Bruselloz

Bruselloz

 Bruselloz, Brucella cinsi bakterilerin neden

olduğu bulaşıcı hastalıktır.
 Brucella, Gram negatif, sporsuz,
hareketsiz, CO2 gereksinimi (bazı suşlar),
mikroaerofilik, kapsülsüz, gram boyama,
stamp, köster
 Brusellozun, 2000 yılı aşkın bir süre önce
Hipokrat ve Romalılar tarafından ilk kez
tanımlandığı düşünülmektedir.
 1861  Marston - ilk insan brusellozunu saptamış
 1887' de Dr. David Bruce, Malta adasında yaşayan
hastalardan (dolayısıyla Malta ateşi adı verilen)
organizmaları izole etmiştir.
 Hastalık sonunda Dr. Bruce (Brusella) 'dan ismini
almıştır.
 Bruselloz, zoonotik bir enfeksiyondur (hastalığın
ağırlıklı olarak hayvanlarda ortaya çıktığı, ancak
zaman zaman insanlara geçtiği anlamına gelir).
 Hastalık dünya çapında görülür ve yüksek
riskli alanlarda Akdeniz ülkeleri, Güney ve
Orta Amerika, Doğu Avrupa, Afrika, Asya,
Orta Doğu ve Karayipler de sıktır.
 Bruselloz, Akdeniz humması, Malta ateşi,
Ondülan ateş, Kırım ateşi ve Bang hastalığı
gibi çeşitli isimlerle de bilinir.
 Hastalığa neden olan Brucella cinsinin başlıca
türleri B. melitensis, B. suis, B. abortus ve B.
canis‘ tir;
 En patojenik (hastalık yaratma ihtimali olan)
türler B. melitensis ve B. suis'tir.

 Brucella genusu
 Konaklarına
 Kültür özelliklerine 6 türe ayrılmakla
 Metabolik özelliklerine birlikte
 Antijenik özelliklerine göre

DNA-DNA hibridizasyon  %95’den

fazla homoloji

hepsi B. melitensis’in bir alt türü

 6 tür  4’ü insan enfeksiyonu ile ilişkili
 diğerleri sadece hayvanlarda
bulunur

• B. abortus
• B. melitensis
• B. suis
• B. canis
•B. ovis (koyun)
•B. neotomae (ratlar)
Bruselloz

Klinik belirtilere göre

Ondülan ateş
Bruselloz
Salgınların görüldüğü bölgelere göre

Malta humması
Akdeniz dalgalı humması
Cebelitarık kayalık humması
Konstantinopol köy humması
Girit humması
Üreme özellikleri

 Kültürde yavaş ürer  1 hafta veya fazla

 Zenginleştirilmiş besiyerinde  2-5 gün
içinde
 Zorunlu aerob
 Bazı kökenler artmış korbondiokistli ortamı
tercih eder
Üreme özellikleri

 Genellikle  trypticase soy agar

 kan kültür besiyeri

 B. abortus  %5-10 CO2’ye gereksinim

gösterir

 Brusellalar karbonhidratları kullanırlar

ama sınıflandırmaya yetecek kadar asit
ve gaz oluşturmazlar.
Epidemiyoloji
 Bruselloz
• Dünyanın en fazla yayılım alanına sahip zoonozu

• Başlıca etken B. melitensis

• En sık yiyeceklerle (pastörize edilmememiş süt ve

süt ürünleri ile) bulaşan bir hastalık
Epidemiyoloji
 İnsanlara ciddi zararlar vermesinin yanısıra, evcil
hayvanları da enfekte etmesi nedeniyle ekonomik
zararlara da yol açar.
Latin Amerika
Afrika
Akdeniz bölgesi Endemik olmak üzere tüm dünyada yaygın
Orta Doğu
Batı Asya Küçük geviş getiren hayvanlar,
ve evcil hayvanlar ve
barındıkları yerlerde
bruselloz hemen her zaman mevcuttur
 Gelişmekte olan bir çok ülkede 
Epidemiyoloji

 Yılda 500 bin olgu (dünyada)

 Gelişmiş ülkelerde bu enfeksiyon
hayvanlardan eradike edilmiş olmakla birlikte,
Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde önemli
bir morbiditeye sahip
 Türkiye’de  Orta, Güneydoğu ve Doğu
Anadolu bölgelerinde yaygın
Epidemiyoloji

 Hastalık her yaşta görülebilmekle beraber

özellikle 15-35 yaş grubunda daha çok

 Yaz aylarında kırsal kesimlere seyahat ve

peynir yapma olanaklarının artması
nedeniyle daha sık ortaya çıkar.
Epidemiyoloji

 Tedavi görmeyen bruselloz olgularında

mortalite oranı  %5-10

 Antibiyotiklerin kullanılmasıyla ölüm 

%2’nin altına düşmüştür.
Epidemiyoloji
Bulaş yolları
 Brusella hastalığı insanlara enfekte hayvan ya
da hayvan ürünü ile temas sonucu bulaşır.
 Hastalığın kişiden kişiye bulaşması çok nadir
görülen bir durumdur.
 Fakat emziren annelerden anne sütü yoluyla
bebeklerine geçebilir.
 Brusellanın bulaşma yolları arasında şunlar
sayılabilir;
 Pastörize edilmemiş süt veya az pişmiş et gibi
hasta hayvana ait besinler yoluyla
Gıdalarla Bulaş
ÜRÜN CANLI KALMA
SÜRESİ

tereyağda 142 gün

dondurmada 30 gün
%10 tuz içeren 45 gün
salamura peynirde

%17 tuz içeren 1 ay

salamura peynirde
 Et ve et ürünleri ile bulaş riski daha azdır.
 Hasta hayvanlardan elde edilen kırmızı ette
bakteri konsantrasyonu az olmasına
rağmen, karaciğer, dalak, böbrek, meme ve
testislerde bakteri konsantrasyonu
yüksektir.
 Et ürünlerinin hiçbiri çiğ tüketilmemelidir.
Epidemiyoloji
Bulaş yolları

 Ciltte bulunan kesik, çizik gibi açık

yaralardan hasta hayvanın etiyle temas
sonucunda,
 Brusella bakterisi ile kontamine kirli
havadan solunum yoluyla
 Göze enfekte hayvan sıvılarının teması ile
 Cinsel temas yoluyla kişiden kişiye
(nadiren)
 Brucella türleri ve hayvan
rezervuarları
Tür Rezervuar Diğer konakları Dünyada
insanlarda
yaygınlığı
B. melitensis Koyun, keçi, Sığır, antilop ++++ (olguların
deve %70’i)
B. abortus Sığır, manda, At +++ (olguların
çakal, sırtlan %25’i)
B. suis Domuz, kurt, tilki Sığır, geyik ++ (olguların
%5’i)
B. ovis Koyun - Yok
B. canis Köpek - Nadir
 İnsanlarda brusella hastalığına en sık
neden olan 4 grup bakteri türü vardır:
 B. abortus: Sığırlardan bulaşır.
 B. melitensis: Koyun ve keçilerde
bulunur.
 B. suis: Yabani domuzlarda bulunan bu
suş, brusella enfeksiyonlarında en etken
bakteri türüdür.
 B. canis: Bu tür bakterilerin
enfeksiyonları köpeklerden yayılır
Epidemiyoloji
Bulaş yolları

 İnsandan insana bulaş çoğunlukla söz

konusu değil

 Ancak doku nakliyle

 Spermatogenez hücrelerinde
üretilebildiklerinden cinsel yolla geçme
riski var
Brusella için risk faktörleri

 Brusella, erkeklerde kadınlara oranla daha

sık görülür.
Aşağıdaki risk gruplarında bulunan bireylerin
brusellaya yakalanma olasılıkları daha
yüksektir:
 Bakteri ile enfekte olan inek, keçi veya diğer
hayvanlardan pastörize edilmemiş süt ve süt
ürünleri yiyen veya içenler
 Pastörize edilmemiş "köy peynirleri" olarak
da adlandırılan peynirlerden tüketenler
Brusella için risk faktörleri

 Brusella'nın yaygın olduğu bölgelere gidenler

 Et işleme tesisinde veya mezbahada çalışanlar
 Çiftlikte çalışanlar
 Mikrobiyologlar
Klinik belirtiler

 Brusella hastalığına yakalanan bireylerin

yaklaşık %90’ında herhangi bir belirti
görülmez ya da çok hafif belirtiler vardır.
 Bu grup hastalarda tanı, ancak şüphe üzerine
kanda bakteriye karşı oluşan antikorların
bakılmasıyla konabilir.
 Vakaların diğer %10’unda çeşitli belirtiler
görülür.
Klinik belirtiler

 Bruselloz da görülen genel belirtiler belirsizdir

ve genellikle bakterinin vücuda alınmasından
sonraki 5-30 gün içinde ortaya çıkar.
 Görülebilen genel belirtiler arasında şunlar
sayılabilir:
 Ateş: En yaygın görülen belirtidir ve genellikle
öğleden sonra ortaya çıkma eğilimi gösterir.
 Sırt ağrısı
 Kas ağrıları
Klinik belirtiler

 Tüm vücutta ağrı ve sızlama

 İştahsızlık
 Kilo kaybı
 Baş ağrısı
 Gece terlemeleri
 Halsizlik
 Karın ağrısı
Klinik belirtiler

 Brusella belirtileri zaman zaman tamamen

kaybolabilir.
 Hastaların haftalar ya da aylar boyunca
herhangi bir şikâyeti olmayabilir.
 Bazı bireylerde kronikleşir ve belirtiler
tedaviden sonra bile yıllarca devam eder.
 Kronik brusellozda, artrit (eklem iltihabı),
spondilit (omurga eklem iltihabı), endokardit
(kalpte iltihap oluşumu) gibi daha ciddi
rahatsızlıklar tabloya eklenebilir.
Klinik belirtiler

 Belirtilerin şiddeti enfeksiyona neden olan

bakteri suşuyla bağlantılıdır.
 B. abortus, genellikle hafif veya orta şiddette
belirtilere neden olur, ancak kronikleşme
ihtimali daha yüksektir.
 B. canis belirtileri, B. abortus enfeksiyonuna
benzerdir; ancak genellikle kusma ve ishal
de hastalık tablosuna eşlik eder.
Klinik belirtiler

 B. suis, farklı organlarda apse şeklinde

enfeksiyon alanlarına neden olabilir.
 B. melitensis, sakatlığa neden olabilecek
ani ve şiddetli belirtilerle ortaya çıkabilir.
Bruselloz teşhisi
 Bruselloz teşhisi oldukça güçtür.
 Çünkü çoğunlukla hafif ve belirsiz belirtilerle
seyreder ya da etken bakteri türüne göre farklı
belirtiler gösterir.
 Ek olarak, aynı spesifik olmayan iltihaplanma
belirtilerine neden olan birçok farklı hastalık
vardır ve tanıda bunların dışlanması gerekir.
 Teşhis için öncelikle hastanın tıbbi geçmişi,
şikâyetleri ve hastalık öyküsü sorgulanır.
Daha sonra fizik muayene yapılır.
Fizik muayenede;

 Karaciğer ve dalakta büyüme,

 Şişmiş lenf düğümleri,
 Açıklanamayan ateş,
 Eklemlerde şişlik ve hassasiyet,
 Ciltte döküntü gibi bulgular tespit
edilebilir.
 Daha sonra enfeksiyonu göstermek ve etken
bakteri türünü belirlemek için çeşitli testler
yapılır.
 Bakterilerin doğru tanımlanması, tedavi
planının yapılmasına ve enfeksiyon kaynağının
saptanmasına yardımcı olur.
Tanıda kullanılan testler:
 Kan kültürü
 İdrar kültürü
 Kemik iliği kültürü
 Beyin omurilik sıvı incelemesi
Tanıda kullanılan testler:

 Kanda antikor testi. Kan serumunda,

enfeksiyona neden olan bakteriye karşı
vücut tarafından sentezlenen spesifik
antikorlar tespit edilebilir.
 Bruselloz
Laboratuvar tanı
Nonspesifik Spesifik Tanı
Tanı Yöntemleri Yöntemleri

Hematolojik ve Direkt Tanı İndirekt Tanı

Biyokimyasal testler Yöntemleri Yöntemleri

Kültür Serolojik tanı

Moleküler tanı
Laboratuvar Tanı
Direkt Tanı Yöntemleri:
 Kültür,
 Moleküler
İndirekt Yöntemler:
 Hızlı Aglütinasyon,
 Tüp Aglütinasyon,
 Kompleman birleşme,
 ELISA,
 IFA,
 RIA …
 Kesin tanı Brucella izolasyonu ya da spesifik
immun yanıtın kanıtlanması ile konulur.
KÜLTÜR

 Brucella için kültür örnekleri kan ve kemik

iliği, nadiren dalak ve karaciğer biyopsileri,
abse, BOS, eklem, periton ve perikard sıvıları
ve idrar örnekleridir.
 Çift ekim yapılır; biri %5-10 CO2’li ortamda
inkübe edilir.
 İnkübasyon süresi 3-21 gün
KÜLTÜR

 Kültür antibiyotikten önce alınmalı

Antibiyotik kullanımında izolasyon
 kan kültürü ile %50,
 kemik iliği kültürlerinde %90,
Antibiyotik kullanmayanlarda izolasyon
 kan kültürü ile %75,
 kemik iliği kültürlerinde %92.5
 Üreme zamanı: Kemik iliği > kan kültürü
İdentifikasyon basamakları

 İntrasellüler yerleşimli olduklarından ilk

izolasyonlarında kompleks besiyeri gerekir.
 Tryptic soy agar
 Brucella agar
 BHI agar
 Hemolizsiz, pigmentsiz, küçük, saydam, şebnem
tanesi gibi, kaygan, S koloni
 Gram negatif, silik boyanmış, tek-çiftli kokobasiller
 Üreaz, oksidaz, katalaz pozitif
Brucella PCR

 Genetik hedef Brucella BCSP-31 geni 16S-23S

rRNA operonu
 Klinik örneklerden direkt tanımlama: Akut
Bruselloz
 Relapsların erken tanımlanması
 Aktif ve inaktif (Kür !!!) ayırımı
 Nörobruselloz tanısı
 Tedaviye yanıt ve prognoz takibi
 Moleküler tiplendirme
 Antibiyotik “Rifampin” direnç geni araştırılması
Moleküler yöntemlerin
günümüzde yeri
 “Klinik evrelere göre optimizasyon ve
standardizasyonu yapılamadığı için sonuçlar
arasında belirgin farklılıklar nedeniyle rutinde
kullanımı henüz tam kabul görmemiştir”
Aglütinasyon testleri Rose
Bengal Lam Aglütinasyon Testi
 Standardize edilmiş en iyi tarama testi
 Antijen: Tamponlanmış ve Rose-Bengal ile
boyanmış B. abortus S99 veya S-1119 suşu
 Aktif Brusellozlu olgularda; Duyarlılık: %96-
100 özgüllük % 91-100
 Kronik bruselloz: Duyarlılık DÜŞÜK (%33-50)
 Pozitif sonuçlar SAT veya ELISA ile
doğrulanmalı
Aglütinasyon Testleri Wright
Tüp Aglütinasyon Testi
 Bruselloz tanısında kullanılan standart serolojik
test
 Antijen: B. abortus S99 veya B. abortus 1119
 B. abortus, B. suis ve B. melitensis’e karşı
oluşmuş antikorlar tarafından aglütine edilir.
 Akut enfeksiyon:
 Endemik olmayan bölgelerde
 1/160 titre
 Endemik bölgede
 1/320 titre veya serokonversiyonunun
gösterilmesi
Aglütinasyon Testleri Wright Tüp
Aglütinasyon Testi

1/80 (++++) pozitif reaksiyon.

Tüp Aglütinasyon Testleri (Wright)

 Tek bir titre hiçbir zaman tanısal değildir.

 Tanısal titre:
 Hastalığın toplumdaki genel prevalansına ve
 Çalışılan popülasyonun özeliğine göre
 Epidemiyolojik, klinik belirti ve bulguların
varlığı,
 Kırsal ve kentsel bölgede yaşam, risk
grubunda yer alma,
 Hastalık evresi (aktif-inaktif) gibi
parametreler
Avantaj - Dezavantaj

 Basit bir test olması,

 Genellikle ilk pozitifleşen test
 Akut bruselloz’da: “yüksek duyarlılık ve
özgüllük”
 Hastalık evresinin saptanamaması
 Uzun süre yüksek titrede antikor varlığı
 Çapraz reaksiyonların varlığı
 Yalancı negatiflik
Aglütinasyon testlerinde

YALANCI POZİTİFLİK
 F. tularensis
 Y. enterocolitica O:9
 V. cholera aşısı
 Salmonella urbana N:30
 Afipia clevandensis
 Stenotrophomonas maltophila
 E. coli O157 ve O116
YALANCI NEGATİFLİK

 Enfeksiyonun ilk haftası

 B. canis enfeksiyonu
 Prezone fenomeni
 Blokan antikorlar (Kronik Bruselloz)
 Agammaglobulinemi
Prezon:

 Aglütinasyonun antikor fazlalığına bağlı olarak

engellenmesi
 Blokan antikor: Antijene bağlanabilen ancak
aglütinasyona yol açmayan antikorlar
 Coombs testi ile aglütinasyon sağlanır.
 2 Merkapto Ethanol Testi: Aglütinasyon IgG?
IgM?
 Hastalığın evrelerinin saptanması,
 Antimikrobiyal tedavinin etkinliğinin ve
 Prognozun değerlendirilmesinde önemli
ELISA

 IgM, IgG ve IgA antikorlarının saptanması

 Spesifik IgM, 1. haftada pozitif’ leşir, 3. ayda
maksimum.
 Bazen uzun süre, birkaç yıl negatifleşmez.
 Akut/kronik formun akut alevlenmesi mi,
geçirilmiş mi olduğu IgM ile belirlenemez.
 Spesifik IgG ise 3. hafta sonrasında (+), 2. ayda
maksimum ulaşır ve iyileşmeyi izleyen kısa
sürede (-)
 Brusellozda IgG, aktivasyon belirteci
Avantaj - Dezavantaj

 Blokan antikorlardan etkilenmemesi

 Kantitatif olması (Objektif sonuç)
 Kolay uygulanabilmesi (3 saatte sonuç)
 Çok sayıda örnek çalışılabilmesi (Kitle
taramalarına uygun)
 Ekipman gereksinimi
 Antijenik standartizasyonun olmaması !!!,
 Anti-human globulin preparatlarının kalite
farklılığı
Radyo-İmmün Assay (RIA)

 I 125 ile işaretli antikorlar kullanılarak

 IgM, IgG ve IgA tipi antikorlar saptanabilmekte
 Akut ve kronik bruselloz olguları
tanımlanabilmekte
 Yüksek Duyarlılık ve özgüllük
 Pahalı alete bağımlı olması
 Deneyimli personel gereksinimi,
 Radyoaktif artık ürünler
 Radyoizotopların yarı ömürlerinin kısa olması
IFA

 Yüksek duyarlılık ve özgüllük,

 Kısa zamanda sonuçlanması
 Diğer serolojik testler ile yüksek korelasyona
rağmen,
 STA (STA-ME), CT ve CFT testine karşı bir
üstünlüğü gösterilememiştir
AYIRICI TANI
Tablo. Brusellozun ayırıcı tanısında akla
gelmesi gereken enfeksiyon ve enfeksiyon
dışı hastalıklar
 TEDAVİ
Brusellozda antimikrobiyal tedavi ile;
 Semptomlar düzelir
 Hastalığın süresi kısalır
 Komplikasyon ve relaps insidansı azalır
 Tedavide önerilen en az iki antibiyotiğin kombine
verilmesi
 Tedavi süresi, klinik formlara göre önerilen sürede
olmalı
 Bruselloz tedavisinde kullanılan ilaçlar, yan
etki ve toksisite açısından takip edilmeli
 Streptomisin toksisitesinden kaçınılması
gereken durumlarda (ileri yaş, gebelik, böbrek
yetmezliği gibi) veya intramuskuler tedavinin
verilemediği kişilerde (trombositopeni, sosyal
konum) doksisiklin ile rifampisin
kombinasyonu tercih edilir.
 Çocuklarda dişleri boyama riski
olduğundan, 8 yaş altında tetrasiklin
kullanılmamalıdır
 Gebelerde ise rifampisin ile kotrimaksazol
kombinasyonu tedavide kullanılabilir.
 Kotrimaksazol, gebeliğin ilk trimestrinde
verilmemelidir.
 Kinolonların da çocuklarda ve hamilelerde
kullanılması önerilmez.
 Menenjit, endokardit, spondilit gibi
komplikasyonların varlığında
 Gebelik brusellozlarında→hastanede
yatarak tedavi
 Bu hastalarda da antibiyotik tedavi
ilkeleri benzerdir ancak tedavi süresi
uzun olmalı
 Tedavi en az 6 hafta süre ile
verilmelidir.
 Tedavisi hastanede başlanılan hastalar,
tedavilerinin tamamlanması açısından
birinci basamakta yakından izlenmeli.
 Tedavi başarısızlığı

 Akut olgularda; üçüncü haftanın

sonunda semptomların ve kültür
pozitifliğinin devam etmesi
 Subakut ve kronik olgularda; tedavi
sonunda enfeksiyona ait semptom
ve/veya bulguların artması, IgG sınıfı
antikor, ESR ve CRP düzeyinde artış
olması
 Relaps
 Tedaviden sonraki 12 ay içinde
enfeksiyona ait belirti ve bulguların
tekrarlaması
 IgG sınıfı antikor düzeyinde artış olması
 Yeni patolojik, radyografik bulguların
olması
 Yeni kan kültürü, kemik iliği veya doku
kültürü pozitifliğinin olması
 Bakteriyolojik relaps çoğunlukla
tedavinin kesilmesinden 3-6 ay sonra
gerçekleşir.
 Tedavi başarısızlığı ve relaps genellikle
antibiyotik direncine bağlı değildir.
 Relaps için risk faktörleri; yetersiz
tedavi, etkinliği az antibiyotik tedavisi,
hastalığın başlangıcında pozitif kan
kültürü, erkek cinsiyet ve trombosit
sayısı<15000 olması
KORUNMA VE KONTROL-I

* İnsan brusellozu, enfekte hayvanlarla direkt

temas veya dolaylı temas ile bulaşır.
* Bu nedenle insanlarda enfeksiyonun
önlenmesi ve kontrolü de bu temas zincirinin
kırılması ve hayvan rezervuarlarında
enfeksiyonun kontrolü ve eliminasyonuna
bağlıdır.
* Pratik olarak hayvanlarda bu enfeksiyonun
kontrolü ve eliminasyonu uzun soluklu
enfeksiyon kontrol programları gerektirir.
KORUNMA VE KONTROL-II
* Eğitimli personel
* Toplumun bilinçlendirilmesi
* Mali kaynak
* Aşı: Hayvanlar için etkili canlı bakteri aşıları;
B. abortus ve B. melitensis türlerine karşı
hazırlanmıştır.
* Bu aşılar insanlarda uygulanmaz.
KORUNMA VE KONTROL-III

* Ülkemizde insan brusellozu iki şekildedir

1. Meslek hastalığı olarak,

2. Gıda kaynaklı bulaş

 MESLEK GRUPLARINDA HİJYENİK
ÖNLEMLERİN ALINMASI

*Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve İç

Anadolu’da sıktır.
* Riskli gruplarda;
Temasın azaltılması
Kontamine materyaller ile bulaşın
önlenmesi
Aile bireylerinin eğitilmesi
Hayvan barınaklarının yapılandırılması
 MESLEK GRUPLARINDA HİJYENİK
ÖNLEMLERİN ALINMASI-II

* Hayvan bakıcıları,
* Çobanlar,
* Mezbaha çalışanları,
* Sütçüler,
* Suni tohumlama yapan teknisyenler ve
* Veteriner hekimlerin,
enfekte hayvan dokuları, deri ve yünleri
gibi hayvansal materyallerle devamlı temas
riski vardır.
 MESLEK GRUPLARINDA HİJYENİK
ÖNLEMLERİN ALINMASI-III
* Bu meslek grupları;
* Bruselloz, bulaşma yolları ve önlemler hakkında
devamlı bilgilendirilmeli
* Ayrıca; mezbahalar uygun yapılandırılmalı,
* Periyodik temizlik ve dezenfeksiyon işlemleri
usulune uygun yapılmalı,
* Çevre temizliği ve kontamine atıklar usulune uygun
şekilde yok edilmeli.
* Çiftliklerde sanitasyon koşullarının standartlara
uygunluğu sağlanmalı ve kontrol edilmeli
 MESLEK GRUPLARINDA HİJYENİK
ÖNLEMLERİN ALINMASI-IV
* Kontamine hayvansal materyaller ile temas
durumunda;
* Çalışanlar uygun koruyucu giysiler giymeli
* Materyalin özelliğine göre;
su geçirmeyen eldiven,
koruyucu maske,
koruyucu gözlük,
su geçirmeyen önlük,
aerosol oluşturan bir iş ise respiratör
kullanılmalı
 MESLEK GRUPLARINDA HİJYENİK
ÖNLEMLERİN ALINMASI-V

* İş bittikten sonra eller mutlaka yıkanmalı

* Kontamine materyal bulaşan bölge bol su
ile yıkanmalı veya hemen banyo yapılmalı
* Gözlere herhangi bir materyal sıçradığında
yine konjunktivalar bol su ile yıkanmalı
GIDA KAYNAKLI BULAŞIN ÖNLENMESİ
*Enfekte sığır, koyun ve diğer süt veren
hayvanların sütlerinde bol miktarda brucella
bakterisi bulunur.
* Bu sütlerden elde edilen krema veya peynir
gibi süt ürünlerinde de bakteri konsantre
olarak bulunur.
• Kaynatılmadan elde edilen yumuşak
peynirlerde bakteri konsantrasyonu oldukça
fazladır.
• Bu peynirler altı ay bekletilmeden
tüketilmemelidir.
* Katı peynirler, laktik asit fermentasyonu ile
elde edildiklerinden daha az bulaştırıcıdırlar.
 GIDA KAYNAKLI BULAŞIN
ÖNLENMESİ:
• Tereyağı, ekşi süt, ekşimiş krema, yoğurt, bunlarda
asidifikasyon işlemi nedeni ile daha az bulaş riski
taşırlar.
* Eğer gıdada pH 3.5 altına düşer ise Brucella türleri
bu asidik ortamda kısa sürede ölürler.
* Enfekte hayvan sütü katılarak hazırlanan
dondurmalar yine önemli bir enfeksiyon kaynağıdır.
 GIDA KAYNAKLI BULAŞIN
ÖNLENMESİ

* Süt ve süt ürünleri ile bruselloz

bulaşının önlenmesi:
Süt pastörize edilmeli
Süt en az 80-85 0C’nin üstünde birkaç
dakika ısıtılmalı veya kaynatılmalı,
kaynatma karıştırılarak yapılmalı
GIDA KAYNAKLI BULAŞIN ÖNLENMESİ

* Brucella bakterisi, et dokusunda

daha düşük konsantrasyonda
* Böbrek,
* Karaciğer,
* Dalak,
* Memeler ve
* Testislerde yüksek konsantrasyonda
bulunur.
GIDA KAYNAKLI BULAŞIN ÖNLENMESİ
* Etin kurutulması, tuzlanması, tütsüleme,
Brucella bakterisini öldürmek için uygun
yöntemler değildir.
* Etin buzdolabı veya derin dondurucuda
saklanması da bakterinin canlılığını devam
ettirmesini sağlar.
* Bu nedenlerle et ve et ürünleri iyi pişirilmeden
tüketilmemelidir.
* Toplumun bruselloz ve diğer zoonozlar
konusunda bilinçlendirilmesi, risk gruplarının
eğitilmesi, enfeksiyon kontrolü açısından son
derece önemlidir.
HALK EĞİTİMİ NASIL
OLMALI?
1. Bruselloz, hayvan ve hayvansal gıdalardan
bulaşan bir hastalıktır.
2. Etiket bilgileri bulunmayan, kaynağı belli
olmayan ve güvenli yerlerde üretildiğinden
emin olunmayan süt ve süt ürünleri, et ve et
ürünleri tüketilmemelidir.
3. Pastörize veya iyice kaynatılmamış sütten
yapılan süt ürünleri (peynir, krema, tereyağı,
kaymak, dondurma gibi) tüketilmemelidir.
4. Salamura peynirler en az 3 ay, yumuşak
peynirler en az 6 ay bekletildikten sonra
tüketilmelidir
5.Et ve et ürünleri yeterince pişirilmeden
tüketilmemelidir
6. Hayvancılık işletmelerine kontrolsüz ve
muayene edilmeyen hayvanlar
sokulmamalıdır
7. Hayvanlar düzenli olarak bruselloza karşı
aşılatılmalıdır
8. Hayvanlar atık yaptığında atık yavruya,
yavru zarlarına ve plasentaya kesinlikle
çıplak elle temas etmeden veteriner hekime
müracaat edilmeli ve hastalık hakkında bilgi
alınmalıdır,
9. Hastalıklı hayvanlara ait atık yavru,
yavru zarları, plasenta gibi materyaller,
etrafa bulaştırılmadan yerleşim alanlarından
uzak yerlere sızdırmaz poşetler içerisinde,
yırtıcı hayvanların (kedi, köpek, tilki, kurt,
çakal gibi) ulaşamayacağı derinliğe,
üzerlerine kireç dökülerek gömülmelidir.
10. Hasta hayvanların bulunduğu ahırlar ve
kullanılan alet ve ekipmanlar dezenfekte
edilmeli, dezenfeksiyon işlemi periyodik
olarak tekrarlanmalıdır
11. Hasta hayvanların sütleri kesinlikle
tüketilmemeli, buzağılar emzirilmemeli,
kaynatılarak imha edilmelidir
12. İşletmesinde hastalıklı hayvan tespit
edilen kişiler ile bakıcıları veya bulaş
ihtimali olan kişiler sağlık kuruluşuna
başvurmalıdır
Aşılama

 Canlı atenüe B. abortus RB51 suşundan elde

edilen aşı hayvanlarda hastalıklardan
korunmada etkili

 Brusella enfeksiyonlarına karşı insanların aktif

bağışıklanması deneyseldir.
 Bu ders notunun hazırlanmasında
aşağıda belirtilen kaynaklardan bire bir
yararlanılmıştır.
KAYNAKLAR

 Aksoy O. Brusella nedir? Nasıl bulaşılır? Sağlık

Rehberi Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Erişim
Tarihi: 02.04.2021. Erişim adresi: (medicalpark.com.tr)
 Aslan K. Klinik Biyokimya Uzmanı Brusella Nedir ? Brusella
Bulaşıcı mıdır? Erişim Tarihi: 02.03.2021. Erişim adresi:
https://www.ozelhayathastanesi.com.tr/brusella-nedir-brusella-
bulasici-midir
 Aşık G. Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Mikrobiyoloji Anabilim Dalı https://www.klimik.org.tr/wp-
content/uploads/2013/10/Brucellozis-etyolojisi-ve-
tan%C4%B1s%C4%B1.pdf
 Brucelloz. Erişim Tarihi: 02.03.2021. Erişim adresi:
http://www.klinikgelisim.org.tr/eskisayi/cilt20sayi4/07_serilojik
tani.pdf
KAYNAKLAR

 Mantur BG, Amarnath SK, Shinde RS. Review of clinical and

laboratory features of human brucellosis. Indian J Med
Microbiol. 2007;25:188–202. doi: 10.4103/0255-0857.34758.
 Navarro E, Casao MA, Solera J. Diagnosis of human brucellosis
using PCR. Expert Rev Mol Diagn. 2004; 4(1):115-23. doi:
10.1586/14737159.4.1.115. PMID: 14711354.
 Us E. Brucella. Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri.
Erişim Tarihi: 02.03.2021. Erişim adresi:
https://acikders.ankara.edu.tr/course/view.php?id=5187.
 Yaman A. "Antijen Antikor Birleşmesi«Erişim Tarihi:
02.04.2021. Erişim adresi:
https://slideplayer.biz.tr/slide/10810995/