RISALAH DATA

KESELAMATAN
(SAFETY DATA SHEET)

Kursus Pegawai Keselamatan dan Kesihatan

1
1
 OBJEKTIF

n Menyatakan definisi risalah data keselamatan

(SDS)
n Menyenaraikan 4 objektif risalah data
keselamatan kimia
n Mengenalpasti peruntukan perundangan yang
berkaitan dengan risalah data keselamatan kimia
n Menerangkan sekurang-kurangnya 6 maklumat
mandatori dalam risalah data keselamatan kimia

2
2
 SKOP

n Apa dia SDS

n Objektif SDS
n Kehendak Peraturan
n Maklumat Mandatori
n Maklumat Tambahan

3
3
 APA DIA SDS

n Risalah Data Keselamatan (SDS) ialah risalah atau

kertas maklumat terkini mengandungi maklumat
berkaitan bahan kimia berbahaya atau sediaan
yang penting dalam mewujudkan perkiraan-
perkiraan untuk penggunaan kimia atau sediaan
yang selamat di tempat kerja.

4
4
 OBJEKTIF SDS

Supaya pengguna bahan kimia berbahaya:

n Memahami syor-syor keselamatan dan rasional-
rasionalnya;
n Sedar akan akibat kegagalan untuk mematuhi syor-
syor keselamatan;
n Mengenalpasti gejala-gejala pendedahan
berlebihan; dan
n Memberi input dalam mewujudkan strategi dan
syor-syor untuk keselamatan penggunan bahan
kimia berbahaya
5
5
 KEHENDAK PERATURAN
n Di bawah Peraturan 13(1) dari Peraturan-Peraturan
KKP(Pengelasan, Pelabelan dan Helaian Data
Keselamatan Bahan Kimia Berbahaya) 2013
adalah menjadi tanggungjawab pembekal untuk
menyediakan SDS yang terbaru bagi setiap
bahan kimia berbahaya yang dibekalkan
n Seorang pembekal (supplier) ialah seseorang yang
membekalkan kimia berbahaya termasuklah
pembekal utama dan pembekal subsidiari.

6
6
 KEHENDAK PERATURAN

n Pembekal hendaklah mengkaji semula dan

menyemak SDS dari semasa ke semasa apabila
maklumat baru tentang sesuatu bahan kimia
berbahaya tertentu diketahui

n Maklumat pada SDS mestilah ditulis dalam dua

bahasa iaitu bahasa kebangsaan dan bahasa
Inggeris

7
7
 KEHENDAK PERATURAN

n Maklumat sulit tidak perlu dimasukkan dalam

SDS tetapi hendaklah didedahkan, jika diminta
secara bertulis, kepada:
u Seseorang doktor kesihatan pekerjaan
(OHD)
u Mana-mana orang yang mengguna atau
mengendalikan bahan kimia itu
n Maklumat diperolehi hanya bagi tujuan
melindungi keselamatan dan kesihatan pekerja

8
8
 MAKLUMAT MANDATORI

(1) pengenalan bahan kimia berbahaya dan pembekal;

(2) pengenalan bahaya;
(3) komposisi dan maklumat mengenai ramuan bahan kimia
berbahaya;
(4) langkah-langkah pertolongan cemas;
(5) langkah-langkah pemadaman kebakaran;
(6) langkah-langkah pelepasan tidak sengaja;
(7) pengendalian dan penyimpanan;

9
9
 MAKLUMAT MANDATORI

(8) kawalan pendedahan dan perlindungan diri;

(9) sifat fizikal dan kimia;
(10) kestabilan dan kereaktifan;
(11) maklumat toksikologi;
(l2) maklumat ekologi;
(13) maklumat pelupusan;
(14) maklumat pengangkutan;
(15) maklumat pengawalseliaan; dan
(16) maklumat lain.

10
10
1. Pengenalan Bahan Kimia Berbahaya
dan Pembekal
n Butiran produk
u Nama produk, nama dagangan dan nama kimia
u Formula kimia, berat molekul, kumpulan kimia
u Penggunaan
n Pengenalpastian Syarikat
u Nama pengeluar
u Nama dan alamat pengimport/ pengedar
u Nombor telefon kecemasan
n Titik Hubungan
u Nama pemberi maklumat dan nombor telefon 11
11
2. Pengenalan Bahaya
n Bagi tujuan semakan kecemasan
n Senarai bahaya-bahaya yang paling mustahak
n Paling teruk disenaraikan dahulu
n Bahaya-bahaya yang disenaraikan termasuklah
bahaya disebabkan sifat fisikokimia, kesan kepada
kesihatan atau kesan kepada alam sekitar

12
12
3. Komposisi dan Maklumat Mengenai
Ramuan Bahan Kimia Berbahaya
Secara jelas mengenalpasti kimia berbahaya bagi
tujuan penaksiran risiko:
n Nama Kimia
u Bagi setiap ramuan dan kotoran
n Nombor CAS (Chemical Abstract Service)

n Kadaran (Proportion)
u Senarai ramuan didahului oleh kadaran tertinggi
n Had Pendedahan (Exposure Limit)
n Data Ketoksikan Akut (Acute Toxicity Data) 13
13
 4. Langkah-langkah Pertolongan
Cemas

n Arahan kepada individu terdedah, anggota

pertolongan cemas dan anggota ambulan
n Penjagaan awal yang boleh diberikan tanpa
penggunaan kelengkapan canggih dan tanpa ada
pilihan ubat-ubatan yang meluas.
n Memberi tumpuan kepada pelbagai laluan
kemasukan-sentuhan mata, sentuhan kulit,
penyedutan, jika tertelan
n Arahan dan nasihat kepada doktor
14
14
 (5) Langkah-langkah Pemadaman
Kebakaran

n Media pemadam kebakaran (Fire-fighting Media)

n Arahan melawan kebakaran (Fire-fighting

Instruction)

n Bahaya khas (Specific Hazard)

u Bahaya kebakaran dengan kehadiran pelbagai kimia,
u Bahaya letupan dengan kehadiran pelbagai kimia &
u Apa-apa produk penguraian berbahaya

15
15
 (6) Langkah-langkah Pelepasan
Tidak Sengaja
n Tindakan perlu jika berlaku pelepasan tidak
sengaja (termasuklah kebocoran dan tumpahan)
n Langkah meminimakan kebocoran atau tumpahan;
n Langkah kesihatan dan keselamatan:
u Seperti
nyahkan punca pencucuhan, pengalihudaraan
yang mencukupi, bekalan kelengkapan pelindung diri
yang mencukupi;
n Langkah perlindungan alam sekitar :
u Seperti,
beritahu perkhidmatan kecemasan; kaedah
pembersihan kebocoran dan tumpahan
n Amaran: nasihat jangan melakukan tindakan yang
dipercayai berbahaya
16
16
 (7) Pengendalian dan Penyimpanan

n Pengendalian selamat dan keperluan penstoran

kimia, termasuklah:
u Lokasi; jarak pengasingan kebakaran; jenis bekas;
u Pengudaraan; suhu; pengawalan daripada keadaan cuaca;
u Jenis produk yang perlu dijauhkan;
u Jenis lantai; keperluan ban;keselamatan stor;
u Kemudahan kecemasan

n Cadangan ungkapan keselamatan bagi kegunaan

pada label produk.

17
17
 (8) Kawalan Pendedahan dan
Perlindungan Diri
n Had Pendedahan (Exposure Limit)
u Bagi produk atau ramuannya
u Guna Had Pendedahan Dibenarkan negara ini, jika tiada
standard lain boleh dinyatakan

n Kawalan Kejuruteraan (Engineering Measures)

u Penekanan kepada kaedah kejuruteraan
u Syor kaedah kejuruteraan sesuai dan nyatakan jika
pengudaraan khas diperlukan, serta jenisnya

n Perlindungan diri (Personal Protection)

u Maklumat khusus bila diperlukan dan jenisnya.
18
18
 (9) Sifat Fizikal dan Kimia

n Rupa (Appearance), Bau (Odour)

n Kebolehlarutan (Solubility)
n Takat Didih (0C) (Boiling Point)
n Takat Lebur (0C) (Melting Point)
n Tekanan Wap (mm Hg pada 25 0C ) (Vapour
Pressure)
n Peratusan bahan mudah meruap (Percentage
Volatiles)

19
19
(9) Sifat Fizikal dan Kimia
n Kadar Penyejatan (Evaporation Rate)
n Ketumpatan Wap (Vapour Density)
n Graviti Tentu (Specific Gravity)
n Takat Kilat (Flash Point)
n Suhu Pengautocucuhan (Autoignition
Temperature)
n Had Kebolehbakaran (Flammability Limits)
n Sifat-sifat lain jika berkenaan (Other Information)

20
20
 (10) Kestabilan dan Kereaktifan

n Kemungkinan tindakbalas berbahaya di bawah

keadaan tertentu. Seperti:
u Elakkan keadaan fizikal - contoh: elakkan sentuhan air
u Elakkan berdekatan kimia lain - contoh: elakkan asid

n Nyatakan jika produk penguraian berbahaya boleh

terhasil, serta nyatakan langkah-langkah
kawalan

21
21
 (11) Maklumat Toksikologi

n Maklumat kesan kimia kepada tubuh badan

melalui laluan kemasukan berpotensi, serta
maklumat ketoksikan

n Maklumat kesan akut dan kronik akibat

pendedahan berlebihan

n Maklumat bahaya kesihatan akibat tindakbalas

yang mungkin berlaku dengan kimia lain, contoh:
daripada penggunaan tembakau dan alkohol

22
22
 (l2) Maklumat Ekologi

n Ciri-ciri penting berkemungkinan memberi kesan

kepada alam sekitar
n Maklumat perlu, jika berkenaan, termasuklah:
u Laluan berpotensi bagi pelepasan kimia ke persekitaran
(Potential routes for release of the chemical)
u Kebolehtahanan (Persistence),
u Kebolehbiorosotan (Biodegradability)
u Pembiotumpukan (Bioaccumulation)
u Ketoksikan akuatik (Aquatic Toxicity), dan
u Data lain berkaitan ketoksikan (other data relating to
ecotoxicity) -ekologi, contoh: kesan terhadap kerja
perawatan air.
23
23
 (13) Maklumat Pelupusan

n Syor khusus mengenai:

u Pelupusan bekas-bekas;
u Kaedah pelupusan;
u Keperluan menyemak kehendak pihak berkuasa;
u Langkah-langkah khas bagi pembakaran atau kambusan.

n Pelupusan ke dalam sistem pembuangan najis

tidak digalakkan

n Cadangan bagi pelupusan secara besar-besaran

atau kecil-kecilan perlu dibezakan
24
24
 (14) Maklumat Pengangkutan

n Kehendak peraturan kebangsaan atau antarabangsa

n Maklumat pembungkusan dan

n Apa-apa keperluan khas berkaitan pengangkutan

u Bahaya seperti kepekaan kejutan perlu dinyatakan
semula di bahagian ini, jika perlu

25
25
 15) Maklumat Pengawalselian

n Nyatakan tarikh CSDS disediakan atau kali

terakhir disemak/dipinda

n Tarikh penyediaan:
F Terterakantarikh sebagai hari/ bulan/ tahun;
F Bulan hendaklah ditulis dengan penuh.

26
26
 MAKLUMAT LAIN

n Menomborkan mukasurat
u Supaya senang dikenalpasti setiap mukasurat
CSDS. Setiap mukasurat perlu dinomborkan
secara jelas.

n Mukasurat x dari jumlah y:

F x-mewakili nombor mukasurat bermula dengan 1
F y- mewakili jumlah mukasurat CSDS

27
27
 MAKLUMAT TAMBAHAN
Maklumat Perundangan
n Maklumat tentang pengelasan, ungkapan risiko
dan ungkapan keselamatan yang disyorkan
n Pengelasan yang disyorkan perlu menyatakan
darjah kebahayaan tertinggi bagi setiap bahagian,
iaitu mengikut sifat fizikokimia dan kesan
kesihatan
n Ungkapan memberi gambaran tentang risiko yang
berkaitan
n Ungkapan keselamatan memberi nasihat mengenai
langkah-langkah berjaga-jaga yang perlu diambil

28
28