KEKEMASAN

DAN
SUSUNAN FIZIKAL
DI TEMPAT KERJA

(HOUSEKEEPING AND
PHYSICAL ARRANGEMENT)
Kursus Pegawai Keselamatan
dan Kesihatan (MODUL 4)

1
1
 OBJEKTIF PEMBELAJARAN

Di akhir sesi ini para peserta kursus akan

dapat:
v menyatakan definisi kekemasan
(housekeeping) dan susunan fizikal (physical
arrangement) di tempat kerja

v menyenaraikan 5 jenis kemalangan yang

disebabkan oleh tempat kerja yang tidak
kemas

2
2
 OBJEKTIF PEMBELAJARAN

v menerangkan 5 faktor yang perlu diambil kira

dalam memastikan kekemasan dan susunan
fizikal di tempat kerja

v mengenalpasti peruntukan perundangan yang

berkaitan kekemasan dan susunan fizikal di
tempat kerja
v Mengenal pasti implikasi akibat dari ketiadaan
kerja housekeping

3
3
 TUMPUAN PEMBELAJARAN

v Definisi v Perancangan dan

v Kehendak Penjadualan Kekemasan
Perundangan dan Susunan Fizikal
v Faktor Mencegah
v Kekemasan dan
Kemalangan dan Penyakit
Susunan Fizikal
v Langkah Mempertingkatkan
v Jenis dan Punca Kekemasan dan Susunan
Kemalangan Fizikal
v Jenis dan Punca v Kesimpulan
Penyakit

4
4
 DEFINISI

Kekemasan dan Susunan Fizikal

v Memastikan penjagaan bangunan, loji,
peralatan dan jentera dalam keadaan
senggaraan yang baik, kemas serta
bersih

v Memastikan kedudukan loji, peralatan atau

bahan dalam keadaan tertib dan teratur
serta tidak mendatangkan sebarang risiko
keselamatan dan kesihatan pekerjaan

5
5
 KEHENDAK PERUNDANGAN

Peraturan-Peraturan
Kilang dan Jentera (Keselamatan,
Kesihatan & Kebajikan) 1970:

v Panduan lengkap mengenai kekemasan &

susunan fizikal
v Laluan tempat kerja
v Kaedah simpanan pelbagai bahan termasuk
cecair berbahaya

6
6
 KEHENDAK PERUNDANGAN

Akta Keselamatan dan Kesihatan

Pekerjaan 1994;
üKewajipan am Majikan dan Orang bekerja
sendiri (Seksyen 15 (a) & (d))
v “Mengada dan menyenggara loji dan
sistem kerja…”
v “Menyenggara tempat kerja dan
pengadaan dan penyenggaraan cara
masuk dan keluar darinya yang
selamat dan tanpa risiko…….”
7
7
 KEKEMASAN DAN SUSUNAN
FIZIKAL

• Di antara keadaan yang boleh

menyebabkan kemalangan atau
penyakit:
v Lantai licin (berminyak, berair, berhabuk)
v Peralatan tangan/bahan/kabel elektrik di laluan
v Susunan fizikal jentera yang tidak teratur
v Kawasan kerja sempit
v Sisa dan bahan kerja di atas lantai kerja
v Tiada laluan selamat
v Tiada tempat simpanan bahan bina (stockpile)
8
8
KEADAAN TIDAK SELAMAT

9
9
 JENIS KEMALANGAN
v Terpijak bahan / peralatan dan jatuh

v Tersepak bahan binaan yang tajam

v Tergelincir (lantai licin) dan jatuh

v Terlanggar jentera / barangan
v Terjatuh di atas peralatan / bahan
bina yang tajam
v Kejadian kebakaran

10
10
 Nyatakan keadaan tidak selamat serta
kemalangan/kejadian yang boleh berlaku akibat
ketiadaan kerja pembersihan tapak

11
11
 PUNCA KEMALANGAN

v Peralatan tidak v Pengalihudaraan

disimpan dengan betul yang tidak mencukupi
v Jentera tidak disusun v Ruang di antara
dengan sempurna jentera/pekerja sempit
v Kawasan persekitaran v Tiada ruang bagi
gelap dan bersepah meletak bahan siap/
v Tiada tempat khas separa siap
bagi bahan buangan

12
12
 JENIS PENYAKIT
Di antara penyakit akibat tempat kerja yang
tidak kemas:

Berkaitan dengan paru-paru dan kulit

vPenghiduan habuk / wasap bahan kimia yang
Terjana/ debu bahan binaan

vBerkaitan dengan mata

•Pencahayaan yang tidak mencukupi

13
13
 PUNCA PENYAKIT
v Tumpahan bahan kimia pada lantai yang tidak
dibersihkan
v Habuk/wasap yang terkumpul pada lampu/
dinding yang tidak dibersihkan
v Peralatan untuk membersihkan tumpahan
bahan kimia tidak disediakan

v Penyakit biologi akibat dari binatang

merayap dan serangga merbahaya

14
14
 PERANCANGAN DAN PENJADUALAN
KEKEMASAN DAN SUSUNAN FIZIKAL
Perancangan bergantung kepada :

v Kepelbagaian aktiviti dalam satu kawasan

kerja
v Proses yang dijalankan menjana habuk,
wasap atau sisa bahan buangan dan lain-
lain
v Keadaan persekitaran yang bakal
menyumbang keadaan tidak selamat
(berhabuk, berselerak)
v Terdapat jentera atau kelengkapan
v Jenis kerja yang dijalankan
15
15
 PERANCANGAN DAN PENJADUALAN
KEKEMASAN DAN SUSUNAN FIZIKAL

Penjadualan kekemasan bergantung kepada

aktiviti / proses yang dijalankan sama ada:
v Setiap hari selepas kerja
v Setiap minggu secara berjadual
v Bulanan mengikut jadual
v Tahunan mengikut jadual
v Selepas kejadian/tumpahan bahan kimia
v Selepas hujan atau rebut
v Selepas kerja utama dijalankan seperti
pengorekan dan lain lain
16
16
 FAKTOR MENCEGAH
KEMALANGAN/PENYAKIT

Manusia/Pekerja & Majikan:

v Latihan
v Penyeliaan dan maklumat
v Penyediaan prosedur kerja
selamat (SOP)
v Kompetensi
v Kesesuaian dengan kerja
v Berpengalaman
v Pendedahan
Copyright@NIOSH 2005/1
17
17
 FAKTOR MENCEGAH
KEMALANGAN / PENYAKIT

Jentera:

v Susunan yang teratur

v Laluan mencukupi di antara jentera
v Ruang mencukupi di sekeliling jentera
v Susunan jentera mengikut turutan proses

v Pemantauan semasa kerja dijalankan

v Pemeriksaan berkalan jentera
18
18
 FAKTOR MENCEGAH
KEMALANGAN / PENYAKIT

Peralatan
v Kemudahan tempat menyimpan
peralatan
v Penyediaan peralatan bagi tujuan
pembersihan
v Penyediaan kelengkapan pelindung diri
(PPE)
v Pemantauan dan penegasan
19
19
 FAKTOR MENCEGAH
KEMALANGAN / PENYAKIT

Bahan
vRuang khas meletakkan bahan
vKemudahan pembuangan sisa bahan
buangan
vMenggunakan kuantiti bahan mengikut
keperluan (harian / mingguan)
vMenyediakan laluan keluar masuk
bahan dan pemantauan berkala

20
20
 FAKTOR MENCEGAH
KEMALANGAN/PENYAKIT

Persekitaran Kerja
vKeadaan lantai kerja
vDinding atau penghadang
vPengalihudaraan
vPencahayaan yang mencukupi
vPenyaluran bahan sisa
vPenyusunan bahan binaan
yang tersusun
vPemantauan berkala 21
21
 LANGKAH MEMPERTINGKATKAN
KEKEMASAN & SUSUNAN FIZIKAL

v Mengadakan dasar v Meletakkan

(policy) bagi kekemasan tanggungjawab ke
& susunan fizikal atas ketua bahagian
v Memasukkan
v Membuat perancangan tanggungjawab
awal sebelum memastikan
memulakan operasi kekemasan dalam
v Ditegaskan melalui diskripsi kerja individu
tindakan undang undang v Dinyatakan arahan
pembersihan dalam
surat lantikan pekerja
atau sub kon
22
22
 LANGKAH MEMPERTINGKATKAN
KEKEMASAN & SUSUNAN FIZIKAL

vMemberi latihan

vMengadakan prosedur kerja selamat

vMenggubal peraturan kekemasan

vMenjalankan pemeriksaan tempat kerja

vMenyediakan jadual/ program kebersihan

vMemantau aktiviti – aktivit kebersihan

vTindakan tegas kepada yang gagal menjalankan kerja

pembersihan di bawah akta OSHA 94 seperti contoh
Seksyen 18 dan 24 kewajipan pekerja

23
23
 LANGKAH MEMPERTINGKATKAN
KEKEMASAN & SUSUNAN FIZIKAL

vMeletakkan papan tanda v Menyediakan peralatan

amaran mencukupi bagi sisa
bahan buangan
vMenyediakan peralatan
mencukupi bagi penyimpanan v Menanda garisan di lantai
peralatan bagi mengasingkan
vMelakukan kerja pembersihan laluan dan penyimpanan
mengikut jdual bahan

24
24
 KESIMPULAN

vKekemasan dan susunan fizikal di tempat

kerja amat penting dalam mencegah
berlakunya kemalangan dan penyakit
pekerjaan

vKehendak perundangan di bawah FMA 1967

dan OSHA 1994 juga ada menggariskan
peruntukan berkaitan dengannya

25
25
 KESIMPULAN

vSelain rancangan dan penjadualan kekemasan,

beberapa faktor lainperlu diambil kira dalam
mencegah berlakunya kemalangan dan
penyakit.

vIni diikuti dengan langkah mempertingkatkan

kekemasan dan susunatur seperti yang telah
dibincangkan

Copyright@NIOSH 2005/1
26
26
Q&A

27
27