Professional Documents
Culture Documents
Τεύχος 25-26 (Ιανουάριος-Φεβρουάριος)
Τεύχος 25-26 (Ιανουάριος-Φεβρουάριος)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
θος ευρϊσκεται εις τδ δτι σκεπτεσθε. μπορεϊ να εϋρη δικαϊωσιν. Σεις, Γε
Σταματηστε να σκεπτεσθε καϊ δλα ροντα, πως τα βλεπετε αυτα;
θα φνγουν. — "Οχι μδνον δεν θα εϋρετε την
— 'Η σκε·ψις εϊναι κακδν, Γερον αληθειαν, αδελφε, με τα μεσα που
τα; διαθετετε, ἀλλἀ καϊ αν σας εϊπω
— ''Η σκε·ψις, τδ σκεπτεσθαι, εϊ ποια εϊναι η αληθεια, που ελευθερω-
ναι θειον δωρον. 'Αποτελεϊ την εν- νει, παλιν δεν θα την εννοησετε, εφ'
γενεστεραν λειτουργϊαν της θεοπλα- δσον θα διατελητε υπδ την επϊδρασιν
στου ψυχης. "Οταν δμως η ψυχη εϊ φιλοσοφικων μεθδδων καϊ των αν-
ναι κακοποιημενη απδ τα παθη, τδτε θρωπϊνων παθων. 'Απδδειξις, δτι
η σκε·ψις εϊναι μια αναλογος πρδς παρα τας εναγωνϊους προσπαθεϊας
τα παθη εκδηλωσις. Εϊναι μια σκε- σας, εχετε περιελθει εις αγχωδη κα-
·ψις αρρωστημενη και φυσικα προ- ταστασιν. Καϊ θα σας εϊπω αμεσως,
καλοϋσα συνεχως αναπαντητα ερω- δτι καμμϊα φιλοσοφϊα δεν λυτρωνει
τηματα, αλϋτους απορϊας, προβλη- τδν ανθρωπον, διδτι εκτδς δτι εϊναι
ματα, απελπισϊαν καϊ χαος ψυχικδν. αδϋνατος η γνωσις της αληθεϊας δια
— Πως δμως, Γεροντα, ανθρωποι της φιλοσοφϊας, αλλα καϊ μεσα στην
εμπαθεστατοι δεν αισθανονται αντα φϋσιν της υπαρχει η αμφιβολϊα.
που αϊσθανομαι εγω; Μδνον δια της πϊστεως, αγαπητε,
— Διδτι δεν σκεπτονται σαν κι' δυναμεθα να ϊδωμεν καθολικως καϊ
εσας. Σκεπτονται, 8ε6αϊως, ἀλλἀ μεσα εις τδ φως της αληθεϊας τα
τδσον και τετοια πραγματα, ωστε να πραγματα, υπδ την δρασιν της δ-
μη φθανουν στδ Ιδικδν σας σημεϊον, ποϊας λυτρουμεθα.
διδτι προτιμοϋν τας αυταπατας. — Γεροντα, εϊπεν δ φιλδσοφος, ε-
—· "Ωστε να παυσω να σκεπτωμαι πιθυμω να πληροφορηθω πως εϊναι
τα θεματα που μοϋ προκαλοϋν τδ αγ- δυνατδν να 8λεπη κανεϊς εκτεταμε-
χος; νην καϊ πολϋμορφον αθλιδτητα καϊ
— Κ αμμϊα σωστη σκε·ψις δεν να μη θλϊβεται βαθϋτατα;
προκαλεϊ αγχος. *Αντιθετως πηγα- — Να σας απαντησω. 'Εαν δεν
ζει ευεξϊαν ψυχικην, χαραν, ελευθε- υπηρχεν αλλος κδσμος απδ τδν κοι-
ρϊαν καϊ, υπδ τινας προϋποθεσεις, νως παραδεκτδν καϊ εαν δεν εξλεπα-
γεννα υψηλας καταστασεις. Κ αι με τδν κοινως παραδεκτδν αυτδν κδ-
συγκεκριμενως, ποια σκεψις σας σμον με τα ματια της 'Ορθοδδξου πϊ
προκαλεϊ στενοχωρϊαν και αγχος; στεως, ασφαλως θα απελπιξωμεθα.
Καϊ εξηγοϋμαι. "Ενας που δεν 6λε-
πει παρα μδνον τδν αϊσθητδν κδσμον
ΕΡΟΝΤΑ, ενδι- καϊ σκεπτεται χωρϊς πϊστιν εις τδν
ετριψα περισσδτε- Θεδν, εαν δε συμβαϊνει να εχη φυ-
ρα απδ δεκαπεντε σικως μεσα του καϊ την αϊσθησιν του
χρδνια εις την φι- δικαϊου, του καλου, της φιλανθρω-
λοσοφϊαν καϊ εϊ πϊας, εϊναι 6εβαιον, δτι θα δημιουρ-
ναι τδσες αϊ απαν- γοϋσε στην ·ψυχην του δυστυχϊαν.
τησεις που δϊδει "'Αν μαλιστα συνεΖαινε αυτδς να η-
σε μεταφυσικα θε γωνϊζετο καϊ δια την επικρατησιν
ματα, ωστε να μη του δικαϊου καϊ του καλου, η δυστυ-
δϋναμαι να παρω μιαν θεσιν. Που χϊα του δεν θα εϊχε τελος, διδτι θα
ευρϊσκεται η αληθεια; 'Εξ αλλου με ε8λεπε την ϊστορϊαν να επαναλαμ6α-
συγκλονϊζουν ενα πληθος θεματων, νη εαυτην, οι κδποι του να χανωνται
δπως σας εϊπα, σε εθνικην καϊ πα- καϊ η απογοητευσις να παϊρνει την
γκδσμια κλϊμακα. Σκεπτομαι που θεσιν των ελπϊδων του. 'Ο 'Ορθδδο-
πηγαϊνει αυτδς ο κδσμος καϊ πως η- ξος πιστδς δμως εχει αλλα κριτη-
ἉΙἉΧΟΓΟΘ ΤΗΘ 6ΡΗΜΟΥ 3
της τα. πάντα χρωματίζονται ἀπὁ τὁν ἰδιότυπον ἐπ' αὑτῶν πνευματικὴν δικαιοδοσίαν της, ἀλ
προορισμόν της, τὁ μοναχικὁν Ιδεῶδες τῶν μο- λά ἔχουν ἱδρύσει αλλην τοιαύτην, σχισματικὴν
ναχῶν τῆς Ἁνατολικῆς 'Ορθοδόξου τοῦ Χρι- ἤ ἀλλως πως καλουμένην ὑπὁ τῆς καθαιρεσά-
στοῦ Ἐκκλησίας. σης αὑτοὑς καὶ μόνην ὀρθῶς ὀρθόδοξον θεω-
3) 'Π άσκησις τῆς δικαστικῆς ἐξουσίας ἐν ρουμένην ὑπ' αὑτῶν (τῶν καθαιρεθέντων). Θέ-
Ἁγίῳ Ὄρει προῦποθέτει ἀποδοχὴν ὑπὁ τοῦ λω νά εἰπω ὅτι μοναχὁς (κεχειροτονημένος εἰς
ὅικαζομένου τῆς πνευματικῆς ἐπ' αὑτοῦ δικαιο- κληρικόν ἤ μὴ) ἐγκαταβιῶν εἰς τό 'Ἁγιον Ὄ-
δοσίας τοῦ δικάζοντος. Καὶ δὴ έκουσίαν καὶ ρος καὶ παύσας νά ἀναγνωρίζη τὴν ἐπ' αὑτοῦ
ἐλευθέραν δι' ὑποταγῆς ἀποδοχὴν. Διότι καὶ πνευματικὴν δικαιοδοσίαν τοῦ Οἰκουμενικοῦ
τά λαμβανόμενα μέτρα εἱναι κατά 6άσιν φύ- Πατριαρχείου, φυσικά δἐν θά ἀναγνωρίση καὶ
σεως πνευματικῆς, ἔστω καὶ δν ἐξωτερικῶς τό πνευματικόν κῦρος τῶν κατ' αὑτοῦ ἀποφα-
ὁμοιάζουν μερικάς φοράς πρὁς τά μέτρα τῶν σεων τῶν ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἐκκλησιαστικῶν δι-
κοινῶν πολιτειακῶν δικαστηρίων. Ἐάν ὑποτε- καστηρίων, τῶν ὑποκειμένων πνευματικῶς εἰς
θῆ ὅτι εὶς ἐτερόδοξος, ἰσχυριζόμενος ὅτι εἱναι τό ἐν λόγῳ Πατριαρχεῖον. Καὶ διά νά προχω-
ἱερεύς, ἐγκατασταθεῖ εἰς τὁ 'Ἁγιον Ὄρος, ρὴσω ἔτι περαιτέρω. 'Τπαρχούσης καὶ ἀναγνω-
φυσικά δἐν θά ἀναγνωρίση εἰς τὴν ἐν αὑτῳ ριζομένης ἐν Ἐλλάδι τῆς θρησκευτικῆς ἐλευ-
δικαστικὴν ἐξουσίαν τὴν ἐπ' αὑτοῦ πνευματι- θερίας, περιεχόμενον τῆς ὁποίας εἱναι καὶ ἡ
κὴν δικαιοδοσίαν πρὁς καθαίρεσίν του. Ἐάν ἐξουσία τοῦ ἀτόμου ὅπιος παύση νά εἱναι μέ-
σύνοδος ὀρθροδόξων ἐπισκόπων καθαιρέση κα- λος μιας θρησκευτικῆς κοινότητος, καθίσταται
θολικόν ἧ μονοφυσίτην κ.λ.π. ἐπίσκοπον ἧ ἱε- ἀμφίβολον ἐάν ἡ πολιτεία δύναται νά ἀναγνω-
ρέα, ὁ οὅτω καθαιρεθεὶς θά ἀδιαφορὴση 6ε- ρίση καὶ ἐκτελέση αποφάσεις τῆς ἐν λόγῳ κοι-
6αίως διά τὴν τοιαύτην καθαίρεσίν του. Κατ' νότητος κατά τοῦ ἀποχωρὴσαντος μέλους, ἐκ-
ἀναλογίαν πρόσωπον προερχόμενον ἡ μὴ ἐκ δοθείσας εἰς 6άρος του ἐπὶ τῳ λόγῳ ὅτι τοῦτο
τῶν κόλπων τῆς ὁρθοδόξου ἐκκλησίας, ἔχων ἀπεσκίρτησεν αύτῆς. 'Ως ἐκ τούτου ἡ κατά τοι-
ἤ μὴ κανονιπῶς καρῆ μοναχὁς ἧ χειροτονηθῆ ούτου μοναχοῦ κίνησις τῆς δικαστικῆς (ἐκκλη-
κληρικός, δἐν ὑπόκειται οὑσιαστικῶς εις τὴν σιαστικῆς) διαδικασίας δἐν ἔχει νόημα. Δηλα-
πνευματικὴν ἐξουσίαν τῆς ὁρθοδόξου Ἐκκλη- δὴ νόημα πνευματικόν, ἀλλά, κατά τὴν μάλ-
σίας, ἀφ' ἧς παυσει νά θέλη νά ὑπόκειται εἰς λον ὀρθοτέραν ἐκδοχὴν, καὶ νόημα πολιτεια-
αὑτἡν. 'Η ἐκκλησία δύναται τότε, διαπιστοῦσα. «όν.
ὅτι τὁ ἐν λόγῳ ποόσωπον ἔπαυσε νά θέλη νά 4) Ἐν τούτοις, ὁ τοιοῦτος μοναχός, κατά
εἱναι μέλος της, νά λάβη δι' ἐαυτὴν, ἤτοι ρητὴν ἐπιταγὴν τοῦ Κ.ΧἉ.Ο., δἐν δύναται νά
πρὁς προστασίαν τοῦ σῶματός της, τῶν λοι- ἐγκαταβιοῖ πλέον εἰς τὁ 'Ἁγιον Ὄρος, ῶς
πῶν μελῶν της, μίαν ἀναγνωριστικὴν τοῦ γε- ιιεταπεσῶν αὑτοβούλως εἰς τὴν τάξιν τῶν σχι-
γονότος τούτου ἀπόφασιν. Αῦτη δύναται νά σματικῶν. Διαφέρει 6εβαίως ἡ περίπτωσις τοῦ
κληθῆ ἀφορισμός, ἧ καθαίρεσις, ἐάν πρόκειται ιιοναχοῦ, ὁ ὁποῖος ἐνῶ διατηρεῖ τὴν πνευματι
περὶ κληρικοῦ, ἀλλά ἡ ἐκκλησία δἐν δύναται κὴν κοινωνίαν μἐ τὴν ἐκκλησίαν εἰς ἥν ἀνὴκει
νά ὑλοποιἡση τὴν ἀπόφασιν εἰ μὴ δΤ ἀπαγο- τὁ οἰκουμενικὁν Πατριαρχεῖον, τουτέστι θεω-
ρεύσεως τῆς συμμετοχῆς τοῦ ἐν λόγῳ εἰς τάς ρεῖ έαυτόν μέλος τῆς αύτῆς μἐ ἐκεῖνο ἐκκλη-
συνάξεις της. Ἐκτός αὑτῶν, ἐκτὁς δηλαδὴ τοῦ σίας, διαχωρίζει τὴν θέσιν του ἀπὁ τὴν θέσιν
σῶματος τῆς Ὄρθοδόξου ἐκκλησίας, ὁ ἀφορι- ἐνὁς συγκεκριμένου μέλους τῆς αύτῆς ἐκκλη-
σθεὶς ἧ ὁ καθαιρεθεὶς δύναται πρακτικῶς νά σίας, λαϊκοῦ ἤ κληρικοῦ, ἔστω καὶ Πατριάρ-
λέγη, ὅτι εἱναι Χριστιανὁς (ἵσως ὀρθόδοξος ἧ χου. Διότι ὁ τελευταῖος μοναχὁς θέλει νά εἱναι
ὑπερορθόὅοξος), μάλιστα δἐ δύναται νά συστἡ- μέλος καὶ ὑπἡκοος τῆς αύτῆς ὁρθοδόξου ἐκ-
ση καὶ μίαν δῆθεν ἐκκλησίαν μἐ ἀρχηγὁν αὑ- κλησίας, μεθ' ἧς κοινωνεῖ καὶ ἧς προῖσταται
τῆς τὁν έαυτόν του. Σὴμερον ὑπάρχει πληθὑς τὁ οἰκουμενικὁν Πατριαρχεῖον, πλὴν ἔχει ἔν-
κληρικῶν καθηρημένων ὑπὁ τῶν άρμοδίων ὀρ- στασιν καθ' ῶρισμένου φυσικοῦ προσῶπου ῶς
γάνων τῶν κατά τόπους ἐκκλησιῶν τῆς μίας, πρὁς τὴν ἰδιότητα αὑτοῦ ῶς μέλους ἤ ῶς
άγίας, καθολικῆς καὶ αποστολικῆς (ὀρθοδό- καλοῦ μέλους τῆς αύτῆς ἐκκλησίας, ἡ ὦς φο-
ξου) τοῦ Χριστοῦ ἐκκλησίας, οἱτινες ἰσχυρί- ρέως ἤ ῶς καλοῦ φορέως μιας ἐκκλησιαστικῆς
ζονται ὅτι δἐν εἱναι καθηρημένοι, διότι δἐν &- ἐξουσίας καὶ δἐν κοινωνεῖ πνευματικῶς μετ'
ναγνωρίζουν τὴν καθαιρέσασαν αὑτοὑς ἐκκλη αὑτοῦ μόνου, ἐνῳ κοινωνεῖ μἐ τά λοιπά μέλη
σίαν ῶς τὴν μίαν ἐκκλησίαν, οἤτε συνεπῶς τὴν τῆς ἐκκλησίας. Προκειμένου δἐ νά ἀσκὴση ἡ
8 ΤΟ ΛΠΟΝ ΟΡΟΘ ΚἉΙ ΤΟ ΟΙΚ. ΠἈΤρϊλρΧ6ΙΟΝ
ἐζκλησία τὴν ἐπ' αὑτοῦ (τοῦ τελευταίου μο- σματικόν, ἀλλόπιστον κ.λ.π., τὁν μὴ ἀναγνωρί-
ναχοῦ) πνευματικὴν της δικαιοδοσίαν, τὴν ὁ- ζοντα τὴν πνευματικὴν ἐπ' αὑτοῦ δικαιοδοσίαν
ποίαν οὑτος ἀσμένως ἀποδέχεται, αἰτεῖται καὶ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, (εἰς δ ἀνἡ
ἀξιοῖ ὅπως μὴ χρησιμοποιηθῆ ῶς κριτἡς του κει καὶ ἐξ οὑ ἀντλεῖ τὀ πνευματικὁν κῦρος
τὁ καθ' οὑ ἡ ἔνστασίς του περὶ ἐξαιρέσεως του τὁ ἐκκλησιαστικῶν δικαστὴριον), καὶ ἐφ'
φυσικὁν πρόσωπον. Ἐνῳ ὁ πρῶτος μοναχός, ὅσον εἰς οὑδένα ἐτερόδοξον ἧ σχισματικὁν (ἧ
ὁ μὴ ἀναγνωρίζων παντάπασιν τὀ Οἱκουμενι- 6εβαίως ἀλλόπιστον ἧ οίθεον) ἐπιτρέπεται ἡ ἐν
κον Πατριαρχεῖον καὶ τὴν εἰς ἥν τοῦτο ἀνὴκει Ἁγίῳ Ὄρει ἐγκαταβίωσις, ἡ ἀπομάκρυνσις
(καὶ ἧς προῖσταται) ἐκκλησίαν, σχίζει ἐαυτὁν τοῦ τοιουτου ἐκ τοῦ Ἁγίου Ὄρους πρέπει νά
ἀπ' αύτῆς καὶ συσσωματοῦται πρὁς μίαν ὀίλλην ἐπιτευχθῆ διά τῆς ἀσκἡσειος τῆς διοικητικῆς
κοινωνίαν, μίαν αλλην ὁμάδα ἀνθρῶπων, μίαν ἐξουσίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἥτις
αλλην ἡγεσίαν, περὶ τῆς ὁποίας φρονεῖ ὅτι δἐν προῦποθέτει τὴν πνευματικὴν ἀναγνῶρισιν
εἱναι ἡ μόνη ὀρθὴ ἔκφρασις τῶν τοῦ Χριστοῦ τῆς πνευματικῆς δικαιοδοσίας αὑτοῦ ἐπὶ τοῦ
διδασκαλιῶν καὶ τῶν τῆς μιας, άγίας, καθολι- καθ' οὑ ἀσκεῖται ὑπὀ τοῦ τελευταίου. Δἐν γνω-
κῆς καὶ ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, παραδόσεων. ρίζω ἐάν ὑφίσταται τυπικἡ τις προῦπόθεσις διά
"Ισως οἱ παραλείποντες τὁ μνημόσυνον τοῦ δεῖ- τδ ἔγκυρον τῆς διοικητικῆς φύσεως ἀποφάσεως
να Πατριάρχου μοναχοὶ τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἀ- τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, δΤ ἧς τοῦτο
νήκουν εἰς τὴν μίαν καὶ οἱ ζηλωταί, οἱ Θέ- διαπιστοϋν, ὅτι πρόσωπόν τι εἱναι σχισματικόν,
λοντες ῶς κεφαλἡν των τὴν ἡγεσίαν τῆς οῦ- διατάσσει τὴν ἐκ τοῦ Ἁγίου "Ορους ἀπομά-
τω καλουμένης ἐκκλησίας τῶν παλαιοημερολο- κρυνσίν του. Πνευματικῶς ὅμως μία καὶ μόνη
γητῶν, εἰς τὴν αλλην κατηγορίαν. Ἐάν ταῦτα ἔνστασις εἱναι δυνατὴ κατά τῆς τοιαύτης ἀπο-
οῦτως ἔχουν, ασκησις πνευματικῆς δικαιοδοσί- φάσειος. 'Η αρνησις τῆς 6ασιμότητος τῆς ἱ-
ας ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἐπὶ τῶν στορικῆς 6άσεῶς της, δηλαδὴ ἡ προβολὴ ὑπὁ
ζηλωτῶν δια κινἡσεως κατ' αὑτῶν τῆς διαδι- τοῦ ἐνδιαφερομένου τοῦ ἰσχυρισμοῦ ὅτι δἐν
κασίας τῶν ἐκκλησιαστικῶν δικαστηρίων δἐν ὑπῆρξε σχισματικός ἧ ἐτερόδοξος κ.λ.π. Τοῦτο
ἔχει νόημα. Διότι οὑτοι δἐν ἀναγνωρίζουν τὴν προῦποθέτει 6εβαίως ὅτι ὁ ἐνιστάμενος θά δη-
ἐπ' αὑτῶν πνευματικὴν δικαιοδοσίαν τοῦ κατ' λῶση εἰλικρινῶς καὶ ὅτι τελεῖ ἐν πνευματικῆ
αὑτοὑς ἐκπεσόντος τῆς ὁδοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα- κοινωνία μέ τὴν ἐκκλησίαν εἰς ἥν ἀνὴκει καὶ
τριαρχείου καὶ φυσικά δἐν εἱναι διατεθειμένοι μεθ' ἧς τελεῖ ἐν πνευματικῆ κοινωνίφ τὁ Οἰ-
νά σεβασθοῦν πνευματικῶς τάς ἀποφάσεις τῶν κουμενικὁν Πατριαρχεῖον.
ἐκκλησιαστικῶν δικαστηρίων του. Θά ἧτο δἐ 6) Ἐν συμπερασμάτι, νομίζω ὅτι τό θέμα
παράδοξον μέχρι τοῦ χαρακτηρισμοῦ ῶς σοφί- εἱναι πνευματικὁν καὶ ούχὶ νομικὁν ἤ νομοκα·
σματος, ἐάν ἰσχυρίζωνται ὅτι δἐν συμμορφοῦν- νονικόν, ἔστω καὶ αν προσπαθοῦν τινες νά εὅ-
ται πρὁς τάς ἐντολάς τοῦ ἐν λόγῳ Πατριαρ- ρουν νομικά ἧ νομοκανονικά ἐρείσματα πρὁς ὑ-
χείου διά τὁν λόγον ὅτι δἐν ἐτηρὴθη ἡ νόμι- ποστήριξιν τῶν ἀπόψεῶν των. "Εχομεν θρη-
μος διαδικασία πρὁς ἔκδοσίν των, ἀφοῦ θεω- σκευτικὴν ἐλευθερίαν. Θέλομεν καὶ θρησκευ-
ροῦν ἐκκλησιαστικῶς ἀπορρίψιμον ὅλην τὴν ἐκ- τικὴν εἰρὴνην. 'Ως πολιτεία τό κράτος, κυρῶ-
κλησίαν εἰς ἥν ἀνἡκει καὶ μεθ* ἧς κοινωνεῖ σαν τόν Καταστατικόν Χάρτην τοῦ Ἁγίου Ὄ-
πνευματικῶς τὁ Πατριαρχεῖον. Εἱναι διατεθει- ρους, διέστειλε τμῆμα τῆς ἐπικρατείας του καὶ
μένοι νά σεβασθοῦν τὴν οἱανδἡποτε ἀπόφασιν, τὁ προῶρισε, κατά τά ἀνέκαθεν κρατοῦντα,
ἥτις θά ἐξεδίδετο κατά τὴν νόμιμον διαδικα- πρὁς ἐγκαταβίωσιν ἐν αύτῳ μόνον μοναχῶν
σίαν ὑπὁ τῶν πατριαρχικῶν ἀρχῶν καὶ νά πρά- 'Ορθοδόξων ἀναγνωριζόντων ἐκουσίως, ἐλευ-
ξουν τοῦτο οϋχὶ ἐξ ἀνάγκης, ἀλλά οἰκειοθελῶς, θέρως, εἰλικρινῶς καὶ μετά χαράς τὴν ἐπ' αὑ-
ἐν πνευματικῆ έλευθερίφ καὶ ταπεινῶσει, καὶ τῶν πνευματικὴν δικαιοδοσίαν τοῦ Οἰκουμενι-
λόγῳ τῆς ἐνσυνειδἡτου ἀποδοχῆς τῆς ἐξ ἧζ κοῦ Πατριαρχείου ῶς ἐπὶ κεφαλῆς τῆς Ἁνατο-
ἡ ἀπόφασις ἀπορρέει πνευματικῆς ἐπ' αὑτῶν λικῆς 'Οοθοδόξου Ἐκκλησίας, οῦσης μιας, αλ-
δικαιοδοσίας; 'Ἁν ναί, σφάλλω, αν ὄχι, ἡ ὑπ' λα. στρατευομένης τόν καλὁν ἀγῶνα εἰς διαφό-
ἐμοῦ τοποθέτησις τῶν πραγμάτων ἔχει ὀρθῶς ρους τόπους. Δι' ὅλους τους λοιποὑς ὀπαδοὑς
καὶ προχωρῶ. οἱασδἡποτε ὀίλλης δοξασίας θρησκευτικῆς ἔ
5) Ἐφ' ὅσον ἡ δικαστικὴ ἀπόφασις ἐκκλη- χει τὁ κράτος προσιτὴν ὅλην τὴν λοιπὴν ἐπι-
σιαστικοῦ δικαστηρίου δἐν ἔχει νόημα διά τὁν κράτειάν του, ὅλον τὁ λοιπὁν ἔδαφος αύτῆς.
μοναχὁν (κληρικὁν ἧ μη), τὁν ἐτερόδοξον, σχι- Πνευματικῆ εὑθύτης ἐπιβάλλει ὅπως πας θέ-
ΤΟ ΛΓΙΟΝ ΟβΟΘ ΚἉΙ ΤΟ ΟΙΚ. ΠἉΤρϊἉρΧΘΙΟΝ 9
λων νά ἀποσχισθῆ τῆς ἐκκλησίας μεθ' ἧς τε- νος μοναχὁς δἐν αποκτα. ῶς ἀτομον δικαίωμα
λεῖ ἐν κοινωνίει τὀ Οἰκουμενικὁν Πατριαρχεῖον, παραμονῆς ἐν αὑτῳ, εἰ μὴ ῶς μέλος τῆς 'Ορ-
ἀποχωρεῖ αὑτοπροαιρέτως καὶ μἐ συνέπειαν θοδόξου Ἐκκλησίας εἰς ἥν ἀνὴκει τὁ ἐν λόγῳ
πρὁς τάς πεποιθήσεις του καὶ σεβασμόν πρός μοναστὴριον. Εὑχερῶς γίνεται κατανοητὁν δ-
τους πολιτειακοὑς νόμους ἀπὁ τὴν περιοχὴν τοῦ τι ὁ τέως ὀρθόδοξος μοναχός, δ'στις Οά κατα-
Ἁγίου "Ορους. 'Η ὀίρνησις τῆς πνευματικῆς στῆ έτερόδοξος ἤ σχισματικός, δἐν δύναται
ἐπ' αὑτοῦ δικαιοδοσίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα- νά ἀξιῶση ὅπως συμπαρασύρη εὶς τὴν ἐκκλη-
τριαρχείου καὶ ἡ ἐμμονὴ εὶς τὴν ἐν τῳ Ἁγίῳ σιαστικὴν κοινότητα εἰς τὴν ὁποίαν οὑτος προ-
Ὄρει παραμονὴν, εἰναι πραξις ἡ ὁποία θά σεχῶρησε καὶ τὀ μοναστὴριον εἰς τὁ ὁποῖον
ἡδύνατο νά ἐπισύρη καὶ τῆς ἐλληνικῆς πολι- μέχρι τότε ἔζη. Ἁσφαλῶς οὑδεὶς ἀμφιβάλλει
τείας τὴν ιδιοικητικὴν ἐπέμβασιν. Εἰτε ῶς διοι- ὅτι καὶ ὁ εὶς τινα ναὀν τῆς 'Ορθοδόξου Ἐκ-
κητικὴ ἐκτόπισις, εἰτε ῶς ἀπογόρευσις διαμο- κλησίας ἱερουργῶν ἱερεύς, ὁ καθιστάμενος ἐ-
νῆς ἐν ῶρισμένῳ τόπῳ λόγῳ μὴ πληρῶσεως τερόδοξος ἤ σχισματικός, δἐν δύναται νά ἀ-
τῶν ἐν τῳ νόμῳ ὁριζσμένων διά τὴν ἐν αὑ- ξιῶση ὅπως μετ' αὑτοῦ περιέλθη εἰς τὴν ἐτε-
τῳ ἐγκατάστασιν προϋποθέσεων, εἰτε ῶς ρυθ- ρόδοξον ἧ σχισματικὴν κοινότητα, εἰς τὴν ὁ-
μιστικόν τῆς εἰρὴνης τῶν πολιτῶν τοῦ Κράτους ποίαν προσεχῶρησεν, καὶ ὁ ῶς ὀίνω ναός. 'Ο
(οίοι καὶ οἱ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει μοναχοὶ) μέτρον, κανῶν τοῦ κανονικοῦ δικαίου, ὅτι ἡ μοναχικὴ
εϊτε ῶς οἱονεὶ στέρησις τῆς Ἁγιορειτικῆς οἱο- ὶδιότης εἰναι ἀνεξάλειπτος δἐν δύναται ν' ἀπο-
νεὶ ἰθαγενείας λόγῳ ἐκπεφρασμένης 6ουλὴσεως τελέση ἔρεισμα ἀντιθέτου λύσεως. Ὄ μονα-
τῶν περὶ ων πρόκειται, ὅπως μὴ ἀνὴκουν εὶς χὁς παραμένει μοναχός, ἐφ' ὅσον, καὶ μόνον
τὴν εὶς ἥν καὶ τὁ Πατριαρχεῖον ἀνἧκει ἐκκλη- ἐφ' ὅσον, ἐξακολουθεῖ νά εἰναι χριστιανός. Ἁπὁ
σιαστικὴν κοινωνίαν, (μἐ τὴν θεολογικὴν ἔν- ἀπόψειος κοσμικοῦ δικαίου πας τις ἔχε δικαί-
νοιαν τοῦ ὅρου «κοινωνία»), τοῦθ' ὅπερ ἀποτε- ωμα νά ἀλλαξοπιστἡση καὶ ὀίρα καὶ ὁ τέως
λεῖ προῦπόθεσιν κτἡσεως καὶ διατηρἡσεως τῆς ὀρθόδοξος μοναχὁς νά γίνη Μωαμεθανὁς ἤ
ῶς ἀνω οἱονεὶ Ἁγιορειτικῆς ἰθαγενείας εἰτε Βουδδιστὴς ἧ αἱρετικὁς ἤ σχισματικός ἤ ὀί-
ῶς αλλο ἀνάλογον διοικητικὁν μέτρον, ἡ ἐπέμ- πιστος, τοὑτέστι νά ἐξέλθη ἐκουσίως τῆς ἐκ
6ασις τῆς Ἐλληνικῆς πολιτείας θά ἧτο σύν- κλησίας, τῆς μιας ἀγίας καὶ καθολικῆς, ἤτοι
νομος. Οὑδόλως καθίσταται παράνομος ἐκ τοῦ τῆς 'Ορθοδόξου Ἐκκλησίας εϊτε ῶς σῶματος,
ὅτι τὴν τοιαύτην ἐπέμβασιν ὴτἡσατο τό Οἰ- εἰτε ῶς διοικὴσεως (σχῖσμαὶ' Ἁσφαλῶς ὁ ἐξ-
κουμενικὁν Πατριαρχεῖον κατά τὁν Α ἤ Β ερχόμενος τῆς ἐκκλησίας δἐν διατηρεῖ τὴν μο-
τρόπον, ἐγγράφως ἧ προφορικῶς. 'Η μόνη ἔν- ναχικὴν ἰδιότητα, προϋποθέτουσαν ὅτι εἱναι μέ-
στασις τοῦ διοικητικῶς ὑπὁ τῆς πολιτείας ἀπο- λος τῆς ἐκκλησίας καὶ δὴ ἐκκλησίας ἀναγνωρι-
μακρυνομένου ἐκ τοῦ Ἁγίου “Ορους θά ἧτο, ζούσης τὴν τοιαύτην ἰδιότητα. Ἐπομένως ὁ
ῶς καὶ ἀνωτέριο ἐλέχθη, ὅτι οὑτος δεν ὴθέλη- μὴ θέλων ν' ἀνἡκη ῶς μοναχὁς εἰς τὴν ἐκκλη-
σε οῦτε θέλει νά εἰναι ἀπεσχισμένος τῆς ἐκκλη- σίαν εὶς ἥν ἀνὴκει τό μοναστὴριον, ὀφείλει ν'
σίας, μεθ' ἧς τελεῖ ἐν πνευματικῆ κοινωνίφ τὁ ἀποχοτρἡση τοῦ μοναστηρίου. Παραμένων δια-
Οἰκουμενικὁν Πατριαρχεῖον. 'Η εὶλικρίνειατῆς πράττει ἀδίκημα πολιτειακόν, διότι αύτογνω-
δηλῶσεως ταύτης ὑπόκειται 6εβαίως εὶς ἔλεγ- μόνως ἀσκεῖ ἐξουσίαν ἐπὶ πράγματος, οίον τὁ
χον ὑπὁ τὴν ἔννοιαν ὅτι αἱ πράξεις τοῦ δηλοῦν- μοναστὴριον, ἀνἡκοντος εὶς ἔτερον τοὑτέστιν
τος πρέπει νά εἰναι σύμφωνοι πρὁς τους λό- εἰς μίαν ἐκκλησίαν, τῆς ὁποίας οὑτος δἐν θέ-
γους του. "Αρνησις π.χ. συλλειτουργίας ἤ κοι- λει νά εἱναι μέλος καὶ ἡ ὁποία ῶς ἐκ τούτου,
νωνίας μἐ τους κληρικοὑς τοῦ Οἰκουμενικοῦ συμφῶνως μἐ τους συνταγματικῶς κατωχυρω-
Πατριαρχείου ἤ μἐ ἐκείνους μεθ ῶν τὁ τελευ- μένους κανόνας της, δἐν ἔχει, δηλαδὴ δἐν
ταῖον ἔχει κοινωνίαν πνευματικἡν δἐν συμβιβά- μπορεῖ, νά ἔχη, τὁ δικαίωμα νά τοῦ ἐπιτρέψη
ζεται πρὁς τὴν εἰλικρίνειαν τοιαύτης δηλώ- νά ζῆ εὶς μοναστἡριόν της. Τῆ ἀληθεία ὁ σχι-
σεως. σματικὀς ὀρθόδοξος μοναχὁς διαφέρει κάπως
Ὡ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἐγκαταβιῶν μοναχὁς δἐν τοῦ ἐτεροδόξου καὶ τοῦ ἀλλοθρἡσκου, ἀλλά καὶ
ἀποκτα. ῶς ατομον δικαίωμα παραμονῆς ἐν αὑ- οὑτος δἐν ἔχει πολιτειακῶς τὀ δικαίωμα νά
τῳ εἰ μὴ ῶς μέλος τῆς Ὄρθοδόξου Ἐκκλη- προσαρτὴση εὶς τὴν σχισματικὴν ἐκκλησίαν
σίας εὶς τὴν ὁποίαν ἀνὴκει τὁ 'Ἁγιον "Ορος. του, τὁ Μοναστὴριον τῆς 'Ορθοδόξου Ἐκκλη-
Καθ' ὅμοιον ἀκριβῶς τρόπον ὅπως ὁ εις οἱον- σίας. 'Η τελευταία θά ἡδύνατο ἀκόμη καὶ εἰς
δήποτε Ὡρθόδοξον μοναστὴριον ἐγκαθιστάμε- τά τακτικά πολιτειακά δικαστήρια νά προσφύ-
ιο ΤΟ ἈΓΙΟΝ οροο ΚἈΙ ΤΟ ΟΙΚ. ΠΧΤΡΙἈΡΧ6ΙΟΝ
γη καὶ νά ζητἡση τὴν ἀποβολὴν ἐκ τοῦ μονα- δέν ὁρίζεται, ῶς δἐν ὁρίζεται διαδικασία ἐ-
στηρίου ἧ ἐκ τοῦ ναοῦ, τά ὁποῖα τῆς ἀνἡκουν, φαρμογῆς τοῦ ἀρθρ. Ι86 αὑτοῦ. Ἐπομένως θά
παντὀς προσῶπου, τό ὁποῖον τά κατέχει χωρὶς ἐφαρμοσθοῦν αἱ προσιδιάζουσαι εὶς τά ἐν λόγῳ
νά εἰναι μέλος της καὶ δὴ μὴ σχισματικὁν μέλος θέματα διοικητικαὶ διαδικασίαι καὶ αἱ ἀναγκαῖ-
της. Ἐάν δἐν θέλη νά πράξη τοῦτο, δεν σημαί- αι ὑλικαὶ ἐνέργειαι. Ἐάν μοναχός, ἐγκαταβιῶν
νει καὶ ὅτι δἐν ἔχει τό δικαἰωμα νά τὁ θελήση. εὶς τὁ 'Ἁγιον Ὄρος, προσέλθη εὶς τὁν διοικη-
Καὶ ἐάν δέν ἀσκῆ τὀ δικαίωμά της τοῦτο, τοῦ- τὴν τοῦ Ἁγίου Ὄρους καὶ τοῦ δηλῶση ὅτι
το δἐν σημαίνει ὅτι ἡ πολιτεία δἐν δύναται κατέστη ἀλλόθρησκος, έτερόδοξος ἤ σχισματι-
νά λάβη ἀφ' ἐαυτῆς διοικητικά μέτρα ποὁς ἀ- κός, τότε ὁ διοικητὴς μετ' ἔρευναν τῆς εἰλικρι-
ποβολὴν τῶν αύθαιρέτως ἐγκατεστημένων εὶς νείας τῆς δηλῶσεῶς του θά πρέπη, ὀίνευ ἐτέ-
αὑτά. Μόνον ὅταν ἡ διαφωνία ἀνακύπτει μετα- ρας τινός ἀποφάσεως τοῦ Πατριαρχείου ἡ ὀίλ-
ξὑ μελῶν τῆς ἐκκλησίας καὶ ἡγεσίας τῆς ἐκ- λης ἀρχῆς, νά διατάξη τά ὄργανα τῆς ὑπ' αϋ-
κλησίας, ὁπότε τὀ ζἡτημα εἱναι ἐσωτερικὁν ἐκ- τόν ἀστυνομικῆς δυνάμεως νά τὁν ἀπομακρύ-
κλησιαστικάν, τό κράτος δἐν δύναται εὑθέως νά νουν 6ιαίως καὶ παραχρῆμα τοῦ ἐδάφους τοῦ
ἐπέμβη. Καὶ λέγω εὑθέως διότι ὑπό τὀ ἐν Ἐλ- Ἁγίου Ὄρους καθ' δν τρόπον θά διέτασσε τὴν
λάδι κρατοῦν σύστημα ἡ πολιτεία πολλάκις ἐ- ἀπομάκρυνσιν ἐπισκέπτου, ὁ ὁποῖος θά τοῦ ἀπε-
πεμβαίνει καὶ εὶς τά ἐσωτερικά ζητὴματα τῆς κάλυπτεν ὅτι εἱναι γυνἡ. δ) 'Η τοιαύτη ἐνέρ-
ἐκκλησίας τῆ ἀνοχῆ, αν μὴ τῆ προσκλήσει αὑ- γεια τοῦ διοικητοῦ τοῦ Ἁγίου “Ορους ἧ τοῦ λι-
τῆς. μενοφύλακος, ὁ ὁποῖος ἐμποδίζει τὴν εὶσοδον
7) Κατόπιν τῶν ἀνωτέρω, δύναταί τις νο- γυναικὁς εὶς τὁ πρὁς “Αγιον "Ορος ἀποπλέον
μίζω, νά συλλάβη εὑχερῶς τάς ἀντιρρἡσεις μου πλοῖον, θά ὴδύνατο νά θεωρηθῆ ῶς πράξις ἐκ-
κατά τῶν θέσεων τῆς γνωμοδοτήσεως τοῦ ἀξιο- τελεστὴ ὑποκειμένη εὶς προσβολὴν ἐνῶπιον τοῦ
τίμου κ. Χ. Κ. Παπαστάθη: α) τὁ Οἰκουμενι- Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας, συντρεχόντων
κὀν Πατριαρχεῖον δἐν ἐπέβαλε ποινὴν ὑπερο- βεβαίως καὶ τῶν λοιπῶν ὅρων τοῦ νόμου, ἡ α-
ρίας (ἐξορίας) εὶς μέλη τῆς ἧς προῖσταται ἐκ- νάπτυξις τῶν ὁποίων ἐν τῆ παρούση εἱναι ὄλως
κλησίας, ωστε νά τεθῆ θέμα προβλέψεως ἧ μὴ περιττὴ, μόνον δι' ἔνα καὶ μόνον λόγον, ἥτοι
τοιαύτης ποινῆς ὑπό τῶν ἱερῶν Κανόνων. Μετ' λόγῳ πλάνης περὶ τά πράγματα. Δηλαδὴ ἐπὶ
ακρας συνέσεως καὶ ἐπὶ τῆ ἐλπίδι μετανοίας τῳ λόγῳ ὅτι ὁ έκβαλλόμενος ἧ ἐμποδιζόμενος
τῶν περὶ ῶν πρόκειται μοναχῶν ἀπέφυγε νά νά εὶσέλθη δἐν εἱναι ἀλλόθρησκος, έτερόδοξος
χαρακτηρίση αὑτοὑς ῶς σχισματικούς, ῶς οὑτοι ἧ σχισματικός μοναχός, ἤ γυνὴ, ἀντιστοίχως.
πράγματι θέλουν νά εἰναι, ἀνεξαρτήτως τοῦ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ
πῶς καὶ οὑτοι χαρακτηρίζουν ἐαυτούς, ἀλλ* οὑ-
σιαστικῶς, καθ' ὅσον δύναμαι νά κρίνω, ἐκ τῶν Πρωτοδίκης
ἐν τῆ γνωμοδοτἡσει ἐκτιθεμένων, ἐφἡρμοσεν
επ' αὑτῶν τὴν προπαρατεθεῖσαν διάταξιν τοῦ
αρθρου 5 παρ. 2 τοῦ Κ.ΧἉ.ἰ). 'Η πνευματι-
κὴ εὑγένεια τῆς μεστῆς πατρικῆς στοργῆς δια-
τυπῶσεως τοῦ ἐγγράφου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα-
τριαρχείου, έν ἧ ἀποφεύγονται ὀδυνηραὶ καὶ
προσβλητικαὶ ἐκφράσεις, δἐν πρέπει νά ὁδηγή-
ση εὶς παρερμηνείαν τῆς σημασίας του ἥ τῆς
ἱστορικῆς 6άσειδς του. β) Ἐφ' ὅσον δἐν πρό-
κειται περὶ έκκλησιαστικῆς ποινῆς, ἀλυσιτελῶς
ἐρευνῶνται αἱ διαδικαστικαὶ προϋπσθέσεις ἐγκύ-
ρου ἐπιβολῆς της. Τὁ μόνον θέμα, τὁ ὁποῖον
χρὴζει διερευνἡσεως, καὶ τοῦτο εἱναι ούσιαστι-
κὁν καὶ οὑχὶ τυπικόν, εἱναι τὁ κατά πόσον οἱ
περὶ ὦν πρόκειται μοναχοὶ ἀπεσχίσθησαν έκου-
σίως τῆς ἐκκλησίας εὶς ἥν ἀνἡκει τὁ Οἰκουμε-
νικὁν Πατριαρχεῖον, ὑπαχθέντες ἐκουσίως ὑπ"
ἄλλην ἐκκλησιαστικὴν ἡγεσίαν. γ) Διαδικασία
ἐφαρμογῆς τοῦ ὀίρθρου 5 παρ. 2 τοῦ Κ.ΧἉ.Ο.
ΤΟΥ Ἀπογ ἈΙἈΛΟΧΟΥ ΘΠΙΘΚΟΠΟγ
φωΤΙΚΗΘ ΤΑ Ρ' Κ6φἈΧΧΙΧ
θ' τα δια τὰ δντα. Δια τοϋτο καὶ ώρισμένοι
ἀπὸ αὸτοϋς που ζοϋν μὲ τὴν πρακτικὴν της
ΟΥ ΜΕΝ ΕΝΟΣ
φιλοσοφϊας τοϋ Μοναχισμοϋ, φωτϊζονται
αγϊον πνευματος εστι μὲν απδ την γνῶσιν μὲ αἷσθησιν της ψυχης,
χαρισματα η τε σο- ἀλλἀ στεροϋνται νοερῶν κινήσεο3ν περὶ τοϋ
φία και ἡ γνῶσις ώς
Θεοϋ καὶ της κτίσεως. ΤΗ σοφία δμως, εαν
και πάντα τὰ θεῖα δοθη σὲ κὰποιον που ἔχει γνῶσιν καὶ φὸ-
χαρισματα, Ιδιαν δε βον Θεοϋ, ἀν καὶ εϊναι σπάνιον αὸτὸ, αὸτὴ
ωσπερ εκαστον την ή σοφία καθιστα φανεράς τὰς ἐνεργείας της
ἐνέργειαν ἔχει. Δι- γνὼσεως. Καὶ τοϋτο, διὸτι ή μὲν γνῶσις
όπερ ἄλλω μὲν δίδοσθαι ο ο φ ί α ν, ἄλ- φωτίζει τὴν ψυχὴν μὲ την πνευματικὴν εμ-
λω δε γ ν ω σ ι ν κατα τδ αν τ δ πειρίαν, ώς αἲσθησις ψυχης, η δὲ σοφϊα
π ν ε ῦμ α δ απδστολος μαρτυρεῖ. Ἦ μὲν φωτίζει μὲ τὸν πνευματικὸν λὸγον. Ἀλλἀ
γὰρ γνῶσις πείρᾳ τὸν ανθρωπον συναπτει την μὲν γνῶσιν γεννοί ἡ ὰδιἀλειπτος νοερὰ
τω Θεω, εΙς λδγους των πραγματων την προσευχὴ καὶ ή ἄκρα ήσυχϊα χωρὶς δ νους
ψνχην μη κινοϋσα. Διὸ και τινες τῶν τὸν νὰ διασπἀται ὲντελῶς απδ μερίμνας, τὴν
μονήρη φιλοσοφονντων 6ϊον φωτϊζονται δὲ σοφίαν παρὰγει ή χωρὶς κενὸδοξον σκο-
μεν υπ αντης εν αἰσθήσει, εἰς λόγους δε πὸν μελέτη τῶν - λὸγων τοϋ Θεοϋ, ἀλλἀ
θειους οὐκ ἔρχονται. Ἦ δὲ σοφϊα εἲπερ πρώτιστα, ή χὰρις τοϋ Θεοϋ, δστις δίδει
μετ' αντης εν φ66ω δοθῇ τινι, σπάνιον δὲ την σοφίαν
τοῦτο, αὐτὰς τὰς ἐνεργείας φανεροϊ της
γνωσεως· ἐπειδὴ η μεν τη ενεργεϊα, η δε ΣΧΟΛΙΟΝ
τω λόγω φωτίζειν εἲαιθεν. Ἀλλἀ την μεν
γνωοιν εὐχὴ φέρει και πολλη ησυχϊα εν Ι2. Τό περὶ χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύ-
αμεριμνϊα παντελεϊ, την δε σοφίαν ἀκε- ματο» (Α' Κορ. ιβ', 8 κ. ε.) εὑρίσκει τὴν
νόδοξος μελέτη τῶν λογϊων τον Θεοϋ και 6αθυτέραν σημασίαν του ὑπό τοῦ ἀγίου Δ. εἰς
πρωτον η χαρις τον διδδντος Θεον. τὴν περιοχὴν τοῦ Μοναχισμοῦ.
Τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τῆς σο-
φίας καὶ τῆς γνῶσεως ὅπως καὶ ὅλα τά ὀίλλα
ἀπὸδοσις ἔχουν ἰδιάζουσαν εκαστον ἐνέργειαν. Εἰς τὁ
θ' κεφ. γίνεται λόγος μόνον περὶ γνῶσεως καὶ
Χαρίσματα τοϋ Ἐγϊου Πνευματος εἶναι σοφίας.
ή σοφϊα και ή γνῶσις, δπως δλα τά θεῖα Κατά τόν αγιον Δ. ἡ «γνῶσις» ἀποτελεῖ ἐ-
χαρίσματα. "Εκαστον δμως εχει ιὸικήν του νέργειαν ἐσωτερικῆς πείρας. Ἐν προκειμένῳ
ένέργειαν. Δι' αὸτὸ «σὲ ἀλλον μὲν δίδεται πεῖρα εϊναι ὅλαι αἱ πνευματικαὶ ἐμπειρίαι, ῶς
σοφία, σὲ ἀλλον δὲ γνῶσις, ἀπὸ τὸ ἲδιον καρπὁς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Πνεϋμα», καθὼς βεβαιώνει δ Ἐπὸστολος Ἐνδεικτικῶς δύνανται νά ἀναφερθοῦν ἡ «χα-
Παδλος. (Α' Κορ., Ι2, 8). Καὶ ή μὲν ρά, εἰρὴνη, ἀγάπη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀ-
γνῶσις ὲνώνει τὸν ἀνθρωπον μὲ τὸν θεον γαθωσύνη, πίστις, πραότης, ἐγκράτεια» (Γαλ.
διὰ της πείρας, χωρὶς δμως νά δὸναται νὰ ε', 22), ῶς καὶ πάσαι αἱ μοναχικαὶ ἀρεταί, τοῦ
κινήση την ψυχὴν σὲ ἔλλογα πτερυγϊσμα- πένθους, τῆς ἀδιαλείπτου προσευχῆς, τῆς κατα-
Ι2 τογ ἈΓ. ἈϊΛΑΟχογ βπιοκοπογ φωΤΙΚΗΘ
νύξεως κ.τ.ἐ.
Δι' αύτῶν μἐ πεῖραν ἐνοῦται ἡ ψυχὴ μετά τοῦ
Θεοῦ, χωρὶς νά δύναται ὀ νοῦς νά κινηθῆ εἰς ΤΕ ΤΟ θυμῶδες
θεωρἡματα πνευματικά, ἧ «εἰς λόγους θείους», τῆς ψυχης κινεϊται
ῶς παρατηρεῖται εἰς τους τοιούτους Μοναχούς. κατα των ηαθων, εϊ-
'Η «γνῶσις» τίκτεται ἐκ τῆς ἀδιαλείπτου προ- δεναι δει σιωπης εϊ
σευχῆς, ἐν πολλῆ ἡσυχία καὶ ἀμεριμνία, 6οηθού-
ναι καιρόν ῶρα γὰρ
σης τῆς θείας χάριτος.
ἐστι πάλης. Ὄτε δὲ
'Η «σοφία», πάλιν, ειναι καρπὁς τῆς χάρι- , τὴν ἀκαταστασίαν ἐ-
τος, 6εβαίως, ἀλλ' έν συνδυασμῳ μέ τὴν μελέ- κείνην ἲδοι τις ἡ δι'
την τῶν ἀγίων Γραφῶν — ἐννοεῖται «ἀκενό- ενχης η δι' ἐλεημοσύνης εἰς γαλήνην ἐλ-
δοξος μελέτη τῶν λογίων τοῦ Θεοῦ» — ἀποτε- θοῦσαν, κινεϊοϋω τω ερωτι των θειων λο-
λεῖ καὶ ὄργανον ἐκφράσεως τῶν ἐνεργειῶν τῆς γϊων δεσμῶ της ταπεινοφροσύνης τὰ τοῦ
γνῶσεως. Ἐπομένως τό χάρισμα τῆς σοφίας, νοῦ διασφαλιζόμενος πτερα. 'Εαν γαρ μη
ἐάν ἐνωθῆ μἐ τὁ χάρισμα τῆς γνῶσεως, αν καὶ τις ἑαντὸν ἐξουδενώση λίαν, ον δνναται
ειναι σπάνιον τοῦτο, ἐκφράζει, διερμηνεύει, ἀ- περϊ μεγαλωσυνης Θεον διαλεγεοθαι.
ναλύει, διαπιστῶνει, διακρίνει, ἀξιολογεῖ, ἀνά-
γει, θεολογεῖ καὶ γενικῶς «αὑτάς τάς ἐνερ- ἀπὸδοσις
γείας φανεροῖ τῆς γνῶσεως».
Ὄταν ή θυμικὴ δήναμις τῆς ψυχης κι-
Θά ἔπρεπε δἐ νά παρατηρηθῆ ἐνταῦθα, ὅτι νῆται έναντϊον τῶν εξεγερθέντων παθῶν,
τόσον ἡ «γνῶσις», ὅσον καὶ ἡ «σοφία» ῶς χα- πρέπει νά γνωρίζωμεν, δτι τὸτε εἷναι ἀ-
ρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διά τῆς συνερ- νἀγκη νὰ μὴ δμιλῶμεν, διὸτι εἷναι ώρα ἀ-
γίας τοῦ ἀνθρῶπου, ειναι πολυσὴμαντα. Τοῦτο γῶνος. "Οταν δ ουτως ἀγωνιζὸμενος διαπι-
διαπιστοῦται ἀπὁ τὴν ποικιλίαν ἐρμηνείας των, στώση δτι δλη εκείνη ή ταραχὴ μετεβληθη
ὑπὁ τῶν ἀσκητικῶν - μυστικῶν άγίων Πατέρων. εις γαλήνην, διά της διαλείπτου νοεράς
Οἱ ἀσκητικοὶ καὶ πνευματικοὶ ὅροι ἔχουν πλεί- προσευχής η της ἐλεήμονος διαθέσεως, τὸ-
στας ἐκδοχάς εἰς τους άγίους Πατέρας. Ἁλλά τε ας ήποκινήση τὴν ψυχήν του εἰς θειον
μία ἐπίμονος καὶ μετά ταπεινῶσεως 6υΟοσκόπη- ἔρωτα διά τῶν Γραφικῶν λὸγων. Κατα τὰς
σις εἰς τὴν ὁρολογίαν των, δύναται νά ἀποκα- πτήσεις τοϋ νοϋ εἰς χώρους ἀγαλλιἀσεως
λύψη μίαν θαυμαστὴν ἐνότητα, ἀφοῦ πάντες ὑ- πρέπει νὰ συγκρατὴται ἀπὸ τὴν ἀμετρίαν
πδ τοῦ ἐνὁς άγίου Πνεύματος ἐνεργοῦνται. διά της ταπεινοφροσύνης. Διὸτι Ιἀν δὲν δια-
Τά χαρίσματα, κατά τὁν Ἁπ. Παῦλον, δί- τελη καν εἰς εις κατἀστασιν ὲξουδενώσεως
δονται κατά τὁ μέτρον τῆς πίστεως ἐκάστου. βαθυτὰτης, δεν δὸναται νὰ ἀνέλθη εις τδ
Καὶ κατά τὁν αγιον Μάξιμον τὁν Ὡμολογη- υψος της μεγαλειὸτητος τοϋ Θεοϋ, νἀ στο-
τὴν, «παν χάρισμα θεῖον, ἐπιτὴδειον ἐν ἡμῖν ἔ- χὰζεται και νὰ δμ,ιλη περὶ αὸτῆς
χει καὶ προσφυές, ὄργανον δεκτικόν' οἰον ὁ τὁν
νοῦν πάσης αἰσθητῶν φαντασίας ποιἡσας κα- ΣΧΟΛΙΟΝ
θαρόν, δέχεται σοφίαν. 'Ο δἐ τὁν λόγον τῶν Ι3. Τό θυμῶδες ἧ θυμοειδἐς ἧ θυμικόν, εϊ-
ἐμφύτων παθῶν, θυμοῦ, λέγω, καὶ ἐπιθυμίας, ναι γνωστόν ἀπὁ τὴν κλασσικὴν ἀρχαιότητα, ως
καταστἡσας δεσπότην, δέχεται γνῶσιν» (Περὶ εν μέρος τοῦ «τριμεροῦς τῆς ψυχῆς». Τὁ θυ-
θεολογίας, ἐκατ. ε' κεφ. λγ'). μῶδες εἰς τὴν παραφυσικὴν του λειτουργίαν,
"Ωστε διά μεν τὁ χάρισμα τῆς σοφίας, προ- δημιουργεῖ ἔν ἐκ τῶν ἐπτά θανασίμων άμαρτη-
απαιτεῖται ἡ καθαρότης τοῦ νοῦ ἀπό «πάσης μάτων. Εἰς τὴν φυσικὴν του δἐ κατάστασιν,
αἰσθητῶν φαντασίας», ὁδὁς δγουσα πρὁς τὴν ἀποτελεῖ δύναμιν, ἡ ὁποία ὀνομάζεται ἀνδρεία,
θεολογίαν. Διά δἐ τὁ τῆς γνῶσεως, χρειάζεται ίίνευ τῆς ὁποίας δεν εϊναι δυνατὴ ἡ ἀρετὴ. Διό-
ἡ κυριαρχία τοῦ λόγου ἐπὶ τῶν φυσικῶν παθῶν τι δἐν εἱναι ἀρκετὴ ἡ ροπὴ τῆς βουλἡσεως πρὁς
«θυμικοῦ» καὶ «ἐπιθυμητικοῦ» μέρους τῆς ψυ- τὁ ἀγαθόν, ἀλλά χρειάζεται καὶ ἡ ἀρρενωπὀς
χῆς ἥτις ψυχὴ μόνον «πείρα συνάπτεται τῳ ὁρμὴ τῆς ψυχῆς διά νά ἐπιτύχη τὴν ἀρετὴν,
Θεῳ». ΛΓ' ἐπὶ τῶν ἐνεργειῶν τῶν δύο χαρι- ἀφοῦ ἐκκλίνη προηγουμένως ἐκ τοῦ κακοῦ.
σμάτων θά ἐπανέλθωμεν ἐφεξῆς. Εἰς τὁ Γ κεφ. ὁ ἀγιος Δ. ἀναφέρει μίαν εὶ-
Ι3
αλογα ζωα* τον φυσ ι κδ ν, δ 6ποϊος ευρισκε- τοσυνειδησιας. Ιραστης του καλλους του Θε
ται ως δοξολογικη εκφρασις ευχαριστιας και ϋ- ου δεν ανηκει εις τον ^αυτον του εγωπαθως, αλλα
μνος υφ* δλης της κτισεως, κυριως εις τον ψαλ- εις τον γλυκυτατον Σωτηρα. 'Εδω ευρισκεται η
μδν Ι48. 'Υιτερ πασας δε τας μορφας τοϋ ερω- βασις της αττοδεσμεϋσεως εκ της φιλαυτιας και
τος υπαρχει δ ερως τοϋ Θεου, δ θειος ερως. η ελευθερια εκ των τταθων. «"Εστι δε — σημειω-
'Ο ερως τοϋ Θεοϋ εκττεμττεται ττλουσιως προς νει δ "Αρεοπαγιτης — και εκστατικδς δ θειος
ττασαν την κτισιν υιτδ ττοικιλας ενεργειας και ερως, ουκ εων εαυτων εϊναι τους εραστας, αλλα
λαμβανει εκαστοτε ιδιαιτερας μορφας. Τον συναν- των ερωμενων» (μν. εργ. 4, Ι3. στ. 7Ι2Α).
τωμεν ως προνοιαν, ως αγαιτην και ελεον, ως * * *
αντιληψιν και φυλακην, ως τταρακλησιν και χα- ''Εκστασιν υφιστανται και τα δυο μερη δια
ριν, ως αγαθωσϋνην και χρηστοτητα. Τον συναν- να επιτευχθη η επιδιωκομενη ενωσις. 'Ο ανθρωιτος
τωμεν ως αϋραν ζωογονον ως ·ττοταμ6ν, τα νερα υφισταται εκστασιν ετεροκινητον. Συντελεϊ εις
του δττοιου μεθυουν την γην ως ηλιον, παρεκτι- τουτο μεγαλως και δ θαυμασμδς εκ των θεωμε-
κδν φωτδς και ζωης και θερμης γλυκειας. Βασει νων δια πρωτην φοραν ιταραδοξων μυστηριων. Δια-
δε τοϋ νδμου των αντισταθμισματων επιβαλλε- φορετικη εϊναι η εκστασις του Θεοϋ η δποια γι
ται εις την παροχην της αγαπησεως του Θεου η νεται χαριν της ηγαιτημενης νυμφης ψυχης. 'Η
Ιδικη μας αντιπαροχη της βαθειας ευχαριστιας διαφορα των δυο εκστασεων εγκειται εις τουτο.
και των κρυφιων βοων της δοξολογιας. 'Η εκστασις του Κυριου γινεται κατ* ακραν συγ-
φ καταβασιν ενω του ανθρωιτου κατ' ακραν δυνα-
,Εξ δλων των κτισματων εν μδνον δν εΤναι την υπερβασιν του εαυτου του. (Βλ. σχετικως:
εστερημενον της αγαττης, ιτολλφ μαλλον του ερω- Γρηγοριος Παλαμας, ^περ των ιερως ησυχαζον-
τος: δ δαιμων. Γραφει εν προκειμενφ δ κορυφαϊος των Α' 3, 47, εκδ. Π. Χρηστου. Θεσσαλονικη
συγχρονος Σερβος θεολδγος ιτ. * Ιουστϊνος Πδπο- Ι962, τομ. Α' σελ. 458). 'Η εκστασις του Κυ
βιτς: «'Ο Σατανας εΤναι τδ ττλεον αττομεμονω- ριου ιτεραν παντδς 6ίνθρωττοπαθοϋς, δεν εχει χα-
μενον δν εις δλους τους κδσμους. Αυτδς εχει χα- ρακτηρα παθητικον δεν ττασχει δ απαθης Θεος.
σει τελειως τδ αϊσθημα της ττανενοτητος του Παρ' δλα ταυτα ενωνεται με .τον ανθρωπον που
μακροκοσμου. Πραγματι δ Σατανας εΤναι μονος αγαιτα, ιτλην κατα τρδπον αρρητον: «δι* υπερβο-
εν αιτολυτω εννοια». ("Ανθρωττος και Θεανθρω- λην της αυτου αγαθδτητος, εξω εαυτου γινεται,
ττος. Μεταφρ. 'Αρχιμ. ^Αθανασιου Γιεφτιτς. 'Α- ταϊς εις τα δντα ιταντα προνοιαις, και οϊον α-
θηναι Ι969 σ. 27-28). Οδτος ττρδς τον Θεδν γαθοτητι και 6ίγαιτησει και ερωτι θελγεται· και
και τους αγιους Του, τρεφει μϊσος· ττρδς τον αν- εκ τοϋ υιτερ τταντα και παντων εξηρημενου ττρδς
θρωττον, κακιαν ττρδς δε τους λοιττους δμοιους τδ εν ττασι καταγεται κατ* εκστατικην υπερουσιον
του δαιμονας σισθανεται φοβεραν αιτεχθειαν δυναμιν ανεκφοιτητον εαυτου». (Διον. ^ρεοπ.
'Ο ερως, κατα τον αγιον Γρηγδριον τον Σι- ενθ* αν. 4, Ι3. ΡΟ 3, 7Ι2ΑΒ). Δια να επιτευ-
ναϊτην, χωριζεται εις δυο σταδια: εις τον εγ- χθη η ενωσις απαιτειται ιτροσετι η σμικρυνσις
καρδ ι ο ν και τον εκστατικον. Εις τον τοϋ Κυριου. (Βλ. Μακαριος Αιγ., Περι υψωσεως
·π·ρωτον ευρισκονται οι δίρχαριοι, «οι ετι φωτι- νοος, 6. Β.Ε.Π. 42, 2Ι5-2Ι6· Διον. ^ρεοιτ.,
ζδμενοι», ενφ εϊ ςτδν δεϋτερον «οι εν 6ίγαιτη τε- ενθ* αν. 9, 3 στ. 9Ι2ΑΒ). Με την σμικρυνσιν
λειωθεντες». ('Η τελευταια αϋτη φρασις εΤναι δεν εννοουμεν ελαττωσιν της δυναμεως Του, αλλα
μια εττιπροσθετος μαρτυρια πειθουσα, δτι δ ε αιτδκρυψιν "Εαν σκεφθωμεν δτι εις τδ Συμιταν
ρως 5ιαφερει της αγαπης). «'Αμφδτεροι τον ενερ- ευρισκονται αστρικα σωματα ελαχιστων διαστα-
γοϋμενον νουν της αισθησεως εκβαλλουσι». (Κε- σεων, ιτ.χ. μερικων κυβικων εκατοστομετρων, τα
φαλαια, 59. Φιλοκαλια τομ. Δ' σ. 39). δττοϊα ζυγιζουν εκατομμυρια τοννων λογφ της με-
Πολλοι αγιοι Πατερες επισημαινουν και στε- γαλης ττυκνοτητος των, τοτε, δια της αμυδρας
ριγραφουν την μνημονευθεισαν «εκβολην» του νοϋ. αυτης εικδνος, δυναμεθα να κατανοησωμεν πως
^Εκβολη δμως δεν σημαινει εξοδον της οϋσιας ττεριπου γινεται η σμικρυνσις του Κυριου ημων,
του νου αττδ τοϋ σωματος, αλλα εξοδον των ενερ- και τι θεια δυναμις εγκρυιττεται εις τον σμικρυν-
γειων της ψυχης. Μετα την απελευθερωσιν θεντα Θεδν και Κυριαρχον τοϋ ιταντος. Κατ6πιν
του κρατους των αισθησεων δ μϋστης καταντα τουτων, γινεται πλεον δυνατη η ενωσις του ,Α-
^κστατικος. 'Η εκ του ερωτος εκστασις εΤναι δ- ιτειρου με τδ ιτεττερασμενον τοϋ "Αναρχου με τδ
μοια — αι κακεκτυττοι εικονες των νοητων, τα μηδεν.
αισθητα, μας διδουν την δυνατδτητα ττροσεγγι- 'Ο χαρακτηρ του ερωτος εΤναι ως εϊιτομεν εκ-
σεως των νοητων — με την μεθην. Δια του ε στατικος, συναμα δε και θεωρητικδς. Φυσικως η
ρωτος δ ανθρωπος «απαξ μεθυσκεται ως εν οΥνφ θεωρια ιτροηγεϊται της εκστασεως. ^Εν ττρ6τοις
και διαλϋονται αυτου τα μελη και διαμενει η η ψυχη θα καταυγασθη υπδ του ακτιστου φωτος,
διανοια αυτου Ι;κττληττομενη· και αιχμαλωτιζεται οδσα κεκαθαρμενη, και κατ6πιν θα ενωθη μετα
η καρδια αυτου δτησω του Θεου και γινεται οϋτω του Θεου δια της εκστασεως. Με την εϋρεσιν της
ωσπερ τις μεθυων αττδ οϊνου» ('Αβ. Μσαακ, Λ6- καθαρας απδ τδ γεωδες ηδονης, τδ δημιουργημα
γος 4Ο6ς, εκδ. Θεοτοκη, Λειψια Ι.77Ο, σ. 25Ο). θα στραφη δλικως προς τον Δημιουργδν του. ^Α-
'Ο αγιος "Ισιδωρος δ Πηλουσιωτης δμιλει και τγο την ιτηγην αϋτην του φωτδς και της ζωης λαμ-
ιτερι ερωτικης εκβακχευσεως (Χαιρημονι διακονφ βανει τδ παν. 'Η θεωρια αϋτη θυμιζει γνωστην
ΙΙΙ, 2Ο9. ΡΟ 78, 892Β). νεοπλατωνικην θεωριαν του 4ου μ.Χ. αιωνος. Αι
Δια της εκστασεως κατορθουται η «κολλη- Γραφαι μας δμως οδσαι αρχαιοτεραι του Πλωτι-
σις» (Βλ. Ψαλμ. 62, 9) της ψυχης εκ τοϋ ^γω νου, ως αϋτοδ6ναμοι, παρεχουν διδασκαλιαν γνη-
εις τδ Συ. Τουτο δμως δεν σημαινει διασπασιν σιαν και καθαραν παντος παγανιστικου. 'Αλλα
της προσωπικ6τητος οϋτε εκμηδενισιν της αυ- θα συνεχισωμεν. δ. μ. δ.
Ο “ΠΙΝΑΧ, ΤΟΥ Κ6βΗΤΟΟ
ΕΒΗΣ Ο ΘΗΒΑΙΟΣ α- αυτδ της κλασικης φιλοσοφιας δεν θα εΤχε, βε-
νηκει εις την χορειαν βαιως, θεσιν εις τας στηλας των Α.Δ. εαν δεν
των ηθικων φιλοσδφων, υ- περιεϊχε μιαν δμολογιαν, ττολυτιμον δια την ε-
πηρξε συμμαθητης του ττοχην μας η διτοια ανυψωσεν εις ττεριωπην θεο-
Πλατωνος τταρα τφ Σω- τητος την Παιδειαν: την δμολογιαν, δτι η ιπτδ
κρατη και ητο δτταδδς των ττολλων θαυμαζομενη Παιδεια εΤναι ψευδοτται-
της διαλεκτικης του δι- δεια. Και δτι εκεϊνο ττου αποτελει την αληθη Παι
δασκαλου του. "Εγραψε δειαν εΤναι η αρετη. Τδ δλον εργον θα σχολιασω-
τρεις διαλδγους ττερι η- μεν εις τδ τελος του «Πινακος», τον δινοϊον πα-
θικης φιλοσοφιας και φερεται ως δ συγγρα- ραδιδομεν εις αιτλουστεραν γλωσσαν δια να κα-
φευς του «Πινακος», του οποιου η κριτικη ημ- ταστη ιτροσιτδς εις τους ιτλειονας, σημειουντες
φεσβητησε την ττατροτητα.
τας θεμελιωδεις διαφορας οπου υιταρχουν μεταξϋ
'Ο «Πιναξ», συλληψις ακρως φανταστικη, δι-
ερμηνευει τας ιδεας του σ. και στρεφεται περι Χριστιανισμου και αρχαιας φιλοσοφιας, ως ^πι-
τας εννοιας του καλου και του κακου. Τδ εργον σης και τα κοινα στοιχεϊα.
Ο Π Ι Ν λΙ
εριφερόμεθα εἰς τὁ ἱε- γνωρίζουν τὴν ἐρμηνείαν του. Ἁλλά τὁ ἀφιέ-
ρὁν τοῦ Θεοῦ Κρόνου, ρωμα αὑτὁ δἐν εἱναι ἐντόπιον. Κάποιος ξένος
εἰς τό ὁποῖον ἐβλέπαμε ὴλθε πρὁ χρόνων ἐδῶ, ανθρωπος φρόνιμος καὶ
πολλά ἀφιεριἡματα.Πρὁ σπουδαῖος εἰς τὴν φιλοσοφίαν, πρακτικὴν καὶ
τοῦ ναοῦ ὑπῆρχε καὶ ε- θεωρητικὴν, ἀκολουθῶν τὴν ἀσκητικὴν καὶ ἡ-
νας Πίναξ ζωγραφικὁς θικὴν διδασκαλίαν τοῦ Παρμενίδου καὶ τοῦ Πυ-
μἐ αἰνιγματικά σχἡμα- θαγόρου καὶ ὁ ὁποῖος ἀνἡγειρε τὁ ἱερόν τοῦτο
τα καὶ ἱστόρησιν παρά- πρὁς τιμὴν τοῦ Θεοῦ Κρόνου καὶ ἀφιέρωσε καὶ
δοξον, τά ὁποῖα δἐν ἡμ- αὑτὁν τὁν Πίνακα.
πορούσαμε νά ἐννοήσωμεν, τί ὴσαν τάχα καὶ — Τί λοιπόν, εἰπα, τὁν εἱδες καὶ τόν ἐγνῶ-
τί ἐσήμαιναν. Τὁ σύνολον τῆς εἰκόνος ἐφαίνε- ρισες, αὑτόν;
το ὅτι δἐν ἧτο πόλις οῦτε στοατόπεδον, ἀλλά — Ὄχι μόνον τὁν ἐγνῶρισα, ἀλλά καὶ τὁν
ἔνας περίβολος, ὄστις περιεῖχε δύο ὀίλλους πε- ἐθαύμασα πολὑν χρόνον ὅταν ἤμουν νέος. Μι-
ριβόλους, μεγαλύτερον καὶ μικρότερον. Εἰς τὁν λοῦσε διά πολλά σοβαρά θέματα καὶ ἤκουσα
πρῶτον περίβολον ὑπῆρχε πύλη, πρὁ τῆς ὁποί- πολλάκις νά ἐομηνεύη τὁν αἰνιγματῶδη αὑτὁν
ας ἧτο συγκεντρωμένος πολὑς ὄχλος. Ἐντὁς Πίνακα.
δἐ τοῦ περιβόλου ἐφαίνετο ἔνα πλῆθος γυναι- — Διά τὀ ὅνομα τοῦ Δία, εἰπα, ἐάν δἐν ἔχης
κῳν. Εἰς τὴν εἰ'σοδον τῆς πύλης καὶ τοῦ πρῶ- καμμίαν μεγάλην ἐργασίαν τῶρα, μίλησέ μας
του περιβόλου, ἔνας γέρων ὄρθιος ἔκαμνε σχὴ- διά τόν Πίνακα ἐπειδὴ πολὑ ἐπιθυμοῦμεν νά α-
ματα προστακτικά πρὁς τὁν εἰσερχόμενον ὄ- κούσωμεν.
χλον. Καὶ ὅπως ἀπορούσαμε ἀρκετὴν ῶραν με- — Πολὑ εὑχαρίστως, εἱπε, ῶ ξένοι. Ἁλλά
ταξύ μας, διά τὁ τί ἐσὴμαινεν ὁ Πίναξ αύτός, πρέπει ἀμέσως νά μάθετε, ὅτι ἡ ἐξὴγησις τοῦ
μας ἐπλησίασεν ἔνας αἰωνόβιος φιλόσοφος καὶ Πίνακος εἱναι μεγάλης σημασίας διά τὴν ζωήν
μας εἱπε. σας, διότι εἱναι κάπως ἐπικίνδυνος.
— Ὡ ξένοι, δἐν εἱναι περίεργον ποὑ ἀπο- — Ποίαν σημασίαν ἔχει, ἀπὴντησα, καὶ ποῖος
ρεῖτε διά τὴν σημασίαν τοῦ Πίνακος αὑτοῦ. ὁ κίνδυνος;
Εἱναι δἐ ἐλάχιστοι ἀπὀ αὑτὴν τὴν πόλιν ποὑ — Ἐάν μεν προσέξετε, εἱπε, καὶ ἀποδεχθῆτε
Ι8 Ο ΠΙΝΧϊ ΤΟΥ Κ6ΒΗΤΟΟ
τά λεγόμενα, θά γίνετε καλοὶ καὶ εὑτυχεῖς. Ἐάν στον καὶ φαίνεται, μἐ τὴν ἔκφρασιν καὶ τάς
ὅμως ἀρνηθῆτε τὴν διδασκαλίαν, θά εἱσθε α- κινήσεις της, ῶς ἀξιόπιστη;
φρονες, δυστυχεῖς καὶ ὑποφέροντες μέσα στὴν — Τὴν 6λέπω, εἰπα, ἀλλά ποια εἰναι αύτὴ ἡ
ἀμάθειαν καὶ τὁν κακὁν 6ίον. Τὁ ὅλον θέμα γυναῖκα;
τοῦ Πίνακος ὁμοιάζει μἐ τὀ αἰνιγμα τοῦ τέρα- — 'Ονομάζεται Ἁπάτη, εἱπε, καὶ πλανα. ὅ-
τος ἐκείνου τῶν Θηβῶν, τῆς Σφιγγός, τὁ ὁποῖ- λους τους ἀνθρῶπους.
ον προέβαλλεν εὶς τους ἀνθρῶπους. Καὶ ἐκεῖ- — Τί κάμνει αὑτἡ; μἐ ποῖον τρόπον πλανα;
νος μἐν ποὑ τὀ ἔλυε διεσῶζετο, ἀλλοιῶς κατε- — Ποτίζει τους ἀνθρῶπους ποὑ εἰσέρχονται
σπαράσεστο ὑπό τῆς Σφιγγός. Καὶ αὑτό αϊ- εἰς τὁν 6ίον μἐ μαγικὁν ποτόν.
νιγμα εἱναι ὅμοιον μἐ ἐκεῖνο. Διότι ἡ ἀφροσύνη — Καὶ τί ποτόν εἱναι αὑτό;
εἱναι ιδιά τους ἀνθρῶπους Σ φίγξ. Καὶ ὁ Πίναξ — Λέγεται Πλάνη καὶ Ἁγνοια, εἱπε.
προβάλλει ῶς αἰνιγμα τά ἐξῆς' τί εἱναι ἀγα- — Κατόπιν τί γίνεται;
θὁν εὶς τὁν 6ίον ἤ τί εἱναι κακόν ἧ τί εἰναι — Ἁφοῦ τὁ πίουν πορεύονται εἰς τὁν 6ίον.
οῦτε κακόν οῦτε ἀγαθόν; Αὑτά, λοιπόν, ἐάν κα- — Τί ἀπό τά δύο συμβαίνει; Ὄλοι πίνουν
νεὶς δἐν καταλάβη, θανατῶνεται ἀπό τὴν ἀφρο- ἧ ὄχι;
σύνην, δχι ὅμως ἀμέσως, ὅπως συνέβαινε μἐ — "Ολοι μἐν πίνουν, ἀλλά ὀίλλοι ὀλίγον ὀίλ-
τὴν Σφίγγα, ποὑ κατέτρωγεν ἀμέσως τους λοι πολύ. Ἐπὶ πλέον δἐ δἐν βλέπεις ἐντός τῆς
ἀνθρῶπους, ἀλλἀ ὀλίγον κατ' ὀλίγον καταστρέ- πύλης πλἡθη γυναικῶν πορνῶν μἐ διαφόρους
φεται εἰς ὅλον τὁν 6ίον του 6ασανιζόμενος. Ἐάν μορφάς;
ὅμως ὁ ἀνθρωπος εἱναι συνετός, τότε γίνεται — Μάλιστα, βλέπω.
τὁ ἀντίθετον' ἡ μἐν ἀφροσύνη θανατῶνεται, αὑ- — Αὑταί, λοιπόν, ὀνομάζονται Δοξασίαι, Ἐ-
τὁς δἐ σῶζεται καὶ καθίσταται εὑτυχὴς εἰς ὅλον πιθυμίαι καὶ 'Ηδοναί. Ὄταν εἰσέρχεται ὁ ὄ-
τὁν 6ίον του. Ἐσεῖς, λοιπόν, προσέχετε καὶ χλος εἰς τόν 6ίον, τότε πηδοῦν εἰς τους ἀν-
πεισθῆτε σ' αὑτά. θρῶπους, τους ἐναγκαλίζονται καὶ τους παρα-
— Ὄ 'Ηρακλῆ! Μας ὀίναψες μεγάλην ἐπι- σύρουν ἐκεῖ ὅπου θέλουν.
0υμίαν, εἰπα, νά μάθιομεν ἐάν αὑτά ποὑ λέγεις — Ποῦ τους πηγαίνουν;
εἱναι ἀληθινά. — 'Ἁλλαι μἐν πρὁς σωτηρίαν διά τῆς φρο-
— Πράγματι, εἰπε, εἱναι ἀληθινά. νὴσεως, ὀίλλαι δἐ εἰς τὴν καταστροφὴν ἀπό
— Εἱναι τόση ἡ ἀνυπομονησία μας καὶ ἡ τό ποτόν τῆς ἀπάτης.
δίψα νά μάθωμεν τά κρισίμου σημασίας διά τὴν — Ὡ θεῖε όίνθρωπε, εἱναι τρομερὁν τὁ πο-
ζωὴν θέματα, ωστε ἐσὑ δἐν θά προφθάνης νά τόν αὑτό!
μας διηγῆσαι. — Ὄλαι ὅμως ὑπόσχονται, ὅτι θά τους ὁδη-
Τότε ὁ γέρων ἐπῆρε ἔνα ραβδὶ καὶ ἔδειχνε γὴσουν εἰς τὁ καλύτερον, σε 6ίον εὑτυχῆ καὶ
πρός τὁν Πίνακα. καλὁν τέλος. Οἱ ὀίνθρωποι δέ, ἀπὁ τὴν αγνοιαν
— Βλέπετε τόν περίβολον αὑτόν; εἱπε. καὶ τὁ ποτόν τῆς πλάνης, ποὑ ἔπιον ἀπὁ τὴν
— Τὁν 6λέπομεν, είπαμε. Ἁπάτην, δἐν δύνανται νά διακρίνουν ποία εἱ-
— Πρῶτα πρῶτα πρέπει νά γνωρίζετε, ὅτι ναι ἡ ἀληθινὴ ὁδὁς εὶς τὁν 6ίον, ἀλλά πλανῶν-
ὁ τόπος αὑτὁς εἱναι ὁ 6ίος, ὁ κόσμος. 'Ο δἐ πο- ται χωρὶς αὶτίαν, ὅπως βλέπεις, ὅπως καὶ οἱ
λὑς ὄχλος ποὑ στέκεται στὴν πύλην, εἱναι αύ- προγενέστεροι, ποὑ περιφέρονται ἐδῶ κι' ἐκεῖ.
τοὶ ποὑ πρόκειται νά εἰσέλθουν εἰς τόν 6ίον. 'Ο — Τους 6λέπω, εἰπα. Ἁλλά ἐκείνη ἡ γυναῖ-
γέρων πάλιν, ποὑ στέκεται ἀπό ἐπάνω καὶ μἐ κα, ἡ ὁποία ὁμοιάζει μἐ τυφλὴν καὶ τρελλἡν,
τὁ ἔνα μἐν χέρι κρατά ἔνα χαρτί, μἐ τὁ αλλο ποια εἱναι, ποὑ φαίνεται ὅτι στέκεται σε μία πέ-
δἐ φαίνεται ὅτι δείχνει κάτι, αὑτὁς εἱναι θεός, τρα στρογγυλἡ;
τὁ ἀγαθόν πνεῦμα. Αὑτὁς προστάζει ἐκείνους — Αὑτὴ λέγεται Τύχη, εἱπε' εἱναι δἐ ὄχι
ποὑ εἰσέρχονται εἰς τόν 6ίον τί πρέπει νά κά- μόνον τυφλἡ, ἀλλά καὶ τρελλὴ καὶ κωφὴ.
μνουν καὶ δείχνει ποίαν ὁδόν πρέπει νά βαδί- — Αὑτὴ λοιπόν τί κάμνει;
ζουν ἐάν θέλουν νά σωθοῦν εἰς τὴν ζωὴν. — Τρέχει πανταχοῦ, άρπάζει τά ὑπάρχοντα
— Ποίαν ὁδὁν προστάζει νά ἀκολουθοῦν, εἱ- διαφόρων καὶ τά δίδει εἰς ὀίλλους. Πάλιν τά
πα ἐγῶ, καὶ μἐ ποιον τρόπον νά ζοῦν; πέρνει ἀπὁ αύτοὑς ἀμέσως καὶ τά δίδει εὶς
— Βλέπεις, εἱπε, κοντά εἰς τὴν πύλην ἔνα ὀίλλους, χωρὶς νά εἱναι κανεὶς ἀσφαλὴς. Δι*
θρόνον, ἐκεῖ ποὑ εἰσέρχεται ὁ ὄχλος, καὶ μία αὑτό καὶ τὁ γνῶρισμά της φανερῶνει τὴν ἀ-
γυναῖκα ποὑ κάθεται σ' αύτὁν μἐ ἧθος ἐπίπλα- σταθῆ φύσιν της.
Ο ΠΙΝΧϊ ΤΟΥ Κ6ΚΗΤΟΘ Ι9
— Καὶ ποῖον εἱναι τὀ γνῶρισμά της; δυπάθειαν, τότε μέχρις ἐνὀς ὁρίου θά αὶσθά-
— Ὄτι στέκεται, ἐπάνιο σἐ στρογγυλὴν πέ- νεται εὑχαρίστησιν, ὅσον διαρκοῦν αἱ σαρκικαὶ
τραν. ἀπολαύσεις. Ὄταν ὅμως ἀνανὴψη, τότε αἰ-
— Ἁλλ' αὑτὁ τί σημαίνει; σθάνεται, ὅτι ἡ ἡδυπάθεια ἀντὶ νά τοῦ προσφέ-
— Ὄτι τίποτε δἐν εἱναι ἀσφαλἐς ἧ 6έβαιον ρει, ἀντιθέτως τοῦ ἀφαιροῦσε καὶ τὀν ταπεί-
ἀπ' ὅσα δίδει. Ὄταν πιστεύση κανεὶς εἰς αὑ- νωνε. Γι' αὑτὁ καὶ ὅταν δαπανὴση ὅσα ἔλαβε
τὴν παθαίνει μεγάλας συμφοράς καὶ καταστρο- ἀπὁ τὴν Τύχη, γίνεται δοῦλος τῶν γυναικῶν
φάς. αὑτῶν, δέχεται ὅλας τάς ἀτιμίας καὶ ἀσχημίας
— Ὅ ὄχλος τῶν πολλῶν ἀνθρῶπων, ποὑ στέ- καὶ διαπράττει ὅσα εἱναι 6λαβερά, δηλαδὴ κλο-
κονται γύρω ἀπὁ αὑτἡν, τί θέλει καὶ πῶς λέ- πάς, ἱεροσυλίας, ψευδορκίας, προδοσίας, λη-
γονται αὑτοί; στείας καὶ τά δμοια. Κατόπιν παραδίδεται εἰς
— Αὑτοὶ ὀνομάζονται ἀπρονόητοι καὶ καθέ- τὴν Τιμωρίαν.
νας ζητεῖ ἀπὁ τὴν τύχην ὅ,τι αὑτὴ σκορπά. — Ποία εἱναι αὑτὴ;
— Πῶς καὶ γιατί ὅλοι αὑτοὶ δἐν ἔχουν τὴν — Βλέπεις εἱπε, πίσω ἀπὁ τους ἀνθρωπους
ἰδίαν ἔκφρασιν εἰς τὁ πρόσωπον, ἀλλά αλλοι μικράν θύραν καὶ ἔνα τόπον στενὁν καὶ σκο-
μἐν φαίνονται χαρούμενοι, αλλοι λυπημένοι καὶ τεινόν ;
άπλῶνουν τά χέρια των; — Τόν 6λέπω, εϊπα.
— Ἐκεῖνοι ποὑ φαίνονται χαρούμενοι καὶ γε- — Βλέπεις κάποιες γυναῖκες ὀίσχημες, 6ρῶ-
λοῦν τους αλλους, εἱναι αὑτοὶ ποὑ ἔλαβαν κάτι μικες, ντυμένες μἐ κουρέλια;
ἀπὁ τὴν Τύχην καὶ γι' αυτὁ τὴν ὀνομάζουν Ἁ- — Μάλιστα, τὶς 6λέπω.
γαθὴν Τύχην. Οἱ αλλοι ποὑ κλαίουν καὶ άπλῶ- — Λοιπόν, εἱπε, ἡ μία ἀπὁ αὑτές, ποὑ 6αστά-
νουν τά χέρια των, εἰναι αὑτοί, ἀπὁ τους ὁποί- ζει μαστίγιον, λέγεται Τιμωρία. 'Η ἀλλη, ποὑ
ους ἡ Τύχη ἀφὴρεσεν ὅ,τι προηγουμένως εἱχε ἔχει τό κεφάλι της στά γόνατα, λέγεται Λύπη.
δῶσει, γι' αὑτὁ καὶ τὴν λέγουν Κακὴν Τύχην. Καὶ ἐκείνη, ποὑ τραβά τάς τρίχας τῆς κεφα-
— Τί πράγματα εἱναι ἐκεῖνα ποὑ δίδει εἰς λῆς της, 'Οδύνη.
αὑτούς, ῶστε οἱ λαμβάνοντες νά χαίρωνται, — Καὶ ὀ ἀλλος, ποὑ εἱναι κοντά σ' αὑτές,
ἐκεῖνοι δἐ ποὑ χάνουν νά κλαίουν; ὀίσχημος, λεπτὀς καὶ γυμνός, ὅπως καὶ ἐκείνη
— Εἱναι αὑτά εἰπε, τά ὁποῖα οἱ πολλοὶ θεω- ἡ ἀσχημη καὶ λεπτή, ποῖοι εἱναι ;
ροῦν ως ἀγαθά. — Αὑτὁς εἱναι ὁ Ὄδυρμός, εἱπε. Καὶ ἐκεί-
— Ποῖα εἱναι αὑτά τά ἀγαθά; νη εἱναι ἡ ἀδελφἡ του Ἁθυμία. Εἰς αὑτούς τους
— Εἰναι ὁ πλοῦτος, ἡ δόξα, ἡ καταγωγἡ, τά δύο παραδίδεται καὶ ζῆ μαζῆ τους ἐκεῖνος ποὑ
τέκνα, ἡ ἐξουσία, ἡ 6ασιλεία καὶ ἰίλλα συγγ'- ἀκολούθησε τὁν ὀίσωτον 6ίον. Ρίπτεται ὑστε-
νῆ μἐ αὑτά. ρα μέσα εἰς τὴν Κακοδαιμονίαν καὶ ἐδῶ τε-
— Πῶς ὅλα αὑτά δἐν εἱναι ἀγαθά. λειῶνει τὁν 6ίον του μἐ κάθε δυστυχία, ἐάν
— Ἐάν εἱναι ἀγαθά ἤ ὄχι θά τὁ ἐξετάσω- δἐν τύχη νά τόν συναντἡση ἡ Μετάνοια.
μεν ἀργότερα. Τῶρα ας ἐπανέλθωμεν εὶς τὁ — Ἁλλά τί γίνεται, εἰπα, αν τὁν συναντὴ-
θέμα τοῦ Πίνακος. ση ἡ Μετάνοια;
— “Ας εἱναι, εϊπα, ὅπως νομίζεις. — Τόν ἀποσπά ἀπὁ τά κακά καὶ τοῦ δείχνει
— Βλέπεις, εἰπε, μόλις περάσης τὴν πύλην ὀίλλην δοξασίαν περὶ ζωῆς, τοῦ 6άλλει ἐίλλην
ἔνα δεύτερον περίβολον καὶ απ' ἔξω γυναῖκες Ἐπιθυμίαν, ποὑ ὁδηγοῦν εὶς τὴν ἀληθινὴν Παι-
ποὑ εἱναι στολισμένες ὅπως συνηθίζουν αύτἐς δείαν καὶ εἰς τὴν λεγομένην Ψευδοπαιδείαν.
τῶν ἐλευθερίων ὴθῶν; — "Τστερα τί γίνεται;
— Τίς 6λέπω πολὑ καλά. — Ἐάν μέν, εἱπε, δεχθῆ τὴν συμβουλήν, ποὑ
— Αύτἐς λοιπὁν ὀνομάζονται, Ἁκρασία, Ἁ- ὁδηγεῖ εἰς τὴν ἀληθινὴν Παιδείαν, ἀφοῦ κα-
σιοτία, Ἁπληστία καὶ Κολακεία. θαρθῆ ἀπὁ αύτὴν, τότε σῶζεται καὶ γίνεται
— Διατί στέκονται ἐδῶ; εἰς ὅλον τὁν 6ίον του μακάριος καὶ εὑδαίμων.
— Αύτἐς πηδοϋν ἐπάνιο εἰς τους ἀνθρῶπους, Ἁλλοιῶς πλανάται ἀπὁ τὴν Ψευδοπαιδείαν.
τους ἐναγκαλίζονται, τους κολακεύουν καὶ τους — "Ω 'Ηρακλῆ, πολὑ μεγάλος εἱναι ὁ κίν-
ζητοῦν νά μείνουν μαζῆ των, ὑποσχόμεναι νά δυνος αὑτός. Καὶ ποια εἱναι ἡ Ψευδοπαιδεία;
τους χαρίσουν 6ίον γλυκύ, χωρὶς ὀδύνας καὶ χω- — Δἐν βλέπεις, λέγει, τὁν ὀίλλον ἐκεῖνον πε-
Ρὶς κακοπάθειαν. Ἐάν, λοιπόν, πεισθῆ κανεὶς ρίβολον;
εἰς τους λόγους των καὶ δεχθῆ νά ζἡση μἐ ἡ- — Βεβαίως τόν 6λέπω, εἰπα.
2Ο Ο ΠΙΝΧϊ ΤΟΥ Κ6ΕΗΤΟΘ
— Βλέπεις, λοιπόν, ἔξω ἀπὁ τόν περίβολον, Ἐπίσης καὶ μίαν θύραν μικράν καὶ ἔνα δρόμον
κοντά εἰς τὴν εἰσοδον, μίαν γυναῖκα ποὑ στέ- πρὁ τῆς θύρας εἰς τόν ὁποῖον 6αδίζουν πολὑ ὀ-
κεται καὶ φαίνεται ντυμένη μἐ σεμνότητα καὶ λίγοι, ἐπειδὴ φαίνεται ἀνηφορικός, πετρῶδης
πολὑ καθαρἡ; καὶ τραχύς;
— Τὴν 6λέπω, εἰπα, καλά. — Τόν 6λέπω καλά, εἰπα.
— Αύτὴν, λοιπόν, οἱ πολλοὶ καὶ ἀστόχαστοι — Βλέπεις ὅτι αὑτό εἱναι ἔνα ὑψηλό βουνό,
ἀνθρωποι τὴν ὀνομάζουν Παιδείαν, ἀλλά δεν ἡ ἀνάβασίς του φαίνεται δύσκολη καὶ ἐκατέ-
εἱναι εἰμὴ Ψευδοπαιδεία. Ἐκεῖνοι ποὑ ἐπιθυ- ρωθεν τῆς ἀτραποῦ εἱναι χάος;
μοῦν διά νά σωθοῦν ἀπὁ τάς πλάνας, καὶ νά — Τὁ 6λέπω, 6εβαίως.
φθάσουν εἰς τὴν ἀληθινὴν Παιδείαν, πρῶτον — Αὑτὴ, λοιπόν, εἱναι ἡ ὁδὁς ποὑ ὁδηγεῖ εἰς
ἔρχονται εἰς τὴν Ψευδοπαιδείαν. τὴν ἀληθινὴν Παιδείαν.
— Τί λοιπόν, δἐν ὑπάρχει αλλη ὁδὁς ποὑ ὁ- — Εἱναι τρομερὴ καὶ νά τὴν 6λέπει κανείς,
δηγεῖ κατ' εὑθεῖαν εὶς τὴν ἀληθινὴν Παιδείαν; εἱπα.
— 'Τπάρχει, εἱπε. — Ἁκόμη βλέπεις εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ 6ου-
— Αὑτοὶ οἱ ανθρωποι μέσα εἰς τόν περίβολον, νοῦ μίαν μεγάλην καὶ ὑψηλὴν πέτραν, γύριο ἀπὁ
ποὑ φαίνεται ὅτι ἐπιστρέφουν, ποῖοι εἱναι; τὴν ὁποίαν ὑπάρχει κρημνός;
— Αὑτοὶ εἱναι ἐρασταὶ τῆς Ψευδοπανδείας, — Τὴν 6λέπω, εἱπα.
εἱπε, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἀπατηθῆ καὶ νομίζουν ὅτι — Βλέπεις, λοιπόν, καὶ δύο γυναίκας, ποὑ
εὑρίσκονται εἰς τὴν ἀληθινὴν Παιδείαν. στέκονται ἐπάνω στὴν πέτρα, ὑγιεῖς καὶ φαι-
— Καὶ πῶς ὀνομάζονται αὑτοί; δράς καὶ άπλῶνουν τά χέρια των μἐ λαχτά-
— 'Ἁλλοι Ποιηταί, εἱπε, ἀλλοι Ρὴτορες, οίλ- ραν;
λοι Διαλεκτικοί, Μουσικοί, Ἁριθμητικοί, Γεω- — Τάς 6λέπω, εἱπα, ἀλλά πῶς ὀνομάζονται;
μέτραι, Ἁστρολόγοι, ὀίλλοι 'Ηδονικοί, ὀίλλοι — 'Η μεν ὀνομάζεται Ἐγκράτεια, εἱπε, ἡ δἐ
Περιπατητικοί, ὀίλλοι Κριτικοὶ καὶ ὀίλλοι ἐίλ- Καρτερία καὶ εἱναι ἀδελφαί.
λων ἐπιστημονικῶν κλάδων. — Διά ποῖον λόγον ἔχουν ἀπλῶσει τά χέρια
— Αἱ γυναῖκες ἐκεῖνες, ποὑ περιφέρονται ἐ- των μἐ τέτοιαν προθυμίαν;
κεῖ καὶ ὁμοιάζουν μὲ τὶς πρῶτες, δηλαδὴ τὴν — 'Ικετεύουν ἐκείνους ποὑ ἀνεβαίνουν ἐκεῖ
Ἁκρασίαν καὶ τὶς αλλες, ποιες εἱναι; καὶ τοὑς δίδουν Οάρρος νά μὴ δειλιάσουν καὶ
— Αὑτἐς αἱ ἰδιες εἱναι. λέγουν εἰς αὑτούς, ὅτι πρέπει νά ὑπομείνουν ἀ-
— Γιατί, καὶ ἐδῶ εἰσέρχονται; κόμη ὀλίγον καὶ ῦστερα θά φθάσουν εἰς ἀνά-
— Μά τόν Δία, ἔρχονται καὶ ἐδῶ, ἀλλά σπα- παυσιν.
νίως καὶ ὄχι ὅπως εἰς τόν πρῶτον περίβολον. — "Οταν, λοιπόν, φθάσουν στὴν πέτραν πῶς
— Λοιπόν, ἔρχονται ἐδῶ καὶ αἱ Δοξασίαι; ἀνεβαίνουν; Διότι δἐν 6λέπω κανένα δρόμον
— Ναί, εἱπε, τους συνοδεύουν κι' ἐδῶ, διότι ποὑ νά ὁδηγῆ ἐκεῖ.
ἐπιδρά ἐπάνω των τό ποτὁν ποὑ ἔπιον ἀπὁ τὴν — Κατεβαίνουν αἱ γυναῖκες ἀπὁ τὁν κρημνόν
Ἁπάτην. Ἐπίσης τοὑς παρακολουθεῖ ἡ "Α- καὶ τοὑς 6οηθοῦν νά ἀνέβουν εἰς τὁν τόπον
γνοια, μά τὁν Δία, καὶ ἡ Ἁφροσύνη. Καὶ δἐν των. "Τστερα τοὑς συνιστοῦν νά ξεκουρασθοῦν
θά τοὑς ἐγκαταλείψη οἤτε ἡ ἀπατηλὴ Δοξασία καὶ μετά ἀπὁ λίγο τοὑς δίδουν δύναμιν καὶ
οἰιτε καὶ αἱ κακίαι, μέχρι τότε πού, ἀπελπιζό- θάρρος, ὑποσχόμεναι, ὅτι θά τοὑς ὁδηγἧσουν
μενοι ἀπὁ τὴν Ψευδοπαιδείαν, θά πάρουν τὴν πρὁς τὴν ἀληθινὴν Παιδείαν. Ἐν συνεχεία τοὑς
ἀληθινὴν ὁδόν καὶ θα ἰατρευθοῦν ἀπὀ τάς πλά- δείχνουν τὁν δρόμον ,ὁ ὁποῖος εἱναι καλός, ὁ-
νας καὶ τάς κακίας. "Τστερα, ὅταν καθαρθοῦν μαλός καὶ ἀναπαυτικὁς χωρὶς κινδύνους, ὅπως
καὶ ἀποβάλουν ὅσα κακά ἀπέκτησαν, τάς Δό- βλέπεις.
ξας καὶ τὴν Ἅγνοιαν, τότε θά σωθοῦν. Ἐφ' — Ἐτσι φαίνεται, μά τὁν Δία.
ὅσον ὅμως παραμένουν στον χῶρον τῆς Ψευδο- — Βλέπεις, λοιπὁν εἱπε, μπροστά ἀπὁ τὁ
παιδείας, οὑδέ.τοτε θά ἐλευθερωθοῦν ἀπὁ τάς δάσος ἐκεῖνο καὶ ἔνα τόπον, ὁ ὁποῖος φαίνεται
κακίας των, ἐπειδὴ ἀκολουθοῦν τὴν διδασκαλίαν ῶς ῶραῖον λιβάδι πλημμυρισμένον ἀπὁ φῶς;
της. — Βεβαίως τὁ 6λέπω, εἱπα.
— Ποία εἱναι λοιπόν αὑτὴ ἡ ὁδὁς ποὑ ὁδη- — Διακρίνεις ἔνα αλλον περίβολον εἰς τὁ
γεῖ εἰς τὴν ἀληθινὴν Παιδείαν; μέσον τοῦ λειμῶνος καὶ μίαν ἀκόμη πύλην;
— Βλέπεις, εἱπε, ἐπάνω τὁν τόπον ἐκεῖνον, — Ἐτσι εἱναι. Ἁλλά πῶς λέγεται αὑτὁς ὁ
ποὑ δἐν κατοικεῖ κανείς, ἀλλά φαίνεται ἔρημος; τόπος;
Ο ΠΙΝἈΙ ΤΟΥ Κ6ΒΗΤΟΟ 2Ι
— 'Ονομάζεται κατοικία τῶν Εὑδαιμόνων, ἀπὁ τά ὁποῖα. ἐγέμισεν ὁ ὀίνθρωπος στον πρῶ-
εἱπε. Ἐδῶ διαμένουν ὄλαι αἱ Ἁρεταὶ καὶ ἡ Εὑ- τον περίβολον.
δαιμονία. — “Οταν λοιπόν αὑτός καθαρθῆ, ποῦ τόν
— "Οντως, πόσον ῶραῖος εἱναι ὁ τόπος αὑ- στέλλει ἡ Παιδεία;
τός! — Μέσα, εἱπε, πρὁς τὴν Ἐπιστὴμην καὶ τάς
— Πλησίον τῆς πύλης 6λέπεις μίαν γυναῖκα ὀίλλας Ἁρετάς.
μἐ πρόσωπον σεμνὁν καὶ ῶραῖον καὶ σέ ῶριμην — Εἰς ποίας;
ἡλικίαν, ἐνδεδυμένην στολὴν ἀκαλλῶπιστον καὶ — Δἐν 6λέπεις ἐσωτερικῶς τῆς πύλης μίαν
ἀπέριττον; Βλέπεις, ὅτι στέκεται ὄχι ἐπάνω ὁμάδα γυναικῶν, ποὑ φαίνονται ῶραῖες, σεμνές,
στρογγύλης πέτρας, ἀλλά τετραγῶνου, ποὑ δεν μἐ στολὴν άπλῆν καὶ κάπως σκληράν, χωρὶς ἐ-
μετακινεῖται καὶ ἔχει μαζῆ της ἀλλας δύο, ποὑ πιτἡδευσιν καὶ χωρὶς καλλωπισμούς, ὅπως οἱ
φαίνονται ῶς θυγατέρες της; άλλες ;
— 'Ἐτσι φαίνεται πῶς εἱναι. — Τὶς 6λέπω, εἱπα. Ἁλλά πῶς ὀνομάζονται
— Αὑτὴ ποὑ εἱναι στὴν μέσην μεταξὑ τῶν αὑτές;
δύο, εἱναι ἡ Παιδεία, καὶ αἱ άλλες εἱναι ἡ Ἁ- — 'Ηί μέν πρῶτη, Ἐπιστἡμη, εἱπε. Οἱ άλλες
λὴθεια καὶ ἡ Πειθῶ. εἱναι ἀδελφές της, Ἁνδρεία, Δικαιοσύνη, Καλο-
— Καὶ γιατί στέκεται ἐπάνω σε τετράγωνη καγαθία Σωφροσύνη, Εὑταξία, Ἐλευθερία,
πέτρα; Ἐγκράτεια, Πραότης.
— Αὑτὁ εἱναι σύμβολον, εἱπε, διά τοῦ ὁποίου — Ὄ πολὑ ῶραῖες, ἀνεφιδνησα, ἔχομεν με-
διδάσκει ἐκείνους ποὑ ἔρχονται σ' αὑτὁν τὁν γάλας ἐλπίδας!
τόπον, ὅτι ὁ δρόμος αὑτός ειναι σταθερὁς καὶ — Ναί, ἀπάντησε, ἐάν ἔχετε σύνεσιν καὶ κα-
ἀκίνδυνος καὶ ὅτι ὅσα ἀγαθά προσφέρει αὑτὴ μετε κτῆμα σας αὑτά ποὑ ἀκούετε.
εἱναι ἀμετάβλητα, ἀμετακίνητα. — Ἁλλά θά προσέξωμεν πολύ, εἱπα.
— Καὶ ποῖα εἱναι αὑτά ποὑ δίδει; — 'Ἐτσι θά σωθῆτε, ἀπἡντησε.
— Εἱναι τό θάρρος καὶ ἡ ἀφοβία, εἱπε. — "Οταν αἱ Ἁρεταὶ παραλάβουν αὑτόν, ποῦ
— Καὶ τί ειναι αὑτά; τὁν ὁδηγοῦν;
— Αὑτά, εἱπε, εἱναι ὴ Ἐπιστἡμη, διά τῆς ὁ- — Πρὁς τὴν μητέρα, εἱπε.
ποίας προφυλάσσεται κανεὶς διά νά μὴ πάθη — Ποια εἱναι αὑτὴ;
κανένα κακὁν εἰς τόν 6ίον. — Βλέπεις τὁν δρόμον ἐκεῖνον ποὑ ὁδηγεῖ
— “Ω 'Ηρακλῆ, εἱναι πολύτιμα τά δῶρα! εἰς τόν ὑψηλὀν ἐκεῖνον τόπον, ποὑ φαίνεται ῶς
Ἁλλά γιατί ἡ Παιδεία στέκεται ἔξω ἀπὀ τόν ἀκρόπολις ὅλων τῶν περιβόλων; Καὶ τὴν γυ-
περίβολον; ναῖκα κοντά στὁ προπύλαιον, ποὑ εἱναι σεμνὴ
— Διά νά θεραπεύη ἐκείνους ποὑ ἔρχονται ἐ- καὶ ῶραία καὶ κάθεται σε Θρόνον ὑψηλόν, στο-
κεῖ μέ τά κατάλληλα φάρμακα. Ὄταν δἐ τους λισμένη μέ εύγένειαν καὶ άπλότητα, καὶ εἱναι
καθαρίση τους εἰσάγει εἰς τάς Ἁρετάς. στεφανωμένη μἐ στέφανον ἀπὁ διάφορα καὶ ῶ-
— Ἁλλά πῶς γίνεται αύτό, εἱπα, δἐν τὁ κα- ραῖα ὀίνθη;
ταλαβαίνω. — Ναί, ἔτσι φαίνονται, εἱπα.
— Θά καταλάβης, εἱπε. 'Ἐνας ὀίρρωστος ποὑ — Αὑτὴ, λοιπόν, εἱναι ὴ Εὑδαιμονία.
πηγαίνει εἰς τὁν ἰατρόν, προηγουμένως καθα- — “Οταν ἔρχεται κάποιος ἐδῶ, αὑτὴ τί κά-
ρίζεται ἀπὁ τά αἰτια τῆς νόσου, λαμβάνων τά μνει;
ἀνάλογα φάρμακα, καὶ τότε γίνεται ὑγιής. Ἐάν — 'Η Εὑδαιμονία καὶ ὅλες οἱ ὀίλλες Ἁρετές,
δἐ δἐν ἐφαρμόζη τάς έντολάς του, ἀσφαλῶς τόν στεφανῶνουν ῶς νικητὴν σἐ μεγάλους ἀ-
πεθαίνει ἀπὁ τὴν νόσον. γῶνας.
— Αὑτά τά καταλαβαίνω, εἱπα ἐγω. — Καὶ εἰς ποίους ἀγῶνας ἐνίκησεν αὑτός;
— "Ε, λοιπόν εἱπε, μἐ τὁν αὑτὁν τρόπον ἡ — Στους μεγίστους ἀγῶνας, εἱπε, μἐ τά με-
Παιδεία θεραπεύει ἐκεῖνον ποὑ πηγαίνει σ' αὑ- γαλύτερα θηρία, τά ὁποῖα προηγουμένως τὁν
τἡν, πρῶτον με διάφορα καθαρτικά διά νά κατέτρωγαν, τόν ἐβασάνιζαν καὶ τὁν εἱχαν δοῦ-
τοῦ ἀποβάλη τά κακά ποὑ ἔφερε μαζῆ του. λον των. Αὑτά ὅλα ἐνίκησε, τά κατεφρόνησε καὶ
— Καὶ ποῖα εἱναι αὑτά; ἐρῶτησα. ἐπεβλὴθη εἰς τὁν ἐαυτόν του, ίόστε νά ἔχη ὑ-
— 'Η 'Ἁγνοια, ἡ Πλάνη, ποὑ ἔπιεν ἀπὁ τὴν ποτάξει ὅλα ἐκεῖνα τά θηρία, ὅπως πρῶτα ἧ-
Ἁπάτην, ἡ Ἁλαζονεία, ἡ Ἐπιθυμία, ὴ Ἁκρα- ταν αὑτός δοῦλος των.
σία ὁ Θυμός, ἡ Φιλαργυρία καὶ ὅλα τά αλλα. (Συνεχίζεται) ἰ.μ.
Ο ΙΘβΟ ΜΟΝλΧΟΟ
ΛΘΛΝΑΟΙΟΟ
ΙΒΗρϊΤΗΟ
«φως Μοναχοϊς αγγελοΓ
φῶς λαϊκοῖς Μοναχοϊ».
“Αγ. 'Ιωαννης Σιναιτης
φιλία εϊκοσιεξ δλοκληρων χρόνων. Κατα 'Υπ' αυτην την εννοιαν υπηρξεν ὁ Μονα-
την νεδτητα μου τδν επεσκεπτδμην τακτι- χισμός, εἰς πἀσαν ἐποχήν. Μοναχός,
κὰ καὶ παρέμενα εἰς τὸ κελλίον του 2—3 ὅστις δὲν καταστοχάζεται τὴν χριστι-
ημερας. Εϊμαι, λοιπον, εἰς θέσιν νὰ γνω- ανικὴν αυτην τελειοτητα, κατ' ἀνάγκην
ρίζω ὅλας τὰς πιυχὰς τῆς ἐν Χριστῶ ζωῆς θὰ γίνη ὁ χειρότερος ἄνθρωπος. Διότι, ἐ-
του. Δύναμαι νὰ ἰσχυρισθῶ, ὅτι δια των στερημενος οϊκογενεϊας και ζων μδνος μα-
πνευματικων ἀγώνων του καὶ τῆς πλου- κρὰν τῆς κοινωνίας, νφϊσταται τοιαντην
σίας χάριτος, ποὑ ἔλαβε ἀπὸ τὸν Θεόν, ὁ ψυχικην διαοτροφην, ωοτε καταντα απαϊ-
νους τον ἐκινεῖτο ἔξω κόσμον. Αντδ διε- οιος και χωρις νὰ τὸ θέλη πολλάκις».
πίστωνα εις τας μακρὰς συνομιλίας μας. Ποιος απδ τας χιλιάδας τῶν ἐπισκε-
Δὲν ἦτο ἡ ὁμολογία τον καρπὸς μιας δια- πτῶν τῆς Μονης κατ' ετος, δεν ηκονσεν ἐ-
νοητικης ἐρεύνης, συναισθηματικὸν ανϋος, πὶ μιαν τριακονταπενταετϊαν τας διδαχας
ἀλλὰ τὸ ἀμάλγαμα τῆς μετ' ἀπαθοῦς πά- τοϋ π. Ἀθανασίου καὶ δὲν ἀνεχώρει ἐκ
θονς 6ιωοεως της αγαπης τον Χριστοϋ ως τῆς Μονης, δχι ἀπλῶς μὲ ἰσχυρὰς ἐντυ-
δημιουργοῦ, ώς Σωτηρος τον κδσμου. Δια πώσεις ἀλλὰ μὲ πραγματικὰς ἐμπνεύσεις;
τοντο καὶ ὁ λόγος του συνοδεύετο οχεδὸν Ποϊος δεν ενϋυμεϊται τας ὑψηλάς του συλ-
πάντοτε ὑπὸ δακρύων ὅχι νοσηρῶν νοσού- λήψεις περὶ αἰωνιότητος, δια την απει-
σης ψνχῆς, ἀλλὰ δροσιστικῶν καὶ φωτι- ρίαν τοῦ Θεοῦ, δια την «μετα Θεδν θεδν»,
στικῶν τῆς ϋγιοϋς ψυχης του. την Θεοτδκον Μαρϊαν, ἡ ὁποία ἀπετέλει
'Ο π. 'Αθανασιος ἡκολούθησε με ουνε- δΓ αυτδν αδιαλειπτον ἀδολεσχίαν; 'Ητο
πειαν την πνευματικην και αοκητικην πα- Θεοτοκδφιλος ὑπὸ τὴν πλέον πατερικὴν ση-
ράδοσιν τοῦ Μοναχιομοϋ. Δὲν ἀνῆλθε δι' μασιαν, αφοϋ «η Μαρϊα συνεφιλιωσε την
ἄλματος εἰς τὰ ὑψηλὰ πνευματικὰ ἐπίπε- γην με τδν ουρανδν».
δα ποὑ ευρ'ιοκετο. "Ηρχιοε με την ταπεϊ- Ἀναχωρῶν ἀπὸ μιαν ἐπιστημονικὴν ἀρ-
νωοιν, την ἐξουθένωσιν τοῦ ἐαυτοῦ του. χήν, καθ' ην ν,ονδεν απδλλυται εν τη φν-
Ἐφήρμοσε πιστῶς τὴν αοκητικην αγωγην οει», γραφει εις τδ οημειωματαριδν του:
ως καθημερινὴν πραξιν. 'Υπηρξεν ἐγκρα- ΥΕφ' ὅσον «οὐδὲν ἀπόλλυται ἐν τῆ φύσει»
τὴς καὶ νηστεντὴς καὶ ἄγρυπνος καὶ εὐ- ἄρα καὶ τὰ δάκρυα της Μητρδς τοϋ Κυ-
κτικός. ριου κατα την Σταϋρωσιν του νπαρχουν
"Οπως οϊ ἄγιοι Πατερες, με τδ καϋα- εις τδ στοιχεῖον τοῦ ϋδατος! "Ω ενοπλαγ-
ρδν ὅμμα τῆς ψνχῆς των, ἔβλεπον ἑαυτοὐς χνικη Δεσποινα, ευδδκησον λοιπδν νὰ μου
«χείρονας δαιμόνων», οντω και δ 'Αϋα- χαριοης ενα Σου καϊ μδνον δακρυ απδ τα
ναοιος εἶχε σύντροφον τὴν αὐτομεμψίαν, χυϋεντα εἰς τὸν Γολγοθαν δια τδ Γλνκυ
τόσον, ῶστε, δτε ημην νεώτερος, νὰ ἐκ- Σου "Εαρ. Θα τδ ἀνταλλάξω πάραυτα μὲ
πλήττωμαι η να γελω ἀθελήτως ἐκ τῶν μιαν ρανίδα ἀπὸ τὸν Θεουργδν κρουνδν
τολμηρῶν αὐτοχαρακτηρισμῶν του. Γρά- της νυγεϊοης πλενρας τοϋ Υϊοϋ Σου, δ-
φων τδ τον ἀγίου Γρηγορϊου τοῦ Θεολό- πως νεκρωθεὶς ὑπὸ τῆς άμαρτίας, ἀναζή-
γου «Προσηκει τδν ίερωμένον Θεῶ, τοι- σω (ως ἀναζεῖ νεοσσὸς πελεκανος) δι ἀν-
οῦτον εἰναι τῶ 6ιω και ταϊς αρεταϊς ως τισταθμώεως τῆς απειροτϊμον ταντης ρα-
μη δεϊσϋαι ετερας αναβασεως», σημειώ- νϊδος πρδς τα πλήθη τῶν ἀνομιῶν μου
νει: «Δι' ἐμὲ δὲν ὑπῆρξεν ἄλλη βαθμὶς καὶ δι' ἐπιστάξεως ταύτης ἐπὶ τοῦ πτώ-
καταβάσεως· κατῆλθον ὅλην τὴν κλίμακα ματός μου».
καὶ ευρϊσκομαι κάτω τοῦ Ηαδίρυί Μετὰ την ἐπιοτροφήν του ἐκ τῆς Ἀφρι-
Ὀ προσανατολισμὁς του ἦτο ἡ τελειό- κῆς καὶ καθ' ὅλην τὴν διάρκειαν τῆς πα-
της. Με κριτηρια παντοτε μιας ϋψηλης ραμονης του εις την Μονην των Τ6ηρων,
πνευματικης ζωης, ἐπρόσεχε τὸν ἑαυτὸν διετελει νπδ την σκέπην καὶ ὑπὸ τὸ ὅμμα
και ουνεχως «διεϋετο αναβαοεις εν τη τῆς Παναγίας «Πορταϊτίσσης». Ὀ Ἀθα-
καρδία του». Μοὶ ἔλεγε πολλάκις; «Ἦ νάσιος, δια της χαριτος τοϋ Θεον, εἷχεν ἀ-
ζωὴ τοῦ μοναχοῦ πρέπει νὰ εἶναι τοιαύ- ποκτήσει μιαν τοιαντην παιδικ^ν απλδτη-
τη, ῶστε νὰ γίνη ουτος 6αϊλμηδ6ν, επι- τα — εἶχεν ἐπανέλθει «εἰς τὸ ἀρχαῖον ἀ-
γειος αγγελος και ουρανιος ανϋρωπος. πλοϋν» — ῶστε ώμίλει μὲ τὴν Παναγίαν
24 ΙβρΟΜΟΝΛΧΟΟ ἉΘΑ.ΝΧΘΙΟΟ ΙΒΗρϊΤΗΟ
ΥΤΟΙ ΟΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ρια θανατους και καθε θλϊψιν. "Οπως λεγει δ προ-
που ζητουν τταντοτε να φητης Δαβιδ' «δια τους λδγους των χειλεων σου
κολασουν την ψυχην μας, εγω εφυλαξα δδους σκληρας (Ψαλμ. Ι6, 4).
πολεμοϋν με εμιταθεϊς κε'. 'Η ^γκρατεια εχει ως μισθδν την απα-
λογισμους να την μολυ- θειαν. 'Η δε ττιστις εχει ως μισθδν την γνωσιν.
νουν, εισδίγοντες εις αυ- Και η μεν 6παθεια γεννς: την διακρισιν, η δε γνω-
την την αμαρτιαν η δια σις γεννςί την αγαττην προς τον Θεον.
των λογισμων η δια της κζΓ'. "Οταν μεν δ νους κατορθωνει τας ιτρα-
πραξεως. "Οταν δμως εϋ- κτικας αρετας, προκ6τντει εις την φρδνησιν. "Ο
ρουν τον νουν μη δεχο- ταν δε κατορθωνει τας πνευματικας θεωριας, προ-
μενον τας ιτροσβολας κ6ιττει εις την γνωσιν. 'Ιδιωμα των πρακτικων
των, τοτε θα αισχυνθοϋν. "Οταν δε παλιν τον εϋ- αρετων εϊναι να χαριζουν εις τον αγωνιζομενον
ρουν ασχολουμενον με ττνευματικας θεωριας, το- την διακρισιν της αρετης απδ την κακιαν. *Ι-
τε θα φυγουν κατησχυμενοι ταχυτατα. διωμα παλιν των πνευματικων θεωριων εΤναι να
κα'. 'Εκεϊνος ττοϋ γυμναζει τον νουν του, ε- δδηγουν τον θεωρητικδν εις την γνωσιν των λο-
τοιμαζομενος προς ιεροϋς και ττνευματικοϋς α- γων ττοϋ αναφερονται εις τας σωματικας και α-
γωνας και αττοδιωκει τους ^μπαθεις λογισμους, σωματους φ6σεις 'Ωσαυτως δ νους αξιωνεται της
αυτδς εχει την θεσιν του ιεροδιακονου. 'Εκεϊνος θεολογικης χαριτος, δταν ττεραση την ιτραξιν
δε που φωτιζει τον νουν του εις την γνωσιν των και την θεωριαν με τα τττερα της αγαπης και
δντων και ουτως Ι;ξαφανιζει απδ την ψυχην του φθαση εις τον χωρον της Ι;νεργειας του 'Αγιου
την ψευδωνυμον γνωσιν, αυτδς εχει την θεσιν Πνευματος, δπου θα Ιδη τον ^αυτον του, την φυ-
του ιερεως. 'Εκεϊνος παλιν που τελειοττοιει τον σιν και τας ενεργειας του, οσον εΤναι δυνατδν
νουν του με τδ αγιον μυρον της γνωσεως και ιτρο- εις τον ανθρωπινον νουν.
σκυνησεως της ' Αγιας Τριαδος, αυτδς επεχει κζ'. Προκειμενου να θεολογησης, να μη εξετα-
θεσιν "'Εττισκ6'π-ου. σης τους λδγους της ουσιας και ιπταρξεως του
κβ' "Αδυνατιζουν απεναντι μας οι δαιμονες, Θεου, διοτι εΤναι αδυνατον εις τον ανθρωπινον
δταν τα τταθη της ψυχης μας ελαττωνονται δια νουν 6ίλλα και εις τους αγγελικοϋς νοας να εϋ-
της εργασιας των εντολων του Χριστου. ^Οταν ρουν την ουσιαν του Θεου. 'Αλλα Ιξεταζε τους
δε τα τταθη εξαφανιζονται με την ατταθειαν της ιτερι τον Θεον λδγους, δσον εϊναι δυνατδν. Δη-
ψυχης, τοτε οι δαιμονες «δίπολλυνται», μη ευρι- λαδη τους λδγους ιτερι της αιωνιδτητος ,της α-
σκοντες ττλεον τα τταθη, εξ αφορμης των δττοιων ττειριας και δ;οριστιας, αγαθοτητος και σοφιας,
τταρεμεναν εις την ψυχην και την ιτολεμουσαν. περι της δημιουργικης δυναμεως, ιτερι της προ-
Και αυτδ Υσως σημαινει τδ ψαλμικδν «ασΟενη- νοιας και κρισεως του Θεου εις τα δντα. Διοτι
σουσι και απολουνται σπο ιτροσωττου σου» (Ψαλμ. μεταξϋ των ανθρωπων μεγας θεολδγος ειναι αυ
9, 4). τδς, ττου εστω και δλιγον ανακαλϋιττει τους λδ
κγ'. Αλλοι μεν ανθρωιτοι συγκρατοΟν την εκ- γους ιτου ανεφερθησαν.
8ηλωσιν των ττονηρων ιταθων των φοβουμενοι τους κη'. * Ισχυρδς πνευματικδς ανθρωπος εΤναι
ανθρωπους. "Αλλοι δε απδ κενοδοξιαν. "Αλλοι πα- κεϊνος ττοϋ συνεζευξε την ιτραξιν με την γνωσιν.
λιν διδτι αγωνιζονται να τα θεραπευσουν. Και Διοτι δια μεν της πραξεως μαραινει την ^ιτιθυ-
αλλοι ελευθερουνται απδ τα τταθη δια θαυμαστης μιαν και ημερωνει τον θυμδν της ψυχης, δια δε
επεμβασεως του Θεου. της γνωσεως πτερωνει τον νουν του και εκδημεϊ
κδ'. 'Ολδκληρος η διδασκαλια του Κυριου ττε- προς τον Θεον.
ριεχει τα εξης τεσσαρα* τας εντολας ,τα δογ- κθ'. "Οταν δ Κυριος λεγη, «εγω και δ ττατηρ
ματα, τας απειλας και τας υποσχεσεις Χαριν αυ- εν εσμεν» ('Ιωαν. ι', 3Ο) εννοεϊ τδ δμοουσιον.
των υιτομενομεν καθε σκληραγωγιαν, ητοι νηστει- "Οταν δε παλιν λεγη «εγω εν τφ πατρι και δ
ας, αγρυιτνιας, ασκητικοϋς κ6ιτους και μοχθους ιτατηρ εν ^μοι» ('Ιωαν. ιδ' ΙΙ) δηλοϊ τδ αχωρι-
εις τας διακονιας, ϋβρεις, ταπεινωσεις μαρτϋ- στον των υποστασεων. Οι αιρετικοι λοιπδν τρι-
26 6ΚΧΤΟΝΤΑ,Θ ΑΘγΤ6ρκ
θεϊται, χωριζοντες τδν Υιδν απδ τδν Πατερα, τγι- θρωποι και ημεϊς δμοιως ττοιωμεν αυτοϊς» (Λουκ.
πτουν σε διπλοϋν κρημνον. Διδτι η λεγοντες μεν , 3Ι), η να ελεωμεν αττο συμπαθειαν εκεινους
τδν Υιδν συναϊδιον με τδν Πατερα, χωριζοντες δ- που ευρισκονται εις αναγκην καϊ αδιεξοδον. Οι δε
μως τδν Υιδν αττδ τδν Πατερα, καταληγουν εις αγιοι αγγελοι μας βοηθοϋν να τελειωσωμεν ενα
τδ ατοπον, δτι δεν εγεννηθη απδ τδν Πατερα αϊ- εργον αγαθον, που ανελαβομεν. Και η αγαθη ττρο-
διως, και επομενως ττιτττουν εις την α'ιρεσιν να αιρεσις, δταν, αφου διεκριναμεν τδ καλδν απδ τδ
δεχωνται τρεις Θεους και τρεις ^Αρχας. ''Η ττα- κακδν, ιτροτιμωμεν τδ καλδν.
λιν λεγοντες μεν, δτι δ Υιδς εγεννηθη εκ τοϋ
Πατρ6ς, αλλα χωριζοντες τους αχωριστους, κατ' λγ'. Τρια ειτισης εΤναι εκεϊνα που μας δδη-
αναγκην παραδεχονται δτι δ Υιδς δεν εϊναι συναι- γοϋν εις τα κακα* τα παθη οι δαϊμονες και η κα-
διος με τδν Πατερα και επομενως, τδν Δεσποτην, κη ιτροαιρεσις. Και τα μεν παθη μας δδηγουν στο
που «εποιησε τους αιωνας», θετουν υπδ χρδνον. κακδ, δταν, ως τταραδειγμα, εΤΓϊθυμωμεν τταραλο-
γως η φαγητοϋ χωρϊς να πεινωμεν η προ της ω-
Πρεπει λοιπδν, κατα τδν Θεολ6γον Γρηγ6ριον, ρας η γυναικδς δχι δια σκοπδν τταιδοττοιΤας η
να πιστευωμεν ενα δμοουσιον Θεον με τρεις υ- οχι νομιμου. "Η τταλιν δταν δργιζωμεθα η λυ-
ποστασεις, εκσστη των δποιων εχει την ιδιοτητα ττοϋμεθα ^ναντιον εκεινου που μας εξουδενωσεν η
της. Διδτι και διαιρεϊται μεν, αλλα αδιαιρετως μας εβλαψε. Οι δε δαϊμονες, δταν μας ευρισκουν
και ενοϋται μεν αλλα διηρημενως, κατα τδν Θεο αμελοϋντας, εττιτϊθενται εξαφνα με ττολλην σφο-
λ6γον. Και δια τουτο φαινετσι και η ενωσις και δροτητα, ^ρεθιζοντας τα παθη του θυμου και της
η διαιρεσις τταραδοξος. "Αλλωστε ττου εϊναι τδ επιθυμιας. Και τριτον η κακη ιτροαιρεσις, δ
παραδοξον; 'Εαν δ Υιδς ηνωθη με την Πανα- ταν, ενω γνωριζομεν τδ καλδν, προτιμωμεν τδ
γιαν και τταλιν εχωρισθη, δεν δϋναται τδ ι'διον κακον.
να συμβαινη με τδν Πατερα και τδν Υιον;
λδ'. Οι μισθοϊ των κοττων της αρετης εΤναι η
λ'. 'Ο τελειος εις την αγαιτην, που εφθασε τδ ατταθεια και η γνωσις. Αυται προξενουν την
ακρον της απαθειας, δεν βλεπει καμμιαν διαφο- βασιλειαν των ουρανων, διτως η αγνωσια καϊ τα
ραν μεταξϋ του εαυτου του και του αλλου, με- παθη προξενουν την αιωνιον κολασιν. ^Εκεϊνος που
ταξυ της συζυγου του και της ξενης, μεταξϋ ττι- υττοβαλλεται σε κοττους της αρετης αποβλεπων
στου και αιτιστου, δουλου και ^λευθερου, ανδρδς δχι εις την αρετην, αλλα εις την δοξαν απδ τους
και γυναικδς. 'Επειδη εγινεν σνωτερος αιτδ τα ανθρωττους ,αυτδς ακουει τδ Γραφικ6ν «αιτειτε
τυραννικα ιταθη βλεττει την μιαν και ενιαιαν αν- και οϋ λαμβανετε, διδτι κακως αιτεϊσθε» ("Ιακ.
θρωττἱνην φυσιν εις δλους. Δι* αυτδ και δλους τους δ', 3).
θεωρεϊ ϊσους και ως ϊ'σους συμπεριφερεται. Εις
τδν αιταθη δεν υπαρχει διακρισις "Ελληνος και λε'. Εϊναι πολλα τα καλα απδ την φυσιν των.
*Ιουδαιου ,δεν υπαρχει «αρρεν και θηλυ, δοϋλος που καμνουν οι ανθρωποι, τα δποϊα τταλιν δεν
καϊ ελευθερος, αλλα τα ιταντα και εν ττασι Χρι- εΤναι καλα δίπδ μιαν αιτιαν. 'Η νηστεια,, η αγρυ-
στος» (Κολ. γ', ΙΙ). ιτνισ, η ττροσευχη, η ψαλμωδια, η ελεημοσυνη η
φιλοξενεια, αυτα εΤναι φυσικως καλα. ^λλα δ
λα'. Οι δαϊμονες υποκινουν ττονηρους λογισμους ταν γινωνται απδ φιλοδοξιαν δεν εΤναι, βεβαϊως,
αττδ τα τταθη που υτταρχουν εις την ψυχην Κατδ- καλα.
ττιν δια των Ιμπαθων λογισμων πολεμουν τδν νουν
δια να τδν αναγκασουν να συγκατατεθη εις την λ^'. 'Ο Θεδς αξιολογεϊ τα εργα μας αναλογως
αμαρτιαν. "Οταν δε τδν νικησουν, τδν φερουν τοϋ σκοτιοΟ, εαν τα καμνωμεν δι* αυτδν δι* αλ-
εις την κατα διανοιαν αμαρτιαν. Μ6λις αμαρτη- λην αιτιαν.
σει νοερως τοτε τδν εξωθουν, αιχμαλωτον πλεον
και εις την πραξιν. "Υστερα απδ αυτα οι δαιμο-
νες φεϋγουν μαζυ με τους λογισμους, αφου με
αϋτους ερημωσαν την ψυχην και μενει μονον εις
τδν νουν τδ εϊδωλον της αμαρτιας, ιτερι του δ-
ττοιου λεγει δ Κυριος· «δταν Υ8ητε τδ βδελυγμα
^ρημωσεως εστως εν τοττφ αγιφ, δ αναγι-
νωσκων νοειτω» (Ματθ. κδ', Ι5). Διδτι δ νους
του ανθρωττου εΤναι τοπος αγιος και ναδς του
Θεου, εις τδν δποϊον οι δαϊμονες τοττοθετουν τδ
εϊδωλον της αμαρτιας 6φου ττροηγουμενως ερη-
μωνουν την ψυχην με τους εμπαθεϊς λογισμους.
Αυτδ, βεβαϊως, εχει καϊ ιστορικην ερμηνειαν (α-
φου συνεβη κατα την καταστροφην της Μερου-
σαλημ, ο πως γραφει δ Μωσηπος). Πλην τουτου
ομως, λεγουν τινες δτι τα ττερι «βδελυγματος
της ερημωσεως» θα γινουν και ειτι τοϋ αντιχρι-
στου.
λβ'. Τρια εϊναι εκεϊνα που μας δδηγουν εις
τα καλα. Τα σπερματα, ττοϋ εχομεν φυσικως εις
την ψυχην, ο» αγιοι αγγελοι και αγαθη ιτρο-
αιρεσις. Και τα μεν φυσικα σπερματα μας ιτρο-
τρειτουν ωστε, «δ θελμεν Υνα ττοιωσιν ημιν οι αν-
ΘΚΚΛΗΟΧ ΚΑΙ ρΛΛΙΟφζϋΝΟΝ
ωμεν εις ενα κοσμον ναι αποτελεσματικωτατον. Προκειται λοιπον δια
ραγδαιως μεταβαλλομε- την εγκαταστασιν ραδιοφωνικου σταθμου εν 'Α-
γιφ "Ορει.
νον. 'Ο Πολιτισμδς, ως
Τα τεκνα του αιωνος τουτου εχουν μετωπον
δεινδς στειραστης, ανα-
κοινδν και ττολλας μαχας κερδιζουν. Τοϋτο επι-
κατατασσει τας αξιας
τυγχανεται δια του τυττου και των τηλεοτττικων
^δοκιμαζων την αντοχην
καθως και των ραδιοφωνικων μεσων μαζικης ενη-
'; των, Ινω η Τεχνικη δια
μερωσεως. Οϋτω μια αχαλινωτος και δργιαζου-
νεων διαρκως εφευρεσεων
σα προτταγανδα μεγαλης ιτοικιλιας διοχετευεται
αποδεσμευει τδν ανθρω-
καθ* ημεραν δια των αισθησεων εις την ψυχην του
πον Ιἱκ της φϋσεως και
ανθρωττου. 'Η ^νημερωσις ειναι συνεχης δια να
τδν υιτοτασσει — συνει- επιτευχθη η ιτλυσις του ^γκεφαλου. Και δλη αϋ-
5ητως η 6νετπγνωστως — εις την μηχανην. Εις τη η ιτροπαγανδα σκοστον εχει τδ κτισιμο ενδς
την αγωνιωδη αυτην τταλην μεταξυ της Τεχνικης ιδανικου — ως ττιστευεται — κοσμου. "Εδω εΤ-
και του Πνευματος ιταρισταμεθα και ημεϊς τα
ναι τδ κρισιμον σημεϊον εις τδ δποιον θα τΓρεττη
τεκνα της 'Εκκλησιας θεαται. "Ολα αυτα τα
να αναμετρηθωμεν
«θαυματα της Τεχνικης» μας γινονται γνωστσ Μετα θαυμασμοϋ αναμιμνησκεται τις την 'Εκ-
δια ιτρωτην φοραν διοτι δεν ιπταρχει ιτροηγοϋμε- κλησιαν των χρονων της Τουρκοκρατιας η διτοια
νον εις τους τταρελθδντας αϊωνας. 'Απολαμβανο-
ειτρωτοστατει εις πασαν φιλοπρδοδον εκδηλωσιν.
μεν δμως των αγαθων του ττολιτισμοϋ — κατα
Αναφερομεν ενδεικτικως την Τυιτογραφιαν την δ-
τδ μαλλον η ^ττον — δπως και αυτα τα «εθνη».
ποιαν η 'Εκκλησια αμεσως υιοθετησε.
'Η "Εκκλησια δμως; Ποιαν θεσιν να τηρηση η
Τδ δφελος εκ της χρησιμοιτοιησεως του ρα-
"Εκκλησια απεναντι της Τεχνικης; "Εαν αρνη-
διοφωνου θα εΤναι μεϊζον του δφελους της Τυπο-
θωμεν την Τεχνικην θα τεθωμεν εκτδς της 'Ιστο-
γραφιας. Δια τουτου και η πιστις θα εξαιτλω-
ριας' Ιαν τναλιν υποταχθωμεν εις αυτην θα χα-
θη και οι Τϊιστοι θα στηριχθουν και οι αιτιστοι
σωμεν τδν ιτροορισμον μας, την μοναδικδτητα
θα εϋρουν αντιτταλον ισχυρον. Τδ ραδιοφωνον δεν
μας, την θεοιτνευστιαν μας. Τι εδει ττοιησαι; 'Ο
(5ίποτελει την διαχωριστικην γρσμμην μεταξυ του
μυστικισμδς της 'Εκκλησιας μας, η «ησυχια», η
αγιου και του βεβηλου, καθως δεν αιτοτελεϊ τοι-
«φυγη κοσμου» η «ερημος» λεξεις αι διτοιαι ετη-
αυτην ουτε η Τυπογραφια η οττοια υττδ μεν των
ρουν την ιτρωτοχριστιανικην και αρχεγονον ζωτι-
ευσεβων χρησιμοττοιεϊται ττρδς δοξαν του Κυριου,
κοτητα μεχρι χθες, σημερον εμφανιζονται ως ε-
υπδ δε των ασεβων χρησιμοποιεϊται δια την δια-
φθαρμενον νομισμα. "Ενα ιτελωριον ηθικδν προ-
δοσιν της ιτροτταγανδας των. Τδ ραδιοφωνον ιτα-
βλημα ^γειρεται. Ποια η θεσις μας; 'Ο Πολι
ρεχει ττολλας δυνατοτητας προς διαδοσιν του
τισμδς συναγωνιζεται την "Εκκλησιαν και την
εκκλησιαστικου μας θησαυροϋ. Σημερον δεν ιπναρ-
ξεπερνδί. 'Η 'Εκκλησια εδινε κατευθϋνσεις εις τδν
χει χωρα η δποια να μη ^κττεμ·ττη ^ρτζιανα. Διατι
ανθρωττον, του υπεδεικνυε τδ ηθικδν δεον, τοϋ
ημεϊς να υστερουμεν; Δυναται τις καθ' εκαστην
ηρμηνευε την γνησιαν διδαχην του Κυριου μας.
ωραν ν* ακουη ελληνικας ^κπομττας Ιξ ^γγλιας,
Αυτη ^χαρασσε την 'Ιστοριαν αυτη ιτηδαλιουχου-
'Αλβανισς, Βουλγαριας, Γαλλιας Γερμανιας, Γι-
σε την ναυν του Κοσμου, αυτη ωκοδδμει τδν Χρι-
ουγκοσλαβιας, 'Ηνωμενων Πολιτειων, * Ιταλιας,
στιανικδν Πολιτισμδν ανεξαρτητως γεωγραφικων
Ουγγαριας Πορτογαλιας, Ρωσιας, Τσεχοσλοβα-
η αλλων διαχωρισμων.
κιας.
Σημερον δμως αλλοι ειναι οι οϊκοδδμοι του Τρεις ραδιοφωνικοι σταθμοι, δ του Βατικανου,
Πολιτισμου, οι δττοϊοι και ανοπττυσσουν μεγαλην του Μ6ντε Καρλο και της Λισσαβωνος εκιτεμινουν
δραστηριοτητα ττρδς επιβολην των ^πιγεϊων σχε- θρησκευτικα ·ττρογραμματα εις 3Ο και ιτλεον
διων των. Τδ μελλον διαγραφεται ζοφερδν δι* δ- γλωσσας. ΟΙ δυο τελευταϊοι δμιλοϋν και εις την
λους. Σωτηρες δεν υπαρχουν οϋτε και θα υτταρ- 'Ελληνικην. 'Η ατμοσφαιρα κατακλυζεται κυριο-
ξουν εκτδς 'Εν6ς. 'Ο αιτοστολεϋς δε της εττιστο- λεκτικως υπδ των ερτζιανων.
λης αυτης δεν εμφανιζεται ως σωτηρ του κο- Πολλακις εξεφρασα την γνωμην μου εις αδελ-
σμου. 'Η διαφωτισις δμως, η αλιευσις και η κα- φους Χριστισνους τοϋ Παραττετασματος και ενε-
ταδειξις της δδοϋ της βασιλειας ιταρσμενει ειτι- θουσιασθησαν. Θελει, εττιθυμει δ λαδς να ακουση
τακτικδν καθηκον δι* δλους. Θα καμωμεν μιαν κατι γνησϊως δρθοδοξον και ττατερικον .Διατι δεν
εισηγησιν μετα φοβου μεν αφ* ενδς δια τδ και- του ιτροσφερομεν λογον σωτηριον αληθειας;
νδν του τνραγματος, μετ* ευελιτιστιας δε αφ* ε-
τερου διοτι τδ μετρον που υποδεικνυεται Ιδω εΤ- δ. μ. δ.
Ἐρχιμ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΓ ΕΤναι ωσαν να επισημαινετε εις τδν εχθρδν τδν
στοχον, προς τδν δττοϊον πρειτει να στρεψη τα
-ττυρα του. Τδ "Ορος αλλωστε εΤναι τταντοτε ανε-
ΘΙΟΟΑΙΚΟΝ ξαντλητον εις τιμιους δίγωνιστας του ττνευματι-
κου στιβου, σσχετως εαν τους γνωριζει η δχι
(στοιχεῖα λειτουργικης βιώσεως τοϋ μυστ- δ κοσμος. Δεν εϊναι δικαιον να ειταινηται μια
ρίου τῆς ὲνὸτητος μεσα στην Ὀρθὸδοξη μδνον εστια. Τουτο καταντα βλασφημια δια τδ
"Αγιον "Ορος».
'Εκκλησία) , "Αγ. "Ορος Ι974. "Αττσραιτητον ητο να εκτεθουν εισαγωγικως
ΥΓΓΡΑΦΕΥΣ του μετα τταντα τα ανωτερω δια να κατανοηση κανεϊς τδ
χεϊρας πονηματος εΤναι ττνευματικδν κλϊμα, εντδς του οποιου εκυοφορηθη
δ Καθηγοϋμενος της εν τδ ττρωτον τουτο βιβλιον τοϋ Καθηγουμενου της
'Αγιφ "'Ορει 'Ιερας Μο Μονης Σταυρονικητα.
νης Σταυρονικητα, "Αρ- Πρ6θεσις του συγγρσφεως δεν εΤναι να τταρου-
χιμανδριτης Βασιλειος σιαση ιτροσωττικην συμβολην εις τδν συγχρονον
Γοντικακης, γνωστδς ευ- θεολογικδν διαλογον και τδν εκδοτικδν δργασμδν
ρυτατα εν 'Ελλαδι και των ημερων μας. Δεν εχει να εκθεση ιδικας του
εις τδ εξωτερικδν ως αποψεις ττρδς ευρυτεραν θεολογικην συζητησιν.
μια των Τϊλεον φωτεινων Θηραμα της αναζητησεως και νοσταλγιας του δεν
μορφων τοϋ συγχρδνου α- υιτηρξε τδ ε-ττι μερους, τδ κλασματικον, αλλα τδ
γιορειτικου '. Παρα ταϋτα, η αγαθη καθολου, δηλ. τδ καθολικον, τδ δττοϊον εΤναι και
φημη του ανδρδς τουτου ουδεμιαν μεχρι τουδε τδ μδνον δρθοδοξον. Παραφραζων τδν μεγαν αγιο-
ειχε σχεσιν με συγγραφικην δρασιν. Μετα τας ρειτην θεολδγον του ιδ' αιωνος Γρηγδριον τδν
εν ^θηναις και εν Παρισιοις λαμπρας σιτουδας Παλαμαν, παρατηρεϊ επιγραμματικως: «Σε καθε
εγκατεβιωσεν εις την Σκητην τοϋ ' Αγιου Προ- λδγο υτταρχει αντιλογος. Σε καθε αποψη υπαρχει
8ρδμου της 'Ιερας Μονης * Ιβηρων, ενθα υττδ την μια αλλη. ''Αλλα ττοιδς αντιλογος μττορεϊ να στα-
πνευματικην καθοδηγησιν τοϋ Γεροντος του Μο- θη μττροστα στη ζωη ιτοϋ ξεπερνα τδν ανθρωττο;»
ναχου Παϊσιου, εττεδοθη εις την κατα Θεον ησυ- (σ. 24). Εις την ζωην λοιπδν Ιττιθυμεϊ να μυηση
χιαν. Και θα τταρεμενεν ασφαλως δίκομη κρυπτδ- τδν αναγνωστην δ 'Ηγοϋμενος Βασιλειος. 'Η ζωη
μενος υπδ την σκιαν του Γεροντος Παϊσιου, εαν δμως δεν εΤναι ιτοτε ακεραια, δταν δεν εχει απο-
αναγκη επιτακτικη ανασυγκροτησεως της προς κατασταθη δ ανθρωττος λατρευτικως υρδς τδν δο-
καιρδν χειμασθεισης 'Ιερας Μονης Σταυρονικητα τηρα της ζωης. Μδνον με «κεκαθαρμενας αϊσθη-
δεν ειτεβαλεν εις την 'Εκκλησιαν δττως τοττοθε- σεις» ικανουται δ ανθρωττος να λαβη πειραν των
τηση τουτον 'Ηγοϋμενον της εν λδγφ Μονης, απδ ττραγματικων διαστασεων τοϋ θαυματος της βη-
ιδιορρυθμου εις κοινοβιον μετατραττεισης. Δεν μιουργιας και της λυτρωσεως. Δια τδν λδγον
συνεπληρωθη ακομη πενταετϊα απδ της αλλαγης αυτδν τδ βιβλιον τουτο υμνεϊ, δεν ττεριγραφει*
ταϋτης και ηδη η Μονη Σταυρονικητα εχει κατα συγκροτεϊ, δεν αναλυει.
λαβει ττρδ 7τολλου εις τας ψυχας των ευλαβων "Ηδη αυτδς δ τιτλος Εισοδ ικδν, δ δποϊ-
ετπσκειττων τοϋ "Ορους θεσιν νοσταλγικου ττρο- ος τοσον 6ίριστοτεχνικως ειτελεγη απδ την γλωσ-
σκυνηματος. 'Ο γονιμος διαλογος και η κατανυ- σαν της λατρευτικης ·π·ραξεως — δπως αλλωστε
κτικη λατρεια εϊναι τα χαρακτηριστικωτερα γνω- και οι ιτερισσοτεροι τιτλοι των ειτϊ μερους πα-
ρισματα της ττνευματικης ταυτης εστιας. 'Ο Γε- ραγραφων — εττισημαινει τδν δοξολογικδν χα-
ρων Παισιος δμως δστις εξακολουθεϊ να εΤναι δ ρακτηρα του εργου. ^αν εγραφεν δ 'Αρχιμ. Βα
Πνευματικδς τοσον τοϋ 'Ηγουμενου δσον και δλο- σιλειος ως Ιρευνητης του σινουδαστηριου, ασφα
κληρου της εκλεκτης αδελφδτητος, δεν ακουει λως θα ειτεγραφε τδ βιβλιον του «Εισαγωγη».
ευχαριστως δσα ττερι συτων λεγονται και γρα- 'Επειδη δμως εχει εντονον τδ αϊσθημα δτι και
φονται κατα καιρους αγαθα, διδτι φοβεϊται τδν συγγραφων ιερουργεϊ, δεν ητο δυνατδν να 6-π·οδω-
επαινον του κοσμου. Θεμελιωδες αξιωμα της ττνευ ση εττιτυχεστερον την εν προκειμενω λειτουργιαν
ματικης ζωης θεωρεϊ τδ δτι «δ μοναχδς κρυπτει παρα με τδν δρον Ε ι σ ο δ ι κ 6 ν. Διοτι οϋτω
εαυτδν και μδνον η χαρις τοϋ Θεου τδν ττροδι- καλεϊται ως γνωστον, δ ϋμνος τδν δποϊον ψαλλει
δει». Κατ* ετταναληψιν ηκουσθη διαμαρτυρδμενος εν κατανυξει η ευχαριστιακη κοινδτης κατα την
ττρδς ετταινουντας τδ εν Σταυρονικητα εργον: «ΕΥσοδον» εις την θειαν λειτουργιαν δια του ιε-
«'Αφησατε τους ανθρωπους να αγωνισθοϋν τδν ρου Ευαγγελιου, τδ δποϊον συμβολιζει την εϊ'σο-
αγωνα των. Δεν τους καμνετε καλδν επαινουντες. δον του Λ6γου του Θεου εις τδν κοσμον «ϊνα ζωην
ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΟΙΧΙ 29
εχωσι και ττερισσδν εχωσι». λησμονη δ πιστδς την ιεραν διαλεκτικην Σταυρου
'Ο εκτενεστερος υποτιτλος του βιβλιου (στοι και "Αναστασεως, θανατου και ζωης. Αϋτδς εΤ
χεϊα λειτουργικης βιωσεως του μυστηριου της ε- ναι δ ιτνευματικδς αξων περι τδν δποϊον κινεϊται
νοτητος μεσα στην "Ορθ65οξη 'Εκκλησια) ττρο- και τελεσιουργεϊται τδ μυστηριον της Ενοτητος»
διαγραφει με καταπλησσουσαν ττυκνδτητα και α- Τα παντα λυτροϋνται σταυρουμενα και αφθαρτο-
κριβολογισν δογματικοϋ δρισμου δλδκληρον τδ ποιουνται Θανατο6μενα: <? Η ζωη ιτοϋ δεν εχει
ττεριεχομενον των σελιδων ιτοϋ θα ακολουθησουν τις απειρες, τις αττεριδριστες διαστασεις του
και αντικατοπτριζει τουτο δχι μδνον καθ' ϋλην, θανατου, εΤναι νεκρα και θανατος» (σ. ΙΟ4).
αλλα προ τταντων κατα την δργανικην σχεσιν των 'Υττομνηματιζων εκτενεστερον τα παραδοξα της
ειτϊ μερους στδχων της ττρδς αναπτυξιν θεματολο- ιεροίς ταυτης διαλεκτικης Σταυρου και 'Αναστα-
γιας. σεως, οχι δμως συλλογιστικως αλλ* εκ του ττλου-
'Εκ πρωτης δψεως θα ενομιζεν δ απληροφορη- σιου βιωματος της 'Ορθοδ6ξου ^Αθωνικης ασκη-
τος αναγνωστης δτι δ συγγραφευς, λαμβανων α- σεως, καταθετει δ Μοναχδς - συγγραφευς συγκλο-
φορμην εκ της εντδς των κολπων της συγχρονου νιστικην δμολογιαν εις την «μωριαν του Σταυ
Οικουμενικης Κινησεως ατερμονος περι ενοτητος ροϋ», η δποια παντοτε τταραμενει ττροκλησις και
συζητησεως των διηρημενων χριστιανων, ειτιθυμεϊ σκανδαλον δια την τρεχουσαν λογικην του κδσμου
να εξεταση τδ θεμα της ενοτητος της 'Εκκλησιας τουτου: «Βλεττομε πως η πτροσφορα εϊναι αϋξη-
απδ μιαν ακομη ειτι μερους σκοπιαν, ητοι εξ επο- ση, η κενωση πληρωμα, η ταπεινωση δδξα» (σ.
ψεως των δεδομενων της θειας λατρειας. Ουδεν 93). 'Η δμολογια δμως αϋτη δεν πρεττει να νοη-
δμως τουτου αναληθεστερον. 'Ο 'Ηγουμενος Βα θη ως εκφραζουσσ τδ βαθυτερον ηθος του ^ρθο-
σιλειος δεν εκλαμβανει την ενοτητα της ^Εκκλη- δοξου Μοναχισμοϋ απλως, ως μιας ειδικης τα-
σιας ως μιαν εττι μερους ιδιδτητα αυτης κατα ξεως εν τη 'Εκκλησια. Δεν ιτρ6κειται ουδε ενταυ-
τδν συνηθη στατικδν τροιτον των σχολαστικων θα περι του μερους, αλλα περι του δλου. Αυτδς
θεολογικων εγχειριδιων. Ομιλεϊ σαφως και λιαν δ τροττο.ς θεωρησεως της ζωης δεν εϊναι απλως
χαρακτηριστικως ττερι «του μυστηριου της ενο- μια ιτερισσοτερον πνευματικη στσσις, η οττοια
τητος», τδ διτοϊον δταν υπαρχη τδ λατρευτικδν θα ηδυνατο να αντιπαραταχθη ηθικιστικως εις
φρονημα, βιουται υττο των πιστων εις ττασαν εκ- την εϋδαιμονιστικην αδηφαγιαν του συγχρονου αν-
δηλωσιν της εν τη "Εκκλησϊφ ζωης, ανεξαρτητως θρωπου της λεγομενης «καταναλωτικης κοινωνι-
εαν διαγουν οδτοι εν τω ναφ, εν νητττικη ησυχιςο ας». Ειναι δ μδνος αληθης, δηλ. δ μονος αλαθη-
η εν οϊαδηποτε μορφη δρασεως εν τφ κοσμφ. Τδ τος τρδπος δυνατοτητος ζωης δια τδν ανθρωπον:
ποσον θεμελιωδης ττροϋποθεσις εΤναι τδ λατρευ «"Ετσι τδ οχ οαΙΙιβ4Γ3. της 'Ορθοδοξιας, 6π" δ-
τικδν φρονημα και ηθος, δια να βιωση δ ιτιστδς ττου αποφαινεται αλαθητως, εΤναι τδ εκ του σταυ
τα τταντα αϋθεντικως εν τη 'Εκκλησια, τδ υπο- ροϋ» (σ. 74).
γραμμιζει δ συγγραφευς ηδη εις την εισαγωγι- 'Υ-ττο τδ ττρϊσμα της διαλεκτικης Σταυρου και
κην παραγραφον του βιβλιου του: «Δεν εχει η "Αναστασεως εξεταζει δ 'Ηγοϋμενος Βασιλειος
θεολογια δικη της φιλοσοφια, η ττνευματικοτης πεντε κεντρικους θεολογικους τδττους εις αναλο-
δικη της νοοτροιτια, η διοικηση δικο της συστη- γα κεφαλαια, ητοι την θεολογιαν, την εκκλησια-
μα, η αγιογραφια δικη της σχολη. "Ολα αναδυον- στικην δργανωσιν, την θειαν Λειτουργιαν, την Ει-
ται απδ την Υδια κολυμβηθρα της λειτουργικης κονα και την ττνευματἱκ6τητα. ΕΤναι προδηλον δτι
εμπειριας. 'Ολα συλλειτουργουν τριαδικα, ττρο- υττδ τους ιτεντε τουτους γενικους θεολογικους τδ-
σαδοντα τδν τρισαγιο ϋμνο με τη δικη τους ιτους καθισταται δυνατδν να εξετασθουν ττασαι αι
γλωσσα» (σ. 7). Δια τδν λογον ακριβως αυτδν εκφανσεις της εν τη "Εκκλησιςί ζωης. ^λλ* &-
προβαινει δ 'Αρχιμ. Βασιλειος και εις την ακο- κεϊνο τδ δποϊον εχει εν προκειμενω μεγαλυτεραν
λουθον βαρυσημαντον παρατηρησιν: «Εϊναι χα- σημασιαν δεν εΤναι η θεματολογικη αϋτη πληρο-
ρακτηριστικη η καταχωρηση μεσα στα συμβολικα της και δλοκληρια, δσον η ειτιτυχεστατη κατα-
καϊ δογματικα μνημεϊα της "Ορθοδ6ξου Καθολι- δειξις της εσωτερικης ταυτοτητος των ετπ με
κης 'Εκκλησἱας των Λειτουργιων του 'Ιεροϋ Χρυ- ρους τουτων λειτουργιων του εκκλησιαστικου σω-
σοστδμου και τοϋ Μ. Βασιλειου, με δλη την τυ- ματος, δια διαφορων μεσων απεργαζομενων την
ττικη τους διαταξη και τδν τροπο της ιερουργιας φανερωσιν του μυστηριου της ενοτητος. Διοτι,
τους» (σ. Ι9). 'Εαν δεν υπαρχη εντονος τταντοτε ιτραγματι, δια να εΤναι "Ορθ6δοξοι αι ειτϊ μερους
η συνειδησις της μνημονευθεισης πηγαιας ενο- Εκφανσεις της εν τη ^Εκκλησϊφ ζωης, δεν αρκεϊ
τητος εις πασας τας εκδηλωσεις της εν τη ^κ- αδται να εΤναι συμιτληρωματικαι αλληλων Ιξ ειτο-
κλησιςι ζωης, τοτε εΤναι αδυνατον να επιτελεση ψεως εκφραστικων μεσων καϊ ικανοποιησεως ^τγι
η βιωση τι δρθοδδξως, δηλ. γνησιως, δ ττιστος, μερους δργανικων αναγκων, αλλ* εν ταϋτφ δεον
διοτι δσον φιλοτιμοι και αν εΤναι αι ·π·ροστταθει- να εΤναι αδται δ μ 6λο γο ι αφ* ενδς μεν ττρδς
αι του, δσον θερμδς ζηλος και αν τδν πυρττολη, αλληλας, αφ* ετερου δε προς τδ τριαδικδν ττλη-
η αιρεσις υπεισερχεται ασυναισθητως εις την ρωμα της ενοτητος, δτε και μονον θα εΤναι δυ
ζωην του: «Στην ττεριιττωση που απδ τη μια νατδν να θεωρηθοϋν δμολογια προς την ^ρ-
μερια ζοϋμε δικη μας 'πνευματικη» ζωη και ·αα- Θ6δοξον ιτιστιν. ^Εττι του κρισιμωτατου τουτου
ραλληλα ασχολουμεθα με τη θεολογια, δεν κανο- σημειου τδ δογματικδν κριτηριον διδεται υιτδ του
με τιποτε αλλο παρα να ^φαρμοζωμε στη ζωη μας συγγραφεως εις την πλεον απεριφραστον και ρι-
τδ νεστοριανισμδ με την ουδετερη ενωση δι* &- ζικην αυτου μορφην: «'Η απωλεια της τριαδικης
πλης 6παφης των δυο φυσεων» (σ. 25). συνειδησεως σημαινει εκπτωση απο την 'Εκκλη-
'Αλλα δια να διατηρηθη παντοτε αρρηκτος η σια» (σ. 6Ι).
Ιν6της του δμοουσιου δλων των ^κδηλωσεων της Βεβαιως εις τα πλαισια μιας συντδμου κριτι-
εν τη 'ΕκκλησιςΕ ζωης, οϋδεποτε ^πιτρεπεται να κης παρουσιασεως του βιβλιου, ως η παρουσα,
3Ο ΚΙΒΧΙΟΚΡΙΟΛΙ
δεν ητο δυνατδν να συζητηθουν λεπτομερεστερον εϊναι νεα. "Αποτελεϊ θεμελιωδη αρχην της ^Ορ-
αι αρεταϊ και ωρισμεναι αδυναμιαι του εργου (αι Θοδ6ξου "Εκκλησιας. 'Ο μεγας Φωτιος δμως την
τελευταιαι αδται αναφερονται κυριως εις τδ γλωσ- επαναφερει ιδιαζοντως τονισμενην, γεγονδς δπερ
σι-κδν μερος). Παντως και εκ μονων των εκτεθεν- εκφραζει εμμεσως την μεγαλην του αγιοτητα.
των ενταϋθα Ιγενετο, ^λιτιζομεν, σαφες δτι δ 'Η- Πραγματι εαν αντϊ της «δυτικης δφρυος», η Δυ-
γοϋμενος Βασιλειος δια τοϋ ιτρωτου τουτου βι- σις ηγαττα την 'Ανατολην, και την θεσιν της ετταρ-
βλιου του υιτενθυμιζει εις ημας τδ εν ου εχομεν σεως της κατελαμβανεν η αγαιτωσα ταπεινωσις,
χρειαν ητοι τδν ακραιφνως 'Ορθ6δοξον τροπον οϋτε σχισμα θα εγενετο, αλλ" οϋτε η Ρωμη θα
του θεολογεϊν, δστις βεβαιως δεν εϊναι δ αναλυ- διολισθαινεν εις τδσας αιρεσεις. Και εδω εχομεν
τικδς της σχολαστικης σκεψεως, αλλ* δ συνθε- μιαν «ενδικον μισθαποδοσιαν» της διασιτασεως
τικδς της λατρευτικης βιωσεως. Τδ δτι δε μονον των διοπτροσωπικων σχεσεων.
δια του τροπου τουτου τιθεται εις θεολογικην
λειτουργιαν δ συνολος ανθρωιτος, διδ και δυνα- Τδ δλον θεμα διερευναται υττδ του σ. εις τεσ-
ται να απευθυνθη εις τδν συνολον ανθρωιτον, τοϋ- σαρα κεφαλαια. Εις τδ α' μελετωνται αϊ σχε-
το, ως γνωστον, ^διδαξαν εμπρακτως και τελεσι- σεις των θειων προσωπων Ιν αναφορςί τνρδς την εν
δικως οι Πατερες της 'Εκκλησιας, δια τους δ- Τριαδι ενοτητα, ως και η δια της αποκαλυψεως
ποιους τδ θεολογεϊν μακραν και ερημην τοϋ θυ- της Θε6τητος κινησις προς θεανθρωπινην κοι-
σιαστηριου θα αιτετελει αληθως απαραδεκτον μο- νωνιαν. Εις τδ β' γινεται λογος περι των αντι-
νοφυσιτισμον. Εϊθε η Ικ του 'Αγιωνυμου "'Ορους κοινωνικων συνεττειων της ιττωσεως, εν αντιδια-
ιτροερχομενη αϋτη νεοττατερικη φωνη να τϋχη της στολη προς την κοινωνικην αναττλασιν του πε-
δεοϋσης προσοχης υττδ των ^χοντων ακδμη παρ' ιττωκοτος δια της οποιας Ηεθησαν αι βασεις
ημϊν 6τα ακουειν. των διαπροσωπικων σχεσεων εν τη 'Εκκλησιςί.
Εις τδ γ' αναλυεται η πολυμορφια των σχεσεων
ψ Μ.Μ.Σ. τουτων, ιδιαιτερως κατα την ττροσεγγισιν του
ττλησιον. Τελος εις τδ δ' εξεταζονται, αφ' ενδς
μεν η ιδιομορφος κατα την βυζαντινην αντιλη-
* * * ψιν πνευματικη εϋθυνη του χριστιανου ανωτατου
αρχοντος εναντι των υιτηκ6ων, αφ' ^τερου δε η
εκ της ευθυνης ταυτης 6πορρεουσα αναγκαιοτης
ΘΘΟΛΟΓΙΧ ττρδς διαμορφωσιν διαιτροσωττικων σχεσεων εττι
τφ σκοττφ της ενδοπολιτειακης Ιν6τητος και χα-
ΚἈΙ ΑϊκπροεωΠΙΚΛΙ ϋΧ6ΟΘΙΟ ριν της ττνευματικης τελειωσεως των υπηκοων -
πιστων.
ΚΛΤΛ ΤΟΝ ΜΘΓΛΝ φΦΤΙΟΝ
'Ο κ. Γιουλτσης δια της διατριβης του, μας
-Ιθ74 εδωσεν ενα αληθινα μεγαν Φωτιον και ηρμηνευσε
τδν ανδρα κατα τρδπον αξιεπαινον, εγγιζοντα τα
δρια του επιστημονικου αθληματος. Διοτι η υ-
ΥΠΟ ΤΟΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ψηλη θεολογικη και φιλοσοφικη εμπειρια του α-
τιτλον διατριβη τοϋ θεο- γιου τουτου ιτατρος δεν εΤναι εις τους ιτολλοϋς
λογου κ. Β. Γιουλτση, ιτροσιτη. Και δ σ. δια της εττιττονου εργασιας
την δποιαν εξεδωκε τδ του προηγαγε σημαντικως τας περι Φωτιου σπου-
Πατριαρχικδν "Ιδρυμα Πα δας, διδ και ανταξιως περιεληφθη εις την σειραν
τερικων Μελετων, καλυ- των αξιολδγων εκδοσεων του Πατριαρχικου 'Ι-
τττει δμολογουμενως εν δρυματος Πατερικων μελετων. Τδ γεγονδς δε της
κενδν και συντελεϊ εις ακρας εκμεταλλευσεως υιτδ τοϋ σ. της θεμελιω-
την πληρεστεραν κατα- δους σημασιας θεσεως του Φωτιου, εττι των εν
νοησιν του μεγαλου Πα- αγαττη διαπροσωπικων σχεσεων, αναδεικνυει τδ
τριαρχου 'Αγιου Φωτιου. βιβλιον εις πολυτιμον κλεϊδα των προ6λημα-
'Ο σ., ττεραν της ως συνολον παρουσιασεως της των εις κλιμακα θεολογικην, Ικκλησιολογικην,
μεγαλης θεολογικης και ττατερικης μορφης, εν- κοινωνικην και ιτολιτειακην θα προσθεταμεν και
διατριβει ειδικωτερον Ιιτι της εκκλησιολογιας του Ιδιαιτατα οικουμενικην. Συγχαιρομεν τδν φιλον
μεγαλου Φωτιου, Ιδραζομενης ^πι της κοινωνιας και φιλοττονον Θεολ6γον δια την θαυμασιαν προσ»
των θειων προσωττων εν τη 'Αγια Τριαδι και εξει- φοραν του εις την 'Εκκλησιαν, δια της αναδει-
κονιζομενης, ως 6ντανακλασεως του φωτδς της ξεως της μορφης τοϋ μεγαλου Φωτιου, δστις 6-
αγαττης, Ιν τη ενοτητι των ττιστων, την διτοιαν, ποτελεϊ «μεγα στοιχειον» της "Ορθοδοξιας.
λιαν ττρωτοτυπως, χαρακτηριζει ως διαϊΓροσω-ττι-
κην σχεσιν. θ.μ.δ.
'Αναμφἱβ6λως, δττως και δ σ. τονιζει, με-
ταξϋ των ιτιστων ενδτης «αιτοτελεϊ ουσιωδη θε-
σιν της ανατολικης θεολογιας, η δ-ττοια ττροβαλ-
λει αυτην ως χαρακτηριστικδν της τριαδικης κοι
νωνιας». 'Η κοινωνια αϋτη της αγαττης Ιν τη 'Εκ-
κλησια μεταξυ των μελων, ^ξασφαλιζει και τδ
αμεταβλητον του δογματος και Αιτοτελεϊ τδν συνε-
κτικδν κρικον δογματος και ζωης.
'Η θεσις αϋτη τοϋ αγιου Φωτιου, βεβαιως, δεν
^·7
μεϊον». Δεν ειναι πολυτἑλεια, ὲπειδὴ συνή- σκληροκαρδον τέλος κοσμον εις τον δποϊον
θως τὴν λησμσνοϋμεν, ἀλλὰ αϊτια τῆς ἀ- Ισχυει τὸ «ὸφθαλμὰν ἀ;ντὶ ὸφθαλμοϋ», κα-
ποτυχίας της κριτικής. νὼν εΤναι ή ἔξ ἔμπαθῶν κινήτρων κριτι-
κή. ἈΙ τοιαήτη δμως κριτικὴ δεν παήει νὰ
Ὀ πιστὸς, δ έχων δυνατοτητα και ὲπο-
ὰποτελή τακτικὸν λάθ·ος. Διοτι δεν γίνεται
μἑνως καΟηκον νὰ ὸμιλήση και νὰ κρίνη
δ·εκτὴ ὰπὸ τὴν ὐγια. συνεϊδησιν, τοῦ κοι-
δημοσϊᾳ περὶ των ἔκκλησιαστικῶν, «λαλεϊ
νοϋ, τὸ ὸποϊον τελεσιδίκως ἔστω και σιω-
τή 'Εκκλησιᾳ». 'Τ.ποτίθεται δμως δτι ήκο-
πηλῶς κρίνει τὴν ὐπὰθεσιν. 'Η διαϊσθησις
λοήθησεν ακάρπως τὰ δήο προηγουμενα
τῶν ὰκροατών, ῶ; ἄλλο· ψυχικὸν ραντάρ,
στάδια κριτικής, καὶ ἀπευθὐνεται ήδη εις
ἀνιχνεήει και ὲπι.σημαίνει νπὸ την κριτικὴν
τδ ἔκκλησιαιστικὸν πλήρωμα. 'Η εν9ήνη
τὸ πάθος. Καὶ τὸ ψυχικὸν πά·9·ος, ή ἀμαρ-
του εἷναι βαρυτάτη, διοτι, δημοσιᾳ κρί-
τϊα, προξενεϊ πνευματικὴν ὰλλεργίαν ε'ις
νων, συντελεϊ εις την διαμαρφωσιν τῆς ἐκ-
δσο·υς τὴν συναντοῦν.
κλησιαστικἥς κοινής γνώμης ·καϊ προκαλεϊ
ή τὴν οικσδομην, τὴν ὲνίσχυσιν τῶν πιστὼν Εις τὴν Ἐκκλησίαν ὅμως της Χάριτος
ή εις τὴν ἀποκαρ'δίωσιν, τὴν «ψϋξιν τἥς δ πιστος, δηιμοσίᾳ κρινων, ας ὸμιλη ὼς ἀν-
ἀγάπης», τον σκανδαλισμον. Τὸ δἑος τικευμενικὸς μάρτυς, δ δποϊος χωρ'ις φο-
ἔνώπιον τἥς σπουδαιοτητος τἥς κριτικἥς βον και χωρ'ις πάθυς καταθἑτει τὴν ἀλή-
του θὰ ειναι, πιστεήομεν, 6 σοφώτ-ερος δ- θειαν, μονον τὴν ἀλήθεια, ὅλην την ἀλή-
δηγος του. Διότι ·υπάρχει δια τον κρίνον- ώειαν. Και κάτι ἀκομη. “Ας δμιλη μὲ τ α-
τα δ κίνδυνος — πειρασμὸς φωτεινος — π ε ί ν ω σ ι ν δια τὰ οσα ὰγνοεῖ (κανε'ις
νὰ προστάξη ὼς «ἀπὸ καθέδρας» (τοῦ κα- μας δεν εἷναι παντογνώστης ή ἀλάθητος).
ραδοκοϋντος πάθους του εἡρὶσζοντος διἑ- "Ας ὸὶιιλή μὲ ἀ γ ά π η ν διὰ τον κρινο-
ξοδον εις τὴν κριτικην καὶ τον φανατι- μενον (πατέρα ἡ ἀῆελφὸν). Διότι δ κρϊ-
σμὸν). «Καθήστε δλοι κάτω νὰ σας διδά- νων δεν εἷναι «ὰναμάρτητος» 6ικαιοήμενος
ξω εγώ». Και ενδομυχως νὰ ἔμφωλεήη εις νὰ λιθο'βολή. Ταπεϊνωσις καὶ ἀγάπη ίὶὰ ἀ-
τὴν ψυχην του τὸ μένος της καταστροφής, ποβοϋν τοτε τὸ ἄλας τής εκκλησιαστικης
της ὲξουθενώσεως τῶν κρινοιμένων προσώ- της χριστιανικής δημοσἷας κριτικής. Διὸ-
πων και παντὸς ἀντιλἑγοντος. τι δ λαλῶν «λαλεϊ τή ἐκκλησία», ὲνώπιον
τοϋ Θεοῦ και ὲνώπιον ἀκροατηρίου, ἐν τω
Ἀλλὰ τοτε δ κρινὰμε νος ουτε «κάτω κά-
συνὸλφ του και κατὰ χάριν, ιεροϋ.
·9ηται» ουτε τὴν ὲξουθένωσιν ἀιποδέχεται.
'Εὰν ήταν μἐχρι τοθδε ἀὸικῶν, νομιμοποι-
εϊται, μετὰ τὴν ὲπίήεσιν, νὰ αιμυνθη. 'Αμυ-
νεται, ὰντεπι.τίήεται, καὶ ὅπως συνήθως
συμβαίνει ὐπερβαίνει τὰ δρια της «νομί-
μου ὰμήνης». Καταστρέφει τώρα αὐτὸς μὲ
τὴν σειράν του. 'Η κριτικὴ ῶδήγησεν εις
φανατικὸν πολεμον, ·9ώματα, ἀδιἑξοδον.
Τελικὸς ήττηιμἐνος γίνεται ή ὐπ6θεσις δια
την προάσπισιν τἥς δποίας ήσκήθη ή κρι-
τική. Εις τὰ ὲκκλησιαστικὰ ήττημένος εἷ-
ναι — ἀνασταυροῦται — 'Εκεϊνος που ει
ναι Κεφαλὴ της Ἐκκλησίας! Διοτι ὐπὸ τδ
ἔνδυμα τἥς κριτικἥς ὲνεφώλευσε η ψυχι-
-ζὴ ἀρρώστια, τὸ πάθος. Τὸ ϊδιον Ισιος πά-
θος τὸ ὸποϊον προεκάλεσε τὴν ὲζτροπὴν και
τὴν ἀνάγκην της κριτικής. Καὶ ἀπουσία-
σεν ·ὴ ἀγάπη. Διά τον κρινομενον και δια
τὸ πλήρωμα της Ἐκκλησίας.
Εις τὴν κοινοινικήν, τὴν πολιτικὴν ζω-
ήν, εΙς τους δικανικοὴς ἀγῶνας, εις τον
Τδν ζηλωτην 'ΗλΙαν τοϊς τρ6ποις μιμονμενος, τω 6απτιστη ^εν-
Οειαις ταϊς τριβοις ἑπόμενος, πάτερ Ἀντώνιε, τῆς ἐρήμου γεγο-
νας οἰκιστής, καὶ την οϊκουμενην δστηριξας εὐχαῖς σον Διὸ
πρέσβευε Χριστφ τφ Θεω οωϋηναι τας ψυχὰς ημων.