Teknoloji ve

Sera Gazları
H. Melek KURULAY
200513005
 Küresel Isınma İle İlgili
Sera Etkisi Nedir? Bilinmesi Gerekilen Terimler
Sera etkisi, Sera gazları,
Küresel Isınma
01 04 Karbon ayak izi, emisyon, iklim
değişikliği

Sera Gazları Nasıl Küresel Isınmanın

Oluşur? Dünyamıza verdiği Zararlar
En çok karbon salınımına neden
olan sektörler
02 05 Alınabilecek önlemler ve alınan
önlemler
Peki Ya Teknolojiyle Küresel
Isınmanın Arasındaki İlişki İleriki dönemlere İlişkin
Ne? Öngörüler
Endüstri Devrimi ve Karbon
Salınımı
03 06 Teknoloji kurtuluşumuz olabilir
mi?, Güncel Projeler
Sera Etkisi Nedir?
o Dünyamıza gelen ışık ışınlarının yeryüzünden
yansıması beklenirken, atmosferdeki bazı gazlar
yansıyan ışınların tekrar yeryüzüne dönmesini
sağlar. Bu olaya sera etkisi denir.

o Sera etkisine neden olan gazlara ise sera gazı

denilmektedir. Bu gazlar CO, CO2, NO, NO2 ve
H2O’dur. Bu gazlar dünyanın ısınmasına neden
olur ve atmosferde belirli bir miktarda
bulunması beklenir.

o Çağımızın en büyük sorunlarından biri olan

küresel ısınmanın en büyük nedeninin
endüstrielleşme ile yaygınlaşan fabrikaların
saldığı CO2 miktarındaki artıştır.
Sera Gazları Nasıl Oluşur?

● Sera etkisinin ve dolayısıyla küresel ısınmanın en büyük

nedeni atmosferdeki CO2 artışıdır. CO2 salınımına neden olan
en büyük nedenler ise nüfus artışı, sanayileşmenin artması
ve bilinçsiz ağaç kesimi gibi faaliyetlerdir. CO2 emisyonunun
sektörlere göre dağılımı incelendiğinde, %22'lik oran ile
birinci sırada sanayi sektörü, ikinci sırada %20'lik oran ile
ulaşım sektörü gelmektedir (Kumar & Muhuri, 2019)

● CO2, C içeren maddelerin yanması sonucu oluşur. Sanayi

sektöründe çeşitli metallere şekil vermek gerektiğinden fosil
yakıtları, kömür gibi enerji kaynakları kullanılır.
 Peki Ya
Teknolojiyle
Küresel Isınmanın
TEKNOLOJİ: “insanın maddi
çevresini denetlemek ve Arasındaki İlişki
değiştirmek amacıyla geliştirdiği
araç gereçlerle bunlara ilişkin Ne?
bilgilerin tümü” (Türk Dil
Kurumu [TDK], 2016)
Endüstri Devrimi ve
Karbon Salınımı ● Teknoloji, endüstri devrimiyle birlikte
önem kazanmaya başlamıştır. Ticareti
ve sonucunda geliri arttıran buharlı
trenler ve yavaş yavaş seri üretime
geçen fabrikalar atmosfere salınan
karbondioksit miktarını önemli ölçüde
arttırmıştır.

● Plastik gibi sentetik maddelerin keşfi

ise toplumu daha fazla tüketici
konumuna sokmuştur ve talebin
artmasıyla üretim yapan fabrikalar
artmış ve şuan günümüzdeki haline
kadar gelmiştir.
Küresel Isınma İle İlgili Bilinmesi Gerekilen Terimler

Karbon Ayak İzi Emisyon İklim Değişikliği

CO2 salınımının bir ölçüsüdür. Birincil ve
ikincil olmak üzere ikiye ayrılır. Birincil
ayak izi direkt fosil yakıtların kullanımıyla
gerçekleşirken, ikincil ayak izi günlük
hayatta kullanılan ürünlerin üretiminden
bozulmasına kadar geçen zamanda ne
kadar salınıma neden olduğudur.
Bahsettiğimiz sera Sera etkisi, küresel ısınmaya neden
gazlarının atmosfere olur ve gezegenimizin ısınmasıdır. İklim
yayılmasına denir. Fosil değişikliği ise küresel ısınma
yakıt kullanmak başta yüzünden olur ve daha uzun bir
olmak üzere çeşitli dönemde gerçekleşir. Mevsimlerin
etkinlikler sera gazı kayması, deniz seviyesinin yükselmesi,
salınımına neden olur. buzulların erimesi iklim değişikliğine
örnektir.
 Küresel Isınmanın
Dünyamıza verdiği Zararlar
o Dünyanın sıcaklığı endüstri devriminden
öncesine göre 1,1°C arttı.
o Bolivya, İran, ABD, Tanzanya’da bulunan
büyük göllerden bazıları ya tam. Kurudu ya
da kurumak üzere.
o Hava kirliliğinin sebep olduğu erken
ölümler.
o Okyanus akıntılarının giderek zayıflaması.
o Okyanus sıcaklıklarının artması.
o Amazonun artan ağaç ölümleri ve azalan
fotosentezi nedeniyle soğurduğundan
daha çok karbonu atmosfere salıyor.
Küresel Isınmanın
Dünyamıza verdiği Zararlar
● Dünya genelinde çölleşme, sonucunda kuraklık arttı
2007 yılının sonunda Avustralya, çölleşmeyle
birlikte ürün üretiminin %25'ini kaybetti.
● Yetişkin bir ağaç günde 17 kişinin oksijen ihtiyacını
karşılıyor ve 22.5 kilogram C02 yok ediyorken (T.C.
Orman Müdürlüğü [OGM], 2019) Sumatra adasında
diş macunlarında kullanılan palmiye yağını elde
etmek için 663 milyon ağaç kesildi yani küresel
ısınmanın bu kadar zarar vermesinin sebebi
bizleriz.
● Küresel ısınmanın bir diğer verdiği zarar canlı
popülasyonlarıdır. en büyük kral penguen
kolonisinin sayısı son 30 yılda %90 oranında
azaldı, Yaşayan son erkek beyaz gergedan olan
Sudan öldü, ülkemizde iklim değişikliği yüzünden
nesli tükenmekte olan hayvanlar; kızıl akbaba, kara
akbaba, oklu kirpi, su maymunu, dağ keçileri…
 Alınabilecek Önlemler

İlk olarak insanların bilinçlendirilmesi

gerekiyor durum bu kadar kritikken küresel
ısınmaya inanmayan insanlar dahi var.
bilim insanlarının 1°C’yi neden bu kadar
büyüttüklerini sorguluyorlar halbuki
Dünyamız 4°C daha sıcak olsaydı dünyanın
yarısı çöl olabilirdi çoğu metropol su altında
kalabilirdi ve biz bu 4°C ısınmanın yarısına
doğru yol alıyoruz.
 Alınabilecek
Önlemler
● Bu konuda bilinç sahibi olduktan sonra
yapabileceğimiz en büyük şey karbon ayak izimizi
azaltmak olacaktır. Bu aynı zamanda tasarruf
yapmamızı sağlar. Karbon ayak izini azaltmak için
kısa mesafelerde bisiklet, uzun mesafelerde toplu
taşıma araçlarını ya da hibrit araçları tercih etmek,
plastik yerine cam kullanımını seçmek, kullanılmayan
elektronik aletleri ve ampulleri kapatmak, fazla et
tüketmekten kaçınmak, geri dönüşüme dikkat etmek,
yenilenebilir enerji kullanmak ve mümkünse ağaç
dikmek gezegenimize yapabileceğimiz en büyük
iyilik olacaktır.
 Alınan Önlemler
Birleşmiş Milletler İklim
Değişikliği Çerçeve
Sözleşmesi
Birleşmiş milletler öncülüğünde imzalanan
küresel ısınmayı engellemeye yönelik ilk
çevre sözleşmesidir. Bu sözleşme, insan
faaliyetlerinin iklim üzerinde etkisi olduğunu
kabul eder ve sera gazlarını belli bir
seviyede tutmaya çalışır. En önemli özelliği
ilk çevreye yönelik sözleşme olmasıdır 21
Mart 1994 yılında yürürlüğe girmiştir ama
yaptırım gücü zayıftır. Her yıl konferansları
düzenlenir.
Kyoto Protokolü
BMİDÇS konferanslarından birinde imzalanmıştır. Bu
protokolü imzalayan milletler CO2 ve diğer sera
gazlarının salınımını azaltmaya bunu
yapamıyorlarsa karbon ticaretini arttırmaya söz
vermişlerdir. Bu protokolün amacı sera gazlarının
1990 yılındaki yoğunluğuna düşürmeyi amaçlar
Sözleşmeye göre;
• Atmosfere salınan sera gazı miktarı %5'e çekilecek
• Çimento, demir-çelik ve kireç fabrikaları gibi
yüksek enerji tüketen işletmelerde atık işlemleri
yeniden düzenlenecek,
• Güneş enerjisinin önü açılacak, nükleer enerjide
karbon sıfır olduğu için dünyada bu enerji ön
plana çıkarılacak,
Cordal, I. (2011). Follow
the leaders, [Fotoğraf]
Alınan Önlemler
Paris Anlaşması
2015 yılında imzalanan, 2016 yılında yürürlüğe
giren bir anlaşmadır. Paris anlaşmasının amacı
küresel sıcaklık artışını 1,5°C-2°C civarında
tutmaktır. Yani sera gazı artışını engellemek ve
belirli bir seviyede tutmayı amaçlar. Türkiyenin
sera gazı salınımını 2030’a kadar %21 oranında
azaltması öngörülmüştür.
Viyana Sözleşmesi
Bu sözleşme ozon tabakasının
yapısını değiştiren maddelere karşı,
insan ve çevre sağlığı için
devletlerin önlem almasını sorumlu
tutar herhangi bir yasal bağlılığı
yoktur.
Alınan Önlemler
Montreal Protokolü
● Viyana Sözleşmesi’nden sonra ozon tabakasını incelten
maddelerin kullanımının ve üretiminin kontrol altına alınmasını
sağlayacak bir protokol üzerinde çalışmalar başlatılmıştır.
Eylül 1987’de Ozon Tabakasını İncelten Maddeler İlişkin
Montreal Protokolü kabul edilmiştir. 1985 yılında Antartika
üzerindeki ozon deliğinin tespit edilmesi ile hükümetler,
birçok Kloroflorokarbon (CFC)’ların ve bazı halonların
üretimini ve tüketimini azaltacak katı önlemlere ihtiyaç
olduğu yargısına varmışlardır. Montreal Protokolü, çevre
konusunda oluşturulmuş en başarılı çok taraflı anlaşma olarak
tanımlanmaktadır. Ülkemiz Montreal Protokolünün
uygulanmasında en başarılı ülkeler arasında yer almaktadır.
Protokol yükümlülüklerin yerine getirilebilmesi için
gelişmekte olan ülkelere fon da sağlamaktadır. (Çevre
Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı [CSB], 2018)
Montreal Başarısı
 İleriki Dönemlere İlişkin Öngörüler

Eriyen Ölümcül Deniz Sıcak Hava

Buzullar Hastalıklar Seviyesi Dalgaları
2017’de yapılan bir
2040 yılına kadar veya çok daha erken Bilim insanları Şuan yapılan araştırmaya göre 2100’e
bir tarihte Kuzey Kutbunun tamamen buzullarda hapsolan hesaplamalara göre gelindiğinde dünya
buzsuz kalacağı öngörülüyor. Dünya ölümcül bakterilerin var deniz seviyesinin her nüfusunun yarıdan fazlası
Doğayı Koruma Vakfı'na göre, küresel olduğunu ve buzulların 100 yılda bir 30cm her yıl en az 20 gün ölümcül
ısınma sonucunda, gelecek 20 yıl içinde erimesiyle bu arttığı görülmüş fakat sıcak hava dalgalarına maruz
kutup ayıları yok olabilir. bakterilerin bu artış hızlanabilir ve kalabilir. Üstelik bu insanlığın
yayılabileceğini çoğu metropol su karbon salınımını önemli
söylüyor altında kalabilir ölçüde düşürdüğü
senaryoya göre yapılan bir
tahmin
Teknoloji kurtuluşumuz olabilir mi?
Güncel Projeler

OCEANİX

● Ocenaix 2019’ta BIG Ve MIT’nin Okyanus

Mühendisliği Merkezi ile bir ortak çalışma
başlattıklarını açıkladı. Bu çalışmada 10.000
kişinin yaşayacağı bir deniz şehrinin
inşaatı söz konusu oldu. Bu projenin
amacının Dünya’da artan nüfusa yeni
yaşam alanları sağlamak. Üçgen, yüzen
platformlarda 300 kişi yaşayabilecek. Her
platform dalga ve güneş enerjisini
kullanarak kendi elektriğini üretecek ve
platformlar arka arkaya eklenerek şehrin
nüfusu büyütülebilecek.
 Güncel Projeler
Karbondioksiti Yakıta ve Yararlı
Kimyasallara Dönüştüren Sistem

MIT’de çalışan Dr. Xiao-Yu Wu ve Prof. Dr. Ahmed

Ghoniem karbondioksiti yakıta ya da diğer
hammaddelere dönüştüren bir sistem geliştirildi.
Bu sistemde karbondioksitteki oksijenlerin bir
taraftan diğerine geçmesine izin veren bir zar
bulunuyor zarın diğer tarafında ise CO kalıyor
bunu doğrudan yakıt olarak kullanabiliyorlar ya
da başka maddelere çevrilebiliyor ancak bu
yöntem çok enerji gerektiriyor sistemin işlemesi
için gerekli olan ısının enerji santrallerinde çıkan
ısıdan elde edilebileceğini ve yüksek miktarda
karbondioksit salan enerji santrallerinin bu
sistemle donatılabileceği düşünülüyor.
İnsanlara ormanları korumaları
için para vermek işe yarıyor

● Northwestern Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma

insanlara yaşadıkları yerdeki ağaçları korumak için para vermenin
etkili olduğunu ortaya koydu. Ekonomi doçenti Seema
Jayachandran ekosistemler için ödemeler (PES) adlı programın
verimliliğini değerlendirmek istedi. PES insanlara çevreci
davranışları için para verildiği bir program. Araştırmada Uganda’da
bulunan 60 köyden orman sahiplerinin orman bütünlüğünü
koruması için para verildi. Başka köylerden yine 61 köyde bulunan
sahiplere ise verilmedi. Para verilenlerde kesilen ağaçların oranı
%4-%5 iken verilmeyenlerde %9 civarındaydı. Araştırma küresel
anlamda karbon salınımını azaltmaya çalışırken gelişmekte olan
ülkelere odaklanmanın avantajlarını belirtiyor.
 KAYNAKÇA
● OCAK, M.E. (2015). Sera Etkisi Nedir? https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/sera-etkisi-nedir sayfasından erişilmiştir.

● Türkiye Cumhuriyeti Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. Montreal Protokolü https://iklim.csb.gov.tr/montreal-protokolu-i-4364
sayfasından erişilmiştir.

● Başarı hikayesi: Ozon tabakasını kurtaran Montreal Protokolü (2021) https://www.dw.com/tr/ba%C5%9Far%C4%B1-hikayesi-ozon-

tabakas%C4%B1n%C4%B1-kurtaran-montreal-protokol%C3%BC/av-59826475 adresinden erişilmiştir.

● ORAL O., UĞUZ S., (2020). Türkiye’deki Farklı Sektörlere Ait Sera Gazı Emisyon Değerlerinin Çok Katmanlı Algılayıcılar ve Topluluk Öğrenmesi
Yöntemleri ile Tahmin Edilmesi. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 12(2), 464-478.
https://dergipark.org.tr/en/download/article-
file/1203096#:~:text=Sera%20gaz%C4%B1%20sal%C4%B1n%C4%B1m%C4%B1nda%20etkin%20olan,Kumar%20%26%20Muhuri%2C%202019). PDF
sayfasından erişilmiştir.

● OCAK, M.E. (2015). Sera Gazları Nelerdir? https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/sera-gazlari-nelerdir sayfasından erişilmiştir.

● TÜRKEŞ M., (2021). Atmosferdeki Sera Gazları, Kuvvetlenen Sera Etkisi ve Küresel Isinma - İklim Değişikliğine Uyum Konusunda Kurumsal
Kapasitenin Geliştirilmesi Eğitimi Projesi, ResearhGate,
https://www.researchgate.net/publication/351564113_Atmosferdeki_Sera_Gazlari_Kuvvetlenen_Sera_Etkisi_ve_Kuresel_Isinma_-
_Iklim_Degisikligine_Uyum_Konusunda_Kurumsal_Kapasitenin_Gelistirilmesi_Egitimi_Projesi_-_Modul_1
KAYNAKÇA

● Ocak, M.E. (2022). 2021’de Yaşanan Önemli Bilimsel Gelişmeler. Bilim ve Teknik, 650, 61-62
● Sezer, İ.Ç. (2017). İnsanlara Ormanları Korumaları İçin Para Vermek İşe Yarıyor. Bilim ve
Teknik, 598, 8
● Ocak, M.E. (2018). Karbondioksiti Yakıta ve Yararlı Kimyasallara Dönüştüren Sistem. Bilim
ve Teknik, 604, 10
● Bodur, T. (e.d.), (2020). Denizde Yaşam Okyanus Şehirleri, Popular Science, 95, 16-17
● Sezer, İ.Ç. (2018). 2017’den Bilim ve Teknoloji İncileri, 603, 17-18
● Sezer, İ.Ç.. (2019). 2018’den Bir Bilim ve Teknoloji Seçkisi, Bilim ve Teknik, 614, 20
● https://cdn.bartin.edu.tr/insaat/f0524f5c-98df-4ccf-8f50-40fb70f6b6dc/kuresel-isinma-
gezegenimiz-ne-kadar-isindi.pdf