Họ và tên: Mai Như Quỳnh

Mã sinh viên: QHQT49B11398

Lớp: QHQT48B1

BÀI CHUYÊN CẦN 2: Ảnh hưởng của Trung Quốc đối với chế độ Pol Pot

Đây là một bài viết tổng quan về mối quan hệ giữa Trung Quốc và chế độ Khmer
Đỏ tại Campuchia trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Dựa trên các tài liệu và phỏng
vấn, bài viết chỉ ra rằng:

Mối quan hệ này mang tính chất đồng minh ngầm, phức tạp, với nhiều yếu tố nghi
ngờ lẫn nhau, duy trì chủ yếu vì mục đích chiến lược và hợp tác thực dụng, chứ
không phải gắn bó về tư tưởng.

Trung Quốc đã thiết lập ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực hành chính và kỹ thuật
chuyên môn ở Campuchia, nhưng khả năng tác động của Trung Quốc lên các chính
sách an ninh và nội chính của Khmer Đỏ là không lớn.

Lãnh đạo Campuchia Dân chủ vẫn kiểm soát và chi phối mối quan hệ này, khiến
ảnh hưởng của Trung Quốc bị suy yếu, thậm chí gây phương hại đến Trung Quốc.

Đây là một trường hợp nghiên cứu điển hình về khả năng một nước yếu giành
được ảnh hưởng và tự chủ trong một liên minh không cân xứng, có ý nghĩa lớn cho
quan hệ đối ngoại của Trung Quốc ngày nay.

Sau chiến thắng năm 1975, các nhà cách mạng Khmer Đỏ nhanh chóng hướng tới
Trung Quốc, bỏ qua cả Liên Xô lẫn Việt Nam. Điều này phù hợp với tư tưởng và
nhu cầu hỗ trợ của Khmer Đỏ. Ngay sau chiếm Phnom Penh, Khmer Đỏ đã đàm
phán với Trung Quốc, nhận viện trợ vũ khí, thiết bị và chuyên gia kỹ thuật. Đổi lại,
họ sẽ ủng hộ chính sách "Ba Thế giới" của Trung Quốc. Tuy nhiên, lãnh đạo
Campuchia Dân chủ tỏ rõ ý định giữ độc lập, không chịu sự chi phối của bất kỳ
nước nào, bao gồm cả Trung Quốc. Họ cảnh báo sẽ không cho bất cứ nước nào đặt
căn cứ quân sự tại Campuchia. Trong thực tế, Khmer Đỏ vẫn phải dựa nhờ sự viện
trợ của Trung Quốc. Tuy nhiên, họ giám sát chặt chẽ các quan chức Trung Quốc ở
Campuchia, ngăn cản họ tiếp xúc quá rộng và thông tin về tình hình nội bộ.

Mặc dù Khmer Đỏ đã áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ các quan chức
Trung Quốc tại Campuchia, họ vẫn không thể ngăn cản Trung Quốc ngày càng
tăng viện trợ kinh tế, quân sự và kỹ thuật.

Trung Quốc liên tục cảnh báo Khmer Đỏ về những chính sách quá khích, nhưng
không thể ép buộc họ thay đổi. Lãnh đạo Campuchia khẳng định độc lập và từ chối
sự chi phối của bất cứ nước nào.

Mặc dù vậy, Khmer Đỏ vẫn buộc phải chấp nhận những nhượng bộ về chính sách
đối ngoại theo yêu cầu của Trung Quốc, như ủng hộ chính sách "quốc tế chủ
nghĩa" của Trung Quốc. Trung Quốc tiếp tục viện trợ, thậm chí đưa các chuyên gia
quân sự tới Campuchia, vì họ nhận thấy lợi ích chiến lược khi duy trì Campuchia
Dân chủ như một đối trọng với liên minh Việt Nam - Liên Xô. Trung Quốc không
mạo hiểm áp đảo Campuchia Dân chủ bằng việc cắt viện trợ, mà chỉ giữ sự ủng hộ
ở mức độ đủ để Khmer Đỏ không sụp đổ, tạo thành một đối trọng hiệu quả với
Việt Nam. Trung Quốc thực hiện chính sách viện trợ quân sự và kinh tế rộng rãi
cho Campuchia Dân chủ, thể hiện bề ngoài là hoàn toàn vô điều kiện.

Tuy nhiên, Campuchia Dân chủ vẫn luôn cảnh giác và khẳng định độc lập, không
muốn trở thành "vệ tinh" của Trung Quốc. Họ từ chối các điều kiện chính trị đi
kèm với viện trợ.

Trung Quốc không thể ép buộc Khmer Đỏ phải điều chỉnh chính sách, mà chỉ có
thể khuyến cáo họ điều chỉnh. Họ vẫn tiếp tục viện trợ, vì mục đích chính là duy trì
Campuchia Dân chủ như một đối trọng với liên minh Việt Nam - Liên Xô. Đây thể
hiện một mối quan hệ phức tạp, với Trung Quốc không thể hoàn toàn chi phối
được Campuchia Dân chủ, ngược lại còn bị Khmer Đỏ kiểm soát đáng kể. Trung
Quốc vẫn cố gắng duy trì nguyên tắc không can thiệp vào nội bộ của các nước, một
phần vì kinh nghiệm lịch sử, một phần vì lợi ích chiến lược. Đây cũng là cách để
Trung Quốc xây dựng ảnh hưởng ở các quốc gia đang phát triển.

Sự kiện Mao Trạch Đông qua đời và vụ lật đổ Tứ Nhân Bang đã làm thay đổi
chính sách của Trung Quốc đối với Campuchia Dân chủ, trở nên thực dụng hơn.

Campuchia Dân chủ lo ngại về tương lai viện trợ của Trung Quốc, nhưng vẫn tổ
chức lễ tưởng niệm Mao để củng cố mối quan hệ hữu nghị với cường quốc này.

Sau khi thanh trừng những quan chức thân Việt, Pol Pot tăng cường liên minh với
Trung Quốc để đối trọng với "chủ nghĩa bành trướng" của Việt Nam.

Trung Quốc vẫn kiên định hậu thuẫn Campuchia Dân chủ, nhưng cũng yêu cầu họ
cải thiện hình ảnh quốc tế và công nhận sự ủng hộ của Trung Quốc.

Mối quan hệ giữa hai bên vẫn dựa trên lợi ích chiến lược hơn là tư tưởng chính trị
chung, thể hiện sự phức tạp và tính chất cân bằng quyền lực trong liên minh.

Trung Quốc đã cung cấp hỗ trợ vật chất và kỹ thuật rất lớn cho Khmer Đỏ, điều
này khiến Trung Quốc phải chịu một phần trách nhiệm về những tội ác mà Khmer
Đỏ gây ra.

Tuy nhiên, Trung Quốc không phải là nhân tố duy nhất chịu trách nhiệm. Các bên
khác như Việt Nam, Mỹ và cả cộng đồng quốc tế cũng đều góp phần tạo điều kiện
cho sự tàn bạo của Khmer Đỏ.
Mối quan hệ Trung Quốc - Campuchia Dân chủ là một bài học về những khó khăn
khi cố gắng buộc những đồng minh yếu hơn phải chịu trách nhiệm cho hành động
của mình, cũng như những nguy hiểm khi không thể thực hiện được điều này.

Điều này ảnh hưởng đến chính sách đối ngoại của Trung Quốc hiện nay, khi họ sẵn
sàng ủng hộ các chính phủ lạm quyền ở các nước khác để đạt được lợi ích chiến
lược, thay vì buộc họ phải chịu trách nhiệm.

Đây không chỉ là vấn đề của riêng Trung Quốc, mà các cường quốc khác như Mỹ
cũng thường làm tương tự để bảo vệ lợi ích ngắn hạn của mình.