Podstawy inwestowania

8
 Rodzaje ryzyka przy inwestowaniu w
obligacje
• Ryzyko niedotrzymania warunków
• Ryzyko zmiany ceny (ryzyko okresu
posiadania)
• Ryzyko stóp procentowych (w tym ryzyko
reinwestowania)
Ryzyko niedotrzymania warunków

Sytuacja, w której emitent nie wywiązuje się z

zobowiązań.
 Standardy ratingowe klasyfikujące
obligacje
Standard & Poor’s Moody’s Interpretacja
AAA Aaa Obligacje o najwyższej jakości
AA Aa Obligacje o wysokiej jakości

Obligacje o dużym stopniu wiarygodności spłaty; istnieje

A A
jednak możliwość obniżenia w przyszłości

Obligacje średniej jakości. Spłata kapitału i wypłaty

Baa
BBB odsetek nie są ani zabezpieczone w najwyższym stopniu,
Ba
BB ani pozbawione gwarancji. Niższe kategorie mają
B
charakter spekulacyjny.

CCC B
CC Caa Obligacje spekulacyjne o dużej niepewności
C Ca
DDD
DD C Znaczne ryzyko niewypłacalności
D
 Ryzyko niedotrzymania warunków
• W zasadzie nie występuje dla obligacji
skarbowych
• Najwyższe dla obligacji przedsiębiorstw
• Zabezpieczenie się przed ryzykiem : zakup
obligacji skarbowych lub o wysokiej kategorii
ratingowej
 Ryzyko zmiany ceny
• Występuje w sytuacji, gdy posiadać obligacji
chce ją sprzedać przed terminem wykupu
• Pozytywny efekt działania ryzyka – spadek
YTM powoduje wzrost ceny
• Negatywny efekt działania ryzyka – wzrost
YTM powoduje spadek ceny
 Ryzyko zmiany ceny
• Zabezpieczenie się przed ryzykiem –
przetrzymanie obligacji do terminu wykupu
• Ryzyko tym większe, im niższe jest
oprocentowanie obligacji (efekt odsetek)
• Ryzyko tym większe im dłuższy jest okres do
terminu wykupu (efekt terminu)
 Ryzyko stóp procentowych
• Wynika ze zmiany rynkowych stóp
procentowych w okresie posiadania
(powodowanych przede wszystkim inflacją)
• Rynkowe stopy procentowe determinują stopy
reinwestycji (ryzyko reinwestowania)
• Ma związek z terminem zapadalności obligacji
 Dla obligacji długoterminowych ryzyko jest
większe niż dla krótkoterminowych – obligacje
długoterminowe są bardziej wrażliwe na zmiany
stóp procentowych.
 Przykład
Dane są obligacje o wartości nominalnej 1000 zł,
z oprocentowaniem 10% z kuponami
wypłacanymi raz w roku. Terminy wykupu są
następujące:
A – rok
B – 5-lat
C – 10-lat
 Przykład
A B C
Stopa
procentowa procentowa procentowa
wartość procentowa wartość wartość
zmiana zmiana
obligacji zmiana obligacji obligacji

4 1057,69 1267,11 1486,65

6 1037,74 -1,89 1168,49 -7,78 1294,40 -12,93
8 1018,52 -1,85 1079,85 -7,59 1134,20 -12,38
10 1000,00 -1,82 1000,00 -7,39 1000,00 -11,83
12 982,14 -1,79 927,90 -7,21 887,00 -11,30
14 964,91 -1,75 862,68 -7,03 791,36 -10,78
1500

1400

1300

1200

A
1100
B
1000 C

900

800

700
4 6 8 10 12 14
 Początkowy poziom stóp procentowych
determinuje skalę zmienności cen obligacji.

Dla wyższych poziomów stóp procentowych

zmiana cen obligacji jest mniejsza.
 Przykład
A B C
Stopa
procentowa procentowa procentowa
wartość procentowa wartość wartość
zmiana zmiana
obligacji zmiana obligacji obligacji

4 1057,69 1267,11 1486,65

6 1037,74 -1,89 1168,49 -7,78 1294,40 -12,93
8 1018,52 -1,85 1079,85 -7,59 1134,20 -12,38
10 1000,00 -1,82 1000,00 -7,39 1000,00 -11,83
12 982,14 -1,79 927,90 -7,21 887,00 -11,30
14 964,91 -1,75 862,68 -7,03 791,36 -10,78
 Zadanie 4
Rozważamy 5-letnią obligację zerokuponową o
wartości nominalnej 1000 zł. Określić
procentową zmianę ceny przy zmianie stopy
procentowej z 3 do 4% oraz z 10 do 11%.
 1000 1000
𝑃3% = 𝑃4% =
(1+0,03)5 (1+0,04)5

𝑃4% −𝑃3%
Procentowa zmiana = 100 = −4,7%
𝑃3%

1000 1000
𝑃10% = 𝑃11% =
(1+0,1)5 (1+0,11)5

𝑃11% −𝑃10%
Procentowa zmiana = 100 = −4,4%
𝑃10%
 Ryzyko reinwestowania
Wynika z założenia, że dochody są
reinwestowane przy stopie zwrotu w terminie
do wykupu

Na ryzyko reinwestowania mają wpływ:

• Termin wykupu
• Oprocentowanie obligacji
 Ryzyko reinwestowania
• Ryzyko tym większe, im dłuższy jest okres do
terminu wykupu (przy niezmienionych stopach
oprocentowania i dochodu)
• Ryzyko tym większe, im wyższe
oprocentowanie obligacji (przy stałej długości
terminu do wykupu i stałej stopie YTM)
 Zadanie 5
Dana jest 4-letnia obligacja o wartości
nominalnej 1000 zł. Oprocentowanie wynosi
10%, a odsetki wypłacane są raz w roku. Stopa
𝑌𝑇𝑀 = 9%. Wtedy 𝑃0 = 1032,397.
1. Odsetki są reinwestowane przy stopie 9%
2. Odsetki są reinwestowane przy stopie 10%
3. Odsetki są reinwestowanie przy stopie 8 %
Obliczyć dochód z tytułu posiadania obligacji.
 3
1. 𝐹𝑉4 = 100 ∙ 1 + 0,09 + 100 ∙ (1 +
0,09)2 + 100 ∙ 1 + 0,09 +1100

3 2
2. 𝐹𝑉4 = 100 ∙ 1 + 0,1 + 100 ∙ 1 + 0,1 +
100 ∙ 1 + 0,1 +1100

3
3. 𝐹𝑉4 = 100 ∙ 1 + 0,11 + 100 ∙ (1 +
0,11)2 + 100 ∙ 1 + 0,11 +1100
 Zrealizowana stopa dochodu (zwrotu)
1
𝐶 1 + 𝑟2 1 + 𝑟3 … 1 + 𝑟𝑛 + 𝑛
+𝐶 1 + 𝑟3 1 + 𝑟4 … 1 + 𝑟𝑛 +
+𝐶 1 + 𝑟𝑛 + 𝐶 + 𝑃𝑛
𝑅𝐶𝑌 = −1
𝑃0

𝐶 − wartość kuponu
𝑟𝑡 − stopa reinwestowania odsetek w okresi 𝑡
𝑛 − okres przetrzymywania obligacji
𝑃𝑛 − cena sprzedaży obligacji w okresie 𝑛
 Zadanie 6
Obliczyć 𝑅𝐶𝑌 z zadania 5
 1/4
𝐹𝑉4
𝑅𝐶𝑌 = −1
𝑃0
 Wniosek z zadania 6
• 𝑅𝐶𝑌 = 𝑌𝑇𝑀, gdy odsetki są reinwestowane
po stopie równej 𝑌𝑇𝑀
• 𝑅𝐶𝑌 < 𝑌𝑇𝑀, gdy odsetki są reinwestowane
po stopie niższej od 𝑌𝑇𝑀
• 𝑅𝐶𝑌 > 𝑌𝑇𝑀, gdy odsetki są reinwestowane
po stopie wyższej od 𝑌𝑇𝑀
 Ryzyko reinwestowania
• Efekt pozytywny ryzyka - stopa reinwestycji
jest wyższa (𝑅𝐶𝑌 > 𝑌𝑇𝑀)
• Efekt negatywny ryzyka – stopa reinwestycji
jest niższa (𝑅𝐶𝑌 < 𝑌𝑇𝑀)
• Zabezpieczanie się przed ryzykiem – zakup
obligacji zerokuponowych
 Zadanie 7
Dana jest 4-letnia obligacja o wartości nominalnej
1000 zł. Oprocentowanie wynosi 10%, a odsetki
wypłacane są raz w roku. Stopa 𝑌𝑇𝑀 = 9%. Wtedy
𝑃0 = 1032,397. Stopa dochodu wzrasta po roku do
10%, by po dwóch latach osiągnąć wartość 8%.
1. Przetrzymujemy obligację do terminu wykupu
2. Sprzedajemy po dwóch latach
3. Sprzedajemy po trzech latach
Obliczyć 𝑅𝐶𝑌.
1. 𝐹𝑉4 = 100 ∙ 1,1 ∙ 1,082 + 100 ∙ 1,082 +
100 ∙ 1,08 + 1100

100 1100
2. 𝐹𝑉2 = 100 ∙ 1,1 + 100 +
1,08
+
1,082

3. 𝐹𝑉3 = 100 ∙ 1,1 ∙ 1,08 + 100 ∙ 1,08 + 100 +

1100
1,08
 𝐹𝑉4 1/4
1. 𝑅𝐶𝑌 = 𝑃0
−1

𝐹𝑉2 1/2
2. 𝑅𝐶𝑌 = 𝑃0
−1

𝐹𝑉3 1/3
3. 𝑅𝐶𝑌 = 𝑃0
−1