadar çabukluk aranmaz. Öğrenim pekleştikçe yapma hızı artırılır.
Sonradan giderilmesi güç olacak yanlışlıkların yerleşmesi bu suretle önle-
nebilir. Bütün hareketler uygun adım, vezin ve kararında yapılır.
c. Silâhla; yerinde dönüşler, kontrol vaziyeti, tüfek kesmek (tüfeği
yerden kesme), tüfek asmak ve çıkarmak, tüfekle selâmlama ve tüfek ver-
mek hareketleri esas duruşta yapılır. Rahat vaziyetinde komut verilirse ön-
ce esas duruşa geçilir, hareketler yapılır ve rahat komutu verilinceye kadar
esas duruşta beklenir.
ç. Doldurma-kapama, boşaltma, nişangâh düzenlemesi, ayakta sün-
gü takmak ve süngü yerine etmek, tüfek kayışını ayarlamak hareketleri, ra-
hat vaziyetinde yapılır. Ayakta esas duruşta iken komut verildiğinde rahat
edildikten sonra hareket yapılır, bitince esas duruşa geçilir ve RAHAT! ko-
mutu verilinceye kadar beklenir.
İKİNCİ KISIM
TABANCA İLE HAREKETLER
1. GENEL:
a. Tabanca ile hareketler belli bir karar içinde yapılmaz.
b. Birlik tüfekli yanaşık düzen hareketlerini yaparken tabancalı per-
sonel esas duruşta bekler.
c. Tabanca taşıyanlar, silah muayene vaziyeti hariç diğer bütün ha-
reketleri silahsız hareketler bölümünde (üçüncü bölüm) açıklandığı şekilde
yaparlar.
4-1 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
2. MUAYENE VAZİYETİ:
a. MUAYENE VAZİYETİ AL! Komutu verildiğinde;
(1) Tabanca kılıfı sağ elle açılır ve elin üstü dış tarafa gelecek şekilde
kılıftan çıkarılır.
(2) Tabanca ile yukarı tutuş vaziyeti almak için sırasıyla; dirsek
vücudun yanına getirilir. Kolun üst kısmı dik tutulur, sağ el omuzun bir karış
kadar ilerisine gelecek şekilde kolun alt kısmı meyilli tutulur. Kabza baş
parmak ve son üç parmakla kavranır. İşaret parmağı korkuluk dış yana uza-
tılır. Namlu yatay vaziyetten yaklaşık 30 derecelik bir açı ile ileri ve yukarı
doğrultulur.
(3) Şarjör çıkarmak için sırasıyla; tabanca yukarı tutuşta iken
namlu hafifçe sağa çevrilir. Sol elin baş parmağı şarjör tutma mandalına
basar, işaret parmağı şarjörü aşağı çekmek suretiyle çıkarır sol tarafa fişek
süren aşağı gelecek şekilde örme palaska ile elbise arasına sokulur.
(4) Fişek yatağını açmak için sırasıyla; sağ el indirilmeden
sol el, baş parmak dışta, dört parmak içte olmak üzere kapak takımının ge-
risinden kavrar, namlu ağzı kalkık tutularak kapak takımı iki defa tam olarak
geriye çekilir ve bırakılır. Tabancanın boş olduğuna kanaat getirildikten son-
ra yukarı tutuş vaziyeti tekrar alınır. Şarjör konulduğu yerden alınır, fişek
süreni öne gelecek şekilde örme palaska hizasında avuç içinde açık olarak
tutulur (Şekil 4-1).
(5) Kontrol için hazır olan personel, …NUMARALI SİLAHIM
BOŞ VE EMNİYETTEDİR KOMUTANIM der.
Şekil 4-1
Muayene Vaziyeti.
4-2 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Tabanca muayenesi yapıldıktan sonra;

(1) Sağ başparmakla kapak takımı tutma çenesine basılır ve ka-
pak takımı ileri vaziyete getirilir. Tetik çekilir, tabanca yukarı tutuş vaziyetin-
de kalır.
(2) Şarjör Takmak: Sağ el indirilmeden namlu hafifçe sağa çevrilir.
Sol elin baş ve işaret parmağı ile şarjör tutulur ve tabancanın içine sürülür. Şarjör
yuvasına iyice bastırılır ve tabanca yukarı tutuş durumuna getirilir.
(3) Tabancayı Yerine koymak: Namlu ağzı aşağıda elin üstü sağda
olmak üzere tabanca kılıfına kadar indirilir. Kılıf kapağı sol elle kaldırılır, tabanca
namlu kılıfı içine sokularak yerine edilir, sağ elle kılıf kapağı kapatılır.
ÜÇÜNCÜ KISIM
MAKİNELİ TABANCA İLE HAREKETLER
1. GENEL:
a. Makineli tabanca, piyade tüfeği gibi sağ omuzda asılarak taşınır.
b. Yürüyüş ve tatbikatlarda taşıyana kolaylık sağlamak maksadıyla
emirle sol omuzda da taşınabilir.
c. Makineli tabanca; çapraz tutuş, elde taşıma, omuzda asılı olarak
taşıma, muayene vaziyeti, doldurmak kapamak ve şarjör değiştirme hare-
ketleri hariç diğer yanaşık düzen hareketlerinde omuza asılı olarak taşıma
vaziyetinde bulundurulur. Belirtilen hareketler piyade tüfekli hareketlerde
olduğu gibi yapılır.
2. MUAYENE VAZİYETİ:
MUAYENE VAZİYETİ AL! komutunda;
(a) Makineli tabanca taşıyan personel, silahını vücuda çapraz vaziye-
te getirir.
(b) Şarjör çıkarılarak kütüklük veya hücum yeleğinin en soldaki cebi-
ne konur. Kütüklük veya hücum yeleği yoksa şarjör vücutla örme palaska
arasında, palaska tokasının 4 parmak soluna, şarjör ağzı yukarıyı göstere-
cek şekilde yerleştirilir.
(c) Kurma kolu tamamen geriye çekilir ve emniyete alınır. Tetik korku-
luğunun dış kenarı dışa bakacak şekilde silah sağ omuza konur.
4-3 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(ç) Kontrol için hazır olan personel, …NUMARALI SİLAHIM BOŞ VE

EMNİYETTEDİR KOMUTANIM der.
3. OMUZA ASILI TAŞIMA VAZİYETİ:
TÜFEK AS! komutu verildiğinde;
(a) Makineli tabanca tüfekli hareketlerde olduğu gibi omuza asılır.
(b) Sağ el, başparmak uzatılmış olarak kayışın altından diğer parmak-
lar bitişik yumruk yapılarak sağ meme üzerine yapıştırılır. Sağ kolun yukarı
kısmı makineli tabancayı vücuda doğru sıkıştırır ve sol el esas duruştaki yerinde
bulunur. (MP 5 ve M3A1 modellerde şarjör koltuk altına sıkıştırılır). RAHAT!
(TÖREN RAHAT!) komutu verildiğinde, aksi emredilmedikçe makineli tabanca
sağ omuzda asılı olarak kalır (Şekil 4-2).
Şekil 4-2
Omuza Asılı Taşınma Vaziyeti.
DÖRDÜNCÜ KISIM
G3 PİYADE TÜFEĞİ İLE HAREKETLER
1. ESAS DURUŞ:
Tüfekli esas duruşa HAZIR OL! komutu ile geçilir. Tüfekli
esas duruşta vücut durumu tüfeksiz esas duruşta olduğu gibidir. Tüfekli
4-4 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
esas duruşta korkuluk cephe istikametinde ve dipçik burnu ayak burunları

ile aynı hizada olmak üzere, dipçik sağ ayak yanında yere konur. Tüfek sağ
elle; baş parmak geride, dört parmak bitişik cepheden görünecek şekilde
önde ve işaret parmağı tüfeğin cepheden görünen genişliğini içe doğru
taşmayacak şekilde (vücut yapısına göre) tutulur ve tüfek uyluğa yapıştırılır.
Dirsekler hafifçe ileriye verilir (Şekil 4-3)

Esas Duruş. Rahat Vaziyeti.
a. Tüfekli rahat vaziyetleri tüfeksiz rahat vaziyetleri gibi yapılır. RA-
HAT! komutu ile; dipçik ön kısmı sağ ayak ile bir hizada ve dipçik sağ ayağın
yanında bulunurken, sağ el yukarı doğru kaydırılarak arpacık muhafazasının
hemen altından (HK 33 E P.Tf.nde alev gizleyenin, M1 Piyade Tüfeğinde, ön
el kundağı çatkı kancasının) kavranarak dipçik yerden kaldırılmadan sağ kol
ileriye gergin olarak uzatılır. Sol elin serbestçe yana uzatılması, tüfeğin ileri itil-
mesi ve sol ayağın yana açılması aynı anda yapılır (Şekil 4-4).
b. TÖREN RAHAT! komutu ile rahat vaziyetindeki hareketler yapılırken
sol el; avuç içi dışarıyı gösterecek şekilde arkaya örme kemer (palaska) hiza-
sında bele getirilir. Bu esnada sol ayak “omuz genişliği” kadar yana açılır..
Bu hareketler aynı anda yapılır. Sağ ayak yerinden oynatılmaz (Şekil 4-5).
4-5 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-5
Tören Rahat Vaziyeti.
Tüfek sağ ayağın yanında bulundurulur. Dönüşlerde bildirim komutu ile
sağ el tüfeği yerden 5 cm kaldırır. Tüfeğin dik duruşu bozulmaksızın; vücu-
da yapıştırılarak üçüncü bölüm madde 4’te açıklandığı şekilde dönülür. Dö-
nüş sırasında dipçiğin sağ ayağın yanından ayrılmamasına dikkat edilir.
UYARI!
Tüfek taşıma vaziyetleri esnasında (Tüfeğin omuzda asılı olarak
taşınması durumu hariç ) yerinde dönüşler yapılmaz. Birlik veya
personel önce tüfekli esas duruşa geçirilir, daha sonra komutla dö-
nüş hareketi yaptırılır.
4. SÜNGÜ TAKMAK VE YERİNE ETMEK:

a. Süngü, her vaziyette (ayakta iken rahatta, çökmüşken, oturmuş-
ken, yatarak ve hareket halinde) ileri bakarak ve ara sıra tüfeğe de göz atı-
larak takılır. (M1 Piyade Tüfeğine süngü ayakta takılır.)
b. Süngü yerine etmek, her zaman ayakta, rahatta ve tüfeğe bakarak
yapılır.
c. Hareket halinde iken durularak süngü yerine edilir.
ç. Süngü aşağıdaki hallerde takılır:

4-6 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(1) Törenlerde:
(a) Devlet Başkanına yapılan törenlerde, tören kıtası tara-
fından,
(b) Başkentte yapılan Cumhuriyet Bayramı törenlerinde,
(c) Diğer garnizonlarda devlet başkanını karşılamada, tören
birlikleri ve devlet başkanı tarafından denetlemesi yapılan kıtalar tarafından;
(2) Süngüleşme eğitiminde,
(3) Süngü saplanacak yerde,
(4) Tutukluların muhafazasında,
(5) Özellik gösteren nöbet yerlerinde emirle takılır.
d. SÜNGÜ TAK! Komutu Verildiğinde:
(1) Ayakta: Ayakta rahat vaziyetindeyken tüfek süngü takmadaki
durumuna getirilir. Sağ el tüfeği dipçik burnu üzerinde yarım sola döndüre-
rek biraz sola yatırıp ileri uzatır. Sol el ile süngü bağlama kayışı açılır ve
başparmak önde diğer parmaklar arkada elin içi vücuda dönük şekilde avuç
içi ile süngü kabzası dik olarak kavranır. Süngü öne eğilerek çıkarılır. Sün-
gü halkası alev gizleyene ve süngü mandalı kılavuzu süngü mandal kılavuz
yatağına geçecek şekilde çıt sesi duyuluncaya kadar aşağı basılarak tüfeğe
takılır. Bu hareket yapılırken sol elin dört parmağı bitişik halde bulunur, da-
ha sonra tüfek ve sol el ilk vaziyete getirilir (Şekil 4-6). Süngünün doğru ta-
kılabilmesi için süngü, kınında süngü halkası geriyi gösterecek şekilde bu-
lundurulur.
(2) Çökmüş ve Oturmuşken: Tüfek dipçiği hafifçe kaldırılarak ar-
pacık muhafazası sol diz hizasına gelecek şekilde geriye çekilir. Ayakta
süngü takmada tarif edildiği gibi takılır, tüfek sol el ile ilk vaziyete getirilir.
(3) Yatmışken: Vücut yere yapıştırılır. Sağ el ile tüfek üst gerdane al-
tından tutulur. Bu esnada namlunun yere değmemesine dikkat edilir. Sol el dir-
seği yukarı kaldırılmadan yandan uzatılarak kasatura kavranıp kınından çekilir.
Kol yandan omuz etrafından dolaştırılarak kasatura tüfeğe takılır.
4-7 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-6
Süngü Takmak.
(4) Yürürken, Koşarken: Tüfek sağ elle denge noktasından kavranır.
Namlu ucu hafifçe yukarıya kaldırılarak tüfek dipçiği sağ kolla vücut arasına sı-
kıştırılır ve ayaktayken takıldığı gibi takılır (Şekil 4-7a). Süngü takmayı müteakip,
tüfek çapraz tutuş vaziyetine getirilerek harekete devam edilir.
Şekil 4-7a
Yürürken, Koşarken Süngü Takmak.
4-8 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
e. SÜNGÜ YERİNE! Komutu Verildiğinde:

Personel; ayakta rahat vaziyetindeyken tüfek süngü takmadaki duru-
muna getirilir. Sol el işaret parmağı süngü istikametini gösterecek şekilde
süngü üzerine gelecek şekilde süngü kavranır. Sağ elin başparmağı ile
süngü mandalı içe doğru basılarak süngü tüfekten çıkarılır, süngü bakılarak
kınına sokulur. Tüfek eski durumuna getirilir (Şekil 4-7 b).
Şekil 4-7b
Süngü Yerine Etmek.
5. TÜFEK KAYIŞINI AYARLAMAK:

Tüfeğin çeşitli vaziyetlerde taşınma (tüfeği omuzda taşıma hariç) hare-
ketlerinin uygun olarak yapılabilmesi için tüfek kayışı aşağıda açıklandığı şe-
kilde vücuda ayarlanır. TÜFEK KAYIŞINI AYARLA! Komutu ile önce rahat
vaziyetine geçilir. Sağ ayak bir ayak boyu ileri atılır, sağ ayak topuğu, sol
ayak burnu ile aynı hizada olur Sağ ayak topuğu ökçesi üzerine yerden kal-
dırılırken (Ayak burnu sabit) sağ diz sağ ayak burnu istikametinde bükülür.
Tüfek dipçiği sağ el ile namlu sağda, korkuluk sola gelecek şekilde sağ ka-
sığa konur, tüfek sağ kolun içine yatırılarak iki elle tüfek kayışı ayarlanır.
Kontrolün tamamlanmasını müteakip personel kendiliğinden önceki vazi-
yetine geçer (Şekil 4-8).
Ayarın kontrolü şu şekilde yapılır; tüfek kayışı avuç içine alınarak orta
noktasından tutulur. El, kolun alt kısmı ile dik açı yapacak şekilde dışa doğru
bükülür. Serbest bırakılan tüfek, yere paralel olarak dirseğe hafifçe dokuna-
4-9 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
cak şekilde, ileri geri salınır. Bu temin edilinceye kadar tüfek kayışı ayarlanır,
tekrar kontrol edilir (Şekil 4-9). Tüfek kayışının ayarlanması tamamlandıktan
sonra, esas duruşa geçilir.
Şekil 4-8
Tüfek Kayışını Ayarlamak.
Şekil 4-9
Tüfek Kayışı Ayar Kontrolü.
4-10 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
6. TAŞIMA VAZİYETLERİ:
a. Çapraz tutuş,
b. Namlu aşağıda çapraz tutuş,
c. Tüfek kesmiş olarak,
ç. Elde,
d. Asılı olarak,
(1) Tüfeğin Omuzda asılı olarak taşınması,
(2) Tüfeği ters olarak taşımak ve tüfeği ters asmak çıkarmak,
(3) Tüfeği boyunda asılı taşıma,
(4) Tüfeği arkada asılı taşıma,
(5) Tüfeği namlu aşağıda taşıma.
e. Omuzda olarak taşınır.
7. ÇAPRAZ TUTUŞ:
a. Çapraz Tutuş:
Yürürken, sıçrarken, atlarken, ormanlık ve çalılık arazide ilerlerken, eğitim
esnasında ve nöbet mahallerinde aksi emredilmedikçe tüfek çapraz tutuşta taşı-
nır. Yeni ve ani gelişen durumlara geçişte azami kolaylık sağlandığı gibi, tüfekli
hareketlerde genellikle geçiş noktası olarak kullanılır.
b. ÇAPRAZ TUTUŞ! komutu ile; esas duruşa geçilir, sonra iki sayılı
hareketle tüfek çapraz tutuşa getirilir.
(1) Birinci Sayıda: Tüfek sağ elle vücudun dört parmak genişliği
kadar ilerisine kaldırılarak, çapraz vaziyete getirilirken, sağ dirsek omuz
yüksekliğinde ve kol yere paralel olacak şekilde, tüfeği arpacık muhafazası
altından tutar. Sol kolun üst kısmı (omuzla dirsek arası) böğre yapışık ve
yere dik, sol el tüfeği denge noktasından (U) şeklinde tutar.
(2) İkinci Sayıda: Sağ el, el kundağını bırakarak tüfeği dipçik boğu-
mundan, kolun üst kısmı (omuzla dirsek arası) böğre yapışık ve yere dik olacak
şekilde, namlu ise (vücut ekseni ile 45 derece açı yapacak, dipçik sağ aşağıyı
gösterecek), sol omuz istikametinde olacak şekilde bulunur. Tüfek vücudun dört
parmak açığında, sol el meme hizasında bulunur (Şekil 4-10 a).
4-11 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
c. Çapraz Tutuştan Esas Duruşa Geçiş:

İki sayılı hareketle yapılır. ESAS DURUŞ! komutu ile iki sayılı hareket-
le duruş alınır;
(1) Birinci Sayıda: Tüfek oynatılmadan, sağ el yukarı kaydırıla-
rak, arpacık muhafazası altından tutar ve tüfek yere 5 cm kalıncaya kadar
sağ tarafa indirilir.
(2) İkinci Sayıda: Sağ el tüfeği yavaşça esas duruştaki yerine geti-
rirken sol el sertçe esas duruştaki yerine indirilir.
ç. Yürürken:
ÇAPRAZ TUTUŞ! komutu verildiğinde en kısa yoldan çapraz tutuşa
getirilir.
d. Namlu Aşağıda Çapraz Tutuş:
NAMLU AŞAĞIDA ÇAPRAZ TUTUŞ komutu ile; esas duruşa geçilir,
üç sayılı hareketle namlu sşağıda çapraz tutuşa geçilir. Bir ve İkinci sayıda
yukarıda anlatıldığı şekilde çapraz tutuşa geçilir. Üçüncü sayıda sol el aşa-
ğıya indirilerek (Şekil 4-10 b)’de gösterilen şekilde namlu aşağıda çapraz
tutuşa getirilir. ESAS DURUŞ! Komutu verildiğinde, önce sol kol yukarı
doğru kaldırılarak tüfek çapraz tutuşa getirilir. Sonra yukarıda anlatıldığı gibi
esas duruşa geçilir.
Şekil 4-10
Çapraz Tutuş/ Namlu Aşağıda Çapraz Tutuş.
4-12 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
8. TÜFEK KESMEK:
Kısa mesafeli hareket ve yer değiştirmelerde, törenlerde, tüfekli
yanaşık düzen hareketlerinin bazılarında zaman kazanmak için tüfeği yer-
den keserek yapılan bir taşıma vaziyetidir.
a. TÜFEK KES! komutu verildiğinde; tüfek el kundağından sağ elin baş
ve diğer parmakları ile kavranır, bilek bükülmez, düz tutulur, dirsek vücuda ya-
pışık bulundurulur. Tüfek dipçiği ayak bileği hizasına kadar kaldırılır ( 5 cm).
b. Tüfekli esas duruşta iken; başka bir komut verilmeden yürüyüş komutu
verilirse, yapma komutunda kendiliğinden tüfek yerden kesilir.
c. Tüfek kesmiş olarak en çok 31 adıma kadar yürütülür. Bunun için
İLERİ (veya 3, 5, 7..... ADIM İLERİ) MARŞ! komutu verilir. Rahatta iken İLERİ!
bildirim komutu ile önce esas duruşa geçilir, MARŞ! komutu ile beraber sol
ayakla uygun adım vezin ve kararında yürüyüşe başlanır. Sağ ayak yere bastığı
zaman DUR! komutu verilir. Bir adım daha atılarak durulur. Adım sayısı belirtile-
rek komut verildiğinde, adım sayısı tamamlanınca kendiliğinden durulur.
9. ELDE TAŞIMA (SİLÂHIN DENGE NOKTASINDAN TUTULMASI):
a.Denge Noktası: Silâh ağırlığının iki eşit parçaya bölündüğü noktadır.
b. Durumun, arazinin ve personel arası aralık, mesafenin uygun olduğu
zaman emirle silah sağ (sol) elde denge noktasından kavranarak taşınır.
c. TÜFEK SAĞ (SOL) ELDE! komutu ile; silah kayışı avuç içinde
kalmak üzere silah sağ (sol) elde denge noktasından tutulur. Bu tutuşta
parmaklar bitiştirilmiş olup başparmakla diğer parmaklar U teşkil etmelidir
(HK- 33 E Piyade Tüfeği, özel askı kayışı ile kullanıldığında ise (Şekil 4-
11)’de gösterildiği gibi taşınır).
Şekil 4-11
HK-33 E P. Tf.nin Elde Taşınması (Özel Askı Kayışı ile Kullanıldığında).
4-13 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
10. ASILI TAŞIMA:

a. Tüfeğin Omuzda Asılı Olarak Taşınması:
Silah bütün eğitim ve hizmetlere gidiş ve gelişte omuzda asılı olarak,
tören ve törenlere gidiş, gelişte ise omuzda olarak taşınır.
(1) TÜFEK AS! komutunda; sağ el silahı arpacık muhafazası yaka
hizasında, şarjör solda namlu yere dik olarak, vücudun ortası ilerisine getirilir. Sol
elle kayış içte kalmak üzere, tüfek denge noktasından kavranır. Sağ elle baş
parmak içte ve dört parmak dışta olmak üzere kayıştan tutulur ve kayışın yukarı
kısmı yere paralel olacak şekilde sola doğru getirilir. Tutuş noktası her personel
için farklıdır. Eğitimlerde tutuş noktası tespit edilerek işaretlenmeli, uygulamada
bu nokta kullanılmalıdır. Sol elle tüfek, sağ kolun yardımı ile sağ omuza getirilir
ve omuza dik olarak asılır. Sağ el baş parmak uzatılmış olarak kayışın altından,
diğer parmaklar bitişik yumruk yapılarak sağ meme üzerine yapıştırılır. Sağ ko-
lun yukarı kısmı ile tüfek sıkıştırılır. Sol el sert olarak esas duruştaki yerine indirilir
(Şekil 4-12). (HK 33 E P.Tf.nin özel askı kayışı kullanıldığında da aynı şekil-
de hareket edilir). Tüfek omuza asılı olarak taşındığında yerinde dönüş ha-
reketi yapılır.
Şekil 4-12
Tüfek Asmak.
(2) Tüfek Çıkartmak: TÜFEK ÇIKAR! komutunda; sağ el tüfeği sağ
kolun yardımı ile omuzdan ayırarak vücudun ortası ilerisine getirir, sol el
arpacık muhafazası yaka hizasına gelecek şekilde, tüfek denge noktasından
4-14 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
tutulur. Sağ el kayışı bırakır, el kundağından tutar ve tüfeği dik olarak sağ aya-
ğının yanındaki yerine getirirken, sol kol esas duruştaki yerine indirilir.
b. Tüfeği Ters Olarak Taşımak ve Tüfeği Ters Asmak Çıkarmak:
Cenaze törenlerinde ve emredildiğinde yağışlı havalarda tüfek ters ası-

larak taşınır. TÜFEĞİ TERS AS! komutu verilir. Komut verildiğinde tüfek
önce çapraz tutuşa getirilir. Sol el ile el kundağından tutulurken sağ el ile
askı kayışı alt gerdanesinden tutularak namlu yeri gösterecek şekilde asıl-
mayı müteakip, sağ el askı kayışından kaydırılarak sağ meme üzerine ya-
pıştırılır. Sağ kolun yukarı kısmı tüfeği vücuda doğru sıkıştırır. sol el sert
olarak esas duruştaki yerine indirilir.
c. Tüfeği Boyunda Asılı Taşıma:
TÜFEĞİ BOYUNA AS! komutu ile, tüfek dipçiği vücudun önünde sağa
aşağıya ve namlu sola yukarı gelecek şekilde boyuna asılır. Boyna asıldık-
tan sonra askı kayışı kabzanın altından, şarjörün üstünden geçirilir. Bu ta-
şıma şekli, iki eli serbest bulundururken tüfek, boyunda taşıma vaziyetinden
arkada taşıma vaziyetine getirilir (Şekil 4-13 a) (HK 33 E P.Tf.de özel askı
kayışı ile kullanıldığında (Şekil 4-13 b)’de gösterildiği gibi taşınır).
Şekil 4-13
Tüfeği Boyunda Asılı Taşıma.
4-15 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ç. Tüfeği Arkada Asılı Taşıma:

TÜFEĞİ ARKAYA AS! komutu verildiğinde;
(1) Havan, Tanksavar Mürettebatı ve Atlı Personel: Tüfek sağ el-
le kaldırılır, namlu sağda olmak üzere önce boyuna asılır. Sağ kol tüfek ka-
yışı arasından geçirilir. Namlu sol yukarı, dipçik sağ aşağıya gelecek şekil-
de tüfek arkaya kaydırılır (Şekil 4-14a).
(2) Diğer Personel (Flamacı, Motosikletli Dahil): Tüfek öne namlu
sola gelecek şekilde boyuna asılır. Sol kol tüfek kayışı arasından geçirilerek
namlu sağ yukarı, dipçik sol aşağıya gelecek şekilde tüfek arkaya kaydırılır
(Şekil 4-14b). (HK 33 E P. Tf. Özel Askı Kayışı ile kullanıldığında (Şekil
4-14c)’de olduğu gibi arkaya asılı taşınır.) TÜFEK ÇIKAR! Komutunda,
sağ (sol) el tüfeğin kabzasından tutarak ileri doğru çeker, sonra sağ (sol) kol tü-
fek kayışı ile tüfek arasından çıkarılarak tüfek boyuna asılı vaziyete getirilir. Sağ
elle tüfek boyundan alınarak esas duruştaki yerine getirilir.
Şekil 4-14
Tüfeği Arkaya Asmak.
d. Tüfeği Namlu Aşağıda Taşıma:

NAMLU AŞAĞIDA TÜFEĞİ OMUZA AS! komutu ile esas duruşa geçi-
lir, dört sayılı hareketle tüfek omuza asılır. İlk üç sayıda tüfek namlu aşağı-
da çapraz tutuşa geçirilir. Dördüncü sayıda sağ kol tüfek ile askı kayışı ara-
sından, tüfek önde kalacak şekilde geçirilerek tüfek omuza asılır. Sol el tü-
4-16 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
feği bırakırken, askı kayışını düzeltir esas duruştaki yerine getirilir. TÜFEK
ÇIKAR! komutu verildiğinde, sağ el tüfeği tutarak öne doğru çeker, sol el ile
tüfek karşılanır. Sol el yardımı ile tüfek omuzdan çıkartılır. Önce çapraz tu-
tuşa sonra esas duruşa geçilir (Şekil 4-15).
Şekil 4-15
Namlu Aşağıda Tüfeği Omuzda
Asılı Olarak Taşıma.
11. OMUZDA TAŞIMA:

a. TÜFEK! OMUZA! komutu ile, silah yerden ayak bileği hizasına kadar
5 cm yukarıya kaldırılır. Tüfekli esas duruş vaziyetinden dört sayılı hareketle, tü-
fek omuza taşıma durumuna getirilir.
(1) İlk sayıda tüfek çapraz tutuşa getirilir,
(2) İkinci sayıda sağ el ile dipçik boğumundan tutulur.
(3) Üçüncü sayıda, sağ kol alt kısmı yere paralel olarak sağ elle tüfek
omuzla boyun arasına tetik korkuluğu uzantısı omuza gelecek şekilde sol omuza
konurken sol kolun üst kısmı yere dik ve yapışık, dirsekten itibaren alt kısmı yere
paralel, sol kol üst kısmı ile dirsek 90 derecelik bir açı yapacak şekilde sol el dört
parmak bitişik (U) şeklinde dipçik tabanından kavranır. Sol elin başparmak ucu
işaret parmağı ucunun hizasında bulunacak şekilde dipçik üzerinde bulunur.
(4) Dördüncü sayıda sağ el sertçe esas duruştaki yerine gider

(Şekil 4-16).
4-17 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-16
Tüfeğin Omuzda Taşınması.
b. Tüfek omuzda iken ESAS DURUŞ! komutu verildiğinde, esas du-
ruşa dört sayılı hareketle geçilir.
(1) Birinci sayıda sağ kol vücuttan ayrılmadan sağ el yukarı kal-
dırılarak silah dipçik boğumundan tutulur.
(2) İkinci sayıda silah sağ el ile vücuda çapraz vaziyete getirilir ve sol
el ile çapraz tutuşta olduğu gibi, tüfek denge noktasından kavranır.
(3) Üçüncü ve dördüncü sayılarda sağ el tüfeği esas duruştaki
yerine getirirken, sol el sertçe yerine indirilir.
c. Tüfeği omuzda taşıma vaziyeti sadece törenlerde kullanılır. Tüfek
omuzda taşınma vaziyeti alınmadan önce TÜFEK KAYIŞINI GER! KOMUTU
ile, madde 5’ de belirtildiği şekilde tüfek kayışları gerilir.
12. SELAMLAMA:
a. Tüfekli Esas Duruştan, Selam Dur Vaziyetine Geçmek:
SELAM! DUR! komutu ile iki sayılı hareketle selamlama vaziyetine geçilir.
(1) SELAM DUR! komutu ile, birinci sayıda, silah, sağ elle dört par-
mak bitişik ileride baş parmak vücut tarafında geride olmak üzere, üst gerdane
yakınından (Kaleşnikof P.Tf.de gerdane üstünden) kavranarak tutulur. Vücu-
da dört parmak açıklıkta, namlu yukarıda, dipçik tabanı yere paralel, arpacık
muhafazası çene hizasında olacak şekilde vücudun ortası ilerisine getirilirken,
4-18 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
sol kol üst kısmı ile dirsek arası yaklaşık 90 derecelik bir açı yapacak şekilde sol
el tüfeği kayışı ile birlikte denge noktasından dört parmak bitişik önde şarjörün
hemen üstünde baş parmak namlu istikametinde uzatılarak tüfeği tutar.
(2) İkinci sayıda, tüfeğin ve sol kolun vaziyeti değiştirilmeksizin,
sağ el aynı vaziyette aşağı indirilerek kayışın üzerinden dört parmak bitişik
ve uzatılmış olarak önde tetik korkuluğunun (Kaleşnikof P.Tf.de kabzanın)
altında, baş parmak mekanizma yatağının gerisinden tutarak selamlama
vaziyeti alınır (Şekil 4-17).
Şekil 4-17
Tüfekle Selamlama.
b. Tüfek Omuzda Vaziyetinden, Selam Dur Vaziyetine Geçmek:
Selam dur vaziyetine üç sayılı hareketle geçilir:
(1) Birinci sayıda, sağ el dört parmak bitişik başparmak ucu işaret
parmağı ucunun hizasında bulunacak şekilde silah dipçiği sertçe kavrar. Sağ kol
silaha dikey vaziyette bulunur ve bilek bükülmez.
(2) ikinci sayıda, sağ ve sol el yardımı ile silah vücuda çapraz
vaziyete getirilir.
(3) Üçüncü sayıda, sağ el namlu geriye, korkuluk ileriye gelecek

şekilde tüfeği sağa doğru çevirirken sol el gevşetilerek tüfek avuç içerisinde
sağ el tüfeği selamlamada tuttuğu yerden tutacak şekilde elini döndürür. Esas
duruştan selamlamaya geçişte belirtildiği gibi selamlama yapılır (Şekil 4-18 a),
(Kaleşnikof P. Tf. ile selamlama (Şekil 4-18 b)’de belirtilmiştir).
4-19 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-18
Tüfek Omuzdan Selamlamaya Geçiş.
UYARI!
Kaleşnikof P.Tf.de selam dur pozisyonunda dipçik ve tüfek şar-
jörü vücuda paralel tutulur (Şekil 4-16 b).
c. SAĞA BAK! komutunda; baş sertçe sağa çevrilir, dik durulur baş
ve gövde sallanmaz ve selamlanan şahsa bakılır. Selamlanan şahısı, kendi
cephe hizasına gelene kadar başla takibe devam edilir. Müteakiben silah ve
vücut durumu bozulmadan ileride sabit bir noktaya bakılır. TÜFEK OMUZA!
komutu verildiğinde, selamlamaya geçiş hareketinin tersi yapılır
ç. Tüfekle Selam Vaziyetinden Esas Duruşa Geçiş:
ESAS DURUŞ! komutu ile iki sayılı hareketle;
(1) Tüfeğin ve sol kolun durumu değiştirilmeksizin sağ el aynı

şekilde yukarıya kaldırılarak tüfeği üst gerdane yakınından tutar.
(2) Tüfek sağ elde esas duruştaki yerine getirilirken, sol el sertçe
aşağıya indirilerek esas duruş vaziyeti alınır (Şekil 4-19).
4-20 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-19
Selamlama Hareketinden Esas Duruşa Geçiş.
UYARI!
SAĞA BAK! komutunda; selamlanan şahsı kendi cephene gele-
ne kadar başla takibe devam et ve takibi müteakip silahın durumunu
bozmadan ileriye bak.
d. Tüfek Omuzda Asılı İken Selamlama:

(1) Tüfek omuzda asılı iken sağ kolun durumunu değiştirmeden
esas duruşa geçilir.
(2) Birliğin tekmili verilirken ve saygı duruşu esnasında yapılır
(Şekil 4-20).
(3) Dururken; sağ kolun durumu değiştirilmeden esas duruşa ge-

çilir ve baş komutana çevrilerek başla takip şeklinde yapılır.
(4) Yürürken, yürümeye aynı vaziyette devam edilir, baş komu-

tana çevrilir, selâmlama başla takip şeklinde yapılır.
e. Tüfek arkada ve boyunda asılı iken baş komutana doğru çevrile-

rek başla takip şeklinde selamlama yapılır.
4-21 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-20
Tüfek Omuzda Asılı
Selamlama.
UYARI
Birlik toplu düzende iken verilen TÜFEK! OMUZA! ve SELAM!
DUR! komutlarında keskin nişancı tüfeği, makineli tüfek ve roketatar
taşıyan personel silahını asar.
13. MUAYENE ETMEK:

Eğitim, tatbikat ve atış öncesi ve sonrası, tüfeğin temiz, namlu ve fişek ya-
tağının boş olduğunun görülmesi amacıyla yapılır. Bu muayenede birlik üzerinde
bulunan her silahın teker teker kontrolü esastır. Muayene ayakta yapılır.
MUAYENE VAZİYETİ AL! komutunda; tüfek sağ elle kurma kolu altından tuta-
cak şekilde sol ele uzatılır. Sağ elle kabza kavranır. Silah dipçiği namlu 45 dere-
ce sol yukarıyı gösterecek şekilde sağ kolun pazısı ile koltuk altına sıkıştırılır ve
sol el ile şarjör çıkarılarak hücum yeleğinin en soldaki cebine konur, hücum ye-
leği yoksa şarjör vücutla örme palaska arasında, palaska tokasının 4 parmak
soluna, şarjör ağzı yukarıyı gösterecek şekilde yerleştirilir. Sol elin baş ve işaret
parmağının etli kısmı ile kurma kolu geriye çekilir, kurma kolu tutma çenesi takılı
bırakılır(Kaleşnikov P.Tf.’de silah sağ koltuk altında iken sol el ile silah üst
kapak üstünden tutulur, sağ el baş ve işaret parmağı etli kısmı ile kurma
kolu geriye çekilir. Kurma kolunun geriye çekilmesinden sonra silahın
gövdesinde bulunan mekanizma içerisindeki tırnak emniyetli şekilde yuka-
4-22 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
rı kaldırılır ve kurma kolunun geride kalması sağlanır.) Sol el kundaktan des-

tek yaparken, sağ el içten kurma kolunun altından tutar. Silah sarsılmadan mua-
yene edilir. Tetik korkuluğunun dış kenarı, dışa bakacak şekilde tüfek sağ omuz
üzerine konur ve sol el ile kasatura çıkarılır. Kasaturanın ucu muayene yapanı
gösterecek ve numarası üstte olacak şekilde sol el avuç içinde, sol kol yere pa-
ralel şekilde tutulur. Muayene vaziyeti rahatta yapılır. Vaziyet alındıktan sonra
kontrol için esas duruşta beklenir (Şekil 4-21).
Tüfek muayenesi yapan üst veya amir personelin karşısına geldiğinde
personel ; … … NUMARALI SİLAHIM MUAYENEYE HAZIRDIR KOMU-
TANIM! diye tekmil verilir. Muayene yapıldıktan sonra emir ve komut bek-
lemeksizin kasatura yerine edilir. Tüfek tekrar koltuk altına alınır. Kurma ko-
lu, sol elin baş ve işaret parmağının etli kısmı ile tutularak takılı durumdan
kurtarılır ve ileri itilir. Namlu sol yukarı gösterecek şekilde tetik düşürülür.
Tüfek sol el ile sağ ele verilip esas duruştaki yerine getirilerek rahat edilir.
Şekil 4-21
Muayene Vaziyeti.
a. Çökmek:
ÇÖK! komutu verildiğinde, sol ayakla bir adım kadar ileri atılırken, sağ
elde bulunan tüfek yerden kesilerek aynı istikamette dipçik sağ dizin yanına
ve sol ayak topuğu hizasına getirilir. Sağ diz üzerine çökerken sağ el, serçe
parmağı alt kenarı şarjör yatağı üst kenarına değecek şekilde, aşağı
doğru kaydırılarak tüfek denge noktasından tutulur. Namlu arpacık mu-
4-23 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
hafazası altında sağ omuz boşluğuna konur. Sağ kol vücuda yapıştırılır. Di-
ğer hareketler ve duruş silahsız çökmede olduğu gibidir (Şekil 4-22).
Şekil 4-22
Çökmek.
b. Kalkmak:
KALK! komutu ile sol el sol dize dayanır, dipçik yerden kesilir, sol ayak
üzerine ileri doğru kalkılırken, sol ayak burnu yarım sola açılır. Sağ ayak, sol
ayağın yanına çekilir, tüfek dipçiği sağ ayak burnu yanına koyarken rahat edilir.

a. YAT! komutu ile, sol ayakla bir adım ileriye atılır, sağ diz üzerine
çökülürken, tüfek sağ elle namlu ağzı sola yukarıya, dipçik sağa aşağıya
çapraz olarak vücuda paralel şekilde vücudun ortası ilerisine uzatılır ve sol
el tüfeği denge noktasından kavrar.
Tüfeksiz yattaki gibi yatılır. Yatarken sağ ayak yerden kaldırılmamalı ayak
burnu yere sürünerek iz bırakmalıdır. Sağ elle, el kundağından tutarak tüfeği
vücudun sağ altına çeker, şarjör sağa dönük, arpacık muhafazası sol bile-
ğin üstüne konur. Yattıktan sonra silahın parlayan kısımlarının görünme-
mesi sağlanır (Şekil 4-23).
4-24 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-23
Yatmak.
b. Kalkmak:
KALK! komutunda vücut yükselmeden silah sağ el ile ileri sürülürken

denge noktasından kavrayacak tarzda sol ele verilir. Sol kolun alt kısmı
yerden kaldırılmadan ileri uzatılır ve namlu ağzı yere değmeyecek şekilde
yukarıda tutulur.
Silahsız kalkmada tarif edildiği gibi hızla kalkılır. Sağ ayak sol ayağın
yanına getirilirken, sağ el tüfeği sol elden alarak esas duruştaki yerine geti-
rilir ve rahat edilir (Şekil 4-24).
Şekil 4-24
Kalkmak.
16. YÜRÜRKEN ÇÖKMEK, YATMAK VE KALKMAK:
Yürürken ÇÖK! veya YAT! komutu sağ ayak yere basılırken verilir.
Sol ayakla bir adım daha atılır. Tüfek asılı ise çıkartılır, tüfek omuzda ise tü-
fek çapraz vaziyete getirilir, denge noktasından tutularak taşınıyorsa tüfek
4-25 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
sol elde denge noktasından tutacak şekilde sol ele uzatılır ve durmaksızın
4’üncü bölüm madde 14 ve 15’te açıklandığı gibi çökülür ve yatılır.KALK!
komutunda 4’üncü bölüm madde 14 ve 15’te açıklandığı gibi kalkılır, kendi-
liğinden rahat edilir. Yürüyüşe devam edilecekse NORMAL ADIM, MARŞ!
komutu verilir Komutun NORMAL ADIM! Bildirim kısmında kalkılır, tüfek
harekete başlamadan önceki vaziyete getirilir ve MARŞ! komutu ile sol
ayakla yürüyüşe başlanarak normal adımla yürüyüşe devam edilir. Gereki-
yorsa UYGUN ADIM! komutu verilmek suretiyle yürüyüşe uygun adımda
devam edilir.
17. DOLDURMAK, KAPAMAK VE EMNİYETE ALMAK:
a. Eğitim için yapılan dolduruşlardan önce eğitim mermileri ara-
sında muharebe ve manevra mermisinin bulunup bulunmadığı kontrol edil-
melidir.
b. Atış, nöbet, AMM ve hazır kıt’a görevleri gereği muharebe
mermisi ile yapılacak dolduruşlar bu maksatla belirlenmiş doldurma yerle-
rinde yapılır ve tüfek emniyete alınır.
c. Doldurmak ve boşaltmak rahatta yapılır.
ç. Muharebe mermisi ile yanaşık düzen eğitimi esnasında dol-
duruş yapılmaz.
d. Manevra mermisinin doldurulması ve kullanılması her defa-
sında emirle yapılır.
e. Doldurmak ve kapamak; ayakta, çökmüş ve oturmuşken,
yatmışken, yürürken, koşarken, gaz maskesi takılı iken ve karanlıkta olmak
üzere her vaziyette yapılır.
f. Yanaşık düzen eğitiminde kıt’aca dolduruşlar yalnız ayakta ve
çökmüş vaziyette yapılır.
g. Doldurulan tüfek (yakın muharebe, girme ve hücum safhası
hariç) daima ve kendiliğinden emniyete alınır.
ğ. Doldurmak ve kapamak esnasında tüfeğe bakılır, dolduruşun

beraberlikle yapılması istenmez.
h. Ateş hızını artırmak için yatmışken dolduruşlar sık sık yaptı-

rılmalıdır.
ı. Yatmışken dolduruş yalnız dağınık düzende, boşaltmak ise
yalnız ayakta yapılır.
4-26 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
i. G 3 piyade tüfeklerinde şarjörün takılması, çıkarılması, dol-

durma (kısmen ve tam doldurma), şarjör değiştirme ve doldurma, dururken,
yürürken, çökerken ve yatarak nişan vaziyetinde yapılır;
(1) Şarjörün Takılması ve Çıkarılması (Kısmen Doldurma):
(a) ŞARJÖR TAK! Komutunda: G 3 piyade tüfeği sağ el ile
kabzadan kavranır. Emniyet ve atış tanzim mandalı (E) üzerine getirilir. İleri
uzatılmış işaret parmağı korkuluğa yapışmış vaziyette namlu istikametindedir.
Namlu sol yukarıyı gösterir. Tüfek biraz sağa doğru kaldırılmış vaziyette iken
evvela şarjörün ön tarafı şarjör yatağına takılır, şarjör çıt sesi duyuluncaya ka-
dar şarjör yatağına sokulur.
(b) ŞARJÖR ÇIKAR! Komutu: Sol elle şarjör tutulur ve aynı
zamanda sol baş parmak şarjör mandalı üzerine basılarak şarjör yatağın-
dan çekip çıkarılır.
(2) Doldurma (Kısmen ve Tam Doldurma):
(a) Kısmen Doldurma: YARIM DOLDUR! komutu ile dolu
şarjör tüfeğe takılır. Bu suretle tüfek kısmen doldurulmuş olur. Barışta, tak-
tik yürüyüşler esnasında, gözetleme görevlerinde ve atışlı tatbikatlarda
kısmen dolduruş yapılır. Kısmen dolduruşta mühimmat, atım yatağına yakın
getirilmiş ve atış hazırlığı yapılmış olur. Tüfek emniyette bulundurulur.
(b) Tam Doldurma: TAM DOLDUR! komutu ile atım yatağına
mermi vermek suretiyle yapılır. Ayrıca durum gerektirirse avcı kendiliğinden veya
muharebe sahasında manga komutanının, nöbet hizmetleri esnasında nöbetçi
subayının (astsubayının) emri ile veya doğrudan silah kullanmadan önce, hedefli
atışlı tatbikatlarda ATEŞ SERBEST! komutu ile yapılır. Görev yerine getirildikten
sonra, emir üzerine tüfek boşaltılır veya kısmen doldurma yapılır. Tüfek emniyet
durumunda bulundurulur.
DOLDUR VE KAPA! komutu verildiğinde: şarjör takılır (kısmen dol-
durma) kurma kolu tamamen geri çekilir ve ileri bırakılarak silah doldurulur.
(3) Dururken ve Yürürken Doldurmak:
(a) Emniyete alınmış silah sağ (Kaleşnikof P.Tf.de sol el)
el ile kabzadan tutulur, ileri uzatılmış işaret parmağı tetik korkuluğunun dış
kenarına dayalı bulunur. Dipçik, pazının altına sıkıştırılır, namlu sol (Kaleş-
nikof P. Tf.de sağ) yukarıyı gösterir.
(b) Şarjör takmak için, kütüklüğünden doldurulmuş bir şarjö-
rü alır.
4-27 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(c) Tüfeği doldurmak için, avcı kurma kolunu sol (Kaleşni-

kof P. Tf. ile sağ eli) eli ile tamamen geriye çeker ve tekrar ileri bırakır. Tü-
fek doldurulmuş ve emniyete alınmıştır.
(4) Şarjör Değiştirdikten Sonra Doldurma: Silah ile daha önce ateş
edilmemişse, dolu şarjör tüfeği takıldıktan sonra, kurma kolu çekilmelidir. Eğer
atış esnasında, atışta tamamen boşalmış bir şarjör (son atımdan sonra tetik dü-
şürülmemişse), dolu bir şarjörle değiştirilmek isteniyorsa kurma kolu tutacağı çe-
kilmez.
(5) Dururken ve Yürürken Şarjör Değiştirme:
(a) Tüfek emniyete alınır ve sağ (Kaleşnikof P.Tf.de sol
elle) elle kabzadan tutulur. Kurma kolu geriye çekilerek kurulu hale getirilir.
(b) Sol el (Kaleşnikof P.Tf.de sağ el) ile şarjör kütüklükten
çıkarılır.
(c) Sol el ile (Kaleşnikof P.Tf. ile sağ el ile) şarjör, dip tab-
lasına yakın yerden baş parmak, orta ve diğer parmaklar ile yakalanır.
(ç) Sol elin (Kaleşnikof P.Tf. ile sağ elin) baş parmağı yahut
sağ elin uzatılmış işaret parmağı ile tutma mandalı üzerine bastırılır. Boş şarjör
öne aşağı doğru biraz eğilir ve yerinden çıkarılır.
(d) Dolu şarjör takılır.
(e) Kapak takımı tutacağı kurulu durumdan kurtarılır. (Ka-
leşnikof P.Tf. de ise kurma kolu çekilir ve bırakılır).
(f) Boş şarjör kütüklüğe konur ve kapağı kapatılır.
(6) Düz Bir Sütre Gerisinde (Destek İmkânı Olmaksızın) veya Des-
teksiz Nişan Vaziyetinde Yatarak Şarjör Değiştirme:
(a) Avcı silahı emniyete alır ve sağ el ile el kundağından tutar.
Namlu ağzı hafifçe yukarı kaldırılmış olarak, vücudun sağ tarafı üzerine döne-
rek, uzatılmış kolun üst kısmı ile sağ omzu düz olarak yere yatar. Sol kütüklük-
ten dolu bir şarjör alınır ve şarjör değiştirilir.
(b) Sağ kütüklerden birinden bir şarjör alınmak zorunda ka-
lınırsa, avcı sol elle, silahı el kundağından tutmuş ve sol eli ileri uzatmış va-
ziyette iken sola yatar. Şarjörü sağ eli ile değiştirir.
(7) Sütrede Şarjör Değiştirme: Avcı eri, silahı geri çekerek emni-
yete alır ve silahı el kundağından tutar. Diz çöker veya çömelir ve tüfeği ye-
re dik olarak koyarak şarjör değiştirme yapar.
4-28 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(8) Şarjörlerin Kullanılma Sırası: Şarjör değiştirme için elde ye-

terli zaman varsa, önce sağ kütüklükteki şarjörler kullanılmalıdır. Çabuk
şarjör değiştirme durumu söz konusu olduğunda (muharebe veya çatışma
ortamında) sol kütüklükteki şarjörlerden faydalanılabilir. Bu şarjörler müm-
kün olacak ilk fırsatta hemen tamamlanmalıdır (sol tarafını kullanarak nişan
alan ve atış yapan avcılar aynı işlemlerin sırasına göre tersini uygular).
Şarjörler, mermi uçları sağı gösterecek ve şarjör tabanı üstte olacak şekil-
de kütüklüklere yerleştirilir.
(9) Emniyete Almak: EMNİYETE AL! komutu ile, silahı sol tarafında-
ki emniyet atış tanzim mandalı sol elin işaret ve baş parmağı ile emniyete alınır.
18. NİŞANGÂH DÜZENLEMESİ:
Nişangâh düzenlemesi komutla ve rahat vaziyetinde yapılır. Nişangâh
düzenlemesi her vaziyette yapılmalı, özellikle yatmışken düzenleme, eği-
timle geliştirilmelidir (Şekil 4-25)
Şekil 4-25
Nişangâh Düzenlemesi ve Kontrolü.
a. G3 P. Tf. Nişangâh Tertibatı:
Nişangâh tertibatı sabit bir arpacık ile yatay ve dikey ayarlanabilen
gezden ibarettir. Üzerinde çentik ve delikler bulunan döner gez, birden dör-
de kadar numaralandırılmıştır. Bu rakamların karşılığı 100, 200, 300 ve 400
metredir. (1) durumu açık V şeklindedir. (2), (3) ve (4) durumlarında delikler
kullanılır. (2) durumu esas nişan alma durumudur. Açık V şeklindeki (1) du-
rumu 100 metre uzaklık içindir. Yardımcı bir nişan durumu olup sadece ka-
ranlıkta, muharebe sahasının suni olarak aydınlatılmasında veya hareket
eden araç üzerinde kullanılır.
4-29 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Nişangâh 400 Komutunda:

G3 P.Tf. sağ elle kabzadan sol el ile şarjör yatağının hemen kenarın-
dan tutularak, dipçik bel ve dirsek arasına tüfek yere paralel olacak şekilde
sıkıştırılır. Döner gez sol elin baş ve işaret parmaklarının etli kısımlarıyla
soldan sağa döndürülmek suretiyle istenen mesafeye ait rakam nişangâh
yatağı ortasına (kendine doğru) getirilir.
c. Düzenlenen Nişangâhın Kontrolü:
KONTROL VAZİYETİ AL! komutunda; silahı sol omuzda taşıma vaziye-
tinde nişangâh kontrolünü yapanın okuyabileceği şekilde omuza yerleştirilir ve
esas duruşa geçilir. Kontrol yapılırken NİŞANGÂHIM 400’DÜR KOMUTANIM!
diyerek tekmil verilir. Kontrol yapıldıktan sonra sol el, nişangâh düzenlemesin-
de tarif edildiği gibi nişangâhı ilk durumuna getirerek rahat edilir.
ç. Çökmüş ve oturmuşken nişangâh düzenleme ve kontrolü ayakta
tarif edildiği gibi yapılır.
d. Yatmışken nişangâh düzenleme ve kontrolü kolaya geldiği şekilde
yapılır.
19. TÜFEK VERMEK:
Amir veya üst tarafından bir personelden silahı istendiğinde, bu şahıs koşa-
rak amir veya üstün 3 adım karşısına gelerek durur, bir adım ileri atarak sağ elle
silah şarjör yatağının üzerinden (denge noktasından) yere dik olacak şekilde tu-
tarak silahı isteyen şahsa doğru uzatır. Tüfek uzatılırken;…NUMARALI TÜ-
FEĞİM BOŞ VE EMNİYETTEDİR KOMUTANIM! Tekmili verilir. Eğer tüfek-
te mermi var ise; ''...NUMARALI TÜFEĞİM DOLU VE EMNİYETTEDİR
KOMUTANIM! Tekmili verilir (Şekil 4-26).
Şekil 4-26
Tüfek Vermek.
4-30 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
BEŞİNCİ KISIM
HK 33 E PİYADE TÜFEĞİ İLE HAREKETLER
1. GENEL:
HK 33 E Piyade Tüfeği ile ilgili yanaşık düzen hareketleri G 3 Piyade

Tüfeğinin yanaşık düzen hareketleri ile aynıdır. Farklı olan hususlara ait ko-
nular ise aşağıda belirtilmiştir.
2. ÖZEL ASKI KAYIŞININ KULLANILMASI:
a. Silah erin önünde asılı olarak taşınacağı zaman 1 numaralı kayış

kısmı sırtından dönmeli, aynı anda 2 numaralı kayış kısmı göğsünün etra-
fından dönmelidir (Şekil 4-27).
b. Askı kayışının sıradan askı kayışı gibi kullanılacağı zaman gerda-

ne kancası kayış tokasına tutturulur (Şekil 4-28).
c. Askı kayışının her er için askı kayış halkasının ayarlanmasıyla doğru

uzunluğa getirilir. Taşıma kayışının doğru uzunluğa getirilmesi istenilen ateş
etme pozisyonunun kontrolünü etkiler.
Şekil 4-27
Askı Kayışının Kullanılması
4-31 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-28
Askı Kayışının Nişan Vaziyetlerinde
Kullanılması.
ALTINCI KISIM
KALEŞNİKOF PİYADE TÜFEĞİ İLE HAREKETLER
1. GENEL:
Kaleşnikof Piyade Tüfeği ile ilgili yanaşık düzen hareketleri G3 Piyade
Tüfeğinin yanaşık düzen hareketleri ile aynıdır. Farklı olan hususlara ait ko-
nular ise aşağıda belirtilmiştir.
Nişangâh düzenlemesi komutla ve rahat vaziyetinde yapılır. Nişangâh
düzenlemesi her vaziyette yapılmalı, özellikle yatmışken düzenleme, eği-
timle geliştirilmelidir.
a. Nişangâh Tertibatı:
Nişangâh tertibatı sabit bir arpacık ile dikey ayarlanabilen bir U gezden
ibarettir. Üzerinde ayar çentikleri bulunan gez, birden beşe kadar numara-
landırılmıştır. Bu rakamların karşılığı 100, 200, 300, 400 ve 500 metredir.
(2) durumu esas nişan alma durumudur.
b. NİŞANGÂH 300! komutunda, kaleşnikof piyade tüfeği sağ elle
denge noktasından sol ele verilir. Sol el yardımı ile silah sağ koltuk altına
4-32 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
getirilirken, sağ el ile kabzeden kavrar. Sol el serbest bırakılarak baş ve işa-
ret parmağının etli kısımları ile istenilen mesafeye bağlandıktan sonra esas
duruşa geçilir (Şekil 4-29).
Şekil 4-29
Nişangâh Düzenlemesi.
c. Düzenlenen Nişangâhın Kontrolü:
KONTROL VAZİYETİ AL! komutunda; tüfek sol omuzda nişangâh kontro-
lünü yapanın okuyabileceği şekilde omuza yerleştirilir ve esas duruşa geçilir.
Kontrol yapılırken NİŞANGÂHIM 300’DÜR KOMUTANIM! diyerek tekmil verilir.
Kontrol yapıldıktan sonra sol el, nişangâh düzenlemesinde tarif edildiği gibi ni-
şangâhı ilk durumuna getirerek rahat edilir (Şekil 4-30).
Şekil 4-30
Nişangah Kontrolü.
4-33 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ç. Çökmüş ve oturmuşken nişangâh düzenleme ve kontrolü ayakta tarif

edildiği gibi yapılır.
d. Yatmışken nişangâh düzenleme ve kontrolü en uygun şekilde yapılır.
YEDİNCİ KISIM
DRAGUNOV KANNAS SVD KESKİN NİŞANCI
TÜFEĞİ İLE HAREKETLER
1. GENEL:
a. SVD (Kannas) tüfeği ile hareketler, genel olarak tüfekli hareketlerde ta-
rif edildiği gibi yapılır.
b. Keskin nişancı silahı kullanan personel yanaşık düzen eğitimine katıl-
dığında silah dürbününü (hasar görmemesi ve yıpranmaması için) çıkarmalı ve-
ya silahın dürbün sıfırlamasının bozulmasını önlemek maksadıyla personelin ve-
rilen komutlara silahsız olarak katılması sağlanmalıdır.
UYARI!
DUR! komutlarında ve piyade tüfekli personele verilen TÜFEĞİ BO-
YUNA/ARKAYA AS! komutunda keskin nişancı tüfekli personel tü-
feğini asar.
c. Tatbikat, denetleme vb. durumlarda komutanlık emirleri ile silah

dürbünlü olarak kullanılır ve personelin hareketlere katılması sağlanır.
ç. Farklı olan hususlara ait konular aşağıda belirtilmiştir.
a. Nişangâh düzenlemesi (dürbün kullanılmadığında) komutla ve ra-
hat vaziyetinde yapılır. Nişangâh düzenlemesi her vaziyette yapılmalı, eği-
timle geliştirilmelidir.
b. NİŞANGÂH 700! komutunda, tüfek sağ elle denge noktasından
sol ele verilir. Sol el yardımı ile silah sağ koltuk altına getirilirken,
sağ el avuç içi ile silah alttan ve şarjörün gerisinden kavranır. Sol
el serbest bırakılarak baş ve işaret parmağının etli kısımları ile
istenilen mesafeye bağlanır (Şekil 4-31).
4-34 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-31
c. Çökmüş ve oturmuşken nişangâh düzenleme ve kontrolü ayakta ta-
rif edildiği gibi yapılır.
ç. Yatmışken nişangâh düzenleme ve kontrolü, sol el yardımı ile si-
lah vücuda yaklaştırılarak, sağ el baş ve işaret parmağının etli kısımları ile
istenilen mesafeye bağlanır.
d. Piyade tüfekli personele SÜNGÜ TAK! komutu verildiğinde, keskin ni-
şancı silahı kullanan personel rahata geçer ve bekler. TÜFEK ÇAT! komutu ve-
rildiğinde ise, dürbün ön kısmı ayak burnu hizasına gelecek şekilde tüfeği sağına
koyar.
UYARI!
Tüfek dürbününün takılı olduğunda; yatarken ve kalkarken,
dürbünün hasar görmesini önleyici tedbirler kullanıcı personel tara-
fından alınır.
SEKİZİNCİ KISIM
ACCURACY TÜFEĞİ İLE HAREKETLER
1. GENEL:
a. Accuracy tüfeği ile hareketler, genel olarak tüfekli hareketlerde tarif
edildiği gibi yapılır.
b. Keskin nişancı silahı kullanan personel yanaşık düzen eğitimine katıl-
dığında silah dürbününü (hasar görmemesi ve yıpranmaması için) çıkarmalı ve-
ya silahın dürbün sıfırlamasının bozulmasını önlemek maksadıyla personelin ve-
rilen komutlara silahsız olarak katılması sağlanmalıdır.
4-35 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
c. Tatbikat, denetleme vb. durumlarda komutanlık emirleri ile silah dür-

bünlü olarak kullanılır ve personelin hareketlere katılması sağlanır.
UYARI
YUNA/ARKAYA AS! komutunda keskin nişancı tüfekli personel tü-
feğini asar.
DOKUZUNCU KISIM
M1 PİYADE TÜFEĞİ (TÖREN TÜFEĞİ) İLE HAREKETLER
1. GENEL:
M1 Piyade Tüfeği ile yapılacak yanaşık düzen eğitimi konuları özellikle
tören birlikleri tarafından kullanılacak olan eğitim konularını kapsamaktadır.
Tespit edilen konular haricinde diğer yanaşık düzen eğitim konuları, G3
P.Tf. ile yapılan yanaşık düzen eğitim konuları esas alınarak yapılacaktır.
2. ESAS DURUŞ:
Tüfekli esas duruşa HAZIR OL! komutu ile geçilir. Tüfekli esas duruşta vü-
cut durumu tüfeksiz esas duruşta olduğu gibidir. Tüfekli esas duruşta tetik korku-
luğu cephe istikametinde ve dipçik burnu ayak burnu ile aynı hizada olmak üze-
re, dipçik sağ ayak yanında yere konur. Tüfek sağ elle; başparmak geride, dört
parmak bitişik cepheden görünecek şekilde, önde ve işaret parmağı, tüfeğin
cepheden görünen genişliğini içe doğru taşmayacak şekilde (vücut yapısına gö-
re) tutulur ve tüfek uyluğa yapıştırılır. Dirsekler hafifçe ileriye verilir (Şekil 4-32).
Şekil 4-32
Esas Duruş.
4-36 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
a. Tüfekli rahat vaziyetleri tüfeksiz rahat vaziyetleri gibi yapılır. RA-
HAT! komutunda; dipçik burnu sağ ayak ile bir hizada ve dipçik sağ ayağın
yanında bulunur.
Sağ el yukarı kaydırılarak ön el kundağı çatkı kancasının hemen altın-

dan kavranarak tutulur.
Dipçik burnu yerden kaldırılmadan sağ kol ileriye gergin olarak uzatılır.
Sol elin serbestçe yana uzatılması, tüfeğin ileri itilmesi ve sol ayağın
yana açılması aynı anda yapılır (Şekil 4-33).
Şekil 4-33
Rahat Vaziyeti.
b. TÖREN RAHAT! Komutu verildiğinde, sol el avuç içi dışarıyı gös-

terecek şekilde arkaya palaskanın üzerine konulur.
Sağ ayak yerinden oynatılmaz. Sol elin arkaya konulması tüfeğin ileri-
ye itilmesi ve sol ayağın yana (30 cm) açılması aynı anda yapılır (Şekil 4-34).
4-37 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-34
Tören Rahat Vaziyeti.
Bildirim komutu ile esas duruşa geçilerek, sağ el ile tüfek yerden yer-
den ayak bileği hizasına kadar (5 cm) kaldırır. Tüfeğin dik duruşu bozul-
maksızın; vücuda yapıştırılarak üçüncü bölüm madde 4’te açıklandığı şekil-
de dönülür. Dönüş sırasında dipçiğin sağ ayağın yanından ayrılmamasına
dikkat edilir.
4-38 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
5. SÜNGÜ TAKMAK VE YERİNE ETMEK:
Süngü, her vaziyette (ayakta iken rahatta, çökmüşken, oturmuşken,

yatarak ve hareket halinde) ileri bakarak ve aynı zamanda tüfeğe de göz
atılarak takılır.
Süngü yerine etmek, her zaman ayakta, rahatta ve bakarak yapılır.
a. Süngü Takmak:
M1 piyade tüfeği tören amaçlı kullanıldığından sadece ayakta süngü

takılır.
Sağ el tüfek dipçiğini yerden kaldırmadan namluyu sola yatırır ve ileri

uzatır.
Sol el ile süngü bağlama kayışı açılır ve başparmak önde diğer parmaklar
arkada elin içi vücuda dönük şekilde avuç içi ile süngü kabzası dik olarak kav-
ranır. Süngü öne eğilerek çıkarılır (Şekil 4-35).
Avuç içi vücuda döndürülerek tüfek namlusuna doğru çark ettirilip ka-
satura yatağına takılır. Mandal yayı yerine girip ÇIT sesi duyuluncaya kadar
aşağıya bastırılır. Tüfek ve sol el ilk vaziyetlerine getirilir (Şekil 4-36).
Şekil 4-35
Süngüyü Kınından Çıkarmak.
4-39 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-36
Süngü Takmak.
b. Süngü Yerine Etmek:
Personel; ayakta rahat vaziyetindeyken tüfek süngü takmadaki duru-
muna getirilir. Sol el işaret parmağı süngü istikametini gösterecek şekilde
süngü üzerine gelecek şekilde süngü kavranır. Sağ elin başparmağı ile
süngü mandalı içe doğru basılarak süngü tüfekten çıkarılır, süngü bakılarak
kınına sokulur. Tüfek eski durumuna getirilir
6. TÜFEK KAYIŞINI AYARLAMAK:
Tüfeğin çeşitli vaziyetlerde taşınma (tüfeği omuzda taşıma hariç) hare-
ketlerinin uygun olarak yapılabilmesi için tüfek kayışı aşağıda açıklandığı
şekilde vücuda ayarlanır. TÜFEK KAYIŞINI AYARLA! komutu verildiğinde
önce rahat vaziyetine geçilir. Sağ ayak bir ayak boyu ileri atılır, sağ ayak
topuğu sol ayak burnu ile aynı hizada olur. Sağ ayak topuğu ökçesi üzerine
yerden kaldırılırken (ayak burnu sabit) sağ diz sağ ayak burnu istikametinde
bükülür. Tüfek, dipçiği sağ el ile tetik korkuluğu sola gelecek şekilde sağ
kasığa konur, tüfek sağ kolun içine yatırılarak iki elle tüfek kayışı ayarlanır.
Gevşetme ayarının kontrolü şu şekilde yapılır: Tüfek kayışı avuç içine alına-
rak orta noktasından tutulur. El, kolun alt kısmı ile dik açı yapacak şekilde
dışa doğru bükülür. Serbest bırakılan tüfek yere paralel olarak dirseğe ha-
fifçe dokunacak şekilde ileri geri salınır. Bu temin edilinceye kadar tüfek ka-
yışı ayarlanır, tekrar kontrol edilir (Şekil 4-37).
4-40 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-37
Tüfek Kayışını Ayarlamak.
a. Çapraz tutuş,
b. Tüfek kesmiş olarak,
c. Elde (Denge noktasından tutarak),
ç. Omuzda,
d. Asılı olarak,
(1) Arkaya asılı olarak,
(2) Omuzda asılı olarak,
(3) Namlu aşağıda omuzda asılı olarak.
8. ÇAPRAZ TUTUŞ:
a. Çapraz Tutuş:
Tüfeği taşıma vaziyetlerinden en emniyetlisi ve en önemlilerinden biri-
sidir. Yürürken, eğitim esnasında aksi emredilmedikçe tüfek çapraz tutuşta
bulundurulur. Yeni ve ani gelişen durumlara geçişte azami kolaylık sağlan-
4-41 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
dığı gibi, tüfekli hareketlerde genellikle geçiş noktası olarak kullanılır.

b. ÇAPRAZ TUTUŞ! komutu verildiğinde, önce esas duruşa geçilir, son-
ra iki sayılı hareketle tüfek çapraz tutuşa getirilir.
(1) Tüfek sağ elle vücudun dört parmak genişliği kadar ilerisine kaldı-
rılarak çapraz vaziyete getirilirken sağ dirsek omuz yüksekliğinde ve kol yere pa-
ralel olacak şekilde tüfeği ön el kundağından tutar. Sol kolun üst kısmı (omuz ile
dirsek arası) böğre yapışık ve yere dik, sol el tüfeği denge noktasından (U) şek-
linde kavrar.
(2) Sağ el, ön el kundağını bırakarak tüfeği dipçik boğumundan
kolun üst kısmı (omuzla dirsek arası) böğre yapışık ve yere dik olacak şe-
kilde, namlu ise (vücut ekseni ile 45 derece açı yapacak, dipçik sağ aşağıyı
gösterecek), sol omuz istikametinde, üst gerdane sol omuz hizasında ola-
cak şekilde bulunur. Tüfek vücudun dört parmak açığında, sol el meme hi-
zasında bulunur (Şekil 4-38).
Şekil 4-38
Çapraz Tutuşa Geçiş.
4-42 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
c. Çapraz Tutuştan Esas Duruşa Geçiş:

İki sayılı hareketle yapılır. ESAS DURUŞ! Komutu verildiğinde,
(1) Birinci Sayıda: Tüfek oynatılmadan sağ el yukarı kaydırılarak
ön el kundağından tutar ve sol el tuttuğu yerden çekilir.
(2) İkinci Sayıda: Sağ el ile tüfek, sağ tarafa yaklaşık olarak yere
5 cm kalıncaya kadar indirilirken, sol el sertçe esas duruştaki yerine getirilir
ve tüfeğin dipçiği yavaşça yere konur. Yürürken: Tüfek herhangi bir taşıma
vaziyetindeyken çapraz tutuş komutu verildiğinde en kısa yoldan çapraz tu-
tuşa getirilir (Şekil 4-39).
Şekil 4-39
Çapraz Tutuştan Esas Duruşa Geçiş.
9. TÜFEK KESMEK:
Kısa mesafeli hareket ve yer değiştirmelerde, törenlerde, tüfekli yanaşık

düzen hareketlerinin bazılarında zaman kazanmak için tüfeği yerden keserek
yapılan bir taşıma vaziyetidir.
a. TÜFEK KES! komutu verildiğinde; tüfek el kundağından sağ elin

baş ve diğer parmakları ile kavranır, bilek bükülmez, düz tutulur, dirsek vü-
cuda yapışık bulundurulur. Tüfek dipçiği ayak bileği hizasına kadar kaldırılır
(yerden 5 cm yukarı) (Şekil 4-40).
4-43 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-40
Tüfek Kesmek.
b. Tüfekli esas duruşta iken; başka bir komut verilmeden yürüyüş ko-
mutu verilirse, yapma komutunda kendiliğinden tüfek yerden kesilir.
c. Tüfek kesmiş olarak en çok 31 adıma kadar yürüyüş yaptırılır.
Bunun için İLERİ (veya tek sayıda olmak üzere .. ADIM İLERİ) MARŞ! ko-
mutu verilir. Rahatta iken İLERİ! bildirim komutu ile önce esas duruşa geçi-
lir, MARŞ! komutu ile beraber sol ayakla uygun adım vezin ve kararında
yürüyüşe başlanır. Sağ ayak yere bastığı zaman DUR! komutu verilir. Bir
adım daha atılarak durulur. Adım sayısı belirtilerek komut verildiğinde, adım
sayısı tamamlanınca kendiliğinden durulur.
10. ELDE TAŞIMA:
Personel arasındaki aralık ve mesafe müsait olduğu zaman emirle, tüfek
sağ (sol) elde denge noktasından kavranarak taşınır. Silah kayışı avuç içinde
kalmak üzere silah sağ (sol) elde tutulur. Bu tutuşta parmaklar bitiştirilmiş olup
başparmakla diğer parmaklar U teşkil etmelidir. Tüfeğin elde taşınması için TÜ-
FEK SAĞ (SOL) ELDE! komutu verilir (Şekil 4-41).
Şekil 4-41
Tüfeğinin Elde Taşınması.
4-44 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
11. OMUZDA TAŞIMA:
a. TÜFEK OMUZA! Komutu verildiğinde TÜFEK! bildirim komutunda

silah yerden ayak bileği hizasına kadar kaldırılır Tüfek omuzda taşınmadan
önce tüfek kayışı ayarlanarak gergin duruma getirilir.
(1) Tüfek vücuda çapraz vaziyete getirilir.
(2) Sağ el ile dipçik boğumundan tutularak çapraz tutuşa geçilir.
(3) Sağ kol alt kısmı yere paralel olarak sağ elle tüfek, omuzla boyun
arasına tetik korkuluğu uzantısı omuza gelecek şekilde sol omuza konulurken
sol kolun üst kısmı yere dik ve gövdeye yapışık tutulur. Dirsekten itibaren sol ko-
lun alt kısmı yere paralel, kolun üst kısmı ile alt kısmı dirsekten yaklaşık 90 dere-
celik bir açı yapar. Sol el dört parmak bitişik (U) şeklinde, sol elin başparmak ucu ve
işaret parmağı ucu birbirine temas edecek biçimde dipçik tabanından kavranır
(4) Dördüncü sayıda sağ el sertçe esas duruştaki yerine gider

(Şekil 4-42).
Şekil 4-42
Tüfeğin Omuzda Taşınması.
4-45 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Tüfek omuzda iken, esas duruşa dört sayılı hareketle geçilir.

ESAS DURUŞ! komutu verildiğinde;
(1) Sağ kol vücuttan ayrılmadan sağ el yukarı kaldırılarak tüfek

dipçik boğumundan kavranır.
(2) Tüfek sağ el ile vücuda çapraz vaziyete getirilir ve sol el ile
çapraz tutuşta olduğu gibi, tüfek denge noktasından kavranır.
(3) Sağ el yukarı kaldırılarak ön el kundağının ortasından tutar. Sağ

el tüfeği esas duruştaki yerine getirirken, sol el sertçe yerine indirilir (Şekil 4-43).
Şekil 4-43
Tüfeğin Omuzdan Esas Duruşa Geçirilişi.
12. SELAMLAMA:
a. Esas Duruştan Selamlamaya Geçiş:
Tüfekli esas duruştan iki sayılı hareketle selamlama vaziyetine geçilir.
SELAM! DUR! komutu verildiğinde;
(1) Birinci sayıda tüfek, sağ elle dört parmak bitişik ileride, baş-
parmak vücut tarafında geride olmak üzere, ön el kundağından kavranarak,
vücut yapısına göre yaklaşık dört parmak vücudun ortası ilerisine getirilir-
ken, (çatkı kancası çene hizasında namlu geride ve yere dikey vaziyette
olacak şekilde) sol kolun alt kısmı yatay, sol el tüfeği kayışı ile birlikte den-
ge noktasından dört parmak bitişik önde, başparmak namlu istikametinde
uzatılarak tüfeği tutar. Sol bilek içe doğru hafifçe bükülerek kolun üst kısmı
4-46 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ve dirsek vücuda yapıştırılır (Şekil 4-44).

(2) İkinci sayıda sol kolun üst kısmının, vaziyeti değiştirilmeksizin
tüfek üst gerdane çene hizasında olacak şekilde yukarı kaldırılırken, sağ el
aynı vaziyette aşağı indirilerek tüfek kayışının altından, başparmak vücut
tarafında olacak şekilde dört parmakla tüfeğin tetik korkuluğunun hemen al-
tından kavranır.
Şekil 4-44
Esas Duruştan Selamlamaya Geçiş.
b. Tüfek Omuzdan Selamlamaya Geçiş:
(1) Sağ el dört parmak geride olmak üzere kabzayı tetik korkulu-
ğunun altından sertçe kavrar. Kol, tüfeğe dikey vaziyette bulunur, bilek bü-
külmez.
(2) Sağ ve sol el yardımı ile tüfek çapraz vaziyete getirilir.
4-47 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(3) Sağ el; namlu geriye, tetik korkuluğu ileriye gelecek şekilde tüfeği
sağa doğru çevirirken, sol el gevşetilerek tüfek avuç içerisinde ve sağ el tüfeği
selamlamada tuttuğu yerden kavrayacak şekilde elini döndürerek selamlamaya
geçilir. Tüfek, sağ elle dört parmak tüfek kayışı altından, başparmak vücut tara-
fında olacak şekilde tüfeğin tetik korkuluğunun hemen altından kavranır.
Üst gerdane çene hizasında, namlu geride ve yere dikey vaziyete geti-
rilirken sol el tüfek kayışı üzerinden denge noktasının dört parmak üstünde
parmaklar bitişik ve önde, başparmak namlu istikametinde uzatılarak tüfeği
tutar. Sol bilek içe doğru hafifçe bükülerek kolun üst kısmı ve dirsek vücuda
yapıştırılır (Şekil 4-45).
Şekil 4-45
Tüfek Omuzdayken Selamlamaya Geçiş.
c. SAĞA BAK! komutunda; baş sertçe sağa çevrilir, selamlanan
şahsa bakılır. Selamlanan şahsı kendi cephesine gelene kadar başla takibe
devam eder ve silah ve vücut durumu bozulmadan ileriye bakılır.
ç. Tüfekle Selam Vaziyetinden Esas Duruşa Geçiş:
ESAS DURUŞ! komutu ile;
(1) Birinci Sayıda: Tüfeğin ve sol kolun durumu değiştirilmeksizin sağ

el yukarıya kaldırılarak tüfeği ön el kundağından (üst gerdane yakınından) tutar.
4-48 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(2) İkinci Sayıda: Tüfek sağ elde esas duruştaki yerine getirilirken,
sol el sertçe aşağıya indirilir (Şekil 4-46).
Şekil 4-46
Selamlamadan Esas Duruşa Geçiş.
d. Tüfekle Selam Vaziyetinden Tüfek Omuza Geçiş:
(1) Sağ el tüfeği sol el içerisinde çevirerek çapraz tutuşa getirir.
(2) Tüfek sağ el ile sol omuz boşluğuna yerleştirilir.
(3) Sol el bitişik olan dört parmak alttan açık olan başparmak üst-
ten olmak üzere dipçiği tutar. Sağ el sertçe yerine indirilerek esas duruşa
geçilir (Şekil 4-47).
Şekil 4-47
Selamlamadan Tüfek Omuza Geçiş.
4-49 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
13. ASILI OLARAK TAŞIMA:

a. Tüfeğin Omuzda Asılı Olarak Taşınması:
Tüfek kayışı asılmadan önce ayarlanır. TÜFEK AS! komutunda; esas
duruştan üç sayılı hareketle tüfek omuzda asılı taşıma vaziyetine getirilir
(1) Tüfeğin Omuza Asılması:
(a) Sağ el tüfeği çatma çengeli hizasından tutarak üst ger-
dane çene hizasında, tetik korkuluğu sol yanı gösterecek şekilde vücudun
orta ilerisine getirilir.
(b) Sol el denge noktasından kavrar. Sağ elle, baş parmak
içte ve dört parmak dışta olmak üzere kayıştan tutulur ve kayışın yukarı
kısmı yere paralel olacak şekilde sola doğru gerdirilir.
(c) Sol elle tüfek sağ kolun da yardımı ile sağ omuza doğru
savrularak sağ omuza dik olarak asılır. Sağ el baş parmak uzatılmış olarak
kayışın altından, diğer parmaklar bitişik yumruk yapılarak sağ meme üzeri-
ne yapıştırılır. Sağ kolun yukarı kısmı tüfeği vücuda doğru sıkıştırır. Sol el
sert olarak esas duruştaki yerine indirilir (Şekil 4-48).
Şekil 4-48
Tüfeğin Omuza Asılması.
4-50 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(2) Tüfek Çıkarma: Tüfek çıkarma üç sayılı hareketle yapılır. TÜ-

FEK ÇIKART! Komutunda;
(a) İlk Sayıda, sağ el tüfeği, sağ dirseği öne doğru kaydıra-
rak, sağ kolun yardımı ile omuzdan ayırarak vücudun orta ilerisine getirir.
(b) İkinci Sayıda, sol el alt bilezik yaka hizasına gelecek şe-
kilde, tüfek denge noktasından tutar. Sağ el, el kundağından tutar.
(c) Üçüncü Sayıda: Tüfek esas duruştaki yerine indirilir

(Şekil 4-49).
Şekil 4-49
Tüfeğin Çıkarılması.
4-51 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Boyunda Taşıma:
(1) Tüfeğin Boyuna Asılması: TÜFEĞİ BOYUNA AS! komutunda
esas duruştan üç sayılı hareketle tüfek boyun da asılı taşıma vaziyetine getirilir.
(a) İlk Sayıda: Sağ el tüfeği çatma çengeli hizasından tuta-
rak üst gerdane çene hizasında, tetik korkuluğu kendine bakacak şekilde
vücudun orta ilerisine getirilir.
(b) İkinci Sayıda: Sol elle, tüfek kayışı tutulmadan kayış sol ko-
lun içindeyken, tüfek denge noktasından kavranır.Sağ elle başparmak dışta ve
dört parmak içte olmak üzere kayıştan tutulur ve kayışın yukarı kısmı yere para-
lel olacak şekilde çeneye doğru gerdirilir.
(c) Üçüncü Sayıda: Sağ el tüfek kayışından sol el denge nokta-
sında tutarak namlu sola yukarı, dipçik sağa aşağıya gelecek şekilde boyna asılır.
Bu taşıma şekli, iki eli serbest bulundururken tüfek, boyunda taşıma vaziyetin-
den arkada taşıma vaziyetine süratle ve kolaylıkla getirilir.
(2) Tüfek Çıkarma: Üç sayılı hareketle yapılır. TÜFEK ÇIKART!
komutunda;
(a) İlk Sayıda: Sol elle tüfeğin denge noktasından sağ elle
askı kayışından tutarak boyundan çıkarılır.
(b) İkinci Sayıda: Sağ el tüfeği çatma çengeli hizasından tu-
tarak üst gerdane çene hizasında, tetik korkuluğu kendine bakacak şekilde
vücudun orta ilerisine getirilir.
(c) Üçüncü Sayıda: Tüfek esas duruştaki yerine getirilir
(Şekil 4-50).
Şekil 4-50
Tüfeğin Boyuna Asılması.
4-52 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ç. Arkada Taşıma:
(1) Namlu Yukarıda Olacak Şekilde Taşıma: TÜFEĞİ ARKAYA

AS! komutu verildiğinde;
(a) Atlı Personel: Tüfek sağ elle kaldırılır. Sağ el çatma çengeli
hizasından tutarak, sol elle baş parmak dışta ve dört parmak içte olmak üzere
kayıştan tutulur ve kayışın yukarı kısmı yere paralel olacak şekilde çeneye
doğru gerdirilir.
Sol el tüfek kayışından sağ el çatma çengeli hizasından tutarak namlu

sağa yukarı, dipçik sola aşağıya gelecek şekilde boyna asılır.
Sağ kol tüfek kayışı arasından geçirilir. Namlu sol yukarı, dipçik sağ
aşağıya gelecek şekilde tüfek arkaya kaydırılır (Şekil 4-51).
Şekil 4-51
Atlı Personelin Tüfeği Arkaya Asması.
(b) Diğer Personel (Flâmacı, Motosikletli Dahil): Diğer Per-

sonel(Flamacı, Motosikletli Dahil): 13’üncü maddenin b fıkrasında açıklan-
dığı şekilde tüfek boyna asılır.
Sol kol tüfek kayışı arasından geçirilir. Namlu sağ yukarı, dipçik sol
aşağıya gelecek şekilde tüfek arkaya kaydırılır (Şekil 4-52).
4-53 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-52
Tüfeğin Arkaya Asılması.
TÜFEK ÇIKAR! komutunda, sağ (sol) el tüfeğin kabzasından tutarak ileri

doğru çeker, sonra sağ (sol) kol tüfek kayışı ile tüfek arasından çıkarılarak tüfek
boyuna asılı vaziyete getirilir.
Sağ elle tüfek boyundan alınarak esas duruştaki yerine getirilir .
(2) Namlu Aşağıya Gelecek Şekilde Taşıma:
(a) Tüfeğin Namlu Aşağı Gelecek Şekilde Sağ Omuza Asıl-

ması: Cenaze törenlerinde ve emredildiğinde yağışlı havalarda tüfek namlu
aşağıya gelecek şekilde ters asılarak taşınır. TÜFEĞİ TERS AS! komutun-
da esas duruştan üç sayılı hareketle tüfek omuzda asılı taşıma vaziyetine
getirilir.
4-54 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(I) İlk Sayıda: Sağ el tüfeği çatma çengeli hizasından

tutarak üst gerdane çene hizasında, vücudun orta ilerisine getirir.
(II) İkinci Sayıda: Sol elle tüfek denge noktasından tetik

korkuluğu yukarıya, namlu solda dipçik sağda, tüfek yere paralel olacak şekilde
kavranır. Sağ elle baş parmak içte ve dört parmak dışta olmak üzere kayış yuka-
rıya doğru gerdirilir.
Şekil 4-53
Tüfeğin Çıkarılması.
(III) Üçüncü Sayıda: Sol elle tüfek sağ kolun yardımı ile
sağ omuza doğru savrularak sağ omuza getirilir. Tüfek omuza namlu aşağı-
da dipçik yukarıda olacak şekilde dik olarak asılır. Sağ el baş parmak uzatıl-
4-55 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
mış olarak kayışın altından, diğer parmaklar bitişik yumruk yapılarak sağ
meme üzerine yapıştırılır. Sağ kolun yukarı kısmı tüfeği vücuda doğru sıkıştı-
rır. Sol el sert olarak esas duruştaki yerine indirilir (Şekil 4-54).
Şekil 4-54
Tüfeğin Namlu Aşağı Gelecek Şekilde
Omuza Asılması.
(b) Tüfek Çıkarma: Üç sayılı hareketle yapılır. TÜFEK ÇI-
KART! Komutunda ;
(I) İlk Sayıda: Sağ dirseği öne doğru kaydırarak sağ el-
le tüfek, namlu sol öne gelecek şekilde savrulur. Sol elle tüfek denge nok-
tasından tetik korkuluğu yukarıya, namlu solda dipçik sağda, tüfek yere pa-
ralel olacak şekilde kavranır.
(II) İkinci Sayıda: Sağ el tüfeği çatma çengeli hizasın-
dan tutarak üst gerdane çene hizasında, vücudun orta ilerisine getirir.
(III) Üçüncü Sayıda: Tüfek esas duruştaki yerine getirilir
(Şekil 4-55).
Şekil 4-55
Tüfeğin Namlu Aşağı Vaziyette İken Çıkarılması.
4-56 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
14. MUAYENE ETMEK:
a. Eğitim, ve törenlere başlamadan önce tüfeğin temiz, namlu ve fi-

şek yatağının boş olduğunun görülmesi; bakım, eğitim, atış ve törenlerden
sonra da aynı hususların gözden geçirilmesi için yapılır.
Bu muayenede her silahın teker teker ve iyice kontrolü esastır. Muayene

ayakta ve normal aralıkta (takım ise sıra açtırılarak) yapılır.
Tüfeği muayene etmek için MUAYENE VAZİYETİ AL! Komutunda;

AL! yapma komutuyla tüfek vücuda çapraz vaziyete getirilir (Emniyet sağ
elin işaret parmağı ile açılır).
Sağ el yumruk yapılarak başparmağın etli kısmı ve işaret parmağın

ikinci boğumu ile kurma kolundan tutulur.
Kurma kolu, rüzgâr tamburasının ön kenarı altına gelinceye kadar

sertçe geriye çekilerek oturtulur.
Sağ el vücutla tüfek arasından geçirilerek tüfeği sol elin altından baş-
parmak içte kalacak şekilde (U) tutar, tetik korkuluğu sağ omuz gerisine ge-
lecek tarzda tüfek, namlu ilerde olmak üzere sağ omuz boşluğuna konur.
Sol el esas duruştaki yerine indirilir, esas duruşta beklenir.
Muayene vaziyetinin alınmasında beraberlik aranmaz (Şekil 4-56).
Şekil 4-56
Tüfeğin Muayene Vaziyeti.
4-57 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Tüfek muayenesini yapan amir veya komutan karşısına gelindiğinde

namlu, muayeneyi yapan komutanın gözü istikametinde tutulacak şekilde ....
NUMARALI SİLAHIM MUAYENEYE HAZIRDIR KOMUTANIM! şeklinde tekmil
verilir. Muayene yapıldıktan sonra ayrıca emir ve komut beklemeksizin tüfek U
şeklinde sağ elin hemen yanında sol elle kavranarak vücuda çapraz vaziyete ge-
tirilirken, sağ el serbest bırakılır.
Sağ topuk (sağ ayak burnu yerden kaldırılmadan) kaldırılarak sağ diz
hafifçe ileri doğru bükülür. Sol elle korkuluk ileride olacak şekilde dipçik taba-
nı kasığa oturtulur, sağ el dört parmak tetik korkuluğunun gerisinden kabze-
den kavrarken, sağ başparmak etli kısmı ile kurma kolu tutulur. Sol el zarf
kapağı altında, sol başparmak üstten fişek süreni aşağıya doğru iterken, sağ
elin başparmağı kurma kolunu yavaşça fişek sürenin üzerine gelinceye kadar
ileri bırakır. Bırakma esnasında sol başparmak çekilir (Şekil 4-57).
Tüfek yüksek çapraz tutuş vaziyetine alındıktan sonra tetik düşürülür. Sağ
elle tüfek el kundağından tutularak esas tutuştaki yerine getirilir ve RAHAT! Ko-
mutu verilinceye kadar esas duruşta beklenir.
Şekil 4-57
Tüfeğin Boşaltılması.
c. Eğitim Maksadıyla; muayene vaziyeti alındıktan sonra komutanın

muayene etmediği erlere muayenenin bittiğini belirtmek için MUAYENE
EDİLMİŞTİR! komutu verilir ve erler hep birlikte ....NUMARALI SİLAHIM
MUAYENE EDİLMİŞTİR KOMUTANIM! Şeklinde tekmil vererek muayene
vaziyetini yukarda açıklandığı şekilde bitirirler.
4-58 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
15. DOLDURMAK, KAPAMAK VE EMNİYETE ALMAK:
a. Eğitim için yapılan dolduruşlardan önce eğitim mermileri arasında

muharebe ve manevra mermisinin bulunup bulunmadığı kontrol edilmelidir.
b. Atış, nöbet, AMM ve hazır kıta görevleri gereği muharebe mermisi ile
yapılacak dolduruşlar bu maksatla belirlenmiş doldurma yerlerinde yapılır ve tü-
fek emniyete alınır.
c. Doldurmak ve boşaltmak rahatta yapılır.
ç. Muharebe mermisi ile yanaşık düzen eğitimi esnasında dolduruş

yapılmaz.
d. Manevra mermisinin doldurulması ve kullanılması her defasında

emirle yapılır.
e. Doldurmak ve kapamak; ayakta, çökmüş ve oturmuşken, yatmış-

ken, yürürken, koşarken, gaz maskesi takılı iken ve karanlıkta olmak üzere
her vaziyette yapılır.
f. Yanaşık düzen eğitiminde kıta’ca dolduruşlar yalnız ayakta ve

çökmüş vaziyette yapılır.
g. Doldurulan tüfek daima emir beklemeden emniyete alınır.
ğ. Doldurmak ve kapamak esnasında tüfeğe bakılır, dolduruşun be-

raberlikle yapılması istenmez.
h. Yatmışken dolduruş yalnız dağınık düzende, boşaltmak ise yalnız

ayakta yapılır.
ı. Ayakta Doldurma ve Boşaltma:
(1) Ayakta Doldurma: ŞARJÖR TAK! Komutunda; tüfek çapraz tu-

tuş vaziyetine getirilir. Sağ el yumruk yapılarak başparmağın etli kısmı ve işaret
parmağının ikinci boğumu ile kurma kolu tutulur. Bir hareketle geriye çekilir. Sağ
el soldaki kütüklüğün gözünü açar ve bir şarjör alır. Sağ el yumuk, baş ve işaret
parmağı (U) şeklinde 3-4’üncü fişek hizasından şarjörü tutar ve yatağına yerleşti-
rir. Sağ elin dört parmağı bitişik zarf kapağının altından tutarken, sağ elin geri
kenarı etli kısmı ile kurma koluna dayanır. Başparmağın etli kısmı ile şarjöre gi-
rinceye ve son çıt sesi işitilene kadar kuvvetle bastırılır ve sağ el yukarıya ve ile-
4-59 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
riye bir hareketle kaldırılır, kapak kendiliğinden kapanmazsa sağ elin içi ile kurma
koluna hafifçe vurularak kapatılır. Sağ el çapraz tutuştaki yerine getirilir ve silah
emniyete alınır. İlk vaziyete geçilir ve kütüklük kapatılır.
(2) Ayakta Boşaltma: ŞARJÖR ÇIKAR! komutunda; sağ ayak topuk

kaldırılarak sağ diz ayak burnu istikametinde bükülür, tüfek sağ elle çapraz vazi-
yete getirilir. Sağ elle başparmak içten kapak üstünden, dört parmak bitişik zarf
kapağından tutacak şekilde sol ele teslim eder. Tüfek sağ ve sol elin yardımı ile
namlu yukarı ileriye doğru 45 derecelik açı oluşturacak şekilde, sağ kasığa da-
yanır. Sağ elle kurma kolu geriye çekilir, sol elin başparmağı fişeğin düşmesini
önler. Sağ elin başparmağı etli kısmıyla kurma kolu geri vaziyette tutulurken dört
parmak bitişik, korkuluğun gerisinden tutarak tüfeğin dengede kalmasını sağlar.
Sol elin baş ve işaret parmağının yardımıyla ağızdaki fişek alınır. Kütüklüğe ko-
nur ve sol el (U) şeklinde dört parmak bitişik avuç içi kapağa dönük başparmak
şarjör tutma mandalına gelecek şekilde konur. Sol elin başparmağı ile şarjör
tutma mandalına şarjör avuç içinde yakalanarak alınır, kütüklüğe konur.
16. TÜFEK VERMEK:

Amir veya üst tarafından bir personelden tüfeği istendiğinde, bu şahıs koşa-
rak amir veya üstün 3 adım karşısına gelerek durur, bir adım ileri atarak sağ elle
tüfek denge noktasından yere dik olacak şekilde tutarak silahı isteyen şahsa
doğru uzatır. Silah uzatılırken; ...NUMARALI TÜFEĞİM BOŞ VE EMNİYETTE-
DİR! tekmili verilir. Eğer silahta mermi var ise; ...NUMARALI TÜFEĞİM DOLU
VE EMNİYETTEDİR! tekmili verilir (Şekil 4-58).
Şekil 4-58
Tüfek Vermek.
4-60 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ONUNCU KISIM
MG 3 MAKİNELİ TÜFEKLE HAREKETLER
1. GENEL:
a. MG 3 makineli tüfekle hareketler, genel olarak tüfekli hareketlerde

tarif edildiği gibi yapılır. Ağır makineli tüfek sehpasız olarak kullanıldığında
hareketlerin aynı yapılır.
b. MG3 Makineli Tüfeği, piyade mangasının en etkili silahıdır. Bütün

personel tarafından kullanılabilmelidir.
c. Farklı olan hususlara ait konular aşağıdaki maddelerde belirtilmiştir.
2. ESAS DURUŞ:
a. Tüfekli esas duruşa HAZIR OL! komutu ile geçilir. HAZIR OL!
komutunda, makineli tüfek omuz demirinin sivri ucu sağ ayağın en geniş
kısmı yanında olacak şekilde yere konur. Makineli tüfek sağ elle sağ kol
serbestçe uzatılarak baş parmak arkada (soğutucu üzerinde), dört parmak
bitişik cepheden görünecek şekilde işaret ve orta parmak sağ çatal ayak
üzerinde ve içe taşmayacak şekilde tutulur. Vücudun ve silahın duruşu tü-
fekli esas duruşta açıklandığı şekilde bulundurulur (Şekil 4-59).
Şekil 4-59
Esas Duruş.
4-61 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Piyade tüfekli personele SÜNGÜ TAK! komutu verildiğinde maki-

neli tüfekli personel esas duruşta bekler.
3. RAHAT VAZİYETİ:
RAHAT! komutunda makineli tüfeğin esas duruştaki tutuş şekli değiştiril-
mez, vücudun diğer kısımları tüfekli rahatta açıklandığı şekilde bulundurulur.
Makineli tüfeğin esas duruştaki tutuluş şekli değiştirilmeden tüfekli dö-
nüşte tarif edildiği gibi yapılır.
a. Omuza Asarak Taşıma:
Yürüyüş kolunda ilerlerken kullanır.
(1) TÜFEK AS! Komutunda:
(a) Taşıma Kayışı ile Kullanıldığında: Sağ el başparmağı üst
gerdaneye dayanarak silahı kavrayıp namlu sağda, alev gizleyenin alt kısmı göz
hizasında ve yere dik olarak vücudun ortası ilerisine getirilirken, sol el dört par-
mak bitişik, başparmak namlu tespit mandalı altında olacak şekilde sandığı tutar.
Sağ el, başparmak içte ve dört parmak dışta olarak kayışı kavrar ve sola doğru
kayışın yukarı kısmı yere paralel olacak şekilde gererken, sol el, otomatik tüfeği
sağ kolun yardımı ile sağ omuza getirir. Makineli tüfek omuza dik asılır. Sağ el
başparmak uzatılmış olarak kayışın altında, diğer parmaklar bitişik ve yumruk
yapılarak sağ meme üzerine yapıştırılır. Sağ kolun yukarı kısmı otomatik tüfeği
vücuda doğru sıkıştırır. Sol el sertçe esas duruştaki yerine indirilir, dipçik burnu-
nun pantolon dikişinin önüne geçmemesine dikkat edilir (Şekil 4-60).
UYARI
YUNA AS! komutunda makineli tüfekli personel tüfeğini asar.
4-62 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-60
Tüfek Asmak.
(b) Taşıma Kayışı Bulunmadığında: TÜFEK AS!, TÜFEK!

OMUZA! veya SİLAH VE GEREÇ AL! komutlarından biri verilir, sol el ça-
murluk altından soğutucuyu dört parmak bitişik önde, baş parmak geride
olmak üzere kavrar. Makineli tüfek iki elin yardımı ile vücudun ortası ilerisi-
ne yükseltilirken, sağ el dört parmak bitişik önde, baş parmak arkada olmak
üzere kabzanın hemen gerisinden ve dipçik demirinin ince kısmından tutar.
Bir hareketle makineli tüfek kurma kolu üstte ve çene hizasında olmak üze-
re sol omuza yerleştirilir. Sol el dört parmak bitişik üstten, baş parmak ayrı
olarak yandan dipçiği tutar. Sağ el esas duruştaki yerine indirilir. Sol kolun
üst kısmı dirsek biraz ilerde olarak vücuda yapıştırılır, kolun alt kısmı yere
paralel tutulur, uzun mesafelerde tüfek değişik omuzda taşınabilir.
(2) TÜFEK ÇIKAR! Komutunda:
(a) Taşıma Kayışı ile Kullanıldığında: Sağ el makineli tüfeği

sağ kolun yardımı ile omuzdan ayırarak vücudun orta ilerisine getirir. Sol el
asarken olduğu gibi makineli tüfeği tutar, sağ el gerdane altından kavranıp
silahı yavaşça esas duruştaki yerine koyar, sol el sertçe esas duruştaki ye-
rine indirilir.
(b) Taşıma Kayışı Bulunmadığında: TÜFEK ÇIKAR!, ESAS

DURUŞ! veya SİLAH VE GEREÇ KOY! komutlarından biri verilir, sağ el dört
parmak bitişik olarak üstten, baş parmak alttan olmak üzere dipçik demiri ince
kısmından kavrar. Makineli tüfek her iki elin yardımı ile omuzdan öne doğru indi-
4-63 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
rilirken, sağ el çamurluk altından soğutucu üzerinde tutulur. Sağ el, el tutamağı-
na geçirilir, vücut biraz sağa döndürülerek, makineli tüfek dipçiği sivri kısmı üze-
rine sağ ayak yerine konur, vücut ilk yöne döndürülürken sol el sertçe esas du-
ruştaki yerine çekilir.
(3) TÜFEK OMUZA! Komutunda: Makineli tüfek taşıyan personel
yukarıda açıklandığı şekilde tüfeklerini asarlar.
b. Denge Noktasından Tutarak Taşıma (Taşıma Kayışından Tuta-
rak Elde Taşıma):
TÜFEK SAĞ (SOL) ELDE! komutu ile nişancı taşıma kayışını ikiye
katlayarak makineli tüfeğin iki tarafından geçirip yukarıda birleştirir ve bura-
dan silahını taşır. Muharebe ortamında bu taşıma şeklinde çatal ayak açık
olmalıdır. Uzun yürüyüşlerde, manganın ilerleme ve himayeli ilerleme dü-
zenlerinde kullanılabilir (Şekil 4-61).
Şekil 4-61
Denge Noktasından
Tutarak Taşıma.
c. Çapraz Tutuşta Taşıma: Kısa mesafeli yürüyüş ve koşularda kul-

lanılır.
(1) ÇAPRAZ TUTUŞ! Komutu Verildiğinde: Önce esas duruşa
geçilir, sonra iki sayılı hareketle makineli tüfek çapraz tutuşa getirilir.
(a) Birinci Sayıda: Sağ elle alev gizleyenden tutulur, vücu-
dun dört parmak kadar ilerisine kaldırılarak çapraz vaziyete getirilirken, sağ
4-64 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
dirsek omuz yüksekliğinde ve kol yere paralel olacak şekilde tutar. Sol ko-
lun üst kısmı (omuzla dirsek arası) böğre yapışık ve yere dik olarak sol el
çatal ayakların bitim yerinden tutar.
(b) İkinci Sayıda: Sağ el alev gizleyeni bırakarak dipçiğin üs-
tünden tutar. Silahın namlusu vücut ekseni ile 45 derece açı yapacak şekil-
de sol yukarıda, dipçik sağ aşağıyı gösterecek şekilde tutulur.
(2) Çapraz Tutuştan Esas Duruşa Geçiş: İki sayılı hareketle yapı-
lır. ESAS DURUŞ! komutu verildiğinde;
(a) Birinci Sayıda: Makineli tüfek oynatılmadan sağ el yukarı
kaydırılarak alev gizleyenden tutar ve sol el tuttuğu yerden çekilir, silah sağ
tarafa indirilir. Sol el parmakları ve baş parmak uzatılmış ve birleştirilmiş
avuç içi geriye bakacak şekilde işaret parmağı tüfeğin alev gizleyeni üzeri-
ne yerleştirilerek silah yanına getirilir.
(b) İkinci Sayıda: Sağ el tüfeği yavaşça esas duruştaki yeri-
ne getirirken sol el sertçe yerine indirilir.
(3) Yürürken tüfek herhangi bir taşıma vaziyetinde iken ÇAPRAZ

TUTUŞ! komutu verildiğinde en kısa yoldan çapraz tutuşa getirilir (Şekil 4-62).
Şekil 4-62
Çapraz Tutuş.
4-65 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ç. Tüfek Kesme:
Çok kısa mesafelerde taşıma şeklidir.
(1) TÜFEK KES! komutu verildiğinde; makineli tüfek alev ve gaz

kontrol hunisinin altından sağ elin baş ve diğer parmakları ile kavranır, bilek
bükülmez, düz tutulur, dirsek vücuda yapışık bulundurulur. Tüfek dipçiği
ayak bileği hizasına kadar kaldırılır (yerden 5 cm yukarı) (Şekil 4-63).
Şekil 4-63
Tüfek Kesme.
(2) Makineli tüfekle esas duruşta iken başka bir komut verilme-
den yürüyüş komutu verildiğinde, yapma komutunda kendiliğinden silah
yerden kesilir.
(3) Makineli tüfek kesmiş olarak: en çok, 31 adımlık yürüyüş
yaptırılır. Bunun için İLERİ (veya tek sayıda olmak üzere 3, 5, 7 ADIM İLE-
Rİ)-MARŞ! komutu verilir. Rahatta iken İLERİ! bildirim komutunda esas du-
ruşa geçilir, MARŞ! ile beraber sol ayakla uygun adım vezin ve kararında
yürüyüşe geçilir. Müteakiben sağ ayağın yere basışında ise DUR! komutu
verilir. Bir adım daha atılarak durulur. Adım sayısı belirtilerek komut verildi-
ğinde, adım sayısı tamamlanınca kendiliğinden durulur.
4-66 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(4) ESAS DURUŞ! komutunda; silah yere indirilir ve esas duruşa

geçilir.
d. Makineli Tüfeği Ters Asarak Taşıma:
Uzun yürüyüşler esnasında silahın rahat taşınabilmesi amacıyla emirle
bu taşıma vaziyeti kullanılır. Makineli tüfek yere paralel olarak koltuk altına
alınır ve askı kayışından omuza asılır. Namlu ileriyi, çatal ayaklar yukarıyı
gösterir. Sağ el ile soğutucudan tutulur (Şekil 4-64).
Şekil 4-64
Ters Asarak Taşıma.
6. MUAYENE ETMEK:
Makineli tüfeği muayene etmek için MUAYENE VAZİYETİ AL! komu-
tunda, tüfeğin çatal ayakları açılır, sol ayakla bir adım atılarak kurma kolu
ayak bileği hizasına gelecek şekilde yere bırakılır. Sol el dipçiği alt kısmın-
dan kavrayarak yukarı doğru kaldırır (Tüfek çatal ayaklar üzerinde, namlu
yeri gösterecek şekilde). Sağ el ile kurma kolu çekilir ve ileri doğru itilir. Tü-
fek emniyete alınır. Üst kapak takımı açılarak atım yatağı kontrol edilir. Sağ
el ile namlu yerinden çıkarılır. Silah yere bırakılır, namlu sağ omuz üzerine
sağ el avuç içi ile kavrayacak şekilde konur. Tüfek muayenesi yapan üst
veya amire .. NUMARALI SİLAHIM MUAYENEYE HAZIRDIR, KOMUTA-
NIM! diye tekmil verilir. Muayene yapıldıktan sonra emir ve komut bekle-
4-67 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
meksizin namlu yerine takılır. Kapak takımı kapatılır. Tüfek çatal ayaklar
üzerinde, namlu yeri gösterecek şekilde tetik düşürülür. Tüfek alev ve gaz
kontrol hunisinden sağ elle tutularak kaldırılır. Çatal ayaklar kapatılır ve ra-
hat edilir (Şekil 4-65).
Şekil 4-65
Muayene Vaziyeti.
7. DOLDURMAK VE KAPAMAK:
DOLDUR VE KAPA! komutunda makineli tüfeği doldurmak ve boşalt-
mak silahın kendi talimname ve tarifnamesine göre yapılır. Ayakta dolduruş
yapılmaz. Çökerek, oturarak ve yatarak dolduruş yapmak için tüfek çatal
ayakları üzerine sandık üst kapağı açma düğmesi sağ elle geriye doğru
çevrilerek açılır. Sol elle cephane kutusunda şerit halinde hazırlanmış uy-
gun cephane seçilerek ilk fişek sandık üzerindeki fişek yatağına konulur (fi-
şek tutma mandalını tutacak şekilde) sandık kapağı kapatılarak kilitlenir.
Kurma kolu bir çekilişte makineli tüfek yarım dolar, ikinci çekilişte tam dolar.
8. TÜFEĞİ BOŞALTMAK:
BOŞALT! komutunda makineli tüfeği doldurma işlemlerinin tersi yapı-
larak silah boşaltılır. Boşaltılan şerit, cephane kutusuna konur.
NİŞANGÂH 750! komutunda, makineli tüfek sağ elle denge noktasın-
dan sol ele verilir. Sol el yardımı ile silah sağ koltuk altına getirilirken, sağ el
namlu tespit mandalı altından kavrar. Sol el serbest bırakılarak baş ve işa-
ret parmağının etli kısımları ile istenilen mesafeye bağlanır. Makineli tüfeği
sol elle denge noktasından tutar, sağ el soğutucudan tutarak esas duruşa
geçilir (Şekil 4-66).
4-68 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-66

a. Çök Komutunda:
Sol el ile makineli tüfek çamurluklar altından soğutucu üzerinden kavra-

mak suretiyle tutulur, her iki elin yardımı ile makineli tüfek yerden kesilir. Sol
ayak ile bir adım kadar ileriye atılırken makineli tüfek de sol ayağın pençe hi-
zasına kadar ileri alınır, dipçiği yere konarak çökülür. Sol el namluyu sağ
omuza yerleştirirken, sağ elin tutuşu değiştirilerek el tutamağı dört parmak
ilerde, baş parmak geride olmak üzere tutar. Sol el sol diz üzerine konur.
b. Kalk Komutunda:
Sol el makineli tüfeği çamurluk altından soğutucu üzerinden kavramak
suretiyle tutar, makineli tüfek yerden kesilmeksizin dizlerden alınan kuvvetle
kalkılır. Sağ el, el tutamağını esas duruştaki şekilde tuttuktan sonra, sol el
yerine alınırken rahat edilir.
a. YAT! komutunda sol ayak ile bir adım kadar ileriye atılır, sağ diz
üzerine çökülürken, sağ el, el tutamağından, sol el, çamurluk altından ve
soğutucu üzerinden kavramak suretiyle makineli tüfeği tutar. Sıra ile sol diz,
sağ el ve sol dirsek yere konarak boylu boyunca yatılır. Makineli tüfek her
4-69 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
iki elin yardımı ile arpacık sol bilek üzerine gelecek vaziyete getirilir. Vücu-
dun duruş şekli, tüfekli yatta açıklandığı gibidir. Makineli tüfek kızak ve kab-
za üzerinde durdurulur.
b. KALK! komutunda sağ el, el tutamağından tutarak makineli tüfeği
ileriye doğru sürer, sağ ayak karın boşluğuna çekilir, sağ diz ve sağ ele da-
yanarak kalkılırken, sağ el makineli tüfeği yerden alır, sol el çamurluk altın-
dan ve soğutucu üzerinden tutarak her iki elin yardımı ile makineli tüfek sağ
ayak yanına alınır ve rahat edilir.
c. Makineli Tüfek Nişancı Yardımcısı:
Sehpa ile çökmek-kalkmak ve yatmak, kalkmak hareketlerini nişancıya
benzer şekilde yapar.
12. TÜFEK ÇATMAK:
a. TÜFEK ÇAT! komutu verildiğinde nişancı makineli tüfeğin çatal
ayaklarını açar, üst kapak ayaklar hizasına gelecek şekilde makineli tüfeği
sağına koyar.
b. Ağır makineli tüfek nişancı yardımcısı nişancının arkasından dola-
şarak makineli tüfek sehpasını nişancının sağına, sehpanın ayaklarını aça-
rak koyar. Nişancı, sol eli ile soğutucudan, sağ eli ile dipçikten tutarak silahı
kaldırır ve sehpa üzerine yerleştirir. Böylece ağır makineli tüfek çatılmış olur
(Ağır makineli tüfek sehpasının arka ayakları nişancı yardımcısının topukla-
rı hizasındadır).
ONBİRİNCİ KISIM
PK/PKS MAKİNELİ TÜFEĞİ İLE HAREKETLER
1. GENEL:
PK, PKM ve PKS makineli tüfeklerinin yanaşık düzen şekilleri MG - 3 maki-
neli tüfeği ile yapılan yanaşık düzen hareketleri ile aynıdır. PKS makineli tüfeği-
nin taşıma şekillerindeki farklılıklar müteakip maddelerde açıklandığı şekilde icra
edilmektedir.
2. TAŞIMA ŞEKİLLERİ:
a. Omuzda Taşıma:
PKS makineli tüfek sağ omuz üzerinde namlu geriyi gösterecek şekilde
sağ el ile dipçikten kavranarak taşınır. Çatışma ihtimalinin az olduğu ve yü-
4-70 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
rüyüş kolaylıklarının sağlandığı durumlarda kullanılır (Şekil 4-67).
b. Omuzda Asılı Taşıma:

Askı kayışı kullanılarak sağ omuza asılı taşınır. Birliğin tüfek astığı ve
yanaşık düzen eğitimi yaptığı zamanlarda kullanılır (Şekil 4-68).

Omuzda Taşıma. Omuzda Asılı Taşıma.
c. Çapraz Tutuşta Taşıma:

Çatışma ihtimalinin yüksek olduğu durumlarda çapraz tutuşta taşınır
(Şekil 4-69).
4-71 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-69
Çapraz Tutuşta Taşıma.
ç. El Tutamağından Tutarak Taşıma:
Üzerinde bulunan el tutamağı silahın serbest olarak taşınmasını sağlar

(Şekil 4-70).
Şekil 4-70
El Tutamağından
Tutarak Taşıma.
4-72 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
d. Taşıma Torbası ile Taşıma:
Silahın dış etkenlerden korunmasını sağlamak maksadıyla bir taşıma

torbası vardır. Taşıma torbası üzerine takılmış olan bir kulp vasıtasıyla veya
askı kayışını torba üzerindeki halkalara takarak sırt veya omuza asılı taşınır
(Şekil 4-71).
Şekil 4-71
Taşıma Kılıfında Taşıma.
ON İKİNCİ KISIM
RPG-7 ROKETATAR İLE HAREKETLER
1. GENEL:
RPG-7 Roketatar ile hareketler genel olarak tüfekli hareketlerde

olduğu gibidir. Bilgi için KKT 315-24 RPG-7 Roketatarın tanıtılması ve kul-
lanılması talimnamesine bakınız.
2. ESAS DURUŞ:
HAZIROL! komutunda; nişangâh cephede, kabza ve tetik tertibatı geride

olacak şekilde sağ elle dört parmak alttan,baş parmak üstten tetik kabzasından
tutularak, alev muhafaza hunisi sağ ayak burnu yanında yere konur. Vücudun
diğer kısımları esas duruşta olduğu gibidir (Şekil 4-72).
4-73 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-72
Esas Duruş.
3. RAHAT VAZİYETİ:
RAHAT! komutunda; roketatarın esas duruştaki yeri değiştirilmez. Vücudun

durumu tüfekli rahatta açıklandığı gibidir.
Roketatarın esas duruştaki tutuluş şekli değiştirilmeden G-3 P.Tf. ile yerin-
de dönüşler açıklandığı gibi dönülür.
5. ASMAK VE ÇIKARMAK:
a. TÜFEK AS! Komutunda:
Roketatar, sağ elle tetik kabzasından tutularak, sağ meme hizasına

kaldırılırken, sol el kayışın altından geçirilerek kabzasının altından gövde
boy kundağından kavrar. Sağ el taşıma kayışından tutarak sol elin yardı-
mıyla omuza asılır. Sol el esas duruştaki yerine sertçe indirilir, esas duruşa
geçilir (Şekil 4-73)
4-74 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 4-73
Roketatarı Asmak.
UYARI !
Birlik toplu düzende iken verilen TÜFEK! OMUZA! ve SELAM
DUR! Komutlarında ve piyade tüfekli personele verilen TÜFEĞİ BO-
YUNA AS! komutunda roketatar taşıyan personel silahını asar.
b. Tüfek Çıkar Komutunda:

Roketatar, sağ el ve kolun yardımıyla vücudun ortası ilerisine, tetik
kabzası omuz hizasında, kabzalar sağ tarafta kalacak şekilde getirilirken;
sol el, el kundağının hemen altından gövde boy kundağını kavrar. Sağ el,
tetik kabzasından tutarak esas duruştaki yerine getirir, sol el sertçe yerine
indirilir ve esas duruşa geçilir.
6. TÜFEK KESMEK:
Kısa mesafeli hareket ve yer değiştirmelerde, silahlı yanaşık düzen ha-
reketlerinin bazılarında, zaman kazanmak için kullanılan bir harekettir.
a. TÜFEK KES! komutu verildiğinde; vücut hafifçe sağa bükülerek
roketatar sağ elle sol el kabzasından kavranır. Bilek bükülmez, dirsek vü-
cuda yapışık bulundurulur ve bükülmeden alev muhafaza hunisi yerden
kaldırılır.
4-75 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Roketatarlı esas duruşta iken, başka bir komut verilmeden yürüyüş

komutu verilirse, yapma komutunda kendiliğinden roketatar yerden kesilir.
c. Tüfek kesmiş olarak en çok 31 adımlık yürüyüş yaptırılır. Bunun

için İLERİ! (veya tek sayıda olmak üzere 3, 5, 7 ADIM İLERİ) MARŞ! ko-
mutu verilir. Rahatta İLERİ! komutu verildiğinde esas duruşa geçilir, MARŞ!
komutu ile beraber, sol ayakla uygun adım vezin ve kararında yürüyüşe
başlanır. Kıtayı durdurmak için sağ ayak yere basarken kıtaya bildirim ko-
mutu verilir. Müteakiben sağ ayağın yere basışında ise, DUR! komutu veri-
lir. Bir adım daha atılarak durulur.
ç. ESAS DURUŞ! komutunda; roketatar yere indirilir ve esas duruşa
geçilir.
7. MUAYENE ETMEK:
MUAYENE VAZİYETİ AL! komutunda; sağ el,ile tetik kabzasından kav-
ranarak yukarı doğru kaldırılır. Sol el dört parmak alttan başparmak üstten sol
el kabzasını kavrar. Silah sol el kabzası omuzun ön kısmında kalacak şekilde
gövde boy kundağının kabzaya yakın kısmı sağ omuza yerleştirilir. Sol el sert-
çe esas duruştaki yerine indirilir (Şekil 4-74).
Şekil 4-74
Muayene Vaziyeti.
4-76 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
a. Çök Komutunda:
Tüfekli çökmede açıklandığı gibi çökerek, sağ el ile roketatar aynı isti-
kamette sol ayak hizasında alev muhafaza hunisi üzerine dik olarak yere ko-
nur. Sağ el roketatarı tetik kabzasından tutar. Roketatar omuza ve vücuda
değdirilmez (Şekil 4-75).
Şekil 4-75
Çökmek.
b. Kalk Komutunda:
Sağ el baş parmak üstten, dört parmak bitişik olarak alttan olmak üzere te-
tik kabzasından tutar. Roketatar yerden biraz kesilir, tüfekli kalkmada açıklandığı
gibi kalkılır ve rahat edilir.
a. Yat Komutunda:
Sol ayakla bir adım ileri atılırken, sağ el roketatarı cephe istikametinde
sol ayak burnu hizasından bir karış kadar ileride alev muhafaza hunisi üze-
rine yere koyarken, sağ diz üzerine çökülür. Vücut öne doğru eğilirken roke-
tatar alev muhafaza hunisi kaldırılmadan döndürülerek kabzalar sola gele-
cek şekilde aynı istikamette ve tüfeksiz yatmada açıklandığı gibi yatılır. Sağ
el roketatarın gövde boy kundağından vücut yapısına göre uygun yerinden
tutar. Vücut kaldırılmaksızın ve roketatar yere sürünmeden ileriye alınır.
4-77 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Dürbün omuz hizasında olacak şekilde silah yere konur. Sağ el tetik kabza-
sından tutar (Şekil 4-76).
Şekil 4-76
Yatmak.
b. Kalk Komutunda:
Sağ elle roketatar tetik kabzasından tutularak tüfekli kalkmada açık-

landığı gibi kalkılır ve esas duruştaki yerine konur, rahat edilir.
c. Yatmak ve kalkmak esnasında roketatarın yere sert olarak konul-
mamasına ve yere sürtünmemesine dikkat edilir.
10. DOLDURMAK VE BOŞALTMAK:
Roketatar ile doldurmak ve boşaltmak kendi talimnamesinde belirtilen

esaslara uygun olarak yapılır.
4-78 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
BEŞİNCİ BÖLÜM
KITA YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
1. GENEL:
a. Silahsız ve silahlı hareketlerin öğretim ve eğitiminden sonra kıta
yanaşık düzen eğitimine geçilir. Kıta yanaşık düzen eğitimi; manga, takım
ve bölük yanaşık düzen eğitimi olmak üzere üç safhada uygulanır. Bu saf-
halarda yapılacak eğitimlerde, hareketlerin diğerleri ile birlikte ve beraberlik-
le yapma alışkanlığı kazandırılır.
b. Karışıklığa, yanlışlığa, gecikmeye, gürültüye ve yanlış öğrenmeye
sebebiyet verilmemesi bakımından manganın yanaşık düzende şekil değiş-
tirmesi geliştirilmeden takım, takımın yanaşık düzende şekil değiştirmesi
geliştirilmeden, bölüğün yanaşık düzende şekil değiştirilmeleri yaptırılma-
sından sakınılmalıdır.
c. Bölüğün şekil değiştirmeleri yaptırılırken, yeni düzeni almak üzere man-
ga ve takımların birbirlerine karışmasına ve geriye doğru hareketlerin yapılmasına
sebebiyet verilmemesi için, düzen değişiklikleri dururken ve Bölük Komutanının
komutu ile dağıtıp toplama şeklinde yaptırılacaktır.
UYARI
Kıta yanaşık düzen hareketlerinin uyumlu yapılması; birlik ve
beraberliğin olgunlaşmasının bir göstergesidir.
2. HİZAYA GELMEK:
Ayrıca emir verilmezse, hiza ve temas sağ taraftan sağlanır. Bunun için
HİZAYA GEL!, sol taraftan hizaya getirmek için SOLA BAK! HİZAYA GEL!
komutu verilir. Hareket bir anda yapılmayıp belirli bir zamana bağlı olduğu için
komut kısa olarak değil uzatılarak verilir.
a. HİZAYA GEL! (SOLA BAK! HİZAYA GEL!) komutu ile esas du-
ruşa geçilir, sağ (sol) baştaki kımıldamadan ileri bakar. Sol (sağ) taraftakiler
başlarını hizaya bakılacak yöne çevirir. Baş eğilmeden iç taraftaki gözle ya-
nındaki, dış taraftaki gözle sıradakilerin hepsi biraz görünecek kadar vücu-
dun cephe hattı üzerindeki vaziyeti bozulmaksızın yarım adım boyu, ileri
geri hareket edilerek hiza alınır.
b. Hangi aralıkta bulunuluyorsa hizaya o aralıkta bakılır. Ayrıca bildi-
rim komutu ile aralık bildirilmediğinde emir beklemeden normal aralıkla hiza-
ya bakılır. Hizaya gelirken, normal aralıkta sağ omuz, sağdakinin sol el orta
5-1 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
parmağına, dirsek teması aralığında sağ kol sağdakinin sol dirseğini, çift kol
aralığında sağ elin orta parmak ucu soldakinin orta parmak ucuna değdirilin-
ceye kadar sola veya sağa yanaşılır.
c. Ön sıranın gerisindeki sıralarda bulunanlar, sağa-sola hareketle,
öndeki sıraya göre istikamete bakarlar.
ç. İLERİ BAK! komutu ile hiza düzeltilmesine son verilir, ileri bakılır
ve kollar sertçe indirilir. RAHAT! (TÖREN RAHAT!) komutu ile rahat edilir.
3. SAYI SAYDIRMAK:
Birlik mevcutlarını kontrol etmek, eğitim yaptırmak, tüfek çatmak ve
aralık değiştirme hareketleri ve mangaların sıra numaralarını bildirmek için
sayı saydırılır.
a. Manga saf veya kol düzeninde sayı saydırılır. SAĞDAN (SOL-
DAN) SAY! komutu ile, manga saf veya kol düzeninde iken SAYI SAY!
Komu ile esas duruşa geçer. Sırası gelen eleman başını sertçe sayı saya-
cak elemana döndürerek yüksek sesle sayıyı sayar ve başını ileri çevirir.
En son sayan, saydırana bakar, sayım sonucu 9 SON! diyerek yerinde
tekmil verir. RAHAT! komutu verilmedikçe esas duruşta beklenir.
b. Sayı saydırmak dururken yaptırılır. Saf veya kol düzeni aldırıldıktan
sonra saydırılır. Mevcutları kontrol etmek için bölükten daha büyük birliklere
topluca sayı saydırılmaz. Mevcutları kontrol etmek için;
(1) Saf Düzeninde: SAĞDAN SAY! komutu ile sağ baştan sola doğ-
ru sayı saydırılır. Safın ikinci sırası soldan sağa üçüncü sırası sağdan sola, dör-
düncü sırası soldan sağa doğru olmak üzere saymaya devam edilir.
(2) Kol Düzeninde: Birinci manga önden arkaya, ikinci manga ar-
kadan öne, üçüncü manga önden arkaya, dördüncü manga arkadan öne
doğru sayar. SAYI SAY! komutu ile birlikte esas duruşa geçilir. SAY! yap-
ma komutu ile birlikte 1’inci manganın en öndeki askeri başını ve gözlerini
sağa çevirir ve BİR! diyerek omzunun üzerinden saymaya başlar. Sayısını
saydıktan sonra başını istikametine döndürür ve esas duruşta bekler. Diğer
bütün askerler sıra ile ilk askerin yaptığı şekilde sayılarını sayarlar ve RA-
HAT! komutu verilinceye kadar esas duruşta beklerler. 2’nci ve 4’üncü
manga personeli başını sağa çevirmeden sayı sayar.
c. Eğitim için takım saf düzeninde, sadece öndeki mangaya sayı
saydırılır. Diğer mangalardaki erler kendi istikametlerindeki erin numarasına
göre hareketi yapar.
5-2 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
4. DAĞILMA, İSTİRAHAT VE PAYDOS:

Dağılma, istirahat ve paydos, dururken ve yürürken olmak üzere, ya-
naşık düzenin bütün şekillerinde verilir. Yürürken bunları yaptırmadan önce
DUR! komutu verilir.
a. Dağılmak:
(1) Kolayca görülen bir istikamet noktası gösterilerek; İSTİKA-
MET, TAM SAĞDAKİ TEK TOP AĞAÇ - DAĞILIN, MARŞ! MARŞ! komutu
verilir. İstikamet noktasına bakıldıktan sonra piyade tüfekleri ve makineli ta-
bancalar denge noktalarından, diğer silahlar ise 4’üncü bölümde açıklandığı
şekilde çapraz tutuşta veya denge noktalarından (varsa el tutamaklarından)
tutularak verilen istikamette düzene bakılmaksızın bütün güçle koşulur.
(2) İSTİKAMET! komutunda (TAM SAĞDAKİ, SOLDAKİ TEK
TOP AĞAÇ) baş istikamet noktasına döndürür ve kısa bir bakıştan sonra
ise ileriye döndürülür. Geri istikamette hedef verildiğinde geriye dönülür,
hedef görülür ve bu vaziyette yapma komutu beklenir. Yapma komutunda
verilen istikamet noktasına doğru bütün güçle koşulur. Koşarken konuşul-
maz ve gürültü çıkarılmaz. DUR! komutu veya düdük sesi ile koşmaya son
verilir. Koşulan istikamete doğru olduğu yerde esas duruşa geçilir. YAT!,
ÇÖK! komutları verildiğinde, koşulan yöne doğru yatılır ve çökülür.
(3) Birliğin Komutana dönebilmesi için; ...MANGA-TAKIM-
BÖLÜK! bildirim komutundan sonra birlik esas duruşa geçer, GERİYE
DÖN! komutuyla komutana doğru döner. Birlik komutandan fazla uzaklaş-
mış ise, birinci uzun düdükte durularak esas duruşa geçilir. İkinci uzun dü-
dükte geriye dönülür. Daha sonra işaretle birlik toplanır.
b. İstirahat:
Eğitimde, yürüyüş aralarında ve kısa süreli bekleme durumlarında kı-
ta’nın dinlenmesini sağlamak amacı ile verilir. İSTİRAHAT EDİN! emrine
karşılık birlik hep birden SAĞOL! diyerek karşılık verir. İstirahat verildiğin-
de, gösterilen yerde toplu olarak bulunulur. Gezerek, ayakta, oturarak veya
istenilen vaziyette dinlenilir. Konuşmak, sigara ve su içmek müsaadeye
bağlanmaz. İstirahat verilmeden önce tüfek çattırmak esastır. Bulunulan yer
veya zaman darlığı sebebiyle tüfek çattırılmaması durumunda, silahların ne
şekilde bulundurulacağı birlik komutanlarınca emredilir.
c. Paydos: Yürüyüş, eğitim, günlük bakım, günlük hizmet ve yokla-
maların sona ermesinden sonra verilir. Paydostan önce tekmiller alınır.
Paydos verildiğinde, silahlar ve donatım özel yerlerine, kazma, kürek gibi
5-3 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
inşaat malzemeleri de özel yerlerine konulup sayılır, sonra istirahata geçilir.

Bu maksatla İSTİRAHAT EDİN! Komutu verilir. Günlük hizmetin başlama
saatinde veya toplanmak için verilecek emirle paydos sona erer. Paydostan
sonra ayrıca, emir ve işarete lüzum kalmaksızın saf düzeninde belirli yerde
toplanılır.
ç. Denetlemelerde birlik komutanlarının kendini ve birliğini komutana
takdim etmesinden sonra, komutanın izniyle ve istirahat sonrasında birliğin
faaliyetine devam etmesi maksadıyla, birlik komutanı tarafından DEVAM! ko-
mutu verilir. DEVAM! komutu birlik komutanından sonra ilk sırada bulunan kı-
demli personel tarafından birliğin duyacağı ses tonuyla tekrar edilir
5. TOPLANMALAR, TEKMİL ALMAK VE VERMEK:
a. Toplanmalar daima koşarak yapılır. İstirahat ve molanın bitiminden
sonraki toplanmalarda, istirahat ve molaya geçilmeden önceki düzen alınır.
b. Toplanma bölgesine gelindiğinde RAHAT! komutu verilinceye ka-
dar esas duruşta beklenir. Birliği dağınık düzende fazla tutmamak için, birli-
ğin son personeli toplanma yerine geldiğinde RAHAT! komutu verilir. RA-
HAT! komutu verildiğinde; personel düzendeki ilk yerini alır, normal aralık
hizaya gelinir, hiza ve istikametin alındığı en sondaki personel tarafından
kontrol edilir, ilave bir emir beklenmeden sondan başa doğru sıra ile ve sü-
ratli bir şekilde kollar indirilerek rahat durumuna geçilerek beklenir.
(1) Saf Düzeninde: Aralık, hiza, ve istikamete bakıldıktan sonra
sağ başta bulunan personel hizayı kontrol eder, kendisinden başlamak üze-
re, sol tarafa doğru sırayla kollar sertçe esas duruştaki yerine indirilir ve ile-
riye bakılarak rahata geçilir.
(2) Kol Düzeninde: Mesafe ve istikamet kontrol edildikten sonra
kolun en sonunda bulunan personelden başlamak üzere, baş tarafa doğru sı-
rayla kollar sertçe esas duruştaki yerine indirilir ve rahata geçilir.
Toplanma yerine gelirken herkesin kendi yerini alacak şekilde koşması
eğitimle geliştirilmelidir. RAHAT! komutundan sonra birlik içinde kaynaşma
önlenmelidir.
c. Toplanma komutlarında toplanılacak yer, toplanma düzeni ve ara-
lıklar bildirilir.
(1) Toplanma yeri belirtildiğinde ilk gelen, bildirilen noktanın beş
adım açığında durur, sonradan gelenler alınacak düzene göre yerlerini alıp
dururlar. RAHAT! komutu ile aralık, hiza, mesafe ve istikamete bakıldıktan
5-4 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
sonra kollar sertçe esas duruştaki yerine indirilir, ve daha sonra komut
beklenmeden rahata geçilir.
(2) Toplanma yeri belirtilmediğinde, ilk gelen kişi, komut verenin
beş adım karşısında durur, diğerleri ilk gelenin soluna doğru geçip yerlerini
alırlar. Eğer dağıtılan birlik; komutanın gerisinden gelerek toplanacak ise
mutlaka solundan gelerek toplanmalıdır.
(3) Toplanma komutunda aralık belirtilmemişse, normal aralıkta
(her erin arasında birer adım aralık, sıralar arasında birer adım mesafe bu-
lunur) toplanılır.
(4) Safta ve kol düzeninde toplarken bildirim komutu ile birlikte topla-
nacak personel geriye döner. Safta toplarken cephe, kol düzeninde toplar-
ken istikamet bildirilir.
ç. Toplanma için Komut Örnekleri:
(1) ...NCİ (BENİM) MANGA, CEPHE KUZEY! ÖNDEKİ TEK
TOP AĞACIN BATISINDA (Dirsek Teması, Çift Kol Aralığında) SAFTA
TOPLAN! MARŞ! MARŞ!
(2) ..NCİ MANGA İSTİKAMET ÜÇ YOL KAVŞAĞININ 10 ADIM
DOĞUSU BİRERLİ KOLDA TOPLAN! MARŞ! MARŞ!
(3) ..NCİ MANGA SAFTA TOPLAN MARŞ! MARŞ!
d. Tekmil Alma ve Verme (Toplanmalardan Sonra):
(1) Tekmil Alacak Komutanların Yerleri:
(a) Mangalardan tekmil alacak takım astsubayı, takımın
6 adım ortası ilerisinde,
(b) Takım astsubayından tekmil alacak olan takım komutanı,
takımın 12 adım ortası ilerisinde,
(c) Takım komutanından tekmil alacak olan kıdemli takım
komutanı, bölüğün 18 adım ortası ilerisinde,
(ç) Kıdemli takım komutanından tekmil alacak olan bölük ko-
mutanı, bölüğün 24 adım ortası ilerisinde bulunur.
(d) Tekmil verecek olan (olanlar) tekmil alanı ortalayacak
şekilde 3 adım karşısında durarak tekmil verirler.
5-5 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
e. Tekmil Verme:
(1) Manga (Tim) Komutanları:
(a) İleri doğru bir adım atarlar ve sola dönerek mangaya ko-
mut vereceği yeri alırlar. Mangalarını kontrol edip gerekli düzeltmeleri yaptık-
tan sonra, emir verme yerlerine gelirler. Numara sırasına göre mangalarına
tüfek astırarak takdim vaziyetine getirirler.
(b) Kendi takımlarının 3 adım ortası ilerisinde numara sıra-
sına göre normal aralıkta safta toplanırlar. Sağ baştaki manga komutanının
DİKKAT! komutu ile selâmlama yapılır.
(c) Manga komutanları mangalarının numara sırasına göre
“UZM.ÇVŞ. KAYA 1’İNCİ MANGA, 1 UZMAN ERBAŞ, 1 ÇAVUŞ,
2 ONBAŞI, 5 ER İLE GÖRÜŞ VE EMİRLERİNİZE HAZIRDIR KOMUTA-
NIM” diye tekmil verirler.
(ç) Tekmil alan takım astsubayının İLERİ BAK!, TÜFEK
ÇIKAR! Komutu ile takım personeli tüfek çıkartır (tekmil veren manga ko-
mutanları tüfek çıkartmazlar). RAHAT! komutuyla takım personeli rahata
geçer.
(d) Manga komutanları esas duruşta tekmil alanın emirlerini
alırlar. Takım astsubayı YERLERİNİZE! komutu verir. Bu komut üzerine
sağ baştaki manga komutanının DİKKAT! komutuyla manga komutanları
selâmlama yaparak yerlerine geçerler.
(2) Takım Astsb.:
(a) Takımı muayene edip gerekli düzeltmeyi yaptıktan son-
ra, takımın altı adım ortası ilerisine geçer, takımı tüfek astırarak esas du-
ruşta takdim vaziyetine getirir. Geriye döner, takım komutanının 3 adım
karşısında durarak selâmlar. “ÜÇVŞ. ÇELİK BİRİNCİ TAKIM; 1 ASTSU-
BAY, 3 UZMAN ERBAŞ, 3 ÇAVUŞ, 2 ONBAŞI, 27 ER İLE GÖRÜŞ VE
EMİRLERİNİZE HAZIRDIR KOMUTANIM!” diye tekmil verir.
(b) Takım komutanının İLERİ BAK!, TÜFEK ÇIKAR! komu-
tuyla selâmlama durumundaki Tk. Astsb. esas duruşa geçer. Takım persone-
li tüfek çıkartır (tekmil veren tüfek veya makineli tabanca çıkartmaz). RAHAT!
komutuyla takım personeli rahata geçer.
(c) Tk. Astsb. esas duruşta Tk. K.nın emirlerini alır. Takım
K.nın YERİNE komutuyla selâmlama yapar. Geriye dönerek takımdaki yeri-
ni alır.
5-6 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(3) Takım ve Kısım Komutanları:

(a) Kendi takımının tekmilini almayı müteakip kıdemli Takım
Komutanı Bölüğün 18 adım orta ilerisindeki yerini alır. Takım ve kısımlarını
muayene edip gerekli düzeltmeyi yaptıktan sonra el işareti ile birbirleri ile
anlaşarak Tk./Ks.larına tüfek astırır ve esas duruşta takdim vaziyetine ge-
tirirler. Geriye dönerek rütbe ve kıdem sırasına göre kıdemli Tk. K.nın üç
adım karşısında esas duruşa geçerler.
(b) Sağ baştaki Tk. K.nın DİKKAT! komutu ile selâmlama ya-
pılır ve tekmil verilir.
(c) Sağdan başlayarak ÜTGM. KAYA 1’İNCİ TK. 1 SB. 1
ASTSB. 3 UZMAN ERBAŞ, 36 ERBAŞ VE ER İLE GÖRÜŞ VE EMİRLERİ-
NİZE HAZIRDIR KOMUTANIM! diye tekmil verirler.
(ç) Tekmil alan kıdemli takım komutanının İLERİ BAK! ve-
ya TÜFEK ÇIKAR! komutuyla selâmlama durumundaki Tk. K.ları esas du-
ruşa geçer. Takım personeli tüfek çıkartır (Tekmil veren Tk. K.ları tüfek ve-
ya makineli tabanca çıkartmazlar). RAHAT! komutuyla takım personeli ra-
hata geçer.
(d) Tk. K.ları esas duruşta tekmil alanın emirlerini alırlar. Kd.
Tk. K. YERLERİNİZE! komutu verir. Bu komut üzerine sağ baştaki Tk.
K.nın DİKKAT! komutuyla Tk. K.ları selamlama yaparak takım ve kısımları-
nın sağ başındaki yerlerine geçerler.
(4) Kıdemli takım komutanının takımına sağındaki (sağ baştaki
takım ise solundaki) takım komutanı HER İKİ TAKIM! diyerek komut ver-
mek suretiyle selâmlama yaptırır. Fakat kıdemli takım komutanına tekmil
verirken sadece kendi takımının tekmilini verir.
(5) Kıdemli Takım komutanı:
(a) Tk. K.larından aldığı yoklamaları birleştirir. Bölüğün 18 adım
ortası ilerisine geçer, Bölüğe tüfek astırarak esas duruşta takdim vaziyetine
getirir. Geriye döner, bölük komutanının 3 adım karşısında durarak selâmlar.
ÜTGM. KAYA BÖLÜK, 2 SB. 4 ASTSB. 9 UZMAN ERBAŞ,110 ERBAŞ VE
ER İLE GÖRÜŞ VE EMİRLERİNİZE HAZIRDIR KOMUTANIM! diye tekmil ve-
rir.
(b) Bölük komutanının İLERİ BAK! veya TÜFEK ÇIKAR!
komutuyla selâmlama durumundaki Kd. Tk. K. esas duruşa geçer. Bölük
personeli tüfek çıkartır (Tekmil veren tüfek veya makineli tabanca çıkartmaz).
5-7 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
RAHAT! komutuyla bölük personeli rahata geçer.

(c) Kd. Tk. K. esas duruşta Bl.K.dan emirlerini alır. Bl.K.nın
YERİNE! komutuyla selâmlama yapar. Geriye dönerek takımdaki yerini alır.
f. Bölük komutanı kıdemli takım komutanından tekmil aldıktan sonra
yüksek sesle ve sevgi belirten ifade ile;
(1) ... BÖLÜK (TAKIM) (ARKADAŞLAR)! GÜNAYDIN (MERHABA)
(2) SAĞOL!
(3) NASILSINIZ!
(4) SAĞOL!
(5) SİZ DE SAĞOLUN! diyerek kıtası ile selâmlaşır. Kıtanın SA-
ĞOL! karşılığı hep birden, kısa, keskin ve gür sesle olur.
g. Bağımsız takımın Tk. K.na ve bölükten büyük kıtaların komutana
takdiminden sonra selâmlaşma yukarıdaki gibi yapılır.
ğ. Muharebe eğitimi, yürüyüş, istirahat ve molalardan sonraki her top-
lanmada tekmil alınır.
h. Manga komutanı muayene ve kontrole başlamadan önce vukuat
olup olmadığını her toplanmada mangasına yüksek sesle vukuatınız var
mı? diye sorar.
ı. Mangadan büyük kıtalarda topluca bu şekilde tekmil alınmaz.
i. Bl. K. Tk./Ks.larından direkt olarak tekmil alabilir. Bu durumda
Tk./Ks. K.ları, Bl. K.nın 3 adım karşısında ayrı ayrı Tk./ Ks.larının tekmilini
verirler (Kd. Tk. K. da kendi takımının tekmilini verir).
j. Bl. Komutanı, takım komutanlarından almış olduğu yoklamayı (perso-
nel ve malzeme) kontrol ettikten sonra Tb.K.na tekmil vermek için bölük cephe
genişliğinin yarısı kadar ortası ilerisine geçer, bölüğe tüfek astırarak esas du-
ruşta takdim vaziyetine getirir. Geriye döner, tabur komutanının 3 adım karşı-
sında durarak selâmlar. Daha sonra kıdemli bölük komutanından başlayarak,
YZB. ÇETİN 8’İNCİ BÖLÜK KOMUTANI, BÖLÜK 3 SB. 2 ASTSB. 10 UZ-
MAN ERBAŞ,120 ERBAŞ VE ER İLE GÖRÜŞ VE EMİRLERİNİZE HAZIRDIR
KOMUTANIM! diye tekmil verir.
k. Yürüyüş, toplanma ve istirahatlarda yön bildirirken aşağıdaki açık-
lamalar göz önünde bulundurulacaktır:
5-8 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(1) Sağ (Sol): Kıta ve tek elemanın cephesine göre olan sağ (sol)
yönü gösterir.
(2) Beri (Ön), Öte (Arka): Kıta veya tek elemanın cephesine göre be-
risi (önünü), ötesi (arkasını) ifade eder. Örneğin: Top ağacının berisi denildiğin-
de; top ağaç ile kıta (tek elemanın) arasındaki alan, top ağacın ötesi denildiğin-
de; top ağacın öteye (ileriye) doğru olan tarafı anlaşılır.
6. YÜRÜYÜŞ, KOŞMA VE ÇARKLAR:
a. Yürüyüş:
Kıtayı yürüyüşe geçirmek için; KITA (...nci TAKIM, BÖLÜK) UYGUN
(NORMAL) ADIM MARŞ! komutu verilir.
Yürüyüşe hep birlikte ve sol ayakla başlanır. Yürüyüşte hiza eşit uzunlukta
adım atarak, istikamet ve düzenin gerektirdiği aralığı yoklayıp devam ettirmek
suretiyle sağlanır. Gereç taşınarak yapılacak yürüyüşlere başlamak için KITA
NORMAL ADIM MARŞ! komutu verilir. Uygun adımla devam edilen yürüyüşler-
de kıtaya kolaylık ve rahatlık sağlamak için NORMAL ADIM! komutu verilir, ge-
rekirse RAHAT YÜRÜYÜŞ! komutu da verilir. KITA (...nci TAKIM, BÖLÜK),
DUR! komutu ile yürüyüşe son verilir. DUR! komutu, sağ ayak yere basarken
verilir. Sol ayakla bir adım atılıp durulur. Kol düzeninde çark komutunun hemen
arkasından İSTİKAMET!.. komutu verilir.
b. Koşmak:
Kısa mesafeli (31 adıma kadar) koşmalar için İSTİKAMET.....! KO-
ŞAR ADIM MARŞ! MARŞ! komutu verilir. Koşarken silahın vaziyeti ve kı-
tanın düzeni bozulmaz. Uzun mesafeli (31 adımdan çok) koşmalar için
İSTİKAMET, TAM SAĞDAKİ TEK TOP AĞAÇ! KOŞAR ADIM MARŞ!
MARŞ! komutu verilir. Silah ve gereç kendi bölümlerinde tarif edildiği şekil-
de tutularak düzene bakılmaksızın bütün güçle koşulur.
c. Çarklar:
Dururken; SAĞA (SOLA) ÇARK, UYGUN (NORMAL) ADIM MARŞ!
yürürken; SAĞA (SOLA) ÇARK! MARŞ! komutları verilir. MARŞ! komu-
tunda dururken yürüyüşe sol ayakla geçilir, yürürken MARŞ! komutu çark
edilecek taraftaki ayak yere basarken verilir.
Hiza, çark kanadının en sonundaki elemandan, aralık Dirsek temas
aralığı çark noktasındaki elemandan alınır. Kanadın en sonundaki tam, di-
ğerleri çark noktasına yakınlığına göre daha kısa adım atarlar. Çark nokta-
5-9 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
sındaki çarka uygun hızla (kararla) döner. Çark kanadının en sonundaki

şahıs çark noktasına, diğer elemanlar çark kanadına bakarlar. Çark ya-
pılırken kollar sallanmaz.
DUR! veya İLERİ! komutu ile çarka son verilir. İLERİ! komutunda hiza ve
aralık sağ taraftan alınarak yeni istikamette yürüyüşe devam edilir ve sol ayak
yere basarken verilen MARŞ! komutuyla birlikte kollar sallanır. Çarkın koşarak
yapılması için SAĞA (SOLA) ÇARK! KOŞAR ADIM MARŞ! MARŞ! İSTİ-
KAMET! ..... komutu verilir. Koşarak yapılan çarklarda, çark süresince nispe-
ten hiza ve beraberlik aranmaz.
UYARI!
Yürürken geriye dönüş hareketi yapılmaz.
7. ARALIK ÇEŞİTLERİ:
a. Normal Aralık:
Normal aralıkta, sağdaki personel sol kolunu omuz yüksekliğinde
yana kaldırır, düz olarak uzatılan elin orta parmak ucu soldakinin sağ
omzuna değdirilir (Şekil 5-1).
Şekil 5-1
Normal Aralık.
b. Dirsek Temas Aralığı:
Dirsek temas aralığında; sağda bulunan personel sol elini parmaklar bitişik
aşağıya uzatılmış olarak vücudun sol yanında kalça kemiği üzerine koyar. Sol
5-10 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
dirseğini ileri ve geriye kaydırarak solundakinin sağ koluna değdirir (Şekil 5-2).
Şekil 5-2
Dirsek Teması Aralığı.
c. Çift Kol Aralığı:
Sağda bulunan sol, solda bulunan sağ kolunu omuz yüksekliğinde kaldırır,
düz olarak uzatılan ellerin orta parmak uçları birbirine değmelidir(Şekil 5-3/ 5-4).
Şekil 5-3
Tüfekli Olarak Çift Kol Aralığı.
Şekil 5-4
Tüfeksiz Olarak Çift Kol Aralığı.
5-11 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(1) Tüfek sağ ayak yanında iken; yere dik vaziyette, sağ elle
denge noktasından her iki kol bükülmeden yana doğru uzatılır.
(2) Tüfek sağ omuzda asılı iken sağ kol sağ yana uzatılır.
(3) Makineli tüfek nişancıları, her durumda tüfek sağ omuzda ası-
lı olarak sağ kolunu sağ yana uzatır.
ç. Hangi aralık olursa olsun, düzen alımı için komut veren personel; mut-
laka hizayı/istikameti kontrol etmelidir.
8. KITACA ÇÖKMEK- KALKMAK VE YATMAK- KALKMAK:
Yanaşık düzenin her şeklinde, durur ve yürürken çökmek-kalkmak ve
yatmak-kalkmak hareketleri yaptırılır.
a. Dururken Çökmek, Yatmak:
(1) Saf Düzeninde: Cephe istikametinde silahsız ve silahlı hare-
ketlerde (3’üncü ve 4'üncü Bölümde) tarif edildiği gibi yapılır.
(2) Kol Düzeninde: Silahsız ve silahlı hareketlerde (3’üncü ve
4’üncü Bölümde) tarif edildiği gibi yapılır.
b. Yürürken Çökmek, Yatmak:
(1) Saf Düzeninde: Kıta yanaşık düzen hareketlerinde; yürürken
ÇÖK!, YAT! komutu verildiğinde durulmadan silah çıkarılıp çökülür ve yatılır.
(2) Kol Düzeninde: Kıta yanaşık düzen hareketlerinde; yürürken
ÇÖK!, YAT! komutu verildiğinde durulmadan silah çıkarılıp çökülür ve yatılır.
c. Kalkmak:
(1) Dururken: Manga çökme veya yatma konumundayken,
KALK! komutuyla kalkar ve önceki düzene göre hiza, aralık ve kol mesafesi
alınır, istikamete bakarak rahata geçilir.
(2) Yürürken: NORMAL ADIM! komutunda kalkılır, silah ilk vaziye-
tine getirilir. MARŞ! komutunda hep birlikte sol ayakla yürüyüşe geçilir. UY-
GUN ADIM! komutuyla düzene göre aralık, kol mesafesi, hiza ve istikamet alı-
nıp ayaklar uydurulur.
9. TÜFEK ÇATMAK:
a. Tüfek çatmak saf ve kol düzeninde yapılır. Saf ve kol düzeninde
tüfek çattırılmadan önce normal aralık aldırılır. Tüfek mümkün oldukça yol
ve geçiş yerleri dışında çattırılır.
5-12 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Tüfek çatılması için TÜFEK ÇATILACAK! ÇAT! komutu verilir.

Bildirim komutunda esas duruşa geçilir, sağa sola (geriye) dönülür. Yapma
komutu ile rahat edilir ve çatı kurulur (6’ncı bölüm madde 12).
c. Çatılar daima üç tüfekle kurulur. Üçlü çatıya dahil olmayan tüfekler
dengeli olarak en yakınındaki çatıya dayamak üzere çatıyı kuranlara teslim
edilir.
ç. Kol düzeninde tüfek çatmak, 6’ncı bölüm madde 12’de tarif edildiği
gibi yapılır.
d. Makineli tüfekler kılıfsız ise çatal ayakları açılarak, kılıflı ise kurma
kolları yukarıda, namlu ucu cephe istikametinde yere konur
e. Çatı teşkil edildikten sonra silahlara dokunmaksızın çatıların ara-
sından geçilerek çatının bir adım açığında aynı düzen alınır. Hiza, aralık, is-
tikamet ve mesafe alındıktan sonra rahat edilir.
f. Tüfek çatı adeti fazla ise; tüfek nöbetçisi ve nöbetçi çavuşu tara-
fından tüfek çatıları, makineli tüfekler sağ baştan başlayarak hiza ve istika-
mete sokturulur.
10. SİLAH BIRAKMAK:
a. SİLAH BIRAK! komutu ile; piyade tüfeği, çatal ayaklı makineli tü-
fek, makineli tabanca ve tanksavar silahı taşıyanlar; sol ayaklarıyla bir
adım ileri atarken, piyade tüfeği kurma kolları, makineli tabancaların kapak
takımları, tanksavar silahları tetik tertibatı üste gelecek şekilde, çatal ayaklı
makineli tüfekler; çatal ayakları açılarak yere konur. Silahını yere koyan
esas duruşa geçer ve bekler.
b. Kuruluşunda sadece piyade tüfeği olan birlikler, TÜFEK BIRAK!
komutu ile sol ayaklarıyla bir adım ileri atar, silah kurma kolları üste gelecek
şekilde yere konur. Personel tüfeklerini yere koyduktan sonra esas duruşta
bekler.
11. SİLÂH ALMAK:
a. SİLAH BAŞINA! MARŞ! MARŞ! komutunda silah ve gereçlerin
bir adım önünde safta durulur.
b. SİLAH! Bildirim komutu ile geriye dönülür. AL! komutu ile silahla-
ra doğru bir adım atılarak silahlar alınır ve hep birden geriye dönülerek hiza
ve istikametler kontrol edilerek rahata geçilir.
5-13 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
c. Kuruluşunda sadece piyade tüfeği olan birlikler, TÜFEK! bildirim

komutu ile geriye döner. AL! komutu ile tüfeklere doğru bir adım atarak tü-
feklerini alır akabinde hep birden geriye dönülerek hiza ve istikametler kont-
rol edilerek rahata geçilir.
5-14 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ALTINCI BÖLÜM
MANGA YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
BİRİNCİ KISIM
YANAŞIK DÜZEN MANGASININ HAREKETLERİ
1. GENEL:
a. Birlikler yanaşık düzen eğitimi öncesi, 2’nci bölüm madde 1 f'de belir-
tildiği şekilde yanaşık düzen manga kuruluşuna geçerler.
b. Birlikler yanaşık düzen eğitimi haricinde, TMK kuruluşunda günlük faali-
yetlerini icra ederken birlikçe uyguladıkları yanaşık düzen hareketlerini (tüfek
çatmak, yatmak kalkmak vb.) TMK kuruluşlarını bozmadan, yanaşık düzen
mangası hareketlerine benzeterek yaparlar.
c. Manga saf düzeninde iken manga personeli sağdan sola doğru, kol
düzeninde ise önden arkaya doğru numara alır.
ç. Manga normal olarak kol düzeninde yürütülür. Kısa mesafelerde saf
düzeninde de yürütülebilir.
d. Manga yanaşık düzen eğitimi yapılırken, manga komutanı tüfeğini omuz-
da asılı olarak taşır. Manga saf düzeninde bulunduğunda, manga komutanı
manga cephe genişliğinin yarısı kadar ortası ilerisinde durur. Kol düzeninde ise;
kol uzunluğunun yarısı kadar mesafe kolun sol yanında ve ortasında durur.
e. Manga daha büyük bir birliğin parçası olarak yanaşık düzen eğitimi yapar-
ken, manga komutanı manganın başında durur. Manganın diğer personeli ile
birlikte verilen komutlara uyar ve silahını bu komutlara uygun vaziyette taşır.
UYARI!
Manga yanaşık düzen hareketleri öğretilmeden, takım yanaşık
düzen hareketlerine geçilmez.
2. YANAŞIK DÜZEN ŞEKİLLERİ:

a. Saf Düzeni:
Saf düzeni, eğitim ve hizmet için toplanma, muayene etme, tekmil alma, tö-
ren geçişi ve tüfek çatma için kullanılan bir düzendir. Manga komutanı sağ
başta, diğer personel manga komutanının solunda numara sırasına göre bulu-
nurlar. Uygulama (Şekil 6-1)’de olduğu gibidir.
6-1 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 6-1
Yanaşık Düzen Mangası Saf Düzeni.
b. Kol Düzeni:
Bu düzen mangaca yapılan hareketler ve şekil değiştirmeler esnasında
kullanılır. Manga komutanı kol başında, diğer personelin ise numara sırası-
na göre birbiri gerisinde ve kol mesafesinde bulundukları düzendir. Uygu-
lama (Şekil 6-2)’de belirtildiği şekildedir.
Şekil 6-2
Yanaşık Düzen Mangasının
Kol Düzeni.
6-2 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
3. SAYI SAYDIRMAK:
Manga saf ve kol düzenlerinde iken sayı saydırılabilir. Saf düzeninde
SAĞDAN /SOLDAN SAY!, kol düzeninde SAYI SAY! komutu verilir. Mangada
sayı sayma, saf düzeninde; normal olarak sağdan sola, kol düzeninde önden
arkaya doğru yapılır. SAY! yapma komutu ile mangaya sayı saydırılır. Konu
5'inci Bölüm 3'üncü maddede açıklanmıştır.
4. HİZAYA GETİRMEK VE İSTİKAMETE BAKTIRMAK:
a. Mangayı Dirsek Teması Aralığı Hizaya Getirmek:
DİRSEK TEMASI ARALIĞI, HİZAYA GEL! ve İLERİ BAK! komutu ile,
5'inci bölüm 7'nci maddede tarif edildiği gibi dirsek teması aralığı alınır ve hiza-
ya bakılır (Şekil 6-3).
Şekil 6-3
Yanaşık Düzen Mangasının Dirsek Teması
Aralığında Hizaya Gelmesi.
b. Mangayı Normal Aralık Hizaya Getirmek:
NORMAL ARALIK HİZAYA GEL! ve İLERİ BAK! komutu verildiğinde
5'inci bölüm 7'nci maddede açıklandığı şekilde normal aralık alınır ve man-
ga hizaya getirilir (Şekil 6-4).
c. Mangayı Çift Kol Aralığı Hizaya Getirmek:
ÇİFT KOL ARALIĞI HİZAYA GEL! ve İLERİ BAK!’ komutu verildiğinde, Hİ-
ZAYA GEL! komutu ile birlikte, her er (sağdaki er hariç) kafasını sağa çevirir ve
bakarak sağında bulunan arkadaşından hizaya bakar. Aynı anda her er (1'inci
ve sonuncu erler hariç) her iki kolunu da gergin olarak uzatır ve parmak uçları
sağındaki ve solundaki erin parmak uçlarına değene kadar, sağa ve sola kısa
adımlar atarak yerini bulur (sağdaki ilk er sol kolunu, soldaki ilk er sağ kolunu
kaldırır) (Şekil 6-5 ve Şekil 6-6).
6-3 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 6-4
Yanaşık Düzen Mangasının Normal Aralıkta
Hizaya Gelmesi.
Şekil 6-5
Yanaşık Düzen Mangasının Çift Kol Aralığında
Hizaya Gelmesi (Tüfeksiz).
Şekil 6-6
Yanaşık Düzen Mangasının Çift Kol Aralığında
Hizaya Gelmesi (Tüfekli).
ç. Mangayı Kol Düzeninde İstikamete Baktırmak:
İSTİKAMETE BAK! komutu verildiğinde, kol başındaki personel esas duru-
şa geçer. Gerisindeki personel kol mesafesini alarak, sağa sola hareket ederek
istikametteki yerini bulur. Yerini alan personel esas duruşta bekler.
d. Saf Düzeninde Hizanın Kontrolü:
Mng. K., manga ile aynı hizada ve sağ baştakinin 3 adım sağında hizayı
görecek şekilde mangaya döner. Manganın hizasını kontrol eder, isimleri
veya numaraları ile hitap ederek, sol kolunu yukarı kaldırıp işaret etmek su-
retiyle düzeltmelerini söyler. Bütün mangayı görebilmek için kısa yana
6-4 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
adımlarla sağa ve sola hareket eder. Vücudunu eğmez, hizayı kontrol ettik-
ten sonra sağa döner, koşarak manganın cephe genişliğinin yarısı kadar
orta ilerisine geçer. Mangaya yüzünü döner ve durur, İLERİ BAK! komutu-
nu verir. Bu komut üzerine kollar sertçe aşağıya indirilirken baş ve gözler
ileriye çevrilir. Daha sonra RAHAT! (TÖREN RAHAT) komutunu vererek
mangayı rahat ettirir.
e. Kol Düzeninde İstikametin Kontrolü:
Mng. K. kol başındaki personelinin 3 adım önünde cephesi mangaya
dönük olarak durur. Mangadakilere isim veya numaraları ile hitap ederek
sol kolunu kaldırıp işaret etmek suretiyle sağa sola kaymalarını söyler. Kol
mesafesi ve istikamet alındıktan sonra sağa döner, koşarak manganın kol
uzunluğunun yarısı kadar sol yanına ve ortasına geçer. Mangaya yüzünü
döner ve durur,İLERİ BAK! komutunu verir. Bu komut üzerine kollar sertçe
yana indirilir. Daha sonra RAHAT! komutu verilir.
f. Mangayı Rahat Ettirmek:
İLERİ BAK! komutu ile hiza düzeltilmesine son verilir, ileri bakılır ve kol-
lar sertçe indirilir. RAHAT! (TÖREN RAHAT)! komutu ile rahat edilir.
Mangayı herhangi bir düzende, yürüyüşe başlatmak, durdurmak, koşturmak
ve çark ettirmek, 5’inci bölüm 6’ncı maddede açıklandığı şekilde yapılır.
Kol düzeninde; ÇARK! komutunun hemen arkasından İSTİKAMET!
(YEŞİL TEPEDEKİ TEK TOP AĞAÇ) komutuverilir.
6. MANGAYI DAĞITMAK VE İSTİRAHAT VERMEK:
Mangayı dağıtmak ve istirahat vermek; 5’inci bölüm 4’üncü maddede be-
lirtilen şekilde icra edilir.
7. MANGAYI TOPLAMAK:
Manga, verilecek komutlarla saf ve kol düzenlerinde toplanır. Manganın
eğitim ve öğretim için toplanma şekli saf düzenidir. Mangayı toplama ko-
mut örnekleri, 5'inci bölüm 5’inci maddede belirtilmiştir.
a. SAFTA TOPLAN MARŞ! MARŞ! Komutunda:

(1) Manga aksi emredilmedikçe normal aralıkta toplanır.
6-5 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(2) Komut manga komutanı tarafından verildiğinde;

Toplanma yeri belirtildiğinde ilk gelen, bildirilen noktanın beş adım açığın-
da durur, sonradan gelenler alınacak düzene göre yerlerini alıp dururlar.
RAHAT! komutu ile manganın sağ başında 2 numaralı personel, bu şahsın
solunda ise numara sırasına göre manganın diğer personeli, manga komuta-
nının beş adım karşısında olmak üzere safta toplanır. Normal aralıkta olacak
şekilde 2 numara sol kolunu omuz yüksekliğinde dirseği gergin olarak yana
kaldırır, başı cepheye ve gözleri ileriye bakar. Üç numaranın sağ omuzu, 2
numaranın sol el orta parmağı ucuna değecek kadar soluna yanaşır. Hiza
için başını tam sağa çevirerek bakar ve sol kolunu omuz yüksekliğinde kaldı-
rır. Mangadaki diğer erler de 3 numaralı erin yaptığını aynen yaparak, normal
aralık hizayı sağlar. En sondaki er sol kolunu kaldırmadan hizaya bakar.
İLERİ BAK! komutu ile hep birden istikamete bakar ve sol kollarını sertçe,
esas duruştaki yerine indirir.
(3) Komutu bir üst veya eğitici verdiğinde sağ başta manga komutanı ol-
mak üzere yukarıda anlatıldığı gibi toplanılır.
b. DİRSEK TEMASI ARALIĞI, SAFTA TOPLAN MARŞ! MARŞ! komutu
verildiğinde; Manga normal aralıkta olduğu gibi toplanır. 5’inci bölüm 7’nci
maddede tarif edildiği gibi dirsek teması aralığı düzeni alınır. Manganın son
şahsı esas duruşta kalarak hizaya bakar. Aralık, hiza, mesafe ve istikamete
bakıldıktan sonra İLERİ BAK! komutu ile kollar, sertçe esas duruştaki yerine
indirilir, istikamete bakılarak rahata geçilir.
c. Toplanma sırasında mangayı dağınık düzende fazla tutmamak için,
manganın son personeli toplanma yerine geldiğinde RAHAT! komutu veri-
lir. Toplanmalarda hiza ve istikamete bakıldıktan sonra, rahat komutu veri-
linceye kadar esas duruşta beklenir.
ç. Manga bağımsız olarak yanaşık düzen hareketleri yaparken; saf düze-
ninde; manga komutanı genel olarak manganın beş adım ortası ilerisinde,
kol düzeninde manganın sol ortasında ve beş adım açığında bulunur. Man-
ga komutanı mangasını en iyi sevk ve idare edebilecek yerde bulunur.
8. NOKSANLIKLARIN (BOŞLUKLARIN) DOLDURULMASI:
Düzen içerisindeki boşluklar arkadan öne, soldan sağa doğru doldurulur.
9. TÜFEKLİ HAREKETLER:
a. Mangaca esas duruş, rahat vaziyetleri, yerinde dönüşler, süngü tak-
mak ve yerine etmek, tüfeği taşıma vaziyetleri ve tüfekle selâm durmak
6-6 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
manganın her düzeninde birlik ve beraberlik içinde, 4'üncü bölümde açık-

landığı şekilde yapılır.
b. Tüfek muayene vaziyeti ve nişangah kontrolü saf düzeninde, doldurmak-
kapamak-boşaltmak ve emniyete almak manganın her düzeninde birlik ve be-
raberlik aranmaksızın yapılır.
a. Saf Düzeninde:
4’üncü bölüm, 4’üncü kısım, 14’üncü maddede açıklandığı gibi cephe is-
tikametinde çökülür. Konu (Şekil 6-7)’de olduğu gibidir.
b. Kol Düzeninde:
4’üncü bölüm, 4’üncü kısım, 14’üncü maddede açıklandığı gibi cephe isti-
kametinde çökülür. Konu (Şekil 6-8)’de olduğu gibidir.
c. Kalk:
KALK! komutunda 4’üncü bölüm, 4’üncü kısım, 14’üncü maddede açık-
landığı gibi hep birden kalkılır. Yatmadan önceki düzene göre hiza, aralık ve kol
mesafesi alınıp, istikamete bakılarak rahata geçilir.
ç. Manga Yürürken ÇÖK! Komutu ile:
Manga, 4’üncü bölüm, 4’üncü kısım, 14’üncü maddede açıklandığı şekilde

çöker. KALK! komutunda 4’üncü bölüm 4’ üncü kısım madde 14 ve 15’te
açıklandığı gibi kalkılır, kendiliğinden rahat edilir. Manga tekrar yürüyüşe de-
vam ettirilecek ise, NORMAL ADIM MARŞ! komutu verilir. Komutun NORMAL
ADIM! bildirim kısmında manga personeli kendiliğinden ayağa kalkar, silahlar
çökmeden önceki taşıma vaziyetine getirir,.hiza istikametini kontrol eder; MARŞ!
komutu ile, sol ayakla yürüyüşe başlanarak normal adımla yürüyüşe devam edi-
lir. Gerekiyorsa UYGUN ADIM! komutu ile manga yürüyüşe uygun adımla de-
vam eder.
Şekil 6-7
Yanaşık Düzen Mangasının Saf Düzeninde Çökmesi.
6-7 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 6-8
Yanaşık Düzen Mangasının Kol Düzeninde Çökmesi.
a. Saf Düzeninde:
4’üncü bölüm, 4’üncü kısım, 15’inci maddede açıklandığı gibi cephe isti-
kametinde yatılır (Şekil 6-9).
Şekil 6-9
Yanaşık Düzen Mangasının Saf Düzeninde Yatması.
b. Kol Düzeninde:
Manga kol düzeninde iken; YAT! komutu ile en öndeki er cepheye, arka sıra-
dakilerin hepsi yarım sağa dönerek vücutları birbirine paralel olacak şekilde
4’üncü bölüm, 4’üncü kısım, 15’inci maddede açıklandığı şekilde yatarlar
(Şekil 6-10).
6-8 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 6-10
Yanaşık Düzen Mangasının Kol Düzeninde Yatması.
c. Kalk Komutu:
KALK! komutunda 4’üncü bölüm, 4’üncü kısım, 15’inci maddede tarif edildi-
ği gibi aynı anda kalkılır. Yatmadan önceki düzene göre hiza, aralık ve kol
mesafesi alınır, istikamete bakılarak rahata geçilir.
ç. Manga Yürürken Yat Komutu Verildiğinde:
Manga duraksamadan 4’üncü bölüm, 4’üncü kısım, 15’inci maddede açık-
landığı şekilde yatar. Manga yürüyüşe devam ettirilecek ise, NORMAL
ADIM MARŞ! komutu verilir. Komutun NORMAL ADIM! bildirim kısmında man-
ga personeli kendiliğinden ayağa kalkar, silahlar yatmadan önceki taşıma vazi-
yetine getirir,.hiza istikametini kontrol eder; MARŞ! komutu ile, sol ayakla yürü-
yüşe başlanarak normal adımla yürüyüşe devam edilir. Gerekiyorsa UYGUN
ADIM! komutu ile manga yürüyüşe uygun adımla devam eder.
12. TÜFEK ÇATMAK:
a. Tüfek çatmak, saf ve kol düzeninde yaptırılır. Tüfek çatmadan önce
normal aralık aldırılır. Tüfek çatmak için TÜFEK ÇATILACAK-ÇAT! komutu
verilir. 5'inci Bölüm 9’uncu Madde ve aşağıda açıklandığı şekilde tüfek çattı-
rılır.
b. Yanaşık Düzen Mangasının Tüfek Çatması:
(1) Saf Düzeninde:
(a) TÜFEK ÇATILACAK! bildirim komutunda esas duruşa geçilir
(1, 4, 7) numaralar sola, diğerleri sağa döner.
6-9 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(b) ÇAT! komutunda (1, 2), (4, 5) ve (7, 8) numaralı personel tüfek
dipçiklerini ayak topukları hizasına gelecek şekilde arpacık muhafazaların-
dan birbirine dayarlar (3, 6, 9) numaralar tüfeklerini sağdan (2, 5, 8) numa-
raya teslim ederler. Tüfeğini çatan manga personeli çatının bir adım önüne
çıkar ve saf düzenini alır (Şekil 6-11a, Şekil 6-11b). ). Kadro silahı Kaleşni-
kof P.Tf. olan birlikler “ÇAT!” komutunda, mangada bulunan (1, 2), (4, 5) ve
(7, 8) numaralı personel tüfek dipçiklerini ayak topukları hizasına gelecek
şekilde arpacık hamillerini birbirine dayarlar, (3, 6, 9) numaralar tüfeklerini
sağdan (2, 5, 8) numaraya teslim ederler. (1, 4 ve 7) numaralar tüfeklerinde
bulunan harbileri yerinden çıkartıp, bu harbiyi çatılan üç silahın arpacık ha-
mili boşluğundan geçirerek Şekil 6-11c’de görüldüğü şekilde silahlarını ça-
tarlar. Tüfeğini çatan manga personeli çatının bir adım önüne çıkar ve saf
düzenini alır.
Şekil 6-11a
Yanaşık Düzen Mangasının Saf Düzeninde Tüfek Çatması.
Şekil 6-11b
Yanaşık Düzen Mangasının Saf Düzeninde
Çatmış Olduğu Tüfek Çatıları.
6-10 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 6-11c
Yanaşık Düzen Mangasının Saf Düzeninde
Çatmış Olduğu Tüfek Çatıları (Kaleşnikof P.Tf.)
(2) Kol Düzeninde:

(a) TÜFEK ÇATILACAK! bildirim komutunda esas duruşa geçerler, (1, 4
ve 7) numaralar geriye döner, diğerleri bulundukları yönde kalırlar.
(b) ÇAT! komutunda saf düzeninde tüfek çatmada açıklandığı gibi tü-
fekler çatılır. (1, 4 ve 7) numaralar tekrar ilk yönleri için geriye dönerler. Sila-
hını çatan manga personeli çatının bir adım sağına çıkar.
(c) Çatı teşkil edildikten sonra, çatının bir adım sağında, kol düzenini
alır. İstikamet ve mesafelerini alır sonra rahata geçer.
(ç) Tüfek çatmada Kırıkkale piyade tüfeklerinde tüfek harbileri birbirine
geçirilir. Kaleşnikof piyade tüfeklerinin olduğu mangada bulunan (1, 4 ve 7)
numaralar tüfeklerinde bulunan harbileri yerinden çıkartıp, bu harbiyi çatılan
üç silahın arpacık hamili boşluğundan geçirerek Şekil 6-11c’de görüldüğü
şekilde silahlarını çatarlar.
6-11 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
13. TÜFEK ALMAK:
a. Yanaşık Düzen Mangasının Saf Düzeninde Tüfek Alması:

(1) TÜFEK BAŞINA! MARŞ! MARŞ! komutunda tüfek çatılarının bir
adım önünde safta durulur (Şekil 6-12).
(2) TÜFEK! bildirim komutunda hep birlikte geriye dönülür. AL! komu-
tunda çatılara doğru bir adım atılır.
(3) Mangada (1, 4, 7) numaralar sağa, diğerleri sola dönerler. Önce (3, 6,
9) numaralar (2, 5, 8) numaraların yardımıyla tüfeklerini alırlar. Sonra (1, 2), (4,
5) ve (7, 8) numaralar tüfeklerini çatıdan ayırarak sağ ellerine alırlar.
(4) Manga personeli, tüfek alma işlemini tamamladıktan sonra aynı

anda saf düzeninde bulundukları yöne dönerler. Hiza ve normal aralık alın-
dıktan sonra rahata geçilir.
Şekil 6-12
Yanaşık Düzen Mangasının Tüfek Alması.
b. Yanaşık Düzen Mangasının Kol Düzeninde Tüfek Alması:
(1) TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! komutu verildiğinde tüfek çatıla-
rının bir adım sağında kol düzeninde durulur.
(2) TÜFEK! bildirim komutunda manga personeli, aynı anda sola döner.
AL! komutunda çatılara doğru bir adım atılır.
(3 ) Saf düzeninde açıklandığı gibi tüfek alma işlemi tamamlandıktan son-
ra aynı anda kol düzeninde bulunulan yöne dönülür. İstikamet ve kol mesafesi
alındıktan sonra rahata geçilir.
14. ŞEKİL DEĞİŞTİRMELER:
Yanaşık düzen mangası, dururken ve yürürken verilecek komutlara göre
şekil değiştirir. Sola Saf ve Sağdan Kol düzeni komutları; hem bildirim hem
6-12 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
de yaptırım komutları olduğundan zaman aralığı bırakılmadan verilir.

a. Şekil değiştirmeler UYGUN adımla yapılır. Gerek görüldüğünde,
normal adım veya koşar adımla da yaptırılabilir.
b. Şekil değiştirmeler koşar adımla yapılıyorsa bildirilen şekil alındığında
koşar adımdan normal adıma geçilir.
c. Şekil değiştirmelerde hiza ve mesafe ileri-geri, istikametler ve aralıklar
sağa-sola yarım adım hareketler yapılarak alınır.
ç. Şekil değiştirme tamamlandıktan sonra UYGUN ADIM! komutu ile
uygun adıma geçilir.
d. Kıtanın esas düzeninin bozulmaması için, şekil değiştirirken cephe
büyültmeler sola doğru, cephe küçültmeler sağ baştan yapılır. Durum ge-
reği ters taraftan şekil değiştirilmiş ise ilk fırsatta kıta esas düzenine geçer.
e. Komutanın kıta tarafından işitilmesi ve şekil değiştirmeye hep birlikte
başlanabilmesi için, komutan kıtanın büyüklüğü nispetinde ortası açığında
bulunmalıdır.
f. Eğitimle gelişme sağlandıkça şekil değiştirme ve uygun adıma geçme
süreleri çabuklaştırılır.
g. Mangaca Yürüyüşe başlarken veya yürüyüş esnasında şekil de-
ğiştirmeler için verilecek komutlar;
(1) Saf Düzenine Geçişte: Bildirim komutundan (SOLA SAF) sonra
manga personeli başlarını sağa döndürerek ve sol kollarını yana uzatarak
normal aralıkta aralıkların alınmasını sağlarlar.Personel sağ gözleri ile hiza-
larını kontrol ederek emredilen düzeni alırlar. Eğer cephe değiştirilmeye-
cekse yapma komutu (MARŞ!) verilir. MARŞ! komutu ile birlikte kollar sal-
lanarak yürüyüşe devam edilir.
Eğer cephe değiştirilecekse yapma komutundan önce CEPHE!...
komutu ile ilerlenecek cephe emredilir. Bununla birlikte düzen alındığı için
normal aralıkta aralık ve mesafelerin alınması için kollarını kaldıran perso-
nel kollarını aynı anda indirir. Kollar sallanmadan bu cepheye dönülüp dü-
zen alındıktan sonra yapma komutu (MARŞ!) verilir. MARŞ! komutu ile bir-
likte kollar sallanarak yürüyüşe devam edilir.
(2) Kol Düzenine Geçişte: Bildirim komutundan (SAĞDAN KOL
DÜZENİ) sonra Mg. K. Hariç manga personeli sol kollarını ileri uzatarak
6-13 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
normal aralıkta mesafelerin alınmasını sağlarlar ve istikametlerini kontrol

ederek emredilen düzeni alırlar. Eğer istikamet değiştirilmeyecekse yapma
komutu (MARŞ!) verilir. MARŞ! komutu ile birlikte kollar sallanarak yürüyü-
şe devam edilir.
Eğer istikamet değiştirilecekse yapma komutundan önce İSTİKAMET!...

komutu ile ilerlenecek istikamet emredilir. Bununla birlikte düzen alındığı
için normal aralıkta mesafelerin alınması için kollarını kaldıran personel kol-
larını aynı anda indirir. Kollar sallanmadan bu istikamete dönülüp düzen
alındıktan sonra yapma komutu (MARŞ!) verilir. MARŞ! komutu ile birlikte
kollar sallanarak yürüyüşe devam edilir.
İKİNCİ KISIM
PİYADE/MEKANİZE PİYADE MANGALARI
1. DÜZENLER:
a. Manganın Saf Düzeni: Manga komutanı sağ başta, diğer erler

onun solunda numara sırasında bulundukları düzendir. Saf düzeni eğitim ve
hizmet için toplamak, muayene yapmak ve tüfek çatmak için uygun bir dü-
zendir (Şekil 6-13, Şekil 6-14, Şekil 6-15).
Şekil 6-13
Piyade Mangasının Saf Düzeni.
Şekil 6-14
Mknz. P. Mangasının (GZPT’li) Saf Düzeni.
6-14 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 6-15
Mknz. P. Mangasının (ZMA’lı) Saf Düzeni.
b. Manganın Kol Düzeni: Manga komutanı kol başında, diğer per-

sonelin numara sırasına göre, birbiri gerisinde kol mesafesinde bulundukla-
rı düzendir. Bu düzen daha çok mangaca yapılan hareketler ve şekil değiş-
tirmeler esnasında kullanılır (Şekil 6-16, Şekil 6-17, Şekil 6-18).

P. Mng. Kol Düzeni Mknz. P. Mng. (GZPT'li)
Kol Düzeni.
6-15 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 6-18
Mknz. P. Mng. (ZMA'lı) Kol Düzeni.
2. TÜFEK ÇATMAK:
a. Tüfek çatmak, saf ve kol düzeninde yaptırılır. Tüfek çattırılmadan
önce, normal aralık aldırılır ve TÜFEK ÇATILACAK!, ÇAT! komutu verilir.
5’inci bölüm 9’uncu madde ve aşağıda açıklandığı şekilde tüfek çattırılır.
b. P. Mangasının Tüfek Çatması:
(1) Saf Düzeninde:
(a) TÜFEK ÇATILACAK! bildirim komutunda esas duruşa
geçilir. (2, 6) numaralar sola, (3,5,7,9) numaralar sağa dönerler. Manga
komutanı ve HMT nişancıları (4, 8) cephe istikametinde kalır (Şekil 6-19).
Şekil 6-19
Piyade Mangasının Saf Düzeninde Tüfek Çatması.
(b) ÇAT! komutunda (2,3) ve (6,7) numaralar, tüfek dipçikleri
ayak topukları hizasına gelecek şekilde, arpacık muhafazalarından birbirine
6-16 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
dayarlar. (5, 9) numaralar sağa bir adım atarak tüfeklerini sağdan 3 ve 7

numaraya teslim ederler. Manga komutanı tüfeğini birinci çatıya koyar. Ça-
tılar teşkil edilirken (4, 8) numaralar HMT’lerinin kurma kolları ayak bileği
hizasına gelecek şekilde dipçik burnu ve çatal ayakları üzerinde yere koyar
(Şekil 6-20).
Şekil 6-20
Piyade Mangasının Saf Düzeninde Çatılmış Olan Tüfek Çatıları.
(2) Kol Düzeninde:
(a) TÜFEK ÇATILACAK! bildirim komutunda (1,5) numa-

ralar geriye dönerler. Diğer numaralar bulundukları yönde kalırlar.
(b) ÇAT! komutunda saf düzeninde tüfek çatmada açık-

landığı gibi tüfekler çatılır. (1 ve 5) numaralar tekrar ilk yönleri için geriye
dönerler.
(3) Çatı teşkil edildikten sonra 12'nci madde c fıkrasında açık-

landığı gibi personel yerlerini alır.
c. Mekanize Piyade Mangasının (GZPT’li) Tüfek Çatması:
(1) Saf Düzeninde:

geçilir. (1,2,5,6,9,10) numaralar sola, (3,7,11) numaralar sağa dönerler. (4
ve 8) numaralı HMT nişancıları cephe istikametinde kalır (Şekil 6-21).
(b) ÇAT! komutunda (2 ve 3), (6 ve 7), (10 ve 11) numaralı

personel tüfek dipçikleri ayak topukları hizasına gelecek şekilde arpacık
muhafazalarından birbirine dayarlar. (1,5,9) numaralar sola bir adım atarak
tüfeğini sağdan (2,6,10) numaralara teslim ederler. Çatılar teşkil edilirken
(4 ve 8) numaralar HMT'lerinin kurma kolları ayak bileği hizasına gelecek
şekilde yere koyar (Şekil 6-22).
6-17 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 6-21
Mekanize Piyade Mangasının (GZPT’li) Saf Düzeninde Tüfek Çatması.
Şekil 6-22
Mekanize Piyade Mangasının (GZPT’li)Saf Düzeninde
Çatılmış Olan Tüfek Çatıları.
(2) Kol Düzeninde:
(a) TÜFEK ÇATILACAK! bildirim komutunda (1, 5, 9) nu-
maralar geriye dönerler, diğerleri bulundukları yönde kalırlar.
(b) ÇAT! komutunda saf düzeninde tüfek çatmada tarif
edildiği gibi tüfekler çatılır. (1, 5 ve 9) numaralar tekrar ilk yönleri için geriye
dönerler.
(3) Çatı teşkil edildikten sonra 12'nci madde b fıkrasında açık-
ç. Mekanize Piyade Mangasının (ZMA’lı) Tüfek Çatması:
(1) Saf Düzeninde:
geçerler. (1, 2, 5) numaralar sola, (3, 6, 8, 9) numaralar sağa döner. (4 ve
7) numaralı HMT nişancıları cephesi istikametinde kalır. (Şekil 6-23).
(b) ÇAT! komutunda (2, 3, 5, 6) numaralar tüfek dipçikleri
ayak topukları hizasına gelecek şekilde arpacık muhafazalarından tüfekleri
birbirine dayar. (1) numara tüfeğini çatıya dayaması için (2) numaraya tes-
lim eder. (5) numara çatılı iki silâhı tutar. (6) numara geriye dönüp (8 ve 9)
numaraların silâhlarını alır, geriye dönerek silâhları çatar. Çatılar teşkil edi-
lirken (4 ve 7) numaralar HMT’leri kurma kolları ayak bileği hizasına gele-
cek şekilde yere koyar (Şekil 6-24).
6-18 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(c ) Çatı teşkil edildikten sonra 12'nci madde b fıkrasında

açıklandığı gibi personel yerlerini alır.
Şekil 6-23
Mekanize Piyade Mangasının (ZMA’lı) Saf Düzeninde Tüfek Çatması.
Şekil 6-24
Mekanize Piyade Mangasının (ZMA’lı) Saf Düzeninde
Çatılmış Olan Tüfek Çatıları.
(2) Kol Düzeninde:
(a) TÜFEK ÇATILACAK! bildirim komutunda manga perso-
neli esas duruşa geçer daha sonra (1, 5) numaralar geriye döner, diğer
personel bulundukları yönde kalır.
(b) ÇAT! komutunda saf düzeninde tüfek çatmada tarif edildiği
gibi tüfekler çatılır. (1, 5) numaralar tekrar geriye dönüp ilk yönlerini alırlar.
(3) Çatı teşkil edildikten sonra 12'nci madde b fıkrasında açık-
3. TÜFEK ALMAK:
a. Piyade Mangasının Tüfek Alması:
(1) Saf Düzeninde:
(a) TÜFEK BAŞINA! MARŞ! MARŞ! komutunda tüfek çatılarının
(b) TÜFEK! bildirim komutunda hep birlikte geriye dönülür. AL!
komutunda çatılara doğru bir adım atılır (Şekil 6-25).
6-19 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 6-25
Piyade Mangasının Saf Düzeninde Tüfek Alması.
(c) HMT nişancıları geriye, (2, 6) sağa, (3,5,7,9) sola dönerler. Ön-
ce manga komutanı ve HMT nişancıları tüfeklerini alır, sonra (3 ve 7) numa-
ralar (5 ve 9) numaraların tüfeklerini çatıdan ayırarak verir. Daha sonra (2,
3) ve (6, 7) numaralar tüfeklerini çatıdan ayırarak sağ ellerine alırlar.
(ç) HMT nişancıları çatal ayakları kapatır. Diğer personel tüfek al-
ma işlemi tamamlanınca aynı anda ilk yöne döner. Hiza ve normal aralık
alındıktan sonra rahat edilir.
(2) Kol Düzeninde:

bir adım sağında kol düzeninde durulur.
(b) TÜFEK! bildirim komutunda hep birlikte sola dönülür. AL! ko-
mutunda çatılara doğru bir adım atılır.
(c ) Saf düzeninde açıklandığı gibi tüfek alma tamamlanınca aynı

anda ilk yöne dönülür. Hiza ve normal aralık alındıktan sonra rahat edilir.
b. Mekanize Piyade Mangasının (GZPT’li) Tüfek Alması:
(1) Saf Düzeninde:
(a) TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! komutunda tüfek çatılarının

(b) TÜFEK! bildirim komutunda hep birlikte geriye dönülür

(Şekil 6-26).
6-20 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 6-26
Mekanize Piyade Mangasının (GZPT’li) Saf Düzeninde Tüfek Alması.
(c) AL! komutunda çatılara doğru bir adım atılır. HMT nişancıları
geriye, (3, 7, 11) numaralar sağa, (1, 2, 5, 6, 9, 10) numaralar sola döner-
ler. (2, 6, 10) numaralar önce (1, 5, 9) numaralara ait silahları çatıdan ayıra-
rak verirler. Daha sonra kendi silahlarını alırlar. HMT nişancıları da eğilerek
kendi silahlarını alıp çatal ayaklarını kapatırlar.
(ç) Tüfek alma işlemi bitince manga geriye dönerek saf düzenine ge-
çer. Hiza ve normal aralıklar alındıktan sonra rahat edilir.
(2) Kol Düzeninde:
(b) TÜFEK! bildirim komutunda hep birlikte sola dönülür. AL! ko-
(c) Saf düzeninde tarif edildiği gibi tüfek alma tamamlanınca aynı
anda ilk yöne dönülür. Hiza ve normal aralıklar alındıktan sonra rahat edilir.
c. Mekanize Piyade Mangasının (ZMA’lı) Tüfek Alması:
(1) Saf Düzeninde:
(b) TÜFEK! bildirim komutunda hep birlikte geriye dönülür (Şekil 6-
27). AL! komutunda çatılara doğru bir adım atılır. (1, 2, 5) numaralar sağa,
(3,6,8,9) numaralar sola döner. (2) numara (1) numaranın silâhını alıp ken-
disine verir. (6) numara (8 ve 9) numaraya ait silâhları alıp geriye dönerek
kendilerine verir. Müteakiben, (2,3,5,6) numaralar kendi silâhlarını alırlar.
HMT nişancıları da kendi silahlarını alır, çatal ayaklarını kapatır.
(c ) Tüfek alma işlemi bitince manga geriye dönerek saf düzenine
geçer. Hiza ve normal aralık alındıktan sonra rahat edilir.
6-21 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 6-27
Mekanize Piyade Mangasının (ZMA’lı) Tüfek Alması.
(2) Kol Düzeninde:

(a) TÜFEK BAŞINA! MARŞ! MARŞ! komutunda tüfek çatıları-
nın bir adım sağında kol düzeninde durulur.
(b) TÜFEK! bildirim komutunda hep birlikte sola dönülür. AL!
komutunda çatılara doğru bir adım atılır.
(c) Saf düzeninde açıklandığı gibi tüfek alma tamamlanınca ay-
nı anda ilk yöne dönülür. İstikamet ve mesafe alındıktan sonra rahat edilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
PİYADE/MEKANİZE PİYADE BÖLÜK KARARGÂHLARI/HAVAN/ TANK-

SAVAR TOP/BOMBAATAR VE TANKSAVAR (ERYX) MANGALARI
1. DÜZENLER:
a. Bölük karargâhları ile mangaların saf ve kol olmak üzere iki düzeni
vardır.
b. Saf düzeninde personel sağdan sola doğru numaralanır (Şekil 6-
28, Şekil 6-29, Şekil 6-30(a,b), Şekil 6-31, Şekil 6-32, Şekil 6-33).
Şekil 6-28
Piyade Bölük Karargâhı Saf Düzeni.
6-22 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 6-29
Mekanize Piyade Bölük Karargâhı Saf Düzeni.
Şekil 6-30a
Havan Kısım Karargahı Saf Düzeni.
Şekil 6-30b
Havan Mangası Saf Düzeni.
Şekil 6-31
Tanksavar Top Mangası Saf Düzeni.
6-23 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 6-32
ERYX Tanksavar Mangası Saf Düzeni.
Şekil 6-33
Bombaatar Mangası Saf Düzeni.
Şekil 6-34
Makineli Tüfek Timi Saf Düzeni.
Şekil 6-35
Keskin Nişancı Timi Saf Düzeni.
6-24 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
c. Kol düzeninde personel önden arkaya doğru numaralanır. (Şekil 6-

36, 6-37, 6-38 (a,b), 6-39, 6-40, Şekil 6-41, 6-42, Şekil 6-43).

P. Bl. Kh. Kol Düzeni. Mknz. P.Bl. Kh.
Kol Düzeni.
Şekil 6-38a Şekil 6-38b

Havan Kısım Karargahı Havan Mangası
Kol Düzeni. Kol Düzeni.
6-25 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL

Tas.Top Mng. Eryx Tas. Mng.
Kol Düzeni. Kol Düzeni.

Bombaatar Mangası Makineli Tüfek Timi
Kol Düzeni.
Şekil 6-43
Keskin Nişancı Timi Kol Düzeni.
6-26 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ç. Bölük karargahının yanaşık düzen hareketleri piyade/mekanize pi-

yade mangasında olduğu gibidir.
2. SİLÂH VE GEREÇ BIRAKMAK:
Birliklerin silâh ve gereç bırakması saf düzeninde yapılır. Saf düze-

ninde SİLÂH VE GEREÇ BIRAK! komutu verilmeden önce normal aralık
aldırılır, daha sonra SİLÂH VE GEREÇ BIRAK! komutu verilir. Birlikler si-
lah ve gereçlerini bıraktıktan sonra silahların bir adım önünde safta toplanır.
a. Eryx Tanksavar Mangasının Silâh ve Gereç Bırakması:
(1) SİLÂH VE GEREÇ! bildirim komutunda (2 ve 4) numaralı

Eryx tanksavar nişancıları Eryx üç ayağını (nişan tertibatı ile birlikte) açarak
yere bırakır. BIRAK! komutunda sabit hedef ayağı önde olacak şekilde
tanksavar silâhı yere bırakılır (Şekil 6-44).
(2) Bir numaralı manga komutanı birinci Eryx tanksavar

silâhına, (6) numaralı hafif araç şoförü ikinci Eryx tanksavar silâhına, piyade
tüfeklerini el kundağı silâh üzerine gelecek şekilde dik bırakırlar.
Şekil 6-44
Eryx Tanksavar Mangası Silâh ve Gereç Bırakması.
6-27 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Silâh Takımı Makineli Tüfek Kısmının Silâh ve Gereç Bırakması:

(1) SİLÂH VE GEREÇ! bildirim komutunda, nişancı yardımcıları
üç ayağı açarak yere bırakır. BIRAK komutunda nişancılar makineli tüfeği
üç ayak üzerine monte ederler.
(2) Müteakiben işlemi bitiren personel bir adım ileri çıkarak hiza
ve normal aralık aldıktan sonra rahat ederler.
3. SİLÂH VE GEREÇ ALMAK:

a. SİLÂH BAŞINA! MARŞ! MARŞ! komutunda silâh ve gereçlerin bir
adım önünde safta durulur.
Kuruluşunda sadece piyade tüfeği olan birliklerde TÜFEK! komutu ile
geriye dönülür, tüfeklere doğru bir adım atılır. AL! komutuyla piyade tüfek-
leri yerden alınır. Birlikte geriye dönülerek, hiza ve normal aralık alınarak
rahat edilir.
b. SİLÂH VE GEREÇ! bildirim komutunda, topluca geriye dönülür. AL!
yapma komutunda, silâh ve gereçlere doğru bir adım atılır. Silâh ve gereç
koymada yapılan hareketlerin tersi yapılarak, silâh ve gereç alınır. Birlikte
geriye dönülerek, hiza ve normal aralık alınarak rahat edilir.
4. TÜFEK ÇATMAK:
a. Piyade Bölük Karargahının Tüfek Çatması:
(1) Saf Düzeninde:
(a) TÜFEK ÇATILACAK! bildirim komutunda esas duruşa geçilir.
(1 ve 5) numaralar sola, (2, 3, 4, 6, 7, 8) numaralar sağa döner.
(b )ÇAT! komutunda (1-2 ve 5-6) numaralı personel tüfek dipçikleri
ayak topukları hizasına gelecek şekilde arpacık muhafazalarından birbirine
dayar. (3, 4) ve (7, 8) numaralar tüfeklerini sağdan (2 ve 6) numaraya tes-
lim eder. Silâhlarını çatan personel çatının bir adım önüne çıkar ve saf dü-
zenini alır.
(2) Kol Düzeninde:
(a) TÜFEK ÇATILACAK! bildirim komutunda (1 ve 5) numara ge-
riye döner. Diğer numaralar bulundukları yönde kalır.
(b) ÇAT! komutunda saf düzeninde tüfek çatmada açıklandığı gibi
tüfekler çatılır. (1 ve 5) numara tekrar geriye dönüp ilk yöndeki yerini alır.
(3) Çatı teşkil edildikten sonra 12'nci Madde b fıkrasında açıklandığı
6-28 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
gibi personel yerini alır.

b. Havan Kısım Karargahının Tüfek Çatması:
(1) Saf Düzeninde:
(1 ve 4) numara sola (2, 3, 5 ve 6) numaralar sağa döner.
(b) ÇAT! komutunda (1, 2 ve 4,5) numaralar tüfek dipçikleri ayak
topukları hizasına gelecek şekilde arpacık muhafazalarından birbirine da-
yar. (3, ve 6) numaralar sağa bir adım atarak tüfeklerini (3 ve 5) numaraya
teslim eder. Silâhlarını çatan, çatının bir adım önüne çıkar ve saf düzenini
alır.
(2) Kol Düzeninde:
(a )TÜFEK ÇATILACAK! bildirim komutunda (1 ve 4) numara ge-
riye döner. Diğer numaralar bulundukları yönde kalırlar.
tüfekler çatılır. (1 ve4) numara tekrar geriye dönüp ilk yöndeki yerini alır.
(3) Personel çatı teşkil edildikten sonra 12'nci madde b fıkrasında
açıklandığı şekilde yerlerini alır.
c. Havan Mangasının Tüfek Çatması:

(1) Saf Düzeninde:
(a) TÜFEK ÇATILACAK! bildirim komutunda esas duruşa geçi-
lir. (1,2) numara sola, (3,4) numara sağa döner.
(b ÇAT! komutunda (2,3) numaralı personel tüfek dipçikleri
ayak topukları hizasına gelecek şekilde arpacık muhafazalarından birbirine
dayarlar. (4) numara sağa bir adım atarak tüfeğini sağdan (3) numaraya
teslim eder. Manga komutanı tüfeğini (2) numaraya verir ve çatı teşkil edil-
miş olur.
(2) Kol Düzeninde:
(a) TÜFEK ÇATILACAK! bildirim komutunda (1) numara geriye
döner. Diğer numaralar bulundukları yönde kalırlar.
(b) ÇAT! komutunda saf düzeninde tüfek çatmada tarif edildiği
gibi tüfekler çatılır. Bir numara tekrar geriye dönüp ilk yöndeki yerini alır.
gibi personel yerlerini alır.
6-29 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ç. Tanksavar Top Mangasının Tüfek Çatması:

(1) Saf Düzeninde:
(1,2) numara sola, (3,4) numaralar sağa döner.
(b) ÇAT! komutunda (2,3) numaralı personel tüfek dipçikleri ayak
topukları hizasına gelecek şekilde arpacık muhafazalarından birbirine da-
yarlar. (4) numara sağa bir adım atarak tüfeğini sağdan (3) numaraya tes-
lim eder. Manga komutanı tüfeğini (2) numaraya verir ve çatı teşkil edilmiş
olur.
(2) Kol Düzeninde:
(b) ÇAT! komutunda saf düzeninde tüfek çatmada tarif edildiği gi-
bi tüfekler çatılır. (1) numara tekrar geriye dönüp ilk yöndeki yerini alır.
(3) Personel çatı teşkil edildikten sonra 12'nci Madde b fıkrasında
açıklandığı şekilde yerlerini alır.
d. Bomba atar Mangasının Tüfek Çatması:
(1) Saf Düzeninde:
(1,2) numara sola, (3) numara sağa döner.
(b) ÇAT! komutunda (2,3) numaralı personel, tüfek dipçikleri
ayak topukları hizasına gelecek şekilde, arpacık muhafazalarından bir-
birine dayarlar. (1) numara tüfeğini sağdan (2) numaraya teslim eder
ve çatı teşkil edilmiş olur.
(2) Kol Düzeninde:
tüfekler çatılır. (1) numara tekrar geriye dönüp ilk yöndeki yerini alır.
gibi personel yerlerini alır.
e. Keskin Nişancı Kısmının Tüfek Çatması: Keskin nişancı kıs-
6-30 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
mında mevcut piyade tüfekli personel kendi aralarında çatı yaparlar.

Keskin nişancı tüfekleri çatıya dayanır (çatal ayaklı keskin nişancı t ü-
fekleri çatal ayağı üzerine yere bırakılır).
5. TÜFEK ALMAK:
a. Piyade Bölük Karargâhının Tüfek Alması:
(1) Saf Düzeninde:
(a) TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! komutunda tüfek çatıları-
nın bir adım önünde safta durulur.
(b) TÜFEK! bildirim komutunda, hep birlikte geriye dönülür.
(c) (1 ve 5) numaralar sağa, (2,3,4,6,7,8) numaralar sola döner.
Önce (3,4) ve (7,8) numaralar tüfeklerini alır. Sonra (1,2) ve (5,6) numaralar
tüfeklerini çatıdan ayırarak sağ ellerine alırlar.
(ç) Tüm personel, tüfek alma tamamlanınca aynı anda ilk yöne dö-
ner. Hiza ve normal aralık alındıktan sonra rahat edilir.
(2) Kol Düzeninde:
(b) TÜFEK! bildirim komutunda aynı anda sola dönülür. AL! ko-
(c) Saf düzeninde açıklandığı gibi tüfek alma tamamlanınca aynı
anda ilk yöne dönülür. İstikamet ve mesafe alındıktan sonra rahat edilir.
b. Havan Kısım Karargâhının Tüfek Alması:
(1) Saf Düzeninde:
(b) TÜFEK! bildirim komutunda aynı anda geriye dönülür. AL!
(c) Kısımda (1 ve 4) numara sağa, (2, 3, 5, 6) numaralar sola
dönerler. Önce (3 ve 6) numaralar, tüfeklerini alır. Sonra (1, 2 ve 4,5) nu-
maralar tüfeklerini çatıdan ayırıp sağ ellerine alırlar.
(ç) Tüm personel, tüfek alma tamamlanınca aynı anda ilk yöne dö-
6-31 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ner. Hiza ve normal aralık alındıktan sonra rahat edilir.

(2) Kol Düzeninde:
sağında kol düzeninde durulur.
(b) TÜFEK! bildirim komutunda aynı anda sola dönülür. AL! ko-
(c) Saf düzeninde açıklandığı gibi tüfek alma işlemi tamamlanınca
aynı anda ilk yöne dönülür. İstikamet ve mesafe alındıktan sonra rahat edi-
lir.
c. Havan Mangasının Tüfek Alması:
(1) Saf Düzeninde:
(a )TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! komutunda tüfek çatıla-
rının bir adım önünde safta durulur.
(b) TÜFEK! bildirim komutunda aynı anda geriye dönülür.
(c) Mangada (1, 2) numaralar sağa, (3, 4) numaralar sola
dönerler. Önce manga komutanı ve (4) numara tüfeklerini alır. Sonra (2, 3)
numaralar tüfeklerini çatıdan ayırarak sağ ellerine alır.
(ç) Tüm personel, tüfek alma tamamlanınca aynı anda ilk
yöne döner. Hiza ve normal aralık alındıktan sonra rahat edilir.
(2) Kol Düzeninde:
(a) TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! komutunda tüfek çatıla-
rının sağında kol düzeninde durulur.
(b) TÜFEK! bildirim komutunda aynı anda sola dönülür. AL!
(c) Saf düzeninde açıklandığı gibi tüfek alındıktan sonra aynı
anda ilk yöne dönülür. İstikamet ve mesafe alındıktan sonra rahat edilir.
ç. Tanksavar Top Mangasının Tüfek Alması:
(1) Saf Düzeninde:
rının bir adım önünde safta durulur.
(b) TÜFEK! bildirim komutunda hep birlikte geriye dönülür.
AL! komutunda çatılara doğru yarım adım atılır.
6-32 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(c) Mangada (1, 2) numaralar sağa, (3, 4) numaralar sola

dönerler. Önce manga komutanı ve (4) numara tüfeklerini alır. Sonra (2, 3)
numaralar tüfeklerini çatıdan ayırarak sağ ellerine alır.
yöne döner. Hiza ve normal aralık alındıktan sonra rahat edilir.
(2) Kol Düzeninde:
rının sağında kol düzeninde durulur.
(b) TÜFEK! bildirim komutunda aynı anda sola dönülür. AL!
(c) Saf düzeninde açıklandığı gibi tüfek alma tamamlanınca
aynı anda ilk yöne dönülür. İstikamet ve mesafe alındıktan sonra rahat edi-
lir.
d. Bombaatar Mangasının Tüfek Alması:
(1) Saf Düzeninde:
(a) TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! komutunda tüfek ça-
tılarının bir adım önünde safta durulur.
(b) TÜFEK! bildirim komutunda aynı anda geriye dönü-
lür. AL! komutunda çatılara doğru bir adım atılır.
(c) Kısımda (1, 2) numaralar sağa, (3) numara sola dö-
nerler. Önce (1) numara sonra (2, 3) numaralar tüfeklerini çatıdan ayırarak
sağ ellerine alır.
yöne döner. Hiza ve normal aralıklar alındıktan sonra rahat edilir.
(2) Kol Düzeninde:
(a) TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! komutunda tüfek ça-
tılarının sağında kol düzeninde durulur.
(b )TÜFEK! bildirim komutunda aynı anda sola dönülür.
(c) Saf düzeninde açıklandığı gibi tüfek alma tamamla-
nınca aynı anda ilk yöne dönülür. İstikamet ve mesafe alındıktan sonra ra-
hat edilir.
e. Keskin Nişancı Kısmının Tüfek Alması: Keskin nişancı tüfekleri
çatal ayaklı ise, keskin nişancılar tüfeklerini yerden alır, piyade tüfekli per-
6-33 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
sonel yukarıdaki esaslarda tüfeklerini çatıdan alırlar. Keskin nişancı tüfekle-

ri çatıya dayalı ise önce keskin nişancı tüfekleri çatıdan alınır. Daha sonra
piyade tüfekleri çatıdan alınarak hiza ve normal aralık alınarak rahat edilir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
KOMANDO / MOT P. KOLU UNSURLARININ YANAŞIK DÜZEN
HAREKETLERİ
a. Kol Unsurlarının saf ve kol düzeni olmak üzere iki türlü yanaşık
düzen şekli vardır.
b. Unsurlarda bulunan personel saf düzeninde iken sağdan sola, kol
düzeninde ise önden arkaya doğru numara alır.
c. Unsurlar münferit olarak hareket edecekse, normal olarak kol dü-
zeninde yürütülür. Kısa mesafelerde saf düzeninde de yürütülebilir.
ç. Unsur olarak yanaşık düzen eğitimi yapılırken, unsur komutanı tü-
feğin i omuzda asılı olarak taşır. Unsur saf düzeninde bulunduğunda, un-
sur komutanı unsur cephe genişliğinin yarısı kadar ortası ilerisinde bir yer-
de durur. Kol düzeninde ise kol uzunluğunun yarısı kadar sol yanında ve
ortasında bir yerde durur.
d. Unsur, daha büyük bir birliğin bir parçası olarak yanaşık düzen
eğitimi yaparken unsur komutanı kuruluştaki yerinde durur. Unsurun diğer
personeli ile birlikte verilen komutlara uyar ve silahını bu komutlara uygun
vaziyette taşır.
2. UNSURLARIN YANAŞIK DÜZEN ŞEKİLLERİ:
Komando / MOT. P. bölüğünün ve kollarının unsurları, münferit olarak
eğitim yaparken aşağıdaki düzenleri kullanır. Bölük veya kol bütünlüğü içe-
risinde eğitim yapılırken, bu düzenler kendi bölümlerinde anlatıldığı gibi
değişikliğe uğramış şekilde uygulanır.
a. Unsurların Saf Düzeni: Unsur Komutanı sağ başta diğerleri un-
sur komutanının solunda numara sırasına göre bulundukları düzendir. Saf
düzeni eğitim ve hizmet için toplanma, muayene etme, tekmil alma, tören
geçişi ve tüfek çatmak için uygun bir düzendir. Bkz. Şekil 6–45, 6–46,
6–47, 6–48,6–49.
b. Unsurların Kol Düzeni: Unsur Komutanı kol başında, diğer per-
sonelin ise numara sırasına göre birbiri gerisinde ve kol mesafesinde bu-
lundukları düzendir.
6-34 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
Bölük Komu-
1
tanı
Bölük Astsu-
2
bayı
Muhabere Ça- 3
vuşu
İaşe ve İkmal
4
Çavuşu
Silah Kullanıcı
5
Bakım Uzmanı
Bilgisayar
6
Operatörü
7
Aşçı
8
Aşçı
9
Aşçı
6-34
Şekil 6–45
Sahra Kablo
10
İnşa Uzmanı
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Sahra Kablo
11
İnşa Uzmanı
Bölük Karargâhı Saf Düzeni.
Telsiz Telefon
12
Operatörü
Haberci
13
Hafif Araç Sü-

14
rücüsü
Hafif Araç Sü-

15
rücüsü
Hafif Araç Sü-

16
rücüsü
KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
1 2 3
Tahrip Uzmanı(Aynı
Kol Komutanı zamanda muharebe Sıhhiye Elemanı
elemanı
Şekil 6–46
Kol Karargâhı Saf Düzeni
1 2 3
Havan Nişancı Yar- Havan Cephane-
Havan Nişancı
dımcısı cisi
Şekil 6–47
Emre Verilen Unsur Saf Düzeni
1 2 3 4 5 6 7
Hafif Ma-
Hücum Elema- Hücum Ele-
Hücum Elemanı Hafif Maki- kineli Tü-
Manevra Unsur Hücum Elemanı nı (Dedektör manı (6'lı
( Mayın Dedektör neli Tüfek fek Nişan-
Komutanı (Keskin Nişancı) Operatör Yar- B/A Nişancı-
Operatörü ) Nişancısı cı Yardım-
dımcısı) sı)
cısı
Şekil 6–48
1'nci Manevra Unsuru Saf Düzeni
1 2 3 4 5 6 7 8
Manevra Unsur Hücum Elemanı Hücum Elemanı Hücum Elema- Hafif Maki- Hafif Maki- Tanksavar Tanksavar
Komutanı (Serti- (Mayın Dedektör (Keskin Nişan- nı (6'lı B/A Ni- nalı Tüfek neli Tüfek Nişancısı Nişancı
fikalı Tahrip Operatörü ) cı/Dedektör Ope- şancısı) Nişancısı Nişancı Yar- Yardımcısı
Elemanı) ratör Yardımcısı) dımcısı
Şekil 6–49
2’ nci Manevra Unsuru Saf Düzeni
6-35 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Hafif Araç Sürücüsü


Haberci
Telsiz Telefon Operatörü
Sahra Kablo İnşa Uzmanı
Sahra Kablo İnşa Uzmanı
Aşçı
Aşçı
Aşçı
Bilgisayar Operatörü
Silah Kullanıcı Bakım Uzmanı
İaşe ve İkmal Çavuşu
Muhabere Çavuşu
Bölük Astsubayı
Bölük Komutanı
Şekil 6–50
Bölük Kh. Kol Düzeni
6-36 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Tanksavar Nişancı
Yrd.
Hafif Makineli
Tanksavar Nişancısı
Tüfek Nişancı Yrd.
Hafif Makineli Hafif Makineli
Tüfek Nişancısı Tüfek Nişancı Yrd.
Hafif Makineli
Hücum Elemanı
Tüfek Nişancısı
Hücum Elemanı Hücum Elemanı
Sıhhiye Elemanı Havan Cephanecisi Hücum Elemanı Hücum Elemanı
Tahrip Elmanı Havan Nişancı Yrd. Hücum Elemanı Hücum Elemanı
1'nci Manevra 2'nci Manevra
Kol Komutanı Havan Nişancısı
Unsur Komutanı Unsur Komutanı
Şekil 6–51 Şekil 6–52 Şekil 6–53 Şekil 6–54

Kol Karargâhı Emre Verilen 1'inci Manevra 2'nci Manevra
Kol Düzeni Unsur Kol Düzeni Unsuru Kol Düzeni Unsuru Kol Düzeni
6-37 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Bu düzen unsurca yapılan hareketler ve şekil değiştirmeler esnasında kul-

lanılır. Şekil 6–50, 6–51,6–52,6–53,6–54.
3. UNSURLARA SAYI SAYDIRMAK:
Unsurlar saf ve kol olmak üzere her iki düzende de sayı sayabilir. Saf-
ta SAĞDAN/SOLDAN SAY! kol düzeninde SAYI SAY! komutu verilir.
Unsurlarda sayı sayma, saf düzeninde; normal olarak sağda- n sola, kol
düzeninde önden arkaya doğru yapılır. SAY! Yapma komutu ile birlikte
5’inci bölüm 3’üncü maddede açıklandığı gibi sayı saydırılır.
4. UNSURLARI HİZAYA GETİRMEK VE İSTİKAMETE BAKTIRMAK:
a. Unsurları Dirsek Teması Aralığı Hizaya Getirmek: Verilecek
komut; DİRSEK TEMAS ARALIĞI-HİZAYA GEL! ve İLERİ BAK! tır.
5’inci bölüm 2 ve 7’nci maddelerde tarif edildiği gibi dirsek teması aralığı
alınır ve hizaya bakılır.
b. Unsurları Normal Aralık Hizaya Getirmek: Verilecek komut;
HİZAYA GEL! ve İLERİ BAK! tır. 5’inci bölüm 2 ve 7’nci maddelerde ta-
rif edildiği gibi aralık alınır ve hizaya bakılır.
c. Unsurları Çift Kol Aralığı Hizaya Getirmek: Verilecek komut;
ÇİFT KOL ARALIĞI HİZAYA GEL! ve İLERİ BAK! tır. HİZAYA GEL!
yapma komutu verilmesiyle birlikte, her er (en sağdaki er hariç) başını ve
gözlerini sağa çevirir ve sağdakinden hizaya bakar. Aynı anda her er (1’inci
ve sonuncu erler hariç) her iki kolunu da gergin olarak uzatır ve parmak uç-
ları sağındaki ve solundaki erin parmak uçlarına değene kadar, sağa ve
sola kısa adımlar atarak yerini bulur (Sağdaki ilk er sadece sol kolunu,
soldaki ilk er ise sadece sağ kolunu kaldırır).
ç. Unsurları Kol Düzeninde İstikamete Baktırmak: İSTİKAMETE
BAK! komutu verilir. Kol başındaki personel esas duruşa geçer. Gerideki
personel kol mesafesini alır, sağa sola hareket ederek istikametteki yerini
alan personel esas duruşta bekler.
d. Saf Düzeninde Hizanın Kontrolü: Unsur Komutanı, unsurla aynı
hizada ve sağ baştakinin 3 adım sağında hizayı görecek şekilde unsura
döner. Unsurun hizasını kontrol eder, isimleri veya numaraları ile hitap
ederek, sol kolunu yukarı kaldırıp işaret etmek suretiyle düzeltmeleri söy-
ler. Bütün unsuru görebilmek için kısa yana adımlarla sağa ve sola hareket
eder, vücudunu eğmez, hizayı kontrol ettikten sonra sağa döner, koşarak
manga cephe genişliğinin yarısı kadar orta ilerisine geçer. Unsura yüzünü
döner ve durur, İLERİ BAK! komutunu verir. Bu komut üzerine kollar
6-38 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
sertçe aşağıya indirilirken baş ve gözler ileriye çevrilir. Daha sonra

RAHAT! (TÖREN RAHAT!) komutunu vererek unsuru rahat ettirir.
e. Kol Düzeninde İstikametin Kontrolü: Unsur Komutanı kol ba-
şındakinin 3 adım önünde cephesi unsura dönük olarak durur. Unsurdaki-
lere isim veya numaraları ile hitap ederek sol kolunu kaldırıp işaret etmek
suretiyle sağa sola kaymalarını söyler. Kol mesafesi ve istikamet alındıktan
sonra sağa döner, koşarak unsurun kol uzunluğunu yarısı kadar sola yanı-
na ve ortasına geçer. Unsura yüzünü döner ve durur, İLERİ BAK! komu-
tunu verir. Bu komut üzerine kollar sertçe yana indirilir. Daha sonra
RAHAT! komutunu vererek unsuru rahat ettirir.
f. Unsuru Rahat Ettirmek: İLERİ BAK! komutu ile hiza düzeltil-
mesine son verilir, ileri bakılır ve kollar sertçe indirilir. RAHAT!(TÖREN
RAHAT!) komutu ile rahat edilir.
5.YÜRÜYÜŞ, KOŞMA VE ÇARKLAR:
Unsuru herhangi bir düzende, yürüyüşe başlatmak, durdurmak, koş-
turmak ve çark ettirmek, 5’inci bölüm 6’ncı maddede açıklandığı şekilde
yapılır. Kol düzeninde; ÇARK! komutunun hemen arkasından İSTİKAMET!
(YEŞİL TEPEDEKİ TEK TOP AĞAÇ) komutu verilir.
6.UNSURLARI DAĞITMAK VE İSTİRAHAT VERMEK:
Unsurları dağıtmak ve istirahat vermek; 5’inci bölüm 4’üncü maddede
belirtilen şekilde icra edilir.
7.UNSURLARI TOPLAMAK:
Unsurlar, verilecek komutlarla saf ve kol düzenlerinde toplanır. Unsur-
ların eğitim ve öğretim için toplama şekli saf düzenidir. Unsurları toplamak
örnekleri; 5 ’inci bölüm 5 ’inci maddede belirtildiği şekildedir.
a. ”SAFTA TOPLAN MARŞ! MARŞ! ” Komutunda:
(1) Unsurlar aksi emredilmedikçe normal aralıkta toplanır.
(2) Komut Unsur Komutanı tarafından verildiğinde aşağıdaki faa-
liyetler yapılır: Unsurların sağ başında 2 numaralı personeller bu şahısların
solunda ise numara sırasına göre unsurların diğer personelleri, unsur ko-
mutanlarının 5 adım karşısında olmak üzere safta toplanır. Normal aralıkta
olacak şekilde 2 numaralar sol kollarını omuz yüksekliğinde dirseği gergin
olarak yana kaldırır, başları cepheye ve gözleri ileriye bakar.
3 numaraların sağ omuzları, 2 numaraların sol el orta parmağı ucuna de-
6-39 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ğecek kadar soluna yaklaşır. Hiza için başlarını tam sağa çevirerek bakar-
lar ve sol kollarını omuz yüksekliğinde kaldırırlar. Unsurlardaki diğer erler
de 3 numaraların yaptığının aynısı yaparlar ve normal aralık hizayı sağlar-
lar. En sondaki erler sol kollarını kaldırmadan hizaya bakarlar. İLERİ BAK!
komutu ile hep birden istikamete bakılır ve sol kollar esas duruştaki yerine
sertçe indirilir.
(3) Komutu bir üst veya eğitici verdiğinde sağ başta unsur komu-
tanları olacak şekilde yukarıda anlatıldığı gibi toplanılır.
b. DİRSEK TEMASI ARALIĞI, SAFTA TOPLAN MARŞ! MARŞ!
Komutu ile unsurlar normal aralıkta olduğu gibi toplanır. 5’inci bölüm 7’nci
maddede tarif edildiği gibi dirsek teması aralığı alınır. Unsurların son şahsı
esas duruşta kalarak hizaya bakarlar. Aralık, hiza, mesafe ve istikamete
bakıldıktan sonra İLERİ BAK! komutu ile kollar setçe esas duruştaki yeri-
ne indirilir, istikamete bakılarak rahata geçilir.
c. Toplanma sırasında unsurları dağınık düzende fazla tutmamak
için, unsurların son personeli toplanma yerine geldiğinde RAHAT! Komutu
verilir. Toplanmalarda hiza ve istikamete bakıldıktan sonra, rahat komutu
verilinceye kadar esas duruşta beklenir.
ç. Unsurlar bağımsız olarak yanaşık düzen hareketleri yaparken; saf
düzeninde; unsur komutanı genel olarak unsurunun 5 adım orta ilerisinde,
kol düzeninde; unsurunun sol ortasında ve 5 adım açığında bulunur. Unsur
komutanları gerekirse, unsurlarını daha rahat sevk ve idare edebilecek şe-
kilde yer değiştirebilirler.
8.NOKSANLIKLARIN (BOŞLUKLARIN) DOLDURULMASI:
Düzen içerisindeki boşluklar arkadan öne, soldan sağa doğru dolduru-
lur.
9.TÜFEKLİ HAREKETLER:
a. Unsur olarak esas duruş, rahat vaziyetleri, yerinde dönüşler, sün-
gü takmak ve yerine etmek, tüfeği taşıma vaziyetleri ve tüfekle selam dur-
mak unsurların her düzeninde birlik ve beraberlik içinde, 4’üncü bölümde
açıklandığı şekilde yapılır.
b. Tüfek muayene vaziyeti ve nişangâh kontrolü saf düzeninde, dol-
durmak-kapamak-boşaltmak ve emniyete almak unsurun her düzeninde
birlik ve beraberlik aranmaksızın yapılır.
6-40 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
10.UNSURCA ÇÖKMEK- KALMAK:

a. Saf Düzeninde: 5’inci bölüm 8’inci maddede açıklandığı gibi cep-
he istikametine çökülür.
b. Kol Düzeninde: 5’inci bölüm 8’inci maddede açıklandığı gibi cep-
he istikametine çökülür.
c. Kalk: KALK! komutunda 5’inci bölüm 8’inci maddede açıklandığı
gibi hep birden kalkılır. Yatmadan önceki düzene göre hiza, aralık ve kol
mesafesi alınıp, istikamete bakılarak rahata geçirilir.
ç. Unsurlar Yürürken ÇÖK! Komutu Verildiğinde: Unsurlar durak-
samadan 6’ncı bölüm 8’inci maddede açıklandığı şekilde çöker. Unsurlar
tekrar yürüyüşe devam ettirilecek ise, NORMAL ADIM-MARŞ! komutu ve-
rilir. Yapma komutunda, hep birlikte sol ayakla yürüyüşe geçilir. Yürürken
verilecek UYGUN ADIM! Komutu ile düzene göre aralık, kol mesafesi, hi-
za ve istikamet alınır, ayaklar uydurulur.
11.UNSURCA YATMAK- KALKMAK:
a. Saf Düzeninde: 5’inci bölüm 8’inci maddede açıklandığı gibi cep-
he istikametine yatılır.
b. Kol Düzeninde: Unsurlar kol düzeninde iken; YAT! komutu ile en
öndeki er cepheye, arka sıradakilerin hepsi yarım sağa dönerek vücutları
birbirine paralele olacak şekilde 5’ inci bölüm 8’incimaddede açıklandığı
gibi yatarlar.
c. Kalk: KALK! komutunda 5’inci bölüm 8’inci maddede tarif edildiği
gibi aynı anda kalkılır. Yatmadan önceki düzene göre hiza, aralık ve kol
mesafesi alınır, istikamete bakılarak rahata geçilir.
ç. Unsurlar Yürürken YAT! Komutu Verildiğinde: Unsurlar durak-
samadan 5’inci bölüm 8’inci maddede açıklandığı şekilde yatarlar. Unsurlar
yürüyüşe devam ettirilecekse, NORMAL ADIM MARŞ! komutu verilir.
Yapma komutunda, unsurlar aynı anda sol ayakla yürüyüşe geçerler. Yü-
rürken verilecek UYGUN ADIM! komutu ile düzene göre aralık, kol mesa-
fesi, hiza ve istikamet alınır, ayaklar uydurulur.
12.TÜFEK ÇATMAK:
a. Unsur ve kısımlar münferit olarak eğitim yaparken aşağıda anlatıl-
dığı şekilde tüfek çatarlar. Ancak kol ve bölük bütünlüğü içerisinde tüfek
6-41 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
çatılacaksa, bu hareket kendi bölümlerinde (kol ve bölük) anlatılığı şekilde

icra edilir.
b. Tüfek çatmak, saf ve kol düzeninde yaptırılır. Tüfek çatmadan ön-
ce normal aralık aldırılır. Tüfek çatmak için TÜFEK ÇATILACAK-ÇAT!
Komutu verilir
(1) Bölük Karargâhının Tüfek Çatması:
(a) Saf Düzeninde: TÜFEK ÇATILACAK! bildirim komutuyla 1, 4,
7, 10, 13 numaralı personel sola, diğerleri sağa dönerler. ÇAT! komutuyla 5’inci
bölüm 9’uncu maddede tarif edildiği şekilde tüfekler çatılır. Üçer piyade tüfekli
toplam 5 adet çatı oluşturulur. Personel çatıların arasından geçerek çatının 1
adım önünde saf düzeninde toplanır. Emir beklemeksizin hiza, aralık, istikamet
ve mesafe alındıktan sonra rahat edilir (Gerekirse, bölük komutanı en yakın çatı-
ya silahını dayar).
(b) Kol Düzeninde: TÜFEK ÇATILACAK! bildirim komutuyla 1,
4, 7, 10, 13 numaralı personel geriye döner, diğerleri sabit bekler. ÇAT! komu-
tuyla 5’inci bölüm 9’uncu maddede tarif edildiği şekilde tüfekler çatılır. Üçer piya-
de tüfekli toplam 5 adet çatı oluşturulur. Personel çatıların arasından geçerek ça-
tının 1 adım sağında kol düzeninde toplanır. Emir beklemeksizin istikamet ve
mesafe alındıktan sonra rahat edilir (Gerekirse, bölük komutanı en yakın çatıya
silahını dayar).
(2) Kol Karargâhının Tüfek Çatması:
(a) Saf Düzeninde: TÜFEK ÇATILACAK! komutuyla 1 ve 2
numaralar sola, 3 numara sağa döner. ÇAT! komutuyla,3 piyade tüfekli 1
adet çatı oluşturulur. Personel çatıların arasından geçerek çatının 1 adım
önünde saf düzeninde toplanır. Emir beklemeksizin hiza, aralık, istikamet
ve mesafe alındıktan sonra rahat edilir.
(b) Kol Düzeninde: TÜFEK ÇATILACAK! komutuyla 1 ve 2
numaralar geriye döner 3 numara sabit bekler. ÇAT! komutuyla, 3 piyade
tüfekli 1 adet çatı oluşturulur. Personel çatıların arasından geçerek çatının
1 adım sağında kol düzeninde toplanır. Emir beklemeksizin istikamet ve
mesafe alındıktan sonra rahat edilir.
(3) Emre Verilen Unsurun Tüfek Çatması:
(a) Saf Düzeninde: TÜFEK ÇATILACAK! komutuyla 1 ve 2
numaralar sola, 3 numara sağa döner. ÇAT! komutuyla, 3 piyade tüfekli 1
adet çatı oluşturulur. Havan nişancısı 60 mm.lik havanını önüne koyar ve
6-42 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
personel çatının bir adım önüne geçerek saf düzeninde toplanır. Emir bek-
lemeksizin hiza, aralık, istikamet ve mesafe alındıktan sonra rahat edilir.
(b) Kol Düzeninde: TÜFEK ÇATILACAK! komutuyla 1 ve
2 numaralar geriye döner 3 numara sabit bekler. ÇAT! Komutuyla, 3 piya-
de tüfekli 1 adet çatı oluşturulur. Havan nişancısı, havanı önüne koyar ve
unsur çatının 1 adım sağında kol düzeninde toplanır. Emir beklemeksizin
istikamet ve mesafe alındıktan sonra rahat edilir.
(4) 1’nci Manevra Unsurunun Tüfek Çatması:
(a) Saf Düzeninde TÜFEK ÇATILACAK! komutuyla 5 ve 6
numaralar yer değiştirir.1, 2,4 ve 6 numaralar sola, 3 ve 7 numaralar sağa
döner.5 numara sabit kalır. ÇAT! Komutuyla, 3’er piyade tüfekli 2 çatı oluş-
turur. 5 numara hafif makineli tüfeğini bırakır ve personel çatının bir adım
önüne geçerek saf düzeninde toplanır. Emir beklemek sizin hiza, aralık, is-
tikamet ve mesafe alındıktan sonra rahat edilir.
(b) Kol Düzeninde: TÜFEK ÇATILACAK! komutuyla 5 ve 6
numaralar yer değiştirir.1, 2,4 ve 6 numaralar geriye döner, 3 ve 7 numa-
ralar sabit kalır. 5 numara sola döner, ÇAT! Komutuyla, 3’er piyade tüfekli
2 çatı oluşturulur. 5 numara hafif makineli tüfeğini istikametine bırakır ve
unsur çatının 1 adım sağında kol düzeninde toplanır. Emir beklemeksizin
istikamet ve mesafe alındıktan sonra rahat edilir.
(5) 2’nci Manevra Unsurunun Tüfek Çatması:
(a) Saf Düzeninde: TÜFEK ÇATILACAK! komutuyla 1, 2 ve
6 numaralar sola, 3, 4,7 ve 8 numaralar sağa döner.5 numara sabit kalır.
ÇAT! Komutuyla, 4’er ve 3’er piyade tüfekli olmak üzere 2 adet çatı oluştu-
rulur. 2 çatının arasına 5 numara olan makineli tüfek nişancısı silahını bı-
rakır ve personel çatının bir adım önüne geçerek saf düzeninde toplanır.
Emir beklemeksizin hiza, aralık, istikamet ve mesafe alındıktan sonra ra-
hat edilir.
(b) Kol Düzeninde: TÜFEK ÇATILACAK! komutuyla 1, 2
ve 6 numaralar geriye döner 3, 4,7 ve 8 numaralar sabit kalır. 5 numara
sola döner. ÇAT! Komutuyla, 4’er ve 3’er piyade tüfekli olmak üzere 2 adet
çatı oluşturulur. 2 çatının arasına 5 numara olan makineli tüfek nişancısı
silahını istikametine bırakır. Personel kol düzeninde toplanır. Emir bekle-
meksizin istikamet ve mesafe alındıktan sonra rahat edilir.
6-43 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
c. TÜFEK ALMAK:
a. Bölük Karargahının Tüfek Alması:
(1) Saf Düzeninde:TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! komutunda tü-
fek çatılarının bir adım önünde saf düzeninde toplanılır. TÜFEK! bildirim ko-
mutuyla hep birlikte geriye dönülür. AL! komutuyla çatılara doğru bir adım
atılır. Bundan sonra tüfek çatma hareketinin tersi olacak şekilde tüfekler alınır
ve unsur, tüfek çatmadan önceki cephesine döner, normal aralık hizaya gelir
ve emir beklemeksizin rahata geçer.
(2) Kol Düzeninde:TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! komutunda
tüfek çatılarının bir adım sağında kol düzeninde toplanılır. TÜFEK! bildirim
komutuyla hep birlikte sola dönülür. AL! komutuyla çatılara doğru bir adım
atılır. Bundan sonra tüfek çatma hareketinin tersi olacak şekilde tüfekler
alınır ve unsur, tüfek çatmadan önceki istikametine döner, kol mesafesi alı-
nıp istikamet kontrol edildikten sonra emir beklemeksizin rahata geçer.
b. Kol Karargâhının Tüfek Alması:
(1) Saf Düzeninde: TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! Komutun
da tüfek çatılarının bir adım önünde saf düzeninde toplanılır. TÜFEK! Bil-
dirim komutuyla hep birlikte geriye dönülür. AL! Komutuyla çatılara doğru
bir adım atılır. Bundan sonra tüfek çatma hareketinin tersi olacak şekilde
tüfekler alınır ve unsur, tüfek çatmadan önceki cephesine döner, normal
aralık hizaya gelir ve emir beklemeksizin rahata geçer.
(2) Kol Düzeninde: TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! Komutunda
tüfek çatılarının bir adım sağında kol düzeninde toplanılır. TÜFEK! Bildirim
komutuyla hep birlikte sola dönülür. AL! Komutuyla çatılara doğru bir adım
alınır ve unsur, tüfek çatmadan önceki istikametine döner, kol mesafesi
alınıp istikamet kontrol edildikten sonra emir beklemeksizin rahata geçer.
c. Emre Verilen Unsurun Tüfek Alması: Kol Karargâhında tarif
edildiği şekliyle tüfek alınır.
ç. 1’nci Manevra Unsurunun Tüfek Alması:
(1) Saf Düzeninde:TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! Komutun-
da tüfek çatılarının bir adım önünde saf düzeninde toplanılır. TÜFEK! Bildi-
rim komutuyla hep birlikte geriye dönülür. AL! Komutuyla çatılara doğru bir
adım atılır. Bundan sonra tüfek çatma hareketinin tersi olacak şekilde tü-
fekler alınır. 5 numara yere bırakmış olduğu otomatik tüfeğini alır. Unsur,
6-44 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
tüfek çatmadan önceki cephesine döner, normal aralık hizaya gelir ve emir
beklemeksizin rahata geçer.
(2) Kol Düzeninde: TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! Komutunda
tüfek çatılarının bir adım sağında kol düzeninde toplanılır. TÜFEK! Bildirim
komutuyla hep birlikte sola dönülür. AL! Komutuyla çatılara doğru bir adım
alınır. 5 numara yere bırakmış olduğu otomatik tüfeğini alır. Unsur, tüfek
çatmadan önceki istikametine döner, kol mesafesi alınıp istikamet kontrol
edildikten sonra emir beklemeksizin rahata geçer.
d. 2’nci Manevra Unsurunun Tüfek Alması:
(1) Saf Düzeninde: TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! Komutun-
da tüfek çatılarının bir adım önünde saf düzeninde toplanılır. TÜFEK! Bildi-
rim komutuyla hep birlikte geriye dönülür. AL! Komutuyla çatılara doğru bir
fekler alınır. 5 numara yere bırakmış olduğu otomatik tüfeğini alır. 8 numa-
ra ise silahını astıktan sonra RPG-7’sini eline alır. Unsur, tüfek çatmadan
önceki cephesine döner, normal aralık hizaya gelir ve emir beklemeksizin
rahata geçer.
(2) Kol Düzeninde: TÜFEK BAŞINA MARŞ! MARŞ! Komutun-
da tüfek çatılarının bir adım sağında kol düzeninde toplanılır. TÜFEK! Bil-
dirim komutuyla hep birlikte sola dönülür. AL! Komutuyla çatılara doğru bir
fekler alınır. 5 numara yere bırakmış olduğu otomatik tüfeğini alır. 8 numa-
ra ise silahını astıktan sonra RPG–7 ’sini eline alır. Unsur, tüfek çatmadan
önceki istikametine döner, kol mesafesi alınıp istikamet kontrol edildikten
sonra emir beklemeksizin rahata geçer.
13. UNSURLARIN ŞEKİL DEĞİŞTİRMELERİ:
Komando / Mot. P. bölüğünde bulunan tüm unsurlar, dururken ve yü-
rürken verilecek komutlara göre şekil değiştirir.
a. Şekil değiştirmeler UYGUN adımla yapılır. Gerek görüldüğünde,
normal adım veya koşar adımla da yaptırılabilir.
b. Şekil değiştirmeler MARŞ! MARŞ! Komutuyla yapılıyorsa bildiri-
len şekil alındığında koşar adımdan normal adıma geçilir.
c. Şekil değiştirmelerde hiza ve mesafe ileri-geri, istikametler ve ara-
lıklar sağa-sola yarım adım hareketler yapılarak alınır.
6-45 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ç. Şekil değiştirme tamamlandıktan sonra UYGUN ADIM! Komutu ile

uygun adıma geçilir.
d. Kıtanın esas düzeninin bozulmaması için, şekil değiştirirken cep-
he büyütmeler sola doğru, cephe küçültmeler sağ baştan yapılır. Durum
gereği ters taraftan şekil değiştirilmiş ise ilk fırsatta kıta esas düzenine ge-
çirilir.
e. Yürüyüşe Başlarken veya Yürüyüş Esnasında Şekil Değiştir-
meler İçin Verilecek Komutlar:
(1) Saf Düzenine Geçişte: Önce SOLA SAF! Bildirim komutu
verilir. Komut verilince unsurlar kollarını sallamayı bırakır. Unsurların 2
numaralı personelinden itibaren 1 numaranın soluna doğru yürünmeye
başlanır ve unsurlar saf düzenine geçer. SOLA SAF! Bildirim komutu ve-
rildiğinde unsurların 1 numaraları sol kolunu kaldırır. Onun soluna doğru
dizilen personel de aralığını bulur ve beklemeden sol kolunu kaldırır. Son
personel bu hareketi yapmaz. Saf düzenine geçtiğinde CEPHE ….! Bildirilir
ve unsurlar bir bütün olarak emredilen cepheye doğru döner. Cephesini
alan unsurlar yürüyüşe devam ederken MARŞ! yapma komutu verilir, un-
surların tüm personeli kollarını aynı anda sertçe indirir ve yürüyüşüne de-
vam eder. Yürürken saf düzenine geçmek için ”SOLA DÖN! CEPHE…!”
Komutu da verilebilir (Cephe/İstikamet değişecektir).
(2) Kol Düzenine Geçişte: Önce SAĞDAN KOL DÜZENİ! Bildi-
rim komutu verilir. Unsurların 1 numaralı personeli istikametinde yürüyüşü-
ne devam ederken, 2 numaralardan itibaren tüm unsur personeli 3 sayılı
harekette sağa döner ve 1 numaranın arkasında kol düzenindeki yerini alır.
Kol düzenindeki yerini alan personel sol kolunu kaldırır ve istikametini kont-
rol eder. Unsurlar kol düzenine geçtiğinde İSTİKAMET ..! Bildirilir. Tüm
unsurlar emredilen istikamete doğru yürümeye başladığında MARŞ! yap-
ma komutu verilir. Kollar aynı anda sertçe indirilir ve yürüyüşe devam edilir.
Yürürken kol düzenine geçmek için SAĞA DÖN! İSTİKAMET….! Komutu
da verilebilir (Cephe/İstikamet değişecektir).
6-46 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
YEDİNCİ BÖLÜM
TAKIM YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
BİRİNCİ KISIM
YANAŞIK DÜZEN TAKIMININ HAREKETLERİ
1. GENEL:
a. Birlikler yanaşık düzen eğitimi öncesi, 2’nci bölüm madde 1f'de
belirtildiği şekilde yanaşık düzen takım kuruluşuna geçip yaparlar.
b. Birlikler yanaşık düzen eğitimi haricinde, TMK kuruluşunda günlük
faaliyetlerini icra ederken birlikçe uyguladıkları yanaşık düzen hareketlerini
(tüfek çatmak, yatmak kalkmak vb.) TMK kuruluşlarını bozmadan, yanaşık
düzen takımı hareketlerine benzeterek yaparlar.
c. Saf düzeninde iken; takımın elemanları (mangalar) önden geriye
doğru, yürüyüş kolu düzeninde soldan sağa doğru numaralandırılır.
ç. Yanaşık düzen eğitimlerinde ve törenlerde takım komutanı ve ta-
kım astsubayları tüfeklerini omza asılı durumda bulunacaklardır.
d. Takım saf düzeninde iken eğitim yapıyorsa, takım komutanı, takım
genişliğinin yarısı kadar mesafe takımın orta ilerisinde bulunur. Yürüyüş,
kolu düzeninde ise kol uzunluğunun yarısı kadar sol yanındadır.
e. Takım komutanı, SIRA AÇIL!, MARŞ!, GERİYE DÖN!, MARŞ!,
İLERİ!, MARŞ! şeklinde komut verdiğinde veya takım aralıklarını değiştire-
cek şekilde harekete geçtiğinde, yerini muhafaza etmesi için takımla birlikte
aynı anda uygun adımla yürür.
f. Takım, daha büyük bir birliğin parçası olarak eğitim yaptığında,
takımın saf ve kol düzeninde, takım komutanının yeri, takımın ön sırasının
sağ başıdır. Takım astsubayı, takım komutanının arkasındadır.
g. Takım müstakil olarak eğitim yaparken takım astsubayı (takım
komutanına kontrolde yardım maksadı ile) cephe genişliğinin yarısı kadar
takımın orta gerisinde bulunabilir.
h. Takım, yanaşık düzen eğitimi için tertiplenmesinde genel olarak
normal aralıkta durur ve yürür. Dirsek temas aralığında yürüyüş geliştirildik-
ten sonra normal ve çift kol aralığında yürüyüş eğitimine geçilir.
7-1 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL

Takımın saf ve yürüyüş kolu olmak üzere iki türlü yanaşık düzen şekli var-
dır. Takım personeli bütün yanaşık düzen hareket uygulamalarında genel olarak
normal aralıkta durur ve yürür.
a. Saf Düzeni:
Takım eğitimlerde, denetlemelerde, kontrollerde ve toplu görüşlerde genel-
likle saf düzeninde tertiplenir. Mangalar saf düzeninde birbirinin kol mesafesi ge-
risinde manga sırasına göre tertiplenir. Takım komutanı takımın sağ başında,
takım astsubayı ise takım komutanının arkasında bulunur (Şekil 7-1).
1’inci Manga
2’nci Manga
3’üncü Manga
4’üncü Manga
Şekil 7-1
Takım Saf Düzeni (Mangalar Saf Düzeninde).
b. Yürüyüş Kolu Düzeni:
Birliklerin intikal esnasında kullandıkları bir düzendir. Mangalar kol dü-
zeninde, bildirilen aralıkta ve mangaların yan yana tertiplendikleri düzendir.
Takım bölük içerisinde tertiplendiğinde takım komutanı takımın sağında, ta-
kım astsubayı ise takım komutanının arkasında bulunur (Şekil 7-2).
1’inci Manga
2’nci Manga
3’üncü Manga
4’üncü Manga
Şekil 7-2
Takım Yürüyüş Kolu Düzeni (Mangalar Kol Düzeninde).
7-2 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
3. SIRALARDAN AYRILMAK:
Durum bir veya daha fazla personelin düzenden ayrılmasını gerektiri-
yorsa veya takım komutanından emir veya belirli özel görev alındığında, ta-
kım komutanı ER AHMET, ÖNE VE ORTAYA!, veya İSMİNİ SÖYLEDİĞİM
PERSONEL ÖNE VE ORTAYA ÇIKSIN! emrini verdiğinde;
a. Takım Saf Düzeninde İken:
İsmi okunan personel esas duruşa geçer ve EMRET KOMUTANIM!
diye cevap verdikten sonra yarım adım öne çıkar durur, sola (sağa) döner,
normal adımla mangaların mesafe aralıkları boşluklarından en yakın kenar-
dan düzenin dışına çıktıktan sonra koşar adımla takım komutanının yanına
gelir.
b. Takım Yürüyüş Kolu Düzeninde İken:
İsmi okunan personel esas duruşa geçer ve EMRET KOMUTANIM!
diye cevap verdikten sonra bir ve ikinci mangadakiler yarım adım sola, üç
ve dördüncü mangadakiler yarım adım sağa çıkarak istikametlerinde nor-
mal adımla yürüyerek, düzenin dışına çıktıktan sonra, saf düzeninde izah
edildiği gibi takım komutanının üç adım önünde yerlerini alırlar.
4. SAYI SAYDIRMAK:
Kıta yanaşık düzen hareketleri 5’inci bölüm 3’üncü maddede olduğu
gibi yapılır.
a. Takım saf düzeninde iken, dirsek temas aralığında, normal ara-
lıkta ve çift kol aralığında hizaya getirilir. Faaliyet 5’inci bölüm 2’inci
maddede belirtildiği gibi yapılır. Manga komutanları ile takım astsubayı
HİZAYA GEL! komutu ile öndeki elemana göre uygun mesafeyi almak
için sol kollarını önce öne uzatırlar. İstikamet ve mesafenin sağlanmasın-
dan sonra birinci manga personeli sol kollarını sola doğru uzatarak manga-
nın hizaya gelmesini sağlar. Birinci manga personeli hariç diğer mangaların
personeli kollarını yanlara uzatmaz. Diğer mangaların personeli, hizalarını
manga komutanlarından, istikametlerini ise birinci mangadan esas alarak
kontrol ederler. Mangaların hiza ve istikametlerini almalarını müteakip takım
komutanı takımını kontrol eder.
Takım komutanı takımın ortası ilerisinden HİZAYA GEL! komutunu
vermesini müteakip öndeki manganın sağ başına gelerek üç adım açıktan
7-3 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
manganın hizasını, daha sonra diğer mangaların hizalarını kontrol ederek

tekrar takımın ortası ilerisine çıkar ve İLERİ BAK!, RAHAT! komutu ile ta-
kımını rahata geçirir.
b.Takıma, yürüyüş kolunda iken hiza ve istikamete baktırmak için;

HİZAYA GEL!’ komutu verilir.
Verilen komut ile sağ baştaki 4’üncü manga esas mangayı teşkil
eder. Sol baştaki manga komutanı dışındaki manga komutanları ve ta-
kım astsubayı hizaya bakmak için sol kollarını kaldırırlar, baş ve gözler i-
ni sağa çevirirler. Arkada kalan diğer manga personeli, hiza ve istikamet-
lerini alabilmek için mangalarının önünde bulunan manga komutanlarını
ve sağ başta bulunan 4’üncü manga personelini esas alırlar. Bu durum-
da yalnızca 4’üncü manga personeli sol kolunu öndeki arkadaşının omuz
hizasına kadar kaldırarak aralığını ayarlar. Diğer mangaların elemanları,
göz ucu ile sağ yandaki 4’üncü manga elemanından ve önündeki kendi
manga personelinden (en önde manga komutanı bulunmaktadır) hiza ve
istikametlerini ayarlar. Hiza ve istikamete bakıldıktan sonra İLERİ BAK!,
RAHAT! (TÖREN RAHAT!) komutuyla rahata geçilir.
c. Takım komutanı, takımının hiza istikamet kontrolünü, mangaları

sıra ile ve ayrı ayrı 6’ncı bölüm 4’üncü maddede anlatıldığı gibi yapar.
ç. Takım bölüğün içinde hizaya geliyorsa, bütün manga komutanları

ve takım astsubayı, kendi sağ ve sol taraflarını göz ucuyla kontrol ederek
hizaya bakarlar. Takım personeli, istikamete girmek için kollarını kaldırma-
dan, yukarıda b fıkrasında izah edildiği gibi hareket eder.
6. SIRA AÇTIRMAK VE YANAŞTIRMAK:

a. Takımın muayenesi saf düzeninde ve normal aralıkta yapılır.
b. Daha iyi görüş sağlanması ve dolaşma serbestliği temini için mu-

ayeneden önce sıra açtırılır.
(1) Sıra Açtırmak: Sıra açtırmak için SIRA AÇIL!, MARŞ! komu-
tu verilir. SIRA AÇIL!, bildirim komutu ile esas duruşa geçilir ve silah (tüfek)
yerden 5 cm kesilir. MARŞ! yapma komutu ile TÖREN ADIMI İLE KOLLAR
SALLANMADAN birinci sıra 5, ikinci sıra 3, üçüncü sıra 1 adım yürüyüp
durur, dördüncü sıra yerinde esas duruşta kalır (Şekil 7-3).
7-4 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 7-3
Yanaşık Düzen Takımının Sıra Açılması.
(2) Sıra Yanaştırmak: Sıra yanaştırmak için SIRA YANAŞ!,

MARŞ! komutu verilir. SIRA YANAŞ! bildirim komutunda esas duruşa geçi-
lir ve silah (tüfek) yerden ayak bileği (5 cm) hizasına kadar kaldırılır.
MARŞ! yapma komutu ile açılmış durumdaki sıralar geriye dönerek açılır-
ken attıkları adım kadar adım atıp durur. Mangalar emir beklemeksizin geri-
ye dönerler. Takım Komutanının rahat komutu ile rahata geçilir.

a. Takım, uzun mesafeli yürüyüşleri yürüyüş kolu düzeninde ve nor-
mal aralıkta yapar. Takım, kısa mesafelerde ve törenlerde ise saf düzenin-
de yürütülebilir.
b. Takımın, saf ve kol düzeninde iken yürüyüş kolunda koşması ve

çarkları 5’inci bölüm 6’ncı maddede izah edildiği gibi yaptırılır.
8. MUAYENE DÜZENİ:
Takımın, silah, malzeme ve teçhizatının muayenesi, 11'inci bölüm
2’ nci maddede belirtildiği şekilde sıra açtırıldıktan sonra belirtilen muayene
ve denetleme düzeni alınarak yapılır.
Takım her düzende yürürken ve dururken silahsız ve silahlı iken çök-
mek kalkmak hareketlerini 6’ıncı bölüm, 1’inci kısım, 10/11'inci maddede
izah edildiği şekilde, mangalar arasındaki uyum ve ahengi bozmadan, toplu
olarak yapılacaktır (Şekil 7-4).
7-5 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 7-4
Yanaşık Düzen Takımının Çökmesi.
Takım her düzende yürürken ve dururken yatmak, kalkmak hareketle-
rini 4'üncü bölüm, 4'üncü kısım, 15'inci maddede belirtilen esaslar göz
önünde bulundurularak aşağıda belirtildiği gibi yaparlar.
a. Dururken:
(1) Saf Düzeninde: Takım komutanı, takımına YAT! komutunu
verdiğinde 1’inci manga 5 adım, 2’nci manga 3 adım, 3’üncü manga 1 adım
atar ve yatar. 4 ncü manga ise bulunduğu yerde kendi istikametinde yatar.
KALK! komutu üzerine; 4'üncü bölüm, 4'üncü kısım, 15'inci maddede tarif
edildiği gibi yapılarak kalkılır, 2’nci, 3’üncü ve 4’üncü mangalar kalktıktan
sonra 1’inci mangaya yanaşır, hiza ve istikametini kontrol eder, aralık ve kol
mesafelerini alıp rahata geçerler (Şekil 7-5).
Şekil 7-5
Yanaşık Düzen Takımının
Saf Düzeninde Yatması.
7-6 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(2) Yürüyüş Kolu Düzeninde: YAT! komutunda, 1’inci manga

personeli yarım sola döner ve uygun şekilde yatar. 4’üncü manga personeli
yarım sağa döner ve uygun şekilde yatar. 2’nci manga personeli 1’inci
manga personelinin sağ yanına, 3’üncü manga personeli ise 4’üncü manga
personelinin sol yanına yatarlar. 2 ve 3’üncü manga personeli, başları, 1 ve
4’üncü manga personelinin ayakları hizasına gelecek ve vücutları birbirine
paralel olacak şekilde yatarlar. Manga Komutanları ise mangalarının önün-
de, yürüyüş istikametinde yatarlar. Mangalar, kol düzeninde yatılması bö-
lümünde izah edildiği şekilde yatarlar.
KALK! komutu üzerine4'üncü bölüm, 4'üncü kısım, 15'inci maddede tarif
edildiği gibi yapılarak kalkılır. Kalktıktan sonra 1’inci, 2’nci ve 3’üncü mangalar
4’üncü mangaya yanaşır, hiza ve istikametini kontrol eder, aralık ve kol mesafe-
lerini alıp rahata geçerler (Şekil 7-6).
Şekil 7-6
Takımın Yürüyüş Kolu Düzeninde Yatması.
b. Yürürken:
(1) Saf Düzeninde: Takım komutanı, takımına YAT! komutu ve-
rir. Bu komut üzerine 1’inci manga 5 adım, 2’nci manga 3 adım, 3’üncü
manga 1 adım atar ve kendi istikametinde yatar. 4 ncü manga ise bulundu-
ğu yerde kendi istikametinde yatar. Yatma faaliyeti 4'üncü bölüm, 4'üncü
kısım, 15'inci maddede tarif edildiği gibi yapılır.
KALK! komutu üzerine; 4'üncü bölüm, 4'üncü kısım, 15'inci maddede
tarif edildiği gibi yapılarak kalkılır, aralık, mesafe alınıp hiza istikamete ba-
kıldıktan sonra rahat edilir. Yürüyüşe devam etmek için NORMAL ADIM!
MARŞ! komutu verilir. Komutun NORMAL ADIM! bildirim kısmında takım per-
soneli kendiliğinden ayağa kalkar, silahlar yatmadan önceki taşıma vaziyetine
getirir,.hiza istikametini kontrol eder; MARŞ! komutu ile, sol ayakla yürüyüşe
başlanarak normal adımla yürüyüşe devam edilir. Gerekiyorsa UYGUN ADIM!
komutu ile takım yürüyüşe uygun adımla devam eder.
7-7 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(2) Yürüyüş Kolunda:
(a) YAT! Komutunda: Manga komutanları ve takım astsubayı

kendi istikametinde ve aynı hizada olmak üzere yatar. 1’inci mangadakiler yarım
sola, 4’üncü mangadakiler yarım sağa doğru dönerek yatarlar. 2’nci mangadaki-
ler 1’inci manga personelinin sağına, 3’üncü mangadakiler ise 4’üncü manga
personelinin soluna gelecek şekilde ve takımın dururken yatmasında belirtilen
esaslar dahilinde yatarlar.
(b) KALK! Komutunda: Topluca ve aynı anda kalkılır, man-
ga komutanları ve takım astsubayı aralık alır, hizaya bakarlar. Kalkmayı
müteakip 1 ve 2’nci mangadakiler yarım sağa 3’üncü ve 4’üncü mangadaki-
ler ise yarım sola döner, manga komutanlarından istikamete bakar kol me-
safesi alınıp hizaya bakıldıktan sonra rahat ederler.
(c) Takım komutanı KALK! komutu yerine NORMAL ADIM!,
MARŞ! komutu da verebilir. Bu durumda takımca yukarıda tarif edildiği gibi
yapılarak kalkılır, tüfek asılır ve MARŞ! komutu ile yürüyüşe devam edilir.
Yürüyüş esnasında hiza ve istikametler kontrol edilir.
11. TÜFEK ÇATMAK, SİLAH VE GEREÇ KOYMAK:
a. Takım kuruluşunda tüfekler genel olarak saf düzeninde çattırılır.
Takım yürüyüş kolu düzeninde bulunuyorsa, takım önce sola döndürülerek
saf düzenine geçirtilir. Takımın yürüyüş kolu düzeninde iken tüfek çatması
gerekiyorsa, manganın kol düzeninde tüfek çatması esaslarına göre, 6'ncı
bölüm 12’nci madde de belirtildiği şekilde tüfek çatılır.
b. Takım komutanı, TÜFEK ÇATILACAK! ÇAT! komutu verir. Bu
komut üzerine, mangalar 5’inci bölüm 9’uncu maddede anlatılan şekilde tü-
fek çatarlar. Diğer silah ve gereç taşıyan personel, komutla birlikte silah ve
gereçlerine yönelik belirlenmiş esaslar doğrultusunda silahlarını ça-
tar/gereçlerini bırakırlar. Çatıların hiza ve istikametine dikkat edilmelidir.
c. Takım tüfek çatmayı tamamladıktan sonra mangaların tamamı
tüfek çatılarının içerisinden çatılara dokunmadan geçerek, tüfek çatısının
önüne çıkarlar. Mangaların tamamı çatıların önüne çıktıktan sonra, takım
saf düzeninde ve 4’üncü manga ile tüfek çatısı arasında bir adım olacak
şekilde düzen alınır. Mangalar, en öndeki mangadan ve manga komu-
tanlarından hiza ve istikamete bakar. Takım personeli hiza ve istikamete
baktıktan sonra rahata geçerler ve takım komutanın vereceği emre göre ha-
reket ederler.
7-8 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ç. Takımın yürüyüş kolu düzeninde iken tüfek çatması ancak özel

hallerde gerçekleştirilir. Takım yürüyüş kolunda tüfek çatacaksa, mangalar
yedinci bölümde belirtildiği şekilde, her manga kendi içerisinde tüfeklerini ça-
tar. Tüfekler çatılırken takımın bütünlüğü göz önüne alınmalı ve çatıların hiza
ve istikametleri kontrol edilmelidir.
d. Tüfek çatma işlemi bittikten sonra 1’inci manga ile tüfek çatısı ara-
sında bir adım olacak şekilde, mangalar çatıların bir adım sağ tarafında ve
yürüyüş kolunda düzen alırlar. Takım bütünlüğü içerisinde hiza ve istikamete
bakarak rahata geçerler. Takım komutanından verilecek emri beklerler.
12. TÜFEK ALMAK, SİLAH VE GEREÇ ALMAK:
Takım komutanının TÜFEK BAŞINA! MARŞ! MARŞ! veya TOPLAN!
komutu ile mangalar, tüfek çatılarının arasından geçerek, tüfek çatılarının ara-
sında, kendisine ait tüfek çatısının yanında esas duruşta beklerler. TÜFEK!, AL!
komutu verildiğinde, manga personeli, bildirim komutu ile birlikte tüfek çatılması
esnasında bulunduğu yöne döner. Yaptırım komutu ile takım personeli 6’ncı bö-
lüm madde 13’de izah edildiği gibi tüfek çatılarından tüfeklerini alırlar. Silah ve
gereç bırakmış olan diğer personel de silah ve gereçlerini belirtilen esaslarda
alırlar. Daha sonra mangalar, takım saf / yürüyüş kolu düzeninde hiza ve istika-
mete bakarak rahata geçerler.
13. DAĞILMAK, İSTİRAHAT VERMEK VE SERBEST BIRAKMAK:
a. 5'inci bölüm madde 4’de izah edildiği gibi takım yanaşık düzen ha-
reketleri yapılır.
b. Takımca hareket yapılırken mangalar, takımın bütünlüğü içerisin-
de uyumlu şekilde hareket etmeli ve takımın ahengini bozmadan hareketler
yapılmalıdır.
14. TOPLANMAK:
a. İstirahat ve molanın bitiminde veya hizmete devam için birliğin
toplanması gerekiyorsa, işaret ve emirle komut verilir. Verilen komut, 5’inci
bölüm 5’nci madde ve 6'ncı bölüm 7'nci madde de izah edilen esaslara uy-
gun icra edilerek takım toplanır.
b. Takımca hareket yapılırken mangalar, takımın bütünlüğü içerisin-
de uyumlu şekilde hareket etmeli ve takımın ahengini bozmadan hareketler
yapılmalıdır.
7-9 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
c. Toplama Komut Örnekleri:

(1) ...’İNCİ TAKIM, DİRSEK TEMAS ARALIĞI SAFTA TOP-
LAN, MARŞ MARŞ!
(2) ....’İNCİ TAKIM, TEK TOP AĞACIN SOLUNDA, YOL ÜZE-

RİNDE, KUZEY İSTİKAMETİNDE, YÜRÜYÜŞ KOLUNDA TOPLAN!,
MARŞ! MARŞ!
ç. İstirahat ve küçük molalardan sonraki toplanmalarda manga ko-
mutanları, takım komutanlarına bulundukları yerde vukuat olup olmadığını
bildirirler.
İKİNCİ KISIM
ŞEKİL DEĞİŞTİRMELER
1. GENEL:
a. Takım, takım komutanı, takım astsubayı veya görevlendirilen manga
komutanının komutu ile şekil değiştirmeleri yapar.
b. Takım, şekil değiştirme hareketlerine hep birden başlar ve manga-
lar birbirine karışmaksızın yeni düzeni alırlar.
c. Düzen Değiştirmelerde İrtibat Mangası:
(1) Saf düzeninde, 1’inci manga,
(2) Yürüyüş kolu düzeninde, 4’üncü manga,
ç. Takımda şekil değiştirmeler için komut verildiğinde takım personeli
bütünlük içerisinde komutu uygular. Takım içerisinde bulunan piyade man-
galarının haricindeki kısımlar ve mangalar yanaşık düzen kuruluşunda bu-
lunan mangalara göre teşkilatlanarak hareket ederler.
d. Takımca Yürüyüşe başlarken veya yürüyüş esnasında şekil
değiştirmeler için verilecek komutlar;
(1) Saf Düzenine Geçişte: Bildirim komutundan (SOLA SAF)
sonra öndeki manga personeli sol kollarını yana uzatarak normal aralıkta
aralıkların alınmasını, 1’inci Mg. K.nı hariç diğer manga komutanları sol kol-
larını ileri uzatarak normal aralıkta mesafelerin alınmasını sağlarlar. Diğer
personel kollarını sallamadan başlarını sağa çevirerek sağ gözleri ile hiza-
larını sol gözleri ile istikametlerini kontrol ederek emredilen düzeni alırlar.
7-10 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Eğer cephe değiştirilmeyecekse yapma komutu (MARŞ!) verilir. MARŞ!

komutu ile birlikte kollar sallanarak yürüyüşe devam edilir.
Eğer cephe değiştirilecekse yapma komutundan önce
CEPHE!... komutu ile ilerlenecek cephe emredilir. Bununla birlikte düzen
alındığı için normal aralıkta aralık ve mesafelerin alınması için kollarını kal-
dıran personel kollarını aynı anda indirir. Kollar sallanmadan bu cepheye
dönülüp düzen alındıktan sonra yapma komutu (MARŞ!) verilir. MARŞ!
komutu ile birlikte kollar sallanarak yürüyüşe devam edilir.
(2) Kol Düzenine Geçişte: Bildirim komutundan (SAĞDAN KOL
DÜZENİ) sonra manga komutanları sol kollarını yana uzatarak normal ara-
lıkta aralıkların alınmasını, 1’inci Mg. K.nı hariç bu manganın diğer perso-
neli sol kollarını ileri uzatarak normal aralıkta mesafelerin alınmasını sağlar-
lar. Diğer personel kollarını sallamadan başlarını sağa çevirerek sağ gözleri
ile hizalarını sol gözleri ile istikametlerini kontrol ederek emredilen düzeni
alırlar. Eğer istikamet değiştirilmeyecekse yapma komutu (MARŞ!) verilir.
MARŞ! komutu ile birlikte kollar sallanarak yürüyüşe devam edilir.
Eğer istikamet değiştirilecekse yapma komutundan önce
İSTİKAMET!... komutu ile ilerlenecek istikamet emredilir. Bununla birlikte
düzen alındığı için normal aralıkta aralık ve mesafelerin alınması için kolla-
rını kaldıran personel kollarını aynı anda indirir. Kollar sallanmadan bu isti-
kamete dönülüp düzen alındıktan sonra yapma komutu (MARŞ!) verilir.
MARŞ! komutu ile birlikte kollar sallanarak yürüyüşe devam edilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
P/MKNZ. P. TAKIMININ YANAŞIK DÜZEN HAREKETLERİ
a. Takım, bölüğün organik kuruluşu içerisinde iken görev yaptığı za-
man TMK’sında belirtilen kuruluşuna geçerek eğitimlerini yapar.
b. Takım, planlı olarak yapılan yanaşık düzen eğitimini yanaşık dü-
zen takımı kuruluşuna geçerek yapar. Ancak eğitim alanındaki bazı faaliyet-
lerin icrası için mevcut TMK’sı içerisinde de yanaşık düzen şekillerini alabi-
lir. Takımın iki yanaşık düzen şekli vardır.
(1) Saf Düzeni.
(2) Yürüyüş Kolu Düzeni.
c. Saf düzeninde iken; takımın mangaları önden geriye doğru, yürü-
yüş kolu düzeninde ise soldan sağa doğru numaralandırılır.
7-11 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ç. Bütün yanaşık düzen eğitimlerinde ve törenlerde takım komutanı

ve takım astsubayının silahları asılı durumdadır.
d. Takım saf düzeninde iken bölükten ayrı olarak eğitim yapıyorsa,
takım komutanı takımın ortasında takım genişliğinin yarısı kadar orta ileride
bulunur. Yürüyüş kolu düzeninde ise takımın kol uzunluğunu ortalayacak
şekilde kol uzunluğunun yarısı kadar yanındadır.
e. Takım komutanı SIRA AÇIL MARŞ!, GERİYE DÖN MARŞ!, İLERİ
MARŞ! şeklinde komut verdiğinde veya takım aralıklarını değiştirecek şekilde
harekete geçtiğinde yerini muhafaza etmesi için takımla birlikte aynı anda
uygun adımla yürür.
f. Takım daha büyük bir birliğin parçası olarak eğitim yaptığında, ta-
kım komutanının yeri, takımın ön sırasının sağ başıdır. Yürüyüş kolu düze-
ninde ise sağdaki takım astsubayının sağındadır.
g. Takım müstakil olarak eğitim yaparken takım astsubayı (takım
komutanına kontrolde yardım maksadı ile) cephe genişliğinin yarısı kadar
takımın orta gerisinde bulunur.
ğ. Takım, bütün yanaşık düzen eğitimi için tertiplenmesinde genel ola-
rak normal aralıkta durur ve yürür. Dirsek temas aralığı ile yürüyüş geliştirildik-
ten sonra normal ve çift kol aralıkları ile yürüyüş çalışmalarına geçilir.
2. DÜZENLER:
Piyade / Mekanize piyade takımının saf ve yürüyüş kolu olmak üzere
iki yanaşık düzen şekli vardır. Takım bütün yanaşık düzenlerinde genel ola-
rak normal aralıkta durur ve yürür.
a. Saf Düzeni: Takım eğitimlerde, denetlemelerde, kontrollerde ve
toplu görüşlerde genellikle saf düzeninde tertiplenir. Mangalar saf düzenin-
de birbirinin kol mesafesi gerisinde, manga sırasına göre tertiplenir. Bu du-
rumda takım komutanı takımın sağ başında (1 nci manga komutanının sa-
ğında) bulunur (Şekil 7-7).
Şekil 7-7
Takım Saf Düzeni
(Mangalar Saf Düzeninde).
7-12 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Yürüyüş Kolu Düzeni: Mangalar ve takım karargâhı kol dü-

zeninde, bildirilen aralıkta yan yana mangalar solda, takım karargahı man-
gaların sağında tertiplendikleri düzendir. Takım bölük içerisinde tertiplendi-
ğinde takım komutanı, takım astsubayının sağında bulunur (Şekil 7-8).
Şekil 7-8
Takım Yürüyüş Kolu Düzeni
(Mangalar Kol Düzeninde).
UYARI !
Takım bütün yanaşık düzen şekillerinde genel olarak
normal aralıkta durur ve normal aralıkta yürür.
3. TÜFEK ÇATMAK, SİLÂH VE GEREÇ BIRAKMAK:

a. Takımda tüfekler genel olarak saf düzeninde çattırılır. Takım
yürüyüş kolu düzeninde bulunuyorsa takım komutanı önce takımını sola
döndürür, saf düzenine geçirir. Takım, 6'ncı bölüm 12'nci maddede belir-
tildiği şekilde kol düzeninde de tüfek çatabilir.
b. Takım komutanı önce: SİLÂH VE GEREÇ BIRAK! komutu verir
bu komut üzerine, takımda var ise piyade tüfekleri haricindeki silâh ve teç-
hizat, hiza ve istikamet kontrol edilerek yere bırakır. Personel, silâh ve ge-
reçlerini yere bıraktıktan sonra esas duruşta emir bekler. Daha sonra takım
komutanı takıma, TÜFEK ÇATILACAK !, ÇAT! komutu verir. Bu komut
üzerine mangalar, 6’ncı bölüm madde 12’de belirtildiği şekilde tüfeklerini
çatarlar. Çatıların hiza ve istikamette olmasına dikkat edilmelidir.
c. Takım tüfek çatmayı tamamladıktan sonra mangaların tamamı ça-
tılara dokunmadan geçerek, tüfek çatısının önüne çıkarlar. Takım saf düze-
ninde tüfek çatısı arasında bir adım olacak şekilde düzen alır. Takım en
öndeki mangadan ve manga komutanlarından hiza ve istikamete bakar.
Takım personeli hiza ve istikamete baktıktan sonra rahat eder ve takım
komutanından verilecek emri bekler.
7-13 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ç. Takımın yürüyüş kolu düzeninde iken tüfek çatması ancak özel

hallerde yaptırılır. Takım yürüyüş kolunda tüfek çatacaksa, mangalar yedin-
ci bölümde belirtildiği şekilde, her manga kendi içerisinde tüfeklerini çatar-
lar. Tüfekler çatılırken takımın bütünlüğü göz önüne alınmalı ve çatıların hi-
za ve istikametleri kontrol edilmelidir.
d. Tüfek çatma tamamlandıktan sonra, 1’inci Mng. ile tüfek çatısı
arasında bir adım olacak şekilde, mangalar çatıların bir adım sağ tarafında
ve yürüyüş kolunda düzen alırlar. Takım bütünlüğü içerisinde, hiza ve isti-
kamete bakarak rahata geçerler. Tk.K.nından emir beklerler.
4. TÜFEK ALMAK, SİLÂH VE GEREÇ ALMAK:
Takım komutanının TÜFEK BAŞINA! veya TOPLAN! komutu ile
mangalar, tüfek çatılarının arasından geçerek, tüfek çatılarının arasında,
kendi mangasına ait tüfek çatısının yanında esas duruşta beklerler.SİLÂH
VE GEREÇ AL!, TÜFEK!, AL! komutları verildiğinde, bildirim komutu ile
birlikte tüfek çatılması esnasında bulunduğu yöne döner. Yaptırım komutu
ile takım personeli 6’ncı bölüm madde 13’te izah edildiği gibi tüfek çatıların-
dan tüfeklerini alırlar. Daha sonra mangalar, takım saf/yürüyüş kolu düzeni
içerisinde hiza ve istikamete bakarak rahata geçerler.
DÖRDÜNCÜ KISIM
SİLÂH TAKIMININ YANAŞIK DÜZEN HAREKETLERİ
1. GENEL ESASLAR:
a.Silâh takımı, bünyesinde bulundurduğu tanksavar top kısmı, havan
kısmı, bomba atar kısmı, keskin nişancı kısmı ve makineli tüfek kısmı ile
yanaşık düzen eğitimi yapacağı zaman, yanaşık düzen hareketlerini yana-
şık düzen takımına benzeterek yapar.
UYARI !
Silâh takımı yanaşık düzen eğitimi ile ilgili tüm faaliyetleri ya-
naşık düzen takım kuruluşu oluşturarak icra eder.
b. Kısımlar eğitim alanındaki bazı faaliyetlerin icrası için TMK’sına

göre yanaşık düzen şekillerini alabilirler. Bu düzenler manga bütünlüğü içe-
risinde 6'ncı bölüm 3'üncü kısımda anlatılan şekilde alınır.
2. DÜZENLER:
Silâh takımının saf ve yürüyüş kolu olmak üzere iki türlü yanaşık düzen
7-14 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
şekli vardır. Takım yanaşık düzen hareketlerini yanaşık düzen takımına

benzeterek yapar.
a. Saf Düzeni: Takım eğitimlerde, denetlemelerde, kontrollerde ve

toplu görüşlerde genellikle saf düzeninde tertiplenir. Mangalar saf düzeninde
birbirinin kol mesafesi gerisinde, manga sırasına göre tertiplenir. Otomatik
bombaatar ve keskin nişancı takımlarının mevcutları az olduğundan kısımlar
bir manga sırası içerisindedirler. Bu düzende otomatik bombaatar kısmı 3
ncü tanksavar top mangasının gerisinde keskin nişancı kısmı ise 3 ncü maki-
neli tüfek timinin gerisinde bulunur. Bu durumda, takım komutanı takımın sağ
başında, Tas. Ks. K., takım komutanının gerisindedir (Şekil 7-9).
Şekil 7-9
Silâh Takımının Saf Düzeni.
b. Yürüyüş Kolu Düzeni: Kısımların/Timlerin birbiri gerisinde, man-
gaların birerli kol düzeninde, bildirilen aralıkta yan yana tertiplendikleri dü-
zendir. Bu düzende otomatik bombaatar kısmı 3 ncü tanksavar top manga-
sının solunda, keskin nişancı kısmı ise 3 ncü makineli tüfek timinin solunda
bulunur (Şekil 7-10).
Şekil 7-10
Silâh Takımının Yürüyüş Kolu Düzeni.
7-15 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
3. TÜFEK ÇATMAK, SİLÂH VE GEREÇ BIRAKMAK:

a. Silâh Takımına ait kısımlar eğitim alanından döndüklerinde,
istirahat, paydos vb. durumlarda ve Bl./Tk. komutanlarının verecekleri emir
üzerine toplu halde malzeme bırakıp tüfek çatarlar. Bu faaliyet Bl. K. nın ve-
receği komut dikkate alındığında genellikle topluca yapılır. Silâh Takımı bir
bütün olarak yürüyüş kolu düzeninde bulunuyor ise önce sola döndürülerek
saf düzenine geçirilir. Daha sonra malzeme bıraktırılıp tüfek çattırılır.
b. Kısımlara başka bir bölgede bağımsız olarak tüfek çattırıla-
cağı zaman, kısım/manga komutanı önce: SİLÂH VE GEREÇ BIRAK! ko-
mutunu verir. Bu komut üzerine kısımlar 6’ncı bölüm 20’nci maddede izah
edildiği gibi silâh ve gereçlerini yere bıraktıktan sonra esas duruşta bekler-
ler. Daha sonra kısım/manga komutanı kısma/mangaya, TÜFEK ÇATILA-
CAK, ÇAT! komutu verir. Bu komut üzerine mangalar, 6’ncı bölüm madde
22’de belirtildiği gibi tüfekleri çatarlar.
c. Kısım/manga, tüfek çatmayı tamamladıktan sonra, mangala-
rın tamamı çatıların arasından çatılara dokunmadan geçerek, tüfek çatısı-
nın önünde toplanırlar. Kısım/manga hiza ve istikamete bakar. Hiza ve isti-
kamete bakıldıktan sonra rahat edilir.
4. TÜFEK ALMAK, SİLÂH VE GEREÇ ALMAK:
a. Kısım/mangalara SİLÂH VE GEREÇ AL!, TÜFEK AL! komu-
tu verildiğinde, kısım/mangalar 6’ncı bölüm madde 21’de izah edildiği gibi
tüfek çatılarından tüfeklerini ve silâh gereçlerini alırlar.
b. Daha sonra kısımlar, saf/kol düzeni içerisinde, hiza ve istika-
mete bakarak rahata geçerler.
BEŞİNCİ KISIM
KOMANDO / MOT. P. KOLUNUN YANAŞIK DÜZEN HAREKETLERİ
1.GENEL BİLGİLER:
a. Komando Mot. P. kolları yanaşık düzen eğitiminin icrasında, kendi
kadro silahları ile birlikte ancak teçhizat ve malzemelerini almadan, aşağı-
da açıklanan düzenlerden birini kullanırlar.
b. Komando / Kot. P. kolunun iki türlü yanaşık düzen şekli vardır.
(1) Saf Düzeni,
(2) Yürüyüş Kolu Düzeni.
7-16 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
c. Saf düzeninde iken kolun elemanları önden geriye doğru, yürüyüş

kolu düzeninde ise soldan sağa doğru numaralandırılır.
ç. Bütün yanaşık düzen eğitimlerinde ve törenlerde kol komutanları-
nın tüfeği asılı durumdadır.
d. Kol saf düzeninde iken kol komutanı kolunun genişliğinin yarısı
kadar orta ilerisinde bulunur. Yürüyüş kolu düzeninde ise, kol uzunluğunu
ortalayacak şekilde, kol uzunluğunun yarısı kadar solundadır.
e. Kol, daha büyük bir birliğin parçası olarak eğitim yaparken, kol
komutanı saf düzeninde en ön sıranın sağ başında, yürüyüş kolu düzenin-
de ise cepheden bakıldığında en soldaki sıranın sağ başında bulunur.
f. Kol, bütün yanaşık düzen eğitimi için tertiplenmesinde genel ola-
rak normal aralıkta durur ve yürür. Kol komutanı eğitimin gerektirdiği şekil-
de dirsek temas aralığı veya çift kol aralığını aldırır.
g. Yapılan eğitimler esnasında komando unsurlarının bütünlüğünü
bozmamak esas alınmıştır. Unsurlar münferit olarak eğitim yaparken bu
esas korunmuştur. Ancak komando kolu tek başına veya daha büyük bir
birliğin parçası olarak yanaşık düzen eğitimini icra ederken, özellikle bölük
saf ve kol düzenine geçildiğinde, yaklaşık 100 metrelik bir cephe genişliği
ve derinliği söz konusu olmaktadır. Bu da emir komuta etmede zafiyetlere
sebebiyet vermektedir.
2. KOLUN YANAŞIK DÜZEN ŞEKİLLERİ:
Kolun saf ve yürüyüş kolu olmak üzere iki yanaşık düzen şekli vardır.
Kol bütün yanaşık düzenlerinde genel olarak normal aralıkta durur ve yü-
rür.
a. Saf Düzeni: Kol eğitimlerde, denetlemelerde, kontrollerde ve toplu
görüşlerde genellikle saf düzeninde tertiplenir. Kolun saf düzeni Şekil 7-
11’deki gibidir.
b. Yürüyüş Kolu Düzeni: Kolun özellikle yürüyüşlerde kullandığı dü-
zendir. Kolun yürüyüş kolu düzeni Şekil 7-12’deki gibidir.
3. SIRALARDAN AYRILMAK:
Durum, bir veya daha fazla personelin kol düzeninden ayrılmasını ge-
rektiriyorsa, kol komutanı veya başka bir üst koldan personel çağıracaksa:
”ER AHMET, ÖNE VE ORTAYA! veya İSMİNİ SÖYLEDİĞİM PERSONEL
ÖNE VE ORTAYA ÇIKSIN! ” şeklinde emir verir. Bundan sonra;
7-17 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
a. Kol Saf Düzeninde İken: İsmi söylenen personel esas duruşa ge-
çer ve EMRET KOMUTANIM! diye cevap verir. Bu personel saf düzeninin
1’inci sırasında ise doğruca ilgili komutanın 3 adım karşısına gider ve tek-
mil verir. Çağrılan personel 2’nci sıranın 1, 2, 3 ve 4 numaralı personeli ise
yarım adım öne çıkar, sağa döner ve normal adımla yürüyerek unsurun
sağ başına gelir, bundan sonra koşarak ilgili komutanın 3 adım önüne gi-
der ve tekmil verir.5, 6 ve 7 numaralı personel ise yarım adım öne çıkar,
sola döner, sıranın sonuna kadar normal adımla yürüdükten sonra koşarak
ilgili komutanın 3 adım karşısında durur ve tekmil verir. Çağırılan personel
3 ve 4’üncü sıranın 1, 2 ve 3 numaralı personeli ise yarım adım öne çıktık-
tan sonra sağa döner, sıranın en başına kadar normal adımla yürür ve
bundan sonra koşarak ilgili komutanın 3 adım karşısında durur ve tekmil
verir. Çağırılan personel 4, 5 ve 6 numaralı personel ise yarım adım öne
çıkar, sola döner, sıranın sonuna kadar normal adımla yürüdükten sonra
koşarak ilgili komutanın 3 adım karşısında durur ve tekmil verir.
b. Kol Yürüyüş Kolu Düzeninde İken: İsmi söylenen personel esas
duruşa geçer ve EMRET KOMUTANIM! diye cevap verir. Yürüyüş kolu
düzenine göre sıraların en önünde bulunan personel doğruca ilgili komuta-
nın 3 adım karşısında durur ve tekmil verir. 1 ve 2’nci sıradaki personel,
kendi sıralarının sağından ve en kısa yoldan ilgili komutanın 3 adım karşı-
sında durur ve tekmil verir. 3 ve 4’üncü sıradaki personel ise kendi sıraları-
nın solundan ve en kısa yoldan ilgili komutanın 3 adım karşısında durur ve
tekmil verir. Manevra unsur komutanı çağırılırsa, destek unsur komutanının
hemen sağından koşarak ilgili komutanın karşısında durur ve tekmil verir.
4. SAYI SAYMAK:
Kolca sayı sayma, saf düzeninde iken 1’inci sıranın birinci personeli
ile, yürüyüş kolu düzeninde iken de destek unsur komutanı ile başlar, ma-
nevra unsur komutanı ile devam eder ve 5’inci bölüm 3’üncü madde de be-
lirtilen esaslar dâhilinde icra edilir.
5. KOLU HİZAYA GETİRMEK VE İSTİKAMETE BAKTIRMAK:
a. Kol Saf Düzeninde İken: Kol komutanı ”HİZAYA GEL! DİRSEK
TEMASI ARALIĞI HİZAYA GEL!-ÇİFT KOL ARALIĞI HİZAYA GEL! ”
Komutunu verir. 1’inci sıranın personeli komuta uygun şekilde hizaya gelir,
2, 3 ve 4’üncü sıranın sağ başındaki personel ise kol mesafesini almak
üzere sağ kollarını kaldırır. Kol komutanı 1’inci sıranın 3 adım sağ tarafına
gelir ve hizayı kontrol eder. Müteakiben 2, 3 ve 4’üncü sıraları da aynı şe-
kilde kontrol ettikten sonra yerine geri döner ve ”İLERİ BAK! ” Komutunu
verir.
7-18 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Kol Yürüyüş Kolu Düzeninde İken: Kol komutanı ”HİZAYA

GEL!-DİRSEK TEMASI ARALIĞI HİZAYA GEL!-ÇİFT KOL ARALIĞI Hİ-
ZAYA GEL! ” Komutunu verir. Sıraların başında bulunan personel komuta
uygun olarak hizaya gelir, 1’incisıranın tüm personeli (1 nu-maralı perso-
neli hariç) ise sağ kollarını kaldırarak istikamete bakarlar. Diğer personel
de hiza ve istikametleri ayarlamak için yarım adımlarla gerekli şekilde ha-
reket edip yerlerini bulurlar. Kol komutanı sıraların 3 adım karşısında dura-
rak istikameti kontrol eder. Kontrolü müteakip yerine geri döner ”İLERİ
BAK! ”Komutunu verir.
6. KOLA SIRA AÇTIRMAK VE YANAŞTIRMAK:
a. Kolun muayenesi saf düzeninde ve normal aralıkta yapılır.
b. Daha iyi görüş sağlanması ve dolaşma serbestliği temini için mua-
yeneden önce sıra açtırılır.
(1) Sıra Açtırmak için ”SIRA AÇIL! ” MARŞ! komutu verilir. An-
cak bundan önce altılı bombaatar, havan ve roketatar nişancıları için ”Sİ-
LAH VE GEREÇ AL! ” komutu verilir. Bildirim komutunda esas duruşa ge-
çilir ve silahlar yerden 5 cm kesilir (4’üncü sıra silahları yerden kesmez).
Yapma komutunda TÖREN ADIMI İLE KOLLAR SALLANMADAN 1’inci
sıra 5 adım, 2’nci sıra 3 adım, 3’üncü sıra 1 adım atar, bu esnada 4’üncü
sıra sabit kalır.
(2) Sıra Yanaştırmak: Sıra yanaştırmak için ”SIRA YANAŞ!
MARŞ!” Komutu verilir. Sıra yanaştırmadan önce, altılı bombaatar, havan
ve roketatar silahlarını aldırmak için yine ”SİLAH VE GEREÇ AL! ” komu-
tu verilir. Bildirim komutunda esas duruşa geçilir ve silahlar yerden 5 cm
kesilir. Yapma komutunda, açılmış olan sıralar aynı anda geriye dönerek,
açılırken attıkları adım sayısı kadar (TÖREN ADIMI İLE KOLLAR SAL-
LANMADAN) adım atarlar ve yine geriye dönerler. Kol komutanının bun-
dan sonraki emirleri doğrultusunda hareket edilir.
7.YÜRÜYÜŞ, KOŞMA VE ÇARKLAR:
a. Kol, uzun mesafeli yürüyüşleri yürüyüş kolu düzeninde ve normal
aralıkta yapar. Kol kısa mesafelerde ve törenlerde ise saf düzeninde yürü-
tülebilir.
b. Kolun saf veya yürüyüş kolu düzeninde iken yürüyüş, koşma ve
çarklar konuları 5’inci bölüm 6’ncı maddede izah edildiği gibi yapılır.
7-19 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
8. KOLUN MUAYENESİ:
Kola uygun şekilde sıra açtırılır. 11’inci bölümde anlatılmış olan mua-
yene ve denetleme faaliyeti icra edilir. Ancak kol komutanının, 60 mm’lik
havan ve altılı bomba atarı da muayene etmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Bu sebeple bu iki silahın nişancıları, taşıdıkları piyade tüfeklerini uygun şe-
kilde muayene için hazırlamadan önce havanı ve altılı bomba atarı kol ko-
mutanının kolaylıkla muayene edebileceği şekilde önlerine koymaları gere-
kecektir.
9. KOLCA ÇÖKMEK- KALKMAK:
Kol her düzende, dururken, yürürken silahsız ve silahlı iken çökmek-
kalkmak hareketlerini 5’inci bölüm 8’inci madde ve 6’ncı bölüm 10’uncu
maddelerde izah edildiği şekilde, unsurlar arasındaki uyum ve ahengi
bozmadan toplu olarak yapar. Havan ve altılı bomba atar nişancıları bu tür
hareketleri yaparken piyade tüfeklerini sırtlarında taşırlar.
10. KOLCA YATMAK-KALKMAK:
Kol her düzende yatmak–kalkmak hareketlerini 5’inci bölüm 8’inci
madde ve 6’ncı bölüm 11’inci maddede izah edilen esaslar dâhilinde aşa-
ğıda belirtilen şekilde yapar.
a. Dururken:
(1) Saf Düzeninde: Kol komutanı koluna ”YAT! ” komutunu ver-
diğinde, 1’inci sıra 5 adım, 2’nci sıra 3 adım,3’üncü sıra 1 adım atar ve ya-
tar. 4’üncü sıra ise komutu duyduğu anda fazladan adım atmadan yatar.
”KALK! ” Komutu üzerine tüm sıralar uygun şekilde kalkar, 2, 3 ve 4’üncü
sıralar öne yanaşır, hiza ve istikametini kontrol eder, aralık ve kol mesafe-
lerini alıp rahata geçerler.
Yürüyüş Kolu Düzeninde: ”YAT! ” Komutunda 1 ve 2’nci sıralar yarım

sağa döner ve uygun şekilde yatar.3 ve 4’üncü sıralar yarım sola döner ve
yine uygun şekilde yatar. Manevra unsur komutanı da yarım sağa döner ve
uygun şekilde yatar. Ancak destek unsur komutanı ve ıraların ilk personel-
leri kendi istikametlerine yatarlar
7-20 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Sıhhiye 4'ÜNCÜ
Tahrip Elemanı
Elemanı SIRA
60 mm'lik 60 mm'lik Ha-

60 mm'lik Ha- 3'ÜNCÜ
Havan Niş. van Cephane-
van Nişancısı SIRA
Yrd. cisi
Hafif Ma- Hafif Maki-
1' inci Manevra
Hücum Hücum Ele- Hücum Hücum Ele- kineli Tü- neli Tüfek 2' NCİ
Unsur Komu-
Elemanı manı Elemanı manı fek Nişan- Nişancı SIRA
tanı
cısı Yrd.
Hafif Ma-
2' inci Manevra Hafif Makineli Tanksavar
Kol Komu- Hücum Hücum Ele- Hücum kineli Tü- Tanksavar 1' iNCİ
Unsur Komu- Tüfek Nişancı- Nişancı
tanı Elemanı manı Elemanı fek Nişancı Nişancısı SIRA
tanı sı Yrd.
Yrd.
A B C Ç D E F G
Şekil 7–11
Kolun Saf Düzeni
7-21 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Tanksavar Nişancı
Yrd.
Hafif Makineli
Tanksavar Nişancısı
Tüfek Nişancı Yrd.
Hafif Makineli Tüfek Ni- Hafif Makineli

şancısı Tüfek Nişancı Yrd.
Hafif Makineli
Hücum Elemanı
Tüfek Nişancısı
Hücum Elemanı Hücum Elemanı
Havan Cephanecisi Hücum Elemanı Hücum Elemanı
Sıhhiye Elemanı Havan Nişancı Yrd. Hücum Elemanı Hücum Elemanı

Kol Komu-
tanı 1'nci Manevra 2'nci Manevra
Tahrip Elmanı Havan Nişancısı
Unsur Komutanı Unsur Komutanı
Şekil 7-12
Kolun Yürüyüş Kolu Düzeni
7-22 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Yürürken:
(1) Saf Düzeninde: Kol komutanı koluna sağ ayaklar yere basar-
ken YAT! Komutunu verdiğinde 1’inci sıra 5 adım, 2’nci sıra 3 adım,
3’üncü sıra 1 adım atar ve yatar. 4’üncü sıra ise komutu duyduğu anda faz-
ladan adım atmadan yatar. Bundan sonra kol komutanı kolunu yürütme-
yecekse ”KALK! ” komutunu verir. Daha önce tarif edildiği şekilde kol kal-
kar. Gerekli hiza ve istikamet kontrolleri yapıldıktan sonra kol rahata ge-
çer. Ancak yürüyüşe devam ettirecekse, ” NORMAL ADIM! ” Komutunu
verir. Bunun üzerine kol kalkar ve 1, 2 ve 3’üncü sıralar 4’üncü sıraya ya-
naşır. ”MARŞ! ” Komutu ile kol yürüyüşe başlar ve yürürken aralık, mesa-
fe alınır ve hiza istikamete bakılır.
(2) Yürüyüş Kolu Düzeninde: Kol komutanı sağ ayaklar yere ba-
sarken ”YAT! ” Komutunu verir, 1 ve 2’nci sıralar yarım sağa döner ve uy-
gun şekilde yatar. 3 ve 4’üncü sıralar ise yarım sola döner ve yine uygun
şekilde yatar. Ancak bu sıraların ilk personelleri kendi istikametlerine yatar-
lar. Bundan sonra kol komutanı kolunu yürütmeyecekse ”KALK!” Komu-
tunu verir. Daha önce tarif edildiği şekilde kol kalkar. Gerekli hiza ve isti-
kamet kontrolleri yapıldıktan sonra kol rahata geçer. Ancak yürüyüşe de-
vam ettirecekse, ” NORMAL ADIM!” Komutunu verir. Bunun üzerine kol
kalkar, 2, 3 ve 4’üncü sıralar 1’inci sıraya yanaşır. ”MARŞ!” Komutu ile kol
yürüyüşe başlar ve yürürken aralık, mesafe alınır ve hiza istikamete bakılır.
11. KOLCA TÜFEK ÇATMAK, SİLAH VE GEREÇ KOYMAK:
a. Kolda tüfekler genel olarak saf düzeninde çattırılır. Kol yürüyüş ko-
lu düzeninde bulunuyorsa, önce sola döndürülerek saf düzenine geçirilir.
Ancak zorunlu durumlarda aşağıda tarif edildiği gibi kol düzeninde de tüfek
çattırılabilir(Şekil 7–11,7-11a,7–11-b,7-11c,7-11ç).
(1) Kol Saf Düzeninde İken: TÜFEK ÇATILACAK! Komutu ile
birlikte Şekil 7-11’de gösterilmiş olan,2D ve 2E yer değiştirir. A, B.2Ç ve 1E
sıraları sola döner, C,1Ç,2F,1F ve 1G sıraları ise sağa döner. 1D, 1E sıra-
ları sabit kalır. ÇAT! Yapma komutu ile Şekil 7-11’de gösterilmiş olan 4A,
4B, 4C’deki personel 3 piyade tüfekli bir çatı, 3A, 3B, 3C’deki personel 3
piyade tüfekli bir çatı, 2A, 2B ve 2C ’deki personel 3 piyade tüfekli bir çatı,
2Ç, 2E,2F’deki personel 3 piyade tüfekli bir çatı, 1A, 1B, 1C ve 1Ç’deki
personel 4 piyade tüfekli bir çatı, 1E,1F ve 1G’deki personel 3 piyade tü-
fekli bir çatı oluşturur.1D ve 2D hafif makineli tüfeklerinin çatal ayaklarını
açarak silahlarını istikametine bırakırlar. 3A’ daki 60 mm’lik Havan Nişan-
cısı Havanını önüne bırakır. Böylece tüfek çatma işlemi bitmiş olur. Kol, ça-
7-23 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
tıların 1 adım önünde, saf düzeninde toplanır, hiza ve istikametini kontrol

ettikten sonra rahat eder.
Şekil 7-11a
Komando / Mot. P. Kolu Saf Düzeni.
Şekil 7-11b
Saf Düzeninde Bulunan Kolun,
”TÜFEK ÇATILACAK! ” Komutu ile Hareket Tarzı.
7-24 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 7-11c
Saf Düzeninde Tüfek Çatmış Komando / Mot. P. Kolunun
Tüfek Çatısının Cepheden Görünümü.
Şekil 7-11ç
Saf Düzeninde Tüfek Çatmış Komando / Mot. P.
Kolunun Çatısının Yandan Görünümü
(2) Kol Yürüyüş Kolu Düzeninde İken: (Şekil 7–12,7-12a,7-12b,
7-12c,7-12ç ve.7-12d) ”TÜFEK ÇATILACAK!” Komutu ile Şekil 7–12’ de
gösterilmiş olan 3D ve 3E yer değiştirir,3D ve 4D sola döner. 1A,1B geriye
döner. 1C sabit kalarak personel 3 piyade tüfekli bir çatı oluşturur.2A,2B
7-25 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
geriye döner, 2C sabit kalarak personel 3 piyade tüfekli bir çatı oluşturur.
2A 60 mm’lik havanını kendi önüne koyar, 3A ve 3B geriye döner, 3C sabit
kalarak personel 3 piyade tüfekli çatı oluşturur. 3Ç ve 3E geriye döner. 3F
sabit kalarak personel 3 piyade tüfekli çatı oluşturur.4A,4B geriye döner 4C
ve 4Ç sabit kalarak personel 4 piyade tüfekli çatı oluşturur. 4E ve 4F geriye
döner, 4G sabit kalarak personel 3 piyade tüfekli çatı oluşturur. 3D ve 4D
makineli tüfeklerini çatal ayaklarını açarak istikametine bırakır. Tüfek çatma
işlemi bitince kol çatıların bir adım sağında toplanır. Hiza ve istikametini
kontrol ettikten sonra rahat eder.
12. KOLCA TÜFEK ALMAK, SİLAH VE GEREÇ ALMAK:
Kol komutanı ”TÜFEK BAŞINA! MARŞ! MARŞ!” veya ”TOPLAN!”
Komutunu verir. Kol personeli tüfek çatılarının arasında geçerek, kendisine
ait tüfek çatısının yanında(koldaki yerine göre sağında solunda) cephesi kol
komutanına dönük şekilde esas duruşta bekler.”TÜFEK! ” komutuyla per-
sonel tüfeğin olduğu yöne döner.”AL! ” Yapma komutuyla tüfeğini alır ve
cephesini yine kol komutanına döner. Daha sonra kol, hiza ve istikametini
kontrol ederek emir beklemeksizin rahat eder.
Şekil 7-12a
Komando/ Mot. P. Kolunun Yürüyüş Kolu Düzeni
7-26 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 7-12b
Yürüyüş Kolu Düzeninde Bulunan Kolun, TÜFEK ÇATILACAK!
Komutu Verildiğinde Hareket Tarzı.
Şekil 7-12c
Yürüyüş Kolu Düzeninde Tüfek Çatmış
Komando / Mot. P. Kolunun Çatısının Cepheden Görünümü.
7-27 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 7-12ç
Yürüyüş Kol Düzeninde Tüfek Çatmış
Komando / ot. P. Kolunun Çatısının Yandan Görünümü
Şekil 7-12d
Yürüyüş Kolu Düzeninde Tüfek Çatmış
Komando / Mot. P. Kolunun Çatısının Geriden Görünümü
7-28 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
13. KOLU DAĞITMAK, İSTİHBARAT VERMEK VE SERBEST

BIRAKMAK:
Bu eğitim konusu 5’ inci bölüm 4’üncü maddede tarif edildiği gibi icra
edilir.
14. KOLU TOPLAMAK:
a. Bu eğitim konusu 5’ inci bölüm 5’ inci maddede ve 6’ ncı bölüm
7’ nci maddede tarif edildiği gibi icra edilir.
b. İstirahatlı ve küçük molalardan sonraki toplanmalarda unsur komu-
tanları kol komutanına, bulundukları yerde vukuat olup olmadığı bildirirler.
Kol komutanı sormasa bile unsur komutanları bu tekmili vermek zorundadır.
15. KOLUN ŞEKİL DEĞİŞTİRMELERİ:
a. Yürüyüşe Başlarken veya Yürüyüş Esnasında Şekil Değiştir-
meler İçin Verilecek Komutlar:
(1) Saf Düzenine Geçişte: Önce ”SOLA SAF!” Bildirim komutu ve-
rilir. Komut verilince kol personeli kollarını sallamayı bırakır.4’üncü sıranın
ilk personeli sol kolunu kaldırarak istikametine yürümeye devam ederken,
onun arkasında bulunan tüm personel soluna doğru yürümeye başlar, saf
düzenindeki yerini alan personel de (son personel hariç) sol kolunu kaldırır
ve yürüyüşüne devam eder. Bu esnada 1, 2 ve 3’üncü sıralarının ilk perso-
nelide 4’üncü sıradaki ilk personelin arkasına doğru yürümeye başlar ve saf
düzenindeki yerlerine geçince sol kollarını kaldırırlar. Destek ve manevra
unsur komutanları (icap ederse kol komutanı da) da kolun saf düzenindeki
yerlerine doğru yürümeye başlarlar ve kola birlikte hareket ederler. Kol, saf
düzenine geçtiğinde ”CEPHE……..!” Bildirilir ve kol personeli bir bütün ola-
rak emredilen cepheye doğru döner. Cephesini bulan kol yürüyüşe devam
ederken MARŞ! Yapma komutu verilir, kolun tüm personeli kollarını aynı
anda sertçe indirir ve yürüyüşüne devam eder. Yürürken saf düzenine
geçmek için ”SOLA DÖN! CEPHE……..!” komutu da verilebilir (Cep-
he/İstikamet değişecektir.)
(2) Kol Düzenine Geçişte: Önce ”SAĞDAN KOL DÜZENİ!” Bildi-
rim komutu verilir ve tüm kol kollarını sallamayı bırakır. 2’inci manevra tim
komutanı kendi İstikametinde yürüyüşüne devam ederken, arkasında bulu-
nan diğer 3 personel onun sağına doğru yürüyerek (bu esnada kendi hiza-
larında bulunan personel de onları takip eder), kol düzenindeki yerlerine ge-
lirler ve hemen sol kollarını kaldırırlar. Kol düzenine geçildiğinde
Şekil 7-12’de gösterilmiş olan 1A,1B,1C,1Ç,1D,1E’ deki personel de sol kol-
7-29 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
larını kaldırır. Destek ve manevra unsur komutanları da kol düzenindeki

yerlerini alırlar. Kol düzenine geçildiğinde ”İSTİKAMET………….!” bildiri-
lir. Tüm kol emredilen istikamete doğru yürümeye başladığında ”MARŞ! ”
yapma komutu verilir. Kollar aynı anda sertçe indirilir ve yürüyüşe devam
edilir. Yürürken kol düzenine geçmek için ”SAĞA DÖN! İSTİKA-
MET………!” komutu da verilebilir (Cephe/İstikamet değişecektir)
7-30 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
SEKİZİNCİ BÖLÜM
BÖLÜĞÜN YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ VE HAREKETLERİ
1. GENEL:
a. Birlikler yanaşık düzen eğitimini 2'nci bölüm de belirtildiği şekilde,
üç veya dört takımdan oluşan yanaşık düzen bölük kuruluşuna geçerek ya-
parlar. Yanaşık düzen bölüğünde takımlar, takım sırası ile tertiplenirler.
b.Yanaşık düzen bölüğü teşkil edileceğinde her takım kendi içerisinde
yanaşık düzen takımı oluşturur. Bölük kuruluşunda bulunan veya emrine veri-
len kısımlar (havan kısmı, bakım kısmı, Bl. Kh. vb.) ise mevcutlarının miktarı-
na göre 2'nci bölümde belirtildiği şekilde yanaşık düzen manga / mangalarını
teşkil eder. Kısımların yanaşık düzen mangalarını oluşturmalarından sonra
üç veya dört mangadan oluşturulan yanaşık düzen takımları teşkil edilir. Ta-
kımlar teşkil edildikten sonra ise 1'inci Bölümde belirtildiği şekilde yanaşık
düzen bölüğü teşkil edilir. Bölük olarak yapılacak yanaşık düzen eğitimleri
veya denetlemeler bu teşkilat içerisinde icra edilir. Bölük içerisinde takımların
arasındaki aralık ve mesafeler ise müteakip maddelerde belirtildiği şekilde
alınır.
c. Birlikler yanaşık düzen eğitimi haricinde, TMK kuruluşunda günlük
faaliyetlerini icra ederken birlikçe uyguladıkları yanaşık düzen hareketlerini
(tüfek çatmak, yatmak kalkmak vb.) TMK kuruluşlarını bozmadan, yanaşık
düzen bölüğü hareketlerine benzeterek yaparlar.
ç. Bölük saf düzeninde iken bölük komutanı bölük cephe genişliğinin
yarısı kadar orta önünde, kol düzeninde iken bölüğün derinliğinin yarısı ka-
dar bölüğün orta solunda durur. Bölük daha büyük bir birliğin içerisinde ol-
duğunda; Bölük komutanı öndeki bölüğün üç adım gerisinde yerini alır. Bö-
lük flaması ise bölük komutanının dört adım gerisinde bulunur. Bölük fla-
masının dört adım gerisinde (var ise) bölük başarı flamaları bulunur (Bir-
den fazla flama var ise flamalar, aralarında birer adım bulunacak şekilde
saf düzeninde bulunurlar). Flamaların üç adım gerisinde ise takımlar bulu-
nur. Takımlar, aralarında üçer adım olacak şekilde yerini alırlar. Bölük ko-
mutanı taburun saf ve toplu düzenleri içerinde yer alan bölüğünün üç adım
sağ başında bulunur. Bu durumda bölük flaması ise bölük komutanının bir
adım solunda olur. Bölüğe verilen başarı flamaları ise bölük flaması ile
1’inci Tk. K. arasında birer adım aralıklarla saf düzeninde yerini alır.
d. Bölükler bindirilmiş olarak yanaşık düzen eğitimi yapmaz. Bölük,
yanaşık düzen eğitimi yapacağı zaman 2’nci bölümde anlatılan şekilde ya-
8-1 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
naşık düzen bölüğü kuruluşuna geçer.

e. Bölük, yanaşık düzen eğitimine nöbetçiler hariç tüm personeli ile
katılır.
f. Bölükçe yapılacak yanaşık düzen eğitimlerinde takım komutanları
ve astsubaylar silahlarını, aksi emredilmediği sürece omuzda asılı olarak
taşırlar.
g. Bölük yanaşık düzen eğitimi, çoğunlukla bölük düzenleri içerisinde
bütün takımlarla birlikte yapılır.
ğ. Bölük saf düzeninde veya toplu düzende iken sağ baştaki takım,
kol düzeninde iken öndeki takım irtibat birliği olarak görev yapar.
h. Bölük flamacısının yeri, saf ve toplu düzende bölüğün sağ başın-
da, 1’nci takım komutanının bir adım sağında, yürüyüş kolu ve bölük kolu
düzeninde ise bölüğün önünde, 1’inci takımın üç adım orta ilerisindedir.
ı. Bölük kuruluşunda bulunan bölük karargâhı ve silah takımı, Yana-
şık Düzen Bölüğü teşkil edilirken dördüncü takımı teşkil ederler.
i. Bölük kuruluşuna ilave olarak muharebe veya muharebe destek
birlikleri verildiği zaman (Bakım Ks.-Tank Ks.-İs.Timi vb.) bu birliklerin uygu-
layacakları hareket tarzları silah takımının icra ettiği şekilde olacaktır.
j. Yanaşık düzen eğitiminde komutları, bölük komutanı veya Bl. K.nın
görevlendirdiği personel (Kd. Tk. K. vb.) veriyor ise takım, kısım komutanları
ve Bl. Astsb. dahil olmak üzere bölüğün tüm personeli verilen komutları uygu-
layacaktır.
Bölüğün saf, yürüyüş kolu, bölük kolu ve toplu düzen olmak üzere dört
türlü yanaşık düzen şekli vardır.
a. Saf Düzeni:
Takımlar numara sırasına göre aynı hizada, birbirlerinden üç adım
aralıkla yan yana saf düzeninde bulunurlar. Bölük komutanı, bölük flaması
ve 1’inci takım komutanı arasında bir adım aralık olacaktır (Şekil 8-1).
8-2 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
4’üncü 3’üncü 2’nci Tk. 1’inci Tk.

Tk. Tk.
Şekil 8-1
Yanaşık Düzen Bölüğünün Saf Düzeni
(Takımlar Saf Düzeninde).
b. Yürüyüş Kolu Düzeni:
Takımlar numara sırasına göre aynı istikamette birbiri gerisinde aralarında
üç adım mesafe olmak üzere yürüyüş kolu düzeninde bulunur (Şekil 8-2).
4’üncüTk 3’üncüTk 2’nci Tk. 1’inci Tk.
Şekil 8-2
Yanaşık Düzen Bölüğünün Yürüyüş Kolu Düzeni.
c. Bölük Kolu Düzeni:
Takımlar numara sırasına göre üç adım mesafe ile birbiri gerisinde ve
saf düzeninde bulunurlar. (Şekil 8-3).
3’üncü Tk.
4’üncü Tk.
1’inci Tk.
2’nci Tk.
Şekil 8-3
Yanaşık Düzen Bölüğünün Bölük Kolu Düzeni.
8-3 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ç. Toplu Düzen:
Takımlar numara sırasına göre yan yana yürüyüş kolu düzeninde
bulunur ve takımlar arasında üç adım aralık bırakılır (Şekil 8-4).Toplu
düzen (toplu görüş), özellikle komutan ziyaretleri, toplu görüşler ve denet-
leme zamanlarında alınacak düzendir. Birlikler KKY 401 Donatım Yönerge-
si(2008)’nde, belirtilen silah, malzeme ve teçhizatı tam olarak alarak dü-
zende belirtilen yerlerini alırlar. Denetleme ve toplu görüşlerde bölüğün ya-
naşık düzen eğitim seviyesi kontrol edilecek ise bölük, yanaşık düzen bölü-
ğü kuruluşuna geçer.
d. İki türlü toplu düzen vardır.
(1) Kapalı Toplu Düzen: Mangalar arasında dirsek teması aralığı

bulunur.
(2) Açık Toplu Düzen: Mangalar arasında normal aralık bulunur.
4’üncü Tk.
3’üncü Tk.
1’inci Tk.
2’nci Tk.
Şekil 8-4
Yanaşık Düzen Bölüğünün Toplu Düzeni.
UYARI!
Toplu düzen (toplu görüş), özellikle komutan ziyaretleri, toplu gö-
rüşler ve denetleme zamanlarında alınacak düzendir. Birlikler KKY
401 Donatım Yönergesi(2008)’nde, belirtilen silah, malzeme ve teçhi-
zatı tam olarak alarak düzende belirtilen yerlerini alırlar.
e. Bölüğün düzen değiştirmeleri bölük komutanının komutuyla du-

rurken yaptırılır. Ayrıca yürürken şekil değiştirmeler yaptırılmaz. Bölüğün
düzen değiştirmesi gerektiğinde, bölük komutanı bölüğü dağıtır ve istenilen
düzende toplar.
8-4 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
3. DAĞILMAK:
a. Birlikler dağılma hareketini 5’nci bölüm 4’üncü maddede açıklan-
dığı şekilde yapacaklardır.
b. Dağılma her düzende yaptırılır. Ancak saf ve toplu düzende
iken bölüğün ortasında bulunanların verilen istikamet noktasına sağ ve
sol yanda bulunanların aralıklarına göre paralel koşmaları, bölüğün aynı
hızla hareketine imkân verir ve tekrar toplanmada kolaylık sağlar.
4. TOPLANMAK VE TEKMİL ALMAK:
a. Serbest bırakma, uzun süreli istirahat ve büyük molalardan sonra
tekmil almak, yoklama ve muayenelerin yapılması, yeni bir hizmete başla-
ma maksadıyla bölük genel olarak saf, yürüyüş kolu veya toplu düzende
toplanır. Toplanma 5'inci bölümde 5’inci maddede açıklandığı şekilde yapı-
lacaktır.
b. Bölük komutanı tekmili; 5’inci bölüm 5’inci madde de açıklandığı gibi alır.
a. Saf Düzeninde:
Bölüğü, saf düzeninde hizaya getirmek için bölük komutanı, bölüğün
ortası ilerisinden HİZAYA GEL! komutunu verir. Müteakiben öndeki sıranın
sağ başına gelerek üç adım açıktan birinci sıranın hizasını, bilahare diğer sı-
raların hizalarını kontrol ederek tekrar bölüğün ortası ilerisine çıkar ve
İLERİ BAK, RAHAT! komutu ile bölük rahata geçirilir.
b. Bölük Kol ve Yürüyüş Kolu Düzenlerinde:
Bölük komutanı bölüğün yedi adım ortası ilerisinde HİZAYA GEL!
komutunu verir. Komut ile 7’nci Bölüm 5’nci maddede açıklandığı gibi her
sıra, hiza ve istikamete bakar, bölük komutanı her sırayı ayrı ayrı kontrol et-
tikten sonra İLERİ BAK, RAHAT! komutu ile bölüğü rahata geçirir.
c. Toplu Düzende:
Bölük saf düzeninde yapıldığı gibi hiza ve istikamete baktırılır.
Bölüğe çökmek kalkmak ve kalktıktan sonra yürüyüşe başlama hare-
ketleri 7’nci bölüm 9’uncu maddede açıklandığı gibi bölük komutanının ko-
mutuyla yaptırılır.
8-5 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Bölükçe yatmak, kalkmak hareketi olağan dışı durumlarda yaptırılır. Bölük
kolu düzeninde iken bu hareketler yaptırılmaz.
Saf, yürüyüş kolu ve bölük toplu düzenlerinde, 7’nci bölüm 10’uncu
maddede açıklandığı gibi yatmak ve kalkmak hareketleri yapılır.
8. TÜFEK ÇATMAK, TÜFEK ALMAK:
a. Tüfek Çatmak:
Bölük saf düzeninde olarak 7’nci bölüm 11 inci maddede açıklan-
dığı şekilde takımlar kendi aralarında tüfek çatarlar. Bölük komutanının TÜ-
FEK ÇATILACAK, ÇAT! komutu ile takımlar, 6’ncı ve 7’nci bölümlerde
açıklandığı şekilde tüfeklerini çatar.
Tüfek çatmada bölüğün bütünlüğü esas alınmalıdır. Tüfek çatılarının
hiza ve istikamette olmasına dikkat edilmelidir.
b. Tüfek Almak:
Takımlar, 7'nci bölüm 12'inci maddede belirtilen esaslara uygun olarak
TÜFEK! AL! komutu ile tüfeklerini alırlar. Hiza ve istikamete baktıktan sonra ra-
hata geçerler.
9. İSTİRAHAT VERMEK VE SERBEST BIRAKMAK:
a. Bölüğe İstirahat Vermek:
(1) Eğitimde, yürüyüş aralarında ve kısa süreli bekleme durumla-

rında, kıtanın dinlenmesini sağlamak amacıyla verilir.
(2) İstirahat verilmeden önce tüfek çattırmak şarttır. Bulunulan
yer veya zaman azlığı sebebiyle tüfek çattırılmamış ise namlu ve kapak ta-
kımının yere değmemesi şartı ile silah yere konabilir, bir yere dayanabilir
veya elde tutulabilir.
(3) Bölük komutanı tüfek çattırdıktan sonra İSTİRAHAT EDİN!
komutu verir. Bölük bu komuta topluca SAĞOL! der.
(4) İstirahat verildiğinde, gösterilen yerde toplu olarak bulunmak
suretiyle durulur. Gezerek, ayakta, oturarak veya istenilen vaziyette istira-
hat edilir. Konuşmak ve sigara içmek serbesttir
(5) İstirahattan sonra TÜFEK BAŞINA, MARŞ MARŞ!,
SAFTA/YÜRÜYÜŞ KOLUNDA TOPLAN, MARŞ MARŞ! komutlarından biri
8-6 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ile toplanmada esas duruşta beklenir. Toplanma düzeni ve yeri bildirilmeden

BÖLÜK TOPLAN, MARŞ MARŞ! komutu verildiğinde takımlar, dinlenmeden
önceki yerde ve düzende toplanırlar. Toplanmalar daima koşar adımla yapılır.
b. Bölüğü Serbest Bırakmak:
(1) Eğitim ve günlük hizmet veya çalışmaların sona ermesinde,
günlük bakım veya yoklamalardan sonra bölük serbest bırakılır. Silahlar ve
donanım özel yerlerine konur. Silah ve donanımlar sorumlu personel tara-
fından sayılıp teslim alındıktan sonra istirahata geçilir. Günlük hizmetin baş-
lama saatinde veya toplanmak için verilecek emirle istirahat sona erer.
(2) Bölük, eğitim, yürüyüş, günlük hizmet veya bakımdan sonra
saf düzeninde toplanır. Bölük komutanı bölüğü serbest bırakmadan önce 5’inci
bölüm 5’inci maddede açıklandığı gibi vukuat tekmili alır ve takım komutanları-
na varsa müteakiben veya ertesi gün yapılacak faaliyetlerle ilgili emirleri verir.
Bölük, iskân tesislerinden uzakta ise, bölük komutanı tekmil aldıktan sonra bö-
lük iskân bölgesine getirilir. Bölük tekrar safa geçer ve bölük komutanı
TAKIMLARINIZI SERBEST BIRAKIN! emrini vererek bölüğü serbest bırakır.
Emir alan takım komutanları selam verir. Bölük komutanı tek bir selamla, se-
lamlarını iade eder.
(3) Takım komutanları, takımlarının orta önü ilerisine çıkarak ta-
kım astsubaylarını yanlarına çağırırlar, takım serbest kaldıktan sonra yapı-
lacak işleri hakkında gerekli talimatı verirler. Takım Astsubaylarına
TAKIMIN EMİR VE KOMUTASI SENDE! emrini verir ve karşılıklı selâmla-
şırlar.
(4) Takım astsubayları takımlarına gerekli düzeni aldırarak, ko-
ğuş veya yemekhaneye götürür, silah ve malzemeleri yerine konmasına ve
sorumlularına teslim edilmesine nezaret eder ve takımı serbest bırakır.
İKİNCİ KISIM
PİYADE, MEKANİZE PİYADE, MUHAREBE DESTEK VE MUHAREBE
HİZMET DESTEK BÖLÜKLERİNİN HAREKETLERİ
1. GENEL ESASLAR:
a. Muharip bölükler, muharebe destek ve muharebe hizmet destek
bölükleri, planlı olarak yapılan yanaşık düzen eğitimini, yanaşık düzen bö-
lük kuruluşuna geçerek (personel mevcuduna göre yanaşık düzen takımını
oluşturarak) yaparlar. Ancak eğitim alanında bazı faaliyetlerin icrası için
mevcut TMK kuruluşu ile yanaşık düzen şekillerini alabilirler.
8-7 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
b. Bölükler bindirilmiş olarak yanaşık düzen eğitimi yapmaz. Eğitim

ve disiplinin geliştirilmesi için bölükçe yapılacak yanaşık düzen eğitimine
şoförler dahil bölük personeli tümü ile katılır.
c. Bölükler, yanaşık düzen eğitimleri dışında icra edecekleri yanaşık
düzen faaliyetlerini 8'inci bölüm 1'inci kısımda belirtilen yanaşık düzen bö-
lüğünün faaliyetlerine benzeterek icra ederler.
ç. Bölükler yanaşık düzen eğitimlerini, tek er yanaşık düzen hareket-
leri, silâh tutuş şekilleri ve manga ile takım yanaşık düzen eğitimi şeklinde
yaparlar.
d. Bölükler düzenleri bütün takımlarla birlikte alırlar.
e. Piyade bölüğünde, bölük karargâhı ve silâh takımı unsurları 7'nci
bölümde belirtildiği şekilde tertiplenir. Silâh takımı yaya olarak yanaşık dü-
zen eğitimlerini piyade takımına benzer şekilde uygular.
f. Araçlı olarak yanaşık düzen hareketlerinin uygulanması 10’uncu bö-
lümde açıklandığı şekilde yapılır. Bölükler TMK kuruluşu içerisinde yanaşık
düzen bölüğüne benzeterek düzenlerini alır. Piyade bölüğünün TMK kuruluşu
içerisinde alacağı yanaşık düzen şekilleri aşağıda açıklanmıştır.
2. DÜZENLER:
Piyade bölüğünün saf, yürüyüş kolu, bölük kolu ve toplu düzen ol-
mak üzere dört türlü yanaşık düzen şekli vardır.
a. Saf Düzeni: Takımlar numara sırasına göre aynı hizada, birbirlerinden
üç adım aralıkla yan yana saf düzeninde bulunurlar. Bölük komutanı, bölük
flâması ve 1’inci takım komutanı arasında bir adım aralık bulunur (Şekil 8-5).
Şekil 8-5
Piyade Bölüğünün Saf Düzeni (Takım ve Kısımlar Saf Düzeninde).
b. Yürüyüş Kolu Düzeni: Takımlar numara sırasına göre aynı isti-
kamette birbiri gerisinde aralarında üç adım mesafe olmak üzere kol dü-
zeninde bulunur (Şekil 8-6).
8-8 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 8-6
Piyade Bölüğünün Yürüyüş Kol Düzeni(Takımlar Yürüyüş Kolunda).
c. Bölük Kolu Düzeni: Takım numara sırasına göre üç adım me-
safe ile birbiri gerisinde ve saf düzeninde bulunurlar (Şekil 8-7). Bu düzen
öncelikle törenlerde kullanılır. Bölük daha büyük bir birliğin içinde olarak tören
geçişi yaptığında takımlar arasında mesafe bırakılmaz. Bölük kolu düzeninde
bölük karargâhı bir sıralı saf düzeninde makineli tüfek kısmının nihayetinde
yer alır ve mesafe bırakılmaz.
Şekil 8-7
Piyade Bölüğünün Bölük Kolu Düzeni(Takımlar Saf Düzeninde).
ç. Toplu Düzen: Takımlar numara sırasına göre yan yana yürüyüş
kolu düzeninde bulunur ve takımlar arasında üç adım aralık bulunur. İki tür-
lü toplu düzen vardır.
(1) Kapalı Toplu Düzen: Mangalar arasında dirsek teması aralı-
ğı bulunur. (Şekil 8-8).
Şekil 8-8
Piyade Bölüğü Kapalı Toplu Düzeni.
8-9 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(2) Açık Toplu Düzen: Mangalar arasında normal aralık bulunur

(Şekil 8-9).
Şekil 8-9
Piyade Bölüğünün Açık Toplu Düzeni.
3. TÜFEK ÇATMAK-SİLÂH VE GEREÇ BIRAKMAK:
a. Tüfek Çatmak: Piyade bölüğünün tüfek çatması aşağıda açıklan-
dığı şekildedir.
(1) Bölük saf düzeninde takımda açıklandığı gibi takımlar kendi
aralarında tüfek çatarlar. Bölük komutanının TÜFEK ÇATILACAK ÇAT!
komutu ile bölük, 6’ncı ve 7'nci bölümlerde açıklandığı şekilde tüfek çatar.
(2) Bölük kuruluşunda bulunan silâh takımı ve bölük karargâhının
silâh çatmaları 7'nci bölümde belirtildiği şekilde yapılır. Takım safta olarak,
tüfekli erler ok istikametinde dönerek, piyade takımlarına benzer şekilde bö-
lük bütünlüğü içerisinde tüfeklerini çatarlar.
(3) Tüfek çatılması esnasında takımların hiza ve istikamette ol-
maları sağlanmalıdır.
b. Silâh ve Gereç Bırakmak: Silâh takımının kısımları 6'ncı bölüm
20'nci maddede belirtildiği şekilde silâh ve gereçler bırakılır.
4. TÜFEK ALMAK-SİLÂH VE GEREÇ ALMAK:
a. Tüfek Almak: Piyade bölüğünün tüfek alması aşağıda açıklandığı
şekildedir.
(1) Bölük komutanı veya kıdemli takım komutanının vereceği emirle
(özel durumlarda kısım komutanları). Manga, kısım ve takımlar bölük bütünlü-
ğünü bozmadan ve birbirleri ile hiza ve istikametlerini kontrol ederek 6’ncı ve
7'nci bölümlerde belirtilen esaslar dahilinde tüfeklerini alırlar.
8-10 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(2) Manga, kısım ve takımlar tüfeklerini aldıktan sonra emredilen

bölgede uygun tertip ve düzen içerisinde tertiplenirler. Daha sonra bölük
bütünlüğü içerisinde hiza ve istikametlerini kontrol ederek rahat vaziyetinde
verilecek emri beklerler.
b. Silâh ve Gereç Almak: Piyade bölüğünün silâh ve gereç alması
aşağıda açıklandığı şekildedir.
(1) Piyade bölüğünün kısımları 6'ncı bölüm 21'inci maddede be-
lirtildiği şekilde silâh ve gereçlerini alırlar.
(2) Manga, kısım ve takımlar tüfeklerini, aldıktan sonra emredilen
bölgede uygun tertip ve düzen içerisinde tertiplenirler. Daha sonra bölük
bütünlüğü içerisinde hiza ve istikametlerini kontrol ederek rahat vaziyetinde
verilecek emri beklerler.
ÜÇÜNCÜ KISIM
KOMANDO / MOT. P. BÖLÜĞÜNÜN YANAŞIK DÜZEN HAREKETLERİ
a. Komando / Mot. P. bölükleri yanaşık düzen eğitimini, (komando
kolu ile 7’nci bölüm, 5’inci kısımda anlatılan) kolların saf ve kol düzenlerini
bozmadan icra eder.
b. Komando / Mot. P. bölüğü düzenleri, bütün kol ve kısımlarla birlik-
te alınır.
c. Bölük saf düzeninde iken bölük komutanı bölük cephe genişliğinin ya-
rısı kadar orta önünde, kol düzeninde iken bölüğün derinliğinin yarısı kadar bö-
lüğün orta solunda bulunur. Bölük daha büyük bir birliğin içerisinde olduğunda
kol düzeninde; bölük komutanı (varsa) önceki bölüğün 3 adım gerisinde, bölük
flaması ise bölük komutanının 3 adım gerisinde bulunur. Bölük flamasının 3
adım gerisinde (varsa) başarı flamaları (başarı flamaları birden fazla ise arala-
rında birer adım olacak şekilde saf düzeninde dururlar) bulunur. Başarı flamala-
rından 3 adım geride de bölüğün kolları ve unsurları yerini uygun şekilde alır.
ç. Eğitim ve disiplinin geliştirilmesi için bölükçe yapılacak yanaşık
düzen eğitimine tüm bölük personeli katılır. Komut veren personel bölük
komutanının kendisi olabileceği gibi görevlendirdiği başka (kıdemli takımı
komutanı vs.) bir personel de olabilir. Bl. Astsb, Kol Komutanları veya Kısım
Komutanları da aynen bu komutlara riayet ederler.
8-11 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
d. Bölükçe yapılacak yanaşık düzen eğitiminde, aksi emredilmedikçe

kol ve kısım komutanları silahlarını omuzda asılı olarak taşırlar.
2. KOMANDO / MOT. P. BÖLÜĞÜNÜN YANAŞIK DÜZEN ŞEKİLLERİ:
Komando / Mot. P. bölüğünün saf, yürüyüş kolu, bölük kolu ve toplu
düzen olmak üzere dört çeşit yanaşık düzen şekli vardır.
a. Saf Düzeni: Bölüğün saf düzeni Şekil 8-10’da gösterildiği gibidir.
b. Yürüyüş Kolu Düzeni: Bölüğün yürüyüş kolu düzeni Şekil 8-
11’de gösterildiği gibidir.
c. Bölük Kolu Düzeni: Bölüğün bölük kolu düzeni Şekil 8-12’de
gösterildiği gibidir.
ç. Toplu Düzen:
(1) Kapalı Toplu Düzen: Komando kollarının unsurları arasın-
daki aralık DİRSEK TEMAS ARALIĞIDIR.
(2) Açık Toplu Düzen: Komando kollarının unsurları arasın-
daki aralık NORMAL ARALIKTIR. Bölüğün toplu düzenleri Şekil 8-13 ve
Şekil 8-14’te gösterildiği gibidir.
3. KOMANDO / MOT. P. BÖLÜĞÜNÜN TÜFEK ÇATMASI, SİLAH VE

GEREÇ BIRAKMASI:
Komando bölüğü genel olarak saf düzeninde tüfek çatar. Ancak diğer
düzenlerde de zorunlu hallerde tüfek çattırılabilir. Komando kolu ile ilgili bö-
lümde açıklanan tüfek çatma esasları, komando bölüğü için de geçerlidir.
Bl.Kh., Kes.Niş.Ks. ve İleri Göz. Postasının bölüğün düzenleri içerisindeki
yeri, ilgili şekillerde de açıklandığı gibi bizzat bölük komutanının inisiyatifin-
dedir. Bölük komutanı bu kısımların yeri ile ilgili emrini verdikten sonra, bu
kısımlara bölükçe tüfek çatma hareketi için de ayrıca bir şekil emreder. An-
cak hareketin bölükçe ahenkli şekilde yapılması önem arz eder.
4. KOMANDO / MOT. P. BÖLÜĞÜNÜN TÜFEK, SİLAH VE GEREÇ
ALMASI:
Komando kolu ve unsurları bölümlerinde açıklanan tüfek, silah ve gereç

alma esasları, komando bölüğü için de geçerlidir. Ancak hareketin bölükçe
ahenkli şekilde yapılması önem arz eder.
8-12 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
5. BÖLÜĞÜ DAĞITMAK:
Bölüğe çeviklik, canlılık ve çabukluk kazandırmak maksadıyla 5’inci bölüm
4’üncü maddede açıklandığı şekilde yaptırılır.
6. KOMANDO / MOT. P. BÖLÜĞÜNÜ TOPLAMAK VE TEKMİL
ALMAK:
Bu eğitim konusu 5’inci bölüm 5’inci maddede açıklandığı gibi icra edi-
lir.
7. BÖLÜĞÜ HİZAYA GETİRMEK VE İSTİKAMETE BAKTIRMAK:
Bu eğitim konusu, 6’ncı bölüm 4’üncü madde ve 7’nci bölüm 5’inci
maddede açıklanan esaslar dâhilinde icra edilir.
8. BÖLÜKÇE ÇÖKMEK KALKMAK:

Bu eğitim konusu 5’inci bölüm 8’inci madde ve 6’ncı bölüm 10’uncu
maddede açıklanan esaslar dahilinde icra edilir.
9. BÖLÜKÇE YATMAK-KALKMAK:
Bu eğitim konusu 5’inci bölüm 8’inci madde ve 6’ncı bölüm 11‘inci
maddede açıklanan esaslar dahilinde icra edilir.
10. BÖLÜĞE İSTİRAHAT VERMEK VE SERBEST BIRAKMAK:
Bu eğitim konusu 8’inci bölüm 9’uncu maddede açıklanan esaslar da-
hilinde icra edilir.
Bl. Kes. İ.G.

Bl. 1’inci 2’nci 3’üncü 4’üncü 5’inci 6’ıncı Bl.
Fla- Niş. Pos-
K. Kol Kol Kol Kol Kol Kol Kh.
ması Ks. tası
Şekil 8-10
Komando / MOT.P. Bölüğü Saf Düzeni.
8-13 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
1. Kollar bu düzen içerisinde SAF DÜZENİNDE bulunur.

2. Bölük komutanı ile flamacı arasında 1 adım, flamacı ve 1’inci kol ko-
mutanı arasında 1 adım, kollar ve unsurlar arasında üçer adım mesafe bu-
lunur.
3. Bu düzen içerisinde bölük komutanı, bölük karargâhını ve keskin ni-
şancı kısmını, cephe genişliğini azaltmak için ikişerli veya üçerli yürüyüş ko-
lunda da tertipleyebilir.
Kes. İ.G.
Bl. Bl. 1’inci 2’nci 3’üncü 4’üncü 5’inci 6’ncı Bl.
Niş. Pos
K. Flaması Kol Kol Kol Kol Kol Kol Kh.
Ks. tası
Şekil 8-11
Komando / MOT. P. Yürüyüş Kolu Düzeni.
1. Kollar bu düzen içerisinde YÜRÜYÜŞ KOLU DÜZENİNDE bulunur.
lunur.

Kes. İ.G.
Niş. Pos
Ks. tası
Şekil 8-12
Komando / Mot. P. Bölüğü Bölük Kolu Düzeni.
1. Kollar bu düzen içerisinde SAF DÜZENİNDE bulunur.
8-14 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
lunur.
Kes. İ.G.
Niş. Pos
Ks. tası
Şekil 8-13
Komando / Mot. P. Bölüğü Kapalı Toplu Düzen.
1. Bu düzende, bölük SAF DÜZENİNDE, unsurlar/kısımlar DİRSEK
TEMAS ARALIĞINDA bulunur.
lunur.

Bl. Kes. İ.G.

Bl. 1’inci 2’nci 3’üncü 4’üncü 5’inci 6’ncı Bl.
Flama- Niş. Pos
K. Kol Kol Kol Kol Kol Kol Kh.
sı Ks. tası
Şekil 8-14
Komando / Mot. P. Bölüğü Açık Toplu Düzen.
1. Bu düzende, bölük SAF DÜZENİNDE, unsurlar/kısımlar NORMAL
ARALIKTA bulunur.
8-15 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
2. Bölük komutanı ile flamacı arasında 1 adım, flamacı ve 1’inci kol

komutanı arasında 1 adım, kollar ve unsurlar arasında üçer adım mesafe
bulunur.
3. Bu düzen içerisinde bölük komutanı, bölük karargâhını ve keskin
nişancı kısmını, cephe genişliğini azaltmak için ikişerli veya üçerli yürüyüş
kolunda da tertipleyebilir.
8-16 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
DOKUZUNCU BÖLÜM
TABUR VE ALAY (TUGAY) YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ VE HAREKETLERİ
BİRİNCİ KISIM
GENEL ESASLAR
1. GENEL:
a. Tabur, Alay ve Tugay seviyesinde 9’uncu bölümde açıklanan dü-
zenlerin belirli periyotlarla eğitiminin yapılması sağlanmalıdır.
b. Bu bölümde piyade taburu ile tabur ve bölük kuruluşlu piyade
alay/tugayının yanaşık düzen şekilleri açıklanmıştır. Diğer kuvvet ve sınıfla-
rın tabur ve alay eşiti olan birliklerinde bu şekiller örnek alınarak düzen ve
tertipler yapılır.
c. Piyade taburu için açıklanan esaslar piyade alayı ve piyade tugayı
için de geçerlidir.
UYARI!
Diğer kuvvet ve sınıfların tabur ve alay eşidi olan birliklerinde,
yanaşık düzen ile ilgili düzen ve şekiller piyade taburu ve alay / tu-
gayı örnek alınarak yapılır.
ç. Tabur ve daha büyük birliklere emir ve komutla yanaşık düzen

hareketleri yaptırılmaz. Tabur düzen değiştirmesi tabur komutanının emrine
göre bölük komutanları tarafından verilecek komutlarla yapılır. Tabur komu-
tanının emrine göre yanaşık düzen eğitimi icra edecek bölükler ikinci bö-
lümde belirtildiği şekilde yanaşık düzen bölüğü kuruluşuna geçerler.
UYARI!
Tabur kuruluşu içinde bulunan bölüklerin ve takımların özelliğine
göre (Muh., Muh. Destek ve Muh. Hiz. Destek) teşkil edecekleri yanaşık
düzen kuruluşları, ikinci bölümde belirtildiği şekilde yapılır.
d. Tören ve takdimlerde; selamlama, dönüşler, rahat hareketleri,

silah taşıma şekilleri ile tören geçişlerinde yürüyüşe başlamak ve durmak
tabur komutanının komutu ile yapılır.
9-1 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
e. Tabur komutanının vereceği emirle tabur kendi toplanma yerinde

veya emirle belirtilen yer ve düzende toplanır.
Komutanın toplanma emrinde;
(1) Kıyafet ve donatım,
(2) Silah ve araçlar,
(3) Manga ve takımların mevcudu,
(4) Kuruluş,
(5) Toplanma yeri ve zamanı,
(6) Sağ başın bulunacağı yer ve en sağ baştaki birlik,
(7) Hazırlık ve toplanma hatları,
(8) Cephe-İstikamet,
(9) Alınacak düzen,
(10) Alay sancağı ile ilgili hususlar,
(11) Takdimi yapacak komutan veya subay,
(12) Takdim edecek subay,
(13) Takdimden sonraki hareket tarzı belirtilmelidir.
f. Taburun toplanması için; bölükler bölük komutanı tarafından top-
lanma yerine getirilir. Tertiplenmede, saf düzeninde sağ taraftaki birlik, kol
düzeninde en öndeki birlik irtibat birliği olarak alınır ve tertiplenme irtibat
birliğinin tertiplenmesini tamamlanmasından sonra sıra ile yapılır. Tertip-
lenmesini tamamlayan bölük komutanı ayrıca emir beklemeden bölüğü ra-
hat ettirir.
g. Tabur, emredilen düzeni aldıktan sonra tabur (alay) komutanı ta-
rafından izin verilmedikçe, bölük komutanları ve bölükler hiza ve yer dü-
zeltmek için de olsa hiçbir hareket yapamazlar. Takdimi;
(1) Takdim edecek tabur komutanı veya kıdemli subay birliğin
tam ortasına geçer.
(2) Bütün silahlar alınmış olarak yapılan toplanmalarda hareket-
lerin daha ahenkli yapılmasını sağlamak maksadıyla uygun bir süre önce
SİLAH VE GEREÇ AL! komutu verir. Bu komutla;
9-2 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(a) Piyade tüfekli ve tabancalılar esas duruşa geçer.

(b) Makineli tabanca, hafif makineli tüfek ve diğer silah mal-
zeme ve telsiz taşıyanlar, silah veya malzemelerini sağ omuza asar veya
taşıma durumuna getirir.
(c) RAHAT! komutuyla silah ve gereçlerin durumu bozul-
maksızın rahat edilir.
(3) Tb. K. veya denetleme amiri araçtan indiğinde HAZIR OL!
TÜFEK AS! komutu verilir, birlik esas duruşa geçer. Piyade tüfekliler tüfek
asar, flamacılar flamalarını taşıma durumuna getirirler.
(4) Komutan veya denetleme amiri tabur (A./ Tug.)'ın sağ başına
otuz adım yaklaştığında durur.
(5) Takdim edecek tabur komutanı veya kıdemli subay bulundu-
ğu yerden DİKKAT! komutu verdiğinde bütün subay ve astsubaylar (taban-
ca taşıyanlar) elle selam vaziyeti alırlar. Flamacılar flamalarını selam dur
vaziyetine getirir.
(6) SAĞA-BAK! komutunda birlik başını sağa çevirir ve komuta-
nın (denetleme amirinin) hareketi baş ve gözle takip edilir.
(7) Takdim eden subay, koşar adımla giderek komutanın üç
adım karşısında durur ve elle selamlar (2’nci Piyade Taburu, 28’inci Piyade
Alayı) görüşünüze (denetlemeye) hazırdır komutanım!” diyerek tekmil verir.
Birliğin personel, araç, silah ve gereç mevcutları çizelgesi komutana ve
denetleme amirine takdim edilir.
(8) Komutan (denetleme amiri) 5’inci bölüm madde 5. f’de açıklan-
dığı şekilde Kıta ile selamlaştıktan sonra, takdim eden subay tarafından Kıtaya
SİLAH VE GEREÇ BIRAK!, TÜFEK ÇIKAR! RAHAT! komutu verilir.
(a) SİLAH VE GEREÇ BIRAK! komutunda; makineli tüfek,
telsiz, malzeme ve diğer silah taşıyıcılar, silah ve malzemelerini taşıma va-
ziyetinden indirirler.
(b) TÜFEK ÇIKAR! komutunda:
(I) Subay ve astsubaylar esas duruşa geçer.
(II) Piyade tüfekli ve hafif makineli tüfekli personel tüfek
çıkararak esas duruşa geçerler.
9-3 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(III) Makineli tabanca taşıyanlar makineli tabancaları

omuzda asılı olarak esas duruşta kalırlar.
(c) RAHAT! komutu ile hep birden rahat edilir.

ğ. Tabur toplu olarak tertiplendiğinde, düzene göre bölükler arasında
ilgili şekillerde gösterilen adım kadar aralık, mesafe alınır. Takımlar arasın-
da ayrıca fazladan aralık, mesafe alınmaz. Saf ve toplu düzendeki tertip-
lenmelerde dirsek teması, kol düzenindeki tertiplenmelerde ise normal
aralık alınır.
h. Toplanma yerinin yeterliliğine göre bölük içerisindeki aralıklar dirsek
teması, normal ve çift kol aralığı olarak değiştirilebilir.
2. KOMUT VE EMİRLER:
Tabur komutanı, komut ve emirlerini ağızdan, kararlaştırılmış işaretler-
le veya karargâh subayları veya haberciler aracılığı ile verir. Kararlaştırılmış
işaretler ve haberciyle verilen emirler, en kıdemli subay tarafından tabur
(A./Tug.)’a iletilir veya komut halinde verilir.
3. KARARGÂH PERSONELİNİN TERTİPLENMESİ:
a. Karargâh personelinin düzenlerdeki yeri, ilgili şekillerde belirtilmiştir.
b. Karargâh personeli takdim ve denetlemelerde, kıdem sırasına
göre önde subaylar, ikinci sırada astsubaylar olarak tertiplenir.
c. Karargâh personelinin erbaş ve erleri karargâh bölüğündeki yerle-
rinde bulunurlar.
ç. Karargâh personeli her durumda daima kıdemli karargâh subayı-
nın direktifi ile hareket ederler.
d. Boru takımı bulunduğunda, boru takımının son elemanı, alay veya
tabur komutanının on sekiz adım sağında veya ilerisinde bulunur.
4. EMRE VERİLEN BİRLİKLER:
a. Emre verilen birlikler tabur komutanının göstereceği yer ve düzende
tertiplenir. Bu birlikler tabur komutanı tarafında verilen komut ve emirlere göre
hareketleri aynı şekilde yaparlar.
b. Tabur emrine bando verildiğinde, bando toplanma ve yürüyüş
düzenlerinde boru takımının tertiplendiği yerde, boru takımı bandonun sa-
ğında veya ilerisinde tertiplenir.
9-4 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
İKİNCİ KISIM
TABUR
a. Piyade taburunun saf ve kol düzeni olmak üzere iki temel düzeni
vardır. Tabur bu düzenler içinde maksat ve toplanma alanına göre değişik
şekillerde tertiplenebilir.
(1) Saf Düzeni: Taburun toplanma ve denetlemeler için uyguladığı
düzendir. Toplanma alanının genişlik ve derinliğine göre tabur saf düzeninde
dört şekilde tertiplenir;
(a) Tb. saf düzeni (bölükler saf düzeninde) (Şekil 9-1)
(b) Tb. saf düzeni (bölükler toplu düzende) (Şekil 9-2)
(c) Tb. saf düzeni (bölükler bölük kolunda) (Şekil 9-3)
(ç) Tb. saf düzeni (bölükler yürüyüş kolunda) (Şekil 9-4)
(2) Tabur Kol Düzeni: Yürüyüş maksadıyla uygulanır. Toplanma
alanının durumu ve yürüyüşün maksadına göre tabur iki şekilde tertiplenir;
(a) Tabur kol düzeni (bölükler bölük kolunda) (Şekil 9-5).
(b) Tabur kol düzeni (bölükler yürüyüş kolunda) (Şekil 9-6).
b. Tb. Kh.’ı Sb. ve Astb.ları toplanma yerinde yerlerini alırlar.
c. Bölükler taburun alacağı düzene göre tabur toplanma yerinde bölük
numara sırasına göre sağdan sola yan yana veya önden geriye birbiri gerisinde
toplanırlar. İrtibat birliği 1’inci bölüktür. Bölükler irtibat bölüğüne göre hiza ve isti-
kamete bakarlar.
ç. Tabur emrine ilave olarak muharebe, muharebe destek, muhare-
be hizmet desteği vb. birlik verildiği takdirde, kuruluşa giren birlikler P.
Bl.lerinden sonra kuruluştaki yerlerini alırlar. Birlikler araçlarından inerek, P.
Bl.leri teçhizat ve malzemelerine benzer şekilde teçhizat ve malzeme kuşa-
nırlar. Tb. K.’ının vereceği emre göre, bölüklerine 2'nci bölümde belirtilen
şekilde yanaşık düzen eğitimi teşkilatını aldırarak eğitimlerini icra ederler.
d. Birliklerin yanaşık düzen eğitimleri bölük komutanlarının sevk ida-
re ve nezareti altında icra edilir.
2. SERBEST BIRAKMAK:
a. Tabur komutanı taburu serbest bırakmak için bölüklerinizi ser-
best bırakın emrini verir. Bölük komutanları bölüklerini serbest bırakacakla-
9-5 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
rı bölgeye doğru götürürler ve 8’inci Bölüm 9’uncu Maddede açıklandığı gibi

serbest bırakırlar. Bölükler ayrıldıktan sonra tabur komutanı tabur karargâh
subaylarını da serbest bırakır.
b. Taburun eğitim ve günlük hizmetleri devam edecek ise, tabur ko-
mutanı EMİR KOMUTA BÖLÜK KOMUTANLARINDA! emrini verir. Bunun
üzerine bölük komutanları bölüklerini eğitim ve hizmetin yapılacağı yere
götürürler. Başka bir emir verilmemiş ise, karargâh subayları doğrudan gün-
lük çalışma yerlerine giderler.
ÜÇÜNCÜ KISIM
ALAY (TUGAY)
a. Piyade alayının (tugay) saf ve kol düzeni olmak üzere iki temel
düzeni vardır.
(1) Alay (Tugay) Saf Düzeni: Alayın (Tugayın) toplanma ve de-
netlemeler için uygulanacağı düzendir. Alay (tugay) dört şekilde saf düze-
ninde tertiplenir.
(a) Alay/Tugay saf düzeni (taburlar saf düzeninde, bölükler
saf düzeninde) (Şekil 9-7).
(b) Alay/Tugay saf düzeni (taburlar saf düzeninde, bölükler
toplu düzende) (Şekil 9-8).
(c) Alay/Tugay saf düzeni (taburlar saf düzeninde, bölükler
bölük kolunda) (Şekil 9-9).
(ç) Alay/Tugay saf düzeni (taburlar saf düzeninde, bölükler
yürüyüş kolunda) (Şekil 9-10).
(2) Alay (Tugay) Kol Düzeni: Alayın (Tugay) yürüyüş maksadıyla
uyguladığı düzendir. Toplanma alanı ve yürüyüş yolunun durumu ile yürü-
yüşün maksadına göre iki şekilde tertiplenir.
(a) Alay / Tugay kol düzeni (taburlar kol düzeninde, bölükler,
yürüyüş kolu düzeninde) (Şekil 9-11).
(b) Alay / Tugay kol düzeni (taburlar kol düzeninde, bölükler
bölük kolu düzeninde) (Şekil 9-12).
b. Alay (Tugay) bağlı birlikleri; saf düzeninde Alayın (Tugay) solun-
da, kol düzeninde Alayın (Tugay'ın) gerisinde ve tabur içindeki piyade bö-
lüklerinin düzenine uygun olarak tertiplenir.
9-6 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 9-1
Tabur Saf Düzeni (Bölükler Saf Düzende).
3’ncü P.Bl. 2’nci 1’nci

P.Bl. P.Bl.
Şekil 9-2
Tabur Saf Düzeni (Bölükler Toplu Düzende).
9-7 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
1’nci P.Bl.
2’nci P.Bl.
3’ncü P.Bl.
Şekil 9-3
Tabur Saf Düzeni (Bölükler Bölük Kolu Düzende).
1’nci P.Bl.
2’nci P.Bl.
3’ncü P.Bl.
Şekil 9-4
Tabur Saf Düzeni (Bölükler Yürüyüş Kolu Düzeninde).
9-8 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 9-5
Tb. Kol Düzeninde
(Bl.ler Bölük Kolunda).
9-9 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 9-6
Tb. Kol Düzeninde
(Bl.ler Yürüyüş Kolunda)
9-10 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
3’ncü TABUR
2’nci TABUR 1’inci TABUR
Şekil 9-7
Alay (Tugay) Saf Düzeni (Tabur Saf Düzeninde, Taburda Bölükler Saf Düzeninde).
9-11 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
3’ncü TABUR
Şekil 9-8
Alay (Tugay) Saf Düzeni (Taburlar Saf Düzeninde, Taburda Bölükler Toplu Düzende).
9-12 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
3’ncü TABUR
Şekil 9-9
Alay (Tugay) Saf Düzeni (Taburlar Saf Düzeninde, Taburda Bölükler Toplu Düzende).
9-13 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 9-10
Alay (Tugay) Saf Düzeninde (Tabur Saf Düzeninde, Taburda Bölükler Yürüyüş Kolunda)
9-14 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
1’nci Bl.
1’nci Tb. 2’nci Bl.

3’ncü Bl.
2’nci Tb.
3’ncü Tb.
Şekil 9-11
Alay/Tugay Kol Düzeni
(Taburlar Kol Düzeninde,
Bölükler Yürüyüş Kolu Düzeninde).
9-15 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
1’nci Tb.
1’nci
P. Bl.
2’nci Tb.
2’nci
P. Bl.
3’ncü Tb.
3’ncü Bl.
Şekil 9-12
Alay/Tugay Kol Düzeni
(Taburlar Kol Düzeninde,
Bölükler Bölük Kolu Düzeninde).
9-16 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ONUNCU BÖLÜM
BİNDİRİLMİŞ OLARAK YANAŞIK DÜZEN EĞİTİMİ
1. GENEL:
a. Bu bölüm, eğitim ve törenler sırasında motorize ve mekanize bir-
liklerin belirtilen düzene geçmelerini ve icra edilecek hareketlerin yöntemle-
rini içermektedir.
b. Motorlu ve mekanize birlikler, araçsız iken, eğitim ve törenleri bu
talimname ile MY 56-6/A TSK Tören Talimnamesinde açıklanan düzen,
usul ve yöntemlere göre uygularlar.
c. Motorlu birliklerde; manga, kısım olarak personelin tamamı araçla-
ra binerler, Zırhlı ve Mekanize birliklerde ise; tank, ZPT, GZPT ve
ZMA’larının şoförleri ile tank komutanı ve ZPT, GZPT’ların makineli tüfek
nişancıları, ZMA’nın 25 mm top nişancısı binerler.
ç. Bindirilmiş düzenlerde sancak araçta taşınır. Sancaktar ve sancak
muhafızları bir araca biner ve araç düzen içindeki yerini alır. Kıta yaya düzene
geçtiği zaman sancak ve muhafızlarda yaya düzen içindeki yerlerini alırlar.
d. Bindirilmiş düzende komutan ve flaması aynı araçta olur.
e. Araçlar üzerindeki bütün silahların kılıfları, aksi emredilmedikçe
çıkarılmış olur. Uçaksavar makineli tüfek namluları 45° sol yukarıyı göstere-
cek şekilde bulundurulur.
f. Tank ve ZPT, GZPT, ZMA’larında şoför mahalli ve tank komutanı
veya makineli tüfek nişancısı ve 25 mm top nişancısının kule kapakları açı-
lır. Motorlu araçların ön camları ileriye yatırılır. Personel taşıyan araçlar üst
tentelerini açarlar. Yük römorklarının brandaları kapalı bulunur. Toplar
azami yükselişe getirilir.
g. Motorlu ve zırhlı araçlarda telsizler için kısa anten kullanılır veya
uzun antenler uçlarından arka tarafa bağlanarak kavisli hale getirilir.
2. YAYA VE MOTORLU KITALARIN BİRLİKTE HAREKETLERİ:
a. Yaya ve motorlu birlikler beraber hareket ettikleri zaman, araçların
ayrı bir birlik halinde ve yaya kıta’lardan ayrı olarak yürüyüş yapmaları uygun-
dur. Bu şekilde, araçların kıtalara uyarak çok yavaş gitmeleri önlenmiş olur.
b. Araçlarda asgari sürat 15 km/s olmalıdır. Tören geçişlerinde araçların
10-1 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
süratleri 15 km/s’dir. Geçiş sırasında araçların aralıklarını muhafaza etmelerini

sağlamak için şoförler eğitilmelidir. Bindirilmiş olarak yapılan yanaşık düzen ha-
reketlerinde irtibat elemanları değişmez, süratle hareket ederler. Sürat genel ola-
rak 25 km/s'den fazla olamaz. Diğer elemanlar irtibat aracının hareketlerine uy-
mak için süratlerini hareket esnasında yavaş yavaş değiştirirler.
c. Yaya ve motorlu kıta’ların birlikte hareketinde normal olarak, yayalar
önce hareket ettirilir ve yeteri kadar zaman fasılası bırakıldıktan sonra motorlu
araçlar normal süratle hareket ederler.
3. SİLAHLARIN TUTULMASI:
a. Birlik intikalleri sırasında; muharebe ortamında, muhtemel bir
düşman ateşine süratle mukabele edebilmek maksadıyla kapalı araçlarda
personele ait silahların namluları araçlardaki mazgallardan dışarıya çıkarı-
lacaktır. Tenteli araçlarda ise, namlular personelin gözetleme istikametinde
dışarıyı gösterecek şekilde tutulacaktır. Muharebe ortamı dışında, silah
namluları araç içerisinde silah mahfesi yoksa silahın taşıma şekli nasıl olur-
sa olsun (boş ve emniyette dahi olsa) namlular daima yeri gösterecektir
(EK-C).
b. Araçta silahsız bulunan personel, silahlı personel gibi vücutları ge-
riye dayanmış, başları dik olarak otururlar ve ellerini yumruk yapmış vazi-
yette diz kapaklarının üzerine koyarlar.
c. Flama taşıyan erler tüfeklerini namlu sağa gelecek şekilde arkaya
asarlar.
ç. Tüfekli personel, araç içerisinde tüfek tutuşlarını bozmaz ve tüfek-
leri ile oynamazlar.
d. Şoförler ve silah nişancıları tüfeklerini araçlarda bulunan özel silah
mahfelerine koyarlar.
4. İRTİBAT:
Bindirilmiş olarak yapılan yanaşık düzen hareketlerinde irtibat aracı
genel olarak komutan aracını takip eder veya onun hareketlerine uyar. Di-
ğer araçlar bu araçla irtibat yaparak hareketlerini ayarlar. Kol başında ko-
mutan aracı olmadığı zaman kolun hareketini irtibat aracı yönlendirir. Saf
düzeninde sağ baştaki, kol düzeninde kol başındaki araç irtibat aracıdır.
10-2 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
5. ARALIK VE MESAFELER:
a. Bindirilmiş olarak yapılan yanaşık düzen hareketlerinde, aralık ve
mesafeler, mevcut arazi şartlarına göre değiştirilebilir. Hareket halindeki
araçlarda mesafeler 10 m, aralıklar 5 m’den az olmamalıdır.
b. Dururken ve yürürken mesafe ve aralıkları açmak ve kapamak için
MESAFELERİ AÇ!, MESAFELERİ KAPA!, ARALIKLARI AÇ!, ARALIK-
LARI KAPA! komut ve işaretleri verilir. Komut verilmedikçe daha önce em-
redilen aralık ve mesafeler kapatılmaz.
a. Motorize ve mekanize birliklerin düzenleri genelde piyade birlikleriyle
aynıdır. Bindirilmiş düzenler araçların tipi ve miktarı ne olursa olsun motorlu ve
mekanize birliklerde uygulanır.
b. Araçlı Yanaşık Düzen Hareketleri Şunlardır:
(1) Kol Düzeni (Şekil 10-1): Bu düzende araçlar birbiri gerisinde
tertiplenirler, sağ kenardan istikamete bakarlar.
(2) Saf Düzeni (Şekil 10-2): Bu düzende araçlar yan yana dizilir-
ler ve ön taraflarından (tamponlarından) hizaya bakarlar.
(3) Toplu Düzen: İki veya daha fazla kolun yan yana gelmesiyle
teşkil edilen düzendir. Toplu düzenin altı şekli mevcuttur.
(a) Toplu Saf Düzeni (Şekil 10-3): Birlikler onar adım aralık-
larla (bölüklerde toplu saf düzeninde) yan yana dizilirler.
(b) Toplu Kol Düzeni (Şekil 10-4): Bölükler toplu safta olmak
üzere, bölükler birbiri gerisinde, bölük aralarında onar adım mesafede dizilirler.
(c) Taburların Toplu Saf Düzeninde Yan Yana Dizilmesi
(Alay Toplu Saf Düzeni): Taburlar, iki tabur arasında 20 adım olacak şekil-
de yan yana dizilirler.
(ç) Taburların Toplu Kol Düzeninde Yan Yana Dizilmesi:
Taburlar toplu kol düzeninde ve iki tabur arasında 20 adım aralık olacak
şekilde yan yana dizilirler.
(d) Taburların Toplu Saf Düzeninde Kolda Toplanması: Ta-
burlar toplu saf düzeninde birbirinin 20 adım gerisinde tertiplenirler.
(e) Taburların Toplu Kol Düzeninde Kolda Toplanması: Her
tabur toplu kol düzeninde birbiri gerisinde 20 adım mesafe ile tertiplenir.
10-3 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
c. Toplu düzenler, törenler için veya bölüklerin ya da daha büyük bir-

liklerin öğretimi için kullanılır.
7. ARAÇLARDA DÜZEN:
a. Herhangi bir düzeni araçlarla almak için, personel araç başında
toplanır. Bunun için ARAÇ BAŞINA! komutu verilir. Bu komut üzerine per-
sonel koşarak kendilerine tahsis edilen araçların önüne giderek Şekil 10-
5’deki gibi tertiplenir. Araca tahsis edilen personel miktarı 5 kişiden fazla ise
iki veya üç sıra halinde tertiplenir. Personel 15 kişiden fazla ise sıralardaki
personel miktarı artırılır.
b. Araca binmek için ARAÇ BİN! komutu verilir. BİN! yaptırım komu-
tu ile her er koşarak aracına biner ve daha önce belirtildiği gibi oturulur.
8. ARAÇLARIN ÇALIŞTIRILMASI:
Araçlar; ÇALIŞTIR! komutu veya işareti ile çalıştırılır. DURDUR! ko-

mutu ve işareti verilinceye kadar motorlar durdurulmaz. Törenlerde araçlar
durduğu zaman çalışır durumda kalır. Duruş çok uzayacaksa araçlar durdu-
rulur.
9. ARAÇLARIN HAREKETLERİ:
a. Araçları hareket ettirmek için komutan İLERİ! işaretini verir ve
kendi aracını hareket ettirir. Diğer araçlar emredilen mesafe ve aralıklarla ir-
tibat aracını takip ederler. Hizalar irtibat aracına göre alınır.
b. Durmak için komutan DUR! işareti verir. Komutan şoförü aracını
yavaşlatır ve durur. Diğer araçlar emredilen mesafe kadar yanaşarak durur.
c. Belli bir toplu düzenin hareket yönünü değiştirmek için komutan
uygun işareti verir. Komutanın işareti üzerine irtibat aracı 90 derece döner
ve yavaşlar, diğer araçlar 45 derece döner ve yollarına normal hızla yay çi-
zerek (aralıkları muhafaza ederek) irtibat aracı ile aynı hizaya gelinceye ka-
dar devam ederler. Aynı hizaya gelince irtibat aracı komutanın emriyle sü-
ratini artırır. Ters yönde harekette en soldaki araç irtibat aracı görevi yapar
ve araçlar 45 derece sola dönerek aynı şekilde hareket ederler.
ç. Saf düzeninden kol düzenine geçmek için, komutan kol düzeni
işaretini verir. İrtibat aracı ve onun arkasındakiler ileri hareket ederler. Di-
ğer araçlar 45 derece açıyla en öndeki araçla aynı hizaya gelene kadar
hareket ederler ve sonra 45 derecelik dönüş yaparak ileri harekete devam
ederler (Şekil 10-6).
10-4 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
d. Kol düzeninden, saf düzenine geçmek için komutan, SAF DÜZENİ

işareti verir. İrtibat aracı (sağ öndeki) durur diğer tüm araçlar 45 derecelik
bir açıyla sola dönerler yeterli açıklık sağlandığında ve irtibat aracıyla aynı
hizaya gelindiğinde 45 derecelik bir açıyla sola dönerler, irtibat aracından
hizaya bakarak dururlar (Şekil 10-7).
e. Toplu Düzenlerde Şekil Değiştirmelerin Yapılışı:
En ön sırada bulunan araçlar, bir sıralı saf ve kol düzeninde belirtildiği
gibi hareket ederler. Her sıranın arkasındaki araçlar öndeki araçların hare-
ketlerini, aralık ve mesafeleri aynen muhafaza ederek yaparlar
(Şekil 10-8, 9).
10. ARAÇLAR İÇİN İŞARETLER:
Mevcut şartlar ağızdan komut vermeye müsait olmadığı zamanlarda
komutlar ve ikaz emirleri için işaretler kullanılır. Bindirilmiş kıtaların yanaşık
düzen hareketlerinde kullanılan el kol ve ışıklı işaretler için MT 213-1 Göre-
rek Haberleşme, İşaretle Sevk ve İdare Talimnamesine bakınız.
10-5 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 10-1
Kol Düzeni.
Şekil 10-2
Saf Düzeni.
10-6 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 10-3
Toplu Saf Düzeni.
Şekil 10-4
Toplu Kol Düzeni.
10-7 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 10-5
Araç Önünde Tertiplenme.
Şekil 10-6
Saf Düzeninden Kol Düzenine Geçmek.
10-8 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 10-7
Kol Düzeninden Saf Düzenine Geçmek.
Şekil 10-8
Toplu Düzende Hareket Halinde Araçlara
İstikamet Değiştirilmesi.
10-9 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
Şekil 10-9
Toplu Kol Düzeninden Kol Düzenine Geçiş.
10-10 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
ON BİRİNCİ BÖLÜM
MUAYENE VE DENETLEMELER
1. GENEL:
a. Bölük koruyucu bakımları (Günlük, Haftalık Muayene ve Kontrol)
KKY 23-1 Kullanıcı Bakım Yönergesi esaslarına uygun olarak yapılacaktır.
Bölük, muayene ve denetlemeler için temel birliktir.
b. Manga ve Takım Komutanları Bölük Komutanı denetlemesinden
önce aşağıda belirtilen esaslar çerçevesinde birliklerini denetlerler.
c. Emir verildiğinde tabur ve alay muayene ve denetlemesi emredi-
len yerde yapılır.
2. BÖLÜĞÜN MUAYENE VE DENETLEMESİ:
a. Muayene ve Denetleme Düzeni:
Bölük saf düzeninde tertiplenir.
3’üncü 2’nci 1’inci

Tk. Tk. Tk.
Şekil 11-1
Bölük Muayene ve Denetleme Düzeni.
b. Muayene ve denetlemeye; araçlar ve mürettebatla kullanılan silahlar
katıldığı taktirde, bölüğün gerisinde saf düzeninde tertiplenir (Şekil 11-1). Silah
ve gereç hattına; piyade tüfeği, makineli tabanca, makineli tüfek, roketatar hariç
diğer silahlar ile bu silahlara ait gereçler (sehpa vb.) ve diğer malzemeler konur.
Araç hattında; araç sayısına bağlı olarak bir veya birden fazla sıralı saf düzenin-
de olacak şekilde araçlar tertiplenir (şoförler kendi aracının sol başında bulunur).
c. Silah ve Kılık Kıyafet Denetlemesinin Yapılması:
(1) Bölük saf düzeninde tertiplenmiş durumda iken bölük komutanı
MUAYENE İÇİN HAZIRLAN! emrini verir.
11-1 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(2) Bu emir üzerine takım komutanları;

(a) Takımlarının 6 adım ortası ilerisine geçer ve SIRA AÇIL!
MARŞ! komutu verir. Takımlar 7’nci bölüm 6’ncı maddede açıklandığı şekil-
de açılır.
(b) Birinci takımdan itibaren takımlar hizaya bakarlar. Ta-
kım komutanları takımlarının sağ başının üç adım ilerisinde takımlarına
dönük olarak, İLERİ BAK! komutu verdikten sonra geriye döner ve bölük
komutanı emrini bekler.
(c) Sıraların açılması ve bölüğün hizaya bakması tamamla-
nınca bölük komutanı RAHAT! komutunu vererek bölüğü rahat ettirir.
ç. Bölük komutanı muayene ve denetleme sırasında kıdemli takım
komutanı veya bölük astsubayının yanında bulunarak not almasını emre-
debilir. Bu emri alan, bölük komutanının sol gerisinde muayene ve denet-
lemenin bitimine kadar refakat eder.
d. Muayene her sırada; önde sağdan sola, arkada soldan sağa ve
her şahsın karşısında durularak silahı, teçhizatı, kılık kıyafeti kontrol edil-
mek suretiyle yapılır.
(1) Kıyafet kontrolü yapılırken, Bölük komutanının DONATIM
ÇIKAR! komutu ile personel teçhizatını çıkarır ve ayak burunlarının önüne,
teçhizatın ön tarafı üstte olacak şekilde açık olarak yere koyar. Eğitim elbi-
sesinin kontrolü bu esnada yapılır.
(2) İç çamaşırı kontrolü yapmak için, YAKADAN BİR DÜĞME
AÇ! komutu ile sağ ve sol el yardımıyla yaka düğmesi açılır, sol el esas du-
ruştaki yerine indirilirken sağ elin başparmağı aşağıda olacak şekilde, işaret
parmağı ile fanilanın yakası tutularak iç kısmı dışarıdan görülecek şekilde
aşağı doğru çekilir ve gösterilir. YAKA DÜĞMELERİNİ KAPA! komutu ile
düğme iki elin yardımı ile kapatılır. Kışlık uzun don ve don kontrolü yapılır-
ken; KEMER VE PANTOLON DÜĞMELERİNİ AÇ! komutu ile rahata geçi-
lerek, pantolon düğmeleri iki elin yardımı ile açılır ve pantolon, iç çamaşırı
gözükecek şekilde ellerle bırakılmadan, kemerden kavranarak bir karış
aşağıya indirilir. Muayeneden sonra PANTOLON GİY! Komutu ile pantolon
eski durumuna getirilir ve esas duruşa geçilir.
(3) Ayak ve çorap muayenesi yapılırken; RAHAT! Komutu verilir.
SAĞ (SOL) BOTUNU ÇIKAR! komutu ile botu çıkarılacak ayak bir ayak
boyu ileri uzatılır ve o ayak üzerine eğilerek bot bağları çözülür. Bot bağları
çözüldükten sonra ayağın durumu değiştirilmeden, ayak çıkarılarak botun
11-2 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
üzerine konur. Bir ayağın çorap kontrolü yapıldıktan sonra botun giyilmesini
müteakip gerekirse diğer ayağın çorap muayenesi yapılır. Ayak kontrolü
yapılacaksa, ÇORAP ÇIKAR! komutu ile aynı şekilde eğilerek çorap çıkarı-
lır ve çorap botun üstüne, ayak da onun üzerine konur. Muayeneden sonra
BOT GİY! komutu ile bot giyilir ve rahat vaziyete geçilir. Ayaklar çıplak ola-
rak kesinlikle yere basılmaz, personel yürütülmez.”
e. Muayene ve denetleme yapılırken; subay ve astsubaylar ile fla-
macı bölük komutanı üç adım yaklaşınca esas duruşa geçer, bir adım geç-
tikten sonra rahat eder.
f. Bölük komutanı muayene ve denetlemesi yapılacak takıma yakla-
şırken takım komutanı DİKKAT! komutu vererek takımını esas duruşa geçi-
rir, kendisi elle selâmlama yaparak ÜTGM. KAYA …NCİ TA-
KIM,…SB.,..ASTB.,..ERBAŞ VE ER İLE GÖRÜŞ VE EMİRLERİNİZE HA-
ZIRDIR KOMUTANIM! diyerek tekmil verir. Bölük komutanı önce takım ko-
mutanını denetler ve sonra takım komutanına, denetleme sırasında kendisi-
ne refakat etmesini emreder. Bölük komutanı sağa dönerek yürür ve ilk man-
ganın, manga komutanının önünde durur. Bölük komutanı yarım sağa döne-
rek yürürken, takım komutanı da sağa dönerek yürür ve bölük komutanının
sağında yerini alır. Diğer takım komutanları da bölük komutanı kendi takımla-
rına yaklaşırken aynı hareketleri yaparlar.
Bölük komutanı ilk manganın, manga komutanının önüne geldiğinde
ve takım komutanı, bölük komutanının sağında yerini aldıktan sonra; takım
komutanı İKİNCİ, ÜÇÜNCÜ ve DÖRDÜNCÜ MANGALAR RAHAT! komutu
verir. Bölük komutanı ön sıradaki son personeli denetledikten sonra, takım
komutanı yana çekilerek bölük komutanının, ön sıranın arkadan denetlen-
mesi için öne geçmesini sağlar ve tekrar bölük komutanının sağındaki yerini
alır. Bölük komutanı her sıranın arkasını denetlemeye başladığında, takım
komutanı bir sonraki mangayı esas duruşa geçirir. Diğer manganın denet-
lemesine başladığında, denetlemesi biten mangayı rahat duruma geçirir.
g. Bölük komutanı şahsın silahını muayene etmek isterse önce silahı,
daha sonra kılık kıyafeti muayene eder. Bölük komutanı önünden geçip diğer
şahsın önünde duruncaya kadar tüfek muayene vaziyetinde kalır, daha sonra
çapraz tutuş ve esas duruş hareketlerini icra eder.
ğ. Bölük komutanı denetlemek için sıranın arka tarafına geçince ar-
kasına geldiği şahıs, bölük komutanının kasaturayı kolaylıkla çekip çıkara-
bilmesi için kasatura kınını sol eli ile kavrar ve kının ucunu hafifçe ileriye
doğru eğik vaziyette tutar. Bölük komutanı kasatura kınına konuncaya veya
diğer şahsa geçinceye kadar kını bu şekilde tutar.
11-3 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
h. Tüfek Muayenesinin Yapılması:

(1) Bölük komutanı bir tüfeği muayene etmek için tüfeği sağ eli
ile el kundağının üst kısmından tutarak alır. Tüfeği alınan şahıs esas duruş-
ta bekler.
(2) Namlu vücudun sağında kalacak şekilde sağ elle tüfek alçaltı-
lır. Sol elin başparmağı mekanizmanın üzerine konarak namlu içi muayene
edilir. Parmak namlu içini muayene etmek için yeterli ışığı yansıtır.
(3) Sol elle kabzadan kavranarak, tüfek namlu ağzı sağa doğru,
yatay biçimde (nişangâh yukarıda) kaldırılır. Kollar yatay ve avuç içleri yukarı
dönük olmak üzere tüfek vücudun ortasına getirilir. Yatay biçimde tüfek sola
doğru hareket ettirilerek alev gizleyenden başlayarak tüfeğin üst kısmı mua-
yene edilir ve tekrar vücudun ortasına getirilir.
(4) Tüfek yatay tutularak 180 derece döndürülür (nişangâh vücut
tarafına döner). Tüfek yatay olarak sola hareket ettirilerek (namlu ağzı sağa
doğru hareket ettirilerek) dipçik muayene edilir. Tüfek tekrar döndürülerek
her yeri muayene edilir. Muayene tamamlanınca tüfek aynı durumda ni-
şangâh üst tarafa gelinceye kadar döndürülür. Sol el bırakılarak tüfek sağ
elle alındığı şekilde geri verilir.
(5) Muayenesi biten şahıs tüfeği sol eli ile denge noktasından tu-
tarak çapraz tutuştaki yerine getirir ve esas duruşa geçer.
ı. Tabanca, Makineli Tabanca, Makineli Tüfek ve Roketatar
Muayenesi:
Bu silahları taşıyan personel kendilerine ait muayene vaziyeti alırlar.
Bölük komutanı;
(1) Tabancayı sağ eli ile alır ve kolayına geldiği şekilde muayene
eder.
(2) Diğer silahları piyade tüfeğine benzer şekilde muayene eder.
i. Takım muayene ve denetlemesi bitince takım komutanı takımın
orta ilerisindeki yerini alır. ….TAKIM! DİKKAT! komutunu vererek takımını
esas duruşa geçirir ve bölük komutanını selâmlar. Bölük komutanı diğer ta-
kıma geçince takıma döner ve SIRA YANAŞ! MARŞ! komutunu verir. Sıra-
lar yanaşınca RAHAT! komutu vererek rahat ettirir ve takımın sağ başında-
ki yerine geçer.
j. Bölüğün muayene ve denetlemesi daha üst bir komutan tarafın-
11-4 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
dan yapılacaksa, komutan bölüğe yaklaşırken bölük komutanı ...BÖLÜK!,

TÜFEK AS!, DİKKAT! komutu vererek komutanı selamlar ve (Yüzbaşı
CANDAN, 8’inci Bölük … Sb., … Astsb., … Erbaş ve Er ile görüş ve
emirlerinize hazırdır. Komutanım) diye tekmil verir.
Bölüğün muayene ve denetlemesi yukarıda açıklandığı gibi yapılır. Bö-
lük komutanı muayene ve denetlemeyi yapan komutana refakat eder. Mua-
yene ve denetleme sırasında denetleyici komutanın emri üzerine bölüğe
rahat verilebilir. Komutlar takım komutanları tarafından verilir.
k. Donatım Muayenesi:
(1) Bütün sınıflara mensup birlik karargah ve kurumlarda dona-
tım, KKM 368-1 (B) K.K Devamlı Emirler Muhtırası ve KKY 400-1 Donatım
Yönergesinde açıklanan esaslara göre tespit edilir.
(2) Bölük seferi donatımını (arka çantaları sırtta olacak şekilde)
kuşanmış olarak saf düzeninde tertiplenmiş iken bölük komutanı DONATIM
MUAYENESİ İÇİN HAZIRLAN! komutu verir.
(3) Bu emir üzerine 1’inci takım komutanı sırasıyla;
(a) Takımın 3 adım sağına ve 2 adım ilerisine çıkar yüzü ta-
kıma cephesini dönerek durur. Takıma sıra açtırıp ÇİFT KOL ARALIĞI HİZA-
YA GEL! komutu verir ve mangalar çift kol aralığı alır.
(b) DONATIM ÇIKAR! komutu verir. Her er sol topuğunun
dış kenarı yanındaki yeri topukları ile işaretler. Bu işaret teçhizatın konacağı
yerin geri kenarını gösterir.
(I) Silahını namlu ağzı ileriyi gösterecek, namlu solda
ve dipçik sağ ayak burnu önüne gelecek şekilde yere koyar.
(II) Arka çantasını çıkarır ve yarım adım önüne koyar,
daha sonra teçhizatını çıkarır, ayak burunları ile arka çantasının arasına
koyar.
(III) ÇANTA AÇ! komutu ile personel arka çantasını açar
ve portatif çadırını çıkararak solundaki şahıs ile arasındaki yere üçgen kenarla-
rı altta kalacak şekilde katlayarak yere koyar. Personel tüfek ve teçhizatını çı-
kararak EK-B’de belirtilen Donatım Muayene Düzenindeki yerine koyar. Müte-
akiben, arka çantası içindeki malzemeler konuluş sırası tersi ile çıkarılarak ye-
rine konur. Donatım Muayene Düzeni alan personel başlangıçtaki yerine geçer
ve rahat eder.
11-5 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
(c) 1’inci takım aralık almayı bitirince diğer takımlar da birbi-

rini takiben çift kol aralığı alarak birinci takımdan hizaya bakarlar ve yukarı-
da açıklandığı şekilde muayeneye hazırlanır.
(ç) Bölük komutanı silah ve kılık kıyafet denetlemesinde ol-
duğu gibi 1’inci takımdan başlamak üzere bölüğün muayene ve denetleme-
sini yapar. Muayene ve denetleme bitince, bölük komutanı donatımın top-
lanmasını, çantalara yerleştirilmesini ve denetlemeden önceki düzeni alma-
larını emreder.
(d) Emri alan takım komutanları;
(I) DONATIM TOPLA! komutu verir. Personel donatı-
mını toplar, çantasına yerleştirir ve donatımını tekrar ayaklarının önüne ko-
yarak rahat eder.
(II) DONATIM KUŞAN! komutunda personel donatımını
kuşanır (arka çantası sırtta olacak şekilde), silahını alır ve esas duruşa geçer.
(III) Takım komutanları sıra yanaştırır takımlarını toplar
ve rahat ettirerek kendileri de yerlerine geçer.
(e) Makineli tüfek, havan, GTT gibi mürettebatla kullanılan si-
lahlar ile bu silah donatımları ve diğer özel malzemeler denetlenecekse, per-
sonel muayenesi bittikten sonra AĞIR SİLAH VE ÖZEL DONATIM MUAYE-
NEYE HAZIRLANSIN! emri verilir. Bu silahların personeli takım komutanları-
nın komutu ile arka çantalarını önüne bırakarak sıradan çıkarlar ve yerlerine
giderek silah ve donatımlarını denetlemeye hazırlar.
Karargâh personeli, istihkâm, muhabere ve levazım malzemelerini mua-
yeneye hazırlar. Şoförler araçlarının önünde araç üstü avadanlık ve yayınları
muayeneye hazırlar.
3. TABURUN MUAYENE VE DENETLEMESİ:
a. Tabur, bölükler bölük kolu düzeninde olarak tabur saf düzeninde
tertiplenir. Muayene ve denetlemeden önce tabur komutanı araçların, ağır
silahların ve özel donatımın çıkıp çıkmayacağı, çıkacaksa alınacak düzen
hakkında gerekli emri verir.
b. Tabur tertiplenince tabur komutanı MUAYENE İÇİN HAZIRLAN!
emrini verir. Bölük komutanları bölüklerini muayeneye hazırlar, rahat ettir-
mez.
c. Tabur komutanı RAHAT! komutunu verir. Tabur karargâhını ve

11-6 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
flamacıyı muayeneye başlar. Tabur komutanı yaklaşınca karargâh subayla-

rı ve flamacı esas duruşa geçer (flamacı tüfekle muayene vaziyeti almaz).
Karargâh muayenesi bitince rahat eder.
ç. Tabur komutanı ilk bölükten başlayarak, sırayla silah, donatım ve
kıyafet muayenesini ayrı ayrı yapar.
d. Tabur komutanı muayene ve denetleme için bölüğe yaklaştığında
bölük komutanı tüfek astırır ve ….BÖLÜK! DİKKAT! komutundan sonra
tabur komutanına tekmil verir.
Tabur komutanı emrederse, bölük komutanı bölüğünü rahat ettirir. Bö-
lüğün muayene ve denetlenmesinde tabur komutanına refakat eder. Bölü-
ğün tabur komutanı tarafından denetlenmesi 2’nci maddede açıklandığı şe-
kilde yapılır.
e. Tabur komutanı bölüklerin silah ve donatım muayenesini, kendi
adına tabur karargâh subaylarına da yaptırabilir.
f. Tabur komutanı bir bölüğün muayene ve denetlemesini yaparken,
diğer bölüklerin tüfek çatarak bulundukları yerde istirahat etmelerini emre-
debilir veya bir bölüğü kendisi denetlerken diğer bölükleri karargâh subayla-
rına denetletebilir.
g. Taburun muayene ve denetlemesi daha üst bir komutan tarafın-
dan yapıldığında;
(1) Tabur komutanı taburunu hazırlar ve rahat ettirir.
(2) Muayene yapacak komutan yaklaşınca taburu esas duruşa
geçirir, tüfek astırır ve komutanı selâmlayarak tekmil verir, tekrar esas du-
ruşa geçilir.
(3) Muayene ve denetlemeyi yapan komutan, tabur karargâhını
gördükten sonra ilk bölüğü denetlerken emrederse, taburun diğer bölükleri
rahat ettirilir.
(4) Tabur komutanı muayene ve denetlemeyi yapan komutana
refakat eder.
4. ALAYIN (TUGAY) MUAYENE VE DENETLEMESİ:
Aşağıdaki hususlar hariç, alayın (tugayın) muayene ve denetlemesi tabu-
run muayene ve denetleme esaslarına uygun olarak yapılır.
11-7 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
a. Personelin silah, kılık kıyafet muayene ve denetlemesi için alay (tu-

gay); taburlar safta bölükler yürüyüş kolunda olarak tertiplenir. Alay (tugay) do-
natım muayene ve denetlemesi için; taburlar safta bölükler bölük kolunda ola-
rak tertiplenir (alay / tugaya bağlı bölükler taburların devamında ve tabur bölük-
lerinin düzeninde bulunurlar).
b. Alay (tugay) komutanı sancak ve flamacıya yaklaşırken, sancak
muhafız çavuşu SANCAK MUHAFIZLARI! DİKKAT! komutu verir. Sancak
muhafızları ve flamacı muayene vaziyeti almaz ve alay (tugay) komutanı
bunların silahlarını muayene etmez. Muayenesi biten tabur rahat ettirilir.
11-8 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
EK-A
TANIMLAR
1. ADIM:
Yürüyen bir insanın bir ayağının ökçesinden diğer ayağının ökçesine

kadar olan mesafedir.
2. NORMAL ADIM:
Adım uzunluğu ve dakikada atılacak adım adedi araziye ve her elemanın

vücut yapısına bağlı olan bir yürüyüş şeklidir. Bu yürüyüşte karar (vezin) aranmaz.
3. ARALIK:
Aynı cephede yan yana bulunan erler arasındaki açıklıktır. Aralık; dir-
sek teması, normal ve çift kol olmak üzere üç türlüdür. Aralık sola doğru
açılarak alınır.
a. Dirsek Teması Aralığı:
Sağdaki askerin sol avuç içi vücudun sol yanında kalça kemiğinin üzerine
dayanarak, sol elin baş parmağı bitişik ve aşağıya yönelmiş, dirsek vücutla ay-
nı hizada ve soldaki askerin koluna değecek biçimde dururken sağdan sola
ölçülen, askerler arasındaki yan açıklıktır.
b. Normal Aralık:
Sağdaki askerin sol kolunu, omuz hizasına kadar kaldırarak, el açık, par-
maklar bitişik şekilde, orta parmağın ucu solundaki askerin sağ omzuna değer
durumdayken sağdan sola doğru ölçülen askerler arasındaki yan açıklıktır.
c. Çift Kol Aralığı:
Her iki kolunda omuz hizasına kadar kaldırılıp, el açık ve parmaklar

bitişik ve avuç içi yere dönük bir şekilde, sağdaki ve soldaki askerlerin par-
mak uçlarının birbirine değecek durumdayken, sağdan sola doğru ölçülen,
askerler arasındaki yan açıklıktır.
4. CEPHE:
Sağ ve sol baştaki elemanları kapsamak üzere bir sıranın, bir yanın-
dan diğer bir yanına kadar olan genişliğidir.
A-1 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
EK-A
5. DENGE NOKTASI:
Silah ağırlığının iki eşit parçaya bölündüğü nokta, silahın denge nokta-
sıdır.
6. DERİNLİK:
Bir düzende öndeki personelden arkadaki personeli de içine alan me-

safedir.
7. DİZİ:
En az iki erin aynı istikamette birbiri gerisinde tertiplenmesidir.
8. ELEMAN:
Tek er, kısım, manga, takım, bölük veya daha büyük birlikler gibi üst
birliğin bir parçasını oluşturan unsurlardır.
9. HİZA:
Aynı cephede yan yana bulunan askerlerin teşkil ettikleri doğrudur.
10. İRTİBAT ELEMANI:
Üzerinde bir hareketin tasarlandığı veya düzenlendiği elemandır.
11. İSTİKAMET:
Birbiri gerisinde bulunan erlerin cepheye dikey olarak bulundukları

doğrudur. Öndekinin doğrudan doğruya arkasında bulunmak ve ensesine
bakmak suretiyle istikamete girilir.
12. KOL BAŞI:
Kol düzeninde en önde giden askerdir.
13. KOŞAR ADIM:
Dakikada 65 cm’lik 180 adım atılarak yapılan bir ilerleme şeklidir.
A-2 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
EK-A
14. MESAFE:
Birbiri gerisinde bulunan erlerin arasındaki açıklıktır. Bu açıklık kol me-

safesidir. Personel kolunu önündeki kişinin sırtına parmak uçları değecek
şekilde uzatarak mesafe kontrolü yapar.
15. ÖLÇÜLER:
Göğüsten sırta eni, bir omuz ucundan diğerinin ucuna olan genişliği ifade
eder. Normal en 30 cm, normal genişlik 60 cm’dir.
16. SIRA:
En az iki erin aynı hizada yan yana tertiplenmesidir.
17. TÖREN ADIM:
Uygun adımın sert ve kalçadan atılan bir şeklidir.
18. UYGUN ADIM:
Dakikada 65 cm’lik 114 adım atılarak yapılan yürüyüş şeklidir
19. KARAR:
Bir hareketin yapılma temposudur. Bir dakikada atılan adım sayısı olarak
da ifade edilebilir.
20. YAN (KANAT):
Herhangi bir düzende elemanın en sağda ve en solda kalan kısımları-

dır.
21. YARIM ADIM:
Kıtanın uygulamakta olduğu adım boyunun yarısı uzunluğunda atılan

adımdır.
A-3 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
EK-B
DONATIM MUAYENE DÜZENİ
1 Piyade Tüfeği 11 Tıraş Kutusu (Torbası)

2 Kasatura 12 Portatif Tahkim Edevatı
3 Kompozit Başlık 13 Çadır Kazık , Direkleri ve İpi
4 Mataralar 14 Kum Torbası
5 Şarjörler 15 Temiz Çamaşır Torbası
6 Mühimmat Yeleği 16 Kirli Çamaşır Torbası
7 Uyku Tulumu Altlığı (Mat) 17 Battaniye/Uyku Tulumu
Rüzgar Ceketi (Giyilmediğin-
8 18 Arka Çantası
de)
9 Yağmurluk 19 Portatif Çadır (Zeminde)
10 Aş Kabı
Şekil B-1
Donatım Muayene Düzeni.
B-1 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
EK-C
MUHAREBE ORTAMINDA
(1,5 T U-MOG MERCEDES)
NAMLU DIŞARIDA TUTUŞ

C-1 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
EK-C
MUHAREBE ORTAMINDA
(KİRPİ)

C-2 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
EK-C
MUHAREBE ORTAMINDA
(KOBRA)
C-3 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
EK-C
MUHAREBE ORTAMI DIŞINDA
(KİRPİ)

C-4 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
EK-C
MUHAREBE ORTAMI DIŞINDA
(KOBRA)
NAMLU AŞAĞIDA TUTUŞ
C-5 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
KAYNAKÇA
1. ANA KAYNAKLAR:
KKT 164-15 (A) Yanaşık Düzen Talimnamesi (2005)
2. RESMİ ASKERÎ YAYINLAR:

a. Talimnameler :
(1) KKT 7-7 Mknz. P. Mng. ve Takımı (2001)
(2) KKT 7-8 P. Mng. ve Takımı (1998)
(3) KKT 164-9 Tek Er Muharebe Eğitimi (2001)
(4) KKT 315-24 RPG Roketatarın Tanıtılması ve Kullanılması (1995)
(5) KKT 315-25 Kaleşnikof Serisi Tüfekler İle 7,62 mm Dragunov
(Kanas) Kullanma ve Bakım Talimnamesi (2000)
(6) KKT 315-26 40 mm’lik MK-19 Otomatik Bombaatar (1998)
(7) KKT 315-27 HK 33 E Piyade Tüfeği (2000)
b. STANAG’lar :
Yoktur.
c. Diğer Yayınlar :
(1) MT 213-1 Görerek Haberleşme İşaretle Sevk ve İdare
(2) MY 56-6/A TSK Tören Talimnamesi (1998)
(3) KKM 368-1 (B) K. K. Devamlı Emirler Muhtırası (2009)
3. EMİRLER:
Yoktur.
4. SİVİL YAYINLAR: Yoktur.
5. YABANCI YAYINLAR: Yoktur.
KYÇ-1 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
DİZİN
ALFABETİK SIRA SAYFA MADDE FIKRA BENT

Açık Telaffuz 2-14 3
Adımlar 3-16 2
Alayın (Tugay) Muayene ve
11-8 4
Denetlenmesi
Amaç 1-1 1
Araç İçindeki Kişileri Selamlama 3-13 5
Araçlar için İşaretler 10-5 10
Araçlarda Düzen 10-4 7
Araçların Çalıştırılması 10-4 8
Araçların Hareketleri 10-4 9
Aralık Çeşitleri 5-10 7
Aralık ve Mesafeler 10-3 5
Asılı Taşıma 4-13 10
Asmak ve Çıkarmak 4-73 5
Ayak Değiştirme ve Ayak Uydurma 3-21 7
Baş ile Selamlama 3-11 3
Birleşik Komutlar 2-12 3
Birlik Flaması ile Esas Duruş ve Rahat 3-24
2
Vaziyetleri
Birlik Flamasının Kaldırılması 3-26 3
Birlik Flamasının Taşınması 3-27 4
Bölüğün Muayene ve Denetlenmesi 11-1 2
Cephe Alarak Selamlama 3-12 4
Çapraz Tutuş 4-10 7
Çapraz Tutuş 4-40 8
Çökmek ve Kalkmak 3-5 5
Dağılma, İstirahat ve Paydos 5-3 4
Dağılmak 8-4 3
Dağıtmak, İstirahat ve Serbest
7-9 13
Bırakmak
Doldurmak ve Boşaltmak 4-77 10
Doldurmak ve Kapamak 4-67 7
DİZ-1 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
DİZİN

Doldurmak, Kapamak ve Emniyete
4-25 17
Almak
Doldurmak, Kapamak ve Emniyete
4-58 15
Almak
Elde Taşıma 4-12 9
Elde Taşıma 4-43 10
Elle Selamlama 3-10 2
Emre Verilen Birlikler 9-5 4
Esas Duruş 3-1 2
Esas Duruş 4-4 1
Esas Duruş 4-35 2
Esas Duruş 4-60 2
Esas Duruş 4-72 2
Esaslar 1-1 4
Genel 2-11 1
Genel 2-13 1
Genel 3-1 1
Genel 3-7 1
Genel 3-14 1
Genel 3-16 1
Genel 3-24 1
Genel 4-1 1
Genel 4-3 1
Genel 4-30 1
Genel 4-31 1
Genel 4-33 1
Genel 4-34 1
Genel 4-35 1
Genel 4-60 1
Genel 4-69 1
Genel 4-72 1
Genel 5-1 1
Genel 6-1 1
Genel 7-1 1
Genel 7-10 1
Genel 8-1 1
Genel 9-1 1
DİZ-2 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
DİZİN

Genel 10-1 1
Genel 11-1 1
Genel Bilgiler 2-1 1
Hizaya Gelmek 5-1 2
Hizaya Getirmek ve İstikamete Bak- 6-3 4
tırmak
Hizaya Getirmek ve İstikamete Bak-
7-3 5
tırmak
Hizaya Getirmek ve İstikamete Bak-
8-5 5
tırmak
İki Kısımlı Komutlar 2-11 2
İrtibat 10-2 4
İstirahat Vermek ve Serbest Bırakmak 8-6 9
Kapsam 1-1 2
Karar 2-15 5
Karargâh Personelinin Tertiplenmesi 9-4 3
Kendini Takdim ve Emir Tekrarı 3-22 1
Kıtaca Çökmek-Kalkmak ve Yatmak-
5-12 8
Kalkmak
Komut ve Emirler 9-4 2
Komutta Kesinlik ve Komut Vermenin
2-16 6
Geliştirilmesi
Mangayı Dağıtmak, İstirahat Vermek 6-5 6
Mangayı Toplamak 6-6 7
Muayene Düzeni 7-5 8
Muayene Etmek 4-21 13
Muayene Vaziyeti 4-1 2
Muayene Vaziyeti 4-3 2
Nişangâh Düzenlemesi 4-28 18
Noksanlıkların (Boşlukların) Doldu- 6-7 8
rulması
DİZ-3 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
DİZİN

Nöbetçilerin Selamlaması 3-14 2
Omuzda Asılı Taşıma 4-49 13
Omuzda Asılı Taşıma Vaziyeti 4-3 3
Omuzda Taşıma 4-17 11
Omuzda Taşıma 4-44 11
Özel Askı Kayışının Kullanılması 4-30 2
Rahat Vaziyeti 4-61 3
Rahat Vaziyeti 4-73 3
Rahat Vaziyetleri 3-2 3
Sayı Saydırmak 5-2 3
Selamlama 4-18 12
Selamlama 4-45 12
Serbest Bırakmak 9-6 2
Ses Kontrolü 2-13 2
Sesin Değişmesi 2-14 4
Sıra Açtırmak ve Yanaştırmak 7-4 6
Sıralardan Ayrılmak 7-3 3
Silah Almak 5-14 11
Silah Bırakmak 5-13 10
Silahların Tutulması 10-2 3
Silahlı Yanaşık Düzen Eğitimi 4-1 1
Süngü Takmak ve Yerine Etmek 4-6 4
Süngü Takmak ve Yerine Etmek 4-38 5
Şapka, Bere Çıkarma ve Giyme 3-13 6
Şekil Değiştirme Komutları 6-13 15
Şekil Değiştirmeler 6-12 14
Taburun Muayene ve Denetlenmesi 11-6 3
Tanımlar ve Kısaltmalar 1-1 3
Taşıma Şekilleri 4-70 2
Taşıma Vaziyetleri 4-10 6
Tekmil Almak ve Vermek 3-23 2
DİZ-4 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
DİZİN

Toplamak ve Tekmil Almak 8-4 4
Toplanmak 7-9 14
Toplanmalar, Tekmil Almak ve Vermek 5-4 5
Toplu Komutlar 2-12 4
Tüfeği Boşaltmak 4-67 8
Tüfek Almak 6-11 13
Tüfek Almak, Silah ve Gereç Almak 7-9 12
Tüfek Çatmak 4-69 12
Tüfek Çatmak, Silah ve Gereç Ko-
7-8 11
ymak
Tüfek Çatmak, Tüfek Almak 8-5 8
Tüfek Kayışını Ayarlamak 4-9 5
Tüfek Kayışını Ayarlamak 4-39 6
Tüfek Kesmek 4-12 8
Tüfek Vermek 4-29 19
Tüfek Vermek 4-59 16
Tüfekli Hareketler 6-7 9
Yanaşık Düzen Eğitim Teknikleri 2-10 3
Yanaşık Düzen Eğitiminde Kullanılan
3-24 3
Haberleşme, Sevk ve İdare İşaretleri
Yanaşık Düzen Eğitiminin İdaresi 2-4 2
Yanaşık Düzen Öğretim Safhaları 2-10 4
Yanaşık Düzen Şekilleri 6-1 2
Yanaşık Düzen Takımının Şekil
7-11 2
Değiştirmeleri için Verilecek Komutlar
Yatmak ve Kalkmak 3-6 6
DİZ-5 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
DİZİN

Yaya ve Motorlu Kıtaların Birlikte Ha-
10-1 2
reketleri
Yerinde Dönüşler 3-4 4
Yerinde Sayma 3-20 6
Yetki ve Sorumluluklar 1-1 5
Yürürken Çökmek ve Kalkmak 3-20 4
Yürürken Çökmek, Yatmak ve Kalk-
4-25 16
mak
Yürürken Dönüşler 3-20 3
Yürürken Yatmak ve Kalkmak 3-20 5
Yürüyüş Kararı Sayma 3-21 8
Yürüyüş, Koşma ve Çarklar 5-9 6
DİZ-6 KKT 164-15 (B)

HİZMETE ÖZEL
HİZMETE ÖZEL
KKT 315-14 KKY 400-1

SOY AĞACI
57 mm’lik GTT DONATIM KKT 315-15 KKT 315-29
YÖNERGESİ 75 mm’lik GTT 60 MM’LİK KOMD.
KKEK 164-20
HAV. VE 81 MM’LİK
BÖLÜK BATARYA
KKY 164-1 UT-1 HAV.
K.K.EĞİTİM İDARESİ
ÖĞRETİM
YÖNERGESİ KKT 15-1
ASKERİ
KKY 23-1 BANDOLAR
KULLANICI
BAKIMI
KKM 368-1 (C) MY 56-6/A

DEVAMLI KKT 164-15 (B) TSK TÖREN
EMİRLER YANAŞIK DÜZEN TALİMNAMESİ
MUHTIRASI
MT 213-1
GÖREREK
KKT 7-8 (A) HABERLEŞME
PİYADE MANGA İŞARETLE SEVK
VE TAKIMI VE İDARE
KKT 315-25
KALEŞNİKOF VE KKT 315-24
KKT 315-26 MK-19 DRAGUNOV TÜFEĞİ RPG
KKT 315-27 OTOMATİK ROKETATARIN
HK-33 E PİYADE BOMBAATAR TANITILMASI VE
TÜFEĞİ KULLANILMASI

SA-1 KKT 164-15 (B)
HİZMETE ÖZEL

KKT 164-15 (B) Yanaşık Düzen Talimnamesi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

KKT 164-15 (B) Yanaşık Düzen Talimnamesi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KKT 164-15 (B) Yanaşık Düzen Talimnamesi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

HİZMETE ÖZEL

KKT 164-15 (B)

K.K. Basımevi Müdürlüğü

KKT 164-15 (B)

KKT 164-15 (A) ANA KAYNAK OLUP TOPLAM 10 ADET KAYNAK

EDOK: 0160-283-10/ MUGEDOY DOK-YAY Ş. 30 Eylül 2010

KONU: KKT 164-15 (B) Yanaşık Düzen

1. KKT 164-15 (B) yayın numaralı YANAŞIK DÜZEN TALİMNAMESİ

2. Bu talimname yayın tarihinden itibaren uygulanmaya başlanacak; 2005

3. Uygulama ve denemeler sonucunda tespit edilecek görüş ve öneriler,

YAYIM VE MUHAFAZA TALİMATI

1. KKT 164-15 (B) Yanaşık Düzen Talimnamesi;

a. Bl./Bt. ve eşidi seviyeye kadar yayımlanacak ve daha ast

b. Gizlilik derecesine uygun olarak MY 71-1 (C) TSK Arşiv

(1) Gizlilik derecesi dikkate alınmadan kilitli dolaplarda muhafaza

(2) Kullanılmadığı zaman açıkta, masa üzerinde veya yetkisiz

2. Bu talimat hükümlerine aykırı davrananlar veya talimat hükümlerinin

(DEĞİŞİKLİK NO.: 2-15)

-II- KKT 164-15 (B)

MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI:

MSB’lığına (Kh. İçin) 2 Adet

-III- KKT 164-15 (B)

KARA KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI :

Ordu K.lıklarına (Kh. için) Onar Adet

-IV- KKT 164-15 (B)

Kara Havacılık Okl. K.lığına 100 Adet

DENİZ KUVVETLERİ KOMUTANLIĞINA 300 Adet

HAVA KUVVETLERİ KOMUTANLIĞINA 300 Adet

JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞINA 1400 Adet

Jandarma Eğitim K.lığına 100 Adet

SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞINA 100 Adet

-V- KKT 164-15 (B)

DEĞİŞİKLİK KAYIT ÇİZELGESİ

-VI- KKT 164-15 (B)

-VII- KKT 164-15 (B)

-VIII- KKT 164-15 (B)

-X- KKT 164-15 (B)

-XI- KKT 164-15 (B)

-XV- KKT 164-15 (B)

1. Genel Bilgiler 8-11

-XVI- KKT 164-15 (B)

-XVII- KKT 164-15 (B)

-XVIII- KKT 164-15 (B)

1-1 KKT 164-15 (B)

(BU SAYFA BOŞ BIRAKILMIŞTIR.)

1-2 KKT 164-15 (B)

ç. Bu eğitim belirli bir düzen içerisinde ve verilen komutlara zama-

(5) Törenlerin belli bir tertip ve düzen içerisinde yapılmasına

2-3 KKT 164-15 (B)

2-4 KKT 164-15 (B)

2’nci Dünya savaşında Alman Orduları, cephede başarısız olan birlikle-

h. Yanaşık Düzen ile Muharebe Eğitimi Arasındaki İlişki:

(1) Yanaşık düzen hareketleri bugün muharebe sahasında aynen

(2) Tüfekli ve tüfeksiz, dururken veya yürürken çökmek, yatmak,

(3) Disiplinin tesisi, birlik ruhu yaratılması, askerlerin özgüven ka-

(4) Birlik ruhunun geliştirilmesi, moral değerlerin yüceltilmesi, öz-

2-5 KKT 164-15 (B)

Geçmiş dönemlere göre öneminin azaldığı yönünde tartışmalara neden