‫از زﻧﺪﮔﻲات‬

‫ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬
‫ﻮن و را ﮑﺎر ی ﻌﺎ ﻞ ﺑﺎ دم ﺮﭘ ﻮ ﺮه ﻮی‬

‫و ﺧﺎ ات ﺖ ﺳﺎ ﺆ ﻒ‬ ‫ﺣﺎ ﻞ ﮋﭘو ﮫﺎ‪،‬‬

‫ﺗﺄﻟﻴﻒ‪:‬‬
‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﻌﺮﻳﻔﻲ‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪:‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺣﻨﻴﻒ ﺣﺴﻴﻦزاﻳﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد و ﻫﻤﻜﺎري ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻮار اﺳﻼم ﺗﺎﻳﭗ و‬
.‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‬
www.islamtape.com

.‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب از ﺳﺎﻳﺖ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻋﻘﻴﺪه داﻧﻠﻮد ﺷﺪه اﺳﺖ‬

www.aqeedeh.com
book@aqeedeh.com :‫آدرس اﻳﻤﻴﻞ‬

‫ﺳﺎﻳﺖﻫﺎى ﻣﻔﻴﺪ‬

www.aqeedeh.com www.nourtv.net
www.islamtxt.com www.sadaislam.com
www.ahlesonnat.com www.islamhouse.com
www.isl.org.uk www.bidary.net
www.islamtape.com www.tabesh.net
www.blestfamily.com www.farsi.sunnionline.us
www.islamworldnews.com www.sunni-news.net
www.islamage.com www.mohtadeen.com
www.islamwebpedia.com www.ijtehadat.com
www.islampp.com www.islam411.com
www.videofarda.com www.videofarsi.com
 ‫ﺴ‬
‫ﻦا ﻢ‬ ‫ﻢ اﻪّﻠﻟ ا‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪي ﻣﺘﺮﺟﻢ ‪8 ................................................................................................................‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪي ﻣﺆﻟﻒ ‪10................................................................................................................‬‬
‫اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻫﺮﮔﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد ‪12...........................................................................‬‬
‫ﻣﺎ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﻓﺮا ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ؟ ‪15...........................................................................................‬‬
‫ﭼﺮا ﻣﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدﻳﻢ ‪17.............................................................................‬‬
‫ﺧﻮدت را ﭘﻴﺶ ﺑﺒﺮ ‪21.........................................................................................................‬‬
‫آب رﻓﺘﻪ ﺑﺎز ﻧﮕﺮدد ﺑﻪ ﺟﻮي ‪24..........................................................................................‬‬
‫ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ و ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺑﺎش ‪27..................................................................................................‬‬
‫ﻛﺪام ﻣﺮدم ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮ اﻧﺪ؟ ‪30..............................................................................‬‬
‫از ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﻟﺬت ﺑﺒﺮ! ‪38.....................................................................................................‬‬
‫روش ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪان ‪42..............................................................................................‬‬
‫روش ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ زﻧﺎن ‪44......................................................................................................‬‬
‫ﺷﻴﻮه ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻛﻮدﻛﺎن‪50..................................................................................................‬‬
‫رﻓﺘﺎر ﺑﺎ زﻳﺮدﺳﺘﺎن و ﺧﺪﻣﺘﮕﺰاران ‪55...............................................................................‬‬
‫ﻃﺮﻳﻘﻪ رﻓﺘﺎر ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ‪58.................................................................................................‬‬
‫روش ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ‪66................................................................................................‬‬
‫‪ 100‬راه ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ دلﻫﺎي ﻣﺮدم ‪69...............................................................................‬‬
‫ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ‪71 ................................................................................................................. :‬‬
‫ﻧﻴﺖ و ارادهات را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﺪا ﻧﻴﻜﻮ ﻛﻦ ‪73......................................................................‬‬
‫ﺧﻮراك ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻦ ‪78.........................................................................................‬‬
‫ﺳﺨﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ را اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻦ ‪92...........................................................................................‬‬
‫ﺳﻌﻲ ﻛﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺮﺧﻮردت ﺑﺎ اﻓﺮاد‪ ،‬دوﺳﺘﺎﻧﻪ و ﺧﻮب ﺑﺎﺷﺪ ‪99..................................‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪4‬‬

‫ﻣﺮدم ﺑﺴﺎن ﻣﻌﺎدن زﻣﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪105 ................................................................................‬‬

‫ﻣﻮي ﻣﻌﺎوﻳﻪ ‪118 ................................................................................................................‬‬
‫ﻛﻠﻴﺪ دلﻫﺎ ‪123 .....................................................................................................................‬‬
‫رﻋﺎﻳﺖ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ ‪126 ......................................................................................‬‬
‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ارزش ﻗﺎﻳﻞ ﺑﺎش ‪132 ........................................................................................‬‬
‫ﻣﺮدم را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﺮﺧﻮاهﺷﺎن ﻫﺴﺘﻴﺪ‪146 ..........................................................‬‬
‫اﺳﻢﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺴﭙﺎر ‪151 ...........................................................................................‬‬
‫ﺧﻮﺷﺮو ﺑﺎﺷﻴﺪ ‪154 ............................................................................................................‬‬
‫ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ :‬ﻓﻘﻂ ﺟﻬﺖ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺧﻮﺷﺮو ﺑﺎﺷﻴﺪ ‪161 .....................................................‬‬
‫در اﻣﻮر ﺑﻲﻣﻌﻨﺎ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻜﻦ ‪164 .......................................................................................‬‬
‫ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻓﻀﻮل ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ ‪168 .......................................................................‬‬
‫اﻧﺘﻘﺎد ﻧﻜﻦ ‪171 .....................................................................................................................‬‬
‫ﺗﺤﻜّﻢ ﻧﻜﻦ! ‪177 ....................................................................................................................‬‬
‫ﻋﺼﺎ را از ﻧﺼﻒ ﺑﮕﻴﺮ ‪182 ................................................................................................‬‬
‫ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ اﺷﺘﺒﺎه را آﺳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ‪190 ...................................................................................‬‬
‫رأﻳﻲ دﻳﮕﺮ ‪201 ....................................................................................................................‬‬
‫ﺟﻮاب ﺑﺪي را ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻲ ﺑﺪه ‪207 ..........................................................................................‬‬
‫او را ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻦ ﺗﺎ ﻧﺼﻴﺤﺖ را ﺑﭙﺬﻳﺮد ‪215 .....................................................‬‬
‫ﻣﺮا ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻧﻜﻦ! ﻗﻀﻴﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ ‪221 ...............................................................................‬‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻃﺮف ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎش ‪233 ...........................................................‬‬
‫ﻣﺮا ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻛﻦ؛ اﻣﺎ ﺗﻮأم ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ ‪237 ..............................................................................‬‬
‫از ﻣﺸﻜﻼت ﻓﺮار ﻛﻦ! ‪240 ...................................................................................................‬‬
‫ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺖ اﻋﺘﺮاف ﻛﻦ و ﺑﻪ آنﻫﺎ اﺻﺮار ﻧﻜﻦ ‪248 ........................................................‬‬
‫ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ‪253 ......................................................................................................‬‬
 ‫‪5‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﺑﺴﺘﻪ را ﺑﺎز ﻛﻦ ‪261 ...........................................................................................................‬‬

‫ﺗﻌﺬﻳﺐ ﻧﻔﺲ ‪267 ..................................................................................................................‬‬
‫ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ ﺣﻞﻧﺎﺷﺪﻧﻲ اﻧﺪ ‪273 .......................................................................................‬‬
‫ﺧﻮدت را ﺑﺎ ﻏﻢ و اﻧﺪوه از ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺮ ‪276 ...........................................................................‬‬
‫ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻬﺮه ﺗﻮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ راﺿﻲ ﺑﺎش ‪279 ....................................................‬‬
‫ﻛﻮه ﺑﺎش ‪285 ......................................................................................................................‬‬
‫از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺮاب ﻣﻲﻧﻮﺷﺪ ﻧﻔﺮﻳﻨﺶ ﻧﻜﻦ ‪290 .....................................................................‬‬
‫اﮔﺮ زﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻧﺴﺎزد ﺗﻮ ﺑﺎ زﻣﺎﻧﻪ ﺑﺴﺎز ‪292 ...................................................................‬‬
‫ﺑﺎﻫﻢ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ دارﻳﻢ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮادرﻳﻢ ‪295 ...........................................................‬‬
‫ﻧﺮﻣﻲ در ﻫﺮﭼﻴﺰي‪ ،‬آن را زﻳﺒﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ‪300 .......................................................................‬‬
‫ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻣﻮاﺿﻊ ﻏﻀﺐ و ﭘﺎﻳﻤﺮدي ﺑﺮ آن‪305...............................................................‬‬
‫ﺑﻴﻦ زﻧﺪه و ﻣﺮده ‪310 .........................................................................................................‬‬
‫زﺑﺎﻧﺖ را ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻦ ‪324 ...................................................................................................‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﻛﻦ و ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﻧﻜﻦ ‪332 ..........................................................................................‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺮدم ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻜﻦ ‪336 ........................................................................................‬‬
‫ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن‪ ...‬ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن‪ ...‬ﻟﺒﺨﻨﺪﺑﺰن‪ ...‬ﻟﺒﺨـ‪339 ............................................................. ...‬‬
‫ﺧﻂﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ ‪342 ..............................................................................................................‬‬
‫رازداري ‪347 .......................................................................................................................‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰﺗﺮﻳﻦ رﺧﺪادﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ‪348................................................................. :‬‬
‫ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻣﻮارد ﻓﺎشﺷﺪن راز‪351................................................................................ :‬‬
‫ﺑﺮآوردهﻛﺮدن ﻧﻴﺎزﻫﺎ ‪354 ..................................................................................................‬‬
‫ﺑﺮ آﻧﭽﻪ در ﺗﻮاﻧﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﺧﻮد را ﻣﻜﻠﻒ ﻣﮕﺮدان‪359 .......................................................‬‬
‫ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﮔﺮﺑﻪ را ﻟﮕﺪ زد ‪364 ............................................................................................‬‬
‫ﺗﻮاﺿﻊ ‪372 .........................................................................................................................‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪6‬‬

‫ﻋﺒﺎدت ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ‪375 ..............................................................................................................‬‬

‫آنﻫﺎ را از ﭼﺎه ﺑﻴﺮون آور ‪382 .........................................................................................‬‬
‫اﻫﺘﻤﺎم ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ‪385 ............................................................................................................‬‬
‫ﺻﺪاﻗﺖ ‪388 ........................................................................................................................‬‬
‫ﺷﺠﺎﻋﺖ ‪392 .......................................................................................................................‬‬
‫ﭘﺎﻳﻤﺮدي ﺑﺮ اﺻﻮل ‪394 ......................................................................................................‬‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻜﺎت و ﻓﺮﻳﺒﻨﺪﮔﻲﻫﺎ ‪398 ..............................................................................................‬‬
‫ﮔﺬﺷﺖ از دﻳﮕﺮان ‪402 ........................................................................................................‬‬
‫ﺟﻮد و ﺳﺨﺎ ‪412 .................................................................................................................‬‬
‫ﺑﻲآزاري ‪421 ......................................................................................................................‬‬
‫ﻧﻪ ﺑﺮاي دﺷﻤﻨﻲ ‪426 ...........................................................................................................‬‬
‫زﺑﺎن ﺳﺮخ‪ ،‬ﺳﺮﺳﺒﺰ را ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻪ ﺑﺎد‪427 ........................................................................‬‬
‫زﺑﺎﻧﺖ را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻦ ‪435 .....................................................................................................‬‬
‫ﻛﻠﻴﺪ دلﻫﺎ ‪440 .....................................................................................................................‬‬
‫ﺣﺴﺎب ﻋﺎﻃﻔﻲ ‪448 .............................................................................................................‬‬
‫ﺳﺎﺣﺮ ‪452 ...........................................................................................................................‬‬
‫ﺳﺨﻦ ﺧﻮب ﺑﮕﻮ اﮔﺮ ﻧﻴﺎزي را ﺑﺮآورده ﻧﻤﻲﺳﺎزي ‪461 ..................................................‬‬
‫دﻋﺎ ‪470 ...............................................................................................................................‬‬
‫وﺻﻠﻪزدن ‪485 ....................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺎ دو ﭼﺸﻢ ﻧﮕﺎه ﻛﻦ ‪489 ....................................................................................................‬‬
‫ﻓﻦ ﺑﻬﺮه ﺑﻬﺮهﺑﺮي و اﺳﺘﻔﺎده ‪494 ......................................................................................‬‬
‫ﻫﻨﺮ ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ‪499 ............................................................................................................‬‬
‫راه را ﺑﻪ روي اﻋﺘﺮاضﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺒﻨﺪ ‪506 .........................................................................‬‬
‫ﺻﺒﺮ ﻛﻦ‪ ،‬اﻋﺘﺮاض ﻧﻜﻦ ‪510 ...............................................................................................‬‬
 ‫‪7‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻗﺒﻞ از ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦﺗﺎن ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ ‪515 ............................................................................‬‬

‫ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎﺷﻲ ‪525 .......................................................................‬‬
‫ﺷﺠﺎع ﺑﺎش و از اﻵن ﺷﺮوع ﻛﻦ ‪527 ................................................................................‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪي ﻣﺘﺮﺟﻢ‬

‫ﭼﻨﺪي ﭘﻴﺶ ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »إﺳﺘﻤﺘﻊ ﺑﺤﻴﺎﺗــﻚ« اﺛﺮ دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺮﻳﻔﻲ را ﺑﻪ‬
‫ﻣﻦ ﻫﺪﻳﻪ داد و ﻣﻦ ﭼﻨﺪ ﺻﻔﺤﻪاي از آن را ورق زدم‪ ،‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را در ﻧﻮع ﺧﻮدش ﺑﻲﻧﻈﻴﺮ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻢ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻒ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را در ﺑ‪‬ﻌﺪ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪه و راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺮدم در ﭘﺮﺗﻮ‬
‫ﺳﻴﺮه ﻧﺒﻮي ‪ ‬و ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ اﻓﺮاد ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺻﺎﺣﺐ ﻧﺎم اﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ رﺷﺘﻪ‬
‫ﺗﺤﺮﻳﺮ درآورده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﳊﻜ َْﻤ ُﺔ َﺿﺎ ﱠﻟ ُﺔ ا ْﻟـ ُﻤ ْﺆ ِﻣ ِﻦ« اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﮔﻤﺸﺪه ﻓﻌﻠﻲ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺘﺎ ﺑﻨﺎﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮده ﻧﺒﻮي ‪ ‬ﻛﻪ » ِ‬

‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻢ و از ﻫﻤﺎن ﻟﺤﻈﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ آن را ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﺮﮔﺮداﻧﻢ‪.‬‬

‫ﺑﻪ راﺳﺘﻲ از زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻣﺖ از ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻧﺒﻮي در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣـﺮدم ﻓﺎﺻـﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫دﭼﺎر اﻧﻮاع آﺳﻴﺐﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬اﻧﺤﺮاﻓﺎت ﻓﻜﺮي‪ ،‬اﺿﻄﺮاﺑﺎت دروﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺤﺮانﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬
‫و ﻣﻌﻀﻼت ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﻻ ﻳﻨﺤﻞ ﻣﻠﻲ و ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺮوز اﮔـﺮ ﻣـﺎ ﺷـﺎﻫﺪ ورﺷﻜﺴـﺘﮕﻲ اﺧﻼﻗـﻲ‪ ،‬ﻓﺮوﭘﺎﺷـﻲ ﺧـﺎﻧﻮادهﻫـﺎ ﺳـﻠﺐ اﻋﺘﻤـﺎد و‬
‫ﻛﻢرﻧﮓﺑﻮدن رواﺑﻂ اﻧﺴﺎﻧﻲ و رﺷﺘﻪﻫﺎي ﻣﺤﺒﺖ و دوﺳﺘﻲ در ﻣﻴـﺎن ﺑﺸـﺮﻳﺖ ﻫﺴـﺘﻴﻢ‪ ،‬ﻗﻄﻌـﺎً‬
‫ﻋﻠﺖ آن را در اﻧﻘﻄﺎع رﻳﺴﻤﺎن ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ أﻣﺖ ﺑﺎ ﺣﺒﻴﺒﺶ ﻋﻠﻴﻪ أﻓﻀﻞ اﻟﺼﻼة واﻟﺘﺴﻠﻴﻢ ﺟﻮﻳـﺎ‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬اﻣﺮوز دﻋﻮﺗﮕﺮان در ﻣﺴﻴﺮ دﻋﻮت‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﺎن در اﻣﻮر ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻴﺎن در ﺑ‪‬ﻌﺪ‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران در ﺗﺪﺑﻴﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺧﻮﻳﺶ از اﻟﮕﻮي ﺳﺎزﻧﺪهاي ﻛﻪ‬
‫ﻗﺮآن آن را در آﻳﺎت روﺷﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺗﺨﻄﻲ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ و در ﻧﻴﺘﺠﻪ‬
‫﴿‪tβ%x. ô‰s)©9‬‬ ‫ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﻲﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﺑﺎر آوردهاﻧﺪ‪ .‬راﺳﺘﻲ ﭼﻪ زﻳﺒﺎ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪.﴾×πuΖ|¡ym îοuθó™é& «!$# ÉΑθß™u‘ ’Îû öΝä3s9‬‬
 ‫‪9‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪي ﻣﺘﺮﺟﻢ‬

‫ﺧﻼﺻﻪي ﻛﻼم اﻳﻦ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭼﺮاﻏﻲ ﻓﺮوزان ﺑﺮاي ﻫـﺮ ﻣﺮﺑـﻲ و دﻋـﻮﺗﮕﺮ‪ ،‬رﻫﺒـﺮ و‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪار‪ ،‬ﻣﻌﻠﻢ و داﻧﺶآﻣـﻮز‪ ،‬ﭘـﺪر و ﻣـﺎدر‪ ،‬زن و ﺷـﻮﻫﺮ‪ ،‬ﻛﺎﺳـﺐ و ﺑﺎزرﮔـﺎن‪ ،‬و ﺑﻠﻜـﻪ‬
‫ﻣﺎﻫﺘﺎﺑﻲ ﻋﺎﻟﻤﺘﺎب ﺑﺮاي اﻗﺸﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎ و ﻣﻄﺎﻟﺐ زرﻳﻦ و اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺣﺎﻳﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮم‪ ،‬اﻣﻴﺪ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﺮﺟﻤـﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﮔﺎﻣﻲ در راﺳﺘﺎي اﺻﻼح اﻣﺖ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﮔﺮ ﻗﺒﻮل اﻓﺘﺪ زﻫﻲ ﻋﺰ و ﺳﻌﺎدت‪.‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﺣﻨﻴﻒ ﺣﺴﻴﻦ زاﻳﻲ‬

‫ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪:‬‬
‫‪hanif2359@yahoo.com‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪي ﻣﺆﻟﻒ‬

‫اﳊﻤﺪ ﷲ واﻟﺼﻼة واﻟﺴﻼم ﻋﲆ ﻣﻦ ﻻ ﻧﺒﻲ ﺑﻌﺪه‪ ,‬وﺑﻌﺪ‪:‬‬

‫در ﺳﻨﻴﻦ ﺷﺎﻧﺰده ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »آﻳﻴﻦ دوﺳﺖﻳﺎﺑﻲ« ﻳﺎ »ﻓﻦ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺮدم«‬
‫اﺛﺮ دﻳﻞ ﻛﺎرﻧﮕﻲ ﺑﻪ دﺳﺘﻢ رﺳﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮد و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒـﻪ آن را ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬
‫ﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهي اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه‪ ،‬ﻫﺮ ﻣﺎه ﻳﻚ ﺑﺎر اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﻛﻨﺪ و ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮدم و ﻗﻮاﻋﺪ و راﻫﻜﺎرﻫﺎي آن را در ﺑﺮﺧﻮرد و ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﺑﺴﺘﻢ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻬﻲ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ آن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدم‪.‬‬
‫دﻟﻴﻞ ﻛﺎرﻧﮕﻲ در ﺷﻴﻮه ﻧﮕﺎرش اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻧﺨﺴﺖ ﻗﺎﻋﺪه و راﻫﻜﺎر را ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن‪ ،‬ﻣﺜﺎلﻫﺎ و داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ از رﺟﺎل و ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي ﻣﻮﻓﻖ ﻗﻮم و ﻣﻠـﺘﺶ‪ ،‬از ﻗﺒﻴـﻞ‪:‬‬
‫روزوﻟﺖ‪ ،‬ﻟﻨﮕﻮﻟﻦ ژوزف‪ ،‬ﻣﺎﻳﻚ و‪ ...‬را ﻣﻲآورد ﻛﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖﻫﺎﻳﻲ را ﻛﺴﺐ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻣـﻦ در‬
‫اﻳﻦ اﻣﺮ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪم و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪم ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻓـﺮد ﻛﺘـﺎب ﺗـﺄﻟﻴﻒ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﻣـﺮدم را‬
‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﻌﺎدت و ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ دﻧﻴﺎ ﺑﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬ﭘـﺲ ﭼـﻪ ﻧﻴﻜﻮﺳـﺖ اﮔـﺮ آدﻣـﻲ‪،‬‬
‫اﺳﻼم و اﺧﻼق اﺳﻼﻣﻲ را ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﺸﻨﺎﺳﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ دﻧﻴـﺎ و آﺧـﺮت را ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫آورﻧﺪ! ﭼﻪ زﻳﺒﺎﺳﺖ اﮔﺮ اﻧﺴﺎن ﻣﻬﺎرتﻫﺎ و ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺗﻌﺎﻣﻞ را ﻋﺒﺎدﺗﻲ ﺑﻪ ﺣﺴـﺎب آورد ﺗـﺎ‬
‫ﺑﻨﺪه ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آن ﺑﻪ ﭘﺮوردﮔﺎرش ﺗﻘﺮب ﺟﻮﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﺑـﺮاﻳﻢ روﺷـﻦ ﮔﺮدﻳـﺪ ﻛـﻪ آﻗـﺎي دﻳـﻞ‬
‫ﻛﺎرﻧﮕﻲ ﺧﻮدﻛﺸﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻳﻘـﻴﻦ ﻛـﺮدم ﻛـﻪ ﻛﺘـﺎﺑﺶ در ﻋـﻴﻦ زﻳﺒـﺎﻳﻲ و‬
‫ﺷﮕﻔﺘﻲ ﺑﻪ وي ﺳﻮدي ﻧﺒﺨﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮدﻣﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻢ و در ﺳﻴﺮت رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬و‬
‫اﺻﺤﺎب وي و ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ اﻓﺮاد ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺻﺎﺣﺐ ﻧﺎم اﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻣـﻮاردي را‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ را از دﻳﮕﺮان ﺑﻲﻧﻴﺎز ﻣﻲﺳﺎزد‪ ،‬ﻟﺬا از آن زﻣﺎن ﺑﻪ ﺗﺄﻟﻴﻒ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب در ﻓﻦ ﺗﻌﺎﻣـﻞ‬
‫ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻣﺒﺎدرت ورزﻳﺪم‪ ،‬ﻛﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺎﺣﺼﻞ ﻳﻚ ﻣﺎه ﻳﺎ ﻳﻚ ﺳـﺎل ﺗـﻼش ﻧﻴﺴـﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﻦ اﺳﺖ و در ﻋﻴﻦ ﺣـﺎل ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺑـﺮ ﻧﮕﺎرﻧـﺪه‬
 ‫‪11‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪي ﻣﺆﻟﻒ‬

‫ﻣﻨﺖ ﻧﻬﺎده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪام ﺣﺪود ﺑﻴﺴﺖ ﻋﻨﻮان ﻛﺘﺎب ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻧﻤﺎﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺮﺧـﻲ‬
‫از آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻴﺮاژ ﺑﻴﺶ از دو ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﺴﺨﻪ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪهاﻧﺪ؛ اﻣﺎ از ﻫﻤﻪي آنﻫﺎ اﻳﻦ ﻛﺘـﺎب‬
‫در ﻧﺰد ﻣﻦ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮ و ارزﺷﻤﻨﺪﺗﺮ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ از ﻫﻤﻪ ﻣﻔﻴﺪﺗﺮ و ﻛﺎرﺑﺮديﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻛﺘﺎﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻠﻤﺎت آن را ﺑﺎ ﻗﻠﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮﻧﻢ آﻏﺸﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻮﺷـﺘﻪام‬
‫و ﻛﺎﻟﺒﺪ روﺣﻢ را در ﻗﺎﻟﺐ ﺳﻄﺮﻫﺎﻳﺶ رﻳﺨﺘﻪ و ﭼﻜﻴﺪهي ﺧﺎﻃﺮاﺗﻢ در آن ﻧﮕﺎﺷﺘﻪام‪ .‬واژﮔﺎن‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب از ﻋﻤﻖ وﺟﻮد ﺗﺮاوش ﻧﻤﻮده‪» ،‬ﻻﺟﺮم از دل ﺑﺮآﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺮ دل ﻧﺸﻴﻨﺪ« و ﺳـﻮﮔﻨﺪ ﻳـﺎد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ آن ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ از ﻗﻠﺒﻢ ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﺗﺮاوش ﻛﺮده ﻣﺸﺘﺎق و ﻋﻼﻗﻤﻨـﺪم ﺗـﺎ در ﻗﻠـﺐ ﺗـﻮ ﻧﻴـﺰ‬
‫اﺳﺘﻘﺮار ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﭘﺲ درود ﺑﺮ ﺷﻤﺎ‪.‬‬
‫ﭼﻪ ﻗﺪر ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻲﺷﻮم اﮔﺮ ﺑﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻋﺰﻳﺰ اﻋﻢ از ﻣﺮد و زن ﺑـﺮ ﻣﻄﺎﻟـﺐ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺗﺤﻮﻟﻲ در دورن و ﺑﺎﻃﻦ آنﻫﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﺎﺷـﺪ و اﻳـﻦ‬
‫دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ را ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮده‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻬـﺮهﺑـﺮداري و اﺳـﺘﻔﺎدهي ﺟﺪﻳـﺪي در‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺎﻳﻞ ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﺎ دﺳﺘﺎن ﻣﺒﺎركﺷﺎن از ﺑﺎب ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‪ ،‬ﭘﻴﺸـﺮﻓﺖﻫـﺎي‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه و اﺣﺴﺎﺳﺎت و دﻳﺪﮔﺎهﻫـﺎي ﺧـﻮد را ﺻـﺎدﻗﺎﻧﻪ و ﺑـﺎ ﺻـﺮاﺣﺖ ﻧﮕﺎﺷـﺘﻪ و از‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺴﺖ ﻳﺎ ﭘﻴﺎم ﺗﻠﻔﻦ ﻫﻤﺮاه‪ ،‬ﺑﺮاي ﻧﮕﺎرﻧﺪه اﻳﻦ ﺳﻄﻮر ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻦ از ﻟﻄﻒ آنﻫﺎ‬
‫ﺗﺸﻜﺮ ﻧﻤﻮده و ﻏﺎﺋﺒﺎﻧﻪ دﻋﺎﮔﻮي آﻧﺎن ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬
‫از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻣﻄﺎﻟﺐ اﻳﻦ ﻛﺘـﺎب را ﺳـﻮدﻣﻨﺪ ﻧﻤـﻮده و ﺧﺎﻟﺼـﺎﻧﻪ ﺑـﺮاي رﺿـﺎي‬
‫ﺧﻮدش ﻗﺮار دﻫﺪ و ﺑﻪ ﺑﺮادران ﮔﺮاﻣﻲ در »ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻮﺑﺎﻳﻠﻲ« ﺟﺰاي ﺧﻴﺮ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻓﺮﻣﺎﻳـﺪ ﻛـﻪ‬
‫در ﻧﺸﺮ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫دﻋﺎﮔﻮي ﺷﻤﺎ‬
‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﻋﺮﻳﻔﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﺣ‪‬ﺴﻦ ﺷﺮوع ﻳﺎدآوري ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻢ‪:‬‬
‫»ﻫﺪف اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻛﺘﺎﺑﻲ را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﺪف اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛـﻪ از آن در زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ«‪.‬‬
 ‫اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻫﺮﮔﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‬

‫ﭘﻴﺎﻣﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮﺑﺎﻳﻞ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدم ﻛﻪ در آن ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬

‫ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! ﺣﻜﻢ ﺧﻮدﻛﺸﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺳﺆالﻛﻨﻨﺪه ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻲ ﻛـﻪ در‬
‫آﻏﺎز ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻣﻦ ﭘﺎﺳﺦ داد‪.‬‬
‫ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ‪ ،‬ﺳﺆاﻟﺘﺎن را ﻧﻔﻬﻤﻴﺪم دوﺑﺎره آن را ﺗﻜﺮار ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫وي ﺑﺎ ﻟﺤﻨﻲ آﻛﻨﺪه از درد و رﻧﺞ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻮال واﺿﺢ اﺳﺖ‪ :‬ﺣﻜﻢ ﺧﻮدﻛﺸﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﻪ او ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﺪﻫﻢ ﻛـﻪ ﺗﻮﻗـﻊ آن را ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا ﺑـﺎ ﺧﻨـﺪه ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
‫ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ‪ .‬او ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬ﭼﺮا؟ ﻣﻦ ﻋﺮض ﻧﻤـﻮدم‪ :‬ﻧﻈـﺮ ﺷـﻤﺎ ﭼﻴﺴـﺖ؛ ﻣـﻲﺧـﻮاﻫﻢ در‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻳﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻤﺎﻳﻢ! ﺟﻮان ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧُـﺐ‪ ،‬ﭼـﺮا‬
‫ﻗﺼﺪ ﺧﻮدﻛﺸﻲ ﻛﺮدهاﻳﺪ؟ ﺟﻮان اﻇﻬﺎر داﺷﺖ‪ :‬ﭼﻮن ﺷﻐﻠﻲ ﻧﺪارم‪ ،‬ﺑﻴﻜﺎر ﻫﺴﺘﻢ و ﻣـﺮدم ﻣـﺮا‬
‫دوﺳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ و اﺻﻼً ﻣﻦ ﻳﻚ اﻧﺴـﺎن ﺷﻜﺴـﺖﺧـﻮرده ﻫﺴـﺘﻢ و‪ ...‬ﺑﻌـﺪ ﺑـﻪ ﺑـﺎزﮔﻮﻧﻤﻮدن‬
‫داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ از ﺷﻜﺴﺖ در زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺮداﺧﺖ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ و ﺿﻌﻒ در اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫از ﻧﻴﺮوﻫﺎ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﻋﻨﻮان ﻛﺮد ﻛﻪ در واﻗﻊ اﻳـﻦ ﻳـﻚ ﻣﻌﻀـﻞ ﺑـﺰرگ ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﺮا ﻫﺮﻛﺪام از ﻣﺎ ﺧﻮدش را ﺑﺎ دﻳﺪي ﭘﺴﺖ و ﺣﻘﻴﺮ ﻣﻲﻧﮕﺮد!‬
‫زﻳﺮا ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﺧﻮدش ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻻي ﻗﻠﻪي ﻛﻮه اﻳﺴﺘﺎدهاﻧـﺪ و ﺧـﻮدش را‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از آن ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﺎن ﺑﻪ ﻗﻠﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺣﺪ اﻗﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ آنﻫﺎ ﺑﺎﻻي ﻛﻮه ﺑﺮود‪.‬‬
‫ﻳﻌــــــــﺶ أﺑــــــــﺪ اﻟــــــــﺪﻫﺮ ﺑــــــــﲔ اﳊﻔــــــــﺮ‬ ‫وﻣـــــــــﻦ ﻳﺘﻬﻴـــــــــﺐ ﺻـــــــــﻌﻮد اﳉﺒـــــــــﺎل‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻫﺮﻛﺲ از ﺑﺎﻻرﻓﺘﻦ ﻛﻮهﻫﺎ ﺑﻬﺮاﺳﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻣﻴﺎن ﭼﺎﻟﻪﻫﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻲ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ از اﻳﻦ ﻛﺘﺎب و ﻳﺎ ﻫـﺮ ﻛﺘـﺎب دﻳﮕـﺮي ﻛـﻪ در ﺑ‪‬ﻌـﺪ ﻣﻬـﺎرتﻫـﺎ و‬
‫ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻫﺮﮔﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ؟ او ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻜﻴﻦ و درﻣﺎﻧﺪهاي اﺳﺖ ﻛـﻪ‬
‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﺶ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﻗﺎﻧﻊ اﺳﺖ و ﭼﻨـﻴﻦ ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﺳﺮﺷﺖ و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﺑﺰرگ ﺷﺪهام و ﺑـﺮ آن ﻋـﺎدت ﻛـﺮدهام و اﻣﻜـﺎن‬
 ‫‪13‬‬ ‫اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻫﺮﮔﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‬

‫ﺗﻐﻴﻴﺮ در آن وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻦ ﻋﺎدت ﻛﺮدهاﻧﺪ؛ ﻣﮕﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در‬
‫ﺳﺨﻨﻮري ﻣﺜﻞ »ﺧﺎﻟﺪ« ﺑﺎﺷﻢ و ﻳﺎ در ﮔﺸﺎدهروﻳﻲ و ﺑﺸﺎﺷﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ »اﺣﻤﺪ« ﻳﺎ ﭼﻮن »زﻳﺎد« در‬
‫ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ؟! اﻳﻦ اﻣﺮي ﻣﺤﺎل و ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫روزي ﺑﺎ ﻳﻚ ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻛﻬﻦ ﺳﺎل در ﻳﻚ ﺟﻠﺴﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم ﻛﻪ اﻫﻞ ﻣﺠﻠﺲ اﻓﺮاد‬
‫ﻋﻮام و ﺳﺴﺖﻫﻤﺖ ﺑﻮدﻧﺪ و اﻳﻦ ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در اﻃﺮاف او ﺑﻮدﻧﺪ ﺳـﺨﻨﺎﻧﻲ ﻋﺎﻣﻴﺎﻧـﻪ‬
‫رد و ﺑﺪل ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺨﺼـﻴﺘﻲ ﺑـﺰرگ ﺑﺎﺷـﺪ وﺟـﻮد‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺟﺰ ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻛﻬﻮﻟﺖ ﺳﻦ ﺑﻪ او اﺣﺘﺮام ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳـﺨﻨﺎن‬
‫ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ در اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ اﻳﺮاد ﻧﻤﻮدم و در ﺧﻼل ﺳﺨﻨﺎﻧﻢ ﻳﻚ ﻓﺘﻮا از ﺷﻴﺦ ﻋﻼﻣﻪ ﺑﻦ ﺑﺎز ﻧﻴـﺰ‬
‫ذﻛﺮ ﻧﻤﻮدم وﻗﺘﻲ از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻓﺎرغ ﺷﺪم‪ ،‬آن ﺷﻴﺦ از روي اﻓﺘﺨﺎر رو ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛـﺮد و ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻦ و ﺷﻴﺦ ﺑﻦ ﺑﺎز ﺑﺎﻫﻢ ﻫﻤﻜﻼس ﺑﻮدﻳﻢ و ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ﭘـﻴﺶ در ﻣﺴـﺠﺪ ﺷـﻴﺦ ﻣﺤﻤـﺪ ﺑـﻦ‬
‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ درس ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺻﻮرﺗﻢ را ﺑﺮﮔﺮداﻧـﺪم و ﺑـﻪ وي ﻧﻈـﺮي اﻧـﺪاﺧﺘﻢ‪ ،‬اﻧﮕـﺎر ﭼﻬـﺮهي وي ﺑـﺎ داﺷـﺘﻦ اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻣﻲدرﺧﺸﻴﺪ و ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺎدﻣﺎن ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻳﻚ ﺑﺎر در ﻃﻮل ﺣﻴـﺎﺗﺶ ﺑـﺎ‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﻮﻓﻘﻲ ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﻮدم ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اي ﺑﻲﭼﺎره! ﺗﻮ ﭼﺮا ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻦ ﺑﺎز ﻣﻮﻓـﻖ ﻧﺸـﺪي‪ ،‬ﺣـﺎل آن ﻛـﻪ راه را‬
‫ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﭘﺲ ﭼﺮا ﺗﻮ ﺑﻪ آن ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﺮﺳﻴﺪي؟‬
‫ﭼﺮا آن ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﮔﺮاﻧﻤﺎﻳﻪ ﺷﻴﺦ ﺑﻦ ﺑﺎز دار ﻓﺎﻧﻲ را وداع ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬در ﻓﻘـﺪان‬
‫وي ﻣﻨﺎﺑﺮ‪ ،‬ﻣﺤﺮابﻫﺎ و ﻣﻜﺘﺐﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ و زاري درﻣﻲآﻳﻨﺪ و روزي ﻛﻪ ﺗﻮ ﻣﻲﻣﻴﺮي‪ ،‬ﺷـﺎﻳﺪ‬
‫ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻧﮕﺮﻳﺪ؛ ﻣﮕﺮ از روي ﻣﺠﺎﻣﻠﻪ ﻳﺎ ﻋﺎدت!‬
‫ﻫﻤﻪي ﻣﺎ روزي ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ را ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻴﻢ و ﺑـﺎ ﻓﻼﻧـﻲ ﻫﻤـﺮاه و ﻫﻤﻜـﻼس‬
‫ﺑﻮدﻳﻢ و ﺑﺎ ﻓﻼن ﻫﻢ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﺣﺎل اﻳﻦ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻓﺘﺨﺎر ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜـﻪ اﻓﺘﺨـﺎر آن اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻮ ﻣﺎﻧﻨﺪ او ﺑﺎﻻي ﻗﻠﻪ ﺑﺮوي‪ .‬ﭘﺲ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﺷﺠﺎع و ﭘﻬﻠﻮان ﺑﺎش و ﺣﺎﻻ ﺗﺼـﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴـﺮ ﺗـﺎ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎﻳﺖ را در ﺟﻬﺖ ﻣﻔﻴﺪ و ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﻛـﺎر ﮔﻴـﺮي‪ ،‬ﺧـﻮدت را ﺑـﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪14‬‬

‫ﺑﺮﺳﺎن‪ ،‬ﺗﺮﺷﺮوﻳﻲ را ﺑﻪ ﻟﺒﺨﻨﺪ‪ ،‬اﻓﺴﺮدﮔﻲ را ﺑﻪ ﺧﻮﺷﺮوﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺨﻞ را ﺑﻪ ﺳـﺨﺎوت و ﺑﺨﺸـﺶ‪،‬‬

‫ﺧﺸﻢ را ﺑﻪ ﺑﺮدﺑﺎري و ﻣﺼﺎﻳﺐ را ﺑﻪ ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻦ‪ .‬و اﻳﻤﺎن را اﺳﻠﺤﻪات ﻗﺮار ده و از‬
‫زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‪ ،‬زﻳﺮا زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻮﺗﺎه اﺳﺖ و زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻏﻢ و اﻧﺪوه ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧـﻪ‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف دﺳﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﻲ؟ ﭘﺎﺳﺨﺶ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻲ و ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧـﺎﻃﺮ‬
‫آن را ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻛﺮدهام‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎش ان ﺷﺎء اﷲ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﺧﻮاﻫﻲ رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﺎش‪...‬‬
‫»ﭘﻬﻠــﻮان ﻛﺴــﻲ اﺳــﺖ ﻛــﻪ ﺗﺼــﻤﻴﻢ ﻣــﻲﮔﻴــﺮد و ﭘﺎﻓﺸــﺎري ﻣــﻲﻛﻨــﺪ ﺗــﺎ ﻣﻬــﺎرتﻫــﺎ و‬
‫ﺧﻼﻗﻴﺖﻫﺎﻳﺶ را ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ دﻫﺪ و از ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎﻳﺶ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ«‪.‬‬
 ‫ﻣﺎ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﻓﺮا ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ؟‬

‫ﻣﺮدم ﻏﺎﻟﺒﺎً در اﺳﺒﺎب اﻧﺪوه و ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎﻫﻢ ﻣﺸﺘﺮك ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ ‬زﻳﺮا ﻫﻤﮕﻲ ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ وﻗﺘﻲ اﻣﻮالﺷﺎن زﻳﺎد ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ وﻗﺘﻲ در ﻛﺎرﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و ﺗﺮﻗﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ وﻗﺘﻲ دﻧﻴﺎ ﺑﻪ روﻳﺸﺎن ﺑﺨﻨﺪد و ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﺗﺤﻘﻖ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻫﻤﮕﻲ ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻓﻘﺮ و ﻓﺎﻗﻪ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﻣﺒﺘﻼ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ آﻧﮕﺎه ﻛﻪ ﻣﻮرد اﻫﺎﻧﺖ و ﺑﻲاﺣﺘﺮاﻣﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﺎداﻣﻲ ﻛﻪ اﻣﻮر اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺎﻳﻴﻢ و از روشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲﻫﺎي ﻣﺎن را ﭘﺎﻳﺪار‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﺎ را ﺑﺮ ﻏﻢﻫﺎ و اﻧﺪوهﻫﺎيﻣﺎن ﭘﻴﺮوز ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن زﻧﺪﮔﻲ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﻴﻦ ﺗﻠﺨﻲﻫﺎ و ﺷﻴﺮﻳﻨﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻦ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﻮاﻓﻖ ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﭼﺮا ﻣﺎ در ﺑﺴﻴﺎري اوﻗﺎت ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﺋﺐ و ﺳﺨﺘﻲﻫﺎ ﺟﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮي از ﺣﺠﻤـﺶ ﺑـﺎز‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ؛ و روزﻫﺎﻳﻲ را در ﻏﻢ و اﻧﺪوه ﺳﭙﺮي ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ؛ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻛـﻪ ﻣـﻲﺗـﻮاﻧﻴﻢ ﻏـﻢ و‬
‫اﻧﺪوهﻣﺎن را ﺑﻪ ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ ﻛﺎﻫﺶ دﻫﻴﻢ و ﭼﺮا ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ اﻧﺪوﻫﮕﻴﻦ ﺑﺎﺷﻴﻢ؟ ﺑﺮاي ﭼﻴـﺰي ﻛـﻪ‬
‫ﺳﺰاوار ﻏﻢ و اﻧﺪوه ﻧﻴﺴﺖ! ﭼﺮا؟‬
‫ﺑﺪان ﻛﻪ ﻏﻢ و اﻧﺪوه ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﺑﻪ ﻗﻠﺐ ﻫﺠﻮم آورده و ﺑﺪون اﺟـﺎزه وارد آن ﻣـﻲﺷـﻮد‪،‬‬
‫وﻟﻲ ﻫﺮ وﻗﺖ دروازه ﻏﻢ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد ﻫﺰار راه ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ آن ﻧﻴﺰ وﺟـﻮد دارد؛ اﻳـﻦ ﭼﻴـﺰي‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ آن را در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻓﺮا ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫از ﺟﻬﺘﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﭼﻪﻗﺪر اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻣﺤﺒﻮﺑﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﺎ دﻳﺪن آنﻫﺎ ﺷـﺎدﻣﺎن‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ آنﻫﺎ اﻧﺲ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬آﻳﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﻜﺮ ﻛﺮدهاي ﻛﻪ ﺗـﻮ ﻳﻜـﻲ از آنﻫـﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﻲ؟‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪16‬‬

‫ﭼﺮا ﻋﻤﻠﻜﺮد دﻳﮕﺮان ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺘﻲ واﻣﻲدارد و ﺗـﻮ ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل اﻳـﻦ ﻧﻴﺴـﺘﻲ ﻛـﻪ ﻣﺎﻳـﻪ‬
‫ﺷﮕﻔﺘﻲ دﻳﮕﺮان ﻗﺮار ﮔﻴﺮي!‬
‫ﻣﺎ در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻲآﻣﻮزﻳﻢ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﺷﻲ‪.‬‬
‫ﭼﺮا وﻗﺘﻲ ﭘﺴﺮ ﻋﻤﻮﻳﺖ در ﻣﺠﻠﺴﻲ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧـﺎﻃﺮ او ﺳـﻜﻮت‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن او ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و از ﺷﻴﻮه ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻨﺶ ﺑﻪ ﺷـﮕﻔﺖ درﻣـﻲآﻳﻨـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫وﻗﺘﻲ ﺗﻮ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ از ﺗﻮ روي ﻣﻲﮔﺮداﻧﻨﺪ و ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ؟ ﭼﺮا؟‬
‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ و از ﻣﺪرك ﻋﻠﻤﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴـﺘﻲ و‬
‫ﺷﻐﻞ و ﻣﻨﺼﺐ ﺑﺮﺗﺮي در اﺧﺘﻴﺎر داري؟ ﭘﺲ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﭼﺮا او ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺧـﻮد‬
‫ﺟﻠﺐ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﻮ از آن ﻋﺎﺟﺰ ﻫﺴﺘﻲ؟ ﭼﺮا ﻓﺮزﻧﺪان ﻓـﻼن ﭘـﺪر‪ ،‬او را دوﺳـﺖ دارﻧـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاﻫﻲ او در دﻳﺪ و ﺑﺎزدﻳﺪﻫﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻓﺮزﻧﺪان ﭘﺪري دﻳﮕﺮ از او رويﮔـﺮدان‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ذﻛﺮ اﻧﻮاع ﻋﺬرﻫﺎ و ﺑﻬﺎﻧﻪﻫﺎ از ﻫﻤﺮاﻫﻲ او ﭘﻮزش ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ‪ .‬ﭼـﺮا؟ آﻳـﺎ ﻫـﺮدو‬
‫ﭘﺪر ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؟ اﻳﻦ ﭼﺮا و آن ﭼﺮا؟ در اﻳـﻦ ﻛﺘـﺎب ﭼﮕـﻮﻧﮕﻲ ﺑﻬـﺮهﺑـﺮدن از زﻧـﺪﮔﻲ را ﻳـﺎد‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ‪ .‬روشﻫﺎي ﺟﺬب ﻣﺮدم‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﺗﺄﺛﻴﺮ در آنﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت آنﻫـﺎ‪ ،‬ﺗﻌﺎﻣـﻞ ﺑـﺎ‬
‫اﻓﺮاد ﺳﺨﺖﻣﺰاج و ﺑﺪاﺧﻼق و‪ ...‬را ﻳﺎد ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﭘﺲ درود ﺑﺮ ﺷﻤﺎ‪...‬‬
‫»ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ را ﻛﺸـﻒ ﻛﻨـﻲ ﻛـﻪ ﻣـﺮدم دوﺳـﺖ دارﻧـﺪ؛ ﺑﻠﻜـﻪ‬
‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﺎرتﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮي ﺗﺎ ﻣﺤﺒﺖ آنﻫﺎ را ﺟﻠﺐ ﻧﻤﺎﻳﻲ«‪.‬‬
 ‫ﭼﺮا ﻣﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدﻳﻢ‬

‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻓﻘﻴﺮﻧﺸﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ رﻓﺘﻢ‪ ،‬ﭘﺲ از اﻳـﺮاد ﺳـﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻳﻜـﻲ از‬
‫اﺳﺎﺗﻴﺪ ﻛﻪ از ﺧﺎرج ﻣﻨﻄﻘﻪ آﻣﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﻪ در ﺗﻜﻔﻞ و‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﻌﻀﻲ از ﻃﻼب ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻤﺎﻳﻲ‪ .‬ﻣﻦ ﻋـﺮض ﻛـﺮدم‪ :‬ﻳﻌﻨـﻲ ﭼـﻪ؟ ﻣﮕـﺮ ﻣـﺪارس‬
‫دوﻟﺘﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت راﻳﮕﺎن ﻛﺎر ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا؛ اﻣﺎ ﻣﺎ ﺑﺮاي ﺗﺤﺼﻴﻼت داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ آنﻫﺎ‬
‫را ﻣﺴﺎﻋﺪت ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺗﺤﺼﻴﻞ در داﻧﺸﮕﺎه دوﻟﺘﻲ راﻳﮕﺎن اﺳـﺖ؛ ﺣﺘـﻲ ﺑـﻪ آنﻫـﺎ‬
‫ﺣﻘﻮق ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫وي اﻓﺰود‪ :‬ﻣﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻣﻔﺼﻞ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ :‬ﻧﺰد ﻣﺎ داﻧـﺶآﻣـﻮزاﻧﻲ وﺟـﻮد‬
‫دارﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻮن از دوره دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ %99‬آنﻫـﺎ‪ ،‬از ﭼﻨـﺎن ذﻛـﺎوت و‬
‫ﻫﻮش ﻓﻮق اﻟﻌﺎدهاي ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﻴﻦ ﻛﻞ اﻣﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي آﻧـﺎن ﻛـﺎﻓﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ اﻣﺎ وﻗﺘﻲ از دوره دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﺑﺮاي اداﻣـﻪ‬
‫ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺑﻪ ﺧﺎرج از روﺳﺘﺎيﺷﺎن ﺑﺮوﻧﺪ و ﻋﻠﻮم ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬دﻳﻦ و‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ،‬ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ و‪ ...‬را ﻓﺮا ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﺷـﺎن از رﻓـﺘﻦ آنﻫـﺎ ﻣﻤﺎﻧﻌـﺖ ﻧﻤـﻮده و‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ آﻧﭽﻪ ﺧﻮاﻧﺪهاﻳﺪ ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﻧﺰد ﻣﺎ ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﺪ و ﭼﻮﭘﺎﻧﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻧﺎﺧﻮد آﮔﺎه ﻓﺮﻳﺎد زدم‪ :‬ﭼﻮﭘﺎﻧﻲ! ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﭼﻮﭘﺎﻧﻲ و اﻛﻨﻮن ﺑﻴﭽﺎرﮔﺎن ﻧﺰد ﭘﺪرانﺷﺎن‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﭼﻮﭘﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ازدواج ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺻﺎﺣﺐ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻲ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ و آنﻫـﺎ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺷﻴﻮه ﭘﺪرانﺷﺎن رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و آﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﺷﻐﻞ ﭼﻮﭘﺎﻧﻲ را ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﻨﻨﺪ! ﻣﻦ ﮔﻔـﺘﻢ راه‬
‫ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬راه ﺣﻞ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﭘﺪرانﺷﺎن را ﺑﺎ اﺳﺘﺨﺪام ﻳﻚ ﭼﻮﭘﺎن ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻨـﻴﻢ ﺗـﺎ او را‬
‫ﺑﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺒﻠﻐﻲ اﻧﺪك ﻛﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﻣـﺎ ﺟﻤـﻊآوري ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬اﺳـﺘﺨﺪام ﻧﻤﺎﻳـﺪ و ﭘﺴـﺮ‬
‫ﻧﺎﺑﻐﻪاش از ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎ و اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ دارد اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ و ﻧﻴﺰ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻓﺮزﻧﺪش را ﺗﺎ اﻳﻦ‬
‫ﻛﻪ ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﺷﻮد ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎز آن اﺳﺘﺎد ﺳﺮش را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣـﺮام‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎ و اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي ﻓﻄﺮي در ﺳﻴﻨﻪي ﺻﺎﺣﺒﺎنﺷـﺎن ﺑﻤﻴـﺮد‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪18‬‬

‫ﺑﺮاي آن ﺣﺴﺮت ﻣﻲﺧﻮرﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن در ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪم و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ رﺳـﻴﺪم ﻛـﻪ‬
‫اﻣﻜﺎن ﻧﺪارد ﻣﺎ ﺑﻪ ﻗﻠﻪ ﺑﺮﺳﻴﻢ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ را دﻧﺒﺎل ﻛﺮده و آنﻫﺎ را ﻛﺴﺐ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬
‫آري! ﻣﻦ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﻓﺮا ﻣﻲﺧﻮاﻧﻢ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ از ﻣﻮﻓﻖﺷﺪﮔﺎن را ﺑﻴﺎﺑﻲ اﻋـﻢ از اﻳـﻦ ﻛـﻪ در‬
‫ﻋﻠﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ دﻋﻮت ﻳﺎ ﺳﺨﻨﻮري‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎد‪ ،‬ﻃﺐ‪ ،‬ﻫﻨﺪﺳﻪ و ﻳﺎ ﻛﺴﺐ ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ در ﻣﻴﺎن ﻣـﺮدم‬
‫و اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﺧﺎﻧﻮادهاش ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺘﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﭘﺪر ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎ ﻓﺮزﻧـﺪاﻧﺶ‪،‬‬
‫ﻳﺎ ﻫﻤﺴﺮ ﭘﻴﺮوزﻣﻨﺪ ﺑﺎ ﺷﻮﻫﺮش ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑـﻪ دﺳـﺖ آورده اﺳـﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫ﺷﺨﺺ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن و دوﺳﺘﺎﻧﺶ – ﻫﺪف ﻣﻦ اﻓﺮاد ﻣﻮﻓﻖ اﺳﺖ ﻧـﻪ ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ و ﺑﺎزوي دﻳﮕﺮان ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪاﻧﺪ – ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﺤﺪي ﻓﺮا ﻣﻲﺧﻮاﻧﻢ اﮔﺮ ﻳﻜـﻲ از اﻳـﻦﻫـﺎ را‬
‫ﺑﻴﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي از ﻣﻮﻓﻘﻴﺖﻫﺎ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ – داﻧﺴﺘﻪ ﻳﺎ ﻧﺎﺧﻮدآﮔـﺎه – ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻤﺎرﺳﺖ و ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﻪ وﺳـﻴﻠﻪي آن ﺗﻮاﻧﺴـﺘﻪاﻧـﺪ ﺑـﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖ و‬
‫ﭘﻴﺮوزي دﺳﺖ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺳﺮﺷـﺖ و ﻃﺒﻴﻌـﺖ ﺧـﻮﻳﺶ ﺑـﻪ ﻛﺴـﺐ ﻣﻬـﺎرتﻫـﺎي ﻫﺪﻓﻤﻨـﺪ و‬
‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖآﻣﻴﺰ ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم ﻣﻬﺎرتﻫﺎ و ﺧﻼﻗﻴﺖﻫﺎﻳﻲ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ و آنﻫـﺎ را‬
‫اﻋﻤﺎل ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎ در اﻳﻨﺠﺎ از اﻳﻦ اﻓـﺮاد ﻣﻮﻓـﻖ ﺑﺤـﺚ‬
‫ﻛﺮده‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ آنﻫﺎ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و روش و ﺷﻴﻮهي آنﻫﺎ را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻴﻢ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪهاﻧﺪ و آﻳﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻋﻴﻦ راه و روش آنﻫـﺎ را ﻃـﻲ ﻧﻤـﺎﻳﻴﻢ و‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﺮﺳﻴﻢ؟‬
‫ﭼﻨﺪي ﭘﻴﺶ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪان ﺟﻬﺎن ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ ﺳﻠﻴﻤﺎن راﺟﺤﻲ ﺑﺮﺧـﻮرد ﻧﻤـﻮدم‪،‬‬
‫وي را داراي ﺗﻔﻜﺮ اﺳﺘﻌﺎﻟﻲ و در اﺧﻼق ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻛﻮﻫﻲ ﻳﺎﻓﺘﻢ‪ ،‬ﻓﺮدي ﻛﻪ ﺻـﺎﺣﺐ ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫـﺎ‬
‫ﭘﻮل و ﻣﺎﻟﻚ ﻫﺰاران ﻗﻄﻌﻪ زﻣﻴﻦ اﺳﺖ ﺻﺪﻫﺎ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻨﺎ ﻧﻤﻮده و ﻫـﺰاران ﻳﺘـﻴﻢ را ﻛﻔﺎﻟـﺖ و‬
‫ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﻧﻤﻮده اﺳـﺖ‪ ،‬ﻣـﺮدي در اوج ﭘﻴﺸـﺮﻓﺖ و ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖ‪ ،‬از ﻧﺨﺴـﺘﻴﻦ دوران زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ از ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ در آن زﻣﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻤـﻮم ﻣـﺮدم ﺑـﻮد و‬
‫ﺟﺰ ﺧﻮراك و ﻛﻔﺎف روزاﻧﻪاش ﭼﻴﺰي دﻳﮕﺮ در ﺑﺴﺎط ﻧﺪاﺷﺖ و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار را ﻫـﻢ‬
 ‫‪19‬‬ ‫ﭼﺮا ﻣﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدﻳﻢ‬

‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﻲآورد ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺮدم را ﺗﻤﻴﺰ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﻣﺎﻳﺤﺘﺎج‬
‫زﻧﺪﮔﻲاش را ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﺷﺐ و روز در ﻣﻐﺎزه و ﺻﺮاﻓﻲ ﺧﻮد ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫وي ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ در اﺑﺘﺪا در داﻣﻨﻪي ﻛﻮه ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻗﺮار داﺷﺖ و ﺳﭙﺲ ﻫﻤﻮاره ﺑـﺎﻻ‬
‫ﻣﻲرﻓﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻠﻪي ﺗﺮﻗﻲ و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ و ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎﻳﺶ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪم و ﭼﻨﻴﻦ درﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﺴـﻴﺎري از ﻣـﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﺗﻤﺮﻳﻦ آنﻫﺎ ﺑﭙﺮدازﻳﻢ و اﺳـﺘﻘﺎﻣﺖ ﻧﻤـﻮده و در اﻳـﻦ راﺳـﺘﺎ‬
‫ﺛﺎﺑﺖﻗﺪم ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺑﻪ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ او ﺑﺎﺷﻴﻢ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬اﻣﺮ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﺎ را وادار ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ ،‬اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺎ داراي ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎي ﻓﻄﺮي و ﺧﺪادادي ﻣﻲﺑﺎﺷﻴﻢ؛ اﻣﺎ از آنﻫﺎ ﻏﺎﻓﻞ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﻳـﺎ‬
‫در رﺷﺪ و ﺑﺎروري آنﻫﺎ ﺗﻼش ﻧﻤﻲﻛﻨـﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻗـﺪرت ﺳـﺨﻨﻮري‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸـﻪ ﺗﺠـﺎري‪ ،‬ﻳـﺎ‬
‫ذﻛﺎوت ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻏﻴﺮه‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﺧﻮد ﻓﺮد‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎ را ﻛﺸﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮادي دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫اﺳﺘﺎد‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮل‪ ،‬ﻣﺮﺑﻲ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﺮادر ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﻲ ﻛﺸﻒ ﺷﺪه و ﻣﺎ ﺑـﻪ آنﻫـﺎ ﭘـﻲ ﻣـﻲﺑـﺮﻳﻢ‪ ،‬وﻟـﻲ‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻓﺮاد ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪك اﻧﺪ و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ اﻳﻦ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي ﺑﺎﻟﻘﻮه در درون ﻓﺮد ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺷﺪه )و‬
‫ﺑﻪ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ( ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮ آنﻫﺎ ﻏﻠﺒﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺗﻮاﻧﻤﻨـﺪيﻫﺎﻳﺸـﺎن‬
‫در ﻧﻄﻔﻪ ﺧﻔﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺎ ﻳﻚ رﻫﺒﺮ‪ ،‬ﺧﻄﻴﺐ‪ ،‬داﻧﺸﻤﻨﺪ و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻫﻤﺴﺮ ﻣﻮﻓﻖ ﻳـﺎ ﭘـﺪري‬
‫دﻟﺴﻮز را از دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺎ در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي وﻳﮋه و ﺑﺮﺟﺴﺘﻪاي را ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﺮﺧـﻲ از آنﻫـﺎ ﻧـﺰد‬
‫ﺗﻮﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻳﺎدآوري ﻣﻲﻛﻨـﻴﻢ و اﮔـﺮ ﺑﺨﺸـﻲ را از دﺳـﺖدادهاي ﺗـﻮ را ﺑـﻪ آن ﺗﻤـﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻦ‪.‬‬
‫ﺑﻴﻨﺪﻳﺶ!‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪20‬‬

‫»وﻗﺘﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻲ ﺑﺎﻻي ﻛﻮه ﺑﺮوي‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﻠﻪ ﺑﻨﮕﺮ و ﺑﻪ ﺗﺨﺘـﻪ ﺳـﻨﮓﻫـﺎي ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧـﺖ ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﻣﻜﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﺎمﻫﺎي ﻣﺤﻜﻢ و ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﻻ ﺑﺮو و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﻬﺶ و ﭘـﺮش ﺣﺮﻛـﺖ ﻧﻜـﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺒﺎدا ﭘﺎﻳﺖ ﺑﻠﻐﺰد«‪.‬‬
 ‫ﺧﻮدت را ﭘﻴﺶ ﺑﺒﺮ‬

‫ﺑﺎ ﻳﻚ ﻓﺮدي ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﻋﻤﺮ دارد‪ ،‬وي را در ﻳﻚ اﺳﻠﻮب‪ ،‬ﻣﻨﻄﻖ و ﺗﻔﻜـﺮ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ و ﺑﺎز وﻗﺖ دﻳﮕﺮي ﺑﺎ او ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻦ ﺳﻲ ﺳﺎﻟﮕﻲ رﺳـﻴﺪه اﺳـﺖ؛‬
‫اﻣﺎ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎﻳﺶ ﻋﻴﻦ زﻣﺎن ﺳﺎﺑﻖ )ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﮕﻲاش( ﺑﻮده و در آن ﻫﻴﭻ ﭘﻴﺸـﺮﻓﺘﻲ‬
‫ﻧﻜﺮده اﺳﺖ! در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﺎ اﻓﺮاد دﻳﮕﺮي ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﻲ و درﻣﻲﻳـﺎﺑﻲ ﻛـﻪ از زﻧـﺪﮔﻲ ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدهاﻧﺪ؛ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻫﺮ روز از روز ﻗﺒﻞﺷﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و ﺗﺮﻗﻲ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻫـﺮ‬
‫ﻟﺤﻈﻪاي ﻛﻪ ﻣﻲﮔﺬرد در اﻣﻮر دﻳﻨﻲ ﻳﺎ دﻧﻴﻮي ﺑﺎﻻ ﻣﻲروﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ اﻧﻮاع ﻣﺮدم را‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺸﻨﺎﺳﻲ ﺑﻴﺎ ﺗﺎ در اﺣﻮال و ﻧﮕﺮشﻫﺎي آنﻫﺎ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دﻫﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺮﺧـﻲ از ﻣـﺮدم ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎﻳﻲ را‬
‫دﻧﺒﺎل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﻓﻜﺮي رﺷﺪ ﻛﺮده و ذﻛﺎوت و ﺗﻴﺰﻫﻮﺷﻲ آنﻫﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و‬
‫در ﺧﻼل ﭘﻲﮔﻴﺮي ﮔﺰارشﻫﺎي ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ‪ ،‬از اﻃﻼﻋﺎت دﻳﮕـﺮان اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ و ﺑـﺪﻳﻦ‬
‫ﺷﻜﻞ در ﻃﻮل ﺑﺤﺚﻫﺎي آﻧﺎن ﻣﻬﺎرتﻫﺎي زﻳﺒﺎﻳﻲ از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬زﺑـﺎن‪ ،‬ﻓﻬـﻢ‪ ،‬ﺳـﺮﻋﺖ اﻧﺪﻳﺸـﻪ و‬
‫ﺣﺎﺿﺮﺟﻮاﺑﻲ‪ ،‬ﻗﺪرت ﻣﻨﺎﻇﺮه‪ ،‬و ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺧﺎﻣﻮشﻛﻨﻨـﺪه و ﻗـﺎﻧﻊﻛﻨﻨـﺪهي ﻃـﺮف ﻣﻘﺎﺑـﻞ را‬
‫ﻛﺴﺐ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ دﻳﮕﺮي ﻓﻘﻂ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺳﺮﻳﺎلﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ از ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﻋﺎﺷـﻘﻲ ﺑـﻲارزش‪ ،‬ﻳـﺎ‬
‫ﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻋﺎﻃﻔﻲ‪ ،‬ﻳﺎ ﻳﻚ ﻓﻴﻠﻢ وﺣﺸﺘﻨﺎك ﺧﻴﺎﻟﻲ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨـﺪ و ﻧﻤﺎﻳـﺎﻧﮕﺮ ﻓـﻴﻠﻢﻫـﺎي‬
‫ﻓﺮﺿﻲ و ﺑﻲارزﺷﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺣﻘﻴﻘﺘﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﻴﺎ و ﺑﻌﺪ از ﭘﻨﺞ ﻳﺎ ده ﺳﺎل‪،‬‬
‫ﺣﺎل ﺷﺨﺺ اول و ﺣﺎل ﺷﺨﺺ دوم را ﺑﺎﻫﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻛﺪاﻣﻴﻚ در ﻛﺴﺐ ﻣﻬﺎرتﺷﺎن‪،‬‬
‫در ﻗﺪرت درك ﻣﻄﺎﻟﺐ‪ ،‬در ﺗﻮﺳﻌﻪي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬در ﻗﺪرت ﺑﺮ ﻗﺎﻧﻊﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد‪ ،‬در اﺳـﻠﻮب‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ رﺧﺪادﻫﺎ و ﺣﻮادث ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ؟‬
‫ﻗﻄﻌﺎً اوﻟﻲ؛ زﻳﺮا ﺷﻴﻮه اوﻟﻲ را ﻣﺘﻔﺎوت از ﺷﻴﻮه دوﻣﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨـﻲ‪ ،‬ﭼـﻮن اﺳـﺘﻨﺎدات اوﻟـﻲ‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺺ ﺷﺮﻋﻲ ﺑﻮده و ﺑﺎ ﻣﻮازﻳﻦ ﻋﻘﻠﻲ و ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد‪ .‬وﻟﻲ دوﻣﻲ‬
‫ﺑﻪ اﻗﻮال ﺑﺎزﻳﮕﺮان‪ ،‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان و ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ در ﻃـﻲ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪22‬‬

‫ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬اي ﺑﻨﺪهي ﻣﻦ! ﺗﻮ ﺗﻼش ﻛﻦ و ﻣـﻦ ﻧﻴـﺰ ﺑـﺎ ﺗـﻮ ﺗـﻼش‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ! در اﻳﻦ وﻗﺖ ﻣﺎ وي را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮدﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ آﻳﻪاي ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﭼﻬﺮهاش ﻋـﻮض‬
‫ﺷﺪه و ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﻦ در اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت اﻧﺪﻳﺸﻴﺪم و ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ اﻳﻦ ﻳﻚ ﺿﺮب‬
‫اﻟﻤﺜﻞ ﻣﺼﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻳﻜﻲ از ﺳﺮﻳﺎلﻫﺎ در ذﻫﻦ وي ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ!‬
‫آري‪ ،‬از ﻛﻮزه ﻫﻤﺎن ﺗﺮاود ﻛﻪ در اوﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ دﻳﮕﺮي ﻧﮕﺎه ﻛﺮده و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن روزﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎ و ﻣﺠـﻼت را ﻣـﻮرد‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دﻫﻴﻢ! ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﭼـﻪ ﺗﻌـﺪاد ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ اﺧﺒـﺎر ﻣﻔﻴـﺪ و اﻃﻼﻋـﺎت‬
‫ﺳﻮدﻣﻨﺪي ﻛﻪ در ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و رﺷﺪ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ و اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎتﺷﺎن ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻫﺘﻤـﺎم‬
‫ﻣﻲورزﻧﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﻪ ﺗﻌﺪادي از اﻧﺴﺎنﻫﺎ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛـﻪ ﺗﻮﺟـﻪ آنﻫـﺎ ﻓﻘـﻂ ﺑـﻪ اﺧﺒـﺎر‬
‫ورزﺷﻲ و ﻫﻨﺮي اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ در ﻧﺸﺮ ﺻﻔﺤﺎت ورزﺷﻲ و ﻫﻨﺮي ﺑـﺎﻫﻢ ﺑـﻪ‬
‫رﻗﺎﺑﺖ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺠﺎﻟﺴﻲ ﻛـﻪ ﻣـﺎ ﺗﺸـﻜﻴﻞ ﻣـﻲدﻫـﻴﻢ و اوﻗـﺎﺗﻲ‬
‫ﺻﺮف ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻟﺬا اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ رﻫﺒﺮ ﺑﺎﺷﻲ ﻧﻪ زﻳﺮ دﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﺣﺮﻳﺺ ﺑﺎش‬
‫و ﻫﺮﻛﺠﺎ ﻛﻪ ﻳﺎﻓﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻳﻦ آنﻫﺎ را ﻛﺴﺐ ﻛﻦ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ‪:‬‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ ﺷﺨﺺ ﭘﺮﺗﻼﺷﻲ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﻧﻘﺺ داﺷﺖ‪.‬‬
‫روزي ﺟﻬﺖ اداي ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ از ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﻴﺮون آﻣﺪ‪ .‬ﻣﺤﺒﺖ و ﻋﻼﻗﻪ ﻧﻤـﺎز‪ ،‬او را ﺑﻴـﺮون‬
‫آورده و ﺗﻌﻈﻴﻢ و اﺣﺘﺮام دﻳﻦ وي را ﺗﺤﺮﻳـﻚ ﻛـﺮده ﺑـﻮد‪ ،‬ﮔـﺎمﻫـﺎﻳﺶ را ﺑـﺎ ﺷـﺘﺎب زﻳـﺎد‬
‫ﺑﺮﻣﻲداﺷﺖ ﺗﺎ ﻣﺒﺎدا ﻗﺒﻞ از رﺳﻴﺪن او ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻤﺎز اﻗﺎﻣﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﺴﻴﺮ راﻫﺶ درﺧﺖ ﻧﺨﻠﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻻي آن ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻛﺎر ﻣﺸـﻐﻮل‬
‫اﺻﻼح درﺧﺖ ﺧﺮﻣﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻋﺒﺪاﷲ از اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﻲﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺷﮕﻔﺖزده‬
‫ﺷﺪ! اﻧﮕﺎر اذان را ﻧﺸﻨﻴﺪه و در اﻧﺘﻈﺎر اﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎز ﻧﻴﺴـﺖ! ﻟـﺬا از روي ﺧﺸـﻢ ﻓﺮﻳـﺎد زد‪ :‬ﺑﻴـﺎ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ وﻗﺖ ﻧﻤﺎز اﺳﺖ‪ .‬آن ﻓﺮد در ﻛﻤﺎل ﺧﻮﻧﺴﺮدي ﺟﻮاب داد‪ :‬ﺧﺐ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻪ‪.‬‬
 ‫‪23‬‬ ‫ﺧﻮدت را ﭘﻴﺶ ﺑﺒﺮ‬

‫ﺑﺎز ﻋﺒﺪاﷲ اﻓﺰود‪ :‬ﻋﻠﺠﻪ ﻛﻦ اي ﺧﺮ! ﻧﻤﺎزت را ﺑﺨﻮان!‬

‫آن ﻣﺮد ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬ﻣﻦ ﺧﺮم! ﺳﭙﺲ ﺷﺎﺧﻪاي از آن درﺧﺖ ﺑﺮﻳﺪ و ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪ ﺗﺎ ﺳﺮ ﻋﺒﺪاﷲ‬
‫را ﺑﺎ آن ﺑﺸﻜﻨﺪ‪ .‬ﻋﺒﺪاﷲ ﭼﻬﺮهاش را ﺑﺎ ﮔﻮﺷﻪ ﻋﺒـﺎﻳﺶ ﭘﻮﺷـﺎﻧﺪ ﺗـﺎ آن ﻣـﺮد او را ﻧﺸﻨﺎﺳـﺪ و‬
‫دوان دوان ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﺴﺠﺪ ﻓـﺮار ﻛـﺮد‪ .‬آن ﺷـﺨﺺ ﺧﺸـﻤﮕﻴﻦ از ﻧﺨـﻞ ﭘـﺎﻳﻴﻦ آﻣـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪاش رﻓﺖ و ﻧﻤﺎزش را ﺧﻮاﻧﺪ و اﻧﺪﻛﻲ آرام ﺷﺪ‪ .‬دوﺑـﺎره ﺑـﻪ ﺳـﻮي ﻧﺨﻠـﺶ رﻓـﺖ ﺗـﺎ‬
‫ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه ﻛﺎرش را ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ داﺧﻞ ﺷـﺪ و ﻋﺒـﺪاﷲ دوﺑـﺎره ﺑـﻪ ﻃـﺮف‬
‫ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺖ و از ﻛﻨﺎر ﻧﺨﻞ ﻛﻪ ﮔﺬﺷﺖ ﺑﺎز آن ﺷﺨﺺ را ﺑﺮ ﺑﺎﻻي آن درﺧﺖ دﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑـﺎر‬
‫روش ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺧﻮﻳﺶ را ﻋﻮض ﻧﻤﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠـﻴﻜﻢ‪ .‬ﺣـﺎل ﺷـﻤﺎ ﭼﻄـﻮر اﺳـﺖ؟ آن‬
‫ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻟﺤﻤﺪ ﷲ ﺧﻮﺑﻢ«‪ .‬ﻋﺒﺪاﷲ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﮋده ﺑﺪه« ﻣﺤﺼﻮل اﻣﺴﺎل ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟‬
‫وي ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻟﺤﻤﺪ ﷲ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﷲ اﻓﺰود‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗـﻮ را ﻣﻮﻓـﻖ ﺑـﺪارد و در روزﻳـﺖ ﺑﺮﻛـﺖ‬
‫ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ و ﺗﻮ را از ﭘﺎداش ﻛﺎر و زﺣﻤﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺖ ﻣﻲﻛﺸﻲ ﻣﺤﺮوم ﻧﺴـﺎزد‪،‬‬
‫آن ﻣﺮد ﺑﺎ اﻳﻦ دﻋﺎ ﺷﺎدﻣﺎن ﺷﺪ و آﻣﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪ .‬و ﺧﺪا را ﺳﭙﺎس ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﺑﺎز ﻋﺒـﺪاﷲ اداﻣـﻪ داد‪،‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را ﺳﺎﻟﻢ ﻧﮕﻪ دارد‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺷﺪت ﻣﺸﻐﻮﻟﻴﺖ ﻣﺘﻮﺟﻪ اذان ﻋﺼﺮ ﻧﺸﺪهاي! اذان‬
‫ﻋﺼﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و وﻗﺖ اﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎز ﻓﺮا رﺳﻴﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﭘـﺎﻳﻴﻦ ﺑﻴـﺎﻳﻲ ﺗـﺎ‬
‫اﻧﺪﻛﻲ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻛﻨﻲ و ﻧﻤﺎز را ﺑﺎ ﺟﻤﺎﻋﺖ ادا ﻛﻨـﻲ‪ ،‬و ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤـﺎز‪ ،‬ﻛـﺎرت را ﺑـﻪ ﭘﺎﻳـﺎن‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﻲ‪ .‬آن ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ‪ :‬إن ﺷﺎء اﷲ‪ ،‬إن ﺷﺎء اﷲ و ﻛﻢ ﻛﻢ ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣـﺪ‪ ،‬ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻮي ﻋﺒﺪاﷲ رﻓﺖ و ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ و از ﺻﻤﻴﻢ ﻗﻠﺐ ﺑﺎ او ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ از ﺷﻤﺎ ﺑـﺎ‬
‫اﻳﻦ اﺧﻼق زﻳﺒﺎ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ وﻗﺖ ﻇﻬﺮ از ﻛﻨﺎر ﻣﻦ ﮔﺬﺷـﺖ‪ ،‬ﻛـﺎش او‬
‫را ﻣﻲدﻳﺪم ﺗﺎ ﺑﻪ او ﻧﺸﺎن ﻣﻲدادم ﻛﻪ ﺧﺮ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ!‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬
‫»ﺷﻴﻮه ﺑﺮﺧﻮرد و ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺗﻮ در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ دﻳﮕﺮان‪ ،‬روش ﺑﺮﺧﻮرد ﻣـﺮدم را ﺑـﺎ ﺗـﻮ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ«‪.‬‬
 ‫آب رﻓﺘﻪ ﺑﺎز ﻧﮕﺮدد ﺑﻪ ﺟﻮي‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم آن ﺧﺼﻠﺖﻫﺎ و ﻋﺎدات ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣـﻲﺷـﻤﺎرﻧﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ آن ﺑـﺰرگ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻴﺰ آنﻫﺎ را‪ ،‬ﺑﺎ آن ﺧﻮ و ﺧﺼﻠﺖ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و در اذﻫﺎنﺷﺎن ﺗﺼـﻮﻳﺮي از‬
‫آﻧﺎن ﺑﺮاﺳﺎس آن ﻋﺎدات و ﺧﺼﺎﻳﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻋﺎدات را ﻳﻚ اﻣﺮ ﻓﻄـﺮي ﻣـﻲداﻧﻨـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺗﺒﺪﻳﻞ آن اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ درازي ﻗﺪ ﻳﺎ رﻧﮓ ﭘﻮﺳﺖ ﺧﻮد ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋـﺎدات‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻴﺰ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ؛ زﻳﺮا ﺗﻐﻴﻴﺮ آن را ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ اﻓﺮاد زﻳﺮك ﻣﻲداﻧﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖﻫﺎ آﺳﺎنﺗﺮ از ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻟﺒﺎسﻫﺎﺳـﺖ! زﻳـﺮا ﺳﺮﺷـﺖﻫـﺎي ﻣـﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ ﺷـﻴﺮ‬
‫رﻳﺨﺘﻪﺷﺪهاي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺟﻤﻊآوري آن ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ آن در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺎﺳﺖ‪ .‬و ﺣﺘـﻲ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺎ روشﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖﻫﺎي ﻣﺮدم و ﺑﻠﻜﻪ ﻓﻜﺮ و اﻧﺪﻳﺸـﻪ آنﻫـﺎ را ﻋـﻮض‬
‫ﻛﻨﻴﻢ و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ‪!..‬‬
‫ﺑﻪ داﺳﺘﺎن زﻳﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮ ﻓﻜﺮ و اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻓﺮاد ﻓﺎﻳﻖ آﻣﺪ‪:‬‬
‫اﺑﻦ ﺣﺰم در ﻛﺘﺎﺑﺶ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﻃﻮق اﻟﺤﻤﺎﻣﺔ« ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪ :‬در اﻧﺪﻟﺲ ﺗـﺎﺟﺮ ﻣﺸـﻬﻮري ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻴﻦ وي و ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ از ﺗﺠﺎر ﺷﻬﺮ رﻗـﺎﺑﺘﻲ درﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬آنﻫـﺎ از دﺳـﺖ او ﻋﺼـﺒﺎﻧﻲ ﺷـﺪه و‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ آزارش دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ روز ﺻﺒﺢ وي در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻟﺒﺎس و ﻋﻤﺎﻣـﻪاي ﺳـﻔﻴﺪ‬
‫ﺑﺮ ﺗﻦ داﺷﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺠﺎري ﺧﻮدش ﺑﻴﺮون رﻓﺖ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﺗﺎﺟﺮ ﺑﺎ او ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤـﻮد و‬
‫ﺑﻪ او ﺧﻮشآﻣﺪ ﮔﻔﺖ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻋﻤﺎﻣﻪاش ﻧﻈﺮي اﻧﺪاﺧﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼـﻪ ﻋﻤﺎﻣـﻪ زردرﻧـﮓ‬
‫زﻳﺒﺎﻳﻲ اﺳﺖ! ﺗﺎﺟﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺸﻤﺎﻧﺖ ﻛﻮر ﺷﺪهاﻧﺪ؟ اﻳﻦ ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺳﻔﻴﺪ اﺳـﺖ‪ .‬آن ﻓـﺮد ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺧﻴﺮ زردرﻧﮓ اﺳﺖ‪ .‬زردرﻧﮓ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺒﺎ‪ .‬ﺗﺎﺟﺮ از وي ﺟﺪا ﺷﺪه و ﺑﻪ راﻫﺶ اداﻣﻪ داد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪ ﻗﺪﻣﻲ ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺎﺟﺮ دوم ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮد‪ .‬ﭘﺲ از اﺣﻮالﭘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﺎﻣـﻪاش‬
‫ﻧﮕﺎﻫﻲ اﻧﺪاﺧﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺮوز ﭼﻪ ﻟﺒﺎسﻫﺎي زﻳﺒﺎﻳﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪهاي؟ ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺑـﺎ اﻳـﻦ ﻋﻤﺎﻣـﻪ‬
‫ﺳﺒﺰرﻧﮓ ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺒﺎ ﺷﺪهاي‪ .‬ﺗﺎﺟﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻗﺎ! اﻳﻦ ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺳﻔﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬آن ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‬
‫ﺳﺒﺰرﻧﮓ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎﺟﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻗﺎ ﺳﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬از ﻣـﻦ دور ﺷـﻮ‪ .‬ﺗـﺎﺟﺮ ﻣﺴـﻜﻴﻦ و ﺑﻴﭽـﺎره ﺑـﻪ‬
 ‫‪25‬‬ ‫آب رﻓﺘﻪ ﺑﺎز ﻧﮕﺮدد ﺑﻪ ﺟﻮي‬

‫راﻫﺶ اداﻣﻪ داد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮدش ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ و ﻣﺮﺗﺐ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪي ﻋﻤﺎﻣﻪاش ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺷﺎﻧﻪاش آوﻳﺰان ﺑﻮد ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻔﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﻣﻐـﺎزهاش رﺳـﻴﺪ و‬
‫ﻗﻔﻞ آن را ﺣﺮﻛﺖ داد ﺗﺎ ﺑﺎزش ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺗﺎﺟﺮ ﺳﻮم از راه رﺳﻴﺪ‪ .‬و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻓﻼﻧـﻲ اﻣـﺮوز ﺻـﺒﺢ ﭼـﻪﻗـﺪر زﻳﺒـﺎ ﺷـﺪهاي‪.‬‬
‫ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻟﺒﺎسﻫﺎي زﻳﺒﺎ و اﻳﻦ ﻋﻤﺎﻣﻪي آﺑﻲ زﻳﺒﺎﻳﻲات را ﭼﻨﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎﺟﺮ ﺑﻪ ﻋﻤﺎﻣﻪاش ﻧﮕﺎﻫﻲ اﻧﺪاﺧﺖ ﺗﺎ از رﻧﮕﺶ ﻣﻄﻤـﺌﻦ ﮔـﺮدد و ﺳـﭙﺲ ﭼﺸـﻤﺎﻧﺶ را‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮادر! ﻋﻤﺎﻣﻪي ﻣﻦ ﺳﻔﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬آن ﻓﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﻋﻤﺎﻣﻪات آﺑﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫در ﻛﻞ ﭼﻴﺰ زﻳﺒﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻧﮕﺮان ﻧﺒﺎش‪ .‬ﺳﭙﺲ از او ﺟﺪا ﺷﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺗـﺎﺟﺮ ﻓﺮﻳـﺎد زد‪ .‬ﻋﻤﺎﻣـﻪ‬
‫ﺳﻔﻴﺪ اﺳﺖ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺳﺨﺖ دﮔﺮﮔﻮن و ﺗﺤﺖ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﺳـﺨﻨﺎن آﻧـﺎن‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬اﻧﺪﻛﻲ در دﻛﺎﻧﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﻫﻤﻮاره ﭼﺸﻤﺶ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪي ﻋﻤﺎﻣﻪاش ﺑﻮد‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻔﺮ ﭼﻬﺎرم وارد ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎل ﺷﻤﺎ ﭼﻄﻮر اﺳﺖ ﻓﻼﻧﻲ! ﻣﺎﺷﺎء اﷲ‪ ،‬اﻳﻦ ﻋﻤﺎﻣﻪ‬
‫ﻗﺮﻣﺰرﻧﮓ را از ﻛﺠﺎ ﺧﺮﻳﺪهاي؟!‬
‫ﺗﺎﺟﺮ ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬ﻋﻤﺎﻣﻪ ﻣﻦ آﺑﻲرﻧﮓ اﺳﺖ! ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴـﺮ‪ .‬ﻗﺮﻣﺰرﻧـﮓ اﺳـﺖ! ﺗـﺎﺟﺮ ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺳﺒﺰرﻧﮓ اﺳﺖ! ﻧﻪ! ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺳﻔﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻪ! آﺑﻲ‪ ،‬ﺳـﻴﺎه‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﺧﻨﺪﻳـﺪ‪ ،‬ﺳـﭙﺲ ﻓﺮﻳـﺎد زد‪،‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﭘﺎ ﺑﻪ ﻓﺮار ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻦ ﺣﺰم ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از آن‪ ،‬ﻣﻦ او را ﭼﻮن دﻳﻮاﻧﻪاي در ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎي اﻧﺪﻟﺲ ﻣـﻲدﻳـﺪم‬
‫ﻛﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ ﺳﻨﮓ ﭘﺮﺗﺎب ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ)‪.(1‬‬
‫ﭘﺲ وﻗﺘﻲ آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ آن ﻣﺮد را ﺗﻐﻴﻴﺮ دادﻧﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻋﻘﻠﺶ‬
‫را ﻧﻴﺰ ﻋﻮض ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻧﻈﺮت ﭼﻴﺴﺖ در ﻣﻮرد ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ و ﺳﻨﺠﻴﺪه و ﻣﻨـﻮ‪‬ر‬
‫ﺑﺎ ﻧﺼﻮص ﻛﺘﺎب و ﺳﻨﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺒﺎدت ﭘﺮوردﮔﺎر‪ ،‬آنﻫﺎ را اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬آﻳﺎ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮان در ﻃﺒﻴﻌﺖ اﻓﺮاد ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬاﺷﺖ؟‬

‫‪ -1‬ﺻﺤﺖ و ﺳﻘﻢ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﺑﺮ ﻋﻬﺪه اﺑﻦ ﺣﺰم ‪ /‬اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪26‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻬﺎرتﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آنﻫﺎ واﻗﻒ ﻣﻲﺷﻮي‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﻛﻦ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﮕﻮﻳﻲ‪ :‬ﺑﻠﺪ ﻧﻴﺴﺘﻢ!‬
‫اﻟﻌ ْﻠﻢ ﺑِﺎﻟ ﱠﺘﻌ ﱡﻠ ِﻢ وإِﻧﱠﲈ ا ْﻟـ ِ‬
‫ﺤ ْﻠ ُﻢ‬ ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ :‬ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮ‪ .‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪» :‬إِﻧﱠﲈ ِ‬
‫َ َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫ﺑِﺎﻟﺘّﺤﻠﻢ« ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻋﻠﻢ ﺑﺎ ﺗﻌﻠﻢ و ﻳﺎدﮔﻴﺮي‪ ،‬و ﺑﺮدﺑﺎري ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻳﻦ ﺻﺒﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ؟«‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ ﻧﻈﺮ‪...‬‬
‫»ﭘﻬﻠﻮان ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ در ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﺑﺮ ﻗﺪرت ﻏﻠﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻗﺪرﺗﻲ دﺳﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﻣﺮدم را ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ داده و ﺣﺘﻲ آنﻫﺎ را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲدﻫﺪ«‪.‬‬
 ‫ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ و ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺑﺎش‬

‫ﭼﺮا دو ﻧﻔﺮ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ در ﻣﺠﻠﺴﻲ ﮔﻔﺘﮕـﻮ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ و در ﻧﻬﺎﻳـﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕـﻮيﺷـﺎن ﺑـﻪ‬

‫ﺧﺼﻮﻣﺖ ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ؟ ﺣﺎل آن ﻛﻪ دو ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻫﻢ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺳﺨﻨﺎنﺷﺎن‬
‫ﺑﺎ اﻧﺲ و ﻣﺤﺒﺖ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد؟ ﻗﻄﻌﺎً اﻳﻦ ﻣﻬﺎرت ﮔﻔﺘﮕﻮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﺮا دو ﻧﻔﺮ ﻳﻚ ﺧﻄﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﻛﻠﻤﺎت و اﻟﻔﺎظ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ اﻳﺮاد ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺎﺿﺮان ﻣﺠﻠﺲ اول‬
‫را ﻛﺴﻞ و ﺧﻮابآﻟﻮد ﻣﻲﻳﺎﺑﻲ ﻳﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎزي ﺑﺎ ﺟﺎﻧﻤﺎزﻫﺎي ﻣﺴﺠﺪ ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻣـﻲﻛﻨـﻲ ﻳـﺎ‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﺑﺎرﻫﺎ ﺟﺎﻳﺸﺎن را ﻋﻮض ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ اﻓـﺮاد ﻣﺠﻠـﺲ دوم ﺑﺴـﻴﺎر ﻣﺘـﺄﺛﺮ و‬
‫ﺣﻮاسﺷﺎن ﺟﻤﻊ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﻧﺪارد ﭼﺸﻢﺷﺎن ﺗﻜﺎن ﺑﺨﻮرد ﻳﺎ ﻗﻠﺐﺷﺎن ﻏﺎﻓﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌـﺎً‬
‫اﻳﻦ ﻣﻬﺎرت ﺑﻴﺎن و ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﺮا وﻗﺘﻲ ﻓﻼن ﻛﺲ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻫﻤﻪ ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن ﺧﺎﻣﻮش ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﺸـﺎن‬
‫را ﺑﻪ او ﺧﻴﺮه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﻓﺮد دﻳﮕﺮي ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﻣـﺮدم ﺑـﻪ ﺳـﺨﻨﺎن او‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﺟﺎﻧﺒﻲ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ‪ ،‬ﻳـﺎ ﺑـﻪ ﺧﻮاﻧـﺪن ﭘﻴـﺎمﻫـﺎي ﻣﻮﺑﺎﻳـﻞ ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎً اﻳﻦ ﻣﻬﺎرت ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﺮا وﻗﺘﻲ ﻳﻚ ﻣﻌﻠﻢ در راﻫـﺮُوِ ﻣﺪرﺳـﻪ راه ﻣـﻲرود‪ ،‬داﻧـﺶآﻣـﻮزان را ﻧﻴـﺰ ﭘﻴﺮاﻣـﻮﻧﺶ‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﺑﺎ او ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و دﻳﮕﺮي از او ﻣﺸﻮرت ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ .‬ﺳﻮﻣﻲ ﻣﺸﻜﻠﺶ را‬
‫ﺑﺎ او در ﻣﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬اﮔﺮ در دﻓﺘﺮش ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ داﻧﺶآﻣـﻮزان اﺟـﺎزه ورود ﺑﺪﻫـﺪ‬
‫در ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ اﺗﺎﻗﺶ ﭘ‪‬ﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻤﻪ دوﺳﺖ دارﻧﺪ ﺑﺎ او ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﻣﻌﻠـﻢ ﻳـﺎ‬
‫اﺳﺘﺎد دﻳﮕﺮي را ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺗﻚ و ﺗﻨﻬﺎ در ﻣﺪرﺳﻪ راه ﻣﻲرود و ﺗﻨﻬﺎ از ﻣﺴﺠﺪ وارد ﻣﺪرﺳﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻴﭻ داﻧﺶآﻣﻮزي ﺑﻪ او ﻧﺰدﻳﻚ ﻧﻤﻲﺷﻮد و از دﻳﺪن او ﺷﺎدﻣﺎن ﻧﻤـﻲﺷـﻮد و ﺑـﺎ او‬
‫ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﺷﻜﺎﻳﺘﻲ ﺑﻪ او ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﺪ و از او ﻣﺸﻮرت ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫـﺪ و اﮔـﺮ از ﻃﻠـﻮع‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﻏﺮوب آن و ﺷﺐ و روز دﻓﺘﺮش را ﺑﺎز ﺑﮕﺬارد‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﺑﻪ او ﻧﺰدﻳﻚ ﻧﻤﻲﺷـﻮد و‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ ﺑﺎ او ﺗﻤﺎﻳﻞ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﺮا؟! ﻗﻄﻌﺎً اﻳﻦ ﻣﻬﺎرت ﺗﻌﺎﻣـﻞ و ﺑﺮﺧـﻮرد ﺑـﺎ ﻣـﺮدم‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪28‬‬

‫ﭼﺮا وﻗﺘـﻲ ﺷﺨﺼـﻲ وارد ﻣﺠﻠﺴـﻲ ﻣـﻲﺷـﻮد ﻣـﺮدم از دﻳـﺪن او ﺑﺸـﺎش و ﺧﻮﺷـﺤﺎل‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و از دﻳﺪار او ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ و ﻫﺮﻛﺪام دوﺳﺖ دارﻧـﺪ در ﻛﻨـﺎر او ﺑﻨﺸـﻴﻨﺪ‪ .‬در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي وارد ﻫﻤﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﻫﻤﮕـﻲ از روي ﻋـﺎدت ﻳـﺎ از‬
‫روي ﺗﻜﻠﻒ ﺑﺎ او ﻣﺼﺎﻓﺤﻪاي ﺳﺮد اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﻧﮕـﺎه ﻣـﻲﻛﻨـﺪ ﺗـﺎ ﺟـﺎﻳﻲ ﺑـﺮاي‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻦ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ او ﺟﺎ ﺑﺪﻫﺪ ﻳﺎ ﻛﺴﻲ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﺷـﻮد ﺗـﺎ او را ﺻـﺪا‬
‫ﺑﺰﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﺰد او ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮا؟!‬
‫ﻗﻄﻌﺎً اﻳﻦﻫﺎ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺟﺬب دلﻫﺎ و ﺗﺄﺛﻴﺮ در ﻣـﺮدم اﺳـﺖ‪ .‬ﭼـﺮا وﻗﺘـﻲ ﭘـﺪري وارد‬
‫ﺧﺎﻧﻪاش ﻣﻲﺷﻮد ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬و ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ از وي اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﺪر دﻳﮕﺮي ﻧﺰد ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﻣﻲرود‪ ،‬وﻟﻲ آنﻫﺎ ﺑﻪ او ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ؟ ﻗﻄﻌﺎً اﻳﻦﻫﺎ‬
‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻓﺮزﻧﺪان اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻـﻮرت در ﻣﺴـﺠﺪ‪ ،‬ﻋﺮوﺳـﻲﻫـﺎ و ﻣﺮاﺳـﻢ‬
‫دﻳﮕﺮ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎ و ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ در ﺷﻴﻮه اﺳﺘﻘﺒﺎل و ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎﻫﻢ ﻓﺮق دارﻧـﺪ و ﺗـﺄﺛﻴﺮ در ﻣـﺮدم و‬
‫ﻛﺴﺐ ﻣﺤﺒﺖ آﻧﺎن‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر آﺳﺎنﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻧﻤﺎﺋﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎرﻫﺎ اﻳﻦ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدهام و درﻳﺎﻓﺘﻪام ﻛﻪ دلﻫﺎي‬
‫اﻏﻠﺐ ﻣﺮدم ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ روشﻫﺎ و ﻣﻬﺎرتﻫﺎي آﺳﺎﻧﻲ ﺷﻜﺎر ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮط اﻳﻦ ﻛـﻪ ﻣـﺎ‬
‫در آن ﺻﺎدق ﺑﺎﺷﻴﻢ و آن را ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻛﻨﻴﻢ و ﺧﻮب ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣـﺮدم ﻧﻴـﺰ از‬
‫روش ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﺎ ﻣﺘﺄﺛﺮ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﻣﺎ آن را اﺣﺴﺎس ﻧﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺰده ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺴﺌﻮل اﻣﺎﻣﺖ و ﺧﻄﺎﺑﺖ در ﻣﺴﺠﺪ ﺟـﺎﻣﻊ داﻧﺸـﻜﺪه اﻓﺴـﺮي‬
‫ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻣﺴﻴﺮ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺴـﺠﺪ‪ ،‬از ﻛﻨـﺎر دروازهاي ﻣـﻲﮔـﺬرد ﻛـﻪ ﻳـﻚ ﻧﮕﻬﺒـﺎن ﻣﺘـﻮﻟﻲ‬
‫ﺑﺎزﻛﺮدن و ﺑﺴﺘﻦ آن اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻼش ﻣﻦ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻮده اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻫﺮﮔـﺎه از ﻛﻨـﺎر او ﺑﮕـﺬرم‪ ،‬از‬
‫ﻣﻬﺎرت ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺎ وي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻢ و ﺑﺎ دﺳﺘﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻼم و ﻳﻚ ﻟﺒﺨﻨﺪ واﺿﺢ ﺑﻪ او اﺷﺎره‬
‫ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺑﺮ ﻣﺎﺷﻴﻨﻢ ﺳﻮار ﺷﻮم و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪام ﺑﺮﮔﺮدم‪.‬‬
 ‫‪29‬‬ ‫ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ و ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺑﺎش‬

‫اﻏﻠﺐ ﺗﻠﻔﻦ ﻫﻤﺮاﻫﻢ داراي ﺗﻤﺎسﻫـﺎ و ﭘﻴـﺎمﻫـﺎﻳﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﺣـﻴﻦ ﻧﻤـﺎز درﻳﺎﻓـﺖ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ از اﻳﻦ رو ﻣﻦ در ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻣﺸﻐﻮل ﺧﻮاﻧﺪن ﭘﻴﺎمﻫﺎ ﻣﻲﺷـﻮم ﻛـﻪ ﻧﮕﻬﺒـﺎن در را ﺑـﺎز‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻦ از ﻛﻨﺎرش ﻣﻲﮔﺬرم و ﻧﮕﺎﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﻠﻔﻦ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ و از ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﻏﻔﻠﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬روزي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ﻣﺮا ﺑﻴﺮون در ﻧﮕﻪ داﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨـﺎب ﺷـﻴﺦ!‬
‫ﺗﻮ از ﻣﻦ ﻧﺎراﺣﺖ ﻫﺴﺘﻲ؟!‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﺮا؟ وي ﮔﻔﺖ‪ :‬زﻳﺮا ﺷﻤﺎ در ﺣﺎﻟﻲ داﺧﻞ ﻣﻲﺷﺪﻳﺪ ﻛﻪ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣـﻲزدﻳـﺪ و ﺳـﻼم‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺘﻴﺪ و ﺷﺎد ﺑﻮدﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﺧﺮوج ﻧﻪ از ﻟﺒﺨﻨـﺪ ﺧﺒـﺮي ﺑـﻮد و ﻧـﻪ روﺣﻴـﻪي ﺷـﺎدي‬
‫داﺷﺘﻴﺪ! اﻳﺸﺎن ﻓﺮد ﺳﺎدهاي ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻴﭽﺎره ﻗﺴﻢ ﻣﻲﺧﻮرد ﻛـﻪ ﻣـﺮا دوﺳـﺖ دارد و ﺑـﺎ‬
‫دﻳﺪن ﻣﻦ ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ از او ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﻧﻤﻮدم و ﺳﺒﺐ ﻣﺸـﻐﻮﻟﻴﺖ ﺧـﻮدم را ﺑﻴـﺎن‬
‫ﻛﺮدم و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻲ ﺑﺮدم ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﺑﺎ ﻋﺎدتﻛﺮدنﻣﺎن ﺑﺮ آنﻫﺎ ﺟﺰء ﺳﺮﺷـﺖ و‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﺎ ﺷﺪه و ﻫﺮﮔﺎه از آن ﻏﻔﻠﺖ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺮدم ﻣﺘﻮﺟﻪ آن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫روﺷﻨﮕﺮي‪...‬‬
‫»ﻣﺎل ﻛﺴﺐ ﻧﻜﻦ ﻛﻪ ﻣﺮدم را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﻲ‪ ،‬زﻳﺮا ﻛﺴﺐ ﻣﺤﺒﺖ ﻣﺮدم راﻫﻲ ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ‬
‫ﻣﺎل اﺳﺖ«‪.‬‬
 ‫ﻛﺪام ﻣﺮدم ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮ اﻧﺪ؟‬

‫ﺷﻤﺎ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮدم در اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑـﺎ دﻳﮕـﺮان ﺧـﻮاﻫﻲ ﺷـﺪ‪ ،‬در‬
‫ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﻫﺮﻛـﺪام ﭼﻨـﺎن ﺑﺮﺧـﻮرد زﻳﺒـﺎﻳﻲ اﻧﺠـﺎم دﻫـﻲ ﻛـﻪ او اﺣﺴـﺎس ﻧﻤﺎﻳـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮد در ﻧﺰد ﺷﻤﺎﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺎ ﻣﺎدرت ﭼﻨـﺎن ﺑﺮﺧـﻮرد زﻳﺒـﺎ ﻫﻤـﺮاه ﺑـﺎ اﻧـﺲ و‬
‫ﻣﺤﺒﺖ اﻧﺠﺎم ﺑﺪه ﻛﻪ او اﺣﺴﺎس ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﻋﺎﻟﻲ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ از ﺟﺎﻧـﺐ ﻫـﻴﭻ ﻛﺴـﻲ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﭘﺪر‪ ،‬ﻫﻤﺴـﺮ‪ ،‬ﻓﺮزﻧـﺪان‪،‬‬
‫دوﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻣﻐﺎزهدار ﻳﺎ ﻛﺎرﮔﺮ‬
‫ﭘﻤﭗ ﺑﻨﺰﻳﻦ ﻫﻤﻴﻦ رﻓﺘﺎر را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﻫﻤﻪ آﻧﺎن را وادار ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺗﺎ اﻗﺮار‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮد در ﻧﺰد آنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ اﻳﻦ اﺣﺴـﺎس را در آﻧـﺎن ﺑـﻪ‬
‫وﺟﻮد آورده ﺑﺎﺷﻲ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮد در ﻧﺰد ﺗﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﺳﻮه و اﻟﮕﻮه اﺳﺖ؛ زﻳﺮا ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺳـﻴﺮت آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬را‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬درﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ وي ﺑﺎ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﭘﻴﺸـﺮﻓﺘﻪ و ﻋـﺎﻟﻲ ﺑـﺎ ﻣـﺮدم ﺑﺮﺧـﻮرد ﻛـﺮده‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ﺑﺎ ﻫﺮ ﻓﺮدي ﻛﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺧﺎﺻـﻲ ﭼـﻮن اﺳـﺘﻘﺒﺎل‪،‬‬
‫ﻫﻤﺴﻮﻳﻲ و ﺑﺸﺎﺷﺖ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣـﻲﻛـﺮد ﺗـﺎ ﺟـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ آن ﺷـﺨﺺ اﺣﺴـﺎس ﻣـﻲﻛـﺮد وي‬
‫ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮد در ﻧﺰد اﻳﺸﺎن اﺳﺖ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﺧﻮد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻧﻴﺰ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮد در‬
‫ﻧﺰد آنﻫﺎ ﺑﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﺤﺒﺖ ﺧﻮﻳﺶ را در دل آنﻫﺎ ﻛﺎﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫»ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﻋﺎص« ‪ ‬از ﻧﻈﺮ ﺣﻜﻤﺖ‪ ،‬ﺗﻴﺰﻫﻮﺷﻲ و زﻳﺮﻛﻲ ﻳﻜﻲ از ﻧﺎﺑﻐﻪﻫﺎ و ﺧﺮدﻣﻨـﺪان‬
‫ﻋﺮب ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻮاﺑﻎ ﻋﺮب ﭼﻬﺎر ﻧﻔـﺮ ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ ﻳﻜـﻲ از آنﻫـﺎ‬
‫»ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﻋﺎص« ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻤﺮو ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺮدار ﻗﻮﻣﺶ ﺑﻮد‪ ،‬اﺳﻼم آورد‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻫﺮﮔـﺎه‬
‫در ﻣﺴﻴﺮ راه ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﮔﺸﺎدﮔﻲ ﭼﻬﺮه‪ ،‬ﺧﻮﺷﺮوﻳﻲ‪ ،‬اﻧﺲ و اﻟﻔﺖ را‬
‫در آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﺮد و اﮔﺮ در ﻣﺠﻠﺴﻲ ﻛﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺣﻀﻮر داﺷـﺘﻨﺪ‪ ،‬وارد‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ورود ﺧﻮﻳﺶ در آن ﻣﺤﻔﻞ‪ ،‬اﺳﺘﻘﺒﺎل و اﻛﺮام را از ﺟﺎﻧﺐ وي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣـﻲﻛـﺮد و‬
‫ﻫﺮﮔﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬او را ﺻﺪا ﻣﻲزد ﻋﻤﺮو ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه و ﻟﺒﺨﻨﺪ زﻳﺒﺎ و ﺗﻮﺟﻪ‬
 ‫‪31‬‬ ‫ﻛﺪام ﻣﺮدم ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮ اﻧﺪ؟‬

‫ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬اﺣﺴﺎس ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ وي ﻣﺤﺒﻮﺑﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮد در ﻧـﺰد رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ اﻳﻦ ﺷﻚ و ﺷﺒﻬﻪ را ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬از اﻳﻦ ﺟﻬـﺖ روزي‬
‫ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣﺪه در ﻛﻨﺎرش ﻧﺸﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﭼﻪ ﻛﺴـﻲ در ﻧـﺰد ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮ اﺳﺖ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻋﺎﻳﺸﻪ‪ .‬ﻋﻤﺮو ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﻨﻈـﻮرم از اﻫـﻞ ﺷـﻤﺎ ﻧﻴﺴـﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ از ﻣﻴﺎن ﻣﺮدان؟ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﭘﺪرش‪ .‬ﻋﻤﺮو ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻌﺪ از او؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﻤﺮ ﺑـﻦ‬
‫ﺧﻄﺎب‪ .‬ﺑﺎز ﻋﻤﺮو ﻋﺮض ﻧﻤﻮد‪ :‬ﺑﻌﺪ از وي‪ ...‬و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻳﻜـﻲ ﻳﻜـﻲ اﺳـﻢ ﻣـﺮدان را‬
‫ﺑﺮﻣﻲﺷﻤﺮد و ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﺒﻘﺖ آنﻫﺎ ﺑﻪ اﺳﻼم و ﻓﺪاﻛﺎريﺷﺎن ﺑﻪ ﺧـﺎﻃﺮ آن‪،‬‬
‫ﻋﻤﺮو ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪم از ﺗﺮس اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺮا آﺧﺮﻳﻦ ﻧﻔﺮ آنﻫﺎ ﻗﺮار ﻧﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺒﻴﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﺎ ﻣﻬـﺎرتﻫـﺎي اﺧﻼﻗـﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﻋﻤـﺮو اﻋﻤـﺎل‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻗﻠﺐ وي را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ را در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﺎص ﺧﻮدش ﻗﺮار ﻣـﻲداد و ﻛﺎرﻫﺎﻳﺸـﺎن‬
‫را ﺑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن واﮔﺬار ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﻣﺤﺒﺖ و ﻗـﺪر و ﻣﻨﺰﻟـﺖ آنﻫـﺎ را در ﻧـﺰد ﺧـﻮد ﺑـﻪ آﻧـﺎن‬
‫ﺑﻔﻬﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻗﻠﻤﺮو ﻓﺘﻮﺣﺎت اﺳﻼﻣﻲ وﺳﻴﻊ ﮔﺸﺖ و اﺳﻼم ﮔﺴﺘﺮش ﭘﻴـﺪا ﻛـﺮد‪ ،‬آﻧﺤﻀـﺮت ‪‬‬
‫دﻋﻮﺗﮕﺮاﻧﻲ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺟﻬﺖ ﺗﺒﻠﻴﻎ اﺳﻼم ﮔﺴﻴﻞ داﺷﺖ و ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺎز ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷـﺪ ﺗـﺎ‬
‫ﻟﺸﻜﺮي را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﺮﺧﻲ ﻗﺒﺎﻳﻞ اﻋﺰام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫»ﻋﺪي ﺑﻦ ﺣﺎﺗﻢ ﻃﺎﻳﻲ« ﺳﺮدار ﻗﺒﻴﻠﻪ »ﻃﻲ« ﺑـﻮد‪ .‬رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﻟﺸـﻜﺮي را ﺑـﻪ ﺳـﻮي‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻪي »ﻃﻲ« اﻋﺰام ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻋﺪي از ﺟﻨﮓ ﻓﺮار ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ ﺷﺎم ﻛﻪ در ﻗﻠﻤﺮو روم ﺑﻮد ﭘﻨﺎﻫﻨﺪه‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺸﻜﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ »ﻃﻲ« رﺳﻴﺪ و ﺷﻜﺴﺖ »ﻃﻲ« ﺑﺴﻴﺎر آﺳـﺎن ﺑـﻮد؛ زﻳـﺮا ﻧـﻪ‬
‫رﻫﺒﺮ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهاي داﺷﺘﻨﺪ و ﻧﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﻣﻨﻈﻢ و ﻣﺮﺗﺒﻲ ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻳﺴﺘﺎدﮔﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‬
‫و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﺟﻨﮓﻫﺎ و ﻧﺒﺮدﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري ﻣﻲﻛﺮدﻧـﺪ و در ﻋـﻴﻦ ﻧﺒـﺮد ﺑـﺎ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪32‬‬

‫ﻋﺎﻃﻔﻪ و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻫﺪف ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺮﻓﻨـﺪ و ﻣﻜـﺮ ﻗـﻮم ﻋـﺪي و‬
‫اﻇﻬﺎر ﻗﺪرت ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ آﻧﺎن ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻗﻮم ﻋﺪي را اﺳﻴﺮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ اﺳﻴﺮان ﻳﻜـﻲ ﺧـﻮاﻫﺮ ﻋـﺪي‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﻴﺮان را ﺑﻪ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آوردﻧﺪ و ﺑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺧﺒﺮ ﻓﺮار ﻋﺪي ﺑﻪ‬
‫ﺷﺎم را اﺑﻼغ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ از دﻳﻦ اﺳﻼم ﻓـﺮار ﻛـﺮده و‬
‫ﻗﻮﻣﺶ را رﻫﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ اﻣﺎ ﻫﻴﭻ راﻫﻲ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻋﺪي وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬در ﺳﺮزﻣﻴﻦ روم‬
‫ﺑﺮاي ﻋﺪي ﺧﻮش ﻧﮕﺬﺷﺖ و ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺑـﺎزﮔﺮدد‪ .‬ﺑـﺎز ﻫـﻴﭻ ﭼـﺎرهاي‬
‫ﻧﻴﺎﻓﺖ ﺟﺰ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻳﺪار آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺮود و ﺑﺎ وي ﻣﻼﻗﺎت و ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻧﻤـﻮده‬
‫و ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻮاﻓﻘﺖ و ﺗﻔﺎﻫﻤﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد رﺿﺎﻳﺖ ﻫﺮدو ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دﺳﺖ ﻳﺎﺑﻨﺪ)‪.(1‬‬
‫ﻋﺪي در اداﻣﻪ داﺳﺘﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫در ﻣﻴﺎن ﻋﺮب ﻛﺴﻲ از رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻧﺰد ﻣﻦ ﻣﺒﻐﻮضﺗﺮ و ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮ ﻧﺒـﻮد و ﻣـﻦ ﺑـﺮ‬
‫دﻳﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‪ ،‬و ﺣﺎﻛﻢ و ﭘﺎدﺷﺎه ﻗﻮم ﺧﻮدم ﺑﻮدم‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺧﺒﺮ ﻟﺸﻜﺮﻛﺸﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ‬
‫ﮔﻮﺷﻢ رﺳﻴﺪ ﺑﻪ ﺷﺪت از وي ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺷﺪم‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬از ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻋـﺮب ﺧـﺎرج ﺷـﺪه و ﻧـﺰد‬
‫ﻗﻴﺼﺮ روم رﻓﺘﻢ‪ .‬در آﻧﺠﺎ ﺑﺮاﻳﻢ ﺧﻮش ﻧﮕﺬﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺧـﻮد ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬ﻧـﺰد اﻳـﻦ ﻣـﺮد ﺑـﺮوم اﮔـﺮ‬
‫دروﻏﮕﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ زﻳﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﺪ و اﮔﺮ راﺳﺘﮕﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ آن آﮔﺎه ﻣـﻲﺷـﻮم‪ ،‬ﺑـﺪﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ آﻣﺪم‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻋﺪي وارد ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﻋﺪي ﺑﻦ ﺣﺎﺗﻢ اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﻋـﺪي ﺑـﻦ‬
‫ﺣﺎﺗﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ راﻫﻢ اداﻣﻪ دادم ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﺳـﻴﺪم‪ ،‬رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﺪي ﺑﻦ ﺣﺎﺗﻢ!)‪ (2‬ﻣﻦ ﻋﺮض ﻧﻤﻮدم‪ :‬آري‪ ،‬ﻣﻦ ﻋﺪي ﺑﻦ ﺣﺎﺗﻢ ﻫﺴـﺘﻢ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻦ ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺮدﻳﺪ و از ﻣﻦ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻧﻤﻮد ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﻣـﻦ‬
‫دﺷﻤﻦ اﺳﻼم و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻮدم و از ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻓﺮار ﻛﺮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺳﻼم ﺑﻐـﺾ‬

‫‪ -1‬ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬ﺧﻮاﻫﺮش ﺑﻪ دﻧﺒﺎل او ﺑﻪ ﺷﺎم رﻓﺖ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻳﻌﻨﻲ آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻋﺪي ﺑﻦ ﺣﺎﺗﻢ ﻫﺴﺘﻲ؟‬
 ‫‪33‬‬ ‫ﻛﺪام ﻣﺮدم ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮ اﻧﺪ؟‬

‫ﻣﻲورزﻳﺪم و ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻧﺼﺎرا ﭘﻨﺎﻫﻨﺪه ﺷﺪه ﺑﻮدم‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﺎ ﮔﺸﺎدهروﻳـﻲ و‬
‫ﺧﻮﺷﺮوﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮدﻧﺪ و دﺳﺘﻢ را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش ﺑ‪‬ﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺪي در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬راه ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬ﻣﻼﺣﻈـﻪ ﻣـﻲﻛـﺮد ﻛـﻪ اﻳـﻦ دو‬
‫ﺳﺮدار )ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬و ﻋﺪي( ﺑﺎﻫﻢ ﻣﺴﺎوي ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ زﻳﺮا اﮔﺮ ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬ﺳﺮدار ﻣﺪﻳﻨﻪ و اﻃـﺮاف‬
‫آن اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﺪي ﺳﺮدار ﻛﻮهﻫﺎ ﻃﻲ و اﻃـﺮاف آن‪ .‬اﮔـﺮ ﻣﺤﻤـﺪ ‪ ‬ﺑـﺮ دﻳـﻦ آﺳـﻤﺎﻧﻲ ﻳﻌﻨـﻲ‬
‫»اﺳﻼم« اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺪي ﺑﺮ دﻳﻦ آﺳﻤﺎﻧﻲ »ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ«‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬داراي ﻛﺘـﺎب ﻧـﺎزلﺷـﺪهي‬
‫»ﻗﺮآن« اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﺪي داراي ﻛﺘﺎب ﻧﺎزلﺷﺪهي »اﻧﺠﻴﻞ« اﺳﺖ‪ .‬ﻋـﺪي اﺣﺴـﺎس ﻧﻤـﻮد ﻛـﻪ در‬
‫ﻣﻴﺎن او و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻧﻴﺮو و ﻟﺸﻜﺮ ﻫﻴﭻ ﺗﻔﺎوﺗﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬در ﻣﺴﻴﺮ راه ﺳﻪ واﻗﻌﻪ‬
‫رخ داد‪:‬‬
‫در اﻳﻦ ﺣﺎل ﻛﻪ ﺑﺎﻫﻢ راه ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ ﺑﺎ زﻧﻲ ﺑﺮﺧـﻮرد ﻧﻤﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ در وﺳـﻂ راه اﻳﺴـﺘﺎد و‬
‫ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻛﺎر دارم‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬دﺳﺘﺶ را از دﺳﺖ ﻋﺪي ﺑﻴﺮون‬
‫ﻛﺸﻴﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮي آن زن رﻓﺖ و ﺑﻪ ﺣﺮفﻫﺎﻳﺶ ﮔﻮش داد‪ .‬ﻋﺪي ﺑـﻦ ﺣـﺎﺗﻢ ﻛـﻪ ﺷـﺎﻫﺎن و‬
‫وزﻳﺮان را دﻳﺪه ﺑﻮد‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮه ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﺗﻌﺎﻣﻞ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬را ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑـﺎ ﺗﻌﺎﻣـﻞ و‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﺳﺮداران و ﺑﺰرﮔﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﻳﺪه ﺑﻮد ﺑﺎﻫﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﺪت ﻃـﻮﻻﻧﻲ در اﻳـﻦ ﻗﻀـﻴﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻓﺮو رﻓﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ اﻳﻦ از اﺧﻼق ﺷﺎﻫﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ اﻳـﻦ از‬
‫اﺧﻼق اﻧﺒﻴﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺻﺤﺒﺖﻫﺎي آن زن ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺰد ﻋﺪي ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﺑـﺎﻫﻢ ﺑـﻪ‬
‫راه اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮدي آﻣﺪ و ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺻﺤﺒﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴـﺪ اﻳـﻦ ﻣـﺮد ﺑـﺎ رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا‪ ‬ﭼﻪ ﮔﻔﺖ؟‬
‫آﻳﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻧﺰد ﻣﻦ اﻣﻮال اﺿﺎﻓﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﺒـﺎل ﻓﻘﻴـﺮي ﻣـﻲﮔـﺮدم‪ .‬ﻳـﺎ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬زﻣﻴﻨﻲ را درو ﻧﻤﻮدم و ﻣﺤﺼﻮل آن اﺿﺎﻓﻲ اﺳﺖ و ﻧﻤﻲداﻧﻢ آنﻫﺎ را در ﻛﺠﺎ ﻣﺼﺮف‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻢ؟ اي ﻛﺎش اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺗﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﻋﺪي ﻫﺮﮔﺎه ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪاي را ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺛـﺮوت‬
‫و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘﻲ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬اﻣﺎ آن ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ! ﻣـﻦ از ﻓﻘـﺮ و ﻓﺎﻗـﻪ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪34‬‬

‫ﺷﻜﺎﻳﺖ دارم‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮد ﻏﺬاﻳﻲ را ﻛﻪ ﮔﺮﺳـﻨﮕﻲ ﻓﺮزﻧـﺪاﻧﺶ را ﺑﺮﻃـﺮف ﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺎﻓﺘـﻪ ﺑـﻮد و‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﭘﻴﺮاﻣﻮن او ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻣﺎﻟـﻚ ﻛﻔـﺎف زﻧـﺪﮔﻲ ﺧـﻮد ﺑﻮدﻧـﺪ و ﭼﻴـﺰي در‬
‫اﺧﺘﻴﺎر ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ او ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫آن ﻣﺮد اﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎت را ﻣﻲﮔﻔﺖ و ﻋﺪي ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ او ﭼﻨـﺪ ﺟﻤﻠـﻪاي‬
‫ﺟﻮاب داد و ﺑﺎز ﺑﻪ راه اداﻣﻪ دادﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻗﺪﻣﻲ ﻛﻪ ﺟﻠﻮ رﻓﺘﻨﺪ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي آﻣﺪ و ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﻦ از ﻧﺎاﻣﻨﻲ راهﻫﺎ و دزدان ﺷـﻜﺎﻳﺖ دارم‪ .‬ﻳﻌﻨـﻲ ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ! از ﺑـﺲ ﻛـﻪ‬
‫دﺷﻤﻨﺎن در اﻃﺮاف ﻣﺎ زﻳﺎد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎ اﻣﻨﻴﺖ ﻧﺪارﻳﻢ ﻛﻪ از ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧـﻮد از ﻣﺪﻳﻨـﻪ ﺧـﺎرج‬
‫ﺷﻮﻳﻢ؛ زﻳﺮا دزدان و ﻛﻔﺎر ﺑﻪ ﻣﺎ ﻫﺠﻮم ﻣﻲآورﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎز رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ او ﭼﻨـﺪ ﺟﻤﻠـﻪاي‬
‫ﺟﻮاب داد و از او ﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻋﺪي اﻳﻦ اﻣﺮ را ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﻤﻮد؛ زﻳﺮا او در ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﺶ داراي ﻋﺰت‬
‫و ﺷﺮاﻓﺖ ﺑﻮد و دﺷﻤﻨﻲ ﻧﺪاﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﺶ ﻛﻤﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﭼﺮا در دﻳﻨﻲ داﺧـﻞ ﺷـﻮد ﻛـﻪ‬
‫اﻫﻞ آن در ﺿﻌﻒ‪ ،‬ﻓﻘﺮ و ﺑﻴﭽﺎرﮔﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ؟ ﺑﻪ ﻫﺮﺣـﺎل‪ ،‬ﻫـﺮدو ﺑـﻪ ﺧﺎﻧـﻪي رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا‪ ‬رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬در آﻧﺠﺎ ﻳﻚ ﺑﺎﻟﺸﺘﻲ ﺑﻮد و رﺳﻮل ﺧﺪا آن را ﺑﻪ ﺧـﺎﻃﺮ اﻛـﺮام ﻋـﺪي ﺑـﻪ او‬
‫ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ را ﺑﺮدار و ﺑﺮ آن ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺪه! ﻋﺪي آن را ﺑﻪ ﺳﻮي آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻫﻞ‬
‫داد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ ﺑﻠﻜﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮ آن ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎز آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧـﻪ ﺷـﻤﺎ از آن اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻋﺪي ﺑﺮ آن ﻧﺸﺴﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﻮاﻧﻊ ﺑﻴﻦ ﻋﺪي و اﺳـﻼم ﻧﻤـﻮد‪ .‬ﻓﺮﻣـﻮد‪:‬‬
‫اي ﻋﺪي! اﺳﻼم ﺑﻴﺎور ﺳﺎﻟﻢ ﻣﻲﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬اﺳﻼم ﺑﻴﺎور ﺳﺎﻟﻢ ﻣﻲﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬اﺳﻼم ﺑﻴﺎور ﺳﺎﻟﻢ ﻣﻲﻣـﺎﻧﻲ‪،‬‬
‫ﻋﺪي ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ از ﻣﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﻦ ﻣﻦ آﮔﺎﻫﺘﺮي؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آري‪ .‬آﻳﺎ ﺗـﻮ‬
‫از ﻣﺬﻫﺐ رﻛﻮﺳﻴﺖ ﻧﻴﺴﺘﻲ؟ )رﻛﻮﺳـﻴﺔ ﺷـﺎﺧﻪاي از دﻳـﻦ ﻧﺼـﺮاﻧﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﻣـﻮاردي‬
‫ﻣﺠﻮﺳــﻴﺖ در آن ﻧﻔــﻮذ ﻛــﺮده اﺳــﺖ(‪ .‬ﺑﻨــﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻳﻜــﻲ از ﻣﻬــﺎرتﻫــﺎي آﻧﺤﻀــﺮت ‪ ‬در‬
‫ﻗﺎﻧﻊﺳﺎﺧﺘﻦ وي اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻔﺮﻣﻮد‪ :‬آﻳﺎ ﺗﻮ ﺑﺮ دﻳﻦ ﻧﺼﺮاﻧﻴﺖ ﻧﻴﺴﺘﻲ؟ و ﻗﻄﻌﺎً اﻳﻦ آﮔـﺎﻫﻲ از‬
‫اوﻟﻲ دﻗﻴﻖﺗﺮ ﺑﻮد و او را ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺒﺶ در دﻳﻦ ﻧﺼﺮاﻧﻴﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺸﺨﺺ ﺧﺒﺮ داد‪.‬‬
 ‫‪35‬‬ ‫ﻛﺪام ﻣﺮدم ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮ اﻧﺪ؟‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ در ﻳﻜﻲ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﻨﺪ و ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﭼـﺮا‬
‫ﺷﻤﺎ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮﻳﺪ؟ ﺷﻤﺎ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﻣـﻦ ﺑـﺮ ﻳـﻚ دﻳـﻦ و آﻳـﻴﻦ ﻫﺴـﺘﻢ‪ .‬او در‬
‫ﺟﻮاب ﺳﻮال ﻧﻜﻨﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ و ﻧﻴﺰ ﻧﮕﻮﻳﺪ‪ :‬آﻳـﺎ ﺷـﻤﺎ ﺳـﻨﻲ ﻧﻴﺴـﺘﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺷﺎﻓﻌﻲ ﻳﺎ ﺣﻨﺒﻠﻲ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ؟‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻤﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم اﻃﻼﻋﺎت را در ﻣﻮرد دﻳﻦﺗﺎن ﻣﻲداﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻢ اول ‪ ‬ﺑﺎ ﻋﺪي اﻧﺠﺎم داد و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳـﺎ ﺗـﻮ از ﻣـﺬﻫﺐ‬
‫رﻛﻮﺳﻴﺖ ﻧﻴﺴﺘﻲ؟ ﻋﺪي ﮔﻔﺖ‪ :‬آري‪ ،‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺗﻮ اﮔـﺮ ﺑـﺎ‬
‫ﻗﻮﻣﺖ ﺑﺮاي ﻧﺒﺮد ﺑﻴﺮون ﺷﻮي ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم ﻏﻨﻴﻤﺖ را ﺑﺮﻧﻤﻲداري)‪ .(1‬ﻋﺪي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ در دﻳﻦ ﺗﻮ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در اﻳﻦ وﻗﺖ ﻋﺪي از اﻳﻦ ﺳﺨﻦ آﻧﺤﻀﺮت‬
‫‪ ‬ﻳﻜﻪ ﺧﻮرد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻦ ﻣـﻲداﻧـﻢ ﻛـﻪ ﭼـﻪ ﭼﻴـﺰي ﻣـﺎﻧﻊ‬
‫ﺗﻮﺳﺖ ﺗﺎ در دﻳﻦ اﺳﻼم داﺧﻞ ﺷﻮي‪ .‬ﺗﻮ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ :‬ﻓﻘﻂ اﻓﺮاد ﺿـﻌﻴﻒ و ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﻫـﻴﭻ‬
‫ﻗﺪرت و ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﻧﺪارﻧﺪ از اﺳﻼم ﭘﻴﺮوي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ اﻳـﻦ اﻓـﺮاد از ﭼﺸـﻢ و ﻧﻈـﺮ‬
‫ﻋﺮب اﻓﺘﺎدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي ﻋﺪي! آﻳﺎ ﺣﻴـﺮه را ﻣـﻲﺷﻨﺎﺳـﻲ؟)‪ (2‬ﮔﻔـﺖ‪ :‬آن را ﻧﺪﻳـﺪهام اﻣـﺎ‬
‫اﺳﻤﺶ را ﺷﻨﻴﺪهام‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺟـﺎﻧﻢ در ﻗﺒﻀـﻪي اوﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ اﻳﻦ دﻳﻦ را ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ زن ﺗﻨﻬﺎ از ﺣﻴﺮه ﺑﻴﺮون ﻣﻲﺷﻮد ﺗـﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻴﺖ اﷲ را ﻃﻮاف ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺑـﺎ او ﻫﻤـﺮاه ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨـﻲ در آن روز‬
‫اﺳﻼم ﺑﻪ ﺣﺪي ﻗﻮي ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ زن ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺣـﺞ از ﺣﻴـﺮه ﻋـﺮاق ﺑﻴـﺮون ﺷـﺪه و‬
‫ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺤﺮﻣﻲ ﺑﺎ او ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ و ﻛﺴﻲ از او ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺑﻜﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻜﻪ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬از ﻛﻨـﺎر‬
‫ﺻﺪﻫﺎ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻣﻲﮔﺬرد و ﻛﺴﻲ ﺟﺮأت ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ او ﺗﻌﺮض ﻛﻨﺪ ﻳﺎ اﻣﻮاﻟﺶ را ﭼﭙـﺎول ﻛﻨـﺪ؛‬

‫‪ -1‬ﻫﺮﮔﺎه ﻗﺒﻴﻠﻪاي ﺑﻪ ﺟﻨﮕﻲ ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬رﺋﻴﺲ آن ﻗﺒﻴﻠﻪ اﻣﻮال ﻏﻨﻴﻤﺖ را ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﺣﺼﻪ ﻣﻲﻛﺮد و ﻳﻚ ﺣﺼﻪ‬
‫را ﺧﻮدش ﺑﺮﻣﻲداﺷﺖ و اﻳﻦ در دﻳﻦ ﻧﺼﺮاﻧﻴﺖ ﺣﺮام و در ﻧﺰد ﻋﺮب ﺟﺎﻳﺰ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺷﻬﺮﻳﺴﺖ در ﻋﺮاق‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪36‬‬

‫زﻳﺮا در آن روز ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺣﺪي داراي ﻗﺪرت و ﻫﻴﺒﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷـﺪ ﻛـﻪ ﻛﺴـﻲ ﺟـﺮأت‬
‫ﺗﻌﺮض ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن را ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ از ﺗﺮس اﻳﻦ ﻛـﻪ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن از او اﻧﺘﻘـﺎم ﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻋﺪي اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﺷﻨﻴﺪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮه را در ذﻫﻨﺶ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﺸﻴﺪ؛ زﻧـﻲ از ﻋـﺮاق‬
‫ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﻣﻜﻪ ﻣﻲآﻳﺪ ﺑﻪ اﻳـﻦ ﻣﻌﻨـﻲ ﻛـﻪ از ﺷـﻤﺎل ﺟﺰﻳـﺮه ﻣـﻲﮔـﺬرد و از ﻛﻨـﺎر‬
‫ﻛﻮهﻫﺎي ﻗﺒﻴﻠﻪي ﻃﻲ »ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻗﻮﻣﺶ« ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻋﺪي از اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺷﮕﻔﺖزده ﺷـﺪ و‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم دزدان ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻃﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺷﻬﺮﻫﺎ را آﺷﻔﺘﻪ ﻛـﺮدهاﻧـﺪ ﻛﺠـﺎ‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد؟!‬
‫ﺑﺎز رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻓﺰود‪ :‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺧﺰاﻧﻪﻫﺎي ﻛﺴﺮي ﭘﺴﺮ ﻫﺮﻣـﺰ را ﺗﺼـﺎﺣﺐ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﻋﺪي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺰاﻧﻪﻫﺎي ﭘﺴﺮ ﻫﺮﻣﺰ! ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﻛﺴﺮي ﺑﻦ ﻫﺮﻣـﺰ و اﻣـﻮال آن را در راه‬
‫ﺧﺪا اﻧﻔﺎق ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎز ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﮔﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاﻳﺖ وﻓﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺮدي را ﺧﻮاﻫﻲ دﻳﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻛﻒ دﺳﺘﺶ از ﻃﻼ ﭘﺮ اﺳﺖ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻛﺴﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺗﺎ آن را ﻗﺒﻮل ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﻛﺴـﻲ آن را‬
‫ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ از ﺑﺲ ﻛﻪ ﻣﺎل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ زﻳﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺨﺺ ﺛﺮوﺗﻤﻨـﺪ ﺑـﺎ اﻣـﻮال‬
‫زﻛﺎﺗﺶ دور ﻣﻲزﻧﺪ و ﻓﻘﻴﺮي ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ آن را ﺑﻪ او ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﭘﻨﺪ و ﻣﻮﻋﻈﻪي ﻋﺪي ﭘﺮداﺧـﺖ و او را ﺑـﻪ آﺧـﺮت ﻳـﺎدآوري ﻛـﺮد و‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﺮﻛﺪام از ﺷﻤﺎ در ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﺎ اﷲ‪ ‬ﻣﻼﻗﺎت ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑـﻴﻦ او و اﷲ‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ روز اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺘﺶ ﻣﻲﻧﮕﺮد‪ ،‬ﺟﺰ ﺟﻬﻨﻢ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺑﻴﻨـﺪ و‬
‫ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﭙﺶ ﻣﻲﻧﮕﺮد‪ ،‬ﺟﺰ ﺟﻬﻨﻢ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﺪ‪ .‬ﻋﺪي ﺧـﺎﻣﻮش ﺷـﺪ و ﺑـﻪ ﻓﻜـﺮ ﻓـﺮو‬
‫رﻓﺖ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎز او را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﺪي! ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺗـﻮ را از اﻗـﺮار ﻻ‬
‫إﻟﻪ إﻻ اﷲ ﻓﺮاري ﻣﻲدﻫﺪ؟ آﻳﺎ ﺧﺪاﻳﻲ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از اﷲ ﺳﺮاغ داري؟‬
‫ﻋﺪي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﻣﻮﺣﺪ ﻫﺴﺘﻢ و ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲدﻫـﻢ ﻛـﻪ ﻣﺤﻤـﺪ ﺑﻨـﺪه و رﺳـﻮل‬
‫اوﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﭼﻬﺮه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ و ﺳﺮور درﺧﺸﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪37‬‬ ‫ﻛﺪام ﻣﺮدم ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮ اﻧﺪ؟‬

‫ﻋﺪي ﺑﻦ ﺣﺎﺗﻢ در اداﻣﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ در ﻃﻮل ﺣﻴﺎﺗﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدم ﻛـﻪ زن از‬
‫ﺣﻴﺮه ﻋﺮاق ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻣﺪ‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ او ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻦ از ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدم‬
‫ﻛﻪ ﺧﺰاﻧﻪﻫﺎي ﻛﺴﺮي را ﮔﺸﻮدم و ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﻢ در ﻗﺒﻀﻪ و ﻗﺪرت اوﺳـﺖ‪ ،‬ﺗـﻮ‬
‫ﺷﺨﺺ ﺳﻮﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از آنﻫﺎ ﺧﺒﺮ داده اﺳﺖ)‪.(1‬‬
‫ﭘﺲ اﻧﺪﻛﻲ ﺗﺄﻣﻞ ﻛﻦ‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺲ و ﻣﺤﺒﺖ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﺪي ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﺑـﻮد و‬
‫اﻳﻦ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﮔﺮﻣﻲ ﻛﻪ از او ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﻛﻪ ﻋﺪي آن را اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛـﻦ ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﻫﻤـﻪ‬
‫ﻣﻮارد ﺳﺒﺐ ﺟﺬب ﻋﺪي ﺑﻪ اﺳﻼم ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﺤﺒﺖ را ﺑﺎ ﻣﺮدم اﻋﻤـﺎل ﻧﻤـﺎﻳﻴﻢ‬
‫ﻫﺮ ﺗﻌﺪاد ﻛﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎً دلﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮاﻫﻴﻢ آورد‪.‬‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ‪...‬‬
‫»ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲﺗـﻮاﻧﻴﻢ ﺑـﻪ ﺧﻮاﺳـﺘﻪﻫﺎﻳﻤـﺎن‬
‫ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﻴﻢ«‪.‬‬

‫‪ -1‬رواﻳﺖ از ﻣﺴﻠﻢ و اﺣﻤﺪ‪.‬‬

 ‫از ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﻟﺬت ﺑﺒﺮ!‬

‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎ‪ ،‬ﻟﺬتﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺴﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻨﻈﻮرم ﻓﻘـﻂ ﭘـﺎداش اﺧـﺮوي ﻧﻴﺴـﺖ‪ ،‬ﺧﻴـﺮ‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﻟﺬت و ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً آن را اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ ،‬ﭘﺲ از آنﻫﺎ ﺑﻬﺮه ﺑﺒـﺮ و‬
‫آنﻫﺎ را ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم اﻋﻢ از ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼـﻚ‪ ،‬ﺛﺮوﺗﻤﻨـﺪ و ﻓﻘﻴـﺮ‪ ،‬دور و ﻧﺰدﻳـﻚ‪ ،‬ﺑـﺎ ﻫﻤـﻪ‬
‫اﻋﻤﺎل ﻛﻦ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ را ﺑﺎ آﻧﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮ‪ ،‬ﺧﻮاه ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﺮﻫﻴﺰ از ﺷﺮ آﻧـﺎن‪ ،‬ﻳـﺎ ﺟﻠـﺐ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬ﻳﺎ اﺻﻼح آﻧﺎن‪ ،‬آري ﺑـﺮاي اﺻـﻼح آﻧـﺎن‪ .‬ﻋﻠـﻲ ﺑـﻦ ﺟﻬـﻢ ﺷـﺎﻋﺮي ﻓﺼـﻴﺢ وﻟـﻲ‬
‫ﺑﻴﺎﺑﺎنﻧﺸﻴﻦ و ﺑﻲﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻮد ﻛﻪ از زﻧﺪﮔﻲ ﭼﻴﺰي ﺟﺰ آﻧﭽﻪ در ﺻـﺤﺮا و ﺑﻴﺎﺑـﺎن دﻳـﺪه ﺑـﻮد‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ و ﻣﺘﻮﻛﻞ ﺧﻠﻴﻔﻪي ﻣﻘﺘﺪري ﺑﻮد و ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﻣـﻲﺧﻮاﺳـﺖ‪ ،‬ﻫـﺮ ﻟﺤﻈـﻪاي ﻋﻤـﻞ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬روزي ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﺟﻬﻢ وارد ﺑﻐﺪاد ﺷﺪ ﺑـﻪ او ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ :‬ﻫﺮﻛﺴـﻲ ﻣﺘﻮﻛـﻞ را ﺗﻌﺮﻳـﻒ و‬
‫ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻛﻨﺪ در ﻧﺰد او ﺗﻘﺮب ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و ﺑﺬل و ﺑﺨﺸﺶ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻋﻠـﻲ ﺧﻮﺷـﺤﺎل‬
‫ﺷﺪ و ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﻪ ﺳﻮي ﻛﺎخ ﺧﻠﻴﻔﻪ روان ﮔﺸﺖ و ﻧﺰد ﻣﺘﻮﻛﻞ رﻓـﺖ دﻳـﺪ ﻛـﻪ ﺷـﻌﺮا ﺷـﻌﺮ‬
‫ﻣﻲﺳﺮاﻳﻨﺪ و »ﺟﻮاﻳﺰ« درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺑﻬ‪‬ﺖ‪ ،‬ﻫﻴﺒﺖ و ﻗﻬﺮ و زورﮔﻮﻳﻲ ﻣﺘﻮﻛﻞ ﺑـﺮاي ﻫﻤـﻪ‬
‫ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮد! ﻋﻠﻲ ﺑﺎ ﻗﺼﻴﺪهاي ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﻠﻴﻔﻪ آﻏﺎز ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻃﻠﻴﻌﻪ آن ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد‪:‬‬
‫اي ﺧﻠﻴﻔﻪ‪:‬‬
‫وﻛــــــــــﺎﻟﻜﻠﺒﺶ ﰲ ﻗــــــــــﺮاع اﳋﻄــــــــــﻮب‬ ‫أﻧـــــــﺖ ﻛﺎﻟﻜﻠـــــــﺐ ﰲ ﺣﻔﺎﻇـــــــﻚ ﻟﻠـــــــﻮد‬
‫ﻣـــــــﻦ ﻛﺒـــــــﺎر اﻟـــــــﺪﻻ ﻛﺜـــــــﲑ اﻟـــــــﺬﻧﻮب‬ ‫أﻧـــــــــﺖ ﻛﺎﻟـــــــــﺪﻟﻮ ﻻﻋـــــــــﺪﻣﺘﻚ دﻟـــــــــﻮ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اي ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺗﻮ در وﻓﺎداري و ﺣﻔﻆ رواﺑـﻂ دوﺳـﺘﺎﻧﻪ ﭼـﻮن ﺳـﮓ و در ﻣﺒـﺎرزه و‬
‫درﻫﻢﺷﻜﺴﺘﻦ ﺳﺨﺘﻲﻫﺎ و دﺷﻮاريﻫﺎ ﭼﻮن ﻗﻮچ و ﻧﺮﺑﺰ ﻫﺴﺘﻲ‪.‬‬
‫ﺗﻮ ﭼﻮن دﻟﻮ ﺑﺰرگ ﻫﺴﺘﻲ ﻛﻪ دﻟﻮﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺗﻤﺎﻣﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻛﻪ او را ﺑﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺎه و ﻛﻮهﻫﺎ ﺗﺸـﺒﻴﻪ ﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺧﻠﻴﻔـﻪ را‬
‫ﺑﻪ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻧﺮ و ﺑﺰ‪ ،‬ﭼـﺎه و ﺧـﺎك ﺗﺸـﺒﻴﻪ ﻣـﻲﻛـﺮد‪ .‬ﺧﻠﻴﻔـﻪ ﺑﺮآﺷـﻔﺖ‪ ،‬و ﻧﮕﻬﺒﺎﻧـﺎن از ﺟـﺎ‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ و ﺟﻼد ﺷﻤﺸﻴﺮش را از ﻧﻴﺎم ﻛﺸﻴﺪ و ﭼﻮﺑﻪدار را ﻣﻬﻴﺎ ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﺮاي ﻗﺘﻞ ﺷـﺎﻋﺮ‬
‫آﻣﺎده ﺷﺪﻧﺪ! اﻣﺎ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﻗﻠﺖ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﺟﻬﻢ ﺑـﺮ وي ﻏﺎﻟـﺐ‬
 ‫‪39‬‬ ‫از ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﻟﺬت ﺑﺒﺮ!‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﺳﺮﺷﺖ وي را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ‪ ،‬ﻟﺬا دﺳﺘﻮر داد او را در ﻳـﻚ‬
‫ﻛﺎخ زﻳﺒﺎ اﺳﻜﺎن دﻫﻨﺪ و زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ ﻛﻨﻴﺰﻫﺎ در ﻧﺰد او رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ و ﻟﺬﻳـﺬﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺧﻮردﻧﻲﻫﺎ و اﺷﻴﺎ را در اﺧﺘﻴﺎر او ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﺟﻬﻢ ﻟﺬت ﻧﻌﻤﺖ را ﭼﺸﻴﺪ ﺑـﺮ ﺗﺨـﺖﻫـﺎ و ﻛﺮﺳـﻲﻫـﺎي زﻳﺒـﺎ ﺗﻜﻴـﻪ زد و ﺑـﺎ‬
‫ﻇﺮﻳﻒﺗﺮﻳﻦ ﺷﺎﻋﺮان و ادﻳﺒﺎن ﻛﻪ اﺷﻌﺎر ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻣﻲﺳﺮودﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺎﻟﺴﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﻫﻔﺖ ﻣﺎه ﺑﺮ‬
‫اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻳﻚ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺒﺎﻧﻪاي ﺗﺮﺗﻴﺐ داد‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻳـﺎد ﻋﻠـﻲ ﺑـﻦ ﺟﻬـﻢ اﻓﺘـﺎد و از‬
‫وﺿﻊ وي ﭘﺮﺳﻴﺪ و او را ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻋﻠﻲ در ﺟﻠﻮ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﻠـﻲ‬
‫ﺑﻦ ﺟﻬﻢ! ﺑﺮاﻳﻢ ﺷﻌﺮ ﺑﺨﻮان‪ :‬ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﺟﻬﻢ در ﻗﺼﻴﺪهاي ﻛﻪ ﻣﻄﻠﻌﺶ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺟﻠــــﺒﻦ اﳍــــﻮی ﻣــــﻦ ﺣﻴــــﺚ أدري وﻻ أدري‬ ‫ﻋﻴــــــﻮه اﳌﻬــــــﺎ ﺑــــــﲔ اﻟﺮﺻــــــﺎﻓﺔ واﳉﴪــــــ‬
‫ﺳـــــﻠﻮت وﻟﻜـــــﻦ زده ﲨـــــﺮا ﻋﻠـــــﯽ ﲨـــــﺮ‬ ‫أﻋـــــــﺪه ﱄ اﻟﺸـــــــﻮق اﻟﻘـــــــﺪﻳﻢ وﱂ أﻛـــــــﻦ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﭼﺸﻢﻫﺎي آﻫﻮﻳﻲ در ﻣﻴﺎن )رﺻﺎﻓﻪ( و )ﺟﺴﺮ( ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧـﻮد ﺟﻠـﺐ‬
‫ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ از ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻲداﻧﻢ ﻳﺎ ﻧﻤﻲداﻧﻢ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺮا ﺑﻴﺪار ﻧﻤﻮد ﮔﺮﭼﻪ ﻣﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ را از ﻳﺎد ﻧﺒـﺮده ﺑـﻮدم‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ زﺧﻢ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﻤﻚ ﭘﺎﺷﻴﺪ«‪.‬‬
‫و ﻫﻤﻮاره اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺣﺎﺿﺮﻳﻦ را ﺑﺎ ﻇﺮﻳﻒﺗﺮﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎت ﺑﺮﻣﻲاﻧﮕﻴﺨﺖ‪ .‬و آﻧﮕﺎه آﻏﺎز ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻧﻤﻮد و وي را ﺑﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺳﺘﺎره و ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﺸﺒﻴﻪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺒﻴﻦ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻃﺒﻴﻌﺖ اﺑﻦ ﺟﻬﻢ را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﭼﻪﻗﺪر از ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻓﺮزﻧﺪان ﻳﺎ دوﺳﺘﺎنﻣﺎن ﺑﻪ ﺗﻨﮓ آﻣﺪهاﻳﻢ‪ ،‬وﻟـﻲ آﻳـﺎ ﺑـﺮاي ﺗﻐﻴﻴـﺮ‬
‫آنﻫﺎ ﺗﻼش ﻛﺮدهاﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺗﻮ ﺑﺎ ﺷﻴﻮهي ﺑﻬﺘﺮي ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻲ و ﺗﺮﺷـﺮوﻳﻲ را ﺑـﻪ ﻟﺒﺨﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﺧﺸﻢ را ﺑﻪ ﺑﺮدﺑﺎري‪ ،‬ﺑﺨﻞ را ﺑﻪ ﺟﻮد و ﺳﺨﺎ ﻋﻮض ﻧﻤﺎﻳﻲ و اﻳﻦ ﻛﺎرِ ﻣﺸـﻜﻠﻲ ﻧﻴﺴـﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ و ﻋﻤﻞ دارد‪ ،‬ﭘﺲ دﻟﻴﺮ و ﭘﻬﻠﻮان ﺑﺎش‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪40‬‬

‫ﻫﺮﻛﺴﻲ در ﺳﻴﺮه ﻧﺒﻮي ﺑﻨﮕﺮد ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ ﻗﺪرتﻫـﺎ و ﺗﻮاﻧﻤﻨـﺪيﻫـﺎي‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﺮد و دلﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑﻪ دﺳـﺖ ﻣـﻲآورد و اﻳـﻦ اﺧـﻼق وي ﺑـﺎ‬
‫ﻣﺮدم ﺗﺼﻨﻌﻲ و ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮادهاش ﺗﻨﻬﺎ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮدﺑﺎرياش ﺑـﻪ ﻏﻀـﺐ و‬
‫ﻧﺮﻣﻲاش ﺑﻪ درﺷﺘﻲ ﻋﻮض ﺷﻮد! ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣـﺮدم ﺧﻨـﺪه رو ﺑﺎﺷـﺪ و ﺑـﺎ‬
‫ﺧﺎﻧﻮادهاش ﻋﺒﻮس و ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ زن و ﻓﺮزﻧـﺪش ﺧـﻼف آن‪ .‬ﻫﺮﮔـﺰ!‬
‫ﺑﻠﻜﻪ اﺧﻼﻗﺶ ﺑﺮآﻣﺪه از ﺳﺮﺷﺖ و ﻃﺒﻴﻌﺖ او ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آن ﺧﺪا را ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻣـﻲﻛـﺮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻤﺎز ﭼﺎﺷﺖ و ﻗﻴﺎم ﺷﺐ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺗﻘﺮب ﻣﻲﺟ‪‬ﺴﺖ‪ .‬ﻟﺒﺨﻨـﺪش را ﻗﺮﺑـﺖ اﻟـﻲ‬
‫اﷲ‪ ،‬و ﻣﻬﺮورزي را ﻋﺒﺎدت و ﮔﺬﺷﺘﺶ را ﺣﺴﻨﺎت ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ اﺧﻼق ﺧـﻮب را‬
‫ﻋﺒﺎدﺗﻲ ﺑﭙﻨﺪارد‪ ،‬در ﺗﻤﺎم اﺣﻮال‪ ،‬در ﺟﻨﮓ و ﺻﻠﺢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ و ﺳﻴﺮي‪ ،‬در ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫ﺑﻴﻤﺎري و ﺳﻼﻣﺘﻲ‪ ،‬و ﺣﺘﻲ در وﻗﺖ ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ و اﻧﺪوه ﺧﻮدش را ﺑﻪ آن آراﺳﺘﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫آري! ﭼــﻪﻗــﺪر از ﻫﻤﺴــﺮان ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﻛــﻪ از اﺧــﻼق زﻳﺒــﺎي ﺷﻮﻫﺮاﻧﺸــﺎن‪ ،‬ﺳــﻌﻪ ﺻــﺪر‪،‬‬
‫ﺧﻮﺷﺮوﻳﻲ و ﺳﺨﺎوت آﻧﺎن در ﺑﻴﺮون ﺧﺎﻧﻪ داﺳﺘﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺷﻨﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺧـﻮد آﻧـﺎن در ﻣﺤـﻴﻂ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ از آن ﺑﻲﺑﻬﺮهاﻧﺪ ﻫﺴـﺘﻨﺪ؛ زﻳـﺮا ﻫﻤﺴﺮاﻧﺸـﺎن در ﻣﺤـﻴﻂ ﺧﺎﻧـﻪ ﺑـﺪاﺧﻼق‪ ،‬ﺗﻨـﮓﻧﻈـﺮ‪،‬‬
‫ﺗﺮشرو‪ ،‬ﺑﺪزﺑﺎن‪ ،‬و ﻓﺤﺎش‪ ،‬ﺑﺨﻴﻞ و ﻣﻨﺖﮔﺬار ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣـﺎ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬آن اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪َ » :‬ﺧ ْ ُﲑﻛ ُْﻢ َﺧ ْ ُﲑﻛ ُْﻢ ِﻷَ ْﻫﻠِ ِﻪ َو َأﻧَﺎ َﺧ ْ ُﲑﻛ ُْﻢ ِﻷَ ْﻫ ِﲇ« ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻤﺎ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻫﻞ‬
‫و ﻋﻴﺎﻟﺶ رﻓﺘﺎر ﺑﻬﺘﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ و ﻣـﻦ ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ ﺷـﻤﺎ از ﻧﻈـﺮ اﺧـﻼق ﺑـﺎ اﻫـﻞ ﺧﺎﻧـﻪام‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻢ«)‪.(1‬‬
‫ﺑﺒﻴﻦ آن ﺑﺰرﮔﻮار ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮادهاش رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫اﺳﻮد ﺑﻦ ﻳﺰﻳﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬از ﻋﺎﻳﺸﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭼﻪ ﻛﺎري در ﺧﺎﻧﻪاش اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻣﻲداد؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬وي ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﺮﮔﺎه وﻗـﺖ ﻧﻤـﺎز ﻓـﺮا ﻣـﻲرﺳـﻴﺪ وﺿـﻮ‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز ﻣﻲرﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت در ﻣﻮرد ﭘﺪر و ﻣﺎدر!‬

‫‪ -1‬ﺗﺮﻣﺬي و اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ ﺑﺎ ﺣﺪﻳﺚ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

 ‫‪41‬‬ ‫از ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﻟﺬت ﺑﺒﺮ!‬

‫ﭼﻪﻗﺪر ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از ﺧﻮشاﺧﻼﻗﻲ! ﻟﻄﻒ و ﺧﻨﺪهروﻳﻲ و ﺑﺮﺧﻮرد زﻳﺒﺎﻳﺸـﺎن ﺑـﺎ‬

‫دﻳﮕﺮان ﻣﻲﺷﻨﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﺎ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ اﻓﺮاد و ﻣﺴﺘﺤﻖﺗﺮﻳﻦﺷﺎن ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎ ﭘـﺪر و ﻣـﺎدر‪ ،‬ﻫﻤﺴـﺮ و ﻓﺮزﻧـﺪان ﺑـﺎ‬
‫ﺳﺨﺖدﻟﻲ و ﻗﻬﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﺪ!‬
‫آري! ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦﺗﺎن ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬ﭘـﺪر و ﻣـﺎدر‪ ،‬ﻫﻤﺴـﺮ‪ ،‬ﺧـﺪﻣﺘﮕﺰار و ﺑﻠﻜـﻪ ﺑـﺎ‬
‫اﻃﻔﺎل و ﻓﺮزﻧﺪان ﻛﻮﭼﻜﺶ اﺳﺖ‪.‬‬
‫روزي ﻛﻪ ﻗﻠﺐ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻤﻠـﻮ از اﺣﺴﺎﺳـﺎت و ﻋﻮاﻃـﻒ ﺑـﻮد‪ ،‬اﺑـﻮﻟﻴﻠﻲ ‪ ‬ﻧـﺰد‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻧﻮهﻫﺎﻳﺶ )ﺣﺴﻦ ﻳﺎ ﺣﺴﻴﻦ( ﻧﺰد رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬آﻣـﺪ‪،‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬او را ﮔﺮﻓﺖ و در داﻣﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺸﺎﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﭽﻪي ﻛﻮﭼﻚ در داﻣﺎن آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ادرار ﻧﻤﻮد‪ .‬اﺑﻮﻟﻴﻠﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬ﺗـﺎ ﺟـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ‬
‫دﻳﺪم ادرار وي ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮ ﺷﻜﻢ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺟﺎري ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬ﻣـﺎ ﺳﺮاﺳـﻴﻤﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻮي اﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻴﻢ! ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﭽﻪام را ﺑﮕﺬارﻳﺪ و او را ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﻜﻨﻴـﺪ« وﻗﺘـﻲ ﺑﭽـﻪ از‬
‫ادرارش ﻓﺎرغ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪاري آب ﺧﻮاﺳﺖ و آن را ﺑﺮ ﻣﻮﺿﻊ ادرار رﻳﺨﺖ)‪.(1‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﭼﻪ زﻳﺒﺎﺳﺖ! ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮدش را ﺑﻪ اﻳﻦ اﺧﻼق ﻣﺰﻳﻦ ﻛﺮده ﺑـﻮد‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺟـﺎي‬
‫ﺷﮕﻔﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ دلﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ را ﺑﻪ دﺳﺖ آو‪‬ر‪‬د‪.‬‬
‫ﻧﻈﺮ‪...‬‬
‫»ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﻜﻲ دﺷﻨﺎم دﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﻛﻦ ﭼﺮاﻏﻲ روﺷﻦ ﻧﻤﺎﻳﻲ«‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺣﻤﺪ و ﻃﺒﺮاﻧﻲ و رﺟﺎﻟﺶ ﺛﻘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

 ‫روش ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪان‬

‫اﺧﻼق ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم ﺗﺠﺎري اﺳﺖ؛ زﻳﺮا در ﻧﻈﺮﺷﺎن ﻓﻘﻂ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪاناﻧﺪ ﻛـﻪ ﺳـﺨﻨﺎن و‬
‫ﻧﻜﺘﻪﻫﺎي ﻇﺮﻳﻒ را ﻣﻲداﻧﻨﺪ و ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻨﻴﺪن آن ﺷﺎد ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ و اﺷـﺘﺒﺎﻫﺎتﺷـﺎن‬
‫ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ و ﻣﺮدم از آن ﭼﺸﻢ ﻣﻲﭘﻮﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻓﻘﺮا و ﺗﻬﻴﺪﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻴﺎن ﺳﺨﻨﺎن ﻧﻐﺰ و ﻧﻜﺘﻪﻫﺎي ﻇﺮﻳﻒ‪ ،‬ﺳﻨﮕﻴﻦ‪ ،‬ﺑـﻲﻣـﺰهاﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻨﻴﺪن ﺳﺨﻨﺎن آﻧﺎن‪ ،‬آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺑﺎد ﺗﻤﺴﺨﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و اﺷﺘﺒﺎﻫﺎتﺷﺎن را ﺑﺰرگ‬
‫ﻣﻲﭘﻨﺪارﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺨﻨﺎن اﻳﻦ ﻗﺸﺮ‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ را از دﺳﺖ داده و ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮ ﻏﻨﻲ و ﻓﻘﻴﺮ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻳﻜﺴـﺎن ﻣﻬﺮﺑـﺎن ﺑـﻮد‪ .‬اﻧـﺲ ‪ ‬ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪:‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻴﺎﺑﺎنﻧﺸﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﺎم زاﻫﺮ ﺑﻦ ﺣﺮام ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﺑﺴـﺎ اوﻗـﺎت وﻗﺘـﻲ از ﺑﻴﺎﺑـﺎن ﻣـﻲآﻣـﺪ‪،‬‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﭘﻨﻴﺮ و روﻏﻦ ﺑﺮاي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻫﺪﻳﻪ ﻣﻲآورد‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻧﺰد اﻫﻠﺶ ﺑﺮﮔﺮدد‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭼﻴﺰي از ﻗﺒﻴﻞ ﺧﺮﻣـﺎي ﺧﺸـﻚ و‬
‫ﻏﻴﺮه ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻬﻴﺎ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬او را دوﺳـﺖ ﻣـﻲداﺷـﺖ و ﻣـﻲﮔﻔـﺖ‪» :‬زاﻫـﺮ از‬
‫دوﺳﺘﺎن ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻣﺎﺳﺖ و ﻣﺎ از دوﺳـﺘﺎن ﺷﻬﺮﻧﺸـﻴﻦ او ﻫﺴـﺘﻴﻢ« و زاﻫـﺮ ﺷﺨﺼـﻲ ﺑﺪﻗﻴﺎﻓـﻪ و‬
‫زﺷﺖ ﭼﻬﺮه ﺑﻮد‪.‬‬
‫روزي از ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺑﻴﺮون آﻣﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣﺪ و او را ﻧﻴﺎﻓﺖ ﺑﺮﺧﻲ از ﻛـﺎﻻ‬
‫و وﺳﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺖ‪ ،‬آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺑﺎزار ﺑﺮد وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از وي آﮔﺎﻫﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﺑﻪ‬
‫دﻧﺒﺎل او ﺑﻪ ﺑﺎزار رﻓﺖ‪ ،‬زاﻫﺮ را در ﺣﺎﻟﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﻓﺮوش اﺳﺒﺎب و ﻛﺎﻻﻫﺎﻳﺶ ﺑـﻮد‬
‫و ﻋﺮق از ﺟﺒﻴﻨﺶ ﻣﻲﭼﻜﻴﺪ و ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺶ ﻫﻤﺎن ﻟﺒﺎسﻫﺎي ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺑﺎ ﺷـﻜﻞ و ﺑـﻮي ﺑﻴﺎﺑـﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﭘﺸﺖ او را ﺑﻐﻞ ﻧﻤﻮد ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ زاﻫﺮ او را ﻧﺪﻳـﺪ‬
‫و ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ او را در ﺑﻐﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬زاﻫﺮ آﺷﻔﺘﻪ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬رﻫﺎﻳﻢ ﻛـﻦ‪.‬‬
‫ﺗﻮ ﻛﻴﺴﺘﻲ؟ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻔﺖ! زاﻫـﺮ ﻣـﻲﻛﻮﺷـﻴﺪ ﺗـﺎ ﺧـﻮد را از‬
‫دﺳﺖ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮﻫﺎﻧﺪ و ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺧﻮدش ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬وﻗﺘﻲ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬را‬
‫دﻳﺪ‪ ،‬آرام ﮔﺸﺖ و آﺷﻔﺘﮕﻲاش ﺑﺮﻃﺮف ﮔﺮدﻳﺪ و وﻗﺘﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬را ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺷﺮوع ﺑـﻪ‬
 ‫‪43‬‬ ‫روش ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪان‬

‫ﻣﺎﻟﻴﺪن ﭘﺸﺘﺶ ﺑﻪ ﺳﻴﻨﻪ آﻧﺤﻀﺮت ﻧﻤﻮد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ﻧﻴﺰ از ﺑﺎب ﺷـﻮﺧﻲ ﺻـﺪا ﻣـﻲزد‪» :‬ﭼـﻪ‬
‫ﻛﺴﻲ ﺧﺮﻳﺪار ﺑﺮده اﺳﺖ؟ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺮده ﻣﻲﺧﺮد؟« زاﻫﺮ ﺑﻪ وﺿﻊ ﺧﻮدش ﻧﮕـﺎه ﻛـﺮد دﻳـﺪ‬
‫ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﻧﺎدار‪ ،‬ﻓﻘﻴﺮ‪ ،‬ﺷﻜﺴﺘﻪﺣﺎل و ﺑﻲرﻧﮓ و روﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳـﻮﮔﻨﺪ! اي رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﺗﻮ در ﻣﻌﺎﻣﻠﻪات ﻣﻐﺒﻮن و زﻳﺎﻧﺒﺎر ﻣﻲﺷﻮي‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺎ ﺗﻮ در ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑـﻲارزش ﻧﻴﺴـﺘﻲ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ ﺗـﻮ ﻧـﺰد ﺧﺪاوﻧـﺪ‬
‫ﺑﺎارزش و ﻗﻴﻤﺘﻲ ﻫﺴﺘﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺟﺎي ﺷﮕﻔﺘﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ دلﻫﺎي ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪان ﺑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎﺷـﺪ و‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ اﺧﻼق‪ ،‬ﻣﺎﻟﻚ ﻗﻠﺐﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻓﻘﺮا از ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪان ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺨﻞ در ﻣﺎل و ﻃﻌﺎم‪ ،‬اﻳﺮاد ﻧﻤـﻲﮔﻴﺮﻧـﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ از‬
‫اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻧﺎراﺣﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ آﻧﺎن در ﻟﻄﻒ و ﻣﺤﺒﺖ و ﺣﺴﻦ ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺑﺨﻞ ﻣﻲورزﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮ‬
‫ﭼﻪﻗﺪر ﺑﻪ روي ﻳﻚ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺗﺒﺴﻢ و ﻟﺒﺨﻨﺪ زدهاي و ﺑﺎ او ﺑﻪ دﻳﺪه ارزش و اﺣﺘﺮام ﻧﮕﺮﻳﺴـﺘﻪ‬
‫و رﻓﺘﺎر ﻛﺮدهاي و در ﻧﺘﻴﺠﻪ او در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺷﺐ دﺳـﺖ ﺑـﻪ دﻋـﺎ ﺑـﺮآورده و ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪ آن‬
‫رﺣﻤﺖﻫﺎ را از آﺳﻤﺎن ﺑﺮاﻳﺖ ﺟﻠﺐ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻪﻗﺪر ﻓﺮاواﻧﻨﺪ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﭘﺮاﻛﻨـﺪهﻣـﻮ و‬
‫ﻏﺒﺎرآﻟﻮد و ژﻧﺪهﭘﻮﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ دروازهﻫﺎي ﺷﻬﺮ اﻓﺘﺎدهاﻧﺪ و ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬وﻟﻲ اﮔـﺮ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺑﺎره ﻛﺎري ﻛﻪ ﻫﻨـﻮز اﻧﺠـﺎم ﻧﺸـﺪه ﺳـﻮﮔﻨﺪ ﻳـﺎد ﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧـﺪ‬
‫ﻗﺴﻢﺷﺎن را راﺳﺖ ﻧﻤﻮده و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺴﻢ آﻧﺎن ﻋﻤﻞ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﻧـﺰد او ﻣﺴـﺘﺠﺎب اﻟـﺪﻋﻮات‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺿﻌﻴﻔﺎن ﻫﻤﻮاره ﺧﻨﺪهرو ﺑﺎش‪.‬‬
‫اﺷﺎره‪...‬‬
‫»ﺑﻲﺗﺮدﻳﺪ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺗﻮ ﺑﻪ روي ﻓﻘﺮا و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪان‪ ،‬درﺟﺎت ﺗﻮ را در ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺮد«‪.‬‬
 ‫روش ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ زﻧﺎن‬

‫ﭘﺪرﺑﺰرگ ﻣﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻗﺪﻳﻤﻲ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣــﻦ ﻏﺎﺑــﺖ‬
‫ﻋﻦ ﻋﻨﺰه ﺟﺎﺑﺖ ﺗــﻴﺲ« ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ زﻧﺶ ﭼﻴﺰي را در ﻧﺰد وي ﻧﻴﺎﺑـﺪ ﻛـﻪ ﻋﺎﻃﻔـﻪاش را‬
‫ارﺿﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ و او را ﺳﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻔﺴﺶ او را وادار ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ داراي ﺳـﺨﻨﺎن‬
‫ﺷﻴﺮﻳﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﺮاﻳﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر وي از اﻳﻦ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻣﻌﺎذ اﷲ ﺗﺸﺒﻴﻪ زن و ﻣﺮد‬
‫ﺑﻪ ﺑﺰ ﻧﺮ و ﻣﺎده ﻧﻴﺴﺖ! زﻧﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮدان ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﮔﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣـﺮدان ﻧﻴـﺮو ﺟﺴـﻢ ﻋﻄـﺎ‬
‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ زﻧﺎن ﻋﻮاﻃﻒ و اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻗﻮي ارزاﻧﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﭼﻪﻗﺪر از ﭘﺎدﺷـﺎﻫﺎن‬
‫و اﻓﺮاد دﻟﻴﺮ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺪرت ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻳﻚ زن ﺳﺮ ﺗﻌﻈﻴﻢ ﻓﺮود آوردهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ زﻧﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﺮﻓﻨﺪي را ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪ آن‬
‫در ﻋﺎﻃﻔﻪﺷﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﮕﺬارﻳﺪ و ﺑﺎ اﺳﻠﺤﻪي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺒﺮد ﺑﭙﺮدازﻳﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺗﻮ را ﺑﻪ اﺣﺴﺎن و ﻧﻴﻜﻲﻛﺮدن ﻧﺴﺒﺖ زن‪ ،‬و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻋﺎﻃﻔـﻪاش ﺗﻮﺻـﻴﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ او ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺷﻮﻳﺪ و ﺑﻪ ﭘﺪران ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗـﺎ ﺑـﺎ دﺧﺘـﺮانﺷـﺎن ﺑـﺎ‬
‫ﻧﻴﻜﻲ و اﺣﺴﺎن رﻓﺘﺎر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺎء َﻳ ْﻮ َم ا ْﻟ ِﻘ َﻴ َﺎﻣ ِﺔ َأﻧَﺎ َو ُﻫ َﻮ‪َ ,‬و َﺿ ﱠﻢ َأ َﺻﺎﺑِ َﻌ ُﻪ«)‪ .(1‬ﻳﻌﻨﻲ‪:‬‬ ‫ﺎر َﻳﺘ ْ ِ‬
‫َﲔ َﺣﺘﱠﻰ َﺗ ْﺒ ُﻠﻐَﺎ‪َ ,‬ﺟ َ‬ ‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪َ » :‬ﻣ ْﻦ َﻋ َﺎل َﺟ ِ‬

‫»ﻫﺮﻛﺴﻲ دو دﺧﺘﺮ را ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻦ ﺑﻠﻮغ ﺑﺮﺳﻨﺪ‪ .‬روز ﻗﻴﺎﻣﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ و او اﻳﻨﻘﺪر ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ )و اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺶ را ﺟﻤﻊ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﻮد(«‪.‬‬
‫و ﻓﺮزﻧﺪان را ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﺤﺒﺖآﻣﻴﺰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎدران ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﻤﻮده اﺳـﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜـﻪ وﻗﺘـﻲ‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺻﺤﺎﺑﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺳﺰاوارﺗﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ او ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮﺷـﺮﻓﺘﺎري و ﺣﺴـﻦ‬
‫ﻣﻌﺎﺷﺮت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎدرت‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻣﺎدرت‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻣﺎدرت‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﭘﺪرت)‪.(2‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ‪.‬‬
 ‫‪45‬‬ ‫روش ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ زﻧﺎن‬

‫ﺣﺘﻲ ﺷﻮﻫﺮ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻖ زن ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬و ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮ زن ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﻮد ﻳﺎ ﺑﺎ او ﺑﺪرﻓﺘﺎري ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺳﺮزﻧﺶ و ﻣﻼﻣﺖ ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻼﺣﻈﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﺣﺠﺔ اﻟﻮداع در ﻣﻴﺎن ﺻﺪ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ از ﺣﺠﺎج اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻪ‬
‫در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺳﻴﺎه و ﺳﻔﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ‪ ،‬ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ و ﻓﻘﻴﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﻪ‬
‫ﺎء َﺧﲑا‪َ ,‬أ َﻻ واﺳﺘَﻮﺻﻮا ﺑِﺎﻟﻨﱢﺴ ِ‬
‫ﺎء َﺧ ْ ًﲑا«)‪» (1‬آﮔﺎه‬ ‫آنﻫﺎ ﻓﺮﻳﺎد زد و ﮔﻔﺖ‪َ » :‬أ َﻻ واﺳﺘَﻮﺻﻮا ﺑِﺎﻟﻨﱢﺴ ِ‬
‫َ‬ ‫َ ْ ْ ُ‬ ‫ًْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ ْ ُ‬
‫ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎنﺗﺎن ﺑﻪ ﺧﻴﺮ و ﺧﻮﺑﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ«‪.‬‬
‫در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ زﻧﺎن زﻳـﺎدي ﭘـﻴﺶ ﻫﻤﺴـﺮان رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬آﻣـﺪه و از ﺑـﺪرﻓﺘﺎري‬
‫ﺷﻮﻫﺮانﺷﺎن ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از اﻳﻦ اﻣﺮ اﻃﻼع ﻳﺎﻓﺖ‪ :‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺑـﻪ‬
‫ـﻦ َﻟـ ْﻴ َﺲ ُأو َﻟﺌِـ َ‬
‫ـﻚ‬ ‫اﺟ ُﻬـ ﱠ‬
‫ﳏﻤ ٍﺪ ﺻ َﲆ اﷲﱠُ ﻋ َﻠﻴ ِﻪ وﺳ َﻠﻢ ﻧِﺴ ِ‬
‫ﺎء ﻛَﺜ ٌﲑ ﻳﺸﺘﻜﲔ َأز َْو َ‬
‫َ ٌ‬ ‫َ ْ َ ﱠ‬
‫ﺎف ﺑِ ِ‬
‫ﺂل ُ َ ﱠ َ‬ ‫ﻣﺮدم ﻓﺮﻣﻮد‪َ » :‬ﻟ َﻘﺪْ َﻃ َ‬
‫ـﺎرﻛ ُْﻢ«)‪» (2‬زﻧﺎن زﻳﺎدي در اﻃﺮاف آل ﻣﺤﻤﺪ دور زده و از ﺑـﺪرﻓﺘﺎري ﺷـﻮﻫﺮان ﺧـﻮﻳﺶ‬ ‫ﺑِ ِ‬
‫ﺨ َﻴـ ِ‬

‫ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻮﻫﺮان‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻨﺎن ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ«‪.‬‬

‫و ﻧﻴﺰ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪َ » :‬ﺧ ْ ُﲑﻛ ُْﻢ َﺧ ْ ُﲑﻛ ُْﻢ ِﻷَ ْﻫﻠِ ِﻪ َو َأﻧَﺎ َﺧ ْ ُﲑﻛ ُْﻢ ِﻷَ ْﻫ ِﲇ«)‪ (3‬ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻤﺎ‪،‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦﺗﺎن ﺑﺎ اﻫﻞ و ﺧﺎﻧﻮادهاش اﺳﺖ و ﻣﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦﺗﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادهام ﻫﺴﺘﻢ«‪.‬‬
‫ﺣﺘﻲ دﻳﻦ اﺳﻼم ﭼﻨﺎن اﺣﺘﺮاﻣﻲ ﺑﻪ زﻧﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧـﺎﻃﺮ آﺑـﺮو و ﻧـﺎﻣﻮس ﻳـﻚ زن‪،‬‬
‫ﺟﻨﮓﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﺧﺎﺳﺘﻪ اﺳﺖ و ﺳﺮﻫﺎي زﻳﺎدي از ﺗﻦ ﺟﺪا ﺷﺪه و ﺑﻪ ﭘﺮواز درﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﻣﺪﻳﻨﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﺰول آﻳﺎت ﺣﺠـﺎب و ﭘﻮﺷـﺶ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬آﻧﺎن را ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺸـﻤﮕﻴﻦ ﻧﻤـﻮد و آنﻫـﺎ ﺗـﻼش ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ ﺗـﺎ ﻓﺴـﺎد‪ ،‬ﻓﺤﺸـﺎ و‬
‫ﺑﻲﺣﺠﺎﺑﻲ را در ﻣﻴﺎن ﺻﻒﻫﺎي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻧﺘﺸﺎر دﻫﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﻠﻢ و ﺗﺮﻣﺬي‪.‬‬
‫‪ -2‬اﺑﻮداود ﺑﺎ ﺳﻨﺪي ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺗﺮﻣﺬي و اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪46‬‬

‫در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ ﻳﻚ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﻛﻤﺎل ﻋﻔﺖ و ﺣﺠـﺎب ﺑـﻪ ﺑـﺎزار ﻳﻬﻮدﻳـﺎن »ﺑﻨـﻲ‬
‫ﻗﻴﻨﻘﺎع« رﻓﺖ و در ﻛﻨﺎر ﻳﻚ زرﮔﺮ ﻳﻬﻮدي ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬ﻳﻬﻮدﻳﺎن از ﭘﻮﺷﺶ اﺳﻼﻣﻲ و ﻋﻔﺖ وي‬
‫ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪﻧﺪ و دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﺪ از ﻧﮕﺎهﻛﺮدن ﺑﻪ ﭼﻬﺮهي وي ﻳﺎ ﻟﻤﺲﻛﺮدن و ﺑﺎزيﻛﺮدن ﺑﺎ‬
‫او ﻟﺬت ﺑﺒﺮﻧﺪ! ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ اﺳﻼم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا از‬
‫وي ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﭼﻬﺮهاش را آﺷﻜﺎر ﻧﻤﺎﻳﺪ و او را ﺑﻪ ﻛﺸﻒ ﺣﺠﺎب ﻓﺮﻳﺐ ﻣﻲدادﻧﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ آن‬
‫زن از اﻳﻦ ﻣﻮرد اﻧﻜﺎر و اﻣﺘﻨﺎع ورزﻳﺪ‪ .‬زرﮔﺮ در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ زن ﻣﺴـﻠﻤﺎن ﻏﺎﻓـﻞ و ﺑـﻲﺧﺒـﺮ‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻮﺷﻪي ﭘﻴﺮاﻫﻨﺶ را از ﭘﺎﻳﻴﻦ ﮔﺮﻓﺖ و آن را از ﭘﺸﺖ ﺑﻪ ﭼﺎدرش آوﻳﺰان ﻛـﺮد!‬
‫وﻗﺘﻲ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺑـﺪن او ﻇـﺎﻫﺮ ﺷـﺪ و اﻧـﺪامﻫـﺎﻳﺶ آﺷـﻜﺎر ﮔﺮدﻳـﺪ!‬
‫ﻳﻬﻮدﻳﺎن از اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﻪ ﺧﻨﺪه درآﻣﺪﻧﺪ‪ .‬زن ﻣﺴـﻠﻤﺎن و ﭘﺎﻛـﺪاﻣﻦ ﻓﺮﻳـﺎد ﻛﺸـﻴﺪ‪ .‬وي دوﺳـﺖ‬
‫داﺷﺖ او را ﻣﻲﻛﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻋﻮرﺗﺶ را ﻇﺎﻫﺮ ﻧﻤـﻲﻛﺮدﻧـﺪ! وﻗﺘـﻲ ﻳﻜـﻲ از ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن اﻳـﻦ‬
‫ﺻﺤﻨﻪ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻛﺸﻴﺪ و ﺑﻪ زرﮔﺮ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮده و وي را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﻴﺪ و در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﻪ آن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮده و او را ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا و از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻋﻬﺪﺷﻜﻨﻲ ﻧﻤﻮده و ﺑـﻪ ﻳﻜـﻲ از‬
‫زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺗﻌﺮض ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪﻧﺪ آنﻫﺎ را ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻧﻤﻮده ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛـﻪ آﻧـﺎن ﺗﺴـﻠﻴﻢ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ و ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎن آﻧﺤﻀﺮت ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﻮاﺳﺖ آنﻫﺎ را ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ و اﻧﺘﻘﺎم آﺑﺮورﻳﺰي آن زن ﻋﻔﻴﻔﻪ را از‬
‫آﻧﺎن ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻟﺸﻜﺮﻳﺎن ﺷﻴﻄﺎن‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺮﻛﺮده ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن ﻋﺒﺪاﷲ ﺑـﻦ اﺑـﻲ ﺑـﻦ ﺳـﻠﻮل –‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ آﺑﺮو و ﻧﺎﻣﻮس زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺮاﻳﺶ اﻫﻤﻴﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺻﻴﺎﻧﺖ زﻧﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﺑﺮاﻳﺸﺎن‬
‫ﻣﻬﻢ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻓﻘﻂ ﻫﻢ و ﻏﻢ وي ﺷﻬﻮت و ﺷﻜﻢ ﺑﻮد – ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! اي‬
‫ﻣﺤﻤﺪ! ﺑﻪ ﻣﻮاﻟﻲ ﻳﻬﻮد اﺣﺴﺎن ﻛﻦ »زﻳﺮا آﻧـﺎن در ﺟﺎﻫﻠﻴـﺖ اﻧﺼـﺎر و ﻳـﺎران او ﺑﻮدﻧـﺪ«‪ .‬اﻣـﺎ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از وي روي ﮔﺮداﻧﺪ و از ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد وي اﻣﺘﻨﺎع ورزﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن او ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻋﻔﻮ و ﺑﺨﺸﺶ ﻣﻲﻃﻠﺒﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻓﺴﺎد و ﻓﺤﺸﺎ را در ﻣﻴﺎن‬
‫ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ رواج دﻫﻨﺪ‪ .‬دو ﻣﺮﺗﺒﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻓﻖ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! ﺑﺮ اﻳﻦﻫﺎ اﺣﺴﺎن ﻛﻦ‪.‬‬
 ‫‪47‬‬ ‫روش ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ زﻧﺎن‬

‫و ﺑﺎر ﺑﺎر اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﺗﻜﺮار ﻧﻤﻮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻣﻮاﻟﻲ ﻣﻦ اﺣﺴﺎن ﻛﻦ‪ .‬رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺸﻢ درآﻣﺪ و روﻳﺶ را ﺑﻪ ﺳـﻮي او ﺑﺎزﮔﺮداﻧـﺪه و ﻓﺮﻣﻮدﻧـﺪ‪ :‬ﻣـﺮا ﺑﮕـﺬار‪ ،‬ﺑـﺎز ﻣﻨـﺎﻓﻖ از‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺧﻮد ﺑﺎز ﻧﻴﺎﻣﺪ و ﻫﻤﻮاره رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬را ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﻲداد ﺗﺎ از ﻛﺸﺘﻦ آنﻫﺎ ﺻـﺮف‬
‫ﻧﻈﺮ ﻛﻨﺪ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬روﻳﺶ را ﺑﻪ ﺳﻮي او ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬آنﻫﺎ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﺗـﻮ آزاد‬
‫ﺷــﺪﻧﺪ و از ﻛﺸــﺘﻦ آنﻫــﺎ ﺻــﺮف ﻧﻈــﺮ ﻛــﺮد‪ ،‬اﻣــﺎ آنﻫــﺎ را از ﻣﺪﻳﻨــﻪ اﺧــﺮاج ﻧﻤــﻮده و از‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦﺷﺎن آنﻫﺎ را ﺑﻴﺮون راﻧﺪ‪ .‬آري‪ ،‬اﻫﻤﻴﺖ زن ﻣﺴـﻠﻤﺎن ﭘﺎﻛـﺪاﻣﻦ ﺣﺘـﻲ ﺑﻴﺸـﺘﺮ از اﻳـﻦ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫»ﺧﻮﻟﻪ ﺑﻨﺖ ﺛﻌﻠﺒﻪ« ﻳﻜﻲ از اﺻﺤﺎب ﺻﺎﻟﺢ و ﻧﻴﻚ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑـﻮد‪ .‬ﺷـﻮﻫﺮش »اوس ﺑـﻦ‬
‫ﺛﺎﺑﺖ« ﭘﻴﺮﻣﺮدي ﻛﻬﻦ ﺳﺎل ﺑﻮد ﻛﻪ زود ﺧﺸـﻤﮕﻴﻦ ﻣـﻲﺷـﺪ‪ .‬روزي ﻛـﻪ از ﻣﺠﻠـﺲ ﻗـﻮﻣﺶ‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﺰد »ﺧﻮﻟﻪ« آﻣﺪ و در ﻣﻮرد ﭼﻴﺰي ﺑﺎ وي درﮔﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺧﻮﻟﻪ ﻫﻢ ﺑـﻪ او واﻛـﻨﺶ‬
‫ﻧﺸﺎن داد‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺎﻫﻢ درﮔﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اوس ﺑﻦ ﺻﺎﻣﺖ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗـﻮ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﭘﺸـﺖ‬
‫ﻣﺎدرم ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻲ و در ﺣﺎﻟﻲ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺑﻮد ﺑﻴﺮون رﻓﺖ‪.‬‬
‫در زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ اﮔﺮ ﻣﺮد ﺑﻪ زﻧﺶ ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻤﻠﻪاي ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻃﻼق ﻣﺤﺴـﻮب ﻣـﻲﺷـﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺧﻮﻟﻪ ﻣﺤﻜﻢ آن را در اﺳﻼم ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ‪ .‬اوس ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ ،‬وﻟﻲ دﻳـﺪ زﻧـﺶ‬
‫از او دوري ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮﻟﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎن ﺧﻮﻟﻪ در ﻗﺒﻀﻪ اوﺳﺖ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺳـﺒﺐ‬
‫آن ﻛﻠﻤﻪاي ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪاي ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻦ ﻧﻴﺎ‪ ،‬ﺗﺎ ﺧﺪا و رﺳﻮﻟﺶ ﺑـﺎ ﺣﻜـﻢ ﺧـﻮﻳﺶ در اﻳـﻦ ﻣـﻮرد‬
‫ﻗﻀﺎوت ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺧﻮﻟﻪ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﻓﺖ و آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﺑﻴﻦ او و ﺷﻮﻫﺮش اﺗﻔﺎق‬
‫اﻓﺘﺎده ﺑﻮد را ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮد و از ﺑﺪاﺧﻼﻗﻲ و رﻓﺘﺎر ﺷﻮﻫﺮش ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬و رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﻫﻤﻮاره او را ﺑﻪ ﺻﺒﺮ و ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ دﻋﻮت ﻣﻲﻧﻤﻮد و ﻣﻲﮔﻔـﺖ‪ :‬اي ﺧﻮﻟـﻪ! ﭘﺴـﺮ ﻋﻤـﻮي ﺗـﻮ‬
‫ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻛﻬﻦ ﺳﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ در ﺣﻖ او از اﷲ ﺑﺘﺮس! در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺧﻮﻟـﻪ اﺷـﻚﻫـﺎﻳﺶ را‬
‫ﭘﺎك ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺟﻮاﻧﻲام را ﺑـﻪ ﭘـﺎﻳﺶ ﭘﻴـﺮ ﻛـﺮدم‪ ،‬ﺷـﻜﻤﻢ را ﺑـﻪ او‬
‫اﺧﺘﺼﺎص دادم‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﭘﻴﺮ ﺷﺪم و از ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﺎزآﻣﺪم ﺑﺎ ﻣﻦ »ﻇﻬﺎر« ﻛﺮد! ﺧـﺪاﻳﺎ! ﻣـﻦ ﺑـﻪ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪48‬‬

‫ﺳﻮي ﺗﻮ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد اﻳـﻦ دو ﺣﻜﻤـﻲ‬
‫از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮدش ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در آن ﺣــﺎل ﻛــﻪ ﺧﻮﻟــﻪ در ﻧــﺰد رﺳــﻮل ﺧــﺪا ‪ ‬ﺑــﻮد‪ ،‬آﻧﮕــﺎه ﺟﺒﺮﺋﻴــﻞ از آﺳــﻤﺎن ﺑــﺮ‬
‫رﺳﻮلﺧﺪا‪ ‬ﺑﺎ آﻳﺎت ﻗﺮآن ﻛﻪ در آن ﺣﻜﻢ ﺧﻮﻟﻪ و ﺷﻮﻫﺮش ﺑﻮد‪ ،‬ﻓﺮود آﻣﺪ‪ .‬آﻧﮕـﺎه رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬رو ﺑﻪ ﺧﻮﻟﻪ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺧﻮﻟﻪ! ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد ﺗـﻮ و ﺷـﻮﻫﺮت آﻳـﺎت ﻓـﺮو‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬ﺳﭙﺲ اﻳﻦ آﻳﻪ را ﺗﻼوت ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫﴿‪¨βÎ) 4 !$yϑä.u‘ãρ$ptrB ßìyϑó¡tƒ ª!$#uρ «!$# †n<Î) þ’Å5tGô±n@uρ $yγÅ_÷ρy— ’Îû y7ä9ω≈pgéB ©ÉL©9$# tΑöθs% ª!$# yìÏϑy™ ô‰s%‬‬

‫‪] ﴾∩⊇∪ îÅÁt/ 7ì‹Ïÿxœ ©!$#‬اﳌﺠﺎدﻟﺔ‪ [1 :‬ﺗﺎ آﺧﺮ آﻳﺎت از ﺳﻮره ﻣﺠﺎدﻟﻪ‪.‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ آﻳﺎت‪)» :‬اي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ!( اﻟﺒﺘﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﺨﻦ آن زن را ﻛﻪ در ﺑﺎره ﺷﻮﻫﺮ ﺧﻮد ﺑـﺎ ﺗـﻮ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲﻛﺮد و ﭘﻴﺶ ﺧﺪا ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺷﻨﻴﺪ و ﺧﺪا ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺷﻤﺎ را ﻣﻲﺷﻨﻮد‪ ،‬ﻫﺮآﻳﻴﻨﻪ‬
‫ﺧﺪا ﺷﻨﻮا و ﺑﻴﻨﺎ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﺧﻮﻟﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ اوس ﺑﮕﻮ‪ :‬ﻳﻚ ﻏﻼم آزاد ﻛﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳـﺎ رﺳـﻮل‬
‫اﷲ! ﻏﻼﻣﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ آزاد ﻛﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﮕﻮ‪ :‬دو ﻣﺎه روزه ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑـﻪ ﺧـﺪا او ﭘﻴﺮﻣـﺮدي‬
‫)‪(1‬‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ روزه ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﺷﺼﺖ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﺑـﻪ ﻫﺮﻛـﺪام ﻳـﻚ »وﺳـﻖ«‬
‫ﺧﺮﻣﺎ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﭼﻴﺰي از ﺧﺮﻣﺎ در اﺧﺘﻴﺎر او ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﻣﺎ او را ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻄﻞ ﺧﺮﻣﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺧﻮﻟﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ! ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ‬
‫او را ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻄﻞ ﺧﺮﻣﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻛﺎر درﺳﺘﻲ اﻧﺠـﺎم دادي و‬
‫ﺧﻮب ﻛﺮدي‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺮو و آن را از ﻃﺮف او ﺻﺪﻗﻪ ﻛﻦ‪ .‬ﻣﻦ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﭘﺴﺮ ﻋﻤﻮﻳـﺖ ﺑـﻪ ﺧﻴـﺮ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ)‪.(2‬‬

‫‪ -1‬ﻧﻮﻋﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﺮﻋﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -2‬اﺣﻤﺪ و اﺑﻮداود ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬
 ‫‪49‬‬ ‫روش ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ زﻧﺎن‬

‫ﭘﺎك اﺳﺖ آن ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ رﺳﻮﻟﺶ ﻣﻬﺮورزي و ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﻋﻄـﺎ ﻧﻤـﻮده اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺘﻲ در ﻣﻮرد ﻣﺸﻜﻼت ﺷﺨﺼﻲ آﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺮ آنﻫﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮدم ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺗﻮأم ﺑﺎ ﻣﻬﺮورزي و ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﻋﺎﻃﻔﻲ را ﺑﺎ دﺧﺘﺮ و ﻫﻤﺴﺮم‪ ،‬و ﻗﺒﻞ از‬
‫آن ﺑﺎ ﻣﺎدر و ﺧﻮاﻫﺮاﻧﻢ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻤﻮدهام و آن ﭼﻨﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺰرﮔﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدهام ﻛﻪ ﺟﺰ ﻛﺴﻲ‬
‫ﻛﻪ آن را اﻋﻤﺎل ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ آن را ﺗﺼﻮر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺟﺰ اﺷـﺨﺎص ﻣﺤﺘـﺮم ﺑﺰرﮔـﻮار‬
‫ﻛﺴﻲ ﺑﻪ زن اﺣﺘﺮام ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﺟﺰ اﺷﺨﺎص ﭘﺴﺖ و ﻓﺮوﻣﺎﻳﻪ ﻫـﻴﭽﻜﺲ ﺑـﻪ وي اﻫﺎﻧـﺖ روا‬
‫ﻧﻤﻲدارد‪.‬‬
‫وﻗﻔﻪ‪...‬‬
‫»ﭼﻪ ﺑﺴﺎ زن‪ ،‬ﺑﺮ ﻓﻘﺮ و ﻧﺎداري‪ ،‬زﺷﺘﻲ‪ ،‬و ﮔﺮﻓﺘﺎريﻫﺎي ﺷﻮﻫﺮ ﺻﺒﺮ ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑـﺮاﻳﺶ‬
‫ﺧﻴﻠﻲ دﺷﻮار اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺑﺪاﺧﻼﻗﻲاش ﺻﺒﺮ و ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ«‪.‬‬
 ‫ﺷﻴﻮه ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻛﻮدﻛﺎن‬

‫در دوران ﻛﻮدﻛﻲ ﻣﻮارد ﺑﺴﻴﺎري‪ ،‬ﺑﺮاﻳﻤﺎن ﭘﻴﺶ آﻣﺪه و ﻫﻤـﻮاره اﻳـﻦ ﻣـﻮارد در ﻓﻜـﺮ و‬
‫ذﻫﻦ ﻣﺎ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮات ﺷﻮراﻧﮕﻴﺰ ﻳﺎ ﻏﻢاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑـﻪ‬
‫دﻓﺘﺮ ﺧﺎﻃﺮات اﻳﺎم ﻃﻔﻮﻟﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎً ﺑﻪ ﻳﺎد ﺟﺎﻳﺰهاي ﻣﻲاﻓﺘﻴـﺪ ﻛـﻪ از ﻃـﺮف‬
‫ﻣﺪرﺳﻪ آن را درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدهاﻳﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻳﺎد ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﺳﺘﺎﻳﺸﻲ ﻣﻲاﻓﺘﻴـﺪ ﻛـﻪ ﺷﺨﺼـﻲ در ﻳـﻚ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﻋﻤﻮﻣﻲ از ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ اﻳﻦﻫﺎ رﺧﺪادﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﺗﺼـﺎوﻳﺮ آنﻫـﺎ در‬
‫ﺣﺎﻓﻈﻪي ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﻣﺎن ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪ و از ﻳﺎد ﻧﻤﻲروﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻛﻨﺎر اﻳﻦﻫﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺎ وﻗﺎﻳﻊ ﻏﻢاﻧﮕﻴﺰي را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣـﻲآورﻳـﻢ ﻛـﻪ در دوران ﻃﻔﻮﻟﻴـﺖ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺎ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎدهاﻧﺪ؛ ﻣﻌﻠﻤﻲ ﻣـﺎ را ﺗﻨﺒﻴـﻪ ﻧﻤـﻮده اﺳـﺖ‪ ،‬درﮔﻴـﺮيﻫﺎﻳﻤـﺎن ﻛـﻪ ﺑـﻴﻦ ﻫـﻢ‬
‫ﻛﻼﺳﻲﻫﺎﻳﻤﺎن رخ داده اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﺎ وﻗﺎﻳﻌﻲ ﻛﻪ در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪهي اﻫﺎﻧﺖ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻧﻮادهيﻣـﺎن ﺑـﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻳﺎ اﻫﺎﻧﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ زن‪ ،‬از ﻃﺮف ﭘﺪر ﺷﻮﻫﺮ ﭘـﻴﺶ آﻣـﺪه اﺳـﺖ و‪ ...‬ﭼـﻪﻗـﺪر اﺣﺴـﺎن و‬
‫ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎريﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﺆﺛﺮ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﭘﺪران و ﺧﺎﻧﻮادهاي آنﻫﺎ را‬
‫ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار داده و ﻣﺤﺒﺖ ﻫﻤﻪ آنﻫﺎ را ﺟﻠﺐ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﺑﺴـﺎ ﺑـﺮاي ﻳـﻚ ﻣﻌﻠـﻢ‬
‫دوره اﺑﺘﺪاﻳﻲ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﻳﻜـﻲ از واﻟـﺪﻳﻦ داﻧـﺶآﻣـﻮزان ﺗﻤـﺎس ﮔﺮﻓﺘـﻪ و از‬
‫داﻧﺶآﻣﻮزش ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﺎﻳﺪ و آن ﭘﺪر ﺑﺎ وي ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺎ ﻓﺮزﻧﺪش دﺳـﺖ دوﺳـﺘﻲ و‬
‫رﻓﺎﻗﺖ دراز ﻧﻤﻮده و در ﻣﻼﻗﺎتﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت و اﺗﻔﺎﻗﻲ‪ ،‬از او ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻲ ﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻫﺪﻳﻪ ﻳﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﺶ را ﺑﺮوز دﻫﺪ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ در ﻟﺒﺨﻨﺪزدن و ﺗﺒﺴﻢ ﺑﻪ روي ﺑﭽـﻪﻫـﺎ‪ ،‬ﺟﻬـﺖ ﺟﻠـﺐ ﻣﺤﺒـﺖ و ﺗﻤـﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎي زﻳﺒﺎ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻧﻜﻦ‪.‬‬
‫روزي ﺑﺮاي ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ دﺑﺴﺘﺎﻧﻲ در ﻣﻮرد ﻧﻤﺎز ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻧﻤﻮدم و از آﻧﺎن در ﻣﻮرد‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﺣﺪﻳﺜﻲ را ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ .‬ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن ﺟﻮاب داد‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣـﻲﻓﺮﻣﺎﻳـﺪ‪» :‬ﺑــﲔ‬
‫اﻟﺮﺟﻞ وﺑﲔ اﻟﻜﻔﺮ واﻟﴩك ﺗﺮك اﻟﺼﻼة« ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻓﺎﺻﻠﻪي ﺑﻴﻦ ﻛﻔﺮ و ﺷﺮك‪ ،‬ﺗﺮك ﻧﻤﺎز اﺳﺖ«‪.‬‬
 ‫‪51‬‬ ‫روش ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻛﻮدﻛﺎن‬

‫اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦ وي ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺎﻟﺐ و ﻣﺎﻳﻪي ﺷﮕﻔﺘﻲ ﺷـﺪ و از ﻓـﺮط ﺷـﻮق و ﻋﻼﻗـﻪ‬
‫ﺳﺎﻋﺘﻢ را ﺑﺎز ﻛﺮده ﺑﻪ او ﻫﺪﻳﻪ ﻧﻤﻮدم‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﻦ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﺳـﺎدهﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺳـﺎﻋﺖﻫـﺎي‬
‫ﻗﺸﺮ زﺣﻤﺘﻜﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ رﻓﺘﺎر ﻣﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ ﭘﺴﺮ ﺑﭽﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸـﻮﻳﻖ و ﺳـﺒﺐ ﺷـﺪ ﻛـﻪ‬
‫وي ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﮔﺮاﻳﺶ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﻗﺮآن روي آورد و ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ و ارزش آن ﭘﻲ ﺑﺮد‪ .‬ﺗﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل در ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﺎﺟﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺗﻔﺎﻗﻲ ﺑﺎ ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮدم‪ ،‬وي‬
‫ﻫﻤﺎن ﭘﺴﺮ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻦ او را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻢ‪ .‬ﺟﻮاﻧﻲ ﺑـﻮد ﻛـﻪ از داﻧﺸـﻜﺪهي ﺷـﺮﻳﻌﺖ ﻓـﺎرغ‬
‫اﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد و در ﻳﻜﻲ از دادﮔﺴﺘﺮيﻫﺎ در رﺷﺘﻪي ﻗﻀﺎوت ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛـﺎر ﺑـﻮد‪ .‬او‬
‫ﻣﺮا ﺷﻨﺎﺧﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺒﻴﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﺒﺖ و ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻫﻤﺰاد او ﺷﺪه و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل ﺑـﺎ آن ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺮ ﺑﺮده ﺑﻮد و در وﺟﻮد‪ ،‬ذﻫﻦ و ﺧﺎﻃﺮهاش ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﺷﺪه ﺑـﻮد‪ .‬ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ دارم ﻛـﻪ روزي‬
‫ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺟﺸﻦ ﻋﺮوﺳﻲ دﻋﻮت ﺷﺪه ﺑﻮدم‪ .‬ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﺎ ﭼﻬﺮهاي ﺷﺎد و ﺑﺸﺎش و ﺑﺎ دﻟﮕﺮﻣـﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﺳﻼم ﮔﻔﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﻇﺮﻳﻔﻲ در ﻣﻮرد اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻛﻪ ﺑـﻴﻦ ﻣـﻦ و او ﭘـﻴﺶ آﻣـﺪه ﺑـﻮد‪،‬‬
‫اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﺗﻔﺎق در ﻳﻜﻲ از ﻣﺮاﺳﻢ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎﻳﻢ‪ ،‬در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ وي ﭘﺴﺮﺑﭽﻪاي ﺑـﻮده‬
‫اﺳﺖ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻪﻗﺪر از ﻣﺮدم را ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺧﻮﺷـﺮﻓﺘﺎري ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از ﻣﺴﺠﺪ ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﺑﭽﻪ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﺎ دﺳﺘﺶ ﭘﺪر ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺳﻮي او‬
‫ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﺮﺳﺪ و ﺑﻪ او ﺳﻼم ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ ،‬و ﻣﺤﺒﺘﺶ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او اﻋـﻼم ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﭼﻨﻴﻦ اﺗﻔﺎﻗﺎت و ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎ در ﻣﺮاﺳﻢ ﻋﻘﺪ ﻋﺮوﺳﻲ ﻛـﻪ اﻓـﺮاد زﻳـﺎدي ﺑـﺪان دﻋـﻮت‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫از ﺷﻤﺎ ﻣﺨﻔﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ در اﻛﺮام و اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺑﭽﻪﻫﺎ ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﺷﻴﺮﻳﻦ‬
‫آنﻫﺎ – اﮔﺮﭼﻪ ﻫﻢ ﻣﻬﻢ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ – ﮔﻮش ﻣـﻲدﻫـﻢ‪ .‬ﮔـﺎﻫﻲ اوﻗـﺎت ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﺑﺰرﮔﺪاﺷـﺖ‬
‫ﭘﺪرش‪ ،‬و ﻛﺴﺐ ﻣﺤﺒﺖ وي در اﺳﺘﻘﺒﺎل و اﻛﺮام ﻛﻮدك ﻣﻲاﻓﺰاﻳﻢ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن ﻛﻪ ﺑﭽﻪي ﻛﻮﭼﻜﺶ ﻫﻤﺮاه او ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲﻛﺮدم و ﺑﺎ‬
‫ﺑﭽﻪاش ﺑﺴﻴﺎر اﻇﻬﺎر ﻟﻄﻒ و ﻣﺤﺒـﺖ ﻣـﻲﻛـﺮدم‪ .‬روزي ﻫﻤـﻴﻦ دوﺳـﺖ ﻣـﻦ‪ ،‬ﻣـﺮا در ﻳـﻚ‬
‫ﺟﻠﺴﻪي ﺑﺰرﮔﻲ ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﻮد و ﺑﺎ ﺑﭽﻪاش ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻦ آﻣﺪ و ﺳﻼم ﮔﻔﺖ و ﺳـﭙﺲ اﻓـﺰود‪:‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪52‬‬

‫ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﭘﺴﺮم ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﺮدي؟ زﻳـﺮا ﻣﻌﻠـﻢﺷـﺎن روزي در ﻛـﻼس درس از آنﻫـﺎ در ﻣـﻮرد‬
‫آرزوﻫﺎي آﻳﻨﺪهيﺷﺎن ﻧﻈﺮﺧﻮاﻫﻲ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﭘﺰﺷﻚ ﺷﻮم‬
‫و دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎﺷﻢ و ﭘﺴﺮم ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﻣـﻲﺧـﻮاﻫﻢ ﻣﺤﻤـﺪ‬
‫ﻋﺮﻳﻔﻲ ﺑﺎﺷﻢ!)‪.(1‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ رﻓﺘﺎر ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺑﭽﻪﻫﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴـﺪ‪ ،‬وﻗﺘـﻲ ﺷﺨﺼـﻲ‬
‫وارد ﻳﻚ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻲﺷﻮد و ﭘﺴﺮ ﻛﻮﭼﻜﺶ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد و ﺟﻬﺖ ﻣﺼـﺎﻓﺤﻪ در ﻣﺠﻠـﺲ‬
‫دور ﻣﻲزﻧﺪ و ﭘﺴﺮ ﻛﻮﭼﻜﺶ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل او ﻣﺜﻞ ﭘﺪرش ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﭽـﻪ‬
‫ﺑﻲﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬و ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺎ ﮔﻮﺷﻪي دﺳﺖﺷﺎن ﺑﺎ او ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺒﺴﻢ دﺳﺘﺶ را ﺗﻜﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﭼﻄـﻮري ﺟـﻮان‪ ،‬ﺣﺎﻟـﺖ ﭼﻄـﻮر اﺳـﺖ‬
‫ﻧﺎﻗُﻼ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎً اﻳﻦ آن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺒﺖ وي را در ﻗﻠﺐ ﺑﭽﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﺣﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘـﻲ‬
‫ﻗﻠﺐ ﭘﺪر و ﻣﺎدرش را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآورد‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺮﺑﻲ اﻣﺖ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺑﺮﺧﻮرد و ﺗﻌﺎﻣـﻞ را ﺑـﺎ ﺑﭽـﻪﻫـﺎ اﻋﻤـﺎل‬
‫ﻣﻲﻧﻤﻮد‪» .‬اﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ« ﺑﺮادر ﻛﻮﭼﻜﻲ داﺷﺖ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ او ﺷﻮﺧﻲ ﻣـﻲﻛـﺮد و او‬
‫را ﺑﺎ ﻛﻨﻴﻪي »اﺑﻮﻋﻤﻴﺮ« ﺻﺪا ﻣﻲزد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﭽﻪي ﻛﻮﭼﻚ ﭘﺮﻧﺪهاي داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ او ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﺮد‬
‫و روزي ﭘﺮﻧﺪه ﻣ‪‬ﺮد‪ .‬ﻟﺬا ﻫﺮﮔﺎه آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬او را ﻣﻲدﻳﺪ ﺑﺎ او ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫اي اﺑﻮﻋﻤﻴﺮ! ﭘﺮﻧﺪهي ﻛﻮﭼﻜﺖ ﭼﻪ ﺷﺪ؟ و ﺑﺎ ﺑﭽﻪﻫﺎ اﻇﻬﺎر ﻣﺤﺒﺖ ﻧﻤﻮده و ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﻛـﺮد‪.‬‬
‫و ﺑﺎ زﻳﻨﺐ دﺧﺘﺮ »ام ﺳﻠﻤﻪ« ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬اي زوﻳﻨـﺐ‪ ،‬اي زوﻳﻨـﺐ – ﻳﻌﻨـﻲ‪:‬‬
‫اي زﻳﻨﺒﻚ«‪ .‬و ﻫﺮﮔﺎه از ﻛﻨﺎر ﺑﭽﻪﻫﺎ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﺑـﺎزي ﺑﻮدﻧـﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ آنﻫـﺎ ﺳـﻼم‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ دﻳﺪار اﻧﺼﺎر ﻣﻲرﻓﺖ و ﺑﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﺳﻼم ﻣﻲﮔﻔﺖ و ﺑﻪ ﺳﺮﺷﺎن دﺳﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎزﮔﺸﺖ از ﺟﻬﺎد‪ ،‬ﺑﭽﻪﻫﺎ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و آﻧﺤﻀﺮت ‪‬‬
‫آنﻫﺎ را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺳﻮار ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﭘﺲ از ﻏﺰوه »ﻣﻮﺗﻪ«‪ ،‬ﻟﺸﻜﺮ اﺳـﻼم ﺑـﻪ ﻃـﺮف ﻣﺪﻳﻨـﻪ‬
‫ﺑﺎزﻣﻲﮔﺸﺖ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺳﭙﺎه اﺳﻼم ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ و ﺑﭽﻪﻫﺎ ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ‬

‫‪ -1‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺮﻳﻔﻲ ﺧﻮد ﻣﺆﻟﻒ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

 ‫‪53‬‬ ‫روش ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻛﻮدﻛﺎن‬

‫ﺳﻮي آنﻫﺎ ﻣﻲدوﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﭽﻪﻫﺎ را دﻳﺪﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﭽﻪﻫﺎ را ﺑﺮدارﻳـﺪ و‬
‫آنﻫﺎ را ﺳﻮار ﻛﻨﻴﺪ و ﻓﺮزﻧﺪ ﺟﻌﻔﺮ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه »ﻋﺒﺪاﷲ ﺑـﻦ ﺟﻌﻔـﺮ« را آوردﻧـﺪ و‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬او را در ﺟﻠﻮ ﺧﻮدش ﺳﻮار ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎري آﻧﺤﻀﺮت ﻣﺸﻐﻮل وﺿﻮﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ »ﻣﺤﻤﻮد ﺑﻦ رﺑﻴﻊ« ﻛﻪ ﺑﭽﻪاي ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد‪،‬‬
‫آﻣﺪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬آب در دﻫﺎن ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ ﭘﺮت ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﺎ او ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﻧﻤﻮد)‪.(1‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻧﻤﻮد و ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﻛﺮد و ﺳـﺮور‬
‫و ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ را در دلﻫﺎﻳﺸﺎن وارد ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺑﺮ دلﻫﺎﻳﺸﺎن ﺳﺒﻚ ﺑﻮد و ﻫﻴﭽﻜﺴﻲ از ﻣﺠﺎﻟﺴﺖ‬
‫ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﻣﻠﻮل و ﺧﺴﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫روزي ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻧﺰد آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬آﻣﺪ و ﺳﻮاري ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑـﻪ ﻣﺴـﺎﻓﺮت ﻳـﺎ ﺟﻬـﺎد‬
‫ﺑﺮود‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬از روي ﺷﻮﺧﻲ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣـﻦ ﺗـﻮ را ﺑـﺮ ﻳـﻚ ﺑﭽـﻪ ﺷـﺘﺮي ﺳـﻮار‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ«‪ .‬آن ﺷﺨﺺ ﭼﻮن ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﺑﭽﻪ ﺷﺘﺮ ﺗﻮان ﺣﻤﻞ او را ﻧﺪارد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳـﻮل اﷲ!‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎ ﺑﭽﻪ ﺷﺘﺮ ﭼﻜﺎر ﻛﻨﻢ؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬آﻳﺎ ﺷﺘﺮ ﺟﺰ ﺑﭽﻪ ﭼﻴﺰي ﻣﻲزاﻳـﺪ؟« ﻳﻌﻨـﻲ‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺷﺘﺮ ﺑﺰرﮔﻲ ﻣﻲدﻫﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎ آن را ﺷﺘﺮي زاﻳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫روزي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻮﺧﻲ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت اﻧﺲ ﮔﻔﺖ‪» :‬اي ﺻﺎﺣﺐ دو ﮔﻮش«‪.‬‬
‫روزي زﻧﻲ ﻧﺰد وي آﻣﺪ و از ﺷﻮﻫﺮش ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮد‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻮﻫﺮت‬
‫ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﺳﻔﻴﺪي وﺟﻮد دارد؟ آن زن ﺗﺮﺳﻴﺪ و ﮔﻤﺎن ﺑﺮد ﻛﻪ ﺷﻮﻫﺮش‬
‫ﺑﻴﻨﺎﻳﻲاش را از دﺳﺖ داده اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد ﺣﻀﺮت ﻳﻌﻘﻮب ‪‬‬
‫‪] ﴾Èβ÷“ßsø9$#‬ﻳﻮﺳﻒ‪ [84 :‬ﻳﻌﻨﻲ »ﺑﺮ اﺛﺮ اﻧﺪوه و ﻏﻢ ﻛﻮر‬ ‫﴿‪š∅ÏΒ çν$uΖøŠtã ôMÒu‹ö/$#uρ‬‬ ‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫ﺷﺪ«‪ .‬ﻟﺬا اﻳﻦ زن ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺣﺎل ﺑﻪ ﻧﺰد ﺷﻮﻫﺮش ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻪ ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ‬
‫ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺷﻮﻫﺮش ﻋﻠﺖ آن را ﭘﺮﺳﻴﺪ؟! وي ﮔﻔﺖ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬در‬
‫ﭼﺸﻤﺎن ﺗﻮ ﺳﻔﻴﺪي اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻮﻫﺮش ﮔﻔﺖ‪ :‬اي زن! ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺧﺒﺮ ﻧﺪاده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻔﻴﺪي‬

‫‪ -1‬ﺑﺨﺎري‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪54‬‬

‫آن ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﻴﺎﻫﻲاش اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ در ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﺳﻴﺎﻫﻲ و ﺳﻔﻴﺪي وﺟﻮد‬
‫دارد‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﻛﺮد و او ﻧﻴﺰ واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد و ﺑﺎ او‬
‫ﻣﻲﺧﻨﺪﻳﺪ و ﺗﺒﺴﻢ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬روزي ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ‪ ‬ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﻓﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮاﻧﺶ از وي ﻧﻔﻘﻪ و ﻣﺨﺎرج زﻳﺎد ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤﺮ ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﺎ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺮ زﻧﺎن ﻏﺎﻟﺐ ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺎ‬
‫ﭼﻨﺎن ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه زﻧﻲ از ﻣﺎ ﻧﻔﻘﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪه و ﮔﺮدﻧﺶ را ﻗﻄﻊ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬اﻣﺎ‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ آﻣﺪﻳﻢ ﺑﺎ ﻗﻮﻣﻲ روﺑﺮو ﺷﺪﻳﻢ ﻛﻪ زﻧﺎن ﺑﺮ ﺷﻮﻫﺮانﺷﺎن ﻏﺎﻟﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬زﻧﺎن ﻣﺎ‬
‫ﻧﻴﺰ از آنﻫﺎ ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ زﻧﺎن ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻣﺎ ﻗﺪرت ﭘﻴﺪا ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا‪ ‬ﺗﺒﺴﻢ‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ‪ ‬ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ اداﻣﻪ داد‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﺮ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬اﺿﺎﻓﻪ‬
‫ﺷﺪ و اﻳﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻟﻄﻒ و ﻋﻄﻮﻓﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﺮ‪ ‬ﺑﻮد‪ .‬در اﺣﺎدﻳﺚ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬ﭼﻨﺎن ﺗﺒﺴﻢ ﻣﻲﻧﻤﻮد ﻛﻪ دﻧﺪانﻫﺎي آﺳﻴﺎي وي ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺧﻮش ﻣﺠﻠﺲ و ﻟﻄﻴﻒ اﻟﻤﻌﺸﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮرد و‬
‫ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻋﺎدت دﻫﻴﻢ‪ .‬زود ﻣﺰه زﻧﺪﮔﻲ را اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ‪...‬‬
‫»ﺑﭽﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﮔ‪‬ﻞ ﻧﺮﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺑﺮﺧﻮردﻣﺎن ﺑﺎ او‪ ،‬او را ﻣﻲﺳﺎزﻳﻢ«‪.‬‬
 ‫رﻓﺘﺎر ﺑﺎ زﻳﺮدﺳﺘﺎن و ﺧﺪﻣﺘﮕﺰاران‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﻴﻠﻲ ﺧـﻮب ﺑـﺎ آﻧﭽـﻪ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺣـﺎل زﻳـﺮ دﺳـﺘﺎن و ﺑﺮدﮔـﺎن ﺑـﻮد‪ ،‬در‬
‫دلﻫﺎﻳﺸﺎن ﻧﻔﻮذ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻋﻤﻮي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬وﻓﺎت ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻗﺮﻳﺶ ﺑـﻪ ﺷـﺪت او را اذﻳـﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﻃﺎﺋﻒ رﻓﺖ و در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻮﻣﺶ از ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺛﻘﻴﻒ ﻳﺎري و ﻛﻤـﻚ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ و اﻣﻴﺪ داﺷﺖ ﺗﺎ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاي آنﻫﺎ آورده اﺳﺖ ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي آنﻫﺎ رﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﺎﺋﻒ رﺳﻴﺪ و ﻧﺰد ﺳـﻪ ﻧﻔـﺮ از اﺷـﺮاف و ﺳـﺮان‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻪي ﺛﻘﻴﻒ ﻛﻪ ﻫﺮﺳﻪ ﺑﺮادر ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﺎمﻫﺎي ﻋﺒﺪﻳﺎﻟﻴﻞ‪ ،‬ﻣﺴﻌﻮد و ﺣﺒﻴـﺐ ﻓﺮزﻧـﺪان ﻋﻤـﺮو‬
‫ﺑﻦ ﻋﻤﻴﺮ رﻓﺖ و آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﻃﺮف اﷲ دﻋﻮت ﻧﻤﻮد و در ﻣﻮرد آن ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻧﺰد آﻧﺎن آﻣـﺪه‬
‫ﺑﻮد از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬ﻳﺎريرﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ اﺳﻼم و ﻗﻴﺎم ﺑﺎ او در ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ وي ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫آﻧﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺴﻴﺎر زﺷﺖ و ﻧﺎرواﻳﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜـﻪ اوﻟـﻲ ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه اﺳﺖ ﻣﻦ ﻏﻼف ﺧﺎﻧﻪ ﻛﻌﺒﻪ را ﭘﺎره ﻣﻲﻛـﻨﻢ‪ .‬دوﻣـﻲ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻛﺴﻲ ﻏﻴﺮ از ﺗﻮ ﻧﻴﺎﻓﺖ ﺗﺎ او را ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﻣﺒﻌـﻮث ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺳـﻮﻣﻲ از روي‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﺎﻓﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻴﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧـﺪا‬
‫ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎم و ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺗﻮ ﺑﺎﻻﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺟﻮاب ﺗﻮ را ﺑﺪﻫﻢ و اﮔﺮ ﺑﺮ ﺧـﺪا دروغ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي زﺷـﺖ را از آﻧـﺎن ﺷـﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑـﺎ ﻧﺎاﻣﻴـﺪي از ﻧـﺰد آﻧـﺎن‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ از ﺧﻴﺮ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺛﻘﻴﻒ ﻧﺎاﻣﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻴﻢ آن داﺷـﺖ ﻛـﻪ ﻗـﺮﻳﺶ از‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﺛﻘﻴﻒ ﺑﺎ وي ﺧﺒﺮ ﺷﻮﻧﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎ وي ﮔﺴﺘﺎخﺗﺮ و ﺟـﺮيﺗـﺮ ﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑـﻪ آﻧـﺎن‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻛﺮدﻳﺪ ﺑﺎﻛﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺮا ﻣﺨﻔﻲ ﻧﮕﻪ دارﻳﺪ‪ .‬اﻣﺎ آﻧﺎن ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫ﻧﻜﺮدﻧﺪ و ﻧﺎدان و ﺑﺮدﮔﺎن ﺧﻮﻳﺶ را وادار ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﺪ و ﺑﻴﺮاه ﮔﻔﺘـﻪ و ﺳـﺮ و‬
‫ﺻﺪا ﺑﻪ راه ﺑﻴﻨﺪازﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﮔﺮوﻫﻲ ﺟﻤﻊ ﺷﺪه و آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬را وادار ﻛﺮدﻧـﺪ ﺗـﺎ در‬
‫ﺑﺎغ »ﻋﺘﺒﻪ ﺑﻦ رﺑﻴﻌﻪ« و »ﺷﻴﺒﻪ ﺑﻦ رﺑﻴﻌﻪ« داﺧﻞ ﺷﻮد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آن دو در آﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬و در‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪56‬‬

‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻧﺎداﻧﺎن ﺛﻘﻴﻒ او را ﻣﻮرد اذﻳﺖ ﻗﺮار داده ﺑﻮدﻧﺪ از آﻧﺠـﺎ ﺑﺮﮔﺸـﺖ و زﻳـﺮ ﺳـﺎﻳﻪي‬
‫اﻧﮕﻮري ﻛﻪ در آﻧﺠﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﺸﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮزﻧﺪان رﺑﻴﻌﻪ ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻲدﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﺎداﻧﺎن ﻃﺎﺋﻒ ﺑـﺎ او ﺑﺮﺧـﻮرد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬از اﻳﻦ رو دل آنﻫﺎ ﺑﻪ رﺣﻢ آﻣﺪ و ﻏﻼم ﻧﺼﺮاﻧﻲ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﺎم »ﻋﺪاس« ﺻﺪا زدﻧﺪ‬
‫و ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺧﻮﺷﻪاي از اﻳﻦ اﻧﮕﻮر ﺑﺮدار و در اﻳﻦ ﺳﻴﻨﻲ ﺑﮕﺬار و آن را ﺑﺮاي آن ﻣﺮد ﺑﺒﺮ‬
‫و ﺑﮕﻮ از آن ﺑﺨﻮر‪ .‬ﻋﺪاس ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﻮد‪ ،‬اﻧﮕﻮر را آورد و آن را در ﺟﻠﻮ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺨﻮر‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا دﺳﺘﺶ را دراز ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺴﻢ اﷲ و ﺳﭙﺲ آن را ﺗﻨﺎول ﻓﺮﻣـﻮد‪ :‬ﻋـﺪاس‬
‫ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را اﻫﻞ اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﺮ زﺑﺎن ﻧﻤـﻲآورﻧـﺪ‪ .‬آﻧﺤﻀـﺮت‬
‫‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﺪاس ﺗﻮ از اﻫﻞ ﻛﺪام ﺷﻬﺮ ﻫﺴﺘﻲ و دﻳﻨﺖ ﭼﻴﺴـﺖ؟ ﮔﻔـﺖ‪» :‬ﻣـﻦ ﺑـﺮ آﻳـﻴﻦ‬
‫ﻧﺼﺮاﻧﻴﺖ و از اﻫﻞ ﻧﻴﻨﻮا ﻫﺴﺘﻢ«‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬از روﺳﺘﺎي ﻣﺮد ﺻﺎﻟﺢ »ﻳﻮﻧﺲ ﺑﻦ‬
‫ﻣﺘﻲ«؟ ﻋﺪاس ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻳﻮﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺘﻲ را از ﻛﺠﺎ ﻣﻲداﻧﻲ؟ آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد‪ :‬او ﺑـﺮادر‬
‫ﻣﻦ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻋﺪاس ﺧـﻮد را ﺑـﺮ داﻣـﺎن رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ و ﺳﺮ و دﺳﺖ و ﭘـﺎﻳﺶ را ﺑﻮﺳـﻴﺪ و ﻓﺮزﻧـﺪان رﺑﻴﻌـﻪ ﺑـﻪ ﺳـﻮي آن دو ﻧﻔـﺮ ﻧﮕـﺎه‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻳﻜﻲ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻏﻼﻣﺖ را ﻧﮕﺎه ﻛﻦ ﻛﻪ دﻳﻨﺶ را ﻓﺎﺳﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻋﺪاس در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻧﺰد آﻗﺎﻳﺶ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻛﻪ از دﻳﺪن آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬و ﺷـﻨﻴﺪن ﺳـﺨﻨﺎﻧﺶ‬
‫ﻣﺘﺄﺛﺮ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬آﻗﺎﻳﺶ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬واي ﺑﺮ ﺗﻮ ﻋﺪاس! ﺗﻮ را ﭼﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳـﺮ و دﺳـﺖ‬
‫و ﭘﺎي اﻳﻦ ﻣﺮد را ﻣﻲﺑﻮﺳﻴﺪي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻗﺎي ﻣﻦ! در روي زﻣﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﺑﻬﺘـﺮ از وي ﻧﻴﺴـﺖ‪،‬‬
‫او ﻣﺮا از ﭼﻴﺰي ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﺟﺰ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻛﺴﻲ آن را اﻧﺠـﺎم ﻧﻤـﻲدﻫـﺪ‪ .‬آﻗـﺎﻳﺶ ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش ﻋﺪاس او ﺗﻮ را از دﻳﻨﺖ ﺑﺮﻧﮕﺮداﻧﺪ؛ زﻳﺮا دﻳﻦ ﺗﻮ از دﻳﻦ او ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ آﻳﺎ اﻣﺮوز ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺮﺧﻮردﻣﺎن را ﺑﺎ ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم زﻳﺒﺎ و ﻋﺎﻟﻲ ﻗﺮار دﻫـﻴﻢ وﻟـﻮ اﻳـﻦ‬
‫ﻛﻪ از ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪاي ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺷﺎره‪...‬‬
 ‫‪57‬‬ ‫رﻓﺘﺎر ﺑﺎ زﻳﺮدﺳﺘﺎن و ﺧﺪﻣﺘﮕﺰاران‬

‫»ﺑﺎ اﻧﺴﺎن از ﺣﻴﺚ اﻳﻦ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻦ ﻧﻪ از ﺣﻴﺚ ﺷﻜﻞ‪ ،‬ﻣﺎل و ﻣﻘﺎم آﻧﺎن«‪.‬‬
 ‫ﻃﺮﻳﻘﻪ رﻓﺘﺎر ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ ﻛﻔﺎر ﻋﺎدﻻﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﺮد و در راه اﺻﻼح و دﻋﻮت آنﻫﺎ از ﺧﻮد‬
‫ﻓﺪاﻛﺎري ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد و ﺷﻜﻨﺠﻪ و آزار آﻧﺎن را ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﺮد و از ﺑﺪيﻫﺎي آﻧﺎن ﭼﺸﻢ‬
‫ﻣﻲﭘﻮﺷﻴﺪ‪ ،‬ﭼﺮا اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﺮوردﮔﺎرش ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫&‪] ﴾ZπtΗôqy‘ ωÎ) š≈oΨù=y™ö‘r‬اﻷﻧﺒﻴﺎء‪» [107 :‬ﻣﺎ ﺗﻮ را ﻧﻔﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ ﺟﺰ رﺣﻤﺖ«‪ ،‬ﺑﺮاي ﭼﻪ‬ ‫﴿‪!$tΒuρ‬‬

‫ﻛﺴﺎﻧﻲ؟ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ؟! ﺧﻴﺮ‪ ﴾∩⊇⊃∠∪ š⎥⎫Ïϑn=≈yèù=Ïj9 ZπtΗôqy‘﴿ .‬ﺑﻠﻜﻪ »ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن«‪.‬‬
‫ﻳﻬﻮد ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻧﺎﺳﺰا ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﺑﻪ دﺷﻤﻨﻲ و ﻋﺪاوت او ﻣﺒﺎدرت ﻣﻲورزﻧﺪ‪ .‬وﻟـﻲ ﺑـﺎ‬
‫وﺟﻮد آن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﺎن ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬روزي ﻳﻬﻮد ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪي آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﮔﺬﺷﺘﻨﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬اﻟﺴـﺎم‬
‫ﻋﻠﻴﻜﻢ« ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺮگ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬وﻋﻠﻴﻜﻢ« وﻗﺘﻲ ﻋﺎﻳﺸﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ آﻧـﺎن را‬
‫ﺷﻨﻴﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻜﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮگ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ و ﻧﻔﺮﻳﻦ و ﺧﺸﻢ ﺧﺪا ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺎد‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫اي ﻋﺎﻳﺸﻪ! آرام ﺑﺎش و از ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﻧﺎﺳﺰاﮔﻮﻳﻲ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﻦ‪ .‬ﻋﺎﻳﺸﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ ﻧﺸﻨﻴﺪي ﭼﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﺷﻨﻴﺪي ﻛﻪ ﻣﻦ ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻢ؟ ﻣﻦ ﺑـﻪ آنﻫـﺎ ﺟـﻮاب ﮔﻔـﺘﻢ‪،‬‬
‫ﭘﺲ دﻋﺎي ﻣﻦ در ﺣﻖ آنﻫﺎ ﻣﺴﺘﺠﺎب ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬اﻣﺎ دﻋﺎي آﻧﺎن ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ ﻣﻮرد اﺟﺎﺑـﺖ ﻗـﺮار‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﭼﻪ اﻧﮕﻴﺰهاي وﺟﻮد دارد ﺗﺎ ﻧﺎﺳﺰاﮔﻮﻳﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ ﺷﻮد! ﻣﮕﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ او‬
‫ﻧﮕﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ ﴾$YΖó¡ãm Ĩ$¨Ψ=Ï9 (#θä9θè%uρ﴿ :‬ﻳﻌﻨﻲ »ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺳﺨﻦ ﻧﻴﻚ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ«‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﺎ اﺻﺤﺎﺑﺶ از ﻏﺰوهاي ﺑﺮﻣﻲﮔﺸﺘﻨﺪ و در ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﻛﻪ درﺧﺘـﺎن اﻧﺒـﻮﻫﻲ داﺷـﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ و اﺻﺤﺎب در زﻳﺮ درﺧﺘﺎن اﻳﻦ ﺟﻨﮕﻞ ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺷﺪه و ﺑـﻪ اﺳـﺘﺮاﺣﺖ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﻴﺰ زﻳﺮ ﺳـﺎﻳﻪ درﺧﺘـﻲ رﻓﺘـﻪ و اﺳـﺘﺮاﺣﺖ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ و ﺷﻤﺸـﻴﺮش را ﺑـﺮ‬
‫ﺷﺎﺧﻪاي از درﺧﺖ آوﻳﺰان ﻧﻤﻮد و ﭼﺎدرش را ﭘﻬﻦ ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓـﺖ‪ .‬در اﻳـﻦ ﻣﻴـﺎن‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ آنﻫﺎ را دﻧﺒﺎل ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬وﻗﺘﻲ دﻳﺪ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺗﻨﻬﺎ اﺳﺖ ﺑﺎ آراﻣﻲ ﻧﺰد‬
 ‫‪59‬‬ ‫ﻃﺮﻳﻘﻪ رﻓﺘﺎر ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن‬

‫او آﻣﺪ و ﺷﻤﺸﻴﺮش را از ﺷﺎﺧﻪي درﺧﺖ ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻓﺮﻳـﺎد زد‪ :‬اي ﻣﺤﻤـﺪ!‬
‫ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺗﻮ را از ﻣﻦ ﺑﺎزﻣﻲدارد؟ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻴﺪار ﺷﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺮد ﺑـﺎﻻي ﺳـﺮش‬
‫اﻳﺴﺘﺎده و ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ دارد و ﻣﺮگ ﺑﺮ او ﭘﺮﺗﻮ اﻓﻜﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻮد‪ .‬و ﭼﻴﺰي ﺟﺰ ازارش ﺑﺎ او ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻳـﺎراﻧﺶ از وي ﻣﺘﻔـﺮق ﺷـﺪه و‬
‫ﻣﺸﻐﻮل اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮد در اوج ﻗﺪرت و ﭘﻴﺮوزي ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد و ﻣﺮﺗـﺐ ﻣـﻲﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺗﻮ را از ﻣﻦ ﺑﺎزﻣﻲدارد؟ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺗﻮ را از ﻣﻦ ﻧﺠﺎت ﻣﻲدﻫﺪ‪ :‬رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﺎ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬اﷲ! آن ﻣﺮد ﻟﺮزﻳﺪ و ﺷﻤﺸﻴﺮ از دﺳﺘﺶ اﻓﺘﺎد‪ .‬آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮﺧﺎﺳـﺖ‬
‫و ﺷﻤﺸﻴﺮ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺎن! ﺑﮕﻮ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺗﻮ را از دﺳﺖ ﻣـﻦ ﺑـﺎزﻣﻲدارد؟‬
‫آن ﺷﺨﺺ ﻣﺘﻐﻴﺮ و ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ ﺷـﺪ و از رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﻣﻌـﺬرتﺧـﻮاﻫﻲ ﻧﻤـﻮده و ﻃﻠـﺐ‬
‫ﺑﺨﺸــﺶ و ﺗــﺮﺣﻢ ﻣــﻲﻧﻤــﻮد و ﻣــﻲﮔﻔــﺖ‪ :‬ﻛﺴــﻲ ﻧﻴﺴــﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺘــﺮﻳﻦ ﻣﻮاﺧــﺬهﻛﻨﻨــﺪه ﺑــﺎش!‬
‫رﺳﻮلﺧﺪا‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻲﺷﻮي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﻗﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑـﻪ ﺟﻨـﮓ و ﻧﺒـﺮد‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻟﺬا رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از او درﮔﺬر ﻛﺮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او اﺣﺴﺎن ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳـﻦ ﺷـﺨﺺ ﺳـﺮدار‬
‫ﻗﻮﻣﺶ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﺳﻮي آنﻫﺎ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮي اﺳﻼم دﻋﻮت ﻧﻤﻮد و ﻫﻤﮕﻲ آﻧﺎن‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻧﻴﻜﻲ و ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري ﻛﻦ ﺗﺎ دلﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑـﻪ دﺳـﺖ آورده و آنﻫـﺎ را رام‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻲ‪ .‬اﺧﻼق آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺣﺘﻲ ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن ﺳﺮﺳﺨﺖ اﺳﻼم ﺑـﺰرگﻣﻨﺸـﺎﻧﻪ ﺑـﻮده و ﺑـﺎ آن‬
‫ﻋﺎدﻻﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﺮد ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﺟﺬب ﻧﻤﻮده و ﻗﻠﺐﻫﺎﻳﺸﺎن را ﻫـﺪاﻳﺖ ﻧﻤـﻮد و‬
‫ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪي آنﻫﺎ ﻛﻔﺮ را ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ دﻋﻮﺗﺶ در ﺑﻴﻦ ﻣﺮدم ﻇﻬﻮر ﻧﻤﻮد ﻗﺮﻳﺶ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻤﻜـﻦ در‬
‫ﻣﺒﺎرزه و ﻧﺒﺮد ﺑﺎ وي ﺗﻼش ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ دﻋﻮت وي اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺑﺰرﮔﺎن آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻣﺮدي ﺑﺮوﻳﺪ ﻛﻪ داﻧﺎﺗﺮﻳﻦ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺳﺤﺮ و ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ و او‬
‫را ﭘﻴﺶ اﻳﻦ ﻣﺮد )ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ (‬ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻔﺮﻗﻪ و ﺷـﻜﺎف ﻣﻴـﺎن ﻣـﺮدم و دﻳـﻦﻣـﺎن ﺷـﺪه و از‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪60‬‬

‫دﻳﻦﻣﺎن اﻳﺮاد ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﺪ و ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ او ﭼﻪ ﺟـﻮاب ﻣـﻲدﻫـﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻤﮕﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﻛﺴﻲ ﻏﻴﺮ از »ﻋﺘﺒﻪ ﺑﻦ رﺑﻴﻌﻪ« را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺎن ﻗـﺮﻳﺶ ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ :‬اﻳـﻦ‬
‫ﻛﺎر ﺗﻮﺳﺖ اي اﺑﻮ وﻟﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺘﺒﻪ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﺶ از وﺟﺎﻫﺖ و ﺳﻴﺎدت ﺑﺮﺧﻮردار و ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺮدﺑﺎر ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي‬
‫ﻗﺮﻳﺶ! ﺷﻤﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ داﻧﺴﺘﻪاﻳﺪ ﺗﺎ ﻣﻦ ﻧﺰد اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﺑﺮوم و ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻢ و اﻣﻮري را‬
‫ﺑﻪ او ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮﺧﻲ از آنﻫﺎ را ﺑﭙﺬﻳﺮد آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ اي اﺑﻮ وﻟﻴﺪ!‬
‫ﻋﺘﺒﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﻓﺖ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در ﻛﻤﺎل آراﻣﺶ‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬در ﺟﻠﻮﻳﺶ اﻳﺴﺘﺎد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! ﺗﻮ ﺑﻬﺘﺮي ﻳﺎ ﻋﺒﺪاﷲ؟! رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ اﺣﺘﺮام ﭘﺪرش ﻋﺒﺪاﷲ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﺑﻬﺘﺮي ﻳﺎ ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ؟ رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺣﺘﺮام ﺟﺪش ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ ﺳﺎﻛﺖ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺘﺒﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﺗﻮ ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﻨﻲ ﻛﻪ اﻳﻦﻫﺎ از ﺗﻮ ﺑﻬﺘﺮﻧـﺪ‪ ،‬ﭘـﺲ آنﻫـﺎ ﻣﻌﺒـﻮداﻧﻲ را‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ از آنﻫﺎ اﻳﺮاد ﻣﻲﮔﻴﺮي و اﮔﺮ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎور ﻫﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ از آﻧﺎن ﺑﻬﺘﺮي‬
‫ﭘﺲ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮ ﺗﺎ ﻣﻦ ﺳﺨﻨﺖ را ﺑﺸﻨﻮم‪ .‬ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻋﺘﺒـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺸﻢ درآﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺮهاي )ﺟـﻮاﻧﻲ( را ﺷـﻮمﺗـﺮ از ﺗـﻮ ﻣﻴـﺎن‬
‫ﻗﻮﻣﺶ ﻧﺪﻳﺪهاﻳﻢ! ﺟﻤﻊ ﻣﺎ را ﻣﺘﻔـﺮق و اﻓﻜﺎرﻣـﺎن را ﭘﺮاﻛﻨـﺪه ﺳـﺎﺧﺘﻲ و از آﻳـﻴﻦ ﻣـﺎ اﻳـﺮاد‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮي و ﻣﺎ را در ﻣﻴﺎن ﻋﺮبﻫﺎ ﺷﺮﻣﻨﺪه و رﺳﻮا ﺳﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺒﺮ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻗﺮﻳﺶ ﺳﺎﺣﺮ و ﻏﻴﺒﮕﻮﻳﻲ وﺟﻮد دارد ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴـﻢ! ﻣـﺎ در اﻧﺘﻈـﺎر‬
‫ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ ﺟﺰ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺻﺪاﻳﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮﻳﺎد ﻳﻚ زن ﻳـﺎردار ﺑﺸـﻨﻮﻳﻢ و ﺳـﭙﺲ ﺷﻤﺸـﻴﺮ‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺑﺮ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻳﻮرش ﺑﺒﺮﻳﻢ و ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را ﻧﺎﺑﻮد ﺳﺎزﻳﻢ!‬
‫ﻋﺘﺒﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ و ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮد و رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬در ﻛﻤـﺎل ادب ﺧـﺎﻣﻮش‪ .‬آﻧﮕـﺎه‬
‫ﻋﺘﺒﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات ﻓﺮﻳﺒﻨﺪه را آﻏﺎز ﻧﻤﻮد ﺗﺎ رﺳـﻮل ﺧـﺪا از دﻋـﻮﺗﺶ ﺑﺎزآﻳـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪،‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺮد! اﮔﺮ ﻗﺼﺪ ﺗﻮ ﻣﺎل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺮاي ﺗﻮ آﻧﻘﺪر ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ‬
‫ﺗﻮ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪدارﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮد در ﻣﻴﺎن ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ و ﭘﺴﺖ و ﻣﻘـﺎم ﺗﻤﺎﻳـﻞ داري‪،‬‬
 ‫‪61‬‬ ‫ﻃﺮﻳﻘﻪ رﻓﺘﺎر ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن‬

‫ﻣﺎ ﺑﺮﺗﺮي ﺗﻮ را در ﻣﻴﺎن ﺧﻮﻳﺶ اﻋﻼم داﺷﺘﻪ و ﺗﻮ ﺗﺎ آﺧﺮ ﻋﻤﺮ ﺳﺮور ﻣﺎ ﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻮ‬
‫داراي ﺷﻬﻮت ﻫﺴﺘﻲ و ﺑﻪ زﻧﺎن ﻋﻼﻗـﻪ داري ﻫﺮﻛـﺪام از زﻧـﺎن ﻗـﺮﻳﺶ را ﻛـﻪ ﻣـﻲﺧـﻮاﻫﻲ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻦ و ﻣﺎ ﺣﺎﺿﺮﻳﻢ ده زن را ﺑﻪ ازدواج ﺗﻮ درآورﻳـﻢ! و اﮔـﺮ ﺷﺨﺼـﻲ ﻛـﻪ ﻧـﺰد ﺗـﻮ‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ ﺟﻨّﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ او را ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ و ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻲ آن را از ﺧﻮدت دﻓﻊ ﻧﻤﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺮاﻳﺖ‬
‫داروﻳﻲ ﻃﻠﺐ ﻧﻤﻮده و ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮدي ﺗﻮ اﻣﻮال ﺧﻮﻳﺶ را ﺻﺮف ﻣـﻲﻧﻤـﺎﻳﻴﻢ‪ ،‬زﻳـﺮا ﮔـﺎﻫﻲ‬
‫اﺷﺒﺎح و ارواح آزاردﻫﻨﺪه ﺑﺮ اﻧﺴﺎن ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﻣـﻮرد ﻣﻌﺎﻟﺠـﻪ و ﻣـﺪاوا ﻗـﺮار‬
‫ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻮاره ﻋﺘﺒﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ اﺳﻠﻮب ﺑﺪ و ﻧﺎزﻳﺒﺎ ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎﻳﺶ‬
‫را ﺑﻪ وي ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲﻛﺮد و در ﺻﺪد ﻓﺮﻳﺐ ﺑﻮد و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻛﻤﺎل آراﻣﺶ ﺧـﺎﻣﻮش‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻃﺮحﻫﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي رﻳﺎﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻣﺎل‪ ،‬زن و ﻋﻼج ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺖ و ﻋﺘﺒـﻪ ﺧـﺎﻣﻮش‬
‫ﺷﺪه و آرام ﮔﺸﺖ و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺟﻮاب ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭼﺸﻤﺶ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﻋﺘﺒﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻛـﺮد‬
‫و در ﻛﻤﺎل آراﻣﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺑﻮوﻟﻴﺪ! آﻳﺎ ﺳﺨﻨﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ؟ ﻋﺘﺒﻪ از اﻳـﻦ ادب ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ‬
‫راﺳﺘﮕﻮ و اﻣﻴﻦ ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻦ ﮔﻮش ﻓﺮا ده‪ .‬ﻋﺘﺒﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻔﺮﻣﺎ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫﴿‪tβθßϑn=ôètƒ 5Θöθs)Ïj9 $|‹Î/ttã $ºΡ#u™öè% …çμçG≈tƒ#u™ ôMn=Å_Áèù Ò=≈tGÏ. ∩⊄∪ ÉΟŠÏm§9$# Ç⎯≈uΗ÷q§9$# z⎯ÏiΒ ×≅ƒÍ”∴s? ∩⊇∪ $Οm‬‬

‫∪⊂∩ ‪] ﴾∩⊆∪ tβθãèyϑó¡o„ Ÿω ôΜßγsù öΝèδçsYò2r& uÚtôãr'sù #\ƒÉ‹tΡuρ #Zϱo0‬ﻓﺼﻠﺖ‪.[4 – 1 :‬‬

‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺣﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺨﺸﺎﻳﻨﺪه و ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻓﺮو ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺎت آن واﺿﺢ و روﺷﻦ اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻗﺮآﻧﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاي‬
‫ﻗﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﮋدهدﻫﻨﺪه و ﺗﺮﺳﺎﻧﻨﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ اﻛﺜﺮ ﻣﺮدم از آن روﮔﺮدان ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ‬
‫اﻳﻦ ﻗﻮم ﻧﻤﻲﺷﻨﻮﻧﺪ«‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﺸﻐﻮل ﺗﻼوت اﻳﻦ آﻳﺎت ﺑﻮد و ﻋﺘﺒﻪ ﮔﻮش ﻣﻲداد ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻋﺘﺒﻪ ﺑﺮ زﻣـﻴﻦ‬
‫ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﺪﻧﺶ ﺑﻪ ﻟﺮزه درآﻣﺪ‪ ،‬دﺳﺖﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻪ ﭘﺸﺘﺶ اﻧﺪاﺧﺖ و ﺑﺮ آنﻫﺎ ﺗﻜﻴـﻪ زد‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪62‬‬

‫و ﻫﻤﻮاره ﮔﻮش ﻣﻲداد و ﮔﻮش ﻣﻲداد و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺗﻼوت ﻣﻲﻛﺮد و ﺗﻼوت ﻣـﻲﻛـﺮد‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ رﺳﻴﺪ‪:‬‬
‫﴿‪] ﴾∩⊇⊂∪ yŠθßϑrOuρ 7Š$tã Ïπs)Ïè≈|¹ Ÿ≅÷WÏiΒ Zπs)Ïè≈|¹ ö/ä3è?ö‘x‹Ρr& ö≅à)sù (#θàÊtôãr& ÷βÎ*sù‬ﻓﺼﻠﺖ‪.[13 :‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ! اﮔﺮ )اﻫﻞ ﻣﻜﻪ از اﻳﻦ ﻛﺘﺎب( روي ﺑﮕﺮداﻧﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻪ آنﻫـﺎ ﺑﮕـﻮ‪ :‬ﻣـﻦ‬
‫ﺷﻤﺎ را از ﻋﻘﻮﺑﺘﻲ ﭼﻮن ﻋﻘﻮﺑﺖ ﻋﺎد و ﺛﻤﻮد ﻣﻲﺗﺮﺳﺎﻧﻢ«‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻋﺘﺒﻪ اﻳﻦ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻋﺬاب را ﺷﻨﻴﺪ ﻟﺮزه ﺑﺮ اﻧﺪام ﺷﺪ و ﭘﺮﻳـﺪ و دﺳـﺘﺶ را ﺑـﺮ دﻫـﺎن‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﮔﺬاﺷﺖ ﺗﺎ از ﻗﺮاﺋﺖ ﺑﺎزاﻳﺴﺘﺪ‪ .‬ﺑﺎز رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺗﻼوت آﻳﺎت اداﻣﻪ داد ﺗﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻳﻪ ﺳﺠﺪه ﺗﻼوت رﺳﻴﺪ و ﺳﺠﺪه ﻧﻤﻮد و ﺑﺎز ﺳﺮش را از ﺳـﺠﺪه ﺑﺮداﺷـﺘﻪ و ﺑـﻪ‬
‫ﻋﺘﺒﻪ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻨﻴﺪي اي اﺑﻮ وﻟﻴﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺣﺎل ﺗﻮ ﺑـﺪاﻧﻲ و اﻳـﻦ‬
‫آﻳﺎت‪ .‬ﻋﺘﺒﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آﻧﺎن در ﺷﻮق اﻧﺘﻈﺎر ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ ﻧـﺰد آﻧـﺎن رﻓـﺖ‪،‬‬
‫آﻧﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! اﺑﻮوﻟﻴﺪ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از آن روﺣﻴﻪاي ﻛﻪ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﺰدﺗﺎن‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻋﺘﺒﻪ در ﺟﻤﻊ آﻧﺎن ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬آنﻫﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﭘﺸـﺖ ﺳـﺮ ﮔﺬاﺷـﺘﻲ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ ﭼﻴﺰي ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﻧﺸﻨﻴﺪهام‪ .‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧـﺪا! آن ﻧـﻪ ﺷـﻌﺮ ﺑـﻮد و ﻧـﻪ‬
‫ﺳﺤﺮ و ﻧﻪ ﻛﻬﺎﻧﺖ‪.‬‬
‫اي ﻗﺮﻳﺶ! از ﻣﻦ اﻃﺎﻋﺖ ﻛﻨﻴﺪ و اﻳﻦ اﻣﺮ را ﺑﻪ ﻣﻦ واﮔﺬار ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ اﻳﻦ ﻣـﺮد را ﺑـﻪ اﻣـﺮ و‬
‫ﻛﺎرش رﻫﺎ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬اي ﻗﻮم! ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺶ را ﻛﻪ ﻣﻦ ﺷـﻨﻴﺪم ﺧﺒـﺮ ﺑﺰرﮔـﻲ در ﺑـﺮ‬
‫دارد‪ .‬او ﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫﴿‪ö/ä3è?ö‘x‹Ρr& ö≅à)sù (#θàÊtôãr& ÷βÎ*sù‬‬ ‫﴿‪ ﴾∩⊄∪ ÉΟŠÏm§9$# Ç⎯≈uΗ÷q§9$# z⎯ÏiΒ ×≅ƒÍ”∴s? ∩⊇∪ $Οm‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ رﺳﻴﺪ‪:‬‬
‫‪.﴾∩⊇⊂∪ yŠθßϑrOuρ 7Š$tã Ïπs)Ïè≈|¹ Ÿ≅÷WÏiΒ Zπs)Ïè≈|¹‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻣﻦ دﻫﺎﻧﺶ را ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻢ و او را ﺑﻪ ﺻﻠﻪي رﺣﻢ ﺳﻮﮔﻨﺪ دادم ﺗﺎ از ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﺎزآﻳﺪ‬
‫و ﻗﻄﻌﺎً ﺷﻤﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﭼﻴﺰي ﺑﮕﻮﻳﺪ دروغ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻦ ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ ﺑـﺮ‬
‫ﺷﻤﺎ ﻋﺬاب ﻓﺮود آﻳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﺑﻮوﻟﻴﺪ اﻧﺪﻛﻲ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﺑـﻪ ﻓﻜـﺮ ﻓـﺮو رﻓـﺖ و ﻗـﻮﻣﺶ‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﮔﺸﺘﻪ و ﭼﺸﻤﺎﻧﺸﺎن ﺑﻪ او ﺧﻴﺮه ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴـﻢ! در ﺳـﺨﻨﺶ‬
 ‫‪63‬‬ ‫ﻃﺮﻳﻘﻪ رﻓﺘﺎر ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن‬

‫ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﺑﻮد و اﻟﺒﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻄﺒﻮع و دﻟﭙﺬﻳﺮ ﺑﻮد‪ .‬آري‪ ،‬او ﻣﺎﻧﻨﺪ درﺧﺘﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺎﻻﻳﺶ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺛﻤﺮدار و در ﭘﺎﻳﻴﻨﺶ ﻣﻴﻮه ﺧﻴﻠﻲ ﻓﺮاوان اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﺎ او ﻧﺎﺑﻮد ﻧﻤﻲﺷﻮد و او زﻳﺮ دﺳﺖ‬
‫ﺧﻮدش را درﻫﻢ ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ و ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺨﻨﻲ را ﺑﺸﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ .‬اﻳـﻦ از دﺳـﺖ اﻧﺴـﺎﻧﻲ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اي اﺑﻮوﻟﻴﺪ! اﻳﻦ ﺷـﻌﺮ اﺳـﺖ ﺷـﻌﺮ‪ .‬اﺑﻮاﻟﻮﻟﻴـﺪ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑـﻪ ﺧـﺪا‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ! ﻛﺴﻲ از ﻣﻦ در ﺷﻌﺮ داﻧﺎﺗﺮ ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﻦ ﻛﺴﻲ را در رﺟﺰ و ﻗﺼﻴﺪه و ﻧﻪ ﺑـﻪ اﺷـﻌﺎر‬
‫ﺟﻨﻴﺎن ﻛﺴﻲ داﻧﺎﺗﺮ از ﺧﻮد ﺳﺮاغ دارم ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑـﺎ ﻫﻴﭽﻜـﺪام از‬
‫اﻳﻦﻫﺎ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻧﺪارد و ﻫﻤﻮاره ﻋﺘﺒﻪ در ﻣﻮرد رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﺎ ﻗـﻮﻣﺶ ﺑﺤـﺚ و ﻣﻨﺎﻗﺸـﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد! آري‪ ،‬درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺘﺒﻪ در دﻳﻦ اﺳﻼم داﺧﻞ ﻧﺸﺪ‪ ،‬اﻣﺎ دروﻧﺶ ﺑـﻪ دﻳـﻦ اﺳـﻼم‬
‫ﻧﺮم ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺒﻴﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻳﻦ اﺧﻼق رﻓﻴﻊ و اﻳﻦ ﻣﻬﺎرت ﻧﻴﻜـﻮي ﺷـﻨﻴﺪن‪ ،‬در ﻋﺘﺒـﻪ اﺛـﺮ‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻛﻪ او از ﺳﺮﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ دﺷﻤﻨﺎن ﺑﻮد‪.‬‬
‫روز دﻳﮕﺮي ﻗﺮﻳﺶ ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪﻧﺪ و »ﺣﺼﻴﻦ ﺑﻦ ﻣﻨﺬر ﺧﺰاﻋﻲ« ﭘﺪر ﺻـﺤﺎﺑﻲ ﺑﺰرﮔـﻮار‬
‫»ﻋﻤﺮان ﺑﻦ ﺣﺼﻴﻦ« را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ از ﻃﺮف ﺧﻮد ﺟﻬﺖ ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﻣﺬاﻛﺮه ﻧﺰد رﺳﻮلﺧﺪا‪‬‬
‫و ﺑﺎزداﺷﺘﻦ او از دﻋﻮﺗﺶ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻋﻤﺮان ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﻓﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﺻﺤﺎﺑﺶ در ﭘﻴﺮاﻣﻮن او ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ‬
‫و آن ﺟﻤﻠﻪاي ﻛﻪ ﻗﺮﻳﺶ ﻫﻤﻮاره ﺑﺮ زﺑﺎن ﻣﻲآوردﻧﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﺟﻤﻊ ﻣﺎ را ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺳـﺎﺧﺘﻲ و‬
‫اﻓﻜﺎر ﻣﺎ را ﻣﺘﻔﺮق ﻧﻤﻮدي‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻛﻤﺎل ﻟﻄﻒ و آراﻣﺶ ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫از ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﻓﺎرغ ﺷﺪ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻛﻤـﺎل ادب و اﺣﺘـﺮام ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي اﺑـﻮﻋﻤﺮان! آﻳـﺎ‬
‫ﺳﺨﻨﺎﻧﺖ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آري‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﭘﺲ آﻧﭽﻪ ﻣﻦ از ﺗﻮ ﻣﻲﭘﺮﺳﻢ ﺟـﻮاب‬
‫ﺑﺪه‪ ،‬اﺑﻮﻋﻤﺮان ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﮕﻮ‪ .‬ﮔﻮﺷﻢ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي اﺑﻮﻋﻤﺮان! ﺗﻮ اﻣﺮوز ﭼﻨﺪ ﻣﻌﺒﻮد را ﻣـﻲﭘﺮﺳـﺘﻲ؟ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻫﻔـﺖ‬
‫ﻣﻌﺒﻮد! ﺷﺶ ﺗﺎ در زﻣﻴﻦ و ﻳﻜﻲ در آﺳﻤﺎن! رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺮس و اﻣﻴﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺪام ﻳﻜﻲ رﺟﻮع ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ آن ﻛﻪ در آﺳﻤﺎن اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺎز آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬در ﻛﻤـﺎل‬
‫ﻟﻄﻒ و آراﻣﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺣﺼﻴﻦ! اﮔﺮ ﺗﻮ اﺳﻼم ﺑﻴﺎوري ﻣﻦ ﺗﻮ را دو ﻛﻠﻤﻪ ﻳﺎد ﻣﻲدﻫـﻢ ﻛـﻪ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪64‬‬

‫ﺑﻪ ﺗﻮ ﺳﻮد و ﻓﺎﻳﺪه ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺣﺼـﻴﻦ از ﺟـﺎﻳﺶ ﺗﻜـﺎن ﻧﺨـﻮرد و ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ اﺳـﻼم آورد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! دو ﻛﻠﻤﻪاي را ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ وﻋﺪه دادهاي‪ ،‬ﻳﺎد ﺑـﺪه! آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد‪:‬‬
‫ﴍ َﻧ ْﻔ ِﴘ« »ﺧﺪاﻳﺎ! رﺷﺪ و ﻫﻮﺷـﻴﺎري اﻣـﺮ را ﺑـﻪ ﻣـﻦ‬ ‫َ ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫َِ ِ‬
‫ﺑﮕﻮ‪» :‬اﻟ ﱠﻠ ُﻬ ﱠﻢ أ ْﳍ ْﻤﻨﻲ ُر ْﺷﺪي‪َ ,‬وأﻋ ْﺬﲏ ﻣ ْﻦ َ ﱢ‬
‫اﻟﻬﺎم ﻛﻦ و ﻣﻦ را از ﺷﺮ ﻧﻔﺴﻢ ﻧﺠﺎت ﺑﺪه«‪.‬‬
‫آه! ﭼﻪﻗﺪر اﻳﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﻋﺎﻟﻲ و ﺷﺪت ﺗﺄﺛﻴﺮ آن در ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ آﻧﺎن زﻳﺒﺎ و‬
‫ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ اﻳﻦ ﺑﺮﺧﻮرد اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬و ﺷـﻴﻮه دﻋـﻮت ﺑـﺎ ﺣﻜﻤـﺖ و ﺑﺼـﻴﺮت‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ در دﻋﻮت ﻛﻔﺎر و ﺟﺬب آﻧﺎن ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﻣﻔﻴﺪ و ﺳﻮدﻣﻨﺪ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺟﻮاﻧﺎن ﺟﻬﺖ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺑﻪ آﻟﻤﺎن ﺳﻔﺮ ﻛﺮده و در ﻳﻚ واﺣـﺪ آﭘﺎرﺗﻤـﺎن ﺳـﻜﻮﻧﺖ‬
‫ﻧﻤﻮده ﺑﻮد‪ .‬روﺑﺮوي ﺧﺎﻧـﻪي او ﻳـﻚ ﺟـﻮان آﻟﻤـﺎﻧﻲ ﺳـﻜﻮﻧﺖ داﺷـﺖ ﻛـﻪ در ﻣﻴـﺎن آنﻫـﺎ‬
‫ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ راﺑﻄﻪاي وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻓﻘﻂ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺗﻔﺎﻗﺎً داﻧﺸﺠﻮي آﻟﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ رﻓﺖ و ﺗﻮزﻳﻊﻛﻨﻨﺪه روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻫﺮ روز روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ را در‬
‫ﻛﻨﺎر در ﻣﻨﺰل وي ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ دوﺳﺖ ﺟﻮان ﻣﺎ ﺑﺮ اﺛﺮ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪﺷﺪن روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي زﻳﺎد ﻣﺘﻮﺟـﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد و از ﺣﺎل ﻫﻤﺴﺎﻳﻪاش ﺟﻮﻳﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ او ﺑـﻪ ﺳـﻔﺮ رﻓﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ را ﻣﻲﭘﻴﭽﺪ و در ﻳﻚ ﻗﻔﺴﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻲﮔـﺬارد و ﭘﻴﻮﺳـﺘﻪ‬
‫ﻫﺮ روز آنﻫﺎ را ﺟﻤﻊ ﻛﺮده و ﻣﺮﺗﺐ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪاش ﺑﻌﺪ از دو ﻳﺎ ﺳﻪ ﻣﺎه ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد ﺑﻪ او ﺳﻼم ﮔﻔﺘﻪ و ﺑﺎزﮔﺸـﺖ‬
‫وي را از ﺳﻔﺮ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ ﺗﺒﺮﻳﻚ ﻋﺮض ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ را ﺑﻪ او ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ و‬
‫ﺑﺎز ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻛﺮدم ﺷﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎ ﻣﻮﺿـﻮﻋﻲ را دﻧﺒـﺎل ﻛـﺮده ﻳـﺎ در ﻣﺴـﺎﺑﻘﻪاي‬
‫اﺷﺘﺮاك داﺷﺘﻪاﻳﺪ‪ ،‬از اﻳﻦ رو ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ ﺗـﺎ آن را از دﺳـﺖ ﻧﺪﻫـﺪ! ﻫﻤﺴـﺎﻳﻪ آﻟﻤـﺎﻧﻲ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﺑﻪ اﻳﻦ رﻓﺘﺎر اﻧﺴﺎﻧﻲ او ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮده و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬آﻳﺎ در ﻗﺒﺎل اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﺰد ﻳـﺎ ﭘﺎداﺷـﻲ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ؟ دوﺳﺖ ﻣﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ دﻳﻦ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺎ دﺳﺘﻮر ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻧﻴﻜﻲ‬
‫و ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ و ﺷﻤﺎ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﻜﻲ و ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري ﻛﻨﻢ‪.‬‬
 ‫‪65‬‬ ‫ﻃﺮﻳﻘﻪ رﻓﺘﺎر ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن‬

‫ﺳﭙﺲ دوﺳﺖ ﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ او ﺑـﻪ اﺳـﻼم ﻣﺸـﺮف‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا! اﻳﻦ اﺳﺖ ﺑﻬﺮه و ﻟﺬت ﺣﻘﻴﻘﻲ دﻧﻴﺎ‪ ،‬و آن اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷـﻤﺎ اﺣﺴـﺎس ﻧﻤﺎﻳﻴـﺪ‬
‫در ﺣﺴﺎب ﺑﺎ ﻣﺮدم راﺳﺖ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﺑﻪ ﺟﺎ و ﻣﻨﺎﺳﺐ در زﻧـﺪﮔﻲ ﺧـﻮﻳﺶ‪ ،‬و‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮﭼﻴﺰ ﺣﺘﻲ ﺑﺎ اﺧﻼقﺗﺎن‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻋﺒﺎدت ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﺑﻲﺷﻤﺎري از ﻛﻔﺎر ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﻛـﻪ‬
‫دﺳﺘﻪاي از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﺑﺮﺧﻮرد ﻏﻴﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺎﻧﻊ دﺧـﻮل آنﻫـﺎ در اﺳـﻼم‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮان ﺳﺘﻢ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬در ﺑﺎزار آنﻫﺎ را ﻓﺮﻳﺐ دادهاﻧﺪ و در ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ آﻧـﺎن را‬
‫اذﻳﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ! ﭘﺲ ﺑﺸﺘﺎب و ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ روﻳﻪ و ﺗﻌﺎﻣﻞ اﺳﻼﻣﻲ و اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻣﺤﺒﺖآﻣﻴﺰ ﺑﺎ آﻧـﺎن‬
‫رﻓﺘﺎر ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬
‫روﺷﻨﮕﺮي‪...‬‬
‫»ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ دﻋﻮﺗﮕﺮان ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل و رﻓﺘﺎرﺷﺎن در اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارﻧـﺪ‬
‫ﺗﺎ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎﻳﺸﺎن«‪.‬‬
 ‫روش ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺣﻴﻮاﻧﺎت‬

‫ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي زﻳﺒﺎ‪ ،‬ﺧﻮي و ﻋﺎدت او ﺑﺎﺷﻨﺪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪ ﻃﺒـﻊ و ﺳﺮﺷـﺖ وي‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ و ﺑﺎ ﺧﻮن و ﻋﻘﻠﺶ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ و ﻫﺮﮔـﺰ از او ﺟـﺪا ﻧﻤـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ ،‬و‬
‫ﻫﻤﻮاره او را ﺑﺎ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﺟﻤﺎدات ﻧﺮم‪ ،‬آرام‪ ،‬ﻣﻬﺮﺑﺎن‪ ،‬ﺑﺮدﺑﺎر و ﺑﺎ ﻋﺎﻃﻔـﻪ‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﺳﻔﺮي ﺑﻮدﻧﺪ و ﺟﻬﺖ ﻗﻀﺎي ﺣﺎﺟﺖ ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻜـﻲ از ﺻـﺤﺎﺑﻪ‬
‫ﺑﻠﺒﻠﻲ را دﻳﺪ ﻛﻪ دو ﺟﻮﺟﻪ داﺷﺖ وي ﺟﻮﺟـﻪﻫـﺎﻳﺶ را ﺑﺮداﺷـﺖ‪ ،‬ﻣﺮﻏـﻚ آﻣـﺪ و دور او‬
‫ﻣﻲﭼﺮﺧﻴﺪ و ﺑﺎل و ﭘﺮ ﻣﻲزد‪ .‬وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣﺪ و آن را دﻳﺪ‪ ،‬رو ﺑﻪ ﻳـﺎراﻧﺶ ﻛـﺮد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ اﻳﻦ ﻣﺮﻏﻚ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﻧﮕﺮان ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ؟ ﺑﭽـﻪﻫـﺎﻳﺶ را ﺑـﻪ‬
‫آن ﺑﺮﮔﺮداﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎري دﻳﮕﺮ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬آﺷﻴﺎﻧﻪ ﻣﻮرﻳﺎﻧﻪاي را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﻮزاﻧﻴﺪه ﺷﺪه اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ آﺷﻴﺎﻧﻪي ﻣﻮرﺑﺎﻧﻪﻫﺎ را ﺳﻮزاﻧﺪه اﺳﺖ؟ ﻳﻜﻲ از ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻋﺮض ﻛﺮد‪ :‬ﻣـﻦ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ‪ .‬و ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺟﺰ ﭘﺮوردﮔﺎر آﺗـﺶ‪ ،‬ﻛﺴـﻲ ﺑـﺎ‬
‫آﺗﺶ ﻋﺬاب دﻫﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻮارد ﻣﻬﺮ و ﻋﻄﻮﻓﺖ وي اﻳـﻦ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻫﺮﮔـﺎه در ﺣـﺎل وﺿـﻮ‬
‫ﻣﻲﺑﻮد ﮔﺮﺑﻪاي ﻣﻲآﻣﺪ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻇﺮف را ﺑﺮاﻳﺶ ﻛﺞ ﻣﻲﻛﺮد و ﮔﺮﺑﻪ از آن ﻣﻲﻧﻮﺷﻴﺪ و‬
‫ﺳﭙﺲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬از ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪهي آن وﺿﻮ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫روزي از ﻛﻨﺎر ﺷﺨﺼﻲ ﮔﺬر ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪي را ﺑﺮ زﻣـﻴﻦ ﺧﻮاﺑﺎﻧﻴـﺪه و ﭘـﺎﻳﺶ را ﺑـﺮ‬
‫ﮔﺮدﻧﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد و ﻛﺎرد را ﺗﻴﺰ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ آن را ذﺑﺢ ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﮔﻮﺳـﻔﻨﺪ ﺑـﻪ او‬
‫ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪهي آن ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﻣﻲﺧـﻮاﻫﻲ دو ﺑـﺎر او‬
‫را ﺑﻜﺸﻲ؟ ﭼﺮا ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ آن را ﺑﺨﻮاﺑﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﺎرد را ﺗﻴﺰ ﻧﻜﺮدي؟‬
‫روزي از ﻛﻨﺎر دو ﻧﻔﺮ ﮔﺬر ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺪام ﺑﺮ ﺷﺘﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺳﻮار ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑـﺎﻫﻢ ﮔﻔﺘﮕـﻮ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن آنﻫﺎ را دﻳﺪ ﺑﺮ ﺷﺘﺮﻫﺎ ﺗﺮﺣﻢ ﻧﻤـﻮده و از اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺣﻴﻮاﻧـﺎت را ﻛﺮﺳـﻲ و‬
‫ﺻﻨﺪﻟﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻬﻲ ﻓﺮﻣﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺟﺰ وﻗﺖ ﻧﻴﺎز ﺑﺮ ﺷﺘﺮ ﺳـﻮار ﻧﺸـﻮﻧﺪ و ﭼـﻮن‬
 ‫‪67‬‬ ‫روش ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺣﻴﻮاﻧﺎت‬

‫ﻧﻴﺎزﺷﺎن ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻓﺮود آﻳﻨﺪ و آن را ﺑﮕﺬارﻧﺪ ﺗﺎ راﺣﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رﺳﻮل ﺧـﺪا‪‬‬
‫از داغﻛﺮدن ﭼﻬﺮه ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻣﻨﻊ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻇﺮﻳﻒﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮاردي ﻛﻪ در ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺳﻴﺮت ذﻛﺮ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺷﺘﺮي ﺑﻪ ﻧﺎم ﻋﻀﺒﺎء داﺷﺖ‪ .‬ﻣﺸـﺮﻛﻴﻦ ﺑﺮﺧـﻲ از ﺷـﺘﺮان ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن را ﻛـﻪ در‬
‫اﻃﺮاف ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﭼﺮا ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻏﺎرت ﺑﺮدﻧﺪ و ﻏﺼﺒﺎء ﻧﻴﺰ در ﻣﻴـﺎن اﻳـﻦ ﺷـﺘﺮان ﺑـﻮد و‬
‫ﻳﻜﻲ از زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن را ﻧﻴﺰ اﺳﻴﺮ ﻛﺮده و ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ اﻳﻦ زن و ﺷﺘﺮان را ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﻓﺮار ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در وﺳﻂ راه ﺷﺘﺮان را رﻫـﺎ ﺳـﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺗﺎ در اﻃﺮاف ﺑﭽﺮﻧﺪ و در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﺒﺎﻧﻪ زن اﺳﻴﺮ ﺑﻠﻨـﺪ ﺷـﺪ ﻛـﻪ ﻓـﺮار ﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻧﺰد ﺷﺘﺮان آﻣﺪ ﺗﺎ ﻳﻜﻲ را ﺳﻮار ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﻧﺰد ﻫﺮ ﺷﺘﺮي ﻣﻲآﻣﺪ او ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ آواز ﻣـﻲداد‪ ،‬وي از ﺗـﺮس اﻳـﻦ ﻛـﻪ آنﻫـﺎ‬
‫ﺑﻴﺪار ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬آن را رﻫﺎ ﻛﺮده و ﻧﺰد ﺷﺘﺮ دﻳﮕﺮي ﻣﻲرﻓﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻀﺒﺎء رﺳـﻴﺪ‪ ،‬ﭼـﻮن‬
‫آن را ﺣﺮﻛﺖ داد‪ ،‬دﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎر رام و آرام اﺳﺖ‪ ،‬از اﻳﻦ رو ﺳﻮار ﺑﺮ آن ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺪﻳﻨﻪ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﺷﺘﺮ ﻏﻀﺒﺎء ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺪﻳﻨﻪ رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ اﻳﻦ زن اﺣﺴﺎس ﻛﺮد ﻛﻪ ﻧﺠﺎت ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺪت ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺮدﻳﺪ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺧﺪاﻳﺎ! ﺑﺮ ﻣﻦ ﻧﺬري اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺮا ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻋﻀﺒﺎء ﻧﺠﺎت ﺑﺨﺸﻴﺪي آن را ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺧﻮاﻫﻢ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬زن ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺷﺘﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬را ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬زن ﻛﻨﺎر ﺧﺎﻧـﻪاش از ﺷـﺘﺮ ﭘـﺎﻳﻴﻦ‬
‫آﻣﺪ و آنﻫﺎ ﺷﺘﺮ را ﻧﺰد آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬زن ﭘﻴﺶ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬آﻣﺪ و ﺷﺘﺮ را ﺧﻮاﺳـﺖ‪ ،‬ﺗـﺎ‬
‫آن را ذﺑﺢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﺪ ﺟﺰاﻳﻲ ﺑﻪ او دادهاي ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳـﻦ زن ﺑـﺪ‬
‫ﺟﺰاﻳﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﺘﺮ داده اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺧﺪا او را ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آن ﻧﺠﺎت دﻫﺪ‪ ،‬ﻗﺮﺑﺎﻧﻲاش ﻣـﻲﻛﻨـﺪ!‬
‫ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻧﺬري ﻛﻪ در آن ﮔﻨﺎه و ﻣﻌﺼﻴﺖ ﺧـﺪا ﺑﺎﺷـﺪ و ﻧـﺬري ﻛـﻪ در ﺗـﻮان اﻧﺴـﺎن‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻓﺎ ﻧﺪارد«‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪68‬‬

‫ﭘﺲ ﭼﺮا ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺧﻮدت را در ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﺑﺮﺧﻮرد از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻬـﺮورزي‪ ،‬ﺧﻮﺷـﺮوﻳﻲ و‬

‫ﺑﺰرگﻣﻨﺸﻲ ﺑﻪ ﻋﺎدت ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ ﺗﺎ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﺎ آن ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨـﻲ ﭼـﻮن‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺣﺘﻲ ﺟﻤﺎدات و درﺧﺘﺎن ﺑﺎ ﺗﻮ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﻨﺪ!‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬روزﻫﺎي ﺟﻤﻌﻪ ﺑﺮﻣﻲﺧﺎﺳﺖ و ﺑﻪ ﺗﻨﻪي درﺧﺖ ﺧﺮﻣـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ در ﻣﺴـﺠﺪ‬
‫ﻧﺼﺐ ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﻜﻴﻪ ﻣﻲداد و ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺧﻄﺒﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬زﻧﻲ از اﻧﺼﺎر ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ!‬
‫آﻳﺎ ﺑﺮاﻳﺖ ﻣﻨﺒﺮي ﻧﺴـﺎزم ﺗـﺎ ﺑـﺮ آن ﺑـﻪ ﺧﻄﺎﺑـﻪ ﺑﭙـﺮدازي؟ ﭼـﻮن ﻣـﻦ ﻏـﻼم ﻧﺠـﺎري دارم‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﺧﺘﻴﺎر داري‪.‬‬
‫زن اﻧﺼﺎري ﺑﺮاي آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﻨﺒﺮي ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﭼﻮن روز ﺟﻤﻌﻪ ﻓﺮا رﺳﻴﺪ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت‪‬‬
‫ﺑﺮ ﻣﻨﺒﺮي ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺑـﺎﻻ رﻓـﺖ‪ .‬ﭼـﻮن ﺑـﺎﻻي ﻣﻨﺒـﺮ ﻧﺸﺴـﺖ‪ ،‬آن ﺗﻨـﻪي‬
‫درﺧﺖ ﺧﺮﻣﺎ ﭼﻮن ﮔﺎو ﻧﺮ ﺑﻪ ﺻﺪا درآﻣﺪه و ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزد ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﺰدﻳـﻚ ﺑـﻮد ﻣﻨﻔﺠـﺮ‬
‫ﺷﻮد و ﺻﺪاﻳﺶ در ﻫﻤﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﭘﻴﭽﻴﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﻣﻨﺒﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪ و ﺗﻨﻪي درﺧـﺖ را‬
‫ﺑﻪ آﻏﻮش ﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه آن ﺗﻨﻪ ﭼﻮن ﺑﭽﻪاي ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﻮد‪ ،‬ﺻﺪا ﻣﻲداد ﺗﺎ اﻳﻦ‬
‫ﻛﻪ آرام ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎن ﻣﺤﻤﺪ در دﺳﺖ اوﺳﺖ‪ ،‬اﮔـﺮ ﻣـﻦ آن را‬
‫ﺑﻪ آﻏﻮش ﻧﻤﻲﮔﺮﻓﺘﻢ ﺗﺎ روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ آواز ﻣﻲداد‪.‬‬
‫اﺷﺎره‪...‬‬
‫»ﺧﺪاوﻧﺪ اﻧﺴﺎن را ﮔﺮاﻣﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﺘﻤﮕﺮي ﺑﺮ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺨﻠﻮﻗـﺎت‪،‬‬
‫ﻣﺎﻧﻊ ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻛﺮاﻣﺖ و ﻋﺰت ﻣﻲﺷﻮد«‪.‬‬
 ‫‪ 100‬راه ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ دلﻫﺎي ﻣﺮدم‬

‫ﻫﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﻓﻦ و ﻫﻨﺮي ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﺶ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺷـﻴﻔﺘﻪي ﻣـﺎل‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﻨﻮﻧﻲ را ﺟﻬﺖ ﺟﻤﻊآوري و رﺷﺪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮد و ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻣﻬﺎرتﻫـﺎي‬
‫ﺗﺠﺎري و ﺳﻮد ﺗﻼش ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺪﻳﺮان ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﺎ ﻣﺘﻨـﻮع ﺳـﺎﺧﺘﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎ و‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روشﻫﺎي ﭘـﺮزرق و ﺑـﺮق و ﻧـﻮﻳﻦ و ﺗﻤـﺮﻳﻦدادن ﻣﺠﺮﻳـﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم را ﺟﺬب ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻨﻮﻧﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮﻧـﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺪﻳﺮان وﺳﺎﻳﻞ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺳﻤﻌﻲ و ﺑﺼـﺮي در ﺗﺨﺼـﺺ ﻣﻬـﺎرتﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ در ﺗﺤﻘـﻖ‬
‫آرﻣﺎنﻫﺎﻳﺸﺎن ﻣﻔﻴﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻼش ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﭘﺨﺘﻪ و ﻣﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﺑﺎر آﻳﻨﺪ‪ .‬ﺟﺬب دلﻫﺎ ﻧﻴـﺰ ﻳﻜـﻲ‬
‫از ﻓﻨﻮﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﻠﻮب و ﻓﻦ ﺧﺎص ﺧﻮدش را دارد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺷﻤﺎ در ﻣﺠﻠﺴﻲ ﻛﻪ ﭼﻬﻞ ﻧﻔﺮ در آن ﻧﺸﺴﺘﻪاﻧﺪ داﺧﻞ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ و ﺷـﺮوع‬
‫ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻓﺤﻪﻧﻤﻮدن آنﻫﺎ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و دﺳﺖﺗـﺎن را ﺑـﻪ ﻃـﺮف اوﻟـﻴﻦ ﻧﻔـﺮ دراز ﻣـﻲﻛﻨﻴـﺪ و او‬
‫ﮔﻮﺷﻪي دﺳﺘﺶ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺷﻤﺎ دراز ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺎ ﺳﺮدي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧـﻮش آﻣـﺪي ﺧـﻮش‬
‫آﻣﺪي‪ .‬ﺷﺨﺺ دوﻣﻲ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﺟﻨﺒﻲ و ﻏﻴﺮه ﻣﺸﻐﻮل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺑـﻪ او‬
‫ﺳﻼم ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ ،‬وي ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺳﺮدي ﺟﻮاب ﺳﻼم ﺷﻤﺎ را ﮔﻔﺘﻪ و ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎ ﻧﮕـﺎه‬
‫ﻛﻨﺪ دﺳﺘﺶ را ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺘﺎن دراز ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺳﻮﻣﻲ ﺑﺎ ﻣﻮﺑﺎﻳﻠﺶ ﻣﺸﻐﻮل ﺗﻤﺎسﮔـﺮﻓﺘﻦ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻓﻘﻂ دﺳﺘﺶ را ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺘﺎن دراز ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺧﻮشآﻣﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﭼﻬﺎرﻣﻲ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ ﻣﻲروﻳﺪ از ﺟﺎﻳﺶ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ و ﺧﻮدش را ﺑﺮاي‬
‫ﺳﻼم آﻣﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﭼﺸﻤﺶ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪ ،‬ﻟﺒﺨﻨﺪ زده و از دﻳﺪارﺗﺎن اﻇﻬﺎر ﺳـﺮور و‬
‫ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺎ دﻟﮕﺮﻣﻲ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻧﻤﻮده و از ﺷﻤﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺎل اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻪ ﺷﻤﺎ او را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻴﺪ و ﻧﻪ او از ﺷـﻤﺎ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ دارد! واﻧﮕﻬـﻲ ﺷـﻤﺎ ﺑـﻪ ﺳـﺎﻳﺮ ﻣـﺮدم آن‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺳﻼم ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و در ﮔﻮﺷﻪاي ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﻴﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪70‬‬

‫ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﺧﺪا! آﻳﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻗﻠﺐﺗﺎن ﺑﻪ ﺳـﻮي آن ﺷـﺨﺺ ﻣﺘﻤﺎﻳـﻞ ﮔﺸـﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ؟ ﺑﻠﻪ! ﺣﺘﻤﺎً دل ﺑﻪ ﺳﻮي او ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﺷﻤﺎ را ﻧﻤـﻲﺷﻨﺎﺳـﺪ و ﺷـﻤﺎ‬
‫اﺳﻤﺶ را ﻫﻢ ﻧﻤﻲداﻧﻴﺪ و ﺣﺘﻲ ﺷﻐﻞ و ﻣﺤـﻞ ﻛـﺎرش را ﺑﻠـﺪ ﻧﻴﺴـﺘﻴﺪ‪ .‬اﻣـﺎ ﺑـﺎ اﻳـﻦ وﺟـﻮد‬
‫ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻗﻠﺒﺖ را ﺑﺮﺑﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﺎل‪ ،‬ﭘﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻨﺼﺐ و ﻧـﻪ ﺑـﺎ ﻧﺴـﺒﺖ و ﺣﺴـﺐ؛ ﺑﻠﻜـﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﺑﺮﺧﻮرد ﺧﻮدش‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬دلﻫﺎ ﺑﺎ ﻗﺪرت‪ ،‬ﺗﻮان‪ ،‬ﻣﺎل‪ ،‬رﻧـﮓ‪ ،‬ﺟﻤـﺎل‪،‬‬
‫ﭘﺴﺖ و وﻇﻴﻔﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻤﻲآﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﭼﻴﺰي ﻛﻤﺘﺮ و آﺳﺎنﺗﺮ از آن ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﻛﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ آن را ﻛﺴﺐ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از داﻧﺶآﻣﻮزاﻧﻢ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري رواﻧﻲ ﻣﺒﺘﻼ ﮔﺮدﻳﺪ و در واﻗﻊ اﻳﻦ ﺑﻴﻤـﺎري‬
‫ﻧﻮﻋﻲ اﻓﺴﺮدﮔﻲ ﺷﺪﻳﺪي ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺪرش ﻳﻚ ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﻋﺎﻟﻲرﺗﺒﻪ ﺑﻮد ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺑﻪ داﻧﺸﻜﺪه آﻣـﺪ و‬
‫ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮدﻳﻢ و در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻋﻼج ﭘﺴﺮش ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻤﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺑﺎري ﻣﻦ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪيﺷﺎن ﻛﻪ ﻳﻚ ﻛﺎخ ﺑﺎ ﺷﻜﻮﻫﻲ ﺑﻮد رﻓﺘﻢ‪ ،‬ﻣﺠﻠﺲ ﭘﺪرش ﭼﻨﺎن ﻣﻤﻠﻮ از ﻣﻬﻴﻤﺎﻧﺎن ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ در آن ﺟﺎﻳﻲ ﺧﺎﻟﻲ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ از ﻣﺤﺒﺖ ﻣﺮدم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﺨﺺ و ﺗﻮﺟﻪ آﻧـﺎن‬
‫ﺑﻪ او ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﺳﺎلﻫﺎ ﮔﺬﺷﺖ و ﭘﺪرش از ﻛﺎر ﺑﺎزﻧﺸﺴﺖ ﺷﺪ‪ ،‬و ﻣﻦ ﺑﻪ دﻳﺪارش رﻓﺘﻢ‪ ،‬ﭼﻮن وارد ﻛﺎخ‬
‫وي ﺷﺪم و وارد ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺷﺪم‪ ،‬دﻳﺪم ﭘﻨﺠﺎه ﺻﻨﺪﻟﻲ و ﻣﺒﻞ در آن وﺟﻮد دارد‪ ،‬وﻟـﻲ ﺟـﺰ‬
‫ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﻛﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﺗﻤﺎﺷﺎي ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺑﻮد و ﻳﻚ ﺧـﺪﻣﺘﮕﺰار ﻛـﻪ ﭼـﺎي و ﻗﻬـﻮه ﻣـﻲآورد‪،‬‬
‫ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮ در آﻧﺠﺎ ﻧﺒﻮد! اﻧﺪﻛﻲ ﺑﺎ او ﻧﺸﺴﺘﻢ و وﻗﺘﻲ ﺑﻴﺮون ﺷﺪم‪ ،‬ﺑـﻪ ﻳـﺎد وﺿـﻌﻴﺖ او در‬
‫زﻣﺎن ﭘﺴﺖ و ﻣﻘﺎم ﺳﺎﺑﻖ وي اﻓﺘﺎدم و وﺿﻌﻴﺖ ﻓﻌﻠﻲ او را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮدم‪.‬‬
‫راﺳﺘﻲ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﻮد ﻛﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺮدم را ﮔﺮد او ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﺮد؟ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺮدم از روي اﻧﺲ و ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ دورش ﻣﻲﭼﺮﺧﻴﺪﻧﺪ؟ درﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﺮد ﻣﺮدم را ﺑﺎ اﺧﻼق‬
‫ﻣﻬﺮ و ﺣﺴﻦ رﻓﺘﺎرش ﻛﺴﺐ ﻧﻜﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ آﻧﺎن را ﺑﺎ ﭘﺴﺖ و ﻣﻘـﺎم و وﺳـﻌﺖ رواﺑﻄـﺶ‬
‫ﺟﻤﻊ ﻛﺮده و ﺑﻪ دﺳﺖ آورده ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺬا وﻗﺘﻲ ﭘﺴﺖ و ﻣﻘﺎم از دﺳـﺖ رﻓـﺖ‪ ،‬ﻣﺤﺒـﺖ ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاه آن از ﺑﻴﻦ رﻓﺖ‪.‬‬
 ‫‪71‬‬ ‫‪ 100‬راه ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ دلﻫﺎي ﻣﺮدم‬

‫ﺗﻮ ﻧﻴﺰ از اﻳﻦ دوﺳﺖﻣﺎن درس ﺑﮕﻴﺮ و ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻣﻬﺎرتﻫﺎﻳﻲ رﻓﺘﺎر ﻛﻦ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺗـﻮ‬
‫را دوﺳﺖ ﺑﺪارﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻟﺒﺨﻨـﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻬـﺮورزي و ﺧـﻮشرﻓﺘـﺎريات را دوﺳـﺖ ﺑﺪارﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﭼﺸﻢﭘﻮﺷﻲات را از ﻟﻐﺰشﻫﺎيﺷﺎن و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺗﻮ را در ﺑﺮاﺑـﺮ ﻧﺎﻣﻼﻳﻤـﺎت و ﺳـﺨﺘﻲﻫـﺎي‬
‫آﻧﺎن دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻗﻠﺐ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻨﺪﻟﻲ و ﺟﻴﺒﺖ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻓﺮزﻧﺪان و ﻫﻤﺴﺮش ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ و ﺧﻮردﻧﻲ و ﻧﻮﺷﻴﺪﻧﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻌـﺎً‬
‫ﻗﻠﺐﺷﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻴﺎورده اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ رﻓﺘﺎر و اﺧﻼق ﺑﺪ و ﺗﻨﺪ ﺑـﺮاي ﺧـﺎﻧﻮادهاش‬
‫ﻣﺎل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻛﺴﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ دلﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ آورد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺷﻜﻢﻫﺎﻳﺸﺎن‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآورد‪.‬‬
‫از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻜﻦ وﻗﺘﻲ ﺟﻮاﻧﻲ را دﻳﺪي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﻣﻮاﺟﻪ ﮔﺸـﺘﻪ اﺳـﺖ در‬
‫ﻣﻮرد آن ﺑﺎ دوﺳﺖ ﻳﺎ اﻣﺎم ﻣﺴﺠﺪ و ﻣﻌﻠﻢ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﭘﺪرش را رﻫﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ زﻳﺮا ﭘﺪر‬
‫ﻗﻠﺒﺶ را ﻓﺘﺢ ﻧﻜﺮده و دﻳﻮارﻫﺎ را ﺑﻴﻦ ﺧﻮد و ﭘﺴﺮش ﻧﺸﻜﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﻠـﺐ‬
‫را ﻣﻌﻠﻢ‪ ،‬دوﺳﺖ و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ دﺷﻤﻦ ﻛﻴﻨﻪﺗﻮزي ﺑﻪ دﺳﺖ آورده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ‪:‬‬

‫آﻳﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدهاي ﺷﺨﺼﻲ داﺧﻞ ﻳﻚ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻠﻮﻏﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ اﻳـﻦ ﻃـﺮف و آن‬
‫ﻃﺮف ﻣﻲﻧﮕﺮد ﺗﺎ ﺟﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ و در آﻧﺠـﺎ ﺑﻨﺸـﻴﻨﺪ‪ .‬ﻣـﻲﺑﻴﻨـﻲ ﻛـﻪ ﻣـﺮدم ﻣﺘﻮﺟـﻪ او‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻫﺮﻛﺪام او را ﺻﺪا ﻣﻲزﻧﻨﺪ ﺗﺎ در ﻛﻨﺎر آنﻫﺎ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ! ﭼﺮا؟‬
‫آﻳﺎ روزي ﺟﻬﺖ ﺻﺮف ﺷﺎم دﻋﻮت ﺷﺪهاي در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻞ دﻋﻮﺗﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻴﺰ و‬
‫ﺻﻨﺪﻟﻲ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﻏﺬاﻳﺶ را در ﺳﻴﻨﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﻣﺮدم او را ﺻﺪا‬
‫ﻣﻲزﻧﻨﺪ و ﺑﻪ او اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﻼﻧﻲ اﻳﻦ ﺟﺎ ﺧﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﺑـﺎ آﻧـﺎن ﺑﻨﺸـﻴﻨﺪ‪ .‬در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي ﺳﻴﻨﻴﺶ را ﺑﺎ ﻏﺬا ﺑﺮﻣﻲدارد و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻮ و آن ﺳﻮ ﻣـﻲﻧﮕـﺮد‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫ﻛﺴﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎ او را ﺻﺪا ﺑﺰﻧﺪ ﻳﺎ ﻧﺰد او ﺑﺮود ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻳﻚ ﻣﻴﺰ‬
‫ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪72‬‬

‫ﭼﺮا ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺷﺨﺺ اوﻟﻲ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ اﻣﺎ ﺑﻪ دوﻣﻲ ﺧﻴﺮ؟ آﻳﺎ اﺣﺴﺎس ﻛـﺮدهاي ﻛـﻪ‬
‫دلﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺳﻮي ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ اﺳﺖ ﻫﺮﻛﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر در دﺳـﺘﺶ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴـﻲ‬
‫ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم را ﺑﺎ آن ﺟﺬب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﻌﺠﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻫﻤﮕﻲ اﻳﻦﻫﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻣﺮدم را‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻧﺪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﻳﻚ ﺷﻴﻮه ﻫﻮﺷﻴﺎراﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷـﺨﺺ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ‬
‫وﺳﻴﻠﻪي آن دلﻫﺎ را ﺷﻜﺎر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺮار‪...‬‬
‫»ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي ﻣﺎ ﺟﻬﺖ اﺳﻴﺮﻧﻤﻮدن ﻗﻠﺐﻫﺎي دﻳﮕﺮان و ﻛﺴﺐ ﻣﺤﺒﺖ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ آنﻫﺎ ﺑـﻪ ﻣـﺎ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ و ﺑﺮﺧﻮرداري و اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻌﻤﺖﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ را ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ«‪.‬‬
 ‫ﻧﻴﺖ و ارادهات را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﺪا ﻧﻴﻜﻮ ﻛﻦ‬

‫ﻣﻦ در روشﻫﺎي ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻲ اﺷﺨﺎص ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸـﻴﺪم و ﺳـﺎلﻫـﺎي درازي ﺑـﺎ آنﻫـﺎ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮدم‪ ،‬ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﺪارم ﻛﻪ از آﻧﺎن ﻟﺒﺨﻨﺪ و ﺣﺘﻲ ﺧﻨﺪهاي ﻛﻪ از روي ﻣﺠﺎﻣﻠﻪ ﺑﺎﺷـﺪ و‬
‫ﻳﺎ واﻛﻨﺸﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ در ﺣﺎل ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ آﻧﺎن را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﺰرگ ﺷﺪهاﻧﺪ و در ﺗﻐﻴﻴﺮ آن ﻗﺎدر ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر اﺗﻔﺎﻗﻲ در ﺟﺎﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﻲ آنﻫﺎ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛـﺮدم ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺑﺮﺧـﻲ ﻣـﺮدم از ﺟﻤﻠـﻪ‬
‫ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪان و اﻓﺮاد ﺑﺎﻧﻔﻮذ در ﭘﺴﺖﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﻲ ﺑﺎ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲﺧﻨﺪﻧﺪ و ﻧﺮﻣـﻲ و ﻣﻬـﺮورزي‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬درﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ آنﻫﺎ از روي ﻣﺼﻠﺤﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ آﻧﺎن ﺑـﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﻋﻤﻞ ﭘﺎداش ﺑﺰرﮔﻲ را از دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺆﻣﻦ‪ ،‬ﺑﺎ اﺧﻼق و ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺗﻌﺎﻣـﻞ ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻋﺒﺎدت ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎل و ﻣﻨﺼﺐ و ﻧﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻪ ﻣﺮدم‬
‫از او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻨﺪ و ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ازدواج ﻳﺎ ﻛﺴﺐ درآﻣـﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜـﻪ ﻓﻘـﻂ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺧـﺪا او را‬
‫دوﺳﺖ ﺑﺪارد و ﻣﻬﺮ او را در دل ﻣﺨﻠﻮﻗﺶ ﺑﻴﻨﺪازد‪.‬‬
‫آري! ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺧﻮشرﻓﺘﺎري را ﻋﺒﺎدﺗﻲ ﺑﻪ ﺣﺴـﺎب آورد‪ ،‬در ﺑﺮﺧـﻮرد ﺑـﺎ ﻣـﺮدم اﻋـﻢ از‬
‫ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ و ﻓﻘﻴﺮ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ و رﻓﺘﮕﺮ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ روزي از ﻛﻨﺎر ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺑﻴﭽﺎرهاي ﻛﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎن را ﺗﻤﻴﺰ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﮕـﺬري و او دﺳـﺘﺶ‬
‫را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺗﻮ ﺟﻬﺖ ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ دراز ﺑﻜﻨﺪ و روز دﻳﮕﺮي ﻧﺰد ﻣﺴـﺌﻮﻟﻲ ﺑﻠﻨﺪﭘﺎﻳـﻪ ﺑـﺮوي و او‬
‫ﻧﻴﺰ دﺳﺘﺶ را دراز ﺑﻜﻨﺪ‪ ،‬آﻳﺎ اﻳﻦ دو از ﻧﻈﺮ اﺳﺘﻘﺒﺎل و ﻟﺒﺨﻨـﺪ و ﺑﺸﺎﺷـﺖ و ﺧﻮﺷـﺮوﻳﻲ در‬
‫ﻧﺰد ﺗﻮ ﻣﺴﺎوي ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ ﻧﻤﻲداﻧﻢ! اﻣﺎ اﻳﻦ دو در ﻧﺰد آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در اﺳـﺘﻘﺒﺎل‪ ،‬ﺧﻴﺮﺧـﻮاﻫﻲ‬
‫و ﺷﻔﻘﺖ ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮ ﭼﻪ ﻣﻲداﻧﻲ ﺷﺎﻳﺪ آن ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ او را ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨـﻲ و ﺑـﺮ او‬
‫ﻓﺨﺮ ﻣﻲﻓﺮوﺷﻲ‪ .‬در ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازهي ﺑﺰرﮔﻲ زﻣﻴﻦ از ﻛﺴﻲ ﻛﻪ او را ﮔﺮاﻣﻲ ﻣـﻲداري‬
‫و ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﮔﺮم از او ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪74‬‬
‫اﻟﻘﻴﺎﻣ ِﺔ‪َ :‬أﺣ ِ‬
‫ﺎﺳﻨَﻜ ُْﻢ‬ ‫ِ‬ ‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪» :‬إِ ﱠن ِﻣﻦ َأﺣﺒﻜُﻢ إِ َﱄ‪ ,‬و َأ ْﻗﺮﺑِﻜُﻢ ِﻣﻨﱢﻲ َ ْ ِ‬
‫َ‬ ‫ﳎﻠ ًﺴﺎ َﻳ ْﻮ َم َ َ‬ ‫ْ َﱢ ْ ﱠ َ َ ْ‬
‫َأ ْﺧ َﻼ ًﻗﺎ«)‪» (1‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮﻳﻦ و ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮﻳﻦﺗﺎن از ﺣﻴﺚ ﻣﺠﻠﺲ در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮشاﺧﻼقﺗﺮﻳﻦﺗﺎن اﺳﺖ«‪.‬‬
‫َﲔ ُﳛِ ﱡﺒ ُﻬ َﲈ اﷲﱠُ َو َر ُﺳﻮ ُﻟ ُﻪ« »ﻫﻤﺎﻧﺎ در ﺗـﻮ دو‬ ‫و ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﺷﺒﺢ ﺑﻦ ﻋﺒﺪﻗﻴﺲ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬إِ ﱠن ﻓِ َ‬
‫ﻴﻚ َﳋ ْﺼ َﻠﺘ ْ ِ‬

‫ﺧﺼﻠﺖ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺧﺪا و رﺳﻮﻟﺶ آنﻫﺎ را دوﺳﺖ دارﻧﺪ( آن دو ﺧﺼﻠﺖ ﭼـﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ‪:‬‬
‫آﻳﺎ آن دو ﻧﻤﺎز ﺷﺐ ﻳﺎ روزهي روز ﺑﻮدﻧﺪ؟ اﺷﺒﺢ ﺷﺎدﻣﺎن ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! اﻳﻦ دو‬
‫ﺧﺼﻠﺖ ﻛﺪاﻣﻨﺪ؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ا ْﻟـ ِﺤ ْﻠ ُﻢ َو ْاﻷَﻧَﺎ ُة«)‪» (2‬ﺑﺮدﺑﺎري و اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ«‪.‬‬
‫ﱪ ُﺣ ْﺴ ُﻦ ا ْﻟـــﺨُ ُﻠ ِﻖ«)‪» (3‬ﻧﻴﻜـﻲ ﻫﻤـﺎن‬
‫از رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻣﻮرد ﻧﻴﻜﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ا ْﻟ ِ ﱡ‬
‫ﺧﻮشاﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﻧﻴﺰ از آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬از ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ وارد ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷـﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣـﻮد‪:‬‬
‫اﳋ ُﻠ ِﻖ«)‪» (4‬ﺗﻘﻮي و ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎري از ﺧﺪا و ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري«‪.‬‬ ‫» َﺗ ْﻘ َﻮى اﻟ ﱠﻠـ ِﻪ َو ُﺣ ْﺴ ُﻦ ُ‬
‫ِِ‬
‫و ﻧﻴﺰ ﻓﺮﻣﻮد‪َ » :‬أﻛ َْﻤ ُﻞ ا ْﻟـ ُﻤ ْﺆﻣﻨ َ‬
‫ﲔ إِ َﻳﲈﻧًﺎ أﺣﺎﺳﻨﻬﻢ أﺧﻼﻗـ ًﺎ«)‪» (5‬ﻛﺎﻣﻞﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮدم از ﻧﻈـﺮ اﻳﻤـﺎن‪،‬‬
‫ﺧﻮشاﺧﻼقﺗﺮﻳﻦ آﻧﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ و ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ ﺑﺎ آﻧﺎن آﺳﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺮدم اﻟﻔﺖ و‬
‫دوﺳﺘﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺎ آﻧﺎن اﻟﻔﺖ و ﻣﺤﺒﺖ ﻣﻲﺷﻮد و ﺧﻴـﺮي ﻧﻴﺴـﺖ در ﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ اﻟﻔـﺖ و‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺎ او دوﺳﺘﻲ و اﻟﻔﺖ ﻧﻤﻲﺷﻮد«‪.‬‬
‫ـﻦ ا ْﻟـــﺨُ ُﻠ ِﻖ«)‪» (6‬ﻫـﻴﭻ ﭼﻴـﺰ در ﺗـﺮازوي‬
‫ـﻦ ُﺣ ْﺴـ ِ‬ ‫و ﻧﻴﺰ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻣﺎ ِﻣﻦ َﳾ ٍء َأ ْﺛ َﻘ ُﻞ ِﰲ ا ْﻟـــ ِﻤﻴﺰ ِ ِ‬
‫َان ﻣـ ْ‬ ‫َ ْ ْ‬
‫اﻋﻤﺎل ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ از ﺧﻮشاﺧﻼﻗﻲ ﻧﻴﺴﺖ«‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺗﺮﻣﺬي ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

‫‪ -2‬اﺣﻤﺪ و ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺗﺮﻣﺬي ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺗﺮﻣﺬي ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬
‫‪ -6‬اﺑﻮداوود ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬
 ‫‪75‬‬ ‫ﻧﻴﺖ و ارادهات را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﺪا ﻧﻴﻜﻮ ﻛﻦ‬

‫و ﻧﻴﺰ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬إن اﻟﺮﺟﻞ ﻟﻴﺒﻠﻎ ﺑﺤﺴﻦ ﺧﻠﻘﻪ درﺟﺔ ﻗﺎﺋﻢ اﻟﻠﻴﻞ وﺻﺎﺋﻢ اﻟﻨﻬــﺎر«)‪» (1‬ﻫﻤﺎﻧﺎ اﻧﺴﺎن‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮشاﺧﻼﻗﻲ ﺧﻮدش ﺑﻪ درﺟﻪي ﻛﺴﻲ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺷﺐ را ﺑﻪ ﻋﺒﺎدت ﺑﻴﺪار ﺷـﺪه و روز‬
‫را روزه ﻣﻲﮔﻴﺮد«‪.‬‬
‫ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ اﺧﻼﻗﺶ ﺧﻮب ﺑﺎﺷﺪ ﺳﻮد دو دﻧﻴﺎ را ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻮاﻓﻖ ﻫﺴـﺘﻲ ﺑـﻪ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ أم ﺳﻠﻤﻪ ل ﺑﻨﮕﺮ‪ .‬روزي ﻫﻤﺮاه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻳـﺎد آﺧـﺮت‬
‫اﻓﺘﺎد ﻛﻪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﺮاي آن ﻣﻬﻴﺎ ﻛﺮده اﺳﺖ! ﻟﺬا ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! زﻧـﻲ ﻛـﻪ در دﻧﻴـﺎ دو‬
‫ﺷﻮﻫﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺳﭙﺲ او و ﻫﺮ دو ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻤﻴﺮﻧﺪ و داﺧﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻳـﻦ زن از آن‬
‫ﻛﺪاﻣﻴﻚ ﻣﻲﺷﻮد؟‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭼﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬از آن ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﺒـﺎدتﻫـﺎ و ﻗﻴـﺎمﻫـﺎي‬
‫ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮي داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟ ﻳﺎ از آن ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ روزه ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ؟ ﻳﺎ ﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ از ﻋﻠـﻢ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده اﺳﺖ؟ ﻫﺮﮔﺰ! ﺑﻠﻜﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬از آنِ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ اﺧﻼق زﻳﺒـﺎﺗﺮي داﺷـﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ«‪ .‬أم ﺳﻠﻤﻪ ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد‪ .‬وﻗﺘﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺗﻌﺠﺐ و ﺷﮕﻔﺘﻲ أم ﺳﻠﻤﻪ را دﻳﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫ﻳﺎ أم ﺳﻠﻤﻪ! ﺣﺴﻦ اﺧﻼق‪ ،‬ﺧﻮﺑﻲ دﻧﻴﺎ و آﺧﺮت را ﺑﺮده اﺳﺖ‪ .‬آري! ﺧﻴـﺮ و ﺧـﻮﺑﻲ دﻧﻴـﺎ و‬
‫آﺧﺮت را ﺑﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻴﺮ دﻧﻴﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺒﺖ او در دل ﺧﻠﻖ ﺧﺪا ﺟـﺎي ﻣـﻲﮔﻴـﺮد و‬
‫ﺧﻴﺮ آﺧﺮت اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺎداش ﺑﺰرﮔﻲ را ﺑﺮاي ﺧﻮد ﮔﺮد ﻣـﻲآورد و ﻫﺮﭼﻨـﺪ ﻛـﻪ اﻧﺴـﺎن‬
‫اﻋﻤﺎل ﺻﺎﻟﺢ زﻳﺎدي را ﺟﻤﻊآوري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺪاﺧﻼﻗﻲ ﻫﻤﮕﻲ آنﻫﺎ را ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎل زﻧﻲ را ﺑﺮاي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧـﺪ و روزه ﻣـﻲﮔﻴـﺮد و‬
‫ﺻﺪﻗﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻓﻼن و ﻓﻼن ﻋﻤﻞ ﻧﻴﻚ را اﻧﺠﺎم ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﻫﻤﺴـﺎﻳﮕﺎﻧﺶ را ﺑـﺎ زﺑـﺎن‬
‫ﻣﻲآزارد )ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺪاﺧﻼق اﺳﺖ( آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬او در دوزخ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﺧﻼق ﺣﻤﻴﺪه‪ ،‬اﺳﻮه و اﻟﮕﻮي زﻳﺒﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ ،‬او ﮔﺮاﻣﻲﺗـﺮﻳﻦ‪،‬‬
‫ﺷﺠﺎعﺗﺮﻳﻦ و ﺑﺮدﺑﺎرﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬او از دوﺷﻴﺰدﮔﺎن ﭘﺮدهﻧﺸﻴﻦ ﻫﻢ ﺷﺮﻣﮕﻴﻦﺗﺮ و ﺑﺎﺣﻴﺎﺗﺮ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬او اﻣﻴﻦ و راﺳﺘﮕﻮ اﺳﺖ و ﺑﺮاي او ﻛﻔـﺎر ﻗﺒـﻞ از ﻣـﺆﻣﻨﻴﻦ و ﻓﺴـﺎق ﻗﺒـﻞ از ﺻـﺎﻟﺤﻴﻦ‬

‫‪ -1‬ﺗﺮﻣﺬي ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪76‬‬

‫ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر وﻗﺘﻲ وﺣﻲ ﺑﺮ او ﻧـﺎزل ﮔﺮدﻳـﺪ و ﺧﺪﻳﺠـﻪ ﺗﻐﻴﻴـﺮ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ او را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻛﻪ اﷲ ﺗﻮ را رﺳﻮا ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ )ﭼﺮا؟؟(‬
‫زﻳﺮا از اوﺻﺎف و اﺧﻼق ﺗﻮ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺻﻠﻪ رﺣﻢ ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺎر درﻣﺎﻧﺪه را ﺑﻪ‬
‫دوش ﻣﻲﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺑﻴﻨﻮاﻳﺎن را ﻳﺎري ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻬﻤﺎنﻧﻮازي ﻣﻲﻛﻨﻲ و ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺣﻖ‬
‫ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ ،‬ﺳﺨﻦ )راﺳﺖ( را ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻣﻲﻛﻨﻲ و اﻣﺎﻧﺖ را ﺑﻪ اﻫﻠﺶ ﻣﻲﺳﭙﺎري‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻨﺎن از وي در ﻗﺮآن ﭘﺎك ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ روز ﻗﻴﺎﻣﺖ آن را ﺗﻼوت‬
‫∪⊆∩﴾ ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ اي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ! ﺗﻮ ﺑﺮ‬ ‫﴿‪5ΟŠÏàtã @,è=äz 4’n?yès9 y7¯ΡÎ)uρ‬‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻋﻈﻴﻢ ﻗﺮار داري«‪.‬‬
‫و اﺧﻼق آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻗﺮآن ﺑﻮد‪ .‬آري‪ ،‬اﺧﻼﻗﺶ ﻗﺮآن ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ در ﻗﺮآن ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫﴿‪ ﴾∩⊇®∈∪ t⎦⎫ÏΖÅ¡ósßϑø9$# =Ïtä† ©!$# ¨βÎ) ¡ (#þθãΖÅ¡ômr&uρ‬ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬در ﺗﻤﺎم اﻋﻤﺎل ﺧﻮد ﻧﻴﻜﻲ را ﭘﻴﺸﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪،‬‬
‫زﻳﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻴﻜﻮﻛﺎران را دوﺳﺖ دارد«‪.‬‬
‫آن وﻗﺖ اﺣﺴﺎن و ﺧﻮشرﻓﺘﺎري ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻓﺮد‪ ،‬اﻋﻢ از ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ‬
‫‪ ﴾(#θßsxô¹$#uρ‬ﻳﻌﻨﻲ‪:‬‬ ‫﴿‪(#θàôã$$sù‬‬ ‫ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري ﻣﻲﻛﺮد و ﻫﺮﮔﺎه اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫»از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻋﻔﻮ و ﮔﺬﺷﺖ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ«‪ .‬از ﻣﺮدم درﮔﺬﺷﺘﻪ و آنﻫﺎ را ﻣﻲﺑﺨﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫و ﻫﺮﮔﺎه ﺗﻼوت ﻣﻲﻛﺮد‪ ﴾$YΖó¡ãm Ĩ$¨Ψ=Ï9 (#θä9θè%uρ﴿ :‬ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺳﺨﻦ ﻧﻴﻚ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ او اﺳﻮه و اﻟﮕﻮي ﻣﺎﺳﺖ و ﻣـﻨﻬﺞ او‬
‫ﻣﻨﻬﺞ و روش ﻣﺎﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ در زﻧﺪﮔﻲ او ﺗﺄﻣﻞ و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻦ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺗﻌﺎﻣﻞ و رﻓﺘﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت آﻧﺎن را درﻣﺎن ﻣﻲﻛﺮد و آزار و اذﻳﺖ آﻧﺎن را ﺗﺤﻤﻞ ﻣـﻲﻧﻤـﻮد‪،‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺟﻬﺖ آﺳﺎﻳﺶ و رﻓﺎه آﻧﺎن‪ ،‬ﺧﻮدش را ﺧﺴﺘﻪ ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﺮاي دﻋـﻮت آﻧـﺎن ﺧـﻮد را‬
‫ﺑﻪ زﺣﻤﺖ ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬روزي ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﺟﻬﺖ ﻧﻴﺎز درﻣﺎﻧﺪهاي ﺗﻼش ﻣﻲﻛﻨـﺪ و روزي ﺑـﺮاي‬
‫ﺣﻞ و ﻓﺼﻞ دﺷﻤﻨﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺆﻣﻨﺎن در ﺗﻜﺎﭘﻮﺳﺖ و روزي ﻛﻔﺎر را دﻋﻮت ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﺳﻨﺶ ﺑﺎﻻ رﻓﺖ و اﺳﺘﺨﻮانﻫﺎﻳﺶ ﺿﻌﻴﻒ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻋﺎﻳﺸﻪ ل ﺣﺎﻟﺶ را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻤـﻮده و‬
 ‫‪77‬‬ ‫ﻧﻴﺖ و ارادهات را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﺪا ﻧﻴﻜﻮ ﻛﻦ‬

‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧﻤﺎزﻫﺎي آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﻨﺶ ﺑﺎﻻ رﻓﺖ‪ .‬ﺑﻌـﺪ از اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺮدم او را ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺣﺎل و اذﻳﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ؟ )ﭼﺮا؟(‬
‫ﺗﻌﺒـــــــــــــﺖ ﰲ ﻣﺮادﻫـــــــــــــﺎ اﻷﺟﺴـــــــــــــﺎم‬ ‫وإذا ﻛﺎﻧــــــــــــﺖ اﻟﻨﻔــــــــــــﻮس ﻛﺒــــــــــــﺎرا‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬وﻗﺘﻲ ارواح ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﻲ و ﻛﻤﺎل ﺑﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬ﺟﺴﻢﻫﺎ از ﺣﻤﻞ آنﻫﺎ ﻧـﺎﺗﻮان و درﻣﺎﻧـﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﺣﺘﻲ ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻤﻨﺪي او ﺑﻪ ﺣﺴﻦ اﺧﻼق ﺑﻪ ﺣﺪي رﺳﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ دﻋﺎ ﻣﻲﻛﺮد و از‬
‫ﺧﺪا ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ‪» :‬اﻟﻠﻬﻢ ﻛﲈ أﺣﺴﻨﺖ ﺧﻠﻘﻲ ﻓﺄﺣﺴﻦ ﺧﻠﻘﻲ«)‪ ،(1‬ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺑﺎر ﺧﺪاﻳﺎ!‬
‫آﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﺮا زﻳﺒﺎ ﺧﻠﻖ ﻧﻤﻮدي‪ ،‬اﺧﻼﻗﻢ را ﻧﻴﺰ زﻳﺒﺎ و ﻧﻴﻜﻮ ﮔﺮدان«‪.‬‬
‫ف َﻋﻨﱢﻲ‬
‫اﴏ ْ‬ ‫و ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬اﻟ ﱠﻠ ُﻬ ﱠﻢ ْاﻫ ِﺪ ِﲏ ِﻷَ ْﺣ َﺴ ِﻦ ْاﻷَ ْﺧ َﻼ ِق َﻻ َ ْﳞ ِﺪي ِﻷَ ْﺣ َﺴﻨ ِ َﻬﺎ إِ ﱠﻻ َأﻧ َ‬
‫ْﺖ‪َ ,‬و ْ ِ‬

‫ْﺖ«)‪.(2‬‬‫ف َﻋﻨﱢﻲ َﺳ ﱢﻴﺌ ََﻬﺎ إِ ﱠﻻ َأﻧ َ‬ ‫َﺳ ﱢﻴﺌ ََﻬﺎ َﻻ َﻳ ْ ِ‬

‫ﴫ ُ‬
‫»ﺧﺪاﻳﺎ! ﻣﺮا ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻮﺗﺮﻳﻦ اﺧﻼق رﻫﻨﻤﻮن ﺳﺎز؛ زﻳﺮا ﺟﺰ ﺗﻮ ﻛﺴـﻲ ﻣـﺮا ﺑـﻪ ﻧﻴﻜـﻮﺗﺮﻳﻦ آن‬
‫رﻫﻨﻤﻮن ﻧﻤﻲﺳﺎزد‪ ،‬و ﻣﺮا از اﺧﻼق ﺑﺪ ﺑﺮﻫﺎن؛ زﻳﺮا ﺟﺰ ﺗﻮ ﻛﺴﻲ از اﺧﻼق ﺑﺪ ﻧﻤﻲرﻫﺎﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻣﺎ ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ او در اﺧﻼﻗﺶ ﺗﻤﺴﻚ ﺟﻮﻳﻴﻢ و آن را ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﻬﺖ ﻛﺴـﺐ‬
‫و دﻋﻮت آﻧﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮﻳﻢ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ آن را ﺑﺎ ﻛﻔﺎر و ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ ،‬ﺗـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﻼم ﭘﻲ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺷﺎره‪...‬‬
‫»ﻧﻴﺖات را ﻧﻴﻜﻮ ﺑﺪار ﺗﺎ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺗﻮ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﻋﺒﺎدت ﻣﺤﺴـﻮب ﺷـﻮد و ﺑـﻪ‬
‫وﺳﻴﻠﻪي آن ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻘﺮب ﺟﻮﻳﻲ«‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺣﻤﺪ ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫ﺧﻮراك ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻦ‬

‫ﻃﺒﻴﻌﺘﺎً ﻣﺮدم در اﻏﻠﺐ رﻓﺘﺎرﻫﺎ و اﺷﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ دوﺳﺖ ﻣـﻲدارﻧـﺪ و ﺑـﻪ آن ﺷـﺎدﻣﺎن‬
‫ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ ﻣﺘﻔﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬و در ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻋﻤﺎل و اﺷﻴﺎ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ آنﻫﺎ را ﻧﺎﭘﺴـﻨﺪ ﻣـﻲداﻧﻨـﺪ ﻧﻴـﺰ‬
‫ﻣﻮاﻓﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد و ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎ ﺑﺎﻫﻢ اﺧـﺘﻼف دارﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺑﺮﺧـﻲ از آنﻫـﺎ‬
‫ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺮﺧﻲ آنﻫﺎ را ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﮕﻲ دوﺳﺖ دارﻧﺪ ﺑﻪ روي آﻧﺎن ﻟﺒﺨﻨﺪ زده ﺷﻮد و ﺗﺮﺷـﺮوﻳﻲ و اﻓﺴـﺮدﮔﻲ را ﻧﺎﭘﺴـﻨﺪ‬
‫ﻣﻲداﻧﻨﺪ؛ اﻣﺎ از ﺟﻬﺘﻲ دﻳﮕﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻮﺧﻲ و ﻧﺸﺎط و ﺷـﻨﮕﻮﻟﻲ را ﻣـﻲﭘﺴـﻨﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ اﻋﻤﺎل ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﺮﺧﻲ ﺧﻮش دارﻧﺪ ﻣﺮدم آنﻫـﺎ را دﻳـﺪار ﻛـﺮده و‬
‫دﻋﻮت ﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺮﺧﻲ اﻧﺰوا ﻃﻠﺐ و ﮔﻮﺷﻪﮔﻴﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮ و زﻳﺎد ﺻﺤﺒﺖﻛـﺮدن را‬
‫ﻣﻲﭘﺴﻨﺪﻧﺪ و ﺑﺮﺧﻲ از آن ﻣﺘﻨﻔﺮﻧﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي و رﻓﺘﺎري ﻛﻪ ﻣﻮاﻓـﻖ ﻃﺒـﻊ او‬
‫ﺑﺎﺷﺪ راﺣﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﺑﺎ ﻫﻤﮕﻲ در ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ ﺑـﺎ آﻧـﺎن ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻃﺒﻴﻌـﺖﺷـﺎن‬
‫ﺳﺎزﮔﺎر ﻧﻤﻲﺷﻮي و ﺑﺎ ﻫﺮﻛﺪام ﺑﺎ آﻧﭽﻪ ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﺼﻠﺤﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ ﺗﺎ ﺑﺎ رﻓﺘﺎر ﺗﻮ‬
‫آراﻣﺶ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﻨﺪ؟‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻲ ذﻛﺮ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻳﻚ ﻣﺮغ ﺑﺎز را دﻳﺪ ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر ﻳـﻚ »ﻛـﻼغ« ﭘـﺮواز‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ! ﻟﺬا ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ در آن ﺑﺎﻫﻢ ﺗﻮاﻓﻖ دارﻧـﺪ‪ .‬ﻟـﺬا اﻳـﻦ دو‬
‫ﻣﺮغ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار داد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ از ﭘﺮواز ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑـﻪ زﻣـﻴﻦ ﻧﺸﺴـﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺮدو ﻟﻨﮓ ﻫﺴﺘﻨﺪ! از اﻳﻦ رو وﻗﺘﻲ ﭘﺴﺮ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﺪرش از ﺳـﻜﻮت‬
‫ﺧﻮﺷﺶ ﻣﻲآﻳﺪ و از ﭘﺮﺣﺮﻓﻲ ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﺪ ﺗـﺎ او را‬
‫دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ و از ﻧﺰدﻳﻜﻲ او ﻣﺤﺒﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮﮔـﺎه زن ﻣـﻲداﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺷـﻮﻫﺮش‬
‫ﺷﻮﺧﻲ و ﻧﺸﺎط را ﻣﻲﭘﺴﻨﺪد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ او ﺷﻮﺧﻲ و ﻣﺰاح ﻛﻨﺪ و اﮔﺮ ﻣﺨـﺎﻟﻒ آن را درﻳﺎﻓـﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از آن اﺟﺘﻨﺎب ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﺗﻌﺎﻣـﻞ ﻓـﺮد ﺑـﺎ دوﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﻫﻤﺴـﺎﻳﮕﺎن و ﺑـﺮادران‬
‫ﺧﻮﻳﺶ‪.‬‬
 ‫‪79‬‬ ‫ﺧﻮراك ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻦ‬

‫ﻓﻜﺮ ﻧﻜـﻦ ﻛـﻪ ﻫﻤـﻪ ﻣـﺮدم داراي ﻳـﻚ ﻃﺒﻴﻌـﺖ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬ﺧﻴـﺮ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ اﻧﺴـﺎنﻫـﺎ داراي‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻲ آنﻫﺎ را ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آوري‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﻳﻚ ﭘﻴﺮزن ﺻﺎﻟﺢ »ﻣﺎدر ﻳﻜﻲ از دوﺳـﺘﺎن« ﻳﻜـﻲ از ﻓﺮزﻧـﺪاﻧﺶ را ﺑﺴـﻴﺎر‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﺎ دﻳﺪن او ﺧﻮﺷﺤﺎل و ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﮔﺸﺖ و ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺑﺎ وﺟﻮد‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﻓﺮزﻧﺪان دﻳﮕﺮش ﺑﺎ او ﻧﻴﻜﻲ و ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻗﻠﺒﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ اﻳـﻦ ﭘﺴـﺮ‬
‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻋﻠﺖ آن را درﻳﺎﺑﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ روزي ﺑﺎ او ﻧﺸﺴﺘﻢ و در اﻳﻦ ﻣﻮرد‬
‫از او ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺸﻜﻞ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮادراﻧﻢ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﺎدرم را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا وﻗﺘـﻲ‬
‫ﺑﺎ او ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﻨﺪ‪ .‬از ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ آنﻫﺎ ﺧﺴﺘﻪ و ﻣﻠﻮل ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻮﺧﻲ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﮕـﺮ‬
‫ﺟﻨﺎب ﻋﺎﻟﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖ او را ﻛﺸﻒ ﻧﻤﻮدهاي! دوﺳﺘﻢ ﺧﻨﺪﻳﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﻣﻦ ﺳ‪‬ﺮِ آن را ﺑﺮاﻳـﺖ‬
‫ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫وي اﻓﺰود‪ :‬ﻣﺎدرم ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﭘﻴﺮزنﻫﺎ از ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ در ﻣﻮرد زﻧﺎن و ﺷﻨﻴﺪن اﺧﺒﺎر آنﻫـﺎ‬
‫ﺧﻮﺷﺶ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺣﺎل ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ازدواج ﻛﺮدﻧﺪ و ﻃﻼق ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ و از‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﻓﻼن زن ﭼﻨﺪ ﺑﭽﻪ دارد و ﻛﺪاﻣﻴﻚ ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺖ و ﻓﻼن ﺷـﺨﺺ ﻛَـﻲ ﺑـﺎ ﻓـﻼن زن‬
‫ازدواج ﻧﻤﻮده اﺳﺖ و اﺳﻢ اوﻟﻴﻦ ﻓﺮزﻧﺪﺷﺎن ﭼﻴﺴﺖ و از ﻗﺒﻴﻞ اﻳﻦ ﺣﺮفﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ آنﻫـﺎ‬
‫را ﺳﻮدﻣﻨﺪ و ﻣﻔﻴﺪ ﻧﻤﻲداﻧﻢ‪ ،‬وﻟﻲ او ﺳﻌﺎدت ﺧﻮدش را در ﺗﻜﺮار اﻳﻦ ﺣﺮفﻫـﺎ ﻣـﻲداﻧـﺪ و‬
‫ﻳﺎدآوري اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت را داﻧﺶ و ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻣﺤﺴﻮب ﻛﺮده و اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ ﻣﻲﻛﻨـﺪ؛‬
‫زﻳﺮا ﻣﺎ ﻫﺮﮔﺰ آنﻫﺎ را در ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻧﺨﻮاﻧﺪهاﻳﻢ و از ﻧﻮاري ﻧﺸﻨﻴﺪهاﻳﻢ و ﺗـﻮ ﻫﺮﮔـﺰ آنﻫـﺎ را در‬
‫ﺷﺒﻜﻪي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﻲ! وﻗﺘﻲ ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ را از ﻣﺎدرم ﻣﻲﭘﺮﺳﻢ‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭼﻴﺰي را آورده اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﺬﺷـﺘﮕﺎن از آن ﺑـﻲﺧﺒـﺮ ﺑـﻮدهاﻧـﺪ‪ ،‬ﺧﻮﺷـﺤﺎل ﺷـﺪه و ﺷـﺎد‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬وﻗﺖ ﻣﻲﮔﺬرد و او ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﺑﺮادراﻧﻢ ﺗﺤﻤﻞ ﺷـﻨﻴﺪن اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ‬
‫ﺳﺨﻨﺎن را ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ او را ﺑﻪ اﺧﺒﺎر و ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﻣﻲدارﻧﺪ ﻛﻪ او ﺑﺮاي آنﻫﺎ‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﻗﺎﺋﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬و در ﻧﺘﻴﺠﻪي ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ آﻧﺎن ﺑﺎ او ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﻣـﻲﺷـﻮد و از ﻣﺠﺎﻟﺴـﺖ‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻲﮔﺮدد! اﻳﻦ اﺳﺖ راز اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪80‬‬

‫آري! وﻗﺘﻲ ﺷﻤﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻴﺪ و داﻧﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ از ﭼﻪ‬
‫اﻣﺮي ﺧﻮش ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و از ﭼﻪ اﻣﺮي ﻧﺎﺧﻮش‪ .‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻗﻠﺐ آنﻫﺎ را اﺳﻴﺮ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﻛﺴﻲ در ﺗﻌﺎﻣﻞ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺗﺄﻣﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛـﻪ آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﺑـﺎ ﻫـﺮ‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻃﺒﻊ او ﺗﺄﻣﻞ و ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮاﻧﺶ ﺑـﺎ ﻫﺮﻛـﺪام از‬
‫آنﻫﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﻴﻮهاي ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ و ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ او ﺑﻮده اﺳﺖ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻳﻚ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﻓﻌﺎل و ﭘﺮﻧﺸﺎط و ﮔﺸﺎده ﺑﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺎ او ﺷﻮﺧﻲ و ﻣﻼﻃﻔﺖ ﻣﻲﻛﺮد‬
‫ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﺎ او ﺑﻪ ﺳﻔﺮ رﻓﺖ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑـﻪ ﻣـﺮدم ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪:‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺪﻳﻨﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﺮوﻳﺪ‪ .‬ﻣﺮدم ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫اﻳﺸﺎن ﺑﺎ ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻳﻚ دﺧﺘﺮي ﺟﻮان و ﭼﺴﺖ و ﭼﺎﻻك ﺑﻮد‬
‫رو ﺑﻪ او ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻴﺎ ﺑﺎﻫﻢ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺎﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺟﺎﻳﻲ ﻋﺎﻳﺸـﻪ و‬
‫ﺟﺎﻳﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﻣﻲزد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻋﺎﻳﺸﻪ در ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﺑﺮﻧﺪه ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻌﺪ در ﺳﻔﺮ دﻳﮕﺮي ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻫﻤﺮاه او ﺑﻮد‪ ،‬اﻳﻦ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﻨﺶ ﺑﺰرگ ﺷـﺪه و‬
‫ﭼﺎق و ﭘﺮﮔﻮﺷﺖ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﺮدم ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﻣﺎ ﺟﻠﻮ ﺑﺎﺷـﻴﺪ‪ .‬ﻣـﺮدم ﺑـﻪ ﺟﻠـﻮ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻋﺎﻳﺸﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻴﺎ ﺑﺎﻫﻢ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ دﻫﻴﻢ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﺎﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‬
‫و آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﺑﺮﻧﺪه ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﭼﻨﻴﻦ دﻳﺪ ﺑﺎ او ﺑﻪ ﺷـﻮﺧﻲ‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ و ﺑﻪ ﺷﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺶ ﻣﻲزد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﭘﻴﺮوزي در ﻋﻮض آن دﻓﻌﻪ ﺷﻜﺴﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻋﻮض آن ﻣﺮﺗﺒﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﺪﻳﺠﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي دﻳﮕﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﺮد؛ زﻳﺮا او ﺑﻴﺴـﺖ و ﭘـﻨﺞ ﺳـﺎل از‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﺑﺎ اﺻﺤﺎب و ﻳﺎراﻧﺶ اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع را ﻣﺮاﻋـﺎت ﻣـﻲﻛـﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻋﺒﺎي ﺧﺎﻟﺪ را ﺑﺮ ﺗﻦ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﻤﻲﻛﺮد و ﺑﺎ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻃﻠﺤﻪ را اﻋﻤﺎل ﻧﻤﻲﻧﻤﻮد‬
‫و ﺑﺎ ﻋﻤﺮ ‪ ‬ﺗﻌﺎﻣﻠﻲ وﻳﮋه داﺷﺖ و ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ او ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻲداد ﻛﻪ ﺑـﻪ دﻳﮕـﺮان ﻧﺴـﺒﺖ‬
‫ﻧﻤﻲداد‪.‬‬
 ‫‪81‬‬ ‫ﺧﻮراك ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻦ‬

‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻛﻨﻴﺪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻫﻤﺮاه ﻳﺎراﻧﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﺪر رﻫﺴـﭙﺎر ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬وﻗﺘـﻲ ﺧﺒـﺮ‬
‫ﺧﺮوج ﻗﺮﻳﺶ ﺑﻪ او رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻓﻬﻤﻴﺪ اﻓﺮادي از ﻗﺮﻳﺶ از روي اﻛﺮاه و اﺟﺒﺎر ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﻣﻌﺮﻛﻪ و‬
‫ﻛﺎرزار ﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ و ﻗﺼﺪ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧـﺪارد‪ .‬ﻟـﺬا در ﻣﻴـﺎن اﺻـﺤﺎب ﺑﻠﻨـﺪ ﺷـﺪ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺧﺒﺮ ﺷﺪهام ﻛﻪ اﻓﺮادي از ﺑﻨﻲ ﻫﺎﺷﻢ و ﻏﻴﺮه ﺑﺎ اﻛﺮاه و دﻟـﻲ ﻧﺎﺧﻮاﺳـﺘﻪ ﺑـﻪ ﺳـﻮي‬
‫ﻣﻌﺮﻛﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺗﻤﺎﻳﻠﻲ ﺑﻪ ﻧﺒﺮد ﺑﺎ ﻣﺎ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ از ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺑﻨﻲ ﻫﺎﺷﻢ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛـﺮد‪ ،‬آنﻫـﺎ را ﻧﻜﺸـﺪ و ﻫـﺮ ﻛﺴـﻲ ﺑـﺎ‬
‫اﺑﻮاﻟﺒﺨﺘﺮي ﺑﻦ ﻫﺸﺎم ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮد او را ﻧﻜﺸﺪ؛ و ﻫﺮ ﻛﺴـﻲ ﺑـﺎ ﻋﺒـﺎس ﺑـﻦ ﻋﺒـﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ –‬
‫ﻋﻤﻮي آﻧﺤﻀﺮت ‪ - ‬روﺑﺮو ﺷﺪ او را ﻧﻜﺸﺪ؛ زﻳﺮا او ﻧﺎﭼﺎر و از روي اﻛﺮاه ﺑﻴـﺮون ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬و ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺒﺎس ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻮد و اﺳﻼﻣﺶ را ﻣﺨﻔﻲ ﻧﮕﻪ داﺷـﺘﻪ ﺑـﻮد و‬
‫اﺧﺒﺎر ﻗﺮﻳﺶ را ﺑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﻨﺘﻘـﻞ ﻣـﻲﻛـﺮد‪ .‬از اﻳـﻦ ﺟﻬـﺖ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻧﺨﻮاﺳـﺖ ﺗـﺎ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن او را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ و ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ اﺳﻼﻣﺶ را آﺷﻜﺎر ﺳﺎزد‪.‬‬
‫اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﻧﺒﺮد ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﻛﻔﺎر ﻗﺮﻳﺶ ﺑﻮد‪ .‬دلﻫﺎي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺴﺘﻪ و ﻏﻤﮕـﻴﻦ ﺑـﻮد‬
‫و آﻣﺎدﮔﻲ ﻧﺒﺮد را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ؛ زﻳﺮا ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ زودي ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان‪ ،‬ﻓﺮزﻧـﺪان و‬
‫ﭘﺪران ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲروﻧﺪ و اﻳﻦ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﺳﺖ ﻛﻪ آﻧﺎن را از ﻛﺸﺘﻦ ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺎزﻣﻲدارد!‬
‫ﻋﺘﺒﻪ ﺑﻦ رﺑﻴﻌﻪ از ﺑﺰرﮔﺎن ﻛﻔﺎر ﻗﺮﻳﺶ و از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﺟﻨﮓ ﺑﻮد و ﭘﺴﺮش »اﺑﻮﺣﺬﻳﻔﻪ ﺑﻦ‬
‫ﻋﺘﺒﻪ ﺑﻦ رﺑﻴﻌﻪ« ﻫﻤﺮاه ﻟﺸﻜﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻮد‪ ،‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﺑﻮﺣﺬﻳﻔﻪ ﺻـﺒﺮ و ﺷـﻜﻴﺒﺎﻳﻲ را از‬
‫دﺳﺖ داد و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﭘﺪران‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪان و ﺑﺮادرﻣﺎنﻣﺎن را ﺑﻜﺸﻴﻢ و ﻋﺒﺎس را رﻫـﺎ ﻛﻨـﻴﻢ؟ ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! اﮔﺮ ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﻢ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮم او را زﺧﻤﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬اﻳـﻦ ﺳـﺨﻨﺶ ﺑـﻪ ﮔـﻮش‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬رﺳﻴﺪ‪ ،‬روﻳﺶ را ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ‪ ،‬دﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ﺳﻴﺼـﺪ ﭘﻬﻠـﻮان در ﭘﻴﺮاﻣـﻮن او ﻗـﺮار‬
‫دارﻧﺪ ﻓﻮراً ﻧﮕﺎﻫﺶ را ﺑﻪ ﻃﺮف ﻋﻤﺮ دوﺧﺖ و ﺑﻪ ﺳـﻮي ﺷـﺨﺺ دﻳﮕـﺮي ﺗﻮﺟـﻪ ﻧﻨﻤـﻮد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺑﻮﺣﻔﺺ! آﻳﺎ ﭼﻬﺮهي ﻋﻤﻮي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ زده ﻣﻲﺷﻮد؟‬
‫ﻋﻤﺮ ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ اﻳﻦ اوﻟـﻴﻦ روز ﺑـﻮد ﻛـﻪ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﻣـﺮا ﺑـﺎ ﻛﻨﻴـﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻤﺮ اﺷﺎره ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬را درﻳﺎﻓﺖ و ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ در ﻣﻴﺪان ﻧﺒﺮد ﻣﺠﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ﺗﺴـﺎﻫﻞ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪82‬‬

‫در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از دﺳﺘﻮر ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺳﺮﭘﻴﭽﻲ ﻛﻨـﺪ ﻳـﺎ در ﺟﻠـﻮ ﻟﺸـﻜﺮ اﻋﺘـﺮاض ﻧﻤﺎﻳـﺪ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﻟﺬا ﻋﻤﺮ ﻳﻚ راه ﺣﻞ ﻗﺎﻃﻌﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮده و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ! ﺑـﻪ ﻣـﻦ‬
‫اﺟﺎزه دﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﮔﺮدﻧﺶ را ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺟﺪا ﻛﻨﻢ‪ .‬اﻣﺎ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ او اﺟـﺎزه ﻧـﺪاد و ﻓﻬﻤﻴـﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد آراﻣﺶ اوﺿﺎع ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﺣﺬﻳﻔﻪ ﻣﺮد ﺻﺎﻟﺤﻲ ﺑﻮد از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻌﺪ از آن ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ از آن ﺟﻤﻠـﻪاي ﻛـﻪ در‬
‫آن روز ﮔﻔﺘﻢ در اﻳﻤﻦ ﻧﻴﺴﺘﻢ و ﻫﻤﻮاره از آن در ﺧﻮف و ﻫﺮاس ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮم‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺷﻬﺎدت ﻛﻔﺎرهي آن را ادا ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﻟﺬا در ﺟﻨﮓ ﻳﻤﺎﻣﻪ ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﻮد ﺗﻌﺎﻣﻞ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎ ﻋﻤﺮ ‪ ‬ﻛﻪ اﻧﻮاع ﻣﺄﻣﻮرﻳـﺖﻫـﺎﻳﻲ را ﻛـﻪ ﺑـﻪ او واﮔـﺬار‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﻤﻊآوري اﻣﻮال ﺻﺪﻗﺎت و آﺷﺘﻲ ﺑـﻴﻦ‬
‫دو دﺷﻤﻦ و ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺟﺎﻫﻞ ﻧﺒﻮد؛ ﺑﻠﻜﻪ آﻧﺎن در ﻣﻴﺪان ﻛﺎرزار ﺑﻮدﻧـﺪ و در اﻳﻨﺠـﺎ ﭘـﻴﺶ از ﻫـﺮ‬
‫ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻣﺼﻤﻢ و ﻗﺎﻃﻊ ﻧﻴﺎز داﺷﺖ از اﻳﻦ رو آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺟﻬﺖ ﺣـﻞ اﻳـﻦ‬
‫ﺑﺤﺮان ﻋﻤﺮ را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮد و ﺑﺎ اﻳﻦ ﺟﻤﻼت او را ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺖ‪» :‬آﻳﺎ ﭼﻬﺮهي ﻋﻤﻮي رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ زده ﻣﻲﺷﻮد«؟‬
‫در ﺟﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﻴﺒﺮ رﻫﺴﭙﺎر ﺷﺪه و ﻧﺒﺮد ﻣﺨﺘﺼﺮي ﺑﺎ اﻫﻞ آن‬
‫درﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ آﻧﺎن ﺻﻠﺢ ﻧﻤﻮده و در ﺧﻴﺒﺮ داﺧﻞ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎ آﻧﺎن ﺷﺮط ﻧﻤﻮده و آنﻫﺎ‬
‫را ﻣﻮﻇﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي از اﻣﻮال را ﻣﺨﻔﻲ ﻧﻜﻨﻨﺪ و ﻫﻴﭻ ﻃـﻼ و ﻧﻘـﺮهاي را ﭘﻨﻬـﺎن‬
‫ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻇﺎﻫﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺗﺎ در ﻣﻮرد آن ﺣﻜﻢ ﻛﻨﺪ و آﻧﺎن را ﺗﻬﺪﻳـﺪ ﻧﻤـﻮد ﻛـﻪ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻴﺰي را ﭘﻨﻬﺎن ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺮاي آﻧﺎن ﻫﻴﭻ ﻋﻬﺪ و ذﻣﻪاي ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻴــﻲ ﺑــﻦ اﺧﻄــﺐ ﻳﻜــﻲ از ﺳــﺮداران آﻧــﺎن ﺑــﻮد و از ﻣﺪﻳﻨــﻪ ﭘﻮﺳــﺖ ﺑﺰﻏﺎﻟــﻪ دﺑ ـﺎﻏﻲ‬
‫دوﺧﺘﻪﺷﺪهاي را آورد و آن را از ﻃﻼ و زﻳﻮرآﻻت ﭘﺮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺣﻴﻲ ﻣﺮد و ﻣﺎل را ﺗـﺮك‬
‫ﻛﺮد‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ آن را از رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭘﻨﻬﺎن ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ ﻋﻤـﻮي‬
‫»ﺣﻴﻲ ﺑﻦ اﺧﻄﺐ« ﮔﻔﺖ‪ :‬آن ﭘﻮﺳﺖ »ﺣﻴﻲ« ﻛﻪ از ﻣﺤﻞ ﺑﻨﻲ ﻧﻀﻴﺮ آورده ﺑﻮد – و از ﻃﻼ ﭘـﺮ‬
‫ﺑﻮد – ﭼﻪ ﺷﺪ؟ ﻋﻤﻮﻳﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬آن ﺑﺮ اﺛﺮ ﻣﺨﺎرج و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺟﻨﮓﻫﺎ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪83‬‬ ‫ﺧﻮراك ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻦ‬

‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ‪ .‬درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺣﻴﻲ ﺗﺎزه ﻣﺮده و ﻣﺎل را ﺗـﺮك ﻧﻤـﻮده‬
‫اﺳﺖ و ﺑﻪ اﻳﻦ زودي ﻧﺒﺮدي در ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺧﺮجﻛـﺮدن ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﻟـﺬا ﻓﺮﻣـﻮد‪:‬‬
‫ﻫﻨﻮز ﻣﺪت زﻳﺎدي ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣﺎل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻳﻬﻮدي‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎل و زﻳﻮرآﻻت ﻫﻤﮕﻲ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻳﻬـﻮدي دروغ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪ ،‬دﻳﺪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي در ﺟﻠﻮﻳﺶ اﻳﺴﺘﺎدهاﻧـﺪ‬
‫و ﻫﻤﮕﻲ در اﻧﺘﻈﺎر اﺷﺎرهاي از ﺟﺎﻧﺐ او ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬رو ﺑـﻪ زﺑﻴـﺮ ‪ ‬ﻛـﺮد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي زﺑﻴـﺮ!‬
‫اﻧﺪﻛﻲ او را ﺗﻨﺒﻴﻪ ﺑﻜﻦ‪ .‬آﻧﮕﺎه زﺑﻴﺮ ﻫﻤﭽﻮن ﺷﻴﺮ ﻏﺮﻧـﺪه در ﺟﻠـﻮﻳﺶ اﻳﺴـﺘﺎد‪ .‬ﻳﻬـﻮدي ﻟـﺮزه‬
‫ﺑﺮاﻧﺪام ﺷﺪ و ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺟﺪي اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺣﻴﻲ را ﻣﻲدﻳﺪم ﻛﻪ در اﻳـﻦ ﺧﺮاﺑـﻪ‬
‫دور ﻣﻲزد‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻪي ﻗﺪﻳﻤﻲ و وﻳﺮاﻧﻪاي اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪ .‬آن وﻗﺖ اﺻـﺤﺎب رﻓﺘـﻪ و‬
‫ﻣﺎل را دﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ در آن ﺧﺮاﺑﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﺑـﻮد ﺗﻌﺎﻣـﻞ آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﺑـﺎ زﺑﻴـﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻛﻤﺎن را ﺑﻪ ﻛﻤﺎﻧﺪار ﻣﻲﺳﭙﺮد‪.‬‬
‫اﺻﺤﺎب ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬در ﻣـﺮض‬
‫وﻓﺎت ﺑﻮد و درد او ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدم اﻣﺎﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ رﺧﺘﺨﻮاب‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺮدم اﻣﺎﻣﺖ ﻛﻨﺪ و اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻓﺮدي ﻧـﺮمدل ﺑـﻮده و رﻓﻴـﻖ‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در زﻧﺪﮔﻲ و ﭘﺲ از ﻣﺮگ و دوﺳﺖ او در زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ و اﺳﻼم و ﭘـﺪر زن‬
‫او ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺪر ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺑﻴﻤﺎري ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻛﻮه اﻧﺪوه و ﻏﻢ را ﺣﻤﻞ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺮدم اﻣﺎﻣﺖ ﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧـﻲ از ﺣﺎﺿـﺮﻳﻦ در ﻣﺤﻀـﺮ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻋﺮض ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ :‬اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺷﺨﺼﻲ رﻗﻴﻖ اﻟﻘﻠﺐ و ﻧﺮمدل اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺷـﻤﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ‪ ،‬ﺑﺮ اﺛﺮ ﺷﺪت ﺗﺄﺛﺮ و ﮔﺮﻳﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺮدم اﻣﺎﻣـﺖ ﻛﻨـﺪ‪ .‬رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬از اﻳـﻦ‬
‫وﺿﻌﻴﺖ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬آﮔﺎﻫﻲ داﺷﺖ و ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ او ﻓﺮدي ﻧﺮمدل اﺳﺖ و ﮔﺮﻳﻪ ﺑﺮ او ﻏﻠﺒﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎً در اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ اﻣﺎ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﺳﺰاوار ﺑﻮدن او ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻼﻓﺖ ﭘﺲ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪84‬‬

‫از ﺧﻮد اﺷﺎره ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ ﻣﻦ ﻧﺒﺎﺷﻢ‪ ،‬اﺑـﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﻣﺘـﻮﻟﻲ و ﻣﺴـﺌﻮل اﻣـﻮر ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺬا دوﺑﺎره دﺳﺘﻮر داد ﺑﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ اﻋﻼم ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺮدم اﻣﺎﻣﺖ ﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ اﺑـﻮﺑﻜﺮ‬
‫اﻣﺎﻣﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﺑﻮﺑﻜﺮ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺮمدل ﺑﻮد؛ اﻣﺎ ﻓﺮدي ﭘﺮرﻋﺐ و ﻫﻴﺒﺖ ﻧﻴﺰ ﺑـﻮد‪.‬‬
‫اﺻﺤﺎب ﺑﻌﺪ از وﻓﺎت ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬در ﺳﻘﻴﻔﻪ ﺑﻨﻲ ﺳﺎﻋﺪه ﮔﺮد آﻣﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﻠﻴﻔﻪاي اﺗﻔـﺎق‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ و اﻧﺼﺎر ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤﺮ ﻧﺰد اﺑـﻮﺑﻜﺮ رﻓـﺖ و ﺑـﺎﻫﻢ ﺑـﻪ ﺳـﻘﻴﻔﻪ آﻣﺪﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﺮ‪ ‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﻧﺰد آﻧﺎن در ﺳﻘﻴﻔﻪ ﺑﻨﻲ ﺳﺎﻋﺪه آﻣﺪﻳﻢ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﺎ در آﻧﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻴﻢ ﺑﻌـﺪ از‬
‫آن ﺳﺨﻨﮕﻮي اﻧﺼﺎر ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﭘﺲ از ﺣﻤﺪ و ﺳـﺘﺎﻳﺶ ﺧﺪاوﻧـﺪ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣـﺎ اﻧﺼـﺎر دﻳـﻦ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ و ﺳﺮﺑﺎزان اﺳﻼم ﺑﻮده و ﻫﺴﺘﻴﻢ و ﺷﻤﺎ ﻣﻬـﺎﺟﺮﻳﻦ را اﻓـﺮادي و ﺟﻤـﺎﻋﺘﻲ از ﺧـﻮد‬
‫ﻣﻲداﻧﻴﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﻋﺪهاي از ﻣﻴﺎن ﺷﻤﺎ – ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ – آﻣـﺪه و ﻣـﻲﺧﻮاﻫﻨـﺪ در ﻣﻴـﺎن ﻣـﺎ ﺟـﺪاﻳﻲ‬
‫ﺑﻴﻔﻜﻨﻨﺪ و ﺣﻖ ﻣﺎ را ﻧﺎدﻳﺪه ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و از ﻣﻴﺪان ﺧﺎرج ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﺮ ‪ ‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬وﻗﺘﻲ ﺳﺨﻨﺎن او ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺮﺧﻴﺰم و ﻣﻄﻠﺒـﻲ را ﻛـﻪ در‬
‫ذﻫﻦ ﺧﻮد آﻣﺎده ﻧﻤﻮده و ﺧﻮب و ﻣﻨﺎﺳﺒﺶ ﻣـﻲداﻧﺴـﺘﻢ در ﺣﻀـﻮر اﺑـﻮﺑﻜﺮ ﺑـﻪ ﺳـﺨﻨﮕﻮي‬
‫اﻳﺸﺎن ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدم ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻨﺪي ﺑﻪ او داده ﺷﻮد‪ ،‬اﺑﻮﺑﻜﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬آرام ﺑﺎش ﻋﻤﺮ! ﻟﺬا‬
‫ﻣﻦ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪم ﺗﺎ او را ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻧﻨﻤﺎﻳﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﻟﺐ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﺸـﻮد‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﻪ از ﻣﻦ داﻧﺎﺗﺮ و ﺑﺎوﻗﺎرﺗﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﻤﻪ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﻣﻮرد آن ﺑﺴﻴﺎر ﻓﻜﺮ‬
‫ﻛﺮده و آﻣﺎده ﻧﻤﻮده ﺑﻮدم او ﺑﺪان ﺗﻜﻠﻒ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻬﺘـﺮ و رﺳـﺎﺗﺮ از ﻣـﻦ ﮔﻔـﺖ‪ ،‬ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ و ﻣﻨﺰﻟﺘﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮد ذﻛﺮ ﻛﺮدﻳﺪ ﺷﺎﻳﺴـﺘﻪي آن ﻫﺴـﺘﻴﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫ﻣﺮدم ﻋﺮب اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع )ﺧﻼﻓﺖ( را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﺟﻤﻊ ﻗﺮﻳﺶ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ! زﻳﺮا در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم‬
‫ﻋﺮب آنﻫﺎ داراي ﻣﻨﺼﺐ و ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﻣﻴﺎﻧﻪاﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦﻫـﺎ ﻗـﻮم ﻣﻴﺎﻧـﻪ و وﺳـﻂ ﻋـﺮب‪ ،‬ﻫـﻢ از‬
‫ﺟﻬﺖ ﻧﺴﺐ و ﻫﻢ ﻣﺴﻜﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬و ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺧﻼﻓﺖ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ دو ﻧﻔﺮ راﺿـﻲ‬
 ‫‪85‬‬ ‫ﺧﻮراك ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻦ‬

‫ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮﻛﺪام ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻴﺪ ﺑﻴﻌﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه دﺳﺖ ﻣﻦ و دﺳﺖ اﺑﻮﻋﺒﻴﺪه اﺑﻦ ﺟـﺮاح را‬
‫ﻛﻪ در ﺟﻠﻮي ﻣﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻤﺮ ‪ ‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ از ﺳﺨﻨﺎن اﺑﻮﺑﻜﺮ – ﺑﻪ ﻏﻴـﺮ از اﻳـﻦ ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎد او – ﻛـﺎﻣﻼً راﺿـﻲ‬
‫ﺑﻮدم‪ ،‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا اﮔﺮ دﺳﺖ و ﭘﺎﻳﻢ را ﺑﺒﻨﺪﻧﺪ و ﮔﺮدﻧﻢ را ﺑﺰﻧﻨـﺪ ﺑـﻪ ﺷـﺮﻃﻲ ﻛـﻪ ﺳـﺒﺐ‬
‫ﻣﻌﺼﻴﺖ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﺑﺮاﻳﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﺘﺮ از آن ﺑﻮد ﻛﻪ اﻣﻴﺮ و ﭘﻴﺸﻮاي ﻗـﻮﻣﻲ ﺑﺎﺷـﻢ ﻛـﻪ اﺑـﻮﺑﻜﺮ در‬
‫ﻣﻴﺎن آنﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدم ﺧﺎﻣﻮش ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺷﺨﺼﻲ از اﻧﺼﺎر ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣـﻦ در ﻣـﻮرد ﻗﻀـﻴﻪ‬
‫ﺧﺒﺮهام و ﻻزم اﺳﺖ راي ﻣﻦ ﻋﻤﻠﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ از ﻣﺎ و ﻳﻚ ﻧﻔﺮ‬
‫از ﺷﻤﺎ اﻣﻴﺮ و ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻤﺮ در اداﻣﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻫﻤﻬﻤﻪ ﺑﺮﭘـﺎ ﺷـﺪ و ﺻـﺪاي اﻋﺘـﺮاض‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻣﻦ ﺗﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ ﺗﻔﺮﻗﻪاي اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬دﺳﺖ ﺧﻮد را ﺑـﻪ ﻣـﻦ ﺑـﺪه‪،‬‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ دﺳﺖ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﻦ داد و ﻣﻦ ﺑﺎ او ﺑﻴﻌﺖ ﻛﺮدم‪ ،‬ﭘﺲ از آن ﻣﻬـﺎﺟﺮﻳﻦ ﺑـﺎ او ﺑﻴﻌـﺖ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﻣﺮدم اﻧﺼﺎر ﺑﺎ او ﺑﻴﻌﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﻫﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻠﻴﺪي دارد ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺎ آن دروازهﻫﺎي ﻗﻠـﺒﺶ را ﺑـﺎز ﻛﻨﻴـﺪ و‬
‫ﻣﺤﺒﺖ او را ﺟﻠﺐ ﻧﻤﻮده و ﺑﺮ او ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﮕﺬارﻳﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎً ﺷﻤﺎ اﻳﻦ راز را در زﻧـﺪﮔﻲ ﻣـﺮدم‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬آﻳﺎ روزي از ﻫﻤﻜﺎران ﺧﻮد ﻧﺸﻨﻴﺪهاﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﻛﻠﻴﺪ ﻣﺪﻳﺮ ﻓﻼﻧﻲ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﻛﺎري داﺷﺘﻴﺪ ﻓﻼﻧﻲ را ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺗﺎ آن را ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﺑﺮآورده ﺳﺎزد‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮ را ﺑﻪ اﻳـﻦ ﻛـﺎر‬
‫ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻨﺪ! ﭘﺲ ﭼﺮا ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺧﻮد را ﻛﻠﻴﺪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻗﻠﻮب ﻣﺮدم ﻗـﺮار ﻧﻤـﻲدﻫﻴـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﺟﺎي د‪‬م‪ ،‬ﺳﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ و ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺑﺎش و ﻛﻠﻴﺪ ﻗﻠﺐ ﻣﺎدر‪ ،‬ﭘـﺪر‪ ،‬ﻫﻤﺴـﺮ و ﻓﺮزﻧـﺪاﻧﺖ را ﺟﺴـﺘﺠﻮ‬
‫ﻛﻦ‪ .‬ﻛﻠﻴﺪ ﻗﻠﺐ ﻣﺪﻳﺮ‪ ،‬ﻫﻤﻜﺎر و رﻓﻴﻘﺖ را ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻦ‪ .‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻛﻠﻴـﺪﻫﺎ ﺑـﻪ ﻣـﺎ ﺳـﻮد‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ در اﻳﻦ ﻛﻪ اﮔﺮ از ﻣﺎ ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﻲ و ﻧﺼﻴﺤﺘﻲ ﺑﺮاي آﻧﺎن ﺻﺎدر ﮔـﺮدد‪ ،‬آﻧـﺎن را‬
‫وادار ﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮش آن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺼﻴﺤﺖ را ﺑﺎ ﺷﻴﻮه ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﻪ ﺧـﻮﺑﻲ‬
‫ﺗﻘﺪﻳﻢ آﻧﺎن ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ؛ زﻳﺮا آﻧﺎن در ﻃﺮﻳﻘﻪ و روش ﻧﺼـﻴﺤﺖ ﺑـﺎﻫﻢ ﻳﻜﺴـﺎن ﻧﻴﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘـﻲ در‬
‫اﻧﻜﺎر ﺧﻄﺎﻫﺎ و اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﻲ ﻛﻪ از آﻧﺎن ﺳﺮ ﻣﻲزﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﺗﻔﺎوت دارﻧﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪86‬‬

‫ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻨﮕﺮ روزي در ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺒﺎرﻛﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﺑﺎ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ وارد ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪ و ﺑﻪ راﺳﺖ و ﭼﭗ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻛـﻪ ﺑﻴﺎﻳـﺪ و در‬
‫ﺣﻠﻘﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪاي از ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺘﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ ازار ﻣﻲﺑ‪‬ﺮَد! ﺟﺎي ﺗﻌﺠﺐ اﺳﺖ!‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﭼﻪ ﻛﺎر ﺑﻜﻨﺪ؟! ﮔﻮﺷﻪي ازارش را از ﺟﻠﻮ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ آراﻣﻲ ﻧﺸﺴـﺖ و‬
‫ادرار ﻧﻤﻮد! اﺻﺤﺎب ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬در ﻣﺴﺠﺪ ادرار ﻣﻲﻛﻨﺪ! ﻣﻲﺧﻮاﺳـﺘﻨﺪ‬
‫ﺑﻪ او ﺣﻤﻠﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آنﻫـﺎ را دﻋـﻮت ﺑـﻪ آراﻣـﺶ ﻧﻤـﻮده و ﺧﺸـﻢ آﻧـﺎن را‬
‫ﺗﺴﻜﻴﻦ داد و ﻫﻤﻮاره ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ادرارش را ﺑﺮ او ﻗﻄﻊ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮ او ﺷﺘﺎب ﻧﻜﻨﻴـﺪ ادرارش را‬
‫ﻗﻄﻊ ﻧﻜﻨﻴﺪ و ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و او ﺷﺎﻳﺪ از آﻧﺎن ﺧﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ از ادرار‬
‫ﻓﺎرغ ﺷﺪ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮ را ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻣﻲﻛﺮد و اﺻﺤﺎﺑﺶ را آرام ﻣﻲﻛﺮد!‬
‫آه! ﭼﻪﻗﺪر ﺑﺮدﺑﺎر ﺑﻮد! ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ اﻋﺮاﺑﻲ از ادرار ﻓﺎرغ ﺷﺪ و ازارش را ﺑﺮ ﻛﻤﺮش ﺑﺴـﺖ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﺮﻣﻲ او را ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬او آﻣـﺪ و در ﺟﻠـﻮي رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬اﻳﺴـﺘﺎد‪،‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺟﺪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﻨﺎ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز و ﻗﺮاﺋـﺖ‬
‫ﻗﺮآن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ و آن ﻣﺮد اﻳﻦ ﻧﺼﻴﺤﺖ را‬
‫ﻓﻬﻤﻴﺪ و رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻮن وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﻓﺮا رﺳﻴﺪ اﻋﺮاﺑﻲ آﻣﺪ و ﺑﺎ آﻧﺎن ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺗﻜﺒﻴﺮ‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ را ﺟﻬﺖ اﻣﺎﻣﺖ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﮔﻔﺖ و ﺳﭙﺲ ﻗﺮاﺋﺖ ﺧﻮاﻧﺪ و ﺑﻪ رﻛﻮع رﻓﺖ‪ ،‬ﭼﻮن ﺳﺮ‬
‫از رﻛﻮع ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد ﮔﻔﺖ‪َ » :‬ﺳ ِﻤ َﻊ اﻟ ﱠﻠـ ُﻪ ﳌَ ِ ْﻦ َﲪِﺪَ ُه« ﻧﻤﺎزﮔﺰاران ﭘﺸﺖ ﺳﺮ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪َ » :‬ر ﱠﺑﻨَﺎ َﻟ َﻚ‬
‫ﲪﻨِﻲ َو ُ َ‬
‫ﳏ ﱠﻤﺪً ا‪َ ,‬وﻻَ ﺗ َْﺮ َﺣ ْﻢ َﻣ َﻌﻨَﺎ‬ ‫َ‬
‫اﳊ ْﻤﺪُ « ﻣﮕﺮ اﻳﻦ اﻋﺮاﺑﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد‪» :‬اﻟ ﱠﻠ ُﻬ ﱠﻢ ْار َ ْ‬
‫َأ َﺣﺪً ا« ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اي ﺧﺪا! ﻓﻘﻂ ﺑﺮ ﻣﻦ و ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻢ ﻛﻦ و در ﺗﺮﺣﻢ ﻣﺎ ﻛﺴﻲ را ﺷﺮﻳﻚ ﻣﻜﻦ«‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬اﻳﻦ ﺳﺨﻦ او را ﺷﻨﻴﺪ وﻗﺘﻲ از ﻧﻤﺎز ﻓﺎرغ ﮔﺮدﻳﺪ رو ﺑﻪ اﺻﺤﺎب ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﮔﻮﻳﻨﺪهي اﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎت ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﻮد؟ اﺻﺤﺎب ﺑﻪ ﻃﺮف او اﺷﺎره ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬او‬
‫را ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ ﭼﻮن در ﺟﻠﻮﻳﺶ اﻳﺴﺘﺎد‪ ،‬دﻳﺪ ﻫﻤﺎن اﻋﺮاﺑﻲ اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﺒﺖ‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در ﻗﻠﺒﺶ ﺟﺎي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ دوﺳﺖ ﻣﻲداﺷﺖ رﺣﻤﺖ ﻓﻘﻂ ﺑﺮ آن‬
 ‫‪87‬‬ ‫ﺧﻮراك ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻦ‬

‫دو ﺑﺮﺳﺪ و ﺑﺲ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﻠﻢ و ﻣﺮﺑﻲ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ وﺳﻴﻌﻲ را‬
‫ﺗﻨﮓ و ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻮدي! ﻳﻌﻨﻲ رﺣﻤﺖ ﺧﺪا ﻫﻤﻪي ﻣﺎ و ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم را ﻓﺮا ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﭘﺲ آن‬
‫را ﺑﺮ ﺧﻮد و ﻣﻦ ﺗﻨﮓ و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﻣﮕﺮدان‪.‬‬
‫ﺑﺒﻴﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺎﻟﻚ ﻗﻠﺒﺶ ﺷﺪه ﺑﻮد؛ زﻳﺮا ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﭼـﻮن او‬
‫ﻳﻚ اﻋﺮاﺑﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ از ﺑﻴﺎﺑﺎن آﻣﺪه ﺑﻮد و در ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪي اﺑﻮﺑﻜﺮ و ﻋﻤﺮ‪ ،‬و ﻣﻌـﺎذ و ﻋﻤـﺎر‬
‫ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﮕﺮان ﻣﻮرد ﻣﺆاﺧﺬه ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻲ ﺑﻪ داﺳﺘﺎن ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﺑﻦ ﺣﻜﻢ ﻛﻪ از ﻋﻤﻮم ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑـﻮد‪ ،‬ﺑﻨﮕـﺮ‪ .‬وي در ﻣﺪﻳﻨـﻪ‬
‫ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻧﺪاﺷﺖ و ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻣﺠﺎﻟﺴـﺘﻲ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑـﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ ﮔﻮﺳـﻔﻨﺪاﻧﻲ داﺷـﺖ ﻛـﻪ در‬
‫ﺟﺎﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺑﻪ ﭼﻮﭘﺎﻧﻲ آنﻫﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮد‪ ،‬روزي ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ آﻣﺪ و وارد ﻣﺴﺠﺪ ﺷـﺪ و در‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬و اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬ﺷﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬در ﻣﻮرد ﻋﻄﺴﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻣﻲداد‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷـﻨﻴﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮادرش ﻋﻄﺴﻪاي زد و اﻟﺤﻤﺪﷲ ﮔﻔﺖ‪ :‬او ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﻳﺮﺣﻤﻚ اﷲ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎوﻳﻪ آن را ﺣﻔﻆ ﻧﻤﻮد و رﻓﺖ‪ :‬ﭼﻨﺪ روزي ﺑﻌﺪ ﺑـﺮاي ﻛـﺎري ﺑـﻪ ﻣﺪﻳﻨـﻪ آﻣـﺪ و وارد‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺷﺪ‪ ،‬دﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﺎ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎ آﻧﺎن در ﻧﻤﺎز ﺷـﺮﻳﻚ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬در ﻋﻴﻦ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﻧﻤﺎز ﺑﻮدﻧﺪ ﺷﺨﺼﻲ ﻋﻄﺴﻪ زد‪ .‬اﻣﺎ »اﻟﺤﻤﺪﷲ« ﻧﮕﻔـﺖ‪،‬‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﻌﺎوﻳﻪ آﻣﺪ ﻛﻪ ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳـﺖ‪ ،‬ﻫﺮﮔـﺎه ﻣﺴـﻠﻤﺎن ﻋﻄﺴـﻪ ﺑﺰﻧـﺪ و ﺑﮕﻮﻳـﺪ‪:‬‬
‫»اﻟﺤﻤﺪﷲ« ﺑﺮادرش ﺑﮕﻮﻳﺪ‪» :‬ﻳﺮﺣﻤﻚ اﷲ«‪ .‬ﻓﻮراً ﻣﻌﺎوﻳﻪ در ﺟﻮاب آن ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫»ﻳﺮﺣﻤﻚ اﷲ« ﻧﻤﺎزﮔﺰاران آﺷﻔﺘﻪ ﮔﺸﺘﻨﺪ و از روي اﻧﻜﺎر ﻧﮕﺎهﻫـﺎ را ﺑـﻪ ﺳـﻮي او دوﺧﺘﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﻣﻌﺎوﻳﻪ وﺣﺸﺖ و اﺿﻄﺮاب آنﻫﺎ را دﻳﺪ‪ .‬ﺳﺮاﺳـﻴﻤﻪ ﺷـﺪ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣـﺎدرم ﺑـﻪ ﻋـﺰاﻳﻢ‬
‫ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ! ﭼﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﺮا ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟! آنﻫﺎ ﺷﺮوع ﻧﻤـﻮده و دﺳـﺖﻫﺎﻳﺸـﺎن را ﺑـﻪ رانﻫـﺎ‬
‫ﻣﻲزدﻧﺪ ﺗﺎ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻮن وي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد او را ﺑﻪ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﻓﺮا ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻮش ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻧﻤﺎز ﺑـﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ر‪‬ﺧَﺶ را ﺑﻪ ﻃﺮف اﺻﺤﺎب ﺑﺮﮔﺮداﻧـﺪ‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﻫﻤﻬﻤـﻪ و‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪88‬‬

‫ﺻﺪاﻫﺎي آﻧﺎن و ﺻﺪاي ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺻـﺪاي ﺟﺪﻳـﺪي‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ آن را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺧﺖ‪ .‬ﻟﺬا از آﻧﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ در ﻧﻤﺎز ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮد؟ اﺻﺤﺎب ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻮي ﻣﻌﺎوﻳﻪ اﺷﺎره ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬او را ﻧﺰد ﺧﻮدش ﻓـﺮا ﺧﻮاﻧـﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺎوﻳـﻪ ﺗﺮﺳـﺎن و ﻟـﺮزان ﺟﻠـﻮ رﻓـﺖ و‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ ﺑﺎ وي ﭼﻪ ﺑﺮﺧﻮردي ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ او آنﻫـﺎ را در ﻧﻤﺎزﺷـﺎن ﻣﺸـﻐﻮل‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد و ﺧﺸﻮعﺷﺎن را ﻗﻄﻊ ﻛﺮده ﺑـﻮد‪ ،‬ﻣﻌﺎوﻳـﻪ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣـﺎدر و ﭘـﺪرم ﻓـﺪاﻳﺖ ﺷـﻮﻧﺪ‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ! ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﻠﻤﻲ را ﺑﻬﺘﺮ ﻗﺒﻞ از او و ﺑﻌﺪ از او ﻧﺪﻳﺪم ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﺑﺮ ﻣﻦ‬
‫ﺧﺸﻢ ﻧﻜﺮد و ﻣﺮا ﻧﺰد و ﻧﺎﺳﺰا ﻧﮕﻔﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻓﻘﻂ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﻌﺎوﻳﻪ! ﻫﻤﺎﻧﺎ در اﻳﻦ ﻧﻤﺎز ﭼﻴﺰي‬
‫از ﻗﺒﻴﻞ ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺮدم درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻓﻘﻂ آن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﺴﺒﻴﺢ و ﺗﻜﺒﻴﺮ و ﻗﺮآن و ﺑﺲ‪.‬‬
‫آري! ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎوﻳﻪ آن را ﻓﻬﻤﻴـﺪ و ﺳـﭙﺲ ﻧﻔﺴـﺶ آرام ﺷـﺪ و‬
‫ﻗﻠﺒﺶ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺷﺮوع ﻛﺮد و از اﻣﻮر و ﻣﺸﻜﻼت ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺧﻮدش ﭘﺮﺳـﻴﺪ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺗﺎزه از ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪام و ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﻼم را آورد و در ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﻣﺮداﻧﻲ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻧﺰد ﻛﺎﻫﻨﺎن )ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ادﻋﺎي ﻋﻠﻢ ﻏﻴﺐ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ( ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ از آنﻫﺎ در ﻣﻮرد ﻏﻴﺐ‬
‫ﻣﻲﭘﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻧﺰد آنﻫﺎ ﻣﺮو ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻮن ﺗﻮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻲ و ﺟﺰ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻏﻴﺐ ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﮕﺎهﻛﺮدن ﭘﺮﻧﺪه ﻓﺎل ﺑـﺪ‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﻳﻦ ﻓﻘﻂ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ آن را در ﺳﻴﻨﻪﻫﺎيﺷـﺎن ﻣـﻲﺑﻴﻨـﺪ‪،‬‬
‫وﻟﻲ آنﻫﺎ را از ﻧﻴﺖﺷﺎن ﺑﺎزﻧﻤﻲدارد‪ ،‬زﻳﺮا آن در ﻧﻔﻊ و ﺿﺮر ﻫﻴﭻ ﺗﺄﺛﻴﺮي ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﻮد ﺗﻌﺎﻣﻞ او ﺑﺎ اﻋﺮاﺑﻲ ﻛﻪ در ﻣﺴﺠﺪ ادرار ﻛﺮد‪ ،‬و ﻣﺮدي ﻛﻪ در ﻧﻤﺎز ﺳـﺨﻦ ﮔﻔـﺖ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ آﻧﺎن را ﻣﺮاﻋﺎت ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﺎ آﻧﺎن ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻧﻤﻮد؛ زﻳﺮا اﺷﺘﺒﺎه از اﻣﺜﺎل آﻧﺎن‬
‫ﺑﻌﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎذ ﺑﻦ ﺟﺒﻞ از ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮﻳﻦ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻮد و از ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﻃﻠﺐ ﻋﻠﻢ ﻋﺸﻖ‬
‫و ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺖ‪ .‬ﻟﺬا رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑـﺎ اﺷـﺘﺒﺎﻫﺎﺗﺶ اﺳـﻠﻮﺑﻲ ﻣﺘﻔـﺎوت ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻌﺎﻣﻞ در اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت دﻳﮕﺮان داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻌﺎذ ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء را ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ و ﺳﭙﺲ‬
 ‫‪89‬‬ ‫ﺧﻮراك ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻦ‬

‫ﻧﺰد ﻗﻮﻣﺶ ﻣﻲرﻓﺖ و ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء را در ﻣﺴﺠﺪﺷﺎن ﺑﻪ آﻧﺎن اﻣﺎﻣﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬از اﻳـﻦ رو ﻧﻤـﺎز‬
‫او ﻧﻔﻞ و ﻧﻤﺎز آﻧﺎن ﻓﺮض ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎذ ﺷﺒﻲ ﻧﺰد ﻗﻮﻣﺶ رﻓﺖ و ﺗﻜﺒﻴﺮ اﻣﺎﻣﺖ را ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻮاﻧﻲ آﻣﺪ و ﭘﺸﺖ ﺳﺮ او اﻗﺎﻣـﺖ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻌﺎذ ﺳﻮره ﻓﺎﺗﺤﻪ را ﺧﻮاﻧﺪ و ﮔﻔﺖ‪ ﴾t⎦⎫Ïj9!$Ò9$# Ÿωuρ﴿ :‬ﻣﺮدم ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬آﻣـﻴﻦ« آﻧﮕـﺎه‬
‫ﻣﻌﺎذ ﺳﻮره ﺑﻘﺮه را آﻏﺎز ﻧﻤﻮد‪ ،‬در آن روزﻫﺎ ﻣﺮدم در ﻛﺎر و ﻛﻮﺷﺶ در ﻣـﺰارع و ﭼﺮاﻧﻴـﺪن‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎتﺷﺎن در ﻃﻮل روز ﺧﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻫﻤـﻴﻦ ﻛـﻪ ﻧﻤﺎزﺷـﺎن را ﻣـﻲﺧﻮاﻧﺪﻧـﺪ ﺑـﻪ‬
‫رﺧﺘﺨﻮاﺑﺸﺎن ﭘﻨﺎه ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻮان در ﻧﻤﺎز اﻳﺴﺘﺎد و ﻣﻌﺎذ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ و ﻣـﻲﺧﻮاﻧـﺪ ﭼـﻮن‬
‫ﻧﻤﺎز ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺟﻮان ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﺎزش را ﺗﻤﺎم ﻛﺮد و از ﻣﺴـﺠﺪ ﺑﻴـﺮون ﺷـﺪ و ﺑـﻪ ﺧﺎﻧـﻪاش‬
‫رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎذ ﮔﺰارش ﺟﻮان را ﺑﻪ ﻣﺤﻀﺮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬رﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻮان ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻌﺎذ ﻧﻤﺎز را ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬از ﻧﻤﺎز ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﻣﻌﺎذ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪:‬‬
‫ﭼﻪ ﺳﻮرهاي ﻣﻲﺧﻮاﻧﻲ؟ ﻣﻌﺎذ ﺧﺒﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻮره ﺑﻘﺮه و‪ ...‬ﺳﻮرهﻫﺎي ﻃﻮﻳﻞ را ﺑﺮﻣﻲﺷﻤﺮد‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻓﻬﻤﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻃﻮﻻﻧﻲﺷﺪن ﻧﻤﺎز از‬
‫آن ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬و از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﺮ آﻧﺎن ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ از ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺎزﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻟﺬا رو ﺑﻪ ﻣﻌﺎذ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﻌﺎذ! ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﻓﺘﻨﻪﮔﺮ ﻫﺴﺘﻲ؟ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﻣﺮدم را ﻓﺘﻨﻪ‬
‫‪،﴾É−Í‘$©Ü9$#uρ‬‬ ‫﴿‪Ï™!$uΚ¡¡9$#uρ‬‬ ‫ﺑﻴﻨﺪازي و از دﻳﻦﺷﺎن آنﻫﺎ را ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺳﺎزي؟ ﺳﻮرهﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫﴿‪ ﴾4©y´øótƒ #sŒÎ) È≅ø‹©9$#uρ﴿ ،﴾$yγ8ptéÏuρ ħ÷Κ¤±9$#uρ﴿ ،﴾Ælρçã9ø9$# ÏN#sŒ Ï™!$uΚ¡¡9$#uρ‬را ﺑﺨﻮان‪ .‬ﺳﭙﺲ روﻳﺶ‬
‫را ﺑﻪ ﻃﺮف ﺟﻮان ﻛﺮد و ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺑﺮادرزاده! ﺗﻮ وﻗﺘﻲ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﻲ ﭼﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﺳﻮره ﻓﺎﺗﺤﻪ را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻢ و از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ و از دوزخ‬
‫ﺑﻪ او ﭘﻨﺎه ﻣﻲﺑﺮم‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺟﻮان ﺑﻪ ﻳﺎد آورد ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬زﻳﺎد دﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻌﺎذ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﺻﻮرت دﻋﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ دارد‪ .‬ﻟﺬا در ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ دﻋﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﭼﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ آن را ﻧﻤﻲداﻧﻢ!‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪90‬‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬دﻋﺎي ﻣﻦ و ﻣﻌﺎذ در ﻣﻮرد آن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ دﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨـﻲ؛‬
‫ﻳﻌﻨﻲ از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ و از دوزخ ﭘﻨﺎه ﻣﻲﺟﻮﻳﻴﻢ‪ .‬ﺟﻮان از اﻳﻦ ﻛـﻪ ﻣﻌـﺎذ او را‬
‫ﺑﻪ ﻧﻔﺎق ﻣﺘﻬﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﺄﺛﺮ و ﻧﺎراﺣـﺖ ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪ .‬ﮔﻔـﺖ‪ :‬اﻟﺒﺘـﻪ ﻣﻌـﺎذ ﺑـﻪ زودي‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ در »ﺟﻬﺎد در راه ﺧﺪا« ﭼﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻛﻪ دﺷﻤﻦ ﻫﺠـﻮم آورد‬
‫و اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را در ﺣﺎﻟﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن آورد ﻛﻪ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺧﺒﺮ ﻫﺠﻮم دﺷﻤﻦ را داده ﺑﻮدﻧـﺪ‪ ،‬در آن‬
‫وﻗﺖ اﻳﻤﺎن ﻣﻦ ﺑﺮاي ﻣﻌﺎذ روﺷﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺎل او ﻣﺮا ﺑﻪ ﻧﻔﺎق ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ! ﻫﻨﻮز ﭼﻨـﺪ‬
‫روزي ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺒﺮد در ﮔﺮﻓﺖ و ﺟﻮان در ﺟﻬﺎد ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮده و ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪ! ﺧﺪا از‬
‫او راﺿﻲ ﺑﺎد! وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از اﻳﻦ ﺧﺒﺮ آﮔﺎﻫﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﺎذ ﮔﻔﺖ‪ :‬دﺷﻤﻦ ﻣﻦ و ﺗـﻮ‬
‫ﭼﻪ ﺷﺪ؟ ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ او را ﺑﻪ ﻧﻔﺎق ﻣﺘﻬﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮدي‪ .‬ﻣﻌﺎذ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺧـﺪا‬
‫راﺳﺖ ﮔﻔﺖ و ﻣﻦ دروغ ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻛﻪ او ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ در ﻃﺒﻴﻌﺖﻫﺎ و ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﺮدم ﺑﻴﻨﺪﻳﺶ و اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎ آﻧـﺎن‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮد‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻛﻦ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎ ﻣﻌﺎذ ﺑﻦ ﺟﺒﻞ ﺑﻨﮕﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﺒـﻮب‬
‫او ﺑﻮد و در ﺧﺎﻧﻪاش ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬اﺻﺤﺎﺑﺶ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺣﺮﻗﺎت از ﻗﺒﻴﻠﻪي ﺟﻬﻴﻨﻪ ﮔﺴـﻴﻞ داﺷـﺖ و اﺳـﺎﻣﻪ‬
‫ﺑﻦ زﻳﺪ در ﺿﻤﻦ ﺳﺮﺑﺎزان ﻟﺸﻜﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺻﺒﺤﮕﺎه ﺟﻨﮓ درﮔﺮﻓﺖ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘﻴﺮوز ﺷـﺪﻧﺪ و‬
‫دﺷﻤﻦ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻓﺮار ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬در ﻣﻴﺎن ﻟﺸﻜﺮ ﻣﺮدي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﺒﺮد ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﭼﻮن دﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻳﺎراﻧﺶ ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮردﻧﺪ‪ ،‬اﺳﻠﺤﻪاش را اﻧﺪاﺧﺖ و ﻓﺮار ﻛﺮد‪.‬‬
‫اﺳﺎﻣﻪ و ﻣﺮدي از اﻧﺼﺎر او را دﻧﺒﺎل ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬آن ﻣﺮد ﻣﻲدوﻳﺪ و آن دو او را دﻧﺒـﺎل ﻛـﺮده‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ و او ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ درﺧﺘﻲ در وﺳﻂ آﻧﺎن ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪ ،‬آن ﻣـﺮد ﺑـﻪ‬
‫درﺧﺖ ﭘﻨﺎه ﺑﺮد و اﺳﺎﻣﻪ و ﻣﺮد اﻧﺼﺎري او را ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻛﺮدﻧﺪ و ﺷﻤﺸﻴﺮ را ﺑﺮ او ﺑﺎﻻ ﺑﺮدﻧـﺪ‪،‬‬
‫وﻗﺘﻲ آن ﺷﺨﺺ دو ﺷﻤﺸﻴﺮ را دﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﺮ او ﺑﺮق ﻣﻲزﻧﻨﺪ و اﺣﺴﺎس ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣـﺮگ‬
‫ﺑﺮ او ﻫﺠﻮم آورده اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺮزﻳﺪ و آب دﻫﺎن ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪهاش را ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻧﻤـﻮد و ﺣﺸـﺖزده‬
‫ﮔﻔﺖ‪َ » :‬أ ْﺷ َﻬﺪُ َأ ْن ﻻَ إِ َﻟ َﻪ إِ ﱠﻻ اﻟ ﱠﻠـ ُﻪ َو َأ ْﺷ َﻬﺪُ َأ ﱠن ُﳏ ﱠَﻤﺪً ا َﻋ ْﺒﺪُ ُه َو َر ُﺳﻮ ُﻟ ُﻪ«‪.‬‬
 ‫‪91‬‬ ‫ﺧﻮراك ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻦ‬

‫اﻧﺼﺎري و اﺳﺎﻣﻪ ﺣﻴﺮان ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آﻳﺎ ﻓﻮراً اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ! اﻳﻦ ﺣﻴﻠﻪاي اﺳﺖ ﻛـﻪ‬
‫آن را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده اﺳﺖ‪ ،‬آﻧﺎن در ﻣﻴﺪان ﻧﺒﺮد ﺑﻮده و اوﺿﺎع آﺷﻔﺘﻪ اﺳـﺖ‪ ،‬در ﭘﻴﺮاﻣـﻮن ﺧـﻮد‬
‫ﻣﻲﻧﮕﺮﻧﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻜﺮﻫﺎي ﭘﺎره ﺷﺪه و دﺳﺖﻫﺎي ﺑﺮﻳﺪه ﺷﺪه را ﻣـﻲﺑﻴﻨﻨـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎﻫﻢ درآﻣﻴﺨﺘـﻪ و‬
‫ﺧﻮنﻫﺎ ﺟﺎرياﻧﺪ و ﺑﺪنﻫﺎ ﻣﻲﻟﺮزﻧﺪ‪ .‬آن ﻣﺮد در ﺟﻠﻮﺷﺎن ﺑﻪ آن دو ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴـﺖ‪ ،‬ﺣﺘﻤـﺎً ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﻳﻚ ﺗﺼﻤﻴﻤﻲ اﺗﺨﺎذ ﮔﺮدد‪ .‬در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪاي اﻣﻜﺎن دارد ﺗﻴﺮي ﻫﺪف ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷـﺪه ﻳـﺎ‬
‫ﺑﻲﻫﺪف ﺑﻴﺎﻳﺪ و آن دو را ﻛﺸﺘﻪ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﺑﮕﺬارد‪ ،‬در آﻧﺠﺎ ﻣﺠﺎﻟﻲ ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻪي آرام ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫اﻧﺼﺎري ﺷﻤﺸﻴﺮش را ﭘﺎﺋﻴﻦ آورد‪ ،‬وﻟﻲ اﺳﺎﻣﻪ ﮔﻤﺎن ﺑﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﻴﻠﻪاي اﺳﺖ‪ .‬ﻟـﺬا او را‬
‫ﺷﻤﺸﻴﺮي زد و ﺑﻪ ﻗﺘﻠﺶ رﺳﺎﻧﺪ! آﻧﺎن در ﺣﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﻠﺐﻫﺎﻳﺸﺎن از ﺷـﻤﻴﻢ‬
‫و ﺳﺮﺧﻮﺷﻲ ﭘﻴﺮوزي ﺷﺎدﻣﺎن ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﺳﺎﻣﻪ در ﺟﻠﻮ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳﺴﺘﺎد و داﺳﺘﺎن ﻣﻌﺮﻛﻪ را ﺑﺮاي او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮد و داﺳﺘﺎن‬
‫آن ﻣﺮد را ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﺮاﻳﺶ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه ﺑﻮد ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻌﺮﻛﻪ از ﭘﻴـﺮوزي ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن ﺣﻜﺎﻳـﺖ‬
‫داﺷﺖ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از روي ﺳﺮور و ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ آن را ﮔﻮش ﻣﻲﻛـﺮد‪ .‬اﻣـﺎ اﺳـﺎﻣﻪ ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫آﻧﮕﺎه او را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪم‪ ،‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﭼﻬﺮهي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻻ إﻟـﻪ‬
‫إﻻ اﷲ! او را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪي؟ اﺳﺎﻣﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! آن ﻛﻠﻤﻪ را از ﻃﺮف ﺧﺎﻟﺼﺎﻧﻪ و از‬
‫درون ﻗﻠﺐ ﻧﮕﻔﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از ﺗﺮس اﺳﻠﺤﻪ آن را ﺑﺮ زﺑﺎن آورد و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣـﻲﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻻ‬
‫إﻟﻪ إﻻ اﷲ! او را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪي! ﭼﺮا ﻗﻠﺒﺶ را ﭘﺎره ﻧﻜﺮدي ﺗﺎ ﺑـﺪاﻧﻲ ﻛـﻪ او ﺷـﻬﺎدﺗﻴﻦ را از‬
‫ﺗﺮس اﺳﻠﺤﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﺑﻪ اﺳﺎﻣﻪ دوﺧﺘﻪ ﺑﻮد و ﻫﻤﻮاره ﻣـﻲﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻻ‬
‫إﻟﻪ إﻻ اﷲ او را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪي! ﺗﻮ ﭼﻪ ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﻪ ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ داري وﻗﺘﻲ در روز ﻗﻴﺎﻣـﺖ‬
‫ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﻋﻠﻴﻪ ﺗﻮ ﺣﺠﺖ ﺑﻴﺎورد! اﺳﺎﻣﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻫﻤﻮاره اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻦ دوﺳﺖ داﺷﺘﻢ اي ﻛﺎش ﺗﺎ اﻳﻦ روز اﺳﻼم ﻧﻤﻲآوردم‪.‬‬
‫راي‪...‬‬
‫»ﮔﻤﺎن ﻣﺒﺮ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻳﻚ رﻧﮓ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ آنﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﻃﺒﺎﺋﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻏﻴـﺮ ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ﺷﻤﺎر«‪.‬‬
 ‫ﺳﺨﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ را اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻦ‬

‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻮال روﺷﻦ ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﺮدم و ﻧـﻮع ﮔﻔﺘﮕﻮﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ آﻧـﺎن را ﺑـﻪ ﻫﻴﺠـﺎن‬
‫ﻣﻲآورد ﭘﻲ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ ﻧﺸﺴﺘﻲ ﺳﺨﻦ را ﺑﺎ ﻛﻼم ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺳﺮﺷﺖ وي آﻏـﺎز‬
‫ﻛﻦ و اﻳﻦ از ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود؛ زﻳﺮا ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺟـﻮان ﺑﺮﻣـﻲﮔﺰﻳﻨـﻲ از‬
‫ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﺑﺎ ﻳﻚ ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻮال ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﺑـﺎ ﻳـﻚ ﻋـﺎﻟﻢ ﺗـﺎ ﻳـﻚ‬
‫ﺟﺎﻫﻞ و ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ ﺗﺎ ﺧﻮاﻫﺮ ﻳﻜﺴﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮرم اﺧﺘﻼف ﻛﻠﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ داﺳﺘﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮاﻫﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣـﻲﻛﻨـﻲ‬
‫درﺳﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ آن را ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻳﺎ آﻧﭽﻪ را ﺑﺎ ﻳﻚ ﺟﻮان در ﻣﻴﺎن ﻣـﻲﮔـﺬاري‪،‬‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ آن را ﻳﻚ ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺑﺸﻨﻮد! ﻫﺮﮔﺰ! ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻨﻈﻮرم اﺧﺘﻼف ﻛـﻮﭼﻜﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺷـﻴﻮه‬
‫ﻋﺮﺿﻪﻧﻤﻮدن داﺳﺘﺎن ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻣﻀﻤﻮن آن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲﺷـﻮد‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻄﻠﺐ را ﺑﺎ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻲ از ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺎن ﺑﺰرگ ﺳﺎل ﻛﻪ ﻋﻤﺮﺷﺎن از ﺳـﻦ ﻫﺸﺘﺎدﺳـﺎﻟﮕﻲ ﮔﺬﺷـﺘﻪ و ﺑـﻪ‬
‫دﻳﺪار ﭘﺪر ﺑﺰرگ ﺷﻤﺎ آﻣﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ آﻧﺎن داﺳـﺘﺎﻧﻲ را‬
‫ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ دوﺳﺘﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﺑﻴﺎﺑﺎن رﻓﺘﻪاﻳﺪ؟ ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻓﻼﻧﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ در ﻓﻮﺗﺒـﺎل ﮔﻠـﻲ را‬
‫ﺑﻪ ﺛﻤﺮ رﺳﺎﻧﻴﺪ و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮپ را ﺑﺎ ﺳﺮش ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤـﻮد و ﺳـﭙﺲ ﺑـﺎ زاﻧـﻮﻳﺶ آن را زد‪ .‬در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻨﺪﻳﺪ و ﺑﻪ داﺳﺘﺎن ﺧﻮدﺗﺎن ﺧﻮﺷﺤﺎل و ﺷﺎدﻣﺎن ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎً اﻳﻦ ﺳـﺨﻨﺎن در‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎً ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴـﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺷﻤﺎ داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ ﻳﺎ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﺮدان ﺑﺎ زﻧﺎنﺷﺎن را ﺑﺎ آﻧﺎن ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﺎﻳﻴـﺪ‪،‬‬
‫ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺎﻫﻢ ﻣﻮاﻓﻖ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺷﻴﻮهﻫﺎ ﺟﺬب ﻣﺮدم اﺧﺘﻴﺎر ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻧﺎن ﻣﻲﭘﺴـﻨﺪﻧﺪ و آنﻫـﺎ‬
‫را ﺑﻪ ﻫﻴﺠﺎن و ﺗﺤﺮﻳﻚ درﻣﻲآورد‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﭘـﺪري ﻓﺮزﻧـﺪ ﻣﻮﻓـﻖ و ﻣﻤﺘـﺎزي دارد‪،‬‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣـﻮرد از او ﺑﭙﺮﺳـﺪ‪ .‬و ﻗﻄﻌـﺎً او ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﭼﻴـﺰ اﻓﺘﺨـﺎر ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره از او در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﭙﺮﺳﻲ ﻳﺎ ﺷﺨﺼﻲ دﻛﺎﻧﻲ را ﺑﺎز ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و‬
 ‫‪93‬‬ ‫ﺳﺨﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ را اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻦ‬

‫از آن ﺳﻮد و ﻓﺎﻳﺪهاي ﻛﺴﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ از او در ﻣﻮرد ﻣﻐﺎزهاش و ﻣﺮاﺟﻌـﻪ‬
‫ﻣﺮدم ﺑﻪ آن ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﻣﺮ وي را ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن او از ﺷـﻤﺎ و از ﻫﻤﻨﺸـﻴﻨﻲ‬
‫ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳـﻦ ﺷـﻴﻮه را رﻋﺎﻳـﺖ ﻣـﻲﻛـﺮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜـﻪ ﺳـﺨﻦﮔﻔـﺘﻦ او ﺑـﺎ ﺟـﻮان از‬
‫ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﺑﺎ ﭘﻴﺮﻣﺮد‪ ،‬زن و ﻃﻔﻞ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺪر ﺻﺤﺎﺑﻲ ﺑﺰرﮔﻮار ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ ب‬
‫در ﻏﺰوه اﺣﺪ ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪ و ﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺮ را ﺑﺮﺟﺎ ﮔﺬاﺷﺖ ﻛﻪ ﻏﻴـﺮ از او ﺳﺮﭘﺮﺳـﺘﻲ ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺮدم ﺑﺪﻫﻲﻫﺎ زﻳﺎدي از او ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﮔـﺮدن اﻳـﻦ ﺟـﻮان ﻛـﻪ در ﻋﻨﻔـﻮان‬
‫ﺟﻮاﻧﻲاش ﺑﻮد ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺟﺎﺑﺮ ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻓﻜﺮ ﻗـﺮضﻫـﺎي ﭘـﺪر و ﺧـﻮاﻫﺮاﻧﺶ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﻃﻠﺒﻜﺎران ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم از او ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ دﻳﻮن ﭘﺪرش را ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺟﺎﺑﺮ ﺑﺎ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﺑﻪ ﻏﺰوه ذات اﻟﺮﻗﺎع رﻓﺖ و ﺑﺮ اﺛﺮ ﺷﺪت ﻓﻘـﺮ ﺑـﻪ ﺷـﺘﺮ ﺧﺴـﺘﻪ و ﺿـﻌﻴﻔﻲ ﺳـﻮار ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ راه ﺑﺮود‪ .‬ﭼﻮن ﺳﺮﻣﺎﻳﻪاي ﻧﺪاﺷﺖ ﻛﻪ ﺷﺘﺮ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺨﺮد‪ .‬از اﻳﻦ رو ﻣـﺮدم از او‬
‫ﺳﺒﻘﺖ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و او آﺧﺮﻳﻦ ﻓﺮد ﻛﺎروان ﺑـﻮد‪ ،‬و رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬در آﺧـﺮ ﻛـﺎروان ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻪ ﺟﺎﺑﺮ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﺘﺮش آﻫﺴـﺘﻪ آﻫﺴـﺘﻪ در ﺣﺮﻛـﺖ ﺑـﻮد و ﻣـﺮدم از او ﺳـﺒﻘﺖ‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ اي ﺟﺎﺑﺮ؟! ﺟﺎﺑﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺷـﺘﺮم ﺧﺴـﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ و ﻛُﻨﺪ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺷﺘﺮت را ﺑﺨﻮاﺑﺎن و رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺷﺘﺮش را ﺧﻮاﺑﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻋﺼﺎﻳﺖ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪه ﻳـﺎ ﮔﻔـﺖ‪ :‬از اﻳـﻦ درﺧـﺖ ﺑـﺮاﻳﻢ‬
‫ﻋﺼﺎﻳﻲ ﺑﺒﺮ‪ .‬ﺟﺎﺑﺮ ﻋﺼﺎ را ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬داد و ﺷﺘﺮ در ﺣـﺎل ﺧﺴـﺘﮕﻲ و ﻛـﻮﻓﺘﮕﻲ ﺑـﻪ زﻣـﻴﻦ‬
‫ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﺰد ﺷﺘﺮ آﻣﺪ و ﭼﻨﺪ ﻋﺼﺎﻳﻲ ﺑﻪ آن زد‪ .‬ﺷﺘﺮ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺳﺮﺷـﺎر از‬
‫ﻧﺸﺎط ﺑﻮد ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪ .‬ﺟﺎﺑﺮ ﺧﻮد را ﺑﺮ آن آوﻳﺰان ﻧﻤﻮد و ﺑﺮ ﭘﺸﺘﺶ ﻧﺸﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺎﺑﺮ در ﻛﻨﺎر آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺧﻮﺷﺤﺎل و ﺷﺎدﻣﺎن ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮد و ﺷـﺘﺮش ﻧﻴـﺰ ﺑﺴـﻴﺎر ﺑـﺎ‬
‫ﻧﺸﺎط و ﺗﻴﺰرو ﺷﺪ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬رو ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﺟﺎﺑﺮ ﻛﺮد و ﺧﻮاﺳـﺖ ﺑـﺎ او ﺻـﺒﺤﺖ ﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫آنﻫﺎ ﭼﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﺎ آنﻫـﺎ را ﺑـﺎ ﺟـﺎﺑﺮ در ﻣﻴـﺎن‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪94‬‬

‫ﺑﮕﺬارد‪ .‬ﺟﺎﺑﺮ در ﻋﻨﻔﻮان ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻮد و ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻣﺸﻜﻼت و اﻓﻜﺎر ﺟﻮاﻧـﺎن در ﻣـﻮرد ازدواج و‬
‫ﻛﺴﺐ رزق ﻣﻲﭼﺮﺧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬اي ﺟﺎﺑﺮ! آﻳﺎ ازدواج ﻛﺮدهاي؟ ﺟﺎﺑﺮ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑﻠـﻪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮدﻧـﺪ‪ :‬ﺑـﺎ‬
‫دﺧﺘﺮ دوﺷﻴﺰه ﻳﺎ ﺑﻴﻮهزن؟ ﺟﺎﺑﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎ ﺑﻴﻮهزن‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ ﭼﮕﻮﻧـﻪ‬
‫ﻳﻚ ﺟﻮان در اوﻟﻴﻦ ازدواﺟﺶ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﻴﻮهزن ازدواج ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا از روي اﻧﺘﻘﺎد ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼـﺮا‬
‫ﺑﺎ دوﺷﻴﺰهاي ازدواج ﻧﻜﺮدي ﺗﺎ او ﺑـﺎ ﺗـﻮ ﺑـﺎزي ﻣـﻲﻛـﺮد و ﺗـﻮ ﺑـﺎ او ﻣﻼﻋﺒـﺖ و ﺷـﻮﺧﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدي؟ ﺟﺎﺑﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻫﻤﺎﻧﺎ ﭘﺪرم در ﻏﺰوه اﺣﺪ ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪ و ﻧُﻪ ﺧﻮاﻫﺮ را ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻬﺪه ﻣﻦ ﮔﺬاﺷﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﺟﺰ ﻣﻦ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﻣﻦ ﻧﺎﮔﻮار داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺑـﺎ دﺧﺘـﺮي‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ آنﻫﺎ ازدواج ﻛﻨﻢ و اﺧﺘﻼﻓﺎت زﻳﺎدي در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ در ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺎ زﻧﻲ ﺑﺰرﮔﺘﺮ‬
‫ازدواج ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪي ﻣﺎدر آنﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﻣﻔﻬﻮم ﺳﺨﻨﺎن ﺟﺎﺑﺮ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬دﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ در ﻧﺰدش ﺟـﻮاﻧﻲ ﻗـﺮار دارد ﻛـﻪ ﻟـﺬت ﺟـﻮاﻧﻲاش را ﻓـﺪاي‬
‫ﺧﻮاﻫﺮاﻧﺶ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﺧﻮاﺳﺖ ﺷﻮﺧﻲ ﺟﺬاﺑﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ آن ﺟﻮان ﺑﺎﺷـﺪ ﺑﻴـﺎن ﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺷﺎﻳﺪ وﻗﺘﻲ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺮوﻳﻢ و در »ﺻﺮار«)‪ (1‬ﭘﻴـﺎده ﺷـﻮﻳﻢ و ﻫﻤﺴـﺮت از‬
‫آﻣﺪن ﻣﺎ ﺧﺒﺮ ﺷﻮد ﭘﺸﺘﻲﻫﺎ را ﺑﺮاي ﺗﻮ ﺑﮕﺴﺘﺮاﻧﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮﭼﻪ ﺗـﻮ ﺑـﺎ ﻳـﻚ ﺑﻴـﻮهزن ازدواج‬
‫ﻛﺮدهاي‪ ،‬اﻣﺎ او ﻫﻤﻮاره ﻧـﻮﻋﺮوس اﺳـﺖ و ﺑـﻪ آﻣـﺪن ﺗـﻮ ﺷـﺎدﻣﺎن ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﻓـﺮشﻫـﺎ را‬
‫ﻣﻲﮔﺴﺘﺮاﻧﺪ و ﺑﺎﻟﺸﺖﻫﺎ را ﺑﺮ آن ﻣﻲﭼﻴﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺟﺎﺑﺮ ﻓﻘﺮ و ﻧﺎداري ﺧﻮد و ﺧﻮاﻫﺮاﻧﺶ را ﺑﻪ ﻳﺎد آورد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎرﺳﻮلاﷲ!‬
‫ﭘﺸﺘﻲ! ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ! ﻧﺰد ﻣﺎ ﭘﺸﺘﻲ ﻧﻴﺴـﺖ! آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ :‬ﻋﻨﻘﺮﻳـﺐ إنﺷـﺎءاﷲ‬
‫ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﭘﺸﺘﻲ و ﺑﺎﻟﺸﺖ ﻣﻬﻴﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺑﻪ راهﺷﺎن اداﻣـﻪ دادﻧـﺪ‪ ،‬رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﺑﺮ ﻣﺎﻟﻲ ﻫﺪﻳﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا رو ﺑﻪ ﺟﺎﺑﺮ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺟﺎﺑﺮ! ﺟﺎﺑﺮ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻟﺒﻴـﻚ ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ! آﻧﺤﻀـﺮت‪‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺷﺘﺮت را ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻲﻓﺮوﺷﻲ؟ ﺟﺎﺑﺮ اﻧﺪﻛﻲ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ و دﻳـﺪ ﻛـﻪ ﺗﻤـﺎم ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪاش‬

‫‪ -1‬اﺳﻢ ﺟﺎﻳﻲ در ﭘﻨﺞ ﻛﻠﻴﻮﻣﺘﺮي ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﻨﻮره‪.‬‬

 ‫‪95‬‬ ‫ﺳﺨﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ را اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻦ‬

‫ﻫﻤﻴﻦ ﺷﺘﺮ اﺳﺖ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻻﻏﺮ و ﺿﻌﻴﻒ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﭼﻪ ﻣﻲﺷﺪ اﮔﺮ ﻗﻮي و ﻧﻴﺮوﻣﻨـﺪ‬
‫ﻣﻲﺑﻮد؛ اﻣﺎ ﻣﺠﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ردﻧﻤﻮدن ﺧﻮاﺳﺘﻪي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﮕﻮ ﻳـﺎ رﺳـﻮل‬
‫اﷲ! آن را ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﻲﺧﺮي؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻳﻚ درﻫﻢ‪ .‬ﺟـﺎﺑﺮ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻳـﻚ درﻫـﻢ!‬
‫زﻳﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻪ دو درﻫﻢ‪ .‬ﺑﺎز ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻧـﻪ ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ!‬
‫زﻳﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ! ﻟﺬا ﻫﻤﻮاره اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻬﻞ درﻫﻢ اوﻗﻴﻪ ﻃﻼ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ وﻗﺖ ﺟﺎﺑﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ اﻣﺎ ﺑﻪ ﺷﺮط اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﻦ ﺑﺮ آن ﺳﻮار ﺷـﻮم‪ .‬آﻧﺤﻀـﺮت‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺧﻮب اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش رﻓﺖ و اﺳﺒﺎب و ﺳـﺎﻣﺎﻧﺶ را‬
‫از ﺷﺘﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﺮد و ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﺷﺘﺮ را ﻛﻨﺎر ﻣﺴـﺠﺪ‬
‫ﺑﺴﺖ‪ .‬ﭼﻮن آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬از ﻣﺴﺠﺪ ﺧـﺎرج ﺷـﺪ‪ .‬ﺟـﺎﺑﺮ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ! اﻳـﻦ ﺷـﺘﺮ‬
‫ﺷﻤﺎﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اي ﺑﻼل! ﺑﻪ ﺟﺎﺑﺮ ﭼﻬﻞ درﻫﻢ و اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮ آن ﻧﻴﺰ ﺑﺪه‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻼل ﭼﻬﻞ‬
‫درﻫﻢ و اﻧﺪﻛﻲ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮ آن ﺑﻪ ﺟﺎﺑﺮ داد‪ .‬ﺟﺎﺑﺮ اﻣـﻮال را ﺑﺮداﺷـﺖ و در دﺳـﺘﺶ زﻳـﺮ و رو‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و در ﻣﻮرد وﺿﻌﻴﺖ ﺧﻮدش ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺎل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﭼﻪ ﻛﺎر ﺑﻜﻨﺪ؟! آﻳﺎ‬
‫ﺷﺘﺮي ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﻛﺎﻻﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻪاش ﺧﺮﻳﺪاري ﻧﻤﺎﻳﺪ؟ ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ‪...‬‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎن رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رو ﺑﻪ ﺑﻼل ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺑﻼل! ﺷﺘﺮ را ﺑﺮدار و ﺑـﻪ ﺟـﺎﺑﺮ ﺑـﺪه‪،‬‬
‫ﺑﻼل ﺷﺘﺮ را ﺑﺮداﺷﺖ و ﻧﺰد ﺟﺎﺑﺮ رﻓﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ او رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد‪ .‬آﻳـﺎ ﻣﻌﺎﻣﻠـﻪ ﺑـﻪ ﻫـﻢ‬
‫ﺧﻮرده؟! ﺑﻼل ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺟﺎﺑﺮ! ﺷﺘﺮ را ﺑﺮدار‪ .‬ﺟﺎﺑﺮ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﭼـﻪ ﺧﺒـﺮ! ﺑـﻼل ﮔﻔـﺖ‪ :‬رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا‪ ‬ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺘﻮر داده اﺳﺖ ﺗﺎ ﺷﺘﺮ و ﻣﺎل را ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬ﺟﺎﺑﺮ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬آﻣـﺪ‬
‫و در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬آﻳﺎ ﺷﺘﺮ را ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻲ! آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧـﺎﻃﺮ‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺷﺘﺮ را از ﺗﻮ ﺑﺮدارم ﻛﻪ ﻗﻴﻤﺖ آن را ﻛﻢ ﻛﻨـﻲ‪ .‬ﺑﻠﻜـﻪ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ اﻳـﻦ ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﺎﻳﻢ ﻛﻪ ﭼﻪﻗﺪر ﻣﺎل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻢ ﺗﺎ ﻛﺎر ﺗﻮ ﺳﺮوﺳﺎﻣﺎن ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﭘـﺲ‬
‫ﭼﻪﻗﺪر اﻳﻦ اﺧﻼق ﻋﺎﻟﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺟﻮان ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ را اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ اوﺳـﺖ‪ .‬ﺳـﭙﺲ‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ او اﺣﺴﺎن ﻧﻤﻮده و ﺻﺪﻗﻪ ﻛﻨـﺪ ﺑـﺎ ﻳـﻚ ﻟﻄـﻒ و ادب ﺑـﺮ آن روﭘـﻮش‬
‫ﻣﻲﮔﺬارد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪96‬‬

‫در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺟﻠﻴﺒﻴﺐ« ﻛﻪ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺟﻮاﻧـﺎن ﺻـﺤﺎﺑﻪ ﺑـﻮد در ﻛﻨـﺎر‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻓﻘﻴﺮ و ﺗﻨﮓدﺳـﺖ ﺑـﻮد و ﭼﻬـﺮهاي ﻧﺎزﻳﺒـﺎ داﺷـﺖ‪ .‬روزي در‬
‫ﻣﺤﻀﺮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﭼﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﻣـﻲﺧﻮاﺳـﺖ ﺑـﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﺟﻮان در ﻣﻴﺎن ﺑﮕﺬارد؟ ﺟﻮاﻧﻲ ﻛﻪ در ﻋﻨﻔﻮان ﺟﻮاﻧﻲ ﻗﺮار داﺷﺖ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﺠﺮد ﺑﻮد‪.‬‬
‫آﻳﺎ ﺑﺎ او در ﻣﻮرد اﻧﺴﺎب ﻋﺮب و ﻧﺴﺐ ﻋﺎﻟﻲ و ﭘﺴﺖ و ﻣﻘﺎم ﺳـﺨﻦ ﮔﻔـﺖ؟ ﻳـﺎ از ﺑـﺎزار و‬
‫اﺣﻜﺎم ﻣﻌﺎﻣﻼت و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮد؟ ﺧﻴﺮ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﺟﻮان ﻧﻮع ﺧﺎﺻـﻲ از ﺳـﺨﻨﺎن را‬
‫ﻣﻲﭘﺴﻨﺪد و آن را ﺑﺮ دﻳﮕﺮ ﺳﺨﻨﺎن ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫـﺪ‪ .‬ﻟـﺬا ﺑـﺎ او در ﻣـﻮرد ازدواج و ﺳـﺨﻨﺎن‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آورد‪ .‬ﻣﺪتﻫـﺎ اﻳـﻦ ﺟـﻮان ﺑـﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ ﻣﻮﺿـﻮﻋﺎت ﺷـﺎدﻣﺎن و‬
‫ﺳﺮﺧﻮش ﮔﺮدﻳﺪ و آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ازدواج را ﺑﻪ او ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد داد‪.‬‬
‫ﺟﻮان ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﻣﻦ ورﺷﻜﺴﺘﻪ و ﻓﻘﻴﺮم‪ .‬رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد‪ :‬اﻣـﺎ ﺗـﻮ در ﻧـﺰد‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﻘﻴﺮ و ورﺷﻜﺴﺘﻪ ﻧﻴﺴﺘﻲ‪ .‬ﻟﺬا ﻫﻤﻮاره رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑـﺮاي ازدواج‬
‫ﺟﻠﻴﺒﻴﺐ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ روزي ﻣﺮدي از اﻧﺼﺎر ﻧﺰد آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬آﻣﺪ و دﺧﺘﺮ ﺑﻴﻮهاش را ﺑـﻪ‬
‫او ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ او را ازدواج ﻛﻨﺪ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي ﻓﻼن! دﺧﺘـﺮت را ﺑـﻪ ازدواج‬
‫ﻣﻦ درآور! اﻧﺼﺎري ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻲ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ و ﺧﻮب اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ او را ﺑﺮاي ﺧﻮدم ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ‪ .‬اﻧﺼﺎري ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﺑﺮاي ﭼﻪ ﻛﺴـﻲ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻴﺒﻴﺐ‪ .‬اﻧﺼﺎري ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻠﻴﺒﻴـﺐ! ﺟﻠﻴﺒﻴـﺐ! ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ! از‬
‫ﻣﺎدر دﺧﺘﺮ ﻧﻈﺮﺧﻮاﻫﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﻟﺬا ﻧﺰد ﻫﻤﺴﺮش آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬از دﺧﺘـﺮت‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎري ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺴﺮش ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠـﻪ و ﺧﻴﻠـﻲ ﺧـﻮب اﺳـﺖ او را ﺑـﻪ ازدواج رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا‪ ‬درآور‪ ،‬اﻧﺼﺎري ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬او را ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ .‬ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﭘـﺲ ﺑـﺮاي‬
‫ﭼﻪ ﻛﺴﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬او را ﺑﺮاي ﺟﻠﻴﺒﻴﺐ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ؟! زن ﺑﺮآﺷﻔﺖ‪ .‬آﻳﺎ دﺧﺘـﺮش را ﺑـﻪ زﻓـﺎف‬
‫ﻳﻚ ﻣﺮد ﻓﻘﻴﺮ و ﺑﺪﻗﻴﺎﻓﻪ درآورد؟ ﻟﺬا ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮﮔﺰ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﻧﺪارد! ﺑﺮاي ﺟﻠﻴﺒﻴﺐ؟ ﻧﻪ ﺑـﻪ ﺧـﺪا‬
‫ﻗﺴﻢ ﻛﻪ او را ﺑﻪ ازدواج ﺟﻠﻴﺒﻴﺐ ﻧﻤﻲدﻫﻢ‪ ،‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﻣﺎ ﻓﻼﻧﻲ و ﻓﻼﻧﻲ را رد ﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬
 ‫‪97‬‬ ‫ﺳﺨﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ را اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻦ‬

‫ﭘﺪر از اﻳﻦ اﻣﺮ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺷﺪ و ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮود‪ .‬آﻧﮕﺎه دﺧﺘﺮ از ﭘﺸـﺖ‬
‫ﭘﺮده ﭘﺪرش را ﺻﺪا زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎري ﻣـﻦ ﻧـﺰد ﺷـﻤﺎ آﻣـﺪه اﺳـﺖ؟‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬رﺳﻮل اﷲ ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬را رد ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ ﻣﺮا ﺑﻪ رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ ،‬زﻳﺮا او ﻣﺮا ﻫﺮﮔﺰ ﺿﺎﻳﻊ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﭘﺲ اﻧﮕﺎر ﻛﻪ از آن دو ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑـﻮد و‬
‫ﻣﺎدر و ﭘﺪرش آراﻣﺶ و اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﭘـﺪرش ﻧـﺰد رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬رﻓـﺖ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! اﺧﺘﻴﺎرش ﺑﻪ دﺳﺖ ﺗﻮﺳﺖ‪ .‬او را ﺑﻪ ﻋﻘـﺪ ﺟﻠﻴﺒﻴـﺐ درآور‪ .‬ﻟـﺬا رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬او را ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﺟﻠﻴﺒﻴﺐ درآورد‪ .‬و ﺑﺮاي آنﻫﺎ دﻋﺎي ﺧﻴﺮ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ! ﺑـﺮ آن‬
‫دو ﺧﻴﺮ و ﺑﺮﻛﺖ ﻓﺮاوان ﺳﺮازﻳﺮ ﻓﺮﻣﺎ و زﻧﺪﮔﻲ آنﻫﺎ را ﺳﺨﺖ و ﻣﺸﻘﺖﺑـﺎر ﻧﮕـﺮدان‪ ،‬ﭼﻨـﺪ‬
‫روزي از ازدواج ﺟﻠﻴﺒﻴﺐ ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮاي ﺟﻬﺎد رواﻧﻪ ﺷـﺪ و ﺟﻠﻴﺒﻴـﺐ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺎ او ﻫﻤﺮاه ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬و ﻣﺮدم ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻛﺸﺘﻪﺷﺪﮔﺎن ﻣـﻲﮔﺸـﺘﻨﺪ‪ ،‬رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﻛﺴﻲ را از دﺳﺖ دادهاﻳﺪ؟ ﻳﻜـﻲ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻓﻼﻧـﻲ و ﻓﻼﻧـﻲ را از دﺳـﺖ دادهاﻳـﻢ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬اﻧﺪﻛﻲ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﺑﺎز ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﻛﺴﻲ را از دﺳـﺖ دادهاﻳـﺪ؟ ﺑـﺎز ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪:‬‬
‫ﻓﻼن و ﻓﻼن را از دﺳﺖ دادهاﻳﻢ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﻧﺪﻛﻲ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﺑـﺎز ﮔﻔـﺖ‪ :‬آﻳـﺎ ﻛﺴـﻲ را از‬
‫دﺳﺖ ﻧﺪادهاﻳﺪ؟ اﺻﺤﺎب ﻋﺮض ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ و ﻓﻼﻧﻲ را از دﺳﺖ دادهاﻳﻢ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﺟﻠﻴﺒﻴﺐ را از دﺳﺖ دادهام‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل او ﮔﺸﺘﻨﺪ و او‬
‫را در ﻣﻴﺎن ﺷﻬﺪا ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ او را در ﻣﻴﺪان ﺟﻨﮓ ﻧﻴﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ او را در ﻳـﻚ‬
‫ﻣﻜﺎن ﻧﺰدﻳﻜﻲ در ﻛﻨﺎر ﻫﻔﺖ ﻛﺸﺘﻪ از ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﻛﺸﺘﻪ ﺑﻮد ﺳﭙﺲ او را‬
‫ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت رﺳﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻛﻨﺎر ﭘﻴﻜﺮش اﻳﺴﺘﺎد و ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻔﺖ ﻧﻔﺮ را‬
‫ﻛﺸﺖ و ﺳﭙﺲ او را ﺷﻬﻴﺪ ﻛﺮدﻧﺪ‪» .‬او از ﻣﻦ اﺳﺖ و ﻣﻦ از او ﻫﺴﺘﻢ«! ﺳﭙﺲ رﺳﻮل ﺧﺪا‪‬‬
‫او را ﺑﺮ ﺑﺎزوﻫﺎﻳﺶ ﺣﻤﻞ ﻧﻤﻮد و دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﻗﺒﺮي ﺣﻔﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪98‬‬

‫اﻧﺲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻛﻨﺪن ﻗﺒﺮ ﻧﻤﻮدﻳﻢ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺟﻠﻴﺒﻴـﺐ ﺑـﺮ روي ﺑﺎزوﻫـﺎي‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻗﺒﺮ ﺣﻔﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه او را در ﻟﺤﺪ ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫اﻧﺲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻫﻴﭻ زﻧﻲ در ﻣﻴﺎن اﻧﺼﺎر ﭘﺮﺧﻮاﺳﺘﮕﺎرﺗﺮ از اﻳـﻦ زن ﻧﺒـﻮد‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدان ﺑﻌﺪ از ﺟﻠﻴﺒﻴﺐ ﺑﺮاي ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎري او رﻗﺎﺑﺖ ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ‪ .‬اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا‪ ‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﺳﺨﻨﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﺎل او را ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﺪ ﺗـﺎ از ﻫﻤﻨﺸـﻴﻨﻲ او ﻣﻠـﻮل و‬
‫ﺧﺴﺘﻪ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺷﺒﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮش ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﭼﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻴﻦ زوﺟﻴﻦ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ؟ آﻳﺎ ﺑﺎ او در ﻣﻮرد ﻏﺰوه روم و ﺗﺴﻠﻴﺤﺎﺗﻲ ﻛـﻪ در اﻳـﻦ ﻧﺒـﺮد ﺑـﻪ ﻛـﺎر ﺑـﺮده ﺑـﻮد‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮد؟ ﻫﺮﮔﺰ! زﻳﺮا او )ﻋﺎﻳﺸﻪ( اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻧﺒـﻮد! ﻳـﺎ ﺑـﺎ او در ﻣـﻮرد ﻓﻘـﺮ و ﻧﻴـﺎز ﺑﺮﺧـﻲ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺻﺤﺒﺖ ﻧﻤﻮد؟ ﻫﺮﮔﺰ‪ ،‬زﻳﺮا او )ﻋﺎﻳﺸﻪ( ﻋﺜﻤﺎن ﻧﺒﻮد! ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ او در ﻣـﻮرد ﻋﺎﻃﻔـﻪي‬
‫ﻫﻤﺴﺮداري ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ وﻗﺖ ﺗﻮ از ﻣﻦ راﺿـﻲ ﻫﺴـﺘﻲ و‬
‫ﭼﻪ وﻗﺖ از ﻣﻦ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮي! ﻋﺎﻳﺸﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻄﻮر؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬وﻗﺘﻲ ﺗـﻮ از ﻣـﻦ راﺿـﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ :‬ﻧﻪ ﻗﺴﻢ ﺑﻪ ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬و ﻫﺮﮔﺎه ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﻣـﻦ ﺧﺸـﻤﮕﻴﻦ ﺷـﻮي‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ :‬ﻧﻪ ﻗﺴﻢ ﺑﻪ ﭘﺮوردﮔﺎر اﺑﺮاﻫﻴﻢ ‪ .‬ﻋﺎﻳﺸﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧـﺪا‬
‫ﻣﻦ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﻧﺎم ﺗﻮ ﻗﻬﺮ ﻣﻲﺷﻮم‪ .‬ﭘﺲ آﻳﺎ اﻣﺮوز ﻣﺎ اﻳﻦ اﺳـﻠﻮب را ﺑـﺎ ﻫﻤﺴـﺮانﻣـﺎن ﻣﺮاﻋـﺎت‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ؟‬
‫وﺟﻬﻪ ﻧﻈﺮ‪...‬‬
‫»ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﺑﻴﺎور ﻛﻪ از ﺷﻨﻴﺪن آن ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ ﻧـﻪ آﻧﭽـﻪ را ﻛـﻪ ﺗـﻮ از‬
‫ﺑﺎزﮔﻮﻛﺮدن آن ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮي«‪.‬‬
 ‫ﺳﻌﻲ ﻛﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺮﺧﻮردت ﺑﺎ اﻓﺮاد‪ ،‬دوﺳﺘﺎﻧﻪ و ﺧﻮب ﺑﺎﺷﺪ‬

‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﺑﺮﺧﻲ از روﺳﺘﺎﻫﺎي ﻣﺼﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻮد ﻛﻪ داﻣﺎد ﻗﺒﻞ از ﺷـﺐ زﻓـﺎف‬
‫ﮔﺮﺑﻪاي را در اﺗﺎﻗﺶ ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻲﻛﺮد و ﭼﻮن ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻋﺮوس ﺑﻪ رﺧﺘﺨﻮاب داﺧـﻞ ﻣـﻲﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺨﺘﺶ را ﺗﻜﺎن ﻣﻲداد ﺗﺎ ﮔﺮﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﮔﺮﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲﺷﺪ‪.‬ﺷـﻮﻫﺮ ﻗـﺪرت و زور‬
‫آزﻣﺎﻳﻲ ﺧﻮدش را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﻤﺴـﺮش ﺑـﻪ ﻧﻤـﺎﻳﺶ ﻣـﻲﮔﺬاﺷـﺖ‪ ،‬و آن ﮔﺮﺑـﻪي ﺑﻴﭽـﺎره را‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﺧﻔﻪاش ﻣﻲﻛﺮد و ﻓﺸﺎرش ﻣﻲداد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﺟﻠﻮي ﻫﻤﺴﺮش ﻣـﻲﻣـﺮد! آﻳـﺎ‬
‫ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﭼﺮا؟ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ در اوﻟﻴﻦ دﻳﺪار ﺗﺼﻮﻳﺮ رﻋﺐ و ﻫﻴﺒﺖ را در ذﻫﻦ ﻫﻤﺴـﺮش‬
‫ﺟﺎ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد دارم وﻗﺘﻲ ﻣﻦ از داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﺷﺪم‪ ،‬و در ﻳﻜﻲ از داﻧﺸﻜﺪهﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫داﻧﺸﻴﺎر و ﻛﻤﻚ ﻣﻌﻠﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺸﺘﻢ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻌﻠﻤﺎن ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺻـﻴﻪ ﻧﻤـﻮد‪ :‬در‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﺑﺎ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺳﺨﺖ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻦ و ﺑﻪ آﻧﺎن ﭼﺸﻢ ﺳﺮخ ﻧﺸﺎن ﺑﺪه! ﺗﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﻛﻪ از ﺗﻮ ﺑﺘﺮﺳﻨﺪ و از اﺑﺘﺪا از ﻗﺪرت ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺗﻮ ﺑﻴﻤﻨﺎك ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ اﻳﻦ داﺳـﺘﺎن را زﻣـﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد آوردم ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻨﻮان را دارم ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻢ‪ .‬ﻟﺬا ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻣـﺮدم ﺑـﻪ ﻃـﻮر اﻏﻠـﺐ در‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺑﺮﺧﻮردت ﺑﺎ آنﻫﺎ ‪ %70‬از ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺗﻮ را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪ .‬و اﻳﻦ آن ﭼﻴﺰي اﺳـﺖ ﻛـﻪ از‬
‫آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﺼﻮر ذﻫﻨﻲ ﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎدم ﻫﺴﺖ ﻛﻪ دﺳﺘﻪاي از اﻓﺴﺮان ﺟﻬﺖ ﻳﻚ دورهي ﺗﻤﺮﻳﻨﻲ ﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺳﻔﺮ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‬
‫و اﻳﻦ دوره در ﻗﺎﻟﺐ ﻳﻚ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺷﻐﻠﻲ ﺑﻮد ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﻧﺨﺴـﺘﻴﻦ روز‪ ،‬ﺻـﺒﺢ زود ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺎﻻر اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت داﺧﻞ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺎﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﻛـﺮده و ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ را ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎن اﺳﺘﺎد داﺧﻞ ﺷﺪ و ﻫﻤﮕﻲ ﺳﺎﻛﺖ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﭼﺸﻢ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﻪ داﻧﺸـﺠﻮﻳﻲ اﻓﺘـﺎد ﻛـﻪ‬
‫ﻫﻤﻮاره ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﻲزد‪ .‬ﻣﻌﻠﻢ ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬ﭼﺮا ﻣﻲﺧﻨﺪي؟ داﻧﺸﺠﻮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﻮزش ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻣـﻦ‬
‫ﻧﺨﻨﺪﻳﺪم‪ .‬ﻣﻌﻠﻢ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ آﻗﺎ ﻣﻲﺧﻨﺪي و ﺳﭙﺲ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻮﺑﻴﺦ و ﻧﻜـﻮﻫﺶ او ﻧﻤـﻮد‪ .‬ﺗـﻮ‬
‫ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﻏﻴﺮ ﺟﺪي ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮ ﺑﺎ اوﻟﻴﻦ ﭘﺮواز ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادهات ﺑﺎزﮔﺮدي‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺲ‬
‫داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮ ﻧﻴﺎز ﻧﺪارم‪ .‬داﻧﺸﺠﻮي ﺑﻴﭽﺎره ﮔﺎﻫﻲ رﻧﮕﺶ ﻗﺮﻣـﺰ ﻣـﻲﺷـﺪ‪ .‬ﮔـﺎﻫﻲ ﺑـﻪ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪100‬‬

‫اﺳﺘﺎدش ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻪ ﻫﻤﻜﻼﺳﻲﻫﺎﻳﺶ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد و ﺗﻼش ﻣﻲﻛﺮد ﻋﺮق ﭼﻬـﺮهاش را‬
‫ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺗﺮش ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ را ﺑـﻪ او ﺧﻴـﺮه ﻛـﺮد و ﺑـﻪ دروازه اﺷـﺎره‬
‫ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮو ﺑﻴﺮون! داﻧﺸﺠﻮ ﺗﺮﺳﺎن و ﻟﺮزان ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪه از ﻛﻼس ﺑﻴﺮون رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻠﻢ ﺑﻪ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن دﻳﮕﺮ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ دﻛﺘﺮ ﻓـﻼن ﻫﺴـﺘﻢ و ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎ ﻣـﺎدهي‬
‫ﻓﻼن‪ ،‬ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺲ ﺑﭙـﺮدازم ﻣـﻲﺧـﻮاﻫﻢ اﻳـﻦ ﺑﺮﮔـﻪ ﻧﻈـﺮ‬
‫ﺳﻨﺠﻲ را ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ اﺳﻢﺗﺎن را در آن ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ ﭘﺮ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺮﮔﻪي ﻧﻈـﺮ ﺳـﻨﺠﻲ در‬
‫ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻌﻠﻢ را در ﻣﻴﺎن داﻧﺶآﻣﻮزان ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ در آن ﺑﺮﮔﻪ ﭘﻨﺞ ﺳﺆال ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ ﺑﻮدﻧﺪ از‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻧﻈﺮﺗﺎن در ﻣﻮرد اﺧﻼق ﻣﻌﻠﻢﺗﺎن ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫‪ -2‬روش ﺗﺪرﻳﺲ او ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟‬
‫‪ -3‬آﻳﺎ ﻧﻈﺮ دﻳﮕﺮان را ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻳﺪ؟‬
‫‪ -4‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﭼﻪﻗﺪر ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺗﺤﺼﻴﻞ در ﻧﺰد او ﻫﺴﺘﻴﺪ؟‬
‫‪ -5‬آﻳﺎ ﺧﺎرج از ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎت او ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ؟‬
‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﺮﻛﺪام از اﻳﻦ ﺳﺆاﻻت و ﻧﻈﺮ ﺳﻨﺠﻲﻫﺎ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫـﺎي‪ :‬ﻣﻤﺘـﺎز‪ ،‬ﻋـﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺧـﻮب و‬
‫ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮد‪ .‬ﻃﻼب اﻳﻦ ﺑﺮﮔﻪي ﻧﻈﺮ ﺳﻨﺠﻲ را ﭘﺮ ﻧﻤﻮده و دو ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﺷـﻪاي ﮔﺬاﺷـﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻠﻢ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﺸﺮﻳﺢ اﺛﺮات ﻓﻨﻮن ﺗﻌﺎﻣﻞ در ﭼﻬﺎر ﭼﻮب وﻇﻴﻔﻪاش ﭘﺮداﺧـﺖ‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫اوه! ﭼﺮا دوﺳﺖﺗﺎن را از اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻼس ﻣﺤﺮوم ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬ﻟﺬا از ﻛﻼس ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و ﺑـﺎ او‬
‫ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻧﻤﻮد و ﺑﺎ او ﻟﺒﺨﻨﺪي زد و او را ﺑﻪ ﻛﻼس درس ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺟﻠـﻮﺗﺮ‬
‫ﻣﻦ ﺑﺪون ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻋﻠﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺧﺸﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮاﻳﻢ ﻳﻚ ﻣﺸﻜﻞ ﺧﺎﺻـﻲ ﭘـﻴﺶ‬
‫آﻣﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺮدﻳﺪ ﺗﺎ ﺧﺸﻤﻢ را ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻓﺮو رﻳﺰم‪ .‬ﻣﻦ از ﺷﻤﺎ ﻣﻌﺬرت ﻣﻲﺧـﻮاﻫﻢ‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎً ﺷﻤﺎ داﻧﺸﺠﻮي ﻛﻮﺷﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻲ و دﻟﻴﻞ ﻛﻮﺷﺎﺑﻮدن و ﺣﺮص ﺷﻤﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده و ﻓﺮزﻧﺪانﺗﺎن را رﻫﺎ ﻛﺮده و ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ آﻣﺪهاﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻦ از ﺷﻤﺎ ﺗﺸﻜﺮ ﻣـﻲﻛـﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ از‬
 ‫‪101‬‬ ‫ﺳﻌﻲ ﻛﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺮﺧﻮردت ﺑﺎ اﻓﺮاد‪ ،‬دوﺳﺘﺎﻧﻪ و ﺧﻮب ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻫﻤﮕﻲﺗﺎن ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪي ﺗﺎن ﻣﺘﺸﻜﺮم‪ .‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ اﻓﺘﺨﺎر ﻣﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺮادي‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﺎ در ﻛﻼس درس ﻣﻦ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ آﻧﺎن اﻇﻬﺎر ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ و ﻟﻄﻒ ﻧﻤﻮده و اﻧﺪﻛﻲ ﺧﻨﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺑـﺎز ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪي دﻳﮕـﺮ از‬
‫ﻧﻈﺮ ﺳﻨﺠﻲﻫﺎ را ﺑﻪ آﻧﺎن ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬از آن ﺟـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﻳﻜـﻲ از ﻫﻤﻜﻼﺳـﻲﻫﺎﻳﺘـﺎن‬
‫ﺑﺮﮔﻪي ﻧﻈﺮ ﺳﻨﺠﻲاش را ﭘﺮ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻫﻤﮕﻲﺗﺎن از ﻧﻮ ﺑﺮﮔﻪﻫﺎي ﻧﻈـﺮ ﺳـﻨﺠﻲ را ﭘـﺮ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪي‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺎر دوم ﺑﺮﮔﻪﻫﺎ را ﺑﻴﻦ آﻧﺎن ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎز آنﻫﺎ ﺑﺮﮔﻪﻫﺎ را ﭘﺮ ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ او‬
‫ﺗﺤﻮﻳﻞ دادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺮﮔﻪﻫﺎي اول را ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﺑﺮﮔﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮﮔﻪﻫﺎي اوﻟﻲ را دﻳـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺿﻌﻴﻒ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدهاﻧـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ در ﺑﺮﮔـﻪي دوم ﮔﺰﻳﻨـﻪﻫـﺎي ﻣﻘﺎﺑـﻞ‬
‫ﺿﻌﻴﻒ و ﺧﻮب را اﺻﻼً ﻋﻼﻣﺖ ﻧﺰده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻢ ﺧﻨﺪﻳـﺪ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬آﻧﭽـﻪ ﺷـﻤﺎ ﻣﺸـﺎﻫﺪه‬
‫ﻧﻤﻮدﻳﺪ دﻟﻴﻞ ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺮ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻳﻚ ﻣﺪﻳﺮ و ﻛﺎرﻣﻨﺪ اﺳﺖ و آﻧﭽﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ رﻓﻴـﻖ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻛﺮدم ﻳﻚ ﺗﻤﺜﻴﻠﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻢ آن را در ﺟﻠﻮ ﺷـﻤﺎ اﻧﺠـﺎم دﻫـﻢ‪ .‬اﻣـﺎ آن ﺑﻴﭽـﺎره ﺿـﺎﻳﻊ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ و ﻛﺎﻣﻼً در ﺟﻠﻮ دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﺧﻮرد ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﻚ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﺷﻤﺎ دﻳﺪﮔﺎهﺗﺎن ﻋﻮض ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ از ﻃﺒﻴﻌـﺖ‬
‫اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮاﻋﺎ ﮔﺮدد ﺑﻪ وﻳﮋه ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺎ آﻧﺎن ﻣﻼﻗﺎت‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﺣﺴﻦ ﺷﺮوع در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ آنﻫﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﻌﻠﻢ ‪ ‬در اوﻟﻴﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﻗﻠﻮب ﻣﺮدم را ﻓﺘﺢ ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪ .‬ﺑﻌـﺪ از ﻓـﺘﺢ ﻣﻜـﻪ‪،‬‬
‫اﺳﻼم ﻗﺪرت ﻳﺎﻓﺖ و ﮔﺮوهﻫﺎ و ﻟﺸﻜﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در ﻣﺪﻳﻨﻪ رﻫﺴﭙﺎر ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻴﻠــﻪ ﻋﺒــﺪاﻟﻘﻴﺲ ﻧــﺰد رﺳــﻮل ﺧــﺪا ‪ ‬آﻣــﺪ‪ .‬ﭼــﻮن دﻳــﺪ ﻛــﻪ ﻫﻨــﻮز آنﻫــﺎ ﺑــﺮ ﭘﺸــﺖ‬
‫ﺳﻮاريﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﻮدﻧﺪ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ آﻧﺎن ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣﺮﺣﺒـﺎ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻗـﻮم!‬
‫ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺮﻣﻨﺪه و ﭘﺸﻴﻤﺎن ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺣﻀﻮر ﺧﻮد را اﻋﻼم ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ آﻧﺎن از اﻳﻦ‬
‫ﺳﺨﻦ ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬ﻓﻮري از ﺳﻮاريﻫﺎﻳﺸﺎن ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪﻧﺪ و ﻧﺰد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬آﻣـﺪه و ﺟﻬـﺖ‬
‫ﺳﻼمﮔﻔﺘﻦ از ﻫﻢ ﺳﺒﻘﺖ ﻣﻲﺟﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻫﻤﺎﻧﺎ در ﻣﻴﺎن ﻣﺎ و ﺷﻤﺎ اﻳﻦ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪102‬‬

‫ﻗﺒﻴﻠﻪي »ﻣ‪‬ﻀَﺮ« ﻗﺮار دارد و ﻣﺎ ﺟﺰ در ﻣﺎه ﺣﺮام ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ در ﻣﺤﻀﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺎﻳﻴﻢ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺟﻨﮓﻫﺎ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻳﻚ ﻋﻤﻞ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻳﺎد ﺑﺪﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﺑـﺮ آن ﻋﻤـﻞ ﻧﻤـﻮده و وارد‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﮔﺮدﻳﻢ و اﻓﺮاد ﺑﻌﺪ از ﺧﻮد را ﺑﻪ آن دﻋﻮت ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﭼﻴﺰ اﻣﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ و از ﭼﻬﺎر ﭼﻴﺰ ﻧﻬﻲ ﻣـﻲﻛـﻨﻢ‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ اﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﺧﺪا دﺳﺘﻮر ﻣﻲدﻫﻢ‪ ،‬آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ اﻳﻤﺎنآوردن ﺑﻪ اﷲ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ؟ آﻧـﺎن‬
‫در ﺟﻮاب ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﷲ و رﺳﻮﻟﺶ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد‪ :‬اﻳﻤـﺎنآوردن ﺑـﻪ اﷲ‬
‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪ :‬ﮔﻮاﻫﻲدادن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮدي ﺟـﺰ اﷲ ﻧﻴﺴـﺖ و ﺑﺮﭘﺎداﺷـﺘﻦ ﻧﻤـﺎز و‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻦ زﻛﺎت و ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺧﻤﺲ ﻏﻨﻴﻤﺖ و ﺷـﻤﺎ را از ﭼﻬـﺎر ﭼﻴـﺰ ﻧﻬـﻲ ﻣـﻲﻛـﻨﻢ‪ :‬آنﻫـﺎ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﺧﻢ‪ ،‬ﻇﺮف ﻛﺪو‪ ،‬ﻇﺮف ﺗﻨﻪ درﺧﺖ ﺧﺮﻣﺎ و ﻇﺮف ﻗﻴﺮ اﻧﺪود)‪.(1‬‬
‫در ﺟﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺷﺒﻲ ﻫﻤﺮاه اﺻﺤﺎﺑﺶ در ﺳﻔﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﻃـﻮﻻﻧﻲ‬
‫را ﻃﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺐ ﺑﻪ آﺧﺮ رﺳﻴﺪ در ﻛﻨﺎره راه ﻣﻨﺰل ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧـﻮاب ﺑﺮوﻧـﺪ‬
‫ﺧﻮاب ﺑﺮ آﻧﺎن ﻏﻠﺒﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻃﻠﻮع ﻛﺮده و ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﻛـﻪ‬
‫از ﺧﻮاب ﺑﻴﺪار ﺷﺪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺑﻮد‪ ،‬و ﺳﭙﺲ ﻋﻤﺮ ﺑﻴﺪار ﺷﺪ‪ .‬اﺑـﻮﺑﻜﺮ ﺑـﺎﻻي ﺳـﺮ آﻧﺤﻀـﺮت ‪‬‬
‫ﻧﺸﺴﺖ و ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻣﻲﮔﻔﺖ و ﺻﺪاﻳﺶ را ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻴﺪار ﺷﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﻧﻤﺎز ﻓﺠﺮ را ﺑﺮ آﻧﺎن اﻣﺎﻣﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﻧﻤﺎز ﺑﻪ اﺗﻤﺎم رﺳﻴﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﺮدﻳـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺎ آﻧﺎن ﻧﻤﺎز ﻧﺨﻮاﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ! ﭼﺮا ﺑﺎ ﻣﺎ ﻧﻤﺎز ﻧﺨﻮاﻧﺪي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﻦ ﺟﻨﺎﺑﺖ دﺳـﺖ‬
‫داده اﺳﺖ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ او دﺳﺘﻮر داد ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺧـﺎك ﭘـﺎك ﺗـﻴﻤﻢ ﺑﺰﻧـﺪ و ﺳـﭙﺲ ﻧﻤـﺎز‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ و آﻧﮕﺎه ﺑﻪ اﺻﺤﺎﺑﺶ دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﻛﻮچ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺳﻔﺮ ﻫﻤﺮاﻫﺸﺎن آب ﻧﺒﻮد از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﺸﻨﻪ ﺷﺪﻧﺪ و در ﻣﺴـﻴﺮ راه ﺑـﻪ‬
‫ﭼﺎه و آﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤﺮان ﺑﻦ ﺣﺼﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬در اﻳـﻦ ﻣﺴـﻴﺮ ﻣـﺎ ﺑـﺎ زﻧـﻲ ﺑﺮﺧـﻮرد‬
‫ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺷﺘﺮي ﺳﻮار ﺑﻮد و دو ﻣﺸﻜﻴﺰه آب ﻫﻤﺮاه داﺷﺖ‪ ،‬ﻣﺎ از او ﭘﺮﺳﻴﺪﻳﻢ‪ :‬ﻣﺤﻞ آب‬

‫‪ -1‬ﺑﺨﺎري‪» .‬اﻳﻦﻫﺎ ﻇﺮوﻓﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ در آنﻫﺎ ﺷﺮاب ﻣﻲﻧﻮﺷﻴﺪﻧﺪ«‪) .‬ﻣﺘﺮﺟﻢ(‬
 ‫‪103‬‬ ‫ﺳﻌﻲ ﻛﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺮﺧﻮردت ﺑﺎ اﻓﺮاد‪ ،‬دوﺳﺘﺎﻧﻪ و ﺧﻮب ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ آن زن ﮔﻔﺖ‪ :‬در اﻳﻦ ﻧﺰدﻳﻜﻲﻫـﺎ آب وﺟـﻮد ﻧـﺪارد‪ .‬ﺑـﺎز ﻣـﺎ ﺑـﻪ او ﮔﻔﺘـﻴﻢ‪ :‬ﺑـﻴﻦ‬
‫ﺧﺎﻧﻮادهات ﺗﺎ آب ﭼﻪﻗﺪر ﻓﺎﺻﻠﻪ اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻚ ﺷـﺒﺎﻧﻪ روز‪ .‬ﺑـﺎز ﻣـﺎ ﺑـﻪ او ﮔﻔﺘـﻴﻢ‪ :‬ﻧـﺰد‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮو و او ﮔﻔﺖ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ﻛﻴﺴﺖ؟ ﻟﺬا ﻣﺎ او را ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮدﻳﻢ ﺑﻪ‬
‫اﻣﻴﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ آب را ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬از او در ﻣﻮرد آب ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬و ﻋﻴﻦ ﺟﻮاﺑﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ داده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬داد‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﻧﻴﺰ ﺷﻜﻮه ﻧﻤﻮد ﻛﻪ او ﺑﻴﻮهزن و ﻣﺎدر ﭼﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﻳﺘﻴﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﺸﻜﻴﺰهاش را ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﺴﻢ اﷲ ﮔﻔﺖ و ﺑﺮ آن دﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪ و ﺳﭙﺲ از‬
‫ﻫﺮدو ﻣﺸﻜﻴﺰهاش در ﻇﺮفﻫﺎي ﻣﺎ آب رﻳﺨﺖ و ﺑﺎز ﻣﺎ ﭼﻬﻞ ﻧﻔﺮ ﺗﺸﻨﻪ از آن ﻧﻮﺷـﻴﺪﻳﻢ‪ ،‬ﺗـﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﻴﺮاب ﮔﺸﺘﻴﻢ و ﺗﻤﺎم ﻣﺸﻜﻴﺰهﻫﺎي ﻣﺎن را ﭘﺮ ﻧﻤﻮدﻳﻢ و ﺳﭙﺲ ﻣﺸﻜﻴﺰهﻫـﺎﻳﺶ را ﺑـﻪ‬
‫وي ﺗﺤﻮﻳﻞ دادﻳﻢ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ از اول ﭘﺮﺗﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧـﺪ‪ :‬ﻏـﺬا و‬
‫ﺧﻮراﻛﻲ ﻛﻪ دارﻳﺪ ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا ﺗﻜـﻪ ﻧـﺎن و ﺧﺮﻣـﺎﻳﻲ ﺑـﺮاي آن زن ﺟﻤـﻊآوري ﮔﺮدﻳـﺪ و‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ آن زن ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦﻫﺎ را ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻮادهات ﺑﺒﺮ و ﺑﺪان ﻛﻪ ﻣﺎ ﭼﻴﺰي از آب ﺗـﻮ‬
‫را ﺑﺮﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺎ آب ﻧﻮﺷﺎﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه زن ﺑﺮ ﺷﺘﺮش ﺳﻮار ﺷﺪ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ از ﺧﻮراك ﺑﻪ دﺳﺖآورده ﺷﺎدﻣﺎن ﺑـﻮد ﺗـﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻫﻞ و ﺧﺎﻧﻪاش رﺳﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﺰد ﺷﻤﺎ از ﻧﺰد ﺳﺎﺣﺮﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮدﻣﺎن آﻣـﺪهام ﻳـﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ او آﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣـﺮدم ﻗﺒﻴﻠـﻪاش از داﺳـﺘﺎن او ﺑـﺎ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺪت زﻣـﺎﻧﻲ ﻧﮕﺬﺷـﺖ ﻛـﻪ او و ﻫﻤـﻪي ﻗﺒﻴﻠـﻪاش‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪﻧﺪ)‪.(1‬‬
‫آري! از اوﻟﻴﻦ ﺑﺮﺧﻮرد و ﺑﺰرﮔﻮاري آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎ آن زن ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮدي‪ .‬روزي دﻳﮕﺮ‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣـﺪ و ﻣـﺎﻟﻲ از او ﻃﻠـﺐ ﻧﻤـﻮد و رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﮔﻠـﻪاي از‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان را ﻛﻪ در ﺑﻴﻦ دو ﻛﻮه ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ او داد‪ .‬آن ﻣﺮد ﻧﺰد ﻗﻮﻣﺶ ﺑﺮﮔﺸـﺖ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي‬
‫ﻗﻮم! ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮﻳﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﺤﻤﺪ آﻧﻘﺪر ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﺎل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ اﺻـﻼً از ﻓﻘـﺮ و‬

‫‪ -1‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪104‬‬

‫ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﺪ‪ .‬اﻧﺲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﻣﺮدم را ﻣﻲدﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ و‬
‫ﻫﻴﭻ ﻫﺪﻓﻲ ﺟﺰ دﻧﻴﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و ﻫﻨﻮز ﺷﺎم ﻧﻤـﻲﻛﺮدﻧـﺪ‪ ،‬ﻣﮕـﺮ اﻳـﻦ ﻛـﻪ دﻳـﻦ در ﻧـﺰد آنﻫـﺎ‬
‫ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮﻳﻦ و ﻋﺰﻳﺰﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰ از دﻧﻴﺎ و ﻣﺎﻓﻴﻬﺎ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ)‪.(1‬‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‪...‬‬
‫»ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ دﻳﺪار ‪ %70‬از ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﻧﻤـﺎﻳﺶ ﻣـﻲﮔـﺬارد‪ ،‬ﻟـﺬا ﺑـﺎ ﻣـﺮدم ﭼﻨـﺎن‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ و آﺧﺮﻳﻦ دﻳﺪارﺗﺎن ﻫﺴﺖ«‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫ﻣﺮدم ﺑﺴﺎن ﻣﻌﺎدن زﻣﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫اﮔﺮ در ﻣﺮدم ﺗﺄﻣﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻣﺮدم داراي ﻃﺒﻴﻌﺖﻫـﺎﻳﻲ ﭼـﻮن ﻃﺒﻴﻌـﺖﻫـﺎي زﻣـﻴﻦ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻧﺮم و ﻧﺎزك ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮﺧﻲ ﺳﺨﺖ و ﺧﺸﻢ و ﮔﺮوﻫـﻲ دﻳﮕـﺮ ﭼـﻮن‬
‫زﻣﻴﻦ روﻳﻨﺪه و ﻛﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﺨﺸﻨﺪه و ﺳﺨﺎوت ﮔﺮﻧﺪ و دﺳﺘﻪاي ﭼﻮن ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺧﺸﻚ ﻛﻪ ﻧﻪ آﺑﻲ‬
‫را ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارد و ﻧﻪ ﮔﻴﺎﻫﻲ‪ ،‬ﺑﺨﻴﻞ و آزﻣﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺮدم اﻧﻮاع و ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎزﻫﻢ ﺗﺄﻣﻞ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﺷﻤﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎ اﻧﻮاع ﻗﻄﻌﺎت زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺣﺎل و ﻃﺒﻴﻌـﺖ آن را ﻣﺮاﻋـﺎت ﻣـﻲﻧﻤﺎﻳﻴـﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜـﻪ‬
‫روش راهرﻓﺘﻦﺗﺎن در ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺳﺨﺖ ﺑﺎ راه رﻓﺘﻨﺖ در ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻧﺮم ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در‬
‫اوﻟﻲ ﻫﻮﺷﻴﺎر و ﺑﺎ ﻣﺘﺎﻧﺖ راه ﻣﻲروﻳﺪ‪ ،‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ در دوﻣـﻲ آرام و ﻣﻄﻤـﺌﻦ راه ﻣـﻲروﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ض‪َ ,‬ﻓ َﺠ َ‬
‫ﺎء َﺑﻨُﻮ‬ ‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬إِ ﱠن اﷲﱠَ َﺗ َﻌ َﺎﱃ َﺧ َﻠ َﻖ آ َد َم ِﻣ ْﻦ َﻗ ْﺒ َﻀ ٍﺔ َﻗ َﺒ َﻀ َﻬﺎ ِﻣ ْﻦ َﲨِﻴ ِﻊ اﻷَ ْر ِ‬
‫ض‪َ ,‬ﻓﺠﺎء ِﻣﻨْﻬﻢ اﻷَﲪﺮ واﻷَﺑﻴ ُﺾ واﻷَﺳﻮد وﺑ ِ‬
‫اﳋﺒِ ُ‬
‫ﻴﺚ‬ ‫اﳊﺰ ُْن َو َ‬
‫اﻟﺴ ْﻬ ُﻞ َو َ‬
‫ﲔ َذﻟ َﻚ‪َ ,‬و ﱠ‬ ‫َ ْ َ ُ ََْ َ‬ ‫آ َد َم َﻋ َﲆ َﻗﺪْ ِر اﻷَ ْر ِ َ َ ُ ُ ْ َ ُ َ ْ َ‬
‫َواﻟ ﱠﻄ ﱢﻴ ُ‬
‫ﺐ«)‪» (1‬ﺧﺪاوﻧﺪ آدم را از ﻳﻚ ﻣﺸﺖ ﺧﺎك ﻛﻪ آن را از ﺗﻤﺎم زﻣﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﻮد آﻓﺮﻳﺪ‬
‫ﻟﺬا ﺑﻨﻲ آدم ﺑﻪ ﻣﻘﺪار زﻣﻴﻦ آﻣﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﺎن ﺳﺮخ‪ ،‬ﺳﻔﻴﺪ و ﺳﻴﺎهاﻧﺪ و در ﺑﻴﻦ آﻧﺎن‬
‫آﺳﺎن ﮔﻴﺮ و ﻏﻤﮕﻴﻦ و ﺧﺒﻴﺚ و ﭘﺎك وﺟﻮد دارد«‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺮادر و ﺧﻮاﻫﺮ! ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻋﻢ از‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻧﺰدﻳﻜﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮن ﭘﺪر‪ ،‬ﻣﺎدر‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ و ﻓﺮزﻧـﺪ‪ ،‬ﻳـﺎ اﻓـﺮاد دور ﭼـﻮن‬
‫ﻫﻤﺴــﺎﻳﻪ‪ ،‬دوﺳــﺖ و ﻓﺮوﺷــﻨﺪه‪ ،‬ﺷــﺎﻳﺪ ﺷــﻤﺎ ﺳﺮﺷــﺖﻫــﺎي ﻣــﺮدم را‪ ،‬ﺣﺘــﻲ ﺑــﻪ ﻫﻨﮕــﺎم‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮيﻫﺎﻳﺸﺎن ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﻮدهاﻳﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛـﻪ ﺑـﻪ آن ﻳﻘـﻴﻦ‬
‫ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺑﻮداود و ﺗﺮﻣﺬي و ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺣﺪﻳﺚ ﺣﺴﻦ و ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪106‬‬

‫ﻫﺮﮔﺎه ﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎ و ﻫﻤﺴﺮﺗﺎن ﻣﺸﻜﻠﻲ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد ﺑﺎ ﻳﻜـﻲ از دوﺳـﺘﺎنﺗـﺎن ﻛـﻪ ﻣـﻲداﻧﻴـﺪ‬
‫ﺳﺨﺖ ﻣﺰاج و ﺧﺸﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺸﻮرت ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ و ﺑﻪ او ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﻫﻤﺴﺮم زﻳـﺎد ﺑـﺎ ﻣـﻦ ﻣﺸـﻜﻞ‬
‫دارد و ﺑﮕﻮﻣﮕﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻤﺘﺮ اﺣﺘﺮام ﻣﺮا رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﻤﺎ ﻣﺮا راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﻦ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺻﻼح ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ زن ﺟﺰ ﺑﺎ ﻗﺪرت رﻓﺘﺎر ﻧﻤﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺗﻨـﺪ و‬
‫ﺧﺸﻦ ﻧﻴﺎز ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺘﺖ را در ﺑﺮاﺑﺮ او ﻗﻮي و ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺟﻠﻮه ﺑﺪه‪ .‬ﻣﺮد ﺑﺎش! و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل‬
‫آن ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﺧﺸﻢ درآورده و ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎت ﺧﺎﻧﻪيﺗﺎن را وﻳﺮان ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﺗﺠﺮﺑﻪي ﺧﻮﻳﺶ را ﻛﺎﻣﻞ ﻛﻨﻴﺪ و ﻧﺰد دوﺳﺖ دﻳﮕﺮي ﻛـﻪ او را ﺑـﻪ ﻧﺮﻣـﻲ‪ ،‬ﻟﻄﺎﻓـﺖ و‬
‫آراﻣﻲ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺮوﻳﺪ و ﻋﻴﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪيﺗﺎن را ﺑﺎ او در ﻣﻴﺎن ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎً ﻣﺘﻮﺟـﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ‪» :‬ﺑـﺮادرم! او ﻣـﺎدر ﻓﺮزﻧـﺪان ﺗـﻮ اﺳـﺖ و زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ از ﻣﺸﻜﻼت و ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲﻫﺎ ﺧﺎﻟﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮ او ﺻﺒﻮر و ﺷﻜﻴﺒﺎ ﺑﺎش و ﺗﻼش ﻛﻦ او‬
‫را ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻲ‪ .‬وي ﻫﺮﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﺴﺮ و ﺷﺮﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﺗﻮﺳﺖ«‪ .‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﻃﺒﻴﻌـﺖ‬
‫ﺷﺨﺺ در آرا و ﺗﺼﻤﻴﻤﺎﺗﺶ ﺗﺄﺛﻴﺮ دارد‪.‬‬
‫از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻗﺎﺿﻲ را از داوري در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺸﻨﮕﻲ ﻳﺎ ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ‬
‫ﻳﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ﻓﺸﺎر ادرار و ﻣﺪﻓﻮع ﻧﻬﻲ ﻧﻤﻮد؛ زﻳـﺮا اﻳـﻦ اﻣـﻮر در دورن او ﺗﻐﻴﻴـﺮ و ﺗﺤـﻮل‬
‫اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن در ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي او در ﺣﻜﻢ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارد‪.‬‬
‫در اﻣﺖﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺨﺺ ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي ﺑﻮد! ﺧﻮﻧﺮﻳﺰ؟! آري ﺧﻮﻧﺮﻳﺰ‪ ،‬ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﻧﻔﺮ ﻳﺎ ده‬
‫ﻧﻔﺮ را ﻧﻜﺸﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ‪ 99‬ﻧﻔﺮ را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ از ﻣﺮدم و اﻧﺘﻘﺎم آﻧﺎن‬
‫ﺟﺎن ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻪ در ﺑﺮده ﺑﻮد ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻗﺪري ﺧﻄﺮﻧﺎك و رﻋﺐآور ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺟـﺮأت‬
‫ﻧﺰدﻳﻚﺷﺪن ﺑﺎ او را ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﺑﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ و دﺷﺖﻫﺎ ﺧﻮدش را ﭘﻨﻬـﺎن ﻛـﺮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻘﻴﻘﺖ آن را ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﻧﻤﻲداﻧﻢ‪ .‬ﻣﻬﻢ اﻳﻦ ﻛﻪ ‪ 99‬ﻧﻔﺮ را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬آﻧﮕـﺎه در‬
‫دﻟﺶ آﻣﺪه ﺑﻮد ﺗﺎ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا از ﻋﺎﻟﻢﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮد آن زﻣﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﻣﺮدم او را ﺑﻪ ﻋﺎﺑﺪي ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره در ﻋﺒﺎدتﮔـﺎﻫﺶ‬
‫ﺑﻮد و ﻫﺮﮔﺰ از ﻣﺼﻼﻳﺶ ﺟﺪا ﻧﻤﻲﺷﺪ و اوﻗﺎﺗﺶ را ﺑﺎ دﻋﺎ و ﮔﺮﻳﻪ ﺳﭙﺮي ﻣﻲﻛـﺮد و ﺑﺴـﻴﺎر‬
 ‫‪107‬‬ ‫ﻣﺮدم ﺑﺴﺎن ﻣﻌﺎدن زﻣﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﻧﺮمدل و رﻗﻴﻖ اﻟﻘﻠﺐ و داراي ﻋﺎﻃﻔﻪاي ﺟﻮﺷﺎن ﺑﻮد‪ ،‬راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﻧـﺰد آن‬
‫ﻋﺎﺑﺪ رﻓﺖ و در ﺟﻠﻮﻳﺶ اﻳﺴﺘﺎد و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪاش او را ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻮدوﻧـﻪ‬
‫ﺷﺨﺺ را ﻛﺸﺘﻪام آﻳﺎ راﻫﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﺑﻪام وﺟﻮد دارد؟!‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﮔﺮ اﻳﻦ ﻋﺎﺑﺪ ﻣﻮرﭼﻪاي را ﺑﺪون ﻗﺼـﺪ و اراده ﻣـﻲﻛﺸـﺖ‪ ،‬در ﻃـﻮل روزش‬
‫ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮد و اﻇﻬﺎر ﺗﺄﺳﻒ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﺟﻮاﺑﺶ ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﺷﺨﺼـﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ دﺳـﺖ‬
‫ﺧﻮدش ﻧﻮدوﻧﻪ ﺷﺨﺺ را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪه اﺳﺖ؟ ﻋﺎﺑﺪ ﺗﻜﺎن ﺧﻮرد و ﺧﻴﺎل ﻧﻮدوﻧـﻪ ﻗﺘـﻞ در‬
‫ﺟﻠﻮﻳﺶ ﺗﺠﺴﻢ ﻧﻤـﻮد ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﺷـﺨﺺ ﻛـﻪ در ﺟﻠـﻮﻳﺶ اﻳﺴـﺘﺎده اﺳـﺖ ﻣﺮﺗﻜـﺐ ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫ﺟﻨﺎﻳﺖﻫﺎي ﺳﻬﻤﮕﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺎﺑﺪ ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬ﻧﻪ ﻧﻪ ﻧﻪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻫﻴﭻ راه ﺗﻮﺑﻪاي وﺟـﻮد‬
‫ﻧﺪارد! ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻫﻴﭻ راه ﺗﻮﺑﻪاي وﺟﻮد ﻧﺪارد!‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻜﻦ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﻮاب از ﻳﻚ ﻋﺎﺑﺪ ﻛﻢ ﻋﻠﻤﻲ ﺻﺎدر ﺷﺪه اﺳﺖ؛ ﭼﻮن او ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳـﺖ‬
‫اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ دروﻧﻲ ﺣﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻗﺎﺗﻞ از اﻳﻦ ﻣﺮد ﺳﺨﺖ ﻣـﺰاج و ﺗﻨـﺪﺧﻮ‪،‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻮاﺑﻲ ﺷﻨﻴﺪ‪ .‬ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ و ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﻗﺮﻣﺰ ﺷﺪ و ﺷﻤﺸﻴﺮش را ﺑﺮداﺷـﺖ و آن را‬
‫در ﭘﻴﻜﺮ ﻋﺎﺑﺪ ﻓﺮو ﺑﺮد و ﭘﺎرهاش ﻛﺮد و آﺷﻔﺘﻪ و ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ از ﻋﺒﺎدﺗﮕﺎﻫﺶ ﺑﻴﺮون ﺷﺪ‪.‬‬
‫روزﻫﺎ ﺳﭙﺮي ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺎر دﻳﮕﺮ در دﻟﺶ آﻣﺪ ﺗﺎ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا از ﻋﺎﻟﻢﺗﺮﻳﻦ ﻓـﺮد اﻫـﻞ‬
‫زﻣﻴﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم او را ﺑﻪ ﻳﻚ ﻋﺎﻟﻤﻲ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن در ﺟﻠﻮ اﻳﻦ ﻋﺎﻟﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ :‬او را ﻣﺮدي ﺑﺎوﻗﺎر و ﻣﺘﻴﻦ ﻳﺎﻓـﺖ ﻛـﻪ وﻗـﺎر ﻋﻠـﻢ و‬
‫ﺧﺸﻴﺖ‪ ،‬او را ﻣﺰﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻗﺎﺗﻞ رو ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻛﺮد و ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺟﺮأت ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺻـﺪ ﻧﻔـﺮ‬
‫را ﻛﺸﺘﻪام‪ .‬آﻳﺎ راﻫﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﺗﻮﺑﻪام وﺟﻮد دارد؟!‬
‫ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ در ﺟـﻮاب ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺳـﺒﺤﺎن اﷲ! ﭼـﻪ ﭼﻴـﺰي ﺑـﻴﻦ ﺗـﻮ‪ ،‬و ﺗﻮﺑـﻪ ﻓﺎﺻـﻠﻪ‬
‫ﻣﻲاﻧﺪازد؟! ﭼﻪ ﭘﺎﺳﺨﻲ زﻳﺒﺎ! ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ‪ ،‬ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﻴﻦ ﺗﻮ و ﺗﻮﺑﻪ ﻓﺎﺻـﻠﻪ ﻣـﻲاﻧـﺪازد؟ زﻳـﺮا‬
‫آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر در آﺳﻤﺎن اﺳﺖ و ﻫﻴﭻ ﻗﺪرﺗﻲ در ﺟﻬﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﻴﻦ ﺗﻮ و ﺑﻴﻦ ﺑﺎزﮔﺸـﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻮي او و اﻇﻬﺎر ﻋﺠﺰ و ﻓﺮوﺗﻨﻲ در ﭘﻴﺸﮕﺎه او ﺣﺎﻳﻞ ﮔﺮدد‪ .‬ﺳﭙﺲ آن ﻋﺎﻟﻢ ﮔﻔﺖ‪ - :‬ﻋﺎﻟﻤﻲ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪108‬‬

‫ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎﺗﺶ را ﺑﺮاﺳﺎس ﻋﻠﻢ و ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺧﺬ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻧﻪ ﺑﺮاﺳﺎس اﺣﺴﺎﺳـﺎت و ﻋﺎﻃﻔـﻪ –‬
‫اﻣﺎ ﺗﻮ در ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﺪي ﻫﺴﺘﻲ‪.‬‬
‫ﺗﺠﺐ اﺳﺖ! از ﻛﻲ ﻓﻬﻤﻴﺪ؟ اﻳﻦ را ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺟﻨﺎﻳﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﻛﻤﺒـﻮد ﻣـﺪاﻓﻊ و‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ او ﭼﻨﻴﻦ اﻋﻤﺎﻟﻲ را اﻧﻜﺎر ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪ‪ .‬ﻟﺬا داﻧﺴﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠـﻲ‬
‫ﻗﺘﻞ و ﻇﻠﻢ ﺑﻪ ﺣﺪي رواج دارد ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺣﻖ ﻣﻈﻠﻮم و ﺳﺘﻤﺪﻳﺪه را ﺑﮕﻴـﺮد و ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺗﻮ در ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﺪي ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬ﺑﻪ ﻓﻼن ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﺮو؛ زﻳﺮا در آﻧﺠﺎ ﻗﻮﻣﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻋﺒﺎدت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺮاه آﻧﺎن ﺑﻪ ﻋﺒﺎدت ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺑﭙـﺮداز‪ .‬آن ﻣـﺮد در ﺣـﺎل‬
‫ﺗﻮﺑﻪ و اﻧﺎﺑﺖ و ﮔﺮﻳﻪ ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎد و ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﺷﻬﺮ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﻣ‪‬ﺮد‪.‬‬
‫ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن رﺣﻤﺖ و ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻋﺬاب ﻓﺮود آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن رﺣﻤﺖ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ آﻣﺪه ﺗـﺎ‬
‫ﺗﻮﺑﻪ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎزﮔﺮدد‪ .‬و ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻋﺬاب ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬وي ﻫﺮﮔﺰ ﻋﻤﻞ ﺧﻴﺮي اﻧﺠﺎم ﻧـﺪاده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﺷﺘﻪاي را در ﺻﻮرت اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻓﺮﺳـﺘﺎد ﺗـﺎ در ﻣﻴـﺎن آنﻫـﺎ داوري ﻛﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﻓﻴﺼﻠﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ دو ﺳـﺮزﻣﻴﻦ‪ ،‬ﻳﻌﻨـﻲ ﺳـﺮزﻣﻴﻦ ﻃﺎﻋـﺖ و ﺳـﺮزﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﻌﺼﻴﺖ را ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ و ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ ﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﺮﻛﺪام از اﻳﻦ دو ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﺑﻮد ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﺎن ﺳﺮزﻣﻴﻦ اﺳﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺳـﺮزﻣﻴﻦ رﺣﻤـﺖ اﻣـﺮ ﻓﺮﻣـﻮد ﻛـﻪ ﻧﺰدﻳـﻚ ﺷـﻮد و ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻌﺼﻴﺖ دﺳﺘﻮر داد ﻛـﻪ دور ﺷـﻮد‪ ،‬ﻟـﺬا او ﺑـﻪ ﺳـﺮزﻣﻴﻦ ﻃﺎﻋـﺖ ﻧﺰدﻳﻜﺘـﺮ ﺷـﺪ و‬
‫ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن رﺣﻤﺖ او را ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺑﺮﺧﻲ از ﺻﺪرﻧﺸﻴﻨﺎن ﻓﺘﻮا را ﻣﻲﺑﻴﻨـﻲ ﻛـﻪ ﻣﺘﺄﺳـﻔﺎﻧﻪ‬
‫ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت در ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺷﺮﻋﻲ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﺑﺮ آﻧﺎن ﻏﻠﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎﻧﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ ﻫﻤﺴـﺮش ﻧﺎﺳـﺎزﮔﺎري و اﺧـﺘﻼف داﺷـﺖ‪.‬‬
‫روزي اﺧﺘﻼف ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ او ﻳﻚ ﻃﻼق داد و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ او رﺟﻮع ﻛـﺮد ﺳـﭙﺲ روز‬
‫دﻳﮕﺮي اﺧﺘﻼف آنﻫﺎ ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺖ و ﻳﻚ ﻃﻼق دﻳﮕﺮ ﺑﻪ او داد و ﺑﺎز ﺑﻪ او رﺟـﻮع ﻛـﺮد و‬
‫ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﺮدم او را از اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺮﺣﺬر داﺷﺘﻪ و ﻧﺼﻴﺤﺘﺶ ﻣﻲﻛـﺮدم و‬
‫او را ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪان ﻛﻮﭼﻜﺶ و اﻫﻤﻴﺖ اﻋﺘﺒﺎر و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﺎن ﻳﺎدآوري ﻣﻲﻛﺮدم و ﻫﻤﻮاره ﺑـﻪ‬
‫او ﮔﻮﺷﺰد ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻃﻼق ﺑﺮاﻳـﺖ ﻣﺎﻧـﺪه اﺳـﺖ و ﻫﺮﮔـﺎه آن را واﻗـﻊ ﻧﻤـﻮدي‬
 ‫‪109‬‬ ‫ﻣﺮدم ﺑﺴﺎن ﻣﻌﺎدن زﻣﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﻣﺮاﺟﻌﻪاش ﺑﺮاﻳﺖ ﺣﻼل ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ او ازدواج ﻛـﺮده و ﺳـﭙﺲ او را‬
‫ﻃﻼق دﻫﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺧﺪا ﺑﺘﺮس و ﺧﺎﻧﻪات را ﺧﺮاب ﻧﻜﻨﻢ‪.‬‬
‫وي روزي ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ رﻧﮓ ﭼﻬﺮهاش ﭘﺮﻳﺪه ﺑﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! ﻣـﺎ‬
‫ﺑﺎ ﻫﻢ درﮔﻴﺮ ﺷﺪﻳﻢ و ﻣﻦ ﻃﻼق ﺳﻮﻣﻲ را دادم!! اﻳﻦ ﺳﺨﻦ او ﺗﻌﺠﺐآور ﻧﺒﻮد؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻌﺠﺐ‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از آن ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺷﻴﺦ ﺑﺰرﮔﻮاري را ﺳﺮاغ ﻧﺪاري ﺗﺎ ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﻪ رﺟﻮع او ﻓﺘـﻮا‬
‫دﻫﺪ! ﻟﺬا از ﺣﺮف او ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻓﺮو رﻓﺘﻢ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻣﺼﻮﺑﻪاي ﭘﻲ ﺑﺮدم ﻛﻪ ﭼﻨﺪي ﭘﻴﺶ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ آرا و ﻧﻈﺮﻳﺎت ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم – و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ اﺧﺘﻴﺎرات ﻓﻘﻬﻲ آﻧـﺎن ﻣﺘﻔـﺎوت‬
‫اﺳﺖ و از ﻋﺎﻃﻔﻪ و ﻃﺒﻴﻌﺸﺎن ﻣﺘﺄﺛﺮ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻬﻤﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺎل ﻣﺤﺒﺖ و اﺷﺘﻴﺎق ﺷﺪﻳﺪي دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻜﻦ اﮔﺮ او را دﻳﺪي ﻛﻪ ﺧﻮدش را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداران ذﻟﻴﻞ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﺧـﺎﻃﺮ‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖآوردن آن از ﻧﻔﻘﻪ و ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎﻳﺤﺘﺎج ﻓﺮزﻧﺪان و ﺧﺎﻧﻮادهاش ﻏﻔﻠـﺖ ﻣـﻲﻧﻤﺎﻳـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫اﻓﺮاد ﺗﺤﺖ ﺗﻜﻔﻞ ﺧﻮد ﺑﺨﻞ ﻣﻲورزد‪.‬‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻜﻦ ﭼﻮن وي ﻃﻤﺎع اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت و ﻣﺒﻨﺎي ﻗﻨﺎﻋﺖﻫـﺎﻳﺶ در‬
‫اﻏﻠﺐ اوﻗﺎت ﺑﺮاﺳﺎس ﻫﻤﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻲ ﺑﺎ او ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻧﻤـﺎﻳﻲ ﻳـﺎ‬
‫از او ﭼﻴﺰي ﺑﺨﻮاﻫﻲ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﺮ زﺑﺎن ﺑﻴﺎوري ﭼﻨﻴﻦ در دﻟﺖ ﺗﺼﻮر ﻛﻦ ﻛﻪ او‬
‫دوﺳﺘﺪار ﻣﺎل اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻃﺒﻴﻌﺖ او در ﺗﻌﺎرض ﻧﺒﺎﺷﻲ ﺗﺎ آن ﭼﻴﺰ ﻣﻄﻠﻮب‬
‫از او را ﺑﻪ دﺳﺖ آوري‪.‬‬
‫ﭼﻮن ذﻛﺮ ﻣﺜﺎل ﻛﻠﻴﺪ ﻓﻬﻢﻫﺎ و دركﻫﺎ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎل دﻳﮕﺮي ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ :‬ﻓﺮض ﻣﻲﻛﻨـﻴﻢ‬
‫ﺷﻤﺎ از ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن دﻳﺪن ﻣﻲﻛﻨﻴـﺪ و ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﺗﺼـﺎدﻓﻲ ﺑـﻪ دوﺳـﺖ ﻗـﺪﻳﻤﻲ ﺑﺮﺧـﻮرد‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﻛـﻪ در دوران داﻧﺸـﮕﺎه ﻫﻤﻜﻼﺳـﻲ ﺷـﻤﺎ ﺑـﻮده اﺳـﺖ‪ .‬او را ﺑـﺮاي ﻣﻴﻬﻤـﺎﻧﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪيﺗﺎن دﻋﻮت ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و او ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻲ ﺷﻤﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪110‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻣﻲروﻳﺪ و اﺷﻴﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺧﺮﻳﺪاري ﻧﻤﻮده و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧـﻪ‬
‫ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ ﺗﺎ آﻣﺎدﮔﻲ ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺎن را ﻣﻬﻴﺎ ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ از دوﺳﺘﺎن ﺗﻤـﺎس‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﺪ ﺗﺎ از آﻧﺎن در ﺷﺮﻛﺖ در اﻳﻦ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻲ و دﻳـﺪار از دوﺳـﺖﺗـﺎن دﻋـﻮت ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ‬
‫ﻣﻲآورﻳﺪ‪.‬‬
‫از ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دوﺳﺘﺎن ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﻓﺮد ﺑﺨﻴﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺐ ﻣﺎل ﺑﺮ دﻟﺶ ﭼﻴﺮه ﺷﺪه اﺳـﺖ –‬
‫ﺑﺎ او ﺗﻤﺎس ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﺪ و ﺑﻪ او ﺳـﻼم و اﺣـﻮالﭘﺮﺳـﻲ ﻣـﻲﻛﻨﻴـﺪ‪ .‬ﭼـﻮن او را از دﻋـﻮت ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻲ آﮔﺎه ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬آه! اي ﻛﺎش ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ در اﻳـﻦ ﻣﻴﻬﻤـﺎﻧﻲ ﺣﻀـﻮر ﻳـﺎﺑﻢ و‬
‫ﻓﻼﻧﻲ را دﻳﺪار ﻛﻨﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﻳﻚ ﻛﺎر ﻣﻬﻤﻲ دارم و ﺧﻴﻠﻲ ﮔﺮﻓﺘﺎرم‪ .‬ﺳﻼم ﻣـﺮا ﺑـﻪ او ﺑﺮﺳـﺎن‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻢ در وﻗﺖ دﻳﮕﺮي او را دﻳﺪار ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻛﻪ از ﻃﺒﻴﻌﺖ او دارﻳﺪ ﻣﻲﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ او از آﻣﺪن ﻣﻲﺗﺮﺳـﺪ‪ ،‬ﭼـﻮن‬
‫ﻣﺠﺒﻮر ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ او ﻧﻴﺰ اﻳﻦ دوﺳﺖ ﻗﺪﻳﻤﻲ را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش دﻋﻮت ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻴﻬﻤـﺎﻧﻲ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ دﻫﺪ و ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺷﻤﺎ ﺑـﻪ او‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻬﻤﺎن ﻓﺮدا از اﻳﻨﺠﺎ ﺳﻔﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬آه ﭘـﺲ در اﻳـﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﻦ ﻛﺎرم را ﺑﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻣﻲاﻧﺪازم و ﺑﻪ دﻳﺪن او ﻣﻲآﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ از ﻣﺮدم ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ آﻧﺎن ﻣﻌﺎﺷﺮت ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬اﻧﺴﺎنﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮادهي ﺧﻮﻳﺶ را دوﺳﺖ دارﻧﺪ و ﺗﺎب ﺟﺪاﻳﻲ آنﻫﺎ را ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬از اﻳـﻦ رو ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻫﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻪاي دارﻳﺪ از آﻧﺎن ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ اﻣﺎ ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ از ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﺳـﻔﺮ و ﻏﻴـﺮه‬
‫ﺟﺪا ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ آﻧﺎن را ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ در ﺗﻮاﻧﺸﺎن ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻜﻠﻒ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺴﻴﺎري از ﻃﺒﻴﻌﺖﻫﺎي ﻣﺮدم ﻣﺮا ﻣﺘﻌﺠﺐ ﻣﻲﺳﺎزد؛ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣـﺮدم ﻛـﻪ‬
‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻓﻨﻮن ﺷﻜﺎر ﻫﻤﻪي ﻗﻠﺐﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺎ اﻓﺮاد ﺑﺨﻴﻞ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ ﺑـﺎ آﻧـﺎن‬
‫اﻗﺘﺼﺎد و ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ را رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ آﻧـﺎن را در ﺗﻨﮕﻨـﺎ ﻗـﺮار ﻧﺪﻫﻨـﺪ و ﻟـﺬا آنﻫـﺎ را‬
‫دوﺳﺖ ﻣﻲدارﻧﺪ‪ .‬و ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻋﺎﻃﻔﻲ و ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻋﺎﻃﻔﻪ و ﻣﻬـﺮ‬
‫آﻧﺎن ﻣﻲاﻓﺰاﻳﻨﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ آنﻫﺎ را دوﺳﺖ ﻣﻲدارﻧﺪ و ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺎ اﻓﺮاد ﺧﻮش ﻃﺒـﻊ و ﺷـﻮخ‬
 ‫‪111‬‬ ‫ﻣﺮدم ﺑﺴﺎن ﻣﻌﺎدن زﻣﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎ آﻧﺎن ﻣﻲﺧﻨﺪﻧﺪ و ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑـﻪ ﻣـﺰاح ﻣـﻲﭘـﺮدازد و ﺑـﺎز او را‬
‫دوﺳﺖ ﻣﻲدارﻧﺪ‪ .‬در ﻫﺮﺣﺎل‪ ،‬ﻟﺒﺎس ﻣﺨﺼﻮص آن را ﻣﻲﭘﻮﺷﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﻟﺒﺎس ﻧﻌﻤـﺖ ﺑﺎﺷـﺪ ﻳـﺎ‬
‫ﻟﺒﺎس ﺳﺨﺘﻲ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﻦ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﻴﺪ و اﻳﻦ ﺻﻔﺤﻪ را در دﻓﺘﺮ ﺧﺎﻃﺮاتﺗﺎن اﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا‪‬‬
‫ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻛﻪ ﻟﺸﻜﺮﻫﺎي ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ ﻧﺰد او آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن‪ ،‬ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪‬‬
‫وارد ﻣﻜﻪ ﺷﻮد ﻧﺰد او رﻓﺖ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎن ﻃﻮﻻﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ اﺑﻮﺳـﻔﻴﺎن ﻣﺴـﻠﻤﺎن ﺷـﺪ ﻋﺒـﺎس ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻳـﺎ‬
‫رﺳﻮل اﷲ! اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﻣﺮدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺨﺮ و ﺷـﺮف را دوﺳـﺖ دارد‪ ،‬ﻟـﺬا ﺑـﻪ او ﺷـﺮاﻓﺖ و‬
‫اﻓﺘﺨﺎري ﺑﺪه‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺧﻮب اﺳﺖ ﻫﺮﻛﺴﻲ داﺧﻞ ﻣﻨﺰل اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺷـﻮد در‬
‫اﻣﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻫﺮ ﻛﺴﻲ درِ ﺧﺎﻧﻪاش را از داﺧﻞ ﺑﺒﻨﺪد در اﻣﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑـﻮد و ﻫﺮﻛﺴـﻲ‬
‫وارد ﻣﺴﺠﺪ ﺷﻮد در اﻣﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﻮاﺳﺖ ﻗﺪرت و ﺷﻮﻛﺖ اﺳـﻼم را ﺑـﻪ او ﺑﻨﻤﺎﻳﺎﻧـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪،‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﺒﺎس! ﻋﺒﺎس ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻟﺒﻴﻚ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧـﺪ‪ :‬اﺑﻮﺳـﻔﻴﺎن را در‬
‫ﺗﻨﮕﻪي اﻳﻦ وادي در داﻣﻨﻪي اﻳﻦ ﻛﻮه ﻧﮕﺎه دار ﺗﺎ ﻟﺸﻜﺮﻫﺎي ﺧﺪاوﻧـﺪ از ﻛﻨـﺎر او ﺑﮕﺬرﻧـﺪ و‬
‫آنﻫﺎ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ او را در ﻣﺴﻴﺮ ﻟﺸﻜﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ وارد ﻣﻜـﻪ ﺷـﻮﻧﺪ ﻧﮕـﻪ‬
‫دار‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻋﺒﺎس ﻫﻤﺮاه اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﻴﺮون ﺷﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه او ﺑـﻪ ﺗﻨﮕـﻪي رودﺧﺎﻧـﻪ‬
‫اﻳﺴﺘﺎد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻟﺸﻜﺮﻫﺎ ﭼﻮن ﺳـﻴﻞ ﺧﺮوﺷـﺎن ﺑـﻪ ﺳـﻮي ﻣﻜـﻪ در ﺣﺮﻛـﺖ ﺑﻮدﻧـﺪ و‬
‫ﻟﺸﻜﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﭘﺮﭼﻢﻫﺎيﺷﺎن ﻣﻲﮔﺬﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ اوﻟﻴﻦ ﻟﺸﻜﺮ ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﺒﺎس! اﻳﻦﻫﺎ ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ ﻋﺒﺎس‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺒﻴﻠﻪ »ﺑﻨﻲ ﺳﻠﻴﻢ« اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺎ »ﺑﻨﻲ ﺳﻠﻴﻢ« ﭼﻪ ﻛﺎري دارم! ﺑﺎز ﻟﺸـﻜﺮ‬
‫دوم رد ﺷﺪ‪ .‬اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﺒﺎس! اﻳﻦﻫﺎ ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ ﻋﺒﺎس ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺒﻴﻠﻪ »ﺑﻨـﻲ‬
‫ﻣﺰﻳﻨﻪ«‪ .‬ﺑﺎز ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺎ »ﺑﻨﻲ ﻣﺰﻳﻨﻪ« ﭼﻪ ﻛﺎري دارم! ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻟﺸﻜﺮﻫﺎ ﺑﻪ اﺗﻤـﺎم رﺳـﻴﺪﻧﺪ و‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪112‬‬

‫ﻫﺮ ﻟﺸﻜﺮي ﻛﻪ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن در ﻣﻮرد آن از ﻋﺒﺎس ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬و ﭼـﻮن ﻋﺒـﺎس از آن‬
‫ﺧﺒﺮ ﻣﻲداد‪ .‬اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﺑﻨﻲ ﻓﻼن ﭼﻪ ﻛﺎر دارم‪.‬‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ و اﻧﺼﺎر ﺑﺎ ﻟﺸﻜﺮ ﺳﺒﺰ رﻧﮕﻲ ﻛﻪ ﺑﺪنﺷـﺎن ﺑـﺎ‬
‫زرهﻫﺎي آﻫﻨﻴﻦ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﺪه ﺑﻮد و ﭼﻴﺰي ﺟﺰ ﭼﺸﻢﻫﺎيﺷﺎن ﻇﺎﻫﺮ ﻧﺒﻮد‪ .‬از آﻧﺠـﺎ ﮔﺬﺷـﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ! اي ﻋﺒﺎس! اﻳﻦﻫـﺎ ﭼـﻪ ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻫﺴـﺘﻨﺪ؟ ﻋﺒـﺎس‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻫﻤﺮاه ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ و اﻧﺼﺎر اﺳـﺖ! اﺑﻮﺳـﻔﻴﺎن ﮔﻔـﺖ‪ :‬اﻳـﻦ ﻋﻼﻣـﺖ‬
‫ﻣﺮگ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ! ﻛﺴﻲ ﺑﺎ اﻳﻦﻫﺎ ﺗﻮان ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ و ﻗﺪرتﻧﻤﺎﻳﻲ ﻧـﺪارد و ﺑـﺎز ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ! اي اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ! ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ﺑـﺮادرزادهات ﺷـﻜﻮﻫﻤﻨﺪ و ﺑﺎﻋﻈﻤـﺖ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎس ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن! اﻳﻦ ﻧﺒﻮت اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﻄﻌﺎً اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﺳـﺖ‪ .‬وﻗﺘـﻲ‬
‫اﺳﺐﻫﺎ و ﻟﺸﻜﺮﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻨﺪ ﻋﺒﺎس ﻓﺮﻳﺎد زد‪ .‬ﻗﻮﻣﺖ را ﻧﺠﺎت ﺑﺪه! آﻧﮕﺎه اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺷﺘﺎﺑﺎن ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻜﻪ رﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻓﺮﻳﺎد زد! اي ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻗﺮﻳﺶ! اﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﻟﺸـﻜﺮي‬
‫ﺑﻲﭘﺎﻳﺎن و ﺑﺰرگ ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻫﺮﻛﺴﻲ در ﻣﻨﺰل اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن داﺧﻞ ﺷـﻮد‪ ،‬او در اﻣـﺎن‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺧﺪا ﺗﻮ را ﺑﻜﺸﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻪات ﺑﻪ ﻣﺎ ﺳـﻮدي ﻧﻤـﻲﺑﺨﺸـﺪ‪ .‬ﺑـﺎز ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺧﺎﻧﻪاش را ﺑﻪ روﻳﺶ ﺑﺒﻨﺪد در اﻣﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻫﺮﻛﺴـﻲ وارد ﻣﺴـﺠﺪ ﺷـﻮد در‬
‫اﻣﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎن و ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺴﺠﺪ ﻣﺘﻔﺮق ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آري‪ ،‬ﺑﻪ ﺧـﺪا‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ! ﭼﻪﻗﺪر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش ﺳﺘﻮده اﺳﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ در وﺟﻮد اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪي او ﺑﻮد‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬آﻧﭽﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻜﻮﺳﺖ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻓﺮد را ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ ﺑـﺎ‬
‫او ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺑﺸﻨﺎﺳﻴﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻃﺒﻴﺒﻌﺖ او و آﻧﭽﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﺄت اوﺳﺖ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﺑﺎ او ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪113‬‬ ‫ﻣﺮدم ﺑﺴﺎن ﻣﻌﺎدن زﻣﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫در ﻏﺰوه ﺣﺪﻳﺒﻴﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ و اﻧﺼﺎر و ﮔﺮوهﻫﺎﻳﻲ از اﻋـﺮاب ﻛـﻪ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﺑﻪ او ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً ﻫﺰار و ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺮون آﻣﺪﻧﺪ ﺑﺎ ﺧﻮد »ﻫـﺪي«‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻨﺪ و اﺣﺮام ﻋﻤﺮه ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺮدم ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦﻫـﺎ ﺑـﻪ ﻗﺼـﺪ زﻳـﺎرت و‬
‫ﺗﻌﻈﻴﻢ ﺧﺎﻧﻪي ﺧﺪا ﺑﻴﺮون ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ ﺧﻮد ﻫﻔﺘﺎد ﺷﺘﺮ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﺪﻳﻪ ﺑﻴﺖ‬
‫اﷲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻜﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻗﺮﻳﺶ ﻣﺎﻧﻊ دﺧﻮل آنﻫﺎ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻣﻮﺿﻌﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺣﺪﻳﺒﻴﻪ اردو زدﻧـﺪ‪ .‬ﻗـﺮﻳﺶ ﻳﻜـﻲ را ﺑﻌـﺪ از دﻳﮕـﺮي‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﺬاﻛﺮه و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻧﺰد آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا اﺑﺘﺪا »ﻣ‪‬ﻜﺮز ﺑﻦ ﺣﻔـﺺ« را ﻧـﺰد‬
‫او ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻜﺮز ﻣﺮدي از ﻗﺮﻳﺶ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻠﺰم ﺑﻪ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻋﻬﺪ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ‬
‫اﻧﺴﺎن ﻓﺎﺟﺮ و ﻋﻬﺪﺷﻜﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻮن رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬او را دﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻲآﻳـﺪ‪ ،‬ﮔﻔـﺖ‪ :‬اﻳـﻦ ﻓـﺮدي‬
‫ﺧﺎﺋﻦ و ﻋﻬﺪﺷﻜﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﻧﺰد آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬آﻣﺪ‪ .‬ﺑﺎ او ﭼﻨﺎن ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺷـﺎﻳﺎن او‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺟﻨﮓ ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ و ﺑﺎ او ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻋﻬﺪ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ ﻧﻨﻮﺷﺖ‪ ،‬ﭼـﻮن‬
‫ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﻫﻠﻴﺖ آن را ﻧﺪارد و ﻣﻜﺮز ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺪون ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﺰد ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻗﺮﻳﺶ »ﺣ‪‬ﻠَﻴﺲ ﺑﻦ ﻋﻠﻘﻤﻪ« ﺳﺮدار اﺣﺎﺑﻴﺶ را ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬اﺣـﺎﺑﻴﺶ ﻗﺒﻴﻠـﻪاي از ﻋـﺮب‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻈﻴﻢ ﻣﻜﻪ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪي ﺧـﺪا در ﻣﻜـﻪ ﻣـﻲﻧﺸﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼـﻮن رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا‪ ‬او را دﻳﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﻳﻦ از ﻗﺒﻴﻠﻪاي ﻋﺒـﺎدتﮔـﺰار اﺳـﺖ‪ .‬ﻟـﺬا »ﻫ‪‬ـﺪي« را ﺑـﻪ ﺳـﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ ﺗﺎ آن را ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻫﺪي را از ﻗﺒﻴﻞ ﺷﺘﺮ و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ دﻳﺪ ﻛﻪ در ﻛﻨـﺎرهي رودﺧﺎﻧـﻪ‬
‫در ﺣﺮﻛﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﻗﻼده و رﻳﺴﻤﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﺮاي ذﺑﺢ در ﺣﺮم آﻣﺎده ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺑـﺮ‬
‫اﺛﺮ ﻃﻮﻻﻧﻲﺑﻮدن ﺳﻔﺮ و ﺑﺴﺘﻪﺑﻮدن در آﻏﻞ ﭘﺸﻢﻫﺎيﺷﺎن را ﺧﻮردهاﻧﺪ و ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ و ﺗﺸﻨﮕﻲ‬
‫ﺿﻌﻴﻒﺷﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺳﺮدار اﺣـﺎﺑﻴﺶ اﻳـﻦ ﺻـﺤﻨﻪ را دﻳـﺪ ﺗﻜـﺎن ﺧـﻮرد‪ .‬ﺟﻬـﺖ‬
‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬و اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻋ‪‬ﻤﺮهﻛﻨﻨﺪﮔﺎن از ﺑﻴﺖ اﷲ ﺑﺎزداﺷﺘﻪ ﺷـﻮﻧﺪ‪ ،‬رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬را ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻨﻤﻮد و ﻧﺰد ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﺟﺮﻳﺎن را ﺑﻪ آنﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻫﺪي ﺣﻴﻮاﻧﻲ از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬ﺷﺘﺮ‪ ،‬ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺠﺎج در اﻳﺎم ﺣﺞ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻫﺪﻳﻪ ﺑﻴﺖ اﷲ‬
‫ﻧﻤﻮده و آن را ذﺑﺢ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪114‬‬

‫آنﻫﺎ ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻨﺸﻴﻦ ﭼﻮن ﺗﻮ اﻋﺮاﺑﻲ و ﺑﺎدﻳﻪﻧﺸﻴﻦ ﻫﺴـﺘﻲ و در اﻳـﻦ ﻣـﻮرد ﻋﻠـﻢ و‬
‫آﮔﺎﻫﻲ ﻧﺪاري »ﺣﻠﻴﺲ« ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻗﺮﻳﺶ! ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﺎ ﺑﺮ اﻳـﻦ‬
‫اﻣﺮ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻫﻢﭘﻴﻤﺎن ﻧﺸﺪه و ﺑﺮ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻋﻬﺪ ﻧﺒﺴﺘﻪاﻳﻢ‪ .‬آﻳﺎ ﻛﺴـﻲ را از ﺧﺎﻧـﻪي ﺧـﺪا‬
‫ﺑﺎزﻣﻲدارﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻈﻴﻢ آن آﻣﺪه اﺳﺖ؟ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛـﻪ ﺟـﺎن »ﺣﻠـﻴﺲ« در دﺳـﺖ‬
‫اوﺳﺖ ﻳﺎ ﻣﺤﻤﺪ را ﻣﻲﮔﺬارﻳﺪ ﺗﺎ ﺟﻬﺖ ﻋﻤﺮه ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﻫﻤﮕﻲ ﻣﺎ ﻗﺒﻴﻠﻪي »اﺣـﺎﺑﻴﺲ« از اﻳﻨﺠـﺎ‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ رﻓﺖ‪ .‬ﺑﺰرﮔﺎن ﻗﺮﻳﺶ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬واي ﺑﺮ ﺗﻮ! از ﻣﺎ دﺳـﺖ ﺑـﺮدار ﺗـﺎ ﺧﻮدﻣـﺎن ﺑـﻪ آﻧﭽـﻪ‬
‫راﺿﻲ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ!‬
‫ﺳﭙﺲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻓﺮد ﺷﺮﻳﻔﻲ ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا اﻳـﻦ ﺑـﺎر »ﻋـﺮوه ﺑـﻦ ﻣﺴـﻌﻮد ﺛﻘﻔـﻲ« را‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪» .‬ﻋﺮوه« ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻗﺮﻳﺶ! ﻣﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﺧﺸﻮﻧﺖآﻣﻴﺰ و ﺑﺪزﺑﺎﻧﻲ ﺷﻤﺎ را ﺑﺎ‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﺰد ﻣﺤﻤﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﻮدﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕـﺎم آﻣـﺪنﺷـﺎن ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻛـﺮدم و ﻗﻄﻌـﺎً ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻓﺮزﻧﺪ و ﻣﻦ ﭘﺪر ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬آﻧﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﺗﻮ در ﻧـﺰد ﻣـﺎ ﻣـﺘﻬﻢ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻲ‪.‬‬
‫ﻋﺮوه ﺑﻴﺮون ﺷﺪ ﺣﺎل آن ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﺶ ﺳﺮدار و ﺷﺎه و داراي ﺷﺮف و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺑـﻮد‬
‫و ﺑﺮ آﻧﺎن ﺑﺮﺗﺮي داﺷﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣﺪ‪ ،‬ﺟﻠﻮﻳﺶ ﻧﺸﺴﺖ و آﻧﮕﺎه ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي‬
‫ﻣﺤﻤﺪ! ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺎ ﺳﺎز و ﺑﺮگ ﻓﺮاوان و ﺷﺘﺮان ﻧﻮﺟﻮان ﺑﻴﺮون ﺷﺪهاﻧﺪ در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﭘﻮﺳـﺖ‬
‫ﭘﻠﻨﮓ ﺑﺮ ﺗﻦ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﻴﻤﺎن ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧـﻪ ﺳـﺨﺘﻲ و ﺧﺸـﻮﻧﺘﻲ را ﺗﺤﻤـﻞ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ! ﻣﻦ اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﺗﻮ را ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﻛﻪ ﻓﺮدا ﺗـﻮ را ﺗﻨﻬـﺎ ﮔﺬاﺷـﺘﻪ و رﻫـﺎ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ! اﺑﻮﺑﻜﺮ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺮﻣﮕﺎه »ﻻت« را ﺑﺮ دﻫﺎن ﮔﻴﺮ‪ ،‬آﻳﺎ ﻣـﺎ از‬
‫ﻛﻨﺎرش ﻣﻲﮔﺮﻳﺰﻳﻢ و ﺗﻨﻬﺎﻳﺶ ﻣﻲﮔﺬارﻳﻢ؟‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺑﺎ ﻋﺮوه ﻛﻪ ﺳﺮدار ﻗﻮم ﺑﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻟﺬا دوﺑﺎره ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺮﻓـﻲ ﺗﻜـﺮار‬
‫ﻧﻨﻤﻮد‪ ،‬اﻣﺎ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻮاب دﻧﺪانﺷﻜﻨﻲ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻜﺒﺎر ﻧﻴﺎز ﺑﻮد ﺗﺎ ﻏﺮوري ﻛـﻪ در‬
‫ﺳﺮ داﺷﺖ درﻫﻢ ﺷﻜﻨﺪ‪ .‬ﻋﺮوه از اﻳﻦ ﺟﻮاب اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻣﺘـﺄﺛﺮ ﺷـﺪه و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اﻳـﻦ ﻛﻴﺴـﺖ اي‬
 ‫‪115‬‬ ‫ﻣﺮدم ﺑﺴﺎن ﻣﻌﺎدن زﻣﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﻣﺤﻤﺪ؟! ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﭘﺴﺮ اﺑﻮﻗﺤﺎﻓﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﺮوه ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا! اﮔـﺮ ﺑـﻪ ﻣـﻦ اﺣﺴـﺎن‬
‫ﻧﻜﺮده ﺑﻮدي ﻗﻄﻌﺎً ﺟﻮاﺑﺖ را ﻣﻲدادم‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪات در ﻣﻘﺎﺑﻞ آن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ در ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻌﺪياش ﻛـﻢ ﻛـﻢ ﻧـﺮم ﺷـﺪ‪ .‬و ﺑـﺎ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺳـﺨﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ و رﻳﺶﻫﺎي ﻣﺒﺎرك رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬را دﺳﺖ ﻣﻲزد‪» .‬ﻣﻐﻴﺮه ﺑﻦ ﺷﻌﺒﻪ ﺛﻘﻔـﻲ« ﺑـﺎﻻي‬
‫ﺳﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد و ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﻪ ﻋﺮوه دﺳﺘﺶ را ﺑـﻪ رﻳـﺶ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﻧﺰدﻳـﻚ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد دﺳﺘﺶ را ﺑﺎ ﻛﻨﺎره ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻋﻘﺐ ﻣﻲراﻧﺪ‪ .‬ﻋﺮوه دو ﻣﺮﺗﺒﻪ دﺳﺘﺶ را ﺑﻪ رﻳﺶ ﻣﺒـﺎرك‬
‫دراز ﻧﻤﻮد و ﺑﺎز ﻣﻐﻴﺮه ﺑﻦ ﺷﻌﺒﻪ ﺑﺎ ﻛﻨﺎره ﺷﻤﺸﻴﺮ آن را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ راﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﻋﺮوه ﻣﺮﺗﺒﻪي ﺳﻮم‬
‫دﺳﺘﺶ را دراز ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﻐﻴﺮه ﺑﻦ ﺷﻌﺒﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺎ دﺳﺘﺖ را ﻗﻄﻊ ﻧﻨﻤﻮدهام دﺳـﺘﺖ را از‬
‫ﻣﺤﺎﺳﻦ ﻣﺒﺎرك رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮدار‪ .‬ﻋﺮوه ﮔﻔﺖ‪ :‬واي ﺑـﺮ ﺗـﻮ! ﭼـﻪﻗـﺪر ﺗﻨـﺪﺧﻮ و ﺧﺸـﻦ‬
‫ﻫﺴﺘﻲ! ﻣﺤﻤﺪ اﻳﻦ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻟﺒﺨﻨﺪ زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺑﺮادرزادهات ﻣﻐﻴﺮه‬
‫ﺑﻦ ﺷﻌﺒﻪ ﺛﻘﻔﻲ اﺳﺖ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻋﺮوه ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي ﺑـﻲوﻓـﺎ! آﻳـﺎ آن ﺑـﺪي دﻳـﺮوزات را ﻓﺮاﻣـﻮش‬
‫ﻛﺮدهاي!‬
‫آﻧﮕﺎه ﻋﺮوه از ﻣﺤﻀﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﻧﺰد ﻗﺮﻳﺶ رﻓﺖ‪ .‬ﺑﺸﻨﻮﻳﺪ ﺑﻪ آﻧﺎن ﭼﻪ ﮔﻔـﺖ‪ :‬او‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻗﺮﻳﺶ! ﻣﻦ ﺑﻪ دﻳـﺎر ﻛﺴـﺮي و ﻗﻴﺼـﺮ و ﻧﺠﺎﺷـﻲ رﻓﺘـﻪام‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑـﻪ ﺧـﺪا‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ را ﻧﺪﻳﺪهام ﻛﻪ ﻳﺎراﻧﺶ وي را ﭼﻨﺎن ﺑـﺰرگ ﺑﺪارﻧـﺪ ﻛـﻪ اﺻـﺤﺎب ﻣﺤﻤـﺪ ‪ ‬او را‬
‫ﺑﺰرگ ﻣﻲدارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﺮ اﺛﺮ ﺳﺨﻨﺎن وي اﻧﺪﻛﻲ ﺧﻮف و ﻫﺮاس در دل ﻗﺮﻳﺶ ﭘﺪﻳـﺪ آﻣـﺪ ﻛـﻪ ﻗـﺒﻼً ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر »ﺳﻬﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو« را ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻬﻴﻞ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪‬‬
‫آﻣﺪ‪ .‬ﭼﻮن آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬وي را دﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻛﺎرﺗـﺎن آﺳـﺎن ﮔﺸـﺖ‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﺑـﻴﻦ ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﺻﻠﺢﻧﺎﻣﻪ را اﻣﻀﺎء ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﭘﺎرهاي از ﺷﻨﺎﺧﺖ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎ اﻧﻮاع ﻣﺮدم و اﺳﺘﻔﺎدهي ﻛﻠﻴﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ‬
‫ﻫﺮ ﻓﺮد ﺑﻮد‪ .‬و ﺷﻤﺎ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺳﺮﺷﺖﻫﺎي ﻣﺮدم را ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺨﻦﮔﻔـﺘﻦ‪ ،‬رﺧـﺪادﻫﺎ و ﺑﺮﺧـﻮرد‬
‫ﻛﺮدنﻫﺎ را ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺧﻮدﺗﺎن دﻟﻴﻞ آن را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻨﻴـﺪ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪116‬‬

‫ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﻏﻢاﻧﮕﻴﺰ و ﮔﺮﻳﻪاﻧﺪاز را در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮده و ﺑﺎز ﺑﻪ اﻧﻮاع ﺗﺄﺛﺮات آﻧـﺎن‬
‫ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر در ﺿﻤﻦ ﻳﻚ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ داﺳـﺘﺎن ﺷـﻬﺎدت ﺣﻀـﺮت ﻋﻤـﺮ ‪ ‬را‬
‫ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﻮدم‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻧﻴﺰهزدن اﺑﻮﻟﺆﻟﺆ ﻣﺠﻮﺳﻲ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ رﺳﻴﺪم – ﺑﺎ ﺻﺪاي‬
‫ﺑﻠﻨﺪ – ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬و ﻧﺎﮔﻬﺎن اﺑﻮﻟﺆﻟﺆ از ﻣﺤﺮاب ﺑﻪ ﺳﻮي ﻋﻤﺮ ﺧﺎرج ﺷﺪه و ﺳﻪ ﺿﺮﺑﻪ ﻣﺤﻜـﻢ ﺑـﻪ‬
‫او وارد ﮔﺮداﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺿﺮﺑﻪﻫﺎي اوﻟﻲ و دوﻣﻲ را در ﺳﻴﻨﻪ ﻣﺒـﺎرك ﺣﻀـﺮت ﻋﻤـﺮ وارد ﻧﻤـﻮد و‬
‫آﻧﮕﺎه ﺗﻤﺎم ﻧﻴﺮوﻳﺶ را ﺟﻤﻊ ﻧﻤﻮده و ﺧﻨﺠﺮ ﻣﺤﻜﻤﻲ را در زﻳﺮ ﻧﺎﻓﺶ وارد ﮔﺮداﻧﻴﺪ‪ .‬و آﻧﮕﺎه‬
‫ﺧﻨﺠﺮ را ﻛﺸﻴﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ رودهﻫﺎﻳﺶ ﺑﻴﺮون رﻳﺨﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﭼﻬﺮهﻫـﺎي ﻣـﺮدم‬
‫ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدم و ﻛﻴﻔﻴﺖ اﻧﻮاع ﺗﺎﺛﺮات ﻣﺮدم را ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻧﻤﻮدم‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﻓﻮراً ﭼﺸﻤﺎنﺷﺎن را ﻣﻲﺑﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻮﻳـﺎ ﺑـﺎ ﭼﺸـﻤﺎنﺷـﺎن اﻳـﻦ ﺟﻨﺎﻳـﺖ را ﻣﺸـﺎﻫﺪه‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﺎن ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻋﺪهاي ﺑﺪون ﻫﻴﭽﮕﻮﻧـﻪ ﺗـﺄﺛﺮي ﻧﮕـﺎه ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ‪،‬‬
‫اﻧﮕﺎر ﺑﻪ ﺣﻜﺎﻳﺘﻲ ﮔﻮش ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ در ﺧﻮاب دﻳﺪهاﻧﺪ! ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت داﺳﺘﺎن ﺣﻤﺰه ‪‬‬
‫وﻗﺘﻲ در ﻏﺰوه اﺣﺪ ﺷـﻬﻴﺪ ﺷـﺪﻧﺪ و ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﻣﺸـﺮﻛﻴﻦ ﻗـﺮﻳﺶ ﺷـﻜﻤﺶ را ﭘـﺎره ﻧﻤـﻮده و‬
‫ﺟﮕﺮش را ﺑﻴﺮون آوردﻧﺪ و ﮔﻮﺷﺶ را ﺑﺮﻳﺪه و ﺑﻴﻨﻲاش را ﻗﻄـﻊ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪ ،‬ﺣـﺎل آن ﻛـﻪ او‬
‫ﺳﻴﺪ اﻟﺸﻬﺪاء و ﺷﻴﺮ ﺧﺪا و ﻋﻤﻮي رﺳﻮل ﺧﺪاﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻏﻠﺐ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ آﻣﻮﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎﻟﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ‬
‫درﺷﺖﺧﻮ و ﻛﻮدناﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻋﺒﺎرات و ﺳﺨﻨﺎن ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮ زﺑﺎن آورﻧﺪ و ﻣﺠﺎﻣﻠﻪﮔﻮﻳﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن را ﺑﻠﺪ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﻣﺮدي از اﻳﻦ ﮔﺮوه‪ ،‬ﺑﺎري در ﻣﺠﻠﺴﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻲ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ او و ﻳﻜـﻲ از ﻓﺮوﺷـﻨﺪﮔﺎن اﺗﻔـﺎق اﻓﺘـﺎده ﺑـﻮد‪ ،‬در ﺣـﻴﻦ‬
‫ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻓﺮوﺷﻨﺪه آدﻣﻲ ﻗﻮيﻫﻴﻜﻞ ﮔﻮﻳﺎ ﺷﺒﻴﻪ »اﻻغ« ﺑـﻮد و ﭘـﺲ از آن ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺷﺒﻴﻪ »ﺧﺎﻟﺪ« ﺑﻮد و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺮدي ﻛﻪ در ﻛﻨﺎرش ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬اﺷﺎره ﻛﺮد! ﺣﺎل ﻣﻦ ﻧﻤﻲداﻧﻢ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺧﺎﻟﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ او اﻧﮕﺎر »اﻻﻏﻲ« اﺳﺖ!‬
 ‫‪117‬‬ ‫ﻣﺮدم ﺑﺴﺎن ﻣﻌﺎدن زﻣﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺤﺚ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﺆال ﺑﺰرﮔﻲ در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻬﻔﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ ،‬و آن‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ آﻳﺎ اﻣﻜﺎن دارد ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺷﻤﺎ ﻋﻮض ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺎ ﺳﺮﺷﺖ و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ آﻧـﺎن‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ درآﻳﺪ؟!‬
‫آري‪ ،‬ﻋﻤﺮ ‪ ‬در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻧﻴـﺮو‪ ،‬درﺷـﺘﻲ و ﺳـﻨﮓدﻟـﻲ ﻣﺸـﻬﻮر ﺑـﻮد‪ .‬در ﻳﻜـﻲ از‬
‫روزﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮش درﮔﻴﺮ ﺷﺪ و ﻧﺰد ﻋﻤﺮ آﻣﺪ ﺗﺎ ﺑﭙﺮﺳﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ زﻧـﺶ ﺑﺮﺧـﻮرد‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ در ﻛﻨﺎر دروازه ﺧﺎﻧﻪ ﻋﻤﺮ اﻳﺴﺘﺎد و دﺳﺘﺶ را دراز ﻧﻤﻮد ﺗﺎ آن را ﺑﻜﻮﺑﺪ ﺷﻨﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﺴﺮ ﻋﻤﺮ ﺑﺮ او داد ﻣﻲزﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻋﻤﺮ ﺧﺎﻣﻮش اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺮﻳﺎد ﻧﻤﻲزﻧﺪ و زﻧﺶ را ﻣﻮرد ﺿﺮب‬
‫و ﺷﺘﻢ ﻗﺮار ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ .‬آن ﻣﺮد ﺷﮕﻔﺖزده ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺎﻧﻪاش رواﻧﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﺮ ﺻﺪاﻳﻲ را ﭘﺸﺖ دروازهاش اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و آن ﻣـﺮد را ﺻـﺪا زد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺎري داﺷﺘﻲ؟ آن ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ! ﻣﻦ آﻣﺪه ﺑـﻮدم ﺗـﺎ از ﻫﻤﺴـﺮم در‬
‫ﻧﺰد ﺗﻮ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﻨﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮت ﺑﺮ ﺗﻮ داد ﻣﻲزﻧـﺪ! ﻋﻤـﺮ ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي ﻣـﺮد! اﻳـﻦ‬
‫ﻫﻤﺴﺮ و ﻫﻤﺨﻮاﺑﻪ ﻣﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﻏﺬاﻳﻢ را درﺳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﻢ را ﻣـﻲﺷـﻮﻳﺪ‪ ،‬ﭘـﺲ آﻳـﺎ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﺪرﻓﺘﺎريﻫﺎﻳﺶ ﺻﺒﺮ ﻛﻨﻢ؟‬
‫ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم ﭼﻨﻴﻦاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺻﻮرﺗﻲ ﻋﻼج ﻧﻤـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﻀـﻲ از ﻣـﺮدم از‬
‫ﺷﺪت ﺧﺸﻢ ﭘﺪران ﻳﺎ ﺑﺨﻴﻠﻲ زﻧﺎن و ﻫﻤﺴﺮاﻧﺸﺎن و ﻳﺎ‪ ...‬ﺷـﻜﺎﻳﺖ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﻣـﻦ ﺑﺮﺧـﻲ از‬
‫راهﻫﺎي ﻋﻼج را ﺑﻪ آﻧﺎن ﻧﺸﺎن دادهام‪ ،‬اﻣﺎ آنﻫﺎ ﺧﺒﺮ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ راﻫﻜﺎرﻫـﺎ را ﺗﺠﺮﺑـﻪ‬
‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎزﻫﻢ ﻛﺎر آﻣﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ در اﻳﻦ ﺻﻮرت راه ﺣﻞ ﭼﻴﺴﺖ؟ راه ﺣﻞ اﻳـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﺧﻼق آﻧﺎن ﺻﺒﺮ ﻧﻤﻮده و ﺑﺪاﺧﻼﻗﻲ آﻧﺎن را در درﻳﺎي ﻧﻴﻜﻲﻫﺎيﺷﺎن ﭘﻨﻬﺎن‬
‫ﻛﺮد و در ﺣﺪ ﺗﻮان در ﺑﺮﺧـﻮرد آﻧـﺎن ﺳـﺎزﮔﺎري اﺧﺘﻴـﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ؛ زﻳـﺮا ﺑﺮﺧـﻲ ﻣﺸـﻜﻼت‬
‫ﺣﻞﻧﺎﺷﺪﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ‪...‬‬
‫»ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ او اﺧﺘﻼط دارﻳﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ را ﺑـﺮ ﻛﺴـﺐ ﻣﺤﺒـﺖ او‬
‫ﻗﺎدر ﻣﻲﺳﺎزد«‪.‬‬
 ‫ﻣﻮي ﻣﻌﺎوﻳﻪ‬

‫ﻣﻌﻠﻤﻲ در دوره دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن دﺑﻴﺮ رﻳﺎﺿﻲ ﺑﻮد و ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺮﺧـﻲ داﻧـﺶآﻣـﻮزان‬
‫ﺑﺮاي درس رﻳﺎﺿﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﻗﺎﻳﻞ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ؛ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓـﺖ آنﻫـﺎ‬
‫را ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬روزي وارد ﻛﻼس ﺷﺪ و ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬آﻧﺎن را ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﺳﺎﺧﺖ‬
‫و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﻪ ﺷﻤﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎ را ﺑﺒﻨﺪﻳـﺪ و ﻳـﻚ ورق و ﺧﻮدﻛـﺎر آﻣـﺎده ﻛﻨﻴـﺪ! داﻧـﺶآﻣـﻮزان‬
‫ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ ﺷﺪه و ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﺟﻨﺎب ﻣﻌﻠﻢ؟ ﻣﻌﻠﻢ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺘﺤﺎن ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲآورم!‬
‫داﻧﺶآﻣﻮزان ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻏُﺮﻏُﺮ ﻧﻤﻮده و اﻳﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪي ﻣﻌﻠﻢ را رد ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و آﻫﺴﺘﻪ ﭘﭻ ﭘـﭻ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ ﻳﻚ داﻧﺶآﻣﻮز ﻗﻮيﻫﻴﻜﻞ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﺟﻨﺠﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺳﺒﻚﻣﻐﺰ و ﺳﺮ ﺑﻪ ﻫﻮا وﺟـﻮد‬
‫داﺷﺖ‪ ،‬ﺳﺮﻣﻌﻠﻢ داد ﻛﺸﻴﺪه و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ اﻣﺘﺤﺎن ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻣـﺎ ﺑـﺎ ﺗﻘﻠـﺐ و ﻣﺸـﻮرت‬
‫ﺑﺎﻫﻢ ﺑﻪ ﺳﺆاﻻت ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﺑﻪ ﺧﺪا ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺎ ﺑﺪون ﻫﻴﭽﮕﻮﻧـﻪ اﻋـﻼم ﻗﺒﻠـﻲ آﻣـﺎدﮔﻲ و‬
‫ﺗﻜﺮار ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ اﻣﺘﺤﺎن ﺑﺪﻫﻴﻢ؟ داﻧﺶآﻣﻮز ﺑﺎ ﻟﺤﻨﻲ ﺗﻨﺪ اﻳﻦ ﺟﻤﻼت را ﮔﻔﺖ‪ .‬ﻣﻌﻠﻢ از ﻛﻮره‬
‫در رﻓﺖ و ﺑﻪ ﺷﺪت ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﺮﺑـﻮط ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ زور از ﺷـﻤﺎ اﻣﺘﺤـﺎن‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮم ﻓﻬﻤﻴﺪي؟! اﮔﺮ ﺧﻮﺷﺖ ﻧﻤﻲآﻳﺪ ﺑﺮو ﺑﻴﺮون! داﻧﺶآﻣﻮز ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺟـﻮش آﻣـﺪ و ﻓﺮﻳـﺎد‬
‫زد‪ :‬ﺗﻮﻳﻲ ﻛﻪ از ﻛﻼس ﺑﻴﺮون ﻣﻲروي!‬
‫ﻣﻌﻠﻢ ﻛﻪ ﺳﺨﺖ ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ ،‬رو ﺑـﻪ داﻧـﺶآﻣـﻮز ﻛـﺮده و ﻓﺮﻳـﺎد ﻣـﻲزد و‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺑﻲادب! ﺑﻲﺗﺮﺑﻴﺖ! اي ﻓﻼن و ﻓﻼن و ﻛﻢ ﻛﻢ ﺑﻪ او ﻧﺰدﻳﻚ و ﻧﺰدﻳﻚ ﻣـﻲﺷـﺪ‪،‬‬
‫داﻧﺶآﻣﻮز ﻧﻴﺰ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و اﻳﺴﺘﺎد‪ .‬ﺳﭙﺲ اﺗﻔﺎﻗﻲ رخ داد ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﻧﻴﺴـﺖ ﻣـﻦ آن را ﺑﻴـﺎن‬
‫ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻓﻘﻂ اﻳﻨﻘﺪر ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﺟﺮاي ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺪي رخ داد! ﻛﺎر ﺑﻪ دﻓﺘـﺮ ﻣﺪرﺳـﻪ ﻛﺸـﻴﺪه ﺷـﺪ‪.‬‬
‫داﻧﺶآﻣﻮز ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ دو ﻧﻤﺮه از اﻧﻀﺒﺎط و ﺗﻌﻬﺪ ﺑﻪ رﻋﺎﻳﺖ ادب ﺗﻨﺒﻴﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣــﺎ ﻣﻌﻠــﻢ‪ ،‬ﺳــﺨﻨﺶ زﺑــﺎن زد دور و ﻧﺰدﻳــﻚ و ﺧــﺎص و ﻋــﺎم ﮔﺮدﻳــﺪ و ﺑــﺮاي ﻣــﺮدم‬
‫ﺿﺮباﻟﻤﺜﻞ ﺷﺪ و ﻣﻮﺿﻮع و ﺑﺤﺚ داﻧﺶآﻣﻮزان ﻣﺪرﺳـﻪ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ ﻛـﻪ ﻫﺮﻛـﺪام آن را‬
 ‫‪119‬‬ ‫ﻣﻮي ﻣﻌﺎوﻳﻪ‬

‫ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﻤﻮده و ﺑﺮ آن ﺷﺮح و ﺗﺒﺼﺮه ﻣﻲزدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﻪ ﻣﺪرﺳﻪاي دﻳﮕـﺮ‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﻌﻠﻤﻲ دﻳﮕﺮ ﻋﻴﻦ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮرد ﭘﻴﺶ آﻣﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد او ﺑﻬﺘـﺮ ﺑـﻮد‪ .‬روزي در ﻛـﻼس‬
‫وارد ﺷﺪ و آﻧﺎن را ﭼﻨﻴﻦ ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮﻛﺪامﺗـﺎن ﻳـﻚ ﻛﺎﻏـﺬ و ﺧﻮدﻛـﺎر آﻣـﺎده‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬اﻣﺘﺤﺎن ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻛﻼس ﻫﻢ ﻓﺮدي ﻋﻴﻦ ﻫﻤﺎن داﻧﺶآﻣـﻮز ﻗﻠـﺪر و ﭘـﺮرو‬
‫وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﭘﺮﺧﺎش ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﺎب ﻣﻌﻠﻢ! اﻣﺘﺤﺎن در اﺧﺘﻴﺎر ﺷـﻤﺎ ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬ﮔﻮﻳـﺎ‬
‫ﻣﻌﻠﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻮﻫﻲ ﺑﻮد و ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﺮدي را اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻼش ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺮ او ﺑﺎﻻ رود‪.‬‬
‫ﻣﻌﻠﻢ ﻣﻲﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻋﺼﺒﻲ ﺑﺎ ﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤـﻮد‪ ،‬ﻟـﺬا ﻟﺒﺨﻨـﺪي زد و ﺑـﻪ‬
‫داﻧﺶآﻣﻮز ﻧﻈﺮي اﻧﺪاﺧﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻨﺎب ﺧﺎﻟﺪ! ﺷﻤﺎ ﻧﻤـﻲﺧﻮاﻫﻴـﺪ اﻣﺘﺤـﺎن ﺑﺪﻫﻴـﺪ؟‬
‫ﺧﺎﻟﺪ داد زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎ ﻛﻤﺎل آراﻣﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻼص! ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ اﻣﺘﺤﺎن‬
‫ﺑﺪﻫﺪ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫آﻗﺎﻳﻮن ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ ،‬ﺳﺆال اول‪ :‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟـﻪ‪ :‬س ‪ +‬ص = ع ‪ 15 +‬را ﺑﻨﻮﻳﺴـﻴﺪ‪ .‬و ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﺳﺆاﻻت را ﺑﺮاي داﻧﺶآﻣﻮزان دﻳﻜﺘﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ داﻧﺶآﻣﻮز ﻣـﺎﺟﺮاﺟﻮ‬
‫ﺗﺎب ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻴﺎورد و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻗﺎ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ اﻣﺘﺤﺎن ﺑﺪﻫﻢ ﻣﻌﻠـﻢ دوﺑـﺎره ﺑـﻪ او ﻧﮕـﺎﻫﻲ‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ و ﻟﺒﺨﻨﺪي زد و ﺑﺎ آراﻣﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ ﻣﻦ ﺗﻮ را ﺑﻪ اﻣﺘﺤﺎن ﻣﺠﺒﻮر ﻧﻤﻮدم؟ ﺗﻮ از‬
‫ﺧﻮدت ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﻫﺴﺘﻲ و اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮدت را داري‪.‬‬
‫داﻧﺶآﻣﻮز دﻟﻴﻠﻲ ﻧﻴﺎﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺧﺸﻢ درآﻳﺪ‪ ،‬ﻟﺬا آرام ﺷﺪ و ﻳـﻚ ﻛﺎﻏـﺬ و ﺧﻮدﻛـﺎر‬
‫ﺑﻴﺮون آورد و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺳﺆاﻻت ﻫﻤﺮاه ﻫﻤﻜﻼﺳﻲﻫﺎﻳﺶ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺳـﭙﺲ ﺑـﺪاﺧﻼﻗﻲ و‬
‫ﺑﻲادﺑﻲاش ﺑﺎ ﻣﻌﻠﻢ از ﻃﺮف دﻓﺘﺮ ﻣﺪرﺳﻪ ﭘﻲﮔﻴﺮي ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﺗﺨﻴﻠﻲ و ﻗﺪرت در ﺗﻌﺎﻣﻞ در اﻳﻦ دو ﺻﺤﻨﻪ را ﺑـﻪ ﻳـﺎد آوردم و ﻧﻴـﺰ در‬
‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﻣﺮدم در روﺷﻦ ﻳﺎ ﺧﺎﻣﻮشﺳﺎﺧﺘﻦ آﺗﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮدم‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻓﺮد ﻋﺼﺒﻲ‬
‫ﺑﺎ ﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﻔﺠﺎر وﺿﻌﻴﺖ و زﺑﺎﻧﻪﻛﺸﻴﺪن اﺧﺘﻼف ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪120‬‬

‫ﻳﻜﻲ از اﻣﻮر ﻗﺎﻃﻊ و ﻣﺴﻠﻢ در ﻧﺰد ﺧﺮدﻣﻨﺪان اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺴـﻲ آﺗـﺶ را ﺑـﺎ آﺗـﺶ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ دﻫﺪ ﺑﻪ ﺷﻌﻠﻪورﺷﺪن و زﺑﺎﻧﻪﻛﺸﻴﺪن آن ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴـﺪ‪ ،‬ﻛﺴـﺎﻧﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره ﺳﺮدي را ﺑﻪ ﺳﺮدي ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﻛﺎرﻫﺎﻳﺶ اﺻﻼً درﺳﺖ ﻧﻤـﻲﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﺎﻳﺪ ارﺗﺒﺎط ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﺴﺎن »ﻣﻮي ﻣﻌﺎوﻳﻪ« ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﺣﻀﺮت ﻣﻌﺎوﻳﻪ ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺪت ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان اﻣﻴـﺮ و‬
‫ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﺮ ﻣﺮدم ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ ﻛﻨﻲ؟ در ﺟﻮاب ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣـﻦ در ﻣﻴـﺎن‬
‫ﺧﻮد و آنﻫﺎ ﻣﻮﻳﻲ ﻗﺮار دادم ﻳﻚ ﻃﺮﻓﺶ در دﺳﺖ ﻣـﻦ ﺑـﻮد و ﻃـﺮف دﻳﮕـﺮش در دﺳـﺖ‬
‫آنﻫﺎ‪ .‬وﻗﺘﻲ آنﻫﺎ آن ﻃﺮف ﻣﻮ را ﻣﻲﻛﺸﻴﺪﻧﺪ ﻣﻦ از ﻃﺮف ﺧﻮدم آن را ﺷُﻞ ﻣﻲﻛﺮدم ﺗﺎ ﻗﻄﻊ‬
‫ﻧﮕﺮدد و ﻫﺮﮔﺎه آنﻫﺎ از ﻃﺮف ﺧﻮد آن را ﺷﻞ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻣﻦ از ﻃـﺮف ﺧـﻮدم آن را ﻣﺤﻜـﻢ‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻢ‪.‬‬
‫راﺳﺖ ﮔﻔﺖ ﻣﻌﺎوﻳﻪ ‪ .‬ﭼﻪﻗﺪر ﺑﺎ ﺣﻜﻤﺖ ﺑﻮد! ﺑﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻦ ﻳﻜﻲ از ﻣﺴـﻠّﻤﺎت زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﻧﺪارد ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ دو زوج‪ ،‬ﮔﻮارا و ﺑﺎ آراﻣﺶ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫـﺮدو ﻋﺼـﺒﻲ‬
‫و ﭘﺮﺧﺎشﮔﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ راﺑﻄﻪي دو دوﺳﺖ ﭘﺎﻳﺪار ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد وﻗﺘـﻲ دو ﺗـﺎﻳﻲﺷـﺎن‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﻣﻦ در ﻳﻜﻲ از زﻧﺪانﻫﺎ ﺳـﺨﻨﺮاﻧﻲ اﻳـﺮاد ﻧﻤـﻮدم و از ﻗﻀـﺎ ﻣـﻦ در ﻳـﻚ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎص در ﻣﻮرد ﻗﺎﺗﻼن و ﻣﺮﺗﻜﺒﺎن ﺟﻨﺎﻳﺖ ﻗﺘﻞ ﺳـﺨﻦ ﻣـﻲﮔﻔـﺘﻢ و ﭼـﻮن از اﻳـﺮاد‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻓﺎرغ ﺷﺪم ﻫﻤﮕﻲ دﻧﺒﺎل ﻛﺎرﺷﺎن رﻓﺘﻨﺪ و ﻳﻜﻲ ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪ و از ﻣﻦ ﺗﺸﻜﺮ ﻛﺮده و‬
‫ﺧﻮدش را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﻳﻜﻲ از ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در »ﻋﺒـﺮ« اﺳـﺖ‪ ،‬ﻣـﻦ از وي در‬
‫ﻣﻮرد ﺳﺒﺐ ارﺗﻜﺎب ﺟﻨﺎﻳﺖ ﻗﺘﻞ اﻛﺜﺮ زﻧﺪاﻧﻲﻫﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪم وي در ﺟﻮاب ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺸﻢ‪ .‬ﺧﺸﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﭼﻨﺪ رﻳﺎل ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻗﺘﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺑﺎ ﻳـﻚ‬
‫ﻛﺎرﮔﺮ در ﻳﻚ ﻣﻐﺎزه ﺑﻘﺎﻟﻲ ﻳﺎ ﭘﻤﭗ ﺑﻨﺰﻳﻦ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و ﻣﺨﺎﺻﻤﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺸـ ِـﺪﻳﺪُ‬
‫در اﻳـﻦ ﻫﻨﮕــﺎم ﻣــﻦ ﺑــﻪ ﻳــﺎد ﻓﺮﻣــﻮده آﻧﺤﻀــﺮت ‪ ‬اﻓﺘــﺎدم ﻛــﻪ ﻓﺮﻣــﻮد‪َ » :‬ﻟـ ْﻴ َﺲ ﱠ‬
‫ـﺐ« »ﻗﻬﺮﻣـﺎن ﻛﺴـﻲ ﻧﻴﺴـﺖ ﻛـﻪ ﻫﻨﮕـﺎم‬ ‫ـﻚ َﻧ ْﻔ َﺴـ ُﻪ ِﻋﻨْــﺪَ اﻟﻐ ََﻀـ ِ‬
‫اﻟﺸـ ِـﺪﻳﺪُ ا ﱠﻟـ ِـﺬي َﻳ ْﻤﻠِـ ُ‬
‫ﺎﻟﴫ َﻋ ِﺔ‪ ,‬إِﻧ َﱠﲈ ﱠ‬
‫ﺑِ ﱡ‬
 ‫‪121‬‬ ‫ﻣﻮي ﻣﻌﺎوﻳﻪ‬

‫ﻛﺸﺘﻲﮔﺮﻓﺘﻦ‪ ،‬اﻓﺮاد زﻳﺎدي را ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻫﻨﮕـﺎم ﺧﺸـﻢ‬
‫ﺧﻮدش را ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤﺎﻳﺪ«)‪.(1‬‬
‫آري‪ ،‬ﻗﻬﺮﻣﺎن آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﺸﺘﻲ ﺑﮕﻴﺮد آن را ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺰﻧﺪ ﺧﻴـﺮ‪ .‬اﮔـﺮ اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻘﻴﺎس ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻲ و ﺟﻮاﻧﻤﺮدي ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺣﻴﻮاﻧﺎت و درﻧﺪﮔﺎن ﺷﺮاﻓﺘﻤﻨﺪﺗﺮ و ﭘﺮاﻓﺘﺨـﺎرﺗﺮ از‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﭘﻬﻠﻮان آن ﺧﺮدﻣﻨﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﺪ در ﻣﻮاﺿﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﻣﻬﺎرت ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪان‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ و دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ آنﻫـﺎ را‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﺎﻳﺪ در ﺣﺪﻳﺚ آﻣﺪه اﺳﺖ‪َ » :‬ﻻ َﻳ ْﻘ ْ‬
‫ﴤ اﻟ َﻘ ْ‬
‫ﺎﴈ َو ُﻫـ َـﻮ‬
‫ﺎن« »ﻗﺎﺿﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﻏﻀﺐ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻗﻀﺎوت ﻛﻨﺪ«)‪.(2‬‬
‫َﻀ َﺒ ُ‬
‫ﻏ ْ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬دﺳﺘﻮر داده اﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﻔﺲ ﺑﻪ ﺑﺮدﺑﺎري ﺗﻤﺮﻳﻦ داده ﺷﻮد ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳـﺪ‪» :‬إﻧــﲈ‬
‫اﳊﻠﻢ ﺑﺎﻟﺘﺤﻠﻢ« و ﺣﻠﻢ ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻢ )ﺣﻠﻢ ﻧﻤﻮدن و ﺑﺮدﺑﺎري( ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻰﺷﻮد)‪.(3‬‬
‫آري ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻢ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻨﮕﺎم ﻓﺮوﺑﺮدن ﺧﺸﻢ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﺨﺴﺖ ‪ %100‬ﺧﺴﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮي و‬
‫در ﻣﺮﺣﻠﻪي دوم ‪ %90‬ﺳﭙﺲ در ﻣﺮﺣﻠﻪي ﺳﻮم ﻫﺮﮔـﺎه ﺧﺸـﻤﺖ را ﻓـﺮو ﺑـﺮدي ‪ %80‬و ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ورزﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ و ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ و آراﻣﺶ ﺟـﺰو ﺳﺮﺷـﺖ و ﻃﺒﻴﻌـﺖ‬
‫ﺷﻤﺎ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻳﻜﻲ از داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻟﻄﻴﻒ ﻏﻀﺐ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣـﻦ ﺑـﻪ ﺷـﻬﺮ‬
‫»اﻣﻠﺞ« )ﺷﻬﺮي اﺳﺖ ﻛـﻪ در ﻓﺎﺻـﻠﻪ ‪ 300‬ﻛﻴﻠـﻮﻣﺘﺮي ﺟـﺪه ﻗـﺮار دارد( ﺟﻬـﺖ اﻳـﺮاد ﻳـﻚ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ رﻓﺘﻢ‪ ،‬در ﺟﻤﻊ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ و ﻋﺼﺒﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﻳﻦ ﺟﻮان ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻣﻲرود و ﭼﻮن ﻋﺠﻠﻪاي ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺧﻴﻠـﻲ ﺑـﺎ‬
‫آراﻣﻲ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺸﺖ ﺳﺮ او ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺷﺘﺎبزدهاي ﺑﻮده و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻪ راه را ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﺎز‬
‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺟﻮان ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻤﻲاﻓﺰاﻳﺪ و ﺑﻪ آﻧﺎن اﺷـﺎره ﻣـﻲﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ از ﺳـﺮﻋﺖ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻜﺎﻫﻨﺪ‪ .‬ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻋﻘﺒﻲ از دﺳﺖ اﻳﻦ رﻓﻴﻖ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻨﮓ آﻣﺪه و ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از او‬

‫‪ -1‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ‪.‬‬
‫‪ -2‬اﺑﻮداود و ﺗﺮﻣﺬي ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ و ﺣﺴﻦ‪.‬‬
‫‪ -3‬دار ﻗﻄﻨﻲ در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺣﺴﻦ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪122‬‬

‫ﺳﺒﻘﺖ ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺟﻬﺖ ﺗﻨﺒﻴﻪ و اﻧﺘﻘﺎم از وي‪ ،‬ﻣﺎﺷـﻴﻨﺶ را ﺑـﻪ اﻧﺤـﺮاف و ﺧـﺎرج از ﺟـﺎده‬
‫ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﻫﻴﭽﻜﺪام دﭼﺎر آﺳﻴﺐ ﻧﺸﺪه و ﺑﺎﻫﻢ ﺗﺼﺎدف ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ رﻓﻴﻖ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ و ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ را ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮاﺑـﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻓﺮﻳﺎد زده و ﺟﻮش و ﺧﺮوش ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺐ آن ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﭼـﺮاغ‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻣﻲاﻳﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬دوﺳﺖ ﻣﺎ ﺷﺎل ﮔﺮدﻧﺶ را ﺑﻪ ﻳـﻚ ﻃـﺮف ﻣـﻲاﻧـﺪازد و‬
‫آﭼﺎر ﭼﺮخ را ﺑﺮﻣﻲدارد و از ﻣﺎﺷﻴﻦ ﭘﻴﺎده ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺳﻮي آنﻫﺎ ﻣﻲرود‪ .‬ﺧﺸﻢ و ﻏﻀﺐ در‬
‫وﺟﻮدش ﻓﻮاره زده و ﺗﺎﻟﻴﻮر دﺳـﺘﺶ اﺳـﺖ از آن ﻃـﺮف ﺳـﻪ ﺟـﻮان ﻛـﻪ ﺑﺎزوﻫﺎﻳﺸـﺎن در‬
‫ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺸﺎن ﺟﺎ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد و ﺑﺮ اﺛﺮ ﻛﻠﻔﺘﻲ ﺷﺎﻧﻪﻫﺎيﺷﺎن‪ ،‬دﺳـﺖﻫـﺎيﺷـﺎن از ﺑﻐـﻞﻫﺎﻳﺸـﺎن‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺷﺪه و ﺑﺎ ﻳﻚ ﺧﻮﻧﺴﺮدي ﻛﺎﻣﻞ ﺑـﻪ ﺳـﻮي رﻓﻴـﻖﻣـﺎن ﻣـﻲآﻳﻨـﺪ و‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ ﻛﻪ وي ﺧﻮدش را ﺑﺮاي ﺟﻨﮓ آﻣﺎده ﻛﺮده اﺳﺖ؟!‬
‫ﭼﻮن او آنﻫﺎ را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﺑﻪ ﻟﺮزه ﻣﻲاﻓﺘﺪ و ﻏﺮور و ﺟﻮش ﻓﺮوﻛﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
‫آﻧﺎن ﺑﻪ او و آﻧﭽﻪ در دﺳﺖ دارد ﻣﻲﻧﮕﺮﻧﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻣﻼﺣﻈـﻪ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ آﻧـﺎن ﭼﺸـﻢﻫـﺎي‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ آﻧﭽﻪ در دﺳﺖ داﺷﺖ دوﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬آن را ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﺮﻣﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺷﻤﺎ را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ از ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺷﻤﺎ اﻓﺘﺎده اﺳـﺖ! ﻳﻜـﻲ از آنﻫـﺎ‬
‫ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ آن را از دﺳﺘﺶ ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ و او دﺳﺘﺶ را ﺑﻪ ﺳﻮي‬
‫آﻧﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮده و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧﺪا ﺣﺎﻓﻆ!‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ‪...‬‬
‫»ﻋﺼﺒﻲ ‪ +‬ﻋﺼﺒﻲ = اﻧﻔﺠﺎر«‪.‬‬
 ‫ﻛﻠﻴﺪ دلﻫﺎ‬

‫ﻫــﺮ دروازهاي ﻛﻠﻴــﺪي دارد و ﻛﻠﻴــﺪ ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﮔﺸــﻮدن دلﻫــﺎي ﻣــﺮدم ﺷــﻨﺎﺧﺖ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖﻫﺎيﺷﺎن اﺳﺖ‪ ،‬از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬ﺣﻞﻧﻤﻮدن ﻣﺸﻜﻼت آنﻫﺎ‪ ،‬اﻳﺠـﺎد ﺻـﻠﺢ و آﺷـﺘﻲ در ﺑـﻴﻦ‬
‫آﻧﺎن‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺎن‪ ،‬ﭘﺮﻫﻴﺰ از ﺷﺮارتﻫﺎيﺷﺎن اﮔﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖ آﻧﺎن را ﺑﺸﻨﺎﺳﻴﺪ در ﻫﻤﮕﻲ اﻳـﻦ‬
‫اﻣﻮر ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﺑﻴﻦ ﻳﻚ ﺟﻮان و ﭘﺪرش اﺧﺘﻼﻓﻲ رخ داده اﺳﺖ و داﻣﻨـﻪي اﺧـﺘﻼفﺷـﺎن‬
‫ﭼﻨﺎن ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﭘﺪرش او را از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺴﺮ ﺑﺎرﻫﺎ ﺗـﻼش ﻛـﺮده ﺗـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎزﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺎ ﭘﺪر ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻐﺮض و ﺳﺘﻴﺰهﺟﻮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﺟﻬﺖ اﺻﻼح ﺑﻴﻦ آﻧﺎن دﺧﺎﻟـﺖ ﻣـﻲﻛﻨﻴـﺪ ﺑـﺎ ﭘـﺪرش از ﻧﺼـﻮص ﺷـﺮﻋﻲ ﺳـﺨﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ ،‬او را از ﮔﻨﺎه ﻗﻬﺮ و ﻗﻄﻊ ﺻﻠﻪ رﺣﻤﻲ ﻣﻲﺗﺮﺳﺎﻧﻴﺪ‪ ،‬اﻣﺎ او ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻤﻠﻮ از ﺧﺸﻢ و ﻛﻴﻨﻪ اﺳﺖ ﺑﺎز ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﺪ ﺗﺎ ﺟﻬﺖ آﺷـﺘﻲ ﺑـﻴﻦ آﻧـﺎن از‬
‫اﺳﻠﻮبﻫﺎي دﻳﮕﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ و درﻣﻲﻳﺎﺑﻴﺪ ﻛﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ اﻳﻦ ﭘـﺪر اﺣﺴﺎﺳـﻲ و ﻋـﺎﻃﻔﻲ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻧﺰد او ﻣﻲآﻳﻴﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ! ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪت رﺣﻢ ﻧﻤﻲﻛﻨـﻲ رﺧﺘﺨـﻮاﺑﺶ زﻣـﻴﻦ و‬
‫ﮔﺮمﻛﻦاش ﺳﻘﻒ آﺳﻤﺎن اﺳﺖ ﺗﻮ ﻣﻲﺧﻮري و ﻣﻲﻧﻮﺷﻲ و آن ﺑﻴﭽﺎره ﺷﺐ و روز ﮔﺮﺳﻨﻪ و‬
‫ﺷﻜﻢ ﺗﻬﻲ اﺳﺖ! آﻳﺎ ﺑﻪ ﻳﺎد او ﻧﻤﻲاﻓﺘﻲ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻛـﻪ ﺗﻜـﻪ ﻧـﺎن را ﺑﺮﻣـﻲداري ﺗـﺎ ﺑـﺮ دﻫﺎﻧـﺖ‬
‫ﺑﮕﺬاري؟ آﻳﺎ راهرﻓﺘﻦ او را زﻳﺮ آﻓﺘﺎب ﺳﻮزان ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﻤﻲآوري؟ آﻳﺎ دوران ﻛﻮدﻛﻲاش را ﺑﻪ‬
‫ﻳﺎد ﻧﻤﻲآوري ﻛﻪ او را ﺑﻐﻞ ﻧﻤﻮده و در آﻏﻮش ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻲ و ﻣﻲﺑﻮﻳﻴﺪي و ﻣﻲﺑﻮﺳﻴﺪي؟ آﻳـﺎ‬
‫راﺿﻲ ﻣﻲﺷﻮي ﻛﻪ او ﻧﺰد ﻣﺮدم دﺳﺖ ﮔﺪاﻳﻲ دراز ﻛﻨﺪ و ﭘﺪرش زﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ؟‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻋﺎﻃﻔﻪي ﭘﺪر ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎت ﺑﻪ ﺟﻮش آﻣـﺪه و ﺑـﻪ ﻧﻘﻄـﻪي اﺗﻔـﺎق‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﭘﺪرش ﺑﺨﻴﻞ و ﻣﺎلدوﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ! ﻣﺘﻮﺟـﻪ‬
‫ﺑﺎش ﺧﻮدت را ﺑﻪ ﻫﻼﻛﺖ ﻧﻴﻨﺪاز‪ .‬ﻓﺮزﻧﺪ را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ و ﺗﺼﺮف ﺧﻮد درآور‪ .‬ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ دزد و‬
‫رﻫﺰن ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺷﻤﺎ را در اﺛﺮ ﺗﺴﻮﻳﻪ ﺣﺴﺎب آﻧﭽﻪ ﺑﺮداﺷـﺘﻪ و در ﺳـﺎزﻧﺪﮔﻲ آﻧﭽـﻪ ﺧـﺮاب‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪124‬‬

‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪» ،‬ﺑﻪ دادﮔﺎه ﻧﻜﺸﺎﻧﺪ« ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل ﺗﻮ ﭘﺪر ﻫﺴـﺘﻲ ﻣﻮاﻇـﺐ ﺑـﺎش! در اﻳـﻦ ﻫﻨﮕـﺎم‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﭘﺪر ﺑﺨﻴﻞ ﺣﺴﺎﺑﺶ را از ﻧﻮ اﻋﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺳﺨﻨﺎنﺗﺎن ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ او آزﻣﻨـﺪ و ﻣـﺎلدوﺳـﺖ اﺳـﺖ ﺑـﻪ او‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ! ﻛﺴﻲ ﺟﺰ ﭘﺪرت ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﻮد ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮدا ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ازدواج ﭘﻴﺪا ﻣـﻲﻛﻨﻴـﺪ‬
‫ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﻬﺮﻳﻪات را ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ اﮔﺮ ﻣﺎﺷﻴﻨﺖ ﺧﺮاب ﺷﻮد ﭼـﻪ ﻛﺴـﻲ آن را ﺗﻌﻤﻴـﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻴﻤﺎر ﺷﻮﻳﺪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن را ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ ﺑﺮادراﻧﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻃـﻮري‬
‫ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺮج و ﻫﺰﻳﻨﻪ‪ ،‬ﻫﺪﻳﻪ و ﺷﻤﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻧﺸﺴﺘﻪاي ﻫـﻴﭻ اﺷـﻜﺎﻟﻲ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ اﻳﻦﻫﺎ را ﺑﺎ ﺑﻮﺳﻪاي ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﭘﺪرت ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻧﻤﺎﻳـﺪ ﻳـﺎ ﺟﻤـﻼت‬
‫اﺳﻒﺑﺎري ﻛﻪ در ﮔﻮﺷﺶ ﺑﻨﻮازي اﺻﻼح ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﮔﺮ ﺟﻬﺖ آﺷﺘﻲ ﺑﻴﻦ دو زن و ﺷﻮﻫﺮ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻧﻤﻮدﻳﺪ‪ ،‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻋﻤـﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴـﺪ و‬
‫دروازه ﻫﺮﻛﺪام را ﺑﺎ ﻛﻠﻴﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ آن ﺑﮕﺸﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻲ از ﻣـﺪﻳﺮ‬
‫ادارهيﺗﺎن ﻣﺮﺧﺼﻲ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻛﻪ او ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﻋﻮاﻃﻒ و اﻣﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺗـﻮﺟﻬﻲ از‬
‫ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻓﻘﻂ ﻛﺎر )و ﺑﺲ(! ﺑﻪ او ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻣﻦ ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ ﺳـﻪ روز ﻣﺮﺧﺼـﻲ‬
‫دارم ﺗﺎ ﺷﻮر و ﻧﺸﺎط ﺗﺎزهاي ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻢ و ﻣـﻲﺧـﻮاﻫﻢ ﻧﺸـﺎط و ﺷـﺎداﺑﻲام را از ﺳـﺮ ﺑﮕﻴـﺮم‪.‬‬
‫اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ اﻧﺮژي و ﻧﻴﺮوي ﺗﻮﻟﻴﺪي ﻣﻦ در اﺛﺮ ﻓﺸﺎر ﻛـﺎر از ﺑـﻴﻦ ﻣـﻲرود و‬
‫ﺿﻌﻴﻒ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻓﻘﻂ ﺳﻪ روز ﺑﻪ ﻣـﻦ ﻓﺮﺻـﺖ ﺑـﺪه ﺗـﺎ )ﻣﻐـﺰم( راﺣـﺖ ﺷـﻮد و ﻧﺸـﺎط و‬
‫اﻧﺮژيام را ﺑﺎز ﭘﺲ ﮔﺮداﻧﻢ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻓﺮدي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ از ﺧﻼل ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎﻳﺶ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻲ ﻛﻪ او ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده و‬
‫ﻋﻴﺎﻟﺶ ﻋﻼﻗﻪ دارد‪ ،‬ﺑﻪ او ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺗﺎ ﺑـﻪ دﻳـﺪن واﻟـﺪﻳﻦ و ﻓﺮزﻧـﺪان‬
‫ﺑﺮوم اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﻳﻚ ﺑﻴﺎﺑﺎن و آنﻫﺎ در ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮﻧـﺪ و‪ ...‬اﻳـﻦ ﻣﻬـﺎرت را‬
‫ﺧﻮب ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻋﻦ ﻗﺮﻳﺐ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺷﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ در ﻗـﺪرت ﻗـﺎﻧﻊﺳـﺎﺧﺘﻦ‪،‬‬
‫ﻛﺴﻲ را ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺗﺮ و ﻣﺘﺨﺼﺺﺗﺮ از ﻓﻼﻧﻲ ﻧﺪﻳﺪهاﻳﻢ‪.‬‬
 ‫‪125‬‬ ‫ﻛﻠﻴﺪ دلﻫﺎ‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ‪...‬‬
‫»ﻫﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻠﻴﺪي دارد و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻃﺒﻴﻌﺖ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺷـﻨﺎﺧﺖ ﻛﻠﻴـﺪ ﻣﻨﺎﺳـﺐ وي‬
‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
 ‫رﻋﺎﻳﺖ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ‬

‫ﻣﺰاج و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣـﺮدم در زﻧـﺪﮔﻲ ﺑـﻪ ﻫﻨﮕـﺎم اﻧـﺪوه و ﺷـﺎدﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺳـﻼﻣﺘﻲ و ﺑﻴﻤـﺎري‪،‬‬
‫ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪي و ﻓﻘﺮ‪ ،‬ﺳﻜﻮن و آﺷﻔﺘﮕﻲ ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و در ﻧﺘﻴﺠـﻪ اﻧـﻮاع ﺗﻌـﺎﻣﻼت و ﺗﻐﻴﻴـﺮ‬
‫ﻣﺰاجﻫﺎيﺷﺎن ﻳﺎ ﭘﺎﺳﺦ آﻧﺎن ﺑﺮ ﺣﺴـﺐ ﺣﺎﻟـﺖﻫـﺎي اﺣﺴﺎﺳـﻲ ﺑـﻪ ﻫﻨﮕـﺎم ﺗﻌﺎﻣـﻞ ﻣﺘﻔـﺎوت‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺷﻮﺧﻲ و ﻣﺰاح را از ﺷﻤﺎ در ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﻘﺮار و آراﻣﺶ ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪ ،‬و اﻣﺎ در‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺣﺰن و اﻧﺪوه ﭼﻨﻴﻦ اﻣﺮي را ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬ﭘـﺲ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﻧﻴﺴـﺖ ﺷـﻤﺎ در ﻳـﻚ‬
‫ﺟﻠﺴﻪي ﺗﻌﺰﻳﺖ ﻳﻚ ﻗﻬﻘﻬﻪ زده و در ﻳﻚ ﺧﻨﺪهي ﻋﻤﻴﻖ ﻓﺮو روﻳﺪ!‬
‫اﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻤﻠﻲ را در ﻳﻚ ﭘﻴﻚ ﻧﻴﻚ و ﺳﻔﺮ ﺗﻔﺮﻳﺤـﻲ ﺧـﺎرج از ﺷـﻬﺮ اﻧﺠـﺎم‬
‫دﻫﻴﺪ و اﻳﻦ اﻣﺮي ﻣﺴﻠﻢ در ﻧﺰد ﻫﻤﻪ ﺧﺮدﻣﻨﺪان اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺤـﺚ ﻣـﺎ در اﻳﻨﺠـﺎ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﺪف ﻣﺎ ﻣﺮاﻋﺎتﻧﻤﻮدن اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻣﺸﺎﻋﺮ اﻓـﺮاد ﺑـﻪ ﻫﻨﮕـﺎم ﺳـﺨﻦﮔﻔـﺘﻦ و‬
‫ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ آﻧﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ زﻧﻲ ﺷﻮﻫﺮش او را ﻃﻼق داده و ﭘﺪر و ﻣﺎدرش ﻧﻴﺰ وﻓﺎت ﻛﺮدهاﻧـﺪ و ﺧـﻮد‬
‫را راﺿﻲ ﻧﻤﻮده ﺗﺎ ﺑﺎ ﺑﺮادر و زن ﺑﺮادرش زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎل زن ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺑﻪ وﻗـﺖ‬
‫ﻇﻬﺮ ﺑﻪ دﻳﺪار آنﻫﺎ ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬اﻳﻦ زن ﺑﻪ او ﺧﻮش آﻣـﺪ ﮔﻔﺘـﻪ و ﺑـﻪ او ﭼـﺎي و ﻗﻬـﻮه ﺗﻘـﺪﻳﻢ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ زن ﻣﻴﻬﻤﺎن ﺟﻬﺖ ﻃﻴﺐ ﺧﺎﻃﺮ او از اﻳـﻦ در و آن در ﺳـﺨﻨﺎﻧﻲ ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ ،‬در اﻳـﻦ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم زن ﻣﻄﻠﻘﻪ از وي ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ :‬دﻳﺮوز ﺷﻤﺎ را دﻳﺪم ﻛﻪ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﺷﺪﻳﺪ! زن ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺟﺎن‪ ،‬ﺑﻠﻪ ﭘﺪر ﺑﭽﻪﻫﺎ – ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻮﻫﺮش – دﻳﺮوز اﺻﺮار ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺷﺎم را در ﺑﻴـﺮون‬
‫از ﺧﺎﻧﻪ ﺻﺮف ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻟﺬا ﻣﻦ ﻫﻤـﺮاه او رﻓـﺘﻢ‪ ،‬ﺳـﭙﺲ او ﺑـﻪ ﺑـﺎزار رﻓـﺖ و ﺑـﺮاي ﻋﺮوﺳـﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﺮم ﻟﺒﺎس ﺧﺮﻳﺪ و ﺳﭙﺲ در ﺟﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮ ﺗﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮد و اﻟﻨﮕﻮﻳﻲ ﺑﺮاﻳﻢ ﺧﺮﻳـﺪ ﺗـﺎ آن را‬
‫در اﻳﻦ ﻋﺮوﺳﻲ ﺑﭙﻮﺷﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻴﻢ ﺑﭽﻪﻫﺎ را ﻣﻠﻮل و رﻧﺠﻮر دﻳﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا ﺑـﻪ آﻧـﺎن‬
‫وﻋﺪه داد ﻛﻪ آﺧﺮ ﻫﻔﺘﻪ آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻣﻲﺑﺮد و ﻫﻤﭽﻨـﺎن اﻳـﻦ زن ﻣﻄﻠﻘـﻪ ﺑﻴﭽـﺎره ﺑـﻪ‬
 ‫‪127‬‬ ‫رﻋﺎﻳﺖ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ‬

‫ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﮔﻮش ﻣﻲداد و اﻧﺪﻛﻲ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻓﺮو رﻓﺖ ﻛﻪ وي در ﺧﺎﻧـﻪي زن ﺑـﺮادرش ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺳﺆال‪ :‬آﻳﺎ ﺑﻴﺎن اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﺣﺎدﻳﺚ ﺑﺎ زﻧﻲ ﻛـﻪ در ﻗﻀـﻴﻪ ازدواج ﺷﻜﺴـﺖ ﺧـﻮرده اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ؟! آﻳﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﺤﺒﺖ اﻳﻦ زن ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ اﻓﺰوده ﻣﻲﮔﺮدد‬
‫و اﺷﺘﻴﺎق ﺑﻪ ﻣﺠﺎﻟﺴﺖ ﺑﺎ او و ﺷﺎدﻣﺎنﺷﺪن از دﻳﺪار او ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﻣﻲﮔﺮدد؟‬
‫ﻫﻤﮕﻲ در ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﺳﺆال ﻣﻮاﻓﻖ ﻫﺴﺘﻴﻢ و ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﻴﻢ‪ :‬ﺧﻴـﺮ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ ﻗﻠـﺒﺶ ﻣﻤﻠـﻮ از‬
‫ﺑﻐﺾ و ﺗﻨﻔﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬راه ﺣﻞ آن ﭼﻴﺴﺖ؟ آﻳﺎ ﺑﻪ او دروغ ﺑﮕﻮﻳﺪ؟‬
‫ﺧﻴﺮ‪ ،‬اﻣﺎ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ را ﻛﻮﺗﺎه و ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﻣﺎ ﻛـﺎري داﺷـﺘﻴﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ آن را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدادﻳﻢ و ﺳﭙﺲ ﺳﺨﻦ را ﺑﻪ ﻣﻮﺿـﻮع دﻳﮕـﺮي ﺑﮕﺮداﻧـﺪ ﻛـﻪ او را ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺼﻴﺒﺖ و ارادهاش ﺑﻪ ﺻﺒﺮ وادار ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫دو ﻧﻔﺮ در ﺳﺎل آﺧﺮ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن ﺑﺎ اﻣﺘﻴﺎز ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻗﺒﻮل ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ و دوﻣﻲ از ﭼﻨﺪ واﺣﺪ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺑﺎ ﻣﻌﺪل ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﻗﺒﻮل ﺷﺪه ﻛﻪ ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺎ آن‬
‫وارد داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻮد ﭘﺲ آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻛﻪ داﻧﺸﺠﻮي ﻗﺒﻮل ﺷﺪه ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻼﻗﺎت‬
‫ﺑﺎ دوﺳﺘﺶ ﻣﻮﺿﻮع داﻧﺸﮕﺎه و ﭘـﺬﻳﺮش ﺧـﻮد را در آن و اﻣﺘﻴـﺎزاﺗﻲ ﻛـﻪ در داﻧﺸـﮕﺎه از آن‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﺑﻜﺸﺪ؟ ﻗﻄﻌﺎً ﺟﻮاب ﻫﻤﻪي ﻣﺎ »ﺧﻴـﺮ« اﺳـﺖ‪ .‬ﭘـﺲ راه ﺣـﻞ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫راه اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي او ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻮم و اﺟﻤﺎﻟﻲ ﭼﻴـﺰي ﺑﮕﻮﻳـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي او ﺳـﻨﮕﻴﻦ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺑﻪ اﻓﻜﺎرش ﺻﺪﻣﻪ ﻧﺰﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ از ﺷﻠﻮﻏﻲ و ازدﺣﺎم داﻧﺸـﮕﺎهﻫـﺎ و ﭘـﺬﻳﺮش‬
‫اﻧﺪك و ﺧﻮف ﺑﺴﻴﺎري از اﻗﺪامﻛﻨﻨﺪﮔﺎن از ﻋﺪم ﭘﺬﻳﺮش ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﻜﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﺎراﺣﺘﻲ دوﺳـﺘﺶ‬
‫ﺧﻔﻴﻒﺗﺮ ﺷﺪه و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﺠﺎﻟﺴﺖ و ﻫﻢﻧﺸﻴﻨﻲ او ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﮔﺮدد و ﺑﺎ ﻗﺮب و ﻫﻤﻨﺸـﻴﻨﻲ او‬
‫اﻧﺲ ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﺣﺴﺎس ﻛﻨﺪ ﻛﻪ دوﺳﺘﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﻣﺤﺒﺖ ﻗﻠﺒﻲ دارد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﻣﺜﻼً دو ﺟﻮان ﺑﺎﻫﻢ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺪر ﻳﻜـﻲ ﺳـﺨﻲ و ﺑﺨﺸـﻨﺪه‬
‫اﺳﺖ و اﻣﻮال ﻫﻨﮕﻔﺘﻲ در اﺧﺘﻴﺎر او ﻣﻲﮔﺬارد و دﻳﮕﺮي ﭘﺪرش ﺑﺨﻴﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺰ ﻣﺼﺎرف‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪128‬‬

‫ﺣﺪ ﻛﻔﺎف ﭼﻴﺰي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ او ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴـﺖ ﻛـﻪ ﭘﺴـﺮ ﺳـﺨﺎوﺗﻤﻨﺪ از اﻣـﻮال‬
‫ﻫﻨﮕﻔﺘﻲ ﻛﻪ ﭘﺪرش ﺑﻪ او ﻣﻲدﻫﺪ و ﻛﺜﺮت ﺛﺮوﺗﻲ ﻛـﻪ در اﺧﺘﻴـﺎر دارد ﺳـﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳـﺪ؛ زﻳـﺮا‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺳﺨﻦﻫﺎ ﺳﻴﻨﻪي دوﺳـﺘﺶ را ﺗﻨـﮓ ﻧﻤـﻮده و او را وادار ﺑـﻪ ﺑـﺪرﻓﺘﺎري ﺑـﺎ ﭘـﺪرش‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و از ﻣﺠﺎﻟﺴﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ دوﺳﺖ ﺧﺴﺘﻪ و ﻣﻠﻮل ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬و ﺑﻪ دوري از او ﺗﻤﺎﻳﻞ ﭘﻴﺪا‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﺮاﻋﺎت اﺣﺴﺎﺳﺎت و روﺣﻴﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ دﻳﮕـﺮان ﺗﻨﺒﻴـﻪ‬
‫ﻧﻤﻮده و ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺟﺬام ﺗﺎ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻧﻈﺮ ﻧﻴﻨﺪازﻳﺪ)‪.(1‬‬
‫ﻣﺠﺬوم ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﭘﻮﺳـﺘﻲ ﻣﺒـﺘﻼ ﮔﺸـﺘﻪ و او را ﻧﺎزﻳﺒـﺎ و زﺷـﺖ ﻧﻤـﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ از ﻛﻨﺎر ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮدي ﮔﺬر ﻧﻤﻮد ﭼﺸﻤﺶ را ﺑـﻪ او ﺑـﺪوزد؛‬
‫زﻳﺮا اﻳﻦ ﻋﻤﻞ او را ﺑﻪ ﻳﺎد ﺑﻴﻤﺎرﻳﺶ اﻧﺪاﺧﺘﻪ و ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬در ﻳـﻚ‬
‫ﺻﺤﻨﻪاي ﻛﻪ ﻣﻤﻠﻮ از ﻣﺮاﻋﺎت و ﻟﻄﻒ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﺑﻮد ﺑﺎ ﭘﺪر اﺑـﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﺑﺮﺧـﻮرد ﻧﻤـﻮد‪ ،‬ﭼـﻮن‬
‫وﻗﺘﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺟﻬﺖ ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ ﺑﺎ ﻟﺸﻜﺮﻫﺎي ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑـﻪ آﻧﺠـﺎ آﻣـﺪ اﺑﻮﻗﺤﺎﻓـﻪ ﭘـﺪر‬
‫ﺣﻀﺮت اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻛﻪ ﭘﻴﺮﻣﺮدي اﻓﺘﺎده و ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ ﺑﻮد ﺑﻪ دﺧﺘﺮش ﻛﻪ ﻛـﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮزﻧـﺪش ﺑـﻮد‪،‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬دﺧﺘﺮم! ﻣﺮا ﺑﺎﻻ ﻛﻮه اﺑﻮﻗﺒﻴﺲ ﺑﺒﺮ ﺗﺎ ﺻﺪاﻗﺖ آﻧﭽﻪ ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪ ،‬را ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻛـﻨﻢ‪ ،‬آﻳـﺎ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ؟‬
‫دﺧﺘﺮش او را ﺑﺎﻻي ﻛﻮه ﺑﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬دﺧﺘﺮم ﭼﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ؟ دﺧﺘﺮش ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻟﺸﻜﺮ ﺳـﻴﺎﻫﻲ‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﻛﻪ در ﺣﺎل آﻣﺪن اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻟﺸﻜﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬دﺧﺘﺮش ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮدي را ﻣﻲﺑﻴـﻨﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ و ﻋﻘﺐ اﻳﻦ ﻟﺸﻜﺮ ﻣﻲرود‪ ،‬اﺑﻮﻗﺤﺎﻓﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬دﺧﺘﺮم او »وازع« اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻟﺸـﻜﺮ را‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﺟﻠﻮ و ﻋﻘﺐ ﻣﻲرود‪ .‬ﺳﭙﺲ دﺧﺘﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺪرم! ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑـﻪ ﺧـﺪا ﻛـﻪ‬
‫ﺳﻴﺎﻫﻲ ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺷﺪ‪» .‬اﺑﻮﻗﺤﺎﻓﻪ« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻛﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﺑﻪ ﻣﻜﻪ رﺳﻴﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺮا ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺒﺮ‪ ،‬زﻳﺮا آنﻫﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ در ﺧﺎﻧـﻪاش داﺧـﻞ ﺷـﻮد او در اﻣـﺎن اﺳـﺖ‪ .‬ﻟـﺬا‬
‫دﺧﺘﺮﻛﺶ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از ﻛﻮه ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪ و ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮﺳﻨﺪ ﻟﺸﻜﺮ اﺳﻼم ﺑﺎ آنﻫـﺎ‬
‫روﺑﺮو ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

 ‫‪129‬‬ ‫رﻋﺎﻳﺖ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ‬

‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺑﻪ ﺳﻮي ﭘﺪرش رﻓﺖ و او را اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻧﻤﻮده و ﺧﻮشآﻣﺪ ﮔﻔـﺖ و‬
‫ﺳﭙﺲ دﺳﺘﺶ را ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻣﺴﺠﺪ آورد‪ .‬وﻗﺘـﻲ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬او را‬
‫دﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺮ و ﻓﺮﺳﻮده ﺷﺪه و ﺑﺪﻧﺶ ﺿﻌﻴﻒ ﺷﺪه و اﺳﺘﺨﻮانﻫﺎﻳﺶ ﻧﺮم ﺷـﺪه‪ ،‬و ﺑـﻪ ﻣـﺮگ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪه اﺳﺖ و اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺑﻪ ﭘﺪرش ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺎلﻫﺎ از او ﺟﺪا ﺷـﺪه و ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻳﻦ از او ﻏﺎﻓﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﺧﻮاﺳـﺖ دﻟـﺶ را ﺧـﻮش ﻧﻤـﻮده و ﻗـﺪر و‬
‫ﻣﻨﺰﻟﺖ رﻓﻴﻌﺶ را در ﻧﺰد ﺧﻮد اﻇﻬﺎر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا او را در ﺧﺎﻧﻪاش ﻧﮕﺬاﺷﺘﻲ ﺗـﺎ ﻣـﻦ‬
‫ﻧﺰد او ﻣﻲآﻣﺪم؟! اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ در ﺟﻨﮓ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهي آنﻫﺎ رﺳﻮل ﺧـﺪا‬
‫‪ ‬اﺳﺖ‪ ،‬و ﻓﺮﺻﺖ او ﻛﻮﺗﺎه اﺳﺖ و ﻣﺸﺎﻏﻞ او ﺑﻴﺸﺘﺮ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ ﺗـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪي ﭘﺪرش رﻓﺘﻪ و او را ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﺸﻜﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! او ﺳﺰاوارﺗﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺎﻳـﺪ ﻧـﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺰد او ﺑﺮوﻳﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻛﻤﺎل ﻟﻄﻒ و ﻣﺤﺒـﺖ »اﺑﻮﻗﺤﺎﻓـﻪ« را در‬
‫ﺟﻠﻮ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺸﺎﻧﻴﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﻴﻨﻪاش دﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺳﻼم ﺑﻴـﺎور! در اﻳـﻦ وﻗـﺖ‬
‫ﭼﻬﺮه ي »اﺑﻮﻗﺤﺎﻓﻪ« درﺧﺸﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪َ » :‬أ ْﺷ َﻬﺪُ َأ ْن ﻻَ إِ َﻟ َﻪ إِ ﱠﻻ اﻟ ﱠﻠـ ُﻪ َو َأ ْﺷ َﻬﺪُ َأ ﱠن ُﳏ ﱠَﻤﺪً ا َﻋ ْﺒﺪُ ُه َو َر ُﺳــﻮ ُﻟ ُﻪ«‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ از روي ﺳﺮﺧﻮﺷـﻲ و ﺷـﺎدﻣﺎﻧﻲ ﺗﻜـﺎن ﺧـﻮرد و از ﺷـﺪت ﺧﻮﺷـﻲ در دﻧﻴـﺎ ﺟـﺎي‬
‫ﻧﻤﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﭼﻬﺮهي ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺗﺄﻣﻞ ﻧﻤﻮد‪ .‬دﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺮي )ﻣﻮﻫﺎﻳﺶ( ﺳـﻔﻴﺪي‬
‫را ﺑﻪ او ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ )ﺳﻔﻴﺪي( را از ﻣﻮﻫﺎﻳﺶ ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻴـﺪ و ﺑـﻪ ﺳـﻴﺎﻫﻴﺶ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬او اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻣﺸﺎﻋﺮ را در ﺗﻌﺎﻣﻠﺶ ﻣﺮاﻋﺎت ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺣﺘﻲ وﻗﺘﻲ وارد ﻣﻜﻪ ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻟﺸﻜﺮ را ﺑﻪ دﺳﺘﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد و ﭘﺮﭼﻢ ﻳﻚ دﺳﺘﻪ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺻـﺤﺎﺑﻲ ﭘﻬﻠـﻮان‬
‫»ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎده ‪ «‬ﺳﭙﺮد‪ .‬ﺑﻪ دﺳﺖﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺮﭼﻢ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﺷـﺨﺺ ﺑـﻪ دﺳـﺖﮔﻴﺮﻧـﺪه‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي ﻛﻞ ﻃﺎﻳﻔﻪاش ﻣﺎﻳﻪي اﻓﺘﺨﺎر ﺑﻮد‪» .‬ﺳﻌﺪ« ﺑﻪ ﻣﻜـﻪ و ﺳـﺎﻛﻨﺎن آن ﻧﮕـﺎه ﻣـﻲﻛـﺮد و‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦﻫﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺟﻨﮕﻴﺪﻧﺪ و او را ﺑﻪ ﺗﻨﮓ آوردﻧﺪ و ﻣﺮدم را‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪130‬‬

‫از او ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ اﻓﺮاد ﺑﻮدﻧﺪ ﻛـﻪ »ﺳـﻤﻴﻪ« و »ﻳﺎﺳـﺮ« را ﺑـﻪ ﻗﺘـﻞ رﺳـﺎﻧﺪﻧﺪ و‬
‫»ﺑﻼل« و »ﺧﺒﺎب« را ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو در اﻳﻦ زﻣﺎن ﻣﺴـﺘﺤﻖ ﺗﺄدﻳـﺐ ﺑﻮدﻧـﺪ؛ ﻟـﺬا‬
‫ﺳﻌﺪ ﭘﺮﭼﻢ را ﺑﻪ اﻫﺘﺰاز درآورده و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻴــــــــــﻮم ﺗﺴــــــــــﺘﺤﻞ اﳊﺮﻣــــــــــﺔ‬ ‫اﻟﻴــــــــــــﻮم ﻳــــــــــــﻮم اﳌﻠﺤﻤــــــــــــﺔ‬
‫»اﻣﺮوز روز ﻧﺒﺮد اﺳﺖ و ﺣﺮﻣﺖﻫﺎ در آن ﺣﻼل ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﻗﺮﻳﺶ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﺷﻨﻴﺪه و ﺑﺮ آنﻫـﺎ ﺳـﻨﮕﻴﻦ ﺷـﺪه و ﺑـﺮ دلﻫﺎﻳﺸـﺎن ﺑـﺰرگ ﺷـﺪ‪ .‬و‬
‫ﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺸﺘﻦﺷﺎن آنﻫﺎ را رﻳﺸﻪﻛﻦ ﻛﻨﺪ! از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫در ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻮد زﻧﻲ راه را ﺑﺮ او ﺑﺴﺖ و ﺗﺮس ﻗﺮﻳﺶ را از ﺳﻌﺪ در ﻧﺰد او ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻧﻤﻮده و‬
‫ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ـﺎﺋﻲ ﻗــﺮﻳﺶ وﻻت ﺣــﲔ ﳉــﺎء‬
‫ﻳــﺎ ﻧﺒــﻲ اﳍــﺪى إﻟﻴــﻚ ﳉـ ﱡ‬
‫ﺣﲔ ﺿﺎﻗﺖ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺳﻌﺔ اﻷرض وﻋــﺎداﻫﻢ إﻟــﻪ اﻟﺴــﲈء‬

‫إن ﺳﻌﺪ ًا ﻳﺮﻳﺪ ﻗﺎﺳﻤﺔ اﻟﻈﻬـﺮ ﺑﺄﻫﻞ اﳊﺠﻮن و اﻟﺒﻄﺤــﺎء‬

‫ﺧﺰرﺟﻲ ﻟﻮ ﻳﺴﺘﻄﻴﻊ ﻣﻦ اﻟﻐﻴـــﻆ رﻣﺎﻧــﺎ ﺑﺎﻟﻨﴪـ واﻟﻌــﻮاء‬

‫ﻓﺎﳖﻴﻨــﻪ إﻧــﻪ اﻷﺳــﺪ اﻷﺳـــﻮد واﻟﻠﻴــﺚ واﻟــﻎٌ ﰲ اﻟــﺪﻣﺎء‬

‫ﻓﻠﺌﻦ أﻗﺤــﻢ اﻟﻠــﻮاء وﻧـﺎدى ﻳــﺎ ﲪــﺎة اﻟﻠــﻮاء أﻫــﻞ اﻟﻠــﻮاء‬

‫ﻟﺘﻜــﻮﻧﻦ ﺑﺎﻟﺒﻄــﺎح ﻗــﺮﻳﺶ ﺑﻘﻌ ـ َﺔ اﻟﻘــﺎع ﰲ أﻛــﻒ اﻹﻣــﺎء‬

‫إﻧــﻪ ﻣﺼــﻠﺖ ﻳﺮﻳــﺪ ﳍــﺎ اﻟﻘﺘــﻞ ﺻــﻤﻮت ﻛﺎﳊﻴــﺔ اﻟﺼــﲈء‬

‫»اي ﭘﻴﺎمآور ﻫﺪاﻳﺖ! آراﻣﺶ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺗﻮﺳﺖ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻫﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬زﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻓﺮاﺧﻲ و وﺳﻌﺖ زﻣﻴﻦ ﺑﺮ آﻧﺎن ﺗﻨﮓ ﺷﺪ و ﺧﺪاي آﺳﻤﺎن ﺑﺎ آنﻫـﺎ دﺷـﻤﻨﻲ ﻛـﺮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧـﺎ‬
‫ﺳﻌﺪ ﺑﺎ اﻫﻞ »ﺣﺠﻮن« و »ﺑﻄﺤـﺎء« ارادهي )ﻓـﺮودآوردن( ﺑﻼﻳـﻲ ﺳـﺨﺖ را دارد‪ ،‬ﺧﺰرﺟـﻲ‬
‫اﺳﺖ و اﮔﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﺎ را از روي ﺧﺸﻢ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻛﺮﻛﺲ و ﺳﮓ ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﭘﺲ او را‬
‫ﺣﺘﻤﺎً ﺑـﺎز ﺑـﺪار ﻛـﻪ او ﺷـﻴﺮ ﺳـﭙﺎه اﺳـﺖ و ﺷـﻴﺮ زﺑـﺎنزﻧﻨـﺪه در ﺧـﻮنﻫﺎﺳـﺖ )ﺧﻮرﻧـﺪه‬
 ‫‪131‬‬ ‫رﻋﺎﻳﺖ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ‬

‫ﺧﻮنﻫﺎﺳﺖ(‪ ،‬اﮔﺮ ﭘﺮﭼﻢ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ اﻓﺘﺎد و اﻫﻞ ﭘـﺮﭼﻢ ﺻـﺪا ﻛﺮدﻧـﺪ‪ :‬اي ﺣﻔﺎﻇـﺖﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن‬
‫ﭘﺮﭼﻢ! )ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻴﺪ(‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻗﺮﻳﺶ در رود )ﺷﻦ زارﻫﺎ( ﺑﻪ ﺳﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑ‪‬ﺮد و ﺳـﺮزﻣﻴﻦ‬
‫ﻫﻤﻮار در اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻨﻴﺰان ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬او ﺷﻤﺸﻴﺮﻛﺸﻨﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺸﺘﻦ آن را ﻣـﻲﺧﻮاﻫـﺪ و‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺎر ﻛﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺎﻣﻮش اﺳﺖ«‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ را ﺷﻨﻴﺪ‪ .‬رﺣﻤﺖ و رأﻓﺖ داﻣﻨﮕﻴﺮش ﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘـﻲ دﻳـﺪ ﺑـﻪ‬
‫اﻳﺸﺎن روي آوردهاﻧﺪ و ﺧﻮاﺳﺖ آن زن را ﻧﺎاﻣﻴﺪ ﻧﻜﻨﺪ و ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺮﭼﻢ »ﺳﻌﺪ« را‬
‫ﻧﻴﺰ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ او را ﺑﺮ آن ﻣﻔﺘﺨﺮ ﮔﺮداﻧﻴﺪه اﺳﺖ؟ ﻟﺬا ﺑﻪ ﺳـﻌﺪ دﺳـﺘﻮر‬
‫داد ﺗﺎ ﭘﺮﭼﻢ را ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪش »ﻗﻴﺲ ﺑﻦ ﺳﻌﺪ« ﺑﺴﭙﺎرد‪ .‬ﻟﺬا »ﻗﻴﺲ ﺑﻦ ﺳـﻌﺪ« وارد ﻣﻜـﻪ ﺷـﺪ و‬
‫ﭘﺪرش در ﻛﻨﺎر او راه ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬آﻧﮕﺎه آن زن و ﻗﺮﻳﺶ وﻗﺘﻲ دﻳﺪﻧﺪ دﺳﺖ »ﺳـﻌﺪ« از ﭘـﺮﭼﻢ‬
‫ﺧﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﺧﺸﻨﻮد ﮔﺸﺘﻨﺪ‪» .‬ﺳﻌﺪ« ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﺸﻢ ﻧﻴﺎﻣﺪ؛ زﻳﺮا او ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ از زﺣﻤﺖ ﺣﻤﻞ ﭘﺮﭼﻢ راﺣﺖ ﺷﺪ و ﭘﺴﺮش آن را ﺣﻤـﻞ ﻣـﻲﻧﻤـﻮد‪ .‬ﭘـﺲ ﭼـﻪ‬
‫زﻳﺒﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﺸﺎن را ﺑﺰﻧﻴﻢ‪ .‬ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻛﺴﻲ را از دﺳـﺖ ﻧﺪﻫﻴـﺪ‬
‫رﺳﺘﮕﺎر ﺑﺎﺷﻴﺪ و ﻫﻤﮕﻲ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎيﺷﺎن ﻣﺘﻌﺎرض ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺗﻔﺎق‪...‬‬
‫»ﻣﺎ ﺑﺎ ﻗﻠﺐﻫﺎ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻧﻪ ﺑﺎ ﺟﺎنﻫﺎ«‪.‬‬
 ‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ارزش ﻗﺎﻳﻞ ﺑﺎش‬

‫ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻣﺮدم دوﺳﺖ دارﻧﺪ ﺑﻪ ارزش ﺧﻮﻳﺶ ﭘﻲ ﺑﺮده و آن را اﺣﺴﺎس ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﮔﺎﻫﻲ وﻗﺖ ﺣﺮﻛﺖﻫﺎ و ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎﻳﻲ اﻋﻤﺎل ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ ﺗـﺎ ﺟﻠـﺐ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ! ﺑﺴﺎ داﺳﺘﺎنﻫﺎ و ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎﻳﻲ از ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺗﺎ ﻣﺮدم ﺑﻪ آنﻫﺎ ارزش و اﻫﺘﻤﺎم‬
‫ﻗﺎﻳﻞ ﺷﻮﻧﺪ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از آﻧﺎن در ﺷﮕﻔﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ! ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﭘﺪري ﺧﺴﺘﻪ و ﻛﻮﻓﺘـﻪ از ﺳـﺮ‬
‫ﻛﺎر ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺎزﻣﻲﮔﺮدد و ﭼﻮن وارد ﻫﺎل ﻣﻨﺰﻟﺶ ﻣـﻲﺷـﻮد ﻣـﻲﺑﻴﻨـﺪ ﭼﻬـﺎر ﻓﺮزﻧـﺪش‬
‫ﻫﺮﻛﺪام ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮلاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﭘﺴﺮ ﻛﻪ ﻳﺎزده ﺳﺎل ﺳﻦ دارد‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ‬
‫را دﻧﺒﺎل ﻧﻤﻮده و دوﻣﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﻏﺬاﺧﻮردن اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻮﻣﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﺑـﺎزي ﺑـﺎ اﺳـﺒﺎب ﺑـﺎزي‬
‫اﺳﺖ و ﭼﻬﺎرﻣﻲ دارد ﻣﺸﻖﻫﺎﻳﺶ را ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺪر ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ! اﻣﺎ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ او ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اوﻟﻲ ﻣﺸـﻐﻮل‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﺶ اﺳﺖ‪ .‬دوﻣﻲ ﻏﺬاﻳﺶ را ﻣﻲﺧﻮرد و ﺳﻮﻣﻲ ﺑﺎ اﺳﺒﺎب ﺑﺎزيﻫﺎﻳﺶ ﻣﺸﻐﻮل اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﭼﻬﺎرﻣﻲ! ﭼﻮن ﭘﺪرش را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ ،‬دﺳﺖ از ﻛﺘﺎبﻫﺎﻳﺶ ﺑﺮداﺷـﺘﻪ و ﺑـﺎ ﭼﻬـﺮهاي ﺷـﺎد و‬
‫ﺧﻨﺪان ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ و دﺳﺖ ﭘﺪرش را ﻣـﻲﺑﻮﺳـﺪ و ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪ ﻃـﺮف ﻛﺘـﺎبﻫـﺎ و‬
‫دﻓﺘﺮﻫﺎﻳﺶ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد!‬
‫ﻛﺪاﻣﻴﻚ از اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﭘﺴﺮ ﻧﺰد ﭘﺪرﺷﺎن ﻣﺤﺒﻮﺑﺘﺮ اﺳﺖ؟ ﻗﻄﻌـﺎً ﺟـﻮاب ﻣـﺎ ﻳﻜـﻲ اﺳـﺖ‪:‬‬
‫ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮﻳﻦ آنﻫﺎ ﻧﺰد او ﭼﻬﺎرﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺪان ﺟﻬﺖ ﻧﻴﺴـﺖ ﻛـﻪ زﻳﺒـﺎﻳﻲ و ﺗﻴﺰﻫﻮﺷـﻲ‬
‫وي از آنﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ! ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺪان ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺪرش ﻓﻬﻤﺎﻧﻴـﺪ ﻛـﻪ او در ﻧـﺰد وي‬
‫اﻧﺴﺎن ﻣﻬﻤﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺷﻤﺎ ارزش ﻣﺮدم را در ﻧﺰد آﻧﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻇﻬﺎر ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺮاﺗـﺐ ﻣﺤﺒـﺖ و‬
‫ﻋﻼﻗﻪي آﻧﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮور ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ‪ ‬ﻫﻤﻪي اﻳﻦ ﻣﻮارد را در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﻣﺮاﻋﺎت ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻫـﺮ اﻧﺴـﺎﻧﻲ‬
‫واﻧﻤﻮد ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ و ﻗﻀﻴﻪي او ﻗﻀﻴﻪي ﺧﻮد او )ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ‪ (‬اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪133‬‬ ‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ارزش ﻗﺎﻳﻞ ﺑﺎش‬

‫روزي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎﻻي ﻣﻨﺒﺮ رﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺧﻄﺒﻪاي اﻳـﺮاد ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪ .‬ﻣـﺮدي وارد‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪ و ﺑﻪ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﻧﮕﺮﻳﺴـﺘﻪ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ! ﻣـﺮدي از اﺣﻜـﺎم دﻳـﻦ‬
‫ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲداﻧﺪ دﻳﻨﺶ ﭼﻴﺴﺖ؟!‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ او ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ دﻳﺪ ﻛﻪ او ﻣﺮدي ﺑﺎدﻳﻪﻧﺸﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺗـﺎ‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺧﻄﺒﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻤﺎﻧﺪ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﻮد را ﺑﺮاي او ﻓـﺎرغ ﻧﻤﺎﻳـﺪ ﺗـﺎ او را از دﻳـﻨﺶ‬
‫ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎزد و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ آن ﻣﺮد از ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻴﺮون ﺷﺪه ﺑﺎزﻧﮕﺮدد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻛﺎر اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﺮاﻳﺶ‬
‫اﻫﻴﻤﺖ وﻳﮋهاي ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺪي ﻛﻪ ﺧﻄﺒﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮده ﺗﺎ اﺣﻜـﺎم دﻳـﻦ را‬
‫از وي ﺑﭙﺮﺳﺪ!! در ﭼﻨﻴﻦ ﺻﻮرﺗﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪي دﻳﮕﺮي اﻧﺪﻳﺸـﻴﺪ ﻧـﻪ ﺻـﺮﻓﺎً ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻜﺘﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﺨﺼﻲ‪.‬‬
‫ﻟﺬا از ﻣﻨﺒﺮ ﻣﺒﺎرك ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪ و ﺻﻨﺪﻟﻲ ﺧﻮاﺳﺖ و در ﺟﻠﻮي ﻣﺮدم ﻧﺸﺴﺖ و ﺷـﺮوع ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻠﻘﻴﻦ و ﺗﻔﻬﻴﻢ اﺣﻜﺎم دﻳﻦ ﺑﻪ او ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺗﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ آن ﺷـﺨﺺ درﺳـﺶ را ﻓﻬﻤﻴـﺪ‪ ،‬ﺳـﭙﺲ‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬از ﻧﺰد او ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺑﺎﻻي ﻣﻨﺒﺮش رﻓﺘﻪ و ﺧﻄﺒﻪاش را ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻤﻮد!‬
‫آه ﭼﻪﻗﺪر ﺑﺰرگ و ﺑﺮدﺑﺎر ﺑﻮد! ﭼﻨﺎن اﺻﺤﺎﺑﺶ را در ﻣﺪرﺳﻪي ﺧﻮﻳﺶ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻤﻮد ﻛـﻪ‬
‫آنﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ارزش ﻗﺎﻳﻞ ﺷﺪه و اﻫﺘﻤﺎم ﻣﻲورزﻳﺪﻧﺪ و آﻧﺎن را اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧـﺪ‬
‫و در ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ و ﻏﻢ آﻧﺎن ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﻋﻤﻠﻜﺮد »ﻃﻠﺤﻪ« ﺑﺎ »ﻛﻌﺐ ‪ «‬ﺑﻮد‪ .‬ﻛﻌﺐ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ ‪ ‬ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻛﻬـﻦ‬
‫ﺳﺎﻟﻲ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻦ ﻛﻬﻮﻟﺖ رﺳﻴﺪه و اﺳﺘﺨﻮانﻫﺎﻳﺶ ﻧﺮم ﮔﺮدﻳـﺪ و ﭼﺸـﻤﺎﻧﺶ‬
‫از ﻛﺎر اﻓﺘﺎده ﺑﻮد ﻧﺰد او ﮔﺮد ﻣﻲآﻳﻴﻢ و او از ﺧﺎﻃﺮات ﺟﻮاﻧﻲاش‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺨﻠﻒ از ﻏـﺰوه‬
‫»ﺗﺒﻮك« ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫»ﻏــﺰوه ﺗﺒــﻮك« آﺧــﺮﻳﻦ ﻏــﺰوهاي ﺑــﻮد ﻛــﻪ رﺳــﻮل ﺧــﺪا ‪ ‬در آن ﺑــﻪ ﺟﻬــﺎد رﻓﺘﻨــﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮلﺧﺪا‪ ‬ﺑﺮاي ﻣﺮدم اﻋﻼم ﺳﻔﺮ ﻧﻤﻮده و از اﺻﺤﺎب ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﺟﻬﺎد آﻣﺎده‬
‫ﻛﻨﻨﺪ و از ﻣﻴﺎن آﻧﺎن ﺧﺮج و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺳﺎز و ﺑﺮگ ﺟﻨﮕﻲ را ﺟﻤﻊآوري ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﻟﺸﻜﺮ ﺑﻪ ﺳﻲ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ رﺳﻴﺪ و اﻳﻦ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﺳـﺘﺮاﺣﺖ در زﻳـﺮ ﺳـﺎﻳﻪي‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪134‬‬

‫درﺧﺘﺎن ﻟﺬتﺑﺨﺶ ﺑﻮد‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺷﺪت ﮔﺮﻣﺎ‪ ،‬ﺳﻔﺮي ﻃﻮﻻﻧﻲ‪ ،‬و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ دﺷﻤﻨﻲ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ و‬
‫ﻣﻐﺮض ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺴﻴﺎر زﻳـﺎد ﺑـﻮد‪ ،‬اﻣـﺎ اﺳـﻢﻫـﺎيﺷـﺎن در ﻟﻴﺴـﺘﻲ‬
‫ﺟﻤﻊآوري ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻛﻌﺐ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ از ﺟﻤﻠﻪ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪان ﺑﻮدم و دو ﺳﻮاري را آﻣﺎده ﻛﺮده ﺑﻮدم و در دﻟﻢ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﺟﻬﺎد ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮد ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬در آن زﻣﺎن ﻣﻦ ﺑﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ در زﻳـﺮ ﺳـﺎﻳﻪ‬
‫درﺧﺖﻫﺎ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻴﻮهﻫﺎي ﺗﺎزه ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ ﺷﺪه ﺑﻮدم ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺑﺮاي‬
‫رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﻬﺎد روز ﺑﻌﺪ اﻋﻼم ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻓﺮدا ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻣﻲروم و وﺳﺎﻳﻞ ﻣـﻮرد ﻧﻴـﺎز را‬
‫ﺧﺮﻳﺪاري ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﺧﻮدم را ﺑﻪ آﻧﺎن ﻣﻲرﺳﺎﻧﻢ‪ .‬ﻟﺬا روز ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺑﺎزار رﻓﺘﻢ و اﻧﺠﺎم ﺑﻌﻀﻲ از‬
‫ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﺸﻜﻞ ﺷﺪ ﻟﺬا ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ .‬ﺑﺎز ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬إن ﺷﺎء اﷲ ﻓﺮدا ﺑﺮﻣـﻲﮔـﺮدم و ﺧـﻮدم را ﺑـﻪ‬
‫آﻧﺎن ﻣﻲرﺳﺎﻧﻢ‪ .‬ﺑﺎز روز ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺸﻜﻼت ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ و اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻓﺮدا إن‬
‫ﺷﺎء اﷲ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدم! ﻫﺮ روز ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ روزﻫﺎ ﮔﺬﺷﺖ و از ﻫﻤﺮاﻫـﻲ رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﺗﺨﻠﻒ ﻧﻤﻮدم‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻣﻲرﻓﺘﻢ ﺟﺰ ﻓﺮد ﻣﻨـﺎﻓﻖ ﻳـﺎ ﻣﻌـﺬور ﻛﺴـﻲ را‬
‫ﻧﻤﻲﻳﺎﻓﺘﻢ‪.‬‬
‫آري! ﻛﻌﺐ ﺗﺨﻠﻒ ﻧﻤﻮده در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﺎﻧﺪ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑـﺎ ﺟﻤـﻊ ﺳـﻲ ﻫـﺰار ﻧﻔـﺮ از‬
‫اﺻﺤﺎﺑﺶ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ »ﺗﺒﻮك« رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﭼﻬﺮهﻫﺎي اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺻﺎﻟﺢ ﻛﻪ در »ﺑﻴﻌﺔ اﻟﺮﺿﻮان« ﺑﺎ وي ﺑﻴﻌﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷـﻮد‪،‬‬
‫ﻟﺬا ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻛﻌﺐ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ« را ﭼﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻏﺰوه ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ؟ ﻣﺮدي‬
‫ﺟﻮاب داد‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻋﺒﺎ و ﻧﮕﺎﻫﺶ ﺑﻪ ﺑﺎزوﻫﺎﻳﺶ او را ﻋﻘـﺐ اﻧﺪاﺧﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬در اﻳـﻦ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم »ﻣﻌﺎذ ﺑﻦ ﺟﺒﻞ« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺪ ﭼﻴﺰي ﮔﻔﺘﻲ! ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﺎ از او ﺟﺰ‬
‫ﺧﻴﺮ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲداﻧﻴﻢ‪ ،‬آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﺎﻣﻮش ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻌﺐ در اداﻣﻪ داﺳﺘﺎﻧﺶ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﻏﺰوه ﺗﺒﻮك ﻓـﺎرغ ﺷـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻮي ﻣﺪﻳﻨﻪ رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﻮدم ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪم ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮدم را از ﻧﺎراﺿﻲﺷـﺪن‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﻫﺎﻳﻲ ﺑﺨﺸﻢ؟ و در اﻳﻦ ﻣﻮرد از ﻫﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﻓﻜـﺮي از اﻋﻀـﺎي ﺧـﺎﻧﻮادهام‬
 ‫‪135‬‬ ‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ارزش ﻗﺎﻳﻞ ﺑﺎش‬

‫ﻛﻤﻚ ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ و ﻣﻦ درﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺑﺎ راﺳﺘﻲ ﻧﺠﺎت ﻧﺨـﻮاﻫﻢ‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬وارد ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺘﻨﺪ و دو رﻛﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪﻧـﺪ و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺨﻠﻒﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ و ﺷﺮوع ﺑـﻪ ﻋـﺬرﺧﻮاﻫﻲ و‬
‫ﺑﻬﺎﻧﻪﺗﺮاﺷﻲ ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﺑﺮاي او ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻳﺎد ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮع آنﻫﺎ ﻫﺸﺘﺎد و اﻧﺪي ﻧﻔـﺮ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻋﺬرﻫﺎي آﺷﻜﺎر آﻧﺎن را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و ﺑﺮاي آﻧﺎن دﻋﺎي ﻣﻐﻔﺮت ﻧﻤـﻮد و‬
‫ﺑﺎﻃﻦ آﻧﺎن را ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﭙﺮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ وﻗﺖ ﻛﻌﺐ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ ﻧﺰد آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬آﻣﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺳﻼم ﮔﻔﺖ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮي او ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ و آﻧﮕﺎه ﻟﺒﺨﻨﺪي ﺧﺸﻤﮕﻴﻨﺎﻧﻪ زد‪ .‬ﻛﻌﺐ آﻫﺴﺘﻪ آﻫﺴﺘﻪ ﻧـﺰد وي آﻣـﺪ و در‬
‫ﺟﻠﻮﻳﺶ ﻧﺸﺴﺖ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از او ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺨﻠﻒ ﺗﻮ ﮔﺮدﻳـﺪ؟ ﻣﮕـﺮ ﺳـﻮاريات را‬
‫ﻧﺨﺮﻳﺪه ﺑﻮدي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﺗﺨﻠﻒ ﻧﻤﻮدي؟ ﻛﻌﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳـﻮل اﷲ! ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! اﮔﺮ ﻣﻦ ﻧﺰد ﻛﺴﻲ ﻏﻴﺮ از ﺷﻤﺎ از اﻫﻞ دﻧﻴﺎ ﻣﻲﻧﺸﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣـﻲداﻧﺴـﺘﻢ ﺗـﺎ ﺑـﺎ‬
‫اﻳﺮاد ﺑﻬﺎﻧﻪاي ﺧﻮدم را از ﺧﺸﻢ و ﻧﺎراﺿﻲ او رﻫﺎ ﻛﻨﻢ و ﻣﻦ ﺟﺪل و دﺳﻴﺴﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻠﺪ ﻫﺴـﺘﻢ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ اﻣﺮوز ﺑﻪ ﺷﻤﺎ دروغ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺷﻤﺎ از ﻣﻦ راﺿـﻲ ﺧﻮاﻫﻴـﺪ‬
‫ﺷﺪ؛ اﻣﺎ ﺑﻪ زودي ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻤﺎ را ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬اﻣﺎ اﮔـﺮ ﺑـﺎ ﺷـﻤﺎ راﺳـﺖ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺷﻤﺎ از ﻣﻦ ﻧﺎراض ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در اﻳﻦ ﻣﻮرد اﻣﻴﺪوار ﻋﻔـﻮ و ﺑﺨﺸـﺶ ﺧﺪاوﻧـﺪ‬
‫ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﻋﺬري ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣـﻦ از اﻳـﻦ وﻗـﺖ‬
‫ﻛﻪ از ﺷﻤﺎ ﺗﺨﻠﻒ ﻧﻤﻮدم ﻗﻮيﺗﺮ و داراي ﺛﺮوت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﺒﻮدم‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻛﻌﺐ ﺧـﺎﻣﻮش ﺷـﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رو ﺑﻪ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺣـﺮف راﺳـﺖ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺣـﺎل‬
‫ﺑﺮﺧﻴﺰ ﺗﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد ﺗﻮ ﺣﻜﻢ ﻛﻨﺪ!‬
‫ﻛﻌﺐ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ را ﺣﻤﻞ ﻣﻲﻧﻤﻮد از ﻣﺤﻀﺮ آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﺑﺮﺧﺎﺳـﺖ و در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻏﻢ و اﻧﺪوه از ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻴﺮون رﻓﺖ و ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد او ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﺣﻜـﻢ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻗﻮﻣﺶ او را دﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺮداﻧﻲ از آﻧﺎن ﺑﻪ دﻧﺒﺎل او رﻓﺘﻨﺪ و او را ﻣـﻮرد ﻧﻜـﻮﻫﺶ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪136‬‬

‫ﻗﺮار داده و ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﻣﺎ ﺧﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﮔﻨﺎﻫﻲ ﺷـﻮي‪،‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺗﻮ ﻣﺮدي ﺷﺎﻋﺮ ﻫﺴﺘﻲ آﻳﺎ ﻧﺎﺗﻮان ﺑﻮدي ﺗﺎ ﺑﻬﺎﻧﻪاي ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺳـﺎﻳﺮ ﺗﺨﻠـﻒﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﻧـﺰد‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳﺮاد ﻧﻤﺎﻳﻲ! ﭼﺮا ﻋﺬري ﺑﻴﺎن ﻧﻜﺮدي ﺗﺎ از ﺗﻮ راﺿﻲ ﺷـﻮد و ﺑﺮاﻳـﺖ دﻋـﺎي‬
‫ﻣﻐﻔﺮت ﻣﻲﻧﻤﻮد و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را ﻣﻲﺑﺨﺸﻴﺪ!‬
‫ﻛﻌﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﻮاره اﻳﻦﻫـﺎ ﻣـﺮا ﻣـﻮرد ﻣﻼﻣـﺖ و ﺳـﺮزﻧﺶ ﻗـﺮار دادﻧـﺪ‪ ،‬ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻧﺰد رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬ﺑﺮﮔﺮدم و ﻋﺬر و ﺑﻬﺎﻧﻪاي ﺑﻴﺎورم‪ .‬ﺑﺎز ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آﻳـﺎ ﺑـﺎ ﻛﺴـﻲ‬
‫ﻏﻴﺮ از ﻣﻦ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮده اﺳﺖ؟ آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬دو ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮ راﺳﺖ و‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﮔﻔﺘﻨﺪ و ﺑﻪ آن دو ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮ ﺟﻮاب داده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آن دو ﻧﻔﺮ ﭼـﻪ ﻛﺴـﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ؟ آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﻣﺮاره ﺑﻦ رﺑﻴﻊ« و »ﻫﻼل ﺑﻦ اﻣﻴﻪ«‪ .‬اﻳﻦ دو ﻧﻔﺮ ﻧﻴﺰ از اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺻـﺎﻟﺢ‬
‫و از اﺻﺤﺎب ﺑﺪر ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺣﻜﻢ اﻟﮕﻮ و ﻧﻤﻮﻧﻪ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟـﺬا ﻣـﻦ ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬ﺑـﻪ ﺧـﺪا‬
‫ﻗﺴﻢ! ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮﻧﻤﻲﮔﺮدم و ﺧﻮدم را ﺗﻜﺬﻳﺐ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻛﻌﺐ ‪ ‬ﺑﺎ‬
‫ﻏﻢ و اﻧﺪوه و دﻟﻲ ﺷﻜﺴﺘﻪ رﻓﺖ و در ﺧﺎﻧﻪاش ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬ﭼﻨﺪ روزي ﻧﮕﺬﺷـﺖ ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﺮدم را از ﺻﺤﺒﺖﻛﺮدن ﺑﺎ ﻛﻌﺐ و آن دو ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﻣﻨﻊ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻌﺐ در اداﻣﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮدم از ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﺎ دوري ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت دﻳﮕﺮي ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻣﻲرﻓﺘﻢ و ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺻﺤﺒﺖ ﻧﻤﻲﻛﺮد و ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻣـﺎ ﺑﻴﮕﺎﻧـﻪ ﺷـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ‪،‬‬
‫ﻃﻮري ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ ﻣﺎ آنﻫﺎ را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻴﻢ و اﻧﮕﺎر دﻳﻮارﻫﺎي »ﻣﺪﻳﻨﻪ« ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻣـﺎ ﻏﺮﻳﺒـﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ!‬
‫اﻧﮕﺎر اﻳﻦﻫﺎ دﻳﻮارﻫﺎ و ﻣﻨﺎزﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻴﻢ ﻧﺒﻮدﻧﺪ و اﻳﻦ ﻏﻴﺮ از آن ﺳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺎ‬
‫آن را ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻴﻢ! اﻣﺎ دو رﻓﻴﻖ ﻣﻦ در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎيﺷﺎن ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺷﺐ‬
‫و روز ﻛﺎرﺷﺎن ﮔﺮﻳﻪ ﺑﻮد و ﺳﺮﺷﺎن را ﺑﺎﻻ ﻧﻤﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻫﻤﺎﻧﻨﻨﺪ راﻫﺒـﺎن ﻣﺴـﻴﺤﻲ ﻣﺸـﻐﻮل‬
‫ﻋﺒﺎدت ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﭼﻮن ﻣﻦ از آن دو ﻧﻔـﺮ ﺟـﻮانﺗـﺮ و ﻧﻴﺮوﻣﻨـﺪﺗﺮ ﺑـﻮدم از ﺧﺎﻧـﻪ ﺑﻴـﺮون‬
‫ﻣﻲرﻓﺘﻢ و ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺣﻀﻮر ﻣﻲﻳﺎﻓﺘﻢ و در ﺑﺎزارﻫﺎ دور ﻣﻲزدم‪ .‬اﻣﺎ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺳﺨﻦ‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻔﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻲآﻣﺪم و ﻧـﺰد رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬آﻣـﺪه و ﺳـﻼم ﻣـﻲﮔﻔـﺘﻢ و در دﻟـﻢ‬
 ‫‪137‬‬ ‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ارزش ﻗﺎﻳﻞ ﺑﺎش‬

‫ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آﻳﺎ در ﺟﻮاب ﺳﻼم ﻣﻦ ﻟﺐﻫﺎﻳﺶ را ﺗﻜﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟ آﻧﮕﺎه ﻧﺰدﻳـﻚ او ﻧﻤـﺎز‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪم و دزدﻛﻲ ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدم‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﻣﻲآﻣﺪم ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد و وﻗﺘـﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدم ﭼﻬﺮهاش را از ﻣﻦ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮداﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫روزﻫﺎ ﺑﺮ ﻛﻌﺐ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ و ﺑﺮ ﻣﻴﺰان دردﻫﺎ‪ ،‬دردﻫﺎي دﻳﮕﺮي اﻓﺰوده ﻣﻲﺷـﺪ‪ .‬ﺣـﺎل آن‬
‫ﻛﻪ او در ﻗﻮﻣﺶ داراي ﺷﺨﺼﻴﺖ و ﺷﺮاﻓﺖ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ از ﺑﻠﻨﺪﭘﺎﻳﻪﺗﺮﻳﻦ و ﻓﺼﻴﺢﺗـﺮﻳﻦ ﺷـﻌﺮا‬
‫ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬ﺷﺎﻫﺎن و اﻣﺮاي دﻧﻴﺎ او را ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ و اﺷﻌﺎرش در ﻣﺠـﺎﻟﺲ و ﻣﺤﺎﻓـﻞ‬
‫ﺑﺰرﮔﺎن ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﻲﺷﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ آرزوي دﻳﺪار او را ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ! اﻣﺎ او اﻣﺮوز در ﻣﺪﻳﻨـﻪ‪ ،‬در‬
‫ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﺶ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻮده و ﻛﺴﻲ ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ و ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ ﻧﻤﻲﻧﮕﺮد‪ ،‬ﺗـﺎ آﻧﻜـﻪ‬
‫ﻏﺮﺑﺖ و ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ او ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺖ و اﻳﻦ ﻣﺼﻴﺒﺖ‪ ،‬ﻋﺮﺻﻪ زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﺮ او ﺗﻨﮓ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫آﺧﺮﻳﻦ اﻣﺘﺤﺎن ﺑﺮ او ﻓﺮود آﻣﺪ و آن اﻳﻦ ﻛﻪ وي روزي در ﺑﺎزار در ﺣﺎل ﮔﺸﺖ و ﮔـﺬار‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺮد ﻧﺼﺮاﻧﻲ از ﺷﺎم آﻣﺪه و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺴـﻲ ﻣـﺮا ﺑـﻪ ﻛﻌـﺐ ﺑـﻦ ﻣﺎﻟـﻚ راﻫﻨﻤـﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ آﻧﮕﺎه ﻣﺮدم او را ﺑﻪ ﺳﻮي ﻛﻌﺐ راﻫﻨﻤـﺎﻳﻲ ﻛﺮدﻧـﺪ و او ﻧـﺰدش آﻣـﺪ و ﻧﺎﻣـﻪاي از‬
‫ﭘﺎدﺷﺎه ﻏﺴ‪‬ﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ او داد‪ .‬ﺗﻌﺠﺐ اﺳﺖ! از ﭘﺎدﺷﺎه ﻏﺴ‪‬ﺎن؟ آري‪ ،‬ﺧﺒﺮ او ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺷﺎم‬
‫ﻧﻴﺰ رﺳﻴﺪه ﺑﻮد و ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواي ﻏﺴ‪‬ﺎن ﺑﻪ او ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ! ﺷﮕﻔﺖ اﺳﺖ!! ﺷﺎه ﻏﺴ‪‬ـﺎن ﭼـﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ؟!‬
‫ﻛﻌﺐ ﻧﺎﻣﻪ را ﮔﺸﻮد‪ ،‬دﻳﺪ ﻛﻪ در آن ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬اﻣﺎ ﺑﻌﺪ‪ :‬اي ﻛﻌﺐ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ! ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﺒﺮ‬
‫رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ دوﺳﺖ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺗـﻮ ﺟﻔـﺎ ﻧﻤـﻮده و ﺧﺸـﻢ و درﺷـﺘﻲ ﻛـﺮده اﺳـﺖ و ﺗـﻮ در‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ وﻳﺮان و ذﻟﺖﺑﺎري ﻧﻴﺴﺘﻲ‪ ،‬ﻧﺰد ﻣﺎ ﺑﻴﺎ ﺗﺎ ﻣﺎ ﺗﻮ را ﻫﻤﺪردي و ﻣﻮاﺳﺎت ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ از ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﺎﻣﻪ ﻓﺎرغ ﺷﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪» :‬إﻧﺎ ﷲ«‪ .‬ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻛﻪ اﻫﻞ ﻛﻔﺮ ﻧﻴﺰ در ﻣـﻦ ﻃﻤـﻊ‬
‫ورزﻳﺪهاﻧﺪ! اﻳﻦ ﻫﻢ ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﺑﻼﻫﺎ و ﻣﺼﺎﻳﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻓﻮراً ﻧﺎﻣﻪ را ﺑﻪ ﺗﻨﻮر اﻧﺪاﺧﺖ‬
‫و آن را ﺷﻌﻠﻪور ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺳﻮزاﻧﻴﺪ و ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺐ ﭘﺎدﺷﺎه ﻏﺴ‪‬ﺎن ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﻨﻤﻮد‪.‬‬
‫آري! ﺑﺮاﻳﺶ دري ﺑﻪ درﺑﺎر ﺷﺎﻫﺎن و ﻛﺎخﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺎن ﻧﻴﺰ ﮔﺸﻮده ﺷﺪ‪ .‬او را ﺑـﻪ اﻛـﺮام و‬
‫ﻫﻤﺮاﻫﻲ دﻋﻮت ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ و اﻃﺮاف آن ﺑﺮاﻳﺶ ﺗﻨﮓ آﻣﺪه و ﭼﻬـﺮهﻫـﺎ ﺑـﻪ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪138‬‬

‫روﻳﺶ ﺗﺮش و ﻋﺒﻮس ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺳﻼم ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ؛ اﻣـﺎ ﭘﺎﺳـﺦ ﺳـﻼﻣﺶ را‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ و ﺟﻮاﺑﻲ ﻧﻤﻲﺷﻨﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺑﻪ ﻛﻔﺎر ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﻨﻤـﻮد و ﺷـﻴﻄﺎن‬
‫در اﻏﻮا و ﻳﺎ وادارﺳﺎﺧﺘﻦ او ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻳﻼت ﺷﻬﻮاﻧﻲ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﮕﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣـﻪ را ﺑـﻪ آﺗـﺶ اﻧﺪاﺧﺘـﻪ‬
‫ﺳﻮزاﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫روزﻫﺎ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﻣﻲﮔﺬﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺎه ﻛﺎﻣﻞ ﺳﭙﺮي ﺷﺪ و ﻛﻌـﺐ در ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬ﻣﺤﺎﺻﺮه‪ ،‬ﮔﻠﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺳـﺨﺘﻲ ﻣـﻲﻓﺸـﺮد و ﺗﻨﮕـﻲ ﺑـﻪ اوج ﺧـﻮد‬
‫رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ آن ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﻲداد و ﻧﻪ وﺣﻲ ﺑﻪ ﺣﻜﻤﻲ ﻗﻀـﺎوت ﻣـﻲﻛـﺮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﭼﻬﻞ روز ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻗﺎﺻﺪي از ﻃﺮف ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﺰد ﻛﻌﺐ ﻣﻲآﻳـﺪ و دروازهي‬
‫ﻣﻨﺰﻟﺶ را ﻣﻲﻛﻮﺑﺪ‪ .‬ﻛﻌﺐ ﺑﻴﺮون ﻣﻲﺷﻮد و ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺷﺎﻳﺪ ﻓﺮﺟـﻲ آﻣـﺪه اﺳـﺖ؟ ﻧﺎﮔﻬـﺎن‬
‫ﻗﺎﺻﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﺗﻮ دﺳﺘﻮر داده اﺳﺖ ﺗﺎ از ﺧﺎﻧﻮاده و زﻧﺖ ﻛﻨﺎرهﮔﻴﺮي ﻛﻨـﻲ‪،‬‬
‫ﻛﻌﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ او را ﻃﻼق دﻫﻢ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻛﻨﺎرهﮔﻴﺮي ﻛﻨﻢ؟ ﻗﺎﺻـﺪ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺧﻴـﺮ ﻓﻘـﻂ از او‬
‫ﻛﻨﺎره ﮔﻴﺮ و ﺑﺎ او ﻧﺰدﻳﻚ ﻧﺸﻮ! آﻧﮕﺎه ﻛﻌﺐ ﻧﺰد ﻫﻤﺴﺮش رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺪرت ﺑـﺮو‬
‫و ﻧﺰد آنﻫﺎ ﺑﺎش ﺗﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ در اﻳﻦ ﻛﺎر ﺣﻜﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻪ دو دوﺳﺖ ﻛﻌﺐ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻴﻐﺎﻣﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬در اﻳـﻦ ﻫﻨﮕـﺎم زن »ﻫـﻼل ﺑـﻦ‬
‫اﻣﻴﻪ« آﻣﺪ و ﻋﺮض ﻧﻤﻮد‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! »ﻫﻼل ﺑﻦ اﻣﻴﻪ« ﭘﻴﺮﻣﺮدي ﻣﺴﻦّ و اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬آﻳﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻦ اﺟﺎزه ﻣﻲدﻫﻴﺪ ﺧﺪﻣﺖ او را ﺑﻜﻨﻢ؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺗﻮ ﺑﻴﺎﻳـﺪ‪.‬‬
‫آن زن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺑﻪ ﺧـﺪا ﻗﺴـﻢ! او ﻫـﻴﭻ ﺗﺤﺮﻛـﻲ ﻧـﺪارد‪ ،‬ﻫﻤـﻮاره او ﻏﻤﮕـﻴﻦ و‬
‫ﭘﺮﻳﺸﺎن اﺳﺖ و از زﻣﺎن اﻳﻦ ﻣـﺎﺟﺮا ﺷـﺐ و روز ﻣﺸـﻐﻮل ﮔﺮﻳـﻪ و زاري اﺳـﺖ‪ .‬روزﻫـﺎي‬
‫ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺮ ﻛﻌﺐ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ و ﻏﻢ و ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺮ او ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺑـﻪ اﻳﻤـﺎﻧﺶ‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎ آنﻫﺎ ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﺳﻼم ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ ،‬اﻣﺎ او ﺟﻮاﺑﺶ را رد ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﺑﺮود!! و ﺑﺎ ﭼـﻪ ﻛﺴـﻲ ﻣﺸـﻮرت‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ؟!‬
 ‫‪139‬‬ ‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ارزش ﻗﺎﻳﻞ ﺑﺎش‬

‫ﻛﻌﺐ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬وﻗﺘﻲ ﺑﻼﻳﻢ ﺑﻪ درازا ﻛﺸﻴﺪ ﻧﺰد »اﺑﻮﻗﺘﺎده« ﻛﻪ ﻋﻤـﻮزاده و ﻣﺤﺒـﻮبﺗـﺮﻳﻦ‬
‫ﺷﺨﺺ ﻧﺰد ﻣﻦ ﺑﻮد رﻓﺘﻢ و ﺑﻪ او ﺳﻼم ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ او در ﺑﺎغ ﺧﻮد ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻦ از دﻳﻮار‬
‫ﺑﺎﻻ ﺷﺪه و ﻧﺰد او رﻓﺘﻢ و ﺑﻪ او ﺳﻼم ﮔﻔﺘﻢ؛ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻛﻪ ﺟﻮاب ﺳﻼم را ﻧﮕﻔـﺖ‪ .‬آﻧﮕـﺎه‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اي »اﺑﻮﻗﺘﺎده!« ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻲدﻫﻢ! آﻳﺎ ﺗﻮ ﻧﻤﻲداﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺧﺪا و رﺳـﻮﻟﺶ را‬
‫دوﺳﺖ دارم؟ اﻣﺎ او ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎز ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اي »اﺑﻮﻗﺘﺎده!« آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻲ ﻛـﻪ ﻣـﻦ ﺧـﺪا و‬
‫رﺳﻮﻟﺶ را دوﺳﺖ دارم؟ ﺑﺎزﻫﻢ او ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎز ﻣﻦ ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬اي اﺑﻮﻗﺘـﺎده! ﻣـﻦ ﺑـﻪ ﺧـﺪا‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻲدﻫﻢ‪ .‬آﻳﺎ ﺗﻮ ﻣﻲداﻧﻲ ﻛﻪ ﻣـﻦ ﺧـﺪا و رﺳـﻮﻟﺶ را دوﺳـﺖ دارم؟ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺧـﺪا و‬
‫رﺳﻮﻟﺶ داﻧﺎﺗﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻌﺐ اﻳﻦ ﺟﻮاب را از ﭘﺴﺮ ﻋﻤﻮ و ﺻﻤﻴﻤﻲﺗﺮﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﻧﺰد ﺧﻮدش ﺷﻨﻴﺪ‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ‬
‫آﻳﺎ او ﻣﺆﻣﻦ اﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟ ﻟﺬا ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻴﺎورد و آﻧﮕﺎه اﺷـﻚ از‬
‫ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﺳﺮازﻳﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ از دﻳﻮار ﺑﺎغ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ و ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧـﻪاش رﻓـﺖ و در‬
‫آﻧﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪ و ﭘﻬﻠﻮﻫﺎﻳﺶ را در وﺳﻂ دﻳﻮارﻫﺎﻳﺶ زﻳﺮ و رو ﻣﻲﻛﺮد ﻧﻪ ﻫﻤﺴﺮي ﺑﻮد ﻛـﻪ ﺑـﺎ او‬
‫ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ و ﻧﻪ دوﺳﺘﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ او اﻧﺲ ﺑﮕﻴﺮد و اﻳﻨﻚ از زﻣﺎن ﻧﻬـﻲﻧﻤـﻮدن آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬از‬
‫ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﻣﺮدم ﺑﺎ او ﭘﻨﺠﺎه ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﭘﻨﺠﺎﻫﻤﻴﻦ ﺷﺐ درﺛﻠﺚ ﺷﺐ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﺧﺎﻧـﻪي »ام ﺳـﻠﻤﻪ ل« ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫آﻳﻪي اﺟﺎﺑﺖ ﺗﻮﺑﻪي آنﻫﺎ ﻧﺎزل ﮔﺮدﻳﺪ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻳﻪ را ﺗﻼوت ﻧﻤﻮد‪» .‬امﺳﻠﻤﻪل«‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! آﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﻌﺐ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ ﻣﮋده ﻧﺪﻫﻴﻢ؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﻣﺮدم ﺷﻤﺎ را ﻣﻮرد زﺣﻤﺖ ﻗﺮار داده و در ﻃﻮل ﺷﺐ از ﺧﻮاب ﺑﺎزﺗﺎن ﻣﻲدارﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ را ﺧﻮاﻧﺪﻧـﺪ‪ .‬ﻣـﺮدم را ﺑـﻪ ﭘـﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﺗﻮﺑـﻪي آﻧـﺎن ﻧـﺰد‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﺒﺮ دادﻧﺪ و ﻣﺮدم ﻧﺰد آﻧﺎن رﻓﺘﻪ و ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺗﺒﺮﻳﻚ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛﻌﺐ ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬ﻣـﻦ‬
‫ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ را ﺑﺮ ﭘﺸﺖ ﺑﺎم ﻳﻜﻲ از ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻤﺎن ﺧﻮاﻧﺪم و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﻤـﺎن ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم و ﻣﺸﻐﻮل ذﻛﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﺑﺮاﻳﻢ ﺗﻨـﮓ ﺷـﺪه ﺑـﻮد و زﻣـﻴﻦ ﺑـﺎ آن‬
‫ﻓﺮاﺧﻲاش ﺑﺮاﻳﻢ ﺗﻨﮓ آﻣﺪه ﺑﻮد و ﭼﻴﺰي ﻣﻬﻤﺘﺮ از اﻳﻦ ﺑﺮاﻳﻢ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ ﻣـﻦ ﺑﻤﻴـﺮم و‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪140‬‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮ ﻣﻦ ﻧﻤﺎز ﺟﻨﺎزه ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺧﻮاﻧﺪ ﻳﺎ او رﺣﻠﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻣﺮدم ﺑـﺎ اﻳـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻦ رﻓﺘﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺳﺨﻦ ﻧﮕﻮﻳﺪ و ﺑﺮ ﻣﻦ ﻧﻤﺎز ﻧﺨﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎل ﻛﻪ ﻣﻦ در اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻮدم‪ ،‬ﺻﺪاﻳﻲ ﺑﻠﻨﺪ از ﺑﺎﻻي ﻛﻮه ﺳـﻠﻊ ﺷـﻨﻴﺪم ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻛﻌﺐ! ﺗﻮ را ﻣﮋده ﺑﺎد! ﻣﻦ ﻓﻮراً ﺑﻪ ﺳﺠﺪه اﻓﺘﺎدم و ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻛـﻪ ﻓـﺮج و ﻧﺼـﺮت‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ و ﻣﺮدي در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺳﻮار اﺳﺐ ﻣﻲآﻣﺪ و دﻳﮕﺮي از ﺑﺎﻻي ﻛـﻮه ﺻـﺪا‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و ﺻﺪا )در اﺑﻼغ ﭘﻴﺎم( ﺳﺮﻳﻊ از اﺳﺐ ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ آن ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺻﺪاﻳﺶ را ﺷﻨﻴﺪم ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪ و ﻣﺮا ﻣﮋده داد ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﻢ را ﻛﺸﻴﺪم و‬
‫در ﻋﻮض ﻣﮋدهاش ﺑﻪ او ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪم‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻏﻴﺮ از آنﻫﺎ ﭼﻴـﺰي در اﺧﺘﻴـﺎر ﻧﺪاﺷـﺘﻢ و‬
‫دو ﻟﺒﺎس ﺑﻪ ﻋﺎرﻳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻢ و آنﻫﺎ را ﭘﻮﺷﻴﺪم و ﺑﻪ ﺳـﻮي رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬رواﻧـﻪ ﮔﺸـﺘﻢ و‬
‫ﻣﺮدم دﺳﺘﻪ دﺳﺘﻪ ﻧﺰد ﻣﻦ ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ و ﺗﻮﺑﻪام را ﺗﺒﺮﻳﻚ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭘﺬﻳﺮش اﻟﻬﻲ از‬
‫ﺗﻮﺑﻪات ﻣﺒﺎرك ﺑﺎد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ وارد ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪم و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻣﻴﺎن اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻧﺸﺴـﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد وﻗﺘﻲ ﭼﺸﻢﺷﺎن ﺑﻪ ﻣﻦ اﻓﺘﺎد ﻛﺴﻲ ﺟﺰ ﻃﻠﺤﻪ ﺑﻦ ﻋﺒﻴﺪاﷲ ﺑﺮﻧﺨﻮاﺳﺖ‪ .‬ﻃﻠﺤﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷـﺪ و‬
‫ﻣﺮا آﻏﻮش ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﻣﻦ ﺗﺒﺮﻳﻚ ﻋﺮض ﻧﻤﻮد و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﺶ ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺧـﺪا ﻗﺴـﻢ!‬
‫اﻳﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﻃﻠﺤﻪ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻣﻦ رﻓﺘﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﺟﻠﻮ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳﺴﺘﺎدم و ﺳﻼم ﻋﺮض ﻧﻤـﻮدم در ﺣـﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺳﻴﻤﺎﻳﺶ از ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮق ﻣﻲزد و وي ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ ﭼﻬـﺮهاش‬
‫ﻣﻲدرﺧﺸﻴﺪ‪ ،‬ﮔﻮﻳﺎ ﻛﻪ ﺗﻜﻪاي از ﻣﺎه ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﺮا دﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻛﻌـﺐ! ﺑـﻪ ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ روز از‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺎدرت ﺗﻮ را زاﻳﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺎدﻣﺎن ﺑﺎش! ﻣﻦ ﻋﺮض ﻧﻤﻮدم‪ :‬ﻳﺎ رﺳـﻮل اﷲ! آﻳـﺎ از‬
‫ﺟﺎﻧﺐ ﺷﻤﺎ ﻳﺎ از ﺟﺎﻧﺐ اﷲ! ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از ﺟﺎﻧﺐ اﷲ! ﺳﭙﺲ آﻳﻪ را ﺗﻼوت ﻓﺮﻣﻮد‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻣﻦ در ﺟﻠﻮش ﻧﺸﺴﺘﻢ و ﻋﺮض ﻧﻤﻮدم‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻫﻤﺎﻧـﺎ ﺷـﻜﺮاﻧﻪ ﺗﻮﺑـﻪام اﻳـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم اﻣﻮاﻟﻢ را ﺑﺮاي ﺧﺪا و رﺳﻮﻟﺶ ﺻﺪﻗﻪ ﻛﻨﻢ! آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد‪ :‬ﺑﻌﻀـﻲ از‬
‫اﻣﻮاﻟﺖ را ﺑﺮاي ﺧﻮدت ﻧﮕﻪ دار‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﺑﺮاﻳﺖ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻳﺎ رﺳـﻮل اﷲ! ﻫﻤﺎﻧـﺎ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﻘﻂ از روي ﺻﺪاﻗﺖ ﻣﺮا ﻧﺠﺎت داد و ﺑﻪ ﭘﺎس ﭘﺬﻳﺮش ﺗﻮﺑﻪام ﺗﺎ زﻧﺪه ﻫﺴـﺘﻢ ﺟـﺰ‬
 ‫‪141‬‬ ‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ارزش ﻗﺎﻳﻞ ﺑﺎش‬

‫راﺳﺘﻲ و ﺻﺪاﻗﺖ ﭼﻴﺰي ﺑﺮ زﺑـﺎن ﻧﺨـﻮاﻫﻢ آورد‪ .‬ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺗﻮﺑـﻪ ﻛﻌـﺐ و دو دوﺳـﺘﺶ را‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و در اﻳﻦ ﻣﻮرد آﻳﺎﺗﻲ در ﻗﺮآن ﻛﻪ ﺗﻼوت ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮد‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰوﺟﻞ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫﴿‪Íοtó¡ãèø9$# Ïπtã$y™ ’Îû çνθãèt7¨?$# š⎥⎪Ï%©!$# Í‘$|ÁΡF{$#uρ š⎥⎪ÌÉf≈yγßϑø9$#uρ Äc©É<¨Ζ9$# ’n?tã ª!$# šU$¨? ‰s)©9‬‬

‫‪’n?tãuρ ∩⊇⊇∠∪ ÒΟŠÏm§‘ Ô∃ρâ™u‘ óΟÎγÎ/ …çμ¯ΡÎ) 4 óΟÎγøŠn=tæ z>$s? ¢ΟèO óΟßγ÷ΨÏiΒ 9,ƒÌsù Ü>θè=è% àƒÌ“tƒ yŠ$Ÿ2 $tΒ Ï‰÷èt/ .⎯ÏΒ‬‬

‫‪óΟßγÝ¡àΡr& óΟÎγøŠn=tæ ôMs%$|Êuρ ôMt6ãmu‘ $yϑÎ/ ÞÚö‘F{$# ãΝÍκön=tã ôMs%$|Ê #sŒÎ) #©¨Lym (#θàÏk=äz š⎥⎪Ï%©!$# ÏπsW≈n=¨W9$#‬‬

‫‪﴾∩⊇⊇∇∪ ÞΟŠÏm§9$# Ü>#§θ−G9$# uθèδ ©!$# ¨βÎ) 4 (#þθç/θçFu‹Ï9 óΟÎγøŠn=tæ z>$s? ¢ΟèO Ïμø‹s9Î) HωÎ) «!$# z⎯ÏΒ r'yfù=tΒ ω βr& (#þθ‘Ζsßuρ‬‬
‫]اﻟﺘﻮﺑﺔ‪.[118 – 117 :‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و از ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ و اﻧﺼﺎر درﮔﺬر ﻛﺮد آﻧـﺎن ﻛـﻪ در‬
‫اﻳﺎم ﺷﺪت و ﺳﺨﺘﻲ )و ﻛﻤﺒﻮد آذوﻗﻪ( از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﭘﻴﺮوي ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺳـﺒﺐ‬
‫روﺑﺮوﺷﺪن ﺑﺎ ﺷﺪت و ﺳﺨﺘﻲ‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد ﻗﻠﻮب ﺑﻌﻀﻲ از آنﻫﺎ از ﺣـﻖ ﻣﻨﺤـﺮف ﺷـﻮد و‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺒﻮل ﺗﻮﺑﻪ را ﻧﺼﻴﺐ آنﻫﺎ ﻧﻤﻮد ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﺑﺨﺸـﺎﻳﻨﺪه و ﻣﻬﺮﺑـﺎن‬
‫اﺳﺖ‪ .‬و ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺑﻪ آن ﺳﻪ ﻧﻔﺮ را ﻛﻪ )از ﻏﺰوه ﺗﺒﻮك( ﺗﺨﻠﻒ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻛﻪ زﻣـﻴﻦ‬
‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ وﺳﻌﺖ و ﻓﺮاﺧﻲاش ﺑﺮ آنﻫﺎ ﺗﻨﮓ آﻣﺪ و داﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻫﻲ ﺟﺰ ﺑـﻪ ﺳـﻮي‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﺎز ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ رﺣﻤﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺘﻮﺟﻪ آنﻫﺎ ﺷﺪ ﺗﺎ آنﻫﺎ ﺑـﻪ ﺳـﻮي او‬
‫اﻧﺎﺑﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮﺑﻪﭘﺬﻳﺮ و ﻣﻬﺮﺑﺎن اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺷﺎﻫﺪ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺣﻀﺮت ﻃﻠﺤﻪ ‪ ‬ﻛﻌﺐ را دﻳﺪ ﺑﺮﺧﺎﺳـﺖ و او را‬
‫ﺑﻪ آﻏﻮش ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﺒﺮﻳﻚ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻣﺤﺒﺖ ﻛﻌﺐ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او اﻓﺰوده ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻌـﺪ‬
‫از ﻣﺮگ ﻃﻠﺤﻪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از دو ﺳﺎل ﻛﻪ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴـﻢ ﻛـﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﻃﻠﺤﻪ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻃﻠﺤﻪ ﭼﻜﺎر ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﻗﻠـﺐ ﻛﻌـﺐ را‬
‫اﺳﻴﺮ ﻧﻤﻮد؟ ﻗﻄﻌﺎً او ﻣﻬﺎرت زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛـﺎر ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺑـﻮد و ﺑـﺮاي او ارزش ﻗﺎﻳـﻞ ﺷـﺪه‪ ،‬در‬
‫ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲاش ﺷﺮﻳﻚ ﺷﺪه و ﻧﺰد او داراي ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺘﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪142‬‬

‫اﻫﻤﻴﺖدادن ﺑﻪ ﻣﺮدم و ﻣﺸﺎرﻛﺖ در اﺣﺴﺎﺳﺎت آنﻫﺎ‪ ،‬دلﻫﺎﻳﺸﺎن را اﺳﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺷـﻤﺎ‬

‫در ﺟﻮش و زﺣﻤﺖ اﻣﺘﺤﺎﻧﺎت ﻫﺴﺘﻴﺪ و آﻧﮕﺎه ﭘﻴﺎﻣﻲ در ﻣﻮﺑﺎﻳﻞﺗﺎن درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴـﺪ ﻛـﻪ در‬
‫آن آﻣﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﻣﺮا از اﻣﺘﺤﺎﻧﺎت ﺧﺒﺮ ﺑﺪه ﺑﻪ ﺧﺪا ذﻫﻨﻢ ﻫﻤـﻮاره ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎ ﻣﻌﻄـﻮف اﺳـﺖ و‬
‫ﻫﻤﻮاره ﺑﺮاﻳﺖ دﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬دوﺳﺘﺖ اﺑﺮاﻫﻴﻢ!‬
‫آﻳﺎ ﻣﺤﺒﺖ ﺷﻤﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او اﻓﺰوده ﻧﻤﻲﮔﺮدد؟ ﻗﻄﻌﺎً ﺟﻮاب آري اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭘﺪرت ﺑﻴﻤﺎر ﺷﺪه و در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﺴﺘﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ در اﺗﺎق او ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﻓﻜﺮﺗﺎن ﺑﻪ‬
‫او ﻣﺸﻐﻮل اﺳﺖ‪ .‬دوﺳﺘﻲ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻪ و از ﺣﺎل او ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ و ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﻜﺎري و ﻣﺴﺎﻋﺪت ﻧﺪارﻳﺪ؟ ﻣﺎ در ﺧﺪﻣﺖ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ از او ﺗﺸﻜﺮ ﻣـﻲﻛﻨﻴـﺪ‪ ،‬ﺳـﭙﺲ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﺧﺎﻧﻮادهات ﺑـﻪ ﭼﻴـﺰي ﻧﻴـﺎز دارﻧـﺪ ﺗـﺎ ﻣـﻦ آن را‬
‫ﺧﺮﻳﺪاري ﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﺷﻤﺎ از او ﺗﺸﻜﺮ ﻧﻤﻮده و ﺑﺮاﻳﺶ دﻋـﺎ ﻣـﻲﻛﻨﻴـﺪ‪ .‬آﻳـﺎ‬
‫اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻗﻠﺐﺗﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻮي او ﺗﻤﺎﻳﻞ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ؟‬
‫در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺟﻨﺎب آﻗﺎي‪ ...‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ ﭘﻴﻚ‬
‫ﻧﻴﻚ درﻳﺎﻳﻲ ﻣﻲروﻳﻢ‪ .‬آﻳﺎ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻧﻤﻲآﻳﻴﺪ؟ ﺷﻤﺎ در ﺟﻮاب ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ :‬واﷲ ﭘﺪرم ﻣﺮﻳﺾ اﺳﺖ‬
‫و ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ‪ .‬اﻣﺎ او ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﺶ دﻋﺎي ﺧﻴـﺮ ﻧﻤـﻮده و از اﻳـﻦ ﻛـﻪ از ﺣـﺎﻟﺶ‬
‫ﻧﭙﺮﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻣﻌﺬرتﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ او ﻣﺮﻳﺾ اﺳﺖ؛ اﻣـﺎ او‬
‫در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﺳﺖ و ﭘﺮﺳﺘﺎران در ﻛﻨﺎر او ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺎﻧﺪن ﺷﻤﺎ ﻫﻴﭻ ﻓﺎﻳﺪهاي ﺑﺮاﻳﺶ ﻧـﺪارد‬
‫ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻴﺎ و ﻟﺬت ﺑﺒﺮ و ﺷﻨﺎ ﻛﻦ و‪ ...‬اﻳﻦ ﺟﻤﻼت را در ﺣﺎﻟﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻨﺪد و ﺷﻮﺧﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﺑﻴﻤﺎري ﭘﺪر ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي او ﻣﻬـﻢ ﻧﻴﺴـﺖ! دﻳـﺪﮔﺎه ﺷـﻤﺎ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ او ﭼﮕﻮﻧـﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؟ ﻣﺴﻠﻤﺎً از ﻗﺪر و ﻣﻨﺰﻟﺖ او در ﻧـﺰد ﺷـﻤﺎ ﻛﺎﺳـﺘﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷـﺪ؛ زﻳـﺮا او ﺑـﺮاي‬
‫ﻣﺸﻜﻼت ﺗﻮ اﻫﻤﻴﺖ ﻗﺎﻳﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺣﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﻢ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎري ﺑﻪ ﻣﺪت ﭼﻨﺪ روز ﺑـﻪ‬
‫»ﺟﺪ‪‬ه« ﺳﻔﺮ ﻧﻤﻮدم و در آن روزﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدم‪ ،‬از ﻣﻮﺑﺎﻳﻠﻢ ﭘﻴـﺎﻣﻲ از ﻃـﺮف ﺑـﺮادرم‬
‫»ﺳﻌﻮد« درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدم ﻛـﻪ در آن ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺑـﻮد‪ :‬ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺗﻌﺰﻳـﻪي ﺷـﻤﺎ را در ﻣـﻮرد ﭘﺴـﺮ‬
 ‫‪143‬‬ ‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ارزش ﻗﺎﻳﻞ ﺑﺎش‬

‫ﻋﻤﻮﻳﻤﺎن ﻛﻪ در آﻟﻤﺎن درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻴﻜﻮ ﺑﺪارد! ﻣﻦ ﺑﺎ ﺑﺮادرم ﺗﻤﺎس ﮔـﺮﻓﺘﻢ‪ ،‬او ﺑـﻪ ﻣـﻦ‬
‫ﺧﺒﺮ داد ﻛﻪ ﭘﺴﺮ ﻋﻤﻮﻳﻤﺎن – ﻫﻤﺎن ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺳﺎﻟﺨﻮرده – دو روز ﭘﻴﺶ ﺟﻬﺖ ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﻗﻠـﺒﺶ‬
‫ﺑﻪ آﻟﻤﺎن رﻓﺘﻪ اﺳﺖ و در زﻳﺮ ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ درﮔﺬﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ و ﺑـﻪ زودي ﺟﻨـﺎزهاش ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺮودﮔﺎه رﻳﺎض ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺮاﻳﺶ دﻋﺎي رﺣﻤﺖ ﻧﻤﻮده و ﻣﻜﺎﻟﻤﻪ را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮدم‪.‬‬
‫در روز ﺑﻌﺪ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻢ در »ﺟﺪ‪‬ه« ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ و ﺑﻪ ﻓﺮودﮔﺎه رﻓﺘﻢ و در اﻧﺘﻈﺎر ﭘـﺮواز ﺑـﻪ‬
‫رﻳﺎض ﻣﺎﻧﺪم‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﺟﻮاﻧﺎن از ﻛﻨﺎرم رد ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﺮا دﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ‬
‫و ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪه و ﺳﻼم ﮔﻔﺘﻨﺪ و ﻏﺎﻟﺒﺎً از اﻓﺮاد ﻧﻮﺟﻮان ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻏﺮﺑﻲﻫﺎ‬
‫ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﻣﻦ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﻛﺮدم و از روي ﻟﻄﻒ و ﻣﺤﺒـﺖ ﺑـﺎ‬
‫آﻧﺎن ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﻤﺎس ﺗﻠﻔﻨﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪم و ﭼﻮن از آن ﻓﺎرغ ﺷﺪم‪ ،‬ﭼﺸﻤﻢ‬
‫ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﻲ اﻓﺘﺎد ﻛﻪ ﻛﺖ و ﺷﻠﻮار ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﺮا دﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻦ آﻣﺪ و ﺳﻼم ﮔﻔـﺖ‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ او ﺧﻮش آﻣﺪ ﮔﻔﺘﻪ و ﺑﻪ ﺷﻮﺧﻲ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻦ ﻫﻤـﻪ آراﻳـﺶ و ﭘﻴﺮاﺳـﺘﮕﻲ ﭼـﺮا؟ اﻧﮕـﺎر‬
‫اﻣﺮوز روز ﻋﺮوﺳﻲات و اﻣﺜﺎل اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺳﺨﻨﺎن‪.‬‬
‫ﺟﻮان اﻧﺪﻛﻲ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻲ؟ ﻣﻦ ﻓﻼﻧـﻲ ﻫﺴـﺘﻢ و اﻛﻨـﻮن از‬
‫آﻟﻤﺎن ﺑﺎ ﺟﻨﺎزهي ﭘﺪرم رﺳﻴﺪهام و ﺑﺎ اوﻟﻴﻦ ﭘﺮواز ﺑﻪ رﻳﺎض ﺧﻮاﻫﻢ رﻓﺖ! ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﮔﻮﻳـﺎ ﻳـﻚ‬
‫ﺳﻄﻞ آب ﺳﺮد ﺑﺮ ﻣﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﺪ و ﺑﺴﻴﺎر در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﭘﺪرش ﻓﻮت ﻛـﺮده و ﭘﻴـﺮﻛﺶ‬
‫ﻫﻤﺮاه او در ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﺳﺖ و ﻣﻦ ﺑﺎ او ﻣﻲﺧﻨﺪم و ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ! ﻗﻄﻌﺎً اﻳﻦ اﻣﺮي ﺷـﮕﻔﺖآور‬
‫اﺳﺖ!‬
‫اﻧﺪﻛﻲ ﺧﺎﻣﻮش ﻣﺎﻧﺪم و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻣﺘﺄﺳﻔﻢ«‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷـﻤﺎ ﻧﺒـﻮدم‪ .‬ﻣـﻦ‬
‫ﭼﻨﺪ روزي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻮدم‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰاي ﺷﻤﺎ را ﻧﻴﻜﻮ داﺷﺘﻪ و ﭘﺪرت را ﺑﻴﺎﻣﺮزد‪ .‬ﻣﻦ‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ او ﻣﻌﺬور ﺑﻮدم؛ اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﺖ و ﺷﻠﻮار ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑـﻮد‬
‫و ﺑﻪ ﻃﻮر اﺗﻔﺎﻗﻲ در ﻣﻴﺎن ازدﺣﺎم ﺟﻮاﻧﺎن ﺟﺪه ﻧﺰدم آﻣﺪ‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻧﻤﻲﻛـﺮدم ﻛـﻪ ﻓﻼﻧـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از راﻫﻜﺎرﻫﺎي اﻫﺘﻤﺎم و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم‪ ،‬ﻣﺸﺎرﻛﺖ در اﺣﺴﺎﺳـﺎت و ﻋﻮاﻃـﻒ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪144‬‬

‫آﻧﺎن و واﻧﻤﻮدﻛﺮدن آﻧﺎن در اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺸـﻜﻞ و ﻏـﻢ آﻧـﺎن ﻣﺸـﻜﻞ و ﻏـﻢ ﺷﻤﺎﺳـﺖ و ﺷـﻤﺎ‬
‫ﺧﻴﺮﺧﻮاه آﻧﺎن ﻫﺴﺘﻴﺪ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رﻫﮕﺬر اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ادارهي وﻳـﮋهاي ﺑـﻪ ﻧـﺎم »ﺑـﻮاط ﻋﻤـﻮﻣﻲ«‬
‫دارﻧﺪ ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪاش ارﺳﺎل ﺗﺒﺮﻳﻚ و ﺗﻬﻨﻴﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖﻫـﺎ و ﺗﻘـﺪﻳﻢ ﻫـﺪاﻳﺎ و ﻏﻴـﺮه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه در وﺟﻮد ﻣﺮدم اﻳﻦ اﺣﺴﺎس را ﺑـﻪ وﺟـﻮد آورده ﻛـﻪ آﻧـﺎن داراي ارزش و اﻫﻤﻴـﺖ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ آﻧﺎن ﺑﻬﺎ دادهاﻳﺪ‪ ،‬دلﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردهاﻳـﺪ و ﺷـﻤﺎ را دوﺳـﺖ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻲ ﺻﺮﻳﺢ ﺑﻪ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ را ﺑﺸﻨﻮﻳﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻜﺎﻧﻲ داﺧﻞ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻤﻠﻮ‬
‫از ﻣﺮدم اﺳﺖ و وي ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻧﺸﺴﺘﻦ ﻧﺒﻴﻨﺪ و ﺷﻤﺎ اﻧـﺪﻛﻲ ﺑـﺮاﻳﺶ ﺟـﺎ ﺑـﺎز ﻣـﻲﻛﻨﻴـﺪ و‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﺟﻨﺎب ﻓﻼﻧﻲ! ﺑﻔﺮﻣﺎ‪ .‬ﺑﻴﺎ اﻳﻨﺠﺎ‪ .‬او اﻫﻤﻴﺘﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮاي او ﻗﺎﻳﻞ ﺷﺪهاﻳﺪ اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮده‬
‫و ﺷﻤﺎ را دوﺳﺖ ﻣﻲدارد‪ ،‬ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷـﻤﺎ در ﻳـﻚ دﻋـﻮﺗﻲ ﺷـﺎم ﻫﺴـﺘﻴﺪ و او ﻏـﺬاﻳﺶ را‬
‫ﺑﺮﻣﻲدارد و ﻣﻲآﻳﺪ و اﻳﻦ ﻃﺮف و آن ﻃﺮف ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﺧـﺎﻟﻲ ﭘﻴـﺪا ﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺷـﻤﺎ‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻣﻬﻴﺎ ﻣﻲﻛﻨﻲ و ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﺧﻮش آﻣـﺪي ﻓﻼﻧـﻲ‪ ،‬ﺑﻔﺮﻣـﺎ اﻳﻨﺠـﺎ‪ .‬ﺑـﺎزﻫﻢ او ﺑـﻪ‬
‫ارزﺷﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي او ﻗﺎﻳﻞ ﺷﺪهاي اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻮم ﺑﺮاي ﻣﺮدم اﺣﺘـﺮام‬
‫و ارزش ﻗﺎﻳﻞ ﺑﺎش ﺗﺎ ﺷﻤﺎ را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺣﺮﻳﺺ و ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑـﻪ او ﺑﻨﮕﺮﻳـﺪ ﻳـﻚ روز‬
‫ﺟﻤﻌﻪ ﺑﺮ ﺑﺎﻻي ﻣﻨﺒﺮش ﻧﺸﺴﺘﻪ و اﻳﺮد ﺧﻄﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬﺎن اﻋﺮاﺑﻲ وارد ﻣﺴـﺠﺪ ﺷـﺪه و از‬
‫ﺻﻒﻫﺎ رد ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻪ و ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﺪ‪ :‬ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ! ﻣـﺮدي از‬
‫دﻳﻨﺶ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ ،‬دﻳﻨﺶ را ﺑﻪ او ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺑﺪه‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﻣﻨﺒﺮش ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲآﻳﻨـﺪ و‬
‫ﺑﻪ آن ﻣﺮد ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻣﻲﻃﻠﺒﻨﺪ و ﺑﺮ آن ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑـﺎ آن ﻣـﺮد ﺷـﺮوع‬
‫ﺑﻪ ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬دﻳﻦ را ﺑﺮاي او ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ آن را ﻣﻲﻓﻬﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺳـﭙﺲ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﺒﺮش ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻤﺎل اﻫﺘﻤﺎم و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﻲداﻧـﺪ اﮔـﺮ از‬
‫او ﻏﻔﻠﺖ ﻣﻲﻛﺮد اﺣﺘﻤﺎل داﺷﺖ آن ﻣﺮد ﺑﻴﺮون ﻣﻲرﻓﺖ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺟﺎﻫﻞ ﻣﻲﺷﺪ و ﺑﻪ‬
 ‫‪145‬‬ ‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ارزش ﻗﺎﻳﻞ ﺑﺎش‬

‫ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﻣﻲﻣﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ اﺧﻼق و ﺷﻤﺎﻳﻞ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ؛ در ﺧﻼل آن ﻣﻲﺑﻴﻨﻴـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه ﻛﺴﻲ ﺑﺎ او ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ دﺳﺘﺶ را از دﺳﺖ او ﻧﻤﻲﻛﺸﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﺨﺴـﺖ آن‬
‫ﺷﺨﺺ دﺳﺖ ﺧﻮد را ﺑﻜﺸﺪ‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه ﻛﺴﻲ ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﺎﻣﻼ ﭼﻬﺮه و ﺑﺪﻧﺶ را ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻮي او ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﮔﻮش ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﺧﺎﻣﻮش ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ‪...‬‬
‫»ﻫﺮﮔﺎه ﻣﺮدم را ﺑﻪ ارزش آنﻫﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ و اﻫﻤﻴﺖ و ارزشﺷﺎن را اﻇﻬﺎر ﻧﻤﻮدﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﻗﻠﺐﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ آورده و ﺷﻤﺎ را دوﺳﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ«‪.‬‬
 ‫ﻣﺮدم را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﺮﺧﻮاهﺷﺎن ﻫﺴﺘﻴﺪ‬

‫ﻫﺮﭼﻪ ﻛﻪ ﻗﻠﺐﻫﺎيﺗﺎن ﻣﻤﻠﻮ از ﻣﺤﺒﺖ و ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻪﻗـﺪر ﻛـﻪ در‬
‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎﻳﺘﺎن در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ آﻧﺎن ﺻﺎدق ﺑﺎﺷﻴﺪ و ﻣﺮدم از ﺟﺎﻧﺐ ﺷﻤﺎ اﺣﺴﺎس ﻣﺤﺒـﺖ ﻛﻨﻨـﺪ‪،‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ و ﻗﺒﻮﻟﻴﺖ آﻧﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻄﺐ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻢ ﭘﺰﺷﻚ ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن زﻳﺎدي داﺷـﺖ و زﻧـﺎن ﺑﻴﻤـﺎر ﺑﺴـﻴﺎر ﻋﻼﻗﻤﻨـﺪ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺐ او ﺑﺮوﻧﺪ و ﻫﺮ ﻳﻜﻲ ﻓﻜﺮ ﻣـﻲﻛـﺮد ﻛـﻪ او دوﺳـﺖ ﺻـﻤﻴﻤﻲ اﻳـﻦ‬
‫ﭘﺰﺷﻚ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ دﻛﺘﺮ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي را ﺟﻬﺖ ﺷﻜﺎر ﻗﻠﺐﻫﺎي ﻣﺮاﺟﻌـﻪﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن اﻋﻤـﺎل‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ‪ :‬اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺸﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر ﺗﻤﺎس ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ دﻛﺘﺮ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﺪ ﻳـﺎ در ﻣـﻮرد ﺑﻴﻤـﺎرياش ﭼﻴـﺰي ﺑﭙﺮﺳـﺪ‪ .‬ﻣﻨﺸـﻲ از‬
‫اﺳﻤﺶ ﺑﭙﺮﺳﺪ و ﺑﻪ او ﺧﻮش آﻣﺪ ﮔﻔﺘﻪ و ﺳﭙﺲ از او ﺧﻮاﻫﺶ ﺑﻜﻨﺪ ﺗﺎ ﭘﻨﺞ دﻗﻴﻖ ﺑﻌﺪ ﺗﻤﺎس‬
‫ﺑﮕﻴﺮد و ﺳﭙﺲ ﻣﻨﺸﻲ ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﺨﺼﻮص او را ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻢ دﻛﺘﺮ ﺑﺪﻫﺪ و ﺧـﺎﻧﻢ دﻛﺘـﺮ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﻤﺎرياش را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﺨﺼﻮص او و ﻣﺸﺨﺼـﺎت ﻛﺎﻣـﻞ وي‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻐﻞ و اﺳﻢ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ آن ﺧﺎﻧﻢ ﺑﻴﻤﺎر ﺗﻤﺎس ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﭘﺰﺷﻚ ﺑﺎ او ﺑﻪ ﮔﺮﻣﻲ ﺳﻼم ﮔﻔﺘﻪ و از ﺑﻴﻤـﺎرياش‬
‫ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ و ﺣﺎل ﺑﭽﻪي ﻛﻮﭼﻚ و اﺧﺒﺎر و اﺣﻮال وﺿﻌﻴﺖ ﻛﺎري و‪ ...‬را ﺟﻮﻳﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻟـﺬا‬
‫اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎر اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ دﻛﺘﺮ ﺧﻴﻠﻲ او را دوﺳﺖ دارد ﺗـﺎ ﺣـﺪي ﻛـﻪ اﺳـﻢ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ را ﻣﻲداﻧﺪ و ﺑﻴﻤﺎرياش را ﺑﻪ ﻳﺎد دارد و ﻣﺤﻞ ﻛﺎرش را ﻧﻴﺰ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﺮده‪ .‬ﻟـﺬا‬
‫ﺑﻪ آﻣﺪن ﺑﺎر ﺑﺎر ﻧﺰد او ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ آﻳﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻛﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺻﻴﺪﻧﻤﻮدن دلﻫﺎ و اﺳﻴﺮﻛﺮدنﺷﺎن ﭼﻪﻗﺪر آﺳﺎن اﺳﺖ؟ ﻫـﻴﭻ‬
‫اﺷﻜﺎﻟﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺤﺒﺖ ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕـﺮان اﺑـﺮاز ﻧﻤﺎﻳﻴـﺪ‬
‫اﻋﻢ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﭘﺪر ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻣﺎدر‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ‪ ،‬ﻓﺮزﻧـﺪان‪ ،‬دوﺳـﺘﺎن و ﻫﻤﺴـﺎﻳﮕﺎن‪ .‬اﺣﺴﺎﺳـﺎﺗﺖ را‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﻛﺘﻤﺎن ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬ﻫﺮﻛﺴﻲ را ﻛﻪ دوﺳﺖ دارﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷـﻤﺎ ﻣﺤﺒـﺖ و‬
 ‫‪147‬‬ ‫ﻣﺮدم را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﺮﺧﻮاهﺷﺎن ﻫﺴﺘﻴﺪ‬

‫ارادت دارم‪ .‬ﺷﻤﺎ در ﻗﻠﺐ ﻣﻦ ﻣﻬﻢ ﻫﺴﺘﻴﺪ اﮔﺮﭼﻪ او ﻋﺎﺻﻲ و ﻧﺎﻓﺮﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑـﻪ او ﺑﮕﻮﻳﻴـﺪ‪:‬‬
‫ﺷﻤﺎ از ﺑﺴﻴﺎري اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﺰد ﻣﻦ ﻣﺤﺒـﻮبﺗـﺮ ﻫﺴـﺘﻴﺪ‪ .‬و ﺷـﻤﺎ دروغ ﻧﮕﻔﺘـﻪاﻳـﺪ؛ زﻳـﺮا او از‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﻳﻬﻮدي ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮ اﺳﺖ؟ آﻳﺎ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ؟‬
‫ﻫﻮﺷﻴﺎر ﺑﺎﺷﺪ! ﻣﻦ ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻳﻚ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺟﻬﺖ اداي ﻋﻤﺮه ﺑﻪ ﻣﻜﻪ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم و در ﺧﻼل‬
‫ﻃﻮاف ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن دﻋﺎ ﻣﻲﻛﺮدم ﺗﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ آنﻫﺎ را ﺣﻔﻆ ﻧﻤﻮده و ﻳﺎري و‬
‫ﻗﺪرت دﻫﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ ﻣﺮا و دوﺳﺘﺎن و رﻓﻴﻘﺎﻧﻢ را ﻣﻮرد ﻋﻔﻮ و ﻣﻐﻔـﺮت ﻗـﺮار‬
‫ﺑﺪه‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ از اﻧﺠﺎم اﺣﻜﺎم ﻓﺎرغ ﺷﺪم‪ ،‬ﺧﺪا را ﺑﻪ آﺳﺎنﻧﻤﻮدن اﺣﻜﺎم ﺳـﭙﺎس ﮔﻔـﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ اﺗﺎﻗﻲ را در ﻳﻚ ﻫﺘﻞ اﺟﺎره ﻧﻤﻮدم ﺗﺎ ﺷﺐ را در آﻧﺠﺎ ﺑﻤﺎﻧﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺳﺮم را ﺑﺮ ﺑﺎﻟﺸـﺖ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻢ ﭘﻴﺎﻣﻲ در ﻣﻮﺑﺎﻳﻠﻢ ﺛﺒﺖ ﻧﻤﻮده و اﻳـﻦ ﺟﻤـﻼت را در آن درج ﻧﻤـﻮدم‪ :‬ﻣـﻦ از اداي‬
‫ﻋﻤﺮه ﻓﺎرغ ﺷﺪم و دوﺳﺘﺎﻧﻢ را در آن ﻳﺎد ﻛﺮدم و ﺷﻤﺎ از ﺟﻤﻠﻪي آنﻫﺎ ﺑﻮدي‪ ،‬ﺷﻤﺎ را از دﻋﺎ‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﺮدم‪ ،‬ﺧﺪا ﺷﻤﺎ را ﺣﻔﻆ ﻧﻤﻮده و ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺪارد‪ .‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ آن را ﺑﻪ‬
‫اﻓﺮادي ﻛﻪ اﺳﻢﺷﺎن در ﮔﻮﺷﻲ ﺛﺒﺖ ﺑﻮد ارﺳﺎل ﻧﻤﻮدم ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً ﭘﺎﻧﺼﺪ ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻫﺮﮔﺰ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻋﺠﻴﺐ اﻳﻦ ﭘﻴﺎم را در دل اﻳﻦ اﻓﺮاد اﺣﺴـﺎس ﻧﻤـﻲﻛـﺮدم‪ .‬ﻳﻜـﻲ از آﻧـﺎن‬
‫ﺑﺮاﻳﻢ ﭘﻴﺎﻣﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻮاﻧﺪن اﻳﻦ ﭘﻴﺎم ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﻣـﻦ‬
‫از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺮا در دﻋﺎﻳﺘﺎن ﻳﺎد ﻧﻤﻮدﻳـﺪ ﺗﺸـﻜﺮ ﻣـﻲﻛـﻨﻢ‪ .‬دﻳﮕـﺮي ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺑـﻮد‪ :‬ﺑـﻪ ﺧـﺪا اي‬
‫»اﺑﻮﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ!« ﻣﻦ ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺟﻮاب ﺷﻤﺎ را ﺑـﺪﻫﻢ! ﺟـﺰا و ﭘـﺎداش ﺷـﻤﺎ را ﺧـﺪا‬
‫ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﺳﻮﻣﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ :‬از ﺧﺪا ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ دﻋﺎﻳﺘﺎن را ﻣﺴـﺘﺠﺎب ﻧﻤﺎﻳـﺪ و ﻣـﺎ ﻧﻴـﺰ ﺷـﻤﺎ را‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد‪.‬‬
‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺎ در ﻫﺮ زﻣﺎن ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﻔﻬﻤـﺎﻧﻴﻢ ﻛـﻪ آنﻫـﺎ را دوﺳـﺖ دارﻳـﻢ و‬
‫ﻛﺜﺮت ﻣﺸﺎﻏﻞ دﻧﻴﺎ ﻣﺎ را از آنﻫﺎ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺴﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ و ﻫﻴﭻ اﻳﺮادي ﻧـﺪارد ﻛـﻪ اﻳـﻦ اﻣـﺮ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﭘﻴﺎمﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﻤﺎ ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ دوﺳﺘﺎنﺗﺎن ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻣﻀـﻤﻮن‬
‫ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ :‬ﻣﻦ در ﻣﻴﺎن اذان و اﻗﺎﻣﻪ ﻳﺎ در ﺳﺎﻋﺖ اﺧﻴﺮ ﺟﻤﻌﻪ دﻋـﺎ ﻛـﺮدم‪ .‬و اﮔـﺮ ﻧﻴـﺖ ﺷـﻤﺎ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪148‬‬

‫ﺧﺎﻟﺺ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻫﺮﮔﺰ در اﻳﻦ ﺗﻈﺎﻫﺮ ﻳﺎ رﻳﺎ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ازدﻳـﺎد اﻟﻔـﺖ‬
‫و ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎدم ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﻳﻚ ﺳﻔﺮ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ در ﻓﺼﻞ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن در ﺷﻬﺮ ﻃﺎﺋﻒ در ﻛﻨﺎر ﻛـﻮه‬
‫ﺷﻔﺎ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و ﺳﺮﺳﺒﺰ اﺳﺖ و ﺟﻤﻊ زﻳﺎدي در آﻧﺠـﺎ ﺟﻤـﻊ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﻳـﻚ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ اﻳﺮاد ﻧﻤﻮدم‪ .‬اﻛﺜﺮ ﺣﺎﺿﺮﻳﻦ ﺟﻮاﻧﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﺮ و ﺻﻼح در آﻧﺎن ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﻮد و‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﺟﻮاﻧﺎن دﻳﮕﺮ در اﻃﺮاف ﭘﺎركﻫﺎ ﺑﻪ ﻟﻬﻮ و ﻟﻌﺐ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ و ﺟﻤﻌﻲ از ﺟﻮاﻧﺎن ﺟﻬﺖ ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ و ﻋﺮض ﺳﻼم ﺟﻠﻮ آﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻮﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻪ ﺳﺒﻚ ﻋﺠﻴﺒﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﻛﺮده ﺑـﻮد و ﻛـﺖ و ﺷـﻠﻮار‬
‫ﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻨﮕﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺟﻠﻮ آﻣﺪ و ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻛﺮد و از ﻣﻦ ﺗﺸﻜﺮ ﻧﻤﻮد و ﻣﻦ ﺑـﺎ ﮔﺮﻣـﻲ‬
‫ﺑﻪ او ﺳﻼم ﮔﻔﺘﻢ و از ﺣﻀﻮر او ﺗﺸﻜﺮ ﻧﻤﻮدم و دﺳـﺘﺶ را ﺗﻜـﺎن دادم و ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬ﭼﻬـﺮهات‬
‫ﺳﻴﻤﺎي داﻋﻴﺎن را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﻲآورد وي ﻟﺒﺨﻨﺪي زد و رﻓﺖ‪.‬‬
‫دو ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ ﺗﻤﺎﺳﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدم ﻛﻪ وي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺎ ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ ﻣﺮا ﻣﻲﺷﻨﺎﺳـﻲ؟ ﻣـﻦ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻲ‪ :‬ﭼﻬﺮهات دﻋﻮﺗﮕﺮاﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴـﻢ! إن ﺷـﺎء اﷲ از دﻋـﻮﺗﮕﺮان‬
‫ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺑﺎزﮔﻮﻧﻤﻮدن اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺧﻮﻳﺶ در ﻗﺎﻟﺐ ﻛﻠﻤـﺎﺗﻲ ﻧﻤـﻮد‪ .‬ﭘـﺲ‬
‫آﻳﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﻤﻼت ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ و اﻇﻬﺎر ﻣﺤﺒﺖ ﻣﺘﺄﺛﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ!‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ اﺧﻼق زﻳﺒﺎ و ﻗﺪرت ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎ اﻇﻬﺎر ﻣﺤﺒﺖ ﺑـﺎ ﻣـﺮدم دلﻫﺎﻳﺸـﺎن را‬
‫اﺳﻴﺮ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬و ﻋﻤﺮ از ﺑﺰرﮔﺎن ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻤﻮاره در ﻛﺎر ﺧﻴﺮ ﺑﺎﻫﻢ رﻗﺎﺑﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و اﻏﻠﺐ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﺳﺒﻘﺖ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻋﻤﺮ زود ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻲآﻣـﺪ‪ ،‬اﺑـﻮﺑﻜﺮ را‬
‫ﺟﻠﻮﺗﺮ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ و اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﺴﻜﻴﻦ و ﻓﻘﻴﺮي ﻏﺬا و ﻃﻌﺎم ﻣﻲداد‪ ،‬اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬از او ﺳﺒﻘﺖ ﺑﺮده‬
‫ﺑﻮد و اﮔﺮ ﺷﺐ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﺮﻣﻲﺧﺎﺳﺖ‪ ،‬اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﺟﻠﻮﺗﺮ از او ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫روزي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘﻴﺶ آﻣﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﻣﺮدم دﺳﺘﻮر‬
‫ﺑﻪ ﺟﻤﻊآوري ﺻﺪﻗﻪ داد‪ .‬اﺗﻔﺎﻗﺎً در اﻳﻦ روزﻫﺎ ﻋﻤﺮ داراي ﺛـﺮوت و ﻣـﺎل ﺑـﻮد‪ .‬ﻟـﺬا ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
 ‫‪149‬‬ ‫ﻣﺮدم را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﺮﺧﻮاهﺷﺎن ﻫﺴﺘﻴﺪ‬

‫اﻣﺮوز از اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﺳﺒﻘﺖ ﻣﻲﮔﻴﺮم‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻣﺮوز ﺑﺘﻮاﻧﻢ از او ﺳـﺒﻘﺖ ﺑﮕﻴـﺮﻳﻢ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ رﻓﺖ و ﻧﺼﻒ ﻣﺎﻟﺶ را آورد و ﺗﻘﺪﻳﻢ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﻠﻤﻪاي ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﺑﻮد؟ آﻳـﺎ از‬
‫ﻣﻘﺪار ﻣﺎﻟﺶ ﭘﺮﺳﻴﺪ؟ ﻳﺎ از ﻧﻮﻋﻴﺖ آن ﻛﻪ آﻳﺎ ﻃﻼ و ﻧﻘﺮه اﺳﺖ ﺳﺆال ﻧﻤﻮد؟ ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ وﻗﺘﻲ‬
‫اﻣﻮال زﻳﺎد او را دﻳﺪ‪ .‬ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ ﺑﺮ زﺑﺎن آورد ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻛـﻪ او ﻧـﺰد رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﺤﺒﻮب اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪» :‬اي ﻋﻤﺮ! ﭼﻪﻗﺪر ﺑـﺮاي ﺧـﺎﻧﻮادهات ﺑـﺎﻗﻲ ﮔﺬاﺷـﺘﻲ؟« ﻋﻤـﺮ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻧﺼﻒ ﻣﺎل ﺧﻮد را ﺑﺮاي اﻫـﻞ ﺧـﻮد ﺑـﺎﻗﻲ ﮔﺬاﺷـﺘﻢ‪ .‬ﻋﻤـﺮ ﺷـﺎدﻣﺎن و‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎل در ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺸﺴﺖ و ﻣﻨﺘﻈﺮ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﻣﻮال ﻫﻨﮕﻔﺘﻲ آﻣـﺪ و ﺗﻘـﺪﻳﻢ آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﻧﻤـﻮد و ﻋﻤـﺮ در ﺟـﺎﻳﺶ‬
‫اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد و ﺑﺨﺸﺶ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬را ﻣﻲدﻳﺪ و ﮔﻔﺘﮕﻮي ﻣﻴﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬را ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫دﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز دارد ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﺪ از اﺑـﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﭘﺮﺳـﻴﺪ‪» :‬اي‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ !‬ﺑﺮاي اﻫﻠﺖ ﭼﻴﺰي ﺑﺎﻗﻲ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻲ؟«‪.‬‬
‫آري‪ ،‬او اﺑﻮﺑﻜﺮ و اﻫﻞ او را دوﺳﺖ دارد و ﺑﻪ ﺿﺮر و زﻳـﺎن او راﺿـﻲ ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬اﺑـﻮﺑﻜﺮ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﺧﺪا و رﺳﻮﻟﺶ را ﺑﺎﻗﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻢ و ﻫﻤﻪي ﻣﺎل و ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ را‬
‫آوردم‪ .‬ﻧﺼﻒ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻳﺎ ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم آن را ﻧﻴﺎورد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻛﻞ آن را آورد‪ .‬ﻋﻤﺮ ﭼﺎرهاي ﻧﻴﺎﻓﺖ‬
‫ﺟﺰ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﻻﺟﺮم ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ از اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺳﺒﻘﺖ ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬ﻣﺮدم اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬آنﻫﺎ را دوﺳﺖ دارد‪ ،‬ﻟﺬا آنﻫﺎ ﺷﻴﻔﺘﻪ و دﻟﺒﺎﺧﺘﻪ او ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻳﻜﻲ از ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ را ﺑﻪ اﺻﺤﺎب اﻣﺎﻣﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﮔﻮﻳﺎ ﻣﻘـﺪاري‬
‫ﻧﻤﺎزش را ﺑﺎ ﻋﺠﻠﻪ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛـﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﺑـﺎ ﻧﻤﺎزﻫـﺎي ﻗﺒﻠـﻲﺷـﺎن در ﻣـﺪت‬
‫ﻛﻤﺘﺮي ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻧﻤﺎزﺷﺎن را ﺑﻪ ﭘﺎﻳـﺎن رﺳـﺎﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻧـﺪ ﻛـﻪ اﺻـﺤﺎﺑﺶ‬
‫ﺷﮕﻔﺖزدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ آﻧﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺷﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎ از زودﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎز ﻣﻦ ﺗﻌﺠـﺐ ﻛـﺮدهاﻳـﺪ؟ آنﻫـﺎ‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﺻﺪاي ﮔﺮﻳﻪي ﺑﭽﻪاي را ﺷﻨﻴﺪم از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑـﻪ ﻣـﺎدرش ﺗـﺮﺣﻢ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪150‬‬

‫ﻧﻤﻮدم! ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﻮدﻳﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮان را دوﺳـﺖ دارﻧـﺪ و اﻳـﻦ ﻣﺤﺒـﺖ و دوﺳـﺘﻲ را در‬
‫ﺧﻼل ﺗﻌﺎﻣﻠﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﺎن اﺑﺮاز ﻣﻲدارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ!‪...‬‬
‫»ﻋﻮاﻃﻒ و اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﺖ را اﻇﻬﺎر ﻧﻤﺎ و ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ ﺑﮕﻮ‪ :‬ﻣـﻦ ﺷـﻤﺎ را دوﺳـﺖ دارم و از‬
‫دﻳﺪنﺗﺎن ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻲﺷﻮم‪ ،‬ﺷﻤﺎ در دل ﻣﻦ ارزﺷﻤﻨﺪ و ﻧﻔﻴﺲ ﻫﺴﺘﻴﺪ«‪.‬‬
 ‫اﺳﻢﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺴﭙﺎر‬

‫اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از ﻣﻮارد اﻫﻤﻴﺖدادن ﺑﻪ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ زﻳﺒﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺼـﺎدﻓﻲ ﺑـﺎ‬
‫ﻳﻚ ﺷﺨﺺ در ﺑﺎﻧﻚ ﻳﺎ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﻳﺎ ﻳﻚ دﻋﻮﺗﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬و ﺑـﺎ ﻧـﺎم او آﺷـﻨﺎ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ و ﺳﭙﺲ در ﺟﺎي دﻳﮕﺮي او را ﺑﺒﻴﻨﻴـﺪ و او را اﺳـﺘﻘﺒﺎل ﻧﻤﺎﻳﻴـﺪ و ﺑﮕﻮﻳﻴـﺪ‪ :‬ﺳـﻼم‬
‫ﺟﻨﺎب آﻗﺎي‪ ...‬ﺷﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﺤﺒﺖ و ﺗﻘﺪﻳﺮ ﺷﻤﺎ را در ﻗﻠﺐ او ﺣﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﺳﭙﺮدن اﺳﻢ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در ﺟﻠﻮ ﺷﻤﺎﺳﺖ‪ .‬اﺣﺴﺎس ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻗﺎﻳﻞﺷﺪن ﺷﻤﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫او را در دروﻧﺶ ﺑﻴﺪار ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻤﻲ ﻛﻪ اﺳﺎﻣﻲ داﻧﺶآﻣﻮزان را ﺑﻪ ﻳﺎد دارد ﺗﺎ ﻣﻌﻠﻤـﻲ ﻛـﻪ‬
‫اﺳﻢﻫﺎي آﻧﺎن را ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻔﺎوت دارد ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻛﻪ ﻓﻼﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮ‪ ،‬ﻧﻴﻜﻮﺗﺮ اﺳـﺖ از‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬داﻧﺶآﻣﻮز ﺑﺮﺧﻴﺰ‪.‬‬
‫ﺣﺘﻲ در ﺟﻮاب ﺗﻠﻔﻦ ﻛﺪاﻣﻴﻚ ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪهﺗﺮ اﺳﺖ؟ اﮔﺮ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎ ﺑـﺎ ﺑﻠـﻪ ﻳـﺎ اﻟـﻮ‬
‫ﺟﻮاب ﺑﺪﻫﺪ ﻳﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﺳﻼم ﺟﻨﺎب »ﺧﺎﻟﺪ«‪ .‬ﺣﺎل ﺷﻤﺎ ﭼﻄﻮر اﺳﺖ »اﺑﻮﻋﺒـﺪاﷲ«‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎً ﺷﻨﻴﺪن اﺳﻢﺗﺎن ﻗﺒﻞ از ﮔﻮش در ﻗﻠﺐﺗﺎن ﻃﻨﻴﻦاﻧﺪاز ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭘﺲ از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎﻳﻢ ﺟﻮاﻧﺎن ازدﺣﺎم ﻧﻤﻮده و ﺳﻼم ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﺗﺸﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻮاره ﻣﻦ ﺑﺮ ﺗﻜﺮار ﻳﻚ ﻛﻠﻤﻪ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺑﻮدهام و آن اﻳﻦ ﻛﻪ اﺳﻢ ﮔﺮاﻣﻲﺗﺎن ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺑـﺮادر‬
‫زﻧﺪه ﺑﺎﺷﻲ ﻧﺎم ﺷﻤﺎ؟ ﺑﻪ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺳﻼم ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﺗـﺎ اﻫﺘﻤـﺎم و ﺗـﻮﺟﻬﻢ را‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وي اﺑﺮاز ﻧﻤﺎﻳﻢ‪ .‬ﻫﺮﻛﺪام از آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﭘﺎﺳـﺦ ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ :‬ﺑـﺮادر ﺷـﻤﺎ‬
‫»ﻳﺎﺳﺮ«‪ .‬ﺑﺮادر ﺷﻤﺎ »زﻳﺎد«‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ روزي ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ﺑﻪ ﻣﻦ ﺳﻼم ﮔﻔﺘﻪ و ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‬
‫و رﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺗﺎ از ﻣﻦ ﺳﺆاﻟﻲ ﺑﭙﺮﺳﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﻣـﻦ ﻧﺰدﻳـﻚ ﺷـﺪ ﻣـﻦ‬
‫ﻋﺮض ﻧﻤﻮدم‪ :‬زﻧﺪه ﺑﺎﺷﻲ »ﺧﺎﻟﺪ«‪ .‬او ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺎدﻣﺎن ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎﺷـﺎء اﷲ! اﺳـﻢ ﻣـﺮا ﻧﻴـﺰ‬
‫ﻣﻲداﻧﻲ! ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻣﺮدم ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻼمﻛﺮدنﺷﺎن اﺳﻢ ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎً ﻣﺄﻣﻮران اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﻳﻚ ﺑﺮﮔﻪي ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪي ﺧﻮﻳﺶ آوﻳﺰان ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛـﻪ‬
‫در آن اﺳﻢﺷﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪152‬‬

‫ﺑﻪ ﻳﺎدم دارم ﻛﻪ ﻣﻦ ﻳﻚ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ را در ﻳﻜﻲ از ﻣﺮاﻛﺰ اﻧﺘﻈـﺎﻣﻲ اﻳـﺮاد ﻧﻤـﻮدم و ﺑﻴﺸـﺘﺮ‬
‫آنﻫﺎ ﭘﺲ از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪه و ﺳﻼم ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﺪ و ﺳـﭙﺲ از‬
‫ﻣﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ ﻣـﻲﺧﻮاﺳـﺖ ﺳـﻼم ﺑﮕﻮﻳـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ از ازدﺣـﺎم دﻳﮕـﺮان ﺧﺠﺎﻟـﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم و ﺑﻪ ﺑﺮﮔﻪي اﺳﻤﺶ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم‪ .‬آﻧﮕـﺎه دﺳـﺘﻢ را ﺑـﻪ ﺳـﻮﻳﺶ‬
‫دراز ﻛﺮدم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳﻼم ﻓﻼﻧﻲ! رﻧﮕﺶ ﭘﺮﻳﺪ و ﻣﺘﺤﻴـﺮ ﺷـﺪ و دﺳـﺘﺶ را دراز ﻧﻤـﻮد و ﺑـﺎ‬
‫ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﻤﻢ را ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ؟ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﺮادرم ﻣﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛـﻪ‬
‫دوﺳﺖ دارﻳﻢ‪ ،‬اﻟﺰاﻣﺎً اﺳﻢ آنﻫﺎ را ﻧﻴﺰ ﻣﻲداﻧﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺰرﮔـﻲ در وي اﻳﺠـﺎد‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺮ راﺿﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و آرزو ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛـﻪ ﻛـﺎش ﻣـﻲﺗﻮاﻧﺴـﺘﻨﺪ‬
‫اﺳﻢﻫﺎي دﻳﮕﺮان را ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻨﺪ؛ اﻣﺎ اﺳﺒﺎب ﻋﺪم ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮﺳﭙﺮدن اﺳﻢﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ‪ :‬ﺑﻲﺗﻮﺟﻬﻲ و ﻋﺪم اﻫﻤﻴﺖدادن ﺑـﻪ اﻓـﺮاد در آﺷـﻨﺎﻳﻲ و ﺑﺮﺧـﻮرد ﺑـﺎ آﻧـﺎن‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬
‫ﻣﺸﻐﻮلﺷﺪن ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻌﺎرف و ﻋـﺪم ﺗﻤﺮﻛـﺰ ذﻫـﻦ ﺑـﻪ ﻫﻨﮕـﺎم ﺷـﻨﻴﺪن ﻧـﺎم اﻓـﺮاد‪ .‬و ﻧﻴـﺰ‬
‫ﻣﻮﺿﻮعﮔﻴﺮي ﻧﺎدرﺳﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺨﺺ ﻣﻘﺎﺑﻞ و اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮرد‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻴﺪ ﻛﺮد‪ ،‬ﻟﺬا در دﻟﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﺳﻢ آنﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ آنﻫـﺎ‬
‫اﻓﺮاد ﺳﺎدهاي ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺗﻮ ﺑﺮاي آنﻫﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﻗﺎﻳﻞ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ اﺳﻢ آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧـﻮﺑﻲ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻨﻮﻳﺪ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻤﻲداﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮﺗﺒﻪ دوم اﺳـﻢ آنﻫـﺎ را ﺑﭙﺮﺳـﻴﺪ‪ .‬اﻳـﻦﻫـﺎ اﺳـﺒﺎﺑﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺮدم اﺳﺎﻣﻲ را ﺣﻔﻆ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ درﻣﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮﺳﭙﺮدن اﺳـﻢﻫـﺎ‬
‫ﻧﻴﺰ راهﻫﺎﻳﻲ دارد‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ‪ :‬اﻋﺘﻘﺎدداﺷﺘﻦ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻳﺎدﮔﻴﺮي اﺳﻢﻫﺎ ﻳﺎ اﻳﺠـﺎد اﻳـﻦ اﺣﺴـﺎس‬
‫ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ از ﺷﻤﺎ ﺳﻮال ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺣﻮاس و ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﭼﻬـﺮه‬
‫ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻨﻴﺪن اﺳﻢ او‪.‬‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬روش ﮔﻔﺘﺎر و ﻧﺤﻮ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺷﺨﺺ ﻣﻘﺎﺑﻞ را ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﺗﺎ در‬
‫ﺣﺎﻓﻈﻪات ﺣﻚ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﺑﺎ او ﺗﻜﺮار زﻳﺎد‪ ،‬او را ﺑﺎ اﺳﻤﺶ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻗﺮار‬
‫دﻫﻴﺪ‪ :‬درﺳﺖ اﺳﺖ ﺟﻨﺎب آﻗﺎي؟ و ﺑﻪ ﻛﺮّات آن را ﺗﻜﺮار ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ و اﮔﺮ‬
 ‫‪153‬‬ ‫اﺳﻢﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺴﭙﺎر‬

‫در ﻗﺮآن ﺗﺄﻣﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان را ﺑﺎ ﻧﺎمﻫﺎﻳﺸﺎن ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪:‬‬
‫﴿‪tΑ$s%‬‬ ‫‪] ﴾!#x‹≈yδ‬ﻫﻮد‪ [76 :‬ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اي اﺑﺮاﻫﻴﻢ! از اﻳﻦ روي ﺑﮕﺮدان«‪.‬‬ ‫﴿‪ô⎯tã óÚÍôãr& ãΛ⎧Ïδ≡tö/Î*¯≈tƒ‬‬

‫‪] ﴾šÎ=÷δr& ô⎯ÏΒ }§øŠs9 …çμ¯ΡÎ) ßyθãΖ≈tƒ‬ﻫﻮد‪ [46 :‬ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اي ﻧﻮح! اﻳﻦ ﻓﺮزﻧﺪ ﺗﻮ از اﻫﻞ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ«‪.‬‬
‫‪] ﴾ÇÚö‘F{$#‬ص‪ [26 :‬ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اي داود! ﻣﺎ ﺗﻮ را ﺑﺮ روي‬ ‫﴿‪’Îû Zπx‹Î=yz y7≈oΨù=yèy_ $¯ΡÎ) ߊ…ãρ#y‰≈tƒ‬‬

‫زﻣﻴﻦ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻗﺮار دادﻳﻢ«‪.‬‬

‫ﺧﻼﺻﻪ ﻛﻼم‪...‬‬
‫»ﻟﻄﻔﺎً ﺑﻪ ﻣﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ! اﺳﻤﻢ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺴﭙﺎرﻳﺪ! ﺑﺮاﻳﻢ اﺣﺘﺮام ﻗﺎﻳﻞ ﺷﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﻣﻦ ﻫـﻢ‬
‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻼً ﺷﻤﺎ را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ«‪.‬‬
 ‫ﺧﻮﺷﺮو ﺑﺎﺷﻴﺪ‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در زﻧﺪﮔﻲ از آن اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲﻛﻨـﻴﻢ و ﻳـﺎ ﻛﺎرﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ اﻧﺠـﺎم‬

‫ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دﻳﮕﺮان اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮدﻣﺎن‪ .‬ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣﺜـﺎل وﻗﺘـﻲ ﺷـﻤﺎ ﺑـﻪ ﻳـﻚ‬
‫ﻋﺮوﺳﻲ دﻋﻮت ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺘﺎن را ﻣﻲﭘﻮﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎً اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدم اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﺮاي ﺑـﻪ ﺷـﮕﻔﺖ درآوردن‬
‫آنﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻴﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮدﺗﺎن و ﻫﺮﮔﺎه ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻛﺮدﻳﺪ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ و ﻗﻴﺎﻓﻪ‬
‫و زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺘﺎن در ﺷﮕﻔﺖ آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﮔﺮدﻳـﺪ‪ ،‬وﻗﺘـﻲ ﻣﻴﻬﻤـﺎن ﺧﺎﻧـﻪيﺗـﺎن را‬
‫ﻣﺒﻞﮔﺬاري ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و در ﺗﺰﻳﻴﻦ و رﻧﮕﺎرﻧﮓﻧﻤﻮدن آن ﺗﻜﻠﻒ ﺑﻪ ﺧﺮج دﻫﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺴـﻠﻤﺎً اﻳـﻦ را‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدم اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻴﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮدﺗﺎن‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴـﻞ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺑـﻪ اﺗـﺎق‬
‫ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﺳﺎﻟﻦ و ﻫﺎل داﺧﻞ و ﻳﺎ ﺗﻮاﻟـﺖ‪ .‬وﻗﺘـﻲ دوﺳـﺘﺎﻧﺖ را ﺑـﺮاي‬
‫ﺻﺮف ﻏﺬا دﻋﻮت ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻲ‪ ،‬آﻳﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮﺗﺎن – و ﺣﺘﻲ ﮔـﺎﻫﻲ ﺧﻮدﺗـﺎن‬
‫– در ﺗﺮﺗﻴﺐ و ﺗﻨﻮع ﻏﺬا ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺣﺴﺐ ﻣﻌﻤﻮل ﺗﻮﺟﻪ وﻳـﮋهاي ﺑـﻪ ﺧـﺮج ﻣـﻲدﻫﻴـﺪ‪ ،‬ﺑﻠـﻪ‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ اﻫﻤﻴﺖ دوﺳﺘﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻴﺖ ﻏﺬا ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﭼﻪﻗﺪر ﻣﺎ ﺧـﻮد‬
‫را ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ و ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ وﻗﺘﻲ ﻛﺴﻲ از ﻟﺒﺎس ﻳـﺎ دﻛـﻮر ﺧﺎﻧـﻪ ﻳـﺎ ﻣـﺰه ﻏـﺬاﻳﻤﺎن‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﺑﺎ ﻣﺮدم ﭼﻨﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻦ ﻛﻪ دوﺳـﺖ داري ﺑـﺎ ﺗـﻮ ﺑﺮﺧـﻮرد‬
‫ﻛﻨﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ؟!«‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه دوﺳﺖﺗﺎن را دﻳﺪﻳﺪ ﻛﻪ ﻟﺒﺎس زﻳﺒﺎ ﭘﻮﺷﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ او ﺑﺎﺷـﻴﺪ از او ﺗﻌﺮﻳـﻒ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ و ﻛﻠﻤﺎت ﻃﻨﻴﻦاﻧـﺪاز ﺑـﻪ ﮔﻮﺷـﺶ ﺑﻨﻮازﻳـﺪ‪ .‬ﻣﺎﺷـﺎء اﷲ! ﭼـﻪﻗـﺪر زﻳﺒـﺎ! ﮔﻮﻳـﺎ اﻣـﺮوز‬
‫ﻋﺮوﺳﻲات اﺳﺖ! ﺑﻪ ﺑﻪ‪.‬‬
‫روزي ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ دﻳﺪار ﺷﻤﺎ آﻣﺪ و ﺷﻤﺎ از ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺶ ﻋﻄﺮ زﻳﺒﺎ و ﺧﻮﺷﺒﻮﻳﻲ اﺳﺘﺸﻤﺎم‬
‫ﻧﻤﻮدﻳﺪ‪ ،‬ﻟﺬا از او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ او ﺷﺎدﻣﺎن و ﺑﺸﺎش ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎ او ﺧﻮﺷﺮو ﺑﺎﺷـﻴﺪ؛ زﻳـﺮا او‬
 ‫‪155‬‬ ‫ﺧﻮﺷﺮو ﺑﺎﺷﻴﺪ‬

‫اﻳﻦ ﺧﻮﺷﺒﻮﻳﻲ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻤﺎ اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻤﻠﻪﻫﺎي زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺑـﺮ زﺑـﺎن ﺑﻴﺎورﻳـﺪ‪ .‬ﭼـﻪ‬
‫ﺑﻮي ﺧﻮﺷﻲ اﺳﺖ‪» .‬ﻣﺎﺷﺎء اﷲ« ﭼﻪﻗﺪر ﺧﻮش ﺳﻠﻴﻘﻪاي‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﺷﻤﺎ را ﺑﺮاي ﺻﺮف ﻏﺬا دﻋﻮت ﻧﻤـﻮد‪ ،‬از ﻏـﺬاﻳﺶ ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻛﻨﻴـﺪ؛ زﻳـﺮا ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺎدر‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺮ و ﻫﻤﺴﺮش ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ ﺑﺮاي ﭘﺨـﺖ آن ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﺷـﻤﺎ ﻳـﺎ ﻋﻤـﻮم‬
‫دﻋﻮت ﻣﺪﻋﻮﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ از ﺟﻤﻠﻪ آنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬در آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ زﺣﻤﺖ ﻛﺸﻴﺪهاﻧﺪ ﻳﺎ ﺣـﺪ اﻗـﻞ‬
‫در ﺣﺎﺿﺮﻛﺮدن آن از رﺳﺘﻮران‪ ،‬ﻳﺎ ﺷـﻴﺮﻳﻨﻲﻓﺮوﺷـﻲ ﺧﺴـﺘﻪ ﺷـﺪهاﻧـﺪ‪ .‬ﭘـﺲ از ادﺑﻴـﺎﺗﻲ در‬
‫ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ او اﺣﺴﺎس ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ از زﺣﻤﺖﻫﺎﻳﺶ ﺳﭙﺎﺳـﮕﺰار ﻫﺴـﺘﻴﺪ و‬
‫زﺣﻤﺘﺶ ﺑﻪ ﻫﺪر ﻧﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪي ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎنﺗﺎن رﻓﺘﻴﺪ – ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺧـﻮاﻫﺮ ﮔﺮاﻣـﻲ‬
‫– ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪي ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن ﺧﻮاﻫﺮ رﻓﺘﻴﺪ – در آﻧﺠﺎ اﺳﺒﺎب و ﻛﺎﻻﻫـﺎي زﻳﺒـﺎﻳﻲ ﻣﺸـﺎﻫﺪه‬
‫ﻛﺮدﻳﺪ از اﻳﻦ اﺳﺒﺎب و ﻛﺎﻻﻫﺎ و ﺳﻠﻴﻘﻪي ﺧﻮب او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴـﺪ‪ ) .‬اﻣـﺎ ﻣﻮاﻇـﺐ ﺑﺎﺷـﻴﺪ ﺗـﺎ‬
‫ﺟﺎﻳﻲ در ﺗﻤﺠﻴﺪ ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ او اﺣﺴﺎس ﻛﻨﺪ او را ﻣﺴﺨﺮه ﻣـﻲﻛﻨﻴـﺪ( ﺑـﻪ ﻳـﻚ ﺟﻠﺴـﻪ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﻀﻮر ﻳﺎﻓﺘﻴﺪ‪ .‬ﺷﻨﻴﺪﻳﺪ ﻛﻪ آﻗﺎي »اﺣﻤـﺪ« ﺑـﺎ ﺧﻮﺷـﺮوﻳﻲ دارد در ﺟﻤـﻊ ﺣﺎﺿـﺮﻳﻦ‬
‫ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و ﻣﺠﻠﺲ را ﮔـﺮم ﻧﻤـﻮده اﺳـﺖ و اﻫـﻞ ﻣﺠﻠـﺲ از ﺳـﺨﻨﺎﻧﺶ ﺧﻮﺷـﻮﻗﺖ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬از او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ و ﻫﺮﮔﺎه از ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻴﺪ‪ ،‬دﺳﺘﺶ را ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﺎﺷﺎء‬
‫اﷲ! ﭼﻪ ﻗﺪرت ﺑﻴﺎﻧﻲ دارﻳﺪ‪ .‬ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﻣﺠﻠﺲ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﺷﻤﺎ ﺷﻮر و ﺷـﻮق ﭘﻴـﺪا ﻛـﺮده و‬
‫ﮔﺮم ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻞ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ زودي ﺷﻤﺎ را دوﺳﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺻﺤﻨﻪي زﻳﺒﺎﻳﻲ از رﻓﺘﺎر ﭘﺴﺮي ﺑﺎ ﭘﺪرش ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻳـﺪ؛ ﭘﺴـﺮ دﺳـﺖ ﭘـﺪرش را‬
‫ﺑﻮﺳﻴﺪ‪ ،‬و ﻛﻔﺶﻫﺎﻳﺶ را ﻧﺰدﻳﻚ او آورد‪ .‬از اﻳﻦ ﭘﺴﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮﺷـﺮو و ﺑـﺎ ﺷـﻮر و‬
‫ﺷﻮق ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﻟﺒﺎس ﻧﻮ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬از او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ و ﺧﻮﺷﺮو ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻳﺪار ﺧﻮاﻫﺮﺗﺎن‬
‫رﻓﺘﻴﺪ ﺗﻮﺟﻪ او را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻳﺪ از او ﺳـﺘﺎﻳﺶ ﻛﻨﻴـﺪ‪ .‬دوﺳـﺖﺗـﺎن را‬
‫دﻳﺪﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ اﻫﻤﻴﺖ ﻗﺎﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬از ﻣﻬﻤﺎﻧﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﺧـﻮﺑﻲ اﺳـﺘﻘﺒﺎل ﻣـﻲﻛﻨـﺪ از‬
‫ﺧﻮد ﺟﺮأت و ﺧﻮﺷﺮوﻳﻲ ﻧﺸﺎن ﺑﺪﻫﻴﺪ و از او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻋﺠﺎب ﺧﻮدﺗﺎن را ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫او از ﺳﻴﻨﻪات ﺑﻴﺮون ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺷﺨﺼﻲ در ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ ﺳﻮار ﺷﺪﻳﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﺗﺎﻛﺴﻲ ﻛﺮاﻳـﻪ ﻧﻤﻮدﻳـﺪ و‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪156‬‬

‫ﻧﻈﺎﻓﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦ و ﻣﻬﺎرت راﻧﻨـﺪﮔﻲاش را ﻣﻼﺣﻈـﻪ ﻛﺮدﻳـﺪ ﺑـﺎزﻫﻢ ﺧﻮﺷـﺮو ﺑﺎﺷـﻴﺪ و از او‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬اﻳﻦﻫﺎ اﻣﻮر ﻋﺎدي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬درﺳﺖ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ ﻣﺆﺛﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮدم اﻳﻦﻫﺎ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدهام و اﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ را ﺑﺎ ﺗﻌـﺪادي از ﻣـﺮدم‪ ،‬ﺑـﺎ ﺑـﺰرگ و‬
‫ﻛﻮﭼﻚ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﺎرﮔﺮان ﺳﺎده‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺎﺗﻴﺪ و ﺣﺘﻲ ﺑﺎ اﻓـﺮادي ﻛـﻪ در ﭘﺴـﺖﻫـﺎي ﺑـﺰرگ اﺷـﺘﻐﺎل‬
‫دارﻧﺪ‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﻧﻤﻮدهام و اﺛﺮات ﺷﮕﻔﺖآور آنﻫﺎ را دﻳﺪهام‪ .‬ﺧﺼﻮﺻﺎً در اﺷﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣـﺮدم از‬
‫ﺷﻤﺎ اﻧﺘﻈﺎر دارﻧﺪ‪ .‬ﭼﻄﻮر؟ ﺷﺨﺼﻲ را ﻛﻪ ﺗﺎزه ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻋﺮوﺳﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻳـﺎ ﺗـﺎزه‬
‫ﻣﺪرك ﻋﺎﻟﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آورده‪ ،‬در ﺧﺎﻧﻪي ﺗﺎزهاي ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮدي‪ .‬ﺷـﻜﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻣﻨﺘﻈﺮ اﺳﺘﻤﺎع ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ از ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺑـﺎ آﻧـﺎن آﻧﮕﻮﻧـﻪ ﺑـﺎش ﻛـﻪ‬
‫اﻧﺘﻈﺎر و ﺗﻮﻗﻊ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺴﺮﻋﻤﻮﻳﻢ ﻋﺒﺪاﻟﻤﺠﻴﺪ ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪي دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن درس ﻣـﻲﺧﻮاﻧـﺪ‪ .‬ﭘـﺲ از‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ دورهي دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪ از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺟﻬﺖ ﺛﺒﺖ ﻧﺎم داﻧﺸﮕﺎه ﺑـﺎ او‬
‫ﻫﻤﻜﺎري ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻳﻚ روز ﺻﺒﺢ ﺑﺎ او ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻢ و ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺧـﻮدم ﺑـﻪ ﺧﺎﻧـﻪاش رﻓـﺘﻢ ﺗـﺎ‬
‫ﻫﻤﺮاه او ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺮوم‪ .‬اﺣﺴﺎﺳﺎت دروﻧﻲاش در او ﻏﻮﻏﺎ ﻣﻲﻛﺮد؛ زﻳﺮا او وارد ﻣﺮﺣﻠﻪي‬
‫ﺟﺪﻳﺪي ﻣﻲﺷﺪ و در ﻣﻮرد داﻧﺸﻜﺪهاي ﻛﻪ وارد آن ﻣﻲﺷﺪ ﻣـﻲاﻧﺪﻳﺸـﺪ‪ .‬ﻫﻤـﻴﻦ ﻛـﻪ ﺳـﻮار‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻨﻢ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻮي ﻋﻄﺮش ﺑﻪ ﻣﺸﺎم ﻣﻦ رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻮي ﻋﻄـﺮ ﺑﺴـﻴﺎر ﺗﻨـﺪ ﺑـﻮد‪ ،‬ﭼﻨـﻴﻦ ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ‬
‫ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﻛﻪ او ﺗﻤﺎم ﺗﻼﺷﺶ را اﻣﺮوز ﺻﺮف ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺶ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﺑﻮي ﻋﻄﺮ ﻣﺮا ﺧﻔﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﺷﻴﺸﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ را ﭘﺎﻳﻴﻦ آوردم ﺗﺎ ﻧﻔﺴﻲ ﺗﺎزه ﻛﻨﻢ‪ .‬اﺣﺴﺎس‬
‫ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺑﻴﭽﺎره ﺧﻮدش را در آراﻳﺶ و ﻣﻌﻄﺮﻛﺮدن ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺶ ﺑﻪ زﺣﻤﺖ اﻧﺪاﺧﺘـﻪ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺬا رو ﺑﻪ او ﻛﺮدم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﺎﺷﺎء اﷲ! اﻳﻦ ﺑﻮي ﺧﻮش ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ! ﻣﻲﺗﺮﺳـﻢ ﻣـﺪﻳﺮ داﻧﺸـﻜﺪه‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﻮي ﺧﻮش را اﺳﺘﺸﻤﺎم ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺻـﺪاي ﺑﻠﻨـﺪ ﻓﺮﻳـﺎد ﺑﺰﻧـﺪ و ﺑﮕﻮﻳـﺪ‪ :‬ﻗﺒـﻮل‬
‫ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬رو ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛﺮد و ﺑﺎ ﻳﻚ ﺷﻮر و ﺣﻤﺎﺳﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺘﺸـﻜﺮم »اﺑﻮﻋﺒـﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ«‪ .‬ﻣﺘﺸـﻜﺮم‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا اﻳﻦ ﻋﻄﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ ﻗﻴﻤﺖ اﺳﺖ و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻦ از اﻳﻦ ﻋﻄﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﻣـﺮدم آن‬
 ‫‪157‬‬ ‫ﺧﻮﺷﺮو ﺑﺎﺷﻴﺪ‬

‫را از ﻣﻦ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ و ﺳـﭙﺲ از ﮔﻮﺷـﻪي دﺳـﺘﻤﺎﻟﺶ آن را اﺳﺘﺸـﻤﺎم ﻣـﻲﻧﻤـﻮد و‬

‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧﺪا آﻳﺎ ﻣﻦ ﺧﻮش ﺳﻠﻴﻘﻪ ﻧﻴﺴﺘﻢ؟!‬
‫آه! ﭘﺎﻧﺰده ﺳﺎل از اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﮔﺬﺷﺖ و ﻋﺒﺪاﻟﻤﺠﻴﺪ از داﻧﺸـﮕﺎه ﻓـﺎرغ اﻟﺘﺤﺼـﻴﻞ ﺷـﺪ و‬
‫ﺳﺎلﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ در ﺟﺎﻳﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ آن ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻤﻮاره آوﻳﺰه ﮔﻮﺷﺶ‬
‫اﺳﺖ و ﮔﺎه ﮔﺎﻫﻲ در ﺑﺮﺧﻲ از دﻳﺪارﻫﺎ آن را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﻦ ﻣﻲاﻧﺪازد‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﺧﻮﺷﺮو ﺑﺎﺷﻴﺪ! ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻮاﻃﻒ و اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﺮدم و اﻳﺠﺎد ﺗﻤﺎﻳـﻞ در آنﻫـﺎ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر آﺳﺎن اﺳﺖ؛ اﻣﺎ ﻣﺎ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮاﻗﻊ از اﻋﻤﺎل ﻣﻬﺎرتﻫـﺎي ﻋـﺎدي ﺟﻬـﺖ ﻛﺴـﺐ‬
‫آنﻫﺎ‪ ،‬ﻏﻔﻠﺖ ﻣﻲورزﻳﻢ و ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ اﺧﻼق ﻋﻈﻴﻢ ﻳﻌﻨـﻲ رﺳـﻮل اﷲ ‪ ‬اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎ و ﺣﺘﻲ ﺑﻬﺘﺮ از آنﻫﺎ را اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎلﻫﺎي اﺳﻼم‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻣﺮدم در ﻣﻮرد دﻳـﻦﺷـﺎن در ﻣﻜـﻪ ﻣـﻮرد ﺷـﻜﻨﺠﻪ و‬
‫ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻫﺠﺮت ﻛﺮدﻧﺪ و دﻳﺎرو اﻣﻮال ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﺮك ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» .‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ‬
‫ﺑﻦ ﻋﻮف« ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻧﻤﻮد‪ .‬وي در ﻣﻜﻪ ﺗﺎﺟﺮ ﻣﻘﺘﺪري ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ در ﺣﺎﻟﻲ ﺑـﻪ ﻣﺪﻳﻨـﻪ‬
‫آﻣﺪ ﻛﻪ ﻓﻘﻴﺮ و ﺗﻬﻲدﺳﺖ ﺑﻮد‪ .‬اﻧﮕﺎر ﺧﻴﻠﻲ زود داﻣﻨﮕﻴﺮ ﻣﺸﻜﻼت ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻴﻦ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ و اﻧﺼﺎر ﭘﻴﻤﺎن ﺑﺮادري ﺑﺴﺖ و »ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ ﻋـﻮف« و‬
‫»ﺳﻌﺪ ﺑﻦ رﺑﻴﻊ« اﻧﺼﺎري را ﺑﺮادر ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻧﻔﺲﻫـﺎ و درون آنﻫـﺎ ﭘـﺎك و ﺳـﺎﻟﻢ و‬
‫دلﻫﺎﻳﺸﺎن ﺻﺎف ﺑﻮد‪» .‬ﺳﻌﺪ« ﺑﻪ »ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑـﺮادرم! ﻣـﻦ از ﻫﻤـﻪي اﻫـﻞ ﻣﺪﻳﻨـﻪ‬
‫ﺛﺮوت ﺑﻴﺸﺘﺮي دارم‪ .‬ﻟﺬا ﺳﺮﻣﺎﻳﻪام را ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﻦ و ﻧﺼﻒ آن را ﺑﺮدار و ﻧﺼﻒ‬
‫دﻳﮕﺮ را ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﮕﺬار‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮ دارد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ او ﻋﺮض ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻳﻜـﻲ از دو‬
‫ﻫﻤﺴﺮ ﻣﺮا اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻦ ﻣﻦ او را ﻃﻼق داده و ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ دوره ﻋﺪ‪‬هي ﺷﺮﻋﻲ ﺑﻪ ازدواج‬
‫ﺗﻮ درآورم‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪا در اﻫﻞ و ﻣﺎل ﺷﻤﺎ ﺑﺮﻛﺖ دﻫﺪ‪ ،‬ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑـﺎزار راﻫﻨﻤـﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻦ‪ .‬درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﻣﺎﻟﺶ را در ﻣﻜﻪ رﻫﺎ ﻧﻤﻮده ﺑـﻮد و ﻛﻔـﺎر آن را ﻣﺼـﺎدره‬
‫ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ او داراي ﻋﻘﻠﻲ ﺳﻨﺠﻴﺪه و ﺗﺒﺤﺮ ﺗﺠﺎري وﺳﻴﻌﻲ ﺑـﻮد‪ .‬ﺳـﻌﺪ او را ﺑـﻪ ﺑـﺎزار‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪158‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﺮد و او ﺑﻪ ﺑﺎزار رﻓﺖ و ﻣﺸﻐﻮل ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺎﻻﻳﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻗﺴﻄﻲ ﻣﻲﺧﺮﻳﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻧﻘﺪي ﻣﻲﻓﺮوﺧـﺖ و ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪاي ﺑـﻪ دﺳـﺖ آورد و ﺑـﺎ آن ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺠﺎرت ﭘﺮداﺧﺖ و ﻓﻦ ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش و ﭼﺎﻧﻪزدن را ﺧﻮب ﺑﻠﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪاي‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ آورد و ازدواج ﻛﺮد‪.‬‬
‫روزي ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ او اﺛﺮ ﺑﻮي زﻧﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣـﺪ! ﺟـﺎي‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻮن او )داﻣﺎد( ﺷﺪه و ﻋﺮوﺳﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﭘﺰﺷﻚ ﻧﻔﺲﻫـﺎ و ﺑﺴـﻴﺎر‬
‫ﺧﻮﺷﺮو ﺑﻮد و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﻮد ﺗﺎ ﻗﻠﺐﻫﺎ را ﺻﻴﺪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ او را دﻳـﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟـﻪ اﻳـﻦ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﻪ اﺛﺮ ﺧﻮشﺑﻮﻳﻲ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻪ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﺧﺒﺮ؟!‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺮدﻳﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺑﺎ ﻳـﻚ زن اﻧﺼـﺎري ازدواج ﻛـﺮدهام‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ازدواج ﻛﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺗـﺎزه ﻫﺠـﺮت ﻛـﺮده‬
‫اﺳﺖ؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﻣﻬﺮﻳﻪاش را ﭼﻪﻗﺪر ﻣﻘﺮر ﺳﺎﺧﺘﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻳﻚ ﻫﺴـﺘﻪ‬
‫ﻃﻼ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﻮاﺳـﺖ در ﺧﻮﺷـﺤﺎﻟﻲاش ﺑﻴﻔﺰاﻳـﺪ‪ .‬ﻟـﺬا ﺑـﻪ او ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑـﻪ ﻣﻨﺎﺳـﺒﺖ‬
‫ازدواﺟﺖ ﻳﻚ دﻋﻮﺗﻲ اﮔﺮﭼﻪ ﻳﻚ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺪه‪ .‬ﺳﭙﺲ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﺮاي‬
‫ﻣﺎل و ﺗﺠﺎرت او دﻋﺎي ﺧﻴﺮ و ﺑﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮد ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﺑﺮﻛﺖ ﺑﺮ او و ﻣـﺎﻟﺶ ﻓـﺮود آﻣـﺪ‪،‬‬
‫ﻋﺒــﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ در ﺗﻮﺻــﻴﻒ ﻛﺴــﺐ و ﺗﺠــﺎرﺗﺶ ﻣــﻲﮔﻮﻳــﺪ‪ :‬اﮔــﺮ ﻣــﺮا ﻣــﻲدﻳــﺪي ﺳــﻨﮕﻲ را‬
‫ﺑﺮﻣﻲداﺷﺘﻢ اﻣﻴﺪ داﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻼ ﻳﺎ ﻧﻘﺮه ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺷﺮو ﺑﻮد ﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﻓﻘﺮا و ﻣﺴﺎﻛﻴﻦ‪ ،‬آﻧﺎن را ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ و ارزشﺷﺎن‬
‫ﻣﻲﻓﻬﻤﺎﻧﺪ و ﺑﻪ آﻧﺎن ﭼﻨﻴﻦ واﻧﻤﻮد ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ آﻧﺎن اﺳﺖ و در ﻧﺰد اﻳﺸﺎن ﻣﻬﻢ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‬
‫و ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدادﻧﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﺰﺋﻲ و ﭘﻴﺶ ﭘـﺎ اﻓﺘـﺎده ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ ،‬ارج ﻣـﻲﻧﻬـﺎد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ آنﻫﺎ را ﻧﻤﻲدﻳﺪ‪ ،‬از آنﻫﺎ ذﻛﺮ ﺧﻴﺮ ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎيﺷﺎن اﺷﺎره ﻣﻲﻛﺮد و دﻳﮕـﺮان‬
‫را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ آنﻫﺎ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺪﻳﻨﻪ زن ﺳﻴﺎهرﻧﮓ‪ ،‬ﻣﺆﻣﻦ و ﺻﺎﻟﺤﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺴﺠﺪ را ﺟﺎرو ﻣﻲزد‪ .‬رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ او را ﻣﻲدﻳﺪﻧﺪ و از ﺣﺮص و ﻋﻼﻗﻪاش ﺗﻌﺠﺐ ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ‪ ،‬ﭼﻨـﺪ روزي ﮔﺬﺷـﺖ و‬
 ‫‪159‬‬ ‫ﺧﻮﺷﺮو ﺑﺎﺷﻴﺪ‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬او را ﻧﺪﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا در ﻣﻮرد او ﺳﺆال ﻧﻤﻮدﻧﺪ؟ اﺻـﺤﺎب ﻋـﺮض ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪ :‬ﻳـﺎ‬
‫رﺳﻮل اﷲ! او ﻓﻮت ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﻣﺮا ﺧﺒﺮ ﻧﻜﺮدﻳﺪ؟ اﺻـﺤﺎب ﻗﻀـﻴﻪ او را‬
‫ﻛﻮﭼﻚ و ﺣﻘﻴﺮ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ؛ زﻳﺮا او زﻧﻲ ﻣﺴﻜﻴﻦ و اﻓﺘﺎده ﺑـﻮد و درﺧـﻮر اﻳـﻦ ﻧﺒـﻮد ﻛـﻪ از‬
‫ﺧﺒﺮ ﻣﺮﮔﺶ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﻮد‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬او در ﺷﺐ ﻓﻮت ﻧﻤـﻮده و ﻣـﺎ‬
‫ﻧﺎﮔﻮار داﻧﺴﺘﻴﻢ ﺷﻤﺎ را ﺑﻴﺪار ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ او ﻧﻤﺎز ﺟﻨﺎزه ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ؛ ﭼﻮن اﮔﺮﭼـﻪ ﻋﻤـﻞ او ﻧـﺰد‬
‫ﻣﺮدم ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ در ﻧﺰد ﺧﺪا ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮ او ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ‬
‫او ﻣﺮده و دﻓﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧـﺪ‪ :‬ﻗﺒـﺮش را ﺑـﻪ ﻣـﻦ ﻧﺸـﺎن دﻫﻴـﺪ‪.‬‬
‫اﺻﺤﺎب ﻫﻤﺮاه او رﻓﺘﻨﺪ و ﻗﺒﺮش را ﺑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﺸﺎن دادﻧـﺪ و ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑـﺮ او ﻧﻤـﺎز‬
‫ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬اﻳﻦ ﻗﺒﺮﻫﺎ ﺑﺮ ﺻﺎﺣﺒﺎنﺷـﺎن ﭘـﺮ از ﺗـﺎرﻳﻜﻲ اﺳـﺖ و ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺑـﺎ‬
‫ﻧﻤﺎزﺧﻮاﻧﺪن ﻣﻦ ﺑﺮ آنﻫﺎ‪ ،‬آنﻫﺎ را روﺷﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﺧﺪا اﻳﻦ ﭼﻪ ﻋﻤﻠﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺻﺤﺎﺑﻪ از رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﻛﻮﭼﻚ از ﻳﻚ زن ﺿﻌﻴﻒ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺣﻤﺎﺳﻪ و ﺷﻮر آﻧﺎن ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﻳﺎ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از آن ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺗﺎ در ﮔﻮشﺗﺎن ﻧﺠﻮا ﻛﻨﻢ‪ :‬ﻣﺎ در ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ اوﻗﺎت ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم‬
‫اﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺮﺷﺮوﻫﺎ و ﺑﻲﻋﺎﻃﻔﻪﻫﺎ ﺣﻤﺎﺳﻪيﺗـﺎن را‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﻧﮕﺮداﻧﻨﺪ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻠﻤﺎت ﻧﺮم را ﺑﺎ آﻧﺎن در ﻣﻴﺎن ﺑﮕﺬارﻳﺪ و ﺑـﺎ ﺟﻤـﻼت‬
‫زﻳﺒﺎ و ﻧﺎزك آﻧﺎن را ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎزﻫﻢ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺑﺎ ﻛﻠﻤـﺎت زﺷـﺖ و‬
‫ﻧﺎﻫﻨﺠﺎر ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻃﻌﻢ‪ ،‬رﻧﮓ و ﺑﻮﻳﻲ ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻦ او را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ ﺑﻪ ﻳﻚ دﻋﻮﺗﻲ ﺑﺰرﮔﻲ ﻛﻪ در آن ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي ﻣﻬﻤﻲ‬
‫در آن ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬دﻋﻮت ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬در ﻣﺴﻴﺮ راﻫﺶ از ﺑﺎزار ﮔﺬﺷﺖ و وارد ﻳﻚ ﻣﻐـﺎزه‬
‫ﻋﻄﺮﻓﺮوﺷﻲ ﺷﺪ و ﭼﻨﻴﻦ واﻧﻤﻮد ﻛﺮد ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﺧﺮﻳﺪ ﻋﻄﺮ و اُدﻛﻠﻦ دارد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪160‬‬

‫ﻟﺬا ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻐﺎزه ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﮔﺮم ﺑﻪ او ﺳﻼم ﮔﻔﺘﻪ و اﻧﻮاع ﻋﻄﺮﻫﺎ و ادﻛﻠﻦﻫﺎي ﻗﻴﻤﺘﻲ و‬
‫ﺧﻮﺷﺒﻮ را ﺑﺮ او ﻣﻲﭘﺎﺷﻴﺪ ﺗـﺎ او ﻋﻄـﺮ ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮش را ﺧﺮﻳـﺪ ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪ .‬وﻗﺘـﻲ ﻟﺒـﺎسﻫـﺎي‬
‫دوﺳﺖﻣﺎن از ﺧﻮﺷﺒﻮﻳﻲ ﭘﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﺮﻣﻲ و ﻟﻄﻔﻲ ﺑﻪ ﻓﺮوﺷﻨﺪه ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺘﺸﻜﺮم‪ .‬ﻫﺮﻛـﺪام‬
‫ﻛﻪ ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ ﻣﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدم و آن را ﺧﺮﻳﺪ ﻣﻲﻛـﻨﻢ‪ .‬ﻟـﺬا زود ﺑـﻪ ﺳـﻮي‬
‫ﻣﺤﻞ دﻋﻮﺗﻲ رﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﻮي ﺧﻮش آنﻫﺎ از ﺑﻴﻦ ﻧﺮود‪ .‬و ﺑﺮاي ﺻﺮف ﺷﺎم در ﻛﻨـﺎر دوﺳـﺘﺶ‬
‫»ﺧﺎﻟﺪ« ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ »ﺧﺎﻟﺪ« ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﻮي ﺧﻮش او ﻧﮕﺮدﻳﺪ و در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺟﻤﻠﻪاي ﺑﺮ زﺑـﺎن‬
‫ﻧﻴﺎورد‪ .‬دوﺳﺖﻣﺎن ﺑﺎ ﺗﻌﺠﺐ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﻋﻄﺮ ﺧﻮﺷـﻲ ﺑـﻪ ﻣﺸـﺎﻣﺖ ﻧﻤـﻲرﺳـﺪ؟! ﺧﺎﻟـﺪ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ! دوﺳﺖﻣﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﺣﺘﻤﺎً ﺑﻴﻨﻲات ﻣﺴﺪود اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﺎﻟﺪ ﺟـﻮاب داد‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﻴﻨﻲام ﻣﺴﺪود ﻣﻲﺑﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻦ ﺑﻮي ﻋﺮﻗﺖ را ﻫﻢ اﺳﺘﺸﻤﺎم ﻧﻤﻲﻛﺮدم!‬
‫اﻋﺘﺮاف‪...‬‬
‫»ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ و ﺑﺰرﮔﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﺑـﺪ‪ ،‬ﺑـﺎزﻫﻢ او ﺑﺸـﺮ اﺳـﺖ و ﻫﻨﮕـﺎم‬
‫ﺗﻤﺠﻴﺪ از او ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺸﺘﻪ و ﺑﻪ وﺟﺪ ﻣﻲآﻳﺪ«‪.‬‬
 ‫ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ :‬ﻓﻘﻂ ﺟﻬﺖ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺧﻮﺷﺮو ﺑﺎﺷﻴﺪ‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم ﺗﻼش زﻳﺎدي ﺑﻪ ﺧﺮج ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﻮﺷﺮو ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬اﺻﻼً ﻟﺤﻈﻪاي‬
‫از اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ و ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﺎﻣﻮش ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪» :‬ﻫﺮﭼـﻪ از ﺣـﺪ ﺑﮕـﺬرد‬
‫ﻧﺎﭼﺎر ﮔﺮدد ﺿﺪ آن«‪ .‬و »ﻫﺮﻛﺲ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻗﺒﻞ از وﻗﺘﺶ ﺷﺘﺎب ﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ از دﺳـﺖدادن آن‬
‫ﻣﺆاﺧﺬه ﻣﻲﮔﺮدد«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ اﺷﻴﺎي زﻳﺒﺎ و اﻋﻤﺎل ﻣﻨﻄﻘﻲ و ﺧﻮب‪ ،‬ﺧﻮﺷـﺮو و ﺷـﺎدﻣﺎن ﺑﺎﺷـﻴﺪ از ﻗﺒﻴـﻞ‪:‬‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﺮدم از آن ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺮدد و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن‬
‫ﺳﺨﻨﺎن ﺗﺤﺴﻴﻦﻛﻨﻨﺪه ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺮدد‪ .‬اﻣـﺎ از ﭼﻴﺰﻫـﺎ و ﻳـﺎ اﻋﻤـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺷـﺨﺺ از ﺑـﺮﻣﻼ و‬
‫ﻋﻴﻨﻲﺷﺪن آنﻫﺎ ﺷﺮﻣﻨﺪه ﻣﻲﺷﻮد و از ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮدن دﻳﮕﺮان ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﭼﻨـﺎن‬
‫اﻇﻬﺎر ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ آنﻫﺎ را ﻧﺪﻳﺪهاﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪي دوﺳﺖﺗﺎن رﻓﺘﻴﺪ و ﻣﺒﻞﻫﺎﻳﺶ را دﻳﺪﻳﺪ ﻛﻪ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ‬
‫از اﻓﺮادي ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺎﻃﺮ دﻳﮕﺮان را ﻣﻜﺪر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ از اﺑﺮاز ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎدﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ از‬
‫ﺷﻤﺎ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻪاﻧﺪ ﺧﻮدداري ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ از اﻳﻦ ﻛﻪ زﺑﺎنﺗﺎن ﺑﻪ ﺳـﺨﻦ آﻣـﺪه و ﺑﮕﻮﻳﻴـﺪ‪ :‬ﭼـﺮا ﻣﺒﻠﻬﺎﻳـﺖ را ﻋـﻮض‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ؟! ﻧﺼﻒ ﭼﻠﭽﺮاغﻫﺎ ﻛﺎر ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ! ﭼﺮا ﭼﻠﭽﺮاغﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪي ﺧﺮﻳﺪ ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺶ‬
‫و رﻧﮓ ﻛﺎري دﻳﻮارﻫﺎﻳﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺪﻳﻤﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﺑﺎ رﻧﮓﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪي آن را رﻧﮓ ﻛـﺎري‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ! ﺑﻪ ﺷﺪت ﺧﻮدداري ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮادرم! او از ﺷﻤﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻧﺨﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ و ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﻣﻬﻨﺪس دﻛﻮراﺳﻴﻮن ﻧﻴﺴﺘﻲ ﻛﻪ او‬
‫ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻤﻮده ﺗﺎ از ﻧﻈﺮﻳﺎتﺗﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﺎﻣﻮش ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ او ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧـﺪ آن را‬
‫ﻋﻮض ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺎﻟﻲاش ﺧﻮب ﻧﻴﺴـﺖ‪ ،‬ﻳـﺎ ﺷـﺎﻳﺪ‪ ...‬ﻫـﻴﭻ ﭼﻴـﺰي ﺑـﺮاي ﻣـﺮدم‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ آﻧﭽﻪ آﻧﺎن ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻨﺪ و آﻧـﺎن را در‬
‫ﺗﻨﮕﻨﺎ و ﻓﺸﺎر ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎز آن ﻣﺴﺄﻟﻪ را ﺑﺎز ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ دﻳﮕﺮ اﻣﻮر ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻌﻤـﻴﻢ داد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪162‬‬

‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت اﮔﺮ ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺶ ﻛﻬﻨﻪ ﺑﻮد ﻳﺎ ﻛﻮﻟﺮ ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ ﺧﺮاب ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺨﻦ ﻧﻴﻚ ﮔﻔﺘﻪ ﻳﺎ‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدي ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎت دوﺳﺘﺶ رﻓﺖ و دوﺳﺘﺶ ﺑﺮاي او ﻧﺎن و روﻏﻦ‬
‫آورد‪ .‬ﻣﻴﻬﻤﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ زﻳﺒﺎ ﺑﻮد‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺎ اﻳﻦ روﻏﻦ‪ ،‬ﮔﻴﺎه ﺻﻨﻮﺑﺮ )اﻓﺸﻴﻦ( ﺑﻮد! ﻣﻴﺰﺑـﺎن ﺑﻠﻨـﺪ‬
‫ﺷﺪ و از ﻫﻤﺴﺮش ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﺧﺎﻧﻪ ﺻﻨﻮﺑﺮ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻴﺮون از ﺧﺎﻧﻪ رﻓـﺖ ﺗـﺎ آن‬
‫را ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﻮﻟﻲ در اﺧﺘﻴﺎر ﻧﺪاﺷﺖ! ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻐﺎزه ﺻـﻨﻮﺑﺮ را ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻗـﺮض ﺑـﻪ او‬
‫ﻧﺪاد‪ .‬آن ﻣﺮد ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش آﻣﺪ و آﻓﺘﺎﺑﻪ )ﻗﻴﻤﺘﻲ ﻛﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ در آن آب ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و وﺿـﻮ‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ( را ﺑﺮداﺷﺖ و ﻧﺰد ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻐﺎزه رﻫﻦ ﮔﺬاﺷﺖ ﺗﺎ اﮔﺮ آن ﺷﺨﺺ ﭘﻮﻟﺶ را ﻧـﺪاد‬
‫ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻐﺎزه آن را ﺑﻔﺮوﺷﺪ و ﭘﻮل ﺧﻮدش را ﺑﺮدارد‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻣﻴﺰﺑﺎن ﺻـﻨﻮﺑﺮ را ﺑﺮداﺷـﺖ و‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻴﻬﻤﺎن آورد‪ .‬ﻣﻴﻬﻤﺎن آن را ﺧﻮرد و ﮔﻔـﺖ‪» :‬اﳊﻤــﺪ ﷲ اﻟــﺬي أﻃﻌﻤﻨــﺎ وﺳــﻘﺎﻧﺎ وﻗﻨﻌﻨــﺎ ﺑــﲈ‬
‫أﺗﺎﻧﺎ« ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻣﺮ ﺧﺪاﻳﻲ را ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻏﺬا ﺧﻮراﻧﻴﺪ و آب ﻧﻮﺷﺎﻧﺪ و ﻣﺎ را ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻋﻄﺎ ﻧﻤـﻮده‬
‫اﺳﺖ ﻗﺎﻧﻊ ﻧﻤﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻨﺰل ﻳﻚ آه ﻏﻤﮕﻴﻦ و دردﻧﺎﻛﻲ ﻛﺸﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ داده اﺳﺖ ﻗﺎﻧﻊ ﻣﻲﻛﺮد ﭘﺲ اﻓﺘﺎﺑﻪي ﻣﺎ ﮔﺮو ﻧﻤﻲﺑﻮد!‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻴﺎدت ﺑﻴﻤﺎري رﻓﺘﻴﺪ ﺑﺎر ﺑﺎر ﻧﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬اوه ﭼﻪﻗﺪر رﻧـﮓ ﭼﻬـﺮهات زرد‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ! ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﺖ ﻓﺮو رﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﭘﻮﺳﺘﺖ ﺧﺸﻚ ﺷﺪه اﺳﺖ! ﺷﮕﻔﺘﺎ! ﻣﮕﺮ ﺷﻤﺎ ﭘﺰﺷﻚ او‬
‫ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﺳﺨﻦ ﻧﻴﻜﻮ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻳﺎ ﺧﺎﻣﻮش ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻋﻴﺎدت ﻣﺮﻳﻀـﻲ رﻓـﺖ و اﻧـﺪﻛﻲ ﻧـﺰد او ﻧﺸﺴـﺖ و‬
‫ﺳﭙﺲ از ﺑﻴﻤﺎرياش ﭘﺮﺳـﻴﺪ‪ .‬ﻣـﺮﻳﺾ ﺑﻴﻤـﺎرياش را ﺑـﺎ او ﮔﻔـﺖ و ﺑﻴﻤـﺎرياش ﻣﻘـﺪاري‬
‫ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻴﺎدتﻛﻨﻨﺪه ﻓﺮﻳﺎدي ﻛﺸﻴﺪ‪ :‬آه! ﻓﻼن دوﺳﺖ ﻣﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻮد‬
‫و از آن درﮔﺬﺷﺖ و ﻓﻼن دوﺳﺖ ﺑﺮادرم از اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري در ﺑﺴﺘﺮ ﺑﻮد و ﺑﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣ‪‬ـﺮد‬
‫و ﻓﻼن ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ داﻣﺎدم ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺮض ﻣﺒﺘﻼ ﺑـﻮد و ﻓـﻮت ﻛـﺮد و ﻣـﺮﻳﺾ ﻛـﻪ ﺑـﻪ او ﮔـﻮش‬
‫ﻣﻲداد‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻨﻔﺠﺮ ﺷﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ اﻳﻦ ﺷﺨﺺ از ﺳـﺨﻨﺎﻧﺶ ﻓـﺎرغ ﺷـﺪ و ﺧﻮاﺳـﺖ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮد‪ ،‬رو ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎر ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺎن! ﺑﺎ ﻣﻦ ﻛﺎري ﻧﺪاري؟ ﺑﻴﻤﺎر ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ وﻗﺘﻲ ﺑﻴـﺮون‬
 ‫‪163‬‬ ‫ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ :‬ﻓﻘﻂ ﺟﻬﺖ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺧﻮﺷﺮو ﺑﺎﺷﻴﺪ‬

‫رﻓﺘﻲ دوﺑﺎره ﻧﺰد ﻣﻦ ﻧﻴﺎ و ﻫﺮﮔـﺎه ﺑـﻪ ﻋﻴـﺎدت ﺷﺨﺼـﻲ رﻓﺘـﻲ‪ ،‬اﺣـﻮال ﻣﺮدﮔـﺎن را ﻧـﺰد او‬
‫ﻳﺎدآوري ﻧﻜﻦ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺮزﻧﻲ‪ ،‬دوﺳﺖ ﭘﻴﺮ و ﻛﻬﻨﺴﺎل وي ﻣﺮﻳﺾ ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﭘﻴﺮزن‬
‫ﺗﻤﺎم ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ را وادار ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ او را ﺑﻪ ﻋﻴﺎدت دوﺳﺘﺶ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺗﻌﻠﻞ ﻧﻤـﻮده و‬
‫ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻣﻲﺗﺮاﺷﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻓﺮزﻧـﺪاﻧﺶ از روي ﺑـﻲﻣﻴﻠـﻲ راﺿـﻲ ﺷـﺪ و او را ﺑـﺎ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ ﺑﺮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪي ﭘﻴﺮزال ﺑﻴﻤﺎر رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺎدرش ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺷـﺪ و او در اﻧﺘﻈـﺎر او در‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺎدرش ﻧﺰد ﻣﺮﻳﺾ رﻓﺖ دﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎري او را ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﻪ زﻣـﻴﻦ اﻧﺪاﺧﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ او ﺳﻼم ﮔﻔﺖ و ﺑﺮاﻳﺶ دﻋﺎي ﺧﻴﺮ و ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻧﻤـﻮد‪ ،‬وﻗﺘـﻲ ﻣـﻲﺧﻮاﺳـﺖ ﺑﻴـﺮون‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬دﻳﺪ دﺧﺘﺮان ﺑﻴﻤﺎر در ﻫﺎل ﺧﺎﻧﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻋﻼم ﺑﻴﮕﻨﺎﻫﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺎﻳﻢ ﻓﺮﺻﺖ ﻧﻤﻲﻛﺮدم و ﻣﺎدر ﺷﻤﺎ ﺳﺨﺖ ﺑﻴﻤﺎر اﺳﺖ و ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻋﻦ ﻗﺮﻳﺐ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺮد ﻟﺬا از ﺣﺎل‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻌﺰﻳﻪ ﺷﻤﺎ را ﻧﻴﻜﻮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﺎش ﺷﺨﺺ ﻫﻮﺷﻴﺎر! در اﻣﻮر ﺷﺎدﻣﺎنﻛﻨﻨـﺪه و ﺳـﺮورآور ﺧﻮﺷـﺮو و ﺷـﺎد‬
‫ﺑﺎش ﻧﻪ آﻧﭽﻪ ﻣﺮدم ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﻜﻞ‪...‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﺪي در اﺿﻄﺮار ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﺮك ﻟﺒﺎسﻫﺎ ﻳﺎ ﺑﻮي ﺑـﺪش‪،‬‬
‫ﭘﺲ او را درﺳﺖ ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻛﻦ و ﺑﺴﻴﺎر ﻟﻄﻴﻒ و ﻫﻮﺷﻴﺎر ﺑﺎش«‪.‬‬
 ‫در اﻣﻮر ﺑﻲﻣﻌﻨﺎ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻜﻦ‬

‫از زﻳﺒﺎﻳﻲﻫﺎي اﺳﻼم در وﺟﻮد ﻫﺮ ﺷﺨﺺ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ از آﻧﭽﻪ ﺑﻪ او ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻤﻲﺷـﻮد‪،‬‬
‫دﺳﺖ ﺑﺮدارد‪ .‬ﭼﻪﻗﺪر اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪي زﻳﺒﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ آن را از زﺑﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎﻫﻮش و ﭘـﺎك‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻲﺷﻨﻮي‪ ،.‬آري‪ ،‬ﺗﺮك اﻣﻮري ﻛﻪ ﻓﺎﻳﺪهاي ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻪﻗﺪر زﻳﺎدﻧﺪ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻣﺰاﺣﻢ و زﺣﻤﺖآور ﻛﻪ ﺗﻮ را ﺑﻪ داﺧﻞﺷﺪن در اﻣﻮر ﺑﻲﻣـﻮرد‬
‫و ﺑﻲﻓﺎﻳﺪه اﺟﺒﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺳﺎﻋﺘﺖ را ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ ،‬آن را ﭼﻪﻗﺪر ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮدي؟ ﺗﻮ در ﺟﻮاب‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ :‬ﻫﺪﻳﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎز ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ :‬ﻫﺪﻳﻪ! از ﻛﺠﺎ؟ ﺗﻮ در ﺟﻮاب ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ :‬از ﻃـﺮف ﻳﻜـﻲ‬
‫از دوﺳﺘﺎن‪ .‬ﺑﺎز او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬دوﺳﺘﺖ در داﻧﺸﮕﺎه‪ ،‬دوﺳﺖ ﻣﺤﻠﻪ‪ ،‬از ﻛﺠﺎ؟! ﺑﺎز ﺗﻮ ﻣـﻲﮔـﻮي‪.‬‬
‫واﷲ‪ ،‬آن دوﺳﺖ داﻧﺸﮕﺎﻫﻲام‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧﺐ‪ ،‬ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ؟ ﺗﻮ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ :‬أأأن ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳـﺒﺖ روزﻫـﺎي‬
‫داﻧﺸﮕﺎه‪ .‬ﺑﺎز ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ :‬ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﺶ ﭼﻴﻪ؟ ﻗﺒﻮﻟﻴﺖ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﺎﻫﻢ در ﺳﻔﺮي ﺑﻮدﻳـﺪ ﻳـﺎ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ‬
‫أأأن؟ و او در ﺳﺆال ﭘﻴﭻﻧﻤﻮدن ﻳﻚ ﻗﻀﻴﻪي ﺑﻲارزش اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧـﺪا ﻣﻮاﻇـﺐ‬
‫ﺑﺎش وﺟﺪاﻧﺖ ﺗﻮ را وادار ﻧﻜﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ روﻳﺶ ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺰﻧﻲ و ﺑﮕﻮﻳﻲ‪ :‬در اﻣﻮر ﺑﻲﻣﻮرد دﺧﺎﻟـﺖ‬
‫ﻧﻜﻦ! ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻗﻀﻴﻪ ﺑﻪ ﻏﺮﻧﺞﺗﺮي اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ ﻣﺜﻼً زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﺟﻠﺴﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﺳﺆاﻻﺗﺶ ﻋﺮﺻﻪ را ﺑﺮاي ﺗﻮ ﺗﻨﮓ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎدم ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز در ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑـﻮدﻳﻢ‬
‫ﻛﻪ ﮔﻮﺷﻲ ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ زﻧﮓ ﺧﻮرد و او در ﻛﻨﺎر ﻣﻦ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬وي ﺟﻮاب داد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﻠﻪ؟‬
‫‪ -‬ﻫﻤﺴﺮش‪ :‬اﻟﻮ ﻛﺠﺎﻳﻲ ﺧﺮ؟!‬
‫ﺻﺪاﻳﺶ آﻧﻘﺪر ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ ﺳﺨﻨﺎنﺷﺎن را ﻣﻲﺷﻨﻴﺪم‪.‬‬
‫ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺧﻮﺑﻢ‪ .‬ﺧﺪا ﺷﻤﺎ را ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪165‬‬ ‫در اﻣﻮر ﺑﻲﻣﻌﻨﺎ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻜﻦ‬

‫‪ -‬زن ﺧﺸﻢ ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫‪ -‬ﺧﺪا ﺣﺎﻟﺖ را ﺧﻮب ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬ﺑﻲﻓﻜﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دوﺳﺘﺎﻧﺖ ﻧﺸﺴﺘﻪاي و ﻣﻦ ﻣﻨﺘﻈﺮت ﻫﺴﺘﻢ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﺗﻮ ﮔﺎوي )!!(‬
‫آن ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺧﺪا از ﺗﻮ راﺿﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء ﺧﻮاﻫﻢ آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺎن او ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬و ﻣﻦ درﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ او ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺧﻮدش را در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﻗﺮار ﻧﺪﻫﺪ‪ .‬ﻣﻜﺎﻟﻤﻪي آنﻫﺎ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺣﺎﺿﺮﻳﻦ ﻧـﻴﻢ ﻧﮕـﺎﻫﻲ‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻢ و ﺧﻴﺎل ﻣﻲﻛﺮدم ﺷﺎﻳﺪ ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﺑﭙﺮﺳﺪ‪ :‬ﻛﻲ ﺑﻮد ﺗﻤـﺎس ﮔﺮﻓـﺖ؟ از ﺷـﻤﺎ ﭼـﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ؟ ﭼﺮا رﻧﮓ ﭼﻬﺮهات ﺑﻌﺪ از ﻣﻜﺎﻟﻤﻪ ﻋﻮض ﺷﺪ؟!‬
‫اﻣﺎ ﺧﺪا ﺑﺮ او رﺣﻢ ﻛﺮد و ﻛﺴﻲ در اﻣﻮري ﻛﻪ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﺒﻮد‪ ،‬دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻜﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل اﮔﺮ ﺑﻪ ﻋﻴﺎدت ﺑﻴﻤﺎري رﻓﺘﻲ و از ﺑﻴﻤﺎرياش ﭘﺮﺳـﻴﺪي‪ .‬او ﺑـﻪ ﻳـﻚ ﺟﻤﻠـﻪ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻛﺘﻔﺎ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻟﺤﻤﺪﷲ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎري ﺳﻄﺤﻲ و ﻣﺮﻳﻀﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻮد و ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ اﻣﺜﺎل اﻳﻦ ﻋﺒﺎرات ﻛﻪ ﺟﻮاب ﺻﺮﻳﺤﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻧﻤﻲآﻳﻨﺪ‪ ،‬او را ﺑﻪ ﺟﻮاب دﻗﻴـﻖ در ﺗﻨﮕﻨـﺎ‬
‫ﻗﺮار ﻣﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﻮ‪ :‬ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﺑﻴﻤﺎري ﺷﻤﺎ ﭼﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﻮرد آن‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ؟ ﻣﻨﻈﻮرﺗﺎن ﭼﻪ ﺑﻮد؟ ﻳﺎ‪ ...‬ﺗﻌﺠﺐآور اﺳﺖ‪ .‬اﻧﮕﻴﺰهي ﺷﻤﺎ در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﻗﺮاردادن او‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫آري‪ ،‬از زﻳﺒﺎﻳﻲﻫﺎي اﺳﻼم در وﺟﻮد و ﺷﺨﺺ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ از آﻧﭽـﻪ ﺑـﻪ او ﻣﺮﺑـﻮط‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ اﻧﺘﻈﺎر داري او ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﺑﻮاﺳﻴﺮ دارم ﻳﺎ در ﻓﻼن‬
‫)‪ (...‬زﺧﻤﻲ دارم ﻳﺎ‪ ...‬وﻗﺘﻲ او ﺟﻮاب ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﺗﻮ دﻫﺪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻛﺶدادن ﻣﻮﺿـﻮع ﻧﻴﺴـﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮرم اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ از ﺑﻴﻤﺎر‪ ،‬ﻣﺮﻳﻀﻲاش را ﻧﭙﺮﺳﻲ؟ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻨﻈﻮرم دﻗﺖ ﺑـﻴﺶ از ﺣـﺪ در‬
‫ﺳﺆال اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ داﻧﺶآﻣﻮزي را در ﻳﻚ ﺟﻠﺴﻪي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺻﺪا ﻣﻲزﻧﺪ و ﺑﺎ ﺻﺪاي‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪166‬‬

‫‪ -‬ﻫﺎن اﺣﻤﺪ! ﻗﺒﻮل ﺷﺪي؟‬

‫‪ -‬او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬در ﻛﻼس رﺗﺒﻪي ﭼﻨﺪم را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردي؟‬
‫اﮔﺮ واﻗﻌﺎً ﺗﻮ ﺑﺮاﻳﺶ ارزش ﻗﺎﻳﻞ ﻫﺴـﺘﻲ و او را دوﺳـﺖ داري‪ ،‬در وﻗـﺖ ﺗﻨﻬـﺎﻳﻲ از او‬
‫ﺳﺆال ﻛﻦ‪ .‬اﻧﮕﻴﺰهي اﻳﻦ دﻗﺖ ﻛﺎري ﭼﻴﺴﺖ؟ ﭼﻪ ﻧﺴـﺒﺘﻲ ﺑـﺎ ﺗـﻮ دارد؟ ﭼـﺮا ﺑـﺎ او ﮔﻔﺘﮕـﻮ‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ‪ .‬ﭼﺮا ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻧﻤﻲروي؟ اﮔﺮ ﺗﻮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ او را ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻲ ﭘﺲ در ﻳﻚ ﮔﻮﺷـﻪ‬
‫ﺑﺎ او ﺑﻨﺸﻴﻦ و ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻧﻴﺎز دارد ﺑـﺎ او ﺳـﺨﻦ ﺑﮕـﻮ‪ .‬اﻣـﺎ ﺧـﻴﺲﻧﻤـﻮدن ﭼﻬـﺮهاش از ﻋـﺮق‬
‫ﺷﺮﻣﻨﺪﮔﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ و ﻧﺒﺎﻳﺪ او را در ﺟﻤﻊ ﺷﺮﻣﻨﺪه ﺳﺎﺧﺖ!‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ِ » :‬ﻣ ْﻦ ُﺣ ْﺴ ِﻦ إِ ْﺳ َﻼ ِم ا َﳌ ْﺮ ِء ﺗ َْﺮ ُﻛ ُﻪ َﻣﺎ َﻻ َﻳ ْﻌﻨ ِ ِﻴﻪ« »از زﻳﺒﺎﻳﻲﻫﺎي اﺳﻼم در‬
‫وﺟﻮد ﺷﺨﺺ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در آﻧﭽﻪ ﺑﻪ او ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫آﮔﺎه ﺑﺎش! ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﺣﺠﻤﺶ ﮔﻨﺪه ﻧﻜﻦ‪ .‬ﻣﺪﺗﻲ ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺳـﻔﺮ‬
‫ﻧﻤﻮدم و ﺳﺮﮔﺮم ﭼﻨﺪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﻮدم و ﺑﺎ ﻳﻚ ﺟﻮان اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪي ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻤﻮدم ﺗﺎ دو ﭘﺴـﺮم‪،‬‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ و اﺑﺮاﻫﻴﻢ را ﺑﻪ ﻳﻚ ﺣﻠﻘﻪ ﺣﻔﻆ ﻗﺮآن‪ ،‬ﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻔﺮﻳﺤـﻲ ﺗﺎﺑﺴـﺘﺎﻧﻲ ﺑﺒـﺮد و‬
‫دوﺑﺎره ﺑﻌﺪ از ﻋﺸﺎء آنﻫﺎ را ﺑﻴﺎورد‪ .‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ده ﺳﺎل ﻋﻤﺮ داﺷﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻣـﻦ ﺗﺮﺳـﻴﺪم ﻛـﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺟﻮان از ﺑﺎب ﻓﻀﻮﻟﻲ ﺳﺆاﻻﺗﻲ ﺑﻲرﺑﻂ از او ﺑﭙﺮﺳﺪ‪ :‬اﺳﻢ ﻣﺎدرت ﭼﻴﺴـﺖ؟ ﺧﺎﻧـﻪيﺗـﺎن‬
‫ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ ﭼﻨﺪ ﺑﺮادرﻳﺪ؟ ﭘﺪرت ﭼﻪﻗﺪر ﭘﻮل ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻲدﻫﺪ؟ ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻋﺒـﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ را آﮔـﺎه‬
‫ﻧﻤﻮدم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﮔﺮ از ﺗﻮ ﺳﺆال ﺑﻲرﺑﻄﻲ ﭘﺮﺳـﻴﺪ‪ .‬ﺑﮕـﻮ‪» :‬از زﻳﺒـﺎﻳﻲﻫـﺎي اﺳـﻼم در وﺟـﻮد‬
‫ﺷﺨﺺ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در آﻧﭽﻪ ﺑﻪ او ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻤـﻲﺷـﻮد‪ ،‬دﺧﺎﻟـﺖ ﻧﻜﻨـﺪ« و اﻳـﻦ ﺣـﺪﻳﺚ را‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺗﻜﺮار ﻧﻤﻮدم ﺗﺎ آن را ﺣﻔﻆ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﺎ ﺑﺮادرش ﺳﻮار ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺷﺪﻧﺪ و ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻴﻤﻨﺎك ﺑﻮد‪ .‬در‬
‫ﻣﺴﻴﺮ راه ﺟﻮان ﺑﺎ ﻧﺮﻣـﻲ ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬ﺣﺎﻟـﺖ ﭼﻄـﻮر اﺳـﺖ ﻋﺒـﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ؟ ﻋﺒـﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻛﺎﻣﻞ ﺟﻮاب ﻣﻲدﻫﺪ‪ :‬زﻧﺪه ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬ﺟﻮان ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛـﻪ او را ﻧـﺮم و آرام‬
 ‫‪167‬‬ ‫در اﻣﻮر ﺑﻲﻣﻌﻨﺎ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻜﻦ‬

‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ :‬اﻣﺮوز ﺷﻴﺦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ دارد؟ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﺪﻳﺚ را ﺑـﻪ‬
‫ﻳﺎد آوري ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺣﺎﻓﻈﻪاش ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﺪ‪ :‬در آﻧﭽﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻮ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻴﺴﺖ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻜﻦ‪ .‬ﺟﻮان ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻫﺪف ﻣﻦ اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ در آن‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻢ و اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎز ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ او ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ او را ﻓﺮﻳﺐ دﻫﺪ ﻟﺬا‬
‫دوﺑﺎره ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻴﺴﺖ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻜﻦ‪ .‬ﺑﺎز ﺟﻮان ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬ﺑﺒﺨﺸـﻴﺪ‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﻣﻨﻈﻮرم‪ ...‬ﺑﺎز ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﺪ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺗـﻮ ﻣﺮﺑـﻮط ﻧﻴﺴـﺖ‪ ،‬دﺧﺎﻟـﺖ‬
‫ﻧﻜﻦ‪ .‬آنﻫﺎ در ﻃﻮل ﻣﺪت اﻳﻦ ﺳﻔﺮ در اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺮﻣـﻲﮔﺮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﺎ اﻓﺘﺨﺎر ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﻮﺿـﻮع را در ﻣﻴـﺎن ﮔﺬاﺷـﺖ‪ .‬ﻣـﻦ ﺧﻨﺪﻳـﺪم و‬
‫ﻣﺠﺪداً ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺮاﻳﺶ ﺗﻔﻬﻴﻢ ﻧﻤﻮدم‪.‬‬
‫آﻣﻮزش ﻓﺮد ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ راﻫﻜﺎر‪...‬‬
‫»ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺠﺎﻫﺪه ﺑﺎ ﻧﻔﺲ در آزادي از دﺧﺎﻟﺖ در ﻛﺎر دﻳﮕـﺮان‪ ،‬اﺑﺘـﺪا ﺧﺴـﺘﻪﻛﻨﻨـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در ﭘﺎﻳﺎن آرامﺑﺨﺶ اﺳﺖ«‪.‬‬
 ‫ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻓﻀﻮل ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟‬

‫ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم – ﺑﺪون اﺟﺎزه – ﻣﻮﺑﺎﻳﻠﺖ را ﺑﺮﻣﻲدارﻧﺪ و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺧﻮاﻧـﺪن‬
‫ﭘﻴﺎمﻫﺎﻳﺶ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫از دوﺳﺘﻢ در ﻳﻚ ﺟﻠﺴﻪي ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺻﺮف ﺷﺎم دﻋﻮت ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ آورده ﺑﻮدﻧـﺪ و‬
‫ﻣﺤﻞ ﭘﺬﻳﺮاﺋﻲ او در ﻛﻨﺎر ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﻗﻀﺎت ﺑﻮد و ﺗﻤﺎم ﻣﺪﻋﻮﻳﻴﻦ ﺟﻠﺴﻪ از ﺷﺨﺼـﻴﺖﻫـﺎي‬
‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬دوﺳﺘﻢ در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ ﻧﺸﺴﺖ و از ﻫﺮ دري ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺳﺨﻦ ﻣـﻲﮔﻔـﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺑﺎﻳﻠﺶ در ﺟﻴﺐ او ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻟﺬا آن را ﺑﻴﺮون آورد و روي ﻣﻴﺰي ﻛـﻪ در ﻛﻨـﺎرش‬
‫ﺑﻮد ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺨﻲ ﻛﻪ در ﻛﻨﺎرش ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺳﺮﮔﺮم ﺳﺨﻦ ﺑﺎ او ﺑﻮد‪ ،‬از ﺑـﺎب ﻋـﺎدت ﮔﻮﺷـﻲ را‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺻـﻔﺤﻪي آن ﻧﮕـﺎه ﻛـﺮد‪ ،‬رﻧﮕـﺶ ﭘﺮﻳـﺪ و دو ﻣﺮﺗﺒـﻪ آن را ﺳـﺮ ﺟـﺎﻳﺶ‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬دوﺳﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﻨﺪهي ﻋﻤﻴﻘﻲ او را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑـﻮد آن را ﭘﻨﻬـﺎن ﻛـﺮد‪ .‬وﻗﺘـﻲ از آﻧﺠـﺎ‬
‫ﺑﻴﺮون ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻤﺮاه او در ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ ﺳﻮار ﺷﺪم‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ – ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﺷـﻴﺦ – ﮔﻮﺷـﻲاش را‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻢ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺻﻔﺤﻪاش ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم ﺧﻨﺪهام ﮔﺮﻓﺖ و ﻏﺮق در ﺧﻨﺪه ﺷﺪم‪.‬‬
‫ﻣﻲداﻧﻲ ﭼﺮا؟ ﻋﺎدﺗﺎً ﻣﺮدم ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪي ﮔﻮﺷﻲﺷﺎن ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻨﺪ از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬ﺑـﻪ ذﻛـﺮ‬
‫ﺧﺪا ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎش‪ ،‬ﻳﺎ‪ ...‬اﻣﺎ دوﺳﺘﻢ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ :‬ﺗﻠﻔﻦ را ﺳﺮ ﺟﺎﻳﺶ ﺑﮕﺬار ﻓﻀﻮل!‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺮدم در اﻣﻮر ﺷﺨﺼﻲ دﻳﮕﺮان دﺧﺎﻟـﺖ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜـﻪ ﻃﺒﻴﻌـﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ در ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺷﻤﺎ ﺳﻮار ﻣﻲﺷﻮد و داﺷﺒﺮد آن را ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨـﺪ و ﺑـﻪ آﻧﭽـﻪ در‬
‫داﺧﻞ آن اﺳﺖ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﺪ! زﻧﻲ ﻛﻴﻒ زن دﻳﮕﺮ را ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﺗﻴﻚ ﻳـﺎ ﺳـﺎق ﭼﺸـﻢ و‬
‫رﻳﻤﻞ او را ﺑﺮدارد و ﮔﺎﻫﻲ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺗﻤﺎس ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ :‬ﻛﺠﺎﻳﻲ؟ ﺗـﻮ ﻣـﻲﮔـﻮﻳﻲ‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬وي ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ :‬ﻛﺠﺎ؟ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻫﻤﺮاﻫﺖ اﺳﺖ؟‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﻛﻪ ﺑﺎ آنﻫﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﺑﺎ اﻳﻦ اﺳﻠﻮب ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﺎ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﻴﻢ؟ ﻣﻬﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ را از دﺳﺖ ﻧﺪﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻦ ﺗﺎ از‬
 ‫‪169‬‬ ‫ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻓﻀﻮل ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻲﻛﻨﻲ‬

‫ﭼﭗﺷﺪن ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ اﻓﺮاد ﺑﺮﺣﺬر ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش ﻛﺴﻲ از دﺳﺖ ﺗﻮ ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﺑﻴﺮونﺷﺪن از اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻮﺷﻴﺎر ﺑﺎش‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﻮ و او ﻣﺸﻜﻠﻲ ﭘﻴﺶ آﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﻪ دﺳﺖآوردن دﺷﻤﻨﺎن ﻳﺎ از دﺳﺖدادن دوﺳﺘﺎن ﺳـﻬﻞاﻧﮕـﺎري ﻣﻜـﻦ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨـﺪ ﻛـﻪ‬
‫اﺳﺒﺎب زﻳﺎدي ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻫﻢ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﺳﻠﻮبﻫﺎ در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻃﻔﻴﻠﻲﻫﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺆال ﺑﺎ ﺳﺆال ﻳـﺎ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻛﻠـﻲ‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﺗﺎ او ﺳﺆال اوﻟﺶ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً اﮔﺮ از ﺗﻮ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺣﻘﻮق ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻪات ﭼﻪﻗﺪر اﺳﺖ؟ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ و ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﮕـﻮ‪ :‬ﭼـﺮا ﻣﮕـﺮ ﺑـﺮاﻳﻢ ﺷـﻐﻞ‬
‫ﺑﻬﺘﺮي ﭘﻴﺪا ﻛﺮدي؟‬
‫‪ -‬او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻧﻪ اﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺪاﻧﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﺷﻤﺎ ﺑﮕﻮ‪ :‬ﻣﻴﺰان ﺣﻘﻮق در اﻳﻦ روزﻫـﺎ ﻣﺸـﻜﻞ ﺷـﺪه اﺳـﺖ و ﺑـﻪ ﻇـﺎﻫﺮ ﺳـﺒﺐ آن‬
‫ﺑﺎﻻرﻓﺘﻦ ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻔﺖ اﺳﺖ!‬
‫ﻗﻄﻌﺎ او ﺧﻮاﻫﺪ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﻨﺰﻳﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﭼﻪ رﺑﻄﻲ دارد؟ ﺑﺎز ﺷﻤﺎ ﺑﮕﻮ‪ :‬ﻧﻔﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺗﻮرم ﻣﻲﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﻣﮕﺮ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺟﻨﮓﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن ﺑﻪ ﭘﺎ ﻣﻲﺧﻴﺰد؟‬
‫‪ -‬او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧﻴﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬زﻳﺮا ﺟﻨﮓﻫﺎ اﺳﺒﺎب دﻳﮕﺮي دارﻧﺪ و ﺟﻬﺎن اﻣـﺮوز ﭘـﺮ‬
‫از ﺟﻨﮓ و آﺷﻮب اﺳﺖ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ او ﺳﺆال اوﻟـﺶ را ﻓﺮاﻣـﻮش ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪) .‬ﻫـﺎن! ﻧﻈـﺮت‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟ آﻳﺎ ﺑﺎ ﻫﻮﺷﻴﺎري از اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻒ ﺑﻴﺮون ﻧﺸﺪي؟(‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﮔﺮ از ﺷﻐﻠﺖ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﺳﻔﺮ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ از او ﺑﭙـﺮس‪ :‬آﻳـﺎ ﻫﻤـﺮاه‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲآﻳﻲ‪ .‬او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ! اﻣﺎ ﺗﻮ ﺑﻪ او ﺑﮕﻮ اﮔـﺮ ﺑـﺎ ﻣـﻦ ﻣـﻲآﻳـﻲ ﺑﻠـﻴﻂ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻬﺪهي ﺷﻤﺎﺳﺖ در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم وارد ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻠﻴﻂ ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻮﺿـﻮع اﺻـﻠﻲ را ﻓﺮاﻣـﻮش‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ از اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮاﺿﻊ‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻣﺎ و دﻳﮕﺮان ﻣﺸﻜﻞ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺮون آﻳﻴﻢ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪170‬‬

‫وﻗﻔﻪ‪...‬‬
‫»وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻓﺮد ﻓﻀﻮل ﻛﻪ در اﻣﻮر ﺑﻲرﺑﻂ دﺧﺎﻟﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪي ﺑـﻪ ﺧـﻮﺑﻲ از‬
‫آن ﻣﻮﻗﻮف ﺑﻴﺮون ﺷﻮ‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ او را ﺟﺮﻳﺤﻪدار ﻛﻨﻲ«‪.‬‬
 ‫اﻧﺘﻘﺎد ﻧﻜﻦ‬

‫ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ دوﺳﺘﺶ ﺳﻮار ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﻛﻠﻤﻪي ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬اوه! ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻓﺮﺳـﻮده‬
‫و از رده ﺧﺎرج اﺳﺖ!‬
‫وﻗﺘﻲ وارد ﺧﺎﻧﻪاش ﻣﻲﺷﻮد و اﺛﺎﺛﻴﻪاش را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬اوه ﻫﻨﻮز اﺳﺒﺎب ﺧﺎﻧﻪات را‬
‫ﻋﻮض ﻧﻜﺮدي؟!‬
‫وﻗﺘﻲ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﺎﺷـﺎء اﷲ‪ .‬ﭼـﻪﻗـﺪر ﻗﺸـﻨﮓ و زﻳﺒﺎﻳﻨـﺪ‪ .‬اﻣـﺎ ﭼـﺮا‬
‫ﻟﺒﺎسﻫﺎي ﻗﺸﻨﮓﺗﺮي ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻧﻤﻲﭘﻮﺷﺎﻧﻲ؟! وﻗﺘﻲ ﻫﻤﺴﺮش ﺑﻪ او ﻏﺬا ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺣـﺎل‬
‫آن ﻛﻪ ﺑﻴﭽﺎره ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪاش زﺣﻤـﺖ ﻛﺸـﻴﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﻧـﻮاع ﻏـﺬاﻫﺎ و رﻧـﮓﻫـﺎ را‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬اي ﺧﺪاي ﻣﻦ! ﺑﺮﻧﺞ ﭘﺨﺖ ﻧﻜﺮدي؟ ﻛﻢ ﻧﻤﻜﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻏﺬا ﻣـﻮرد ﺗﻤﺎﻳـﻞ‬
‫ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻴﻮهﻓﺮوﺷﻲ و ﻣﻴﺪان ﺗﺮه ﺑـﺎر ﻣـﻲرود‪ ،‬ﻣـﻲﺑﻴﻨـﺪ ﺑـﺎزار ﻣﻤﻠـﻮ از اﻧـﻮاع ﻣﻴـﻮهﻫﺎﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ :‬اﻧﺒﻪ ﻫﺴﺖ؟ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻐﺎزه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬ﻧﻪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻴﻮه در ﻓﺼﻞ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻫﻨﺪواﻧﻪ ﭼﻄﻮر؟ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬رﻧﮓ آن ﺷﺨﺺ ﻋـﻮض ﻣـﻲﺷـﻮد و‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﻫﻴﭽﻲ ﻧﺪاري‪ .‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﻣﻐﺎزه ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ! و ﺳﭙﺲ ﺑﻴﺮون ﻣﻲرود و ﻓﺮاﻣﻮش‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﻐﺎزه ﭼﻬﻞ ﻧﻮع ﻣﻴﻮه دﻳﮕﺮ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫آري! ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎي ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻋﺮﺻﻪ را ﺑﺮاي ﺗﻮ ﺗﻨـﮓ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬از‬
‫ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﺧﻮشﺷﺎن ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ .‬ﻟﺬا در ﻏﺬا ﺟﺰ ﻣﻮﻳﻲ ﻛـﻪ ﺳـﻬﻮاً در آن اﻓﺘـﺎده و در ﻟﺒـﺎس‬
‫ﺗﻤﻴﺰ ﺟﺰ ﻧﻘﻄﻪي ﻛﻪ ﺟﻮﻫﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﺑﺮ آن ﺟﺎري ﺷﺪه و در ﻛﺘـﺎب ﻣﻔﻴـﺪ ﺟـﺰ‬
‫اﺷﺘﺒﺎه ﭼﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﻬﻮاً در آن واﻗﻊ ﺷﺪه‪ ،‬ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻨـﺪ‪ .‬ﻟـﺬا ﻫـﻴﭽﻜﺲ از اﻧﺘﻘـﺎدات‬
‫آﻧﺎن در اﻣﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪﻛﻨﻨﺪه و ﻧﻘﻄﻪﮔﻴﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮ ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎرﻳﻚﺑـﻴﻦ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫دوﺳﺘﻲ داﺷﺘﻢ ﻛﻪ از دوره دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن و داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺎﻫﻢ رﻓﻴﻖ ﺑﻮدﻳﻢ و ﻫﻨﻮزﻫﻢ ﺑﺎ ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ‬
‫راﺑﻄﻪ دارﻳﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻦ دوﺳﺘﻢ از ﭼﻴﺰي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﺪ و ﺑﮕﻮﻳـﺪ‪ :‬ﺧـﻮب اﺳـﺖ‪ .‬در‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪172‬‬

‫ﻣﻮرد ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻛﺮدم و ﺗﻌﺪاد زﻳـﺎدي از آن اﻇﻬـﺎر ﺧﺮﺳـﻨﺪي و ﺳـﺘﺎﻳﺶ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ و‬
‫ﺻﺪﻫﺎ ﻫﺰار ﻧﺴﺨﻪ از آن ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬از وي ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﺑﺎ ﻳـﻚ ﺧﻮﻧﺴـﺮدي ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫واﷲ ﺧﻮب اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ در آن داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ وﺟﻮد دارد‪ ،‬از ﺧﻂ درﺷﺘﺶ ﺧﻮﺷﻢ ﻧﻴﺎﻣـﺪ و‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﭼﺎﭘﺶ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﺮﻏﻮب اﺳﺖ و‪...‬‬
‫روزي از وي در ﻣﻮرد ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻓﻼن ﺷﺨﺺ ﭘﺮﺳﻴﺪم؟ اﻣﻜﺎن ﻧﺪاﺷـﺖ ﻛـﻪ از ﺟﻨﺒـﻪي‬
‫درﺧﺸﺎن ﻣﺜﺒﺖ آن ﻳﺎد ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ وي ﺑﺮ ﻣﻦ از ﻛﻮه ﻧﻴﺰ ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ ﺷﺪ و ﭼﻨﺎن ﺷﺪم ﻛـﻪ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ در ﻣﻮرد ﭼﻴﺰي ﻧﻈﺮش را ﻧﺨﻮاﻫﻢ‪ ،‬ﭼﻮن از ﻗﺒﻞ او را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم ﺧﻮاﻫﺎن ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺜﺎﻟﻲ و اﻟﮕﻮ اﺳﺖ‪ .‬از ﻫﻤﺴـﺮش‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻪاش در ﻃﻮل ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ %100‬ﺗﻤﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻴﺰ از او ﻣـﻲﺧﻮاﻫـﺪ ﺗـﺎ در‬
‫ﻃﻮل ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﻧﻈﻴﻒ و آراﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و اﮔﺮ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮاﻳﺶ آﻣﺪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻏﺬا را‬
‫ﭘﺨﺖ ﻛﻨﺪ و ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺎ او ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ ﻻزم اﺳﺖ زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن را ﺑﻪ او ﺑﮕﻮﻳـﺪ‪ .‬ﻫﻤـﻴﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد و ﻣﻨﺶ او ﺑﺎ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ‪ .‬در ﻫﺮﭼﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ‪ %100‬ﺑﺎ او اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺑـﺎ‬
‫دوﺳﺘﺎن و ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ در ﺧﻴﺎﺑﺎن و ﺑﺎزار و‪ ...‬ﺑﺎ او ﻣﻌﺎﺷﺮت ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫و اﮔﺮ ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻛﺮد او را ﺑﺎ زﺑﺎﻧﺶ ﻣﻲﺧﻮرد و ﺑﻪ ﺷﺪت وي را ﻣﻮرد اﻧﺘﻘـﺎد‬
‫ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ و ﻣﺮﺗﺐ از او ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺮدم از او ﻣﻠﻮل و ﺧﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ؛ زﻳﺮا‬
‫او در ﺻﻔﺤﻪي ﺳﻔﻴﺪ ﺟﺰ ﺳﻴﺎﻫﻲ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛـﻪ در ﭼﻨـﻴﻦ وﺿـﻌﻴﺘﻲ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺘـﺎً ﺧــﻮدش را ﻣــﻮرد ﺷــﻜﻨﺠﻪ و ﺗﻌـﺬﻳﺐ ﻗــﺮار داده اﺳــﺖ و ﻧﺰدﻳﻜﺘــﺮﻳﻦ اﻓــﺮاد از او‬
‫ﺧﻮشﺷﺎن ﻧﻤﻲآﻳﺪ و از ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ او اﻇﻬﺎر ﺗﻨﻔﺮ و ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻇﻤﺌـــــﺖ‪ ,‬وأي اﻟﻨـــــﺎس ﺗﺼـــــﻔﻮ ﻣﺸـــــﺎرﺑﻪ?!‬ ‫إذا أﻧـــــﺖ ﱂ ﺗﴩـــــب ﻣـــــﺮار ًا ﻋـــــﲆ اﻟﻘـــــﺬا‬
‫رﻓـــــــﻴﻘﻚ ﻟــــــﻦ ﺗﻠـــــــﻖ اﻟـــــــﺬي ﺳــــــﺘﻌﺎﺗﺒﻪ‬ ‫إذا ﻛـــــــﻨﺖ ﻓـــــــﻲ ﻛــــــﻞ اﻷﻣــــــﻮر ﻣﻌﺎﺗﺒــــــ ًﺎ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬وﻗﺘﻲ ﺗﻮ ﺑﺎر ﺑﺎر ﺑﺮ ﺧﺎﺷﺎﻛﻲ ﻛﻪ در آب اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬آب ﻧﻨﻮﺷﻲ ﺗﺸﻨﻪ ﻣـﻲﺷـﻮي؛‬
‫زﻳﺮا ﭼﻪ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎﺳﻪي آﺑﺨﻮرياش ﺗﻤﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ؟«‬
 ‫‪173‬‬ ‫اﻧﺘﻘﺎد ﻧﻜﻦ‬

‫»و وﻗﺘﻲ ﺗﻮ در ﻫﺮ اﻣﺮ دوﺳﺘﺖ را ﻣﻮرد ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫـﻲ‪ ،‬ﻫﺮﮔـﺰ دوﺳـﺘﺖ را ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻗﺮار دادي ﻣﻼﻗﺎت ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﻛﺮد«‪.‬‬
‫ﺳﺒﺤﺎن اﷲ! ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪] ﴾(#θä9ωôã$$sù óΟçFù=è% #sŒÎ)uρ﴿ :‬اﻷﻧﻌﺎم‪ [152 :‬ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬وﻗﺘﻲ ﺳﺨﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ در ﮔﻔﺘﺎرﺗﺎن ﻋﺪل و اﻧﺼﺎف را ﻣﺮاﻋﺎت ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ«‪.‬‬
‫ﻣﺎدرﻣﺎن ﻋﺎﻳﺸﻪ ل در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺗﻌﺎﻣـﻞ آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬را ﺑـﺎ ﻣـﺮدم ﺑﻴـﺎن ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪» :‬ﻫﺮﮔﺰ رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬از ﻏـﺬاﻳﻲ اﻳـﺮاد ﻧﻤـﻲﮔﺮﻓـﺖ اﮔـﺮ اﺷـﺘﻬﺎ داﺷـﺖ از آن‬
‫ﻣﻲﺧﻮرد و اﻻ آن را ﺗﺮك ﻣﻲﻛﺮد«)‪.(1‬‬
‫آري‪ ،‬در ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﻣﺸﻜﻞ درﺳﺖ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫اﻧﺲ ‪ ‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻧﻪ ﺳﺎل ﻣﺸﻐﻮل ﺧﺪﻣﺖ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑـﻮدم ﻫﻴﭽﮕـﺎه‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﺪارم ﻛﻪ ﻛﺎري اﻧﺠﺎم دﻫﻢ و ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﭼﻨﻴﻦ و ﭼﻨﺎن ﻛﺮدي؟ و از ﻫﻴﭻ ﻛـﺎري ﺑـﺮ‬
‫ﻣﻦ اﻳﺮاد ﻧﮕﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﻣﻦ اُف‪ ‬ﻧﮕﻔﺖ«‪.‬‬
‫او اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮد و ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﻣﻦ دﻋﻮت ﺑﻪ ﺗﺮك ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻳﺎ‬
‫ﺳﻜﻮت در ﻣﻮاﻗﻊ اﺷﺘﺒﺎه ﻧﻤﻲدﻫﻢ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ در ﻫﺮ ﻛﺎري ﺑﺎرﻳﻚﺑﻴﻦ ﻧﺒﺎش‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در اﻣﻮر‬
‫دﻧﻴﻮي‪ ،‬ﻋﺎدت ﻛﻦ در اﻣﻮر ﻫﻤﻨﻮا ﺑﺎﺷﻲ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻲ دروازهات را زد و ﺗـﻮ از او اﺳـﺘﻘﺒﺎل ﻛـﺮدي و وي را ﺑـﻪ داﺧـﻞ ﻣﻴﻬﻤـﺎن‬
‫ﺧﺎﻧﻪات ﺗﻌﺎرف ﻧﻤﻮدي و ﺑﺮاﻳﺶ ﭼﺎي آوردي‪ ،‬او اﺳﺘﻜﺎن را ﺑﺮﻣﻲدارد وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﭼﺎﻳﻲ ﻧﮕﺎه‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﭼﺮا اﺳﺘﻜﺎن را ﭘﺮ ﻧﻜﺮدي؟ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ :‬اﺿﺎﻓﻪاش ﻛﻨﻢ؟ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻧﻪ‪ .‬ﻧﻪ‪.‬‬
‫ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪ .‬آب ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ و ﺷﻤﺎ ﺑﺮاﻳﺶ آب ﻣﻲآوري‪ .‬وﻗﺘﻲ آبﻫﺎ را ﻣﻲﺧﻮرد ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ‪:‬‬
‫آبﻫﺎﻳﺘﺎن ﭼﻪﻗﺪر ﮔﺮم اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻛﻮﻟﺮ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻛﻮﻟﺮﺗﺎن ﺳﺮد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ! و‬
‫از ﮔﺮﻣﻲ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ آﻳﺎ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﺣﻀـﻮر اﻳـﻦ اﻧﺴـﺎن را در ﺧﺎﻧـﻪات اﺣﺴـﺎس‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ؟ آﻳﺎ آرزو ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ ﻛﻪ از ﺧﺎﻧﻪات ﺑﻴﺮون ﺷﻮد و دو ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺮﻧﮕﺮدد!؟‬

‫‪ -1‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪174‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺮدم از اﻧﺘﻘﺎد زﻳﺎد ﺧﻮشﺷﺎن ﻧﻤﻲآﻳﺪ؛ اﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﻪ آن ﻧﻴﺎز داﺷـﺘﻲ‪ ،‬ﭘـﺲ ﺑـﻪ آن‬
‫روﻛﺶ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺑﻜﺶ و ﺳﭙﺲ آن را ﺗﻘﺪﻳﻢ اﻓﺮاد ﻛﻦ و آن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‪ ،‬ﻳﺎ اﺳﻠﻮب‬
‫ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﺎ اﻟﻔﺎظ ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻛﻦ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﻛﺴﻲ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ ﺑـﺎ او ﺗﻘﺎﺑـﻞ ﻧﻤـﻲﻛـﺮد‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺮدم ﭼﻨﻴﻦ و ﭼﻨﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ در ﺑﮕﻮ ﺗﺎ دﻳﻮار ﺑﺸﻨﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎري ﺳﻪ ﺟﻮان ﭘﺮﺟﻮش ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻧﺒﻮي آﻣﺪﻧﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﺳـﺘﻨﺪ ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﻋﺒـﺎدت و ﻧﻤـﺎز‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬را ﺑﺪاﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا از ازواج ﻣﻄﻬﺮات از اﻋﻤﺎل ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪي وي ﭘﺮﺳـﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺴـﺮان‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺟﻮاب دادﻧﺪ ﻛﻪ وي ﮔﺎﻫﻲ روزه ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﮔﺎﻫﻲ اﻓﻄﺎر ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺑﺨﺸـﻲ از‬
‫ﺷﺐ را ﺑﻪ ﺧﻮاب و ﭘﺎرهاي را ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺳﭙﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑـﺎ ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ :‬او رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪاﺳﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻨﺎﻫﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ و آﻳﻨﺪهاش را ﺑﺨﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻫﺮﻛـﺪام ﻳـﻚ ﺗﺼـﻤﻴﻢ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻫﺮﮔﺰ ازدواج ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ و ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠـﺮد ﻣـﻲﻣـﺎﻧﻢ و ﺑـﻪ‬
‫ﻋﺒﺎدت ﺧﺪا ﻣﺸﻐﻮل ﻣﻲﺷﻮم‪.‬‬
‫دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺪاوم ﻫﺮ روز‪ ،‬روزه ﻣﻲﮔﻴﺮم‪ .‬ﺳﻮﻣﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻫﺮﮔـﺰ ﺷـﺐ‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﺑﻢ و در ﻃﻮل ﺷﺐ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز و ﻋﺒﺎدت ﻣﺸﻐﻮل ﻣﻲﺷﻮم‪ .‬رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬از ﺗﺼـﻤﻴﻢ‬
‫آنﻫﺎ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎﻻي ﻣﻨﺒﺮش رﻓﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺣﻤﺪ و ﺛﻨﺎ ﮔﻔﺖ و ﺳـﭙﺲ ﻓﺮﻣـﻮد‪:‬‬
‫ﭼﺮا ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺮدم! )ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﻣﺒﻬﻢ‪ .‬ﻧﮕﻔﺖ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ و ﻓﻼﻧﻲ( ﭼﺮا ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺮدم ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫و ﭼﻨﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﻢ و ﻣﻲﺧﻮاﺑﻢ و روزه ﻣﻲﮔﻴﺮم و اﻓﻄﺎر ﻣﻲﻛـﻨﻢ و ﺑـﺎ‬
‫زﻧﺎن ازدواج ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﭘﺲ ﻫﺮﻛﺴﻲ از ﺳﻨﺖ و روش ﻣﻦ اﻋﺮاض ﻧﻤﺎﻳﺪ از ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ)‪.(1‬‬
‫ﺑﺎري دﻳﮕﺮ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﻓﺮادي ﻫﻤﺮاه او ﻧﻤـﺎز ﻣـﻲﺧﻮاﻧﺪﻧـﺪ و در‬
‫ﺣﻴﻦ ﻧﻤﺎز ﭼﺸﻤﺎنﺷﺎن را ﺑﻪ ﻃﺮف آﺳﻤﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ؛ زﻳﺮا‬
‫اﺻﻞ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻊ ﺳﺠﺪه ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﭼﺮا ﺑﻌﻀﻲ ﻣـﺮدم‬
‫در ﻧﻤﺎز ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﻃﺮف آﺳﻤﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎز آنﻫﺎ از اﻳﻦ ﻛﺎرﺷﺎن ﺑﺎز ﻧﻴﺎﻣﺪﻧـﺪ‬

‫‪ -1‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ‪.‬‬
 ‫‪175‬‬ ‫اﻧﺘﻘﺎد ﻧﻜﻦ‬

‫و ﻫﻤﻮاره ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آنﻫﺎ را ﺷﺮﻣﻨﺪه ﻧﻜﺮد و اﺳﻢ آنﻫﺎ را ﻧﮕﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻳﺎ از اﻳﻦ ﻛﺎرﺷﺎن ﺑﺎز آﻳﻨﺪ و ﻳﺎ ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﺸﺎن رﺑﻮده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮﻳﺮه ﻛﻨﻴﺰي در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ از ﺑﺮدﮔﻲ آزاد ﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا از آﻗـﺎﻳﺶ درﺧﻮاﺳـﺖ‬
‫آزادي ﻧﻤﻮد‪ .‬آﻗﺎﻳﺶ ﺑﻪ او ﺷﺮط ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﻣﺒﻠﻐﻲ ﺑﻪ او ﺑﭙﺮدازد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺮﻳﺮه ﻧﺰد ﺣﻀﺮت ﻋﺎﻳﺸـﻪ‬
‫آﻣﺪ و از او ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﺒﻠﻐﻲ ﺑﻪ او ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻋﺎﻳﺸﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﻣـﻦ ﻗﻴﻤـﺖ را‬
‫ﺑﻪ اﻫﻞ ﺗﻮ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﺗﻮ آزاد ﻣﻲﺷﻮي‪ ،‬اﻣﺎ وﻻي ﺗﻮ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ)‪.(1‬‬
‫ﻛﻨﻴﺰ اﻳﻦ ﺧﺒﺮ را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادهاش اﻃﻼع داد و آنﻫﺎ از اﻳﻦ ﻛﺎر اﻣﺘﻨﺎع ورزﻳﺪﻧﺪ و ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‬
‫دو ﻓﺎﻳﺪه ﺑﻜﻨﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻗﻴﻤﺖ آزادي و وﻻي او‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻋﺎﻳﺸﻪ از رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﺣـﺮص آنﻫـﺎ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻣـﺎل و‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي اﻳﻦ ﺑﻴﭽﺎره از آزادي ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﻋﺎﻳﺸﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬آن را ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻦ؛ زﻳﺮا وﻻء‬
‫از آن ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮده را آزاد ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ وﻻء از آن ﺗﻮﺳـﺖ وﻗﺘـﻲ ﺗـﻮ ﻫﺰﻳﻨـﻪي‬
‫آزادياش را ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﻤﻮدي و ﺑﻪ ﺷﺮوط آنﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻜﻦ؛ زﻳﺮا اﻳﻦﻫﺎ ﺷﺮوط ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪاﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎﻻي ﻣﻨﺒﺮ رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﺮا ﺑﺮﺧﻲ ﻣـﺮدم )و ﻧﻔﺮﻣـﻮد‪ :‬ﺑﻨـﻲ ﻓـﻼن(‬
‫ﺷﺮوﻃﻲ ﻣﻘﺮر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ در ﻛﺘﺎب ﺧﺪا وﺟﻮد ﻧﺪارﻧﺪ؟ ﻫﺮﻛﺲ ﺷﺮوﻃﻲ ﻣﻘﺮر ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛـﻪ در‬
‫ﻛﺘﺎب ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮﻃﻲ اﻋﻤﺎل ﻧﻤﻲﺷﻮد اﮔﺮﭼﻪ ﺻﺪ ﺷﺮط ﻣﻘﺮر ﻧﻤﺎﻳﺪ«)‪.(2‬‬
‫آري‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺷﻜﻞ‪ ،‬از دور ﺑﺎ ﻋﺼﺎ اﺷﺎره ﻛﻦ و ﺑـﺎ آن ﻧـﺰن‪ ،‬ﭘـﺲ ﭼـﻪ زﻳﺒﺎﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﺴﺮت ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﻧﻈﺎﻓﺖ ﺧﺎﻧﻪ ﺳﺴﺘﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﮕﻮﻳﻲ‪ :‬دﻳﺸﺐ ﺑﺮاي ﺻﺮف ﺷﺎم ﻧﺰد‬
‫ﻓﻼن دوﺳﺘﻤﺎن ﺑﻮدﻳﻢ و ﻫﻤﮕﻲ از ﻧﻈﺎﻓﺖ او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﭘﺴـﺮت ﻛـﻪ در ﻣـﻮرد‬
‫ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺳﻬﻞاﻧﮕﺎري و اﻫﻤﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﮕﻮﻳﻲ‪ :‬ﻣﻦ از ﻓﺮزﻧﺪ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪي ﻣـﺎن ﭼـﻪﻗـﺪر‬

‫‪ -1‬ﺑﺨﺎري‪.‬‬
‫‪ -2‬وﻻء ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮﮔﺎه ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺮدهاي را آزاد ﻧﻤﻮد وﻻﻳﺶ ﺑﺮ ﺷﺨﺺ آزادﻛﻨﻨﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨـﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺷﺨﺺ آزادﻛﻨﻨﺪه در ﺿﻤﻦ وارﺛﺎن اﻳﻦ ﺑﺮده ﭘﺲ از ﻣﺮﮔﺶ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺑﺎ اﻫﻞ اﻳﻦ ﺑﺮده در ﻣﻴـﺮاث‬
‫ﺷﺮﻳﻚ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪176‬‬

‫ﺧﻮﺷﻢ ﻣﻲآﻳﺪ ﻳﻚ ﺑﺎر ﻧﺪﻳﺪم ﻛﻪ از ﻣﺴﺠﺪ ﻏﺎﻳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ در ﺑﮕﻮ ﺗـﺎ دﻳـﻮار ﺑﺸـﻨﻮد‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﺣﻖ دارﻳﺪ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﻣﺮدم اﻧﺘﻘﺎد را دوﺳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ :‬زﻳﺮا اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﻘﺺ‬
‫آنﻫﺎ را واﻧﻤﻮد ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم ﻛﻤﺎل را دوﺳﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻜﺎﻳﺘﻲ ﻛﺮدهاﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺷـﺨﺺ ﺳـﺎده ﻟـﻮﺣﻲ ﺧﻮاﺳـﺖ اﻧـﺪﻛﻲ ﺻـﺎﺣﺐ ﺣﻜﻤﺮاﻧـﻲ و‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا دو ﻟﻴﻮان ﺳﺒﺰ و ﻗﺮﻣﺰ را ﺑﺮداﺷﺖ و آنﻫـﺎ را از آب ﺳـﺮد ﭘـﺮ ﻛـﺮد و‬
‫ﺳﭙﺲ در راه ﻣﺮدم ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬آب ﺳﺮد ﻣﺠﺎﻧﻲ‪ .‬ﻟﺬا اﻓﺮاد ﺗﺸـﻨﻪ ﻧـﺰد‬
‫او ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ و ﻟﻴﻮان را ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮداﺷﺘﻪ و آب ﺑﻨﻮﺷﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ اﻳﻦ آﻗﺎ ﻣـﻲدﻳـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻟﻴﻮان ﺳﺒﺰ را ﻗﺼﺪ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ از ﻗﺮﻣﺰ ﺑﻨﻮش و او از ﻗﺮﻣﺰ ﻣﻲﻧﻮﺷﻴﺪ و وﻗﺘـﻲ‬
‫ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﻲآﻣﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ از ﻟﻴﻮان ﻗﺮﻣﺰ آب ﺑﻨﻮﺷﺪ او ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ از ﺳﺒﺰ ﺑﻨـﻮش و‬
‫اﮔﺮ ﻛﺴﻲ اﻋﺘﺮاض ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ آنﻫﺎ ﭼﻪ ﻓﺮﻗﻲ ﺑﺎﻫﻢ دارﻧﺪ؟ او ﻣـﻲﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣﺴـﺆﻟﻴﺖ آب ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻬﺪهي ﻣﻦ اﺳﺖ‪ :‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻨﻮش ﻳﺎ ﺧﻮدت آب ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻦ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎً اﻳﻦ اﺣﺴـﺎس ﻫﻤﻴﺸـﮕﻲ‬
‫ﻣﺮدم ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر و ﻣﻬﻢﺑﻮدن اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻧﺒﻮر ﻋﺴﻞ و ﻣﮕﺲ‪...‬‬
‫»ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻧﺒﻮر ﻋﺴﻞ ﺑﺎش ﻛﻪ ﺑﺮ ﮔﻞﻫﺎي ﭘﺎﻛﻴﺰه ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ و از ﻧﺠﺎﺳﺖﻫﺎ دوري ﻣﻲﻛﻨـﺪ و‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﮕﺲ ﻣﺒﺎش ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره دﻧﺒﺎل زﺧﻢﻫﺎﺳﺖ«‪.‬‬
 ‫ﺗﺤﻜّﻢ ﻧﻜﻦ!‬

‫ﺳﻪ ﭘﺪر را ﺑﺎﻫﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻴـﺪ‪ .‬ﻫﺮﻛـﺪام ﭘﺴﺮﺷـﺎن را در ﺣـﺎﻟﻲ ﻣـﻲﺑﻴﻨﻨـﺪ ﻛـﻪ در وﻗـﺖ‬
‫اﻣﺘﺤﺎﻧﺎت ﻣﺸﻐﻮل ﺗﻤﺎﺷﺎي ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اوﻟﻲ‪ :‬ﺑﻪ ﭘﺴﺮش ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻣﺤﻤﺪ!« درﺳﻬﺎﻳﺖ را ﺑﺨﻮان‪.‬‬
‫دوﻣﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺻﺎﻟﺢ!« اﮔﺮ درﺳﻬﺎﻳﺖ را ﺑﺨـﻮاﻧﻲ ﻣـﻲﺗـﻮاﻧﻲ و از ﺗﻠﻮﻳﺰﻳـﻮن اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫درﺳﺖ ﺑﻜﻨﻲ‪ ،‬ﺧﻮﺑﻪ‪ .‬ﺷﻴﻮه ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻛﺪاﻣﻴﻚ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ؟ ﺷﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺷـﻴﻮه ﺳـﻮﻣﻲ ﺑﻬﺘـﺮ‬
‫اﺳﺖ؛ زﻳﺮا او دﺳﺘﻮرش را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اراﺋﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ‪ :‬ﻣﺜﻼً ﺳﺎره! ﭼﻪ ﺧﻮب ﺑﻮد ﭼـﺎي درﺳـﺖ ﻣـﻲﻛـﺮدي‪.‬‬
‫»ﻫﻨﺪ!« اﻣﺮوز ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ زود ﭼﺎﺷﺖ ﺑﺨﻮرم‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ وﻗﺘﻲ ﻳﻜﻲ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﺑﻜﻨﺪ‪ ،‬اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ را ﺑﺎ اﺳﻠﻮﺑﻲ درﻣﺎن ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ او اﺣﺴـﺎس‬
‫ﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻔﻜﺮ ﻋﻴﻦ ﺗﻔﻜﺮ و اﻧﺪﻳﺸﻪي اوﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺴﺮﺗﺎن ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺑﻪ او ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ »ﺳﻌﺪ!« ﻧﻤﻲﺧـﻮاﻫﻲ وارد‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﺷﻮي؟ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ! ﭘﺲ ﺑﺮ ﻧﻤﺎزﻫﺎﻳﺖ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻛﻦ‪.‬‬
‫روزي ﻳﻚ اﻋﺮاﺑﻲ در ﺧﻴﻤﻪاش ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﻫﻤﺴﺮش ﺑـﻪ درد زاﻳﻤـﺎن ﮔﺮﻓﺘـﺎر ﺑـﻮد و‬
‫ﺷﻮﻫﺮش ﺑﺎﻻي ﺳﺮش در اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻮﻟﻮد ﺑﻮد‪ .‬درد زاﻳﻤﺎن ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﭽـﻪ را ﺑـﻪ‬
‫دﻧﻴﺎ آورد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﭽﻪاش ﺳﻴﺎهرﻧﮓ ﺑﻮد! ﻣﺮد ﺑـﻪ ﺧـﻮد و ﻫﻤﺴـﺮش ﻧﮕـﺎه ﻛـﺮد‪ ،‬دﻳـﺪ ﻫﺮدوﺗـﺎ‬
‫ﺳﻔﻴﺪﭘﻮﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﭽﻪ ﺳﻴﺎهرﻧﮓ ﺷـﺪه اﺳـﺖ؟ ﺷـﻴﻄﺎن در دﻟـﺶ‬
‫وﺳﻮﺳﻪ اﻧﺪاﺧﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﭘﺴﺮ از دﻳﮕﺮي ﺑﺎﺷﺪ! ﺷﺎﻳﺪ ﻣﺮد ﺳﻴﺎهرﻧﮕﻲ ﺑﺎ او زﻧﺎ ﻛﺮده و از او ﺑـﺎردار ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ! ﺷﺎﻳﺪ‪...‬‬
‫ﻣﺮد ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ و ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻧﺒﻮي رﻓﺖ و ﺑـﻪ ﻣﺤﻀـﺮ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬و ﻳـﺎراﻧﺶ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪ و ﻋﺮض ﻧﻤﻮد‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻫﻤﺴﺮم در ﺑﺴﺘﺮ ﻣﻦ ﺑﭽـﻪاي ﺳـﻴﺎهرﻧـﮓ ﺑـﻪ دﻧﻴـﺎ‬
‫آورده اﺳﺖ و ﻣﺎ از ﺧﺎﻧﺪاﻧﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ در ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﺳﻴﺎهرﻧـﮓ وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ!‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪178‬‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و اﻳﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ را داﺷﺖ ﺗﺎ ﻳﻚ ﻣﻮﻋﻈـﻪ و اﻧـﺪرزي در ﻣـﻮرد‬
‫ﺣﺴﻦ ﻇﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان و ﻋﺪم اﺗﻬﺎم ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮش ﺑﻪ او ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﻣـﻲﺧﻮاﺳـﺖ ﻳـﻚ‬
‫روش دﻳﮕﺮي را در ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺎ او اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺮد را در وﺿـﻌﻴﺘﻲ ﻗـﺮار‬
‫دﻫﺪ ﺗﺎ ﺧﻮدش ﻣﺸﻜﻠﺶ را ﺣﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﺜـﺎﻟﻲ ذﻛـﺮ ﻧﻤـﻮد ﻛـﻪ ﺟـﻮاب را ﺑـﺮاﻳﺶ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﻛﺮد‪.‬‬
‫آن ﻣﺜﺎل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭼﻪ ﺑﻮد؟ آﻳﺎ ﺑﺮاﻳﺶ از درﺧﺘﺎن ﻧﺨﻞ‪ ،‬ﻳﺎ ﻓﺎرس و روم ﻣﺜﺎل زد؟ رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ او ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‪ ،‬دﻳﺪ ﻛﻪ آﺛﺎر »ﺑﻴﺎﺑﺎن« ﺑﺮ او ﻧﻤﺎﻳـﺎن اﺳـﺖ‪ .‬ﺣـﺎل آن ﻛـﻪ او ﭘﺮﻳﺸـﺎن‬
‫اﺳﺖ واﻓﻜﺎر ﻫﻤﺴﺮش در ذﻫﻦ او ﺣﻠﻘﻪ زده اﺳﺖ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪» :‬آﻳﺎ ﺷـﺘﺮ داري؟«‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪» :‬آنﻫﺎ ﭼﻪ رﻧﮕﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻗﺮﻣﺰ«‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔـﺖ‪» :‬آﻳـﺎ در‬
‫ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ ﺳﻴﺎهرﻧﮓ ﻫﺴﺖ؟« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪» :‬آﻳﺎ در آنﻫـﺎ ﺧﺎﻛﺴـﺘﺮي رﻧـﮓ ﻫﺴـﺖ؟«‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬اﻳﻦ از ﻛﺠﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ؟« ﻳﻌﻨﻲ وﻗﺘﻲ ﻫﻤﻪي ﺷﺘﺮان ﻧـﺮ و‬
‫ﻣﺎده‪ ،‬ﻗﺮﻣﺰ رﻧﮓ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻫﻴﭻ رﻧﮓ دﻳﮕﺮي در آنﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﻄﻮر ﺷـﺘﺮ ﻗﺮﻣـﺰ‪ ،‬ﺑﭽـﻪ‬
‫ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي رﻧﮓ زاﻳﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ رﻧﮓ آن ﺑﺎ رﻧﮓ ﭘﺪر و ﻣﺎدرش ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ؟‬
‫آن ﻣﺮد ﻣﻘﺪاري اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺎﻳﺪ رﮔﻲ آن را ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨـﻲ ﺷـﺎﻳﺪ در‬
‫اﺟﺪاد آن ﺷﺘﺮي ﺑﻮده اﺳﺖ و ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺷﺒﺎﻫﺖ آن در ﻧﺴـﻞ آنﻫـﺎ ﺑـﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧـﺪه ودر اﻳـﻦ‬
‫ﺑﭽﻪاش ﭘﺪﻳﺪار ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﭘﺲ ﺷـﺎﻳﺪ اﻳـﻦ ﭘﺴـﺮت را ﻧﻴـﺰ رﮔـﻲ‬
‫ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ«)‪.(1‬‬
‫آن ﻣﺮد اﻳﻦ ﺟﻮاب را ﺷﻨﻴﺪ و اﻧﺪﻛﻲ ﺑﺎ ﺧﻮد اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ و دﻳﺪ ﻛﻪ ﺟﻮاب ﻋـﻴﻦ ﺟـﻮاب‪ ،‬و‬
‫ﺗﻔﻜﺮ ﻋﻴﻦ ﺗﻔﻜﺮ ﺧﻮدش اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪه و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻳﻘﻴﻦ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد و ﻧﺰد ﻫﻤﺴﺮش‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫روز دﻳﮕﺮي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ ﻳﺎراﻧﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﺎ آﻧﺎن در ﻣـﻮرد دروازهﻫـﺎي ﺧﻴـﺮ‬
‫ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ و در ﺧﻼل ﻣﻮﻋﻈﻪاش ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬در ﻫﻤﺨﻮاﺑﻲ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮاﻧﺘﺎن ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﻠﻢ و اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ‪.‬‬

 ‫‪179‬‬ ‫ﺗﺤﻜّﻢ ﻧﻜﻦ!‬

‫اﺻﺤﺎب ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! آﻳﺎ در اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺷﻬﻮت ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑـﻪ ﺟـﺎ‬
‫ﻣﻲآورﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﺎ اﺟﺮ و ﭘﺎداش ﻣﻲرﺳﺪ؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ آﻧﺎن ﭼﻨﺎن ﭘﺎﺳﺨﻲ داد ﻛﻪ اﺣﺴـﺎس‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪي ﺧﻮد آﻧﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ ﺑﺮاي ﻗﺎﻧﻊﻛـﺮدنﺷـﺎن ﻧﺒـﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﺒﺮ دﻫﻴﺪ اﮔﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺮاي ارﺿﺎي ﺷـﻬﻮت ﺑـﻪ ﺣـﺮام ﻣﺒـﺘﻼ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬آﻳﺎ ﺑﻪ او ﮔﻨﺎه ﻣﻲرﺳﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟ آﻧﺎن ﻋﺮض ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﭘﺲ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ اﮔﺮ از راه ﺣﻼل اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ ﺑﻪ او اﺟﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ در ﺣﻴﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺼﻴﺤﺖ‪ ،‬در ﻣﻮاردي ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ‬
‫ﻫﺮدو در آن ﻣﻮرد اﺗﻔﺎق ﻧﻈﺮ دارﻳﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻫﺰار و ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻧﻔﺮ از اﺻﺤﺎﺑﺶ ﺟﻬـﺖ اداي ﻋﻤـﺮه ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻗﺮﻳﺶ از داﺧﻞﺷﺪن آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻜﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮدﻧﺪ و داﺳﺘﺎن ﻣﺸﻬﻮر ﺻﻠﺢ ﺣﺪﻳﺒﻴﻪ‬
‫اﺗﻔﺎﻗﻲ اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﭘﺲ از راﻳﺰﻧﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬و ﻗﺮﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺮ ﺻـﻠﺢ ﺗﻮاﻓـﻖ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﻨﺪﻫﺎي ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﺎﻣﻪي ﺻـﻠﺢ از ﻃـﺮف ﻣﺸـﺮﻛﻴﻦ ﻣﻘـﺮر ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪،‬‬
‫ﺳﻬﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو ﺑﻮد ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در وارد ذﻳﻞ ﺑﺎ او ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﻋﻤﺮه ﺑﻪ ﺟﺎ آورﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻫﺮﻛﺴﻲ از اﻫﻞ ﻣﻜﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ و ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻫﺠﺮت ﻛﻨﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﺪﻳﻨـﻪ‬
‫او را ﻧﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻫﺮﻛﺴﻲ از اﺳﻼم ﻣﺮﺗـﺪ ﮔﺮدﻳـﺪ و ﺧﻮاﺳـﺖ ﻧـﺰد ﻣﺸـﺮﻛﻴﻦ ﻣﻜـﻪ ﺑـﺎزﮔﺮدد‪ ،‬آنﻫـﺎ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ او را ﻗﺒﻮل ﻛﻨﻨﺪ و ﺟﺎي دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫و ﺷﺮاﻳﻄﻲ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﺮاي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺷﻜﺴﺖ و ذﻟﺘﻲ ﻣﺤﺴـﻮب ﻣـﻲﮔﺸـﺖ‪ .‬در‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻗﺮﻳﺶ از اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و ﺷﻤﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‬
‫ﻣﻜﻪ را ﻓﺘﺢ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻗﺮﻳﺶ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﻧﺮﻣﻲ و ﻫﻤﻜﺎري ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﻧﻈـﺮ ﻣـﻦ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻓﻜﺮ ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم اﻳﻦ ﺷﺮوط ﭘﻴﺮوز ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻛﺜﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ از اﻳـﻦ‬
‫ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﺎراﺿﻲ و در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻄﻮر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ اﻋﺘﺮاض ﻛﻨﻨﺪ؛ زﻳﺮا ﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪180‬‬

‫ﺻﻠﺢ ﻧﺎﻣﻪ را ﻧﻮﺷﺖ و اﻣﻀﺎء ﻛﺮد‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ از روي ﻫﻮاي ﻧﻔﺲ ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲﮔﻔﺖ‪ .‬ﻋﻤﺮ‬
‫در ﺣﺎل آﻣﺎدهﺑﺎش ﺑﻮد و ﺑﻪ راﺳﺖ و ﭼﭗ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد و آرزو ﻣـﻲﻛـﺮد ﻛـﻪ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﻛـﺎري‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻛﺎﺳﻪي ﺻﺒﺮش ﻟﺒﺮﻳﺰ ﮔﺸﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﭘﺮﻳﺪ و ﻧﺰد اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬آﻣـﺪ‬
‫و ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ او ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻣﻮاﺿﻊ ﺣﻜﻤﺖآﻣﻴﺰ ﻋﻤﺮ ‪ ‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺨﻨﺶ را ﺑﺎ اﻋﺘﺮاض آﻏﺎز ﻧﻜﺮد‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﺑﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ آﻏﺎز ﻛﺮد ﻛﻪ ﻫﺮدو ﺑﺮ آن ﺗﻮاﻓﻖ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺳﺆاﻻﺗﻲ از اﺑـﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﭘﺮﺳـﻴﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺟﻮاب ﻫﻤﮕﻲ آنﻫﺎ ﺑﻠﻪ‪ ،‬آري و درﺳﺖ ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺑﻮﺑﻜﺮ! آﻳﺎ ﻣﺤﻤﺪ رﺳـﻮل ﺧـﺪا‬
‫ﻧﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آﻳﺎ ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ؟ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﭘﺮﺳـﻴﺪ‪ :‬آﻳـﺎ آنﻫـﺎ‬
‫ﻣﺸﺮك ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؟ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﻋﻤﺮ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﻣﺎ ﺑﺮﺣﻖ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ؟ اﺑـﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻠﻪ‪ .‬ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ آنﻫﺎ ﺑﺮ ﺑﺎﻃﻞ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؟ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﻣﺎ ﭘﺴﺘﻲ را‬
‫در دﻳﻦﻣﺎن راه دﻫﻴﻢ؟‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﻤﺮ! آﻳﺎ او رﺳﻮل ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﭘﺲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدارياش را‬
‫ﻻزم ﺑﮕﻴﺮ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻣﻦ ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ او رﺳﻮل ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ از او ﭘﻴﺮوي ﻛﻦ و ﻫﺮﮔـﺰ‬
‫ﺑﺎ او ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻧﻜﻦ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ رﺷﺘﻪﻫﺎي ﻧﺦ در ﭘﺎرﭼﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ اﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤـﺮ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣـﻦ‬
‫ﻧﻴﺰ ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ او رﺳﻮل ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﺮ رﻓﺖ و ﻛﻮﺷﺶ ﻧﻤﻮد ﺗـﺎ ﺻـﺒﺮ و ﺷـﻜﻴﺒﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻨﺪ؛ اﻣﺎ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﮕﺮ ﺷﻤﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ و ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﻋﻤﺮ ﮔﻔـﺖ‪ :‬آﻳـﺎ آنﻫـﺎ‬
‫ﻣﺸﺮك ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﻣﺎ ﭘﺴﺘﻲ را ﺑـﻪ دﻳـﻦ ﺧﻮدﻣـﺎن راه دﻫـﻴﻢ؟‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻨﺪه و رﺳﻮل ﺧﺪاﻳﻢ و ﻫﺮﮔـﺰ از ﻓﺮﻣـﺎﻧﺶ ﺳـﺮﭘﭽﻴﻲ ﻧﺨـﻮاﻫﻢ‬
‫ﻛﺮد و ﻫﺮﮔﺰ او ﻣﺮا ﻧﺎﺑﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻋﻤﺮ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت اﻳﻦ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﺎﻣﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸـﺘﻨﺪ و ﺳـﺮاﻧﺠﺎم‬
‫ﻗﺮﻳﺶ ﻋﻬﺪﺷﻜﻨﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻜﻪ رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺮدﻳﺪ ﺗﺎ آن را ﻓﺘﺢ ﻧﻤﻮده و ﺑﻴـﺖ‬
‫اﻟﺤﺮام را از وﺟﻮد ﺑﺖﻫﺎ ﭘﺎك ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻋﻤﺮ ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ در آن زﻣﺎن اﻋﺘﺮاﺿﺶ ﺑـﻲﺟﻬـﺖ ﺑـﻮده‬
 ‫‪181‬‬ ‫ﺗﺤﻜّﻢ ﻧﻜﻦ!‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻫﻤﻮاره ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ از ﺗﺮس آﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدم روزه ﻣﻲﮔـﺮﻓﺘﻢ و ﺻـﺪﻗﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم و ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪم و ﻏﻼم و ﺑﺮده آزاد ﻣﻲﻛﺮدم و اﻣﻴﺪ داﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪا ﻛﻪ ﭼﻪ زﻳﺒﺎ ﮔﻔﺖ ﻋﻤﺮ و ﭼﻪ زﻳﺒﺎ ﮔﻔﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﭘﻴﺶ از او‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬
‫اﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﺑﻬﺮه ﺑﺒﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭘﺴﺮت ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﻗﺮآن ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﺷـﻤﺎ ﻣـﻲﺧﻮاﻫﻴـﺪ در وي ﻋﻼﻗـﻪ و اﺷـﺘﻴﺎق‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻳﺪ ﭘﺲ ﺑﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ آﻏﺎز ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻫﻢ ﺗﻮاﻓﻖ دارﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ آﻳﺎ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻲ ﺧﺪا ﺗﻮ را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ آﻳﺎ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻲ در درﺟـﺎت‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮوي؟‬
‫ﻗﻄﻌﺎً او ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ :‬ﺑﻠﻪ! در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺼﻴﺤﺖ را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اراﻳـﻪ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﻪ ﺧﻮب ﺑﻮد اﮔﺮ ﺷﻤﺎ در ﺷﻌﺒﻪ ﺣﻔﻆ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﺮدي‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻫﺮم! اﮔﺮ زﻧﻲ را دﻳﺪﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺠﺎب اﻫﻤﻴﺖ ﻧﻤﻲدﻫﺪ ﺑﺎ او در ﻣـﻮرد‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ در ﺻﺤﺒﺖ درآي ﻛﻪ ﺑﺎﻫﻢ ﺗﻮاﻓﻖ دارﻳﺪ ﻣﺜﻼً ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﺴـﻠﻤﺎن‬
‫ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﺑﺮ اﻧﺠﺎم ﻛﺎر ﺧﻴﺮ اﺷﺘﻴﺎق دارﻳﺪ‪ .‬ﺣﺘﻤﺎً او ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ اﻟﺤﻤﺪﷲ‪ .‬ﺑـﺎز ﺑﮕﻮﻳﻴـﺪ‪:‬‬
‫ﺷﻤﺎ زن ﭘﺎﻛﺪاﻣﻨﻲ ﻫﺴـﺘﻴﺪ و ﺧـﺪا را دوﺳـﺖ دارﻳـﺪ‪ .‬او ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬ﻛـﺎﻣﻼً اﻳﻨﻄـﻮر اﺳـﺖ‪،‬‬
‫اﻟﺤﻤﺪﷲ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺼﻴﺤﺖ را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اراﻳﻪ ﻛﻦ‪ :‬ﭘﺲ ﭼﻪ زﻳﺒﺎ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺣﺠﺎبﺗﺎن اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲدادﻳﺪ و ﺑﻪ ﭘﺮده ﻋﻼﻗﻪ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﺸﺎن ﻣﻲدادﻳﺪ! اﻳـﻦ‬
‫اﺳﻠﻮب ﺑﻪ ﻣﺎ اﻣﻜﺎن ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ ﺗﺎ آﻧﭽﻪ را از ﻣﺮدم ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﻢ‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛـﻪ‬
‫او اﺣﺴﺎس ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﻜﻤﻲ ﺑﻪ او ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎرﻗﻪ‪...‬‬
‫»ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﻋﺴﻞ ﺑﺨﻮري‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﻨﺪو را ﺑﺸﻜﻨﻲ«‪.‬‬
 ‫ﻋﺼﺎ را از ﻧﺼﻒ ﺑﮕﻴﺮ‬

‫از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﻐﻞ ﻣﻌﻠﻤﻲ را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮدهاﻳﺪ از ﺷﻤﺎ ﺗﺸﻜﺮ ﻣﻲﻛـﻨﻢ و ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎ‬
‫اﺳﻠﻮب ﻧﻴﻚ ﻋﻄﺎ ﻧﻤﻮده و ﻃﻼب و داﻧﺶآﻣﻮزان ﺧﻴﻠﻲ ﺷﻤﺎ را دوﺳﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧـﻮاﻫﺶ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺻﺒﺢﻫﺎ زودﺗﺮ ﺑﻪ ﻛﻼس ﺗﺸﺮﻳﻒ ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ )ﻫﻤﺴﺮ( ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺒﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﺧﺎﻧﻪيﺗﺎن ﻣﺮﺗﺐ و ﺗﻤﻴﺰ اﺳﺖ و ﻣـﻦ اﻧﻜـﺎري ﻧـﺪارم‬
‫ﻛﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺧﺴﺘﻪﻛﻨﻨﺪهاﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺸﺎن اﻫﻤﻴﺖ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻧﻴﻜﻮ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻛﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي روﺷﻦ ﺑﺎ اﺷﺘﺒﺎهﻛﻨﻨﺪه در ﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد و ﺳﭙﺲ‬
‫ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﺶ ﺗﻨﺒﻴﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ دادﮔﺮاﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﻗﺘﻲ اﻧﺘﻘﺎد ﻣـﻲﻛﻨﻴـﺪ ﻛﻮﺷـﺶ ﻛﻨﻴـﺪ ﺗـﺎ ﻗﺒـﻞ از‬
‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ و درﺳﺖ اﺷﺘﺒﺎهﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬ﺑﭙﺮدازﻳﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗـﻼش ﻛﻨﻴـﺪ ﺗـﺎ‬
‫ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺣﺴﺎس ﻛﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﺪﮔﺎه ﺷﻤﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﻣﺜﺒﺖ و ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﺎﻧﻪ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﺷﻤﺎ او را ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﺶ ﺗﺬﻛﺮ ﻣﻲدﻫﻴﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ او از ﭼﺸﻢﺗﺎن اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﻳﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻮﺑﻲﻫﺎﻳﺶ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدهاﻳﺪ و ﺟﺰ ﺑﺪيﻫﺎﻳﺶ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﻤـﻲآورﻳـﺪ‪ ،‬ﺧﻴـﺮ‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﺣﺴﺎﺳﻲ در او اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻼﺣﻈﺎت و اﻧﺘﻘﺎدات ﺷﻤﺎ در درﻳﺎي ﻧﻴﻜﻲﻫﺎﻳﺶ‬
‫ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻣﻴﺎن اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻣﺤﺒﻮب ﺑﻮد و در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻣﻬﺎرتﻫـﺎي زﻳﺒـﺎﻳﻲ‬
‫را اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫روزي در ﺟﻠﻮ آنﻫﺎ اﻳﺴﺘﺎد و ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻪ ﻃـﺮف آﺳـﻤﺎن دوﺧـﺖ‪ ،‬اﻧﮕـﺎر ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﻓﺮو رﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﭼﻴﺰي ﺑﻮد و آﻧﮕﺎه ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛـﻪ ﻋﻠـﻢ از ﻣﻴـﺎن‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺮﭼﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ از آن ﺑﺮ ﭼﻴﺰي ﻗﺪرت ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺮدم از ﻗﺮآن‬
‫و ﺗﻌﻠﻴﻢ آن و از ﻋﻠﻢ ﺷـﺮﻋﻲ روي ﻣـﻲﮔﺮداﻧﻨـﺪ و ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ آن ﺑـﻲﻋﻼﻗـﻪ ﺷـﺪه و آن را‬
‫ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻋﻠﻢ از ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ ﺑﺮﭼﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺤﺎﺑﻲ ﺟﻠﻴﻞ اﻟﻘﺪر‪ ،‬زﻳﺎد ﺑﻦ ﻟﺒﻴﺪ اﻧﺼﺎري ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و در ﻛﻤـﺎل ﺷـﻮر و‬
‫ﺣﻤﺎﺳﻪ ﻋﺮض ﻧﻤﻮد‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﻠﻢ از ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﻣـﺎ‬
 ‫‪183‬‬ ‫ﻋﺼﺎ را از ﻧﺼﻒ ﺑﮕﻴﺮ‬

‫ﻗﺮآن را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ‪ .‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ ﻣﺎ ﻗﺮآن را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ و آن را ﺑﻪ زﻧﺎن و ﻓﺮزﻧﺪانﻣـﺎن‬

‫ﻳﺎد ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪ ،‬دﻳﺪ ﺟﻮاﻧﻲ اﺳﺖ ﻣﻤﻠﻮ از ﺣﻤﺎﺳـﻪ و ﻏﻴـﺮت دﻳﻨـﻲ‪ .‬ﻟـﺬا‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ او را ﺑﻪ ﻓﻬﻤﺶ ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﺎدرت ﺑﻪ ﺳﻮگ ﺗﻮ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ اي زﻳـﺎد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺗﻮ را از ﻓﻘﻬﺎ و داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآوردم‪ .‬و در واﻗﻊ اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﺑـﺮاي زﻳـﺎد‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﺟﻤﻊ ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬او از ﻓﻘﻴﻬﺎن ﻣﺪﻳﻨﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻳﺎدﺑﻮدي از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ و ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي درﺧﺸﺎن‬
‫زﻳﺎد اﺳﺖ و ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ ﻛﻪ در ﻧﺰد ﻳﻬﻮد اﺳﺖ ﭼﻪ ﺳﻮدي ﺑﻪ آنﻫﺎ‬
‫ﺑﺨﺸﻴﺪه اﺳﺖ)‪ .(1‬ﻳﻌﻨﻲ از زﻳﺎد وﺟﻮد ﻗﺮآن ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻬﻢ ﺗـﻼوت و ﺷـﻨﺎﺧﺖ‬
‫ﻣﻌﺎﻧﻲ و ﻋﻤﻞ ﺑﻪ اﺣﻜﺎم آن اﺳﺖ ﻟﺬا اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎ ﻣﺮدم زﻳﺒﺎ ﺑﻮد‪.‬‬
‫روزي دﻳﮕﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﻛﻨﺎر ﺑﺮﺧﻲ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﮔﺬﺷﺖ و آنﻫﺎ را ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم دﻋﻮت‬
‫ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺮﻏﻴﺐ و ﺗﺸﻮﻳﻖ آنﻫﺎ ﺑﻪ اﺟﺎﺑﺖ دﻋـﻮت و واردﺷـﺪن در اﺳـﻼم ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ‬
‫ﻋﺒﺎرتﻫﺎ و ﺳﺨﻨﺎن را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬روزي ﻧﺰد ﻗﺒﻴﻠﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺑﻨﻲ ﻋﺒﺪاﷲ رﻓـﺖ و آنﻫـﺎ‬
‫را ﺑﻪ ﺳﻮي اﺳﻼم دﻋﻮت ﻧﻤﻮد و ﺧﻮدش را ﺑﻪ آنﻫﺎ )ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ( ﻋﺮﺿـﻪ داﺷـﺖ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺑﻨﻲ ﻋﺒﺪاﷲ! ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺎم ﺟﺪ ﺷﻤﺎ را ﻧﻴﻜﻮ ﻧﻬﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻤﺎ ﺑﻨﻲ ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰي و‬
‫ﺑﻨﻲ ﻋﺒﺪاﻟﻼت ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻨﻲ ﻋﺒﺪاﷲ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﭘﺲ در اﺳﻢ ﺷﻤﺎ ﺷﺮك وﺟـﻮد ﻧـﺪارد‪،‬‬
‫ﻟﺬا در دﻳﻦ اﺳﻼم داﺧﻞ ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻜﻲ از ﺧﺒﺮﮔﻲﻫﺎ و ﻣﻬﺎرتﻫﺎي آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ را‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﻣـﻲﻓﺮﺳـﺘﺎد و در آن ﺷـﺎدﻣﺎﻧﻲ و ﺧﻴﺮﺧـﻮاﻫﻲ ﺧـﻮد را ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ آﻧـﺎن اﺑـﺮاز‬
‫ﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آنﻫﺎ ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ – .‬ﭼﻪ ﺑﺴﺎ – اﻳﻦ ﻋﻤﻞ از دﻋـﻮت‪ ‬ﻏﻴـﺮ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در آنﻫﺎ از دﻋﻮت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﻣﻲﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺗﺮﻣﺬي و ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪184‬‬

‫ﺧﺎﻟﺪ ﺑﻦ وﻟﻴﺪ ﻳﻚ ﻣﺮد ﭘﻬﻠﻮان و ﺷﺠﺎع ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﻪ ﻳﻚ ﭘﻬﻠـﻮان ﻋـﺎدي؛ ﺑﻠﻜـﻪ ﻳـﻚ ﺗﻜـﺎور‬
‫ﺟﺴﻮر و ﺑﻲﺑﺎك ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺰار ﺣﺴﺎب ﺑـﺮاﻳﺶ ﺑـﺎز ﻧﻤـﻮده ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑﺴـﻴﺎر‬
‫ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﺎﻟﺪ ﺑﻪ اﺳﻼم ﻣﺸﺮف ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ آرزوﻳﺶ دﺳـﺖ‬
‫ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﺟﻨﮕﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﺒﻮد؛ ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﺎﻟﺪ در ﻗﻠﺐ ﻣﻌﺮﻛـﻪ ﻋﻠﻴـﻪ آﻧـﺎن ﻧﻔـﻮذ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬وي ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﻏﺰوه اﺣﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫روزي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻣﻮرد او ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﮔﺮ ﻧﺰد ﻣﺎ ﻣﻲآﻣﺪ ﻣﺎ او را ﮔﺮاﻣﻲ ﻣﻲداﺷـﺘﻴﻢ و‬
‫ﺑﺮ دﻳﮕﺮان ﺗﺮﺟﻴﺤﺶ ﻣﻲدادﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﭼﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮي ﺑﺮ ﺧﺎﻟﺪ ﮔﺬاﺷﺖ؟ داﺳـﺘﺎن را از اﺑﺘـﺪا‬
‫دﻧﺒﺎل ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺧﺎﻟﺪ ﻳﻜﻲ از رﻫﺒﺮان و ﺳﺮدﻣﺪاران ﻛﻔﺎر ﺑـﻮد‪ ،‬وي ﻫـﻴﭻ ﻓﺮﺻـﺘﻲ از دﺳـﺖ‬
‫ﻧﻤﻲداد‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ در آن ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﺒﺎرزه ﻣﻲﻛﺮد و ﻳﺎ ﻣﺘﺮﺻﺪ آن ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻫﻤﺮاه ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺣﺪﻳﺒﻴﻪ آﻣﺪﻧـﺪ و ﻗﺼـﺪ ﻋﻤـﺮه داﺷـﺘﻨﺪ‪ .‬ﺧﺎﻟـﺪ‬
‫ﻫﻤﺮاه ﻟﺸﻜﺮ ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و در ﻣﻮﺿﻌﻲ ﺑﻪ ﻧـﺎم ﻋﺴـﻔﺎن ﺑـﺎ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬روﺑـﺮو‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺧﺎﻟﺪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﻣﺘﺮﺻﺪ ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺗﻴﺮي ﺑـﻪ آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﺷـﻠﻴﻚ ﻧﻤﺎﻳـﺪ ﻳـﺎ‬
‫ﺿﺮﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮي ﺑﺮ ﭘﻴﻜﺮش وارد ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﻮد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﻤﺎز‬
‫ﻇﻬﺮ را ﺑﺎ اﺻﺤﺎﺑﺶ اﻗﺎﻣﺖ ﻧﻤﻮد و ﻛﻔﺎر ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﺮ آﻧﺎن ﻫﺠﻮم ﺑﺮﻧـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ اﻳـﻦ اﻣـﺮ‬
‫ﺑﺮاي آﻧﺎن ﻣﻴﺴﺮ ﻧﮕﺮدﻳﺪ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از اﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ آنﻫﺎ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬ﻟـﺬا ﻧﻤـﺎز‬
‫ﻋﺼﺮ را ﺑﺎ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻤﺎز ﺧﻮف اﻣﺎﻣﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨـﻲ اﺻـﺤﺎﺑﺶ را ﺑـﻪ دو دﺳـﺘﻪ‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ ﮔﺮوه ﭘﺸﺖ ﺳﺮش ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ و ﮔﺮوه دﻳﮕﺮي ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ ﻣﻲدادﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺮ ﺧﺎﻟﺪ و ﻫﻤﺮاﻫﺎﻧﺶ ﻣﺆﺛﺮ واﻗﻊ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺧﺎﻟﺪ در دﻟﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻓـﺮادي از اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺮد ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ ﻣﻲدﻫﻨﺪ و او از ﺣﻤﻠﻪي ﻣﺎ در اﻣﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬از آﻧﺠـﺎ ﻛـﻮچ‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﮔﺬرﺷـﺎن از ﻣﺴـﻴﺮ ﺧﺎﻟـﺪ و ﻫﻤﺮاﻫـﺎﻧﺶ دور‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻪ ﺣﺪﻳﺒﻴﻪ رﺳﻴﺪ و ﺑﺎ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺮ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ در ﺳﺎل آﻳﻨﺪه ﻋﻤـﺮه‬
‫ﻛﻨﺪ و دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪.‬‬
 ‫‪185‬‬ ‫ﻋﺼﺎ را از ﻧﺼﻒ ﺑﮕﻴﺮ‬

‫ﺧﺎﻟﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ روز از ﺷﺄن ﻗﺮﻳﺶ در ﻣﻴﺎن ﻋﺮب ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎ ﺧﻮد‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻴﺰي ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﺑﺮوم؟ ﻧﺰد ﻧﺠﺎﺷﻲ‬
‫ﺑﺮوم؟ ﺧﻴﺮ‪ ،‬زﻳﺮا او از ﻣﺤﻤﺪ ﭘﻴﺮوي ﻛﺮده و اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻧﺰد او در اﻣﺎن ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧـﺰد ﻫﺮﻗـﻞ‬
‫ﺑﺮوم؟ ﺧﻴﺮ‪ .‬از دﻳﻦ ﺧﻮدم ﺧﺎرج ﺷﻮم و ﺑﻪ ﻧﺼﺮاﻧﻴﺖ ﻳﺎ ﻳﻬﻮدﻳـﺖ ﺑﮕـﺮوم و ﻧـﺰد ﻋﺠـﻢﻫـﺎ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻢ؟‬
‫ﺧﺎﻟﺪ در ﻣﻮرد ﺧﻮدش در اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﻮد و روزﻫﺎ و ﻣﺎهﻫﺎ ﺑﺮ او ﻣﻲﮔﺬﺷـﺖ‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﺎل ﻛﺎﻣﻞ ﺳﭙﺮي ﺷﺪ و زﻣﺎن ﻋﻤﺮه ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻓـﺮا رﺳـﻴﺪ و آﻧـﺎن ﺑـﻪ ﺳـﻮي‬
‫ﻣﺪﻳﻨﻪ رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺟﻬﺖ اداي ﻋﻤﺮه وارد ﻣﻜﻪ ﺷﺪ و ﺧﺎﻟﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻜﺮد‬
‫ﺗﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را در ﺣﺎﻟﺖ اﺣﺮام ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا از ﻣﻜﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪ و ﭼﻬﺎر روز ﻛﻪ رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬در ﻣﻜﻪ ﺑﻮد‪ ،‬در ﺑﻴﺮون ﮔﺬراﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬ﻋﻤﺮهاش را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﻴﺪ و ﺑﻪ راهﻫﺎ و ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﻜـﻪ ﻧﮕـﺎه ﻣـﻲﻛـﺮد و‬
‫ﺧﺎﻃﺮات دوران ﮔﺬﺷﺘﻪاش را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﻲآورد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﻳﺎد ﺧﺎﻟﺪ اﻓﺘـﺎد‪ .‬از اﻳـﻦ ﺟﻬـﺖ‪ ،‬رو ﺑـﻪ‬
‫وﻟﻴﺪ ﺑﻦ وﻟﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺮادر ﺧﺎﻟﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه ﺑﻮد و ﺟﻬﺖ اداي ﻋﻤﺮه ﻫﻤـﺮاه رﺳـﻮل ﺧـﺪا‪‬‬
‫وارد ﻣﻜﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﺮد و ﺧﻮاﺳﺖ ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮاي ﺧﺎﻟﺪ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ و او‬
‫را ﺑﺮاي داﺧﻞﺷﺪن در دﻳﻦ اﺳﻼم ﺗﺮﻏﻴﺐ و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ وﻟﻴﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﻟﺪ ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ وﻟﻴﺪ از اﻳﻦ ﺳﺆال ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ‬
‫رﺳﻮل اﷲ! ﺧﺪا او را ﺧﻮاﻫﺪ آورد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آﻳﺎ ﻛﺴﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ او از دﻳـﻦ اﺳـﻼم‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ! اي ﻛﺎش او ﻧﺒﻮغ و ﺷﺠﺎﻋﺘﺶ را ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻗﺮار ﻣﻲداد‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﻧﺰد ﻣﺎ ﻣﻲآﻣﺪ ﻣـﺎ او را ﮔﺮاﻣـﻲ ﻣـﻲداﺷـﺘﻴﻢ و ﺑـﺮ دﻳﮕـﺮان ﺗـﺮﺟﻴﺤﺶ‬
‫ﻣﻲدادﻳﻢ‪ .‬وﻟﻴﺪ از اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺮدﻳﺪ و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺧﺎﻟﺪ ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل او‬
‫در ﻣﻜﻪ ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻴﺪ ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﺮاي ﺑﺮادرش ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮن ﻧﻮﺷﺖ‪ :‬ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻌﺪ! ﻣﻦ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻘﻞ و اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﻛﻪ ﺗﻮ داري‪ ،‬درﺷﮕﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﭼﺮا اﺳﻼم را درك ﻧﻤـﻲﻛﻨـﻲ‪ ،‬آﻳـﺎ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪186‬‬

‫ﻣﺮدي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮ از اﺳﻼم ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﻤﺎﻧﺪ؟ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﻣﻦ در ﻣﻮرد ﺷﻤﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪:‬‬
‫ﺧﺪا او را ﺧﻮاﻫﺪ آورد‪ .‬آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻧﺒﺎﻳـﺪ ﻛﺴـﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺧﺎﻟـﺪ از اﺳـﻼم‬
‫دوري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اي ﻛﺎش او ﻧﺒﻮغ و ﺷﺠﺎﻋﺖ ﺧﻮد را ﺑﺮاي اﺳﻼم ﻗﺮار ﻣﻲداد‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫ﺑﻮد و اﮔﺮ ﻧﺰد ﻣﺎ ﻣﻲآﻣﺪ ﻣﺎ ﮔﺮاﻣﻲاش ﻣﻲداﺷـﺘﻴﻢ و او را ﺑـﺮ دﻳﮕـﺮان ﻣﻘـﺪم ﻣـﻲﺷـﻤﺮدﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺮادرم! ﻣﻮاﺿﻊ ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ را ﻛﻪ از دﺳﺖ دادهاي درﻳﺎب‪.‬‬
‫ﺧﺎﻟﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬وﻗﺘﻲ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮادرم ﺑﻪ دﺳﺘﻢ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ ﺷﻮر و ﻧﺸﺎط ﭘﻴـﺪا ﻛـﺮدم و‬
‫اﺷﺘﻴﺎﻗﻢ ﺑﻪ اﺳﻼم دوﭼﻨﺪان ﺷﺪ ﺑﻪ وﻳﮋه از آﻧﭽﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻣﻮرد ﻣﻦ ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺮا‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺎدﻣﺎن ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬و ﺑﻪ ﺧﻮاب دﻳﺪم ﻛﻪ ﻣﻦ در ﻳﻚ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺗﻨـﮓ و ﺧﺸـﻚ زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﺑﻪ ﺳﻮي ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺳﺮﺳﺒﺰ و ﺧﺮم و وﺳﻴﻌﻲ ﺧﺎرج ﺷﺪم‪ .‬ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻦ ﺧﻮاب‬
‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖﺳﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮوم ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻫﻤـﺮاه ﭼـﻪ ﻛﺴـﻲ‬
‫ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮوم؟ در ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻴﺮ و دار ﺑﺎ ﺻﻔﻮان ﺑﻦ اﻣﻴﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮدم ﺑﻪ او ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
‫اي اﺑﻮوﻫﺐ! ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ در ﻣﻮرد ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻦ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻣﺎ ﺑﺴﺎن دﻧﺪانﻫﺎي آﺳـﻴﺎ ﻫﺴـﺘﻴﻢ ﻛـﻪ‬
‫ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را ﺧﻮرد ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬اﻣﺮوز ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺮ ﻋﺮب و ﻋﺠﻢ ﭘﻴﺮوز ﺷﺪه اﺳﺖ اﮔـﺮ ﻧـﺰد ﻣﺤﻤـﺪ‬
‫ﺑﺮوﻳﻢ و از او ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎً ﺷﺮف و اﻓﺘﺨﺎر او‪ ،‬ﺷﺮف و اﻓﺘﺨﺎر ﻣﺎﺳﺖ؟ اﻣﺎ ﺻﻔﻮان ﺑـﻪ‬
‫ﺷﺪت اﻧﻜﺎر ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﻗﺮﻳﺶ از او ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺑـﺎﻗﻲ ﺑﻤـﺎﻧﻢ ﺑـﺎزﻫﻢ‬
‫ﻣﻦ از او ﭘﻴﺮوي ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻣﺎ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﺷﺪﻳﻢ ﺑﺎز ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﺮد ﺷﺨﺺِ‬
‫آﺳﻴﺐدﻳﺪهاي اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﺮادر و ﭘﺪرش در ﺑﺪر ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﺑﺎ ﻋﻜﺮﻣﻪ ﺑﻦ اﺑﻮﺟﻬﻞ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮدم و ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺻﻔﻮان در ﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدم ﺑـﺎ‬
‫او ﻣﻄﺮح ﻛﺮدم‪ .‬او ﻧﻴﺰ ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺻﻔﻮان ﺑـﻪ ﻣـﻦ داد‪ .‬ﻣـﻦ ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬رﻓﺘـﻨﻢ را ﻧـﺰد‬
‫ﻣﺤﻤﺪ)‪ (‬ﻣﺨﻔﻲ ﺑﺪار‪ .‬او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ آن را ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ رﻓﺘﻢ و دﺳﺘﻮر دادم ﺳﻮاريام را آﻣﺎده ﻛﻨﻨﺪ و آﻧﮕـﺎه ﺧـﺎرج ﺷـﺪم ﺗـﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﺜﻤﺎن ﺑﻦ ﻃﻠﺤﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﻮدم‪.‬‬
 ‫‪187‬‬ ‫ﻋﺼﺎ را از ﻧﺼﻒ ﺑﮕﻴﺮ‬

‫ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬وي دوﺳﺖ ﺻﻤﻴﻤﻲ ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻮن ﭘﺪران و ﻧﻴﺎﻛﺎﻧﺶ در ﺟﻨـﮓ ﺑـﺪر‬
‫ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺎ او در ﻣﻴﺎن ﻧﮕﺬارم‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﻮن در ﺣـﺎل ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﺑﻮدم‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﻪ اﺷﻜﺎﻟﻲ دارد ﺗﺎ او را از اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎزم‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬وﺿـﻌﻴﺖ ﻗـﺮﻳﺶ‬
‫را ﺑﺮاي او ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﻮدم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪي روﺑﺎﻫﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ در ﻻﻧﻪ ﺧﻮد ﻣﺨﻔـﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻳﻚ ﺳﻄﻞ آب ﺑﺮ او رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ و آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﺑـﺎ ﺻـﻔﻮان و‬
‫ﻋﻜﺮﻣﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدم ﺑﻪ او ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻢ‪.‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎن ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ ﭘﺎﺳﺦ داد و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﻫﻤﺮاه ﻣﻦ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨـﻪ ﺑﻴﺎﻳـﺪ‪ .‬ﻟـﺬا ﻣـﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ اﻣﺮوز ﺑﻴﺮون ﻣﻲﺷﻮم و ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺮوم و اﻳـﻦ ﺳـﻮاري ﻣـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫آﻣﺎده ﻋﺰﻳﻤﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺎﻟﺪ در اداﻣﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻟﺬا ﺑـﺎﻫﻢ در ﻣﻮﺿـﻌﻲ ﺑـﻪ ﻧـﺎم »ﻳـﺄﺟﺞ« ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺪام از ﻣﺎ دو ﻧﻔﺮ زودﺗﺮ رﻓﺖ در آﻧﺠﺎ ﻣﻨﺘﻈﺮ رﻓﻴﻘﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺳﺤﺮﮔﺎه از ﺧﺎﻧﻪام ﺑﻴﺮون ﺷﺪم و از ﺗﺮس اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﻗﺮﻳﺶ از ﺧـﺮوج ﻣـﺎ ﺑـﺎﺧﺒﺮ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﻮز ﻓﺠﺮ ﻃﻠﻮع ﻧﻜﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻫﻢ در ﻣﻮﺿﻊ »ﻳﺄﺟﺞ« ﺑﺎﻫﻢ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮدﻳﻢ و ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻔﺮﻣﺎن اداﻣﻪ دادﻳﻢ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻊ »ﻫﺪ‪‬ه« رﺳﻴﺪﻳﻢ‪ .‬در آﻧﺠﺎ ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﻋﺎص را ﺳـﻮار‬
‫ﺑﺮ ﺷﺘﺮش دﻳﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫او ﺑﻪ ﻣﺎ ﺧﻮشآﻣﺪ ﮔﻔﺖ و ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﻛﺠﺎ ﻣﻲروﻳﺪ؟ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻴﻢ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﻗﺼﺪ ﻛﺠﺎ ﻛﺮدهاﻳـﺪ؟ او‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺼﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻛﺪام ﺟﻬﺖ اﺳﺖ؟ ﻣـﺎ ﮔﻔﺘـﻴﻢ‪ :‬ﮔﺮوﻳـﺪن ﺑـﻪ دﻳـﻦ اﺳـﻼم و ﭘﻴـﺮوي از‬
‫ﻣﺤﻤﺪ‪ .‬ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﻋﺎص ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺮ ﺑﻴـﺮون ﺷـﺪهام‪ .‬از آﻧﺠـﺎ ﻫﻤـﻪ‬
‫ﺑﺎﻫﻢ ﺑﻪ ﺳـﻮي ﻣﺪﻳﻨـﻪ ﺣﺮﻛـﺖ ﻛـﺮدﻳﻢ ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻣﺪﻳﻨـﻪ رﺳـﻴﺪﻳﻢ و ﭘﺸـﺖ »ﺣـﺮّه«‬
‫ﺳﻮاريﻫﺎيﻣﺎن را ﺧﻮاﺑﺎﻧﻴﺪﻳﻢ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از آﻣﺪنﻣﺎن ﺑـﺎﺧﺒﺮ ﮔﺮدﻳـﺪ و از آﻣـﺪنﻣـﺎن‬
‫ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﻢ را ﭘﻮﺷﻴﺪم و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﻮي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﻓﺘﻢ‪ .‬ﺑﺮادرم در ﻣﺴﻴﺮ‬
‫راه ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺸـﺘﺎب؛ زﻳـﺮا رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬از آﻣـﺪﻧﺖ ﺑـﺎﺧﺒﺮ ﺷـﺪه و‬
‫ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺸﺘﻪ و در اﻧﺘﻈﺎر ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺷﺘﺎﺑﺎن رﻓـﺘﻢ‪ .‬وﻗﺘـﻲ از دور ﻣـﺮا دﻳـﺪ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪188‬‬

‫ﻟﺒﺨﻨﺪ زد و ﻫﻤﻮاره ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺮ ﻟﺐ ﻣﺒﺎرﻛﺶ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﺟﻠﻮﻳﺶ اﻳﺴﺘﺎدم‬
‫و ﺑﺎ ﻧﻮﺑﺖ)‪ (1‬ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﺳﻼم ﮔﻔﺘﻢ و اﻳﺸﺎن ﺑﺎ ﭼﻬﺮهاي ﮔﺸﺎده ﺳﻼم ﻣﺮا ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔـﺖ‪ .‬آﻧﮕـﺎه‬
‫ﻮل اﻟ ﱠﻠـ ِﻪ«‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪َ » :‬أ ْﺷ َﻬﺪُ َأ ْن ﻻَ إِ َﻟ َﻪ إِ ﱠﻻ اﻟ ﱠﻠـ ُﻪ‪َ ,‬و َأﻧ َ‬
‫ﱠﻚ َر ُﺳ ُ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺧﺪاﻳﻲ را ﻛﻪ ﺗﻮ را ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻘﻞ و ﺧﺮدي ﻛﻪ در ﺗﻮ ﺳﺮاغ داﺷﺘﻢ‪ ،‬اﻣﻴﺪوار ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻴﺮ‬
‫ﻣﻮﻓﻖ ﺑﮕﺮداﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻋﺮض ﻧﻤﻮدم‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﻦ در ﻣﻌﺮﻛﻪﻫﺎي زﻳـﺎدي ﻋﻠﻴـﻪ ﺷـﻤﺎ و ﺑـﺎ‬
‫ﺣﻖ ﻣﺒﺎرزه ﻧﻤﻮدهام‪ .‬از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺨﻮاه ﺗﺎ ﻣﺮا ﺑﺒﺨﺸﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد‪ :‬اﺳـﻼم ﺗﻤـﺎﻣﻲ‬
‫ﮔﻨﺎﻫﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﻣﺤﻮ و ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻋﺮض ﻛﺮدم‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺑـﺎزﻫﻢ ﺑـﺮاﻳﻢ ﻃﻠـﺐ‬
‫آﻣﺮزش ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ! ﺧﺎﻟﺪ ﺑﻦ وﻟﻴﺪ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻤﺎم ﻛﺎرﺷﻜﻨﻲﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻋﻠﻴﻪ اﺳﻼم اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ ﺑﻴﺎﻣﺮز‪ .‬و ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻟﺪ ﻳﻜـﻲ از ﺑﺰرﮔـﺎن و ﺳـﺮان دﻳـﻦ‬
‫اﺳﻼم ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﺳﻼمآوردﻧﺶ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﻴـﺮ ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ ﺑـﻮد ﻛـﻪ از‬
‫ﻃﺮف رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ او رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﭼـﻪﻗـﺪر آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﺧﺮدﻣﻨـﺪ و ﺑﺎﺣﻜﻤـﺖ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﺮ ﻣﺮدم از اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻟﺬا اﮔﺮ ﻛﺴﻲ را دﻳﺪي ﻛﻪ در ﻳـﻚ ﻣﻐـﺎزه ﺳـﻮﭘﺮ ﻣﺎرﻛـﺖ ﺳـﻴﮕﺎر ﻣـﻲﻓﺮوﺷـﺪ و ﺷـﻤﺎ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻴﺪ او را ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از ﻫﺮﭼﻴﺰ از ﻣﻐﺎزه و ﻧﻈﺎﻓﺘﺶ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﺮاي ﻓﺎﻳـﺪهاش‬
‫دﻋﺎي ﺧﻴﺮ و ﺑﺮﻛﺖ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ او را ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻛﺴﺐ ﺣﻼل ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻛﻨﻴـﺪ‪ ،‬ﺗـﺎ‬
‫اﺣﺴﺎس ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻋﻴﻨﻚ دودي ﺑﻪ او ﻧﻤﻲﻧﮕﺮﻳﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻋﺼـﺎ را از ﻧﺼـﻒ ﮔﺮﻓﺘـﻪاﻳـﺪ‪.‬‬
‫زﻳﺮك ﺑﺎﺷﻴﺪ؛ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺧﻮﺑﻲاﻳﻲ ﻛﻪ در ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞﺗﺎن ﻫﺴﺖ ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﺗـﺎ ﺑـﺪيﻫـﺎﻳﺶ را‬
‫ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺧﻮشﺑﻴﻦ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﺪاﻟﺖ ﺷﻤﺎ اﺣﺴﺎس ﻛﻨﻨﺪ و دوﺳـﺖﺗـﺎن‬
‫ﺑﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺷﺎره‪...‬‬

‫‪ -1‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎ ﺟﻤﻠﻪ اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻚ أﳞﺎ اﻟﻨﺒﻲ‪.‬‬

 ‫‪189‬‬ ‫ﻋﺼﺎ را از ﻧﺼﻒ ﺑﮕﻴﺮ‬

‫»وﻗﺘﻲ ﻣﺮدم ﻳﻘﻴﻦ ﺑﻜﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﻜﻲﻫﺎﻳﺸﺎن را ﻣﺪ‪ ‬ﻧﻈﺮ دارﻳﻢ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺪيﻫﺎﻳﺸـﺎن‬
‫را ﻣﺪ‪ ‬ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻳﻢ‪ ،‬راﻫﻨﻤﺎﻳﻲﻫﺎﻳﻤﺎن را ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ اﺷﺘﺒﺎه را آﺳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‬

‫اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﻲ ﻛﻪ از ﻣﺮدم ﺳﺮ ﻣﻲزﻧﺪ اﻋﻢ از ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼـﻚ ﻣﺨﺘﻠـﻒ و ﻣﺘﻨـﻮع ﻫﺴـﺘﻨﺪ و‬

‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺠﻢ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎزﻫﻢ ﻋﻼج آن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ .‬آري‪ ،‬ﺑﺴﺎ اوﻗﺎت ﭼﻴـﺰي‬
‫ﻛﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎً ﻓﺎﺳﺪ ﺷﺪه ﺻﺪ در ﺻﺪ اﺻﻼح ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺗﻼش ﺣﻜﻴﻤﺎﻧﻪ ﻓﺴﺎد را ﺑﻪ ﺣـﺪاﻗﻞ‬
‫ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﺟﻤﻊ زﻳﺎدي ﺑﺮاي ﺗﺼﺤﻴﺢ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﺧﻮﻳﺶ ﺗﻼش ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼـﻮن در ﻛـﻞ ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻋﻼج آن ﺷﻚ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت روش ﻣﺎ در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ اﺷـﺘﺒﺎﻫﺎت‪ ،‬ﺟﺰﺋـﻲ از ﺧـﻮد اﺷـﺘﺒﺎه اﺳـﺖ‪ .‬ﻓﺮزﻧـﺪم‬
‫اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻦ او را ﺳﺮزﻧﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﺗﺤﻘﻴـﺮش ﻣـﻲﻧﻤـﺎﻳﻢ و اﺷـﺘﺒﺎﻫﺶ را‬
‫ﺑﺰرگ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ او اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﭼﺎﻫﻲ ﻋﻤﻴﻖ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ! ﻟـﺬا از‬
‫اﺻﻼح آن ﻧﺎاﻣﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﻤﻴﺸﻪ در اﻳﻦ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪ .‬از ﻫﻤﺴﺮ ﻳﺎ دوﺳـﺖﺗـﺎن‬
‫اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﺳﺮ ﻣﻲزﻧﺪ و ﺷﻤﺎ ﺑﻪ او ﮔﻮش زد ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ در اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ ﻫﻨـﻮز راه ﺑﺴـﺘﻪ‬
‫ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺣﻖ و ﺣﻘﻴﻘـﺖ ﺑﻬﺘـﺮ از ﺳـﺮدرﮔﻤﻲ در ﺑﺎﻃـﻞ اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫روش ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ اﺻﻼح او ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدي ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ ﻫﺠﺮت ﺑﺎ او ﺑﻴﻌﺖ ﻛﻨﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ آﻣﺪهام ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﻫﺠﺮت ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﻴﻌﺖ ﻛﻨﻢ و واﻟﺪﻳﻨﻢ را در ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺮﻳﻪ ﺗﺮك ﻧﻤﻮدم‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ او ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻜﺮد و ﺗﺤﻘﻴﺮش ﻧﻨﻤﻮد‪ .‬ﻳﺎ ﻋﻘﻠﺶ را ﺗﺼﻐﻴﺮ ﻧﻜﺮد‪ ،‬زﻳﺮا او ﺑﻪ ﻧﻴﺖ ﻧﻴﻚ و‬
‫ﺻﺎﻟﺤﻲ آﻣﺪه ﺑﻮد و ﻓﻜﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﺰﻳﻨﻪي اﺻﻠﺢﺗﺮ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛـﺮده اﺳـﺖ‪ .‬ﻟـﺬا ﺑـﻪ او‬
‫ﻓﻬﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﺎﻟﺠﻪي اﺷﺘﺒﺎه آﺳﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺎده ﻋﺮض ﻧﻤﻮد‪ :‬ﻧﺰد آنﻫﺎ ﺑﺮﮔـﺮد‬
‫و ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺷﺎد و ﺧﻨﺪانﺷﺎن ﺑﮕﺮدان)‪ .(1‬و ﺑﺪﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﺴﺄﻟﻪ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ روشﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻳﻞ در اﻣﻮر ﺧﻴﺮ را در آﻧـﺎن‬
‫زﻧﺪه ﻣﻲﻛﺮد و اﻳﻦ اﺣﺴـﺎس را در وﺟـﻮد آنﻫـﺎ ﺑـﻪ وﺟـﻮد ﻣـﻲآورد ﻛـﻪ آنﻫـﺎ ﺑـﻪ ﺧﻴـﺮ‬

‫‪ -1‬اﺑﻮداود و ﻧﺴﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

 ‫‪191‬‬ ‫ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ اﺷﺘﺒﺎه را آﺳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‬

‫ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮﭼﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻨﻚ در ﺟﻠﻮيﻣﺎن ﺣﺎدﺛﻪي وﺣﺸﺘﻨﺎﻛﻲ‬
‫وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ و ﺷﺎﻫﺪﻣﺎن از اﻳﻦ ﺣﺎدﺛﻪ آﺧﺮ داﺳﺘﺎن اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺷﺘﻴﺎق ﻓﺎﻳـﺪه‬
‫آن را از آﻏﺎزش ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺳﻔﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺎن ﻫﻤﺴﺮاﻧﺶ ﻗﺮﻋﻪﻛﺸﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻗﺮﻋﻪ ﻣﻲاﻓﺘﺎد او را ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳـﺘﻨﺪ ﺑـﻪ ﻏـﺰوه ﺑﻨـﻲ ﻣﺼـﻄﻠﻖ‬
‫ﺑﺮود در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ ﻗﺮﻋﻪﻛﺸﻲ ﻧﻤﻮد و از ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ اﺳﻢ ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺑﻴﺮون آﻣﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﺸـﺎن‬
‫ﻫﻤﺮاه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻴﺮون رﻓﺖ و اﻳﻦ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ آﻳﺎت ﺣﺠﺎب ﻧﺎزل ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﻮد و در‬
‫ﻛﺠﺎوهاي ﺣﻤﻞ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه اﺻﺤﺎب ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻓﺮود ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺟﺎوه را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و‬
‫ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎﻳﺶ را ﺑﺮﻃﺮف ﻣﻲﻛﺮد و وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ از آﻧﺠـﺎ ﻛـﻮچ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ اﻳﺸـﺎن در‬
‫ﻛﺠﺎوهاش ﺳﻮار ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از اﻳﻦ ﻏﺰوه ﻓﺎرغ ﺷﺪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺪﻳﻨﻪ رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺮدﻳـﺪ ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺪﻳﻨﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا در آﻧﺠﺎ ﺗﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮده و ﭘﺎرهاي از ﺷـﺐ را در آﻧﺠـﺎ ﮔﺬراﻧﺪﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ اﻋﻼم ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﻟﺸﻜﺮ ﻛﻮچ ﻛﻨﺪ و ﻣﺮدم ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺟﻤﻊﻧﻤﻮدن اﺳﺒﺎب ﺧـﻮﻳﺶ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‬
‫و ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺟﻬﺖ ﻗﻀﺎي ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻴﺮون ﺷﺪه ﺑﻮد و ﮔﺮدﻧﺒﻨﺪي ﻛـﻪ از ﻣﻬـﺮهﻫـﺎي ﻳﻤﻨـﻲ ﺷـﻬﺮ‬
‫ﻇﻔﺎر ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد در ﮔﺮدن داﺷﺖ‪ .‬وﻗﺘـﻲ از ﻗﻀـﺎي ﺣﺎﺟـﺖ ﻓـﺎرغ ﺷـﺪ‪ .‬ﮔﺮدﻧﺒﻨـﺪ از‬
‫ﮔﻠﻮﻳﺶ ﺟﺪا ﺷﺪ و اﻓﺘﺎد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ او ﺧﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺑﻪ اردوﮔﺎه ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ داﺧﻞ ﻛﺠﺎوهاش ﺳﻮار ﺷﻮد ﺑﻪ‬
‫ﮔﺮدﻧﺶ دﺳﺖ زد و ﮔﺮدﻧﺒﻨﺪ را ﻧﻴﺎﻓﺖ‪ .‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﻣﺮدم آﻣﺎدهي ﺣﺮﻛـﺖ ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪،‬‬
‫زود ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﻀﺎي ﺣﺎﺟﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﮔﺮدﻧﺒﻨـﺪ را ﺗـﻼش ﻧﻤـﻮد و ﻣﻘـﺪاري‬
‫ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻣﺮدم آﻣﺪﻧﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﻤﺎن ﻛﻪ او در ﻛﺠﺎوهاش اﺳﺖ آن را ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺑﺮ ﺷـﺘﺮ‬
‫ﺑﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻬﺎر ﺷﺘﺮ را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎدﻧﺪ و ﻟﺸﻜﺮ از آﻧﺠﺎ ﻛﻮچ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻋﺎﻳﺸﻪ ﭘﺲ از ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻃﻮﻻﻧﻲ‪ ،‬ﮔﺮدﻧﺒﻨـﺪش را ﭘﻴـﺪا ﻧﻤـﻮد و دو ﻣﺮﺗﺒـﻪ ﺑـﻪ اردوﮔـﺎه‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ .‬ﻋﺎﻳﺸﻪ در اداﻣﻪي داﺳﺘﺎﻧﺶ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﮕﺎه آﻧـﺎن ﺑﺎزﮔﺸـﺘﻢ در‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪192‬‬

‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در آﻧﺠﺎ ﻫﻴﭻ دﻋﻮﺗﮕﺮ و ﺟﻮابدﻫﻨﺪهاي ﻧﺒﻮد و ﻣﺮدم ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬از اﻳـﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﻦ ﺑﻪ ﮔﻤﺎن اﻳﻦ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ زودي ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﻢﺷﺪن ﻣﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺮﻣـﻲﮔﺮدﻧـﺪ‪ .‬در‬
‫آﻧﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻢ و ﭼﺎدرم را ﺑﻪ ﺧﻮد ﭘﻴﭽﻴﺪم‪.‬‬
‫در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻛﻪ ﻣﻦ در ﺟﺎي ﺧﻮد ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم ﺧﻮاب ﺑﺮ ﻣﻦ ﻏﻠﺒﻪ ﻧﻤـﻮد و ﺑـﻪ ﺧـﻮاب‬
‫رﻓﺘﻢ‪ .‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮ دراز ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮدم ﻛـﻪ »ﺻـﻔﻮان ﺑـﻦ ﻣﻌﻄـﻞ« از ﻛﻨـﺎرم‬
‫ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻴﺎزﻫﺎﻳﺶ از ﻟﺸﻜﺮ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻧﻤـﻮده ﺑـﻮد و ﺑـﺎ ﻟﺸـﻜﺮ ﺷـﺐ را‬
‫ﻧﮕﺬراﻧﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻴﺎﻫﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ را دﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧـﻮاب رﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬وﻗﺘـﻲ ﻧـﺰدﻳﻜﻢ آﻣـﺪ ﻣـﺮا‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ‪ ،‬ﭼﻮن ﻗﺒﻞ از ﻧﺰول ﺣﺠﺎب ﻣﺮا دﻳﺪه ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﭼﺸﻤﺶ ﺑﻪ ﻣﻦ اﻓﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪» :‬إِﻧﱠﺎ ﻟِ ﱠﻠـ ِﻪ‬
‫ﻮن«! ﻫﻤﺴﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪‬؟ ﻣﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ اﺳﺘﺮﺟﺎع ﮔﻔﺘﻦ او ﻳﻌﻲ )إِﻧﱠﺎ ﻟِ ﱠﻠـ ِﻪ َوإِ ﱠﻧــﺎ إِ َﻟ ْﻴـ ِـﻪ‬ ‫َوإِﻧﱠﺎ إِ َﻟ ْﻴ ِﻪ َر ِ‬
‫اﺟ ُﻌ َ‬
‫ـﻮن ﮔﻔﺘﻦ( ﺑﻴﺪار ﺷﺪم‪ .‬ﭼﻮن ﻣﺮا ﺷﻨﺎﺧﺖ‪ ،‬ﭼﻬﺮهام را ﺑﺎ ﭼﺎدرم ﭘﻮﺷـﻴﺪم و ﺳـﻮﮔﻨﺪ ﺑـﻪ‬ ‫َر ِ‬
‫اﺟ ُﻌـ َ‬
‫ﺧﺪا ﻏﻴﺮ از اﺳﺘﺮﺟﺎعﮔﻔﺘﻨﺶ ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻔﺖ و ﻣﻦ از او ﭼﻴﺰي ﻧﺸﻨﻴﺪم‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛـﻪ ﺷـﺘﺮش را‬
‫ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪ و ﭘﺎﻳﺶ را ﺑﺮ زاﻧﻮي ﺷﺘﺮ ﮔﺬاﺷﺖ و ﻣﻦ ﺳﻮار ﺷﺪم و او ﻣﻬﺎر ﺷﺘﺮ را ﮔﺮﻓـﺖ و ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﺮدم ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﺮدم را ﻧﻴﺎﻓﺘﻴﻢ و آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑـﺮاي‬
‫ﭘﻴﺪاﻛﺮدن ﻣﻦ ﺗﻼش ﻧﻜﺮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺻﺒﺢ ﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺎ آنﻫﺎ را در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺰل ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ‪ .‬آنﻫﺎ در ﻫﻤﺎن ﺣﺎﻟﺖ ﺧـﻮد ﺑﻮدﻧـﺪ ﺗـﺎ‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻣـﺮد )ﺻـﻔﻮان( ﻇـﺎﻫﺮ ﮔﺮدﻳـﺪ ﻛـﻪ ﻣـﺮا ﺑـﺮ ﺷـﺘﺮش ﺳـﻮار ﻛـﺮده ﺑـﻮد اﻫـﻞ اﻓـﻚ‬
‫)ﺗﻬﻤﺖزﻧﻨﺪﮔﺎن( ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﮔﻔﺘﻨﺪ و ﻟﺸﻜﺮ ﺗﻜﺎن ﺧﻮرد‪ .‬اﻣﺎ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑـﻪ ﺧـﺪا ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻦ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﭼﻴﺰي ﻧﺸﺪم‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺪﺗﻲ ﻃﻮل ﻧﻜﺸﻴﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺮﻳﺾ ﺷﺪم و درد ﺳﺮ ﺷﺪﻳﺪي داﻣﻨﮕﻴـﺮم ﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ از ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺮدم ﺧﺒﺮي ﻧﺪاﺷﺘﻢ و اﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﺑﻪ ﮔﻮش رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬و واﻟـﺪﻳﻨﻢ رﺳـﻴﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ آنﻫﺎ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻫﻴﭻ ﺳﺨﻨﻲ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻧﻤﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻟﻄﻔﻲ ﻛـﻪ‬
‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ از رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬دﻳﺪه ﺑﻮدم ﻧﻤﻲدﻳﺪم‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﺮﮔﺎه ﺑﻴﻤﺎر ﻣـﻲﺷـﺪم‬
‫ﺑﺮ ﻣﻦ ﺗﺮﺣﻢ ﻣﻲﻛﺮد و اﻇﻬﺎر ﻟﻄﻒ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﻣـﺎ در اﻳـﻦ ﺑﻴﻤـﺎريام ﭼﻨـﺎن ﻟﻄﻔـﻲ اﺣﺴـﺎس‬
 ‫‪193‬‬ ‫ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ اﺷﺘﺒﺎه را آﺳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‬

‫ﻧﻨﻤﻮدم‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻫﺮﮔﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺰد ﻣـﻦ ﻣـﻲآﻣـﺪ و ﻣـﺎدرم از ﻣـﻦ ﭘﺮﺳـﺘﺎري ﻣـﻲﻛـﺮد‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻴﻤﺎريات ﭼﻄﻮر اﺳﺖ؟ و ﭼﻴﺰي اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﻤﻲﮔﻔﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﺣﺪي ﻛﻪ ﻣـﻦ اﻳـﻦ‬
‫اﻇﻬﺎر ﺑﻲﻣﺤﺒﺘﻲاش را اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮدم‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬وﻗﺘﻲ اﻳﻦ ﺑﻲﻣﻬﺮي اﻳﺸﺎن را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ! اﮔـﺮ ﺑـﻪ ﻣـﻦ‬
‫اﺟﺎزه دﻫﻲ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﺰد ﻣﺎدرم ﺑﺮوم و او ﻣﺮا ﭘﺮﺳـﺘﺎري ﻛﻨـﺪ‪ .‬آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد‪ :‬اﺷـﻜﺎﻟﻲ‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬ﻟﺬا ﻣﻦ ﻧﺰد ﻣﺎدرم رﻓﺘﻢ ﺣﺎل آن ﻛﻪ از اﺧﺒﺎر ﺑﻴﺮون ﻧﺎآﮔﺎه ﺑـﻮدم ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﭘـﺲ از‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و اﻧﺪي ﺷـﺐ از ﺑﻴﻤـﺎري ﺑﻬﺒـﻮد ﻳـﺎﻓﺘﻢ و ﺷـﺒﻲ ﻫﻤـﺮاه »ام ﻣﺴـﻄﺢ« دﺧﺘـﺮ ﺧﺎﻟـﻪي‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ‪ ‬ﺑﺮاي ﻗﻀﺎي ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻴﺮون ﺷﺪم‪.‬‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻫﻢ راه ﻣﻲرﻓﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﺎﮔﺎه ﭼﺎدرش زﻳﺮ ﭘﺎﻳﺶ ﮔﻴﺮ ﻛﺮد و اﻓﺘـﺎد ﻳـﺎ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻼك ﺷﻮد »ﻣﺴﻄﺢ!« ﻣﻦ ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼـﻪ ﺳـﺨﻦ ﺑـﺪي ﺑـﺮ‬
‫زﺑﺎن آوردي‪ .‬آﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﺮدي ﻛﻪ در ﻏﺰوه ﺑﺪر ﺣﻀﻮر داﺷـﺘﻪ ﻧﺎﺳـﺰا ﻣـﻲﮔـﻮﻳﻲ؟ »ام ﻣﺴـﻄﺢ«‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺳﺎده! ﻣﮕﺮ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ را ﻧﺸﻨﻴﺪهاي؟ اي دﺧﺘﺮ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﻣﮕﺮ ﺧﺒـﺮ ﻧـﺪاري؟ ﻣـﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﻪ ﺧﺒﺮ؟ آﻧﮕﺎه او ﻣﺮا از ﺳﺨﻨﺎن اﻫﻞ اﻓﻚ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آﻳـﺎ اﻳـﻦ ﺳـﺨﻦ‬
‫ﭘﺨﺶ ﺷﺪه اﺳﺖ؟ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺒﺮي ﺷﺎﻳﻊ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻗﻀﺎي ﺣﺎﺟﺖ ﻧﻤـﺎﻳﻢ و دوﺑـﺎره ﺑـﻪ ﺧﺎﻧـﻪ ﺑﺮﮔﺸـﺘﻢ و ﺑﻴﻤـﺎريام‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ ﻛﺎرم ﮔﺮﻳﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺮﺳـﻴﺪم ﮔﺮﻳـﻪ ﺟﮕـﺮم را‬
‫ﭘﺎره ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﺎدرم ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﺪا ﺗﻮ را ﺑﺒﺨﺸﺪ‪ .‬ﻣﺮدم در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ و ﺗﻮ ﭼﻴﺰي‬
‫از اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﺒﺮ ﻧﺪادي‪ .‬ﻣﺎدرم ﮔﻔﺖ‪ :‬اي دﺧﺘﺮم! اﻳﻦ را ﺑﺮ ﺧﻮدت آﺳـﺎن ﺑﮕﻴـﺮ؛‬
‫زﻳﺮا ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ اﺳﺖ زﻧﻲ زﻳﺒﺎ ﻛﻪ ﻧﺰد ﻣﺮدي ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻮوﻫـﺎﻳﻲ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻮوﻫﺎ و ﻣﺮدم ﻋﻠﻴﻪ او ﺳﺨﻨﺎن زﻳﺎدي ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ! ﻣﺮدم ﻫﻢ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن را ﺑﺮ زﺑﺎن ﻣﻲآورﻧﺪ؟ ﻟﺬا آن ﺷﺐ را ﺗﺎ ﺻﺒﺢ‬
‫ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﮔﺬراﻧﺪم ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﻟﺤﻈﻪاي ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ را ﺑﺎ ﺧﻮاب ﺳﺮﻣﻪ ﻧﻤﺎﻳﻢ و اﺷﻚﻫﺎﻳﻢ ﻗﻄﻊ‬
‫ﮔﺮدد و ﺻﺒﺢ آن ﻧﻴﺰ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮدم‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﺣﺎل ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﻣﺮي ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻮد در ﺣـﺎﻟﻲ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪194‬‬

‫ﻛﻪ ﻋﻤﺮش از ﭘﺎﻧﺰده ﺳﺎل ﺗﺠﺎوز ﻧﻜﺮده ﺑـﻮد‪ .‬ﺑـﻪ او ﺗﻬﻤـﺖ زﻧـﺎ زدﻧـﺪ‪ ،‬ﺣـﺎل آن ﻛـﻪ زﻧـﻲ‬
‫ﭘﺎكداﻣﻦ و ﻋﻔﻴﻒ و ﻫﻤﺴﺮ ﭘﺎكﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺣﺠﺎب و ﭘـﺮدهاش را ﻛﺸـﻒ‬
‫ﻧﻜﺮده ﺑﻮد و ﻧﺎﻣﻮﺳﺶ را ﻫﺘﻚ ﻧﻨﻤﻮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﺣﺎﻟﺶ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻪي ﭘﺪر و ﻣﺎدرش ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺣﺎل رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ !‬ﻏﻢ و اﻧﺪوﻫﺶ در ﻣـﻮرد ﻋﺎﻳﺸـﻪ دور ﻧﻤـﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﻧـﻪ ﺟﺒﺮﺋﻴـﻞ‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎده ﻣﻲﺷﻮد و ﻧﻪ آﻳﻪاي ﻧﺎزل ﻣﻲﮔﺮدد و آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در ﻗﻀﻴﻪاش ﺣﻴـﺮان و ﭘﺮﻳﺸـﺎن‬
‫اﺳﺖ و اﺗﻬﺎم ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ و ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺮدم در ﻣﻮرد ﻧﺎﻣﻮس ﻫﻤﺴﺮش ﺑﺮ او ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻌﻀﻠﻲ ﺑﺰرگ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻮال ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ ﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬
‫روزي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺧﻄﺒﻪاي اﻳﺮاد ﻧﻤﻮد و ﺣﻤـﺪ و ﺳـﭙﺎس‬
‫ﺧﺪا را ﺑﻪ ﺟﺎ آورد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي ﻣﺮدم! ﭼﺮا ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺮدم ﻣﺮا در ﻣﻮرد اﻫﻞ و ﺧـﺎﻧﻮادهام‬
‫اذﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻋﻠﻴﻪ آﻧﺎن ﭼﻴﺰﻫﺎي ﻧﺎﺣﻘﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ ﻣﻦ از ﺧﺎﻧﻮادهام ﺑﻪ‬
‫ﺟﺰ ﺧﻴﺮ و ﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﺳﺮاغ ﻧﺪارم‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﻮرد ﻣﺮدي )ﺻﻔﻮان ﺑﻦ ﻣﻌﻄﻞ( ﻛﻪ‬
‫از او ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺧﻴﺮ و ﻧﻴﻜﻲ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲداﻧﻢ‪ ،‬ﻓﻘـﻂ او ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه ﻣـﻦ ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻢ داﺧﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﺲ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﺳﺮدار اوس »ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻣﻌـﺎذ« ﺑﺮﺧﺎﺳـﺖ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻳـﺎ‬
‫رﺳﻮل اﷲ! اﮔﺮ او از ﻗﺒﻴﻠﻪي »اوس« اﺳﺖ ﻣﺎ او را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﻣﻲرﺳﺎﻧﻴﻢ و اﮔﺮ از ﻗﺒﻴﻠﻪ »ﺧﺰرج«‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﻣﺎ دﺳﺘﻮر ﺑﺪه؛ زﻳﺮا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺳﺰاوار آﻧﻨﺪ ﻛـﻪ ﮔـﺮدنﺷـﺎن زده‬
‫ﺷﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺳﺮدار »ﺧﺰرج« ﻳﻌﻨﻲ »ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎده« اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را ﺷﻨﻴﺪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ‬
‫ﻣﺮد ﺻﺎﻟﺤﻲ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﻌﺼﺐ ﻗﻮﻣﻲ او را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴـﻢ! دروغ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ .‬ﺗﻮ ﮔﺮدن آنﻫﺎ را ﻧﻤﻲزﻧﻲ‪ ،‬زﻳﺮا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا! ﺗﻮ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻓﻬﻤﻴﺪي آنﻫﺎ از ﻗﺒﻴﻠﻪي »ﺧﺰرج« ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﮔﺮ از ﻃﺎﻳﻔﻪي ﺗﻮ ﻣـﻲﺑﻮدﻧـﺪ ﻫﺮﮔـﺰ ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻔﺘﻲ‪.‬‬
 ‫‪195‬‬ ‫ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ اﺷﺘﺒﺎه را آﺳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‬

‫ﺑﺎز از آن ﻃﺮف »اﺳﻴﺪ ﺑﻦ ﺣﻀﻴﺮ« ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺑﻪ »ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎده« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧـﺪا ﻗﺴـﻢ!‬
‫ﺗﻮ دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ .‬ﻣﺎ آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﻣﻲرﺳﺎﻧﻴﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺗـﻮ ﻫـﻢ ﻣﻨـﺎﻓﻘﻲ ﻛـﻪ از ﻣﻨﺎﻓﻘـﺎن دﻓـﺎع‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ .‬وآﻧﮕﻬﻲ ﻣﺮدم ﻋﻠﻴﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺷﻮرﻳﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑـﻮد ﺑـﻪ ﻗﺘـﻞ و ﻛﺸـﺘﺎر‬
‫ﺑﻴﻨﺠﺎﻣﺪ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎﻻي ﻣﻨﺒﺮ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺬا آنﻫـﺎ را دﻋـﻮت ﺑـﻪ آراﻣـﺶ‬
‫ﻧﻤﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪﻧﺪ و ﺧﻮدش ﻧﻴﺰ ﺳﺎﻛﺖ ﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﭼﻨﻴﻦ دﻳﺪ از ﻣﻨﺒﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش رﻓﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﺘﻮﺟـﻪ ﺷـﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ اﻣﻜﺎن ﻧﺪارد از ﻃﺮف ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم ﺣﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ از ﻃﺮف ﺧـﺎﻧﻮاده و‬
‫اﻓﺮاد ﺧﺼﻮﺻﻲاش راه ﺣﻠﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻋﻠﻲ و اﺳﺎﻣﻪ ﺑﻦ زﻳﺪ را ﻓـﺮا ﺧﻮاﻧـﺪ و ﺑـﺎ آن دو‬
‫ﻣﺸﻮرت ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﺳﺎﻣﻪ در ﻣﻮرد ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﻧﻴﻚ ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮد و از او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻳـﺎ رﺳـﻮل‬
‫اﷲ! او اﻫﻞ ﺷﻤﺎ اﺳﺖ و ﻣﺎ در ﻣﻮرد او ﺟﺰ ﺧﻴﺮ ﭼﻴـﺰي ﻧﻤـﻲداﻧـﻴﻢ و اﻳـﻦ ﺳـﺨﻦ دروغ و‬
‫ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻋﻠﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! زﻧﺎن زﻳﺎدي وﺟﻮد دارد و ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻫﻤﺴـﺮان‬
‫دﻳﮕﺮي ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻴﺪ و از ﻛﻨﻴﺰش ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ او ﺣﺮف راﺳﺖ را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﻟـﺬا رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺑﺮﻳﺮه! آﻳﺎ از ﻋﺎﻳﺸﻪ ﭼﻴﺰي دﻳﺪهاي ﻛﻪ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺷﻚ ﺑﻴﻨﺪازد؟ ﺑﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺧﻴﺮ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﺣﻖ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳـﻮﮔﻨﺪ ﻛـﻪ ﻣـﻦ‬
‫ﺟﺰ ﺧﻴﺮ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲداﻧﻢ و ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﻋﻴﺒﻲ در ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻧﻤﻲﺑﻴـﻨﻢ‪ ،‬ﻣﮕـﺮ اﻳـﻦ ﻛـﻪ او دﺧﺘﺮﻛـﻲ‬
‫ﺧﺮدﺳﺎل اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﻣﻦ آرد را ﺧﻤﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﺑﻪ او دﺳﺘﻮر ﻣﻲدﻫﻢ ﺗﺎ آن را ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﻛﻨﺪ و او ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻣﻲرود و از آن ﻃﺮف ﺑﺰ ﻣﻲآﻳﺪ و آن را ﻣﻲﺧﻮرد‪.‬‬
‫ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻛﻨﻴﺰ از ﻋﺎﻳﺸﻪ اﻣﺮي ﻣﺸﻜﻮك ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ او دﺧﺘﺮ ﺟﻮان و‬
‫ﺻﺎﻟﺤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﺪﻳﻖ اﻳﻦ اﻣﺖ ﻳﻌﻨﻲ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬او را ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻤﻮده و ﺳﺮور ﻓﺮزﻧﺪان آدم‬
‫او را ازدواج ﻛﺮده اﺳﺖ؟ ﺑﻠﻜﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮﻳﺮه در ﺷﻚ ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ او ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻓﺮد ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﺳﺖ و ﺣﺎل آن ﻛﻪ او ﭼﻴﺰي ﺟﺰ ﭘﺎﻛﻲ را دوﺳـﺖ ﻧﻤـﻲدارد؟ ﭘـﺲ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪196‬‬

‫ﻋﺎﻳﺸﻪ ﭘﺎك و ﻣﺒﺮا اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ او را آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ اﺟﺮ و ﭘﺎداش ﻋﻈﻴﻢ ﺑﻪ‬
‫او ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ و ﻳﺎد و ذﻛﺮش را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫روزﻫﺎ ﺑﺮ ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻣﻲﮔﺬﺷـﺖ و ﺑـﻪ دردﻫـﺎ و رﻧـﺞﻫـﺎﻳﺶ اﺿـﺎﻓﻪ ﻣـﻲﺷـﺪ و ﺑـﺮ ﺑﺴـﺘﺮ‬
‫ﺑﻴﻤﺎرياش ﻣﻲﻏﻠﺘﻴﺪ و ﻫﻴﭻ ﻏﺬا و ﻧﻮﺷـﻴﺪﻧﻲ ﺑـﺮاﻳﺶ ﻟـﺬتﺑﺨـﺶ ﻧﺒـﻮد‪ .‬رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﻛﺮد از ﻃﺮﻳﻖ اﻳﺮاد ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﺮدم اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ را ﺣﻞ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑـﻮد‬
‫در ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﻨﮓ و ﻧﺒﺮدي رخ دﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺎز ﺗﻼش ﻛﺮد ﺗﺎ آن را در ﺧﺎﻧﻪاش ﺣﻞ ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪،‬‬
‫و از زﻳﺪ و ﻋﻠﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺘﻴﺠﻪاي ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﭼﻨﻴﻦ دﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﺗـﺎ از ﻃﺮﻳـﻖ‬
‫ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﭘﺎﻳﺎن دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺎﻳﺸﻪ در اداﻣﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ آن روز را ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﮔﺬراﻧﺪم ﻛﻪ اﺷﻚﻫﺎﻳﻢ ﻗﻄﻊ ﻧﮕﺮدﻳـﺪ و‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮاب ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﻢ را ﺳﺮﻣﻪ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎز ﺷﺐ آﻳﻨﺪهاش را ﻧﻴﺰ ﮔﺮﻳﻪ ﻛـﺮدم ﻛـﻪ‬
‫ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻣﻲرﻓﺘﻢ و ﻧﻪ اﺷﻚﻫﺎﻳﻢ ﻗﻄﻊ ﮔﺮدﻳﺪ و ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛـﻪ ﮔﺮﻳـﻪ‬
‫ﺟﮕﺮم را ﻣﻲﺷﻜﺎﻓﺪ‪ .‬ﻟﺬا رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻗﺪمزﻧﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪي اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬آﻣﺪ و اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺖ‬
‫و ﻧﺰد ﻋﺎﻳﺸﻪ آﻣﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺎدر و ﭘﺪرش و زﻧﻲ از اﻧﺼﺎر در ﻛﻨﺎر او ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﻮد ﻛﻪ آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬وارد ﺧﺎﻧﻪي اﺑﻮﺑﻜﺮ‪ ‬ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ از آن ﻛﻪ ﻣﺮدم‬
‫اﻳﻦ اﺗﻬﺎم را ﺑﻪ ﻋﺎﻳﺸﻪ وارد ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﺪت ﻳﻚ ﻣﺎه ﻋﺎﻳﺸـﻪ را ﻧﺪﻳـﺪه ﺑـﻮد و ﻳـﻚ ﻣـﺎه‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ وﺣﻲ در ﻣﻮرد ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻧﺎزل ﻧﻤﻲﮔﺮدد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا‪ ‬ﻧﺰد ﻋﺎﻳﺸﻪ آﻣﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
‫او در رﺧﺘﺨﻮاب اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪ ،‬اﻧﮕﺎر از ﺷﺪت ﮔﺮﻳﻪ و اﻧـﺪوه ﺟﻮﺟـﻪاي ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﭘﺮﻫـﺎﻳﺶ را‬
‫ﻛﻨﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻋﺎﻳﺸﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮد و آن زن اﻧﺼﺎري ﻧﻴﺰ ﺑﺎ او ﮔﺮﻳﻪ ﻣـﻲﻛـﺮد‪ ،‬اﻣـﺎ ﻣﺎﻟـﻚ ﭼﻴـﺰي‬
‫ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺸﺴﺖ و ﺣﻤﺪ و ﺳﭙﺎس ﺧﺪا را ﺑﻪ ﺟﺎ آورده و آﻧﮕﺎه ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬اﻣﺎ ﺑﻌـﺪ!‬
‫اي ﻋﺎﻳﺸﻪ! ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ در ﻣﻮرد ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﻦ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ و داﺳﺘﺎن اﻓﻚ و از وﻗﻮع اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺰرﮔـﻲ‬
‫ﻛﻪ اﺗﻔﺎق آن ﺷﺎﻳﻊ ﺷﺪه ﺑﻮد را ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑـﺮاي ﻋﺎﻳﺸـﻪ ﺑﻴـﺎن ﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ‬
‫اﻧﺴﺎن ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻣﺮﺗﻜﺐ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻌﺎﻟﺠﻪي اﻳﻦ اﺷﺘﺒﺎه ﺳﺨﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﺑـﻪ ﻋﺎﻳﺸـﻪ‬
 ‫‪197‬‬ ‫ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ اﺷﺘﺒﺎه را آﺳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺗﻮ از اﻳﻦ ﺗﻬﻤﺖﻫﺎ ﭘﺎك ﺑﺎﺷﻲ ﭘﺲ ﺑﻪ زودي ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را ﻣﺒـﺮّا و ﭘـﺎك ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫ﮔﺮداﻧﺪ و اﮔﺮ ﺗﻮ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﮔﻨﺎﻫﻲ ﺷﺪهاي‪ ،‬از ﺧﺪاوﻧﺪ آﻣﺮزش ﺑﺨﻮاه و ﺑﻪ ﺳﻮي او ﺗﻮﺑﻪ ﻛـﻦ؛‬
‫زﻳﺮا ﻫﺮﮔﺎه ﺑﻨﺪه ﺑﻪ ﮔﻨﺎه اﻋﺘﺮاف ﻛﺮده و ﺗﻮﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮﺑﻪي وي را ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻞﻧﻤﻮدن آﺳﺎن اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺪون ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮل و ﺗﻔﺼـﻴﻞ‬
‫– اﮔﺮ ﺧﻄﺎ و اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ رخ داده ﺑﺎﺷﺪ – ﻋﺎﻳﺸﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺳـﺨﻨﺎﻧﺶ را ﺑـﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬اﺷﻚﻫﺎﻳﻢ ﺧﺸﻜﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻗﻄﺮهاي اﺣﺴﺎس ﻧﻜﺮدم و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺷـﺪم ﺗـﺎ‬
‫ﭘﺪر و ﻣﺎدرم از ﻃﺮف ﻣﻦ ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ آنﻫﺎ ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻣﻦ ﺑـﻪ‬
‫ﭘﺪرم ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺗﻮ از ﻃﺮف ﻣﻦ ﺟﻮاب رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬را ﺑﺪه‪ .‬ﭘﺪرم ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑـﻪ ﺧـﺪا ﻗﺴـﻢ! ﻣـﻦ‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭼﻪ ﺣﺮﻓﻲ ﺑﺰﻧﻢ‪ .‬ﺑﺎز ﺑﻪ ﻣﺎدرم ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺗﻮ ﺟﻮاب رﺳﻮل ﺧﺪا را ﺑﺪه‪.‬‬
‫او ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻣﻦ ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﺧﺎﻧﻮادهاي را ﺳﺮاغ ﻧﺪارم ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧـﺎن ﭼﻨـﻴﻦ ﻣﺼـﻴﺒﺘﻲ وارد ﺷـﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺪان اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬وارد ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺬا وﻗﺘﻲ ﻣﺎدر و ﭘﺪرم از ﭘﺎﺳﺦ ﻋﺎﺟﺰ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪،‬‬
‫اﺷﻚﻫﺎﻳﻢ رﻳﺨﺘﻨﺪ و ﮔﺮﻳﺴﺘﻢ و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا! ﻣﻦ ﻫﺮﮔﺰ از آﻧﭽﻪ ﺗﻮ ذﻛﺮ ﻧﻤﻮدي ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺪا ﺗﻮﺑﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ ﻣﻲداﻧﻢ آﻧﭽﻪ ﺷﻤﺎ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺷﻨﻴﺪهاﻳﺪ در دلﻫﺎﻳﺘـﺎن‬
‫اﺳﺘﻘﺮار ﻳﺎﻓﺘﻪ و آن را ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻧﻤﻮدهاﻳﺪ و اﮔﺮ ﺑﻪ ﺷـﻤﺎ ﺑﮕـﻮﻳﻢ ﻣـﻦ ﺑـﺮي ﻫﺴـﺘﻢ – و ﺧـﺪا‬
‫ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﭘﺎك ﻫﺴﺘﻢ – ﺷﻤﺎ ﻣﺮا ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ اﻋﺘﺮاف ﻛـﻨﻢ – و‬
‫ﺧﺪا ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ از آن ﭘﺎك ﻫﺴﺘﻢ – ﺷﻤﺎ ﻣﺮا ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ ﺑـﺮاي‬
‫ﺧﻮد و ﺷﻤﺎ ﻣﺜﻞ و ﻧﻈﻴﺮي ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﭘﺪر ﻳﻮﺳﻒ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫﴿‪] ﴾∩⊇∇∪ tβθàÅÁs? $tΒ 4’n?tã ãβ$yètGó¡ßϑø9$# ª!$#uρ ( ×≅ŠÏΗsd ×ö9|Ásù‬ﻳﻮﺳﻒ‪.[18 :‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﭘﺲ ﺻﺒﺮ ﻣﻦ ﻧﻴﻜﻮ اﺳﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬از آﻧﭽﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي او ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﻣـﺪدﮔﺎر‬
‫ﻣﻦ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﻋﺎﻳﺸﻪ در اداﻣﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺳـﭙﺲ روﻳـﻢ را ﺑﺮﮔﺮداﻧـﺪم و در رﺧﺘﺨـﻮاﺑﻢ دراز ﻛﺸـﻴﺪم و‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا! ﻣﻦ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺮي ﻫﺴﺘﻢ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاءت ﻣﺮا اﻋﻼم ﺧﻮاﻫـﺪ ﻛـﺮد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪198‬‬

‫اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ ﻓﻜﺮ ﻧﻤﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد ﻣﻦ وﺣﻲ )آﻳـﻪاي( را ﻛـﻪ ﺗـﻼوت‬
‫ﻛﺮده ﺷﻮد ﻓﺮود آورد‪ ،‬زﻳﺮا ﺷﺄن ﻣﻦ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ از آن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد ﻣﻦ ﺑـﻪ اﻣـﺮي‬
‫ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻼوت ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ اﻣﻴﺪ داﺷﺘﻢ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﻮاﺑﻲ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در‬
‫آن از ﺑﺮاءت ﻣﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﻫﻴﭽﻜﺴﻲ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻧﺮﻓﺘـﻪ ﺑـﻮد‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬وﺣﻲ ﻧﺎزل ﮔﺮدﻳﺪ و ﻫﻤﺎن ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺨﺘﻲ و دﺷﻮاري‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺎﻟﺖ وﺣﻲ‬
‫او را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺮآن را ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش ﻧﺎزل ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﻣﻦ دﻳﺪم ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ‬
‫وﺣﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻧﺘﺮﺳﻴﺪم و ﺑﺎﻛﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺒـﺮّا ﻫﺴـﺘﻢ و‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﺳﺘﻢ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎن ﻋﺎﻳﺸﻪ در دﺳﺖ اوﺳﺖ! وﺣـﻲ از‬
‫او ﺟﺪا ﻧﺸﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﺑﺮدم ﭘﺪر و ﻣﺎدرم! ﺟﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﻣﻲﻣﻴﺮﻧﺪ از ﺗﺮس اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺒﺎدا ﺧﺪاوﻧﺪ وﺣﻲ را در اﺛﺒﺎت آﻧﭽﻪ ﻣﺮدم ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ وﺣﻲ از آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺟﺪا ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻨـﺪد و ﻋـﺮق را از‬
‫ﭼﻬﺮهاش ﭘﺎك ﻧﻤﻮد و ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺨﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ زﺑﺎن آورد ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي ﻋﺎﻳﺸـﻪ! ﺷـﺎدﻣﺎن ﺑـﺎش؛‬
‫زﻳﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاءت ﺗﻮ را ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آﻧﮕﺎه ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻟﺤﻤـﺪﷲ و ﺧﺪاوﻧـﺪ اﻳـﻦ آﻳـﺎت را‬
‫ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫﴿)‪<›ÍöΔ$# Èe≅ä3Ï9 4 ö/ä3©9 ×öyz uθèδ ö≅t/ ( Νä3©9 #uŸ° çνθç7|¡øtrB Ÿω 4 ö/ä3ΨÏiΒ ×πt6óÁãã Å7øùM}$$Î/ ρâ™!%y` t⎦⎪Ï%©!$# ¨βÎ‬‬

‫‪çνθãΚçF÷èÏÿxœ øŒÎ) Iωöθ©9 ∩⊇⊇∪ ×Λ⎧Ïàtã ë>#x‹tã …çμs9 öΝåκ÷]ÏΒ …çνuö9Ï. 4†¯<uθs? “Ï%©!$#uρ 4 ÉΟøOM}$# z⎯ÏΒ |=|¡tFø.$# $¨Β Νåκ÷]ÏiΒ‬‬

‫‪Ïπyèt/ö‘r'Î/ Ïμø‹n=tã ρâ™!%y` Ÿωöθ©9 ∩⊇⊄∪ ×⎦⎫Î7•Β Ô7øùÎ) !#x‹≈yδ (#θä9$s%uρ #Zöyz öΝÍκŦàΡr'Î/ àM≈oΨÏΒ÷σßϑø9$#uρ tβθãΖÏΒ÷σßϑø9$# £⎯sß‬‬

‫‪] ﴾∩⊇⊂∪ tβθç/É‹≈s3ø9$# ãΝèδ «!$# y‰ΖÏã šÍׯ≈s9'ρé'sù Ï™!#y‰pκ’¶9$$Î/ (#θè?ù'tƒ öΝs9 øŒÎ*sù 4 u™!#y‰pκà−‬اﻟﻨﻮر‪.[13 – 11 :‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺑﻪ راﺳﺘﻲ آن ﮔﺮوﻫﻲ از ﺷﻤﺎ ﻛﻪ )داﺳﺘﺎن( اﻓﻚ و ﺗﻬﻤﺖ را ﻧﺰد ﺷﻤﺎ آوردﻧﺪ )اي‬
‫ﺧﺎﻧﺪان اﺑﻮﺑﻜﺮ!( ﮔﻤﺎن ﻣﺒﺮﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻬﻤﺖ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺷﺮّ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺷﺮﻓﻲ ﺑـﺰرگ در آن‬
‫ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻫﺮﻳﻚ از ﮔﺮوه دروﻏﮕﻮﻳﺎن ﺑـﻪ ﻣﻴـﺰان دﺧـﺎﻟﺘﺶ در اﻳـﻦ ﺗﻬﻤـﺖ ﻫﻤـﺎن‬
 ‫‪199‬‬ ‫ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ اﺷﺘﺒﺎه را آﺳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‬

‫ﮔﻨﺎﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻤﺪه آن را ﺑـﻪ ﻋﻬـﺪه ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ )ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﺳﻠﻮل( در آﺧﺮت ﺑﺮاﻳﺶ ﻋﺬاﺑﻲ ﺑﺰرگ ﻣﻘﺮر اﺳﺖ‪) .‬اي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن!(‬
‫ﭼﺮا وﻗﺘﻲ اﻳﻦ اﻓﺘﺮا و ﺗﻬﻤﺖ )ﺑﻪ ﻋﺎﻳﺸﻪ( را ﺷﻨﻴﺪﻳﺪ ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﻣﻮﻣﻦ ﺣﺴﻦ ﻇﻦ ﺣﺎﺻـﻞ‬
‫ﻧﻨﻤﻮدﻧﺪ )و ﮔﻤﺎن ﻧﻴﻚ ﻧﺒﺮدﻧﺪ( و ﭼﺮا ﻧﮕﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ دروﻏﻲ آﺷﻜﺎر اﺳﺖ؟ ﭼـﺮا ﭼﻬـﺎر ﮔـﻮاه‬
‫ﻧﻴﺎوردﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ ﺻﺤﺖ اﻳﻦ ﺑﻬﺘﺎن ﮔﻮاﻫﻲ دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼـﻮن درﻣﺎﻧـﺪه ﺷـﺪﻧﺪ و ﻧﺘﻮاﻧﺴـﺘﻨﺪ ﺑـﺮ‬
‫ادﻋﺎي ﺧﻮد ﮔﻮاه ﺑﻴﺎورﻧﺪ‪ ،‬آﻧﺎن ﻣﻔﺴﺪاﻧﻨﺪ و در ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ دروﻏﮕﻮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﺮﻣﻮدهاش آنﻫﺎ را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫﴿)‪$u‹÷Ρ‘‰9$# ’Îû ×Λ⎧Ï9r& ë>#x‹tã öΝçλm; (#θãΖtΒ#u™ š⎥⎪Ï%©!$# ’Îû èπt±Ås≈xø9$# yì‹Ï±n@ βr& tβθ™7Ïtä† t⎦⎪Ï%©!$# χÎ‬‬

‫‪] ﴾∩⊇®∪ tβθßϑn=÷ès? Ÿω óΟçFΡr&uρ ÞΟn=÷ètƒ ª!$#uρ 4 ÍοtÅzFψ$#uρ‬اﻟﻨﻮر‪.[19 :‬‬

‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬آﻧﺎن ﻛﻪ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻋﻤﻞ زﺷﺖ و ﻗﺒﻴﺢ در ﻣﻴﺎن ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ اﻳﻤـﺎن آوردهاﻧـﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺮدد‪) ،‬از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬اﺷﺎﻋﻪ زﻧﺎ و ﻣﻨﻜﺮات( ﺑﺮاي آﻧﺎن در دﻧﻴﺎ ﻋﺬاﺑﻲ دردﻧﺎك )ﻳﻌﻨﻲ اﻗﺎﻣـﻪ‬
‫ﺣﺪ( و در آﺧﺮت ﻋﺬاب )دوزخ( ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﻪ ﻧﻬﺎن و ﻧﻴﺎت آﮔﺎه اﺳﺖ و‬
‫ﺷﻤﺎ از آن ﺑﻲﺧﺒﺮﻳﺪ«‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺮدم ﺑﻴﺮون رﻓﺖ و ﺑﺮاي آﻧﺎن ﺧُﻄﺒﻪ ﺧﻮاﻧـﺪ و آﻳـﺎﺗﻲ را‬
‫ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﺎزل ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﺗﻼوت ﻧﻤﻮد و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺗﻬﻤﺖزﻧﻨـﺪﮔﺎن‬
‫ﺣﺪ ﻗﺬف زد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﺎ ﺑﺮ ﺷﺨﺺ اﺷﺘﺒﺎهﻛﻨﻨﺪه ﭼﻨﺎن ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ او ﻣﺮﻳﺾ اﺳﺖ‬
‫و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻋﻼج دارد ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﺮﻛﻮﺑﻲ او ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﺴـﺎ اوﻗـﺎت او‬
‫ﺑﻪ درﺟﻪاي ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺷﺎدﻣﺎن ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﭘﺰﺷـﻚ ﺧﻴﺮﺧـﻮاه‬
‫آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﺤﺖ و ﺳﻼﻣﺘﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺧﻮد آﻧﺎن ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﺧﻮدﺷـﺎن اﻫﺘﻤـﺎم‬
‫ﻣﻲورزد‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻣﺜﺎل ﻣﻦ و ﻣﺜﺎل ﻣﺮدم ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮدي اﺳﺖ ﻛﻪ آﺗﺸﻲ روﺷﻦ ﻛﻨـﺪ‬
‫و وﻗﺘﻲ دور و ﺑﺮ آن روﺷﻦ ﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺮواﻧﻪﻫﺎ و اﻳﻦ ﺣﺸﺮاﺗﻲ ﻛﻪ در آﺗﺶ ﻣﻲاﻓﺘـﺪ‪ ،‬ﺷـﺮوع ﺑـﻪ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪200‬‬

‫اﻓﺘﺎدن در آن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا و آنﻫﺎ را ﺑﻴﺮون ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ آنﻫـﺎ ﺑـﺮ او ﻏﺎﻟـﺐ ﺷـﺪه و در آن‬
‫ﻣﻲاﻓﺘﻨـﺪ‪ .‬از اﻳـﻦ رو ﻣـﻦ ﺷـﻤﺎ را از اﻓﺘـﺎدن در آﺗـﺶ ﺑـﺎزﻣﻲدارم و ﺷـﻤﺎ ﺧـﻮد را در آن‬
‫ﻣﻲاﻧﺪازﻳﺪ«‪.‬‬
‫رأي‪...‬‬
‫»ﺑﺴﺎ اوﻗﺎت روش ﻣﺎ در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﺧﻮد اﺷﺘﺒﺎه ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ«‪.‬‬
 ‫رأﻳﻲ دﻳﮕﺮ‬

‫ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ اﺷﻜﺎل و ﻃﺒﺎﻳﻊ ﻣﺮدم ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻗﻨﺎﻋﺖﻫـﺎ و‬
‫رﻓﺘﺎرﻫﺎيﺷﺎن ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا وﻗﺘﻲ ﺷﻤﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﻤـﻮدي ﻛـﻪ ﺷﺨﺼـﻲ در راه درﺳـﺖ‬
‫اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮده اﺳﺖ و ﺷﻤﺎ او را ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﺮدﻳﺪ و ﺗـﻼش ﻧﻤﻮدﻳـﺪ ﺗـﺎ اﺷـﺘﺒﺎﻫﺶ را اﺻـﻼح‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ اﻣﺎ او ﻗﺎﻧﻊ ﻧﺸﺪ‪ .‬اﺳﻢ او را در ﻓﻬﺮﺳﺖ دﺷﻤﻨﺎنﺗـﺎن درج ﻧﻜﻨﻴـﺪ و در ﺣـﺪ ﺗـﻮان در‬
‫ﻛﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺨﺸﺶ و ﺑﺰرﮔﻮاري را ﭘﻴﺶ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺮدﻳﺪ ﺗﺎ اﺷﺘﺒﺎه ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎنﺗﺎن را اﺻﻼح ﻧﻤﺎﻳﻴـﺪ و او ﮔـﻮش‬
‫ﻧﺪاد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﻤﺎ دوﺳﺘﻲ را ﺑﻪ دﺷﻤﻨﻲ ﻋﻮض ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در ﻟﻄﻒ و ﻧﺮﻣﻲ ﻣـﺪاﻣﺖ ﻛﻨﻴـﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺷﺎﻳﺪ او ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﺑﺮ آن اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜـﻪ ﮔﻔﺘـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪:‬‬
‫ﻧﺮﻣﻲ ﺗﻮ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺷﺮّ و ﺑﺪي ﺑﻬﺘﺮ از دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻟﻄـﻒ ﺑﺨﺸـﺶ ﺑـﺎ ﻣـﺮدم‬
‫ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻧﻤﻮدﻳﺪ وﻫﺮﮔﺰ ﺑﺮ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ ﺧﺸﻢ ﻧﮕﺮﻓﺘﻴﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ‬
‫و ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﺧﻮاﻫﻴﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﺎﻳﺸﻪ ل ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﻫﺮﮔﺰ رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﺮاي ﺷـﺨﺺ ﺧـﻮدش اﻧﺘﻘـﺎم‬
‫ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻫﻴﭽﻜﺴﻲ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮدش ﻧﺰدﻧﺪ اﻋﻢ از ﺧﺎدم و زن ﻣﮕﺮ در ﻣﻴﺪان ﺟﻨـﮓ و‬
‫ﺟﻬﺎد ﻓﻲ ﺳﺒﻴﻞ اﷲ‪ .‬ﻫﻴﭽﻜﺲ از ﻃﺮف اﻳﺸﺎن ﻣﻮرد آزار و اذﻳـﺖ ﻗـﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ و از‬
‫رﻓﻴﻘﺶ اﻧﺘﻘﺎم ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛـﻪ از ﻣﺤـﺎرم اﻟﻬـﻲ ﭼﻴـﺰي ﻣـﻮرد ﺑـﻲﺣﺮﻣﺘـﻲ ﻗـﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺮاي ﺧﺪا اﻧﺘﻘﺎم ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ)‪.(1‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﺸﻢ ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﺸﻢ او ﺑﺮاي ﺧﺪا ﺑﻮد ﻧﻪ ﺑـﺮاي ﺧـﻮدش‪.‬‬
‫ﺣﺘﻲ ﻣﺎ ﺗﻔﺎوت دو ﺧﺸﻢ را درﻣﻲﻳﺎﺑﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﻳﻚ ﭘﺴﺮ ﻛﻮﭼـﻚ ﻣـﻲآﻳـﺪ و ﻳـﻚ ﻳـﺎ دو رﻳـﺎل ﺟﻬـﺖ ﺧـﺮج ﻣﺪرﺳـﻪاش‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ و ﺷﻤﺎ ﻛﻴﻒ ﭘﻮﻟﺘﺎن را ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ در آن ﭘﻮل ﺧﻮرد ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﭘﺎﻧﺼﺪ‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪202‬‬

‫رﻳﺎل)‪ (1‬در آن وﺟﻮد دارد‪ .‬از اﻳﻦ رو ﭘﺎﻧﺼﺪ رﻳﺎل را ﺑﻪ او ﻣـﻲدﻫﻴـﺪ و ﻣـﻲﮔﻮﻳﻴـﺪ‪ :‬اﻳـﻦﻫـﺎ‬
‫ﭘﺎﻧﺼﺪ رﻳﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬دو رﻳﺎل آن ﻣﺎل ﺗﻮ و ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه را ﭘﺲ ﺑﻴﺎور و اﻳﻦ ﺳـﺨﻦ را ﭼﻨـﺪﻳﻦ‬
‫ﺑﺎر ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ و ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﭘﺴـﺮ ﺑﭽـﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻇﻬـﺮ از ﻣﺪرﺳـﻪ ﺑﺮﻣـﻲﮔـﺮدد ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ ﭘﻮلﻫﺎ ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ را ﺧﺮج ﻧﻤﻮده اﺳـﺖ! ﺷـﻤﺎ‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﭼﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ و ﺧﺸﻢ ﺷﻤﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؟ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ او را ﻛﺘـﻚ‬
‫ﺑﺰﻧﻴﺪ و ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﻮﻳﺪ و ﭼﻨﺪ روزي او را از ﭘﻮل ﻣﺪرﺳﻪاش ﻣﺤﺮوم ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ روزي‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎزﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﺗﻤﺎﺷﺎي‬
‫ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ آﻳﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ اول ﺧﺸﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﺪ؟‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻫﻤﮕﻲﻣﺎن اﺗﻔﺎق دارﻳﻢ ﻛﻪ ﺧﺸﻢ ﻣﺎ در ﺻﺤﻨﻪي اول ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ و ﻃﻮﻻﻧﻲﺗـﺮ و‬
‫داراي ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﺧﺸﻢ دوﻣﻲﻣﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺧﺸﻢ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑـﺮاي ﺧـﺪا ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل آنﻫﺎ ﻗﺮار ﻧﻤﻲﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ اﻣـﻮر را ﺑـﺎ‬
‫آراﻣﻲ ﭘﻴﺶ ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬زﻳﺮا ﻫﺪاﻳﺖ دﺳﺖ ﺧﺪاﺳﺖ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ »ﺗﺒﻮك« ﻛﻪ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﺮزﻫﺎي ﺷﺎم ﻗـﺮار دارد رﻓـﺖ و ﺑـﻪ ﻣﻤﻠﻜـﺖ‬
‫روم ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪ‪» .‬دﺣﻴﻪي ﻛﻠﺒﻲ« را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﺎﺻﺪ و ﺳﻔﻴﺮ ﻧﺰد ﻫﺮﻗﻞ ﭘﺎدﺷـﺎه روم ﻓﺮﺳـﺘﺎد‪.‬‬
‫»دﺣﻴﻪ« ﺑﻪ درﺑﺎر ﻫﺮﻗﻞ رﺳﻴﺪ و ﻧﺰد او رﻓﺖ و ﻧﺎﻣـﻪي رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬را ﺑـﻪ او داد وﻗﺘـﻲ‬
‫ﻫﺮﻗﻞ ﻧﺎﻣﻪ را دﻳﺪ ﻋﻠﻤﺎء و وزﻳﺮان روم را ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ و ﺳﭙﺲ در ﻛﺎخ را از داﺧﻞ ﺑﺮ ﺧﻮد و‬
‫آﻧﺎن ﺑﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﺮد آﻣﺪه اﺳﺖ و ﻗﺎﺻﺪي ﻧﺰد ﻣﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎده و ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﻪ‬
‫ﻛﺎر ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬از آﻳﻴﻨﺶ ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻳﺎ در ﻗﺒﺎل اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﻪ او ﺟﺰﻳﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﻨﻢ و ﺳﺮزﻣﻴﻦ از آن ﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻳﺎ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﺒﺮد ﺑﺎ او آﻣﺎده ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪ -1‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻨﻈﻮر رﻳﺎل ﺳﻌﻮدي اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫‪203‬‬ ‫رأﻳﻲ دﻳﮕﺮ‬

‫آﻧﮕﺎه ﻫﺮﻗﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ ﺷﻤﺎ در ﻛﺘﺐ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺣﺘﻤﺎً آنﻫﺎ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﺎ‬
‫را ﺗﺼﺮف ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﭘﺲ ﺑﻴﺎﻳﺪ از دﻳﻦ و آﻳﻴﻨﺶ ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻳـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺑـﻪ او ﺟﺰﻳـﻪ‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﺸﻴﺸـﺎن اﻳـﻦ ﺟﻤـﻼت او را ﺷـﻨﻴﺪﻧﺪ و دﻳﺪﻧـﺪ آنﻫـﺎ را ﺑـﻪ ﺗـﺮك‬
‫دﻳﻦﺷﺎن ﻓﺮا ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺸﻢ درآﻣﺪﻧﺪ و ﻫﻤﮕـﻲ ﻫـﻢﺻـﺪا ﺷـﺮوع ﺑـﻪ ﺧﺮﻧـﺎسﻛﺸـﻴﺪن‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﺷﺪت ﺧﺸﻢ و ﻟﺮزش ﭼﺎدرﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﻓﺘﺎد! و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﻣـﺎ را‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﺮا ﻣﻲﺧﻮاﻧﻲ ﺗﺎ آﻳﻴﻦ ﻧﺼﺮاﻧﻴﺖ را رﻫﺎ ﻛﻨﻴﻢ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺑﺮدﮔﻲ ﻳﻚ اﻋﺮاﺑﻲ ﺗﻦ دﻫﻴﻢ ﻛـﻪ از‬
‫ﺣﺠﺎز آﻣﺪه اﺳﺖ! ﻫﺮﻗﻞ در اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮرد و ﺷﺮﻣﻨﺪه ﮔﺸﺖ و ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﻋﺮﺿﻪﻧﻤﻮدن اﻳﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ ﺧﻮد را در ﻣﻌﺮض ﻫﻼﻛﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻳﺮا اﻳﻦ ﻛﺸﻴﺸﺎن در ﻧﺰد ﻣﺮدم داراي ﻗﺪرت و ﻃﺮﻓﺪاران ﻧﻴﺮوﻣﻨـﺪي ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬از اﻳـﻦ رو‬
‫ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ از ﻣﺠﻠﺲ او ﺑﺮﺧﻴﺰﻧﺪ‪ ،‬روم را ﺑﻪ ﺗﺒﺎﻫﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺳﻌﻲ ﻧﻤـﻮد آنﻫـﺎ‬
‫را ﺑﻪ آراﻣﺶ دﻋﻮت ﻛﻨﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﭘﺎﻳﻤﺮدي و ﺻﻼﺑﺖ ﺷـﻤﺎ را‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﻦﺗﺎن آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻫﺮﻗﻞ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛـﻪ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻫﻤـﺎن رﺳـﻮﻟﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻋﻴﺴﻲ‪ ‬ﺑﻪ او ﻣﮋده داده اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﺮﻗـﻞ‬
‫ﻣﺮدي از ﻋﺮبﻫﺎ را از ﻗﺒﻴﻠﻪي »ﺗﺠﻴﺐ« ﻛﻪ از ﻧﺼـﺎراي ﻋـﺮب ﺑﻮدﻧـﺪ ﻓـﺮا ﺧﻮاﻧـﺪ‪ .‬و ﺑـﻪ او‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺴﻲ را ﺑﺮاﻳﻢ ﭘﻴﺪا ﻛﻦ ﻛﻪ داراي ﺣﺎﻓﻈﻪاي ﻗﻮي و ﻋﺮب زﺑﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﺗـﺎ ﻣـﻦ او را ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻮي اﻳﻦ ﻣﺮد ﻫﻤﺮاه ﺟﻮاب ﻧﺎﻣﻪاش ﺑﻔﺮﺳﺘﻢ‪ .‬آن ﻣﺮد ﺗﺠﻴﺒﻲ رﻓﺖ و ﻣﺮدي از ﻗﺒﻴﻠـﻪي ﺑﻨـﻲ‬
‫ﺗﻨﻮخ آورد ﺗﺎ آن را ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ و ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪام را ﻧﺰد اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﺒـﺮ‬
‫و ﻫﺮﭼﻪ از ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﺷﻨﻴﺪي ﺳﻪ ﻣﻮرد را ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ او ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮده و ﺑﺮاﻳﻢ ﺣﻔـﻆ‬
‫ﻛﻦ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺑﺒﻴﻦ آﻳﺎ ﻧﺎﻣﻪاش را ﻛﻪ در آن ﭼﻴﺰي ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻳﺎدآوري ﻣﻲﻛﻨﺪ؟‬
‫‪ -2‬ﺑﺒﻴﻦ ﻫﺮﮔﺎه ﻧﺎﻣﻪام را ﺧﻮاﻧﺪ آﻳﺎ ذﻛﺮي از ﺷﺐ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻲآورد؟‬
‫‪ -3‬و ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﭘﺸﺘﺶ ﺑﻨﮕﺮ آﻳﺎ ﭼﻴﺰي ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﻣﺸﻜﻮك ﺳﺎزد؟‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪204‬‬

‫ﺗﻨﻮﺧﻲ ﺷﺎم را ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﺗﺒﻮك ﺗﺮك ﮔﻔﺖ و ﺑﻪ آﻧﺠﺎ رﺳﻴﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫در ﻣﻴﺎن اﺻﺤﺎﺑﺶ در ﻛﻨﺎر آب ﻧﺸﺴﺘﻪ و داﻣﻦ ﻟﺒﺎس را روي ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻨــﻮﺧﻲ در ﻛﻨــﺎر آنﻫــﺎ اﻳﺴــﺘﺎد و ﮔﻔــﺖ‪ :‬ﺻــﺎﺣﺐ ﺷــﻤﺎ ﻛﺠﺎﺳــﺖ؟ آنﻫــﺎ ﺑــﻪ ﺳــﻮي‬
‫آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬اﺷﺎره ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻮﺧﻲ ﺟﻠﻮ آﻣـﺪ و در ﺟﻠـﻮﻳﺶ ﻧﺸﺴـﺖ و‬
‫ﻧﺎﻣﻪي ﻫﺮﻗﻞ را ﺑﻪ او ﺗﻘـﺪﻳﻢ ﻧﻤـﻮد‪ .‬آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬آن را ﮔﺮﻓـﺖ و در داﻣـﻨﺶ ﮔﺬاﺷـﺖ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ از ﻛﺪام ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻫﺴﺘﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺮادر ﺗﻨﻮخ ﻫﺴـﺘﻢ‪ .‬رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد‪ :‬آﻳـﺎ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ در دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم آﻳﻴﻦ ﭘﺪرﺗﺎن اﺑﺮاﻫﻴﻢ ‪ ‬داﺧـﻞ ﺷـﻮي؟ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺖ اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم ﺑﮕﺮود‪ .‬در واﻗﻊ ﻫﻴﭻ ﻣﺎﻧﻌﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ ﻛـﻪ ﺗﻨـﻮﺧﻲ‬
‫ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم داﺧﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺗﻌﺼﺐ آﻳﻴﻦ ﻗﻮﻣﺶ ﻣﺎﻧﻊ او ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬ﺗﻨـﻮﺧﻲ ﺑـﺎ ﺻـﺮاﺣﺖ‬
‫ﺗﻤﺎم ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻗﺎﺻﺪ ﻗﻮﻣﻲ ﻫﺴﺘﻢ و ﺑﺮ آﻳﻴﻦ ﻗﻮﻣﻢ ﻗﺮار دارم و ﺗﺎ ﻧﺰد آنﻫﺎ ﺑﺮﻧﮕﺮدم از آﻳﻴﻦ‬
‫ﺧﻮدم دﺳﺖ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳـﻦ ﺗﻌﺼـﺐ وي را ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻧﻤـﻮد‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺸﻢ ﻧﻴﺎﻣﺪ و ﻣﺸﻜﻠﻲ ﺑﺮاﻳﺶ ﻧﺘﺮاﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻓﻘﻂ ﺧﻨﺪﻳﺪ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫∪∉∈∩﴾‬ ‫﴿)‪š⎥⎪ωtFôγßϑø9$$Î/ ãΝn=÷ær& uθèδuρ 4 â™!$t±o„ ⎯tΒ “ωöκu‰ ©!$# £⎯Å3≈s9uρ |Mö6t7ômr& ô⎯tΒ “ωöκsE Ÿω y7¨ΡÎ‬‬

‫]اﻟﻘﺼﺺ‪.[56 :‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺗﻮ اي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ! ﺗﻮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ دوﺳﺖ داري ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻫﺮﻛﺴﻲ را ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺎ آراﻣﺶ ﻛﺎﻣﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺑﺮادر ﺗﻨﻮخ! ﻣﻦ ﻧﺎﻣﻪي ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﻪ ﻛﺴـﺮي ﻧﻮﺷـﺘﻢ و او‬
‫آن را ﭘﺎره ﻛﺮد و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮد او و ﺳﻠﻄﻨﺘﺶ را ﭘﺎره ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬و ﻣﻦ ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﻧﺠﺎﺷﻲ)‪ (1‬ﻧﻮﺷـﺘﻢ و او آن را درﻳـﺪ و ﻋﻨﻘﺮﻳـﺐ ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻣﻠﻜـﺶ را‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ درﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻧﺠﺎﺷﻲ‪ :‬ﻟﻘﺐ ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﺣﺒﺸﻪ‪ ،‬ﻧﺠﺎﺷﻲ ﻳﺎ ﻧﻴﺠﻮﺳﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺎدﺷﺎه‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﻲ اﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺎدﺷـﺎه‬
‫ﺣﺒﺸﻪ ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﻧﺠﺎﺷﻲ ﻛﻪ ﻧﺎم وي اﺻﻤﺤﻪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺑﻲ ﻋﻄﻴﻪ اﺳﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ و ﻗﺒﻞ از ﻏﺰوه ﺗﺒﻮك‬
‫وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ و رﺳﻮل اﻛﺮمص ﺑﺮوي ﻧﻤﺎز ﺟﻨﺎزهي ﻏﺎﺋﺒﺎﻧﻪ ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬و اﻳﻦ ﺑﺎ ﻧﺠﺎﺷﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﻣـﻪي رﺳـﻮل‬
 ‫‪205‬‬ ‫رأﻳﻲ دﻳﮕﺮ‬

‫‪ -‬و ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺗﻮ )ﻫﺮﻗﻞ( ﻧﻮﺷﺘﻢ و او آن را ﻧﮕﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻫﻤـﻮاره ﻣـﺮدم از‬
‫او ﺧﻮف و ﻫﺮاس ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در زﻧﺪﮔﻲاش ﺧﻴﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻨـﻮﺧﻲ ﺗﻮﺻـﻴﻪ‬
‫ﻫﺮﻗﻞ را ﺑﻪ ﻳﺎد آورد و در دﻟﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از ﺳﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺒﻢ ﻣـﺮا ﺑـﻪ آن‬
‫اﻣﺮ ﻧﻤﻮده ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آن را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺗﻴﺮي از ﺗﻴﺮداﻧﺶ ﻛﺸـﻴﺪ و آن را‬
‫در ﻛﻨﺎره ﺷﻤﺸﻴﺮش ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺎﻣﻪ را ﺑﻪ ﻣﺮدي ﻛﻪ دﺳﺖ ﭼﭙﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد داد‪ .‬ﺗﻨـﻮﺧﻲ ﭘﺮﺳـﻴﺪ‪:‬‬
‫اﻳﻦ آﻗﺎﻳﺘﺎن ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻪ را ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ ﻛﻴﺴﺖ؟ آنﻫـﺎ ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ :‬ﻣﻌﺎوﻳـﻪ‪ .‬ﻣﻌﺎوﻳـﻪ ﺷـﺮوع ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺮد‪ .‬در آن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﻗﻞ ﻧﺎﻣﻪاي ﺑـﺮاي رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﻧﻮﺷـﺘﻪ و‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺗﻮ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﻓﺮا ﻣﻲﺧﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻬﻨﺎي آن ﺑﻪ اﻧﺪازهي آﺳـﻤﺎن و زﻣـﻴﻦ اﺳـﺖ و‬
‫آن ﺑﺮاي ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎران ﻣﻬﻴﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ! ﭘﺲ دوزخ ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ آﻧﮕـﺎه رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺳﺒﺤﺎن اﷲ! ﺷﺐ ﻛﺠﺎ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ وﻗﺘﻲ روز آﺷﻜﺎر ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻨﻮﺧﻲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﺮدﻳـﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ‬
‫دوﻣﻴﻦ ﺗﻮﺻﻴﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﻗﻞ ﺑﻪ او دﺳﺘﻮر داده ﺑﻮد ﺑﺎز ﺗﻴﺮي از ﺗﻴﺮداﻧﺶ ﻛﺸﻴﺪ و آن را ﺑـﺮ‬
‫ﻏﻼف ﺷﻤﺸﻴﺮش ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﻌﺎوﻳﻪ از ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﺎﻣﻪ ﻓﺎرغ ﺷﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺳﻮي ﺗﻨﻮﺧﻲ ﻛـﻪ ﻧﺼـﻴﺤﺖ را‬
‫ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و در دﻳﻦ اﺳﻼم داﺧﻞ ﻧﻤﻲﺷﺪ ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ و ﺑﺎ ﻧﺮﻣـﻲ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻫﻤﺎﻧـﺎ ﺗـﻮ ﺣﻘـﻲ‬
‫داري و ﺗﻮ ﻗﺎﺻﺪ ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﺗﻮ ﻧﺰدم ﺟﺎﻳﺰهاي ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗـﻮ ﺟـﺎﻳﺰهاي ﻣـﻲدﻫـﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻫﺪﻳﻪاي ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻣﺎ ﻣﺴﺎﻓﺮﻳﻢ و ﺑﺮ اﻳﻦ‬
‫رﻳﮓﻫﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪاﻳﻢ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺣﻀﺮت ﻋﺜﻤﺎن ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﻦ ﺑﻪ او ﺟﺎﻳﺰهاي‬
‫ﻣﻲدﻫﻢ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﺑﺎرﻫﺎ و اﺳﺒﺎﺑﺶ را ﮔﺸﻮد و ﻳﻚ زﻳﻮر و ﻳﻚ دﺳﺖ ﻟﺒـﺎس آورد و‬
‫در داﻣﺎن ﺗﻨﻮﺧﻲ ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬

‫اﻛﺮمص را ﭘﺎره ﻛﺮد ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ در ﻣﻮرد ﻫﻤﺎن ﻧﺠﺎﺷـﻲ دوم اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻧﺎﻣـﻪي رﺳـﻮل‬
‫اﻛﺮمص را ﭘﺎره ﻧﻤﻮد‪ .‬واﷲ اﻋﻠﻢ )ﻣ‪‬ﺼﺤﺢ(‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪206‬‬

‫ﺳﭙﺲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺰرﮔﻮار ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ از ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﻣﺮد را ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ ﺟﻮاﻧﻲ از‬
‫اﻧﺼﺎر ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ‪ .‬اﻧﺼﺎري ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﺗﻨﻮﺧﻲ ﻫﻤﺮاه او رﻓﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ذﻫـﻨﺶ ﻣﺸـﻐﻮل‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺳﻮم ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮﻗﻞ دﺳﺘﻮر داده ﺑﻮد آن را ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻬﺮ ﻧﺒﻮت ﻛﻪ در ﻣﻴـﺎن‬
‫دو ﺷﺎﻧﻪي آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺗﻨﻮﺧﻲ ﭼﻨﺪ ﻗﺪﻣﻲ ﻧﺮﻓﺘـﻪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﺎ‬
‫ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻴـﺎ ﺑـﺮادر ﺗﻨـﻮخ! ﺗﻨـﻮﺧﻲ ﺑـﻪ ﺳـﺮﻋﺖ ﺑﺮﮔﺸـﺖ ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ در ﺟﻠـﻮ‬
‫رﺳﻮلﺧﺪا‪ ‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻟﺒﺎﺳﺶ را ﻛﻪ ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ را ﺑﺎ آن ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﮔﺸﻮد و ﺳﭙﺲ ﭼﺎدرش را‬
‫از ﭘﺸﺘﺶ اﻧﺪاﺧﺖ و ﭘﺸﺘﺶ را ﺑﺮاي ﺗﻨﻮﺧﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻛـﺮد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اﻳﻨﺠﺎﺳـﺖ آﻧﭽـﻪ ﺑـﺪان‬
‫دﺳﺘﻮر داده ﺷﺪهاي‪ .‬ﺗﻨﻮﺧﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ در ﭘﺸﺖ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم ﻣﻬﺮ را دﻳﺪم ﻛﻪ در ﺧـﻼل‬
‫ﺷﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲ ﻛﻠﻔﺘﻲ ﻗﺮار داﺷﺖ)‪.(1‬‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ‪...‬‬
‫»ﻫﺪف اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﺧﻮﻳﺶ ﭘﻲ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺷـﺮط اﻳـﻦ ﻧﻴﺴـﺖ ﻛـﻪ آن را‬
‫ﺳﺮﻳﻊﺗﺮ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺧﺸﻢ ﻧﮕﻴﺮ«‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪.‬‬
 ‫ﺟﻮاب ﺑﺪي را ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻲ ﺑﺪه‬

‫وﻗﺘﻲ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒﺎً آنﻫﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺎ ﺷـﻤﺎ ﺑﺮﺧـﻮرد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ وﻓﻖ ﺧﻮاﺳﺘﻪﺗﺎن‪ .‬ﭘﺲ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﺧﻮﺷـﺮوﻳﻲ و ﺑﺸﺎﺷـﺖ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮدي او ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺜﻞ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺮوﻳﻲ و ﺑﺸﺎﺷـﺖ ﺑﺮﺧـﻮرد ﻛﻨـﺪ؛ زﻳـﺮا ﺑﺮﺧـﻲ‬
‫ﺧﺸﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺪﮔﻤﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻲﭘﺮﺳﻨﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﻣﻲﺧﻨﺪﻳﺪ؟! و اﻳﻨﻄـﻮر ﻧﻴﺴـﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻫﺪﻳﻪاي دادﻳﺪ ﺣﺘﻤﺎً او در ﻋﻮض ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻫﺪﻳﻪ ﺑﺪﻫﺪ؛ زﻳﺮا ﺑﻌﻀﻲ ﭼﻨـﻴﻦاﻧـﺪ‬
‫ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻫﺪﻳﻪ ﻣﻲدﻫﻴﺪ ﺷﻤﺎ را در ﻣﺠﺎﻟﺲ ﻏﻴﺒﺖ ﻧﻤﻮده ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻗﺖ و اﺳـﺮاف‬
‫ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎزﻫﻢ اﻳﻨﻄﻮر ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻫﺮﻛﺴﻲ در ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻳـﺎ در‬
‫ﻣﻮرد ﭼﻴﺰي از او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ و در ﺳﺨﻨﺎنﺗﺎن ﻧﺮﻣﻲ و ﻟﻄﻒ ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻤـﺎً او ﻧﻴـﺰ ﺑـﺎ‬
‫ﺷﻤﺎ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻛﻨﺪ؛ زﻳﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ اﺧﻼق را ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮده اﺳـﺖ و روش رﺑـﺎﻧﻲ ﻋﺒـﺎرت‬
‫اﺳﺖ از‪:‬‬
‫﴿‪×οuρ≡y‰tã …çμuΖ÷t/uρ y7uΖ÷t/ “Ï%©!$# #sŒÎ*sù ß⎯|¡ômr& }‘Ïδ ©ÉL©9$$Î/ ôìsù÷Š$# 4 èπy∞ÍhŠ¡¡9$# Ÿωuρ èπoΨ|¡ptø:$# “ÈθtGó¡n@ Ÿωuρ‬‬

‫‪] ﴾∩⊂⊆∪ ÒΟŠÏϑym ;’Í<uρ …çμ¯Ρr(x.‬ﻓﺼﻠﺖ‪.[34 :‬‬

‫»و ﻧﻴﻜﻲ و ﺑﺪي ﺑﺎﻫﻢ ﻳﻜﺴﺎن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﭘﺲ ﺑﺎ ﺷﻴﻮهاي ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷـﺪ ﺟـﻮاب ﺑـﺪه آﻧﮕـﺎه‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﻮ و او ﻋﺪاوت و دﺷﻤﻨﻲ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﮔﻮﻳﺎ دوﺳﺖ ﺻﻤﻴﻤﻲ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم اﺻﻼً راه ﺣﻠّﻲ ﺑﺎ آنﻫﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻫﺮﮔﺰ ﻗﺎﺑﻞ اﺻﻼح ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﮕﺮ اﻳـﻦ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ اﻓﺮاد ﺻﺒﺮ ﭘﻴﺸﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻳﺎ از آنﻫﺎ ﺟﺪا ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﺷﻌﺐ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از ﺗﺠﺎر ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮت رﻓﺖ و اﻳﻦ ﻣﺮد ﺗﻤـﺎم ﻛﺎرﻫـﺎ‬
‫را از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬ﺧﺪﻣﺘﮕﺰاري‪ ،‬ﭘـﺎﻳﻴﻦآوردن ﺑﺎرﻫـﺎ و آبدادن ﺣﻴﻮاﻧـﺎت را ﺧـﻮد ﺷﺨﺼـﺎً اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻣﻲداد و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺧﺴﺘﻪ و رﻧﺠﻮر ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬در ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺮﮔﺸﺖﺷـﺎن ﺟـﺎﻳﻲ ﺑـﺮاي ﺻـﺮف‬
‫ﻧﻬﺎر ﺗﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﺷﺘﺮان ﺧﻮﻳﺶ را ﺧﻮاﺑﺎﻧﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪208‬‬

‫اﺷﻌﺐ ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ دراز ﻛﺸﻴﺪ و دوﺳﺘﺶ ﻓﺮﺷﻲ ﮔﺴـﺘﺮاﻧﻴﺪ و ﺑﺎرﻫـﺎ را ﭘـﺎﻳﻴﻦ آورد و‬
‫آﻧﮕﻬﻲ رو ﺑﻪ اﺷﻌﺐ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮﺧﻴﺰ و ﻫﻴﺰم ﺟﻤﻊآوري ﻛﻦ و ﻣﻦ ﮔﻮﺷـﺖﻫـﺎ را ﺗﻜـﻪ‬
‫ﺗﻜﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬اﺷﻌﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﻦ از ﺳﻮارﺷﺪن زﻳﺎد ﺑﺮ ﺳﻮاري ﺑﻪ ﺷـﺪت ﺧﺴـﺘﻪام‪ .‬آن‬
‫ﻣﺮد ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﻫﻴﺰم ﺟﻤﻊآوري ﻧﻤﻮد و ﺑﺎز ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺷﻌﺐ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮ و آﺗـﺶ را ﺑﻴﻔـﺮوز‪ .‬ﺑـﺎز‬
‫اﺷﻌﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﻧﺰدﻳﻚ آﺗﺶ ﺑﺮوم‪ ،‬دود ﻧﻔﺲﺗﻨﮕﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز آن ﻣﺮد ﺧﻮدش آﺗﺶ را روﺷﻦ ﻛﺮد و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺷﻌﺐ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮ و ﺑﺎ ﻣـﻦ ﻛﻤـﻚ‬
‫ﻛﻦ ﺗﺎ ﮔﻮﺷﺖﻫﺎ را ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﺷﻌﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ ﻛﺎرد دﺳﺘﻢ را ﺑﺒـﺮد‪ .‬ﺑـﺎز آن ﻣـﺮد‬
‫ﺧﻮدش ﮔﻮﺷﺖﻫﺎ را ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺷﻌﺐ! ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮ ﮔﻮﺷـﺖﻫـﺎ را در دﻳـﮓ‬
‫ﺑﮕﺬار و ﻏﺬا ﺑﭙﺰ‪ .‬اﺷﻌﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﮕﺎهﻛﺮدن ﻏﺬا ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﭙﺰد ﻣﺮا ﺧﺴﺘﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز آن ﻣﺮد ﺧﻮدش ﭘﺨﺖ و ﭘﺰ و دﻣﻴﺪن آﺗﺶ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛـﻪ ﻏـﺬا آﻣـﺎده‬
‫ﺷﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮ زﻣﻴﻦ دراز ﻛﺸﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺷﻌﺐ! ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮ و ﺳـﻔﺮه را‬
‫ﭘﻬﻦ ﻛﻦ و ﻏﺬاﻫﺎ را در ﺳﻴﻨﻲ ﺑﮕﺬار‪ .‬ﺑﺎز اﺷﻌﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺪﻧﻢ ﺳﻨﮕﻴﻦ اﺳـﺖ و ﻣـﻦ ﺣﻮﺻـﻠﻪ‬
‫ﻧﺪارم‪ .‬آﻧﮕﺎه آن ﻣﺮد ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﻏﺬا را ﺑﺮ ﺳﻔﺮه ﮔﺬاﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺷـﻌﺐ! ﺑﻴـﺎ ﻏـﺬا ﺑﺨـﻮر‪.‬‬
‫اﺷﻌﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! از اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻣﻲﻛﺸـﻢ اﻳـﻦ ﺑـﺎر از ﻓﺮﻣﺎﻧـﺖ‬
‫اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻏﺬاﺧﻮردن ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ اﻓﺮادي ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺷﻌﺐ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻧﺒﺎﺷـﻴﺪ و ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫ﻛﻮه اﺳﺘﻮار ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻠﻢ اول ‪ ‬ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻋﻘﻠﺶ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻲﻛﺮد ﻧﻪ ﺑﺎ ﻋﺎﻃﻔﻪاش‪ ،‬اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﻣﺮدم را ﺗﺤﻤـﻞ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﺎ آﻧﺎن ﻧﺮﻣﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﺎﻣﻠﺶ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ در ﻣﺠﻠـﺲ ﻣﺒـﺎرك ﻧﺸﺴـﺘﻪ ﺑـﻮد و اﺻـﺤﺎب در‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﺶ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ اﻋﺮاﺑﻲ آﻣﺪ و در دﻳﻪي ﻗﺘﻞ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻛﻤـﻚ ﺧﻮاﺳـﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨـﻲ اﻳـﻦ‬
‫اﻋﺮاﺑﻲ – ﺧﻮدش ﻳﺎ دﻳﮕﺮي – ﻣﺮدي را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪه ﺑﻮد و از آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺧﻮاﺳﺖ ﺗـﺎ‬
‫ﺑﻪ او ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ دﻳﻪي ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ اوﻟﻴﺎي ﻣﻘﺘﻮل ﺑﭙﺮدازد‪.‬‬
 ‫‪209‬‬ ‫ﺟﻮاب ﺑﺪي را ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻲ ﺑﺪه‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ او ﭼﻴﺰي ﻛﻤﻚ ﻧﻤﻮد و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺑﺮ ﺗـﻮ اﺣﺴـﺎن‬
‫ﻧﻤﻮدم؟ اﻋﺮاﺑﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ ﺗﻮ ﻫﻴﭻ اﺣﺴﺎن و ﻛﺎر ﺧﻮﺑﻲ اﻧﺠﺎم ﻧﺪادي‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از اﺻﺤﺎب ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺸﻢ آﻣﺪﻧﺪ و ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻋﻠﻴﻪ او ﺑﺮﺧﻴﺰﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ آﻧﺎن اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ﻛﻪ از او‬
‫دﺳﺖ ﺑﺮدارﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﺶ رﻓﺖ و اﻋﺮاﺑﻲ را ﺻﺪا زد و ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺮد و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻧﺰد ﻣﺎ آﻣﺪي و ﭼﻴﺰي از ﻣﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻲ و ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ دادﻳـﻢ‬
‫و ﺑﺎز ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﺎ ﭼﻨﺎن ﮔﻔﺘﻲ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻘﺪاري ﻣﺎل ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻪاش ﻳﺎﻓﺖ ﺑﻪ او داد و ﺑﺎز ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺑﺮ ﺗـﻮ‬
‫اﺣﺴﺎن ﻧﻤﻮدم؟ اﻋﺮاﺑﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ اﻫﻞ و ﻗﺒﻴﻠﻪات ﺟﺰاي ﺧﻴـﺮ ﻋﻨﺎﻳـﺖ ﻛﻨـﺪ‪ .‬رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬از اﻳﻦ اﻋﻼم رﺿﺎﻳﺖ او ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﮕﺮان آن ﺑﻮد ﻛﻪ در دل اﺻﺤﺎﺑﺶ ﺑﻐﺾ و‬
‫ﻛﻴﻨﻪاي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﺑﺎﺷﺪ و ﻛﺴﻲ او را در ﺑﺎزار ﻳﺎ راه ﺑﺒﻴﻨﺪ و ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ وي ﺣﺴـﺪورزي‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺧﻮاﺳﺖ اﻳﻦ ﻛﻴﻨﻪ را از دلﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﺰداﻳﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻪ اﻋﺮاﺑﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻧﺰد ﻣـﺎ آﻣـﺪي و‬
‫ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﭼﻴﺰي ﻛﻤﻚ ﻧﻤﻮدﻳﻢ و ﺗﻮ آﻧﭽﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻲ ﮔﻔﺘﻲ و اﻳﻦ در دل اﺻﺤﺎب ﻣـﻦ ﻧﺴـﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﻐﺾ و ﺗﻨﻔﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد آورده اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا وﻗﺘﻲ ﻧﺰد آنﻫﺎ آﻣﺪي آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﺣﺎل ﺑﻪ ﻣـﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻲ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺑﮕﻮ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﺗﻨﻔﺮ و ﻛﻴﻨﻪ از ﺳﻴﻨﻪي آنﻫﺎ زدوده ﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا وﻗﺘـﻲ اﻋﺮاﺑـﻲ آﻣـﺪ‪،‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ دوﺳﺖ ﺷﻤﺎ ﻧﺰد ﻣﺎ آﻣﺪ و ﻛﻤﻚ ﺧﻮاﺳﺖ و ﻣﺎ ﺑـﻪ او دادﻳـﻢ و او‬
‫آﻧﭽﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬و ﺑﺎز ﻣﺎ او را دﻋﻮت ﻧﻤﻮدﻳﻢ و دوﺑﺎره او را ﻣﺴﺎﻋﺪت ﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﮔﻤﺎن ﻣﻲرود ﻛﻪ راﺿﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ او رو ﺑﻪ اﻋﺮاﺑﻲ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳـﺎ ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ؟ اﻋﺮاﺑﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ اﻫﻞ و ﻗﻮم ﺗﻮ ﺟﺰاي ﺧﻴﺮ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳـﺪ‪ ،‬وﻗﺘـﻲ اﻋﺮاﺑـﻲ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺎزﮔﺮدد‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ اﺻﺤﺎﺑﺶ در ﻣﻮرد ﻛﺴﺐ دلﻫﺎي‬
‫ﻣﺮدم درﺳﻲ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻪ آﻧﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻣﺜﺎل ﻣﻦ و اﻳﻦ اﻋﺮاﺑﻲ ﻣﺜـﺎل ﻣـﺮدي اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺷﺘﺮي دارد ﻛﻪ ﺑﺎ او ﺳﺮﻛﺸﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﺮدم آن را دﻧﺒﺎل ﻛﺮدهاﻧﺪ ﺗﺎ او را ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ و ﺷـﺘﺮ‬
‫از ﺗﺮس آنﻫﺎ ﻓﺮار ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﺮدم ﺟﺰ ﻓﺮاريدادن او ﻛﺎري ﻧﻤـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﻟـﺬا ﺻـﺎﺣﺐ ﺷـﺘﺮ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻣﻦ ﺧﻮدم ﺷﺘﺮم را ﺑﮕﻴﺮم؛ زﻳﺮا ﻣﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﻣﻬﺮﺑﺎنﺗﺮ و داﻧـﺎﺗﺮم‪ .‬ﻟـﺬا‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪210‬‬

‫ﺻﺎﺣﺐ ﺷﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺷﺘﺮش رﻓﺘﻪ و ﻣﻘﺪاري ﻋﻠﻒ ﭘـﺲ ﻣﺎﻧـﺪه از زﻣـﻴﻦ ﺑﺮداﺷـﺘﻪ و آن را‬
‫ﺻﺪا زد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺘﺮ آﻣﺪ و ﺻﺪاي ﺻﺎﺣﺒﺶ را اﺟﺎﺑﺖ ﮔﻔﺖ و آن ﻣﺮد ﭘﺎﻻﻧﺶ را ﻣﺤﻜـﻢ‬
‫ﺑﺴﺖ و ﺑﺮ آن ﺳﻮار ﺷﺪ و اﮔﺮ ﻣﻦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻧﭽﻪ ﮔﻔﺖ‪ ،‬از ﺷﻤﺎ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻲﻛﺮدم‪ ،‬در دوزخ‬
‫داﺧﻞ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ او را ﻃﺮد ﻣﻲﻛﺮدﻳﺪ ﺷﺎﻳﺪ از دﻳـﻦ ﻣﺮﺗـﺪ ﻣـﻲﺷـﺪ و در دوزخ‬
‫داﺧﻞ ﻣﻲﺷﺪ)‪.(1‬‬
‫ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ در ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ آراﺳﺘﻪاش ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ و از ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي‬
‫﴿‪©ÉL©9$$Î/ ôìsù÷Š$# 4 èπy∞ÍhŠ¡¡9$# Ÿωuρ èπoΨ|¡ptø:$# “ÈθtGó¡n@ Ÿωuρ‬‬ ‫دور ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻌﻴﻮﺑﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫‪.﴾∩⊂⊆∪ ÒΟŠÏϑym ;’Í<uρ …çμ¯Ρr(x. ×οuρ≡y‰tã …çμuΖ÷t/uρ y7uΖ÷t/ “Ï%©!$# #sŒÎ*sù ß⎯|¡ômr& }‘Ïδ‬‬
‫رواﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻜﻪ را ﻓﺘﺢ ﻧﻤﻮد و ﺷﺮوع ﺑـﻪ ﻃـﻮاف ﺧﺎﻧـﻪ‬
‫ﻛﻌﺒﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﻓﻀﺎﻟﻪ ﺑﻦ ﻋﻤﻴﺮ آﻣﺪ‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺳﻼم ﺗﻈﺎﻫﺮ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻃﻮاف ﻧﻤﻮد و در اﻧﺘﻈﺎر ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﻮد ﺗﺎ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻏﺎﻓﻞ ﺷـﻮد و او را ﺑـﻪ ﻗﺘـﻞ‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ!‬
‫وﻗﺘﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻣﺘﻮﺟﻪ او ﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا رو ﺑﻪ او ﻛﺮد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻓﻀـﺎﻟﻪ!‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻓﻀﺎﻟﻪام! آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬دﻟﺖ ﺑﻪ ﺗﻮ ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻓﻀـﺎﻟﻪ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻴﭽﻲ‪ .‬ﻣﻦ ﻓﻘﻂ ذﻛﺮ ﺧﺪا را ﻣﻲﻛﺮدم! آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﻨﺪﻳـﺪ و ﺳـﭙﺲ ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫اﺳﺘﻐﻔﺮ اﷲ‪ .‬ﻓﻀﺎﻟﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎز رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬دﺳـﺘﺶ را ﺑـﺮ ﺳـﻴﻨﻪام ﮔﺬاﺷـﺖ و ﻗﻠـﺒﻢ آرام‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻫﻨﻮز رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬دﺳـﺘﺶ را از ﺳـﻴﻨﻪام ﺑﺮﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﮔﻮﻳـﺎ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺨﻠﻮﻗﻲ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮ از او در ﻧﺰد ﻣﻦ ﻧﻴﺎﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬آﻧﮕـﺎه ﺑـﻪ ﺧﺎﻧـﻪاش رﻓـﺖ‪ .‬در‬
‫ﻣﺴﻴﺮ راه از ﻛﻨﺎر زﻧﻲ ﮔﺬﺷﺖ ﻛﻪ ﻓﻀﺎﻟﻪ ﺑﺎ او ﻣﻲﻧﺸﺴﺖ‪ .‬ﭼﻮن آن زن او را دﻳﺪ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑﻴـﺎ‬
‫ﺑﺎﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻓﻀﺎﻟﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ و ﺳﭙﺲ اﻳﻦ اﺷﻌﺎر را ﺳﺮود‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﻨﺪ ﺑﺰاز و در ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻘﺎل اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫‪211‬‬ ‫ﺟﻮاب ﺑﺪي را ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻲ ﺑﺪه‬

‫ﻳـــــــــــــﺄﺑﻰ ﻋﻠﻴـــــــــــــﻚ اﷲ و اﻹﺳـــــــــــــﻼم‬ ‫ﻗﺎﻟـــــــﺖ ﻫﻠـــــــﻢ إﱃ اﳊـــــــﺪﻳﺚ ﻓﻘﻠـــــــﺖ ﻻ‬

‫ﺑـــــــــﺎﻟﻔﺘﺢ ﻳـــــــــﻮم ﺗﻜﺴــــــــــﺮ اﻷﺻـــــــــﻨﺎم‬ ‫ﻟــــــــﻮ ﻣــــــــﺎ رأﻳــــــــﺖ ﳏﻤــــــــﺪ ًا وﻗﺒﻴﻠــــــــﻪ‬
‫واﻟﴩــــــــك ﻳﻐﺸــــــــﻰ وﺟﻬــــــــﻪ اﻹﻇــــــــﻼم‬ ‫ﻟﺮأﻳــــــــــﺖ دﻳــــــــــﻦ اﻟﻀــــــــــﺤﻰ ﺑﻴﻨــــــــــﺎ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬آن زن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻴﺎ ﺑﺎﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻴﻢ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﻴﺮ ﺧﺪا و اﺳﻼم ﺳﺨﻦﮔﻔـﺘﻦ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮ را اﻧﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫»اﮔﺮ ﻣﻦ ﻣﺤﻤﺪ و اﺻﺤﺎﺑﺶ را در روز ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ آﻧﮕﺎه ﻛﻪ ﺑﺖﻫﺎ را ﺷﻜﺴﺘﻨﺪ ﻧﻤﻲدﻳﺪم«‪.‬‬
‫»ﻗﻄﻌﺎً دﻳﺪم ﻛﻪ دﻳﻦ ﺧﺪا آﺷﻜﺎر ﮔﺸﺘﻪ و ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﭼﻬﺮهي ﺷﺮك را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻓﻀﺎﻟﻪ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺻﺎﻟﺢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﺎ ﻋﻔـﻮ و‬
‫ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻟﻚ دلﻫﺎي ﻣﺮدم ﻣﻲﺷﺪ و در روﻧﺪ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬاري ﺑـﺮ آﻧـﺎن و ﻛﺸـﺎﻧﺪن آنﻫـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻮي ﺧﻴﺮ‪ ،‬آزار و ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ را ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎي ﻗﺮﻳﺶ را از آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬دﻓﻊ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬وﻗﺘﻲ اﺑﻮﻃﺎﻟـﺐ‬
‫وﻓﺎت ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻗﺮﻳﺶ در ﻣﻜﻪ ﻋﺮﺻﻪ را ﺑﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ ﺷـﺪت ﺗﻨـﮓ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ و ﭼﻨـﺎن‬
‫ﻣﻮرد ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﻗﺮﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ در ﺣﻴﺎت اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎﻳﻲ ﻧﺪﻳـﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺬا رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در اﻧﺪﻳﺸﻪي ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﭘﻨـﺎه ﺑﺒـﺮد و ﺑـﻪ ﻃـﺎﺋﻒ‬
‫رﻓﺖ و از ﻗﺒﻴﻠﻪ »ﺛﻘﻴﻒ« ﻛﻤﻚ و ﻳﺎري ﺧﻮاﺳﺖ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻃﺎﺋﻒ رﻓﺖ و ﺑﺎ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ از ﺳﺮداران و اﺷﺮاف ﺛﻘﻴﻒ ﻛﻪ ﺳﻪ ﺑـﺮادر ﺑـﻪ‬
‫ﻧﺎمﻫﺎي ﻋﺒﺪﻳﺎ ﻟﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو‪ ،‬ﻣﺴﻌﻮد و ﺣﺒﻴﺐ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮد و آنﻫـﺎ را ﺑـﻪ ﺳـﻮي اﷲ‬
‫دﻋﻮت ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﺎ آﻧﺎن در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺻﺤﺒﺖ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ آﻣﺪه ﺗﺎ ﺑﺮاي دﻳﻦ اﺳﻼم او را ﻳﺎري ﻛﻨﻨﺪ‬
‫و ﺑﺮاي ﻳﺎري او در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻮﻣﺶ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺧﻴﺰﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭘﺎﺳﺦ آنﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر زﺷﺖ و ﻧﺎﺑﺨﺮداﻧﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻦ ﻏﻼف ﻛﻌﺒـﻪ را ﭘـﺎره ﻣـﻲﻛـﻨﻢ!‬
‫دوﻣﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻛﺴﻲ ﻏﻴﺮ از ﺗﻮ ﻧﻴﺎﻓﺖ ﺗﺎ او را ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﻣﺒﻌﻮث ﮔﺮداﻧـﺪ؟! و اﻣـﺎ‬
‫ﺳﻮﻣﻲ ﺑﺎ ﺗﺼﻨﻊ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﻣﻲﮔﺸﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ او ﭘﺎﺳﺦ دﻫﺪ و ﻣﻲﻛﻮﺷـﻴﺪ ﺗـﺎ ﺟﻤـﻼت و‬
‫ﭘﺎﺳﺨﺶ ﺻﺤﻴﺢﺗﺮ و ﺑﻠﻴﻎﺗﺮ از آن دو ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻫﺮﮔﺰ ﺟـﻮاب‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪212‬‬

‫ﻧﻤﻲدﻫﻢ‪ ،‬زﻳﺮا اﮔﺮ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا ﻫﺴﺘﻲ ﭘﺲ ﺧﻄﺮ ﺗﻮ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از آن اﺳﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻢ و اﮔﺮ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺧﺪا دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﭘﺲ ﺗﻮ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪي آن ﻧﻴﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ از ﺧﻴﺮ ﺛﻘﻴﻒ ﻧﻮﻣﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﻮد از ﻧﺰد آنﻫﺎ ﺑﺮﺧﺎﺳـﺖ و‬
‫ﺑﻴﻢ آن داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﻗﺮﻳﺶ از ﻋﺪم اﺳﺘﻘﺒﺎل و ﻋﺪم ﻗﺒﻮل اﺳﻼم آنﻫﺎ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﮔﺮدﻧـﺪ و آزار‬
‫و ﺷﻜﻨﺠﻪي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او اﻋﻤﺎل ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺛﻘﻴـﻒ ﻧـﻪ اﻳـﻦ ﻛـﻪ دﻋـﻮﺗﺶ را ﻟﺒﻴـﻚ‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧﻪ ﺑﺮدﮔﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻛﺮدﻧﺪ و آنﻫﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل رﺳﻮل ﺧﺪا ‪‬‬
‫ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎدﻧﺪ و ﻧﺎﺳﺰاﻳﺶ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ و داد و ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﺑﺨﺮدان ﺛﻘﻴﻒ از دو ﻃﺮف ﺻﻒ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑـﻪ ﺳـﺮﻋﺖ از ﻣﻴـﺎن آنﻫـﺎ‬
‫ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ و ﻫﺮ ﮔﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﻣﻲداﺷﺖ آنﻫﺎ ﺳﻨﮕﻲ ﻧﺜـﺎرش ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ و رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﻛﺮد ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﮔﺎم ﺑﺮدارد ﺗﺎ ﺧﻮدش را از ﭘﺮﺗﺎب ﺳﻨﮓﻫﺎي آﻧﺎن ﻧﺠـﺎت دﻫـﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ از ﭘﺎﻫﺎي ﻣﺒﺎرﻛﺶ ﺧﻮن ﺟﺎري ﺑﻮد و ﺳﻨﺶ ﺑﺎﻻ ﺑﻮد و از ﺳـﻦ ﭼﻬـﻞ ﺳـﺎﻟﮕﻲ‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از آنﻫﺎ دور ﺷﺪ و رﻓﺖ و رﻓﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻳـﻚ ﺟـﺎي اﻣﻨـﻲ در‬
‫زﻳﺮ ﺳﺎﻳﻪي ﻧﺨﻠﻲ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺎ ﻣﻘﺪاري اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻛﻨﺪ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﻗﺮﻳﺶ از او اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد و ﭼﮕﻮﻧﻪ وارد ﻣﻜﻪ ﺷﻮد‪ .‬آﻧﮕﺎه ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻪ آﺳـﻤﺎن‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﱠﺎس‪ ,‬ﻳﺎ َأرﺣﻢ ِ ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬
‫ـﺖ َر ﱡب‬ ‫ﲔ‪َ ,‬أ ْﻧـ َ‬‫اﻟﺮاﲪ َ‬‫ﻒ ُﻗ ﱠﻮ ِﰐ‪َ ,‬وﻗ ﱠﻠ َﺔ ﺣﻴ َﻠﺘﻲ‪َ ,‬و َﻫ َﻮ ِاﲏ َﻋ َﲆ اﻟﻨ ِ َ ْ َ َ ﱠ‬ ‫»اﻟ ﱠﻠ ُﻬ ﱠﻢ إ َﻟ ْﻴ َﻚ َأ ْﺷﻜُﻮ َﺿ ْﻌ َ‬
‫ﻳﺘﺠ ﱠﻬﻤﻨــﻲ? َأ ْم َإﱃ َﻋــﺪُ ﱟو َﻣ ﱠﻠ ْﻜ َﺘـ ُﻪ َأ ْﻣـ ِـﺮي? ْ‬ ‫ِ ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ﲔ‪َ ,‬و َأﻧ َ‬ ‫ِ‬
‫ـﻦ‬‫إن َﱂ ْ َﻳ ُﻜـ ْ‬ ‫ْﺖ َر ﱢﰊ‪َ ,‬إﱃ َﻣ ْﻦ ﺗَﻜ ُﻠﻨﻲ? َإﱃ َﺑﻌﻴﺪ َ‬ ‫اﳌُْ ْﺴﺘ َْﻀ َﻌﻔ َ‬
‫ـﺖ َﻟـ ُﻪ‬ ‫ـﻮر َو ْﺟ ِﻬـ َ ِ َ‬ ‫ـﻲ َأ ْو َﺳـ ُـﻊ ِﱄ‪َ ,‬أ ُﻋــﻮ ُذ ﺑِﻨُـ ِ‬ ‫ـﺎﱄ‪ ,‬و َﻟﻜِــﻦ ﻋﺎﻓِﻴ َﺘـ َ ِ‬
‫ـﺐ َﻓـ َـﻼ ُأ َﺑـ ِ َ ﱠ َ َ‬ ‫ﺑِـ َ‬
‫ﴍ َﻗـ ْ‬ ‫ـﻚ ا ﱠﻟــﺬي أ ْ َ‬ ‫ـﻚ ﻫـ َ‬ ‫َﻀـ ٌ‬ ‫ـﲇ ﻏ َ‬ ‫ـﻚ ﻋـ ﱠ‬
‫َﻀﺒ َ َ ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫ﻚ اﻟ ُﻌ ْﺘ َﺒﻰ‬ ‫ﻋﲇ ُﺳﺨْ ُﻄﻚ‪َ ,‬ﻟ َ‬ ‫ﻚ‪ ,‬أ ْو َﳛ ﱠﻞ ﱠ‬ ‫أﻣﺮ اﻟﺪﱡ ْﻧ َﻴﺎ َو ْاﻵﺧ َﺮة ﻣ ْﻦ َأ ْن ﺗُﻨﺰل ِﰊ ﻏ َ َ‬ ‫اﻟﻈﻠﲈت‪َ ,‬و َﺻ ُﻠ َﺢ َﻋ َﻠ ْﻴﻪ ُ‬
‫ُ‬
‫ﺣﻮل َو َﻻ ﻗﻮ َة ﱠإﻻ َﺑ َﻚ«‪.‬‬
‫ﺗﺮﴇ‪َ ,‬و َﻻ َ‬
‫َﺣﺘﱠﻰ َ‬
‫»ﭘﺮوردﮔﺎرا! از ﺿﻌﻒ ﻧﻴﺮو و ﺑﻲﭼﺎرﮔﻲ و ﺑﻲارجﺷـﺪن در ﻣﻴـﺎن ﻣـﺮدم ﺑـﻪ ﺗـﻮ ﺷـﻜﻮه‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬اي ﻣﻬﺮﺑﺎنﺗﺮﻳﻦ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﺎن! ﺗﻮﻳﻲ ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﺎن و ﺗﻮﻳﻲ ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﻦ – ﻣـﺮا‬
 ‫‪213‬‬ ‫ﺟﻮاب ﺑﺪي را ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻲ ﺑﺪه‬

‫ﺑﻪ ﻛﻪ وا ﻣﻲﮔﺬاري؟ ﺑﻪ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪاي ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﭼﻬﺮه درﻫﻢ ﻛﺸﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ دﺷﻤﻨﻲ ﻛﻪ ﺗـﻮ ﺧـﻮد‪ ،‬او‬
‫را ﺑﺮ ﻛﺎر ﻣﻦ ﻗﺪرت و ﺗﻮان ﺑﺨﺸﻴﺪهاي؟ ]ﭘﺮوردﮔﺎرا![ اﮔﺮ ﺗﻮ ﺑﺮ ﻣﻦ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻧﻴﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻛﻲ‬
‫ﻧﺪارم اﻣﺎ ﻋﺎﻓﻴﺘﻲ ]ﻛﻪ ﺗﻮ ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ[ ﺑﺮاﻳﻢ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻓﺮاﮔﻴﺮﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬از آن ﻛﻪ ﺧﺸﻢ ﺗﻮ ﺑﺮ‬
‫ﻣﻦ ﻓﺮودآﻳﺪ ﻳﺎ ﻧﺎﺑﺨﺸﻮدﻧﻲات ﺑﺮ ﻣﻦ ﻻزم آﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻮر ذات ﺗﻮ ﻛﻪ ﺗـﺎرﻳﻜﻲﻫـﺎ ﺑـﺪان ﻧـﻮراﻧﻲ‬
‫ﮔﺮدﻧﺪ و ﻛﺎر دﻧﻴﺎ و آﺧﺮت ﺑﺪان راﺳﺖ آﻳـﺪ‪ ،‬ﭘﻨـﺎه ﻣـﻲﺟـﻮﻳﻢ‪ ،‬از ﺗـﻮ ]ﺑـﻪ ﺣـﺪي[ ﭘـﻮزش‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺗﺎ آﻧﮕﺎه ﻛﻪ ﺧﺸﻨﻮد ﮔﺮدي ﻛﻪ ﺟﺰ از ﺳﻮي ﺗﻮ ﺗﺎب و ﺗﻮاﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ«‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﻮد ﻛـﻪ ﻧﺎﮔﻬـﺎن اﺑـﺮي ﺳـﺎﻳﻪاش ﻛـﺮد ﻛـﻪ ﺟﺒﺮﺋﻴـﻞ در آن‬
‫ﺣﻀﻮر داﺷﺖ‪ ،‬ﻧﺪاﻳﺶ ﻛﺮد‪ :‬ﻳﺎ ﻣﺤﻤﺪ! ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﺨﻦ ﻗﻮم و آﻧﭽـﻪ ﺑـﻪ ﺗـﻮ ﭘﺎﺳـﺦ ﮔﻔﺘﻨـﺪ را‬
‫ﺷﻨﻴﺪ و ﻓﺮﺷﺘﻪي ﻛﻮهﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺖ ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻲ ﻓﺮﻣـﺎﻧﺶ دﻫـﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻟﺐ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﺸﺎﻳﺪ ﻓﺮﺷﺘﻪي ﻛﻮهﻫﺎ ﻧﺪاﻳﺶ ﻛﺮد‪ :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻚ‬
‫ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ‪.‬‬
‫اي ﻣﺤﻤﺪ! ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺳـﺨﻦ ﻗﻮﻣـﺖ را ﺑـﺎ ﺗـﻮ ﺷـﻨﻴﺪ و ﻣـﻦ ﻓﺮﺷـﺘﻪي ﻛـﻮهﻫـﺎ ﻫﺴـﺘﻢ‪.‬‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎرت ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﻮي ﺗﻮ ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ ﻓﺮﻣـﺎﻧﻢ دﻫـﻲ‪ .‬ﺳـﭙﺲ‬
‫ﻗﺒﻞ از آن ﻛﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻳﺎ اﻣﺮي اﺧﺘﻴﺎر ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻓﺮﺷﺘﻪي ﻛﻮهﻫـﺎ ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎداﺗﻲ‬
‫ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻧﻤﻮده و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻲ دو ﻛﻮه را ﻛﻪ از ﻛﻮهﻫـﺎي ﺑـﺰرگ ﻣﻜـﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ – ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺑﭽﺴﺒﺎﻧﻢ و ﻫﻤﻮاره ﻓﺮﺷﺘﻪي ﻛﻮهﻫﺎ در اﻧﺘﻈﺎر دﺳﺘﻮر ﺑﻮد ﻛـﻪ آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﭘـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﮔﺮدن ﺧﻮاﺳﺘﻪي ﻧﻔﺲ و ﺷﻬﻮت و اﻧﺘﻘﺎم ﮔﺬاﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺻـﺒﺮ و ﺣﻮﺻـﻠﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺮج ﻣﻲدﻫﻢ ﺷﺎﻳﺪ از ﻧﺴﻞ آنﻫﺎ ﻛﺴﻲ را ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻴﺮون ﺑﻴـﺎورد ﻛـﻪ ﺧـﺪا را ﺑﭙﺮﺳـﺘﺪ و‬
‫ﭼﻴﺰي ﺑﺎ او ﺷﺮﻳﻚ ﻧﮕﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻬﻠﻮان ﺑﺎش‪...‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪214‬‬

‫وﺑـــــــﲔ ﺑﻨـــــــﻲ ﻋﻤـــــــﻲ ﳌﺨﺘﻠـــــــﻒ ﺟـــــــﺪا‬ ‫وإن اﻟــــــــﺬي ﺑﻴﻨــــــــﻲ وﺑــــــــﲔ ﺑﻨــــــــﻲ أﰊ‬
‫وإن ﻫـــــﺪﻣﻮا ﳎـــــﺪي ﺑﻨﻴـــــﺖ ﳍـــــﻢ ﳎـــــﺪا‬ ‫ﻓـــــﺈن أﻛﻠـــــﻮا ﳊﻤـــــﻲ وﻓـــــﺮت ﳊـــــﻮﻣﻬﻢ‬
‫دﻋـــــــــﻮﲏ إﱃ ﻧﴫـــــــــ أﺗﻴـــــــــﺘﻬﻢ ﺷـــــــــﺪ ًا‬ ‫وﻟﻴﺴــــﻮا إﻟــــﯽ ﻧﺼـــــﺮي ﴎاﻋــــﺎ وإن ﻫــــﻢ‬
‫وﻟــــﻴﺲ رﺋــــﻴﺲ اﻟﻘــــﻮم ﻣــــﻦ ﳛﻤــــﻞ اﳊﻘــــﺪ‬ ‫وﻻ أﲪــــــــﻞ اﳊﻘــــــــﺪ اﻟﻘــــــــﺪﻳﻢ ﻋﻠــــــــﻴﻬﻢ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ آﻧﭽﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻦ و ﺑﺮادران و ﻋﻤﻮزادﮔﺎﻧﻢ وﺟﻮد دارد ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ«‬
‫»اﮔﺮ آنﻫﺎ ﮔﻮﺷﺖ ﻣﺮا ﺑﺨﻮرﻧﺪ ﻣﻦ ﮔﻮﺷﺖﻫﺎﻳﺸﺎن را ﻓﺮﺑﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ و اﮔﺮ ﻣﺠﺪ و ﻋﻈﻤـﺖ‬
‫ﻣﺮا وﻳﺮان ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻣﻦ ﻛﺎخ ﺷﻜﻮه و ﻋﻈﻤﺖ آنﻫﺎ را ﺑﻨﺎ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد«‬
‫»آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﺎري ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺷﺘﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻳﺎري ﺧـﻮﻳﺶ ﻓـﺮا ﺧﻮاﻧﻨـﺪ ﺑـﻪ ﺳـﺮﻋﺖ‬
‫ﺧﻮاﻫﻢ آﻣﺪ«‬
‫»ﻣﻦ ﻛﻴﻨﻪي دﻳﺮﻳﻨﻪ را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺣﻤﻞ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ و ﺳﺮدار ﻗﻮم ﺑـﺎ ﺧـﻮدش ﺑﻐـﺾ و ﻛﻴﻨـﻪ را‬
‫ﺣﻤﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد«‪.‬‬
 ‫او را ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻦ ﺗﺎ ﻧﺼﻴﺤﺖ را ﺑﭙﺬﻳﺮد‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم ﺑﻪ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲﻫﺎ و ﻣﻼﺣﻈﺎت ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ دﻳﮕﺮان ﻣﺸـﻐﻮل ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ﺑـﻪ‬

‫ﺣﺪي ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﺴﺘﮕﻲ و ﺳﺘﻮه درﻣﻲآورﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ وﻳﮋه زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻧﺪرزﻫﺎ و راﻫﻨﻤﺎﻳﻲﻫﺎ‬
‫ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﺎت و ﻣﺰاجﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮدي ﻛﻪ ﺷﻤﺎ او را ﻣﻴﻬﻤﺎن ﻛـﺮدهاﻳـﺪ و‬
‫در آﻣﺎدهﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮد و ﺧﺎﻧﻮادهيﺗﺎن را ﺧﺴﺘﻪ ﻛﺮده و ﻣﺎلﺗﺎن را ﺻﺮف ﻧﻤﻮدهاﻳﺪ‪،‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻣﺪﻋﻮﻳﻦ‪ ،‬ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن دﻋﻮﺗﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﺮادر ﻋﺰﻳﺰم!‬
‫اﻳﻦ دﻋﻮﺗﻲات ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﻮد و اﻳﻦ زﺣﻤﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻫﺪر رﻓﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدم اﻳﻦ دﻋـﻮﺗﻲ‬
‫ﺷﻤﺎ در ﺳﻄﺢ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﺎﻟﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑـﻮد‪ .‬ﺑـﺎز ﺷـﻤﺎ ﻣـﻲﭘﺮﺳـﻴﺪ‪ :‬ﭼـﺮا؟ او ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬ﺑﻴﺸـﺘﺮ‬
‫ﮔﻮﺷﺖﻫﺎ ﻛﺒﺎب ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﻦ ﮔﻮﺷﺖ ﻛﻮﺑﻴﺪه را دوﺳﺖ دارم! و ﺳﺎﻻد ﺑﺮ اﺛـﺮ ﻟﻴﻤـﻮي زﻳـﺎد‬
‫ﺗﺮش ﺑﻮد و ﻣﻦ از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺎﻻد ﺧﻮﺷﻢ ﻧﻤﻲآﻳﺪ و ﻧﻴﺰ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲﺟﺎت ﺑﺎ ﺧﺎﻣﻪ ﻣـﺰﻳﻦ ﺑﻮدﻧـﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻃﻌﻢ و ﻣﺰه آنﻫﺎ را ﺟﺎﻟﺐ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﻨﮓ آﻣﺪﻧﺪ و از ﻧﻮﻋﻴﺖ ﻏﺬا ﺧﻮشﺷﺎن ﻧﻴﺎﻣـﺪ و‬
‫ﻓﻘﻂ از روي ﺗﻌﺎرف ﭼﻨﺪ ﻟﻘﻤﻪاي ﺧﻮردﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻮدﻧﺪ و ﭼﺎرهاي ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ! ﻣﺴـﻠﻤﺎً‬
‫ﺷﻤﺎ در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺎ دﻳﺪ اﻋﺮاض و ﺗﺤﻘﻴﺮ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻧﺎﺻـﺢ ﻣـﻲﻧﮕﺮﻳـﺪ و ﻫﺮﮔـﺰ ﻧﺼـﻴﺤﺖ او را‬
‫ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻳﺪ؛ زﻳﺮا ﻧﺼﻴﺤﺖﻫﺎي وي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﺎت و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺷﺨﺼﻲ اوﺳﺖ!‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﻮرد ﻛﺴﻲ ﻛـﻪ دﻳﮕـﺮي را ﻧﺼـﻴﺤﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و در روش ﺗﻌﺎﻣـﻞ وي ﺑـﺎ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪان‪ ،‬ﻳﺎ ﻫﻤﺴﺮش‪ ،‬ﻳﺎ ﻧﻮﻋﻴﺖ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻨﺰل‪ ،‬ﻳﺎ ﻧﻮع ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺳﻠﻴﻘﻪي ﺧﺎص ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫اﻳﺮاد ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻮاره ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﺼﺎﻳﺢ و اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﻪ ﻣﺰاجﻫـﺎ و ﻃﺒـﺎﺋﻊ ﺷﺨﺼـﻲ‬
‫اﺳﺘﻮار ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬آري‪ ،‬اﮔﺮ از ﺷﻤﺎ ﻧﻈﺮﺧﻮاﻫﻲ ﻛﺮد‪ ،‬ﻧﻈﺮﺗﺎن را ﺑﺮاي او آﺷﻜﺎر ﻛـﺮده و ﺑـﺮ وي‬
‫ﻋﺮﺿﻪ دارﻳﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴـﺪ و ﺑﺴـﺎن ﻳـﻚ ﻓـﺮد ﺧﻄﺎﻛﻨﻨـﺪه او را ﻧﺼـﻴﺤﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪» .‬ﭘﺲ ﺧﻴﺮ«‪ .‬اﺣﻴﺎﻧﺎً ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻓﻜـﺮ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ در اﺷـﺘﺒﺎه‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ دﻟﻴﻞ و ﺣﺠﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻗﻮي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪216‬‬

‫ﻳﻜﻲ اﻋﺮاﺑﻲ ﻻف زﻧﻲ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻲ از ﺻﺎﻟﺤﻴﻦ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ آنﻫﺎ در ﻣﻮرد ﻧﻴﻜـﻲ ﻧﺴـﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ واﻟﺪﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ و اﻋﺮاﺑﻲ ﮔﻮش ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬آﻧﮕـﺎه ﻳﻜـﻲ از آنﻫـﺎ رو ﺑـﻪ او ﻛـﺮد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ! ﺷﻤﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﺎدرت ﻧﻴﻜﻲ و ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ او در ﺟﻮاب ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣـﻦ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﻧﻴﻚرﻓﺘﺎر و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻢ‪ .‬آن ﺷﺨﺺ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﻧﻴﻚرﻓﺘﺎري ﺗـﻮ ﺑـﺎ او ﺗـﺎ ﭼـﻪ ﺣـﺪي‬
‫اﺳﺖ؟ اﻋﺮاﺑﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﻫﺮﮔﺰ او را ﺑـﺎ ﺷـﻼق ﻧـﺰدهام‪ .‬ﻳﻌﻨـﻲ اﮔـﺮ‬
‫ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺷﻼق و ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻣﻲداﺷﺖ او را ﺑﺎ دﺳﺖ ﻳﺎ ﻋﻤﺎﻣﻪاش ﻣﻲزد‪ .‬اﻣﺎ ﻫﺮﮔﺰ او را ﺑﺎ ﺷﻼق‬
‫ﻧﻤﻲزد‪ .‬ﻟﺬا ﻣﻌﻴﺎر درﺳﺖ و ﻧﺎدرﺳﺖ ﻧﺰد اﻳﻦ ﻣﺴـﻜﻴﻦ ﻣﻌﻘـﻮل و ﻣﻨﻄﻘـﻲ ﻧﺒـﻮد‪ .‬ﭘـﺲ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻣﻬﺮﺑﺎن و ﻟﻄﻴﻒ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در ﺟﻠﻮﺗﺎن ﻫﺴﺖ ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ ﻗﺎﻧﻊ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در زﻣﺎن رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬زﻧﻲ از ﻗﺒﻴﻠﻪي ﺑﻨﻲ ﻣﺨﺰوم ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺎﻻﻫﺎي ﻣـﺮدم را ﺑـﻪ ﻗـﺮض‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و از ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن آن ﻏﻔﻠﺖ ﻣﻲﻛﺮد و ﭼـﻮن از او ﻣـﻲﭘﺮﺳـﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬وي آن را اﻧﻜـﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ آن را ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺮﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷـﻜﻨﺠﻪي وي در اﻧﻜـﺎر‬
‫و دزدي ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺖ و ﺷﻜﺎﻳﺖ او ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮده ﺷﺪ و آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در ﻣـﻮرد او‬
‫ﺣﻜﻢ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ دﺳﺘﺶ ﻗﻄﻊ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺮ ﻗﺮﻳﺶ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﻤـﺎم ﺷـﺪ ﻛـﻪ دﺳـﺘﺶ ﻗﻄـﻊ ﺷـﻮد؛ زﻳـﺮا او ﻋﻀـﻮ ﻳﻜـﻲ از‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﺣﻜﻢ را ﺑﻪ ﺣﻜﻢ دﻳﮕﺮي ﺗﺨﻔﻴﻒ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﻼق زده ﺷﻮد ﻳـﺎ ﺟﺮﻳﻤـﻪاي‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ‪ .‬ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑـﺮود و در اﻳـﻦ ﻣـﻮرد‬
‫ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ .‬ﻣﺘﺮدد ﺷﺪه و ﺑﺮﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎﻫﻢ ﻣﺸﻮرت ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺟﺰ اﺳـﺎﻣﻪ ﺑـﻦ‬
‫زﻳﺪ ﻛﺴﻲ ﺟﺮأت ﻧﺪارد ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ؛ زﻳﺮا او ﻣﺤﺒﻮب رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬و‬
‫ﻓﺮزﻧﺪ ﻣﺤﺒﻮب اوﺳﺖ و او و ﭘﺪرش در ﺧﺎﻧﻪي آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺷﺪهاﻧﺪ ﺗﺎ ﺟـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪي ﭘﺴﺮش ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺎﻣﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺳﺎﻣﻪ ﻧﺰد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬آﻣﺪ و آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬او را اﺳﺘﻘﺒﺎل‬
‫ﻧﻤﻮده و در ﻛﻨﺎر ﺧﻮدش او را ﻧﺸﺎﻧﻴﺪ‪ .‬اﺳﺎﻣﻪ ﻟﺐ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﺸﻮد ﺗﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺣﻜﻤﺶ‬
 ‫‪217‬‬ ‫او را ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻦ ﺗﺎ ﻧﺼﻴﺤﺖ را ﺑﭙﺬﻳﺮد‬

‫را ﺗﺨﻔﻴﻒ دﻫﺪ و اﻇﻬﺎر ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ زن از اﺷﺮاف و ﺑﺰرﮔﺰادﮔﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺎﻣﻪ ﻣﻲﮔﻔـﺖ و‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ و اﺳﺎﻣﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ او را ﺑﺎ رأي ﺧﻮدش ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ اﺳـﺎﻣﻪ ﻧﮕـﺎﻫﻲ اﻧـﺪاﺧﺖ‪ .‬دﻳـﺪ ﻛـﻪ او در ﺗـﻼش ﺑـﺮاي ﺗﻔﺴـﻴﺮ رأي و‬
‫ﻗﺎﻧﻊﻧﻤﻮدن اﻳﺸﺎن ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ و ﻧﻤﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﭼﻴـﺰ ﻧﺎﺟـﺎﻳﺰي را ﺧﻮاﺳـﺘﺎر اﺳـﺖ‪ .‬در اﻳـﻦ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﭼﻬﺮه آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻋﻮض ﺷﺪ و ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ و اوﻟﻴﻦ ﻛﻠﻤﻪاي ﻛﻪ ﮔﻔﺖ اﻳـﻦ ﺑـﻮد‬
‫ﻛﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ را روﺷﻦ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪» :‬اي اﺳﺎﻣﻪ! آﻳﺎ در ﻣـﻮرد ﻳﻜـﻲ از ﺣـﺪود اﷲ ﺷـﻔﺎﻋﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻲ؟« ﮔﻮﻳﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺳﺒﺐ ﺧﺸﻢآﻣﺪﻧﺶ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺳﺎﻣﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد و آن اﻳﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﺣﺪود اﻟﻬﻲ واﺟﺐ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺑﻨﺪﮔﺎن اﺟﺮا ﺷﻮﻧﺪ و ﺷﻔﺎﻋﺖ و ﺳﻔﺎرش درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺎﻣﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺑﺮاﻳﻢ آﻣﺮزش ﺑﺨـﻮاه‪ .‬ﭼـﻮن ﺷـﺐ‬
‫ﻓﺮا رﺳﻴﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﺰاوار ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺑﻮد او‬
‫را ﺣﻤﺪ و ﺳﭙﺎس ﮔﻔﺖ و ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﻣﺎ ﺑﻌﺪ‪ :‬ﻫﻤﻪ اﻣﺖﻫﺎي ﭘﻴﺶ از ﺷﻤﺎ ﺑـﻪ ﺳـﺒﺐ اﻳـﻦ‬
‫ﻧﺎﺑﻮد ﮔﺸﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ اﻧﺴﺎن ﺷﺮﻳﻒ دزدي ﻣﻲﻛﺮد او را رﻫﺎ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و اﮔﺮ‬
‫اﻧﺴﺎن ﺿﻌﻴﻒ و درﻣﺎﻧﺪهاي دزدي ﻣﻲﻛﺮد ﺣﺪ ﺷﺮﻋﻲ را ﺑﺮ او ﺟﺎري ﻣﻲﺳـﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬و ﻫﻤﺎﻧـﺎ‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﻢ در ﻗﺒﻀﻪي اوﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻓﺎﻃﻤﻪ دﺧﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ دزدي ﻣﻲﻛﺮد دﺳـﺘﺶ‬
‫را ﻗﻄﻊ ﻣﻲﻛﺮدم‪ .‬ﺳﭙﺲ دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ دﺳﺖ آن زﻧﻲ ﻛﻪ دزدي ﻛﺮده اﺳﺖ ﻗﻄﻊ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﺎﻳﺸﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از آن ﺗﻮﺑﻪ ﻛﺮد و ازدواج ﻧﻤﻮد و ﺑﻌﺪ از آن ﮔﺎﻫﻲ ﻧﺰد ﻣﻦ ﻣﻲآﻣﺪ و ﻧﻴﺎزش را‬
‫از رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ)‪.(1‬‬
‫اﺳﺎﻣﻪ ﺑﻦ زﻳﺪ ‪ ‬ﻣﻮاﻗﻒ ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬دارد ﻛـﻪ ﻫﻤﮕـﻲ آنﻫـﺎ ﺳﺮﺷـﺎر از‬
‫رﺣﻤﺖ و ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻋﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺎﻣﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣـﺎ را ﺑـﻪ ﺳـﻮي »ﺣﺮﻗـﺎت« از‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺟﻬﻴﻨﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﻣﺎ آنﻫﺎ را ﺷﻜﺴﺖ دادﻳﻢ و آنﻫﺎ را دﻧﺒﺎل ﻧﻤﻮده و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻣﻦ و ﻣﺮدي از اﻧﺼﺎر ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ را ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻛـﺮدﻳﻢ و او ﺑـﻪ درﺧﺘـﻲ ﭘﻨـﺎه ﺑـﺮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﺎ ﺑﻪ او رﺳﻴﺪﻳﻢ و ﺷﻤﺸﻴﺮ را ﺑﺮ او ﺑﺎﻻ ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ« اﻣﺎ رﻓﻴﻖ اﻧﺼﺎري‬

‫‪ -1‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪218‬‬

‫ﻣﻦ ﺷﻤﺸﻴﺮش را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﻤﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻦ ﭼﻮن ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛـﺮدم از ﺗـﺮس ﺷﻤﺸـﻴﺮ ﻛﻠﻤـﻪ آورده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ او ﺿﺮﺑﻪاي وارد ﻛﺮدم و ﺑﻪ ﻗﺘﻠﺶ رﺳﺎﻧﺪم‪ .‬ﺑﺎز در ﻣﻮرد او ﻣﺮدد ﺷـﺪم ﻛـﻪ ﺷـﺎﻳﺪ‬
‫ﻛﺎر درﺳﺘﻲ ﻧﻜﺮدهام‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣﺪم و او را از ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎﺧﺘﻢ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﻣـﻦ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ ﮔﻔﺖ و ﺑﺎز ﺗﻮ او را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪي؟! ﻣﻦ ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬او آن را از ﻃـﺮف‬
‫ﺧﻮدش ﻧﮕﻔﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از ﺗﺮس ﺷﻤﺸﻴﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﺑﺎز دو ﻣﺮﺗﺒﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ »ﻻ‬
‫إﻟﻪ إﻻ اﷲ« ﮔﻔﺖ و ﺑﺎز ﺗﻮ او را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪي‪ .‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﻗﻠﺒﺶ را ﭘﺎره ﻧﻜﺮدي ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫آن را از ﺗﺮس ﺷﻤﺸﻴﺮ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ؟! اﺳﺎﻣﻪ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا او در آن ﻟﺤﻈﻪ ﻗﻠﺒﺶ را ﭘـﺎره‬
‫ﻧﻜﺮده ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ در ﻣﻴﺪان ﺟﻨﮓ ﺑﻮد و آن ﻣﺮد از ﻣﺤﺎرﺑﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎز رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺳﺆاﻟﺶ را‬
‫ﺗﻜﺮار ﻧﻤﻮد و از روي اﻧﻜﺎر ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ« ﮔﻔﺖ!! در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑـﺎ »ﻻ إﻟـﻪ إﻻ اﷲ«‬
‫ﭼﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻦ آرزو ﻣـﻲﻛـﺮدم ﻛـﻪ ﻣـﻦ ﺗـﺎ آن روز‬
‫اﺳﻼم ﻧﻤﻲآوردم)‪.(1‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ را ﺑﻪ او ﻣﻲﻓﻬﻤﺎﻧﺪ و ﻗﺎﻧﻌﺶ ﻣﻲﻛﺮد و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ‬
‫وﻋﻆ و ﻧﺼﻴﺤﺘﺶ ﻣﻲﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻛـﻪ ﺷﺨﺼـﻲ ﻛـﻪ ﻧﺼـﻴﺤﺖ ﻣـﻲﺷـﻮد ﺑـﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻪﻫﺎﻳﺘﺎن ﻗﺎﻧﻊ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ اﻓﻜﺎر و ﻣﺒﺎدي او ﺗﺎ ﺣﺪ ﺗﻮان ﺑﺎ او ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬آري‪ ،‬از دﻳﺪﮔﺎه و‬
‫ﻧﻜﺘﻪ ﻧﻈﺮ او ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺒﺎرﻛﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑـﻮد و اﺻـﺤﺎب ﭘـﺎك و ﻣﻄﻬـﺮ‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﺶ ﺣﻠﻘﻪ زده ﺑﻮدﻧﺪ؛ ﺟﻮاﻧﻲ وارد ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪ و ﺑﻪ راﺳﺖ و ﭼﭗ ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‪ ،‬ﮔﻮﻳـﺎ‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻓﺮدي ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬ﭼﺸﻤﺶ ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻓﺘﺎد ﺑﻪ ﺳﻮي او آﻣﺪ‪ .‬اﻧﺘﻈﺎر ﻣـﻲرﻓـﺖ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﻮان در آن ﺣﻠﻘﻪ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ و ﺑﻪ ذﻛﺮ ﺧﺪا ﮔﻮش دﻫﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻜﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺟﻮان ﺑـﻪ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﮕﺎه ﻛﺮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﺻﺤﺎب در ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ‪.‬‬
 ‫‪219‬‬ ‫او را ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻦ ﺗﺎ ﻧﺼﻴﺤﺖ را ﺑﭙﺬﻳﺮد‬

‫ﺟﻮان ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﺟﺮأت ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺑﻪ ﻣﻦ اﺟﺎزه ﺑﺪه! ﺑﻪ ﻃﻠﺐ ﻋﻠﻢ؟! ﺧﻴـﺮ‪ .‬و اي‬
‫ﻛﺎش ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ! ﻣﺮا ﺑﻪ ﺟﻬﺎد اﺟﺎزه ﺑﺪه؟! ﺧﻴﺮ‪ .‬و اي ﻛﺎش ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ! آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻲ‬
‫ﭼﻪ ﮔﻔﺖ؟ ﺟﻮان ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﺮا ﺑﻪ زﻧﺎ اﺟﺎزه ﺑﺪه! ﺷﮕﻔﺘﺎ! اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺟﺮأت!‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺳﻮي ﺟﻮان ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ او را ﺑﺎ آﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ او ﺗﻼوت ﻛﻨـﺪ‬
‫و او را اﻧﺪرز ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﺎ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣﺨﺘﺼﺮي ﻛﻪ ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪي آن اﻳﻤـﺎن در ﻗﻠـﺒﺶ‬
‫ﺗﻜﺎن ﻣﻮج زﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮﻋﻈﻪاش ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬اﺳﻠﻮب دﻳﮕﺮي ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ و آراﻣﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺑﺎ زﻧﺎي ﻣﺎدرت‬
‫راﺿﻲ ﻣﻲﺷﻮي؟ ﺟﻮان ﺗﻜﺎن ﺧﻮرد و در ذﻫﻨﺶ آﻣﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺎدرش زﻧﺎ ﻛﻨﺪ! ﻟﺬا ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻧـﻪ‪،‬‬
‫ﻧﻪ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺎدرم راﺿﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎز آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎ آراﻣﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺮدم ﺑـﻪ زﻧـﺎي‬
‫ﻣﺎدرانﺷﺎن راﺿﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑـﺎز دو ﻣﺮﺗﺒـﻪ از او ﭘﺮﺳـﻴﺪ‪ :‬آﻳـﺎ ﺑـﺮاي ﺧـﻮاﻫﺮت راﺿـﻲ‬
‫ﻣﻲﺷﻮي؟ دو ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺟﻮان ﺗﻜﺎن ﺧﻮرد و در ﺧﻴﺎﻟﺶ آﻣﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮاﻫﺮ ﭘﺎﻛﺪاﻣﻨﺶ زﻧﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ!‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻧﻪ‪ .‬ﺑﻪ زﻧﺎي ﺧـﻮاﻫﺮم راﺿـﻲ ﻧﻤـﻲﺷـﻮم! ﺑـﺎز رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد‪:‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺮدم ﺑﻪ زﻧﺎي ﺧﻮاﻫﺮان ﺧﻮﻳﺶ راﺿﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪ آﻳـﺎ‬
‫ﺑﺎ زﻧﺎي ﻋﻤﻪ و ﺧﺎﻟﻪات راﺿﻲ ﻣﻲﺷﻮي؟! و ﺟﻮان ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ ﻧﺨﻴﺮ! ﭘﺲ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آﻧﭽﻪ را ﺑﺮاي ﺧﻮدت ﻣﻲﭘﺴـﻨﺪي ﺑـﺮاي دﻳﮕـﺮان ﺑﭙﺴـﻨﺪ و آﻧﭽـﻪ را ﺑـﺮاي ﺧـﻮدت‬
‫ﻧﻤﻲﭘﺴﻨﺪي ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان ﻧﭙﺴﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺟﻮان ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ او در اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬در ﻛﻤﺎل ﻓﺮوﺗﻨـﻲ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻳـﺎ‬
‫رﺳﻮل اﷲ! از ﺧﺪا ﺑﺨﻮاه ﻛﻪ ﻗﻠﺒﻢ را ﭘﺎك ﻛﻨﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬او را ﺻﺪا ﻛﺮد و ﺟـﻮان‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ و ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ ﻣﻲﺷﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﺟﻠﻮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﺸﺴﺖ و ﺳـﭙﺲ دﺳـﺘﺶ را ﺑـﺮ‬
‫ﺳﻴﻨﻪاش ﮔﺬاﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ! ﻗﻠﺒﺶ را ﻫـﺪاﻳﺖ ده و ﮔﻨـﺎﻫﺶ را ﺑـﺒﺨﺶ و ﻓـﺮﺟﺶ را‬
‫ﺣﻔﻆ ﻓﺮﻣﺎ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪220‬‬

‫ﺟﻮان در ﺣﺎﻟﻲ از ﻣﺤﻀﺮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻴﺮون رﻓﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺳـﻮﮔﻨﺪ ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺪا در ﺣﺎﻟﻲ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬داﺧﻞ ﺷﺪم ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي از زﻧﺎ ﻧﺰدم ﭘﺴﻨﺪﻳﺪهﺗﺮ ﻧﺒـﻮد و‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ از ﻧﺰد او ﺑﻴﺮون ﺷﺪم ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي از زﻧﺎ در ﻧﺰدم ﻣﺒﻐﻮضﺗﺮ ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻋﻮاﻃﻒ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ او را ﺻﺪا ﻛﺮد و دﺳﺘﺶ را ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪاش ﮔﺬاﺷﺖ و‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ دﻋﺎ ﻛﺮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻤﺎم اﺳﻠﻮبﻫﺎ را ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺟﻠﻮش ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛـﺎر ﮔﺮﻓـﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ او را ﺑﻪ زﺷﺘﻲ آن ﻛﺎر ﻗﺎﻧﻊ ﻛﺮد ﺗﺎ از روي ﻗﺎﻧﻊﺑﻮدن ﺧﻮدش آن را ﺗﺮك ﻛﻨﺪ‬
‫و ﻫﺮﮔﺰ آن را اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﺪ ﻧﻪ در ﺟﻠﻮ او و ﻧﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮش‪.‬‬
‫راﻫﻜﺎر‪...‬‬
‫»وﻗﺘﻲ ﺷﺨﺺ اﺷﺘﺒﺎهﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ زﺷﺘﻲ اﺷـﺘﺒﺎﻫﺶ ﭘـﻲ ﺑﺒـﺮد ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨـﺪياش ﺑـﻪ‬
‫ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻗﺎﻧﻊ ﻣﻲﺷﻮد و ﭘﺬﻳﺮش آن ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻗﺎﻧﻊﺑﻮدﻧﺶ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد«‪.‬‬
 ‫ﻣﺮا ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻧﻜﻦ! ﻗﻀﻴﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‬

‫ﺑﺮﺧﻲ وﻗﺘﻲ دﻳﮕﺮان را ﺑﻨـﺎﺑﺮ اﺷـﺘﺒﺎﻫﺎتﺷـﺎن ﻣـﻮرد ﻧﻜـﻮﻫﺶ ﻗـﺮار ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ آن ﻫـﻢ‬
‫اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺑﺎ ذرهﺑﻴﻦ ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖ آنﻫﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻗﻮيﺗﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺎ ﺣﻘﻴﻘﺘـﺎً زرﻧﮕـﻲ و زﻳﺮﻛـﻲ اﻳـﻦ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻗﺪرت ﻧﻜﻮﻫﺶ و ﺳﺮزﻧﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ زﻳﺮﻛﻲ آن اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺗـﺎ ﺣـﺪ‬
‫ﺗﻮان از آن اﺟﺘﻨﺎب ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ و ﺑﺎ اﺳﻠﻮﺑﻲ ﺑﻪ اﺻﻼح اﻓﺮاد ﺗـﻼش ﻧﻤﺎﻳﻴـﺪ ﻛـﻪ ﺷﺨﺼـﻴﺖ او را‬
‫ﺟﺮﻳﺤﻪدار ﻧﺴﺎزﻳﺪ و در ﺗﻨﮕﻨﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺎز ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮد ﻛـﻪ ﺷـﻤﺎ در ﺑﺮﺧـﻲ‬
‫اﻣﻮر ﭼﺸﻤﺎنﺗﺎن را ﺑﺒﻨﺪﻳﺪ و اﻏﻤﺎض ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻮﻳﮋه در اﻣﻮر دﻧﻴﻮي و ﺣﻘﻮق ﺷﺨﺼﻲ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻟﻜـــــــــــﻦ ﺳـــــــــــﻴﺪ ﻗﻮﻣـــــــــــﻪ اﳌﺘﻐـــــــــــﺎﰊ‬ ‫ﻟــــــــــﻴﺲ اﻟﻐﺒــــــــــﻲ ﺑﺴــــــــــﻴﺪ ﰲ ﻗﻮﻣــــــــــﻪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ »ﺷﺨﺺ اﺣﻤﻖ ﺳﺮدار ﻗﻮم ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺮدار ﻗﻮم ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ )از ﺣﻤﺎﻗﺖﻫـﺎ‬
‫و ﻧﺎداﻧﻲﻫﺎي ﺑﻌﻀﻲ( اﻇﻬﺎر ﺑﻲاﻃﻼﻋﻲ ﺑﻜﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺳﺮزﻧﺶ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﺮزﻧﺶ را ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﺑﺮﻧﺪهاي ﺣﺴﺎب ﻣﻲﻛﻨـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي او ﺷﻠﻴﻚ ﺷﺪه اﺳﺖ؛ زﻳﺮا ﻧﻘﺼﺶ را ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻚ‪.‬‬
‫دوم‪ :‬ﺗﺎ ﺣﺪ ﺗﻮان از ﻧﺼﻴﺤﺖ در ﺟﻤﻊ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﻦ‪ .‬ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻲﺳﺮاﻳﺪ‪:‬‬
‫وﺟﻨﺒﻨــــــــــــﻲ اﻟﻨﺼــــــــــــﻴﺤﺔ ﰲ ﲨﺎﻋــــــــــــﺔ‬ ‫ﺗﻐﻤــــــــــﺪﲏ ﺑﻨﺼــــــــــﺤﻚ ﰲ اﻧﻔـــــــــــﺮادي‬
‫ﻣــــــــــﻦ اﻟﺘــــــــــﻮﺑﻴﺦ ﻻ أرﴈ اﺳــــــــــﺘﲈﻋﻪ‬ ‫ﻓـــــــﺈن اﻟﻨﺼـــــــﺢ ﺑـــــــﲔ اﻟﻨـــــــﺎس ﻧـــــــﻮع‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮاي ﺗﻨﻬﺎﺑﻮدﻧﻢ ﻧﮕﻬﺪار و از ﻧﺼﻴﺤﺖ و اﻧﺪرز ﻣـﻦ در ﺟﻤـﻊ‬
‫اﺟﺘﻨﺎب ﻛﻦ«‬
‫»زﻳﺮا ﻧﺼﻴﺤﺖ در ﺟﻤﻊ ﻣﺮدم‪ ،‬ﻧﻮﻋﻲ از ﺗﻮﺑﻴﺦ و ﻧﻜﻮﻫﺶ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻣـﻦ از ﺷـﻨﻴﺪن آن‬
‫راﺿﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮم«‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪222‬‬

‫ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻳﻚ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺮدم ﮔﺴﺘﺮش ﭘﻴـﺪا ﻛـﺮد و ﺷـﻤﺎ ﻧﺎﭼـﺎر ﺷـﺪﻳﺪ ﺗـﺎ در‬
‫ﻣﻸﻋﺎم ﺑﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ و اﻧﺪرز ﺑﭙﺮدازﻳﺪ ﭘﺲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﺎﻋﺪه ﻋﻤﻞ ﻛﻦ‪ :‬ﭼﺮا ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم ﭼﻨـﻴﻦ و‬
‫ﭼﻨﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺟﻠﻮﺗﺮ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻧﻜﻮﻫﺶ ﺷﻼﻗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻜﻮﻫﺶﻛﻨﻨﺪه آن را ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ او را ﻣﻼﻣـﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﻛﻮﺑﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﺜﺮت ﻧﻜﻮﻫﺶ ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻧﺠﺎم دادهاﻧـﺪ‪ .‬ﺣـﺎل آن‬
‫ﻛﻪ ﺳﺮزﻧﺶ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي را ﺗﻘﺪﻳﻢ و ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﻣﺮدم را ﻣﺘﻨﻔﺮ ﻛـﺮده و از ﺧـﻮد ﻓـﺮاري‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﻓﻘﻴﺮي از ﺧﺎﻧﻮادهاش ﺟﺪا ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺷﻬﺮ دﻳﮕﺮي رﻓﺖ و در آﻧﺠﺎ‬
‫ﺑﻪ راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺗﺮﻳﻠﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺴﺘﻪ و ﻛﻮﻓﺘـﻪ ﺑـﻮد‪ ،‬ﺳـﻮار‬
‫ﺗﺮﻳﻠﻲ ﺷﺪ و در ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺮ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﻴﻦ دو ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ اﻓﺘﺎد‪.‬‬
‫در ﺣﻴﻦ راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺧﻮاب ﺑﻪ ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﻏﻠﺒﻪ ﻛﺮد و ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺧﻮاﺑﺶ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦ را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺮد‪ .‬و از ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺟﻠﻮﻳﻲ ﺳﺒﻘﺖ ﮔﺮﻓﺖ ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺘﻮﺟـﻪ ﺷـﻮد‬
‫ﻛﻪ از ﺟﻠﻮ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦِ ﺳﻮاري ﻛﻪ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﺳﺮﻧﺸﻴﻦ دارد ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷـﺨﺺ ﺗـﻼش ﻛـﺮد‬
‫آنﻫﺎ را ﻧﺠﺎت دﻫﺪ اﻣﺎ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﺗﺮﻳﻠﻲ او ﺷﺎخ ﺑﻪ ﺷـﺎخ ﺑـﻪ ﺳـﻮاري ﺧـﻮرد و ﮔـﺮد و‬
‫ﺧﺎك ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﻣﺮدم از ﻫﺮ ﻃﺮف ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎيﺷـﺎن را ﭘـﺎرك ﻧﻤﻮدﻧـﺪ و ﺑـﻪ ﻣﺤـﻞ ﺣﺎدﺛـﻪ‬
‫آﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫راﻧﻨﺪه ﺗﺮﻳﻠﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪ و ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﻮاري ﻧﮕﺎه ﻛﺮد ﺗﺎ ﻫﺮﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﺳﺮﻧﺸـﻴﻦ آن ﻣﺎﺷـﻴﻦ‬
‫ﺟﺎن ﺑﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ! ﻣﺮدم آنﻫﺎ را از ﻣﺎﺷﻴﻦﺷﺎن ﺑﻴﺮون آوردﻧـﺪ و ﺑـﻪ اورژاﻧـﺲ ﺗﻤـﺎس ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪.‬‬
‫راﻧﻨﺪه ﺗﺮﻳﻠﻲ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪاي ﻧﺸﺴﺖ و ﻣﻨﺘﻈﺮ رﺳﻴﺪن اورژاﻧﺶ ﺷﺪ و در اﻳﻦ ﻓﻜﺮ ﻓﺮو رﻓﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎﻣﺶ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﺧﻮاﻫﺪ اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ؟ ﺑﻪ زﻧﺪان ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ ﻳﺎ دﻳـﻪي ﺑـﺮ ﮔـﺮدﻧﺶ ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫اﻓﺘﺎد‪ ،‬و در ﻣﻮرد ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ و ﻫﻤﺴﺮ ﺑﻴﭽﺎرهاش ﻧﮕﺮان ﺑﻮد و از ﻫﺮ ﻃﺮف ﻛـﻮهﻫـﺎي‬
‫ﻏﻢ و اﻧﺪوه ﺑﺮ او ﻫﺠﻮم آوردﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪223‬‬ ‫ﻣﺮا ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻧﻜﻦ! ﻗﻀﻴﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‬

‫ﻣﺮدم از ﻛﻨﺎر او رد ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و او را ﺑﻪ ﺑﺎد ﻣﻼﻣﺖ و ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﮕﻔﺘﺎ! آﻳﺎ اﻳﻦ‬
‫وﻗﺖ ﻧﻜﻮﻫﺶ و ﻣﻼﻣﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﻜﺎن ﻧﺪارد اﻧﺪﻛﻲ آن را ﺑﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ اﻧﺪازﻳﺪ؟ ﻳﻜﻲ ﻣﻲﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﭼﺮا ﺳﺮﻋﺖ رﻓﺘﻲ؟ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺳﺮﻋﺖ! دﻳﮕﺮي ﻣـﻲﮔﻔـﺖ‪» :‬ﻣﺴـﻠﻤﺎً ﺗـﻮ ﺧـﻮاب‬
‫ﺑﻮدي و ﺑﺎزﻫﻢ ﺑﻪ راﻧﻨﺪﮔﻲ اداﻣﻪ دادي‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻨﺖ را ﭘﺎرك ﻣﻲﻛﺮدي و اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻣـﻲﻛـﺮدي«‬
‫ﺳﻮﻣﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻪ اﻓﺮادي ﻣﺜﻞ ﺗﻮ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﻮاﻫﻲ ﻧﺎﻣـﻪ داده ﺷـﻮد« ﻫﻤﮕـﻲ آنﻫـﺎ ﺟﻤـﻼت‬
‫ﺗﻨﺪي را ﻋﻠﻴﻪ او اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻠﻮ از ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﻓﺮﻳﺎد ﺑﻮد‪ ،‬ﻣـﺮد ﺑﻴﭽـﺎره اﻓﺴـﺮده و‬
‫ﭘﺮﻳﺸﺎن و ﺧﺎﻣﻮش ﺑﺮ ﺳﻨﮕﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺳﺮش را ﺑﺮ دﺳﺘﺶ ﺗﻜﻴﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد و ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑـﻪ‬
‫ﭘﻬﻠﻮﻳﺶ اﻓﺘﺎد و ﻣ‪‬ﺮد! آنﻫﺎ او را ﺑﺎ ﻣﻼﻣﺖﻫﺎيﺷﺎن ﻛﺸﺘﻨﺪ و اﮔﺮ ﺻﺒﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧـﺪ ﺑـﺮاي او و‬
‫آنﻫﺎ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﺧﻮدﺗﺎن را در ﻣﻮﺿﻊ اﺷﺘﺒﺎهﻛﻨﻨﺪهاي ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺮار دﻫﻴﺪ‬
‫و از دﻳﺪﮔﺎه او ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع وي ﺑﻴﻨﺪﻳﺶ! زﻳﺮا ﮔﺎﻫﻲ وﻗﺖ اﮔﺮ ﺷـﻤﺎ ﺑـﻪ ﺟـﺎي او ﺑﻮدﻳـﺪ در‬
‫اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺰرﮔﺘﺮي از اﺷﺘﺒﺎه او ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻴﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻫﻤﻪي اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮارد را ﻣﺮاﻋﺎت ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ از ﺧﻴﺒﺮ ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ ،‬ﻣﺴـﻴﺮ‬
‫راه ﭼﻨﺎن ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ و ﭼﻮن ﺷﺐ ﻓﺮا رﺳـﻴﺪ در ﺟـﺎﻳﻲ ﻣﻨـﺰل ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ ﺗـﺎ‬
‫اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻧﻤﻮده و ﺑﺨﻮاﺑﻨﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺷﺐ را ﭘﺎﺳـﺒﺎﻧﻲ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ ﺗـﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز ﻓﺠﺮ ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻧﺮوﻳﻢ‪ .‬ﺑﻼل ‪ ‬ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣـﻦ‬
‫ﺷﺐ را از ﻃﺮف ﺷﻤﺎ ﭘﺎﺳﺒﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻟﺬا رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬دراز ﻛﺸﻴﺪ و ﻣﺮدم از ﺳﻮاريﻫﺎيﺷﺎن ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪه و ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻼل ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺑﻪ ﻧﻤﺎز اﻳﺴﺘﺎد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﻗﺒﻼ از ﻃﻲ ﻣﺴﻴﺮ ﻃﻮﻻﻧﻲ‬
‫ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﻧﺸﺴﺖ و ﺟﻬﺖ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﺑﻪ ﺷﺘﺮش ﺗﻜﻴﻪ ﻧﻤﻮد و روﻳﺶ را ﺑﻪ ﺳـﻤﺖ‬
‫ﻓﺠﺮ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ آن ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺧﻮاب ﺑﻪ ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﻏﻠﺒﻪ ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺧﺴﺘﻪ و ﻛﻮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺧﻮاب ﺑﻼل و اﺻﺤﺎب ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷـﺪ و‬
‫ﺷﺐ ﮔﺬﺷﺖ و ﺻﺒﺢ ﻃﻠﻮع ﻛﺮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺧﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺟـﺰ ﺗـﭙﺶ آﻓﺘـﺎب ﻛﺴـﻲ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪224‬‬

‫آنﻫﺎ را ﺑﻴﺪار ﻧﻜﺮد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻴﺪار ﺷﺪ و ﻣﺮدم از ﺧﻮابﺷﺎن ﭘﺮﻳﺪﻧﺪ ﭼﻮن ﺧﻮرﺷـﻴﺪ‬
‫را دﻳﺪﻧﺪ آﺷﻔﺘﻪ ﮔﺸﺘﻨﺪ و ﺑﮕﻮﻣﮕﻮيﺷﺎن ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺖ و ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ ﺑﻼل ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رو ﺑﻪ ﺑﻼل ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻼل ﺗﻮ ﺑـﺎ ﻣـﺎ ﭼﻜـﺎر ﻛـﺮدي؟ ﺑـﻼل ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺮ واﻗﻌﻴﺖ را ﺷﻔﺎف و ﺻﺮﻳﺢ ﺑﻴﺎن ﻛﺮد و ﭘﺎﺳﺦ داد‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! آن ﻛـﻪ ﺷـﻤﺎ را ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮاب ﺑﺮد‪ ،‬ﻣﺮا ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﻮاب ﺑﺮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬ﻣﻦ اﻧﺴﺎن ﺑﻮدم و ﻛﻮﺷﻴﺪم ﺑﺎ ﺧﻮاب ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻨﻢ‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ و ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺧﻮاب ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻏﻠﺒﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﺮ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻏﻠﺒﻪ ﻛﺮد! آﻧﺤﻀﺮت‪‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬راﺳﺖ ﮔﻔﺘﻲ و آﻧﮕﻬﻲ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬زﻳﺮا در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻜﻮﻫﺶ ﭼﻪ ﻓﺎﻳﺪهاي دارد‪ .‬وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬دﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم آﺷﻔﺘﻪ‬
‫ﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻛﻮچ ﻛﻨﻴﺪ و آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻛﻮچ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آنﻫـﺎ اﻧـﺪﻛﻲ راه را ﻃـﻲ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ و در‬
‫ﺟﺎﻳﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮود آﻣﺪ و ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﻓﺮود آﻣﺪﻧﺪ و آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑـﻪ اﺗﻔـﺎق اﺻـﺤﺎب‬
‫وﺿﻮ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﻤﺎز را اﻣﺎﻣﺖ ﻛﺮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺳﻼم ﮔﻔـﺖ رو ﺑـﻪ ﻣـﺮدم ﻛـﺮد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮﮔﺎه ﺷﻤﺎ ﻧﻤﺎز را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدﻳـﺪ‪ ،‬ﭘـﺲ ﻫﺮﮔـﺎه ﻛـﻪ آن را ﺑـﻪ ﻳـﺎد آوردﻳـﺪ آن را‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬آري‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﭼﻪﻗﺪر ﺧﺮدﻣﻨﺪ و ﺑﺎﺣﻜﻤـﺖ ﺑـﻮده و ﻣﺪرﺳـﻪاي‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه و رﻫﺒﺮ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ رؤﺳﺎي اﻣﺮوز ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﻟﺤﻈﻪاي ﻋﺼﺎي ﻧﻜﻮﻫﺶ و ﺗـﻮﺑﻴﺦ در دﺳـﺖﺷـﺎن ﻧﺒﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﺟﺎي زﻳﺮدﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﻗﺮار ﻣﻲداد و ﺑﺎ ﻓﻜﺮ و اﻧﺪﻳﺸﻪي آﻧﺎن ﻣـﻲاﻧﺪﻳﺸـﻴﺪ‬
‫و ﻗﺒﻞ از ﺟﺎنﻫﺎ ﺑﺎ ﻗﻠﺐﻫﺎ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﻲداﻧﺴـﺖ ﻛـﻪ آنﻫـﺎ ﺑﺸـﺮﻧﺪ و دﺳـﺘﮕﺎه و ﭼﻴـﺰ‬
‫ﺑﻲﺟﺎن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ!‬
‫ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ ﻫﺠﺮي روم ﻟﺸﻜﺮي ﮔﺮد آورد و ﺟﻬﺖ ﻧﺒﺮد ﺑﺎ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ‪ ‬و اﺻـﺤﺎﺑﺶ آن را‬
‫رواﻧﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬در رواﻳﺘﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻟﺸﻜﺮي را ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آﻧﺎن ﻣﺠﻬﺰ ﻧﻤـﻮد‬
‫و ﻣﺮدم را ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺳﻪ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ را ﮔـﺮد آوردﻧـﺪ و آﻧـﺎن را ﺑـﻪ اﺳـﻠﺤﻪ و‬
‫اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﺑﺴﺎط ﺑﻮد آﻣﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪ آﻧﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﻴﺮ ﺷﻤﺎ زﻳﺪ ﺑﻦ ﺣﺎرﺛـﻪ اﺳـﺖ و اﮔـﺮ‬
‫زﻳﺪ ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﻴﺮ ﺷﻤﺎ ﺟﻌﻔﺮ ﺑﻦ اﺑﻲ ﻃﺎﻟﺐ اﺳﺖ و اﮔﺮ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﺑﺮاي ﺟﻌﻔﺮ ﭘﻴﺶ آﻣﺪ‪ ،‬ﭘﺲ‬
 ‫‪225‬‬ ‫ﻣﺮا ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻧﻜﻦ! ﻗﻀﻴﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‬

‫ﺑﻌﺪ از او ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ رواﺣﻪ اﻣﻴﺮ ﺷﻤﺎﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬ﺟﻬﺖ ﺑﺪرﻗﻪي آنﻫﺎ ﺑﻴﺮون‬
‫آﻣﺪ و ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺮون ﺷﺪﻧﺪ و آنﻫﺎ را ﺑﺪرﻗﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧـﺪ و ﻣـﻲﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻫﻤﺮاﻫﺘـﺎن‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و از ﺷﻤﺎ دﻓﺎع ﻛﻨﺪ و ﺷﻤﺎ را ﺻﺎﻟﺢ و ﻧﻴﻚ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺎ ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬ﻋﺒﺪاﷲ ﺑـﻦ رواﺣـﻪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺸﺘﺎق ﺷﻬﺎدت ﺑﻮد اﺷﻌﺎري ﺑﺪﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﺳﺮود‪:‬‬
‫وﴐﺑـــــــﺔ ذات ﻓـــــــﺮغ ﺗﻘـــــــﺬف اﻟﺰﺑـــــــﺪا‬ ‫ﻟﻜﻨﻨـــــــــﻲ أﺳـــــــــﺄل اﻟـــــــــﺮﲪﻦ ﻣﻐﻔـــــــــﺮة‬
‫ﺑﻀـــــــــﺮﺑﺔ ﺗﻨﻔــــــــﺬ اﻷﺣﺸــــــــﺎء واﻟﻜﺒــــــــﺪا‬ ‫أو ﻃﻌﻨـــــــــﺔ ﺑﻴـــــــــﺪي ﺣـــــــــﺮان ﳎﻬـــــــــﺰة‬
‫ﻳـــــﺎ أرﺷـــــﺪ اﷲ ﻣـــــﻦ ﻏـــــﺎز وﻗـــــﺪ رﺷـــــﺪا?‬ ‫ﺣﺘــــــﻰ ﻳﻘــــــﺎل إذا أﻣــــــﺮوا ﻋــــــﲆ ﺟــــــﺪﺛﻲ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اﻣﺎ ﻣﻦ از ﺧﺪاوﻧﺪ رﺣﻤﺎن ﺑﺨﺸﺶ و ﺿﺮﺑﻪي ﺷﻜﺎﻓﻨﺪهاي ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﺧـﻮن از‬
‫ﺑﺪﻧﻢ ﻓﻮاره ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﭼﻨﺎن ﻧﻴﺰهاي ﺑﻪ ﻣﻦ اﺻﺎﺑﺖ ﻛﻨﺪ ﻛـﻪ رودهﻫـﺎ و ﺟﮕـﺮم را ﭘـﺎره ﻛﻨـﺪ‪ .‬و‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم از ﻛﻨﺎر ﻗﺒﺮم ﺑﮕﺬرﻧﺪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ :‬اي ﺟﻨﮕﺠﻮ! ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را ﺳﺮاﻓﺮاز و ﻛﺎﻣﻴـﺎب‬
‫ﻛﻨﺪ واﻗﻌﺎً ﺗﻮ ﺳﺮاﻓﺮاز و ﻛﺎﻣﻴﺎب ﺑﻮدي«‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻟﺸﻜﺮ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﻣﻮﺗﻪ« رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺮدﻳﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪي »ﻣﻌـﺎن«‬
‫در ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺷﺎم ﻓﺮود آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ آﻧﺎن ﺧﺒﺮ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﻗﻞ ﭘﺎدﺷﺎه روم در ﻣﻨﻄﻘﻪي ﺑﻠﻘـﺎء ﺑـﺎ‬
‫ﺻﺪ ﻫﺰار ﺳﭙﺎﻫﻲ اردو زده اﺳﺖ و از ﻗﺒﺎﺋﻞ اﻃﺮاف ﻧﻴﺰ ﺻﺪ ﻫـﺰار ﻧﻴـﺮوي دﻳﮕـﺮ ﺑـﻪ آنﻫـﺎ‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻟﺸﻜﺮ روم ﻣﺘﺸﻜﻞ از دوﻳﺴﺖ ﻫﺰار ﺳﭙﺎﻫﻲ ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑـﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن آﮔﺎﻫﻲ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬دو ﺷﺐ در ﻣﻨﻄﻘﻪي »ﻣﻌﺎن« ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ و اﻧﺪﻳﺸﻴﺪﻧﺪ ﻛـﻪ آﻳـﺎ ﺑـﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺰرگ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﺮاي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺎﻣﻪاي ﻣﻲﻧﻮﻳﺴـﻴﻢ و‬
‫او را از ﺗﻌﺪاد ﻟﺸﻜﺮ دﺷﻤﻦ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ اﻓﺮادي را ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﺎ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺪ ﻳﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﺮآﻧﭽﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ دﺳﺘﻮرﻣﺎن ﻣﻲدﻫﺪ و ﻣﺎ ﻓﺮﻣﺎن او را اﺟﺮا ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺳﺨﻨﺎن زﻳﺎدي را رد و ﺑﺪل ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ رواﺣﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ‬
‫و ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي ﻣﺮدم! ﺷﻤﺎ از ﭼﻪ ﻣـﻲﺗﺮﺳـﻴﺪ؟ ﺷـﻤﺎ ﺑـﺮاي ﭼـﻪ ﻫـﺪﻓﻲ ﺑﻴـﺮون‬
‫آﻣﺪهاﻳﺪ؟ ﻣﻘﺼﻮد ﺷﻤﺎ ﺷﻬﺎدت در راه ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﻓﺮار ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ ﻫﺮﮔﺰ ﻣـﺎ ﺑـﺎ ﻣـﺮدم‬
‫ﺑﺎﻗﻮت و ﻛﺜﺮت ﺟﻬﺎد ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ دﻳﻨﻲ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﻢ ﻛﻪ اﷲ ﻣﺎ را ﺑﻪ وﺳـﻴﻠﻪي‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪226‬‬

‫آن ﮔﺮاﻣﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ راه ﺑﻴﻔﺘﻴﺪ از ﻣﻴﺎن دو ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ ﻳﻜﻲ ﺣﺘﻤﻲ اﺳﺖ ﻳﺎ ﺷﻬﺎدت و ﻳﺎ‬
‫ﻓﺘﺢ و ﭘﻴﺮوزي‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ رواﺣﻪ ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻟﺸـﻜﺮ‬
‫روم ﺑﻪ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﻣﻮﺗﻪ« رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻟﺸﻜﺮ دﺷﻤﻦ ﭼﻨﺎن ﺑﺰرگ ﺑﻮد ﻛـﻪ از ﺣـﺪ و‬
‫ﻣﺮز ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻀﺮت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ‪ ‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ در ﻏﺰوه ﻣﻮﺗﻪ ﺣﻀﻮر داﺷـﺘﻢ وﻗﺘـﻲ‬
‫ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺎ آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻛﺜـﺮت ﺳـﭙﺎﻫﻲ‪ ،‬اﺳـﻠﺤﻪ‪ ،‬ﺣﻴﻮاﻧـﺎت‪ ،‬اﺑﺮﻳﺸـﻢ‬
‫درﺷﺖ و ﻧﺎزك و ﻃﻼ ﺟﻠﻮ و ﻋﻘﺐ آنﻫﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬آﻧﮕﺎه ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ ﺑﺮق زد‪ .‬ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻦ‬
‫ارﻗﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﮔﻮﻳﺎ ﺗﻮ ﻟﺸﻜﺮﻫﺎي زﻳﺎدي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻠـﻪ‪.‬‬
‫او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ در ﻏﺰوه ﺑﺪر ﻫﻤﺮاه ﻣﺎ ﻧﺒﻮدي‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻛﺜﺮت ﭘﻴﺮوز ﻧﻤـﻲﺷـﻮﻳﻢ‪ .‬ﺳـﭙﺲ دو‬
‫ﻟﺸﻜﺮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﺒﺮد درﮔﺮﻓﺖ‪ .‬زﻳﺪ ﺑﻦ ﺣﺎرﺛﻪ ﺑـﺎ ﭘـﺮﭼﻢ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﺟﻬﺎد ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ از ﻫﺮ ﻃﺮف ﻧﻴﺰهﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي او ﺳﺮازﻳﺮ ﺷﺪﻧﺪ و او ﺑﻪ زﻣـﻴﻦ اﻓﺘـﺎد و‬
‫ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺟﻌﻔﺮ در ﻛﻤﺎل ﺷﺠﺎﻋﺖ ﭘﺮﭼﻢ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺒﻲ ﻛﻪ ﺷﻘﺮاء ﻧـﺎم‬
‫داﺷﺖ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺷﻌﺎر را ﻣﻲﺳﺮود ﺑﻪ ﺳﭙﺎه دﺷﻤﻦ ﺣﻤﻠﻪور ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﻴﺒـــــــــــــــــﺔ وﺑـــــــــــــــــﺎرد ﴍاﲠـــــــــــــــــﺎ‬ ‫ﻳـــــــــــﺎ ﺣﺒـــــــــــﺬا اﳉﻨـــــــــــﺔ واﻗﱰاﲠـــــــــــﺎ‬
‫ﻛــــــــــــــــﺎﻓﺮة ﺑﻌﻴــــــــــــــــﺪة أﻧﺴــــــــــــــــﺎﲠﺎ‬ ‫واﻟـــــــــﺮوم روم ﻗـــــــــﺪ دﻧـــــــــﺎ ﻋـــــــــﺬاﲠﺎ‬

‫ﻋـــــــــــــــﲇ إن ﻻﻗﻴﺘﻬـــــــــــــــﺎ ﻗﺮاﲠـــــــــــــــﺎ‬

‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اي ﻣﺮدم! ﭼﻪﻗﺪر ﺧﻮب اﺳﺖ ﺑﻬﺸﺖ و ﻧﺰدﻳﻚﺷﺪن ﺑﻪ آن و ﭼﻪﻗﺪر ﺧﻨﻚ اﺳﺖ‬
‫آب آن‪ .‬و روم اﺳﺖ و ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻋﺬاب آن ﻓﺮا رﺳﻴﺪه اﺳﺖ و ﻛﺎﻓﺮ اﺳﺖ و ﻧﺴﺐﻫﺎيﺷﺎن دور‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ ﻣﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪم آنﻫﺎ را ﺑﻜﺸﻢ«‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﺟﻌﻔﺮ ﭘﺮﭼﻢ را ﺑﻪ دﺳﺖ راﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ و ﻛﻔﺎر دﺳﺖ راﺳﺖ او را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ او‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺮﭼﻢ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﭼﭗ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺎز ﻛﻔﺎر اﻳﻦ دﺳﺖ او را ﻧﻴﺰ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪ ،‬ﺳـﭙﺲ‬
‫او ﺑﺎ ﻫﺮدو ﺑﺎزوش ﭘﺮﭼﻢ را ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺳﻲ و ﺳﻪ ﺳـﺎل ﻋﻤـﺮ‬
‫داﺷﺖ‪.‬‬
 ‫‪227‬‬ ‫ﻣﺮا ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻧﻜﻦ! ﻗﻀﻴﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‬

‫اﺑﻦ ﻋﻤﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬در آن روز ﻣﻦ ﺑﺮ ﻧﻌﺶ ﺟﻌﻔﺮ اﺛﺮ ﭘﻨﺠﺎه ﺷﻤﺸﻴﺮ و ﺗﻴﺮ را ﺑـﺮ ﭘﻴﻜـﺮ او‬
‫ﺷﻤﺮدم ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﭘﺸﺘﺶ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻮد و ﺧﺪاوﻧـﺪ در ﻋـﻮض ﺑـﻪ او دو ﺑـﺎل ﭘـﺎداش داد ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫وﺳﻴﻠﻪي آن در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ ﻫﺮﺟﺎ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﭘﺮواز ﻛﻨﺪ و ﺳﭙﺲ در ﻫﻤﺎن روز ﻳﻚ روﻣﻲ ﺑـﻪ‬
‫او ﺿﺮﺑﻪاي وارد ﻧﻤﻮد و او را ﺑﻪ دو ﻧﺼﻒ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻛﺸﺘﻪﺷﺪن ﺟﻌﻔﺮ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ رواﺣﻪ‬
‫ﭘﺮﭼﻢ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ و ﺳﻮار ﺑﺮ اﺳﺐ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺳﻮي ﻟﺸﻜﺮ دﺷﻤﻦ ﺗﺎﺧﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻔﺴـﺶ‬
‫ﺑﻪ او وﺳﻮﺳﻪ اﻧﺪاﺧﺖ و دﭼﺎر دو دﻟﻲ و ﺗﺮدﻳﺪ ﺑﻮد‪ .‬آﻧﮕﺎه اﻳﻦ اﺷﻌﺎر را ﺳﺮود‪:‬‬
‫ﻟﺘﻨـــــــــــــــــــــــــﺰﻟﻦ أو ﻟﺘﻜﺮﻫﻨـــــــــــــــــــــــــﻪ‬ ‫أﻗﺴــــــــــﻤﺖ ﻳــــــــــﺎ ﻧﻔــــــــــﺲ ﻟﺘﻨﺰﻟﻨــــــــــﻪ‬
‫ﻣــــــــــــــﺎﱄ أراك ﺗﻜــــــــــــــﺮﻫﲔ اﳉﻨــــــــــــــﺔ‬ ‫إن أﺟﻠــــــــﺐ اﻟﻨــــــــﺎس وﺷــــــــﺪوا اﻟﺮﻧــــــــﺔ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اي ﻧﻔﺲ! ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﻨﮓ داﺧﻞ ﺷـﻮي ﭼـﻪ ﺧـﻮش ﺑﺎﺷـﻲ ﻳـﺎ‬
‫ﻧﺎﺧﻮش‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻦ ﻛﻪ ﻛﺎﻓﺮان ﺳﺨﺖ ﺑﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺣﻤﻠﻪور ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻮ را ﭼﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻬﺸﺖ را ﻧﻤﻲﭘﺴﻨﺪي«‪.‬‬
‫و ﺳﭙﺲ دو رﻓﻴﻘﺶ ﻳﻌﻨﻲ زﻳﺪ و ﺟﻌﻔﺮ را ﺑﻪ ﻳﺎد آورد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻫـــــــﺬا ﲪـــــــﺎم اﳌـــــــﻮت ﻗـــــــﺪ ﺻـــــــﻠﻴﺖ‬ ‫ﻳـــــــــــﺎ ﻧﻔـــــــــــﺲ إﻻ ﺗﻘـــــــــــﺘﲇ ﲤـــــــــــﻮﰐ‬
‫إن ﺗﻔﻌــــــــــــــﲇ ﻓﻌﻠﻬــــــــــــــﲈ ﻫــــــــــــــﺪﻳﺖ‬ ‫وﻣـــــــــــﺎ ﲤﻨﻴـــــــــــﺖ ﻓﻘـــــــــــﺪ أﻋﻄﻴـــــــــــﺖ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اي ﻧﻔﺲ! اﮔﺮ اﻣﺮوز ﻛﺸﺘﻪ ﻧﺸﻮي ﺣﺘﻤﺎ روزي ﺧﻮاﻫﻲ ﻣﺮد و اﻳـﻦ ﺣﻤـﺎم ﻣـﺮگ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬و ﻫﺮآﻧﭽﻪ را آرزو ﻛﻨﻲ داده ﻣﻲﺷﻮي و اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻜﻨﻲ ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ آن رﻫﻨﻤﻮن ﺷﻮي«‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ از اﺳﺒﺶ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪ و وﻗﺘﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ اﻳﺴﺘﺎد‪ ،‬ﻋﻤﻮزادهاش ﺗﻜﻪ ﮔﻮﺷـﺘﻲ آورد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﻤﺮت را ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺤﻜﻢ ﻛﻦ؛ زﻳﺮا ﭼﻨﺪ روزي اﺳـﺖ ﻛـﻪ دﭼـﺎر ﺳـﺨﺘﻲ و ﮔﺮﺳـﻨﮕﻲ‬
‫ﺑﻮدي‪ .‬آﻧﮕﺎه آن را ﺑﺮداﺷﺖ و ﺗﻜﻪاي از آن ﺟﺪا ﻛﺮد و در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم در ﮔﻮﺷﻪاي ﺷﻜﺴـﺖ‬
‫ﻣﺮدم ﺑﻪ ﮔﻮﺷﺶ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺗﻜﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻫﻨﻮز در دﻧﻴﺎ ﻫﺴﺘﻲ! ﻟـﺬا آن‬
‫را از دﺳﺘﺶ اﻧﺪاﺧﺖ و ﺷﻤﺸﻴﺮش را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﭘﻴﺶ رﻓﺖ و ﺑـﺎ ﻛﻔـﺎر ﺑـﻪ ﻧﺒـﺮد‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪228‬‬

‫ﭘﺮداﺧﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪ و ﭘﺮﭼﻢ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ زﻳﺮ ﭘﺎﻫﺎي اﺳﺐﻫﺎ اﻓﺘﺎد ﻛـﻪ ﻏﺒـﺎر ﺑـﺎﻻي آن‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﭘﻬﻠﻮان ﺷﺠﺎع ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻦ ارﻗﻢ ﺟﻠﻮ آﻣﺪ و ﭘﺮﭼﻢ را ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺖ و ﻓﺮﻳـﺎد زد‪:‬‬
‫اي ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن! اﻳﻦ ﭘﺮﭼﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻛﺴﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻣﻴـﺮ ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻴـﺪ‪ .‬ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺻﺪاﻳﺶ را ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺗﻮﻳﻲ اﻣﻴﺮ ﺗﻮ‪ .‬او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺧﺎﻟﺪ ﺑﻦ‬
‫وﻟﻴﺪ اﺷﺎره ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺧﺎﻟﺪ ﭘﺮﭼﻢ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ ﺑـﺎ ﺷـﺪت و ﻗـﻮت ﺗﻤـﺎم ﺟﻨﮕﻴـﺪ ﺗـﺎ ﺟـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻏﺰوه ﻣﻮﺗﻪ ﻧﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ در دﺳﺘﻢ ﺷﻜﺴﺘﻪ و ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ ﺷﺪ و ﺟﺰ ﻳـﻚ ﺷﻤﺸـﻴﺮك‬
‫ﻳﻤﻨﻲ ﭼﻴﺰي ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ و آﻧﮕﺎه ﺧﺎﻟﺪ ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آن ﺷﺐ ﺑـﻪ ﺳـﻮي ﻣﺪﻳﻨـﻪ ﺑـﺎزﮔﺮدد‪،‬‬
‫ﭼﻮن ﻣﺒﺎدا روﻣﻴﺎن ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺷﺒﻴﺨﻮن زﻧﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا وﻗﺘﻲ ﺻـﺒﺢ ﻛﺮدﻧـﺪ‪ .‬ﺧﺎﻟـﺪ ﻣﻮاﻗـﻊ ﻟﺸـﻜﺮ را‬
‫ﻋﻮض ﻧﻤﻮد و ﻣﻘﺪم ﻟﺸﻜﺮ را ﻣﺆﺧﺮ ﻧﻤﻮده و آﺧﺮ آن را ﻣﻘـﺪم ﻗـﺮار داد و ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ در‬
‫ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﺪﻧﺪ دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﺮوﻧﺪ و آﻧﺎن ﻛﻪ در ﻗﺴـﻤﺖ ﭼـﭗ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ راﺳﺖ اﻧﺘﻘﺎل داد‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﻧﺒﺮد در ﮔﺮﻓﺖ و روﻣﻴﺎن ﺑﻪ ﻣﻴﺪان آﻣﺪﻧﺪ ﻫﺮ ﻟﺸﻜﺮي از آﻧﺎن ﭘﺮﭼﻢﻫـﺎي ﺟﺪﻳـﺪي‬
‫را ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﻛﺎرزار ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ روﻣﻴﺎن ﺑﺮآﺷـﻔﺘﻨﺪ و ﺗـﺮس آنﻫـﺎ را ﻓـﺮا‬
‫ﮔﺮﻓﺖ و در ﻣﻴﺎن ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬دﻳﺸﺐ ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﻜﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا وﺣﺸـﺖزده‬
‫ﺷﺪه و از ﻧﺒﺮد ﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻓﺮاد زﻳﺎدي را ﺑﻪ ﻗﺘـﻞ رﺳـﺎﻧﺪﻧﺪ و ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن ﻓﻘـﻂ‬
‫دوازده ﻧﻔﺮ ﻛﺸﺘﻪ دادﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن روز ﺧﺎﻟﺪ ﻟﺸﻜﺮ را از ﻣﻴﺪان ﻛﺸﻴﺪه و راه ﻣﺪﻳﻨﻪ را در ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬ﭼـﻮن ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺪﻳﻨﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي آنﻫﺎ دوﻳﺪﻧﺪ و ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮدﻧﺪ و زﻧﺎن ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ ﺟﻠـﻮ‬
‫آنﻫﺎ آﻣﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﻃﺮف ﻟﺸﻜﺮ ﺧﺎك ﻣﻲرﻳﺨﺘﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اي ﻓﺮارﻳـﺎن! در راه ﺧـﺪا ﻓـﺮار‬
‫ﻛﺮدﻳﺪ؟! وﻗﺘﻲ اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻪ ﮔﻮش ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ‬رﺳﻴﺪ‪ .‬داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﺎرهاي ﺟﺰ ﻓـﺮار ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ و‬
‫آنﻫﺎ ﺗﺎ ﺣﺪ ﺗﻮان ﺗﻼش ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺧﺮج دادهاﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪229‬‬ ‫ﻣﺮا ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻧﻜﻦ! ﻗﻀﻴﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻓﺎع از آﻧﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬آنﻫﺎ ﻓﺮاري ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؛ ﺑﻠﻜـﻪ دوﺑـﺎره‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮي آنﻫﺎ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ إن ﺷﺎء اﷲ ﻋﺰوﺟﻞ‪ .‬آري‪ ،‬ﻛﺎر ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ و اﻳﻦﻫﺎ ﭘﻬﻠﻮاﻧـﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻧﺴﺎن ﺑﻮدﻧﺪ و اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺗﻮان آنﻫﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑـﺮ‬
‫ﺟﻨﺎزه ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﺎز داده ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﮔﺎﻫﻲ ﻛﺎر ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺳﺮزﻧﺶ دردي را درﻣﺎن‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﻮد ﻣﻨﻬﺞ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬وﻗﺘﻲ ﻛﻔﺎر ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ ﻛـﻪ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﻟﺸـﻜﺮي‬
‫ﺑﺴﻴﺞ ﻧﻤﻮده و ﺟﻬﺖ ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ رﻫﺴﭙﺎر ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺮس و وﺣﺸﺖ آنﻫﺎ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻟﺬا‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺳﻮي آنﻫﺎ ﻗﺎﺻﺪي ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ ﺑﻪ آنﻫﺎ اﻋﻼم ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﻫﺮﻛﺴﻲ وارد ﺧﺎﻧﻪاش ﺷﻮد و درش را از داﺧﻞ ﺑﺒﻨﺪد در اﻣﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻫﺮﻛﺴﻲ داﺧﻞ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺮود در اﻣﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬و ﻫﺮﻛﺴﻲ وارد ﺧﺎﻧﻪي اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﺮود در اﻣﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻣﺮدم ﺷﺮوع ﻧﻤﻮده و از ﺟﻠﻮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮار ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺷﻬﺴـﻮاران ﻗـﺮﻳﺶ‬
‫ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪﻧﺪ و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ او ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮﺧﻴﺰﻧﺪ؛ اﻣﺎ ﻗﻮمﺷﺎن اﻳﻦ ﻋﻤـﻞ آنﻫـﺎ را‬
‫اﻧﻜﺎر ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺟﺰ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮي از آنﻫﺎ در ﻣﻮﺿﻌﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺧﻨﺪﻣﻪ« ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺣﻤﺎس ﺑﻦ ﻗﻴﺲ اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد ﺑﻪ ﺻﻔﻮان و ﻋﻜﺮﻣﻪ ﻧﮕﺎه ﻛـﺮد دﻳـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺎﻧﻪﻫﺎيﺷﺎن ﻓﺮار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬او ﻧﻴﺰ ﭘﺎ ﺑـﻪ ﻓـﺮار ﮔﺬاﺷـﺖ و زود وارد‬
‫ﺧﺎﻧﻪاش ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮي زﻧﺶ داد ﻣﻲزد ﻛﻪ دروازه را ﺑﻪ روﻳﻢ ﺑﺒﻨﺪ؛ زﻳﺮا آنﻫـﺎ ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪:‬‬
‫ﻫﺮﻛﺴﻲ وارد ﺧﺎﻧﻪاش ﺷﻮد و در را ﺑﻨﺪد در اﻣﺎن اﺳﺖ‪ .‬آﻧﮕﺎه زﻧﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﻛﺠﺎﺳﺖ آن‬
‫ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻲ ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻲدﻫﻲ و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮﺧﻲ از آنﻫﺎ ﻣﺮا ﺧﺪﻣﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﻲ!‬
‫ﺣﻤﺎس ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫إذ ﻓــــــــــﺮ ﺻــــــــــﻔﻮان وﻓــــــــــﺮ ﻋﻜﺮﻣــــــــــﺔ‬ ‫إﻧـــــــﻚ ﻟـــــــﻮ ﺷـــــــﻬﺪت ﻳـــــــﻮم اﳋﻨﺪﻣـــــــﺔ‬
‫واﺳــــــــــﺘﻘﺒﻠﺘﻬﻢ ﺑﺎﻟﺴــــــــــﻴﻮف اﳌﺴــــــــــﻠﻤﺔ‬ ‫وأﺑـــــــــــﻮ ﻳﺰﻳـــــــــــﺪ ﻗـــــــــــﺎﺋﻢ ﻛﺎﳌﻮﲤـــــــــــﺔ‬
‫ﴐﺑـــــــــﺎ ﻓـــــــــﻼ ﻳﺴـــــــــﻤﻊ اﻷﻏﻤﻐﻤـــــــــﺔ‬ ‫ﻳﻘﻄﻌـــــــــــﻦ ﻛـــــــــــﻞ ﻋـــــــــــﺪو ﲨﺠـــــــــــﺔ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪230‬‬

‫ﱂ ﺗﻨﻄﻘـــــــــﻲ ﻓـــــــــﺎﻟﻠﻮم أدﻧـــــــــﻰ ﻛﻠﻤـــــــــﺔ‬ ‫ﳍــــــــــﻢ ﳖﻴــــــــــﺖ ﺧﻠﻔﻨــــــــــﺎ وﳘﻬﻤــــــــــﺔ‬

‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اﮔﺮ ﺗﻮ در ﻟﺤﻈﻪ ﺧﻨﺪﻣﻪ ﺣﻀﻮر ﻣﻲداﺷﺘﻲ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻛﻪ ﺻﻔﻮان و ﻋﻜﺮﻣﻪ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻓـﺮار‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬و اﺑﻮ ﻳﺰﻳـﺪ ﻫﻤﭽـﻮن ﺳـﺘﻮﻧﻲ اﺳـﺘﻮار ﺑـﻮد و ﺑـﺎ ﺷﻤﺸـﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن روﺑـﺮو‬
‫ﻣﻲﺷﺪي‪ .‬آﻧﺎن ﻫﺮ ﺑﺎزو و ﺟﻤﺠﻪ را ﺑﺎ ﭼﻨـﺎن ﺿـﺮﺑﻪاي ﻗﻄـﻊ ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺟـﺰ ﺻـﺪاي‬
‫وﺣﺸﺘﻨﺎك ﭼﻴﺰي ﺷﻨﻴﺪه ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﻣﺎ را ﭼﻮن ﺷﻴﺮ ﻏﺮان ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و )اﮔﺮ ﺗﻮ در‬
‫آﻧﺠﺎ ﻣﻲﺑﻮدي( ﺑﺎ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺳﺨﻨﻲ ﻣﺮا ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻧﻤﻲﻛﺮدي«‪.‬‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ اﮔﺮ زن او ﺷﺪت و ﺳﺨﺘﻲ ﻧﺒﺮد را ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻳﻚ ﻛﻠﻤﻪ ﻧﻜـﻮﻫﺶ را‬
‫ﺑﺮ زﺑﺎن ﻧﻤﻲآورد‪.‬‬
‫در ﻣﻮﺿﻊ دﻳﮕﺮي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ وارد ﺷﺪ و ﻗﻄﻌﺎً ﻋﻈﻤﺖ ﺑﻠـﺪاﻟﺤﺮام‬
‫را ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻧﺒـﺮد ﻣﺨﺘﺼـﺮي ﺑـﺎ ﻛﻔـﺎر رخ داد و ﺳـﭙﺲ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺧﺪاوﻧـﺪ روزي ﻛـﻪ‬
‫آﺳﻤﺎنﻫﺎ و زﻣﻴﻦ را آﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ را ﺣﺮام ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑـﺮاﻳﻢ ﺳـﺎﻋﺘﻲ از‬
‫روز ﺣﻼل ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﺻﺤﺎب ﻋﺮض ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺷﻤﺎ از ﻛﺸﺘﺎر ﻧﻬﻲ ﻛﺮدﻳﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﻟﺪ ﺑﻦ‬
‫وﻟﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻟﺸﻜﺮش ﺑﺎ ﻫﺮﻛﺴﻲ از ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺮد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬آﻧﮕـﺎه رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از اﺻﺤﺎب ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ ﺑﺮﺧﻴﺰ و ﻧﺰد ﺧﺎﻟـﺪ ﺑـﻦ وﻟﻴـﺪ ﺑـﺮو و ﺑـﻪ او ﺑﮕـﻮ‪:‬‬
‫دﺳﺖ از ﻛﺸﺘﺎر ﺑﻜﺸﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺮد ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺸﻐﻮل ﻧﺒـﺮد ﻫﺴـﺘﻨﺪ و‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻗﺮﻳﺶ دﺳﺘﻮر داده اﺳﺖ ﺗﺎ در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎيﺷﺎن ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﺸﺘﻪ ﻧﺸـﻮﻧﺪ‬
‫و ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺧﺎرج از ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺎﺷﺪ ﺳﺰاوار ﻛﺸﺘﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻓﺮد ﺳﺨﻦ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬را ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬دﺳﺘﺶ را از ﻛﺸﺘﺎر ﺑﻜﺸﺪ ﺑـﻪ ﺷـﻜﻠﻲ دﻳﮕـﺮ‬
‫ﻓﻬﻤﻴﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮﻛﺴﻲ را ﻛﻪ در ﺟﻠﻮ او ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﺑﻜﺸﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻮد دﺳﺖ از ﺷﻤﺸـﻴﺮ‬
‫ﺑﻜﺸﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻛﺴﻲ را ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ او ﻧﺒﺮد ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا آن ﻣﺮد ﻧـﺰد ﺧﺎﻟـﺪ آﻣـﺪ و ﻓﺮﻳـﺎد زد‪:‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻗﺪرت ﻳﺎﻓﺘﻲ او را ﺑﻜﺶ! ﻟﺬا ﺧﺎﻟﺪ ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻔـﺮ را ﺑـﻪ‬
‫ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪231‬‬ ‫ﻣﺮا ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻧﻜﻦ! ﻗﻀﻴﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‬

‫آﻧﮕﺎه ﻣﺮدي ﻧﺰد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! اﻳﻦ ﺧﺎﻟﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺒـﺮد ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﺎﻟﺪ در ﺣﺎل ﻧﺒـﺮد اﺳـﺖ در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ او را ﻧﻬـﻲ‬
‫ﻧﻤﻮدهآﻧﺪ؟! ﻟﺬا ﺷﺨﺼـﻲ را ﺑـﻪ ﺳـﻮي ﺧﺎﻟـﺪ ﻓﺮﺳـﺘﺎد ﺗـﺎ ﻧـﺰد او ﺑﻴﺎﻳـﺪ‪ .‬ﺧﺎﻟـﺪ ﺑـﻪ ﻣﺤﻀـﺮ‬
‫آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬آﻣﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﮕﺮ ﻣﻦ ﺗﻮ را از ﻗﺘﻞ و ﻛﺸﺘﺎر ﻧﻬﻲ ﻧﻜـﺮدم؟ ﺧﺎﻟـﺪ‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻓﻼﻧﻲ ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪ و ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺘﻮر داد ﺑـﻪ ﻫﺮﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻗﺪرت ﻳﺎﻓﺘﻲ او را ﺑﻜﺶ‪ .‬ﺑﺎز رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺷﺨﺼﻲ را در ﻃﻠﺐ آن ﻣﺮد ﻓﺮﺳـﺘﺎد او آﻣـﺪ و‬
‫ﺧﺎﻟﺪ را دﻳﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﮕﻔﺘﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻟﺪ ﺑﮕﻮ‪ :‬دﺳﺖ از ﻧﺒـﺮد ﺑـﺪار؟ در اﻳـﻦ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم آن ﺷﺨﺺ ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ ﭘﻲ ﺑﺮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻛﺎر ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳـﻮل اﷲ!‬
‫ﺷﻤﺎ ﻳﻚ اﻣﺮي ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻴﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ اﻣﺮ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ و اﻣﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﻻي اﻣﺮ ﺷﻤﺎ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﻦ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻣﮕﺮ آﻧﭽﻪ ﭘﻴﺶ آﻣﺪ‪ .‬رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺧـﺎﻣﻮش ﺷـﺪ و ﭼﻴـﺰي‬
‫ﻧﮕﻔﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﮔﺬرﮔﺎه زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻨﮕﺮد اﻳﻦ اﻣﺮ را ﺑﻪ ﺻﻮرت آﺷﻜﺎر ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﮔـﺎﻫﻲ‬
‫اوﻗﺎت اﻧﺴﺎن ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰي را ﻛﻪ در ﺗﻮاﻧﺶ ﺑﻮده اﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎ ﺟﻮاﻧﻲ ﺳﻮار ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ ﺷﺪم‪ .‬دﻳﺪم ﻛﻪ راﻧﻨﺪﮔﻲاش ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮب اﺳﺖ و ﻣـﻦ ﺧﺒـﺮ‬
‫داﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﻴﺶ او ﺗﺼﺎدف ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا از او ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺷﻤﺎ‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮب اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﻳﻚ ﻫﻔﺘـﻪ ﭘـﻴﺶ ﺗﺼـﺎدف ﻛـﺮدي؟ او ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑﺎﻳـﺪ ﺗﺼـﺎدف‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم! ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻋﺠﻴﺐ اﺳﺖ! او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ! ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺼﺎدف ﻣﻲﻛﺮدم ﻣـﻲداﻧـﻲ ﭼـﺮا؟ ﻣـﻦ‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﭼﺮا؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻨﻢ ﺑﺎﻻي ﭘﻠﻲ ﻣﻲرﻓﺘﻢ و ﺳﺮﻋﺘﻢ زﻳﺎد ﺑﻮد وﻗﺘﻲ از ﭘﻞ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬
‫آﻣﺪم دﻳﺪم در ﺟﻠﻮﻳﻢ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي زﻳﺎدي ﺗﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ و ﺑﻪ ﺻـﻒ اﻳﺴـﺘﺎدهاﻧـﺪ و ﺳـﺒﺐ‬
‫ﺗﻮﻗﻒ آنﻫﺎ را ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ آﻣـﺪه ﻳـﺎ اﻳﺴـﺖ ﺑﺎزرﺳـﻲ ﺑـﻮد‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﻫﺮﺣﺎل ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪232‬‬

‫ﺧﻼﺻﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﺷﺪم در ﺟﻠﻮي ﻣﻦ ﭼﻬﺎر ﻣﺴـﻴﺮ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻫﻤﮕـﻲ از‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﭘﺮ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﻦ اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻢ ﻛﻪ از ﻫﻤﮕﻲ اﻳﻦﻫﺎ ﺧﻮدم را ﻣﻨﺤـﺮف ﻧﻤـﻮده و از ﭘـﻞ‬
‫ﺧﻮدم را ﺑﻴﻨﺪازم ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﺮﻣﺰ را ﺗﺎ آﺧﺮ ﺑﮕﻴﺮم ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﺎﺷﻴﻦ در ﺟـﺎده ﺑـﺎزي‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و راه ﺳﻮم و آﺳﺎنﺗﺮﻳﻦ آن اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ آن را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪم‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬راه ﺳﻮم ﭼﻪ ﺑﻮد؟ او ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از ﭼﻬﺎر ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻛﻪ در ﺟﻠﻮﻳﻢ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺼﺎدف ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺧﻨﺪﻳﺪم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﺐ! ﺑﻌﺪش ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﺮدي؟ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣـﻦ‬
‫ﺗﺎ ﺣﺪ ﺗﻮان ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦ را ﻛﻢ ﻛﺮدم و ﻧﺎزلﺗﺮﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ را ﻛﻪ در ﺟﻠـﻮﻳﻢ ﺑـﻮد اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫ﻧﻤﻮدم و‪ ...‬ﺑﺎ او ﺗﺼﺎدف ﻛﺮدم! ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﻗﻮت ﺧﻨﺪﻳﺪ و ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺧﻨﺪﻳﺪم‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻌـﺪ از آن‬
‫در ﮔﻔﺘﻪاش اﻧﺪﻳﺸﻴﺪم و ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻛﻪ او زﻳـﺎد ﻣﺴـﺘﺤﻖ ﻧﻜـﻮﻫﺶ ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬ﺑـﺪﻳﻦ ﺟﻬـﺖ ﻛـﻪ‬
‫راهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺟﻠﻮش ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺸﻜﻼت راه ﺣﻠﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﭘﺪرش ﻋﺼﺒﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻤﺎم روشﻫﺎ او را ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﺎﻳﺪهاي در ﺑﺮ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﻜﺎر ﺑﻜﻨﺪ؟‬
‫ﻟﺤﻈﻪ‪...‬‬
‫»ﺧﻮدت را ﺑﻪ ﺟﺎي ﺷﺨﺺ ﻣﻼﻣﺖ ﺷﺪه ﻗﺮار ﺑﺪه و در دﻳﺪﮔﺎه و ﻧﻜﺘﻪ ﻧﻈﺮ او ﺑﻴﻨـﺪﻳﺶ‪،‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺮ او ﺣﻜﻢ ﻛﻦ«‪.‬‬
 ‫ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻃﺮف ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎش‬

‫ﻏﺮش ﺻﺪاﻳﺶ ﻛﺎﻣﻼً واﺿﺢ ﺑﻮد‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺪت ﺧﺸـﻤﮕﻴﻦ ﺑـﻮد‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﺗﺎ ﺣﺪ ﺗﻮان ﺧﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ را ﻛﺘﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺻﺪاي ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ »ﻓﻬﺪ« ‪ -‬ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑـﻪ آن‬
‫ﻋﺎدت ﻛﺮده ﺑﻮدم – ﻧﺒﻮد‪ .‬اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮدم ﻛﻪ از ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻧﺎراﺣﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ را آﻏﺎز‬
‫ﻧﻤﻮد و از ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ و ﺗﻌﺮض ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﻮد ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺻﺪاﻳﺶ ﺗﻨﺪﺗﺮ ﺷﺪ و ﺑﺎر ﺑﺎر ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ دﻋﻮﺗﮕﺮ ﻫﺴـﺘﻲ واﻓﻌـﺎل و ﻋﻤﻠﻜـﺮدت‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺴﺎب ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺟﻨﺎب اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ! ﻛﺎش ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ وارد ﻣﻮﺿـﻮع‬
‫ﻣﻲﺷﺪي؟ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻛﻪ در )‪ (...‬اﻳﺮاد ﻧﻤﻮدي و در آن ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدي‪ ...‬و ﻣﻦ ﺗﻌﺠـﺐ‬
‫ﻛﺮدم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻛﻲ ﭼﻨﻴﻦ اﺗﻔﺎﻗﻲ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﻴﺶ‪ .‬ﻣـﻦ ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬ﻣـﺪت ﻳـﻚ‬
‫ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ آن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﺮﻓﺘﻪام‪ .‬او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا ﺷﻤﺎ در آﻧﺠﺎ از ﻓﻼن ﻣﻮﺿﻮع ﺻﺤﺒﺖ‬
‫ﻛﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺮاﻳﻢ روﺷﻦ ﮔﺮدﻳﺪ ﺷﺎﻳﻌﻪاي ﺑﻪ دوﺳﺘﻢ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ و ﻧﺼﻴﺤﺖ و ﻣﻮﺿﻊﮔﻴﺮي و‬
‫ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ را ﺑﺮاﺳﺎس آن ﺑﻨﺎ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣـﻦ ﭘﻴﻮﺳـﺘﻪ دوﺳـﺘﺶ دارم؛ اﻣـﺎ‬
‫دﻳﺪﮔﺎه ﻣﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻮن درﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛـﻪ او ﻋﺠـﻮل اﺳـﺖ و ﻣﺎﻧﻨـﺪ اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪» :‬در ﻫﻴﺎﻫﻮ داد و ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲﭘﺮد«‪.‬‬
‫ﭼﻪﻗﺪر اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻊﮔﻴﺮيﻫﺎ و ﻧﻈﺮات ﺧـﻮﻳﺶ را ﺑﺮاﺳـﺎس ﺷـﺎﻳﻌﺎت ﺑﻨـﺎ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﻲ ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻣﻲآﻳﻨﺪ و ﺑﻌﺪﻫﺎ روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ آنﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺷﺎﻳﻌﻪاي رﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﭼﻪﻗﺪر ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺎﻳﻌﻪ در ﻗﻠﺐﺷﺎن ﺟﺎي ﻣﻲﮔﻴـﺮد‬
‫و ﺗﺼﻮرﺷﺎن را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮاﺳﺎس آن ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺎﻳﻌﻪ دروﻏﻲ ﺑـﻴﺶ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﺷﺎﻳﻌﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﻓﻼﻧﻲ ﭼﻨﻴﻦ و ﭼﻨﺎن ﻛـﺮد‪ .‬ﭘـﺲ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺧﻮدﺗﺎن را ﻧﺰد او ﺣﻔﻆ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﻗﺒﻞ از ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ در ﻣﻮرد او ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﺎﻳﻌﻪ ﻛﺎﻣﻼً‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﻴﺪ و ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﺷﻴﻮهي ﻧﺒﻮي‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪234‬‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪ ،‬دﻳﺪ ﻛـﻪ ژﻧـﺪهﭘـﻮش و‬
‫آﺷﻔﺘﻪ ﻇﺎﻫﺮ و ﻣﻮﻫﺎﻳﺶ ﭘﺮ ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ او ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻨﺪ ﺗـﺎ وﺿـﻌﻴﺖ‬
‫ﻇﺎﻫﺮياش را اﺻﻼح ﻧﻤﻮده و ﺳﺎﻣﺎن دﻫﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺷﺨﺺ در اﺻﻞ ﻓﻘﻴﺮ و‬
‫ﻧﺎدار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﺎل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ دارﻳﺪ؟ آن ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠـﻪ‪ .‬آﻧﺤﻀـﺮت ‪‬‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬داراي ﭼﻪ ﻧﻮع ﻣﺎل ﻫﺴﺘﻲ؟ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎل دارم از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬ﺷﺘﺮ‪ ،‬ﺑﺮده‪ ،‬اﺳﺐ‬
‫و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬وﻗﺘﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﺎل داده اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ اﺛـﺮ آن ﺑـﺮ‬
‫ﺗﻮ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﮔﺮدد‪ .‬ﺷﺘﺮان ﻗﻮﻣﺖ ﺑﭽﻪﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲزاﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﻮشﻫﺎيﺷﺎن ﺳـﺎﻟﻢ اﺳـﺖ و ﺗـﻮ ﺑـﻪ‬
‫ﭼﺎﻗﻮ ﻗﺼﺪ ﻣﻲﻛﻨﻲ و ﮔﻮش آنﻫﺎ را ﻣﻲﺑﺮي و ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ :‬اﻳﻦ ﺑﺤﻴﺮه اﺳﺖ و ﮔﻮﺷﺶ را ﭘﺎره‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻲ و ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ :‬اﻳﻦ ﺑﺮﻳﺪه اﺳﺖ و اﺳﺘﻔﺎدهي آن را ﺑﺮ ﺧﻮد و اﻫﻠﺖ ﺣﺮام ﻣـﻲﻛﻨـﻲ‪ .‬آن‬
‫ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻫﻤﺎﻧﺎ آﻧﭽﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ ﺗﻮ داده اﺳﺖ ﺑﺮاﻳـﺖ ﺣـﻼل اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﺮﻧـﺪه‬
‫ﺧﺪاي ﮔﺎﻧﻪ اﺳﺖ)‪.(1‬‬
‫در »ﻋﺎم اﻟﻮﻓﻮد« دﺳﺘﻪﻫﺎي زﻳﺎدي ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣـﻲﺷـﺪﻧﺪ و ﺑـﺎ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﺑﻴﻌﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻔﺮ آﻣﺪه و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ ﻳﺎ ﻋﻬﺪ و ﭘﻴﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫روزي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ »وﻓﺪ ﺻﺪف« آﻣﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً ﺑـﻴﺶ از ده‬
‫ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬آﻣﺪه و ﻧﺸﺴـﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺳـﻼم ﻧﮕﻔﺘﻨـﺪ‪ .‬رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻴﺪ؟ آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﺳﻼم ﻧﮕﻔﺘﻴﺪ‪ .‬ﻟـﺬا آنﻫـﺎ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪه و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ ورﺣﻤﺔ اﷲ وﺑﺮﻛﺎﺗﻪ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬وﻋﻠﻴﻜﻢ اﻟﺴﻼم‪،‬‬
‫ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺎن ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ و از اوﻗﺎت ﻧﻤـﺎز ﭘﺮﺳـﻴﺪﻧﺪ‪ .‬و در زﻣـﺎن ﺣﻀـﺮت ﻋﻤـﺮ داﻳـﺮه ﻓﺘﻮﺣـﺎت‬
‫اﺳﻼﻣﻲ وﺳﻴﻊ ﮔﺸﺖ‪» .‬ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ«‪» ،‬ﺳﻌﺪ ﺑﻦ اﺑﻲ وﻗﺎص« را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻣﻴﺮ ﻛﻮﻓـﻪ ﻣﻘـﺮر‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬در آن زﻣﺎن اﻫﻞ ﻛﻮﻓﻪ ﻋﻠﻴﻪ واﻟﻲ ﺧﻮﻳﺶ آﺷﻮب و ﻓﺘﻨﻪ ﺑﻪ ﭘﺎ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺗﻌـﺪادي‬
‫از آنﻫﺎ ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﺳﻮي ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎده و از »ﺳﻌﺪ« ﺷـﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮدﻧـﺪ و ﻋﻴـﺐﻫـﺎي‬

‫‪ -1‬ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

 ‫‪235‬‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻃﺮف ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎش‬

‫زﻳﺎدي از او ذﻛﺮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬درﺳﺖ ﻧﻤﺎز ﻧﻤـﻲﺧﻮاﻧـﺪ! وﻗﺘـﻲ ﻋﻤـﺮ ﻧﺎﻣـﻪ را‬
‫ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﺗﺨﺎذ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﺗﺼﻤﻴﻤﻲ ﺷﺘﺎب ﻧﻨﻤﻮد و ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺼـﻴﺤﺖ او ﻧﻨﻮﺷـﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ »ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻣﺴﻠﻤﻪ« را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﺮاي »ﺳـﻌﺪ« رواﻧـﻪي ﻛﻮﻓـﻪ ﺳـﺎﺧﺖ و ﺑـﻪ او‬
‫دﺳﺘﻮر داد ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه »ﺳﻌﺪ« در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺑﺮود و در ﻣﻮرد او از آنﻫﺎ ﺳﺆال ﺑﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫»ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻣﺴﻠﻤﻪ« ﺑﻪ ﻛﻮﻓﻪ رﺳﻴﺪ و »ﺳﻌﺪ« را از ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳـﺎﺧﺖ‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﻫﻤـﺮاه‬
‫»ﺳﻌﺪ« در ﻣﺴﺎﺟﺪ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ و از ﻣﺮدم در ﻣﻮرد »ﺳﻌﺪ« ﺳﺆال ﻣﻲﻛﺮد و ﻫﻴﭻ ﻣﺴﺠﺪي‬
‫را ﻧﮕﺬاﺷﺖ ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻈﺮ آنﻫﺎ را در ﻣﻮرد »ﺳﻌﺪ« ﺟﻮﻳﺎ ﺷﺪ و آنﻫﺎ از »ﺳـﻌﺪ« ﺟـﺰ ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻴﻜﻲ ﻳﺎد ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ وارد ﻣﺴﺠﺪي از ﻗﺒﻴﻠﻪي »ﺑﻨﻲ ﻋﺒﺲ« ﺷﺪ‪» .‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑـﻦ ﻣﺴـﻠﻤﻪ«‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و از ﻣﺮدم در ﻣﻮرد اﻣﻴﺮﺷﺎن »ﺳﻌﺪ« ﭘﺮﺳﻴﺪ؟ و آنﻫﺎ از ﺳﻌﺪ ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻲ ﻳـﺎد ﻛﺮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫»ﻣﺤﻤﺪ« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻣﻲدﻫﻢ‪ ،‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي »ﺳـﻌﺪ« ﻏﻴـﺮ از اﻳـﻦ ﭼﻴـﺰي‬
‫ﻣﻲداﻧﻴﺪ؟ آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺧﻴﺮ ﻣﺎ ﺟﺰ ﻧﻴﻜﻲ ﺑﺮاﻳﺶ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲداﻧﻴﻢ‪» .‬ﻣﺤﻤﺪ« دو ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺳﺆال را‬
‫ﺗﻜﺮار ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺨﺼﻲ از آﺧﺮ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎل ﻛﻪ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺧـﺪا ﺳـﻮﮔﻨﺪ‬
‫دادهاي‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺸﻨﻮ! ﺳﻌﺪ ﺑﺮاﺑﺮي را رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و در ﻗﻀﺎوتﻫﺎ ﻋﺪاﻟﺖ ﻧﻤﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺳﻌﺪ‬
‫از اﻳﻦ ﺳﺨﻦ او ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﻣﻦ اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪام؟ آن ﻣـﺮد ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑﻠـﻪ‪ .‬آﻧﮕـﺎه ﺳـﻌﺪ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺳﻪ دﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ! اﮔﺮ اﻳﻦ ﺑﻨﺪهي ﺗﻮ دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و از روي رﻳﺎ و ﺗﻈـﺎﻫﺮ‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪاﻳﺎ ﭘﺲ ﻋﻤﺮش را ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻛﻦ‪ .‬ﻓﻘﺮش را ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻛﻦ و او را در ﻣﻌﺮض‬
‫ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ ﻗﺮار ﺑﺪه‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺳﻌﺪ از ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ رﻓﺖ و ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻲ ﻓﻮت‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻫﻤﻮاره دﻋﺎي ﺳﻌﺪ آن ﻣﺮد را دﻧﺒـﺎل ﻛـﺮده ﺑـﻮد ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﻋﻤـﺮش زﻳـﺎد ﺷـﺪ و‬
‫اﺳﺘﺨﻮانﻫﺎﻳﺶ ﻧﺮم ﮔﺮدﻳﺪ و ﭘﺸﺘﺶ ﺧﻤﻴﺪه ﺷﺪ و ﻛﻤﺮش ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻛﻤﺎﻧﻲ ﻗﻮس ﺷﺪ و ﭼﻨﺎن‬
‫ﻋﻤﺮش ﻃﻮﻻﻧﻲ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ از زﻧﺪﮔﻲاش ﻣﻠﻮل و ﺧﺴﺘﻪ ﮔﺮدﻳﺪ و ﻓﻘـﺮ ﺷـﺪﻳﺪي داﻣﻨﮕﻴـﺮش‬
‫ﺷﺪ و ﻫﺮﮔﺎه زﻧﺎن از ﻛﻨﺎرش ﻣﻲﮔﺬﺷﺘﻨﺪ دﺳﺘﺶ را ﺑﻪ ﺳﻮي آنﻫﺎ دراز ﻣﻲﻛﺮد ﺗـﺎ ﺑـﻪ آنﻫـﺎ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪236‬‬

‫اﺷﺎره و ﺗﻌﺮض ﻧﻤﺎﻳﺪ! و ﻣﺮدم ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﺑـﻪ او ﻓﺮﻳـﺎد زده و ﻧﺎﺳـﺰا ﻣـﻲﮔﻔﺘﻨـﺪ و او در‬
‫ﺟﻮاب ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﭼﻜﺎر ﻛﻨﻢ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻣﻦ ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻛﻬﻦﺳـﺎل و در ﻓﺘﻨـﻪاﻓﺘـﺎدهاي ﻫﺴـﺘﻢ ﻛـﻪ‬
‫دﻋﺎي ﻣﺮد ﺻﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ »ﺳﻌﺪ ﺑﻦ اﺑﻲ وﻗﺎص« ﻣﺮا ﺑﻪ اﻳﻦ روز دراﻧﺪاﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺪﻳﺚ‪...‬‬
‫»ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺪﻧﺪ ﻣﺮداﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﻤﻠﻪ‪» :‬ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ« را ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﺮﻛﺒـﻲ )ﺑـﺮاي رﺳـﻴﺪن ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎ و ﻓﺮار از ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎ( ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻨﺎه ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮآﻧﭽﻪ ﺑﺸﻨﻮد آن را ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﺮا ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻛﻦ؛ اﻣﺎ ﺗﻮأم ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ‬

‫از آﻧﭽﻪ ذﻛﺮ ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻫﺪف اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺻﻼً ﻧﻜﻮﻫﺶ اﻧﺠـﺎم ﻧﮕﻴـﺮد‪ .‬ﻫﺮﮔـﺰ؛ زﻳـﺮا در‬
‫ﻣﻮاﻗﻊ ﻣﺘﻌﺪدي ﻧﻴﺎز ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ اﻓﺮاد را ﻣﻮرد ﻧﻜـﻮﻫﺶ ﻗـﺮار دﻫـﻲ و ﻓﺮزﻧـﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺴـﺮ و‬
‫دوﺳﺖ ﺧﻮدت را ﺳﺮزﻧﺶ ﻧﻤﺎﻳﻲ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻧﺪﻛﻲ آن را ﺑﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﺑﻴﻨﺪازي ﻳﺎ اﺳﻠﻮبﻫﺎي ﺳﺒﻚﺗﺮي ﺑﻪ ﻛـﺎر ﮔﻴـﺮي‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺷﺨﺺ ﻧﻜﻮﻫﺶﺷﺪه را ﺑﮕﺬار ﺗﺎ آب ﺻﻮرﺗﺶ را ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻜﻪ را ﻓﺘﺢ ﻧﻤﻮد و ﻣﻨﺰﻟـﺖ و ﺷـﺄن وي در ﻣﻴـﺎن ﻋـﺮب‬
‫ﻗﻮي ﮔﺸﺖ و اﻓﺮاد زﻳﺎدي ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم ﮔﺮوﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻏﺰوه »ﺣﻨﻴﻦ«‬
‫رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﺑﺎ ﺻﻒﻫﺎي ﺑﻬﺘﺮ و ﻣﻨﻈﻢﺗﺮي آﻣﺪه و ﺑﺎ اﺳﺐﻫﺎ ﺻـﻒآراﻳـﻲ ﻧﻤـﻮده و ﺳـﭙﺲ‬
‫رزﻣﻨﺪﮔﺎن و ﭘﺸﺖ ﺳﺮ آنﻫﺎ زﻧﺎن و ﺳﭙﺲ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان و ﺑﻌﺪ ﭼﻬﺎرﭘﺎﻳﺎن ﺻﻒ ﺑﺴـﺘﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﺣﺪود دوازده ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﺸـﺮﻛﻴﻦ در رﻓـﺘﻦ ﺑـﻪ »دره«‬
‫ﺣﻨﻴﻦ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺳﺒﻘﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺸﻜﺮﻫﺎﻳﻲ از آﻧﺎن در دو ﻃﺮف رودﺧﺎﻧﻪ ﭘﺸﺖ ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓﻫﺎ ﻛﻤﻴﻦ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻧﺒﺮد در ﮔﺮﻓﺖ و دﺳﺘﻪﻫﺎي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن وارد رودﺧﺎﻧﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛـﻪ ﻛﻔـﺎر از‬
‫ﻫﺮﻃﺮف ﺑﺮ آﻧﺎن ﻳﻮرش ﺑﺮدﻧﺪ و از ﻫﺮ ﻃﺮف ﻟﺸﻜﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﻫـﺪف ﺳـﻨﮓﻫـﺎ و ﺗﻴﺮﻫـﺎ‬
‫ﻗﺮار دادﻧﺪ و ﻣﺮدم ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ و ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺷﺪﻧﺪ و ﻟﺸﻜﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘﺸﺖ ﻛﺮده و ﻋﻘـﺐﻧﺸـﻴﻨﻲ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫دﻳﺮ ﻧﭙﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺻﺤﻨﻪي ﻧﺒﺮد را ﺗﺮك ﻛﺮدﻧـﺪ و اﻋـﺮاب و ﺑﺎدﻳـﻪﻧﺸـﻴﻨﺎن اوﻟـﻴﻦ‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﺮار ﻛﺮدﻧﺪ و ﻛﻔﺎر ﺗﺴﻠﻂ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و ﻏﺎﻟﺐ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ دﺳﺘﻪﻫﺎ و ﻟﺸﻜﺮﻫﺎ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻓﺮار ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺟﻮيﻫﺎي ﺧﻮن ﺟـﺎري اﺳـﺖ و‬
‫ﻟﺸﻜﺮ ﺷﻜﺴﺖﺧﻮرده اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪238‬‬

‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎس دﺳﺘﻮر دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻬـﺎﺟﺮﻳﻦ و اﻧﺼـﺎر را ﺻـﺪا زده و ﺑﮕﻮﻳـﺪ‪ :‬اي‬
‫ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ و اي اﻧﺼﺎر! آﻧﮕﺎه آنﻫﺎ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻣﻴﺎن ﻫﺸﺘﺎد ﻳﺎ ﺻﺪ‬
‫ﻧﻔﺮ در ﻣﻴﺪان ﻧﺒﺮد ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﺪ و آﻧﮕﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﻳـﺎري ﻧﻤـﻮده و ﻧﺒـﺮد ﺑـﻪ ﭘﺎﻳـﺎن‬
‫رﺳﻴﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ اﻣﻮال ﻏﻨﻴﻤﺖ در ﻣﺤﻀﺮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪﻧﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛـﻪ از ﺻـﺤﻨﻪ‬
‫ﻧﺒﺮد ﻓﺮار ﻛﺮده و از ﻧﻴﺰهﻫﺎ و ﺗﻴﺮﻫﺎ ﺗﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﭘﻴﺮاﻣـﻮن وي‬
‫ﺟﻤﻊ و ﻏﻨﻴﻤﺖ ﻣـﻲﺧﻮاﻫﻨـﺪ! اﻋـﺮاب و ﺑﺎدﻳـﻪﻧﺸـﻴﻨﺎن دور آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬را ﻓـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ و‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺳﻬﻤﻴﻪي ﻏﻨﻴﻤﺖ ﻣﺎ را ﺟﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺳﻬﻤﻴﻪي ﻏﻨﻴﻤﺖ ﻣـﺎ را ﺟـﺪا ﻛﻨﻴـﺪ و‬
‫ﻏﻨﻴﻤﺖ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﻌﺠﺐ اﺳﺖ! ﺳﻬﻤﻴﻪي ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺷﻤﺎ را ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻨﺪ؟! ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﻏﻨﻴﻤـﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺠﻨﮕﻴﺪﻳﺪ؟ ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﺧﻮاﺳـﺘﺎر ﻏﻨﻴﻤـﺖ ﻫﺴـﺘﻴﺪ‪ ،‬در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻛﻪي ﻧﺒﺮد ﺑﺮﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﻤﺎ ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻧﺪادﻳﺪ؟!‬
‫اﻣﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﻮر ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻓﻜﺮ ﻧﻤﻲﻛﺮد؛ زﻳﺮا دﻧﻴﺎ در ﻧﺰد او ارزﺷـﻲ ﻧﺪاﺷـﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬اﻋﺮاب دﻧﺒﺎﻟﺶ ﻛﺮده و ﺑﺎر ﺑﺎر ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺳﻬﻤﻴﻪي ﻏﻨﻴﻤﺖ ﻣﺎ را ﺟﺪا ﻛﻨﻴـﺪ ﺗـﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﻛﻪ ﻋﺮﺻﻪ را ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺗﻨﮓ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و او را ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﭘﺎي درﺧﺘـﻲ ﻛﺸـﺎﻧﺪﻧﺪ و از ﺷـﺪت‬
‫ازدﺣﺎم و ﺗﺮاﻛﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﻗﺪري ﺑﻪ درﺧﺖ ﻧﺰدﻳـﻚ ﺷـﺪ ﻛـﻪ رداﻳـﺶ ﺑـﻪ‬
‫ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي آن ﮔﻴﺮ ﻛﺮد و از ﺷﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺶ اﻓﺘﺎد و ﺷﻜﻢ و ﭘﺸﺘﺶ ﺑﺮﻫﻨﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑـﺎ ﺧﺸـﻢ‬
‫ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ رو ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻛﺮد و در ﻛﻤﺎل ﻧﺮﻣﻲ و آراﻣﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺮدم! ﭼـﺎدرم را ﺑـﻪ ﻣـﻦ‬
‫ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻴﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﻢ در ﻗﺒﻀﻪي اوﺳﺖ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد درﺧﺘـﺎن »ﺗﻬﺎﻣـﻪ«‬
‫ﭼﻬﺎر ﭘﺎي اﻫﻠﻲ ﻣﻲداﺷﺘﻢ آنﻫﺎ را در ﻣﻴﺎن ﺷﻤﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﻛﺮدم و آﻧﮕـﺎه ﺷـﻤﺎ ﻣـﺮا ﺑﺨﻴـﻞ‪،‬‬
‫ﺑﺰدل و دروﻏﮕﻮ ﻧﻤﻲﻳﺎﻓﺘﻴﺪ‪ .‬آري! اﮔﺮ ﺑﺨﻴﻞ ﻣﻲﺑﻮد اﻣﻮال را ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﻧﮕﻪ ﻣﻲداﺷـﺖ و‬
‫اﮔﺮ ﺑﺰدل ﻣﻲﺑﻮد ﻫﻤﺮاه ﻓﺮارﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﭘﺎ ﺑﻪ ﻓﺮار ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ و اﮔﺮ دروﻏﮕـﻮ ﺑـﻮد ﭘﺮوردﮔـﺎر‬
‫ﻋﺎﻟﻤﻴﺎن او را ﻳﺎري ﻧﻤﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻮاﺿﻊ زﻳﺒﺎﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪239‬‬ ‫ﻣﺮا ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻛﻦ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﻮأم ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻌﺪادي از اﺻﺤﺎﺑﺶ راه ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ و از ﻛﻨﺎر زﻧﻲ ﮔﺬﺷﺘﻨﺪ ﻛـﻪ در ﻛﻨـﺎر ﻗﺒـﺮ ﻛـﻮدﻛﺶ‬
‫ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﺧﺪا ﺑﺘﺮس و ﺷﻜﻴﺒﺎ ﺑﺎش‪.‬‬
‫زن ﮔﺮﻳﺎن و ﻏﻤﺰده ﺑﻮد و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬را ﻧﺸﻨﺎﺧﺖ و ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬رﻫﺎﻳﻢ ﻛﻦ‬
‫ﺗﻮ ﭼﻪ ﭘﺮواﻳﻲ ﺑﺮاي ﻣﺼﻴﺒﺖ ﻣﻦ داري؟!‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪﻧﺪ و او را رﻫﺎ ﻛﺮده و رﻓﺘﻨﺪ؛ ﭼﻮن وﻇﻴﻔﻪاش را اﻧﺠﺎم داده و‬
‫درﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ زن ﺣﺎﻻ در ﻳﻚ وﺿﻌﻴﺖ روﺣﻲ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻗﺮار دارد ﻛـﻪ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﻧﻴﺴـﺖ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از آﻧﭽﻪ ﺷﻨﻴﺪه ﻣﻮﻋﻈﻪ و اﻧﺪرز ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺻﺤﺎﺑﻪ رو ﺑﻪ آن زن ﻛﺮده وﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﺳﺖ!!‬
‫آن زن از ﮔﻔﺘﻪي ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪ و ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺮد ﺧـﻮد را ﺑـﻪ آﻧﺤﻀـﺮت‬
‫‪ ‬ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬رﻓﺖ و درﺑﺎﻧﻲ دم ﺧﺎﻧـﻪ اﻳﺸـﺎن ﻧﻴﺎﻓـﺖ‪ ،‬آﻧﮕـﺎه ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﻌﺬرتﺧﻮاﻫﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﻦ ﺗﻮ را ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻢ‪ ،‬ﺣﺎل ﺻﺒﺮ ﻣـﻲﻛـﻨﻢ‪ .‬رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺻﺒﺮ در آﻏﺎز ﻣﺼﻴﺒﺖ )داراي ارزش( اﺳﺖ)‪.(1‬‬
‫ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ ﺣﻴﻮان را ﺑﻜﺸﻴﺪ‪...‬‬
‫»ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﻫﺮﭼﻴﺰي اﺣﺴﺎن را ﻓﺮض ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻫﺮﮔﺎه ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﻛﺸﺘﻴﺪ ﭘﺲ‬
‫ﻛﺸﺘﻦ او را ﺑﺎ ﻣﻼﻳﻤﺖ ﺗﻮأم ﻛﻨﻴﺪ و ﻫﺮﮔـﺎه ذﺑـﺢ ﻧﻤﻮدﻳـﺪ ﭘـﺲ ذﺑـﺢ او را ﻧﻴﻜـﻮ ﻧﻤﺎﻳﻴـﺪ و‬
‫ﻛﺎردﺗﺎن را ﺗﻴﺰ ﻧﻤﻮده ﺗﺎ ﺣﻴﻮان ذﺑﺢﺷﻮﻧﺪه راﺣﺖ ﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ‪.‬‬
 ‫از ﻣﺸﻜﻼت ﻓﺮار ﻛﻦ!‬

‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﮔﺮ ﻳﻚ ﺗﺤﻠﻴـﻞ و ﺗﺤﻘﻴﻘـﻲ در ﻳـﻚ ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن اﺑﺘـﺪاﻳﻲ اﻧﺠـﺎم ﺑﮕﻴـﺮد ﻫـﺮ‬
‫ﺷﺨﺼﻲ در ﺑﺪﻧﺶ ده ﻧﻮع ﺑﻴﻤﺎري را ﻛﺸﻒ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺳﺎدهﺗﺮﻳﻦ آنﻫﺎ ﻓﺸـﺎر ﺧـﻮن و‬
‫ﻣﺮض ﻗﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد!‬
‫ﺑﻴﭽﺎره ﭼﻪﻗﺪر ﺧﻮدش را ﻣﻮرد ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻗﺮار ﻣﻲداد؛ زﻳﺮا از ﻣﺮدم ﻧﻤﻮﻧﻪي ﻛﺎﻣﻞ و اﻳـﺪه‬
‫آل را ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻮاره وي را ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ زﻧﺶ را در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ :‬ﺳﻴﻨﻲ ﺟﺪﻳﺪ را‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻪاي؟ ﺟﺎروي ﻫﺎل را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدهاي؟ ﻟﺒﺎسﻫﺎي ﻧﻮ را ﺑﺎ اﺗﻮ ﺳﻮﺧﺘﻲ؟ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮزﻧﺪش ﺧﺎﻟﺪ ﻫﻨﻮز ﺟﺪول ﺿﺮب را ﺣﻔﻆ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ و »ﺳﻌﺪ« ﺑﺎ اﻣﺘﻴﺎز ﺑـﺎﻻﻳﻲ ﻗﺒـﻮل‬
‫ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و »ﺳﺎره«‪» ...‬ﻫﻨﺪ«‪. ...‬‬
‫اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ وي در ﺧﺎﻧﻪاش اﺳﺖ‪ .‬اﻣـﺎ در ﻣﻴـﺎن دوﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ ﻳـﻚ وﺿـﻌﻴﺖ ﺑﺤﺮاﻧـﻲ‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮي ﮔﺮﻓﺘﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر »اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ« از ذﻛﺮ داﺳﺘﺎن ﺑﺨﻴﻞ ﻣﻦ ﺑـﻮدهام‪ .‬و »اﺑـﻮ اﺣﻤـﺪ«‬
‫وﻗﺘﻲ دﻳﺮوز در ﻣﻮرد ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻓﺮﺳﻮده و از رده ﺧﺎرج ﺻﺤﺒﺖ ﻣـﻲﻛـﺮد ﻣﻨﻈـﻮرش ﻣـﻦ‬
‫ﺑﻮدم‪ .‬آري‪ ،‬ﻣﻨﻈﻮرش ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﻲﺑﻮد‪ .‬آري‪ ،‬او ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﻟﻲ آﺧﺮ ﻣﻮﺿﻊﮔﻴﺮﻳﻬـﺎ و‬
‫اﻓﻜﺎر اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻜﻴﻦ‪ .‬در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻣﺸﻬﻮري ﺑﻮده ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬اﮔﺮ زﻣﺎﻧﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮ ﻧﺴﺎﺧﺖ ﺗﻮ ﺑﺎ زﻣﺎﻧﻪ ﺑﺴﺎز‪.‬‬
‫ﻳﺎدم ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺻﺤﺮاﻧﺸﻴﻦ – ﻛـﻪ از دوﺳـﺘﺎﻧﻢ ﺑـﻮد – و ﭼـﻮن ﻣـﻦ ﺑـﺎ ﺑﺨﺸـﻲ از‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﻢ در ﺟﻠﻮﻳﺶ ﻓﻠﺴﻔﻪﺑﺎﻓﻲ ﻣﻲﻛﺮدم‪ ،‬او ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻠﻲ را ﻛﻪ از ﺟﺪش ﺣﻔﻆ ﻛﺮده ﺑﻮد‬
‫ﻳﻚ آه و ﻏﺮش درازي از ﺳﻴﻨﻪاش ﺑﻴﺮون ﻛﺮده و آن را ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫اي ﺷﻴﺦ! دﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻲ آن را ﺑﭙﻴﭽﺎﻧﻲ ﺑﺎ آن ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻛﻦ!‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﻦ در اﻳﻦ ﻣﺜﺎﻟﺶ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪم ﻣﻌﻨﺎﻳﺶ را ﺻﺤﻴﺢ ﻳﺎﻓﺘﻢ؛ زﻳﺮا وﻗﺘﻲ ﻣﺎ ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺴﺎﻣﺢ و ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎ ﻛﺎرﻫﺎ ﻋﺎدت ﻧﺪﻫﻴﻢ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕـﺮ ﻻزم اﺳـﺖ در ﺑﺮﺧـﻲ اﻣـﻮر‬
‫اﻇﻬﺎر ﺑﻲاﻃﻼﻋﻲ ﻛﺮده و در ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﺣﺪس و ﮔﻤﺎن ﻏﻮﻃﻪور ﻧﺒﺎﺷﻴﻢ و ﮔﺮﻧـﻪ ﺑـﻪ‬
‫زودي ﺑﻪ ﺷﺪت ﺧﺴﺘﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪ‪ .‬ﺷﺎﻋﺮ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
 ‫‪241‬‬ ‫از ﻣﺸﻜﻼت ﻓﺮار ﻛﻦ!‬

‫ﻟﻜـــــــــﻦ ﺳـــــــــﻴﺪ ﻗﻮﻣـــــــــﻪ اﳌﺘﻐــــــــــﺎﰊ‪...‬‬ ‫ﻟــــــــــﻴﺲ اﻟﻐﺒــــــــــﻲ ﺑﺴــــــــــﻴﺪ ﰲ ﻗﻮﻣــــــــــﻪ‬

‫»ﺷﺨﺺ اﺣﻤﻖ ﺳﺮدار ﻗﻮﻣﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺮدار ﻗﻮم ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ از ﺣﻤﺎﻗـﺖﻫـﺎ و‬
‫ﻧﺎداﻧﻲﻫﺎي ﺑﻌﻀﻲ اﻓﺮاد اﻇﻬﺎر ﺑﻲاﻃﻼﻋﻲ و اﻏﻤﺎض ﻧﻤﺎﻳﺪ«‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺟﻮان ﺧﺮم و ﺗﺮ و ﺗﺎزهاي ﻧﺰد »ﺷﻴﺦ« اﺳﺘﺎدش رﻓﺖ و از او ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ در اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﻫﻤﺴﺮي ﻛﻪ رﻓﻴﻖ زﻧﺪﮔﻲاش ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺮگ او اﺳﺖ ﺑﻪ او ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬اوﺻـﺎف‬
‫و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪاي ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮت داراي آن اوﺻﺎف ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ ﺟﻮان‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻜﻞ و ﻗﻴﺎﻓﻪاش زﻳﺒﺎ ﺑﺎﺷﺪ و ﻗـﺪ و ﻗـﺎﻣﺘﻲ ﻛﺸـﻴﺪه داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻣﻮﻫـﺎﻳﺶ ﻧـﺮم و‬
‫اﺑﺮﻳﺸﻤﻲ و ﺑﻮﻳﺶ ﻋﻄﺮآﮔﻴﻦ‪ ،‬ﻏﺬاﻳﺶ ﻟﺬﻳـﺬ و ﺧﻮﺷـﻤﺰه و ﺳـﺨﻨﺎﻧﺶ ﺷـﻴﺮﻳﻦ و دلﻧﺸـﻴﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪...‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻢ ﻣﺮا ﺷﺎد ﮔﺮداﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮ از او ﻏﺎﻳﺐ ﺑﺎﺷﻢ ]ﻣـﺎل و ﻧﺎﻣﻮﺳـﻢ[ را ﺣﻔـﻆ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬از ﻓﺮﻣﺎﻧﻢ ﺳﺮﭘﻴﭽﻲ ﻧﻜﻨﺪ و از ﺷﺮو ﺑﺪياش ﺑﻴﻤﻨﺎك ﻧﺒﺎﺷﻢ دﻳﻨﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ او را‬
‫ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮد و داراي ﺣﻜﻤﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ او ﺳﻮد ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻮاره اوﺻﺎف ﻛﻤﺎل را ﻛﻪ در ﻣﻴـﺎن‬
‫زﻧﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ وﺟﻮد داﺷﺘﻨﺪ ذﻛﺮ ﻧﻤﻮده و آنﻫﺎ را در ﻳﻚ زن ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬وﻗﺘـﻲ اوﺻـﺎف‬
‫زﻳﺎدي ﺑﺮاي اﺳﺘﺎد ذﻛﺮ ﻧﻤﻮد‪ ،‬اﺳﺘﺎد ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻓﺮزﻧـﺪم! اﻳـﻦ ﺧﻮاﺳـﺘﻪات در ﻧـﺰد ﻣـﻦ ﻳﺎﻓـﺖ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد! ﺟﻮان ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ اﺳﺘﺎد ﮔﻔـﺖ‪ :‬در ﺑﻬﺸـﺖ ﺑـﻪ اذن ﺧﺪاوﻧـﺪ‪ .‬اﻣـﺎ در دﻧﻴـﺎ‬
‫ﺧﻮدت را ﺑﻪ ﺗﺴﺎﻣﺢ ﻋﺎدت ﺑﺪه‪ .‬آري‪ ،‬ﺧﻮدت را در دﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﺗﺴﺎﻣﺢ و ﭼﺸـﻢﭘﻮﺷـﻲ ﻋـﺎدت‬
‫ﺑﺪه‪ .‬ﺧﻮدت را در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻣﺸﻜﻼت ﺧﺴﺘﻪ ﻧﻜﻦ ﺗﺎ آنﻫﺎ را ﺷـﺎﺧﺺ ﻛـﺮده و در ﻣـﻮرد‬
‫آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ ﺑﭙﺮدازي‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو روزي در ﺟﻠﻮي ﺷﺨﺼﻲ ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺰﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮ از اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻣﻦ ﺑـﻮدهام؟‬
‫و روز دﻳﮕﺮي ﺑﻪ روي ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺖ داد ﺑﺰﻧﻲ ﺗﻮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﺑﺎ ﺗﻨﺒﻠﻲات ﻣﺮا ﻏﻤﮕﻴﻦ ﺳﺎزي؟ و‬
‫روزي ﺻﺪاﻳﺖ را ﺑﺮ ﻫﻤﺴﺮت ﺑﻠﻨﺪ ﻛﻨﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻋﻤﺪاً ﺑﻪ اﻣﻮر ﻣﻨﺰل ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ؟‬
‫ﺣﺎل آن در اﻏﻠﺐ و ﻋﻤﻮم اوﻗﺎت ﻣﻨﻬﺞ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑـﺮ ﺗﺴـﺎﻣﺢ ﺑـﻮد و از زﻧـﺪﮔﻲاش‬
‫ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ وﻗﺖ ﻧﻴﻤﺮوز ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲآﻣﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑـﻮد‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪242‬‬

‫و از آنﻫﺎ ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﻏﺬا ﻫﺴﺖ؟ آنﻫﺎ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺧﻴﺮ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﭘـﺲ ﻣـﻲﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑـﺪﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﻦ روزهام و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن ﻣﺸﻜﻠﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﻤـﻲﻛـﺮد‪ .‬ﻧﻤـﻲﮔﻔـﺖ‪ :‬ﭼـﺮا ﻏـﺬا درﺳـﺖ‬
‫ﻧﻜﺮدهاﻳﺪ؟ ﭼﺮا ﻣﺮا ﺧﺒﺮ ﻧﻜﺮد ﺗﺎ ﻣﻦ ﭼﻴﺰي ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻨﻢ؟ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻲﮔﻔـﺖ‪ :‬ﭘـﺲ ﻣـﻦ روزهام و‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ)‪.(1‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت در ﺗﻌﺎﻣﻠﺶ ﺑﺎ ﻣﺮدم در ﻛﻤﺎل ﺟﻮاﻧﻤﺮدي و ﺗﺴﺎﻣﺢ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫»ﻛﻠﺜﻮم ﺑﻦ ﺣﺼﻴﻦ« ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻏـﺰوه‬
‫ﺗﺒﻮك ﺑﻪ ﺟﻬﺎد رﻓﺘﻢ و ﺷﺒﻲ در درهي »اﻻﺧﻀﺮ« در رﻛﺎب او ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻛﻠﺜﻮم داﺳﺘﺎﻧﻲ را ذﻛـﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻣﺴﻴﺮ ﻃﻮﻻﻧﻲ را ﭘﻴﺎده ﻃﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﺧﻮاب ﺑﺮ او ﻏﻠﺒﻪ ﻣﻲﻛﺮد و ﺷﺘﺮش ﺑﻪ‬
‫ﺷﺘﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪه و ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﻴﺪار ﻣﻲﺷﺪ و آﻧﮕﺎه آن را دور ﻣﻲﻛﺮد ﺗـﺎ ﻣﺒـﺎدا‬
‫رﺣﻞ ﺷﺘﺮش ﺑﻪ ﭘﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬اﺻﺎﺑﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛـﻪ در ﻣﺴـﻴﺮ راه ﺧـﻮب ﺑـﺮ ﭼﺸـﻤﺎﻧﺶ‬
‫ﻃــﺎري ﮔﺸــﺖ و ﺳــﻮارياش ﺑــﻪ ﺳــﻮاري ﭘﻴــﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﺮﺧــﻮرد ﻛــﺮده و رﺣﻠــﺶ ﺑــﻪ ﭘــﺎي‬
‫آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬ﺧﻮرد و آن را ﺑﻪ درد آورد‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﮔﺮﻣﻲ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ او ﺧﻮرد ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫»ﺣﺼﻴﻦ« در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻠﺜﻮم از ﺧﻮاب ﺑﻴﺪار ﺷﺪ و ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ ﮔﺸﺘﻪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳـﻮل اﷲ!‬
‫ﺑﺮاﻳﻢ دﻋﺎي ﻣﻐﻔﺮت ﻛﻦ‪ .‬اﻣﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻛﻤﺎل ﺟﻮاﻧﻤﺮدي و ﺗﺴﺎﻣﺢ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻪ راﻫـﺖ‬
‫اداﻣﻪ ﺑﺪه‪ ،‬ﺑﻪ راﻫﺖ اداﻣﻪ ﺑﺪه‪ .‬آري‪ ،‬اداﻣﻪ ﺑـﺪه و ﻗﻀـﻴﻪ و ﻣﺴـﺄﻟﻪاي ﺑـﻪ ﭘـﺎ ﻧﻜـﺮد و اﻇﻬـﺎر‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ‪ :‬ﭼﺮا ﻣﺮا ﺑﻪ ﺗﻨﮓ درآوردي؟ راه وﺳـﻴﻊ اﺳـﺖ‪ ،‬ﭼـﺮا در ﻛﻨـﺎر ﻣـﻦ آﻣـﺪي؟! ﺧﻴـﺮ‪.‬‬
‫ﺧﻮدش را ﺧﺴﺘﻪ ﻧﻜﺮد‪ ،‬ﭘﺎﻳﺶ ﺿﺮﺑﻪ ﺧﻮرد و ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻮاره ﺗﻌﺎﻣﻞ و اﺧﻼق وي اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫روزي در ﻣﻴﺎن اﺻﺤﺎب ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬زﻧﻲ ﺗﻜﻪ ﭘﺎرﭼﻪاي آورده و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳـﻮل اﷲ!‬
‫ﻣﻦ اﻳﻦ را ﺑﺎ دﺳﺖﻫﺎي ﺧﻮدم ﺑﺎﻓﺘﻪام و ﺷﻤﺎ آن را ﺑﭙﻮﺷﻴﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬آن را ﮔﺮﻓـﺖ و‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﺪﻳﺪاً ﺑﻪ آن ﻧﻴﺎز داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ رﻓﺖ و آن را ﭘﻮﺷﻴﺪ و ﺑـﺎز ﻧـﺰد‬
‫اﺻﺤﺎﺑﺶ ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺨﺼﻲ از ﻣﻴﺎن اﺻﺤﺎب ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! اﻳﻦ ﭘﺎرﭼﻪ‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫‪243‬‬ ‫از ﻣﺸﻜﻼت ﻓﺮار ﻛﻦ!‬

‫را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﭙﻮﺷﺎن! رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮب اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺎﻻﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧـﻪاش ﺑﺮﮔﺸـﺖ و‬
‫ﭘﺎرﭼﻪ را از ﺗﻨﺶ ﻛﺸﻴﺪ و آن را ﭘﻴﭽﻴﺪ و ازار ﻗﺒﻠـﻲاش را ﭘﻮﺷـﻴﺪ و ﺳـﭙﺲ آن را ﺑـﺮاي آن‬
‫ﺷﺨﺺ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮدم ﺑﻪ آن ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻛﺎر ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻜﺮدي اﻳﻦ ﭘﺎرﭼـﻪ را‬
‫از اﻳﺸﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻲ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻫﻴﭻ ﺳﺆالﻛﻨﻨﺪهاي را ﺑﺮﻧﻤﻲﮔﺮداﻧﺪ؟!‬
‫آن ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ آن را ﺳﻮال ﻧﻜﺮدم ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻣـﺮﮔﻢ ﻛﻔـﻨﻢ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬وﻗﺘﻲ آن ﺷﺨﺺ ﻣ‪‬ﺮد ﺧﺎﻧﻮادهاش او را در آن ﭘﺎرﭼﻪ ﻛﻔﻦ ﻧﻤﻮدﻧﺪ)‪.(1‬‬
‫ﭘﺲ ﭼﻪﻗﺪر زﻳﺒﺎﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎﻳﻲ‪ .‬از ﻣﺮدم اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ!‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎ را ﺑﻪ ﻣﺮدم اﻣﺎﻣﺖ ﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ ﻧﺎﮔـﺎه دو ﻃﻔـﻞ ﻳﻌﻨـﻲ‬
‫ﺣﺴﻦ و ﺣﺴﻴﻦ‪ ،‬ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻓﺎﻃﻤﻪ ل وارد ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮي ﺟـﺪ ﺧـﻮﻳﺶ رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬رﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ و ﭼﻮن ﺑﻪ ﺳﺠﺪه رﻓﺖ ﺣﺴﻦ و ﺣﺴﻴﻦ‬
‫ﺑﻪ ﭘﺸﺖ وي ﻣﻲﭘﺮﻳﺪﻧﺪ و ﭼﻮن ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺳﺮش را از ﺳﺠﺪه ﺑﻠﻨﺪ ﻛﻨﺪ ﺑـﺎ دو دﺳـﺘﺶ آن‬
‫دو را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻔﻘﺎﻧﻪ ﮔﺮﻓـﺖ و از ﭘﺸـﺖ ﺧـﻮﻳﺶ ﭘـﺎﻳﻴﻦ ﻣـﻲﻛـﺮد و آن دو ﺑـﻪ‬
‫ﮔﻮﻧﻪاي ﻣﻲﻧﺸﺴﺘﻨﺪ و ﺳﭙﺲ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺳﺠﺪه ﻣﻲرﻓﺖ و دوﺑﺎره ﺣﺴﻦ و ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ او‬
‫ﺳﻮار ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﻤﺎزش را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﻴﺪ‪ .‬و آﻧﮕﺎه ﺑﺎ ﺷـﻔﻘﺖ ﺗﻤـﺎم‬
‫آنﻫﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺮ زاﻧﻮﻫﺎﻳﺶ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! آﻳﺎ آنﻫـﺎ را ﻧـﺰد ﻣﺎدرﺷـﺎن ﺑـﺎزﻧﮕﺮداﻧﻢ؟ اﻣـﺎ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮاي ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪن آن دو ﺷﺘﺎب ﻧﻜـﺮد‪ ،‬ﺳـﭙﺲ اﻧـﺪﻛﻲ درﻧـﮓ ﻧﻤـﻮد واﻧﮕـﻲ‬
‫آﺳﻤﺎن ﺑﺮق زد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ آنﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺰد ﻣﺎدرﺗﺎن ﺑﺮوﻳﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم آن دو ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ و ﻧـﺰد‬
‫ﻣﺎدرﺷﺎن رﻓﺘﻨﺪ)‪.(2‬‬
‫روزي دﻳﮕﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺟﻬﺖ اداي ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ ﻳﺎ ﻋﺼﺮ ﺑﻴﺮون ﺷـﺪﻧﺪ‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺣﺴﻦ ﻳﺎ ﺣﺴﻴﻦ را در ﺑﻐﻞ داﺷﺘﻨﺪ و ﺟﻬﺖ اﻣﺎﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﺼﻼﻳﺶ رﻓﺘﻪ و ﺑﭽـﻪ را ﮔﺬاﺷـﺘﻨﺪ و‬

‫‪ -1‬ﺑﺨﺎري‪.‬‬
‫‪ -2‬رواﻳﺖ از اﺣﻤﺪ و ﻫﻴﺜﻤﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬رواﺗﺶ ﺛﻘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪244‬‬

‫ﺳﭙﺲ ﺗﻜﺒﻴﺮ اﻣﺎﻣﺖ را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬واﻧﮕﻬﻲ ﺑﻪ ﺳﺠﺪه رﻓﺖ و ﺳﺠﺪهاش را ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از اﺻﺤﺎب ﮔﻤﺎن ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﭼﻴﺰي رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ]ﻳﻌﻨـﻲ ﻓـﻮت ﻛـﺮده‬
‫اﺳﺖ[ و ﺳﭙﺲ ﺳﺮش را از ﺳﺠﺪه ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﻧﻤﺎز‪ ،‬اﺻﺤﺎب از اﻳﺸﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺷﻤﺎ اﻣﺮوز ﭼﻨﺎن ﺳﺠﺪه ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﻪ ﺟﺎ آوردﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑـﻪ ﺣـﺎل ﺳـﺎﺑﻘﻪ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬آﻳﺎ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي دﺳﺘﻮر داده ﺷﺪهاﻳﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ وﺣﻲ ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ؟!‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻫﻴﭽﻜﺪام از اﻳﻦ دو ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﭘﺴﺮم ﺑﺮ ﻣـﻦ ﺳـﻮار ﺷـﺪ و ﻣـﻦ‬
‫ﻧﺎﮔﻮار داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ او ﺷﺘﺎب ﻛﻨﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ او ﺣﺎﺟﺘﺶ را ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ)‪.(1‬‬
‫روزي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ام ﻫﺎﻧﻲ دﺧﺘﺮ اﺑﻮﻃﺎﻟـﺐ رﻓـﺖ و‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺰي )ﺑﺮاي ﺧﻮردن( ﻫﺴﺖ؟ ام ﻫﺎﻧﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺰد ﻣﻦ ﺟﺰ ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ﻧـﺎن‬
‫ﺧﺸﻚ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﻦ ﺷﺮم ﻣﻲﻛﻨﻢ آن را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻧﻤـﺎﻳﻢ‪ .‬آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد‪:‬‬
‫آن را ﺑﻴﺎور‪ .‬ام ﻫﺎﻧﻲ آن را آورد و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آن را در آب ﺗﻜﻪ ﺗﻜـﻪ ﻛـﺮد و ﺳـﭙﺲ ام‬
‫ﻫﺎﻧﻲ ﻧﻤﻚ آورد و ﺑﺮ آن ﭘﺎﺷﻴﺪ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺧﻮردن اﻳﻦ ﻧﺎن آﻣﻴﺨﺘـﻪ ﺑـﺎ آب‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎز رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رو ﺑﻪ ام ﻫﺎﻧﻲ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺷﻮرﺑﺎ ﻫﺴﺖ؟ ام ﻫـﺎﻧﻲ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻳـﺎ‬
‫رﺳﻮل اﷲ! در ﻧﺰد ﻣﻦ ﭼﻴﺰي ﺟﺰ ﺳﺮﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓـﺮود‪ :‬آن را ﺑﻴـﺎور‪ ،‬آﻧﮕـﺎه ام‬
‫ﻫﺎﻧﻲ آن را آورد‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آن را در ﻏﺬاﻳﺶ رﻳﺨﺖ و از آن ﺧﻮرد و ﺳﭙﺲ ﺧﺪاوﻧـﺪ‬
‫ﻋﺰوﺟﻞ را ﺛﻨﺎ ﮔﻔﺘﻪ و آﻧﮕﺎه ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺳﺮﻛﻪ ﭼﻪ ﺷﻮرﺑﺎي ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ)‪.(2‬‬
‫آري‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ وي اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺳﭙﺮي ﻣﻲﺷـﺪ و ﺑﺮﺣﺴـﺐ اﻣـﻮر و اوﺿـﺎع ﺑـﺎ آنﻫـﺎ ﺗﻌﺎﻣـﻞ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﺳﻔﺮ ﺣﺞ ﺑـﺎ ﻳـﺎراﻧﺶ ﺑﻴـﺮون ﺷـﺪه و در ﺟـﺎﻳﻲ ﻣﻨـﺰل ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺮاي ﻗﻀﺎي ﺣﺎﺟﺘﺶ ﺑﻴﺮون ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑـﻪ ﺣﻮﺿـﭽﻪاي آﻣـﺪ و از آن وﺿـﻮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻧﻤﺎز اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﺘﺪرك ﺣﺎﻛﻢ )ﺣﺪﻳﺚ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ(‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻃﺒﺮاﻧﻲ در ﻣﻌﺠﻢ اوﺳﻂ و اﺻﻞ آن در ﺻﺤﻴﺤﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪245‬‬ ‫از ﻣﺸﻜﻼت ﻓﺮار ﻛﻦ!‬

‫ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ آﻣﺪ و در ﻗﺴﻤﺖ ﭼﭗ وي اﻳﺴﺘﺎد و ﺗﻜﺒﻴـﺮ ﮔﻔـﺖ و ﺑـﻪ او اﻗﺘـﺪا ﻛـﺮد‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬دﺳﺘﺶ را ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ او را ﭼﺮﺧﺎﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛـﻪ او را ﺑـﻪ ﺳـﻤﺖ‬
‫راﺳﺘﺶ آورد و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮﻳﺶ اداﻣﻪ دادﻧﺪ ﺗﺎ ﺟـﺎﺑﺮ ﺑـﻦ ﺻـﺨﺮ ‪ ‬آﻣـﺪ و وﺿـﻮ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ و ﺳﭙﺲ آﻣﺪ و در ﻗﺴـﻤﺖ ﭼـﭗ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬اﻳﺴـﺘﺎد‪ .‬آﻧﮕـﺎه رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫دﺳﺖﻫﺎي آن دو را ﮔﺮﻓﺖ و در ﻛﻤﺎل ﻧﺮﻣﻲ ﺑﻪ ﻋﻘـﺐ ﻫـﻞ داد ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﭘﺸـﺖ ﺳـﺮ او‬
‫اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬
‫روزي دﻳﮕﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ »ام ﻗﻴﺲ« دﺧﺘﺮ »ﻣﺤﺼﻦ«« ﺑﺎ ﭘﺴﺮش آﻣﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺗﺎزه ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺗﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬او را ﺗﺤﻨﻴﻚ ﻧﻤﻮده و ﺑﺮاﻳﺶ دﻋـﺎي ﺧﻴـﺮ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻟـﺬا‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬او را ﮔﺮﻓﺖ و در داﻣﺎﻧﺶ ﻗﺮار داد‪ .‬ﻛﻮدك در داﻣﺎن آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎن ادرار ﻛﺮد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺎري ﻛﻪ ﻛﺮد اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ آب ﺧﻮاﺳﺖ و ﺑـﻪ ﻣﻮﺿـﻊ‬
‫آن ﭘﺎﺷﻴﺪ)‪ (1‬و ﻗﻀﻴﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ و ﺧﺸﻢ ﻧﮕﺮﻓﺖ و ﭼﻬﺮهاش را درﻫﻢ ﻧﻜﺸـﻴﺪ‪ .‬ﭘـﺲ ﭼـﺮا ﻣـﺎ‬
‫ﺧﻮدﻣﺎن را ﺗﻌﺬﻳﺐ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ و از ﺣﺒ‪‬ﻪاي ﻗﺒ‪‬ﻪاي و از ﻛﺎه ﻛﻮه ﺑﺴﺎزﻳﻢ‪ .‬ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮآﻧﭽـﻪ‬
‫در ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺷﻤﺎ رخ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺻﺪ در ﺻﺪ ﻣﻮاﻓﻖ ﻃﺒﻊ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟــــــــﻞ ﻣــــــــﻦ ﻻ ﻋﻴــــــــﺐ ﻓﻴــــــــﻪ وﻋــــــــﻼ‬ ‫وأﻳــــــــﻦ ﲡــــــــﺪ ﻋﻴﺒــــــــﺎ ﻓﺴــــــــﺪ اﳋــــــــﻼ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اﮔﺮ ﻋﻴﺒﻲ ﻳﺎﻓﺘﻲ آن را ﻣﺨﻔﻲ ﺑﺪار؛ زﻳﺮا ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ اﺳـﺖ ﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ در او ﻋﻴﺒـﻲ‬
‫ﻧﺒﻮده و ﺑﻠﻨﺪﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم اﻋﺼﺎب ﺧﻮﻳﺶ را ﺧﺮاب ﻧﻤﻮده و ﻗﻀﻴﻪﻫﺎ و رﺧﺪادﻫﺎ را ﺑﺰرگ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از واﻟﺪﻳﻦ ﻧﻴﺰ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪاﻧﺪ و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﺑﺮﺧﻲ از اﺳﺎﺗﻴﺪ و ﻣﻌﻠﻤﻴﻦ زن و ﻣﺮد ﻧﻴﺰ اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪246‬‬

‫ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﻣﺨﻔﻲ و ﻧﻬﻔﺘﻪ ﻣﺮدم ﻧﺒـﺎش و در ﭘـﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﻋـﺬرﻫﺎي دﻳﮕـﺮان‬
‫ﺟﻮاﻧﻤﺮد و آزاده ﺑﺎش‪ ،‬ﺑﻪ وﻳـﮋه از ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ دوام دوﺳـﺘﻲ و رﻓﺎﻗـﺖ ﺑـﺎ ﺗـﻮ‬
‫ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺷﺨﺼﻲ‪.‬‬
‫ــــــﺮ ﻋﻨـــــــﺪك ﻓـــــــﻴﲈ ﻗـــــــﺎل أو ﻓﺠـــــــﺮا‬
‫إن ﺑـ ّ‬ ‫أﻗﺒــــــﻞ ﻣﻌــــــﺎذﻳﺮ ﻣــــــﻦ ﻳﺄﺗﻴــــــﻚ ﻣﻌﺘــــــﺬرا‬
‫وﻗــــــﺪ أﺟﻠــــــﻚ ﻣــــــﻦ ﻳﻌﺼــــــﻴﻚ ﻣﺴــــــﺘﱰ ًا‬ ‫ﻓﻘـــــﺪ أﻃﺎﻋـــــﻚ ﻣـــــﻦ ﻳﺮﺿـــــﻴﻚ ﻇـــــﺎﻫﺮه‬
‫»ﻋﺬرﻫﺎي ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﻧﺰد ﺗﻮ ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﺑﭙﺬﻳﺮ ﻫﺮﭼﻨـﺪ در ﻋـﺬرﺧﻮاﻫﻲ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﺻﺎدق ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻛﺎذب«‬
‫»زﻳﺮا ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮش ﺗﻮ را راﺿﻲ ﺑﮕﺮداﻧﺪ از ﺗﻮ ﭘﻴﺮوي ﻛﺮده و ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ از‬
‫ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻮ ﻋﺼﻴﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻗﻄﻌﺎً ﺗﻮ را ﮔﺮاﻣﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ روﻳﻜﺮد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻨﮕﺮ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ روزي ﺑﺎﻻي ﻣﻨﺒﺮ رﻓﺖ و ﺑﺮاي ﻳﺎراﻧﺶ‬
‫ﺧﻄﺒﻪ ﺧﻮاﻧﺪ و ﺻﺪاﻳﺶ را ﭼﻨﺎن ﺑﺎﻻ ﺑﺮد ﻛﻪ زﻧﺎن آزاده و در ﭘﺮدهﻧﺸﻴﻦ در ﺧﺎﻧـﻪﻫـﺎيﺷـﺎن‬
‫ﺻﺪاﻳﺸﺎن را ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ! ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﭼﻪ ﮔﻔﺖ؟‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬اي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ زﺑﺎنﺗﺎن اﻳﻤﺎن آوردهاﻳﺪ و اﻳﻤﺎن در ﻗﻠﺐﺗﺎن داﺧﻞ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬
‫از ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻏﻴﺒﺖ ﻧﻜﻨﻴﺪ و در ﭘﻲ ﻋـﻮرت آنﻫـﺎ ﻧﺒﺎﺷـﻴﺪ‪ ،‬زﻳـﺮا ﻫﺮﻛﺴـﻲ در ﭘـﻲ ﻋـﻮرت و‬
‫ﻧﺎﻣﻮس ﺑﺮادرش ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﭘﻲ ﻋﻮرت او ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺧﺪا در ﭘﻲ ﻧـﺎﻣﻮس‬
‫او ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬او را رﺳﻮا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ در داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺎﺷﺪ)‪.(1‬‬
‫آري‪ ،‬در ﻛﻤﻴﻦ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﻣﺮدم ﻧﺒﺎش و ﻧﺎﻣﻮس ﻣـﺮدم را ﺟﺴـﺘﺠﻮ ﻧﻜـﻦ و ﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧـﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺸﻜﻼت را ﺑﺮﻧﻴﻨﮕﻴﺰد‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺮﻳﺺ ﺑﻮد‪ .‬روزي در‬
‫ﻳﻚ ﺟﻠﺴﻪ آرام ﺑﺎ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﺎراﻧﺶ دور او ﺻﻒ ﺑﺴﺘﻪ و ﻗﻠﺐﻫﺎ آرام ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻳﺎراﻧﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﮔﺎه ﺑﺎﺷﻴﺪ! ﻫﻴﭽﻜﺲ از ﺷـﻤﺎ ﺣـﻖ ﻧـﺪارد ﭼﻴـﺰي در ﻣـﻮرد‬

‫‪ -1‬ﺗﺮﻣﺬي ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

 ‫‪247‬‬ ‫از ﻣﺸﻜﻼت ﻓﺮار ﻛﻦ!‬

‫اﺻﺤﺎب ﻣﻦ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ؛ زﻳﺮا ﻣﻦ دوﺳﺖ دارم در ﺣﺎﻟﻲ ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺎﻳﻢ ﻛﻪ ﺳﻴﻨﻪام ﭘـﺎك و‬
‫ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎﺷﺪ)‪.(1‬‬
‫ﺧﻮدت را ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻧﻜﻦ‪...‬‬
‫»زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻏﺒﺎر ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ آن را ﻋﻠﻴﻪ ﺧﻮدت ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﻧﻜﻦ و اﮔﺮ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘـﻪ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻴﻨﻲات را ﺑﺎ آﺳﺘﻴﻨﺖ ﺑﮕﻴﺮ و از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ«‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺑﻮداود و ﺗﺮﻣﺬي و در اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻘﺎل اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺖ اﻋﺘﺮاف ﻛﻦ و ﺑﻪ آنﻫﺎ اﺻﺮار ﻧﻜﻦ‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺸﻜﻼت ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ دﺷﻤﻨﻲﻫﺎي ﭼﻨﺪﻳﻦﺳﺎﻟﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺣـﻞّ آنﻫـﺎ ﻓﻘـﻂ‬

‫اﻳﻨﻘﺪر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﻜـﻲ ﺑـﻪ دﻳﮕـﺮي ﺑﮕﻮﻳـﺪ‪ :‬ﻣـﻦ اﺷـﺘﺒﺎه ﻛـﺮدم‪ ،‬ﻣـﻦ از ﺷـﻤﺎ ﭘـﻮزش‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ‪ ،‬اﮔﺮ وﻋﺪه ﺧﻼﻓﻲ ﻛﺮدي ﻳﺎ ﺷﻮﺧﻲ ﻧﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻛﺮدي ﻳـﺎ ﻛﻠﻤـﻪي ﺗﻨـﺪي ﺑـﺮ زﺑـﺎن‬
‫آوري‪ ،‬ﭘﺲ ﻗﺒﻞ از آن ﻛﻪ آﺗﺸﻲ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ آن ﺷﻌﻠﻪور ﮔﺮدد ﺑﻪ ﺧﺎﻣﻮشﻛـﺮدن ﺷـﺮارهﻫـﺎﻳﺶ‬
‫ﻋﺠﻠﻪ ﻛﻦ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬آﻗﺎ ﻣﻦ ﻣﺘﺄﺳﻔﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺑﺮ ﻣﻦ ﺣﻖ دارﻳﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺧﻮشدل و ﺷﺎدﻛﺎم ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻪ زﻳﺒﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺗﻮاﺿﻊ و ﻓﺮوﺗﻨـﻲ ﻛﻨـﻴﻢ و اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ ﻋﺒـﺎرتﻫـﺎ را ﺑـﻪ ﮔـﻮش ﻣـﺮدم‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﻢ‪ .‬در ﻣﻴﺎن ﺑﻼل و اﺑﻮذر ب ﺧﺼﻮﻣﺖ و دﺷـﻤﻨﻲ درﮔﺮﻓـﺖ‪ ،‬ﺣـﺎل آن ﻛـﻪ ﻫـﺮدو‬
‫ﺻﺤﺎﺑﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻧﺴﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮذر ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﭘﺴﺮ زن ﺳﻴﺎهرﻧﮓ! ﺑـﻼل از‬
‫اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮد‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬اﺑﻮذر را ﻓﺮا ﺧﻮاﻧـﺪ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬آﻳـﺎ‬
‫ﺗﻮ ﻓﻼﻧﻲ را ﻧﺎﺳﺰا ﮔﻔﺘﻲ؟ اﺑﻮذر ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬آﻳﺎ اﺳﻢ ﻣﺎدرش را ﺑﺮ زﺑﺎن آوردي؟ اﺑﻮذر‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدان را ﻧﺎﺳﺰا ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻤﺎً ﭘﺪر و ﻣـﺎدرش را ﻳـﺎد ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺗﻮ ﻣﺮدي ﻫﺴﺘﻲ ﻛﻪ آﺛﺎر ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ در وﺟﻮد ﺗﻮ ﻫﺴـﺖ‪ .‬رﻧـﮓ اﺑـﻮذر‬
‫ﻋﻮض ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ در وﺟﻮد ﻣﻦ ﻛﺒﺮ وﺟﻮد دارد؟ آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد‪ :‬ﺑﻠـﻪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ او ﻳﻚ روش و ﻣﻨﻬﺠﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ داد ﻛﻪ ﻫﺮﮔـﺎه ﺑـﺎ زﻳﺮدﺳـﺘﺎن ﺧـﻮد ﺗﻌﺎﻣـﻞ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﻗﻄﻌﺎً اﻳﻦﻫﺎ ﺑﺮادران ﺷـﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺧﺪاوﻧـﺪ آنﻫـﺎ را زﻳﺮدﺳـﺖ ﺷـﻤﺎ ﻗـﺮار داده‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺮادرش زﻳﺮدﺳﺖ او ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از ﻏﺬاﻳﺶ ﺑﻪ او ﻏﺬا ﺑﺪﻫﺪ و از ﭘﻮﺷﺎك‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ او ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ و آﻧﭽﻪ در ﺗﻮاﻧﺶ ﻧﻴﺴﺖ او را ﻣﻜﻠﻒ ﻧﺴﺎزد و اﮔﺮ آﻧﭽـﻪ در ﺗـﻮاﻧﺶ‬
‫ﻧﺒﻮد او را ﻣﻜﻠﻒ ﺳﺎﺧﺖ در اﻧﺠﺎم آن ﻛﺎر ﺑﻪ او ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﺑﻮذر ﭼﻜﺎر ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻴﺮون ﺷﺪ ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺑـﻼل ﻣﻼﻗـﺎت ﻛـﺮد و از او‬
‫ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﻛﺮد و ﺳﭙﺲ در ﺟﻠﻮي ﺑﻼل ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﺪ ﺗﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪاش را ﺑﻪ ﺧﺎك ﮔﺬاﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺑﻼل! ﭘﺎﻳﺖ را ﺑﺮ ﮔﻮﻧﻪام ﺑﮕﺬار‪.‬‬
 ‫‪249‬‬ ‫ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺖ اﻋﺘﺮاف ﻛﻦ و ﺑﻪ آنﻫﺎ اﺻﺮار ﻧﻜﻦ‬

‫آري‪ ،‬ﺻﺤﺎﺑﻪ ‪ ‬در ﺧﺎﻣﻮشﺳﺎﺧﺘﻦ آﺗﺶ دﺷـﻤﻨﻲ ﻗﺒـﻞ از ﺷـﻌﻠﻪورﺷـﺪن آن اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ‬

‫ﻣﺸﺘﺎق ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﻦ ﺣﻀﺮت »اﺑﻮﺑﻜﺮ« و ﺣﻀﺮت »ﻋﻤﺮ« ﺑﮕﻮﻣﮕﻮﻳﻲ رخ داد و اﺑﻮﺑﻜﺮ از ﻋﻤﺮ ﺧﺸـﻤﮕﻴﻦ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻤﺮ ﻧﻴﺰ از روي ﺧﺸﻢ از او ﻛﻨﺎره ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬وﻗﺘﻲ اﺑﻮﺑﻜﺮ اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ را دﻳـﺪ‪ ،‬ﭘﺸـﻴﻤﺎن‬
‫ﺷﺪ و ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﺑﻪ درازا ﻧﻜﺸﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻋﻤـﺮ راه اﻓﺘـﺎد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي ﻋﻤـﺮ!‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻦ آﻣﺮزش ﺑﺨﻮاه و ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﺑﻪ او ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﻣﻲﻛـﺮد و‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل او ﻣﻲرﻓﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش رﺳﻴﺪ و در را ﺑﻪ روي اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺑﺴـﺖ‪ .‬آﻧﮕـﺎه‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﻓﺖ‪ ،‬وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬او را از دور دﻳﺪ ﻛﻪ ﻣـﻲآﻳـﺪ و او را‬
‫در ﺣﺎﻟﺘﻲ رﻧﮓﭘﺮﻳﺪه و ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬دوﺳﺖ ﺷﻤﺎ را ﭼﻪ ﺷﺪه ﻛـﻪ ﭘﺮﻳﺸـﺎن‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ؟ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺧﺎﻣﻮش ﻧﺸﺴﺖ و ﻫﻨﻮز ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪاي ﻧﮕﺬﺷـﺘﻪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻋﻤـﺮ از‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺧﻮد ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻠﻲ ﻗﻠﺐﻫﺎي آﻧﺎن ﺳﻔﻴﺪ ﺑﻮد ﺧﺪا از آنﻫﺎ راﺿﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻤـﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣﺪ و ﺳﻼم ﮔﻔﺖ و در ﻛﻨﺎر او ﻧﺸﺴﺖ و داﺳـﺘﺎن را ﺑـﺮاﻳﺶ ﺑـﺎزﮔﻮ‬
‫ﻧﻤﻮد و اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ از اﺑﻮﺑﻜﺮ رويﮔﺮدان ﻧﻤﻮده و ﻋـﺬرش را ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬در اﻳـﻦ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺧﺸﻢ او را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳـﻮل‬
‫اﷲ! ﻗﻄﻌ‪ ًĤ‬ﻣﻦ ﺳﺘﻤﮕﺮ ﺑﻮدم‪ ،‬ﻣﻦ ﺳﺘﻢ ﻛﺮدم و ﻫﻤﻮاره از ﻋﻤﺮ دﻓﺎع ﻣـﻲﻛـﺮد و ﺑـﺮاﻳﺶ ﻋـﺬر‬
‫ﻣﻲآورد و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ دوﺳﺖ ﻣﺮا رﻫﺎ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ آﻳﺎ ﺷﻤﺎ دوﺳـﺖ ﻣـﺮا‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻦ رﻫﺎ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ ﺑﻪ ﻳﺎد روزي ﻛﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اي ﻣﺮدم! ﻣﻦ رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ ﺳـﻮي‬
‫ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻢ و ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻴﺪ‪ :‬دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ و اﺑﻮﺑﻜﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ)‪.(1‬‬
‫ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻧﺒﺎﺷﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم را اﺻﻼح ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺧﻮدﺷﺎن ﻓﺎﺳـﺪﻧﺪ و ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫ﺧﺮ ﺑﻪ دور آﺳﻴﺎ ﻣﻲﭼﺮﺧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ اﮔﺮ ﺗﻮ در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺗﻮﺟﻴﻪ و اﻗﺘﺪا ﻗﺮار داﺷﺘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ اﺳـﺘﺎد و ﻣﻌﻠـﻢ در ﻣﻴـﺎن‬
‫ﻃﻼب و داﻧﺶآﻣﻮزان‪ ،‬و ﭘﺪر و ﻳﺎ ﻣﺎدر ﺑﺎ ﻓﺮزﻧـﺪاﻧﺶ ﺑـﻮدي‪ ،‬ﭘـﺲ ﺑـﺪان ﻛـﻪ ﺗـﻮ در اﻳـﻦ‬

‫‪ -1‬ﺑﺨﺎري‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪250‬‬

‫ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻧﮕﺎه ﻣﺮدم ﻗﺮار داري و ﻫﻤﻪي ﺗﻮ را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ‪ ،‬ﭘـﺲ ﺑﺎﻳـﺪ ﺗـﺎ ﺣـﺪ ﺗـﻮان‬
‫داراي ﻧﻈﻢ ﺑﻮده و اﺳﺘﻮار ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ زن و ﺷﻮﻫﺮ در ﻣﻴﺎن ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ‪ ‬در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﻲ را ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ ﻫﺮﻛـﺪام ﺗﻜـﻪ ﭘﺎرﭼـﻪاي‬
‫داد ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﻳﺎ ازار ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ردا‪ ،‬ﻟﺬا روز ﺟﻤﻌﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺧﻄﺒﻪاي اﻳﺮاد ﻧﻤـﻮد‪.‬‬
‫در آﻏﺎز ﺧﻄﺒﻪاش ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻓﺮض ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﻦ ﺑﺸـﻨﻮﻳﺪ و اﻃﺎﻋـﺖ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﺗﻮ ﻫـﻴﭻ ﺳـﻤﻊ و ﻃـﺎﻋﺘﻲ ﺑـﺮ ﻣـﺎ ﻧﻴﺴـﺖ‪،‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا؟ آن ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﺑﻪ ﻫﺮﻛﺪام از ﻣﺎ ﻳﻚ ﭘﺎرﭼﻪ داده و ﺧـﻮدت‬
‫دو ﭘﺎرﭼﻪي ﻧﻮ ﭘﻮﺷﻴﺪهاي‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ازار و رداي ﺷﻤﺎ ﻧﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫وﻗﺖ ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﻧﻤﺎزﮔﺰاران ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪ ،‬ﮔﻮﻳﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﺸﻤﺶ ﺑـﻪ‬
‫ﭘﺴﺮش ﻋﺒﺪاﷲ اﺑﻦ ﻋﻤﺮ اﻓﺘﺎد‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﺒﺪاﷲ! ﺑﺮﺧﻴﺰ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻋﻤـﺮ ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﭘﺎرﭼﻪات را ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺪادهاي ﺗﺎ ﺑﺎ آن ﺧﻄﺒﻪ اﻳﺮاد ﻧﻤﺎﻳﻢ؟ ﻋﺒﺪاﷲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬آﻧﮕـﺎه آن‬
‫ﺷﺨﺺ ﻧﺸﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎﻻ ﻣﻲﺷﻨﻮﻳﻢ و اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﺑـﻪ ﭘﺎﻳـﺎن رﺳـﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺰﻳﺰ ﻣﻦ! ﺑﺮ ﻣﻦ ﻋﺠﻠﻪ ﻧﻜﻦ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻣﻮاﻓﻘﻢ ﻛﻪ اﺳﻠﻮب آن ﺷﺨﺺ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﺣﻀـﺮت ﻋﻤـﺮ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮد ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﻌﺠـﺐ از ﻗـﺪرت ﻋﻤـﺮ اﺳـﺖ در ﺑﺮﮔـﺮﻓﺘﻦ اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻊ و‬
‫ﺧﺎﻣﻮشﺳﺎﺧﺘﻦ آﺗﺶ‪.‬‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﻣﺮدم ﻣﻼﺣﻈﺎت و ﻧﺼﻴﺤﺖﻫﺎي ﺗـﻮ را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧـﺪ‪ ،‬وﻟـﻮ اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﻋﻢ از زن‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪ و ﺧﻮاﻫﺮ‪ ،‬اول ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮ ﺑـﺪون ﻫﻴﭽﮕﻮﻧـﻪ ﻛﺒـﺮ و ﻏـﺮور در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ آنﻫﺎ ﻧﺼﻴﺤﺖ آﻧﺎن را ﺑﭙﺬﻳﺮي‪.‬‬
‫ﭼﻪﻗﺪر ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮش ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪان ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻦ‪ ،‬ﻏﺬا را ﺑﻬﺘﺮ ﺑﭙﺰ‪ ،‬ﺗﺎ ﻛﻲ‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ :‬اﺗﺎق ﺧﻮاب ﻣﺮا ﻣﺮﺗﺐ ﻛﻦ‪ ،‬و ﻫﻤﻮاره زن ﺑﺎ ﻛﻤﺎل آراﻣﺶ و ﺑﺰرﮔﻮاري ﺑـﻪ‬
‫او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬آﻗﺎ ﭼﺸﻢ‪ ،‬ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑـﺎش‪ ،‬اﻧﺸـﺎء اﷲ‪ ،‬ﺣـﻖ ﺑـﺎ ﺷﻤﺎﺳـﺖ‪ .‬روزي زن ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﻲ و ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻮﻗﻊ اﻣﺘﺤﺎن ﺑﭽﻪﻫﺎ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺎز دارﻧـﺪ‪،‬‬
‫ﭘﺲ ﻫﺮﮔﺎه ﻧﺰد دوﺳﺘﺎﻧﺖ رﻓﺘﻲ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻧﻜﻦ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ ﺷﻮﻫﺮ ﺣﻮﺻـﻠﻪي ﺷـﻨﻴﺪن اﻳـﻦ ﺳـﺨﻦ را‬
 ‫‪251‬‬ ‫ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺖ اﻋﺘﺮاف ﻛﻦ و ﺑﻪ آنﻫﺎ اﺻﺮار ﻧﻜﻦ‬

‫ﻧﺪارد و ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﺪ؛ ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﺑﺮاي آنﻫﺎ وﻗﺖ ﻧﺪاري؟ ﻣﻦ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﺑﻜﻨﻢ ﻳﺎ ﻧﻜﻨﻢ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻪ ﺗـﻮ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺗﻮ در ﻛﺎر ﻣﻦ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻜﻦ!!‬
‫ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮ‪ :‬ﺑﻌﺪ از اﻳـﻦ ﻣـﺎﺟﺮا ﭼﮕﻮﻧـﻪ اﻳـﻦ ﺷـﺨﺺ ﻣـﻲﺧﻮاﻫـﺪ زﻧـﺶ‬
‫ﻧﺼﻴﺤﺖ وي را ﺑﭙﺬﻳﺮد؟‬
‫آري‪ ،‬ﻫﻮﺷﻴﺎر ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻜﺎفﻫﺎي دﻳﻮارش را ﻣﺴﺪود ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺮدم ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑـﻪ‬
‫داﺧﻞ ﻣﻨﺰﻟﺶ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺠﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ﺷﻚ و ﺗﺮدﻳﺪ ﻣﺮدم در ﺧﻮد ﺑﺎﻗﻲ ﻧﮕﺬار‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎدم ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي دﻋﻮي‪ ،‬از ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪاي از دﻋـﻮﺗﮕﺮان دﻋـﻮت ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻤﻞ آورد ﺗﺎ در آﻟﺒﺎﻧﻲ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ اﻳﺮاد ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬رﺋﻴﺲ ﻣﺮاﻛﺰ دﻋﻮي آﻟﺒـﺎﻧﻲ در اﻳـﻦ اﺟﺘﻤـﺎع‬
‫ﺣﻀﻮر داﺷﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬دﻳﺪﻳﻢ در ﭼﻬﺮهاش ﻳﻚ ﺗﺎر رﻳﺶ وﺟﻮد ﻧـﺪارد‪ ،‬ﻣـﺎ از‬
‫روي ﺗﻌﺠﺐ ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮدﻳﻢ! زﻳﺮا ﻋﺎدت ﺑﺮ اﻳـﻦ ﺑـﻮده اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺷـﺨﺺ دﻋـﻮﺗﮕﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﺎت ﻧﺒﻮي ﻣﺘﻤﺴﻚ ﺑﻮده و رﻳﺸﺶ را ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارد‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻘﺪاري ﻛﻤﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﭘـﺲ‬
‫ﭼﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ ﺣﺎل رﺋﻴﺲ دﻋﻮﺗﮕﺮان؟!‬
‫وﻗﺘﻲ ﺟﻠﺴﻪ آﻏﺎز ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬وي ﺑﺎ ﺧﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮادران! ﻣﻦ ﺑﻲرﻳـﺶ ﻫﺴـﺘﻢ واﺻـﻼً‬
‫ﺑﺮاﻳﻢ رﻳﺶ ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻲآﻳﺪ وﻗﺘﻲ ﺟﻠﺴﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﻣﺎ‬
‫ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻧﻤﻮده و از او ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري ﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑـﺮو و ﺑـﻪ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑﻨﮕـﺮ‪ ،‬در آن ﺣـﺎل ﻛـﻪ در ﻳﻜـﻲ از‬
‫ﺷﺐﻫﺎي رﻣﻀﺎن ﻣﻌﺘﻜﻒ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮش »ﺻﻔﻴﻪ« دﺧﺘﺮ »ﺣﻴﻲ« ﺑﻪ دﻳﺪﻧﺶ ﻣﻲآﻳﺪ و اﻧﺪﻛﻲ‬
‫ﻧﺰد او ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺮود‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫او در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺷﺐ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺮﮔﺮدد‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ او را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺮاه او در راه ﻣﻲرود و از ﻛﻨﺎر دو ﻧﻔﺮ از اﻧﺼﺎر ﻣﻲﮔـﺬرد »وﻗﺘـﻲ آنﻫـﺎ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬را‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ ﻛﻪ زﻧﻲ ﻫﻤﺮاه اوﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺧـﻮﻳﺶ ﻣـﻲاﻓﺰاﻳﻨـﺪ‪ ،‬رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ آن دو‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬آرام ﺑﺎﺷﻴﺪ اﻳﻦ ﺻﻔﻴﻪ دﺧﺘﺮ ﺣﻴﻲ اﺳﺖ‪ .‬آن دو ﻧﻔﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ!‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪252‬‬

‫ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬آﻳﺎ ﻣﻌﻘﻮل اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ در ﻣﻮرد ﺷﻤﺎ ﺷﻚ ﺑﻜﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﺷـﻤﺎ زن‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ!‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺷﻴﻄﺎن در ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﻫﻤﭽﻮن ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻮن ﮔﺮدش ﻣﻲﻛﻨـﺪ‬
‫و ﻣﻦ ﺗﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ در دل ﺷﻤﺎ ]اﻧﺪﻳﺸﻪي[ ﺑﺪي ﻧﻴﻨﺪازد‪ .‬ﻳﺎ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ)‪.(1‬‬
‫ﺷﺠﺎﻋﺖ‪...‬‬
‫»ﺷﺠﺎﻋﺖ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﺮ اﺷﺘﺒﺎﻫﺖ اﺻﺮار ﻛﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺷﺠﺎﻋﺖ آن اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ آن‬
‫اﻋﺘﺮاف ﻛﻨﻲ و دو ﻣﺮﺗﺒﻪ آن را ﺗﻜﺮار ﻧﻜﻨﻲ«‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ‪.‬‬
 ‫ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت‬

‫ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﻳﻚ ﻓﻨﻲ اﺳـﺖ و ﻫـﺮ دروازهاي ﻛﻠﻴـﺪي دارد و دلﻫـﺎ دروازهﻫـﺎﻳﻲ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﺮﺗﻜﺐ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺰرﮔﻲ ﺷﺪ و ﺧﺒﺮ آن در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ و ﻣﺮدم‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﭼﻪ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻠﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺲ ﺗﻮ آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻣﺸـﻐﻮل دار‬
‫ﺗﺎ ﻓﺮﺻﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺟﺮﻳﺎن و ﻣﻮﺿﻮع داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ و ﻧﻴﺰ ﺟﺮأت ﺑـﻪ اﻧﺠـﺎم ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫ﻛﺎري ﭘﻴﺪا ﻧﻜﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻨﻴﻦ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﻋﺎدت ﻧﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻫﻤﺮاه ﻳﺎراﻧﺶ ﺑﻪ ﻏﺰوه »ﺑﻨﻲ ﻣﺼﻄﻠﻖ« رﻓـﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕـﺎم ﺑﺮﮔﺸـﺖ از ﺟﻬـﺎد‬
‫ﺑﺮاي اﺳﺘﺮاﺣﺖ در ﻣﻜﺎﻧﻲ اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﻏﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺟﻬﺠﺎه ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد« ﻓﺮﺳـﺘﺎدﻧﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮاﻳﺸﺎن از ﭼﺎه آب ﺑﻴﺎورد و اﻧﺼﺎر ﻧﻴﺰ ﻏﻼﻣﻲ را ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺣﺴﺎن ﺑﻦ وﺑﺮ ﺟﻬﻨﻲ« ﻓﺮﺳـﺘﺎدﻧﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮاﻳﺸﺎن آب ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ دو ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار ﺑﺎﻫﻢ درﮔﻴﺮ ﺷـﺪه و ﺑـﻪ ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ ﻟﮕـﺪ زدﻧـﺪ‪.‬‬
‫»ﺟﻬﻨﻲ« ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬اي ﺟﻤﺎﻋﺖ اﻧﺼﺎر! و ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬اي ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ‪.‬‬
‫ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ و اﻧﺼﺎر ﺑﺮآﺷﻔﺘﻨﺪ و اﺧـﺘﻼف ﺷـﺪت ﮔﺮﻓـﺖ در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ آنﻫـﺎ از ﺟﻨـﮓ‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ آنﻫﺎ را آرام ﻧﻤﻮدﻧﺪ اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻪ رگ ﻏﻴـﺮت آنﻫـﺎ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد و »ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ اﺑﻲ ﺑﻦ ﺳﻠﻮل« ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪه و ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺟﻤﻌـﻲ از‬
‫ﻗﻮﻣﺶ از اﻧﺼﺎر در ﭘﻴﺮاﻣﻮن او ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﭼﻨـﻴﻦ ﻛﺮدﻧـﺪ! اﻳـﻦﻫـﺎ در دﻳﺎرﻣـﺎن ﺑـﺎ ﻣـﺎ‬
‫ﻣﻲﺳﺘﻴﺰﻧﺪ و ﺑﺮﺗﺮي ﻣﻲﺟﻮﻳﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻣ‪‬ﺜَﻞ ﻣﺎ و ﮔﻠﻴﻢ ﭘﻮﺷﺎن اﻳﻦ ﻗـﺮﻳﺶ ﻫﻤـﺎن ﻣﺜـﺎﻟﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺳﮓ ﺧﻮد را ﭘﺮورش ﺑﺪه ﺗﺎ ﺗﻮ را ﺑﻪ درد و آن را ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻧﮕﻪ دار ﺗـﺎ از‬
‫ﺗﻮ ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﺪ« ﺳﭙﺲ اﻳﻦ ﺧﺒﻴﺚ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ رﺳـﻴﻢ ﻋﺰﻳـﺰان‪ ،‬اﻓـﺮاد‬
‫ﺧﻮار را از آن ﺑﻴﺮون ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬آﻧﮕﺎه رو ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺣﺎﺿﺮ در آﻧﺠﺎ ﻛﺮد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺧﻮدﺗـﺎن‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮدﻳﺪ‪ .‬آنﻫﺎ را در ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺧﻮد ﺟﺎي دادﻳﺪ و اﻣﻮالﺗﺎن را ﺑﻴﻦ آنﻫـﺎ‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ! اﮔﺮ از ﻳﺎري آنﻫﺎ دﺳﺖ ﺑﺮدارﻳـﺪ ﺑـﻪ ﺳـﺮزﻣﻴﻦﻫـﺎي دﻳﮕـﺮ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪254‬‬

‫ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻮاره اﻳﻦ ﺧﺒﻴﺚ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﺮد و زﻫﺮه ﭼﺸﻢ ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد و ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻨﻲ را ﻛـﻪ در‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن او ﺑﻮدﻧﺪ او را ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻴﺎن اﻫﻞ ﻣﺠﻠﺲ ﭘﺴﺮﺑﭽﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم »زﻳﺪ ﺑﻦ ارﻗﻢ« ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻧـﺰد رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫رﻓﺖ و او را از ﺳﺨﻨﺎن ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ در ﻛﻨﺎر رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺸﺴـﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮآﺷﻔﺖ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻓﻖ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﻠﻮب زﺷﺘﻲ ﺑﻪ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺟـﺮأت ﻛـﺮده‬
‫اﺳﺖ؟ ﻋﻤﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻛﺸﺘﻦ اﻓﻌﻲ ﺑﻬﺘﺮ از ﻗﻄﻊﻛﺮدن دﻣﺶ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮد ﻛـﻪ‬
‫ﻛﺸﺘﻦ اﺑﻦ ﺳﻠﻮل اﻳﻦ ﻓﺘﻨﻪ را از ﻧﻄﻔﻪاش ﺧﻔﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ از ﻣﻴﺎن اﻧﺼـﺎر ﻛـﻪ‬
‫ﻗﻮم او ﻫﺴﺘﻨﺪ او را ﺑﻜﺸﺪ ﺑﻬﺘﺮ و ﻣﺴﺎﻟﻤﺖآﻣﻴﺰﺗﺮ از اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﻬـﺎﺟﺮﻳﻦ ﻛﺴـﻲ او را‬
‫ﺑﻜﺸﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺑﻪ »ﻋﺒﺎد ﺑﻦ ﺑﺸﺮ اﻧﺼﺎري« دﺳـﺘﻮر ﺑـﻮده ﺗـﺎ او را‬
‫ﺑﻜﺸﺪ‪ .‬اﻣﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬داراي ﺣﻜﻤﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻮد؛ زﻳﺮا آنﻫﺎ از ﻧﺒـﺮد ﺑﺮﮔﺸـﺘﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ و‬
‫ﻫﻨﻮز ﻣﺮدم ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻮدﻧﺪ و دلﻫﺎﻳﺸﺎن ﭘﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﻮد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﺷـﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬اي ﻋﻤﺮ! ﻣﺒﺎدا ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻳﺎران ﺧﻮدش را ﻣﻲﻛﺸﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻪ اي ﻋﻤﺮ! ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺮدم دﺳﺘﻮر ﺑﺪه ﺗﺎ از اﻳﻨﺠﺎ ﻛﻮچ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﺗﺎزه ﻓﺮود آﻣﺪه و ﺳﺎﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﻄﻮر آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در ﺷـﺪت ﮔﺮﻣـﺎ و‬
‫ﺗﭙﺶ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻪ آنﻫﺎ دﺳﺘﻮر ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﻋﺎدت اﻳﺸﺎن ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ در‬
‫ﺷﺪت ﮔﺮﻣﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﻛﻮچ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ »ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﺳﻠﻮل« ﺧﺒﺮ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ »زﻳﺪ ﺑـﻦ ارﻗـﻢ« ﺳـﺨﻨﺎن او را‬
‫ﺷﻨﻴﺪه و ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﺳﺎﻧﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﻧﺰد آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬آﻣـﺪ و ﺑـﻪ ﺧـﺪا ﻗﺴـﻢ ﻳـﺎد‬
‫ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﮕﻔﺘﻢ و ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺨﻨﻲ ﺑﺮ زﺑﺎن ﻧﻴﺎوردم‪ ،‬اﻳﻦ ﭘﺴﺮﺑﭽﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ دروغ ﺑﺴﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﺑﻦ ﺳﻠﻮل رﺋﻴﺲ ﻃﺎﺋﻔﻪاش ﺑﻮد و از وﺟﺎﻫﺖ و ﺷﺮاﻓﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد‪.‬‬
 ‫‪255‬‬ ‫ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت‬

‫اﻧﺼﺎر ﻋﺮض ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﭘﺴﺮﺑﭽﻪ در ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ دﭼﺎر وﻫﻢ و اﺷـﺘﺒﺎه‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه و آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺮد ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ و ﻫﻤـﻮاره از اﺑـﻦ ﺳـﻠﻮل دﻓـﺎع‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺳﻮار ﺑـﺮ ﺣﻴـﻮاﻧﺶ در ﺣﺮﻛـﺖ ﺑـﻮد و ﺑـﻪ ﻫﻴﭽﻜـﺪام از آﻧـﺎن ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻳﻜﻲ از ﺳﺮداران اﻧﺼﺎر ﺑﻪ ﻧﺎم »أﺳﻴﺪ ﺑﻦ ﺣﻀﻴﺮ« آﻣﺪ و ﺑﺎ ﻧﺒـﻮت ﺑـﻪ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺳﻼم ﮔﻔﺘﻪ و ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺷـﻤﺎ در وﻗـﺖ ﺑـﺪي ﺣﺮﻛـﺖ ﻛﺮدﻳـﺪ ﻛـﻪ در‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻲ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻲﻛﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ او روي ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ ﻧﺸﻨﻴﺪهاي ﻛﻪ دوﺳﺖ ﺷﻤﺎ ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳـﺖ؟‬
‫أﺳﻴﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺪام دوﺳﺖ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ أﺑﻲ‪.‬‬
‫»أﺳﻴﺪ« ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ؟ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺑﻦ اﺑﻲ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﭼـﻮن ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮدد و ﻋﺰﻳﺰان‪ ،‬اﻓﺮاد ﺧﻮار و زﺑﻮن را از ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻴﺮون ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻟﺤﻈـﻪ‬
‫أﺳﻴﺪ ﺑﺮآﺷﻔﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴـﺪ ﻣـﻲﺗﻮاﻧﻴـﺪ اﺑـﻦ اﺑـﻲ را از‬
‫ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻴﺮون ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻪ ﺧﺪا او ذﻟﻴﻞ و ﺧﻮار‪ ،‬و ﺷﻤﺎ ﻋﺰﻳﺰ و ﮔﺮاﻣﻲ ﻫﺴﺘﻲ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه اﺳﻴﺪ ﺧﻮاﺳﺖ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬را آرام ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺑـﺎ ﻋﺒـﺪاﷲ ﺑـﻦ‬
‫اﺑﻲ ﻣﺪارا ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻤﺎ را ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺑﻴﺎورد‪ ،‬ﻗﻮﻣﺶ ﺟﻮاﻫﺮات را ﺑﻪ‬
‫رﺷﺘﻪ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪﻧﺪ ﺗﺎ او را ﺗﺎﺟﮕﺰاري ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و او ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺷـﺎﻫﻲاش را ﺳـﻠﺐ‬
‫ﻧﻤﻮدهاﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ وﻗﺖ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺎ ﺳﻮاري ﺑﻪ راﻫﺶ اداﻣﻪ دادﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم اﺳﺒﺎبﺷﺎن را ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﻋﺪهاي ﺑـﻪ ﺳـﻮاري ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫ﺳﻮار ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﻛﻢ ﻛﻢ داﺷﺖ در ﻣﻴﺎن ﻟﺸﻜﺮ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﺪ و ﻣﻮﺿـﻮع ﺑﺤـﺚ‬
‫ﻣﺮدم ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﭼﺮا ﻣﺎ در اﻳﻦ وﻗﺖ ﻛﻮچ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ؟ اﺑﻦ اﺑﻲ ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ؟ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ او ﺗﻌﺎﻣـﻞ ﻛﻨـﻴﻢ؟‬
‫اﺑﻦ اﺑﻲ راﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﻧﻪ او دروغ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻮاره ﺷﺎﻳﻌﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣـﻲﺷـﺪ و در‬
‫ﺳﺨﻨﺎن ﻛﻢ و زﻳﺎد ﻣﻲﺷﺪ و ﻟﺸﻜﺮ دﭼﺎر اﺿﻄﺮاب و ﺳﺮاﺳﻴﻤﮕﻲ ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪ .‬در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪256‬‬

‫آنﻫﺎ در ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺮﮔﺸﺖ از ﻧﺒﺮد ﺑﻮدﻧﺪ و از ﻛﻨﺎر ﻗﺒﺎﻳﻞ دﺷﻤﻦ ﻛﻪ در ﻛﻤﻴﻦ آنﻫـﺎ ﺑﻮدﻧـﺪ‪ ،‬رد‬
‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮد ﻧﺰدﻳﻚ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻟﺸﻜﺮ از ﻫﻢ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪،‬‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ آنﻫﺎ را از اﻳﻦ ﻣﺸـﻜﻞ و از ﻣﻨﺎﻗﺸـﻪ و ﻓـﺮورﻓﺘﻦ در اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑـﻪ ﻛـﺎر‬
‫دﻳﮕﺮي ﻣﺼﺮوف ﻧﻤﺎﻳﺪ؛ ﭼﻮن ﺑـﻪ ﮔﺮﻣـﺎ و ﺗـﭙﺶ آن ﻣـﻲاﻓﺰاﻳﻨـﺪ و آﺗـﺶ ﻓﺘﻨـﻪ را در ﻣﻴـﺎن‬
‫ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ و اﻧﺼﺎر ﺷﻌﻠﻪور ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﭼﻪ ﻣﻜﺎﻧﻲ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر ﻫـﻢ ﮔـﺮد آﻳﻨـﺪ و‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آﻓﺘﺎب ﺑﺎﻻي ﺳﺮ آنﻫﺎ ﺑﻮد‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در آن روز ﻣﺮدم را ﺣﺮﻛـﺖ داد‬
‫و ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻏﺮوب ﻛـﺮد و ﻣـﺮدم ﻓﻜـﺮ ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ در‬
‫ﺟﺎﻳﻲ ﺟﻬﺖ ﻧﻤﺎز و اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﺗﻮﻗﻒ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺟﺰ ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪاي ﻛـﻪ ﻧﻤـﺎز‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ ﻓﺮود ﻧﻴﺎﻣﺪ و ﺑﻌﺪ از آن دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ و ﺗﻤـﺎم اﻳـﻦ ﺷـﺐ در ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺻﺒﺢ ﻛﺮدﻧﺪ و آﻧﮕﺎه ﺟﻬﺖ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ﻓﺮود آﻣﺪ و ﺑﺎز دﺳﺘﻮر داد ﺗـﺎ ﻛـﻮچ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ و اﺻﺤﺎب ﺻﺒﺢ آن روز ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮد اداﻣﻪ دادﻧـﺪ‪ ،‬ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺧﺴـﺘﻪ ﺷـﺪﻧﺪ و‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ آزارﺷﺎن ﻣﻲداد‪ .‬وﻗﺘﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬اﺣﺴﺎس ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﺸﺎر و ﺧﺴﺘﮕﻲ آنﻫﺎ‬
‫را ﺑﻪ ﺳﺘﻮه درآورده و ﺗﻮان ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬دﺳـﺘﻮر داد در ﺟـﺎﻳﻲ ﻓـﺮود آﻳﻨـﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺪنﺷﺎن ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺘﻨﺪ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﻘﻂ ﺑـﺪﻳﻦ‬
‫ﻋﻠﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺮدم را از ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺎزدارﻧـﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ‬
‫آنﻫﺎ را ﺑﻴﺪار ﻧﻤﻮد و ﺑﺎز ﻛﻮچ ﻛﺮدﻧﺪ و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﺣﺮﻛـﺖ ﺑﻮدﻧـﺪ ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻣﺪﻳﻨـﻪ‬
‫رﺳﻴﺪﻧﺪ و ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺎﻧﻪ و اﻫﻞﺷﺎن ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫و در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﻮره ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ را ﻓﺮود آورد‪:‬‬
‫﴿‪ß⎦É⎩!#t“yz ¬!uρ 3 (#θ‘ÒxΖtƒ 4_®Lym «!$# ÉΑθß™u‘ y‰ΨÏã ô⎯tΒ 4’n?tã (#θà)ÏΖè? Ÿω tβθä9θà)tƒ t⎦⎪Ï%©!$# ãΝèδ‬‬

‫‪ÏπoΨƒÏ‰yϑø9$# ’n<Î) !$oΨ÷èy_§‘ ⎦È⌡s9 tβθä9θà)tƒ ∩∠∪ tβθßγs)øtƒ Ÿω t⎦⎫É)Ï≈uΖãΚø9$# £⎯Å3≈s9uρ ÇÚö‘F{$#uρ ÏN≡uθ≈yϑ¡¡9$#‬‬
 ‫‪257‬‬ ‫ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت‬

‫‪Ÿω š⎥⎫É)Ï≈oΨßϑø9$# £⎯Å3≈s9uρ š⎥⎫ÏΖÏΒ÷σßϑù=Ï9uρ ⎯Ï&Î!θß™tÏ9uρ ä﨓Ïèø9$# ¬!uρ 4 ¤ΑsŒF{$# $pκ÷]ÏΒ –“tãF{$# ∅y_Ì÷‚ã‹s9‬‬

‫‪] ﴾∩∇∪ tβθßϑn=ôètƒ‬اﻟﻤﻨﺎﻓﻘﻮن‪.[8 – 7 :‬‬

‫»آﻧﺎن ﻫﻤﺎن ﺑﺪﻛﺎراﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﺑﺮ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ اﻧﻔﺎق ﻧﻜﻨﻴﺪ ﺗﺎ از اﻃﺮاف ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺮاث آﺳﻤﺎنﻫـﺎ و زﻣـﻴﻦ )ﻛﻠﻴـﺪ رزق و روزيﺧـﻮران( از آن‬
‫ﺧﺪاﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن ﺣﻜﻤﺖ و ﺗﻘﺪﻳﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬اﮔـﺮ )از اﻳـﻦ ﻏـﺰوه‬
‫ﺑﻨﻲ ﻣﺼﻄﻠﻖ( ﺑﺮﮔﺮدﻳﻢ و ﺑﻪ ﺷﻬﺮ و دﻳﺎر ﺧﻮد ﺑﺮﺳﻴﻢ‪ ،‬ﻋﺰﻳﺰان‪ ،‬ذﻟﻴﻼن را ﺑﻴﺮون ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد!‬
‫و اﻗﺘﺪار و ﻋﺰت ﺗﻨﻬﺎ از آن ﺧﺪا و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬و ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن از ﺑﺲ ﻛﻪ ﻧـﺎدان و‬
‫ﻣﻐﺮورﻧﺪ ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻨﺪ«‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳﻦ آﻳﺎت را ﺗﻼوت ﻛﺮد و ﺳـﭙﺲ ﮔـﻮش آن ﭘﺴـﺮﺑﭽﻪ »زﻳـﺪ ﺑـﻦ‬
‫ارﻗﻢ« را ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻧﭽﻪ ﮔﻮﺷﺶ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ آن را ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻧﻤـﻮد‪ .‬آﻧﮕـﺎه ﻣـﺮدم‬
‫ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻧﺎﺳﺰاﮔﻮﻳﻲ و ﺳﺮزﻧﺶ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﺳﻠﻮل ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬رو‬
‫ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﻧﻤﻮده و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺒﻴﻦ اي ﻋﻤﺮ! اﮔﺮ آن روزي ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻲ او را ﺑﻜـﺶ‪ ،‬ﻣـﻦ او‬
‫را ﻣﻲﻛﺸﺘﻢ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮد اﻓﺮادي واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن داده و رﻧﺠﻴﺪهﺧﺎﻃﺮ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﮔـﺮ اﻳﻨـﻚ‬
‫اﮔﺮ ﻫﻤﺎﻧـﺎن را ﺑـﻪ ﻛﺸـﺘﻨﺶ دﺳـﺘﻮر دﻫـﻢ ﺑـﻲﭼـﻮن و ﭼـﺮا او را ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﻛﺸـﺖ‪ .‬آﻧﮕـﺎه‬
‫آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻠﻲ ﻧﺸﺎن ﻧﺪاد‪.‬‬
‫و ﮔﺎﻫﻲ اﺷﺘﺒﺎه و ﺧﻄﺎﻳﻲ در ﺟﻠﻮ ﻣﺮدم رخ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﻫﺴﺖ ﺷﻤﺎ آن را ﺑﺎ ﺷـﻴﻮهي‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ اﻧﻜﺎر ﻧﻤﺎﻳﻲ اﮔﺮﭼﻪ در ﺟﻠﻮ ﻣﺮدم ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫روزي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و در اﻳﻦ اﻳﺎم ﻣﺮدم ﺑـﻪ ﻗﺤﻄـﻲ و ﻛﻤﺒـﻮد‬
‫ﺑﺎران و زراﻋﺖ و ﻛﺸﺎورزي ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻳﻚ اﻋﺮاﺑﻲ آﻣﺪ و ﻋﺮض ﻛﺮد‪ :‬ﻳـﺎ‬
‫رﺳﻮل اﷲ! اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻨﮓ آﻣﺪه و اﻫﻞ و ﻋﻴﺎﻟﺸﺎن ﺗﺒﺎه ﮔﺸﺘﻨﺪ و اﻣﻮالﺷﺎن از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻨـﺪ و‬
‫ﭼﻬﺎرﭘﺎﻳﺎن ﻫﻼك ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻃﻠﺐ ﺑـﺎران ﻛـﻦ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧـﺎ ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪ ﺗـﻮ از اﷲ‬
‫ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﷲ از ﺗﻮ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻣﻲﺟﻮﻳﻴﻢ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪258‬‬

‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬اﻳﻦ ﺳﺨﻦ وي را ﺷﻨﻴﺪ ﭼﻬﺮه ﻣﺒﺎرﻛﺶ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺷﺪ‪.‬‬

‫زﻳﺮا ﺷﻔﺎﻋﺖ و واﺳﻄﻪ از ادﻧﻲ ﺑﻪ اﻋﻠﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد‪ :‬ﺧﺪاوﻧـﺪ‬
‫در ﻧﺰد ﻣﺨﻠﻮﻗﺶ ﺷﻔﺎﻋﺖ و ﺳﻔﺎرش ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ آنﻫﺎ را دﺳﺘﻮر ﻣﻲدﻫﺪ؛ زﻳـﺮا او‬
‫ﺑﺮﺗﺮ و ﺑﻠﻨﺪﻣﺮﺗﺒﻪﺗﺮ از اﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ آﻧﺤﻀﺮت ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻘﺪﻳﺲ و ﺑﻴﺎن ﺷﻜﻮه و ﻋﻈﻤﺖ‬
‫اﷲ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎر ﺑﺎر ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪ ...‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪...‬‬
‫ﻫﻤﻮاره ﺗﺴﺒﻴﺢ اﷲ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ آن در ﺳﻴﻤﺎي اﺻﺤﺎﺑﺶ آﺷﻜﺎر ﮔﺮدﻳﺪ‪،‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﮔﻔﺖ‪ :‬واي ﺑﺮ ﺗﻮ! ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﷲ ﻧﺰد ﻛﺴﻲ از ﻣﺨﻠﻮﻗﺶ ﺳﻔﺎرش ﻛﺮده ﻧﻤﻲﺷـﻮد؛‬
‫زﻳﺮا ﺷﺄن و ﻣﺮﺗﺒﻪ اﷲ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از آن اﺳﺖ‪ .‬واي ﺑﺮ ﺗﻮ! آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻲ ﺧﺪا ﻛﻴﺴﺖ؟! ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻋﺮش‬
‫او ﺑﺮ آﺳﻤﺎنﻫﺎﻳﺶ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﻞ اﺳﺖ‪ .‬و آﻧﮕﺎه ﺑﻪ اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺒﻪاي ﻛـﻪ ﺑـﺮ آن اﺳـﺖ‬
‫اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻋﺮش ﺑﺮ اﺛﺮ ﺷﻜﻮه و ﻋﻈﻤﺖ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﺴﺎن ﻛﺠﺎوه ﺷﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﻮار‬
‫ﺻﺪا ﻣﻲدﻫﺪ)‪.(1‬‬
‫اﻣﺎ اﮔﺮ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ از ﻳﻚ ﻧﻔﺮ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﭘﺲ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ او ﺑﻪ ﭼﻪ ﺻﻮرت ﺑﺎﺷﺪ؟‬
‫روزي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧـﻪ ﻋﺎﻳﺸـﻪ ل آﻣـﺪ‪ ،‬ﻛﻔـﺶﻫـﺎ را از ﭘﺎﻫـﺎ ]ي ﻣﺒـﺎرﻛﺶ[‬
‫درآورد و رداﻳﺶ را ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﻪ رﺧﺘﺨﻮاﺑﺶ دراز ﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻮد ﺗﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﮔﻤﺎن ﺑﺮد ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ردا و ﻛﻔﺶﻫﺎﻳﺶ را آﻫﺴـﺘﻪ آﻫﺴـﺘﻪ‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪ و ﺑﻲﺻﺪا در را ﺑﺎز ﻛﺮد و ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و در را ﺑﺴﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻋﺎﻳﺸﻪ اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ را دﻳﺪ‪،‬‬
‫ﻏﻴﺮت زﻧﺎﻧﮕﻲ داﻣﻨﮕﻴﺮ او ﺷﺪ و ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﻧﺰد دﻳﮕـﺮ زﻧـﺎن و ﻫﻤﺴـﺮاﻧﺶ ﻧـﺮود‪ ،‬ﻟـﺬا‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﻋﺒﺎ و ﭼﺎدرش را ﭘﻮﺷﻴﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎﻟﺶ راه اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛـﻪ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ او ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺷﺐ راه ﻣﻲرﻓﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﻘﻴﻊ آﻣﺪ‬
‫و در آﻧﺠﺎ اﻳﺴﺘﺎد و ﺑﻪ ﻗﺒﻮر اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬آﻧﺎن ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲﺷﺎن را ﺑﻪ ﻋﺒﺎدت ﺳﭙﺮي‬
‫ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺠﺎﻫﺪ از دﻧﻴﺎ رﻓﺘﻨﺪ و در زﻳﺮ ﺧﺎك ﮔﺮد آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺗـﺎ ذاﺗـﻲ ﻛـﻪ از ﻧﻬـﺎن و‬
‫آﺷﻜﺎر ﺧﺒﺮ دارد‪ ،‬از آﻧﺎن ﺧﺸﻨﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺑﻮداود‪.‬‬
 ‫‪259‬‬ ‫ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻗﺒﻮر آنﻫﺎ ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺖ و اﺣـﻮال آﻧـﺎن را ﺑـﻪ ﻳـﺎد ﻣـﻲآورد واﻧﮕﻬـﻲ‬
‫ﺑﺮاﻳﺸﺎن دﺳﺖ دﻋﺎ ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎز ﺑﻪ ﻗﺒﺮﻫﺎﻳﺸﺎن ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﺳﭙﺲ دﺳﺖﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد و‬
‫ﺑﺮاﻳﺸﺎن دﻋﺎ ﻧﻤﻮد ﺑﺎز اﻧﺪﻛﻲ درﻧﮓ ﻧﻤﻮد و ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺳﻮم دﺳﺖﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد و ﺑﺮاﻳﺸـﺎن‬
‫آﻣﺮزش ﻃﻠﺒﻴﺪ و ﺗﺎ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ اﻳﺴﺘﺎد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻋﺎﻳﺸﻪ از دور ﻧﻈـﺎرهﮔـﺮ ﺑـﻮد‪ .‬آﻧﮕـﺎه‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬روﻳﺶ را ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ و ﺑﻪ ﻃﺮف ﺧﺎﻧﻪ رواﻧﻪ ﺷﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻋﺎﻳﺸﻪ اﻳـﻦ ﺻـﺤﻨﻪ را‬
‫دﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮف ﻋﻘﺐ ﺑﺮﮔﺸﺖ از ﺗﺮس اﻳﻦ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﺘﻮﺟﻪ او ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬آﻧﺤﻀـﺮت ‪‬‬
‫ﺳﺮﻋﺘﺶ را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺮد و ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮد اﻓﺰود و ﺑﺎز رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬دوان دوان‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮد و ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻧﻴﺰ دوﻳﺪ ﺑﺎز آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮد ﺷـﺪت ﺑﺨﺸـﻴﺪ و ﻋﺎﻳﺸـﻪ‬
‫ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻋﺎﻳﺸﻪ زودﺗﺮ وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺪ و ﻋﺒﺎ و ﭼﺎدرش را ﻛﺸـﻴﺪ و ﺑـﻪ رﺧﺘﺨـﻮاب ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻜﻞ ﺷﺨﺺ در ﺧﻮاب دراز ﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺒﺶ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻮد‪ ،‬رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺪ و ﺻﺪاي ﻧﻔﺲﻫﺎي ﻋﺎﻳﺸﻪ را ﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﺷﺪهاي ﻋﺎﻳﺸﻪ‪...‬؟ ﻧﻔـﺲﺗﻨـﮓ‬
‫ﺷﺪهاي؟ ﻋﺎﻳﺸﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻴﺰي ﻧﺸﺪه!‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ ﻣﺮا از ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎﺧﺒﺮ ﻛﻦ ﻳﺎ ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻟﻄﻴـﻒ و ﺧﺒﻴـﺮ ﻣـﺮا ﺑـﺎﺧﺒﺮ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻋﺎﻳﺸﻪ اﻳﺸﺎن را ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ او ﺑﺮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻏﻴﺮت ﻛـﺮده و ﺑـﻪ‬
‫دﻧﺒﺎﻟﺶ راه اﻓﺘﺎده ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﺠﺎ ﻣﻲرود‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﭘﺮﺳـﻴﺪ‪ :‬ﺗـﻮ ﺑـﻮدي ﻛـﻪ ﻣـﻦ او را در‬
‫ﺟﻠﻮي ﺧﻮدم دﻳﺪم‪ ،‬ﻋﺎﻳﺸﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ آﻧﮕﺎه او را ﺑﻪ ﺳـﻴﻨﻪاش ﻫـﻞ داد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬آﻳـﺎ ﮔﻤـﺎن‬
‫ﺑﺮدي ﻛﻪ ﺧﺪا و رﺳﻮﻟﺶ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﻲﻋﺪاﻟﺘﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؟ آﻧﮕﺎه ﻋﺎﻳﺸﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮﭼﻨﺪ اﻧﺴﺎن ﭼﻴﺰي‬
‫را ﻣﺨﻔﻲ ﻛﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰوﺟﻞ آن را ﻣـﻲداﻧـﺪ؟ آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد‪ :‬ﺑﻠـﻪ‪ ،‬ﺳـﭙﺲ ﻋﻠـﺖ‬
‫ﺑﻴﺮونآﻣﺪن را ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮده و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ در ﺧﻮاب دﻳﺪم ﻛﻪ ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣـﺪ و او در آن‬
‫ﺣﺎل ﻛﻪ ﺗﻮ ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺖ را ﻛﺸﻴﺪه ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬در ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮ وارد ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﻣﺮا ﺻﺪا زد‪ ،‬ﭘﺲ از‬
‫ﺗﻮ ﺻﺪاﻳﺶ را ﻣﺨﻔﻲ ﻧﻤﻮد و ﻣﻦ او را ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺘﻢ و آن را از ﺗـﻮ ﻣﺨﻔـﻲ ﻧﻤـﻮدم و ﮔﻤـﺎن‬
‫ﺑﺮدم ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺘﻪاي‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻧﺎﮔﻮار داﻧﺴﺘﻢ ﺗﻮ را ﺑﻴـﺪار ﻛـﻨﻢ و ﻧﺨﻮاﺳـﺘﻢ ﺗـﻮ را‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪260‬‬

‫وﺣﺸﺖزده و ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺘﻮر داد ﺗـﺎ ﻧـﺰد اﻫـﻞ ﺑﻘﻴـﻊ ﺑـﺮوم و ﺑـﺮاي آنﻫـﺎ‬
‫آﻣﺮزش ﺑﺨﻮاﻫﻢ)‪.(1‬‬
‫آري‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﺳﺎنﮔﻴﺮ ﺑﻮد و اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت را ﺑﺰرگ ﻧﻤﻲﻛـﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ آن را از ﻣﻴـﺎن‬
‫ﻣﺮدم دور ﻣﻲﻛﺮد و آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ رواﻳﺖ ﻛـﺮده اﺳـﺖ‪ ،‬ﻣـﻲﻓﺮﻣـﻮد‪» :‬ﻫـﻴﭻ ﻣـﺮد‬
‫ﻣﺆﻣﻨﻲ‪ ،‬از زن ﻣﺆﻣﻨﻲ ﺑﺪش ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﻳﻚ ﻋﺎدﺗﺶ او را ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ آﻳﺪ ﻋﺎدت دﻳﮕـﺮش‬
‫او را ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺧﻼق ﻳﺎ ﻃﺒﻴﻌﺘﻲ ﻛﻪ دارد ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ از او ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﻧﻤﻲﮔﺮدد؛ ﺑﻠﻜـﻪ‬
‫ﺑﺪيﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻧﻴﻜﻲﻫﺎﻳﺶ ﻣﻲﭘﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬ﻟـﺬا ﻫﺮﮔـﺎه از او اﺷـﺘﺒﺎﻫﻲ ﻣﻼﺣﻈـﻪ ﻧﻤـﻮد‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه و ﺧﻮب او را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﻲآورد و ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺪياش را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد ﻧﻴﻜـﻲاش‬
‫را ﻳﺎدآور ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬آن ﺳﺮﺷﺘﻲ ﻛﻪ از آن ﻧﺎﺧﻮش ﻣﻲﺷﻮد و از آن ﺑﺮﺧﻮردي ﻛﻪ از آن ﺑﺪش‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﻣﻲﭘﻮﺷﺪ‪.‬‬
‫روﺷﻨﮕﺮي‪...‬‬
‫»ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ را ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮد ﻣﻮرد ﻧﻜﻮﻫﺶ و ﺳﺮزﻧﺶ ﻧﻴﺴـﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ ﻛﺴـﻲ ﻣـﻮرد‬
‫ﻧﻜﻮﻫﺶ اﺳﺖ ﻛﻪ آن را ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ اراﻳﻪ ﻣﻲدﻫﺪ«‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺳﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺟﻴﺪ‪.‬‬

 ‫ﺑﺴﺘﻪ را ﺑﺎز ﻛﻦ‬

‫اﮔﺮ اﺷﺘﺒﺎه از ﻃﺮف ﮔﺮوﻫﻲ ﺻﺎدر ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﻗﺎﻋﺪه و اﺻﻮل اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛـﻪ آنﻫـﺎ‬
‫را در ﺣﺎﻟﻲ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﺟﻤﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ اﻣﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺎز ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺴﺘﻪ را ﺑﺎز ﻛﻨﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮرم اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺮﻛﺪام ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮده و او را ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻧﻤﺎﻳﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل روزي وارد ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﻣﻨﺰلﺗﺎن ﻣﻲﺷـﻮي و ﻣـﻲﺷـﻨﻮي ﻛـﻪ ﺑـﺮادرت ﺑـﺎ‬
‫دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﻛﻪ ﻣﻴﻬﻤﺎن او ﻫﺴﺘﻨﺪ – ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻧﻘﺸﻪ ﺳﻔﺮ را ﺑﻪ ﻳﻚ ﻛﺸـﻮر‬
‫ﻃﺮحرﻳﺰي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و در واﻗﻊ اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﭼﻨﺎن ﺟﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﺑﺮود‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒـﺎً‬
‫در ﻣﻌﺮض ﻣﺤﺮﻣﺎت و ﮔﻨﺎﻫﺎن ﻛﺒﻴﺮه ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺗﻮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ آنﻫﺎ را ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻨﻲ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ؟! ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻧﺰد آنﻫﺎ ﺑﺮوي و ﺑﺎ دو ﺟﻤﻠﻪ آنﻫﺎ را ﻧﺼـﻴﺤﺖ‬
‫ﻛﺮده و ﺑﻴﺮون ﺷﻮي‪ ،‬اﻣﺎ اﻏﻠﺐ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻤﻠﻲ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺨﺶ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻧﻈـﺮ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ اﮔﺮ ﺑﺴﺘﻪ را ﺑﺎز ﻛﻨﻲ و ﻫﺮ ﭼﻮب آن را ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺸﻜﻨﻲ‪ .‬اﻳﻦ روش ﭼﻄﻮر اﺳﺖ؟!‬
‫از اﻳﻦ رو وﻗﺘﻲ آنﻫﺎ ﻣﺘﻔﺮق ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻤﺎن ﺗـﻮ از ﻫﻤـﻪ ﺧﺮدﻣﻨـﺪﺗﺮ اﺳـﺖ‬
‫ﺑﻨﺸﻴﻦ و ﺑﻪ او ﺑﮕﻮ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ! ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﺒﺮ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻣﻲروﻳﺪ و ﺷـﻤﺎ از‬
‫ﻫﻤﻪ ﺧﺮدﻣﻨﺪﺗﺮ و ﻋﺎﻗﻞﺗﺮ ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺸﻮر از ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺸـﻮرﻫﺎﻳﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺴﺎﻓﺮان آن از ﺑﻼﻫﺎ و ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ در اﻣﺎن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﭼﻪ ﺑﺴـﺎ ﺷـﺨﺺ ﺳـﻔﺮ ﻛـﺮده ﺑـﻪ آﻧﺠـﺎ در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻴﻤﺎري و ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻣﺮض ﺑﺮﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﺟﺮا و ﭘﺎداش آنﻫﺎ را ﻛﺴﺐ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ و ﺑﻪ آنﻫـﺎ ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎد ﺳـﻔﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺸﻮر دﻳﮕﺮي ﺑﺪﻫﻴـﺪ ﺗـﺎ در آﻧﺠـﺎ‪ ،‬ﺑـﺪون اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﻣﺮﺗﻜـﺐ ﮔﻨـﺎه و ﻣﻌﺼـﻴﺘﻲ ﺑﺎﺷـﻴﺪ‪ ،‬از‬
‫رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و درﻳﺎﻫﺎ‪ ،‬و اﻧﻮاع ﺳﺮﮔﺮﻣﻲﻫﺎ و ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ و دوﺳﺖداﺷـﺘﻨﻲﻫـﺎي آن ﻟـﺬت‬
‫ﺑﺒﺮﻳﺪ‪ .‬ﺷﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ او اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را از ﺷﻤﺎ ﺑﺸـﻨﻮد ﺷـﻮر و اﺷـﺘﻴﺎق او ﺗـﺎ ﻧﺼـﻒ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻧﺰد دوﻣﻲ ﺑﺮوﻳﺪ و دﻗﻴﻘﺎً اﻳﻦ ﺟﻤﻼت را ﺑﺎ او ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﺳـﻮم ﻧﻴـﺰ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺪام از آنﻫﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﺷﻤﺎ ﺑﺎ رﻓﻴـﻖﺗـﺎن ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬آﻧﮕـﺎه‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪262‬‬

‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ آﻧﺎن ﮔﺮد ﻫﻢ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﺷـﺪه و ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﺳـﻔﺮ را ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺸﻮر دﻳﮕﺮي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و دﻳﮕـﺮي او را ﻫﻤﻴـﺎري ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﺷـﻤﺎ ﺑـﺎ ﻳـﻚ روش‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻨﻜﺮ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲدﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ روزي ﻛﺸﻒ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻓﺮزﻧﺪانﺗـﺎن در اﺗـﺎق ﻳﻜـﻲ ﺟﻤـﻊ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻤﺎﺷﺎي ﻳﻚ ﻧﻮار وﻳﺪﺋﻮ ﻣﺒﺘﺬل ﻳﺎ ﺑﻪ ﺑﻠﻮﺗﻮث ﻛﻪ ﺣﺎوي ﻋﻜﺲﻫﺎي ﻣﺒﺘـﺬل ﻳـﺎ ﻏﻴـﺮه اﺳـﺖ‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺪام را ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻟﺠﺎﺟﺖ و ﺗﻌﺼﺐ‪،‬‬
‫او را ﺑﻪ ﮔﻨﺎه ﻧﻜﺸﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻳﺎ در ﺳﻴﺮه ﻧﺒﻮي ﺑﺮاي ﭼﻨﻴﻦ اﻣﺮي ﺷﻮاﻫﺪي وﺟـﻮد دارد؟‪ ،‬آري‪ ،‬وﻗﺘـﻲ اﺧـﺘﻼف ﺑـﻴﻦ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬و ﻗﺮﻳﺶ ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺖ و ﺻﺤﻴﻔﻪاي ﻣﻜﺘﻮب ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﻨﻲ ﻫﺎﺷـﻢ ﺧﺮﻳـﺪ‬
‫و ﻓﺮوش و ﻋﻘﺪ و ازدواج ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬و اﺻﺤﺎﺑﺶ در ﻳﻚ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺧﺸـﻚ و‬
‫ﻟﻢ ﻳﺰرع ﻣﺤﺒﻮس ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻼ و آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮ اﺻﺤﺎب ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑـﻪ ﺣـﺪي رﺳـﻴﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺮگ‬
‫درﺧﺘﺎن را ﻣﻲﺧﻮردﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﺟﻬﺖ ادرار ﺑﺮآﻣﺪ و ﺻـﺪاﻳﻲ زﻳـﺮ ﭘـﺎﻳﺶ‬
‫ﺷﻨﻴﺪ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪ ،‬دﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻜﻪاي از ﭘﻮﺳﺖ ﺷﺘﺮ اﺳـﺖ‪ ،‬آن را ﺑﺮداﺷـﺘﻪ و ﺷُﺴـﺖ و ﺑـﺎ آﺗـﺶ‬
‫ﻛﺒﺎب ﻧﻤﻮد و ﺳﭙﺲ آن را ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ ﻛﺮده و ﺑﺎ آب ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻤﻮد و ﺳﭙﺲ ﻣـﺪت ﺳـﻪ ﺷـﺒﺎﻧﻪ‬
‫روز‪ ،‬ﺧﻮراك و آذوﻗﻪاش را از آن ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﻨﺪ ﻣﺰاﺟﻲ و ﻋﺼﺒﻴﺖ ﻣﺎهﻫﺎ ﺑﺮ ﺑﻨﻲ ﻫﺎﺷﻢ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اداﻣﻪ داﺷﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ روزي‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻋﻤﻮﻳﺶ اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ – ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه او در آن دره ﻣﺤﺎﺻﺮه ﺑﻮد – ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻋﻤﻮﺟﺎن! ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻮرﻳﺎﻧﻪ را ﺑﺮ ﺻﺤﻴﻔﻪ ﺑﻨﻲ ﻫﺎﺷﻢ ﻣﺴﻠﻂ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ و ﻓﻘﻂ ﻧـﺎم اﷲ را‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﻇﻠﻢ‪ ،‬ﻗﻄﻊ رﺣﻢ و ﺑﻬﺘﺎن را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺮﻣﻚ ﭼﻮﺑﺨﻮار ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﻗﺮﻳﺶ را ﺧﻮرده و ﺟﺰ ﻋﺒﺎرت »ﺑﺎﺳﻤﻚ اﻟﻠﻬـﻢ« ﭼﻴـﺰي‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ!‬
‫اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ از اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺖ درآﻣﺪه و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳـﺎ ﭘﺮوردﮔـﺎرت ﺗـﻮ را از اﻳـﻦ اﻣـﺮ‬
‫ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬آري‪.‬‬
 ‫‪263‬‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ را ﺑﺎز ﻛﻦ‬

‫اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ! ﻛﺴﻲ ﻧﺰد ﺗﻮ وارد ﻧﺸﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣـﻦ اﻳـﻦ ﺧﺒـﺮ را ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻤﻊ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺮﺳﺎﻧﻢ‪ .‬آﻧﮕﺎه اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ﻧﺰد ﻗﺮﻳﺶ رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺮدﻳﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻗﺮﻳﺶ!‬
‫ﺑﺮادرزادهام ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ و ﭼﻨﺎن ﺧﺒﺮ داده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺎورﻳﺪ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪيﺗﺎن را‪ ،‬اﮔﺮ آﻧﮕﻮﻧـﻪ ﻛـﻪ‬
‫او ﺧﺒﺮ داده اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ از ﻗﻄﻊ راﺑﻄﻪ و ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪي ﻣﺎ دﺳﺖ ﺑﻜﺸﻴﺪ و از آن ﺑﺎزآﻳﻴﺪ و اﮔﺮ‬
‫در ﮔﻔﺘﻪاش دروغ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻦ ﺑـﺮادرزادهام را در اﺧﺘﻴـﺎر ﺷـﻤﺎ ﻣـﻲﮔـﺬارم و ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﺎ او اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻗﺮﻳﺶ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺖ را ﻣﻲﭘـﺬﻳﺮﻳﻢ و ﺑـﺮ اﻳـﻦ اﻣـﺮ ﺗﻮاﻓـﻖ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدﻧﺪ و دﻳﺪﻧﺪ آﻧﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬ﮔﻔﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ ،‬وﻟـﻲ ﺑـﺎزﻫﻢ ﺑـﺮ‬
‫ﺷﺮارت و ﺗﻌﺼﺐ آنﻫﺎ اﻓﺰوده ﮔﺸﺖ و ﻫﻤﻮاره ﺑﻨﻲ ﻫﺎﺷﻢ و ﺑﻨﻲ ﻋﺒـﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ در آن وادي‬
‫ﻣﺤﺼﻮر ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻫﻼﻛﺖ ﺑﺮﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻴﺎن ﻛﻔﺎر ﻗﺮﻳﺶ اﻓﺮادي ﻣﻬﺮﺑﺎن و رﺣـﻴﻢدل وﺟـﻮد داﺷـﺖ‪ ،‬از ﺟﻤﻠـﻪ آنﻫـﺎ ﻳﻜـﻲ‬
‫»ﻫﺸﺎم« ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﺶ از ﺷـﺮاﻓﺖ و اﺣﺘـﺮام ﺧﺎﺻـﻲ ﺑﺮﺧـﻮردار ﺑـﻮد و ﺷـﺒﺎﻧﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﺷﺘﺮش در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﻏﺬا و آذوﻗﻪ ﺣﻤﻞ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻧﺰد ﺑﻨـﻲ ﻫﺎﺷـﻢ و ﺑﻨـﻲ ﻋﺒـﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ‬
‫ﻣﻲآﻣﺪ و ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻫﻨﻪ وادي ﻣﻲرﺳﻴﺪ اﻓﺴﺎر ﺷﺘﺮ را رﻫﺎ ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺷﺘﺮ ﻣﻲزد‪،‬‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺘﺮ ﺑﻪ داﺧﻞ وادي ﻧﺰد آنﻫﺎ ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ .‬روزﻫﺎ ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻮال ﺳﭙﺮي ﻣـﻲﺷـﺪ ﺗـﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ »ﻫﺸﺎم« اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﺷﺐ ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﻏـﺬا و آذوﻗـﻪ ﺑﺒـﺮد ﭼـﻮن‬
‫ﺗﻌﺪاد آنﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓـﺖ ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣـﻪ ﺟﺎﺋﺮاﻧـﻪ را ﻧﻘـﺾ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺮ آن اﺟﻤﺎع ﻧﻤﻮده ﺑﻮدﻧﺪ؟ در اﻳﻦ ﻫﻨﮕـﺎم‬
‫از روش ﺑﺎزﻧﻤﻮدن ﺑﺴﺘﻪ ﭘﻴﺮوي ﻧﻤﻮد‪ .‬او ﭼﻜﺎر ﻛﺮد؟‬
‫ﻧﺨﺴﺖ ﻧﺰد »زﻫﻴﺮ ﺑﻦ اﺑﻲ اﻣﻴﻪ« رﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺎدر »زﻫﻴﺮ«‪» ،‬ﻋﺎﺗﻜـﻪ« دﺧﺘـﺮ ﻋﺒـﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ ﺑـﻮد‪،‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي زﻫﻴﺮ! ﺗﻮ راﺿﻲ ﻫﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﻏﺬا ﺑﺨﻮري و ﻟﺒﺎس ﺑﭙﻮﺷﻲ و ﺑﺎ زﻧـﺎن ازدواج ﻧﻤـﺎﻳﻲ‬
‫ﺣﺎل آن ﻛﻪ آﻳﺎ از ﺣﺎل داﻳﻲﻫﺎﻳﺖ ﺧﺒﺮ داري؟ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش ﻧﻤﻲﺷـﻮد و ﻋﻘـﺪ و‬
‫ازدواج ﺻﻮرت ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد؟! ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ آنﻫﺎ‪ ،‬از داﻳﻲﻫـﺎي »اﺑـﻲ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪264‬‬

‫اﻟﺤﻜﻢ ﺑﻦ ﻫﺸﺎم« ﻳﻌﻨﻲ »اﺑﻮﺟﻬﻞ« ﻛﻪ از ﺳﺮﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ دﺷـﻤﻨﺎن و ﻣﺘﻌﺼـﺐﺗـﺮﻳﻦ آﻧـﺎن از‬

‫ﺣﻴﺚ ﻗﻄﻊ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪي ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺑﻮدﻧﺪ ﻫﺮﮔﺰ آنﻫﺎ را ﺑﺮ اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﻲﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫زﻫﻴﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬واي ﺑﺮ ﺗﻮ اي ﻫﺸﺎم! از دﺳﺖ ﻣﻦ ﭼﻪ ﺑﺮﻣﻲآﻳﺪ؟ ﻗﻄﻌﺎً ﻣﻦ ﻳﻚ ﻧﻔـﺮ ﻫﺴـﺘﻢ‪،‬‬
‫اﮔﺮ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻫﻢﺻﺪا ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻤﺎً در ﻧﻘﺾ آن ﺗﻼش ﻣﻲﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﻫﺸﺎم ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﻴﺴﺖ؟ ﻫﺸﺎم ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ‪.‬‬
‫زﻫﻴﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺨﺺ ﺳﻮﻣﻲ ﺑﺮاﻳﻤﺎن ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻦ‪.‬‬
‫ﻫﺸﺎم ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺧﺒﺮﻣﺎن را ﭘﻨﻬﺎن ﺑﺪار‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻫﺸﺎم ﻧﺰد »ﻣﻄﻌﻢ ﺑﻦ ﻋﺪي« ﻛﻪ ﻓﺮدي ﻋﺎﻗـﻞ و ﺧﺮدﻣﻨـﺪ ﺑـﻮد رﻓـﺖ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي‬
‫»ﻣﻄﻌﻢ«! آﻳﺎ ﺗﻮ راﺿﻲ ﻫﺴﺘﻲ ﻛﻪ دو ﻧﺴـﻞ از ﻓﺮزﻧـﺪان »ﻋﺒـﺪﻣﻨﺎف« ﻫـﻼك ﺷـﺪه و از ﺑـﻴﻦ‬
‫ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﺗﻮ ﻧﺎﻇﺮ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻫﺴﺘﻲ و در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺎ ﻗﺮﻳﺶ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻤﻮدي؟!‬
‫آﻧﮕﺎه ﻣﻄﻌﻢ ﮔﻔﺖ‪ :‬واي ﺑﺮﺗﻮ! از دﺳﺖ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد؟ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻣﻦ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻫﺸﺎم‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻚ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﻴﺴﺖ؟ ﻣﻦ‪ .‬ﻣﻄﻌﻢ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻚ ﻧﻔـﺮ دﻳﮕـﺮ را‬
‫ﻧﻴﺰ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻦ؟ ﻫﺸﺎم ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮدهام‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﻴﺴﺖ؟ ﻫﺸﺎم ﮔﻔـﺖ‪» :‬زﻫﻴـﺮ ﺑـﻦ اﺑـﻲ‬
‫اﻣﻴﻪ«‪.‬‬
‫ﻣﻄﻌﻢ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻔﺮ ﭼﻬﺎرم را ﻧﻴﺰ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻦ‪ .‬ﻫﺸﺎم ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را ﻣﺨﻔﻲ ﺑﺪار‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻧﺰد »اﺑﻮاﻟﺒﺨﺘﺮي ﺑﻦ ﻫﺸﺎم« رﻓﺖ و آﻧﭽﻪ را ﻛـﻪ ﺑـﻪ آن دو ﻧﻔـﺮ ﮔﻔﺘـﻪ ﺑـﻮد‪ ،‬در ﻣﻴـﺎن‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ‪» .‬اﺑﻮاﻟﺒﺨﺘﺮي« در اﻳﻦ ﻣﻮرد اﻋﻼم ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻤﻮده و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﻛﺴﻲ ﻫﺴﺖ ﻛـﻪ در‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻤﺎﻳﺪ؟ ﻫﺸﺎم ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﻴﺴﺖ؟ ﻫﺸﺎم ﮔﻔﺖ‪» :‬زﻫﻴﺮ ﺑﻦ اﺑﻲ اﻣﻴﻪ«‬
‫و »ﻣﻄﻌﻢ ﺑﻦ ﻋﺪي« و ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺷﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬
‫»اﺑﻮاﻟﺒﺨﺘﺮي« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺨﺺ ﭘﻨﺠﻤﻲ را ﺑﺮاﻳﻤﺎن ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻦ‪.‬‬
 ‫‪265‬‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ را ﺑﺎز ﻛﻦ‬

‫آﻧﮕﺎه ﻫﺸﺎم ﻧﺰد »زﻣﻌﻪ ﺑﻦ اﺳﻮد« رﻓﺖ و ﺑﺎ او ﺻـﺤﺒﺖ ﻛـﺮد و ﺧﻮﻳﺸـﺎوﻧﺪي و ﺣﻘـﻮق‬
‫آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﻳﺎد آورد‪» .‬زﻣﻌﻪ ﺑﻦ اﺳﻮد ﮔﻔﺖ‪ «:‬آﻳﺎ ﻛﺴﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ در اﻳـﻦ ﻣـﻮرد ﻫﻤﻜـﺎري و‬
‫ﺗﻌﺎون ﻧﻤﺎﻳﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ! ﻓﻼﻧﻲ و ﻓﻼﻧﻲ‪...‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﺎﻻي ﻣﻜﻪ ﻧﺰد »ﺣﻄﻢ اﻟﺤﺠـﻮن«‬
‫وﻋﺪه ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و در آﻧﺠﺎ ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ ﻧﻘﺾ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗـﺎ آن را‬
‫ﭘﺎره ﻛﻨﻨﺪ‪» .‬زﻫﻴﺮ« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺨﺴﺖ ﻣﻦ از ﻫﻤﻪ ﺷﻤﺎ ﺷﺮوع ﻧﻤﻮده و ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔـﻮﻳﻢ و ﺳـﭙﺲ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ و ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ .‬ﺻﺒﺢ روز ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻣﺠﺎﻟﺲ آنﻫﺎ و در ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻛﻌﺒـﻪ ﺟﺎﻫـﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮدم ﮔﺮد آﻣﺪه و ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ رواﻧﻪ ﺷـﺪﻧﺪ‪ ،‬زﻫﻴـﺮ در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺟﺒـﻪاي‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﻔﺖ ﺷﻮط ﺑﻪ دور ﻛﻌﺒﻪ ﻃﻮاف ﻧﻤﻮد و ﺳﭙﺲ رو ﺑﻪ ﻣـﺮدم ﻛـﺮد و ﺑـﺎ ﺻـﺪاي‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬اي اﻫﻞ ﻣﻜﻪ! آﻳﺎ ﻣﺎ ﺑﺨﻮرﻳﻢ و ﺑﭙﻮﺷﻴﻢ و ﺑﻨﻲ ﻫﺎﺷﻢ ﻫـﻼك ﺷـﻮﻧﺪ! ﺑـﺎ آنﻫـﺎ‬
‫ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش ﻧﺸﻮد!‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا! ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﺟﺎﺋﺮاﻧﻪ و ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﭘـﺎره ﻧﺸـﻮد از ﭘـﺎ ﻧﺨـﻮاﻫﻢ‬
‫اﻳﺴﺘﺎد‪.‬‬
‫اﺑﻮﺟﻬﻞ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﻣﺠﻠـﺲ ﻳـﺎراﻧﺶ ﻧﺸﺴـﺘﻪ ﺑـﻮد‪ ،‬ﺑـﺎ ﺻـﺪاي ﺑﻠﻨـﺪ ﮔﻔـﺖ‪ :‬دروغ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﭘﺎره ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه »زﻣﻌﻪ ﺑﻦ اﺳﻮد« ﺻﺪاﻳﺶ‬
‫را ﺑﺎﻻ آورد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! دروﻏﮕﻮ ﺗﻮ ﻫﺴﺘﻲ وﻗﺘﻲ ﺗﻮ آن را ﻧﻮﺷﺘﻲ ﻣﺎ ﺑـﻪ ﻧﻮﺷـﺘﻦ‬
‫آن راﺿﻲ ﻧﺒﻮدﻳﻢ‪ .‬اﺑﻮﺟﻬﻞ ﺑﻪ ﺳﻮي او ﻧﮕﺎه ﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ او ﭘﺎﺳﺦ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن »اﺑﻮاﻟﺒﺨﺘﺮي«‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪» :‬زﻣﻌﻪ« راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﻔﺎد اﻳﻦ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ راﺿـﻲ ﻧﻴﺴـﺘﻴﻢ و آن را‬
‫ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ! ﺑﺎز اﺑﻮﺟﻬﻞ رو ﺑﻪ اﺑﻮاﻟﺒﺨﺘﺮي ﻧﻤﻮد ﺗﺎ او را ﭘﺎﺳﺦ دﻫﺪ ﻛﻪ از آن ﺳﻮ »ﻣﻄﻌﻢ‬
‫ﺑﻦ ﻋﺪي« ﻓﺮﻳﺎد زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻤﺎ دو ﻧﻔﺮ راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ و ﻫﺮ ﻛﺴـﻲ ﻏﻴـﺮ از اﻳـﻦ ﭼﻴـﺰي‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎز »ﻫﺸﺎم« ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﻋـﺮض ﻧﻤـﻮد! در اﻳـﻦ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم اﺑﻮﺟﻬﻞ ﻣﺘﺤﻴﺮ ﺷﺪه و اﻧﺪﻛﻲ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳـﻦ ﻗﻀـﻴﻪاي اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺷﺒﺎﻧﻪ در ﻣﻮرد آن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪266‬‬

‫آﻧﮕﺎه »ﻣﻄﻌﻢ ﺑﻦ ﻋﺪي ﺑﻪ ﺳﻮي ﻛﻌﺒﻪ رﻓﺖ و ﺧﻮاﺳﺖ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ را ﭘﺎره ﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ ﻣﺘﻮﺟـﻪ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﻛﺮﻣﻚ ﭼﻮﺑﺨﻮار ﺑﻪ ﺟﺰ ﺟﻤﻠﻪ »ﺑﺎﺳﻤﻚ اﻟﻠﻬﻢ« ﻫﻤﻪ آن را ﺧﻮرده اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻳﺮك ﺑﺎش‪...‬‬
‫»ﭘﺰﺷﻚ ﻣﺎﻫﺮ ﻗﺒﻞ از ﺧﺎﻟﻜﻮﺑﻲ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺶ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻧﻤﻮده و ﻣﻮﺿـﻮع ﻣﻨﺎﺳـﺐ‬
‫را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
 ‫ﺗﻌﺬﻳﺐ ﻧﻔﺲ‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺧﺎﻃﺮاﺗﻢ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺟﻬﺖ ﺗﻔﺮﻳﺢ )ﭘﻴﻚ ﻧﻴﻚ( ﺑﻪ ﺑﻴﺎﺑﺎن رﻓﺘـﻴﻢ‪ ،‬ﻳﻜـﻲ‬
‫از دوﺳﺘﺎﻧﻤﺎن ﺑﻪ ﻧﺎم »اﺑﻮﺧﺎﻟﺪ« ﻛﻪ ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﻣﺎ ﺑـﻮد‪ ،‬ﻫﻤﮕـﻲ ﻣـﺎ ﺑـﻪ او‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ و آب‪ ،‬ﺧﺮﻣﺎ و ﻗﻬﻮه در ﺟﻠﻮش ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‪ ،‬اﻣﺎ او اﺻﺮار داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣـﻦ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎﺷﻢ ﻳﻚ ﻛﺎري ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣـﻦ ﺑﮕﺬارﻳـﺪ و‬
‫ﻣﺎ او را از ﻛﺎرﻛﺮدن ﻣﻨﻊ ﻛﺮده ﺑﻮدﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺮه ﮔﻮﺳﻔﻨﺪي ذﺑﺢ ﻧﻤﻮدﻳﻢ و آن را ﻗﻄﻌﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻧﻤﻮده و در دﻳﮓ ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ ﺗﺎ ﭘﺨﺘـﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺎ ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ آﺗﺶ را روﺷﻦ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺼﺐ ﺧﻴﻤﻪ و ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻣﻮر دﻳﮕﺮ ﭘـﺮداﺧﺘﻴﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻏﻴﺮت »اﺑﻮﺧﺎﻟﺪ« ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷﺪ – و اي ﻛﺎش ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﻲﻛﺮد – ﻟﺬا ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻮي دﻳﮓ رﻓﺖ‪ ،‬ﮔﻮﺷﺖﻫﺎ را دﻳﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در داﺧﻞ دﻳﮓ آب رﻳﺨﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦ رﻓﺖ و اﺳﺒﺎب داﺧﻞ آن را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣـﻲﻛـﺮد ﻛـﻪ در آن‬
‫ﻣﻮﻟﺪ ﺑﺮق‪ ،‬ﺳـﻴﻢﻫـﺎ‪ ،‬ﻻﻣـﭗﻫـﺎ‪ ،‬ﭼﻬﺎرﮔـﺎﻟﻦ آب و ﺑﻨـﺰﻳﻦ و وﺳـﺎﻳﻞ دﻳﮕـﺮ ﺑـﻮد‪ .‬اﺑﻮﺧﺎﻟـﺪ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮﻳﻦ ﮔﺎﻟﻦ را ﺑﺮداﺷﺖ و ﺳﺮﻳﻊ و ﺷﺎدﻣﺎن ﺑﻪ ﺳﻮي دﻳﮓ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮده و ﻧﺼـﻒ آن‬
‫را در داﺧﻞ دﻳﮓ رﻳﺨﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن او را دﻳﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬ﻧـﻪ‪...‬‬
‫ﻧﻪ‪ ...‬اﺑﻮﺧﺎﻟﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻜﻦ! و اﺑﻮﺧﺎﻟﺪ ﻫﻤﻮاره ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪ ،‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺗﺎ ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑـﺎ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻢ و ﻓﻮراً ﮔﺎﻟﻦ را از دﺳﺖ او ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ و ﻫﻤﮕﻲﻣﺎن ﻏﺮق در ﺧﻨﺪه ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﺑﺮ او ﻋﺎرض ﺷﺪه ﺑﻮد؛ زﻳﺮا ﻣﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺎﻟﻦ ﺑﻨﺰﻳﻦ اﺳﺖ و ﮔﺎﻟﻦ آب‬
‫ﻧﻴﺴﺖ! و در آن روز ﻣﺎ ﻧﻬﺎرﻣﺎن را ﺑﺎ آب و ﭼﺎي ﺧﻮردﻳﻢ و ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺳـﻔﺮﻣﺎن ﺑـﻲﻣـﺰه و‬
‫ﻓﺎﺳﺪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از ﻟﺬﺗﺒﺨﺶﺗﺮﻳﻦ و زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ ﺳﻔﺮﻫﺎ ﺑﻮد و ﭼﺮا ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑـﻪ ﻛـﺎري ﻛـﻪ‬
‫ﺗﻤﺎم ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﺷﻜﻨﺠﻪ داده و ﺗﻌﺬﻳﺐ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻳﺎدم ﻫﺴﺖ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ در دوره راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ درس ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪم ﺑﻪ اﺗﻔـﺎق ﺑﺮﺧـﻲ از‬
‫دوﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻔﺮي رﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎﻃﺮي ﻳﻜﻲ از ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ﺧـﺮاب ﺷـﺪ‪ ،‬ﻣﺎﺷـﻴﻦ دﻳﮕـﺮي را در‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪268‬‬

‫ﺟﻠﻮش آوردﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺎﻃﺮي آن را ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺷﺎرژ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬از آن ﻃﺮف »ﻃـﺎرق« آﻣـﺪ و در‬
‫وﺳﻂ دو ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻳﺴﺘﺎد و ﺳﻴﻢﻫﺎي دو ﺑﺎﻃﺮي را ﺑﻪ ﻫﻢ وﺻـﻞ ﻧﻤـﻮد و ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪ ﻳﻜـﻲ از‬
‫ﺟﻮاﻧﺎن اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ را روﺷﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬دوﺳﺘﻤﺎن ﺳﻮار ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻗﻴﺮﻛﺶ‬
‫درﺟﻪﻳﻚ ﺑﻮد ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ اﺳﺘﺎرت ﻣﺎﺷﻴﻦ را زد‪ ،‬ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﺑـﻪ ﺟﻠـﻮ ﭘﺮﻳـﺪ ﻛـﻪ دو زاﻧـﻮي‬
‫»ﻃﺎرق« در ﻣﻴﺎن ﺳﭙﺮ دو ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﺷﺪت درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺖ و ﺑﻪ زﻣـﻴﻦ اﻓﺘـﺎد‪ .‬و‬
‫دوﺳﺖﻣﺎن در ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺻﺪا ﻣﻲزﻧﺪ ﻛﻪ دوﺑﺎره اﺳﺘﺎرت ﺑﺰﻧﻢ؟!‬
‫ﻣﺎ دو ﻣﺎﺷﻴﻦ را از ﻫﻢ دور ﻛﺮدﻳﻢ و ﻃﺎرق را در راهرﻓﺘﻦ ﻛﻤﻚ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻟﻨﮕﺎن ﻟﻨﮕـﺎن‬
‫راه ﻣﻲرﻓﺖ و از ﺟﻬﺖ زاﻧﻮﻫﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﺷﺪت دﭼﺎر درد و زﺣﻤﺖ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻣـﺎ ﭼﻴـﺰي ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺎﻳﻪ ﺷﮕﻔﺘﻲ ﻣﻦ ﺑﻮد اﻳﻦ ﻛﻪ درد ﺷﺪﻳﺪ‪ ،‬او را ﻫﺮﮔـﺰ وادار ﺑـﻪ داد و ﻓﺮﻳـﺎد و ﻳـﺎ ﻓﺤـﺶ و‬
‫ﺑﺪﮔﻮﻳﻲ و ﺗﻮﺑﻴﺦ ﻧﻨﻤﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﻲزد و اﻇﻬﺎر ﺧﺸﻨﻮدي ﻣـﻲﻛـﺮد‪ .‬ﺣـﺎل آن ﻛـﻪ داد و‬
‫ﺑﻴﺪاد ﭼﻪ ﺳﻮدي داﺷﺖ ﭼﻮن ﻗﻀﻴﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪه و دوﺳﺘﻤﺎن ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ ﭘﻲ ﺑﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﺧﻮاﺳﺘﻲ از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮي‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻪ اﻳﻦ راﻫﻜﺎر ﻋﻤﻞ ﻛﻦ‪ :‬ﺑـﺮاي ﻛﺎرﻫـﺎي‬
‫ﻛﻮﭼﻚ اﻫﻤﻴﺖ ﻗﺎﻳﻞ ﻧﺒﺎش‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻣﺎ ﺧﻮدﻣﺎن را ﺷﻜﻨﺠﻪ داده و ﺑﻪ ﺗﻌﺬﻳﺐ ﺧﻮﻳﺶ ﻣـﻲﭘـﺮدازﻳﻢ‪ .‬ﺧﻮدﻣـﺎن را ﺗﻨـﮓ‬
‫ﻧﻤﻮده و دردﻣﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ آن ﻛﻪ درد و ﻓﺸﺎر ﺑﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺸﻜﻠﻲ را ﺣﻞ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﻛﻦ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻋﺮوﺳﻲ رﻓﺘﻪاﻳﺪ و ﻟﺒﺎسﻫﺎي زﻳﺒﺎﻳﻲ ﭘﻮﺷـﻴﺪه و ﺑـﺮ ﺳـﺮت ﻳـﻚ‬
‫دﺳﺘﻤﺎل و »ﻋﻘﺎل« ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻳﺪ‪ ،‬ﻃﻮري ﻛﻪ ﻳﻚ داﻣﺎد ﺧﻮدش را ﭼﮕﻮﻧﻪ آراﻳـﺶ ﻣـﻲدﻫـﺪ! و‬
‫ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن از ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺑﭽﻪاي آﻣﺪ و ﮔﻮﺷـﻪي دﺳـﺘﻤﺎﻟﺖ را‬
‫ﻛﺸﻴﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ دﺳﺘﻤﺎل و ﻋﻘﺎل و ﻋﺮﻗﭽﻴﻦ ﺷﻤﺎ اﻓﺘﺎد و ﺷﻜﻞ و ﻗﻴﺎﻓﻪي ﺷـﻤﺎ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬
‫ﺧﻨﺪهآور ﻣﻲﺷﻮد! ﺷﻤﺎ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﭼﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺎ در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاﻗﻊ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﺑﺎ روﺷﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ راه ﺣﻞ آن‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﭽﻪ ﻣﻲاﻓﺘﻴﻢ و داد و ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﻴﻢ و او را ﻧﺎﺳﺰا و ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻣـﻲﻛﻨـﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪي آن‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎً ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﭽﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺗﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدم را ﺟﻠﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺳﺮ و ﺻـﺪا‬
 ‫‪269‬‬ ‫ﺗﻌﺬﻳﺐ ﻧﻔﺲ‬

‫و ﺷﻠﻮﻏﻲ ﺑﻪ راه اﻧﺪازد و ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺧﻨﺪه درآورد‪ .‬ﭼﻪ ﺑﺴﺎ اﻓﺮادي از اﻳـﻦ ﺻـﺤﻨﻪ ﺗﺼـﻮﻳﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ دوﺳﺘﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻠﻮﺗﻮث ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ و در واﻗـﻊ ﺷـﻤﺎ در اﻳﻨﺠـﺎ ﺑﭽـﻪ را ﺷـﻜﻨﺠﻪ‬
‫ﻧﻤﻲدﻫﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺧﻮدﺗﺎن را ﺗﻌﺬﻳﺐ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﺷﻤﺎ ﻟﺒﺎس ﺟﺪﻳﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪهاﻳﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﺴـﺎ ﻛـﻪ ﻫﻨـﻮز ﻗﻴﻤـﺖ آن را ﭘﺮداﺧـﺖ‬
‫ﻧﻜﺮدهاﻳﺪ و ﺑﺮاي ﻛـﺎري ﺑـﻪ ﻳـﻚ ﺷـﺮﻛﺖ رﻓﺘﻴـﺪ از ﻛﻨـﺎر ﻳﻜـﻲ از دروازهﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺗـﺎزه‬
‫رﻧﮓﻛﺎري ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬رد ﺷﺪﻳﺪ ﻛﻪ در آﻧﺠﺎ ﺗﺎﺑﻠﻮي ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪهاي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﺗـﻮ‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ آن ﻧﺸﺪي‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻧﺼﻒ رﻧﮓﻫﺎ را ﺑﺎ ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺖ ﭘﺎك ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻲ و رﻧـﮓﻛـﺎر‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪه و ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﺪ و ﺑﻪ ﺧﺸﻢ درآﻣﺪه و ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻓﺤﺶ و ﻧﺎﺳﺰا ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ .‬ﺷـﻤﺎ ﺑـﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ ﻣﺎ در ﺑﺴﻴﺎري از ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮارد اﺳﻠﻮﺑﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺣﻞ آن ﻣﺸﻜﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﺸـﻢ درآﻣـﺪه و ﺑـﻪ ﻓﺤـﺶ و ﻧﺎﺳـﺰاﮔﻮﻳﻲ رﻧـﮓﻛـﺎر‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ؛ ﭼﺮا ﺗﺎﺑﻠﻮي واﺿﺢ ﺗﺮي ﻧﺼﺐ ﻧﻨﻤﻮدي و او ﻧﻴـﺰ ﺟـﻮاب ﺷـﻤﺎ را ﺑـﺎ ﺧﺸـﻢ و‬
‫ﻏﻀﺐ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از آﻧﭽﻪ ﺑﺎ رﻧﮓﻫﺎ آﻏﺸﺘﻪﺷﺪهاي ﺑﺎ ﺧـﺎك و زﻣـﻴﻦ‬
‫آﻏﺸﺘﻪ ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ! آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﺷﻤﺎ در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﺼﺮﻓﺎت و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺧﻮﻳﺶ ﺧﻮدﺗﺎن را‬
‫ﻣﻮرد ﺷﻜﻨﺠﻪ و اﻳﺬا ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﺜﺎل دﻳﮕﺮي ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺧﻮدت را آراﺳﺘﻪ و ﭘﻴﺮاﺳﺘﻪ ﻛﺮدي و ﺟﻬﺖ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎري ﺑﻴﺮون ﺷﺪي‪ ،‬از ﺧﺎﻧـﻪ ﺑﻴـﺮون‬
‫ﺷﺪي ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ آﻣﺪه و آبﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ ﺟﻤﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ ﺑﺮ ﻟﺒﺎسﻫﺎي ﺗﻮ ﭘﺎﺷـﻴﺪ‪ ،‬آﻳـﺎ‬
‫ﺗﻮ در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮردي ﺧﻮدت را ﺗﻌـﺬﻳﺐ ﻣـﻲﻛﻨـﻲ و داد و ﻓﺮﻳـﺎد ﻣـﻲزﻧـﻲ و ﺑـﻪ ﻣﺎﺷـﻴﻦ و‬
‫ﺳﺮﻧﺸﻴﻨﺎن آن ﺳﺮ و ﺻﺪا ﺑﻪ راه ﻣﻲاﻧﺪازي‪ ،‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده و ﺑـﻪ راه ﺧـﻮد‬
‫اداﻣﻪ داده اﺳﺖ؟‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪270‬‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﻴﭻ اﻧﮕﻴﺰهاي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻫﻤﻮاره دردﻫﺎ و رﻧﺞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در زﻧﺪﮔﻲﻣﺎن ﺑﺪانﻫﺎ‬

‫ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪهاﻳﻢ ﺑﻪ ﻳﺎد آورﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬ﻛﻪ در زﻧﺪﮔﻲاش دردﻫـﺎي ﻏﻤﻨـﺎك و ﺣﺰﻳﻨـﻲ اﺗﻔـﺎق اﻓﺘـﺎده ﺑـﻮد‪،‬‬
‫ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ روزي در ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪاي آرام ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﺶ ﻋﺎﻳﺸـﻪ ل ﻧﺸﺴـﺘﻪ ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﻋﺎﻳﺸﻪ از او ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬آﻳﺎ روزي ﺳﺨﺖﺗﺮ و دردآورﺗﺮ از ﻏﺰوه اﺣﺪ ﺑﺮ ﺷـﻤﺎ آﻣـﺪه اﺳـﺖ؟ در‬
‫اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم آن ﻣﻌﺮﻛﻪ در ذﻫﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺧﻄﻮر ﻛﺮد‪ .‬آه آن‪ ،‬ﭼﻪ روز ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫روي ﻛﻪ ﻋﻤﻮﻳﺶ ﺣﻤﺰه ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﻧﺰد او ﺑﻮد‪ .‬روزي ﻛﻪ‬
‫اﻳﺴﺘﺎد و ﺑﻪ ﻋﻤﻮ و ﺧﻨﻜﻲ ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﻧﮕﺎه ﻣـﻲﻛـﺮد در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺑﻴﻨـﻲاش ﺑﺮﻳـﺪه ﺷـﺪه و‬
‫ﮔﻮشﻫﺎﻳﺶ ﻗﻄﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺷﻜﻤﺶ ﭘﺎره ﺷﺪه و ﺟﺴﺪش ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫روزي ﻛﻪ دﻧﺪان ﻣﺒﺎرﻛﺶ ﺷﻜﺴﺖ و ﭼﻬﺮهاش ﻣﺠﺮوح ﺷﺪه و از آن ﺧﻮن روان ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫روزي ﻛﻪ اﺻﺤﺎﺑﺶ در ﺟﻠﻮش ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬روزي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻔﺮ از اﺻﺤﺎﺑﺶ را از دﺳﺖ داده ﺑﻮدﻧﺪ و زﻧﺎن ﺑﻴﻮه و ﻛﻮدﻛﺎن ﻳﺘﻴﻢ را ﻣﻲدﻳـﺪ ﻛـﻪ از‬
‫اﺻﺤﺎب و ﭘﺪران ﺧﻮﻳﺶ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آه‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل آن روز ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻋﺎﻳﺸﻪ در اﻧﺘﻈﺎر ﺟﻮاب ﺑﻮد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آﻧﭽﻪ ﻣـﻦ از ﻗـﻮم ﺗـﻮ دﻳـﺪم ﺑﺴـﻴﺎر‬
‫ﺳﺨﺖﺗﺮ و ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ ﺑﻮد‪ ،‬روز ﻋﻘﺒﻪ ﺑﻮد‪ .‬روزي ﻛﻪ ﺧﻮدم را ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻤـﻮدم‪ ،‬ﺳـﭙﺲ داﺳـﺘﺎن‬
‫ﻳﺎريﺧﻮاﺳﺘﻦ از اﻫﻞ ﻃﺎﺋﻒ را ذﻛﺮ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ او را ﺗﻜﺬﻳﺐ ﻧﻤـﻮده و ﻧـﺎﺑﺨﺮداﻧﺶ او‬
‫را ﺑﻪ ﺳﻨﮓ زدﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ را ﺧﻮﻧﻴﻦ ﻧﻤﻮدﻧﺪ)‪.(1‬‬
‫اﻣﺎ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ دردﻫﺎ ﻛﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ ﻫﺮﮔـﺰ ﺑـﻪ اﻳـﻦ‬
‫رﻧﺞﻫﺎ اﺟﺎزه ﻧﻤﻲداد ﻛﻪ ﺑﻬﺮهﺑﺮدن از زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎم اﻳﺸﺎن ﺗﻠﺦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣـﻮر‬
‫را ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ؛ زﻳﺮا اﻳﻦ دردﻫﺎ و رﻧﺞﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪاﻧـﺪ و ﺣﺴـﻨﺎت و ﺧـﻮﺑﻲﻫـﺎ ﺑـﺎﻗﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻞ ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

 ‫‪271‬‬ ‫ﺗﻌﺬﻳﺐ ﻧﻔﺲ‬

‫از اﻳﻦ رو ﺧﻮدت را ﺑﺎ درد و رﻧﺞ از ﺑﻴﻦ ﻧﺒﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دﻳﮕﺮان را ﺑـﺎ ﻏـﻢ و ﻧﻜـﻮﻫﺶ‬
‫ﻧﺎﺑﻮد ﻧﮕﺮدان‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻣﺎ در ﭘﺎرهاي از ﻣﺸﻜﻼت ﺑﺎ روشﻫﺎﻳﻲ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﻢ ﻛﻪ در واﻗـﻊ اﻳـﻦﻫـﺎ راه‬
‫ﺣﻞ آن ﻣﺸﻜﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫»اﺣﻨﻒ ﺑﻦ ﻗﻴﺲ« ﺳﺮدار ﻗﺒﻴﻠﻪي »ﺑﻨﻲ ﺗﻤﻴﻢ« ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﻗﺪرت ﻳﺎ ﺛﺮوت ﻳﺎ ﻧﺴﺐ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺮ‬
‫ﻃﺎﻳﻔﻪ »ﺑﻨﻲ ﺗﻤﻴﻢ« ﻗﻴﺎدت و ﺳﺮوري ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ ﺑـﺎ ﺑﺮدﺑـﺎري و ﻧﻴـﺮوي ﻋﻘـﻞ ﺳـﺮور و‬
‫ﺳﺮدار آنﻫﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻃﺎﻳﻔﻪاي ﺑﺮ او ﺣﺴﺪ ورزﻳﺪه و ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﻧﺎداﻧﺎن ﺧﻮﻳﺶ روي آورده و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﻫﺰار‬
‫درﻫﻢ ﻣﺎل ﺗﻮﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﺮط اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﺰد »اﺣﻨﻒ ﺑﻦ ﻗﻴﺲ« ﺳـﺮدار ﺑﻨـﻲ ﺗﻤـﻴﻢ ﺑـﺮوي و ﻳـﻚ‬
‫ﺳﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﭼﻬﺮه او ﺑﺰﻧﻲ‪.‬‬
‫آن أﺣﻤﻖ و ﻧﺎدان ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎد‪ ،‬دﻳﺪ اﺣﻨﻒ ﺑﻦ ﻗﻴﺲ در ﻛﻤﺎل ﻣﺘﺎﻧﺖ و وﻗﺎر‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫داﻣﻦ ﻟﺒﺎﺳﺶ را روي ﭘﺎ اﻧﺪاﺧﺘﻪ و زاﻧﻮﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻪ ﺳﻴﻨﻪاش ﭼﺴـﺒﺎﻧﻴﺪه اﺳـﺖ و ﺑـﺎ ﻗـﻮﻣﺶ‬
‫ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬آن ﻧﺎدان آﻫﺴﺘﻪ آﻫﺴﺘﻪ آﻣﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ او ﻧﺰدﻳﻚ و ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ ﺷﺪ وﻗﺘـﻲ در‬
‫ﺟﻠﻮش اﻳﺴﺘﺎد‪ ،‬اﺣﻨﻒ ﺳﺮش را ﺑـﻪ ﺳـﻮي او ﺑﻠﻨـﺪ ﻛـﺮد ﺑـﻪ ﮔﻤـﺎن اﻳـﻦ ﻛـﻪ او ﭼﻴـﺰي را‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ ﮔﻮش او ﺑﮕﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﮔﺎه آن ﻓﺮد اﺣﻤﻖ دﺳﺘﺶ را ﺑﺎﻻ ﺑﺮده و ﻳﻚ ﺳﻴﻠﻲ ﻣﺤﻜﻤﻲ ﺑﻪ ﮔـﻮش او ﺧﻮاﺑﺎﻧـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد ﺻﻮرت اﺣﻨﻒ از آن ﺳﻴﻠﻲ ﭘﺎره ﺷﻮد! اﺣﻨـﻒ ﺑـﻪ او ﻧﮕـﺎه ﻛـﺮد در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
‫داﻣﻨﺶ را از ﺳﻴﻨﻪ و ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ ﻧﮕﺸﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در ﻛﻤﺎل آراﻣﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا ﺑﻪ ﻣﻦ ﺳﻴﻠﻲ زدي؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﺪهاي ﺑﻪ ﻣﻦ ﻫﺰار درﻫﻢ دادهاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﺮدار ﺑﻨﻲ ﺗﻤﻴﻢ ﺳﻴﻠﻲ ﺑﺰﻧﻢ‪ .‬اﺣﻨﻒ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫آه! ﻣﻦ ﻛﺎري ﻧﻜﺮدم و ﻣﻦ ﺳﺮدار ﺑﻨﻲ ﺗﻤﻴﻢ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬آن ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷـﮕﻔﺖ اﺳـﺖ! ﭘـﺲ‬
‫ﺳﺮدار ﺑﻨﻲ ﺗﻤﻴﻢ ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ اﺣﻨﻒ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ آن ﻓﺮد را ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﺷﻤﺸﻴﺮش در ﻛﻨﺎر‬
‫او ﻗﺮار دارد ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ؟ آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺮدي ﻛﻪ »ﺣﺎرﺛﻪ ﺑﻦ ﻗﺪاﻣﻪ« ﻧﺎم داﺷـﺖ‪ ،‬اﺷـﺎره ﻧﻤـﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺮدي ﻛﻪ ﻣﻤﻠﻮ از ﺧﺸﻢ و ﻏﻀﺐ ﺑﻮد و اﮔﺮ ﺧﺸﻤﺶ ﺑﺮ ﻳﻚ اﻣﺘﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﮕﻲ را‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪272‬‬

‫ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺷﺨﺺ اﺣﻤﻖ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬او را ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ‪ .‬آن ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺸﺴـﺘﻪ اﺳـﺖ؟ اﺣﻨـﻒ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﺑﺮو و ﻳﻚ ﺳﻴﻠﻲ ﻣﺤﻜﻢ ﺑﻪ ﮔﻮش او ﺑﻨﻮاز؛ ﭼﻮن اوﺳـﺖ ﺳـﺮدار ﺑﻨـﻲ ﺗﻤـﻴﻢ‪ .‬آن‬
‫ﺷﺨﺺ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮد و ﺑﻪ ﺣﺎرﺛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪ دﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﺶ ﺟﺮﻗﻪ ﻣﻲزﻧﻨﺪ و از ﺷـﺪت‬
‫ﺧﺸﻢ ﻣﻲدرﺧﺸﻨﺪ‪ ،‬آن اﺣﻤﻖ در ﺟﻠﻮش اﻳﺴـﺘﺎد و دﺳـﺘﺶ را ﺑـﺎﻻ آورد و ﻳـﻚ ﺳـﻴﻠﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﭼﻬﺮهاش ﻧﻮاﺧﺖ! ﻫﻨﻮز دﺳـﺘﺶ از ﭼﻬـﺮهاش ﺟـﺪا ﻧﺸـﺪه ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﺣﺎرﺛـﻪ ﺷﻤﺸـﻴﺮش را‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ و دﺳﺘﺶ را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮد! و درﮔﺬﺷﺘﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬ﺑﺮﻧﺪه آﻧﺴﺖ ﻛﻪ در آﺧﺮ ﺑﺨﻨﺪد!‬
‫ﻗﻨﺎﻋﺖ‪...‬‬
‫»ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺎ روشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ راه ﺣﻠﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻮ را ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻣﻲدﻫﺪ و ﻣﺸـﻜﻠﻲ را‬
‫ﺣﻞ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ«!‬
 ‫ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ ﺣﻞﻧﺎﺷﺪﻧﻲ اﻧﺪ‬

‫ﭼﻪﻗﺪر اﻓﺮادي را ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﮔـﺎﻫﻲ‬

‫ﺑﺎ دﺳﺖﺷﺎن ﺑﻪ ﺳﺮﻧﺸﻴﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲزﻧﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬اوووه ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﺮاﻓﻴﻚ‪ ...‬ﺗﺮاﻓﻴﻚ!!‬
‫ﻳﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﻓﺮادي در ﻣﺴﻴﺮي ﻣﻲروﻧﺪ و اﻣﻜـﺎن ﻧـﺪارد ﻛﺴـﻲ ﺑـﺎ آنﻫـﺎ‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر آزرده و در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻜﺮر ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬اوف ﭼـﻪﻗـﺪر‬
‫ﮔﺮم اﺳﺖ‪ ...‬ﺧﻴﻠﻲ ﮔﺮم اﺳﺖ! ﮔﺎﻫﻲ در ﻳﻚ اداره ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮدي ﻫﻤﻜﺎر ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﻫـﺮ روز‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺎ دﻳﺪن او ﻣﻮرد اﺑﺘﻼ و آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﻪ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ ﺷﻤﺎ را ﻣﺸـﻐﻮل ﺳـﺎﺧﺘﻪ و‬
‫از ﻛﺎر و زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎزﻣﻲدارد؛ ﺑﺮادر! ﻛﺎر ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد اﺳﺖ! اووه ﺗﺎ ﻛـﻲ ﺣﻘـﻮقﻣـﺎن را ﺑﻴﺸـﺘﺮ‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﭼﻬﺮهاي ﻋﺒﻮس و ﮔﺮﻓﺘﻪ وارد ﻣﻲﺷﻮد و ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ و ﻧﺎراﺿﻲ ﺑﻴﺮون ﻣﻲﺷﻮد و ﮔﺎﻫﻲ‬
‫اﻏﻠﺐ از دردﻫﺎ و ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﺑﺪن ﻳﺎ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻓﺮزﻧﺪش ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺧﺘﺼﺎر‪ :‬ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻪي ﻣﺎ ﻗﺎﻧﻊ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ در زﻧﺪﮔﻲﻣﺎن ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﺷـﻮﻳﻢ‬
‫ﻛﻪ راه ﺣﻠﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮده و ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬ﺷﺎﻋﺮ ﭼﻪ‬
‫زﻳﺒﺎ ﺳﺮوده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻗﻠــــﺖ أﺑﺘﺴــــﻢ ﻳﻜﻔــــﻲ اﻟــــﺘﺠﻬﻢ ﰲ اﻟﺴــــﲈ!‬ ‫ﻗــــــــــﺎل‪ :‬اﻟﺴــــــــــﲈء ﻛﺌﻴﺒــــــــــﺔ وﲡﻬــــــــــﲈ‬
‫ﻟـــــﻦ ﻳﺮﺟـــــﻊ اﻷﺳـــــﻒ اﻟﺼـــــﺒﺎ اﳌﱰﺻـــــﲈ‬ ‫ﻗـــــﺎل‪ :‬اﻟﺼـــــﺒﺎ وﱄ! ﻓﻘﻠـــــﺖ ﻟـــــﻪ‪ :‬اﺑﺘﺴـــــﻢ‬
‫ﺻـــــــﺎرت ﻟﻨﻔﺴــــــــﻲ ﰲ اﻟﻐـــــــﺮام ﺟﻬـــــــﻨﲈ‬ ‫ﻗـــــﺎل‪ :‬اﻟﺘـــــﻲ ﻛﺎﻧـــــﺖ ﺳـــــﲈﺋﻲ ﰲ اﳍـــــﻮى‬
‫ﻗﻠﺒـــــــــﻲ ﻓﻜﻴـــــــــﻒ أﻃﻴـــــــــﻖ إن اﺑﺘﺴـــــــــﲈ‬ ‫ﺧﺎﻧــــــﺖ ﺑﺠﻬــــــﻮدي ﺑﻌــــــﺪ ﻣــــــﺎ ﻣﻠﻜﺘﻬــــــﺎ‬
‫ﻗﻀــــــــــﻴﺖ ﻋﻤــــــــــﺮك ﻛﻠــــــــــﻪ ﻣﺘﺄﳌــــــــــﺎ‬ ‫ﻗﻠـــــﺖ‪ :‬أﺑﺘﺴـــــﻢ وأﻃـــــﺮب ﻓﻠـــــﻮ ﻗﺎرﻧﺘﻬـــــﺎ‬
‫ﴎ واﻷﻋـــــــــﺪاء ﺣــــــــــﻮﱄ ﰲ اﳊﻤــــــــــﻰ‬ ‫َُ‬
‫أأ َ ﱡ‬ ‫ﻗـــــﺎل اﻟﻌـــــﺪي ﺣـــــﻮﱄ ﻋﻠـــــﺖ ﺻـــــﻴﺤﺎﲥﻢ‬
‫ﻟـــــــﻮ ﱂ ﺗﻜـــــــﻦ ﻣـــــــﻨﻬﻢ أﺟـــــــﻞ وأﻋﻈـــــــﲈ‬ ‫ﻗﻠـــــــﺖ‪ :‬اﺑﺘﺴـــــــﻢ ﱂ ﻳﻄﻠﺒـــــــﻮك ﺑـــــــﺬﻣﻬﻢ‬
‫ﻗﻠـــــﺖ‪ :‬اﺑﺘﺴـــــﻢ وﻟـــــﺌﻦ ﺟﺮﻋـــــﺖ اﻟﻌﻠﻘـــــﲈ‬ ‫ﻗـــــــــﺎل‪ :‬اﻟﻠﻴـــــــــﺎﱄ ﺟﺮﻋﺘﻨـــــــــﻲ ﻋﻠﻘـــــــــﲈ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪274‬‬

‫ﻃــــــــــﺮح اﻟﻜﺂﺑــــــــــﺔ ﺧﻠﻔــــــــــﻪ وﺗــــــــــﺮﻧﲈ‬ ‫ﻓﻠﻌـــــــــــــﻞ ﻏـــــــــــــﲑك إن راك ﻣـــــــــــــﺮﻧﲈ‬

‫أم أﻧــــــــﺖ ﲣﺴـــــــــﺮ ﺑﺎﻟﺒﺸﺎﺷــــــــﺔ ﻣﻐــــــــﻨﲈ‬ ‫اﺗــــــــــﺮاك ﺗﻐــــــــــﻨﻢ ﺑــــــــــﺎﻟﺘﱪم درﳘــــــــــﺎ‬
‫)‪(1‬‬
‫ﻣــــــــﺘﻼﻃﻢ وﻟــــــــﺬا ﻧﺤــــــــﺐ اﻷﻧﺠــــــــﲈ‬ ‫ﻓﺎﺿــﺤﻚ ﻓــﺈن اﻟﺸــﻬﺐ ﺗﻀــﺤﻚ واﻟــﺪﺟﻰ‬
‫»ﮔﻔﺖ‪ :‬آﺳﻤﺎن اﻓﺴﺮده و ﻋﺒﻮس ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬ﻟﺒﺨﻨـﺪ ﺑـﺰن؛ اﻓﺴـﺮدﮔﻲ و روي در‬
‫ﻫﻢﻛﺸﻴﺪن آﺳﻤﺎن ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔــﺖ‪ :‬ﺟــﻮاﻧﻲ رﻓــﺖ‪ .‬ﮔﻔــﺘﻢ‪ :‬ﻟﺒﺨﻨــﺪ ﺑــﺰن؛ زﻳــﺮا اﻓﺴــﻮس ﻫﺮﮔــﺰ ﺟــﻮاﻧﻲ ﮔﺬﺷــﺘﻪ را‬
‫ﺑﺎزﻧﻤﻲﮔﺮداﻧﺪ!‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻌﺸﻮﻗﻪاي ﻛﻪ آﺳﻤﺎن ﻋﺸﻘﻢ ﺑﻮد‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﻪ ﺟﻬﻨﻤﻲ ﺳﻮزان ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛـﺮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ او دل ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدم وﻋﺪهﺷﻜﻨﻲ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰﻧﻢ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن و ﺷﺎد ﺑﺎش؛ اﮔﺮ ﺑﺎ او ﻫﻤـﺮاه ﺷـﻮي‪ ،‬ﺗﻤـﺎم ﻋﻤـﺮت را ﺑـﺎ درد و رﻧـﺞ‬
‫ﻣﻲﮔﺬراﻧﻲ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬دﺷﻤﻨﺎن‪ ،‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺻﺪاﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬آﻳـﺎ ﺷـﺎدﻣﺎن ﺑﺎﺷـﻢ‬
‫ﺣﺎل آن ﻛﻪ دﺷﻤﻨﺎن‪ ،‬در اﻃﺮاف در ﺗﺐ و ﺗﺎب اﻧﺪ؟‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن؛ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آنﻫﺎ ﻣﻮرد ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﻗـﺮار ﻧﻤـﻲﮔﻴـﺮي؛ اﮔـﺮ ﺗـﻮ از آنﻫـﺎ‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮ و ﺑﺎﺷﻜﻮهﺗﺮ ﻧﺒﺎﺷﻲ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺐﻫﺎ ﺗﻠﺨﻲﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎم ﻣﻦ ﻓﺮو ﺑﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن اﮔﺮﭼﻪ ﺗﻠﺨﻲ و‬
‫ﺣﻨﻈﻞ ﺧﻮراﻧﺪه ﺷﻮي‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻛﺴﻲ ﺗﻮ را در ﺣﺎل ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ و ﺗﺮﻧﻢ ﺑﺒﻴﻨﺪ؛ در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻓﺴﺮدﮔﻲ را ﺑﻪ ﭘﺸﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻪ‬
‫و ﺷﺎد و ﭘﺮﺗﺮﻧﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺑﻴﺎت از دﻳﻮان اﻳﻠﻴﺎ اﺑﻮ ﻣﺎﺿﻲ ص ‪ 656 /‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

 ‫‪275‬‬ ‫ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ ﺣﻞﻧﺎﺷﺪﻧﻲ اﻧﺪ‬

‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮت آﻳﺎ ﺑﺎ اﻧﺪوه و اﻓﺴﺮدﮔﻲ درﻫﻤﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآوري ﻳﺎ ﺑﺎ ﺷـﺎدﻣﺎﻧﻲ و ﺑﺸﺎﺷـﺖ‪،‬‬
‫ﻏﻨﻴﻤﺘﻲ را از دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻲ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺨﻨﺪ زﻳﺮا ﻛﻪ ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﻣﻲﺧﻨﺪﻧﺪ‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺗـﺎرﻳﻜﻲ ﭘـﺮﺗﻼﻃﻢ اﺳـﺖ‪ .‬از اﻳـﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﺎ ﺳﺘﺎرﮔﺎن را دوﺳﺖ ﻣﻲدارﻳﻢ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬از زﻧﺪﮔﻲات ﺑﻬﺮه ﺑﺒﺮ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺣﺬر ﺑﺎش از اﻳﻦ ﻛﻪ اوﺿﺎع و اﺣﻮال ﺗﻮ در رﻓﺘﺎر‪ ،‬اﻋﻤﺎل‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪان و دوﺳـﺘﺎﻧﺖ ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﺑﮕﺬارد؛ زﻳﺮا ﮔﻨﺎه آنﻫﺎ ﭼﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﻣﻮري در ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑـﻪ آنﻫـﺎ ﻣﺮﺑـﻮط‬
‫ﻧﻴﺴﺖ و ﻗﺪرت ﺣﻞ آن را ﻧﺪارﻧﺪ؛ آنﻫﺎ را در ﭼﻨﻴﻦ وﺿـﻌﻲ ﻗـﺮار ﻣـﺪه ﻛـﻪ ﻫﺮﮔـﺎه ﺗـﻮ را‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻳﺎد ﺗﻮ ﺑﻴﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻏﻢ و اﻧﺪوه را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺗﻮ ﺑﻪ ﻳﺎد آورﻧﺪ‪ .‬از اﻳـﻦ ﺟﻬـﺖ رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬از ﻧﻮﺣﻪﺳﺮاﻳﻲ‪ ،‬داد و ﻓﺮﻳﺎد‪ ،‬و ﭘﺎرهﻛﺮدن ﮔﺮﻳﺒﺎن و ﺗﺮاﺷﻴﺪن ﻣﻮ و‪ ...‬را ﺑﺮ ﻣﻴﺖ ﻧﻬﻲ‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪.‬‬
‫ﭼﺮا؟ زﻳﺮا ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﻣﺮگ ﺑﺎ ﻏﺴﻞ و ﺗﺠﻬﻴﺰ و ﺗﻜﻔﻴﻦ ﻣﺮده و ﻧﻤـﺎز و دﻋـﺎ و‬
‫روﻏﻦزدن آن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ داد و ﻓﺮﻳﺎد‪ ،‬دردي را درﻣﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺟﺰ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻟﺬت زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫را ﺑﻪ ﻛﺎﺑﻮﺳﻲ از ﻏﻢ و اﻧﺪوه ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫»ﻣﻌﺎﻓﻲ ﺑﻦ ﺳﻠﻴﻤﺎن« ﻫﻤﺮاه دوﺳﺘﺶ راه ﻣﻲرﻓﺖ ﻛﻪ دوﺳﺘﺶ ﺑﺎ ﭼﻬﺮهاي ﻋﺒﻮس و ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺮوز ﭼﻪﻗﺪر ﻫﻮا ﺳﺮد اﺳﺖ؟‬
‫ﻣﻌﺎﻓﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺪﻧﺖ ﮔﺮم ﺷﺪ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻧﻜﻮﻫﺶ ﭼﻪ اﺳﺘﻔﺎدهاي ﻛﺮدي؟‬
‫اﮔﺮ ﻳﻚ ﺗﺴﺒﻴﺤﻲ ﻣﻲﮔﻔﺘﻲ ﺑﺮاﻳﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻪﻗﺪر ﻓﻬﻤﻲ زﻳﺒﺎ و ﺣﻜﻴﻤﺎﻧﻪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫زﻧﺪﮔﻲات را ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺒﺮ‪...‬‬
‫»در ﺗﻔﻘﺪ ﻣﺸﻜﻼت ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮ و در اﻣﻮر رﻳﺰ ﻣﺪاﻗﻪ ﻧﻜﻦ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از زﻧﺪﮔﻲات ﺑﻬﺮه ﺑﺒﺮ«‪.‬‬
 ‫ﺧﻮدت را ﺑﺎ ﻏﻢ و اﻧﺪوه از ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺮ‬

‫»ﺳﻌﺪ« ﻳﻜﻲ از داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻣﻦ در داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﻛﺎﻣﻞ از داﻧﺸﮕﺎه ﻏﻴﺒﺖ ﻛـﺮد‪،‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺎ او ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﻮدم‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﻼم ﺳﻌﺪ! ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه؟‬
‫‪ -‬ﭼﻴﺰي ﻧﺸﺪه‪ ،‬ﻣﻘﺪاري ﻣﺸﻐﻮﻟﻴﺖ داﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫آﺛﺎر ﻏﻢ و اﻧﺪوه ﺑﺮ ﭼﻬﺮهاش ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﭼﻪ ﺧﺒﺮ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺴﺮم ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻮد و در‬
‫ﻛﺒﺪش ﻏﺪهاي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ و ﭼﻨﺪ روز ﭘﻴﺶ ﺧـﻮﻧﺶ ﻧﻴـﺰ ﻣﺴـﻤﻮم ﺷـﺪه اﺳـﺖ و‬
‫ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ دﻳﺮوز ﺳﻢ ﺑﻪ ﻣﻐﺰ و دﻣﺎﻏﺶ اﺛﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻻَ َﺣ ْﻮ َل َوﻻَ ُﻗ ﱠﻮ َة إِ ﱠﻻ ﺑِﺎﻟ ﱠﻠــ ِﻪ« ﺻﺒﺮ ﻛﻦ و ﺷﻜﻴﺒﺎ ﺑﺎش‪ ،‬از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣـﻲﺧـﻮاﻫﻢ ﺗـﺎ‬
‫ﺷﻔﺎﻳﺶ دﻫﺪ و اﮔﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺸـﻜﻞ ﺑﺰرﮔﺘـﺮي ﺑـﺮاﻳﺶ ﭘـﻴﺶ آﻳـﺪ‪ ،‬ﭘـﺲ از ﺧـﺪا‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺷﻔﻴﻊ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻔﻴﻊ؟ ﺟﻨﺎب ﺷـﻴﺦ! ﺑﭽـﻪام ﻛﻮﭼـﻚ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﭼﻪﻗﺪر ﺳﻦ دارد؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻴﻔﺪه ﺳﺎل‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺷﻔﺎﻳﺶ ﺑﺨﺸﺪ و در ﺑـﺮادراﻧﺶ ﺑـﺮاي ﺗـﻮ ﺑﺮﻛـﺖ ﻋﻄـﺎ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺮش را ﭘﺎﻳﻴﻦ آورد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! او ﺑﺮادر ﻧـﺪارد و ﻣـﻦ ﻏﻴـﺮ از‬
‫اﻳﻦ ﭘﺴﺮ ﻓﺮزﻧﺪي ﻧﺪارم و ﺣﺎل آن ﻛﻪ وي ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﻣﺒﺘﻼ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ وي ﺑﺴﻴﺎر ﻏﻤﮕﻴﻦ و ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻦ از ﺧﻮد ﭘﺎﻳﻤﺮدي ﻧﺸﺎن دادم و ﺑﻪ ﺻـﻮرت‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳﻌﺪ! ﺧﻮدت را ﺑﺎ ﻏﻢ و اﻧﺪوه از ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺮ‪ ،‬ﺟﺰ آﻧﭽﻪ ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺑﺮاﻳﻤـﺎن‬
‫ﻣﻘﺪر ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ در ﻣﺼﻴﺒﺖ و اﻧﺪوﻫﺶ ﺗﺨﻔﻴﻒ ﻧﻤﻮدم‬
‫و رﻓﺘﻢ‪ .‬آري‪ ،‬ﺧﻮدت را ﺑﺎ ﻏﻢ و اﻧﺪوه از ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺮ؛ زﻳﺮا اﻧﺪوه ﭼﻴﺰي از ﻣﺼﻴﺒﺖ ﻧﻤﻲﻛﺎﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪي ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ »ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﻨﻮره« رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم و ﺑﺎ »ﺧﺎﻟﺪ« ﻣﻼﻗـﺎت ﻧﻤـﻮدم‪ .‬ﺧﺎﻟـﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺴﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻳﺪار دﻛﺘﺮ ﻋﺒـﺪاﷲ ﺑـﺮوﻳﻢ‪ .‬ﻣـﻦ ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
 ‫‪277‬‬ ‫ﺧﻮدت را ﺑﺎ ﻏﻢ و اﻧﺪوه از ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺮ‬

‫ﭼﺮا‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﭼﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻬﺖ ﻋﺮض ﺗﻌﺰﻳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺗﻌﺰﻳﺖ؟! ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﭘﺴﺮ‬
‫ﺑﺰرﮔﺶ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﺗﻤﺎم ﺧﺎﻧﻮاده ﺟﻬﺖ ﺣﻀﻮر در ﻳﻚ ﻣﺮاﺳﻢ ﻋﺮوﺳﻲ ﺑﻪ روﺳﺘﺎﻫﺎي ﻣﺠـﺎور‬
‫رﻓﺘﻪ و ﺧﻮد دﻛﺘﺮ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي داﻧﺸﮕﺎه در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﺳـﺖ در اﺛﻨـﺎي ﺑﺮﮔﺸـﺖ در‬
‫ﻃﻲ ﻳﻚ ﺣﺎدﺛﻪ وﺣﺸﺘﻨﺎك ﻫﻤﻪي ﻳﺎزده ﻧﻔﺮ ﺟﺎن ﺑﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬دﻛﺘﺮ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺻﺎﻟﺢ و ﻧﻴﻜﻲ ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل ﻋﻤﺮ داﺷﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت اﻧﺴﺎن و داراي اﺣﺴﺎﺳـﺎت و ﻣﺸـﺎﻋﺮ‬
‫ﺑﻮد و در ﺳﻴﻨﻪاش ﻗﻠﺒﻲ داﺷﺖ و دو ﭼﺸﻢ ﻛﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮده و ﻧﻔﺴﻲ ﻛﻪ ﺷـﺎدﻣﺎن ﻣـﻲﮔـﺮدد و‬
‫اﻧﺪوﻫﮕﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﺒﺮ وﺣﺸﺘﻨﺎك را درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮده و ﺑﺮ آنﻫﺎ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧـﺪ و ﺳـﭙﺲ ﺑـﺎ دﺳـﺖ ﺧـﻮد‬
‫آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎك ﺳﭙﺮد‪.‬‬
‫در ﺧﺎﻧﻪاش ﺣﻴﺮان و ﭘﺮﻳﺸﺎن دور ﻣﻲزد‪ ،‬ﺑﻪ اﺳﺒﺎب ﺑﺎزيﻫﺎي ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛـﺮد ﻛـﻪ‬
‫ﭼﻨﺪ روز ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ؛ ﭼﻮن ﺧﺎﻟﺪ و ﺳـﺎره ﻛـﻪ ﺑـﺎ آنﻫـﺎ ﺑـﺎزي ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ رﺧﺘﺨﻮاﺑﺶ ﭘﻨﺎه ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬ﻣﺮﺗﺐ ﻧﺒﻮد ﭼﻮن ﻣﺎدر ﺻﺎﻟﺢ ﻣﺮده اﺳـﺖ‪ .‬از ﻛﻨـﺎر دوﭼﺮﺧـﻪ‬
‫ﻳﺎﺳﺮ ﻣﻲﮔﺬرد ﻛﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺳﻮار آن ﻣﻲﺷﺪ ﻣ‪‬ﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﺗﺎق دﺧﺘﺮ ﺑﺰرﮔﺶ داﺧﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻴﻒ و »ﺳﺎﻣﺴﻨﺖﻫﺎي« ﻋﺮوﺳﻲاش ﻛﻨﺎر‬
‫ﻫﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺶ ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﺧﻮاﺑﺶ ﻧﻬﺎده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻮدش ﻣﺮد در ﺣﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﻣﺮﺗﺐ و ﻣﻨﻈﻢ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﭘﺎك اﺳﺖ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ او را ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ ﻋﻄﺎ ﻧﻤﻮده و ﻗﻠﺒﺶ‬
‫را ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺎن ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻗﻬﻮه ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫ﻛﺴﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺧﺪﻣﺖ و ﻳﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﺑﻜﻨﺪ‪ .‬ﺟﺎي ﺷﮕﻔﺖ ﺑﻮد وﻗﺘﻲ او را در ﻋﺰاداري‬
‫ﻣﻲدﻳﺪي‪ ،‬ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮدي او ﻳﻜﻲ از ﺗﻌﺰﻳﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﺳﺖ و ﻋﺰادار ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮﻳﺴﺖ و‬
‫ﻮن‪ ,‬إِ ﱠن ﻟِ ﱠﻠـ ِﻪ َﻣﺎ َأ َﺧ َﺬ َو َﻟ ُﻪ َﻣﺎ َأ ْﻋ َﻄﻰ َوﻛ ﱞُﻞ َﳾء ِﻋﻨْﺪَ ُه ﺑِ َﺄ َﺟ ٍﻞ‬ ‫داﻳﻤﺎً ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬إِﻧﱠﺎ ﻟِ ﱠﻠـ ِﻪ َوإِﻧﱠﺎ إِ َﻟ ْﻴ ِﻪ َر ِ‬
‫اﺟ ُﻌ َ‬
‫ُﻣ َﺴﻤﻰ«‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪278‬‬

‫ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﻗﻠﻪ ﻋﻘﻞ و اوج ﺧﻮﻧﺴﺮدي‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﻲﻛﺮد از ﻫﺠﻮم ﻏﻢ و اﻧـﺪوه ﺟـﺎن‬
‫ﻣﻲداد‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈـﺮ ﻣـﻦ ﻫﻤـﻮاره ﺧﻮﺷـﺒﺨﺖ و ﺳـﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ اﺳـﺖ و اﮔـﺮ در‬
‫وﺿﻌﻴﺖ او ﺗﺎﻣﻞ ﻧﻤـﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣـﻲﺑﻴﻨـﻲ ﺷـﻐﻠﻲ ﻣﺘﻮاﺿـﻊ و ﺣﻘﻴﺮاﻧـﻪ دارد‪ ،‬در ﺧﺎﻧـﻪاي ﺗﻨـﮓ و‬
‫اﺟﺎرهاي ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ ﻗﺪﻳﻤﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻴﺎﻟﻤﻨﺪ اﺳﺖ و ﻓﺮزﻧﺪان زﻳﺎدي دارد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺻﻒ ﻫﻤﻮاره ﻟﺒﺨﻨـﺪ ﺑـﻪ دﻫـﺎن دارد و اﻧﺴـﺎﻧﻲ دوﺳـﺖداﺷـﺘﻨﻲ اﺳـﺖ و از‬
‫زﻧﺪﮔﻲاش ﺑﻬﺮه ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫آري‪ ،‬درﺳﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻮدت را ﺑﺎ ﻏﻢ و اﻧﺪوه از ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺮ و زﻳﺎد ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻧﻜﻦ و ﻣﺮدم را‬
‫ﺑﻪ ﻣﻼﻟﺖ واﻣﺪار ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﭘﺴﺮ ﻧﺎﺳﺎﻟﻤﻲ دارد‪ ،‬ﻫﺮ ﺑـﺎر ﻛـﻪ ﺗـﻮ را ﺑﺒﻴﻨـﺪ‪ ،‬ﻣﺸـﻐﻮﻟﺖ‬
‫ﻣﻲدارد‪ ،‬ﭘﺴﺮم ﻣﺮﻳﺾ اﺳﺖ‪ ،‬دلﺗﻨﮕﻢ‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻴﭽﺎرهام‪ .‬ﺗﻮ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨـﻲ ﻛـﻪ داري از او‬
‫ﻣﻠﻮل و ﺧﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮي و دوﺳﺖ داري ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺰﻧﻲ و ﺑﮕﻮﻳﻲ‪ :‬ﺑﺮادر! ﺗﻤﺎم‪ ...‬ﻓﻬﻤﻴﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻳﺎ زﻧﻲ ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ﺷﻮﻫﺮش ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧﺎﻧﻪيﻣﺎن ﻗﺪﻳﻤﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦﻣﺎن ﻓﺮﺳﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﻢ ﻣﺪ روز ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻓﺎﻳﺪهي اﻳﻦ ﺷﻜﺎﻳﺖﻫﺎ ﺟﺰ ﺗﺠﺪﻳـﺪ‬
‫و اﻋﺎدهي دردﻫﺎ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫أﻓﻨﻴــــﺖ ﻳــــﺎ ﻣﺴــــﻜﲔ ﻋﻤــــﺮك ﺑﺎﻟﺘــــﺄوه واﳊــــﺰن‬

‫وﻇﻠﻠــﺖ ﻣﻜﺘــﻮف اﻟﻴــﺪﻳﻦ ﺗﻘــﻮل ﺣــﺎرﺑﻨﻲ اﻟــﺰﻣﻦ‬

‫إن ﱂ ﺗﻜـــﻦ ﺑﺎﻟﻌـــﺐء أﻧـــﺖ ﻓﻤـــﻦ ﻳﻘـــﻮم ﺑـــﻪ إذن‬

‫»اي ﺑﻴﭽﺎره ﻋﻤﺮت را ﺑﻪ اﻧﺪوه و ﺷﻴﻮن از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدي و دﺳﺖ ﺧﺎﻟﻲ ﻣﺎﻧﺪي و ﻣـﻲﮔـﻮﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ روزﮔﺎر ﺑﺎ ﻣﻦ ﺟﻨﮕﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﻮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﻲ ﭘـﺲ در اﻳـﻦ ﻫﻨﮕـﺎم‬
‫ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﭘﺎ ﻣﻲﺧﻴﺰد«‪.‬‬
‫روﺷﻨﮕﺮي‪...‬‬
‫»ﺑﺎ آﻧﭽﻪ در اﺧﺘﻴﺎر داري زﻧﺪﮔﻲات را ﭘﻴﺶ ﺑﺒﺮ‪ ،‬ﺗﺎ ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﺑﮕﺮدي«‪.‬‬
 ‫ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻬﺮه ﺗﻮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ راﺿﻲ ﺑﺎش‬

‫ﺳﻔﺮي ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺖ اﻳﺮد ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ داﺷﺘﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺗﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن‬
‫)ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن داراﻟﻤﺠﺎﻧﻴﻦ( ﺷﻬﺮت داﺷﺖ‪ .‬دو ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ را در ﺻـﺒﺢ اﻳـﺮاد ﻧﻤـﻮدم و ﺑﻴـﺮون‬
‫آﻣﺪم ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ دﻋﻮﺗﮕﺮان ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻦ ﻫﻤـﺮاه ﺑـﻮد‪ .‬ﺑـﺎﻫﻢ ﺳـﻮار ﻣﺎﺷـﻴﻦ‬
‫ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ رو ﺑﻪ او ﻛﺮدم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ! در اﻳﻨﺠـﺎ ﺟـﺎﻳﻲ وﺟـﻮد دارد ﻛـﻪ در اﻳـﻦ‬
‫ﻓﺮﺻﺖ دوﺳﺖ دارم ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﺑﺮوﻳﻢ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﻛﺠﺎ ﺑﺮوﻳﻢ؟ رﻓﻴﻖ ﺷﻤﺎ ﺷﻴﺦ ﻋﺒـﺪاﷲ‬
‫ﻣﺴﺎﻓﺮ اﺳﺖ و ﺑﺎ دﻛﺘﺮ اﺣﻤﺪ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻢ وﻟﻲ ﺟﻮاب ﻧﺪاد‪ .‬آﻳﺎ ﻣﻲﺧـﻮاﻫﻲ ﺑـﻪ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧـﻪي‬
‫ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺑﺮوﻳﻢ ﻳﺎ‪ ...‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن رواﻧﭙﺰﺷﻜﻲ‪ .‬ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن؟ ﻣـﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﺗﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‪.‬‬
‫او ﺧﻨﺪﻳﺪ و از روي ﺷﻮﺧﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا؟ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﻋﻘﻠﺖ را ﺑﺴﻨﺠﻲ؟!‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﻢ و ﻋﺒﺮت ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ و ﻗﺪر ﻧﻌﻤﺖﻫﺎي ﺧﺪاوﻧـﺪ را‬
‫ﺑﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺪاﻧﻴﻢ‪ .‬ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و در ﻣﻮرد وﺿﻌﻴﺖ آنﻫـﺎ ﺑـﻪ ﻓﻜـﺮ ﻓـﺮو رﻓـﺖ‪،‬‬
‫اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮدم ﻛﻪ او ﻏﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ ﻓﺮدي ﺑـﻴﺶ از اﻧـﺪازه ﻋـﺎﻃﻔﻲ ﺑـﻮد‪ .‬ﻣـﺮا ﺑـﺎ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺧﻮد ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﺑﺮد و ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻏﺎرﻣﺎﻧﻨﺪ رﻓﺖ ﻛﻪ از ﻫﺮ ﻃـﺮف درﺧﺘـﺎن آن را‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و آﺛﺎر اﻧﺪوه و دلﮔﺮﻓﺘﮕـﻲ از ﻇـﺎﻫﺮ آن ﻧﻤﺎﻳـﺎن ﺑـﻮد‪ ،‬ﺑـﺎ ﻳﻜـﻲ از ﭘﺰﺷـﻜﺎن‬
‫ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮدﻳﻢ وي از ﻣﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻧﻤﻮده و ﺳﭙﺲ ﻣﺎ را ﺟﻬﺖ ﺑﺎزدﻳﺪ از ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﻪ داﺧـﻞ‬
‫ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺰﺷﻚ از دردﻫﺎ و ﻛﺎرﻫﺎي ﻏﻢاﻧﮕﻴﺰ اﻳﻦ دﻳﻮاﻧﮕﺎن ﺑﺎ ﻣﺎ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔـﺖ‬
‫و اﻓﺰود‪ :‬ﺷﻨﻴﺪن ﻛﻲ ﺑ‪‬ﻮ‪‬د ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﺪن‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل آرام آرام ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻳﻜـﻲ از راﻫﺮوﻫـﺎي اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﺮد ﻛﻪ ﻣﻦ ﺻﺪاﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻨﺠﺎ و آﻧﺠﺎ ﻣﻲﺷﻨﻴﺪم‪ .‬اﺗﺎقﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ دو ﻃﺮف راﻫـﺮو‬
‫ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻳﻚ اﺗﺎﻗﻲ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ راﺳﺘﻤﺎن ﻗﺮار داﺷﺖ ﮔﺬر ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻪ داﺧﻞ آن ﻧﮕﺎه‬
‫ﻛﺮدم‪ ،‬دﻳﺪم ﺑﻴﺶ از ده ﺗﺨﺖ ﺧﺎﻟﻲ در آن وﺟﻮد دارد ﺟﺰ ﻳﻚ ﺗﺨﺖ ﻛﻪ ﻣـﺮدي در آن دراز‬
‫ﻛﺸﻴﺪه و دﺳﺖ و ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ ﻣﻲﻟﺮزد‪ .‬رو ﺑﻪ ﭘﺰﺷﻚ ﻛﺮدم و ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬اﻳﻦ ﭼﻄﻮر اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪280‬‬

‫اﻳﻦ دﻳﻮاﻧﻪ اﺳﺖ و ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺑﺤﺮان ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭘﻨﺞ ﺷﺶ ﺳﺎﻋﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎر اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻻَ َﺣ ْﻮ َل َوﻻَ ُﻗ ﱠﻮ َة إِ ﱠﻻ ﺑِﺎﻟ ﱠﻠــ ِﻪ«‪ .‬ﭼﻨﺪ وﻗﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ وي در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺮد؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻴﺶ از ده ﺳﺎل اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻦ اﺷﻚﻫﺎﻳﻢ را در دروﻧﻢ ﻣﺨﻔﻲ ﻧﻤﻮده و ﺧـﺎﻣﻮش‬
‫ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدم‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﻗﺪﻣﻲ ﺟﻠﻮﺗﺮ رﻓﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺗﺎق دﻳﮕﺮي رﺳﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ درِ آن ﺑﺴـﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد و در ﺷﻜﺎﻓﻲ داﺷﺖ ﻛﻪ از ﺧﻼل آن ﻣﺮدي ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺎ اﺷـﺎراﺗﻲ ﻏﻴـﺮ‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻛﻮﺷﻴﺪم دزداﻧﻪ ﺑﻪ داﺧﻞ آن ﺑﻨﮕﺮم ﻛﻪ دﻳـﺪم دﻳﻮارﻫـﺎ و زﻣـﻴﻦ آن ﻫﻤﺮﻧـﮓ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫از ﭘﺰﺷﻚ ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬وﺿﻌﻴﺖ اﻳﻦ ﻓـﺮد ﭼﮕﻮﻧـﻪ اﺳـﺖ؟ ﮔﻔـﺖ‪ :‬اﻳـﻦ دﻳﻮاﻧـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﻣـﻦ‬
‫اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮدم ﻛﻪ او از ﻧﺤﻮه ﺳﻮال ﻣﻦ ﺗﻤﺴﺨﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ دﻳﻮاﻧـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺷﺨﺺ ﺳﺎﻟﻢ و ﻋﺎﻗﻠﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ او را در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻤﻲدﻳـﺪﻳﻢ‪ ،‬اﻣـﺎ داﺳـﺘﺎن او از ﭼـﻪ‬
‫ﻗﺮار اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻓﺮد ﻫﺮﮔﺎه دﻳﻮار را ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬اﻋﺼﺎﺑﺶ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲرﻳﺰد و ﺑﺎ دﺳﺖ و ﭘﺎ و‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﺳﺮ وﺻﻮرت ﺑﻪ زدن آن ﻣﻲﭘﺮدازد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ روزي اﻧﮕﺸﺘﺮش ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ و روزي‬
‫ﭘﺎﻳﺶ ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ و روزي ﺳﺮش ﺷﻜﺎف ﺷﺪه و روزي‪ ...‬آﻧﮕﺎه ﭘﺰﺷﻚ در ﺣﺎﻟﺘﻲ اﻧـﺪوهﻧـﺎك‬
‫ﺳﺮش را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ وي را ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ او را در اﻳﻦ‬
‫اﺗﺎق ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻣﺤﺒﻮس ﻧﻤﻮدﻳﻢ ﻛﻪ دﻳﻮارﻫﺎ و زﻣﻴﻦ آن ﺑﺎ اﺳﻔﻨﺞ ﻓﺮش ﻧﻤـﻮدهاﻳـﻢ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﭘﺰﺷﻚ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﺣﺮﻛﺖ ﻛـﺮد‪ .‬اﻣـﺎ ﻣـﻦ و دوﺳـﺘﻢ‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮ ﺟﺎي ﺧﻮﻳﺶ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدﻳﻢ ﺗﺎ دﻋﺎي‪» :‬اﳊﻤﺪ ﷲ اﻟﺬي ﻋﺎﻓﺎﻧــﺎ ﳑــﺎ اﺑــﺘﻼك‬
‫ﺑﻪ« را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﻢ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ اداﻣﻪ ﺑﺎزدﻳﺪ اﺗﺎقﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎران اداﻣﻪ دادﻳـﻢ‪ .‬از ﻛﻨـﺎر اﺗـﺎﻗﻲ‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻴﻢ ﻛﻪ در آن ﺗﺨﺘﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در آن ﺑﻴﺶ از ‪ 30‬ﻣـﺮد ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻫﺮﻛـﺪام در‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ اذان ﻣﻲﮔﻔﺖ و دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﺗﺮاﻧﻪ و ﻏﻨﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃﺮف و آن ﻃﺮف ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد و ﭼﻬﺎرﻣﻲ ﻣﻲرﻗﺼﻴﺪ‪ .‬از ﻣﻴﺎن اﻳﻦﻫﺎ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻧﺸﺎﻧﺪه ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و دﺳـﺖ و ﭘﺎﻫﺎﻳﺸـﺎن ﺑﺴـﺘﻪ ﺑـﻮد و ﺑـﻪ اﻃـﺮاف ﺧـﻮد ﻧﮕـﺎه‬
 ‫‪281‬‬ ‫ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻬﺮه ﺗﻮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ راﺿﻲ ﺑﺎش‬

‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺧﻮد را ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣـﻦ ﺑـﻪ ﺷـﮕﻔﺖ آﻣـﺪم و از‬
‫ﭘﺰﺷﻚ ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬اﻳﻦﻫﺎ ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﭼﺮا ﻓﻘﻂ اﻳﻦ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ را ﺑﺴﺘﻪاﻳﺪ؟‬
‫ﭘﺰﺷﻚ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦﻫﺎ ﻫﺮﮔﺎه ﭼﻴﺰي در ﺟﻠﻮ ﺧﻮد ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﺑﻪ آن ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﭘﻨﺠـﺮهﻫـﺎ‪،‬‬
‫ﻛﻮﻟﺮﻫﺎ و دروازهﻫﺎ را ﻣﻲﺷﻜﻨﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺎ از ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﺷﺎم آنﻫﺎ را ﺑﻪ اﻳـﻦ وﺿـﻌﻴﺖ‬
‫ﻣﻲﺑﻨﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻦ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﺷﻚﻫﺎﻳﻢ را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﻛﺮدم ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦﻫﺎ در اﻳـﻦ‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﻗﺮار دارﻧﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ده ﺳﺎل و اﻳﻦ ﻫﻔﺖ ﺳﺎل و اﻳﻦ ﺟﺪﻳﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﭘـﻨﺞ‬
‫ﺳﺎل ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ!‬
‫از اﺗﺎق آنﻫﺎ ﺑﻴﺮون آﻣﺪم در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﻣﻮرد وﺿﻌﻴﺖ آنﻫﺎ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪم و ﺧﺪاوﻧﺪ را‬
‫از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري آنﻫﺎ ﻣﺒﺘﻼ ﻧﺴﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﺣﻤﺪ و ﺳﭙﺎس ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬دروازه ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻨﻮز ﻳﻚ اﺗﺎق ﺑﺎﻗﻲ اﺳﺖ و ﺷﺎﻳﺪ‬
‫در آن ﻧﻴﺰ ﻳﻚ ﻋﺒﺮت ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ آن ﻫﻢ ﺳﺮي ﺑﺰﻧﻴـﺪ‪ .‬آﻧﮕـﺎه دﺳـﺘﻢ را ﮔﺮﻓـﺖ و ﺑـﻪ‬
‫ﻃﺮف ﻳﻚ اﺗﺎق ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮد‪ ،‬اﺗﺎق را ﺑﺎز ﻛﺮد و در آن داﺧﻞ ﺷﺪ و دﺳﺖ ﻣﺮا ﺑﻪ داﺧﻞ ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﺗﺎق ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺗﺎق ﺳﺎﺑﻖ ﺑﻮد ﻛﻪ از آن ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺸﻤﺎري از ﺑﻴﻤـﺎران‬
‫در آن ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺪام ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧـﻮد ﻛـﻪ ﻳﻜـﻲ ﻣـﻲرﻗﺼـﻴﺪ و دﻳﮕـﺮي ﺧـﻮاب ﺑـﻮد و‪...‬‬
‫ﻣﻤﺸﻐﻮل ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﮕﻔﺖ اﺳﺖ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ؟؟‬
‫ﻣﺮدي ﻛﻪ ﻋﻤﺮش از ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد و ﻣﻮﻫﺎي ﺳﺮش ﺳﻔﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﻮد و در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﭼﻤﺒﺎﺗﻪ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺗﻤﺎم ﺑﺪﻧﺶ را ﺑـﻪ ﺧـﻮد ﻣـﻲﭘﻴﭽﻴـﺪ و ﺟﻤـﻊ ﻣـﻲﻛـﺮد و ﺑـﺎ‬
‫ﭼﺸﻢﻫﺎي زاغ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد و ﻧﮕﺎهﻫﺎي وﺣﺸﺖزده داﺷﺖ و ﻫﻤﮕﻲ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﻃﺒﻴﻌـﻲ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﭼﻴﺰي ﻋﺠﻴﺒﻲ ﻛﻪ ﻣﺮا دل ﻧﮕﺮان ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﺠﺎن درﻣﻲآورد‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺮد ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻟﺨﺖ و ﻋﺮﻳﺎن ﺑﻮد ﺣﺘﻲ ﭘﺎرﭼﻪاي ﻛﻪ ﻋﻮرت ﻏﻠﻴﻈﻪاش را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ ﻫﻢ ﺑﺮ‬
‫ﺗﻦ ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪282‬‬

‫رﻧﮓ ﭼﻬﺮهام ﭘﺮﻳﺪ و ﻓﻮراً ﺑﻪ ﭘﺰﺷﻚ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم‪ .‬وﻗﺘﻲ ﭼﻬﺮهام را ﺳﺮخ دﻳـﺪ ﮔﻔـﺖ‪ :‬آرام‬
‫ﺑﺎش و ﺑﺮ اﻋﺼﺎﺑﺖ ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺎش‪.‬‬
‫اﻳﻨﻚ ﺣﺎل وي را ﺑﺮاﻳﺖ ﺷﺮح ﺧﻮاﻫﻢ داد‪ .‬ﻣﺎ ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺮد ﻟﺒـﺎس ﻣـﻲﭘﻮﺷـﺎﻧﻴﻢ‬
‫آن را ﺑﺎ دﻧﺪانﻫﺎﻳﺶ ﺟﻮﻳﺪه و ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﺑﻠﻌﺪ‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ ﻣﺎ در ﻳﻚ روز ﺑﻴﺶ از ده‬
‫دﺳﺖ ﻟﺒﺎس ﺑﻪ وي ﻣﻲﭘﻮﺷﺎﻧﺪﻳﻢ و ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻮدﻧـﺪ‪ ،‬زﻳـﺮا اﻳـﻦ ﻣـﺮد ﺗﺤﻤـﻞ‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻟﺒﺎس را ﻧﺪارد‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺎ در ﻃﻮل ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و زﻣﺴﺘﺎن وي را ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ و دﻳﻮاﻧﮕﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﭘﻴﺮاﻣﻮن او ﻫﺴﺘﻨﺪ از ﺣﺎل و وﺿﻊ او ﺑﻲﺧﺒﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ اﺗﺎق ﺑﻴﺮون ﺷﺪم و ﻛﺎﺳﻪي ﺻﺒﺮم ﻟﺒﺮﻳﺰ ﮔﺸﺘﻪ و ﺗﺎب و ﺗﻮان ﺑﻴﺸﺘﺮ را ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﭘﺰﺷﻚ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﺮا ﺑﻪ دروازه ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﻦ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻨﻮز ﻗﺴﻤﺖﻫـﺎﻳﻲ از‬
‫آن ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﻴﺮ آﻧﭽﻪ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺎ و ﭘﺰﺷﻚ در ﻣﺴﻴﺮ راه از ﻛﻨﺎر اﺗـﺎقﻫـﺎي ﺑﻴﻤـﺎران راه ﻣـﻲرﻓﺘـﻴﻢ‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬـﺎن‬
‫ﭘﺰﺷﻚ رو ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛﺮد و اﻧﮕﺎر ﭼﻴﺰي را ﻛﻪ ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﻪ ﻳـﺎد آورده اﺳـﺖ‪ .‬ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! در اﻳﻨﺠﺎ ﻳﻜﻲ از ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﺑﺰرگ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫـﺎ ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ ﺑـﻮده اﺳـﺖ‬
‫وﺟﻮد دارد ﻛﻪ دﭼﺎر ﺑﺤﺮان رواﻧﻲ ﺷﺪه و ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ وي را ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ آوردﻧﺪ و ﺳﺎلﻫﺎﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ او را در اﻳﻨﺠﺎ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻬﻨﺪس ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺘﻲ وﺟﻮد دارد و ﺷﺨﺺ ﺳﻮﻣﻲ‪...‬‬
‫ﻫﻤﻮاره ﭘﺰﺷﻚ از اﻓﺮادي ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ از دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻋـﺰت‪ ،‬ذﻟﻴـﻞ و ﺧـﻮار‬
‫ﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ و اﻓﺮادي ﭘﺲ از ﻣﺎل و ﺛﺮوت ﺑﻪ ﻓﻘﺮ و ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ ﻣﻮاﺟﻪ ﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ و‪...‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﻦ در ﻣﻴﺎن اﺗﺎقﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎران ﻗﺪم ﻣﻲزدم و ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻓﺮو رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ﭘﺎك اﺳـﺖ‬
‫ذاﺗﻲ ﻛﻪ رزق و روزي را در ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﺶ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮﻛﺲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫و از ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺎزﻣﻲدارد‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ ﻣﺎل‪ ،‬ﻧﮋاد و ﭘﺴﺖ و ﻣﻘـﺎم ﻋﻨﺎﻳـﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ اﻣﺎ ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد را از او ﻣﻲﮔﻴـﺮد‪ ،‬ﻣـﻲﺑﻴﻨـﺪ از ﻫﻤـﻪ ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪي ﺑﻴﺸـﺘﺮي دارد و از‬
‫ﻧﻴﺮوي ﺑﺪﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در ﺗﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن زﻧﺪاﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪283‬‬ ‫ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻬﺮه ﺗﻮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ راﺿﻲ ﺑﺎش‬

‫ﮔﺎﻫﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ ﻧﮋاد اﺻﻴﻞ و ﺛﺮوت ﻛﻼن و ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد ﻓﺮاوان ﻋﻄﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫ﻧﻴﺮوي ﺳﻼﻣﺘﻲ را از او ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺴﺖ اﻟﻲ ﺳﻲ ﺳﺎل ﺑﺮ ﺗﺨـﺖ ﺧـﻮد ﻧﺸﺴـﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ و ﻛﻤﺎل و ﻧﮋادش ﺑﻪ او ﺳﻮدي ﻧﻤﻲﺑﺨﺸﺪ!‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم ﻧﻌﻤﺖ ﺗﻨﺪرﺳﺘﻲ و ﻋﺎﻓﻴـﺖ و ﻧﻌﻤـﺖ ﻗـﺪرت و ﻋﻘـﻞ ﺑﺨﺸـﻴﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻌﻤﺖ ﻣﺎل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ را از آنﻫﺎ ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﻣـﻲﺑﻴﻨـﻲ در ﺑـﺎزار ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺎرﮔﺮي و ﺣﻤﺎﻟﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﻲﺑﻴﻨـﻲ ﻛـﻪ ﭼﻨـﺎن در ﺗﻨﮕﺪﺳـﺘﻲ و ﻧـﺎداراي ﺑـﻪ ﺳـﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ و ﻛﻠﻤﺎت ﺣﻘﻴﺮاﻧﻪ و ﻣﺘﻮاﺿﻌﺎﻧﻪاي در ﺷﻜﺎﻳﺖ از ﻓﻘﺮ و ﻧﺎداري ﺑﺮ زﺑﺎن ﻣﻲآورﻧـﺪ و‬
‫ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﺎ آن رﻓﻊ ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬در اﺧﺘﻴﺎر ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻲدﻫﺪ و ﺳﭙﺲ از او ﻣﻲﺳﺘﺎﻧﺪ و ﻣﺤﺮوﻣﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫﴿‪] ﴾äοuzσø:$# ãΝßγs9 šχ%Ÿ2 $tΒ 3 â‘$tFøƒs†uρ â™!$t±o„ $tΒ ß,è=øƒs† šš/u‘uρ‬اﻟﻘﺼﺺ‪.[68 :‬‬
‫»و ﭘﺮوردﮔﺎرت ﻫﺮﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﻲآﻓﺮﻳﻨﺪ و ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﻨﺪ‪ ،‬آنﻫﺎ ﻫﻴﭻ اﺧﺘﻴﺎري ﻧﺪارﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﺮ ﻫﺮ آﺳﻴﺐدﻳﺪه و ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﻻزم اﺳـﺖ ﺗـﺎ ﻗﺒـﻞ از در ﻧﻈﺮﮔـﺮﻓﺘﻦ ﺑﻼﻫـﺎ و‬
‫ﻣﺼﻴﺒﺖﻫﺎي وارده از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺸﺶﻫﺎ و ﻋﻄﺎﻫﺎي ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑـﺮ ﺧـﻮد ﺑﺸﻨﺎﺳـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻮ را از ﻧﻌﻤﺖ ﻣﺎل ﻣﺤﺮوم ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳـﺖ ﻧﻌﻤـﺖ ﺳـﻼﻣﺘﻲ را ﺑـﻪ ﺗـﻮ‬
‫ارزاﻧﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﺗﻨﺪرﺳﺘﻲ را از ﺗﻮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻌﻤﺖ ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد را ﺑﻪ ﺗـﻮ ﻋﻄـﺎ‬
‫ﻛﺮده اﺳﺖ و اﮔﺮ از ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد ﻣﺤﺮوم ﺷﺪهاي‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎً ﻧﻌﻤﺖ اﺳﻼم را ﻧﺼـﻴﺐ ﺗـﻮ ﺳـﺎﺧﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﭘﺲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺒﺎرك اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﻼم زﻧﺪه ﺑﺎﺷﻲ و ﺑﺎ اﺳﻼم ﺑﻤﻴﺮي‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﺎ ﭘﺮي دﻫﺎن و ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﺑﮕﻮ‪ :‬اﻟﺤﻤﺪﷲ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬اﺻﺤﺎب ﮔﺮاﻧﻘﺪر آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻏﺰوه »ذات اﻟﺴﻼﺳـﻞ«‪» ،‬ﻋﻤـﺮو ﺑـﻦ ﻋـﺎص« ‪ ‬را ﺑـﻪ ﺳـﻮي ﺷـﺎم‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﺪاﻧﺠﺎ رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﻲ ﻟﺸﻜﺮ دﺷﻤﻦ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪ ،‬ﻗﺎﺻﺪي را ﺟﻬﺖ ﻧﻴـﺮوي‬
‫ﻛﻤﻜﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﮔﺴﻴﻞ داﺷﺖ‪ .‬رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪» ‬اﺑﻮﻋﺒﻴـﺪه ﺑـﻦ ﺟـﺮاح« را ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان اﻣﻴﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻟﺸﻜﺮي ﺟﻬﺖ ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﻜﻲ او ﻓﺮﺳﺘﺎد ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ اﻓﺮاد زﻳـﺎدي‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪284‬‬

‫از ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ و اﻧﺼﺎر از ﺟﻤﻠﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ و ﻋﻤﺮ وﺟﻮد داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬اﺑﻮﻋﺒﻴـﺪه‬
‫را اﻋﺰام ﻧﻤﻮد‪ ،‬و رو ﺑﻪ او ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎﻫﻢ اﺧﺘﻼف ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬اﺑﻮﻋﺒﻴﺪه ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻟﺸﻜﺮ ﺑﻪ راه‬
‫اﻓﺘﺎد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ »ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﻋﺎص« ﭘﻴﻮﺳﺖ‪» ،‬ﻋﻤﺮو« ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﺟﻬﺖ ﻳﺎري ﻣﻦ آﻣﺪي‬
‫و ﻣﻦ اﻣﻴﺮ ﻟﺸﻜﺮ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬اﺑﻮﻋﺒﻴﺪه ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻦ اﻣﻴﺮ ﻳﺎران ﺧﻮدم ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ آﻣـﺪهاﻧـﺪ‬
‫ﻫﺴﺘﻢ و ﺗﻮ اﻣﻴﺮ ﻳﺎران ﺧﻮدت ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬اﺑﻮﻋﺒﻴﺪه ﻣﺮدي ﻧﺮمﺧﻮ و ﺳﺎده ﺑﻮد و اﻣﻮردﻧﻴـﺎ ﺑـﺮ او‬
‫آﺳﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻋﻤﺮو ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻴﺮوي ﻛﻤﻜـﻲ ﻣـﻦ آﻣـﺪي‪ .‬در اﻳـﻦ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم اﺑﻮﻋﺒﻴﺪه ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﻤﺮو! ﻫﻤﺎﻧﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺧﺘﻼف ﻧﻜﻨﻴﺪ و ﺗـﻮ از‬
‫ﻣﻦ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻛﺮدي‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻦ از ﺗﻮ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﻋﻤﺮو ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﻣﻦ اﻣﻴﺮ ﻟﺸـﻜﺮ ﻫﺴـﺘﻢ‬
‫و ﺗﻮ ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻦ ﻗﺮار داري‪ .‬اﺑﻮﻋﺒﻴﺪه ﺑﺮ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻤﻮد و ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﻋـﺎص ﺟﻠـﻮ‬
‫ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﺮدم اﻣﺎﻣﺖ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﻏﺰوه‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ رﺳﻴﺪ‪» ،‬ﻋﻮف ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ« ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺰد رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬رﻓﺖ‪ ،‬وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬او را دﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا از ﻏـﺰوه ﺧﺒـﺮ ﺑـﺪه و »ﻋـﻮف ﺑـﻦ‬
‫ﻣﺎﻟﻚ« ﮔﺰارش ﻏﺰوه را ﺑﻪ ﺳﻤﻊ آﻧﺤﻀﺮت و آﻧﭽﻪ ﺑﻴﻦ اﺑﻮﻋﺒﻴﺪه و ﻋﻤﺮو ﺑـﻦ ﻋـﺎص اﺗﻔـﺎق‬
‫اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﺪا ﺑﻪ اﺑﻮﻋﺒﻴﺪه ﺑﻦ ﺟﺮاح رﺣﻢ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﺧﺪا ﺑﺮ اﺑﻮﻋﺒﻴﺪه ‪ ‬رﺣﻢ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ‪...‬‬
‫»ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي درﺧﺸﺎن زﻧﺪﮔﻲات ﺑﻨﮕـﺮ ﻗﺒـﻞ از آن ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻗﺴـﻤﺖﻫـﺎي ﺗﺎرﻳـﻚ آن‬
‫ﺑﻨﮕﺮي‪ ،‬ﺗﺎ ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺑﺎﺷﻲ«‪.‬‬
 ‫ﻛﻮه ﺑﺎش‬

‫در آﻏﺎز ﻣﺴﻴﺮم در دﻋﻮت‪ ،‬ﺟﻬﺖ اﻳﺮاد ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑـﻪ ﻳﻜـﻲ از روﺳـﺘﺎﻫﺎ دﻋـﻮت ﺷـﺪم‪،‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮل دﻋﻮت آن ﻣﻨﻄﻘﻪ از ﻣﻦ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻧﻤﻮد و ﺳﻮار ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ ﺷﺪم‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺪﻳﻤﻲ‬
‫و ﻓﺮﺳﻮده ﺑﻮد‪ .‬وي ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﺎزه ﻋﺮوﺳﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﭙﺲ از ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ و ﺑـﺎﻻﺑﻮدن‬
‫ﻣﻬﺮﻳﻪ روﺳﺘﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮد ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻧﻮ و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ ﺑﺨﺮد‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻓﻴﻘﺎت وي دﻋـﺎ ﻛـﺮدم‪ .‬ﺳـﭙﺲ وارد روﺳـﺘﺎ ﺷـﺪم و‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ اﻳﺮاد ﻧﻤﻮدم‪ .‬در ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮ ﻣﻦ ﺳﻮاﻻﺗﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻜﺘﻮب ﻗﺮاﺋﺖ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﺎرهاي‬
‫از ﺳﻮاﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﻬﺮﻳﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻦ از اﻳﻦ اﻣﺮ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪم و ﺑـﺎ ﺧـﻮد ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
‫»ﺗﺎ ﺗﻨﻮر ﮔﺮم اﺳﺖ ﻧﺎن را ﺑﭽﺴﺒﺎن«‪.‬‬
‫ﻟﺬا در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺮوع ﺑﻪ اﻳﺮاد ﺳﺨﻦ در ﻣﻮرد ﻣﻬﺮﻳﻪ و ﺗﺄﺛﻴﺮ آن ﺑﺮ دﺧﺘـﺮان و ﭘﺴـﺮان‬
‫ﺟﻮان ﻧﻤﻮدم و ﺳﭙﺲ ﻋﺮض ﻧﻤﻮدم ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻬﺮﻳﻪ دﺧﺘـﺮان ﺧـﻮﻳﺶ را ﺑـﻴﺶ از‬
‫ﭘﺎﻧﺼﺪ درﻫﻢ ﻗﺮار ﻧﺪاده اﺳﺖ و آﻧﮕﺎه ﺻﺪاﻳﻢ را ﺑﺎﻻ ﺑﺮدم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اي آل ﻓﻼن! آﻳﺎ دﺧﺘـﺮان‬
‫ﺷﻤﺎ از دﺧﺘﺮان ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻬﺘﺮﻧﺪ؟!‬
‫ﻧﺎﮔﺎه ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺳﺎﻟﺨﻮردهاي از آن ﻗﺴﻤﺖ ﺻﻒ ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬دﺧﺘﺮان ﻣﺎ ﭼﻄﻮر اﻧﺪ؟ دﻳﮕـﺮي‬
‫ﺑﻪ ﺟﻮش آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻣﻮرد دﺧﺘﺮان ﻣﺎ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ!‬
‫ﺷﺨﺺ ﺳﻮم روي زاﻧﻮﻫﺎﻳﺶ اﻳﺴﺘﺎده و ﮔﻔﺖ‪ :‬اووه ﺗﻮ ﻋﻠﻴـﻪ دﺧﺘـﺮان ﻣـﺎ داري ﺣـﺮف‬
‫ﻣﻲزﻧﻲ؟!‬
‫ﻣﻦ در وﺿﻌﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آن رﺷﻚ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻗﺮار داﺷﺘﻢ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﻦ در آﻏﺎز ﻣﺴـﻴﺮ دﻋـﻮت‬
‫ﻗﺮار داﺷﺘﻢ و ﺗﺎزه از داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﺷﺪه ﺑـﻮدم‪ ،‬ﻟـﺬا ﺧـﺎﻣﻮش ﻣﺎﻧـﺪم و در ﻣـﻮرد‬
‫دﺧﺘﺮ ﻟﺐ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﻧﮕﺸﻮدم‪.‬‬
‫ﺑﻪ اوﻟﻲ وﻗﺘﻲ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﺮد ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم و ﻟﺒﺨﻨﺪ زدم‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ دوﻣﻲ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻧﮕﺎه ﻛﺮده و ﻟﺒﺨﻨﺪ زدم‪ .‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﻮﻣﻲ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪286‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺟﻮاﻧﺎن ﻛﻪ در آﺧﺮ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲﺧﻨﺪﻳﺪﻧـﺪ و ﮔﺮوﻫـﻲ اﻳﺴـﺘﺎده‬

‫ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫و ﻣﻦ در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻠﻲ ﺑﻮدم ﻛـﻪ ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪ :‬اﻻغ ﭘﻴﺮﻣـﺮد در وﺳـﻂ‬
‫ﮔﺮدﻧﻪ در‪‬ه اﻳﺴﺘﺎد)‪.(1‬‬
‫ﭼﻮن آنﻫﺎ دﻳﺪﻧﺪ ﻣﻦ آرام ﻫﺴﺘﻢ آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ آرام ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻳﻜﻲ از آنﻫـﺎ ﺑﺮﺧﺎﺳـﺖ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺮدم! اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﻴﺪ ﺷﻴﺦ ﻫﺪﻓﺶ را ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه آنﻫﺎ ﺧـﺎﻣﻮش ﺷـﺪﻧﺪ و‬
‫ﻣﻦ از ﻛﺎر او ﺗﺸﻜﺮ ﻧﻤﻮدم‪ .‬ﺳﭙﺲ از آنﻫﺎ ﻣﻌﺬرتﺧﻮاﻫﻲ ﻧﻤﻮدم و از آنﻫﺎ و دﺧﺘـﺮانﺷـﺎن‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮدم و ﻫﺪﻓﻢ را ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ دادم‪.‬‬
‫ﺗﻮ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺮدم در واﻗﻊ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺧﻮد را ﻣﻲﺳﺎزي و ﺗﺼﻮرات ﺧـﻮد را در‬
‫ﺗﻔﻜﺮ و اﻧﺪﻳﺸﻪ آنﻫﺎ ﺣﻚ ﻛﺮده و ﺑﻨﺎ ﻣﻲﻛﻨﻲ و آﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺮاﺳﺎس آن‪ ،‬روشﻫﺎي ﺑﺮﺧﻮرد ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮ و اﺣﺘﺮام ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﻨﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﺎش‪ ،‬ﺑﺎد ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ؛ اﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ درﺧﺘﺎن ﻣﺴـﺘﺤﻜﻢ و رﻳﺸـﻪدار را‬
‫از ﺑﻴﺦ ﺑﺮﻛﻨﺪ و ﻗﻄﻌﺎً ﭘﻴﺮوزي در ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ ﺻﺒﺮ و ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ اي ﻛﻮه! ﺑﺎدي ﺗﻮ را ﺗﻜﺎن ﻧﺪﻫﺪ)‪.(2‬‬
‫ﭘﺲ اﮔﺮ ﺷﺨﺼﻲ )وﻟﻮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ( ﺷﻤﺎ را در ﻣﺠﻠﺴﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪاي و ﻳﺎ اﻳﺴـﺘﮕﺎه‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺎﻫﻮارهاي و ﻳﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﺧﺸﻢ و ﻫﻴﺠﺎن درآورد و ﺷﻤﺎ آراﻣـﺶ ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫را ﺣﻔﻆ ﻧﻤﻮدﻳﺪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﻤﺎ رﺟﻮع ﻛﺮده و ﻣﺨﺎﻟﻒ او ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬اﻳﻦ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ را ﺑﺮاي ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻲزﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺤﺜﻲ را آﻏﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ آن را ﺑﻪ ﭘﺎﻳـﺎن‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﻪ ﻗﻮل ﺷﺎﻋﺮ ﻓﺎرﺳﻲزﺑﺎن‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﻛـﻮﻫﻲ ﺷـﻮي ﻛـﺎﻫﻲ ﻧﻴـﺮزي‬ ‫ﭼﻮ ﺑﻴﺪي ﮔﺮ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺑـﺎدي ﺑﻠـﺮزي‬
‫)ﻣﺘﺮﺟﻢ(‬
 ‫‪287‬‬ ‫ﻛﻮه ﺑﺎش‬

‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻛﺎروان ﺗﺠﺎري از ﺷﺎم ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﻬﺖ ﻧﺒﺮد ﻋﻠﻴـﻪ او‬
‫ﺑﻴﺮون ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻛﺎروان ﭘﺎ ﺑﻪ ﻓﺮار ﮔﺬاﺷـﺖ و ﻗﺎﺻـﺪي ﺑـﻪ ﺳـﻮي ﻗـﺮﻳﺶ‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺎ ﻟﺸﻜﺮي ﺑﺰرگ و ﺳﻴﻞ آﺳﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻛـﺮد و در ﻧﺘﻴﺠـﻪ‪ ،‬ﻏـﺰوه »ﺑـﺪر« ﺑـﻴﻦ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﻗﺮﻳﺶ درﮔﺮﻓﺖ و در اﻳﻦ ﻧﺒﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘﻴﺮوز ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻔﺮ از ﻛﻔﺎر ﻗﺮﻳﺶ ﻛﺸﺘﻪ و ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ اﺳﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﻟﺸﻜﺮ ﻗـﺮﻳﺶ‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ ﻛﻪ زﺧﻤﻲ و ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﺎ ﻛﺎروان ﺑﻪ ﻣﻜﻪ رﺳﻴﺪ و ﻟﺸﻜﺮ ﺷﻜﺴﺖﺧﻮرده را ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻛـﺮد‪ ،‬ﻣﺼـﻴﺒﺖ و‬
‫ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮي داﻣﻨﮕﻴﺮ اﻫﻞ ﻣﻜﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪» .‬ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ رﺑﻴﻌﻪ«‪» ،‬ﻋﻜﺮﻣﻪ ﺑـﻦ اﺑـﻲ ﺟﻬـﻞ« و‬
‫»ﺻﻔﻮان ﺑﻦ اﻣﻴﻪ« از ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ در اﻳـﻦ ﺟﻨـﮓ‪ ،‬ﭘـﺪران‪ ،‬ﻓﺮزﻧـﺪان و ﺑـﺮادران‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را از دﺳﺖ داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن در ﻣﻮرد اﻣﻮال و ﻛﺎﻻﻫﺎي ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه‬
‫داﺷﺖ‪ ،‬ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻗﺮﻳﺶ! ﻗﻄﻌﺎً ﻣﺤﻤﺪ ﺷﻤﺎ را ﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮده و ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ‬
‫اﻓﺮاد ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﺎ را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺎل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻳﺎري ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ‬
‫از او اﻧﺘﻘﺎم ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ و آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮده و اﻳﻦ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ را در اﺧﺘﻴﺎر او ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد آنﻫﺎ اﻳﻦ آﻳﻪ را ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫﴿)‪Üχθä3s? §ΝèO $yγtΡθà)ÏΖãŠ|¡sù 4 «!$# È≅‹Î6y™ ⎯tã (#ρ‘‰ÝÁu‹Ï9 óΟßγs9≡uθøΒr& tβθà)ÏΖム(#ρãxx. š⎥⎪Ï%©!$# ¨βÎ‬‬

‫‪] ﴾∩⊂∉∪ šχρç|³øtä† zΟ¨Ψyγy_ 4’n<Î) (#ÿρãxx. z⎯ƒÏ%©!$#uρ 3 šχθç7n=øóム§ΝèO Zοtó¡ym óΟÎγø‹n=tæ‬اﻷﻧﻔﺎل‪.[36 :‬‬
‫»ﻛﺎﻓﺮان اﻣﻮال ﺧﻮد را ﺧﺮج ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻊ ورود ﻣﺮدم ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﻣـﻮال‬
‫را ﺧﺮج ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻌﺪا ﻣﻮﺟﺐ ﭘﺸﻴﻤﺎﻧﻲ و ﻧﺪاﻣﺖ آﻧﺎن ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﺳـﺮاﻧﺠﺎم آﻧـﺎن‬
‫ﺷﻜﺴﺖ و ﻓﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و آﻧﺎن ﻛـﻪ در ﺣﺎﻟـﺖ ﻛﻔـﺮ ﻣـﻲﻣﻴﺮﻧـﺪ ﺑـﻪ ﺳـﻮي ﺟﻬـﻨﻢ ﺑـﺮده‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺎ ﭼﻨﮓ و دﻧﺪان و ﺗﻤﺎم ﺳﺎز و ﺑﺮگ ﺟﻨﮕﻲ و ﻛﻨﻴـﺰ و ﺑـﺮدهي ﺧـﻮﻳﺶ ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﻤﭙﻴﻤﺎﻧﺎن آنﻫﺎ از ﻗﺒﻴﻞ »ﺑﻨـﻲ ﻛﻨﺎﻧـﻪ« و »اﻫـﻞ ﺗﻬﺎﻣـﻪ« ﻧﻴـﺰ ﺑﻴـﺮون ﺷـﺪﻧﺪ و‬
‫زﻧﺎنﺷﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه آﻧﺎن ﺑﻴﺮون ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺮدان از ﺟﻨﮓ ﻧﮕﺮﻳﺰﻧﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪288‬‬

‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه زﻧﺶ »ﻫﻨﺪ« دﺧﺘﺮ »ﻋﺘﺒﻪ« و »ﻋﻜﺮﻣﻪ ﺑﻦ اﺑﻮﺟﻬﻞ« ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻫﻤﺴـﺮش‬
‫»ام ﺣﻜﻴﻢ« دﺧﺘﺮ »ﺣﺎرث« و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ »ﺣﺎرث ﺑﻦ ﻫﺸﺎم« ﺑﻪ ﻫﻤـﺮاه زﻧـﺶ »ﻓﺎﻃﻤـﻪ« دﺧﺘـﺮ‬
‫»وﻟﻴﺪ ﺑﻦ ﻣﻐﻴﺮه« ﺑﻴﺮون ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻛﻔﺎر آﻣﺪﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻨﺎرهي رودﺧﺎﻧـﻪ در ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﻣﺪﻳﻨـﻪ‬
‫اردو زدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از اﻳﻦ اﻣﺮ آﮔﻬﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﺑﺎ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﺑﻪ ﻣﺸﻮرت ﭘﺮداﺧﺖ و ﭘﺮﺳـﻴﺪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺴﺖ؟ در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﻲﻣﺎﻧﻴﻢ ﻫﺮﮔﺎه آنﻫﺎ داﺧﻞ ﻣﺪﻳﻨﻪ آﻣﺪﻧـﺪ ﻣـﺎ و ﺷـﻤﺎ ﺑـﺎ آنﻫـﺎ‬
‫ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﻢ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻏﺰوه ﺑﺪر ﺣﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ :‬ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ! ﺑـﻪ ﺳـﻮي آنﻫـﺎ‬
‫ﺑﻴﺮون ﺷﻮﻳﻢ و ﺑﻪ ﻣﻘﺎم »اﺣﺪ« ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺑﺠﻨﮕﻴﻢ و آنﻫﺎ اﻣﻴﺪوار ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﻓﻀـﻴﻠﺘﻲ ﻛـﻪ‬
‫در ﻏﺰوه ﺑﺪر ﺑﻪ آن رﺳﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬دﺳﺖ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺎﭼﺎر وارد‬
‫ﺧﺎﻧﻪاش ﺷﺪه و ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺳﺎز و ﺑﺮگ ﺟﻨﮕﻲ ﻣﺴﻠﺢ ﻧﻤﻮد و ﺳﭙﺲ ﻧـﺰد ﻣـﺮدم آﻣـﺪ‪ ،‬وﻗﺘـﻲ‬
‫آنﻫﺎ وي را آﻣﺎده ﺟﻨﮓ دﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪﻧﺪ و اﺣﺴﺎس ﻛﺮدﻧﺪ ﻛـﻪ او را ﺑـﻪ ﻧﺒـﺮد اﺟﺒـﺎر‬
‫ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! اﮔﺮ ﻣـﻲﺧﻮاﻫﻴـﺪ در ﻣﺪﻳﻨـﻪ ﺑﻤـﺎﻧﻴﻢ ﻧﻈـﺮ ﻣـﺎل‬
‫ﺷﻤﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮاي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﻛﻪ وﺳـﺎﻳﻞ و اﺳـﺒﺎب ﻧﺒـﺮد را‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﮕﺬارد‪ ،‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﭘﻮﺷﻴﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻴﻦ او و دﺷـﻤﻨﺶ‬
‫ﺣﻜﻢ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن و ﻟﺸﻜﺮش ﺑﻪ داﻣﻨﻪ ﻛﻮه اردو زدﻧﺪ‪ ،‬آن دﺳﺘﻪ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻏـﺰوه‬
‫ﺑﺪر ﺣﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪ آﻣﺪن دﺷﻤﻦ ﺷﺎدﻣﺎن ﺷﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻣـﺎ را ﺑـﻪ آرزوﻳﻤـﺎن‬
‫رﺳﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣـﺎ را از ﻣﺴـﻴﺮ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ از آنﻫﺎ از ﻛﻨﺎر ﻣﺎ ﻧﮕﺬرد؟ آﻧﮕـﺎه ﻣـﺮدي از »ﺑﻨـﻲ‬
‫ﺣﺎرﺛﻪ ﺑﻦ ﺣﺎرث« ﻛﻪ »اﺑﻮﺧﻴﺜﻤﻪ« ﻧﺎم داﺷﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ‪ .‬و ﺳﭙﺲ وي ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ و‬
 ‫‪289‬‬ ‫ﻛﻮه ﺑﺎش‬

‫ﻳﺎراﻧﺶ را از ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺣﺎرﺛﻪ و از ﻣﻴﺎن ﻛﺸﺘﺰارﻫﺎ و ﻣﺰارع آنﻫﺎ ﺑﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ از ﻣﻴﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﻣﺮﺑﻊ اﺑﻦ ﻗﻴﻈﻲ« ﻋﺒﻮر ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬وي ﺷﺨﺺ ﻣﻨﺎﻓﻖ و ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﺑﻮد وﻗﺘﻲ ﺻـﺪا‬
‫و ﻫﻤﻬﻤﻪي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﺷﻨﻴﺪ ﺷﺮوع ﺑـﻪ رﻳﺨـﺘﻦ ﺧـﺎك ﺑـﺮ ﭼﻬـﺮه آنﻫـﺎ‬
‫ﻧﻤﻮده و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺗﻮ رﺳﻮل ﺧﺪا ﻣﻲﺑﻮدي ﻣﻦ ﺗﻮ را ﺣﻼل ﻧﻤﻲﻛﺮدم ﻛـﻪ از دﻳـﻮار ﻣـﻦ‬
‫رد ﺷﻮي‪ .‬ﺳﭙﺲ اﻳﻦ ﺧﺒﻴﺚ ﻳﻚ ﻗﺒﻀﻪ ﺧﺎك ﺑﺮداﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ اي ﻣﺤﻤﺪ! اﮔـﺮ‬
‫ﻣﻦ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺎك ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻏﻴﺮ از ﺗﻮ اﺻﺎﺑﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻤـﺎً آن را ﺑـﻪ ﭼﻬـﺮه ﺗـﻮ‬
‫ﻣﻲزدم‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه اﺻﺤﺎب ﺑﺰرﮔﻮار ﺑـﺮ او ﭘـﻴﺶدﺳـﺘﻲ ﮔﺮﻓﺘـﻪ و ﺧﻮاﺳـﺘﻨﺪ او را ادب ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫رﺳﻮلﺧﺪا‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬وي را ﻧﻜﺸﻴﺪ‪ ،‬زﻳﺮا او ﻛﻮر اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻮردل و ﻛﻮرﺑﺼـﻴﺮت و ﻛﻮرﭼﺸـﻢ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ راﻫﺶ اداﻣﻪ داد و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨـﺎﻓﻖ ﺗﻮﺟـﻪ ﻧﻨﻤـﻮد؛ زﻳـﺮا رﺳـﻮل ﺧـﺪا‪‬‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﻣﺘﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺎﺣﻜﻤﺖ و ﺧﺮدﻣﻨﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎداﻧﺎن ﺗﻮﺟـﻪ ﻧﻤـﻲﻛـﺮد و اﻋﺼـﺎﺑﺶ را ﺑـﺎ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻲﻣﺎﻳﻪ و ﭘﺴﺖ ﺧﻮرد ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬آري‪،‬‬
‫ﻷﺻــــــــﺒﺢ اﻟﺼــــــــﺨﺮ ﻣﺜﻘــــــــﺎﻻً ﺑــــــــﺪﻳﻨﺎر‬ ‫ﻟــــﻮ ﻛــــﻞ ﻛﻠــــﺐ ﻋــــﻮى أﻟﻘﻤﺘــــﻪ ﺣﺠــــﺮ ًا‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اﮔﺮ ﻫﺮ ﺳﮕﻲ ﻋﻮ ﻋﻮ ﻛﻨﺪ و ﺗﻮ ﺑﻪ آن ﺳﻨﮕﻲ ﺑﺰﻧﻲ ﭘﺲ ﻫﺮ ﺗﻜﻪ ﺳـﻨﮕﻲ ﺑـﻪ ارزش‬
‫ﻳﻚ دﻳﻨﺎر ﻣﻲرﺳﺪ«‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو وي ﺑﺴﺎن اﻳﻦ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﻛﻪ‪» :‬ﺳﮓ ﻻﻳﺪ و ﻛﺎروان ﺑﮕﺬرد«‪.‬‬
‫ﻗﻨﺎﻋﺖ‪...‬‬
‫»ﺑﺎدﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻮهﻫﺎ را ﺗﻜﺎن ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ رﻳﮓﻫﺎ ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﻫﺮ ﺷﻜﻠﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ درﻣﻲآورﻧﺪ«‪.‬‬
 ‫از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺮاب ﻣﻲﻧﻮﺷﺪ ﻧﻔﺮﻳﻨﺶ ﻧﻜﻦ‬

‫اﻏﻠﺐ ﻣﺮدم ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎ آنﻫﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ در ﺑﺪي ﻏﺮق ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻣﺎ از ﺧﻴـﺮ –‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪك ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ – ﺧﺎﻟﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺪ ﺧﻴﺮ آنﻫـﺎ دﺳﺘﺮﺳـﻲ‬
‫ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﻨﺎﻳﺘﻜﺎر از ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﺎﻻ ﻣﻲرﻓﺖ و اﻣﻮال آنﻫـﺎ را ﺳـﺮﻗﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﺨﺸﻲ از آنﻫﺎ را ﺑﺮاي اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺿﻌﻴﻒ و ﻳﺘﻴﻢ ﺧﺮج ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺴـﺎزد! ﻳـﺎ‬
‫زﻧﻲ را ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻓﺮزﻧﺪان ﻳﺘﻴﻢ و ﮔﺮﺳﻨﻪاي دارد‪ ،‬ﻟﺬا زﻧﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ از اﻳﻦ ﺟﻬـﺖ آنﻫـﺎ را‬
‫ﺳﻴﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻓﻜـــــــــﺎن ﺑﺤﻤـــــــــﺪ اﷲ ﻏـــــــــﲑ ﻣﻮﻓـــــــــﻖ‬ ‫ﺑﻨـــــــﻰ ﻣﺴـــــــﺠﺪ ًا ﷲ ﻣـــــــﻦ ﻏـــــــﲑ ﺣﻠـــــــﻪ‬
‫ﻟـــــــﻚ اﻟﻮﻳـــــــﻞ ﻻ ﺗـــــــﺰﲏ وﻻ ﺗﺘﺼـــــــﺪﻗﻲ‬ ‫ﻛﻤﻄﻌﻤـــــﺔ اﻷﻳﺘـــــﺎم ﻣـــــﻦ ﻛـــــﺪﱢ ﻋﺮﺿـــــﻬﺎ !‬
‫»از راه ﺣﺮام ﺑﺮاي ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺴـﺠﺪ ﻣـﻲﺳـﺎزد و ﺑـﻪ ﺣﻤـﺪ ﺧﺪاوﻧـﺪ در ﻛـﺎرش ﻣﻮﻓـﻖ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد«‬
‫»ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻮسﻓﺮوﺷﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻳﺘﻴﻤﺎن ﻏﺬا ﻣﻲﺧﻮراﻧﺪ! واي ﺑﺮ ﺗﻮ زﻧﺎ ﻧﻜـﻦ و‬
‫آن را ﺻﺪﻗﻪ ﻧﻜﻦ«‪.‬‬
‫ﭼﻪﻗﺪر اﻓﺮاد ﺷﻤﺸﻴﺮﺑﺪﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﺑﺎ آن ﺑﺪرﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻛﻮدك ﻳﺎ زﻧـﻲ‬
‫در ﻗﻠﺒﺶ رﺳﻮخ ﻛـﺮده و آﻧـﺎن را ﺑـﻪ رﺣـﻢ و ﺷـﻔﻘﺖ واﻣـﻲدارد و ﺷﻤﺸـﻴﺮ و اﺳـﻠﺤﻪ را‬
‫ﻣﻲاﻧﺪازﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﭼﻨﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻦ ﻛﻪ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨـﻲ در آنﻫـﺎ ﺧﻴـﺮي‬
‫اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﮔﻤﺎن ﺑﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ‪.‬‬
‫اﺧﻼق ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و ﺧﻨﻜﻲ ﭼﺸﻢ ﻣﺎ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬ﺑـﻪ ﺣـﺪ‪‬ي رﺳـﻴﺪه ﺑـﻮد ﻛـﻪ در ﭘـﻲ‬
‫ﻋﺬرﻫﺎي اﺷﺘﺒﺎﻫﻜﺎران ﺑﻮده و ﺑﻪ ﮔﻨﺎﻫﻜﺎران ﺧﻮشﺑﻴﻦ و ﻧﻴﻚﮔﻤﺎن ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺎ ﮔﻨﺎﻫﻜﺎري ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﺮد ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي اﻳﻤﺎﻧﻲ او ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴـﺖ‪ ،‬ﭘـﻴﺶ‬
‫از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﺐ ﺷﻬﻮت و ﻋﺼﻴﺎن او ﺑﻨﮕﺮد‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺑﺪﮔﻤﺎن ﻧﺒﻮد و ﺑﺎ آﻧـﺎن‬
‫ﭼﻮن ﻓﺮزﻧﺪان و ﺑﺮادراﻧﺶ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﺧﻴﺮﺧﻮاه ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي دﻳﮕـﺮان‬
 ‫‪291‬‬ ‫از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺮاب ﻣﻲﻧﻮﺷﺪ ﻧﻔﺮﻳﻨﺶ ﻧﻜﻦ‬

‫ﻧﻴﺰ ﺧﻴﺮﺧﻮاه ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺨﺼﻲ در زﻣﺎن رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺷﺮب ﺧﻤﺮ و ﻣﻲﮔﺴﺎري ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻮد‪،‬‬
‫روزي او را در ﺣﺎﻟﻲ آوردﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺮاب ﻧﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬دﺳﺘﻮر داد ﺑﻪ او ﺷﻼق‬
‫ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ روزي ﮔﺬﺷﺖ و ﺑﺎز ﺷﺮاب ﻧﻮﺷﻴﺪ و دو ﻣﺮﺗﺒﻪ او را آوردﻧﺪ و ﺑﺎز ﺑـﻪ او ﺷـﻼق‬
‫زده ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﭼﻨﺪ روزي ﮔﺬﺷﺖ و ﺳﭙﺲ او را آوردﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺮاب ﺧﻮرده اﺳﺖ و ﺷﻼق زده‬
‫ﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻴﺮون رﻓﺖ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از اﺻﺤﺎب ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪا ﻧﻔﺮﻳﻨﺶ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻪﻗﺪر او را ﻣﻲآورﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ رﻧﮓ ﭼﻬﺮهاش ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑـﻪ‬
‫او ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻧﻜﻦ‪ .‬زﻳﺮا ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﺗﻮ ﭼﻪ ﻣﻲداﻧﻲ ﻛﻪ او ﺧﺪا و رﺳﻮﻟﺶ را دوﺳﺖ دارد)‪.(1‬‬
‫ﭘﺲ ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻧﻤﻮدي ﻋﺎدل و ﺑﺎ اﻧﺼﺎف ﺑﺎش‪ ،‬ﺧﻴﺮي را ﻛﻪ در آنﻫﺎ وﺟـﻮد‬
‫دارد ﻳﺎدآوري ﻛﻦ و اﻳﻦ اﺣﺴﺎس را در آنﻫﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد آور ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺮ و ﺑﺪي ﻛﻪ در آنﻫـﺎ‬
‫ﻗﺮار دارد ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺸﺪه ﻛﻪ ﺗﻮ ﺧﻴﺮ آنﻫﺎ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﻨﻲ و اﻳﻦ اﻣﺮ آنﻫـﺎ را ﺑـﻪ ﺗـﻮ ﻧﺰدﻳـﻚ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﺮ‪...‬‬
‫»ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻛﺸﻴﺪن درﺧﺖ ﺷﺮ از دﻳﮕﺮان اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ از درﺧﺖ ﺧﻴـﺮ‬
‫آنﻫﺎ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻦ و آن را آﺑﻴﺎري ﻛﻦ«‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ‪.‬‬
 ‫اﮔﺮ زﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻧﺴﺎزد ﺗﻮ ﺑﺎ زﻣﺎﻧﻪ ﺑﺴﺎز‬

‫وﻗﺘﻲ ﻣﺠﺒﻮر ﻫﺴﺘﻲ ﭘﺲ ﺑﻬﺮه ﺑﺒﺮ‪.‬‬

‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮض ﻗﻨﺪ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻮد و ﭼﺎي را ﺑﺪون ﻗﻨﺪ ﻣـﻲﺧـﻮرد و از وﺿـﻌﻴﺖ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ اﻓﺴﻮس ﻣﻲﺧﻮرد‪ ،‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪:‬‬
‫ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آﻳﺎ ﻫﺮﮔﺎه ﺗﺄﺳﻒ ﻣﻲﺧﻮري و ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻮﺷﻴﺪن ﭼﺎي ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻣﻲﺷـﻮي‪،‬‬
‫آﻳﺎ اﻳﻦ ﺗﻠﺨﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﻋﻮض ﻣﻲﺷﻮد؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪ :‬وﻗﺘـﻲ ﻣﺠﺒـﻮر ﻫﺴـﺘﻲ‬
‫ﭘﺲ ﺑﻬﺮه ﺑﺒﺮ‪.‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮرم اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ دﻧﻴﺎ ﻃﺒﻖ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻲﭼﺮﺧﺪ‪ .‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻣﻮر در زﻧـﺪﮔﻲ ﻣـﺎ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻨﺖ ﻗﺪﻳﻤﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻮﻟﺮ ﻛﺎر ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗُﺸَﻚﻫﺎ ﭘﺎرهاﻧﺪ و ﺣـﺎﻻ ﻧﻤـﻲﺗـﻮاﻧﻲ آنﻫـﺎ را‬
‫ﻋﻮض ﻛﻨﻲ‪ .‬ﭼﺎره ﭼﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻣﺠﺒﻮر ﻫﺴﺘﻲ ﺑﻬﺮه ﺑﺒﺮ‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮدي‪ ،‬در داﻧﺸﻜﺪهاي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪي ﻛﻪ ﻋﻼﻗـﻪ‬
‫ﻧﺪاري در آن درس ﺑﺨﻮاﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻼش ﻧﻤﻮدي اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ را ﻋﻮض ﻧﻤﺎﻳﻲ؛ اﻣﺎ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸـﺪي‬
‫و ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪي ﺑﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﻣﺬﺑﻮر ﺑﺮوي و دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل در آﻧﺠـﺎ درس ﺑﺨـﻮاﻧﻲ‪ .‬ﭼـﺎره‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﭘﺲ وﻗﺘﻲ ﻣﺠﺒﻮر ﻫﺴﺘﻲ )ﺑﺴﺎز( و ﺑﻬﺮه ﺑﺒﺮ‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﻛﺎر ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ اﻗﺪام ﻧﻤﻮدي‪ ،‬وﻟﻲ ﭘﺬﻳﺮش ﻧﺸﺪي و در ﺟﺎي دﻳﮕـﺮي ﻣﺸـﻐﻮل ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺎر ﺷﺪي و در آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر اداﻣﻪ دادي‪ .‬ﭼﺎره ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻣﺠﺒﻮر ﻫﺴﺘﻲ ﺑﻬﺮه ﺑﺒﺮ )ﺑﺴﺎز و(‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎري دﺧﺘﺮي رﻓﺘﻲ ﻗﺒﻮل ﻧﻜﺮد و ﺑـﺎ دﻳﮕـﺮي ازدواج ﻧﻤـﻮد‪ ،‬ﭼـﺎره ﭼﻴﺴـﺖ؟‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﺠﺒﻮر ﻫﺴﺘﻲ )ﺑﺴﺎز و( ﺑﻬﺮه ﺑﺒﺮ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم راه ﺣﻞ را در اﻓﺴﺮدﮔﻲ داﺋـﻢ‪ ،‬و آه و ﻧﺎﻟـﻪ از وﺿـﻌﻴﺖ‪ ،‬و ﺷـﻜﺎﻳﺖ و‬
‫ﮔﻼﻳﻪ ﺑﺎ دوﺳﺖ و ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻣﻲداﻧﻨـﺪ و اﻳـﻦ ﻋﻤـﻞ رزﻗـﻲ را ﻛـﻪ از دﺳـﺖ داده اﺳـﺖ ﺑـﻪ او‬
 ‫‪293‬‬ ‫اﮔﺮ زﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻧﺴﺎزد ﺗﻮ ﺑﺎ زﻣﺎﻧﻪ ﺑﺴﺎز‬

‫ﺑﺎزﻧﻤﻲﮔﺮداﻧﺪ و آﻧﭽﻪ ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻘﺪور ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ او ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﭼﺎره ﭼﻴﺴﺖ؟ اﮔﺮ زﻣﺎﻧـﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮ ﻧﻤﻲﺳﺎزد ﺗﻮ ﺑﺎ زﻣﺎﻧﻪ ﺑﺴﺎز‪ .‬ﺧﺮدﻣﻨﺪ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻬﺘﺮ و‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﺖﺗﺮي دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ از واﻗﻌﻴﺖ و وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻃﻮري ﻛﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻬﺮه ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﻣﺘﻮﻟﻲ ﺳﺎﺧﺖ ﻳﻚ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ دﭼﺎر ﻛﻤﺒﻮد ﺑﻮدﺟﻪ ﺷـﺪ‪ ،‬از اﻳـﻦ رو‬
‫ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻲ از دوﺳﺘﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺰد ﻳﻜﻲ از ﺗﺠﺎر رﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ در ﭘﺎﻳﺎنرﺳﺎﻧﺪن ﻣﺴـﺠﺪ ﺑـﻪ آنﻫـﺎ‬
‫ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ ،‬آن ﺗﺎﺟﺮ درِ ﺧﺎﻧﻪاش را ﺑﺎز ﻛﺮد و اﻧﺪﻛﻲ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻧﺸﺴـﺖ و ﻣﻘـﺪاري ﭘـﻮل ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻴﺴﺮ ﺑﻮد ﺑﻪ آنﻫﺎ داد‪ .‬ﺳﭙﺲ داروﻳﻲ از ﺟﻴﺒﺶ ﺑﻴﺮون ﻛﺮد و آن را ﺧﻮرد‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪا ﺑﺪ ﻧﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺘﺎن ﭼﻄﻮر اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻳﻚ ﻗـﺮص‬
‫ﺧﻮابآور اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺪت ده ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺟﺰ ﺑﺎ ﺧﻮردن اﻳﻦ ﻗﺮص ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻧﻤﻲروم‪.‬‬
‫آﻧﺎن ﺑﺮاﻳﺶ دﻋﺎ ﻧﻤﻮده و از آﻧﺠﺎ ﺑﻴﺮون ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ آنﻫﺎ از دروازه ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﻬﺮ‪ ،‬از ﻛﻨﺎر ﭼﺎهﻫـﺎ و اداره راﻫﺴـﺎزي و راه و ﺗﺮاﺑـﺮي‬
‫ﻋﺒﻮر ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در آﻧﺠﺎ ﻧﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻗﺮار داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺮق ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺳﺮ و‬
‫ﺻﺪاي آن دﻧﻴﺎ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺟﺎي ﺷﮕﻔﺖ اﻳـﻦ ﻧﺒـﻮد‪ .‬ﺑﻠﻜـﻪ ﺷـﮕﻔﺖآور اﻳـﻦ ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﻧﮕﻬﺒﺎن آن ﻳﻚ ﻛﺎرﮔﺮ ﻓﻘﻴﺮي ﺑﻮد ﻛﻪ ﭼﻨﺪ روزﻧﺎﻣﻪ را ﭘﻬﻦ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫آري‪ ،‬از ﻟﺤﻈﺎت زﻧﺪﮔﻲات ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮ‪ ،‬ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﺮاي ﻏﻢ و ﻏﺼﻪ ﻧﻴﺴﺖ از ﻧﻌﻤﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫در اﺧﺘﻴﺎر داري ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﺻﺤﺎﺑﺶ ﺑﻪ ﻏﺰوهاي رﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ در آن ﻏـﺬا و آذوﻗـﻪ اﻧـﺪك ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﻏﺬا و آذوﻗﻪاي ﻛﻪ در اﺧﺘﻴﺎر دارﻧﺪ ﮔﺮد آورﻧـﺪ و‬
‫ﭼﺎدرش را ﭘﻬﻦ ﻧﻤﻮد و ﻫﺮﻛﺪام از اﺻﺤﺎب ﻳﻜـﻲ ﻳـﻚ ﺧﺮﻣـﺎ و دو ﺧﺮﻣـﺎ و ﺗﻜـﻪاي ﻧـﺎن‬
‫ﻣﻲآوردﻧﺪ و در آن ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﻫﻤﻪي ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ در اﻳﻦ ﭼﺎدر ﺟﻤﻊآوري ﺷـﺪ‪ ،‬ﺳـﭙﺲ‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮردن آن ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻬﺮه ﻣﻲﺑﺮدﻧـﺪ و ﭼـﻪ ﺑﺴـﺎ ﻳﻜـﻲ از آنﻫـﺎ ﺳـﻴﺮ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺳﺪ ﺟﻮع ﺧﻮردﻧﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪294‬‬

‫اﺷﺎره‪...‬‬
‫ﲡــــﺮي اﻟﺮﻳــــﺎح ﺑــــﲈ ﻻ ﺗﺸــــﺘﻬﻲ اﻟﺴــــﻔﻦ«‬
‫)‪(1‬‬
‫»ﻣـــــﺎ ﻛـــــﻞ ﻣـــــﺎ ﻳﺘﻤﻨـــــﯽ اﳌـــــﺮء ﻳﺪرﻛـــــﻪ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻪ اﻧﺴﺎن آرزو ﺑﻜﻨﺪ ﺑﻪ آن ﺑﺮﺳﺪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎدﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺘﻲ ﻣﻲوزﻧﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻮرد ﺗﻤﺎﻳﻞ ﻛﺸﺘﻲﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪-1‬‬
‫و ﮔــﺮ ﻧﺎﺧــﺪا ﺟﺎﻣــﻪ ﺑــﺮ ﺗــﻦ درد‬ ‫ﺧﺪا ﻛﺸـﺘﻲ آﻧﺠـﺎ ﻛـﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﺮد‬
‫)ﻣﺘﺮﺟﻢ(‬
 ‫ﺑﺎﻫﻢ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ دارﻳﻢ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮادرﻳﻢ‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ روزي اﻣﺎم ﺷﺎﻓﻌﻲ‪ /‬ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻤﺎ در ﻣﻮرد ﻳﻚ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻓﻘﻬﻲ ﻣﺸـﻜﻞ و‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻣﻨﺎﻇﺮه ﻧﻤﻮده و ﺑﺎﻫﻢ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻨﺪ و ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﻣﻨﺎﻇﺮه آنﻫﺎ ﺑـﻪ درازا ﻛﺸـﻴﺪ‪،‬‬
‫ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺻﺪاﻫﺎي آنﻫﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﻫﻴﭽﻜﺪام ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻃﺮف ﻣﺨﺎﻟﻒ را ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻨﺪ‪ .‬رﻧـﮓ‬
‫آن ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪ و ﻛﻴﻨﻪ ﺑﻪ دل ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ و ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻴﺮون ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎم ﺷﺎﻓﻌﻲ رو ﺑﻪ آن ﻋﺎﻟﻢ ﻛـﺮد و‬
‫دﺳﺘﺶ را ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻫﻢ اﺧﺘﻼف داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﺑـﺎزﻫﻢ ﺑـﺮادر‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﻴﻢ!‬
‫روزي ﻳﻜﻲ از داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻋﻠﻢ ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺰد ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻧﺸﺴـﺘﻪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻳﻜـﻲ از ﺣﻀـﺎر در‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺣﺪﻳﺜﻲ ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬آن ﻋﺎﻟﻢ از اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺖ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻧﻴﺴـﺖ!‬
‫اﻳﻦ را از ﻛﺠﺎ آوردي؟ ﺑﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ؟ آن ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ اﻳـﻦ ﺣـﺪﻳﺚ‬
‫اﺳﺖ و از روي ﺳﻨﺪ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪ .‬آن ﻋﺎﻟﻢ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﻣﻦ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ را ﻧﺸـﻨﻴﺪهام و آن را‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﺪارم‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ وزﻳﺮ ﻋﺎﻗﻠﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد رو ﺑﻪ آن ﻋﺎﻟﻢ ﻛﺮد و ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ!‬
‫آﻳﺎ ﺗﻮ ﺗﻤﺎم اﺣﺎدﻳﺚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬را ﺣﻔﻆ ﻧﻤﻮدي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﻧﺼﻒ آنﻫﺎ را ﺣﻔـﻆ‬
‫ﻧﻤﻮدي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫»ﻓﻀﻞ ﺑﻦ ﻋﻴﺎض« و »ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺒﺎرك« دو دوﺳﺖ ﺟﺪاﻧﺸﺪﻧﻲ و ﻫﺮدو ﻋﺎﻟﻢ و زاﻫـﺪ و‬
‫ﭘﺎرﺳﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪ روزي ﮔﺬﺷﺖ و »ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺒﺎرك« ﺑﺮاي ﺟﻬﺎد و ﻧﮕﻬﺒـﺎﻧﻲ از ﻣﺮزﻫـﺎي اﺳـﻼﻣﻲ‬
‫رﻓﺖ و »ﻓﻀﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻴﺎض« در ﺣﺮم ﺟﻬﺖ ﻧﻤﺎز و ﻋﺒﺎدت ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬روزي ﻛﻪ دلﻫﺎ در آن‬
‫ﻧﺮم ﺷﺪه و اﺷﻚﻫﺎ ﺟﺎري ﻣﻲﺷﺪ »ﻓﻀﻴﻞ« در ﻣﺴﺠﺪاﻟﺤﺮام ﺑﻪ ﻋﺒﺎدت ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﺎد‬
‫دوﺳﺘﺶ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺒﺎرك اﻓﺘﺎد ﻛﻪ ﺑﺎﻫﻢ در ﻣﺠﺎﻟﺲ ذﻛﺮ ﻣﻲﻧﺸﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﻣﺸﺘﺎق او ﺷﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪296‬‬

‫»ﻓﻀﻴﻞ« ﺑﺮاي »ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺒﺎرك« ﻧﺎﻣﻪاي ﻧﻮﺷﺖ و از او ﺧﻮاﺳﺖ ﺑـﻪ ﺣـﺮم ﺑﻴﺎﻳـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ذﻛﺮ و ﺗﻼوت ﻗﺮآن ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺒﺎرك ﻧﺎﻣﻪ ﻓﻀﻴﻞ را ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﻛﺎﻏﺬي ﺑﺮداﺷﺖ و اﻳﻦ اﺷـﻌﺎر را ﺑـﺮاي او‬
‫ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫ﻟﻌﻠﻤــــــــﺖ أﻧــــــــﻚ ﰲ اﻟﻌﺒــــــــﺎدة ﺗﻠﻌــــــــﺐ‬ ‫ﻳـــــــﺎ ﻋﺎﺑـــــــﺪ اﳊـــــــﺮﻣﲔ ﻟـــــــﻮ أﺑﺼــــــــﺮﺗﻨﺎ‬
‫ﻓﻨﺤﻮرﻧــــــــــــﺎ ﺑــــــــــــﺪﻣﺎﺋﻨﺎ ﺗﺘﺨﻀــــــــــــﺐ‬ ‫ﻣــــــﻦ ﻛــــــﺎن ﳜﻀــــــﺐ ﺧــــــﺪه ﺑﺪﻣﻮﻋــــــﻪ‬
‫ﻓﺨﻴﻮﻟﻨــــــــﺎ ﻳــــــــﻮم اﻟﺼــــــــﺒﻴﺤﺔ ﺗﺘﻌــــــــﺐ‬ ‫أو ﻛــــــــﺎن ﻳﺘﻌــــــــﺐ ﺧﻴﻠــــــــﻪ ﰲ ﺑﺎﻃــــــــﻞ‬
‫رﻫـــــــﺞ اﻟﺴـــــــﻨﺎﺑﻚ واﻟﻐﺒـــــــﺎر اﻷﻃﻴـــــــﺐ‬ ‫رﻳــــــﺢ اﻟﻌﺒــــــﲑ ﻟﻜــــــﻢ وﻧﺤــــــﻦ ﻋﺒﲑﻧــــــﺎ‬
‫ﻗـــــــﻮل ﺻـــــــﺤﻴﺢ ﺻـــــــﺎدق ﻻ ﻳﻜـــــــﺬب‬ ‫وﻟﻘــــــــﺪ أﺗﺎﻧــــــــﺎ ﻣــــــــﻦ ﻣﻘــــــــﺎل ﻧﺒﻴﻨــــــــﺎ‬
‫أﻧـــــــﻒ اﻣــــــــﺮء ودﺧـــــــﺎن ﻧـــــــﺎر ﺗﻠﻬـــــــﺐ‬ ‫ﻻ ﻳﺴـــــــــــﺘﻮي وﻏﺒـــــــــــﺎر ﺧﻴـــــــــــﻞ اﷲ ﰲ‬
‫ﻟــــــــﻴﺲ اﻟﺸــــــــﻬﻴﺪ ﺑﻤﻴــــــــﺖ ﻻ ﻳﻜــــــــﺬب‬ ‫ﻫــــــــــﺬا ﻛﺘــــــــــﺎب اﷲ ﻳﻨﻄــــــــــﻖ ﺑﻴﻨﻨــــــــــﺎ‬
‫»اي ﻋﺒﺎدتﻛﻨﻨﺪه دو ﺣﺮم )ﻣﻜﻲ و ﻣﺪﻧﻲ( اﮔﺮ ﺗﻮ ﻣﺎ را ﻣﻲدﻳﺪي‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎً ﻣﻲداﻧﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ‬
‫در ﻋﺒﺎدت ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﻨﻲ«‪.‬‬
‫»اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﻳﺶ ﺑـﺎ اﺷـﻚﻫـﺎﻳﺶ ﺧـﻴﺲ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﻣﺴـﻠﻤﺎً ﮔـﺮدنﻫـﺎيﻣـﺎن ﺑـﺎ‬
‫ﺧﻮنﻫﺎﻳﻤﺎن رﻧﮕﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ«‪.‬‬
‫»ﻳﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ اﺳﺒﺶ در ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺎﻃﻞ ﺧﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺲ اﺳﺐﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺷـﺒﻴﺨﻮن‬
‫ﺧﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ«‪.‬‬
‫»ﺑﻮي ﺧﻮش ﻋﺒﻴﺮ از آنِ ﺷﻤﺎ ﺑﺎد و ﻋﺒﻴﺮ ﻣﺎ ﻏﺒﺎر ﺳﻢﻫـﺎي اﺳـﺐ و ﮔـﺮد و ﻏﺒـﺎر زﻳﺒـﺎ و‬
‫ﺧﻮﺷﺒﻮ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫»و از ﮔﻔﺘﻪي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﻣﺎن ﺑـﻪ ﻣـﺎ رﺳـﻴﺪه اﺳـﺖ ﮔﻔﺘـﻪاي راﺳـﺖ و درﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺗﻜـﺬﻳﺐ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد«‪.‬‬
 ‫‪297‬‬ ‫ﺑﺎﻫﻢ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ دارﻳﻢ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮادرﻳﻢ‬

‫»ﻏﺒﺎر اﺳﺐﻫﺎي ﺧﺪا در ﺑﻴﻨـﻲ اﻧﺴـﺎن و دود آﺗـﺶ ﺷـﻌﻠﻪور )دود ﺟﻬـﻨﻢ( ﺑـﺎﻫﻢ ﺟﻤـﻊ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ«‪.‬‬
‫»اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺧﺪاﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺷﻬﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺮده ﻧﻴﺴـﺖ و اﻳـﻦ‬
‫ﺳﺨﻦ ﺗﻜﺬﻳﺐﻧﺎﺷﺪﻧﻲ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺒﺎرك ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺑـﻪ آنﻫـﺎ‬
‫ﺗﻮﻓﻴﻖ روزه داده و ﭼﻨﺎن روزه ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮان روزه ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫و ﺑﻌﻀﻲ ﭼﻨﺎن اﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي آنﻫﺎ دروازه ﺗﻼوت ﻗﺮآن‪ ،‬و ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﺮاﻳﺸـﺎن ﺑـﺎب ﻃﻠـﺐ‬
‫ﻋﻠﻢ‪ ،‬و ﻋﺪهاي دروازه ﺟﻬﺎد و ﺗﻌﺪادي ﺑﺮاﻳﺸﺎن دروازه ﻗﻴـﺎم اﻟﻴـﻞ و ﻧﻤـﺎز ﺷـﺐ ﺑـﺎز ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺒﺎدت ﺗﻮ از ﻋﺒﺎدت ﻣﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻧﻴﺴﺖ و ﻋﺒﺎدت ﻣﻦ از ﻋﺒـﺎدت ﺗـﻮ ﺑـﺎﻻﺗﺮ ﻧﻴﺴـﺖ و‬
‫ﻫﺮدويﻣﺎن ﺑﻪ ﺧﻴﺮ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﺧﺘﻼف آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺮﻣﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﺮدوﻳﻤـﺎن ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻴﺮ و ﻓﻼح ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫﴿‪] ﴾â‘$tFøƒs†uρ â™!$t±o„ $tΒ ß,è=øƒs† šš/u‘uρ‬اﻟﻘﺼﺺ‪.[68 :‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﭘﺮوردﮔﺎر ﺗﻮ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﻲآﻓﺮﻳﻨﺪ و ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺷﻴﻮه و ﻣﻨﻬﺞ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻧﻴﺰ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻛﻔﺎر ﺟﻤﻊ ﺷﺪه و در ﻧﺒﺮد ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﺘﺤـﺪ و ﻳﻜﭙﺎرﭼـﻪ ﺷـﺪﻧﺪ و ﭼﻨـﺎن‬
‫ﻟﺸﻜﺮ ﺑﺰرﮔﻲ از روي ﺗﻌﺪاد و ﺳﺎز و ﺑﺮگ ﺟﻨﮕﻲ ﮔﺮد آوردﻧﺪ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻋﺮبﻫﺎ ﺑﻲﺳﺎﺑﻘﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺧﻨﺪقﻫﺎﻳﻲ ﺣﻔﺮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﻔﺎر ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ از آن ﻋﺒﻮر ﻛـﺮده و وارد ﻣﺪﻳﻨـﻪ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻪي ﻳﻬﻮدي ﺗﺒﺎر »ﺑﻨﻲ ﻗﺮﻳﻈﻪ« در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻓﺮﺻﺘﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺳـﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ؛ از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﻛﻔﺎر روي آورده و ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧـﺪ و در ﻣﺪﻳﻨـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺴﺎد وﺗﺒﺎﻫﻜﺎري و ﭼﭙﺎول ﻣﻲﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺧﻨـﺪق از ﺟﻬـﺖ آﻧـﺎن دل‬
‫ﻧﮕﺮان و ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬روزﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺑـﺮ ﻛﻔـﺎر ﺑـﺎد و‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪298‬‬

‫ﻟﺸﻜﺮﻫﺎﻳﻲ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮدش ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﻟﺸﻜﺮ ﻛﻔﺮ ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮرد و آنﻫﺎ ﺷـﺮﻣﻨﺪه و ﻧﺎﻛـﺎم‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ ﻛﻪ داﻣﺎن ﺷﻜﺴﺖ را در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺷﺐ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺻﺒﺢ ﻧﻤﻮد از ﺧﻨﺪق ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳـﻠﺤﻪ‬
‫را ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬وارد ﺧﺎﻧﻪاش ﺷﺪ و اﺳـﻠﺤﻪ‬
‫را ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺖ و ﻏﺴﻞ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻇﻬﺮ ﻓﺮا رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﻧﺰد او آﻣﺪ و از ﺑﻴﺮون ﺧﺎﻧﻪ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬را ﺻـﺪا زد‪،‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬وﺣﺸﺖ زده ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪ .‬ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! آﻳﺎ اﺳـﻠﺤﻪ را ﺑـﺮ زﻣـﻴﻦ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻲ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻫﻨﻮز اﺳﻠﺤﻪ را ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ و ﻣـﻦ ﺣـﺎﻻ از‬
‫ﺗﻌﻘﻴﺐ دﺷﻤﻦ ﺑﺎزﻣﻲﮔﺮدم‪ ،‬ﻣﺎ آنﻫﺎ را ﺗﺎ »ﺣﻤﺮاء اﻻﺳﺪ« ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻧﻤﻮدﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ وﻗﺘﻲ ﻗﺮﻳﺶ ﻣﺪﻳﻨﻪ را ﺗﺮك ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻜﻪ رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن آنﻫـﺎ‬
‫را دﻧﺒﺎل ﻧﻤﻮده ﺗﺎ آنﻫﺎ را از ﻣﺪﻳﻨﻪ دور ﺑﺮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺗـﻮ دﺳـﺘﻮر‬
‫داده اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي »ﺑﻨﻲ ﻗﺮﻳﻈﻪ« ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻲ و ﻣﻦ ﻫﻢ ﻗﺼﺪ دارم ﺑﻪ ﺳﻮي آنﻫﺎ ﺑـﺮوم و‬
‫آﻧﺎن را ﻣﺘﺰﻟﺰل ﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻲ دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﺑﺎﻧﮓ ﺑﺮآورده و ﻣﺮدم را ﺻﺪا ﺑﺰﻧﺪ؛ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻨﻮد و اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻧﻤﺎزش را ﺟﺰ در ﺑﻨﻲ ﻗﺮﻳﻈـﻪ ﻧﺨﻮاﻧـﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧـﻲ ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ :‬ﻣـﺎ‬
‫ﻧﻤﺎزﻣﺎن را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ؛ زﻳﺮا از ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻪ ﺑﻨﻲ ﻗﺮﻳﻈﻪ ﺑﺮوﻳﻢ و از اﻳـﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ را ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﺧـﻮﻳﺶ اداﻣـﻪ دادﻧـﺪ و ﮔﺮوﻫـﻲ ﻧﻤﺎزﺷـﺎن را ﺗـﺎ‬
‫رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺑﻨﻲ ﻗﺮﻳﻈﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ دادﻧﺪ و در آﻧﺠﺎ ﻧﻤﺎزﺷﺎن را اﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ ﻫﻴﭽﻜـﺪام از اﻳـﻦ دو‬
‫ﮔﺮوه ﺳﺨﺖ ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺳﭙﺲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻨـﻲ ﻗﺮﻳﻈـﻪ را ﻣﺤﺎﺻـﺮه ﻧﻤـﻮد ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ وي را ﻋﻠﻴﻪ آﻧﺎن ﭘﻴﺮوز ﮔﺮداﻧﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪299‬‬ ‫ﺑﺎﻫﻢ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ دارﻳﻢ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮادرﻳﻢ‬

‫ﭘﺲ ﺑﺒﻴﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ اﺧﺘﻼف داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎﻫﻢ ﺑـﺮادر ﺑﻮدﻧـﺪ و‬
‫اﺧﺘﻼف آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﺴﺎد دلﻫﺎ و ﺟﺪاﻳﻲ و درﮔﻴﺮي ﻣﻨﺠﺮ ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎور ﻛﻦ‪ .‬اﮔﺮ ﺗـﻮ ﺑـﺎ اﻳـﻦ‬
‫آراﻣﻲ و وﺳﻌﺖ ﻓﻜﺮي وﺳﻌﻪي ﺻﺪر ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﺮدم ﺗﻮ را دوﺳﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ و در‬
‫دلﻫﺎﻳﺸﺎن ﻧﻔﻮذ ﻣﻲﻛﻨﻲ و ﻗﺒﻞ از ﻫﻤﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰوﺟﻞ ﺗﻮ را دوﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷـﺖ؛ زﻳـﺮا‬
‫ﻣﺸﺎﺟﺮه و ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﺟﻬﻪ ﻧﻈﺮ‪...‬‬
‫»ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻫﻢ اﺗﻔﺎق ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻫﻢ اﺧﺘﻼف ﻧﻜﻨﻴﻢ«‪.‬‬
 ‫ﻧﺮﻣﻲ در ﻫﺮﭼﻴﺰي‪ ،‬آن را زﻳﺒﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬

‫ﻣﺮﺗﺐ ﺑﺮ زﺑﺎنﻫﺎﻳﻤﺎن ﻣﺘﺪاول اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه از ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮشﻣﺎن ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬او را اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﺘﻴﻦ و ﺑﺎ وﻗﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻼﻧﻲ اﻧﺴـﺎﻧﻲ ﺳـﻨﮕﻴﻦ اﺳـﺖ‪ ،‬ﻓﻼﻧـﻲ‬
‫ﻓﺮدي آرام اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺴﻲ را ﻣﺬﻣﺖ و ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ ﻋﺠـﻮل اﺳـﺖ‪ ،‬ﻓﻼﻧـﻲ‬
‫ﺳﺒﻚ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻣﺎ ﻛﺎن اﻟﺮﻓﻖ ﰲ ﳾء إﻻ زاﻧﻪ وﻣﺎ ﻧﺰع ﻣﻦ ﳾء إﻻ ﺷﺎﻧﻪ«‬
‫»ﻧﺮﻣﻲ در ﻫﺮﭼﻴﺰي ﺑﺎﺷﺪ آن را زﻳﺒﺎ و ﻗﺸﻨﮓ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬و از ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬آن را‬
‫زﺷﺖ ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ«)‪.(1‬‬
‫آﻳﺎ ﺗﻮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﻳﻚ ﺗﻦ آﻫﻦ را ﺑﺎ ﻳﻚ اﻧﮕﺸﺖ ﺑﺮداري؟‬
‫آري‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻳﻚ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ ﺑﻴﺎوري و ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ و آراﻣﻲ آن را ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺒﻨـﺪي و ﺳـﭙﺲ آن را‬
‫ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺮدي‪ ،‬وﻗﺘﻲ در ﻫﻮا آوﻳﺰان ﮔﺮدﻳﺪ ﻣﻲﺗـﻮان آن را ﺑـﺎ ﻛـﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﺣﺮﻛـﺖ اﻧﮕﺸـﺖ‬
‫ﺗﻜﺎن دﻫﻲ‪.‬‬
‫دو دوﺳﺖ ﺑﺎﻫﻢ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺰد ﺷﺨﺼﻲ ﺟﻬﺖ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎري دو دﺧﺘﺮش ﻛﻪ ﻳﻜﻲ‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮ و دﻳﮕﺮي ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ دﺧﺘﺮ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ را ﻣﻲﮔﻴﺮم‬
‫و ﺗﻮ ﺑﺰرﮔﺘﺮ را‪.‬‬
‫آن رﻓﻴﻘﺶ ﻓﺮﻳﺎد زد‪ ،:‬ﻧﻪ ﻧﻪ ﻧﻪ‪ ،‬دﺧﺘﺮ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻣﺎل ﺗﻮ و ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻣﺎل ﻣﻦ‪ .‬در اﻳـﻦ وﻗـﺖ‬
‫اوﻟﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎﺷﻪ‪ ،‬دﺧﺘﺮ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺎل ﺗﻮ و آﻧﻜﻪ از او ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ اﺳﺖ ﻣﺎل ﻣﻦ‪ .‬او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣـﻦ‬
‫ﻣﻮاﻓﻘﻢ‪ .‬وﻟﻲ ﻧﻔﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ رﻓﻴﻘﺶ ﺗﺼﻤﻴﻢ او را ﺗﻐﻴﻴﺮ داده اﺳﺖ ﺟﺰ اﻳﻦ ﻫﻚ ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ و آراﻣﻲ‬
‫اﺳﻠﻮب ﻛﻼم را ﺗﻐﻴﻴﺮ داده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫‪301‬‬ ‫ﻧﺮﻣﻲ در ﻫﺮﭼﻴﺰي‪ ،‬آن را زﻳﺒﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬

‫در ﺣﺪﻳﺚ آﻣﺪه اﺳﺖ‪» :‬ﻫﺮﮔﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ اﻫﻞ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻪاي اراده ﺧﻴـﺮ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬در‬
‫آنﻫﺎ ﻧﺮﻣﻲ را ﻋﻄﺎ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ و ﻫﺮﮔﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ اﻫﻞ ﺧﺎﻧﻪاي ﺑﺪي را اراده ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ را‬
‫از آنﻫﺎ ﻣﻲﮔﻴﺮد«)‪.(1‬‬
‫در ﺣﺪﻳﺚ دﻳﮕﺮي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪» :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺮم و ﻣﻬﺮﺑـﺎن اﺳـﺖ و ﻧﺮﻣـﻲ را‬
‫دوﺳﺖ دارد‪ ،‬و ﺑﻪ ﻧﺮﻣﻲ ﻣﻲدﻫﺪ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﻤﻲدﻫﺪ و آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﺑـﻪ ﻏﻴـﺮ آن‬
‫ﻧﻤﻲدﻫﺪ«)‪.(2‬‬
‫ﻧﺮمﺧﻮﻳﻲ و آﺳﺎنﮔﻴﺮي و آزادﻣﻨﺸﻲ در ﻧﺰد ﻣﺮدم ﻣﺤﺒﻮب و ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه اﺳﺖ و دلﻫﺎ ﺑـﻪ‬
‫آن آرام ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و در آن اﻋﺘﻤﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻮﻳﮋه زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺨﻨﺎن وزﻳـﻦ و ﻗـﺪرت ﺗﻌﺎﻣـﻞ‬
‫زﻳﺒﺎ ﺑﺎ آن ﺗﻮأم ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎم »ﻗﺎﺿﻲ اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ« از ﻋﻠﻤﺎي ﻣﺸﻬﻮر اﺣﻨﺎف و ﺷﺎﮔﺮد رﺷﻴﺪ اﻣﺎم »اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ« اﺳـﺖ‪،‬‬
‫اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ در دوران ﻛﻮدﻛﻲ ﻓﻘﻴﺮ ﺑﻮد و ﭘﺪرش از ﺣﻀﻮر وي در درس اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻪ او دﺳﺘﻮر ﻣﻲداد‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻛﺴﺐ و ﻛﺎر ﺑﻪ ﺑﺎزار ﺑـﺮود‪ .‬اﺑﻮﺣﻨﻴﻔـﻪ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ وي‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺑﻮد و ﻫﺮﮔﺎه ﻏﺎﻳﺐ ﻣﻲﺷﺪ او را ﻣﻮرد ﻧﻜﻮﻫﺶ و ﻋﺘﺎب ﻗﺮار ﻣﻲداد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ روزي از ﺣﺎل ﺧﻮد ﺑﺎ ﭘـﺪرش ﻧـﺰد اﺑﻮﺣﻨﻴﻔـﻪ ﺷـﻜﺎﻳﺖ ﻛـﺮد‪ .‬اﺑﻮﺣﻨﻴﻔـﻪ ﭘـﺪر‬
‫اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ را ﻃﻠﺒﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺴﺮت روزي ﭼﻪﻗﺪر ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬دو درﻫـﻢ‪ .‬اﺑﻮﺣﻨﻴﻔـﻪ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ دو درﻫﻢ ﻣﻲدﻫﻢ‪ ،‬ﺑﮕﺬار او درس ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬از اﻳـﻦ رو اﺑﻮﻳﻮﺳـﻒ ﺳـﺎلﻫـﺎ‬
‫ﻗﺮﻳﻦ و ﻣﻼزم اﺳﺘﺎدش ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ اﺑﻮﻳﻮﺳـﻒ ﺑـﻪ ﺳـﻦ ﺟـﻮاﻧﻲ رﺳـﻴﺪ و در ﻣﻴـﺎن اﻗـﺮان و‬
‫ﻣﻌﺎﺻﺮﻳﻦ ﺧﻮد ﺑﻪ رﺷﺪ و ﻧﺒﻮغ ﻋﺎﻟﻲ دﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري زﻣﻴﻦﮔﻴﺮي ﻣﺒﺘﻼ ﮔﺮدﻳـﺪ و‬
‫اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﺑﻪ ﻋﻴﺎدت او آﻣﺪ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎري وي ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪ و ﺟﺎﻧﻜـﺎه ﺑـﻮد‪ ،‬وﻗﺘـﻲ اﺑﻮﺣﻨﻴﻔـﻪ او را‬
‫دﻳﺪ ﻏﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮدي و ﻣﺮگ او ﺑﻴﻤﻨﺎك ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺣﻤﺪ ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪302‬‬

‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ از ﺧﺎﻧﻪي اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ ﺑﻴﺮون ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬آه‪ ،‬اي اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ! اﻣﻴﺪ‬
‫ﻣﻦ ﺑﻌﺪ از ﺧﻮدم ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺗﻮ ﺑﻮدي!‬
‫اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﻛﺸﺎن ﻛﺸﺎن ﮔﺎمﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻪ ﺣﻠﻘـﻪي درﺳـﻲ ﻃﻼﺑـﺶ ﺳـﻮق ﻣـﻲداد‪ .‬دو روز‬
‫ﮔﺬﺷﺖ و اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ از ﺑﻴﻤﺎري ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺖ و ﻏﺴﻞ ﻛﺮد و ﻟﺒـﺎسﻫـﺎﻳﺶ را ﭘﻮﺷـﻴﺪ ﺗـﺎ ﺑـﻪ‬
‫درس اﺳﺘﺎدش ﺣﻀﻮر ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ دور او ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﻛﺠـﺎ ﻣـﻲروي؟ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑـﻪ‬
‫ﺣﻠﻘﻪ درس اﺳﺘﺎد‪ .‬آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻫﻨﻮز دﻧﺒﺎل ﻋﻠﻢ ﻫﺴﺘﻲ؟ ﺑﺲ اﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﻋﻠـﻢ ﻓـﺮا‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪاي‪ .‬ﻣﮕﺮ ﺧﺒﺮ ﻧﺪاري ﻛﻪ اﺳﺘﺎدت در ﻣﻮرد ﺗﻮ ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ؟ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ؟‬
‫آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬او ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﻴﺪ ﻣﻦ ﺑﻌﺪ از ﺧﻮدم در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺗﻮ ﺑﻮدي‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻮ ﺗﻤﺎم ﻋﻠﻢ اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ را ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﻮدي و اﮔﺮ اﻣﺮوز اﺳﺘﺎدت ﺑﻤﻴﺮد ﺗﻮ در ﺟﺎي او‬
‫ﺑﻨﺸﻴﻨﻲ‪ .‬اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ در دورن ﺧـﻮد دﭼـﺎر ﻋﺠـﺐ و ﻏـﺮور ﺷـﺪ و ﺑـﻪ ﻣﺴـﺠﺪ رﻓـﺖ و در‬
‫ﮔﻮﺷﻪاي ﺣﻠﻘﻪ درس اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ را دﻳﺪ‪ ،‬وي ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪي دﻳﮕـﺮ رﻓـﺖ و ﺑـﻪ ﺗـﺪرﻳﺲ و ﻓﺘـﻮا‬
‫ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮد!‬
‫اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﺑﻪ ﺣﻠﻘﻪي ﺟﺪﻳﺪ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪ ،‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬اﻳـﻦ ﺣﻠﻘـﻪ از آن ﻛﻴﺴـﺖ؟ ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ :‬ﺣﻠﻘـﻪ‬
‫اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬آﻳﺎ از ﺑﻴﻤﺎرياش ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳـﺎ‬
‫ﺑﻪ درس ﻣﺎ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ؟ ﺷﺎﮔﺮدان ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻲ ﺑﻪ ﮔﻮش او رﺳﻴﺪه اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﻟﺬا ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و از ﺷﻤﺎ ﺑﻲﻧﻴﺎز اﺳﺖ!‬
‫اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻓﺮو رﻓﺖ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻊ ﺗﻌﺎﻣـﻞ ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪ .‬ﻫﻤـﻮاره در‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻮد و آﻧﮕﺎه ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ اﻧﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛـﻪ ﻣـﺎ ﭘﻮﺳـﺖ ﻋﺼـﺎ را ﺑـﺮاي او‬
‫ﺑﻜﻨﻴﻢ!‬
‫آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ! ﻧـﺰد آن ﺷـﻴﺦ ﻛـﻪ در آﻧﺠـﺎ ﻧﺸﺴـﺘﻪ – ﻳﻌﻨـﻲ‬
‫اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ – ﺑﺮو و ﺑﮕﻮ‪ :‬ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! ﻣﻦ ﺳﻮاﻟﻲ دارم‪ .‬او از ﺳـﻮال ﺗـﻮ ﺧﻮﺷـﺤﺎل ﺷـﺪه و‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪات را ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ او ﻧﺸﺴﺖ ﺑﻪ او ﺑﮕﻮ‪:‬‬
 ‫‪303‬‬ ‫ﻧﺮﻣﻲ در ﻫﺮﭼﻴﺰي‪ ،‬آن را زﻳﺒﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﭘﺎرﭼﻪاي ﺑﻪ ﺧﻴﺎط ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﺎ آن را ﻛﻮﺗﺎه ﺑﺪوزد‪ .‬وﻗﺘـﻲ آن ﺷـﺨﺺ ﭼﻨـﺪ روز‬
‫ﺑﻌﺪ ﻣﻲآﻳﺪ و ﭘﺎرﭼﻪاش را ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ‪ ،‬ﺧﻴﺎط ﭘﺎرﭼﻪي او را اﻧﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫ﭘﺎرﭼﻪاي ﻧﺪادهاي‪ ،‬آن ﻣﺮد ﺑﻪ دادﮔﺎه ﻣﻲرود و از او ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺄﻣﻮران دوﻟﺘﻲ ﻧـﺰد او‬
‫ﻣﻲآﻳﻨﺪ و ﭘﺎرﭼﻪ را از دﻛﺎن او ﺑﻴﺮون ﻣﻲآورﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺎل ﺳﻮال اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ آﻳـﺎ ﺧﻴـﺎط ﻣﺴـﺘﺤﻖ‬
‫اﺟﺮت ﻛﻮﺗﺎهﻛﺮدن و دوﺧﺘﻦ ﭘﺎرﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟ اﮔﺮ او ﺑﻪ ﺗﻮ ﺟﻮاب داد ﻛﻪ ﺑﻠﻪ ﻣﺴﺘﺤﻖ‬
‫اﺟﺮت ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﮕﻮ‪ :‬اﺷﺘﺒﺎه ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺘﻲ و اﮔﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﻣﺴﺘﺤﻖ اﺟﺮت ﻧﻤﻲﺷﻮد ﺑﺎز ﻫﻢ‬
‫ﺗﻮ ﺑﮕﻮ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬اﺷﺘﺒﺎه ﺟﻮاب دادي‪.‬‬
‫آن ﺷﺎﮔﺮد ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪي دﺷﻮار و ﭘﻴﭽﻴـﺪه ﺧﻮﺷـﺤﺎل ﺷـﺪ و ﻧـﺰد اﺑﻮﻳﻮﺳـﻒ رﻓـﺖ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! ﺳﻮاﻟﻲ دارم‪.‬‬
‫اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻮاﻟﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮدي ﭘﺎرﭼﻪاي ﺑﻪ ﺧﻴﺎط ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺟﻮاب داد‪ :‬ﺑﻠﻪ ﻣﺴﺘﺤﻖ اﺟﺮت ﻣـﻲﺷـﻮد وﻗﺘـﻲ ﻛـﺎر را اﻧﺠـﺎم داده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﺋﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺷﺘﺒﺎه ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺘﻲ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮد و ﻣﻘﺪار ﺑﻴﺸـﺘﺮي در ﻣﺴـﺄﻟﻪ ﻓﻜـﺮ ﻛـﺮد و ﺳـﭙﺲ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻧﺨﻴـﺮ‬
‫ﻣﺴﺘﺤﻖ اﺟﺮت ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎز ﺳﺎﺋﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺷﺘﺒﺎه ﺟﻮاب دادي‪ .‬اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛـﺮد و‬
‫ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧﺪا! ﺑﮕﻮ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺗﻮ را ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ؟ ﺳﺎﺋﻞ ﺑﻪ اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ اﺷﺎره ﻛﺮد‬
‫و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻴﺦ‪ ...‬ﻣﺮا ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ از ﺟﻠﺴﻪاش ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺣﻠﻘﻪ اﺑﻮﺣﻨﻴﻔـﻪ رﻓـﺖ و اﻳﺴـﺘﺎد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اﺳـﺘﺎد!‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪاي دارم‪ ،‬اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﺑﻪ او ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻜﺮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ ﺟﻠﻮﺗﺮ آﻣﺪ و در ﺟﻠﻮ اﺳﺘﺎدش زاﻧﻮ زد و ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ادب ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺳـﺘﺎد! ﺳـﻮاﻟﻲ‬
‫دارم‪.‬‬
‫اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻮاﻟﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟ اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ آن را ﻣﻲداﻧﻲ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺧﻴﺎط و ﭘﺎرﭼﻪ اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪304‬‬

‫اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮو و ﺟﻮاب ﺑﺪه‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﺷﻴﺦ ﻧﻴﺴﺘﻲ؟‬

‫اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮﻳﻲ ﺷﻴﺦ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ در ﺟﻮاب ﻣﺴﺄﻟﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻣﻘﺪار ﻛﻮﺗﺎهﻛﺮدن ﭘﺎرﭼﻪ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬اﮔﺮ آن‬
‫را ﺑﻪ اﻧﺪازه آن ﻣﺮد ﻛﻮﺗﺎه ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻛﺎر را ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﻛﺎﻣـﻞ‬
‫اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﭘﺎرﭼﻪ را اﻧﻜﺎر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻛﺎر را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن ﻣـﺮد اﻧﺠـﺎم داده اﺳـﺖ‪ ،‬در‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺴﺘﺤﻖ اﺟﺮت ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫وﻟﻲ اﮔﺮ آن را ﺑﻪ ﻣﻘﻴﺎس ﺧﻮدش ﻛﻮﺗﺎه ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﺲ اﻳﻦ ﺑﻪ آن ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛـﺎر را‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮدش اﻧﺠﺎم داده و از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺴﺘﺤﻖ اﺟـﺮت ﻧﻤـﻲﺷـﻮد‪ .‬آﻧﮕـﺎه اﺑﻮﻳﻮﺳـﻒ‬
‫ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ را ﺑﻮﺳﻴﺪ و ﺗﺎ ﻣﺮگ اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﺑﺎ او ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ و ﻣﻼزﻣﺖ ﻧﻤﻮد و ﺑﻌـﺪ از او‬
‫اﺑﻮﻳﻮﺳﻒ در ﺟﺎﻳﮕﺎه اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﺪرﻳﺲ و ﻓﺘﻮا ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﺸﺴﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﭼﻪﻗﺪر زﻳﺒﺎﺳﺖ ﻧﺮمﺧﻮﻳﻲ و درﻣﺎن ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﺎ آراﻣﻲ‪.‬‬
‫اﮔﺮ دو زن و ﺷﻮﻫﺮ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﺪر و ﻣﺎدر‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮان و ﻣﻌﻠﻤﻴﻦ ﻫﻤﻮاره از روش ﻧﺮﻣﻲ ﻛﺎر‬
‫ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬اﻏﻠﺐ ﻣﺸﻜﻼت و ﺧﺼﻮﻣﺖﻫﺎ زدوده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻧﺮﻣﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬در راﻧﻨﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺗﺪرﻳﺲ‪ ،‬ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش‪ .‬اﮔﺮﭼـﻪ ﮔـﺎﻫﻲ‬
‫اﻧﺴﺎن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ در ﻧﺼﻴﺤﺖ و ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﻲ‪ ،‬ﺣﻜﻤﺖ در ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻧﻴﺰ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻦ اﻣﻮر در ﻣﻮاﺿﻊ ﺧﺎص آنﻫﺎ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺧﺸﻢ آﻧﺤﻀﺮت ‪ - ‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺧﺸﻢ ﻣﻲرﻓﺖ – در اﻣﻮر دﻳﻨﻲ ﺑـﻮد؛ زﻳـﺮا ﻫﺮﮔـﺰ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮاي اﻣﻮر ﺷﺨﺼﻲ ﺧﺸﻢ ﻧﻤﻲﮔﺮﻓـﺖ‪ ،‬ﻣﮕـﺮ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﻣﺤـﺎرم اﻟﻬـﻲ ﻣـﻮرد‬
‫ﺑﻲاﺣﺘﺮاﻣﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫روزي ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻳﻬﻮدي ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮد و آن ﻳﻬﻮدي ﺳﺨﻨﻲ از ﺗﻮرات ﺑﺮاي او‬
‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣـﻲرﺳـﻴﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا ﺑـﻪ او ﮔﻔـﺖ‪ :‬آن را ﺑـﺮاي ﻣـﻦ‬
‫ﺑﻨﻮﻳﺲ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻋﻤﺮ اﻳﻦ ﻣﻜﺘﻮﺑﻪ از ﺗﻮرات را ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آورد و آن را ﻗﺮاﺋـﺖ ﻛـﺮد‪.‬‬
 ‫‪305‬‬ ‫ﻧﺮﻣﻲ در ﻫﺮﭼﻴﺰي‪ ،‬آن را زﻳﺒﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ آورده اﺳﺖ و اﮔﺮ ﻣﺠـﺎل درﻳﺎﻓـﺖ ﻋﻠـﻮم از‬
‫ادﻳﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎز ﺷﻮد ﺑﺎ ﻗﺮآن آﻣﻴﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻛﺎر ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﻣﻠﺘﺒﺲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﻤﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﻣﻲﻛﻨﺪ و از ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺨﻨﻲ ﻧﺴﺨﻪﺑﺮداري ﻧﻤﻮده و ﺑـﺪون اﺟـﺎزه‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬آن را ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ؟ در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺧﺸـﻢ آﻣـﺪ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي ﭘﺴـﺮ‬
‫ﺧﻄﺎب! ﺷﻤﺎ در ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻣﻦ ﺷﻚ دارﻳﺪ؟ ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗـﻲ ﻛـﻪ ﺟـﺎن ﻣـﻦ در‬
‫ﻗﺒﻀﻪي اوﺳﺖ! ﻣﻦ اﻳﻦ ﺷﺮﻳﻌﺖ را ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻔﻴﺪ و ﺷﻔﺎف آوردهام‪ ،‬ﭼﻴﺰي از‬
‫ﻳﻬﻮد ﻧﭙﺮﺳﻴﺪ؛ زﻳﺮا آنﻫﺎ ﺷﻤﺎ را از ﻛﻠﻤﻪي ﺣﻘـﻲ ﺧﺒـﺮي ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ و ﺷـﻤﺎ آن را ﺗﻜـﺬﻳﺐ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و ﺳﺨﻦ ﺑﺎﻃﻠﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﺷﻤﺎ آن را ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺟﺎﻧﻢ در ﻗﺒﻀﻪ اوﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻮﺳﻲ زﻧﺪه ﻣﻲﺑﻮد ﺟﺰ از ﭘﻴﺮوي ﻣﻦ ﭼﺎرهاي دﻳﮕﺮ ﻧﺪاﺷﺖ)‪.(1‬‬

‫ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻣﻮاﺿﻊ ﻏﻀﺐ و ﭘﺎﻳﻤﺮدي ﺑﺮ آن‬

‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در آﻏﺎز ﺑﻌﺜﺖ ﻧﺰد ﻛﻌﺒﻪ ﻣﻲآﻣﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻗـﺮﻳﺶ در ﻣﺠـﺎﻟﺲ ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و آﻧﺤﻀﺮت ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﻣﻲاﻳﺴﺘﺎد‪.‬‬
‫آنﻫﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ و آزار ﺑﻪ او ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ او ﺻـﺎﺑﺮ و ﺷـﻜﻴﺒﺎ ﺑـﻮد‪.‬‬
‫روزي اﺷﺮاف ﻗﺮﻳﺶ در »ﺣﺠﺮ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ« ﻳﻌﻨﻲ )ﺣﻄﻴﻢ( ﮔﺮد آﻣﺪﻧـﺪ و از رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آورد و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻛﺴﻲ را ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻣﺎ در ﻣﻘﺎﺑـﻞ اﻳـﻦ ﻣـﺮد از ﺧـﻮد‬
‫ﺻﺒﺮ و ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺮدﻣﻨﺪان ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻟﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﭘﺪرانﻣﺎن را ﺑﻴﺮاه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬از آﻳﻴﻦﻣﺎن اﻳـﺮاد‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﮔﺮوه و ﺟﻤﻊﻣﺎن را ﻣﺘﻔﺮق ﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺧﺪاﻳﺎنﻣﺎن را ﺳﺐ و ﺷﺘﻢ ﻣـﻲ ﮔﻮﻳـﺪ و ﻣـﺎ از‬
‫ﺟﺎﻧﺐ او ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺰرﮔﻲ ﮔﺮﻓﺘﺎر آﻣﺪﻳﻢ‪ .‬آنﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﺟﻠﺴﻪ ﺧﻮد ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪ و اﺳﺘﻼم رﻛﻦ ﻧﻤﻮد و از ﻛﻨﺎر آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮاف ﺧﺎﻧﻪ ﻛﻌﺒﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﮔﺮدﻳـﺪ‪.‬‬
‫آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻲ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻪ وي اﺷﺎره ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻬﺮه آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﺘﻐﻴـﺮ ﺷـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑـﺎ آنﻫـﺎ‬

‫‪ -1‬اﺣﻤﺪ‪ ،‬اﺑﻮﻳﻌﻠﻲ و ﺑﺰار ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺣﺴﻦ‪.‬‬

 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪306‬‬

‫ﺟﺎﻧﺐ ﻧﺮﻣﻲ را ﭘﻴﺸﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و رﻓﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ در ﺷﻮط دوم ﺑﻪ آنﻫﺎ رﺳـﻴﺪ ﺑـﺎز‬
‫ﻣﺜﻞ ﺳﺎﺑﻖ ﺑﻪ او اﺷﺎره ﻧﻤﻮدﻧﺪ و اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ ﭼﻬﺮه آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺷـﺪ‪ ،‬وﻟـﻲ ﺧـﺎﻣﻮش‬
‫ﺷﺪه ﺑﻪ ﻃﻮاف اداﻣﻪ داد‪ .‬در ﺷﻮط ﺳﻮم وﻗﺘﻲ از ﻛﻨﺎر آنﻫﺎ ﮔﺬﺷﺖ آنﻫﺎ ﺑﻪ او اﺷﺎره ﻧﻤﻮدﻧﺪ‬
‫و ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺑﻖ ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬دﻳﺪ ﻧﺮﻣﻲ ﺑـﻪ اﻣﺜـﺎل اﻳـﻦﻫـﺎ‬
‫ﻛﺎرآﻣﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻟﺬا در ﻛﻨﺎر آنﻫﺎ اﻳﺴﺘﺎد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻗﺮﻳﺶ! آﻳﺎ ﻣﻲﺷﻨﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺳـﻮﮔﻨﺪ‬
‫ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﻢ در ﻗﺒﻀﻪي اوﺳﺖ‪ ،‬آﻣﺪم ﺗﺎ ﺷﻤﺎ را ذﺑﺢ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪ ،‬آﻧﮕﺎه‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ رﻫﺒﺮ و ﺷﺠﺎع‬
‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ آنﻫﺎ اﻳﺴﺘﺎد‪ .‬وﻗﺘﻲ آن ﻗﻮم اﻳﻦ ﺗﻬﺪﻳﺪ ذﺑﺢ‪ ،‬را ﺷـﻨﻴﺪﻧﺪ در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ او در ﻣﻴـﺎن‬
‫آنﻫﺎ ﺑﻪ راﺳﺘﮕﻮ و اﻣﻴﻦ ﺷﻬﺮت داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻟﺮزه درآﻣﺪﻧﺪ و ﭼﻨﺎن ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ ﺑﺮ‬
‫ﺳﺮ ﻫﺮﻛﺪام ﭘﺮﻧﺪهاي اﻳﺴﺘﺎده اﺳﺖ و ﺣﺘﻲ ﺷﺠﺎعﺗﺮﻳﻦ آنﻫﺎ ﺑﺎ او ﺑﻪ ﻧﺮﻣﻲ درآﻣﺪﻧـﺪ ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺮو اي اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ! ﺗﻮ ﻋﺎﻗﻠﻲ ﺗﻮ ﺟﺎﻫﻞ ﻧﻴﺴﺘﻲ‪ ،‬آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﻛﻨﺎر آنﻫﺎ رد ﺷﺪ‪.‬‬
‫آري‪.‬‬
‫وﺣﻠـــــﻢ اﻟﻔﺘـــــﻰ ﰲ ﻏـــــﲑ ﻣﻮﺿـــــﻌﻪ ﺟﻬـــــﻞ‬ ‫إذا ﻗﻴــــﻞ‪ :‬ﺣﻠــــﻢ‪ ,‬ﻗــــﻞ‪ :‬ﻓﻠﻠﺤﻠــــﻢ ﻣﻮﺿــــﻊ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬وﻗﺘﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ :‬ﺻـﺒﻮر و ﺑﺮدﺑـﺎر ﺑـﺎش‪ ،‬ﺑﮕـﻮ‪ :‬ﺑﺮدﺑـﺎري از ﺧـﻮد ﺟـﺎﻳﻲ دارد و‬
‫ﺑﺮدﺑﺎري ﻓﺮد در ﻏﻴﺮ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﺶ ﺟﻬﻞ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در ﺳﻴﺮه ﻧﺒﻮي ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻲﭘﺮدازد‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛـﻪ ﻛﻔـﻪ ﻧﺮﻣـﻲ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻏﺎﻟﺐ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﺎش! اﻳﻦ ﺿﻌﻒ و ﺑﺰدﻟﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺮﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻣﻮاﺿﻊ رﻓﻖ و ﻧﺮﻣﻲ ﻳﻚ ﻣﺎه ﭘﺲ از ﻏﺰوه ﺑﺪر‪» ،‬اﺑﻮاﻟﻌﺎص« ﺷـﻮﻫﺮ زﻳﻨـﺐ‬
‫)دﺧﺘﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا( ﺧﻮاﺳﺖ او را ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻧﺰد ﭘﺪرش ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪» ‬زﻳـﺪ ﺑـﻦ‬
‫ﺣﺎرﺛﻪ« و ﻳﻚ ﻧﻔﺮ از اﻧﺼﺎر را ﺑﻪ ﻣﻜﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ در ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻜـﻪ در ﻣﺴـﻴﺮ راه ﻣﺪﻳﻨـﻪ‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آنﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻤﺎ در ﺑﻄﻦ »ﻳﺄﺟﺞ« ﺑﻤﺎﻧﻴﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ زﻳﻨﺐ ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻣﻲآﻳﺪ و‬
‫ﺷﻤﺎ او را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ دو ﻧﻔﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮاﻟﻌﺎص ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮش دﺳﺘﻮر داد ﺧﻮدش را آﻣﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬زﻳﻨﺐ ﺷـﺮوع ﺑـﻪ ﺟﻤـﻊﻧﻤـﻮدن‬
‫اﺳﺒﺎب و ﺳﺎﻣﺎنﻫﺎﻳﺶ ﻧﻤﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎل ﻛﻪ او ﻣﺸﻐﻮل ﺟﻤﻊﻧﻤـﻮدن وﺳـﺎﻳﻠﺶ ﺑـﻮد‪ ،‬ﻫﻨـﺪ‬
 ‫‪307‬‬ ‫ﻧﺮﻣﻲ در ﻫﺮﭼﻴﺰي‪ ،‬آن را زﻳﺒﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬

‫دﺧﺘﺮ ﻋﺘﺒﻪ ﻫﻤﺴﺮ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن او را دﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي دﺧﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ! ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﺒﺮ رﺳﻴﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﻧﺰد ﭘﺪرت ﺑﺮوي؟!‬
‫زﻳﻨﺐ ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ او ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻋﻠﻴﻪ او ﺣﻴﻠﻪ و ﻣﻜﺮي ﺑﻪ راه اﻧﺪازد‪ ،‬ﻟﺬا ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻧـﻪ‬
‫ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻗﺼﺪي ﻧﺪارم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي دﺧﺘﺮ ﻋﻤﻮ! اﮔﺮ ﺗﻮ ﻗﺼﺪ ﭼﻨـﻴﻦ ﻛـﺎري داري‪ ،‬ﭘـﺲ ﻣـﻦ‬
‫ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻛﺎﻻﻫﺎي ﺗﻮ ﻧﺪارم ﻛـﻪ در ﺳـﻔﺮ ﻫﻤـﺮاه ﺗـﻮ ﺑﺎﺷـﻨﺪ ﻳـﺎ ﻣـﺎﻟﻲ را ﻛـﻪ ﺑـﺮاي ﭘـﺪرت‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﺑﺒﺮي‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺗﻮ از ﻣﻦ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻧﻜﺶ؛ زﻳﺮا آﻧﭽﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺮدان اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲﮔﻴـﺮد ﺑـﻪ زﻧـﺎن ﻣﺮﺑـﻮط‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫زﻳﻨﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! وﻗﺘﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﻓﻜﺮ ﻧﻤﻲﻛـﺮدم ﻛـﻪ ﻛـﺎري ﺑﻜﻨـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫ﺑﺎزﻫﻢ ﻣﻦ از او ﺗﺮﺳﻴﺪم و ﻗﺼﺪم را از او ﭘﻨﻬﺎن ﻧﻤـﻮدم وﻗﺘـﻲ زﻳﻨـﺐ ﺧـﻮد را آﻣـﺎده ﻛـﺮد‪،‬‬
‫ﺷﻮﻫﺮش ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﻮدش ﺑﺎ او ﺑﻴﺮون ﺷﻮد؛ زﻳﺮا ﻗﺮﻳﺶ از ﺑﻴﺮونﺷﺪن او آﮔﺎه ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﻪ ﺑﺮادرش »ﻛﻨﺎﻧﻪ« دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ او را ﺑﺒﺮد‪ ،‬از اﻳﻦ رو ﺑﺮادرش »ﻛﻨﺎﻧﻪ ﺑﻦ رﺑﻴـﻊ« ﺷـﺘﺮي‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ آورد و زﻳﻨﺐ ﺑﺮ آن ﺳﻮار ﺷﺪ‪» .‬ﻛﻨﺎﻧﻪ« ﻛﻤﺎن و ﺗﻴﺮداﻧﺶ را ﺑـﺎ ﺧـﻮد ﺑﺮداﺷـﺖ و در‬
‫روز‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ زﻳﻨﺐ در ﻛﺠﺎه ﺑﻮد ﺑﻴﺮون ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم او را دﻳﺪﻧﺪ و در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻣﺮداﻧـﻲ‬
‫از ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ دﺧﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﺰد ﭘﺪرش ﻣـﻲرود‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﻪ در ﺟﻨﮓ ﺑﺪر ﭼﻪ ﺑﻼﻳﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺎ آورد‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو ﺗﻌﻘﻴﺒﺶ ﻛﺮدﻧﺪ و در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ذوﻃﻮي« ﺑﻪ او رﺳﻴﺪﻧﺪ و اوﻟﻴﻦ ﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪ او رﺳﻴﺪ‪» ،‬ﻫﺒﺎر ﺑﻦ اﺳﻮد« ﺑﻮد و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ زﻳﻨﺐ در ﻛﺠﺎوه ﺑﻮد‪» ،‬ﻫﺒـﺎر« ﺑـﺎ ﻧﻴـﺰه او را‬
‫ﺗﺮﺳﺎﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ زﻳﻨﺐ ﺣﺎﻣﻠﻪ ﺑﻮد و ﭼﻨﺎن ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺳـﻘﻂ ﺟﻨـﻴﻦ ﻛـﺮد‪ .‬و ﻛﻔـﺎر در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﺳﻠﺤﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ داﺷﺘﻨﺪ ﺷﺘﺎﺑﺎن ﻧﺰد او ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﺑﺎ زﻳﻨـﺐ ﻛﺴـﻲ ﺟـﺰ‬
‫ﺑﺮادر ﺷﻮﻫﺮش‪» ،‬ﻛﻨﺎﻧﻪ« ﻧﺒﻮد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪308‬‬

‫وﻗﺘﻲ »ﻛﻨﺎﻧﻪ« اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺷﺘﺮ را ﺧﻮاﺑﺎﻧـﺪ و ﺳـﭙﺲ ﺗﻴـﺮداﻧﺶ را ﺑـﺎز‬
‫ﻛﺮد و ﻧﻴﺰهاش را در ﺟﻠﻮش ﮔﺬاﺷﺖ و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺟﻠﻮ ﺑﻴﺎﻳـﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻮﻳﺶ ﺗﻴﺮي ﺷﻠﻴﻚ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد و ﻛﻨﺎﻧﻪ ﻧﻴﺰ ﺗﻴﺮاﻧﺪاز ﻣﺎﻫﺮي ﺑـﻮد‪ .‬ﻣـﺮدم ﻧﻴـﺰ ﻋﻘـﺐﻧﺸـﻴﻨﻲ‬
‫ﻛﺮده و ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ و از دور ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ او ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ راﻫﺶ اداﻣﻪ ﺑﺪﻫﺪ و ﻧﻪ‬
‫آنﻫﺎ ﺟﺮأت ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ او ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺧﺒﺮ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ زﻳﻨﺐ ﺑﻪ ﺳﻮي ﭘﺪرش ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺑـﺎ‬
‫ﺟﻤﻌﻲ از ﻗﺮﻳﺶ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮد وﻗﺘﻲ »ﻛﻨﺎﻧﻪ« را دﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻴﺮﻫﺎﻳﺶ در ﺣﺎل آﻣﺎدهﺑﺎش اﺳﺖ‬
‫و ﻗﻮم را دﻳﺪ ﻛﻪ در اﻧﺘﻈﺎر ﻧﺒﺮد ﺑﺎ او ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻓﺮﻳﺎد زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣـﺮد! ﺑـﻪ ﺳـﻮي ﻣـﺎ ﺗﻴـﺮ‬
‫ﺷﻠﻴﻚ ﻧﻜﻦ ﺗﺎ ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬آﻧﮕﺎه »ﻛﻨﺎﻧﻪ« از ﺗﻴﺮاﻧﺪازي دﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﻪ ﺟﻠﻮ آﻣﺪ و در ﻛﻨﺎر او اﻳﺴﺘﺎد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻛﺎر ﺧـﻮﺑﻲ ﻧﻜـﺮدي ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬
‫آﺷﻜﺎرا در ﺟﻠﻮ ﻣﺮدم ﺑﺎ اﻳﻦ زن ﺑﻴﺮون آﻣﺪي‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ از ﻣﺼﻴﺒﺖ و ﻓﺎﺟﻌﻪي ﻣـﺎ در‬
‫ﺟﻨﮓ ﺑﺪر ﺧﺒﺮ داري و ﻣﻲداﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﭼﻪ ﺑﻼﻳﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺎ آورد‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺎن ﻣﺎ را ﻛﺸـﺖ و‬
‫زﻧﺎن ﻣﺎ را ﺑﻴﻮه ﻛﺮد‪ ،‬ﻟﺬا وﻗﺘﻲ ﻣﺮدم ﺗﻮ را دﻳﺪﻧـﺪ و ﻗﺒﺎﻳـﻞ از آن ﺑـﺎﺧﺒﺮ ﺷـﺪﻧﺪ ﻛـﻪ ﺗـﻮ ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت آﺷﻜﺎرا از ﺟﻠﻮ ﻣﺮدم و از ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﺑﺎ دﺧﺘﺮ او ﺑﻴﺮون ﺷﺪي‪ ،‬ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺮ‬
‫اﺛﺮ ذﻟﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ و اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﺿﻌﻒ و ﺳﺴﺘﻲ ﻣﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑـﻪ ﺟـﺎﻧﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ او ﻧﺪارﻳﻢ و ﻣﺎ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ از او اﻧﺘﻘﺎم ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ .‬ﺑﻠﻜـﻪ ﺑـﺎ اﻳـﻦ زن‬
‫ﺑﺮﮔﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺻﺪاﻫﺎي ﻣﺮدم ﺧﺎﻣﻮش ﺷﻮد و ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻣﺎ او را ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪهاﻳـﻢ آﻧﮕـﺎه‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ او را ﺑﺮدار و ﻧﺰد ﭘﺪرش ﺑﺒﺮ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ »ﻛﻨﺎﻧﻪ« اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را ﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آن ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪ و او را ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﭼﻨـﺪ ﺷـﺒﻲ در‬
‫ﻣﻜﻪ ﻣﺎﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﺮ و ﺻﺪاﻫﺎ آرام ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺒﻲ او را ﺑﺮداﺷﺖ و ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮد ﺗﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫او را ﺑﻪ زﻳﺪ ﺑﻦ ﺣﺎرﺛﻪ و رﻓﻴﻘﺶ ﺗﺤﻮﻳﻞ داد و آنﻫﺎ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪309‬‬ ‫ﻧﺮﻣﻲ در ﻫﺮﭼﻴﺰي‪ ،‬آن را زﻳﺒﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬

‫ﭘﺲ ﺑﺒﻴﻦ ﭼﻪﻗﺪر اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﻧﺮمﺧﻮ و ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮد و ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﺗﻮاﻧﺴـﺖ ﺧﺸـﻢ »ﻛﻨﺎﻧـﻪ« را‬
‫ﻓﺮوﻛﺶ ﻧﻤﺎﻳﺪ و از ﻛﺸﺘﺎرش ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ در آن دﺧﺘﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻛﺸـﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن در آن زﻣﺎن ﻛﺎﻓﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﻧﻈﺮ ﺗﻮ در ﻣﻮرد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫وﺣﻲ‪...‬‬
‫»ﻧﺮﻣﻲ در ﻫﺮﭼﻴﺰي ﺑﺎﺷﺪ آن را ﻗﺸﻨﮓ و زﻳﺒﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ و از ﻫﺮﭼﻴﺰي ﻛﺸـﻴﺪه ﺷـﻮد آن را‬
‫زﺷﺖ ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ«‪.‬‬
 ‫ﺑﻴﻦ زﻧﺪه و ﻣﺮده‬

‫ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدم‪ ،‬دوﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﻫﻤﺴـﺎﻳﮕﺎن‪ ،‬ﺑـﺮادران و ﺣﺘـﻲ ﺑـﺮ ﻓﺮزﻧـﺪاﻧﺶ ﺧﺸـﻚ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد و ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ و ﺛﻘﻴﻞ ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﻤﻴﺸﻪ و ﺑﺎرﻫﺎ ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ ﻛـﻪ ﻣـﻲﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ :‬ﺑـﺮادر! ﻣﮕـﺮ ﺗـﻮ‬
‫اﺣﺴﺎس ﻧﺪاري! اﻣﺎ او ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻫﻢﺻﺪا ﻧﺸﺪه و اﺣﺴﺎس ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫روزي ﭘﺴﺮش ﺷﺎد و ﺧﻨﺪان ﻧﺰد او آﻣﺪ و ﺑﻪ دﻓﺘﺮش اﺷﺎره ﻛـﺮد ﻛـﻪ ﻣﻌﻠـﻢ ﺑـﻪ او ﺻـﺪ‬
‫آﻓﺮﻳﻦ داده و آن را اﻣﻀﺎ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺪر ﺑﻪ او ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﻜﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮﺑﻪ‪ ،‬ﻋﺎدي اﺳـﺖ‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﻣﺪرك دﻛﺘﺮا ﻫﻢ ﺑﻴﺎوري! در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي از او اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪.‬‬
‫داﻧﺶآﻣﻮز او در ﻛﻼس ﺧﻴﻠﻲ ﭘﺮﺟﻨﺐ و ﺟﻮش اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ درس )و ﺑﻲﺣﻮﺻـﻠﮕﻲ‬
‫اﺳﺘﺎد!( را ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﺗﻴﻜﻪ اﻧﺪاﺧﺖ و ﻓﻀﺎي ﻛﻼس را ﺑﺎ ﻧﻜﺘـﻪاي ﻛـﻪ اﻳـﺮاد ﻧﻤـﻮد‪،‬‬
‫ﻟﻄﻴﻒ ﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻄﻮط ﭼﻬﺮه اﺳﺘﺎد ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻨﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻟﻮس ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﻨﻲ؟!‬
‫اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻮردار او ﺑﺎ داﻧﺶآﻣﻮز ﺑﻪ ﻧﺤﻮ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﺑﻮد‪.‬‬
‫وارد ﺳﻮﭘﺮﻣﺎرﻛﻴﺖ ﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺎﮔﺮد ﺳﺎدهﻟﻮح ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻟﺤﻤﺪاﷲ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻪاي از ﺧـﺎﻧﻮادهام ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺘﻢ رﺳﻴﺪه‪ ،‬اﻣﺎ وي در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻫﻴﭻ واﻛﻨﺸﻲ ﻧﺸﺎن ﻧـﺪاد‪ .‬آﻳـﺎ اﺻـﻼً از ﺧـﻮدش‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪ ﭼﺮا او اﻳﻦ ﺧﺒﺮ را ﺑﻪ او داد؟ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻓﻘﻂ اﻳﻦ ﺷﺎﮔﺮد ﺑﻴﭽﺎره ﺑﺪان ﺟﻬﺖ ﺑﻪ او‬
‫ﺧﺒﺮ داد ﺗﺎ او را در ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲاش ﺷﺮﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎﻧﺶ رﻓﺖ و او ﺑﻪ وي ﭼﺎي و ﻗﻬﻮه ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺳﭙﺲ رﻓﺖ و‬
‫اوﻟﻴﻦ ﻛﻮدﻛﺶ را ﻛﻪ ﺗﺎزه ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه ﺑـﻮد آورد ﻛـﻪ در ﻗﻨـﺪاق او را ﭘﻴﭽﺎﻧـﺪه ﺑـﻮد‪ ،‬و اﮔـﺮ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ آن را در ﭘﻠﻚﻫﺎي ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﺟﺎي ﻣﻲداد ﺣﺘﻤﺎً ﭼﻨﻴﻦ ﻣـﻲﻛـﺮد‪ ،‬و در ﺟﻠـﻮش‬
‫اﻳﺴﺘﺎد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﭘﻬﻠﻮان ﭼﻴﺴﺖ؟ آﻧﮕـﺎه او ﺑـﺎ ﺳـﺮدي ﻧﮕـﺎﻫﻲ ﺑـﻪ او‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ ﺷﺎء اﷲ‪ ،‬ﺧﺪا وي را ﺑﺮاي ﺗﻮ زﻧـﺪه ﻧﮕـﻪ دارد‪ .‬آﻧﮕـﺎه ﻓﻨﺠـﺎن ﭼـﺎي را‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ ﺗﺎ آن را ﺑﻨﻮﺷﺪ‪ .‬اﻧﺘﻈﺎر اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺧﻮد ﺣﺮﻛـﺖ و واﻛـﻨﺶ ﻧﺸـﺎن دﻫـﺪ‪،‬‬
 ‫‪311‬‬ ‫ﺑﻴﻦ زﻧﺪه و ﻣﺮده‬

‫ﺧﻮدش ﺑﭽﻪ را ﺑﺮدارد‪ ،‬او را ﺑﺒﻮﺳﺪ و از زﻳﺒﺎﻳﻲ و ﺳﻼﻣﺘﻲاش ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ دوﺳﺖﻣـﺎن‬
‫)ﺑﺮ اﺛﺮ ﻛﻮدﻧﻲ( ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻲ‪ ،‬اﻣﻮر را ﺑﺎ ارزش و اﻫﻤﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﺰد آنﻫﺎﺳﺖ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﻗﺮار ﺑﺪه‪ ،‬ﻧﻪ آن اﻫﻤﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﺰد ﺗﻮ دارﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻛﻪ ﺑﮕـﻮﻳﻲ‪ :‬ﻓﺮزﻧـﺪ ﺷـﻤﺎ ﻣﻤﺘـﺎز و‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﻋﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻧﺰد او از ﻣﺪرك دﻛﺘﺮا ﻧﻴﺰ‪ ،‬ارزش ﺑﻴﺸﺘﺮي دارد‪ .‬و ﻣﺴﻠﻤﺎً اﻳـﻦ‬
‫ﺑﭽﻪ ﻧﺰد دوﺳﺖ ﺷﻤﺎ از دﻧﻴﺎ ﺑﺎارزﺷﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺎه او را ﻣـﻲﺑﻴﻨـﺪ‪ ،‬دوﺳـﺖ دارد‪ ،‬ﻗﻠـﺒﺶ را‬
‫ﭘﺎره ﻛﻨﺪ و او را در آن ﺟﺎي دﻫﺪ‪ ،‬ﭘﺲ آﻳﺎ ﺑﺮاي ﺗﻮ ﺑﺮازﻧﺪه ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﻣﺤﺒﺖ دوﺳﺘﺖ –‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻛﻤﻲ – ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻧﻤﺎﻳﻲ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم در ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮﺷﻮر و ﻋﻼﻗـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺗـﻮ ﻧﻴـﺰ‬
‫ﻫﻤﺮاه آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺷﻮر و ﺷﻮق ﺑﺎش‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻲﻋﺎﻃﻔﻪ و ﺧﺎﻟﻲ از اﺣﺴﺎس ﻧﺒﺎش‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از ﺧـﻮد‬
‫اﺣﺴﺎس و واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن ﺑﺪه و اﻇﻬﺎر ﺳﺮور و ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ و ﻳﺎ اﻇﻬﺎر ﻏـﻢ و ﺷـﮕﻔﺘﻲ ﻛـﻦ‪ .‬از‬
‫اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺗﻮ ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﺮدم ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ و از ﺧﻮد واﻛﻨﺶ ﻧﺸـﺎن‬
‫ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻲ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻢ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﻣﺮا دوﺳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ؟‬
‫ﻣﺎ ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﻢ‪ :‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ وﻗﺘﻲ ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ را ﺑﺮاي ﺗﻮ ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﺗـﻮ‬
‫از ﺧﻮد واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﻲ! و وﻗﺘﻲ داﺳﺘﺎنﻫﺎ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﻛـﻪ در ﻣﺪرﺳـﻪ‬
‫اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮ در ﻣﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬اﻧﮕﺎر ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﻮار ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬از آن ﺟﻬﺖ‬
‫در ﻧﺸﺴﺘﻦ و ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﺑﺎ ﺗﻮ اﻇﻬﺎر ﻧﺸﺎط و ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺮاﻳﺖ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ آن را ﻣﻲداﻧﻲ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺗﻮ ﺑﺎ او ﻫﻢﺻﺪا ﺷﺪه و واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن دﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺒﺎرك ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺣﺪﻳﺜﻲ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣـﻦ‬
‫ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ او از ﻣﺎدرش ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﻮد آن را ﻣﻲداﻧﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﻨﺎن ﺑﻪ آن ﺣﺪﻳﺚ ﮔﻮش داده و‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر اﺳﺖ آن را ﻣﻲﺷﻨﻮم‪ .‬ﭼﻪﻗﺪر اﻳﻦ ﻣﻬﺎرت زﻳﺒﺎﺳﺖ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪312‬‬

‫اﻧﺪﻛﻲ ﭘﻴﺶ از ﻏﺰوه ﺧﻨﺪق‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﺣﻔﺮ ﺧﻨﺪق ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ آن را ﺑـﻪ اﺗﻤـﺎم‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬از ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺟﻌﻴﻞ« ﻧﻴﺰ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﻮد‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺎﻣﺶ‬
‫را ﻋﻮض ﻧﻤﻮده و او را »ﻋﻤﺮو« ﻧﺎم ﻧﻬﺎدﻧﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﻛﺎر ﺑﻮدﻧـﺪ و اﻳـﻦ‬
‫ﺷﻌﺮ را ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲﺳﺮودﻧﺪ‪:‬‬
‫وﻛــــــــــﺎن ﻟﻠﺒــــــــــﺎﺋﺲ ﻳﻮﻣــــــــــ ًﺎ ﻇﻬــــــــــﺮ ًا‬ ‫ﺳـــــــﲈه ﻣـــــــﻦ ﺑﻌـــــــﺪ ﺟﻌﻴـــــــﻞ ﻋﻤـــــــﺮو ًا‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬او را ﭘﺲ از ﺟﻌﻴﻞ‪ ،‬ﻋﻤﺮو ﻧﺎﻣﻴﺪ و ﺑﺮاي درﻣﺎﻧﺪه روز ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻮد«‪.‬‬
‫از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ وﻗﺘﻲ اﺻﺤﺎب ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﻋﻤﺮواً« آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﻴﺰ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣـﻲﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫»ﻋﻤﺮواً« ‪ -‬و ﻫﺮﮔﺎه آنﻫﺎ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﻇﻬﺮاً«‪ ،‬ﺑﺎز رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣـﻲﮔﻔـﺖ‪» :‬ﻇﻬـﺮاً« و آنﻫـﺎ‬
‫ﻧﺸﺎط ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآوردﻧﺪ و اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﺎ آنﻫﺎﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺷـﺐ‬
‫ﻓﺮا رﺳﻴﺪ ﺳﺮدي ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺖ و ﻫﻤﭽﻨﺎن آنﻫﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﻛﺎر و ﺣﻔﺮ ﺧﻨـﺪق ﺑﻮدﻧـﺪ‪ ،‬رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺰد آنﻫﺎ آﻣﺪ‪ ،‬آنﻫﺎ را دﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻮر و ﻧﺸﺎط و ﺧﺸﻨﻮد و ﺷـﺎدﻣﺎن ﻣﺸـﻐﻮل ﺣﻔـﺮ‬
‫ﺧﻨﺪق ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ اﺻﺤﺎب رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬را دﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫ﻋـــــــــﲆ اﳉﻬـــــــــﺎد ﻣـــــــــﺎ ﺑﻘﻴﻨـــــــــﺎ أﺑـــــــــﺪا‬ ‫ﻧﺤــــــــــﻦ اﻟــــــــــﺬﻳﻦ ﺑــــــــــﺎﻳﻌﻮا ﳏﻤــــــــــﺪا‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻣﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﺎ زﻧﺪهاﻳﻢ ﺑﺮ ﺟﻬﺎد ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻴﻌﺖ ﻧﻤﻮدهاﻳﻢ«‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﺟﻮاب آنﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻓـــــــــــــﺎﻏﻔﺮ ﻟﻸﻧﺼـــــــــــــﺎر واﳌﻬـــــــــــــﺎﺟﺮه‬ ‫اﻟﻠﻬـــــــﻢ ﻻ ﻋـــــــﻴﺶ إﻻ ﻋـــــــﻴﺶ اﻵﺧـــــــﺮه‬
‫»ﺧﺪاﻳﺎ! ﻫﻴﭻ زﻧﻨﺪﮔﻲ و ﻋﻴﺸﻲ ﺟﺰ آﺧﺮت ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭘﺲ اﻧﺼﺎر و ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ را ﺑﻴﺎﻣﺮز«‪.‬‬
‫و ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﻃﻮل آن اﻳﺎم ﺑﺎ آنﻫﺎ واﻛﻨﺶ و ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد‪ .‬روزي در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺸﻐﻮل ﻛﺎر ﺑﻮده و ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﺻﺤﺎب اﻳﻦ اﺷﻌﺎر را ﻣﻲﺳﺮودﻧﺪ‪:‬‬
‫وﻻ ﺗﺼـــــــــــــــــــــﺪﻗﻨﺎ وﻻ ﺻـــــــــــــــــــــﻠﻴﻨﺎ‬ ‫واﷲ ﻟــــــــــــــــــــــﻮﻻ اﷲ ﻣﺎﻫﺘــــــــــــــــــــــﺪﻳﻨﺎ‬
‫وﺛﺒــــــــــــــﺖ اﻷﻗــــــــــــــﺪام إن ﻻﻗﻴﻨــــــــــــــﺎ‬ ‫ﻓــــــــــــــــﺄﻧﺰﻟﻦ ﺳــــــــــــــــﻜﻴﻨﺔ ﻋﻠﻴﻨــــــــــــــــﺎ‬
‫إن أرادوا ﻓﺘﻨـــــــــــــــــــــــــﺔ أﺑﻴﻨـــــــــــــــــــــــــﺎ‬ ‫إن اﻷﱃ ﻗـــــــــــــــﺪ ﺑﻐـــــــــــــــﻮا ﻋﻠﻴﻨـــــــــــــــﺎ‬
 ‫‪313‬‬ ‫ﺑﻴﻦ زﻧﺪه و ﻣﺮده‬

‫»ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ اﮔﺮ ﺧﺪا ﻧﻤﻲﺑـﻮد ﻣـﺎ ﻫـﺪاﻳﺖ ﻧﻤـﻲﺷـﺪﻳﻢ و زﻛـﺎت ﻧﻤـﻲدادﻳـﻢ و ﻧﻤـﺎز‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ«‪.‬‬
‫»ﭘﺲ ﺑﺮ ﻣﺎ ﺳﻜﻴﻨﻪ و آراﻣﺶ ﻧﺎزل ﺑﻔﺮﻣﺎ و اﮔﺮ ﺑﺎ دﺷﻤﻦ ﻣﻮاﺟـﻪ ﺷـﺪﻳﻢ ﻣـﺎ را ﺛﺎﺑـﺖﻗـﺪم‬
‫ﺑﺪار«‪.‬‬
‫»ﻫﻤﺎﻧﺎ آنﻫﺎ )ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ( ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺎ دﺷﻤﻨﻲ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ و اﮔﺮ ﻗﺼﺪ ﻓﺘﻨﻪ و ﺗﺒﺎﻫﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺎ آن را اﻧﻜﺎر ﻧﻤﻮده و ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻳﻢ«‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﻴﺰ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻫﻢﺻﺪا ﺑﻮده و ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪» :‬أﺑﻴﻨﺎ‪ ،‬أﺑﻴﻨﺎ«‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﺰاح و ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﻛـﺮد و ﻳـﺎ او ﻣـﻲﺧﻨﺪﻳـﺪ و ﻟﺒﺨﻨـﺪ‬
‫ﻣﻲزد‪.‬‬
‫روزي ﺣﻀــﺮت ﻋﻤــﺮ ‪ ‬ﻧــﺰد آﻧﺤﻀــﺮت ‪ ‬آﻣــﺪ در ﺣــﺎﻟﻲ ﻛــﻪ وي ﺑــﺮ ﻫﻤﺴــﺮاﻧﺶ‬
‫ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻦ ﻛﻪ زﻳﺎد از او ﺧﺮج و ﻧﻔﻘﻪ ﻣﻲﻃﻠﺒﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤـﺮ در دﻟـﺶ ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬را ﻣﻲﺧﻨﺪاﻧﻢ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! اﮔﺮ ﻣﺎ را ﻣﻲدﻳﺪي )ﻳﻌﻨـﻲ اﮔـﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﻳﺎد داري( ﻛﻪ ﻣﺎ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺮ زﻧﺎنﻣﺎن ﻏﺎﻟﺐ ﺑﻮدﻳﻢ و ﻫﺮﮔﺎه زﻧﺎنﻣـﺎن از ﻣـﺎ ﺧـﺮج و‬
‫ﻧﻔﻘﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺷﺪﻳﻢ و ﮔﺮدنﺷﺎن را ﻣﻲزدﻳﻢ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨـﻪ آﻣـﺪﻳﻢ‪ ،‬در اﻳﻨﺠـﺎ‬
‫زﻧﺎن ﺑﺮ ﻣﺮدانﺷﺎن ﻏﺎﻟﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ زﻧﺎنﻣﺎن از زنﻫﺎي آنﻫﺎ ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬در اﻳـﻦ‬
‫وﻗﺖ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻟﺒﺨﻨﺪ زدﻧﺪ‪ .‬و ﺳﭙﺲ ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ اﻓـﺰود و ﺗﺒﺴـﻢ آﻧﺤﻀـﺮت ‪‬‬
‫ﻧﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫در اﺣﺎدﻳﺚ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ ﻛﻪ آﻧﺤﻀﺮت ﭼﻨﺎن ﺗﺒﺴﻢ ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ دﻧﺪانﻫـﺎي آﺳـﻴﺎيﺷـﺎن‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﮔﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﻪﻗﺪر ﺑﺎ ﻋﻈﻤﺖ اﺳﺖ ذاﺗﻲ ﻛﻪ او را ﺧُﻠﻖ ﻋﻈﻴﻢ ﻋﻄﺎ ﻧﻤﻮده اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫﴿‪] ﴾∩⊆∪ 5ΟŠÏàtã @,è=äz 4’n?yès9 y7¯ΡÎ)uρ‬اﻟﻘﻠﻢ‪[4 :‬‬
‫»ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺗﻮ اي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ! ﺑﺮ اﺧﻼﻗﻲ ﺳﺘﺮگ ﻗﺮار داري«‪.‬‬
‫و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪314‬‬

‫﴿‪] ﴾×πuΖ|¡ym îοuθó™é& «!$# ÉΑθß™u‘ ’Îû öΝä3s9 tβ%x. ô‰s)©9‬اﻷﺣﺰاب‪.[21 :‬‬
‫»ﺑﻪ راﺳﺘﻲ اي ﻣﺆﻣﻨﺎن! اﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ واﻻ ﻣﻘﺎم ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ اﻟﮕﻮﻳﻲ ﻧﻴﻜﻮ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ اﻧﻮاع ﻣﺮدم ﺗﻌﺎﻣﻞ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از آنﻫﺎ ﻗﺪرت ﺗﻌﺎﻣـﻞ و ﺑﺮﺧـﻮرد‬
‫ﻋﺎﻟﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺎ او ﻫﻢﺻـﺪا ﻧﻤـﻲﺷـﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ آنﻫـﺎ اﺷـﺘﺒﺎه ﻗﻀـﺎوت ﻧﻤـﻮده و ﺑﻐـﺮﻧﺞ‬
‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬روزي در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺟﻌﺮاﻧﻪ« ﻛﻪ در ﺑﻴﻦ ﻣﻜـﻪ و ﻣﺪﻳﻨـﻪ واﻗـﻊ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﻣﻨﺰل ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﻼل ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺮاه او ﺑﻮد‪ ،‬اﻋﺮاﺑﻲ آﻣﺪ و ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﻛﻪ از رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﭼﻴﺰي ﺧﻮاﺳﺘﻪ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ او وﻋﺪه داده اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻨﻮز آن ﭼﻴﺰ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد و‬
‫آن اﻋﺮاﺑﻲ ﺷﺨﺺ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﺠﻮﻟﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻋﺮاﺑﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! ﺑﻪ وﻋﺪهات وﻓﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ؟ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ ﺟﻤﻠﻪاي ﻟﻄﻒآﻣﻴﺰ‬
‫ﴩـ«)‪) (1‬ﻛﻪ آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد( ﺟﻤﻠـﻪ‬ ‫َ ِ‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺣﺘﻤﺎً ﺷﺎد و ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬ﭼﻪﻗﺪر ﻛﻠﻤﻪ »أ ْﺑ ْ‬
‫زﻳﺒﺎﻳﻲ اﺳﺖ و آﻳﺎ ﻛﻠﻤﻪاي زﻳﺒﺎﺗﺮ و ﻧﺎزﻛﺘﺮ از اﻳﻦ وﺟﻮد دارد!‬
‫اﻣﺎ اﻋﺮاﺑﻲ از اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺎدﻣﺎن ﻧﺸﺪه و ﺑﺎ ﺗﻜﻠﻒ ﺗﻤﺎم و ﮔﺴﺘﺎﺧﺎﻧﻪ ﻓﺮﻳﺎد زد‪ ،‬ﭼﻪﻗﺪر ﺗﻮ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪاي‪ ،‬ﺷﺎد و ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎش!‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از اﻳﻦ ﻃﺮز ﺳﺨﻦ او ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪ وﻟﻲ ﺧﺸﻤﺶ را ﭘﻨﻬﺎن ﻧﻤـﻮد و رو ﺑـﻪ‬
‫اﺑﻮﻣﻮﺳﻲ و ﺑﻼل ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر او ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﻤﻮده و ﮔﻔﺖ‪ :‬او ﻣﮋده و ﺑﺸﺎرت را رد ﻧﻤﻮد‪،‬‬
‫وﻟﻲ ﺷﻤﺎ آن را ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﺪ و آن دو ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺮدﻳﺪه و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﮋده را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻢ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻇﺮف آﺑﻲ ﻃﻠﺒﻴﺪ و دﺳﺖ و ﺻﻮرﺗﺶ را در آن ﺷﺴﺖ و ﺳـﭙﺲ در‬
‫آن آب دﻫﺎن اﻧﺪاﺧﺖ و آﻧﮕﺎه ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬از اﻳﻦ آب ﺑﻨﻮﺷﻴﺪ و از آن ﺑﻪ ﺻـﻮرت و ﮔـﺮدنﺗـﺎن‬
‫ﺑﺮﻳﺰﻳﺪ و ﻣﮋده ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﺑﺮﻛﺖ اﻳﻦ آب ﻣﮋده و ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬و آن‬

‫‪» -1‬اَﺑﺸ‪‬ﺮ« ﻛﻠﻤﻪاﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﺮبﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

 ‫‪315‬‬ ‫ﺑﻴﻦ زﻧﺪه و ﻣﺮده‬

‫دو ﻇﺮف را ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﺶ اﻳﺸﺎن ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮدﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺧﻮﺷـﺤﺎل و ﺷـﺎدﻣﺎن‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ام ﺳﻠﻤﻪ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ آنﻫﺎ در ﭘﺸﺖ ﭘﺮده ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺧﻮاﺳﺖ اﻳﻦ ﺑﺮﻛـﺖ را از دﺳـﺖ‬
‫ﻧﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻟﺬا از ﭘﺸﺖ ﭘﺮده ﺻﺪا زد‪:‬‬
‫ﭼﻴﺰي ﺑﺮاي ﻣﺎدرﺗﺎن ﺑﺎﻗﻲ ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪ ،‬و آن دو ﻣﻘﺪاري ﺑﺎﻗﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺑﺮاي او ﻓﺮﺳـﺘﺎدﻧﺪ‬
‫و او ﻧﻴﺰ آن را ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﻃﺒﻖ ﻓﺮﻣﻮده ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮد)‪.(1‬‬
‫از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺒﻮب و ﺧﻨﻜﻲ ﭼﺸﻤﺎن ﻣـﺎ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑﺴـﻴﺎر ﺧـﻮشﻋﺸـﺮت‪ ،‬و‬
‫ﺧﻮشﻣﺠﻠﺲ و ﺑﺮدﺑﺎر و ﺷﻜﻴﺒﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻛﺎري ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ اوﺿـﺎع و ﺷـﺮاﻳﻂ ﺑـﻮد اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻧﻤﻲداد‪.‬‬
‫روزي ﺑﺎ ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺳﺨﻨﺎن زﻧﺎن را ﺑﺎ او ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﻮد و آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎ‬
‫او ﻫﻢﺻﺪا و ﺷﺎدﻣﺎن ﺑﻮد و ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺑﺎ ﻃﻮل و ﺗﻔﺼـﻴﻞ ﺳـﺨﻦ ﻣـﻲﮔﻔـﺖ و رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻣﺸﺎﻏﻞ زﻳﺎد‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن او ﮔﻮش داده و ﺗﻌﻠﻴﻖ و ﺗﺒﺼﺮه ﻣﻲزد‪ .‬ﺳـﺨﻨﺎن ﻋﺎﻳﺸـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫آن داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮده ﭼﻪ ﺑﻮد؟‬
‫ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﻳﺎزده زن ﺑﺎﻫﻢ ﻧﺸﺴـﺘﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ و ﺑـﺎ ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻋﻬﺪ و ﭘﻴﻤﺎن ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي از اﺧﺒﺎر ﺷـﻮﻫﺮانﺷـﺎن را ﻣﺨﻔـﻲ ﻧﻜﻨﻨـﺪ و ﻋـﺎدات و‬
‫اﺧﻼق ﺷﻮﻫﺮان ﺧﻮﻳﺶ را ذﻛﺮ ﻧﻤﻮده و اﺻﻼً دروغ ﻧﮕﻮﻳﻨﺪ‪ :‬آن زنﻫـﺎ در آن ﻣﺠﻠـﺲ ﭼـﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫اوﻟﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻮﺷﺖ ﺷﺘﺮِ ﻻﻏﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻻي ﻗﻠﻪي ﻛﻮﻫﻲ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛـﻮه‬
‫ﭼﻨﺎن آﺳﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺎﻻي آن ﺑﺮود و ﻧﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﭼﺎق اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴـﻲ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ آن‬

‫‪ -1‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪316‬‬

‫ﺑﺎﻻ ﺑﺮود‪) .‬وي ﺷﻮﻫﺮش را ﺑﻪ ﻛﻮﻫﻲ ﺳﺨﺖ و ﭘﺮ از ﺧﺮده ﺳﻨﮓ ﺗﺸﺒﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻻي آن‬
‫ﮔﻮﺷﺖ ﺷﺘﺮ ﭘﻴﺮ و ﺑﻲارزشِ ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺳﺨﺘﻲ‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﺟﺮأت ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺑﺎﻻي ﻛـﻮه‬
‫ﺑﺮود و ﮔﻮﺷﺖ ﻧﻴﺰ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻲارزش اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﺤﻖ آن ﻧﻴﺴـﺖ ﻛـﻪ ﻛﺴـﻲ ﺧـﻮدش را ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ آن ﺧﺴﺘﻪ ﻛﻨﺪ(‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻦ ﺧﻴﻠـﻲ ﺑـﺪاﺧﻼق و ﻣﺘﻜﺒـﺮ اﺳـﺖ و در ﻋـﻴﻦ ﺣـﺎل‬
‫ﭼﻴﺰي ﻫﻢ در اﺧﺘﻴﺎر ﻧﺪارد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ آن ﺗﻜﺒﺮ و ﻏﺮور ﺑﻜﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺗﻬﻴﺪﺳﺖ و‬
‫ﺑﺨﻴﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫دوﻣﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺷﻮﻫﺮم را ﭘﺨﺶ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ از ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﭼﻴﺰي ﺑﺎﻗﻲ ﻧﮕـﺬارم‪،‬‬
‫اﮔﺮ از او ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ ،‬رﻳﺰ و درﺷﺘﺶ را ﺧﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫)ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬ﻋﻴﻮب ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد اﺳﺖ و ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻋﻴـﻮﺑﺶ را ﭘﺨـﺶ ﻛـﻨﻢ و‬
‫ﺷﻮﻫﺮم از آن اﻃﻼع ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﻦ را ﻃﻼق ﻣﻲدﻫـﺪ و ﻣـﻦ ﻓﻘـﻂ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﻓﺮزﻧـﺪاﻧﺶ ﺑـﺎ او‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ(‪.‬‬
‫ﺳﻮﻣﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺷﻮﻫﺮ درازﮔﺮدن ﻣﻦ‪ ،‬اﮔﺮ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻃﻼﻗﻢ ﻣﻲدﻫﺪ و اﮔﺮ ﺧـﺎﻣﻮش ﺑﺎﺷـﻢ ﻫﻤﭽﻨـﺎن‬
‫ﻣﻌﻠﻖ ﻣﻲﻣﺎﻧﻢ و او ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﺮﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر درازﻗﺪ‪ ،‬زﺷﺖ و ﺑﺪاﺧﻼق اﺳﺖ‪) ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻟﺒـﻪ ﺗﻴـﺰ ﺷﻤﺸـﻴﺮ‬
‫اﺳﺖ( ﭘﺲ اﻳﻦ زن ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﻮرد ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻃﻼق اﺳﺖ و ﺷﻮﻫﺮش ﺗﺤﻤﻞ ﺷﻨﻴﺪن ﺳـﺨﻨﺎﻧﺶ‬
‫را ﻧﺪارد و ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺎ او ﮔﻼﻳﻪ و ﺷﻜﻮهاي ﺑﻜﻨﺪ‪ ،‬ﻃﻼﻗﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﻫﻤﺴـﺮداري ﺑـﺎ او‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺴﺎن ﻣﻌﻠﻘﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ ﻣﺘﺰوﺟﻪ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻣﻄﻠﻘﻪ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎرﻣﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
 ‫‪317‬‬ ‫ﺑﻴﻦ زﻧﺪه و ﻣﺮده‬

‫ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﺷﺒﻪ ﺗﻬﺎﻣﻪ«)‪ (1‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺳﺮد اﺳﺖ و ﻧﻪ ﮔﺮم و از او اﺣﺴﺎس ﺧـﻮف‬
‫و ﺧﻄﺮي ﻧﻴﺴﺖ‪) .‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺑﺎد اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻏﺒﺎر و ﺷﺐﮔﺬراﻧﺪن در آﻧﺠـﺎ ﺑـﺮاي‬
‫اﻫﻞ آن ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺒﺎﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ وي ﺷﻮﻫﺮش را ﺑﺎ ﺧﻮشﻣﻌﺎﺷـﺮﺗﻲ و اﺧﻼﻗـﻲ ﻣﻴﺎﻧـﻪ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ از ﻃﺮف او ﺷﻜﻨﺠﻪ و آزار ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﺪ(‪.‬‬
‫ﭘﻨﺠﻤﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺷﻮﻫﺮم وﻗﺘﻲ وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻠﻨﮓ ﻣﻲﺷﻮد و او اﮔﺮ ﺑﻴﺮون ﺷﻮد‪ ،‬ﺷـﻴﺮ ﻣـﻲﺷـﻮد و از‬
‫آﻧﭽﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ و اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻧﻤﻲﭘﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬ﻫﺮﮔﺎه ﺷﻮﻫﺮش وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻠﻨﮓ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻠﻨﮓ ﺣﻴﻮاﻧﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺰرﮔﻮاري و ﻧﺸﺎط ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ و ﻫﺮﮔﺎه از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﺷـﻮد و ﺑـﺎ ﻣـﺮدم اﺧـﺘﻼط ﻛﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﭼﻮن ﺷﻴﺮ ﺷﺠﺎع و ﺑﻬﺎدر ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪ و ﺑﺰرگﻣﻨﺶ اﺳـﺖ و‬
‫از آﻧﭽﻪ اﻫﻞ و ﺧﺎﻧﻮادهاش ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﻣﺼﺮف ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ﻧﻤﻲﭘﺮﺳﺪ و ﻣﺪاﻗّﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺸﻤﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻦ ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺨﻮرد‪ ،‬ﻫﻤﻪ را ﻣﻲﭘﻴﭽﺪ و ﻫﺮﮔﺎه ﺑﻨﻮﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻪ را ﺳﺮ ﻣﻲﻛﺸﺪ و ﻫﺮﮔﺎه‬
‫دراز ﺑﻜﺸﺪ ﭘﻬﻠﻮش را ﻣﻲﭘﻴﭽﺎﻧﺪ و دﺳﺘﺶ را دراز ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﺪ ﭼﻪ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪) :‬ﺷﻮﻫﺮش ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮﺧﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻏﺬا را ﻣﻲﺧﻮرد و ﭼﻴﺰي ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﺑـﺎﻗﻲ‬
‫ﻧﻤﻲﮔﺬارد و ﻫﺮﮔﺎه ﺑﻨﻮﺷﺪ ﻫﻤﻪ را ﺳﺮ ﻛﺸﻴﺪه و ﻣﻲﻧﻮﺷﺪ و ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺨﻮاﺑﺪ ﻫﻤـﻪ ﭘﺘـﻮ را ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮد ﻣﻲﭘﻴﭽﺎﻧﺪ و ﭼﻴﺰي ﺑﺮاي زﻧﺶ ﻧﻤﻲﮔﺬارد و اﮔﺮ زﻧﺶ ﻏﻤﮕﻴﻦ ﺷﻮد‪ ،‬دﺳـﺘﺶ را ﺑـﻪ او‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ او ﻣﻼﻃﻔﺖ ﻧﻤﻮده و از ﺳﺒﺐ ﻏﻢ و اﻧﺪوﻫﺶ ﺑﭙﺮﺳﺪ(‪.‬‬
‫ﻫﻔﺘﻤﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫‪ -1‬دﺷﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﻲ و ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺷﺒﻪ ﺟﺰﻳﺮه ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن اﻣﺘﺪا دارد ﻓﺮﻫﻨﮓ آذرﺗﺎش آذرﻧﻮش‪.‬‬
‫)ﻣﺘﺮﺟﻢ(‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪318‬‬

‫ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻦ ﻛﻮدن و اﺣﻤﻖ اﺳﺖ و ﻫﻤﻪي ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ را در ﺧﻮد ﺟﻤﻊ ﻧﻤﻮده اﺳـﺖ‪ .‬اﮔـﺮ‬
‫ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻲ‪ ،‬ﺳﺨﻦ و ﻣﻮاﻧﺴﺖ را ﻧﻤﻲﭘـﺬﻳﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ ﻫﻤـﻮاره ﻧﺎﺳـﺰا ﮔﻔﺘـﻪ و ﻧﻔـﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و اﮔﺮ ﺑﺎ او ﺷﻮﺧﻲ ﺑﻜﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺮ و ﺑﺪن ﻣﻲزﻧﺪ و آنﻫﺎ را زﺧﻤﻲ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﻳـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﺮﺟﺎﻳﻲ از ﺳﺮ و ﺑﺪن ﻣﻲزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺸﺘﻤﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺷﻮﻫﺮم‪ ،‬ﻟﻤﺲﻛﺮدﻧﺶ ﭼﻮن ﺧﺮﮔﻮش ﻧﺮم و ﻧﺎزك اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ﺑﻮﻳﺶ ﭼﻮن ﮔﻞ اﺳﺖ )ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻮﺷﺒﻮ اﺳﺖ(‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﺮ او ﻏﺎﻟﺐ ﻫﺴﺘﻢ و او ﺑﺮ ﻣﺮدم ﻏﺎﻟﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ )او ﺑﺎ زﻧﺶ ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺮم اﺳﺖ و ﻫﺮﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ از او اﻃﺎﻋـﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﭘﻬﻠـﻮان‬
‫اﺳﺖ و ﺑﺮ ﻣﺮدم ﻏﺎﻟﺐ اﺳﺖ و در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ داراي ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﻗﻮي اﺳﺖ(‪.‬‬
‫ﻧﻬﻤﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺷﻮﻫﺮم ﺑﻠﻨﺪﻗﺎﻣﺖ اﺳﺖ )ﻳﻌﻨـﻲ ﺧﺎﻧـﻪاش ﺑـﺰرگ اﺳـﺖ و ﺑـﺮاي ﻣﻴﻬﻤﺎﻧـﺎن ﺑـﺎز اﺳـﺖ(‬
‫ﺧﺎﻛﺴﺘﺮﻫﺎﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ )ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﻬﻴﻤﺎنﻧﻮازي و ﭘﺨﺖ و ﭘﺰ زﻳﺎد ﺑـﺮاي ﻣﻬﻴﻤﺎﻧـﺎن‬
‫آﺗﺶ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ روﺷﻦ اﺳﺖ(‪.‬‬
‫ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺎ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ و ﻣﺠﻠﺲ ﻓﺎﺻـﻠﻪ ﻧـﺪارد )ﻳﻌﻨـﻲ‪ :‬ﻣﻬﻴﻤﺎﻧـﻪﺧﺎﻧـﻪاي ﻛـﻪ در آن ﺑـﺎ‬
‫ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺎن ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻪاش ﻧﺰدﻳﻚ اﺳﺖ ﭼﻮن ﺑﻪ اﻫﻠﺶ ﺑﺴـﻴﺎر ﺣـﺮص و ﻋﻼﻗـﻪ دارد(‪.‬‬
‫ﺷﺒﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﻬﻤﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ زﻳﺎد ﻧﻤﻲﺧﻮرد‪) .‬ﻳﻌﻨﻲ در ﺟﻠﻮ ﻣـﺮدم ﭘﺮﺧـﻮري ﻧﻤـﻲﻛﻨـﺪ(‪ .‬و‬
‫ﺷﺒﻲ ﻛﻪ ﺧﻮف و ﻫﺮاس داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻤﻲﺧﻮاﺑﺪ‪) .‬ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ در ﺷﺐ از ﻃﺮف دﺷﻤﻦ و ﻏﻴﺮه‬
‫ﺧﻄﺮي اﺣﺴﺎس ﺑﻜﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻴﺪار ﻣﺎﻧﺪه و ﻣﺮاﻗﺐ ﻣﻲﺷﻮد(‪.‬‬
‫دﻫﻤﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺷﻮﻫﺮم ﻣﺎﻟﻚ اﺳﺖ‪ .‬و ﻣﺎﻟﻚ ﻛﻴﺴﺖ؟ ﻣﺎﻟﻚ از ﻫﻤﻪي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ذﻛﺮ ﺷـﺪ ﺑﻬﺘـﺮ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﺷﺘﺮان ﺑﺴﻴﺎر و ﻣﺒﺎرﻛﻲ دارد ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ ﺑﺮاي ﭼﺮا ﺑﻪ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻣﻲروﻧﺪ‪ ،‬و ﻫﺮﮔﺎه ﺻﺪاي ﻛﺎرد‬
‫را ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻘﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺎﺑﻮدي و ﻫﻼك آنﻫﺎ ﻓﺮا رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪) .‬اﺳﻢ ﺷـﻮﻫﺮش ﻣﺎﻟـﻚ‬
 ‫‪319‬‬ ‫ﺑﻴﻦ زﻧﺪه و ﻣﺮده‬

‫اﺳﺖ و ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ از او ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﺪ ﺑﺎزﻫﻢ از ذﻛﺮ اوﺻﺎف زﻳﺒﺎﻳﺶ ﻧﺎﺗﻮان اﺳﺖ‪ ،‬ﺷـﺘﺮاﻧﺶ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﺰدﻳﻚ او ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ ﺑﻪ ﭼﺮا ﻣﻲروﻧﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺟﻬﺖ دوﺷﻴﺪن و ذﺑﺢﺷﺪن‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺎن آﻣﺎده ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻫﺮﮔﺎه ﺷﺘﺮان ﺻﺪاي ﻛﺎرد را ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ ﻛﻪ دارد آﻣﺎده ﺷﺪه و ﺗﻴﺰ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﺎن ﻫﻼك ﺷﺪه و ﺑﺮاي ﻣﻴﻬﻤﺎن ذﺑﺢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ(‪.‬‬
‫ﻳﺎزدﻫﻤﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫اﺳﻢ ﻫﻤﺴﺮ ﻣﻦ اﺑﻮزرع اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻮزرع ﻛﻴﺴﺖ؟‬
‫ﮔﻮشﻫﺎﻳﻢ را از ﻃﻼ و ﺟﻮاﻫﺮات ﭘﺮ ﻛﺮد و ﻣﻦ ﻧﺰد او ﭼﺎق و ﭼﻠﻪ ﺷـﺪم‪ ،‬و ﻣـﺮا ﭼﻨـﺎن‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﻮدم در ﺷﮕﻔﺖ آﻣﺪه و ﻣﻐﺮور ﺷﺪم‪.‬‬
‫ﻣﺮا در ﺧﺎﻧﻮادهاي ﻓﻘﻴﺮ دﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي ﺟﺰ ﻏﻨﻴﻤﺖ اﻧﺪك در اﺧﺘﻴـﺎر ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﻣـﺮا ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪاي ﺑﺮد ﻛﻪ در آن ﺷﺘﺮﻫﺎ و اﺳﺐﻫﺎ و ﺣﻴﻮاﻧﺎت زﻳﺎدي ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﻧﺰد او ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻣﻮرد ﻧﻜﻮﻫﺶ و ﻧﻘﺪ ﻗﺮار ﻧﻤﻲﮔﻴﺮم و ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺨﻮاﺑﻢ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺑﻢ )ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻛﺜﺮت ﺧﺪﻣﻪ و ﭘﻴﺸﺨﺪﻣﺖ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﺧﻮب ﻣﻲﺧﻮاﺑﻢ(‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﺑﻨﻮﺷﻢ ﺗﺎ ﺳﻴﺮ ﻣـﻲﻧﻮﺷـﻢ )ﭼـﻮن اﻧـﻮاع ﻧﻮﺷـﻴﺪﻧﻲﻫـﺎ ﻣﻮﺟـﻮد اﺳـﺖ و ﺗـﺎ ﺳـﻴﺮ‬
‫ﻣﻲﻧﻮﺷﻢ(‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﺎدر اﺑﻮزرع‪ ،‬ﻣﺎدر اﺑﻮزرع ﻛﻴﺴﺖ؟‬
‫او ﺑﻘﭽﻪاش ﺑﺴﻴﺎر ﭼﺎق و زﻳﺒﺎﺳﺖ و ﺧﺎﻧﻪاش وﺳﻴﻊ و ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﭘﺴﺮ اﺑﻮزرع؟ ﭘﺴﺮ اﺑﻮزرع ﻛﻴﺴﺖ؟!‬
‫ﺧﻮاﺑﻴﺪﻧﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺎﺧﻪ ﺑﺮﻳﺪهﺷﺪه ﻧﺨﻞ ﺧﺮﻣﺎي ﺗﺮ اﺳﺖ )ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺮم و آرام در ﻳﻚ‬
‫ﻣﻜﺎن ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻣﻮدﺑﺎﻧﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺑﺪ‪ ،‬و ﺑﺎزو ﻳﻚ ﺑﺰﻏﺎﻟﻪ او را ﺳﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ )ﻳﻌﻨـﻲ زﻳـﺎد ﭘﺮﺧـﻮر‬
‫ﻧﻴﺴﺖ(‪.‬‬
‫اﻣﺎ دﺧﺘﺮ اﺑﻮزرع! دﺧﺘﺮ اﺑﻮزرع ﻛﻴﺴﺖ؟‬
‫او ﻣﻄﻴﻊ ﭘﺪر و ﻣﺎدرش اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺎﺣﺠﺎب اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺎﻳﻪاش از او ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫)ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪاش از زﻳﺒﺎﻳﻲ و ﻟﺬت زﻧﺪﮔﻲاش ﺑﺮ او ﺣﺴﺪ ﻣﻲورزد(‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪320‬‬

‫اﻣﺎ ﻛﻨﻴﺰ اﺑﻮزرع‪ ،‬ﻛﻨﻴﺰ و ﭘﻴﺸﺨﺪﻣﺖ اﺑﻮزرع ﻛﻴﺴﺖ؟‬

‫اﺳﺮار ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺎ را ﺑﻴﺮون ﭘﺨﺶ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻏﺬا و ﺧﻮراك ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ را ﺧﺮاب ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺎ آن ﺑﺎزي ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺎﻧﻪي ﻣﺎ را ﺗﻤﻴﺰ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻧﻤﻲﮔﺬارد ﭘﺮ از ﺧﺲ و ﺧﺎﺷﺎك ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻳﻚ ﺑﻬﺎري‪ ،‬اﺑﻮزرع ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و ﺑﺎ ﻳﻚ زﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑـﺎ او دو ﺑﭽـﻪ )زﻳﺒـﺎ و‬
‫ﻗﻮي اﻟﺒﻨﻴﻪ( ﭼﻮن ﭘﻠﻨﮓ در ﻛﻨﺎر او ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در زﻳﺮ ﺑﻐﻞ او ﺑﺎ دو اﻧﺎر )ﭘﺴﺘﺎنﻫﺎﻳﺶ( ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا )از آن زن ﺧﻮﺷﺶ آﻣـﺪ( و‬
‫ﻣﺮا ﻃﻼق داد و ﺑﺎ او ازدواج ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از او ﻣﻦ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺮد ﺑﺰرﮔﻮار و ﻛﺮﻳﻢ ازدواج ﻧﻤﻮدم‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻮﻫﺮم ﺑﺮ ﻳﻚ اﺳﺐ ﺗﻴﺰرو ﺳﻮار ﻣﻲﺷﺪ و ﺑﺮ ﻣﻦ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎي زﻳﺎدي را ﺳﺮازﻳﺮ ﻧﻤﻮد‬
‫و اﻧﻮاع ﺧﻮﺷﺒﻮﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻦ ﻟﺒﺮﻳﺰ ﻧﻤﻮده و از ﻫﺮ ﻧﻮع آن دو ﻋﺪد ﺑﻪ ﻣـﻦ ﻣـﻲداد )ﻛـﻪ‬
‫ﻳﻜﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻧﻤﻮده و دﻳﮕﺮي را ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻫﺪﻳﻪ ﻛﻨﻢ(‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺨﻮر اي ام زرع و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادهات ﻧﻴﺰ ﺑﺨﻮران‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ام زرع در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﺘﺎق ﺷﻮﻫﺮ اوﻟﻲ ﻳﻌﻨﻲ اﺑﻮزرع ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻫﻤﻪي آﻧﭽـﻪ‬
‫را ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻪ ﻣـﻦ داد‪ ،‬ﺟﻤـﻊ ﻛـﺮده ﺷـﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ اﻧـﺪازه ﻛـﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﻇـﺮف اﺑـﻮزرع‬
‫ﻧﻤﻲرﺳﻨﺪ‪) .‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ! ﻫﻨﻮز ﻗﻠﺒﺶ ﺑﻪ اﺑﻮزرع واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ! ﻳﻘﻴﻨﺎً دﻟﺒﺮ‪ ،‬دﻟﺒﺮ اول اﺳﺖ()‪.(1‬‬
‫داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ از ﻳﺎزده زن ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺴﺖ؟ اﻳﻦ داﺳـﺘﺎن‬
‫ﭼﻪﻗﺪر وﻗﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬را ﮔﺮﻓﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺒﻮﺑﻪ ﻗﻠـﺐ و رﻓﻴـﻖ ﺧﺎﻧـﻪاش ﻳﻌﻨـﻲ ام‬
‫اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﺎﻳﺸﻪ ل ﮔﻮش ﻣﻲداد‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺷﺎﻋﺮ ﻓﺎرﺳﻲ ﮔﻮي ﻣﻲﺳﺮاﻳﺪ‪:‬‬

‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﻣﻌﺸﻮق ﭼﻮن ﻣﻌﺸﻮق ﭘﻴﺸـﻴﻦ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷــﺪ ﻳــﺎر ﭼــﻮن ﻳــﺎر ﻧﺨﺴــﺘﻴﻦ‬
‫)ﻣﺘﺮﺟﻢ(‬
 ‫‪321‬‬ ‫ﺑﻴﻦ زﻧﺪه و ﻣﺮده‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻛﻤﺎل ﺧﺎﻣﻮﺷـﻲ‪ ،‬واﻛـﻨﺶ ﻧﺸـﺎن داده و اﻇﻬـﺎر ﻋﺠـﺐ و ﺧﻮﺷـﻲ و‬
‫ﺑﻬﺮهوري‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﻋﺎﻳﺸﻪ ﮔﻮش ﻣﻲداد و او ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ و ﺑﺎ وﺟﻮد ﺧﺴﺘﮕﻲ و ﻛﺜﺮت‬
‫ﻣﺸﺎﻏﻞ و ﺗﺮاﻛﻢ ﻛﺎرﻫﺎ‪ ،‬اﻇﻬﺎر ﺧﺴﺘﮕﻲ و ﻣﻼﻟﺖ ﻧﻨﻤﻮد‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻋﺎﻳﺸﻪ از ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﻓـﺎرغ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان واﻛﻨﺶ و اﻇﻬﺎر ﻣﺴﺮت و اﻳﻦ ﻛـﻪ داﺳـﺘﺎن را ﻓﻬﻤﻴـﺪه و‬
‫ﻣﻔﻬﻮم آن را درﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻋﺎﻳﺸﻪ داﺳﺘﺎن را در ﺣﺎﻟﻲ ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬او در ﻳـﻚ ﺧﻴـﺎل‬
‫و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ در ﺧﻴﺎل دﻳﮕﺮي ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﺎﻳﺸﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ اﺑﻮزرع ﺑـﺮاي‬
‫ام زرع ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺣﺎل‪ ،‬اﻳﻨﻚ ﻣﺎ و ﺷﻤﺎ در اﻇﻬﺎر ﻟﻄﻒ و اﻫﺘﻤﺎم ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﺎﻫﻢ ﻣﻮاﻓﻖ ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬ﭘـﺲ ﻫﺮﮔـﺎه‬
‫ﭘﺴﺮت آﻣﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻟﺒﺎس زﻳﺒﺎ ﺧﻮدش را ﻣﺰﻳﻦ ﻛﺮده ﺑـﻮد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﭘـﺪرم!‬
‫ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ در ﻣﻮرد ﻣﻦ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺑﺎ او ﻫﻢ ﺳﻮ ﺷﺪه و واﻛﻨﺶ ﻧﺸـﺎن ﺑـﺪه‪ ،‬ﺑﮕـﻮ ﺳـﺒﺤﺎن اﷲ!‬
‫ﭼﻪﻗﺪر زﻳﺒﺎ ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ دﺧﺘﺮ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ‪ ،‬ﺷﻮﻫﺮ‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪ و دوﺳﺘﺖ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻧﻤﺎ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻮﺿﻮع را ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲﻛﻨﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﮋده ﻣﻲدﻫﻢ ﭘﺪر از ﺑﻴﻤـﺎرياش ﺑﻬﺒـﻮد ﻳﺎﻓـﺖ‪ .‬ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻧﮕﻮ‪ :‬ﻣﮕﺮ ﻛﻲ ﺑﻴﻤﺎر ﺷﺪه اﺳﺖ؟! ﺑﻠﻜﻪ ﺑﮕﻮ‪ :‬اﻟﺤﻤﺪﷲ‪ .‬از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﭘـﺎداش ﻋﺎﻓﻴـﺖ‬
‫را در او ﺟﻤﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺮا ﺷﺎدﻣﺎن ﻛﺮدي ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را ﺷﺎد ﺑﮕﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮادرم! از زﻧﺪان آزاد ﺷﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻧﮕﻮ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﻦ اﺻﻼً ﺧﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﻛﻪ او زﻧﺪان‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻠﻜـﻪ از ﺧـﻮد واﻛـﻨﺶ ﻧﺸـﺎن داده و ﺑﮕـﻮ‪ :‬اﻟﺤﻤـﺪﷲ‪ .‬اﻳـﻦ ﻳـﻚ ﺧﺒـﺮ ﺑﺴـﻴﺎر‬
‫ﻣﺴﺮتﺑﺨﺶ و ﺧﻮﺷﺤﺎلﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﻌﺎدت ﺷﻤﺎ را ﻣﺴﺘﺪام دارد‪.‬‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن – اي ﻣﺮدم! – ﺗﺸﻮﻳﻖ‪ ،‬ﻫﻢﺳﻮﻳﻲ و ﺗﻌﺎﻣﻞ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﺑـﺮ ﺣﻴﻮاﻧـﺎت ﻧﻴـﺰ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔـﺬار‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫»اﺑﻮﺑﻜﺮ رﻗﻲ« ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ در ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺑﻮدم و ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از ﻗﺒﺎﻳﻞ ﻋﺮب ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﻮدم‪ ،‬ﻳﻜﻲ‬
‫از آﻧﺎن ﻣﺮا ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻲ ﻛﺮده و در ﻳﻚ ﺧﻴﻤﻪ داﺧﻞ ﺷﺪم‪ .‬در ﺧﻴﻤﻪ ﻳﻚ ﻏﻼم ﺳﻴﺎهرﻧﮕﻲ دﻳـﺪم‬
‫ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻲ اﺳﺖ و ﻧﻴﺰ ﺷﺘﺮان زﻳﺎدي دﻳﺪم ﻛﻪ در ﺟﻠﻮ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪322‬‬

‫و ﻓﻘﻂ ﻳﻜﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ دارد ﻧﻔﺲ ﻧﻔﺲ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ در ﺣـﺎل ﺟـﺎنﻛﻨـﺪن اﺳـﺖ‪،‬‬
‫آﻧﮕﺎه آن ﻏﻼم ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻣﻴﻬﻤﺎن ﻫﺴﺘﻲ و ﺑﺮاي ﺗﻮ ﺣﻖ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻣﺮا ﻧﺰد‬
‫آﻗﺎﻳﻢ ﺑﻜﻦ؛ زﻳﺮا او ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺶ را ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺮاﻣﻲ ﻣﻲدارد و در اﻳـﻦ ﻣـﻮرد ﺳـﻔﺎرش وي را رد‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﺮا از اﻳﻦ ﻗﻴﺪ و ﺑﻨﺪ ﺑﺮﻫﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪم و ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ ﺟﺮﻣﺶ ﭼﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻏﺬا آوردﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ از ﺧﻮردن اﻣﺘﻨـﺎع ورزﻳـﺪم و ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬ﻧﻤـﻲﺧـﻮرم ﺗـﺎ زﻣـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺳﻔﺎرش ﻣﺮا در ﺣﻖ اﻳﻦ ﻏﻼم ﻗﺒﻮل ﻧﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه آﻗﺎي آن ﻏﻼم ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻏﻼم ﻣﺮا ﺑﺪﺑﺨﺖ و ﺑﻴﭽﺎره ﻛﺮده و ﻫﻤﻪي اﻣﻮاﻟﻢ را ﺗﺒـﺎه‬
‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ؟!‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬او ﻳﻚ ﺻﺪاي ﺧﻮب و دﻟﻨﺸـﻴﻦ دارد و ﻣـﻦ ﺑـﻪ ﭘﺸـﺘﻴﺒﺎﻧﻲ اﻳـﻦ ﺷـﺘﺮان زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم و او ﺑﺎرﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ آنﻫﺎ ﺣﻤـﻞ ﻧﻤـﻮده و ﺑـﻪ ﺳـﺮودن اﺷـﻌﺎر دﻟﻨﺸـﻴﻦ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﺎ ﺻﺪاي دﻟﻨﻮازش اﻳﻦ ﺷﺘﺮﻫﺎ را ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷـﺘﺮﻫﺎ ﺑـﺮ اﺛـﺮ‬
‫ﺗﺮاﻧﻪﻫﺎي زﻳﺒﺎي وي ﻣﺴﻴﺮ ﺳﻪ ﺷﺒﺎﻧﻪ روز را ﺑﻪ ﻣﺪت ﻳﻚ ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﻃﻲ ﻧﻤـﻮدهاﻧـﺪ‪ .‬ﭼـﻮن‬
‫ﺑﺎرﻫﺎ را از ﭘﺸﺖ آنﻫﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ آوردﻳﻢ ﻫﻤﮕﻲ آنﻫﺎ ﻣﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺟﺰ اﻳﻦ ﻳﻚ ﺷﺘﺮ وﻟـﻲ ﭼـﻮن ﺗـﻮ‬
‫ﻣﻴﻬﻤﺎن ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺣﺘﺮام ﺗﻮ او را ﺑﺨﺸﻴﺪم‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﻏﻼم را از ﺑﻨﺪ آزاد‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﻨﻴﺪن ﺻﺪاﻳﺶ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺷﺪم‪ .‬ﻟﺬا وﻗﺘـﻲ ﺻـﺒﺢ ﺷـﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ او‬
‫دﺳﺘﻮر دادم ﺗﺎ ﺑﺎ ﺻﺪاﻳﺶ ﺷﺘﺮي را ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ از ﭼﺎﻫﻲ ﻛﻪ در آﻧﺠﺎ ﺑﻮد‪ ،‬آب ﺑﻜﺸـﺪ و‬
‫ﺷﺘﺮ ﺑﺎ ﺻﺪاي او ﻧﺸﺎط ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬در آن وﻗﺖ ﻏﻼم ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺳـﺮودن اﺷـﻌﺎر و ﺗﺮاﻧـﻪﻫـﺎي‬
‫دﻟﻨﻮاز ﺧﻮﻳﺶ ﻛﺮد و ﭼﻮن ﺻﺪاﻳﺶ را ﺑﺎﻻ ﺑﺮد‪ ،‬ﺷﺘﺮ ﺑﻪ وﺟﺪ درآﻣﺪه و از ﺧـﻮد ﺑـﻲﺧـﻮرد‬
‫ﺷﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻃﻨﺎب را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻧﻴﺰ از زﻳﺒﺎﻳﻲ و ﺣﺴﻦ ﺻﻮﺗﺶ ﺑﻪ ﭼﻬﺮه اﻓﺘﺎدم و ﮔﻤـﺎن ﻧﻤـﻲﻛـﻨﻢ ﻛـﻪ ﺗـﺎ ﺑـﻪ ﺣـﺎل‬
‫ﺻﺪاﻳﻲ زﻳﺒﺎﺗﺮ از او ﺷﻨﻴﺪه ﺑﺎﺷﻢ)‪.(1‬‬

‫‪ -1‬اﺣﻴﺎء ﻋﻠﻮم اﻟﺪﻳﻦ‪ 2 .‬و ‪.275‬‬

 ‫‪323‬‬ ‫ﺑﻴﻦ زﻧﺪه و ﻣﺮده‬

‫ﭘﺲ وﻗﺘﻲ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺑﺎ ﺻﺪاي زﻳﺒﺎ ﻣﺘﻔﺎﻋﻞ ﺷﺪه و ﺑﻪ وﺟﺪ ﻣﻲآﻳﻨﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ آن ﺷﻮر و‬
‫ﺣﻤﺎﺳﻪ ﻏﻼم اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﺻﺪاﻳﺶ را دﻟﻨﻮازﺗﺮ ﻧﻤﻮده و ﺗﺮاﻧﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻧﻈـﺮ ﺗـﻮ‬
‫ﺑﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﭼﻴﺴﺖ)‪.(1‬‬
‫ﺧﻮدت را ﺑﺎﺗﻤﺮﻳﻦ ﺑﺴﺎز و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﺪه‪...‬‬
‫»زﻧﺪه ﺑﺎش ﻧﻪ ﻣﺮده‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺎن‪ ،‬ﺗﻌﺒﻴﺮات و ﺣﺮﻛﺎت ﭼﻬﺮهات از ﺧﻮد واﻛﻨﺶ ﻧﺸـﺎن ﺑـﺪه‬
‫ﺗﺎ دﻳﮕﺮان ﺑﺎ ﺗﻮ اﻧﺲ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ«‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺷﺎﻋﺮ ﻓﺎرﺳﻲزﺑﺎن در ﻣﻮرد اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫ﮔــﺮ ذو ﻧﻴﺴــﺖ ﺗــﻮ را ﻛــﮋ ﻃﺒــﻊ ﺟــﺎﻧﻮري‬ ‫اﺷﺘﺮ ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﻋﺮب در ﺣﺎﻟـﺖ اﺳـﺖ و ﻃـﺮب‬
‫)ﻣﺘﺮﺟﻢ(‬
 ‫زﺑﺎﻧﺖ را ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻦ‬

‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎ از ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﻫﺴﺖ در آن ﺗﻮﺟﻴﻪ و ﻧﺼﻴﺤﺖ دﻳﮕـﺮان ﺑﭙـﺮدازﻳﻢ‪ ،‬ﺧـﺎﻟﻲ‬

‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺼﺎﻳﺤﻲ ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﭘﺴﺮ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ‪ ،‬دوﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ‪ ،‬ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺗﻘـﺪﻳﻢ ﻣـﻲﻛﻨـﻴﻢ‪ .‬و‬
‫ﻗﻄﻌﺎً ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖﻫﺎ و اﻧﺪرزﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻔﺎوتﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ در آﻏـﺎز آنﻫـﺎ اﻧﺠـﺎم ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬اﮔﺮ آﻏﺎز ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺑﺎ ﺷﻴﻮه ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻘﺪﻣﻪ زﻳﺒـﺎﻳﻲ اﻧﺠـﺎم ﺑﮕﻴـﺮد‪،‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم و ﻧﻬﺎﻳﺖ آن اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و اﮔﺮ آﻏﺎز آن ﺑﺎ درﺷـﺘﻲ و ﻣﻘﺪﻣـﻪاي ﺧﺸـﻚ و‬
‫ﺧﺸﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎً ﻧﺘﻴﺠﻪي آن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﺮدم را ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬در واﻗﻊ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻗﻠﺐﻫﺎ و دلﻫﺎﻳﺸﺎن ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻧﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﺟﺴﻢ و ﻛﺎﻟﺒﺪ آﻧﺎن‪ ،‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣﺎدراﻧﺸـﺎن ﮔـﻮش‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ؛ وﻟﻲ ﺑﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﭘﺪرانﺷﺎن ﺧﻴﺮ و ﻳﺎ ﺑﺮﻋﻜﺲ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ داﻧﺶآﻣﻮزان و داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﻪ ﻧﺼﺎﻳﺢ ﻳﻚ ﻣﻌﻠﻢ و اﺳﺘﺎد ﮔﻮش ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫اﺳﺘﺎد و ﻣﻌﻠﻢ دﻳﮕﺮي ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﻬﺎرت در ﺷﻴﻮه اﻧﺪرز و ﻧﺼﻴﺤﺖ اﻳـﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ زﻳﺎد ﺑﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ اداﻣﻪ ﻧﺪﻫﻴﻢ و ﺑﺮ ﻫﺮ اﻣﺮ ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺮاﻗﺐ و ﺧﺮدهﻛﺎري ﻧﻜﻨﻢ ﺗﺎ‬
‫دﻳﮕﺮان اﺣﺴﺎس ﻧﻜﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﺮاﻗﺐ ﺣﺮﻛﺖﻫﺎ و ﺳﻜﻨﺎت آنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ و ﺑـﺮ آنﻫـﺎ ﺳـﻨﮕﻴﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﻮل ﺷﺎﻋﺮ‪:‬‬
‫ﻟﻜـــــــــــﻦ ﺳـــــــــــﻴﺪ ﻗﻮﻣـــــــــــﻪ اﳌﺘﻐـــــــــــﺎﰊ‬ ‫ﻟــــــــــﻴﺲ اﻟﻐﺒــــــــــﻲ ﺑﺴــــــــــﻴﺪ ﰲ ﻗﻮﻣــــــــــﻪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺷﺨﺺ اﺣﻤﻖ ﺳﺮدار ﻗﻮم ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺮدار ﻗﻮم ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ )از ﺣﻤﺎﻗﺖﻫـﺎ‬
‫و ﻧﺎداﻧﻲﻫﺎي ﺑﻌﻀﻲ( اﻇﻬﺎر ﺑﻲاﻃﻼﻋﻲ ﺑﻜﻨﺪ«‪.‬‬
‫)ﭘﺲ ﭼﻪ زﻳﺒﺎﺳﺖ اﮔﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻲ ﻧﺼﻴﺤﺖ را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻤﺎﻳﻲ(‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮت ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻏﺬا ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻧﻤﻮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﭘﺨﺖ و ﺑﺰ و آﻣﺎدهﻛﺮدن‬
‫آن ﺧﻴﻠﻲ زﺣﻤﺖ ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻘﺪاري ﻧﻤﻚ آن زﻳﺎد اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻧﮕﻮ‪ :‬اووه‪ ،‬اﻳﻦ ﭼﻪ ﻏﺬاﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪325‬‬ ‫زﺑﺎﻧﺖ را ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻦ‬

‫اﻋﻮذ ﺑﺎﷲ‪ .‬ﻳﻚ ﭘﺎﻛﺖ ﻧﻤﻚ را در آن رﻳﺨﺘﻲ‪.‬‬

‫ﻧﺨﻴﺮ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﮕﻮ‪ :‬اﮔﺮ ﻛﻤﺘﺮ ﻧﻤﻚ در آن ﻣﻲرﻳﺨﺘﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ وﻗﺘﻲ ﭘﺴﺮت را دﻳﺪي ﻛﻪ ﻟﺒـﺎسﻫـﺎﻳﺶ ﭼﺮﻛـﻲ اﺳـﺖ‪ ،‬ﭘـﺲ ﻧﺼـﻴﺤﺖ را ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺑﻪ او ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻦ‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﺮدم دوﺳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﺮ آﻧﺎن اﻣﺮ و ﻧﻬﻲ ﺷﻮد‪ .‬از اﻳـﻦ‬
‫رو ﺑﮕﻮ‪ :‬ﭼﻮ ﺧﻮب اﺳﺖ ﺗﻮ ﻟﺒﺎسﻫﺎي زﻳﺒﺎﺗﺮي ﺑﭙﻮﺷﻲ‪.‬‬
‫اﮔﺮ داﻧﺶآﻣﻮزي از ﻛﻼس درس ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺑﻪ او ﺑﮕﻮ‪ :‬اﮔﺮ دو ﻣﺮﺗﺒـﻪ از ﻛـﻼس‬
‫ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻧﻜﻨﻲ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻳﻦ روشﻫﺎ و ﺷﻴﻮهﻫﺎ را اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ آﻳﺎ ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ؟‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ را ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ؛ اﻳﻦ روشﻫﺎ و ﺷﻴﻮوهﻫﺎي زﻳﺒﺎ و ﻟﻄﻴﻒ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬اي ﺑﻲادب‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﺗﻮ ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻲ؟ ﺗﺎ ﻛﻲ ﺑـﻪ ﺗـﻮ‬
‫ﻳﺎد دﻫﻢ؟!‬
‫ﻧﺨﻴﺮ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎزﻫﻢ ﺑﻪ او اﺟﺎزه ﺑﺪه ﺗﺎ ﻋﺮﻗﺶ را ﺧﺸﻚ ﻛﻨﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ارزش و ﻗﻴﻤﺖ ﺧﻮد ﭘﻲ ﺑﺒﺮد‪.‬‬
‫آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﭼﺮا؟‬
‫ﭼﻮن ﻫﺪف‪ ،‬ﻋﻼج و درﻣـﺎن اﺷـﺘﺒﺎه اوﺳـﺖ ﻧـﻪ اﻧﺘﻘـﺎم و ﺗـﻮﻫﻴﻦ و ﺗﺤﻘﻴـﺮ وي‪ .‬ﻳﻌﻨـﻲ‬
‫دوﺳﺘﺎن! ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺻﺮﻳﺢ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ :‬ﻣﺮدم دوﺳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﺮ آنﻫﺎ ﺗﺤﻜﻢ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻜﻠﻴـﻒ ﺷـﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﻨﺪﻳﺶ و ﺷﻴﻮه ﻧﺒﻮي را در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ اﻳﻦ ﺻﺤﺎﺑﻲ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻛﻦ‪:‬‬
‫روزي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﻮاﺳﺖ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﻧﻤﺎز ﺷﺐ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺬا‬
‫از او ﻧﺨﻮاﺳﺖ و ﺑﻪ او ﭼﻨﻴﻦ ﻧﮕﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﺒﺪاﷲ! ﺷﺐ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮ و ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮان‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ را در ﻗﺎﻟﺐ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﺒﺪاﷲ ﭼﻪ اﻧﺴﺎن ﺧﻮﺑﻲ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﻛﺎش ﺷﺐ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز ﺑﺮﻣﻲﺧﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫در رواﻳﺖ دﻳﮕﺮي آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي ﻋﺒﺪاﷲ! ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻼﻧﻲ ﻧﺒﺎش ﻛـﻪ ﺷـﺐ ﺑـﺮاي‬
‫ﻧﻤﺎز ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺷﺪ و ﺳﭙﺲ آن را ﺗﺮك ﻧﻤﻮد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪326‬‬

‫ﺑﻠﻜﻪ اﮔﺮ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻲ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﻮﺟﻪ او را ﻃﻮري ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ ﺟﻠﺐ ﻧﻤـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ او اﺻـﻼً‬
‫اﺣﺴﺎس ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ در ﻣﺤﻀﺮ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺒﺎرك ﻋﻄﺴﻪ زد و اﻟﺤﻤﺪﷲ ﻧﮕﻔﺖ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻋﺒﺪاﷲ ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﻛﺴﻲ ﻋﻄﺴﻪ ﺑﺰﻧﺪ ﭼﻪ دﻋﺎﻳﻲ ﺑﺨﻮاﻧﺪ؟‬
‫آن ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻟﺤﻤﺪﷲ«‪ .‬آن وﻗﺖ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺒﺎرك ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻳﺮﺣﻤﻚ اﷲ«‪.‬‬
‫ﺷﻴﻮه آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﻴﺰ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ از ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ ﻓﺎرغ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫـﺎي ﻫﻤﺴـﺮاﻧﺶ ﺳـﺮ ﻣـﻲزد و ﺑـﻪ‬
‫ﻫﺮﻛﺪام از آنﻫﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﺪ و ﺑﺎ آﻧﺎن ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫روزي ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ زﻳﻨﺐ ﺑﻨﺖ ﺟﺤﺶ رﻓﺖ و ﻧﺰد او ﻋﺴﻞ ﺑﻮد و رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﻋﺴـﻞ و‬
‫ﺣﻠﻮا را دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا از آن ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺧﻮردن ﻧﻤﻮد و ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛـﺮد و ﻣـﺪت‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﺳﺎﻳﺮ زﻧﺎن در ﻧﺰد وي درﻧﮓ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻋﺎﻳﺸﻪ و ﺣﻔﺼﻪ از اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺖ ﺑﻪ ﻏﻴﺮت آﻣﺪﻧﺪ و ﺑﺎ ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ ﻗـﺮار ﮔﺬاﺷـﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﻫﺮﮔـﺎه‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺰد ﻫﺮﻛﺪام از آنﻫﺎ ﺑﺮود آن دو ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ از ﺷـﻤﺎ ﺑـﻮي ﻣﻐـﺎﻓﻴﺮ اﺣﺴـﺎس‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻐﺎﻓﻴﺮ ﻳﻚ ﻧﻮﺷﻴﺪﻧﻲ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺷﺒﻴﻪ ﻋﺴﻞ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻮي ﺑﺪي دارد‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﻴﻠﻲ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻣﻲﻛﺮد از اﻳﻦ ﻛﻪ از ﺑﺪن ﻳﺎ دﻫـﺎنﺷـﺎن ﺑـﻮي ﺑـﺪ اﺣﺴـﺎس‬
‫ﺷﻮد؛ ﭼﻮن او ﺑﺎ ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ و ﻣﺮدم ﻣﻨﺎﺟﺎت ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا وﻗﺘﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﺰد ﺣﻔﺼﻪ آﻣﺪ‪ ،‬ﺣﻔﺼﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﺧـﻮردي؟ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣـﻦ ﻧـﺰد‬
‫زﻳﻨﺐ ﻋﺴﻞ ﺧﻮردم‪ ،‬ﺣﻔﺼﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ از ﺷﻤﺎ ﺑﻮي ﻣﻐﺎﻓﻴﺮ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛـﻨﻢ‪ .‬آﻧﺤﻀـﺮت ‪‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ ﻣﻦ ﻧﺰد او ﻋﺴﻞ ﺧﻮردم‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﺮﮔﺰ دوﺑﺎره ﻧﺰد او ﻋﺴﻞ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﺧـﻮرد‪ .‬ﺳـﭙﺲ از‬
‫ﻧﺰد ﺣﻔﺼﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﻧﺰد ﻋﺎﻳﺸﻪ رﻓﺖ‪ .‬ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ او اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪ روزي ﮔﺬﺷﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻗﻀـﻴﻪ را ﺑـﺮﻣﻼ ﺳـﺎﺧﺖ‪ .‬ﭘـﺲ از ﭼﻨـﺪ روزي‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻳﻚ راز ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ را ﺑﻪ ﺣﻔﺼﻪ ﮔﻔﺖ و ﺣﻔﺼﻪ آن را آﺷﻜﺎر ﻧﻤﻮد‪.‬‬
 ‫‪327‬‬ ‫زﺑﺎﻧﺖ را ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻦ‬

‫روزي ﻧﺰد ﺣﻔﺼﻪ آﻣﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ »ﺷﻔﺎء دﺧﺘـﺮ ﻋﺒـﺪاﷲ« ﻧـﺰد او ﺑـﻮد و اﻳـﻦ ﻳـﻚ زن‬
‫ﺻﺤﺎﺑﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻋﻠﻢ ﻃﺐ ﻣﻬﺎرت داﺷﺖ و ﻣﺮدم را ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ و درﻣﺎن ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻟﺬا رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﺣﻔﺼﻪ را ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺟﻠـﺐ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮ و زﻳﺒﺎﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﭼﻜﺎر ﻛﺮد؟ آﻧﮕـﺎه رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ »ﺷـﻔﺎء«‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ »ﺣﻔﺼﻪ« »رﻗﻴﻪ اﻟﻨﻤﻠﻪ« را ﻧﻤﻲآﻣﻮزي ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ را ﺑﻪ او آﻣﻮﺧﺘﻲ؟‬
‫»رﻗﻴﻪ اﻟﻨﻤﻠﻪ« ﻳﻚ ﻟﻄﻴﻔﻪاي ﺑﻮد ﻛﻪ زﻧﺎن ﻋﺮب آن را اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ آن‬
‫را ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻔﻊ و زﻳﺎن ﻧﺪارد‪» .‬رﻗﻴﻪ اﻟﻨﻤﻠﻪ« ﻛـﻪ در ﻣﻴـﺎن‬
‫آنﻫﺎ ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻮد اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫»اﻟﻌﺮوس ﲢﺘﻔﻞ وﲣﺘﻀﺐ وﺗﻜﺘﺤﻞ وﻛﻞ ﳾء ﺗﻔﻌﻞ ﻏﲑ أن ﻻ ﺗﻌﴢ اﻟﺮﺟﻞ« ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻋﺮوس‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺧﻮدش را ﻣﻲآراﻳﺪ و ﺳﺮﻣﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻫﺮ ﻛﺎري ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻏﻴﺮ از اﻳﻦ ﻛﻪ از‬
‫ﺷﻮﻫﺮش ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﻨﺎﻳـﻪ و اﺷـﺎره ﺣﻔﺼـﻪ را ﻧﻜـﻮﻫﺶ‬
‫ﻧﻤﻮده و او را ﺗﺎدﻳﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻛﻪ »ﺷﻔﺎء« اﻳﻦ ﺟﻤﻠـﻪ را ﺗﻜـﺮار ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪» :‬ﻏــﲑان ﻻ‬
‫ﺗﻌﴡ اﻟﺮﺟﻞ« ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬ﻏﻴﺮ از اﻳﻦ ﻛﻪ از ﺷﻮﻫﺮش ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻪﻗﺪر اﻳﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎ در ﻋﻼج اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت اﻓﺮاد زﻳﺒﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﻴﺮازهي دوﺳـﺘﻲ در دلﻫـﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ و ﻣﺘﻴﻦ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ و اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت آن را ﺗﻜﺎن ﻧﺪاده و ﻛﺜﺮت ﻧﺼﻴﺤﺖﻫـﺎ‬
‫و اﻧﺪرزﻫﺎ آن را ﻣﻜﺪر ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ از ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻤﺎ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻋﺎرﻳـﺖ ﮔﺮﻓـﺖ و ﭘـﺲ از ﭼﻨـﺪ روزي ﻛﺘـﺎب را در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ آن اﺛﺮ ﻏﺬا ﺑﻮد ﮔﻮﻳﺎ ﺑﺮ آن ﻏﺬا ﻳﺎ اﻧﮕﻮر ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺘﺎب ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪه و ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ از ﭼﻨـﺪ روز دوﺑـﺎره آن ﺷـﺨﺺ‬
‫آﻣﺪ ﺗﺎ ﻛﺘﺎب دﻳﮕﺮي را ﺑﻪ ﻋﺎرﻳﺖ ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬آن ﻋﺎﻟﻢ ﻛﺘﺎب را داﺧﻞ ﻳﻚ ﺳﻴﻨﻲ ﮔﺬاﺷـﺖ و ﺑـﻪ‬
‫او داد!‬
‫آن ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ از ﺷﻤﺎ ﻛﺘﺎب ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ ،‬ﺳﻴﻨﻲ را ﭼﻜﺎر ﻛﻨﻢ؟!‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪328‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ آن را ﺑﺨﻮاﻧﻲ و ﺳﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻛـﻪ ﻏـﺬاﻳﺖ را در آن‬
‫ﺑﮕﺬاري؛ او ﻛﺘﺎب را ﺑﺮداﺷﺖ و رﻓﺖ؛ زﻳﺮا ﭘﻴﺎم را درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﺷﺨﺼﻲ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش ﻣﻲآﻣﺪ و ﭘﻴﺮاﻫﻨﺶ را از ﺗﻦ ﺑﻴﺮن ﻣﻲآورد و‬
‫ﺑﺮ ﺟﺎ ﻟﺒﺎﺳﻲ آوﻳﺰان ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﺧﻮاﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻫﻤﺴﺮش ﻣﻲآﻣﺪ و ﻛﻴﻒ ﭘﻮﻟﺶ را ﺑﺎز ﻣﻲﻛﺮد و از ﻛﻴﻒ ﻣﻘﺪاري ﭘﻮل ﺑﺮﻣﻲداﺷﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺻﺒﺢ ﻣﺮد از ﺧﻮاب ﺑﻴﺪار ﻣﻲﺷـﺪ و ﺑـﻪ ﻛـﺎرش ﻣـﻲرﻓـﺖ و ﻧﻴـﺎز داﺷـﺖ ﺗـﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﺳﻮﭘﺮﻣﺎرﻛﺖ ﻣﺤﻞ ﻳﺎ ﻏﻴﺮه ﺗﺴﻮﻳﻪ ﺣﺴﺎب ﻛﻨﺪ ﭘﻮﻟﻲ در ﺟﻴﺒﺶ ﻧﻤﻲدﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻣـﺮد‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﻮلﻫﺎ ﻛﺠﺎ ﺷﺪﻧﺪ؟!‬
‫ﻟﺬا ﻫﻤﺴﺮش را ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺻﻞ ﻗﻀـﻴﻪ ﭘـﻲ ﺑﺒـﺮد‪ .‬از اﻳـﻦ ﺟﻬـﺖ روزي‬
‫ﺧﺮﭼﻨﮕﻲ در ﺟﻴﺒﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺎزﮔﺸـﺖ و ﻃﺒـﻖ ﻣﻌﻤـﻮل ﭘﻴـﺮاﻫﻨﺶ را از ﺗـﻦ‬
‫ﻛﺸــﻴﺪ و ﺧــﻮدش را ﺑــﻪ ﺧــﻮاب زد و در ﺣــﺎﻟﻲ ﻛــﻪ ﻣﻮاﻇــﺐ ﭘﻴــﺮاﻫﻨﺶ ﺑــﻮد ﺷــﺮوع ﺑــﻪ‬
‫ﺧﺮوﭘﻒﻛﺮدن ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﺴﺮش ﻧﻴﺰ ﻃﺒﻖ ﻋﺎدت ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ آﻣﺪ ﺗﺎ ﻣﻘﺪاري ﭘﻮل ﺑﺮدارد! ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬آﻫﺴـﺘﻪ آﻫﺴـﺘﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻃﺮف ﭘﻴﺮاﻫﻦ آﻣﺪ و ﺑﺎ آراﻣﺶ ﺗﻤﺎم دﺳﺘﺶ را در ﺟﻴﺐ ﻓﺮو ﺑﺮد ﺗﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺧﺮﭼﻨـﮓ را‬
‫ﻟﻤﺲ ﻧﻤﻮد‪ ،‬و ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺧﺮﭼﻨﮓ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮد‪ ،‬زﻧﺶ ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺮآورد‪ :‬آه دﺳﺘﻢ! در اﻳـﻦ ﻫﻨﮕـﺎم‬
‫ﺷﻮﻫﺮش ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ را ﺑﺎز ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬آه ﺟﻴﺒﻢ‪.‬‬
‫ﻛﺎش ﻣﺎ در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻫﻤﻪي اﻧﺴﺎنﻫﺎ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﺳﻠﻮﺑﻲ را ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﺪﻳﻢ‪ ،‬ﺑـﺎ ﻓﺮزﻧـﺪاﻧﻤﺎن و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﻃﻼب و داﻧﺶآﻣﻮزانﻣﺎن وﻗﺘﻲ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺧﻄﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎدرِ دوﺳﺘﻢ »ﻧﺎﻳﻒ« زﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻴﻚ و ﺻﺎﻟﺢ اﺳﺖ و ﻫﺮﮔﺰ راﺿﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻣﻨﺰل‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ؛ زﻳﺮا در ﺧﺎﻧﻪاي ﻛﻪ ﺳﮓ و ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن داﺧﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎدرش دﺧﺘﺮ ﻛﻮﭼﻜﻲ دارد ﻛﻪ ﺟﺰ ﻋﺮوﺳﻚ‪ ،‬اﺳـﺒﺎب ﺑـﺎزيﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﮔﻮﻧـﺎﮔﻮﻧﻲ‬
‫داﺷﺖ‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﺎدرش ﺑﻪ او اﺟﺎزه ﻧﻤﻲداد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﻋﺮوﺳﻚ ﺧﺮﻳﺪاري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
 ‫‪329‬‬ ‫زﺑﺎﻧﺖ را ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻦ‬

‫ﺧﺎﻟﻪاش ﺑﻪ او ﻋﺮوﺳﻜﻲ ﻫﺪﻳﻪ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬در اﺗﺎﻗﺖ ﺑﺎزي ﻛﻦ و ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش ﻣﺎدرت‬
‫آن را ﻧﺒﻴﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از دو روز ﻣﺎدرش ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻳـﻚ ﺷـﻴﻮهي ﻣﻨﺎﺳـﺒﻲ او را‬
‫ﻧﺼﻴﺤﺖ و اﻧﺪرز ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮ ﺳﻔﺮه ﻏﺬا ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎدر »ﻧﺎﻳﻒ« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﭽﻪﻫﺎ! ﻣﺪت دو روز اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ اﺣﺴـﺎس‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺧﺎﻧﻪيﻣﺎن از ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﺧﺎﻟﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ! ﻧﻤﻲداﻧـﻢ ﭼـﺮا ﻓﺮﺷـﺘﮕﺎن از ﺧﺎﻧـﻪ ﺑﻴـﺮون‬
‫رﻓﺘﻨﺪ‪» .‬ﻻَ َﺣ ْﻮ َل َوﻻَ ُﻗ ﱠﻮ َة إِ ﱠﻻ ﺑِﺎﻟ ﱠﻠـ ِﻪ«‪.‬‬
‫دﺧﺘﺮ ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺎدرش ﮔﻮش ﻣﻲداد‪ ،‬ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺻﺮف ﻏﺬا دﺧﺘﺮك ﺑﻪ اﺗﺎﻗﺶ رﻓـﺖ‪ ،‬دﻳـﺪ ﻛـﻪ در ﺟﻠـﻮش اﺳـﺒﺎب ﺑـﺎزيﻫـﺎي‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﻋﺮوﺳﻚ ﻧﻴﺰ در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎﺳـﺖ‪ .‬آن را ﺑﺮداﺷـﺖ و ﻧـﺰد ﻣـﺎدرش‬
‫آورد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎﻣﺎن! اﻳﻦ ﻓﺮﺷﺘﻪﻫﺎ را ﺑﻴﺮون راﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﻜﻦ‪.‬‬
‫ﭘﺲ اﻳﻦ ﭼﻪ اﺳﻠﻮب و ﺷﻴﻮهي زﻳﺒﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺪام از ﻣﺎ اﺻﻼحﻛﻨﻨـﺪه و ﺧﻴﺮﺧـﻮاه‬
‫اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﻴﻢ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﺮ آﻧﺎن ﺧﻔﻴﻒ اﻟﻨﻔﺲ ﺑﻮده ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ آنﻫـﺎ را ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺘﻮه درآورده و ﻣﻼلاﻧﮕﻴﺰ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮرم اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺼﻮح )ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ( را ﺑﮕـﺬارﻳﻢ‬
‫ﺗﺎ ﻋﺮق ﭼﻬﺮهاش را ﺣﻔﻆ ﻧﻤﺎﻳﺪ؛ زﻳﺮا ﻣﻲﺗـﻮان ﻋﺴـﻞ را ﺧـﻮرد ﺑـﺪون اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﻛﻨـﺪو را‬
‫ﺷﻜﺴﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎن وي را ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻧﮕﺎر ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮدش ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻛﻔﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﺣﺴﻦ ﻇﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎش و ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻜﺮ ﻛﻦ ﻛﻪ او ﺑﻪ ﺻـﻮرت اﺷـﺘﺒﺎﻫﻲ و‬
‫ﺑﺪون ﻗﺼﺪ و ﻳﺎ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ اﺷﺘﺒﺎه ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در آﻏﺎز اﺳﻼم ﺷﺮاب ﻫﻨﻮز ﺣﺮام ﻧﺸﺪه ﺑﻮد و ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ ﺣﺮﻣـﺖ آن‬
‫ﻧﺎزل ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺮاب را ﺑﺮاي آﻧﺎن ﻣﺒﻐﻮض ﺟﻠﻮه داده و ﺗﺤـﺮﻳﻢ آن را ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻗﻄﻊ اﻋﻼم ﻧﻨﻤﻮده ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪330‬‬

‫﴿* „‪] ﴾Ĩ$¨Ζ=Ï9 ßìÏ≈oΨtΒuρ ×Î7Ÿ2 ÖΝøOÎ) !$yϑÎγŠÏù ö≅è% ( ÎÅ£÷yϑø9$#uρ Ìôϑy‚ø9$# Ç∅tã y7tΡθè=t↔ó¡o‬اﻟﺒﻘﺮة‪.[219 :‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! در ﺑﺎره ﺣﻜﻢ ﺷﺮاب و ﻗﻤﺎر از ﺗﻮ ﺳﺆال ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؟ ﺑﮕـﻮ‪ :‬در ﻣﺼـﺮف‬
‫ﺷﺮاب و ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﻗﻤﺎر زﻳﺎن و ﮔﻨﺎﻫﻲ ﺑﺰرگ و ﺳﻮدي ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻣﻘﺮر اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺑﺎز در ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﻧﻮﺷﻴﺪن آن را ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺰدﻳﻜﻲ وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﺗﺤﺮﻳﻢ ﻧﻤﻮده و ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫﴿‪] ﴾tβθä9θà)s? $tΒ (#θßϑn=÷ès? 4©®Lym 3“t≈s3ß™ óΟçFΡr&uρ nο4θn=¢Á9$# (#θç/tø)s? Ÿω (#θãΨtΒ#u™ t⎦⎪Ï%©!$# $pκš‰r'¯≈tƒ‬اﻟﻨﺴﺎء‪.[43 :‬‬
‫»اي ﻣﺆﻣﻨﺎن! در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺴﺘﻲ ﻧﻤﺎز ﻧﺨﻮاﻧﻴﺪ؛ )ﭼﻮن در ﭼﻨﻴﻦ ﺣـﺎﻟﺘﻲ ﺧﺸـﻮع و ﺧﻀـﻮع‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد آﻣﺪه( و آﻧﭽﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﺑﻔﻬﻤﻴﺪ«‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺸﻐﻮلﺷﺪن ﺑﻪ ﻧﻤﺎزﻫﺎ و ﭘـﻲ در ﭘـﻲآﻣـﺪن اوﻗـﺎت ﻧﻤـﺎز‪،‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﻴﺪن ﺷﺮاب ﻧﻤﻲﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫﴿‪Ç⎯≈sÜø‹¤±9$# È≅yϑtã ô⎯ÏiΒ Ó§ô_Í‘ ãΝ≈s9ø—F{$#uρ Ü>$|ÁΡF{$#uρ çÅ£øŠyϑø9$#uρ ãôϑsƒø:$# $yϑ¯ΡÎ) (#þθãΨtΒ#u™ t⎦⎪Ï%©!$# $pκš‰r'¯≈tƒ‬‬

‫‪] ﴾∩®⊃∪ tβθßsÎ=øè? öΝä3ª=yès9 çνθç7Ï⊥tGô_$$sù‬اﻟﻤﺎﺋﺪة‪.[90 :‬‬

‫»اي ﻣﺆﻣﻨﺎن! ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺷﺮاب و ﻗﻤﺎر و ﺑﺖﻫﺎي ﻧﺼﺐﺷﺪه و ﺗﻴﺮﻫـﺎي ﮔﺮوﺑﻨـﺪي ﻛﺜﻴـﻒ و‬
‫ﻧﺠﺲ اﻧﺪ و از اﻋﻤﺎل ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﺑﺮاﻳﺘﺎن آراﺳﺘﻪ ﻧﻤـﻮده اﺳـﺖ( ﭘـﺲ از آن‬
‫اﺟﺘﻨﺎب ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﭘﺎداش و ﺛﻮاب ﺑﺰرﮔﻲ ﻧﺎﻳﻞ آﻳﻴﺪ«‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺷﺮاب ﻣﻲﻧﻮﺷﻴﺪ از آن دﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪ و ﺑﺎز آﻣﺪ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧـﺎرج از‬
‫ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و از ﺗﺤﺮﻳﻢ ﻗﻄﻌﻲ آن ﺧﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫روزي ﺻﺤﺎﺑﻲ ﺟﻠﻴﻞ اﻟﻘﺪر ﺣﻀﺮت »ﻋﺎﻣﺮ ﺑﻦ رﺑﻴﻌﻪ« از ﺳﻔﺮ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑـﻪ رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا‪ ،‬ﻳﻚ ﻛﻮزه ﭘﺮ از ﺷﺮاب‪ ،‬ﻫﺪﻳﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻣﺮدم ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻫﺪاﻳﺎﻳﻲ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﻪ اﻳـﻦ ﺧـﺎﻃﺮ ﻛـﻪ آنﻫـﺎ را‬
‫ﺧﻮدش اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﻫﺪﻳﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻳﺎ ﺑﻔﺮوﺷﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬـﺖ ﺑﺮﺧـﻲ ﺑـﻪ‬
‫اﻳﺸﺎن ﻃﻼ ﻳﺎ اﺑﺮﻳﺸﻢ ﻫﺪﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪331‬‬ ‫زﺑﺎﻧﺖ را ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻦ‬

‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬آنﻫﺎ را ﻧﻤﻲﭘﻮﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﻫﻤﺴـﺮاﻧﺶ و ﻳـﺎ اﻓـﺮاد دﻳﮕـﺮ ﻫﺪﻳـﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬از اﻳﻦ رو رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از روي ﺗﻌﺠﺐ ﺑﻪ ﺟﺎم ﺷﺮاب ﻧﻈﺮ اﻧـﺪاﺧﺖ و ﺑـﻪ ﺳـﻮي‬
‫»ﻋﺎﻣﺮ ﺑﻦ رﺑﻴﻌﻪ« ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﺧﺒﺮ ﻧﺪاري ﻛﻪ ﺷﺮاب ﺣﺮام ﺷﺪه اﺳﺖ؟‬
‫ﻋﺎﻣﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ ﺣﺮام ﺷﺪه؟ ﻧﻪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ ﻣﻦ ﺧﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آري‪ ،‬ﺷﺮاب ﺣﺮام ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬آﻧﮕـﺎه ﻋـﺎﻣﺮ ﺷـﺮاب را ﺑﺮداﺷـﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬آنﻫﺎ را ﺑﻔﺮوش‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﺑﺎﺧﺒﺮ ﮔﺮدﻳﺪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﻴﺮ؛ زﻳﺮا ﻫﺮﮔﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻴـﺰي‬
‫را ﺣﺮام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﭘﻮﻟﺶ را ﻧﻴﺰ ﺣﺮام ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻋﺎﻣﺮ آنﻫﺎ را ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺑﻪ زﻣﻴﻦ رﻳﺨﺖ)‪.(1‬‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺮﺣﺬر ﺑﺎش از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺼﻴﺤﺖ دﻳﮕﺮان از ﺧﻮدت ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤـﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻟـﺬا‬
‫ﺧﻮدت را ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮي و ﺷﺨﺼﻲ را ﻛﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣﻲﻛﻨﻲ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺰﻧـﻲ‪ .‬ﻫﻴﭽﻜﺴـﻲ ﺑـﻪ اﻳـﻦ‬
‫راﺿﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً ﺑﺮﺧﻲ ﭘﺪران وﻗﺘﻲ ﻓﺮزﻧﺪانﺷﺎن را ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﺷـﺮوع ﺑـﻪ ذﻛـﺮ ﻓﻀـﺎﻳﻞ و‬
‫ﺑﺰرﮔﻮاريﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ و ﭼﻨﺎن ﺑﻮدم و ﭼـﻪ ﺑﺴـﺎ ﻛـﻪ ﭘﺴـﺮ از ﮔﺬﺷـﺘﻪ‬
‫ﭘﺪرش ﺧﺒﺮ دارد!!‬
‫اﮔﺮ ﻧﻴﺎز ﺷﺪ ﺗﺎ در وﻗﺖ ﻧﺼﻴﺤﺖ‪ ،‬ﻣﺜﺎﻟﻲ ذﻛﺮ ﻧﻤﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻦ از ﺧﻮدت ﻣﺜﺎل ﻧـﺰن و‬
‫در آن ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﻤﺮديﻫﺎ و ﺑﺰرگﻣﻨﺸﻲﻫﺎي ﺧﻮدت اﺷﺎره ﻧﻜﻦ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از دﻳﮕﺮي ﻣﺜﺎل ﺑﺰن ﺗـﺎ‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ او را ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣﻲﻛﻨﻲ اﺣﺴﺎس ﻧﻜﻨـﺪ ﻛـﻪ او را ﺗﺤﻘﻴـﺮ ﻣـﻲﻛﻨـﻲ و از ﺧـﻮدت‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﻲ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺧﺘﺼﺎر‪...‬‬
‫»ﺳﺨﻦ ﻧﻴﻜﻮ ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ«‪) .‬ﺣﺪﻳﺚ(‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻃﺒﺮاﻧﻲ ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

 ‫ﺧﻼﺻﻪ ﻛﻦ و ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﻧﻜﻦ‬

‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﻧﺼﻴﺤﺖﻛﻨﻨﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻼد )ﺷﻼقزﻧﻨﺪه( اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﻴـﺰان ﻣﻬـﺎرت ﺟـﻼد در‬
‫ﺷﻼقزدن درد ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﺎش‪ :‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ :‬ﻣﻬﺎرت ﺟﻼد ﻧﻪ ﻧﻴﺮو و ﺗﻮان ﺟﻼد! زﻳﺮا ﺟﻼد ﺧﺸﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﺪت‬
‫ﺷﻼق ﻣﻲزﻧﺪ‪ ،‬آن ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻮردن ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ دردﻣﻨﺪ ﺷﺪه و اذﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﭘﺲ‬
‫از اﻧﺪﻛﻲ درد را ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺟﻼدي ﻛـﻪ در ﻛـﺎرش ﺧﺒـﺮه اﺳـﺖ و ﻣﻬـﺎرت دارد‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ ﻧﻤﻲزﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﻴﻮهزدن ﺷﻼق و ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ را ﺑﻠﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺺ ﻧﺼﻴﺤﺖﻛﻨﻨﺪه ﻧﻴﺰ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺎد ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ و اﻧﺪرز ﻃﻮﻻﻧﻲ اﻋﺘﺒﺎر ﻧـﺪارد‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺷﻴﻮه و اﺳﻠﻮب ﻧﺼﻴﺤﺖﮔﺮ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻲ ﻛﺴﻲ را ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺣﺘﻲ اﻻﻣﻜﺎن ﺧﻼﺻﻪ ﻛﻦ و ﺑﺮاﻳﺶ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ‬
‫ﻧﻜﻦ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎً ﻛﺎري ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳـﻦ ﻛـﻪ او را ﺑـﺮاي ﺑﺎزآﻣـﺪن از ﺧﺸـﻢ‪،‬‬
‫ﺷﺮابﺧﻮاري‪ ،‬ﺑﻲﻧﻤﺎزي‪ ،‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ واﻟﺪﻳﻦ و‪ ...‬ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻲ‪.‬‬
‫اﮔﺮ در اﻧﺪرزﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ و ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﺒﻮي دﻗـﺖ ﻧﻤـﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮي ﻛـﻪ ﻫـﻴﭻ‬
‫اﻧﺪرزي از ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﺧﻂ اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺼﺎﻳﺢ ﻧﺒﻮي ﮔﻮش ﻓﺮا ده‪:‬‬
‫اي ﻋﻠﻲ! اﮔﺮ ﻳﻚ ﺑﺎر ﻧﻈﺮت ﺑﻪ ﻃﻮر اﺗﻔﺎﻗﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﺤﺮم اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﻧﮕـﺎه دﻳﮕـﺮ را ﻧﻴﻔـﺰا؛ زﻳـﺮا‬
‫اوﻟﻲ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺗﻮ و دﻳﮕﺮي ﻋﻠﻴﻪ ﺗﻮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﺷﺪ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺑﺎ اﺧﺘﺼﺎر‪.‬‬
‫اي ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ! در دﻧﻴﺎ ﭼﻨﺎن ﺑﺎش ﻛﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮ ﻳﺎ ﻋﺒﻮرﻛﻨﻨﺪه از راﻫﻲ ﻫﺴﺘﻲ‪.‬‬
‫اي ﻣﻌﺎذ! ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ ﺗﻮ را دوﺳﺖ دارم ﭘﺲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤـﺎز اﻳـﻦ دﻋـﺎ را‬
‫ﺗﺮك ﻧﻜﻦ »اﻟ ﱠﻠ ُﻬ ﱠﻢ َأ ِﻋﻨﱢﻲ َﻋ َﲆ ِذﻛ ِْﺮ َك‪َ ,‬و ُﺷﻜ ِْﺮ َك‪َ ,‬و ُﺣ ْﺴ ِﻦ ِﻋ َﺒﺎ َدﺗِ َﻚ«‪.‬‬
‫اي ﻋﻤﺮ! ﺗﻮ اﻧﺴﺎن ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﻫﺴﺘﻲ ﭘﺲ ﻧﺰد ﺣﺠﺮاﻻﺳﻮد ازدﺣﺎم ﻧﻜﻦ‪.‬‬
 ‫‪333‬‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ ﻛﻦ و ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﻧﻜﻦ‬

‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﺧﺮدﻣﻨﺪان ﺑﻌﺪ از آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در ﺳﺨﻨﺎنﺷﺎن از ﺷﻴﻮهي اﺧﺘﺼﺎر ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﺑﺎ »ﻓﺮزدق« ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤـﻮد و ﺑـﻪ او ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي ﺑـﺮادرزاده! ﻣـﻦ‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﻛﻪ ﭘﺎﻫﺎﻳﺖ ﻛﻮﭼﻜﻨﺪ و ﻫﺮﮔﺰ ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺑﻬﺸﺖ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﻋﻤﻠﻲ ﻧﻴﻜﻮ اﻧﺠﺎم ﺑﺪه و در اﺷﻌﺎرت از ﺗﻬﻤﺖزدن ﺑـﻪ زﻧـﺎن ﭘﺎﻛـﺪاﻣﻦ‬
‫دور ﺷﻮ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ‪ ‬در ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺮگ ﺑﻮد و ﻣﺮدم دﺳﺘﻪ دﺳﺘﻪ ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ و ﺑﺎ او ﺧـﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ و‬
‫ﺗﻮدﻳﻊ ﻧﻤﻮده و از او ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﺗﻤﺠﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺟﻮاﻧﻲ وارد ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺎدﻣﺎن ﺑﺎش اي‬
‫اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﮋده اﻟﻬﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ ﺗﻮ ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬و ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﺗـﻮ در اﺳـﻼم ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮاﻳﺖ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮل اﻣﻮر ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن ﺷـﺪي و ﻋـﺪل ﻧﻤـﻮده و ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻬﺎدت رﺳﻴﺪي‪ .‬ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ دوﺳﺖ داﺷـﺘﻢ ﻛـﻪ ﻫﻤـﻴﻦﻫـﺎ ﺑـﺮاﻳﻢ ﻛﻔﺎﻳـﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﻦ ﻣﻲﺑﻮدﻧﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ زﻳﺎن ﻣﻦ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺟﻮان از ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪ .‬ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ دﻳﺪ ﻛﻪ ازارش ﺑـﻪ زﻣـﻴﻦ دراز اﺳـﺖ و‬
‫زﻳﺮ ﺷﺘﺎﻟﻨﮕﺶ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ‪ ‬ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ او ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳـﻦ ﺟـﻮان‬
‫را ﺻﺪا ﺑﺰﻧﻴﺪ و ﻧﺰد ﻣﻦ ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﻴﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺟﻮان در ﻣﻘﺎﺑﻞ او اﻳﺴﺘﺎد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺑـﺮادرزاده!‬
‫ﻟﺒﺎﺳﺖ را ﺑﺎﻻ ﺑﺰن؛ زﻳﺮا اﻳﻦ ﺑﺮاي ﻟﺒﺎﺳﺖ ﻧﻈﻴﻒﺗﺮ و ﺑﺮاي ﭘﺮوردﮔﺎرت ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎرﺗﺮ اﺳﺖ)‪.(1‬‬
‫ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ﺗﻤﺎم ﺷﺪ و ﭘﻴﺎم درﻳﺎﻓﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎ ﺣﺪ ﺗﻮان از ﺟﺪال ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﻦ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه وﻗﺘﻲ اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮدي ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﺘﻴﺰهﺟﻮ و‬
‫ﻣﻜﺎر اﺳﺖ؛ زﻳﺮا ﻫﺪفرﺳﺎﻧﺪن ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺑﻪ اوﺳﺖ ﻧﻪ ﮔﺸﻮدن دروازه ﻣﻨﺎﻇﺮه‪.‬‬
‫ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟﺪال را ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫﴿‪] ﴾Kωy‰y` ωÎ) y7s9 çνθç/uŸÑ $tΒ‬اﻟﺰﺧﺮف‪.[58 :‬‬

‫‪ -1‬ﺑﺨﺎري‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪334‬‬

‫»اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ ﺟﺪل و دﺷﻤﻨﻲ ﺑﻪ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻧﻪ از روي ﺣﻘﻴﻘﺖﺟﻮﻳﻲ«‪.‬‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻫﻴﭻ ﻗﻮﻣﻲ ﭘﺲ از ﻫﺪاﻳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ ﮔﻤﺮاه ﻧﺸـﺪﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺪال دﺳﺖ ﻳﺎزﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻴﺰ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﻛﻔﻴﻞ ﺧﺎﻧﻪاي در وﺳﻂ ﺑﻬﺸـﺖ ﻫﺴـﺘﻢ ﺑـﺮاي ﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺟﺪال و ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ را ﺗﺮك ﻧﻤﺎﻳﺪ اﮔﺮﭼﻪ ذي ﺣﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻗﺎﻧﻊ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ اﻛﺜﺮاً در درون اﻧﺴﺎنﻫﺎ و ﻗﻠﺐﻫﺎﻳﺸﺎن ﻛﺒـﺮ‬
‫و ﺧﻮدﭘﺴﻨﺪي وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ از ﻓﺮﻋﻮن و ﻗﻮﻣﺶ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ وﻗﺘﻲ ﺣـﻖ‬
‫را ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﻗﻠﺐﻫﺎﻳﺸﺎن آن را ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﻜﺒﺮ ﻣﺎﻧﻊ ﭘﻴﺮويﺷﺎن از ﺣﻖ ﮔﺮدﻳﺪ‪:‬‬
‫﴿‪] ﴾#vθè=ãæuρ $Vϑù=àß öΝåκߦàΡr& !$yγ÷FoΨs)ø‹oKó™$#uρ $pκÍ5 (#ρ߉ysy_uρ‬اﻟﻨﻤﻞ‪.[14 :‬‬
‫»و ﻛﺎﻓﺮان از روي ﻇﻠﻢ و ﺗﻜﺒﺮ و ﮔﺮدﻧﻜﺸﻲ آن را اﻧﻜﺎر ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛـﻪ ﻗﻠﺒـﺎ ﻳﻘـﻴﻦ‬
‫داﺷﺘﻨﺪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ و ﺳﺤﺮ ﻧﻴﺴﺖ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﻘﺼﻮد ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﻧﺼﻴﺤﺖﺷﺪه ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ ﭘﻲ ﺑﺒـﺮد ﺗـﺎ در‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻪ دوم از آن اﺟﺘﻨﺎب ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﺮ او ﻏﺎﻟﺐ ﺑﺎﺷـﻲ؛ زﻳـﺮا ﺗـﻮ ﺑـﺎ او در ﻣﻴـﺪان‬
‫ﻛﺸﺘﻲ و ﻧﺒﺮد ﻧﻴﺴﺘﻲ‪.‬‬
‫ﺷﺒﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺰد ﻓﺎﻃﻤﻪ و ﻋﻠﻲ ب رﻓﺖ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﻪ آنﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺷـﻤﺎ ﻧﻤـﺎز‬
‫ﺷﺐ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ؟‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻔﺲﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﺪاﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮﮔـﺎه او ﺑﺨﻮاﻫـﺪ ﺑﻴـﺪار ﺷـﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ آنﻫﺎ ﭘﺸﺖ ﻧﻤﻮد و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﺶ را ﺑﻪ راﻧﺶ ﻣﻲزد ﻣﻲﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﳾ ٍء َﺟﺪَ ًﻻ«)‪(1‬؛ »ﺟﺪل و ﺧﺼﻮﻣﺖ و ﻋﺪم ﺗﺴﻠﻴﻢ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﻖ‪ ،‬ﺟـﺰو‬ ‫اﻹﻧ َْﺴ ُ َ‬
‫ﺎن أ ْﻛ َﺜ َﺮ َ ْ‬ ‫َﺎن ْ ِ‬
‫» َوﻛ َ‬
‫ﺳﺮﺷﺖ و ﻃﺒﻴﻌﺖ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ«‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺑﺨﺎري‪.‬‬
 ‫‪335‬‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ ﻛﻦ و ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﻧﻜﻦ‬

‫ﮔﺎﻫﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻋﺬر و ﺑﻬﺎﻧﻪاي ﭘﻴﺶ ﻣﻲﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ در واﻗـﻊ‬
‫اﻳﻦ ﻋﺬر ﻣﻮﺟﻪ و ﻗﺎﻧﻊﻛﻨﻨﺪهاي ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻋﺮق ﭼﻬﺮهاش را ﺣﻔـﻆ ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪،‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪.‬ﮔﺎﻫﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻋﺬر و ﺑﻬﺎﻧﻪاي ﭘـﻴﺶ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‬
‫ﻛﻪ در واﻗﻊ اﻳﻦ ﻋﺬر ﻣﻮﺟﻪ و ﻗﺎﻧﻊﻛﻨﻨﺪهاي ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻛـﻪ ﻋـﺮق ﭼﻬـﺮهاش را‬
‫ﺣﻔﻆ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺗﻮ ﺟﻮاﻧﻤﺮد ﺑﺎش و ﻋﺬرش را ﺑﭙﺬﻳﺮد و ﺑﺮ او ﺳﺨﺖ ﻧﮕﻴـﺮ و درﻫـﺎ را ﺑـﺮ روﻳـﺶ‬
‫ﻧﺒﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ آنﻫﺎ را ﺑﺮوﻳﺶ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎز ﺑﮕﺬار وﻗﺘـﻲ ﻛـﻪ او را ﻧﺼـﻴﺤﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﻲ‪ ،‬اﮔﺮﭼـﻪ‬
‫ﺳﺨﻨﻲ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﮕﻮﻳﺪ؛ زﻳﺮا ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ را ﻃﻮري درﻣـﺎن ﻧﻤـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ او اﺣﺴـﺎس‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬از ﻗﺒﻴﻞ اﻳﻦ ﻛﻪ از او و از دراﻳﺖ و ﺟﺮأﺗﺶ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﺎﻳﻲ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﮕﻮ‪ :‬اﻣﺎ‪ ...‬واﻧﮕﻬﻲ اﺷﺘﺒﺎه ﺳﺨﻨﺶ را ﺑﻴﺎن ﻧﻤﺎ و اﮔﺮ ﺣﺮﻓﺶ ﻏﻠﻂ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺗﺮدﻳﺪ آن‬
‫ﺑﭙﺮداز‪.‬‬
‫وﺟﻬﻪ ﻧﻈﺮ‪...‬‬
‫»ﺑﺎ اﺧﺘﺼﺎر ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﮔﻮشزد ﻛﻦ و ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻧﻜﻦ«‪.‬‬
 ‫ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺮدم ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻜﻦ‬

‫روزي ﭘﺴﺮم ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺟﻤﻠﻪاي ﺑﺮ زﺑﺎن آورد ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺖ اﻧﺪاﺧﺖ و ﺑـﻪ ﮔﻤـﺎﻧﻢ‬
‫در آن ﺳﻦ ﻣﻌﻨﺎي آن را ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ‪ .‬وي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻃﻨّﺶ ﺗﻌﺶ ﺗﻨﺘﻌﺶ!‬
‫ﻣﻦ در اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻧﺘﻘﺎدات‪ ،‬ﻧﻈﺮاﻳﺖ و ﺳـﺨﻨﺎن ﻣـﺮدم را ﻣﻼﺣﻈـﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم‪ ،‬ﻟﺬا ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﻣﺮدم در ﺳﺨﻨﺎن و ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻫﺎﻳﺸـﺎن داراي اﻗﺴـﺎم ﮔﻮﻧـﺎﮔﻮﻧﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ اﻓﺮاد ﻧﺎﺻﺢ و ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻓﻦ ﻧﺼﻴﺤﺖ را ﻧﻤـﻲداﻧﻨـﺪ و در‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺷﻴﻮه ﻧﺼﻴﺤﺖ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﺷﺎدﻣﺎن ﺳﺎزد ﺑﻴﺸـﺘﺮ آزرده ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﻧﻴـﺰ‬
‫اﻓﺮادي ﺣﺴﺪورز وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻗﺼﺪﺷﺎن اﻧﺪوﻫﮕﻴﻦﺳﺎﺧﺘﻦ و ﭘﺮﻳﺸﺎنﻛﺮدن ﺗﻮﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ اﻓﺮاد ﻛﻢﺗﺠﺮﺑﻪ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗﻀﻴﻪاي ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛـﻪ در‬
‫آن ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ و اﮔﺮ ﺧﺎﻣﻮش ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﻃﺒﻴﻌﺘﺎً ﺣﺎﻟﺖ اﻧﺘﻘﺎدي دارﻧﺪ و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﻋﻴﻨﻚ دودي ﻣـﻲﻧﮕﺮﻧـﺪ و در‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﺳﻠﻴﻘﻪﻫﺎ ﻣﺘﺤﺪ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ ﻛﺎﻻﻫﺎ روي دﺳﺖ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎن ﻣﺸﻬﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮدي ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺟﺤﺎ« ﺑﺮ ﺧﺮش ﺳﻮار ﺷﺪ و ﻓﺮزﻧﺪش در ﻛﻨـﺎر‬
‫او ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎد‪ ،‬از ﻛﻨﺎر ﺟﻤﻌﻲ ﻣﺮدم رد ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺪر ﺳﻨﮓ دل ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺧﻮدش راﺣﺖ ﺳﻮار اﺳﺖ و ﭘﺴﺮش را ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺗﺎ در زﻳﺮ ﺗﺎﺑﺶ آﻓﺘﺎب ﭘﻴﺎده راه ﺑﺮود‪.‬‬
‫»ﺟﺤﺎ« اﻳﻦ ﺣﺮف را ﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻟﺬا اﻻغ را ﻣﺘﻮﻗـﻒ ﻧﻤـﻮد و از آن ﭘـﺎﻳﻴﻦ آﻣـﺪ و ﭘﺴـﺮش را‬
‫ﺳﻮار ﻛﺮد‪ .‬و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬
‫»ﺟﺤﺎ« از اﻳﻦ ﻋﻤﻞ اﺣﺴﺎس ﻧﻮﻋﻲ ﻏﺮور ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﻪي دﻳﮕـﺮي از ﻣـﺮدم‬
‫ﮔﺬر ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺴﺮ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎن ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺧـﻮدش ﺳـﻮار ﺷـﺪه و‬
‫ﭘﺪرش را زﻳﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ رﻫﺎ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎز وﻗﺘﻲ »ﺟﺤﺎ« اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را ﺷـﻨﻴﺪ‪ ،‬اﻻغ را ﻣﺘﻮﻗـﻒ ﻧﻤـﻮد و ﻫـﺮدو ﺳـﻮار ﺷـﺪ ﺗـﺎ از‬
‫ﺳﺨﻨﺎن و اﻧﺘﻘﺎدات ﻣﺮدم در اﻣﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪337‬‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺮدم ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻜﻦ‬

‫ﺑﺎز از ﻛﻨﺎر ﮔﺮوه دﻳﮕﺮي ﮔﺬﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن اﻳﻦﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻪ اﻳﻦ دو ﻧﻔﺮ ﺑﻲرﺣﻢ و ﺳﻨﮕﺪل‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﻴﻮان ﺑﻴﭽﺎره رﺣﻢ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز »ﺟﺤﺎ« ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪ و ﺑﻪ ﭘﺴﺮش ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺷﻮ‪ ،‬ﻟﺬا ﭘﺪر و ﭘﺴﺮ ﭘﻴﺎده در ﻛﻨﺎر اﻻغ ﺑـﻪ‬
‫راهﺷﺎن اداﻣﻪ دادﻧﺪ و ﭘﺸﺖ اﻻغ از ﺳﺮﻧﺸﻴﻦ ﺧﺎﻟﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎز از ﻛﻨﺎر دﺳﺘﻪاي از ﻣﺮدم ﮔﺬﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻪ اﻳﻦ دو ﻧﻔﺮ اﺣﻤﻖ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴـﺪ ﭘﻴـﺎده‬
‫راه ﻣﻲروﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻻغ ﺧﺎﻟﻲ ﻫﻤﺮاه آنﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﻣﮕﺮ اﻻغ ﺟﺰ ﺣﻬﺖ ﺳﻮارﺷـﺪن ﺑـﺮاي‬
‫ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي آﻓﺮﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ؟!‬
‫آﻧﮕﺎه »ﺟﺤﺎ« ﻓﺮﻳﺎدزده ﭘﺴﺮش را ﺑﻪ ﻃﺮف ﺧﻮد ﻛﺸﻴﺪ و زﻳﺮ اﻻغ رﻓﺘﻨﺪ و آن را ﺑﻪ دوش‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺣﻤﻞ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻦ در زﻣﺎن ﺟﺤﺎ ﻣﻲﺑﻮدم و در آن وﻗﺖ او را ﻣﻲدﻳﺪم ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬ﻋﺰﻳـﺰ دﻟـﻢ!‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻜﻦ وﻟﻲ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺮدم ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻜﻦ؛ زﻳﺮا ﺑﻪ دﺳﺖآوردن رﺿﺎﻳﺖ ﻣـﺮدم‬
‫آرزوﻳﻲ دﺳﺖﻧﻴﺎﻓﺘﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻟــــﻮ ﻏــــﺎب ﻋــــﻨﻬﻢ ﺑــــﲔ ﺧــــﺎﻓﻴﺘﻲ ﻧﺴـــــﺮ‬ ‫وﻣــــﻦ اﻟــــﺬي ﻳﻨﺠــــﻮ ﻣــــﻦ اﻟﻨــــﺎس ﺳــــﺎﳌﺎ‬
‫»ﻫﻴﭽﻜﺴﻲ از زﺑﺎن ﻣﺮدم ﻧﺠﺎت ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ در ﻣﻴﺎن ﭘﺮﻫﺎي زﻳﺮﻳﻦ ﻋﻘـﺎب ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺧﻮدش را ﭘﻨﻬﺎن ﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻧﻈﺮ و دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮﻳﺶ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬آن را ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً ﺷﻤﺎ ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ازدواج ﻧﻤﻮدهاي ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﺑﺎ ﻓﻼﻧﻲ ازدواج ﻧﻜﺮدي و‬
‫اﺻﻼً ﭼﺮا ﺑﺎ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده وﺻﻠﺖ ﻛﺮدي؟‬
‫اﻧﮕﺎر ﺗﻮ در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﻓﺮﻳـﺎد ﺑﺰﻧـﻲ و ﺑﮕـﻮﻳﻲ‪ :‬ﺑـﺮادر ازدواج ﻛـﺮدم‪ ،‬ﺗﻤـﺎم‪،‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻤﺎم ﺷﺪ ﻛﺴﻲ از ﺷﻤﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﺨﻮاﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﺎﺷﻴﻨﺖ را ﻓﺮوﺧﺘﻪاي و ﻛﺴﻲ ﻣﻲآﻳﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻛﺎش ﻣـﺮا ﺑـﺎﺧﺒﺮ ﻣـﻲﺳـﺎﺧﺘﻲ‬
‫ﻓﻼﻧﻲ آن را ﺑﺎ ﻣﺒﻠﻎ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻲﺧﺮﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮادر! ﺑﺴﻪ! ﻣﺎﺷﻴﻦ را ﻓﺮوﺧﺖ ﺗﻤـﺎم ﺷـﺪ و ﻛـﺎر ﺑـﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬او را ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪاش ﻣﺸﻐﻮل ﻣﺪار‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪338‬‬

‫ﻃﻠــــــــــــﺐ اﻟﻌﺰﻟــــــــــــﺔ ﰲ رأس ﺟﺒــــــــــــﻞ‬ ‫ﻟــــــﻴﺲ ﳜﻠــــــﻮ اﳌــــــﺮء ﻣــــــﻦ ﺿــــــﺪ وﻟــــــﻮ‬
‫»ﻫﻴﭻ ﻓﺮدي از ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺧﺎﻟﻲ ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮﭼﻪ در داﻣﻨﻪ ﻛﻮﻫﻲ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ‪...‬‬
‫»ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻤﺎي ﺳﻠﻒ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻫﺮﻛﺴﻲ دﻳﻨﺶ را در ﻣﻌﺮض ﺧﺼﻮﻣﺖﻫﺎ و دﺷﻤﻨﻲﻫـﺎ‬
‫ﻗﺮار دﻫﺪ‪ ،‬زﻳﺎد ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
 ‫ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن‪ ...‬ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن‪ ...‬ﻟﺒﺨﻨﺪﺑﺰن‪ ...‬ﻟﺒﺨـ‪...‬‬

‫ﺳﺎلﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ او آﺷﻨﺎ ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬او ﻳﻜﻲ از ﻫﻤﻜﺎران ﻣﻦ ﻫﺴﺖ‪.‬‬

‫اﻣﺎ آﻳﺎ ﺑﺎور ﻣﻲﻛﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺗﺎ اﻣﺮوز ﻧﻤﻲداﻧﻢ آﻳﺎ از روزي ﻛﻪ دﻧﺪان در دﻫـﺎﻧﺶ روﻳﻴـﺪه‬
‫اﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟! ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻋﺒﻮس و ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و اﻧﮕﺎر ﻛﻪ اﮔﺮ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪاري از ﻋﻤﺮش‬
‫ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻳﺎ ﻣﺎﻟﺶ ﻛﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺮﻳﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﺠﻠﻲ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﺮ ﺑﺎر رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲﻛﺮد ﺑﺎ ﻣﻦ ﻟﺒﺨﻨﺪ‬
‫ﻣﻲزد‪.‬‬
‫ﻟﺒﺨﻨﺪ از ﺧﻮدش اﻧﻮاع و ﻣﺮاﺗﺒﻲ دارد‪:‬‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ‪ ،‬ﺧﻮﺷﺮوﻳﻲ و ﺑﺸﺎﺷﺖ داﺋﻢ و آن اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﻬﺮهات ﻫﻤﻮاره ﺷﺎد و ﺧﻨﺪان ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ اﮔﺮ ﻣﻌﻠﻢ ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺎه وارد ﻛﻼس ﺷﺪي ﺑﺎ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎ ﭼﻬﺮهاي ﺑﺸﺎش و ﺧﻨـﺪان‬
‫وارد ﺷﻮ‪.‬‬
‫ﺳﻮار ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﺷﺪي و در ﭘﻴﺎده رو راه ﻣﻲرﻓﺘﻲ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺳﻮي ﺗﻮ ﻣﻲﻧﮕﺮﻧـﺪ‬
‫ﺑﺸﺎش ﺑﺎش‪.‬‬
‫وارد ﺳﻮﭘﺮﻣﺎرﻛﺖ ﻳﺎ ﭘﻤﭗ ﺑﻨﺰﻳﻦ ﺷﺪي و ﭘﻮل را ﺑﻪ او ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻧﻤﻮدي ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن‪.‬‬
‫اﮔﺮ در ﺟﻠﺴﻪاي ﺑﻮدي و ﺷﺨﺼﻲ وارد ﺷﺪ و ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨـﺪ ﺳـﻼم ﮔﻔـﺖ و ﺑـﻪ اﻓـﺮاد‬
‫ﺣﺎﺿﺮ در ﻣﺠﻠﺲ ﮔﺬرا ﻧﮕﺎﻫﻲ اﻧﺪاﺧﺖ‪ ،‬ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن‪.‬‬
‫اﮔﺮ وارد ﺟﻤﻌﻲ ﺷﺪي و ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ‪ ،‬ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن و ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﺷﮕﺮﻓﻲ در ﻓﺮوﺑﺮدن و ﭘﺎﻳﻴﻦآوردن ﺧﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻚ و ﺗﺮدﻳﺪ دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛـﻪ ﭼﻴـﺰ دﻳﮕـﺮي‬
‫ﺑﺎ آن ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻧـﺪارد‪ .‬ﭘﻬﻠـﻮان ﻛﺴـﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺣﺘـﻲ در ﺳـﺨﺖﺗـﺮﻳﻦ ﻣﻮاﻗـﻊ ﻗـﺎدر ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻐﻠﻮبﺳﺎﺧﺘﻦ ﻋﻮاﻃﻒ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎﺷﺪ و ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰﻧﺪ‪.‬‬
‫روزي ﺣﻀﺮت اﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ ‪ ‬ﻫﻤﺮاه رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬راه ﻣـﻲرﻓـﺖ در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻳﻚ ﺟﺒﻪ ﻛﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪاش ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻠﻔﺖ و ﺧﺸﻦ ﺑﻮد ﺑﺮ ﺗﻦ داﺷﺖ‪ ،‬آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ‬
‫اﻋﺮاﺑﻲ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬آن اﻋﺮاﺑﻲ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬اﻓﺘﺎد و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑـﻪ او ﺑﺮﺳـﺪ ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪340‬‬

‫ﻧﺰدﻳﻚ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬آﻣﺪ و ﺑﻪ ﺷﺪت ﺟﺒﻪاش را ﻛﺸﻴﺪ و ﺟﺒﻪ ﺑﺎ ﺳـﺨﺘﻲ از ﮔـﺮدن وي ﻟﻴـﺰ‬
‫ﺧﻮرد‪.‬‬
‫اﻧﺲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻛﻨﺎره ﮔﺮدن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻢ دﻳﺪم ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺷـﺪت‬
‫ﻛﺸﻴﺪن‪ ،‬ﺟ‪‬ﺒ‪‬ﻪ ﺑﺮ ﮔﺮدن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻓﺮد ﺑﺎدﻳﻪﻧﺸﻴﻦ ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ؟!‬
‫آﻳﺎ ﺧﺎﻧﻪاش آﺗﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ و از او ﻛﻤﻚ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻳﻮرش ﺑﺮدﻧﺪ و او وﺣﺸﺖزده ﺷﺪه و ﺧﻮاﻫﺎن ﻛﻤـﻚ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﺸـﻨﻮ او‬
‫ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! )ﺑﺒﻴﻦ ﻧﮕﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ(‪.‬‬
‫اي ﻣﺤﻤﺪ! از ﻣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در اﺧﺘﻴﺎر ﺗﻮﺳﺖ دﺳﺘﻮر ﺑﺪه ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﺳﭙﺲ ﺧﻨﺪﻳﺪ و دﺳﺘﻮر داد ﺑﻪ او ﭼﻴﺰي ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﻮد و اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﺼﺮﻓﺎت و ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎ او را ﺗﻜﺎن ﻧﻤـﻲداد و‬
‫آﻧﺎن را ﻣﻮاﺧﺬه ﻧﻤﻲﻛﺮد و اﻋﺼﺎﺑﺶ ﺑﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺣﺮﻛﺎت ﺑﻲارزش ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﻤﻲرﻳﺨﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻮاﻧﮕﺮ و ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﻮد و ﺑﺮ اﻋﺼﺎﺑﺶ ﻛﻨﺘﺮل داﺷﺖ‪ .‬در ﺳﺨﺖﺗـﺮﻳﻦ ﺷـﺮاﻳﻂ‬
‫ﺧﻨﺪه رو ﺑﻮد و ﺑﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎمِ ﻛﺎرﻫﺎ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ آن را اﻧﺠـﺎم دﻫـﺪ‪ ،‬زﻳـﺮا ﭼـﻪ‬
‫ﻓﺎﻳﺪهاي داﺷﺖ اﮔﺮ ﺑﻪ آن ﺷﺨﺺ ﻓﺮد ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ ﻳﺎ او را ﻣﻲراﻧـﺪ! آﻳـﺎ زﺧـﻢ ﮔـﺮدﻧﺶ‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻲادﺑﻲ آن ﻓﺮد اﺻﻼح ﻣﻲﺷﺪ! ﻫﺮﮔﺰ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﭼﻴﺰي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﺒﺮ و ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻣﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺧﺸﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ و ﺑﻪ ﺟﻮش ﻣﻲآﻳﻴﻢ و درﻣﺎن آنﻫﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎ آنﻫﺎ را ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ‪ ،‬آراﻣﻲ‪ ،‬ﻟﺒﺨﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺴﻦ ﻇﻦ‪ ،‬ﻓﺮوﺑﺮدن ﺧﺸﻢ‬
‫و ﺑﻪ دﺳﺖآوردن ﻣﺮدم ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ و درﻣﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻚ‬‫اﻟﺸ ِﺪﻳﺪُ ا ﱠﻟ ِﺬي َﻳ ْﻤﻠِ ُ‬
‫ﺎﻟﴫ َﻋ ِﺔ‪َ ,‬و َﻟﻜِ ﱠﻦ ﱠ‬ ‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭼﻪ زﻳﺒﺎ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪َ » :‬ﻟﻴﺲ ﱠ ِ‬
‫اﻟﺸﺪﻳﺪُ ﺑِ ﱡ َ‬ ‫ْ َ‬
‫ﺐ«‪.‬‬‫اﻟﺸ ِﺪﻳﺪُ ا ﱠﻟ ِﺬي َﻳ ْﻤﻠِ ُﻚ َﻧ ْﻔ َﺴ ُﻪ ِﻋﻨْﺪَ اﻟﻐ ََﻀ ِ‬
‫ﺎﻟﴫ َﻋ ِﺔ‪ ,‬إِﻧ َﱠﲈ ﱠ‬ ‫ﺐ« ‪َ » ,‬ﻟﻴﺲ ﱠ ِ‬
‫اﻟﺸﺪﻳﺪُ ﺑِ ﱡ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َﻧ ْﻔ َﺴ ُﻪ ِﻋﻨْﺪَ اﻟﻐ ََﻀ ِ‬
 ‫‪341‬‬ ‫ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن‪ ...‬ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن‪ ...‬ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن‪ ...‬ﻟﺒﺨـ‪...‬‬

‫»ﭘﻬﻠﻮان ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﻣﻴﺪان ﻧﺒﺮد ﻏﻠﺒﻪ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﭘﻬﻠﻮان ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﺧﺸﻢ ﺧﻮدش را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺰرﮔﻮار ‪ ‬ﻣﺮدم را ﺑﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪ و ﺧﻮﺷﺮوﻳﻲ ﺟﺬب ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫از ﻏﺰوه ﺧﻴﺒﺮ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ و در اﺛﻨﺎي ﻧﺒﺮد در ﻳﻜﻲ از ﻗﻠﻌﻪﻫـﺎي ﻳﻬـﻮد ﻣﺸـﻜﻲ ﻛـﻪ ﭘـﺮ از‬
‫روﻏﻦ ﺑﻮد اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﻔﻀﻞ ‪ ‬آن را ﭘﻴﺪا ﻛﺮد و ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﺮ‬
‫ﭘﻬﻠﻮﻳﺶ آن را ﺣﻤﻞ ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ ﻧﺰد ﺳﻮاري و دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﺟﻤﻊآوري و ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻣﻮال ﻏﻨﺎﻳﻢ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ او ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤـﻮد و ﻣﺸـﻚ‬
‫را ﻛﺸﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳـﻦ را ﺑﻴـﺎور ﺗـﺎ آن را در ﻣﻴـﺎن ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن ﺗﻘﺴـﻴﻢ ﻛﻨـﻴﻢ‪ .‬ﻋﺒـﺪاﷲ ﺑـﺎ او‬
‫درآوﻳﺨﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا! ﻣﻨ‪Ĥ‬ن را ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﻤﻲدﻫﻢ؛ زﻳﺮا ﻣﻦ آن را درﻳﺎﻓـﺖ ﻧﻤـﻮدهام‪ .‬آن‬
‫ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ و آن دو در ﻣﻮرد ﻣﺸﻚ ﺑﻪ ﻛﺸﻤﻜﺶ اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬از ﻛﻨـﺎر‬
‫آنﻫﺎ ﮔﺬﺷﺖ و آنﻫﺎ را دﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺸﻚ در ﻛﺸﻤﻜﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻟﺒﺨﻨﺪ زد و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﺟﻤﻊآوري اﻣﻮال ﻏﻨﻴﻤﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺪر ﻧﺪاﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬رﻫﺎﻳﺶ ﻛﻦ‪ ،‬آﻧﮕﺎه او ﻣﺸﻚ را در دﺳﺖ ﻋﺒﺪاﷲ رﻫﺎ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ ﻣﺸﻚ را ﺑﺮداﺷﺖ و ﻧﺰد ﻛﺎروان و دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﺑﺮد و آنﻫﺎ از روﻏﻦ آن ﺧﻮردﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن‪ :‬ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺗﻮ ﺑﻪ روي ﺑﺮادرت ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗﺪوه‪...‬‬
‫»ﻫﻴﭽﮕﺎه ﻣﺮا ﻧﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺮ ﻟﺒﺎﻧﺶ ﺑﻮد«)‪.(1‬‬

‫‪ -1‬ﺳﺨﻦ ﺟﺮﻳﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﺠﻠﻲ در ﻣﻮرد آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬اﺳﺖ‪) .‬ﻣﺘﺮﺟﻢ(‬

 ‫ﺧﻂﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ‬

‫از داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻣﻦ و ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻜﻮﻳﻦ و ﺳـﺎﺧﺘﺎر رواﺑـﻂ ﺑـﻴﻦ‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺧﻮﻧﺶ ﻣﻘﺪاري ﺑﺮ آنﻫﺎ ﻣﻠﻮلآور ﺑﻮد‪.‬‬
‫روزي ﻧﺰد ﻣﻦ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﺎب دﻛﺘﺮ! دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﻫﻤﻮاره ﺑﺮ ﻣﻦ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ اﻧﺪ و ﺗﺤﻤﻞ‬
‫ﺷﻮﺧﻲﻫﺎي ﻣﺮا ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ در دﻟﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎﻛﺖﺑﻮدﻧﺖ ﺗﻮ را ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺗﻮ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻢ؟! ﺑﻮﻳﮋه زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺧﻮدت را ﺳﺒﻚ ﻧﻤﻮده و‬
‫ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﻛﻨﻲ!‬
‫از او ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﭼﺮا آنﻫﺎ ﺗﺤﻤﻞ ﺷﻮﺧﻲﻫﺎﻳﺖ را ﻧﺪارﻧﺪ؟ ﻳﻚ ﻣﺜـﺎل ﺑـﺮاﻳﻢ ﺑـﺰن‪ .‬ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﻳﻜﻲ ﻋﻄﺴﻪ زد و ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﺪا ﺗﻮ را ﻟﻌﻨﺖ ﻛﻨﺪ )ﺳﭙﺲ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪم( وﻗﺘﻲ او ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ‬
‫ﺷﺪ ﻣﻦ ﺟﻤﻠﻪام را اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻤـﻮدم‪ :‬اي ﺷـﻴﻄﺎن‪ ،‬و ﺧـﺪا ﺑـﺮ ﺗـﻮ رﺣـﻢ ﻛﻨـﺪ ﻓﻼﻧـﻲ‬
‫)ﻳﺮﺣﻤﻚ اﷲ ﻳﺎ ﻓﻼن!‬
‫آه ﭼﻪ ﻗﺪر ﺷﻮﺧﻲﻫﺎﻳﺶ ﺑﻲﻣﺰه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﻴﭽـﺎره ﺑـﺎ اﻳـﻦ ﺷـﻮﺧﻲﻫـﺎﻳﺶ ﻓﻜـﺮ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‬
‫ﺳﺒﻚﺧﻮن اﺳﺖ!‬
‫ﻣﺮدم ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺷﻮﺧﻲﻫﺎ و ﻣﺰاحﻫﺎي ﺗﻮ را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺧﻂﻫﺎي ﻗﺮﻣـﺰي وﺟـﻮد‬
‫دارد ﻛﻪ دوﺳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ از آﻧﺠﺎ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤـﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻـﺎً در ﺟﻠـﻮ دﻳﮕـﺮان‪ .‬ﺑﺮﺧـﻲ ﻣـﺮدم‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻣﻮر را رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺷﻤﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺮ ﻧﻴﺎزﻫﺎﻳﺸـﺎن ﻧﻴـﺰ ﺗﺠـﺎوز‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺷﺨﺼﻲ – ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻋﺎدت دارﻧﺪ – ﻣﻮﺑﺎﻳﻠﺖ را ﺑﺮﻣﻲدارد و ﺑﻪ ﻫﺮﺟﺎ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ زﻧﮓ ﻣﻲزﻧﺪ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﻣﻮﺑﺎﻳـﻞ ﺷﺨﺼـﻲ ﺷـﻤﺎ ﺑـﻪ اﻓـﺮادي ﻛـﻪ ﺗـﻮ ﻧﻤـﻲﺧـﻮاﻫﻲ‬
‫ﺷﻤﺎرهات را ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﭘﻴﺎم ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ ﺑﺪون اﺟﺎزه ﻣﺎﺷﻴﻨﺖ را ﺑﺮﻣﻲدارد ﻳﺎ ﺗﻮ را در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫـﺪ ﺗـﺎ ﺷـﻤﺎ ﻧﺎﺧﻮاﺳـﺘﻪ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻨﺖ را در اﺧﺘﻴﺎر او ﺑﮕﺬاري‪.‬‬
 ‫‪343‬‬ ‫ﺧﻂﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ‬

‫ﻳﺎ ﺟﻤﻌﻲ از داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن را ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ در ﻳﻚ واﺣﺪ آﭘﺎرﺗﻤﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻳﻜﻲ ﺑﻠﻨـﺪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺮود‪ ،‬ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﻟﺘﻮﻳﺶ را ﻓﻼﻧﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪه و ﻛﻔـﺶﻫـﺎﻳﺶ در ﭘـﺎي‬
‫ﻓﻼﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ!‬
‫ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﺗﺠﺎوزﻧﻤﻮدن ﺧﻄـﻮط ﻗﺮﻣـﺰ اﻳﻨﺴـﺖ ﻛـﻪ ﺗـﻮ ﻣـﻲﺑﻴﻨـﻲ ﺑﻌﻀـﻲ از ﻣـﺮدم‬
‫دوﺳﺘﺎنﺷﺎن را ﺑﺎ ﻳﻚ ﺷﻮﺧﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﻳﺎ ﻳﻚ ﺳﻮال ﺳﺨﺖ در ﻳـﻚ ﻣﺠﻠـﺲ ﻋﻤـﻮﻣﻲ در‬
‫ﺗﻨﮕﻨﺎ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬آن ﺷﺨﺺ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﻣﺤﺒﺖ و دوﺳﺘﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑـﺎز‬
‫ﻫﻢ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ و ﺧﺸﻢ ﺑﻪ او دﺳﺖ ﻣﻲدﻫـﺪ و ﺧﻮﺷـﺤﺎل ﻣـﻲﺷـﻮد و ﻧﺎراﺣـﺖ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﻏﺰوه ﺗﺒﻮك ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺪﻳﻨﻪ رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺎه »ﻋﺮوه‬
‫ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد ﺛﻘﻔﻲ« ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﺮدار ﺟﻠﻴﻞ اﻟﻘﺪر ﺑﻮد و در ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﺶ »ﺑﻨﻲ ﺛﻘﻴـﻒ« ﺟﺎﻳﮕـﺎه و‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﻠﻨﺪي داﺷﺖ‪ ،‬ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬وارد ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺷﻮد ﺑﺎ آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬دﻳـﺪار‬
‫ﻧﻤﻮد و اﺳﻼم آورد و از رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻧﺰد ﻗﻮﻣﺶ ﺑﺎزﮔﺮدد و آنﻫـﺎ را‬
‫ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم دﻋﻮت دﻫﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮاﻳﺶ ﻧﮕﺮان ﺷﺪ ﻛﻪ ﻗﻮﻣﺶ او را ﻣـﻮرد ﺷـﻜﻨﺠﻪ ﻗـﺮار ﻧﺪﻫﻨـﺪ و ﺑـﻪ او‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬آنﻫﺎ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﻣﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫و آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺛﻘﻴﻒ ﻗﻮﻣﻲ ﻣﺘﻜﺒﺮ و ﺣﻖﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﻧـﺪ و در ﺑﺮﺧـﻮرد‪،‬‬
‫ﻣﺰاﺟﻲ ﺗﻨﺪ و ﺧﺸﻦ دارﻧﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ رﺋﻴﺲ و ﺳﺮدار آنﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻋﺮوه ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﻦ در ﻧﺰد آنﻫﺎ از دﺧﺘﺮان و ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﺸﺎن ﻣﺤﺒـﻮبﺗـﺮ‬
‫ﻫﺴﺘﻢ و ﻋﺮوه در ﻧﺰد آنﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺒﻮب ﺑﻮد و از ﻓﺮﻣﺎﻧﺶ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻋﺮوه ﻧﺰد آنﻫﺎ رﻓﺖ و آﻧﺎن را ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم دﻋﻮت داد ﺑﻪ اﻣﻴﺪ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺑﺰرﮔﻲ ﻛﻪ ﻧﺰد آنﻫﺎ داﺷﺖ از او ﺳﺮﭘﻴﭽﻲ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻗﻮﻣﺶ رﺳﻴﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻜﺎن ﻣﺮﺗﻔﻌﻲ ﺑﺎﻻ رﻓﺖ و ﻫﻤﮕـﻲ را ﺻـﺪا زد و‬
‫آﻧﮕﺎه ﻫﻤﮕﻲ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻧﺪ و در واﻗﻊ او ﺳﺮدار آنﻫﺎ ﺑﻮد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪344‬‬

‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮي اﺳﻼم دﻋﻮت ﻧﻤﻮد و ﺑﺮاي آﻧﺎن اﺳﻼﻣﺶ را آﺷﻜﺎر ﻧﻤﻮد‬
‫ﻮل اﻟ ﱠﻠـ ِﻪ«‪.‬‬ ‫و ﺑﺎر ﺑﺎر ﻣﻲﮔﻔﺖ‪َ » :‬أ ْﺷ َﻬﺪُ َأ ْن ﻻَ إِ َﻟ َﻪ إِ ﱠﻻ اﻟ ﱠﻠـ ُﻪ َو َأ ْﺷ َﻬﺪُ َأ ﱠن ُ َ‬
‫ﳏ ﱠﻤﺪً ا َر ُﺳ ُ‬
‫وﻗﺘﻲ آنﻫﺎ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻋﺮوه را ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻳﺎد زدﻧﺪ و ﺑﺮآﺷﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺧﺪاﻳﺎنﺷﺎن را رﻫﺎ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ! ﻟﺬا از ﻫﺮ ﻃﺮف ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ ﺗﻴﺮ ﺷﻠﻴﻚ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ او ﺑﻲﻫﻮش ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﻓﺘﺎد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﻤﻮزادﮔﺎﻧﺶ ﻧﺰد او آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ او ﺑﺎ ﻣﺮگ دﺳـﺖ و ﭘﻨﺠـﻪ ﻧـﺮم‬
‫ﻣﻲﻛﺮد ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اي ﻋﺮوه! ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ در ﻣﻮرد ﺧﻮﻧﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻳﻌﻨﻲ آﻳﺎ اﻧﺘﻘﺎم ﺗﻮ را ﺑﮕﻴـﺮﻳﻢ و‬
‫در ﻋﻮض اﻓﺮادي را ﺑﻜﺸﻴﻢ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻛﺮاﻣﺘﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺮا ﺑﺎ آن ﮔﺮاﻣﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﺷﻬﺎدﺗﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧـﺪ‬
‫ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻘﺪر ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﺑﺮاﻳﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﮕـﺮ آﻧﭽـﻪ ﺑـﺮاي ﺷـﻬﻴﺪاﻧﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺟﻬﺎد ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻦ ﻛﺴﻲ را ﻧﻜﺸﻴﺪ و ﺑﺮاﻳﻢ از ﻛﺴﻲ اﻧﺘﻘﺎم‬
‫ﻧﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫رواﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺧﺒﺮ ﻗﺘﻞ وي ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻣﺜـﺎل او‬
‫در ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﺶ ﻣﺜﺎل ﺻﺎﺣﺐ »ﻳﺎﺳﻴﻦ« در ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﺶ اﺳﺖ)‪ .(1‬ﺧﺪا از او راﺿﻲ ﺑﺎد‪.‬‬
‫ﭘﺲ آﮔﺎه ﺑﺎش‪.‬‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﻣﻘﺮب ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬اﻣﺎ آنﻫﺎ داراي اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﺧﻼل‬
‫ﺷﻮﺧﻲﻫﺎ و ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎ آنﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮ آﻧﺎن زﻳﺎد ﺟﺮأت ﭘﻴﺪا ﻧﻜﻦ و ﺧﻮدت را از ﺧﻂ ﻗﺮﻣﺰ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر دور ﻧﮕﻪ دار‪.‬‬
‫آنﻫﺎ را ﺟﺮﻳﻪدار ﻧﻜﻦ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺗﻮ در دلﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ‬
‫ﺑﺮادر و ﭘﺴﺮ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻣﺘﺶ را از اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﺘﻨﺒﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ و از ﺗﺮﺳﺎﻧﺪن ﻣﻮﻣﻦ‬
‫ﻧﻬﻲ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫روزي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻫﻤﺮاه اﺻﺤﺎﺑﺶ راه ﻣﻲرﻓﺖ و ﻫﺮﻛﺪام از آنﻫﺎ اﺳﺒﺎب و ﻛﺎﻻﻳﺶ‬
‫را از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬اﺳﻠﺤﻪ‪ ،‬رﺧﺘﺨﻮاب و ﻏﺬا ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺖ و از آن‬

‫‪ -1‬ﻣﻨﻈﻮر از ﺻﺎﺣﺐ ﻳﺎﺳﻴﻦ داﺳﺘﺎن ﺣﺒﻴﺐ ﻧﺠﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﻮره ﻳﺎﺳﻴﻦ از او ﻳﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪345‬‬ ‫ﺧﻂﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ‬

‫ﻃﺮف دوﺳﺘﺶ آﻣﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻮﺧﻲ رﻳﺴﻤﺎن او را ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ آن ﺷﺨﺺ از ﺧـﻮاب‬
‫ﺑﻴﺪار ﺷﺪ دﻳﺪ‪ ،‬ﻛﺎﻻﻫﺎﻳﺶ ﻧﺎﻗﺺ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﻧﮕﺮان ﺷﺪ و در ﺗﻼش آن ﺷـﺪ‪ .‬آﻧﮕـﺎه رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫ﺣﻼل ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮاي ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن را ﺑﺘﺮﺳﺎﻧﺪ)‪.(1‬‬
‫در ﻳﻚ روز اﺻﺤﺎب ﻫﻤﺮاه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺮي راه ﻣـﻲرﻓﺘﻨـﺪ و ﺷﺨﺼـﻲ ﺳـﻮار ﺑـﺮ‬
‫ﺷﺘﺮش ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺖ‪ ،‬دوﺳﺘﺶ در ﺣﺎﻟﺖ ﻏﻔﻠﺖ وي ﻳﻚ ﺗﻴﺮ از ﺗﻴﺮدان وي ﺑﺮداﺷـﺖ‪ ،‬آن‬
‫ﺷﺨﺺ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ اﺳﻠﺤﻪاش ﺑـﺎزي ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬـﺎن در ﺣﺎﻟـﺖ اﺿـﻄﺮاب و‬
‫ﻧﮕﺮاﻧﻲ از ﺧﻮاب ﭘﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن ﺣﻼل ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن را ﺑﺘﺮﺳﺎﻧﺪ)‪.(2‬‬
‫ﻣﺜﺎل دﻳﮕﺮي اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺷﻮﺧﻲ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﮔﻤـﺎن ﻣـﻲﺑـﺮد ﻛـﻪ ﺗـﻮ را ﺷـﺎدﻣﺎن‬
‫ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ زﻳﺎن ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ و ﻗﻠﺒﺖ را از ﺗﺸﻮﻳﺶ و ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﭘﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﺷﻴﻨﺖ را در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ روﺷﻦ اﺳﺖ و دم ﻳﻚ ﺳﻮﭘﺮﻣﺎرﻛﺖ ﭘﺎرك ﺷﺪه‪،‬‬
‫دوﺳﺘﺖ از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻣﻲآﻳﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷـﻮﺧﻲ ﺳـﻮار آن ﺷـﺪه و آن را در ﺟـﺎﻳﻲ دور‬
‫ﻣﻲﺑﺮد و ﭘﺎرك ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﺗﻮ ﭼﻨﻴﻦ واﻧﻤﻮد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ آن را دزدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﻮاﻗﻊ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ دوﺳﺖﺗﺎن ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﺠﺎﻣﻠﻪ ﻧﻤﻮده و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺷﻮﺧﻲ ﺗﺮﺳﻨﺎك ﻛﻪ ﺑـﺎ او‬
‫اﻧﺠﺎم دادهاﻳﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺧﻨﺪد‪ ،‬اﻣﺎ در واﻗﻊ او دردﻣﻨﺪ و دلﻧﮕﺮان اﺳﺖ‪.‬‬
‫ـــــــــــﺮه ﻳﺘــــــــــــﺎوه‬
‫ّ‬ ‫وﻓــــــــــــﺆاده ﻣــــــــــــﻦ ﺣـ‬ ‫وﻟــــــــﺮﺑﲈ ﺻــــــــﱪ اﳊﻠــــــــﻴﻢ ﻋــــــــﲆ اﻷذى‬
‫ﺣـــــــــــﺬر اﻟﻜـــــــــــﻼم وإﻧـــــــــــﻪ ﳌﻔـــــــــــﻮه‬ ‫وﻟـــــــــﺮﺑﲈ ﺷـــــــــﻜﻞ اﳊﻠـــــــــﻴﻢ ﻟﺴـــــــــﺎﻧﻪ‬
‫»ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنِ ﺷﻜﻴﺒﺎ ﺑﺮ آزار و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺻﺒﺮ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ ﺣـﺎل آن ﻛـﻪ ﻗﻠـﺒﺶ از‬
‫ﺷﺪت ﮔﺮﻣﺎي آن دردﻣﻨﺪ ﺷﺪه و آه ﻣﻲﻛﺸﺪ«‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺑﻮداوود ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻃﺒﺮاﻧﻲ و دﻳﮕﺮان آن را رواﻳﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪346‬‬

‫»و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻓﺮد ﺑﺮدﺑﺎر ﺑﺮاي ﺑﺎزآﻣﺪن از ﺳﺨﻦ زﺑﺎﻧﺶ را ﻣﻲﭘﻴﭽﺎﻧﺪ ﺣﺎل آن ﻛﻪ او ﺳـﺨﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ«‪.‬‬
‫وﺟﻬﻪ ﻧﻈﺮ‪...‬‬
‫»ﻫﺮﭼﻪ از ﺣﺪش ﺑﮕﺬرد ﺑﻪ ﺿﺮرش ﻋﻮض ﻣﻲﺷﻮد و ﭼﻪﻗﺪر از ﺷﻮﺧﻲﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﺎدﻟﻪ‬
‫و ﺟﻨﮓ ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﻨﺪ«‪.‬‬
 ‫رازداري‬

‫ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻣﺸﻬﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ »ﻫﺮ رازي از دو ﺗﺠﺎوز ﻛﺮد‪ ،‬ﻓﺎش ﻣﻲﮔﺮدد«‪.‬‬
‫ﻟﻄﻴﻔﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻛﺴﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﻣﻨﻈﻮر از دو ﻧﻔـﺮ ﻛﻴﺴـﺖ؟ آﻧﮕـﺎه وي ﺑـﻪ دو ﻟـﺐ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ دو!!‬
‫ﻣﺪت ﺑﻴﺶ از ﺳﻲ و ﭘﻨﺞ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ ﺑﻨـﺪه ﮔﺬﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ‪ ،‬ﻳـﺎد ﻧـﺪارم ﻛـﻪ رازي را در‬
‫ﮔﻮش ﻛﺴﻲ ﻧﺠﻮا ﻛﻨﻢ و ﺳﭙﺲ او را اﻣﻴﻦ و ﺻﺎﺣﺐ ﺳﺮ ﺧﻮﻳﺶ داﻧﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻣﮕـﺮ اﻳـﻦ ﻛـﻪ او‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﻐﻠﻈﻪ ﻳﺎد ﻧﻤﻮد ﻛﻪ راز ﻣﻦ در ﭼﺎه ﺑﺪون زﻣﻴﻦ ﻧﻬﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻳﺎدم ﻧﻴﺴـﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ از راز ﻣﻦ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ ﻣﻦ ﻧﻤـﻲﺗـﻮاﻧﻢ آن‬
‫را ﻣﺨﻔﻲ ﻧﮕﻪ دارم‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ رازت را در ﻣﻴﺎن ﺑﮕﺬاري دﺳﺘﺶ را ﺑﻪ ﺳﻴﻨﻪاش ﻣﻲزﻧﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! اﮔﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ را در دﺳﺖ راﺳﺖ ﻣـﻦ ﺑﮕﺬارﻧـﺪ و ﻣـﺎه را در دﺳـﺖ ﭼـﭙﻢ ﻳـﺎ‬
‫ﺷﻤﺸﻴﺮ را ﺑﺮ ﮔﺮدن ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﺮﮔﺰ راز ﺷﻤﺎ را ﻓﺎش ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻛﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﻮدي و ﻣﻄﻤﺌﻦ ﮔﺸﺘﻲ و رازت را ﺑﺎ او در ﻣﻴـﺎن‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻲ و دو ﺗﺎ ﺳﻪ ﻣﺎه ﺻﺒﺮ ﻧﻤﻮدي‪ ،‬آﻧﮕﺎه او از آن راز در ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ راز ﺷﻤﺎ دﻫﻦ ﺑﻪ دﻫﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﺷﺘﺒﺎه‬
‫از ﺷﻤﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ از دو ﻟﺒﺖ ﺗﺠﺎوز ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺮدم را از آﻧﭽﻪ ﺗﻮان آن را ﻧﺪارﻧﺪ ﻣﻜﻠﻒ ﻧﮕﺮدان‪.‬‬
‫ﻓﺼـــــﺪر اﻟـــــﺬي ﻳﺴـــــﺘﻮدع اﻟﺴــــــ ّﺮ أﺿـــــﻴﻖ‬ ‫إذا ﺿـــــﺎق ﺻـــــﺪر اﳌـــــﺮء ﻋـــــﻦ ﴎ ﻧﻔﺴـــــﻪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ »ﻫﺮﮔﺎه ﺳﻴﻨﻪي اﻧﺴﺎن از راز ﺧﻮدش ﺗﻨﮓ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘـﺲ ﺳـﻴﻨﻪ ﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ راز ﺑـﻪ او‬
‫ﺳﭙﺮده ﻣﻲﺷﻮد ﺗﻨﮓﺗﺮ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدهام و آنﻫﺎ را ﻧﻴﺰ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪام‪ .‬ﻣﺸﻜﻞ اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺗـﻮ‬
‫ﻧﺰد آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺸﻮرت ﻣﻲآﻳﻲ و آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﺸـﻮرت ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ و ﺳـﭙﺲ رازت را‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪348‬‬

‫ﻓﺎش ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ از ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﻣﻲاﻓﺘﻨﺪ و از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺒﻐﻮضﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫـﺎ ﻧـﺰد ﺗـﻮ‬
‫ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰﺗﺮﻳﻦ رﺧﺪادﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ‪:‬‬

‫ﻗﺒﻞ از ﻣﻌﺮﻛﻪ ﺑﺪر‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﺒﺮ رﺳـﻴﺪ ﻛـﻪ ﻗﺎﻓﻠـﻪي ﻗـﺮﻳﺶ از ﺷـﺎم در‬
‫ﺣﺮﻛﺖ اﺳﺖ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ آن ﻧﺒﺮد ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي آنﻫﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻛـﺮد‬
‫وﻗﺘﻲ رﻫﺒﺮ ﻛﺎروان »اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن« از ﻗﺼﺪ آنﻫﺎ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺮدي ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺿﻤﻀﻢ ﺑﻦ ﻋﻤـﺮو‬
‫ﻏﻔﺎري« را ﻛﺮاﻳﻪ ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮو و ﻗﺮﻳﺶ را از اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎز‪» .‬ﺿﻤﻀﻢ« ﺑـﺎ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻜﻪ رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ روز ﻧﻴﺎز داﺷﺖ ﺗﺎ او ﺑﻪ ﻣﻜﻪ ﺑﺮﺳﺪ و اﻫﻞ ﻣﻜﻪ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﻲﺧﺒﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﺒﻲ‬
‫»ﻋﺎﺗﻜﻪ« دﺧﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ ﺧﻮاﺑﻲ دﻳﺪ ﻛﻪ او را ﺑﻪ وﺣﺸﺖ اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﺻﺒﺢ آن روز ﻗﺎﺻـﺪي‬
‫ﻧﺰد ﺑﺮادرش »ﻋﺒﺎس ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ« ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮادر! ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ دﻳﺸـﺐ‬
‫ﺧﻮاﺑﻲ دﻳﺪم ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ وﺣﺸﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬و از ﺟﺎﻧﺐ اﻳﻦ ﺧﻮاب ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ ﺑـﺮ ﻗـﻮم‬
‫ﺗﻮ ﺑﻼ و ﻣﺼﻴﺒﺘﻲ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺳﺨﻦ ﻣﺮا ﻧﺰد ﺧﻮد ﻣﺨﻔﻲ ﻧﮕﻪ دار و آن را ﺑـﺎ ﻛﺴـﻲ در ﻣﻴـﺎن‬
‫ﻧﮕﺬار‪ ،‬ﻋﺒﺎس ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮب اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻪ ﺧﻮاﺑﻲ دﻳﺪهاي؟ ﻋﺎﺗﻜﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﺮدي دﻳـﺪم‬
‫ﻛﻪ ﺳﻮار ﺑﺮ ﺷﺘﺮ ﺑﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ در »وادي اﺑﻄﺢ« اﻳﺴﺘﺎد و اﻧﮕﺎر ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬آﮔﺎه‬
‫ﺑﺎﺷﻴﺪ اي روﻧﺪﮔﺎن! ﻗﺮﻳﺐ ﺳﻪ روز دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻛﺸﺘﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺧﻮد ﻣﻲروﻳﺪ!‬
‫ﻋﺎﺗﻜﻪ در اداﻣﻪ اﻓﺰود‪ :‬ﻣﻦ ﻣﺮدم را ﻣﻲدﻳﺪم ﻛﻪ ﻧﺰد او ﮔﺮد آﻣﺪﻧﺪ و ﺳـﭙﺲ رﻓـﺖ و وارد‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪ و ﻣﺮدم ﺑﻪ دﻧﺒﺎل او رﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻛﻪ ﻣﺮدم در ﭘﻴﺮاﻣﻮن او ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺘﺮش او‬
‫را ﺑﺎﻻي ﻛﻌﺒﻪ ﺑﺮد‪ .‬ﺑﺎز ﻣﺎﻧﻨﺪ اول ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬آﮔﺎه ﺑﺎﺷﻴﺪ! اي روﻧﺪﮔﺎن! ﻗﺮﻳـﺐ ﺳـﻪ روز دﻳﮕـﺮ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺸﺘﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺧﻮد ﻣﻲروﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺷﺘﺮش او را ﺑﺎﻻي ﻛﻮه »اﺑﻮﻗﺒﻴﺲ« ﺑﺮد و ﺑـﺎز او ﻓﺮﻳـﺎد ﺑـﺮآورد‪ :‬آﮔـﺎه ﺑﺎﺷـﻴﺪ! اي‬
‫روﻧﺪﮔﺎن! ﻗﺮﻳﺐ ﺳﻪ روز دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻛﺸﺘﺎرﮔﺎهﻫﺎﻳﺘﺎن ﻣﻲروﻳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﭘﺎره ﺳـﻨﮕﻲ ﺑﺮداﺷـﺖ و‬
‫آن را از ﺑﺎﻻي ﻛﻮه ﭘﺮت ﻛﺮد و آن ﺳﻨﮓ از ﺑﺎﻻي ﻛﻮه ﻣﻲﻏﻠﻄﻴﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛـﻪ ﺑـﻪ داﻣﻨـﻪ ﻛـﻮه‬
 ‫‪349‬‬ ‫رازداري‬

‫رﺳﻴﺪ‪ ،‬و ﺗﻜﻪ ﭘﺎره ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ درآﻣﺪ و در ﺗﻤﺎم ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺗﻜـﻪاي‬
‫از اﻳﻦ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهﻫﺎ داﺧﻞ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎس از اﻳﻦ ﺧﻮاب ﺑﺮآﺷﻔﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ اﻳﻦ ﺧﻮاب ﺷﺮّ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا اﻳﻦ راز ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﻮد و ﺑﻼ و ﻣﺼﻴﺒﺘﻲ داﻣﻨﮕﻴـﺮ او ﺷـﻮد‪ ،‬ﻟـﺬا آن را‬
‫ﻣﺨﻔﻲ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﺧﻮاب را ﻣﺨﻔﻲ ﻧﮕﻪ دار و آن را ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻜﻦ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻋﺒﺎس در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻏﻤﮕﻴﻦ ﺑﻮد و ذﻫﻨﺶ ﺑﻪ اﻳـﻦ ﺧـﻮاب ﻣﺸـﻐﻮل ﺑـﻮد‪ ،‬از ﺧﺎﻧـﻪ‬
‫ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و در راه ﺑﺎ »وﻟﻴﺪ ﺑﻦ ﻋﺘﺒﻪ« ﻛﻪ دوﺳﺖ او ﺑﻮد‪ ،‬دﻳﺪار ﻛـﺮد و ﺧـﻮاب را ﺑـﺎ او در‬
‫ﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬آن را ﻣﺨﻔﻲ ﻧﮕﻪ دار و ﻛﺴﻲ را از آن ﺑﺎﺧﺒﺮ ﻧﮕﺮدان‪ .‬ﺑـﺎز وﻟﻴـﺪ‬
‫رﻓﺖ و ﺑﺎ ﭘﺴﺮش ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮد و ﺧﻮاب را ﺑﺎ او در ﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﻣﺪﺗﻲ ﻧﮕﺬﺷـﺘﻪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫»ﻋﺘﺒﻪ« اﻳﻦ ﺧﻮاب را ﺑﺎ دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮد و اﻳﻦ ﺧﻮاب در ﻣﻴﺎن اﻫﻞ ﻣﻜﻪ اﻓﺸﺎ ﮔﺮدﻳﺪ‬
‫و ﻣﺮدم آن را دﻫﻦ ﺑﻪ دﻫﻦ ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻗﺮﻳﺶ آن را در ﻣﺠﺎﻟﺲ ﺧﻮﻳﺶ ﺑـﺎزﮔﻮ‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ وﻗﺖ ﻧﻴﻤﺮوز ﻋﺒﺎس ﺧﺎرج ﺷﺪ ﺗﺎ دور ﻛﻌﺒﻪ ﻃﻮاف ﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ ﻧﺎﮔﻬـﺎن ﻣﺘﻮﺟـﻪ ﮔﺮدﻳـﺪ‬
‫اﺑﻮﺟﻬﻞ در زﻳﺮ ﺳﺎﻳﻪ ﻛﻌﺒﻪ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻲ از ﻗـﺮﻳﺶ ﻧﺸﺴـﺘﻪ و ﺑـﺎﻫﻢ ﺧـﻮاب ﻋﺎﺗﻜـﻪ را ﻣـﺬاﻛﺮه‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ اﺑﻮﺟﻬﻞ ﻋﺒﺎس را دﻳﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ! ﻫﺮﮔﺎه از ﻃﻮاف ﻓﺎرغ ﺷﺪي ﻧﺰد ﻣﺎ ﺑﻴﺎ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎس در ﺷﮕﻔﺖ درآﻣﺪ ﻛﻪ اﺑﻮﺟﻬﻞ از او ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻌﻴﺪ ﻣﻲداﻧﺴـﺖ ﻛـﻪ از او‬
‫در ﻣﻮرد ﺧﻮاب ﻋﺎﺗﻜﻪ ﺑﭙﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎس از ﻃﻮاف ﻓﺎرغ ﺷﺪ واﻧﮕﻬﻲ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ اﺑﻮﺟﻬﻞ آﻣﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻋﺒﺎس ﻧﺰد آنﻫﺎ آﻣـﺪ و‬
‫در ﻣﺠﻠﺲ آﻧﺎن ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬اﺑﻮﺟﻬﻞ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻓﺮزﻧﺪ ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ! از ﭼﻪ ﻣﻮﻗﻊ اﺳﺖ ﻛـﻪ‬
‫اﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و ﻏﻴﺐﮔﻮي زن در ﻣﻴﺎن ﺷﻤﺎ ﻇﻬﻮر ﻛﺮده اﺳﺖ؟ ﻋﺒﺎس ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣﮕـﺮ ﭼـﻪ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ؟‬
‫اﺑﻮﺟﻬﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺧﻮاﺑﻲ ﻛﻪ ﻋﺎﺗﻜﻪ دﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻴﺴﺖ؟‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪350‬‬

‫ﻋﺒﺎس ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ ﮔﺸﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬او ﭼﻪ ﺧﻮاﺑﻲ دﻳﺪه اﺳﺖ؟‬

‫اﺑﻮﺟﻬﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺑﻨﻲ ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ! آﻳﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ راﺿﻲ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدان ﺷﻤﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ زﻧﺎنﺗﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺑﺮﺳﻨﺪ؟‬
‫ﻋﺎﺗﻜﻪ در ﺧﻮاﺑﺶ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺮﻳﺐ ﺳﻪ روز ﺑﻪ )ﻛﺸﺘﺎرﮔﺎهﻫﺎﻳﺘﺎن( ﻣﻲروﻳﺪ ﻣـﺎ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺳﻪ روز ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﻲﻣﺎﻧﻴﻢ‪ ،‬ﭘﺲ اﮔﺮ آﻧﭽﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﺣﻘﻴﻘﺖ داﺷﺖ ﻛـﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و اﮔﺮ ﺳﻪ ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﮔﺬﺷﺖ و ﻫﻴﭻ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻧﻴﻔﺘﺎد ﻣﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﺷﻤﺎ ﺷﻮرش ﻣﻲﻛﻨـﻴﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺷﻤﺎ در ﻣﻴﺎن ﻋﺮب دروﻏﮕﻮﺗﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﺪان ﻫﺴﺘﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎس ﭘﺮﻳﺸﺎن و ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ ﺷﺪ و ﭼﻴﺰي ﺑﻪ او ﻧﮕﻔﺖ و اﻳﻦ ﺧﻮاب را اﻧﻜﺎر ﻧﻤﻮد و ﻣﻨﻜﺮ‬
‫اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻋﺎﺗﻜﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻮاﺑﻲ دﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻋﺒﺎس وارد ﺧﺎﻧﻪاش ﺷﺪ ﻫﻴﭻ زﻧﻲ از ﺧﺎﻧﺪان ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺸﻢ و ﻏﻀﺐ ﻧﺰد او ﻣﻲآﻣﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳـﺎ در ﻣﻘﺎﺑـﻞ اﻳـﻦ ﺷـﺨﺺ ﻓﺎﺳـﻖ و‬
‫ﺧﺒﻴﺚ ﺧﺎﻣﻮش ﻣﺎﻧﺪهاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدانﺗﺎن ﻧﺎﺳﺰا ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ و ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪ ﺑـﺪﮔﻮﻳﻲ زﻧـﺎنﺗـﺎن‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازد و ﺗﻮ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪه و ﺑﻪ او ﮔﻮش ﻣﻲدﻫﻲ‪ ،‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻏﻴﺮت ﻧﺪارﻳﺪ؟‬
‫ﻋﺒﺎس ﺑﻪ ﺟﻮش آﻣﺪ و ﺑﺮآﺷﻔﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴـﻢ! اﮔـﺮ دو ﻣﺮﺗﺒـﻪ اﺑﻮﺟﻬـﻞ ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﺑﺮ زﺑﺎن ﺑﻴﺎورد ﭼﻨﻴﻦ و ﭼﻨﺎن ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ روز ﺳﻮم از ﺧﻮاب ﻋﺎﺗﻜﻪ ﻓﺮا رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎس در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ‬
‫رﻓﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ وارد ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪ‪ ،‬اﺑﻮﺟﻬﻞ را دﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻮي او رﻓﺖ و ﺑﻪ او ﺣﻤﻠـﻪ ﻧﻤـﻮد ﺗـﺎ او‬
‫ﭼﻴﺰي از ﺳﺨﻨﺎن ﻗﺒﻠﻲاش را ﺑﺮ زﺑﺎن آورد و ﺑﺎ او درﮔﻴﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﻧﺎﮔﻬﺎن اﺑﻮﺟﻬﻞ ﺑـﺎ ﺷـﺘﺎب‬
‫و ﺳﺮﻋﺖ از دروازه ﻣﺴﺠﺪ ﺧﺎرج ﺷﺪ‪ .‬ﻋﺒﺎس از اﻳﻦ ﺷﺘﺎب او ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد! وي آﻣﺎده ﻧﺒـﺮد‬
‫و ﺟﻨﮓ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎس در دﻟﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ وي ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺮس از ﻣﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ او ﻧﺎﺳﺰا‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻢ؟ اﻳﻦ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﺑﻮﺟﻬﻞ ﺻﺪاي »ﺿﻤﻀﻢ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو ﻏﻔـﺎري« را ﺷـﻨﻴﺪه ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن او را ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﻮد ﺗﺎ اﻫﻞ ﻣﻜﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ او ﺑﺸﺘﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪351‬‬ ‫رازداري‬

‫اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺿﻤﻀﻢ ﺑﺎﻻي ﺷﺘﺮش در »وادي اﺑﻄﺢ« اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد و ﺑﻴﻨﻲ ﺷـﺘﺮش‬
‫را ﺑﺮﻳﺪه ﺑﻮد و ﺧﻮن از ﺻﻮرت ﺷﺘﺮش ﻣﻲﭼﻜﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ »ﺿﻤﻀﻢ« ﭘﻴﺮاﻫﻨﺶ را ﭘﺎره ﻛﺮده ﺑﻮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻗﺮﻳﺶ! اﻟﻠﻄﻴﻤـﻪ!‬
‫اﻟﻠﻄﻴﻤﻪ!)‪.(1‬‬
‫اﻣﻮال ﺷﻤﺎ ﺑﺎ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن اﺳﺖ و ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎ اﺻـﺤﺎﺑﺶ آنﻫـﺎ را ﺗﻌﻘﻴـﺐ ﻧﻤـﻮدهاﻧـﺪ و ﻓﻜـﺮ‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬ﻛﻤﻚ‪ ،‬ﻛﻤﻚ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻗﺮﻳﺶ ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﺳﺎز و ﺑﺮگ ﺟﻨﮕﻲ ﻣﺠﻬﺰ ﻧﻤﻮد و رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎمِ ﺟﻨﮓ ﺑﺪر ﻧﻴﺰ ﺷﻜﺴﺖ و ذﻟﺖ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺒﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻫﻢزدن‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻣﺎﻧﺖداري راز ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺮدﻳﺪ!‬

‫ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻣﻮارد ﻓﺎشﺷﺪن راز‪:‬‬

‫ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ‪ ‬وﻗﺘﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺖ اﻳﻦ ﺧﺒﺮ در ﺷﻬﺮ ﻣﻜﻪ ﺑﭙﻴﭽﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻧﺰدﻳﻚ ﻳﻜﻲ از ﻣﺮدان آﻧﺎن رﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮد آﻧﺎن در ﻧﺸﺮ و اﺷﺎﻋﻪ ﺧﺒﺮ ﺑـﻮد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﻼن! ﻣﻦ ﻳﻚ راز را ﺑﺎ ﺷﻤﺎ در ﻣﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬارم و ﺷﻤﺎ آن را ﻧﺰد ﺧﻮد ﻣﺨﻔﻲ ﺑـﺪار! او‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬راز ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪهام‪ ،‬ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش ﻛﺴﻲ ﺧﺒـﺮ ﻧﺸـﻮد و‬
‫آﻧﮕﺎه ﻋﻤﺮ از او ﺟﺪا ﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻨﻮز ﻋﻤﺮ از ﭼﺸﻤﺎن او ﻏﺎﻳﺐ ﻧﺸﺪه ﺑـﻮد ﻛـﻪ آن ﻣـﺮد ﺑـﺎ ﻣـﺮدم‬
‫ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻃﻮاف ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ ﻫﺮﻛﺪام از آنﻫﺎ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺧﺒﺮ ﺷﺪهاي ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه‬

‫‪ -1‬ﻣﺤﻘﻖ اﻟﺴﲑة اﻟﻨﺒﻮﻳــﺔ ﻻﺑﻦ ﻫﺸﺎم در ﺗﺮﺟﻤﻪ »اﻟﻠﻄﻴﻤﺔ« ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪ :‬ﺷﺘﺮي ﻛﻪ ﺑـﺮ آن ﭘﺎرﭼـﻪﻫـﺎي ارزان و‬
‫ﮔﺮان ﻗﻴﻤﺖ ﺣﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬واﻗﺪي ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻐﺎزي‪ ،‬اﻗﻮال ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ در ﻣﻮرد ﻛﻠﻤﻪ‪» :‬ﻟﻄﻴﻤﻪ« ذﻛـﺮ ﻧﻤـﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬ﻋﻄﺮ‪ ،‬ﻛﺎﻻ و ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺗﺠﺎرت و ﻛﺎﻻ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨـﻲ ﺿﻤﻀـﻢ ﺻـﺪا‬
‫ﺑﺮآورد و ﻗﺮﻳﺶ را ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻃﻠﺒﻴﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻻﻫﺎي ﺗﺠﺎري ﻛﺎروان اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن از ﻃﺮف ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬در ﻣﺨﺎﻃﺮه‬
‫اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﻳﺎري او ﺑﺸﺘﺎﺑﻴﺪ‪) .‬ﻣﺘﺮﺟﻢ(‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪352‬‬

‫اﺳﺖ! آﻳﺎ ﺧﺒﺮ ﺷﺪهاي ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ؟ ﺷﮕﻔﺖ اﺳـﺖ! ﺑﻨﮕـﺎه ﺧﺒـﺮي در ﺣـﺎل‬
‫ﭘﺨﺶ اﺧﺒﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫روزي رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻧﺲ را ﺟﻬﺖ ﻛﺎري ﻓﺮﺳـﺘﺎد و اﻧـﺲ از ﻛﻨـﺎر ﻣـﺎدرش ﮔﺬﺷـﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺎدرش از او ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺗﻮ را ﺟﻬﺖ ﭼﻪ ﻛﺎري ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ؟ اﻧﺲ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑـﻪ ﺧـﺪا‬
‫ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻢ راز رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬را ﻓﺎش ﻧﻤﺎﻳﻢ‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ رﺳـﻮل اﷲ ‪ ‬اﺻـﺤﺎﺑﺶ‬
‫را ﺑﺮ ﺣﻔﻆ اﺳﺮار ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﻲﻧﻤﻮد ﺗﺎ در ﻣﻘﺎم ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧـﺪ‪ .‬اﻧـﺲ اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ ﺑـﻮد در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﺳﻨﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻮد؛ اﻣﺎ ﺑﺮ ﺣﻔﻆ اﺳﺮار ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺮﻳﺺ ﺑـﻮد‪ .‬وﻟـﻲ آﻳـﺎ اﻣـﺮوز‬
‫ﻛﺴﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺲ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد؟‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﺎﻳﺸﻪل ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻗﺪم زﻧﺎن ﻣـﻲآﻣـﺪ و راهرﻓـﺘﻦ او ﻣﺎﻧﻨـﺪ راهرﻓـﺘﻦ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻮد‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮش آﻣﺪي دﺧﺘﺮم و ﺳﭙﺲ او را در ﺳﻤﺖ راﺳـﺖ ﻳـﺎ‬
‫ﭼﭙﺶ ﻧﺸﺎﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻳﻚ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ آن ﻓﺎﻃﻤـﻪ ﺑـﻪ ﮔﺮﻳـﻪ‬
‫اﻓﺘﺎد‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﺮا ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ ﺑﺎز ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﭼﻴﺰي دﻳﮕﺮ در ﮔﻮش او ﻧﺠﻮا ﻛﺮد و‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎر ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺑﻪ ﺧﻨﺪه آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﺎﻳﺸﻪل ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﻣـﺎﺟﺮاﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ اﻣـﺮوز ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻧﻜـﺮده ﺑـﻮدم ﻛـﻪ‬
‫ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ زودﺗﺮ از ﻏﻢ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا از ﮔﻔﺘﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣـﻦ ﻧﻤـﻲﺧـﻮاﻫﻢ راز رﺳـﻮل اﷲ ‪ ‬را‬
‫ﻓﺎش ﻧﻤﺎﻳﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬وﻓﺎت ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ وﻗـﺖ از ﻓﺎﻃﻤـﻪ ﭘﺮﺳـﻴﺪم‪ ،‬ﻓﺎﻃﻤـﻪ ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﺳﺎﻟﻲ ﻳﻚ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻗﺮآن را ﺑﺎ ﻣﻦ دور ﻣﻲﻛـﺮد اﻣـﺎ اﻣﺴـﺎل‬
‫ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ دو ﺑﺎر ﺑﺎ ﻣﻦ ﻗﺮآن را ﺗﻜﺮار و ﻣﺪارﺳﻪ ﻧﻤﻮد و ﻣﻦ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ اﺟﻠﻢ ﻓﺮا رﺳـﻴﺪه‬
‫اﺳﺖ و ﺗﻮ از ﺧﺎﻧﺪان ﻣﻦ اوﻟﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﻫﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻠﺤﻖ ﻣﻲﺷﻮي‪ ،‬ﻟﺬا ﻣﻦ ﮔﺮﻳﻪ ﻛـﺮدم‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي ﻓﺎﻃﻤﻪ! آﻳﺎ ﺗﻮ ﺑﻪ اﻳﻦ راﺿﻲ ﻧﻴﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻧﻮي زﻧـﺎن ﺑﻬﺸـﺖ‬
‫)ﻳﺎ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬از( زﻧﺎن ﻣﺆﻣﻦ ﺑﺎﺷﻲ؟ از اﻳﻦ رو ﻣﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺧﻨﺪﻳﺪم‪.‬‬
 ‫‪353‬‬ ‫رازداري‬

‫ﭘﺲ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﻴﺰان رازداري ﺗﻮ ﺑﻪ ﺗﻮ اﻋﺘﻤﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و دلﻫﺎيﺷﺎن را ﺑﺮاﻳﺖ ﻣﻲﮔﺸﺎﻳﻨﺪ‬

‫و ﻗﺪر و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺗﻮ ﻧﺰد آﻧﺎن ﺑﺎﻻ ﻣﻲرود و اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ اﻫﻞ اﻋﺘﻤﺎد و اﻃﻤﻴﻨـﺎن و‬
‫اﻣﻴﻦ ﻫﺴﺘﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﺳﺮار ﺧﻮد و دﻳﮕﺮان ﻋﺎدت ﺑﺪه‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪... :‬‬
‫»ﻣﻦ ﻋﺮف ﴎك أﴎك« »ﻫﺮﻛﺴﻲ رازت را ﻓﻬﻤﻴﺪ اﺳﻴﺮت ﻛﺮد«‪.‬‬
 ‫ﺑﺮآوردهﻛﺮدن ﻧﻴﺎزﻫﺎ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﻣﻘﻄﻊ ﻓـﻮق ﻟﻴﺴـﺎﻧﺲ ﻣﺸـﻐﻮل ﺑـﻪ ﺗﺤﺼـﻴﻞ ﺑـﻮدم ﺑـﺎ ﺗﻌـﺪاد زﻳـﺎدي از‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻓﺮق و ادﻳﺎن آﺷﻨﺎ ﺷﺪم از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻣﺬاﻫﺐ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺐ ﺑﺮ اﺟﻤﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑـﻪ آن‬
‫ﻣﺬﻫﺐ ﻧﻔﻌﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ در ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﭘﮋوﻫﺶ اﻳﻦ ﻣﺬﻫﺐ ﺗﺒﺤﺮ ﻧﻤﻮدم‪ ،‬ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻛـﻪ ﺟـﺮا ﻣـﺎ در آﻣﺮﻳﻜـﺎ و‬
‫اروﭘﺎ ﻣﻲﺷﻨﻮﻳﻢ ﻛﻪ در اﻏﻠﺐ اوﻗﺎت ﭘﺴﺮ ﺑﺎ ﭘﺪرش ﻗﻬﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻫﺮﮔﺎه در رﺳـﺘﻮران ﺑـﺎﻫﻢ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﻨﺪ ﻫﺮﻛﺪام ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺣﺴﺎﺑﺶ را ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﻛـﻪ وﻗﺘـﻲ ﻣـﻦ از‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﻬﺮهاي ﻧﻤﻲﺑﺮم ﭼﺮا ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﻨﻢ؟ ﭼﺮا ﻣﺎﻟﻢ را ﺧﺮج ﻛﻨﻢ و وﻗﺘﻢ را ﺻﺮف ﺷﻤﺎ‬
‫ﻛﻨﻢ و ﺗﻼﺷﻢ را ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﺎدي ﺑﻪ ﺳﻮﻳﻢ ﻋﺎﻳﺪ ﮔﺮدد؟‬
‫اﻣﺎ اﺳﻼم ﺑﺮﻋﻜﺲ اﻳﻦ اﻳﺪه و ﺗﻔﻜﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫﴿‪] ﴾t⎦⎫ÏΖÅ¡ósßϑø9$# =Ïtä† ©!$# ¨βÎ) ¡ (#þθãΖÅ¡ômr&uρ‬اﻟﺒﻘﺮة‪.[195 :‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬در ﺗﻤﺎم اﻋﻤﺎل ﺧﻮد ﻧﻴﻜﻲ را ﭘﻴﺸﻪ ﻛﻨﻴﺪ؛ زﻳﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻴﻜﻮﻛﺎران را دوﺳﺖ دارد‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺑﺮادرم ﺟﻬﺖ ﺑﺮآوردهﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﻴﺎزش ﺑﻴﺮون ﺷﻮم ﺑﺮاﻳﻢ‬
‫ﭘﺴﻨﺪﻳﺪهﺗﺮ اﺳﺖ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺎه در اﻳﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻌﺘﻜﻒ ﺑﺎﺷﻢ«‪.‬‬
‫ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﺮآوردهﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﻴﺎز ﺑﺮادرش ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ در ﭘﻲ ﺑﺮآوردهﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﻴﺎز‬
‫او ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در ﻣﺴﻴﺮ راه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﻨﻴﺰﻛﻲ راه را ﺑﺮ او ﻣﻲﺑﺴﺖ و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑـﺎ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻛﺎري دارم ﻟﺬا آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﻲاﻳﺴﺘﺎد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎز او ﮔﻮش ﻣﻲداد‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻫﻤﺮاه آن ﻛﻨﻴﺰ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪي آﻗﺎﻳﺶ ﻣـﻲرﻓـﺖ ﺗـﺎ ﻧﻴـﺎزش را ﺑـﺮآورده‬
‫ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻫﻢﻧﺸﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﺮ آزار و ﻧﺎﻣﻼﻳﻤﺎت آنﻫﺎ ﺻﺒﺮ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬ﺑﺎ‬
‫ﻧﻔﺲ ﻣﻬﺮﺑﺎن‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﮔﺮﻳﺎن‪ ،‬زﺑﺎن دﻋﻮﺗﮕﺮاﻧﻪ و ﻗﻠﺐ ﺷﻔﻴﻖ ﺧﻮدش ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬او‬
 ‫‪355‬‬ ‫ﺑﺮآوردهﻛﺮدن ﻧﻴﺎزﻫﺎ‬

‫و ﻣﺮدم اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻳﻚ ﭘﻴﻜﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻘـﺮ ﺗﻬـﻲدﺳـﺘﺎن‪ ،‬اﻧـﺪوه‪ ‬ﭘﺮﻳﺸـﺎن ﺣـﺎﻻن‪،‬‬
‫ﺑﻴﻤﺎري ﻣﺮﻳﻀﺎن و ﻧﻴﺎز ﻣﺴﺘﻤﻨﺪان و درﻣﺎﻧﺪﮔﺎن را ﺣﺲ ﻣﻲﻛﺮد)‪.(1‬‬
‫روزي در ﻣﺴﺠﺪش ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﺎ ﻳﺎراﻧﺶ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺳـﻴﺎﻫﻲ را دﻳـﺪ‬
‫ﻛﻪ از دور ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﻮد و ﺑﻪ ﺳﻮي آنﻫﺎ ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‪ ،‬دﻳﺪ ﻛـﻪ ﮔﺮوﻫـﻲ ﻓﻘﻴـﺮ و‬
‫ﺗﻬﻲدﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از ﻗﺒﻴﻠﻪ »ﻣ‪‬ﻀَﺮ« از ﻃﺮف »ﻧﺠﺪ« ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬و از ﺷﺪت‬
‫ﻓﻘﺮﺷﺎن ﻓﻘﻂ ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﭘﻮﺷﻴﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮﻛﺪامﺷﺎن ﻓﻘﻂ ﻣﺎﻟﻚ ﻳﻚ ﭘﺎرﭼﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻮل ﻧﺦ و ﺳﻮزن را در اﺧﺘﻴﺎر ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺬا‬
‫ﭘﺎرﭼﻪ را از وﺳﻂ ﭘﺎره ﻛﺮده و ﺳﺮش را داﺧﻞ آن ﻛﺮده و ﺑﺎﻗﻲ آن را در ﺑـﺪنﺷـﺎن آوﻳـﺰان‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ آﻣﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﻳـﻚ ﭘﺎرﭼـﻪ ﺑـﺮ ﺗـﻦ داﺷـﺘﻨﺪ و ﺷﻤﺸـﻴﺮﻫﺎيﺷـﺎن را ﺑـﺮ‬
‫ﮔﺮدنﺷﺎن آوﻳﺰان ﻧﻤﻮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ازار‪ ،‬ﻋﻤﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺷـﻠﻮار و رداﻳـﻲ ﺑـﺮ ﺗـﻦ داﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺸﻘﺖﺑﺎر و ﺣﺎﻟـﺖ ﻋﺮﻳـﺎﻧﻲ و ﮔﺮﺳـﻨﮕﻲ را در آﻧـﺎن‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪ ،‬رﻧﮓ ﭼﻬﺮهاش ﭘﺮﻳﺪ و آﻧﮕﺎه ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و وارد ﺧﺎﻧﻪاش ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑـﻪ‬
‫آنﻫﺎ ﺻﺪﻗﻪ ﻛﻨﺪ در ﺧﺎﻧﻪاش ﻧﻴﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و وارد ﺧﺎﻧﻪي دﻳﮕﺮش ﺷﺪ و ﺑﺎز ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭼﻴﺰي ﻣﻲﮔﺸﺖ‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺳﻌﺪي ﺷﻴﺮازي ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫ﻛــﻪ در آﻓــﺮﻳﻨﺶ ز ﻳــﻚ ﮔﻮﻫﺮﻧــﺪ‬ ‫ﺑﻨــــﻲ آدم اﻋﻀــــﺎي ﻳﻜﺪﻳﮕﺮﻧــــﺪ‬
‫دﮔـــﺮ ﻋﻀـــﻮﻫﺎ را ﻧﻤﺎﻧـــﺪ ﻗـــﺮار‬ ‫ﭼﻮ ﻋﻀـﻮي ﺑـﻪ درد آورد روزﮔـﺎر‬
‫ﻧﺸــﺎﻳﺪ ﻛــﻪ ﻧﺎﻣــﺖ ﻧﻬﻨــﺪ آدﻣــﻲ‬ ‫ﺗــﻮ ﻛــﺰ ﻣﺤﻨــﺖ دﻳﮕــﺮان ﺑــﻲﻏﻤــﻲ‬
‫)ﻣﺘﺮﺟﻢ(‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪356‬‬

‫آﻧﮕﺎه ﺣﻤﺪ و ﺳﭙﺎس ﺧﺪا را ﺑﻴﺎن ﻓﺮﻣـﻮد و ﺳـﭙﺲ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻫﻤﺎﻧـﺎ ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻋﺰوﺟـﻞ در‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺶ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ آﻳﺎت ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫﴿‪$uΚåκ÷]ÏΒ £]t/uρ $yγy_÷ρy— $pκ÷]ÏΒ t,n=yzuρ ;οy‰Ïn≡uρ <§ø¯Ρ ⎯ÏiΒ /ä3s)n=s{ “Ï%©!$# ãΝä3−/u‘ (#θà)®?$# â¨$¨Ζ9$# $pκš‰r'¯≈tƒ‬‬

‫‘‪﴾∩⊇∪ $Y6ŠÏ%u‘ öΝä3ø‹n=tæ tβ%x. ©!$# ¨βÎ) 4 tΠ%tnö‘F{$#uρ ⎯ÏμÎ/ tβθä9u™!$|¡s? “Ï%©!$# ©!$# (#θà)¨?$#uρ 4 [™!$|¡ÎΣuρ #ZÏWx. Zω%y`Í‬‬
‫]اﻟﻨﺴﺎء‪.[1 :‬‬
‫»اي ﻣﺮدم! از ﺧﺪاﻳﻲ ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ را از ﻳﻚ اﺻﻞ و ﻣﻨﺸﺄ )ﻳﻌﻨﻲ آدم( ﺑﻪ وﺟﻮد آورده‬
‫اﺳﺖ و از آن ﻳﮕﺎﻧﻪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻔﺲ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮش )ﻳﻌﻨﻲ ﺣﻮا( را آﻓﺮﻳـﺪ‪ .‬و از آن دو )آدم و ﺣـﻮا(‬
‫ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﻨﺘﺸـﺮ ﻛـﺮد و از ﺧـﺪاﻳﻲ ﺑﺘﺮﺳـﻴﺪ ﻛـﻪ ﺷـﻤﺎ ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ را ﺑـﻪ ﻧـﺎم او‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ و از ﺻﻠﻪ رﺣﻢ ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ و آن را ﻗﻄﻊ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪا ﻣﺮاﻗﺐ ﺷـﻤﺎ و ﺑـﺮ ﻋﻤـﻮم‬
‫اﻋﻤﺎل و اﺣﻮالﺗﺎن آﮔﺎه اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ اﻳﻦ آﻳﺎت را ﻗﺮاﺋﺖ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫﴿‪7Î7yz ©!$# ¨βÎ) 4 ©!$# (#θà)¨?$#uρ ( 7‰tóÏ9 ôMtΒ£‰s% $¨Β Ó§øtΡ öÝàΖtFø9uρ ©!$# (#θà)®?$# (#θãΖtΒ#u™ š⎥⎪Ï%©!$# $pκš‰r'¯≈tƒ‬‬

‫‪] ﴾∩⊇∇∪ tβθè=yϑ÷ès? $yϑÎ/‬اﻟﺤﺸﺮ‪.[18 :‬‬

‫»اي اﻫﻞ اﻳﻤﺎن! از ﺧﺪا ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ و ﻫﺮﻛﺲ ﺑﻨﮕﺮد ﻛـﻪ ﭼـﻪ اﻋﻤـﺎل ﻧﻴﻜـﻮﻳﻲ را ﺑـﺮاي روز‬
‫ﻗﻴﺎﻣﺖ از ﭘﻴﺶ ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ و از ﺧﺪا ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺪون ﺷـﻚ ﺧﺪاوﻧـﺪ از اﻋﻤـﺎلﺗـﺎن ﺑـﺎﺧﺒﺮ‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬
‫و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ آﻳﺎت و اﻧﺪرزﻫﺎ را ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺗﻼوت ﻣﻲﻧﻤﻮد و آﻧﮕـﺎه ﺻـﺪاﻳﺶ را ﺑـﺎﻻ ﺑـﺮد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻴﺪ ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ ،‬ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺶ از آن ﻛـﻪ ﺑـﻴﻦ‬
‫ﺷﻤﺎ و ﺻﺪﻗﻪ ﺣﺎﻳﻞ و ﻣﺎﻧﻌﻲ ﭘﻴﺶ آﻳﺪ‪ .‬ﻫﺮ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻳﺪ از دﻳﻨﺎر‪ ،‬درﻫﻢ‪ ،‬ﮔﻨﺪم و ﺟﻮ ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺪﻫﺪ و ﻫﻴﭽﻴﻜﻲ از ﺷﻤﺎ ﺻﺪﻗﻪ را ﺣﻘﻴﺮ ﻧﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻮاره اﻧﻮاع ﺻﺪﻗﺎت را ﺑﺮ ﻣﻲﺷﻤﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮﭼﻪ ﻧﺼﻒ ﺧﺮﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻣﺮدي از اﻧﺼﺎر ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺳﺒﺪي را در دﺳﺖ داﺷﺖ‪ ،‬آن را ﺑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻛـﻪ‬
 ‫‪357‬‬ ‫ﺑﺮآوردهﻛﺮدن ﻧﻴﺎزﻫﺎ‬

‫ﺑﺎﻻي ﻣﻨﺒﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آﺛﺎر ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ در آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﻮد‪ ،‬آن را ﺑﺮداﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮﻛﺴﻲ‬
‫ﻳﻚ روش ﭘﺴﻨﺪﻳﺪهاي را راﻳﺞ ﺳﺎزد و ﺳﭙﺲ ﺑﺮ آن ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﺮاﻳﺶ اﺟﺮ و ﭘﺎداش ﻋﻤـﻞ‬
‫ﺧﻮدش و ﭘﺎداش ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آن روش ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑـﻮد‪ ،‬ﺑـﺪون اﻳـﻦ‬
‫ﻛﻪ از ﭘﺎداش آنﻫﺎ ﭼﻴﺰي ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد و ﻫﺮﻛﺴﻲ‪ ،‬ﻳـﻚ روش ﺑـﺪي را رواج دﻫـﺪ و ﺑـﺮ آن‬
‫ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺮ وي ﮔﻨﺎه آن روش ﺑﺪ و ﮔﻨﺎه ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‪،‬‬
‫ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ از ﮔﻨﺎﻫﺎن آنﻫﺎ ﭼﻴﺰي ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻣﺮدم ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺎﻧﻪﻫـﺎيﺷـﺎن ﻣﺘﻔـﺮق ﮔﺸـﺘﻨﺪ و ﺑـﺎ ﺧـﻮد ﺻـﺪﻗﺎﺗﻲ‬
‫آوردﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﺧﻮد دﻳﻨﺎر و درﻫﻢ و ﺷﺨﺼﻲ ﺧﺮﻣﺎ و دﻳﮕـﺮي ﺑـﺎ ﺧـﻮدش ﭘﺎرﭼـﻪاي ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﺻﺪﻗﻪ آورد‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﺟﻠﻮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬دو ﺗﭙﻪ از ﻏﺬا و ﻟﺒﺎس ﺟﻤﻊ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳﻦ اﻣﺮ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪ ،‬ﭼﻬﺮهاش درﺧﺸﻴﺪ ﮔﻮﻳﺎ ﺗﻜﻪاي از ﻣﺎه ﺷﺪ‬
‫و ﺳﭙﺲ آن را در ﻣﻴﺎن ﻓﻘﺮا و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪان ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮد)‪.(1‬‬
‫آري‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ ﺑﺮآوردهﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﻪ درون ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺶ ﻧﻔﻮذ ﻣﻲﻛـﺮد‬
‫و از ﺗﻼش‪ ،‬وﻗﺖ و ﻣﺎﻟﺶ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آﻧﺎن ﺻﺮف ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ از ﻋﺎﻳﺸﻪ در ﻣﻮرد وﺿﻌﻴﺖ ﺧﺎﻧﻪي آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﺸﺎن ﻣﺸـﻐﻮل‬
‫ﺑﺮآوردهﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎ ﻳﺎ ﻛﺎرﻫﺎي اﻫﻠﺶ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ آﻳﺎ ﻳﻜﻲ از راهﻫـﺎي ﻧﻔـﻮذ در دلﻫـﺎي ﻣـﺮدم را ﺑـﺮآوردهﺳـﺎﺧﺘﻦ ﻧﻴﺎزﻫـﺎﻳﺶ ﻗـﺮار‬
‫ﻧﻤﻲدﻫﻲ؟‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن داﺷﺖ و ﺗﻮ او را ﺑﺪاﻧﺠﺎ رﺳﺎﻧﺪي‪ .‬در ﻣﺸـﻜﻠﻲ از ﺗـﻮ ﻛﻤـﻚ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ و ﺗﻮ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ او ﺷﺘﺎﻓﺘﻲ و در ﻣﺸﻜﻞ او در ﻛﻨﺎرش اﻳﺴﺘﺎدي در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ او ﻛﺎﻣﻼً‬
‫ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ در ﻋﻮض از او اﺟﺮ و ﭘﺎداش و ﺗﺸﻜﺮ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻲ‪ ،‬در اﻳـﻦ وﻗـﺖ او ﺗـﻮ را‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪358‬‬

‫دوﺳﺖ ﻣﻲدارد و ﺑﺮاﻳﺖ دﻋﺎي ﺧﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و اﮔﺮ ﻧﻴﺎز ﭘﻴﺪا ﻛﺮدي ﺧﻮدش را ﺑﺮاي ﻫﻤﻜﺎري‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮ آﻣﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫)‪(١‬‬
‫ﻓﻄﺎﳌـــــــﺎ أﺳـــــــﺘﻌﺒﺪ اﻹﻧﺴـــــــﺎن إﺣﺴـــــــﺎن‬ ‫أﺣﺴــــــﻦ إﱄ اﻟﻨــــــﺎس ﺗﺴــــــﺘﻌﺒﺪ ﻗﻠــــــﻮﲠﻢ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري و اﺣﺴﺎن ﻛﻦ ﻛﻪ دلﻫﺎﻳﺸﺎن را اﺳﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻲ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻛﻪ ﻳﻚ‬
‫ﻧﻴﻜﻲ و اﺣﺴﺎن‪ ،‬اﻧﺴﺎن را ﺑﺮده ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﻧﻈﺮ‪...‬‬
‫»ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دﻳﮕﺮان زﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺨﺖ و ﻃﺎﻗﺖﻓﺮﺳﺎ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷـﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫ﺑﺰرگ ﻣﻨﺸﺎﻧﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد و ﺑﺰرگ ﻣﻨﺸﺎﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺮد«‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺧﻮشﺧﻠﻘﻲ‪ ،‬ﺧﻠﻖ را ﺷﻜﺎر ﻛﻨﺪ‪.‬‬

 ‫ﺑﺮ آﻧﭽﻪ در ﺗﻮاﻧﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﺧﻮد را ﻣﻜﻠﻒ ﻣﮕﺮدان‬

‫دوﺳﺘﻢ اﻣﺎم ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻮد و از ﻧﻈﺮ اﺧﻼق‪ ،‬دﻳﺎﻧﺖ و ﻋﻘﻞ از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﻧﺴـﺎنﻫـﺎ ﺑـﻮد‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﻦ ﻣﻲﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻣﺮدم او را ﺳﺮزﻧﺶ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻦ از اﻳﻦ اﻣـﺮ ﺗﻌﺠـﺐ ﻛـﺮدم و ﺑـﺮاﻳﺶ‬
‫ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻧﻴﺎﻓﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺣﺘﻲ روزي ﻫﻤﺴﺎﻳﻪاش ﭘﻴﺶ ﻣﻦ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! دوﺳﺖ ﺷﻤﺎ اﻣﺎم ﻣﺴﺠﺪ ﻣـﺎ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﺪ! ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﭼﺮا؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻤﻲداﻧـﻢ‪ ،‬او اﻣـﺎم ﻣﺴـﺠﺪ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫وﻟﻲ ﺧﻴﻠﻲ از ﻣﺴﺠﺪ ﻏﻴﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻣﻦ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻋﺬري ﺑﺮاﻳﺶ ﮔﺸﺘﻢ و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻣﺮ ﻣﻬﻤﻲ ﻣﺸﻐﻮل اﺳـﺖ‪ ،‬ﻣﻤﻜـﻦ‬
‫اﺳﺖ اﺻﻼً در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ درب ﺧﺎﻧﻪاش ﭘﺎرك اﺳﺖ و ﻣﻦ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ او در‬
‫ﺧﺎﻧﻪاش اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﻛﻪ او اﻣﺎم ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ ﺑﺮاي ﻧﻤـﺎز ﺟﻤﺎﻋـﺖ ﺣﻀـﻮر‬
‫ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻣﻦ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺳﺒﺐ ﻣﻲﮔﺸﺘﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ او ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﺒﺒﻲ ﻳـﺎﻓﺘﻢ‪ .‬ﻣـﺮدم ﺑـﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﻛـﻪ او اﻣـﺎم ﻣﺴـﺠﺪ اﺳـﺖ‪ ،‬ﻧـﺰد او ﻣـﻲآﻳﻨـﺪ و در ﻣﺸـﻜﻼتﺷـﺎن از او ﻛﻤـﻚ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ و اﻧﺘﻈﺎراﺗﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ ﻣﻘﺮوض اﺳﺖ و ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ در ﭘﺮداﺧﺖ ﻗﺮضﻫﺎﻳﺶ ﺑﻪ او ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫دﻳﮕﺮي دوره دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن را ﭘﺸـﺖ ﺳـﺮ ﮔﺬاﺷـﺘﻪ و از او ﻣـﻲﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﺮاي ورودش ﺑـﻪ‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺮاي او ﺳﻔﺎرش ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻼن ﺷﺨﺺ ﻣﺮﻳﺾ اﺳﺖ‪ ،‬از او ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ رﻓﺘﻦ در ﻓـﻼن ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ او ﻛﻤـﻚ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮ دﺧﺘﺮان ﺑﺰرﮔﻲ دارد و از او ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ در اﻣـﺮ ازدواجﺷـﺎن ﺑـﻪ او ﻛﻤـﻚ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ از ﭘﺮداﺧﺖ اﺟﺎرهي ﻣﻨﺰﻟﺶ ﻣﺎﻧﺪه و ﺧﻮاﻫﺎن ﻛﻤﻚ از اوﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ ﺑﻪ او ﺑﺮﮔﻪي اﺳﺘﻔﺘﺎ داده و در ﻣﻮرد ﻃﻼق ﺟﻮاب آن را از ﻣﻔﺘﻲ اﻋﻈﻢ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﺪ‬
‫و‪...‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪360‬‬

‫ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪان او را دﻧﺒﺎل ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ او ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﻋﺎدي اﺳﺖ و رواﺑﻂ زﻳﺎدي ﺑـﺎ‬
‫اﻓﺮاد ﻧﺪارد و داراي ﺟﺎﻳﮕﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﻴﭽﺎره ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺷﺮم و ﺣﻴﺎ از اﻓﺮاد‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷـﺪه و ﻫﺮﮔـﺰ ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧـﺪ از‬
‫اﻓﺮاد ﻣﻌﺬرتﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻜﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎﻳﻲ اﻓﺮاد را ﻣﻲﭘـﺬﻳﺮد و ﺑـﻪ آنﻫـﺎ ﻗـﻮل ﭘﺮداﺧـﺖ‬
‫وامﻫﺎﻳﺸﺎن را ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎره ﺗﻠﻔﻦ ﺷﺨﺼﻲ را ﺑﺮﻣﻲدارد و ﺑﻪ وي وﻋـﺪه ﭘـﺬﻳﺮﻓﺘﻦ در داﻧﺸـﮕﺎه ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫دﻳﮕﺮي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﭘﺲ از دو روز ﺑﻴﺎ و وﻳﺰﻳﺖ ﭘﺬﻳﺮش در ﻓـﻼن ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن را ﺑﮕﻴـﺮ و ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ اﻓﺮاد ﻗﻮل ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا آنﻫﺎ ﺳﺮ ﻣﻮﻋﺪ ﻣﻲآﻳﻨﺪ و او از آنﻫﺎ ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺎز وﻗﺖ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ آنﻫﺎ‬
‫وﻋﺪه ﻣﻲدﻫﺪ و اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﺮﮔـﺎه ﻳﻜـﻲ از آنﻫـﺎ ﺑـﺎ او ﻣﻼﻗـﺎت ﺑﻜﻨـﺪ‪ ،‬ﺷـﺮوع ﺑـﻪ ﻓﺤـﺶ و‬
‫ﻧﺎﺳﺰاﮔﻔﺘﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻏﻮﻏﺎ و ﺳﺮ و ﺻﺪا ﺑﻪ راه ﻣﻲاﻧﺪازد و ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬ﺧـﻮب ﭼـﺮا ﺑـﻪ ﻣـﻦ‬
‫وﻋﺪه دادي؟ ﭼﺮا ﻣﺮا در ﻣﻌﺮض اﻣﻴﺪ و آرزوﻫﺎﻳﺖ ﻗﺮار دادي؟‬
‫دوﻣﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﭼﻮن ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻗﻮل داده ﺑﻮدي ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷـﻤﺎ ﺑـﺎ ﻛﺴـﻲ ﺻـﺤﺒﺖ‬
‫ﻧﻜﺮدم‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ وﺿﻌﻴﺖ وي ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻌﻠﻮم ﮔﺸﺖ‪ ،‬ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺮدم ﻛﻪ او ﺑـﺮاي ﺧـﻮدش ﮔـﻮداﻟﻲ ﺣﻔـﺮ‬
‫ﻧﻤﻮده و ﺳﭙﺲ ﺧﻮدش را در آن اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻜﺒﺎر از او ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ از ﻛﺴﻲ ﻣﻌﺬرت ﺧﻮاﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺘﺄﺳـﻔﺎﻧﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺴـﺘﻢ در ﻣـﻮرد‬
‫ﺷﻤﺎ ﻛﺎري اﻧﺠﺎم دﻫﻢ و او ﺑﺎ ﺗﻨﺪي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺐ ﭼﺮا وﻗﺖ ﻣﺮا ﺿﺎﻳﻊ ﻧﻤﻮدي و ﺟﻠـﻮﺗﺮ ﻣـﺮا‬
‫ﺑﺎﺧﺒﺮ ﻧﺴﺎﺧﺘﻲ؟ در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻦ ﺑﻪ ﻳﺎد ﺟﻤﻠﻪ آن داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺣﻜﻴﻢ اﻓﺘﺎدم ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫»ﻣﻌﺬرتﺧﻮاﻫﻲ در آﻏﺎز ﺑﻬﺘﺮ از ﻣﻌﺬرتﺧﻮاﻫﻲ در آﺧﺮ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﭼﻪﻗﺪر زﻳﺒﺎ ﺑﻮد اﮔﺮ اﻳﻦ اﻧﺴﺎن ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲاش را ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣـﻲﻛـﺮد و در ﭼـﺎرﭼﻮب داﻳـﺮه‬
‫ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﺪهي ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﺶ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﺮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺎ را ﺑﺮ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻤﻮده‬
‫و ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
 ‫‪361‬‬ ‫ﺑﺮ آﻧﭽﻪ در ﺗﻮاﻧﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﺧﻮد را ﻣﻜﻠﻒ ﻣﮕﺮدان‬

‫﴿‪] ﴾$yγyèó™ãρ ωÎ) $²¡øtΡ ª!$# ß#Ïk=s3ムŸω‬اﻟﺒﻘﺮة‪.[286 :‬‬

‫»ﺧﺪاي ﻣﺘﻌﺎل ﺑﻪ ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺑﻴﺶ از ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫و ﻧﻴﺰ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫﴿‪] ﴾$yγ8s?#u™ !$tΒ ωÎ) $²¡øtΡ ª!$# ß#Ïk=s3ムŸω‬اﻟﻄﻼق‪.[7 :‬‬
‫»ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟﺰ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻗﺪرت و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻫﻴﭽﻜﺲ را ﻣﻜﻠﻒ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻧﺴﺎن را از ﺗﻜﻠﻴﻔﻲ ﻛﻪ در ﺗﻮان اﻧﺴﺎن ﻧﻴﺴﺖ ﻧﻬـﻲ ﻧﻤـﻮده اﺳـﺖ‪ .‬ﻣـﻦ‬
‫ﺧﻮدم اﻳﻦ اﻣﺮ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻤﻮدهام‪ .‬ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﻣﻦ در ﻳﻜﻲ از ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲﻫـﺎي اﻓﺴـﺮان در‬
‫رﻳﺎض ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻧﻤﻮدم و ﭘﺲ از آن ﺷﺨﺼﻲ ﻧـﺰد ﻣـﻦ آﻣـﺪ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑـﺎ ﺷـﻤﺎ ﻳـﻚ ﻛـﺎر‬
‫ﺿﺮوري دارم‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻔﺮﻣﺎ ﭼﻪ ﻛﺎري داري؟‬
‫او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺣﺎﻻ آن را ﺑﺎ ﺷﻤﺎ در ﻣﻴﺎن ﺑﮕﺬارم ﺑﻠﻜـﻪ ﻧﻴـﺎز ﻫﺴـﺖ‬
‫ﺗﺎ در ﻳﻚ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ذﻛﺮ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬
‫او ﻫﻤﻮاره ﺣﺠﻢ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺰرگ ﺟﻠﻮه ﻣﻲداد و ﻣﻦ ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ ﮔﻮش ﻣﻲدادم‪ .‬زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻦ آﻣﻮﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻛﺎرﻫﺎ را ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺑﺰرگ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر دﻳﻮاﻧﻪ‬
‫اﺳﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﺎرش ﺑﺮآورده ﺷﻮد‪.‬‬
‫او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﺒﺮ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻓﺮدا در ﻓﻼن ﺟﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ دارﻳﺪ – اﻳﻦ ﺷـﻬﺮ‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 200‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ از رﻳﺎض ﻓﺎﺻﻠﻪ داﺷﺖ – ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ‬
‫ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﺧﻮاﻫﻢ آﻣﺪ و ﺑﻌﺪ از ﺳـﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑـﺎ ﺷـﻤﺎ ﻣﻼﻗـﺎت ﺧـﻮاﻫﻢ ﻛـﺮد‪ .‬ﻣـﻦ از ﺣـﺮص و‬
‫ﻋﻼﻗﻪاش ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻌﺪ از اﻳـﺮاد ﺳـﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺧـﺎرج ﺷـﺪم‪ ،‬دﻳـﺪم آن ﺷـﺨﺺ دوان دوان ﺑـﺎ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﻢ ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻛﺎﻏﺬي در دﺳـﺖ دارد‪ ،‬ﻣـﻦ در ﻛﻨـﺎرش اﻳﺴـﺘﺎدم و‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻔﺮﻣﺎ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ از اﻳﻦ ﻋﻼﻗﻪيﺗﺎن ﺗﺸﻜﺮ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺎرﺗﺎن ﭼﻴﺴﺖ؟‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪362‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! ﻣﻦ ﺑﺮادري دارم ﻛﻪ ﻣﺪرك اﺑﺘﺪاﻳﻲ دارد و از ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺮاﻳﺶ‬
‫ﺷﻐﻠﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻓﻘﻂ ﻫﻤﻴﻦ؟! ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﻓﻘﻂ ﻫﻤﻴﻦ؟! اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ ﺷـﻮر‬
‫و ﺷﻮق ﺑﻮد و ﺳﻴﻤﺎﻳﺶ ﺟﻠﺐ ﺷﻔﻘﺖ و ﺗﺮﺣﻢ ﻣـﻲﻧﻤـﻮد و ﭼﻨـﻴﻦ ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ ﻣـﻲرﺳـﻴﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮادرش در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ او وﻋﺪه ﺑﺪﻫﻢ ﺣﺘﻤﺎً ﺧﻼف وﻋﺪه ﺧـﻮاﻫﻢ ﻛـﺮد؛ زﻳـﺮا در‬
‫اﻳﻦ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ در آن ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮﻳﻢ دارﻧﺪﮔﺎن ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﺑﻲﻛﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ ﭼﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﺑـﻪ ﻛﺴـﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺪرﻛﺶ اﺑﺘﺪاﻳﻲ و دﺑﺴﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻦ ﻣﻴـﺰان ﻗـﺪرت ﺧـﻮد را ﻣـﻲداﻧـﻢ‪ .‬ﻣـﻦ در ﻳـﻚ‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺳﺨﺘﻲ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪه ﺑﻮدم و آرزو ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﻛﺎش ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻧﻴﺎز اﻳـﻦ ﺑﻴﭽـﺎره و‬
‫ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺣﺎل را ﺑﺮآورده ﺳﺎزم‪ ،‬اﻣﺎ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ از ﺗﻮان ﻣﻦ ﺧﺎرج اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺷﻴﻮهي ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﺎل و ﻫـﻮاي او ﺑﺎﺷـﺪ از او ﻋـﺬر‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﻢ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﺮادر! ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﻦ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻢ و ﺑﺮادر ﺷﻤﺎ ﺑـﺮادر‬
‫ﻣﻦ اﺳﺖ و ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي او ﻧﮕﺮان و دردﻣﻨﺪ ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻛـﺎري از دﺳـﺖ‬
‫ﻣﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﺰرﮔﻮاري ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ و ﻣﺮا ﻣﻌﺎف ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨـﺎب‬
‫ﺷﻴﺦ! ﺷﻤﺎ ﺗﻼش ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ‪ .‬ﺑﺎز ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮب اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! اﻳﻦ ﺑﺮﮔـﻪ‬
‫را ﻛﻪ ﺷﻤﺎره ﺗﻠﻔﻦﻫﺎي ﻣﺎ در آن ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺮدار و ﻫﺮﮔﺎه ﺷﻐﻠﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدي ﺑﺎ ﻣـﺎ ﺗﻤـﺎس‬
‫ﺑﮕﻴﺮ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻛﻪ او ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ رﻳﺴﻤﺎن آرزو ﮔﺮه ﺑﺰﻧﺪ و ﻫﻤﻮاره در اﻧﺘﻈـﺎر ﺗﻤـﺎس‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ و ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اﻣﻴﺪ و اﻧﺘﻈﺎر ﺑﻪ ﺳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮد و ﺑﺮادرش را ﻧﻴﺰ آرزوﻣﻨﺪ ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻣﻦ ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﻴﺮ ﺷﻤﺎ ﻛﺎﻏﺬ را ﻧﺰد ﺧﻮدﺗﺎن ﻧﮕﻪ دارﻳـﺪ و ﺷـﻤﺎره ﻣـﺮا ﻳﺎدداﺷـﺖ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺷﻐﻠﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﺗﺎ ﻣﻦ ﺟﻬﺖ ﺳﻔﺎرش ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺴﺌﻮل آن اداره ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪.‬‬
 ‫‪363‬‬ ‫ﺑﺮ آﻧﭽﻪ در ﺗﻮاﻧﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﺧﻮد را ﻣﻜﻠﻒ ﻣﮕﺮدان‬

‫آن ﻣﺮد ﻣﻘﺪاري ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﻣﻦ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺷﺪم ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺎﮔﻬـﺎن او‬
‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻤﺎ را روﺳﻔﻴﺪ ﻛﻨﺪ! ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! ﻳﻚ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺟﻠـﻮﺗﺮ‬
‫ﻣﺎ ﺑﺎ اﻣﻴﺮ )‪ ( ...‬در ﻣﻮرد ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺮادرم ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم و او ﻛﺎﻏﺬ را ﺑﺮداﺷﺖ اﻣﺎ ﺗﺎ اﻣﺮوز ﺑﺎ‬
‫ﻣﺎ ﺗﻤﺎس ﻧﮕﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫و ﻳﻜﺒﺎر ﺑﺎ ﺷﻴﺦ )‪ ( ...‬ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم و او ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻛﺎﻏﺬ را ﺑﺮداﺷﺖ وﻟـﻲ او ﻧﻴـﺰ ﺗﻤـﺎس‬
‫ﻧﮕﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﻧﺪاد‪ .‬اﻳﻦﻫﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﻴﭽﺎرﮔﺎن اﻫﻤﻴـﺖ ﻧﻤـﻲدﻫﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ از آنﻫﺎ اﻧﺘﻘﺎم ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ آﻧﺎن را )‪ ( ...‬و ﺷﺮوع ﺑﻪ دﻋﺎي ﺑﺪ ﻋﻠﻴـﻪ آﻧـﺎن ﻧﻤـﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻦ در دﻟﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻟﺤﻤﺪﷲ‪ ...‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﻛﺎﻏﺬ را ﺑﺮﻣﻲداﺷﺘﻢ‪ ،‬ﺳﻮﻣﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻢ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ در آﻏﺎز ﻛﺎر ﺑﻬﺘﺮ از وﻋﺪه ﺧﻼﻓﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪﻗﺪر زﻳﺒﺎ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻣـﺎ ﺑـﺎ‬
‫دﻳﮕﺮان ﺻﺮﻳﺢ و رك ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﻣﺤﺪوده ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎي ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑﺪاﻧﻴﻢ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻓﻘﻂ ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺣﺘﻲ در ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻧﻴﺰ ﺑـﺎ ﻫﻤﺴـﺮ‬
‫و ﻓﺮزﻧﺪان اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻴﺮونﺷﺪن از ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮت ﺑﺮ ﺗـﻮ داد‬
‫ﻣﻲزﻧﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﺎ ﺧﻮدت ﺷﻴﺮ و ﺷـﻜﺮ و اﺷـﻴﺎي ﻣـﻮرد ﻧﻴـﺎز ﻣﻨـﺰل و ﺷـﺎم ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه‬
‫ﻣﻲآوري‪.‬‬
‫ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش! ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻧﮕﻮ‪ :‬ﺑﺎﺷﻪ ﺑﺎﺷﻪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻲ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﺑـﻪ او‬
‫داد ﺑﺰن و ﺑﮕﻮ‪ :‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ! زﻳﺮا اﻳﻦ از ﻋﺬرﺗﺮاﺷﻲ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻬﺘﺮ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن و ﺑﺮادراﻧﺖ ﺻﺮﻳﺢ ﺑﺎش‪.‬‬
‫اﻣﻴﺪوارم اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ‪...‬‬
‫»ﻣﻌﺬرتﺧﻮاﻫﻲ در آﻏﺎز ﻛﺎر ﺑﻬﺘﺮ از ﻣﻌﺬرتﺧﻮاﻫﻲ در آﺧﺮ اﺳﺖ«‪.‬‬
 ‫ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﮔﺮﺑﻪ را ﻟﮕﺪ زد‬

‫ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻮال ﭘﺎﺳﺦ ﺑﮕﻮﻳﻲ‪ ،‬داﺳﺘﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣـﻞ ﺑﺸـﻨﻮ‪ .‬او ﻣﻨﺸـﻲِ‬
‫ﻳﻚ ﻣﺪﻳﺮ ﺑﺪاﺧﻼق ﺑﻮد و ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻴﭽﻴﻚ از ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺗﻌﺎﻣﻞ را ﺑﺎ ﻣﺮدم اﻋﻤﺎل ﻧﻤﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺸﺎﻏﻞ زﻳﺎدي را روي ﻫﻢ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﻛﺮده و ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ و آﻧﭽﻪ در ﺗـﻮان‬
‫اﻓﺮاد ﻧﺒﻮد ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫روزي ﺑﺮ ﻣﻨﺸﻲاش داد زد ﻣﻨﺸﻲ آﻣﺪ و در ﺟﻠﻮﻳﺶ اﻳﺴﺘﺎد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻔﺮﻣـﺎ ﺟﻨـﺎب‪ ،‬اﻣـﺮ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪﻳﺮ داد زد‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ اﺗﺎﻗﺖ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻢ ﭼﺮا ﺟﻮاب ﻧﺪادي؟‬
‫ﻣﻨﺸﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ ﻣﻦ در اﺗﺎق ﺑﻐﻠﻲ ﺑﻮدم‪.‬‬
‫ﻣﺪﻳﺮ ﺑﺎ ﺗﻨﺪي و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﺑﺎر‪ ،‬ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺮﮔﻪ را ﺑﺮدار و ﺑﻪ رﺋﻴﺲ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﺑﺪه و ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺮﮔﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻨﺸﻲ ﺑﺎ ﻧﺎراﺣﺘﻲ رﻓﺖ و آن ﺑﺮﮔﻪ را ﺑـﻪ اﺗـﺎق رﺋـﻴﺲ ﺑﺎﻳﮕـﺎﻧﻲ اﻧـﺪاﺧﺖ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬زود‬
‫ﺟﻮاب آن را ﺑﺪه‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ از ﺷﻴﻮه ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻨﺸﻲ ﺑﺎ ﻣﺪﻳﺮ ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﻨـﮓ آﻣـﺪ و ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺧﻮب ﺑﺎ روش ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ آن را ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻲ؟‬
‫ﻣﻨﺸﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫـﺮ ﺻـﻮرت زود ﺟـﻮاب آن را ﺑـﺪه‪ .‬اﻳـﻦ دو‬
‫ﺑﺎﻫﻢ درﮔﻴﺮ ﺷﺪه و ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را ﻓﺤﺶ و ﻧﺎﺳﺰا ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺗﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺻﺪاﻳﺸـﺎن ﺑـﺎﻻ ﮔﺮﻓـﺖ و‬
‫ﻣﻨﺸﻲ ﺑﻪ اﺗﺎﻗﺶ ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ .‬دو ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ ﻳﻜﻲ از ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ در ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻳﮕـﺎﻧﻲ ﻧـﺰد‬
‫رﺋﻴﺲ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﺎب رﺋﻴﺲ! ﻣﻦ ﻣﻲﺧـﻮاﻫﻢ ﺑـﺮوم ﺑﭽـﻪﻫـﺎﻳﻢ را از ﻣﺪرﺳـﻪ ﺑﻴـﺎورم و‬
‫دوﺑﺎره ﺑﺮﮔﺮدم‪.‬‬
‫رﺋﻴﺲ داد زد‪ :‬ﻫﺮ روز ﺗﻮ ﺑﻴﺮون ﻣﻲروي‪.‬‬
‫ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ده ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪام؛ وﻟﻲ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣـﻦ اﻋﺘﺮاﺿـﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻲ‪...‬‬
 ‫‪365‬‬ ‫ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﮔﺮﺑﻪ را ﻟﮕﺪ زد‬

‫رﺋﻴﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﺗﻨﺪي و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺑﻪ اﺗﺎﻗﺖ ﺑﺎزﮔﺮد‪.‬‬
‫ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﺑﻴﭽﺎره از اﻳﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺖ آﻣﺪ و ﺑﻪ اﺗﺎﻗﺶ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺷـﻤﺎرهي‬
‫ﻛﺴﻲ ﻣﻲﮔﺸﺖ ﻛﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎﻳﺶ را از ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺒﺮد‪.‬‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺗﻮﻗﻒ و اﻧﺘﻈﺎر ﻃﻮﻻﻧﻲِ ﺑﭽﻪﻫﺎ در زﻳﺮ آﻓﺘﺎب‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻌﻠﻤﻴﻦ آنﻫـﺎ را‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﺷﺎن رﺳﺎﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎرﻣﻨﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺸﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش آﻣﺪ و ﺑﭽﻪي ﻛﻮﭼﻜﺶ ﻛﻪ ﻳﻚ اﺳﺒﺎب ﺑﺎزي ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاه داﺷﺖ آﻣﺪ وﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎﺑﺎ! ﻣﻌﻠﻢ اﻳﻦ را ﺑﻪ ﻣﻦ داده اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺪرش ﻓﺮﻳـﺎد زد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬آن‬
‫را ﻧﺰد ﻣﺎدرت ﺑﺒﺮ و ﺑﻪ او ﺑﺪه‪.‬‬
‫ﺑﭽﻪ ﮔﺮﻳﻪﻛﻨﺎن ﻧﺰد ﻣﺎدرش رﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎز ﮔﺮﺑﻪ زﻳﺒﺎﻳﺶ ﻧﺰد او آﻣﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ‬
‫او را ﻣﺴﺢ ﻛﺮده و ﻧﺎز ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﭽﻪ ﺑﻪ او ﻟﮕﺪي زد و ﮔﺮﺑﻪ ﺑﻪ دﻳﻮار ﭘﺮس ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻮال‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﮔﺮﺑﻪ ﻟﮕﺪ زد؟‬
‫ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺷﻤﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﻲزﻧﻴﺪ و در ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﻣﺪﻳﺮ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬درﺳﺖ اﺳﺖ ﻣﺪﻳﺮ‪ ،‬زﻳﺮا او ﺑﺮ ﺧﻮدش ﻓﺸﺎر آورده ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻨﻔﺠﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﺮا ﻣﺎ ﻫﻨﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ وﻇﺎﻳﻒ را ﻓﺮا ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻳﻢ؟‬
‫ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺗﻮان ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ‪ :‬اﻳﻦ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗـﻮاﻧﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻮﻳﮋه زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺧﻮدت ﻓﺸـﺎر آوردي‪ .‬در اﻳـﻦ ﺻـﻮرت ﺗﺼـﺮﻓﺎت و ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎﻳـﺖ‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ زﻳﺎن و آﺳﻴﺐ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻲﮔﻨﺎه ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش از اﻳﻦ ﻛﻪ دﻳﮕﺮان ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧﺸﻢ و ﻫﻴﺠﺎن ﺑﻴﺎورﻧﺪ و ﺗﻮ را در ﺗﻨﮕﻨـﺎ ﻗـﺮار‬
‫دﻫﻨﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻮ ﺑﻪ آنﻫﺎ وﻋﺪهﻫﺎﻳﻲ ﺑﺪﻫﻲ ﻛﻪ ﺗـﻮان ﺑـﺮآوردهﺳـﺎﺧﺘﻦ آنﻫـﺎ را ﻧﺪاﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻲ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻴﺎ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺳﻔﺮ ﻛﻨﻴﻢ و ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻨﮕﺮﻳﻢ‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﻪ در ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺒﺎرك ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻳﻦ اﺳـﻼم ﻣﻨﺘﺸـﺮ ﺷـﺪه اﺳـﺖ و‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪366‬‬

‫ﭘﺮوردﮔﺎر ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻪ ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ ﻳﺎد ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﺮان ﻗﺒﺎﺋﻞ ﺑﺎ اﻳﻤـﺎن و ﻳﻘـﻴﻦ ﻧـﺰد او ﻣـﻲآﻳﻨـﺪ و‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﺧﻮار و ذﻟﻴﻞ و ﺑﺎ دﻟﻲ ﭘﺮ از ﻛﻴﻨﻪ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫روزي ﻳﻜﻲ از ﺳﺮان ﻋﺮب ﺑﻪ ﻧﺎم »ﻋﺎﻣﺮ ﺑﻦ ﻃﻔﻴﻞ« ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻗـﻮﻣﺶ داراي ﻗـﺪرت و‬
‫وﺟﺎﻫﺖ ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﻀﻮر ﻳﺎﻓﺖ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﻗﻮﻣﺶ ﻇﻬﻮر و اﻧﺘﺸﺎر اﺳﻼم را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻧـﺪ‬
‫ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اي ﻋﺎﻣﺮ! ﻣﺮدم ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪهاﻧﺪ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ اﺳﻼم ﺑﻴﺎور‪ .‬وي ﻓﺮدي ﻣﺘﻜﺒﺮ و ﻣﻐـﺮور‬
‫ﺑﻮد و ﺑﻪ آﻧﺎن ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻳﺎد ﻛﺮدم ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻋﺮب در ﺗﺼﺮف‬
‫ﻣﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﻫﻤﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻦ ﻧﻴﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻴﺮم‪ .‬ﭘﺲ آﻳﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻳﻦ ﺟﻮان ﻗﺮﻳﺸﻲ ﺑﻴﻔﺘﻢ؟‬
‫ﺳﭙﺲ وﻗﺘﻲ اﻗﺘﺪار و ﻧﻔﻮذ اﺳﻼم و اﻃﺎﻋﺖ و ﻓﺮﻣـﺎﻧﺒﺮداري ﻣـﺮدم از رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬را‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻛﺮد‪ ،‬ﺳﻮار ﺷﺘﺮ ﺷﺪه و ﻫﻤﺮاه ﻳﺎراﻧﺶ ﺑﻪ ﻣﺤﻀﺮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺷﺘﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺎ ﻳﺎراﻧﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد آﻣﺪ و در ﺟﻠﻮ او اﻳﺴـﺘﺎد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺧﻠﻮت ﻛﻦ‪.‬‬
‫و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از اﻣﺜﺎل اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺮﺣﺬر و ﻫﻮﺷﻴﺎر ﺑﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﻪ ﺧﺪاي ﻳﮕﺎﻧﻪ اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎوري‪ .‬ﺑﺎز او ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﻦ در ﮔﻮﺷﻪاي ﺧﻠﻮت‬
‫ﻛﻨﻲ‪ .‬وﻟﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺧﻮدداري ﻓﺮﻣﻮد‪.‬‬
‫او ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺻﺮار داﺷﺖ و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! ﺑﺮﺧﻴﺰ و ﻧﺰد ﻣﻦ ﺑﻴﺎ ﺗـﺎ ﺑـﺎ ﺗـﻮ ﺻـﺤﺒﺖ‬
‫ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻴﺰ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﻧﺰد او رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺎﻣﺮ ﻳﻜﻲ از ﻳﺎراﻧﺶ را ﺑﻪ ﻧﺎم »ارﺑﺪ« ﺑﺎ ﺧﻮد ﻫﻤﺮاه داﺷﺖ‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺟﻠـﻮﺗﺮ ﺑـﺎﻫﻢ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﻋﺎﻣﺮ ﺑﻪ »ارﺑﺪ« ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ :‬ﻣـﻦ او را‬
‫ﺳﺮﮔﺮم ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﭼﻬﺮهاش را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﻮدم ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﺗﻮ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑـﻪ او ﺑـﺰن‪ .‬ﻫﻤـﻮاره‬
‫»ارﺑﺪ« دﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻣﻲﺑﺮد و ﺧﻮدش را آﻣﺎده ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺷﻤﺸﻴﺮ را از ﻧﻴﺎم ﺑﻜﺸﺪ‪ ،‬دﺳﺘﺶ ﺧﺸـﻚ ﻣـﻲﺷـﺪ‪ .‬و ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧﺴـﺖ‬
‫ﺷﻤﺸﻴﺮ را ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎورد‪.‬‬
 ‫‪367‬‬ ‫ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﮔﺮﺑﻪ را ﻟﮕﺪ زد‬

‫ﺑﺎز ﻋﺎﻣﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬را ﺳﺮﮔﺮم ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻪ ارﺑﺪ ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ »ارﺑﺪ« ﻳﻚ ﺟﻤـﺎد‬
‫ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺤﺮك درآﻣﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺳﻮي »ارﺑﺪ« و آﻧﭽﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ ،‬ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪:‬‬
‫ﻟﺬا ﮔﻔﺖ‪ :‬اي »ﻋﺎﻣﺮ ﺑﻦ ﻃﻔﻴﻞ« اﺳﻼم ﺑﻴﺎور‪ .‬ﻋﺎﻣﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ اﺳـﻼم ﺑﻴـﺎورم ﭼـﻪ ﭼﻴـﺰي‬
‫ﺑﺮاﻳﻢ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻲ؟ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺗﻮ و آﻧﭽﻪ ﺑـﻪ ﺿـﺮر‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﺖ ﻋﻠﻴﻪ ﺗﻮﺳﺖ )ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻮ در ﻧﻔﻊ و زﻳﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺷﺮﻳﻚ ﻫﺴﺘﻲ(‪ .‬ﻋﺎﻣﺮ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫آﻳﺎ اﮔﺮ اﺳﻼم ﺑﻴﺎورم‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﭘﺲ از ﺧﻮدت را ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻲدﻫﻲ؟‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺨﻮاﺳﺖ ﺑﻪ او وﻋﺪهاي ﺑﺪﻫﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺗﺤﻘﻖ ﻧﻴﺎﺑﺪ‪ .‬ﻟـﺬا ﺑـﺎ ﺻـﺮاﺣﺖ و‬
‫ﺟﺮأت ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻧﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﺖ و ﻧﻪ ﺑﺮاي ﻗﻮم ﺗـﻮ‪ .‬ﻋـﺎﻣﺮ از ﺧﻮاﺳـﺘﻪﻫـﺎﻳﺶ‬
‫ﻣﻘﺪاري ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ اﺳﻼم ﻣﻲآورم‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺑﻴﺎﺑﺎن از آن‬
‫ﻣﻦ و ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺷﻬﺮي از آن ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎزﻫﻢ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﺨﻮاﺳﺖ ﺧﻮدش را ﺑﻪ وﻋﺪهاي ﻣﻠﺰم ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﻤـﻲداﻧـﺪ ﻣﺤﻘـﻖ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ‪ .‬ﻟﺬا ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﻴﺮ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺎﻣﺮ ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪ و رﻧﮓ ﭼﻬﺮهاش ﭘﺮﻳﺪ و ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨـﺪ ﻓﺮﻳـﺎد زد‪ :‬اي‬
‫ﻣﺤﻤﺪ! ﻋﻦﻗﺮﻳﺐ ﻣﻦ ﻣﺪﻳﻨﻪ را از ﺷﺘﺮان ﺑﻲﻣﻮ و ﻣﺮدان ﺑﻲرﻳﺶ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺗﻮ ﭘﺮ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد و‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺨﻞ آن اﺳﺒﻲ ﻣﻲﺑﻨﺪم و ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻗﺒﻴﻠﻪ »ﻗﻄﻔﺎن« ﺑﺎ ﻫﺰار ﺷﺘﺮ ﻧـﺮ و ﻫـﺰار ﺷـﺘﺮ ﻣـﺎده‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﺗﻮ ﻧﺒﺮد ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ او ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺖ و آﻧﮕﺎه ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ را ﺑﻪ ﻃﺮف آﺳﻤﺎن دوﺧﺖ‬
‫و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ! ﺗﻮ ﻣﺮا از ﻃﺮف ﻋﺎﻣﺮ ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻛﻦ و ﻗﻮﻣﺶ را ﻫﺪاﻳﺖ ﺑﺪه‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻋﺎﻣﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻳﺎراﻧﺶ ﺑﻴﺮون ﺷﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ از ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻴﺮون رﻓﺖ و ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻗﻮﻣﺶ‬
‫رواﻧﻪ ﮔﺸﺖ‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﻟﺸﻜﺮي را ﺑﺮاي ﻧﺒﺮد ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺳﺎﻣﺎن دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺎﻣﺮ در ﻣﺴﻴﺮ راه ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪ و آﺛﺎر ﺧﺴﺘﮕﻲ و ﻛﻮﻓﺘﮕﻲ ﺑﺮ او ﻧﻤﺎﻳﺎن ﮔﺸﺖ و ﺑﻪ ﺟـﺎﻳﻲ‬
‫ﻧﻴﺎز ﭘﻴﺪا ﻛﺮد ﺗﺎ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎ زﻧﻲ از ﻗـﻮﻣﺶ ﺑـﻪ ﻧـﺎم »ﺳـﻠﻮﻟﻴﻪ« ﺑﺮﺧـﻮرد ﻛـﺮد ﻛـﻪ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪368‬‬

‫ﺧﻴﻤﻪاي داﺷﺖ و اﻳﻦ زن ﺑﻪ ﻓﺠﻮر و ﺑﺪﻛﺎري ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻮد و ﻣﺮدم او را ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻣﻲﻛﺮدﻧـﺪ‬
‫و ﺧﺎﻧﻪاش را ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺑﺪﻛﺎري و زﻧﺎ ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻋﺎﻣﺮ ﺟﺎﻳﻲ ﻧﻴﺎﻓﺖ و ﻧﺎﭼﺎر از اﺳﺒﺶ ﻓﺮود آﻣﺪ و در ﺧﺎﻧﻪي اﻳﻦ زن ﺧﻮاﺑﻴﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻴﺎن ﻏﺪهاي ﻛﻪ در ﮔﺮدن ﺷﺘﺮان ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه و آنﻫﺎ را ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ ،‬در ﺣﻠﻘﻮم ﻋﺎﻣﺮ ﭘﺪﻳـﺪار‬
‫ﮔﺸﺘﻪ و ﺑﺎد ﻛﺮد‪ ،‬وي وﺣﺸﺖزده ﺷﺪه و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ورم ﮔﺸﺖ و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻏﺪهاي ﭼﻮن ﻏﺪه‬
‫ﺷﺘﺮ و ﻣﺮﮔﻲ در ﺧﺎﻧﻪ ﺳﻠﻮﻟﻴﻪ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺮﮔﻲ ﻧﺎﻣﺒﺎرك و در ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺎﻣﺒﺎرك و ﺧﺎﻟﻲ از ﺷﺮاﻓﺖ‪.‬‬
‫او آرزو داﺷﺖ ﻛﻪ در ﻣﻴﺪان ﻧﺒﺮد و ﺑﺎ ﺷﻤﺸـﻴﺮ ﭘﻬﻠﻮاﻧـﺎن ﺑﻤﻴـﺮد‪ ،‬وﻟـﻲ ﺗﻮﺳـﻂ ﺑﻴﻤـﺎري‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت و در ﺧﺎﻧﻪ ﻳﻚ زن ﻓﺎﺟﺮه ﺟﺎن ﺑﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﻪ روي ﻳﺎراﻧﺶ ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬اﺳﺐ ﻣﺮا ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪.‬‬
‫و آنﻫﺎ اﺳﺒﺶ را ﻧﺰدﻳﻚ او آوردﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺎﻣﺮ ﺑﺮ اﺳﺒﺶ ﭘﺮﻳﺪ و ﻧﻴﺰهاش را ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﺎ اﺳﺒﺶ دور ﻣﻲزد و از ﺷﺪت درد ﻓﺮﻳـﺎد‬
‫ﻣﻲزد و ﮔﺮدﻧﺶ را ﺑﺎ دﺳﺘﺶ ﻟﻤﺲ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻏﺪهاي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﺪه ﺷـﺘﺮان و ﻣﺮﮔـﻲ‬
‫در ﺧﺎﻧﻪي ﺳﻠﻮﻟﻴﻪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻮاره در اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد و ﺑﺎ اﺳﺒﺶ دور ﻣﻲزد ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ از اﺳـﺒﺶ ﺑـﻪ‬
‫زﻣﻴﻦ اﻓﺘﺎد و ﻣﺮد‪.‬‬
‫ﻳﺎراﻧﺶ او را رﻫﺎ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻧﺰد ﻗﻮمﺷﺎن ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ وارد ﺳﺮزﻣﻴﻦﺷﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﻧﺰد »ارﺑـﺪ« آﻣـﺪه و از او ﭘﺮﺳـﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﭼـﻪ ﺷـﺪ اي‬
‫»ارﺑﺪ«؟ »ارﺑﺪ« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻴﺰي ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﭼﻴﺰي )ﻳﻌﻨﻲ‬
‫اﷲ( دﻋﻮت ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ دوﺳﺖ دارم اﮔﺮ ﺣﺎﻻ او ﻧﺰد ﻣﻦ ﻣﻲﺑﻮد ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻴﺮ او را ﻣـﻲزدم و‬
‫ﻣﻲﻛﺸﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ و ﻣﺘﻌﺎل اﺳﺖ! ﭼﻪﻗﺪر ﺑﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟﺴﻮر ﺑﻮد!‬
 ‫‪369‬‬ ‫ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﮔﺮﺑﻪ را ﻟﮕﺪ زد‬

‫دو روز ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪاش ﺑﺎ ﺷﺘﺮ ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﺷﺪ ﺗﺎ آن را ﺑﻔﺮوﺷﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺻﺎﻋﻘﻪاي‬
‫ﺑﺮ او و ﺷﺘﺮش ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﻫﺮدو را ﺳﻮﺧﺖ‪ .‬و ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد ﻋﺎﻣﺮ و ارﺑـﺪ اﻳـﻦ آﻳـﺎت را‬
‫ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫﴿‪…çνy‰ΨÏã >™ó©x« ‘≅à2uρ ( ߊ#yŠ÷“s? $tΒuρ ãΠ$ymö‘F{$# âÙ‹Éós? $tΒuρ 4©s\Ρé& ‘≅à2 ã≅ÏϑøtrB $tΒ ãΝn=÷ètƒ ª!$#‬‬

‫‪⎯tΒuρ tΑöθs)ø9$# §| r& ô⎯¨Β Οä3ΖÏiΒ Ö™!#uθy™ ∩®∪ ÉΑ$yètFßϑø9$# çÎ7x6ø9$# Íοy‰≈pꤶ9$#uρ É=ø‹tóø9$# ÞΟÎ=≈tã ∩∇∪ A‘#y‰ø)ÏϑÎ/‬‬

‫_‪⎯ÏμÏù=yz ô⎯ÏΒuρ Ïμ÷ƒy‰tƒ È⎦÷⎫t/ .⎯ÏiΒ ×M≈t7Ée)yèãΒ …çμs9 ∩⊇⊃∪ Í‘$pκ¨]9$$Î/ 7>Í‘$y™uρ È≅øŠ©9$$Î/ ¥#÷‚tGó¡ãΒ uθèδ ô⎯tΒuρ ⎯ÏμÎ/ tyγy‬‬

‫†‪5Θöθs)Î/ ª!$# yŠ#u‘r& !#sŒÎ)uρ 3 öΝÍκŦàΡr'Î/ $tΒ (#ρçÉitóム4©®Lym BΘöθs)Î/ $tΒ çÉitóムŸω ©!$# χÎ) 3 «!$# ÌøΒr& ô⎯ÏΒ …çμtΡθÝàxøts‬‬

‫™‪$YèyϑsÛuρ $]ùöθyz šX÷y9ø9$# ãΝà6ƒÌム“Ï%©!$# uθèδ ∩⊇⊇∪ @Α#uρ ⎯ÏΒ ⎯ÏμÏΡρߊ ⎯ÏiΒ Οßγs9 $tΒuρ 4 …çμs9 ¨ŠttΒ Ÿξsù #[™þθß‬‬

‫‪ã≅Å™öãƒuρ ⎯ÏμÏGx‹Åz ô⎯ÏΒ èπs3Íׯ≈n=yϑø9$#uρ ⎯Íνωôϑpt¿2 ߉ôã§9$# ßxÎm7|¡ç„uρ ∩⊇⊄∪ tΑ$s)ÏoW9$# šU$ys¡¡9$# à⋅Å´Ψãƒuρ‬‬

‫‪Èd,ptø:$# äοuθôãyŠ …çμs9 ∩⊇⊂∪ ÉΑ$ysÎRùQ$# ߉ƒÏ‰x© uθèδuρ «!$# ’Îû šχθä9ω≈pgä† öΝèδuρ â™!$t±o„ ⎯tΒ $pκÍ5 Ü=ŠÅÁãŠsù t,Ïã≡uθ¢Á9$#‬‬

‫( ‪$tΒuρ çν$sù xè=ö6u‹Ï9 Ï™!$yϑø9$# ’n<Î) Ïμø‹¤x. ÅÝÅ¡≈t6x. ωÎ) >™ó©y´Î/ Οßγs9 tβθç7‹ÉftGó¡o„ Ÿω ⎯ÏμÏΡρߊ ⎯ÏΒ tβθããô‰tƒ t⎦⎪Ï%©!$#uρ‬‬

‫‪] ﴾∩⊇⊆∪ 9≅≈n=|Ê ’Îû ωÎ) t⎦⎪ÍÏ≈s3ø9$# â™!%tæߊ $tΒuρ 4 ⎯ÏμÉóÎ=≈t7Î/ uθèδ‬اﻟﺮﻋﺪ‪.[14 – 8 :‬‬
‫»ﻓﻘﻂ ﺧﺪا ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻣﻮﻧﺚ ﭼﻪ در ﺷﻜﻢ دارد‪) ،‬ﻣﺬﻛﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻣﺆﻧﺚ‪ ،‬ﻛﺎﻣـﻞ اﺳـﺖ‬
‫ﻳﺎ ﻧﺎﻗﺺ‪ ،‬زﺷﺖ اﺳﺖ ﻳﺎ زﻳﺒﺎ؟( و آﻧﭽﻪ رﺣﻢ آن را ﻧﺎﻗﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ )و ﻗﺒﻞ از ﻛﺎﻣـﻞﺷـﺪن را‬
‫ﺳﻘﻂ ﻣﻲﻛﻨﺪ( و آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﻧﻪ ﻣﺎه ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪ .‬و ﻫﺮﭼﻴﺰ در ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻴـﺰان ﻣﻌﻴﻨـﻲ‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ )و ﺑﺮ ﻣﻘﺘﻀﺎي ﻣﺼﻠﺤﺖ از آن ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ( داﻧﺎﺳﺖ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻛـﻪ از ﺣـﺲ و‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻬﺎن اﺳﺖ ﻋﻈﻴﻢ اﻟﺸﺎن اﺳﺖ و ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ از او ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺖ آﻧﭽـﻪ در ﻗﻠـﻮب‬
‫ﻧﻬﺎن ﺷﻮد و آﻧﭽﻪ ﺑﺮ زﺑﺎن ﺟﺎري ﮔﺮدد و آﻧﻜﻪ اﻋﻤـﺎﻟﺶ را در ﺗـﺎرﻳﻜﻲ ﺷـﺐ )و در ﻛﻤـﺎل‬
‫ﻧﻬﺎن ﻛﺎري( اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﺑﺎ آﻧﻜﻪ راﻫﺶ را در روﺷﻨﺎﻳﻲ روز ﭘﻴﺶ ﻣﻲﮔﻴﺮد در ﻧﺰد او ﻳﻜﺴـﺎن‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺴﺎن ﻓﺮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻣﺤﺎﻓﻈﻲ دارد ﻛﻪ از روﺑﺮو و از ﭘﺸﺖ ﺳﺮش ﺣﺮﻛﺖ ﻛـﺮده و‬
‫ﺑﻪ اﻣﺮ ﺧﺪا او را از ﺧﻄﺮ و آﺳﻴﺐ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧـﺪا ﻧﻌﻤـﺖ را از ﻫـﻴﭻ ﻗـﻮﻣﻲ زاﻳـﻞ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪370‬‬

‫ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و آن را از آﻧﺎن ﺳﻠﺐ ﻧﻤﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ آﻧﺎن اﺣﻮال ﻧﻴﻜﻴﻮ ﺧﻮد را ﺑـﻪ اﺣـﻮال‬
‫زﺷﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻨﺪ و وﻗﺘﻲ ﺧﺪا ﻧﺎﺑﻮدي ﻳﺎ ﻋﺬاب ﻗﻮﻣﻲ را اراده ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻗﺪرت رد آن‬
‫را ﻧﺪارد و ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﺧﺪا وﻟﻲ و ﻳﺎوري ﻧﺪارﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﺬاب و ﺑﻼ را از آﻧـﺎن دﻓـﻊ ﻛﻨﻨـﺪ‪) .‬اي‬
‫اﻧﺴﺎن!( ﺧﺪاﺳﺖ ﻛﻪ رﻋﺪ و ﺑﺮق را از روي ﺗﺮس )از ﺻﺎﻋﻘﻪ( و ﻃﻤﻊ )ﺑﺎران( ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺸـﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ و ﺑﺎ ﻗﺪرت ﺧﻮﻳﺶ از اﺑﺮﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﻣﺘﺮاﻛﻢ و آبزا را ﺧﻠـﻖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و رﻋـﺪ‪،‬‬
‫ﺗﺴﺒﻴﺢ و ﺛﻨﺎي او را ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﻲآورد و ﻓﺮﺷﺘﻪﻫﺎ از ﺑﻴﻢ ﻋﺬاب او ﺗﺴﺒﻴﺢ و ﺛﻨﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨـﺪ )و‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻧﺘﻘﺎم( ﺻﻮاﻋﻖ وﻳﺮاﻧﮕﺮ را ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺪ و ﻫﺮﻛﺲ را ﻛﻪ ﺧﻮد ﺑﺨﻮاﻫـﺪ ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪ آن‬
‫ﺑﻪ ﻫﻼﻛﺖ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ و ﻛﻔﺎر ﻣﻜﻪ در ﺑﺎره وﺟﻮد ﺧﺪا )و ﻳﮕـﺎﻧﮕﻲ و ﻗـﺪرت او ﺑـﺮ ﺑﻌـﺚ و‬
‫رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ( ﺑﻪ ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ و ﺧﺪاي ﺗﻮاﻧﺎ ﻧﻴﺮو و ﻣﺠـﺎزات و ﻛﻴﻔـﺮ ﺷـﺪﻳﺪ دارد‪ .‬ﺧـﺪا‬
‫ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻧﻴﺎﻳﺶ و دﻋﺎ اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﺰ او‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﺧﺪاﻳﺎن را ﺑـﻪ ﻳـﺎري وي ﺧﻮاﻧﻨـﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻴﭻ وﺟﻪ دﻋﺎ و ﺑﺎﻧﮓ آﻧﺎن را اﺟﺎﺑﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻧﻤﻲﺷﻨﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺟﺰ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺣـﺎل ﻓـﺮدي را‬
‫دارﻧﺪ ﻛﻪ از دور دﺳﺘﺶ را ﺑﻪ ﺳﻮي آب دراز ﻣﻲﻛﻨﺪ )و آن را ﻓﺮا ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺗﺎ آب‬
‫ﺑﻪ دﻫﺎﻧﺶ ﺑﺮﺳﺪ( و دﻋﺎ و ﭘﻨﺎهﺟﻮﻳﻲ ﻛﺎﻓﺮان از ﺧﺪاﻳﺎنﺷﺎن ﺟﺰ ﮔﻤﺮاﻫﻲ و ﺧﺴﺎرت ﭼﻴـﺰي‬
‫ﭼﻴﺴﺖ«‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮرد ﭼﻴﺰي را ﻻزم ﺑﮕﻴﺮ ﻛﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﺑـﻪ ﻳـﺎري ﺧﺪاوﻧـﺪ آن را‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﻲ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬روزي ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺧﻄﺒﻪ اﻳﺮاد ﻧﻤﻮد و در اﻳﻦ ﻣﻮﻋﻈﻪ در ﻣﻮرد آﺧـﺮت و‬
‫اﺣﻮال آن ﺑﻪ اﻳﺮاد ﺳﺨﻦ ﭘﺮداﺧﺖ و ﺳﭙﺲ ﺻﺪاﻳﺶ را ﺑﺎﻻ ﺑﺮد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي ﻓﺎﻃﻤـﻪ دﺧﺘـﺮ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ! ﻫﺮﭼﻪ از ﻣﺎﻟﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ‪ ،‬ﺑﭙﺮس؛ زﻳﺮا ﻣﻦ ﻧﻤـﻲﺗـﻮاﻧﻢ در ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺗـﻮ را از‬
‫ﭼﻴﺰي ﺑﻲﻧﻴﺎز ﺳﺎزم‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ اﻫﻤﻴﺖ ﻋﺪم اﻟﺘﺰام ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ در ﺗﻮان ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻨﺎﺳـﺐ‬
‫و ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ اﺳﻠﻮب و ﺷﻴﻮهي ﻫﻮﺷـﻴﺎراﻧﻪاي در ﭘـﻴﺶ‬
‫ﮔﻴﺮي‪.‬‬
 ‫‪371‬‬ ‫ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﮔﺮﺑﻪ را ﻟﮕﺪ زد‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺷﺨﺼﻲ ﻧﺰد ﺗﻮ آﻣﺪ ﺗﺎ ﺑﺮاي ﺑﺮادرش ﺷﻐﻠﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻲ‪ ،‬ﭼﻮن ﭘﺪر ﻳﺎ ﺑﺮادر‬
‫و ﻳﺎ ﺧﻮدت ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺰرﮔﻲ ﻫﺴﺘﻲ و اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮدي ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻲ ﺑﺮاي او ﺧﺪﻣﺘﻲ اﻧﺠـﺎم‬
‫دﻫﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺎ ﺷﻴﻮهاي از او ﻣﻌﺬرتﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻦ ﻛﻪ او ﻋﺮق ﭘﻴﺸﺎﻧﻲاش را ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ و ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫او واﻧﻤﻮد ﻛﻦ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺷﺮﻳﻚ درد و ﻧﺎراﺣﺘﻲ او ﻫﺴﺘﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً ﺑﻪ او ﺑﮕﻮ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ! ﻣﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﺷﻤﺎ را درك ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﺑﺮادر ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﺑﺮادر ﻣـﻦ اﺳـﺖ و‬
‫اﮔﺮ ﻣﺎ ﭘﻨﺞ ﺑﺮادر ﻫﺴﺘﻴﻢ ﺷﺸﻤﻲ اوﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺸﻜﻞ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻌﻼً ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺗـﻮاﻧﻢ ﻛـﺎري‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ﻋﺬر ﻣﺮا ﺑﭙﺬﻳﺮ و ﻣﻦ از ﺧﺪا ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺮادرت را ﻣﻮﻓﻖ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳـﺨﻨﺎن‬
‫ﺑﺎ ﻳﻚ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻟﻄﻴﻒ‪ ،‬و ﺗﻌﺒﻴﺮات ﭼﻬﺮه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﮔﻮﻳـﺎ ﺗـﻮ ﺑـﺎ اﻳـﻦ ﭘﺎﺳـﺦ زﻳﺒـﺎ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪاش را ﺑﺮآورده ﺳﺎﺧﺘﻲ؟ آﻳﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ؟‬
‫وﺟﻬﻪ ﻧﻈﺮ‪...‬‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮدت ﺻﺮﻳﺢ و ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺟﺮي ﺑﺎش و ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎﻳـﺖ را ﺑﺸـﻨﺎس و در ﻣﺤـﺪودهي‬
‫آنﻫﺎ ﻣﻠﺘﺰم ﺑﺎش‪.‬‬
 ‫ﺗﻮاﺿﻊ‬

‫در ﻳﻚ ﻣﺠﻠﺲ ﺟﻤﻌﻲ از اﻓﺮاد ﺷﺎﺧﺺ و ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از آﻧـﺎن ﻛـﻪ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﻐﻨﺎﻳﻲ و ﺑﻲﻧﻴﺎزي داﺷﺖ‪ ،‬در اﺛﻨﺎي ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﻛﻨﺎر ﻛﺎرﮔﺮي ﮔﺬﺷـﺘﻢ و او‬
‫دﺳﺘﺶ را ﺟﻬﺖ ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ دراز ﻧﻤﻮده و ﻣﻦ ﻣﺘﺮدد ﺷﺪم و ﺳﭙﺲ دﺳﺘﻢ را ﺑـﻪ ﺳـﻮﻳﺶ دراز‬
‫ﻛﺮدم و ﺑﺎ او ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻧﻤﻮدم‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻐﺮوراﻧﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎ وﺟﻮدي ﻛﻪ ﻣـﻦ دﺳـﺘﻢ را‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲدﻫﻢ‪ .‬ﻣﺎﺷﺎء اﷲ! ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬دﺳﺘﻢ را ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲدﻫﻢ‪.‬‬
‫اﻣﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﻨﻴﺰك ﺿـﻌﻴﻒ و ﻋـﺎﺟﺰ در وﺳـﻂ راه ﺑـﺎ او ﻣﻼﻗـﺎت‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و از ﺳﺘﻢ اﻫﻠﺶ ﻧﺰد او ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد و ﻳﺎ از ﻛﺜﺮت ﻣﺸﺎﻏﻞ و ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻪ او ﺷـﻜﻮه‬
‫ﻣﻲﻧﻤﻮد و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ او ﻧﺰد اﻫﻠﺶ ﻣﻲرﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﺮاﻳﺶ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻛﻨﺪ و ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ذرهاي ﻛﺒﺮ در دروﻧﺶ ﺑﺎﺷﺪ وارد ﺑﻬﺸﺖ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﭼﻪﻗﺪر ﻣﻲﺷـﻨﻮﻳﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﺑﺮادر ﻓﻼﻧﻲ ﻣﺘﻜﺒﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻼﻧﻲ ﺧﻮدﭘﺴﻨﺪ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ اﺧـﻼق‬
‫ﻧﺰد ﻣﺮدم ﻣﺒﻐﻮض و ﻣﻨﻔﻮر اﺳﺖ‪.‬‬
‫از وي ﻣﻲﭘﺮﺳﻲ‪ :‬ﭼﺮا از ﻫﻤﺴﺎﻳﻪات در ﻣﻮرد ﻓﻼن ﻛﺎر ﻛﻤﻚ ﻧﻤﻲﺧـﻮاﻫﻲ؟ ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪:‬‬
‫ﻓﻼﻧﻲ ﺑﺮ ﻣﺎ ﺗﻜﺒﺮ و ﻓﺨﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﺪارد!‬
‫آه ﭼﻪﻗﺪر اﻳﻦﻫﺎ ﻧﺰد ﻣﺮدم ﻣﺒﻐﻮض ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬آﻧﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺗﻜﺒﺮ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﻓﺨﺮ و ﻧـﺎز‬
‫ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﺑﺮﺧﻮرد دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻪﻗﺪر ﻣﻨﻔﻮرﻧﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻜﺒﺮ ﻣﻲورزﻧﺪ و ﭼﻮن ﻣﺮدم ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﻨـﺪ از ﺧـﻮد‬
‫اﺳﺘﻐﻨﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از روي ﻛﺒﺮ ﮔﺮدنﺷﺎن را ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺮدم ﻛـﺞ ﻧﻤـﻮده و ﺑـﺎ‬
‫ﻏﺮور راه ﻣﻲروﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ و ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﻣﺮدم اﻇﻬﺎر ﻛﺒﺮ و ﺧـﻮد‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻲ و ﻧﺨﻮت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻜﻪ را ﻓﺘﺢ ﻧﻤﻮد ودر ﻛﻮﭼﻪﻫﺎي ﻣﻜﻪ راه ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬ﻛﻮﭼﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺪتﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ در آﻧﺠﺎ ﻣﻮرد ﺗﻤﺴﺨﺮ و اﺳﺘﻬﺰا ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﻪﻗﺪر در اﻳﻦ ﻛﻮﭼﻪﻫـﺎ‬
 ‫‪373‬‬ ‫ﺗﻮاﺿﻊ‬

‫ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد‪ :‬اي دﻳﻮاﻧﻪ‪ ،‬ﺳﺎﺣﺮ‪ ،‬ﻛﺎﻫﻦ‪ ،‬دروﻏﮕﻮ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻫﺒﺮ و ﻋﺰﻳـﺰ و‬
‫ﻣﻘﺘﺪر وارد ﻣﻲﺷﻮد و ﺧﺪاوﻧﺪ اﻫﻞ آن را در ﻣﻘﺎﺑﻞ او ﺧﻮار و ذﻟﻴﻞ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ وي در اﻳﻦ زﻣﺎن ﭼﻪ اﺣﺴﺎﺳﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد دارد؟ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ اﺑﻮﺑﻜﺮب‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ذي ﻃﻮي« رﺳـﻴﺪ ﺑـﺎﻻي ﺳـﻮارياش اﻳﺴـﺘﺎد‪ ،‬در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻜﻪاي ﭼﺎدر ﺳﺮخ ﺧﻮدش را ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺳﺮش را ﺑﻪ ﺧـﺎﻃﺮ‬
‫ﻓﺮوﺗﻨﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد وﻗﺘﻲ دﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ او را ﺑﻪ ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ ﮔﺮاﻣـﻲ‬
‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﮔﻮﺷﻪي رﻳﺸﺶ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد ﺑﻪ وﺳﻂ ﺳﻮاري ﺑﺨﻮرد‪.‬‬
‫اﻧﺲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬روز ﻓﺘﺢ وارد ﻣﻜﻪ ﺷﺪ در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ از روي ﻓﺮوﺗﻨـﻲ و‬
‫ﺧﺸﻮع ﺑﺮ ﺳﻮارياش ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺷﺨﺼﻲ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣﺪ و در ﻣﻮرد ﭼﻴﺰي ﺑـﺎ او ﺻـﺤﺒﺖ‬
‫ﻛﺮد و آﻧﮕﺎه دﭼﺎر ﺗﺮس ﺷﺪه و ﻟﺮزه ﺑﺮ اﻧﺪاﻣﺶ اﻓﺘﺎد‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮ ﺧﻮدت آﺳﺎن ﺑﮕﻴﺮ و آرام ﺑـﺎش؛ زﻳـﺮا ﻣـﻦ ﭘﺴـﺮ زﻧـﻲ از‬
‫ﻗﺮﻳﺶ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﺧﺸﻚ ﺷﺪه ﻣﻲﺧﻮرد‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲﻧﺸﻴﻨﻢ آﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﺮده ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ و ﻣﻲﺧﻮرم آﻧﻄﻮر ﻛـﻪ‬
‫ﻳﻚ ﻏﻼم و ﺑﺮده ﻣﻲﺧﻮرد‪.‬‬
‫ﻋــــــﲆ ﺻــــــﻔﺤﺎت اﳌــــــﺎء وﻫــــــﻮ رﻓﻴــــــﻊ‬ ‫ﺗﻮاﺿـــــــﻊ ﺗﻜـــــــﻦ ﻛـــــــﺎﻟﻨﺠﻢ ﻻح ﻟﻨـــــــﺎﻇﺮ‬
‫ﻋــــــﲆ ﻃﺒﻘــــــﺎت اﳉــــــﻮ وﻫــــــﻮ وﺿــــــﻴﻊ‬ ‫وﻻ ﺗﻜـــــــﻦ ﻛﺎﻟـــــــﺪﺧﺎن ﻳﻌﻠـــــــﻮ ﺑﻨﻔﺴـــــــﻪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺗﻮاﺿﻊ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻦ ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺘﺎرهاي ﺑﺎﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻴﻨﻨﺪﮔﺎن در آب ﻣـﻲدرﺧﺸـﺪ‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ او رﻓﻴﻊ و ﺑﺎﻻﺳﺖ«‪.‬‬
‫»و ﻣﺎﻧﻨﺪ دود ﻧﺒﺎش ﻛﻪ ﺧﻮدش ﺑﺮ ﻃﺒﻘﺎت ﺟﻮ ﺑﺎﻻ ﻣﻲرود در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ اﻓﺘـﺎده و ﭘﺴـﺖ‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺧﺘﺼﺎر‪...‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪374‬‬

‫ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﺮاي ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮاﺿﻊ و ﻓﺮوﺗﻨﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ او را ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬و ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮاﺿﻊ ﺑﺮاي ﺑﻨﺪه ﺟﺰ ﻋﺰت و ﺳﺮﺑﻠﻨﺪ ﻧﻤﻲاﻓﺰاﻳﺪ‪.‬‬
 ‫ﻋﺒﺎدت ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ‬

‫ده ﺳﺎل ﻗﺒﻞ در ﻳﻚ ﺷﺐ ﺳﺮد‪ ،‬ﻣﻦ و دوﺳﺘﺎﻧﻢ در ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺎﺷﻴﻦﻫـﺎيﻣـﺎن‬
‫ﺧﺮاب ﺷﺪ و ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻳﻢ ﺷﺐ را در آن ﺑﻴﺎﺑﺎن‪ ،‬ﺳﭙﺮي ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬آﺗﺸﻲ روﺷـﻦ ﻛـﺮدﻳﻢ و دور‬
‫آن ﮔﺮد آﻣﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫و ﭼﻪﻗﺪر زﻳﺒﺎﺳﺖ ﺳﺨﻨﺎن زﻣﺴﺘﺎﻧﻲ در ﻛﻨﺎر ﮔﺮﻣﺎي آﺗﺶ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺎ ﺑﻪ درازا ﻛﺸﻴﺪ و ﻣﻦ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن از ﺟﻤﻊ ﺟﺪا ﺷﺪ‪ .‬وي‬
‫ﻣﺮد ﻧﻴﻚ و ﺻﺎﻟﺤﻲ ﺑﻮد‪ .‬او ﻋﺒﺎدت ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲداد‪.‬‬
‫ﻣﻦ او را ﻣﻲدﻳﺪم ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ زود ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﻣﻲآﻣﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﮔﺎﻫﻲ وﻗﺖﻫﺎ ﻫﻨـﻮز درب‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺎز ﻧﺸﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ او ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬او ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﻇﺮﻓﻲ آب ﺑﺮداﺷﺖ و ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﺑﺮدم ﻛـﻪ‬
‫او ﺑﺮاي ﻗﻀﺎي ﺣﺎﺟﺖ ﻣﻲرود‪ .‬ﻣﻘﺪاري درﻧﮓ ﻧﻤﻮد و ﻣﻦ ﺑﺮﺧﺎﺳـﺘﻢ ﺗـﺎ ﺣـﺎﻟﺶ را ﺟﻮﻳـﺎ‬
‫ﺷﻮم‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه دﻳﺪم ﻛﻪ او ﺑﺮ اﺛﺮ ﺷﺪت ﺳﺮﻣﺎ در ﻣﻜﺎﻧﻲ دور از ﻣﺎ ﺧﻮدش را ﺑﺎ ﭼﺎدري ﭘﻮﺷﻴﺪه و‬
‫در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺷﺐ ﺗﻚ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﺠﺪه اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﺮوردﮔﺎرش ﺑﻪ ﻧﻴﺎﻳﺶ و ﺗﻀﺮع ﭘﺮداﺧﺘﻪ و از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟﻠﺐ رﺿﺎﻳﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫واﺿﺢ و روﺷﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ او ﺧﺪاﻳﺶ را دوﺳﺖ دارد و ﮔﻤﺎن ﻣﻦ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻴﺰ‬
‫او را دوﺳﺖ دارد‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻣﻦ ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺮدم ﻛﻪ وي ﻋﺒﺎدتﻫﺎي ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪاي دارد و ﻗﺒﻞ از آﺧـﺮت در دﻧﻴـﺎ ﻋﺰﻳـﺰ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎلﻫﺎ ﮔﺬﺷﺖ و اﻣﺮوز ﻣﻦ او را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧـﺪ او را در روي زﻣـﻴﻦ ﻣﻘﺒـﻮل و‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪﺷﺪه ﻗﺮار داده اﺳﺖ و در زﻣﻴﻨﻪ دﻋﻮت و ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﺮدم ﻣﺸﺎرﻛﺖ دارد‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه در ﺑﺎزار ﻳﺎ ﻣﺴﺠﺪ راه ﻣﻲرود‪ ،‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﻛﻪ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻫﺎ ﻗﺒﻞ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي او‬
‫ﻣﻲﺷﺘﺎﺑﻨﺪ و ﺑﺎ او ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻧﻤﻮده و اﻇﻬﺎر ﻣﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪376‬‬

‫ﭼﻪﻗﺪر از ﺗﺠﺎر‪ ،‬اﻣﺮا و اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه آرزو دارﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﮕﺎه و ﻣﺤﺒﺘﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ او‬
‫در دل ﻣﺮدم داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻌﻴﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﺗﺒﻐـــــــــــــــﻲ ﺑﻌـــــــــــــــﺪ ذاك ﳊـــــــــــــــﺎﻗﻲ‬ ‫أأﺑﻴـــــﺖ ﺳـــــﻬﺮان اﻟـــــﺪﺟﻰ وﺗﺒﻴﺘـــــﻪ ﻧﻮﻣـــــ ًﺎ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬آﻳﺎ ﻣﻦ ﺧﻮاب ﺷﺐﻫﺎ را ﻛﻨﺎر ﻣﻲﮔﺬارم و ﺗﻮ آن را ﺑﻪ ﺧﻮاب ﺳـﭙﺮي ﻣـﻲﻛﻨـﻲ و‬
‫ﺑﺎز آرزوي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻦ را داري؟«‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﻗﺮآن اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫﴿)‪] ﴾∩®∉∪ #tŠãρ ß⎯≈oΗ÷q§9$# ãΝßγs9 ã≅yèôfu‹y™ ÏM≈ysÎ=≈¢Á9$# (#θè=Ïϑtãuρ (#θãΖtΒ#u™ š⎥⎪Ï%©!$# ¨βÎ‬ﻣﺮﻳﻢ‪.[96 :‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آورده و اﻋﻤﺎل ﺻﺎﻟﺢ و ﻧﻴﻚ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨـﺪ ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻣﺤﺒـﺖ‬
‫آنﻫﺎ را در دل ﻣﺨﻠﻮق ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ«‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را دوﺳﺖ ﺑﺪارد‪ ،‬ﺗﻮ را در ﻣﻴﺎن اﻫﻞ زﻣﻴﻦ ﻣﻘﺒﻮل و ﻣﺤﺒﻮب ﻣﻲﺳـﺎزد‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻫﺮﮔﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻨﺪهاي را دوﺳﺖ ﺑﺪارد‪ ،‬ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ را ﻧﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ :‬ﻣﻦ‬
‫ﻓﻼﻧﻲ را دوﺳﺖ دارم ﺗﻮ ﻧﻴﺰ او را دوﺳﺖ ﺑﺪار‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ او را دوﺳﺖ ﻣﻲدارد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ در ﻣﻴﺎن اﻫﻞ آﺳﻤﺎن ﻧﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ :‬اي اﻫﻞ آﺳﻤﺎن! ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻓﻼﻧـﻲ را دوﺳـﺖ دارد‬
‫ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ او را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻫﻞ آﺳﻤﺎن او را دوﺳﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫و ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آﻧﮕﺎه ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﺤﺒﺖ در ﻣﻴﺎن اﻫﻞ زﻣﻴﻦ ﻓﺮود ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﻣﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﻓﺮﻣﻮده ﺧﺪاوﻧﺪ‪:‬‬
‫﴿)‪] ﴾∩®∉∪ #tŠãρ ß⎯≈oΗ÷q§9$# ãΝßγs9 ã≅yèôfu‹y™ ÏM≈ysÎ=≈¢Á9$# (#θè=Ïϑtãuρ (#θãΖtΒ#u™ š⎥⎪Ï%©!$# ¨βÎ‬ﻣﺮﻳﻢ‪.[96 :‬‬
‫»ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آورده و اﻋﻤﺎل ﺻـﺎﻟﺢ اﻧﺠـﺎم دادهاﻧـﺪ ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻣﻬـﺮ و ﻣـﻮدت را در‬
‫دلﻫﺎي آﻧﺎن اﻟﻘﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫و ﻫﺮﮔﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﻨﺪهاي ﺑﻐﺾ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ را ﻧﺪا ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬اي‬
‫ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ! ﻣﻦ ﺑﺎ ﻓﻼﻧﻲ ﺑﻐﺾ دارم ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ او ﺑﻐﺾ ﺑﻮرز‪ ،‬و ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﺑﺎ او ﺑﻐﺾ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪377‬‬ ‫ﻋﺒﺎدت ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ‬

‫ﺳﭙﺲ در ﻣﻴﺎن اﻫﻞ آﺳﻤﺎن ﻧﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ ﻓﻼﻧـﻲ ﺑﻐـﺾ دارد آﻧﮕـﺎه اﻫـﻞ‬
‫آﺳﻤﺎن ﺑﺎ او ﺑﻐﺾ ﻣﻲورزﻧﺪ و آﻧﮕﺎه ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﻐﺾ در زﻣﻴﻦ ﻓﺮود ﻣﻲآﻳﺪ)‪.(1‬‬
‫آه ﭼﻪﻗﺪر زﻳﺒﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ در زﻣﻴﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺨﻮري و ﺑﻨﻮﺷﻲ و ﺑﺨﻮاﺑﻲ و ﺧﺪاوﻧـﺪ‬
‫در آﺳﻤﺎن ﺑﺎ ﻧﺎم ﺗﻮ ﺻﺪا ﺑﺰﻧﺪ و ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﻓﻼﻧﻲ را دوﺳﺖ دارم و ﺷﻤﺎ ﻧﻴـﺰ او را دوﺳـﺖ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت »زﺑﻴﺮ ﺑﻦ ﻋﻮام ‪ «‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﺮﻛﺴﻲ از ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻋﻤﺎل ﺻﺎﻟﺤﻲ ﺑﻪ ﺻـﻮرت‬
‫ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎدت ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ اﻧﻮاﻋﻲ دارد از ﺟﻤﻠﻪ‪ :‬ﻣﺪاوﻣﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﺮ ﻧﻤـﺎز ﺷـﺐ‪ ،‬اﮔﺮﭼـﻪ ﻳـﻚ‬
‫رﻛﻌﺖ وﺗﺮ در ﻫﺮ ﺷﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺷﺐ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤـﺎز ﻋﺸـﺎء ﻳـﺎ ﭘـﻴﺶ از اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺨﻮاﺑﻲ ﻳﺎ ﻗﺒﻞ از ﻓﺠﺮ آن را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺎ در ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ از ﺑﺮﭘﺎدارﻧﺪﮔﺎن ﻧﻤﺎز ﺷـﺐ ﻗـﺮار‬
‫ﺑﮕﻴﺮي)‪.(2‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ وﺗﺮ )ﻓﺮد( اﺳﺖ و وﺗـﺮ را دوﺳـﺖ دارد‪ ،‬ﭘـﺲ اي‬
‫اﻫﻞ ﻗﺮآن وﺗﺮ ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻼش در ﻣﻮرد اﺻﻼح و ﺑﺮﻗﺮاري ﺻﻠﺢ و آﺷﺘﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺮدم‪ ،‬در ﻣﻴـﺎن دوﺳـﺘﺎن‪،‬‬
‫ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن و در ﻣﻴﺎن زن و ﻣﺮد ﻛﻪ ﺑﺎﻫﻢ ﺧﺼﻮﻣﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﻬﺘـﺮ از ﻧﻤـﺎز‪ ،‬روزه و ﺻـﺪﻗﻪ ﺧﺒـﺮ ﻧـﺪﻫﻢ؟‬
‫اﺻﺤﺎب ﻋﺮض ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﻳﺠـﺎد ﺻـﻠﺢ و آﺷـﺘﻲ در ﻣﻴـﺎن ﻣـﺮدم‪ .‬و‬
‫راهاﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻓﺴﺎد در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﻧﻴﻜﻲ را ﻣﻲزداﻳﺪ)‪.(3‬‬

‫‪ -1‬ﺑﺨﺎري و ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
‫‪ -2‬اﻟﺒﺘﻪ ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ وﺗﺮ در ﻧﺰد اﺣﻨﺎف ﺳﻪ رﻛﻌﺖ اﺳﺖ و آﻧﭽﻪ ﻧﻮﻳﺴـﻨﺪه ﻣﺤﺘـﺮم ذﻛـﺮ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺬاﻫﺐ ﻏﻴﺮ اﺣﻨﺎف ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪) .‬ﻣﺘﺮﺟﻢ(‬
‫‪ -3‬اﺣﻤﺪ و دﻳﮕﺮان ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪378‬‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺜﺮت ذﻛﺮ اﷲ؛ زﻳﺮا ﻫﺮﻛﺴﻲ ﭼﻴـﺰي را دوﺳـﺖ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ زﻳـﺎد از او ﻳـﺎد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺪﻳﺚ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﭼﻴﺰي راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻧﻜﻨﻢ ﻛﻪ از ﻫﻤﻪ اﻋﻤﺎل ﺑﻬﺘـﺮ ﺑـﻮده‬
‫و ﻧﺰد ﻣﺎﻟﻜﺘﺎن از ﻫﺮﭼﻴـﺰي ﭘـﺎﻛﻴﺰهﺗـﺮ و درﺟـﺎت ﺷـﻤﺎ را ﺧﻴﻠـﻲ ﺑـﺎﻻ ﺑﺮﻧـﺪهﺗـﺮ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬از‬
‫ﺧﺮجﻧﻤﻮدن ﻃﻼ و ﻧﻘﺮه در راه اﷲ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻬﺘﺮ و از ﺟﻬﺎد ﻛﻪ ﺷﻤﺎ دﺷـﻤﻨﺎنﺗـﺎن را ﺑﻜﺸـﻴﺪ و‬
‫آنﻫﺎ ﺷﻤﺎ را ﺑﻜﺸﻨﺪ ﻫﻢ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺻـﺤﺎﺑﻪ ﻋـﺮض ﻛﺮدﻧـﺪ‪ :‬ﺑﻠـﻪ ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ! آن ﻋﻤـﻞ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻛﻪ ذﻛﺮ و ﻳﺎد ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰوﺟﻞ)‪.(1‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺻﺪﻗﻪ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ؛ زﻳﺮا ﺻﺪﻗﻪ ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻏﻀﺐ ﭘﺮوردﮔﺎر را ﺧﺎﻣﻮش ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬وﻗﺘﻲ ﻧﻤﺎز ﻓﺠﺮ را ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻣﻲرﻓـﺖ و ﻣﻘـﺪار اﻧـﺪﻛﻲ در‬
‫آﻧﺠﺎ درﻧﮓ ﻣﻲﻛﺮد و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﻣﻲﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ‪ ‬از ﺑﻴﺮونرﻓﺘﻨﺶ ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬روزي ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻓﺠـﺮ‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل او رﻓﺖ‪ ،‬دﻳﺪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬از ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﻴﻤﻪ ﻗـﺪﻳﻤﻲ در ﺑﻴﺎﺑـﺎن‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ‪ ‬ﺧﻮدش را ﭘﺸﺖ ﺻﺨﺮهاي ﻣﺨﻔﻲ ﻧﻤﻮد‪ ،‬اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻣﻘﺪار اﻧـﺪﻛﻲ در‬
‫آﻧﺠﺎ درﻧﮓ ﻧﻤﻮد و ﺳﭙﺲ ﺑﻴﺮون ﺷﺪ‪ .‬ﻋﻤﺮ ‪ ‬از ﭘﺸﺖ ﺻﺨﺮه ﺑﻴﺮون آﻣـﺪ و داﺧـﻞ ﺧﻴﻤـﻪ‬
‫رﻓﺖ‪ .‬دﻳﺪ ﻳﻚ زن ﺿﻌﻴﻒ و ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ در آﻧﺠﺎ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻛﻮﭼﻜﻲ دارد‪ .‬ﻋﻤﺮ از آن زن‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﭼـﻪ ﻛﺴـﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻫﻤـﻪ روزه ﻧـﺰد ﺗـﻮ ﻣـﻲآﻳـﺪ؟ آن زن ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣـﻦ او را‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪ ،‬وي ﻳﻚ ﻓﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻓﻼن ﻣﺪت ﻫﺮ ﺻﺒﺢ ﻧﺰد ﻣـﺎ ﻣـﻲآﻳـﺪ‪ .‬ﻋﻤـﺮ‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ آن زن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎ را ﺟﺎرو ﻣﻲزﻧﺪ‪ ،‬آرد ﻣـﺎ را ﺧﻤﻴـﺮ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪﻫﺎي ﻣﺎ را ﻣﻲدوﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻴﺮون ﻣﻲرود‪.‬‬
‫ﻋﻤﺮ ‪ ‬از آﻧﺠﺎ ﺑﻴﺮون ﺷﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ راﺳﺘﻲ اي اﺑﻮﺑﻜﺮ! ﺧﻠﻔـﺎي ﺑﻌـﺪ از‬
‫ﺧﻮدت را ﺧﺴﺘﻪ ﻛﺮدي‪ ،‬ﺑﻪ راﺳﺘﻲ اي اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺧﻠﻔﺎي ﺑﻌﺪ از ﺧﻮدت را ﺧﺴﺘﻪ ﻛﺮدي؟‬

‫‪ -1‬اﺣﻤﺪ و ﺗﺮﻣﺬي و دﻳﮕﺮان ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

 ‫‪379‬‬ ‫ﻋﺒﺎدت ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ‬

‫ﻋﻤﺮ ‪ ‬ﻧﻴﺰ در ﻋﺒﺎدت و اﺧﻼﺻﺶ ﺧﻴﻠﻲ از اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻋﻘـﺐ ﻧﺒـﻮد‪ .‬ﺣﻀـﺮت ﻃﻠﺤـﻪ ﺑـﻦ‬
‫ﻋﺒﻴﺪاﷲ ‪ ‬ﻋﻤﺮ را دﻳﺪ ﻛﻪ در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺷﺐ ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و وارد ﺧﺎﻧﻪاي ﺷـﺪ و ﺳـﭙﺲ از آن‬
‫ﺑﻴﺮون آﻣﺪ و ﺑﺎز وارد ﺧﺎﻧﻪي دﻳﮕﺮي ﺷﺪ‪ .‬ﻃﻠﺤﻪ ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻋﻤﺮ در اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪﻫـﺎ ﭼﻜـﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ وﻗﺘﻲ ﺻﺒﺢ ﺷﺪ ﻃﻠﺤﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ اوﻟﻲ رﻓﺖ‪ .‬دﻳﺪ ﻳﻚ ﭘﻴﺮزال ﻧـﺎﺗﻮان و زﻣـﻴﻦﮔﻴـﺮ در‬
‫آن ﻫﺴﺖ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﺮدي ﻛﻪ ﻧﺰد ﺗﻮ ﻣﻲآﻳﺪ ﭼﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ؟‬
‫ﭘﻴﺮزال ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ وي از ﻣـﻦ ﻧﮕﻬـﺪاري ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﻧﻴﺎزﻫـﺎي ﻣـﺮا‬
‫ﺑﺮآورده ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺪيﻫﺎ را از ﻣﻦ دﻓﻊ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻃﻠﺤﻪ ﺑﻴﺮون ﺷﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮدش ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎدرت ﺑﻪ ﺳـﻮگ ﺗـﻮ ﺑﻨﺸـﻴﻨﺪ اي‬
‫ﻃﻠﺤﻪ‪ .‬آﻳﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻟﻐﺰشﻫﺎي ﻋﻤﺮ ﻣﻲﮔﺮدي؟‬
‫روزي ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﺑﻪ اﻃﺮاف ﻣﺪﻳﻨﻪ رﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺮدي ﻣﺴﺎﻓﺮ را دﻳﺪ ﻛﻪ در وﺳﻂ راه ﻣﻨـﺰل‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺧﻴﻤﻪ ﻗﺪﻳﻤﻲ را ﻧﺼﺐ ﻛﺮده و ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺣﺎل ﺑﻪ دروازهي آن ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻀﺮت‬
‫ﻋﻤﺮ از او ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﺗﻮ ﻛﻴﺴﺘﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻳﻚ ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻧـﺰد اﻣﻴﺮاﻟﻤـﺆﻣﻨﻴﻦ آﻣـﺪم ﺗـﺎ از‬
‫ﻓﻀﻞ او ﭼﻴﺰي درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﻢ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻋﻤﺮ ﺻـﺪاي ﻧﺎﻟـﻪي زﻧـﻲ را از درون ﺧﻴﻤـﻪ ﺷـﻨﻴﺪ‪ ،‬در‬
‫ﻣﻮرد آن زن از او ﭘﺮﺳﻴﺪم آن ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮو ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻛﺎرت ﺧﺪا ﺑﺮ ﺗﻮ رﺣﻢ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻋﻤـﺮ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺎر ﻣﻦ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬آن ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻫﻤﺴﺮ ﻣﻦ اﺳﺖ و ﺑﻪ درد زاﻳﻤﺎن ﮔﺮﻓﺘـﺎر‬
‫اﺳﺖ و ﻣﻦ ﻣﺎل و ﻏﺬا ﻧﺪارم و ﻛﺴﻲ را در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪ .‬ﻋﻤﺮ ﺑـﺎ ﺷـﺘﺎب ﺑـﻪ ﺧﺎﻧـﻪاش‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮش »ام ﻛﻠﺜﻮم« دﺧﺘﺮ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ اﺑﻲ ﻃﺎﻟﺐ ب ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ در‬
‫ﻛﺎر ﺧﻴﺮي ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاﻳﺖ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟‬
‫ام ﻛﻠﺜﻮم ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺎر ﺧﻴﺮي؟ ﻋﻤـﺮ ﻣـﺎﺟﺮا را ﺑـﺮاﻳﺶ ﺑﻴـﺎن ﻓﺮﻣـﻮد‪ .‬ﻟـﺬا ﻫﻤﺴـﺮش‬
‫ﻣﻘﺪاري وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺎ ﺧﻮدش ﺑﺮداﺷﺖ و ﻋﻤﺮ ﻧﻴﺰ ﻛﻴﺴﻪاي ﻛﻪ در آن آذوﻗﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻫﻤـﺮاه ﻳـﻚ‬
‫دﻳﮓ و ﻫﻴﺰم ﺑﺮداﺷﺖ و ﻧﺰد آن ﻣﺮد رﻓﺖ‪ .‬ام ﻛﻠﺜﻮم وارد ﺧﻴﻤﻪ ﺷﺪه و ﻧـﺰد آن زن رﻓـﺖ و‬
‫ﻋﻤﺮ ﻧﺰد آن ﺷﺨﺺ ﻧﺸﺴﺖ و آﺗﺶ اﻓﺮوﺧﺖ و ﻫﻴﺰمﻫﺎ را ﻓﻮت ﻣـﻲﻧﻤـﻮد و ﻏـﺬا درﺳـﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ دود در رﻳﺶﻫﺎﻳﺶ ﻣﻲرﻓﺖ و آن ﻣﺮد ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬آنﻫـﺎ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪380‬‬

‫در ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮش ام ﻛﻠﺜﻮم از داﺧـﻞ ﺧﻴﻤـﻪ ﺻـﺪا زد‪ :‬ﻳـﺎ اﻣﻴﺮاﻟﻤـﺆﻣﻨﻴﻦ!‬
‫دوﺳﺘﺖ را ﺑﻪ ﭘﺴﺮﺑﭽﻪاي ﻣﮋده ﺑﺪه‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ آن ﻣﺮد ﻛﻠﻤﻪ »اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ« را ﺷﻨﻴﺪ ﺗﺮﺳﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﺧﻠﻴﻔﻪ »ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄـﺎب«‬
‫ﻫﺴﺘﻲ؟ ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬آن ﻣﺮد آﺷﻔﺘﻪ و ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺷﺪ و آﻫﺴـﺘﻪ آﻫﺴـﺘﻪ ﺧـﻮدش را از ﻋﻤـﺮ‬
‫دور ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻋﻤﺮ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺮ ﺟﺎﻳﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎن‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه دﻳﮓ را ﺑﺮداﺷﺖ و آن را ﺑﻪ ﺧﻴﻤﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﻧﻤﻮد و ﻫﻤﺴﺮش ام ﻛﻠﺜﻮم را ﺻـﺪا زد‪:‬‬
‫ﺗﺎ وي را ﺳﻴﺮ ﻏﺬا ﺑﺨﻮراﻧﺪ و آن زن از آن ﻏﺬا ﺧﻮرد‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه ﻏﺬا را ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﺧﻴﻤﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﻋﻤﺮ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﻏﺬا را ﺑﺮداﺷـﺖ و در‬
‫ﺟﻠﻮ آن ﻣﺮد ﮔﺬاﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺨﻮر؛ ﭼﻮن ﺗﻮ دﻳﺸﺐ ﺑﻴﺪار ﻣﺎﻧﺪي‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻋﻤﺮ ﻫﻤﺴﺮش را ﺻﺪا زد و او از ﺧﻴﻤﻪ ﺑﻴﺮون ﺷﺪ‪ .‬و ﺑﻪ آن ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﺮدا ﺻﺒﺢ‬
‫ﻧﺰد ﻣﺎ ﺑﻴﺎ ﺗﺎ ﻣﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺑﺮاﻳﺖ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﻋﻤﺮ رﺣﻢ ﻛﻨﺪ! ﭼﻪﻗﺪر ﻣﺘﻮاﺿﻊ ﺑﻮد و ﻋﺒﺎدت ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲداد‪.‬‬
‫ﻫﺪف ﺟﻠﺐ ﺧﺸﻨﻮدي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﺣﺴﻴﻦ ب ﺷﺐﻫﺎ ﻛﻴﺴﻪاي از ﻏﺬا ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺑﻪ دوش ﻣـﻲﻛﺸـﻴﺪ و آنﻫـﺎ را‬
‫ﺻﺪﻗﻪ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺻﺪﻗﻪ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﺧﺸﻢ ﭘﺮوردﮔﺎر را ﺧﺎﻣﻮش ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬وﻗﺘﻲ وﻓـﺎت‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮ ﭘﺸﺘﺶ آﺛﺎر ﺳﻴﺎﻫﻲ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﻣﺮدم ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ :‬اﻳـﻦ ﭘﺸـﺖ ﻳـﻚ ﺣﻤـﺎل و‬
‫ﻛﺎرﮔﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺧﺒﺮ ﻧﺪارﻳﻢ ﻛﻪ او ﺣﻤﺎﻟﻲ ﺑﻜﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺮگ او در ﻣﺪﻳﻨﻪ آذوﻗﻪي ﺻﺪ ﺧﺎﻧﻮار‬
‫از ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﻴﻮهزﻧﺎن و ﻳﺘﻴﻤﺎن ﻗﻄﻊ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ وي ﺷﺐﻫﺎ ﺑﺮاي آﻧﺎن ﻏﺬا ﻣﻲآورد‪.‬‬
‫آﻧﺎن ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﻏﺬا و آذوﻗﻪ ﻣﻲآورد‪ ،‬آﻧﮕﺎه داﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ او ﺑـﻮده‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺐﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي آنﻫﺎ ﻏﺬا آورده و اﻧﻔﺎق ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺳﻠﻒ ﺻﺎﻟﺢ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل روزه داﺷـﺖ‪ ،‬ﻳـﻚ روز روزه ﺑـﻮد و ﻳـﻚ روز اﻓﻄـﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﺮد اﻣﺎ ﺧﺎﻧﻮادهاش از آن ﺧﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬وي دﻛﺎﻧﻲ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺻﺒﺢ ﺑﻪ ﻣﻐﺎزه ﻣـﻲرﻓـﺖ و‬
 ‫‪381‬‬ ‫ﻋﺒﺎدت ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ‬

‫ﺻﺒﺤﺎﻧﻪ و ﻧﻬﺎرش را ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺮد و ﭼﻮن وﻗﺖ ﻧﻬﺎر ﻓـﺮا ﻣـﻲرﺳـﻴﺪ‪ ،‬ﻏـﺬاﻳﺶ را ﺻـﺪﻗﻪ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫و در روز اﻓﻄﺎرش آن را ﻣﻲﺧﻮرد و وﻗﺘﻲ آﻓﺘﺎب ﻏﺮوب ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش ﻣـﻲرﻓـﺖ‬
‫و ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺷﺎم ﻣﻲﺧﻮرد‪.‬‬
‫آري‪ ،‬آنﻫﺎ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮدﺷﺎن ﺣﺲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪:‬‬
‫آﻧﺎن ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎران ﺑﻮدﻧﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫﴿)‪ω ∩⊂⊆∪ $]%$yδÏŠ $U™ù(x.uρ ∩⊂⊂∪ $\/#tø?r& |=Ïã#uθx.uρ ∩⊂⊄∪ $Y6≈uΖôãr&uρ t,Í←!#y‰tn ∩⊂⊇∪ #·—$xtΒ t⎦⎫É)−Fßϑù=Ï9 ¨βÎ‬‬

‫„‪] ﴾∩⊂∉∪ $\/$|¡Ïm ¹™!$sÜtã y7Îi/¢‘ ⎯ÏiΒ [™!#t“y_ ∩⊂∈∪ $\/≡¤‹Ï. Ÿωuρ #Yθøós9 $pκÏù tβθãèyϑó¡o‬اﻟﻨﺒﺄ‪.[36 – 31 :‬‬
‫»ﺑﺮاي ﻣﺆﻣﻨﺎن ﻛﻪ در دﻧﻴﺎ ﺧﺪا را اﻃﺎﻋﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ ﻧﺎﻳﻞآﻣﺪن ﺑﻪ ﺑﺎغﻫﺎي ﭘﺮﻧﻌﻤﺖ‬
‫و رﻫﺎﻳﻲ از ﻋﺬاب آﺗﺶ ﻣﻘﺮر اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎغﻫﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰ و ﺧﺮم و اﻧـﻮاع درﺧﺘـﺎن و ﮔـﻞﻫـﺎ و‬
‫دﺧﺘﺮاﻧﻲ ﺑﺎﻛﺮه و ﻫﻢﺳﻦ و ﺳﺎل ﺑﺎ ﭘﺴﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮﺟﺴـﺘﻪ و ﻗـﺪحﻫـﺎي ﻣﻤﻠـﻮ از ﻣـﻲﻧـﺎب و‬
‫ﻣﺼﻔﺎ ﺑﺮاي آﻧﺎن ﺗﺪارك دﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﻬﺸﺖ ﺳﺨﻦ ﺑﻴﻬﻮده و دروغ ﻧﻤﻲﺷﻨﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺧـﺪا‬
‫اﻳﻦ ﭘﺎداش ﻋﻈﻴﻢ را ﺑﻪ ﻟﻄﻒ و ﻛﺮم ﺧﻮد و ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻋﻤﺎﻟﺸﺎن ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻋﻄﺎ ﻛﺮده اﺳﺖ«‪.‬‬
‫روﺷﻨﮕﺮي‪...‬‬
‫ﻣﻘﺼﺪ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮاً ﻣﺮدم ﺗﻮ را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻘﺼﺪ اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫آﻧﺎن از ﺗﻪ دل و از روي ﻗﻠﺐ و ﻗﺎﻟﺐ ﺗﻮ را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
 ‫آنﻫﺎ را از ﭼﺎه ﺑﻴﺮون آور‬

‫آﻳﺎ ﭼﻨﻴﻦ اﺗﻔﺎق ﻧﻴﻔﺘﺎده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ در ﻳﻚ ﻣﺠﻠﺲ ﻋﻤـﻮﻣﻲ ﺑـﺎ ﺳـﺨﻨﺎن زﻧﻨـﺪهاش‬
‫ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﺗﻨﮓ درآورد‪ ،‬و ﻳﺎ ﺑﺎ ﭼﻴﺰي ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻮﭼﻚ از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬ﻟﺒﺎس‪ ،‬ﺳﺨﻦ و اﺳﻠﻮب ﺷﻤﺎ‬
‫را ﺗﻤﺴﺨﺮ ﻛﻨﺪ و ﻧﺎراﺣﺘﻲ و ﺗﻨﮕﻲ از ﭼﻬﺮه ﺷﻤﺎ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﮔﺸﺘﻪ و رﻧﮓ ﭼﻬﺮهات ﺑﭙﺮد؟‬
‫و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺷﺨﺼﻲ در آﻧﺠﺎ از ﺷﻤﺎ دﻓﺎع ﻛﻨﺪ و ﺷـﻤﺎ از ﺟﺎﻧـﺐ او اﺣﺴـﺎن ﺑﺰرﮔـﻲ را‬
‫اﺣﺴﺎس ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬زﻳﺮا وﻗﺘﻲ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺷﻤﺎ را داﺧﻞ ﭘﺮﺗﮕـﺎه ﻫـﻞ دﻫـﺪ او ﮔﻮﺷـﻪ‬
‫ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﺷﻤﺎ را ﮔﺮﻓﺖ و از ﺳﻘﻮط ﻧﺠﺎت داد‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ را ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ زودي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي آن را ﺧﻮاﻫﻴﺪ‬
‫دﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﺰد ﺷﺨﺼﻲ رﻓﺘﻴﺪ و ﭘﺴﺮش در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﺳـﻴﻨﻲ ﻏـﺎ را در دﺳـﺖ داﺷـﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫ﻣﻘﺪاري ﻋﺠﻠﻪ ﻛﺮد و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد ﺳﻴﻨﻲ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺪرش ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣـﺪه‬
‫و ﺑﻪ او ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬ﭼﺮا ﻋﺠﻠﻪ؟‬
‫ﭼﻪﻗﺪر ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻳﺎد ﺑﺪﻫﻢ؟ در اﻳﻦ وﻗﺖ ﭼﻬﺮه ﺑﭽﻪ ﻗﺮﻣﺰ و زرد ﻣﻲﺷـﻮد‪ .‬آﻧﮕـﺎه ﺷـﻤﺎ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻓﻼﻧﻲ ﻣﺮد اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺠﺎع اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎﺷﺎء اﷲ! ﻫﻤﻪي اﻳﻦ ﻏﺬاﻫﺎ را ﺗﻨﻬـﺎ آورده‬
‫اﺳﺖ!‬
‫و ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻛﺎرﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻋﺠﻠﻪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! اﻳـﻦ ﭘﺴـﺮﺑﭽﻪ اﺣﺴـﺎن‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ را از ﺟﺎﻧﺐ ﺷﻤﺎ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎ ﻛﻮدﻛﺎن و ﺧﺮدﺳﺎﻻن اﺳﺖ ﭘﺲ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺑﺰرگﺳﺎﻻن و اﻓﺮاد ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫اﮔﺮ در ﻳﻚ ﺟﻠﺴﻪاي ﻣﺮدم دوﺳﺘﺖ را ﺑﻪ ﺑﺎد ﻧﻜﻮﻫﺶ و ﻣﻼﻣﺖ ﻗﺮار داده ﺑﻮدﻧﺪ ﺷﻤﺎ ﺑـﻪ‬
‫دﻓﺎع از او ﺑﺮﺧﻴﺰﻳﺪ‪ ،‬ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ اﻓﺮاد ﺧﺎﻧﻮاده اﻣﻮاج ﻧﻜﻮﻫﺶ را ﺑـﻪ ﺳـﻮي ﺑـﺮادرت ﺳـﺮازﻳﺮ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ از او دﻓﺎع ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ‪ ،‬ﺟﻮاﻧﻲ را ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﺆال در ﺟﻠﻮ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺗﻨﮓ درآورده و ﺑﻪ او ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬ﺑﻠـﻪ‬
‫ﻓﻼﻧﻲ! ﻣﻌﺪﻟﺖ در داﻧﺸﮕﺎه ﭼﻪﻗﺪر ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪383‬‬ ‫آنﻫﺎ را از ﭼﺎه ﺑﻴﺮون آور‬

‫ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧﺪا آﻳﺎ اﻳﻦ ﻫﻢ ﺳﺆاﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﻋﺎﻗﻞ آن را در ﺟﻠﻮ ﻣﺮدم ﻣـﻲﭘﺮﺳـﺪ؟!‬
‫در اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ رﻧﮓ ﭼﻬﺮه ﺟﻮان ﻣﻲﭘﺮد‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ او را از اﻳﻦ ﺗﻨﮕﻨﺎ درآورده و ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ ﭼﺮا از اﻣﺘﻴـﺎز داﻧﺸـﮕﺎﻫﻲ او‬
‫ﻣﻲﭘﺮﺳﻲ؟ ﻣﮕﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ داﻣﺎدش ﻛﻨﻲ ﻳﺎ ﺷﻐﻠﻲ ﺑﺮاﻳﺶ اﻧﺘﺨـﺎب ﻛـﺮدهاي ﻳـﺎ‪ ...‬؟ در اﻳـﻦ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﻨﺪه آﻣﺪه و ﺳﻮاﻟﺶ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ وي ﺟﻮان را ﺑﺮ اﺛﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻌﺪﻟﺶ ﻣﻮرد ﺳﺮزﻧﺶ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺗﻮ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ :‬ﺑﺮادر او‬
‫را ﻧﻜﻮﻫﺶ و ﺳﺮزﻧﺶ ﻧﻜﻦ‪ ،‬رﺷﺘﻪاش ﺳﺨﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ان ﺷـﺎء اﷲ در ﺳـﺎل آﻳﻨـﺪه ﺑﻬﺘـﺮ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻠﺐ ﻣﺤﺒﺖ ﻣﺮدم ﻓﺮﺻﺖﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻮﺷﻴﺎران آنﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآورﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓـــــــــــﺈن ﻟﻜـــــــــــﻞ ﺧﺎﻓﻘـــــــــــﺔ ﺳـــــــــــﻜﻮن‬ ‫إذا ﻫﺒــــــــــــﺖ رﻳﺎﺣــــــــــــﻚ ﻓﺎﻏﺘﻨﻤﻬــــــــــــﺎ‬
‫»ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎد زﻧﺪﮔﻲات ﻣﻲوزد آن را ﻣﻐﺘﻨﻢ ﺑﺸﻤﺎر؛ زﻳﺮا ﻫﺮ ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺳﻜﻮﻧﻲ دارد«‪.‬‬
‫ﻏﻨﻴﻤــﺖ دان ﺟﻮاﻧــﺎ ﻧﻌﻤــﺖ ﺣﺴــﻦ ﺟــﻮاﻧﻲ را‬
‫ﻧﭙﻨﺪاري ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻌﻤـﺖ ﻫﻤﻴﺸـﻪ ﺟـﺎودان ﻣﺎﻧـﺪ‬
‫)ﻣﺘﺮﺟﻢ(‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد ‪ ‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬راه ﻣﻲرﻓﺖ و از ﻛﻨﺎر درﺧﺘﻲ رد ﺷـﺪﻧﺪ‪،‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ او دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﺑﻪ آن ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ و ﺷـﺎﺧﻲ را از آن ﺟـﺪا ﻧﻤﺎﻳـﺪ ﺗـﺎ ﺑـﺎ آن‬
‫ﻣﺴﻮاك ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺒﻚ ﺑﻮد و ﺟﺴﻢ ﻻﻏﺮي داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻻي درﺧﺖ رﻓـﺖ و ﺑـﻪ ﻗﻄـﻊ‬
‫ﺷﺎﺧﻪ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﺑﺎد وزﻳﺪ و ﻟﺒﺎﺳﺶ را ﺗﻜﺎن داد و ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ را ﻋﺮﻳﺎن ﻧﻤـﻮد‪ ،‬ﻣـﺮدم ﻣﺸـﺎﻫﺪه‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﺎق ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎرﻳﻚ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا از ﺑﺎرﻳﻜﻲ ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﺧﻨﺪه اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪384‬‬

‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﻣﻲﺧﻨﺪﻳﺪ؟ از ﺑـﺎرﻳﻜﻲ ﭘﺎﻫـﺎي ﻋﺒـﺪاﷲ ﺑـﻦ ﻣﺴـﻌﻮد؟!‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﻢ در ﻗﺒﻀﻪي اوﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﭘﺎﻫﺎ در ﻣﻴﺰان از ﻛﻮه اﺣﺪ ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮﻧﺪ)‪.(1‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﺣﺴﺎس ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد ﭼﻪ ﺑﻮد ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ او ﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬و‬
‫ﺳﭙﺲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از او دﻓﺎع ﻧﻤﻮده و ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد‪.‬‬
‫وﺟﻬﻪ ﻧﻈﺮ‪...‬‬
‫»ﺟﻠﺐ ﻣﺤﺒﺖ ﻣﺮدم ﻓﺮﺻﺖﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻮﺷﻴﺎران آنﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآورﻧﺪ«‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺣﻤﺪ و اﺑﻮﻳﻌﻠﻲ و دﻳﮕﺮان ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

 ‫اﻫﺘﻤﺎم ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ‬

‫روزي اﻣﺎم اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ‪ /‬در ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺎ ﻃﻼﺑﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬و ﺑﻪ ﻋﻠﺖ‬
‫درد زاﻧﻮ ﭘﺎﻳﺶ را دراز ﻛﺮده و ﺑﻪ دﻳﻮار ﺗﻜﻴﻪ زده ﺑﻮد‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻴـﺎن ﺷﺨﺼـﻲ ﻛـﻪ ﻟﺒـﺎس‬
‫زﻳﺒﺎ و ﻋﻤﺎﻣﻪاي ﻗﺸﻨﮓ ﺑﺮ ﺳﺮ داﺷﺖ و ﺷﻜﻞ ﺑﺎ وﻗﺎر و ذاﻫﻴﺒﺘﻲ ﺑﻪ ﺧـﻮد ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺑـﻮد و ﺑـﺎ‬
‫اﺣﺘﺮام ﺑﺰرگﻣﻨﺸﺎﻧﻪاي راه ﻣﻲرﻓﺖ وارد ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﻼب راه را ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﺎز ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ وي آﻣﺪ و در ﻛﻨﺎر اﺑﻮﺣﻨﻴﻔـﻪ ﻧﺸﺴـﺖ‪ .‬وﻗﺘـﻲ‬
‫اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﻣﻈﻬﺮ ﺑﺎ ﻣﺘﺎﻧﺖ و ﻫﻴﺌﺖ ﺑﺎ ﺷﻜﻮه وي را ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﻮد‪ ،‬از ﻧﺤﻮ ﻧﺸﺴﺘﻨﺶ آزرم ﻛﺮد‬
‫و ﭘﺎﻳﺶ را ﺟﻤﻊ ﻧﻤﻮد و درد زاﻧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ او ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮد‪ .‬اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﺑﻪ درﺳﺶ اداﻣـﻪ‬
‫داد و آن ﺷﺨﺺ ﮔﻮش ﻣﻲداد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ درس ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻃﻼب ﺟﻬﺖ رﻓﻊ اﺷﻜﺎل‪ ،‬از اﺳﺘﺎد ﺳﻮاﻻﺗﻲ اﻳـﺮاد ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﻧﻴﺰ دﺳﺘﺶ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد ﺗﺎ ﺳﻮاﻟﻲ ﺑﻜﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎم رو ﺑﻪ او ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻮال ﺷـﻤﺎ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫وي ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب ﻛﻲ ﻓﺮا ﻣﻲرﺳﺪ؟‬
‫ﺷﻴﺦ ﮔﻔﺖ‪ :‬وﻗﺘﻲ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻏﺮوب ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫آن ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺷﺐ ﻓﺮا رﺳﻴﺪ و ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻏﺮوب ﻧﻜـﺮده ﺑـﻮد‪ ،‬ﭘـﺲ ﻣـﺎ ﭼﻜـﺎر‬
‫ﻛﻨﻴﻢ؟ آﻧﮕﺎه اﻣﺎم ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻵن وﻗـﺖ آن اﺳـﺖ ﻛـﻪ اﺑﻮﺣﻨﻴﻔـﻪ ﭘـﺎﻳﺶ را دراز ﻧﻤﺎﻳـﺪ و ﭼـﻮن‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﺎﻳﺶ را دراز ﻧﻤﻮد و از ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﺳﻮال ﻣﺘﻀﺎد ﺧﺎﻣﻮش ﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﭼﻄﻮر ﺷﺐ ﻓﺮا‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻏﺮوب ﻧﻜﻨﺪ؟!‬
‫روانﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﺑﺎ اوﻟﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺳﻮي ﺗﻮ ‪ % 70‬ﺗﺼـﻮر ﺷـﻤﺎ در ذﻫـﻦ ﺷـﺨﺺ‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻘﺶ ﻣﻲﺑﻨﺪد و ﭼﻨﻴﻦ روﺷﻦ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﺑﺮﺧـﻮرد ﺑـﻴﺶ از ‪% 95‬‬
‫ﺗﺼﻮر ﺷﻤﺎ در ذﻫﻦ اﻓﺮاد ﺗﺪاﻋﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻲ ﻳﺎ ﺧﻮدت را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤـﺎﻳﻲ‬
‫و اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻳﺎ ﻛﻢ ﻣﻲﺷﻮد)‪ .(1‬اﮔﺮ در ﻳﻚ ﭘﻴﺎدهرو ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن‬

‫‪ -1‬ﺑﻪ ﻗﻮل ﺳﻌﺪي ﺷﻴﺮﻳﻦزﺑﺎن‪:‬‬

‫ﻋﻴــــــﺐ و ﻫﻨــــــﺮش ﻧﻬﻔﺘــــــﻪ ﺑﺎﺷــــــﺪ‬ ‫ﺗـــــﺎ ﻣـــــﺮد ﺳـــــﺨﻦ ﻧﮕﻔﺘـــــﻪ ﺑﺎﺷـــــﺪ‬
‫ﺷــــــﺎﻳﺪ ﭘﻠﻨﮕــــــﻲ ﺧﻔﺘــــــﻪ ﺑﺎﺷــــــﺪ‬ ‫ﻫـــﺮ ﺑﻴﺸـــﻪ ﮔﻤـــﺎن ﻣﺒـــﺮ ﻛـــﻪ ﺧﺎﻟﻴﺴـــﺖ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪386‬‬

‫ﻳﺎ ﺷﺮﻛﺖ راه ﻣﻲرﻓﺘﻲ و در ﻛﻨﺎر ﺷﻤﺎ ﺷﺨﺼـﻲ ﺑـﺎ ﻟﺒـﺎسﻫـﺎي زﻳﺒـﺎ راه ﻣـﻲرﻓـﺖ ﻛـﻪ در‬
‫راهرﻓﺘﻨﺶ داراي وﻗﺎر و ﻣﺘﺎﻧﺖ ﺑﻮد ﺷﻤﺎ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛـﻪ اﺣﺴـﺎس ﻧﻤـﺎﻳﻲ وﻗﺘـﻲ ﺑـﻪ‬
‫دروازه آن ﻣﻜﺎن ﻣﻲرﺳﻲ‪ ،‬ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﺑﻪ او ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮي و ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪ :‬ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬ﺧـﻮاﻫﺶ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ‪.‬‬
‫و اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎﻧﺖ ﺳﻮار ﺷﺪي‪ ،‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴـﺰ ﺑـﻪ ﻫـﻢ رﻳﺨﺘـﻪ و‬
‫آﺷﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻨﺠﺎ ﻟﻨﮕﻪ ﻛﻔﺶ اﻓﺘﺎده و آﻧﺠﺎ ﺑﺮگﻫﺎي دﺳﺘﻤﺎل ﻛﺎﻏﺬي رﻳﺨﺘﻪاﻧﺪ و در آﻧﺠـﺎ‬
‫ﭼﺎدر اﻓﺘﺎده و ﻧﻮار ﻛﺎﺳﺖﻫﺎي ﭘﺮاﻛﻨﺪه و ﺑﻪ ﻫﻢرﻳﺨﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ در ذﻫﻦ ﺷﻤﺎ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﺮد ﺑﻲﻧﻈﻢ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻧﻈﻢ و ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻟﺒـﺎس‪،‬‬
‫ﺷﻜﻞ و ﻫﻴﺌﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺮدم ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖ آنﻫﺎﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻨﻈﻮرم ﺗﻮﺟﻪ و اﻫﺘﻤﺎم ﺑﻪ‬
‫ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ ﻧﻪ اﺳﺮاف در ﻟﺒﺎس ﻳﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ و اﺳﺒﺎب ﻣﻨﺰل و ﻏﻴﺮه‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﻮاﻧﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ﻳﻚ ﺟﺒﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ داﺷﺖ ﻛﻪ در روزﻫﺎي ﺟﻤﻌﻪ و ﻋﻴﺪ آن را ﻣﻲﭘﻮﺷـﻴﺪ و ﻳـﻚ‬
‫ﺟﺒﻪاي داﺷﺖ ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻗﺒﺎﻳﻞ و ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺎن آن را ﺑﺮ ﺗﻦ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻇﺎﻫﺮي‬
‫و ﺧﻮﺷﺒﻮﻳﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﻮي ﺧﻮش را دوﺳﺖ ﻣﻲداﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت اﻧﺲ‪ ‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬داراي رﻧﮓ ﺳـﻔﻴﺪ و درﺧﺸـﺎن ﺑـﻮد و اﻧﮕـﺎر‬
‫ﻋﺮﻗﺶ ﻣﺮوارﻳﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه راه ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬ﺧﺮاﻣﺎن راه ﻣﻲرﻓﺖ و ﻣﻦ ﻫﻴﭻ اﺑﺮﻳﺸﻢ ﻧﺎزك و ﻛﻠﻔﺖ را ﻧـﺮمﺗـﺮ از‬
‫ﻛﻒ دﺳﺖﻫﺎي رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬ﺣﺲ ﻧﻜـﺮدهام و ﻫـﻴﭻ ﻣﺸـﻚ و ﻋﻨﺒـﺮي ﺧﻮﺷـﺒﻮﺗﺮ از ﺑـﻮي‬
‫رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬اﺳﺘﺸﻤﺎم ﻧﻨﻤﻮدهام‪.‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ دﺳﺘﺶ ﺧﻮﺷﺒﻮ ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻮﻳﺎ از ﻛﻴﺴﻪ ﻋﻄﺎر ﺑﻴـﺮون ﺷـﺪه اﺳـﺖ و رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﻣﻲآﻣﺪ از وي ﺑﻮي ﺧﻮش اﺣﺴﺎس ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺲ ‪ ‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻋﻄﺮ و ﺧﻮشﺑﻮﻳﻲ را رد ﻧﻤﻲﻛﺮد و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از‬
‫ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم ﺧﻮبﺻﻮرتﺗﺮ ﺑﻮد و ﭼﻬﺮهاش ﭼﻮن ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻧﻮراﻧﻲ و درﺧﺸﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه‬
‫ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻬﺮهاش ﻣﻲدرﺧﺸﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺗﻜﻪاي ﻣﺎه ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
 ‫‪387‬‬ ‫اﻫﺘﻤﺎم ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ‬

‫»ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﺳﻤﺮه« ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬را در ﻳﻚ ﺷﺐ ﻣﻬﺘﺎﺑﻲ دﻳﺪم و ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﮕـﺎه‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم و ﺑﻪ ﭼﻬﺮه رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻢ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آﻧﺤﻀﺮت ﺟﺒﻪاي ﻗﺮﻣﺰ ﺑﺮ ﺗـﻦ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدم ﻛﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ از ﻣﺎه زﻳﺒﺎﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫»اﺑﻮاﻻﺣﻮص« از ﭘﺪرش رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﻣﻦ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣﺪم در ﺣﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻟﺒﺎس ﻛﻬﻨﻪ ﺑﺮ ﺗﻦ داﺷﺘﻢ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﻣﺎل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ داري؟ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آري‪،‬‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﻧﻮع ﻣﺎل داري؟ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﺎل از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬ﺷـﺘﺮ‪ ،‬ﮔـﺎو‪ ،‬ﮔﻮﺳـﻔﻨﺪ‪ ،‬اﺳـﺐ و‬
‫ﻏﻼم‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬وﻗﺘﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﺎل ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ اﺛﺮ ﻧﻌﻤﺖ‬
‫و ﻛﺮم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﮔﺮدد‪.‬‬
‫و ﻧﻴﺰ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ او ﻧﻌﻤﺘﻲ ارزاﻧﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ دوﺳﺖ‬
‫دارد اﺛﺮ ﻧﻌﻤﺘﺶ را ﺑﺮ ﺑﻨﺪهاش ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫»ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ ب« ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮاي دﻳﺪار ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﻣﺎ ﺗﺸﺮﻳﻒ آورد‪،‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﭘﺮاﻛﻨﺪهﻣﻮ را دﻳﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آﻳﺎ اﻳـﻦ ﻣﺴـﻜﻴﻦ ﭼﻴـﺰي ﻛـﻪ ﻣﻮﻫـﺎﻳﺶ را ﺻـﺎف ﻛﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﺪ؟ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي را دﻳﺪ ﻛﻪ ﻟﺒﺎسﻫـﺎي ﭼﺮﻛـﻲ ﭘﻮﺷـﻴﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬ﻓﺮﻣـﻮد‪ :‬آﻳـﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﺷﺨﺺ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺶ را ﺑﺸﻮﻳﺪ ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﺪ؟‬
‫و ﻧﻴﺰ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻣﻮ دارد ﭘﺲ آن را اﻛﺮام ﻧﻤﻮده و ﮔﺮاﻣﻲ دارد«‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ و ﺣﺴﻦ ﺻﻤﺖ‪ ،‬زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻇـﺎﻫﺮ‪ ،‬ﻟﺒـﺎس و ﺧﻮﺷـﺒﻮﻳﻲ ﺑﺴـﻴﺎر‬
‫ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺑﻮد و ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ﻣﺮدم ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ زﻳﺒﺎﺳﺖ و زﻳﺒﺎﻳﻲ را دوﺳﺖ دارد«)‪.(1‬‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ‪...‬‬
‫»اوﻟﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺳﻮي ﺷﻤﺎ ‪ % 70‬از ﺗﺼﻮر ﺷﻤﺎ را در ذﻫﻦ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺘﺒﻠﻮر ﻣﻲﺳﺎزد«‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫ﺻﺪاﻗﺖ‬

‫روزي در ﺳﺎﻟﻦ اﻣﺘﺤﺎﻧﺎت داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﻮدم و اﺗﻔﺎﻗﺎً اﻣﺘﺤﺎن روز ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ ﻛﻪ روز ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ روز ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻫﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻠـﺖ ﺗـﺮاﻛﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ درﺳـﻲ‬
‫ﻧﺎﭼﺎر ﺷﺪﻳﻢ روز ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ ﻧﻴﺰ ﻳﻚ ﺟﻠﺴﻪ اﻣﺘﺤﺎن ﺑﺮﮔﺰار ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪاي از زﻣﺎن ﺑﺮﮔﺰاري اﻣﺘﺤﺎﻧﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﻳﻚ داﻧﺸـﺠﻮ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻴﭽﺎره ﺧﻴﻠﻲ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲآﻣﺪ وارد ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ وي ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ ﺷﻤﺎ دﻳﺮ آﻣﺪﻳﺪ و ﻣﻦ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺷـﻤﺎ اﺟـﺎزه ورود ﺑـﻪ ﺟﻠﺴـﻪ‬
‫اﻣﺘﺤﺎن ﻧﻤﻲدﻫﻢ و او از ﻣﻦ اﻟﺘﻤﺎس ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ وي را ﺑﻪ ﺟﻠﺴﻪ اﻣﺘﺤﺎن راه ﺑﺪﻫﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧُﺐ ﭼﺮا دﻳﺮ آﻣﺪي؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﺟﻨﺎب دﻛﺘﺮ ﻣﻦ ﺧﻮاب رﻓﺘﻢ‪.‬‬
‫از ﺻﺪاﻗﺖ وي ﺧﻮﺷﻢ آﻣﺪ و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻔﺮﻣﺎ و او وارد ﺟﻠﺴﻪ اﻣﺘﺤـﺎن ﺷـﺪ‪ .‬ﭘـﺲ از ﭼﻨـﺪ‬
‫دﻗﻴﻘﻪ داﻧﺸﺠﻮي دﻳﮕﺮي آﻣﺪ‪.‬‬
‫از وي ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﭼﺮا دﻳﺮ ﻛﺮدي؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺟﻨﺎب دﻛﺘﺮ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﻠﻮغ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﻣﻲداﻧﻲ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﺻﺒﺢ زود ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎيﺷﺎن ﺑﻴﺮون ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻳـﻦ ﻳﻜـﻲ‬
‫ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻣﻲرود و دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﺧﻮﻳﺶ و آن ﺑﻪ‪...‬‬
‫ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺷﻤﺮدن ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻣﺮدم ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﻣﺮا ﻗﺎﻧﻊ ﺳﺎزد ﻛـﻪ ﻣﺴـﻴﺮ ﺷـﻠﻮغ ﺑـﻮده اﺳـﺖ و‬
‫ﺑﻴﭽﺎره ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ اﻣﺮوز‪ ،‬روز ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻛﺎرﻣﻨﺪان اﺳﺖ و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻛـﻪ ﻛﺴـﻲ ﺟـﺰ‬
‫داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻣﺎ ﻛﺴﻲ در ﻣﺴﻴﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ ﺷﻠﻮغ ﺑﻮدﻧﺪ؟!‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﺟﻨﺎب دﻛﺘﺮ‪ .‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪ ،‬ﻛﺎش ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻣﻲﺑﻮدﻳﺪ!‬
 ‫‪389‬‬ ‫ﺻﺪاﻗﺖ‬

‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اي ﺣ‪‬ﻘّﻪ ﺑﺎز! ﻫﺮﮔﺎه ﺧﻮاﺳﺘﻲ دروغ ﺑﮕـﻮﻳﻲ ﭘـﺲ دروﻏـﺖ را ﺧﻴﻠـﻲ ﺛﺎﺑـﺖ و‬
‫ﻣﺤﻜﻢ ﻛﻦ‪ .‬ﻋﺰﻳﺰم! اﻣﺮوز ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ اﻣﺮوز ﺗﻌﻄﻴﻞ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺮوز ادارات ﺗﻌﻄﻴﻞاﻧـﺪ‬
‫و ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺑﻲﻛﺎرﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺷﻠﻮﻏﻲ از ﻛﺠﺎ آﻣﺪ؟!)‪.(1‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬آه ﺟﻨﺎب دﻛﺘﺮ ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدم‪ ،‬ﻻﺳﺘﻴﻚ ﻣﺎﺷﻴﻨﻢ ﭘﻨﭽﺮ ﺷـﺪ و ﺟﻬـﺖ ﺗﻌـﻮﻳﺾ آن‬
‫ﺗﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮدم و دﻳﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﭽﺎره ﺑﺴﻴﺎر دو دول ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺑﻦ ﺑﺴﺖ ﮔﻴﺮد ﻛﺮد‪ ،‬ﻟﺬا ﻣﻦ ﺧﻨﺪﻳـﺪم و او را ﺑـﻪ ﺳـﺎﻟﻦ‬
‫اﻣﺘﺤﺎﻧﺎت راه دادم‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﭼﻪﻗﺪر زﺷﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد اﮔﺮ ﻣﺮدم ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﻪ آنﻫﺎ دروغ ﻣﻲﮔـﻮﻳﻲ‪ .‬دروغ‬
‫ﻣﺮدم را از ﺗﻮ ﻣﺘﻨﻔﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮﻳﺶ را از دﺳﺖ ﻣـﻲدﻫـﻲ و ﻣـﺮدم از ﺗـﻮ‬
‫ﺳﻠﺐ اﻋﺘﻤﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺮاي ﻳﻜﻲ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ ،‬آن را ﺑﺎ ﺗﻮ در ﻣﻴﺎن ﻧﻤﻲﮔﺬارﻧـﺪ و اﮔـﺮ ﭼﻴـﺰي ﺑﮕـﻮﻳﻲ ﺑـﺎ‬
‫ﮔﻮش ﭘﺬﻳﺮا آن را از ﺗﻮ ﮔﻮش ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫واﻗﻌﺎً دروغ ﭼﻪﻗﺪر زﺷﺖ و ﻧﺎزﻳﺒﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺳﺮﺷﺖ و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﺆﻣﻦ در ﺗﻤﺎم ﺧﺼﻠﺖﻫﺎ ﺟﻤﻊ ﻣﻲﮔـﺮدد ﺟـﺰ‬
‫دروغ و ﺧﻴﺎﻧﺖ)‪.(2‬‬
‫از رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! آﻳﺎ ﻣﺆﻣﻦ ﺑﺰدل ﻣﻲﺷﻮد؟‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻠﻪ‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﻛﺬاب و دروﻏﮕﻮ ﻣﻲﺷﻮد؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﻴﺮ«)‪.(3‬‬
‫»ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻋﺎﻣﺮ‪ «‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫‪ -1‬در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﻲ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدي در ﻫﻔﺘﻪ‪ :‬ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ و ﺟﻤﻌﻪ ﻛﺎﻣﻼ ﺗﻌﻄﻴﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬اﺣﻤﺪ و اﺑﻮﻳﻌﻠﻲ و رﺟﺎل آن ﺻﺤﻴﺢاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻣﻮﻃﺄ اﻣﺎم ﻣﺎﻟﻚ‪ ،‬ﺣﺪﻳﺚ )ﻣﺮﺳﻞ(‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪390‬‬

‫روزي در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﺧﺎﻧﻪﻣﺎن ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺎدرم ﻣﺮا ﺻﺪا زد و ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻴﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﭼﻴﺰي ﺑﺪﻫﻢ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ او ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣـﻲﺧﻮاﺳـﺘﻲ ﺑـﻪ او ﭼـﻪ ﭼﻴـﺰي ﺑـﺪﻫﻲ؟ ﻣـﺎدرم ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﻪ او ﺧﺮﻣﺎﻳﻲ ﺑﺪﻫﻢ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﺳـﺘﻲ ﺑـﻪ او ﭼﻴـﺰي ﻧـﺪﻫﻲ‪ ،‬ﺑﺮاﻳـﺖ ﻳـﻚ دروغ ﻧﻮﺷـﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ)‪.(1‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎﺧﺒﺮ ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از اﻫﻞ ﺧﺎﻧﻪاش دروﻏﻲ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﻮراً‬
‫از او رويﮔﺮداﻧﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫در ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮاﻗﻊ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺧﻮدﺷـﺎن را در ﺳـﻴﻤﺎﻳﻲ ﺑﺰرﮔﺘـﺮ از‬
‫واﻗﻌﻴﺖ ﺟﻠﻮه ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺪﻳﻦ ﺟﻬـﺖ ﻣـﻲﺑﻴﻨـﻲ ﻛـﻪ ﺧـﻮدش را در ﺟـﻮان‬
‫ﻣﺮديﻫﺎي ﻛﻪ از ﺧﻮد ﺑﺎﻓﺘﻪ و ﺳﺮ ﻫﻢ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ در داﺳﺘﺎن دﺧﻞ و ﺗﺼﺮف ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ آن را ﺷﻴﺮﻳﻦ و ﺑﺎ ﻧﻤﻚ ﺟﻠﻮه دﻫﺪ‪ .‬ﻳـﺎ ﺑـﺎ دروغ‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ را ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﻧﺰد او ﻧﻴﺴﺖ و ﺗﻈﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در اﺧﺘﻴﺎر ﻧﺪارد‪.‬‬
‫دروﻏﮕﻮ را ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ وﻋﺪه ﻣﻲدﻫﺪ و ﺧﻼف آن ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻳـﺎ در ﺳـﻨﮕﻼخﻫـﺎﻳﻲ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﻲآﻳﺪ و از ﭘﻴﺶ ﺧﻮد ﻋﺬرﺗﺮاﺷﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮدم دروغﻫـﺎي وي را درك‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻲﻓﻬﻤﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎم »زﻫﺮي« در ﺟﻠﻮي ﺣﺎﻛﻢ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد و ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﮔﻮاﻫﻲ داد‪.‬‬
‫ﺣﺎﻛﻢ ﮔﻔﺖ‪ :‬دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪.‬‬
‫»زﻫﺮي« ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻓﺮﻳﺎد زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻋﻮذ ﺑﺎﷲ‪ ،‬ﻣﻦ دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ! ﺑـﻪ ﺧـﺪا ﻗﺴـﻢ!‬
‫اﮔﺮ ﻣﻨﺎدي از آﺳﻤﺎن ﻧﺪا دردﻫﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ دروغ را ﺟﺎﻳﺰ داﻧﺴﺘﻪ اﺳـﺖ‪ ،‬ﺑـﺎزﻫﻢ ﻣـﻦ دروغ‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﻄﻮر دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ؛ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آن اﻣﺮي ﺣﺮام اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺑﻮداوود ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺣﺴﻦ‪.‬‬

 ‫‪391‬‬ ‫ﺻﺪاﻗﺖ‬

‫ﺣﻘﻴﻘﺖ‪:‬‬
‫»ﺑﻪ ﺗﻮ ﮔﻮل زدﻧﺪ آﻧﮕﺎه ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬دروغ ﺳﻔﻴﺪ اﺳﺖ؛ زﻳﺮا رﻧﮓ دروغ ﺳﻴﺎه اﺳﺖ«)‪.(1‬‬

‫‪-1‬‬
‫راﺳﺘﻲ ﻛﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﻧﺮﺳﺪ ﻛﺞرﻓﺘـﺎر‬ ‫ﺳﻌﺪﻳﺎ راﺳﺖ روان ﮔﻮي ﺳﻌﺎدت ﺑﺮﻧﺪ‬
‫)ﻣﺘﺮﺟﻢ(‬
 ‫ﺷﺠﺎﻋﺖ‬

‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ از ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻲ ﻋﺮوﺳﻲ ﺑﻴﺮون ﺷﺪﻳﻢ ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫ﺑﺎور ﻛﻦ ﻣﻦ اﺳﻢ آن ﺻﺤﺎﺑﻲ را ﻛﻪ ﺷﻤﺎ داﺳﺘﺎن آن را ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮدﻳﺪ و ﻣﺮدم اﺳﻢ آن را ﺑﻪ‬
‫ﻳﺎد ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﺪ ﺑﻮدم‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻋﺠﺐ! ﭘﺲ ﭼﺮا اﺳﻤﺶ را ﻧﮕﻔﺘﻲ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲدﻳـﺪي ﻫﻤـﻪيﻣـﺎن ﻣﺘﺤﻴـﺮ‬
‫ﺑﻮدﻳﻢ؟!‬
‫ﺳﺮش را ﭘﺎﻳﻴﻦ آورد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻛﺸﻴﺪم ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻦ در دﻟﻢ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻔﺮﻳﻦ ﺑﺮ ﺑﺰدﻟﻲ‪.‬‬
‫دﻳﮕﺮي در ﺳﺎل آﺧﺮ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﻣﻦ ﻫﻤﻜﻼس ﺑﻮد‪ ،‬در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮدم‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫دو روز ﭘﻴﺶ وارد ﻛﻼس ﺷﺪم‪ ،‬دﻳﺪم ﻫﻤﻪي داﻧﺶآﻣﻮزان ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﻌﻠـﻢ روي‬
‫ﺻﻨﺪﻟﻲاش ﺳﺎﻛﺖ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺳﺮ ﺟﺎﻳﻢ ﻧﺸﺴﺘﻢ و از ﺑﻐﻞ دﺳﺘﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﭼﻪ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﻜﻼﺳﻲﻣﺎن »ﻋﺴﺎف« دﻳﺸﺐ ﻓﻮت ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪا رﺣﻤﺘﺶ ﻛﻨـﺪ‪ .‬در ﻛـﻼس‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از دوﺳﺘﺎن »ﻋﺴﺎف« ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﺪﻧـﺪ و در اﻧﺠـﺎم ﻣﻨﻜـﺮات و ﻣﺤﺮﻣـﺎت‬
‫ﻏﻮﻃﻪور ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻳﻦ ﺧﺒﺮ در آﻧﺎن آﺷﻜﺎر ﺑﻮد‪ ،‬در دﻟﻢ ﺧﻄﻮر ﻛﺮد ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪاي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻨـﺪ و‬
‫ﻣﻮﻋﻈﻪ ﺑﺮاي آﻧﺎن ﺑﮕﻮﻳﻢ و آﻧﺎن را ﺑﻪ ﻧﻤﺎز و ﻧﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر و اﺻـﻼح ﻧﻔـﺲ ﺗﺸـﻮﻳﻖ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺑﻪ‪ ،‬آﻳﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮدي؟ ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻛﺸﻴﺪم‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪم و ﺧﺸﻤﻢ را ﻓﺮو ﺑﺮدم در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در دﻟﻢ ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻔﺮﻳﻦ ﺑﺮ ﺑﺰدﻟﻲ؟!‬
‫از زﻧﻲ ﻣﻲﭘﺮﺳﻲ؟ ﭼﺮا ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ ﺟﺮﻳﺎن را ﺑﺎ ﺷﻮﻫﺮت در ﻣﻴﺎن ﻧﻤﻲﮔﺬاري؟‬
 ‫‪393‬‬ ‫ﺷﺠﺎﻋﺖ‬

‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻣﻲﻛﺸﻢ‪ ،‬ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ از دﺳﺘﻢ ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺗﺮﺳـﻢ ﻣـﺮا رﻫـﺎ ﻛﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ‪...‬‬
‫ﻧﻔﺮﻳﻦ ﺑﺮ ﺑﺰدﻟﻲ!‬
‫از ﺟﻮاﻧﻲ ﻣﻲﭘﺮﺳﻲ‪ :‬ﭼﺮا ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻧﺸﺪه و داﻣﻨﻪدار ﻧﺸﺪه اﺳﺖ آن را ﺑﺎ‬
‫ﭘﺪرت در ﻣﻴﺎن ﻧﻤﻲﮔﺬاري؟ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ‪ ،‬ﺟﺮأت ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻛﺴﻲ ﺗﺎ اﻳﻦ ﺣـﺪ‬
‫ﻓﺸﺎرات را ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺮد و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻣﻲﻛﺸﻢ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑـﺰﻧﻢ‪ .‬ﺧﺠﺎﻟـﺖ ﻣـﻲﻛﺸـﻢ از او‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻼﻧﻲ اﻇﻬﺎر وﺟﻮد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺳﺒﻚ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﺼﺮﻓﺎت را ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻲﺷﻨﻮم و ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ در ﺟﻠﻮي آنﻫﺎ ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺰﻧﻢ‪ :‬اي ﺑﺰدﻻن!‬
‫ﺑﺰدﻟﻲ ﺗﺎ ﻛﻲ؟‬
‫ﺑﺰدﻟﻲ ﻛﺎخ ﻋﻈﻤﺖ را ﺑﻨﻴﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮدي ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻮد را ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔـﺮ در‬
‫ﻣﺠﻠﺴﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎ ﺑﺰدﻟﻲاش ﮔﻮﺷﻪﮔﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد و در اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮي ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‬
‫و ﻛﻠﻤﻪاي ﺑﺮ زﺑﺎن ﻧﻤﻲآورد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻧﻜﺘﻪاي ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﺑﻴﺎورﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﻣﻲﺧﻨﺪﻧﺪ و ﺑﺮ آن ﺗﺒﺼـﺮه ﻣـﻲزﻧﻨـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ او ﺳـﺮش را‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ آورده و ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﻲزﻧﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ در اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺣﻀﻮر ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﺣﻀﻮرش ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺎﺟﻌﻪ اﻧﮕﻴﺰﺗﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮدي ﭘﺪر‪ ،‬ﺷﻮﻫﺮ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﻫﻤﺴـﺮ و ﻳـﺎ ﻣـﺎدر‬
‫ﺑﺎﺷــﺪ‪ ،‬ﻣــﺮدم ﺑﺰدﻟــﻲ را دوﺳــﺖ ﻧﺪارﻧــﺪ و در واﻗــﻊ ارزﺷــﻲ ﻧــﺪارد‪ ،‬ﭘــﺲ ﺧــﻮدت را در‬
‫ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ‪ ،‬ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرز ﺑﻪ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻋﺎدت ﺑﺪه‪.‬‬
‫وﺟﻬﻪ ﻧﻈﺮ‪...‬‬
‫»ﺧﻮدت را ﻋﺎدت ﺑﺪه و ﻣﺸـﻖ و ﺗﻤـﺮﻳﻦ ﻛـﻦ و ﻗﻄﻌـﺎً ﭘﻴـﺮوزي‪ ،‬ﻳـﻚ ﻟﺤﻈـﻪ ﺻـﺒﺮ و‬
‫ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ اﺳﺖ«‪.‬‬
 ‫ﭘﺎﻳﻤﺮدي ﺑﺮ اﺻﻮل‬

‫ﻫﺮﭼﻪﻗﺪر ﺷﺨﺼﻴﺖ اﻧﺴﺎن ﻗﻮﻳﺘﺮ ﺑﻮده و ﺛﺒـﺎت وي ﺑـﺮ اﺻـﻮل ﻣﺴـﺘﺤﻜﻢﺗـﺮ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬در‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻬﻤﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل ﺷﻤﺎ رﺷﻮهﻧﮕﺮﻓﺘﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛـﻪ آن را در ﻗﺎﻟـﺐ اﺳـﻢﻫـﺎي‬
‫زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼً‪ :‬ﺑﺨﺸﺶ‪ ،‬ﻫﺪﻳﻪ‪ ،‬ﺣﻖاﻟﺰﺣﻤﺖ و ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺷـﻤﺎ ﺑـﺮ اﺻـﻮﻟﺖ‬
‫اﺳﺘﻮار ﺑﺎش‪ .‬ﻫﻤﺴﺮي‪ ،‬ﻳﻜﻲ از اﺻﻮﻟﺶ دروغﻧﮕﻔـﺘﻦ ﺑـﺎ ﺷـﻮﻫﺮ اﺳـﺖ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨـﺪ ﻛـﻪ آن را‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ زﻳﺒﺎ ﺟﻠﻮه ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ :‬دروغ ﻣﺼﻠﺤﺘﻲ‪ ،‬اﻳﺠﺎب ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑﺎﻳـﺪ وي ﺑـﺮ‬
‫اﺻﻮﻟﺶ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل و ﻣﺒﺎدي‪:‬‬
‫ﻋﺪم اﻳﺠﺎد رواﺑﻂ ﻧﺎﻣﺸﺮوع ﺑﺎ ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ‪ ،‬ﺧﻮدداري از ﺷﺮابﻧﻮﺷـﻲ و ﻣـﻲﺧـﻮاري‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ اﻫﻞ دود ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎ دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺻﻮﻟﺶ اﺳﺘﻮار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺨﺼﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮ اﺻﻮﻟﺶ ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ در ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻮارد دوﺳﺘﺎﻧﺶ از او اﻧﺘﻘﺎد ﻛﻨﻨﺪ و او را‬
‫ﺑﻪ ﺑﺰدﻟﻲ ﻣﺘﻬﻢ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﺣﺴﺎﺳﺎت دروﻧﻲ آنﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘـﻪ ﻛـﺎﻣﻼً واﻗـﻒ اﺳـﺖ ﻛـﻪ او‬
‫ﺷﺠﺎع و ﭘﻬﻠﻮان اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ آنﻫﺎ ﺑـﻪ ﻫﻨﮕـﺎم ﺳـﺨﺘﻲﻫـﺎ ﺑـﻪ او ﭘﻨـﺎه‬
‫ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ و ﻳﺎ در ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻼت ﺷﺨﺼﻲ از او راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﻃﻠﺒﻨﺪ و او اﺣﺴﺎس ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬از‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﺨﺼﻮص ﻳﻚ ﺟﻨﺲ ﻧﻴﺴـﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ زﻧﺎن و ﻣﺮدان در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻳﻜﺴﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺮ اﺻﻮل و ﻣﺒﺎدي ﺧﻮﻳﺶ ﺛﺎﺑﺖﻗﺪم ﺑـﺎش و‬
‫از آن ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﻴﺎ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮدم در ﻣﻘﺎﺑﻞ آن ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪه و ﺗﻦ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ اﺳﻼم در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم آﺷﻜﺎر ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﻗﺒﺎﻳﻞ ﻋـﺮب دﺳـﺘﻪ دﺳـﺘﻪ ﻧـﺰد آﻧﺤﻀـﺮت ‪‬‬
‫ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪395‬‬ ‫ﭘﺎﻳﻤﺮدي ﺑﺮ اﺻﻮل‬

‫ﺣﺪود ده واﻧﺪي ﻧﻔﺮ از »ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺛﻘﻴﻒ« ﺑﻪ ﻣﺤﻀﺮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬آﻣﺪﻧـﺪ و رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫آنﻫﺎ را در ﻣﺴﺠﺪ اﺳﻜﺎن داد ﺗﺎ ﻗﺮآن را ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا آنﻫﺎ از رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در ﻣـﻮرد رﺑـﺎ‪،‬‬
‫زﻧﺎ‪ ،‬و ﺷﺮاب ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺧﺒﺮ داد ﻛﻪ ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ ﺣﺮاماﻧﺪ‪.‬‬
‫آنﻫﺎ ﺑﺘﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﺳﻢ آن »رﺑ‪‬ﻪ« ﺑﻮد و آﻧﺎن ﺑﻪ آن ﻃﺎﻏﻴﻪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ و ﭘﺮﺳﺘﺶ و ﺗﻌﻈﻴﻢ‬
‫آن را از ﭘﺪراﻧﺸﺎن ﺑﻪ ارث ﺑﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و آﻧﺎن در ﺑﺎره آن‪ ،‬داﺳﺘﺎنﻫﺎ و ﺣﻜﺎﻳـﺎﺗﻲ ﻛـﻪ دال ﺑـﺮ‬
‫ﻗﺪرت و ﺗﻮان آن ﺑﻮد ﻣﻲﺑﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا از آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬در ﻣـﻮرد »رﺑ‪‬ـﻪ« ﭘﺮﺳـﻴﺪﻧﺪ ﻛـﻪ آن را‬
‫ﭼﻜﺎر ﺑﻜﻨﻨﺪ؟‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺪون ﺗﺮدﻳـﺪ ﮔﻔـﺖ‪» :‬آن را ﺑﺸـﻜﻨﻴﺪ و از ﺑـﻴﻦ ﺑﺒﺮﻳـﺪ«‪ .‬آنﻫـﺎ‬
‫ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ وﺣﺸﺖ اﻓﺘﺎدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﮔـﺮ »رﺑ‪‬ـﻪ« ﺑﻔﻬﻤـﺪ ﻛـﻪ ﺗـﻮ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ آن را از ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮي اﻫﻞ ﺧﻮدش را ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﺮ در ﻣﺠﻠﺲ ﺣﻀﻮر داﺷﺖ و از اﻳﻦ ﻛﻪ آنﻫـﺎ از ﺷﻜﺴـﺘﻦ اﻳـﻦ ﺑـﺖ ﻫـﺮاس دارﻧـﺪ‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد‪ .‬ﻟﺬا ﮔﻔﺖ‪ :‬واي ﺑﺮ ﺷﻤﺎ از ﺟﻤﺎﻋﺖ »ﺛﻘﻴﻒ«! ﭼﻪﻗﺪر ﺷـﻤﺎ ﻧـﺎدان ﻫﺴـﺘﻴﺪ! ﻗﻄﻌـﺎً‬
‫اﻳﻦ »رﺑ‪‬ﻪ« ﻳﻚ ﺳﻨﮓ اﺳﺖ و ﺳﻮد و زﻳﺎﻧﻲ در اﺧﺘﻴﺎر ﻧﺪارد‪.‬‬
‫آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اي اﺑﻦ ﺧﻄﺎب! ﻣﺎ ﻧﺰد ﺗﻮ ﻧﻴﺎﻣﺪﻳﻢ‪ ،‬آﻧﮕـﺎه ﻋﻤـﺮ ﺧـﺎﻣﻮش‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺷﺮط ﻣﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﺪت ﺳﻪ ﺳﺎل ﻃﺎﻏﻴﻪ را ﻧﺰد ﻣـﺎ ﺑﮕـﺬاري و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻌﺪ از آن اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻲ آن را از ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮي‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬دﻳﺪ ﻛﻪ آنﻫﺎ در ﻣﻮرد ﻋﻘﻴﺪه ﺑﺎ او ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﻋﻘﻴـﺪه‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﺒﺪأ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺳﺖ و ﺗﻮﺣﻴﺪ اﺻﻞ و اﺳﺎس اﺳﻼم اﺳﺖ و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ آنﻫﺎ‬
‫اﺳﻼم ﻣﻲآورﻧﺪ ﭘﺲ اﻧﮕﻴﺰه ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﻟﺬا رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﻴﺮ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭘﺲ آن را دو ﺳﺎل ﺑﮕﺬار و ﺳﭙﺲ آن را ﺑﺸﻜﻦ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﻴﺮ‪.‬‬
‫آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭘﺲ ﻳﻚ ﺳﺎل آن را ﺑﺎﻗﻲ ﺑﮕﺬار‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪396‬‬

‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﻴﺮ‪.‬‬

‫ﺑﺎز آﻧﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻳﻚ ﻣﺎه آﻧﺎن را ﺑﮕﺬار‪.‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﻴﺮ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ آنﻫﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﻤـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﻓﻬﻤﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺷﺮك و اﻳﻤﺎن اﺳﺖ و ﻣﺠـﺎﻟﻲ ﺑـﺮاي ﻣـﺬاﻛﺮه و ﮔﻔﺘﮕـﻮ ﻧﻴﺴـﺖ‪،‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﭘﺲ ﺗﻮ ﺧﻮدت ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺷﻜﺴﺘﻦ آن را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﺑﮕﻴﺮ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﺎ ﻫﺮﮔـﺰ‬
‫آن را ﻧﻤﻲﺷﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻣﻦ ﻛﺴﻲ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺷﻤﺎ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻢ ﻛﻪ ﺷﻜﺴﺘﻦ آن را از ﻃـﺮف‬
‫ﺷﻤﺎ ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺎز آنﻫﺎ در ﻣﻮرد ﻧﻤﺎز ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ؛ زﻳﺮا ﻣﺎ ﻋـﺎر ﻣـﻲداﻧـﻴﻢ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻘﻌﺪ اﻧﺴﺎن از ﺳﺮش ﺑﺎﻻ ﺑﺮود‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﻜﺒﺮ ﺷﺪﻳﺪﺷﺎن راﺿﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺠﺪه ﻛﻤﺮﺷﺎن از ﺳﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺮود‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﺎ ﺷﻤﺎ در ﻣـﻮرد ﺷﻜﺴـﺘﻦ ﺑـﺖﻫﺎﻳﺘـﺎن ﺑـﺎ دﺳـﺖ‬
‫ﺧﻮدﺗﺎن ﻣﻌﺎف ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﭘﺲ دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز در آن ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻴﺮي در آن ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬آن را ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﻲآورﻳﻢ اﮔﺮﭼﻪ ﺧﻴﻠﻲ ذﻟﺖآور اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺬا در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺎ او ﻣﻌﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫واﻧﮕﻬﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﻮمﺷﺎن ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ و آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮي دﻳﻦ اﺳﻼم دﻋﻮت دادﻧﺪ و آﻧـﺎن‬
‫از روي ﺑﻲﻣﻴﻠﻲ و اﻛﺮاه اﺳﻼم آوردﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﮔﺮوﻫﻲ از اﺻﺤﺎب رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺟﻬﺖ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﺑﺖ ﻧﺰد آﻧﺎن رﻓﺘﻨﺪ ﻛـﻪ »ﺧﺎﻟـﺪ‬
‫ﺑﻦ وﻟﻴﺪ« و »ﻣﻐﻴﺮه ﺑﻦ ﺷﻌﺒﻪ ﺛﻘﻔﻲ« در ﻣﻴﺎن آﻧﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﺻﺤﺎب ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﺖ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺛﻘﻴﻒ ﺑﻪ وﺣﺸﺖ اﻓﺘﺎده و ﻣﺮدان و زﻧﺎن و ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﻴﺮون آﻣﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺑﺖ ﻧﻈـﺎرهﮔـﺮ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ و ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺖ ﻫﺮﮔﺰ وﻳﺮان ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﺣﺘﻤﺎً از ﺧﻮدش دﻓﺎع ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪397‬‬ ‫ﭘﺎﻳﻤﺮدي ﺑﺮ اﺻﻮل‬

‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم »ﻣﻐﻴﺮه ﺑﻦ ﺷﻌﺒﻪ« ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﺗﺒﺮ را ﺑﺮداﺷﺖ و رو ﺑﻪ اﺻـﺤﺎﺑﺶ ﻛـﻪ ﺑـﺎ او‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﻤﻮده و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺛﻘﻴﻒ ﻣﻲﺧﻨـﺪاﻧﻢ‪ .‬آﻧﮕـﺎه »ﻣﻐﻴـﺮه‬
‫ﺑﻦ ﺷﻌﺒﻪ« ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﺖ رﻓﺖ و ﺑﺎ ﺗﻴﺮ ﺿﺮﺑﻪاي ﺑﻪ ﺑﺖ وارد ﻛﺮد و ﺳﭙﺲ ﺧـﻮد را ﺑـﻪ زﻣـﻴﻦ‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻪ و ﺑﺎ ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ ﺟﻔﺘﻚ ﻣﻲزد‪ .‬ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺛﻘﻴﻒ ﻓﺮﻳﺎد زده و ﻫﻴﺎﻫﻮ ﺑـﻪ ﭘـﺎ ﻛﺮدﻧـﺪ و از روي‬
‫ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺧﺪا ﻣﻐﻴﺮه را ﻧﺠﺎت دﻫﺪ »رﺑ‪‬ﻪ« او را ﻛﺸﺖ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رو ﺑﻪ ﺑﻘﻴﻪ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻧﻤﻮده و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻫﺮﻛﺴﻲ از ﺷﻤﺎ ﺟـﺮأت دارد ﺑـﻪ ﻧﺰدﻳـﻚ ﺑـﺖ‬
‫ﺑﺮود! در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻐﻴﺮه ﺧﻨﺪهاي زد و ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬واي ﺑﺮ ﺷـﻤﺎ اي ﻗﺒﻴﻠـﻪ ﺛﻘﻴـﻒ!‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎرم ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺷﻮﺧﻲ ﻛﺮدم اﻳﻦ ﻳﻚ ﺑﺖ اﺳﺖ و از ﺳﻨﮓ و ﺧﺎك اﺳﺖ‪ ،‬ﭘـﺲ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﺎﻓﻴﺖ اﷲ روي آورﻳﺪ و او را ﺑﭙﺮﺳﺘﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻣﺮدم ﺑﺎ او ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺷﺪه و آن را وﻳﺮان ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺑﺎ زﻣﻴﻦ ﻳﻜﺴﺎن ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﺣﻲ‪...‬‬
‫»ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺧﺸﻨﻮدي ﻣﺮدم را در ﻧﺎراﺿﻲ اﷲ ﻃﻠﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧـﺪ از او ﻧـﺎراض ﺷـﺪه و‬
‫ﻣﺮدم را ﻧﻴﺰ از او ﻧﺎراض ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻫﺮﻛﺴﻲ رﺿﺎﻳﺖ اﷲ را ﺑﻪ ﻧﺎراﺿﻲ ﻣﺮدم ﻃﻠـﺐ ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪،‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ از او راﺿﻲ ﺷﺪه و ﻣﺮدم را ﻧﻴﺰ از او راﺿﻲ ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ«‪) .‬ﺣﺪﻳﺚ(‪.‬‬
 ‫ﺗﺤﺮﻳﻜﺎت و ﻓﺮﻳﺒﻨﺪﮔﻲﻫﺎ‬

‫داﺳﺘﺎن ﻳﻚ ﺟﻮان ﻣﺴـﻠﻤﺎن را در ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴـﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻧﻤـﻮدم ﻛـﻪ او از اﻃﻼﻋﻴـﻪاي ﺑـﺎﺧﺒﺮ‬

‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﻧﻴﺎز دارد ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺣﺮاﺳﺖ و ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ از آنﻫﺎ‬
‫اﺳﺘﺨﺪام ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫وي ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪ وﻳﮋه ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻤﻊ زﻳﺎدي از ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫و ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن در آﻧﺠﺎ ﮔﺮد آﻣﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اﻓﺮاد را ﻳﻜﻲ ﻳﻜﻲ داﺧﻞ اﺗﺎق ﻣﺼﺤﺎﺑﻪ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‬
‫و ﻫﺮﮔﺎه ﻳﻜﻲ از اﺗﺎق ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬اﻓـﺮاد ﺑﻴـﺮون از او ﻣـﻲﭘﺮﺳـﻨﺪ‪ :‬از ﺷـﻤﺎ ﭼـﻪ‬
‫ﺳﻮاﻟﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ و ﭘﺎﺳﺦ ﺷﻤﺎ ﭼﻪ ﺑﻮد؟‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺳﻮالﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻛﻤﻴﺘﻪ از ﻫﺮ ﻓﺮد اﻳﻦ ﺑﻮد‪ :‬روزاﻧﻪ ﭼﻨﺪ ﺟﺎم ﺷﺮاب ﻣﻲﻧﻮﺷﻲ؟ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﺮ ﺻﻮرت زﻣﺎن ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ دوﺳﺘﻤﺎن ﻓﺮا رﺳﻴﺪ و داﺧﻞ اﺗﺎق ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﺪ و اﻋﻀـﺎي ﻛﻤﻴﺘـﻪ‬
‫از وي ﻣﺮﺗﺐ ﺳﻮال ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬روزي ﭼﻪﻗﺪر ﺷﺮاب ﻣﻲﻧﻮﺷﻲ؟‬
‫ﺟﻮان ﻣﺘﺮدد ﮔﺸﺖ‪ .‬آﻳـﺎ دروغ ﺑﮕﻮﻳـﺪ و اذﻋـﺎن دارد ﻛـﻪ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺳـﺎﻳﺮ ﺟﻮاﻧـﺎن ﺷـﺮاب‬
‫ﻣﻲﻧﻮﺷﺪ ﺗﺎ آنﻫﺎ ﻧﮕﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﺗﻮ ﻳﻚ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺳﺨﺖﮔﻴﺮ و ﻣﺘﻌﺼﺐ ﻫﺴﺘﻲ و ﻳﺎ ﻋﻴﻦ واﻗﻌﻴﺖ را‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ و اذﻋﺎن ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻣـﻦ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﻢ و ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺷـﺮاب را ﺣـﺮام ﻧﻤـﻮده اﺳـﺖ و ﻣـﻦ‬
‫ﺷﺮابﺧﻮار ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﭘﺲ از ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ واﻗﻌﻴﺖ را ﺑﮕﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺷﺮاب ﻧﻤﻲﻧﻮﺷﻢ‪.‬‬
‫آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﺮا؟ آﻳﺎ ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﻣﺮﻳﺾ ﻫﺴﺘﻲ؟!‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻢ و ﺷﺮاب در دﻳﻦ اﺳﻼم ﺣﺮام اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻮ ﺷﺮاب ﻧﻤﻲﻧﻮﺷﻲ ﺣﺘﻲ در ﺗﻌﻄﻴﻼت آﺧﺮ ﻫﻔﺘﻪ؟!‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﺮﮔﺰ ﺷﺮاب ﻧﻤﻲﻧﻮﺷﻢ‪.‬‬
‫اﻋﻀﺎي ﻛﻤﻴﺘﻪ از روي ﺗﻌﺠﺐ ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪399‬‬ ‫ﺗﺤﺮﻳﻜﺎت و ﻓﺮﻳﺒﻨﺪﮔﻲﻫﺎ‬

‫وﻗﺘﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اﻋﻼم ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺟﻮان ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد ﻛﻪ در رأس ﻗﺒﻮلﺷﺪﮔﺎن اﺳـﻢ او‬
‫ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫وي ﻛﺎرش را ﺑﺎ آنﻫﺎ آﻏﺎز ﻧﻤﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬
‫روزي ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از اﻋﻀﺎي ﻛﻤﻴﺘـﻪ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ ﻣﻼﻗـﺎت ﻧﻤـﻮد و از وي ﭘﺮﺳـﻴﺪ‪ :‬ﭼـﺮا ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻫﻤﻮاره ﺳﻮال از ﺷﺮاب را ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻧﻤﻮدﻳﺪ؟!‬
‫وي در ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻄﻠﻮب در ﺑﺎب ﺣﺮاﺳﺖ ﻫﻤـﻴﻦ اﺳـﺖ‪ .‬و ﻫـﺮ‬
‫ﺑﺎر ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﻮان در اﻳﻦ ﺷﻌﺒﻪ اﺳﺘﺨﺪام ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ ﻛﻪ او ﺷﺮاب ﻣﻲﻧﻮﺷﺪ و‬
‫ﻣﺴﺖ و ﺑﻲﻫﻮش ﻣﻲﮔﺮدد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺟﺎﻳﺶ را ﮔﻢ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و دزدان ﺑـﻪ ﺷـﺮﻛﺖ ﻫﺠـﻮم‬
‫آورده و ﺑﻪ ﺳﺮﻗﺖ و ﭼﭙﺎول اﻗﺪام ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا وﻗﺘﻲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺷﺮاب ﻧﻤﻲﻧﻮﺷﻲ‪ ،‬ﻓﻬﻤﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﮔﺰﻳﻨﻪي اﺻﻠﻲ دﺳﺖ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ و ﺗﻮ را در اﻳﻨﺠﺎ اﺳﺘﺨﺪام ﻧﻤﻮدﻳﻢ‪.‬‬
‫ﭼﻪﻗﺪر ﭘﺎﻳﺪاري ﺑﺮ اﺻﻮل و ﻣﺒﺎدي زﻳﺒﺎﺳﺖ اﮔﺮﭼﻪ ﺗﺤﺮﻳﻜﺎت زﻳﺎدي در ﻛﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﺸﻜﻞ اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ در ﻣﺤﻴﻂ و ﺟﻮاﻣﻌﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮﻳﻢ ﻛـﻪ ﺧﻴﻠـﻲ ﻛـﻢ ﻛﺴـﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺻﻮل و ﻣﺒﺎدي ﺧﻮﻳﺶ اﺳﺘﻮار ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن زﻧﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن‬
‫ﺑﻤﻴﺮﻧﺪ و ﺑﺮ اﻟﺘﺰام آن ﺛﺎﺑﺖﻗﺪم ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﺮﻳﻜﺎت زﻳﺎدي وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﺗﻮ ﺑﺮ روش درﺳﺖ ﮔﺎم ﺑﺮداري و ﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ را ﻻزم ﺑﮕﻴﺮي‪ ،‬اﺻﺤﺎب اﺻﻮل‬
‫و ﻣﺒﺎدي دﻳﮕﺮ ﻫﺮﮔﺰ ﺗﻮ را ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﻲﮔﺬارﻧﺪ‪.‬‬
‫زﻳﺮا از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮ رﺷﻮه را ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮي دوﺳﺘﺎن رﺷﻮهﮔﻴﺮﻧﺪه ﺗﻮ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و از‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ از زﻧﺎ ﺧﻮدداري ﻣﻲﻛﻨﻲ اﻧﺠﺎمدﻫﻨﺪﮔﺎن آن ﺑﻪ ﺧﺸﻢ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺒﻲ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎب ﺑﻴﺪار ﺑﻮد و در ﺷﻬﺮ ﺳﺮﻛﺸﻲ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺷﺐ از ﻛﻨﺎر ﺧﺎﻧﻪاي ﮔﺬر ﻧﻤﻮد ﻛﻪ از آن ﺧﺎﻧﻪ ﺻﺪاي ﺧﻨـﺪه و ﻟﻬـﻮ و ﻟﻌـﺐ‬
‫ﺑﻪ ﮔﻮﺷﺶ رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﮔﻮﻳﺎ ﻣﺮداﻧﻲ ﻛﻪ از ﺧﻮردن ﺷﺮاب ﻣﺴـﺖ ﺷـﺪهاﻧـﺪ‪ ،‬در آن ﺧﺎﻧـﻪ وﺟـﻮد‬
‫دارد‪ .‬ﻟﺬا ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﺐ درِ ﺧﺎﻧﻪي آنﻫﺎ را ﺑﺰﻧﺪ و ﻧﻴﺰ ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮاﻳﺶ ﺳﻮء ﺗﻔـﺎﻫﻢ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪400‬‬

‫ﭘﻴﺶ آﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺧﻮاﺳﺖ در ﻛﺎرش ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻴﺸﺘﺮي اﻧﺠﺎم دﻫـﺪ‪ .‬ﻟـﺬا ﺣﻀـﺮت ﻋﻤـﺮ ‪‬‬
‫ﺗﻜﻪي زﻏﺎﻟﻲ از زﻣﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﺎ آن ﺑﺮ دروازه اﻳﻦ ﺧﺎﻧـﻪ ﻋﻼﻣـﺖ زد و رﻓـﺖ‪ .‬ﺻـﺎﺣﺐ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺻﺪا ﺷﺪ و ﺑﻴﺮون ﺷﺪ‪ ،‬دﻳﺪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ زﻏﺎل ﻋﻼﻣﺖﮔﺬاري ﺷﺪه و ﺣﻀﺮت ﻋﻤـﺮ‬
‫را ﻧﻴﺰ دﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﺸﺖ ﻛﺮد و رﻓﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن از ﭼﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺻﻞ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻋﻼﻣﺖ را ﭘﺎك ﻛﻨﺪ و ﻛﺎر ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮﺳﺪ؛ اﻣﺎ آن ﺷﺨﺺ ﭼﻨـﻴﻦ ﻧﻜـﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻜﻪ زﻏﺎل را ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫـﺎي ﻫﻤﺴـﺎﻳﮕﺎﻧﺶ رﻓـﺖ و ﺑـﻪ درب ﺧﺎﻧـﻪﻫﺎﻳﺸـﺎن‬
‫ﻋﻼﻣﺖﮔﺬاري ﻧﻤﻮد‪ .‬و ﻣﻨﻈﻮرش اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم را در ردﻳﻒ ﺧـﻮد ﻗـﺮار دﻫـﺪ و‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ او ﺷﺮابﺧﻮار و ﻣﻴﮕﺴﺎرﻧﺪ و ﻧﺨﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮدش را در ﺳﻄﺢ آنﻫـﺎ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺎﻟﻢ و ﭘﺎك از ﺷﺮابﺧﻮاري ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ زن زﻧﺎﻛﺎر دوﺳﺖ دارد ﻛﻪ ﻛـﺎش ﻫﻤـﻪي زﻧـﺎن ﻣﺎﻧﻨـﺪ او‬
‫زﻧﺎﻛﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت زﻧﺪﮔﻲﻣﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﻲ را ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﺷـﻮﻫﺮش ﺧﻴﻠـﻲ‬
‫دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺷﺪه و ﺑﺰرگ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻋﺎدت و ﺳﺮﺷـﺖ وي ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﺴﻲ اﻳـﻦ ﻋﻤﻠـﺶ را اﻧﻜـﺎر ﻧﻤـﻮده و اﻳـﺮاد ﻣـﻲﮔﻴـﺮد و ﺑـﻪ او‬
‫ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ راﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ .‬او ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ وي را ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ ﺳـﻨﮕﻼخ ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﻜﺸﺎﻧﺪ و ﺑﺎر ﺑﺎر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺻﻼح ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدان ﺟﺰ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه رﻓﺘﺎر ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﺎرﻫﺎﻳﺖ‬
‫ﺑﺎ او ﺟﺰ ﺑﺎ دروغ اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻛﻠﻤﺎت را در ﮔﻮش او ﻣﻲﻧﻮازد ﺗـﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﻛﻪ آن زن ﺑﻴﭽﺎره ﻧﻴﺰ از اﺻﻮﻟﺶ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪه و ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﺎ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ اﺳﺘﻮار ﻣـﻲﻣﺎﻧـﺪ و‬
‫ﺷﺎﻳﺪ‪...‬‬
‫ﻳﺎ ﻣﺜﺎل دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﻛﺎرﻣﻨﺪاﻧﺶ ﺧﻮشاﺧﻼق اﺳـﺖ و رﻓﺘـﺎر ﺧـﻮﺑﻲ دارد و‬
‫ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎور اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﺮاي ﻛﺎر ﺑﻬﺘﺮ و ﻣﻔﻴﺪﺗﺮ اﺳﺖ و ﺑﻴﺸﺘﺮ راﺣﺘـﻲ و آراﻣـﺶ را‬
‫ﺑﺮاي دلﻫﺎيﺷﺎن ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن ﻣﻲآورد و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻬﺘﺮي ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
 ‫‪401‬‬ ‫ﺗﺤﺮﻳﻜﺎت و ﻓﺮﻳﺒﻨﺪﮔﻲﻫﺎ‬

‫ﻟﺬا ﻳﻚ ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺪاﺧﻼق ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ از ﻃﺮف ﻫﻤﻜﺎراﻧﺶ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻨﻔﻮر و‬

‫ﻣﺒﻐﻮض اﺳﺖ‪ ،‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﺮ او ﺣﺴﺪ ﻣﻲورزد – و ﻳﺎ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ او را ﺑـﺎ ﺷـﻴﻮه‬
‫دﻳﮕﺮي در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻗﺎﻧﻊ ﺳﺎزد – ﻟﺬا ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻜﻦ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻜﻦ‪ ،‬ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻧﺰن و‪ ...‬ﻧﻜﻦ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﻐﺎزهداري ﺳﻴﮕﺎر ﻧﻤﻲﻓﺮوﺷﺪ‪ ،‬دوﺳﺘﻲ ﻧﺰد او ﻣﻲآﻳﺪ و ﺑﻪ او ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺳﻴﮕﺎر ﺑﻔﺮوﺷﺪ ﺗﺎ درآﻣﺪش ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ او ﺗﻠﻘﻴﻦ ﻧﻤﻮده و وﺳﻮﺳﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ وي را ﺑـﻪ‬
‫اﻳﻦ اﻣﺮ ﻗﺎﻧﻊ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺗﻮ ﺷﺠﺎع و ﭘﻬﻠﻮان ﺑﺎش و ﺑﺮ اﺻﻮل و ﻣﺒﺎدي ﺧﻮﻳﺶ اﺳﺘﻮار ﺑﻤﺎن و ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﺑﮕﻮ‪ :‬ﻧﺨﻴﺮ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﮔﻮل ﺑﺰﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻛﻔﺎر ﻧﻴﺰ ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬از اﺻـﻮل و ﻣﺒـﺎدي ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ وي ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫﴿‪] ﴾∩®∪ šχθãΖÏδô‰ãŠsù ß⎯Ïδô‰è? öθs9 (#ρ–Šuρ‬اﻟﻘﻠﻢ‪.[9 :‬‬
‫»آنﻫﺎ آرزو داﺷﺘﻨﺪ ﺗﻮ از ﺧﻮد ﻧﺮﻣﺶ ﻧﺸﺎن دﻫﻲ و رﺿﺎﻳﺖ آنﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ آوري ﺗـﺎ‬
‫آنﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺎ ﺗﻮ از درِ ﺳﺎزش و ﻧﺮﻣﺶ درآﻳﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬ﻛﻔﺎر ﺑﺖﭘﺮﺳﺘﻨﺪ و ﻫﺮﮔﺰ اﺻﻮﻟﻲ ﻧﺪارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ آن اﺳﺘﻮار ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ و از آن ﻣﺤﺎﻓﻈـﺖ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻧﮕﻴﺰهاي ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎ از اﺻﻮل ﺧـﻮﻳﺶ ﻛﻨـﺎر آﻣـﺪه و ﭘـﺎﻳﻴﻦ ﺑﻴﺎﻳﻨـﺪ‪ ،‬ﭘـﺲ‬
‫ﻫﻮﺷﻴﺎر ﺑﺎش از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﻓﺮﻳﺐ دﻫﻨﺪ ﺗﺎ از اﺻﻮﻟﺖ ﻛﻨﺎر آﻳﻲ‪.‬‬
‫ﺷﻴﻮه‪...‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫﴿‪] ﴾∩®∪ šχθãΖÏδô‰ãŠsù ß⎯Ïδô‰è? öθs9 (#ρ–Šuρ ∩∇∪ t⎦⎫Î/Éj‹s3ßϑø9$# ÆìÏÜè? Ÿξsù‬اﻟﻘﻠﻢ‪.[9 – 8 :‬‬
‫»از ﺳﺮان ﻛﻔﺮ و ﮔﻤﺮاﻫﻲ ﻛﻪ رﺳﺎﻟﺖ ﺗـﻮ و ﻗـﺮآن را ﺗﻜـﺬﻳﺐ ﻛـﺮدهاﻧـﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣـﺎن ﻣﺒـﺮ و‬
‫درﺧﻮاﺳﺖﺷﺎن را اﺟﺎﺑﺖ ﻣﻜﻦ‪ .‬آنﻫﺎ آرزو داﺷﺘﻨﺪ ﺗﻮ از ﺧﻮد ﻧﺮﻣﺶ ﻧﺸﺎن دﻫﻲ و رﺿـﺎﻳﺖ‬
‫آنﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ آوري ﺗﺎ آنﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺎ ﺗﻮ از درِ ﺳﺎزش و ﻧﺮﻣﺶ درآﻳﻨﺪ«‪.‬‬
 ‫ﮔﺬﺷﺖ از دﻳﮕﺮان‬

‫زﻧﺪﮔﻲ از ﻟﻐﺰشﻫﺎ و اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﺧﺎﻟﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻮﺧﻲ ﺗﺤﻤﻞﻧﺎﭘﺬﻳﺮي اﺳﺖ و آن ﺳﺨﻦ ﺗﻨﺪي اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﻴﺎزﻫﺎ و اﻣﻮر ﺷﺨﺼـﻲ در‬
‫ﻳﻚ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻴﻦ دو ﻧﻔﺮدﺷﻤﻨﻲ و ﺧﺼﻮﻣﺖ رخ ﻣﻲدﻫـﺪ و ﻳـﺎ ﺑـﻴﻦ اﻓـﺮاد اﺧـﺘﻼف ﻧﻈـﺮ و‬
‫ﺳﻠﻴﻘﻪ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮﺿﻮع و ﺟﺮﻳﺎن را ﻧﺰد ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺰرگ ﻧﻤﻮده و در وﺟﻮدﺷﺎن اﺳـﺘﻌﺪاد ﻋﻔـﻮ و‬
‫ﻓﺮاﻣﻮشﻛﺮدن ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻳﺎ ﮔﺎﻫﻲ از ﻗﺒﻮل ﻋﺬرﻫﺎ و ﭘﻮزشﻫﺎي دﻳﮕﺮان ﺗﻜﺒﺮ و ﻋﻨـﺎد ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧـﻲ ﻣـﺮدم ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺪم ﻋﻔﻮ و ﮔﺬﺷﺖ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ را ﺗﻌﺬﻳﺐ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻴﻨﻪاش ﭘﺮ از ﺑﻐﺾ و ﻛﻴﻨـﻪ اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل داﺷﺘﻪ و ﻋﺬاب ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑــــــــــــﺪأ ﺑﺼــــــــــــﺎﺣﺒﻪ ﻓﻘﺘﻠــــــــــــﻪ‬ ‫وﷲ در اﳊﺴــــــــﺪ ﻣــــــــﺎ أﻋﺪﻟــــــــﻪ‬
‫»درود ﺑﺮ ﺣﺴﺪ! ﭼﻪﻗﺪر دادﮔﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﺑﺘﺪا از ﺻﺎﺣﺒﺶ »ﺣﺴﺪورز« ﺷﺮوع ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و او‬
‫را از ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺑﺮد«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺧﻮدت را ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻣﺪه‪ ،‬زﻳﺮا اﻣﻮري وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺗﻮ ﻧﻤـﻲﺗـﻮاﻧﻲ از آنﻫـﺎ اﻧﺘﻘـﺎم‬
‫ﺑﮕﻴﺮي‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺰرگ ﺑﺎش و ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﻦ و ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲات اداﻣﻪ ﺑﺪه‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺟﻬﺖ ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ وارد آن ﺷﺪ و ﻣﺮدم ﺑﻪ آراﻣﺶ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨـﺪ و در‬
‫آﻧﺠﺎ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺮار دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺮون ﺷﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﺰد ﻛﻌﺒـﻪ آﻣـﺪ و ﺑـﺎ ﺳـﻮارياش ﻫﻔـﺖ‬
‫ﺷﻮط ﻃﻮاف ﻧﻤﻮد وﻗﺘﻲ از ﻃﻮاف ﻓﺎرغ ﺷﺪ »ﻋﺜﻤﺎن ﺑﻦ ﻃﻠﺤﻪ« را ﻓﺮا ﺧﻮاﻧـﺪ و ﻛﻠﻴـﺪ ﺧﺎﻧـﻪ‬
‫ﻛﻌﺒﻪ را از او ﮔﺮﻓﺖ و آن را ﺑﺎز ﻧﻤﻮده و وارد ﺷﺪ‪ ،‬در ﻛﻌﺒﻪ ﻣﺠﺴـﻤﻪﻫـﺎﻳﻲ از ﻓﺮﺷـﺘﮕﺎن و‬
‫ﻏﻴﺮه دﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ از روي ﺟﻬﺎﻟﺖ آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ‪ ‬را دﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭘﻴﻜﺎنﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ دارد ﻛﻪ ﺑﺎ آن ﻗﺮﻋﻪﻛﺸﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧـﺪا‬
‫آنﻫﺎ را ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻛﻨﺪ‪ ،‬از اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﭘﻴﺮﻣﺮدي ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﻜﺎنﻫﺎ ﻗﺮﻋﻪﻛﺸﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﺑـﺮاﻫﻴﻢ‬
‫ﺑﺎ ﭘﻴﻜﺎنﻫﺎ ﭼﻜﺎر دارد؟!‬
 ‫‪403‬‬ ‫ﮔﺬﺷﺖ از دﻳﮕﺮان‬

‫﴿‪t⎦⎫Ï.Îô³ßϑø9$# z⎯ÏΒ tβ%x. $tΒuρ $VϑÎ=ó¡•Β $Z‹ÏΖym šχ%x. ⎯Å3≈s9uρ $|‹ÏΡ#uóÇnΣ Ÿωuρ $wƒÏŠθåκu‰ ãΝŠÏδ≡tö/Î) tβ%x. $tΒ‬‬

‫∪∠∉∩﴾ ]آل ﻋﻤﺮان‪.[67 :‬‬

‫»ﻳﻌﻨﻲ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻧﻪ ﺑﺮ آﻳﻴﻦ ﻳﻬﻮد ﺑﻮد و ﻧﻪ ﺑﺮ دﻳﻦ ﻧﺼﺮاﻧﻴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از ﺗﻤﺎم ادﻳـﺎن ﻧﺎدرﺳـﺖ‬
‫ﺳﺮ ﺑﺮﺗﺎﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﺳﻮي آﻳﻴﻦ درﺳﺖ و ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ رو ﻧﻬﺎده ﺑﻮد و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻮد ﻧﻪ ﻣﺸﺮك«‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ دﺳﺘﻮر داد ﻫﻤﻪي آن ﺑﺖﻫﺎ را ﻧﺎﺑﻮد ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از آن ﻛﺒﻮﺗﺮي از ﭼﻮب دﻳﺪ ﺑﺎ دﺳﺖ ﺧﻮدش آن را ﺷﻜﺴﺖ و اﻧﺪاﺧﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﺑﻪ دروازه ﻛﻌﺒﻪ اﻳﺴﺘﺎد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم‪ ،‬اﻋﻢ از ﻛﻔﺎر و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﻣﺴـﺠﺪ‬
‫ﮔﺮد آﻣﺪه ﺑﻮدن و ﺑﻪ وي ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه دو رﻛﻌﺖ ﻧﻤـﺎز ﺧﻮاﻧـﺪ و ﺳـﭙﺲ ﻧـﺰد ﭼـﺎه‬
‫زﻣﺰم رﻓﺖ و در آﻧﺠﺎ اﻳﺴﺘﺎد و آب ﻃﻠﺐ ﻧﻤﻮد و از آن ﻧﻮﺷﻴﺪ و ﺳﭙﺲ وﺿﻮ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬آﻧﮕـﺎه‬
‫ﻣﺮدم ﺑﻪ ﭘﺲﻣﺎﻧﺪه آﺑﻲ ﻛﻪ از اﺛﺮ وﺿﻮﻳﺶ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ ،‬از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﭘﻴﺸﻲ ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ از اﻳﻦ ﻛﺎر ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ دﻳـﺪهاﻳـﻢ و‬
‫ﻧﻪ ﺑﺎ ﮔﻮش ﻣﺎﻧﻨﺪ او را ﺷﻨﻴﺪهاﻳﻢ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻧﺰد ﻣﻘﺎم اﺑﺮاﻫﻴﻢ آﻣﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻌﺒﻪ ﭼﺴﺒﻴﺪه ﺑـﻮد و آن‬
‫را ﻣﻘﺪاري ﺑﻪ ﻋﻘﺐ آورد‪ .‬ﺑﺎز ﻧﺰد دروازه ﻛﻌﺒﻪ اﻳﺴﺘﺎد و ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬اي ﻛﺎش ﻛـﻪ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻣﻲﺑﻮدﻳﺪ – ﺳﭙﺲ ﺑﻪ اﻳﺮاد ﺧﻄﺒﻪ ﭘﺮداﺧﺖ و ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫َﴫ َﻋ ْﺒﺪَ ُه‪َ ,‬و َﻫ َﺰ َم ْاﻷَ ْﺣﺰ َ‬
‫َاب َو ْﺣﺪَ ُه«‪.‬‬ ‫ﻳﻚ َﻟ ُﻪ‪َ ,‬و َﺻﺪَ َق َو ْﻋﺪَ ُه‪َ ,‬وﻧ َ َ‬
‫ﴍ َ‬‫»ﻻَ إِ َﻟ َﻪ إِ ﱠﻻ اﻟ ﱠﻠـ ُﻪ َو ْﺣﺪَ ُه ﻻَ َ ِ‬
‫آﮔﺎه ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺗﻤﺎم اﻓﺘﺨﺎرات واﻫﻲ‪ ،‬ﺧﻮنﻫﺎ‪ ،‬اﻣﻮاﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻴﺪ‪ ،‬ﻫﻤﮕـﻲ زﻳـﺮ اﻳـﻦ‬
‫دو ﻗﺪم ﻣﻦ ﻧﻬﺎده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﺮدهداري ﻛﻌﺒﻪ و زﻣﺰم و ﺳﻘﺎﻳﺖ ﺣﺠـﺎج‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪ‬
‫ﺑﻴﺎن ﺑﺮﺧﻲ اﺣﻜﺎم ﺷﺮﻋﻲ ﭘﺮداﺧﺖ و ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬آﮔﺎه ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻗﺘﻞ ﺧﻄﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﺷﺒﻪ ﻋﻤـﺪ – آن‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻼق و ﻋﺼﺎ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪه – ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺧﻮنﺑﻬﺎي آن ﺻﺪ ﺷﺘﺮ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﭼﻬـﻞ ﺷـﺘﺮ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎردار ﺑﺎﺷﻨﺪ« و ﺑﺎز ﺑﻪ ﺧﻄﺒﻪ ﻣﺒﺎرﻛﺶ اداﻣﻪ داد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﺮان و ﺑﺰرﮔﺎن ﻗﺮﻳﺶ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد – روﺣﻢ ﻓﺪاﻳﺶ ﺑﺎد – و ﺑﻪ آنﻫـﺎ ﻓﺮﻳـﺎد زد‪:‬‬
‫اي ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻗﺮﻳﺶ! ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬از ﺷﻤﺎ ﻧﺨﻮت‪ ،‬ﻏﺮور ﺟـﺎﻫﻠﻲ‪ ،‬اﻓﺘﺨـﺎر ﺑـﻪ ﭘـﺪران را از‬
‫ﻣﻴﺎن ﺑﺮد‪ ،‬ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم از آدﻣﻨﺪ و آدم از ﺧﺎك اﺳﺖ و آﻧﮕﺎه اﻳﻦ آﻳﻪ را ﺗﻼوت ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪404‬‬

‫﴿‪¨βÎ) 4 (#þθèùu‘$yètGÏ9 Ÿ≅Í←!$t7s%uρ $\/θãèä© öΝä3≈oΨù=yèy_uρ 4©s\Ρé&uρ 9x.sŒ ⎯ÏiΒ /ä3≈oΨø)n=yz $¯ΡÎ) â¨$¨Ζ9$# $pκš‰r'¯≈tƒ‬‬

‫&‪] ﴾∩⊇⊂∪ ×Î7yz îΛ⎧Î=tã ©!$# ¨βÎ) 4 öΝä39s)ø?r& «!$# y‰ΨÏã ö/ä3tΒtò2r‬اﻟﺤﺠﺮات‪.[13 :‬‬
‫»اي ﻣﺮدم! ﻣﺎ ﺷﻤﺎ را از ﻳﻚ اﺻﻞ ﺧﻠﻖ ﻛﺮده و از ﻳﻚ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺑﻪ وﺟﻮد آوردهاﻳﻢ و‬
‫ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻠﺖﻫﺎ و ﻗﺒﺎﻳﻞ درآوردهاﻳﻢ ﺗﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و در ﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎ اﻧـﺲ و‬
‫اﻟﻔﺖ ﺑﺮﻗﺮار ﮔﺮدد‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎً ﻓﻀﻴﻠﺖ و ﺑﺰرﮔﻲ اﻧﺴﺎن واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻘﻮاﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﺐ و ﻧﺴـﺐ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﺑﻨﺪﮔﺎن آﮔﺎه و داﻧﺎﺳﺖ«‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در اوج ﻣﺠﺪ و ﻋﻈﻤﺖ و ﺷﻜﻮه ﺧﻮﻳﺶ در ﻛﻨﺎر دروازه ﻛﻌﺒﻪ اﻳﺴـﺘﺎده ﺑـﻮد‬
‫و ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ذﻟﺖ و ﺿﻌﻒ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد و ﺗﺄﻣﻞ ﻣﻲﻧﻤـﻮد‪ .‬در‬
‫ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺪتﻫﺎ او را ﺗﻜﺬﻳﺐ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ وي اﻫﺎﻧﺖ روا داﺷﺘﻨﺪ و در ﻋـﻴﻦ ﺳـﺠﺪه‬
‫ﺑﺮ او ﻛﺜﺎﻓﺖ و ﮔﻨﺪﻳﮕﻲﻫﺎ را ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺮوز ﻛﻔﺎر ﻗﺮﻳﺶ در ﺟﻠﻮ او ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮرده‪ ،‬ذﻟﻴﻞ و ﺣﻘﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻗﺮﻳﺶ! ﺷﻤﺎ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷـﻤﺎ ﭼﻜـﺎر ﻣـﻲﻛـﻨﻢ؟ آﻧـﺎن‬
‫ﺗﻜﺎن ﺧﻮردﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ رﻓﺘﺎر ﻛﻦ‪ ،‬ﺗﻮ ﺑـﺮادر ﺑﺰرﮔـﻮاري ﻫﺴـﺘﻲ و ﺑـﺮادرزاده‬
‫ﺑﺰرگﻣﻨﺸﻲ ﻫﺴﺘﻲ‪.‬‬
‫ﻋﺠﻴﺐ اﺳﺖ!‬
‫ﻣﮕﺮ از ﻳﺎد ﺑﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﺮادر ﺑﺰرﮔﻮار ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﺮدﻧﺪ؟‬
‫ﭘﺲ آن ﻧﺎﺳﺰاﮔﻮﻳﻲﻫﺎﻳﺘﺎن از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬دﻳﻮاﻧﻪ‪ ،‬ﺳﺎﺣﺮ‪ ،‬ﻛﺎﻫﻦ ﭼﻪ ﺷﺪ؟!‬
‫اﮔﺮ او ﺑﺮادر ﺑﺰرﮔﻮار و ﺑﺮادرزادهي ﻛﺮﻳﻢ اﺳﺖ! ﭘﺲ ﭼﺮا ﺑﺎ او ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻴﺪ؟‬
‫آن ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺿﻌﻴﻒ ﻣﻲدادﻳﺪ ﭼﻪ ﺷﺪ؟‬
‫اﻳﻦ ﺑﻼل اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ اﻳﺴﺘﺎده و ﻫﻨﻮز آﺛﺎر ﺷﻜﻨﺠﻪ در ﭘﺸﺘﺶ ﻧﻤﺎﻳﺎن اﺳﺖ‪ .‬در ﻛﻨﺎر‬
‫اﻳﻦ‪ ،‬ﻧﺨﻞ ﺳﻤﻴﻪ و ﺷﻮﻫﺮش ﻳﺎﺳﺮ ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪﻧﺪ و اﻳﻦ ﭘﺴﺮﺷـﺎن ﻋﻤـﺎر اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﺟﻤـﻊ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺣﻀﻮر دارد‪.‬‬
‫اﻣﺮوز ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﺑﺮادر ﺑﺰرﮔﻮار!‬
 ‫‪405‬‬ ‫ﮔﺬﺷﺖ از دﻳﮕﺮان‬

‫ﻣﺤﺒﻮسﻛﺮدنﺗﺎن از اﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺰرﮔﻮار ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻪ ﻣﺪت ﺳﻪ ﺳﺎل در‬
‫»ﺷﻌﺐ اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ« ﭼﻪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛـﺮ ﺷـﺪت ﮔﺮﺳـﻨﮕﻲ از ﺑـﺮگ درﺧﺘـﺎن اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ؟‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪي ﻛﻮدﻛﺎن‪ ،‬ﺻﺪاي ﭘﻴﺮﻣﺮدان‪ ،‬و زﻧﺎن ﺣﺎﻣﻠﻪ و ﺷﻴﺮده رﺣﻢ ﻧﻜﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺠﺎ رﻓﺖ ﻧﺒﺮدﺗﺎن در ﻏﺰوه ﺑﺪر و اﺣﺪ و ﻟﺸﻜﺮﻛﺸﻲﺗﺎن در ﻏـﺰوه ﺧﻨـﺪق؟ و اﻣـﺮوز او‬
‫ﺑﺮادر ﺑﺰﮔﻮار اﺳﺖ!‬
‫ﻛﺠﺎ ﺷﺪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮيﺗﺎن از واردﺷﺪن وي در ﻣﻜﻪ وﻗﺘﻲ ﭼﻨـﺪ ﺳـﺎل ﭘـﻴﺶ ﺟﻬـﺖ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻋﻤﺮه ﻧﺰد ﺷﻤﺎ آﻣﺪ و ﺷﻤﺎ او را در ﺣﺪﻳﺒﻴـﻪ ﻣﺤﺒـﻮس ﻧﻤﻮدﻳـﺪ و از داﺧـﻞﺷـﺪن ﺑـﻪ ﻣﻜـﻪ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮدﻳﺪ؟ ﻛﺠﺎ رﻓﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮيﺗﺎن از اﻳﻤـﺎنآوردن اﺑﻮﻃﺎﻟـﺐ آﻧﮕـﺎه ﻛـﻪ در ﺑﺴـﺘﺮ‬
‫ﻣﺮگ ﻗﺮار داﺷﺖ؟‬
‫ﻛﺠﺎ ﺷﺪ؟‬
‫ﻛﺠﺎ ﺷﺪ؟‬
‫ﻳﻚ ﻧﻮار ﻃﻮﻻﻧﻲ از ﺧـﺎﻃﺮات ﻏـﻢاﻧﮕﻴـﺰ و دردﻧـﺎك در ﺟﻠـﻮ ﺑﻴﻨﻨـﺪﮔﺎن آﻧﺤﻀـﺮت ‪‬‬
‫ﻣﻲﭼﺮﺧﺪ و ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ وي ﺑﻪ ﭼﻬﺮهﻫـﺎي ﻛﻔـﺎر ﻗـﺮﻳﺶ ﻛـﻪ در ﺟﻠـﻮش‬
‫اﻳﺴﺘﺎدهاﻧﺪ ﻣﻲﻧﮕﺮد و ﭼﺸﻤﺶ را ﺑﻪ اﻃﺮاف ﺣﺮم ﻣﻜـﻲ ﻣـﻲﭼﺮﺧﺎﻧـﺪ و ﮔـﺎﻫﻲ دﻳـﺪش ﺑـﻪ‬
‫ﻛﻮهﻫﺎي ﻣﻜﻪ در اﻃﺮاف ﺣﺮم ﻳﺎ ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ و ﻛﻮﭼﻪﻫﺎي اﻃﺮاف آن اﻣﺘﺪاد ﻣﻲﻳﺎﺑـﺪ‪ .‬ﻧـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ‬
‫وي‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮات در ذﻫﻦ ﺑﻴﻨﻨﺪﮔﺎن وي از ﻗﺒﻴﻞ اﺑﻮﺑﻜﺮ‪ ،‬ﻋﻤﺮ‪ ،‬ﻋﺜﻤـﺎن‪ ،‬ﻋﻠـﻲ‪ ،‬ﺑـﻼل و‬
‫ﻋﻤﺎر ﺧﻄﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫زﻳﺮا ﻫﺮﻛﺪام از اﻳﻦﻫﺎ داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻏﻢاﻧﮕﻴﺰي ﺑﺎ ﻗﺮﻳﺶ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ اﻧﻮاع ﺷﻜﻨﺠﻪ را ﺑﺮ آﻧﺎن وارد ﺳـﺎزد‪ ،‬ﭼـﻮن آنﻫـﺎ‬
‫دﺷﻤﻨﺎن ﻣﺤﺎرب او و ﺗﺠﺎوزﻛﺎر و ﺧﺎﺋﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫آري ﺧﺎﺋﻦ‪ ،‬در ﺻﻠﺢ ﺣﺪﻳﺒﻴﻪ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪406‬‬

‫ﺟﻨﺎﻳﺘﻜﺎران ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﺗﺤﻴﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ و ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑـﺎ آنﻫـﺎ ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﺑﺮﺧـﻮرد‬

‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻛﻴﻨﻪﻫﺎ را از زﻳﺮ ﭘﺎ ﻟﻪ ﻧﻤﻮد و ﺑﺎ ﻫﻤﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﺧـﻮﻳﺶ آنﻫـﺎ‬
‫را ﺧﺮد ﻛﺮد و ﻛﻠﻤﻪاي ﺑﺮ زﺑﺎن آورد ﻛﻪ ﺗـﺎرﻳﺦ آن را ﺛﺒـﺖ ﻧﻤـﻮده و ﺑـﺎ آن آواز ﻣـﻲدﻫـﺪ‪،‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﺑﺮوﻳﺪ ﺷﻤﺎ آزاد ﻫﺴﺘﻴﺪ«‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم آنﻫﺎ ﺷﺎدﻣﺎن و ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و از ﺷـﺪت ﺷـﺎدﻣﺎﻧﻲ ﻧﺰدﻳـﻚ‬
‫ﺑﻮد ﭘﺮواز ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻳﺎ ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً از آﻧﺎن ﮔﺬﺷﺖ ﻧﻤﻮد؟!‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ اﻃﺮاﻓﺶ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪ ،‬دﻳﺪ ﺳﻴﺼﺪ و ﺷﺼﺖ ﺑﺖ در اﻃﺮاف ﻛﻌﺒـﻪ وﺟـﻮد دارد ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻛﻨﺎر ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻋﻈﻤﺖ وي ﻣﻮرد ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻗـﺮار ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‪ .‬ﻟـﺬا ﺑـﺎ دﺳـﺖ‬
‫ﻣﺒﺎرﻛﺶ ﺷﺮوع ﺑﻪ زدن آنﻫﺎ ﻧﻤﻮده و آنﻫﺎ را واژﮔﻮن ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫﴿‪] ﴾ã≅ÏÜ≈t6ø9$# t,yδy—uρ ‘,ysø9$# u™!%y` ö≅è%‬اﻹﺳﺮاء‪.[81 :‬‬
‫»ﺑﮕﻮ‪ :‬ﻓﺮوغ و ﭘﺮﺗﻮ ﺣﻖ )ﻳﻌﻨﻲ اﺳﻼم( درﺧﺸﻴﺪن ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎﻃﻞ و ﺑﺎﻃﻞﮔﺮاﻳـﺎن )ﻳﻌﻨـﻲ‬
‫ﻛﻔﺮ و ﺑﺖﭘﺮﺳﺘﻲ( ﻧﺎﺑﻮد ﮔﺸﺖ«‪.‬‬
‫﴿‪] ﴾∩⊆®∪ ߉‹Ïèム$tΒuρ ã≅ÏÜ≈t7ø9$# ä—ωö7ム$tΒuρ ‘,ptø:$# u™!%y` ö≅è%‬ﺳﺒﺄ‪.[49 :‬‬
‫»ﺑﮕﻮ‪ :‬ﻧﻮر ﺣﻖ ﻳﻌﻨﻲ اﺳﻼم آﻣﺪ و ﭘﺮﺗﻮ اﻓﺸﺎن ﺷﺪ و ﺑﺎﻃﻞ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ از ﻣﻴﺎن رﻓـﺖ و‬
‫آﻏﺎز و ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ ﻧﺪارد«‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪادي از ﻛﻔﺎر ﮔﺮدﻧﮕﺶ و ﻣﺘﻤﺮد ﻣﻜﻪ ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻴﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن داﺷـﺘﻨﺪ‪ .‬ﻗﺒـﻞ از‬
‫ورود ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و اﺻﺤﺎﺑﺶ ﺑﻪ ﻣﻜﻪ ﻓﺮار ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن »ﺻﻔﻮان ﺑﻦ اﻣﻴﻪ« ﺑﻮد‪ ،‬وي از ﻣﻜﻪ ﻓﺮار ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺣﻴﺮان ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﭘﻨﺎه‬
‫ﺑﺒﺮد؟ ﻟﺬا ﺑﻪ ﺟﺪه رﻓﺖ ﺗﺎ ﺳﻮار ﻛﺸﺘﻲ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻳﻤﻦ ﺑﺮود‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﺮدم ﻋﻔﻮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬و ﺑـﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷـﻲﺳـﭙﺮدن ﮔﺬﺷـﺘﻪي دردﻧـﺎك وي را ﻣﺸـﺎﻫﺪه‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪407‬‬ ‫ﮔﺬﺷﺖ از دﻳﮕﺮان‬

‫»ﻋﻤﻴﺮ ﺑﻦ وﻫﺐ« ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ ﻧﺒﻲ اﷲ! »ﺻﻔﻮان ﺑـﻦ اﻣﻴـﻪ« ﺳـﺮدار‬
‫ﻗﻮﻣﺶ اﺳﺖ و از ﺗﺮس ﺷﻤﺎ ﻓﺮار ﻛﺮده اﺳﺖ ﺗﺎ ﺧﻮدش را ﺑﻪ درﻳﺎ ﺑﻴﻨـﺪازد‪ ،‬ﻟـﺬا او را اﻣـﺎن‬
‫ﺑﺪه‪ ،‬درود ﺧﺪا ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﺎد‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در ﻛﻤﺎل ﺳﺎدﮔﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬او در اﻣﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﻴﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪاي ﺑﺪه ﺗﺎ دﻟﻴﻞ اﻣﺎندادن ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻋﻤﺎﻣﻪاش را ﻛـﻪ ﺑـﺎ آن وارد ﻣﻜـﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ او داد‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺻﻔﻮان آن را ﺑﺒﻴﻨـﺪ و ﺑﺸﻨﺎﺳـﺪ و ﺑـﻪ ﺻـﺪاﻗﺖ ﻋﻤﻴـﺮ اﻋﺘﻤـﺎد‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻴﺮ ﺧﺎرج ﺷﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻔﻮان رﺳﻴﺪ ﻛﻪ وي ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺳﻮار ﻛﺸﺘﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺻﻔﻮان! واي ﺑﺮ ﺗﻮ ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﻓﺪاﻳﺖ ﺑﺎد – ﺑﺮ ﺧـﻮد رﺣـﻢ ﻛـﻦ و ﺧـﻮد را‬
‫ﻫﻼك ﻧﻜﻦ‪ ،‬اﻳﻦ اﻣﺎن رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮ آوردهام‪.‬‬
‫ﺻﻔﻮان ﮔﻔﺖ‪ :‬واي ﺑﺮ ﺗﻮ! از ﻣﻦ دور ﺷﻮ و ﺑﺎ ﻣﻦ ﺻﺤﺒﺖ ﻧﻜﻦ‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﻮ دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪.‬‬
‫از آﻧﭽﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﻤﻨﺎك و ﻫﺮاﺳﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻤﻴﺮ ﻓﺮﻳﺎد زد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي‬
‫ﺻﻔﻮان! ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﻓﺪاي ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬رﺳﻮل اﷲ اﻓﻀﻞﺗـﺮﻳﻦ‪ ،‬ﻧﻴﻜﻮﻛـﺎرﺗﺮﻳﻦ‪ ،‬ﺷـﻜﻴﺒﺎﺗﺮﻳﻦ و‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫او ﻋﻤﻮزاده ﺗﻮﺳﺖ‪ ،‬ﻋﺰت او ﻋﺰت ﺗﻮ و ﺷﺮف او ﺷـﺮف ﺗـﻮ و ﭘﺎدﺷـﺎﻫﻲ او ﭘﺎدﺷـﺎﻫﻲ‬
‫ﺗﻮﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺻﻔﻮان ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺧﻮدم از او ﺑﻴﻤﻨﺎك ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻴﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬او از اﻳﻦ ﺷﻜﻴﺒﺎﺗﺮ و ﮔﺮاﻣﻲﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺻﻔﻮان ﺑﺎ او ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻜﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻴﺮ او را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛـﻪ ﻧـﺰد‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ‪ ،‬ﺻﻔﻮان ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﻦ اﻣﺎن دادهاي‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬راﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ«‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪408‬‬

‫ﺻﻔﻮان ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺎ در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻦ در اﺳﻼم داﺧﻞ ﺷﻮم‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻦ دو ﻣﺎه اﺧﺘﻴـﺎر ﺑـﺪه‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻦ در ﻣﻜﻪ دو ﻣﺎه در ﺑﺖﭘﺮﺳﺘﻲ ﺧﻮدم ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﻢ و در اﻳﻦ ﻣﺪت ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬آﻳـﺎ‬
‫اﺳﻼم ﺑﻴﺎورم و ﻳﺎ ﺧﻴﺮ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺗﻮ ﭼﻬﺎر ﻣﺎه اﺧﺘﻴﺎر داري‪ .‬آﻧﮕـﺎه ﺻـﻔﻮان ﺑﻌـﺪ از آن اﺳـﻼم آورد‪.‬‬
‫ﺧﺪا از وي راﺿﻲ ﺑﺎد‪.‬‬
‫ﭼﻪﻗﺪر ﻋﻔﻮ و ﮔﺬﺷﺖ از ﻣﺮدم‪ ،‬و ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲﺳﭙﺮدن ﮔﺬﺷﺘﻪ دردﻧﺎك زﻳﺒﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎً اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺰرﮔﺎن ﺗﻮان ﺗﺤﻤﻞ آن را دارﻧﺪ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ اﺧـﻼق‬
‫ﺧﻮﻳﺶ از اﻧﺘﻘﺎم ﺑﻲارزش‪ ،‬ﻛﻴﻨﻪ و درﻣﺎن ﺧﺸﻢ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻮﺗﺎه اﺳﺖ‪ .‬آري‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻮﺗﺎﻫﺘﺮ از اﻳﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻣـﺎ آن را ﺑـﺎ‬
‫ﺑﻐﺾ و ﻛﻴﻨﻪ آﻟﻮده ﺳﺎزﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺣﺘﻲ در ﻧﻴﺎزﻫﺎي وﻳﮋه و ﺷﺨﺼﻲ ﻧﻴﺰ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﻬﺮﺑﺎن و آﺳﺎنﮔﻴﺮ ﺑﻮد‪.‬‬
‫»ﻣﻘﺪاد ﺑﻦ اﺳﻮد« ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻣﻦ و دوﺳﺘﻢ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ آﻣﺪﻳﻢ‪ ،‬ﻧﺰد ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ رﻓﺘﻴﻢ؛ اﻣﺎ ﻛﺴﻲ ﻣﺎ را ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻲ ﻧﻨﻤﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﻧﺰد‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣﺪﻳﻢ و اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﺎ او در ﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻟﺬا او ﻣﺎ را در ﺧﺎﻧﻪاش ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻲ ﻛﺮد و آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﭼﻬﺎر ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي ﻣﻘﺪاد! آنﻫﺎ را ﺑﺪوش و ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﻦ و ﺑـﻪ ﻫـﺮ‬
‫ﻓﺮدي ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺘﻲ ﺑﺪه‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪاد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻫﺮ ﻋﺼﺮ ﻣﻘﺪاد ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان را ﻣﻲدوﺷﻴﺪ و او و دو رﻓﻴﻘﺶ از آن ﻣﻲﻧﻮﺷﻴﺪﻧﺪ و ﻳـﻚ‬
‫ﺑﺨﺶ را ﺑﺮاي آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺣﻀﻮر داﺷﺖ از آن ﻣـﻲﻧﻮﺷـﻴﺪ و اﮔـﺮ‬
‫ﻏﺎﻳﺐ ﺑﻮد آن را ﻧﮕﻪ ﻣﻲداﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻲآﻣﺪ‪.‬‬
 ‫‪409‬‬ ‫ﮔﺬﺷﺖ از دﻳﮕﺮان‬

‫ﺷﺒﻲ ﻣﻘﺪاد ﻃﺒﻖ ﻣﻌﻤﻮل ﮔﻮﺳﻔﻨﺪﻫﺎ را دوﺷﻴﺪ و ﺷﻴﺮﻫﺎ را ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤـﻮد‬
‫و ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ آن را‪ ،‬او و دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﻧﻮﺷﻴﺪﻧﺪ و ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺖ را ﺑﺎﻗﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺗـﺎ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪‬‬
‫ﺑﺎزﮔﺮدد‪.‬‬
‫در آن ﺷﺐ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻘﺪاري ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻧﻤﻮد و ﻣﻘﺪاد ﺑﺮ رﺧﺘﺨـﻮاﺑﺶ دراز ﻛﺸـﻴﺪ و در دﻟـﺶ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﻄﻌﺎً ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي اﻧﺼﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﻪ او ﻏﺬا دادهاﻧـﺪ‪ ،‬ﭘـﺲ ﭼـﻪ‬
‫ﺧﻮب اﺳﺖ اﮔﺮ ﻣﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮم و ﺳﻬﻤﻴﻪي وي را ﺑﻨﻮﺷﻢ‪ ،‬ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در دﻟﺶ ﭼﻨﻴﻦ ﻣـﻲﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﺷﻴﺮﻫﺎ را ﻧﻮﺷﻴﺪ و ﺑﺮاي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﭼﻴﺰي ﺑﺎﻗﻲ ﻧﮕﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪاد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬وﻗﺘﻲ ﺷﻴﺮ در ﺷﻜﻢ ﻣﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫در دﻟﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻨﻚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻣﻲآﻳﺪ در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﮔﺮﺳـﻨﻪ و ﺗﺸـﻨﻪ اﺳـﺖ و در ﻛﺎﺳـﻪ‬
‫ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﺪ و ﺣﺘﻤﺎً ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ دﻋﺎي ﺑﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟـﺬا از ﺷـﺪت ﻧـﺎراﺣﺘﻲ ﭘﺎرﭼـﻪام را ﺑـﺮ‬
‫ﭼﻬﺮهام ﭘﻴﭽﺎﻧﺪم‪ .‬وﻗﺘﻲ ﭘﺎرهاي از ﺷﺐ ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬آﻣـﺪ و ﭼﻨـﺎن ﺳـﻼم ﮔﻔـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺷﺨﺺ ﺑﻴﺪار آن را ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ و ﺷﺨﺺ ﺧﻮاب ﺑﺮ اﺛﺮ آن ﺑﻴﺪار ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﻣﻘـﺪاد‬
‫از داﺧﻞ رﺧﺘﺨﻮاﺑﺶ ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻧﺰد ﻛﺎﺳﻪ آﻣـﺪ و ﻣﺘﻮﺟـﻪ ﺷـﺪ ﻛـﻪ در آن ﭼﻴـﺰي‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ را ﺑﻪ ﻃﺮف آﺳﻤﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪاد ﺑﻪ وﺣﺸﺖ اﻓﺘﺎد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎﻻ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ دﻋﺎي ﺑﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺣﺎل ﻣﻲﺷﻨﻮي ﻛﻪ ﭼﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬دراﻳﻦ وﻗﺖ ﺷﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬اﻟﻠﻬﻢ اﺳﻖ ﻣﻦ ﺳﻘﺎﲏ وأﻃﻌﻢ ﻣــﻦ أﻃﻌﻤﻨــﻲ«‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﻘﺪاد اﻳﻦ دﻋﺎ را ﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬دﻋﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ را ﻣﻐﺘﻨﻢ ﻣﻲﺷـﻤﺎرم‪ ،‬ﺑﻠﻨـﺪ ﺷـﺪ و‬
‫ﭼﺎﻗﻮ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺰ رﻓﺖ ﺗـﺎ ﻳﻜـﻲ را ذﺑـﺢ ﻧﻤﺎﻳـﺪ و ﺑـﻪ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻏـﺬا‬
‫ﺑﺨﻮراﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮﻛﺮدن ﺑﺰﻫﺎ ﻧﻤﻮد و ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد ﻛﺪام ﭼﺎقﺗﺮ اﺳـﺖ ﺗـﺎ آن را ذﺑـﺢ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ دﺳﺘﺶ ﺑﻪ ﭘﺴﺘﺎن ﻳﻜﻲ اﻓﺘﺎد ﻛﻪ ﭘﺮ از ﺷﻴﺮ اﺳﺖ و ﺑﻪ دﻳﮕـﺮي ﻧﮕـﺎه ﻛـﺮد دﻳـﺪ‬
‫ﭘﺴﺘﺎن آن ﻫﻢ ﭘﺮ اﺳﺖ و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﺴﺘﺎنﻫﺎي ﻫﻤﮕﻲ ﭘﺮ از ﺷﻴﺮ اﺳﺖ‪ ،‬از اﻳﻦ رو آنﻫـﺎ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪410‬‬

‫را در ﻛﺎﺳﻪ ﺑﺰرﮔﻲ دوﺷﻴﺪ و آن را ﭘﺮ ﻛﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻟﺒﺮﻳﺰ ﮔﺸﺖ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻧﺰد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬آﻣـﺪ‬
‫و ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺑﻨﻮش‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺮاوان را دﻳـﺪ ﮔﻔـﺖ‪» :‬اي ﻣﻘـﺪاد! ﻣﮕـﺮ ﺷـﻤﺎ ﺳـﻬﻤﻴﻪي‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﻨﻮﺷﻴﺪهاﻳﺪ؟« ﻣﻘﺪاد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻨﻮش ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪» :‬ﭼﻪ ﺧﺒﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ اي ﻣﻘﺪاد؟!«‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪاد ﮔﻔﺖ‪ :‬اول ﺷﻤﺎ ﺑﻨﻮﺷﻴﺪ ﺳﭙﺲ ﻣﻦ داﺳﺘﺎن را ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ﻧﻮﺷﻴﺪ و ﺳﭙﺲ ﻛﺎﺳﻪ را ﺑﻪ ﻣﻘﺪاد داد‪ .‬ﺑﺎز ﻣﻘﺪاد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻨﻮش ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ‪.‬‬
‫و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻧﻮﺷﻴﺪ و ﺳﭙﺲ ﻛﺎﺳﻪ را ﺑﻪ ﻣﻘﺪاد داد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻨﻮش ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ!‬
‫ﻣﻘﺪاد ﮔﻔﺖ‪ :‬وﻗﺘﻲ ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺳﻴﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ و اﻳﻦ دﻋﺎﻳﺶ در ﺣﻖ ﻣﻦ‬
‫ﻗﺒﻮل ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫»اﻟﻠﻬﻢ اﺳﻖ ﻣﻦ ﺳﻘﺎﲏ وأﻃﻌﻢ ﻣﻦ أﻃﻌﻤﻨﻲ«‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﭼﻨﺎن ﺧﻨﺪﻳﺪم ﻛﻪ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﻓﺘﺎدم‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي ﻣﻘﺪاد! ﻳﻜﻲ از دو ﺷﺮﻣﮕﺎﻫﺖ ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺷﻤﺎ اﻣﺸﺐ دﻳﺮ ﻛﺮدﻳﺪ و ﻣﻦ ﮔﺮﺳـﻨﻪ ﺑـﻮدم ﺑـﺎ ﺧـﻮد ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬ﻧﺰد ﻳﻜﻲ از اﻧﺼﺎر ﺷﺎم ﺧﻮرده اﺳﺖ و ﺗﻤﺎم داﺳﺘﺎن را ﺑﺎ او ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤـﻮد‬
‫ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ دو ﺑﺎر ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺰﻫﺎ را دوﺷﻴﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در اﻳـﻦ وﻗـﺖ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺳﺮﻋﺖ دو ﻣﺮﺗﺒﻪ ﭘﺴﺘﺎن ﺑﺰﻫـﺎ ﭘـﺮ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬زﻳـﺮا ﻣﻤﻜـﻦ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﺷﺐ ﺑﺰﻫﺎ دو ﺑﺎر دوﺷﻴﺪه ﺷﻮﻧﺪ!!‬
‫آﻧﮕﺎه ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﻳﻦ ﭼﻴﺰي ﺟﺰ رﺣﻤﺖ اﻟﻬﻲ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﭼﺮا ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻨﻮﺷﻢ ﻣـﺮا ﺑـﺎﺧﺒﺮ‬
‫ﻧﺴﺎﺧﺘﻲ ﺗﺎ اﻳﻦ دو رﻓﻴﻘﺖ را ﺑﻴﺪار ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺗﺎ از آن ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪاد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺣﻖ ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ وﻗﺘﻲ ﺗـﻮ‬
‫ﺑﻪ رﺣﻤﺖ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻲ و ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺮاه ﺗﻮ ﺑﻪ آن رﺳﻴﺪم‪ ،‬ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﻌﺪ از ﻣـﺎ ﺑـﻪ آن دﺳـﺖ‬
‫ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪411‬‬ ‫ﮔﺬﺷﺖ از دﻳﮕﺮان‬

‫وﺟﻬﻪ ﻧﻈﺮ‪...‬‬
‫»زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﮔﺮﻓﺘﻦ و دادن اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ دادﻧﺖ را ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﮔﺮﻓﺘﻨﺖ ﻗﺮار ﺑﺪه«‪.‬‬
 ‫ﺟﻮد و ﺳﺨﺎ‬

‫از آﻧﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﺳﺮدار ﺷﻤﺎ ﻛﻴﺴﺖ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺳﺮدار ﻣﺎ ﻓﻼﻧﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺎ او را ﺑﺨﻴﻞ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﺑﻴﻤﺎري زﺷﺖﺗﺮ و ﻣﺒﻐﻮضﺗﺮ از ﺑﺨﻞ وﺟﻮد دارد؟ ﺧﻴﺮ ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺮدار ﺷـﻤﺎ آن‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮي ﭘﻴﭽﺎن و ﭘﻮﺳﺖ ﺳﻔﻴﺪ دارد)‪.(1‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﻣﻴﺎن رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬و ﻳﻜﻲ از ﻗﺒﺎﺋﻞ ﻛﻪ ﺗﺎزه ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ‬
‫اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ؛ ﻟﺬا از ﺳﺮدار آنﻫﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻌﺪ از اﺳﻼمآوردن آنﻫﺎ‪ ،‬او را دوﺑﺎره ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫رﺋﻴﺲ ﻃﺎﺋﻔﻪ ﻣﻘﺮر ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ وي را ﻋﻮض ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﻛﺪام ﻋﻴﺐ‪ ،‬از ﺑﺨﻞ ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮ و زﺷﺖﺗﺮ اﺳﺖ؟‬
‫ﭼﻪﻗﺪر ﺑﺨﻞ زﺷﺖ و ﻧﺎزﻳﺒﺎﺳﺖ و ﭼﻪﻗﺪر ﻣﺮدم از آن ﻣﺘﻨﻔﺮ و ﺑﻴﺰارﻧﺪ و ﺑﺮ آﻧﺎن ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﺑﺨﻴﻼن و آزﻣﻨﺪان ﺑﻴﭽﺎره در ﺧﺎﻧﻪﻫـﺎيﺷـﺎن دﻋـﻮﺗﻲ ﺑـﺮاي دوﺳـﺘﺎنﺷـﺎن‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﻧﺰد آﻧﺎن ﻣﺤﺒﻮب ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺪﻳﻪاي ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ و ﺷﻜﻞ ﻇﺎﻫﺮي ﺧﻮﻳﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺛﺮوتاﻧﺪوزي و ﭘﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮﺷﺒﻮﻳﻲ و ﻣﻌﻄﺮﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﻧﺴﺎن ﺳﺨﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﺑﺨﺸـﻨﺪه و ﺳـﺨﺎوﺗﻤﻨﺪ اﺳـﺖ و ﻧـﺰد ﻳـﺎران‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺤﺒﻮب و ﻣﻘﺮب اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺮاﻳﺶ دﻟﺘﻨﮓ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﺸﺘﺎق اﻧﺲ و دﻳﺪار او ﺑﺎﺷﻨﺪ در ﺧﺎﻧﻪي وي ﮔﺮد ﻣﻲآﻳﻨـﺪ و‬
‫اﮔﺮ ﻛﺴﻲ از دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﭼﻴﺰي ﻛﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آن را ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻬﻴﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺗﺪارك ﻣـﻲﺑﻴﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﺎ ﺑﺬل و ﺑﺨﺸﺶ ﺧﻮﻳﺶ دلﻫﺎي آﻧﺎن را اﺳﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻄﺎﳌــــــــﺎ أﺳــــــــﺘﻌﺒﺪ اﻹﻧﺴــــــــﺎن إﺣﺴــــــــﺎن‬ ‫أﺣﺴـــــــﻦ إﱃ اﻟﻨـــــــﺎس ﺗﺘﺼـــــــﺪ ﻗﻠـــــــﻮﲠﻢ‬

‫‪ -1‬در رواﻳﺎت آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮاد رﺳﻮل اﷲ ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﺟﻤﻮح ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از آن وي را ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﺳـﺮدار‬
‫اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻣﻘﺮر ﻓﺮﻣﻮد‪) .‬ﻣﺘﺮﺟﻢ(‬
 ‫‪413‬‬ ‫ﺟﻮد و ﺳﺨﺎ‬

‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري ﻛﻦ ﺗﺎ دلﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآوري‪ ،‬ﭼـﻪ ﺑﺴـﺎ ﻛـﻪ ﻳـﻚ‬
‫ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎري و اﺣﺴﺎن‪ ،‬اﻧﺴﺎن را ﺑﺮده ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﻛﺮام ﻣﺮدم‪ ،‬ﻧﻴﺖ ﺧﺎﻟﺺ و ﻧﻴﻚ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺑـﺮادران ﻣﺴـﻠﻤﺎن‬
‫ﺧﻮﻳﺶ راﺑﻄﻪ اﻧﺲ و اﻟﻔﺖ ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﺎﻳﻲ و ﻣﺤﺒﺖ آﻧﺎن را ﻛﺴﺐ ﻧﻤـﺎﻳﻲ و ﺑـﺎ ﺧﻮﺷـﺮﻓﺘﺎري‬
‫ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻘﺮب ﺑﺠﻮﻳﻲ‪.‬‬
‫ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﺷﻤﺎ ﺷﻬﺮت‪ ،‬رﻳﺎﺳﺖ و ﻳﺎ ﻣﺪح و ﺗﻌﺮﻳﻒ آﻧﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اوﻟﻴﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ دوزخ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﮔﺪاﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷـﻮد ﺳـﻪ ﻧﻔﺮﻧـﺪ« و از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺨﺼﻲ را ذﻛﺮ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﻧﻔﺎق ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﻳﻨـﺪ‪ :‬ﻓﻼﻧـﻲ ﺳـﺨﻲ و‬
‫ﺟﻮاد اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﺸﻨﻮدي ﺧﺪاوﻧﺪ اﻧﻔﺎق ﻧﻨﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ ﻗﺼـﺪش ﺧﺸـﻨﻮدي‬
‫ﻣﺨﻠﻮق ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﻳﺎ و ﺗﻈﺎﻫﺮ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﻚ ﺑـﻪ ﺗﻔﺼـﻴﻞ ﺣـﺪﻳﺚ ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﻛﻦ‪.‬‬
‫ﺳﻔﻴﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬وارد ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺷﺪم‪ ،‬ﻣﺮدي را دﻳﺪم ﻛﻪ ﻣﺮدم اﻃﺮاف او ﺟﻤﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬اﻳﻦ ﻛﻴﺴﺖ؟‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ او ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪم ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻠﺶ ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ او ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬وﻗﺘﻲ‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﻣﺮدم از ﮔﺮد او ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧـﺪا و ﺑـﻪ ﺣـﻖ ﻓـﻼن و‬
‫ﻓﻼن ﻗﺴﻢ ﻣﻲدﻫﻢ ﺗﺎ ﺣﺪﻳﺜﻲ را ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﮕﻮﻳﻲ ﻛﻪ از رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺷـﻨﻴﺪهاي و آن را ﻳـﺎد‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪاي‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ ،‬ﻣﻦ ﺣﺪﻳﺜﻲ از رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮاﻳﺖ ﺧـﻮاﻫﻢ ﮔﻔـﺖ‬
‫ﻛﻪ آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬آن را ﺑﺮاﻳﻢ ﮔﻔﺘﻪ و ﻣﻦ آن را ﻓﻬﻤﻴﺪهام و ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪام‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آه ﺑﺰرﮔﻲ ﻛﺸﻴﺪ و ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮد و اﻧﺪﻛﻲ درﻧﮓ ﻧﻤـﻮد و ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪ ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫ﻋﺎدي ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑﺎز ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮاﻳﺖ ﺣﺪﻳﺜﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮاﻳﻢ ﮔﻔﺘﻪ اﺳـﺖ‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ و او در اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮدﻳﻢ و ﻏﻴـﺮ ﻣـﻦ و او ﻛﺴـﻲ دﻳﮕـﺮ ﻧﺒـﻮده اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺎز‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪414‬‬

‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آه ﺑﺰرﮔﻲ ﻛﺸﻴﺪ و ﻣﻘﺪاري ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ اﻓﺘﺎد و اﻧﺪﻛﻲ در اﻳﻦ ﺣﺎل ﻣﺎﻧـﺪ و ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﭼﻬﺮهاش را ﻣﺎﻟﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺗﻮ را ﺣﺪﻳﺜﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﺮاﻳﻢ ﺑﻴـﺎن ﻧﻤـﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ و او در اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮدهاﻳﻢ و ﻛﺴﻲ ﻏﻴﺮ از ﻣـﺎ وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮاﻳﻢ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻴﺎن ﻓﺮﻣﻮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬وﻗﺘﻲ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻓﺮا ﻣـﻲرﺳـﺪ‪،‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮود ﻣﻲآﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﻴﻦ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻗﻀﺎوت ﻧﻤﺎﻳﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ اﻣﺘـﻲ ﺑـﻪ زاﻧـﻮ درآﻣـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫اوﻟﻴﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﻗﺮآن را ﺟﻤﻊ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ در راه ﺧﺪا ﺟﻬﺎد ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﻣﺎل ﻓﺮاوان ﮔﺮد آورده اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻗﺎري ﻗﺮآن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﻣﻦ ﻛﺘﺎﺑﻲ را ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮدم ﺑـﻪ ﺗـﻮ‬
‫ﻳﺎد ﻧﺪادم؟‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ اي رب! ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﭘﺲ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻲ ﻛﻪ ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻲ ﭼﻜﺎر ﻛﺮدي؟‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ ﻣﻦ ﺷﺐ و روز آن را ﺗﻼوت ﻣﻲﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ؟‬
‫ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻗﺼﺪ ﺗﻮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ ﻗﺎري اﺳﺖ و ﭼﻨـﻴﻦ ﻧﻴـﺰ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪» .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻮ ﭘﺎداش ﺧﻮد را در دﻧﻴﺎ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدي‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﻮ ﺷﺨﺺ رﻳﺎﻛﺎري ﺑﻮدي‬
‫و ﻗﺼﺪت از اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺮدم ﺑﻮد و ﺗـﻮ ﺑـﻪ ﺟﺰاﻳـﺖ رﺳـﻴﺪي‪ ،‬زﻳـﺮا ﻣـﺮدم از ﺗـﻮ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻓﻼن ﻗﺎري اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺎل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ آورده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﻣﻦ ﻣـﺎل ﺗـﻮ را زﻳـﺎد و‬
‫ﻓﺮاوان ﻧﻜﺮدم ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﻣﺤﺘﺎج و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻛﺴﻲ ﻗﺮار ﻧﺪادم؟‬
 ‫‪415‬‬ ‫ﺟﻮد و ﺳﺨﺎ‬

‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﻳﺎ رب‪.‬‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ :‬ﭘﺲ ﻣﻦ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ دادم ﭼﻜﺎر ﻛﺮدي؟‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﺻﻠﻪ رﺣﻢ ﻧﻤﻮدم و از آن ﺻﺪﻗﻪ ﻣﻲﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪.‬‬
‫ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻠﻜﻪ ﻗﺼﺪ ﺗﻮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ ﺳـﺨﻲ اﺳـﺖ و ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﺷﺨﺼﻲ را ﻣﻲآورﻧﺪ ﻛﻪ در راه ﺧﺪا ﺟﻬﺎد ﻧﻤﻮده اﺳﺖ و ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫او ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬ﭼﺮا ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪي؟‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ ﺗﻮ ﺑﻪ ﺟﻬﺎد و در راه ﺧﻮد اﻣﺮ ﻧﻤﻮدي و ﻣﻦ ﺟﻬﺎد ﻛﺮدم و ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪم‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪.‬‬
‫ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻠﻜﻪ ﻗﺼﺪ ﺗﻮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ ﺷﺠﺎع و ﺑﻲﺑﺎك اﺳـﺖ‬
‫و ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺳﭙﺲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ زاﻧﻮي ﻣﻦ زد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اي اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه!‬
‫در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ اﻳﻦ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ اوﻟﻴﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ از ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﻨﻢ ﺑﺮاي آنﻫـﺎ‬
‫ﮔﺪاﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد)‪.(1‬‬
‫اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﺗﻮ در ﺑﺬل و ﺑﺨﺸﺶ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻴﺘﺖ را ﺧﺎﻟﺺ و ﻧﻴﻚ ﻛﺮدي‪ ،‬ﭘـﺲ ﻣـﮋده ﺧﻴـﺮ‬
‫ﺑﮕﻴﺮ و ﺷﺎدﻣﺎن ﺑﺎش‪.‬‬
‫اوﻟﻴﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺑﺬل و ﺑﺨﺸﺶ و اﺣﺴﺎن ﺗﻮ اوﻟﻲﺗﺮ و ﻣﻘﺪمﺗﺮﻧﺪ ﺗـﺎ ﺗـﻮ را دوﺳـﺖ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﻮرد اﻛﺮام و اﺣﺘﺮام ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ ،‬اﻫﻞ ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬ﻣﺎدر‪ ،‬ﭘﺪر‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ و ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺖ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻗﺮاﺑﺖ و ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪي ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮي دارﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﺘﺪا از ﺧﻮد و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ زﻳﺮ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﺗﻮ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ ،‬آﻏﺎز ﻛﻦ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺗﺮﻣﺬي و ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪416‬‬

‫ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻨﺎه ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻘﻮق زﻳﺮدﺳﺘﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﺿﺎﻳﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﻴﺰ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺗﻔﺎوت ﺑﻴﻦ ﺑﺬل و ﺑﺨﺸﺶ‪ ،‬و اﺳﺮاف را ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ در ﻳﻚ ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻗﺪﻳﻤﻲ راه ﻣﻲرﻓﺖ و از ﻛﻨﺎر ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻪ ﻗﺪﻳﻤﻲ و ﻛﻬﻨﻪ ﮔﺬﺷﺖ‪،‬‬
‫دﺧﺘﺮﺑﭽﻪاي دﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻛﻬﻨﻪ و ﭘﺎره ﭘﺎره و ﺷﻜﻞ ﻓﻘﻴﺮاﻧﻪاي در ﻛﻨﺎر ﭼﻬﺎرﭼﻮب دروازه‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از وي ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﺗﻮ ﻛﻴﺴﺘﻲ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ دﺧﺘﺮ ﺣﺎﺗﻢ ﻃﺎﺋﻲ)‪ (1‬ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫آن ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﺠﻴﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮ دﺧﺘﺮ ﺣﺎﺗﻢ ﻃﺎﺋﻲ آن اﻧﺴﺎن ﺳﺨﻲ و ﺟﻮاد ﻫﺴـﺘﻲ و ﺑـﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺴﺘﻲ؟‬
‫دﺧﺘﺮك ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺨﺎوﻣﺖﻣﻨﺪي ﭘﺪرﻣﺎن ﻣﺎ را ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ درآورده اﺳـﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧـﺪ‬
‫ﻣﺘﻌﺎل ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫∪®⊄∩﴾‬ ‫﴿‪#·‘θÝ¡øt¤Χ $YΒθè=tΒ y‰ãèø)tFsù ÅÝó¡t6ø9$# ¨≅ä. $yγôÜÝ¡ö6s? Ÿωuρ y7É)ãΖãã 4’n<Î) »'s!θè=øótΒ x8y‰tƒ ö≅yèøgrB Ÿωuρ‬‬

‫]اﻹﺳﺮاء‪.[29 :‬‬
‫»ﺧﺴﻴﺲ و ﻧﺎﺧﻦ ﺧﺸﻚ ﻣﺒﺎش ﺑﺴﺎن ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از ﻓﺮط ﺧﺴﻴﺴـﻲ اﻧﮕـﺎر دﺳـﺘﺶ را ﺑـﻪ‬
‫ﮔﺮدﻧﺶ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ و در ﺧﺮجﻛﺮدن ﻣﺎل اﻓﺮاط و زﻳﺎدهروي ﻣﻜﻦ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛـﻪ ﭼﻴـﺰي در‬
‫دﺳﺘﺖ ﻧﻤﺎﻧﺪ آﻧﮕﺎه ﻣﻮرد ﺳﺮزﻧﺶ ﺧﻠﻖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و واﻣﺎﻧﺪه ﺷﻮي«‪.‬‬
‫ﻟﺬا اﻧﺴﺎن ﺳﺨﻲ و ﻛﺮﻳﻢ ﻣﻤﺪوح اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﺮد اﺳﺮافﻛﻨﻨﺪه ﻣﺬﻣﻮم و ﻧﻜﻮﻫﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬از‬
‫اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را از ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﻣﺎل و ﺑﺴﻂ آن ﻧﻬﻲ ﻓﺮﻣﻮده و ﺑﻪ اﻋﺘﺪال دﺳـﺘﻮر داده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻋﺼﺎ را ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﺼﻒ ﺑﮕﻴﺮي‪.‬‬
‫ﻛﻠـــــــﲈ ﻃـــــــﺮﰲ ﻗﺼـــــــﺪ اﻷﻣـــــــﻮر ذﻣـــــــﻴﻢ‬ ‫وﻣ َﻔﺮﻃــــــــﺎ‬ ‫وﻻ ﺗــــــــﻚ ﻓﻴﻬــــــــﺎ ُﻣ ِ‬
‫ﻔﺮﻃــــــــﺎ ُ‬

‫‪ -1‬ﺣﺎﺗﻢ ﻃﺎﻳﻲ ﻳﻜﻲ از ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪان ﻣﺸﻬﻮر ﻋﺮب اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻌﺪي در ﻣﻮرد وي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻣﻨــــﺖ ﺣــــﺎﺗﻢ ﻃــــﺎﺋﻲ ﻧﺒــــﺮد‬ ‫آن ﻛﻪ ﻧﺎن از ﻋﻤﻞ ﺧﻮﻳﺶ ﺧـﻮرد‬
‫)ﻣﺘﺮﺟﻢ(‬
 ‫‪417‬‬ ‫ﺟﻮد و ﺳﺨﺎ‬

‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺗﻮ در اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﻪ اﻓﺮاط ﺑﻜﻦ و ﻧﻪ ﺗﻔﺮﻳﻂ‪ ،‬زﻳـﺮا ﻫـﺮدو ﻃـﺮف در ﺗﺼـﻤﻴﻢﮔﻴـﺮي‬
‫ﻛﺎرﻫﺎ ﻣﺬﻣﻮم و ﻧﻜﻮﻫﻴﺪه اﺳﺖ«‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﺮاﻣﻲﺗﺮﻳﻦ و ﺳﺨﻲﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻮد و ﺑﺨﻴﻞ و آزﻣﻨﺪ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﻓﻘـﻂ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﺪ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﻲﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ‪ ‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧـﺪاﻳﻲ ﻛـﻪ ﺟـﺰ او ﻣﻌﺒـﻮدي ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬ﻣـﻦ از ﺷـﺪت‬
‫ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺧﻮاﺑﻴﺪه ﺑﻮدم و از ﻓﺮط ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻢ ﺳﻨﮓ ﻣﻲﺑﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫روزي ﺑﺮ ﺳﺮ راه ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑـﻮدم‪ .‬اﺑـﻮﺑﻜﺮ از‬
‫ﻛﻨﺎرم ﮔﺬﺷﺖ و ﻣﻦ در ﻣﻮرد آﻳﻪاي از ﻛﺘﺎب ﺧﺪاوﻧﺪ از او ﭘﺮﺳﻴﺪم و ﻗﺼﺪم ﺟﺰ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺮا‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺒﺮد ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﻧﺒﻮد‪ ،‬اﻣﺎ او ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻜﺮد‪ .‬ﺑﺎز ﻋﻤﺮ از ﻛﻨﺎرم ﮔﺬﺷﺖ و ﺑـﺎز ﻣـﻦ‬
‫ﺑﻪ ﻗﺼﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺒﺮد‪ ،‬در ﻣﻮرد آﻳﻪاي از ﻗﺮآن از وي ﭘﺮﺳﻴﺪم و او ﮔﺬﺷـﺖ؛‬
‫اﻣﺎ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش دﻋﻮت ﻧﻜﺮد‪.‬‬
‫ﺻﺤﺎﺑﻪ در ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ و ﻧﻴﺎز ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ و ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻲ ﻣﻲآﻣـﺪ‪،‬‬
‫ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﻪ او ﺑﺨﻮراﻧﺪ در ﺧﺎﻧﻪاش ﻧﻤﻲﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ‪ ‬از ﻛﻨﺎرم رد ﺷﺪ و ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﻣﺮا دﻳﺪ ﻟﺒﺨﻨـﺪ زد و آﻧﭽـﻪ در ﭼﻬـﺮهام‬
‫ﺑﻮد و ﻗﺼﺪي را ﻛﻪ در دل داﺷﺘﻢ‪ ،‬ﻓﻬﻤﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻟﺒﻴﻚ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ دﻧﺒﺎﻟﻢ ﺑﻴﺎ‪.‬‬
‫و او ﺑﻪ راﻫﺶ اداﻣﻪ داد و ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎﻟﺶ راه اﻓﺘـﺎدم‪ ،‬وارد ﺧﺎﻧـﻪاش ﺷـﺪ و اﺟـﺎزه‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ اﺟﺎزه داد و ﻣﻦ ﻧﻴﺰ وارد ﺷﺪم‪.‬‬
‫در ﺧﺎﻧﻪ ﻛﺎﺳﻪاي ﭘﺮ از ﺷﻴﺮ دﻳﺪ‪ ،‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﺷﻴﺮ از ﻛﺠﺎﺳﺖ؟‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻓﻼﻧﻲ ﺻﺤﺎﺑﻲ )زﻧﻲ ﻳﺎ ﻣﺮدي؟( ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻫﺪﻳﻪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه! ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻟﺒﻴﻚ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ!‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺰد اﻫﻞ ﺻﻔﻪ ﺑﺮو و آنﻫﺎ را ﻧﺰد ﻣﻦ ﻓﺮا ﺧﻮان‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪418‬‬

‫اﻫﻞ ﺻﻔﻪ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﺎن اﺳﻼم ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬آنﻫﺎ ﻗﻮﻣﻲ ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ در اﺳـﻼم داﺧـﻞ ﻣـﻲﺷـﺪﻧﺪ و‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ و وﻃﻦ ﺧﻮﻳﺶ را رﻫﺎ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و در ﻣﺪﻳﻨﻪ در ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺒﻮي ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و‬
‫ﺑﻪ اﻫﻞ و ﻣﺎل ﭘﻨﺎه ﻧﻤﻲﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آنﻫﺎ اﻛﺮام و ﻋﻄﻮﻓﺖ روا ﻣﻲداﺷﺖ و ﻫﺮﮔﺎه ﺻﺪﻗﻪاي‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ ،‬آن را ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎد و ﺧﻮدش از آن ﺗﻨﺎول ﻧﻤﻲﻛـﺮد و ﻫﺮﮔـﺎه‬
‫ﻫﺪﻳﻪاي ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻲآوردﻧﺪ ﺧـﻮدش از آن ﺗﻨـﺎول ﻣـﻲﻓﺮﻣـﻮد و ﺑـﺮاي اﺻـﺤﺎب ﺻـﻔﻪ ﻧﻴـﺰ‬
‫ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎد‪.‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺮاﻳﻢ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ ﺧـﻮدم ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬اﻳـﻦ ﻣﻘـﺪار‬
‫ﺷﻴﺮ ﻛﺠﺎ ﺑﺮاي اﻫﻞ ﺻﻔﻪ ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ!‬
‫ﻣﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺰاوار ﻧﻮﺷﻴﺪن اﻳﻦ ﺑﻮدم ﺗﺎ ﺑﺎ آن ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺷﻮم و وﻗﺘﻲ آنﻫـﺎ ﺑﻴﺎﻳﻨـﺪ ﺑـﻪ ﻣـﻦ‬
‫دﺳﺘﻮر ﻣﻲدﻫﺪ و ﻣﻦ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻣﻲﻧﻮﺷﺎﻧﻢ و ﻓﻜﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ ﭼﻴﺰي ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﭼﺎرهاي ﺟﺰ اﻃﺎﻋﺖ ﺧﺪا و رﺳﻮﻟﺶ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻧﺰد اﻫﻞ ﺻﻔﻪ آﻣﺪم و آنﻫﺎ را ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪم و آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ آﻣﺪﻧﺪ و ﺑﻪ آنﻫـﺎ اﺟـﺎزه داد و‬
‫وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه!‬
‫ﻣﻦ ﻋﺮض ﻧﻤﻮدم‪ :‬ﻟﺒﻴﻚ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ!‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺷﻴﺮ را ﺑﺮدار و ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺑﺪه‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻛﺎﺳﻪ را ﺑﺮداﺷﺘﻢ و ﻳﻜﻲ ﻳﻜﻲ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻣﻲدادم ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺪام ﺳﻴﺮ ﻣـﻲﻛـﺮد و‬
‫دو ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻛﺎﺳﻪ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻛﺎﺳﻪ را ﺑﻪ دوﻣﻲ ﻣﻲدادم و او ﺳـﻴﺮ ﻣـﻲﻛـﺮد و‬
‫ﻛﺎﺳﻪ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺳﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﻦ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬رﺳﻴﺪم‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕـﺎم ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻛﺎﺳـﻪ را‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﻟﺒﺨﻨﺪ زد و ﺑﺎز ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه!‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻟﺒﻴﻚ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ!‬
 ‫‪419‬‬ ‫ﺟﻮد و ﺳﺨﺎ‬

‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آﻳﺎ ﻓﻘﻂ ﻣﻦ و ﺗﻮ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻳﻢ؟‬

‫ﻣﻦ ﻋﺮض ﻧﻤﻮدم‪ :‬راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ!‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻨﺸﻴﻦ و ﺑﻨﻮش‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺴﺘﻢ و ﻧﻮﺷﻴﺪم‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻨﻮش و ﻣﻦ ﻧﻮﺷﻴﺪم‪.‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻨﻮش‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﺲ اﺳﺖ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ‪ ،‬ﺳـﻮﮔﻨﺪ ﺑـﻪ‬
‫ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺣﻖ ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﻴﺪن ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬آن‬
‫را ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺸﺎن ﺑﺪه و ﻣﻦ ﻛﺎﺳﻪ را ﺑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻧﻤـﻮدم و آﻧﺤﻀـﺮت اﻟﺤﻤـﺪﷲ و‬
‫ﺑﺴﻢ اﷲ ﮔﻔﺖ و ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه را ﻧﻮﺷﻴﺪ)‪.(1‬‬
‫ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪي اﺳﺮاري دارد‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ اﻛﺮام و ﺳـﺨﺎوت ﻧﻜـﻦ؛ ﺑﻠﻜـﻪ ﺑـﻪ ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ او‬
‫دوﺳﺖ دارد اﻛﺮام ﻛﻦ و او ﺗﻮ را دوﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫روزي ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﻣـﻦ آﻣـﺪ و ﭘﻼﺳـﺘﻴﻜﻲ ﻫﻤـﺮاه داﺷـﺖ ﻛـﻪ ﻣﻘـﺪاري‬
‫ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ و اﺳﺒﺎب ﺑﺎزي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮم ﭼﻨﺪ رﻳﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮ ارزش ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺖ‪ .‬آن را ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻦ داد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﺎل ﺑﭽﻪﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﺑﭽﻪﻫـﺎ از آن ﺧﻮﺷـﺤﺎل ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬و ﻣـﻦ ﻧﻴـﺰ ﺷـﺎدﻣﺎن‬
‫ﮔﺸﺘﻢ؛ زﻳﺮا او اﻳﻦ اﺣﺴﺎس را در وﺟﻮد ﻣﻦ اﻳﺠﺎد ﻛﺮد ﻛﻪ دوﺳﺖ دارد ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻢ را ﺷﺎدﻣﺎن‬
‫ﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻤﺎي ﺳﻠﻒ ﻓﺮدي ﻓﻘﻴﺮ و ﺗﻨﮕﺪﺳﺖ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﺎه ﮔﺎﻫﻲ ﻃﻼﺑﺶ ﺑﺮاﻳﺶ ﻫﺪاﻳﺎﻳﻲ از‬
‫ﻗﺒﻴﻞ ﺧﺮﻣﺎ و آرد ﻣﻲآوردﻧﺪ‪ .‬و ﻫﺮﮔﺎه ﻃﻼب ﭼﻴﺰي ﺑﻪ او ﻫﺪﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺷـﻴﺦ ﻫﻤـﻮاره از‬
‫آنﻫﺎ اﻛﺮام ﻣﻲﻧﻤﻮد و از آنﻫﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﻲﻛﺮد و ﭼﻮن ﻫﺪﻳﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﺷﻴﺦ ﺑـﻪ ﻃﺒﻴﻌـﺖ‬
‫اوﻟﺶ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺑﺨﺎري‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪420‬‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻃﻼﺑﺶ ﻓﻜﺮ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻫﺪﻳﻪاي ﺑﻪ او ﺑﺪﻫﺪ ﻛﻪ ﻗﻴﻤﺘﺶ اﻧﺪك و ﺑﻘﺎﻳﺶ زﻳﺎد ﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﻟﺬا ﻳﻚ ﻛﻴﺴﻪ ﻧﻤﻚ ﺑﻪ او ﻫﺪﻳﻪ ﻧﻤﻮد؛ زﻳﺮا ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻤﻚ ﻛـﻢ اﺳـﺖ و ﺗـﺎ ﻣـﺪت ﻣﺪﻳـﺪي در‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو ﻳﻚ ﻛﻴﺴﻪ ﺗﺎ ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﺳﺎل ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ از ﻣـﻦ ﻣﺸـﻮرت ﺑﺨـﻮاﻫﻲ در‬
‫ﻣﻮرد دو ﻫﺪﻳﻪ ﻛﻪ ﻛﺪام ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ آن را ﺑﻪ دوﺳﺘﻲ ﻫﺪﻳﻪ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻳﻜﻲ در ﻣﻮرد ﻳﻚ ﺷﻴﺸﻪ‬
‫ﻗﻴﻤﺘﻲ ﻛﻪ در آن ﻋﻄﺮ ﺧﻮﺷﺒﻮ ﻗﺮار دارد و دوﻣﻲ ﺳﺎﻋﺖ دﻳﻮاري ﻛﻪ در آن اﻫﺪاﺋﻲ را ﺑﻪ ﻧـﺎم‬
‫آن ﺑﻨﻮﻳﺴﻲ‪ .‬ﻣﻦ ﺳﺎﻋﺖ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻢ؛ ﭼﻮن ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺎ ﻣﺪت زﻳﺎدي ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧـﺪ و او‬
‫ﻫﻤﻮاره آن را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺷﺎﻳﺪ ﻗﻴﻤﺖ آن ﻧﻴﺰ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎدم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از داﻧﺶآﻣﻮزاﻧﻢ ﺳـﺎﻋﺖ دﻳـﻮاري ﻫﺪﻳـﻪ ﻛـﺮدم ﻛـﻪ در آن‬
‫اﻫﺪاء ﺑﻪ اﺳﻤﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫از داﻧﺸﻜﺪه ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﺷﺪ و ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻲ ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎز ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺟﻬﺖ اﻳـﺮاد‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ رﻓﺘﻢ و ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺗﻔﺎﻗﻲ ﺑﺎ آن داﻧﺸﺠﻮ ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﻮدم و ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش دﻋـﻮت‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﻬﻤﺎنﺧﺎﻧﻪاش داﺧﻞ ﺷﺪم دﻳﺪم‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺘﻲ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ دﻳـﻮار ﺧﺎﻧـﻪ‬
‫آوﻳﺰان اﺳﺖ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬اﻳﻦ ارزﺷﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰ در ﻧﺰد ﻣﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ وﻗﺖ ﻫﻔـﺖ ﺳـﺎل‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ از داﻧﺸﻜﺪه ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎﻗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﻲ ﺳﺎﻋﺖ‬
‫ﺟﺰ ﻣﺒﻠﻎ ﻧﺎﭼﻴﺰي ارزش ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻌﻨﻮي آن ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﺘﺮ و ﻋﺎﻟﻲﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﺟﻬﻪ ﻧﻈﺮ‪...‬‬
‫»ﻛﺴﺐ دلﻫﺎي ﻣﺮدم ﻓﺮﺻﺖﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻜﺮار ﻧﻤﻲﺷﻮد«‪.‬‬
 ‫ﺑﻲآزاري‬

‫ﻣﺮدم از او ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﻧﺪاﺷﺖ ﻛﺴﻲ از دﺳﺖ او در اﻣﺎن ﺑﺎﺷـﺪ و اﮔـﺮ از‬
‫دﺳﺘﺶ در اﻣﺎن ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ از زﺑﺎﻧﺶ در اﻣﺎن ﻧﻤﻲﺷﺪﻧﺪ و اﮔﺮ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﻤﻲﺷﺪ ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪي زﺑﺎﻧﺶ‬
‫را در ﺣﻀﻮر ﺗﻮ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﻜﻮﺑﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎً در ﺣﺎﻟﺖ ﻏﻴـﺎب و ﻋـﺪم ﺣﻀـﻮر آن را ﺑـﺮ ﭘﺸـﺖ ﺗـﻮ‬
‫ﻣﻲﻛﻮﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت‪ ،‬ﺷﺨﺺ ﻣﻨﻔﻮري ﺑﻮد و ﺑﺮ ﻣﺮدم از ﻛﻮهﻫـﺎي ﺳـﺮ ﺑـﻪ ﻓﻠـﻚ ﻛﺸـﻴﺪه ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ در ﻣﻮرد اﺣﻮال ﻣﺮدم ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎً ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻲ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﺗﻨﻬـﺎ‬
‫ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮان را ﻣﻮرد آزار و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﺎن ﻧﻌﻤﺘﻲ در اﺧﺘﻴـﺎر دارد ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫وﺳﻴﻠﻪي آن از دﻳﮕﺮان ﺑﺮﺗﺮي دارد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ و ﻗﻮي ﺑﺮ آزار و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺿﻌﻴﻒ و ﺑﻴﭽﺎره ﺟﺮأت دارد و ﺑﺎ دﺳـﺘﺶ او‬
‫را ﻫﻞ ﻣﻲدﻫﺪ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﭘﺎﻳﺶ او را ﻟﮕﺪ ﻣﻲزﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲزﻧﺪ و ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺮ او ﺷﻴﺮ اﺳـﺖ‬
‫اﻣﺎ در ﺟﻨﮓﻫﺎ ﺷﺘﺮ ﻣﺮغ‪.‬‬
‫اﻧﺴﺎن ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺑﺮ ﻓﺮد ﺗﻨﮕﺪﺳﺖ و ﻓﻘﻴﺮ ﺗﻌﺪي ﻣﻲﻛﻨﺪ و در ﻣﺠﺎﻟﺲ ﺗﺤﻘﻴﺮش ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و‬
‫در وﺳﻂ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﻣﻲﭘﺮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﭘﺴﺖ و ﻣﻘﺎم در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ از ﺳﻬﻤﻴﻪي واﻓﺮي ﺑﺮﺧـﻮردار اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫ﺷﻜﻞ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺴﺐ او را ﺑﺎﻻ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ اﻓﺮاد‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻐﻀﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آنﻫﺎ دارﻧﺪ و آرزو ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه و ﻣﻨﺰﻟﺖ آنﻫﺎ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮود و ﺑﻪ ﻣﺼﻴﺒﺖ آﻧـﺎن ﺷـﺎدﻣﺎن ﮔﺮدﻧـﺪ‪ ،‬در واﻗـﻊ اﻓـﺮاد‬
‫ﻣﻔﻠﺲ و ﻓﻘﻴﺮ اﻳﻦﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻨﮕﺮ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ روزي ﺑﺎ ﻳﺎراﻧﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ آﻧﺎن ﮔﻔﺖ‪» :‬آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴـﺪ‬
‫ﻣﻔﻠﺲ و ﻧﺎدار ﻛﻴﺴﺖ؟«‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪422‬‬

‫اﺻﺤﺎب ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﻔﻠﺲ در ﻧﺰد ﻣﺎ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ درﻫﻢ و ﻛـﺎﻻي دﻧﻴـﻮي ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻣﻔﻠﺲ اﻣﺖ ﻣﻦ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﺎ ﻧﻤﺎز‪ ،‬روزه و زﻛـﺎت‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺎﺳﺰا ﮔﻔﺘﻪ و ﺑﻪ آن ﺗﻬﻤﺖ زده اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﻣﺎل اﻳﻦ را ﺧﻮرده و ﺧﻮن ﻓﻼن را رﻳﺨﺘﻪ اﺳﺖ و دﻳﮕﺮي را زده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻧﻴﻜﻲﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑﻪ اﻳﻦ و آن ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﭼﻮن ﻧﻴﻜﻲﻫﺎﻳﺶ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ ﻗﺒـﻞ از اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﻗﻀﺎوت و داوري ﻋﻠﻴﻪ او ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬از ﮔﻨﺎﻫﺎن آنﻫﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد و ﺑـﺮ دوش او‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ دوزخ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد)‪.(1‬‬
‫از اﻳﻦ رو آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬از آزاررﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﻣﺮدم از ﺟﻮاﻧﺐ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺟﺘﻨﺎب ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻋﺎﻳﺸﻪ ل ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺎ دﺳﺖ ﺧﻮدش ﺑﻪ ﻫـﻴﭻ ﭼﻴـﺰي‪ ،‬از ﻗﺒﻴـﻞ‬
‫زن و ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار ﻧﺰده اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ در راه ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﻣﻮرد آزار و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ از آن ﺷﺨﺺ اﻧﺘﻘﺎمﺟﻮﻳﻲ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﮕﺮ اﻳـﻦ‬
‫ﻛﻪ ﭼﻴﺰي از ﻣﺤﺎرم ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻮرد ﻫﺘﻚ ﺣﺮﻣﺖ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰوﺟﻞ‬
‫از آن اﻧﺘﻘﺎم ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ)‪.(2‬‬
‫اﻏﻠﺐ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﺬاي ﻣﺮدم اﺳـﺘﻌﻤﺎل ﻧﻤـﻮدهاﻧـﺪ‪ ،‬ﻧـﺰد ﻣـﺮدم‬
‫ﻣﺒﻐﻮض واﻗﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺒﻞ از آﺧﺮت در دﻧﻴﺎ آنﻫﺎ را ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن ﻃﻠﺒﻪ و ﺣﺎﻓﻆ ﻗﺮآن‪ ،‬اﻧﺴﺎن ﺻـﺎﻟﺢ و ﻧﻴﻜـﻲ ﺑـﻮد‪ ،‬ﺑﺮﺧـﻲ‬
‫ﻣﺮدم ﮔﺎﻫﻲ ﻧﺰد او ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻌﻮﻳﺬ ﺷﺮﻋﻲ از ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ ﺑﺮ آنﻫﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‬
‫و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺮﻛﺴﻲ را ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ او ﺷﻔﺎ ﻣﻲداد‪.‬‬
‫روزي ﻣﺮدي ﻧﺰد او آﻣﺪ ﻛﻪ ﻋﻼﻳﻢ ﺛﺮوت و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺑﺮ او ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﻮد‪ .‬وي در ﺟﻠﻮ ﺷـﻴﺦ‬
‫ﻧﺸﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! دﺳﺖ ﭼﭗ ﻣﻦ درد ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻧﺰدﻳﻚ اﺳﺖ ﻣﺮا از ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮد ﻧﻪ‬
‫ﺷﺐ ﺧﻮاب دارم و ﻧﻪ روز آراﻣﺶ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫‪423‬‬ ‫ﺑﻲآزاري‬

‫ﺑﻪ ﭘﺰﺷﻜﺎن زﻳﺎدي ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮدم و آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﻣﺘﻌﺪدي اﻧﺠﺎم دادهام‪ ،‬وﻟـﻲ ﻫﺮﮔـﺰ ﺗـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﺣﺎل ﻧﺘﻴﺠﻪاي ﻧﮕﺮﻓﺘﻪام و ﻫﺮ روز درد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد و زﻧﺪﮔﻲام را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! ﻣﻦ ﻳﻚ ﺗﺎﺟﺮم و ﺻﺎﺣﺐ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ و ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻫﺴﺘﻢ و ﮔﻤﺎن ﻣﻲﺑـﺮم‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺣﺴﻮد ﻣﻮرد ﭼﺸﻢ زﺧﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻢ ﻳـﺎ ﺷـﺎﻳﺪ ﻋﻠﻴـﻪ ﻣـﻦ ﺳـﺤﺮ و‬
‫ﺳﺎﺣﺮي اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺳﻮره ﻓﺎﺗﺤﻪ و آﻳﻪ ﻛﺮﺳﻲ و ﺳﻮره اﺧﻼق و ﻣﻌﻮذﺗﻴﻦ را ﺑـﺮ او ﺧﻮاﻧـﺪم‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮي ﺑﺮ وي ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻧﺸﺪ‪.‬‬
‫از ﻣﻦ ﺗﺸﻜﺮ ﻛﺮد و رﻓﺖ و ﭼﻨﺪ روز ﺑﻌﺪ ﺑﺮﮔﺸﺖ و از درد دروﻧـﻲ و رواﻧـﻲ ﺷـﻜﺎﻳﺖ‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎز ﻣﻦ ﭼﻴﺰي ﺑﺮ او ﺧﻮاﻧﺪم و او رﻓﺖ و ﺑﺎز دوﺑﺎره آﻣﺪ و ﻣﻦ آﻳﺎﺗﻲ ﺑـﺮ او ﺧﻮاﻧـﺪم‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻬﺒﻮدي ﺑﺮ او آﺷﻜﺎر ﻧﮕﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ درد او ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺖ ﻣﻦ ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﻋﻘﻮﺑـﺖ ﻋﻤﻠـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ‬
‫اﻧﺠﺎم دادهاي از ﻗﺒﻴﻞ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻈﻠﻮﻣﻲ ﺳﺘﻢ ﻧﻤﻮدهاي و ﻳﺎ ﺣﻘﻮق آنﻫﺎ را ﺧﻮردهاي ﻳﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺴﻲ ﺑﻲاﻧﺼﺎﻓﻲ ﻛﺮدهاي و ﺣﻘﺶ را ﺑﺎزداﺷﺘﻪاي‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮردي وﺟﻮد دارد ﭘﺲ از ﮔﻨﺎه‬
‫ﺧﻮد ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻦ و ﺣﻖ را ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺒﺶ ﺑﺎز ﮔﺮدان و ﺑﺮ ﮔﺬﺷﺘﻪات اﺳﺘﻐﻔﺎر ﻛﻦ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻣـﻦ‬
‫در ﺗﺎﺟﺮ ﺗﺄﺛﻴﺮي ﻧﮕﺬاﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﻏﺮور و ﺗﻜﺒﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮﮔﺰ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﻛﺴـﻲ ﺳـﺘﻢ ﻧﻜـﺮدم و‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﺮدم ﺗﺠﺎوز ﻧﻨﻤﻮدهام و از ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺷﻤﺎ ﻣﺘﺸﻜﺮم و از ﺧﺎﻧـﻪ ﺑﻴـﺮون ﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪ روزي ﮔﺬﺷﺖ و ﺗﺎﺟﺮ ﻧﺰد ﻣﻦ ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﺑﺮدم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛﻴﻨﻪ ﺑـﻪ دل ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در واﻗﻊ اﻳﻦ ﻧﺼﻴﺤﺘﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ او ارزاﻧﻲ داﺷﺘﻢ‪ ،‬روزي ﺑـﻪ ﺻـﻮرت اﺗﻔـﺎﻗﻲ‬
‫ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮدم و او ﺷﺎدﻣﺎن و ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻣﻦ ﺳﻼم ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻣﻦ ﭘﺮﺳـﻴﺪم‪ :‬ﻫـﺎن‪،‬‬
‫ﭼﻪ ﺧﺒﺮ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻟﺤﻤﺪﷲ‪ ،‬اﻵن دﺳﺘﻢ ﺧﻮب ﺷﺪه ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﭘﺰﺷﻚ و ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﻄﻮر؟‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪424‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬وﻗﺘﻲ از ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺮون ﺷﺪم‪ ،‬در ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺷﻤﺎ ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم و ﻧﻮار ﺧﺎﻃﺮاﺗﻢ را ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻘﺐ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪم و ﺑﺎ ﺧﻮد اﻧﺪﻳﺸـﻴﺪم‪ :‬آﻳـﺎ ﺑـﻪ ﻛﺴـﻲ ﻇﻠـﻢ ﻧﻜـﺮدهاي؟ آﻳـﺎ ﺣـﻖ ﻛﺴـﻲ را‬
‫ﻧﺨﻮردهاي؟‬
‫آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻳﺎدم آﻣﺪ ﻛﻪ ﺳﺎلﻫﺎ ﭘﻴﺶ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺮاي ﺧﻮدم ﻳﻚ ﻛﺎخ ﺑﺴﺎزم و در ﻣﺠـﺎور‬
‫ﻛﺎخ ﻣﻦ زﻣﻴﻨﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺷﺪم ﺑﻪ ﻛﺎخ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ زﻳﺒﺎﺗﺮ و ﻗﺸﻨﮓﺗﺮ ﺷـﻮد و اﻳـﻦ‬
‫زﻣﻴﻦ ﻣﻠﻚ ﻳﻚ ﺑﻴﻮه زن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﻮﻫﺮش ﻓﻮت ﻛﺮده و ﭼﻨﺪ ﻳﺘﻴﻢ ﺑﺮﺟﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻢ زﻣﻴﻦ را ﺑﻔﺮوﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ او اﻧﻜﺎر ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻗﻴﻤﺖ زﻣﻴﻦ را ﻣـﻲﺧـﻮاﻫﻢ‬
‫ﭼﻜﺎر ﺑﻜﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻳﺘﻴﻢ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﺗـﺎ ﺑـﺰرگ ﺷـﻮﻧﺪ و ﭼـﻮن‬
‫ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ آن را ﺑﻔﺮوﺷﻢ و ﻣﺎل از دﺳﺖ ﺑﺮود‪ .‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻓﺮﺳـﺘﺎدم ﺗـﺎ وي آن‬
‫را ﺑﻔﺮوﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ او از ﻓﺮوش آن ﺧﻮدداري ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭘﺲ ﺗﻮ ﭼﻜﺎر ﻛﺮدي؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ زﻣﻴﻦ را ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﺧﺎص ﺧﻮدم از دﺳﺖ او ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪم‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺷﻴﻮه ﺧﺎص ﺧﻮدت؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬رواﺑﻂ ﻣﻦ ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ وﺳﻴﻊ ﺑﻮد و ﭼﻬـﺮهاي ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه ﺑـﻮدم‪ ،‬ﻟـﺬا‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ ﻛﺎري ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ زﻣﻴﻦ درﺳﺖ ﻛﺮدم و آن زﻣﻴﻦ را ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺧﻮدم اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮدم‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﭘﺲ ﺣﺎل آن ﻣﺎدر و ﻓﺮزﻧﺪان ﻳﺘﻴﻢ ﭼﻪ ﺷﺪ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪:‬ﻣﻲﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ آن زن ﻣﻲآﻣﺪ و ﻧﺰد ﻛﺎرﮔﺮان ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزد ﺗﺎ آنﻫﺎ را از ﻛـﺎر ﺑـﺎزدارد‬
‫وﻟﻲ ﻛﺎرﮔﺮان ﻣﻲﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ و ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ او دﻳﻮاﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ در واﻗﻊ دﻳﻮاﻧﻪ ﻣﻦ ﺑﻮدم‬
‫ﻧﻪ او‪.‬‬
‫آن زن ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮد و دﺳﺖﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑـﺎ‬
‫ﭼﺸﻤﺎن ﺧﻮدم آن را دﻳﺪم و ﺷﺎﻳﺪ دﻋﺎﻳﺶ در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺷﺐ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﺐ‪ ،‬اداﻣﻪ ﺑﺪه‪.‬‬
‫در ادﻣﻪ اﻓﺰود‪ :‬ﺳﭙﺲ رﻓﺘﻢ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻳﻦ زن اﻳﻨﺠﺎ و آﻧﺠﺎ ﮔﺸﺘﻢ ﺗﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ او را ﭘﻴـﺪا‬
‫ﻛﺮدم و ﻧﺰد او ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ و ﻣﻌـﺬرتﺧـﻮاﻫﻲ ﭘـﺮداﺧﺘﻢ‪ ،‬ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ او ﻋـﻮض آن را از ﻣـﻦ‬
 ‫‪425‬‬ ‫ﺑﻲآزاري‬

‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و ﺑﺮاﻳﻢ دﻋﺎ ﻛﺮد و ﻣﺮا ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻫﻨﻮز دﺳﺖﻫﺎﻳﺶ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺻﺤﺖ و ﺗﻨﺪرﺳﺘﻲ در ﺑﺪﻧﻢ ﻫﻮﻳﺪا ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﺗﺎﺟﺮ ﻣﻘﺪاري ﺳﺮش را ﭘﺎﻳﻴﻦ آورد و ﺳـﭙﺲ آن را ﺑـﺎﻻ ﻛـﺮد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑـﻪ ﻳـﺎري‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ دﻋﺎي اﻳﻦ زن ﭼﻨﺎن ﺑﺮاﻳﻢ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﭘﺰﺷﻜﺎن از آن درﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻳـــــــــﺪﻋﻮ ﻋﻠﻴـــــــــﻚ وﻋـــــــــﲔ اﷲ ﱂ ﺗـــــــــﻨﻢ‬ ‫ﻧﺎﻣــــــــﺖ ﻋﻴﻮﻧــــــــﻚ واﳌﻈﻠــــــــﻮم ﻣﻨﺘﺒــــــــﻪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﺖ ﺧﻮاﺑﻨﺪ و ﻣﻈﻠﻮم و ﺳﺘﻤﺪﻳﺪه ﺑﻴﺪار اﺳﺖ و ﻋﻠﻴﻪ ﺗﻮ دﻋﺎي ﺑﺪ ﻣﻲﻛﻨـﺪ‬
‫ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﭼﺸﻢﻫﺎي ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻧﻤﻲرود«‪.‬‬
 ‫ﻧﻪ ﺑﺮاي دﺷﻤﻨﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ داراي ﻃﺒﻴﻌﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ اﻓﺮاد‬
‫ﺧﺸﻦ و ﺑﺮﺧﻲ ﻧﺮﻣﺨﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ذﻛﻲ و ﻫﻮﺷـﻴﺎر و ﺑﺮﺧـﻲ ﻛﻨـﺪذﻫﻦ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧـﻲ‬
‫ﺧﻮﺷﺒﻴﻦ و ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺪﮔﻤﺎن و ﺑﺪﺑﻴﻦاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﻮل ﺷﺎﻋﺮ‪:‬‬
‫ـــــــــﻐﻲ وﻃﻐﻴـــــــــﺎن‬
‫ٌ‬ ‫ﻓـــــــــﺈن َﺳ ْﻮ َﺳـــــــــﻬﻢ ﺑـ‬ ‫ﻣــــﻦ ﻋﺎﻣــــﻞ اﻟﻨــــﺎس ﻻﻗــــﻰ ﻣــــﻨﻬﻢ ﻧﺼــــﺒﺎ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﺑﺮﺧﻮرد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ از آﻧـﺎن ﺷـﻜﻨﺠﻪ و آزار ﻣـﻲﺑﻴﻨـﺪ‪،‬‬
‫زﻳﺮا رﻫﺒﺮي آنﻫﺎ ﺑﻐﺎوت و ﻃﻐﻴﺎن اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺳﺘﻤﮕﺮ از ﻇﻠﻤﺶ ﻏﺎﻓﻞ اﺳﺖ و ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻋﺎدلﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎﺳـﺖ‪ .‬ﻛـﻮدن ﻓﻜـﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺎﻫﻮشﺗﺮﻳﻦ اﻓﺮاد اﺳﺖ و ﻓﺮد اﺣﻤﻖ و ﻧﺎدان ﮔﻤﺎن ﻣﻲﺑﺮد ﻛﻪ ﺣﻜﻴﻢ روزﮔﺎر اﺳﺖ!‬
‫دوران ﺟﻮاﻧﻲ )ﺑﻪ ﻧﻈﺮم ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺟﻮان ﻫﺴﺘﻢ( ﻣﻨﻈـﻮرم اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻣـﻦ در اواﺋـﻞ‬
‫دوران دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻴﻬﻤﺎن ﻣﻼلاﻧﮕﻴﺰ ﻧﺰد ﻣﺎ آﻣـﺪ‪ ،‬ﻧﻤـﻲداﻧـﻢ آﻳـﺎ دوره دﺑﺴـﺘﺎﻧﻲ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﺪن و ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﻠﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ورودش ﻣﻦ ﻣﺸﻐﻮل ﻳﻚ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺷﺮﻋﻲ ﺑﻮدم ﻛـﻪ ﭘﺎﺳـﺦ آن را ﺑﻠـﺪ ﻧﺒـﻮدم‪ .‬آب و‬
‫ﭼﺎﻳﻲ را ﺧﺪﻣﺘﺶ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻧﻤﻮدم و ﺳﭙﺲ ﺗﻠﻔﻦ را ﺑﺮداﺷﺘﻢ و ﻣﺮﺗـﺐ ﺑـﻪ ﺷـﻴﺦ ﺑـﻦ ﺑـﺎز ‪/‬‬
‫ﺗﻤﺎس ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻢ ﺗﺎ ﭘﺎﺳﺦ آن را از ﺷﻴﺦ ﺑﭙﺮﺳﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﻴﺦ را ﭘﻴﺪا ﻧﻜﺮدم‪ .‬ﻣﻴﻬﻤﺎن دﻳﺪ ﻛـﻪ ﻣـﻦ‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﺣﺪ ﻣﺸﻐﻮل ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻟﺬا از ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﺑﺎ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺗﻤﺎس ﻣـﻲﮔﻴـﺮي؟ ﻣـﻦ ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬ﺑـﺎ‬
‫ﺷﻴﺦ ﺑﻦ ﺑﺎز‪ ،‬از وي اﺳﺘﻔﺘﺎﻳﻲ دارم‪.‬‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﺎﻣﻞ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ! اﺑﻦ ﺑﺎز‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ اﻳﻨﺠﺎﻳﻢ؟! ﺑﺴﻴﺎري‬
‫از ﻣﺮدم را اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬ﭘﺲ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ آنﻫﺎ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻦ و ﺑﺎ ﻋﻄﻮﻓﺖ ﺑﺎ آنﻫﺎ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻦ و آنﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ آور‪ .‬ﺗﺎ ﺣﺪ ﺗﻮان ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻦ دﺷﻤﻨﻲ آنﻫﺎ را ﻛﺴﺐ ﻧﻤﺎﻳﻲ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮاي آنﻫﺎ وﻛﻴﻠﻲ ﻧﻔﺮﺳﺘﻲ‪ .‬ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن ﻛﻮﺷﺶ ﻛـﻦ وي را ﺑﻴـﺪار ﻧﻤـﺎﻳﻲ و ﺧـﻮدت را‬
‫ﻋﺬاب ﻧﺪﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺧﺎﻃﺮه‪...‬‬
‫»زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮ از اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ آن را ﺑﺎ ﻛﺴﺐ دﺷﻤﻨﻲ ﺻﺮف ﻧﻤﺎﻳﻲ«‪.‬‬
 ‫زﺑﺎن ﺳﺮخ‪ ،‬ﺳﺮﺳﺒﺰ را ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻪ ﺑﺎد‬

‫در اﺧﺘﻼﻓﺎت و دﺷﻤﻨﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪ ،‬و اﻣﻮري ﻛـﻪ ﺑﺮﺧـﻲ را از‬
‫ﻛﻮه ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ ﻗﺮار ﻣـﻲدﻫـﺪ و از ﻫﻤﻨﺸـﻴﻨﻲ و ﺑﺮﺧـﻮرد ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ و ﻣﺴـﺎﻓﺮت و ﺣﻀـﻮر‬
‫ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ در ﻳﻚ دﻋﻮﺗﻲ ﺗﻨﻔﺮ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮدهام‪ ،‬و ﺑﻪ اﻳـﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ رﺳـﻴﺪهام ﻛـﻪ ﺑﻴﺸـﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﭼﻴﺰي ﻛﻪ اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺪ ﺗﻨﻔﺮ و ﻣﺒﻐﻮﺿﺎﻧﻪ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬زﺑﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪﻗﺪر اﺧﺘﻼﻓﺎﺗﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﻦ ﺑﺮادران و ﻫﻤﺴﺮان اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ و آن ﻫﻢ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻳﻚ ﻧﺎﺳﺰاﮔﻮﻳﻲ ﻳﺎ ﻏﻴﺒﺖ و ﺑﺪزﺑﺎﻧﻲ!‬
‫ﻓﻠــــــﻢ ﻳﺒــــــﻖ إﻻ ﺻــــــﻮرة اﻟﻠﺤــــــﻢ واﻟــــــﺪم‬ ‫ﻟﺴـــــﺎن اﻟﻔﺘـــــﻰ ﻧﺼـــــﻒ وﻧﺼـــــﻒ ﻓـــــﺆاده‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬زﺑﺎن اﻧﺴﺎن ﻧﺼﻔﺶ اﺳﺖ و ﻧﺼﻒ دﻳﮕﺮ آن ﻗﻠﺒﺶ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘـﺲ اﮔـﺮ ﻗﻠـﺐ ﻫﻤـﺮاه‬
‫زﺑﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻜﻪ ﮔﻮﺷﺖ و ﺧﻮﻧﻲ ﺑﻴﺶ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ اﻓﻜﺎرﻣﺎن را ﺑﺎ ﻳﻚ ﺷﻴﻮه ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ﺑﻪ دﻳﮕـﺮان ﻣﻨﺘﻘـﻞ ﻧﻤـﺎﻳﻴﻢ‪ ،‬ﭘـﺲ ﭼـﺮا ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻏﻠﻂ و زﺷﺖ ﭘﻨﺎه ﺑﺒﺮﻳﻢ؟!‬
‫رواﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﭘﺎدﺷﺎه ﺑﺰرگ و ﻳـﺎ ﻋﻈﻤـﺖ ﺧـﻮاﺑﻲ دﻳـﺪ ﻛـﻪ دﻧـﺪانﻫـﺎﻳﺶ‬
‫اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﻳﻚ ﺗﻌﺒﻴﺮدان را ﻓﺮا ﺧﻮاﻧـﺪ و ﺧـﻮاﺑﺶ را ﺑـﺎ او ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻧﻤـﻮده و ﺗﻌﺒﻴـﺮ آن را‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪ؟!‬
‫رﻧﮓ ﭼﻬﺮه ﺗﻌﺒﻴﺮدان ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺧﻮاب ﻣﺘﻐﻴﺮ ﮔﺸﺖ و ﻫﻤﻮاره ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬اﻋـﻮذ ﺑـﺎﷲ‪،‬‬
‫اﻋﻮذ ﺑﺎﷲ‪.‬‬
‫ﭘﺎدﺷﺎه ﺑﻪ وﺣﺸﺖ اﻓﺘﺎد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻌﺒﻴﺮ آن ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﺗﻌﺒﻴﺮدان ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﻤﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻃـﻮﻻﻧﻲ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷـﺪ و ﻓﺮزﻧـﺪان و اﻫـﻞ ﺗـﻮ ﻫﻤﮕـﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺮد و ﺗﻮ در ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲات ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮاﻫﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎدﺷﺎه ﻓﺮﻳﺎد زد و ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪ و ﺑﻪ ﻟﻌﻦ و ﺷﺘﻢ ﭘﺮداﺧﺖ و دﺳـﺘﻮر داد ﺗـﺎ ﺗﻌﺒﻴـﺮدان را‬
‫ﺑﻜﺸﻨﺪ و ﺷﻼق ﺑﺰﻧﻨﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪428‬‬

‫ﺳﭙﺲ ﺗﻌﺒﻴﺮدان دﻳﮕﺮي ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ و ﺧﻮاب را ﺑﺮاﻳﺶ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮد و ﺗﻌﺒﻴﺮ آن را ﺟﻮﻳـﺎ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮدان ﺑﺎ اﻳﻦ ﺧﻮاب ﺷﺎدﻣﺎن ﺷﺪ و ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻧﻤـﻮد و آﺛـﺎر ﺷـﺎدﻣﺎﻧﻲ در ﭼﻬـﺮهاش‬
‫ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﺎب ﭘﺎدﺷﺎه! ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﮋده ﺑﺎد ﺧﻴﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻴﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺎدﺷﺎه ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﺗﻌﺒﻴﺮ آن ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﺗﻌﺒﻴﺮدان ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻌﺒﻴﺮ آن‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﺷﻤﺎ ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ از‬
‫ﺧﺎﻧﻮادهات آﺧﺮﻳﻦ ﻛﺴﻲ ﻫﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﻣﻴﺮي و در ﻃﻮل اﻳﻦ ﻣﺪت ﺷﻤﺎ ﭘﺎدﺷﺎه ﺧﻮاﻫﻲ ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺎدﺷﺎه از اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺷﺎدﻣﺎن ﺷﺪ و دﺳﺘﻮر داد ﺑﻪ او ﭘﺎداش ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﺷﺎدﻣﺎن و از اوﻟﻲ‬
‫ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻫﺮدو ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺷﺒﻴﻪ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ اﻣﺎ اوﻟـﻲ‬
‫ﺑﺎ ﻳﻚ ﺷﻴﻮه و دوﻣﻲ ﺑﺎ ﺷﻴﻮه دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬زﺑﺎن از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺮداران اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺣﺪﻳﺚ ﺷﺮﻳﻒ آﻣﺪه اﺳﺖ‪» :‬ﻫﺮﮔﺎه ﻓﺮزﻧﺪ آدم ﺻﺒﺢ ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﻫﻤـﻪي اﻋﻀـﺎي ﺑـﺪن‪،‬‬
‫زﺑﺎن را ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬در ﻣﻮرد ﻣﺎ از ﺧﺪا ﺑﺘﺮس‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ واﺑﺴﺘﻪاﻳﻢ اﮔﺮ‬
‫ﺗﻮ راﺳﺖ ﺷﻮي ﻣﺎ راﺳﺖ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪ و اﮔﺮ ﺗﻮ ﻛﺞ ﺷﻮي ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻛﺞ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪ«)‪.(1‬‬
‫آري‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ زﺑﺎن ﺳﺮدار اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺧﻄﺒﻪﻫﺎي ﺟﻤﻌﻪ ﺳﺮدار اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﻴﺎن آﺷﺘﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺮدم ﺳﺮدار اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺑﺎزار ﺳﺮدار اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﺸﺎورهﻫﺎي ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺳﺮدار اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه اﻧﺴﺎن آن را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺣﻴـﺎﺗﺶ ﺑـﻪ ﭘﺎﻳـﺎن رﺳـﻴﺪه‬
‫اﺳــﺖ‪ ،‬ﻫﺮﮔــﺰ‪ ،‬ﺑﻠﻜــﻪ ﺻــﺎﺣﺐ ﻫﻤــﺖ ﻫﻤﭽﻨــﺎن ﭘﻬﻠــﻮان ﺑــﺎﻗﻲ ﻣــﻲﻣﺎﻧــﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜــﻪ ﻳﻜــﻲ از‬
‫ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎﻳﺶ را از دﺳﺖ داده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺣﻤﺪ و ﺗﺮﻣﺬي ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺣﺴﻦ‪.‬‬

 ‫‪429‬‬ ‫زﺑﺎن ﺳﺮخ‪ ،‬ﺳﺮﺳﺒﺰ را ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻪ ﺑﺎد‬

‫اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ ﺗﻔﺎوت ﭼﻨﺪاﻧﻲ از ﺳﺎﻳﺮ دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﻧﺪاﺷـﺖ؛ اﻣـﺎ ﺧـﺪا ﮔـﻮاه اﺳـﺖ‪ ،‬او از ﻫﻤـﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻴﺮ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺑﻮد و داراي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي دﻋﻮي ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آنﻫﺎ ﻳﻜﻲ اﻳﻦ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﻛﺮ و ﻻل ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫روزي ﺑﺎ ﻣﻦ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺴﺖ در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻛﻪ دو ﻧﻔﺮ از اﻋﻀﺎي اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ را ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﻴـﺎورم‬
‫ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪاي ﺑﺮاي ﻧﻤﺎزﮔﺰاران اﻳﺮاد ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮدم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻛﺮو ﻻل ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺮاي اﻓـﺮاد ﻧـﺎﻃﻖ و ﺳـﺨﻨﻮر‪،‬‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ؟‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﻮب اﺳﺖ وﻋﺪهﻣﺎن روز ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ اﺳﺖ و ﻣﻦ روز ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ ﺑﻲﺻﺒﺮاﻧﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ آنﻫﺎ‬
‫ﺑﻮدم‪.‬‬
‫زﻣﺎن وﻋﺪهﻣﺎن ﻓﺮا رﺳﻴﺪ و ﻣﻦ ﺑﻪ دروازه ﻣﺴﺠﺪ در اﻧﺘﻈﺎر آنﻫـﺎ اﻳﺴـﺘﺎده ﺑـﻮدم‪ .‬دﻳـﺪم‬
‫اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ آﻣﺪ و ﻧﺰدﻳﻚ دروازه ﻣﺴﺠﺪ اﺳﺖ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ دو ﻧﻔﺮ ﻫﻤﺮاه او ﺑﻮد‬
‫و از ﻣﺎﺷﻴﻦ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ در ﻛﻨﺎر او راه ﻣﻲرﻓﺖ و دﻳﮕﺮي‪ ،‬اﺑﻮﻋﺒـﺪاﷲ دﺳـﺖ او را ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺑـﻮد و ﺑـﺎ ﺧـﻮد‬
‫ﻣﻲآورد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ اوﻟﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم دﻳﺪم ﻛﺮو ﻻل اﺳﺖ[ ﻧﻤﻲﺷﻨﻮد و ﺻﺤﺒﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ ،‬و‬
‫دوﻣﻲ ﻛﺮو ﻻل و ﻛﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻲﺷﻨﻮد و ﻧﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻧﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪.‬‬
‫دﺳﺘﻢ را ﺑﻪ ﺳﻮي اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ دراز ﻛﺮدم و ﺑﺎ او ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻧﻤﻮدم و آن ﻛﻪ در دﺳﺖ راﺳـﺘﻢ‬
‫ﺑﻮد و ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ اﺳﻤﺶ اﺣﻤﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻦ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛـﺮد و ﻣـﻦ‬
‫دﺳﺘﻢ را ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ دراز ﻛﺮدم و ﺑﺎ او ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻧﻤﻮدم‪.‬‬
‫اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﻢ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﺎﻳﺰ ﻧﻴﺰ ﺳﻼم ﺑﮕﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ‪ ،‬ﻓﺎﻳﺰ!‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪430‬‬

‫اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ ﮔﻔﺖ‪ :‬دﺳﺘﺶ را ﺑﮕﻴﺮ‪ ،‬زﻳﺮا او ﻧﻪ ﺷﻤﺎ را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ و ﻧﻪ ﺻﺪاي ﺷﻤﺎ را ﻣﻲﺷﻨﻮد‪.‬‬
‫دﺳﺘﻢ را در دﺳﺘﺶ ﻗﺮار دادم و او دﺳﺘﻢ را ﻓﺸﺮد و ﺗﻜﺎن داد‪.‬‬
‫و ﻫﻤﮕﻲﻣﺎن وارد ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز اﺑﻮﻋﺒﺎﷲ ﺑﺮ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻧﺸﺴﺖ و در ﻗﺴﻤﺖ راﺳﺖ او اﺣﻤﺪ و ﻗﺴﻤﺖ ﭼـﭗ او‬
‫ﻓﺎﻳﺰ اﻳﺴﺘﺎد‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻌﺠﺐ و وﺣﺸﺖزده ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺗـﺎ ﺑـﻪ ﺣـﺎل ﻋـﺎدت‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺎي ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ اﻓﺮاد ﻻل ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ رو ﺑﻪ اﺣﻤﺪ ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ او اﺷﺎره ﻛﺮد و اﺣﻤﺪ ﺷﺮوع ﺑﻪ اﺷﺎره دﺳـﺖ ﻧﻤـﻮد و‬
‫ﻣﺮدم ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻣﻦ ﺑﻪ اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ اﺷﺎره ﻧﻤﻮدم ﺗﺎ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ را‬
‫ﺑﺮاﻳﻤﺎن ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا اﺷﺎرهﻫﺎي اﺣﻤﺪ را ﺟﺰ اﻓﺮاد ﻻل ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﺪ؛ ﻣﮕﺮ ﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻌﻠﻢ زﺑﺎن اﻓﺮاد ﻻل ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺬا اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺮوﻓﻦ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺣﻤﺪ ﺑﺮاي ﺷـﻤﺎ‬
‫داﺳﺘﺎن ﻫﺪاﻳﺘﺶ را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﮔﻨـﮓ و ﻻل ﺑـﻪ دﻧﻴـﺎ آﻣـﺪم و در‬
‫ﺟﺪه زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮدم و ﺧﺎﻧﻮادهام ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﻲﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﻦ اﻫﻤﻴﺖ ﻧﻤﻲدادﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ‬
‫ﻣﺮدم را ﻣﻲدﻳﺪم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻲروﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻴﺪم ﭼﺮا؟ ﮔﺎﻫﻲ ﭘﺪرم را ﻣﻲدﻳـﺪم ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮ ﻣﺼﻠﻲ رﻛﻮع و ﺳﺠﺪه ﻣﻲﻛﻨﺪ وﻟﻲ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ ﭼﺮا ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ ﻫﺮﮔﺎه از ﺧﺎﻧﻮادهام در‬
‫ﻣﻮرد ﭼﻴﺰي ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪم‪ ،‬ﻣﺮا ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻧﻤﻮده و ﺟﻮاﺑﻢ را ﻧﻤﻲدادﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه اﺑﻮﻋﺒـﺪاﷲ ﺧـﺎﻣﻮش‬
‫ﺷﺪ و ﺑﻪ اﺣﻤﺪ اﺷﺎره ﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ اداﻣﻪ دﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺎز اﺣﻤﺪ ﺑﻪ ﺳـﺨﻨﺎﻧﺶ اداﻣـﻪ داد و ﺑـﺎ‬
‫دﺳﺘﺎﻧﺶ اﺷﺎره ﻣﻲﻧﻤﻮد واﻧﮕﻬﻲ رﻧﮓ ﭼﻬﺮهاش ﭘﺮﻳﺪ ﮔﻮﻳﺎ از اﻣﺮي ﻣﺘﺄﺛﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ ﺳﺮش را ﭘﺎﻳﻴﻦ آورد و اﺣﻤﺪ ﺷﺮوع ﺑـﻪ ﮔﺮﻳـﻪ ﻧﻤـﻮد و ﺑـﻪ ﺷـﺪت ﮔﺮﻳﺴـﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺷﺪﻧﺪ و ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﭼﺮا ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ؟‬
‫ﺑﺎز اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻨﻚ اﺣﻤﺪ زﻣﺎن ﺗﺤﻮل و دﮔﺮﮔﻮﻧﻲاش را ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ اﻧﺴﺎﻧﻲ در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﺗﺮﺣﻢ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺪا و ﻧﻤـﺎز را‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و از او ﺷﻴﻮه ﺑﻨﺪﮔﻲ را ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪431‬‬ ‫زﺑﺎن ﺳﺮخ‪ ،‬ﺳﺮﺳﺒﺰ را ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻪ ﺑﺎد‬

‫ﭼﮕﻮﻧﻪ او ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم اداي ﻧﻤﺎز ﻗﺮب ﺧﺪاوﻧﺪ را اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻨﮕـﺎم آزﻣﺎﻳﺸـﺎت‬
‫و ﻧﺎﻣﻼﻳﻤﺎت ﺑﻪ ﭘﺎداش ﺑﺰرگ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ اﻳﻤﺎن را ﭼﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻛﺜﺮ ﻣﺮدم ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ اﻣﺮ دﻳﮕﺮي ﻓﺮو رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ اﺣﻤﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻓـﺎﻳﺰ ﻣـﻲﻧﮕﺮﻳﺴـﺘﻢ و‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻫﺎن‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ و زﺑﺎن اﺷﺎره را ﻣﻲداﻧـﺪ و اﺑﻮﻋﺒـﺪاﷲ ﺑـﺎ اﺷـﺎره ﺑـﺎ او‬
‫ﻣﺘﻔﺎﻫﻢ و ﻫﻤﻜﻼم اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﻓﺎﻳﺰ را درك ﻣﻲﻛﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ او ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﺪ و ﻧﻤـﻲﺷـﻨﻮد و ﺳـﺨﻦ‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ!‬
‫اﺣﻤﺪ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﻴﺪ و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﭘﺎكﻛﺮدن اﺷﻚﻫﺎي ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪهاش ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎز اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ رو ﺑﻪ ﻓﺎﻳﺰ ﻧﻤﻮد!‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻫﻪ! ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﭼﻜﺎر ﺑﻜﻨﺪ؟‬
‫اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ ﺑﺎ دﺳﺖ ﺑﻪ زاﻧﻮ ﻓﺎﻳﺰد زد و ﻓﺎﻳﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻴﺮ ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ درآﻣﺪ و ﻳـﻚ ﺳـﺨﻨﺮاﻧﻲ‬
‫ﺟﺬاب و ﻣﺆﺛﺮ اﻳﺮاد ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻲداﻧﻲ ﭼﻄﻮري ﺑﻪ اﻳﺮاد ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﭘﺮداﺧﺖ؟‬
‫ﺑﺎ زﺑﺎن؟ ﺧﻴﺮ؟ ﭼﻮن او ﮔﻨﮓ اﺳﺖ و ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺷﺎره؟ ﺧﻴﺮ‪ .‬ﭼﻮن او ﻛﻮر اﺳﺖ و زﺑﺎن اﺷﺎره را ﺑﻠﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ را ﺑﺎ )ﻟﻤﺲ( اﻳﺮاد ﻧﻤﻮد‪ .‬آري ﻟﻤﺲ‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻛﻪ اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ )ﻣﺘﺮﺟﻢ( دﺳﺘﺶ را در دﺳﺖ ﻓﺎﻳﺰ ﻣﻲﮔﺬاﺷـﺖ و ﻓـﺎﻳﺰ ﭼﻨـﺪ‬
‫ﻟﻤﺲ ﻣﻌﻴﻦ در دﺳﺖ او اﻧﺠﺎم ﻣﻲداد ﻛﻪ ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻣﻔﻬﻮم آن را درك ﻣﻲﻧﻤﻮد و ﺳـﭙﺲ آﻧﭽـﻪ‬
‫را ﻛﻪ از ﻓﺎﻳﺰ درك ﻣﻲﻧﻤﻮد ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﺪت ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ رﺑﻊ ﺳﺎﻋﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮل اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ وي ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ آﻳﺎ ﻣﺘﺮﺟﻢ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳـﺎﻧﺪه‬
‫اﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟ ﭼﻮن او ﻧﻤﻲدﻳﺪ و ﻧﻤﻲﺷﻨﻴﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪432‬‬

‫وﻗﺘﻲ ﻣﺘﺮﺟﻢ از ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﻓﺎرغ ﺷﺪ ﺑﺎز ﺑﻪ زاﻧﻮ ﻓﺎﻳﺰ زد و ﻓﺎﻳﺰ دﺳـﺘﺶ را دراز ﻧﻤـﻮد ﺗـﺎ‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ دﺳﺘﺶ را در دﺳﺖ او ﻗﺮار دﻫﺪ و ﺳﭙﺲ ﻓﺎﻳﺰ ﻟﻤﺲﻫﺎﻳﻲ را در دﺳﺖﻫـﺎﻳﺶ اﻧﺠـﺎم‬
‫داد‪.‬‬
‫ﭼﺸﻢﻫﺎي ﺣﺎﺿﺮﻳﻦ ﺑﻴﻦ ﻓﺎﻳﺰ و ﻣﺘﺮﺟﻢ دور ﻣﻲزد‪ ،‬ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﻣﻮﺟـﺐ ﺷـﮕﻔﺘﻲ و اﻋﺠـﺎب‬
‫ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻓﺎﻳﺰ ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﮔﻮشﻫﺎﻳﺶ را ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ زﺑﺎﻧﺶ دﺳﺖ ﻣﻲزد و ﮔﺎﻫﻲ دﺳﺖﻫﺎﻳﺶ را‬
‫ﺑﺮ ﭼﺸﻤﺎن ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ! ﻣﺎ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻴﺪﻳﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ اﺑﻮﻋﺒـﺪاﷲ ﻣﻨﻈـﻮرش را ﺑـﺮاي ﻣـﺎ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬وي ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﭼﺸﻢﻫﺎ و ﮔﻮشﻫﺎ از ﺣﺮام رﻫﻨﻤﻮن ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻣﻦ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺮدم ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺎ ﻟﻜﻨﺖ زﺑﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ! و ﺑﺮﺧﻲ ﺑـﺎ ﺑﻐـﻞ دﺳـﺘﻲ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﺗﻮﮔﻮﺷﻲ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﺑﻌﻀﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ و ﻋﻼﻗﻪ ﮔـﻮش ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ و ﺗﻌـﺪادي‬
‫ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﺧﻴﻠﻲ دور رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ﻣﻦ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫـﺎي وي را ﺑـﺎ دﻳﮕـﺮان ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم و ﺳﭙﺲ ﺧﺪﻣﺖ وي را ﺑﺎ ﺧﺪﻣﺖ دﻳﮕﺮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻣﻲدادم‪.‬‬
‫درد و رﻧﺠﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺴﺎن ﻛﻮر‪ ،‬ﻛﺮ و ﻻل ﺑﻪ دوش ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺎ درد و رﻧﺞ ﻫﻤـﻪ‬
‫ﺣﺎﺿﺮﻳﻦ ﺑﺮاﺑﺮي ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫وواﺣـــــــــﺪ ﻛـــــــــﺎﻷﻟﻒ إن أﻣـــــــــﺮ ﻋﻨـــــــــﺎ‬ ‫واﻟﻨـــــــــﺎس أﻟـــــــــﻒ ﻣـــــــــﻨﻬﻢ ﻛﻮاﺣـــــــــﺪ‬
‫»ﻫﻤﺖ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﺑﺮاﺑﺮي ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ«‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎي ﻣﺤﺪود‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮاي ﺧﺪﻣﺖ اﻳﻦ دﻳـﻦ دل ﻣـﻲﺳـﻮزد‪ .‬اﺣﺴـﺎس‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﺳﺮﺑﺎزان اﺳﻼم اﺳﺖ و ﻣﺴﺌﻮل اﻋﻤـﺎل اﻧﺴـﺎنﻫـﺎي ﮔﻨﻬﻜـﺎر و ﻣﺘﻤـﺮد و‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﮔﺮﻣﻲ دﺳﺖﻫﺎﻳﺶ را ﺗﻜﺎن ﻣﻲداد و اﻧﮕﺎر ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬اي ﺑﻲﻧﻤﺎز‪ ،‬ﺑﻲﻧﻤﺎزي ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﻲ؟‬
‫‪ ‬اي ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در اﻧﺠﺎم ﻣﻨﻜﺮات ﻏﻮﻃﻪور ﻫﺴﺘﻲ! ﻣﻨﻜﺮات ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﻲ؟‬
‫‪ ‬اي ﺣﺮامﺧﻮار! ﺣﺮامﺧﻮاري ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﻲ؟‬
 ‫‪433‬‬ ‫زﺑﺎن ﺳﺮخ‪ ،‬ﺳﺮﺳﺒﺰ را ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻪ ﺑﺎد‬

‫‪ ‬ﺣﺘﻲ اي ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﺮك ﻣﺒﺘﻼ ﻫﺴﺘﻲ! ﺷﺮك ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﻲ؟‬

‫‪ ‬آﻳﺎ ﻧﺒﺮد دﺷﻤﻨﺎن ﻋﻠﻴﻪ دﻳﻦﻣﺎن ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﻋﻠﻴﻪ آن ﺑﻪ ﻧﺒـﺮد ﺑـﻪ ﭘـﺎ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪاﻳﺪ؟‬
‫ﭼﻬﺮهي ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻲﺷﺪ و زرد و ﺳﺮخ ﻣﻲﮔﺸﺖ و ﺑﺮ ﺧﻮد ﻓﺸﺎر ﻣﻲآورد ﺗﺎ آﻧﭽـﻪ‬
‫را در ﺳﻴﻨﻪ دارد‪ ،‬ﺑﻴﺮون ﺑﺮﻳﺰد و ﻣﺮدم ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﺄﺛﺮ ﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻧﮕﺎه ﻧﻤﻲﻛﺮدم؛ اﻣﺎ ﺻﺪاي ﮔﺮﻳﻪ و ﺗﺴﺒﻴﺢ را ﻣﻲﺷﻨﻴﺪم‪.‬‬
‫ﺳﺨﻨﺎن ﻓﺎﻳﺰ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ و ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ دﺳﺘﺶ را ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﺮدم ﺟﻬﺖ ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻫﺠﻮم آوردﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدم ﻛﻪ وي ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺳﻼم ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﻧـﺰد او‬
‫ﻳﻜﺴﺎناﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺳﻼم ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و ﺑﻴﻦ ﺣﺎﻛﻢ و ﺷﻬﺮوﻧﺪ‪ ،‬رﺋﻴﺲ و ﻣﺮﺋﻮس و اﻣﻴﺮ و ﻣﺄﻣﻮر‬
‫ﺗﺒﻌﻴﺾ ﻗﺎﻳﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻓﺮاد ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ و ﺗﻬﻲدﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ و ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪه و ﻋﻤﻮم اﻓﺮاد ﺑـﻪ او ﺳـﻼم‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﻫﻤﮕﻲ ﻧﺰد او ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اي ﻓﺎﻳﺰ! ﻛﺎش اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻣﻨﻔﻌﺖﻃﻠﺐ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ!‬
‫اﺑﻮﻋﺒﺪاﷲ دﺳﺖ ﻓﺎﻳﺰ را ﮔﺮﻓﺖ و او را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺑﻴﺮون از ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺮد و ﻣﻦ ﻧﻴﺰ در ﻛﻨـﺎر‬
‫آنﻫﺎ راه ﻣﻲرﻓﺘﻢ و آﻧﺎن ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﺎﺷﻴﻦ رواﻧﻪ ﮔﺸﺘﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﺮﺟﻢ و ﻓﺎﻳﺰ ﺳﺮﺷﺎر از‬
‫ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ و ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﺑﻮده و ﺑﺎﻫﻢ ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫آه ﭼﻪﻗﺪر دﻧﻴﺎ ﺣﻘﻴﺮ و ﺑﻲارزش اﺳﺖ!‬
‫اي ﻓﺎﻳﺰ! ﭼﻪﻗﺪر اﻓﺮادي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﺗﻮ ﻧﺮﺳﻴﺪهاﻧﺪ و ﻧﺘﻮاﻧﺴـﺘﻪاﻧـﺪ‬
‫ﺑﺮ ﻓﺸﺎرﻫﺎ و اﻧﺪوهﻫﺎﻳﺸﺎن ﻓﺎﻳﻖ آﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺠﺎﻳﻨﺪ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻣﺰﻣﻦ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻛﻠﻴـﻪ‪ ،‬ﻓﻠـﺞزدﮔـﻲ‪ ،‬ﻟﺨﺘـﻪ ﺧـﻮﻧﻲ‪،‬‬
‫ﻋﻘﺐاﻓﺘﺎدﮔﻲﻫﺎي ﺟﺴﻤﻲ و روﺣﻲ ﮔﺮﻓﺘﺎرﻧﺪ‪ ،‬ﭼـﺮا از زﻧـﺪﮔﻲﺷـﺎن ﻟـﺬت ﻧﻤـﻲﺑﺮﻧـﺪ و از‬
‫واﻗﻌﻴﺖﻫﺎيﺷﺎن ﺑﻲﺑﻬﺮهاﻧﺪ؟‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪434‬‬

‫ﭼﻪﻗﺪر زﻳﺒﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻨﺪهاش را ﻣﻮرد اﺑﺘﻼ و آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار دﻫﺪ و آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻗﻠﺒﺶ‬
‫ﺑﻨﮕﺮد و آن را ﺳﭙﺎﺳﮕﺬار و ﺧﺸﻨﻮد و ﻣﺤﺘﺴﺐ ﺑﺒﻴﻨﺪ‪.‬‬
‫روزﻫﺎ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭼﻬﺮه ﻓﺎﻳﺰ در ﺟﻠﻮ ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ ﻣﺠﺴﻢ ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻓﺎﻳﺰ در زﻧﺪﮔﻲاش ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪه و ﻣﺤﺒﺖ ﻣﺮدم را ﺟﻠﺐ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
‫او ﻓﺮدي ﻛﻮر‪ ،‬ﻛﺮ و ﻻل اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺣﺎل ﺗﻮ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺗـﻮ زﺑـﺎن‬
‫ﮔﻮﻳﺎ‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﺑﻴﻨﺎ و ﮔﻮش ﺷﻨﻮا ارزاﻧﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟!‬
‫ﭘﺲ زﺑﺎﻧﺖ را در ﻛﺴﺐ ﻣﺮدم و ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮ‪.‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ‪...‬‬
‫»آدﻣﻲ ﻧﻪ ﮔﻮﺷﺘﺶ ﺧﻮرده ﻣﻲﺷﻮد و ﻧﻪ ﭘﻮﺳﺘﺶ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﭘﺲ ﺟﺰ ﺷﻴﺮﻳﻦزﺑـﺎﻧﻲ‬
‫ﭼﻪ ﭼﻴﺰي در او وﺟﻮد دارد!«‪.‬‬
 ‫زﺑﺎﻧﺖ را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻦ‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ آدﻣﻲ ﻛﻠﻤﻪاي ﺑﺮ زﺑﺎن ﻣﻲآورد ﻛـﻪ ﻧﺎرﺿـﺎﻳﺘﻲ اﷲ را در ﺑـﺮ‬
‫دارد و ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺎراﺿﻲ ﺧـﻮدش را ﺗـﺎ روزي ﻛـﻪ ﺑـﺎ او‬
‫ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻗﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﺮدم را از ﺳـﺨﻦﮔﻔـﺘﻦ از اﻋﻀـﺎي ﺑـﺪﻧﺶ ﺑـﺪون اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻮاﻗﺒﺶ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﺪ ﺑﺮﺣﺬر داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺪم ﻛﻨﺘﺮل زﺑﺎن ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﻬﻠﻜﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻲﺳﺮاﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻻ ﻳﻠـــــــــــــــﺪﻏﻨﻚ إﻧــــــــــــــــﻪ ﺛﻌﺒــــــــــــــــﺎن‬ ‫اﺣﻔـــــــــﻆ ﻟﺴـــــــــﺎﻧﻚ أﳞـــــــــﺎ اﻹﻧﺴـــــــــﺎن‬
‫ﻛﺎﻧــــــــﺖ ﲥــــــــﺎب ﻟﻘــــــــﺎءه اﻟﺸــــــــﺠﻌﺎن‬ ‫ﻛـــــــﻢ ﰲ اﳌﻘـــــــﺎﺑﺮ ﻣـــــــﻦ ﻗﺘﻴـــــــﻞ ﻟﺴـــــــﺎﻧﻪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اي اﻧﺴﺎن! زﺑﺎﻧﺖ را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻦ؛ زﻳﺮا او اژدﻫﺎﺳﺖ و ﺗﻮ را ﻧﻴﺶ ﻣﻲزﻧﺪ«‪.‬‬
‫»ﭼﻪﻗﺪر اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ زﺑﺎنﺷﺎن آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﻗﺘـﻞ رﺳـﺎﻧﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺷﺠﺎع از ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ آن ﻫﺮاس داﺷﺘﻪاﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﭼﻪﻗﺪر زﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﻮﻫﺮانﺷﺎن آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ زﺑﺎنﺷﺎن ﻃﻼق دادهاﻧﺪ!‬
‫ﺑﺎ وي اﺧﺘﻼف ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺎر ﺑﺎر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻃﻼﻗﻢ ﺑﺪه! اﮔﺮ ﺟﺮأت داري ﻃﻼﻗﻢ ﺑﺪه‪ ،‬اﮔـﺮ‬
‫ﻣﺮدي ﻃﻼﻗﻢ ﺑﺪه!‬
‫ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻪ روﻳﺶ داد ﻣﻲزﻧﺪ و او را ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺳﺎﻛﺖ ﺑﺎش!‬
‫اﺧﺘﻼف آنﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺘﻪ و آﻧﮕﺎه ﻧﻈﺎم ﮔﺮم ﺧﺎﻧﻮاده ﻓـﺮو ﻣـﻲﭘﺎﺷـﺪ و ﻃﻼﻗـﺶ‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫از اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ اﻧﺴﺎن دﺳﺘﻮر ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﺧﺸـﻢ آﻣـﺪ‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﺷﻮد‪ .‬آري‪ ،‬ﺧﺎﻣﻮش ﺷﻮد؛ زﻳﺮا اﮔﺮ وي زﺑﺎﻧﺶ را ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻜﻨـﺪ او را ﺑـﻪ ﻣﻬﻠﻜـﻪ و‬
‫ﭘﺮﺗﮕﺎه ﻧﺎﺑﻮدي ﻣﻲاﻧﺪازد‪ .‬ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻲﺳﺮاﻳﺪ‪:‬‬
‫وﻟــــﻴﺲ ﻳﻤــــﻮت اﳌــــﺮء ﻣــــﻦ زﻟــــﺔ ِ‬
‫اﻟﺮﺟــــﻞ‬ ‫ﻳﻤـــــــﻮت اﻟﻔﺘـــــــﻰ ﻣـــــــﻦ زﻟـــــــﺔ ﺑﻠﺴـــــــﺎﻧﻪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اﻧﺴﺎن از ﻟﻐﺰش زﺑﺎن ﻣﻲﻣﻴﺮد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ از ﻟﻐﺰش ﭘﺎ ﻧﻤﻲﻣﻴﺮد«‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪436‬‬

‫ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﻣﻦ ﭼﻨﺪي ﭘﻴﺶ ﺟﻬﺖ آﺷﺘﻲ ﺑﻴﻦ دو ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺗﻼش ﻣﻲﻛﺮدم‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎن اﺧﺘﻼف از اﻳﻦ ﻗﺮار ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ ﻓﺮد ﺳﺮﺷﻨﺎس و ﻣﺴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻦ ﻋﻤـﺮش‬
‫از ﺷﺼﺖ ﺳﺎل ﺗﺠﺎوز ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻲ از دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ در ﻳﻚ ﻃﻴﻒ ﺳﻨﻲ ﻗـﺮار‬
‫داﺷﺘﻨﺪ؛ ﺟﻬﺖ ﺗﻔﺮﻳﺢ و ﺷﻜﺎر ﺑﻪ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻣﻲروﻧﺪ و ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎﻳﻲ از اﻳﺎم ﻃﻔﻮﻟﻴﺖ و‬
‫ﻛﻮدﻛﻲ رد و ﺑﺪل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫و ﺳﭙﺲ از زﻣﻴﻦﻫﺎي اﺟﺪاد و ﻧﻴﺎﻛﺎنﺷﺎن ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻲآورﻧﺪ و در ﻫﻤـﻴﻦ اﺛﻨـﺎ ﺑـﻴﻦ‬
‫دو ﻧﻔﺮ در ﻣﻮرد زﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ﺗﺼﺎﺣﺐ ﻧﻤﻮده اﺧﺘﻼف ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳـﺪ و دﻳﮕـﺮي ادﻋـﺎ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ زﻣﻴﻦ ﻣﺎل اﺟﺪاد او ﺑﻮده اﺳﺖ!‬
‫ﺟﺮ و ﺑﺤﺚ آنﻫﺎ ﺷﺪت ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﺪﻋﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬ﺑـﻪ ﺧـﺪا‬
‫ﻗﺴﻢ! اﮔﺮ ﺗﻮ را ﻧﺰدﻳﻚ زﻣﻴﻦ ﺧﻮدم ﺑﺒﻴﻨﻢ ﮔﻠﻮﻟﻪﻫـﺎي اﻳـﻦ ﺗﻔﻨـﮓ را ﺑـﻪ ﭘﻴﺸـﺎﻧﻲات ﺧـﺎﻟﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ و آﻧﮕﺎه ﺗﻔﻨﮓ ﺷﻜﺎري را ﺑﺮﻣﻲدارد و ﭼﻨﺪ ﺗﻴﺮ ﺷﻠﻴﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﺧﺘﻼف آنﻫﺎ ﺷـﺪت‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﺟﺎن ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺑﻴﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺳﺎﻳﺮ دوﺳﺘﺎن ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻧﻤﻮده و آنﻫـﺎ‬
‫را آرام ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﺎزﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ ﺗﻴﺮ ﺷﻠﻴﻚ ﺷﺪه از ﺷﺪت ﺧﺸﻢ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺐ ﺑﻪ ﺧـﻮاب ﺑـﺮود از‬
‫اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﻃﻠﻮع ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻋﻘﺪه ﺧﻮﻳﺶ را ﻋﻠﻴﻪ دوﺳﺘﺶ ﺧـﺎﻟﻲ ﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو ﻳﻚ ﻛﻼﺷﻴﻨﻜﻒ ﺑﺮﻣﻲدارد و ﺑﻪ ﺗﻌﻘﻴﺐ آن ﺷﺨﺺ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ ﺗﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ او را‬
‫در ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ ﻛﻨﺎر ﻳﻚ ﻣﺪرﺳﻪ دﺧﺘﺮاﻧﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫آن ﺷﺨﺺ ﻳﻚ ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪاﻳﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻨﻚ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺷﺨﺼﻲاش ﺳـﺮوﻳﺲ ﺧـﺎﻧﻢ‬
‫ﻣﻌﻠﻢﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ را در ﻛﻨﺎر ﻣﺪرﺳﻪ ﭘﺎرك ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ اﻧﺘﻈـﺎر ﺧـﺮوج ﺧـﺎﻧﻢ‬
‫ﻣﻌﻠﻢﻫﺎ در ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫در ﻛﻨﺎر ﻣﺎﺷﻴﻦ وي ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻛـﻪ ﻫﻤﮕـﻲ ﺷـﺒﻴﻪ ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ ﻫﺴـﺘﻨﺪ و‬
‫ﺳﺮوﻳﺲ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻌﻠﻢﻫﺎ و دﺧﺘﺮان ﻣﺪرﺳﻪاي ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﭘﺎرك ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫‪437‬‬ ‫زﺑﺎﻧﺖ را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻦ‬

‫اﻳﻦ ﺷﺨﺺ از دور ﭘﺸﺖ ﻳﻚ درﺧﺖ ﻛﻤﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ او ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﺸﻮد و در ﻋـﻴﻦ ﺣـﺎل‬
‫ﻛﻪ ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﺿﻌﻴﻒ اﺳﺖ‪ ،‬رخ ﺗﻔﻨﮓ را ﺑﻪ ﻃﺮف ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻤـﺎن وي دﺷـﻤﻦ اوﺳـﺖ‬
‫ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ و ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻠﻮﻟﻪﻫﺎ را ﺑﺮ ﻓﺮق ﺳﺮش ﺷﻠﻴﻚ ﻛﻨﺪ و آﻧﮕﺎه ﻣﺎﺷـﻪ ﺗﻔﻨـﮓ را‬
‫ﻣﻲﻛﺸﺪ و ﭼﻨﺪ ﺗﻴﺮ را ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ ﺷﻠﻴﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم آﺷﻔﺘﻪ و ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬دﺧﺘﺮان ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﻪ وﺣﺸﺖ ﻣﻲاﻓﺘﻨﺪ و ﺳﺮ و ﺻﺪا و داد‬
‫و ﻓﺮﻳﺎد ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮد و ﭘﻠﻴﺲ ﻧﻴﺰ ﺧﺒﺮ ﺷﺪه و ﻣﻨﻄﻘﻪ را در ﻣﺤﺎﺻﺮه و ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮد ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺗﻴﺮﻫﺎ ﺟﻤﺠﻤﻪ آدم ﺷﺨﺺ ﺑﻴﭽﺎره را ﻣﺘﻼﺷﻲ ﻛﺮده و در ﺟﺎ ﺟﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻗﺎﺗﻞ ﺑﺎ آراﻣﺶ و ﺧﻮﻧﺴﺮدي ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﭘﻠﻴﺲ ﻣـﻲآﻳـﺪ و ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬ﻣـﻦ وي را‬
‫ﻛﺸﺘﻪام‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻋﻘﺪهام ﺧﺎﻟﻲ ﺷﺪ اﻳﻨﻚ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺮا ﺑﻜﺸﻴﺪ ﻳﺎ ﺑﺴﻮزﻳﺪ و ﻳﺎ ﻫﺮ ﻛـﺎري ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻠﻴﺲ وي را ﺑﻪ ﺑﺎزداﺷﺘﮕﺎه ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﭘﺰﺷﻚ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺣﺎدﺛﻪ ﻣﻲآﻳﺪ و وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻘﺘﻮل ﻣﻲﻧﮕﺮد ﻣﻲﺑﻴﻨـﺪ‬
‫ﻓﺎﺟﻌﻪاي ﺑﺰرﮔﺘﺮ رخ داده اﺳﺖ!‬
‫زﻳﺮا ﺷﺨﺺ ﻣﻘﺘﻮل ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ وي ﻣﺪ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣﻲﺧﻮاﺳـﺘﻪ ﻋﻘـﺪهاش را‬
‫ﺧﺎﻟﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ او ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ اﺻﻼً ﺑﻪ ﻗﻀﻴﻪي آنﻫﺎ رﺑﻄﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ!‬
‫ﻟﺬا ﭘﻠﻴﺲ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﺮد ﻣﺴﻦ را ﻛﻪ ﻫﺪف ﻗﺘـﻞ وي ﺑـﻮده اﺳـﺖ‪ ،‬ﺑـﺎ‬
‫ﺧﻮد ﺑﻪ اداره آﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﺑﺮد و ﺑﻪ ﻗﺎﺗﻞ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫آﻗﺎ! ﺗﻮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮت اﻳﻦ آﻗﺎ را ﻛﺸﺘﻪاي؟! ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﺗﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي اﺻﺎﺑﺖ ﻛﺮده‬
‫اﺳﺖ!‬
‫در اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻗﺎﺗﻞ ﺑﻴﭽﺎره ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﺪ و ﻓﻮرا ﺑﻴﻬﻮش ﻣﻲﺷﻮد و ﭼﻨﺪ روزي در ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد و ﺳﭙﺲ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲﻳﺎﺑـﺪ و رواﻧـﻪ زﻧـﺪان ﻣـﻲﮔـﺮدد و ﻗﺎﺿـﻲ ﺣﻜـﻢ‬
‫ﻗﺼﺎص را ﺻﺎدر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪438‬‬

‫راﺳﺖ ﮔﻔﺖ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺻﺪﻳﻖ ‪ ‬آﻧﮕﺎه ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﺑﻴﺸﺘﺮ از زﺑﺎن ﺳـﺰاوار زﻧـﺪان‬
‫ﻧﻴﺴﺖ!‬
‫داﺳﺘﺎن آن ﺧﻠﻴﻔﻪ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ آﻧﮕﺎه ﺑﺎ دوﺳﺖ و ﻫﻤﺪم ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑـﺎ‬
‫او ﺷﻮﺧﻲ و ﺧﻨﺪه ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﻴﻄﺎن آنﻫﺎ را ﻓﺮﻳﺐ داد و ﺷﺮاب ﻧﻮﺷـﻴﺪﻧﺪ و آﻧﮕـﺎه‬
‫ﻛﻪ ﻋﻘﻞﺷﺎن را از دﺳﺖ دادﻧﺪ و ام اﻟﺨﺒﺎﺋﺚ ﺑﺮ آنﻫﺎ ﭼﻴـﺮه ﮔﺸـﺖ و ﻫﺮﻛـﺪامﺷـﺎن از اﻻغ‬
‫ﮔﻤﺮاهﺗﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﻪ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺶ دﺳﺘﻮر داد و ﺑﻪ ﺳﻮي دوﺳﺘﺶ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬وي‬
‫را ﺑﻜﺸــﻴﺪ و ﻫﺮﮔــﺎه ﺧﻠﻴﻔــﻪ دﺳــﺘﻮري ﺻــﺎدر ﻣــﻲﻛــﺮد ﻻزم اﻻﺟــﺮا ﺑــﻮد و ﻧﮕﻬﺒــﺎن از آن‬
‫ﺑﺮﻧﻤﻲﮔﺸﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻧﮕﻬﺒﺎن دوﺳﺘﺶ را ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺧﻮاﺑﺎﻧـﺪ در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ او‬
‫ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزد و از ﺧﻠﻴﻔﻪ اﺳﺘﻐﺎﺛﻪ ﻣﻲﻃﻠﺒﻴﺪ و ﻓﺮﻳﺎدرﺳﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻣـﻲﺧﻨﺪﻳـﺪ و‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬وي را ﺑﻜﺸﻴﺪ وي را ﺑﻜﺸﻴﺪ!‬
‫آﻧﺎن ﻧﻴﺰ وي را ﻛﺸﺘﻨﺪ و در ﻳـﻚ ﭼـﺎه ﻣﺘﺮوﻛـﻪاي اﻧﺪاﺧﺘﻨـﺪ‪ .‬ﺻـﺒﺢ روز دﻳﮕـﺮ ﺧﻠﻴﻔـﻪ‬
‫ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﻫﻤﺪم و ﻣﻮﻧﺲ ﺧﻮد ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬دوﺳﺘﻢ ﻓﻼﻧﻲ را ﺻﺪا ﺑﺰﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ او را ﻛﺸﺘﻴﻢ!!‬
‫ﺧﻠﻴﻔﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬او را ﻛﺸﺘﻴﺪ؟‬
‫ﭼﻪ ﻛﺴﻲ و ﭼﺮا او را ﻛﺸﺘﻪ و اﺻﻼً ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ دﺳـﺘﻮر داده ﺗـﺎ او را ﺑﻜﺸـﻴﺪ؟ و‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺷﻚﻫﺎﻳﺶ را ﭘﺎك ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬آﻧﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺷﻤﺎ دﻳﺸﺐ ﺑﻪ ﻣﺎ دﺳﺘﻮر دادﻳﺪ و داﺳـﺘﺎن را‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و از ﻧﺪاﻣﺖ و ﭘﺸﻴﻤﺎﻧﻲ ﺳﺮش را ﭘﺎﻳﻴﻦ آورد و ﺳـﭙﺲ ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﭼﻪﻗﺪر ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻳﻨﺪه ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ؛ ﻣﺮا ﺑﮕﺬار و ﻣﺮا ﺑﺮ زﺑﺎن ﻧﻴﺎور‪.‬‬
‫دوﺑﺎره ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪:‬‬
‫ﭼﻪﻗﺪر اﻧﺴﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم را از ﺧﻮد ﻣﺒﻐﻮض و ﻣﺘﻨﻔﺮ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ و ﺑـﻪ ﺳـﺒﺐ ﻋـﺪم‬
‫ﻛﻨﺘﺮل زﺑﺎن‪ ،‬واوﻳﻼ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪439‬‬ ‫زﺑﺎﻧﺖ را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻦ‬

‫اﺑﻦ ﺟﻮزي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺟﺎي ﺷﮕﻔﺖ اﺳﺖ از ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ از ﺧـﻮردن ﻣـﺎل ﺣـﺮام‪ ،‬زﻧـﺎ و‬
‫دزدي ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ از اﻳﻦ ﻛﻪ از ﺣﺮﻛﺖ زﺑﺎن ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﻨﻨﺪ ﻧﺎﺗﻮان و ﻋﺎﺟﺰﻧﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا‬
‫در ﻣﻮرد آﺑﺮوي ﻣﺮدم ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮﻳﺶ از اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺠﺐ‪...‬‬
‫»ﺣﻴﻮان زﺑﺎن درازي دارد؛ اﻣﺎ ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎن زﺑﺎﻧﺶ ﻛﻮﺗﺎه اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺧـﺎﻣﻮش‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد«‪.‬‬
 ‫ﻛﻠﻴﺪ دلﻫﺎ‬

‫ﺗﻤﺠﻴﺪ ﻛﻠﻴﺪ دلﻫﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫آري‪ ،‬از زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺧﻮدت را ﻗﺒـﻞ از ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬
‫اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت دﻳﮕﺮان‪ ،‬در ﻛﺸﻒ اﻣﻮر ﻣﺜﺒﺖ آنﻫﺎ ﻋﺎدت دﻫﻲ‪ ،‬و ﺑﺮ اﻳﻦ اﻣﺮ از آﻧـﺎن ﺗﻌﺮﻳـﻒ و‬
‫ﺗﻤﺠﻴﺪ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آوري‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ زﻣﺎﻧﻲ روﺷﻦ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ دﻳﮕﺮان را ﻣﺘﻮﺟـﻪ‬
‫اﺷﺘﺒﺎهﺷﺎن ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﻧﺼﻴﺤﺖ را ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻜﺒﺮ و ﻋﻨﺎد و ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳـﻦ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﺧﻮﻳﺶ ﻗﺎﻧﻊ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺪان ﺟﻬﺖ ﻛـﻪ ﺷـﺨﺺ ﻧﺼـﻴﺤﺖﻛﻨﻨـﺪه در اﺑـﺮاز‬
‫ﻧﺼﻴﺤﺖ راه درﺳﺖ را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻨﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﺷﻤﺎ ﺟﻬﺖ ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن دوﻟﺘﻲ ﻣﺮاﺟﻌـﻪ ﻣـﻲﻛﻨﻴـﺪ و وﻗﺘـﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺎﺟﻪﻓﺮوش ﻧﺴﺨﻪ ﻣﻲروﻳﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﺸﺖ ﮔﻴﺸﻪ ﺟﻮاﻧﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺳﻴﮕﺎري ﺑﻪ دﺳﺖ دارد و روزﻧﺎﻣﻪاي را ورق ﻣﻲزﻧﺪ‪.‬‬
‫در آن ﻃﺮف ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ‪ ،‬ﺧﺴﺘﻪ و ﻛﻮﻓﺘﻪاي اﻳﺴﺘﺎده و ﻛﻮدﻛﻲ را در ﺑﻐﻞ دارد و ﻣﻨﺘﻈـﺮ‬
‫اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ وي ﻧﺴﺨﻪاي ﺑﺪﻫﺪ ﺗﺎ ﻧﺰد ﭘﺰﺷﻚ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﻤﺖ دﻳﮕﺮ ﭘﻴﺮزﻧﻲ اﻳﺴﺘﺎده و دﺧﺘﺮﺑﭽﻪاي ﻛﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺗﺐ ﺷﺪﻳﺪ و رﻧﺠﻮرش‬
‫ﻛﺮده اﺳﺖ در ﺑﻐﻞ دارد و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻨﺘﻈﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺎﺟﻪ از ﺧﻮاﻧﺪن روزﻧﺎﻣـﻪ ﻣـﻮرد‬
‫ﻋﻼﻗﻪاش ﻓﺎرغ ﺷﻮد و او را ﻧﺰد ﭘﺰﺷﻚ ﻣﺘﺨﺼﺺ اﻃﻔﺎل ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ اﻋﺼﺎبﺗﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ رﻳﺨﺘﻪ – و ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺷـﻤﺎ را در‬
‫اﻳﻦ وﻗﺖ ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ – و ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﻴﺪ‪ :‬ﻫﺎي! ﺗﻮ در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻧﺸﺴﺘﻪاي‬
‫ﻳﺎ در‪ ...‬از ﺧﺪا ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻲ!‬
‫ﻣﺮدم از ﺷﺪت درد و ﺑﻴﻤﺎري در آه و ﻧﺎﻟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺗﻮ روزﻧﺎﻣﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻲ؟‬
‫ﻧﻪ‪ ...‬و ﺑﺎز ﻫﻢ ﺳﻴﮕﺎر ﻣﻲﻛﺸﻲ!‬
 ‫‪441‬‬ ‫ﻛﻠﻴﺪ دلﻫﺎ‬

‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﻋﺠﻴﺐ اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻲ ﻣﺜﻞ ﺗﻮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ رﺋﻴﺲ ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن‬
‫ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻛﺎرت را اﻧﺠﺎم ﺑﺪه‪ .‬و ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪ را ﭼﻮن ﺗﻴﺮ ﺑﻪ ﺳـﻮي وي‬
‫ﺷﻠﻴﻚ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻓﺮض ﻣﺜﺎل اﮔﺮ او ﺟﻮاب ﺷﻤﺎ را ﻧﺪﻫﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﻤﺎ ﻓﺮﻳﺎد ﻧﺰﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ او روزﻧﺎﻣﻪاش را ﺑﻴﻨﺪازد و ﺑﻪ دادن ﻧﺴﺨﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎران اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫آﻳﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ در ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪهاﻳﺪ؟!‬
‫ﻫﺮﮔﺰ‪ ،‬ﺷﻤﺎ در اﻳﻦ ﺟﺎ ﻣﺸﻜﻞ را ﺣﻞ ﻧﻨﻤﻮدﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻊ را ﺣﻞ ﻧﻤﻮدﻳﺪ‪.‬‬
‫زﻳﺮا‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ او ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺘﻘﺎﺑﻠﻲ ﻧﺪاد‪ ،‬اﻣﺎ ﻓـﺮدا و روز ﺑﻌـﺪ ﺑـﺎزﻫﻢ ﺑـﻪ ﻫﻤـﻴﻦ اﻣـﺮ‬
‫ﺑﺎزﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﺎ وي ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ؟‬
‫در اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﺧﺸﻢﺗﺎن را ﻓﺮو ﺑﺒﺮﻳﺪ و ﺑﺎ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﺑﺎ ﻋﻘﻞ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﻧﻪ ﺑﺎ ﻋﺎﻃﻔﻪ‪.‬‬
‫ﻧﮕﺬارﻳﺪ ﻋﻮاﻣﻞ آزاردﻫﻨﺪه در ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﺷﻤﺎ دﺧﺎﻟﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن اﮔﺮﭼﻪ ﺧﺸـﻤﮕﻴﻦ ﻫﺴـﺘﻲ و ﻫﺮﭼﻨـﺪ ﻛـﻪ ﻟﺒﺨﻨـﺪ زرد و ﺑـﻲروح ﺑﺎﺷـﺪ‬
‫اﺷﻜﺎﻟﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﺰن و ﺑﮕﻮ‪ :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ‪ .‬ﻗﻄﻌـﺎً او ﭘﺎﺳـﺦ ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ :‬و ﺑـﺎ ﭼﻬـﺮهاي‬
‫ﺗﻤﺴﺨﺮآﻣﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬وﻋﻠﻴﻜﻢ اﻟﺴﻼم‪ .‬ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ ﺻﺒﺮ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺮ ﻛﻠﻤﻪاي ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻪ وي را ﺟﻠﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑـﺮ زﺑـﺎن آورﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﺣﺎل ﺷﻤﺎ ﭼﻄﻮر اﺳﺖ؟ ﻣﺴﻠﻤﺎً او ﺳﺮش را ﺑﻠﻨﺪ ﻧﻤﻮده و ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬اﻟﺤﻤـﺪﷲ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺼﻒ راه را ﻃﻲ ﻧﻤﻮدهاﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻣﻤﻠﻮ از ﻟﻄﻒ و ﻋﺎﻃﻔﻪ‪ ،‬ﺟﻤﻠـﻪاي ﺗﻤﺠﻴﺪﮔﻮﻧـﻪ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ وي اﺑـﺮاز‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﺑﺎور ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﺎ در ﺑﺎﺟﻪ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻧﺴﺨﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛـﺎر‬
‫ﺑﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻼﺗﺮدﻳﺪ او ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺷﺪه و ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ :‬ﭼﺮا؟‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪442‬‬

‫ﺷﻤﺎ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﭼﻮن ﻫﺮﮔﺎه ﺑﻴﻤﺎر اﻳﻦ ﭼﻬﺮه زﻳﺒﺎ را ﺑﺒﻴﻨﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻤﺎرياش ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺘـﻪ‬
‫و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭘﺰﺷﻚ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎً وي ﻟﺒﺨﻨﺪ زده و از ﺟﺮأت ﺷﻤﺎ ﺗﻌﺠﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺧﻄﻮط ﭘﻴﺸﺎﻧﻲاش ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد و‬
‫اﻳﻨﻚ ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﻧﺼﻴﺤﺖ آﻣﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻛﺎري داﺷﺘﻴﺪ؟‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬دوﺳﺖ ﻋﺰﻳﺰ! اﻳﻦ ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺿﻌﻴﻒ و اﻳـﻦ ﭘﻴـﺮزال ﺑﻴﭽـﺎره را‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻛﺎش ﻛﺎر آنﻫﺎ را راه ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺘﻲ و ﻧﺰد ﭘﺰﺷﻚ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎدي!‬
‫ﻓﻮراً وي ﺑﻴﻤﻪي آنﻫﺎ را ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﻧﺰد ﭘﺰﺷﻚ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻴﻤﻪ ﺷﻤﺎ را ﺑﺮداﺷـﺘﻪ‬
‫و ﻛﺎرﺗﺎن را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ! ﻣﻦ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﻤﺎ در ﻗﻠﺒﻢ‬
‫ﻧﻔﻮذ ﻛﺮدي‪ ،‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻋﻠﺖ آن ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﺷﻤﺎ از ﻫﺰاران اﻧﺴﺎن در ﻧﺰد ﻣـﻦ ﻣﺤﺒـﻮبﺗـﺮ ﻫﺴـﺘﻲ‪) .‬و ﻣﺴـﻠﻤﺎً ﺗـﻮ در‬
‫ﮔﻔﺘﻪات ﺻﺎدق ﻫﺴﺘﻲ؛ زﻳﺮا وي از ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﻛﺎﻓﺮ در ﻧﺰد ﺷﻤﺎ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮ اﺳﺖ(‪.‬‬
‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ او ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺸﺘﻪ و از ﺷﻤﺎ ﺗﺸﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﺑﮕﻮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻢ؛ اﻣﺎ ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﻮي؟‬
‫او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻧﻪ ﻧﻪ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻧﺼﺎﻳﺤﺘﺎن را ﺑﻪ وي ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪا ﻟﻄﻒ ﻧﻤﻮده و اﻳﻦ ﺷﻐﻞ را در ورودي اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن در اﺧﺘﻴـﺎر ﺷـﻤﺎ ﻗـﺮار داده‬
‫اﺳﺖ و ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ و اﻟﮕﻮي دﻳﮕـﺮ ﻛﺎرﻣﻨـﺪان اﻳـﻦ ﻣﺮﻛـﺰ ﻫﺴـﺘﻴﺪ‪ .‬ﭘـﺲ ﭼـﻪ زﻳﺒﺎﺳـﺖ ﺑـﺎ‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎ ﻟﻄﻒ و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﺎﻳﻲ و ﺑﻪ ﻛﺎر آنﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬ﺷـﺎﻳﺪ ﻳـﻚ‬
‫ﭘﻴﺮزال ﻋﺎﺑﺪ و ﻳﻚ ﭘﻴﺮﻣﺮد زاﻫﺪ در دل ﺷﺐ دﺳﺖ دﻋﺎ ﺑﺮآورده و ﺑﺮاﻳﺖ دﻋﺎي ﺧﻴـﺮ ﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻘﻴﻦ ﺑﺪان ﻛﻪ او ﺳﺮش را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲآورد و ﺷﻤﺎ ﺳﺨﻦ ﻣـﻲﮔﻮﻳﻴـﺪ و او ﻣﺮﺗـﺐ ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪:‬‬
‫ﻣﺘﺸﻜﺮم‪ ،‬ﺟﺰاك اﷲ ﺧﻴﺮا‪.‬‬
 ‫‪443‬‬ ‫ﻛﻠﻴﺪ دلﻫﺎ‬

‫ﺑﺎ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ رﻓﺘﺎرش ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﺪﻳﻞ دارد ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً ﺷﺨﺼﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺳﺴﺘﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ ﭘﺪري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﺧﺘﺮاﻧﺶ ﺑﻲﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ و آنﻫﺎ ﺑﻲﺣﺠﺎب اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﺎ ﭘﺪر و ﻣﺎدرش ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺷﻤﺎ را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ را اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﺟﻤﻼت زﻳﺒﺎ و ﻟﻄﻴﻒ را در اﺻﻼﺣﺎت دﻳﮕﺮان ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮ‪ ،‬ﻣﻮدب ﺑﺎش و ﺑﻪ ﻧﻈـﺮ‬
‫آنﻫﺎ اﺣﺘﺮام ﺑﮕﺬار و ﺑﮕﻮ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻧﻤﻲﻛﺮدم‪ ،‬وﻟﻲ ﭼﻮن ﻣﻲداﻧﻢ ﺷﻤﺎ ﻧﺼـﻴﺤﺖ‬
‫ﻣﺮا ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪ ،‬اﻻن ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪ را ﺑﺎ ﺷﻤﺎ در ﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫﴿‪ô“y‰tƒ t⎦÷⎫t/ (#θãΒÏd‰s)sù tΑθß™§9$# ãΛä⎢ø‹yf≈tΡ #sŒÎ) (#þθãΖtΒ#u™ t⎦⎪Ï%©!$# $pκš‰r'¯≈tƒ‬‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫‪] ﴾Zπs%y‰|¹‬اﻟﻤﺠﺎدﻟﺔ‪ .[12 :‬ﻣﺮﺑﻲ ﺣﻜﻢ ‪ ‬ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻣﻬﺎراﺗﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ‬ ‫‪óΟä31uθøgwΥ‬‬

‫ﻣﻨﺎﺳﺐ رﻓﺘﺎر آنﻫﺎ ﺑﻮد و آﻧﺎن را ﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ آن ﻧﺎﭼﺎر ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫روزي آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ذﻛﺮي را ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺑﻪ »ﻣﻌﺎذ ﺑﻦ ﺟﺒﻞ« ﻳﺎد دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا رو ﺑﻪ ﻣﻌﺎذ ﻧﻤﻮده و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﻌﺎذ! ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻣﻦ ﺗﻮ را دوﺳﺖ دارم‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻫﺮ ﻧﻤﺎزي اﻳﻦ دﻋﺎ را ﺗﺮك ﻧﻜﻦ و ﺑﮕﻮ‪» :‬اﻟ ﱠﻠ ُﻬ ﱠﻢ َأ ِﻋﻨﱢﻲ َﻋ َﲆ ِذﻛ ِْﺮ َك‪َ ,‬و ُﺷﻜ ِْﺮ َك‪َ ,‬و ُﺣ ْﺴ ِﻦ ِﻋ َﺒﺎ َدﺗِ َﻚ«‪.‬‬
‫ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧﺪا! ﻣﻘﻄﻊ آﻏﺎزﻳﻦ ﻛﻼم ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﻦ ﺗﻮ را دوﺳﺖ دارم ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ دوم‬
‫ﺳﺨﻦ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬اﻳﻦ دﻋﺎ را ﺗﺮك ﻧﻜﻦ‪» :‬اﻟ ﱠﻠ ُﻬ ﱠﻢ َأ ِﻋﻨﱢﻲ َﻋ َﲆ ِذﻛ ِْﺮ َك‪َ ,‬و ُﺷﻜ ِْﺮ َك‪َ ,‬و ُﺣ ْﺴ ِﻦ ِﻋ َﺒﺎ َدﺗِ َﻚ«‬
‫ﭼﻪ رﺑﻂ و ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﻲ دارد؟‬
‫ﺑﺴﺎ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ – ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل – ﺑﮕﻮﻳـﺪ‪» :‬ﻣـﻦ ﺗـﻮ را دوﺳـﺖ دارم و ﺑﻌـﺪ‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ دﺧﺘﺮم را ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﺗﻮ درآوردم ﻳﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣـﺎﻟﻲ ﻣـﻲدﻫـﻢ و ﻳـﺎ ﺗـﻮ را ﺑـﻪ‬
‫ﺻﺮف ﻏﺬا دﻋﻮت ﻣﻲﻛﻨﻢ«‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﺒﺮ از ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬ذﻛﺮي از اذﻛﺎر ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺑﻪ او ﺗﻌﻠﻴﻢ داد و اﻳﻦ ﺟﺎي ﺗﺄﻣﻞ‬
‫دارد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪444‬‬

‫آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻲ ﻣﻮﺿﻊ رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬از اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﭼﻪ ﺑﻮد ﻛـﻪ ﻓﺮﻣـﻮد‪» :‬ﻣـﻦ ﺗـﻮ را دوﺳـﺖ‬
‫دارم«؟ اﻳﻦ ﺟﻬﺖ آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺑﺮاي ﻗﺒﻮل ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺑﻮد آن ﻫﻢ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس آﻓﺮﻳﻨـﻲ ﺻـﺎدﻗﺎﻧﻪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا وﻗﺘﻲ روح ﻣﻌﺎذ آرام ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺸﺖ‪ ،‬ﻧﺼﻴﺤﺖ را ﺑﻪ وي اﺑﺮاز ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮﺿﻌﻲ دﻳﮕﺮ‪...‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬دﺳﺖ »ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد« را ﮔﺮﻓﺖ و ﺳﭙﺲ دﺳﺖ ﭼﭙﺶ را ﺑﺎﻻي آن‬
‫ﻗﺮار داد ﮔﻮﻳﺎ اﻳﻦ ﻧﻮﻋﻲ اﺑﺮاز ﻋﺎﻃﻔﻪ و ﻟﻄﻒ ﺑﻮد و آﻧﮕﺎه ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬اي ﻋﺒﺪاﷲ! ﻫﺮﮔﺎه در‬
‫ﻧﻤﺎز‪ ،‬در ﺗﺸﻬﺪ ﻧﺸﺴﺘﻲ ﺑﮕﻮ‪» :‬اﻟﺘ ِ‬
‫ﻼ ُم َﻋ َﻠ ْﻴ َﻚ َأ ﱡ َﳞﺎ اﻟﻨﱠﺒِ ﱡﻲ َو َر ْ َ‬
‫ﲪ ُﺔ‬ ‫اﻟﺴ َ‬ ‫ات َواﻟ ﱠﻄ ﱢﻴ َﺒ ُ‬
‫ﺎت‪ ,‬ﱠ‬ ‫اﻟﺼ َﻠ َﻮ ُ‬
‫ﷲ َو ﱠ‬
‫ﺎت ﱠِ‬
‫ﱠﺤ ﱠﻴ ُ‬
‫اﷲﱠِ َو َﺑ َﺮﻛَﺎ ُﺗ ُﻪ« و ﻋﺒﺪاﷲ آن را ﺣﻔﻆ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎلﻫﺎ ﮔﺬﺷﺖ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬وﻓﺎت ﻧﻤﻮد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻪ آن اﻓﺘﺨﺎر ﻣﻲﻧﻤﻮد‬
‫و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا در ﺣﺎﻟﻲ ﺗﺸﻬﺪ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﻳﺎد داد ﻛﻪ ﻛﻒ دﺳﺘﻢ ﺑﻴﻦ دو ﻛﻒ دﺳـﺖ‬
‫او ﺑﻮد‪.‬‬
‫روزي دﻳﮕﺮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻋﻤـﺮ ‪ ‬دور ﻛﻌﺒـﻪ ﻃـﻮاف ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﺠﺮ اﺳﻮد ﻗﺮار دارد و ﻣﺮدم را ﻫﻞ داده و ﺣﺠﺮ اﺳﻮد را ﺑﻮﺳـﻪ ﻧﻤـﻮد ﺣـﺎل آن ﻛـﻪ‬
‫وي ﻣﺮدي ﻗﻮي و ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﻮد و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻛﻪ ﺑﻘﻴﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ او ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ وي ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟـﺬا اﺑﺘـﺪا ﺧﻮاﺳـﺖ او را ﺑـﺮاي ﭘـﺬﻳﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﻧﺼﻴﺤﺖ آﻣﺎده ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬اي ﻋﻤﺮ! ﺗﻮ ﻓﺮد ﻗﻮي ﻫﺴﺘﻲ«‪ .‬و ﻋﻤﺮ از اﻳﻦ ﺗﻤﺠﻴﺪ ﺧﻮﺷـﺤﺎل‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻧﺰد ﺣﺠﺮ اﺳﻮد ازدﺣﺎم ﻧﻜﻦ و ﻣﺮدم را ﻫﻞ ﻧﺪه«‪.‬‬
‫ﺑﺎري دﻳﮕﺮ ﺧﻮاﺳﺖ »اﺑﻦ ﻋﻤﺮ« را ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎز ﺷﺐ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﺮﻣـﻮد‪:‬‬
‫»ﻋﺒﺪاﷲ ﭼﻪ ﻣﺮدي ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اي ﻛﺎش ﻧﻤﺎز ﺷﺐ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ«‪.‬‬
‫در رواﻳﺖ دﻳﮕﺮي آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻼﻧﻲ ﻧﺒﺎش ﻛﻪ ﺑـﺮاي ﻧﻤـﺎز ﺷـﺐ ﺑﻠﻨـﺪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﭙﺲ آن را ﺗﺮك ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
 ‫‪445‬‬ ‫ﻛﻠﻴﺪ دلﻫﺎ‬

‫آري‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم و ﺑﻮﻳﮋه ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ و ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺷﻴﻮهﻫـﺎ و ﻣﻬـﺎرتﻫـﺎي‬
‫زﻳﺒﺎ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫در آﻏﺎز ﺑﻌﺜﺖ ﻣﺮدم در رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺳﻮﻳﺪ ﺑﻦ ﺻﺎﻣﺖ« ﺑـﻮد‪ ،‬وي ﺷﺨﺼـﻲ ﻓﻬﻤﻴـﺪه و ﺷـﺎﻋﺮ و در‬
‫ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﺶ از ﺷﺮاﻓﺖ و ﺟﺎﻳﮕﺎه وﻳﮋهاي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد و ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻜﺘﻪﻫﺎي ﺣﻜﻤﺎ را ﺑـﻪ‬
‫ﻳﺎد داﺷﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬وي ﻫﻤﻪ رواﻳﺖﻫﺎ و ﭘﻨﺪﻫﺎي »ﻟﻘﻤﺎن ﺣﻜـﻴﻢ« را ﺑـﻪ‬
‫ﻳﺎد دارد‪.‬‬
‫ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ اﻋﺠﺎب ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻌﻄﻮف داﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ زﻳﺮﻛﻲ‪ ،‬ﺷﻌﺮ‪ ،‬ﺷـﺮاﻓﺖ و‬
‫ﻧﺴﺐ ﺑﻪ وي »ﻛﺎﻣﻞ« ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ و از اﺷﻌﺎر وي ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻘﺎﻟﺘــــــﻪ ﺑﺎﻟﻐﻴــــــﺐ ﺳــــــﺎءك ﻣــــــﺎ ﻳﻔــــــﺮي‬ ‫أﻻ رب ﻣــــﻦ ﺗــــﺪﻋﻮ ﺻــــﺪﻳﻘﺎ وﻟــــﻮ ﺗــــﺮى‬
‫وﺑﺎﻟﻐﻴــــــﺐ ﻣــــــﺄﺛﻮر ﻋــــــﲆ ﺛﻐــــــﺮة اﻟﻨﺤــــــﺮ‬ ‫ﻣﻘﺎﻟﺘــــــﻪ ﻛﺎﻟﺸــــــﻬﺪ ﻣــــــﺎ ﻛــــــﺎن ﺷــــــﺎﻫﺪ ًا‬
‫ﻧﻤﻴﻤــــــﺔ ﻏــــــﺶ ﺗﺒــــــﱰي ﻋﻘــــــﺐ اﻟﻈﻬــــــﺮ‬ ‫ﻳﺴـــــــــــﺮك ﺑﺎدﻳــــــــــﻪ وﲢــــــــــﺖ أدﻳﻤــــــــــﻪ‬
‫ﻣـــــﻦ اﻟﻐـــــﻞ واﻟﺒﻐﻀـــــﺎء ﺑـــــﺎﻟﻨﻈﺮ اﻟﺸـــــﺰر‬ ‫ﺗﺒــــــﲔ ﻟــــــﻚ اﻟﻌﻴﻨــــــﺎن ﻣــــــﺎ ﻫــــــﻮ ﻛــــــﺎﺗﻢ‬
‫»آﮔﺎه ﺑﺎش! ﭼﻪﻗﺪر اﻓﺮادي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ آنﻫﺎ را دوﺳﺖ ﺧﻮد ﻣﻲﭘﻨﺪاري‪ ،‬ﺣـﺎل آن ﻛـﻪ‬
‫اﮔﺮ ﺳﺨﻨﺎن ﻏﺎﻳﺒﺎﻧﻪ او را ﺑﺸﻨﻮي ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﻲﺷﻮي«‪.‬‬
‫»وﻗﺘﻲ در ﺣﻀﻮر ﺗﻮﺳﺖ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺴـﻞ ﺷـﻴﺮﻳﻦ اﻧـﺪ؛ اﻣـﺎ در ﻏﻴـﺎب ﺑـﺮ دﻫﻨـﻪ‬
‫ﻛﺸﺘﺎرﮔﺎه ﺣﻜﺎﻳﺖ دارﻧﺪ«‪.‬‬
‫»ﻇﺎﻫﺮش ﺗﻮ را ﺷﺎدﻣﺎن ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ در ﺑﺎﻃﻦ ﺳﺨﻦﭼﻴﻦ و ﺧﻴﺎﻧﺘﻜﺎري اﺳـﺖ ﻛـﻪ از‬
‫ﭘﺸﺖ‪ ،‬ﻛﻤﺮ را ﻣﻲﺗﺮاﺷﺪ«‪.‬‬
‫»ﻧﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺸﻜﻮك آﻣﻴﺰش‪ ،‬ﭼﻴﺰ ﻣﺨﻔﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﺧﻴﺎﻧﺖ و ﺑﻐـﺾ و ﻛﻴﻨـﻪ را ﺑـﻪ ﻧﻤـﺎﻳﺶ‬
‫ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ«‪.‬‬
‫»ﺳﻮﻳﺪ ﺑﻦ ﺻﺎﻣﺖ« روزي ﺟﻬﺖ اداي ﺣﺞ ﻳﺎ ﻋﻤﺮه ﺑﻪ ﻣﻜﻪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم از ورود وي ﺑﻪ ﻣﻜﻪ ﺧﺒﺮ دادﻧﺪ و ﺑﺮاي دﻳﺪار وي آﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪446‬‬

‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻧﻴﺰ از آﻣﺪن وي ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪ و ﻧﺰد وي ﺗﺸـﺮﻳﻒ آورد و وي را ﺑـﻪ ﺳـﻮي‬
‫ﺧﺪا و اﺳﻼم دﻋﻮت داد و ﻫﻤﻮاره در ﻣﻮرد ﺗﻮﺣﻴﺪ و رﺳﺎﻟﺖ و اﻳﻦ ﻛﻪ او ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ ﻗﺮآن ﻧﺎزل ﻣﻲﮔﺮدد و اﻳﻦ ﻗﺮآن ﻛﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ و ﺷﺎﻣﻞ ﻋﺒﺮتﻫﺎ و اﺣﻜﺎم اﺳﺖ ﺑﺎ‬
‫وي ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻮﻳﺪ ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺎﻳﺪ آﻧﭽﻪ در ﻧﺰد ﺗﻮﺳﺖ در ﻧﺰد ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ؟!‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﻫﻤﺮاه ﺗﻮﺳﺖ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﺮاه ﻣﻦ ﺣﻜﻤﺖ ﻟﻘﻤﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮ او ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﻜﺮده و وي را ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻧﻨﻤﻮد ﺑﺎ اﻳﻦ وﺻﻒ ﻛﻪ وي ﺳـﺨﻦ‬
‫ﺑﺸﺮ را ﺑﺎ ﺳﺨﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻲداﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ او ﻧﺮﻣﻲ ﻧﻤﻮده و ﮔﻔﺖ‪ :‬آن را ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺨﻮان!‬
‫ﺳﻮﻳﺪ آﻧﭽﻪ از ﺳﺨﻨﺎن و ﺣﻜﻤﺖﻫﺎي ﻟﻘﻤﺎن ﺑﻪ ﻳﺎد داﺷﺖ ﺷـﺮوع ﺑـﻪ ﺧﻮاﻧـﺪن ﻧﻤـﻮد و‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ﺑﺎ ﻛﻤﺎل آراﻣﺶ ﺑﻪ آن ﮔﻮش ﻣﻲداد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺳﻮﻳﺪ از ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﻓﺎرغ ﺷﺪ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪» :‬آن ﺳﺨﻦ ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺳﻮﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪» :‬آﻧﭽﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻦ اﺳﺖ از اﻳﻦ ﺑﻬﺘـﺮ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺎ ﻣـﻦ‬
‫ﻗﺮآﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮده و ﺳﺮاﺳﺮ ﻧﻮر و ﻫﺪاﻳﺖ اﺳﺖ«‪ .‬آﻧﮕـﺎه آﻳـﺎﺗﻲ از ﻗـﺮآن را‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ ﺗﻼوت ﻓﺮﻣﻮد و او را ﺑﻪ ﺳﻮي دﻳﻦ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻧﻤـﻮد و ﺳـﻮﻳﺪ ﺧـﺎﻣﻮش ﮔـﻮش‬
‫ﻣﻲداد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬از ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﻓﺎرغ ﺷﺪ‪ ،‬آﺛﺎر ﺗﺄﺛﺮ در ﺳﻮﻳﺪ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﮔﺸﺖ و ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑـﻪ‬
‫راﺳﺘﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﻲ ﻧﻴﻜﻮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺳﻮﻳﺪ از آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺟﺪا ﺷﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ از آﻧﭽـﻪ ﺷـﻨﻴﺪه ﺑـﻮد ﻣﺘـﺄﺛﺮ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻧﺰد ﻗـﻮﻣﺶ ﺑﺎزﮔﺸـﺖ و دﻳـﺮي ﻧﭙﺎﻳﻴـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻴﻦ دو ﻗﺒﻴﻠـﻪ »اوس« و‬
‫»ﺧﺰرج« اﺧﺘﻼف درﮔﺮﻓﺖ و وي از ﻗﺒﻴﻠﻪ اوس ﺑﻮد و ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺧﺰرج وي را ﺑﻪ ﻗﺘـﻞ رﺳـﺎﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ واﻗﻌﻪ ﻗﺒﻞ از ﻫﺠﺮت آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ او اﺳﻼم آورد ﻳـﺎ‬
‫ﺧﻴﺮ؟ ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮﺧﻲ از اﻓﺮاد ﻗﺒﻴﻠﻪ او ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ او را دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ اﺳﻼم ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
 ‫‪447‬‬ ‫ﻛﻠﻴﺪ دلﻫﺎ‬

‫ﭘﺲ در ﺗﻌﺎﻣﻞ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺎ ﺳﻮﻳﺪ ﺗﺄﻣﻞ ﻧﻤﺎ ﻛـﻪ ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﺑـﺎ اﺧﻼﻗـﺶ وي را ﻛﺴـﺐ‬
‫ﻧﻤﻮد و ﺑﺎ او ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﺨﺘﻲ ﻧﻨﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺧﺘﺼﺎر‪...‬‬
‫»در ﺗﻤﺠﻴﺪ اﺳﺮاف ﻛﻦ و در اﻧﺘﻘﺎد ﻣﻴﺎﻧﻪرو ﺑﺎش«‪.‬‬
 ‫ﺣﺴﺎب ﻋﺎﻃﻔﻲ‬

‫ﻣﺎﻳﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﺼﻮرات و ﺑﺮداﺷﺖﻫﺎي ﻣﺮدم را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮدﻣﺎن ﻣﻲﺳﺎزﻳﻢ‪.‬‬

‫ﭘﺲ اﮔﺮ ﺷﺨﺼﻲ را در ﺑﺎزار دﻳﺪﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺗﺮﺷـﺮو ﺑـﻮد‪ ،‬ﺑـﺎز او را در ﺳـﻮﭘﺮﻣﺎرﻛﺖ‬
‫ﻣﺤﻞ دﻳﺪﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎزﻫﻢ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻋﺒﻮس و اﺧﻤﻮﺳﺖ! ﺷـﻤﺎ در ذﻫـﻦ ﺧﻮدﺗـﺎن ﻳـﻚ ﭼﻬـﺮهي‬
‫ﺧﻴﺎﻟﻲ را از او ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﺪ و ﻫﺮﮔـﺎه او را ﺑﺒﻴﻨﻴـﺪ و ﻳـﺎ در ﺟـﺎﻳﻲ ﭼﻴـﺰي در ﻣـﻮرد او‬
‫ﺑﺸﻨﻮﻳﺪ ﻓﻮرا آن ﭼﻬﺮه ﻋﺒﻮس در ذﻫﻦ ﺷﻤﺎ ﺗﺪاﻋﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬آﻳﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ؟‬
‫و اﮔﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪ و ﺧﻮﺷﺮوﻳﻲ در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎً در ذﻫﻦ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻳﻚ ﺳﻴﻤﺎي درﺧﺸﺎﻧﻲ ﻧﻘﺶ ﻣﻲﺑﻨﺪد‪ .‬اﻳﻦ در ﻣﻮرد ﻛﺴـﺎﻧﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻫﻤﻴﺸـﻪ ﺑـﺎ ﺷـﻤﺎ در‬
‫ارﺗﺒﺎط ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻠﻜﻪ در ﻳﻚ ﺑﺮﺧﻮرد ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺎ آنﻫﺎ را ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ از ﻗﺒﻴـﻞ‪ :‬ﻫﻤﺴـﺮ‪ ،‬ﻓﺮزﻧـﺪان و دوﺳـﺘﺎنﻣـﺎن در‬
‫ﻣﺪرﺳﻪ و ﻣﺤﻞ ﻛﺎر‪ ،‬ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎً ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﺎ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﻜﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫آري‪ ،‬آنﻫﺎ ﻣﺎ را ﺧﻨﺪان و ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﺒﺎر ﺧﻮاﻫﻨﺪ آورد؛ اﻣﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﻣـﺎ را ﺧﺸـﻤﮕﻴﻦ و ﺑﺴـﺎ‬
‫ﺗﺮﺷﺮو و ﻳﺎ دﺷﻤﻦ و ﺑﺴﺎ ﻧﺎﺳﺰاﮔﻮ ﺑﺒﺎر ﺧﻮاﻫﻨﺪ آورد‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﺎ اﻧﺴﺎن ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن‪ ،‬ﻣﺤﺒﺖ آﻧﺎن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻃﻐﻴﺎن ﻧﻴﻜﻲﻫﺎ و ﺑﺪيﻫﺎﻳﻤـﺎن در ﻧـﺰد آنﻫـﺎ ﻣﺘﺤـﺪ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ دﻳﮕﺮ‪ :‬ﻣﺤﺒﺖ ﻣﺎ ﺑﺎ آﻧﺎن ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻘﺪار ﺻﻨﺪوق ﺣﺴﺎب ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻣـﺎ ﺑـﺎ‬
‫آنﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ؟‬
‫وﻗﺘﻲ در ﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎ و ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﻳﻚ اﺗﻔﺎﻗﻲ زﻳﺒﺎﻳﻲ رخ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎً ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﺧـﺎﻃﺮه‬
‫زﻳﺒﺎ را از ﺧﻮد در دﻓﺘﺮ ﺧﺎﻃﺮات او ﻣﻲاﻓﺰاﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ در ﻗﻠﺐ ﺧﻮدش ﺣﺴﺎﺑﻲ ﺑﺎزﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﺤﺒﺖ و اﺣﺘﺮام ﺧـﻮﻳﺶ را‬
‫در آن وارﻳﺰ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻌﺪ از آن ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺷﻤﺎ اﻓﺰوده ﻣﻲﮔﺮدد و ﻳـﺎ از آن‬
‫ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻫﺮ ﻟﺒﺨﻨﺪي ﻛﻪ ﺑﻪ روي وي ﻣﻲزﻧﻴﺪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺷﻤﺎ ﻛﻪ در ﻧﺰد اوﺳﺖ اﺿﺎﻓﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد و ﻫﺮ ﻫﺪﻳﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ او ﻣﻲدﻫﻴﺪ ﺑـﻪ ﺣﺴـﺎب ﻋـﺎﻃﻔﻲ ﺷـﻤﺎ ﻣـﻲرﻳـﺰد و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬
 ‫‪449‬‬ ‫ﺣﺴﺎب ﻋﺎﻃﻔﻲ‬

‫ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻌﺎرف و ﻣﺠﺎﻣﻠﻪ را ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺷﻤﺎ ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ‪ .‬ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﻫﺎﻧـﺖ‪ ،‬ﻧﺎﺳـﺰاﮔﻮﻳﻲ‬
‫و ﻓﺤﺸﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وي اﺑﺮاز ﻣﻲدارﻳﺪ از ﺣﺴﺎب ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺮون ﻣﻲﻛﺸﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺴﺎب ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺷﻤﺎ ﻧﺰد او زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و روزي در ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻌﻲ‬
‫ﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎ اﻣﺮي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻛﻪ او را ﺑـﻪ ﺧﺸـﻢ آورﻳـﺪ‪ ،‬وي ﻣﻘـﺪار ﻣﻌﻴﻨـﻲ از ﺣﺴـﺎب ﺷـﻤﺎ‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﻳﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﻤﻲﮔﺬارد؛ زﻳﺮا ﺣﺴﺎب ﺷﻤﺎ در ﻧﺰد او ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟـــــــــﺎءت ﳏﺎﺳـــــــــﻨﻪ ﺑـــــــــﺄﻟﻒ ﺷـــــــــﻔﻴﻊ‬ ‫وإذا اﳊﺒﻴــــــــﺐ أﺗــــــــﻰ ﺑــــــــﺬﻧﺐ واﺣــــــــﺪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻫﺮﮔﺎه دوﺳﺖ ﻣﺮﺗﻜﺐ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﻦ و ﻧﻴﻜﻲﻫﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻫﺰار ﺷـﻔﺎﻋﺖ در‬
‫ﻧﺰد ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ«‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ در ﻧﺰد او ﺣﺴﺎب ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ و ﻫﻤﻮاره از ﺣﺴـﺎبﺗـﺎن ﺑﺮداﺷـﺖ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آن ﺧﺎﻟﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎً ﺣﺴﺎب ﺷﻤﺎ ﻧﺎﻗﺺ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد!‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن وي در دﻟﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ و ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﺷـﻤﺎ از‬
‫ﺣﺴﺎب ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺧﻮد ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و ﺳﭙﺲ در آن وارﻳﺰ ﻧﻤﻲﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫آﻳﺎ روزي ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن زﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﻮﻫﺮش وي را ﻃﻼق داده اﺳﺖ ﮔﻮش دادهاﻳﺪ؟ وﻗﺘـﻲ از‬
‫وي ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻃﻼﻗﺖ داده اﺳﺖ؟ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻳﻚ ﻗﻀﻴﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده‪ ،‬از ﻣـﻦ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ دﻳﺪار ﺧﻮاﻫﺮش ﺑﺮوم‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻦ اﻧﻜﺎر ﻧﻤﻮدم و ﻧﺮﻓﺘﻢ‪ .‬او ﺑﺮ ﻣﻦ ﺧﺸﻢ ﮔﺮﻓـﺖ و‬
‫ﻓﺤﺶ و ﻧﺎﺳﺰاﻳﻢ ﮔﻔﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻃﻼﻗﻢ داد‪.‬‬
‫وﻟﻲ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ذﻛﺎوت ﺑﻪ اﻧﮕﻴﺰهي اﻳﻦ ﻃﻼق دﻗﺖ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ ﺳﺒﺐ ﻃـﻼق را اﻳـﻦ‬
‫اﻣﺮ ﺳﺎده ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻴﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺒﺐ ﻃﻼق در اﻳﻦ ﻣﻮﻗـﻒ‪ ،‬ﻫﻤـﺎن ﭘـﺮِ ﻛـﺎﻫﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺷـﺘﺮ را‬
‫ﻛﻤﺮﺷﻜﻦ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺷﺘﺮي ﺑﺴﻴﺎر ﻗﻮي داﺷﺖ و وي ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓـﺖ ﺗـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺴﺎﻓﺮت ﺑﺮود ﻟﺬا اﺳﺒﺎب و وﺳﺎﻳﻞ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎزش را ﺑﺮ آن ﺣﻤﻞ ﻧﻤﻮد و آن را ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺷـﺘﺮ‬
‫ﺑﺴﺖ و ﺷﺘﺮ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻗﻮي اﻳﺴﺘﺎده اﺳﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎر ﭼﻬـﺎر ﺷـﺘﺮ را ﺑـﺮ آن ﺣﻤـﻞ ﻧﻤـﻮد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪450‬‬

‫ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺷﺘﺮ از ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﺑﺎر ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻟﺮزﻳﺪن ﻧﻤﻮد و ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺳﻮي آن ﻣﺮد ﻓﺮﻳﺎد ﻣـﻲزدﻧـﺪ‬
‫ﺑﺲ اﺳﺖ ﭼﻪﻗﺪر ﺑﺮ آن ﺣﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ ،‬ﻟﺬا ﻣﺮد ﻳﻚ ﺑﻨﺪ ﻛﺎه را ﺑﺮداﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺳـﺒﻚ‬
‫اﺳﺖ و آﺧﺮﻳﻦ ﻛﺎﻻﺳﺖ و وﻗﺘﻲ آن را ﺑﺮ ﭘﺸﺖ ﺷـﺘﺮ اﻧـﺪاﺧﺖ ﺷـﺘﺮ ﺑـﻪ زﻣـﻴﻦ ﺧﻮاﺑﻴـﺪ و‬
‫داﺳﺘﺎن وي ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪» :‬ﻳﻚ ﻣﺸﺖ ﻛﺎه ﺷـﺘﺮ را ﻛﻤﺮﺷـﻜﻦ‬
‫ﻧﻤﻮد«‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﻮب ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻣﺸﺖ ﻛﺎه ﻣﻈﻠﻮم واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ؛ زﻳـﺮا آن ﺷـﺘﺮ را ﺑـﻪ‬
‫زﻣﻴﻦ ﻧﺨﻮﺑﺎﻧﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎرﻫﺎي اﻧﺒﻮه ﭘﺸﺖ ﺷﺘﺮ را درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ از اول ﺻـﺒﺮ‬
‫ﻧﻤﻮد و ﺻﺒﺮ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﺎﺳﻪي ﺻﺒﺮش ﻟﺒﺮﻳﺰ ﮔﺸﺖ و ﻛﻤﺮش ﺑﺎ ﻳـﻚ ﭼﻴـﺰ ﻛـﻮﭼﻜﻲ‬
‫درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ زن ﻛﻪ ﺷﻮﻫﺮش وي را ﻃﻼق داده اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻠـﺖ‬
‫ﻃﻼقﻧﻴﺎﻣﺪن ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪي ﺧﻮاﻫﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ اﻧﺒـﻮه ﻣﺸـﻜﻼت و ﻧﺎﻫﻨﺠـﺎريﻫـﺎي ﻗﺒـﻞ از آن‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺸﺘﻪ ﺗﺎ وي را ﻃﻼق دﻫﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ‪ :‬ﺳـﺮﭘﻴﭽﻲ از ﺧﻮاﺳـﺘﻪﻫـﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻣﺤﻘـﻖﻧﺴـﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺗﺶ‪ ،‬ﻋﺪم ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺎ وي‪ ،‬ﻏﺮور و ﺗﻜﺒﺮ‪ ،‬اﺣﺘﺮامﻧﮕﺬاﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ وي و‪ ...‬اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا اﻳﻦ‬
‫زن ﻫﻤﻮاره از رﺳﻴﺪ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﻛﻪ در ﻧﺰد ﺷﻮﻫﺮ اﺳﺖ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛـﻪ‬
‫دو ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﻪ آن وارﻳﺰ ﻧﻤﺎﻳﺪ و زﺧﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ و درﻣﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨـﺪ و ﺷـﻮﻫﺮ ﺗﺤﻤـﻞ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ ﻟﺬا ﻛﻤﺮ ﺷﺘﺮ درﻫﻢ ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ اﻳﻦ زن ﺑﻪ وارﻳﺰﻧﻤﻮدن زﻳﺎد ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻋـﺎﻃﻔﻲ ﺧـﻮﻳﺶ ﺗﻮﺟـﻪ ﻣـﻲﻧﻤـﻮد از ﻗﺒﻴـﻞ‪:‬‬
‫ﺧﻮش ﺑﺮﺧﻮردي‪ ،‬ﻧﺎز و ﻛﺮﺷﻤﻪ و ﻋﺸﻮهﮔﺮي‪ ،‬ﻋﺸﻖ و ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬ﺷﻮﺧﻲ و ﺳﺒﻚ ﺑﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻏﺬا و ﻟﺒﺎس و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻧﻈﺮ و رأي وي‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺣﺴـﺎب ﻋـﺎﻃﻔﻲاش ﺑـﺰرگ ﻣـﻲﺷـﺪ و‬
‫ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫﺎ ﻣﺤﺒﺖ در ﻗﻠﺐ وي ﻣﻲﺷﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺮﺧﻮردي ﻧﺎدرﺳﺖ ﭘـﻴﺶ‬
‫ﻣﻲآﻣﺪ و از ﺣﺴﺎب ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺒﻠﻐﻲ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣـﻲﻛـﺮد زﻳـﺎن ﻧﻤـﻲﻛـﺮده و ﻣﺘﺤﻤـﻞ‬
‫ﺧﺴﺎرت ﻧﻤﻲﺷﺪ؛ زﻳﺮا ﺑﺪي او در درﻳﺎي ﺑﻴﻜﺮان ﻧﻴﻜﻲﻫﺎﻳﺶ ﻏﺮق ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
 ‫‪451‬‬ ‫ﺣﺴﺎب ﻋﺎﻃﻔﻲ‬

‫ﻳﺎ ﻣﺜﺎل دﻳﮕﺮي ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﻳﻚ داﻧﺶآﻣﻮز ﻣـﺎﺟﺮاﺟﻮ و آﺷـﻮﺑﮕﺮ زد ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﻳـﻚ اﺷـﺘﺒﺎه‬
‫ﻛﻮﭼﻚ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻢ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺮ وي ﺧﺸﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ او را ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و از ﻛﻼﺳـﺶ‬
‫ﺑﻴﺮون ﻣﻲاﻧﺪازد‪ .‬و‪...‬‬
‫ﺳﭙﺲ داﻧﺶآﻣﻮز ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻓﻼن ﻫﻤﻜﻼﺳﻲام ﺧﻴﻠﻲ از ﻣﻦ اﺷـﺘﺒﺎﻫﺎت‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي را ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻣﻲﺷﻮد؛ او را ﺳﺮزﻧﺶ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻛـﺮدم و اﻳـﻦ ﻓﻘـﻂ ﻳـﻚ‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺪون اﺟﺎزه ﻣﻌﻠﻢ آن را ﺑﺮ زﺑﺎن آوردم‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻫﻤﺎن ﻳﻚ ﻣﺸﺖ ﻛﺎه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺘﺮ را ﻛﻤﺮﺷـﻜﻦ ﻧﻤـﻮد؛‬
‫زﻳﺮا وي زﺧﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ و درﻣﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ اﻳﻦ ﻣﺜﺎل در ﻣﻮرد دوﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻫﻢ درﮔﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻫﻤﺴـﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﻛـﻪ‬
‫اﺧﺘﻼف ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﺻﺎدق ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ آﻧﻴﻢ ﻛﻪ در ﻗﻠﺐ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ‬
‫ﺣﺴﺎب ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺑﺎز ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻓﺮﺻﺖ اﺳﺖ ﺗﺎ در دل ﻫﻤﺴﺮش ﺣﺴﺎﺑﻲ ﺑﺎز ﻧﻤﻮده و ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻧﻘﻄﻪﻫﺎﻳﻲ در آن ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ و زن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺎز دارد‪ .‬ﻓﺮزﻧـﺪ ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ ﺳـﭙﺮدهﮔـﺬاري‬
‫ﺣﺴﺎب در دل ﭘﺪرش دارد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎ داﻧﺶآﻣﻮزان و ﺑﺮادر ﺑﺎ ﺑﺮادراﻧﺶ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺣﺘﻲ ﻣـﺪﻳﺮ ﺑـﺎ ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ در‬
‫ادارهي او ﻣﺸﻐﻮل ﻛﺎرﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻧﻴﺎز دارد‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺧﺘﺼﺎر‪...‬‬
‫ﺟـــــــــﺎءت ﳏﺎﺳـــــــــﻨﻪ ﺑـــــــــﺄﻟﻒ ﺷـــــــــﻔﻴﻊ‬ ‫وإذا اﳊﺒﻴــــــــﺐ أﺗــــــــﻰ ﺑــــــــﺬﻧﺐ واﺣــــــــﺪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻫﺮﮔﺎه دوﺳﺖ ﺗﻮ ﻣﺮﺗﻜﺐ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﻦ و ﻧﻴﻜﻲﻫﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻫﺰار ﺷـﻔﺎﻋﺖ‬
‫در ﻧﺰد ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ«‪.‬‬
 ‫ﺳﺎﺣﺮ‬

‫ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﭘﻮل ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ .‬آﻗﺎ ﻣﺎ ﻳﻚ ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ‪.‬‬

‫زن ﺑﻴﭽﺎره اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺷﻮﻫﺮش را ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻛﻨﺪ‪ .‬درﺳﺖ اﺳـﺖ وي در ﻏـﺬا و‬
‫ﻟﺒﺎس زن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻧﻜﺮده‪ ،‬اﻣﺎ وي را ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺎن ﺷﻴﺮﻳﻦ و ﺳﺤﺮآﻣﻴﺰ‪ ،‬اﺳﻴﺮ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫رواﻧﺸﻨﺎﺳﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺗﻔﺎق دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ وﻳﮋﮔـﻲ ﻳـﻚ ﻓﺮوﺷـﻨﺪه ﻣـﺎﻫﺮ اﻳـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﺳﺤﺮ آﻓﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎر ﺑﺎر ﺑﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﺑﻪ روي ﭼﺸﻢ آﻗﺎ‪.‬‬
‫ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺧﺴﺘﻪ ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮاﻧﺪازه ﻛﻪ ﺟﻤﻼت ﻓﺮوﺷﻨﺪه زﻳﺒﺎﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ارزش وي ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ در زﻳﺒﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻼﻣــﺶ‪ ،‬ﺳــﺘﺎﻳﺶ و زﻳﺒــﺎﻳﻲ را در ﺗﻌﺮﻳــﻒ ﻛﺎﻻﻫــﺎﻳﺶ ﺑﻴﻔﺰاﻳــﺪ و ﻗــﺎدر ﺑــﻪ ﻗــﺎﻧﻊﺳــﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وي‪ ،‬ﻧﻮر ﺑﺎﻻي ﻧﻮر را ﻛﺴﺐ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ارﺑﺎب ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺗﻔﺎق دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﺘﺮﻳﻦ وﻳﮋﮔـﻲ ﻳـﻚ ﻣﻨﺸـﻲ آن اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫زﺑﺎﻧﺶ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﺒـﺎرات ﺟـﺬاﺑﻲ ﺑـﺮ زﺑـﺎن آورد و اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ ﺟﻤـﻼت را ﺑـﻪ ﮔـﻮش‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻨﻮازد و ﺑﮕﻮﻳﺪ‪» .‬اﺑﺸﺮ« )ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﻴﺪ( ﻣﺎ در ﺧﺪﻣﺖ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫ﭼﻪ ﺑﺴﺎ زﻧﻲ ﺷﻴﻔﺘﻪ و دﻟﺒﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻫﺮش اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ وي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺨﻴﻞ و ﻧﺎزﻳﺒﺎ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫اﻣﺎ وي را ﺑﺎ ﺟﻤﻼت ﺳﺤﺮاﻧﮕﻴﺰش اﺳﻴﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﺎدم آﻣﺪ ﻛﻪ ﺟﻮاﻧﻲ در ﻣﺮاوده و ﺗﻌﺎﻣﻞ دﺧﺘﺮان ﺟﻮان ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﺎرت داﺷﺖ و ﺑـﺮاي ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖآوردن آنﻫﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﺧﺒﺮه ﺑﻮد و ﭼﻪﻗﺪر از دﺧﺘـﺮان ﺑﻴﭽـﺎرهاي ﻛـﻪ در دام ﻣﺤﺒـﺖ وي‬
‫ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺑﻮده و ﺑﻪ رﻳﺴﻤﺎن ﻋﺸﻖ وي ﻣﻌﻠﻖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﮕﻔﺖﺗﺮ اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ وي ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻣـﺪل‬
‫ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻧﺪاﺷﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﺑﺮ آن ﺳﻮار ﻛﻨﺪ و ﺟﻴﺐ ﭘﺮ از ﭘﻮﻟﻲ ﻧﺪاﺷﺖ ﺗـﺎ ﻫـﺪاﻳﺎي زﻳـﺎدي‬
 ‫‪453‬‬ ‫ﺳﺎﺣﺮ‬

‫ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﺧﺮﻳﺪاري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ وي از زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮﮔـﺰ‪ ،‬ﻣـﻦ‬
‫از ﺧﺪا ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ دﻳﺪن ﭼﻬﺮه )ي زﺷﺘﺶ( ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﻧﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ دو ﻓﻚ وي ﻳﻚ زﺑﺎﻧﻲ را در ﺧﻮد ﺟﺎي داده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﺎ آن ﺑﺎ ﺳـﻨﮕﻲ ﺻـﺤﺒﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد آن را ﻣﻲﺷﻜﺴﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺎ ﻣﻮﻳﻲ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛـﺮد آن را ﻣـﻲﺗﺮاﺷـﻴﺪ و اﮔـﺮ آن را در‬
‫ﻧﻬﺮي ﻓﺮو ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬آن را ﻓﻮاره ﻣﻲﻛﺮد و اﮔﺮ ﺷـﻴﻔﺘﻪ و دﻟﺒﺎﺧﺘـﻪاي را دﻟﺠـﻮﻳﻲ ﻣـﻲداد او را‬
‫ﺑﻴﻬﻮش ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﺎ اﻳﻦ زﺑﺎﻧﺶ دﺧﺘﺮان را ﺷﻜﺎر ﻧﻤﻮده و ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﺪت آنﻫﺎ را ﺗﺴﺨﻴﺮ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﻣﻲﺳﺮاﻳﺪ‪:‬‬
‫ﱂ ﳚــــــــــﻦ ﻗﺘــــــــــﻞ اﳌﺴــــــــــﻠﻢ اﳌﺘﺤــــــــــﺮز‬ ‫وﺣــــــﺪﻳﺜﻬﺎ اﻟﺴــــــﺤﺮ اﳊــــــﻼل ﻟــــــﻮ أﻧــــــﻪ‬
‫ود اﳌﺤــــــــــــــﺪث أﳖــــــــــــــﺎ ﱂ ﺗــــــــــــــﻮﺟﺰ‬ ‫إن ﻃــــــﺎل ﱂ ﻳﻤــــــﻞ وإن ﻫــــــﻲ أوﺟــــــﺰت‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺳﺨﻨﺎن وي )ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ( از ﻗﺒﻴﻞ ﺟﺎدوي ﺣﻼل اﺳﺖ اﮔﺮ او ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ را ﻛـﻪ ﺧـﻮد‬
‫را ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻧﻤﻲﻛﺸﺖ«‪.‬‬
‫»اﮔﺮ زﻳﺎد ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺧﺴﺘﻪﻛﻨﻨﺪه ﻧﻴﺴﺖ و اﮔﺮ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﺳـﺨﻨﺎﻧﺶ‬
‫ﮔﻮش ﻣﻲدﻫﺪ دوﺳﺖ ﻣﻲدارد ﻛﻪ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺳﺨﻦ ﻧﮕﻮﻳﺪ«‪.‬‬
‫ﻫﺮﻛﺴﻲ در ﺳﻴﺮه و ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻨﮕﺮد‪ ،‬اﻣﻮر ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪.‬‬
‫روزي ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻧﺎمﻫﺎي »ﻗﻴﺲ ﺑﻦ ﻋﺎﺻﻢ«‪» ،‬زﺑﺮﻗﺎن ﺑﻦ ﺑﺪر« و »ﻋﻤﺮو ﺑﻦ اﻫـﺘﻢ« ﻛـﻪ از‬
‫ﺑﺰرﮔﺎن و ﺳﺮان ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺗﻤﻴﻢ ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬آﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫»زﺑﺮﻗﺎن« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﻦ ﺳﺮدار ﺗﻤﻴﻢام و آنﻫﺎ از ﻣﻦ ﭘﻴﺮوي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ وﺑﻪ ﺣﺮﻓﻢ‬
‫ﮔﻮش ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﻣﻦ آﻧﺎن را از ﺳﺘﻢ ﺑﺎزﻣﻲدارد و ﺣﻘﻮق آنﻫﺎ را ﻣﻲﮔﻴﺮم‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺑـﻪ ﺳـﻮي‬
‫دوﻣﻴﻦ ﺳﺮدار »ﻋﻤﺮو ﺑﻦ اﻫﺘﻢ« اﺷﺎره ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ از ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻦ ﺧﺒﺮ دارد‪.‬‬
‫»ﻋﻤﺮو« اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ از وي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮد‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻳﺎ رﺳـﻮل اﷲ وي ﺑﺴـﻴﺎر ﺳـﺨﻨﻮر و‬
‫دﻓﺎعﻛﻨﻨﺪه از ﻗﻮﻣﺶ اﺳﺖ و از ﺣﺮﻓﺶ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آﻧﮕـﺎه ﻋﻤـﺮو ﺧـﺎﻣﻮش ﺷـﺪ و در‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ وي ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ ﻧﻨﻤﻮد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪454‬‬

‫زﺑﺮﻗﺎن ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻋﻤﺮو ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬از اﻳﻦ رو زﺑﺮﻗﺎن ﺑـﻪ ﺧﺸـﻢ‬
‫آﻣﺪ و ﮔﻤﺎن ﺑﺮد ﻋﻤﺮو ﺑﺮ ﺳﻴﺎدت وي ﺣﺴﺪ ﻣﻲورزد‪ .‬ﻟﺬا ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ!‬
‫او ﻣﻲداﻧﺪ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ وﻟﻲ ﭼﻴﺰي ﺟﺰ ﺣﺴﺎدت ﻣﺎﻧﻊ ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ وي ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﻤﺮو ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺣﺴـﺪ ﻣـﻲورزم؟ ﺑـﻪ ﺧـﺪا‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺗﻮ ﻛﻪ اﺻﻞ و ﻧﺴﺐ‪ ،‬ﺗﺎزهﻣﺎل‪ ،‬ﻧﺎدانزاده و ﺿﺎﻳﻊﻛﻨﻨﺪه ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻫﺴﺘﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﻦ در آﻧﭽﻪ اول ﮔﻔﺘﻢ راﺳﺖ ﮔﻔـﺘﻢ و در آﻧﭽـﻪ آﺧـﺮ ﮔﻔـﺘﻢ‬
‫دروغ ﻧﮕﻔﺘﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﻣﺮدي ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ اول راﺿﻲ ﺑﻮدم ﭘﺲ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ آﻧﭽﻪ را ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ ﮔﻔـﺘﻢ‬
‫و ﺧﺸﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ ﻟﺬا ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ آﻧﭽﻪ را ﻳﺎﻓﺘﻢ ﮔﻔﺘﻢ و ﺑﻪ ﺧـﺪا ﻗﺴـﻢ ﻛـﻪ ﻣـﻦ در ﻫـﺮدو ﺳـﺨﻦ‬
‫راﺳﺘﮕﻮ ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬از ﺣﺎﺿﺮ ﺟﻮاﺑﻲ‪ ،‬ﻗﺪرت ﺑﻴﺎن و ﻣﻬﺎرت ﺳﺨﻨﻮي وي در ﺷﮕﻔﺖ آﻣﺪ‪ .‬ﻟـﺬا‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺑﺮﺧﻲ از ﺳﺨﻨﺎن ﺳﺤﺮآﻣﻴﺰاﻧﺪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺳﺨﻨﺎن ﺳﺤﺮآﻣﻴﺰاﻧﺪ«)‪.(1‬‬
‫ﭘﺲ در ﻣﻬﺎرتﻫﺎي زﺑﺎﻧﺖ اﺑﺘﻜﺎر ﺑﻪ ﺧﺮج ﺑﺪه‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮد ﻛﺎر را ﺑﺪه‪.‬‬
‫ﺑﮕﻮ‪ :‬ﭼﺸﻢ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬آﻗﺎ ﻣﻦ از ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺰي ﻻزم دارم‪ .‬ﺑﮕﻮ‪ :‬ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ را ﺑﺨﻮاه‪ .‬ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬از ﺷﻤﺎ ﺧﺪﻣﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ‪ .‬ﺑﮕﻮ‪ :‬ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﮔـﺮد‬
‫ﭘﺎي ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲرﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ را ﺑﻪ ﻫﻴﺠﺎن ﻣﻲآورﻧﺪ اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎ‪،‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﺎدر‪ ،‬ﭘﺪر‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪان و دوﺳﺘﺎن ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ ﻛﻪ آﻣﻴﺨﺘﻪ از ﻣﻬﺮ و ﻋﺎﻃﻔﻪ اﺳﺖ را ﺑـﻪ‬
‫ﮔﻮش آﻧﺎن ﺑﻨﻮار؛ زﻳﺮا اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﻪ ﺗﻮ زﻳﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﺪ؛ وﻟﻲ دﻳﮕـﺮان را ﺗﺴـﺨﻴﺮ ﻧﻤـﻮده و‬
‫ﻛﺪورتﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در دﻟﺸﺎن اﺳﺖ را از ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ اﻧﺼﺎر ‪ ‬ﺑﻌﺪ از ﻏﺰوه ﺑﺪر ﺑﻨﮕﺮ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﺘﺪرك ﺣﺎﻛﻢ در اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ اﺷﻜﺎﻻﺗﻲ اﺳﺖ و اﺻﻞ آن در ﺻﺤﻴﺤﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫‪455‬‬ ‫ﺳﺎﺣﺮ‬

‫اﻧﺼﺎر ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻏﺰوه ﺑﺪر در ﻛﻨﺎر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺟﻨﮕﻴﺪﻧﺪ و در ﻏـﺰوه اﺣـﺪ ﺟﻬـﺎد‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ و در ﻏﺰوه اﺣﺰاب ﻣﺤﺎﺻﺮه ﺷـﺪﻧﺪ و ﻫﻤـﻮاره در ﻛﻨـﺎر وي ﻣـﻲﺟﻨﮕﻴﺪﻧـﺪ و ﻛﺸـﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﻮي »ﺣﻨﻴﻦ« رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﺤﻴﺤﻴﻦ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ :‬در آﻏﺎز ﻏﺰوه ﺣﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻨﮓ ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﻣﺮدم ﭘﺮاﻛﻨـﺪه‬
‫ﺷﺪه و ﻟﺸﻜﺮ از ﻛﻨﺎر رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﺘﻔﺮق ﺷﺪ‪ .‬ﻟﺸﻜﺮ ﻃﺎﺋﻒ ﻗﻮي ﺑﻮد و ﺷﻜﺴﺖ در ﺟﻠـﻮ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺧﻮدﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ ﻳـﺎراﻧﺶ ﻧﮕـﺎه ﻛـﺮد دﻳـﺪ از ﺟﻠـﻮ او ﻓـﺮار‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ! آﻧﮕﺎه ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ اﻧﺼﺎر را ﺻﺪا زد‪ :‬اي ﺟﻤﺎﻋﺖ اﻧﺼﺎر!‬
‫آﻧﺎن در ﺟﻮاب ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻟﺒﻴﻚ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! و ﺑﻪ ﺳـﻮﻳﺶ ﺑﺮﮔﺸـﺘﻨﺪ و در ﺟﻠـﻮش ﺻـﻒ‬
‫ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ و ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮﻫﺎﻳﺸﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﺷـﻤﻦ ﻣـﻲﺟﻨﮕﻴﺪﻧـﺪ و ﺑـﺮاي رﺳـﻮل ﺧـﺪا‬
‫ﺟﺎنﻓﺪاﻳﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﻔﺎر ﭘﺎ ﺑﻪ ﻓﺮار ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘﻴﺮوز ﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﺒﺮد ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺖ و ﻏﻨﺎﻳﻢ در ﺟﻠﻮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﮔﺮد آورده ﺷـﺪ‪ ،‬آﻧـﺎن ﺑـﻪ‬
‫وي ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺮﻛﺪام ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﻓﺮزﻧﺪان و ﺧﺎﻧﻮاده ﻓﻘﻴﺮ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣـﻲآورد و ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻬﻤﻲ از اﻳﻦ ﻏﻨﺎﻳﻢ ﭼﺸﻢ اﻣﻴﺪ داﺷﺖ ﺗﺎ ﻣﻘﺪاري اوﺿﺎع آنﻫﺎ ﺳﺎﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘـﻪ و زﻧـﺪﮔﻲﺷـﺎن‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫آنﻫﺎ در ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪» ‬اﻗﺮع ﺑﻦ ﺣﺎﺑﺲ« را ﻛﻪ ﺗﺎزه ﻣﺸـﺮف ﺑـﻪ‬
‫اﺳﻼم ﺷﺪه ﺑﻮد – ﭼﻮن وي ﭼﻨﺪ روزي ﻗﺒﻞ از ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ اﺳﻼم آورده ﺑﻮد – ﻓـﺮا ﺧﻮاﻧـﺪ و‬
‫ﺻﺪ ﺷﺘﺮ را ﺑﻪ او داد‪.‬‬
‫ﺑﺎز اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن را ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ و ﺻﺪ ﺷﺘﺮ را ﺑﻪ او داد‪.‬‬
‫ﻫﻤﻮاره ﻏﻨﺎﻳﻢ را در ﻣﻴﺎن اﻗﻮام و ﺑﺰرﮔﺎن ﻣﻜﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺼﺎر ﻧـﻪ‬
‫ﻣﺎل ﺧﺮج ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﻧﻪ ﺟﻬﺎد و ﺟﺎنﻓﺪاﻳﻲ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ اﻧﺼﺎر اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺧﺪا ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬را ﺑﻴﺎﻣﺮزد ﺑﻪ‬
‫ﻗﺮﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ و ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز از ﺷﻤﺸﻴﺮﻫﺎي ﻣﺎ ﺧﻮن آنﻫﺎ ﻣﻲﭼﻜﺪ!‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪456‬‬

‫وﻗﺘﻲ ﺳﺮدار آنﻫﺎ ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎده ‪ ‬اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ را دﻳﺪ‪ ،‬ﻧﺰد رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬رﻓـﺖ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! در دلﻫﺎي اﺻﺤﺎب ﺗﻮ از ﻣﻴﺎن اﻧﺼﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎ ﻛـﺪورﺗﻲ ﭘﺪﻳـﺪ‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﭼﻪ ﺷﺪه؟«‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آﻧﭽﻪ در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻏﻨﺎﻳﻢ اﻧﺠﺎم دادهاي و آن را در ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣـﺖ )ﻳﻌﻨـﻲ(‬
‫اﻫﻞ ﻣﻜﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮدي و ﺑﻪ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﻋﺮب اﻣـﻮال زﻳـﺎدي ﻋﻄـﺎ ﻧﻤـﻮده و ﺑـﻪ اﻧﺼـﺎر ﭼﻴـﺰي‬
‫ﻧﺪادهاي‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺗﻮﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ اي ﺳﻌﺪ؟« ﺳﻌﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻳﻜﻲ‬
‫از ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﻢ ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﺑﻪ درﻣﺎن ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺎز دارد ﻛـﻪ در دلﻫﺎﻳﺸـﺎن‬
‫داﺧﻞ ﺷﻮد ﻧﻪ در ﺟﻴﺐﻫﺎﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻗﻮﻣﺖ را ﺟﻤﻊ ﻛﻦ«‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ اﻧﺼﺎر ﮔﺮد آﻣﺪﻧﺪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﺰد آﻧﺎن ﺗﺸﺮﻳﻒ آورد و ﺣﻤﺪ و ﺛﻨﺎي ﺧﺪاوﻧـﺪ را‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎ آورد و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪» :‬اي ﺟﻤﺎﻋﺖ اﻧﺼﺎر! ﺳﺨﻨﻲ از ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ؟«‪.‬‬
‫اﻧﺼﺎر ﺟﻮاب دادﻧﺪ‪ :‬ﺑﺰرﮔﺎن ﻣﺎ ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮﺧﻲ از ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ رﺳﻮل اﷲ رﺣﻢ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻗﺮﻳﺶ ﻣـﻲدﻫـﺪ و ﻣـﺎ را رﻫـﺎ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﻫﻨـﻮز از‬
‫ﺷﻤﺸﻴﺮﻫﺎي ﻣﺎ ﺧﻮن آنﻫﺎ ﻣﻲﭼﻜﺪ!!‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬اي ﺟﻤﺎﻋﺖ اﻧﺼﺎر! آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﮔﻤﺮاه ﻧﺒﻮدﻳﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷـﻤﺎ‬
‫را ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻦ ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﻨﻤﻮد؟!«‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ و ﻓﻀﻞ و ﻣﻨﺖ از آنِ ﺧﺪا و رﺳﻮل اوﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻓﻘﻴﺮ و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻧﺒﻮدﻳﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻦ ﺑﻲﻧﻴﺎز ﺳـﺎﺧﺖ و‬
‫ﺷﻤﺎ دﺷﻤﻦ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻧﺒﻮدﻳـﺪ و ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪ ﻣـﻦ ﺑـﻴﻦ دلﻫﺎﻳﺘـﺎن اﻟﻔـﺖ و ﻣﺤﺒـﺖ‬
‫آﻓﺮﻳﺪ؟!«‪.‬‬
 ‫‪457‬‬ ‫ﺳﺎﺣﺮ‬

‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻠﻪ و ﻓﻀﻞ و ﻣﻨﺖ از آنِ ﺧﺪا و رﺳﻮل اوﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﭙﺲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺧﺎﻣﻮش ﺷـﺪﻧﺪ و ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ﻣﻨﺘﻈـﺮ ﻣﺎﻧـﺪ و‬
‫آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎز رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد‪» :‬ﭼـﺮا ﺟـﻮاب ﻧﻤـﻲدﻫﻴـﺪ اي ﺟﻤﺎﻋـﺖ‬
‫اﻧﺼﺎر؟«‪.‬‬
‫آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﺟﻮاب ﺑﺪﻫﻴﻢ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻓﻀﻞ و ﻣﻨﺖ از آنِ ﺧﺪا و رﺳﻮل اوﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻴﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻴﺪ و راﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫و ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻣﻲﺷﺪﻳﺪ«‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻴﺪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻴﺪ‪ :‬ﺗﻮ در ﺣﺎﻟﻲ آﻣﺪي ﻛﻪ ﺗﻜﺬﻳﺐ ﺷﺪه ﺑﻮدي و ﻣﺎ ﺗﻮ را ﺗﺼﺪﻳﻖ‬
‫ﻧﻤﻮدﻳﻢ‪ ،‬درﻣﺎﻧﺪه و ﺑﻲﻧﻴﺎز ﺷﺪه ﺑﻮدي و ﻣﺎ ﺗﻮ را ﻳﺎري ﻧﻤﻮدﻳﻢ و راﻧﺪه ﺷﺪه ﺑﻮدي و ﻣـﺎ ﺗـﻮ‬
‫را ﺟﺎي دادﻳﻢ و ﻓﻘﻴﺮ و ﺗﻬﻲدﺳﺖ ﺑﻮدي و ﻣﺎ ﺛﺮوت و داراﻳـﻲ ﺧﻮدﻣـﺎن را در اﺧﺘﻴـﺎر ﺗـﻮ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ اﺣﺴﺎﺳﺎت اﻧﺼﺎر ﻧﻤﻮده و دلﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺗﻜﺎن داد و ﮔﻔﺖ‪» :‬اي‬
‫ﺟﻤﺎﻋﺖ اﻧﺼﺎر! آﻳﺎ در ﻣﻮرد ﭼﻴﺰ ﺑﻲارزش دﻧﻴﺎ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺑﺪﺑﻴﻦ ﺷﺪهاﻳﺪ ﻛـﻪ ﻣـﻦ‬
‫آن را ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖآوردن دلﻫﺎي اﻓﺮادي ﻗﺮار دادم ﺗﺎ اﺳﻼم ﺑﻴﺎورﻧﺪ و ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ اﺳﻼمﺗﺎن‬
‫ﺳﭙﺮدم‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻗﺮﻳﺶ ﺗﺎزه ﺑﻪ اﺳﻼم ﮔﺮوﻳﺪهاﻧﺪ و ﺑﻪ ﺗـﺎزﮔﻲ ﺟﺎﻫـﻞ ﺑـﻮده و دﭼـﺎر ﻣﺼـﻴﺒﺖ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ در ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ دﭼﺎر ﺟﻨﮓ و ﻛﺸﺘﺎر ﺷﺪهاﻧﺪ و ﻣـﻦ ﺧﻮاﺳـﺘﻢ آن را ﺟﺒـﺮان ﻧﻤـﺎﻳﻢ و‬
‫دلﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ آورم‪.‬‬
‫»اي ﺟﻤﺎﻋﺖ اﻧﺼﺎر! آﻳﺎ راﺿﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮﻳﺪ ﺗﺎ ﻣﺮدم ﺑﺎ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ و ﺷﺘﺮ ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ و ﺷـﻤﺎ ﺑـﺎ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎيﺗﺎن ﺑﺎزﮔﺮدﻳﺪ؟!«‪.‬‬
‫»اﮔﺮ ﻣﺮدم‪ ،‬ﻳﻚ وادي و در‪‬هاي را ﻃـﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ و اﻧﺼـﺎر وادي و در‪‬هاي دﻳﮕـﺮ را ﻃـﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎً ﻣﻦ وادي و در‪‬هي اﻧﺼﺎر را ﻃﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺟـﺎن ﻣﺤﻤـﺪ‬
‫در دﺳﺖ اوﺳﺖ اﮔﺮ ﻓﻀﻴﻠﺖ ﻫﺠﺮت ﻧﻤﻲﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﺮدي از اﻧﺼﺎر ﻣﻲﺷﺪم‪ .‬ﺧﺪاﻳﺎ! ﺑﺮ اﻧﺼﺎر‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪458‬‬

‫و ﻓﺮزﻧﺪان اﻧﺼﺎر‪ ،‬و ﻓﺮزﻧﺪانِ ﻓﺮزﻧﺪان اﻧﺼﺎر رﺣﻢ ﺑﻔﺮﻣـﺎ«‪ .‬در اﻳـﻦ ﻫﻨﮕـﺎم ﻣـﺮدم ﺑـﻪ ﮔﺮﻳـﻪ‬
‫اﻓﺘﺎدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺤﺎﺳﻦ آنﻫﺎ ﺧﻴﺲ ﺷﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﺑـﻪ ﺗﻘﺴـﻴﻢ و ﺑﻬـﺮه رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫راﺿﻲ ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﻓﺖ و ﻣﺮدم ﻣﺘﻔﺮق ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اي ﺧﺪا ﺗﻌﺠﺐ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻪﻗﺪر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﺎ ‪ ‬ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮد!‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻋﺒﺎرات و ﺟﻤﻠﻪﻫﺎي زﻳﺒﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴـﺪ ﻣـﺮدم را از ﺧـﻮد ﺑـﻲﺧـﻮد ﻧﻤـﻮده و‬
‫ﻫﻮش از ﺳﺮ آنﻫﺎ ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در »ﺻﻌﻴﺪ ﻣﺼﺮ« ﺷﺨﺼﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪدار و ﺧﻴﻠـﻲ ﻣﻐـﺮور و ﻣﺘﻜﺒـﺮ‬
‫ﺑﻮد ﺑﻪ ﺑﺎﺷﺎ ﺷﻬﺮت داﺷﺖ و ﺻﺎﺣﺐ ﭼﻨﺪﻳﻦ دﻫﻘﺎن و ﻛﺸﺎورز و ﻓﺮدي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻜﺒﺮ ﺑـﻮد و‬
‫اﻧﻮاع ﺳﺘﻢ و ﻇﻠﻢ را ﺑﺮ ﻛﺸﺎورزان ﺿﻌﻴﻒ و ﺑﻴﭽﺎره روا ﻣﻲداﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎلﻫﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ زﻣﻴﻦﻫﺎي ﻛﺸﺎورزي وي ﺗﻠﻒ ﺷﺪه و از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻨـﺪ‪ .‬ﻟـﺬا وي‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺗﻮاﻧﮕﺮي و ﺛﺮوت‪ ،‬ﻓﻘﻴﺮ و ورﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﻨﺒﻊ درآﻣـﺪش‬
‫ﺧﺸﻜﻴﺪ و ﺟﺰ ﻛﺸﺎورزي ﺣﺮﻓﻪ دﻳﮕﺮي ﺑﻠﺪ ﻧﺒﻮد و زﻣﻴﻦ ﻛﺸـﺎورزي وي ﻧﻴـﺰ از ﺑـﻴﻦ رﻓﺘـﻪ‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو ﺟﻬﺖ ﻛﺎر ﺑﻴﺮون ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻪ ﻛﺎر؟!‬
‫ﺑﻪ ﻣﺰرﻋﻪ ﻳﻜﻲ از ﻛﺸﺎورزان ﺑﻴﭽﺎره ﻛﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻧﻮاع ذﻟﺖ و ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ را از دﺳﺖ وي‬
‫ﭼﺸﻴﺪه ﺑﻮد آﻣﺪ و وارد ﻣﺰرﻋﻪ وي ﺷﺪ و ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ذﻟﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﻛﺎري در ﻧـﺰد ﺷـﻤﺎ ﻳﺎﻓﺘـﻪ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﻤﺎ را ﺑﺮداﺷﺖ ﻧﻤﺎﻳﻢ ﻳﺎ ﺣﺒﻮﺑﺎت ﺷﻤﺎ را ﭘﺎك ﻧﻤﺎﻳﻢ و ﻳﺎ ﺑـﺮگﻫـﺎي‬
‫اﺿﺎﻓﻲ درﺧﺘﺎن را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﻳﻢ ﻳﺎ‪...‬‬
‫ﻛﺸﺎورز ﺑﺮ ﺳﺮش داد زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ در ﻧﺰد ﻣﻦ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻲ! ﺗﻮ ﻣﻐﺮور و ﻣﺘﻜﺒﺮ! ﺧـﺪا‬
‫را ﺷﻜﺮ ﻛﻪ دﻋﺎﻳﻢ را در ﺣﻖ ﺗﻮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و ﺗﻮ را ﺧﻮار و زﺑﻮن ﺳﺎﺧﺖ و ﺳـﭙﺲ وي را ﺑـﺎ‬
‫ذﻟﺖ از ﺑﺎﻏﺶ ﺑﻴﺮون راﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪459‬‬ ‫ﺳﺎﺣﺮ‬

‫وي در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ داﻣﺎن ذﻟﺖ و ﺷﺮﻣﻨﺪﮔﻲ را ﺣﻤﻞ ﻣﻲﻧﻤﻮد وارد ﺑـﺎغ دﻳﮕـﺮي ﺷـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺻﺎﺣﺐ آن ﺧﺎﻃﺮات دردﻧﺎﻛﻲ را از اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ داﺷﺖ‪ ،‬وي ﻧﻴـﺰ او را ﺑـﺎ ذﻟـﺖ و‬
‫ﺧﻮاري از ﺑﺎﻏﺶ ﺑﻴﺮون راﻧﺪ‪.‬‬
‫»ﺑﺎﺷﺎي« ﺑﻴﭽﺎره ﺑﻴﺮون ﺷﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﮕﺮان ﺑﻮد و ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ دﺳﺖ ﺧـﺎﻟﻲ‬
‫ﻧﺰد ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﺑﺎزﮔﺮدد‪ .‬ﻟﺬا وارد ﺑﺎغ ﺷﺨﺼﻲ دﻳﮕﺮ ﺷـﺪ‪ .‬ﻧـﺰد وي رﻓـﺖ ﺗـﺎ در اﻳﻨﺠـﺎ ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺷﺎﻧﺲ ﺧﻮد را آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻛﺸﺎورز وﻗﺘﻲ او را دﻳﺪ ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺸﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ وي ﻧﻴـﺰ‬
‫اﻧﻮاع ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ را از دﺳﺖ وي ﭼﺸﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎﺷﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻢ ﮔﺮﺳﻨﻪاﻧﺪ و ﻣﻦ ﺑـﺮاي ﻛـﺎر‬
‫آﻣﺪهام‪.‬‬
‫ﻛﺸﺎورز ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ وي را ذﻟﻴﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﺎ ﻳﻚ ﺷﻴﻮه ﻫﻮﺷﻴﺎراﻧﻪاي از وي اﻧﺘﻘﺎم ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﻪ وي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮش آﻣﺪي ﺟﻨﺎب ﺑﺎﺷﺎ‪ ،‬ﺑﻮﺳﺘﺎن ﻣﺮا روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻲ! ﭼـﻪﻗـﺪر اﻣـﺮوز‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮشوﻗﺖ ﻫﺴﺘﻢ! ﺑﺎﺷﺎي ﺑﺰرگ اﻣﺮوز ﺑﻪ ﺑﺎﻏﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ! ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺎي ﺑﺰرگ ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺗـﻮ‬
‫ﺑﺎﺷﺎي ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬و ﻫﻤﻮاره وي را ﺑﺎ اﻳﻦ ﺟﻤﻼت از ﺧﻮد ﺑﻲﺧﻮد ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﺟﻨﺎب ﺑﺎﺷﺎ ﭼﻮن ﻧﻴﺮوي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ ﺟﺬب ﺷﺪه و ﺗﺨﺪﻳﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻛﺸﺎورز ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮش آﻣﺪي ﻧﺰد ﻣﻦ ﻛﺎر اﺳﺖ وﻟﻲ ﻣﻦ ﻧﻤﻲداﻧـﻢ آﻳـﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﻛﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟‬
‫ﺑﺎﺷﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺎرﺗﺎن ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ اﻣﺮوز زﻣﻴﻨﻢ را ﺷﺨﻢ ﻣﻲزﻧﻢ و ﮔﺎو آﻫﻦ را دو ﮔﺎو ﻣﻲﻛﺸﻴﺪﻧﺪ ﻳﻚ ﮔﺎو ﺳـﻴﺎه‬
‫و ﻳﻚ ﮔﺎو ﺳﻔﻴﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻣﺮوز ﮔﺎو ﺳﻴﺎه ﻣﺮﻳﺾ اﺳﺖ و ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﻛـﺎر ﺑﻜﻨـﺪ و ﮔـﺎو ﺳـﻔﻴﺪ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﮔﺎو آﻫﻦ را ﺑﻜﺸﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺷﻤﺎ اﻣـﺮوز ﺑـﻪ ﺟـﺎي ﮔـﺎو ﺳـﻴﺎه ﮔـﺎو آﻫـﻦ را‬
‫ﺑﻜﺸﻴﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎً ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺎي ﻗﻮي و ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬ﺗﻮ رﻫﺒﺮي‪ ،‬ﺗﻮ رﺋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﺗﻮ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑـﻪ ﺟﻠـﻮ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻲ‪.‬‬
‫ﺑﺎﺷﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﻏﺮور ﺑﻪ ﺳﻮي ﮔﺎو آﻫﻦ آﻣﺪ و در ﻛﻨﺎر ﮔﺎو ﺳﻔﻴﺪ اﻳﺴﺘﺎد و ﻛﺸﺎورز ﻧﻴـﺰ‬
‫ﻳﻚ ﻃﺮف ﮔﺎو آﻫﻦ را ﺑﻪ ﮔﺎو ﺳﻔﻴﺪ ﺑﺴﺖ ﺗﺎ آن را ﺑﻜﺸﺪ و ﺳﭙﺲ رو ﺑﻪ ﺑﺎﺷﺎ ﻛﺮد و ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪460‬‬

‫اي ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﺎي ﺟﻬﺎن! اي ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ‪ ،‬اي ﭘﻬﻠﻮان‪ ،‬و ﺑﺎﺷﺎ ﺑﺎ ﻧﺨـﻮت و ﻏـﺮور ﻧﮕـﺎه ﻛـﺮد و‬
‫آﻧﮕﺎه رﻳﺴﻤﺎن را ﺑﻪ ﺷﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺎ ﺑﺴﺖ و ﺧﻮدش در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪاي ﺑﻪ دﺳـﺖ داﺷـﺖ ﺑـﺮ‬
‫ﮔﺎو آﻫﻦ ﺳﻮار ﺷﺪ و داد زد‪ :‬ﻳﺎﷲ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻦ! و ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪاي ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﮔﺎو زد و ﮔﺎو ﺣﺮﻛـﺖ‬
‫ﻛﺮد و ﺑﺎﺷﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﮔﺎو ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎد‪.‬‬
‫ﻛﺸﺎور ﻧﻴﺰ ﻣﺮﺗﺐ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬زﻳﺒﺎﺳﺖ ﺟﻨﺎب ﺑﺎﺷﺎ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﻋﺎﻟﻲ اﺳﺖ!‬
‫ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﮔﺎو ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪاي ﻣﻲﻧﻮاﺧﺖ و ﺑﺎز ﻣﻲﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺗﻨـﺪﺗﺮ ﺟﻨـﺎب ﺑﺎﺷـﺎ‪ ،‬ﻣﻘـﺪاري ﺑﻬﺘـﺮ‬
‫ﺟﻨﺎب ﺑﺎﺷﺎ‪.‬‬
‫ﺑﺎﺷﺎي ﺑﻴﭽﺎره ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﻋﺎدت ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﻧﻴﺮوﻳﺶ از ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﺷﺎم‬
‫ﮔﺎو آﻫﻦ را ﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬ﮔﻮﻳﺎ ﻋﻘﻠﺶ را از دﺳﺖ داده ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﺎر ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻛﺸﺎورز ﻃﻨﺎب را از ﮔﺮدﻧﺶ ﺑﺎز ﻛﺮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﺟﻨﺎب ﺑﺎﺷﺎ ﻛﺎر ﺷﻤﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮب اﺳﺖ اﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روز ﺑﺎﺷﺎﺳﺖ!‬
‫آﻧﮕﺎه ﭼﻨﺪ ﺟﻨﻴﻪ ﺑﻪ او داد و ﺑﺎﺷﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش رﻓﺖ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻧﺰد ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ رﻓﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺶ ورم ﻛﺮده و زﺧﻢ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺧﻮن از‬
‫زﻳﺮ ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ روان ﺑﻮد و ﻋﺮق از زﻳﺮ ﻟﺒﺎﺳﺶ ﺑﻴﺮون ﻣـﻲﺟﻬﻴـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ وي ﻫﻤﭽﻨـﺎن از ﺧـﻮد‬
‫ﺑﻲﺧﻮد و ﺗﺨﺪﻳﺮ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ از وي ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﻫﺎن‪ ،‬ﻛﺎري ﭘﻴﺪا ﻛﺮدي؟‬
‫وي ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﻏﺮور ﺟﻮاب داد‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺎ ﺑﺎﺷﻢ و ﻛﺎر ﭘﻴﺪا ﻧﻜﻨﻢ؟!‬
‫آﻧﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺎر؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺎر؟ ﻫﺎن! و ﻛـﻢ ﻛـﻢ داﺷـﺖ از ﺗﺨـﺪﻳﺮش ﺑـﻪ ﻫـﻮش‬
‫ﻣﻲآﻣﺪ و آﻧﭽﻪ ﺑﻪ او رﺳﻴﺪه ﺑﻮد را درك ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﻓﻬﻤﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪاري ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻐﻞ ﮔﺎو آﻫﻦ را اﻧﺠﺎم دادهام!‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ‪...‬‬
‫»ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺳﺨﻦ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻦ آﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﻮه را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻲ«‪.‬‬
 ‫ﺳﺨﻦ ﺧﻮب ﺑﮕﻮ اﮔﺮ ﻧﻴﺎزي را ﺑﺮآورده ﻧﻤﻲﺳﺎزي‬

‫ﻳﻜﻲ از دﺷﻮارﺗﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﺎت اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪي ﻧﺰد ﺗﻮ ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﺳﭙﺲ ﻧﺎاﻣﻴﺪ ﺑﺎزﮔﺮدد‬
‫و ﻧﻴﺎزش ﺑﺮآورده ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﺑﺮآوردهﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺮدم ﻋﺒﺎدت ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻫﻴﭻ ﻓﻀﻴﻠﺘﻲ ﺟﺰ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺒﻮي ﻧﻤﻲﺑﻮد‪» :‬اﮔﺮ ﻣـﻦ ﺑـﺮاي ﺑـﺮآوردهﺳـﺎﺧﺘﻦ ﻧﻴـﺎز‬
‫ﺑﺮادرم ﺑﺮوم و آن را اﻧﺠﺎم دﻫﻢ ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﻬﺘﺮ و ﭘﺴﻨﺪﻳﺪهﺗﺮ از اﻋﺘﻜﺎف ﻳﻚ ﻣﺎه در اﻳﻦ ﻣﺴﺠﺪم‬
‫ﻫﺴﺖ«)‪ (1‬ﺗﻨﻬﺎ در ﻓﻀﻴﻠﺖ آن ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﺮآوردهﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻴﺎزﻫﺎ دﺷﻮار اﺳﺖ؛ زﻳﺮا ﭼﻨـﻴﻦ ﻧﻴﺴـﺖ ﻛـﻪ ﻫﺮﻛﺴـﻲ از ﺷـﻤﺎ‬
‫ﻣﺎﻟﻲ ﻗﺮض ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ دادن آن ﻗﺪرت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻛﺴﻲ از ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ او ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻔﺮ ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ﺧﻮاﺳﺘﻪاش را ﺑﺮآورده ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻛﺴﻲ از ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺰي از ﻗﺒﻴﻞ ﺧﻮدﻧﻮﻳﺲ‬
‫و ﺳﺎﻋﺖ ﻳﺎ‪ ...‬ﺧﻮاﺳﺖ و ﺷﻤﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ آن را ﺑﻪ وي ﺑﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﻜﻞ اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ اﻛﺜﺮ ﻣﺮدم‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻧﻴﺎزﺷﺎن ﺑﺮآورده ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎ دلﻧﮕـﺮان‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ در ﻣﺠﺎﻟﺲ ﺧﻮﻳﺶ ﺑـﻪ ﺑـﺪﮔﻮﻳﻲ ﺷـﻤﺎ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ و ﺷـﻤﺎ را ﺑـﻪ ﺑﺨـﻞ و‬
‫آزﻣﻨﺪي ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺣﺘﻲ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲ و‪ ...‬ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﭼﻜﺎر ﻛﻨﻴﻢ و ﭼﺎره ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﺷﻤﺎ از ﺑﻴﺮونرﻓﺘﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاﺿﻌﻲ ﻣﺎﻫﺮ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﻫﺮﮔﺎه ﻛﺴﻲ از ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺰي ﺧﻮاﺳـﺖ‬
‫و ﺷﻤﺎ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻴﺪ ﺧﻮاﺳﺘﻪاش را ﺑﺮآورده ﺳﺎزﻳﺪ ﺣﺪ اﻗﻞ ﺑـﺎ ﺟﻤـﻼت زﻳﺒـﺎ او را ﺑﺮﮔﺮداﻧﻴـﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻲﺳﺮاﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻓﻠﻴﺴـــــــﻌﺪ اﻟﻨﻄـــــــﻖ إن ﱂ ﺗﺴـــــــﻌﺪ اﳊـــــــﺎل‬ ‫ﻻ ﺧﻴــــــــﻞ ﻋﻨــــــــﺪك ﲥــــــــﺪﳞﺎ وﻻ ﻣــــــــﺎل‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬وﻗﺘﻲ اﺳﺐ و ﻣﺎﻟﻲ ﻧﺪاري ﻛﻪ ﺑﻪ او ﻫﺪﻳﻪ ﻧﻤـﺎﻳﻲ‪ ،‬ﭘـﺲ اﮔـﺮ ﺣﺎﻟـﺖ وي را ﺑﻬﺘـﺮ‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻨﺖ را ﺑﺎ وي ﻧﻴﻜﻮ ﻛﻦ«‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻃﺒﺮاﻧﻲ ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺣﺴﻦ‪.‬‬

 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪462‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬اﮔﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﻬﺮ ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻣﺴﺎﻓﺮ ﻫﺴـﺘﻴﺪ و او ﻧـﺰد‬
‫ﺷﻤﺎ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﻼن ﺷﻬﺮ ﺳﻔﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﻲﺧـﻮاﻫﻢ ﻓـﻼن ﭼﻴـﺰ را ﺑـﺮاﻳﻢ‬
‫ﺧﺮﻳﺪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ و ﺷﻤﺎ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﺪ آن ﭼﻴﺰ را ﺑﺮاﻳﺶ ﺧﺮﻳـﺪاري ﻧﻤﺎﻳﻴـﺪ‪ ،‬ﭘـﺲ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﻪ وي ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﻴﺪ؟ آري‪» ،‬ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻨﺖ را ﺑﺎ وي ﻧﻴﻜﻮ ﻛﻦ‪ ،‬اﮔـﺮ ﻛـﺎرش را‬
‫ﺑﺮآورده ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ«‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﻪ او ﺑﮕﻮ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺟﻨﺎب ﻓﻼﻧﻲ ﺑﻪ روي ﭼﺸﻢ‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺷـﻤﺎ‬
‫از ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺮدم ﻧﺰد ﻣﻦ ﻣﺤﺒﻮﺑﺘﺮ ﻫﺴﺘﻴﺪ اﻣﺎ ﻣﻦ ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ وﻗﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ و ﻣﻦ اﻳﻨﻘﺪر ﻛﺎر‬
‫دارم ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ آن ﭼﻴﺰ را ﺧﺮﻳﺪ ﻧﻤﺎﻳﻢ و‪...‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨــﻴﻦ اﮔــﺮ ﺷﺨﺼــﻲ ﺷــﻤﺎ را ﺑــﻪ ﻳــﻚ دﻋــﻮﺗﻲ ﻓــﺮا ﺧﻮاﻧــﺪ و ﺷــﻤﺎ ﻣــﻲﺧﻮاﺳــﺘﻲ‬
‫ﻣﻌﺬرتﺧﻮاﻫﻲ ﻧﻤﺎﻳﻲ و ﺑﺎز ﺗﺮﺳﻴﺪي ﺗﺎ از ﺷﻤﺎ دل ﻧﮕﺮان ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﻨﺪ ﻣﻘﺪﻣﻪ را ﺑـﺮاﻳﺶ‬
‫ﻋﺮﺿﻪ ﺑﺪار‪ .‬ﻣﺜﻼً ﺑﮕﻮ‪ :‬ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را ﻳﻜﻲ از ﺑﺮادراﻧﻢ ﺑـﻪ ﺣﺴـﺎب ﻣـﻲآورم و ﺷـﻤﺎ از ﺟﻤﻠـﻪ‬
‫ارزﺷﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﻧﺰد ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻦ اﻣﺸﺐ ﻛﺎر دارم‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ در اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪات دروغ ﻧﮕﻔﺘﻪاي؛ زﻳﺮا ﻛﺎر ﺷﻤﺎ ﺟﻠﺴﻪ ﺑـﺎ ﻓﺮزﻧـﺪان ﻳـﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ و ﻳـﺎ‬
‫ﺧﻮاب اﺳﺖ و اﻳﻦﻫﺎ ﻫﻤﻪ ﻛﺎراﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و ﺧﻨﻜﻲ ﭼﺸﻤﺎن ﻣﺎ ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬ﻣﺮدم را ﺑﺎ اﺧﻼﻗﻲ ﻛﻪ دلﻫﺎ را اﺳـﻴﺮ ﻣـﻲﻛـﺮد ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ ﻣﻲآورد‪.‬‬
‫ﺑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻨﮕﺮ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﻳـﺎران ﮔﺮاﻧﻘـﺪرش ﻧﺸﺴـﺘﻪ و در ﻣـﻮرد ﺑﻴـﺖ اﷲ‬
‫اﻟﺤﺮام و ﻓﻀﻴﻠﺖ ﻋﻤﺮه و اﺣﺮام ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن دلﻫﺎﻳﺸـﺎن ﻣﺸـﺘﺎق زﻳـﺎرت آن‬
‫دﻳﺎر ﻣﻘﺪس ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو ﺑﻪ آنﻫﺎ دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ آﻣﺎده ﺳﻔﺮ ﺷﻮﻧﺪ و آنﻫﺎ را ﺑـﺮاي ﭘﻴﺸـﻲﺟﺴـﺘﻦ ﺑـﻪ آن‬
‫ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻧﻤﻮد و آﻧﺎن ﻧﻴﺰ اﺳﻠﺤﻪ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮداﺷﺘﻪ و آﻣﺎده ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ ﻫﺰار و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﻧﻔﺮ از ﻳﺎراﻧﺶ ﺗﻬﻠﻴـﻞ ﮔﻮﻳـﺎن و ﻟﺒﻴـﻚﮔﻮﻳـﺎن‬
‫راﻫﻲ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﺮه ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﻴﺖ اﷲ اﻟﺤﺮام رﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪463‬‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺧﻮب ﺑﮕﻮ اﮔﺮ ﻧﻴﺎزي را ﺑﺮآورده ﻧﻤﻲﺳﺎزي‬

‫وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻛﻮهﻫﺎي ﻣﻜﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪﻧﺪ ﻗُﺼـﻮي – ﺷـﺘﺮ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ - ‬ﺑـﻪ زﻣـﻴﻦ ﺧﻮاﺑﻴـﺪ و‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺮد ﺗﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﺘﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﻧﺸﺪ‪ .‬اﺻﺤﺎب ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻗﺼﻮا ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻗﺼﻮا ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و اﻳﻦ از اﺧﻼق آن ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻧﮕﻬﺪارﻧـﺪه‬
‫ﻓﻴﻞ آن را ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ«‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر از ﻓﻴﻞ‪ ،‬ﻓـﻴﻞ اﺑﺮﻫﻪ اﺳـﺖ وﻗﺘـﻲ ﺑـﺎ ﻟﺸـﻜﺮش از ﻳﻤـﻦ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮد و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻌﺒﻪ را وﻳﺮان ﻛﻨﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ او را از اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎزداﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﻢ در ﻗﺒﻀﻪ اوﺳﺖ )ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ( ﻫـﻴﭻ ﭼﻴـﺰي ﻛـﻪ‬
‫در آن ﺣﺮﻣﺎت ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺗﻌﻈﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ از ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﻣـﻦ آن را ﺑـﺮاي‬
‫آﻧﺎن ﺑﻪ ﺟﺎ ﺧﻮاﻫﻢ آورد و ﺳﭙﺲ ﺷﺘﺮش را ﭘﻲ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻜﻪ رﻫﺴﭙﺎر ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻧـﺎم ﺣﺪﻳﺒﻴـﻪ ﻧﺰدﻳـﻚ ﻣﻜـﻪ ﻓـﺮود‬
‫آﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻔﺎر ﻗﺮﻳﺶ از آﻣﺪن آنﻫﺎ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪﻧﺪ از اﻳﻦ رو ﺑﺰرﮔﺎن آﻧـﺎن ﻧـﺰد آنﻫـﺎ آﻣﺪﻧـﺪ ﺗـﺎ از‬
‫ورودﺷﺎن ﺑﻪ ﻣﻜﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﭘﺎﻓﺸﺎري و اﺻﺮار داﺷﺖ ﻛﻪ در ﻣﻜﻪ‬
‫داﺧﻞ ﺷﻮد و ﻣﻨﺎﺳﻚ ﻋﻤﺮه را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺳﻔﻴﺮاﻧﻲ ﺑﻴﻦ اﻳﺸﺎن و ﻗﺮﻳﺶ در رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺑﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ »ﺳـﻬﻴﻞ ﺑـﻦ ﻋﻤـﺮو«‬
‫آﻣﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺻﻠﺢ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮدﻧﺪ و در ﺳﺎل آﻳﻨـﺪه‬
‫ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﺮه ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ و در ﻣﻴﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﺻﻠﺢ ﻧﺎﻣﻪاي ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻔـﺎد آن از اﻳـﻦ ﻗـﺮار‬
‫ﺑﻮد‪:‬‬
‫»ﺳﻬﻴﻞ« ﺷﺮط ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺴﻲ از اﻫﻞ ﻣﻜﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ و از ﻣﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ رﻓـﺖ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪه ﺷﻮد و ﻫﺮﻛﺴﻲ از اﺳﻼم ﺑﺮﮔﺸﺖ و از ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻴﺮون آﻣﺪ و ﺑﻪ ﻣﻜـﻪ آﻣـﺪ در ﻣﻜـﻪ‬
‫ﺟﺎي داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ! ﻫﺮﻛﺴﻲ اﺳـﻼم آورد و ﻧـﺰد ﻣـﺎ آﻣـﺪ ﻣـﺎ او را ﻧـﺰد ﻛﻔـﺎر‬
‫ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻴﻢ! ﭼﻄﻮر او را ﻧﺰد ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻴﻢ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ او ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ؟!‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪464‬‬

‫آنﻫﺎ در ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻴﺮ و دار ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺟﻮاﻧﻲ در ﻋـﻴﻦ ﮔﺮﻣـﺎ ﺑـﺮ رﻳـﮓﻫـﺎي داغ و‬
‫دﺳﺖ و ﭘﺎ زﻧﺠﻴﺮ ﺷﺪه آﻣﺪ و ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزد‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! اﺻﺤﺎب ﺑﻪ ﺳﻮي وي ﻧﮕﺎه ﻛﺮدﻧﺪ‪،‬‬
‫دﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ »اﺑﻮﺟﻨﺪل« ﭘﺴﺮ »ﺳﻬﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو« اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه و ﭘﺪرش او را ﺷـﻜﻨﺠﻪ‬
‫و زﻧﺪاﻧﻲ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺳﺨﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﮔﻮﺷﺶ رﺳﻴﺪه ﻓﺮار ﻛﺮده اﺳﺖ و ﺑﺎ ﻗﻴﺪ و زﻧﺠﻴﺮ ﻟﻨﮕﺎن ﻟﻨﮕـﺎن‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ از زﺧﻢﻫﺎﻳﺶ ﺧﻮن و از ﭼﺸﻢﻫـﺎﻳﺶ اﺷـﻚ ﻣـﻲﭼﻜﻴـﺪ و آﻧﮕـﺎه‬
‫ﺟﺴــﻢ ﭘﮋﻣــﺮده و ﺿــﻌﻴﻔﺶ را در ﺟﻠــﻮ آﻧﺤﻀــﺮت ‪ ‬اﻧــﺪاﺧﺖ و ﻣﺴــﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑــﻪ او ﻧﮕــﺎه‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺳﻬﻴﻞ ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮد ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪ! ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻳﻦ ﺟﻮان ﻓـﺮار ﻛـﺮده اﺳـﺖ؟ ﻟـﺬا ﺑـﺎ‬
‫ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﻦ و ﺷﻤﺎﺳﺖ ﻛﻪ او را دوﺑﺎره ﻧﺰد‬
‫ﻣﺎ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻲ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﺮﺳﻴﺪهاﻳﻢ‪.‬‬
‫»ﺳﻬﻴﻞ« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ در ﻣﻮرد ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﺻﻠﺢ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻳﻜﻲ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻦ اﺟﺮا ﻛﻦ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻤﺎ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻠﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻜﻦ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻫﺮﮔـﺰ ﭼﻨـﻴﻦ ﻧﺨـﻮاﻫﻢ ﻛـﺮد‪ .‬آﻧﮕـﺎه رﺳـﻮل‬
‫ﺧﺪا‪ ‬ﺳﻜﻮت ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎدر و ﭘﺪرم ﻓﺪاﻳﺶ ﺑﺎد! ﭼﻪﻗﺪر ﺗﺎ ﺣﺪ ﺗﻮان ﺣﺮﻳﺺ ﺑﻮد ﺗﺎ ﻗـﺮﻳﺶ ﺑـﻪ اﺳـﻼم ﻧﺰدﻳـﻚ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ و ﻧﺨﻮاﺳﺖ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻞ ﻳﻚ ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﻳﻚ ﺻﻠﺢ ﻛﺎﻣﻞ را ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ‬
‫ﺳﻬﻴﻞ ﻧﺰد ﭘﺴﺮش رﻓﺖ و او را ﺑﺎ زﻧﺠﻴﺮﻫـﺎﻳﺶ ﻣـﻲﻛﺸـﻴﺪ و اﺑﻮﺟﻨـﺪل ﻓﺮﻳـﺎد ﻣـﻲزد و از‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻓﺮﻳﺎدرﺳﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن! ﻣﻦ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﺳﻼم آوردهام‪ ،‬ﻧﺰد ﺷﻤﺎ آﻣﺪهام ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻮي ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮم؟ ﻣﮕﺮ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺮا ﺷﻜﻨﺠﻪ دادهاﻧـﺪ؟ ﻫﻤـﻮاره از‬
 ‫‪465‬‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺧﻮب ﺑﮕﻮ اﮔﺮ ﻧﻴﺎزي را ﺑﺮآورده ﻧﻤﻲﺳﺎزي‬

‫آﻧﺎن ﻓﺮﻳﺎدرﺳﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ از ﭼﺸﻤﺎن آﻧﺎن ﻧﺎﭘﺪﻳـﺪ ﮔﺸـﺖ‪ .‬دل ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑـﻪ ﺳـﺒﺐ‬
‫اﻧﺪوه و دﻟﺴﻮزي ﺑﺮاي آﻧﺎن ﻛﺒﺎب ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺟﻮاﻧﻲ در ﻋﻨﻔﻮان ﺟﻮاﻧﻲ‪ ،‬اﻧﻮاع ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﺑﺮ وي وارد ﻣـﻲﺷـﻮد و از زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﻣ‪‬ﺮﻓّﻪ و آرام ﺑﻪ ﺑﻼﻫﺎي دردﻧﺎك ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ وي ﻓﺮزﻧـﺪ ﻳﻜـﻲ از ﺳـﺮداران‬
‫اﺳﺖ و ﺳﺎلﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ را ﺑﻪ ﻋﻴﺶ و ﻋﺸﺮت ﮔﺬراﻧﺪه و از اﻧﻮاع ﺷـﻬﻮتﻫـﺎ و ﻟـﺬتﻫـﺎ‬
‫ﺑﻬﺮه ﺑﺮده اﺳﺖ و اﻳﻨﻚ در ﺟﻠﻮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﻏﻞ و زﻧﺠﻴـﺮ ﻛﺸـﻴﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد و دوﺑـﺎره ﺑـﻪ‬
‫زﻧﺠﻴﺮ و زﻧﺪان ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺧﺘﻴﺎري ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اﺑﻮﺟﻨﺪل ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻜﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و از ﭘﺮوردﮔﺎرش اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ‪ ،‬ﺗﻘﻮا و ﻳﻘﻴﻦ ﻣﻲﻃﻠﺒﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑـﺮ ﻛـﺎﻓﺮان ﺳـﺨﺖ در‬
‫اﺧﺘﻨﺎق و ﺧﺸﻢ؛ و ﺑﺮاي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺿﻌﻴﻒ و ﻣﺴﺘﻤﻨﺪ اﻧﺪوﻫﮕﻴﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻋﺬاب و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻲﭘﻨﺎه ﻣﻜﻪ ﺑﻪ اوج ﺧﻮد رﺳﻴﺪ ﺗـﺎ ﺟـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺗـﻮان و‬
‫ﺗﺤﻤﻞ آن را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟـﺬا »اﺑﻮﺟﻨـﺪل« و دوﺳـﺘﺶ »اﺑﻮﺑﺼـﻴﺮ« و ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن ﺿـﻌﻴﻒ ﻣﻜـﻪ‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ از ﭼﻨﮓ آنﻫﺎ ﮔﺮﻳﺰ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ »اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ« ﺗﻮاﻧﺴﺖ از زﻧﺪان ﻓﺮار‬
‫ﻛﻨﺪ و ﻓﻮراً ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺪﻳﻨﻪ رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬وي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ ﺷﻮر و ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻮد و اﻣﻴـﺪ و آرزوي‬
‫ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و ﻳﺎراﻧﺶ ﺳﺮاﭘﺎ او را از ﺧﻮد ﺑﻴﺨﻮد ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ دﺷﺖﻫﺎ و ﺑﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ و رﻳﮕﺴﺘﺎن داغ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ را‬
‫ﻣﻲﺳﻮزاﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ رﺳﺎﻧﻴﺪ و ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ ﺑـﻪ ﻣﺴـﺠﺪ رﻓـﺖ‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﺎ اﺻﺤﺎﺑﺶ در ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪» .‬اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ« وارد ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪ و آﺛﺎر ﺷـﻜﻨﺠﻪ و‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺳﻔﺮ ﺑﺮ وي ﻧﻤﺎﻳﺎن و ﻣﻮﻫﺎﻳﺶ ﭘﺮاﻛﻨﺪه و ﻏﺒﺎرآﻟﻮد ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﻮز ﻧﻔﺲ راﺣﺘﻲ ﻧﻜﺸﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ دو ﻧﻔﺮ از ﻛﻔـﺎر ﻗﺮﻳﺸـﻲ وارد ﻣﺴـﺠﺪ ﺷـﺪﻧﺪ وﻗﺘـﻲ‬
‫اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ آنﻫﺎ را دﻳﺪ‪ ،‬آﺷﻔﺘﻪ ﮔﺸﺘﻪ و ﺗﺮس وﺟﻮدش را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ و دوﺑﺎره ﺗﺼـﻮﻳﺮ ﻋـﺬاب‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن آن دو ﻧﻔﺮ ﻓﺮﻳﺎد زدﻧﺪ‪ :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! ﺑﻨﺎﺑﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻫﻢ داﺷـﺘﻴﻢ‬
‫وي را ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺎ ﺑﺎزﮔﺮدان‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪466‬‬

‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﻴﺰ آن ﻋﻬﺪي را ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗﺮﻳﺶ ﻧﻤﻮده ﺑﻮد ﺑﻪ ﻳﺎد آورد ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺴﻲ از ﻗـﺮﻳﺶ‬
‫ﻧﺰد او ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺑﻪ آﻧﺎن ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬از اﻳﻦ رو ﺑﻪ »اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ« اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ﻛﻪ از ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻴـﺮون‬
‫ﺷﻮد و ﻧﺎﭼﺎر »اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ« ﻫﻤﺮاه آن دو ﺑﻴﺮون ﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ از ﺣﺪود ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻴﺮون ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺻﺮف ﻏﺬا ﻓﺮود آﻣﺪﻧﺪ و ﻳﻜﻲ در ﻛﻨـﺎر‬
‫اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ ﻧﺸﺴﺖ و دﻳﮕﺮي ﺟﻬﺖ ﻗﻀﺎي ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ رﻓﺖ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻴﺎن‪ ،‬ﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ‬
‫در ﻧﺰد اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺷﻤﺸﻴﺮش را ﺑﻴﺮون آورد و آن را ﺗﻜﺎن ﻣﻲداد و از روي اﺳﺘﻬﺰا‬
‫ﺑﻪ اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻚ روز ﻛﺎﻣﻞ اﻳﻦ ﺷﻤﺸﻴﺮ را ﺑﻪ اوس و ﺧﺰرج ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻮﻓﺖ)‪.(1‬‬
‫اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫وي ﮔﻔﺖ‪ :‬آري‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪا اﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺒﺎﺳﺖ و ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ آن را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻤﻮدهام‪.‬‬
‫اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬آن را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪه ﺗﺎ آن را ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻢ و او آن را ﺑﻪ وي داد‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ در دﺳﺖ او ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ آن را ﺑﺎﻻ ﺑﺮد و ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪ ﺷـﺪت آن را ﺑـﻪ‬
‫ﮔﺮدن وي ﻛﻮﻓﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﺮش ﺑﻪ ﭘﺮواز درآﻣﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮ از ﻗﻀﺎي ﺣﺎﺟﺖ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﭘﻴﻜﺮ دوﺳﺘﺶ را دﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻜـﻪ و ﭘـﺎره‬
‫ﺷﺪه و ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬وﺣﺸﺖزده ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺪﻳﻨﻪ ﮔﺮﻳﺨـﺖ و دوان دوان وارد‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬او را دﻳﺪ ﻛﻪ وﺣﺸﺖزده ﻣﻲآﻳﺪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﻳﻦ ﺑـﻴﻢ و ﻫﺮاﺳـﻲ دﻳـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن در ﺟﻠﻮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬اﻳﺴﺘﺎد از ﺷﺪت ﺗﺮس ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴـﻢ! رﻓـﻴﻘﻢ ﻛﺸـﺘﻪ‬
‫ﺷﺪ و ﻣﻦ ﻧﻴﺰ در ﻣﻌﺮض ﻗﺘﻞ ﻗﺮار دارم‪ .‬دﻳﺮي ﻧﭙﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ »اﺑﻮﺑﺼـﻴﺮ« وارد ﻣﺴـﺠﺪ ﺷـﺪ و از‬
‫ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﺷﺮاره آﺗﺶ ﺑﻴﺮون ﻣـﻲﺟﻬﻴـﺪ و ﺷﻤﺸـﻴﺮ ﺑـﻪ دﺳـﺘﺶ ﺑـﻮد و ﻫﻨـﻮز از آن ﺧـﻮن‬
‫ﻣﻲﭼﻜﻴﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ ﻧﺒﻲ اﷲ! ﺧﺪاوﻧﺪ ذﻣﻪ ﺷﻤﺎ را وﻓﺎ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﻮي آﻧـﺎن ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻴﺪﻳـﺪ و‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺮا ﻧﺠﺎت داد و ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪ داد‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﻴﺮ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﻨﻈﻮر وي اﻫﻞ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺳﻼم ﮔﺮوﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺘﺮﺟﻢ‬

 ‫‪467‬‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺧﻮب ﺑﮕﻮ اﮔﺮ ﻧﻴﺎزي را ﺑﺮآورده ﻧﻤﻲﺳﺎزي‬

‫آﻧﮕﺎه اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ ﺻﺪاﻳﺶ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻳـﺎ رﺳـﻮل اﷲ! ﻛﺴـﺎﻧﻲ را ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه ﻣـﻦ‬
‫ﺑﻔﺮﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﻜﻪ را ﻓﺘﺢ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬از ﺷﺠﺎﻋﺘﺶ ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧﺴـﺖ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪاش را اﺟﺮا ﻧﻤﺎﻳﺪ ﭼﻮن ﺑﺎ اﻫﻞ ﻣﻜﻪ ﭘﻴﻤﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻮاﺳـﺖ او را ﺑـﺎ ﻟﻄـﻒ و‬
‫ﻧﺮﻣﻲ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬آري »ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻨﺖ را ﺑﺎ وي ﻧﻴﻜﻮ ﻛﻦ اﮔﺮ ﻛﺎرش را ﺑﺮآورده ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ«‪ .‬ﻟـﺬا‬
‫رو ﺑﻪ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻧﻤﻮد و در ﺗﻌﺮﻳﻒ اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﻣﺎدرش ﺑﻪ ﺳﻮگ وي ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ! اﮔﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎ او ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬آﺗﺶ ﺟﻨﮓ را روﺷﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﻟﺬا اﻳﻦ ﺟﻤﻼت ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﺗﺨﻔﻴﻒ از ﻓﺸﺎر و ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ از وي ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ ﺑﻪ دروازه ﻣﺴﺠﺪ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻪ او اﺟﺎزه ﻣﺎﻧـﺪن‬
‫در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﭘﻴﻤﺎﻧﺶ را ﺑﺎ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﻲآورد‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻪ اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ دﺳـﺘﻮر داد‬
‫ﺗﺎ از ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻴﺮون ﺑﺮود و اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﺷﻨﻴﺪ و اﻃﺎﻋﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫آري‪ ،‬اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﻧﺒﻮي ‪ ،‬اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺑﺪﺑﻴﻦ ﻧﻨﻤﻮد و دﺷﻤﻦ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن‬
‫ﻧﻴﺰ ﻧﮕﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ او از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻜﻴﺒﺎ و ﺑﺰرگ‪ ،‬اﻣﻴﺪوار ﭘﺎداش ﺑﺰرگ ﺑﻮد؛ ﻛﺴﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ او ﺧﺎﻧﻮاده و ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ را رﻫﺎ ﻛﺮده ﺑﻮد و ﺧﻮدش را ﺧﺴﺘﻪ و ﺑﻪ داﻣﺎن ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫»اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ« از ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪ و ﺣﻴﺮان ﺑﻮد ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﭘﻨﺎه ﺑﺒﺮد‪ .‬در ﻣﻜﻪ ﺷـﻜﻨﺠﻪ و زﻧﺠﻴـﺮ‬
‫اﺳﺖ و در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻋﻬﺪ و ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬از اﻳﻦ رو ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻞ درﻳﺎي ﺳﺮخ رﻓـﺖ و در آن ﺻـﺤﺮاي‬
‫ﺧﺸﻚ ﺑﺪون دوﺳﺖ و ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﻓﺮود آﻣﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺧﺒﺮ وي ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺳﺘﻤﺪﻳﺪه و ﻣﻈﻠﻮم ﻣﻜﻪ رﺳـﻴﺪ‪ ،‬ﻓﻬﻤﻴﺪﻧـﺪ ﻛـﻪ دروازه‬
‫ﻓﺮج ﺑﻪ روﻳﺸﺎن ﮔﺸﻮده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﺪﻳﻨﻪ آنﻫﺎ را ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ و اﻫـﻞ ﻣﻜـﻪ‬
‫ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻋﺬاب و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا »اﺑﻮﺟﻨﺪل« از زﻧﺠﻴﺮﻫﺎﻳﺶ رﻫﺎ ﺷﺪ و ﺑﻪ اﺑﻮﺑﺼـﻴﺮ ﭘﻴﻮﺳـﺖ‪ ،‬ﺳـﭙﺲ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن ﻳﻜـﻲ‬
‫ﻳﻜﻲ ﮔﺮﻳﺨﺘﻪ و ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻣﻲﭘﻴﻮﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد آنﻫﺎ زﻳﺎد ﺷﺪ و داراي ﻗﺪرت و اﻗﺘﺪار‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪468‬‬

‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﻫﺮﮔﺎه ﻛﺎروان ﺗﺠﺎري ﻗﺮﻳﺶ از آﻧﺠﺎ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ راه را ﺑﺮ او ﺑﺴﺘﻪ و آن را‬
‫ﺗﺎر و ﻣﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺣﻤﻼت ﺑﺮ ﻗﺮﻳﺶ ﭘﻴﺎﭘﻲ اداﻣﻪ داﺷـﺖ‪ ،‬ﺷﺨﺼـﻲ را ﻧـﺰد رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎده و او را ﺑﻪ ﺻﻠﻪ رﺣﻢ ﺳﻮﮔﻨﺪ دادﻧﺪ ﺗﺎ آنﻫﺎ را ﻧﺰد ﺧﻮد ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا رﺳﻮل ﺧـﺪا‬
‫ﻗﺎﺻﺪي را ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻧﺎﻣﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻪ آنﻫﺎ رﺳﻴﺪ ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ ﻣﺮﻳﺾ ﺑﻮد و در واﭘﺴﻴﻦ‬
‫ﻟﺤﻈﺎت زﻧﺪﮔﻲ ﻗﺮار داﺷﺖ و ﺑﺎر ﺑﺎر اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﺮد‪:‬‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﺰرگ و ﺑﺮﺗﺮ ﻣﻦ! ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺧﺪا را ﻳﺎري ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻋﻨﻘﺮﻳﺐ ﻳﺎري ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻳﺎراﻧﺶ ﻧﺰد او رﻓﺘﻨﺪ و ﺑﻪ او ﺧﺒﺮ دادﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻪ آنﻫﺎ اﺟﺎزه داده اﺳـﺖ در‬
‫ﻣﺪﻳﻨﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻏﺮﺑﺖ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ رﺳﻴﺪه و ﻧﻴﺎزﺷﺎن ﺑﺮآورده ﺷﺪه و ﺟﺎنﺷﺎن در اﻣﺎن‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺸﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺮگ دﺳﺖ و ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﻣﻲﻛﺮد ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻧﺎﻣـﻪ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬را ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺸﺎن ﺑﺪﻫﻴﺪ و آنﻫﺎ ﻧﺎﻣﻪ را ﺑﻪ او دادﻧـﺪ‪ .‬آن را ﺑﺮداﺷـﺖ و ﺑﻮﺳـﻴﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻴﻨﻪاش ﮔﺬاﺷﺖ و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻮل اﻟ ﱠﻠـ ِﻪ«‪.‬‬
‫ﳏ ﱠﻤﺪً ا َر ُﺳ ُ‬ ‫َأ ﱠن ُ َ‬ ‫» َأ ْﺷ َﻬﺪُ َأ ْن ﻻَ إِ َﻟ َﻪ إِ ﱠﻻ اﻟ ﱠﻠـ ُﻪ َو َأ ْﺷ َﻬﺪُ‬
‫ﻮل اﻟ ﱠﻠـ ِﻪ«‪.‬‬‫َأ ﱠن ُﳏ ﱠَﻤﺪً ا َر ُﺳ ُ‬ ‫» َأ ْﺷ َﻬﺪُ َأ ْن ﻻَ إِ َﻟ َﻪ إِ ﱠﻻ اﻟ ﱠﻠـ ُﻪ َو َأ ْﺷ َﻬﺪُ‬
‫آﻧﮕﺎه ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺮآورد و ﺟﺎن ﺑﻪ ﺟﺎن آﻓﺮﻳﻦ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺧﺪا ﺑﺮ اﺑﻮﺑﺼﻴﺮ رﺣﻢ ﻛﻨﺪ و ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬رﺣﻤﺖ ﺳﻼم و درود ﺑﻴﺸﻤﺎر ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺷﻴﻮهﻫﺎي درﺳﺖ ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ و ﺳﺨﻦ ﺳﺤﺮآﻣﻴﺰ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺷﺨﺼـﻲ از‬
‫روي ﻣﺠﺎﻣﻠﻪ و ﺗﻌﺎرف ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺷـﻤﺎ وي را ﻣﺮاﻋـﺎت ﻧﻤـﻮده و ﺑـﺎ او اﺑـﺮاز‬
‫ﻟﻄﻒ و ﻣﺤﺒﺖ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﻲ در ﻛﻨﺎر ﺷﻮﻫﺮش ﺑﺮ ﻳﻚ رﺧﺘﺨﻮاﺑﻲ ﻛﻬﻨﻪ و ﺧﺎﻧﻪي ﻗـﺪﻳﻤﻲ‬
‫و دﻳﻮارﻫﺎﻳﻲ ﻓﺮﺳﻮده ﻛﻪ ﺳﻘﻒ آن از ﺗﻨﻪي ﺧﺮﻣﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﻮاﺑﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻳـﻦ زن ﭼﺸـﻤﺎﻧﺶ را‬
 ‫‪469‬‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺧﻮب ﺑﮕﻮ اﮔﺮ ﻧﻴﺎزي را ﺑﺮآورده ﻧﻤﻲﺳﺎزي‬

‫ﮔﺮداﻧﻴﺪ و ﺑﺎز ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ را ﺑﻪ ﺳﻘﻒ آن دوﺧﺖ و ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻋﻤﻴﻘﻲ ﻓﺮو رﻓﺖ و آﻧﮕﺎه ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻲ ﻣﻦ ﭼﻪ آرزوﻳﻲ دارم؟‬
‫ﺷﻮﻫﺮش ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﮕﻮ آرزوﻳﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آرزوي ﻣﻦ اﻳﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺷـﻤﺎ ﺧﺎﻧـﻪاي‬
‫ﺑﺰرگ داﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺖ در آن ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺑﺎﺷﻲ و دوﺳﺘﺎﻧﺖ را در آن دﻋﻮت ﻧﻤـﺎﻳﻲ و‬
‫ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺪل ﺑﺎﻻ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ و ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم راﻧﻨﺪﮔﻲ آن ﻟﺬت ﺑﺒﺮي‪ .‬ﺣﻘﻮﻗـﺖ ﭼﻨـﺪ ﺑﺮاﺑـﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ دﻳﻮﻧﺖ را ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﻤﺎﻳﻲ و‪...‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﻳﻦ زن ﺑﻴﭽﺎره ﺑﺎ ﺷﻮر و ﺣﻤﺎﺳﻪ اﺳﺒﺎب ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﺶ آرزو ﻣـﻲﻛـﺮد‬
‫ﺑﺮﻣﻲﺷﻤﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺮد در آرزوﻫﺎي ﺷﻜﺴﺖﺧﻮردهاش ﻏﺮق ﺑﻮد و از ﺑﻬﺒﻮد اوﺿﺎﻋﺶ ﻧﻮﻣﻴﺪ ﺑﻮد و ﻧﻴـﺰ از‬
‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﭼﻴﺰي ﺑﻠﺪ ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ زن از ﺷﻤﺮدن آرزوﻫﺎ ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﭼﻪ آرزوﻳﻲ داري؟‬
‫ﻣﺮد ﺗﺎ ﻣﺪت ﻣﺪﻳﺪي ﺑﻪ ﺳﻘﻒ ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ آرزو ﻣﻲﻛـﻨﻢ ﻛـﻪ ﺗﻨـﻪ اﻳـﻦ‬
‫درﺧﺖ ﺧﺮﻣﺎ ﺑﺸﻜﻨﺪ و ﺑﻪ ﺳﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺨﻮرد و آن را دو ﻧﺼﻒ ﻛﻨﺪ!‬
‫ﺣﺪﻳﺚ‪...‬‬
‫»از آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﺑﺮ اﺛﺮ ﭼﻪ ﭼﻴـﺰي ﺑﻴﺸـﺘﺮ اﻧﺴـﺎنﻫـﺎ وارد دوزخ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ؟‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬اﻳﻦ و اﻳﻦ« ﻳﻌﻨﻲ ﻓﺮج و زﺑﺎن«‪.‬‬
 ‫دﻋﺎ‬

‫ﻣﻨﻈﻮرم در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺤﺚ از ﻓﻀﻴﻠﺖ‪ ،‬آداب و ﺷﺮوط اﺟﺎﺑﺖ دﻋﺎ ﻧﻴﺴـﺖ؛ زﻳـﺮا اﻳـﻦ رﺑـﻂ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻣﺎ »ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺮدم« ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻨﻈﻮرم اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ دﻋﺎ را ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻗﺮار دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻫﺮﭼﻴﺰ ﺷﻤﺎ دﻋﺎ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه رﻫﻨﻤـﻮن ﺳـﺎزد‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﻜـﻪ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ دﻋﺎ ﻣﻲﻛﺮد‪:‬‬
‫ﺖ ﺑِ َﺬ ْﻧﺒِﻲ‪َ ,‬ﻓﺎﻏ ِْﻔ ْﺮ ِﱄ‬ ‫ﱰ ْﻓ ُ‬ ‫َﻚ وﺑِﺤﻤ ِﺪ َك َﻇ َﻠﻤ ُ ِ‬
‫ﺖ َﻧ ْﻔﴘ َوا ْﻋ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫ْﺖ‪ُ ,‬ﺳ ْﺒ َﺤﺎﻧ َ َ َ ْ‬ ‫»اﻟ ﱠﻠ ُﻬ ﱠﻢ َﻟ َﻚ ا ْﻟـ َﺤ ْﻤﺪُ َﻻ إِ َﻟ َﻪ إِ ﱠﻻ َأﻧ َ‬
‫ف َﻋﻨﱢﻲ‬ ‫اﴏ ْ‬‫ْﺖ‪َ ,‬و ْ ِ‬ ‫ْﺖ‪ْ ,‬اﻫ ِﺪ ِﲏ ِﻷَ ْﺣ َﺴ ِﻦ ْاﻷَ ْﺧ َﻼ ِق َﻻ َ ْﳞ ِﺪي ِﻷَ ْﺣ َﺴﻨ ِ َﻬﺎ إِ ﱠﻻ َأﻧ َ‬ ‫ُﻮب إِ ﱠﻻ َأﻧ َ‬ ‫اﻟﺬﻧ َ‬ ‫ُﻮﰊ َﻻ َﻳﻐ ِْﻔ ُﺮ ﱡ‬ ‫ُذﻧ ِ‬

‫ْﺖ‪َ ,‬ﻟ ﱠﺒ ْﻴ َﻚ َو َﺳ ْﻌﺪَ ْﻳ َﻚ َوا ْﻟـ َﺨ ْ ُﲑ ﺑِ َﻴﺪَ ْﻳ َﻚ«)‪.(1‬‬‫ف َﺳ ﱢﻴﺌ ََﻬﺎ إِ ﱠﻻ َأﻧ َ‬ ‫ﴫ ُ‬ ‫َﺳ ﱢﻴﺌ ََﻬﺎ إِ ﱠﻧ ُﻪ َﻻ َﻳ ْ ِ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺑﺎر ﺧﺪاﻳﺎ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺑﺮازﻧﺪه ﺗﻮﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻌﺒﻮد ﺑﻪ ﺣﻘﻲِ ﺟﺰ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭘﺎﻛﻲ و ﺳﺘﺎﻳﺶ‬
‫ﺗﻮ را ﺳﺰد‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﺮ ﺧﻮدم ﺳﺘﻢ ﻧﻤﻮدم و ﺑﺮ ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﻢ اﻋﺘﺮاف ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻢ ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﻢ را ﺑﻴﺎﻣﺮز؛ زﻳـﺮا‬
‫ﺟﺰ ﺗﻮ ﻛﺴﻲ آﻣﺮزﻧﺪه ﮔﻨﺎﻫﺎن ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﺧﻼق رﻫﻨﻤﻮن ﺳﺎز‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﭼﻮن ﺗﻮ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﺧﻼق رﻫﻨﻤﻮن ﻣﻲﺳﺎزد و ﻣﺮا از اﺧﻼق ﺑﺪ ﻧﺠﺎت ﺑﺪه؛ ﭼﻮن ﻏﻴـﺮ از ﺗـﻮ ﻛﺴـﻲ از‬
‫اﺧﻼق ﺑﺪ ﻧﺠﺎت ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎر ﺧﺪاﻳﺎ! ﺣﺎﺿﺮم و ﺳﻌﺎدت را از ﺗﻮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ و ﺧﻴﺮ ﻫﻤﮕـﻲ‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﺗﻮﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﺻﻞ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎزﻣﻲﮔﺮدﻳﻢ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴـﺪ‪ ،‬دﻋـﺎ را ﻳﻜـﻲ از ﻣﻬـﺎرتﻫـﺎي در‬
‫ﻛﺴﺐ دلﻫﺎي ﻣﺮدم ﻗﺮار دﻫﻴﺪ؟‬
‫ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻣﺮدم دﻋﺎ را ﻣﻲﭘﺴﻨﺪﻧﺪ ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻼمﮔﻔﺘﻦ و ﻣﻼﻗﺎتﻛﺮدن ﺑـﺎ آﻧـﺎن‪ ،‬ﭘـﺲ‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﻪ آﻧﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﺣﺎﻟﺘﺎن ﭼﻄﻮر اﺳﺖ و ﭼﻪ ﺧﺒﺮ؟ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﻦ‪ :‬ﺧـﺪا ﺷـﻤﺎ را‬
‫ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮﻛﺖ دﻫﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﻠﺐ ﺷﻤﺎ را ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ دارد‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺑﻮﻋﻮاﻧﻪ ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬

 ‫‪471‬‬ ‫دﻋﺎ‬

‫از دﻋﺎﻫﺎي ﺗﻜﺮاري ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ آن ﻋﺎدت ﻛﺮدهاﻧﺪ ﺑﭙﺮﻫﻴﺰ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻲ‪ :‬ﺧﺪاوﻧـﺪ‬
‫ﺷﻤﺎ را ﻣﻮﻓﻖ ﻛﻨﺪ )ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎﺷﻴﺪ( و‪ ...‬ﺑﻠﻪ اﻳﻦ دﻋﺎي ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺮدم ﺑﺎ اﻳﻦ دﻋﺎ ﻋـﺎدت‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﺷﺎﻳﺪ اﺻﻼً ﺧﻮش ﻧﺪارﻧﺪ آن را ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ و ﻫﺮﮔﺎه ﻛﺴﻲ را ﻣﻼﻗﺎت ﻛـﺮدي ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪ ،‬ﻃﻮري ﺑﺮاي آنﻫﺎ دﻋﺎ ﻛﻦ او ﺑﺸﻨﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼً ﺑﮕﻮ‪ :‬ﺧﺪا ﭼﺸﻤﺎن ﺷﻤﺎ را‬
‫ﺑﻪ وﺟﻮد آنﻫﺎ ﺧﻨﻚ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ آنﻫﺎ را ﻧﮕﻪ دارد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻴﻜﻮﻛﺎري آنﻫـﺎ را ﻧﺼـﻴﺐ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﮕﺮداﻧﺪ و‪...‬‬
‫ﻣﻦ اﻳﻦﻫﺎ را از روي ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ و ﺑﺎرﻫﺎ آنﻫﺎ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدهام و ﭼﻨﻴﻦ دﻳـﺪهام ﻛـﻪ‬
‫اﻳﻦ اﻣﺮ دلﻫﺎي ﻣﺮدم را ﻣﻲرﺑﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫دو ﺳــﺎل ﭘــﻴﺶ در ﻳﻜــﻲ از ﺷــﺐﻫــﺎي رﻣﻀــﺎن ﺟﻬــﺖ اﻳــﺮاد ﺳــﺨﻨﺮاﻧﻲ در ﻳﻜــﻲ از‬
‫اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي دﻋﻮت ﺷﺪم و اﻳﻦ دﻳﺪار در ﻣﻜﻪ ﻣﻜﺮﻣﻪ در ﻳﻜﻲ از ﻫﺘﻞﻫﺎي ﻣﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ اﻟﺤﺮام ﺑﺮﮔﺰار ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣــﺎ ﺻــﺤﺒﺖ ﻣــﻲﻛــﺮدﻳﻢ و ﺑﻴﻨﻨــﺪﮔﺎن از ﭘﻨﺠ ـﺮه ﭘﺸــﺖ ﺳــﺮﻣﺎن ﺑــﻪ ﻋﻤــﺮهﻛﻨﻨــﺪﮔﺎن و‬
‫ﻃﻮافﻛﻨﻨﺪﮔﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻨﻈﺮهاي ﺑﺴﻴﺎر روﺣﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﻠﺐ ﻣﺠﺮي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﺮم ﺷﺪ و در اﺛﻨـﺎي ﺟﻠﺴـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ اﻓﺘﺎد‪.‬‬
‫ﺟﻮي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻌﻨﻮي و اﻳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻮد و ﺟﺰ ﻳﻜﻲ از ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺮادران ﻛﺴﻲ آن را ﺑﺮ ﻣﺎ ﻓﺎﺳـﺪ‬
‫ﻧﻨﻤﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮدار در ﻳﻚ دﺳﺖ دورﺑـﻴﻦ و در دﺳـﺖ دﻳﮕـﺮش ﺳـﻴﮕﺎر داﺷـﺖ و ﮔﻮﻳـﺎ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻫﻴﭻ ﻓﺮﺻﺘﻲ را از دﺳﺖ ﻧﺪﻫﺪ و در اﻳﻦ ﺷﺐ ﻣﺒﺎرك رﻣﻀﺎن ﺷﺶﻫـﺎﻳﺶ را از‬
‫ﺳﻴﮕﺎر ﭘﺮ ﻛﻨﺪ!‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪472‬‬

‫وي ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺮا آزار داد و ﻣﻦ و دوﺳﺘﻢ را از دودﻫﺎ ﺧﻔﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬اﻣـﺎ ﭼـﺎرهي ﺟـﺰ‬
‫ﺻﺒﺮ ﻧﺒﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﭘﺨﺶ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲﮔﺮﻓـﺖ و ﭼـﺎره درﻣﺎﻧـﺪه ﺟـﺰ‬
‫ﺳﻮارﺷﺪن ﻧﻴﺴﺖ!)‪.(1‬‬
‫ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﮔﺬﺷﺖ و ﺟﻠﺴﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮدار در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺳﻴﮕﺎر ﺑﻪ دﺳﺖ داﺷﺖ ﻧﺰد ﻣﺎ آﻣﺪ و از ﻣـﺎ ﺗﺸـﻜﺮ ﻧﻤـﻮد‪ .‬ﻣـﻦ‬
‫دﺳﺘﺶ را ﻓﺸﺎر دادم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ از ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺷﻤﺎ در ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري اﻳـﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ دﻳﻨـﻲ‬
‫ﺗﺸﻜﺮ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻢ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻦ ﺑـﺎ ﺷـﻤﺎ ﻳـﻚ ﺳـﺨﻨﻲ دارم اﻣﻴـﺪوارم آن را ﺑﭙﺬﻳﺮﻳـﺪ‪ .‬وي ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬دود و ﺳﻴﮕﺎر‪.‬‬
‫وي ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺨﻨﻢ را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا در اﻳﻦ ﻣـﻮرد ﻧﺼـﻴﺤﺖ ﻧﻜـﻦ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺧـﺪا‬
‫ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ ﻓﺎﻳﺪه ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﻮﺑﻪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﮔﻮش ﺑﺪه‪ ،‬ﺷـﻤﺎ ﻣـﻲداﻧـﻲ ﻛـﻪ ﺳـﻴﮕﺎر ﺣـﺮام اﺳـﺖ و ﺧﺪاوﻧـﺪ‬
‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫دوﺑﺎره ﺳﺨﻨﺎﻧﻢ را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ! وﻗﺘﺖ را ﺿﺎﻳﻊ ﻧﻜﻦ ﻣﻦ ﭼﻬـﻞ ﺳـﺎل‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ دود و ﺳﻴﮕﺎر ﺳﺮ و ﻛﺎر دارم‪ .‬دود در ﺗﻤﺎم رگﻫـﺎﻳﻢ در ﺟﺮﻳـﺎن اﺳـﺖ‪ ،‬اﺻـﻼً‬
‫ﻓﺎﻳﺪهاي ﻧﺪارد‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻏﻴﺮ از ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﻼش ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ ﻓﺎﻳﺪه ﻧﺪارد؟ آﻧﮕﺎه‬
‫از ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻨﮓ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮاﻳﻢ دﻋﺎ ﻛﻦ ﺑﺮاﻳﻢ دﻋﺎ ﻛﻦ‪ .‬ﻣﻦ دﺳﺘﺶ را ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻢ و ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻴﺎ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺠﺎ؟‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻴﺎ ﺑﻪ ﻛﻌﺒﻪ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺎ در ﻛﻨﺎر ﭘﻨﺠﺮهاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺣﺮم ﺑﺎز ﺑﻮد اﻳﺴﺘﺎدﻳﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ وﺟﺐ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻣﮕﺮ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻤﻠﻮ از ﻣﺮدم اﺳﺖ و ﺑﺮﺧﻲ در ﺣﺎﻟـﺖ رﻛـﻮع و ﺑﺮﺧـﻲ ﺳـﺠﺪه و ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻃـﻮاف‬

‫‪ -1‬اﻳﻦ ﻳﻚ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ در زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫‪473‬‬ ‫دﻋﺎ‬

‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮه ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬اﻳـﻦﻫـﺎ را ﻣـﻲﺑﻴﻨـﻲ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻦﻫﺎ از ﺗﻤﺎم دﻧﻴﺎ ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ آﻣﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺎه و ﺳﻔﻴﺪ‪ ،‬ﻋﺮب و ﻋﺠﻢ‪ ،‬ﻓﻘﻴﺮ و ﻏﻨـﻲ‬
‫ﻫﻤﮕﻲ از ﺧﺪا ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﻪ از آنﻫﺎ را ﻣﻘﺒﻮل ﺳﺎﺧﺘﻪ و آﻧﺎن را ﺑﻴﺎﻣﺮزد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬درﺳﺖ اﺳﺖ درﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭘﺲ آﻳﺎ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻲ آﻧﭽﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ آنﻫﺎ داده اﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﺪﻫﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬دﺳﺖﻫﺎﻳﺖ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﻦ و ﻣﻦ ﺑﺮاﻳﺖ دﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﺗﻮ آﻣﻴﻦ ﺑﮕﻮ‪.‬‬
‫ﻣﻦ دﺳﺖﻫﺎﻳﻢ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ! وي را ﺑﻴﺎﻣﺮز‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻣﻴﻦ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ!‬
‫درﺟﺎﺗﺶ را ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮ و او را ﺑﺎ دوﺳﺘﺎﻧﺶ در ﺑﻬﺸﺖ ﺟﻤﻊ ﻛﻦ‪ .‬ﺧﺪاﻳﺎ‪...‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻦ دﻋﺎ ﻣﻲﻛﺮدم ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ دﻟﺶ ﻧﺮم ﺷﺪ و ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ اﻓﺘﺎد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬آﻣﻴﻦ آﻣﻴﻦ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ دﻋﺎ را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ! اﮔﺮ دود را ﺗﺮك ﻛﺮد اﻳﻦ دﻋـﺎ را‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﺴﺘﺠﺎب ﻛﻦ و اﮔـﺮ دود را ﺗـﺮك ﻧﻨﻤـﻮد وي را از آن ﻣﺤـﺮوم ﻛـﻦ‪ .‬وي از ﮔﺮﻳـﻪ‬
‫ﻣﻨﻔﺠﺮ ﺷﺪ و ﭼﻬﺮهاش را ﭘﻮﺷﺎﻧﺪ و از اﺗﺎق ﺑﻴﺮون رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪ ﻣﺪت ﮔﺬﺷﺖ و ﺑﺎز ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﺒﻜﻪ دﻋﻮت ﺷﺪم و ﭼﻮن وارد ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﺷـﺪم‬
‫ﻳﻚ ﻓﺮد ﻗﻮيﻫﻴﻜﻞ ﺟﻠﻮ آﻣﺪ و ﺑﺎ ﮔﺮﻣﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺳﻼم ﮔﻔﺖ و ﺳـﺮ و ﭘﻴﺸـﺎﻧﻲام را ﺑﻮﺳـﻴﺪ و‬
‫ﺧﻮدش را ﻛﺞ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ دﺳﺘﻢ را ﺑﺒﻮﺳﺪ و ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬ﺧـﺪا از ﻟﻄـﻒ و ادب ﺷـﻤﺎ ﺗﺸـﻜﺮ ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪ ،‬ﻣـﻦ از ﻣﺤﺒـﺖ ﺷـﻤﺎ ﻣﻤﻨـﻮن و‬
‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺬارم؛ وﻟﻲ ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪.‬‬
‫وي ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ آن ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮدار را ﺑﻪ ﻳﺎد داري ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ او را ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻧﻤـﻮدي‬
‫ﺗﺎ ﺳﻴﮕﺎر را ﺗﺮك ﻧﻤﺎﻳﺪ؟‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬او ﻣﻨﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ ﻣﻦ از آن ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ اﺻﻼً ﻟﺐ ﺑﻪ ﺳﻴﮕﺎر ﻧﺰدم‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪474‬‬

‫و ﻫﺮﮔﺎه ﻣﻦ دﻓﺘﺮ ﺧﺎﻃﺮاﺗﻢ را ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ آن ﻣـﻲاﻓـﺰاﻳﻢ و ﭼـﻪﻗـﺪر زﻳﺒﺎﻳﻨـﺪ‬

‫ﺧﺎﻃﺮات‪ ،‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺎدﻣﺎنﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ در اﻳﺎم ﺣﺞ ﻣﻦ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ‪ ،‬ﺟﻬـﺖ اﻳـﺮاد ﺳـﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑـﻪ ﻳﻜـﻲ از‬
‫ﻛﺎروانﻫﺎ رﻓﺘﻢ و ﺑﻌﺪ از اﻳﺮاد ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺟﻬﺖ ﺳﺆال و ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻫﺠﻮم آوردﻧـﺪ‪ .‬ﻣـﻦ‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺮدم ﺗﺎ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻴﺮون ﺑﺮوم ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺟﻮاﻧﻲ ﻳﻚ ﭘـﺎﻳﺶ را ﺟﻠـﻮ و ﻳﻜـﻲ را ﻋﻘـﺐ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و از اﻳﻦ ﻛﻪ در ﺷﻠﻮﻏﻲ ﻣﺮدم ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم و دﺳـﺘﻢ‬
‫را ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ دراز ﻧﻤﻮدم و او ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻧﻤﻮد و ﺑﺎز ﻣﻦ در وﺳﻂ ازدﺣﺎم ﻣـﺮدم از وي‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﺳﻮاﻟﻲ داري؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ او را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮدم ﻛﺸﻴﺪم در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻫﺠﻮم ﻣﻲآوردﻧـﺪ و وي ﺑـﺎ‬
‫ﻣﻦ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳﻮاﻟﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫او در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﺘﺎﺑﺰده ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣـﻦ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه ﻣـﺎدرﺑﺰرگ و ﺧـﻮاﻫﺮم ﺑـﺮاي رﻣـﻲ‬
‫ﺟﻤﺮات رﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ و ازدﺣﺎم ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻮد و‪ ...‬ﺳﻮاﻟﺶ ﺑﻪ ﭘﺎﻳـﺎن رﺳـﻴﺪ و ﻣـﻦ ﺳـﻮال وي را‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺘﻢ‪.‬‬
‫وﻟﻲ اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮدم ﻛﻪ از وي ﺑﻮي ﺳﻴﮕﺎر ﻣـﻲآﻳـﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا ﻟﺒﺨﻨـﺪ زدم و ﮔﻔـﺘﻢ‪ :‬ﺳـﻴﮕﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﺸﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ از ﻫﻤﻴﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺳﻴﮕﺎر را ﺗﺮك ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻦ دﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را ﺑﺒﺨﺸﺪ و ﺣﺠﺖ‬
‫را ﻣﻘﺒﻮل ﺑﮕﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻮان ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ وﻟﻲ روﺷﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ وي از اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺸﺖ ﻣﺎه ﮔﺬﺷﺖ و ﻣﻦ ﺟﻬﺖ اﻳﺮاد ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﺷﻬﺮﺳﺘﺎنﻫﺎ ﺳﻔﺮ ﻧﻤﻮدم و ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺘﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﻮان ﺑﺎ اﺣﺘﺮاﻣﻲ ﺑﻪ دروازه ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﺮا دﻳـﺪ‬
‫ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ ﮔﺸﺖ و ﺑﺎ ﺷﻮر و ﺣﻤﺎﺳﻪ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﻢ آﻣﺪ و ﺑﺎ ﮔﺮﻣﻲ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺳﻼم ﮔﻔﺖ‪ :‬وﻟﻲ ﻣﻦ او‬
 ‫‪475‬‬ ‫دﻋﺎ‬

‫را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻢ اﻣﺎ ﺟﻮاب ﺳﻼﻣﺶ را ﮔﻔﺘﻢ و ﺑﻪ او ﺧﻮشآﻣﺪ ﻋﺮض ﻧﻤﻮدم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳـﺎ ﻣـﺮا‬
‫ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻲ؟‬
‫ﻣــﻦ ﮔﻔــﺘﻢ‪ :‬ﺧﺪاوﻧــﺪ از ﻟﻄــﻒ و ﻣﺤﺒــﺖ ﺷــﻤﺎ ﺳﭙﺎﺳــﮕﺬاري ﻧﻤﺎﻳــﺪ‪ ،‬اﻣــﺎ ﻣــﻦ ﺷــﻤﺎ را‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ آن ﺟﻮان ﺳﻴﮕﺎري را ﻛﻪ در اﻳﺎم ﺣﺞ ﺑﺎ او دﻳﺪار ﻧﻤﻮدي و او را ﺑﻪ ﺗـﺮك دود‬
‫ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﺮدي ﺑﻪ ﻳﺎد داري؟ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﺑﻠﻪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬او ﻣﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﮋده ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ از آن ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻟـﺐ ﺑـﻪ دود ﻧـﺰدهام‪ ،‬دود را‬
‫رﻫﺎ ﻛﺮدم و ﺑﺴﻴﺎري از اﻣﻮر زﻧﺪﮔﻲام درﺳﺖ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﺸﻮﻳﻖ دﺳﺘﺶ را ﺗﻜﺎن دادم و ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺘﻢ و ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺮدم ﻛﻪ دﻋـﺎ‬
‫در ﺟﻠﻮ ﻣﺮدم در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻨﻮﻧﺪ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ از ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮﺧﻮردار‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﺪر و ﻣﺎدرش ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎر اﺳﺖ ﺑـﻪ‬
‫او ﺑﮕﻮ‪ :‬ﺧﺪا ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺟﺰاي ﺧﻴﺮ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻤﺎ را ﻣﻮﻓﻖ ﻧﮕﻪ دارد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮزﻧـﺪاﻧﺖ‬
‫را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻬﺮﺑﺎن و ﻧﻴﻚرﻓﺘﺎر ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺰرﮔﻮارﻣﺎن ‪ ‬در ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي دﻋﺎ در دﻋﻮت ﻣﺮدم و در ﺟﻠـﺐ ﻣﺤﺒـﺖ و ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﮔﺬاري ﺑﺮ آﻧﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺰدﻳﻚﻛﺮدن آﻧﺎن ﺑﻪ دﻳﻦ ﺑﻲﻣﺜﺎل ﺑﻮد‪.‬‬
‫»ﻃﻔﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو« ﻛﻪ ﺳﺮدار ﻗﺒﻴﻠﻪ »اوس« ﺑﻮد و در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺒﻮب ﺑﻮد و از او‬
‫اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻲﺷﺪ‪،‬‬
‫روزي ﺟﻬﺖ ﻛﺎري ﺑﻪ ﻣﻜﻪ آﻣﺪ و ﭼﻮن وارد ﻣﻜﻪ ﺷﺪ‪ ،‬اﺷـﺮاف و ﺑﺰرﮔـﺎن ﻗـﺮﻳﺶ او را‬
‫دﻳﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺗﻮ ﻛﻴﺴﺘﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ »ﻃﻔﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو« ﺳﺮدار »دوس« ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﻗﺮﻳﺶ ﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﺎ »ﻃﻔﻴﻞ« ﻣﻼﻗﺎت ﻛﻨﺪ و او را ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم دﻋﻮت‬
‫دﻫﺪ و او اﺳﻼم ﺑﻴﺎورد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪476‬‬

‫ﻟﺬا ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ در ﻣﻜﻪ ﻣﺮدي اﺳﺖ ﻛﻪ ادﻋﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش ﺑﺎ او‬
‫ﻧﻨﺸﻴﻨﻲ و ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﮔﻮش ﻧﺪﻫﻲ؛ زﻳﺮا او ﺳﺎﺣﺮ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﺑﻪ او ﮔﻮش دﻫﻲ ﻋﻘﻠـﺖ را‬
‫از ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫»ﻃﻔﻴﻞ« ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻫﻤﻮاره آنﻫﺎ ﻣﺮا ﻣﻲﺗﺮﺳﺎﻧﻴﺪﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﺼـﻤﻴﻢ ﮔـﺮﻓﺘﻢ‬
‫اﺻﻼ ﺑﻪ او ﮔﻮش ﻧﺪﻫﻢ و ﻳﻚ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ ﻧﮕﻮﻳﻢ و از ﺗﺮس اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا در ﻣﺴﻴﺮ راه‬
‫از ﻛﻨﺎرش ﺑﮕﺬرم و ﭼﻴﺰي از وي ﺑﺸﻨﻮم‪ ،‬در ﮔﻮشﻫﺎﻳﻢ ﭘﻨﺒﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫»ﻃﻔﻴﻞ« ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ آﻣﺪم‪ ،‬دﻳﺪم رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳﺴﺘﺎده و در ﻧﺰد ﻛﻌﺒﻪ ﻧﻤـﺎز‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﺰدﻳﻚ وي اﻳﺴﺘﺎدم و ﺧﺪا ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻦ ﭼﻴﺰي از ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ را ﺑﺸﻨﻮم‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻣﻦ ﺳﺨﻨﺎن زﻳﺒﺎﻳﻲ از وي ﺷﻨﻴﺪم‪ .‬ﻟﺬا در دﻟﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﺎدرم ﺑﻪ ﺳﻮﮔﻢ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ! ﺑﻪ ﺧﺪا‬
‫ﻗﺴﻢ ﻣﻦ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ داﻧﺸﻤﻨﺪي ﻫﺴﺘﻢ و ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻧﻴﻚ و ﺑﺪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻣﺨﻔﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪،‬‬
‫ﭘﺲ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﻣﺎﻧﻊ اﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﺎرهاي از ﺳﺨﻨﺎن اﻳﻦ ﺷﺨﺺ را ﺑﺸﻨﻮم؟ ﻟﺬا اﮔﺮ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ‬
‫ﻧﻴﻚ ﺑﻮد ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺑﭙﺬﻳﺮم و اﮔﺮ ﺑﺪ و ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﻮدﻧﺪ آن را ﺗﺮك ﻧﻤﺎﻳﻢ‪ .‬از اﻳـﻦ رو ﻣﻨﺘﻈـﺮ‬
‫ﻣﺎﻧﺪم ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ از ﻧﻤﺎزش ﻓﺎرغ ﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺎزﮔﺮدد ﻣﻦ ﺑﻪ دﻧﺒﺎﻟﺶ رﻓﺘﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ وارد ﺧﺎﻧﻪاش ﺷـﺪ‬
‫و ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ او داﺧﻞ ﺷﺪم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! ﻗﻮم ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ و ﭼﻨـﺎن ﮔﻔﺘـﻪاﻧـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻫﻤﻮاره ﻣﺮا ﺗﺮﺳﺎﻧﺪهاﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣـﻦ از ﺗـﺮس اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﺳـﺨﻨﺎﻧﺖ را ﺑﺸـﻨﻮم در‬
‫ﮔﻮشﻫﺎﻳﻢ ﭘﻨﺒﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪام؛ وﻟﻲ ﻣﻦ از ﺷﻤﺎ ﺳﺨﻦ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺷﻨﻴﺪم‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬از ﻗﻀـﻴﻪات ﻣـﺮا‬
‫ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎز‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺷﺎدﻣﺎن و ﺧﻮﺷﺤﺎل ﮔﺮدﻳﺪ و اﺳـﻼم را ﺑـﺮ »ﻃﻔﻴـﻞ« ﻋﺮﺿـﻪ ﻧﻤـﻮد و‬
‫ﻣﻘﺪاري از آﻳﺎت ﻗﺮآن ﺑﺮاﻳﺶ ﺗﻼوت ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫»ﻃﻔﻴﻞ« در ﻣﻮرد وﺿﻌﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻓﺮو رﻓﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ روز از ﺧﺪا ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻲﮔﻴـﺮد‬
‫و ﺳﻨﮓﻫﺎ را ﻣﻲﭘﺮﺳﺘﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ آنﻫﺎ را ﺻﺪا ﻣﻲزﻧﺪ ﺻﺪاﻳﺶ را ﻧﻤﻲﺷﻨﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻧﺪاﻳﺶ اﺟﺎﺑﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨـﺪ ﺗـﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﻛﻪ ﺣﻖ ﺑﺮاﻳﺶ آﺷﻜﺎر ﮔﺸﺖ‪.‬‬
 ‫‪477‬‬ ‫دﻋﺎ‬

‫ﺑﺎز »ﻃﻔﻴﻞ« ﺑﻪ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺑﻌﺪ از اﺳﻼﻣﺶ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ‪.‬‬

‫‪ ‬ﭼﮕﻮﻧﻪ دﻳﻦ ﺧﻮد و ﻧﻴﺎﻛﺎﻧﺶ را رﻫﺎ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم در ﻣﻮرد او ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﻔﺖ؟‬
‫‪ ‬زﻧﺪﮔﻲ و دﻧﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آن ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد!‬
‫‪ ‬اﻣﻮاﻟﻲ ﻛﻪ ﺟﻤﻊ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ!‬
‫‪ ‬ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن‪ ،‬دوﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻫﻤﮕﻲ اﻳﻦﻫﺎ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫»ﻃﻔﻴﻞ« ﺧﺎﻣﻮش و در ﻓﻜﺮ ﻋﻤﻴﻘﻲ ﻓﺮو رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫دﻧﻴﺎ و آﺧﺮﺗﺶ را ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎن دﻧﻴﺎ را ﺑﻪ دﻳﻮار زد‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﺑﺮ دﻳﻦ اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد ﻫﺮﻛﺴﻲ راﺿﻲ ﻣﻲﺷـﻮد‪ ،‬راﺿـﻲ ﺷـﻮد و ﻫﺮﻛﺴـﻲ‬
‫ﻧﺎراض ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺎراض ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ اﻫﻞ زﻣﻴﻦ آﻧﮕﺎه ﻛﻪ اﻫﻞ آﺳﻤﺎن راﺿﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺎل و روزي وي ﺑﻪ دﺳﺖ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آﺳﻤﺎن ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺳﻼﻣﺘﻲ و ﺑﻴﻤﺎرياش ﺑﻪ دﺳﺖ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آﺳﻤﺎن ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺮگ و ﺣﻴﺎت او ﺑﻪ دﺳﺖ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آﺳﻤﺎن ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫‪ ‬ﭘﺲ وﻗﺘﻲ اﻫﻞ آﺳﻤﺎن راﺿﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻛﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮ آﻧﭽﻪ از دﻧﻴﺎ از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺧﺪا او را دوﺳﺖ ﺑﺪارد‪ ،‬ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮ او ﺑﻐﺾ ﺑﻮرزد و ﻫﺮﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ او را ﻧﺎﮔﻮار ﺑﺪاﻧﺪ و ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ وي را ﻣﺴﺨﺮه و اﺳﺘﻬﺰا ﺑﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻴﺘـــــــــﻚ ﺗـــــــــﺮﴇ واﻷﻧـــــــــﺎم ﻏﻀـــــــــﺒﺎ‬ ‫ﻓﻠﻴﺘـــــــــﻚ ﲢﻠـــــــــﻮ واﳊﻴـــــــــﺎة ﻣﺮﻳـــــــــﺮة‬
‫وﺑﻴﻨـــــــــﻲ وﺑـــــــــﲔ اﻟﻌـــــــــﺎﳌﲔ ﺧـــــــــﺮاب‬ ‫وﻟﻴــــــﺖ اﻟــــــﺬي ﺑﻴﻨــــــﻲ وﺑﻴﻨــــــﻚ ﻋــــــﺎﻣﺮ‬
‫وﻛــــــﻞ اﻟــــــﺬي ﻓــــــﻮق اﻟــــــﱰاب ﺗــــــﺮاب‬ ‫إذا ﺻــــــﺢ ﻣﻨــــــﻚ اﻟــــــﻮد ﻓﺎﻟﻜــــــﻞ ﻫــــــﲔ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اي ﻛﺎش ﺗﻮ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﻲ ﮔﺮﭼﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺗﻠﺦ ﺑﺎﺷـﺪ و ﻛـﺎش ﺗـﻮ راﺿـﻲ ﺑﺎﺷـﻲ‪،‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﻧﺎراض ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اي ﻛﺎش آﻧﭽﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﻦ و ﺗﻮﺳﺖ آﺑﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛـﻪ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪478‬‬

‫آﻧﭽﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻦ و ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن اﺳﺖ وﻳﺮان ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ارﺗﺒﺎط و دوﺳﺘﻲ ﺑﺎ ﺗﻮ درﺳﺖ ﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤـﻪ‬
‫ﭼﻴﺰ آﺳﺎن اﺳﺖ و ﻫﻤﻪ آﻧﭽﻪ ﺑﺮ روي ﺧﺎك ﻗﺮار دارد ﺧﺎك ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ«‪.‬‬
‫آري »ﻃﻔﻴﻞ« در ﺟﺎ اﺳﻼم آورد و ﺑﻪ ﺣﻖ ﮔﻮاﻫﻲ داد‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻫﻤﺖ »ﻃﻔﻴﻞ« ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﻦ ﻛﺴﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻗـﻮﻣﻢ از ﻣـﻦ‬
‫اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻦ ﺑﻪ ﺳﻮي آنﻫﺎ ﺑﺎزﻣﻲﮔﺮدم و آﻧﺎن را ﺑﻪ ﺳﻮي اﺳﻼم دﻋﻮت ﻣﻲدﻫﻢ‪.‬‬
‫»ﻃﻔﻴﻞ« از ﻣﻜﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪ و ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﻮﻣﺶ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺣﺎﻣـﻞ‬
‫اﻳﻦ دﻳﻦ ﺑﻮد‪ .‬از ﻛﻮهﻫﺎ ﺑﺎﻻ ﻣﻲرﻓﺖ و ﺑﻪ درهﻫﺎ ﻓﺮود ﻣﻲآﻣﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻨﺶ رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ وارد ﺳﺮزﻣﻴﻨﺶ ﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺪرش ﻛﻪ ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻣﺴﻨﻲ ﺑﻮد و ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺮگ ﻗﺮار داﺷـﺖ در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺖﻫﺎ را ﻣﻲﭘﺮﺳﺘﻴﺪ‪ ،‬ﻧﺰد او آﻣﺪ‪ .‬ﻟﺬا »ﻃﻔﻴﻞ« ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺷـﻴﻮهي ﺟـﺪي او را‬
‫ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم دﻋﻮت ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو »ﻃﻔﻴﻞ« ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺪرﺟﺎن از ﻣﻦ دور ﺷﻮ؛ زﻳﺮا ﻧـﻪ‬
‫ﻣﻦ از ﺗﻮ ام و ﻧﻪ ﺗﻮ از ﻣﻦ!‬
‫ﭘﺪرش ﺑﻪ وﺣﺸﺖ اﻓﺘﺎد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا ﭘﺴﺮم؟ »ﻃﻔﻴﻞ« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ اﺳﻼم آوردم و ﺑـﻪ دﻳـﻦ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬ﮔﺮوﻳﺪم‪ .‬ﭘﺪر ﮔﻔﺖ‪ :‬دﻳﻦ ﺗﻮ دﻳﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮ و ﻏﺴﻞ ﺑﻜﻦ و ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺖ را ﭘﺎك ﻛﻦ‪ ،‬و ﺳﭙﺲ ﻧﺰد ﻣﻦ ﺑﻴﺎ ﺗـﺎ ﻣـﻦ‬
‫آﻧﭽﻪ را ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪام ﺑﻪ ﺗﻮ ﻳﺎد ﺑﺪﻫﻢ‪.‬‬
‫ﭘﺪرش ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﻏﺴﻞ ﻧﻤﻮد و ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺶ را ﺗﻤﻴﺰ ﻧﻤﻮد و آﻣﺪ و »ﻃﻔﻴﻞ« اﺳﻼم را ﺑﻪ‬
‫وي ﻋﺮﺿﻪ داﺷﺖ و او اﺳﻼم آورد‪.‬‬
‫ﺑﺎز »ﻃﻔﻴﻞ« ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش رﻓﺖ و زﻧﺶ آﻣﺪ و ﺑﻪ او ﺧﻮشآﻣﺪ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫»ﻃﻔﻴﻞ« ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﻣﻦ دور ﺷﻮ؛ زﻳﺮا ﻧﻪ ﻣﻦ از ﺗﻮ ام و ﻧﻪ ﺗﻮ از ﻣﻦ!‬
‫زﻧﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا؟ ﻣﺎدر و ﭘﺪرم ﻓﺪاﻳﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫»ﻃﻔﻴﻞ« ﮔﻔﺖ‪ :‬دﻳﻦ اﺳﻼم ﺑﻴﻦ ﻣﻦ و ﺗﻮ ﺟﺪاﻳﻲ اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣـﻦ از دﻳـﻦ ﻣﺤﻤـﺪ ‪‬‬
‫ﭘﻴﺮوي ﻛﺮدهام‪.‬‬
‫زﻧﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬دﻳﻦ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ دﻳﻦ ﺗﻮﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪479‬‬ ‫دﻋﺎ‬

‫»ﻃﻔﻴﻞ« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺴﺮ ﺑﺮﺧﻴﺰ و ﺧﻮدت را ﭘﺎك ﻛﻦ و ﺳﭙﺲ ﻧﺰد ﻣﻦ ﺑﺎزﮔﺮد‪ .‬وي ﺑﺮﺧﺎﺳـﺖ‬
‫و ﺑﺎز از ﺑﺖﻫﺎﻳﺸﺎن ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ در ﺗﺮك ﻋﺒﺎدت آنﻫـﺎ از ﻓﺮزﻧـﺪانﺷـﺎن اﻧﺘﻘـﺎم ﺑﮕﻴﺮﻧـﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا‬
‫دوﺑﺎره ﻧﺰد او ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎدر و ﭘﺪرم ﻓﺪاﻳﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ آﻳﺎ از »ذو ﺷﺮي« ﺑـﺮ ﻓﺮزﻧـﺪاﻧﺖ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻲ؟‬
‫»ذو ﺷﺮي« اﺳﻢ ﺑﺘﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ او را ﻋﺒﺎدت ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑـﺎور ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ ﻫﺮﻛﺴـﻲ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺶ وي را رﻫﺎ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ او ﻳﺎ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ آﺳﻴﺐ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫»ﻃﻔﻴﻞ« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮو ﻣﻦ ﺿﺎﻣﻨﻢ ﻛﻪ »ذو ﺷﺮي« ﺑﻪ آنﻫﺎ آﺳﻴﺒﻲ ﻧﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو وي رﻓﺖ و ﻏﺴﻞ ﻧﻤﻮد و »ﻃﻔﻴﻞ« اﺳـﻼم را ﺑـﺮ وي ﻋﺮﺿـﻪ ﻧﻤـﻮد و اﺳـﻼم‬
‫آورد‪.‬‬
‫ﺑﺎز »ﻃﻔﻴﻞ« در ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﺶ دور ﻣﻲزد و ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ آنﻫﺎ را ﺑـﻪ دﻳـﻦ اﺳـﻼم دﻋـﻮت‬
‫ﻣﻲداد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﺠﺎﻟﺲ آنﻫﺎ ﻣﻲرﻓﺖ و در ﻣﺴﻴﺮ راهﻫﺎ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻣﻲاﻳﺴـﺘﺎد‪ ،‬اﻣـﺎ آﻧـﺎن از ﺑـﺖﭘﺮﺳـﺘﻲ‬
‫دﺳﺖ ﻧﻜﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا »ﻃﻔﻴﻞ« ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪ و ﺑﻪ ﻣﻜﻪ رﻓﺖ و ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤـﻮد‬
‫و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻗﺒﻴﻠﻪ »دوس« اﻧﻜﺎر و ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاي آنﻫﺎ‬
‫دﻋﺎ ﻛﻦ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﭼﻬﺮه آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺷﺪ و دﺳﺖﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻪ ﺳﻮي آﺳﻤﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد‪» .‬ﻃﻔﻴﻞ«‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺒﻴﻠﻪ »دوس« ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﺴﻴﺎر ﺷﻔﻴﻖ و ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮد و در دﻋﺎﻳﺶ‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﺪاﻳﺎ! دوس را ﻫﺪاﻳﺖ ﻓﺮﻣﺎ‪ ،‬ﺧﺪاﻳﺎ! ﻗﺒﻴﻠـﻪ »دوس« را ﻫـﺪاﻳﺖ ﻓﺮﻣـﺎ« آﻧﮕـﺎه رو ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻔﻴﻞ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺰد ﻗﻮﻣﺖ ﺑﺎزﮔﺮد و آنﻫﺎ را دﻋﻮت ﺑﺪه و ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻧﺮﻣﻲ ﺑﻜﻦ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻃﻔﻴﻞ ﻧﺰد ﻗﻮﻣﺶ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﻫﻤﻮاره آنﻫﺎ را دﻋﻮت ﻣﻲداد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ اﺳﻼم آوردﻧﺪ‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﭼﻪ زﻳﺒﺎﺳﺖ ﻛﻮﻓﺘﻦ درﻫﺎي آﺳﻤﺎن!‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪480‬‬

‫اﻳﻦ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﻃﻔﻴﻞ و ﻗﻮﻣﺶ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺑـﺎ دﻳﮕـﺮان ﻧﻴـﺰ اﺗﻔـﺎق اﻓﺘـﺎده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در آﻏﺎز ﺑﻌﺜﺖ ﻧﺒﻮي اﻧﺪك ﺑﻮدﻧﺪ و از ﺳـﻲ و ﻫﺸـﺖ ﻧﻔـﺮ ﺗﺠـﺎوز ﻧﻜـﺮده‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫روزي اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﻧﺰد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬اﺻﺮار ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﻋﻠﻨﺎً اﺳﻼم را آﺷﻜﺎر ﻧﻤﻮده و ﻣﺮدم را ﺑـﻪ‬
‫دﻳﻦ اﺳﻼم دﻋﻮت دﻫﺪ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي اﺑﻮﺑﻜﺮ! ﺗﻌﺪاد ﻣﺎ ﻛﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﺑﺴﻴﺎر ﺑـﺎ ﺷـﻮر و ﺣﻤﺎﺳـﻪ ﺑـﻮد و ﭘﻴﻮﺳـﺘﻪ ﻧـﺰد رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬اﺻـﺮار‬
‫ﻣﻲورزﻳﺪ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻧﺪ و ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬در ﺟﻠـﻮ آنﻫـﺎ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ و ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﻣﺴﺠﺪاﻟﺤﺮام رواﻧﻪ ﮔﺸﺘﻨﺪ و در اﻃﺮاف ﻣﺴﺠﺪ ﻣﺘﻔﺮق ﮔﺸﺘﻨﺪ و ﻫﺮﻛﺴـﻲ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه‬
‫ﻗﻮﻣﺶ ﺑﻮد‪ .‬اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺑﻪ اﻳﺮاد ﺧﻄﺒـﻪ ﭘﺮداﺧـﺖ و ﻣـﺮدم را ﺑـﻪ ﺳـﻮي اﺳـﻼم‬
‫دﻋﻮت ﻧﻤﻮد و ﺧﺪاﻳﺎن آنﻫﺎ را ﻧﺎﺳﺰا ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ .‬ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﺑﺮآﺷـﻔﺘﻨﺪ و ﺑـﺮ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن ﺣﻤﻠـﻪ‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ و در ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ ﺷﺪت آنﻫﺎ را ﻣﻮرد اﻳﺬا و ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﻗـﺮار دادﻧـﺪ؛ زﻳـﺮا ﺗﻌـﺪاد‬
‫ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ زﻳﺎد ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﺘﻔﺮق ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﺟﻤﻌﻲ از ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ دور اﺑﻮﺑﻜﺮ‪‬‬
‫ﺟﻤﻊ ﺷﺪه و ﺳﺨﺖ او را زدﻧﺪ و در ﮔﺮﻣﺎي ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه »ﻋﺘﺒﻪ ﺑﻦ رﺑﻴﻌﻪ« ﻓﺎﺳﻖ ﺑﻪ او ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪ و او را ﺑﺎ ﻛﻔـﺶﻫـﺎي وﺻـﻠﻪدارش زده و‬
‫ﺑﻪ ﭼﻬﺮه وي ﻣﻲﻣﺎﻟﻴﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﺮ ﺷﻜﻤﺶ اﻳﺴﺘﺎد‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻮن از ﭼﻬﺮه وي ﺟﺎري ﺷـﺪ‬
‫و ﮔﻮﺷﺖ ﭼﻬﺮهاش ﭘﺎره ﺷﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ دﻫﺎﻧﺶ از ﺑﻴﻨﻲاش ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫»ﺑﻨﻲ ﺗﻤﻴﻢ« ﻗﺒﻴﻠﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬آﻣﺪﻧﺪ و از او دﻓﺎع ﻧﻤﻮده و ﻣـﺮدم را از اﺑـﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﻣﺘﻔـﺮق‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ و او را در ﭘﺎرﭼﻪاي ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش آوردﻧﺪ و ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﺑﺮدﻧﺪ ﻛﻪ زﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬
‫و آﻧﮕﺎه ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ و وارد ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ روي ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزدﻧﺪ و ﻣـﻲﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ :‬ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! اﮔﺮ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﺑﻤﻴﺮد ﻣﺎ »ﻋﺘﺒﻪ ﺑﻦ رﺑﻴﻌﻪ« را ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺸﺖ و ﺑﺎز ﻧـﺰد اﺑـﻮﺑﻜﺮ ‪‬‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ او ﺑﻲﻫﻮش ﺑﻮد و ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ او ﻣﺮده اﺳﺖ ﻳﺎ زﻧﺪه!‬
‫»اﺑﻮﻗﺤﺎﻓﻪ« )ﭘﺪر اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ (‬ﺑﺎ آﻧﺎن در ﻛﻨﺎر اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد و آنﻫﺎ ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ او ﺑﻪ آﻧﺎن ﺟﻮاب ﻧﻤﻲداد و ﻣﺎدرش ﺑﺎﻻي ﺳﺮ او ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
 ‫‪481‬‬ ‫دﻋﺎ‬

‫ﭼﻮن روز ﺑﻪ آﺧﺮ رﺳﻴﺪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ را ﺑﺎز ﻧﻤﻮد و اوﻟﻴﻦ ﺳﺨﻨﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺮ زﺑـﺎن‬
‫آورد‪ ،‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﺣﺎل رﺳﻮل اﷲ ﭼﻄﻮر اﺳﺖ؟! )ﺧﺪا از اﺑﻮﺑﻜﺮ راﺿﻲ ﺑﺎﺷﺪ(‪.‬‬
‫از ﻓﺮط ﻣﺤﺒﺖ دﻟﺒﺎﺧﺘﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻮد و ﺑﻴﺶ از ﺧﻮد ﺑﺮ وي ﻫﺮاﺳﺎن ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﭘﻴﺮاﻣﻮن او ﺟﻤﻊ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬ﭘﺪر‪ ،‬ﻣﺎدر‪ ،‬ﻗﻮم وي و ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ‪ ،‬ﻫﻤﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪﻧﺪ و ﺑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﺎﺳﺰا ﮔﻔﺘﻨﺪ و آﻧﮕـﺎه ﺑﺮﺧﺎﺳـﺘﻨﺪ و ﺑـﻪ ﻣـﺎدر اﺑـﻮﺑﻜﺮ ‪‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻪ وي ﭼﻴﺰي ﺑﺨﻮران و ﺑﻨﻮﺷﺎن‪ .‬ﻣﺎدرش ﺑﻪ او ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﺪ و اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﺑـﺎر ﺑـﺎر‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎل رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬ﭼﻄﻮر اﺳﺖ؟ ﻣﺎدرش ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑـﻪ ﺧـﺪا ﻣـﻦ از دوﺳـﺘﺖ ﺧﺒـﺮ‬
‫ﻧﺪارم‪.‬‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺰد »ام ﺟﻤﻴﻞ« دﺧﺘﺮ »ﺧﻄﺎب« ﺑﺮو و از او در ﻣﻮرد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﭙﺮس‪.‬‬
‫»ام ﺟﻤﻴﻞ« زن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﺳﻼﻣﺶ را ﻣﺨﻔﻲ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎدرش ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و ﻧﺰد »ام ﺟﻤﻴﻞ« آﻣﺪ‪» .‬ام ﺟﻤﻴﻞ« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳـﻢ‬
‫و ﻧﻪ »ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ« را‪ .‬اﻣﺎ آﻳﺎ دوﺳﺖ داري ﻫﻤﺮاه ﺗﻮ ﻧﺰد ﭘﺴﺮت ﺑﻴﺎﻳﻢ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪.‬‬
‫»ام ﺟﻤﻴﻞ« ﻫﻤﺮاه ﻣﺎدر اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻧﺰد وي آﻣﺪ و دﻳﺪ ﻛﻪ او ﺑﻲﻫﻮش و ﺳﺨﺖ ﺑﻴﻤﺎر اﺳﺖ و‬
‫ﭼﻬﺮهاش ﭘﺎره ﺷﺪه و ﺑﺪﻧﺶ رﻧﺠﻮر ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ام ﺟﻤﻴـﻞ وي را در اﻳـﻦ وﺿـﻌﻴﺖ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮد ﻓﺮﻳﺎد زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧـﺪا ﻗﺴـﻢ! ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﻓﺮزﻧـﺪ ﺗـﻮ را ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫درآوردهاﻧﺪ‪ ،‬آﻧﺎن ﻓﺎﺳﻖ و ﻛﺎﻓﺮﻧﺪ و اﻣﻴﺪوارم ﺧﺪاوﻧﺪ از آنﻫﺎ اﻧﺘﻘﺎم ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺑﺎ دو ﭼﺸﻢ رﻧﺠﻮر و ﺟﺴﻢ آﺳﻴﺐدﻳﺪه و ﭼﻬﺮه درﻳﺪه ﺷﺪه و ﻗﻠﺐ ﺑﺰرگ ﻛﻪ ﭘـﺮ‬
‫از ﻣﺤﺒﺖ دﻳﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎل رﺳﻮل اﷲ ﭼﻄﻮر اﺳﺖ؟‬
‫ﻣﺎدر اﺑﻮﺑﻜﺮ در ﻛﻨﺎر »ام ﺟﻤﻴﻞ« اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺣـﺎل اﺳـﻼمآوردﻧـﺶ ﻓـﺎش‬
‫ﻧﺸﻮد و ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ او را ﻣﻮرد اﻳﺬا ﻗﺮار ﻧﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺑﻮﺑﻜﺮ! ﻣﺎدرت ﻣﻲﺷﻨﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﻃﺮف وي ﺿﺮري ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺖ ﻋﺎﻳﺪ ﻧﻤﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه »ام ﺟﻤﻴﻞ« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺎدﻣﺎن ﺑﺎش رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪482‬‬

‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﺣﺎﻻ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻛﺠﺎﺳﺖ؟‬

‫»ام ﺟﻤﻴﻞ« ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻣﻨﺰل »اﺑﻮأرﻗﻢ«‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺎدرش ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎﻻ از دوﺳﺘﺖ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪي ﺣﺎﻻ ﺑﺮﺧﻴﺰ و ﭼﻴﺰي ﺑﺨﻮر‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻫﻴﭻ ﻏﺬا و ﻧﻮﺷﻴﺪﻧﻲ را ﻧﻤﻲﭼﺸﻢ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ رﺳـﻮل اﷲ ‪ ‬را ﺑـﺎ‬
‫ﭼﺸﻤﺎن ﺧﻮدم ﻧﺒﻴﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻣﺎدرش و »ام ﺟﻤﻴﻞ« ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺮدم آرام ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و آﻧﮕﺎه آنﻫﺎ ﺑﻴـﺮون‬
‫ﺷﺪه و اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬از ﺷﺪت ﺑﻴﻤﺎري ﻛﺸﺎن ﻛﺸﺎن ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ وي را ﺑﻪ دار »أﺑـﻲ‬
‫ارﻗﻢ« آوردﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن اﺑﻮﺑﻜﺮ‪ ‬داﺧﻞ ﺷﺪ آنﻫﺎ دﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻬﺮهاش زﺧﻤﻲ اﺳﺖ و ﺧـﻮن ﻣـﻲﭼﻜـﺪ و‬
‫ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺶ ﭘﺎره ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬وي را دﻳﺪ ﺧﻮد را ﺑـﻪ وي اﻧـﺪاﺧﺖ و او را‬
‫ﺑﻮﺳﻴﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﮔﺮد او ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻧﺪ و وي را ﻣﻲﺑﻮﺳﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫دل رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻮﺧﺖ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ آﺛﺎر ﻏﻢ و اﻧﺪوه ﺑﺮ ﭼﻬﺮه ﻣﺒﺎرﻛﺶ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺎن ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻘﺪاري از اﻧﺪوﻫﺶ ﺑﻜﺎﻫﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳـﻮل اﷲ! ﭘـﺪر و ﻣـﺎدرم‬
‫ﻓﺪاﻳﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ و ﻓﺎﺳﻖ ﺑﻪ ﭼﻬﺮهام ﭼﻴﺰي ﻧﻜﺮده اﺳـﺖ و ﺑـﺎز اﺑـﻮﺑﻜﺮ ‪ - ‬آن‬
‫ﭘﻬﻠﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻢ دﻋﻮت را ﺑﻪ دوش ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻫـﺮ ﺻـﻮرت از اوﺿـﺎع و ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖﻫـﺎ‬
‫درﺳﺖ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﻛـﻪ در ﺣـﺎل ﺣﺎﺿـﺮ ﻣﺠـﺮوح‪ ،‬ﮔﺮﺳـﻨﻪ و ﺗﺸـﻨﻪ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﺼﺎﺋﺐ و ﻧﺎﮔﻮاريﻫﺎ – ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! اﻳﻦ ﻣﺎدرم اﺳـﺖ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫واﻟﺪﻳﻨﺶ ﻧﻴﻜﻮﻛﺎر ﺑﻮده اﺳﺖ و ﺷﻤﺎ ﻣﺒﺎرك ﻫﺴﺘﻲ از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰوﺟﻞ ﺑﺨﻮاه و ﺑﺮاﻳﺶ دﻋـﺎ‬
‫ﻛﻦ اﻣﻴﺪ اﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ او را ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺷﻤﺎ از آﺗﺶ دوزخ ﻧﺠﺎت دﻫﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮاﻳﺶ دﻋﺎ ﻧﻤﻮد و ﺳـﭙﺲ او را ﺑـﻪ ﺳـﻮي اﷲ دﻋـﻮت ﻧﻤـﻮد و او‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ اﻳﻤﺎن آورد‪.‬‬
‫دﻋﺎ ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل و ﻗﻮاﻋﺪي ﺑﻮد ﻛﻪ آﻧﺎن آن را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪483‬‬ ‫دﻋﺎ‬

‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ‪ ‬اﻳﻤﺎن آورد و ﻣﺎدرش ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻔﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬او را ﺑﻪ اﺳﻼم‬
‫دﻋﻮت ﻣﻲﻛﺮد؛ اﻣﺎ وي اﻧﻜﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬روزي ﻣﺎدرش را دﻋﻮت داد‪ ،‬اﻣﺎ او ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛـﻪ اﻳﻤـﺎن‬
‫آورد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از اﻳﻦ اﻣﺮ دﻟﺘﻨﮓ ﺷﺪ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮد ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬آﻣـﺪ‬
‫و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺎدرم را ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻣﻲﻛﺮدم و او اﻧﻜﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﻣـﺎ‬
‫اﻣﺮوز او را دﻋﻮت ﻧﻤﻮدم و او در ﻣﻮرد ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪم‪.‬‬
‫ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! از ﺧﺪا ﺑﺨﻮاه ﺗﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺎدر اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه را ﺑﻪ اﺳـﻼم ﻫـﺪاﻳﺖ ﻛﻨـﺪ‪ ،‬آﻧﮕـﺎه‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮاﻳﺶ دﻋﺎ ﻧﻤﻮد و اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻧﺰد ﻣﺎدرش ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﭼﻮن ﺑـﻪ دروازه ﺧﺎﻧـﻪ‬
‫رﺳﻴﺪ‪ .‬در ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬آن را ﻫﻞ داد ﺗﺎ داﺧﻞ ﺷﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺎدرش در را ﺑﺎز ﻛـﺮد و ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﻮل اﻟ ﱠﻠـ ِﻪ«‪.‬‬ ‫» َأ ْﺷ َﻬﺪُ َأ ْن ﻻَ إِ َﻟ َﻪ إِ ﱠﻻ اﻟ ﱠﻠـ ُﻪ َو َأ ﱠن ُ َ‬
‫ﳏ ﱠﻤﺪً ا َر ُﺳ ُ‬
‫ﺑﺎز اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه از ﻓﺮط ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﮔﺮﻳﻪﻛﻨﺎن ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﺑﺎر ﺑﺎر ﻣﻲﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺷﺎدﻣﺎن ﺑﺎش ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ دﻋﺎﻳﺖ را ﻣﺴﺘﺠﺎب ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺎدر اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ‪ ‬را ﺑﻪ اﺳﻼم ﻫﺪاﻳﺖ ﻓﺮﻣﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎز اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻋﺮض ﻧﻤﻮد‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! دﻋﺎ ﻛﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣـﺆﻣﻨﺶ را ﻧـﺰد ﻣـﻦ و‬
‫ﻣﺎدرم ﻣﺤﺒﻮب ﺑﮕﺮداﻧﺪ و ﻣﺎ را ﻧﺰد آنﻫﺎ ﻣﺤﺒﻮب ﺑﮕﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺧﺪاﻳﺎ! اﻳﻦ ﺑﻨﺪه و ﻣﺎدرش را ﻧﺰد ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﺆﻣﻨﺖ ﻣﺤﺒـﻮب‬
‫ﺑﮕﺮدان و آنﻫﺎ را ﻧﺰد اﻳﻦﻫﺎ ﻣﺤﺒﻮب ﺑﮕﺮدان« اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻴﭻ ﻣﺮد و زﻧـﻲ ﻣـﺆﻣﻨﻲ ﺑـﺮ‬
‫روي زﻣﻴﻦ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﻣـﻦ آنﻫـﺎ را دوﺳـﺖ ﻣـﻲداﺷـﺘﻢ و آنﻫـﺎ ﻣـﺮا دوﺳـﺖ‬
‫ﻣﻲداﺷﺘﻨﺪ)‪.(1‬‬
‫روﺷﻨﮕﺮي‪...‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪484‬‬

‫‪] ﴾ö/ä3s9‬ﻏﺎﻓﺮ‪» [60 :‬و ﭘﺮوردﮔﺎرﺗﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‬ ‫﴿‪ó=ÉftGó™r& þ’ÎΤθãã÷Š$# ãΝà6š/u‘ tΑ$s%uρ‬‬

‫ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ اﺟﺎﺑﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ«‪.‬‬

 ‫وﺻﻠﻪزدن‬

‫ﮔﺎﻫﻲ ﻣﺎ در ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ ﻛـﻪ ﻣـﺎ در إﻋﻤـﺎل‬
‫ﻣﻬﺎرت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺨﺺ اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮدهاﻳﻢ و ﻳﺎ ﻣﺎ آن را در ﻏﻴﺮ ﻣﻮﺿﻌﺶ ﻗﺮار دادهاﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺷﺨﺼﻲ ﻳﻚ ﺟﻮان ﺧﻮشﻗﻴﺎﻓﻪ و زﻳﺒﺎ را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎ او ﻣﻬﺎرت‬
‫)ﺷﻮخ و دﺳﺖ و دﻟﺒﺎز ﺑﺎش( را إﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬از اﻳﻦ رو ﺑـﻪ او ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬ﻣﺎﺷـﺎء اﷲ! ﭼـﻪ‬
‫ﻟﺒﺎسﻫﺎي زﻳﺒﺎ و ﺷﻴﻚ و ﭼﻪ ﭼﻬﺮهي درﺧﺸﺎﻧﻲ!‬
‫ﺑﺎز ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﻫﻤﺴﺮ ﺗﻮ‪ ،‬ﭼﻪﻗﺪر ﺑﺎ ﺗﻮ ﺧﻮﺷـﺒﺨﺖ اﺳـﺖ‪ ،‬ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪ :‬ﭼـﻪ‬
‫ﺧﻮب ﺑﻮد ﻛﻪ دﺧﺘﺮي ﻣﻲﺑﻮدي ﺗﺎ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺗﻮ ازدواج ﻣﻲﻛﺮدم‪.‬‬
‫آه ﺷﻮﺧﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ؟!‬
‫ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد‪:‬‬
‫ﻣﻦ در داﻧﺸﮕﺎه ﻳﻚ داﻧﺸﺠﻮي ﻛﻨﺪذﻫﻨﻲ داﺷﺘﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻋﻮض ﻛﻨﺪذﻫﻨﻲاش ﺑـﻪ‬
‫وي ﭼﻬﺮه زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻋﻄﺎ ﻧﻤﻮده ﺑﻮد‪ .‬او ﻫﻤﻴﺸﻪ در آﺧﺮ ﻛﻼس ﻣﻲﻧﺸﺴﺖ و در اﻓﻜـﺎر ﻋﻤﻴﻘـﻲ‬
‫ﻓﺮو ﻣﻲرﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ از وي ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺗﺎ ﺟﻠﻮ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ وي از اﻳﻦ اﻣﺮ ﺧﻮدداري ﻣﻲﻛﺮد ﻣﻦ‬
‫از ﺗﻨﮕﻨﺎ در آوردن وي ﺑﺎ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن دﻳﮕﺮ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻣـﻲﻛـﺮدم؛ زﻳـﺮا آﻧـﺎن در ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﺑـﺎﻻي‬
‫داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫روزي وارد ﻛﻼس ﺷﺪم دﻳﺪم ﻛﻪ وي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺎدت ﻫﻤﻴﺸﮕﻲاش در آﺧﺮ ﻛﻼس ﻧﺸﺴـﺘﻪ‬
‫و ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل اﺳﺖ وﻗﺘﻲ ﻣﻦ روي ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻧﺸﺴﺘﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪:‬‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﻤﺤﺴﻦ ﺑﻴﺎ ﺟﻠﻮ ﺑﻨﺸﻴﻦ!‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻨﺎب دﻛﺘﺮ! ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﺧﻮب اﺳﺖ و ﻣﻦ از ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮم‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﺮادر ﻋﺰﻳﺰ! ﻛﻤﻲ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﺑﻴﺎ ﺗﺎ ﻣﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭼﻬﺮهي زﻳﺒﺎﻳﺖ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ وي را ﺑـﻪ ﺑـﺎد ﻣﺴـﺨﺮه ﺑﮕﻴﺮﻧـﺪ و‬
‫ﭼﻬﺮه ﺑﻴﭽﺎره ﻗﺮﻣﺰ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ در ﻳـﻚ ﮔﺮدﻧـﻪي ﮔﻴـﺮ ﻛـﺮدم‪ .‬ﻟـﺬا ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪486‬‬

‫وﺻﻠﻪزدن ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﭼﻪﻗﺪر ﺷﺎد ﻣﻲﺷﻮد دﺧﺘﺮي ﻛﻪ ﺑـﺎ ﺗـﻮ ازدواج ﻛﻨـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ اﻳـﻦﻫـﺎ‬
‫ﭼﻪﻗﺪر ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ دﺧﺘﺮي ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ازدواج آنﻫﺎ ﺗﻮاﻓﻖ ﻛﻨﺪ!«‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﺮاي ﻛﺴﻲ ﺑﺮاي ﻓﻜﺮﻛﺮدن در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺎﻗﻲ ﺑﮕﺬارم‬
‫ﺑﻪ ﺗﺸﺮﻳﺢ درس ﭘﺮداﺧﺘﻢ‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻧﻤﻮده و ﺧﻄـﻮط ﭼﻬـﺮهاش ﺑـﺎز ﺷـﺪ و در ﺟﻠـﻮ‬
‫ﻛﻼس ﻧﺸﺴﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﮔﺎﻫﻲ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت در آﻏﺎز ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ زود از ﺑﻴﻦ‬
‫ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻀﻴﻘﻪﺳﺎز و ﻳﺎ اﻧﺪوهﺳﺎز ﺷـﻤﺎ ﺑـﺎ دﻳﮕـﺮان از روي اﺷـﺘﺒﺎه ﻧﻴﺴـﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ آن را اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ دو ﻧﻔﺮ از دوﺳﺘﺎن ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻫﻢ درﮔﻴﺮ ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ و‬
‫ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺣﻖ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ اﺳـﺖ‪ .‬ﻟـﺬا از وي ﺟﺎﻧـﺐداري ﻛـﺮده و دﻳﮕـﺮي را ﺳـﺮزﻧﺶ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ دو ﻓﺮزﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ دو داﻧﺶآﻣﻮز و ﻳﺎ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ اﺧﺘﻼف ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﭼﻴﺴﺖ؟ آﻳﺎ اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﻴﻢ در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻳﻜﻲ ﺑﻌﺪ از دﻳﮕـﺮي ﺑـﻪ‬
‫دﻧﺒﺎلﻣﺎن ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ و ﻣﺎ در ﺣﻞ ﻣﺴﺄﻟﻪ و ﻳﻜﻲﺳﺎزي و اﻳﺠﺎد آﺷﺘﻲ و ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻴﻦ آﻧﺎن ﺧﻮدﻣـﺎن‬
‫را ﺧﺴﺘﻪ ﻛﻨﻴﻢ؟ ﻫﺮﮔﺰ!‬
‫ﭘﺲ ﺷﻴﻮه درﺳﺖ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﺟﻮاب‪ :‬ﻫﺮﮔﺎه ﺷﻤﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ از ﺳﺨﻨﻲ ﻛﻪ از ﺷﻤﺎ ﺳﺮ زده ﻧﺎراﺣـﺖ‬
‫ﺷﺪ و ﻳﺎ از ﺗﺼﺮف ﻣﻌﻴﻨﻲ از ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺗﻨﮓ آﻣﺪ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﺒـﻞ از آن ﻛـﻪ ﺷـﻌﻠﻪور ﺷـﻮد ﺑـﺎ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﻬﺎرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﺪاواي زﺧﻢ آن اﻗﺪام ﻧﻤﺎ‪.‬‬
‫ﭼﻄﻮر؟ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺜﺎل ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻦ‪:‬‬
‫ﻣﻜﻪ ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن آن را ﻓﺘﺢ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ در ﺗﺼـﺮف ﻣﺸـﺮﻛﻴﻦ ﺑـﻮد و ﻣﺸـﺮﻛﻴﻦ‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻇﻠﻢ و ﺳﺘﻢ روا ﻣﻲداﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺮ ﻓﺮزﻧﺪان ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﺠﺮت ﻧﻤـﻮده و‬
 ‫‪487‬‬ ‫وﺻﻠﻪزدن‬

‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ آنﻫﺎ را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﺒﺮﻧﺪ ﺳﻴﻄﺮه ﻧﻤﻮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻫﺮﺣـﺎل وﺿـﻌﻴﺖ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن‬
‫وﺧﻴﻢ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺟﻬﺖ اداي ﻋﻤﺮه ﺑﻪ ﻣﻜﻪ آﻣﺪ و ﻗﻀﻴﻪ ﺻﻠﺢ ﺣﺪﻳﺒﻴﻪ ﭘﻴﺶ آﻣﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻮاﻓـﻖ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮدد و ﺳﺎل آﻳﻨﺪه ﺟﻬﺖ اداي ﻋﻤﺮه ﺑﻪ ﻣﻜﻪ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﻟـﺬا‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﺻﺤﺎب ﻟﺒﻴﻚﮔﻮﻳﺎن و اﺣـﺮام ﺑﺴـﺘﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻜﻪ آﻣﺪ و ﻋﻤﺮه ادا ﻧﻤﻮد و ﭼﻬﺎر روز در آﻧﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮدد دﺧﺘﺮك ﺣﻤـﺰه ‪ ‬ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬اﻓﺘـﺎد‪.‬‬
‫ﺣﻤﺰه در ﻏﺰوه اﺣﺪ ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪ و دﺧﺘﺮش ﺗﻨﻬﺎ در ﻣﻜﻪ ﻳﺘﻴﻢ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫دﺧﺘﺮك‪ ،‬رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬را ﺻﺪا ﻣﻲزد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﻤﻮﺟﺎن ﻋﻤﻮﺟﺎن! و ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ‪‬‬
‫ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ ﮔﺮاﻣﻲاش ﻓﺎﻃﻤﻪ دﺧﺘﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﻴﺰ در ﻛﻨﺎر وي ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬از اﻳﻦ رو ﻋﻠـﻲ آن‬
‫را ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﻪ ﻓﺎﻃﻤﻪ داد و ﮔﻔﺖ‪ :‬دﺧﺘﺮ ﻋﻤﻮﻳﺖ را ﺑﺮدار و ﻓﺎﻃﻤﻪ آن را ﺑﺮداﺷﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ زﻳﺪ او را دﻳﺪ ﻳﺎدش آﻣﺪ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻫﺠـﺮت ﻧﻤﻮدﻧـﺪ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑـﻴﻦ او و‬
‫ﺣﻤﺰه ﻋﻘﺪ اﺧﻮت و ﺑﺮادري ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا زﻳﺪ آﻣﺪ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اﻳـﻦ دﺧﺘـﺮ‪ ،‬ﺑـﺮادرزاده ﻣـﻦ‬
‫اﺳﺖ و ﻣﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ او ﺳﺰاوارﺗﺮم‪ .‬ﺑﺎز ﺟﻌﻔﺮ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ دﺧﺘﺮ ﻋﻤـﻮي ﻣـﻦ اﺳـﺖ و‬
‫ﺧﺎﻟﻪاش ﻫﻤﺴﺮ ﻣﻦ اﺳﺖ – ﻳﻌﻨﻲ »اﺳﻤﺎء« دﺧﺘﺮ »ﻋﻤﻴﺲ« ﻫﻤﺴﺮ وي ﺑﻮد – و ﻣﻦ ﺑـﻪ وي‬
‫ﺳﺰاوارﺗﺮم‪.‬‬
‫ﻋﻠﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ او را ﺑﺮداﺷﺘﻪام و او دﺧﺘﺮ ﻋﻤﻮي ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻮن آﻧﺤﻀﺮت اﺧﺘﻼف آنﻫﺎ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮد ﺑﺮاي ﺧﺎﻟـﻪاش ﺣﻜـﻢ ﻧﻤـﻮد و او را ﺑـﻪ‬
‫ﺟﻌﻔﺮ داد ﺗﺎ از وي ﻛﻔﺎﻟﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺧﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻣﺎدر اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﺑﻴﻢ آن داﺷﺖ ﺗﺎ ﻣﺒﺎدا ﻋﻠﻲ و زﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ دﺧﺘﺮك را از آنﻫﺎ ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‬
‫ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو ﺑﺮاي ﺗﺴﻠﻲ ﻋﻠﻲ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺗﻮ از ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻲ و ﻣﻦ از ﺗﻮ ام«‪.‬‬
‫و ﺑﻪ زﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪488‬‬

‫»ﺗﻮ ﺑﺮادر و ﻣﻮﻻي ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻲ«‪.‬‬

‫و ﺑﺎز رو ﺑﻪ ﺟﻌﻔﺮ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺗﻮ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ و اﺧﻼق ﻣﻦ ﺷﺒﺎﻫﺖ داري«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺒﻴﻦ ﭼﻪﻗﺪر در ﺷﺴﺘﺸﻮﻳﻲ دلﻫﺎ و ﺟﻠﺐ ﻣﺤﺒﺖ آﻧﺎن ﻣﺎﻫﺮ و ﺣﻜﻴﻢ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺧُﺐ‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ داﺳﺘﺎن دوﺳﺘﻤﺎن ﺑﺮﮔﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛـﺎش دﺧﺘـﺮي‬
‫ﻣﻲﺑﻮدي ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ازدواج ﻣﻲﻛﺮدم!‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﺎف و ﭘﺎرﮔﻲ را وﺻﻠﻪ ﻣﻲزد؟‬
‫در ﺟﻠﻮش ﭼﻨﺪﻳﻦ دروازه ﺑﺮاي ﻓﺮار وﺟﻮد داﺷﺖ‪:‬‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻓﻮراً ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع دﻳﮕﺮي وارد ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﺗـﺎ ﻓﺮﺻـﺘﻲ ﺑـﺮاي ﺷـﻨﻮﻧﺪه ﺑـﺎﻗﻲ‬
‫ﻧﮕﺬارد ﺗﺎ در اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ زﻧﻨﺪه ﻓﻜﺮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪا ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﺣﻮر زﻳﺒﺎﺗﺮي از ﺧﻮدت ﻋﻄﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﮕﻮ‪ :‬آﻣﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﻴﻠﻲ دوري ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ از ﺑﺮادرش ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ رﻓﺘـﻪ و‬
‫ﻳﺎ از ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻧﻮ و‪ ...‬ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺮاي وي ﻳﺎ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در آﻧﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑـﺮاي‬
‫واردﺷﺪن در اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ‪...‬‬
‫»ﻋﻴﺐ آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﻜﻨﻴﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻋﻴﺐ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮ ﻋﻴـﺐﺗـﺎن اﺻـﺮار‬
‫ﺑﻮرزﻳﺪ«‪.‬‬
 ‫ﺑﺎ دو ﭼﺸﻢ ﻧﮕﺎه ﻛﻦ‬

‫ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻣﺎ در ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﻣﻼﺣﻈﻪ و اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﮔﺎﻫﻲ در ﺗﻨﺒﻴﻪﺳﺎﺧﺘﻦ آنﻫﺎ‬
‫ﺑﺮ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎتﺷﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ در ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺧﻴﺮ و ﻧﻴﻜـﻲ ﻛـﻪ‬
‫در ﻧﺰد آنﻫﺎﺳﺖ و در اﻧﺘﺨﺎب راه درﺳﺖ و ﺻﻮاﺑﻲ ﻛﻪ آﻧﺎن ﺑﻪ آن ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬از ﺧـﻮد‬
‫اﺑﺪاع ﻧﺸﺎن داده و از آﻧﺎن ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺜﺎل را ﺑﺎ ﻣﻌﻠـﻢ و داﻧـﺶآﻣـﻮزاﻧﺶ ﻣـﻮرد‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار دﻫﻴﻢ‪:‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﻣﻌﻠﻤﻴﻦ داﻧﺶآﻣﻮزان ﻛﻨﺪذﻫﻦ و ﻛﻮدن را ﻛـﻪ در ﺗﻜـﺎﻟﻴﻒﺷـﺎن از ﺧـﻮد ﺳﺴـﺘﻲ و‬
‫اﻫﻤﺎل ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ و در ﺣﻀـﻮر در ﻛـﻼس ﺗﻨﺒـﻞ و ﻛﺴـﻞ اﺳـﺖ ﻣـﻮرد ﻧﻜـﻮﻫﺶ ﻗـﺮار‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﻪ ﻧﺪرت ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از داﻧﺶآﻣﻮزان ﻛﻮﺷﺎ‪ ،‬اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺧﻴﻠـﻲ زود ﺑـﻪ‬
‫ﻛﻼس ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺧﻂ زﻳﺒﺎﻳﻲ دارﻧـﺪ و ﺳـﺨﻨﺎن زﻳﺒـﺎ ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ ﺗﻤﺠﻴـﺪ ﻧﻤـﻮده و‬
‫ﻗﺪرداﻧﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻓﺮزﻧﺪانﻣﺎن را ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺮ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎتﺷﺎن ﻣﺘﻨﺒﻪ ﻣﻲﺳﺎزﻳﻢ؛ اﻣﺎ وﻗﺘـﻲ ﻛـﺎر ﺧـﻮﺑﻲ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ آنﻫﺎ را ﺑﻪ آن ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺳﺎزﻳﻢ‪.‬‬
‫اﻳﻦ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮاردي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ از دﺳﺖدادن ﺑﺴﻴﺎري از ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺎ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ در دلﻫﺎي ﻣﺮدم رﺧﻨﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و ﻧﻔﻮذ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻳﻜﻲ از زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺳﺨﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺧﻴﺮي ﻛﻪ در ﻧـﺰد ﻣـﺮدم اﺳـﺖ‬
‫ﺗﻤﺠﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻪ »اﺑﻮﻣﻮﺳﻲ اﺷﻌﺮي« ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﺗﻼوت و ﺣﻔﻆ ﻗﺮآن ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﭼـﻪ ﺑﺴـﺎ از‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺻﺤﺎﺑﻪ در ﻛﺜﺮت ﺗﻼوت و ﺧﻮشآوازي ﮔﻮي ﺳﺒﻘﺖ را رﺑﻮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎري ﻫﻢ رﻛﺎب آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬در ﻳـﻚ ﺳـﻔﺮي ﺑﻮدﻧـﺪ و ﭼـﻮن ﺻـﺒﺢ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ و دور‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﮔﺮد آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻣﻦ دوﺳﺘﺎن اﺷـﻌﺮي را زﻣـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺷـﺐ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪490‬‬

‫ﻗﺮآن ﺗﻼوت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻢ و ﻟﻴﻜﻦ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎن را از روي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺐ ﻗﺮآن ﺗﻼوت‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ وﻗﺘﻲ در روز ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﻣﻲروﻧﺪ ﻧﺪﻳﺪهام)‪.(1‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﭼﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ وﻗﺘﻲ ﻗﺒﻴﻠـﻪ اﺷـﻌﺮي اﻳـﻦ ﺗﻤﺠﻴـﺪ و ﺗﻌﺮﻳـﻒ را در ﺟﻤـﻊ ﻣـﺮدم‬
‫ﻣﻲﺷﻨﻮﻧﺪ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﻼﻗﻪ آﻧﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻴﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﻣﮕﺎه ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ »اﺑﻮﻣﻮﺳﻲ اﺷﻌﺮي« ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ او ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫»اﮔﺮ ﻣﺮا ﻣﻲدﻳﺪي آﻧﮕﺎه دﻳﺸﺐ ﺑﻪ ﻗﺮآنﺧﻮاﻧﺪن ﺗﻮ ﮔﻮش ﻣﻲدادم ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﺗـﻮ آوازي از‬
‫آوازﻫﺎي آل داود داده ﺷﺪه اﺳـﺖ«‪ .‬اﺑﻮﻣﻮﺳـﻲ از اﻳـﻦ ﺳـﺨﻦ ﺑﺴـﻴﺎر ﺷـﺎدﻣﺎن ﮔﺮدﻳـﺪ و از‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﭘﺮواز ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ ﻛـﻪ ﺷـﻤﺎ ﺑـﻪ ﺗـﻼوت ﻣـﻦ‬
‫ﮔﻮش ﻣﻲدﻫﻴﺪ ﻣﻦ ﺑﺎ اﺳﻠﻮب ﺑﺮازﻧﺪهﺗﺮي ﻗﺮآن را ﺑﺮاﻳﺖ ﺗﻼوت ﻣﻲﻛﺮدم)‪.(2‬‬
‫آري‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﺶ را ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻧﻤـﻲﻛـﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ آن را ﺑـﺮاي ﻣـﺮدم اﺑـﺮاز‬
‫ﻣﻲداﺷﺖ و اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺪﻛﻨﻨﺪه ﺑﮕﻮ‪ :‬ﺑﺪ ﻛﺮدي و ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻮﻛـﺎر ﺑﮕـﻮ‪:‬‬
‫ﺧﻮب و ﻧﻴﻜﻮ ﻛﺮدي‪.‬‬
‫»ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﺗﻐﻠﺐ« ﻳﻜﻲ از ﻋﻤﻮم ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﻮد و از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﺑـﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬و از‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻋﻤﺮ ‪ ‬و از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻧﻴﺮوي ﺣﻔﻆ و ذﻛﺎوت ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺑـﻮﻫﺮﻳﺮه ‪‬‬
‫ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻗﻠﺒﺶ ﺳﺮﺷﺎر از اﻳﻤﺎن ﺑﻮد و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳﻦ ﺧﺼـﻠﺖ وي را اﺣﺴـﺎس‬
‫ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ روزي ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣـﺎﻟﻲ ﺑـﺮاﻳﺶ آورده ﺷـﺪ ﺗـﺎ آن را در ﻣﻴـﺎن ﺑﺮﺧـﻲ‬
‫اﺻﺤﺎب ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻳﻚ ﺷﻴﻮه واﺿﺢ و ﺧﺎﺻﻲ در ﺗﻘﺴﻴﻢ اﻣﻮال ﺻـﺪﻗﻪ‪،‬‬
‫ﻏﻨﻴﻤﺖ و ﻫﺮﻧﻮع ﺻﺪﻗﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﺪﻳﻪ ﻣﻲآﻣﺪ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺗﻘﺴﻴﻤﺶ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ و ﻳﺎ ﺑﻲﻫﺪف و ﺑﺪون ﺣﺴﺎب و ﻛﺘﺎب ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺰ‪ ،‬ﻛﻼ و ﺣﺎﺷﺎ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ‪.‬‬
‫‪ -2‬رواﻳﺖ از ﺣﺎﻛﻢ و اﺻﻞ آن در ﺻﺤﻴﺤﻴﻦ رواﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪491‬‬ ‫ﺑﺎ دو ﭼﺸﻢ ﻧﮕﺎه ﻛﻦ‬

‫ﻟﺬا ﺑﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻲداد و ﺑﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﻧﻤﻲداد‪.‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻲداد دل ﻧﮕﺮان ﺷﺪه و ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺎ ﻧﻤﻲدﻫﺪ؟‬
‫وﻗﺘﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ آﮔﺎه ﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛـﻪ ﺑـﺰرگ‬
‫ﺷﻮد از دلﻫﺎيﺷﺎن ﺑﻴﺮون ﺑﻜﺸﺪ‪ .‬ﻟﺬا در ﺟﻠﻮ ﻣﺮدم ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺣﻤﺪ و ﺳﭙﺎس ﺧﺪاوﻧـﺪ را‬
‫ﺑﻴﺎن ﻓﺮﻣﻮد و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺎ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻣﻦ )از اﻣﻮال ﺻﺪﻗﻪ و‪ (...‬ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻲدﻫـﻢ‬
‫و ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻤﻲدﻫﻢ و ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻲدﻫﻢ در ﻧﺰد ﻣﻦ ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮ اﺳﺖ از ﻛﺴﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ او‬
‫ﻣﻲدﻫﻢ‪ ،‬اﻣﺎ از اﻳﻦ ﻣﺎل ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ در دلﻫﺎﻳﺸـﺎن ﺑـﻲﺗـﺎﺑﻲ و ﺑـﻲﻗـﺮاري‬
‫وﺟﻮد دارد و اﻓﺮادي را ﺑﻪ ﺧﻴﺮي ﻣﻲﺳﭙﺎرم ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در دلﻫﺎﻳﺸـﺎن ﻗـﺮار داده اﺳـﺖ‪ ،‬از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ آنﻫﺎ ﻳﻜﻲ »ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﺗﻐﻠﺐ« اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ »ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﺗﻐﻠﺐ« اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ را در ﺟﻤﻊ ﻣﺮدم ﺷﻨﻴﺪ از ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ در ﭘﻮﺳﺘﻴﻦ ﺧﻮد‬
‫ﻧﮕﻨﺠﻴﺪ و ﻫﺮﮔﺎه اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ را رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻣﻦ دوﺳﺖ ﻧـﺪارم در‬
‫ﻋﻮض اﻳﻦ ﺳﺨﻨﻲ ﻛﻪ از رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺷﻨﻴﺪهام‪ ،‬ﺷﺘﺮان ﺳﺮخ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ)‪.(1‬‬
‫ﺑﺎري اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه آﻣﺪ و از آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺳﻮاﻟﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺖﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴـﺎنﻫـﺎ‬
‫در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﻪ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﺷﻤﺎ ﻛﻴﺴﺖ؟ ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﺳﻮال ﺟﺎﻟﺒﻲ ﺑﻮد و ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﺑـﻮد از اﻳـﻦ‬
‫ﻛﻪ ﺑﭙﺮﺳﺪ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻛﻲ ﺑﺮﭘﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا رﺳﻮل ﺧﺪا در ﺗﺸﻮﻳﻖ وي ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﮔﻤﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﭘﻴﺶ از ﺗﻮ اﻳـﻦ ﺳـﻮال را ﻧﺨﻮاﻫـﺪ ﭘﺮﺳـﻴﺪ؛ آن ﻛﺴـﻲ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﺧﺎﻟﺼﺎﻧﻪ از روي ﻗﻠﺒﺶ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ«‪.‬‬
‫ﺳﻠﻤﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺻﺤﺎﺑﻪ و از ﻏﻴﺮ ﻋﺮب ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﻓﺮزﻧﺪ ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرﮔﺎن اﻫﻞ ﻓﺎرس ﺑﻮد و ﭘﺪرش ﺑﺴﻴﺎر وي را دوﺳﺖ ﻣﻲداﺷـﺖ و‬
‫ﺑﺎ او ﻣﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﺗﺮس‪ ،‬وي را در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺤﺒﻮس ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧـﺪ اﻳﻤـﺎن‬
‫را در ﻗﻠﺐ ﺳﻠﻤﺎن داﺧﻞ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺑﺨﺎري‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪492‬‬

‫از ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺪرش ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺣﻖ ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺷـﺎم ﺣﺮﻛـﺖ ﻛـﺮد‪ .‬ﺑﺮﺧـﻲ‬
‫ﻣﺮدم ﻋﻠﻴﻪ وي ﺗﺰوﻳﺮ ﻧﻤﻮده و او را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺮدهاي اﺳﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻳﻬﻮدي ﻓﺮوﺧﺘﻨـﺪ‬
‫و ﺑﺮاﻳﺶ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﻃﻮﻻﻧﻲ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪.‬‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻀﺮ رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬رﺳﻴﺪ و آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬از او ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫روزي آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در ﻣﺤﻀﺮ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﺳـﻮره ﺟﻤﻌـﻪ ﺑـﺮ وي ﻧـﺎزل‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن آن ﻧﻤﻮد و اﺻﺤﺎب ﮔﻮش ﻣﻲدادﻧﺪ و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﻳﻦ آﻳـﺎت‬
‫را ﺗﻼوت ﻣﻲﻛﺮد‪:‬‬
‫﴿‪|=≈tGÅ3ø9$# ãΝßγßϑÏk=yèãƒuρ öΝÍκÏj.t“ãƒuρ ⎯ÏμÏG≈tƒ#u™ öΝÍκön=tã (#θè=÷Ftƒ öΝåκ÷]ÏiΒ Zωθß™u‘ z⎯↵Íh‹ÏiΒW{$# ’Îû y]yèt/ “Ï%©!$# uθèδ‬‬

‫‪] ﴾∩⊄∪ &⎦⎫Î7•Β 9≅≈n=|Ê ’Å∀s9 ã≅ö6s% ⎯ÏΒ (#θçΡ%x. βÎ)uρ sπyϑõ3Ïtø:$#uρ‬اﳉﻤﻌﺔ‪.[2 :‬‬
‫»او ﺧﺪاﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﻴﻦ اﻋﺮاب ﺑﻲﺳﻮاد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي از ﺧﻮد آﻧﺎن ﻣﺒﻌﻮث ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫آﻧﺎن ﺑﻲﺳﻮاد ﺑﻮد‪ ،‬آﻳﺎت ﻗﺮآن را ﺑﺮ آﻧﺎن ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ و آﻧﺎن را از آﻟﻮدﮔﻲ ﻛﻔـﺮ و ﮔﻨـﺎه ﭘـﺎﻛﻴﺰه‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و آﻳﺎت ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ ﺧﺪا و ﺳﻨﺖ ﭘﺎك و ﻣﻄﻬﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ آﻧﺎن ﻳﺎد ﻣﻲدﻫـﺪ‪ ،‬در ﺻـﻮرﺗﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از ﺑﻌﺜﺖ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬آنﻫﺎ در ﮔﻤﺮاﻫـﻲ آﺷـﻜﺎر ﻓـﺮو رﻓﺘـﻪ و از راه و روش‬
‫ﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻨﺤﺮف ﺑﻮدﻧﺪ«‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ آﻳﻪ رﺳﻴﺪ‪:‬‬
‫﴿‪] ﴾∩⊂∪ ãΛ⎧Å3ptø:$# Ⓝ͕yèø9$# uθèδuρ 4 öΝÍκÍ5 (#θà)ysù=tƒ $£ϑs9 öΝåκ÷]ÏΒ t⎦⎪Ìyz#u™uρ‬اﳉﻤﻌﺔ‪.[3 :‬‬
‫»و ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ‪ ‬را ﺑﺮاي ﻫﺪاﻳﺖ اﻗﻮاﻣﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﻌﺒﻮث ﻧﻤﻮده اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻫﻨـﻮز ﺑـﻪ‬
‫اﻳﻦﻫﺎ ﻧﭙﻴﻮﺳﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﻌﺪ از آن ﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ«‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از اﺻﺤﺎب ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! آنﻫﺎ ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺧـﺎﻣﻮش‬
‫ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز آن ﺷﺨﺺ ﺳﻮاﻟﺶ را ﺗﻜﺮار ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺑﺎز رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ وي ﺟـﻮاب ﻧـﺪاد‪ .‬ﻣﺮﺗﺒـﻪ‬
‫ﺳﻮم ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! آنﻫﺎ ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ »ﺳﻠﻤﺎن« ﻧﮕـﺎه ﻛـﺮد و‬
 ‫‪493‬‬ ‫ﺑﺎ دو ﭼﺸﻢ ﻧﮕﺎه ﻛﻦ‬

‫دﺳﺘﺶ را ﺑﺮ ﺷﺎﻧﻪ او ﮔﺬاﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪» :‬اﮔﺮ اﻳﻤﺎن در ﻛﻬﻜﺸﺎنﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ اﻓﺮادي از ﻓﺎرس ﺑـﻪ‬
‫آن ﻧﺎﻳﻞ ﻣﻲآﻳﻨﺪ«‪.‬‬
‫وﺟﻬﻪ ﻧﻈﺮ‪...‬‬
‫»ﺧﻮشﺑﻴﻦ ﺑﺎش و ﺑﻪ ﻣﺮدم ﮔﻤﺎن ﻧﻴﻚ داﺷﺘﻪ ﺑﺎش و آنﻫﺎ را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛـﻦ ﺗـﺎ ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﺟﻠﻮ ﮔﺎم ﺑﺮدارﻧﺪ«‪.‬‬
 ‫ﻓﻦ ﺑﻬﺮه ﺑﻬﺮهﺑﺮي و اﺳﺘﻔﺎده‬

‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺟﺬب ﻣﺮدم و ﻛﺴﺐ دلﻫﺎﻳﺸﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ؛ ﺑﺮﺧـﻲ ﺑـﻪ اﻧﺠـﺎم ﻛـﺎري و‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻪ ﺗﺮك آن ﻣﻴﺴﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻟﺒﺨﻨـﺪ‪ ،‬ﻣـﺮدم را ﺟﻠـﺐ ﻣـﻲﻧﻤﺎﻳـﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨـﺎن ﻛـﻪ ﺗـﺮك‬
‫ﺗﺮشروﻳﻲ و اﺧﻢﺷﺪن ﻧﻴﺰ ﻳﻜﻲ از راهﻫﺎي ﺟﺬب ﻣﺮدم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ ﺳﺨﻨﺎن زﻳﺒﺎ و ﻧﻜﺘﻪﻫﺎ و ﻟﻄﺎﻳﻒ ﺟﺬاب‪ ،‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺟﺬب‬
‫ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ ،‬آﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﮔﻮشدادن و ﻫﻤﻜﻼسﺷﺪن ﺑﺎ آنﻫﺎ آﻧﺎن را ﺟﺬب ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺴﺖ ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ از آراﻣﺶ ﺟﺬاب ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻢ!‬
‫آري‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم زﻳﺎد ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﺷﻤﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ در ﻣﺠﺎﻟﺲ و ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲﻫﺎ‬
‫ﺳﺨﻦ وي را ﻣﻲﺷﻨﻮي‪ .‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ در ﻳﻚ ﺟﻠﺴﻪ و ﻣﺤﻔﻞ ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ اﮔﺮ ﺑﻪ وي ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﻲ‬
‫و ﻣﺮاﻗﺒﺶ ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻧﻪ ﺑﺎ ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ دﻫﺎﻧﺶ را ﺗﻜﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑـﺎ اﻳـﻦ‬
‫وﺟﻮد ﻣﺮدم وي را دوﺳﺖ ﻣﻲدارﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﺠﺎﻟﺴﺖ وي اﻧﺲ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﭼﺮا؟‬
‫زﻳﺮا وي ﻓﻦ آراﻣﺶ ﺟﺬاب را ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﻦ ﺑﻬﺮهﺑﺮدن ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي دارد‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﭘـﺎﻧﺰده ﺑـﺎر در دورهﻫـﺎي‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻨﻲ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺑﻬﺮهﺑﺮدن ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ را ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ :‬ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﺘـﺎن اﺗﻔـﺎق اﻓﺘـﺎده‬
‫اﺳﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬وي در اوﻟﻴﻦ ﺑﺨﺶ ﺳﺨﻨﺎنﺗﺎن‪ ،‬ﺻﺤﺒﺖ ﺷـﻤﺎ را ﻗﻄـﻊ ﻣـﻲﻧﻤﺎﻳـﺪ و‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﺎ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ اﺗﻔﺎق ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﺻﺒﺮ ﻛﻦ ﺗﺎ ﻣﻦ ﺳﺨﻨﻢ را ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪ ،‬وي ﻣﻘﺪاري ﺧﺎﻣﻮش ﻣـﻲﺷـﻮد و‬
‫ﭼﻮن ﺷﻤﺎ داﺳﺘﺎنﺗﺎن را ﻣﻨﺴﺠﻢ ﻧﻤﻮدﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎز ﺣﺮف ﺷـﻤﺎ را ﻗﻄـﻊ ﻣـﻲﻧﻤﺎﻳـﺪ و ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪:‬‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ درﺳﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻴﻦ آن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻦ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ و او ﻛﺴـﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻳﻚ ﺑﺎر ﻧﺰد وي رﻓﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﺑﺮادر ﺻﺒﺮ ﻛﻦ‪.‬‬
 ‫‪495‬‬ ‫ﻓﻦ ﺑﻬﺮه ﺑﻬﺮهﺑﺮي و اﺳﺘﻔﺎده‬

‫ﺑﺎز ﺳﺎﻛﺖ ﻣﻲﺷﻮد و اﻧﺪﻛﻲ ﺑﻌﺪ ﺻﺒﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﺳﺨﻦ ﺷﻤﺎ را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮده و ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪:‬‬
‫ﺧﺐ ﺧﺐ ﺑﻌﺪش ﭼﻪ ﺷﺪ؟ اداﻣﻪ ﺑﺪه اداﻣﻪ ﺑﺪه‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﺨﺺ اول اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺺ دوم‪ :‬اﻧﮕﺎر ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ دﻳﮕﺮي ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴـﺪ‪ ،‬ﻫ‪‬ـﻲ ﺑـﻪ راﺳـﺖ و ﭼـﭗ ﻧﮕـﺎه‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻮﺑﺎﻳﻠﺶ را ﺑﻴﺮون ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﭘﻴﺎﻣﻲ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ ﻳﺎ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻛﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎزي ﺑﺎ‬
‫ﺳﺮﮔﺮﻣﻲﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در آن اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺳﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻚ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي اﺳـﺘﻤﺘﺎع و ﺑﻬـﺮهوري اﺳـﺖ وﻗﺘـﻲ ﺷـﻤﺎ ﺑـﺎ او ﺳـﺨﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ او ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ دوﺧﺘﻪ و در ﻛﻤﺎل ﻣﺤﺒﺖ و ﻟﻄﻒ ﺑﻪ ﺷـﻤﺎ ﻧﮕـﺎه‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺷﻤﺎ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ او ﻛﺎﻣﻼً ﺑﻪ ﺣﺮفﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﮔـﻮش ﻣـﻲدﻫـﺪ ﭼﻨـﺎن ﻛـﻪ‬
‫ﮔﺎﻫﻲ از روي ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺳﺮش را ﺗﻜﺎن ﻣﻲدﻫﺪ و ﮔـﺎﻫﻲ ﻟﺒﺨﻨـﺪ ﻣـﻲزﻧـﺪ و ﮔـﺎﻫﻲ از روي‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﻟﺐﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲﭼﺴﺒﺎﻧﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻋﺠﻴﺐ! ﺳﺒﺤﺎن اﷲ!‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ دوﺳﺖ دارﻳﺪ ﺑﺎ ﻛﺪاﻣﻴﻚ از اﻳﻦﻫﺎ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ و ﺑﻪ دﻳﺪن آﻧﺎن ﺷﺎدﻣﺎن ﻣـﻲﺷـﻮﻳﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺧﻄﻮط ﭼﻬﺮه ﺷﻤﺎ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد؟ ﺑﺪون ﺗﺮدﻳﺪ ﺑﺎ آﺧﺮي‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ راه ﺟﺬب دلﻫﺎي ﻣﺮدم ﻓﻘﻂ ﺷﻨﻮاﻧﻴﺪن آﻧﺎن ﺑﻪ آﻧﭽﻪ دوﺳﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺴﺖ؛‬
‫ﺑﻠﻜﻪ و ﺑﺎ ﮔﻮشدادن ﺑﻪ آنﻫﺎ از آﻧﭽﻪ دوﺳﺖ دارﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ!‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از دﻋﻮﺗﮕﺮان ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﻣﻤﺘﺎز ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ وي ﻣﻨﻄﻖ و زﺑﺎن داده‬
‫ﺑﻮد ﻫﻤﻮاره در ﮔﺸﺖ و ﮔﺬار ﺑﻮد و از ﻣﻨﺒﺮ ﻧﻤـﺎز ﺟﻤﻌـﻪ اﻳـﻦ ﻣﺴـﺠﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻛﺮﺳـﻲ ﻓﺘـﻮا و‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ آن داﻧﺸﮕﺎه در ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻮد و ﻫﻤﻮاره ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ و ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم او را ﺑﺮ ﻣﻨﺎﺑﺮ و ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬وي را دوﺳـﺖ داﺷـﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﺟﺰ ﻫﺴﻤﺮش ﺑﻪ ﺷﻨﻴﺪن ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺘﻨﺪ؛ زﻳﺮا او ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺴـﺮش در‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮد و ﻳﻚ ﺑﺎر از او ﺳﺨﻦ و داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﻤـﻲﺷـﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ ﻃﺒـﻖ ﻋـﺎدت ﻫﻤﻴﺸـﮕﻲاش‪،‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ و ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪496‬‬

‫زﻧﺶ ﺑﺴﻴﺎر از وي ﺷﻜﺎﻳﺖ داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ وي ﺳﺒﺐ آن را ﺑﻔﻬﻤـﺪ و ﺟـﺰ زﻧـﺶ‬
‫ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم وي را ﮔﺮاﻣﻲ ﻣﻲداﺷﺘﻦ و از وي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا وي ﺗﺼـﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓـﺖ ﺗـﺎ‬
‫روزي زﻧﺶ را ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﺠﺎﻟﺲ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲاش ﺑﺒﺮد ﺗﺎ آﻧﭽﻪ را ﻧﺪﻳﺪه اﺳﺖ ﺑﺒﻴﻨﺪ‪.‬‬
‫روزي ﺑﻪ وي ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺮوز ﺑﺎ ﻣﻦ ﻧﻤﻲآﻳﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺠﺎ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻳﻜﻲ از دﻋﻮﺗﮕﺮان ﺗﺎ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬
‫زن ﺳﻮار ﻣﺎﺷﻴﻦ وي ﺷﺪ و ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ دروازه ﻣﺴﺠﺪ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻤﻊ زﻳﺎدي از ﻣﺮدم در آﻧﺠﺎ ﺟﻤﻊ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻤﮕﻲ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ اﻳـﻦ‬
‫داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺑﻲﻧﻈﻴﺮ ﮔﻮش ﻓﺮا دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫زﻧﺶ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ زﻧﺎن رﻓﺖ و ﺷـﻴﺦ از وﺳـﻂ ﻣـﺮدم رد ﺷـﺪ و ﺑـﺮ ﺻـﻨﺪﻟﻲ ﻧﺸﺴـﺖ و‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲاش را آﻏﺎز ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﺮدم ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮده و ﺑﺎ ﺗﻌﺠﺐ ﮔﻮش ﻣﻲدادﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮش ﻧﻴﺰ از اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺖ درآﻣﺪه اﺳﺖ!‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ و وي در ﻋﻴﻦ ﺳﺮﻣﺴﺘﻲ ﭘﻴﺮوزي ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺎﺷـﻴﻨﺶ آﻣـﺪ و ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻤﺴﺮش ﺳﻮار ﺷﺪﻧﺪ و ﺑـﺮاي زﻧـﺶ ﻣﺠـﺎﻟﻲ ﺑـﺮاي ﺳـﺨﻦﮔﻔـﺘﻦ ﻧﮕﺬاﺷـﺖ و ﺷـﺮوع ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ از ازدﺣﺎم ﻣﺮدم و زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻣﺴﺠﺪ و‪ ...‬ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ از وي ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ در ﻣﻮرد ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﭼﻄﻮر ﺑﻮد؟‬
‫زﻧﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺒﺎ و ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮد اﻣﺎ‪ ...‬ﺳﺨﻨﺮان؟‬
‫ﺷﻴﺦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻌﺠﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺻﺪاي ﻣﺮا ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻲ؟‬
‫زن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﻠﻲ ﺷﻠﻮغ ﺑﻮد و ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪﮔﻮ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮد و ﻣﻦ ﺧﻮب ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﺸﺪم‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه وي از روي ﺳﺮﺧﻮﺷﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻮدم ﺳﺨﻨﺮان‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه زن ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻫﺎن«‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ در ﻃـﻮل ﺟﻠﺴـﻪ ﻣـﻲﮔﻔـﺘﻢ ﭼـﻪﻗـﺪر ﺣـﺮف‬
‫ﻣﻲزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻬﺮهﺑﺮدن از ﻣﺮدم ﻧﻮﻋﻲ ﻓﻦ و ﻣﻬﺎرت اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻳﻚ زﺑﺎن و دو ﮔﻮش داده اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻴﺶ از آﻧﭽﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ ﺑﺸـﻨﻮﻧﺪ و ﺑـﻪ‬
 ‫‪497‬‬ ‫ﻓﻦ ﺑﻬﺮه ﺑﻬﺮهﺑﺮي و اﺳﺘﻔﺎده‬

‫ﮔﻤﺎن ﻣﻦ از ﺷﺪت ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ را ﺑﺮﻋﻜﺲ ﻧﻤﻮده و ﺑـﺮاي‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﻳﻚ ﮔﻮش و دو زﺑﺎن ﻗﺮار ﻣﻲدادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺧﻮدﺗﺎن را ﻋﺎدت ﺑﺪﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺮاي ﺳﺨﻨﺎن دﻳﮕﺮان ﺧﺎﻣﻮش ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺣﺘـﻲ اﮔـﺮ ﻧﺴـﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن آنﻫﺎ اﻧﺘﻘﺎد و ﻣﻼﺣﻈﻪاي داﺷﺘﻴﺪ‪ ،‬ﻋﺠﻠﻪ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫در آﻏﺎز ﺑﻌﺜﺖ ﻧﺒﻮي ﺗﻌﺪاد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻧﺪك ﺑﻮد و ﻛﻔﺎر‪ ،‬ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬را ﺗﻜـﺬﻳﺐ ﻧﻤـﻮده و‬
‫ﻣﺮدم را از او ﻣﺘﻨﻔﺮ ﻣﻲﺳﺎﺧﺘﻨﺪ و در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﭼﻨـﻴﻦ ﺷـﺎﻳﻊ ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ ﻛـﻪ وي ﻛـﺎﻫﻦ و‬
‫دروﻏﮕﻮ اﺳﺖ و ﮔﺎﻫﻲ ﺷﺎﻳﻊ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ وي دﻳﻮاﻧﻪ ﻳﺎ ﺳﺎﺣﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫روزي ﺷﺨﺺ داﻧﺸﻤﻨﺪي ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺿﻤﺎد« ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﻃﺒﺎﺑـﺖ آﮔﻬـﻲ داﺷـﺖ و‬
‫اﻓﺮاد دﻳﻮاﻧﻪ و ﺳﺤﺮزده را ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﻣﻲﻛﺮد ﺑﻪ ﻣﻜﻪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫»ﺿﻤﺎد« ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﺮد ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ ﺷﺎﻳﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ او را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻦ ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬را ﺑﻪ وي ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺿﻤﺎد ﺑﺎ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﻮد و در ﭼﻬﺮه وي ﺗﻮﺟـﻪ ﻧﻤـﻮد دﻳـﺪ‪ ،‬ﺳـﻴﻤﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر درﺧﺸﺎن و وزﻳﻦ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺿﻤﺎد ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آﻧﭽﻪ ﺑﺮاي آن آﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﺻﺮار داﺷـﺖ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! ﻣﻦ از اﻳﻦ ﺑﺎدﻫﺎ ﺗﻌﻮذي و »ر‪‬ﻗﻴـﻪ« ﻣـﻲﮔﻴـﺮم و ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻫﺮﻛﺴـﻲ را ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻦ ﺷﻔﺎ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻴﺎ ﺗﺎ ﺗﻮ را ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﻧﻤﺎﻳﻢ و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﻣﻮرد درﻣـﺎن‬
‫و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺧﻮد ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪه و ﺑـﻪ ﺳـﺨﻨﺎﻧﺶ ﮔـﻮش ﻣـﻲداد و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن او ﺻﺒﺤﺖ ﻣﻲﻛﺮد و رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮد‪.‬‬
‫آﻳﺎ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﭼﺮا در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺨﻨﺎن ﻛﺎﻓﺮي ﻛﻪ ﺑﺮاي درﻣﺎن دﻳﻮاﻧﮕﻲ وي آﻣﺪه ﺑﻮد ﺧﺎﻣﻮش‬
‫ﺑﻮد؟!‬
‫آه ﭼﻪﻗﺪر ﺣﻜﻴﻢ و داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺑﻮد!‬
‫ﺳﺨﻨﺎن ﺿﻤﺎد ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در ﻛﻤﺎل آراﻣﺶ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ را اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ آﻏـﺎز‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪:‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪498‬‬

‫ي َﻟ ُﻪ‪َ ,‬و َأ ْﺷ َﻬﺪُ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬

‫»إِ ﱠن ا ْﻟـ َﺤ ْﻤﺪَ ﻟ ﱠﻠـﻪ‪ ,‬ﻧ َْﺤ َﻤﺪُ ُه َوﻧ َْﺴﺘَﻌﻴﻨُ ُﻪ‪َ ,‬ﻣ ْﻦ َ ْﳞﺪه اﷲُ َﻓ َﻼ ُﻣﻀ ﱠﻞ َﻟ ُﻪ‪َ ,‬و َﻣ ْﻦ ُﻳ ْﻀﻠ ْﻞ َﻓ َﻼ َﻫﺎد َ‬
‫ﻳﻚ َﻟ ُﻪ«‪.‬‬
‫ﴍ َ‬‫َأ ْن َﻻ إِ َﻟ َﻪ إِ ﱠﻻ اﷲُ َو ْﺣﺪَ ُه َﻻ َ ِ‬
‫ﺿﻤﺎد ﺗﻜﺎن ﺧﻮرد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺨﻨﺎﻧﺖ را دوﺑﺎره ﺑﺮاﻳﻢ ﺗﻜﺮار ﻛﻦ و آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬دوﺑـﺎره‬
‫آنﻫﺎ را ﺗﻜﺮار ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﺿﻤﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻣﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﻛﺎﻫﻨـﺎن‪ ،‬ﺟـﺎدوﮔﺮان و ﺷـﺎﻋﺮان را ﺷـﻨﻴﺪهام‬
‫وﻟﻲ ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﺗﻮ ﻧﺸﻨﻴﺪهام؛ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﺖ ﺑـﻪ اﻋﻤـﺎق درﻳﺎﻫـﺎ ﻧﻴـﺰ اﺛـﺮ‬
‫ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬دﺳﺘﺖ را ﺑﺪه ﺗﺎ ﺑﺎ اﺳﻼم ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﻴﻌﺖ ﻧﻤﺎﻳﻢ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬دﺳﺘﺶ را دراز ﻧﻤﻮدﻧﺪ‬
‫و ﺿﻤﺎد ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺑﻴﺮونﻧﻤﻮدن ﻟﺒﺎس ﻛﻔﺮ از ﺗﻨﺶ ﻧﻤﻮد و ﺑﺎر ﺑﺎر ﻣﻲﮔﻔﺖ‪َ » :‬أ ْﺷـ َـﻬﺪُ َأ ْن ﻻَ إِ َﻟـ َﻪ‬
‫إِ ﱠﻻ اﻟ ﱠﻠـ ُﻪ َو َأ ْﺷ َﻬﺪُ َأ ﱠن ُ َ‬
‫ﳏ ﱠﻤﺪً ا َﻋ ْﺒﺪُ ُه َو َر ُﺳﻮ ُﻟ ُﻪ«‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ وي در ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﺶ از ﺷﺮاﻓﺖ و ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﻟﺬا‬
‫ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﻮﻣﺖ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﺑﺪه‪ .‬ﺿﻤﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﻮﻣﻢ را ﻧﻴﺰ ﺑـﻪ اﺳـﻼم دﻋـﻮت‬
‫ﻣﻲدﻫﻢ و آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﺎدي و دﻋﻮﺗﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﻮﻣﺶ ﺷﺘﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو ﺷﻨﻮﻧﺪهاي ﻣﺎﻫﺮ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻨﻮﻧﺪه ﺳﺮﺗﺎن را ﺗﻜﺎن ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻌﺎﺑﻴﺮ ﭼﻬﺮهيﺗﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ درﻫﻢﻛﺸﻴﺪن اﺑﺮوﻫﺎ‪،‬‬
‫و ﮔﺎﻫﻲ ﺟﻤﻊﻧﻤﻮدن ﺧﻄﻮط ﭼﻬﺮه‪ ،‬ﻟﺒﺨﻨﺪ و ﺣﺮﻛﺖدادن ﻟـﺐﻫـﺎ از روي ﺗﻌﺠـﺐ از ﺧـﻮد‬
‫واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن ﺑﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬اﻋﻢ از ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ‪ ،‬ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‬
‫و ﭼﻮن وي ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﺸﻤﺎن ﺷﻤﺎ ﺑﻪ وي دوﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻗﻠﺒﺶ ﺑﻪ ﺳـﻮي ﺷـﻤﺎ‬
‫روي ﺧﻮاﻫﺪ آورد‪.‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ‪...‬‬
‫»ﻣﻬﺎرت ﻣﺎ در ﺑﻬﺮهﺑﺮدن از دﻳﮕﺮان‪ ،‬آﻧﺎن را در ﻣﺤﺒﺖ و اﻧﺲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺧﺒﺮ ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ«‪.‬‬
 ‫ﻫﻨﺮ ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ‬

‫آﻳﺎ ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﺪارﻳﺪ ﻛﻪ روزي در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﺪ و در ﻣﻴﺎن ﺷﻤﺎ و ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺘﮕﻮي‬
‫ﺷﺪﻳﺪي اﺗﻔﺎق ﺑﻴﻔﺘﺪ و ﭼﻨﺪ روزي ﺷﻤﺎ ﻋﻠﻴﻪ آن ﺷﺨﺺ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪه و ﻳـﺎ ﻛﻴﻨـﻪ ﺑـﻪ دل‬
‫ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ آﻳﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺪارﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ دو ﻧﻔﺮ – ﺣﺘﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻳﻚ ﭼﻴﺰي ﺑﻲارزش – ﻣﺸـﺎﺟﺮهاي‬
‫ﭘﻴﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﺷﻤﺎ ﺑﻪ آن دو ﻧﻔﺮ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺻﺪاﻳﺸﺎن ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘـﻪ و ﭼﺸـﻢﻫﺎﻳﺸـﺎن ﺳـﺮخ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎز از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﺷﻮﻧﺪ و ﻫﺮﻛﺪام ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي دل ﻧﮕﺮان و ﻛﻴﻨﻪ ﺑﻪ دل‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺎ در ﺟﺬب ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮدﻣـﺎن در إﻋﻤـﺎل ﻣﻬـﺎرتﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫ﺧﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ و ﺳﭙﺲ آنﻫﺎ را در ﭼﻨﺎن وﺿﻌﻴﺘﻲ از ﺧﻮد ﺟﺪا ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ در آن درﺳـﺖ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻨﻤﻮدهاﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪﻫﺎ ﻋﺪم ﭘﺨﺘﮕﻲ در ﻓﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮﻛﻨﻨﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﻛﻮﻫﻨﻮرد اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣـﻲﺧﻮاﻫـﺪ ﻳـﻚ ﻛـﻮه ﺻـﻌﺐ اﻟﻌﺒـﻮر و ﭘـﺮ‬
‫ﺳﻨﮕﺮﻳﺰه را ﻓﺘﺢ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺣﺘﻤﺎً ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﮔﺬاﺷﺘﻦ دﺳﺖ و ﭘﺎﻳﺶ دﻗﺖ ﻛﻨﺪ؛‬
‫از اﻳﻦ رو ﺷﻤﺎ ﻛﻮﻫﻨﻮردان را ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﺨﺮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﺧـﻮد را ﺑـﻪ آن‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﻣﻲﻧﮕﺮﻧﺪ و آن را ﺑﺎ دﻳﺪ ﺧﻮد ﻣﻲﺳﻨﺠﻨﺪ و ﭘـﻴﺶ از آن ﻛـﻪ دﺳـﺖ ﺧـﻮد را ﺑـﺮ آن‬
‫ﺑﮕﺬارﻧﺪ در ﻗﻮت اﺳﺘﺤﻜﺎم و ﺛﺒﺎت آن ﺗﺄﻣﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑﺮ آن ﻣـﻲﮔﺬارﻧـﺪ و ﻫﺮﮔـﺎه ﻣـﻲﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫ﭘﺎﻳﺸﺎن را از آن ﺑﺮدارﻧﺪ از ﺗﺮس اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا درﺳﺖ ﭘﺎﻳﺸﺎن را از آن ﺑﺮﻧﺪارﻧﺪ و ﺑـﻪ داﺧـﻞ‬
‫ﭘﺮﺗﮕﺎه ﺳﻘﻮط ﻧﻜﻨﻨﺪ ﻗﺒﻞ از ﺗﺮكﻧﻤﻮدن آن‪ ،‬ﺑﻪ آن ﻣﻲﻧﮕﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻮﺗﺎه ﺳﺨﻦ اﻳﻦ ﻛﻪ داﺧﻞﺷﺪن در ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﻣﺸﺎﺟﺮه اﻣﺮي ﻧﻜﻮﻫﻴﺪه اﺳﺖ و ﺷﺎﻳﺪ ﺷـﻤﺎ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ‪ %90‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ و ﻣﺸﺎﺟﺮاﺗﻲ ﻛﻪ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺧﺎﻟﻲ از ﻓﺎﻳﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪500‬‬

‫ﭘﺲ ﺗﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ از ﺟﺪال و ﻣﺸﺎﺟﺮه اﺟﺘﻨﺎب ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ و ﻫﺮﮔﺎه ﻛﺴـﻲ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎ اﻋﺘـﺮاض‬
‫ﻧﻤﻮده و ﻳﺎ ﻣﺸﺎﺟﺮه ﻧﻤﻮد ﺧﺸﻢ ﻧﻴﮕﺮﻳﺪ و ﺣﺘﻲ اﻻﻣﻜﺎن ﻗﻀﻴﻪ را ﺑﺎ آراﻣﻲ ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﻴـﺪ و‬
‫ﺧﻮدﺗﺎن را در ﻓﻜﺮﻛﺮدن ﺑﻪ ﻧﻴﺖ ﻣﻌﺘﺮض ﺗﻌﺬﻳﺐ ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﻧﻴﺘﺶ ﭼﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﭼـﺮا ﻣـﺮا در ﺟﻠـﻮ‬
‫ﻣﺮدم ﺧﻮرد ﻧﻤﻮد؟!‬
‫ﺧﻮدﺗﺎن را ﺑﺎ ﻏﻢ و اﻧﺪوه از ﺑﻴﻦ ﻧﺒﺮﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﺑﺎ آراﻣـﺶ ﻛﺎﻣـﻞ ﺗﻌﺎﻣـﻞ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ؛ ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﺎدﻫﺎ ﺻﺨﺮهﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ را ﺗﻜﺎن ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻛﻮه ﻫﺴﺘﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﻔﺎر ﻗﺮﻳﺶ ﭘﻴﻤﺎن ﺧﻮد را ﺷﻜﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺟﻬﺖ ﻓـﺘﺢ ﻣﻜـﻪ رﻫﺴـﭙﺎر‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬دﻋﺎ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ آنﻫﺎ ﻛﻮر ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از آن ﻛﻪ آنﻫﺎ آﻣﺎده ﻧﺒﺮد ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ آﻧﺎن را ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻜﻪ رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻗﺮﻳﺶ از آﻣﺪن وي ﻧﺎآﮔـﺎه ﺑﻮدﻧـﺪ اﻣـﺎ دﻟﻬـﺮه‬
‫داﺷﺘﻪ و ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا در ﻫﻤﺎن ﺷﺒﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﻜﻪ اردو زده ﺑـﻮد‪ ،‬اﺑﻮﺳـﻔﻴﺎن ﺑـﺎ ﺟﻤﻌـﻲ از‬
‫ﻳﺎراﻧﺶ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ اوﺿﺎع و اﺣﻮال و ﺧﺒﺮﮔﻴﺮي ﺑﻴﺮون آﻣﺪﻧﺪ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻣﻨﺘﻈـﺮ ﺻـﺒﺢ‬
‫ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺘﺎزد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻋﺒﺎس اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ را ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬اي واي ﺑﺮ ﻓﺮداي ﻗﺮﻳﺶ! اﮔﺮ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪‬‬
‫ﺑﺎ ﻗﺪرت و ﻧﻴﺮو ﻣﻜﻪ را ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻗﺮﻳﺶ ﻧﺰد او آﻣﺪه و اﻣﺎن ﺑﻄﻠﺒﻨـﺪ‪ ،‬روزﮔـﺎر‬
‫ﻗﺮﻳﺶ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻋﺒﺎس ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و از آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳـﺖ و آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﺑـﻪ وي اﺟـﺎزه‬
‫داد‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻋﺒﺎس ﺑﺮ ﻗﺎﻃﺮ ﺳﻔﻴﺪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺳﻮار ﺷﺪ و ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻫﻤﺮاﻫﺎﻧﺶ ﺑﻪ اردوﮔﺎه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آﺗﺶ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﻣﻲدﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ آنﻫﺎ ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﺮاﻫﺎﻧﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣـﻦ ﺗـﺎ‬
 ‫‪501‬‬ ‫ﻫﻨﺮ ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ‬

‫ﺑﻪ ﺣﺎل آﺗﺶ و ﻟﺸﻜﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻣﺸﺐ ﻧﺪﻳﺪهام‪ ،‬ﭼﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ! ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ آنﻫﺎ ﭼﻪ‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟‬
‫ﻫﻤﺮاﻫﺎﻧﺶ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! اﻳﻦﻫﺎ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺧﺰاﻋﻪ ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﻧﺒـﺮد آنﻫـﺎ را ﺗﺤﺮﻳـﻚ‬
‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ و آﻣﺎده ﺟﻨﮓ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺰاﻋﻪ ﺧﻮارﺗﺮ و ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ از اﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ اردوﮔﺎه و اﻳـﻦ ﻫﻤـﻪ‬
‫آﺗﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﻛﻢ ﻛﻢ ﻧﺰدﻳﻚ و ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ ﻣﻲﺷﺪ ﺗﺎ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﻪ ﭼﻨﮓ ﮔﺎرد ﺣﺮاﺳـﺘﻲ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن‬
‫اﻓﺘﺎد و او را ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ ﻋﺒﺎس ﺳﻮار ﺑﺮ ﻗﺎﻃﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻮد ﻧﺎﮔﻬﺎن اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن و ﻳـﺎراﻧﺶ را دﻳـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن آنﻫﺎ را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﺎ رﻋﺐ و وﺣﺸـﺖ آﻣـﺪ و ﭘﺸـﺖ‬
‫ﻋﺒﺎس ﺳﻮار ﺷﺪ و ﻳﺎراﻧﺶ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﭘﺸﺖ آنﻫﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﺑﻮﺳـﻔﻴﺎن ﺑـﻪ راه‬
‫اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻋﺒﺎس ﺷﺘﺎﺑﺎن او را ﺑﻪ ﺳﻮي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣـﻲﺑـﺮد و از ﻛﻨـﺎر ﻫـﺮ آﺗﺸـﻲ از آﺗﺸـﺪانﻫـﺎي‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن رد ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﻛﻴﺴﺖ؟‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﺳﻮاري رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬را ﻣﻲدﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎس ﺑـﺮ آن ﺳـﻮار اﺳـﺖ‪ ،‬ﻣـﻲﮔﻔﺘﻨـﺪ‪:‬‬
‫ﻋﻤﻮي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﻮاري او ﺳﻮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻋﺒﺎس ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن را ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻣﺘﻮﺟﻪ وي ﻧﺸـﻮﻧﺪ‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ از ﻛﻨﺎر آﺗﺶ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎب رد ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ‪ ‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﭼـﻪ ﻛﺴـﻲ‬
‫اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺳﻮي آن ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ؟ وﻗﺘﻲ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن را ﺳﻮار ﻗﺎﻃﺮ دﻳﺪ؛ ﺑﻪ روي ﻣﺮدم ﻓﺮﻳـﺎد زد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن دﺷﻤﻦ ﺧﺪا! ﺧﺪا را ﺷﻜﺮ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﻋﻬﺪ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ ﺑـﻪ ﭼﻨـﮓ ﻣـﺎ‬
‫درآورد‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎس از وي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮد و ﻋﻤﺮ دوان دوان ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﻓـﺖ و ﻋﺒـﺎس ﺑـﺎ‬
‫ﺳﻮارﻳﺶ ﺑـﻪ ﺳـﺮﻋﺖ ﺧـﻮﻳﺶ اﻓـﺰود ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ از ﻋﻤـﺮ ﺳـﺒﻘﺖ ﮔﺮﻓـﺖ و ﭼـﻮن ﻧـﺰد‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪502‬‬

‫آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬رﺳﻴﺪ ﻓﻮراً از ﺳﻮاري ﭘﺮﻳﺪ و ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﻓﺖ و از آن ﻃﺮف ﻋﻤـﺮ‪‬‬
‫ﻧﻴﺰ وارد ﺷﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! اﻳﻦ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن اﺳﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ وي را ﺑـﺪون ﻋﻬـﺪ و‬
‫ﭘﻴﻤﺎن ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﻴﺪ ﮔﺮدﻧﺶ را ﺑﺰﻧﻢ!‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﭼﻪ ﺑﻼﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﻴﺎورده ﺑﻮد‪ ،‬وي ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ در ﻏﺰوه اﺣﺪ‬
‫و اﺣﺰاب ﺑﻮد و ﻣﺪتﻫﺎي زﻳﺎدي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﺑـﻪ ﺗﻨـﮓ درآورده ﺑـﻮد و آنﻫـﺎ را ﺑـﻪ ﻗﺘـﻞ‬
‫رﺳﺎﻧﺪه و ﺷﻜﻨﺠﻪ داده ﺑﻮد و اﻳﻨﻚ وي ﺑﻪ ﭼﻨﮕﺎل ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﺖ!‬
‫آﻧﮕﺎه ﻋﺒﺎس ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﻦ او را ﭘﻨﺎه دادهام‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻋﺒﺎس در ﻛﻨﺎر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻧﺸﺴﺖ و دﻫﺎﻧﺶ را ﺑـﻪ ﮔـﻮش او ﺑـﺮد و ﺑـﺎ او ﺳﺮﮔﻮﺷـﻲ‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻤﺮ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﮔﺮدﻧﺶ را ﻣﻲزﻧﻢ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻋﻤﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻋﺒﺎس ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺻﺒﺮ ﻛﻦ اي ﻋﻤـﺮ!‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! اﮔﺮ ﻗﺒﻴﻠﻪ »ﻋﺪي ﺑﻦ ﻛﻌﺐ« ﻣﻲﺑﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﻲﮔﻔﺘﻲ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬اﮔﺮ از ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺑﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﻲﮔﻔﺘﻲ‪ ،‬وﻟﻲ ﭼﻮن ﻣـﻲداﻧـﻲ ﻛـﻪ وي از‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻪ »ﺑﻨﻲ ﻋﺒﺪﻣﻨﺎف« اﺳﺖ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو ﻋﻤﺮ اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮد ﻛﻪ دارد وارد ﻣﺸﺎﺟﺮهاي ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻـﻼح ﻧﻴﺴـﺖ و‬
‫ﺳﭙﺲ ﭼﻪ ﻓﺎﻳﺪهاي در اﻳﻦ ﺟﺪال ﺑﻮد ﻛﻪ اﮔﺮ از ﺑﻨﻲ ﻛﻌﺐ ﻣﻲﺑﻮد ﺑﻪ اﺳﻼمآوردﻧﺶ اﻣﻴـﺪوار‬
‫ﺑﻮد؛ اﻣﺎ از ﻗﺒﺎﻳﻞ دﻳﮕﺮ ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ!‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻋﻤﺮ در ﻛﻤﺎل آراﻣﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺻﺒﺮ ﻛﻦ اي ﻋﺒﺎس! اﺟﺎزه ﺑﺪه‪ .‬اﺳﻼمآوردن ﺗـﻮ از‬
‫روزي ﻛﻪ اﺳﻼم آوردي ﺑﺮاﻳﻢ از اﺳﻼمآوردن ﭘﺪرم »ﺧﻄﺎب« ﻧﻴﺰ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪهﺗﺮ ﺑﻮد‪ ،‬زﻳـﺮا ﻣـﻦ‬
‫ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﻼمآوردن ﺗﻮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬از اﺳﻼمآوردن ﺧﻄﺎب ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﺸﻨﻮد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﻋﺒﺎس اﻳﻦ ﺳﺨﻦ وي را ﺷﻨﻴﺪ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪503‬‬ ‫ﻫﻨﺮ ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ‬

‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ آن را ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻧﻤﻮده و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ او ﺑﮕﻮﻳـﺪ‪ .‬ﻣـﺜﻼً ﺑـﻪ او‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺪف ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺴﺖ؟ آﻳﺎ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﺼﺪ ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟! آﻳﺎ ﺗﻮ از درون ﻣﻦ ﺧﺒﺮ‬
‫داري؟ ﭼﺮا ﻧﻌﺮه ﻗﺒﻴﻠﻪاي را ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻋﻤﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﮕﻔﺖ؛ زﻳﺮا ﻫﻤﮕﻲ آﻧﺎن ﺑﺮﺗﺮ از اﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺷـﻴﻄﺎن در آنﻫـﺎ ﻧﻔـﻮذ‬
‫ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﺮ و ﻋﺒﺎس ب ﻫﺮدو ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن اﻳﺴـﺘﺎده ﺑـﻮد و در اﻧﺘﻈـﺎر دﺳـﺘﻮري ﻋﻠﻴـﻪ ﺧـﻮد از ﺟﺎﻧـﺐ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑـﻮد و‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ در ﻣﻮرد او ﭼﻪ دﺳﺘﻮري ﺻﺎدر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﺒـﺎس! او را‬
‫ﺑﻪ ﺧﻴﻤﻪ ﺧﻮد ﺑﺒﺮ و ﺻﺒﺢ او را ﻧﺰد ﻣﻦ ﺑﻴﺎور‪ .‬ﻋﺒﺎس او را ﺑﻪ ﺧﻴﻤﻪ ﺧـﻮد ﺑـﺮد و ﺷـﺐ در‬
‫آﻧﺠﺎ ﮔﺬراﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺻﺒﺢ ﻧﻤﻮد و دﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺮدم ﺑـﺮاي ﻧﻤـﺎز ﺑﻴـﺪار ﺷـﺪه و‬
‫ﺑﺮاي اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻃﻬﺎرت ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎس ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦﻫﺎ ﭼﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؟‬
‫ﻋﺒﺎس ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦﻫﺎ اذان را ﺷﻨﻴﺪهاﻧﺪ و ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﻓﺮا رﺳﻴﺪ و آنﻫﺎ ﺻﻒ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺟﻬـﺖ اﻣﺎﻣـﺖ ﺟﻠـﻮ ﺷـﺪ و‬
‫ﺗﻜﺒﻴﺮ ﮔﻔﺖ و اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن آنﻫﺎ را ﻣﻲدﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ رﻛـﻮع وي رﻛـﻮع‪ ،‬و ﺑـﻪ ﺳـﺠﺪهاش ﺳـﺠﺪه‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﻨﺪ‪ ،‬از ﻧﻬﺎﻳﺖ اﻃﺎﻋﺖ و ﭘﻴﺮوي آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺖ درآﻣﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﻧﻤﺎز ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎس ﻧﺰد او آﻣﺪ ﺗﺎ او را ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺒﺮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﺒﺎس! ﺑﻪ ﻫﺮﭼﻴﺰي آنﻫﺎ را دﺳﺘﻮر ﺑﺪﻫﺪ آنﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎس ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! اﮔﺮ ﺑﻪ آنﻫﺎ دﺳـﺘﻮر دﻫـﺪ ﺧـﻮردن و ﻧﻮﺷـﻴﺪن را ﺗـﺮك‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬آن را ﺗﺮك ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﺒﺎس! ﻣﻦ ﺻﺤﻨﻪاي ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻣﺸـﺐ ﻧـﻪ در ﻣﻤﻠﻜـﺖ ﺧﺴـﺮوان‬
‫دﻳﺪهام و ﻧﻪ در ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻗﻴﺼﺮ!‬
‫وﻗﺘﻲ ﻋﺒﺎس وي را ﻧـﺰد رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﺮد آﻧﺤﻀـﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣـﻮد‪» :‬واي ﺑـﺮ ﺗـﻮ اي‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن! آﻳﺎ ﻫﻨﻮز وﻗﺖ آن ﻧﺮﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﻲ ﻣﻌﺒﻮدي ﺟﺰ ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ؟«‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪504‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﺒﻲ ﻛﻪ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن در ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﮔﺬراﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺿﺎﻣﻦ اﻳﻦ اﻣـﺮ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻣﻘـﺪاري از‬
‫دﺷﻤﻨﻲ وي ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎدرم و ﭘﺪرم ﻓﺪاي ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻨﺪ! ﭼﻪﻗﺪر ﺗﻮ ﺑﺮدﺑﺎر و ﺑﺨﺸﻨﺪه ﻫﺴﺘﻲ و ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪي اﺣﺘﺮام ﻣﻲﮔﺬاري و ﺻﻠﻪ رﺣﻢ ﻣﻲﻛﻨﻲ! ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻣـﻦ ﻣـﻲداﻧـﻢ ﻛـﻪ اﮔـﺮ‬
‫ﺧﺪاي دﻳﮕﺮي ﻏﻴﺮ از اﷲ وﺟﻮد داﺷﺖ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻛﺎري ﻣﻲﻛﺮد!‬
‫ﺑﺎز آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬واي ﺑﺮ ﺗﻮ اي اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن! آﻳﺎ ﻫﻨﻮز وﻗﺖ آن ﻧﺮﺳـﻴﺪه اﺳـﺖ ﺗـﺎ‬
‫ﺑﺪاﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ رﺳﻮل ﺧﺪا ﻫﺴﺘﻢ؟«‪.‬‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎدر و ﭘﺪرم ﻓﺪاﻳﺖ ﮔﺮدﻧﺪ! ﭼﻪﻗﺪر ﺷﻤﺎ ﺑﺮدﺑﺎر و ﮔﺮاﻣـﻲ و‬
‫وﺻﻞﻛﻨﻨﺪه رﺣﻢ ﻫﺴﺘﻲ! اﻣﺎ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻫﻨﻮز در دﻟﻢ ﺷﻚ و ﺗﺮدﻳﺪ ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻋﺒﺎس ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬واي ﺑﺮ ﺗﻮ اي اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن! اﺳﻼم ﺑﻴﺎور و ﮔﻮاﻫﻲ ﺑﺪه ﻛﻪ ﻣﻌﺒـﻮدي‬
‫ﺟﺰ اﷲ ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل ﺧﺪاﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن اﻧﺪﻛﻲ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ‪َ » :‬أ ْﺷ َﻬﺪُ َأ ْن ﻻَ إِ َﻟ َﻪ إِ ﱠﻻ اﻟ ﱠﻠـ ُﻪ َو َأ ْﺷ َﻬﺪُ َأ ﱠن ُ َ‬
‫ﳏ ﱠﻤﺪً ا‬
‫ﻮل اﻟ ﱠﻠـ ِﻪ«‪.‬‬
‫َر ُﺳ ُ‬
‫در اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻲﻧﻬﺎﻳﺖ ﺷﺎدﻣﺎن ﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻋﺒﺎس ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻫﻤﺎﻧﺎ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﻣﺮدي اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺧﻮاﻫـﺎن ﻓﺨـﺮ و ﺷـﺮف‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﺰﻳﺖ و ﺷﺮاﻓﺘﻲ ﻗﺮار دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬آري‪ ،‬ﻫﺮﻛﺲ وارد ﺧﺎﻧﻪ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺷﻮد در اﻣﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد«‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن در ﻣﺤﻀﺮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬اﺑﻴﺎﺗﻲ ﺳﺮود ﻛﻪ ﺣﺎﻛﻲ ﻣﻌﺬرتﺧـﻮاﻫﻲ‬
‫از ﮔﺬﺷﺘﻪاش ﺑﻮد‪:‬‬
‫ﻟﺘﻐﻠــــــﺐ ﺧﻴــــــﻞ اﻟــــــﻼت ﺧﻴــــــﻞ ﳏﻤــــــﺪ‬ ‫ﻟﻌﻤــــــــــﺮك إﲏ ﻳــــــــــﻮم أﲪــــــــــﻞ راﻳــــــــــﺔ‬
‫ﻓﻬـــــــﺬا أواﲏ ﺣـــــــﲔ أﻫـــــــﺪي وأﻫﺘـــــــﺪي‬ ‫ﻟﻜﺎﳌـــــــــﺪﻟﺞ اﳊـــــــــﲑان أﻇﻠـــــــــﻢ ﻟﻴﻠـــــــــﻪ‬
‫ﻣـــــــﻊ اﷲ ﻣـــــــﻦ ﻃـــــــﺮدت ﻛـــــــﻞ ﻣﻄـــــــﺮد‬ ‫ﻫــــــﺪاﲏ ﻫــــــﺎد ﻏــــــﲑ ﻧﻔﺴـــــــﻲ وﻧــــــﺎﻟﻨﻲ‬
‫وأدﻋـــــــﻰ و إن ﱂ أﻧﺘﺴـــــــﺐ ﻣـــــــﻦ ﳏﻤـــــــﺪ‬ ‫أﺻــــــﺪ و أﻧــــــﺄى ﺟﺎﻫــــــﺪ ًا ﻋــــــﻦ ﳏﻤــــــﺪ‬
 ‫‪505‬‬ ‫ﻫﻨﺮ ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ‬

‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا آن روز ﻛﻪ ﻣﻦ ﭘﺮﭼﻢ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدم ﺗﺎ ﻟﺸﻜﺮ ﻻت )اﺳﻢ‬
‫ﺑﺘﻲ اﺳﺖ( ﺑﺮ ﻟﺸﻜﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﭘﻴﺮوز ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺴﻲ ﺑﻮدم ﻛﻪ در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺷﺐ‪ ،‬ﺣﻴـﺮان و‬
‫ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و اﻛﻨﻮن ﻟﺤﻈﻪﻫﺎي ﺣﻖ و ﻫـﺪاﻳﺖ ﻓـﺮا رﺳـﻴﺪه اﺳـﺖ و ﻫـﺪاﻳﺖ ﺑﮕـﺮداﻧﻢ‪.‬‬
‫ﻫﺪاﻳﺘﮕﺮي ﻏﻴﺮ از ﺧﻮدم ﻣﺮا ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﻤﻮد و ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﻤﻮد ﻛﺴﻲ ﻛـﻪ او‬
‫را از ﻫﺮ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﻃﺮد ﻣﻲﻧﻤﻮدم‪ .‬ﺟﻠﻮ ﻫﺮ ﻣﺒﺎرزي ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺠﻨﮕﻨـﺪ را ﻣـﻲﮔﻴـﺮم و او را‬
‫دﻓﻊ ﻣﻲﻛﻨﻢ و اﮔﺮﭼﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻫﻢ ﻧﺴﺐ ﻧﺒﺎﺷﻢ ﺑﻪ او ﻣﻨﺴﻮﺑﻢ«‪.‬‬
‫و وﻗﺘﻲ ﮔﻔﺖ‪» :‬وﻧﺎﻟﻨﻲ‪ ...‬ﻣﻊ اﷲ ﻣﻦ ﻃﺮدت ﻛﻞ ﻣﻄﺮد«‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﺳﻴﻨﻪاش زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻣﺮا از ﻫﺮ راﻫﻲ ﻃﺮد ﻣﻲﻧﻤﻮدي‪.‬‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ‪...‬‬
‫»زﻳﺮﻛﻲ آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺟﺪال ﭘﻴﺮوز ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ زﻳﺮﻛﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ اﺻﻼً در‬
‫ﻣﺸﺎﺟﺮه و ﺟﺪال داﺧﻞ ﻧﺒﺎﺷﻲ«‪.‬‬
 ‫راه را ﺑﻪ روي اﻋﺘﺮاضﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺒﻨﺪ‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ اﻣﻮري ﻛﻪ آﺗـﺶ ﺧﺸـﻢ و ﻛﻴﻨـﻪ را در دل ﻣـﺮدم ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺮﻣﻲاﻧﮕﻴﺰد‪ ،‬ﻣﻔﺎﺳﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ زﺑﺎﻧﺶ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻣﻔﺎﺳﺪ زﺑﺎن‪ ،‬ﺷﺘﺎب ﺑﺮﺧﻲ ﻣـﺮدم ﺑـﻪ اﻋﺘـﺮاضﻧﻤـﻮدن ﺑـﺮ ﮔﻔﺘـﻪ دﻳﮕـﺮان و‬
‫ﻗﻄﻊﻧﻤﻮدن ﺳﺨﻦ آنﻫﺎ ﺑﺪون ﻓﻜﺮ و اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺳﺖ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻳﻚ ﻣﺸﺎﺟﺮه ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻪ ﭘـﺎ‬
‫ﻣﻲﺧﻴﺰد ﻛﻪ ﺳﻴﻨﻪﻫﺎ را ﭘﺮ از ﻛﻴﻨﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ و دلﻫﺎ را ﻓﺎﺳﺪ ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم را ﺑﺎ آداب ﺷﺮﻋﻲ اﺻﻼح ﻧﻤﻮده و ادب ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬ﻳﺎ آنﻫﺎ را ﺑـﺎ‬
‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎي زﻳﺒﺎ ﺗﻤﺮﻳﻦ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﮕﺬارﻳﺪ از ﻣﺮﺣﻠﻪ )ﻓﺮﺿﻴﻪ( ﺑﮕﺬرﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﺧﻮش دارﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻴﺸﻪ آن را زﻣﺰﻣﻪ ﻧﻤﻮده‬
‫و ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﺑﺎﻟﻔﺮض ﻣﺮدم اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻋﺎدت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﻣﻮر را ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬار و آﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﺟﻨﺎزه ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﺎز ﺑﮕﺬار‪.‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮرم اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑﻪ ﺑﺤﺜـﻲ‬
‫ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ دﻳﮕﺮان اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻜﻨﻨﺪ ﻣﺸﻐﻮل ﻧﺴﺎزﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﺎﭼﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﻋﻤﻞ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ؟‬
‫وﻗﺘﻲ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ از ﻳﻚ اﻣﺮ ﻋﺠﻴﺒﻲ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻓﻮرا دﻳﮕﺮان ﺑـﺮ ﺷـﻤﺎ اﻋﺘـﺮاض‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ ﺻﻮرﺗﻲ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮالﻫـﺎي آﻧـﺎن‪ ،‬ﻗﺒـﻞ از‬
‫آن ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﻣﻄﺮح ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬درﻫﺎي اﻋﺘﺮاض را ﺑﺮ آنﻫﺎ ﺑﺒﻨﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﺷﮕﻔﺘﻲ آﻧﺎن را ﭘﻴﺶ‬
‫از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻟﺐ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ ﺑﺰداﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم ﺧﻴﻠﻲ واردﻧﺪ ﺗﺎ درﻫﺎي اﻋﺘـﺮاض را ﭘـﻴﺶ از اﻳـﻦ ﻛـﻪ اﺣﺴـﺎس اﻋﺘـﺮاض‬
‫ﺑﻜﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ روي ﻣﻌﺘﺮﺿﻴﻦ ﺑﺒﻨﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دارم ﻛﻪ ﻳﻚ ﭘﻴﺮﻣﺮﻣﺮد ﻣﺴﻦ در ﺟﻠﺴﻪاي ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و از ﺣﺎدﺛﻪ و اﺧﺘﻼﻓﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﻦ دو ﻧﻔﺮ در ﻳﻚ ﭘﻤﭗ ﺑﻨﺰﻳﻦ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑـﻮد‪ ،‬ﺳـﺨﻦ ﻣـﻲﮔﻔـﺖ و ﺗﻮﺿـﻴﺢ ﻣـﻲداد ﻛـﻪ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺸﺎﺟﺮه آنﻫﺎ ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﺎر آنﻫﺎ ﺑﻪ ﭘﻠﻴﺲ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪507‬‬ ‫راه را ﺑﻪ روي اﻋﺘﺮاضﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺒﻨﺪ‬

‫از آن ﻃﺮف ﻳﻚ ﻳﺎوهﮔﻮ از ﻣﺠﻠﺲ ﭘﺮﻳﺪ ﺗﺎ در داﺳﺘﺎن دﺧﺎﻟﺖ ﻛﻨﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠـﻪ درﺳـﺖ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺸﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻴﻦ آنﻫﺎ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺷﺪ و ﻓﻼﻧﻲ در اﺷﺘﺒﺎه ﺑﻮد و ﺷـﺮوع ﺑـﻪ ذﻛـﺮ‬
‫ﺗﻔﺎﺻﻴﻠﻲ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﺗﻔﺎق ﻧﻴﻔﺘﺎده ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ؛ اﻣﺎ ﺑﺮ اﻋﺼﺎﺑﺶ ﻣﺴـﻠﻂ ﮔﺮدﻳـﺪ و رو ﺑـﻪ او‬
‫ﻛﺮد و ﺑﺎ آراﻣﺶ ﻛﺎﻣﻞ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬آﻳﺎ ﺗﻮ ﺧﻮدت در ﻣﺤﻞ ﺣﺎدﺛﻪ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻲ؟‬
‫‪ -‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪.‬‬
‫‪ -‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﻛﺴﻲ در آﻧﺠﺎ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ و داﺳﺘﺎن را ﺑﺮاﻳﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ؟‬
‫‪ -‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪.‬‬
‫‪ -‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺗﻮ از ﻣﺎﻣﻮرﻳﻦ اﺟﺮاي اﺣﻜﺎم در دادﮔﺎه ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪي؟‬
‫‪ -‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻴﺦ ﺻﺪاﻳﺶ را ﺑﺎﻻ آورد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺐ‪ ،‬ﭼﻄﻮر ﻣﺮا ﺗﻜﺬﻳﺐ ﻣـﻲﻛﻨـﻲ در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ از ﭼﻴﺰي ﺧﺒﺮ ﻧﺪاري؟!‬
‫ﻣﻦ از ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ وي ﻗﺒﻞ از اﻋﺘﺮاض ذﻛﺮ ﻧﻤﻮد ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺖ آﻣﺪم‪.‬‬
‫اﮔﺮ او اﻋﺘﺮاض ﻣﻲﻛﺮد ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺪﻣﺎت را ﻛﻪ درﻫﺎ را ﺑﻪ روي رﻓﻴﻘﺶ ﺑﺴﺖ‪،‬‬
‫ذﻛﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي رﻓﻴﻘﺶ ﻣﺠﺎل ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮاي ﺧﺮوج از اﻳﻦ ﺻـﺤﻨﻪ اﮔﺮﭼـﻪ ﺑـﻪ دروغ ﺑﺎﺷـﺪ‬
‫وﺟﻮد داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺎز ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ اﺛﺒﺎت ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﻢ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ را ﺗﺮﺗﻴﺐ دﻫﻴﻢ ﺗﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ را ﻗﺒﻞ از اﻋﺘﺮاضﺷﺎن ﻗﺎﻧﻊ ﺳﺎزﻳﻢ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻗﺮﻳﺶ ﺟﻬﺖ ﻣﺒﺎرزه ﺟﻨﮓ ﺑﺪر ﻋﻠﻴﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬و ﻳﺎراﻧﺶ ﺑﻴـﺮون ﺷـﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧـﻲ از‬
‫ﺧﺮدﻣﻨﺪان آنﻫﺎ ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺧﺎرج ﺷﻮﻧﺪ؛ اﻣﺎ ﻗـﻮمﺷـﺎن آﻧـﺎن را ﺑـﻪ زور اﺟﺒـﺎر ﻧﻤﻮدﻧـﺪ؛‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬از ﺣﺎل آنﻫﺎ ﺧﺒﺮ داﺷﺖ و ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛـﻪ آنﻫـﺎ اﮔﺮﭼـﻪ ﺑـﻪ ﻣﻌﺮﻛـﻪ‬
‫ﺣﻀﻮر ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻴﻦ آﻧﺎن و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺟﻨﮕﻲ رخ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪508‬‬

‫وﻗﺘﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﻛﺎرزار ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﺳـﺖ ﻳـﺎراﻧﺶ را ﻣﺘﻮﺟـﻪ ﺳـﺎزد و‬
‫آﻧﺎن را از ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آﻧﺎن ﻧﻬﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ در دل ﺑﺮﺧـﻲ ﺳـﻮاﻻت و اﺷـﻜﺎﻻﺗﻲ‬
‫ﭘﺪﻳﺪ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻣﺒﺎرزه ﻧﻜﻨﻴﻢ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺎ ﺑﻴﺮون آﻣﺪﻧﺪ؟‬
‫ﭼﺮا ﻓﻘﻂ اﻳﻦﻫﺎ را اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻧﻤﻮد؟‬
‫از اﻳﻦ رو آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ را ذﻛﺮ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ اﻋﺘﺮاﺿـﺎت آنﻫـﺎ ﭘﺎﺳـﺦ ﺑﮕﻮﻳـﺪ و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺗﻮﺟﻴﻪ را ذﻛﺮ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﭼﻄﻮر؟‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در ﻣﻴﺎن اﺻﺤﺎﺑﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣـﻦ از ﻣﻴـﺎن ﺑﻨـﻲ ﻫﺎﺷـﻢ و دﻳﮕـﺮان‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ زور ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﺟﻨﮓ آﻣﺪهاﻧﺪ و ﻗﺼﺪ ﺟﻨﮓ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻟﺬا ﻫﺮﻛﺴﻲ از ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺑﻨﻲ ﻫﺎﺷﻢ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮد‪ ،‬او را ﻧﻜﺸﺪ‪.‬‬
‫و ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﺎ »اﺑﻮاﻟﺒﺨﺘﺮي ﺑﻦ ﻫﺎﺷﻢ ﺑﻦ ﺣﺎرث« ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮد‪ ،‬او را ﻧﻜﺸﺪ‪.‬‬
‫و ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﺎ »ﻋﺒﺎس ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ« ‪ -‬ﻋﻤﻮي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ - ‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤـﻮد او را ﻧﻜﺸـﺪ؛‬
‫زﻳﺮا او ﺑﻪ اﻛﺮاه آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ اﻧﮕﻴﺰه ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ و اﻳـﻦ ﺳـﺨﻦ را در ﻣﺠـﺎﻟﺲ ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه »اﺑﻮﺣﺬﻳﻔﻪ ﺑﻦ ﻋﺘﺒﻪ ﺑﻦ رﺑﻴﻌﻪ« ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﻣﺎ ﭘﺪران‪ ،‬ﺑﺮادران و ﻓﺮزﻧﺪانﻣﺎن را ﺑﻜﺸﻴﻢ‬
‫و ﻋﺒﺎس را رﻫﺎ ﻛﻨﻴﻢ؟‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ اﮔﺮ ﻣﻦ ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﺎﻳﻢ او را ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮم ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﮔﻮش آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا رو ﺑﻪ ﻋﻤﺮ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬اي اﺑﻮﺣﻔﺺ«!‬
‫ﻋﻤﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ روزي ﺑﻮد ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻛﻨﻴﻪ ﻣﺮا اﺑـﻮﺣﻔﺺ‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪509‬‬ ‫راه را ﺑﻪ روي اﻋﺘﺮاضﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺒﻨﺪ‬

‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬اي اﺑﻮﺣﻔﺺ! آﻳﺎ ﭼﻬﺮه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ زده ﻣﻲﺷﻮد؟«‪.‬‬
‫ﭼﻬﺮهي ﻋﻤﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺷﺪه و ﺗﻜـﺎن ﺧـﻮرد‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧـﻪ »اﺑﻮﺣﺬﻳﻔـﻪ« ﻓﺮﻣـﺎن ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬را رد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ ﻣﮕﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﻴﺴﺖ؟!‬
‫آﻧﮕﺎه ﻋﻤﺮ ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺮآورد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﺑﮕﺬار ﮔﺮدﻧﺶ را ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﺰﻧﻢ ﺑﻪ ﺧـﺪا‬
‫ﻗﺴﻢ وي ﻣﻨﺎﻓﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ!‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﺑﻮﺣﺬﻳﻔﻪ از آﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑـﻮد ﭘﺸـﻴﻤﺎن ﮔﺸـﺖ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣـﻦ ﻫﺮﮔـﺰ از آن‬
‫ﻛﻠﻤﻪاي ﻛﻪ در آن روز ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدم در اﻳﻤﻦ ﻧﻴﺴﺘﻢ و ﻫﻤﻮاره از آن در ﺑﻴﻢ و ﻫـﺮاس ﺑـﻪ ﺳـﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺮدم ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﻔﺎره آن را ﺑﺎ ﺷﻬﺎدﺗﻢ ﺑﺪﻫﻢ از اﻳﻦ رو در ﺟﻨـﮓ ﻳﻤﺎﻣـﻪ ﺑـﻪ ﺷـﻬﺎدت‬
‫رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺧﺪا از وي راﺿﻲ ﺑﺎد‪.‬‬
‫ﻧﺼﻴﺤﺖ‪...‬‬
‫»ﻫﻮﺷﻴﺎر ﺑﺎش آنﻫﺎ را ﻧﻬﺎر ﺧﻮد ﻛﻦ ﻗﺒﻞ از آن ﻛﻪ ﺗﻮ را ﺷﺎم ﺧﻮد ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ«‪.‬‬
 ‫ﺻﺒﺮ ﻛﻦ‪ ،‬اﻋﺘﺮاض ﻧﻜﻦ‬

‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دارم ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ در ﻣﻮرد ﻓـﻦ ﮔﻔﺘﮕـﻮ ﺳـﺨﻦ ﻣـﻲﮔﻔـﺖ و داﺳـﺘﺎن ﺣﻀـﺮت‬
‫ﻳﻮﺳﻒ ‪ ‬را ذﻛﺮ ﻧﻤﻮد وﻗﺘﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ آﻳﻪ رﺳﻴﺪ‪:‬‬
‫﴿‪û©Í_1u‘r& þ’ÎoΤÎ) ãyzFψ$# tΑ$s%uρ ( #\ôϑyz çÅÇôãr& û©Í_1u‘r& þ’ÎoΤÎ) !$yϑèδ߉tnr& tΑ$s% ( Èβ$u‹tFsù z⎯ôfÅb¡9$# çμyètΒ Ÿ≅yzyŠuρ‬‬

‫&‪] ﴾çμ÷ΖÏΒ çö©Ü9$# ã≅ä.ù's? #Z”ö9äz ©Å›ù&u‘ s−öθsù ã≅Ïϑômr‬ﻳﻮﺳﻒ‪.[36 :‬‬

‫»و ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻳﻮﺳﻒ دو ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ داﺧﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ در ﺧﻮاب دﻳـﺪم ﻛـﻪ‬
‫آب اﻧﮕﻮر ﻣﻲﮔﻴﺮم ﺗﺎ ﺷﺮاب ﺷﻮد و دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ در ﺧﻮاب دﻳـﺪم ﺳـﻴﻨﻲ ﭘـﺮ از ﻧـﺎن‬
‫روي ﺳﺮ ﻧﻬﺎدم و ﭘﺮﻧﺪه از آن ﻣﻲﺧﻮرد«‪.‬‬
‫ﺑﺎز در ﭼﻬﺮه ﺣﺎﺿﺮﻳﻦ ﺗﺎﻣﻞ ﻧﻤﻮده و از آﻧﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪ‪:‬‬
‫دو ﺟﻮان ﺑﺎ او در زﻧﺪان داﺧﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬راﺳﺘﻲ ﻛﺪاﻣﻴﻚ اول داﺧـﻞ ﺷـﺪ‪ ،‬ﻳﻮﺳـﻒ ﻳـﺎ دو‬
‫ﺟﻮان؟‬
‫ﻳﻜﻲ ﺻﺪاﻳﺶ را ﺑﻠﻨﺪ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻮﺳﻒ‪.‬‬
‫دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ ﻧﻪ دو ﺟﻮان‪.‬‬
‫ﺳﻮﻣﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ ﻧﻪ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻮﺳﻒ‪ ،‬آري‪ ،‬ﻳﻮﺳﻒ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎرﻣﻲ از ﺧﻮد زﻳﺮﻛﻲ ﻧﺸﺎن داده و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﮕـﻲ ﺑـﺎﻫﻢ داﺧـﻞ ﺷـﺪﻧﺪ؛ ﺑـﺎز ﭘﻨﺠﻤـﻲ‬
‫ﺻﺪاﻳﺶ را ﺑﻠﻨﺪ ﻧﻤﻮد و ﺳﺮ و ﺻﺪا ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ از ﻳﺎد رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﺨﻨﺮان ﻫﻤﻴﻦ ﻗﻀﻴﻪ را در ﻧﻈﺮ داﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬از اﻳـﻦ رو ﺑـﻪ‬
‫ﭼﻬﺮهﻫﺎي آﻧﺎن ﺗﺄﻣﻞ ﻣﻲﻧﻤﻮد و وﻗﺖ از دﺳﺖ ﻣﻲرﻓﺖ و آﻧﮕﺎه ﻳﻚ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻧﻤـﻮد و‬
‫ﺑﻪ آﻧﺎن اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺻﺪايﻫﺎيﺷﺎن را ﭘﺎﻳﻴﻦ آورﻧﺪ و ﺑﺎز ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﭼﻴﺴﺖ؟ اﺑﺘﺪا ﻳﻮﺳﻒ داﺧﻞ ﺷﺪه ﻳﺎ آنﻫـﺎ! آﻳـﺎ اﻳـﻦ ﻣﺴـﺎﻟﻪ ﺷﺎﻳﺴـﺘﻪ اﻳـﻦ ﻫﻤـﻪ‬
‫اﺧﺘﻼف اﺳﺖ؟!‬
 ‫‪511‬‬ ‫ﺻﺒﺮ ﻛﻦ‪ ،‬اﻋﺘﺮاض ﻛﻦ‬

‫ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل‪ ،‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ در واﻗﻌﻴﺖﻫﺎي ﻣﺎ دﻗﺖ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ در ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻮاﻗﻊ ﻣـﻲﺑﻴﻨﻴـﺪ ﻣـﺎ ﺑـﻪ‬
‫اﻋﺘﺮاﺿﺎت ﺑﻲﻣﻮردﻣﺎن ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم را از ﺧـﻮد دل‬
‫ﻧﮕﺮان ﺳﺎﺧﺘﻪ و از دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﺣﻜﺎﻳﺖ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﺸﻐﻮل اﺳـﺖ؛ از آن ﻃـﺮف ﻛﺴـﻲ اﻋﺘـﺮاض ﻧﻤـﻮده و ﺑـﺎ‬
‫اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ داﺳﺘﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮي ﻧﻤﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ و ﺟـﺬاﺑﻴﺖ ﺳـﺨﻦ را از او‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫آري‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺮدم ﭼﻨﺎن ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻧﺒﺎش ﻛﻪ ﺑﺮ ﻫﺮﭼﻴﺰي اﻋﺘﺮاض ﻧﻤﺎﻳﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﺑﺮادرم »ﺳﻌﻮد« وﻗﺘﻲ ﻫﻔﺖ ﺳﺎل داﺷﺖ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ رﻓـﺖ‬
‫و ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺪاري ﻋﺠﻠﻪ دارد و اﻣﺎم در اﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎز ﻣﻘﺪاري ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻧﻤـﻮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ از اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺖ ﺑﻪ ﺗﻨﮓ آﻣﺪ ﻧﺰد ﻣﺆذن ﻛﻪ ﭘﻴﺮﻣـﺮدي ﻣﺴـﻦ ﺑـﻮد و ﮔـﻮشﻫـﺎﻳﺶ ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮدﻧﺪ رﻓﺖ و ﭘﺸﺖ ﺳﺮش اﻳﺴﺘﺎد‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﺑﻴﻨﻲاش را ﮔﺮﻓﺖ و ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺮد ﺗﺎ ﺻﺪاﻳﺶ را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻜﺒﻴﺮ اﻗﺎﻣـﻪ را‬
‫ﺑﮕﻮ و ﺳﭙﺲ از ﻣﺴﺠﺪ ﻓﺮار ﻧﻤﻮده و ﺑﻴﺮون رﻓﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﺆذن ﻛﻪ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺷﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﺟﻬﺖ اﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﺮﺧﻴﺰد و ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﻤﺎزﮔﺬاران ﻣﺘﻮﺟﻪ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻣﺆذن ﻧﺸﺴﺖ و از روي ﺧﺸﻢ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﭽﻪ را ﺑﺒﻴﻨﺪ ﺗـﺎ او را‬
‫ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺻﺤﻨﻪ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي ﺑﻮد؛ اﻣﺎ ﻣﻦ آن را ﺑﺮاي ﺷﮕﻔﺘﻲاش ذﻛﺮ ﻧﻨﻤﻮدم‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﭼﻨﺪ روز ﺑﻌﺪ ﻣﺎ در ﺟﻠﺴﻪاي ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از اﻫﻞ ﻣﺠﻠﺲ اﻳـﻦ ﻣـﺎﺟﺮا را‬
‫ذﻛﺮ ﻧﻤﻮد و در اﺛﻨﺎي آن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻌﻮد ﻋﺠﻠﻪ داﺷﺖ؛ زﻳﺮا ﻣﻲﺧﻮاﺳـﺖ ﺑـﺎ ﭘـﺪرش ﺑـﻪ درﻳـﺎ‬
‫ﺑﺮود‪ .‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ ﻛﻪ رﻳﺎض ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺻﺤﺮاﻳﻲ اﺳﺖ و در ﻛﻨﺎره ﺳﺎﺣﻞ درﻳﺎ ﻗﺮار ﻧﺪارد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪512‬‬

‫از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﻦ ﺣﻴﺮان ﻣﺎﻧﺪم آﻳﺎ داﺳﺘﺎﻧﺶ را ﻓﺎﺳﺪ ﻧﻤﻮده و ﺑﺮ او اﻋﺘﺮاض ﻧﻤﺎﻳﻢ ﻳﺎ اﻳﻦ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮي در داﺳﺘﺎن ﻧﺪارد و ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﻋﺘﺮاض و ﻛﺴﺐ دﺷﻤﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬از اﻳﻦ ﺟﻬـﺖ‬
‫دوﻣﻲ را ﺗﺮﺟﻴﺢ داده و ﺧﺎﻣﻮش ﻣﺎﻧﺪم‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي اﻋﺘﺮاض ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺻﻼً آن را ﻧﻔﻬﻤﻴﺪهاي‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ او ﻋـﺬري دارد‬
‫و ﺷﻤﺎ او را ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﻲ‪.‬‬
‫»زﻳﺎد« ﻳﻚ ﻓﺮد ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮد و ﺑـﺮ ﻧﺼـﻴﺤﺖ ﻣـﺮدم ﺣـﺮص و ﻋﻼﻗـﻪ داﺷـﺖ‪ ،‬روزي ﺑـﺎ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ در ﻛﻨﺎر ﭼﺮاغ ﻗﺮﻣﺰ ﺗﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺻﺪاي ﻣﻮﺳـﻴﻘﻲ ﺑـﺎ ﺳـﺒﻚ ﻏﺮﺑـﻲ ﺑـﺎﻻﻳﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﮔﻮﺷﺶ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺻﺪا از ﻛﺠﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃﺮف و آن ﻃﺮف ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛـﺮد‬
‫و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ از ﺳﻤﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻐﻠﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫راﻧﻨﺪه آن ﺻﺪاﻳﺶ را ﺗﺎ آﺧﺮ ﺑﺎﻻ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛـﻪ ﻫﻤـﻪ اﻓـﺮاد دور و ﻧﺰدﻳـﻚ‬
‫ﺻﺪاﻳﺶ را ﻣﻲﺷﻨﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا »زﻳﺎد« ﺑﻪ ﺳﻮي وي ﺑﻮق ﻣﻲزد و ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ او را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺳﺎزد ﻛـﻪ ﻣﻘـﺪاري‬
‫ﺻﺪاي ﺿﺒﻂ را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻴﺎورد‪ ،‬اﻣﺎ آن ﺷﺨﺺ ﻧﮕﺎه ﻧﻤﻲﻛﺮد و ﺑﻪ او ﭘﺎﺳﺦ ﻧﻤﻲداد‪.‬‬
‫ﻃﻮري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﻛﻪ وي از ﺷﺪت ﺻﺪاي ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﻃﻮري ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺷﺪه ﻛـﻪ ﻣﺘﻮﺟـﻪ‬
‫اﻃﺮاﻓﻴﺎﻧﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫»زﻳﺎد« ﺗﻼش ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﭼﻬﺮه راﻧﻨﺪه را ﻛﻪ آن را ﺑﻪ روﻣﺎﻟﺶ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮد ﺑﺒﻴﻨـﺪ و ﭼـﻮن‬
‫او را دﻳﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ رﻳﺸﺶ ﭼﻬﺮه وي را ﭘﻮﺷـﺎﻧﺪه اﺳـﺖ! ﺷـﮕﻔﺘﻲ زﻳـﺎد ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﺷـﺪ!‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﻜﻞ و ﻗﻴﺎﻓﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﻗـﺮآن ﮔـﻮش دﻫـﺪ ﺑـﻪ ﺷـﻨﻴﺪن ﻣﻮﺳـﻴﻘﻲ‬
‫ﻣﺸﻐﻮل اﺳﺖ آن ﻫﻢ ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻠﻨﺪ!‬
‫ﭼﺮاغ ﺳﺒﺰ روﺷﻦ ﺷﺪ و ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫»زﻳﺎد« ﺧﻴﻠﻲ اﺻﺮار داﺷﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻓﺮد را ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻪ دﻧﺒـﺎل وي ﺣﺮﻛـﺖ ﻧﻤـﻮد‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ وي در ﻛﻨﺎر ﻳﻚ ﻣﻐﺎزه ﺗﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﭼﻴﺰي ﺧﺮﻳﺪاري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
 ‫‪513‬‬ ‫ﺻﺒﺮ ﻛﻦ‪ ،‬اﻋﺘﺮاض ﻛﻦ‬

‫»زﻳﺎد« ﻧﻴﺰ در ﻛﻨﺎرش ﺗﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮد و ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻪ وي ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﺶ ﻛﻮﺗـﺎه و‬
‫رﻳﺶﻫﺎﻳﺶ ﮔﻨﺠﺎن اﻧﺪ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو وﺳﻮاس ﺑﻪ ﻗﻠﺒﺶ ﻫﺠﻮم آوردﻧﺪ و ﻇﺎﻫﺮاً ﺷﺎﻳﺪ ﺗﻮﻗﻒ ﻧﻤـﻮد ﺗـﺎ ﻳـﻚ ﭘﺎﻛـﺖ‬
‫ﺳﻴﮕﺎر ﺧﺮﻳﺪاري ﻧﻤﺎﻳﺪ!‬
‫ﺷﺨﺺ از ﻣﻐﺎزه ﺑﻴﺮون ﺷﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺠﻠﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ داﺷﺖ!‬
‫زﻳﺎد ﺗﺎب ﻧﻴﺎورد و ﺑﺎ ﻳﻚ ﻟﻄﻒ و ﻣﺤﺒﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮادر! ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ آي!)‪ (1‬اﻣﺎ آن ﺷﺨﺺ ﺑـﻪ‬
‫وي ﺟﻮاب ﻧﺪاد و ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻨﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎز زﻳﺎد ﺻﺪاﻳﺶ را ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬آي‪ ،‬آي‪ .‬ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ ﺑﺮادر‪ ،‬ﮔﻮش ﻛـﻦ! ﺗـﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﻛﻪ آن ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ رﺳﻴﺪ و ﺳﻮار ﺷﺪ و ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻧﻜﺮد‪.‬‬
‫زﻳﺎد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺑﻮد‪ ،‬از ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪ و ﻧﺰد او رﻓـﺖ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑـﺮادر‬
‫ﺧﺪا ﺷﻤﺎ را ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮕﻪ ﻧﻤﻲﺷﻨﻮي؟!‬
‫آن ﺷﺨﺺ ﺑﻪ وي ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﻟﺒﺨﻨﺪي زد و ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ را روﺷـﻦ ﻧﻤـﻮد و ﻓـﻮراً ﺻـﺪاي‬
‫ﺿﺒﻂ را ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ اﺳﻔﻨﺎﻛﻲ ﺑﺎﻻ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم زﻳﺎد ﺑﻪ ﺷﺪت ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮادر ﻋﺰﻳﺰم! ﺣﺮام اﺳﺖ ﺑـﺮ ﺷـﻤﺎ‪،‬‬
‫ﭼﺮا ﻣﺮدم را اذﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟!‬
‫ﺑﺎز آن ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻟﺒﺨﻨﺪش اﻓﺰود در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ روﺷﻦ ﺑـﻮد! زﻳـﺎد‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪ و ﭼﻬﺮهاش زرد و ﺳﺮخ ﻣﻲﺷﺪ و ﺻﺪاﻳﺶ را ﺑﺎﻻ آورد ﺗﺎ او ﺑﺸﻨﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ آن ﻣﺮد دﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ دﺳﺘﺶ ﺑﻪ ﮔـﻮشﻫـﺎﻳﺶ اﺷـﺎره‬
‫ﻧﻤﻮد و آنﻫﺎ را ﻣﻲﺑﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎز دﻓﺘﺮ ﻛﻮﭼﻜﻲ از ﺟﻴﺒﺶ ﺑﻴﺮون آورد ﻛﻪ در ﺻﻔﺤﻪ اول آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺷﻨﻮم‪.‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻣﻨﻈﻮرﺗﺎن ﭼﻴﺴﺖ آن را اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ!‬

‫‪ -1‬ﻣﺨﻔﻒ آﻗﺎي در اﺻﻄﻼح ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ‪.‬‬

‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪514‬‬

‫اﺷﺎره‪...‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫﴿‪] ﴾∩⊇⊇∪ Zωθàftã ß⎯≈|¡ΡM}$# tβ%x.uρ‬اﻹﺳﺮاء‪.[11 :‬‬
‫»ﻳﻌﻨﻲ اﻧﺴﺎن ﻣﻮﺟﻮدي ﻋﺠﻮل و ﺷﺘﺎبﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ«‪.‬‬
‫»ﭘﺲ ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش ﺷﺘﺎبزدﮔﻲ ﺷﻤﺎ ﺑﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻪي ﺷﻤﺎ ﻏﻠﺒﻪ ﻧﻜﻨﺪ«‪.‬‬
 ‫ﻗﺒﻞ از ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦﺗﺎن ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ‬

‫ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ آﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﻄﻠﻮب را ﻗﺒﻞ از ﻃﻠﺐ آﻣﺪه ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﺒﺎدا زود‬
‫رد ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ .‬و اﻳﻦ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫـﺎي ﺷـﻔﺎﻫﻲ و ﻛﺘﺒـﻲ اﺳـﺖ‪ .‬ﻟـﺬا اﮔـﺮ ﺷـﻤﺎ ﺑـﺮاي ﻳـﻚ‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪدار ﻧﺎﻣﻪاي ﻧﻮﺷﺘﻲ و ﻧﻴﺎزي از او ﺧﻮاﺳﺘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﻧﻴﺎزﺗﺎن ﭼﻴـﺰي در‬
‫ﻣﻮرد ﺳﺨﺎوت و ﺑﺨﺸﺶ و ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﻲ او ﺑﻨﻮﻳﺴـﻴﺪ و ﺑﻌـﺪ از آن ﻧﻴﺎزﺗـﺎن را ﺑﻨﻮﻳﺴـﻴﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت وﻗﺘﻲ ﭼﻴﺰي از ﭘﺪر ﻳﺎ ﺑﺮادرﺗﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻴﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔـﺖ‪ :‬از ﻫﻤﺴـﺮت‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﻣﻘﺪﻣﻪاي ﺑﺮاﻳﺶ ذﻛﺮ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا اﮔﺮ ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎﻧﺖ را ﺑﺮاي ﺻﺮف ﻧﻬﺎر دﻋﻮت ﻧﻤﻮدي و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮت‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻲ ﺗﺎ ﻏﺬاﻳﻲ درﺳﺖ ﻧﻤﻮده و ﺧﺎﻧﻪ را آﻣﺎده ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻗﺒـﻞ از آن ﺑﮕـﻮﻳﻲ‪:‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً دﺳﺖ ﭘﺨﺖ ﺷﻤﺎ ﻟﺬﻳﺬ اﺳﺖ و ﻫﻤﮕﻲ دوﺳﺘﺎن وﻗﺘﻲ آنﻫـﺎ را دﻋـﻮت ﻧﻤـﺎﻳﻢ ﺗـﺎ از‬
‫دﺳﺖ ﭘﺨﺖ ﺷﻤﺎ ﻣﻴﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺎدﻣﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎور ﻛﻦ! ﻣﻦ از ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪﺗﺮﻳﻦ رﺳﺘﻮرانﻫﺎ ﻏﺬا ﺧﻮردم وﻟﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺰّه دﺳﺖ ﭘﺨـﺖ ﺷـﻤﺎ‬
‫را در ﻫﻴﭻ ﺟﺎ ﻧﺪﻳﺪم!‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً دﻳﺸﺐ ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن را دﻳﺪم ﻛﻪ از ﺳﻔﺮ آﻣﺪه ﺑـﻮد و از روي ﺗﻌـﺎرف ﺑـﻪ وي‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻓﺪا ﺑﺮاي ﺻﺮف ﻧﻬﺎر ﻧﺰد ﻣﺎ ﺗﺸﺮﻳﻒ ﺑﻴﺎورﻳﺪ و اﺗﻔﺎﻗﺎً وي ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻟﺬا وي را ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻲ از دوﺳﺘﺎن دﻋﻮت ﻧﻤﻮدم و اﻣﻴﺪوارم ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي ﻣـﺎ ﻏـﺬاﻳﻲ درﺳـﺖ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺒﺎﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﻣﺤـﺾ ورود ﺑـﻪ ﺧﺎﻧـﻪ داد ﺑﺰﻧـﻲ و ﺑﮕـﻮﻳﻲ‪:‬‬
‫ﻓﻼﻧﻲ‪ ،‬ﻓﻼﻧﻲ‪.‬‬
‫او ﭘﺎﺳﺦ دﻫﺪ‪ :‬ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﻣﻲآﻳﻢ؛ و او ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺷﻤﺎ وي را ﺑـﻪ ﻳـﻚ ﺟـﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤـﻲ و‬
‫ﮔﺮدﺷﮕﺮي ﻣﻲﺑﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﺳﺮﻳﻊ‪ ،‬ﺳﺮﻳﻊ‪ ،‬آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬اﻵن ﻣﻴﻬﻤﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣـﺪ‪ ،‬در ﭘﺨـﺖ‬
‫ﻧﻬﺎر ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻧﻜﻨﻲ و در آﻣﺎدهﻛﺮدن آن دﻗﺖ ﻧﻤﺎﻳﻲ و‪...‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪516‬‬

‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ از ﻣﺪﻳﺮت ﻣﺮﺧﺼﻲ ﺑﮕﻴﺮي و ﻳـﺎ ﻣـﺎدر و ﭘـﺪرت را از‬
‫ﭼﻴﺰي ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎزي‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﺳﻴﺮه ﻧﺒﻮي را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻮرد اﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬در اﻳﺎم ﻛﻮدﻛﻲ دوران ﺷﻴﺮﺧﻮارﮔﻲاش را در ﻧﺰدﻳﻜـﻲ ﺳـﺮزﻣﻴﻦ ﻫـﻮازن‬
‫ﮔﺬراﻧﺪه اﺳﺖ و از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ آرزو داﺷﺖ ﺗﺎ آنﻫﺎ اﺳﻼم ﺑﻴﺎورﻧﺪ؛ وﻟﻲ ﺑﻪ وي ﺧﺒـﺮ رﺳـﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺑﺮاي ﻧﺒﺮد وي ﻟﺸﻜﺮي ﮔﺮد آوردهاﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﻧﻴﺰ ﺧـﻮد را ﺑـﺮا ﻣﻘﺎﺑﻠـﻪ آنﻫـﺎ‬
‫آﻣﺎده ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﺎ آﻧﺎن ﺟﻨﮕﻴﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش ‪ ‬را در ﺑﺮاﺑـﺮ آنﻫـﺎ ﭘﻴـﺮوز ﺳـﺎﺧﺖ و‬
‫ﻏﻨﺎﻳﻤﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺟﻌﺮاﻧﻪ« ﻣﻨﺰل ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﺮﺧـﻲ از آنﻫـﺎ‬
‫ﻧﺰد آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬و اﻓﺮادي از آﻧﺎن در آن ﺟﻨﮓ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬زﻧﺎن و ﻛﻮدﻛﺎن را در ﻳﻚ ﺟﺎ ﻗﺮار داده ﺑﻮد‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو ﺧﺮدﻣﻨﺪان ﻫﻮازن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﻣﺬاﻛﺮه ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ ﺗـﺎ‬
‫زﻧﺎن و ﻛﻮدﻛﺎن اﺳﻴﺮﺷﺪه آﻧﺎن را آزاد ﺑﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻳﻚ ﻓﺮد ﺳﺨﻨﻮر را ﻛﻪ از اﺳﻠﻮب ﺳﺨﻨﻮري و ﻧﻄﻖ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺨﻨﮕﻮي آﻧﺎن ﻛﻪ »زﻫﻴﺮ ﺑﻦ ﺻﺮد« ﻧﺎم داﺷﺖ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﻣﻘﺪﻣﻪاي اﻳـﺮاد ﻧﻤـﻮد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻳـﺎ‬
‫رﺳﻮل اﷲ! ﻫﻤﺎﻧﺎ در زﻧﺎن اﺳﻴﺮﺷﺪه ﻛﺴﺎﻧﻲ از ﻣﻴﺎن ﺧﺎﻟﻪﻫﺎ و ﭘـﺮورشدﻫﻨـﺪﮔﺎن ﺗـﻮ وﺟـﻮد‬
‫دارﻧﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﭘﺮورش دادﻧﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺎ »اﺑﻦ اﺑﻲ ﺷﻤﺮ« و »ﻧﻌﻤﺎن ﺑﻦ ﻣﻨﺬر« را ﺷﻴﺮ داده ﺑﻮدﻳﻢ و ﺑﺮاي آن دو اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪاي‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﺗﻔﺎق ﻣـﻲاﻓﺘـﺎد اﻧﺘﻈـﺎر ﻟﻄـﻒ و ﻣﺤﺒـﺖ آنﻫـﺎ را داﺷـﺘﻴﻢ‪،‬‬
‫ﺣﺎﻻﻧﻜﻪ ﺗﻮ رﺳﻮل ﺧﺪا و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭘﺮورشدﻫﻨﺪﮔﺎن ﻫﺴﺘﻲ و آﻧﮕﺎه ﺑـﻪ ﺳـﺮودن اﻳـﻦ اﺷـﻌﺎر‬
‫ﻣﺒﺎدرت ورزﻳﺪ‪:‬‬
 ‫‪517‬‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦﺗﺎن ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ‬

‫ﻓﺈﻧــــــــــﻚ اﳌــــــــــﺮء ﻧﺮﺟــــــــــﻮه وﻧﻨﺘﻈــــــــــﺮ‬ ‫أﻣــــــــﻨﻦ ﻋﻠﻴﻨــــــــﺎ رﺳــــــــﻮل اﷲ ﰲ ﻛــــــــﺮم‬

‫إذ ﻓـــــــﻮك ﲤـــــــﻼه ﻣـــــــﻦ ﳏﻀـــــــﻬﺎ اﻟـــــــﺪر‬ ‫أﻣــــﻨﻦ ﻋــــﲆ ﻧﺴــــﻮة ﻗــــﺪ ﻛﻨــــﺖ ﺗﺮﺿــــﻌﻬﺎ‬
‫واﺳـــــــﺘﺒﻖ ﻣﻨـــــــﺎ ﻓﺈﻧـــــــﺎ ﻣﻌﺸــــــــﺮ زﻫـــــــﺮ‬ ‫ﻻ ﲡﻌﻠﻨــــــــﺎ ﻛﻤــــــــﻦ ﺷــــــــﺎﻟﺖ ﻧﻌﺎﻣﺘــــــــﻪ‬
‫وﻋﻨـــــــﺪﻧﺎ ﺑﻌـــــــﺪ ﻫـــــــﺬا اﻟﻴـــــــﻮم ﻣـــــــﺪﺧﺮ‬ ‫إﻧــــــــــــﺎ ﻟﻨﺸــــــــــــﻜﺮ آﻻء وإن ﻛ ُِﻔــــــــــــﺮت‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! در ﻛﺮم و ﺑﺰرﮔﻮاري ﺑﺮ ﻣﺎ ﻣﻨﺖ ﺑﮕﺬار؛ زﻳﺮا ﺗﻮ ﺷﺨﺼﻲ ﻫﺴﺘﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺎ از او اﻣﻴﺪ و اﻧﺘﻈﺎر ﻛﺮدﻳﻢ و ﺑﺰرﮔﻮاري دارﻳﻢ‪ ،‬ﺑﺮ زنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از اﻳﺸﺎن ﺷﻴﺮ ﻣﻲﺧـﻮردي‪،‬‬
‫و دﻫﺎﻧﺖ را از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﺮاوان آنﻫﺎ ﭘﺮ ﻣﻲﻛﺮدي ﻟﻄﻒ ﻓﺮﻣـﺎي‪ .‬ﻣـﺎ را ﻫﻤﭽـﻮن اﺷـﺨﺎص‬
‫ﺧﻮار و زﺑﻮن ﻗﺮار ﻣﺪه و ﮔﻮي ﺳﺒﻘﺖ را از ﻣﺎ ﺑﺒـﺮ ﻛـﻪ ﻣـﺎ ﺧـﻮد ﮔـﺮوهﻫـﺎي درﺧﺸـﻨﺪه و‬
‫ﺳﺮﻓﺮازﻳﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎ را ﺳﭙﺎﺳﮕﺬار ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﺮﻗﺪر ﻛﻪ ﻛﻬﻨﻪ ﺷﻮﻧﺪ و اﻳﻦ ﻧﻌﻤﺖ ﭘـﺲ‬
‫از اﻣﺮوز‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﭘﻴﺶ ﻣﺎ ﻣﺤﻔﻮظ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ«‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬زﻧﺎن و ﻛﻮدﻛﺎن اﺳﻴﺮ را آزاد ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺒﻴﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻗﺒﻞ از ﺧﻮاﺳﺘﻪاش ﻣﻘﺪﻣﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ اراﻳـﻪ ﻧﻤـﻮد و در آن اﻳـﺎم ﻃﻔﻮﻟﻴـﺖ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬را در آن ﺑﻪ ﻳﺎد آورد!‬
‫آﻧﮕﺎه ﻣﺮوت آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻠﻨـﺪ ﺷـﺪ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اﮔـﺮ ﻣـﺎ ﺷـﺎﻫﺎن ﻏﻴـﺮ از ﺗـﻮ را ﮔﺮاﻣـﻲ‬
‫ﻣﻲدارﻳﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ﺗﻮ اوﻟﻲ ﺑﻪ اﻛﺮام ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺒﻴﻦ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﭼﻪﻗﺪر زﻳﺒﺎ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺎل آن ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺆﻣﻨﺎن را ادب ﻧﻤﻮده و ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫﴿‪ö/ä3©9 ×öyz y7Ï9≡sŒ 4 Zπs%y‰|¹ óΟä31uθøgwΥ ô“y‰tƒ t⎦÷⎫t/ (#θãΒÏd‰s)sù tΑθß™§9$# ãΛä⎢ø‹yf≈tΡ #sŒÎ) (#þθãΖtΒ#u™ t⎦⎪Ï%©!$# $pκš‰r'¯≈tƒ‬‬

‫‪] ﴾∩⊇⊄∪ îΛ⎧Ïm§‘ Ö‘θàxî ©!$# ¨βÎ*sù (#ρ߉ÅgrB óΟ©9 βÎ*sù 4 ãyγôÛr&uρ‬اﳌﺠﺎدﻟﺔ‪.[12 :‬‬
‫»اي ﻣﺆﻣﻨﺎن! وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻴﺪ ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻗﺒﻞ از آن ﺻﺪﻗﻪاي ﺑﻪ ﻓﻘـﺮا‬
‫ﺑﺪﻫﻴﺪ«‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﻋﺮب ﻣﻲﺧﻮاﺳـﺖ از ﻛﺴـﻲ ﻓﺮﻳﺎدرﺳـﻲ ﻧﻤﺎﻳـﺪ ﻳـﺎ از او ﻛﻤـﻚ ﺑﺨﻮاﻫـﺪ‪ ،‬اﺑﺘـﺪا‬
‫ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ را ﺑﺎ اﺷﻌﺎر و ﺳﺨﻨﺎن ﻧﻴﻜﻮ آﻏﺎز ﻣﻲﻧﻤﻮد؛ ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ اﮔـﺮ ﻣـﻲﺧﻮاﺳـﺖ ﺑـﻪ ﻛﺴـﻲ‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪518‬‬

‫ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻧﻤﻮده و ﻳﺎ ﺑﺎ او ﺑﻪ ﻧﺒﺮد ﺑﻪ ﭘﺎ ﺧﻴﺰد ﺑﻪ روح و روان ﭼﻴﺰي ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺸـﻴﺮﻫﺎ از‬
‫اﻧﺠﺎم آن ﻋﺎﺟﺰ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﺮاي اﻧﺠـﺎم ﻋﻤـﺮه ﺗﺸـﺮﻳﻒ آورد‪ ،‬ﻗـﺮﻳﺶ ﺗﺮﺳـﻴﺪ و ﻧﺰدﻳـﻚ ﺑـﻮد‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺑﺠﻨﮕﺪ‪ ،‬اﮔﺮ آنﻫﺎ اﺻﺮار ﻧﻤـﻲﻛﺮدﻧـﺪ ﻛـﻪ وي ﺑـﻴﻦ آﻧـﺎن ﻳـﻚ ﺻـﻠﺢﻧﺎﻣـﻪ‬
‫دهﺳﺎﻟﻪاي را ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ و در آن آﺗﺶ ﺑﺲ اﻋﻼم ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﺻﻠﺢﻧﺎﻣﻪ ﭼﻨﻴﻦ آﻣﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻗﺒﻴﻠﻪاي ﻣـﻲﺧﻮاﻫـﺪ ﻛـﻪ در ﻋﻘـﺪ ﺣﻤﺎﻳـﺖ ﻣﺤﻤـﺪ‬
‫درآﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ او ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﻫﺮ ﻗﺒﻴﻠﻪاي ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ در ﻋﻘﺪ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻗـﺮﻳﺶ داﺧـﻞ ﮔـﺮدد داﺧـﻞ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺧﺰاﻋﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ در ﻋﻘﺪ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﺤﻤﺪ داﺧﻞ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫در ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو ﻗﺒﻴﻠﻪ )ﺧﺰاﻋﻪ و ﻗﺮﻳﺶ( ﺟﻨﮓﻫﺎ و ﻧﺒﺮدﻫﺎي زﻳﺎدي رخ داده ﺑﻮد‪ ،‬از اﻳـﻦ‬
‫رو ﺑﻪ ﻛﻴﻨﻪ و ﺑﻐﺾ ﻗﺮﻳﺶ اﻓﺰوده ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺮﺳـﻴﺪﻧﺪ ﻛـﻪ اﮔـﺮ ﺑـﻪ آنﻫـﺎ ﺗﻌـﺮض ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﺮاي آنﻫﺎ اﻧﺘﻘﺎم ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻌﺪ از آن ﻣﻌﺎﻫﺪه ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﻫﻔﺖ ﻳﺎ ﻫﺸﺖ‬
‫ﻣﺎه‪ ،‬ﻗﺒﻴﻠﻪ »ﺑﻨﻲ ﺑﻜﺮ« ﺑﻪ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺧﺰاﻋﻪ در ﻧﺰدﻳﻚ آﺑﮕﻴﺮي ﺑﻪ ﻧﺎم »وﺗﻴﺮ« ﻛـﻪ در ﻧﺰدﻳﻜـﻲ ﻣﻜـﻪ‬
‫ﻗﺮار داﺷﺖ‪ ،‬ﺣﻤﻠﻪ ﻧﻤﻮد و از ﻗﺮﻳﺶ ﻛﻤﻚ ﻃﻠﺒﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺮﻳﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎﻻ ﺷﺐ اﺳﺖ و ﻛﺴﻲ ﻣﺎ را ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﺪ و ﻣﺤﻤﺪ از ﺣﺎل ﻣﺎ آﮔﻬﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻟﺬا در ﺳﻮاري و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺟﻨﮕﻲ ﺑﻪ آﻧﺎن ﻛﻤﻚ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺟﻨﮕﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺰاﻋﻪ از اﻳﻦ اﻣﺮ ﺗﺮﺳﻴﺪ و ﺑﺴﻴﺎري از زﻧﺎن‪ ،‬ﻣﺮدان و ﻛﻮدﻛﺎن آﻧﺎن ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﺳﺎﻟﻢ« ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﻼﻳﻲ ﺑﺮ ﻗﻮﻣﺶ ﻓﺮود آﻣـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬از دﺳﺖ ﻗﺮﻳﺶ ﻓﺮار ﻧﻤﻮد و ﺳﻮار ﺑﺮ ﺷﺘﺮش ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨـﻪ ﻧـﺰد رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫رﻓﺖ و وﺣﺸﺖزده و ﻣﺼﻴﺒﺖدﻳﺪه وارد ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﺛﺮ ﺳـﻔﺮ و ﻣﺸـﻘﺖ‬
‫راه ﺑﺮ وي ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺖ و اﻳﻦ اﺷﻌﺎر را ﺳﺮود‪:‬‬
 ‫‪519‬‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦﺗﺎن ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ‬

‫ﺣﻠــــــــــﻒ أﺑﻴــــــــــﻪ وأﺑﻴﻨــــــــــﺎ إﻻ ﺗﻠــــــــــﺪا‬ ‫ﻳــــــــــــــﺎ رب إﲏ ﻧﺎﺷــــــــــــــﺪ ﳏﻤــــــــــــــﺪا‬

‫ﺛﻤــــــــﺖ أﺳــــــــﻠﻤﻨﺎ ﻓﻠــــــــﻢ ﻧﻨــــــــﺰع ﻳــــــــﺪا‬ ‫ﻗــــــــﺪ ﻛﻨــــــــﺘﻢ وﻟــــــــﺪا وﻛﻨــــــــﺎ واﻟــــــــﺪا‬
‫وأدع ﻋﺒـــــــــــــﺎد اﷲ ﻳـــــــــــــﺄﺗﻮا ﻣـــــــــــــﺪدا‬ ‫ﻓﺎﻧﺼـــــــــﺮ رﺳــــــــﻮل اﷲ ﻧﺼـــــــــﺮا أﺑــــــــﺪا‬
‫إن ﺳـــــــــﻴﲈ ﺧﺴـــــــــﻔﺎ وﺟﻬـــــــــﻪ ﺗﺮﺑـــــــــﺪا‬ ‫ﻓــــــــــﻴﻬﻢ رﺳــــــــــﻮل اﷲ ﻗــــــــــﺪ ﲡــــــــــﺮدا‬

‫ﰲ ﻓﻴﻠــــــــــــﻖ ﻛــــــــــــﺎﻟﺒﺤﺮﳚﺮي ﻣﺰﺑــــــــــــﺪا‬

‫»ﭘﺮوردﮔﺎرا! ﻣﻦ ﻣﺤﻤﺪ را ﺑﻪ ﻳﺎري ﻣﻲﺧﻮاﻧﻢ‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از دﻳﺮﺑﺎز ﻫﻢ ﭘﻴﻤﺎن ﭘﺪران ﻣﺎ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻮدﻳﺪ و ﻣﺎ ﭘﺪر‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻣﺎ اﺳﻼم آوردﻳﻢ و دﺳﺖ ﻧﻜﺸﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﻳﺎ رﺳـﻮل اﷲ!‬
‫ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻳﺎري ﺑﺪه و ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪا را ﺑﻪ ﻣﺪد ﺑﺨﻮاه‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا آﻣﺎده در ﻟﺸﻜﺮي ﻛـﻪ‬
‫ﭼﻮن درﻳﺎ ﻣﻮاج اﺳﺖ ﻣﻴﺎن اﻳﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد«‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪش ﻓﺮﻳﺎد زد‪:‬‬
‫وﻧﻘﻀــــــــــــــﻮا ﻣﻴﺜﺎﻗــــــــــــــﻚ اﳌﻮﻛــــــــــــــﺪا‬ ‫إن ﻗﺮﻳﺸــــــــــــﺎ أﺧﻠﻔــــــــــــﻮك اﳌﻮﻋــــــــــــﺪا‬
‫وزﻋﻤــــــــﻮا إن ﻟﺴــــــــﺖ أدﻋــــــــﻮ أﺣــــــــﺪا‬ ‫وﺟﻌﻠــــــــــــﻮا ﱄ ﰲ ﻛــــــــــــﺪاء رﺻــــــــــــﺪا‬
‫ﻫــــــــــﻢ ﺑﻴﺘﻮﻧـــــــــــﺎ ﺑـــــــــــﺎﻟﻮﺗﲑ ﻫﺠـــــــــــﺪا‬ ‫ﻓﻬــــــــــــــــﻢ أذل وأﻗــــــــــــــــﻞ ﻋــــــــــــــــﺪدا‬

‫وﻗﺘﻠﻮﻧــــــــــــــــﺎ رﻛﻌــــــــــــــــﺎ وﺳــــــــــــــــﺠﺪا‬

‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ وﻋﺪه ﺧﻼﻓﻲ ﻧﻤﻮد و آن ﭘﻴﻤﺎن ﻣﺆﻛـﺪ ﺧـﻮﻳﺶ را ﺷﻜﺴـﺖ‪ .‬و در‬
‫ﻛﺪاء ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺎ ﻛﻤﻴﻦ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﭘﻨﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻛﺴﻲ را ﺑﻪ ﻳﺎري ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﻢ‪ .‬ﺑـﻪ راﺳـﺘﻲ ﻛـﻪ‬
‫آنﻫﺎ ذﻟﻴﻞﺗﺮ و ﺗﻌﺪاد آنﻫﺎ ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ آﻧﺎن ﺷﺒﺎﻧﮕﺎه در ﻣﻘﺎم »وﺗﻴﺮ« ﺑﻪ ﻣﺎ ﺷﺒﺨﻮن زدﻧﺪ‪ .‬و ﻣﺎ‬
‫را در ﺣﺎﻟﺖ رﻛﻮع و ﺳﺠﺪه ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ«‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬اﻳﻦ اﺷﻌﺎر و ﺳﺨﻨﺎن و ﻧﺪا را ﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺗﻜﺎن ﺧﻮرد و ﺑﻪ ﺧﺸﻢ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»اي ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﺳﺎﻟﻢ ﻳﺎري ﺷﺪي« و آﻧﮕﺎه ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﺑﺮﺧﻮاﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﺮدم دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﺑﻴﺮونرﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻧﺒﺮد ﺧﻮد را آﻣﺎده ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪520‬‬

‫اﺻﺤﺎب ﻧﻴﺰ ﺑﺮآﺷﻔﺘﻪ ﺷﺪه و ﺧﻮد را آﻣﺎده ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻧﺒﺮد ﻛﺠـﺎ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﻧﻴﺰ ﺑﻴﻢ آن داﺷﺖ ﻛﻪ آﻧﺎن از رﻓﺘﻦ وي ﺑﺎﺧﺒﺮ ﻧﺸﻮﻧﺪ و اﻳﻦ ﺧﺒﺮ‬
‫ﺑﻪ ﮔﻮش ﻗﺮﻳﺶ ﻧﺮﺳﺪ‪ ،‬ﻟﺬا از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﻗﺮﻳﺶ را از اﻣﺮ وي ﻛﻮر ﻛﻨﺪ ﺗﺎ اﻳـﻦ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ در ﺳﺮزﻣﻴﻦﺷﺎن آنﻫﺎ را ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬ﺑﻪ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺧﻴﺎﻧﺖﺷﺎن ﺑﻪ ﺷﺪت ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺧﻮدش را آﻣﺎده ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻪ زودي ﺧﻮاﻫﻴﺪ دﻳﺪ ﻛﻪ اﺑﻮﺳـﻔﻴﺎن ﻧـﺰد ﺷـﻤﺎ ﻣـﻲآﻳـﺪ و‬
‫ﺧﻮاﻫﺎن ﺗﺠﺪﻳﺪ ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬و اﻓﺰاﻳﺶ در ﻣﺪت آن ﻣﻲﺷﻮد«‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ از ﻗﺒﻴﻠﻪ »ﺑﻨﻲ ﺧﺰاﻋﻪ« ﻧﺰد آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬آﻣﺪﻧﺪ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ »ﺑـﺪﻳﻞ‬
‫ﺑﻦ ورﻗﺎء« ﻧﻴﺰ ﺑﻮد و ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ آنﻫﺎ رﺳﻴﺪه ﺑﻮد و ﻧﻴﺰ وي را از ﺣﻤﺎﻳـﺖ ﻗـﺮﻳﺶ ﺑـﺎ ﻗﺒﻴﻠـﻪ‬
‫»ﺑﻨﻲ ﺑﻜﺮ« ﺑﺎﺧﺒﺮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﻪ آﻧﺎن وﻋﺪه ﻳﺎري داد و ﺑـﻪ آنﻫـﺎ ﮔﻔـﺖ‪» :‬ﺑﺮﮔﺮدﻳـﺪ و در ﺷـﻬﺮﻫﺎ‬
‫ﻣﺘﻔﺮق ﺷﻮﻳﺪ و ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮﻳﺪ و ﻧﺨﻮاﺳـﺖ ﻗـﺮﻳﺶ از ﻫـﻢﭘﻴﻤـﺎنﺷـﺪن وي ﺑـﺎ‬
‫ﺧﺰاﻋﻪ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﮔﺮدد ﺗﺎ ﻣﺒﺎدا ﻗﺒﻞ از رﺳﻴﺪن وي‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺒﺮد ﺑﺎ آﻧﺎن ﺑﺮﻧﺨﻴﺰﻧﺪ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ رو آﻧﺎن ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦﺷﺎن ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺮﮔﺸﺖ در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﻜﻪ و ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑـﻪ ﻧـﺎم »ﻋﺴـﻔﺎن« ﺑـﺎ اﺑﻮﺳـﻔﻴﺎن ﺑﺮﺧـﻮرد‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺮﻳﺶ وي را ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﻮد ﺗﺎ در ﻣﻮرد ﺻﻠﺢﻧﺎﻣﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻧﻤﻮده و ﺑـﻪ ﻣـﺪت‬
‫آن ﺑﻴﻔﺰاﻳﺪ؛ زﻳﺮا ﺗﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺧﺒﺮ ﻋﻬﺪﺷﻜﻨﻲ آنﻫﺎ ﺑﻪ وي رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﺎ »ﺑﺪﻳﻞ ﺑﻦ ورﻗﺎء« ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﻮد ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ از ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧـﺪا ‪‬‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺘﻪ و او را از ﻣﺎﺟﺮا ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬اي »ﺑﺪﻳﻞ« از ﻛﺠﺎ ﻣﻲآﻳﻲ؟‬
‫»ﺑﺪﻳﻞ« ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ در ﺳﺎﺣﻞ درﻳﺎ ﻣﻴﺎن ﻗﺒﺎﻳﻞ و ﺳﺮزﻣﻴﻦﻫﺎي ﺧﺰاﻋﻪ ﺑﻮدم‪.‬‬
 ‫‪521‬‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦﺗﺎن ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ‬

‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ »ﺑﺪﻳﻞ« از آﻧﺠﺎ ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﻪ ﺧﻮاﺑﮕﺎه ﺷﺘﺮ »ﺑـﺪﻳﻞ«‬
‫آﻣﺪ و از ﭘﺸﮕﻞ ﺷﺘﺮ وي ﻳﻜﻲ را ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﺎ دﺳﺘﺶ آن را ﺷﻜﺎﻓﺖ و ﻣﻴﺎن آن ﻫﺴﺘﻪ ﺧﺮﻣﺎ‬
‫را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪ .‬ﻟﺬا ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ از ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻳﺮا آﻧﺎن ﺑﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺧﻮﻳﺶ ﻫﺴﺘﻪ ﺧﺮﻣﺎ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬از اﻳﻦ رو اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑـﻪ ﺧـﺪا‬
‫ﻗﺴﻢ ﻣﻲﺧﻮردم ﻛﻪ »ﺑﺪﻳﻞ« از ﻧﺰد ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎز اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﻪ راﻫﺶ اداﻣﻪ داد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ رﺳﻴﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ دﺧﺘﺮش »ام ﺣﺒﻴﺒـﻪ«‬
‫ﻫﻤﺴﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﻓﺖ و ﭼﻮن ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺮ آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ‪ ،‬ام ﺣﺒﻴﺒـﻪ آن‬
‫را ﺟﻤﻊ ﻛﺮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬دﺧﺘﺮم ﻣﻦ ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﻣﺮا ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻓـﺮاش ﻧﺪاﻧﺴـﺘﻲ ﻳـﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻓﺮاش را ﺳﺰاوار ﻣﻦ ﻧﺪﻳﺪي؟‬
‫ام ﺣﺒﻴﺒﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ ﻓﺮاش رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬اﺳﺖ و ﺗﻮ ﻣﺸﺮك و ﻧﺠﺲ ﻫﺴﺘﻲ‪،‬‬
‫ﻟﺬا دوﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﺮ آن ﺑﻨﺸﻴﻨﻲ‪.‬‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬دﺧﺘﺮم! ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﺑﻌﺪ از ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﺪي رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ‪ ‬رﻓﺖ‪.‬‬
‫و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺤﻤﺪ! ﭘﻴﻤﺎنﻣﺎن را ﻣﺤﻜﻢ ﺑﮕﻴﺮ و در ﻣﺪت آن ﺑﻴﻔﺰا‪.‬‬
‫آﻧﺤﻀﺮت‪ ‬ﮔﻔﺖ‪» :‬آﻳﺎ ﺑﺮاي ﻫﻤـﻴﻦ اﻣـﺮ آﻣـﺪي؟ ﻣﮕـﺮ از ﺟﺎﻧـﺐ ﺷـﻤﺎ اﺗﻔـﺎﻗﻲ اﻓﺘـﺎده‬
‫اﺳﺖ؟«‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬اﻇﻬﺎر ﻧﻨﻤﻮد ﻛﻪ وي از ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﭼﻨﻴﻦ اﻇﻬﺎر ﻧﺪاﺷـﺖ‬
‫ﻛﻪ از ﻧﺒﺮد آﻧﺎن ﺑﺎ ﺧﺰاﻋﻪ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻧﮕﺎر ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﭘﻴﻤﺎن را ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﻣﺪت آن ﻣـﻲاﻓﺰاﻳﻴـﺪ؟‬
‫ﻣﮕﺮ ﻫﻨﻮز ﭘﻴﻤﺎنﻣﺎن ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻣﺪت آن اﻓﺰوده ﮔﺮدد؟‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻌﺎذ اﷲ! ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﭘﻨﺎه ﻣﻲﺑﺮم‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﺑﺮ ﭘﻴﻤﺎنﻣﺎن ﻫﺴﺘﻴﻢ و در ﺣﺪﻳﺒﻴﻪ ﺻﻠﺢ ﻧﻤﻮدﻳﻢ و آن را ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪522‬‬

‫آﻧﺤﻀﺮت ‪ ‬ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﺑﺎز اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺗﻜﺮار ﻧﻤﻮد و رﺳـﻮل ﺧـﺪا ‪ ‬ﺑـﻪ او ﭘﺎﺳـﺦ‬
‫ﻧﺪاد‪ .‬ﻟﺬا اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن از ﻧﺰد وي ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و ﻧـﺰد اﺑـﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬آﻣـﺪ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑـﺮاي ﻣـﻦ ﻧـﺰد‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻛﻦ ﺗﺎ ﭘﻴﻤﺎن را ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﻣﺪت آن ﺑﻴﻔﺰاﻳﺪ و ﻳـﺎ وي را از ﻣـﻦ و‬
‫ﻗﻮﻣﻢ ﺑﺎزدار‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﻤﺎﻳﺖ و ﺟﻮار ﻣﻦ ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬ﺑﻪ ﺗﻮ‬
‫ﺟﻮار ﺑﺪﻫﻨﺪ و ﻣﻦ ﻛﺴﻲ را از او ﺑﺎزﻧﻤﻲدارم و ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ اﮔﺮ ﻳﻚ ﻣﻮرﭼـﻪ ﻛـﻮﭼﻜﻲ‬
‫را ﺑﺒﻴﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺟﻨﮕﺪ آن را ﻋﻠﻴﻪ ﺷﻤﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﺎ دﻟﻲ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻴﺮون ﺷﺪ و ﻧﺰد ﻋﻤﺮ رﻓﺖ و ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ‬
‫ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻧﺰد رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻛﻨﻢ؟‬
‫ﺑﻠﻜﻪ آن ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﺪﻳﺪاً ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ آن را از ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮد و ﻫﺮﭼﻪ ﺛﺎﺑـﺖ ﺑـﻮده‬
‫اﺳﺖ آن را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ و آﻧﭽﻪ ﻗﻄﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ آن را وﺻﻞ ﻧﮕﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن را ﺷـﻨﻴﺪ ﭼﻬـﺮهاش ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻧﻤـﻮد و دﻟﺘﻨـﮓ ﺷـﺪ‪ ،‬ﮔﻮﻳـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﭼﻬﺮهاش ﺳﻴﻠﻲ زده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن در ﺣﺎﻟﻲ ﺑﻴﺮون ﺷﺪ ﻛـﻪ ﻣـﻲﮔﻔـﺖ‪ :‬از ﻃـﺮف‬
‫ﻗﻮﻣﻢ ﺟﺰاي ﺑﺪ داده ﺷﺪم‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ از آﻧﺎن ﻧﺎاﻣﻴﺪ ﮔﺮدﻳﺪ ﻧﺰد ﻋﻠﻲ رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ از ﻧﻈﺮ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪي از ﻫﻤـﻪ آﻧـﺎن‬
‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮي‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻧﺰد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻛﻦ‪.‬‬
‫ﻋﻠﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن! ﻫﻴﭽﻜﺴﻲ از اﺻﺤﺎب رﺳﻮل اﷲ ‪ ‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ وي را از ﺟﻨﮓ‬
‫و ﻋﻘﻮﺑﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺎزدارد؛ زﻳﺮا او از ﻫﻮاي ﻧﻔﺲ ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮ ﺳﺮدار ﻗﺮﻳﺶ و ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ و ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮد آنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬ﭘﺲ ﻗﻮﻣﺖ را ﭘﻨﺎه ﺑﺪه و‬
‫ﺧﻮدت را ﺑﺎزدار‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺑﺮﺧﻴﺰ و ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺰن ﻛﻪ ﻣﻦ ﺧﻮدم را ﺑﺎزداﺷـﺘﻢ و ﺑـﺎز ﺑـﻪ ﺳـﺮزﻣﻴﻨﺖ‬
‫ﺑﺎزﮔﺮد‪.‬‬
‫اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻓﺎﻳﺪهاي ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ؟‬
 ‫‪523‬‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦﺗﺎن ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ‬

‫ﻋﻠﻲ ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﺎرهاي ﻏﻴﺮ از اﻳﻦ ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‪.‬‬

‫ﻟﺬا اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم آﻣﺪ و ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬آﮔﺎه ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻣﻦ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﭘﻨـﺎه ﮔـﺮﻓﺘﻢ و‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﺑﺮم ﻛﻪ ﻛﺴﻲ از ﻣﻦ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺳﻮار ﺑﺮ ﺷـﺘﺮش ﺷـﺪ و ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻜﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻧﺰد ﻗﺮﻳﺶ آﻣﺪ آﻧﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﻧﺎﻣﻪ و ﻳﺎ ﭘﻴﻤﺎن ﺟﺪﻳﺪي از ﻧﺰد ﻣﺤﻤﺪ آوردي؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! وي اﻧﻜﺎر ﻧﻤﻮد و ﻣﻦ ﻫﻢ ﻛﻴﺸﺎن وي را دﻳﺪهام؛ اﻣـﺎ ﻛﺴـﻲ را‬
‫ﻧﺪﻳﺪهام ﻛﻪ از وي ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻃﺎﻋﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻧﺰد او رﻓﺘﻢ و ﺑﺎ وي ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬اﻣﺎ او ﺑﻪ ﻣﻦ ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻧﺪاد‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻧﺰد ﭘﺴﺮ اﺑﻮﻗﺤﺎﻓﻪ رﻓﺘﻢ و از او ﺧﻴﺮي ﻧﺪﻳﺪم‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻧﺰد ﻋﻤﺮ رﻓﺘﻢ و او را ﺳﺮﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ دﺷﻤﻦ ﻳﺎﻓﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻧﺰد ﻋﻠﻲ رﻓﺘﻢ و او را از ﻫﻤﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎنﺗﺮ و ﻧﺮمﺗﺮ ﻳﺎﻓﺘﻢ و او ﻣﺮا ﺑﻪ اﻣﺮي ﻣﺸـﻮرت داد‬
‫ﻛﻪ ﻣﻦ آن را اﻧﺠﺎم دادم‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ! ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻣﺎ را از ﭼﻴﺰي ﺑﻲﻧﻴﺎز ﺧﻮاﻫـﺪ ﺳـﺎﺧﺖ‬
‫ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟‬
‫آﻧﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﺗﻮ ﭼﻪ دﺳﺘﻮر داد؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﺧﻮدم را در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﭘﻨﺎه دﻫﻢ و ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮدم‪.‬‬
‫آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﻤﻮد و اﺻﺤﺎﺑﺶ را ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻠﺰم ﺳﺎﺧﺖ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪.‬‬
‫آﻧﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬واي ﺑﺮ ﺗﻮ! اﻳﻦ ﻓﺮد ﺟﺰ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗـﻮ را ﺑﺎزﻳﭽـﻪ ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ ،‬ﻛـﺎر دﻳﮕـﺮي‬
‫ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻣﻦ ﭼﺎرهي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺎﻓﺘﻢ‪.‬‬
‫ﻟﺬا اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﻏﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ و ﻧﺰد ﻫﻤﺴﺮش رﻓﺖ و ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﺎ او در ﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺴﺮش ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪا ﺗﻮ را رﺳﻮا ﺳﺎزد ﺗﻮ ﭼﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎده و رﺳﻮل زﺷﺘﻲ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻗـﻮم‬
‫ﺧﻮد ﺑﻮدي و ﺑﺎ ﺧﻮد ﺧﻴﺮي ﻧﻴﺎوردي‪.‬‬
‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪524‬‬

‫از اﻳﻦ رو ﭼﻨﺪ روزي ﻃﻮل ﻧﻜﺸﻴﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﺑﺮاي ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫اﺷﺎرهاي ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ‪...‬‬
‫»ﻟﻘﻤﻪي ﺑﺰرگ ﻗﺒﻞ از ﻓﺮوﺑﺮدن‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﻮب ﺟﻮﻳﺪن دارد«‪.‬‬
 ‫ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎﺷﻲ‬

‫ﻓﻬﺪ ﺑﺎ دوﺳﺘﺶ – ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻌﺎﻧﺪ و ﻟﺠﻮج ﺑﻮد – در ﻳﻚ دﺷﺖ وﺳﻴﻌﻲ راه ﻣﻲرﻓﺘﻨـﺪ و‬
‫از دور ﭼﻴﺰ ﺳﻴﺎﻫﻲ را دﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﻴﻨﻪاش را ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺑﺎدﻫـﺎ ﮔـﺎﻫﻲ او را ﭘﻨﻬـﺎن و‬
‫ﮔﺎه ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻬﺪ رو ﺑﻪ دوﺳﺘﺶ ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﭼﻪ ﺣﻴﻮاﻧﻲ اﺳﺖ؟‬
‫دوﺳﺘﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻳﻚ ﺑﺰ ﺳﻴﺎهرﻧﮓ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﻬﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮ ﺑﻠﻜﻪ آن ﻳﻚ ﻛﻼغ اﺳﺖ‪.‬‬
‫دوﺳﺘﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﺑﺰي اﺳﺖ آﻗﺎ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺰ‪.‬‬
‫ﻓﻬﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ ﻣﻲروﻳﻢ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ آن دﻗﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫آنﻫﺎ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﮕﺎهﺷﺎن را ﺑﻪ آن ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﺧﻴﻠﻲ واﺿـﺢ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺟﻠﻮ آنﻫﺎ ﻛﻼغ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ!‬
‫ﻓﻬﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮادر ﻋﺰﻳﺰ! ﺑﻪ ﺧﺪا اﻳﻦ ﻛﻼغ اﺳﺖ‪.‬‬
‫دوﺳﺘﺶ ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﺎﻣﻞ ﺳﺮش را ﺗﻜﺎن داد و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻗﺎ ﺑﺰي اﺳﺖ ﺑﺰززز‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻓﻬﺪ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪﻧﺪ و ﻛﻼغ ﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻚﺷﺪن آنﻫﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﻤـﻮد‬
‫و ﭘﺮواز ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻓﻬﺪ ﻓﺮﻳﺎد زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﷲ اﻛﺒﺮ! ﻛﻼغ اﺳﺖ دﻳﺪي ﻛﻼغ اﺳﺖ ﭘﺮواز ﻛﺮد؟ آه ﭘﺮواز ﻛﺮد‪.‬‬
‫دوﺳﺘﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻗﺎ اﻳﻦ ﺑﺰ اﺳﺖ ﺑﺰززز اﮔﺮﭼﻪ ﭘﺮواز ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﺮا اﻳﻦ داﺳﺘﺎن را ذﻛﺮ ﻧﻤﻮدم؟ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮ آن را ذﻛﺮ ﻧﻤﻮدم ﺗﺎ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺻﻔﺤﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ذﻛﺮ ﻧﻤﻮدم ﺑﺮاي ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم ﺷﺎﻳﺴـﺘﮕﻲ دارﻧـﺪ‬
‫اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم ﭼﻨﺎناﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻪ ﺗـﻮ ﺑـﺎ آﻧـﺎن إﻋﻤـﺎلِ‬
‫ﻣﻬﺎرت ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﺎزﻫﻢ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻫﻢﺻﺪا ﻧﺸﺪه و ﺳﺎزﮔﺎر ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻣﻬﺎرت ﺳﺮﺧﻮﺷﻲ را اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺜﺎً ﺑﻪ او ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﻣﺎﺷﺎء اﷲ!‬
 ‫از زﻧﺪﮔﻲات ﻟﺬت ﺑﺒﺮ‬ ‫‪526‬‬

‫ﭼﻪﻗﺪر ﻟﺒﺎسﻫﺎي زﻳﺒـﺎ ﭘﻮﺷـﻴﺪهاي! ﮔﻮﻳـﺎ ﺷـﺐ ﻋﺮوﺳـﻲات اﺳـﺖ‪ .‬و ﺗﻮﻗـﻊ دارﻳـﺪ او‬
‫ﻟﺒﺨﻨﺪي ﺑﺰﻧﺪ و از ﺷﻤﺎ ﺗﺸﻜﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭼﭗ ﭼﭗ ﻧﮕـﺎه‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧﻮﺑﻪ ﺧﻮﺑﻪ‪ ،‬ﻟﻮس ﺑﺎزي درﻧﻴﺎور‪ ،‬ﺳﺒﻜﻲ ﻧﻜﻦ‪.‬‬
‫اﻣﺜﺎل اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻋﺒﺎرات ﺧﺸﻦ و ﻧﻔﺮتاﻧﮕﻴﺰ ﻛﻪ ﺣﺎﻛﻲ از ﺟﻬﻞ وي ﺑﻪ ﻓﻨﻮن ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺮدم‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ زﻧﻲ ﺑﺎ ﺷﻮﻫﺮش اﻋﻤﺎل ﻣﻬﺎرت ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻣﻬﺎرت ﺗﻔـﺎﻫﻢ را ﺑـﺎ وي ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻼﻳﻢ را ﺑﺎ او ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﺑـﺎ ﺧﻨـﺪه ﺑـﺎ او واﻛـﻨﺶ ﻧﺸـﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺧﻮﺑﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﻨﺪه‪ ،‬روي ﺧﻮدت ﻓﺸﺎر ﻧﻴﺎور؟!‬
‫وﻗﺘﻲ از ﻃﺮف ﻣﺮدم ﺑﺎ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎ ﻣﻮاﺟﻪ ﮔﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺪان ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﻳـﻚ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺪه آل و ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮدم اﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻤﻮدهام‪ .‬آري‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻣﻦ ﺷﺨﺼﺎً ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻤـﻮدم‬
‫و ﺗﺄﺛﻴﺮ آن را در ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ‪ ،‬اﻓﺮاد ﺳﺎده و زﻳﺮك‪ ،‬اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻋﺎﻟﻲرﺗﺒـﻪ و داﻧﺸـﺠﻮﻳﺎن‬
‫داﻧﺸﻜﺪهاي ﻛﻪ در آن ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻲﻛﻨﻢ اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻮدهام‪.‬‬
‫آنﻫﺎ را ﺑﺎ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻢ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻤﻮدم و ﺷﮕﻔﺘﻲﻫﺎ دﻳﺪهام‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ آن را ﺑﺎ ﺟﻨﺴﻴﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻋﻢ از زن و ﻣﺮد ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدم و آﺛـﺎر آن را ﻣﺸـﺎﻫﺪه‬
‫ﻛﺮدهام‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻣﻦ ﺧﻴﺮﺧﻮاه ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺧﺘﺼﺎر‪...‬‬
‫»آﻳﺎ ﺷﻤﺎ در ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮدﺗﺎن ﺟﺪي ﻫﺴﺘﻴﺪ؟«‪.‬‬
 ‫ﺷﺠﺎع ﺑﺎش و از اﻵن ﺷﺮوع ﻛﻦ‬

‫ﺑﺎري ﻳﻚ دوره آﻣﻮزﺷﻲ در ﻣﻮرد ﻓﻦ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺮدم اﺟﺮا ﻧﻤﻮدم ﻛﻪ ﻋﺒـﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ از ﻣﻴـﺎن‬
‫ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻳﻦ ﻛﻼس ﺑﺮ وي ﺑﺴﻴﺎر واﺿﺢ ﺑﻮد و ﻫﺮ ﻧﻜﺘﻪ و ﻣﻄﻠﺐ را ﻳﺎدداﺷﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺳﻪ ﺗﺮم اﻳﻦ دوره ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ و ﻣﺎ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﺷﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ ﻧﻴﺰ ﻣﻦ دو ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻳﻚ دورهي دﻳﮕﺮي را ﺑﻪ اﺟﺮا ﮔﺬاﺷـﺘﻢ ﻛـﻪ ﻋﺒـﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ را‬
‫در ﻣﻴﺎن ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮدم در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ وي ﻣـﻲداﻧﺴـﺖ ﻣـﻦ ﻋـﻴﻦ ﺳـﺨﻨﺎن‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﺗﻜﺮار ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد!‬
‫وﻗﺘﻲ اذان ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ و ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن از ﺳﺎﻟﻦ ﻣﺘﻔﺮق ﺷـﺪﻧﺪ ﻣـﻦ دﺳـﺖ ﻋﺒـﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ را‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻢ و ﺑﺎ او ﺑﻪ ﻳﻚ ﮔﻮﺷﻪاي رﻓﺘﻢ و ﭘﺮﺳﻴﺪم‪:‬‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ! ﭼﺮا ﺷﻤﺎ دو ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻤﻮدﻳﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻲ ﻣﻦ ﻋـﻴﻦ ﮔﻔﺘـﻪﻫـﺎي‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﻨﻢ؟!‬
‫اﻳﻦ دﻓﺘﺮ ﻳﺎدداﺷﺖ ﻛﻪ در ﺟﻠﻮ ﺷﻤﺎﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺎن دﻓﺘﺮ ﻳﺎدداﺷـﺖ ﺳـﺎﺑﻖ اﺳـﺖ و ﮔـﻮاﻫﻲ‬
‫ﻧﺎﻣﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآوري ﻣﺎﻧﻨﺪ اوﻟﻲ اﺳـﺖ! ﻳﻌﻨـﻲ ﺷـﻤﺎ ﻓﺎﻳـﺪهي ﺟﺪﻳـﺪي ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻲ آورد‪.‬‬
‫وي ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺑﺎور ﻛﻨﻴﺪ! ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ دوﺳﺘﺎن و رﻓﻴﻘﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬آﻗﺎي ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ! ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺷـﻤﺎ‬
‫در ﻣﺪت اﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﺎه ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﺎ ﺧﻮد اﻧﺪﻳﺸﻴﺪم و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي دوره ﮔﺬﺷﺘﻪ را اﺟﺮا ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻟﺬا‬
‫آﻣﺪم ﺗﺎ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ در اﻳﻦ دوره ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻤﺎﻳﻢ ﺗﺎ ﻣﻬﺎرتﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪام ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﻣـﻮرد‬
‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻗﺮار دﻫﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪...‬‬
‫»اﮔﺮ ﺷﻤﺎ در ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮدﺗﺎن ﺟﺪي ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺷﺠﺎع ﺑﻮده و از ﺣﺎﻻ ﺷﺮوع ﻛﻨﻴﺪ«‪...‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺗﺮﺟﻤﻪ‬
‫در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 1430 / 1 / 3‬ﻫـ ق ‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 2‬و ‪ 6‬دﻗﻴﻘﻪ‬