‫فرودگاههاي مخصوص هليكوپترها )‪(Heliports‬‬

‫فرودگاههاي مخصوص هليكوپترها‪ ، STOL،‬و هواپيماهاي‬

‫عمود پرواز(‪(Heliports, STOL Ports and Vertiports‬‬
‫در زمينه ساخت هواپيماهائي كه بتواند بطور عمودي پرواز كند يا در‬ ‫•‬
‫جاي خود در هوا بايستد كارهاي زيادي انجام شده است اين نوع وسيله را‬
‫هواپيماي چرخشي يا ‪ rotorcraft‬مينامند‪ .‬كه مهمترين نوع آن‬
‫هليكوپتر است‪.‬‬
‫نشست و برخاست قائم ‪(vertical takeoff and landing) VTOL‬‬ ‫•‬
‫مينامند‪.‬‬
‫هواپيماها با قابليت نشست و برخاست كوتاه ( ‪Short takeoff and‬‬ ‫•‬
‫‪ :)STOL- landing‬بيشتر براي پروازهاي كوتاه ازمناطق كوچك به‬
‫فرودگاههاي اصلي استفاده می شود و داراي باند مورد نياز كمتر از‬
‫‪ 3000‬فوت هستند‬
‫بلندشدن مكانيكي ‪ +‬نيروي موتور براي عبور دادن هوا بر روي بدنه‬ ‫•‬

‫برنامه ريزی و طراحی فرودگاه يوسف شفاهی‬

‫دانشگاه صنعی شريف‬
 ‫فرودگاههاي مخصوص هليكوپترها‬

‫‪ :Heliport‬محوطهاي روي زمين‪ ،‬دريا يا سازههاي مختلف مانند‬ ‫•‬

‫ساختمانها كه داراي امكانات فرود و برخاست هليكوپتر است‪.‬‬
‫‪ Heliport :Helideck‬كه روي عرشه كشتي و يا اسكله ساخته‬ ‫•‬
‫شده باشد‪.‬‬
‫‪ :Helistop‬محوطهای كه براي نشست و برخاست هليكوپتر و‬ ‫•‬
‫پياده و سوار كردن مسافر ساخته ميشود‪.‬‬
‫‪ :Helipad‬محوطهاي كه براي پارك هليكوپتر در يك ‪Heliport‬‬ ‫•‬
‫ساخته ميشود‪.‬‬

‫برنامه ريزی و طراحی فرودگاه يوسف شفاهی‬

‫دانشگاه صنعی شريف‬
 ‫فرودگاههاي مخصوص هليكوپترها‬
‫هليکوپترها انواع بسيار متنوعی از لحاظ ابعاد دارند‪ :‬از ‪ 28‬تا ‪ 99‬فوت‬ ‫•‬
‫طول‪ ،‬ارتفاع بين ‪ 9‬تا ‪ 25‬فوت‪ ،‬ظرفيت ‪ 2‬تا بيش از ‪ 40‬نفر و وزن‬
‫از‪ 1370‬تا بيش از ‪ 40000‬پوند‪ .‬اما بيش ترين هليکوپترهای مورد استفاده‬
‫فعلی ظرفيتی بين ‪ 2‬تا ‪ 5‬نفره دارند‪.‬‬
‫هليکوپترها بطور معمول سرعت نسبتا پايينی دارند (کمتر از ‪ 100‬مايل بر‬ ‫•‬
‫ساعت برای هليکوپترهای کوچک و کمتر از ‪ 185‬مايل بر ساعت‬
‫هليکوپترهای بزرگ)‪.‬‬
‫ارتفاع پروازی هليکوپترها بين ‪ 1000‬تا ‪ 1500‬فوت است اگر چه بسياری از‬ ‫•‬
‫آنها می توانند تا ‪ 10000‬فوت باالتر از سطح دريا پرواز کنند‪.‬‬
‫هليکوپترها برای مسافت های کوتاه حدود ‪ 75‬مايل به کار می روند‪ .‬اگر چه‬ ‫•‬
‫برخی هلکوپترهای بزرگ با ‪ 55‬مسافر می توانند تا ‪ 600‬مايل دريايی‬
‫(‪ 1100‬کيلومتر) پرواز کنند‪.‬‬
‫جدول ‪ 14.1‬ابعاد هليکوپترهای کوچک‪ ،‬متوسط‪ ،‬و بزرگ معمول و شکل‬ ‫•‬
‫‪ 14.2‬مشخصات هليکوپترهای معمول را نشان می دهد‪.‬‬
‫برنامه ريزی و طراحی فرودگاه يوسف شفاهی‬ ‫‪.‬‬
‫دانشگاه صنعی شريف‬
‫فرودگاههاي مخصوص هليكوپترها‬

‫برنامه ريزی و طراحی فرودگاه يوسف شفاهی‬

‫دانشگاه صنعی شريف‬
 ‫فرودگاههاي مخصوص هليكوپترها‬
‫• عمليات با هليكوپتر‬
‫– تجاري‬
‫– غير تجاري‪ :‬گشتزني‪ ،‬جنگلباني‪ ،‬اورژانس‪ ،‬سمپاشی و ‪...‬‬
‫• ‪ -‬مشخصات فني هليكوپتر‬
‫– تجاري سرعت ‪ 100‬تا ‪ kn 150‬برد ‪ 300‬تا ‪ 700‬مايل‬
‫– غير تجاري سرعت ‪ 90‬تا ‪ kn 130‬برد ‪ 300‬تا ‪ 400‬مايل‬
‫– تك موتوره‪ :‬از نظر ايمني بايد در مسير موارد فرود‬
‫اضطراري تعبيه شود‪.‬‬
‫– چند موتوره‪ :‬عموما دو موتوره‬
‫برنامه ريزی و طراحی فرودگاه يوسف شفاهی‬
‫دانشگاه صنعی شريف‬
 ‫فرودگاههاي مخصوص هليكوپترها‬
‫‪ FAA‬هلی پورت ها را بر اساس اندازه استفاده به گروه های زير تقسيم بندی می کند‪:‬‬

‫برنامه ريزی و طراحی فرودگاه يوسف شفاهی‬

‫دانشگاه صنعی شريف‬
 ‫فرودگاههاي مخصوص هليكوپترها‬
‫عوامل مهم در انتخاب محل ‪heliport‬‬
‫مهمترين نقطه براي ارائه خدمات به تقاضاي پيشبيني شده باشد‪.‬‬ ‫–‬
‫وجود حداقل مانع در نواحي تقرب و برخاست‬ ‫–‬
‫ايجاد حداقل مزاحمت صوتي در رابطه با كاربريهاي اطراف‬ ‫–‬
‫دسترسي كافي به ديگر روشهاي حمل و نقل‬ ‫–‬
‫هزينههاي تملك و آزادسازي كمتر‬ ‫–‬
‫حداقل دو محور تقرب با زاويه حداقل ‪ 90‬درجه با توجه به جهت باد‬ ‫–‬
‫عدم وجود تداخل ترافيكي با ساير وسائل هوائي‬ ‫–‬
‫توجه به خطرات محدوديت ديد ناشي از وجود ساختمانهاي بلند و تغييرات هوائي‬ ‫–‬
‫تأمين محلهاي فرود اضطراري براي هليكوپترهاي يك موتوره‬ ‫–‬
‫• بازار تقاضاي حمل و نقل با هليكوپتر عمدتا ً در مراكز بزرگ شهري بين‬
‫فرودگاه و مراكز شهر است‪ .‬بنابراين فرودگاه هليكوپتر معموال در محل تجمع‬
‫هتلها در مركز شهر ساخته می شود‪.‬‬

‫برنامه ريزی و طراحی فرودگاه يوسف شفاهی‬

‫دانشگاه صنعی شريف‬
 ‫فرودگاههاي مخصوص هليكوپترها‬
‫• برخی نقاط مهم‪:‬‬
‫مشخصات هليكوپتر شكل ‪15-2‬‬ ‫–‬
‫اندازهها براي هليكوپترهاي معمول جدول ‪15-1‬‬ ‫–‬
‫شكل ‪ 15-3‬لياوت يك ‪ Heliport‬معمول‬ ‫–‬
‫جدول ‪15-2‬و ‪15-3‬استانداردهای ‪ ICAO‬و ‪ FAA‬برای طراحی‬ ‫–‬
‫‪Heliport‬‬
‫مشخصات فيزيكي پروازگاه هليكوپتر‬ ‫–‬
‫• منطقه تقرب نهايي و برخاست ‪(FATO) Final approach and take off‬‬
‫‪ FAA:area‬ميگويد تا زمانيكه مجصور در منطقه ای بصورت مربع باشد هر‬
‫شكلي ميتواند اختيار كند‪ ICAO :‬اين منطقه را دايرهاي مشخص كرده است‪.‬‬
‫بهتراست زيرسازي شده باشد يا چمن تا خاك بلند نشود‪.‬‬
‫• منطقه پيراموني ‪Peripheral area‬‬
‫برنامه ريزی و طراحی فرودگاه يوسف شفاهی‬
‫دانشگاه صنعی شريف‬
 ‫فرودگاههاي مخصوص هليكوپترها‬
‫• محوطه پايانه ‪Terminal area‬‬
‫• معبر تقرب و اوجگيري برخاست ‪Approach and takeoff climb‬‬
‫‪:path‬حداقل يك معبر تقرب و اوجگيري الزم است گاهي بسته به شرايط باد ممكن‬
‫است معبر تقرب اضافي الزم باشد‪.‬‬
‫– از سطح تقرب نهائي به شيب ‪ 1‬به ‪ 20‬به باال عريضتر به صورت ‪ 8‬به ‪ 1‬به خارج‬
‫• سطوح فرضي بدون مانع ‪Obstruction clearance requirements‬‬
‫– سه سطح اصلي‪ :‬سطوح تقرب و برخاست‪،approach and departure surface‬‬
‫سطوح انتقالي ‪ ،transitional surface‬و ناحيه حفاظت شده ‪heliport‬‬
‫‪Protection zone‬‬
‫» ناحيه حفاظت شده‪ :‬ناحيهاي بر روي زمين و در زير سطح تقرب از لبه منطقه‬
‫تقرب نهايي و برخاست تا لحظهاي كه سطح تقرب به حدود ‪ 35‬فوتي ميرسد‪.‬‬
‫» ابعاد سطح تقرب و سطح انتقال در جدول ‪15-3‬‬
‫– شكل ‪ 15-5‬يك مثال از طراحی‪Heliport‬‬
‫– عالمتگذاري و نورپردازي ‪Heliport‬‬
‫برنامه ريزی و طراحی فرودگاه يوسف شفاهی‬
‫دانشگاه صنعی شريف‬
‫برنامه ريزی و طراحی فرودگاه يوسف شفاهی‬
‫دانشگاه صنعی شريف‬
‫برنامه ريزی و طراحی فرودگاه يوسف شفاهی‬
‫دانشگاه صنعی شريف‬
‫برنامه ريزی و طراحی فرودگاه يوسف شفاهی‬
‫دانشگاه صنعی شريف‬
‫برنامه ريزی و طراحی فرودگاه يوسف شفاهی‬
‫دانشگاه صنعی شريف‬