GEMİ İNŞAATI KONTRATLARI 2.

BÖLÜM
DENETİM VE ONAY
a) İNŞAAT SIRASINDA DENETİM
Armatör; bir tersane ile anlaşıp gemi yaptıracaksa eğer her şeyin istediği gibi olmasını ve
kontrollerini bizzat kendileri tarafından sağlamasını ister. Bunun için gemiye yapılması
amaçlanmış olan bütün motor, makine, teçhiz işleri yani kısacası gemiye dair her şeyi inşa
sırasında yerinde görüp kontrol etme hakkına sahiptir, ki her şeyi baştan sona şeffaflık
içerisinde her anına tanık olması gerekir. Bu kontrolü sağlamak için inşa sürecinin başından
sonuna kadar armatöre ait kişi veya kişiler tarafından denetlenmesi amacıyla kendi alanında
tecrübeli (teçhizatta, makinede, gerekli ekipmanlarda) temsilciler görevlendirilir. Kişi sayısı
ise genelde burada belirtilmektedir. Teçhizat, geminin ana işleri dışında kalan her şeyi
kapsadığından ötürü bu alanda görevlendirilen kişi genel anlamda her konuya hakim
olmalıdır.
Armatör, tersanenin ulusal güvenliğinin sağlanması amacıyla tersanede bazı kısıtlamalara
tabidir. Mesela özel olarak yapılmakta olan bir askeri gemi, denizaltı vs. gibi gizliliğin esas
olduğu konularda bu alanlara girmesi doğru değildir. Bunun haricinde kalan alanlarda, mesai
saatleri içerisinde gemiye, tersaneye, atölyelere kısacası gemi inşası için denetleme
yapabileceği alanlara erişim hakkına sahip olur. Böylelikle bu alanları gezip kontroller
sağlayarak işlemlerin ilerleyişini takip etmiş olur.
!Aynı şekilde kendisi için çalışmakta olan taşeron firmasını da mümkün oldukça denetleyerek
kontrol etme hakkına sahip olacaktır. Yalnız burada şöyle bir durum olacaktadır. Bu
denetlemenin riski ve masrafları armatör tarafına ait olmaktadır. Tabi bunlar kesin net kural
değil müşteri tarafına ve anlaşmaya göre değişikliklerin olabileceği münazaraya açık bir
konudur.
Armatör tarafından gönderilmiş olan bu denetleyen kişiler tersanede herkesle iletişime
geçmesi doğru karşılanmaz. Belli başlı merak ettiği ve danışıp soracak olduğu soruları
tersane tarafından tersane bünyesinden yanında görevlendirilmiş olan mühendise veya
yetkiliye sorup danışmalıdır. Çünkü bazı anlarda tersanede bulunan taşeron veya normal bir
çalışan onun dilini anlayamayabilir veya çalışanın uygun anına denk gelmediğinden ters bir
cevap alabilir. Bu da tersanenin itibarına kötü izler bırakabilir. Tersane için de bu tarz konular
oldukça önemlidir. Hiçbir tersane müşterisinin gözünde kötü görünmek istemez.
Armatör tarafından görevlendirilmiş olan temsilci kişi veya kişilerin masrafları ve giderleri
tersane tarafından karşılanmaktadır. Konaklama ise tersane bünyesinde bu kişilere ayrılmış
olan yerlerden sağlanmaktadır. Bu gibi yerler genelde daha çok tersane alanında otel
lüksünde bu tarz kişilere özel yapılmış olan yerlerde sağlanmaktadır. Bunun yanında telefon
iletişim internet ofis vs gibi ihtiyaçlarını da tersanede ve bu bölgede karşılanmış olur.
Telekomünikasyon ücretleri ise genel olarak alıcı tarafından karşılanmaktadır(burada ne
kadar alıcıya ait olduğu söylense de bence burada telefon ihtiyaçları karşılanıyorsa
telekomünikasyon ücretleri de tersane tarafından karşılanması gerektiğini
düşünüyorum.).Opsiyonel olarak araba gibi daha ekstra ihtiyaçlar sözleşme anında
konuşulursa karara varılarak sonuç sırasında iki tarafın inisiyatifine bırakılır ama daha çok bu
tarz masraflar tersane tarafından karşılanmaktadır. Mesela örnek olarak bu yaz stajımda
bizzat bu gibi bir durumla karşılaşmıştım. Cheef officer a araba imkanı sağlanmıştı.
Denetleme için görevlendirilmiş temsilci kişi veya kişilerin adları, görevleri ne gibi yetkilere
sahip oldukları ve hangi alanda daha uzman oldukları, hangi alanlarda denetlemeler
yapacakları gibi bilgileri önceden tersane tarafına iletilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda bu
kişiler tersanenin ve taşeron firmaların sunmuş olduğu iş kural ve güvenliklerine uymak
zorundadır. Aksi bir durumda bu kişilerin başına bir kaza ya da sıkıntı geldiğinde bundan
genelde tersane zararlı çıkmaktadır ki yabancı müşteriler iş sağlığına ve güvenliğine oldukça
önem vermektedir. Bunun için bu tip iş kazalarından tersaneler kaçınmaktadır.
Geminin inşası sırasında armatör tarafından görevlendirilmiş olan temsilci veya temsilcilere
katılmaları gereken birtakım önemli test ve muayene, kontrol vb. gibi işlemlerde temsilcilerin
de tanık olması için önceden bu kişilere bildirecek ve bu kişilerin de bunlara tanık olması
sağlanmış olacaktır. Böylelikle gerekli yapılan işlere tanık olarak yapılan işlemlerin kontrolleri
sağlanmış olacaktır.
Yapılacak olan bu test, muayene ve denetim gibi önemli anlarda tersanenin yapmış olduğu
gerekli bildirimden sonra temsilci veya temsilcilerin hazır bulunmaması veya katılmaması
dâhilinde testler, muayeneler yine de yapılarak temsilcilerin kendiliğinden bu haklarından
feragat etmiş olduğu kabul edilecektir. Çünkü tersanede yapılan bütün işler ve bu gibi testler
kontroller hep bir plan dâhilinde gerçekleşmektedir. Eğer olur da böyle bir durumda kişiler
beklenir ve testler ertelenirse tersanedeki işlerde büyük çaplı karmaşıklık ve aksamalar
kaçınılmaz olacaktır.
Eğer armatör tam zamanlı çalışanları dışında veya bunlara ek olarak, sözleşmede bulunan
hükümler kapsamında belirtilenlerden farklı veya bunlara ek olarak firmaları veya kişileri
temsilci olarak kullanma tercihinde bulunursa, söz konusu bu firma ve kişilerin kabulü ve
görevlerini tersane tarafına önceden yazılı onayına tabi olacaktır. Bu kabul ise makul bir
sebep olmadığı sürece genelde kabul edilir.

B) Onay
İşi yüklenen tersane, teknik şartnamelerde onayın gerekli olduğu makine ve teçhizatın
çizimlerinin ve her türlü teknik bilgilerinin olduğu belgelerin üç nüshasını onay için alıcıya
veya görevlendirilmiş olan temsilciye devrederek armatör tarafına göndermiş olur. Bu şekilde
gönderilmiş olan üç nüshadan biri, alıcı tarafından onaylanmış bir şekilde yüklenici tersaneye
geri iletilir. Bu geri dönüş süreci ise sözleşmenin bu kısmında kaç gün müsaade edildiği
belirtilir. Eğer armatör değiştirmek istediği bölümler varsa açıklamalı değişiklerle
desteklenerek yüklenici tersaneye yine bu süreç içinde dönütünü sağlanması gerekir.
Eğer armatör tarafından herhangi bir geri dönüş sağlanmazsa sunulmuş olan çizimler, teknik
bilgiler vb. gibi belgeler tersane tarafından kabul görülmüş sayılır. Olur da alıcı taraf yazılı bir
şekilde ek süre talep etmediyse veya edilip yüklenici tersane tarafından kabul etmediği
sürece onaylanmış olur. Ki süreç istense de genelde bu süreç tersane tarafından onlara
tanınacaktır.
Eğer ki aksine şekilde armatör tarafında çizimler ve teknik bilgiler kendilerinin görüşleri,
eklemek istedikleri detayları ve değişiklerle birlikte belirlenmiş olan süre içerisinde gerekli
açıklamalar dahilinde işi yüklenmiş olan tersaneye iletmesi durumunda sözleşmenin 3.
Bölümünde bulunmakta olan kısım bünyesinde değişiklik teşkil edecek nitelikteyse çizimler
ve teknik bilgilerde düzeltmeye gidilerek değiştirilmiş bilgilere dayanarak üretime başlanır.
Bu değişiklikler yüklenici tersane tarafından kabul edilmez veya 3. Bölüm bünyesinde
değişiklik teşkil etmez ise bu sefer geçerli olan çizim ve teknik bilgiler geçerli sayılmaya
devam edecek ve bu bilgiler üzerinden ilerleyiş sürerek üretime başlanacaktır.
Bulunan bu çizim ve teknik bilgilere ilişkin müzakereler sonucu herhangi bir sonuca
varılamadığı durumda ise anlaşmazlıklar bölüm 3 nezdinde bilirkişiler tarafından
değerlendirilmeye yönlendirilir. Bilirkişiler konular hakkında uzman kişiler tarafından objektif
bir şekilde değerlendirilmiş olup nihai karara vardıran kişilerdir. Bu kişiler hakkında daha açık
ayrıntılı bilgilere sözleşmenin 15. Bölüm b maddesinde bahsedilmektedir. Her iki taraf kendi
bildiği konuya ilişkin bilirkişi seçer. Bu bilirkişiler kendi arasında objektif olarak bir sonuca
varamazlar ise ardından da bu bilirkişiler kendinden bir üst merciden birini seçerek bu
kişilerin toplanmasıyla objektif sonuca varılmış olur.
Bu bilirkişiler tarafından varılacak olan nihai karar sonucu belli bir zaman sonucu açığa
kavuşmaktadır. Bu süreçte yaşanan gecikmeye 6. Bölümün e maddesinde izin verilen
gecikme olarak ayriyeten yer verilecektir. Bu süreç hakkında ayrıntılı bilgiyi oradan ileriki
haftalarda göreceğiz.
Ayrıca teknik şartnamenin ekinde, armatör ve yüklenicinin bir veya daha fazla tedarikçi ve
taşeron üzerinde mutabakata vardığı ana ögelerin yer aldığı bir üretici listesi bulunmaktadır.
Alıcı firma daha önce bu tersaneyle çalışmışsa, bölgede tanıyıp bildiği memnun kalmış
olduğu veya benzer firmaların gemilerinde bu işler için çalışmış olan tedarikçi veya taşeron
firma varsa kendi istediği doğrultuda bunları da bu listeye eklettirebilir. Sonrasında ise
yüklenici tersane bu önerilen tedarikçi ve taşeron firmaların herhangi birini seçmekte
özgürdür.
Eğer ki bu durum sonucunda olur da armatör, tersane bünyesinde bulunan tersanenin
seçmiş olduğu tedarikçi ve taşerondan farklı bir tedarikçi ve taşeron seçmiş olursa eğer buna
bağlı olarak da bu iş için maliyette herhangi bir değişiklik olması olası bir durumdur. Tabi bu
maliyetteki açıklığı tersane zararına kabul etmeyecektir. Bunun için tersane bu gibi maliyet
değişikliğinin tutarını armatöre güncel olarak teklif ederek bildirecektir. Armatöre belirlenen
gün aralığı kadar müddet tanınarak yeni maliyet hakkında geri dönüt sağlanması için müddet
tanınacaktır. Sonuç olarak bu maliyet değişikliği kabul görülürse armatör tarafından tedarikçi
ve taşeron konusunda değişimler sağlanmış olacak ve bu durum sonucu maliyetteki
değişiklik tutarı sözleşmeye aktarılarak bedel toplam maliyete duruma göre eklenecek veya
çıkarılacaktır.
Bu durumlar sonucu armatör herhangi bir işlem yapmaması veya muhalefet olmaması
durumunda yüklenici tersane 12. Bölüm kapsamındaki garanti yükümlülüğüne tabi olarak
önerilen tedarikçilerden ve taşeronlardan herhangi birini kullanmakta özgür olabilecektir.
Bu sözleşme kapsamında alınan kararlara göre gemiye yönelik her türlü tedariklerle ilgili
olarak tersanenin tedarikçileri ile tüm temasın tersane aracılığı ile yapılması kararlaştırılır.
Yukarıdaki onaylar, ne tersanenin ne de alıcının hiçbir sorumluluğundan kaçmasına izin
vermeden her şeyin usulüne göre gerçekleşmesini sağlar.