Р Ո Վ.

ц Ն Դ Ա Կ Ո К Э 3 Ո К Ն

ԳԵՈՐԳ ԵՊՍԿ. 2 Ո Ր Ե Ք Ձ Յ Ա Ն ( Գ ն ո ր գ Я. Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ) , Զ ղ շ ո ւ մ ն .............................. 3

Խ Մ ԲԱ ԳՐ Ա Կ Ա Ն, Կայ>ոլիկ մ ա ր դ ո ր ս ն ե ր ը «յու՝ծի եքւ ա նցել . . . . в
ԲԱՆԱՍԵՐ, Ն յ ո ւ թ ե ր կ ա թ ո լ ի կ մ ա ր դ ո ր ս ո ւ թ յ ա ն պ ա տ մ ո ւ թ յ ո ւ ն ի ց . . . . II
ՄԵԼՔԻՍԵԳԵԿ ԵՊՍԿ. Մ11ՒՐԱՏՅՍ.Ն8, Պ ա տ ա ս խ ա ն ի շ ր չ ա թ ե ո ս կ ս ւ ն թւլթոյն
պ ա տ ո ւ ա կ ա ն և շ ն ո ր հ ա զ ա ր դ եւլթօր մ ե ր ո ւ մ Լևոնի Ժ Գ . Ք ւս նա նա յա —
պետին Հոովմսւյ .................................................... ........................................................... 14
ԳԱՐԵԳԻՆ ԱՐՔԵՊՍԿ. Տ Ր Ա Պ Ի Զ Ո Ն Ի , Կ ա թ ո ղ ի կ ե Ե կ ե ղ ե ց ի ...................................... 18
ԵՂԻՇԵ՛ 4 Ր Գ . ՏԵՐՏԵՐեԱՆ, Ակամա ա ն դ ր ս ւ դ ս ւր ձ ո ւ թ յո ւ ն ք — Տ . Գրիգոր
Պետրոս ԺԵ. Աւլսւջա սյա ն Կ ա ր դ ի նա լի ն' իր 1ւովվակսւն թուղթ ե-
րուն ս ւ ո թ ի վ ............................................................................................................................... 25
ԳԵՐԵՆԻԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ. Թ ուղթ հերք՛ման — Պատա սխա ն «Հովվա կա ն
թուղթ »ի, զոր գ ր ե ց Սւ՚ թ ո Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Եկեղեցվո երեց Կարդինալ

Գ ր ի գ ո ր Պ ե տ ր ո ս Ժ Ե . Ա ղ ա չ ւ ս ն յ ա ն , Պ ա տ ր ի ա ր ք ն ա յ հւսւմեա կա նսւց 38
Մ Ա ՅՐ Ա Թ Ո ՛ Ռ Ո Ւ Մ ...................... ....................................................... 51
ՌՈԻՈԵՆ ՍԱՐԿԱ ՎԱԳ, Ս ա ր կ ա վ ա գ ն ե ր ի ձ ե ռ ն ա դ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ...................................... 53
Ա Ր Տ Ա Վ Ա Ր Դ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ, Լևոն Գ . թագավորի ժա մագիրքը— Հայ

գ ր չ ո ւ թ յ ա ն և մ ա ն ր ա ն կ ա ր չ ո ւ թ յ ա ն հ ա մ ա ր կ ա ր և ո ր հ ա յտ ն ո ւ թ յո ւ ն մ ը 57
ԳԱՐԵԳԻՆ ՛ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ, Ս ւոեփ ա նոս ' Լ ա հ կ ւ ս ց ի .................................................... «4
Ե. Շ Ա Հ Ա Զ Ի Զ , Ա ր ա ք ս ի ա րտ ասուք р ................................................................................... 68
Ա Ղ Ա 4Ն Ի Մ Ե Ս ՐՈ Պ ՅԱ Ն, Ս. է յ մ ի ս ւ ծ ն ի վ ա ն ք ի ե ր ե ս ն ա մ յ ա հուշերես 70
Հ Ա Մ Ա Ռ Ո Տ ԼՈՒՐԵՐ ՄՍ.ՅՐ Հ Ա Յ Ր Ե Ն Ի Ք Ի Ց ........................................................................... 75
Տւսցսւկ Մ ա յր Ա թ ո ռ 11. է չմ ի ս ւ ծ ն ի նոր ս տ ա ց վ ա ծ ձ ե ո ա գ ր ե ր ի . . . . 81
Ն Ո Ր Ա ՑՐ 4 Ր Գ . Պ Ո ՂԱ Ր ՅԱ Ն. Հ ա մ ա ռ ո տ ա կ ն ա ր կ հ ա յ Ե ր ո ւ ս ա ղ ե մ ի վրա 89
Ռ ումինա հա յ կ յա ն ք ........................................................................................................................ 93
Հանգիստ հուն ա հա յոց առա ջնորդ Տեր Կսւրա պետ արքեպ իսկոպ ոս
Մ ա գլը մ յա նի ............................................................................................................................... 94
Գ ի տ ա կ ա ն ե. գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն նո ր հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե ր .............................. 95

. . |ս ՄР а ԳՐՈ ԻԹ3Ա Ъ ԱՍ8Է1.

и .В Ъ О .Ъ О .'Ъ Ս Ա Ռ -, ■ г & Ц 'Ы М Г Ь 'Ь

«ԷՏՄՒԱԾՒՆ» ԱՄՍԱԳՐԻ հյ1/ԲԱԳՐՈՒ*0ՈՒՆ .

ЯрМянская ССР, Э чмивдзин, Р е д а к ц и я ж у р н а л а „Э чм и ад зи н "
, К ейас^оп օք էհ6 т а д о з ш е „Е ^ Ь п и а с З г т ", А г т о т а , Ս Տ Տ Տ

Ե րևա ն, 19Տ 1 թ .,
**-

Պ ս ք ; Տ ժ Ն № մ Ն Ա 1Ո )Ա Գ -ԻՐ

'Հ Ա 6 Ր Ա Պ Ե Տ 1 ձ կ 1 1 Ն Ш ф Ш М Ю

1 М > Я 1 Г 1 'Г Д > 5 1 ,1 '

 ՃՐԱՍ՜ԱՆԱհ
Տ. Տ. ԳԷՈՐԳԱ8 Զ.
Վ Ե ՀԱ Փ Ա Ռ ԵԻ ՍՐԲԱԶՆԱԳՈՅՆ

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ Ա Մ ծ ն Ա Յ ն ՀՍԼՅՈ8
 ԳեՈՐԳ 1)Պ1'Ս'|11Պ11Ս ՁՈ ՐԵ Ք 23Ս .Ն
( Գ ե ո ր գ Я. Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս )
Զ г Ջ II Ի Մ ъ
եր կ յա ն ք ը ա լի ք ա ն մ ա ն է ըն­
թա նում. մենք ն մ ա ն ենք ա լե­
կոծ ծովի վերա ընկա ծ մ ա կ ո ւյ­
կ ի , пр մ ե ՚ ր թ ' ծ ո վ ի կատսւղ|ի
ա լ ի ք ն ե ր ի հ ետ դ ե պ ի վ ե ր , դ ե պ ի ե ր կ ի ն ք է
խ ո յ ա ն ո ւ մ , և մ ե ՚ր թ ' ն ո ր ա ո ւ ժ ա ս պ ա ո կ ո ­
հա կների նետ դեպ ի վա ր' ծովի ա նդունդը
սուզվում:
Մեր կ յա ն ք ը ելևէջներո վ է ընթ ա նում,
մ ե ՛ր թ ' ե լն ո ւմ ենք կ յա ն ք ի բ ա ր ձ ր ա մ բի ո ն ի
ւ|երա ո ւ մ ե ր գ ո ր ծ ե ր ո վ հ ի ա ց ո ւ մ պ ա լո ն ս ւ -
ո ո ւ մ և" մ ե ր Տ ի ր ո ջ ը և ՛ մ ե ր շ ր ջ ա պ ա տ ի ն , և
մ ե ՚ր թ է լ ’ կ յա ն ք ի ա ն դ ո ւ ն դ ը ի ջ ն ո ւ մ , ն ե խ ա ծ
ւողմի մ ե » խ ր վ ո ւ մ , և.' Տ ի ր ո ջ ը և ' մ ե ր շրջա­
պ ա տ իս վիշտ ու զ զ վ ա ն ք պ ա տ ն ա ո ո ւմ :
Ե ՛վ ա յ ս ե ' ա յ ն վ ի հ ա կ ր բ ն ա կ ա ն է մ ա ր ­
դ ո ւ հ ա մ ա ր , բ ն ո ւ թ յ ո ւ ն ն ու մ ա ր դ կ ա յ ի ն կ յ ա ն ­
քը յ ո ւ ր փ ա ր թ ա մ ո ւ 6 ո խ վ ա յ ե լ ք ն ե ր ո վ , ո ր ­
պես մ ա գն ի ս դեպ ի ինքն է քա շում մա րդուն,
որ յո ւր կրքերով, յո ւր թ ո ւյլ ն յա ր դ ե ր ո վ տ ր ա ­
մ ա դ իր ո ւ ե ն թ ա կ ա է հ ր ա պ ո ւյր ն ե ր ի , որոնք՛
փ շեր ի ո ւ տ ա տ ա ս կ ի ն մ ա ն ՝ հ ա ն ա խ խ ե ղ դ ո ւ մ
են ի ր ե ն ց մ ե ջ ը ն կ ա ծ ր ա ր ի ս ե ր մ ե ր ը :
Կարևոր է ճ ա մ բ ա գտնել ա ս տ վ ա ծ ա յի ն
թա նկա րժեք պ ա րգևը' մեր հոգին, մեր խ իղնը
մա րմնի խ ե դ դ ո ղ ճիրա ններից ա զա տ ելու, ա -
պ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ի ց' բ ա ր ո յա կ ա ն մ ա հ ի ց զերծ
պա հելու հա մա ր:
Կա րևոր է մի ո ւյժ գ տ ն ե լ, ո ր մ ե զ ' մսւգնի-
օի ն մ ա ն ' դ ե պ ի ի ն ք ը ձ գ ե լ ո վ ' գ լ ո ր ո ւ մ ի ց զ ե ր ծ
պահե և կ ա մ ա րդեն իսկ գ լորվա ծին ան­
դունդից հ ա ն ե , բա ր ձ ր ա ց ն ե :
«1 Լ յք |ււք յա ւք ե ն ա յն ւ)ա մ ա լ, ՏԼր 1ւ&,
ե նւս հւսնւ, յ ո ւ ՚ո զ ա յ ր Լ (յոսւս ի մ » :
ՍԱ.ՂՄ. ԻԳ 1 5 :
— Ո ւ-ն է ա յ դ ո ւ յ մ ը , ո ՞ վ է ա յ դ մ ա գ ն ի ս ը :
Ս ա ղ մ ո ս ե ր գ ո ւ Գ ա վ ի թ ը ' Ասւոուծո ր ն տ ր յ ա ,
թ ա գ ա վ ո ր ն ու մ ա ր գ ա ր ե ն , որ ս ա կ ա յն հա ­
նա խ են թ ա կ ա է եղեյ յո ւր մա ր դ կ ա յի ն բնու­
թ յա ն թ ուլութ յա ն և ը ն կ ե լ կ յա ն ք ի տ ղ մ ի մ ե »'
նա ՛ է , ո ր գ տ ե լ է ն ա և ա պ ա կ ա ն ո ւ թ յ ա ն տ ր ղ -
Դո լր ս ե յ ն ե լ ո լ հ ա մ բ ա ն , ն ր ա ն լ ս ե ն ք ' « Ա չ ք
ի մ յ ա մ ե ս ա յ ն ժ ա մ ш а Տ է ՚ր , և նա հ ա ն է յ ո -
ր ո գ ա յ թ է գ ո տ ս ի մ * : 11;փ՞ ա չ ք ը . . . Գ ա վ ի ՜թ ,
դ ո ւ չ է ի ՜ ր , ո ր (Ա ր ի ա յ ի ն վ ՚ ղ շ տ ս ւ ց ո ց դ ե մ վ ա ­
րա ծ կ ա տ ա ղ ի պ ա տ ե ր ա զ մ ի հ ր դ ե հ ի մ ե ջ ք շե ­
ց ի ր ու ա ն օ զ ն ա կ ա ս թ ո ղ ի ր , ո ր մ ե ո ն ի և տ ի ­
րանաս նորա գ ե ղ ե ց ի կ կ ն ո ջը ' Բերսա բեին.
նա ' որպ ես հերոս քա ջա բա ր կ ո վ ե ց , մա րմ­
ն ո վ մ ե ո ա վ , հ ո դ ո վ կ ե ն դ ա ն ի մ ն ա ց , ի ս կ դո՛ւ
մ ե ղ կ ա ց ա ր , մ ե ղ ք ի գ ե ր ի դ ա ր ձ ա ր ո ւ հոգ ով
մ ե ռ ա ր , մ ա ր մ ն ո վ կ ե ն դ ա ն ի մ ն ա ց ի ր : Ս ա կ ա յն
դ ի տ ե ՛մ , և դուն էիր, ո ր ա յր վ ա ծ ս ի ր տ դ բ ա ­
ց ի ր Տ ի ր ո ջ դ ա ո ա ջ և հ ո դ ա դ խ ո ր ք ի ց զւլջման
մ ր մ ո ւ ն ջ ն ե ր ո ւ ղ ղ ե ց ի ր ն ո ր ա ն ' «Ո ղ ո ր մ ե լս ' ինձ
11.ստուած ը ս տ մ ե ծ ի ո դ ո ր մ ո ւ թ ե ա ն ք ո ս ! , ըստ
բ ա զ ո ւմ գթութեա ն քում քա ւեա ' զա նօրէնու-
թի ւնս ի մ » , և Ա ս տ վ ա ծ ո ղ ո ր մ ե ց ք ե զ : Ա յ ո ' ,
ի ր ա վ ո ւ ն ք ո ւ ն ի ս ա ս ե լ ո ւ ՝ «Ա չք ի մ յ ա մ Լ ն ս ւ յն
ժ ա մ սւււ Տ է ր , և ն ա հ ա ն է յո ր ո գ ա յթ է զոտս
իմ»:
Տ ե ր ն է , ե ղ բ ա յ ր ն ե ՛ ր և ք ո ւ յր ե ՛ր , ա յ ն ո ւ յ ժ ը ,
որ դե պ ի ի ն ք ն է քա շում մեր հոգին , մե ր
խ ի ղ նը ' և մ ե զ ա նկումից զերծ պ ա հում ե կա մ
ա րդեն իսկ գլորվա ծներին ա նդունդից վեր
հա նում:
Ք ա ն ի փ ո ք ր է ի , կ ա ր ծ ո ւ մ էի թ ե ' ս ո ս կ ա կ ա ն
մ ա ր դ ո ւ ն ե ն մ ի ա յ ն հ ա տ ո ւ կ կ յա ն ք ի ե լ և է ջ ն ե -
րը' գ լորումն ու կ ա ն գ ն ո ւմ ը , մ եղք ն ու զղջումը.
 4 И Ս՜Ի Ա Ծ Ի Ն 1951

ա յ ժ մ հ ա վ ա ս տ ի ե մ , п г ա յ դ ե լ և է ջ ն ե ր ը հա ­ յ ե ց Պետ րոսին, հավը խոսեց և Պետրոսը

տ ո ւկ ե ն նաև. Ա ստ ուծ ո ը ն տ ր յ ա լ ն ե ր ի ն , п г п Г - հ ի շ ե ց Հ ի ս ուս ի խ ո ս ք ը թ ե ' դ ե ռ հ ա վ ը չ խ ո ս ա ծ
ց ից երկուսի' Պետրոսի ե Հ ո ւդ ա յի ա նկմա ս ե ր ի ց ս կ ո ւ ր ա ն ա ս ի ն ձ և դ ուրս գ ա լ ո վ ' դ ա ռ ­
ու զղջմա ն նկա րա գիրը պ իտ ի տ ա մ , որ տ ե ս ­ նա պ ես լա ց եղա վ»:
նեք և ի մ ա ն ա ք թ ե ' ի ՜ն չպ ե ս մ ա ր դ ընդւսնակ Մ ի հ ա յ ա ց ք , Փ րկչի լքի լ ո ւ ռ հ ա յա ց ք
է փ ա ո ք ի ց , ր ա ր ձ ր ո ւ թ յւ ս և ի ց ը ն կ ն ն լ և սա- մ ի ա յ ն , ո ր ա ր տ ա Ա ա յտ ւ.լմ էր լուո հանդի­
կ ա յ ն վ ե ր ա ծ ն վ ե լ ււլ կ ր կ ի ն բ ա ր ձ ր ա ն ա լ , ի ն չ ­ մ ա ն ո ւ թ յ ո ւ ն և վ շ տ ո տ ւ;1.ր' բ ա վ ա կ ա ն ե ղ ա վ
պ ես էր Պ ետ րոսը, ե կ ա մ ը ն կ ն ե լ անդունդը Պ ե տ ր ո ս ի ն զ գ ա լ տ ա լ ո ւ , ո ր ն ա յոււ՝ Տ ի ր ո ջ ը '
ո ւ հ ա վ ի տ յ ա ն մ ե ռ ն ե լ , ի ն չ պ ե ս էր Հ ո ւ դ ա ն : յո ւ ր վ ա ր դ ա պ ե տ ի ն մ ե ծ ւ|իշսւ է պա սւհա -
ա . Պ Ե Տ 141ՍԻ Ն Կ Ա Ր Ա Գ Ի Ր ! : . - Պետրոս ա - ո ե լ , բ ա վ ա կ ա ն եդսււ յ ո ւ ր հ ա ն ց ա ն ք ը զ գ ա ­
ռա քյսւլը ա պ ա ռ ա ժ ի նմա ն հա ստ ա տ ուն հա ­ լու Լ զ ղ ջ մ ա ն աղ]ւ ա ր ց ո ւ ն ք ն ե ր թ ա փ ե լո վ '
վ ա տ ո ւ ն ե ր և ն վ ի ր վ ա ծ է ր Տ ի ր ո ջ ը : Ն ա ' էր, զգա ս տ ա նա լո ւ:
и г ա ս տ վ ա ծ ա յի ն բա րձր շնորհքի արժանա­ Ա յդ լո ւ ռ հա նդ ի մ ա նո ւթ յո ւնը խ ո ր խ ո ց ե ց
ց ա վ ՝ լ ս ե լ ո վ Փ րկչի խ ր ա խ ո ւ յ ս ը թ ե ' «Դու՜ Պ ե տ ր ո ս ի զ գ ա յ ո ւ ն ս ի ր տ ը , զ ս ւ ր թ ե ց ր Լ ց ն ա ՝ա
ես վէմ ե ի վ երս ւյ ա յ գ ր վ ի մ ի շ ի ն ե - ն ի ր հ ա ծ խ ի ղ հ ը և հ ա ր ո ւ թ յո ւ ն տ վ ւ ս վ նախ­
ցից գ ե կե դ ե ցի ի մ » : Նա՛ ա յդ ապառաժ կին Պ ետ րոսին, որ ա ն ձ ն վ ի ր ո ւ թ յ ա ն և սիրո
օ ր ի ն ա կ էր;
եավատ ունեցող Պ ետ րոսն էր, ո ր հա­
մ ա ր ձ ա կ ո ւ թ յո ւ ն ո ւ ն ե ց ա վ յ ո ւ ր դ ա վ ա ն ա ն ք ը Ա հ ա ս ի ր ե լ ի ՛ ք , ն շ մ ա ր ի տ զ ղ ջ ո ւ մ ը , որ ո ՛ չ
ա ր տ ա հ ա յ տ ե լ ՝ Փ ր կ չի հ ա ր ց ի ն ի պ ա տ ա ս խ ա ն ՛ պա տ իժների և ո՜չ էլ ա ս տ վ ա ծ ա յի ն ահեւ.
/ հ ո ւ ե ս Ք ր ի ս տ ո ս ն , Ո րդի Ա ս ա ո ւ ծ ո յ կ ե ն դ ա ն - դա տաստանի ս պ ա ռ ն ւ ս լ|ւ ք ն ե ր ի ւսրգաս|ւ!ք
ա յ » : Ն ա է ր , ո ր ' ա ն ձ ն վ ի ր ո ւ թ յ ա ն և. կ ա տ ա ր ­ Է ր , ա յ լ Ս. Հ ո գ ո ւ խաոաղ ներգործությա ն
յ ա լ սիրո օրինա կ հ ա ն դ ի ս ա ն ա լո վ ' խ ո ս տ ա ­ Տ Ի Րոք “ Ի ™ հ ա յ ա ց Ր ի հ ե տ և ա ն ք , որ

ցա վ Տիր ոջը հ ե տ թ ա նա ն ստ ել ու մ ե ռ ն ե լ' ը ն կ ն ե լ ո վ մ ա ր դ ո ւ հոգու մեջ' մա քրում ս

« Տ է 'ր , ընդ ք ե զ պ ա տ րա ստ ե մ և ' ի բա նտ ե ' ա զ ն վ ա ց ն ո ւ մ է ս ի ր տ ը , զ ա ր թ ե ց ն ո ւ մ նիրհ ա ծ
ի մ ա հ ե ր թ ա լ » (Ղ « ս կ . 1‘Р 3 3 ) : խ ի ղ հ ո և ' ս ե ր ն ե ր շ ն չ ե լ ո վ ' ս ե ր է ււրոնում
ա յն տ ե ղ :
Նա էր ա շա կերտ ների ց քա ջա րին, որ Գ ե թ -
բ. ՀՈԻԴԱՅԻ Բ Ն Ո Ւ Թ Ա Գ Ի Ծ Ը - Պետրոսի
ս եմա ն ի պ ա րտ իզ ում յո ւր Տիրոջ պ ա շտ պ ա ­
հանդեպ կանգնա ծ է Հուդա ն, ա ռնենք նո­
ն ո ւ թ յա ն հ ա մ ա ր ՝ ա ն ե ր կ յո ւղ սուր հանեց
րա դեմքի մութ քողը, բա նա նք նորա
ն ո ր ա թ շ ն ա մ ի ն ե ր ի դ ե մ ե Մ ս ս լք ո ս ի ա կ ա ն ջ ը
սիրաը և տեսնենք ա յդ կ ո ր ո ւ ս յա լ որդու
կ տ ր ե ց, որոնք ե կ ե լ է ի ն Հ ո ւդ ա յի ա ռա ջնոր­
պ ա տ կ ե ր ը : « Ց ա յ ն ժ ա մ տ ե ս ե ա լ Յ ո ւ դ ա յ ի ' որ
դո ւթ յա մ բ Հիսուսին բռնելու:
մ ա տ ն ե ա ց ն գ ն ա , թ է պ ա ր ւ ո ա ւ ո ր ե ց ս ս , զ ւլջ ա -
Ս ա կ ա յն և եթե մեկը կար աշա կերտ ­
ցա ւ»: Տ ե ս ն ո ՜ւմ եք, Հուդա ն է լ է ցա վում,
ների մեջ, որի գ լորում ն ու ա ն կո ւմ ը մ ե ծ ե -
ո ր շ ա տ է խ ո ր ա ց ե լ : Ն որ ա մ ե ջ \ լ , կ ա ր ծ ե ս ,
ւլ ա վ , դ ա ն ո ւ յ ն պ ե ս Պ ե տ ր ո ս ն Է ր :
զա ր թ ն ել է լա վ ա գո ւյն «ե ս »ը . նա է լ է կա­
Նա, վերջին զ ա տ կա կա ն ս եղա ն ի վերա
մ ենում զղջմա մբ կա տ ա րվա ծ արարքը սըր-
հրա պ ա րա կա վ և հա նդիսա վոր ե րդվ եց յո լր
բ ե լ , ս ա կ ա յն ե ՞ ր բ . — ե ր բ տ ե ս ա վ , որ Հիսուս
Տիրոջը թ ե ' ք ե զ չ ե մ ուրա նա , եթե մ ի ն չ և իսկ մահվան դա տ ա պ ա րա վեցսւվ. երբ հավաս­
կ յա ն ք ս զ ո հ ե լո լ կա րիք լի ն ի ' չա մա չեց և տ ի ա ց ա վ , թ ե հ ո ւ ս ա խ ա բ վ ա ծ է ; Ն ո ր ա զ ղ ջո ւ­
ք ա հ ա ն ա յա պ ե տ ի աղախնի ու ծա ասնեւփ մ ը յո ւր գ ո ր ծ ա ծ հ ա ն ց ա ն ք ի գ ի տ ա կ ցութ յա ն
ա ռա ջ ո ՛չ մ ի ա յն ուրա ցա վ, ա յլև ա ն ե ծք ու ծն ո ւնդ չէ, ա յ լ հ ա ն ց ա ն ք ի ա հ ե ղ հետ ևա նքի
ն զ ո վ ք թ ա փ ե ց ն ո ր ա գ լ ս ին:
ա ր գ ա ս ի ք : Հ ո ւ դ ա յի վիշտ ն ո ւ զղջումը յո ւ ր
Ա ր դ յո ք կ ա ր ե լ ի * է ա վ ե յ ի մ ե ծ բ ա ր ո յ ա կ ա ն կ ա տ ա րա ծ չա ր ա րա րքի' յո ւ ր Վա րդապ ե­
ա նկումն պ ա տ կեր ա ցնել, քան թե սիրած տ ի մ ա տ ն ո ւ թ յ ա ն հ ա մ ա ր չ է . ա յ լ ա պ ե ս նորա
ա շա կերտ ի ստ որ ուրա ցումը յո ւր Վ ա րդա ­ զղջումը շա տ ա ռ ա ջ' Գ եթսեմա նի պա րտե­
պ ե տ ի ն : Օվ ի ն չ ո ՞ ւ , ի ՞ ն չ պ ա տ հ ա ո ո վ : զ ում տ եղի կունենա ր, երբ Հիսուսի հա նդի­
Ծաոաների ու աղախինների ծս ս լր ու մ ա ն ա կ ա ն հ ա յա ց ք ը անշուշտ թ ա փ ա ն ց ե ց Հ ո ւ ­
ս պ ա ռն ա ւի ք, մի փ ոքրիկ փ ո ր ձ ութ յո ւն, որին
դ ա յ ի ս ի ր տ ը և ն ո ր ա ն ե ր ք ի ն ա շ խ ա ր հ ը սւլե -
ե նթարկվե ց ա վ Պետրոսը, բ ա վ ա կ ա ն էր
կ ո ծ ե ց , ե ր բ Հ ի ս ո ա ի հ ե գ ն ո ւ թ յ ա մ բ լի կ ր ա ­
խ ա խ տ ե լ ո ւ ն ո ր ա հ ա վ ա տ ը : Տ ե ' ր ի մ , ո՜՞րքան
կոտ խ ո ս ք ե ր ը ' «Յ ո ւդ ա ', հ ա մ բ ո ւր ե լո ՞վ մ ա տ -
չն չ ի ն բ ա ն է պ ե տ ք մ ա ր դ ո ւ , մ ի ն չ և ի ս կ ը ն -
նես զորդի մ ա ր դ ո յ» , տ ա ղ ե ցի ն անշուշտ Հ ո ւ -
տ ը ր յա լ մա րդու սիրտը բա ր ո յա կ ա ն բ ա ր ձ - դ ա յի ս ի ր տ ը : Ն ո ր ա զղ ջո ւմ ը տ ե ղ ի կ ո ւ ն ե ն ա ր
ր ո լ թ յ ո ւ ն ի ց ի ջ ե ց ն ե լ ո ւ և ա՛նդունդը գ լո ր ելո ւ
խ որհրդա վոր ը ն թ ր յա ց ժա մ ա նա կ, Հիսուսի
հա մար;
վշտ ոտ գուշա կությունը լսելիս թ ե ՝ «ձ ե զ ն ի ց
Ս ա կ ա յն ո րքա ն մ ե ծ է Պ ետ րոսի հա նցա նք ն մ ե կ ը պ ի տ ի մ ա տ ն ի ի ն ձ » : Ա յս բ ո լո ր ի ց հե­
ու գ լ ո ր ո ւ մ ը , նույնքա ն վեհ է ն ա և նորա
տ ո Հուդա ն ՜ ա մ բո ղ ջ հո գո վ պ ի տ ի հուզվեր, •
զղջումն ո ւ կա ն գն ո ւմ ը ՝ « Տ ե ր ը դ ա ր ձա վ , նա­ ծո ւն ր ի ջ ն ե ր Փ րկչի ա ռ ա ջ և զ ղ ջ մ ա ն դառն
 1951

ա ր ցո ւնքներ թա փեր, եթե, հիրավի, գոնե նը ք ա յ ք ա յ վ ա ծ է , ո ս կ ր ն ե ր ի ծ ո ւ ծ ը լաւիւ[ած և

փ ոքրիկ վիշտ զգա ր յո ւր անպա տկա ռ ա- ինքը գերեզմա նի եզրին կա նգնա ծ:
Խ ա բեբա ն ողբում է յո ւ ր հա նցանքները,
րարքի հ ա մ ա ր ; Ո ՛չ, Հ ո ւ դ ա յ ի զղջումը հա ն­
ց ա ն ք ի գ ի տ ա կ ց ո ւ թ յ ո ւ ն ի ց բ ղ խ ա ծ զ ղ ջ ո ւ մ չէր .
յուր բ ա ր ո յա կ ա ն անկման վիշտը, յուր հո -
^ յ ց ե ՞ ր բ , ե ր բ ս ո ւ տ ը հ ր ա պ ա ւ ՝ա կ է դ ա լ ի ս ,
ա մ ո թ ն ո ւ պ ա տ ի ժ ը ա ո ա ջ ը ծ ա ռ ա ն ա ՛.!:
11նրա գործը զ ղ շ ո ւ մ է , բ ա յ ց ե ՞ր բ . երբ
զ ո ւ վ ւ ր կ ո ւ թ յա ն հ ո գ ս ը չ է ր նորսւն շ փ ո թ ե ց ն ո - ա ր դ ա ր ո ւ թ յա ն բ ա զ ո ւ կ ն ե ր ի մ ե ջ հ մ լ վ ա ծ է:
ղ ը , ա յ լ յո ւ ր ա ր ա ր ք ի ա ն ա կ ն կ ա լ վ ա խ հ ա ն ը , Հ ո ւդ ա յի զղջումը. ս ի ր ե լի ե ղ բ ա յ ր ն ե ՛ ր ե
ք ո ւ յր ե ՛ր , մ ե զ չ ի օ գ ն ի , ե ր ա ն ի ՜ նո րսւն, ո վ
յո ւր ծրագրերի և ա կնկ ա լութ յուններ ի խ ո ր ­
հ ա վ ի խ ո ս ե լ ի ս խ ւլհի խ ա յ թ զգա . երանի՜
տ ա կ ո ւմ ը և յո ւր կ ա տ ա ր յա լ հ ո ւս ա խ ա բութ յո ւ­
ս ո ր ա ն , ո վ Փ ր կ չի հ ա յա ց ք ՛ը յ ո ւ ր վ ե ր ա դ ա ր ձ -
ն ը: 2 1 ', Հ ո ւդ ա ', զուր ա ն ց ա վ Հ ի ս ա ս ի ն երկ­ ն ե ' զ ա ր թ ե ց ն ե լո ւ ^ յ ո ւ ր ն ի ր հ ա ծ խ ի ղ հ ը ' ա ս տ ­
ր ա վ ո ր թ ա գ ա վ ո ր տ ե ս ն ե լ ո ւ հ ո ւ յ ս դ к ք ո Ն ո­ վ ա ծ ա յի ն ձ ա յն ը :
ր ա աջ կ ո ղ մ ը բ ա զ մ ե լ ո ւ տ ե ն չ դ : Տ ե ՛ ր , հ ո տ ի դ հ ա վ ա տ ա ր ի մ հ ո վ ի ՛ վ , Դ ո ՛ւ,
Ա սա ցե՛ք, ս ի ր ե լի ՛ք , մի՞թ ե մեր զ ղ ջո ւմ ն որ շնորհ ունես դա սա լիքների, ողորմու-
Լլ, նո ւյն իս կ դա ռնա գինը, Հո ւդ ա յի զղջմա ն թ յ ո ւ ն ' մ ո լ ո ր յ ա լ ն ե ր ի և ւ;եւ* ո ւ ք ա ղ ց ր հա ­
յա ց ք ' ք ե զ մոռա ցողների համար, մեզ էլ
չէ ն մ ա ն ո ւ մ , զղջումն արա րքի ա հա րկու հե­
խ ն ա յ ի ՛ ր , մ ե զ է լ ո ղ ո ր մ ի ՛ ր ե. շ ն ո ր հ ի ՛ր ս ա ղ -
տ ևա նքի ե ո ՛չ արարքի հա մա ր; Ա յո ', հեշ­ ււ՚ ո ււերգուի ս ի ր տ ը , ո ր մ ի շ տ ք ե զ ն ա յ ե ն ք ու­
տասերը զղջոււք է յ ո ւ ր վ ա ր ա ծ ց ո փ կ յա ն ք ի ս ե լո վ ' «Ա չք իմ յա մ ե ն ա յն ժ ա մ ա ռ ՏԷ ր, ե
համար, բ ա յց ե ՜ ր բ , ե ր բ նորա ա ռ ող ջութ յու­ ն ա հ ա ն է յ ո ր ո գ ա յ թ է գ ո տ ս իւք».ս ւմեն:

(Խ ո ս վ ա ծ 1919 բվի Ծ ա ղկա զա րդի կիոսկի երե­

կ ո յա ն ' 11. է ջ մ ի ս ւծ ն ի Մ ա յւ՛ Տ ա հ ա ւ ՚ո ւ մ ) *
 ԽՄԲԱԳՐԱԿԱՆ
ԿԱԹՈԼԻԿ ՄԱՐԴՈՐՍՆԵՐԸ ԳՈՐԾԻ ԵՆ ԱՆՑԵԼ
մ ե ն ա ն դ ա մ , Ьгр քաղա քա կա ն
հ ո ր ի զ ո ն ի վ ր ա ս և ա թ ո ւ յր ա մ ­
պ ե ր ե ն կուտ ա կվում, եր բ հա յ
ժողովրդի ա յս կ ա մ ա յն հա տ­
վ ա ծ ը կ ա ն գ ն ո ւ մ է փ ո ր ձ ո ւ թ յ ա ն ա ռ ա ջ , կսւ-
]>Ո|իկ կ ղ ե ր ն ա ն մ ի ջ ա պ ե ս զ ո ր ծ ի է ա ն ց ն ո ւ մ
ե. վ ե ր ս կ ս ո ւ մ ի ր մ ա ր դ ո ր ս ո ւ թ յ ա ն ք ա ր ո զ ն ե ր ը
հ ա յ հա մ ա յն ք ն եր ո ւմ : Գ ործի ե ն դրվում պրո­
պ ա գ ա ն դ ա յի մ ե ք ե ն ա ն , բռ ն ո ւթ յո ւն ը , հա վա ­
տ ա ց յա լն ե ր ի տ ն տ ե ս ա կ ա ն խ ե ղ հ ո ւթ յա ն ա -
մենա ա նխ իղհ շահա գործումը և եզվիտ ա կա ն
բ ա զ մ ա թ ի վ ս ւ յյ միջոցներ, որոնք դարերի
ը ն թ ա ց ք ո ւմ մշսւկել և կ ա տ ա ր ելա գործեյ է
■Լատ իկանր: Ա յ դ մ ա ս ի ն փաստեր որքա ՜ն
ուզեք կա րելի է բ ե ր ե լ բա զ մ ա չա ր չա ր հա յ
ժողովրդի պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ի ց : Բա վա կա ն է թ ե ­
կ ո ւ զ հի շ ե լ ա ո ա ջ ի ն Հ ա մ ա շխ ա ր հ ա յի ն պ ա ­
տ երա զմի ծանր տ ա րիներին Տե յր -էզ -Զ ո ր ի
ա ն ա պ ա տ նե ր ո ւմ ա ր յո ւն -ա ր ց ո ւն ք ի մ ե ջ թա ­
թա խ վա ծ սովա մա հ հա յ գա ղթա կա նների մաո
«մ խ ի թ ա ր ո ւթ յա ն » գ ն ա ց ա ծ կա թոլիկ կ ղերա ­
կանների վա րմունքը — խ ո ս տ ա ն ա լ օգնել
գա ղթա կա ններից մ ի ա ՛յն նրա նց, ովքեր կա ­
թոլիկ ե ն և կ ա մ կ խ ո ս տ ա ն ա ն դա վ ա ն ա փ ո խ
լինել և կ ա թ ո լ ի կ դ ա ո ն ա լ : Ոչ պ ա կ ա ս ո ւ ս ա ­
նելի է երջա նկա հիշա տ ա կ Խ ր ի մ յա ն Հա յր ի կ ի
ե. Ի գմ ի ր յյա ն կաթողիկոսների նա մակա­
գրո ւթ յո ւնը ՝ կ ա պ վ ա ծ կա թոլիկ մ ա րդորս ու­
թ յ ա ն հ ե տ Կ ի լ ի կ ի ս ւ յո ւ մ , ո ր ը տ պ ա գ ր վ ո ւ մ է
մեր ա մ սա գրի ներկա հա մա րում:
Պ ե տ ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե ր ի միջԱ գ ո յ ո ւ թ յ ո ւ ն ո ւ ն ե ց ո ղ
քա ղ ա քա կա ն ներկա լա ր վ ա ծ ի ր ա դրությունը,
բն ա կ ա ն է , չէր կա րող վ փ պ ե լ , և , օ ա վ ի
սիրտ պ ի տ ի ա ս ե լ, չվ ր ի պ ե ց Կա թոլիկ Ե կեղե­
ց ո ւ պ ե տ ե ր ի , ա ռ ա ն ձ ն ա պ ե ս , պ ա պ ի ց ա վ ե լի
պ ա պ ա կ ա ն հ ա յ կ ա թ ո լ ի կ ա ռ ա ջ ն ո ր դ ն ե ր ի ու­
շ ա դ ր ո ւ թ յո ւ ն ի ց : Ե վ ա հ ա վ ե ր ջ ե ր ս , Մ խ ի թ ա ր
Ա թ թ ա յի ե. Ա բ ր ա հ ա մ Ա ր ծ ի վ յ ա ն ի մահվան
200-ա մ յա կ ի ա ռթիվ, հա տ ո ւկ «Հովվական
)> ո ս լթ »ո վ հ ա ն դ ե ս է ե կ ե լ Կ ա ր դ ի նա լ Ա ղ ա -
ջա նյա նը ե ցա ն կ ա ն ա լո վ , ինչպ ես ինքն է
ա ս ո ւ մ , կ ա տ ա ր ե լ ի ր « հ ո վ վ ա կ ա ն պ ա շ տ ո ն ի !!
մ ե ծ պ ա ր տ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ն մ ե կ ը » («Ա վե­
տ իք», 1950 թ ., VII— V I I I , է ջ 1 0 7 ) , Ш П Ш -
ջսւրկել է հ ա յ ժողովրդին «վերա ցնել պա­
ռա կտ մա ն միջնորմը», թողնեյ իր ա զ գա յին
Ե կ ե ղ ե ց ի ն к կ ա թ ո լ ի կ ո ւ թ յ ո ւ ն ը ը ն դ ո ւ ն ե լ : «Ալ>-
ր ա հ ա մ Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի և. Մ խ ի թ ա ր Ա բ բ ա հ ո ր
երջա նիկ մա հվա ն երկրորդ հա րյուրա մյա կին
ա ռ թ ի վ ,— գրում է ն ա ,— պ ա րտ քը կզգա նք
ա ն ո ն ց պ ա տ գ ա մ ա բ ե ր ն ըլլա լու և , կրոնա կա ն
տ ե ս ա կ ե տ ե շ փ ո յթ ու մ ո ա յ| ա յս պ ա հուս, ա -
նոնց կողմե հրա վեր կա րդա լու բովանդակ
հ ա յ ո ւ թ յ ա ն ' դ ա ռ ն ա լ ո ւ ն ա խ ն յ ա ց ս ւմ բո դ ջ ա -
կ ա ն լ ո ւ յս հ ա վ ա տ ք ի ն , կ ա թ ո ղ ի կ ե ( ի մ ա ' կ ա -
թ ո լի կ — Խ Մ Ր .) մի ո ւթ յա ն մեջ»:
Կարդինա լ Ա ղա ջա նյա ն ի ա յս «Հովվա կա ն
թոսլթ»ը ա ր դա րա ցի զ ա յր ո ւյթ ու վրդով-
մուն1 է ա ռ ա ջ ա ց ր ե լ ո ' չ մ ի ա յ ն Հ ա յ ա ս ա ա ն -
յա յց Ա ռա քելա կա ն Ս. ե կ ե ղ ե ց ո ւ հ ա վ ա -
տ ա ց յ ս ւ լ ն ե ր ի , սւյ|Ա հ ա յր ե ն ա ս ե ր հ ա յ կ ա թ ո ­
լ ի կ ն ե ր ի շ ր ջ ա ն ո ւ մ : Բ ոյորն ա կ ն բ ա խ տ ե ս ն ո ւ մ
ե ն ք ր ի ս տ ո ն յ ա ՛ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ի ՝ Հ ա յ ա ս տ ա ն յ ա յ դ
Ե կ ե ղ ե ց ո ւ ե. Կ ա թ ո լի կ Ե կ ե ղ ե ց ո ւ պետ Լէփ
պ ա րզ նկարագիրը Լ նրանց տ րա մագծորեն
հա կա ռա կ մ ո տ ե ց ո ւմ ը ' ք րի ս տ ոն յա ե կ ե ղ ե ց ի ­
ների հ ա մ ա գ ո ր ծա կ ց ո ւթ յա ն խ նդրում: Ա մ ե ­
ն ա յ ն Հ ա յ ո ց Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս Ն որ ին Ս. Օծություն
Գ եորգ Զ-ը, ա ռա ջնորդվելով քրիստ ոսա վա նդ
ս ի ր ո ե. ե ղ բ ա յ ր ո ւ թ յ ա ն բ ա ր ձ ր գ ա ղ ա փ ա ր ն ե ­
ր ո վ , հ ա յտ ա ր ա ր ո ւ մ է ք ո ւ յր ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ի ն ,
ո ր « Հ ա յ ո ց Եկեղեցուն ք ր ի ս տ ո ն յ ա ծ ա ղ կ ա ն ո ­
ցի ծա ղիկներից մեկն է, ո ր ը պ ա հ ե լո վ իր
ո ւ ր ո ւ յն գ ո ւ յ ն ը ե հ ո տ ը , միշտ պ ա տ ր ա ս տ է
եղել ե ա յժ մ պատրաստ է քրիստոնեական
վ եհ գա դա փ ւսրների կ ե ն ս ա գ ո ր ծ մ ա ն հա մա ր
հ ա մ ա գ ո ր ծ ա կ ց ե լ բոլոր ե կ եղեցի ների հ ե տ ...»
( « է ՜ ջ մ ի ա ծ ի ն » , հ ո ւ լ ի ս - օ գ ո ս տ ո ս , 1 9 5 0 թ . ) , իսկ
 Կա թոլիկ ե կ ե ղ ե ց ի ն ոչ մ ի ա յ ն հ ա մ ա գ ո ր ծ ա կ ­
ց ո ւ թ յ ա ն ք ա յ յ ե ր չի ա ն ո ւ մ , ս ւ յ | և հ ա ր մ ա ր ա - { տ գետ ներին ականջ ղնելու: Եվ Կարդինալ
Լ ղ ա ջ ա ն յ ա ն բ , ո ր պ ե ս մ ո լի պ ա պ ա կ ա ն , ո ր
ոիթ է փ ն տ ր ո ւ մ հ ա յ ա ն ո ւ ն ի ր Կ ա ր դ ի ն ա լի մեծւսցե) է Հ ո ո մ ո ւ մ , մ ա ր զվ ե լ ե զ վ ի տ պրո­
ձ ե ռ ք ո վ սուրը ի ր ք ո ւ յր ե կ ե ղ ե ց ո ւ կույր խ ր ե - պագանդիստների հ ա մ ա լ ս ա ր ա ն ո ւ մ ե կ ա ր­
|ո ւ հ ա մ ա ր . . . : դ ի ն ա լ ո ւ թ յ ա ն ա ս տ ի ն ա ն ի հ ա ս ել պ ա պ ի ո տ ­
Ա ր տ ա ս ա հ մ ա ն ի հ ա յ մ ս ւմ ո ւ|ը «ծիրա նա ­ քերը խ ո ն ա ր հ ա բա ր հ ա մ բուրե լո վ , ստրկորեն
վորին պ ա տ յա ն հա կա հա րվա ծ տ վե| է. կ ր կ ն ո ւ մ է իր լ ծ ա կ ի ց ե զ վ ի տ ն ե ր ի ն : Ն ա չի
մ ե ր կ ա ց ն ո ղ հ ո դ վ ա ծ ն ե ր են գ ր ե լ գ ե ր ա շ ն ո ր հ ուզում ը մ բռն ե ց, որ վա ղ ք ր ի ս տ ո նյա ե կ եղ ե­
Տ . Գարե գ ի ն ա ր քե պ ի ս կո պ ոս Խ ա չա տ ր յա ն ը , ցիները — միա սնա կա ն, ընդհանրական եկե­
հ ո գ ե շ ն ո ր հ Տ . Ե ղիշե վ ա ր դ ա պ ե տ Տ ե ր տ ե ր - ղ ե ց ի ե ն ե ղ ե յ , ո ր ն ր ա ն ց մ ի ջ և գ ո յ ո ւ թ յ ո ւ ն չի
յս ւ ն ը , գ ե ր ա շ ն ո ր հ Տ . Դ ե ր ե ն ի կ ե պ ի ս կ ո պ ո ս ունե ցեք պ ա ռ ա կ տ ո ւ մ և ա ն մ ի ա բ ա ն ո ւ թ յո ւ ն :
Փ ո |ս ւ դ յ ա ն ը և ա շ խ ա ր հ ի կ մ տ ա վ ո ր ա կ ա ն ն ե ր : Ք ր ի ս տ ո ն յա եկեղեցու մեջ ա ռ ա ջ ի ն խ ոշ որ
Ք ն ն ա դ ա տ ա կ ա ն ա յ դ հ ո դ վ ա ծ ն ե ր ի ց մ ի Гա - պա ռա կտ ումը տեղի ո ւ ն ե ց ա վ IX դա րում,
ն ի ս ո ա ր տ ա տ պ վ ո ւ մ են մ ե ր ա մ ս ա դ ր ի ներկս» Փոտ պա տ րիա րքի ժ ա մ ա նա կ, երբ Հ ո ո մ ե ա -
հա մա րում: կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն բ ա ժ ա ն վ ե ց 1!նղհա նւ՝ա կա ն Ե~
Կ ա թ ո լի կ ա մ բ ա ր ի շ տ ա ռ ա ջ ն ո ր դ ն ե ր ի մ ե ղ ­ կ եղեցո ւց, և կ ա զ մ ե ց, ա յս պ ե ս կոչվա ծ, «Ա -
ք ո վ Ս վ ւյո ւո ք ո ւմ ծ ա վ ս ւ |վ ա ծ ա յս ա նօգուտ ր և մ տ յ ա ն հ ե ր ձ վ ա ծ » ը : ե վ ե թ ե ա յ ս օ ր հարկ
վեհր չխ ո ր ա ց ն ե յո ւ հ ա մ ա ր , գ ո ւց ե հարկ ֊լ ի ­ կ ա ը ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն ո ւ թ յո ւ ն ի ց դ ուրս ե կ ա ծ և
նե ր ա ն դ ր ա դ ա ռ ն ա ] Կ ա ր դ ի ն ա լ Ա ղսւջանյսւնի ը ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն ո ւ թ յո ւ ն ը բ ռ ն ա պ ե տ ո ւ թ յ ա ն վ ե ր
«Հո վվ ա կ ա ն թուղթ »ին ե թողնել սւնուշա գրու- ա ծ ա ծ ե կ ե ղ ե ց ի ւինտրել — ա յդ , աշխարհը
բ յ ա ն , ի ն չ պ ե ս ա ն ո ւ շ ա ղ ր ո ւ բ յ ա ն թո ղ ն վ ե ց ի ՜ն գ ի տ ի , ո ր Պ ա պ ա կ ա ն ե կ ե ղ ե ց ի ն է : Ա ղսւջա ս -
նույն կա րդ ի ն ա լի ն մ ա ն կա րգի խ ո ո վ ա հ ո ւյգ յա ն ը մ ոռ ա նում է, ո ր քրիստ ոնեա կա ն նախ­
ա յլ «թուղթ»եր ես, ս ա կ ա յն նկա տ ի ունենա ­ կին «կ ա թ ո լի կ » բ ա ռ ը շ ա ՜տ վա ղուց է կորցրել
լո վ , ո ր կաթսւիկ կ ղ ե ր ա կ ա ն ն ե ր ր ի չա րն են իր ա ռա ջվա պ ա ր զ իմա ս տ ը :
գործ ղնում Ա մ ե ն ա յն Հ ա յո ց Հ ա յրա պ ե տ ի Կ ա ր դ ի ն ա լ Աղւսջանյա քլը ի ր «Հովվա կա ն
մեծա հոգի և լա յն ա խ ո հ վ ե ր ա բե ր մ ո ւն ք ը և օոսլթտի մ ե ջ կ ր կ ն ո ւ մ է կ ա թ ո լ ի կ մ ի ս ի ո ն ա ր ­
շա րունա կում ա ն ա ր գ ե լ ի րենց մ ոլորեցուցիչ նե ր ի հ ս ւ ն կ ե ր զ ը ' Հ ո ո մ ի ա թ ո ռ ի գ ե ր ա գ ա հ ո ւ ­
պրոպա գանդա ն, ուստ ի ե ա ն հ ր ա ժ ե շտ ենք թ յ ա ն և Պ ե տ ր ո ս ի ա ո ս ւ ք ե | 1ս պ ե տ ո ւ թ յ ա ն մ ա ­
հ ա մ ա ր ո ւ մ ա ն դ ր ա դ ա ռ ն ա ) Ա ղսւջա նյս ւնի ա յ ղ սին: Հիսուսը, գրում է «ծիրա նա վոր»ը,
հովվա կա ն թ ո ս լ թ » ի ն ' ս ւ ո ա ջ ն ո ր դ վ ե |ո վ Ս ո - «հա տ կա պ ես ա ղոթա ծ էր Ս իմոն Պետրոսի
ղոմոն Իմա ստ ունի ա յն խ որհրդով, թ ե ' «Տուր հա մա ր, զոր պիտի կա րգեր հովիվ բո վ ա ն ­
նմա (ա յս ի ն ք ն ա ն զ գ ա մ ի ն .— Խ Մ ր .) պա­ դ ա կ հ ա վ ւ ս տ ւ ս ց յա | ի ր հ ո տ ի ն և հ ա ս տ ա տ ի չ
տ ա սխ ա նի րստ ա ն զգա մութ եա ն ն ո ր ա , զ|ւ ա ռ ա քելա կ ա ն ղա սուն»:
մի' յի մ ա ս տ ն ա դ ո յն երեեսցի յ ա ն ձ ն ի ւՐ * Ա յս հա ր ց ի ն իր ժ ա մ ա ն ա կ ի ն մ ա նր ա մ ա ս ն
(Գ ի ր ք ա ւ ւ ա կ ա ց , Ի9,. 5 ) : ա ն դ ր ա դ ա ր ձ ե լ է Օ ր մ ա ն յ ա ն ս ր բ ա զ ա ն ը I. ա ն ­
Կարդինալ Ա ղսւջա նյա նն իր «Հովվա կա ն հերքելի փ ա ս տ ե ր ի հիմ ա ն վրա ց ո ւ յց տ վել,
թուղթ»ի մ եջ նպ ա տ ա կ ուն ե ն ա լո վ վ ա տ ա բ ա ­ որ Պ ետ րոս ա ռ ա ք յա յի ն նա խ ա պ ա տ վո ւթ յո ւն
նել Հ ա յ ե կ ե ղ ե ց ո ւն , ն ա խ նրա ն ա շխ ա տ ում տ վ ո ղ և մ ա ր դ կ ո ւ թ յա ն ւի ր կ ո ւ թ յո ւ ն ը Հ ո ո մ ի
է ներ կ ա յա ցն ե լ որպ ես ոչ տիեզերական, հետ կապ ող Պ ա պ ա կա ն եկ ե ղ ե ցո ւ ա յս «տ ե­
ընդհանրական եկ եղ եցի : Այղ. կ ա պ ա կ ց ո ւ ­ ս ո ւ թ յո ւ ն ը » — զ ո ե ն ի կ ա դհա տ ումն ե քրիստո­
թ յ ա մ բ ն ա ս տ ո ւ գ ա բ ա ն ո ւ մ է « տ ի ե զ ե ր ա կ ա ՜ն * , նեա կա ն անաղարտ վ ա ր դա պ ետ ութ յա ն և
«ընդհա նրա կա ն», «կա թ ողիկե» բսւռերլւ և Քրիստ ոսի քա րոզա ծ եղ բա յր ո ւթ յա ն սուրբ
ց ո ւ յց տ ա լով ն ր ա ն ց ինչ կ ա պ ա կ ց ո ւթ յա մ բ զա ղա ւիա րի: Մ ա տթեոս ա վետ ա րա նչի վկա ­
գործա ծվելը Հի ն ե Նոր Կ տ ա կա րա նն երում, յո ւ թ յա մ բ , ա շա կերտ ների մեջ եր բ վեհ է ծ ա ­
ա ռա քելա կա ն թ ղթ երում և վա ղ քր ի ս տ ո նյա գ ե լ ’ թ ե ո ՞ վ պ ի տ ի |ինյի ա ո ա ջ ի ն ը և ո ՞ վ ' վ ե ր ­
հ ա յր ե ր ի ա շ խ ա տ ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե ր ի մ ե ջ , գ ա լ ի ս I, ջի նը , Հիս ո ւսը կտրուկ հ ա յտ ա ր ա ր ե լ է . «Ո ր
ա նվերա պ ա հ ա յն ե զ ր ա կ ա ց ո ւթ յա ն , ո ր «Հ ռ ո ­ կ ա մ ի ց ի ի ձէն ջ ա ռ ա ջ ի ն լ ի ն ե լ , ե ղ ի ց ի ձե զ
մեա կա ն Կաթողիկե ե կ ե ղ ե ց ի ն է Ք ր ի ս տ ո ն ե ա ­ ծ ա ո ա յ»:
կան Տիեզերա կա ն ե կ ե ղ ե ցի ն », իսկ մ յուս Պ ա պ ա կ ա ն Ե կեղ եցու տ ե ս ո ւթ յո ւն ը մ ի ա ն­
| ՚ Ո | Ո Ր եկ ե ղ ե ցի ն ե ր ը , ա յղ թվում ե Հ ա յո ց Ե- գ ա մ ա յ ն հ ա կ ա դ ի ր է ա վ ե տ ա ր ա ն ա կ ա ն վեր՛ս
կ ե ղ ե ց ի ն , շեղվեք են ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն Տ շ մ ա - բ ե ր վ ա ծ հ ա վ ա ս ա ր ո ւ թ յ ա ն ս կ զ բ ո ւ ն ք ի ն : Թող
րիտ ո ւ ղ ո ւ ց : նե ր վ ի մ ե զ հ ա ր ց ն ե լ Ա դա ջա նյա ն ին — կա՛
Ա ղա ջա նյա նի ա յս մ ե ղ ա դ ր ա ն ք ր ն ո ր ո ւ­ ա ր դ յ ո ք ն մ ա ն ո ւ թ յ ո ւ ն ա շ ա կ ե ր տ ն ե ր ի ո տ 1 ե ւ ’ր
թ յո ւ ն չ է : Ա յ ղ ն ո ւ յ ն ր ս ւ ն բ , ա ո ա ք ՚ ց մ ա զ ա չա վ ւ |վ ա ն ա լո վ խ ոն ա ր հ ո ւթ յո ւն ց ո ւ յց տվող Ք ր ի ս ­
տ ա ր բ ե ր ո ւ թ յ ա ն , հ ա զ ա ր ա ն գ ա մ ա ս ե յ են մ ի ­ տ ոսի և ոտ քերը հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի ն ճ ա մ բ ա ­
ջին դ ա ր ե ր ո ւ մ Ա ր և ե լ ք ո ւ մ շ ր ջ ո ղ պապական րել տ վ ո ղ Պ ե տ ր ո ս ի հ ա ջ ո ր դ գ ա հ ա կ ա լ ն ե ր ի մ ի ­
եզվիտ քա րոզիչներբ, ասե| են առանց ջև : Կ ա " ա ր դ յ ո ք ն մ ա ն ո ւ թ յ ո ւ ն խ ե դ ն ե ր ի ն , հ ա -
կ ռ վ ա ն ն ե ր ի , ա ս ե լ ե ն ա ռ ա ն ց խ ղ ն ա մ ի տ հսւ- րըստ ա հա րվւսծներին պ ա շտ պ ա ն ո ղ , հիվ ա նդ -
 8 էՋՄԻԱծԻՆ
ն ե րին ա ռ ո ղ ջ ո ւ թ յո ւ ն ա վ ա լ Ք ր ի ս տ ո ս ի
խ ա ր ո ւ յկ ն ե ր ի վ ր ա գ ի տ ո ւ թ յ ա ն մ ա ր դ կ ա ն ց
կենդ ս սփ -կ ենդ ա ն ի ա յր ո ղ ո խ ա կ ա լ Պետրոսի
գա հա կա լների միջև: Կա ՞ ա ր դ յ ո ք ն մ ս ւ ն ո » -
]>յուն ա շ խ ա ր հ ի ն խ ա ղա ղութ յուն քարոզող
Ք ր ի ս տ ո ս ի և. պ ա տ ե ր ա զ մ ի ջ ե ր մ կ ո ղ մ ն ա կ ի ց
Պ ետ րոսի ո ա գ մ ա տ ե ն չ գա հա կա լների մ ի ջ և ...:
Ա վ ե լի ք ա ն ա ն հ ե թ ե թ է Ա ղ ս ւ ջ ա ն յա ն ի ա յ և
պ ն դումը, որ ի բ ր Հ ա յո ց ե կ ե ղ ե ց ի ն ն ա խ ա ­
պ ես կա թոլիկ է եղ ել Գ ւփ գ ո ր Լ ո ւ ս ա վ ո ր չխ յ
ս կ ս ա ծ . « Գ ր ի գ ո ր Լ ո ւս ա վ ո ր ի չը հ ի մ ն ե ց Հ ա յ
նորա ճին Ե կեղեցին Պ ետ րոսի վ ր ա »,— հ ա յ­
տ ա ր ա ր ո ւ մ է ն ա : Նրա պ ն դ ո ւ մ ո վ , կ ա թ ո լ ի կ
ե ն ե ղ ե լ Ն ե ր ս ե ս Մ ե ծ ը , Սահսւկ Պ ա ր թ և ը , և
ը ն դ հ ա ն ր ա պ ե ս, ողջ Պ ա հլա վունիների և Պար­
թ և հա յր ա պ ե տ ա կ ա ն շա րքերը: Նա նշում է
ն ա և , ո ր մ ի ջ ի ն դ ա ր ե ր ո ւ մ « օ տ ա ր ա ց ե ղ և՜ ա յ ­
լա դա վա ն» իշխ ա նա վորները հ ա ր կ ա դ ր ե լ սն
Հ ա յո ց եկեղեցուն բա ժա նվ ել հռոմեա կա ն
ժ ա յռ ի ց և ա ռա նձն ա նա լ: Կ ա թ ո լ ի կ ո ւ թ յա ն
պ ա տ մ ա կ ա ն ո ւ թ յ ո ւ ն ը Հ ա յ ա ս տ ա ն ո ւ մ շեշտ1>-
լու հ ա մ ա ր , Ա ղ ս ւ ջ ա ն յա ն ը հ ա ս ե լ է մինչև
ա յ ն պ ի ս ի ա ն հ ե թ ե թ ո ւթ յ՛ա ն , ո ր հ ա յտ ա ր ա ր ո ւ մ
է թ ե ' «Հ ա յ ա զ դ ը ծ ն ա ծ է քրի ս տ ոն եութ յա ն
կ ա բուլի կ ն ո ւ թ յ ա ն մ ե ջ » :
Կ ա ր դ ի ն ա լ Ս պ ւսջա նյա նը, ի ն չ պ ե ս եր և ո ւ մ
է, ա ռ ա նձն ա պ ե ս չի փ ա յլո ւմ խ որը իմա ցու­
թ յա մ բ պ ա տ մ ո ւթ յա ն ա ս պ ա ր ե զ ո ւմ , ա յլա ­
պ ես նա բ ո լ յ | չէր տ ա ա ր տ ա ռ ո ց և կոպիտ
սխ ա լներ; Նշենք ն ր ա ն ց ի ց մ ի ք ա ն ի ս ը .
1 ) ճ ա յ ժողովուրդը իր ծն ունդ ը, որ նույն
է ' ի ր ա ր շ ա լ ո ւ յ ս ը չի ս կ ս ե լ ք ր ի ս ա ո ն ե ո ւ թ յո ւ -
նից. ա յլ նրա նից ա ռա ջ, երկար դա րեր, հե­
թա նոս է եղել:
2 ) Հ ա յո ց ե կ ե ղ ե ց ի ն ի ր ս կ զ բ ն ա վ ո ր ո ւթ յո ւ-
նը չ ի ս կ ս ե | Գ ր ի գ ո ր Լ ո ւ ս ա վ ո ր ե ց , ա յ լ ' Թսւ-
դեոս և Բարթողիմեոս ա ռ ա քյա լն ե ր ի ց (Պ ե տ ­
ր ո ս ի մ ա ս ի ն խ ո ս ք ա ն դ ա մ լ ի ն ե լ չի կ ա ր ո ղ ) :
3 ) Լ ո ւ ս ա վ ո ր ի չը , Հ ա յ ա ս տ ա ն յ ա յ ց ե կ ե ղ ե ՛ ­
ց ո ւ խ ո շ ո ր ս ւ գ ո ւ յն ս ո ւ ր բ ը , Հ ա յ ո ց Ե կ ե ղ ե ց ո ւ մ
մեծա րվ ում է Տրդա տ ի ձեռնտ վ ութ յա մ բ քրիս­
տ ոնե ութ յունը Հ ա յա ս տ ա ն ո ւ մ պ ա շտ ո նա կ ա ն
կրոն դ ա ր ձ ն ե լ ո ւ և Մ ի ա ծ ն ա է շ Տ ա հ ա ր ը հ ր մ -
նե |ռլ հա մա ր:
4 ) Հ ա յո ց ե կ ե ղ ե ցի ն վ ա ղ դա րերում ոչ մի
կ ա պ չի ունեցեք Պ ա պ ա կ ա ն ե կ ե ղ ե ց ո ւ հ ե ա
և , ընդհ ա նր ա պ ես, ա յ դ ժա մա նա կ ՛Ընդհա ն­
րա կա ն եկ եղեցո ւ մեջ դ ե ռ և ս բա ժ ա ն ո ւմ գ ո ­
յո ւթ յո ւն չի ուն ե ցե լ:
5 ) Կ ա թոլիկները ա ոա ջին ա ն գ ա մ իրենց
մարդորս ա կա ն քա րոզներով փ որձ եցի ն հա ­
յ ո ց մեջ թ ա փ ա նցեյ X I I I դա ր ի ց , բ ա յց հա ­
ջ ո ղ ո ւ թ յո ւ ն չ ո ւ ն ե ց ա ն :
6 ) Ա յդ դա րում, եզվիտ ների կողմից շի ն -
ւ|ե ցս ւվ « Դ ա շ ա ն ց թ ո ւ ղ թ » կ ո չ վ ո ղ կ ե ղ ծ վ ա ­
վերա գիրը' Հ ա յո ց և Լա տ ինա կա ն եկեղեցու
մ ի ջ և ի բ ր թե կ ն ք վ ա ծ դ ա շ ի ն ք ի մ ա ս ի ն :
7 ) եվ , վերջապ ես, ւֆ ա յն X V I I I դա րում
1 По I
ն ■Լատ իկանին հ ա ջ ո ղ վ ե ց Հ ա յ ե կ ե ղ ե ց ո ւ փ ա ­
րա խ ի ց մոլորվա ծ Մ խ իթա ր Ա բր ա յի և Ա բ-
րա հւսմ Ա ր ծ ի ւ |յա ն ի ջ ա ն ք ե ր ո վ , ո ր ո ն ց Կ ա ր­
դ ի ն ա լ ը հ ա մ ա ր ո ւ մ է «ւսմոլք հ ա ւ ա տ ո յ » հ ա ­
յո ւ թ յա ն ( ! ) , հ ա յկ ա կ ա ն փ ոքրիկ հա մ ա յն!՛
ս տ եղծել, ապ օրինի պ ա տ ր ի ա ր ք ո ւ թ յո ւ ն և
կ ա թ ող իկոս ութ յուն ս տ ե ղ ծ ե լ և լ ծ ե լ նր ա ն ց
ս լա յքսւրի Հ ա յ ո ց Մ ա յ ր ե կ ե ղ ե ց ո ւ դ ե մ :
^ ա յ Յ տյ ս ա մ ե ն ը ո ւ ղ ղ ա մ ի տ պ ա տ մ ա բ ա ն ­
ն ե ր ը գ ր ե լ , ա ս ել ե ն : Եվ Ա ղ ա ջ ա ն յ ա ն ը եթե
ցա նկա նում է չմեղա նչել պ ա տ մ ո ւթ յա ն դ ե մ .
պ իտ ի ծա նոթա նա պ ա տ մ ութ յա ն սկզբնա ղ­
բ յ ո ւ ր ն ե ր ի և ո ւ ս ո ւ մ ն ա ս ի ր ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ի հետ.
և ոչ թե ա ղ բյուրներն ա ղ ա վա ղելով՝ ա չքա ­
կ ա պ ո ւթ յա մ բ զ բա ղ վի:
Հ ա յա ս տ ա ն յա յց եկեղեցին չմիա նա լով
Կ ա թ ո լի կ ե կ ե ղ ե ց ո ւ ն , օ գ տ վ ե ՞ լ է , թ ե տ ու­
ժ ե լ : — իր «Հովվ ա կա ն թուղթ»ի մեջ Կարդի­
ն ա լ Ա ղ ա ջ ա ն յւ ս ն ն ա շ խ ա տ ե լ է պ ա տ ա ս խ ա -
նե| ա յ ս « ա ր ց ի ն և ս : Ն ա կ ե ղ ծ հ ա յ ր ե ն ա ս ի ­
ր ո ւ թ յ ա մ բ կ ո կ ո ր դ խ ո ս ի ա ր ց ո ւն ք է թ ա փ ո ւ մ
հ ա վ ա տ ա ց ն ե լ ո ւ հ ա մ ա ր , ո ր ի բ ր թ ե հւսյ ժ ո ­
ղ ո վ ո ւ ր դ ը տ ո ւ ժ ե լ է , շ ա ՜ տ է տ ո ւ ժ ե լ կ ա թ ո լի կ
չլինելու պ ա տ հ ա ո ո վ . « Ա վ ա ՜ ղ , շ ա տ ա վ ե լի
ե ր կ ա ր շւ՝ջսւններ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւ ր դ ը ա պ րեցւս վ
և կ ա պ ր ի տ ա կ ա վ ի ն ի ր ս տ վւսր մ ե ծ ա լք ա ս -
ն ո ւ թ յ ա մ բ բ ա ժ ա ն ո ւ մ ի դ ա ո ն ի ր ա կ ա ն ո ւ թ յո ւ ­
ն ը ... Ս ա կ ա յն ա ն ա չա ո պ ա տ մ ութ յուն ը ա ր­
ձա նա գրած է' թե Հ ա յ ա զ գ ն ու Եկեղեցին
ո րքան տ ո ւժ ե ց ի ն ա յ դ պ ա տ հ ա ո ո վ ..., բ ո ­
լո ր բ ա ր ի ք ն ե ր ը և ա ռ ա վե լութ յուննե րը ի
ն պ ա ս տ հ ա յ ո ւ թ յ ա ն հ ն ա ր ա վ ո ր պ ի տ ի ը լլա ր
ձեռք բե ր ե յ — ա ռ ա վ ե լյո ք հա նդերձ — եթե
ա ն կ ա թ ո ղ ի կ ե մ ի ո ւ թ յա ն մեջ մնա ցա ծ րւ-
լա ր ...»;
Կ ա ր դ ի ն ա լի ա յ ս տ ո ղ ե ր ը ւ [ր ղ ովմունք կ ա -
ւ ՚ ո ղ է ի ն ա ռ ա ջ ա ց ն ե լ մ ե ր պ ա տ մ ո ւ թ ա ն հետ
Ա ՚ մ ե ն ա դ ո լ յ զ ն իս կ չ ա փ ո վ ծ ա ն ո թ ա ն ձ ն ա վ ո ­
ր ո ւ թ յ ա ն մ ո տ : Ինչի ց է շ ա տ ա ո ւ ժ ե | Հ ա յ ա ս ­
տանյ ա յց ե կ ե ղ ե ց ի ն -կ ա թ ո լի կ ն ե ր ի մոտ ենա ­
լ ո ՜ ւ ց , թե հ ե ո ա ն ա լ ո ւ ց , և ո ՞ վ է մ ե ծ վ իշտ
ա ա տ հ ս ւ ո ե լ ՛ բ ա զ մ ա չա ր չ ա ր հ ա յ ժողովրղին
և Հ ա յա ս տ ա ն յա յց ե կ ե ղ ե ց ո ւ ն - ուրիշնե՞ր ը,
թ ե հ ե ն ց նույն կա թոլիկներբ:
Հ ա յ կա թոլիկ հա մա յնքի ա ռա ջա ցումը
ինքնին մի ժա հրոտ վերք է եղե| բ ա գ մ ա չա ր -
չա ր հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի մաւ-մնի վ ր ա : Կա թոլիկ
ե կ ե ղ ե ց ի ն ս կ ի զ բ դ րեց հ ա յո ց ա ն մ ի ա բ ա ն ո ւ­
թ յ ա ն ' ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ա ս պ ս ւ ր ե գ ո ւ մ : Ն ա Ա |ա -
ււա կ տ ե ց հ ա յ հ ա ս ա ր ա կ ո ւ թ յո ւ ն ը և դ ո ւ ռ թ ա ց
ա ր ե ց օ տ ա ր ն ե ր ի ա ռ ա ջ ; 2 ա յ կ ա թ ո լի կ հա­
մ ա յն ք ի կա զմա կերպ ումով իրւսկանւսցսւվ
Հ ա յա ս տ ա ն ի ն կ ա տ մ ա մ բ թշնա մա կա ն տրա­
մա դրվա ծ հ ռ ո մ ե ա կ ա ն կ ա յսր ութ յա ն դա րա ­
վ ո ր ի ղ ձ ը , ո րի ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ո ւ թ յ ա ն նշսւնսւ-
բ ւ ո ն ն է ե ղ ե | ղ ա ր ե ր շարունա կ՛' « Բ ա ժ ա ն ե լս ',
զի տ ի ր ե ս ց ե ս »:
 1951 I Я Ս՜ Ի Ա ծ Ի Ն 9

ե վ շատ ժա մա նա կ չա ն ցա վ , որպ եսզի հա յ վ ա ծ է ի ր ժողովրդի ե ի ր սիրելի Հա յր ե ն իքի

ժ ո ղ ո վ ո ւ ր դ ը աչքու] տ ե ս ն ի կա թոլիկ մար­ հետ , դա րեր շարունա կ ա ն խ ա խ տ ք ս ւ յլե յ է
դորսների գ ո ր ծ ն ա կ ա ն «բ ա ր ի ք ն ե ր ը » : Կսւթո- ն ր ա ն ց հ ե տ և. ա շ խ ա տ ե լ , կ ա ր յ ա ց չ ա փ , վաււ
յի կ ն ե ր ն , ի ր ե ն ց ձե ո քն աոսւծ նայ դա վսւ- պ ա հել իր ժողովրդի հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւ թ յո ւ ն ը :
նափոիւ հ ա վ ա տ ա ց յ ա լ ն ե ր ի ն ամեն կերպ Դ ր ա ն հ ա կ ա ռ ա կ , Կ ա թ ո լ ի կ Ե կ ե ղ ե ց ի ն մ ի 'շ տ
ա շխ ա տ եցին կ տ ր կ իրենց Հ ա յր ե ն ի ք ի ց , ի - էլ ա շխ ա տ ե ] է զա րկ տ ա յ օտ ա ր ա մ ո լո ւթ յա ն ,
հա յ հ ա վ ա տ ա ց յա |ն ե ր ի հ ա յ ա ց ք ը կ տ ր ե լ (ւ-
ր ե ն ց հ ա յր ե ն ի ս ո վ ո ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ց , սա որ
ւ ՚ե ն ց Հ ա յ ր ե ն ի ք ի ց ե ա յ ն ուղդեյ դեպի Ա -
շուր լ ց ր ի ն ն ո ս ն ց հ ա յ ր ե ն ա ս ի ր ո ւ թ յ ա ն վրա
րևմոսոք՝ դեպի Հոոմ, Ա ղ ա շ ա ն յս ւ ն ն ե ր ի
ե. ր ո ն ո ւ թ յւ ս ն ո ւ տ ե ս ա կ - տ ե ս ա կ խարդա­
«մ ա յր քա ղա քա ց»ը:
վա նքներով հա րկսւդրեցին ձ ո ւլմ ա ն են թ ա ր կ ­
Մ եր Ե կեդեցու հ ա վ ա տ ա ց յա լի հա մա ր իր
վ ե լ : Կ ա թ ո |ի կ ո ւ թ յ ա ն բ ա ր ի ք ն ե ր ի մ ա ս ի ն ն ւ ս -
ս ր բո ւթ յա ն ս ր բո ցը հա վերժա կա ն Արարատ
ո ոդ Ա ղ ա շ ա ն յ ա ն ը գ ի տ ի ՜ ա ր դ յ ո ք լ ե հ ս ւ հ ա յ ո ց
և Արագած լեոների միջև վեհավւա ոորեն
ախ ուր պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը . Լ ե հ ա ս տ ա ն ի մեր'
բա զմա ծ II. էջմ իա ծինն է ե ղ ե լ ե է , իսկ
եր՜բեմնի բ ա զ մ ա շ ա տ ե մ շ ա կ ո ւ յ թ ո վ ծ ա ղ կ ո ւ ն
Ա դ ս ւ ջ ա ն յա ն ն ե ր ի հա մա ր— մեր ժողովրդի
զ ա ղ ո ւ թ ը վ ա տ ա հ ա մ բ ա վ Ն ի կ ո յ Թորոսաքիչի
դ ե մ ա նվեր» խ ա րդա վա նքներ ն յո ւը ո ղ Հ ո ո -
հա րկա դրա նքով կ ա թ ո |ի կ ո ւթ յո ւն ն թ նդունե-
մր:
լուց և Մ ա յ ր Ե կ ե ղ ե ց ո ւ ց հ ե ո ա ն ա լ ո ւ ց հ ե տ ո ,
Մ ե ր Ե կ ե ղ ե ց ի ն ց ա ն կ ա ն ո ւ մ է ս փ ո վ ա ծ հա ­
ընղա մենլւ մի քա նի տ ա ս նա մ յա կ ներ ի ըն­
թ ա ց ք ո ւ մ ձուցմա ն ե ն թ ա ր կ վ ե ց և անհետա­ յե ր ի ո ւ շ ա դ ր ո ւթ յա ն ը կ ե ն տ ր ո ն ա ց ն ե յ ի ր ենց
Հ ա յ ր ե ն ի ք ի և նրա ս ր բ ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե ր ի վ ր ա , իս կ
ց ա վ : Չ ե ն ք ո ւ զ ո ւ մ ուրիշ օ ր ի ն ա կ ն ե ր բ ե ր ե լ ,
Ա դ ա շա ն յա ն ն ե ր ն ա շխ ա տ ում են կտրել
հ ա ն ե լի չ է բ ա ց ա ն ե լ պ ս ւ ա մ ա թ յ ա ն տ խ ո ւ ր
հ ա յե ր ի ն Հ ա յր ե ն ի ք ի ց և նրանց հ ա յա ց ք ն
էշերը:
ա դ դեյ դեպ ի Ա րևմուտ ք— օտ ա ր երկրներ:
^ Կ ա թոլիկո ւթյա ն կ ր ո ն ա կ ա ն դա ստիա րա­
Ա ղ ա ջա նյա ն ի նման մի Կ ա րդինա լ, որ
կ ութ յա ն ո զ հն ց ա յտ ո ւն պ ա տ կ եր սւցնե|ո ւ
մինչև ա յն ւսստ ինա նի օտ արացած է, ո ր
հ ա մ ա ր , կ ո ւ գ ե ի ն ք ո ւ ս ա ն ե յի մ ի օ ր ի ն ա կ ես
խ դ ն ի խ ա յ թ չի զ գ ո ւ մ ի ր « Հ ո վ վ ա կ ա ն թ ոսլ-
յ ՚ե ր ե յ Հ ա մ ա շ խ ա ր հ ա յ ի ն ա ո ա ջ ի ն ւ դ ա տ ե ր ս ւ զ -
թ » ա մ պ ա րծենա լու ա յն մ ա ս ի ն , ո ր չո ր ս
մի բ ն թ ա ց ք ո ւ մ Թ յո ւր ք ի ա յո ւմ կոտորածի
տ ա ր ի աոսւջ ի ր ա վ ա ց ի է ե ղ ե | , ո ր թ ո ւ ղ թ է.
ժ ա մա նա կ կա թոլիկ հ ա յե ր ի ց ո մ ա ն ց ց ո ւց ա ­
դրել և փորձել է խ ա նգա րել Հա յր ե ն ա դ ա ր ­
բերա ծ վ ա տ ո գ ի վա րմունքից, որի մասին ձ ո ւթ յո ւն ը ,— ա յլև ս մ ե զ ա ս ելի ք չի մ ն ո ւմ ...
բ ա զ մ ի ցս գրվել է ա ր տ ա ս ա հ մ ա ն յա ն հա յ Կ ա ր դ ի ն ա լ Ա ւլա շա նյա նն իր «Հովվա կա ն
մ ա մ ո ւ լ ո ւ մ : — Դ ս ւհիհի ա ո ջ և ս պ ա ն ե լ ո ւ հ ա ­ ր ո ւ դ թ » ի մ ե ջ , ս ա կ ա յ ն , ա վ ե լ ի է ւսոսւշ գ ն ա -
մար տ ա ր վ ա ծ հ ա յե ր ի մ եշ ե ղ ե | են ա զզու- ց ե յ, մ ի ա մ ի տ մ ա ր դ կ ա ն ց ո ր ս ա |ա հա մա ր նա
14սց փ ո ք ր ո գ ի ա յ ն պ ի ս ի հ ա յ կա թոլիկներ, ո ւ ՚ո շ խ ո ս տ ո ւ մ ն ե ր է տ վ ե լ , հ ա վ ա ս տ ի ա ց ո ւ մ ­
ո րոն ք չ ե ն ի ւ ղ 6 ա 5 ա ր ւ |ե | հսւյտ ւսրսւրե|ու դ ա - ներ ա ր ե լ. « Կ ա թ ո դ ի կ ե ո ւ թ յո ւ ն ը (ա յս ի ն ք ն
հին ն եր ի ն , որ իրենք ս պ ա ն վ ո ղ մ յո ւս հ ա յե ­ կ ա թ ո լի կ ո ւթ յո ւն ը ) չի կ ր ն ա ր բն ա վ վնա սա ­
րի ն մ ա ն հ ա յ ե ր չ ե ն , ա յ ւ կ ա թ պ ի կ , ա ս տ ի ե կար ը լլա | հ ա յո ւ թ յա ն , ш д , ը ն դ հ ա կ ա ո ա կ ը ,
չպ ի տ ի ս պ ա ն վ ե ն : Ա յ դ մ ի ՞ թ ե կ ա ր ո ղ է թ ո ւ յ լ ա պ ա հովելե զ ա տ ա մ բո ղ ջ ա կ ա ն և ա ն խ ա խ տ
տ ա յ, կ ա մ ե ր բ ե է թ ո ւյլ է ավել տ ա ր բեր դ ա ­ ս տ ա ցումը Ք րիս տ ոս ի վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւթ յա ն և
վա նա նք ունեցոդ ի ր ա ր յո ւն ա կ ի ց ե ղ բո ր ն ա խ ն յա ց |ո ւս ա ս |ա յծ ա ո գ ա ղ ա փ ա ր ա կ ա ն ի ն ,
ն կ ա տ մ ա մ բ Հ ա յ ա ս տ ա ն յ ա յ ց Ե կ ե ղ ե ց ո ւ քւսւրսւ- ԲԱԶՄԱԹԻՎ. Ո Ի Ր Ի Շ ^ Տ Ե Ս Ա Կ Ե Տ Ն Ե Ր Ո վ ԱԼ ՄԵ ­
ւէատ զ ա վ ա կ ը : Յ ո ւ ր ա ք ա ն չ յ ո ւ ր եկեղեցու ԾԱՊԵՍ Օ Գ Տ Ա Կ Ա Ր Պ Ի Տ Ի ՐԼԼԱ, Ք Ա Ղ Ա Ք Ա Կ Ա Ն ,
մ ե ծ ո ւ թ յ ո ւ ն ը պ ի տ ի չ ա փ ե յ ո ' չ թ ե իր հ զ ո ր ո ւ ­ ԱԶԳԱ ՅԻՆ Ե՛Լ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ Մ Ա Ր9.Ե -
թ յա մ բ , ա յլ բ ա ր ո յա կ ա ն բա րձր ա ր ժ ա ն ի ք ն ե ­ ՐՈԻ Մ Ե # » (ընդգծումը մերն է - Խ Մ Բ .):
ր ո վ : Եւ] դրսւնու] է , որ պ ա րծենում է Հ ա ­ Ր ս տ ո ր ո ւ մ , Կ ա ր դ ի ն ա լ ն ա ն ո ր ո շ չի թ ո ղ ն ո ւ մ
յա ս տ ա ն յա յց Եկեղեցին: և ա յն հա րցը' թե ե ՞ր բ է որ «օգ տ ա կա ր պ ի­
Կ ա ր դ ի ն ա յ Ա ղա փ ա նյս ւնը, պ ա ր զ ա մ ի տ հա ­ տ ի ը ւյա », ե ՞ր բ է իրա կա նա նա լու ա յդ ա մ ե ­
վ ա տ ա ց յ ա լ ն ե ր ո ր ս ա |ո ւ հ ա մ ա ր , ի ր « Հ ո վ վ ա ­ նը, ե ՞ր բ պ իտ ի Հա յա ս տ ա ն ո ւմ , ինչպ ես և
կ ա ն թ ո ւ դ ը » ի մեջ կ ա ն գ է ս ւոե| նաև. հ ա յ Ս փ յո ս ւք ո ւմ , վերջա պ ես հ ա ս տ ա տ վի Հ ոո մ ի
կաթոցիկների մ ե ր Ե կե դ ե ցո ւ ծի սա կա տ ա րո ւ­ «ս ո ւր բ հ ա վ ա տ ք ը » :— Ա յդ . ըսա Ա ղ ա ջւո ն յա -
թ յ ո ւ ն ն ե ր ո վ ս ւ ո ա ջ ն ո ր դ վ ե |ո ւ փաստի վրա՝ ն ի, հնա րա վոր է լինելու ա յն ժա մանա կ,
լոո ւթ յա մ բ ա ն ց ն ե լո վ Հ ւս յո զ ե Լա տ ին ե կ ե ­ «Ե ՐԲ Ճ Շ Մ Ա Ր Ի Տ Ա Զ Ա Տ Ո Ւ Թ Յ Ա Ն Ժ Ա Մ Ը Հ Ը Ն -
ղեցիների էա կա ն ա րժա նիքների վր ա յի ց: Ձ է » (ը ն դ գ ծ ո ւ մ ը մ ե ր ն է — Խ Մ Բ .): Ա յս հ ա յ­
Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Եկեղեցու ա ն ուրա ն ա լի տ ա ր ա ր ո ւթ յո ւն ի ց ա ն մ իջա պ ե ս հ ե տ ո , սա­
ա մ ե ն ա մ ե ծ ա ր ժա նիքների ց մ ե կ ը կ ա յա ն ո ւմ կ ա յն , նկա տ ում է «ծ ի ր ա ն ա վ ո ր ը », ո ր իր ա յդ
է նրա նում, որ նա ս ւնխ զեյի կ ա պ ե ր ո վ կ ա պ ­ մտ ա ցա ծին հ ա յտ ա ր ա ր ո ւ թ յ ո ւ ն թ կարոդ է
 10 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1951

բնդունվել որպ ես «ե րա զա տ ե ս ի սին խոս­ ք ի ա յի վ ր ա , չ ն ա յ ա ծ թ յո ւ ր ք ս ւ մ ո | Կ ա ր դ ի ն ա լի

ք ե ր » , ո ւ ս տ ի և ն ր ա ն ց ա վ ե լ ի ն շ ա ն ա կ ո ւ թ յո ւ ն պաշտոնաթերթը բա ցա ոիկ գովեստ ով է խ ո ­
տ ա լու հա մա ր ա ո ա ջա րկում է իր հ ա վ ա տ ա ց ­ ս ո ւ մ ր յ ո ւ ր ք « ա ս կ յ ա ր » ի բ ա ր ե մ ա ս ն ո ւ թ յո ւ ն ­
յա լն ե ր ի ն չվհա տ ել և ս պ ա ս ե |, օրինա կ ք ե ­ նե ր ի մ ա ս ի ն , ի ս կ Թ յո լ ր ք ի ա ն գրկա բա ց է
ր ե լ ո վ Գ ր ի գ ո ր Լուսա վոր ե ին, ո ր ը « Խ ո ր 4 ի - րնդո ւնե ւ ն ր ա ա յ ց ե լ ո լ թ յ ո ւ ն ը Կոստ ա նոնու-
ւ՚ ս ւպի մ ե ջ ա ն գ ա մ չ վ հ ա տ ե ց ա վ մ շ ա կ ե լ ե ի ր պ ո յ ի ս : Ա ւլա ջ ա ն յա ն ը լա վ գիտ ի, որ ինքը
հ ս կ ա ծ ր ա գ ր ե ր ը » : Ն որ ժ ա մ ա ն ա կ ն ե ր ի նոր ց ո ր ծ ունի ո ՛ չ թե Թ յ ո լ ր ք ի ա յ ի ե ր բ ե մ ն ի խ ե գ հ
Լ ո ւ ս ա վ ո ր ի չ լ ի ն ե լ ո ւ ձ գ տ ո ղ Ս պ ա ջ ա ն յա ն ը , ու ա նպ ա շտ պ ա ն հ ա յկ ա կ ա ն խ լյա կների
ց ա ն կ ա յ ի է ի մ ա ն ա լ , թ ե ո ՞ ր Խ որ վ ի ո ս պ ո ւ մ
հետ , ա յ լ 3 0 տա րվա ընթ ա ցքում ա րիա ցա ծ
է մ տ ա դ ի ր մ շ ա կ ե լ ո ւ ի ր « հ ս կ ա ծր ս ւգ ր ե ր »ր :
1սսյ ժ ո ղ ո վ ր դ ի հ ա ո ս գ ա տ պ ե տ ա կ ա ն ո ւ թ յ ա ն
Պապի ծիրա նա վորի վերև բե րվ ա ծ խոս­ հետ, որն ա նբա ժա ն մասն է Սովետական
տ ումները քա ղա քա կա ն մա րգի մեջ, նրա մ ե ծ Մ ի ո ւ թ յա ն : Ուստի և ա յ դ պ ի ս ի մ ի հ զ ո ր
հա յտ ա րա ր ութ յունն «ա զա տ ո ւթ յա ն ժսւմ»ի ե ր կ ր ի դ ե մ դ ո ւ ր ս գ ա լ ո ւ և ք ա ղ ա ք ա կ ա ն սու՛
ե « հ ս կ ա ծր ս ւգ ր ե ր » ի մա սին— խիստ կա­
|ս ո ս տ ո ւ մ ն ե ր տ ա լ ո ւ հ ա մ ա ր , Ա ղ ա ջ ա ն յւ ս ն բ
րևոր ե. պ ա տ ա ս խ ա ն ա տ ո ւ հ ա յտ ա ր ա ր ո ւ ­
պ ի տ ի ո ր որ ո շ հ ա շ ի վ ն ե ր ո ւ ն ե ն ա ր : ՄենՐ ո ւ­
թ յո ւնն ե ր ե ն : Տ ե ղ ի ն է «Հսւսկ»ի խմբա գրա ­ ղում ե ն ք ի մ ա ն ա լ՝ ո վ ք ե ՞ր են ա յ դ խոււտում-
կա նի ա յ դ ա ո թ ի վ ա ր ա ծ հե գ ն ա կ ա ն հա րցու­ ն ե ր ը տ վ ո ղ ն ե ր ը , ի ն չ ո ՞ ւ Ա ղ ւ ս ջ ա ն յա ն ր մ ա ն ­
մ ը ' « Ո ւ ր վ ա յ ի ՜ ն խ ո ս տ ո ւ մ է , թ ե ն ո ր ի ն *Լ ս ե - վա ծա պ ա տ է խ ոսում:
մություն Կ ա ր դ ի ն ա լ ի ր ծի րա նի ին մեջ ծվ ա ­
Մ ե ղ հ ա մ ա ր կ ա ս կ ա ծ ի ց դուրս է , ո ր Կար­
րա ծ է հ ա յ ժողովուրդի հ ա վ ե ր ժ ա կ ա ն փ րկու­ դինա լ Ա ղա ջա ն յա ն ի ձեոքը խ ա ոն է մեր
թ յա ն դ յո ւթ ա կա ն հ ո ւո ո ա ք ո ...» («Հա սն», ժ ո ղ ո վ ր դ ի ւ յե մ ն յո ւթ վույ մ ի ի ն չ ո ր ս և դ ա վ ի
1950 թ „ К 1 2 , 3 6 4 ): մե ջ: Մ ենք չենք կ ա ս կա ծո ւմ նա և, ո ր դ ա վ ա -
Բ ա յց մ ե ն ք ո ւ ն ե ն ք մ ի ա յ լ հ ա ր ց ո ւ մ Ա ս .— դ իր ա յ դ շ րջա նն է Օպ ա ջւսնյա նին թ ելա -
1՚ ր ս ե փ ա կ ա ՞ ն ն է ն , թե ո ր և է մեկի տված ւյր ե յ' հ ա ն դ ե ս գ ա լ ո ւ մ ե ծ ա դ ղ ո ր դ ի ր խոս­
հա վա ստ իա ցումների հիմ ա ն վրա են ծիրա­ տումներով:
ն ա վ ո ր ի ա յ դ հ ո ր դ ա բ ո ւ խ խ ո ս տ ո ւ մ ն ե ր ը , սւ- Բ ա յց հ ա յտ ն ի ' Լ ա ր դ յո ք Ա ւլա ջ ա ն յա ն ի ն
ս ա նձնա պ ես նրա խ ոս տ ո ւմ ներ ը «քա ղա քա ­
մեր ժողովրդի բա ր ո յա կ ա ն բա րձր
կ ա ն մսւրգ»|ւ մ ե ջ : Ն մ ա ն խ ո ս տ ո ւ մ ն ե ր ա ն ե լ ո ւ նկա րա գիրը; Նա գ ի տ ի ՞ ա ր դ յո ք, որ մե ր
հա մա ր քիչ է բա րօրա ստ իհա ն հոգևորական
ս ի ր ե յ ի Հ ա յ ր ե ն ի ք ի ն և Հ ա յ ա ս տ ա ն յ ա յ ց 1). I)-
յի ն ե լ, պ ետ ք է փ ն ե | նա և պ ա տ ա ս խ ա ն ա տ ո ւ
կ ե գ ե ց ո ւ ն վւոանդ ս պ ա ո ն ա լ ո ւ դ ե պ ք ո ւ մ , մ ե ր
քաղա քա կա ն և զինվորական գ ո ր ծ ի չ...: բո լո ր հ ա յր ե ն ա ս ե ր մա ր դ ի կ , ո 'լր էյ գ տ ն վ ե -
Ա նշուշտ , Ա փ յո ւո ք ի փ ո ք ր ա թ ի վ հ ա յ կ ա ­ |ի ս | ի ն ե ն , ինչպ իսի' քա ղա քա կա ն հա մոզ­
թոլիկների և գինա կա ն գործից անվարժ մունք է լ որ դ ա վ ա ն ե լո լ լի ն ե ն , ա ն դ ա մ հ ա յ­
Վ ե ն ե տ ի կ ի ո ւ ' Լ ի ե ն ն ա յի մ ի ք ա ն ի կրո­ րենա սեր հա յ կսւթոփ կները, պիտի միա նա ն
նա վ ո ր ն ե ր ի վ ր ա չ ե ն հ ի մ ն վ ա ծ նրա մեծա­ և միա սնա կա ն ձև ո վ պ իտ ի պ ա յքա րեն մեր
զ ո ր դ խ ոստ ումները: Չենք կա րծում նա և նվ ի ր ա կ ա ն Հ ա յր ե ն ի ք ի ու հ ա յր ե ն ի ս ր բ ո ւ ­
նրա հ ա շ ի վ ն ե ր ը կ ս ւ ո ո ւց վ ա ծ լի ն ե ն Թ յո ւր - թյունների թշնա միների դ ե մ :
ԲԱՆԱՍԵՐ
ՆՅՈՒԹ ԵՐ ԿԱԹՈԼԻԿ ՄԱՐԴՈՐՍՈՒԹ ՅԱՆ ՊԱՏՄՈՒԹ ՅՈՒՆԻՑ
Հ ա յտ ն ի է , որ կ ա թ ո լի կ մ ա ր դ ո ր ս ն ե ր ը ,
դ ա վ ա ն ա փ ո խ ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր , ի շ ա ր ս ա յլ
մ ի ջ ո ց ն ե ր ի , օ գ տ ա գ ո ր ծ՛ե լ ե ն ն ա և Հ ա վ ա տ ա ց ­
յա լն ե ր ի ն յո ւթ ա կ ա ն կ ա ր ի ք ը , փ ո ղ ե ն ՛տ վել
չք ա վ ո ր ն ե ր ի ն և փ ոխ ա րենը պ ա րտ ա գրել
կ ա թ ո լի կ ո ւթ յո ւն ը ն դ ո ւ ն ե լ։
Կ ա թ ո լի կ կ ղ ե ր ն ա յդ կ ա ր գ ի ե ռ ա ն դ ո ւն գ ո ր ­
ծ ո ւ ն ե ո ւթ յո ւն ծ ա վ ա լե ց ա ռ ա ն ձ ն ա պ ե ս 1 9 - ր դ
դա րի վ ե ր ջ ե ր ո ւմ Կ ի լի կ ի ա յի հ ա յո ց մ ե ջ ։ Ի զ -
մ ի ր լյա ն ը ( ա յն ժ ա մ ա ն ա կ դ ե ռ ա ր ք ե պ ի ս կ ո ­
պ ո ս ) , որ ա յ դ տ ա ր ի ն ե ր ի ն Ե ր ո ւս ա ղ ե մ ո ւմ էր
գ տ ն վ ո ւ մ ո ր պ ե ս թ յո ւ ր ք կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յա ն ա ք ­
սորա կա ն և մա նրա մ ա սն տ ե ղ ե կ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր
է ր ս տ ա ն ո ւմ Կ ի լի կ ի ա յ ի ց ' կ ա թ ո լի կ կ ղ ե ր ա ­
կ ա ն ն ե ր ի հ ա կ ա ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն դ ո ր ծ ՚ո ւն ե ո ՛.-
թ յա ն մ ա ս ի ն ո ւ ա ն չա փ զ ա յր ա ց ա ծ էր ն ր ա ն ց
դ ե մ , 1 8 9 8 թ վ ի օգ ո՛ս տ ոսի 2 4 - ի ն մ ի ն ա մ ա կ
է ո ւղ ա ր կ ե լ Խ ր ի մ յա ն Հ ա յր ի կ ի ն , ն կ ա ր ա գ ր ե լ
է Կ ի լի կ ի ա յ ի հ ա յո ց ծ ա ն ր վ ի ճ ա կ ը և խ ն դ ր ե լ
ա ն հ ա պ ա ղ ն յո ւ թ ա կ ա ն օ գ ն ո ւ թ յո ս ւ ց ՛ո ւյց տ ա լ
ն ր ա ն ց , ո ր պ ե ս զ ի տ ե ղ ա ց ի հ ա յե ր ը , ն յո ւ թ ա ­
կ ա ն կ ա ր ի ք ի ց հ ա ր կ ա դ ր վ ա ծ ՛, չ ը ն կ ն ե ն կ ա թ ո ­
լի կ ն ե ր ի ձ ե ռ ք ը ։
Խ ր ի մ յա ն Հ ա յր ի կ ը Ի զ մ ի ր լ յա ն Ս ր բ ա զ ա ­
ն ի ն ա մ ա կ ը ս տ ա ց ե լ է ի ր թ ր ի լի ս ի ո ն մ գս էն ը .
Ա ) Ի Զ Մ Ի Ր Լ Յ Ա Ն ՍՐԲ ԱԶԱՆ Ի Ն Ա Մ Ա Կ Ը Խ Ր Ի Մ Յ Ա Ն
Ն ո ր ի ն Սուրբ Օծութիւն
Տ . օ . Մ կրա իչ Ա . Վ եհա փ ա ռ Կաթողիկոս և
Հոգևոր Տէր ա զգի и Հ ա յո ց
Սո՜ւրբ Հ ա յ ր ա պ Լ ա .
Ջ ե ր Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ ի ձւ ի ւր ն ե ր ք ի ն և ա ր ­
տ ա ք ի ն ա յն ք ա ՛ն ծ ա ն ր դ ժ ո ս ս ր ո ւ թ ե ա ն ց մ ե ջ
ի տ ե ս ի ւր ո ր դ լո ց դ ա ռ ն վ ի ճ ա կ ի ն և կ ա ց ո ւ -
թ ե ա ն ' յա չ ս ա ր տ ա ս ո ւս կ ը կարկաուէ ի ւր հ ա յ ­
ր ա պ ե տ ա կ ա ն ս ո ւր բ Ա ջն և ի ւր օ ր հ ն ՚ո ւթ ե ա ն ց
հ ե տ ն օ թ ի ի ն հ ա ց , մ ե ր կ ի ն հ ա ն դ ե ր ձ և ծ ՚ա ր ՚ս -
ւին ջո ւր կ ը հ ա յթ ա յթ է ' ա պ ր ե ց ն ե լո ւ հ ա մ ա ր
Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն , ա զ ա տ ե լո ւ հ ա մ ա ր ի ւր զ ա -
ա կ ն ե ր ն ի կ ո ր ս տ ՚ե ն է ։
վ ա ծ ժ ա մ ա ն ա կ և 1 8 9 9 թ վ ի հ ո ւն վ ա ր ի 2 8 - ի ն
ա ն մ ի ջ ա պ ե ս պ ա տ ա ս խ ա ն ՛ե լ։ Նա ի ր ն ա մ տ -
կ ո ւ մ վ շ տ ա ց ա ծ խ ո ս տ ո վ ա ն վ ե լ Է, որ դժվա ր
Է կ ռ վ ե լ եւէւո պ ա կ ա ն ե ր կ ր ն ե ր ի ց կ ա թ ո լի կ ­
ների մի ջո ցո վ թա փ վող դրա մա կա ն հ ե ղ ե ղ ­
ների և հա րկա դրա կա ն միջոցների դ ե մ , սա ­
կ ա յն , իր հա մեստ հ ն ա ր ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի
ս ա հ ՛մա նն՛երում, կ ա ն ի կ ա ր ե լի ն ։ Խ ր ի մ յա ն
Հ ա յր ի կ ն ա ն մ ի ջ ա պ ե ս կ ա ր դ ա դ ր ե լ Է Բ ՚լ ւի -
լի ս ի ո ւ մ հ ա ն գ ա ն ա կ ո ւ թ յո ւ ն կ ա զ մ ա կ ե ր պ ե լ և
հ ա վ ա ք վ ա ծ ՛ մ ի ջ ո ց ն ե ր ը փ ո խ ա դ ր ե լ Կ ի լի կ ի ա ՝
բ ա շ խ ե լո ւ կ ա ր ի ք ա վ ո ր ն ե ր ի ն ։ Գ յո ւտ ա վա դ
քա հա նա Ա դ ա ն յա ն ի 1 8 9 9 թվվ։ փ ե տ ր վ ա ր ի
1 7 - ի ն Ի զ մ ի ր լյա ն ի ն ո ւղ ա ր կ ա ծ ն ա մ ա կ ի ց ե -
ր և ո ւ մ Է, ո ր Թ ր ի լի ս ի ո ւ մ , ա ո ա ջ ի ն ն վ ա դ ո ս ք ,
հ ա ն գ ա ն ա կ վ ա ծ Է ե ղ ե լ 6 . 0 0 0 ռ ո ւ բ լի , որն և
ո ւղ ա ր կ վ ե լ Է Կ ի լի կ ի ա ։
Ա ն հ ր ա ժ ե շտ ե ն ք հ ա մ ա ր ո ւմ ս տ ո ր և բ ե ր ե լ
Ի զ մ ի ր լ յա ն Ս ր բ ա զ ա ն ի նա մա կը Խ ր ի մ յա ն
Հ ա յր ի կ ի ն , Խ ր ի մ յա ն Հ ա յր ի կ ի պ ա տ ա սխ ա ն
ն ա մ ա կ ը և Գ յո ւտ ա վ ա գ ք ա հ ա ն ա Ազաէւյաէւի
ն ա մ ա կ ը Ի զ մ ի ր լյա ն ՛Ս ր բա զ ա ն ի ն ։
Վ ա վերա գրերը գ տ ն վ ո ւմ են Հ ա յ կ . ՍՍՌ
Մ ա տ ե ն ա դ ա ր ա ն ի ա ր խ ի վ ա յի ն բ ա ժ ն ո ս է ։
ՀԱ Յ ՐԻ Կ Ի Ն
Զա րդիս մա րդորսներու դ ո ր ծ ո ւն էո ւթի ւնն
ա մէն ժա մա նա կէ ա ւե լի ա հ ա ւո ր կ ե ր պ ո վ
կ ը ս պ ա ռ ն ա յ Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ա զ գ ա յն ո լթ ե ա ն
բ ն ի կ դ ր ո շ մ ը ջ ն ջ ե լո ւ , զ ա յն ի ւր Ո ւղ ղ ա փ ա ռ
Ե կ ե զ ե ց ի է ն բ ա ժ ն ե լո ւ , օ տ ա ր ա ց ն ե լո ւ , Հ ա յ
լի ն ե լն դ ա դ ր ե ց ն ե լո լ և մ ի ա ն գ ա մ ըն՛դ մ իշս ՛
բ ա ր ո յա պ է ս ս պ ա ն ե լո ւ , ի ն չ որ 2 ե ր Ս. 0 -
ծ ո ւթ ի ւն ի ւր Հ ո վ ո լա պ ե տ ա կ ա ն բ ա ր ձ ր ո ւթ ե -
ն է ն ա ւա գ ա ՚օ ք ա ւե լի յս տ ա կ և ա ւ ե լի պ ա յ­
ծ ա ռ կ ը տ ե ս ն ՚է ։ Կը տ ե ս ն է մ ա ն ա ւ ա ն դ պ ա ­
պ ա կ ա ն հ ա մ ա յն ա կ ո ւլ մ ա ր դ ո ր ս ո ւթ ե ա ն վ ա ­
յե լա ծ ՛ ա ր դ ի թ ո յլտ ո ւո ւ թ ի ւ ն ն ա մ ե ն ո ւր ե ք ի բ ր և
կ տ ր ո ւկ ե ղ ա ն ա կ կ ա մ մ ի ջ ո ց Հ ա յ ա զ գ ը ի ս ­
պ ա ռ ա ն հ ե տ ա ց ն ե լո ւ գ ո ր ծ ն ի գ լո ւխ հ ա ն ե -
 12 ԷՋՄԻԱԾԻՆ 1951

լ ո ս Ի ր ա կ ա ն ա ց ն ե լո ւ հ ա մ ա ր ա յդ հ ա յա մ ա շ ուա կ ա ն Հ օ ր դ հ ա ս ա ր ա կ ա ց , և խ ն դ ր ե լ թ ա ­
ո ւղղո ւթ իւն մ ա ր դ ա ս ի ր ա կ ա ն մ ի ջ ո ց ն ե ր ' Հ ա յ խ ա ն ձ ա գ ի ն , ո ր Հ ա յր դ որդեգորով, Հ ա յր դ
կ ա ր օտ և ք ա ղ ց ա ծ զ ա լա կ ի ն ' հ ա ց ո ւ թ ա ց վ ա ռ ե ա լ ի ս էր խ ա ն դ ա կ ա թ ի լր թ շ ո լա ռ և
մ ա տ ա կ ա ր ա ր ե լո ւ մ ի ջ ո ց ն ե ր կը գ ո ր ծ ա դ ր ո ւի ն ։ ա ր о տ ո ր գ ւ ո ց ' փ ո լթ ա յ օ գ ն ո ւթ ե ա ն հ ա ս ն ե լ
Մ ա ս ն ա ւո ր և լո ւր ջ ո ւշ ա դ ր ո լթ ե ա ն ա ր ժ ա ­ ւ լն ի ո յ հ ա յ ղ ա ւա կ ն ե բ ո լն , փրկեք զ ա ն ո ն ք
ն ի Է , Վ ե հ ա փ ա ՛ռ Տ է ր , ա յն ջա ն ք ե ր ն ո ւ զ ո - մ ա ր ղ ո ր ս ո ւթ ե ա ն ճ ի ր ա ն ն ե ր էն և ա ն դ ա ր մ ա ­
ո ղ ո ւթ ի լն ն ե ր պ ա պ ա կա ն մ ա ր դ ո ր ս ն ե ր ո լ' ն ե լի կ ո ր ս տ ե ա ն ‘1ի հ էն ,
պ ա պ ա կ ա ս ա ց ն ե լո ւ հ ա մ ա ր Կ ի լի կ ի ո յ Հ ա յ ժ ո ­ Ս իօնի տ ա ր ա գ ի ր ն հ ա ս տ ա տ ո ւն հա ւա սւ.
ղ ո վ ո ւր դ ն , մ ա ն ա լա Տ յդ Ր ւ լն ի ո յ լե ր ա ն ց Հ ա յ ք ո վ Ջ ե ր Սուրբ Օ ծւոթեսւն կ ը ն ե ր կ ա յա ն ա ;,
զ ա ւ ա կ ն ե ր ը ։ Ո ւլն ե ց ի ք , ի ն շ պ է ս կ ը յո ՚ե ղ ե - և լ ի է վ ս տ ա հ ո ւթ ե ա մ ր , որ պ ի տ ի վ ա յե լ է ,
կ ա ն ա մ , զ ր կ ո ւա ծ շ ա հ ե լո ւ տ ա ր ր ա կ ա ն մ ի - ո ր պ էս յա ն ց ե լ ո ւ մ ն , Ձ ե ր Վ ե հ ա փ ա ռ ։։ լթ ե ա ն
ջ ո ց ն ե ր է , գ ր ե թ կ ա ռ հ ա ս ա ր ա կ կ ա ր օտ ւԱւճա- թա նկա գին վ ս տ ա հ ո լթ ի ւն ն , և ի ,ր դ „ յզ ) ,
ԿԻ մ է ջ կ ը դ ւո ն ո ւի ն , և հ ա ց ո ւ ս ն ո ւ ն դ կը խ ն դ ր ո յն , որ մ ի ա յն և մ ի ա յն ո ւլն ե ց ւո ց ն ի լ -
խ ն դ ր ե ն ։ Ա ր ա գ օ բ ե ն կ ը փ ո ւթ ա ն պ ա պ ա կ ա ն թ ա կ ա ն կ ա ր օտ ո ւթ ե ա ն օ գ ն ե լո ւ խ ն դ ի ր ն I. .
ր ա թ ե ր ա ն ե ր հ ա ց ո ւ թ ա ց տ ա լո ւ, պ ա յմ ա ն ա ւ ը ն դ ո լն ե լո լթ ե ա ն և ի ր ա կ ա ն ա ց մ ա ն ։
ս ա կ ա յն ո ր ո ւ լն ե ց ի հ ա յ զ ա լա կ ն ե ր , պ ա ­ Ա ն ձ կ ա ն օ ք ս պ ա ս ե լո վ Ձ ե ր Վ ե հ ա փ ա ռ ո ։-
տ ա ռ մ ը հ ա ց ի հ ա մ ա ր թ ո ղ ո մ ւ, մ ե ր կ ա ն ա ն , թ ե ա ն հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն օրհնա բեր մ խ ի թ ա ­
ո ւր ա ն ա ն ի բ ե ն ց հ ա ւա տ ք , ի ր ե ն ց Ե կ ե ղ ե ց ի ն , րա կա նին'
ի ր ե ն ց ա զ գ ա յի ն ն կ ա ր ա գ ի ր ' չք ա ն ա ն բ ա ր ո ­
յա պ ե ս և լի ն ի ն բ ա թ ե ր ա ն ե ր ո լ ս տ ր ո ւկ ն ե ր ։ մ ն ա յ որդի հա րա զա տ
Վ եհա փ ա ՛ռ . Ս. Հ ա յր ա պ ե տ , ա յ դ լեո Յ յա - Արւսրատեսւն Ա ռ ա ք ե լ ա կ ա ն Մ ա յ ր Ա բ ո -
կ ա ն ք ի ր ե ն ց կ ե ն ա ց պ ա հ պ ա ն ո ւթ ե ա ն ա յս ա . ո ո յ Ս ր բ ո յ էջմ;իսւծնի Ա Սուրբ Հ ա յ ր ս ւ -
հա լո ր պ ա յք ա ր ի ն , փ ո ր ձ ո ւթ ե ա ն ա յս տ ա ր ա ­ պ ե տ ի դ Ա մ ենա յն Հ ա յո ց
պ ա յմ ա ն ճ գ ն ա ժ ա մ ի ն մ է ջ ' ա ն մ ի ջ ա կ ա ն օ գ -
(Վավերագիրը Իզմիր/յան/, սեաւյրությոմւն կ
ն ո լթ ե ա ն կը կ ա ր օ տ ի ն ։ Պ ա ղ ե ս ւո ի ն ի չ ա ր չ ա ֊
ե. լ ի ստ որա գրվա ծ)
Ր ա կ ի ր տ ա ր ա գ ի ր ն ո չ ա յլ ի ն չ կ ա ր ո ղ է ը ն ե լ
ա յժ մ ի կ , բ ա յց եթկ խ ոնա րհա բա ր դիմել 24 օգոստ ոսի 1 8 9 8
Սուրբ Հ ա յր ա պ ե ս ւի դ , պ ա ս ։ ո ս ս կ ա ն ա ց պ ա ս ։֊ ի Ս. Ե ր ո ւս ա ղ է մ

Р ) Խ 1 ՚ Ի Մ Յ Ա Ն Հ Ա Յ Ր Ի Կ Ի Պ Ա Տ Ա Ս Խ Ա Ն Ն Ա Մ ԱԿ II

Բա րձրաշնորհ Տ . Մ ա ա թԷոս Ս րբա զա ն,

լ ի ն ի ր ո ր տ ա ս ն ա ն գ ա մ չ յի շ ե մ Ե ր ո ւս ա ղ էմ
Ը ն տ ր ե լս ւ կ ի ց Ե ղ բ ա յ ր ի Ք ր ի ս տ ո ս .
Ե ր ո ւս ա ղ է մ , Ա յս տ ա րի մ ե ծ հ ի լր մ ի ո ւն ե -
ս ե ր ե ղ բ ա յր ո լթ ե ա ն մ ի կա րևոր նա մա կն ց ա ք , ո ր ո յ շ ա ր ժ մ ա ն է ն ա շխ ա ր հ և Ե րուսա -
ս տ ա ց ա յ յ է ջ մ ի ա ծ ի ն և Տ փ խ ի ս գա ւլով կ ա ր ­ ղէմ \քա ղա ք դ ղ ր դ ե ց ա լ. չ գ ի տ ե մ ' Դ ո ւ էլ
դ ա դ ր ե ց ի ի ն չ ո ր պ է տ ք ն է ր ։ Ա յժ մ յա մ է ն ո ւ ս . դ ղ ր դ ե ց ա ր , թ է խ ո լ ց ի դ մ է ջ փ ա կ ո ւա ծ չ տ ե ­
տ ե ք է օպՏւութիւն կ ' ա ղ ա ղ ա կ ե ն , մա նա սսնդ ս ա ր ա յդ ք ա ղ ա ք ա կ ա ն մ ե ս ի ա յի ն գ ա լո ԼԱ411
Վ ա ս պ ո ւր ա կ ա ն ե ր կ ր է ն , ուր ա մ բ ո ղ ջ գ ա լա ռ ի Լ ս ե ց ի ն ք ո ր ա յդ պ է ս է ե ղ ե ր և ա յն և ս պաշ-1
մ ի ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ,ս ո վ ո լ ե ն թ ա ր կ ո ս ս ծ ՛են և Ճա­ տ օնա պ էս։ Հա մ բեր է՛ սիրեմ զՔ ե զ, հ ա մ բ ե ֊
րա հա տ լ ի ն ե լո վ դեպ ի կ ր օ ն ա փ ո խ ո լթ ի ւն բ է ' , Ք ո հ ա լա ծ ա ն ք շա տ թ ե թ և ե ն , հ ա մ ե մ ա -
դ ի մ ո ւ մ են ի ր ե ն ց կ ե ա ն ք ը պ ա հ պ ա ն ե լո ւ հ ա ­ տ ո ւթ ի ձ ւ չ կ ա յ ի մ և Ք ո մ ե ջ ։
մ ա ր ։ Կ ա թ ոլիկ ո ր ս ո ր դ ն ե ր խ ի ս տ յա ջ ո ղ դեր Մ ի բ ա ն ո ւ ն ի մ Ձ ե ղ մ է ի մ ա ն ա լ, Ջ ե ր Պ ա տ -
կը խ ա ղ ա ն , ա նհնա րին է մ ր ցե լ նո ց ա հ ետ , ր ի ա ր ք ո լթ ե ա ն օ ր ո վ ե ս Ձ ե զ մ ի ք ա ն ի խ ո ր հ ը ր -
վ ա ս ն զ ի Ե լր ո պ ա յէն ա հ ա գ ի ն գ ո ւմ ա ր ն ե ր թ ա ­ դա ւոր և կ ա ր և ո ր ն ա մ ա կ ն ե ր գ ր ա ծ ե մ , ո րոն ք
փ ո ւ մ ե ն հ ո ն , ա ռ որ Ա զ գ ա յի ն Պ ա տ ր ի ա ր ­ պ ա շտ օնա կա ն չէ ի ն , ա յլ մ ա ս ն ա ւո ր , ա-
ք ա ր ա ն կ ա ր ո ղ չ է ա յ գ գ ե տ ո ց հ ո ս ա ն քներ,ու ռ ա ն ձ ն ա կ ա ն և մ տ ե ր մ ա կ ա ն , ա յդ պ ի ս ի ն ա ­
դ է մ ն ա ռ ն ե լ ի լր դ ո լդ ն ա ք ե ա յ կ ա թ ի լն ե ր ո վ , մ ա կ ն ե ր ը Դ ո ւք Ձ ե զ հ ե ա վ ե ր ց ո լց ե ր էք թ է թ ո .
թ ո ղ ա յս ե ր կ ր ի ն Տ է ր ն ևս ո ւժ կ ո լ տ ա յ ն ո ց ա վեր էք Պ ա տ րիա րքա րա նի դիսսնա տ ա ն,
ի ւր ն ո ր ա ն ո ր հ ր ո վ ա ր տ ա կ ն ե ր ո վ ։ Ա յլ և ս մ ե զ խ ն դ ր ո ւ մ ե մ , ո ր ա յս մ ա ս ի ն ս տ ո յգ տ ե ղ ե -
ի ՜ ն չ կ ը մ ն ա յ , մ ի ա յն և մ ի ա յն Ա ս ա ո ւծ ո յ կ ո լթ ի ւն տ ա ք մ ե զ ։
ա 1 ց ե լո ւթ ի ւ ն և օգ ն ո լթ ի ւէւ։ Դ ա լի թ ն ևս իւր
ա ն ձ կ ո լթ ե ա ն մ Էջ զ ա յս կ ը հ ա յց է ր ' «Օ դն ո ւ ­ Մ ա ղ թ ե լ ո վ Տ ե ղ հ ա մ բ ե ր ո ւ թ ի ւ ն ե ա ռ ո ղ ջ ութի ւն
թ ի ՛ն ի ն ձ ի Տ ե ա ռ ն է ե կեյյցւէա Մ ն ա մ ա ղ օթ ւս կից
Ո չի ն չ չ է ք գ ր ե ր Ջ ե ր ա ն ձ ն ա կ ա ն ա ո ո ղ չո ւ -
Հ ա յո ց վշտակիր
թ ե ա ն մ ա ս ի ն , ի ն ձ ա յն պ է ս կ ը թ ո ւի ո ր Դ ուք
հ ա մ ա կ ե ր պ ա ծ էք հ ա մ բ ե ր ո ւթ ե ա ն և ը ն տ ե ­ Հ О. В Г Ь ».
լ ա ց ա ծ ա յդ կ ե ա ն ք ի ն ։ Դ ո ւ գ ի տ ե ՜ս ե ս յա ս , ի 2 8 Յաւձոլարի 1899
ե ր ջ ա ն ի կ կ ը հ ա մ ա ր ի մ զ Տ ե զ ք ա ն ղ ի ս , Օր չի ի Р-իֆլիս
 1951 кЯ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն
Դ ) Գ Յ Ո Ի Տ Ա ՎԱԳ Ք Ա Հ Ա Ն Ա Ա ՚ Լ Ա ՆՅԱ ՆԻ
Ա մ ե ն ա պ ա տ ի ւ Տ . Տ . Մ ս ւա թէո ս
Ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս Ի զմ ի ր լե ս ւն
Ա ր ժ ւ ս ն ր ն տ ի ր Հ ա յ ր և պ ա տ ուա կ ս ւնա ղո յք ւ
բա րեկա մ.
Ր ա խ տ ո ւ ն ե ց ա յ ը ն դ ո ւն ե լ Ա մ ե ն ա պ ա տ ա ո լ-
ք Ա ա նղ ց ա Ա կ ա /ի ն ա մ ա կ ը և Ձ ե ր բ ա ր ե մ ա ղ -
թ ո ւթ ե ա ն ց Հա ՛մա ր մ ա տ ո ւց ա ն ո ւ մ ե մ ջ ե ր մ ա -
դ ի ն շէեոր հ ա կ ա լւււթ ի ւն ս , մ ա ղ թ ե լո ւ( ի Տ ե ա ո -
նկ ե ր կ ա ր ե լ Ս ր ր ա զ ն ո ւթ ե ա ն դ պ ա սա ւս։ կա հ
կ ե ա ն ք ը , ո ր Հա ւա ս ա ր ա պ Է ս ս ի ր ե լի է բ ո լո ր
հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի հ ա մ ա ր , ե ր կ ա ր է ա յդ կ ե ա ն ք ը
ա ւե լի բ ա ի ւտ ա ս ւր ա պ ա գ ա յի հ ա մ ա ր ։
Վ ե հ . Ս. Հ ա յր ա պ ե ա ի ն ի ւօ ս ե ց ի Ձ ե ր ն ա մ ա -
ԿԻ ա ռ թ ի ս Պ ա տ ա ս խ ա ն ի ո ւշ ա ն ա լո ւ միա կ
պ ա տ ճ ա ռ ը ե ղ ե լ է Ձ ե ր ա ռ ն ա ո ւղ վ ե ա լ ն ա -
մ ա կ ի ա մ ի ս ն ե ր ո վ ուշ ս տ ա ց ո ւա ձ լ ի ն ե լ ը ։ Վ ե .
հը կա րդա դ րեց ի ն չ ո ր պ էտ ք է ր , ա րդէն ըստ
Ձ ե ր ց ա ն կ ո ւ թ ե ա ն 6 . 0 0 0 ռ . ո ս լա ր կ ո ւ ա ծ պ ի ­
տ ի լի ն ի Ջ ■ և ա յդ մ ա ս ի ն ի ն ք ը Վ ե հ ա փ ա ռ ը
13
ՆԱՄԱԿԸ ԻԶՄԻՐԼՅԱ Ն ՍՐԲԱԶԱՆԻՆ
Դ րեց Տ ե ր ա մ ե ն ա պ ա տ ի ւ Ս ր բ ա զ ն ո լթ ե ա ն , որ
ե ս ի ն ք ս փ ո ս տ ձ գ ե ց ի , ո ւր ե մ ն ա ւե լի հ ա ն դ ա ,
մ ա ն օ ր կ ն ի մ ա ց ա ծ կ լի ն ի ք ա յն ն ա մ ա կ ի ց ։
Յ ա լո ւ մ ե մ «Լ ո ս ?ա յ»ի կ ո ր ս տ ե ա ն հ ա մ ա ր ,
որ մ ի շ տ կ ա ն ո ն ա ւո ր ո ս լա ր կ ա ե ե մ Ձ ե զ ե.
ա յժ մ ո ս լա ր կ ե ց ի կ ո ր ա ծ Ր . գ լ,ք ի մ ի ա յլ օ -
րինա կ ա րժա ն ա պ ա տ ի Լ Մ ևսրովպ վա րդա ­
պ ե տ ի ն , ո ր մ ։։ւտ սւցսւ՚ն Լ Ձ ե զ ։ Ե լ ա յս ուհետ Ա
ե ս ի ն ձ բ ա ր ե բ ա խ տ կ հ ա մ ա ր ի մ , եթկ ա մ էն
պ ա տ ոԱ էրներով ո ւ յա ն ձ ն ա բ ա ր ո լթ ի ւն ն ե ր ո վ
դ ի մ է ք ի ն ձ , հ ա վ ա տ ա լո վ , ո ր ս ր բ ո լթ ե ա մ բ և
ա ն ձ ա ն ձ ի ր պ ի տ ի կ ա տ ա ր ո ւի ն ա մ է ն ը ։
Հ ա մ բ ո ւ ր ե լո վ Ձեր Ս. Ա ջը և յա ն ձ ն ե լո վ
ի ն ձ մ ա ք ո ւր ա ղ օ թ ի ց Ա մ ե ն ա պ ա տ ի ւ Ս ր բ ա զ -
ն ո ւ թ ե տ ն դ ' մ ն ա մ խ ւէնա րհ ծ ա ռ ա յ և որդի
ԳԻԻՏ Ա. Ք Ա Հ. ԱՂԱՆԵՍ.Ն
17 ւիԼտրուար 1ՏՁՁ
Տ փ խ իս
 Մ եԼ Ք ԻՍ եԴ եԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՄՈԻՐՍ.Տ6Ս.Ն8

ՊԱՏԱՍԻԱՆԻ ՇՐՋԱԲԵՐԱԿԱՆ ԹԴ,ԹՈ6Ն

ՊԱ ՏՈՒԱԿԱՆ Ե Ւ ՇՆՈՐձԱ ԶԱ ՐԴ ЬП_РОР Մ ԵՐՈ ՒՄ
ԼԵ Ւ Ո Ն հ Ժ Գ . ՔԼԱԱՆԱՅԱՊԵՏհՆ ձՌՈՎ.ՄՍ.31

ՈԴ.ՋՈՅՆ ՅՒՍՈՏՍԱՏԱՆԴ
Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ ե ղ բ ա յր ի Ք րիստ ոս. հա վ ա տ ո ց հա վա ստ իքն ՍԼղբեստրոս Ա ա յրա -
դ ո ւ յ ն Ք ա հ ա ն ա յ ա պ ե տ ի ն ն ե ր կ ա յ ա ց ն ե լ ն և յո ւ ր
Կ ա ր դ ա ցի ն ք Ջ ե ր Շ ր ջ ա բ ե ր ա կ ա ն թ ՜ո ւղ թ ն ,
հ ն ա զ ա ն դ ո ւթ յո ւն ը մա տ ո ւցա նելը. 1307-ին
ո լղ ղ յս է լ հ ա ն ո ւն Տ . Ստ ե փ ա ն ո ս -Պ եսւրո ս Ժ .
ի Ս իս , 1 3 1 3 - ի ն հ Ա դ ա ն ա զ ո ւ մ ա ր յւ ս լ ժ ո ղ ո վ -
Պ ա տ ր ի ա ր ք ի ն Կ ի լի կ ի ո , ա ռ կ ղ ե ր ա կ ա ն ս և ա ռ
ն ե ր ը . Կ ո ս տ ս ւն դ ի ն ե . Կ ա թ ո ւ ղ ի կ ո ս ի պ ա տ գ ս ւ -
Հ ո տ ն հ ա յա զ գ ի , որ ը ն դ տ ե ս չո ւ թ յա մ բ Ն որին
մսւվորս ւց' ի Յ ղ ո ր ե ն տ յս ւն ժ ո ղ ո վ ի ն ' ե վ գ ի ն ե ո ս
հ ո վ վ ո ւթ յա ն և ը ն դ հ ո վ ա ն յա վ Զ ե ր ո հ ո գ և ո ր
Գ. Ք ա հ ա ն ա յա պ ե տ ի ն ' ի բ ր և Քրիստ ոսի փ ո ­
ի շ խ ա ն ո ւ թ յա ն ։
խ ա ն ո ր դ ի ն ' ի ր ե ն ց հ ա ր գ ա ն ք ը մ ա տ ո ւ ց ա ն ս լն
Հ ի շ յա լ շ ր ջ ա բ ե ր ա կ ա ն ո վ , ի մ ի ջ ի ա յլ ո ց ,
և ս յո ւ ն հ ո դ ո ս ա կ ա ն հ ր ա հ ա ն գ ա գ ի ր ն իրենց
հորդոր կկա րդա ք և պ ա տ վեր կտ ա ք նա և հա­
հ ա ղ ո ր դ վ ի լ ն ե. ն ո ց ա հ լ ո ւ թ յ ա մ բ Ա հ ո ժ ա ր ո ւ ­
նուն ս ե ր և ս՛եր խ ո ս ք ո վ հ ր ա վ ի ր ե լ Հ ա յ ա ս -
թ յ ա մ բ ը ն դ ո ւ ն ի լ ը . Կ ի յի կ ի ո Ա զ ա ր ի ա Կա թու­
տ ա ն յա յց Ա ռ ա ք ե լա կ ա ն Ս. Ե կ ե ղ ե ց վ ո զ ա վ ա կ _
ղ ի կ ո ս ի 1 5 8 5 ա պ ր ի լ 1 0 աո. Գ ր ի գ ո ր Ժ Գ . գ ր ա ծ
ն ե ր ն , ո ր խ ե լ ա մ ո ւ տ ը | լ ա ն և. ո ր ո շ ե ն հ ա ս տ ա ­
թուղթը, մ ի ո վ բա ն ի վ , նա մա կներն և ուխ ­
տ ե լ ա յ ն մ ի ո ւ թ յո ւ ն ն , հ ո ր մ ե ի ր ե ն ց ն ա խ ն ի ք ն
տ ա գ ն ա ց ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե ր ն ի ս կ կ ե զ ր ա կ ա ց ն ե ք , որ
հեոա ցան:
ի բ ր թ ե «Гինչպ ՛ես Գ րի գո ր Լ ո ւս ա վ ո ր ի չ աո
Ա ռ ա յս կ հ ա յտ ա ր ա ր ե ք ն ա և թ ե ' պ ա տ ­ Սե ղ բ ե ս տ ր ո ս » , ն ո ւ յն պ ե ս և вբ ա զ մ ա թ ի վ Հ ա յ-
ր ա ս տ ե ք տ ա ր ս ւ ծ յս ւ լ բ ա զ կ ո ք դ ի մ ա վ ո ր ե լ ո ւ և ր ա պ ե տ ք Հ ա յո ց հ ն ա զ ա ն դ ո ւթ յո ւն ց ո ւ ց ա ծ ե ն »
ր ն դ գ ր կ ե լ ո լ , թ ե ա ր դ ե ն հ ա յք մ ի տ յ ա լ ե ն հ ը շ - ա ռ Հ ա յբ ա պ ե տ ն Հ ռ ո մ ա և փ ոիւա դ ա ր ձ ա բ ա ր
մ ա ր տ ո ւ թ յ ո ւ ն ն ը ն դ ո ւ ն ե լ ո ւ , ե ր բ հսւնչքւան, և Հ ռ ո մ ա Հ ա յր ա պ ե տ ք аի ր ե ն ց հ ա յր ա կ ա ն ս ի ­
տ ր ա մ ա դ ւ ՝ յ ա լ ե ն մ ի ո ւ թ յ ա ն , ե ր բ ի մ ա ն ա ն թե
ր ո ւ յն հ ա յտ ն ի ա պ ա ց ո ւյց ն ե ր ն ե ր բ ե ք հ ա յո ց
ա ն կ ե հ ե ռ ա ց ա ծ ե ն , ե. ա յ ս , ՛կ ը ս ե ք , պ ա տ մ ո ւ ­
վ ր ա յե ն պ ա կ ա ս ը ր ա ծ չ ե ն , ա ս պ ն ջ ա կ ա ն ե լո լ
թ յա ն բա զմ ա թ ի վ ա պ ա ցույցնե ր ով հաս­ հա մա ր տ եղեր պ ա տ րա ստ ա ծ են ի Հ ռ ո մ , հ ա .
տատյա լ է:
յա զ գ ի պ ա ա ա ն ե կ ա ց կ ր թ ո ւթ յա ն հա մա ր
Ա յս բ ա զ մ ա թ ի վ կ ա ր ծ ՛վ ա ծ ա պ ա ց ո ւյց ն ե ր ն խ ո ր հ ա ծ եէստ, և ա յլն և ա յլն ։
և ս կ թ վ ե ք ս ե ր Շ ր ջ ա բ ե ր ա կ ա ն ի ն մ ե ջ , ի ն չպ ե ս Ա յս Հ ա հ ա ՛, Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Ե ղ բ ա յր , Ձ եր
ե ն , ս ե ր խ ո ս ք ո վ ա ս ենք, Գ րիգոր Լուսա վոր-
Շ րջա բերա կա նի հ ա մ ա ռ ո տ ո ւ թ յո ւ ն ն , ե եթե
չի հ ա ն ա պ ա ր հ ո ր դ ո ւ թ յո ւ ն ն ի Հ ո ո մ և յո ւ ր ա վ ե լի հ ա մ ա ռ ո տ ե ն ք , կ գ տ ն ե ն ք , ո ր Դ ո ւք բ ա ­
ց ա ր ձ ա կ ա պ ե ս կ հ ր ա վ ի ր ե ք Հ ա յո ց Ե կեղեցվո
1. Մ ե լր ի ս ե դ ե կ Ա րքեպ իսկոպ ոս Մ ո ւր ա տ յա ն ց ը ,
զ ա վ ա կ ն ե ր ն « ի մ ի ո ւթ ի մ ։ ը ն դ Հ ռ ո վ մ ա յ Ե կե-
1888 թվի օգոստ ոսի 2 3 -ի ն տ վ ե լ Հ ի ր նշա նա վոր
ղ ե ց ւ ո յն » և , ա յս մ ի ո ւ թ յա մ բ (էի հ ն ա զ ա ն գ ո ւ -
«Պ ա տ ա ս խ ա ն ի ն Հձոն ԺԳ. պ ա պ ին, որն իր գա հա ­
թ ի մ ւ Հ ռ ո վ մ ա յ Ք ա հ ա ն ա յա պ ե տ ի ն » ։
կ ա լո ւ թ յա ն օրերիս մի րւա ր երա կ ա ն թ ո ւղ թ ւ </ւ
Ին.չո լ կ հ ր ա վ ի ր ե ք . — аճ շ մ ա ր տ ո ւթ յո ւ ն ը
ո ւղ ղ ե լ հա յ յ ողովբդին, հ ր յս վ ի ր ե լո վ նրա ն Կ ա թ ոլիկ
ճ ա ն ա չե լո ւ և ը ն դ ո ւ ն ե լո ւ » ։ Ի * ն չ Է ա յդ ճ ը շ ֊
ե կ ե ղ ե ց ո ւ գ ի ր կ ը ։ Ա ր տ ա տ պ ո ւմ ե ն ք ա յ ն , ի բ ր պ ա տ ա ս .
մ ա ր տ ո ւթ յո մ ւը . — Հ ռ ո մ ա Ք ա հ ա ն ա յա պ ե տ ա ց
խան ձա ձ Կ ա րդինա լ Ա ղ ա էա ն յա ն ի XՀ ո վ վ ա կ ա ն
а Գ լխ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ն » , և ա յ դ գ լխ ա վ ո ր ո ւթ յա ն '
Ւ ո ւ զ թ յւ ի ն ։ — Խ Մ Բ ,։
« հ լո ւ հ ն ա զ ա ն դ ո ւթ յո ւ ն ն »ւ Բ ա յց ի հ ա ր կ ե հ ա յբ
 1951 ԷՋՄԻԱԾԻՆ
ա մ ե ն ե ն ա ո ա ջ ի կ շի ռ պ ես ւք է դ ն ե ն թ ե ի ՛ ն չ
է զ ո ր պ ի տ ի ը ն դ ո ւ ն ի ն ։ Ա ր ժ ա ՜ն է ա ր դ յո ք
զ ա յն թ ո ղ ո ւլ և զ ա յս ը ն դ ո ւ ն ի ր
Ա յս ք ն ն ո ւ թ յո ւ ն կ ա ր ո ղ է պ ա ր զ ե լ ամ՛են
բ ա ն , և կ հ ո ւս ա ն ք թ ե ք ն ն ո ւ թ յա ն կ ա ր և ո ր ո ւ­
թ յո ւ ն ն ե ս կ ը ն ղ ո ւն ի ք հ ո ժ ա ր ո ւ թ յա մ բ ։
ս ե ր Շ ր ջ ա բ ե ր ա կ ա ն ի հ ր ա վ ե ր ն ը ն դ ո ւն ե լո ւ
հ ա մ ա ր , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Ե ղ բ ա յր , հ ա յք պ ի տ ի
թ ող ա ն ի ր ե ն ց Ե կեղեցվո քրիստ ոնեա կա ն
հ ի մ ն ա դ ր ո ւթ յո ւն ն ո ւ ա ռ ա ք ե լա կ ա ն ո ւ թ յո ւ ն ն .
պ ի տ ի թ ո ղ ո ւն ի ր ե ն ց հ ո գ և ո ր ա ն կ ա խ ո ւթ յո ւն ն
ո ւ ա զ ա տ ո ւ թ յո ւն ը , պ ի տ ի թ ո ղ ո ւն ի ր ե ն ց Ե կ ե ­
ղ ե ցվո ժողովրդա կա ն ո գ ի ն , որ տ իպ ն է ն ա խ .
նի գ ա ր ո ւց ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յա ն . պ ի տ ի թ ո ղ ո մ ։
ի ր ե ն ց ա մ ե ն ա ս ո ւր բ դ ա վ ա ն ո ւ թ յո ւ ն ն ' թ ե ՄԻ
է Հ Ի Մ Ն ԵԻ ԳԼՈՒԽ Ե Կ Ե Ղ Ե Ց Ի Ո Ց ֊ ՅԻՍՈՒ11
Ք Ր Ի Ս ՏՈ Ս , պ ի տ ի ո ւր ա ն ա ն ի ր ե ն ց հ ա յր ա պ ե .
տ ա ց և վ ա ր դ ա պ ե տ ա ց հ ե ղ ի ն ա կ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ն ,
ո ր ո ն ք ա ՛յդ պ ե ս վ ա ր դ ա պ ե տ ա ծ ՛են և ա յդ պ ե ս
ո ւ ս ո ւ ց ա ծ , պ ի տ ի ո ւր ա ն ա ն ի ր ե ն ց ն ա հ ա տ ա կ ­
ներն ու մա րտ իրոսներն, որոնք Ե կեղեցվո
մ ի ա կ և կ ե ն դ ա ն ա ր ա ր գ լխ ե ն չ բ ա ժ ն վ ե լ ո ւ հ ա ­
մա ր'՛ ն ա հ ա տ ա կ վ ա ծ են և մ ա ր տ ի ր ո ս ա ց ա ծ ,
պ ի տ ի ն ղ ո վ ե ն ի ր ե ն ց ա յն բ ն տ ի ր և ա ն ձ ն դիր
հ ո վ ի վ ն ՛ե ր ն , ո ր ո ն ք ի ր ե ն ց Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա ն կ ա խ
և ա զ ա տ պ ա հ պ ա ն ե լո ւ հ ա մ ա ր , ի բ ր ա ն ն կ ո ւն
ա խ ո յա ն ն ե ր , դ ի մ ա դ ր ա ծ են հոսնա կա ն և
հռոմեա կա ն եկեղեցա կա նա ց հ ա կ ա ռ ա կ ո ւ­
թ յա ն ց և հ ր ա պ ո ւր ա ն ս ։ց . մ ի ո վ բ ա ն ի վ , պ ի ­
տ ի ո ւր ա ն ա ն 1 8 5 4 տ ա ր վ ա ն մ ի Ե կ ե ղ ե ց ի , որ
հ Ս ր և ե լս ա մ ե ն ա դ ա ռ ն ժ ա մ ա ն ա կ ն ե ր ո լ մ ե ջ ,
ո /ա հ պ ա ն ա ծ է ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յո ւ ն ն , պ ա հ պ ա ֊
ն ա ծ է հ ա յ ա ն ո ւն ն ո ւ լ ե զ ո ւ ն , հ ա յ հ ի շա տ ա կ ն
ու հիշա տ ա կա րա նն, և ա մ ե ն հ ա լա ծ ա ն ա ց
ո ւ ար հ ա վ ր աց մ ե ջ ե ղ ա ծ է ի ր ե ն ց տ ե ղ ի ա -
պ ա ս տ ա ն ի ն , ի ր ե ն ց մ խ ի թ ա ր ո ւ թ յա ն հ ա ն գ ր բ -
ւէ ա ն ն , ի ր ե ն ց հ ա վ ա ս ա , հ ո լս г և ս ի ր ո խ ո ­
ր ա ն ն ' թ ե ՛ երկնա վոր և թ ե ՛ երկրա վոր կենա ց
հա մա ր։
Ա յս ք ա ն և ա ռ ա վ ե լ ք ա ն զ ա յս պ ի տ ի թ ո ղ ո ւն
հ ա յք , և ի ՜ ն չ պ ի տ ի ը ն դ ո ւ ն ի ն . — Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն
Ե կ ե ղ ե ց վ ո մ ի ո ւ թ յո ւ ն ն , ո ր ն ո ւ յն ն է , Հ ռ ո մ ե ա ­
կ ա ն Ք ա հ ա ն ա յա պ ե տ ի ն գ լխ ա վ ո ր ո ւ թ յո ւ ն ն ։
Ք ն ն ո ւ թ յա ն ա ռ ն ո ՚ւ ն ք ա յժ մ ա յս գ |խ ս ւ վ ո ~
ա ւ թ յ ո ւ ն , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Ե ղ բ ա յր , և տ ե ս ն ե ն ք
թ ե կ ա ՝ ա ր դ յո ք Ա վ ե տ ա ր ա ն ի մ ե ջ ա յդ պ ի ս ի
մ ի գ լխ ա վ ո ր ո ւթ յա ն հ ի շ ա տ ա կ ո ւթ յո ւն . կա
ա ր դ յո ք մ ի ա յն պ ի ս ի խ ո ս ք , ո ր ո վ հ ն ա ր լի ն ի
եզրա կա ցնել ըստ Շ ր ջ ա բ ե ր ա կ ա ն ի ն թե
։'Մ ի ա յն Հ ռ ո մ ա Ե կ ե ղ ե ց վ ո տ վ յա լ է ա ս տ վ ա ­
ծ ա յի ն խ ո ս տ մ ա մ բ յո ւ ր վ ր ա ն ն ե ր ը կ ա ն գ ն ե լ
և յո ւ ր ա պ ա վ ա ն դ ա կ ն ե ր ն ե ր կ ա յն ե լ ա շ խ ա ր ­
հիս ա մ ե ն կ ո ղ մ » ։
Շա տ ա նգա մ կ ա րդա ցա ծ են ք, Պ ա տ վա ­
կ ա ՛ն Ե ղ բ ա յր , և գ ի տ ե ն ք , որ ա յս գ լ խ ա վ ո ­
ր ո ւ թ յա ն վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւթ յո ւն ը կ հ ի մ ն ե ք Հի-
ս ո ւս ի ա յն ա ն վ ա ն ա կ ո չո ւթ յա ն ‘էրա , ո ր ո վ
գ Ս ի մ ո ն ա ն վ ա ն ե ց 1Լ ե մ կ ա մ Պ ե տ ր ո ս ե ա յն
15
եբրա կի հ ա ր ց ո ւմ ն ե ր ո ւն ու պ ա տ վերներոմւ
վրա , որով Պ ետ րոսի Վ էիրո հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո ւն ն
ս տ ո լդ ե լհ զկնի, պ ա տ վիրեց ա րա ծել յոպ ։
հ ո տ ն ։ Ա յս ա ն վ ա ն ա կ ո չո ւթ յո ւն ն ո ւ պ ա տ վ ե ր ն
բ ն ա վ ե ր բ ե ք կ ա ր ո ղ չե ն մ ի ա պ ե տ ա կ ա ն հ ո վ ­
վ ո ւ թ յա ն կ ա մ ա ռ ա ք ե լա պ ե տ ո ւթ յա ն իմա ստ
ո ւն ե ն ա լ, ի ն չպ ե ս որ կհա վա տ ա նք ի բ ո լո ր
սրտ ե' թ ե Պ ե տ ր ո ս ի ն ք ն և ս ա յդ պ ի ս ի ի շ խ ա .
նա պ ե տ ո ւթ յո ւն ե ր ա զ ս , ծ ի ս կ չ է , թ „ ՚ղ թ ե ը ն ­
դ ո ւն ա ծ և դ ո ր ծ ա դ ր ա ծ ։ Ք ա նզի, Ս ի մ ո ն ն ի ն ք ն
է ր , ո ր Ա վ ե տ ա ր ա ն ի մ ի և ն ո ւ յն գ լ խ ո լ յն մ ե ջ
թ ե ՛ վ ե մ ա ն վ ա ն վ ե ց ա վ յո ւ ր վ ա ր դ ա պ ե տ ե ն և
թ ե ՛ ս ա տ ա ն ա : Ս ի մ ո ն ֊Պ ե տ ր ո ս ի ն ք ն է ր , որ
ս ա ս ի կ տ ո ո մ ե ց ս ւ վ Հ ի ս ո ւս ի Ք ր ի ս տ ո ս ի ե ր բ ա ­
կի հ ա րցմ ա ն վրա , ք ա ն զ ի խ որա պ ես կզգա ր,
ո ր յո ւ ր ե ր ե ք ա ն դ ա մ ո ւր ա ց ո ւթ յա ն տ խ ուր
հ ի շ ա տ ա կ ն կ կ ր կ ն վ ի և յո ւ ր ե ր ի ց ս կ ր կ ն ա ծ ս ի ­
ր ո խ ո ս տ մ ա մ բ մ ի ա յն ն ո ր պ ի տ ի հ ա վ ա ս ա ր ի
մ յո ւ ս ա շ յս կ ե ր տ ն ե ր ո ւն ՝ ա ռ ա ք ե լա կ ա ն կ ո չ ­
մ ա ն մ ե ջ , և ո չ թ ե ի շ խ ա ն կ ա մ ա ռ ա ք ե /ա պ ե տ
պ իտ ի կա րգվի։
Ա ռ ա ք ե լո ց պ ա շ տ ո ն ի ն ն կ ա տ մ ա մ բ բ ո վ ա ն ­
դա կ Ն որ Կ տ ա կ ա ր ա ն ն ն ե ր շ ն չվ ա ծ է հ ա վ ա ­
ս ա ր ո ւթ յա ն հ ո գ ո վ ։ Հ ի ս ո ւս ի պ ա տ վ ե ր ն ը ն դ ­
հ ա ն ո ւր է , ի ն չպ ե ս ա ռ ա ք յա լն ե ր ո լն , ն ո ւ յն պ ե ս
և յո ւ ր ա շա կ ե ր տ ն ե ր ո վ ս և հ ա ջ ո բ ղ ն ե ր ո լն ՝
գ ա ր ո ւց ի դ ա ր ս . « Գ ն ա ց է ՚ք ա յս ո լ հ ե տ ե ,— ա -
ս ա ց Հ ի ս ո ւս , — ա շ ա կ ե ր տ ե ց ի ՛ք զ ա մ ե ն ա յն
հ ե թ ա ն ո ս ս , մ կ ր տ ե ց է 'ք զ ն ո ս ա յա ն ո ւ ն Հ օ ր և
Ո ր դ յո յ և Հ ո գ ւ ո յն Ս ր բ ո յ. ո ւ ս ո ւ ց է ՚ք ն ո ց ս պ ա ­
հ ե լ զ ա մ ե ն ա յն , ո ր ի ն չ պ ա տ ո լի ր ե ց ի ձեզ և
ա հ ա լա ս ի կ ես ը ն դ ձ ե զ ե մ զ ա մ ե ն ա յն ա-
ւո լր ս մ ի ն չ և ի կ ա տ ա ր ա ծ ա շ խ ա ր հ ի ն ։ Հ ի ս ո ւս
հ ա ն ա պ ա ր ղ յո ւ ր հ ա վ ա տ ա ց ե լո ց հետ է և
հ ա ր կ չկ ա թ ն ա վ , ո ր յո ւ ր տ ե ղ ն մա սնա վոր
տ ե ղ ա պ ա հ կ ա մ փ ո խ ա ն ո ր դ կ ա ր գ ե ։ Հ ի ս ո ւս
ե ր բ ե ք բ ա ց ա կ ա չ է յո ւ ր հ ո տ ե ն . Նա է մ շ տ ն ջ ե ­
նա վոր է մ մ ա ն վ ե լն , որ է Ա ստ վա ծ ը ն դ մ ե զ ։
Ա յո ', ո ՛չ մ ի ա յն Պ ե տ ր ո ս , ա յլ և ա մ ե ն ա -
ռ ա ք յա լք , մ ա ր դ ա ր ե ք , ա յլև ն ո ւ յն ի ս կ լո ւս ա -
վ ո ր ի չք , Հ ո վ ի վ ք , վ ե ր ա տ ե ս ո ւչք , ա ռ ա ջն ո ր դ ք և
ե ր ի ց ո ւն ք ը ս տ ա ս տ ի ճ ա ն ի ի ր ե ն ց հո գև ո ր
տ ն տ ե ս ո ւ թ յա ն , վ ե մ կ ո չվ ա ծ են շ ի ն վ ա ծ ո ւյն
Ե կ ե ղ ե ց վ ո և գ լ ո ւ խ հ ո տ ի ն , բ ա յց ո ՛չ ե ր բ ե ք
ա նսա սա ն վեմ հ ա ս տ ա տ ո ւ թ յա ն , որո վ եր ա
բ ա ր ձ ր ա ց ա ծ է Ե կեվեցվո շի ն վ ա ծ ն , և ո չ ե ր ­
բ ե ք գ լո ւ խ ՝ Ե կ ե ղ ե ց վ ո բ ո վ ա ն դ ա կ մ ա ր մ ն ո ւյն .
ք ա ն զ ի ա յ դ ՄԻԱԿ Վ ԵՄ Ն և ա յդ ՄԻԱԿ
ԳԼՈՒԽՆ է ի ն ք ն Տ ե ր ն մ ե ր Հ ի ս ո ւ ս Ք ր ի ս տ ո ս ։
Նա է հ ի մ ն , ն ա է վ ե մ ն , որ կ պ ա հ ե և կ պ ա հ-
պ ա նե բ ո լո ր շ ի ն վ ա ծ ը , և Ե կեղեցվո ա ն դ ա մ •
ն ե ր ն ե ն ն յո ւ թ ա յս շ ի ն վ ա ծ ո ւ յն ։ Ք ա ն զ ի կ ա -
ղ ա ղ ա կ ե ն ո ւ յն ի ն ք ն Պ ե տ ր ո ս . «Դ ո ւք ի բ ր և
զ վ է մ ս կ ե ն դ ա ն ի ս շ ի ն ի ք տ ա ճ ա ր հ ո գ և ո ր յա -
ն ա ր ա տ ք ա հ ա ն ա յո ւ թ ի ւ ն , մ ա տ ո լց ա ն ե լ գ հ ո -
դ և ո բ պ ա տ ա ր ա գ ս հ ա ճ ո յս Ա ս տ ո ւծ ո յ ի ձեռն
 ԷՋՄԻԱԾԻՆ
հ ի ս ո ւս ի Ք ր ի ս տ ո ս ի ։ ...Դ 'ո լք ա զ գ է ք ընտ իր՛ս,
և ա յլ ն ( Ա. Պ ետ րոս Р . 5 — 9 ) ։ Նա է 4*լո լ|ս,
որո հ ե տ կ ա պ վ ա ծ են ա ն դ ա մ ն ե ր ն ա մուր
կ ե ր պ ո վ և [ի ե ն ,կ ե ն դ ա ն ո ւ թ յա մ բ ։ ււԱյլ ճ ըշ-
մ ա ր տ ե ա լք սիրովի ա ճ ե ս ց ո լք ի նա զ ա մ ե -
ն ա յն , ո ր է Գ լո ւխ , Ք ր ի ս տ ո ս , յււս տ ի ա մ ե ­
ն ա յն մ ա ր մ ի ն ն յօ դ ե ա լ և պ ա տ շա ճ ե ա լ ա մ ե ­
ն ա յն խ ա ղ ա լե օ ք տ ա ր ա ր ե ր ո լթ ե ա ն , ը ս տ ա զ -
դ ե ց ո ւթ ե ա ն չա փ ո վ ը ս տ ի ւր ա ք ա ն չի լր մ ա ս ի ն
զ ա ճ ո ւմ ն մ ա ր մ ն ո յ գ ո ր ծ է ի շ ի ն ա ծ ա ն ձ ի ն
ի ւ ր ո յ ս ի ր ո վ » (Ե փ ՚ե ս . Դ . 1 6 ) ։
Ա վ ե լի ՛ պ ա ր զ ե ն ք , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Ե ղ բ ա յր ,
ո ր պ ե ս զ ի բ ն ա վ տ ս ւր ա կ ո ւս ա ն ա ց տ ե ղ ի չ թ ո -
ղ ո ւն ք ։
Ք ա ն ի որ Ե կ ե ղ ե ց ի ն է հ ա վ ա ք ո ւմ ն ա մեն
ժա մա նա կի և ա մեն եր կ ր ի հ ա վ ա տ ա ց ե լո ց ,
Ա դ ա մ են ս կ ս ա ծ մ ի ն չ և ի կ ա տ ա ր ա ծ ա շխ ա ր ֊
Դ , ա ն հ ն ա ր ւէ, ո ր մ ա ր դ մ ա հ կ ա ն ա ց ո ւ և ծ ե լ հ ա վ ա տ ա ց ե լո ց մ ե ջ , վ ե ճ ո ւ պ ա յք ա ր հ ա ֊
հ ե տ ժ ա մ ա ն ա կ ա ց ծ ն յա լ վ ե մ հ ա ս տ ա տ ս ։-
թ յա ն կ ա մ գ լո ւխ չի ն ի մ շ տ ն ջ ե ն ա վ ո ր ի ն ։ Ք ա ն ­
զ ի գ ի տ ե ք ա ն շո ւշ տ , որ ի ր ե ն ց փ ր կ ո ւթ յա ն
հ ո ւ յս ն Մ ե ս ի ա յի վրա դ ր ա ծ ա մ ե ն ն ա հ ա պ ե տ ք
և մ ա ր գ ա ր ե ք ա ն դ ա մ ք են Ե կ ե զ ե ց վ ո , ի ն չպ ե ս
որ մ ե ն ք ք ր ի ս տ ո ն յա յք ս Ա վ ե տ ա ր ա ն ո վ ։
Քա նի որ Ե կեղեցին է ա ր ք ա յո ւթ յո ւն
Ա ս տ ո ւծ ո , ա ր ք ա յո ւթ յո ւն բ ա ր ո յա կ ա ն , ա ր ք ա ­
յո ւ թ յո ւ ն Շ ն ո ր հ ա ց , մ ի մ ի ա յն Ք ր ի ս տ ո ս է ո ւ­
ր ե մ ն Թ ա գ ա վ ո ր , Տ ն օ ր ե ն և Գ լոսխ ։
Ք ա ն ի որ Ե կ ե ղ ե ց ի ն է ո ՛ չ մ ի ա յն ժ ո ղ ո վ
‘Ի ր կ ե լո ց , ա յլև ն ո ց ա , ո ր ք ա կ ն ո ւն ի ն փ ը ր ֊
կ ո ւ թ յո լն ժ ա ռ ա ն գ ե լո ւ , ոլրեւէն Քրիստ ոս է
մ ի մ ի ա յն Գ լուխ և Ա ռ ա ջն ո ր դ փ ր կ ո ւ թ յա ն ։
Ք ա նի որ Ե կեղեցին է մի հ ո գ և ո ր զ ի ն վ ո ­
ր ո ւ թ յո ւ ն , մ ի հ ո գ և ո ր ■ս պ ա ռ ա զ ի ն ո ւթ յո ւն ա շ­
խ ա ր հ ի չա ր ո ւ թ յա ն և խ ա վ ա ր ի վ ե մ , մ ո լո ր ո ւ ­
թ յա ն և ս տ ո ւթ յա ն դ ե մ , ո ւր ե մ ն Ք ր ի ս տ ո ս է
մ ի մ ի ա յն Զ ո ր ա գ լո ւխ ա յս հ ո գ և ո ր պ ա տ ե ր ա զ ­
մ ի ն , և ո չ ե ր բ ե ք մ ա ր գ մ ա հ կ ա ն ա ց ո ւ։ Այււ
Զ ո ր ա գ լխ ի ն ե ր կ ա յո ւ թ յո ւ ն ն է բ ո լ ո ր հ ա վ ա ֊
տ ա ց ե լո ց ք ա ջ ե ւե ր ո ւ թ յո մ ւ . а Գ ն ա ց է ՚ք , ե ս ը ն դ
ձ ե զ ե մ . — Ք ա ջ ա լե ր ե ց ա ր ո ՚լ ք , զի ես յ ա ղ ֊
թ ե ց ի ա շխ ա րհ ի]) ( Հ ո վ հ . Ժ Զ - 3 3 ) ։
Եվ ք ա ն ի ո ր ա յս պ ե ս է , Շ ն ո ր հ ա լի ՛ Ե զ ֊
բ ա յր , ի ՞ ն չ է ո ւր ե մ ն Ջ ե ր հ ր ա վ ե ր ն և ա ռ ո ՞վ
կ հ ր ա վ ի ր ե ք , Ք ր ի ս տ ո ս ն ա ռ Ք ր ի ս տ ո ՜ս , թ ե ՛
Ք րիստ ոսե ա ռ Պ ետ րոս, և կ ա մ Թ ա դեոսե ա ռ
Պ ե տ ր ո ս ։ Եթե ա ռ Ք ր ի ս տ ո ս կ հ ր ա վ ի ր ե ք , Հ ա -
յա ս տ ա ն յա յց Ս. Ե կ ե զ ե ց վ ո զ ա վ ա կ ն ե ր ն ա ր ­
դ ե ն կ ճ ա ն ա չե ն ու կ դ ա վ ա ն ի ն , որ ՑԻՍՈԻՍ
է Ք Ր Ի Ս ՏՈ Ս Ն , Ո ՐԴԻ Ա Ս ՏՈ Ի Ծ Ո Յ ԿԵՆԴԱ ՆԻՈ8,
Նա ւէ Վ ե մ հ ա ս տ ա տ ո ւթ յա ն Եկեզեցվո և
Գ լո վ ս կ ե ն դ ա ն ա ր ա ր ։ Նա է Օ ծ յա լն Ա ս տ ո լ-
ծ ո , ո ր պ ե ս Թ ա գ ա վ ո ր հ ա մ ո ր ե ն մ ա ր դ կ ո ւ թ յա ն ,
ո ր պ ե ս Գ ե ր ա գ ո ւյն Մ ա ր գ ա ր ե , ո ր պ ե ս Ք ա հ ա .
նա յա պ ետ հ ա վ ի տ ե ն ա կ ա ն , որ պ ա տ ա ր ա գ ե ց
յո ւ ր ա ն ձ ն մ ա ր դ կ ա ն ց փ ր կ ո ւթ յա ն հ ՚ս մ ա ր ւ
Նա հ ա յտ ն ե ց ա վ մ ա ր դ կ ա ն , յո ւ ր պ ա տ մ ո ւ­
թ յո ւ ն ը խ ա ռ ն ե ց մ ա ր դ ս պ ա տ մ ո ւթ յա ն հ ե տ ,
1951
կ ր ե ց հ ա ն ձ ն յո ւ ր լր ո ւմ ն Ա ս տ վ ա ծ ո ւթ յա ն և
լր ո ւմ ն ա ն մ ե ղ մ ա ր դ կ ո ւ թ յա ն ։ Նա ե ղ և կ ե ն ­
դ ա ն ի կ ա պ Ա ս տ ո ւծ ո և մ ա ր դ կ ա ն մ ե ջ , հ ա շ ­
տ ա ր ա ր Ա ր ա ր չի ն ' ա ր ա ր ա ծ ո լյն հ ե տ ։ Հ ա յր
կ հ ա վ ա տ ա ն , որ ա ռ ա ն ց ա յս ճ շմ ա ր ի տ դ ա ­
վ ա ն ո ւթ յա ն չկ ա ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յո ւ ն , չկ ա
Ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ո ՛ չ ի Հ ռ ո մ և ո ՛չ
հ ա շ խ ա ր հ ի ո ւր ե ք , ա յլ մ ի ա յն փ ո շ ի ' ա ր տ ա ­
ս ո ւք ո վ խ ա ռ ն վ ա ծ ։ «Ե լ չի ք ա յլ ո վ ի լի ք փ ր կ ո ւ.
թ ի մ ։, զ ի և ո չ ա ն ո ւն ա յլ գ ո յ ի ն ե ր ք ո յ ե ր կ -
ն ի ց տ ո լե ա լ ի մ ա ր դ ի կ , ո ր ո վ ա ր ժ ա ն Ւցհ
կ ե ա լ մ ե զ » (Գ ո ր ծ ք Դ . 1 2 ) ։
Ա յս չ է ա ր դ յո ք , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ ե ղ բ ա յր , և
Ձ ե ր խ ո ս տ ո վ ա ն ա ծ Ք ր ի ս տ ո ս ն , և ի ն չ ո ՜ւ ա ր դ ­
յո ք հրա վեր Ք րիստ ոսե ա ռ Ք րիստ ոս, Ի ՛ն չ
բ ա ն ի կ ա ր ո ղ են ծ ա ռ ա յե լ ս ո ւ յն օրին ակ հ ր ա -
վ ե ր ն ե ր ն , ե թ ե ոչ կ ա ս կ ա ծ և վ ա ր ա ն ք տ ա ր ա ,
ր ո լց ա ն ե լ ք ր ի ս տ ո ն յա ևղբա րց մեջ և ա ռիթ
տ ա լ որ օր ա վ ո ւր ա վ ե լի ծ ա վ ա լի ս կ ե պ տ ա կ ա .
ն ո լթ յո ւ ն ն , որ ե թ ե չ ե ն ք ս խ ա լի ր , և 'եթե կ ն ե .
ր ե ք ա ս ե լ, ծ ն ո ւ ն դ ա ռ ա վ ա ՛յն օ ր ե ն , երր
մ ո ռ ց վ ե ց ա վ քրիստ ոնեա կա ն ը ն կ ե ր ո ւթ յա ն
ն շ ա ն ա բ ա ն ն , տ Ա րտ ա քոյ Քրիստ ոսի չի ՛ք
փ ր կ ո ւթ ի ւնռ ( ք ր ի ս տ ո ն ե ի ց ) , և քա րոզվեցա վ
թ ե «Ա ր տ ա ք ո յ Հ ռ ո վ մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ւ ո յ չի ք
փ ր կ ո ւթ ի լն ա
Բ ա յց դ ո ւք թ ե ր և ս կ հ ր ա վ ի ր ե ք Ք ր ի ս տ ո ս ե
ա ռ Պ ետ րոս և կ ա մ Ր ա ր թ ո լդ ի մ ե ո ս ե աո
Պ ե տ ր ո ս ։ Եթե Ք ր ի ս տ ո ՚ւ ե ա ռ Պ ետ րոս կ հ ր ա ­
վ ի ր ե ք , հ ա յտ է թ ե կ կ ո չե ք ի Տ յա ռ ն ե աո! ծ ա .
ռ ա յն , ի Վ ա ր դ ա պ ե տ ն առ ա շա կերտ ն, ի
Փ ր կ չե ա ռ փ ր կ յա լն , հ ա ս տ վ ա ծ ա յի ն հպ ա ֊
տ ա կ ո լթ ե ն ե ի մ ա ր դ կ ա յի ն հ պ ա տ ա կ ո ւթ յա ն ։
Եթե Ր ա ր թ ո ւղ ի մ ե ո ս ե ա ռ Պ ե տ ր ո ս կհրա վի­
ր ե ք , հ ա յտ է թ ե կ կ ո չե ք ն մ տ ն ե ա ռ ն մ ա ն ն ,
ա շա կերտ ա կցեն ա ռ ա շա կերտ ա կիցն, ա ռա ք-
յա լե ն ա ո ա ռ ա ք յա լն , հ ո ր ո ց ե ր կ ո ք յա ն ևս
մ ի և ն ո ւ յն ո ւս մ ա մ ր դա ստ իա րա կվա ծ են,
մ ի և ն ո ւ յն Ս. Հ ո գ ի ն ը ն դ ո ւ ն ա ծ ե ն , մ խ ե ձ ո ւյն
ա ռ ա ք ե լա կ ա ն պ ա տ վերն ա ռ ա ծ են և մ ի և ­
ն ո ւ յն վ ա ր ձ ո լց խ ո ս տ մ ա մ բ ք ա ջ ա լե ր վ ա ծ ե ն ։
Ի սկ ա ռ ա ջ ն ո ւթ յա ն խ ն դ ի ր կ ա մ գ լխ ա վ ո ր ո լ-
թ յա ն վ ե ճ ա ռ ա ջի ն օր են ա ր մ ա տ ա ք ի խ լվ ա ծ
է Ի ր ե ն ց ՛երկնա վոր Վ ա ր դ ա պ ե տ ի և 0/յենսպ րի
վ ճ ռ ո վ . «Ո ր կա մ ի ց ի ի ձ էն ջ ա ռ ա ջի ն լի ն ե լ
ե ղ ի ց ի ձ ե ր ծ ա ռ ա յն (Մ ա տ թ . Ի . 2 7 ) ։
Ա ր դ , ի ն չ ո ՜ւ դ ի մ ե ն ո ւր ե մ ն հ ա յք ի Տ յ ա ռ ­
ն ե ա ռ ծ ա ռ ա յն և կ ա մ Հ ա ռ ա ք յա լե ա ռ ա ռ ա ք ­
յա լ ն և լի ն ի ն ա ս տ վ ա ծ ո ւր ա ց կ ա մ մ ա ր դ ա ­
պ ա շ տ ։ Ք ա ն զ ի մ ե ն ք ց ո լ ց ի ն ք , ո ր Պ ե տ ր ո ս չէ
Ք ր ի ս տ ո ս , բ ա յց ի ն չ որ է Պ ե տ ր ո ս , ն ո ւ յն ն է
Թ ա դեոս։
Ս ա կ ա յն ա յդ հ ր ա վ ե ր ի ն ա ռ ա ջի ն հ ե ղ ի ն ա *
կ ը Դ ուք չ ե ք , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Ե ղ բ ա յր , և ո չ
ի ս կ մ ի ա յն Դ ո ւք ։ Ա յդ հ ր ա վ ե ր ն կ ր կ ն վ ա ծ է
եր կ ա ր դ ա ր ե ր , և կ ր կ ն վ ա ծ է ա յն դ ժ բ ա խ տ ո -
ր ե ն , ՛երբ Ե կ ե զ ե ց վ ո Ա ր և ե լյա ն և Ա ր և մ տ յա ն ,
 1051 էЛ ՄԻԱԾԻՆ
17

և կ ա մ հ ո ւն ա կ ա ն և հ ռ ո մ ե ա կ ա ն բ ա ժ ա ն ո ւ մ ­ կ մ ո ռ ն ա ն ք , որ մ ե ն ք Ս իրո տ ա ր ա ծ մ ա ն պ ա շ ­
ն ե ր ը տ եղ]/ ո ւ ն ե ց ա ն ։ Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ­ տ ո ն յա ե ն ք և ո ՛չ բ ա ժ ա ն մ ա ն ո ւ տ ի ր ա պ ե ­
ց ի ն մ ն ա ց ա ծ է ի ր ն ա խ ն ա կ ա ն ։[ի ճ ա կ ի ն մ ե ջ և տ ո ւ թ յա ն ։
կ ա մ ե ց ա ծ չ է հ ա ր ի լ ո չ ա յս ո չ ա յն բ ա ժ ա ն ­ Ո ւրեմն մ ե ր ժ ե ՚ն ք թ յո ւ ր մ ե կ ն ո ւթ յո ւ ն ն ե ր ն ,
մ ա ն , ո ր պ ե ս զ ի չկ ո ր ո ս ւա ն ե յո ւ ր ա ն կ ա խ ո ւ­ Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Ե ղ բ ա յր , փ ա ր ի ՛ն ք Ա վ ե տ ա ր ա ­
թ յո ւ ն ն և չլի ն ի ա ղ ա խ ի ն , ա յլ մ ն ա Հ ա ր ս ն ա . ն ի ն և հ ա յց ե ն ք ա ս ե լո վ . а Ո ՛վ Տ ե ր , վ ա ռ ե ՛
ղ ա ա յո ւ ր ե ր կ ն ա վ ո ր ա ղ ա ա ա ր ա ր Փ ե ս ա յի ն ։ ա մ ե ն ս ի ր տ կ ե ն դ ա ն ի ս ի ր ո վ և ա մ ե ն մի տ ք
Տ ա ր ա կ ո ւ յս չ կ ա , որ ա յս ա ռ թ ի վ ո ՛չ մ ի ա յն ճ շմ ա ր ի տ ի մ ա ս տ ո ւ թ յա մ բ , որ ա մ ենքը ճ ա ­
հ ր ա վ ե ր և հ ր ա պ ո ւյր ն ե ր ե ղ ա ծ ե ն ի ր ե ն , ա յլ !։ ն ա չե ն ք ո ա ն ո ձ դ , ո ր է ՍԵՐ, Մ ի ' թ ո ղ ո ւր , որ
կրա ծ է ն ա խ ա տ ի ն ք ն ե ր , հ ա լա ծ ա ն ք ն ե ր ե մա րդիկ որոնեն քո ա ն ո ւն դ մ ի ա յն ի ր ե ն ց
ս պ ա ռ ն ա լի ք ն ե ր ...։ մ տ ա ծ ո ւ թ յա ն օ ր ե ն ք ն ե ր ո ւն մեջ, ա յլ քո
...Հ ա ր կ չ ե ն ք տ ե ս ն ե ր խ ո ս ի լ ս ե ր Շ ր ջ ա բ ե ­ փ ր կ ա ր ա ր Խ ա չի ճ ա ռ ի ն մ ե ջ , հ ո ր ո ւմ ա մ ե ­
րա կա նի մեջ հա ռա ջ բ ե ր վ ա ծ Պ Ա ՏՄ Ա Կ Ա Ն ն ա յն գ ա ն ձ ք ի մ ա ս տ ո ւթ յա ն և գ ի տ ո ւթ յա ն
կ ա րծվա ծ Ա ՊԱ ՑՈ ԻՑՁՆԵՐոլ մ ա ս ի ն , որոնք ծա ծկ յա լ կա ն։ Թ ո ՛ղ հ ա վ ի տ յա ն դ ր ո շմ վ ի
բ ա զ մ ի ց ս հ ե ր ք վ ա ծ են և ա ր դ ե ն բ ն ա վ կ ա ր ե . մ ե ր խ ղ ճ ի և ս րտ ի ։[բա ք ո ա յն պ ա շ տ ե լի և
վ ո ր ո ւթ յո ւն չո ւ ն ի ն , ք ա ն ի որ Հ ա յա ս տ ա ն ­ մ խ ի թ ա ր ի չ ա ն ո ւն ն , ո ր ո վ ա ն վ ա ն ե ց ի ր ղ Ք ե զ
յ ա յ ց Ս. Ե կ ե ղ ե ց ի ն , ը ս տ յո ւ ր ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն Ր ե թ ղ ե հ ե մ ի ա ն շո ւք մ ս ո ւր ի ն մ ե ջ , Գ ե թ ս ե մ ա ն ի
և ա ռ ա ք ե լա կ ա ն ի ր ա վ ա ն ց , չը ն դ ո ւ ն ի ր բ ն ա վ պ ա ր տ ի գ ի ն մ ե ջ , և Գ ո ղ գ ո թ ա յի բ լր ա կ ի ն վ ր ա ։
ո ր և ի ց ե մ ա ս ն ա վ ո ր ի , թ ե և լի ն ի Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս , Տ ո լ ր , տ ո ւր մ ե զ , Տ ե ՛ ր , տ ո ՛ւր կ ա ր ո ղ ո ւ թ յո ւ ն ,
սկսա ծ ձեռնա րկը, կ ա մ փ ո ր ձ , 'երբ չի կրեր ո ր Ս երդ թ ա գ ա վ ո ր ե ց ն ե ն ք երկ րի վրա և հ ա ­
ը ն դ հ ա ն ո ւր ա զ դ ի հ ա վ ա ն ո ւ թ յա ն կնիքն և վերժա ցնենք հերկինиы
ա րտ ա քո է յո ւ ր դ ա ր ա վ ո ր դ ա վ ա ն ո ւ թ յա ն ։ Ա յս է ա հ ա , Ե ր ջա ն ի ՛կ Ե ղ բ ա յր , ա ռ Շ ր ջա ­
Ս ա կ ա յն մ ի շ տ ա մ բ ա ր ի շ տ պ ի տ ի ն կ ա տ ե ն ք բ ե ր ա կ ա ն ն Ջ ե ր մ ե ր պ ա տ ա ս խ ա ն ի ն , հ ո ր ո ւմ ,
ա յն ձ ե ռ ք ն , որ հ ա ն դ գ ն ա ծ է մ ի ա ռ ա ս պ ե լա ­ ի ն չպ ե ս պ ի տ ի ն կ ա տ ե ք , մ ի ա կ կ ե տ ն պ ա ­
կա ն դ ա շն ա գ ր ո վ [' Ս ե ղ բ ե ս տ ր ո ս ի ն Ն ա բ ո ւգ ո - տ ա կի ո ւն ե ցա ծ ենք պ ա տ կերել ճ շ մ ա ր տ ո ւ­
դոն ո ս որի դ ե ր վ ե ր ը ն ծ ա յե լ , ի ս կ Գ ր ի գ ո ր Լ ու- թ յո ւ ն ն յո ւ ր հ ա տ ո ւկ պ ա տ կ ե ր ո վ , որպ եսզի
ս ա վ ո ր չի ն ' մ ա ր դ ա պ ա շ տ ի ։ ա կ ն ե ր և տ ե ս ն վ ի թ ե ՝ Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ա ռ ա ­
Թ ո ղ ա ն ք ա յս ա մ ե ն ն , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Ե ղ- ք ե լա կ ա ն Ս. Ե կ ե ղ ե ց ի ն ո ՛չ մ ո լո ր ա ծ է , ո՛չ
1 ՚ա յ ր , մ ի թ ե Դ ուք ի ն ք ն ի ն ի ս կ չ ե “ք խ ո ս տ ո ­ ճ շ մ ա ր տ ո լթ ե ն ե հ ե ռ ա ց ա ծ և ո ՛չ կ ա ր ո տ հ ր ա -
վա նի ր , ո ր Ք ա ղ կ ե դ ո ն ի ժողովեն ա ռ ա ջ ո՛չ վ ի ր ա ն ա գ ի դա րձ ո ւ ղ ղ ո ւթ յա ն ։
ա ռ ա ք ե լա պ ե տ ա կ ա ն խ ն դ ի ր կ ա ր , և ո ՜չ գ ը լ - Ն ե ր ե ց ե ՛ք մ ի ա յն , ե թ ե մեր պ ա տ ա սխ ա -
խ ա վ ո ր ո ւ թ յա ն ։ Մ ի թ ե չ ե ՛ ք գ ի տ ե ր , որ Ե կ ե - ն ա գ ր ո ւ թ յա ն մ ե ջ , Ձ ե ր վ ե հ ա ն ձ ի ն ն կ ա տ ­
ղ եցվո ա մեն հովիվներ ու վա րդա պ ետ ներ մ ա մ բ ի գ ո ր ծ դ ր ա ծ չ ե ն ք մ ե ծ ա հ ն չյո ւ ն մ ա կ ֊
խ ո ր ա ս ո ւ զ վ ա ծ է ի ն ա ս տ վ ա ծ ա յի ն ս ի ր ո ա ն ­ ղի ր ն ե ր կ ա մ տ ի տ ղ ո ս ն ե ր , ք ա ն զ ի զ գո ւշա ցա ծ
հո ւն խ ո ր ո ւթ յա ն մ ե ջ և Խ ա չի ր ա ր ձ ր ո լթ ե ն ե ն ե ն ք , ո ր մ ի ' գ ո ւ ց ե հ ե տ ժ ա մ ա ն ա կ ա ց ՝ մ եր
զ ա տ ուրիշ բ ա ր ձ ր ո ւ թ յո ւն չ է ի ն տ ե ս ն ե ր , ո ՛չ տ վա ծ պ ա տ վ ա ն ո ւն ն ե ր ե ն ի ս կ գ /խ ա վ ո ր ո լ-
դ ա հ , ո չ ա թ ո ռ , ո չ ա ռ ա ջ ն ո ւթ յո ւ ն , ո ՛չ դ լխ ա _ թ յո ւ ն ճ ա ն ա չե լո ւ ե զ ր ա կ ա ց ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր հ ա ն ֊
վ ո ր ո ւթ յո ւ ն ։ Ա ռ ե ՛ք ա ռ ա ք յա լն ե ր ն , ա ռ ե ՛ք ա - վ ի ն ( ի ն չպ ե ս ո ր ա յս պ ի ս ի հ ե տ և ո ւ թ յա ն դ ե ն ­
շա կերտ ներն, ա ռ ե ՛ք Լ ո ւս ա վ ո ր ի չն ե ր ն , ա ֊ թ ա ր կ վ ա ծ են ա ռ ա ջ ն ո ց ոմա նց թ ղ թ ա կ ցո ւ­
ո ե ՚ք Ո ս կ ե բ ե ր ա ն ն ե ր ն ու Օ գոստ ինոսներն, թ յո ւ ն ն ե ր ) , մ ա ն ա վ ա ն դ թ ե ա ն տ ա ր ա կ ո ւյս
ի ՛ ն չ է ի ր ե ն ց պ ա ր ծ ա ն ք ս ---- Խ Ա Չ Ն , ո ր ո լ ա ռ ­ ե ն ք , ո ր Դ ո ւք ի ն ք ն ի ն , թ ե և Ձ ե ր ի մ ա ս տ ո ւն
ջև ի ծ ո մ ւր կ խ ո ն ա ր հ ի ն գ ե տ ն ա մ ա ծ , ի ՛ ն չ է կ ե ն ց ա ղ ա գ ի տ ո ւ թ յա մ բ ա յս օ ր կ ա յս ե ր ա ց ,
ի ր ե ն ց ն շ ա ն ն . — ՍԵՐՆ, որ մ ի ո ւ թ յա ն կ ե դ ր ո ն թ ա դ ա վ ո ր ա ց և իշիոոնա ց ա կ նա ծա նքն ա ն ­
է քրիստ ոնեից հա մա տ ա րա ծ։ գ ա մ գ ր ա վ ա ծ ե ք , ր ա յց ա ն շո ւշտ ս ի ր ո ղ ե ք
Ա ր դ , Պ ա տ վ ա կ ա ՛ն Ե ղ բ ա յր , մեր պ ա շ­ ն ա խ ն ի գ ա ր ո ւց ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն պ ա ր զ հ ո ր -
տ ա ծ Ա ս ա ո ւծ ո ա ն ո ւն ը ՍԵՐ է , մ եր երջա ն­ ջո րջմ ա նց։
կ ո ւթ յա ն ճ շմ ա ր ի տ ա ն ո ւն ր Շ Ն Ո Ր Հ Ք , ի ս կ մ ե ր
ւէ տ ո ց կ ո չո ւմ ը 1 Փ Ո ՐՁ Ո Ւ Թ ՅՈ Ւ Ն ։ Ի ն չպ ե ս ա - Ողջ լ ե ա ' ւ ք ի Տ Է ր , Ե ր ջ ա ն ի ՛կ Ե ղ բ ա յ ր , ե
մ ե ն ճ շմ ա ր ի տ ք ր ի ս տ ո ն յա յք , ն ո ւ յն պ ե ս և վ ս տ ա հ ի ս է ր մ ե ր ե ղ բ ա յ ր ա կ ա ն , ո ր ո ւ| մ ն ա մ Г
Պ ե տ ր ո ս , ո չ գ լո ւխ է Ե կ ե ղ ե ց վ ո և ո ՛չ գ լո ւխ ծ ա ո ա յ Յ ի ս ո ւ ս ի Ք ր ի ս տ ո ս ի Ա կ սւմօք նորին
ա ո ա բ ե /ո ց , ա յլ ո ր դ ի Շ ն ո ր հ ա ց ։ Բ ա յց դ ի ­ սսլա սա ւոր Հ ա յա ս տ ա ն ե ա յց Ա ռա քելա կա ն
տ եք ա ն շ ո ւշ տ , ո ր Փ Ո ՐՁՈ ՒԹ ՅՈ ՒՆՆ հա ճա խ Ս. Ե կ ե ղ ե ց ւ ո յ
եդա ա յն ժ ա մ ա ն ա կ , ե ր բ կ մ ո ռ ն ա ն ք , որ ՄԵԼՔԻՍԵԴԵԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՄՈԻՐԱ ՏՅԱՆՅ
Շնորհա ց ո ր դ ի ե ն ր . ե ր բ կ մ ո ռ ն ա ն ր , որ 2 3 օգոստ ոս 1888
մ ե ր կ ո չո ւմ ն ՛է պ ա շ տ ե լ և ո ՛չ պ ա շտ ւէիլ, ե ր բ Կ ո ս ս ւ ա ն դ ն ո ւ պ ո լի ս
կմոռնա նք, որ մենք ս խ ա լա կ ա ն ենք. երբ Գ ը զ ը լ-Թ ո բ ր ա ք
 Գ Ա Ր Ե Գ Ի ն ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՏՐ Ա Պ ԻԶՈ Ն Ի

Կ Ա Թ Ո Լ Ի Կ Ե Կ Ե Գ Ե Ց Ի
Ամենապատիվ Տ . Գրիգոր Ա ղ ա ջ ս ւնյա ն
Պատրիարքի Շրջա բերա կա նի ա ռիթ ով:

Բ յո ւգ ա ն դ ա կ ա ն վ ե ճ ե ր հ ա ր ո լց ա ն ե լ չ է ե ր ­ կ ա ն - Կ Ա Թ Ո Ղ Ի Կ Ե - Ե կեղ եցի ն, իր ԲՈԼՈՐ

բ ե ք մ ե ր ն պ ա տ ա կ ը ։ Ա դ ո ն ց մ ե շ ա տ է տ ո ւ­ ա ռ ա ք յա լն ե ր ո լ ձ ե ռ ք ո վ Ա Ն Խ օԻ Ր , ի ն ք ն ըԱ 111՜
ժ ա ծ Քրիստ ոսի Ե կեղեցին։ Մ ենք կ ո ւզ ե ն ք լ ո վ ա ն ո ր հ ի մ ն ա ք ա ր ը , ա ն կ յո լն ա դ լո լխ ը ։
ն ե ր կ ա յա ց ն ե լ ա յս Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա յն պ ե ս * ի ն չ ֊
ես կգտ նենք զ ա յն իր ա ղ բ յո ւ ր ի ն մ ե ջ ։
յ դ ա ղ բ յո ւ ր ը , ա յն ք ա ն վ ճ ի տ , տ ա ր ա կ ո ւյս
չկ ա , թ ե ա մ ե ն բա ն ՛ն ա ռ ա ջ Ա Վ Ե ՏԱ ՐԱ Ն ն .է։ Ե վ Հ ա յա ս ա ա ն յա յց Ե կեղեցին, բ ո լո ր
Կ ո ւզ ե ն ք մ ա ն ա վ ա ն դ մ ո տ ե ն ա լ ա յն Ո ղիին' մ յո ւ ս Ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւմ հ ե տ , մ ե կ ն է ե ղ ա ծ ա յդ
որ հ ի մ ն է ե ղ ա ծ , և պ ա ր տ ի մ ն ա լ, ա յդ Ե կ ե - տ ա ճա րներեն, փ ո ք ր ' ի ր տ ա ր ա ծ ո ւ թ յա մ բ ,

ղեցիին։ ա յլ մ ե ծ ո ւ փ ա ռ ա վ ո ր ի ր <гհոգևորX) ա ր ժ ե ք ո վ
Ք ր ի ս տ ո ս ի Ե կ ե ղ ե ց ի ն ը ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն ՛է ա ր ­ և բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւ թ յա մ բ , լի ե ղ բ ա յր ա կ ա ն
դ ա ր և , զի ա ն կ տ ա ր ա ծ վ ի բ ո վ ա ն դ ա կ մ ա ր դ ­ ք ր ի ս տ ո ս ա շ ո ւն չ զ գ ա ց ո ս է ն ե ր ո վ բ ո լո ր ա յլ
կ ո ւ թ յա ն վրա . « Ա ՍՏՈՒԾՈ Թ ԱԳԱ ՎՈՐՈԻ֊ "հ ո գ և ո ր ա ա ճ ա ր ն ե ր ո ո ւն հա նդեպ և մ իշս
ԹՅՈԻՆտն 1է ա յն ' հ ա ս տ ա տ վ ա ծ եր կ ր ի ւ[րա ։ բ ա ր ե մ ա ղ թ ո լ, ո ր ա ն ո ն ց մ ե չպ ա կ ս ի , ա յլ ա -
Ա յս թ ա գ ա վ ո ր ՛ո ւթ յա ն ծ ա վ ա լը թ ի վ ո վ չ}< ռ ա վ ե լա ն ա և զ ո ր ա ն ա ա շ խ ա ր հ ի կ բ ն ո ւ յթ և
չա փ վ ի ր , ա յլ ի ր ո գ ի ո վ . — «Մ ի ե ր կ ն չի ր , Հ Օ Տ բ ո լո ր ո վ ի ն վ ե ր ո ւ զ ե ր ծ ' « հ ո գ և ո ր » բ ա ր ձ ր ի -
Փ Ո ՔՐԻԿ, զ ի հ ա ճ ե ց ա լ Հ ա յր ձ ե ր տ ա լ ձեզ մա ստ ը և ա ն կեղ ծ մ նա քրիստ ոնեա կա ն ի ս ­
կա կա ն նկ ա րա գիրը։
ղա րքա յութ իմ։3>։
Ա ՛յս Է ճ շմ ա ր ի տ հ ա վ ա տ ք ի ճ շմ ա ր ի տ դ ա ­
< ՚Ք ր ի ս տ ո տ ի ճ շմ ա ր ի տ Ե կեղեցինըստ
վ ա ն ա ն ք ը , ո ր ո վ բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւ թ յո մ ւ կստ ա ­
ա յս մ , ա յն է ՝ ո ր հ ի մ ն վ ա ծ է , հ ա մ ա ձ ա յն
ն ա ն ն ա և ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն «ս ո ւ ր բ խ ո ր հ ո ւլ/դ -
Պ ե տ ր ո ս ա ռ ա ք յա լի ի ս կ բ ա ց ա տ ր ո ւ թ յա ն ( Ա •
ն ե ր ը » , «ս ո ւ ր բ պ ա տ ա ր ա գ ը յյ « բ ա ր ձ ր ա գ ո ւյն
Պ ե տ . Р . 4 ) , ա ս տ վ ա ծ ա յի ն ՄԻԱԿ «Կ ե ն դ ա ն ի
ք ր ի ս տ ո ս ա դ ի ր ի շ խ ա ն ո ւ թ յա մ բ » . ի շխ ա ն ո ւ­
Վ Ե Մ »ի ն վ ր ա , <таг թ ե պ ե տ մսւրդոցմե ա-
թ յո ւ ն մ ը ' ո ր վ ե ր Է և ՛ ա ռ ա ք յա լն ե ր ն , և ' « ա -
նա րգված է, ա յլ Ա ստ ա ծմե ընտ րված ու
ռ ա ք ե լա պ ՚ե տ օ ե , և ' ա ն ո ն ց հ ա ջ ո ր դ ն ե ր ն , ո վ ­
պ ա տ վա կա ն է»: ք ե ր ո ր ա լ ե ղ ա ծ ը լլա ն ա ն ո ն ք . ա ն բ ա ց ա ր ­
Եվ ի ՜ն չ մ ե ծ ա նա րգա նք, ա րդա րև, քա ն ձ ա կ հ ե ղ ի ն ա կ ո ւ թ յ ո ւ ն ! / ՛Է՝ Ա ս տ ո ւծ ո Օ ծ յա լի ն
ա յդ ա ն կ յ ո ւ ն ս ւ գ լ ո լ խ պ ա տ վ ա կ ա ն վ ե մ ը փ ո ­
մ ի ա յն վ ե ր ա գ ր ե լի ։
խ ա ն ա կ ե լը մ ե կ ո ւն հ ե տ ա յն ն ո ւ յն ի ս կ կեն­ Չ մ ո ո ձ ա լ, ա ր դ ա ր և , ո ր մ ա ր դ կ ա յի ն ձ ե ­
դ ա ն ի վեմեր»/յւ1/, վ ի մ ա շ ա ր ե ր ո ւն , — ա ռտ - ռ ա գ ո ր ծ մ ը չէ քրիստ ոնեա կա ն ԿԱԹՈՂԻԿԵ
ք յա լն ե ր , ա շ ա կ ե ր տ ն ե ր և հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր , ե կ ե ղ ե ց ի ն , (Հհոգևոր տ ո ւն »ե ր ո լ ա յդ ս ք ա ն չե ­
ո ր ո ն ցմ տ վ կ կ ա զ մ վ ի ((ՀՈԳԵՎՈՐ Տ Ա Ճ Ա Ր » ՝ ի ր լ ի հ ա մ ա դ ր ո ւ թ յո ւն ը , ա վ ե տ ա ր ա ն ա կ ա ն ՍԻ­
«ա նա ր ա տ ք ա հ ա ն ա յո ւթ յա մ բ , մա տ ո ւցա ն ելո լ ՐՈՎ օ ծ ո ւն և « ս ի ր ե ց է ք գ մ ի մ ե ս ւ ն ս » ն շ ա ն ա -
ա ստ վա ծա հա նո հոգևոր պ ա տ ա ր ա գ նե ր ' Հ ի - րա նով բնորոշվա ծ։
ս ո ւս Ք ր ի ս տ ո ս ի ձ ե ո ք ո վ » ( Ա . Պ ե տ . Р. Տ )։ Վ երա գրել «մ ի ա կ ո ւթ յո ւն ը » մեկ տ ա ճա րի,
Կ վ ա յս տ ա ճա րներոլ կա մ ո՚ հ ո գև որ տ ո ւ - ո ւր հ ո գ և ո ր ի ն մ ո տ կա մ ա ն ա վ ա ն դ ՛երկրա վոր
ն ե ր » ո լ հ ա մ ա գ ո ւմ ա ր ո վ ն է ' որո վ Քրիստ ոս ի շ խ ա ն ո ւթ յա ն բ ա ն ա լի ն ' ո չ ա ն շո ւշ տ Քրի՛ս­
շ ի ն ա ծ ո ւ ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ա ծ է իր ը ն դ հ ա ն ր ա - տ ո ս ն հ ա ն ձ ն վ ա ծ , ա յլ հ ա կ ա ռ ա կ «Կ ե ն դ ա ն ի
 Վ ԵՄ օին հ ա յտ ա ր ա ր ա ծ և Պ ի ղ ա տ ո ս ե հ ե գ ն ը - ղ ր կ ե ր ա զ գ ե ր ը ՝ կ ա ռ ա վ ա ր ե լո ւ ի ր ե ն ց ե կ ե ղ ե ­
վ ա ծ ճ շ մ ա ր տ ո ւ թ յա ն , թ ե ' « ի մ թ ա գ ա վ ո ր ո ւ ­ ց ի ն ե ր ը , ա ռ ա ջ ն ո ր դ ո ւ թ յա մ բ Ք ր ի ս տ ո ս ի ո գ -
թ յունս չէ ա յս ս ւշխ ա ր հ ե ն »,— ա ռնվա զն ՛Ա ­ վ ո լ յն և ի ր Ա վ ե տ ա ր ա ն ի ն ։
կ ա մ ա ս ա յթ ա ք ո ւ մ մ ը կ ա ր ե լի է հ ա մ ա ր ե լ Հ ա վ ա տ ք ը * ոչ թ ե Ե կ ե ղ ե ց վ ո պ ե տ ե ր ո ճ ,,
կա րեկցա բա ր։ ա յլ Ք ր ի ս տ ո ս ի վրա Է հ ի մ ն վ ա ծ , հ ե տ և ա բա ր
Ոչ մ ե կ ա ր հ ա մ ա ր հ ա ն ք «ք ա հ ա ն ա յ ա պ ե ­ ա ռ ա ք յա լ թ ե ո ա ռ ա ք ե լս , պ ե տ » չե ն տ ա ր մ ե զ ի
տ ա կա ն վսորհրդա ժողովօին , որ կրնա ի ր ա վ ո մ ե ք ի ր ե ն ց ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն իշվս ա նո լթ յա ն
« վ ս ե մ ա ն մ ո ռ ա ն ա լի տ եսա րա նв մ ր եղ ա ծ մ ե ջ տ ե ս ն ե լո ւ « բ ա ր ձ ր ա գ ո ւ յն ը յյ խոնարհա-
ր լլա լ Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Կ ա թ ո ղ ի կ ե Ե կ ե ղ ե ց վ ո լյն գ ո ւ յ ն ն ե ր ձ ծ , Տ ե ս ա ն ե լի ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ը կ ա ռ ա ֊
հ ա մ ա ր ։ Բ ա յց ո ՛ր ք ա ն ա վ ե լի հ ր ա հ ա ն գ ի չ և վ ա ր ե լո ւ հ ա մ ա ր ա ն հ ր ա ժ ե շտ չ է , որ ա յս կ ա մ
օր ի ն ա կ ե լի է ա ռ ա ք ե լա կ ա ն ա յն Խ ո ր հ ր դ ա ժ ո - ա յն պ ե տ ը դ ա ռ ն ա ի շ խ ա ն ա պ ե տ չ , բ ո լ ո ր ե ֊
ղ ո վ ը ' որ տ ե ղ ի է ո ւ ն ե ց ա ծ Ե ր ո ս ւա ղ ե մ ի մ ե ջ , կե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւ ձ , Ա ս տ ո ւծ ո կ ա մ Ք ր ի ս տ ֊ւ ս ի
Տ յա ռ ն ե ղ բ ա յր ա ռ ա ք յա լի գ լխ ա վ ո ր ո ւ թ յա մ բ , և կ ա մ Պ ետ րոսի կ ա մ որ և է մեկ ա ռ ա ք յա լի
ուր կ տ ի ր ե ր հ ա վ ա ս ա ր ո ւթ յա ն և հ ա մ ե ր ա շ - « փ ո խ ա ն ո ր դ » / , տ ի տ ղ ո ս ն ա ռ ն ե լո վ իր վբա .
քսութ յա ն ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն բ ա ր ձ ր ո գ ի ն ։ М - մա ն ա վ ա ն դ «Ա ստ ուծո փ ո խ ա ն ո ր դ »/,՜...,
ռ ա ք ե լա պ ե տ ն » ի ս կ չէ ր վ ա ր ա ն ե ր ա յգ ժոզ. 1 -
Ա ո ա ք ե | ա կ ա ն ո լ թ յ ո ւ ն ը , ո ր ո մ , ։է ։ա շ ե շ ՚ո
։/],ւն ա ռ ջ և տ ե ղ ե կ ա բ ե ր ը լ /ա լո լ իր գո ր ծ ո ւ-
կ դ ն ե ն բ ո լո ր հ ի ն ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ը — ա ս ո ր ա կ ա .
ն ե ո ւ թ յա ն ց մ ա ս ի ն ։
ն ը , հ ա յկ ա կ ա ն ը , հ ո ւն ա կ ա ն ն ո ւ հ ռ ո մ ե ա կ ա ­
եվ ի ն չ ո ՜ւ ա յդ պ ի ս ի խ որհրդա ժողովներ ն ը — ա վ ե լի բ ա ր ձ ր տ իտ ղոս մ ը չէ քա ն
տ ե ղ ի չո ւն՛ենա ն ա յժ մ և ս , ա ռա նց մեծի 1 ւ քրիստոնեականը, ա ռա ջինը' աո.աքյսւյ|ւ
պ զտ իկի, գ լխ ա վ ո ր ի և ս տ ո ր ա կ ա ր դ յա լի մը, երկրորդը' Քրիստոսի անձին, մա նա ­
խ ն դ ի ր հ ա բ ո ւ ց ա ն ե լո լ և հ ա վ ա տ ք ի Կ ե ն դ ա ն ի վ ա ն դ Ա նո ր մ ե զ ի բ ե ր ա ծ հ ա վ ա տ ք ի ն հետ
Վ ե մ ը կ ա պ ե լո ւ ա ն ո ւն ի մ ը — Պ ե տ ր ո ս — խ ո ր - կ ա պ ո ւն ե ն ա լո վ ։ Եվ ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն , հե­
հըրգա նիշլն ե ղ ո ղ « ք ա ր » /.}/ — ս յե ս ւ ր ա — հ ե տ ։ տ և ա բ ա ր ն ա և ա ռ ա ք ե լա կ ա ն ե ն ի հ ա լա տ ս
Յ ո ւր ա ք ա ն չյո ւր ե կ ե ղ ե ց ի , ի ր ա ն վ ւո խ ա ն ա կ ե /ի բ ո լո ր ա յն ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ն ա ն խ տ ի ր ' որոնք
Գ լուխ ո ւն ե ն ա լո վ զ Ք ր ի ս տ ռ ս , ունի ն ա և իր ոմեին Ք ր ի ս տ ո ս ո վ բ ե ր վ ա ծ և ա ռ ա ք յա լն ե ր ո վ
ե ր կ ր ա վ ո ր գ լո ւխ ը հ ա ն ձ ի ն ի ր պ ե տ ի ն ' որ ու ա ն ո ն ց հա ջորդներով քա րոզվա ծ ա յդ
կ կ բ ե և պ ա ր տ ի կ ր ե լ հ ո գ ի ն Գ ե ր ա գ ո ւյն Գ/վսին հ ա վ ա տ ք ի լ ո ւ յս ն ' ի բ ր և ի ր ե ն ց ա ռ ա ջն ո ր դ ՛
և կ ն ե ր կ ա յ ա ց ն ե ձ ա յն ր զ ի ն ք կա զմող հա ­ Ա յս բ մ ՚ր ո ն ո ւ մ ո վ մ ի ա յն ընդհա նրա կա նու­
վ ա տ ա ց յա լն ե ր ռ ւ ն կ ա մ ա ն գ ա մ ն ե ր ո լն : թյունն ա լ ֊ կ ա թ ո ւ լ ի կ ե ո լ թ յո ւ ն ը — կ գտ ն ե
« Հ ս ս ա տ ա ր ի մ լէւնե| Ա ւե տ ս ւր ս ւն ի ն », (Ա . ի ր ի մ ա ս տ ն ո ւ ա ր դ ա ր ա ց ո ւմ ը ։
Բ ՚ե ս . Р . 4 ) , — ա ՛յս Է Էա կա ն պ ա յմ ա ն ը
ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն հ ա վ ա տ ք ի ն , որոմ.ւ Գ լո ւխ ը
կ ա մ «Զ ո ր ա զ|ո ւ|ս »ն Է Ք ր ի ս տ ո ս ( Ե ր բ . Ժ Բ.
2 ) , « Ք Ա Ջ Հ Ո Վ Ի Վ Ը », և ա ս ո ր հ ա վ ա ս ա ր ա զ ո ր Ա յս Ե կ ե ղ ե ց ի ն , ա յո ՛, « մ ա յ ր ա ն ա ր ա տ » է
ձա ռա ներն են բ ո լո ր « Հ ո վ վ ա պ ե տ ն ե ր ը Д ա յս հ ա վ ա տ ք ո վ , և ա յս հ ա վ ա տ ք ն է մ ի ա յ՚՚ւ
քրիս տ ո նեա կ ա ն ե կ ե զ ե ց ի ն ե ր ո ւն ։ ա յն լո ւ ս ե ղ ե ն ս ա ն դ ո ւ խ ը ' « ո ր ո վ ե լա ն ե մ ք աո
Ք ր ի ս տ ո ս Հ ա յր մ ե ր երկնա լորX)։
Ե վ ո ր ք ա ն ճ ի շտ է ա յն հ ա ս տ ա տ ո ւմ ը , թե
« հ ն ա զ ա ն դ ի ) պ ա ր տ է Ա ս տ ո ւ ձ ո յ ւա ւս ս ել քան
Ա ռ ա ք ե լո ց պ ա շ տ ո ն ն Էր լին՛ել « ո ր ս ո ր դ դ մ ա ր դ կ ա ն » (Գ ո ը ծ ք Ե. 2 9 ) ։ ՛Ե վ ա ռ ա ք յ ա լ ֊
մ ւ ս ր դ կ ա ն » , (Մ ա տ թ . Դ. 1 9 ), ճ շմ ա ր ի տ Է. նե ր ն ա լ, տ ա ր ա կ ո ւյս չկ ա , թ ե մ ե զ « ն մ ս ւ -
ա յն տ ե ս ո ւ թ յա մ բ , ս ա կ ա յն , ո ր ա յդ ո ր ս ո ր ­ ն ո դ ք կ ա ր ե о Г մ ա ր դ ի կ » է ի ն (Գ ո ր ծ ք Ժ Դ . 1 4 ) ,
դ ո ւթ յո ւն ը պ իտ ի չկ ա տ ա ր վ ե ր Քրիստ ոսի թ ե և բ ո լո ր ն ա լ Ք ր իս տ ոս ի շ ո ւ ն չո վ տ ո գ ո ր ­
փ ա ր ա ի ։ ե ն կ ա մ «գա վիթյ)ձ 2/ ն ե ր ս , ա յ լ ա ն կ ե վ ա ծ և Ա ն ո ր կ ո չո վ ն ի ր ե ն ց պ ա շ տ ո ն ի ն ն վ ի ր -
դ ո ւր ս , և ա յդ ո ր ս ո ր դ ո ւթ յո ւ ն ը պ ի տ ի ԸԱ<որ վա ծ։
« ի կ ե ա ն ս » (Ղ ո լ կ . Ե . 1 0 ) , ա յս ի ն ք ն ' հ ո գ և ո ր Ա րդ, Ե կեղեցիներ Ա , ո ՜ր մ ե կ ը կ ա ր ո ղ է
կ ո չո ս է ո վ կ յա ն ք ի մ ը հ ա մ ա ր , ա յլ ո չ թ ե ի շ ­ հ ա վ ա կ ն ի լ ը ս ե լո ւ , թ ե մ ի ա յն «ի ն ք ն ւէ ժ ա ­
խ ա ն ա պ ե տ ա ՛կ ա ն դ ի տ ա վ ո ր ո ւ թ յա մ բ , հ ի մ ն ը . ռ ա ն գ ը ա ռ ա ք ե լա կ ա ն ք ա ր ո զ ո ւ թ յա ն հ ո գ վ ո լյն » ,
՛Լելով «ա ռ ա ք ե լա պ ե տ ա կ ա ն ո ւթ յա ն ս մ ը ս խ ա լ Պ ո ղ ո ս յա ն , և ոչ թ ե Պ ե տ ր ո ս յ ա ն , խ ոսքը —
ը մ բ ռ ն վ ա ծ տ ե ս ո ւ թ յա ն վ ր ա , ի ն չ որ տ եղի «՛Լ ա ՜յ է ի ն ձ ե թ է ո չ ա ւե տ ա րս ւնե մ »— մ ե ն ա ­
կ ուտ ա «,մ ա ր դ ո ր ս ո ւ թ յո ւն Я սովորա կա ն և շ ն ո ր հ ը ն կ ա տ ե լո վ ա յս կ ա մ ա յն ա ռ ա ք յա լի ն
պ ա խ ա ր ա կ վ ա ծ բ ա ց ա տ ր ո ւ թ յա ն ։ Մ ո լտ ք Ե կ հ _ լո կ և ն ո ւ յն ի ս կ զ ա յն ա ր տ ա ս ա ն ո ղ Պ ո ղ ո ս ի ն ։
ղ ե ց վ ո գ ա վ ի թ են ներս, սպ ա ռա զինվա ծ Ք ր ի ս տ ո ս — ոչ մ ի ա յն ի բ ր և հիմնադիր,
քրիստ ոնեա կա ն — ա վետ ա րա նա կա ն զուտ ա յլ Հ Ի Մ Ն ի ս կ Ը ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն —
հ ա վ ա տ ք ո վ , — ա ՛յս Է կ ա ր և ո ր ն ո ւ հ ր ա մ ա յա . ա ն խ տ ի ր բ ո լ ո ր ա ռ ա ք յա լն ե ր ո ւ ն խ ո ս տ ա ց ա վ
կ ա ն ը , ա յն Ե կ ե ղ ե ց վ ո ' ո ր խ տ ի ր չի դներ, և « զ Հ ո գ ի ն հ շ մ ւ ս ր տ ո լ թ ե ա ն » (Հ ո վ հ . Ժ Դ . 1 7 ) , և
չի կ ր ն ա ր դ ն ե ի ա զ գ ե ր ո ւ մ ե ջ , բ ա յ ց որ չի ա ն ո ն ց կ ա մ ա յլո ց ք ա ր ո զ ո ւ թ յա մ բ հ ա ս տ ա տ ­
 20 13ՄԻՍ.Ծ1՚Ն 1951

վ ա ծ բ ո լո ր ե կ ե ղ ե ցի ն ե ր ո ւմ , և ո չ թ ե ա -
ն ո ն ց մ ե մ ե կ ի ն մ ի ա յն ։ Ե վ ի ր ն ե ր շ ն չո ղ ն ե ր ­
կ ա յո ւթ յո ւ ն ը բ ո լո ր ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո վ մ ե շ
մ ի ա ն գ ա մ ա յն — « ես ը ն դ ձ ե զ ե մ » , ո չ թ ե
« Ջ ե զ » կ ա մ ք ե զ ----հ ա վ ա ք ա կ ա ն ո ւթ յա ն , և ոչ
թ ե ա ն ջա տ ա բ ա ր մ ե կ ո ւ ն հետ ։ Ա յս ո ւղ ի ղ
հ ա ս կ ա ց ո ղ ո ւթ յա ն շ ն ո ր հ ի վ է , որ Հ ա յ ա ս տ ա ն ֊
յ ա յ ց Ե կ ե ղ ե ց ի ի որ և է զ ա վ ա կ , ա ռ ա ն ց խ ը ղ -
ճ ա հ ա ր ե լո լ և ա նա րգել կա րող է մտ նել
ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն ո ր և է ե կ ե ղ ե ց ի և ա ղ ո թ ե լ։
ճ ի շ տ է , ո ր տ ե ղ ա հ ա ն ո ւթ յա ն ց միջոցին,
հ ա լա ծ ի չն ե ր ո լ կ ո ղ մ ե պ ա հ մ ը իւտ իր դ ը ր -
վ ե ց ա վ ո չ - հ ռ ո մ ե ա կ ա ն և հ ռ ո մ ե ա կ ա ն հ ա յե -
ր ո ւ մ ի ջ և ։ Ե վ ս ա կ ա յն փ ո ր ձ ե ր ՛եղա ն զ ե ր ծ
պ ա հ ե լո ւ ա յդ ա ղ ե տ ե ն գ ո ն ե վերջինները —
հռոմեա կա նները, — որոնք ցա վ ո վ կըսենք,
թ ե չէ ի ն խ ղ ճ ա հ ա ր ի ր ը ս ե լո ւ դ ա հ ի ճ ն ե ր ո ւն ,
թ ե « մ ե ն ք հ ա յ չ ե ն ք , մ ե ն ք կ ա թ ո լի կ ենք» , և
ա յւ ն ։ Եվ ա ս ի կ ա վ շ տ ա ռ ի թ է ր ե ր կ ո ւ տ ե ս ւս -
կ ե տ ն ե ր ո վ . ն ա խ ' ա ն ո ր հ ա մ ա ր , ո ր ա յդ ց ո ւ յց
կ ո ւտ ա ր ի ր ե ն ց ս տ ա ց ա ծ կ ր ո ն ա կ ա ն դա աոքւա -
ր ա կ ո ւթ յա ն ո գ ի ն ' ո ր ա զ գ ո ւր ա ց էր ե ղ ա ծ ,
երկրորդ' ա յն հ ա կա ա վ ե տ ա ր ա ն ա կա ն
ա ն ձ ն ա ս ի ր ո ւթ յա ն հա մա ր, որով ա նոնք'
փ ր կ ե լո վ ի ր ե ն ց ա ն ձ ե ր ը ' լ ռ ե լ յա յն կա րդա ֊
ր ա ց ն ե ի ն ի ս պ ա ն դ վ ա ր ո ւմ ն ա ն ո ն ց ' որոէւո
հ ա յ է ի ն , բ ա յց «կ ա թ ո լի կ » չէ ի ն : Հ ա յա ս տ ա ն ֊
յ ա յ ց Ե կ ե ղ ե ց վ ո զ ա վ ա կ մ ը ա յս պ ե ս պ իտ ի
չվ ա ր վ ե ր , ո ՛չ հ ե ռ ա վ ո ր ա ն ց յա լի ն և ո ՛ չ ա լ
ն ե ր կ ա յի ս մ ե ջ , ի ր ե ն ո չ - դ ա վ ա ն ա կ ի ց ա յ լ ա -
ր ե ն ա կ ի ց ե ղ յւ ա յր ն ե ր ո լ հ ա ն դ ե պ , որոնցմե
շ ա տ ե ր ն ո ւ յն ք ա ն ա ր ի ա բ ա ր դ ի մ ա գ ր ա վ ե ց ի ն
մա հվա ն և նա հա տ ա կվի ցա ն ի ս կ , ա ռա նց
'ո ւր ա ց ո ւթ յա ն ո ր և է փ ո ր ձ ո ւթ յա ն * ի ր ե ն ց ա զ ­
գ ա յի ն ծ ա գ մ ա ն վ ե ր ա բ ե ր մ ա մ բ ։ Եվ կրնա նք
ը ս ե ւ , ա ռ ա ն ց վ ա ր ա ն ե լո լ, թ ե ա ս ի կ ա ա ր­
դ յո ւ ն ք է ա յն ռ գ վ ո լ յն ' զ ո ր Հ ա յա ս տ ա ն յա յց
Ե կ ե ղ ե ց ի ն ն ե ր շ ն չ ա ծ է ո ւ կ ն ե ր շ ն չե , հեռ ո ւ
հա վա ա ա ծ ա վ ա լա կ ա ն հետ ին մ իտ քերե։
« Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն ս ո ւր բ Ծ իրա նին}), « Ե ր կն ա ­
վ ո ր Հ ո ր . .. Օ գ ո ս տ ա փ ա ռ ‘Ի ռ խ ա ն ո ր ւթ ի ն կ ո ղ ­
մ ն շ ն ո ր հ վ ա ծ Հ ա յ ֊Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Պ ա տ րիա ո֊
ք ի ն , թ ո ղ ներվի մ ե զ ը ս ե ւ, թ ե ա մ ե ն և ի ն չի
վերա բերիր մեր Ա զզին. ա յլ կվերա բերի
մ ի ա յն և մ ի ա յն Հ ա յ֊Հ ռ ո մ ե ա կ ա ք ւ Ե կեզե֊
ց ի ի ն և ա նոր պ ա տ կա նող մ ե ր ե ղ բ ա յր ն ե ­
ր ո վ . զ ի Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց ի ն , ո ր մ ե ր
Ա 4Գա յ ի ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն է , ա ռ ա ն ց մ ե ր կ ա ն ա լո ւ
ի ր ը ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն ն կ ա ր ա գ ի ր ե ն ' կ ր ե լո վ իր
մ ե ջ ո գ ի ն ի ս կ ը ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն ո ւ թ յա ն , — չի
ճ ա ն չն ա ր Ոս ո ւր բ Ծ ի ր ա ն ի ն »։ Պա րզ ու հ ա ­
մ ե ս տ ս ք ե մ ը ' տ ա ր ա զ ն է ի ր բ ա ր ձ ր ա գ ո ւ յն և
խ ո ն ա ր հ տ գ ո ւ յն պ ա շտ ո ն յ ա ն ե ր ո վ ՝ ա ռ ա վ ե լ
կ ա մ ն վ ա զ տ ա ր բ ե ր ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ո վ ։ Կրնան
« բ ո լո ր 1 ա յո ր դ ի ն ե ր ո լ սրտ երն ո ւր ա խ ո ւ­
թ յա մ բ լ ե ց վ ա ծ » ը լլա լ, ո չ թ ե Ծ ի բ ա ն ի ի ն հ ա ֊
է մ ա ր , ա յլ ի ր ե ն ց ա րենա կից ե ղ բ ա յր ն ե ր ո ,
զ գ ա ց ա ծ ո ւր ա խ ո ւթ յա ն մ ա ս ն ա կ ց ա ծ բ /շս ղ ա
ք ա ղ ա ք ա վ ա ր ա կ ա ն պ ա ր տ ա վ ո ր ո ւթ ե ն ե թե­
լա դ ր վ ա ծ :
Դ ա ր ձ յա լ, а ա մ ե ն հ ա յ ք ր ի ս տ ո ն յա .» կ ա ր ՛։։/
է խ ո ր հ ա ր գ ա ն ք տ ա ծ ե լ ք ր ի ս տ ո ն յա Ե կ ե ղ ե ց ­
վո մ ը Պ ե ։ո ի ն հ ա ն դ ե պ , ո ր պ ի ս ի ն ե ր ի ն մ ե կ ն
է ա ն տ ա ր ա կ ո ւյս Հ ռ ո մ ի Ք ա հա նա յա պ հ տ ր .
ս ա կ ա յն ո չ ե ր բ ե ք (՚խ ո ր ո ւն կ ե ր ա խ ա ա դ ի տ ո լ-
թ յո ւ ն և հ ա վ ա ն ո ւթ յո ւն II. Ք ա հ ա ն ա յ,ս պ ՝,-
տ ի ն հ ա մ ա ռ ո տ , բ ա յց հ ա մ ա յն ա պ ա ոփ ա կ
ճա ռին հ ա մ ա ր »։
Հ ա ն ո ւր Հ ա յո ւ թ յա ն Հոր հա նդա մա ՛ս րը
չե ն ք տ եսներ մենք « Հ ո ո մ ի Ե պ իսկոպ ռստ ի
ա ն ձ ի ն մ ե ջ , զ ո ր ս ա կ ա յն չ ե ն ք վ ա ր ա ն ի ր հ ա ր -
գ ե լո լ, հ ա ր գ ա ն ք ի ն ո ւ յն վ ե ր ա բ ե ր ո ւմ ն ո ւն ե ­
ն ա լո վ ն ա և ա ՛յլ ե ր կ ի ր ն ե ր ո լ Ե պ ի ս կ ո պ ո ս ն ՚ե ֊
ր ո լ հ ա ն դ ե պ — а Ե պ ի ս կ ո պ ո ս в լ՛ա ռ ը կ ա ռ ն ե ն ր
ի ր հ ն ա դ ո ւյն ի մ ա ս տ ո վ ։
Ա մ ե ն ա պ ա տ ի վ Տ . Ա ղա ջ ա ն յա ն Ս ր բ ա զ ա ն '
«Պ ա տ ր ի ա ր ք Կ ի լի կ ի ո Հ ա յո ց а չ է , ա յ/ ա ռ ա ֊
ո ֊ա վ ե լն Կ ի լիկ իո հ ռ ո մ ե ա դ ա վ ա ն հ ա յո ց ։ Հ ա ­
յ ա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց ի ն գ ի տ ե ի բ ր Կ իլիկիո
Հ ա յր ա պ ե ս ւ ս ւ յն ' որ կ ճ ա ն չն ա ի ր պ լով սը։ Ա -
մ ե ն ա յն Հ ա յո ց Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ը և կ ե ն թ ա ր կ վ ],
ա ն ո ր , և որ ա յժ մ ո ւն ի ի ր տ ե ղ ա հ ա ն վ ա ծ Ա -
թ ո ռ ը Լ ի բ ա ն ա ն ի մ ե ջ ' հ Ա ն թ ի լի ա ս ,
Թ ե «Պ ե տ ր ո ս ի Գ ա հը Հ ա յա ս տ ա ն ի և ի ր
ժ ո ղ ո վ ր դ յա ն հ ա ն դ ե պ , ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն ՛ա­
մ ե ն ա հ ի ն օ ր ե ր ե ն դ ա ր ե ր ո լ ը ն թ ա ց ք ի ն մ ի ն չև
ա յս օ ր а ո ւ ն ե ց ա ծ է ա ն կ ե ղ ծ ո ւ ա ն շ ա հ ա խ ը ն -
գ ի ր « հ ո գ ա ծ ո ւ թ յո ւ ն և ս ե ր » ,— մ ե ն ք դ ժ բ ա խ ­
տ ա բ ա ր պ ա տ մ ա կ ա ն փ ա ս տ ե ր չո ւ ն ի ն ք ի ս կ ա ­
պ ե ս ։ Ը նդհա կա ռա կը, մենք գիտ ենք իրա կա ն
դ ր դ ա պ ա տ ճ ա ռ ն ե ր ն ա յն բ ա ն ա կ ց ո լթ յա ն ց '
զ ո ր ս Կի լի կ յա ն շ ր ջա ն ի մ ե ր կա թ ո ղ ի կ ո ս ն ե ր
ո ւ ն ե ց ա ծ ե ն Հ ռ ո մ ի պ ա պ ե ր ո ւն հ ե տ , չթ ե ր ա ­
ն ա լո վ քա ղա քա վա րա կա ն ա ր տ ա հ ա յտ ո ւ-
թ յա ն ց մ ե ջ և ե ր բ ե մ ն ն ո ւ յն ի ս կ ' գ ո ւց ե ա կ ա ­
մ ա ' չա փ ա զ ա ն ց ե լո վ զ ա ն ո ն ք , տ ե ղ ի տ ա լո վ
ա պ ա ա յլը ն դ ա յլո մ ե կ ն ո լթ յո ւ ն ն ե ր ո ւ ։
Կի լի կ յա ն Հ ո ւս ի ն յա ն ժ ա մ ա նա կ ա մ ի ջ ո ց ը
բ ա վ ա կ ա ն հ ր ա հ ա ն գ ի չ ո ւ լո ւս ա բ ա ն ո ղ դ ա ս ե ր
ովի մ ե ր ա զ գ ա յի ն ֊ե կ ե զ ե ց ա կ ա ն պ ա տ մ ո ւ­
թ յա ն հ ա մ ա ր , Ե ՜ր բ և ո ՜վ ք ե ր են ե ղ ե ր ա յն
« Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ք ա հ ա ն ա յա պ ե տ ն ե ր ը » ' որոնք
«՛միշտ պ ա շ տ պ ա ն և փ ա ս տ ա բ ա ն ն ե ր ն » են
հա նդիսա ցներ մ ե ր ա զ գ ի ն ' «ի ր ձ ա խ ո ղ ա ն ք ն ե ­
ր ո վ և տ ա ռա պ ա նքներով մ ե ջ», ա ռա նց ա ֊
ռ ա ջ ն ո ր դ վ ա ծ ը լլա լո ւ Պ ե տ ր ո ս ի Գ ա հ ո վ , և ոչ
թ ե Ք ր ի ս տ ո ս ի հ ա չ ի ն , շա հ ի մ տ ա հ ո գ ո ւթ ե ն ե ն ,
Ի ս կ Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց վ ո « պ ա ր ծ ա ն ք ը »
ե ղ ա ծ է մ ի շ տ ա յդ Խ Ա Չ Հ , ո ր ո վ հովա նիին
տ ա կ կ շ ն չե ո ւ կ ա պ ր ի ի ն ք և կ ա պ ր ի ն ի ր զ ա ֊
 1951 է ձ Ս՜ 1> ս. V Ի Ն
21

վա 1թւերը։ Չ ե ն ք ք ա կ ե ր Խ ա չ ա կ ի ր ն ե ր л է պ ա տ ­ Նոր Հ ռ ո մ ը , Կ ո ս տ ա ն դ ն ո լպ ո /ի ս , ուր տ ե ղ ի է

մ ո ւթ յա ն ն ե ր ք ի ն ծ ա լք ե ր ը , ե ր և ա ն բ ե ր ե լո ւ ո ւ ն ե ց ա ծ 3 8 1 - ի Տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն Ե րկրորդ ժ ո ղ ս ֊
հա մա ր իսկն ա յդ 2ա ր ժ ո ւմ ի ն և պ ա ր զ ե լո ւ վ ը , և ո ւ ր , մ ե ր Ս ա հա կ Գ . Զ ո ր ս /փ ո ր ե ց ի կ ա ­
հ ե տ և ա ն լ/ե ե ր ը ' ա յդ ա ռ ի թ ո վ մ ե ր ժ ո ղ ո վ ո լ ր ֊ թողիկոսի օրով (6 7 7 — 7 0 3 ) Ա շոտ ի շ խ ս & ի
դ ի ն ա ն ո ն ց հ ե տ ո ւ ն ե ց ա ծ հ ա ր ա բ ե ր ո ւ թ յա ն ց ։ ո ր դ ի ' Ս մ բա տ պ ա տ վ վ ա ծ է Հ ո ւս տ ի ն ի ա ն ո ս
Հ ե ր ք ե լի չ ե ն , դ ժ բ ա խ տ ա բ ա ր , լա տ ի ն ա ց ո ււքի Р . կ ա յս ր ե ն , Գ ա րունքի ն ո ր ա կ ա ռ ո ւյց և կ ե -
փ ո ր ձ ե ր ը մ ե ր եր կ ր ի ս ա հ մ ա ն ն ե ր ե ն ն ե ր ս , ո - ղ ե ց ի ի ն հ ա մ ա ր ա ն կ ե ս տ ա ց ա ծ ս ր ր ա գ ա ն մ եկ
ր ո շ հ ա ջ ո ղ ո ւթ յա մ բ ժա մա նա կի մը հա մա ր պ ա տ կ ե ր ի ն ա ռ ի թ ո վ ։ Եվ ա յս դ ե պ ք ի հ ի շ ա ­
թ ե և , ո ր ս ա կ ա յն ի ր հ ե տ ք ե ր ը թ ո զ ո ւ ց , ա ռ ա ն ց տ ա կ ո ւթ յո ւն ն է , ո ր կ ը լլա Ս. Խ ա չի տ ոնին
կ ա ր ե ն ա լ ա յլ ա յք ե լո լ Ե կեզեցվո հա րա զա տ չո ր ե ք շ ա բ թ ի օր վ ա ն <гՈ ղ ո ր մ ե ս ։՛» շա ր ա կ ա ն ի ն
ողին է մ ե չ , ե ր գ ե լո վ . « Կ ե ց ո ' դՈՐդի ծ ա ո ա յ ի ք ո , գ ո ր
ճ շ մ ա ր տ ո ւ թ յո ւ ն ն ա յն Է, ս ա կ ա յն , ո ր , ա յո ՛, ի Հ ո ո մ ս ւ յ դ ս ւ հ ի ց ն վ ե ր ա պ ա տ ո ւ ե ց ե ր , ուր ե -
մ ե ր բ ո լ ո ր ո ղ յր ե ր դ ո ւթ յա ն ց մ ե ջ մ ե ր պ ա տ մ ո լ- դ ի ն դ վ է մ ն հ ս ո ա տ ո յ հ ի մ ա ն ս ո ւր բ Եկեղեց-
թ յո ւ ն ը լի ք ն Է մ շ ա կ ո ւ թ ա յի ն և վ կ ա յա բ ա ն ա ­ ւո յ»:
կա ն ս խ ր ա գ ո ր ծ ո ւթ յո մ ւն ե ր ո ւէ , ո ր ո ն ք հ ա տ ֊ Մ՛եր ա զ դ ա կ ի ց , ա յլ հ ռ ո մ I։ ա դ ա վ ա ն Կա ր֊
կ ա ն չ վ ա ծ ե ն « մ ե կ ց ա յտ ո ւ ն հ ա ն գ ա մ ա ն ք ո վ , դ ի ն ա լ ֊Պ ա տ ր ի ա ր ք ը տ վ ա ղ Լ ր ւվ կ ր ս ե . « Ք ա ն ի -
ե ա յն ե ղ ա ծ է ա ր ի ա ս ի ր տ հ ո գ ե կ ա ն կ ո ր ո վ ր ք՛անի ի ։մ ՛բ ա կ ց ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր , որ ի ր ե ն ք զ ի ր ե ն /։
ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն հ ա վ ա տ ք ի դ ա վ ա ն ո ւ թ յա ն ե Ք ր ի ս տ ո ս !։ Ե կ ե ղ ե ց ի կ հ ո ր ջ ո ր ջե ն , հ ր ա ժ ա ր ա ծ
պ ա շ տ պ ա ն ո ւթ յա ն ը մ ե չ » ։ Եվ ա յս , շնորհիվ ե ն պ ա տ գ ա մ ա վ ո ր ը լլա լն ա յդ. ա մ բ ո ղ չա կա ն
ա յն ո գ վ ո ւ յն ' ո ր ե ղ ա ծ է Ք ր ի ս տ ո ս ի ն ը և ա ն ­ քրիստ ոնեա կա ն հա վա տ քին, որ ս ա կ ա յն
կե փ ո խ ա ն ց վ ա ծ , ո ւր ի շ ն ե ր ո լ կա րգին, նա ե ա ն բ ա ժ ա ն ե լի է ։ Ք ա ն ի ն ե ր դ յւպ ւա վ և հա ղ ■
Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց վ ո ւ յն ։ թ ա ն Ա։կի հ ո վ ե ր ս ա հ ե լո վ ա ն դ ա մ — մինչ
Շ ն ո ր հ ա կ ա լ ե ն ք ա յ ն «Զ Ի Ջ Ո Ւ Մ ս ի ն հ ա մ ա ր ' պ ա ր տ յա լն ե ր են հոգեպ ես — կհա րմա րին
ո ր ո վ Պ իոս Ժ Բ . Հ ռ ո մ ի պ ա պ ը կոսոա Տա մ - օ ր վ ա ն ի շ ի ւո ղ ն ե ր ո ւն , ո ր հ ա ճա լն ք ա ղ ա ք ս ։-
բ ո զ չ հ ա յ ժ ո ղ ։։ վ ա ր գ ի ն я ի ր (՛ա ռ ա ք ե լա կ ա ն կա ՜ս ո ւթ յա ն կ տ ք ն ի ն հի մ ե ր բ ք ա ն դ ե լ ա մ են
օ ր հ ն ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը » ։ Մ ի ա յն հ ա ր գ ա ն ք ո վ կ հ ի ֊ կ րոն ր ի և ա ս տ վ ա ծ պ ա շ տ ո ւ թ յա ն ։ Քա նիներ,
շ ՚ե ց ն ե ն ք Ն . Ս ր բ ո ւթ յա ն , թ ե «Ա Թ Ո Ռ Ն Հ Ա Յ ֊ հ ա կ ա ռ ա կ Ք ր ի ս տ ո ս ի պ ա տ գ ա մ ի ն , Ս. Ա վ ե ­
1/Ա Ջ Ն Ե Ա ՅՑ»' Մ ա յր Ա թ ո ռ ն է Ս. է չ մ ի ա ծ ն ի , տ ա ր ա ն ի ՝ ա յո ի ն ր ն տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն ք տ ր ո զ ո լ-
զ ո ր Ք ր ի ս տ ո ս ի ն {/ն ի ս կ է հ ա ս տ ա տ ա ծ իր թ յա ն , մ ի ն չ և Ա ս տ ո ւծ ո բ ո լ ո ր ց ր վ յա լ ո ր դ ի ­
տ ե ս լա յի ն ի ջ մ ա ն շ ո ղ ա կ ա թ ո ւ մ ո վ և կ ե ն դ ա ն ի ները հ ա վ ա ք վ ի ն ի ՛էի (Հ ո վ հ . Ժ Ա . 5 2 ),
հ ա վ ա տ ք ի Ո ս կի Ուոո</, և բ ա ր ե խ ո ս ո ւ թ յա մ բ ր լլա ն մ ի հ ո տ և մ ի հ ո վ ի վ ( Ա ն դ , Ժ . 1(Г),
ի ր « ե ր կ ն ա յի ն զ օ ր ա ց ' մ ի շ տ ա ն շա ր ժ ս է պ ա ­ կ ա մ փ ո փ վ ի ն ա զ դ ի մ ը , պ ե տ ո ւթ յա ն մ ը ս ե ղ մ
հ ա ծ ց ա յս օ ր , և ա ն դ ր դ վ ե լի է մ ե ր պ ա պ ե ն ա ­ ս ա հ մ ա ն ն ե ր ո լ մ ե ջ , կ ա յլա փ ո խ ե ն Ե կեզեցվո
կա ն հ ա վ ա տ ք ը , թ ե պ ի տ ի պ ա հ և հ ա վ ի տ յա ն : գ ե ր բ ն ա կ ա ն և գ լխ ա վ ո ր ն պ ա տ ա կ ը — որ Է
Եթե գ ի տ ե զ ա յս Հ ռ ո մ ի Գ ա հը, շնորհա կա լ հոգիներս, ս ր բ ո ւ թ յո ւ ն ը ն մ ա ն ո ղ ո ւ թ յա մ բ
մ ի ա յն կ ր ն ա ն ք ը լլա լ ի ր Գ ա հ ա կ ա լի օ ր հ ն ո ւ ­ Ք րիստ ոսի երկրի ս ։[բա և հ ա վ ի տ ե ն ա կ ա ն
թ յո ւ ն ն ե ր ո ւ մ ' զ ո ր ս պ ա րտ ի տալ որևէ ե ր ջ ա ն կ ո ւթ յո ւն ը Ե ր կ ի ն ք ի մ ե չ — ա շխ ա րհ ա ­
քրիստ ոնեա կա ն եկեղեցվո պ ետ , ոչ թ ե զի­ յի ն ։, ժ ա մ ա ն ա կ ա վ ո ր , ե ր կ ր ա վ ո ր նպ ա տ ա կ­
ջ ո ղ ա բ ա ր , ա յլ խ ո ն ա ր հ ա բ ա ր , բ ո լ ո ր ք ր ի ս տ ո ­ ն ե ր ո ւմ ։
ն ե ա կ ա ն ա թ ո ռ ն ե ր ո ւն հ ա վ ա ս ա ր ա պ ե ս ։ <1'^— Ա կ ն ա ր կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ա ն կ ռ ա հ ե լի չէին,
խանք ա զզ ա յյ տ իրեն ն ո ց ա , ե. մ ե ծ ս ւ մ ե ծ ք ն մ ի շ տ ց ա ն կ ո ր դ վ ա ծ մ ի և ն ո ւ յն ս և ե ռ ա մ տ ա ծ ո ւ .
ի շ խ ե ն ն ո ց ա : Ո 'չ ա յ ն պ է ս ի գ է Լ ի ձերում մ ե , թ ե սՔ ր ի ս տ ո ս ի Ե կեղեցինВ մ ի ա յն ու
մ ի ջ ի . . . » (Մ ա տ թ . Ի . 2 5 - 2 6 ) , մ ի ա յն Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն ն Է. ա ն Է պ ա տ գ ա մ ա վ ո ­
Ե վ Մ ա յր Ա թ ո ռ ը Ս. է չ մ ի ա ծ ն ի , ա ղ ք ա տ ա ց _ րը « ա մբողջա կա ն քրիստ ոնեա կա ն հա վա տ ­
յ ա լ և ա ն տ ո ւն Ք ր ի ս տ ո ս ի վ ա յե լ ի ր պ ա ր զ ո ւ ­ ք ի ն , ո ր ս ա կ ա յն ա ն բ ա ժ ա ն ե լի Է » ։ Կ գ տ ն ե , որ
թ յա ն մ ե չ , մ ե ր թ ա ն շ ք ա ց յա լ ' ա ր տ ա ք ի ն պ ա - ա յդ « ք ա ն ի ֊ք ա ն ի խ մ բ ա կ ց ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը յ>—
տ ա հմա նց հետ ևա նքով, — ի ն չպ ե ս ե ղ ա ծ է չո ւ զ ե ր ի ս կ ը ս ե լ ' ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ը — « պ ա ր տ յա լ­
՛երբեմ ն ն ա և Պ ե տ ր ո ս յ ա ն Դ ա հ ը , — ղա ր եր ո ւ ներ են հ ո գե պ ե ս » , ա նոր հ ա մ ա ր , որ ա նոնք,
ըն թ ա ցքի ն մ ն ա ց ա ծ է իր ա ն ս պ ա ռ կ ե ն ս ո ւն ա ­ ը ն դ հ ա կ ա ռ ա կ ը , չե ն ն կ ա տ ե ր Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա ջ ՜
կ ո ւ թ յա մ բ , ի ր հ ա վ ա տ ք ի ա ն տ կ ա ր ա ն ա լ ի զ ո ­ խ ա րնիկ հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո ւն մը կ ա մ իշխ ա նա ­
ր ո ւ թ յա մ բ , ի ր ժ ա ռ ա ն գ ա ծ ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յա ն պ ե տ ո ւթ յո ւն մ ը , և կ ո ւզե ն հա ղթա նա կ մր
խ ո ր գ ի տ ա կ ց ո ւ թ յա մ բ , կ ա տ ա ր ե լա պ ե ս հ ա ­ տ ե ս ն ե լ, ա յ ո ՛ , ե ր բ ե ր ե կ վ ա ն ո ւր ա ց ո ղ ն ե ր ը
մ ո զվ ա ծ, թև «Հողին է կենդա նա րա ր, մար­ կ ա մ հ ա լա ծ ի չն ե ր ը ա յս օ ր ի մ ա ՚, տ ո ւք )յո լ!ւր
մին ի ն չ ո չ օղն է » (Հ ո վ հ . Զ- 6 4 ) ։ կ ո ւն ե ն ա ն ճ ա ն չ ն ա լո լ Ե կ ե զ ե ց վ ո ա յո գոււո
Մ եր հա յ ֊հ ռ ո մ ե ա կ ա ն ե զ բ ա յր ն ե ր ո լ հմուտ հոգևո ր իշխ ա նութ յունը կ ա մ կոչումը, ո չ-
Պ ա տ րիա րք/յ ՝ Ա ղ ա չա ն յա ն Ս րբա զա ն, գիտ ե ա շխ ս ւր հ ի կ ս ա հ մ ա ն ն ե ր ո ւ մ ե չ , և թ ո ւմ բ ա լ
ա ն շո ւշտ , թ ե Հ ռ ո մ ա Ս. Գ ա հը չ է , «ո ւր ե դ ի ն կրա րձրա ցնեն սա հմա նա զա նցոսքներու դ ե մ ։
գ վ է մ ն հ ս ւ ւ ա տ ո յ հ ի մ ա ն Ս . Օ կ ե ղ ե ց լ ո յ » , ա յլ Հ ա յա ս տ ա ն յա յ ց Ե կ ե ղ ե ց ի ն կ հ ա ր գ ե , ա յո ՛,
 22 էՋՄԻԱԾԻՆ
« օ ր վ ա ն ի շ խ ո ղ ն ե ր ը ,, ե ր բ ա ն ո ն ք ի ր ե ն ց կ ա ր ­
գ ի ն կՀարգենէ Ե կ ե ղ ե ց վ ո ա յս կ ո չո ւմ ը , և մ ա ­
ն ա վ ա ն դ ի ր ե ն ց ա շ խ ա ր հ ա յա ց ք ն ե ր ո ւմ մեջ
տ ե ղ կ գ տ ն ե ս կ զ բ ո ւն ք մ ը ' որ է ա պ ե ս — թ ե և
ոչ ձ և ա պ ե ս — քրիստ ոնեա կա ն ե ր ա ն գ մը
կ կրե ի ր մ ե ջ . ս կ զ բ ո ւն ք մ ը ' որ ն կ ա տ ի կ ո ւ­
ն ե ն ա բ ա ր օ ր ո ւ թ յո ւ ն ը բ ո լո ր ա ն հ ա տ ն ե ր ո ւն
ա ն խ տ ր ա բ ա ր , ս տ ե ղ ծ ե լո վ տ ն տ ե ս ա կ ա ն դ ր ո լ .
թ յո ւ ն մ ը ' ո ր կ ա ր ո ղ Է հ ե տ զ հ ե տ ե ի ն ք ն ա ս ը ր -
բ ա գ ր ո ւթ յո ւ ն ն ե ր ո վ ը ն կ ե ր ա յի ն - ր ա ր ո յա կ ա ն
բա զմա պ իսի ա ր ա տ ն ե ր — ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յա ն
ա ն ո ւն ի ն տ ա կ ի ս կ ը ն դ հ ա ն ր ա ց ա ծ — մ ա ք ­
ր ե լ, ի ն ք ն ա լ ա ս տ ի ճ ա ն ա բ ա ր գ տ ն ե լո վ ի ր
վ ե ր ջն ա կ ա ն հ ո ւն ն յ ւ ւ Հ ա ն դ ա ր տ ո ւ թ յո ւն ը ։ Ան
չէ «հ սւրմսւրսւծ» ե ր բ ե ք և չի հա րլքա րիր ա յն
ր ա ն ե ր ա ն ' ո ր ո ն ք >гկ ա ք ն ի ն Հիմերը քա նդն)
ա մ ե ն կ ր ո ն ք ի և ա ս տ վ ա ծ պ ա շ տ ո ւթ յա ն տ , ա_
դ ո ն ց դ ե մ կ պ ա յք ա ր ի ի ս կ Հ ո գ ե կ ա ն ււպ ա ոս ։-
գ ի ն ո ւ թ լա մ ր ։ Ե վ «Հ ո գ ե պ ե ս ս ո չ թ ե « պ ա ր տ ­
յ ա լ » , ա յլ հ ա ղ թ ա կ ա ն դո ւր ս ե կ ա ծ Է մ ի շտ
ա յդ պ ի ս ի պ ա յք ա ր ն ե ր ե ։
Ք ր ի ս տ ո ս ի Ե կ ե ղ ե ց ի ն կ Հ ա վ ա տ ա թ ե հ ս ւղ-
Տ սւծ է -Ք րիստ ոս ա շ խ ա ր հ ի ( Հ ո վ Հ . ԺԶ-
ո ե ր և ո ւ յթ պ ա ր տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը չե ն ս տ ե ր ա յդ
3 3 )։
հ՛ա վա տ քը։ հ ա չե ր ն ո ւ գ ե ր ե զ մ ա ն ն ե ր ը պ ա ր ­
տ ո ւթ յո ւն ն ե ր չե ն ե ր բ ե ք ։ «Դ ժ ո խ ո ց դրունք»
ա ն գ ա մ չե ն կ ա ր ո ղ Հ ա ղ թ ա Հ ա ր ե լ Ե կ ե ղ ե ց ի մ ը '
որ կ ե ն դ ա ն ի հ ա վ ա տ ք /ք ն , « կ ե ն դ ա ն ա ր ա ր հ ո ­
գ ի »/,!, ա ն խ ո ր տ ա կ ե լի ժ ս ւ չո ի ն վ ր ա Է հ ա ս ­
տ ա տ վ ա ծ . ո ր ձ և ա լ ն յո ւ թ չ է , ո չ ա լ մ ա ր դ կ ա ­
յի ն ձ ե ռ ա գ ո ր ծ , ա յլ գ ե ր ա զ ա ն ց ո ր ե ն գա ղա ­
փ ա ր և ա ս տ վ ա ծ ա յի ն Հ ի մ ն ա ր կ ո լթ յո ւ ն ։ Ի ն ­
չս ւ , ո ւ ր ե մ ն , ը լլա ն ք թ ե ր ա հ ա վ ա տ ա յս պ ի ս ի
Եկ ե ղ ե ց ի ի մ ը ճ ա կ ա ա ա գ ի ր ի ն վ ե ր ա բ ե ր մ ա մ բ
և չո ւն ե ն ա ն ք ի մ ա ս տ ո ւթ յո ւ ն ը Գ ա մ ա ղ ի ել ի '
խ ո ր հ ե լո ւ ի ր ե ն Հ ե տ . «|>է ի մ ա ր դ կ ա ն է ի ց է
խ որհուրդդ ա յդ կամ գ ո ր ծ դ ' քսւկտ եսցի»
(Գ ո ր ծ ք , Ե . 3 8 ) ։ Թ ե ի ս կ գ տ ն վ ի ն ի շ խ ա ն ա ­
վ ո ր ն ե ր ' որ ո ն ք տ քնին «ք ա ն դ ե լ հ ի մ ե ր ը ա մեն
կ ր ո ն ք ի և ա ս տ վ ա ծ պ ա շ տ ո լթ յա ն » , կՀա վա -
տ ա ն ք թ ե . ա պ ա թ է յԱ ս տ ո ւծ ո յ է » Ե կեղեցվո
կ ո ղ մ ե ք ա ր ո զ վ ա ծ «խ ո ր հ ո ւր դ ը կ ա մ գ ո ր ծ ը В՝
չէ կ ա ր ե լի « ք ա կ տ ե լ զ դ ո ս ս ւ » , և փ ո ր ձ ո ղ ն ե ր բ
« գ ո ւ ց է ա ս տ ո ւ ա ծ ա մ ա ր տ » պ ի տ ի ը լ լ ա ն ։ Եվ
ո ՛ վ կ ա ր ո ղ է մ ա ր տ ն չե լ Ա ս տ ո ւծ ո հ ե տ , ա ֊
ո ա ն ց ո ւշ կ ա մ կ ա ն ո ե ս պ ա ր տ վ ե լո ւ ։ Մ ի գ ո ւց ե
վ ա խ ց ւ/ղ ն ե ր տ կ ա ր ե ն ի հ ա վ ա տ ս և ա ն ժ ո ւ յժ '
ի փ ո ր ձ ո ւթ յո ւն ս ։
Պ ա ր տ ի ն ք ո ւն ե ն ա /, ս ա կ ա յն , ի ր ա կ ա ն վա խ
մ ը . Դ ա տ ա րկա ցում Քրիստ ոսի ո գի են և կաշ­
կ ա ն դ ո ւմ ձևերոլ մեջ լոկ: ճ շմ ա ր ի տ ք ր ի ս տ ո ­
ն ե ո ւ թ յո ւ ն ը , ո ր հ ո գ ի է և լի ա ռ ա տ կ յա ն ք ,
չ ե ն ք կ ր ն ա ր խ ո ր հ ի լ, թ ե պ ի տ ի ո ւն ե ն ա Հ ա ­
վետ ի ր թ շն ա մ ի ն ե ր ը ։ Չ ե ն ք կրնա ր եր և ա կա -
յ ե չ թ շ ն ա մ ի ն ե ր Խ աշի խ որ հ ո լր դ ի ն, բ ա յց
պ ի տ ի ո ւն ե ն ա ն ք թ շ ն ա մ ի ն ե ր եկեղեցա կա ն
ա յն պ ի ս ի հ ա ս տ ա տ ո ւ թ յա ն ց դ ե մ ' ո ր ո ն ք թ ե և
ե ր կ ր պ ա գ ո մ ւե ր են հ ա չ ի , բ ա յ ց պ ա ր պ վ ա ծ
1951
են Խաշի խ ո ր հ ո ւ ր դ ե ն , Ծ ա յ ր ա գ ո ւ յ ն Ս իրո և
նվիրումի խ ո ր հ ո լր դ ե ն , բո ւն իսկ .<ա ս տ վ ա ծ -
պ ա շ տ ո ւթ յա ն խ ո ր հ ո լր դ ո ե ն , որ Ե կեղեցին
ս պ ա ռ ա զ ի ն ո ղ ո ւ պ ա հ պ ա ն ո ղ մ ե ծ ա գ ո ւ յն ու
ա ն հ ա ղ թ ե լի զ ո ր ո ւ թ յ ո ւ ն ն է ։
Ե վ խ ո ր հ ի լ, թ ե ա մ փ ո փ վ ե լո վ ս ա զ գ ի մ ր ,
պ ե տ ո ւթ յա ն մ ը ս ե ղ մ սա հմա ններոլ մեջ,
կ ա յլա փ ո խ ՚ե ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո գ ե ր բ ն ա կ ա ն և գ ը ի
խ ա վ ո ր ն պ ա տ ա կ ը ' ...ա շ խ ա ր հ ա յի ն , ժ ա մ ա ­
ն ա կ ա վ ո ր , ե ր կ ր ա վ ո ր ն պ ա տ ա կ ն ե ր ո ւմ , չ ե ՛ ն ­
թ ա դ ր ե ր ա ն տ ե ս ո ւմ վ ե ր և Հ ի շ վ ա ծ « զ ո ր ո ւ թ յ ա ն »
և ա յդ զ ո ր ո ւ թ յա մ բ ա ռ ն վ ա ծ ք ա յլե ր ո լ ա ր ­
ժ ե ք ի ն ։ Ն ա խ , ւ ւ ՚վ կ ա ր ո ղ է ա ր հ ա մ ա բ հ ե լ ազ«յ
մ ր , որ ք ա ն ա լ ս ե ղ մ ե ղ ա ծ ը լլա ն զ ա յն կ ա ­
ռ ա վ ա ր ո ղ պ ե տ ո ւթ յա ն սա հմա նները, «մ ա ­
ն ա ն ե խ ի հ ա տ » /,!, մ ե ջ Ա ս տ ո ւծ ո թ ա գ ա վ ո ր ո ւ­
թ յա ն խ ո ր հ ո ւր դ ը կ ա . «փ ո ք ր ի կ հոտ»/,}/ մեջ
Ա ս տ ո ւծ ո տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն Ս իրո պ ա տ կ ե ր ը կա :
Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց վ ո ա մ վ ւո փ ո ւմ ը , դ ա ֊
րերոլ ընթա ցքին և ա յս օ ր , իր պ ա շտ ա ծ
տ իեզերա կա ն հոգիով իր ա պ րա ծ ա շխ ա ր­
հ ա գ ր ա կ ա ն « ս ե ղ մ » ս ա Հ մ ա ն ն ե ր ո ւն մ ե ջ , չէ
ա յլս ։ վ ա խ ե ր ի ր բր ի ս տ ո սա դ ր ո շ մ ն կ ա ր ա գ / ։֊
ՐՐ ՝ ԳՈՐ ա զ գ ա յ ն ա ց ո ւ ց ս ւ ծ է , ա յս ի ն ք ն ' յո ւ ր ս ։ -
շ ր ջ ա ծ է , ա յս կ ե ր պ ո վ պ ա Հ ե լո վ ն ա և ի ր ա ն ­
բ ա ժ ա ն մ ի ո ւ թ յո լն ր Ք ր ի ս տ ո ս ի Ընդհանրա­
կ ա ն — Կաթողիկե — Ե կ ե ղ ե ց ի ն հետ , հա ­
մ ա դ ր ո ւթ յո ւն ը բ ո լո ր ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն ե կ ե ղ ե -
ց ի ն ե ր ո ւ ն ։ Եթե մ ե ր Ե կ ե ղ ե ց ի ն «զերկրալորււ
և ե թ » խ ո ր հ ա ծ ը լլա ր , ի ն չպ ե ս կ ո ւզ ե հ ա ս կ ը ց ­
ն ե լ « Թ ո ւ ղ թ Հ ո վ վ ա կ ա ն » / , Գ ր ի չը , դ ա տ ա ր կ ա ­
ց ա ծ պ ի տ ի ը լլա ր հ ո գ ի ե , և ի ն ք ն ի ն պ իտ ի
ք ա յք ա յվ ե ր ։ Դ ա ր ե ր ո լ Հ ա լա ծ ա ն ք ն ե ր ո ւն տ ո -
կ ա ց ո ղ ա յս Ե կեղեցիЛ , թ ե և փ ո ք ր ի ր տ ա ր ա ծ ­
ք ո վ և « փ ո ք ր ա ծ ո օ փ մ ը մ ե ջ տ ա ր ր ա ց ա ծ , չէ
ն վ ա զ զորա վ որ ք ա ն ա ՛յլ ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ' գ ի .
մ ա կ ա լե լո լ ն ո ր փ ո ր ձ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ իր որ-
գ եպ ր ա ծ Հ հ ո գ և ո ր ս պ ա ռ ա զ ի ն ո ւ թ յա մ բ » ։
Ա յս պ ե ս , ո չ թ ե « ա յլ ա զ գ » , կ ը մ բ ռ ն ե ի ն մ եր
Ս . Հ ա յր ե ր ը , ա ՛յս պ ե ս կ ը մ բ ռ ն ե ն ք մ ե ն ք ա/
ա յս օ ր Ք ր ի ս տ ո ս ի Ե կ ե ղ ե ց ի ն . և ա յս ը մ բ ը ռ -
ն ը մ ա ն ա ր ձ ա գ ա ն ք ն է , ա յ ո ՛ , «ք ա ղ ցր ա հ ն չյո ւն .՝.
Ս. Ե ղիշեին խ ո ս ք ը ՝ զ ո ր մ ե ջ կ ր ե ր ե շ ր ջ ա բ ե ­
րա կա նը։
Թ ե «Կ ա թ ո ղ ի կ ե կ ր ո ն ք ը » — կ ո լղ ե ը ս ե լ ' Հ ռ ո ­
մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն ' ի ր ե ն ս ե փ ա կ ա ն ա ց ն ե լո վ
բ ո լո ր ք ր ի ս տ ո ն յա ն ե ր ո մ ւ պ ա տ կ ա ն ո ղ ք ր ի ս տ ո ­
ն եա կա ն կ ր ո ն ը — « ո չ մ ե կ ա տ են ո ւր ա ցա ծ
է հ ա յր ե ն ի ք ի և ա զ գ ո ւթ յա ն գ ա ղ ա փ ա ր ա կ ա ն ­
ն ե ր ը » , — չ ե ն ք ո ւզ ե ր կ ա ս կ ա ծ ի ր Մ ի ա յն չե ն ք
մ ո ռ ն ա ր պ ա տ մ ո ւթ յա ն ղ ա ս ը լե հ ա Հ ա յո ց վ ե ­
ր ա բ ե ր մ ա մ բ ...։ Ի սկ Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց ­
վո Հա վա տ ա ր իմ մ ն ա ց ա ծ զա վա կներեն ոչ
մ ե կ ը կ ո ր ս վ ա ծ է ։ Ոչ մ ե կ ո ւն մ ե ջ ց ա մ ք ա ծ է
ի ս պ ա ռ սերբ իր կրոնքին և սերբ ի ր ա զ գ ի ն ։
 1051 է Я Մ Ի ս. № |> ն
23

Եթե « վ ա ս ն բազւքանալո_| անօրէնութեսւնն» ֊. ա վ ա տ ք ը , մ ի ս է, ա ր յո ւ ն ե ղ ա ծ , ա ն ս ա ս ա ն

ց ա մ ք ա ծ է «՜սէր բ ա զ մ ա ց » , Հ ա յա ս տ ա ն յա յց ու ճշմ ա րիտ , կրկնենք' ՄԻԱԿ ԿԵՆԴԱՆԻ
Եկեղեցվո զա վա կներն ա նոնցմե ե ն ' որոնք Վ Ե Մ ին Ք ր ի ս տ ո ս ի վրա, հ ի մ ն վ ա ծ , և չի կ ա .
ի ր ե ն ց իսսլա ո հ ա մ բ ե ր ո ւթ յա մ բ ա պ ր ա ծ են և րոտիէր պ ե տ ր ո ս յա ն փ ո խ ա ն ո ր դ ո ւթ յա ն ։ Իսկ
կ տ ք ն ի ն ա պ ր ի լ։ Հ ա յր ե ն ի ք ի վ ե ր ա շ ի ն ո ւթ յա ն հա մա ր ա ռա ­
Ա մ ե ն ա պ ա տ ի վ Ա ղա ջ ա ն յ ա ն Պ ա տ րիա րք, ջ ա դ ր վ ա ծ ա շ խ ա տ ա ն ք ը կ ա ր ե լի Է տ ա ն ի , ա -
ի ր վ ե ր ջ ի ն ա յց հ լո ւ թ յա ն ց ա ռ ի թ ո վ , ց ո ւ ց ա բ ե ­ иա նց ա յդ. կրոնա կա ն մ ի ջ ն ո ր դ ո ւ թ յա ն ։
ր ա ծ է ա զ գ ա յի ն զ գ ա ց ո ւ մ ն ե ր , ա ն տ ա ր ա կ ո ւ յս . Պ ա տ ճա ռ մը չկ ա , օրինա կ, կ կա րծենք, որ
ուր ի շ կ ե ր պ ա լ չէ ր կ ր ն ա ր ը ն ե լ ։ Մ ա մ ո ւլն ևս Մ խ ի թ ա ր յ ա ն հ ա յր ե ր , Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Եկ1, -
ա րձա գա նքեց ղա նոնք, չե մ հա մա րձա կիր ղեցվո ծոց են ծն ա ծ Մ եծն Մ խ իթա րի ա յդ
ը ս ե լ ' փ ո ղ ա հ ա ր ե լո ւ մ տ ո ք ։ Ծ ա ն ո թ է ն ա և ա -
ո ւ խ տ յա լ ա շ ա կ ե ր տ ն ե ր ը , ի ր ե ն ց զ ո ւտ մ շ ա ­
մ ե ն ո ւ ս , թ ե Պ ո լս ո Ս ա գ ը զ Ա ղ ա ճ ի ի Պ ա տ ր ի ­
կ ո ւ թ ա յի ն ա շ խ ա տ ա ն ք ն ,ե ր բ չփ ո խ ա ռ ե ն
ա րքա րա նը ի ն ք ն ա լ չմ ե ր ժ ե ց ի ր մա սնա կ­ հ ո ն , ա ռա նց միջա մտ եքոլ մեր ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի
ց ո ւ թ յո ւ ն ը Հ ա յո ց Պ ա տ ր ի ա ր ք ա ր ա ն ի ն ա խ ա ­
կ ր ո ն ա կ ա ն ո ւ բ ա ր ո յա կ ա ն դ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւ­
ձ ե ռ ն ո ւթ յա մ բ Պ ո լս ո մ ե ջ տ ե ղ ի ո ւ ն ե ց ա ծ ժ ո - թ յա ն գ ո ր ծ ի ն ։
ղ ո վ ն ե ր ո մ ւ' Հ ա յկ ա կ ա ն Դ ա տ ի վ ե ր ա բ ե ր մ ա մ բ ։ Ծ ի ր ա ն ա վ ո ր Ս ր բ ա զ ա ն ը , հ ո ւս ա հ ա տ ա կ ա ն
Մ ի ա յն չգ ի տ ե ն ք , թե ի ն չ ո ՜ւ կ ա կ ն ա ր կ վ ի
տ պ ա վ ո ր ո ւթ յա ն մ ր տ ա կ , կգրե նա և հ ե ֊
(՜Հ ա յ Կ ա թողիկե— ի մ ա ' Հռոմեա կա ն —
տ և յա ք տ ո դ ե ր ր . «Հ ա յր ե ն ա դ ա ր ձ ի բ ա ն բ ե ր ն ե ­
Պ ա տ րիա րքա րա նի « մ ի ջ ա մ տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ռ ո ւն , րը և ա նոնց մ ո ւն ե տ ի կ ն ե ր ը հ ա մ ա զ գ ա յի ն
որոնք «շա տ ա ն դ ա մ կմնա ն քո ղ ա ր կ վ ա ծ և ա յս գ ո ր ծ ի ն հա Րա նվս ւնս ւկա ն (շ ե ղ ա գ ր ո ւ մ ր
հ ե ռ ո ւ փ ո ղ ա հ ա ր վ ե լն » . ի ր ա վ ո ւն ք ո մ ւ ի ՜ն ք
։1եր ն Է. — Գ . Ե. Տ . ) շ ե շ տ վ ա ծ բ ն ո ւ յթ մ ր
ա յս հ ա յտ ն ո ւ թ յո ւ ն ն ա լ ն կ ա տ ե լո ւ ա յ լ փ ո ­ Ա էվին»։ Ա կ ն ա ր կ ո ւթ յո ւն ը , ա ն շ ո ւշ տ , Հ ա յա ս ­
ղ ա հ ա ր ո ւթ յո ւն չ գ ի տ ց վ ա ծ բ ա ն ի մ ը մ ա ս ի ն : տ ա ն յա յց Եկ ե ղ ե ց վ ո ւ յն հա մա ր Է, որուն
Հա ր կ ա վ օգտ ա կա ր ա լ չէ բա ն ա լ պ ա տ մ ո ւ­ ն ե ր բ ո ղ ը հ յո լ ս վ ե ց ա վ ը ս տ ա ր ժ ա ն վ ո ւյն ա ֊
թ յա ն բ ո լո ր ծ ա ւք ե ր ը վ ե ր /ո ւ ծ ո դ միտ քերու մ ե ն բ ե ր ա ն ե , ի ն ք ն ե ղ ա ծ ը Ա ա լո վ , ա ր դ ա ր և ,
ա ռ ջ և ...։
ա յն մ ի ա կ Հ ա ս տ ա տ ո ւ թ յո ւ ն ը ' ո ր դա ր եր ո ւ
Հ ա յտ ն ի է , թ ե " Հ ա յ Ա զ գ ի ս և ա ն ո ր դա ­
ը ն թ ա ց ք ի ն , հա վա տ ա րիմ իր կ ո չո ւմ ի )։, ոչ
տ ին» իրա վա կա ն տ եր ը , մ ի ն չև քա ղա քա կա ն
մ ի ա յն ե ղ ա վ ա ղ բ յո ւ ր հ ո գ ե կ ա ն խ ո ր ա դ ո ւյն
ււեփ ա կա ն տ ե ր մ ը ո ւ ն ե ն ա լը , ե ղ ա ծ է մ ի շտ
ա պ ր ո ւմ ն ե ր ո ւ և բ ա ր ձ ր ա գ ո ւ յն ն ե ր շ ն չ ո ւ մ ն !։֊
Ա մ ե ն ա յ ն Հ ա յ ո ց Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւ թ յ ո ւ ն ը , որուն
բ ո ւ , մ ա ր տ ի ր ո ս ա գ ր ա կ ա ն ւի ա ո ա վ ո ր գըր-
ա ն ո ւն ո վ ա լ, ա ռ ա ջ ի ն Հ ա մ ա շ խ ա ր հ ա յի ն պ ս ։-
վա դներ ա րձա նա գրեքով եկեղեցա կա ն
տ ե ր ա զ մ ե ն հ ե տ ո , կ ա զ մ վ ե ց ա վ որոշ Պ ա տ գ ա ­
սքա տ յքռէթյա ն մ ե ջ , — ա յ[ ե ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ա ն ֊
մ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն մ ը ' Բ ՚յ ո ւ բ ք ա հ ա յա ս ա ա ն ի դ ա ­
տ ե ր ն ջ ո ւթ յա ն և վ ե ր ջի ն վ ե ց դ ա ր յա ն գե­
տ ի պ ա շ տ պ ա ն ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր ։ Ա յս պ ա տ ե ­
ր ո ւ թ յա ն ա մ ե ն ա դ ա ռ ն օ ր ե ր ո վ հ ա ն դ ի ս ա ց ա վ
ր ա զ մ ի ը ն թ ա ց ք ի ն ի ս կ ն ո ւ յն Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւ­
ա մրա պ ա րիսպ բե ր դ ը ա ղ գա պ ա հ պ ա նմ ա ն ։
թ յո ւ ն ը կ ա ն գ ն ե ց ա վ ներկա Հ ա յա ս տ ա ն ի
Եվ ա յս Ե կ ե ղ ե ց ի ն հսււ՝անէ|սւնական չ է ե ր ­
ա շխ ա րհա կա ն տ իրոջ կողքին կա տ ա րեք
բ ե ք , բ ա ռ ի ն ա ն դ քի ա կ ա ն ի մ ա ս տ ո վ (с1вП0~
տ ա լո վ ո ղ ջ Հ ա յո ւ թ յա ն ' հ ա յր ե ն ա ս ի ր ա կ ա ն
ւ ղ ա ր տ ա կ ա ն ո ւՔ յո լն , ա ռ ա ն ց եղ,ծեք ո ւ ' Հ ա ­ т1паМ о11^ ո ր ո վ Ա մ ե ն ա պ ա տ ի վ Կ ա ր գ ի ն ա /-
յա ս տ ա ն յա յց \Ե կ ե ղ ե ց վ ո քրիստ ոնեա կա ն Պ ա տ ր ի ա ր ք ը կ թ վ յ՛ թ ե վ ւո ր ձ ո ւթ յո ւն ն է ո ւն ե ­
նկա րա գիրը։ ց ա ծ տ ե ս ն ե լո ւ , ա յս օ ր տ ա կ ա վ ի ն , « հ ե ր ձ վ ա ­
Ո չ ո ք պ ի տ ի ո ւզ ե ր չդ ն ա հ ա տ ե ք Տ . Դ ր ի - ծ ո ղ ո ւ թ յո ւ ն ը » , ե թ ե ո չ « հ ե ր ե տ ի կ ո ս ո ւ թ յո ւ ն ը а
։/ ո ր [Ա ղ ա ջա ն յա ն Պ ա տ րիա րքի փ ա փ ա գը' Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ոււլւլափաո Ե կ ե ղ ե ց վ ո ւյն
«ե ր թ ա ք ո ւ Մ ա յր Հ ա յր ե ն ի ք ս իր « բ ա մ ին ր մեջէ Ա յո ', Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա յն
բ ե ր ե լ ո ւ ա ն ո ր վ ե ր ա շ ի ն ո ւթ յա ն և բ ա ր ո յա ­ Է, ի ն չ ո ր Է Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն ը , ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն
կ ա ն ո ւ կ ր ո ն ա կ ա ն վ ե ր ե լք ի ն » ։ Բ տ յց գոնե կրոնի կ ա մ քրիստ ոնեա կա ն Ե կեղեցիի կ ա -
կրոնա կա ն մ տ ա հ ո գ ո ւ թ յո ւ ն ը իր կողմե' թ ո ղ ի կ ե ո ւթ յա ն վ ե ր ա բ ե ր մ ա մ բ ։ Ոչ մ ե կ « ծ ի ­
մ ե ն ք կ գ տ ն ե ն ք ա վ ե լո ր դ , զ ի հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւ ր - ր ա ն ի » , ո ր ք ա ն աք շ ո ղ շ ո ղ ո ւն եղա ծ Րքք'ս
ղ ր Մ ա յր Հ ա յր ե ն ի ք ի ս ի ր ա ի ն մ ե ջ ո ւն ի իր ա յն , կրնա երբեք նսեմա ցնեք Ե կեղեցվո
կրյւսւական կ ե դ ր ո ն ը , դ ա ր ա վ ո ր Ս. Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի ­ կ ա թ ո ւ լ ի կ ե ա կ ա ն ա յս ն կ ա ր ա գ ի ր ը ' որ Էու­
ՆԸ որ կ ա ր ո ղ !է , և պ ա ր ա ի է ի ր ւ[րս* ա ռ ­ թ յո ւ ն ն ի ս կ Է ն ա և մ ե ր Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն ։ «Բ ա ն ­
ն ե լ ա յդ Հ ո գ ը ' Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կեղեցվո բ ե ր » թ ե « մ ո ւ ն ե տ ի կ я Հ ա յա ս տ ա ն ա շխ ա ր հ ի
Հ ո ւն չո վ ո ւ կ ա ն ո ն ն ե ր ո վ , ա ռ ա ն ց պ ե տ ք ո ւ ­ ե Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց վ ո ՝ չե ն նկա տ եր
ն ե ն ա լո ւ , ո ր ա յլա դ ա վ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի մ ը մ ի ֊ ա ն հ ա մ ե ս տ ո ւթ յո ւն բ ա ր ձ ր ա ղ ա ղ ա կ հ ռ չա կ ե -
ջ ա մ տ ե ի ր ա յդ գ ո ր ծ ի ն ՝ Пս ւվ ա ւո ա ծս ո |Ա բ ա ­ լ ո լ ա յս ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յո ւ ն ը , վ կ ա յո ւ թ յա մ բ ա ն -
կ ա ն ա ռ ա ջ ա ՛դ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ ։ Նա ո մ ւի իր հերքեքի փ ա ս տ ե ր ո ւ։
 Տ . Ա ղ ա ջ ա ն յա ն Պ ա տ րիա րք , ի ր շ ր ջ ա բ ե ­
ր ա կ ա ն ը փ ա կ ե լե ա ռ ա ջ , Ս. Ն երս ես Շնոր-
Ի ր ա վ ո ւն ք ո ւն ի , ս ա կ ա յն , Ա ղա չա ն յա ն
հաւՒԻ> < ^ Ь г հ ա յր ա պ ե տ ն ե ր ո լ մ ե ջ ե ն ա մե֊
Ս ր բա զա ն խ որհ՛ելու, թ ե Հ ռ ո մ ի Ա թ ո ռ ի ն հետ
հ պ ա տ ա կ ո ւթ յա ն կ ա պ ի խ զ ո ւ մ մ ը ' ո ւր ա ց ո ւմ նեն հեղին» խ ո ս քերո վ կ ո ղ ջո ւն ե « հա վետ
Ա ռ ա ք ե լա պ ե տ ա կ ա ն Ս. Գ ա հ ը »։ Գ իտ ե ա ն­
մ ը ն է Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո գ ե ր ա գ ա հ ո ւ­
թ յա ն . ր ա յց ո չ ե ր բ ե ք « կ ա թ ո ղ ի կ ե հա վա տ֊ շ ո ւշ տ , ս ա կ ա յն , Ն. Ա մ ե ն պ ա տ վ ո ւ թ յո լն ը , թև
1 ի » , որ հ ս ւմ ա յն ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յա ն ն է , հ ե ­ ա յդ «մ եւ՝»ձ>, մ ե ր կ ո ղ մ ե շ ե ղ ա դ ր վ ա ծ , կեր-
տ ևա բա ր նա և Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կեղեց- թ ա Հ ա յ ա ս տ ա ն յ ա յ ց Ա ռ ա ր !,/ա կ ա ն Կ ա թ ո ղ ի ­
վ ո ւ յն ը ։ կ ե — ր այչ / ո չ Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն — Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն , ո .
«•Ս. Ե կ ե ղ ե ց ի ս , (Гկ ա թ ո ղ ի կ ե կ ր ո ն ք » , ռ կ ա ­ րոմւ նա խ ա նձա խ նդիր' ա վա նդա պ ա հն /.
թ ո ղ ի կ ե հ ա վ ա տ ք » , — ե թ ե ա յս բ ո լո ր ը կ ն ը - մ ն ա ց ա ծ հ ա վ ե տ , ր ա ն ի վ և գ ր չո վ ա յդ մեծ
շ ա ն ա կ ե ն ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յ ո ւ ն , հ ա պ ա ի ՜ ն չ են
Հ ա յր ա պ ե տ ը , Ե վ ք ե ր թ „ զ ո ր են ս տ ո ր ա դ ր ե լո վ
մ յո ւ ս ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ը Լ ո Լ -ք ր ի ս տ ո ն ^ ա ՜ ։ Մ եր
մեկտ եղ «Ո ղ բ Ե դ ե ս ի ո յ» ողբերգի մեջբեր,
հ ա յր ե ր ը , որ ը ս ի ն . « Յ ս ւ յ ս մ հսււսւտոյ դ մ ե դ
վա ծ տ ողերը, չէ մտ ա բերա ծ բնա վ, իր
ո չ ոք կարէ խ ա խ տ ե լ ...» ,— ըս ին Հ ռ ո մ ե ա ­
կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ի ՞ն , թ ե Ը ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե - կ յա ն ք ի բ ո վ ա ն դ ա կ ր ն թ ա ց ք ի ն , ն ո ւյն տ ո ղ ե -
ПԻԻ ն հ ա մ ա ր , ո ր ո ւն կ պ ա տ կ ա ն ի Հռոմեա ­ ր ո լ ծիրա նա վորվա ծ իմա ստ ով ո դ ջ ո ւն ե լո վ
կ ա ն ի ն և ո ւր ի շ ն ե ր ո լ հ ե տ ն ա և մ ե ր ը ։ « Հ ա յ ր Հ ռ ո մ ի а Ա ռ ա ք ե լա պ ե տ ա կ ա ն Գ ա հ ը », Պ ետ -
մ ե ր զսուրբ Ա լետ ա րա նն ղ ի տ ե մ ք , Ա մ ա յր ' ր ո ս ե ն կ ա մ ա ն ո ր հ ա ջո ր դ ն ե ր ե ն ս պ ա ս ե /ո վ
ղ ա ո ա ք ե լա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի կ ա թ ո ղ ի կ ե » (Ե ղ ի -
երկնքի բա ց ո ւմ ը նա և Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե ֊
շ ե ),
կ ե գ ե ց վ ո զ ա վ ա կ ն ե ր ո ւն ա ռ ջ և ։
Եվ եթե Հ ա յ Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կեղեցին պ ա ր­ Չ խ ռովենք հա նգիստ ը մեր ի Ք րիստ ոս
տ ա դ ր վ ա ծ կ զ դ ա ի ն ք զ ի ն ք (Гտ ա կ ա վ ի ն պ ա ն - ն ն ջ ո ղ ս ո ւր բ ե ր ո մ ւ, ո ր ո ն ք , ը ս տ հ ա ն ձ ն ա ր ա ­
գ ր խ տ ո ւ թ յա ն մ ե ջ մ և ա լօ ո ւ , — Հ ա յա ս տ ա ն - ր ո ւ թ յա ն а ը ն տ ր ո ւթ յա ն ա ն ո թ » ա ռ ա ք յա լի ն ,
յա յց Ե կեղեցին ո ւր ա խ է , ո ր ի ր Ա թ ոռը ն ա յե ց ա ն և մ ի ա յն ո ւ մ ի ա յն , «ի Ц о г ш -
կ մ ն ա մ ի շտ ի ր ս ե վ ւա կ ա ն Հ ա յր ե ն ի ք ի ն մեջ գլուխ ն հա ւա տ ոց և ի կա տ ա ր իչն' ՅԻՍՕԻՍւ
և կ ջա ն ա ա ն ո ր ս ա հ մ ա ն ն ե ր ե ն ն ե ր ս ո ւ դուրս (Ե բ ր . ԺԲ. 2 ) ։
'•ա ն ա ղ ա ր տ » պ ա հ ե լ ի ր ս ո ւր բ հա վա տ քը'
ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն կ ր ո ն ի բ ո ւ ն ա կ ե ն ա ռ ն ե լո վ (Ա րտ ա տ պ վա ծ Կ ի լի կ ի ո Կ ա թ ո ղ ի կ ո -
ւ՛կ ե ն դ ա ն ի ջո ւթ եր ը » ա մ ե ն ա մ ա ք ո ւր ն ե ր շ ը ն - ս ո ւ թ յ ա ն պ ա շ տ ո ն ա թ ե ր թ «Հ Ա Ս Կ » ամ­
չո ւ մ ն ե ր ո ւ։ ս ա գ ր ի 1 9 5 0 թւ|ի դ ե կ տ ե մ բ ե ր ի հ ա մ ա ր ի ց ) :
 ԵՂԻՇԵ Վ Ա Ր Դ Ա Պ Ե Տ Տ Ե Ր Տ Ե Ր Յ Ա Ն

ԱԿԱՄԱ Ա ՆԴՐԱ ԴԱ ՐՁՈՒԹ ՅՈՒՆԴ

Տ. ԳՐԻԳՈՐ ՊԵՏՐՈՍ Ժ֊Ե. ԱՂ.ԱՋԱՆՅԱՆ ԿԱՐԴԻՆԱ ԼԻՆ

ՒՐ ՃՈ4-Վ.ԱԿԱՆ ԹՈՏՂԹեՐՈՏՆ ԱՌԻԹՈՎ.1

«Խ իստ է ք ե զ ընւյդէմ խ թ ա ն ի ա ք ա ց ե լ»:

(Գ Ո Ր Ծ Ք 1>Я. 1 4 )
5 . Գ րի գո ր Պ հ ա ր ո ս Ժ Ե . Ա ղ ա ջ ա ն յա ն Կ ա ր . և կ ր կ ն ե լո ւ ա ն ճ ի շտ վ կ ա յո ւ թ յո ւ ն ն ե ր , ա ֊
գ ի ն ա լը , ի ր 1 9 4 7 և 1 9 5 0 տ ա ր ի ն ե ր ո լ հ ո վ վ ա ­ ն ա ր գ ե լո ւ և ա ն ա վ ա դ ե լո ւ հ ա մ ա ր Հ ա յ Ե կե-
կ ա ն թ ո լղ թ ե ր ո վ , զ ո ւր ջ ա ն և ը ն դ ո ւ ն ա յն վ ա ս ­ զեցին , մենք ալ մեզի պ ա րտ ք կնկա տ ենք,
տ ա կ ի գ ո ր ծ կգ<ներ, ս ր տ ը ա վ ո ր ե ն ա րտ ա ­ հ ա ն ո ւն ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յա ն , պ ա շտ պ ա ն ե լ մ եր
հ ա յտ վ ե լո ւ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց վ ո կ ա ր ծ ե ց յա լ մ ո լ ո ­ Ե կ ե ղ ե ց ի ն , ա ր գ ի լե լո լ հ ա մ ա ր ա յն կ ա ր կ ա մ
ր ո ւթ յա ն դ և թ և ր ութ յ ա ն ց մ ա ս ի ն , ո ր ո ն ց պ ա տ . ձեռքեր ը, որոնք կվա րձեն մ ո ւր ք ս ե լ ա նոր
մ ա կ ա ն ո ւ կ ր ո ն ա կ ա ն շ ա հ ե կ ա ն ո ւ թ յո ւ ն ը շ ա ­ դ ա ր ա վ ո ր մ ա ր տ ի ր ո ս ո ւթ յա ն ս պ ի ն ե ր ո վ պ ս ա ­
տ ոնց վերջա ցա ծ է, հա ճա խ ը ս վ ա ծ ու գրվա ծ կա զա րդ ճա կա տ ին։
ը լլա լո վ ա ր գ ե ն կ ա ր և ո ր ը ա յ գ մ ա ս ի ն ։ ...Մ ե զ ի ա յլ և ս զա րմա նք չի պ ա տ ճա ռեր,
Ւ ր ր և ա զ գ ա ս ե ր Հ ռ ո մ ե ա դ ա վ ա ն , Ն որ ին Ս ը ր , ո ր Ա ղ ա ջ ա ն յա ն Կ ա ր դ ի ն ա լի ն մ ա ն գ ի տ ո ւն և
բ ա զ ն ո ւ թ յա ն վիշտ ն ու բ ա ր ե մ տ ո ւ թ յո ւ ն ը բա րձրա ստ իճա ն եկեղեցա կա ններ ա նդա մ'
ա յն ք ա ն մ ե ծ է Հ ա յ ե կ ե ղ ե ց վ ո ի ր « մ ո լո ր յա լ ա նկա տ ա ր հոգիով մ ո տ են ա ն կրոնա կա ն
ա րենա կիցներՖ ոլ ն կ ա տ մ ա մ բ, որ գիր ենք ո ւ­ հ ա ր ց ե ր ո լ, ծ ա ռ ա յե ց ն ե լո վ Ք ր ի ս տ ո ս ի Ե կ ե ղ ե ­
ղ իղ ճ ա մ բ ա ն ա ռ ա ջ ն ո ր գ ե լ կ ա ր ե ն ա լո ւ հ ա մ ա ր , ց ի ն ք մ ա հ ա ճ շ ա հ ա դ ի տ ո լթ յա ն ց , պ ղ տ ո ր ե լո վ
ն ո ւյն ի ս կ թ ո ւ յլ կ ո ւտ ա ի ն ք զ ի ն ք ի ն ս բ բ տ գ ր ե - ա յն վ ճ ի տ ս ե ր ը , որ հ ի մ ն Է Ա վ ե տ ա ր ա ն ի ն ։
Iո ւ և ի հ ա ր կ ի ն ձ և ա զ ե ղ ծ ե լո լ Ա վ ե տ ա ր ա ն ի և Փ ո խ ա ն ա կ ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յա ն վ ս ե մ ո ւ գ ե ղ ե -
մ ե ր ս ր բ ա զ ա ն հ ա յր ե ր ո ւ ա ր տ ա հ ա յտ ո ւ թ յո ւ ն , ց ի կ ո գ ի ն տ ա ր ա ծ ե լո ւ հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ո ։
ն ՚ե ր ը , և ա ս ի կ ա ի շ ա հ և հ օ գ ո ւտ ի ր « մ ո լո ր յա լ մ ե ջ , վ ւո խ ա ն ա կ մ ա ր դ ո ւն ն ե ր շ ն չե լո ւ ա յն ա ղ .
ա զգյշի զ ա վ ա կ ն ե ր ո ւ ն , և ի փ ա ռ ս Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն նի վ զգա ց ո ւմ ն ե ր ր , զորս Ա վետ ա րա նը մեզի
Ե կ ե ղ ե ց վ ո . ի վեր ջո ն պ ա տ ա կ ը պ ե տ ք է ա ր ֊ ր ո ւ ռ ֊բ ո ւ ռ կ բ ա շ խ ե ի ր ա ն ս պ ա ռ գ ա ն ձ ա ր ՛ ս ֊
գա րա ցնե մ ի ջո ցը ։ ն ե ն , ղ ա ն ո ն ք ս ո լր ե ր ո լ վ ե ր ա ծ ա ծ մ ե ր կ ՚ղ ր
ն ՞ Ր Լէ ե ղ ա ն ա կ ը , ս ա կ ա յն ն ո ր է զ ա յն խ ր ե լ կ ջա ն ա ն ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւ ն ը ա մ ե ն օր
ն վա գել փ որձողը։ Հ ե տ և ա բ ա ր ն ո ր գ յո ւտ ե ր նո ր ն վ ա ս տ ա ց ո ւմ ն ե ր ո լ տ ա ն ո ղ մ ե ր օ ր ե ր ո լ
պ իտ ի չը լ/ա ն մ ե ր ա վ ը ս ա ծ ն ե ր ը ա յս ա ռ ի թ ո ՚է , Կ ա յա փ ա ն ե ր ը ։ Տ ա կ ա վ ի ն ' ա յդ գ ե ղ ե ց ի կ ո .
Հ ա յ Ա ռ ա ք ե լա կ ա ն V. Ե կ ե ղ ե ց վ ո հա կա ռա - գ ի ն փ ո խ ա ր ի ն ե լո վ ս ի ն ո ւ ս ն ա փ ա ռ հ ա ն գ ա -
կ ո ր գ ն ե բ ո ւ դ ե մ ։ Ո րքա ն ա տ ե ն ա ն ո ն ք չ ե ն հ ո գ ­ ն ա կ ն ե ր ո լ, ո ր ուրիշ բ ա ն չ է , բ ա յ ց նա խ ա -
նիր ա ն պ ա տ շ ա ճ և ա ն օ գ ո ւտ հ ա ր ձ ա կ ո ւմ ն ե ­ տ ի ն ք ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յա ն և ա ն ո ր ե ր կ ն ա վ ո ր
ր ո վ ն ո ր ո զ ե լո լ հ ե ր ք վ ա ծ ա ռ ա ր կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը հիմնա դրին։
Կ ա ր դ ի ն ա լ Ա ղ ա ջ ա ն յա ն ի զ ո ւ յգ թ ո ւզ թ ե ր ը
է . Ե ղ ի շե Վ ա ր դ ա պ ե տ Տ ե ր տ ե ր յա ն ի ն ե ր կ ա էԱ կա մա
կ ա ր գ մ ը ը ն դ հ ա ն ո ւր , ջա տ ա գով ա կա ն և ս ո ­
ա ն դ ր ա ղ ա ր է ո ւ թ յո մ ւ ք է ը տ պ ա գ ր վ ա ծ Է ա ո ա ն ձ ի ն գ ր թ ո ւ յ .
վ ո ր ա կ ա ն ա ր տ ա հ տ յտ ո լթ յո մ ն ն ե ր ե ն հետ ո,
կով, որից մ ենք ա ր տ ա տ պ ո ւմ ե ն ք , փ ո ք ր ի ն չ կ ր ճ ա տ -
ո ր ո ն ք ն մ ա ն գ ր ո լթ յո ւ ն ն ե ր ո լ կ ա զ մ ի չ տ ա ր ­
•/ա ծ ձ և ո վ ւ— հ Մ Բ .ւ
ր ե ր ը կ ր ն ա ն ն կ ա ս ւվ ի լ, կ ո լգ ա ն ո ւ կ հա նգ/ւն
 26 ^ՄԻԱԾԻՆ
իր մ տ ա ս և ե ռ ո ւմ ը կ ա զ մ ո ղ հ ա ր ց ի ն , Ե կ ե ղ ե ց վ ո
ը ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն ո ւ թ յա ն , ա ռ ա ք ե լ ա կ ա ն ո լ թ յ ա ն ,
ո ւղ ղ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն և նմ ա ն բ ա զ մ ա թ ի վ ա ն ­
գ ա մ ն ե ր ձ-եծված- ո ւ ծ ա մ ծ մ վ ա ծ ՛խ նդիրներ ու,
ը ս ե լո ւ հ ա մ ա ր թ ե մ ի ա ՛յն Կ ա թ ոլիկ Ե կ ե ղ ե ­
ց ի ն է ճշմա րիտ , ո ւղ ղ ա փ ա ռ և ի ր ա վ , իս կ
Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն հ ե ր ձ վ ա ծ ո ղ , ո ւծ ա ց ա ծ ո ւ ա ն ­
ճ իշտ ւ Հ ե տ ո իր հ ա յր ա կ ա ն «գ թ ա ռ ա տ ս
բ ա զ ո ւկ ն ե ր ը բ ա ց ա ծ Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց -
վ ո մ ո լո ր յա լ զ ա վ ա կ ն ե ր ո ւն , կ ո չ կ ո ւղ զ ե ա -
ն ո ն ց , որ դ ա ն ո ւ մ ի ա ն ա ն Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կե­
ղեց ի ի ն ։ Իր կ ո ր ս տ յա ն զ ա ռ ի թ ա փ ի ն վր ս
կ ե ց ա ծ Հ ա յ Ա զ գ ի ն ու Ե կեղե ց ի ի ն ն վ ի ր վ ա ծ
ա յս ո ր բ ը , ա րժա նի պ իտ ի նկա տ եինք аո ղ բ
հ ա յր ե ն ա ս ե ր ի » տ ի տ ղ ո ս ի ն , ե թ ե ա ն կ ե ղ ծ ը լ ­
լա ր ա ն ի ր զ դ ա ց ո ւ մ ի ն ' և ի ր ա կ ա ն ' ի ր ս կ ը զ -
բ ո մ ւք ն ե ր ո մ ։ մ ե չ ։
...Հ ո վ վ ա կ ա ն Ւ ո լդ թ ի ն հ ե ղ ի ն ա կ ը գիտ ե
ա ն տ ա ր ա կ ո ւյս ը ն դ հ ա ն ո ւր և Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց վ ո
պ ա տ մ ո ւ թ յո ւ ն ը ։ Գ իտ ե թ ե Ք ր ի ս տ ո ս ի Ե կ ե ղ ե ­
ց ի ն մ ի էր ո ՛չ ա ն ո ր հ ա մ ա ր , որ ա յս կ ա մ
ա յն ե պ ի ս կ ո պ ո ս կ ճ ա ն չն ա ր ի ր ե ն գ լո ւխ կ ա մ
պ ե տ , ա յլ որովհետ և, ա մ ե ն տ ե ղ ա ռ ա ք ե լա ­
կ ա ն ք ա ր ո զ ո ւ թ յա մ բ հ ա ս տ ա տ վ ա ծ ե ղ ե ղ ե ց ի ­
ն ե ր մ ի և ն ո ւ յն հ ա վ ա տ ք կ դ ա վ ա ն ե ի ն ի Տ ե ր ։
Մ ի էր Ե ր ո ւս ա ղ ե մ ի Ե կ ե ղ ե ց ի ն ' ո ւր ք ա ր ո զ ե ց
ն ո լյն ի ն ք ն Հ ի ս ո լս , Ա ն տ ի ո ք ի Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն հ ե տ '
ո ւր ք ա ր ո զ ե ց Պ ե տ ր ո ս , մ ի էի ն Կ ո ր թ ն ո ս ի ,
Ի կ ^ ն ի ո կ ա մ Հ ռ ո մ ի Ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ' ուր ք ա ր ո ­
զ ե ց Պ ո ղ ո ս , Ե փ եսոս ի Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն հ ե տ ' ուր
ք ա ր ո զ ե ց Հ ո վ հ ա ն ն ե ս ։ Ա յս պ ե ս ն ա և մ յո ւ ս
բ ո լո ր ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր , ուր ը ս տ պ ա տ մ ո ւթ յա ն
կ ա մ ա վ ա ն դ ո լթ յա ն ք ա ր ո զ ե ց ի ն ա ռ ա ք յա լն ե ր
կ ա մ ա նոնց հա ջոր դներ։ Ա յս մ ի ո ւթ յո ւն ը
ո ր և է ա ռ ա ք յա լո վ մ ը պ ա յմ ա ն ա վ ո ր չ է , ա յլ
ո ւղ ղ ա կ ի ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն կ ր ո ն ի վ ա ր դ ա պ ե -
տ ոճթենեն կա ռնե իր ծ ա գ ո ւմ ը ։
. ..Գ ա լ ո վ Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց վ ո ն ա խ ­
ն ա կ ա ն ա ն կ ա խ ո ւթ յա ն խ ն դ ր ի ն , որոմ։ դեմ
ն ո ր չ է Հ ռ ո մ ի և ի ր ա ր բ ա ն յա կ ն ե ր ո ւ ա ն հ ա ն ­
դ ո ւր ժ ո ղ ո ւ թ յո ւ ն ը , ա ռ ա ն ց ա զ գ ա յի ն ն ա խ ա ­
պ ա շ ա ր ո ղ ն երու. կ ռ թ ն ա ծ ը լլա լո ւ , պ ա տ իվ
կ զ գ ա ն ք հ ա յտ ա ր ա ր ե լ թ ե Գ րի գ ո ր Լ ո ւսա վոր չի
ք ա ր ո զ ո ւ թ յա մ բ ե ր բ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա ն գ ա մ մ ը
ևս կ ճ ո խ ա ն ա ր ո ւ կ պ ա յծ ա ռ ա ն ա ր , ո չ Հ ռ ո մ ի
Պ ա պ ե ն թ ո ւ յլա տ ր վ ա ծ էր ա ն և ո չ Կ ա պ ա դ ո վ -
կ ի ա ց վ ո ց Կ ես ա ր իո ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս ի ս ա հ մ ա _
ն ո ւ մ ո վ բ ա զ մ ա չա ր չա ր Հ ա յր ա պ ե տ ր կ լծ ե ր
ի ն ք զ ի ն ք ը ա յդ ա ռ ա ք ե լո ւ թ յա ն ։ Հ ա յ ա վ ա գ ա ­
նի ն և ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը լո կ փ ա փ ա գ ո ւն ե ց ա ն Vհո_
վ ի ւ կա ց ո ւ ց ա ն ե լս զ ի ն ք ը , ո ր ո վ հ ե տ և Հ ա յո ց
ա շխ ա ր հ ի ե պ ի ս կ ո պ ո ս ը (հ ա վ ա ն ա բ ա ր Մ ե հ -
ր ո ւ ժ ա ն ) զ ո հ գ ա ց ա ծ է ր ա յ<ն հ ա լա ծ ա ն ք ի ն ,
զ ո ր Մ ե ծ ն Խ ո ս ր ո վ հ ա ր ո ւց ա ծ էր վ ե ր ջի ն տ ա .
ր ի ն ե ր ո ւն մ ե ջ ։
Գ ա լո վ ա յն ձ ե ռ ն ա դ ր ո ւթ յա ն , զ ո ր Ս ուրբն
Գ րի գո ր ը ն դ ո ւ ն ե ց 'Լ և ո ն դ ի ո ս ա րքեպ իսկո*
1951
պ ո ս ե ն , որ և է հ պ ա տ ա կ ո ւթ յո ւն հ ա ն ձ ն ա ռ ա ծ
չէ ր կրնա ր ը լ լա լ , վ ա ս ն զ ի ա յն ա շխ ա րհը,
որոմ։ մ ե տ ր ա պ ո լի տ կա մ կա թողիկոս
կ դ ա ր զ վ ե ր Լ ո ւս ա վ ո ր ի չ, ա ր դ ե ն ո ւ ն ե ց ա ծ էր
ն ա խ ա պ ե ս ի ր ք ա հ ա ն ա յա կա ն ձ ե ռ ն ա դ ր ո ւ­
թ յա ն շ ն ո ր հ ը Թ ա դ ե ո ս ա ռ ա քյա լի՛ն մ ի ջ ո ց ա վ ,
բ ա յց դ ժ բ ա խ տ պ ա տ ա հ ա ր ն ե ր գ ո ւց ե ժ ա մ ա ֊
ն ա կ վ ա ն մ ը հ ա մ ա ր խ զ ա ծ էին նւ/յւրա պ ե-
տ ա կ ա ն ա յ դ շղ թ ա ն և ա յս ա ն գ ա մ ք ա հ ա ն ա .
յ ա պ ե տ ո ւթ յա ն պ ա ր զ ն ո ր ո ղ ո ս ք մ ը ն էր մ ի ա յն
և ա յն ս տ ի պ ո ղ ա բ ա ր ա ռա ջ ե կ ա ծ ։
Ի ս կ գ ա լո վ ա յն ա նհիմն ա ռ ա ր կ ո ւթ յա ն ց
թ ե ա ր դ յո ք Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց վ ո ա ն կ ս ։,
խ ո լթ յո մ ւ ը ծ ա խ վ ե ց ա "վ ե ր բ ե ք ոլր ի շի մ ը ,
ա յս ի ն ք ն թ ե Լ ուսա վոր իչը գ ր ա վ զ ա յն Հ ո ո ­
մ ի Ս եղբեստ րոս Պ ա պ ին գա վ ա զա նի ն ն ե ր ­
ք և ։ Եթե ա յդ պ ի ս ի հ պ ա տ ա կ ո ւթ յո ւն մ ը դ ա շ ­
ն ա դ ր վ ա ծ էր ա ր դ ե ն ի ն չ պ ա տ ր ա ն ք մ եր
ն ա խ ն յա ց հ ա մ ա ր ' որոնք իրենց ներքին
ա ն կ ա խ ո ւթ յո ւն ը ա պ ա հ ո վ ե լո ւ կ ն կ ր տ ե ի ն . —
ա ն ո ն ց մ ի տ ք ե ն շա տ հ ե ռ ո ւ էր կ ա ս կ ա ծ մ ր
ի ս կ ո ւն ե ն ա լ ա տ ո ր մ ա ս ի ն , զ ի Լ ուսա վորիչ
ոչ իսկ երբեք խ որհա ծ էր Թ ա դեոսի ա ո ա -
ք ե լ ա կ ա ն վ ի ճ ա կ ը վ ա ճ ա ռ ե լ Ս. Պ ե տ ր ո ս ի ա ֊
թ ո ռ ի ն , պ ա տ մ ա կ ա ն կ ե ղ ծ ի ք մ ը ն էր ա յդ ' զոր
հ ե ր յո ւ ր ե ց ի ն Հ ո ո մ ի գ ե ր ա գ ո ւ յն գ ա հ ե ն շ /ա -
ց ո ղ միտ քեր, որոնցմե մեկն էր Դ ա շսւնց
Թ ո ւղ թ ն հ ո ր ի ձ ի չը ։ Ս ա կ ա յն թ ո ղ ո ւն ք ա ռ ա ս ­
պ ե լն ե ր ը ' ո ր ո ն ց հետ ք ի չե ր մ ի ա յն կրնա ն
հ ա շտ վ ի լ և ի ջ ն ե ն ք պ ա տ մ ո ւթ յա ն հ ա ս տ ա ­
տ ո ւն գ ե տ ն ի ն վ ր ա ։
. . . Ծ ա նծա ղա միտ և բռնա զբոս ճիգ է
հ ա յտ ա ր ա ր ե լ թ ե հ ռ ո մ ե ա դ ա վ ա ն եղա ծ է
Ս. Գ րի գ ո ր Լ ուսա վոր իչը և իրմով բովա ն­
դա կ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը ։ Ա յո հ ա վ ա ս տ ո ւմ ը ո ւ­
րիշ բ ա ն չի ն շ ա ն ա կ ե ր , բ ա յ ց ա ն տ ե ղ յա կ լ ի ­
ն ե լ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց վ ո պ ա տ մ ո ւթ յա ն և ա վ ա ն ­
դ ո ւ թ յա ն , ց ա տ կ ե լո վ ն ա խ Հ ա յա ս տ ա ն յա յց
Ե կ ե ղ ե ց վ ո ե ր ե ք դ ա ր ե ր ո ւ վ ր ա յե ն , մ ո ռ ն ա /ո ւ և
ո ւր ա ն ա լո ւ ա ս տ ի ճ ա ն ա նոր ա ռ ա ք ե լա կ ա ն
ծ ա գ ո ւ մ ն ո ւ ա ռ ա ք ե լա կ ա ն հ ա ջո ր դ ո ւթ յո ւն ր ,
ա ն գ ի տ ա ն ա լո վ Բ ՚ա դ ե ո ս ի և Բ ա ր թ ո դ ի մ ե ո ս ի
ք ա ր ո զ ո ւ թ յա ն պ տ ո ւղ ն ո ւ ա ր գ ա ս ի ք ր եղող
Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն , ե ր բ գ ի տ ե ն ք թ ե ա ն ո ն ք են
մեր Ե կեղեցվո հիմնա դի րները, Պ ետ րոսի ը ն -
թ ա ց ա կ ի ց ք և ա ռ ա ք ե լա կ ի ց ք ու հա վա սա ր
ի շ խ ա ն ո ւ թ յա մ բ ։ Ս. Գ րիգոր Լ ո ւս ա վ ո ր ի չը Գ •
գա րու սկիզբը ա նոնց ցա ն ա ծ սերմը ա ճ ե ց­
ն ո ղ մ ը ն է լ ո կ ։ Ա րտ ա զ ո ւ և Ս յո ւ ն յա ց ա թ ո -ւ-
ն ե ր ո ւ ե պ ի ս կ ո պ ո ս ն ե ր ն ա լ հ ի շ յա լ զ ո ւ յգ ա -
ռ ա ք յա լն ե ր ո ւ ճ շմ ա ր ի տ հ ա ջո ր դ ն ե ր ն է ի ն ։ Ս ա ­
կ ա յն հ ռ ո մ ե ա դ ա վ ա ն ն ե ր ը ս կ ի զ ր ե ն ի վ ե ր ա յս
ի ր ո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ընդուՏնիլ չե ն ո ւզ ե ր , Ա ղ ա -
ջ ա ն յա ն Կ ա ր դ ի ն ա լի ն հ ե տ հ ա յտ ա ր ա ր ե լո վ
Լ ո ւս ա վ ո ր ի չը Հ ա յո ց Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ի մ ն ա դ ի ր և
ի ր ի շ խ ա ն ո ւթ յո ւն ը ա ռ ա ծ Ս ե ղ բե ս տ ր ո ս Հ ա յ ֊
ր ա պ ե ց ւե ն ։ Հ ս ւ յ Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ի մ ն ա դ ի ր ն ու ա -
 ռ ա շ ի ն լո ւս ա վ ո ր ի չն ե ր ը ե ղ ա ծ ե ն Բ ՜ա գ եո ս և
Րա րթողիմեոս ա ռ ա ք յա լն ե ր ը , Հա յ Ե կեղե­
ց ի ն մ ա ս կ կ ա զ մ ե Հ ի ս ո ւս Ք ր ի ս տ ո ս ի մ ի , ը ն դ ­
հա նրա կա ն, սա ա քելա կա ն Ս ուրբ Ե կեղեց-
վ ո ւ յն , ը լ լա լո վ ա մ ե ն են վ ա վ ե ր ա կ ա ն ա ն դ ա մ ը
Քրիստ ոսի տիեզերական Ե կեղեցիին ր ա նիվ
և գործով, իրա վա մբ և ա րգ յա մ բ ։
Վ ա սնզի ա յն բ ո լո ր Ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր , որոն ք
կ ը ն գ ո ւն ի ն տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն ե ր ե ք ա ռ ա ջի ն ժ ո -
ղ ո վ ն ե ր ը և կղա վա նքէն ա ն ո ն ց մ ե խ մ բ ա գ ր վ ա ծ
ու հա ստ ա տ վա ծ Հ ա վ ա տ ա մ ք ը , ն ո ւ յն ի ն ք ն
Հա վա տ ա մքի մեջ ստ որա գրվա ծ մ ի, ընդհա ն­
ր ա կ ա ն և ա ռ ա ք ե լ ա կ ա ն Ս ուրբ Ե կ ե զ ե ց վ ո ւ յն
մեջ ե ն ։ Եվ քա նի որ Հ ռ ո մ ի Ե կեղեցին չո ւ­
զ ե ր ձ ա ն չն ա լ մ ի ո ւ թ յ ա ն , ընդհա նրա կա նու­
թ յա ն և ա ո ա ք ե լա կա նո ւթ յս ւն ա յս պ ա տ մ ա ­
կա ն ս ա հ մ ա ն ը , և մ ի ա յն ի ն ք զ /ւ ն ք մ|ւ, ը ն դ ­
հ ա ն ր ա կ ա ն և ա յլն կ կ ա ր ծ ե , ա տ ո վ ի ս կ կ ա ն -
ջ ա տ ե և կ մ ե կ ո լս ա ց ն ե ի ն ք զ ի ն ք ն ա յդ մ ի և
ընդհա նրա կա ն Ե կեղեցիեն. վ ա ս նզի եկ եղ ե­
ց ի մ ը ա ՚չ ս ւ փ ա | մ ե ծ Լ զ ո ր ա վ ո ր ը լ լ ա , ա -
ո ա ն ձ ի ն չ ի կ ւ՚ ն ա ւ* ն ե ր կ ա յ ա ց ն ե լ Ն ի կ ի ա կ ա ն
Հա վա տ ա մքի մեջ ստ որագրված եկեղեցին:
Ց ա վ ա լի Է, որ Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կ ե զ ե ց վ ո ւյն
հա րա ծ մեր հ ա յ ե ղ բ ա յր ն ե ր ը , մա նա վա նդ
ա յժ մ ո ւ ա ն ո ն ց ա ռ ա ջ ն ո ր դ Գ ե ր ա պ ա յծ ա ռ Ա -
ղա ջ ա ն յա ն Կ ա ր դ ի ն ա լի ն մ ա ն պ ա տ մ ո ւթ յա ն
գ ի տ ո ւ թ յա մ բ և ա ս տ վ ա ծ ա բ ա ն ո ւ թ յա մ բ ճո­
խ ա ց ո ղ ն ՛ե ր , պ ա տ մ ո ւթ յա ն ա յս սա հմա նա -
գ լո ւ խ ի ն վրա ա ր ձ ա ն ա ց ո ղ ի ր ո ղ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը
չե ն ո ւզ ե ր տ ե ս ն ե լ, ա յլ կ չա ր չա ր ե ն պ ա տ մ ո ւ­
թ յա ն փ ա ս տ ե ր ը , ը ս ե լ ո ւ զ ե լո ւ հ ա մ ա ր թ ե ,
Լ ո ւս ա վ ո ր չե ն ս կ ս յա լ մ ի ն չ և Ներսես Շ ն ո ր ­
հա լի և Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց վ ո բ ո լ ո ր ն շ ա ­
ն ա վ ո ր հ ա յր ա պ ե տ ն ե ր ը ո ւղ ղ ա փ ա ռ « կ ա թ ո -
լի կ » ե ղ ա ծ ը լ լ ա ն ։ Ա յս պ ե ս ը մ բ ռ ն ա ծ են / '-
ր ե ն ք և ա շ խ ա տ ա ծ են ա յս պ ե ս ա լ ն ե ր կ ա յա ց ­
ն ե լ Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց ի ն ՝ Չ ա մ չ յա ն ե ն
ս կ ս յա լ մ ի ն չ և Կ ա ր դ ի նա լ Ա զ ա ջ ա ն յա ն , հ ա յ
կ ա թ ո լի կ հ ե ղ ի ն ա կ ն ե ր ն ո ւ ն ե ր կ ա յա ց ո ւ ց ի չ ­
ն ե ր ը ։ Զ ա ր մ ա ն ա լի ի ր ա կ ա ն ո ւ թ յո ւ ն ս ա կ ա յն ,
եթ ե Լ ո ւսա վոր չ ե ն մ ի ն չ և Շ ն ո ր հ ա լի , Հ ա յ ա ս ֊
ա ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց վ ո բ ո լ ո ր ն շ ա ն ա վ ո ր հ ա յ­
ր ե ր ն ո ւ հ ա յր ա պ ե տ ն ե ր ը а կ ա թ ո լի կ ս ե ղ ա ծ
ը լ լա յի ն , ի ՜ն չ պ ե ս հ ա յ ա զ գ ի ն մ ե ծ ա մ ա ս ն ո ւ ­
թ յո ւ ն ը ի ր Ե կ ե վ ե ց ի ո վ հ ա յ մ ն ա ց ա ծ Է։
՚ ...Հ ռ ո մ ի Ե կեղեցին իր հին ը մ բո ձ ո ս ք ո վ
կ ա պ ր ի տ ա կ ա վ ի ն , կ ա ր հ ա մ ա ր հ ե ի ն չ որ ի ր -
մ ե չի բ խ ի ր , ի ն չ ո ր ի ր կ ա մ ք ո վ չ ը լլա ր ք ր ի ս ­
տ ոնեա կա ն ա շխ ա րհի մ ե ջ , և բ ո լո ր մ յո ս ։
Ե կեղեցիները կնկա տ ե ի բր և բ ա ժ ա ն յա լ, ի բ ­
ր և ո չ ո ս լ ղ ա փ ա ո և ա յլն և ա յլ ն , և ա յս պ ի ս ի
ա ն հ ա ն դ ո ւր ժ ե լի ա յլա մ ե ր ժ ո ւ թ յա մ բ զինվա ծ
Ե կ ե ղ ե ց ի մ ը դ ե ռ կ ս պ ա ս ե , ո ր մ յո ւ ս ե կ ե ղ ե ց ի -
ն ՚ե ր ը մ ի ա ն ա ն ի ր ե ն ։
Վ ա տ իկա նը իբրև փ ա րա խ վւրկոլթ յսւն
մ ա տ ն ա ն շ ե լո ւ պ ե տ ք չո ւն ի ք , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ
կ ա ր դ ի ն ա լ, վ ա ս ն զ ի «Պ ե տ ր ո ս ի վյւաս Հ ի մ ն ը ֊
վա ծ Ե կեղեցին, դժբա խ տ ա բա ր, կ ո ր ս ն ց ո ւ-
ց ա ծ Է քրիստ ոնեա կա ն Ե կեղեցիներ ա ռ ա ջ ֊
ն ո ր դ ե լո լ ի ր հ մ ա յք ն ո ւ ի ր ա վ ո ւն ք ը , ա նոր
հ ա մ ա ր , որ ո ւր ա ց ա ծ Է ուրիշ Ե կ ե վ ե ց ի ն ե ր ո լ
ի ր ա վ ո ւն ք ը , ա ն ո ր հ ա մ ա ր , որ կ ո ւզ ե ծ ա ն ր ո ւ­
թ յա ն կ ե դ ր ո ն ը ը լլա լ մ ի ս - մ ի ն ա կ , ա ն որ հ ա ­
մ ա ր , որ ո չ մ ի ա յն կ ր ո ն ա կ ա ն ը մ բ ռ ն ո ւ մ ն ե ­
ր ը հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ո վ , ա յլ ն ա և խ ո ր հ ե /ո ւ
ա զ ա տ ո ւթ յո ւն ը ո ւղ ե զ ն ե ր ո ւն ' Վ ա տ ի կ ա ն ի Հ ա ֊
կ սւկ շռ ին ն ե ր ք և Է դ ր վ ա ծ ։
Եվ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո լր դ ի ն կ ա ր ա գ ր ի ն ա ե ս ա կ ե ֊
։։։ե ն մ ի ա յն ն ա յե լ ո վ խ ն դ ր ի ն ։վրա, պ ի տ ի ը -
ս ե ն ք թ ե մ ե ն ք շա տ բ ա ն ղ [։ջ ա ծ ե ն ք մ ե ր գ ո ­
յո ւ թ յա ն ը ն թ ա ց ք ի ն , բ ա յց չ ե ն ք ո ւզ ա ծ ծա իւել
մ ե ր մ ի տ ք ն ու խ ի ղ ճ ը իր ա մ բ ո ղ ջ ո ւթ յա ն ը
մ ե ջ , և ճ ի շտ ա յդ պ ա տ ճ ա ռ ո վ ա լ մ ի շտ հ ա ­
վ ա տ ա ր ի մ մ ն ա ց ա ծ ե ն ք մ ե ր Մ ա յր ե ն ի Ե կ ե -
ղ ե ց ի ի ն , որ ի ր կ ա ր գ ի ն հ ա վ ա տ ա ր ի մ ա ն դ ա ­
մը մ ն ա ց ա ծ Է և կմնա տ իեզերա կա ն ա ռա ­
ջի ն ե ր ե ք ժողով էէերու հ ա վ ա տ ք ո վ , Հ ի ս ս ։։։
Ք ր ի ս տ ո ս ի լքի, ը ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն , ա ո ա ք ելա կ ա ք .
և սուրը Ե կ ե զ ե ց վ ո ւ յն ։
Գ ա լո վ ա յն ա ռ ե ղ ծ վ ա ծ ա յի ն հ ա յտ ա ր ա ր ո ւ­
թ յա ն թ ե Ք ր ի ս տ ո ս ի Ե կ ե ղ ե ց ի ն Պ ե տ ր ո ս ի վրա
հ ի մ ն վ ա ծ Է, և հետ ևա բա ր իրա կա ն քրիս­
տ ո ն յա և հ ա վ ա տ ա ց յէԱ | ը լլա լո ւ Հա մա ր
պ ե տ ք Է Հ ռ ո մ ի Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն մ ա ս կ ա զ մ ե լ, ոչ
մ ի ա յն ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո վա րդա ­
պ ե տ ո ւթ յա ն , ո գ ի ի ն և ճ շ մ ա ր տ ո ւ թ յա ն , ա յլ
ն ա և ո ղ ջ մ տ ո ւթ յա ն Հ ա կ ա ռ ա կ Է, ե ն թ ա դ ր ե ­
լո վ թե Ե կեղեցին Պ ետ րոսի ։[րա շինվա ծ
կ ր ն ա ը լ լա լ ։ Մ ի ն չ դ ե ռ ա վ ե տ ա ր ա ն ն ե ր և Նոր
Կ տ ա կ ա ր ա ն ի մ յո ւ ս բ ո լո ր դիրքերը կվկա ­
յե ն թե ք րի ս տ ո նեա կ ա ն Ե կեղեցվո միա կ
հ ի մ ը և գ լո ւխ ը ի ն ք ն Ք ր ի ս տ ո ս ե ղ ա ծ ի , և Ե կ ե ­
ղ ե ցվո մեջ բո ւն հիմեն զ ա տ ուրիշ հ ի մ մ ը
ս տ ե ղ ծ ե լը մ ի ա յն Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո Հ ա ­
տ ո ւկ կ ր ն ա ը լ լա լ ։ (ГԶ ի հ ի մ ն ա յ լ ' ո ք ոչ կ ա ր է
դ ն ե լ ք ա ն զ ե ղ ե ա լն ' ո ր է Յ ի ս ո ւս Ք ր ի ս տ ո ս »
(Ա . Կ ո ր ն թ . Գ . 1 1 ) ։ ե կ ե ղ ե ց ի ն Պ ե տ ր ո ս ի ն չ է ,
Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Կ ա ր դ ի ն ա լ, ա յլ Ք ր ի ս տ ո ս ի , և
ա ս ո ր հ ա կ ա ռ ա կ ի ն ք ն ա հ ն ա ր վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւ­
թ յո ւ ն ը դ ո ւր ս է ո չ մ ի ա յն Ն որ Կ տ ա կա րա նի
ո գ ի ե ն , ա յլ ն ա և Ա — ե դ ա ր ե ր ո ւ ճ շմ ա ր ի տ ,
ընդհա նրա կա ն և մ ի ա ս ն ա կ ա ն ո ւղ ղ ա փ ա ռ
Ե կեղ եցվո դ ա վ ա ն ո ւթ ե ն ե ն ։ Նմա ն կ ա րծիք մը,
ա ռ ա վ ե լա բ ա ր քա ղա քա կա ն և մենա տ իրա ­
կա ն ձգտ ոսմներե բ խ ո ղ , մ ե ր ժ վ ա ծ է միշտ Ա -
ր և ե լյա ն հ ն ա գ ո ւ յն բ ո լո ր Ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ե ն , և ո ր
բա ժ ա ն ո ւմ ի ու պ ա ռա կտ մա ն պ ա տ ճա ռ եղա վ
 •ձ& Է ջ մ ի ա ծ ի ն
Ա ր և մ տ յա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո լ մ ե ջ ։ ժ ա մ ա ն ա կ ի ն
ա յդ հ ա ս կ ա ց ո ղ ո ւթ յո ւն ը ի զ ո ւր շ ա ն ա ց ի ր ե ն
ի նպ ա ստ սեր մ եր որոնել Ա վետ ա րա նին մ ե ջ ,
ի ր կ ա մ ա վ ո ր հ ա ս կ ա ց ո ղ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ո վ և տ կա ր
պ ա տ ճ ա ռ ա բ ա ն ո ւթ յա մ բ , և Հռոմեա կա ն Ե ֊
կ ե զ ե ց վ ո շ ր ջա ն ա կ ե ն դուրս ք ր ի ս տ ո ն յա ո չ
մ ե կ Ե կ ե ղ ե ց ի կ ր ց ա վ հ ա նդուր ժ ե լ ն պ ս յտ ա ֊
կ ա վ ո ր ե ղ ա ծ ա յս խ ե ղ ա թ յո ւր ո ս է ն ե ր ո ւն ։
Հ ո վ վ ա կ ա ն թ ո ւղ թ ե ր ո ւն հ ե ղ ի ն ա կ ը ա ն գ ա մ
մ ը և ս կ ճ գ ն ի ց ո ւ յց տ ա լ թ ե մ եր Ե կեղեցվո
Ս. Հ ա յր ե ր ը ճ ա ն չ ց ա ծ ըԱ ա ն զ ա յն և ի ր ե ն ց
գ ր ո ւ թ յո լն ն ե ր ո լ մ ե ջ դ ա վ ա ն ա ծ , Մ եր Ե կ ե ղ ե ց ­
վ ո հ ա յր ե ր ը չ է ի ն կ ր ն ա ր ի ն ք ն ա հ ն ա ր վ ա ր -
դ ա պ ե տ ո լթ յո մ ւն ե ր ո լ դ ա վ ա ն ա ն ք ն ե ր ը ն դ ո լ-
^Իլ> ե ր բ Ք ր ի ս տ ո ս ա յդ պ ե ս ը ս ա ծ չէ ր և ա -
ռ ա ք յա լն ե ր ը ա յդ կ ե ր պ ք ա ր ո զ ա ծ չ է ի ն ։ Նոր
Կ տ ա կա րա նը ի ր ա մ բ ո ղ ջ ո ւ թ յա մ բ և ք ր ի ս տ ո ­
ն ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը ի ր հ ն ո ւ­
թ յա մ բ մ ե զ ի ց ո ւ յց կ ուտ ա ն թ ե թ յո ւ ր և կ ա ­
մ ա յա կ ա ն է Պ ե տ ր ո ս ի ա ռ ա ք ե լա կ ա ն պ ա շ տ ո ­
նը ա ռ ա ք ե լա կ ա ն են վեր ա ստ իճա նի մը
բ ա ր ձ ր ա ց ն ՛ե լո ւ ճ ի գ ը ։
Մ ա տ թեոսի Ա վետ ա րա նին (Մ ա տ թ . Ժ Զ •
1 6 — 1 9 ) ա յն հ ա վ ա ս տ ո ւմ ը , զ ո ր բ՛ոլոր ա ֊
ռ ա ք յա լն ե ր ո լ կ ո ղ մ ե ն ա ր տ ա ս ա ն ե ց Պ ե տ ր ո ս ,
թե « Դ ու ես Ք ր ի ս տ ո ս ն ' Ո րդի Ա ս տ ո ւծ ո յ
կ ե ն դ ա ն լո յօ . ո ր ո լ Հ ի ս ո ւս պ ա տ ա ս խ ա ն ՜ե ց ,
а Ե րա նի ք ե զ Ս իմոն որդի Յ ո վ ն ա ն ո լ։ զի
մ ա ր մ ի ն և ա րիЛ ո չ յա յտ ն ե ա ց ք ե զ , ա յլ Հ ա յր
ի մ որ / ե ր կ ի ն ս է ։ Ե լ ե ս ք ե զ ա ս ե մ , զ [։ դո ւ
ե ս վ է մ , և ի վ ե ր ա յ ա յղ ր վ ի մ ի շի 1ւեցի ց զ ե -
կ ե ղ ե ց ի ի մ , և դ ր ո ւն ք գ ժ ո խ ո ց գ ն ա մ ի ' յա ղ -
թ ա հ ա ր ես ցենտ ։
Ք ր ի ս տ ո ս հոս պ ա ր զ ա պ ե ս հա նվա նե կո­
չա ծ է զՊ ետ րոս. « Դ ո ւ ե ս Պ ետ րոս а ի ն չպ ե ս
հ ո ւյն բ ն ա գ ի ր ը ո ւն ի , ուր հ ա ս կ ն ա է ո ւզ ո ղ ի ն
հա մա ր որոշ կեր պ ո վ կտ ա րբերին Պ ե ա ա ս և
Պ ե տ ր ա ա ր ա կ ա ն և ի գ ա կ ա ն ա ն ո ւ ն ն ե ր ը ։ Պ՛ետ_
բ ո ս ի ա ն ո ւն ի ն փ ո խ ա բ ե ր ա կ ա ն ա ռ ի թ ը պ ե տ ք
չ է շ փ ո թ ե լ ի ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն հ ե տ ։ Ո ՜ր վ ե մ ի ն
վըա պ ի տ ի շ ի ն ե ր Ք ր ի ս տ ո ս ի ր Ե կ ե ղ ե ց ի ն ,
Պ ե տ ր ո ս ի " թ ե ա ն ո ր հ ա վ ա տ ք ի վ ե մ ի ն վր ա յ
թ ե «Դ ո ւ ես Ք ր ի ս տ ո ս կ ե ն դ ա ն ի Ա ս տ ո ւծո Ո ր ֊
գինտ ։ Հ ե տ ո Պ ե տ ր ո ս ի ր թ ո լղ թ ի ն մ ե ջ բ ա ­
ց ա հ ա յտ կ ե ր պ ո վ կ հ ա յտ ն ե թ ե ի ն ք ն •Ք ր ի ս ­
տ ո ս է « վ է մ կ ե ն դ ա ն ի ն և « վ է մ ը ն տ ի ր , գլո ւխ
ա ն կ ե ա ն պ ա տ ո լա կ ա ն ն ( Ա . Պ ե տ . Բ . 4 — 6 ) ։
Ո ւր ե մ ն ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն կ ե ն դ ա ն ի
Ա ս տ ո ւծ ո Ո ր դ վ ո ւ յն ' Ք ր ի ս տ ո ս ի վ ր ա է հ ի մ ն ը -
վ ա ծ , ա յլա պ ե ս շա տ փ ո ք ր ա ց ա ծ պ ի տ ի ը լլա ր ,
ե թ ե մ ա հ կ ա ն ա ց ո ւ է ա կ ի մ ը վը ա շ ի ն վ ա ծ ը լ ­
լա ր , Ա վ ե տ ա ր ա ն ի ն ո ւ յն հա տ վա ծին մեջ
կ գ տ ն ե ն ք , ո ր Պ ե տ ր ո ս «Ս ա տ ա ն ա վ կ կ ո չվ ի
(Մ ա տ թ . Ժ Զ . 2 3 ) ։ Ա ն ո ն ք , որ ա ն ո ւն ն ե ր ո լ 1ւ
կ ո չո ւմ ն ե ր ո լ վըա խ ա ղ ա լ կ փ ո ր ձ ե ն , ի ն չ ո ՛ւ
չե ն ե զ ր ա կ ա ց ն ե ր թ ե հ ե տ և ա բ ա ր Ե կ ե ղ ե ց ի ն
ս ա տ ա ն ա յի վ ը ա հ ի մ ն վ ա ծ |ք. բ ա յ ց մ ե զ ք ա ՛վ
1951
լի ց ի ն մ ա ն ա ն ճ ա հ և հ ի մ ա ր ա կ ա ն պ ա տ ճ ա .
ո ա բ ա ն ո ւ թ յո ւն ն ե ր ո լ և մ ե կ ն ո ւ թ յո լն ն ե ր ո լ վրա
՛ս ա զ ա լ, ա յդ ս ր բ ա պ ղ ծ ո ւթ յո ւն ը ա ն ո ն ց ա ն կ է
մ ի ա յն , ո ր ո ն ք չե ն ԳՀարիր Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա թ ո ռ
ն ե ր ո լ վ ե ր ա ծ ե լո ւ , ի ր ե ն ց ի շ խ ա ն ա վ ո ր ն ե ր ո վ
բ ա ր ձ ր ո ւթ յո ւն ը ա պ ա հ ո վ ե լո ւ հ ա մ ա ր :
Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Կ ա ր դ ի ն ա լ, ի ն չպ ե ս մեր,
ա յն պ ե ս ա լ կ խ ո ր հ ի մ թ ե Զ ե ր դ Ս ր բ ա զ ն ո ւ­
թ յա ն վր ա պ ա ր տ ք կ ի յն ա Ա վ ե տ ա ր ա ն ի ոգին
ճիշտ ը մ բ ռ ն ե լ, որ Ք ր ի ս տ ո ս ի ո ղ ի ն է , Ք ր ի ս .
տ ո ս ի ա ռ ա ք յա լն ե ր ո ւ ն մ ե ջ մ ե ծ ո ւ պ զ տ ի կ
չկ ա ր , ա յչ ա մ ե ն ք ը հ ա վ ա ս ա ր է ի ն , Պ ե տ ք չէ
մ ո ռ ն ա լ, ո ր ե ր բ ա ռ ա ք յա լն ե ր ո ւ ն մ ե ջ մ ե ­
ծ ո ւթ յա ն և ա ռ ա ջ ն ո ւթ յա ն խ ն դ ի ր ծ ա գ ե ց ա վ .
Ք ր ի ս տ ո ս ա ն ո ն ց մ ե ջ ե ն ի ս պ ա ռ հ ե ո ա ց ո լց ա յգ
մ տ ա ծ ո ւ մ ը . Եթե Պ ե տ ր ո ս ի ն մ ի ա յն տ րվա ծ
ը լլա ր գ ե ր ա գ ա հ ո լթ յ ա ն իրա վո& քը, պ իտ ի
չը ս ե ր մ ե ր Տ ե ր ը «Ա մ է ն ա ս ե մ ձ ե զ , զ ո ր կ ա -
4 Ի 9 է ք յե ր կ ր ի , ե ղ /,ց ի կ ա պ ե ա լ յե ր կ ի ն ս , և
զ ո ր ա ր ձ ա կ ի ց է ք յե ր կ ր ի , ե ղ ի ց ի ա ր ձ ա կ ե ա ,
,ե ր \ ի ն ս » (Մ ա տ թ . Ժ Հ . 1 8 ) , Հ ի ս ո ս յ ի ր ա մ .
բ ո ղ չ ք ա ր ո զ ո ւ թ յա ն շր ջա ն ի ն հ ա վ ա ս ա ր ա պ ե ս
հրա հ ա ն գ ե ց ի ր ա ռ ա ք յա լն ե ր ը . Գ երիշխ ա ն
Լ ի ն ե լո ւ փ ա փ ա գ ի ն մ ե ր ժ ո ւմ ը կ ե ր և ի նա և Ջ ՚- ֊
բ ե դ յա ն ո ր դ ի ն ե ր ո լ պ ա ր ա գ ա յի ն , ե ր բ ա ն ո նք
ա շխ ա ր հ ի կ մ տ ա ծ ո ւմ ն ե ր ո վ ա թ ո ռ ն ե ր և դ ի ր ­
ք ե ր խ ն դ ր ե ց ի ն , «Ն ս տ ի ց ի ք յե ր կ ո տ ա ս ա ն ա -
թ ո ռ , դ ա տ ե լ զ ե ր կ ո տ ա ս ա ն ա զ գ ն Ի ս բ ա յէ լի и
(Ղ ո ւ կ . Ի Ր . 3 0 ) ։ Եթե տ ա ս ն ե ր կ ո ւք ի ն ա թ ո ռ ­
ն ե ր ը հ ա վ ա ս ա ր ե ն , Ո ՜ւր է Պ ե տ ր ո ս ի տ ա ր ­
բ ե ր ա ստ իճա նի ա թ ոռը։
Ո չ մ ի ա յն Ա վ ե տ ա ր ա ն ը ա յս պ ե ս կ վա ր գ ա .
պ և տ ե , ա յլ ն ա և Պ ո ղ ո ս ի և Պ ե տ ր ո ս ի թ ո ւ ղ թ ե ,
ր ը ը ն դ հ ա ն ո ւր Ե կ ե ղ ե ց վ ո զ չո լխ ո լ հ ի մ կ ն ր -
Ա ա տ են զ Ք ր ի ս տ ո ս , « Ե լ ն ա է գ լո ւխ մ ա ր մ ն ո յ
Ե կ ե ղ ե ց ւ ո յ, որ է ս կ ի զ բ ն ա ն դ ր ա ն ի կ ի մ ե ռ ե ­
լ դ , զ ի ե ղ ի ց ի ի ն ք ն յա մ և ն ա յն ի յա ռ ա օ ա ո -
ե ա բ (Կ ո ղ ո ս . Ա . 1 8 ) , Ե կ ե ղ ե ց ի ի շ ե ն ք ի ն
հ ի մ ը Ք ր ի ս տ ո ս է ( Ա . Կ որնթ. Գ. 1 1 ) , Ա հտ
ա ռ ա ք ե լա կ ա ն գ ա ր ո ւ վ ա ր դ ա պ ե տ ո լթ յո ւն ր , որ
ՀԿ րմը ե ղ ա ծ է ա մ բ ո ղ ջ ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յա ն ,
՞ ո լ ո ր ա ռ ա ք յա լն ե ր ը ա յս ս կ զ բ ո ւ ն ք ո վ ը ն թ ա -
ց ա ն և ա յդ կ ե ր պ ո վ ք ա ր ո զ ե ց ի ն զ Ք ր ի ս տ ո ս /
Պ ե տ ր ո ս ա ռ ա ք յա լ ե ր բ ե ք ի ր մ տ ք ե ն լա ն ց ո ւ ց
թ ե ի ն ք ն Է վ ե մ ն ա ն կ յա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո , եքէբ հ ե ­
տ և յա լ տ ո ղ ե ր ը գ ր ե ց . « Ա ռ ո ր մ ա տ ո ւ ց ե ա լ,
ի վէմն կենդա նի, որ թ է պ է տ ի մ ա ր դ կ ա -
ն է ա ն ա ր գ ե ա լ, ա յ լ ա ռ ի յԱ ս տ ո ւ ծ ո յ ը ն տ ր ե ա յ
և պ ա տ ո,ա կա ն ի (Ա . Պ ետ . Բ 4 ) ,
...Ա ռ ա ք ե լա կ ա ն դ ա ր ե ն վ ե ր ջ ը ն դ հ ա ն ո ց ,
ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ի ն հ ա յր ե ր ը , բ ո լո ր ն ա լ ո ղ ջ մ ի տ
մ ե կ ն ո ւթ յո ւ ն ն ե ր ո վ դ ի մ ա վ ո ր ա ծ ե ն ա վ ե տ ա ­
ր ա ն ա կ ա ն և ա ռ ա ք ե լա կ ա ն ա յս ՜բա ց ա տ ր ո ւ­
թ յո ւ ն ն ե ր ը , Ա ր և ե լյա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ա յր ե ր ե ն
Ե վսեբիոս Կ եսա րա ցին, Ա թ ա նա ս Ա ղեք֊
սա ն դ ր ա ց ի ն , Բա րսեղ Կ եսա րա ցին, Հովհա ն
Ո սկեբերա ն, Գ րի գ ո ր Ն յո ս ւա ց ի ն , Գ րիգոր
 Ա ստ վա ձա բա ն, Կ յո ւր ե ղ Ա ղե թսա ն դ ր ա ց ի ն ,
ի ս կ Ա ր և մ տ յա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ա յր ե ր ե ն Տ ե ր ֊
տ ո ւղ ի ա ն ո ս Ա փ ր ի կ ե ց ի ն , Կ ի պ ր ի ա ն ո ս Կար-
կ ե ղ ո ն ա դ ի ն , Ա մ բ ր ո ս ի ո ս ն , Օ գոստ իէւոս Հ ի и/ -
պ ո ն ա ց ի ն և ո ւր ի շ ն ե ր , ո ր ո ն ց վ կ ա յո ւ թ յո ւ ն ­
ն ե ր ա յս կ ա ր գ ի ն յո ւ թ ե ր ո ւ հ ա տ ո ւկ բ ո լո ր
ա ռ ձ ե ռ ն գ ի ր ք ե ր ո ւ մ ե ջ կ ա ր ե լի Է գ տ ն ե լ, ա -
մենքն ալ իրենց գ բ ո ւ թ յո մ ւ ն ե ր ո ւ մ ե ջ վ ե մ
բա ռ ո վ Ք րիստ ոսը կհա սկնա ն և ոչ թ ե Պ ետ ­
ր ո ս ի ա ն ձ ը ։ Ի ս կ Հ ռ ո մ ի հ ա յր ա պ ե տ ր ե ր բ ե ք
ը ն դ հ ա ն ո ւր Ե կ ե ղ ե ց վ ո մ ի ա կ դ /ո /խ ը ն կ ա տ ա ծ
չ ե ն , ա յլ մ ի ա յն ա ռ ա ք ե լա կ ա ն ա թոռներս լ
գ ա հ ա կ ա լն !ւր ե ն մ ե կ ը , ն մ ա ն մ յո ւ ս հ ա յր տ -
ս /ե տ ն ե ր ո ւն ։
. ..Տ ա կ ա վ ի ն ' ք ա ն ի որ Ե կ ե ղ ե ց ի ն Է տ ե ղ ն
ու բնա կա րա նը ա մեն ժ ա մ ա ն ա կ ն ե բո ւ և բ ո ­
վ ա ն դ ա կ մ ա ր դ կ ո ւ թ յա ն , Ա ղ յս մ ե ն սկս ա ծ՛ մ ի ն ­
չև ց կա տ ա րա ծ ա շխ ա րհի, ա ն հ ն ա ր Է, որ
մա րդ մ ա հ կ ա ն ա ց ո ւն վ ե մ հ ա ս տ ա տ ո ւթ յա ն
կ ա մ գ լո ւխ ը լի ն ի մջտ նջենա վորինւ Քա նի
ո ր Ե կ՛եղեցին Է մ ի հ ո գ և ո ր զ ի ն վ ո ր ո ւ թ յո ւ ն ,
մ ի հ ո գ և ո ր ս պ ա ռ ա զ /ւն ո ւթ յո ւն ա շ խ ա ր հ ի չ ա ­
ր ո ւթ յա ն և խ ա վ ա ր ի ն դ ե մ , մ ո լո ր ու թ յա ն և
ս տ ո ւ թ յա ն դ ե մ , ուրեւէն Ք րիստ ոս Է միա կ
զ ո ր ա գ լո ւխ ը ա յս հ ո գ և ո ր պ ա տ ե ր ա զ մ ի ն և ոչ
թ ե մ ա ր դ մ ա հ կ ա ն ա ց ո ւն ։
Եթե ա յս Է ի ր ո ղ ո ւ թ յո ւ ն ը , ո ր ո մ ւ հ ա կ ա ռ ա կ
չե մ կա րծեր թե կա րենա ք մ տ ա ծ ե լ, Շ ն ո ր ­
հ ա զ ա ՛ր դ Կ ա ր դ ի ն ա լ, Ի ՛ ն չ Է ուբեւքէէյ Ձ ե ր պ ա ­
հ ա ն ջը մ ե զ մ ե ։ Մ ե զ ի Ք ր ի ս տ ո ս ե ն Ք ր ի ս տ ո ս ի "
կհրա վիրեք, թ ե ոչ Ք րիստ ոսեն Պ ետ րոսի։
Եթե Ք ր ո ս տ ո ս ի կ հ ր ա վ ի ր ե ք , Հ ա յա ս տ ա ն յա յց
Ե կ ե ղ ե ց վ ո զ ա վ ա կ ն ե ր ը ա ր դ ե ն կ ճ ա ն չն ա ն ու
կ դ ա վ ա ն ի ն դ Յ ի ս ո ւ ս Ք ր ի ս տ ո ս , Ո րդի Ա ս տ ո ւ -
ծ ո յ կ ե ն դ ս ւ ն ւ ո յ , ո ր Է վ է մ հ ա ս տ ա տ ո ւթ ե ա ն
Ե կ ե ղ ե ց ւո յ և գ լո ւխ կ ե ն դ ա ն ա ր ա ր ։
Ա յս չ է ՛ ն ա և ձ ե ր ո ւ ն ե ց ա ծ ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն
հա վա տ քը, հ ետ և ա ՛բա ր ի ՜ ն չ բ ա ն ի կ րնա ն
ծ ա ռ ա յե լ Ք ր ի ս տ ո ս ե Ք ր ի ս տ ո ս ե ղ ա ծ հ ր ա վ կ ր _
ն ե ր ր , բ ա յ ց մ ի ա յն կ ա ս կ ա ծ , վ ա ր ա ն ք և վ ե ­
ճեր ստ եղծել հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ո ւ մ ե ջ , ա -
ո ա ջ ն ո ր դ ե լո լ ղ ի ր ե ն ք սկեպ տ իկ ա նտ ա րբե­
ր ո ւ թ յա ն , ո ր ծ ն ո ւ ն դ ա ռ ա վ ա յն օ ր ե ն ի վ ե ր ,
ե թ ե կ ն ե ր ե ք ա յս ա ր տ ա հ ա յտ ո ւ թ յա ն ս , ՛երբ
ս Ա ր տ ա ք ո յ Ք ր ի ս տ ո ս ի չ ի ք փ րկութիւնտ ը վ և -
բ ա ծ վ ե ց ա վ (էԱ րտ ա քոյ Հ ռ ո վ մ ե ա կ ա ն Ե կ ե զ ե ց -
ւ ո յ չի ք փ ր կ ս ւթ ի ւն ո հ ր ա մ ա ն ա գ ր ի ն ։
Բ ա յց դ ո ւք թ ե ր և ս կ հ ր ա վ ի ր ե ք Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ­
ց ի ն Ք ր ի ս տ ո ս ե ա ռ Պ ե տ ր ո ս ։ Եթե ա յս Է Ձ ե ր
մ ի տ ք ը , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Տ ե ր , պ ե տ ք Է զ ի տ ն ա ք
թ ե Տ ե ր ը ձ գ ա ծ ծ ա ռ ա յի ն կ տ ա ն ի ք մ ե զ , վ ա ր ­
դա պ ետ ը ձ գ ա ծ ա շա կերտ ին կա ռա ջնորդեք,
Փ րկի չը մ ո ռ ց ա ծ փ ր կ յա լի ն կ հ ր ա վ ի ր ե ք , ա ս տ ­
վ ա ծ ա յի ն հ պ ա տ ա կ ո ւ թ յա ն փ ո խ ա ր ե ն մ ա ր դ ֊
կ ա յի ն հ պ ա տ ա կ ո ւթ յո ւն ը ն դ ո ւն ի / տ ա լ կ փ ո ր ­
ձ ե ք , ( ո ՚հ , կ ա րի Է ա ռ ա ս պ ե լդ ) Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ
Տ ե ր , խ ն ա յե ց ե ք մ ե ր կ ո ր ս տ յա ն ։ Պ ե ՛տ ք Էր
ա ր դ յո ք , ո ր ա յս գ ա ր ո ւս մ ե ջ ա լ դ ե ռ լս ե ի ն ք
կրոնա քա ղա քա կա ն ս ա կ ա ր կ ո ւթ յա ն հ ի ն ց ա ծ
ա յս խ ո ս ք ե ր ը , ո ր ո ն ց մ ո վ ա ն ց յա լի ն մեջ
Հ ո ո մ ա յն ք ա ն պ ա տ ր ա ն ք ի ե ն թ ա ր կ ե ց ի ն ք -
դ ի ն ք ը և ո ւր ի շ ն ե ր ։
Տ ա կ ա վ ի ն շ ա ր ո ւ ն ա կ ե լո վ մ տ ա ծ ո ս է ի ն թե -
/ 17, զ ո ր Զ ե ր դ Շ ն ո ր հ ա զ ա բ դ ո է թ յա ն հ ր ա վ ե ր բ
կ րնա ա ն դ ր ա դ ա ր ձ ե լ ո ւ թ ն չա գ ր ե լ, դ ո ւք գ ո ւ ­
ց ե կհրա վիրեք ղմեզ Բ ա րթողիմեռսե առ
Պ ե տ ր ո ս , ս ա կ ա յն ա յս պ ա ր ա գ ա յի ն , ի ն չս /ե ս
ն ա խ օ ր ո ք ց ո ւ յց տ վ ի ն ք , կհրա վիրեք ղմեդ
ն մ ա ն ե ն ՝ ն մ ա ն ի ն , ա ռ ա ք յա լ ե ն 1 ա ռ ա ք յա լի ն ,
ո ր ո ն ք ն ո ւ յն ո ւս ո ս է ը , ն ո ւ յն դ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւ­
թ յո ւ ն ը և ն ո ւ յն Ս. Հ ո դ վ ո շ ն ո ր հ ը ա ռ ի ն , ե
թ ե գ լի ւս ւվ ո ր ո ւթ յա ն կ ա մ ա ռ ա ջ ն ա Բ է ա ն մ ա տ -
ծ ո ւ մ /։ ա ո ա ջ ի ն մ ե կ օ ր ե ն ա ր մ ա տ ա խ ի լ Լ զ ա ծ
Է ա նոնց հ ո գի ե ն, իրենց երկնա վոր վա րդա ­
պ ե տ ի և օ ր ե ն ս դ րի վ ճ ռ ո վ . (՛որ կ ա մ ի ց ի ի
ձէնջ ա ո ա ջի ն լի ն ե լ եղիցի ձ ե ր ծա ոա յՈ
(Մ ա տ թ . Ի . 2 7 ) ,
. .. Մ ե ր խ ո ր ի ն հ ա վ ա տ ք ն է , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ
Տ ե ր , ե ա յդ հ ա վ ա տ ք ը մ ե ն ք չ ե ն ք ա ռ ա ծ ոչ
Վա տ ի կա ն են և ոչ ա լ մա րդա պ ա շտ պ ետ րո-
սա կա ն ներեն, ա յ/ Ա վ ե տ ա ր ա ն ե ն , և ա ն որ
մ ե ծ հ ե ղ ի ն ա կ , ն ո ւ յն ի ն ք ն Հ ի ս ո ւս Ք ր ի ս տ ո ս
Ա ս տ ո ւծ ո Ո բ գ ի ե ն , մ ե ր Ե կ ե ղ ե ց վ ո գ լո ւ խ ե ն ,
ո ր ո մ ։ ։ի ա ռ ք ի ն հ ա մ ա ր մ՛ենք մ ա ր տ ի ր ո ս ա ղ դ
ե ն ք կ ո չվ ա ծ պ ա տ մ ո ւ թ յա ն մ ե ջ , թ ե բ ո լո ր ա յն
հ ա յե ր ը , ո ր ո ն ք ո ր և է ա տ ե ն , ը լլա ա ն ց յա լի ,
ր լլա մ ե ր օ ր ե ր ո ւն , կ թ ո ղ ա ն ի ր ե ն ց Մ ա յր ե ն ի
Ե կ ե ղ ե ց ի ն ւ՚ւ ր ի շ Ե կ ե ղ ե ց ի ի մ ա ս կ ա զ մ ե լո ւ
հա մա ր, կ ա մ ճ ա ն չ ց ա ծ չե ն լի ո վ ի ն իրենց
Ե կ ե ղ ե ց ի ն , կ ա մ հ ր ա պ ո ւր վ ա ծ են ա շ խ ա ր հ ա -
յի ն ն կ ա տ ո ւ մ ն ե ր ն , կա մ բռնա բա րվա ծ, և
կ ա մ կրոնը իրենց հ ա մ ա ր ն շ ա ն ա կ ո ւթ ե ն ե
զ ո ւր կ ի ր ո ղ ո ւ թ յո ւ ն մ ը ն է ե ղ ա ծ ։
Ե պ ե ր ե լի չե ք գ տ ն ե ր , Շ էե ո ր հ ա ղ ա ՚ր դ Տ ե ր ,
շ ա հ ա ս ի ր ա կ ա ն ո գ ի ո վ շ ա ր ժ ո ղ ա յս ա ն ա բ -
ժ ա ն ն ե ր ռ լ ը ն թ ա ց ք ը , ն ո ւ յն ք ա ն և ա վ ե /ի զ զ վ ե ­
լ ի չԼ ն կ ր ո ն ի ա ն ո ւ ն ո վ ի գ ո ր ծ դ ր վ ա ծ ա յո
կա րգի մ ի ջ ո ց ն ե ր ը ։ Մ ա բ դ ո ց տ կ ա ր ո ւ թ յո ւ ն ­
ն ե ր ն ո ւ հ ա կ ա մ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը շ ա հ ա դ ո ր ծ ե լո ւ
ա յս ա ն խ ղ ճ ո ւթ յո ւն ը Հ ռ ո մ ի Ե կեղե ց ի ի ն գ ը / -
խ ա վ ո ր զ ե ն ք ե ր ե ն մ ի ն ե ղ ա ծ է ո ւ կւքնտ տ ա ­
կա վին։
Ք ի չ ա զ գ կ ա , ո ր ի ր գ ո յո ւ թ յա ն հա մա ր
ա յն ք ա ն հ ա մ ա ռ ո ւ ե ր կ ա ր ա տ և կ ռ ի վ մ ղ ա ծ
Ր1լա ք ա ն հ ա յ ա զ գ ը , և ա յդ պ ա յք ա ր ը եթե
ի ր ա րտ ա քին ճա կ ա տ ին վրա չէ պ սա կվ ա ծ
մ ի շ տ հ ա ջ ո ղ ո ւ թ յա մ բ , ի ր ն ե ր ք ի ն ճ ա կ ա տ ի ն
վ ր ա ե ղ ա ծ է ա վ ե լի խ ո ր , ս ր տ ա ռ ո ւչ, և փ ա ­
ռ ա զ ա ր դ ա ծ մ ե ր դ ա ր եր ը ա ր վ ե ս տ ո վ , հոգիով_
և գ ե ղ ե ց կ ո ւ թ յա մ բ ։
Ա ն ց յա լի բ ո լ ո ր հ զ ո ր պ ե տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն ­
կ ա ծ ո ւ փ շ ր վ ա ծ են պ ա տ մ ո ւթ յա ն ճ ա մ բ ա ն
 Յօ Է^Ա՚ հսԾԻՆ
վ ր ա , ա ռ ա շ ի ն ' ա ր տ ա ք ի ն հ զ ո ր ո ւժ ի մ ը հ ա ր -
ձ ա կ ո ւմ ե ն , ո ր ո ւն շեն կ ր ց ա ծ դ ի մ ա դ ր ե լ, ե ր կ ­
ր ո ր դ երթ ն ե ր ք ն ո ր ե ն յ ա յս ի ն ք ն բ ա ր ո յա պ ե ս
ք ա յք ա յվ ա ծ ո ւ հ յո ւ ծ ա ծ են ա յլ և ս ։ Ա յս վ ե ր ­
ջի ն ը մ ե ր մ ե ջ շ ա տ զ ո ր ա վ ո ր ե ղ ա ծ է , և ա -
տ իկ ա շնորհիվ մեր քրիստ ոնեա կա ն խ որ
հ ա վ ա տ ք ի ն և ի ն ք զ ի ն ք ն ո ա հ ե տ հա շտ ը լ լ ա ­
լ ո ւ ա ն ա ռ ի կ ի ղ ձ ի ն և ի ր ա վ ո ւն ք ի ն ։ Ն որ չ է ,
ո ր մ ե ն ք զ ո հ ե ր տ վ ա ծ ե ն ք ա յ դ Հ ա մ բ ո ւն վրա
ո ւր ա ց ո ղ ն ե ր ո ւ, ա զ գ ա դ ա վ ե ր ո լ, ի ր ե ն ց մ ո ր թ ը
ա զ ա տ ո զ ն ե ր ո ւ, հ ե ռ ա վ ո ր ո ւ շ ր ջ մ ո լի կ փ ա ռ -
քերոլ ետ ևեն վ ա զ ո զ ն ե ր ո ւ. ա ն փ ա ռ ո ւն ա կ
թ ա փ որները միշտ բ ա ժ ն վ ա ծ են ա զ գ ա յի ն
ա մ բ ո ղ ջ ո ւթ ե ն ե ն և մ ե ր Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն փ ա ռ ք ե ն ,
ուրիշ փ ա ր ա խ ն ե ր ո ւ մ ե ջ փ ն տ ռ ե լո ւ ա կ ն կ ա լ­
վ ա ծ հ ա ն գ ի ս տ ը , շ ա հ ը , պ ա շ տ պ ա ն ո ւ թ յո վ ը ,
ի գ ի ն և ի հ ե ճ ո ւկ ս ի ր ե ն ց ա զ գ ի ն և ա ն ց յա ­
լ ի ն ։ Վ ա տ ի կ ա ն նո ր չ է , որ մ ա ր գ ե ր ը ծ ի ր ա ն ի
պ ա տ ա ն ք ի ն մ ե ջ փ ա թ թ ե լ կ փ ո ր ձ ե , ուր կ ն ն ջե ն
մ ե ռ ա ծ ա ստ վա ծները։
Հ ո գ ե կ ա ն ա յս ի ր ո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ե ն մեկնե­
լ ո վ , կ հ ա վ ա տ ա ն ք թ ե Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա յն գ ե ­
ր ա գ ո ւ յն վ ա յր ն է ' ուր հ ա յ մ ը ի ն ք զ ի ն ք ը ա -
մ ե ն ե ն ա վ ե լի հ ա ր ա զ ա տ կ զ գ ա ի ր ե ղ բ ա յր
հ ա յո մ ւ , Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա մ ե ն ժ ա մ ա ն ա կ վ ա ն
մ ե ջ և դ ե մ ' ա յն հ ո գ ե կ ա ն և ն ո ւ յն ի ս կ ն յո ւ ­
թ ա կ ա ն կ ա ղ մ ա կ ե ր պ ո ւ թ յո վ ն է , ուր հ ա յ հ ո ­
գ ի ն կրնա պ ա շ տ պ ա ն վ ի լ ա ր տ ա ք ի ն ա զ դ ե ­
ց ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ն , ա յն բ ե մ ը ' ո ւր կ ե հ ա յ հ ա ս ա ­
ր ա կ ո ւթ յո ւն ը կր՛նա հ ա ղ ո ր դ վ ի լ ի ր ժ ո զ ո վ ո լո -
դի ի ր ա կ ա ն դ ր ա մ ա յի ն ։
Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն , ը ս տ ի ն ք յա ն , կ ր ո ն ա կ ա ն
հ ա ս տ ա տ ո ւ թ յո վ մ ը ը լ լա լո վ '.հա նդերձ, ի ր
մեջ միշտ տ իրա կա ն պ ա հ ա ծ է ա զ գ ա յի ն
հ ա ն գ ա մ ա ն ք ը ^ Ա յս կ ն շ ա ն ա կ ե թ ե կրոնքը
ն ո ւ յն ա ց ա ծ է ի ր ը ն կ ե ր ա յի ն կ յա ն ք ի ն հ ե տ ,
Ա ս ի կ ա ե ր և ո ւ յթ մ ը ն է մ ե ր ա զ գ ա յի ն պ ա տ ­
մ ո ւ թ յա ն մ ե ջ , գ ե ղ ե ց ի կ ո ւ ս ր տ ա ռ ո ւչ, և ց ո ւ յց
կ ուտ ա թ ե Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա ն հ ա տ ա կ ա ն շ ր ջա ն ա -
կի մ ե ջ , չ ե զ ո ք ա ց ո ւ ց ի չ ա զ դ ա կ մ ը չ է ե ղ ա ծ
հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո լր դ ի զ ա վ ա կ ն ե ր ո վ հա ՜մա ր, ա յլ
ի ր ա կ ա ն և մ ի ա ց ո ւ ց ի չ կ ա պ մ ը ' ի ն չպ ե ս կ ր ո ­
նա կա ն հա վա տ քի, ն ո ւ յն պ ե ս ը ն կ ե ր ա յի ն
կ յա ն ք ի հ ա ր ա բ ե ր ո ւթ յա ն և հ ա մ ա դ ր ո ւթ յա ն
մեջ։
Հա կա ռա կ քա ղա քա կա ն պ ա յմ ա ն ն ե ր ո ւ
ս տ ե ղ ծ ա ծ ա ն դ ո հ ի ն , հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ք ր ի ս ­
տ ո ն ե ա ցո ւմ ը և ք ր ի ս տ ո ն եա կ ա ն ս կ զ բ ո ւն ք ն ե ­
ր ո վ կ յա ն ք ի վ ե ր ա ծ ո ւմ ը ' ա յն պ ի ս ի ի ր ո ղ ո ւ ­
թ յո ւ ն մ ը ն է , որ մ ե ր պ ա տ մ ո ւթ յա ն մ ե ջ կ մ ն ա
ի ր ե զ ա կ ա ն և ի ն ք ն ո ւր ո ւյն հ ա ն գ ա մ ա ն ք ո վ ։
Ա ռ ա ջի ն ա յն օ ր ե ն , եր՛բ մ ե ր տ ո հ մ ա յի ն
զ գ ա ց ո ւ մ ը փ ո խ ա կ ե ր պ վ ե ց ա վ .ա զ գ ա յի ն գ ի ­
տ ա կ ց ո ւթ յա ն ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յա ն լո ւ յս ի ն ն ե ր ­
ք և , չ ա ն ց ա վ մ ե ր կ յա ն ք ե ն դ ա ր մ ը , ո ր ք ա ­
ղ ա ք ա կ ա ն փ ո թ ո ր ի կ ն ե ր մ ե կ ե ա վ ե լի ա ն գ ա մ ֊
1951
ն ե ր հ ի մ ն ո վ ի ն չս ա ր ս ե ի ն մ ե ր գ ո յո ւ թ յո ւ ն ը ,
բ ա յց շ ն ո ր հ ի վ մ ե ր հ ո գ ե կ ա ն ն ե ր զ ո ր տ վ յա -
ւ № , կ ր Յ ա * ե ^Ք մ ի շ տ վ ե ր ս տ ի ն ժ ո ղ վ ե լ մ եր
ն շ խ ա ր յա լ մ ա ս ե ր ը և հ ա վ ա տ ա ր ի մ մ ն ա լ մ եր
ներքին ա ր ժ ե ք ն ե ր ո վ , ո ւ չփ ո խ ե լ զ ա յն ,
Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Տ ե ր , օ տ ա ր ա ց ն ո ղ և խ ո ր թ ա ղ ֊
ղա կներու հետ ։
(տԱզգային Ե կ ե ղ ե ց ի ս հ ո ր ջո ր ջո ւմ ը կ ր ո ն ա ­
կ ա ն ս տ ո ր ո գ ե լի մ ը չ է մ ե զ ի հ ա մ ա ր , հ ա կ ա ­
դ ր վ ա ծ Ք ր ի ս տ ո ս ի Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն , ի ն չպ ե ս ա յ ն ­
ք ա ն չա ր ա մ տ ո ր ե ն կ ջ ա ն ա ն , ի բ ր թ ե պ ա խ տ -
րա կել մեր հռոմեա դա վա ն ե ղ բ ա յր ն ե ր ր ,
զրկվա ծ ա յլև ս հ ա վ ի տ յա ն ի ր բ ա ր ի ք ե ն .
կ ր կ ն ե լո վ ի ր ե ն ց կիսկա տ ա ր սովորա ծ ՛։։
ձ և ա կ ա ն տ ա ր ո ղ ո ւթ յո ւն մ ը ո մ ւե ց ո զ ա ս տ վ ա ­
ծա բա նա կա ն եզր եր ը ։
Եթե Ե կ ե ղ ե ց ի ն հ ա վ ա տ ք ի կ յա ն ք ի ն կ ա զ -
մ ա կ ե ր պ յա լ վ ա ր չո ւթ յո ւն ն է ա շխ ա ր հ ի վ ր ա ,
մեր Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա զ գ ա յի ն կ կ ո չվ ի , ո չ թե
ա ս տ վ ա ծ ա բ ա ն ա կ ա ն տ ա ր ո ղ ո ւթ յա մ բ մ ը ը ա ֊
ո ի , ա յլ պ ա տ մ ա կ ա ն հ ա ս կ ա ց ո ղ ո ւ թ յա ն մ ր
մ ե ջ ը մ բ ռ ն ե լո վ զ ա յն , Ա յդ կ ա ռ ո ւ յց ի ն մեջ
ա զ գ ը գ ո ր ծ ի ք ե ղ ա վ , ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յո ւ ն ը ՝ զ ո ­
ր ո ւ թ յո ւն ։
Մ ենք հպ ա րտ ենք մեր Ե կեզեցիով, Շ նոր-
հ ա զ ա ՚ր գ Տ ե ր , Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ա մ ե ն ա մ ե ծ
ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ թ յո ւն ն է ա ն , դ ա ր ե ր ո ւ պ ա տ ­
մ ա կ ա ն և ք ա ղ ա ք ա կ ա ն պ ա յմ ա ն ն ե ր ո ւ մ ե ջե ն
ձև ու կերպ ա րա նք ա ռա ծ, սնա ծ, զա րգա ­
ցա ծ, գործա ծ, նա հա տ ա կվա ծ, ա նա ղա րտ
պ ա հ ե լո ւ հ ա մ ա ր ի ր ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի հոգևոր
դ ե մ ք ը և Ա վ ե տ ա ր ա ն ե ն ս տ ա ց ա ծ ժ ա ռ ա ն դ ո ւ-
թ յո ւ ն ը ,
Ե կ ե ղ ե ց ի ն , ի՜բրև ա ս տ վ ա ծ ա յի ն և ը ն դ հ ա ­
ն ո ւր ս կ զ բ ո մ ւ ք ն ե ր ո լ վրա կ ա ն գ ն ա ծ հա ս-
տ ո ւ յթ , պ ե տ ք է հ ե ռ ո ւ մ ն ա ա յն բ ո լո ր ի մ ա ­
ցո ւմ ն ե ր ե ն ' որոնք ո ր ե է կ ո ղ մ ո վ կ ա մ կեր­
պ ո վ քա ղա քա կա ն և մա սն ա կի մ տ ա ծո ւմ մր
կ շ ո շ ա փ ե ն , Ա սոր հ ա կ ա ռ ա կ ս ա կ ա յն , կ ր ո ­
ն ա կ ա ն ստ որոգելիւի մ ը չա փ ս ի ր ե լի է ան
մ ե զ ի , զ ո ր տ ե ս ա կ մ ը ց ե ղ ա յի ն բ ն ա զ դ ո վ ո ւ ­
զ ե ր ե ն ք , որ ա ն հ յո ւ ս վ ի մ ե ր կրոնա կա ն
կ յա ն ք ի ն ։
Ա յս ե ր և ո ւ յթ ը , ի ն չպ ե ս մ ա կ ա բ ե ր ե լի է , մ եր
մեջ կկա նխ ե նա խ նա կա ն Եկեղեցվո իր ը ն դ ­
հ ա ն ր ա կ ա ն մ ի ո ւթ յո ւ ն ը կ ո ր ս ն ց ն ե լո ւ շ ր ջ ա ­
ն ը , ե ր բ Ա ր և մ տ յա ն և Ա ր և ե լյա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ­
րը հ ա ս կ ն ա լի ձ գ տ ո ւմ ը ո ւն ե ց ա ն մ ա ս ն ա վ ո ր
հ ո ր ջ ո ր ջ ո ւմ ն ե ր ո վ ա ռ ա ն ձ ն ա վ ո ր ե լո լ իրենց
դիմա գիծը կ ա մ նկա րա գիրը.
Լա տ ինա կա նը նա խ ը նտ րա ծ է որա կել ի ն ք ֊
զինքը կա թոլիկ ( ընդհա նրա կա ն) , Հ ո ւ ն ա կ ա ֊
նը որդեգրեց օրթոդոքս (ո ւ ղ ղ ա փ ա ռ ), մ ի ն
ի բ ր և մ տ ա ս և ե ռ ո ւմ ո ւն ե ն ա լո վ հ ռ ո մ ե ա կ ա ն
լա յք/ա ծա ւվա լ կ ա յս ր ո ւ թ յո ւ ն ը , ո ր ո վ օրին/ս -
կ ի ն վր ա կ ո ւզ ե ր կ ա ղ ա պ ա ր ե լ ի ն ք զ ի ն ք ը , և
 1951 է ՏՄ ԻԱ Ծ ԻՆ
մ յո ւ ս ը վ ա ր դ ա պ ե տ ա կ ա ն և դ ա վ ա ն ա բ ա ն ա ­
կա ն հ ա ր ցեր ո ւ ն կ ա տ մ ա մ բ ի ն ք զ ի ն ք ը միա կ
ճ շգ ր ի տ ն կ ա տ ե լո ւ հ ա վ ա կ ն ո ւ թ յա մ բ ։
Իսկ Ա ս ո ր ա կ ա ն ը , Ե գ ի պ տ ա կ ա ն ը և ուրիշ
հին փ ոքր Ե կեղեցի ներ հ ե տ զ հ ե տ ե ա մ փ ո փ -
ւքեցան ի ր ե ն ց ս ո ս կ ց ե ղ ա կ ա ն ա ն վ ա ն ա կ ո -
չո ւմ ի ն ն ե ր ք և , ո ր ո վ հ ե տ և , հա կա ռա կ ն ա խ ­
ն ա կ ա ն շ ր շ ա ն ն ե ր ո ւ Ե կ ե ղ ե ց վ ո պ ա տ մ ո ւթ յա ն
մեշ բ ա զ ո ւմ տ եսա կետ ներով կա տ ա րա ծ
իրենց կ ա ր և ո ր և փ ա յլո ւ ն դ ե ր ի ն , ա նոնց
մ ե շ ա ղ ո տ ա ց ա ծ է ր ա ն ց յա լի ն գի տ ա կ ց ո ւ­
թ յո ւ ն ը , և ք ա ղ ա ք ա կ ա ն դ ժ բ ա խ տ պ ա ր ա գ ա -
ն ե ր ո ւ բ ե ր մ ա մ բ , ի ր ե ն ց տ ո հ մ ա յի ն ի ն ք ն ո ւ ­
թ յա ն ա մ ե ն ե ն բ ն ո ր ո շ ի չ ն շ ա ն ը ' լե զ ո մ ւ ի ս կ
կ ո ր ս ն ց ո ւ ց ա ծ , չկ ր ց ա ն ա զ գ ա յի ն ի դ ե ա լի մ ը
հ ո ր դ ճ ա ռ ա գ ա յթ ո ւ մ ի ն մ ե շ ն կ ա տ ե լ զ ա յն ։
Ի վ ե ր շ ո , բ ա ր ե կ ա ր դ ա կ ա ն մ ե ծ շ ա ր ժ ո ւմ ե ն
գ ո յա ց ա ծ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ը , ի ն ք զ ի ն ք ը ը ն դ հ ա ն ­
ր ա կ ա ն դ ա վ ա ն ո ղ դ ր ո ւթ յա ն մ ը դ ե մ ժ խ տ ա ­
կա ն վ ե ր ա բ ե ր ո ւմ ն ե ր ն ծ ն ա ծ , ա մ ե ն ք ն ա/
ճ ա ն չ ց վ ե ց ա ն մ ի և ն ո ւ յն ը ն դ հ ա ն ո ւր կ ո չո ւմ ի մ ր
տ ա կ, բո ղ ո քա կ ա ն, որ ի ր ե ն ց պ ա տ մա կա ն
ձ ա գ ո ւմ ը հ ի շ ե ց ն ո ղ բ ա ց ա հ ա յտ ի չ մ ը ն է լո կ ։
Մ ե ր ի ն ի ն ա ն վ ա ն ա կ ո չո ւ թ յո ւ ն ը կ ա տ ա ր վ ե -
ց ա վ , ժ ա մ ա ն ա կ ի ը ն թ ա ց ք ի ն , ա յն պ ի ս ի կ ե ր -
պ ո վ մ ը , որ կ հ ի շ ե ց ն ե վ ե ր ո հ ի շ յա /ն ե ր ե ն յ ո ւ ­
ր ա ք ա ն չյո ւ ր ի ն մ ե ր թ մ ե կ ո ւ ն և մ ե ր թ մ յ ո ւ ­
սին պ ա ր ա գա ն, ա վ ե լի ճ ի շ տ ' ա մենքն ի
մ իա սին հա մա գր ա բա ր ։ Ա նիկա ի բ ր ե ր կ ր ա ­
ն ո ւն ( Հ ա յա ս տ ա ն յա յց ) կ ա մ ա զ գ ա ն ո մ ։ ( Հ ա յ )
կ ր ն ա բ ա ր ա ց ո ւց ա կ ա ն տ ի տ ղ ո ս ը ը լլա լ մ ե ր
Ե կ ե ղ ե ց վ ո . բ ա յ ց մ ե ր տ ո հ մ ա յի ն զ գ ա ց ո ս է ի ն
և պ ա տ մ ա կ ա ն գ ի տ ա կ ց ո ւ թ յա ն տ ե ս ա կ ե տ ե ն
յա ՛լ ա վ ե լի ո լդ ի ղ պ ի տ ի ը /լա ր եթ ե մենք
զ ա յն հ ո ր շո ր շե ի ն ք ա զ գ ա յ ի ն : Ա յս բ ա ռ ը ա ֊
վ ե ւի հ ս տ ա կ և ն ե ր ո ւժ ր մ բ ռ ն ո ւ մ ո վ մ ը կ ա ր -
տ ա հ ա յտ ե ի ն չ որ մ յո ւ ս չո ր ս ը յո ւ ր ա ք ա ն ­
չ յո ւ ր ն ա ռ ա ն ձ ն ա պ ե ս կ ա մ ա մ ե ն ք ը մ ի ա ս ն ա ­
բա ր պ իտ ի նշա նա կեին։ Վ ա սնզի Հ ա յա ս ­
տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա յն կ ե ն դ ա ն ի գ ո ր ծ ա ­
ր ա ն ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ն է , որ ո ր և է ուրիշ հ ա ս տ ա -
տ ո ւթ ե ն ե ա վ ե լի կ ր նա խ ո ր հ ր դ ա ն շ ե լ ի ն չ ո ր ,
ի բ ր ո գ ի , ի բ ր ձ գ տ ո ւմ և ի բ ր ն կ ա ր ա գ ի ր , ա -
մեւնեն ա վ ե լի ա զ գ ա յի ն ե ղ ա ծ է և է Հ ա յ ո ւ ֊
թ յա ն կ յա ն ք ի ն մ ե շ ։
Ա զ գ ա յի ն մ տ ա տ ի պ ա ր , ա զ գ ա յի ն ՚ր ա ր ք և
ս ո վ ո ր ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր , ա զ գ ա յի ն լ ե զ ո ւ և գ ր ա կ ա ­
ն ո ւ թ յո ւ ն , ա զ գ ա յի ն կ յա ն ք ի ի մ ա ց ա կ ա ն և
բ ա ր ո յա կ ա ն ն ե ր գ ո ր ծ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր , ա զ գ ա յի ն
՛մ ի տ ք և ա ր վ ե ս տ , ա ս ո ն ք ե ղ ա ծ ե ն ա յն ա զ ­
դ ա կ ն ե ր ը , ո ր ո ն ք , ի բ ր և զ գ ա ց ո ւ մ և ն ե ր շ ն չո ւմ ,
Հ ա յո ւ թ յա ն հ ո գ վ ո ւ յն մ ե ջ կ ե ր պ ա վ ո ր ա ծ են
Ա վ ե տ ա ր ա ն ի խ ո ր հ ո ւր դ ը և ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յա ն
ո գ ի ն , ի ր ե ՛ն ք ի ն ք ն ի ն ն ա խ հ ո ր ի ն ե լո վ ա ս տ ­
վ ա ծ ա յի ն ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յա ն գերա զա նց կրոն­
քին մ ե ր մեջ ը ն դ ո ւն ա ր ա ն և պ ա հա պ ա ն լի -
31
ն ե /ո ւ ս ա հ մ ա ն վ ա ծ ՛ հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո ւն ը ' ի բ ր և
ն վ ի ր ա պ ե տ ա կ ա ն դ ր ո ւ թ յո ւ ն , և հ ե տ ո , ի ր ե ն ց
կա րգին, ա նկե ը ն դ ո ւ ն ե լո վ ա ն մ ի ջա պ ե ս
իրենց իսկ գ ո յո ւ թ յա ն և հ ա վ ե ր ժ ա ց ո ւմ ի ն
ե ր ա շ խ ի ք ն ո ւ հ ս կ ո ղ ո ւթ յո ւն ը ։
Կ րո նի զ գ ա ց ո ւ մ ն ու ա զ գ ո ւ թ յա ն գ ա ղ ա վ ։ ա -
բ ը ' փ ո ի ։ ա դ ա ր ձա ր ար զ ի ր ա ր ա մ րյս ս/ն գ ո ■/ ՚ւ
իրա րու հետ շ ա ր ա հ յո ւս վ ա ծ բ ա բ ո յս ւկ ււն
զ ո ւ յգ ո ւժ ե ր ն ե ղ ա ծ ե ն մ ե ր դ ա ր ա վ ո ր կ յա ն ք ի
ի ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն մ ե ջ . քրիստ ոնեա կա ն թ վա ­
կա նին ա ռ ա շ ի ն դ ա ր ե ն ս կ ս յա լ, ա յս ի ն ք ն
Ե կ ե ղ ե ց ի ն շա տ կ ա ն ո ւխ ե ն մ ե ր մ ե ջ ե ղ ա ծ է
ա յն ժ ա մ ա դ ր ա վ ա յր ը , ուր հ ա վ ա տ ք ի յո ե ս լ ա ­
կ ա ն ը և Հ ա յր ե ն ի ք ի կ ա մ ա զ գ ո ւ թ յա ն ի դ ե ա /բ
ա ռ ա ջի ն ի ս կ օ ր ե ն ճ ա ն չ ց ա ծ են զ ի ր ա ր և մին
մ յո ւ ս ո վ ո գ և ո ր վ ա ծ և ա մ բ ո ւլջ ա ց ա ծ ւ
Ա զ գ ի ն և Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն ա ն բ ա ժ ա ն ե լի ո ւ թ յա ն
ս կ զ բ ո ւ ն ք ն ու ո գ ի ն խ ո ր հ ր դ ա ն շ ո ղ ս ր տ ա գ ր ա վ
ւգ ա տ կ ե ր մ ր ն է տ ա կ ա վ ի ն ա յն ի ր ո ղ ո լթ յո ւ -
ն ր , որուն հ ա մ ե մ ա տ , մ ե ր մ ե ջ , Ե կ ե ղ ե ց ի ն ,
ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը կ ա մ ա զ գ ն է ի ն ք ն ի ն ։ Մ եր մեջ
չկ ա ա յն խ ի ս տ տ ա ր ո ր ո շ ո ւմ ը , զ ո ր ուրիշ ժ ո -
ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ը ն դ հ ա ն ո ւր ա ռ մ ա մ բ ի հ ա յտ
կ բ ե ր ե ն , Ե կ ե ղ ե ց վ ո կ ա լվ ա ծ ի ն մ ե շ ն ո ւ յն ի ս կ ,
հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն և ա շ խ ա ր հ ա կ ա ն ո ւթ յա ն
միջև։
Դ ա ր ձ յա լ, մ ի ն չ հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ը Լ ա տ ին Ե կ ե ­
ղ ե ց վ ո մ ե շ, զոր օրինա կ , հա վա տ ո տ ա ր ա ծ­
մ ա ն կ ա մ ք ա ր ո զ ո ւ թ յա ն , և հ ո ւն ա կ ա ն ի ն մեջ
ս ր բ ա զ ա ն ա ր ա ր մ ո ւն ք ն ե ր ո լ ն վ ի ր վ ա ծ պ ա շ ­
տ ո ն յա մ ը ն ‘է , ա յլա մ ե ր ժ ո ր ե ն կ ա մ ա ռ ա վ ե ­
լա պ ե ս , հ ա յ ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ը ա յդ ե ր կ ո ւ հ ա ն -
գ ա մ ա ն ք ն ե ր ո ւ հ ե տ մ ի ա ս ի ն , ի ր ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ն
դ ա ս տ ի ա ր ա կ ի չը , ղ ե կ ա վ ա ր ը և հ ա յր ն ո ւ ե ղ -
ր ա /ր ն է մ ի ա ն գ ա մ ա յն ։
Մի, սուրբ, ը ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն , և ա ռա քելա ­
կ ա ն , ա ս ո ն ք են Ք ր ի ս տ ո ս ի Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն րոմւ
ս տ ո ր ո գ ե լի ն ե ր ը ' ա ս տ վ ա ծ ա բ ա ն ա կ ա ն ի մ ա ­
ց ո ւ թ յա մ բ ։ Հ ա յ Ե կե ղ ե ցին , իր հ ի ն ա վ ո ւր ց
ո ւղ ղ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն ը ի ր ա վ ո ւն ք ո վ ն ո ւ յն ի ս կ ,
ա ս տ վ ա ծ ա բ ա ն ա կ ա ն տ ե ս ա կ ե տ ո վ ի ր ա վ ո ւն ք
ո ւնի ճ ա ն չ ց վ ե լո ւ Հ ա վ ե տ ա յդ տ ի տ ղ ո ս ն ե ր ո ւն
ն ե ր ք և , ք ա ն ի որ հ ի մ ն վ ա ծ է ա ռ ա ք ե լ ա կա ն
ք ա ր ո զ ո ւ թ յա մ բ և մ ի ո ւ թ յ ա ն ը , ս ր բ ո ւ թ յ ա ն ը և
ը ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն ո ւ թ յ ա ն ը վրա ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն
ա յն հ ա վ ա տ ք ի ն , զ ո ր ո ւն ե ր Ք ր ի ս տ ո ս ի Ե կ ե ­
ղ եցի ն՝ քրիստ ոնեա կա ն ա ո ա ջ ի ն դ ա րերուն
մ ե ջ ։ Բ ա յց ի ր պ ա տ մ ա կ ա ն ն կ ա ր ա գ ի ր ր ն ե ր ­
կ ա յա ց ն ո ղ մ ա կ դ ի ր /т պ ե տ ք է ը լլա Հ ա յո ց ,
Հ ա յա ս տ ա ն յա յց , Հ ա յկ ա կ ա ն կ ա մ Հ ա յ ա զ ­
գ ա յի ն ուղղա փ ա ռ Եկեղեցի:
Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն թ ե ը ն դ հ ա ն ո ւր ք ր ի ս տ ո ն ե ա ­
կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ի և թ ե ա զ գ ա յի ն կ յա ն ք ի մ ե ջ ,
կ ր ո ն ա կ ա ն դ ե ր ե ն զ ա տ , կ ա տ ա ր ա ծ է երկու
գ լխ ա վ ո ր դ ե ր ե ր , մ շ ա կ ո ւ թ ա յ ի ն և ք ա ղ ա ք ա ­
կան. և ա յս զ ո ւ յգ շ ա ր ժ ո ւմ ն ե ր ը կերպ ա ­
 32 է Я 1Г Ի Ա Ս ի Ն
1051

ր ա ն ք ա ռ ն ե լ ս կ ս ա ծ են ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յա ն մ ե ր ր ո ւն , ո ր ո ն ք մ ե ր ս տ ե ղ ծ ո ւմ ի ն շ ր չա ն ն ե ր
մ ե չ ք ա ր ո զ վ ե լո ւ օր ե ր ե ն ւ Ս ա կ ա յն Հ ա յ Ե կե­ ե ղ ա ն , և ա յն դ ա ր ե ր ո ւն ՝ ե ր բ զ ա ն ո ն ք 'վ տ ա ն ­
ղեցվո ա մենա մեծ ա րժա նիքը իր ի ն քն ա ­ գ ե ն և ն ա վ ա բ ե կ ո ւ թ յո & ն ե ր ե խ լե լո ւ և ա ն ո ն ց
տ պ ո ւթ յա ն և ա զ գ ա յի ն գ ո յո ւ թ յա ն խ ա ր ի ս խ ՛Ս՛ա գ ո ւր գ ո ւր ա լո ւ հ ի ա ց ք ն է կ ա զ մ ա ծ , Պ ե ո ք
ծ ա ռ ա յե լո ւ ն մ ե չ ն է , ի ր ա ր յո ւ ն ո վ թ ո ւմ բ է զ գ ա լ ի ր ա պ ե ս ի ն ք ն ա ճ ա ն ա չմ ա ն և ի ն ք ն ա .
հ ա ն գ ի ս ա ն ա լո վ բ ո լո ր ն ե ր ք ի ն և ա ր տ ա ք ին կ ո չմ ա ն ա յն ա ն դ ի մ ա դ ր ե լի գ ե ր ա ճ ո ւմ ը և ա -
խ ո ւժ ո ւմ ն ե ր ո մ և ։ Նոր ա ր ժ ե ք ի գ ի տ ա կ ց ո ւ թ յո ւն ը , որ Հ ա յ Ե կ ե .
Եկեղեցին ա յ գ տ ր տ ո ւմ օ ր ե բ ո ւն եղա վ ղեցիին և հա յ հոգիին է եղա ծ։
ն ո ւ յն պ ե ս մ ե ր Քոէքեա՝ Հ ա յ ր ե ն ի ք ը : Եթե հ ա ­ Մ ե ր գ ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը , որ կ ր ո ն ա կ ա ն ե ղ ա վ
ճ ա խ մ ե ղ ի պ ա կ ս ե ց ա վ հ ա յր ե ն ի եր կ ր ի ւև պ ե ­ ո չ մ ի ա յն ի ր ծ ա գ մ ա ն ը մ ե չ , ա յլ ն ա և ' հ ը ն դ ­
տ ա կ ա ն կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ւթ յա ն մ ի ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը , հ ա ն ո ւ ր ս ' ի ր եր կ ա ր շ ա ր ո ւն ա կ ո ւթ յա ն ը մ ի -
մ ե ն ք ո ւն ե ց ա ն ք մ ե ր ա ր յա ն , մ ե ր լ ե զ վ ի , մ ե ր 9 ո ց ի ն , ի բ ր և տ ե ս ա կ մ ր ս խ օ ս ք ը ն դ Ա ս ա ո լ-
պ ա տ մ ո ւթ յա ն , մ ե ր կ ր ո ն ի , մ ե ր ա վ ա ն դ ո ւ- ծ ո յ » մ ե ր ա զ գ ա յի ն և ը ն կ ե ր ա յի ն կ յա ն ք ը , որ
թ յո է ն ն ե ր ո լ մ ի ո ւ թ յո ւ ն ը , ի ն չպ ե ս ը ս ի ն ք մ եր ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն գ ի տ ա կ ց ո ւ թ յա մ բ լո ւ ս ա վ ո ր ­
հ ո գ և ո ր Հ ա յր ե ն ի ք ը ։
վ ա ծ , ա ր դ ա ր ո ւթ յա ն և ա զ ա տ ո ւթ յա ն հ ե տ ա .
Ք ա ղ ա ք ա կ ր թ ո ւթ յա ն կ յա ն ք ո վ ա պ ր ո ղ ժ ո - պ ն դ ո լթ յո մ յը ե ղ ա վ շ ա ր ո ւն ա կ դ ա ր ա վ ո ր տ ա -
ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ո լ հ ա մ ա ր , կա ն յո ւթ ա կ ա ն Հ ա յ ­ ժ ա ն ք ն ե ր ո լ մ ե չ ե ն , մ ե ր ց ե ղ ա յի ն և ե կ ե ղ ե -
ր ե ն ի ք ե ն դ ո ւր ս , հ ո գ ե կ ա ն Հ ա յր ե ն ի ք ը , որ ժ ո - ց ա կ ա ն ի ն ք ն ո ւ թ յո ւ ն ը , որուն զ գ ա ց մ ա ն մ շ ա -
ղո վ ո ւր ղ ի մ ը մ շ ա կ ո ւյթ ն Է , ա ն ց յա լ ք ա ղ ա ք ա ­ կ ո ւմ ի ն գ լխ ա վ ո ր գ ո ր ծ ի չը Ե կ ե ղ ե ց ի ն մ ն ա ց
կ ր թ ո ւթ յո ւն ը ։ Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո լ ր դ ի հ ո գ ե ո ր Հ ա յ ­ մ ի շ տ , ա յս ա մ ե ն ը — գ ր ա կ ա ն ո ւ թ յո ւն , ա ղ -
ր ե ն ի ք ը Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն Է, ո ր ո վ հ ե տ և հ ա յ „ մ , գ ա յի ն կ յա ն ք և Ե կ ե ղ ե ց ի — ո ր „ ն ք մ ե ր ս ի ր տ ը
գիտ ա կցա կա ն ք ա ղ ա ք ա կ ր թ ո ւթ յո ւն ը կ սկ ս ի ա վ ե լի ս և ե ռ ե ց ի ն դ ե պ ի մ ե ր հ ո գ վ ո ւ յն մ ե չ
ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յա ն հետ , և հա յ ա րվեստ ը բա ցվա ծ կ ր ո ն ա կ ա ն ի դ ե ա լր , հ ա յ կղերին
կծա ղկի ու կկա զմա վորվի ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ­ կ պ ա ր տ ի ն ք գ լխ ա վ ո ր ա բ ա ր ։
թ յա մ բ , մ ա ն ա վ ա ն դ ե ր բ դ ժ ն դ ա կ պ ա ր ա գ ա ֊ ...Վ ե պ չ է և ո չ ա լ ա ռ ա ս պ ե լ թ ե Ա զ գ ա յի ն
հ ե ր ո ւ բ ե ր ո ւ մ ո վ մ ե զ ի զ չա ց վ ա ծ Է ն յո ւ թ ա ­
Եկեղեցիի ո ւր ա ց ո ւմ ը ա պ ա զ գ ա յն ա ց մ ա ն
կ ա ն Հ ա յր ե ն ի ք ի բ ա ր ի ք ը , ը լ լ ա ա ն ի կ ա օ տ ա ­
դ ո ւռ ն է բ ա ց ա ծ մ ի շ տ մ ե ր ա ռ չ և , Ա յս տ խ ուր
ր ո ւթ յա ն չո ւր ե ր ո ւմ ' ը լլա մ ա ն ա վ ա ն դ մ ե զ ի
ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յո ւն ը մ ե ր մ ե չ հ ա ս տ ա տ վ ա ծ է և
I պ ա ա կ ա ն ո ղ Հ ա յր ե ն ի ք ի ն մ ե չ, մեր գե ր ո ւ­
կհա ստ ա տ վի ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յա ն Ե. դա ր են
թ յա ն օ ր ե բ ո ւ ն , Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն , մ ե ր հ ո գ և ո ր մ ի ն չև դեռ մեր օրերը, Փ ոքր ի շ ա տ ե մ եր
Հ ա յր ե ն ի ք ը , փ ո խ ա ր ի ն ա ծ Է զ ա յն և ի բ ր ո լ խ .
պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը ս ե ր տ ո ղ ն ե ր ր , գ ի տ ե ն թ ե նա խ
տ ի տ ա պ ա ն ա կ , ի բ ր կ ր ո ն ա կ ա ն ի դ ե ա լ, ա .
բ յո ւ գ ա ն դ ա կ ա ն և ա պ ա հ ռ ո մ ե ա կ ա ն մ ո , ե ֊
" ա ծ Է մեզ իր ծո ցը և ա ր ծա րծա ծ ու պ ա հա ծ ռ ա ն դ ո ւթ յո ւն ը ք ա ն ի ' հ ա զ ա ր և բ յո ւ ր հ ա յե ր
մ ե ր ն ե ր ք ի ն կ յա ն ք ը ։
կ ո ր զ ե լո վ ի ր ե ն ց Ա զ գ ա յի ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո ւյն ծ ո .
Ա ն հ ա յր ե ն ի ք , կա մ գերի ժ ո ղ ո վ ո ւր դ մ ր ցեն ս ո ւզ ա ծ , ը ն կ լո ւ զ ա ծ է զ ա ն ո ն ք ի ս պ ա ռ
կր նա ա պ ր ի լ ի բ ր ա զ գ , ե ր բ ունի կ ր ո ն ա կ ա ն օ տ ա ր ա ց ո ւմ ի ,Ա ,հին մ ե չ ,
ի ր ի դ ե ա լը , Դ ի տ ե լի Է և ա ր ժ ա ն ի ն կ ա տ ո ղ ո ւ­ Ի ն չ որ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ը բ ա ծ է ա ն ց յա լի ն
թ յա ն , որ մ ե ր մ ե չ քա ղա քա կա ն կ յա ն ք ի մ ե չ և կ ը ն ե ա յս օ ր ի բ ր ա զ գ ա յի ն գ ո ր ծ ' պ ա ֊
դ ր ո ւթ յո ւն ը , ի ր ա մ ե ն ե ն հ ա չո ղ և ա մ ե ն ե ն
հ ա ն չք ն է ի ր հ ո գ ի ի ն ։ Ս ա կ ա յն ա յն հ ա յե ր ը ,
ն վ ա ղ օ ր ե բ ո ւն մ ի շ տ ա ն բ ա ժ ա ն մ ն ա ց կ ր ո ­
որ կ հ ե ռ ա ն ա ն Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ե ն , ի ր ե ն ց ն ե ր -
նա կա ն ի շ խ ա ն ո լթ ե ն ե ն ։ Հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն շ բ ն չո լմ ն ո ւ ո ւղ ղ ո ւթ յո ւն ը կա ռնեն ուրիշ
Ա թոոր' Հ ա յ Ե կեղեցվո ա մենեն սրտ ա - ոգիե մ ը , ի ն չ ո ր ա լ ո ւզ ե ն ք ը ս ե լ , խ ոժոռ
գ ր ա վ ն շ ա ն ը , կ փ ո խ ա դ ր վ ե ր հ ո ն ' ւուր կ,կա զմը -
կ ն ա յի մ ե ր ի ն ի ն ։ Մ ա ս ն ա վ ո ր ե լո վ հ ո ս մ եր
վեր պ ետ ա կա ն ոստ ա նը։ Ա յս ե ր և ո լյ-
խ ո ս ք ր կ ա թ ո լի կ ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր , չե ն ք կրնա ր
թ ը ՜բա վ ա կա ն չ է բ ա ց ա տ ր ե լ մ ի ՛մ ի ա յն կ ա ­
հոս չհ ի շ ե լ ա ր տ ա կ ա ր գ ո ր ե ն ա ն ի ր ա վ և ա ն ­
ռ ա վ ա ր ա կ ա ն -վ ա ր լա կ ա ն շա րժա ռիթ ներով, բ ա վ ա ր ա ր ա յն ճ ի գ ը ' զ ո ր ը բ ա ծ է ա յն շ ա ­
ա ն ո ր բ ո մ ւ պ ա տ ճ ա ռ ը պ ե տ ք է փ ն տ ռ ե լ ա յն
ր ո ւն ա կ և կ ը ն ե ի ր մ ա ր դ ո ր ս ո ւթ յա ն ծ ո ւղ ա կ ն
կրոնա կա ն և գա ղա փ ա րա կա ն ոգիին մ ե չ,
ի ն կ ա ծ տ կ ա ր ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ը ա պ ա զ գ ա յն ա ց ­
որ ս կիզբեն ի վեր տ ա րրա ցա ծ ա յս ժ ո ղ ո - ն ե լո ւ հ ա մ ա ր , ա յգպ իսի ներոմՍ հա նդեպ իր
վ ո ւր գի ն կ ա ր ա գ ր ի ն մ ե չ, քրիստ ոնեա կա ն ա ռ ա յի ն գ ո ր ծ ն ՛է ս ր բ ե լ, չ ն շ ե լ ա ն ո ն ց ց ե ղ ա ­
թ վ ա կ ա ն ե ն ա ս դ ի ն ա վ ե լի տ ի ր ա կ ա ն ն ե ր գ ո ր ­ յի ն ա ն ո ւն ը և ա ն գ ո ա զ գ ո ւթ յա ն մ ը պ ի տ ա ­
ծ ո ւ թ յո ւն մ ը դ ա ր ձ ա վ ա ն ո ր հ ո գ վ ո ւ յն ։
կ ի ն տ ա կ ա զ գ ա յն ա պ ե ս կ ո ր ս ն ց ն ե լ զ ա ն ո ն ք ։
Իրա պ ես տ ի տ ա ն յա ն կա մքով և ոգիով Ա նշուշտ չ ե ն ք կրնա ր ա ն ո ն ց մ ե չ ուրա նա /
զ ր ա հ վ ա ծ մ ա ր գ ե ր պ ե տ ք է ե ղ ա ծ ը լլա ն մ ե ր
հ ա յ ա ր յո ւն ը և հ ա յ ո գ ի ն , ա յլ մ ա տ ն ա ն շ ե -
Ե կ ե ղ ե ց վ ո բ ո լո ր ժ ա մ ա ն ա կ ն ե ր ո լ ն ե ր կ ա յ ա ֊ /ո ւ ի ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն մ ը մ ի ա յն , ա զ գ ա յն ո ւ ­
ց ո ւ ց ի չն ե ր ը , Ո՛ լբ է գ ա ղ տ ն ի ք ը ա յն դ ա ր ե -
թ յա ն գ տ զ չւ ո թ յո ւ ն ը , ո ր կ խ ո ր հ ի ն ք թ ե ամե՜1,
 ք՛ան Ս ա վ ե լի հետ ևա նքն է հռոմեա կա ն ա ֊
/I/ ա զ գ ա յն ա ց ն ո ղ ո գ վ ո ւ յն , որուն դ ի մ ա կ ա լե լը
մի շտ գ ե ր ա գ ո ւ յն ճ ի գ ն է ե ղ ա ծ մ ե ր ա զ գ ա յի ն
ա ռ ո ղ ջ գ ի տ ա կ ց ո ւ թ յա ն ։
Ոչ մ ե կ դ ի տ ա կ ի ց հ ա յո ւ հ ա մ ա ր գ ա ղ տ ն ի ք
է թ ե Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ի ն ք ն ո ւ թ յո ւ ն ն ո ւ IՀըշ-
մ ա ր տ ո ւթ յո ւն ր ի ր Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն մեջ կմնա ն
բ յո ւ ր ե ղ ա ց ա ծ , ա յն հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո ւն ը ' զ ո ր
մ ե ր պ ա պ ե ր ը ք ա ր ա ո ք ա ր կ ա ռ ո լց ի ն հ ա վ ի ֊
ա ե ն ա կ ա ն ի ն և ա ն ց ա վ ո ր ի ն ը ն դ յէ ե ջ ե ն ։
Եթե մ ե ր Ե կ ե ղ ե ց ի ն մ ե կ է մ ե ր հ ա ն ր ո ւթ յա ն
հ ե տ , ե թ ե Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն մ ե ր ի ն ք ն ո ւ ր ո ւյն ո ւ ­
թ յա ն ։ մ ի ա կ պ ա շ տ պ ա ն ն ո ւ հ ո վ ա ն ի ն է , ա ս ի _
կա Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն ն պ ա տ ա կ ը չ է ե ղ ա ծ , ա յլ ա -
նոր մա սն ա կի մեկ հ ա ն գ ա մ ա ն ք ը ' ի ր գ ո ր ­
ծ ո ւ ն ե ո ւ թ յա ն ս լա ր ա գ ա ն ե ր ե ն հա ռա ջ ե կ ա ծ,
մ ե ր թ ա լ ի չ գ ո յե ուրիշ ա վ ե /ի ա տ ա կ ա զ ­
գ ա յն ա կ ա ն հ ա ս տ ա տ ո ւթ յա ն մ ը , զ ո ր հնա ր
չէ ե ղ ա ծ ս ն ո ւ ց ա ն ե լ ք ա ղ ա ք ա կ ա ն դ ժ բ ա խ տ ո ւ ֊
թ յա ն ց հ ե տ և ա ն ք ո վ ։ Ս ա կ ա յն ա յս հա նգա _
մ ա ն ք ը ոչ ժ խ տ ո ւմ ը և ո չ ա լ թ ե ր ա ց ո ւմ ն է
Ե կ ե զ ե ց ի ի ՛բուն ա ռ ա ք ե ւ ո ւ թ յա ն , ո ր գ ե ր ա ­
զա նցորեն կրոնա կա ն է։
Տ ա կ ա վ ի ն ' Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա յն
վ ա յր ն է , ո ւր կ ր ն ա ն ժ ա մ ա գ ր վ ի լ մ ե ր ժ ո ղ ո ­
ւ/ուր դ ի ն ա մ ե ն ե ն ա զ ն վ ա կ ա ն հ ա տ կ ո ւ թ յո ւ ն ­
ն ե ր ը , ո գ ե ղ ե ն ա ր ժ ե ք ն ե ր ը , ղ մ ա յլե /ի ի ր շ ի ­
նա րա ր ը ն դ ո վ ա կ ո ւ թ յո վ ն ե ր ը , կ ա ր ճ ' ա յն ­
ք ա ն ա ն գ ա մ ն ե ր ի ն ք զ ի ն ք ը ի ր ա գ ո ր ծ ա ծ , ա յն -
յ ան վտ ա նգն երեն իր նա վը ա զա տ ա գրա ծ,
խ ե լո ք , ո ղ ջ մ տ ո ւթ յո ւ ն ը , պ ա յմ ա ն ն ե ր ո վ հ ա ր -
մ ա ր ե լո ւ ի մ ա ս տ ո ւ թ յո ւ ն ը , ի ն ք զ ի ն ք ը ա չքե
չկ ո ր ս ն ց ն ե լո ւ գ ե ղ ե ց ի կ պ ա տ ե հ ո ւթ յո ւ ն ը , ո ֊
ր ռ ն ց մ ո վ զ ի ն ա վ ո ր է մ ե ր ժ ո ղ ո վ ո ւ ր դ ը , ի ր Ե-
կ ե ղ ե ց վ ՛։ շ ք ե ղ կ ե ր պ ա ր ա ն ք ի ն տ ա կ շ ի ն ե լ ո վ ի ր
պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը գ ա լո ւ հ ա մ ա ր մ ե ր օ ր ե ր ո վ ։
Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց ի ն մ ե ր մ ա յր ն ու
դ ա յա կ ն է ե ղ ա ծ դ ա ր ե ր ո վ , և կմնա ն ո ւ յն
ա յս օ ր ե ր ո վ մ ա ն ա վ ա ն դ ։ Ա ն կ ե հ ե ռ ա ն ա լը ,
ա ն կ ե խ ո ր թ ա ն ա /ը հ ե ր ք ո ւմ ն ի ս կ \է մ ե ր պ ա տ ­
մ ո ւ թ յա ն , մ ե ր հ ո գ ի ի ն , մ ե ր ա զ գ ո ւ թ յա ն , ու
վ ե ր ջ ա պ ե ս բ ո լո ր ա յն բ ա ն ե ր ո վ ՝ ո ր ո ն ք ա ր ­
տ ա հ ա յտ ո ւ թ յո ւն կ կ ա զ մ ե ն հ ա յո ւ թ յա ն ի ն ք ն ո ւ ­
թ յա ն ։ Ա ղ դ ո լ թ յո վ ը ո գ ի մ ը ն է , մ ե ր ա զ գ ա յ ի ն
ոգին մ ե ր ե կ ե ղ ե ց ի ի ն մն» մ ի ա յն կրնա ա պ -
րՒւ:
Հ ա կ ա ռ ա կ ա յս վ ս ե մ և ա մ բ ո ղ ջ ա կ ա ն ի ր ո -
դ ո ւ թ յա ն ց , Շ ն ո ր հ ա զ ա ր դ Կ ա ր դ ի ն ա լը մ ե ր Ե-
կ ե ղ ե ց վ ո ա զ գ ա յի ն ն կ ա ր ա գ ր ի մ ա ս ի ն ա ր­
տ ա հ ա յտ վ ե լո վ , զ ա յն յ ա յ ի կ կ կ ո չ ե , և զ ա ն ­
ցա ռո ւ իր հոտ ի կրոնա կա ն դ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւ­
թ յա ն ։ Տ ա կ ա վ ի ն ' ը ս տ ի ր ե ն , Հ ա յա ս տ ա ն յա յց
Ե կ ե ղ ե ց ի ն Հ ա յր ե ն ի ք ե ն ն ե ր ս և դ ո ւր ս լ ծ վ ե ր է
հ ա ր ա զ ա տ ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յա ն լո ւ յս ը մ ա ր ե լո ւ
ա զ գ ի ն մ ե ջ , թ ե մ ե ր Ե կ ե ղ ե ց վ ո լա յն ա խ ո հ ո ւ -
թ յ ո վ ը զ ա ն ց ո ւ մ մ ր ն է ճ շ մ ա ր տ ո ւ թ յա ն , ու
դ ե ռ ա յս կ ա ր գ ի շ ա ՛տ մ ը կ ա ր կ տ ա ն ո ւ ճ ը ռ -
ճրռասւ ա մ ր ա ս տ ա ն ո լ թ յո վ ն ե բ ւ
ճ ի շ տ է ա ր դ ա ր ա և , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Տ ե ր , թե
ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւն ը ա ռ հ ա ս ա ր ա կ ը ն դ հ ա ն ր ա ­
կ ա ն ն կ ա ր ա գ ի ր մ ը ո ւն ի , թ ե և ի ր հ ո վ ա ն ի ի ն
տ ա կ ա պ ր ո ղ ժ ո ղ ո վ ո ւը գ ն ե ր ո ւ ա ռ ա ն ձ ի ն գ ո ­
յո ւ թ յա ն հ ա կ ա ռ ա կ չ է , ը ն դ հ ա կ ա ռ ա կ ն սա ­
տ ա ր ո ղ ա ն ո ն ց ա ռ ա ն ձ ն ա վ ո ր յա լ գ ո յո ւ թ յա ն
պ ա հ պ ա ն ո ւմ ի ն ։ Ք ր ի ս տ ո ն ե ո լ թ յո վ ը ի բ ր և հ ո -
դ ի ի և խ ղ ճ ի լո ւս ա վ ո ր ո ւթ յա ն կ ր ո ն գ ե ր ա զ ա ն ­
ց ա պ ե ս , ի ր ե ն կ ա պ վ ա ծ Ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ո ւ մ ե չ
ք ա ջ ա լե ր ա ծ և մ շ ա կ ա ծ Հ մ ի շտ մ տ ա վ ո ր ա ­
կ ա ն և ը ն կ ե ր ա յի ն ա զ ա տ ո ւթ յա ն ձ գ տ ո ւ մ ն ե ­
ր ը , ա մ ե ն ո վ ալ մա սն ա վոր ա պ ես ա ո իթ դ ա ռ ­
ն ա լո վ ո ւն ե ն ա լո ւ ի ր ե ն ց սեփ ա կա ն գիրը և
գ ր ա կ ա ն ո ւ թ յո ւն ը ։ Ա յս տ ե ս ա կ ե տ ո վ հ ա յո ց ,
՚1 ր ա 0 , ա Ո.Վս/նԻ ց , '-լա վ ց ե ղ ե ր ո լ գր ա կ ա ն և
ա զ գ ա յի ն կ յա ն ք ե ր ո վ ժ ա մ ա ն ա կ ա կ ց ո ր ե ն գ ո -
յա վ ո ր ո ւ մ ը և կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ւթ յո ւն ը պ ա տ մ ա ­
կ ա ն ի ր ա կ ա ն ո ւ թ յո ւ ն է Ա ր և ե լք ի մ ե ջ ։
Ն ո ւ յն ը կ ա ր ե լի է ըս՛ել ն ա և Ա րև մ ուտ քի
ա յժ մ յա ն շ ա տ մ ը ա զ դ ե ր ո լ հ ա մ ա ր , որոնց
մ ե ջ ս ե փ ա կ ա ն դ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն և ա զ գ ա յի ն
ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ո ւր ո ւյն կ յա ն ք ի մ ի ա ժ ա մ ա ն ա կ
ա ռ ա ջ ա ց մ ա ն փ ա ս տ ը կ ա ր ե լի չ է ա ն տ ե ս ե լ։
...Գ ա լ ո վ Ե կ ե ղ ե ց վ ո ա զ գ ա յն ա ց մ ա ն գ ա ղ ա ­
փ ա ր ի ն , ո չ ա յլ ի ն չ է ա ն , ի ն չպ ե ս ը ս ի ն ք ,
'/՛ա յց ե թ ե ա զ դ ի մ ը ի ր ի ն ք ն ո ւ թ յո վ ը ի ր Եկե -
ղեցիովը պ ա հպ ա նա ծ կա մ փ րկա ծ ր լլա լո ւ
գ ի տ ա կ ց ո ւ թ յո ւ ն ը ի ն ք ն ի ն ։
Ա ղ գ ա փ ն կ կ ո չե ն ք Հ ա յ Ե կեղեցին, մեր
Ս ուրբ և Ա ռ ա ք ե լա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն , ինչպ եււ
է ա րդա րև, ոչ թե ա ստ վա ծա բա նա կա ն
տ ա ր ո ղ ո ւթ յո ւն մ ը տ ա լո վ ա ն շո ւշտ ա յդ բ ա -
" ի ն , ի ն չպ ե ս Շ ն ո ր հ ա զ ա ր դ Կ ա ր դ ի ն ա լը գ ի -п.
ն ա լո վ հ ա ն դ ե ր ձ կ չա ր ա փ ո խ ե , զի Ե կ ե ղ ե ց վ ո
չո ր ս ս տ ո ր ո գ ե լի ն ե ր ե ն ո չ ՛մին է ա ն , ա յլ
պ ա տ մ ա կ ա ն հ ա ս կ ա ց ո ղ ո ւ թ յա ն մ ր մ ե ջ մ ի ա յն
ւ ս մ փ ո փ ե լո վ զ ա յն ։
Հ ա յո ւ թ յո ւ ն ը , ա յս ի ն ք ն հ ա յ Ժողովուրդքւ1։
ա զ գ ա յի ն ի ն ք ն ա պ ա հ պ ա ն ո ւթ յա ն ց ե ղ ա յի ն
ոգին կ ա զ մ ա կ ե ր պ ե ց Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ­
ղ ե ց ի ն ՝* Ա վ ե տ ա ր ա ն ի հ ո գ ե կ ա ն և բ ա ր ո յա կ ա ն
ա զ ա տ ո ւ թ յա ն շ ո վ չ ո վ ր մ ի ա յն ։ Կ ա ռ ո ւցո ւմ ի
ա յդ ն վ ի ր ա կ ա ն ձ ե ռ ն ա ր կ ի ն մ ե ջ ա զ դ ը եթե
գ ո ր ծ ի չը կ ա մ ա վ ե լի ճ ի շ տ ՝ գ ո ր ծ ի ք ը ե ղ ա վ ,
ր ր ե ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւն ը ե ղ ա վ ա ն ո ր զ ո ր ո ւ թ յո վ ր ։
Լ ո ւս ա վ ո ր չե ն ա ռ ա ջ , շուրջ երեք դա րեր,
ր ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յո ւն ը ա ո ա ք ե չա կ ա ն ք ա ր ո զ ո ւ­
թ յա մ բ տ ա ր ա ծ վ ա ծ և հ ա ս տ ա տ վ ա ծ էր Հ ա -
ւտ ս տ ա ն ի մ ե ջ . ի ր ո ղ ո ւթ լո ւն է ա յս ' ա ն ա ռ ա ր ­
կ ե լի ո ր ե ն ա պ ա ց ո ւ ց վ ա ծ ։ (*ա յց ն ո ւյն ք ա ն ի -
ր ա կ ա ն և ս տ ո ւ յգ է թ ե Ա վ ե տ ա ր ա ն ի հ ա վ ա տ ֊
ՔԸ, ի բ ր ե կ ա զ մ ա կ ե ր պ վ ա ծ գ ր ո ւթ (ո ւն , ի բ ր և
ո ւր ո ւյն ն վ ի ր ա պ ե տ ո ւ թ յո ւն , ի բ ր և Հ ա յո ց Ե կ ե ­
ղ ե ց ի , ի ր ղ ո յո ւ թ յո ւ ն ր կ սկ ս ի էուսսւվորչի
 34 к տ и- ի а ծ ի ն
օրեն, ան մա նա վա նդ եղա ծ ը լլա լո վ զ ա յն
ի բ ր ա յդ պ ի ս ի ի ն չ կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ղ և կ ն ք ո ղ ա -
ո ա ջի ն ձ ե ռ ք ը ։
Լ ո ւսա վոր չի տ ե ս ի լք ի ն ն կ ա ր ա գ ի ր ն ի ն ք ն ի ն
կ հ ա յտ ն ե , որ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն , ի ր կ ա զ մ ո ւ թ յա ն
ա ռ ա ջի ն օ ր ե ն ի ս կ , զ ի ն ք ը ծ ր ա գ ր ո ղ մտ քին
մ ե ջ դ ո յա ց վ ե ց ա վ ի բ ր և ա զ գ ա յ ի ն Ե կեղեցի,
ա յս ի ն ք ն ի բ ր և կ ր ո ն ա կ ա ն հ ա ս տ ա տ ո լթ յո ւ ն
մ ր ։ որուն կ ո չո ւմ ը պ ի տ ի ը լլա ր ն ա և , ք ա ղ ա ­
ք ա կ ա ն ա պ ե ս վ տ ա ն գ վ ա ծ ա զ գ ի մ ը գ ո յո ւ թ յո ւ ­
ն ը ա պ ա հ ո վ ե լ և ա մրա պ ն դ ե լ, բ ա ր ո յա կ ա ն և
հ ո գ և ո ր փ ր կ ո ւ թ յա մ բ ։
Ա յս ս կ զ բ ո ւ ն ք ը ք ա յլ ա ռ ք ա յլ բ ա յ ց մ ի շտ
ա վ ե լի ա ճ ե ց ո ւն ա ր դ յո ւ ն ա վ ո ր ո ւ թ յա մ բ գոր-
ծա դբվեցա վ, Լ ո ւս ա վ ո ր չի և ի ր ա ր յա ն ա ռ ո լ
հ ա ջո ր դ ն ե ր ո ւն օ ր ո վ հ ե տ ա գ ա ե ր կ ո ւ դա ր եր ո ւ
ը ն թ ա ց ք ի ն , ն ա խ ' V . Վ րթ ա նես ի ժ ա մ ա ն ա կ ,
երբ ա զգին Հա մ ա ր քրիստ ոնեա կա ն հա վա տ ­
ք ո վ ն ա հ ա տ ա կվ ա ծ քա ջերը ի ր հրա մա նա վ
ս ր բ ո ց կ ա ր գ ը դ ա ս վ ե ց ա ն . հ ե տ ո , Ս. Ն երս ես
Պ ա րթևի ա տ ե ն , Ե կ ե ղ ե ց վ ո ի շ խ ա ն ո ւթ յո ւն ը ,
բ ա ր ե գ ո ր ծ ա կ ա ն հ ի մ ն ա ր կ ո լթ յա ն ց հա ստ ա ­
տ ո ւ մ ո վ ա զ գ ի ն բ ա ր ո յա կ ա ն կ յս ձ ք ը ո ւժ ա վ ո ­
ր ե լո ւ մ ե ծ գ ո ր ծ ի ն լ ծ վ ե ց ա վ ա ն ձ ն վ ի ր ո ւ թ յա մ բ ,
և ի վեր ջո Ս. Ս ա հ ա կի և Ս. Մ ե ս ր ո պ ի թ վ ա ­
կ ա ն ի ն , ե ր բ ա զ գ ա յի ն վ ե ր ա կ ե ն ց ա ղ ո ւմ ի ո ս ­
կ ե դ ա ր ը հ ր ա շ ա կ ե ր տ վ ե ց ա վ հ ա յե ր ե ն գ ր ե ր ո ւ
գ յո ւ տ ո վ և Հ ա յ գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ս տ ե ղ ծ ո ւ մ ո վ
և մ շ ա կ ո ւ թ յա մ բ ։
Եվ ա յս ա մ ե ն ը , Լ ո ւսա վոր չի տ ե ս ի լք ե ն մ ի ն ­
չ և Ս ա հա կի տ ե ս ի լք ը , ա զ գ ա յի ն տ ե ս լա կ ա ն ի ն
ի ր ա կ ա ն ա ց մ ա ն հ ա մ ա ր թ ա փ վ ա ծ բ ո լո ր ճ ի գ ն
ու ջա նքը կ ա տ ա ր վ ե ց ա վ Վ ա ղա րշա պ ա տ ի,
Ա ր շ ա կ ո ձ յա ց ա յս վ ե ր ջի ն 'մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ի ն
մ ե ջ , որ ե ր կ ն ա յի ն տ ն օ ր ի ն ո ւ թ յա մ բ հիմա
կ /ի ն ե ր ա յս պ ե ս ա ռ ա ջ ի ն ք ա ղ ա ք ա մ ա յր ը ա զ ­
գ ի ն ն վ ի ր ա պ ե տ ա կ ա ն ի շ խ ա ն ո ւ թ յա ն , և ա տ ո վ
ի ս կ հ ո գ և ո ր ա ր գ ա ն դ վ ե ր ա ծ ն ո ւ թ յա ն բ ո վ ա ն ­
դ ա կ Հ ա յո ւ թ յա ն ։
Հ ա յ զ գ ա ց մ ա ն և հ ա յկ ա կ ա ն պ ա տ մ ո ւթ յա ն
հա մա ր հա վա սա րա պ ես, սկիզբեն' մեծ, և
հ ե տ զ հ ե տ ե ա վ ե լի գ ե ղ ե ց ի կ ե ղ ա ծ է ա ն , ՛էջ­
մ ի ա ծ ի ն : Ա ռա սպ ել կ ա մ գ ի ցա վ ե պ չէ բն ա վ
ի ն չ ո ր ա յս պ զ տ ի կ բ ա յց շ ք ե ղ բ ա ռ ը կ ն շ ա -
ն ա կ ե ի ր ծ ո ց ի ն մ ե ջ , ա յլ ա ռ ն վ ա զ ն ա պ ր վ ա ծ
մ ե կ տ ե ս ի լք ը լո ւս ա վ ո ր մ ե ծ ս ր տ ի մ ը , որուն
՛մեջ ի ր ց ե ղ ի ն մ ե ծ հ ո գ ի ն ա պ ր ե ր է ր օր մ ր
հ զ ո ր բ ա բ ա խ ո ւ մ ն ե ր ո վ ։ Իր ա պ ա գ ա յի ն խ ո ­
ր ո ւն կ ո ւ ա ն թ ե ք հ ա վ ա տ ք ր ո ւն ե ց ո ղ ա զ գ ի մ ր
հ ո գ ե բ ա ն ա կ ա ն ա մ ե ն ե ն կ ա ր և ո ր մ ե կ պ ա հը
ե ղ ա ծ է ա յդ տ ե ս ի լք ի երկն\ումին վ ա յր կ յա ­
նը/
Ս ո լր բի ն ա ր ց ո լն ք ն ե ր ե ն 1 ա յս ի ն ք ն ա զ դ ի ն
ւ[իշտ են ի ր բ ո ց ի ն ս ն ո ճ ւդ ը ա ռ ն ո ղ կ ա ն թ ե ղ ը ,
ա զ գ ա յի ն հ ո ւ յս ը , ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ն ե ր և ա կ ա յո ւ ­
թ յա ն մ ե ջ սւնշեջ մ ն ա ց մ ի շ տ Ա ր ա դ ա ծ ի բ ա ր ­
1951
ձ ո ւն ք ի ն ։[ր ա . ո ւ Է ջ մ ի ա ծ ի ն , ս գ ա վ ո ր հ ա ճա խ
բ ա յց ո ր դ ե ս ե ր մ ա յր , իր զ ա վ ա կ ն ե ր ո ւն ' ի
Ս փ յո ւռ ս ա շխ ա ր հ ի ց ր վ ա ծ հ ա յո ւ թ յա ն խ ո -
ւ /ե ց ա վ մ ի շ տ ի ր հ ի շ ա տ ա կ ի ն ք ա ղ ց ր ո ւ թ յա մ ֊
բ ը , ի ր ա վ ա ն դ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ո վ ս ր բ ո լթ յա մ բ ը , իր
մ յո ւ ռ ո ն ի շ ո ղ ա կ ա թ օ ծ ո ւ թ յա մ բ ը , ի ր սրբա ­
տ ա ռ կ ո ն դ ա կ ն ե ր ո վ , ի ր հ ա յր ե ն ա ք ա ր ո զ ն վ ի ­
րա կներով, իր շ ն ո ր հ ա բ ա շ խ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ
և ի ր բ ո լո ր ս ր տ ա գ ր ա վ ա ռ ն չո ւթ յո ւձ ն ե ր ո վ ր ւ
Ս ա հ ա կ ֊Մ ե ս ր ո պ յա ն շ ա ր ժ ո ւմ ը , զ ո ր պ ա տ ­
մ ա կ ա ն ա ն գ ի տ ո ւ թ յա մ բ մ ը , Ն որ ին Շ ն ո ր հ ա -
ղ ա ր դ ո ւթ յո ւն ը կ ա թ ո ղ ի կ ե շ ա ր ժ ո ւմ կ ն կ ա տ ե ,
ուրիշ բ ա ն չ է , բ ա յց ա զ գ ա յի ն շ ա ր ժ ո ւ մ մր
ա պ ա զ գ ա յի ն և հ ա կ ա հ ա յ տ ր ա մ ա գ ր ո ւթ յո լն -
ն ե ր ո ւն դ ե մ ։ Ա յդ մ ա ք ա ռ մ ա ն պ տ ո ւղ ը և ա ն որ
ղ լխ ա վ ո ր զ ե ն ք ը ե ղ ա վ հ ա յ տ ա ռ ե ր ո ւ գ յո ւ տ ր ։
Ի ն չ էր Ս ա հ ա կ -Մ ե ս ր ո պ ի ա յդ գ ո ր ծ ը , որ
կ ո ւգ ա ր Հ ա յո ւ ն բ ե ր ե լո ւ ա ն հ ա տ ա կ ա ն և ա զ ­
գ ա յի ն դ ր ո շ մ , հ ո գ ե կ ա ն բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւ թ յո ւն ե
ն կ ա ր ա գ ի ր ։ Ա յն ի ն չ որ կ պ ա կ ս ե ր մ ե ր ն ա ­
խ ո ր դ դ ա ր ե ր ո ւն ։ Հ ա յ Ա ս տ վ ա ծ ա շ ո ւն չ, Հա յ
Գ ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն և Հ ա յ Ծ ե ս , ա հ ա ա ռ ա ն ց ք ր
ա զ գ ա յի ն և կ ր ո ն ա կ ա ն ն ո ր շ ա ր ժ ո ւմ ի ն ։
Ա նոնք, որոնք մ տ ք ի , ճա շա կի կ ա մ ս տ ա ­
մոքսի ա խ տ ով ցա վա գա ր' կրոնի և ա զգի
մ ի ա ս ն ա կ ա ն ո ւթ յա ն մ ե ջ թ ո ւ յն կ տ ե ս ն ե ն , պ ի -
տ ի չկ ա ր ե ն ա ն ե ր բ ե ք հ ա ս կ ն ա / և գ ն ա հ ա տ ե լ
Ե. դ ա ր ը ։ ո ր մ ե ր Ե կ ե ղ ե ց վ ո ա զ գ ա յն ա ց մ ա ն
և հ ա յա ց մ ա ն ո ս կ ի շ ր ջա ն ն է ։ Եթե ն ա խ ո ր դ
դ ա ր ո ւ ն շ ա ն ա բ ա ն ը Հ ա յը ք ր ի ս տ ո ն յա դ ա ր ձ ­
ն ե լն է ր , Ե. գ ա ր ո ւն ն շ ա ն ա բ ա ն ը դ ա ր ձ ե ր էր
ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւն ը հ ա յա ց ն ե լ ։ Ե. գա րու
հ ո գ և ո ր և ա զ գ ա յի ն հ ա ղ թ ա ն ա կ ը , պ ա հա նջն
է ո ւր ե մ ն Հ ա յ ց ե ղ ի ը ն դ գ ի մ ա մ ա ր տ կ ո ր ո վ ի ն ,
ի ն ք ն ա տ ի պ և ի ն ք ն ա բ ա վ ր լլա լո լ ի ր ն ե ր ք ի ն
և ա ն ա ռ ի կ ի ղ ձ ի ն , և մ ա ն ա վ ա ն դ ա զ գ ա յն ա ­
ց ա ծ ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յա ն հ ա ղ թ ա ն ա կ ի ն , վ տ ա ­
ր ե լո ւ հ ա մ ա ր ա ս ո ր ա -հ ո ւն ա կ ա ն ա զ դ ե ց ո ւ­
թ յո ւ ն ը , և թ ո ւ մ բ կ ա զ մ ե լո ւ պ ա ր ս կ ա կ ա ն ն ե ր ­
ք ի ն դ ա վա դ ր ո լթ յա ն ց դ ե մ ։ Ի ն չ որ հ ա յկ ա կ ա ն
էր կ գ ն ա հ ա տ վ ե ր , գ ր ա լչո ւթ յո ւն կստ ա նա ր։
Ա ն կ ա խ ո ւթ յա ն կ ո ր ո ւս տ ը հ ա ճ ա խ ծ ն ո ւ ն դ կ ո լ-
տ ա ա յս կ ա ր գ ի բ ո ւ ռ ն հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւ թ յա ն ,
ն մ ա ն հ ի վ ա ն դ ի ն , ո ր ա ռ ո ղ ջ ո ւթ յա ն կ տ ե ն չա ։
Ա ս տ վ ա ծ ա շո ւն չի հ ա յե ր ե ն թ ա ր գ մ ա ն ո ւ թ յո ւ ­
ն ը ծ ն ո ւ ն դ կ ո ւտ ա ր Հ ա յ "Ծհ\ւին, և Ծ ե ս ը ա ն ­
հ ա շտ թ շ ն ա մ ի ն է բ ա ժ ա ն ո ւմ ի , ի ր ա գ ո ր ծ ո ւմ ը
մ ի ա ձ ո ւ յլ, մ ի ա ս ի ր տ , մ ի ա խ ո ր հ ո ւր դ Մ ե ն ք ^ ,
ա յս ի ն ք ն ա զ գ ա յի ն և ո ւր ո ւյն կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ւ­
թ յա ն մ ը ։ Ա ս ո ր ա կ ա ն և հ ո ւն ա կ ա ն ա զ դ ե ց ո ւ ­
թ յա ն ջ ն ջ ո ւմ ր բ ե ր ո ղ ա յս ն ո ր զենքը իբրև
հա ղթա կա ն գ ի տ ա կ ց ո ւ թ յո ւ ն ը հ ա յո ւ թ յա ն ,
պ ի տ ի գ ի տ ն ա ր և կ ա ր ե ն ա ր ա յլև ս ծ ա ռ ա ն ա լ
•օտ ա րին դ ե մ ե ր բ ժ ա մ ը հ ն չ ե ր , ա յդ օ տ ա ր ը
ր լլա ր պ ա ր ս ի կ ը , հ ո ւ յն ը կ ա մ հ ռ ո մ ե ա ց ի ն ։
Օ տ ա րոտ ի ե օտ ա րա ցնող դրին դ ե մ գիր,
Ա ս տ վ ա ծ ա շո ւն չի ն դ ե մ Ա ստ վ ա ծ ա շ ո վ չ , ծ ե -
ս ի ն դ ե մ ծ ե ս կ ա ն գ ն ե լո վ , Ս ա հ ա կ -Մ ե ս ր ո պ
դա րբնեցին Հ ա յ Մ ենքք, ա տ ով դա րբնեցին
մ ե ր ո ւր ո ւյն Ե կ ե ղ ե ց ի ն — Ա զ գ ա յ ի ն Ե կեղե­
ցին:
ե թ ե կա բ ա ն մ ը , որ ա ն վ ի ճ ե լի է Հ ա յ Կ ո­
ղ ո վ ո ւր դ ի կ յա ն ք ի ն մ ե ջ ա ն ո ր հա ճա խ ա կի
պ ո ռ թ կ ո ւմ ն է ի ր հ ո գ ե կ ա ն ա ն կ ա խ ո ւթ յո ւն ը
գ տ ն ե լո ւ հ ա մ ա ր ։ Пս կ ե դ ա ր ր կխ որհրդա նշե
Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի բ ա ց ա ռ ի կ ճ ի գ ը թ ո թ ա փ ե լո ւ
հ ա մ ա ր օ տ ա ր մ տ ք ի ն լ ո ւ ծ ը , և ս տ ե ղ ծ ե լո ւ իր
հ ո գ ե կ ա ն ա ն կ ա խ ո ւթ յո ւն ը ։ Պ ա տ մ ա կ ա ն պ ա ֊
հ ա նջի ա յս հ ա ր կ ա դ ր ա ն ք ը կ ո լգ ա յ ս պ ա ց ո լ ց ա ֊
ն ե լո ւ թ ե Հ ա յը գ ա ղ ա փ ա ր ն ե ր ը ն ե ր ձ ո ւլմ ա ն
ե ն թ ա ր կ ե լո ւ և հ ա մ ա դ ր ե լո ւ գ ո ր ո ւ յթ մ ը ն է , և
ոչ թ ե օ տ ա ր ա մ ո ւտ գ ա ղ ա վ ւա ր ն ե ր ո ւ ա զ դ ե ­
ց ո ւ թ յա ն ն ե ր ք և տ ա ր ր ա լո ւծ ո ղ տ կ ա ր ո ւթ յա ն
մը։
Ի սկ գ ա լո վ մ ե ր ե կ ե ղ ե ց վ ո լա յն ա խ ո հ ո ւ ­
թ յա ն , զ ո ր Շ ն ո ր հ ա զ ա ր դ Կ ա ր դ ի ն ա լը տ ա ր օ ­
ր ի ն ա կ հ ո գ ե բ ա ն ո ւ թ յա մ բ մ ր , չը ս ե լո ւ հ ա մ ա ր
ս տ ր կ ա մ տ ո ւ թ յա մ բ , ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յա ն զ ա ն ց ո ւ մ
կ ն կ ա տ ե , Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց վ ո մ տ ք ի ն փ ա յլք ը և հ ո .
դ ի ի ն հ ա ղ թ ա ն ա կ ն է , և մ ե ր ց ե ղ ա յի ն ն կ ա ­
րա ՛գրի ա ո ա ն ձ ն ա հ ա տ կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ե ն մ ի ն ։ Հ ա յ
ե կ ե ղ ե ց ի ն ա զ ա տ ա մ ի տ է ն ա խ ուր ի շ Ե կ ե ղ ե -
ց ի ն ե ր ո ւ հ ա ն դ ե պ , ս ա կ ա յն ի ր ա զ ա տ ա մ տ ո ւ ­
թ յո ւ ն ը ս ա ն ձ ա ր ձ ա կ ը լլա /ե ա վ ե լի պ ա հ պ ա ­
ն ո ղ ա կ ա ն է , ո ր ո ւն ա մ ե ն ե ն փ ա յլո ւ ն և հ ե ղ ի ­
ն ա կ ա վ ո ր ն ե ր կ ա յա ց ո ւ ց ի չն է Ն ե ր ս ե ս Շ ն ո ր -
հ ա լի ն ւ
Հետ ո որևէ հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո ւն երբ զ ո ւգ ­
ը ն թ ա ց չի ք ա լե ր ժ ա մ ա ն ա կ ի ն հ ե տ և ճ ը շ -
մ ա ր տ ո լթ յա ն մ ե ջ , շ ա տ բ ա ն կ կ ո ր ս ն ց ն ե իր
մ ա ս ն ա հ ա տ կ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ե ն ւ Ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յո ւ ­
նը գ ի տ ց ա ծ է մ ի շ տ հ ա շտ կ ե ն ա լ ի ր մ ե ն ա ռ ա ջ
գ ո յո ւ թ յո ւ ն ո ւ ն ե ց ո ղ լա վ ի մ ա ց գ ի տ ո ւ թ յա ն և
ի ր մ ե ն հ ե տ ո ս կ ս ա ծ մ տ ա վ ո ր շ ա ր ժ ո ւմ ն ե ր ո ւմ :,
յո ւ ր ա ց ն ե լո վ և ն ե ր ձ ո ւ լե լո վ հ ա ճ ա խ ա նոնց
է ա կ ա ն , ճ ի շտ և ա ռողջ գիծերը, ա վ ե լո ր դ
դ ա ր ձ ն ե լո վ ա յս կ ե ր պ ն ո ր ո ւ ղ ղ ո ւ թ յո ւն ն ե ր ը ,
ա ս պ ա ր ե զ ի ն վ բ ա մ ն ա լո վ ի բ ր մ ի ա կ հա ղ­
թ ա կ ա ն ը ։ Ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յո ւ ն ը ի ր զ ո ր ո ւ թ յո ւ ն ն
ու հա ղթա նա կին պ ա տ ճա ռը կպ ա րտ ի իր
ա յս ր ն ղ ո ւն ա կ ո ւթ յա ն ։
. . . Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ա վ ա տ ա վ ո ր ու ա րի բ ո ֊
լո ր ա ռ ա ջ ն ո ր դ ն ե ր ը ա յն հ ա մ ո զ ո ւ մ ը ո ւ ն ե ց ա ծ
ե ն մ ի շ տ , թ ե ի ն չ որ խ ո ր ա պ ե ս ս ո ւր բ է և
նվի րա կ ա ն, ի ն չ որ բա ն ա վ ո ր է ո ւ ա ստ վա ­
ծ ա յի ն ո ր կ ր նա ն ե ր գ ո ր ծ ե լ ո ւղ ի ղ և ա ռողջ
մ տ ք ե ր ո լ վրա , ի ն չ որ կ ա զն վ ա ցն ե մա րդը,
ա ն ի կ ա տ և ա կ ա ն է մ ի շ տ , ո ՛չ դ ի տ ո ւթ յո ւն ր
կ մ ա ք ա ռ ի ա ն ո ր դ ե մ , ո ՛չ ք ա ղ ա ք ա կ ր թ ո ւ թ յո ւ ­
ն ը կ ր նա ը ն դ ո տ ն ե լ զ ա յն , և ո չ ա լ ա ն կ ր ո ն
մ ո լե ռ ա ն դ ո ւ թ յո ւ ն ը 1/րնա զ ա յն կ ո խ ո տ ե լ։ Հ ա յ
ե կ ե ղ ե ց ի ն ի ր բ ո լո ր հ ա ր ա զ ա տ ո ւ հա վա ­
տ ա ց յա լ զ ա վ ա կ ն ե ր ո ւն հ ե տ մ ի ա ս ի ն գ ի տ ե
թե ի ն քը գ տ ա ծ է ի ր Ե կ ե զե ցի ո վ « ծա ծկվա ծ
գ ա ն ձ ը ]), և ը ն տ ր ա ծ а բ ա ր ի մ ա ս ը » , որ զ ի ն ք
պ ^ հ ա ծ է ց ա ր դ և պ ի տ ի պ ա հ ե հ ա վ ի տ յա ն ։
Մ ե ն ք հ պ ա ր տ ե ն ք , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Կ ա ր դ ի ­
ն ա լ, ո չ մ ի ա յն մ ե ր ա զ գ ա յ ի ն ե կ ե ղ ե ց ի ո վ , որ
Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ն ա մ ե ն ա մ ե ծ ստ եղծա գոր­
ծ ո ւ թ յո ւն ն է , ղ ա ր ե ր ո լ ը ն թ ա ց ք ի ն մ ե ր պ ա տ ­
մ ա կ ա ն և ք ա ղ ա ք ա կ ա ն կ յա ն ք ի պ ա յմ ա ն ն ե -
ր ո լ մեջ ձև ու կերպ ա րա նք ս տ ա ցա ծ, սնա ծ,
ղործա ծ և նա հա տ ա կվա ծ, իր ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի
հոգևոր դեմքն ու Ա վետ ա րա նեն ստ ա ցա ծ
ժ ա ռ ա ն գ ո ւթ յո ւ ն ը պ ա հ պ ա ն ե լո ւ հ ա մ ա ր , ա յլ
ն ա և մ ե ր Ե կ ե ղ ե ց վ ո ա զ ա տ ա մ տ ո ւ թ յա մ բ , որ
Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն ե կ ե ղ ե ց վ ո ք ա ր ա ց ա ծ ա ն շ ա ր ժ ո ւ­
թ յա ն դ ե մ , «վ ե մ ս բ ա ռ ա յս ի մ ա ս տ ո վ մ ի ա յն
կ րնա հ ի մ ծ ա ռ ա յե լ ս ե զ ի Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Տ ե ր ,
կ ա տ ա ր յա լ հ ա ռ ա ջ դ ի մ ո լթ յո ւ ն մ ը ն է ,
Ի սկ Տ ե ր ա յն հ ա վ ա ս տ ո ւմ ը թե <ՀՀայ ա ս -
տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց ի ն Հ ա յր ե ն ի ք ե ն ն՛երս և
դ ո ւր ս /ծ վ ե ր է հ ա ր ա զ ա տ ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յա ն
I ո ւ յս ր մ ա ր ե լո ւ ա զ գ ի ն մ ե ջ » , ա մ բ ա ս տ ա ն ո ւ­
թ յուն: մ ը ն է , ո ր պ ա տ ի վ չի բ ե ր ե ր ա յդ հ ա յ ­
տ ա ր ա ր ո ւթ յո ւն ը ը ն ո ղ ի ն ։ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա ն -
հ ա վ ա տ է ա ն ո ր հ ա մ ա ր , որ Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե-
կ ե ղ ե ց ի ի ն մ ա ն չ ի ’ ց ա ն ց ե ր ի ր մ ա ր դ ո ր ս ո ւ­
թ յա ն ո ւռ կ ա ն ն ե ր ը ուրիշ ք ո ւ յր Ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւ
հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ո վ գ ե մ , հ ա ն ո վ ը ն դ հ ա ն ո ւր
ե կ ե ղ ե ց վ ո մ ի ո ւ թ յա ն պ ի տ ա կ ի ն , հ ա ճ ա խ պ ա ­
տ ա ռ մ ը հ ա ց ի գ ի ն ո վ դ յո ւ ր ա ց ն ե լո ւ ա պ ա զ ­
գ ա յն ա ց մ ա ն գ ո ր ծ ը , ի ր ա ր յո ւ ն ն ո ւ ա զ գ ը ո ւ­
ր ա ն ա լո ւ ա ն խ ի ղ ճ դ ե ր ի ն ա ո ա ջ ն ո ր դ ե լո վ մ ե ր
բե ղ ի ն վտ ա րա նդի և ճա կա տ ա գրեն զա րնվա ծ
բեկորները։
Հ ա յ ե կ ե ղ ե ց ի ն ա ն հ ա վ ա տ է ա ն ո ՞ր հա ­
մ ա ր , ո ր հ ա վ ա տ ա ք ն ն ո ւթ յա ն ա տ յա ն ն ե ր չ ո ւ ­
ն ի , և չ ի մ տ ն ե ր ս ա կ ա ր կ ո ւթ յա ն ը մ ե ջ մ ա ր -
ղոց խ ղճի և հոգիի վա ճա ռմա ն։ Հ ա յ ե կ ե ղ ե ֊
ց ի ն ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յա ն լո ւ յս ը կ մ ա ր ե , վ ա ս ն զի
Ժ գՒէԻր ա յ ն տ ր տ ո ւմ չա ր ա շ ա հ ո ւ թ յո Վ ն ե -
ր ո լ, որոնք հիշա տ ա կա րա ններ ՛ե ղ ծ ե լո ւ և
հա կա գիրեր հ ն տ ր ե լո ւ ա ր վ ե ս տ ը ովին ի
ն պ ա ս տ ի ր ե ն ց գ ե ր ա գ ա հ ո ւ թ յա ն ։ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե .
ցի ն ա նհա վա տ է, որովհետ և խ ղճմտ որեն
կ հ ա ր գ ե ա ն հ ա տ ն ե ր ո ւ, հ ա մ ա յն ք ն ե ր ո ւ և ժ ո -
ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ո լ ն վ ի ր ա կ ա ն ի ր ա վ ո ւն ք ն ե ր ը , և
զ ա ն ո ն ք չի զ ո հ ե ր ի ր ն ե ղ մ ի տ ու ա ն ա ր գ տ ի ­
ր ա պ ե տ ո ւ թ յա ն , և ա յս բ ո լո ր ը հ ա ն ո վ ը ն դ ­
հ ա ն ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն և մ ի ա ս ն ա կ ա ն ո ւթ յա ն ։
Մ ե ր ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի նա խ ա կրթա րա նի ա շա ­
կ ե ր տ ն ե ր ն ա ն գ ա մ գ ի տ ե ն ա յս օ ր թ ե Վ ա տ ի -
կ ա ն ի ի շ խ ա ն ՛ս վ ո ր ն ե ր ն ու ա ն ո ն ց հ լո ւ կ ա ­
մ ա կ ա տ ա ր ն ե ր ը Ք ր ի ս տ ո ս ի հ ե զ ո ւթ յա ն հա ­
կա ռա կ ի նչ կեղծպ ա րիշտ բռ ն ա վ ո ր ն ե ր եղա ծ
ե ն , և ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յա ն շի ն ա ր ա ր ո գ ի ի ն հ ա ­
կա ռա կ ի ՜ն չ ա վերներ գ ո ր ծ ա ծ և կգործեն
 տ ա կա վին , և թե հետ ևա բա ր ի ՛ն չ պ ետ ք է
հ ա ս կ ն ա լ ե ր բ անոսւք и Л г ,ա վ ա տ և հ ե ր ձ վ ա ծ ո ղ
կ կ ո չե ն ուր ի շ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ։
Ո ւ ա յս ա մ ե ն ե ն հ ե տ ո , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Կ ա ր-
դ ի ն ա լ, կ ո չ կ ո ւղ ղ ե ք Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ս. Ե-
կեղեցվո ղ ա վ ա կ ն ե ր ո մ ւ, որ խ ե լա մ տ ի ն և
Հա ստ ա տ են, Հ ա յ Ե կեղեցիեն հեռա ցա ծներու
մ ի շ ո ց ա վ , ա յս ի ն ք ն Ս եր մ ի ջ ն ո ր դ ո ւ թ յա մ բ ,
ա յն մ ի ո ւ թ յո ւ ն ը , ո ր մ ե ի բ ր թ ե հ ա կ ա ռ ա կ մ ե ր
Ն ա խ ն յա ց մ ե ն ք հ եռա ցա ծ- ե ն ք , Մ եկ խ ո ս ք ո վ
Մ ի ո ւթ յո ւն ը ն դ Հ ռ ո մ ա Ե կ ե ղ ե ց վ ո ւյն և հ ն ա ­
զ ա ն դ ո ւթ յո ւն Հ ռ ո մ ա Ք ա հ ա ն ա յա պ ե տ ի ն ։
Ո ւր եմ ն թ ո ղ ո ւն ք մ ե ր Ե կ ե ղ ե ց վ ո ա ռ ա ք ե լա ­
կ ա ն հ ի մ ն ա ր կ ո ւ թ յո ւ ն ը , մ ե ր հ ո գ և ո ր ա ն կ ա ­
խ ո ւթ յո ւ ն ն ո ւ ա զ ա տ ո ւթ յո ւն ը , թ ո ղ ո ւ ն ք մ ե ր
Օ կ եղ եցվ ո ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն ո գ ի ն , ո ր տ ի պ ա ր ն
է ն ա խ ն ի գ ա ր ո ւց ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յա ն , թ ո ղ ո ւն ք
մ ե ր ա մ ե ն ա ս ո ւր բ դ ա վ ա ն ո ւ թ յո ւն ը , թ ե մ ի է
հ ի մ ն ե. գ լ ո ւ խ Յ ի ս ո ւ ս Ք ր ի ս տ ո ս , ո ւր ա ն ա ն ք
մ ե ր Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ա յր ա պ ե տ ն ե ր ո ւ և վ ա ր դ ա -
պ ե տ ն ե ր ո լ հ ե ղ ի ն ա կ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը , ո ւր ա ն ա ն ք
մ եր Ե կեղեցվո նա հա տ ա կներն ո ւ մա րտ իրոս­
ները, որոնք Ե կեղեցվո միա կ և կենդանի
Դ լ ո ւ խ ե ն չ բ ա ժ ն վ ե լո ւ հ ա մ ա ր թ ա փ ա ծ են ի -
ր ե ն ց վ ա ր դ ա գ ո ւյն ա ր յո ւն ը , նզովենք մեր
ընտ իր և ա նձնդիր հովիվները, որոնք իրենց
հ ո տ ի ն ա ն կ ա խ ո ւթ յո ւն ը և ա զ ա տ ո ւթ յո ւն ը
պ ա հ պ ա ն ե լո ւ հ ա մ ա ր , ի բ ր և ա ն ն կ ո ւն ա խ ո ­
յա ն ն ե ր դ ի մ ա կա լա ծ են մ ի շտ ն ա խ ա ր տ ա ք ի ն
թ շ ն ա մ ի ի ն , ա պ ա Հ ո ւն ա կ ա ն և Հռոմեա կա ն
Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ա կ ա ռ ա կ ո ւթ յա ն և հ ր ա պ ո ւ յր ն ե -
ր ունւ Մ ե կ խ ո ս ք ո վ ո ւր ա ն ա ն ք մ ձ ր շո ւր ջ 1 9 0 0
տ ա ր ի ն ե ր ո լ ս ո ւր բ և մ ա ր տ ի ր ո ս Ե կեղեցին,
որ ամ ե ն ադժնդ ա կ ժա մա նա կներու ը ն դ մ ե-
ջ ե ն , կա րմիր պ ա հա կն է ե ղ ա ծ ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ­
թ յա ն ' Ա սիո մ ե կ խ ո ւ լ ա ն կ յո ւ ն ի ն մ ե շ , դ ա -
ր ե ր ո ւ խ ա վ ա ր ի ն և մ ա ր դ ե ր ո լ ն ՛ե ն գ ո ւթ յա ն և
գ ա զ ա ն ո ւ թ յա ն դ ե մ ։
Ա յս բ ո լո ր ը պ ի տ ի թ ո ղ ո ւն ք , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ
Տ ե ր , ի ՛ ն չ ը ն դ ո ւ ն ե լո ւ հ ա մ ա ր , Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն
Ե կ ե ղ ե ց վ ո Մ ի ո ւ թ յո ՜ւ ն , Հ ռ ո մ ա Ք ա հ ա ն ա յա ­
պ ե տ ի գ /խ ա վ ո ր ո ւ թ յո ՜ւ ն և Պ ե տ ր ո ս ի ա ռ ա ք ե -
լա պ ե տ ո ւ թ յո "ւ ն ւ Ա յս ի ն ք ն թ ո ղ ո ՞ւ ն ք Ա ս տ վ ա ­
ծ ա յի ն ը և ընդունիւնք մ ա ր դ կ ա յի ՞ն ը , թ ո ղ ո ՞ւ ն ք
ա ՛զ գ ա յի ն ը և ը ն դ ո ւ ն ի ն ք ,օ տ ա ՜ր ը , և ի ՜ ն չ շ ա ­
հ ե լո ւ հ ա մ ա ր , ը ն դ ա ր ձ ա կ ե լո լ հ ա մ ա ր Լ ի բ ա ­
ն ա ն ի և Ս յո ւր ի ո մ ե շ Ձ ե ր ի շ խ ա ն ո ւ թ յո ՞ւն ը թե
ո չ նոր ծիրա նիներոլ և տ իտ ղոսներու խ ո ս ­
տ ո ւ մ ը , ո ր ո ւն ի հ ա շ ի վ կ գ ր ե ք ս ե ր Հ ո վ վ ա ­
կ ա ն Թ ո ւղ թ ե ր ը և կ ը ն ե ք գ ո ւ ց ե ա յս հրա վե­
րը,
Ձ եզի ծա նոթ է Ք րիստ ոնեա կա ն Ե կեղեցվո
պ ա տ մ ո լթ յո մ ւը , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Կ ա ր գ ի ն ա /,
Ա վետ ա րա նի գա նձա նա կի ա ռշևեն ա նցա ն
շ ա տ ա զ գ ե ր , և պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը կ րնա վ կ ա յե /
թ ե յո ւր ա ք ա ն չյո ւ ր ր ի ն չ 'է ձ գ ա ծ - հ ո ն . ա ն որ
ա ռ շև ե ն ա ն ց ա ծ է ն ա և Հ ա յ Ա զգը ո ւ հոն
գրա ծ իր ա մ բողջ ո ւն ե ց ա ծ ը ։ Տ վ ի ն ք սեր ա ր­
յա ն վ երջին կ ա թ ի լը , ա ն ց ա ն ք ը ն դ հուր և
ը ն դ ս ո ւր , և մ ե ր հ ա ճ ա խ խ ո ր տ ա կ վ ա ծ ո ւ­
ս եր ո ւմ վրա ա ռա ծ Ա ս տ ո ւծո Շ ն չա ր ա ն ը ,
ե լա ն ք մ ե ր պ ա տ մ ո ւթ յա ն Գ ո ղ գ ո թ ա ն ։ Ա յժ մ
չո ւն ի ն ք ծ ի ր ա ն ի և ո ս կ ի ո ւր ի շ ն ե ր գ ն ե լո ւ
հ ա մ ա ր , բ ա յց գ ո հ ե ն ք մ ե ր ը ր ա ծ ե ն ո ւ ե ր ­
ջ ա ն ի կ , զի ե ր կ ն ք ի մ ա ր գ ա ր ի տ ի ն և մ ե ր հ ո -
գ ի ի փ ր կ ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր տ վ ի ն ք ա յդ ա մ ե ն ը ,
ա տ ո վ ա պ ր ե ց ն ե լո ւ հ ա մ ա ր մ ե ր Ե կ ե ղ ե ց ի ն և
մ ե ր Ա զ գ ը , Հ ե տ և ա բ ա ր ի ն չ ո ՜վ պ ա կ ա ս կ մ ը -
ն ա ն ք , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Տ ե ր , ի բ ր և Ե կ ե ղ ե ց ի և
ժ ո ղ ո վ ո ւր դ , ա յն Ե կ ե ղ ե ց ի ե ն ' որուն միա նա Լու
կոչ կընեք մ ե զի ։
Ա յս բ ո լո ր ի փ ո խ ա ր ե ն , թ ո ւ յլ տ վ ե ք մ ե զ ի ,
Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Կ ա ր դ ի ն ա լ, և ա ս ի կ ա ճ շ մ ա ր ­
տ որեն և ո չ թե ի բ ր և ձև բ ա ն ի , ի սրտ ե ց ա ­
վ ե լո ւ մ ե ր կ ա թ ո ղ ի կ ե ե դ բ ա յր ն ե ր ո լ վրա ,
ո ր ո ն ք էի ն ե ր բ ե մ ն «ո ս կ ր յո ս կ ե ր ա ց և մ ա ր ­
մ ի ն ի մ ա ր մ ն ո յս և ո ր ո ն ք հ ա յո ռ թ ե ն ե ն և մ եր
Ս. Ե կ ե ղ ե ց ի ե ն բ ա ժ ն վ ե լո վ ե ղ ա ն ո ւ կ մ ն ա ն
ս ր վ ա ծ դ ա շ ո ւ յն ն ե ր Հ ռ ո մ ի ձ՛եռքին մ ե ջ , խ ո ց ո ­
տ ՛ելու մ ե ր հ ա զ ա ր ա ն գ ա մ պ ա տ ռ վ ա ծ կ ո ղ ը և
կ տ ր ա տ ե լո ւ ի ր ե ն ց ց ե ղ ի ն ճ յո ւ ղ ե ր ը ճ շմա րիտ
ա ր մ ա տ ե ն — Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Եկեղեցիեն,
Ո ր ք ա ՛ն ց ա ն կ ա լի պ ի տ ի լի ն ե ի ք մ ե զ /։ հա ­
մ ա ր , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Ծ ի ր ա ն ա վ ո ր , ե թ ե փ ո խ ա ­
ն ա կ ա յդ կ տ ր ա տ ո ղ դ ա ն ա կ ի ն , Ձ ե ր ձ ե ռ ք ի 1:
մ ե ջ ո ւ ն ե ն ա յի ք Բ ա րի Ս ա մ ա ր ա ց ի ի ն բ ո ւժ ի չ
բ ա լա ս ա ն ը , մ ե ր հ ի ն և ն ո ր վ ե ր ք ե ր ո ւն ի բ ր և
ձ ե թ ո ւ դ ի ն ի ։ Բ ա յց ի ՛ ն չ ը ն ե ն ք , ա պ երա խ -ո
է ա շ խ ա ր հ ր , և ա մ ե ն մ ա ր դ պ ա ր տ ա կ ա ն ո ւ­
թ յո ւ ն մ ը ո ւն ի ս տ ա ն ձ ն ա ծ , յո ւր ա ք ա ն չյո ւր ր
ի ր պ ա տ կ ա ն ա ծ Ե կ ե ղ ե ց ի /։ ո գ ի ի ն ու պա-
հ ա ն ջ ն ե ր ո մ , հ ա մ ա ձ ա յն ,
ԿՈՁ ՄԵՐԱ ԶՆԵԻ8
Զ ա վ ա կ ո ւն ք Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց վ ո որ
ի Ս փ յո ւռ ս ա շ խ ա ր հ ի , ՛երբ կ ա ր դ ա ք ա յս տ ո ­
ղ ե ր ը , ը ն դ դ ե մ ն ո ր օ ր ե ր ո ւ Կա յա փ ա ն ե ր ո մ ։,
ո ր ո ն ք ' ի բ ր թ ե հ ա ն ո ւն ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յա ն , ի -
ր ե ն ց զ գե ս տ ն ե ր ը կ պ ա տ ռ ե ն , ա ն գ ա մ մ ը ն ալ
/ս ա չե լո ւ հ ա մ ա ր Հա յ Ե կեղեցին, հիշեցեք
թ ե Ջ ե ր Մ ա յր ե ն ի Ե կ ե ղ ե ց ի ն ց ե ղ ի ն խ ղճմը-
տ ա ն ք ն է , որուն պ ա տ ե ր ը ի ր զա վա կներու
ա ր յո ւն ի շ ա ղ ա խ ո վ ն են ա մ ր ա ց ա ծ , որուն
հ ա վ ա տ ք ի ն կ ա ն թ ե ղ ը ի ր ե ն ն ե ր ո ւն ա ր ց ո ւն ք ո վ
է միշտ վ ա ռ ։
Հ ի շ ե ց ե ք թ ե Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն է ա յն ս ր բ ա ­
ր ա ն ը ' ուր հ ա յ կ յա ն ք ը ա մ ե ն ե ն ա վ ե լի մ ա ր զ ­
վ ե ց ա վ դեպ ի բա րին և կ ա տ ա ր յա լը , ա յն
գ ա ն ձ ա ր ա ն ը ուր պ ա հ վ ե ց ա ն ո ւ կպ ա հվին
մեր հոգիին ու մտ քին շնորհները, և մ ա ն ա ­
վ ա ն դ փ ր կ ո ւթ յա ն տ ա պ ա ն ը , մ ե ր պ ա տ մ ո ւ­
թ յա ն ա ր յո ւն ո տ ծ փ ա ն ք ն ե ր ո ւն դ ի մ ա ց ։
 1951 к Л 1Г I՛ Ա. Ա I՛ ն

Ե ր բե բ մ ի փ ո խ ե ք զ ա յն ուրիշի ո.է մ ե կ ա ր ­ ո ա ջն ո ր դ ե ր ւ։ Հա մ ա ր Հետ ո, ՝ դա վա ճա ններ

ժ ե ք ի հ ե տ , ա ն ' որուն ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ը յւ ղ ա վ • ե ն , ե թող վստ ա հ ը յ ւ ՚ն թե ի ր ե ն ց վրա
Լ ո ւս ա վ ո ր ի չ, ո ր ո մ ։ լո ւս ա ր ա ր ա պ ե տ ր ե ղ ա վ կ Հ ր ա վ ի ր ե ն Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի դ ա ր ա վ ո ր ա ր .
Մ ե ս ր ո պ , որուն ժի ր մ ա տ ո վ ա կ ր հ ա ն դ ի ս ա ­ յա ն ո ւ ւա վ ա տ ք ի ր ո ւլո ք բ , ա վ ե /ի ն ' ա բ յո ւ -
ց ա վ Ս ա հ ա կ , ո ր ո ւն ա ղ ո թ ո ղ բւււրմր եղա վ ն ա պ ա տ դ ա մ ւս('ւ1ւծ 1’ ր :
Ն ա րեկա ցին, որուն ք ա ղ ց ր ե ր դ ի չը եղա վ Տ ա կ ա վ ի ն ' բ ո լո ր ա ն ո ն ք , մ ե ր Ե1րեղեցվո
Շ ն ո ր հ ա չի ն ։ ղ ա վ ա կ ն ե ր ե ն , ո ր ո ն ք տ ր տ ո ւմ ք ի ն ա խ ն դ ր ո ւ­
Մ ի ն ա յի ք ա յժ մ ո ւ ի ր խ ե ղ ճ ո ւ թ յա ն , ա ն ի ­ թ յա ն I։ ա ն ի մ ա ս տ խ ն ա մ ի ո ւ թ յա ն հ ա շ ի վ ն ե ­
կա շա տ դ ժ վ ա ր ո ւթ յո մ ւն և ր ո ւ բ ա խ ա ծ է , բ ա յց ր ո վ , ո ւղ ղ ա կ ի կ ա մ տ ն ո ւղ ա կ ի , կ ա մ ա կա մ
չէ կո տ ո ր ա կ վ ա ծ, ա նիկա շա տ փ ոթորիկներ ա կ ա մ ա , զ ո ր ա ։Ա ։գ կ հ ա ն դ ի ս ա ն ա ն մ ե ր ժ ո -
տ ե ս ա ծ է , բ ա յց մ ի շ տ ա ր ձ ա կ ա ծ է ի ր լո ւ յս ր զ ո վ ո ւր դ ի ն յո ւ թ ա կ ա ն , կ ր ո ն ա կ ա ն և ա զ գ ա յի ն
ի ր ե ն հ ա ռ ո ղ հ ո գ ի ն ե ր ո ւ ն , ու տ ա ր ա ծ ա ծ իր ա յս ա ռ ո ւծ ա խ ի ն և կ ո ր ս ա յ ա ն , կ դ ա վ ա ճ ա ­
հ ո վ ա ն ի ս ։, որ ե թ ե ա շխ ա ր հ ի կ զ ո ր ո ւ թ յա մ բ ն ե ն մ ե ր պ ա տ մ ո ւ թ յա ն , մ ե ր ն ե ր կ ա յի ն ե մ եր
զ ի ն վ ա ծ բ ա զ ո ւկ մ ը չ է ե ղ ա ծ , ս ա կ ա յն Հո֊ ա պ ա գ ա յի ն ։
զ և ո ր մ խ ի թ ա ր ո ւ թ յա ն և հ ա վ ա տ ք ի ն եցո Ա / մ ր Զ գ ո ւ շ ա ց ի ՛ր , ժ ո ղ ո վ ո ւր դ Հ ա յո ց , ո ՛չ մ ի ա յն
՛եղ ա ծ է մա րւՈ ւա վո րա պ ես խ ո շ տ ա ն գ վ ա ծ և ա մ ե ն կ ա ր գ ի գ ա ռ ն ա զ գ ե ս տ զ ա յլե ր ե և ս ր ր -
դ ե ր վ ա ծ ի ր զ ա վ ա կ ն ե ր ո ւն հ ա մ ա ր ։ Ա յժ մ ո ւ բ ա զ ա ն գ ա զ ա ն ն ՛ե ր ն , ա յ/ ն ա ն ա նոնց հետ
ի ր տ կ ա ր ա ց ա ծ ։[ի ճ ա կ ի ն ն ա յե լ ո վ , մ ի ՛ խ ո ր - գա ղտ նի խ նա մ իա ցա ծ մևրա ղն միա միտ նե-
հի ք թ ե ա ն դ ա գ ր ա ծ է ի ր բա րերա ր դերը ր ե ն , որոնք Հա կա ռա կ ի ր ե ն ց ներքին Հա շիվ-
կ ա տ ա ր ե լն ։ Մ ի ' ն ա յի ք ի ր ցն ց ո տ ի ն ե ր ո ւն , ն ե ր ո լ հա նձա նձմա ն ն հեռա վոր հ ո ւյս ե բ ո ւ
ա նիկա եր բեմ ն ծի րա նա զգես տ դ չխ ո մրն ա կն,դետ ս պ ա ս մ ա ն , կ ա մ ա և ա կ ա մ ա մ եր
է ր , որ ի ր պ ա տ մ ո ւճ ա ն ի ն պ ա տ ա ռ ն ե ր ո վ պ ա ­ Ե կ ե ղ ե ց վ ո ն յո ւ թ ա կ ա ն , ա զ գ ա յի ն և կ ր ո ն ա կ ա ն
ծ ա ռ ի ն է որ տ ա ս լա ր կ ղ ա ր ն ե ն ։
տ եց իր զ ա վ ա կ ն ե ր ո ւն վերքերր։
Ա յս վ ե բ շ ի ն ն ե ր ր կ զ ա ր մ ա ց ն ե ն մ ե զ , չո ւ ն !։ -
Ս ի ր ե ց ե ՛ք զ ա յն , Ջ ե ր Մ ա յր ե ն ի Ե կեղեցին։
ն ա լն ո ւն հ ա մ ա ր մ ե ր ց ե ղ ա յի ն նկ ա ր ա գ ր ի
ս ր բ վ ե ց ե ք ա ն ո վ , և ա ն ո ր մ ե ծ ո ւ թ յա ն զա նг
ա մենեն սրտ ա պ նդիչ գ ի ծ ը , ին բնա պ ա հպ ա ­
ձ ե ր ո ւն մ ե շ • ո ր ո ն ե ց ե ք Ձ ե ր հոգեկա ն կա զ-
ն ո ւթ յա ն ա ռ ո ղ ջ բ ն ա զ դ ր , և ո ր ո ն ք ս իրտ կ ը նեն
ղ ո ւյր ը է պ ա տ ր ա ս տ ը լ լա լո վ ե թ ե հա րկ ը լլա , հ ե տ և ա բ ա ր ա յս կ ե ր պ ո վ ն ո ր վ ե ր ք մ ը ա վ ե ի
պ ա տ ռ ե /ո ւ Ձ ե ր զ գ ե ս տ ն ե ր ը և ա ն ո ն ց լա վ ա ­ ց ը ն ե լո ւ մ ե ր ժ ո ղ ո վ ո ւր զ ի ա ր դ ե ն բ ա զ մ ա խ ո ց
գ ո ւ յն կ տ ո ր ն ե ր ո վ ը հ ա գ վ ե ց ն ե լ ո ւ և զ ա ր դ ա - սրտ ին վրա ։
ր ե լո ւ բ ո վ ա ն դ ա կ հ ա յո ւ թ յա ն մ ա յր ը ։ Ժ ո ղ ո վ ո ՛ւր դ Հ ա յո ց , հ ա զ ի բ ն ո ր ե ն ք ո լ դ ա ­
Մ ի ' տ ր տ մ ե ց ն ե ք ա յդ մ ա յր ը , և մի Ը Ա ' ս ք ր ա վ ո ր ո ղ ջ մ տ ո ւ թ յա ն զ ր ա հ ը , ի ր /՛ և մ ի հոտ
խ ո ր թ զ ա վ ա կ ն ե ր Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց ­ շ ա ր ո ւն ա կ ե լո ւ ք ո լ ա ն մ ե ռ գ ո յո ւ թ յա ն պ ա յք ա ­
վ ո ։ Ա ն ո ն ք , ո ր նո ր խ ն ա մ ի ա կ ա ն կ ա պ ե ր ո վ ր ը ։ Ա մ ե ն մ ա ս ն ի կ , որ կւիրթի ք ո լ ա մ բ ո ղ չո ւ -
ի ր ե ն ց հ ա կա մ տ ո ւթ յա ն ց և կ ա մ թ յո ւ ր կ ե ր ­ թ ենեդ , ա րժեք մ ը ն է , որ կ պ ա կ ս ի ք ո լ հ ո ­
պ ով հա սկցվա ծ կ ր ո ն ա ս ի ր ո ւթ յա ն հ ա գ ո ւր դ գ ե կ ա ն և ն յո ւթ ա կ ա ն դ ր ա մ ա գ լո ւ խ ե ն ։ Ո վ որ
տ ա լո ւ հա մա ր, և կա մ շա հա դիտ ա կա ն ա յս ս ե ռ ն ո ւ ս եր տ զ գ ա ց ո ւ մ ո վ չ է որ կ ն ա յի
ն կ ա տ ո ւ մ ն ե ր ո վ կ հ ե ռ ա ն ա ն Մ ա յր ե ն ի Ե կ ե զ ե - Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն ն ա զ գ ի ն , կ մ ե ղ ա ն չե ց ե ղ ի ն
ց ի ե ն , կ դ ա վ ա ճ ա ն ե ն է ն ա ռ ա շ ի ր ե ն ց ա ր յա ն , ո ղ չ մ տ ո ւթ յ ա ն ո գ վ ո ւ յն դ ե մ . ո ւ ա յղ պ ե տ ք չ է
ի ր ե ն ց ն ա խ ն յա ց , ի ր ե ն ց կ ո չո ւմ ի ն , իրենց թ ո ւ յլա տ ր ե ի ն ք զ ի ն ք ի ն ո ր և է հ ա յ, որ կ սիրե
ա զ գ ո ւ թ յա ն ։ իր Ա զգն ու Ե կեղ եցին։
Վ ս տ ա ՛հ ե ղ ե ք , թ ե ա յն հ ա յե ր ը , ո ր ո ն ք կ հ ե ­ Ո ւշա դ ի ՛ր ե ղ ե ք ա ռ ա ք յա լի խ ո ս ք ի ն , «Որս/Էս
ռ ա ն ա ն . Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ե ն , Ի ր ե ն ց ն ե ր շ ն չո ւմ ն բ ն կ ա լա ր ո ւք զ Ք ր ի ս տ ո ս Տ ի ս ո ւ ս գ Տ է ր , նո վ ի ն
ո ւ ո ւղ ղ ո ւթ յո ւն ը կ ա ռ ն ե ն ո գ ի ե մ ը , որ խ ո­ դ ն ա ց ,է բ ։ Զ գ ո յշ լե ր ո ւ ք , մ ի ' ո ք ի ց է ո ր զ ձ ե զ
ժ ո ռ կ ն ա յի մ ե ր ի ն ի ն ։ Բ ո լո ր ա ն ո ն ք , որոնք կ ո ղ ո պ տ ի ց է ճ ա ր տ ա ր ո ւթ ե ա մ բ և ս ն ո տ ի խ ա -
մ ա ր դո ր ս ա կ ա ն ծ ո ւ ղ ա կ ն ե ր ո վ ա զ գ ի ն ծոցեն բ է ո ւթ ե ա մ բ , որք րս տ մ ա ր դ կ ս ւն ա լա ն դ ո ։ -
կ խ լե ն ի ր մ ի ա մ ի տ ո ւ հ ա ճ ա խ բա րի զա ֊ թ ե ա ն և ր ս տ տ ա ր ե ր ց ա շխ ա ր հ ի և ոչ ը ս տ
վա կներր, զ ա ն ո ն ք . ա պ ա զ գ ա յն ա ց մ ա ն ա - Յ ի ս ո ւս ի Ք ր ի ս տ ո ս ի ])։
 ԴԵՐեՆԻԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ

թՈԻՂԹ Д О Ш Ъ

ՊԱՏՍ.ՍՒԱ.Ն *ձՈ«ԼՎԱԿԱՆ ԹՈՒԴ,Թ*Ի

Տ Ո Ր Գ Ր Ե Ց ՍՐԲՈ ձՌ Ո Մ Ե Ա Կ Ա Ն Ե Կ Ե Ղ .Ե ՑՎ .Ո Ե Ր Ե Ց Կ Ա Ր Դ Ի Ն Ա Լ
ԳՐՒԳՈՐ ՊեՏՐՈԱ Ժե. ԱՂԱՋԱՆՅԱՆ, ՊԱՏՐԻԱՐՔ Ш З ՃՈ֊ՈՄԵԱԿԱՆԱՑ1
«Ո ր յ ա մ ե ն ա յ ն է)ամ ուււանին, Ա ե ր բ ե ք
ի դիտ ութիւն հշմա րտ ութեա ն ո յ հա ս ա նե ն»:
(Р . ՏԻՄ Ո Թ . Գ . 7)

Ս ի ր ե ց յւս '| Ե ղ բ ա յ ր ի Ք ր ի ս տ ո ս . ե զ ր ա կ ա ց ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ն ո ւ հ ր ա վ ե ր ը , թ ե լա ­
դ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ն ու խ ո ր հ ր դ ա ծ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը ,
Ձ ե ր Հ ո վ վ ա կ ա ն Թ ո ւղ թ ը ո ւ ղ ղ վ ա ծ ե կ ե ղ ե ­ ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն ա ն ա չա ռ ո գ ի ո վ և պ ա տ մ ա ­
ց ա կ ա ն ն ե ր ո վ և հ ա վ ա տ ա ց յա լ ժ ո զ ո վ ո ւր դ ի ն ' կ ա ն ս տ ո ւգ ո ւթ յա ն ց ո ւ ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յա ն ց հ ի ­
>'Ե րկրորդ հ ա ր յո ւ ր ա մ յա կ ի ն ա ռ թ ի վ եր ջա ն ի կ մ ա ն վրա ն կ ա տ ո ղ ո ւթ յա ն ա ռ ն ե լ հ ա վ ա տ ա ց ­
մ ա հ վ ա ն Մ խ ի թ ա ր Ս ե բս ւս ւո ա ց ի ի Լ. Ա բ ր ա - յա լ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի լո ւ ս ա բ ա ն մ ա ն հ ա մ ա ր ։
հ ա մ Պ ետ րոս Ա . Ա ր ծի վ յս ւն ի »' կ ա րդա ցինք
քԱՎԵՏՒՔյ>ի ( հ ո ւլի ս ֊օ գ ո ս տ ո ս 1 9 5 0 ) մ ի ա ց ­ ...Ս ե ր Հ ո վ վ ա կ ա ն Թ ՜ոլղթի Ո ղ ջո ւյն ի մեջ
յա լ թ ի վին մ ե չ ։ Ա յս զ ո ւ յգ (Гբ ա ր ե բ ա ս տ ի կ Ձ ե ր Վ ս ե մ ո ւ թ յա ն հ ա մ ա ր կ ը ս ե ք а Կ ա թ ողիկոս
դ ա ր ա դ ա ր ձ ն ե ր ո վ ա ռ թ ի վ а հրա վերа կ կա ր­ Հ ա յո ց ո լղ զ ա փ ա ռ ա ց » ։ Ը ն թ ե ր ց ո ղ ն ե ր ա յն
դա ք «Բովա նդա կ Հա յո ւթ յա ն դա ոնա լու տ պ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ը պ ի տ ի ո ւն ե ն ա ն ա ն շո ւշ տ ,
ն ա խ ն յա ց ա մ բ ո ղ ջ ա կ ա ն լ ո ւ յս հա վա տքին, ո ր Դ ուք հ ա յ ո ս լղ ս ւփ ա ռ մ ե ծ ա գ ո ւ յն զ ա ն գ վ ա ­
կ ա թ ո ղ ի կե մ ի ո ւթ յա ն մ ե չ » : ծին կ ա թ ող իկոսն եք։
Մ ի ո ւթ յա ն մ ե չ կ կ ա յա ն ա Ե կ ե ղ ե ց վ ո պ ա յծ ա ­ Ո ւ ղ ղ ա փ ա ռ կ ա մ Օ ր թոդոքս կ ն շ ա ն ա կ ե ո ւ­
ռ ո ւթ յո ւն ը և հ ո գ ի ն ե ր ո ւ փ ր կ ո ւ թ յո ւ ն ը , ո ւ մ ե ն ք ՛լլիզ դ ա վ ա ն ո ւթ յո ւն ո ւ ն ե ց ո ղ , Հ ի ն ե ն ի վեր
կ կ ա մ ե ն ա յի ն ք , ո ր Ե կ ե ղ ե ց վ ո բ ո լո ր բա րձ­ ա յդ ս տ ո ր ո գ ե լի ն տ ր վ ա ծ Է հ ո ւ յն , հ ա յ, ա ս ո -
ր ա ս տ ի ճ ա ն պ ա շ տ ո ն յա ն ե ր ի ր ե ն ց ն պ ա տ ա ­ ր ի , ղպ տ ի և հա բեշ ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո լ ։ ՛Փատ
կ ա կ ե տ ո վ ե ն ա յի ն ճ շմ ա ր ի տ Մ ի ո ւթ յո ւն ը , հ ո ֊ պ ա տ րիա րքի օ ր ո վ , Թ . գ ա ր ո ւն , ե ր բ Ա ր և ­
դիներու մ ի ո ւ թ յո ւ ն ը , ո ր ի ր ա ր կբերե և մ ո ւ տ ք ը — ա յս ի ն ք ն Պ ա պ ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն —
կ մ ի ա ց ն ե տ ա ր ր ե ր պ ա յմ ա ն ն ե ր ո վ , վ ա ր դ ա ­ բ ա ժ ն վ ե ց ա վ Ա ր և ե լյա ն ե կ ե վ ե ց ի ե ն , Կ ա թ ոլիկ
պ ե տ ո ւթ յո ւ ն ն ե ր ո վ և գ ա ղ ա փ ա ր ն ե ր ո վ ի ր ա ր ֊ բ ա ռ ը ս կ ս ա վ գ ո ր ծ ա ծ ե լ ի ր ե ն հ ա մ ա ր և զ ա յն
մ ե ա ն չա տ վ ա ծ մ ա ր գ ե ր և ժ ո ղ ո վ ո ւր գ ն ե ր , յո լր ա ց ո ւ ց . ի ս կ Ա ր և ե լք ' Օ րթ ոդոքս բ ա ռ ը .
Ա ի ր ե ց յա ՚լ Ե ղ բ ա յր , ս ե ր Հ ո վ վ ա կ ա ն Թ ուղ­ Կ ա թ ոլիկ միսիոնա րներ' Բ ե ն ե դ ի կ տ յա ն ,
թն հրա տ ա րա կմա ն ա ռ ի թ ո վ կ ո ւզ ե ի ն ք Ձ եր Ֆ ր ա ն չի ս կ յա ն կ ա մ Ե զ վ ի տ , ո ր ո ն ք Ա ր և ե լք
ե կ ա ն և Ո ւղ ղ ա փ ա ռ Ե կ ե ղ ե ց ի ե ն հ ա վ ա տ ա ց ֊
7 . Գ ե ր ա շն ո ր հ Տ էր Դ երենիկ եպ իսկոպ ոսի ներկա
Iա լն ե ր ո ր ս ա լո վ հ ա մ ա յն ք ն ե ր կ ա զ մ ե ց ի ն ,
* ք ա տ ա ս խ ա ն էը տ պ ա գ ր վ ա ծ < ա ռա նձին գ ր ք ո ւ յկ ո վ ,
Կա թոլիկ ա ն ո ւն ը տ վ ի ն ա յգ հ ա մ ա յն ք ն ե ր ո վ ,
ո ր ի ց մ ե ն ք ա ր տ ա տ պ ո ւմ ենք փ ոքր ին, կ ր& ա տ վ ա է
Հ և ո վ լ ֊Խ Մ Բ . , ի ն չպ ե ս օ ր ի ն ա կ ' հ ա յ կ ա թ ո լի կ , հ ո ւ յն կ ա թ ո -
լ ի կ , ղ պ տ ի և ա ս ո ր ի կ ա թ ո լի կ , Կ ա թ ողիկ ե և
 1951 I Я Մհ ԱԾիՆ
39

մ ա ն ա վ ա ն դ ո ւղ ղ ա փ ա ռ ր ա ո ր բ ն ա վ չ գ ո ր ծ ա ­
ծեցին։
Հ ռ ո մ ՛ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա մ ե ն և ի ն ի ր ա վ ո ւն ք
չո ւն ե ր ի ր ե ն հ ա մ ա ր Կ ա թ ոլիկ մ ա կ դ ի ր ը գ ո ր ֊
ծ ա ծ ե [ ո լ, ո ր ո վ հ ե տ և կ ա թ ո լի կ կ ն շա ն ա կ ե
տ իեզերա կա ն, ընդհա նրա կա ն, մինչ Պապ ա­
կա ն Ե կեղեցին, րոմւ Տի ե զե ր ա կա ն Ե կեղե-
ց ի ե ն բ ա մ ն վ ե լո վ կ ա զ մ ա ծ էր ո ւր ո ւյն հ ա տ վ ա ծ
մ ը ։ Կ ա թ ոչիկ բ ա ռ ը ո ւր ե մ ն ե ր բ Պ ա պ ա կ ա ն
Եկեղեցվո հա մա ր դ ո ր ծ ա ծ ։[ի , կնշա նա կե
« Ա ր և մ տ յա ն Հ ե ր ձ վ ա ծ ք ը , որ ս տ ե ղ ծ վ ե ց ա վ
Մ ի ջ ի ն դա ր ո մ ւ ։ Ա յդ «Հ ե ր ձ վ ա ծ ք ը քա ղա քա ­
կա նա պ ես զ ո ր ա ն ա լո վ , Մ իջին դա ր ե ր ե ն
ս կ յա լ ա շ խ ա ր հ ի զ ա ն ա զ ա ն կ ո ղ մ ե ր ը ս կ ս ա վ
պ ր ոպ ա գա ն՛դիս տ կ ր ո ն ա վ ո ր ն ե ր ղ ր կ ե լ ժ ո ղ ո ­
վ ո ւր դ ն ե ր ը Հ ռո մ ի Ա թոռին և ա նոր պ ետ ին
գ ե ր ի շ խ ա ն ո ւ թ յա ն նե ր ք և բ ե ր ե լո ւ հա մա ր։
Հ ռ ո մ ի կ ո ղ մ ե ղ ր կ վ ա ծ կ ր ո ն ա վ ո ր ն ե ր ը , թ ե ի ՛ն չ
ո տ ն ձ գ ո ւթ յո ւ ն ն ե ր ո վ , ա ն խ ո ս տ ո վ ա ն ե լի մ ի ­
ջ ո ց ն ե ր ո վ , ս պ ա ռ ն ա լի ք ո վ և հ ա /ա ծ ա ն ք ն ե ր ո վ
կա տ ա րեցին ի ր ե ն ց պ ա շտ ո նը, ծա ն ո թ է բ ո -
լո ր ա շ խ ա ր հ ի ն , ա յդ մ ա ս ի ն մ՛ենք կ լռ ե ն ք ։
Ա յդ ա ռ ա ք ե լո լթ յա ն ց կա մ ա վ ե լի ճ ի շտ ը
ս կ ր ո ն ա կ ա ն ա ս պ ա տ ա կ ո ւթ յ ա ն ց в ա ր դ յո ւն ք ը
Հ ա յո ց մ ե ջ ա յն ե ղ ա վ , ո ր Ժ Ը . դ ա ր ո մ ւ Հ ռ ո ­
մեա կա ն ա ոա նձին հ ա մ ա յն ք մ ը ս տ ե ղ ծ վ ե ­
ցա վ։ & յդ հ ա մ ա յն ք ը , որուն հետ ևողները
ա ն ն շ ա ն թ ի վ մ ը կ կ ա զ մ ե ն , Կ ա թ ո լ ի կ ա ն ո ւն ը
ա ռ ի ն ի ր ե ն ց վ ր ա ' հ ե տ և ե լո վ Հ ռ ո մ ի օ ր ի ն ա ­
կ ի ն ։ Ա րդեն Հ ռո մ ե ա կ ա ն Ե կեղեցին բ ա ժ ն վ ե ­
լո վ Ը նդհա նրա կա ն Կ ա թողիկե Ե կեղեցիեն
ա ռ ա ն ձ ի ն հ ե ր ձ վ ա ծ մ ր կ ա զ մ ա ծ էր , ի ր վրա
ա ռ ն ե լո վ ՛Կաթոլի կ ա ն ո ւ ն ը ։ Հ ա յո ց Ե կ ե ղ ե ց վ ո
ծո ցև ն հ ե ռ ա ցո ղ հ ա յ պ ա պ ա դա վա ն ներն ալ
ա յղ հ ե ր ձ վ ա ծ ի ն ե ն թ ա ր կ վ ե ց ա ն և բ ա ց ա ր ձ ա կ
հ ն ա զ ա ն դ ո ւթ յո ւն ո ւ հ պ ա տ ա կ ո ւթ յո ւն հ ա յ­
տ ա րա րեցին։
...Հ ե տ և ա բ ա ր , Ս ի ր ե լի ՛ Ե ղ բ ա յր , ե ր բ զ Զ ե զ
կ ա ն վ ա ն ե ք Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս Հ ա յո ց Ո լղ ղ ա փ ա ռ ա ց ,
պ ա տ մ ո ւ թ յա ն դ ե մ մ ե ղ ա ն չ ա ծ կ ը լլա ք , ո ր ո վ ­
հ ե տ և Ձւեր պ ա տ ր ի ա ր ք ա կ ա ն ա թ ոռը, որոմ։
հա ս տ ա տ ՛մ ա ն ե բ կ ո ւ հ ա ր յո ւ ր ա մ յա կ ր տ ո ն ե -
ց ի ք և ո ր ո մ ։ Գ ա հ ա կ ա լն ե ք ա յ ժ մ , մ ի ա յն ո ւ
մ ի ա յն ա փ մ ը հ ա յ հ ռ ո մ ե ա կ ա ն պ ա պ ա կ ա ն -
Ն երու ա թ ո ռ ն է , ո ր ո ւն ծ ա գ մ ա ն մ ա ս ի ն ք ի չ
վերջ պ ի տ ի խ ո ս ի ն ք ։ Գ ուք ի ր ե ն ց Մ ա յր ե ն ի
Ե կեղեցիեն հ ե ռ ա ցա ծ և Հռո մ ի հպ ա տ ա կա ծ
փ ո ք ր հ ա յ հ ա մ ա յն ք ի մ ը կ ր ո ն ա պ ե տ ն ՛եք։
Ջ եր ո ւղ ի ղ տ ի տ ղ ո ս ն է Կ ի լի կ ի ո Հ ա յ Պ ա պ ա -
կա ններու аՊ ա տ րիա րք» և ոչ թ ե Կա թողիկոս
Հ ա յ ո ց Ո ս լ ղ ա փ ա ո ա ց : Պ ա տ ր ի ա ր ք բ ա ռ ն աչ
չա կ ե ր տ ե ց ի ն ք , ո ր ո վ հ ե տ և , ի ն չպ ե ս պ ա տ մ ա ­
կ ա ն տ վ յա լն ե ր ո վ պ իտ ի ա պ ա ց ո լց ա ն ե ն ք ,
Ա ր ծ ի վ յա ն ի պ ա տ ր ի ա ր ք ո ւթ յո ւն ը ՚ ա նվա վեր
1,ր. ո ւս տ ի Գ ութ , ո ր պ ե ս ա ն ո ր Ժ Ե . Հ ա ջ ո ր դ ը ,
պ ա տ ր ի ա ր ք ո լթ յո մ , կընեք ոչ կա նոնա կա ն
դ ր ո ւթ յա ն մ ր հ ա մ ե մ ա տ ։
...Պ ա տ վ ա կ ա ՛ն Ե ղ բ ա յր , Դ ո ւք Ձ ե ր Հ ո վ վ ա ­
կա ն Կ ո ւղ թ ի ն ա ռ ա ջի ն ն ա խ ա դ ա ս ո ւթ յա ն մեջ
Ա բ ր ա հ ա մ Պ ե տ ր ո ս Ա . Ա ր ծ ի վ յա ն ի հ ա մ ա ր
կ ը ս ե ք . <Նա(1ասլԼտ Տ ա ն ն Կ իլի կ ի ո վ ե ր ս ւ է ո -
րոդ Կաթողիկե կա թողիկոսա կա ն Ս.թոոիս;>:
Տ ա յն կա նվա նեք « ա ս տ վ ա ծ ա ր յա լօ . զինք
կմիա ցնեք Մ խ իթա ր Ս եբա ստ ա ցիի հետ և
կ գ ր ե ք թ ե « պ ա տ մ ո ւ թ յ ո ւ ն ն ա լ ո ս կ ի ւոաււերով
ա ր ձ ա ն ա գ ր ա ծ ո ւ պ ա հ ա ծ է ա ն ո ն ց փ ա ր ե լի
ա նունները»:
...Ա բ ր ա հ ա մ Ա րծիւէյա ն ծ ն ա ծ է Ա յն թ ա պ
1 6 7 9 - ի ն . 1 7 0 6 - ի ն կ ո ւս ա կ ր ո ն ք ա հ ա ն ա ձ ե ռ ­
նա դրվա ծ է և 1 7 1 0 -ի ն եպ իսկոպ ոսա կա ն
ա ստ իճա ն ս տ ա ց ա ծ է Պ ետ րոս Բ երի ա ցիե'
մ ա կ ա ն վ ա ն յա լ Պ ի ծ ա կ , ո ր 1 7 0 1 - ի ն Բ ե ր ի ։։
մ ե ջ ն ս տ ա վ ո ր պ ե ս հ ա կ ա թ ո ռ Կ ի լի կ ի ո Հ ա յո ց
Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւ թ յա ն ։ Ա յդ ժ ա մ ա ն ա կ Սսո օ ր ի ­
նա վոր կա թ ողիկոսն էր Մ ա տ թ ե ո ս Կեսա րա -
ց ի ' մ ա կ ա ն վ ա ն յա լ Ս ա ր ի, որ ա մ ե ն և ի ն չհ ր ա -
ժ ա ր ե ց ա վ ի ր ա թ ո ռ ե ն և հ ա ն ձ ն չա ռ ա վ կ ա թ ո ­
ղ ի կ ո ս ա կ ա ն ի ր ա վ ո ւն ք ն ե ր ը բ ա ժ ն հ լ ։ Ա ր ծ ի վ ֊
յա ն ձ ե ռ ն ա դ ր վ ե ց ա վ հ ա կ ա թ ո ռ Պ ի ծ ա կ ե ն ' ո ր ­
պ ե ս Բ երի ո Ա ռ ա ջն ո ր դ ։
... Ա ր ծ ի վ յա ն 1 7 2 2 - ի ն Լ ի բա ն ա ն ի Ա ն տ ո ն -
յա ն ց վ ա ն ք ը փ ո խ ա դ ր վ և ց ա վ ։ Ա ն պ ա տ ա հ ա ­
կ ա ն պ ա րա գա ներւե օ գ տ վ ե լո վ , հ ե տ ա գ ա յի ն
կ ր ց ա Վ ի ն ք զ ի ն ք ի բ ր և Ա ն տ ո ն յա ն ց Մ ի ա բ ա ­
ն ո ւ թ յա ն Հ ի մ ն ա դ ի ր ա լ կ ա ր ծ ե ւ տ ա լ։
1 7 3 8 - ի ն , դ ե կ տ ե մ բ՛ե ր ի 3 0 - ի ն , Բ եր ի ո մեջ
հ ա յ կ ա թ ո լի կ ն ե ր կ ո ւս ա կ ա լի ն հրա մա նով
ե կ ե ղ ե ց ի մ ը ձ ե ռ ք ձ գ ե ց ի ն և ա զ ա տ պ ա շտ ո ն
վ ա ր ե լո ւ ա ր տ ո ն վ ե ց ա ն , ո ւ ա յս ա ռ թ ի վ Ա բ ­
րա հա մ Ա ր ծ ի վ յա ն ը Լի բ ա ն ա ն են'* Ա ն տ ո ն ֊
յ ա ն ց վ ա ն ք ե ն ' բ ե ր ե լ տ վ ի ն ։ Ա ր ծ ի վ յա ն 1 7 3 9
դեկտ եմբեր 4 -ի ն Բ երիա հ ա ս ա վ ։ Ս ա կ ա յն
ե ր ե ք ա մ ի ս պ ա հ վ տ ե ց ա վ , մ ի ն չ և որ ա պ ա հ ո վ
ե ղ ա վ , որ ն ո ր ե ն ա ր կ ա ծ ի մ ր պ ի տ ի չհ ա ն ­
դիպ ի։
Ա ր ծ ի վ յա ն կ ա ն ո ւխ ե ն Հ ա յ Կ ա թ ո լի կ ո ւթ յա ն
ի ն ք ն ո ւ ր ո ւյն դ ի ր ք մ ը ս տ ե ղ ծ ե լո ւ գ ա ղ ա փ ա ր ը
հ ղ ա ց ա ծ է ր ։ Կ ո ստ ա ն դ ն ո ւպ ո լս ո մ ե ջ ա յդ պ ի ­
սի ծրա գիր մր հ ա ջո ղ ցնել հնա ր չէ ր , մա նա ­
վ ա ն դ Կ ոլոտ ի պ ա տ ը ի ա ր ք ո ւթ ա ն և Ն ա լյա ն ի
փ ո խ ա ն ո ր դ ո ւթ յա ն օ ր ո վ ։ Ո ւստ ի մ տ ա ծ ե ց Կի-
ւի կ ի ո Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ յո ւն մ ը կ ա զ մ ա կ ե ր պ ե լ,
մ ա ն ա վ ա ն դ որ ի ն ք ն ա լ Կ ի լի կ ի ո Կ ա թ ո ղ ի կ ո ­
ս ո ւ թ յա ն ս ա հ մ ա ն ի ն մ ե ջ կ ա պ ր և ր ։ Բ ա յց ա -
սիկա ա նհնա ր էր, որովհետ և իրեն գործա կից
1/ա մ կ ա մ ա կ ի ց ո չ մ ե կ ե պ ի ս կ ո պ ո ս ուներ
կ ի լի կ յա ն թ ե մ ե ր ո ւ մ ե ջ ։ Ք ր ի ս տ ո ն յա Ե կ ե ղ ե ց ­
վո օ ը ի ն ա ց հ ա կ ա ռ ա կ , ա ռ ա ն ց ո ր և է ժ ո ղ ո վ ի
կ ա մ օ ր ի ն ա կ ա ն ր ն տ ր ո ւ թ յա ն , ա յլ մ ի ա յն ք ա -
 40 ЬЯ Մ Ի Ա Ծ ՒՆ
ն ի մ ը ք ա հ ա ն ա ն ե ր /ւլ և ա բ ե ղ ա ն ե ր ո ւ ն ե ր կ ա ­
յո ւ թ յա մ բ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ յո ւն կ հ ռ չա կ ե ։ Ա յս
ա պ օր ե ն ա ր ա ր ք ո վ ա լ չգ ո հ ա ն ա լո վ , 1 7 4 0 մ ա ­
յի ս 3 - ի ն , լա տ ի ն ե կ ե ղ ե ց վ ո մ ե ղ , ե ր կ ո ւ օ տ ա ­
ր ա ձ և ս ր ն թ ե ր ա կ ա ն ե ր ո վ , Հ ա կ ո բ վա ր դ ա պ ետ
Հ ո վ ս ՛ե փ յա ն ը ե պ ի ս կ ո պ ո ս կձեռնա դրե։ Հ ո ւ­
ն ի ս ի 1 1 ֊ի ) ւ Ի ս ա հա կ վ ա ր դ ա պ ե տ Բ ա ր ս ե ղ -
յա ն ր Ք ի լի ս ի ե պ ի ս կ ո պ ո ս կ ձ ե ռ ն ա դ ր ե ։ Իսկ
ն ո յ՛ե մ բ ե ր ի 2 3 ~ ի ն , ի ր ե ր կ ո ւ ձ ե ռ ն ա դ ր ա ծ ն ե ր ո վ ,
Մ ե լք ո ն Թ ո լխ մ ա ն յա ն վ ա ր դ ա պ ե տ ը Մ ո ւմ բ ո ւ-
չի ե պ ի ս կ ո պ ո ս կ ձ ե ռ ն ա դ ր ե ։ Ե րեք օր վերջ,
ն ո յե մ բ ե ր ի 2 6 -ի ն ( 1 7 4 0 ) , իր ձեռ նա դրա ձ
երեք եպ իսկոպ ոսներով կա թողիկոս կ ձեռ­
ն ա դ ր վ ի : Ը ն թ ե ր ց ո ղ ն ե ր կ տ ե ս ն ե ն ո ւր ե մ ն թ ե
ի ն չպ ե ս ա պ օ ր ե ն մ ի ջ ո ց ն ե ր ո վ հ ա ս տ ա տ վ ե -
ց ա վ Կ ի լի կ ի ո Հ ա յ Կ ա թ ոլիկ կ ա մ Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն
Պ ա տ ր ի ա ր ք ո ւթ յո ւն ը ։ Ս ա կ ա յն ո չ մ ի ա յն Ա ր ֊
ձ ի վ յա ն ի կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ յո ւն ը ա ն կ ա ն ո ն , ա ն ­
վ ա վ ե ր և ա պ օր ե ն է , ա յլ և ի ր ե պ ի ս կ ո պ ո ­
ս ո ւթ յո ւն ն ի ս կ , ո ր ո վ հ ե տ և ձեռնա դրվա ծ է
հ ա կ ա թ ո ռ Պ ի ծա կ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի ն ։ Դ ա րերու
ը ն թ ա ց ք ի ն , Ք ր ի ս տ ո ն յա Ե կ ե ղ ե ց ի ն մ ի շ տ և
ա մ ե ն ո ւր ե ք ա ն վ ա վ ե ր ն կ ա տ ա ծ է հ ա կ ա թ ո ռ ի
մ ր ձ ե ռ ն ա դ ր ո ւթ յո ւն ը և ա ն ո ր կ ա տ ա ր ա ծ ձ ե ռ ­
ն ա դ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ։
...Կ ա ր ծ ե ց յա լ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ յա ն հ ո չա կ ո ւ-
մ ե ն ա նմիջա պ ես ե տ ք, 1 7 4 0 դ ե կ տ ե մ բե ր ի ն ,
Ս ր ծ ի վ յա ն կ ջա ն ա Հ ռ ո մ ե ր թ ա լ։ Կ հ ա նդի պ ի
դ ժ վ ա ր ո ւթ յա ն ը , բ ա յց հ ո ն կ հ ա ս ն ի երկ ու
տ ա րի վերջ։ Կ ն ե ր կ ա յա ն ա Պ ա պ ի ն , ծ ո ւն կ ի
կ ո ւդ ա և կ հ ա մ բ ո ւր ե ա ն ո ր ո տ ք ը և հ ա վ ա տ ո
ո ւ հ պ ա տ ա կ ո ւթ յա ն դ ա վ ա ն ո ւթ յո ւն մ ը կ կ ա ր ­
դ ա ։ Ա յդ դ ա վ ա ն ո լթ յո ւն ր «Պ ա ր թ և ո ւ Պ ա հ լա -
վ ո ւն ի Ս ուրբ Հ ա յր ա պ ե տ ն ե ր ո Ա ) հա վա տ քը
չ է ր , ի ն չպ ե ս կ գ ր ե ք , ա յլ Պ ա պ ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ­
վ ո դ ա վ ա ն ա ն ք ը ։ Հ ե տ և ա բ ա ր Ա ր ծ ի վ յա ն ա յս
կ ե ր պ ո վ կ ո ւր ա ն ա ր Ս ուրբ Լ ո ւս ա վ ո ր չի և մ եր
Ս ր բա զա ն Հ ա յր ա պ ե տ ն ե ր ո լ լ ո ւ յս հ ա վ ա տ ք ը ։
Ո ւր ե մ ն , Ս ր բ ա զ ա ՛ն Ե ղ բ ա յր , Դ ո ւք ե ր բ 'ա ր ­
ձ ա գ ա ն ք ս կ ր լլա ք Ա ր ծ ի վ յա ն ի « պ ա տ գ ա մ ռ ի ն ,
կ ն շա ն ա կ ե թ ե կ ոչ կ ո ւղ ղ ե ք հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ն '
ո ւր ա ն ա լ ի ր դ ա ր ա վ ո ր հ ա վ ա տ ք ը և ը ն դ ո ւ ն ի /
Պ ա պ ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո դ ա վ ա ն ո ւ թ յո ւն ը ։ Հ ա ­
ճա խ ա կի կ րկնվ ա ծ և ժա մա նա կա վրեպ Ձեր
ա յս հ ր ա վ ե ր ը ա ն շո ւշտ ա ր ձ ա գ ա ն ք պ իտ ի
չղ տ ն ե ո ր և է հ ա յո ւ ս ի ր տ ի ն մ ե ջ , ո ր կ ա պ վ ա ծ
է ի ր Մ ա յր Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն և ի ր ս ո ւր բ հ ա վ ա տ -
քին/
Կետ մ ը և ս , Շ ն ո ր հ ա զ ա ՛ր դ Ե ղ բ ա յր , Ձ ե ր
կա թողիկոս տ իտ ղոսն ալ պ ա տ մա կա ն վա ­
վ ե ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն չի կ ր ե ր , ո ր ո վ հ ե տ և պ ա պ ա -
կ ա ն պ ա շ տ ո ն ա գ ի ր ն ե ր ո ւն մ ե ջ Ա բ ր ա հ ա մ Ս ր ­
ծ ի վ յա ն մ ի ՛ա յն Պ ա տ ր ի ա ր ք Կ ի լի կ ի ո կ կ ո չվ ի .
կաթողիկոս բա ռի հ ի շ ա տ ա կ ո ւթ յո ւն չ կ ա ։
Ա ր ծ ի վ յա ն , ե ր բ ի ն ք զ ի ն ք ը Ա մ ենա յն Հ ա յո ց
Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս կ ջա ն ա ր ց ո ւ ց ն ե լ , Մ խ ի թ ա ր Ա բ ­
բ ա հ ա յր ա ր դ ե ն ա ն ո ր կ զ գ ա ց ն ե ր ա յդ հ ա ­
վ ա կ ն ո ւթ յա ն ա ն հ ի մ ն ը լլա լը և հ ա զ ի վ թ ե ա -
ն ո ր հ ա մ ա ր կ ա րեւի կ գ տ ն ե ր Կ իլիկիո պ ա տ ֊
ր ա ր ք ո ւթ յո ւն ր (տ ե ՛ս ‘Լարք Մ իւիթ ա Րա , էջ
4 6 9 ) ։ Ե րբ Ձ եր փ ա ռ ա բ ա ն ա ծ Մ խ ի թ ա ր ն իս կ
Ա ր ծ ի վ յա ն ը պ ա տ ր ի ա ր ք կ ճ ա ն չն ա , Դ ո ւք , որ
զ Ձ ե զ Ա ր ծ ի վ յա ն ի Ա թոռը բա զմ ո ղ պ ետ ը
կ ր ն դ ո ւն ի ք , ի ն չպ ե ս կ ր նա ք Ձ ե զ ի հա մա ր
('Կ ա թ ողիկ ոս Հ ա յո ց Ո լղ ղ ա փ ա ո ա ց ո դ ր ե լ։
Վ ե ր ո գ ր յա լ պ ա տ մ ա կ ա ն ի ր ո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ե ն
կ ր ն ա ք ե ղ յւա կ ա ց ն ե լ, որ Ա ր ծ ի վ յա ն ի կ ա թ ո -
՚ւ ի կ ո ս ո ւ թ յո ւ ն ր ա ն վ ա վ ե ր էր և ա ն կ ա ն ո ն ա -
ր ա ր ք ի մ ը ա ր դ յո ւն ք և թ ե ի ր կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւ­
թ յո ւ ն ա ն վ ա ն ա ծ ը ո չ մ ե կ օ ր ի ն ա վ ո ր կա պ
ունի Կ ի կ ի լի ո Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ յա ն հետ ։
...Պ ա տ մ ա կ ա ն ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յո ւն ը ս ա ' է . Կի-
լի կ ի " հ ա յ կ ա թ ո լի կ պ ա տ ր ի ա ր ք ո ւթ յա ն մը
կ ա զ մ ո ւ թ յո ւ ն ը Պ ա պ ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո պ ետ ի ն
կ ա մ ք ե ն բ խ ա ծ և պ ա ր ա գա ն ե ր ո ւ հ ա ր մ ա ր ց ր ֊
վ ա ծ հ ռ ո մ ե ա կ ա ն ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ թ յո ւ ն մ ը ն է
և ոչ մ ե կ ա ռ ն չո ւթ յո ւն ունի հ ա յ ն վ ի ր ա պ ե ­
տ ո ւթ յա ն հետ ե ո ր և է հ ա յ Ա թ ոռի հ ե տ ։
...Ծ ի ր ա ն ա վ ո ՛ր Ե ղ բ ա յր , կ գ ր ե ք թ ե Ա . Ա ր ֊
ձ ի վ յա ն ի և Մ . Ս ե բ ա ս տ ա ց ի ի «նպ ա տ ա կը
տ ա ր ա ծ ո ւ մ կ ա թ ո ղ ի կ ե հ շ մ ա ր ս ս ս թ յ ա ն և. ն վ ի ­
ր ո ւմ Հ ա յ ո ւ թ յ ա ն բ ս ւ ր ձ ր ա ց ա մ ի ն » (ւ
('Կ ա թ ո ղ ի կ ե ճ շ մ ա ր տ ո ւ թ յո ւ ն » . գ ե ղ ե ց ի ՛կ
բ ա ռ , բ ա յր ո ՛չ Մ խ ի թ ա ր և ո չ ա լ Ա ր ծ ի վ յա ն
ո ւն ե ի ն կ ա թ ո ղ ի կ ե ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յո ւն ը : Կ ա թ ո­
ղիկե կնշա նա կե ընդ հ ա նր ա կ ա ն, տ ի ե զե ր ա ­
կ ա ն ։ Ե րկուքն ա լ ո ւր ա ց ա ն կ ա թ ո ղ ի կ ե ը ն դ ­
հ ա ն ո ւր Տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն , հ պ ա տ ա կ ­
ն ե ր և կ ա մ ա կ ո ր գ ո ր ծ ա կ ա լն ե ր դա ր ձ ա ն Հ ռ ո ­
մ ի Պ ա պ ի ն ։ Մ ե ջ բ ե ր ե ն ք Ա վ ե տ ի ք ե ն , Մ խ իթ ա րի
Խ ո ս տ ո վ ա ն ա ն ք ը . «Ե ս կ ղ ա վ ա ն ի մ Լ կ ր ն ղ ո ւ ՜
է ի մ ա յն ա մ ե ն ինչ, գոր կ դա վա նի ե կ ը ն -
ղ ո ւն ի Ս ուրը, Կ ա թ ո ղ ի կ ե և Հ ո ո մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ­
ղ ե ց ի ն , ե. կ մ ե ր ժ ե մ ա մ ե ն ի ն չ , գ ո ր ա ն կ մ ե ր -
ժ ե : Ի ն չպ ե ս ի մ ա մ բ ո ղ ջ կ յ ա ն ք ի ս ը ն թ ա ց ք ի ն
«լիս պ ա ր տ ա վ ո ր հ ա մ ա ր ա ծ ե մ հ ն ա գ ս ւ ն դ ե լո ւ
Հ ո ո մ ի Ս րբա գ ս ւն Հ ո ր ո ր պ ե ս Հ ի ս ո ւ ս ի Ք ր ի ս ­
տ ո ս ի Փ ո խ ա ն ո ր դ ի ն , ն ո ւ յ ն ը կ ո պ ե մ ը ն ե յ նաև.
մ ա հ վ ա ն Ժա մուն: Եթե մ ա հ ե ս ե տ ք ի ն ձ մ ե
ց ր վ ա ծ կ ա մ ը սվա ծ թա ներ գ տ ն վ ի ն , որոնք
հ ա մ ա ձ ա յն չը լ ) ա ն Հոոմի Սուրբ Ա թ ո ո ի ն
վհիոներուն, կ խ ն դ ր ե մ , որ ա ն ո ն ք ՝ ինձմե
ա րտ ա բերվա ծ չնկա տ վին, հետս կկոչեմ գ ա -
նո ն ք ե կ ե ն թ ա ր կ ե մ ա մ բ ո ղ ջ ս ր տ ո վ ս Սուրբ
Ս թ ո ո ի ն ս ր բ ա գ ր ո ւ թ յ ա ն » (Ա Վ Ե Տ Ի Ք , Ժ Ւ . տ ա ­
ր ի , թ ի վ 9 — 1 0 , էջ 1 5 5 — 1 5 6 ) ։
...Հ ռ ո մ ի Պ ա պ ի ն ա ՜մբո/լջ ս ր տ ո վ ե ն թ ա ր կ ­
վ ե լո վ , մ ի թ ե “ կ ա թ ո ղ ի կ ե ճ շմ ա ր տ ո ւթ յո ւն ը
կտ ա րա ծվի, Ա ր ծ ի վ յա ն և Մ խ ի թ ա ր ճեղք
ստ եղծեցին Հ ա յո ւ թ յա ն մ ե ջ . բա ժնվեցա ն
Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ե ն . ո ւր ե մ ն կ///թողի1լե ճ շմ ա ր -
 1951 1Я Մ Ի Ա Ծ Ի Ն
41

տ ո ւթ յո ւն ր տ ա ր ա ծ ա ծ ե ղ ա ն ա յդ կ ե ր պ ո վ ։ տ ա ր յա լ ա զ ա տ ո ւթ յո ւն ս տ ա ց ա վ 3 2 3 - ի ն , ե ր բ
Հ ա յո ւ թ յա ն մ ե ջ բ ա ժ ա ն ո ս է '՛ա ռ ա ջ ա ց ն ե լո վ , Կ ոստ ա նդիա նոս հա ղթեց Լ ի կ ի ա ն ո ս ի ն , որ
ի ՛ն չ պ ե ս կ ր ն ա ն ն վ ի ր վ ի լ Հ ա յո ւ թ յա ն բ ա ր ձ - Ա ր և ե լք ի կ ա յս ր ն Էր և հ ե թ ա ն ո ս ո ւթ յա ն
ր ա ց ո ւմ ի ն ։ Ա ն ո ն ք Հ ա յո ւ թ յա ն բ ա ր ձ ր ա ց ո լ- պ ա շտ պ ա ն ը ։ Ա գա թ ա նգեղոս (Ճ Ի Ջ հ ա տ վ ա ծ )
մ ի ն ս ա տ ա ր ե լո ւ ե ծ ա ռ ա յե լո ւ տ ե ղ ջ ա ն ա ց ի ն կ պ ա տ մ ե թ և ե ր բ Հ ա յո ց Տ ր դ ա տ թ ա գ ա վ ո ր ը
— մա նա վ ա նդ ի ր ե ն ց հա ջոր դները— ա մ ենեն Կ ո ս տ ա ն դ ի ա ն ո ս ի ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւն ը ն դ ո ւ ն ի -
ա ն ա ր գ մ ի ջ ո ը ն ե ր ո լ դ ի մ ե լ Հ ա յո ւ թ յո ւ ն ը պ ա - լ ը կ լս ե , ի ր ե ն հ ե տ կ ա ռ ն ե Ս. Գ ր ի գ ո ր Լու­
ո ա կ տ ե լո ւ և զ ա յն պ ա պ ա կ ա ն ո ւթ յա ն ա ո ա ջ- ս ա վ ո ր ի չը , Ա րի ս տ ա կ ե ս ը , Ա դբիա նոսը, 13
ն ո ր դ ն լո ս ն ա խ ա ր ա ր ն ե ր և յո թ ա ն ա ս ո ւն հ ա զ ա ր զ ո ր ք ,
...Կ գ ր ե ք , Ս րրա զա ն Ե ղ բ ա յր , «Հիրա վի կ ե ր թ ա Հ ռ ո մ խ ն դ ա կ ց ո ւ թ յո ւ ն հ ա յտ ն ե լո ւ և
Ա բ ր ա հ ա մ 1ւ Մ խ ի թ ա ր . . . կ ծ ա ղ կ ե ց ն ե ի ն վ ե - դ ա շն ա գ ի ր կ կ ն ք ե Կ ո ս տ ա ն դ ի ա ն ո ս ի հ ե տ ։ Ա -
րըստ ին Հ ա յո ւ թ յա ն մ ե ջ ն ա խ ն յա ց լուսա վոր գ ա թ ա ն գ ե ղ ո ս ե ն ա ռ ն ե լո վ Խ ո ր ե ն ա ց ի ն ա լ ա ն -
և ա մ բ ո ղ ջ ա կ ա ն հ ա վ ա տ ք ը » : Բ ա յց ա յս ե ր - ց ո ղ ա կ ի կ ա կ ն ա ր կ ն ( Բ . Դ պ ր ո ւթ յո ւն Ц . գ լ .) լ
կ ո լք ն ա լ մ ե ր ն ա խ ն ի ք ն ե ր ւււ լո ւս ա վ ո ր և ա մ ­ Ս ա կ ա յնդ հ ո ս Ս. Լ ո ւսա վոր չի Հ ռ ո մ ե ր թ ա լո ւ
բող ջա կա ն հա վա տ քը չծ ա ղ կ ե ց ո ւց ի ն ։ Ա նոնց մա սին բա ն մը չէ գրվա ծ։
բ ո ւ ն ն պ ա տ ա կ ը ե ղ ա ծ Է Հ ռ ո մ ի Ե կ ն ղ ե ց վ ո ւ յն Դ ժվա ր է որոշել Կ ոստ ա նդիա նոսի ք ր ի ս ­
հ ա վ ա տ ք ը և վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւթ յո ւն ը տ ա րա ծեք տ ո ն ե ո ւթ յո ւ ն ը ն դ ո ւն ե լո ւ թվա կա նը. եթե
Հ ա յո ց մ ե ջ և Հ ա յո ւ ն Ե կեղեցին ենթա րկեք 3 1 3 - ը ն կ ա տ ե ն ք , ա յն ա տ ե ն Կ ո ս տ ա ն դ ի ա ն ո ս
Պապի գ ե ր ի շ խ ա ն ո ւթ յա ն ւ Ի ր ե ն ց խ ոսքերը մ ի ա յն Ա ր և մ ո ւտ ք ի կ ա յս ր ն է ր , ի ս կ Տ ր դ ա տ
շա տ հստ ա կ ե ն . Մ խ իթա րեն մ ե ջբե ր ո ւմ Ա ր և ե լք ի կ ա յս ե ր ' Լ ի կ ի ա ն ո ս ի ի շ խ ա ն ո ւ թ յա ն
ր ր ի ն ք ա ր դ ե ն , բ ա ց ա տ ր ո ւ թ յա ն չե ն կ ա ր ո տ ի ր տ ա կ է ր . ո ւս տ ի ա յդ ք ա ն բ ա զ մ ա թ ի վ հ ե տ ե ֊
ա յդ տ ո ղ ե ր ը , ի ս կ Ա ր ծ ի վ յա ն Ա բ ր ա հ ա մ կ ը ս ե , վ ո ր դ ն ե ր ո վ և զ ո ր ք ո վ Լիկիա նոսի ի շխ ա ն ո ւ­
թ ե իր նպ ա տ ա կն Է «պ ա յծս ա ո ւթ ի ւն և աճումն թ յա ն ս ա հ մ ա ն ն ե ր ո լ մ ն ջ ե ն ա ն ց ն ե լո վ Հ ռ ո մ
սրբոյ հ ա ւս ւտ ո յ հոովմէա կա նի»/ Ո ւրեմն ե ր թ ա լը ա ն պ ա տ ե հ է ր , ո ր ո վ հ ե տ և հ ա յ թ ա ­
Ա ր ծ ի վ յա ն ե Մ խ ի թ ա ր ո չ թ ե մ ե ր ն ա խ ն յա ց ղ ա վ ո ր ը ի ր հ ա ր ա բ ե ր ո ւթ յո ւն ը կպ ա հեր Ա-
ս ո ւր բ և ո ւղ ղ ա փ ա ռ հա վա տ քը ծա ղկե- ր և ե լբ ի կ ա յս ր ն ե ր ո ւ ն հ ե տ և Ա ր և մ ո ւտ ք ի հետ
ցո ւց ի ն , ա յլ ջ ա ն ա ց ի ն խ ե ղ ա թ յո ւ ր ե լ զ ա յն հ ա ր ա բ ե ր ո ւ թ յո ւն չո ւն ե ր ։ Կ ոստ ա նդիա նոս
հ ռ ո մ ե ա դ և ւվ ա ն հ ա վ ա տ ա լի ք ն ե ր ո վ ։ Ա նոնք մ ի ա յն 3 2 3 -ե ն ետ քը սկսա վ Ա ր և ե լք ի մ ե ջ
իրենց նա խ որդներով և հետ ևորդներով ի շ խ ե լ, ո ւ մ ի ն չ և ա յն ա տ ե ն Լ ի կ ի ա ն ո ս ն էր
Եփ ե ս ո ս յա ն ֊Կ յո ւ ր ե ղ յա ն ո ւղ ղ ա փ ա ռ վ ա ր դ ա ­ տ ի ր ո ղ ը և ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յո ւն ը հ ա լա ծ ո ղ ը ,
պ ե տ ո ւթ յա ն տ եղ սկսա ն ք ա ր ո զել վերջա - ուս տ ի ո չ մ ե կ պ ա տ ճ ա ռ չէ ր կ ր ն ա ր ը լլա լ
մ ո ւտ ք ա ղ կ ե դ ո ն ի կ է ր կ ա բ ն ա կ վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւ­ Տ ր դ ա տ ի և Գ ր ի գ ո ր ի Հ ռ ո մ ե ր թ ա լո մ ւ։
թ յո ւ ն մ ը ։ Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ք ա վ ա ր ա ն ի հ ե տ ս ա ­ Ի սկ ե թ ե 3 2 3 թվա կա նը ն կ ա տ ե ն ք Կ ոս -
մ ո ւտ խ ն դ ի ր ն ե ր ո վ և аյՈ ր դ ւ ո յ» բ ա ն ա ձ և ե ր ո վ
տ ա ն դ ի ա ն ո ո ի ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յո ւ ն ը ն դ ո ւն ի լը ,
պ ղ տ ո ր ե ց ի ն հ ա յ հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ո ւ ն մ ի տ ֊ հ ա յտ ն ի է , ո ր ա յդ ա տ ե ն ն ե ր ը Կ ո ս տ ա ն դ ի ա ­
ք ե ր ն ո ւ հ ո գ ի ն ե ր ը ։ Հ ե տ և ա բ ա ր , Ձ -ե ՚ր դ Վ ս ե ­
ն ո ս մ ե ծ մ ա ս ա մ բ Ա ր և ե լք կ գ տ ն վ ե ր , Ն ի կ ո -
մ ո ւ թ յո ւ ն , Դ ո ւք բ ո լո ր ո վ ի ն կ ա յլա փ ո խ ե ք մ ի դ ի ո մ ե ջ , և ո ւր ե մ ն Հ ա յո ց թ ա գ ա վ ո ր ի ա յ-
ճ շ մ ա ր տ ո ւ թ յո ւ ն ր ։ Յ Ը չ է ր կրնա ր Հ ռ ո մ ը ն դ ո ւն ա ծ ը լլա լ։ Հ իշեն ք
ն ա և , որ Գ րիգոր Լ ո ւս ա վ ո ր ի չ հ ա ն ր ա յի ն
կ յա ն ք ե կ խ ո ւս ա փ ե ր , ի ր վ ե ր ջ ի ն տ ա ր ի ն ե ր ը
...Ս ր բ ա զ ա ՛ն Ե ղ բ ա յր , Մ խ ի թ ա ր ե հ ե տ և յա լ ճ գ ն ո ւ թ յա մ բ ա ն ց ո լց , ն ո ւ յն ի ս կ Ն ի կ ի ո տ ի ե -
•Ի եջբերումը կ ը ն ե ք . « Թ ե պ ե տ ը ս տ ա մ ե ն ա յ ն ի ւք երա կ ա ն ժ ո ղ ո վ ի ն ( 3 2 5 թ . ) չ գ ն ա ց , ուս տ ի
կհպ ա տ ա կեգնեմ ինքզինքս Հ ո ո մ ա Գսւհուն չէ ր կ ր ն ա ր մ ի ն չ և Հ ռ ո մ գ ա ց ա ծ ր լ լա լ ։ Դ ի տ ե ­
հ ն ա զ ա ն դ ո ւթ յա ն ներքև, ինչպ ես օրինա կ լի է> ո ր Մ . Խ ո ր ե ն ա ց ի ն Ա գա թա նգեզոսի
տ վ ա վ ինձ մեր Ս. Հ ա յր ը Գրիգոր լո ւս ա վ ո ­ պ ա տ մ ո ւ թ յո ւ ն ը ի ր ա ռ ա ջ ո ւն ե ն ա լո վ դ Լ ո ւս ա ­
ր ի չ ...» : Մ խ իթա րի նմա ն հա յ կ ա թ ո լի կ ն ե ր վ ո ր չի Հ ռ ո մ ճ ա մ բ ո ր դ ե լը չ է գ ր ա ծ . ուստ ի
մ ի շտ մ ի և ն ո ւ յն հ ա ն կ ե ր դ ր կ ր կ ն ա ծ են ը ս ե - կ ա մ զ ա յն կ ե ղ ծ և ս տ ա հ ո դ բ ա ն մ ը դ ա տ ա ծ
քով թ ե Ս. Գ ր ի գ ո ր Լ ո ւս ա վ ո ր ի չ Հ ռ ո մ գ ն ա ց է , կ ա մ ո ւղ և ո ր ո ւթ յա ն հ ա տ վ ա ծ ը Ա գ ա թ ա ն ֊
և Պ ա պ ի ն հ ն ա զ ա ն դ ո ւթ յո ւ ն հ ա յտ ն ե ց ։ Բ ա զ ­ գեղոս ին մեջ հետ ո ն ե ր մ ո ւծվ ա ծ է։
մ ի ց ս հ ե ր ք վ ա ծ Է ա յս ա ռ ա ս պ ե լը , զ ա յն ն ո ­ Հա վա նորեն Հ ռ ո մ ե ր թ ա լո ւ ա ռ ա ս պ ե լի ն
ր ե ն լս ո ղ ն ե ր կ ր ն ա ն հ ե գ ն ա ն ք ի ժ պ ի տ մ ը ո ւ­ հ ի մ ծ ա ռ ա յա ծ է 6 4 թ վ ի ն Տ ր դ ա տ Ա . Հ ա յո ց
ն ե ն ա լ։ Ն ե ր կ ա յա ց ն ե ն ք պ ա տ մ ա կ ա ն ի ր ո ղ ո ւ­ թ ա գ ա վ ո ր ի Ն ե ր ո ն Կ ա յս ե ր օ ր ո վ Հ ռ ո մ ե ր թ ա -
թ յո ւ ն ը . Iո ւ և հ ո ն մ ե ծ շ ո ւք ո վ ը ն դ ո ւ ն վ ե լո ւ պ ա տ մ ո ւ­
3 1 3 -ի ն Կոստ ա նդիա նոս կ ա յս ր Մ ի լա ն ի թ յո ւ ն ը ։ Ա յս պ ՛ես Ա . ղ ա ր ո լ ե ղ ե լո ւ թ յո ւ ն մ ր
հրովա րտ ա կով ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւն ը ա զա տ Դ . գա րու դեպ ք մր նկ ա տ վ ա ծ է , ժա մա նա կի
կ րոն հ ո չ ա կ ե ց ։ Բ ա յց ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւ ն ը կ ա ­ հ ա ր մ ա ր պ ա ր ա գ ա ն ե ր ն ա լ ի ր վր ա ա ռ ն ե լո վ ւ
 42 I ,Հ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն
...Ս ի ր ե ց չ ա ' լ Ե ղ բ ա յր , Ձ ե ր «Հովվա կա ն
Թ ո ւ դ թ »^ !/ մ ե ջ Պ ետ րոս Ա ռ ա ք յա լը քա նիցս
ւ Ա ռ ա ք ե /ա պ ե տ » կ ա ն վ ա ն ե ք , և կ գ ր ե ք թ ե Հ ի -
11 ուս « հ ա տ կ ա պ ե ս աւլոբսւծ է ր Ս ի մ ո ն Պ ե տ ­
րոսի հ ա մ ա ր , զ ո ր պ ի տ ի կ ա ր գ ե ր հ ո վ ի վ բ ո ­
վ ա ն դ ա կ հ ա վ ա տ ա ց յ ա յ ի ր հ ո տ ի ն ե. հ ա ս տ ա ­
տ ի ֊ ա ո ա ք ե յա կ ա ն դ ա սո ւն »:
Դ ա րերե ի վ ե ր Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կեղեցվո
կ ր կ ն ա ծ հ ա ն կ ե ր գ ն է ա յս ։ Ձ ե ր Վ ս ե մ ո ւթ յո ւն ն
ա լ, ո ր պ ե ս «Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կեղեցվո երեց
Կ ա ր դ ի ն ա լ»,ի պ ա շտ ո ն ե և ն ո ւ յն ի ս կ ս տ ի ։։/-
մ ա մ բ պ ետ ք է , որ հ իշեցնեք Ձեր հա վա տ ա ց-
յա /ն ե ր ո ւ ն թ ե Պ ե տ ր ո ս ն ա խ ա պ ա տ վ ո ւթ յո ւն
ունի մ յո ւ ս ա ռ ա ք յա լ ն ե ր ո վ վ ր ա , « Ա ռ ս ւ ք ե -
ւսւպ ետ » է և ն ո /ն ի ս կ « հ ա ս տ ս ա փ չ ս ւ ո ա ք ե -
|ւ ս կ ա ն դ ա ս ո ւ ն » :
Ա սիկ ա ո չ մ ի ա յն Քրիստ ոէեեա կ ա ն Ե կե­
ղ ե ց վ ո բ ո ւն ո գ վ ո ւյն և. ճ շմ ա ր ի տ դ ա վ ա ն ո ւ-
■թան հ ա կ ա ռ ա կ է , ա յլ ն ա և ' ո ղ ջ մ տ ո ւ թ յա ն ։
•Ա վետ ա րա նն եր և Ա ռ ա ք ե /ա կ ա ն Կ ո ւղ թ ե ր ը ո չ
«ա ո ա ք ե լա պ ե տ », ո չ «ա ռ ա ք ե լա պ ե տ ա կ ա ն իշ­
խ ա ն ո ւթ յո ւն », և ո չ ա լ «հ ա ս տ ս ա փ չ ա ռ ա ք ե ­
լա կ ա ն դա սո ւն» բա ռ ե ր ն ու գա ղա փ ա րները
ո ւ ն ի ն ։ Պ ե տ ր ո ս ա ռ ա ք յա լի մ ի տ ք է ն մ ե ջ ա ն ­
դ ա մ ա յս պ ի ս ի հա վա կնոտ գա ղա փ ա րներ
տ ե ղ պ ե տ ք չ է բ ռ ն ա ծ ը լլա ն ։
Ք ր ի ս տ ո ն յա Ե կ ե ղ ե ց ի ն բ ո լո ր ա ռ ա ք յա լն ե ­
րը հա վա սա րա պ ա տ իվ ճ ա ն չցա ծ է ։ Ե կ ե ղ ե ց­
վ ո հ ա յր ե ր ո վ ո ղ ջ մ ի տ վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւթ յո ւն ը
սա է թ ե բ ո լո ր ա ռ ա ք յա լն ե ր ն ո ւ յն ի շ խ ա ն ո ւ -
թ յ ո վ ր ս տ ա ց ա ն Ք ր ի ս տ ո ս ե , Վ ե ր ն ա տ ա ն մեջ
■Ս. Հ ո գ ի ո վ լ ե ց վ ե ց ա ն , ք ա ջ ա բ ա ր քա րոզե­
ց ի ն ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յո վ ը և հ ա ն դ ի ս ա ց ա ն Ե կե­
ղ ե ց վ ո ս յո մ ւ ե ր ը ։ Մ ի ա յն Պ ա պ ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ­
ց ի ն է , ո ր հ ի ն ե ն ի վ ե ր Ա ռ ա ք ե լա պ ե տ կ դ ա -
• վ ա ն ի Պ ե տ ր ո ս ը , ո ր պ ե ս զ ի ա տ ո վ ց ո ւ յց տ ա
թ և Պ ա պ ը Ե կ ե ղ ե ց վ ո գ ե ր ա գ ո ւ յն պ ե տ ն է , և
■ա յձ ն ա խ ա պ ա տ վ ո ւ թ յո վ և գ լխ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն
ո վ ի Ե կ ե ղ ե ց վ ո մ յո ւ ս պ ե տ ե ր ո վ վ ր ա ։
Լա վ ը մ բ ռ ն ե ն ք Ա վետ ա րա նի ո գ ի ն ։ Ա ռա ջ­
ն ո ւ թ յա ն կ ա մ գ լխ ա վ ո բ ո ւթ ա ն խ ն դ ի ր ը ա ռ ա ­
ջի ն օ ր ե ն ջ ն ջ վ ե ց ա վ , ե ր բ Մ ե ծ Վ ա ր դ ա պ ե տ ը
րսա վ իր ա շա կերտ ներով. «Ո ր կ ա մ ի ց ի ի
ձ էն շ ա ո ա ջ ի ն յի ն ե լ, եղիցի ձեր ծ ա ո ս ւ յ»
(Մ ա տ թ . Ի . 2 7 ) ։ Ա ռ ա ք յա լն ե ր ո վ մ ե ջ մ ե ծ ու
պ զ տ ի կ չկ ա ր , ա մ ե ն ք ը հ ա վ ա ս ա ր է ի ն ։ Երբ
ա ն ո ն ց մ ե ջ մ ե ծ ո ւ թ յա ն խ նդիր ծա գեցա վ,
Ք ր ի ս տ ո ս ա յդ մ տ ա ծ ո ւմ ը հ ե ռ ա ց ո ւ ց ի ը ե ն ց մ ե
( տ ե ՛ս Մ ա տ թ . Ժ Ը . 1 — Տ ) ։ Եթե Պ ե տ բո ս ա -
. ո ա ք ե լա պ ե տ ա կ ա ն ի շ խ ա ն ո ւթ յո ւն ո ւն ե ցա ծ
ը լլա ր , ա յս ի ն ք ն գ ե ր ա գ ա հ ի ր ա վ ա ս ո ւ թ յո Վ
մ յո ւ ս ա ռ ա ք յա լ ն ե ր ո վ ։[ր ա , Ք ր ի ս տ ո ս ա յն
մ ա մ ա ն ա կ կ ա պ ե լո ւ և ա ր ձ ա կ ե լո ւ ի շ խ ս վ ո ւ ֊
թ յո ւ ն ր մ ի ա ՛յն Պ ե տ ր ո ս ի ն պ ի տ ի տ ա ր և Ոք
1951
թ ե ա մ ե ն ո վ , ի ն չպ ե ս գ ր վ ա ծ է . « Ա մ է ն ա ս ե մ
օ ե զ , զոր կ ա պ ի ցէք յե ր կ ր ի , եղիցի կա պ եա լ
յ ե ր կ ի ն ս , ե. զ ո ր ա ր ձ ա կ ի ց է ք յ ե ր կ ր ի , ե ղ ի ց ի
ա ր ձ ա կ ե ա ) յ ե ր կ ի ն ս » (Մ ա տ թ . Ժ Ը . 1 8 ) ։ Մ եր
Փ ր կ ի չ ը ի ր բ ո լո ր ս։ ոա ք յա լն ե ր ո ւն հա ւէա սա -
ր ա պ ե ս ը ս ՛ո վ . « Ա ո է ք Հ ո զ ի Ս ուրբ » ( Հ ո վ հ .
Ի . 2 2 ) ։ Մ ե կ ո վ ք ի չ և ուրիշին շ ա տ չտ վ ա վ :
Ք րիստ ոս իր Հ ա մ բա ր ձ մ ա ն ժա մա նա կ ա մ ե ­
ն ո վ հ ա վ ա ս ա ր ա պ ե ս ն ո ւ յն ա ռ ա ք ե լո ւթ յա ն
պ ա շտ ոնը տ վ ա վ . «Գ նսւցէք ա յս ո լհ ե տ և , ա -
շա կերտ եցէք զ ա մ ե ն ա յն հեթանոսս, մկրտ ե-
ց է ք ւլնոսա յս ւս ո ւն Հ օ ր ե Ո րդւոյ և Հ ո (լւոյն
Ս ր ր ո յ : Ո ւսուցէք ն ո ց ա պ ա հ ե լ զ ա մ ե ն ա յ ն որ
ի ն չ պ ա ս ւ ո փ ր ե ց ի ձ ե զ , ե. ւս հա ւա ս իկ ե ս լւնւյ
ձ եզ ե մ զ ա մ ե ն ա յն ա ս ո ր ս , մինչև ի կա տ ա ­
ր ա ծ ա շ խ ա ր հ ի » (Մ ա տ թ . Ի Ը . 1 9 — 2 0 ) , Ա յս
ա մ ե ն ո վ մ ե ջ կ տ ե ս ն վ ի , ո ր ո ՛չ մ ի ա յն Պ ե տ ­
րոսի որ և է ա ռ ա ք ե լա պ ե տ ա կ ա ն ի շ խ ա ն ո լ֊
թ յ ո վ կ ա մ պ ա շտ ո ն տ ա լո ւ հ ի շ ա տ ա կ ո ւթ յո Վ
չ կ ա , ա յլ ն ա և Ք ր ի ս տ ո ս ի կ ո ղ մ ե հ ա տ կ ա պ ե ս
դ ա տ ա պ ա ր տ վ ա ծ է ի ր ա շա կ՛երա ն ե ր ե ն ո ր և է
մ ե կ ո վ հ ա վ ա կ ն ո ւ թ յո վ ը ա ո ա ջ ի ն կ ա մ պ ե տ
ը լլա լո ւ մ յ ո ւ ս ն ե ր ո վ ։[բա ւ
...Ե թ ե ո ւզ ե ի ն ք տ ա ռ ա ց ի մ ե կ ն ո ւ թ յո Վ ն ե -
ր ո վ փ ա ստ եր բ ե ր ե լ, պ իտ ի դ ի տ ե ի ն ք , որ Ա ֊
վ ե տ ա ր ա ն ի մ ե ջ Պ ետ րոս ո ՛չ մ ի ա յն ա ռ ա ք ե -
լա պ ե տ կ ո չվ ա ծ չ է , ա յլ « ս ա տ ա ն ա » . « Ե ն նա
(Հ ի ս ո ւ ս ) դսւրձեւս) ի Պ ե տ ր ո ս ա ս է , ե ր թ յ ե տ ս
ի մ , ս ա տ ա ն ա յ, գա յթա կղութիւն ի մ ե ս . զի
ո չ խորհ՛իս զ Ա ս տ ո ւ ծ ո յ ս ն , ա յ լ ' զ մ ա ր դ կ ա ն »
(Մ ա տ թ . Ժ%. 2 3 ) ։ Բ ա յց ա յս կ ա ր յլի խ ա ղ ե ­
ր ՛"- փ ց ո ւն ը լլա լը կ զ գ ա ն ք ը ս տ բ ա վ ա կ ա ն ի ,
ը ս ե լո ւ հ ա մ ա ր ք ա վ լ ի ց ի " , և ը ն դ ո Վ ե լո լ թ ե
ա ն ի կ ա Ք ր ի ս տ ո ս ի ե ր կ ո տ ա ս ա ն ճ շմ ա ր ի տ ա -
ո ա ք յ ա լն ե ր ե ս մ ե կ ը հա նդիսա ցա վ, հա կա ­
ռ ա կ ո ր ե ր ի ց ս ո ւր ա ց ե լ։ էր ի ր Տ ե ր ը ։
Ծ ի ր ա ն ա վ ո ՛ր Ե ղ բ ա յր , կ գ ր ե ք թ ե Հ ի ս ո ւս
«Հա տ կ ա պ ե ս ա ղ ո թ ա ծ էր Ս իմոն Պետրոսի
հա մար, զոր պ իտ ի կարգեր հովիվ բովա ն­
դ ա կ հ ա վ ա տ ա ց յա ց ի ր հ ո տ ի ն և հ ա ս ա ս ւս փ չ
1 ս ո ա ք ե |ս ւ կ ս ւ ն դ ա ս ո ւ ն » , « Ո ր պ ե ս զ ի չպակս՛ի
քոլ հա վա տքդ և ղուն, երո դա րձի գա ս,
հ ա ս տ ա տ ե ս ե ղ բ ա յ ր ն ե ր դ » (Ղ ո ւ կ . ԻԲ. 3 2 ) ։
Պ ե տ ր ո ս ի ո ւղ ղ վ ա ծ ա յս խ ո ս ք ե ր ը ուրիշ բ ա ն
չ ե ն , ե թ ե ոչ Պ ե տ ր ո ս ի ո ւբ ա ց ո ւթ ա ն գ ո ւշ ա ­
կ ո ւ թ յո ւ ն ը ։ Ք ր ի ս տ ո ս կ ը ս ե . « Ս ի մ ո վ ն , Ս ի -
մ ո վ ն , ա հ ա ս ա տ ա ն ա յ խ նղրեսւց զ ք ե զ խ ա ր -
բ ա լ ե լ ի բ ր և զ ց ո ր ե ա ն » , ա յս ի ն ք ն « Ո ՛՜վ Ս ի ­
մ ո ն , ս ա տ ա ն ա ն ո ւզ ե ց ք ե զ ց ո ր ե ն ի պ ե ս մ ա -
ղե ա ն ց ն ե լ!)!
..Ո ւս ս /ի Հ ի ս ո ւս հ ա տ կ ա պ ե ս ա ղ ո թ ա ծ էր
Պ ե տ ր ո ս ի ո ւր ա ց ո ւթ յա ն և գ ո ր ծ ա ծ ս խ ա լն ե ­
ր ո վ հ ա մ ա ր , և կ ո ւզ ե ր , ո ր Պ ե տ ր ո ս զղ ջա և
ա յգ զ ղ ջ ո ւմ ր ի ր ե ղ բ ա յր ն ե ր ո վ ի շ ի ն ո ւթ յո ւն
14 լա ե ոչ թ ե ի ր ո ւր ա ց ո ւթ յա ն պ ա տ ճ ա ռ ո վ
դա յթ ա կ ղ ի ն ի ր մ ե ։ Ե կ ե ղ ե ց վ ո Հ ա յր ե ր ա յս ­
 է Д |Н> 0. 1Н> Ն
պ ես մ ե կ ն ա ծ են Ա վետ ա րա նի վ և ր ո հ ի շ յա /
իւոս րերր / к / / / ( « / / / А / / հ ա վ ա տ ա ց ա ծ ե ր ա ր ո ­
ւ/ած Լ ն ։
Ա վ ե /ի ն ' Պ ա պ ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո ք ն ն ա դ ա տ ­
ները Բ ա ր ե կ ա ր գ ո ւթ յա ն շ ր ջա ն են ս կ ս յա /
մ ի ն չև մ ե ր օր ե ր ր հ ի մ ն ո վ ի ն հերքեցին և
կ հ ե ր ք ե ն Պ ետ րոս ա ռ ա ք յա լի Հ ռ ո մ գ ա ց ա ծ և
Հ ո ո մ ի Ե կ ե ղ ե ց ի ն հ ի մ ն ա ծ ր ււա ր ւ։ ա վ ա ն դ ո ւ­
թ յո ւ ն ր ։
Ա վ ե տ ա ր ա ն ն և ր ո ւ և Ա ռ ա ք ե լա կ ա ն Բ ՚ո ւ ղ թ ե -
ր ո ւն մ ե ջ որ և է հ ի շ ա տ ա կ ո ւթ յո ւն չկ ա Պ ե տ ­
ր ո ս ի Հ ռ ո մ ե ր թ ա լո ւն և հ ո ն ե կ ե ղ ե ց ի հ ի մ -
Ն ե/ու մ ա ս ի ն . Եթե ա ն Հ ռ ո մ գ ա ց ա ծ ր լլա ր ,
ա յդ պ ա ր ա գա ն ա ն պ ա յմ ա ն պ ի տ ի հ ի շվ ե ր
Գ ո ր ծ ք Ա ռա քեք ոցի մ ե ջ , ո ր ո վ հ ե տ և ա յդ գ ի ր -
Ք Ր կ խ ո ս ի Պ ե տ ր ո ս ի գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ ա ն մ ա ս ի ն ։
Ն ո ւյն ի ս կ Հ ո ո մ ա յե ց վ ո ց Ռ ո լղ թ ր , որ մ ի ա կ
վա վերա կա ն ա ղ բ յո ւ ր ն է Հ ո ո մ ի Ե կ ե ղ ե ց վ ո
ծ ա գ մ ա ն մ ա ս ի ն , ո ր և է ա կ ն ա ր կ ո ւթ յո ւն չո ւն ի
Պ ե տ ր ո ս ի Հ ռ ո մ ի մ ե ջ ք ա ր ո զ ո ւ թ յա ն ։ Գ ե թ Պ ո-
ւլոս ա ռ ա ք յա / , որ ա յն ք ա ն ա վ ե տ ա ր ա ն ա կ ա ն
ա շխ ա տ ա ն բ կա տ ա րեց Հ ռ ո մ ի մ ե ջ , ա կ նա ր­
կ ո ւ թ յո ւ ն մ ր ր ր ա ծ կ ր լլա ր Պ ե տ ր ո ս ի , ե թ ե
ո ր և է կ ե ր պ ո վ ա ն Հ ռ ո մ գ տ ն վ ա ծ ր լ լա ր ։ Ի ր ո ­
ղ ո ւթ յո ւն ը սա է . պ ա տ մ ա կ ա ն ո ր և է փ ա ս տ
ղ ո յո ւ թ յո ձ ։ չո ւն ի Պ ե տ ր ո ս ա ռ ա ք յա լի Հ ռ ո մ
ա վ ետ ա րա նա ծ և հոն ե կ ե ղ ե ցի հա ս տ ա տ ա ծ
ր լլա լո ւն մ ա ս ի ն ։ Ա յդ. բ ո լո ր ը ս ո ս կ ա վ ա ն ­
դ ո ւ թ յո ւ ն ե ն ։ Ն ո ւյն ի ս կ կ ա թ ո լի կ պ ա տ մ ա գ ի ր ­
ն ե ր ի զ ո ւր ջ ա ն ա ց ա ծ ե ն Պ ե տ ր ո ս ի Հ ռ ո մ ե ր -
թ ա լո լ ճ շգ ր ի տ թ վ ա կ ա ն մ ր ն շ ա ն ա կ ե լ։ Հ ռ ո ­
մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո 6 7 — 1 5 7 թ վ ա կ ա ն ն ՛ե ր ո ւն
ն շ ա ն ա կ ա ծ ի ն ը պ ա պ ե ր ո ւն ժ ա մ ա ն ա կ ա գ ր ո ւ ­
թ յո ւ ն ն ա ն դ ա մ ա ն ս տ ո ւ յգ է ։ Ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն
Հ ա յր ե ր ա ն գ ա մ , ի ն չպ ե ս Կ ղ ե մ ե ս , Բ ա ռ ն ա -
բա ս , Հե ր մ ա ս , Իգնա տ իոս և Պողիկա րպ ոս,
որոնք իրենց դ ր ո ւ թ յա ն ց մ ե ջ կա կնա րկեն
Պ ե տ ր ո ս ի , ո չ մ ե կ խ ո ս ք ո ւն ի ն ա ն ո ր Հ ռ ո մ
ե ր թ ա լո ւն մ ա ս ի ն ։ Ի սկ Օ գ ո ս տ ի ն ո ս և Ո ս կ ե ­
բ ե ր ա ն Պ ե տ ր ո ս ի գ լխ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ը կ ա մ ա -
ո ա ք ե լա պ ե տ ո ւթ յո ւն ը կ մ ե ր ժ ե ն ։ Ե րբ ա յս է
ի ր ո ղ ո ւ թ յո ւ ն ը , Պ ե տ ր ո ս ի վ ե ր ա գ ր վ ա ծ ա ռ ա -
ք ե լա ս լե տ ո վ }յո ւ ն ը և ա ն ո վ Հ ռ ո մ ի գ ա հ ո ւն
ինքնա սա հմա ն ա ռ ա ջ ն ո ւ թ յա ն ը բ ո լո ր ո վ ի ն
ա ն հ ի մ ն չե ն դ ա ռ ն ա ր ։
...Պ ե տ ր ո ս ո չ մ ե կ ա ս ւեն ի ն ք զ ի ն ք ա ռ ա ք -
յա լն ե ր ե ն վ ե ր կ ա մ ա ն ո ն ց գ լո ւխ ը դ ա ս ե ց .
Ա ռ ա ք ե լա կ ա ն Բ ՜ո ւղ թ ե ր ո ձ ։ մ ե ջ ա լ ո ՛ր և է հ ի ­
շ ա տ ա կ ո ւթ յո ւն չկ ա ա յս մ ա ս ի ն ։ Ո ւր ե մ ն « ա -
ոսւք ե լ ս ւ պ ե տ ա կ ա ն » , « հ ա ս տ ս ւ տ ի չ ա ռ ա ք ե լ ա ­
կ ա ն դ ս ւ ս ո ւ ն », « ш п ш Г Լլսւ պ ե տ ա կ ա ն ի շ խ ա ­
նութ յուն» բա ռ ե ր ը ք ր ի ս տ ո ս ա վ ա ն դ ո գ վ ո ւյն
օտ ա ր և ն ո ւ յն ի ս կ հ ա կ ա ռ ա կ հ ա յտ ա ր ա ր ո ւ ­
թ յո ւ ն ն ե ր ե ն ։
Ա ի ր ե ց յա ' լ Ե ղ բ ա յր , կ գ ր ե ք . «Կ ս ւ թ ո ղ ի կ ե ո լ-
ր յո ւն ը կ ն ե ր կ ա յա ց վ ի ի բր ստ ա րա ցուցիշ Ա
վնա սա կա ր Հա յո ւթ յա ն »:
«Ա հա ն ա խ ա պ ա շ ա ր ո ւ մ մ ր ա ւլիտ սւբեր,
ու-ուն փ ա ր ա տ ո ւ մ ի ն պ ի տ ի ո ւ զ ե ի ն ք ո ր ծ ս ւ -
ո ա յ ե ր ս ո ւ յ ն Հ ո վ վ ա կ ա ն ը . . . Ա յ ս ե ւ լա ն ա կ ա վ ,
ի վերջո, մենք կկա տ ա րենք մեր հովվա կա ն
պ ա շ տ ո ն ի ն մ ե ծ պ ս ւ ր տ ա կ ս ւ ն ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ե ն մ ե ­
կ ը , Ո Ր Է դրսւհա վորե| ս ե զ , ո րպ ես զի ա ո ա -
1 'ե լա պ ե տ ի ն խ ո ս ք ի ն հ ա մ ա ձ ա յ ն « պ ա տ ր ա ս տ
ը լլա ք պ ա տ ա ս խ ա ն ե լո ւ ա մ ե ն ա նոր, որ պ ի­
տ ի հ ա ւ ՚ց ն ե ս ե ր հույս ին պ ա տ ն ա ո ը » (Ա .
Պ ետ ր ո ս Գ . 1 5 ) «և. մ ի ա ն գ ա մ ա յ ն ր ե ր ե | մ ե ­
րովսա նն լո ւս ա վ ո ր ո ւբյո ւն մը բովա նդա կ
Հ ա յո ւթ յա ն , որ իրա վունք ունի նա նչնս ւլո ւ
ն շ մ ա ր տ ո ւ թ յո ւ ն ը և ա ն ո ր մա սին դա տ ողու­
թ յո ւն կ ա զ մ ե լո ւ, ձ ե ր բ ա զ ա տ վ ա ծ ՝ պարա վոր
և դիտ ումնա վո ր սխ այ կա րծիքներե»:
ս ե ր ա յս խ ո ս ք ե ր ե ն ե տ ք ց ո ւ յց կուտ ա ք
Ք ր ի ս տ ո ս ի ճ շմ ա ր ի տ Ե ցեղեցվո նշա նները,
կ բ ա ց ա տ ր ե ք թ ե ի ՛ն չ կ ն շա ն ա կ ե Ը ն դ հ ա ն ր ա ­
կա ն և Կա թողիկե Ե կ եղ եցի , օրինա կներ տ ա ­
լո վ Հ ի ն և Նոր Կ տ ա կ ա ր ա ն ն ե ր ե ն , ի ն չպ ե ս
նաև. հ ա յ և օ տ ա ր հ ա յր ե ր ո ւ ղ բ ո ւ թ յո ձ ւն ե ր ե ն ։
Ա յս բ ո լո ր ե ն վերջ կ ՚ե ղ ր ա կ ա ց ն ե ք . « Հ ռ ո մ ե ա ­
կ ա ն Կ ա թոլիկ Ե կեղեցին Է Քրիստ ոսի Տ ի ե ­
զ ե ր ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն » ; Դ ուք Ձ ե ր ը ր ա ծ մ ե ջ ­
բ ե ր ո ւ մ ն ե ր ո վ կ ա թ ո ղ ի կ ե և կա թ ո ղի կե ո ւթ յո ւն
բա ռ ե ր ո ւն հռ ո մ ե ա կ ա ն և հո ո մ ե ա կ ա ն ո ւր յո ւն
իմա ստ ը կ ո ւտ ա ք ։ Կաթողիկե կ ն շա ն ա կ ե
Տիեզերա կա ն, Ընդհանրական, աշխարհա-
ա ի յ ո ւ ռ Ե կ ե ղ ե ց ի ն , որ ի ր մ ե ջ կ պ ա ր ո ւն ա կ ե
ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն բ ո լո ր ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ը — հ ա յ,
հ ո ւ յն , ղպ տ ի, ա ս ո ր ի , հ ռ ո մ ե ա կ ա ն և ա յլն
ա ռ ա ն ց ա զ գ ա յի ն և ա շ խ ա ր հ ա գ ր ա կ ա ն խ ը տ -
ր ո ւ թ յա ն ։ Հռոմեա կա ն Ե կեղեցին թեպ ետ
(Гհ ե ր ձ վ ա ծ ս մ ’է Ք րիս տ ոնեա կա ն Ե կեղեցվո
մ ե ջ ' ԿԿԱՋՄԵ ՄԵԿ Մ Ա Ս Ը Մ \ւ. Ը ն դ հ ա ն ր ա ­
կ ա ն , Ա ռ ա ք ե լ ա կ ա ն և Սուրբ Ե ց ե ղ ե ց վ ո , ի ն չ ­
պ ե ս է օ ր ի ն ա կ հ ա յ և հ ո ւ յն ե կ ե ղ ե ց ի ն ։ Մ Ա ֊
Սը կ շ փ ո թ ե ք Ա Մ Բ Ո Ղ Զ ին հ ե տ ։
Մ ի ն չև 4 5 1 թ վ ա կ ա ն ը , ա յս ի ն ք ն Ք ա ղ կ ե դ ո ­
ն ի ժ ո ղ ո վ ի ն գ ո ւմ ա ր ո ւմ ը , ք ր ի ս տ ո ն յա բ ո լո ր
ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ր մ ի ո լ թ յո մ ։ մ ր կ կ ա զ մ ե ի ն դ ա վ ա ­
ն ա կ ա ն գ լխ ա վ ո ր խ ն դ ի ր ն ե ր ո ւ մ ե ջ ։ Ա նոնց
մ ի ջ և գ ե ր ա գ ա հ ո ւ թ յա ն խ ն դ ի ր չկ ա ր ։ Ա ն ո ն ք
բ ո լո ր ն ա լ մ ե կ մ ա ս ն էին Կ ա թ ո ղ ի կ ե — Տի ե՛­
զերա կա ն կա մ Ը նդհա նրա կա ն— Ե կեղեցվո։
Բ ո լո ր ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր կ ը ն դ ո ւն ե ի ն Ն ի կ ի ո , Կ ոս-
տ ա ն դ ն ո ւպ ո լս ո և Ե փ ե ս ո ս ի Տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն ժ ո -
ղ ո վ ն ե ր ը և ս -ն ո ն ց ո ր ո շ ո ւմ ն ե ր ը ։ Ե կ ե ղ ե ց վ ո
ա յդ մ ի ո ւթ յո ւ ն ր խ ա խ տ ե ց ա վ Ք ա ղ կ ե դ ո ն ի Ժ ո ֊
ո ո վ ո վ ' 4 5 1 թ վ ի ն ։ Հ ռո մ ի Ե կեղեցին ժողովին
ը ն դ ո մ ւ ի լ տ վ ա վ Լևոն Պ ա պ ի Տ ո մ ա ր ը , ո ր ե ր ­
կ ա բ ն ա կ վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւթ յա ն ջա տ ա գ ո վ ա կ ա ն ն
 է ր , ա յս ի ն ք ն Հ ի ս ուս ի Ք ր ի ս տ ո ս ի մ ա ր դ կ ո ւ­
թ յա ն և ա ս տ վ ա ծ ո ւթ յա ն կ ա տ ա ր յա լ բ ա ժ ա ­
ն ո ւմ ը ւ Լևոն ի ր տ ո մ ա ր ի ն մ ե շ կ հ ա յտ ա ր ա ֊
ր ե . «Կ ա րս ւս ցէ մ ե ո ա ն ե լ ր ս տ մ ի ո յ և. ո չ կսւ-
րա սցէ մ ե ո ս ւ ն ե յ ըստ մ ի ւ ս ո յ » , թ ե «Բ ա ն ն
ն ե ր զ ո ր ծ է զ ո ր Բ ա նի ն է Լ Մ ա ր մ ի ն ն կ ա ա ա ֊
«■է զ ո ր մ ա ր մ ն ո յ ն է » : Ա յս ո ր ո շմ ա ն մ ի ա յն
հ ո ւ յն ե ր հ ա մ ա ձ ա յն ե ց ա ն . ի ս կ Հ ա յո ց Ա թ ո ռ ը ,
Ա նտ իոքի և Ա ղեքսա նդրիո մ ե ծ և պ ա տ մ ա ­
կա ն Ա թոռները մերժեցին Ք ա ղկեդոնի վա ր­
դ ա պ ե տ ո ւթ յա ն վ ճ ի ռ ը , ն ե ս տ ո ր ա կ ա ն հ ե ր ե ­
տ ի կ ո ս ո ւթ յա ն մ ի տ ո ւ մ տ ե ս ն ե լո վ ա ն ո ր մ ե շ ,
ո ր ո վ հ ե տ և Լևոն Պ ա պ ը ի ր Տ ո մ ա ր ո վ և ի ր ե ն
հ ե տ և ո ղ ք ա ղ կ ե դ ո ն ի կ ն ե ր Ք ր ի ս տ ո ս ի յո ւ ր ա ­
ք ա ն չյո ւ ր բ ն ո ւ թ յո ւ ն ը կ ա ն ձ ն ա վ ո ր ե ի ն , և ե ր ­
կ ո ւ ա ն ձ ն ա վ ո ր յ ս դ բ ն ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ն ո ւ յն Ք ր ի ս ­
տ ո ս ը կ բ ա ժ ն ե ի ն ե ր կ ո ւ ա ռ ա ն ձ ի ն մ ա ս ե ր ո լ,
է ո ւ թ յա ն ց ։ Ա յս պ ե ս Ք ր ի ս տ ո ս ի մ ե շ մ ի ո ւ-
թա ն կա պ ը կխ ա խ տ վեր։
Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն ի ր ա յս վ ա ր դ ա պ ե ­
տ ա կա ն սխ ա լ ը նթ ա ցքո վ Տիեզերա կա ն Կ ա ֊
թ ո ղ ի կ ե Եկեղեցիւեն ր ա ժ ն վ ե ց ա վ ։ Ա յդ բ ա ­
ժ ա ն ո ւմ ը ա վ ե լի շ ե շ տ վ ե ց ա վ հ ո ւն ա ց Փոտ
Պ ա տ ր ի ա ր ք ի օ ր ո վ , «ե. յ Ո ր դ տ յ » բ ա ն ա ձ և ի
պ ա տ ճ ա ռ ո վ ։ ...Ա ր դ , Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ' ա ր և ե լ­
յա ն ուրիշ ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո լ հ ե տ ՝' եկեղեցվո
իրողա կա ն ը ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն դա րերու
ո ւղ ի ղ վա ր դա պ ե տ ո ւթ յա ն ց ի ր հ ա վ ա տ ա ր մ ո ւ­
թ յա մ բ ա յդ ը ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը գ ե թ տ ե ­
ս ա կ ա ն ո ր ե ն շ ա ր ո ւն ա կ ո ղ ն է հ ե տ և ա բ ա ր ։ Ու
ե թ ե կա թ ո ղ ի կ ե ո ւ թ յ ա ն վերա դա րձի խ նդիրը
հ ա ր ո ւ ց վ ի , ի ն չպ ե ս կ ո ւզ ե ք ը ն ե լ հ ե տ ս ա մ ո ւտ
վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ո վ , հ ե ռ ա ց ո ղ ն ե ր ն ե ն ,
որ պ ետ ք է վերա դա ռնա ն ա վա նդա կա ն ը ն դ ­
հա նրա կա ն վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւթ յա ն ց շ ա ր ո ւն ա ­
կ ո ղ ն ե ր ո վ և ոչ թ ե ա ս ոն ք' ա ն ո ն ց ։ Հ ա յ Ե կե-
ղեցին չէ , ո ր վ ե ր ա դ ա ռ ն ա լո ւ է կ ա թ ո ղ ի կ ե
մ ի ո ւ թ յա ն , ո ր մ ե չ է հ ե ռ ա ց ա ծ ե ր բ ե ք , ա յլ
Հռո մ եա կ ա ն Ե կեղեցին պ ետ ք է վերա դա ռնա
ա յդ ր ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն ո լթ յա ն հ ա վ ա տ ա ր ի մ մ ն ա ­
ց ա ծ եկ ե ղ ե ցի ն ե ր ո ւ խ ո ւմ ր ի ն ։
...Ս ր բ ա զ ա ՛ն Ե ղ բ ա յր , ե ր բ ա յս բ ո լ ո ր ի ր ո .
ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ժ ա մ ա ն ա կ ի ը ն թ ա ց ք ի ն և տ ա ­
կ ա վ ի ն մ ե ր օ ր ե ր ո վ շ ա տ ե ր ո ւ կ ո ղ մ ե ն հ ա յ­
տ ա ր ա ր վ ա ծ և փ ա ս տ վ ա ծ ե ն , Դ ուք դ ա ՛ր ձ յա լ
հ ի ն հա Տյկերգը .կ կ ր կ ն ե ք. « Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Կ ա թ ո ­
ղիկե Եկեղեցին է Քրիստ ոսի Տիեզերա կա ն
Ե կեղեցին»:
Դ ո ւք Ձ ե ր գ ր ո ւ թ յա մ բ փ ո խ ա ն ա կ « լո ւ ս ա -
վ ո ր ո լ թ յո վ մըտ բ ե ր ե լո ւ , ա վ ե լի կ պ ղ տ ո ր ե ք
խ ա ղա ղ մտ քերը և պ ա տ ճա ռ կհա նդիսա նա ք
ա ն ս ի ր ե լո ւթ յա ն և ա ն հ ա ս կ ա ց ո ղ ո ւթ յա ն ս ե ր
а ա ղ ի տ ա բ ե ր ն ա խ ա պ ա շ ա ր ո ւ մ ն ե ր ո վ ։ Ա վելի
լ ա վ պ ի տ ի չ ը լ լ ա ՛ր ե թ ե ա ս ո ն ց տ ե ղ սիրո,
հ ա վ ա տ ք ի և ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յա ն պ ա տ գ ա մ ն ե ր ը
տ ա յի ք Ձ ե ր ժ ո ղ ո վ ո ւ ր դ ի ն ։
Կ գրեք թ ե « Ա ր և ե լ ք ի ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ը . . . բաւ1-
ն ը վ ե լ ո վ Մ ի ո ւ թ յա ն Ա Կ ս ւ թ ո ղ ի կ ե ո ւ թ յա ն բ ո ւ ­
ն ե ն , մ ի շ տ ա ւ | ե |ի ս ս ւ հ մ ա ն ա փ ա կ ե ց ի ն ի ր ե ն ց
տ ե ււյա կ ա ն ի ն հորիզոնները»; Ընդհա կա ռա ­
կ ը , Ա ր և ե լյա ն ՛բոլոր ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր հ ա վ ա տ ա ­
ր ի մ մ ն ա ց ի ն և դ ե ռ կ մ ն ա ն Մ ի , Ս ուրը, Կա թո­
ղ ի կ ե և Ը ն դ հ ա ն ր ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո դ ա վ ա ն ո ւ­
թ յա ն , Հ ա յ , հ ո ւ յն (ե ր կ ո ւ բ ն ո ւ թ յա ն ց խ ն դ ր ե ն
զ ա տ ), ա սոր ի, ղպ տ ի և հ ա բեշ եկեղ եցի ներ
նա խ կին դա րերու վճիտ հա վա տ քը պ ա հեցին.
Պ ա պ ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն է ր , ո ր Ե ր կ ա բն ա կ վ ա ր ֊
ղ ա պ ե տ ո լ թ յո վ , և յհ ր դ ա յ բա նա ձև, Ք ա ­
վ ա ր ա ն , Պ ա պ ի ա ն ս խ ա լա կ ա ն ո ւթ յո ւն և տ ա ­
կա վի ն քա նի մ ը ա միս ա ոաշ Մ ա րիա մա կա ն
դ ա վ ա ն ո ւ թ յո վ մ ը ն ա լ ն ե ր մ ո ւ ծ ե ց ի ր Հ ա վ ա ­
տ ա մ ք ի ն մ ե շ ։ Ա յս պ ե ս շ ա ր ո վ ա կ վ ա ր դ ա պ ե ­
տ ա կ ա ն ն ո ր խ ն դ ի ր ն ե ր ո վ և բ ա ր դ ո ւ թ յո վ ն ե -
ր ո վ ո չ մ ի ա յն հ ե ռ ա ց ա վ ճ շմ ա ր ի տ Ք ր ի ս ­
տ ո ն յա Կ ա թ ո ղ ի կ ե Ե կ ե ղ ե ց ի ե ն , ա յլ պ ա տ ճ ա ռ
ե ղ ա վ բ ա զ ո ւ մ ա ն հ ա մ ա ձ ա յն ո ւ թ յա ն ց , վ ե ճ ե ր ո ւ,
պ ա յք ա ր ն ե ր ո ւ և ա ն ի մ ա ն ա լի խ ռ ո վ ո ւ թ յա ն ց ,
ո ր ո ն ք ս ո ս կ ո ւմ պ ա տ ճ ա ռ ա ծ են մ ա ր դ կ ո ւ­
թ յա ն ։
Կ ը ս եք ն ա և , ո ր Ա ր և ե լք ի եկեղեցիները
գրեթ ե ա ն տ ա ր բե ր և ա ն հա ղ որդ դա րձա ն Ա -
վետ ա րա նին։ Ի սկ մ ե ն ք Ձ ե զ ի հա րց կ ո ւ-
տ ա ն ք ----Ո ՛ր ե կ ե ղ ե ց ի ն , ո ՛ր ա զ գ ը , ո ՛ր ժ ո ­
ղ ո վ ո ւր դ ը ա վ ե լի ն ա հ ա տ ա կ ն ե ր տ վ ա վ Ք ր ի ս ­
տ ոսի Ա վետ ա րա նին հ ա մ ա ր ք ա ն հ ա յե ր ը ,
ա սորիները, ղպ տ իները, Ա յս ե ր ե ք ա զ գ ե ր ն
ա լ ա ն ա ս ե լի վ ա յր ա գ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ո վ շ ա ր դ վ ե -
ց ա ն , ո ղ ջ -ո ղ շ թ ա ղ վ ե ց ա ն " ի ր ե ն ց ս իրտ ևրն ու
հ ո գի ն եր ը շա տ մ ո տ են հա ղ ո ր դ ը ն ե լն ո վ հ ա ­
մ ա ր Ա վ ե տ ա ր ա ն ի ն , Ա յս ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ը ո չ թե
ա նտ ա րբեր և ա նհա ղորդ մնա ցին Ա վետ ա րա ­
ն ի ն հ ա ն դ ե պ , ա յ լ ի ր ե ն ց ա ր յո վ ո վ ն ե ր կ ե ց ի ն
ա ն ո ր մ ա գ ա ղ ա թ յա է շ ե ր ը , Ա ն տ ա ր բ ե ր և ա ն ­
հ ա ղ ո ր դ /քնա ցողը ե ղ ա վ Պ ա պ ա կա ն Ե կեղե­
ց ի ն , ո ր ե ր բ կ ր ն ա ր օ գ ն ե լ ի ր ք ո ւ յր ե կ ե ղ ե ց ի ­
ն ե ր ո վ ա ն ո ն ց տ ա ռ ա պ ա ն ք ի ն մ ե շ , զ լա ց ա վ
ո ր և է օ ժ ա ն դ ա կ ո ւ թ յո վ , պ ա յմ ա ն դ ր ա վ , որ
ա նոնք ը ն դ ո վ ի ն իր դա վա նա նքը և իր պ ե­
տ ին գ ե ր ա գ ա հ ո լ թ յո վ ը ։ Եթե ա յդ ե կ ե ղ ե ց ի ն
հ ա ղ ո ր դ ը լլա ր Ա վ ե տ ա ր ա ն ի ն և ս ե ր տ ի վ կ ա պ ­
վ ա ծ ա ն ո ր , ն մ ա ն օ ր ի ն ա կ պ ա յմ ա ն ն ե ր պ ի տ ի
լա ռ ա շ ա ր կ ե ր , ա յ յ ա վ ե տ ա ր ա ն ա կ ա ն Iո գ վ ո վ
և ե ղ բ ա յր ա կ ա ն ս ի ր ո վ ձ ե ռ ք պ ի տ ի ե ր կ ա ր եր
ա նոնց։
...Ց ա վ ա լ ի ի ր ո ղ ո ւ թ յո վ ը սա Է, ո ր Ա վ ե ­
տ ա րա նի հա նդեպ (Гա ն տ ա ր բե ր ս և « ա ն հ ա ­
ղոր դ ս գ տ ն վ ա ծ ե ն ո ՛չ թ ե Ա ր և ե լք ի ե կ ե ղ ե ց ի ­
ն ե ր , ա յլ Ա ր և մ ո ւտ ք ը , Վ ա տ ի կ ա ն ը , ի ր պ ա պ ե ­
ր ո վ , ա վ ա ՜ղ , կ ա ր և ո ր մ ե կ մ ա ս ո վ ը , Բ ա յց
ա ն տ ա ր բ ե ր և ա ն հ ա ղ ո ր դ բ ա կ ե ր ը չե ն հ ա յտ ­
ն ե ր ա յն բ ո լո ր ա ն ա ս ե լի մ ո լ ո ւ թ յո վ ն ե ր ը և
ա ն մ ա ր դ կ ա յի ն ա ր ա ր ք ն ե ր ը , ո ր ո ն ք շա տ ա ն ֊
 1951 к Л ւհ՛ Ա » Ь ն 45

դ ա մ ի հ ա յտ ե կ ա ծ են պ ա սրերու կ յա ն ք ի ն Ս ր բ ա զ ա ՛ն Ե ղ բ ա յր , Ձ եր հ ա վ ա ս ,տ ց յա,ն ե -
մ ե ք ։ Ա յդ մ ա ս ի ն կ ն ա ի ։ր ն տ ր ե ն р /«/</, ո ր ո վ ֊ I ՛։,,), կ գր ե ր թ ե « Պ ե տ ր ո ս ի Ա թ ո ո ը . . . ւքիշա
հ ե տ և պ ա տ մ ե լը պ ի տ ի ը լլա ր գա յթ ա կ գ ե ց . մ ղ վ ա ծ է տ ա ն ե լո ւ Ք ր ի ս տ ո ս ի ա ն ո ւ ն ը ա մ ե ն
նել ընթ երցողները։ տ ե ղ , ի գիԱ ա մ ե ն զ ո հ ո ղ ո ւ թ յա ն ե ի ր զ ա ­
Ը ս ե ն ք մ ի ա յն թ և Ա ր և մ ո ւտ ք ի պ ա տ մ ո ւթ յա ն վա կներում ա ր յա ն իս կ, միշտ ձ գ տ ե լո վ իրա­
ք ի չ թ ե շ ա տ ծ ա ն ո թ մ ե կ ը ' շ ա տ լ ա վ ղիտ ե գ ո ր ծ ե լ ո ւ ի,, ե ր կ ն ա վ ո ր փ ե ս ա յ ի ն բ ա ղ ձ ա ն ք ը
թ ե պ ա պ ա կա ն ի շ խ ա ն ո ւ թ յո ւն ը հոգևորին I. հ ր ա մ ա ն ը ' «Д11 Ե՚ Լ ԻՏԻէ, ԱՄԵՆԵՔԵԱՆ ՄԻ
հետ միա ժա մա նա կ դ ա ռ ն ա լո վ ա շ խ ա ր հ ի կ , Հ Օ Տ եԻ ՄԻ > Ո վ Ի Ի » :
ի ն չպ ե ս հ ե տ զ հ ե տ ե հեռա ցա վ ա վետ ա րա ­ ո ի շ տ է , որ Հ ռո մ ե ա կ ա ն Ե կեղեցին ա շ­
ն ա կ ա ն ո դ ի ե ն ' ք ա ղ ա ք ա կ ա ն տ ի ր ա կ ա լո ւթ յո ւ ­ խ ա րհի զա նա զա ն կողմերը ջա նա ցա ծ է քա ­
ն ը ի ր ե ն կ ե տ ն պ ա տ ա կ դ ն ե լո վ , ո ր ո վ մ խ ը ր - ր ո զ ե լ ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յո ւ ն ը . պ ե տ ք չէ ո ւր ա ­
ճ ը վ ե ց ա վ հ ա ր ս տ ա մ ո լո ւթ յա ն , ա շ խ ա ր հ ա կ ա ­ ն ա ն ք ս ա կ ա յն , ո ր ճ շմ ա ր ի տ ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ­
լո ւ թ յա ն , պ ա տ ե ր ա ղ մ ն ե ր ո ւ, քա ղա քա կա ն և թ յա ն տ ե ղ ա յն հ ա ճ ա խ պ ա պ ա կա ն վա րդա ­
ղիվա նա գիտ ա կա ն հ ո ռ ե դ ո ւ յն մեքենա յ ա ֊ պ ե տ ո ւթ յո ւն ն ե ր տ ա ր ա ծա ծ է։ Ըստ Զեղի՝
թ յո ւ ն ն ե ը ո ւ ց ա ն ց ի մ ր մ ե ջ և ի ր պ ա լա տ ը Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կեղեցին միշտ ձգտ ա ծ է ի ր ա ­
դ ա ր ձ ո ւց ա շ խ ա ր հ ի կ պ ա լա տ ն ե ր ո ւ պատ՛երը գ ո ր ծ ե լ Ք ր ի ս տ ո ս ի հ ր ա մ ա ն ը ' ո՛ղի եւլիցի ն ա -
ա ն գ ա մ կ ա ր մ ր ց ն ե լո ւ ա ս տ ի ճ ա ն ա վ ե ր ն ե ր ։։։ մ ե ն ե ք ե ա ն մ ի հօւո և մ ի հ ո վ ի ւ » : Կ հա րցը-
ե զ ե խ ո ւ թ յա ն ց վ ա յը ։ Ա յդ ՛բա ր ք ե ր ը չ է ի ՜ն ն ե ն ք , ո ր գ ա ր ո ւն , ո ՜ւ ր , ի ՛ ն չ պ ա ր ա գա ն ե ր ։։։,
ղ լխ ա վ ո ր պ ա տ ճ ա ռ ը Ա ր և մ ո ւտ ք ի դ ե մ հ ե ր ձ ­ ն ե ր ք և ձ գ տ ա ծ է մ ի ո ւ թ յա ն , ը ն դ հ ա կ ա ռ ա կ ն
վ ա ծ ի ն ' Բ ո ղ ո ք ա կ ա ն ո ւթ յա ն ծ ն ո ւ ն դ ի ն ' ո ր մ ե կ տ ե ս ն ե ն ք , ո ր ս տ ե պ ա շխ ա ր հ ի ա մ ե ն կ ո ղ ­
ա լ հ ա ռ ա շա ցա ծ կրոնա կա ն պ ա տ եր ա զմ նե­ մ ե ր ը , ա ռ ա ջ ի ն դ ա ր ե ր ե ս կ ս յա լ մ ի ն չ և մ ե ր
ր ո վ , ո ր ո ն ք դ ա ր ե ր ո վ ա ր յո ւ ն ո տ ե ց ի ն Ե վ ր ո ­ օր ե ր ը և տ ա կ ա վ ի ն հ ի մ ա , ս /ա պ ա կ ա ն եկ՛եղ ե­
պ ա յի պ ա տ մ ո ւ թ յա ն է շ ե ր ը ։ ց ա կ ա ն ն ե ր ը հ ա վ ա տ ա ց յա լ ք ր ի ս տ ո ն յա ժ ո ղ ո -
վ ո ւր դ ն ե ր ո ւն մ ե ջ ե ր կ պ ա ռ ա կ ո ւթ յո ւն ս ե ր մ ա -
...Ս ր բ ա զ ա ՛ն Ե ղ բ ա յր , կգրեք նորեն . « Ա - ն ա ծ ե ն , ե ր բ ե մ ն ն ո ւ յն ի ս կ ա ն պ ա տ մ ե ւի խ ռ ո ­
1 |ը ն բ ա խ է ա մ ե ն ո ւ ն , ո ր ո ն ք ք ի չ շ ա տ հ մ ո ւ տ վ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ո վ գ ռ ե հ ի կ ա ր ա ր ք ն ե ր ո ւ, խ ժ գ ժ ո ւ -
են ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն պ ւա ոմութ յսւն, թե Պ ետ րո­ թ յա ն ց , կ ե ղ ե ք ո ւմ ն ե բ ո ւ պ ա տ ճ ա ռ ե ղ ա ծ ե ն ։
ս ի Ա թ ո ո ը , մւոսւշին դ ա ր ե ր ե ն , ե ղ ա ծ է մ ի շ տ Հ ա յո ց պ ա տ մ ո ւթ յա ն էջե ր ը լի են Ո ւն ի թ ո ո -
հ ա վա տ ք ի կ ե ղ ր ո ն ե հա ո ա գ ս ւյթ ի չ բո վ ա ն դ ա կ ն ե ր ո ւ , Ե զ ։[ի տ ն ե ր ո լ, Թ ը լթ ր լյա ն ն ե ր ո ւ և բ ո լո ր
աշխարհին մ ե ջ »: կ ա թ ո լի կ ո ւ թ յա ն կ ո ւ ս ա կ ի ց ն ե ր ո ւ գ ո ր ծ ա ծ ա ն ­
Պ ա տ մ ա կ ա ն վ ե ր ո հ ի շ յա լ ի ր ո ղ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ե ն ն ե ր ե լի և ա ն հ ա շ վ ե լի ա վերներով։ Ա նոնր
ընթ երցողները տ եսա ն ա րդեն թե դա րերու ի ր ե ն ց ն պ ա տ ա կ ի ն հ ա ս ն ե լո ւ հ ա մ ա ր , ա յս ­
ընթ ա ցքի ն Պ ետ րոսի Ա թոռեն և ա նոր «ա ն ­ ի ն ք ն ք ր ի ս տ ո ն յա ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ը ա ն ջ ա տ ե լո ւ և
ս խ ա լս գա ՞ա կ ա լն ե ր ե ն , հ ա վ ա տ ք ի և լո ւ յս ի ե ր կ պ ա ռ ա կ ե լո ւ և զ ա ն ո ն ք Հռոմի Ե կեղեց֊
հ ե տ գ ե ո ի ն չե ր ճ ա ռ ա գ ա յթ ե ր ե ն . . . ։ վ ո ւ յն ի շ խ ա ն ո ւ թ յա ն տ ա կ բ ե ր ե լո ւ հ ա մ ա ր
Մ ա կա ր Ա . Կ ա թողիկոսի 1 8 8 9 - ի ն , Հ ռո մ ի հ ա ճ ա խ զ զ վ ե լի և ա ն մ ա ր դ կ ա յի ն մ ի ջ ո ց ն ե ր ո լ
Լևոն Ժ Գ . պ ա պ ի ն ո ւղ ղ ա ծ շրջա բերա կա ն դ ի մ ե ց ի ն ։ Բ ՚ը ւ թ ը լյա ն ք ' հ ա յ մ ո լե ռ ա ն դ կ ա թ ո ­
թ ո ւղ թ ե ն հ ե տ և յա լ հա տ վա ծը կմեջբերենք, լի կ ն ե ր , ժ է . գ ա ր ո ւ ն , ե վ ր ո պ ա կ ա ն տ ե ր ո ւ­
ո ր ց ո ւ յց կ ո ւտ ա թ ե ի ՛ն չս /ե ս Հ ռ ո մ ա մ ե ն ե ֊ թ յա ն ց օ ժ ա ն դ ա կ ո ւ թ յո ւն ը վ ա յե լե լո վ ՛բ ռ ն ո ւ­
։[ի ն « հ ա վ ա տ ք ի կ ե դ ր ո ն և հ ա ո ս ւ գ ա յ թ ի չ ա շ ­ թ յա մ բ կ մտ ն՛եին հ ա յո ց տ ո ւն ե ր ը , կ կ ո ղ ո պ ֊
խ ա ր հ ի » ե ղ ա ծ չ է ։ «Ա ս տ ա ն օր յա շխ ա րհս ւյին տ ե ի ն և կ չա ր չա ր ե ի ն բ ն ա կ ի չ ն ե ր ը ։ ...Հ ա պ ա "
ի տ իրա պ ետ ութԼսւն իսկ եպ իսկոպ ոսւսցն Հ ա ս ո ւ ն յա ն և ի ր ա ր բ ա ն յա կ ն ե ր ը , ՛• ո ր ո ն ք
Հ ո ո վ մ ս ւ յ է տ ե ս ա ն ե յ ա պ ա ք է ն ֊ա ր ի ս , զ ո ր ո ց ն ո ւ յն ի ս կ կ ա թ ո լի կ ա ց ա ծ հ ա յե ր ն ա լ զ զ վ ե ց ո ւ ֊
դ ն մ ա ն ս ն ո չ ուրեք է ղտ ա ն ել ի տ ա ր ե գի ր ս ց ի ն ...։ Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ցի ն , ի ր պ ա տ մ ո ւ­
թ յա ն ը ն թ ա ց ք ի ն ո չ մ ի ա տ ե ն չ է ձ գ տ ա ծ բ ո ւ ն
պ ա տ մ ութ եա ն ն կ ե ղ ե ց ւո յն Ք ր ի ս տ ո ս ի : Ա նդ
բոցա ցեսւլ խ ս ւ ր ո յկ ք հսսա տ ա ք ննո ւթ եա ն. մ ի ո ւ թ յա ն . « մ ի հօւո և մ ի հով|իլ» ը ս ե լո վ
ա ն դ կ ե ն դ ա ն ա կ ա ն կ տ տ ա ն ք ե. ս պ ա ն ո ւ թ ի ւ ն ք հ ա ս կ ց ա ծ է պ ա պ ա կ ա ն գ ե ր ի շ խ ա ն ո ւթ յո մ ւր
ա նձա նց' ի բ ր ի հերձուա ծս ե ղելոց. անդ բ ո լո ր ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւ վ ր ա ։ Ս ա կ ա յն ե ր բ չ է
փ ր կ ե լո ց ն արեամբ՜ կ ե ն ա ր ա ր ի ն հեղմունք կ ր ց ա ծ ի ր ա յդ մ ե ն ա տ ի ր ա կ ա ն և վւա ռա մ ո/
ա ր ե ա ն ա ո ո տ ս ի շ խ ա ն ա կ ա ն սւթոււոյ ե պ ի ս - ձ գ տ ո ւմ ն ե ր ը ի ր ա գ ո ր ծ ե լ, դ ի մ ա ծ է բռ ն ո ւ­
կ ո պ ո ս ա ց ե. ն ո փ ր ա կ ա ց Հ ո ո վ մ ա շ . ա ն դ վ ա - թ յա ն , հ ա ր ս տ ա հ ա ր ո ւթ յա ն , ս տ ո ր ե ր կ ր յա ա ֊
Տա ոումն շ ն ո ր հ ա ց և ս ր բ ո ւ թ ե ս ւ ն ց ե. ա ռ հ ա ­ մ ե ն տ ե ս ա կ գ ո ր ծ ո ւ ն ե ո ւ թ յա ն ։
սարակ բա րձումն ա մ ե ն ա յն գ թ ո յ և խ սսլա - Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը բ ն ա վ պ ի տ ի չմ ո ռ ն ա Ժ է .
ղութեա ն ի շա հ երկրա ւոր տ իրա պ ետ ութ եա ն գ ա ր ո ւն լե հ ա հ ա յո ց ՛բռնի մ ի ո ւ թ յո մ ւը Հ ռ ո ­
'(ա հ ուն Հ ո ո վ մ ս ւ յ » ( Տ ե ՛ս Ա Ր Ա Ր Ա Տ , 1 8 8 9 , էջ մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն հ ե տ ։ Կ ա թ ո լի կ ն ե ր Հ ա յ
7 3 -7 4 ), Ե կ ե ղ ե ց ի ն խ ա փ ա ն ե լո ւ և հ ա յ ժողովուրդ՛ը
 40 է Я 1Г I՛ 1Լ Ծ Ի է

Հ ո ո մ ի Ա թ ո ո ի ն կ ա պ ե լա հա մա ր դիմեցին ա յդ ւղ ւս յմ ա ն ո վ ։ Ա ն ո ն ց Հա մ ա ր Հ ռ ո մ ի Եկ և •
III մ են են ք ս տ մ ն ե ց ո ւ ց ի չ մ ի ջ ո ց ն ե ր ո ւ ։ Ա նոնր դ ե ց վ ո ա ն դ ա մ ա կ ց ի լր ղ ա վ եշտ մ ր ն I, . ղււր
ո ս տ ի կ ա ն ն ե ր ո վ գ ր ա վ ե ց ի ն հ ա յո ց ե կ ե ղ ե ց ի ֊ որևէ, ա ա ե ն կ ր ն ա ն Հ ։ս ջ ո ։լ։ս պ ե ս իոս ղս ւլ։
ն ե ր ը . բ ռ ն ի Iա տ ի ն ծ ե ս ո վ պ ա տ ա րա գ մա - Ձ ե ր տ ե ղ ե կ ա գ ր ի ն մ ե շ ց ո ւց ա կ ա գ ր ա ծ եր
տ ո լց ա ն ե լ տ Վ ին, ա ն ա ր գ ե ց ի ն և հ ա լա ծ ե ց ի ն Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ե տ և ո ղ ն ե ր ո ւն թ իվ յւ
հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը և ա ն ո ր ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ն ե ր ը ։ ա շխ ա ր հ ի հ ի ն գ ց ա մ ա ք ա մ ա ս ե ր ո ւն մ ե ջ . գ ո ւ ­
Ժ Բ '. գ ա ր ո ւն , ե ր բ Մ խ ի թ ա ր յա ն վա րդա ­ մ ա ր ը ը ր ա ծ Է 4 4 2 մ ի լի ո ն ։ Հ ե տ ա ք ր ք ր ա կ ա ն Է
պ ե տ ն ե ր կ ո ւզ ե ի ն վ ե ր ա դ ա ռ ն ա լ ի ր ե ն ց մ ա յ ­ դ ի ա ն ա լ ա ս ո ն ց մ ե հ ա ր յո ւր ե ն ք ա ն ի ՜ն պ ա ր -
ր ե ն ի ե կ ե ղ ե ց ի ն , հ ռ ո մ ե ա կ ա ն ն ե ր թ ո ւ յլ չ տ ր ­ ա ա դ ր ե լո վ ր ն գ ո լն ա ծ են հ ռ ո մ ե ա կ ա ն ո լթ յո ւ -
վ ի ն , որ մ ի ո ւթ յո ւն ը ի ր ա կ ա ն ա ն ա ։ ն ը և ք ա ն ի ն ն յո ւթ ա կ ա ն օ գ ն ո ւ թ յա մ բ և ա ՛յլ
ի ։ п и и т սքներո վ ։
Բ ա յց մ ի թ ե օրթ ոդոքսներ և ր ողոքա կա ն-
...« ե վ կաթողիկե հա վա տքը կտ ա րա ծվի ի ն ե ր բ ա զ մ ա թ ի վ չե ն և ա շխ ա ր հ ի չո ր ս կ ո ղ մ ե ­
ս փ յ ո ւ ո ս ա շ խ ա ր հ ի ո յ գ ի ն ո ւ զ ո ր ո ւ թ յ ա մ բ , ոշ ր ը տ ա ր ա ծ վ ա ծ ։ Եթե կ ո ւզ ե ք թ ի վ ե ր ե ն փ ա ս ­
խ ո ս տ ո ւմ ո վ հ ա ր ս տ ութ յա ն կ ա մ պ ս ւտ ի վ ն ե - տ ե ր բ ե ր ե լ , ոչ թ ե պ ե տ ք Է բ ա ղ դ ա տ ե ք Հ ռ ո ­
Րու, ոչ շ ո յե լո վ մ ա ր դ կա յի ն կիրքերը ե մեա կա ն Ե կեղեցվո ա մ բ ո ղ ջ հ ե տ և ո ղ ն ե ր ո ւն
բնա զդները, ա յլ, ընդհա կա ռա կն, պ արտա­ թ ի վ ը Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ո ւ թ ի ֊
դ ր ե լ ո վ գ ե ր բ ն ա կ ա ն հ շ մ ա ր տ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր » ; Ձ եր վի ն հ ե տ , ա յլ հ ա յ- հ ռ ո մ ե ա կ ա ն ն ե ր ո ւ թ ի վ ր
ա յս հ ա յտ ա ր ա ր ո ւթ յա ն չե ն հ ա վ ա տ ա ր ոչ Հ ա յ Եկեղեցվո հա վա տ ա րիմ մնա ցողներու
մ ի ա յն ո չ-կ ա թ ո լի կ ք ր ի ս տ ո ն յա ն ե ր , ա յ/ բ ա զ մ ո ւ թ յա ն հ ե տ ։ Ա յն ա տ ե ն պ ի տ ի տ ե ս ն ե ք
ն ո ւ յն ի ս կ Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ա վ ա տ ա ց ­ թ ե ի ն չ ե ղ ա ծ Է Ո էն ի թ ո ռ ն ե ր ո ւ օ ր ե ր ե ն ի վեր
յա լ ն ե ր ։ Հ ռ ո մ ի Ա թ ո ռ ը պ ա ր տ ա գ ր ե լ ո վ , կ ը ն դ ­
Հռո մեա կ ա ն Ե կեղեցվո պ րոպ ա գա նդին ա ր-
գ ծ ե ն ք ա յդ բ ա ռ ը ո ր ձ ե ր ն է , պ ա ր տ ա գ ր ա ծ է դ յո ւ ն ք ը հ ա յո ց մ ե ջ ։ Նա տ խ ե ղ ճ ։ Մ ն ա ց որ
ո չ թ ե գ ե ր բ ն ա կ ա ն ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յո ւն ն ե ր , ա յլ եկեղեցվո մ ը տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն ո ւ թ յո ւ ն ը կա պ
ի ր պ ե տ ի ն կ ա մ ք ը , ի ր վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւ թ յո ւ ն ­ չո ւ ն ի ի ր ա ն դ ա մ ն ե ր ո լ թ ի վ ի ն հ ե տ , ա յլ ա ն որ
ն ե ր ը , ի ր հ ա վ ա տ ա լի ք ն ե ր ը , և ուր ո ր չ է կ ը ր ֊ դ ա վ ա ն ո ւթ յա ն Մ ի , Ս ուրբ և Կ ա թողիկե Ե կե-
ց ա ծ ա ս ո ն ք պ ա ր տ ա գ ր ե լ, դ ի մ ա ծ է որ և է մ ի - ղ ե ց վ ո հ ե տ հ ա մ ա ձ ա յն ը լլա լե ն ։ Պ ա պ ա կա ն
2 ոՑՒ> ԴոՐ — ի ր ե ն ք կ ը ս ե ն — կ ա ր ղ ա ր ա ց ն ե Ե կ ե ղ ե ց ի ն բ ա ժ ն վ ա ծ Է Մ ի , Ս ուրբ և Կա թ ո ֊
նպ ա տ ա կը, ս պ ա ռ ն ա լի ք ի , հ ա ր ս տ ա հ ա ր ո ւ­ ղիկե Ե կեղեցիեն, կ ա զմ ա ծ ո ւր ո ւյն հ ե ր ձ ­
թ յա ն , զ ե ն ք ի , բ ռ ն ո ւ թ յա ն , ն ո ւ յն ի ս կ ս ր բ ա ֊ վ ա ծ մ ը և л լս տ ի տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն ո լթ յ։։ճ ւ ր կ ո ր .
պ ը ղ ծ ո լթ յա ն ։ Մ ի թ ե ՞ դ ե ռ ա ն ց յա լ տ ա ր ի չէ ր , ս ը ն ց ո ւ ց ա ծ Է։ Հ ա յ , ղ պ տ ի , ա ս ո ր ի ե կ ե ղ ե ց ի ­
որ Ս պ ա նի֊ո մեջ Հ ռո մ ի ե կ ե ղ ե ցի ն ջա նա ց ներ, որոնք թ եև ն վ ա զ հետ ևորդներ л ձ ի ն ,
բ ո ւ ռ մը բո ղ ո քա կա ն ք ր ի ս տ ո ն յա ն ե ր հ պ ա ­ ս ա կ ա յն տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն ե ն , ո ր ո վ հ ե տ և չե ն հ ե ­
տ ա կեցնել պ ա պ ին, կ ա մ ա րտ ա քսել երկբեն ռ ա ց ա ծ ա ռ ա ջ ի ն դ ա ր ե ր ո ւ ը ն դ հ ա ն ո ւր Կ ա թ ո-
և կա մ ա մեն քա ղա քա կա ն ի ր ա վ ո ւն ք ն ե ր ն ղիկե Ե կ ե ղ ե ց ի ե ն ո ւ մ ի շտ մ ա ս կկա զմեն
ղ ր կ ե լ զ ա ն ո ն ք ։ Բ ա յց ի ՜ ն չ պ ե տ ք կ ա խ ո ս ե լո ւ ա նոր։
ա յս մ ա ս ի ն , ե ր բ ա մ բ ո ղ չ ա շ խ ա ր հ գի տ ե թ ե
ի ն չպ ե ս Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն ի ր հ ա վ ա տ ա ­ Տ *# *
լի ք ն ե ր ը տ ա ր ա ծ ե լո ւ հ ա մ ա ր չի խ ն ա յե ր ո ՛չ Ս ր բա զա ՛ն Ե ղ բ ա յր , դ ա ր ձ յա լ կ գ ր ե ք թե
մ ե կ բ ռ ն ա կ ա լա կ ա ն մ ի ջ ո ց ։ Պ ա պ ե ր ո լ կ յա ն ­ «Հա յ Ա զգը ծն ա ծ Է քրի ս տ ո ն եո ւթ յա ն ’ կ ա -
քի մա սին եթե խ ո ս ե ի ն ք , պ իտ ի տ եսնեինք թ ո դ ի կ ե ո ւ թ յա ն մ ե շ » : Կ ա թ ո ղ ի կ ե ո ւթ յո ւն բ ա ռ ի
թ ե ի ն չպ ե ս ն զ ո վ ք ո վ , թ ո ւն ա վ ո ր մ ա մ բ , ս պ ա ­ մ ա ս ի ն խ ո ս ե ցա ն ք ա ր դ ե ն, բ ա յց նորեն կ հ ի ­
ն ո ւ թ յա մ բ և ա ՛յլ մ ի չ ո ց ն ե ր ո վ ա ն ո ն ք ի ր ա ր ո ւ շենք հ ե տ և ե լո վ Ձ եր Հովվա կա ն Թ ուղթ ի
ձ ե ռ ք ե խ լա ծ ե ն Պ ե տ ր ո ս ի Ա թ ո ռ ը ։ կ ր կ ն ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ո վ , Կա թողիկե Ե կեղեցի
Իր վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւթ յո ւն ը և ն պ ա տ ա կ ն ե ր ը կ ն շա ն ա կ ե Տիեզերա կա ն, Ընդհա նրա կա ն
տ ա ր ա ծ ե լո ւ հ ա մ ա ր , Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն ե կ ե ղ ե ց վ ո Ե կ ե ղ ե ց ի , Ա յո ՛, Հ ա յո ւ թ յո ւ ն ը ծ ն ա ծ Է Տ ի ե զ ե ­
գ լխ ա վ ո ր մ ի չ ո ց ն ե ր ե ն մ ի ն ե ղ ա ծ է «հ ա ր ը ս - րա կա ն, Ը ն դ հ ա ն ո ւր , ա յս ի ն ք ն Կ ա թողիկե
տ ո լթ յա ն ց օ և «ս լա տ ի վ ն ե ր ո լօ խ ո ս տ ո ւ մ ։ Ա - Ե կ ե ղ ե ց վ ո մ ե ջ , Բ ա յց Դ ուք Կ ա թ ողիկ ե ը ս ե լո վ
ս իկա ա ր դ ե ն մ ե ր ժ ո ղ ո վ ո լր դ ի մ ե ջ ա ռ ա ծ ի կհա սկնա ք аՀ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կեղեցինօ, որ
կ ա ր գ ա ն ց ա ծ է . «Ո ւն բ ի տ տ ի , դ ի ն բ ի տ տ ի » : Տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն հ ա ն գ ա մ ա ն ք չո ւն ի , ա յլ ս ո ս կ
Ե րբ Հ ո ո մ ի Ե կ ե ղ ե ց վ ո կ ո ղ մ ե շ ռ ա յլ վ ա ծ հա - հ ա տ վ ա ծ մ ը ն Է ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ թ յա ն մ ե ջ ։ Հ ա յո ց
ր ը ս տ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ն ո ւ պ ա տ ի վ ն ե ր ը կ լմ ն ն ա ն , Ա ռ ա ք ե լա կ ա ն Կ ա թ ո ղ ի կ ե Ս ոլրք Ե կ ե ղ ե ց ի ն ,
հ ա վ ա տ ք ն ա լ կ չք ա ն ա ։ Ա ն ձ ա մ բ կ ճ ա ն չն ա մ ք ր ի ս տ ո ն յա Տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո մ ե կ ա ն ­
հ ա յ գ յո ւ ղ ա ց ի ն ե ր , ո ր ո ն ք 5 — 8 ա ն գ ա մ կ ա ­ բ ա ժ ա ն ե լի մ ա ս ն Է։ Հ ե տ և ա բ ա ր Ձ ե ր հ ա յտ ա ­
թ ո լի կ ե ղ ա ծ ե ն , ո ր ո վ հ ե տ և ա ն ո ն ց մ ե 5—Հ ր ա ր ո ւթ յո ւն ը բ ո լո ր ո վ ի ն հ ե ռ ո ւ Է պ ա տ մ ա ­
ա նգա մ ա լյո ւր և օ գ ն ո ւ թ յո ւ ն ստ ա ցա ծ են կ ա ն ճ շ մ ա ր տ ո ւթ ե ն ե ։ Բ ա յց ա յ դ խ ո ս ք ի ն կ հ ա -
 1951 к ջ ս- ի а и ւ. ն
■17

ջո ր դ ե ՛սա ա ր տ ա ռ ո ց հ ա յտ ա ր ա ր ո ւ թ յո ւ ն ը , չա կ ե ր տ ը , ա յդ Ձ ե ր դ ի ա ն ա լի ք բ ա ն ն է ։ Բ ա յց
զ ո ր կ մ ե ջ բ ե ր ե ն ք . «Ս ուրբ Գ ր ի գ ո ր (Լ ո ս ւա վ ո - դ ի ա ց ե ք , որ Հ ա յո ց Ե կ ե ղ ե ց ի ն ի ր հ ի մ ր մ ի ա յն
ր ի չ ) պ ա հ մ ը ի ս կ չ վ ա ր ս ւ ն ե ց ա վ դ ա վ ս ւ ն ե լե
ղՔ Ր Ի Ս Տ Ո Ս կ ը ն դ ո ւն ի ։
թե Ք ր ի ս տ ո ս , Պ ե տ ր ո ս Ա ոսւքյսղ ին ոս լղա ծ
Ս. Գ րի գո ր Լ ո ւս ա վ ո ր ի չ Հա յ Ե կեղեցին
ն շ ա նւսվու խոսքերով « Դ ո ւ ես վէմ».
չ հ ի մ ն ե ց , ա յլ պ ա յծ ա ո ա ց ո լց . Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն
«...արար գնա վէմ Н ա ս տ ա >ո դ I—
Ւ ա դեոս և Բա րթողիմեոս ա ռ ա ք յա լն ե ր ո ւ
р ե ա ն ա մ ե ն ա յ ն ե կ ե ղ ե ցլո յ»: Ա յս
ք ա ր ո զ ո ւ թ յա ն ց ա ր դ յո ւն ք ն է ։ Ս. Գ րի գ ո ր Լու­
հա վա տ քով տ ոգորվա ծ ա ն հ ի մ ն ե ց հ ա յ նո­ ս ա վ ո ր ի չ Դ . դ ա ր ո ւ ա ռ ա ք յա լն ե ր ո ւն ց ա ն ա ծ
րա ծին եկեղեցին Պետրոսի վրա , ո ր է արմատ սեր մ ը ր ա զա մ ա ա ի կ ա ճ ե ց ո ւց ։
մ ի ո ւ թ յ ա ն Ա. կ ե դ ր ո ն կ ա թ ո դ ի կ ե ո ւ թ յս ւ ն » : 11րևէ ո ղ ջ մ ի տ ք ր ի ս տ ո ն յա մ ը կ ր ն ա ՛ ե ն ­
Ա յ ս խ ո ս ք ե ր ը մ ե ր վրա ա յն տ պ ա վ ո ր ո ւ­ թ ա դրեք թ ե ե \կ ե ղ ե ց ի ն Պ ե տ ր ո ս ի վր շինվա ծ
թ յո ւ ն ը կ ձ գ ե ն թ ե ա ն ո ն ք կ ո ւգ ա ն լո ւս ի ն ե ն կ ր ն ա ը լլա ր ե թ ե Ս. Գ րի գ ո ր Լ ուսա վորիչ
ի ն կ ա ծ մ ա ր դ ե մ ը ։ Ա ր դ , կ հ ա ր ց ն ե ն ք ' ե ՜ր բ Հա յ Ե կեղեցին Պ ետ րոսի վրա հիմնեց։
Ս. Գ ր ի գ ո ր Լ ո ւս ա վ ո ր ի չ ա յդ պ ի ս ի դ ա վ ա ն ո ւ­ Ա վետ ա րա ններ, Ա ռ ա ք ե լա կ ա ն Բ ՜ոս լթ եր և
թ յո ւ ն մ ը հ ա յտ ա ր ա ր ե ց . ո ր ո ՜ն ք ՛են Ձ ե ր ա ղ ­ Ե կ ե ղ ե ց վ ո Հ ա յր ե ր բ ո լո ր ն ա լ կ վ կ ա յե ն , որ
բ յո ւ ր ն ե ր ը ։ Կ գրեք. «Ս . Գ ր ի գ ո ր ... հիմնեց ԵկեւիԿցվո մ ի ա կ հ ի մ ր և դ /ո ւխ ը ՔՐԻՍ ՏՈ Ս
հ ա յ նորա ծին եկեղեցին Պետ րոսի վրա »: ԻՆՔՆ է ։ Եթե կ ջա ն ա ք հ ա մ ո զ ե լ ո ր և է հ ա յ թե
Ս. Գ ր ի գ ո ր Լուսա վորչ/ւ վ ե ր ա գ ր վ ա ծ և մ ե զ ի ի ր Ս ուրբ Ե կ ե ղ ե ց ի ն Պ ե տ ր ո ս ի ։էրա հ ի մ ն վ ա ծ
հ ա ս ա ծ որեւէ ճ ա ո չի վ ա ր դ ա պ ե տ ե ր Ձ ե ր ը ս ա - է, ան կ ա ՛մ հ ս /յո լթ ե ն ե կ հ ր ա ժ ա ր ի , կ ա ՛մ
ծ ր ։ Եթե ա ն Ձ ե զ ի ն մ ա ն խ ո ր հ ե ր , ա ն շուշտ ր ր ի ս տ ո ն ե ո լթ ե ն ե և կ ա մ ե ր կ ո ւք ե ն մ ի ա ն գ ա ­
Պ ե տ ր ո ս ը մ յո ւ ս ա ո ա ք յա լն ե ր ե ն ա վ ե լի բ ա ր ձ ր մ ա յն ։ Ձ ե ր հ ա յտ ա ր ա ր ո ւ թ յո ւ ն ը բ ո լո ր ո վ ի ն
պ իտ ի դա սեր ։ Ընդհա կա ռա կը իր խ ոսքերը հ ե ռ է՛լ է ո չ մ ի ա յն Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ա յր ե ր ո ւ
ց ո ւ յց կ ո ւտ ա ն թ ե Գ ր ի գ ո ր Լ ո ւս ա վ ո ր ի չ բ ո /ո ր դ ր վ ա ծ ք ն ե ր ե ն և ո դ ի ե ն , ա յլ ն ա և բ ո լո ր ք ր ի ս ­
ա ռ ա ք յա լն ե ր ը հա մա հա վա սա ր ի շխ ա ն ո ւ­ տ ո ն յա հ ա յր ե ր ո ւ ՚ո ղ ջ մ ի տ վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւթ ե -
թ յա ն տ ե ր կ ն կ ա տ ե ։ «Ա ո Պետրոս բա նս ի ն ե ն , և ն ո ւ յն ի ս կ Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե մ ե ղ ե ց վ ո հ ա յ ֊
Տեսա նէ ա ո ա մ ե ն ա յն վ ե ր ա կ ա ց ո ւս սուրբս ր ե ր ո ւ ։ Ն ե ր ե /ի չ է ա մ ե ն և ի ն հ ռ ո մ ե ա կ ա ն ե ր ե ց
ւ ւ ա ա ց ա ւ , ո ր ք զ հ շ մ ս ւ ր տ ո ւ թ ի ւ ն իրւս ւ ո ւ ն ի ն » գ ի տ ն ա կ ա ն Կ ա ր դ ի ն ա լի մ ը կ ո ղ մ ե ի ր ո ղ ո ւ-
(Հ Ա Ճ Ա Խ Ա Պ Ա Տ Ո Ւ Մ , էջ 1 6 3 ) , Դ ա ր ձ յա լ Ս. թ յռ մ ւ ն ե ր ը թ յո ւ ր ե լ' ա ն հ ի մ ն տ ե ս ո ւ թ յո ւ ն ն ե ­
Գ ր ի գ ո ր Լ ո ւս ա վ ո ր ի չ ուրիշ տ ե ղ մ ը ն ա լ կ ը ս ե . րով,
«Ь( եղեն հիմունք ա ո ա ք եա լք ն և աոին
ցշնորհս ք ա հ ա ն ս ւ յո ւ թ ե ա ն և. մ ա ր գ ա ր է ո լ -
ը ե ա ն և աո.ս ւքե|ուըեսւն ե ր կ ն ա ւ ո ր խ ո ր հ ը ր - ...Պ ե տ ր ո ս ը կ դ ա վ ա ն ի ք ն ա և « Ա ր մ ա տ մ ի ո ւ­
դ ո ց ն գիա ութեսւն ո ր գ ա յր յԱ բր ա հա մեա ն թ յա ն ե կ եդրոն Կ ս ւթ ո դ ի կ ե ա թ յա ն »: Գուք
(|ս սսւկէն գ ո ր ե տ ց Տ է ր ժ ա ո ա ն գ ո ւ ը ե ա ն ա - չ ե ք ՛բ ա ց ա տ ր ե ր Ձ ե ր ա յս խ ո ս ք ը ։ Պ ետ րոս
ւ ա ն դ ա պ ա հ ն Յ ո վ հ ա ն ն է ս к Տ է ր ե տ ս ւ ո ս ւք ե - ո ր ա տ ե ն մ ի ո ւ թ յա ն ա ր մ ա տ ե ղ ա վ , ի ՛ն չ պ ե ս
յոցն գփա կա նս ա ր ք ա յ ո ւ ը ե ա ն ն և. ի ձ ե ո ս Կ ա թ ո ղ ի կ ե ո ւթ յա ն կ ե դ ր ո ն հ ա ն դ ի ս ա ց ա վ ։ Կ ա -
նոցա ( ա ո ա ք ե լ ո ց )»: թ ռ ղ ի կ ե ո ւ թ յա ն , Տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն Ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ.
Ս. Գ ր ի գ ո ր Լ ո ւս ա վ ո ր չի օ ր ո վ Հ ա յո ց Ե կե- թ յա ն կ ե դ ր ո ն ը Ք Ր Ի Ս ՏՈ Ս ԻՆՔՆ է . ա ռ ա ք յա լ-
ղ ե ց ի ն ն ո ր ա ծ ի ն չ է ր . ա յլ 2 5 0 տ ա ր վ ա ն պ ա տ ­ ն ե ր ը Ք ր ի ս տ ո ս ի պ ա տ գ ա մ ա բ ե ր ն ե ր ն ո ։ Ա նոր
մ ո ւ թ յո ւ ն ո ւն ե ր և ի ր մ ե ա ռ ա ջ շ ա տ հ ա յ ր ա ֊ հ ա /էի տ ե ն ա կ ա ն ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յո մ ւն ե ր ր բ ա բ ո ֊
պ ե տ ն ե ր ո ւ ն ե ց ա ծ է ր ։ Ա րտ ա ղ ի և Ս յո ւ ն յա ց ղ ո ղ ն ե ր և տ ա ր ա ծ ո ղ ն ե ր ե ն ։ Պ ե տ ր ո ս մ ի ա յն
Ա թ ո ռ ն ե ր ո ւն հա յ եպ իսկոպ ոսա պ ետ ներոլ տ ա ս ե ր կ ո լք ե ն մեկն է։ Ո լր ձ մ ն ի ՛ն չ պ ե ս
հ ա ջ ո ր դ ո ւ թ յա ն ը ծ ա ն ո թ է ա մ ե ն ո ւ ն ։ Ա ն ո ն ք կ րնա ք իր պ ա շտ ոնը ա ռ ա ք ե լա կ ա ն ե ն վեր
են Զ ա ք ա ր ի ա , Ջ ե մ ե ն տ ո ս , Ա տ ր ներս եքւ, Մ ո ւ - բ ա ր ձ ր ա ց ն ե լ և Ք ր ի ս տ ո ս ի տ ե ղ ը տ ա / Ա նո ր ։
շե, Շ ա հ են, Շ ա վա րշ, Ղևոնդիոս Լ Մ եհրու- Հ ո ս չ ե ք վ ե ր ջ ա ց ն ե ր Ձ ե ր խ ո ս ք ը ս ա կ ա յն ,
ւ)ան հ Ա Ր Տ Ա Ջ , ն ա և Ե վ ս տ ա թ ե ո ս , Կումսի, կ շ ա ր ո ւն ա կ ե ք . « Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա պ ր ա ծ է իր
Բ ա բելա ս, Մ ուշե, Մ ո վ ս ե ս , Ս ա հա կ, & րվա ն- ա մ ե ն ա փ ա յ լ ո ւ ն շ ր ջ ա ն ն ե ր ը , ե ր բ ե ղ ա ծ է հա ­
դ ա տ , Ստեփանոս և Հո վհա ննես Ս ՅՈ ԻՆ ՅԱ յ ր ա բ ե ր ո ւթ յա ն և մ ի ո ւթ յա ն մեշ Կաթողիկե
մ ե ջ ։ Բ ա յց Հ ա յո ց Ե կ ե ղ ե ց ի ն ո ՛չ թ ե Պ ե տ ր ո ս ի Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ե տ : Մ ե ր Ո ս կ ե դ ա ր ը (Ե . գ ա ր ո ւն )
վրա հ ի մ ն վ ա ծ՛ է , ա յ1 ' Ք ր ի ս տ ո ս ի ։ Ա շխ ա ր հի փ թ թ ե ց ա վ և ո ւո ն ա ց ա վ ե ր բ գ ո յո ւթ յո ւն ուներ
ր ո լո ր ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ր Ք ր ի ս տ ո ս ի վյւա հ ի մ ն վ ա ծ ա յ դ մ ի ո ւ թ յ ա ն ը , ե ր բ .հայ հ ա յ ր ա պ ե տ ն ե ր ը
ե ն ։ «ս ի հ իմ ն ա յյ ոք ո չ կ ա րէ դն ե | քան ղ ե դ - կմասնա կցեին Տիեղերական ժողովներան,
ես ւլն ո ր է Յ ի ս ո ւ ս Ք ր ի ս տ ո ս » ( Ա . Կ ո ր ն թ . Գ. Լրր մ ե ր թ ա ր գ մ ա ն ի չ ն ե ր ը կ հ ա հ ա խ ե ի ն հու­
1 1 ) I Ե թե Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո ՛՜ի մ ը Պ ե տ ­ նա կա ն կեդրոններ, մ ի ա ց ա ծ ' իրենց կարգին
ր ո ս Ա ռ ա ք յա լն է , ա յս ի ն ք ն ի ր Տ ե ր ը ե ր ի ց ս Հ ս ո մ ի Ս. Ա թ ո ո ի ն » :
ո ր ա ց ո ղ և ա նկե «ս ա տ ա ն ա » ա նվա նվող ա - Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ո չ մ ի ա յն " ԵՂԱԾ է հ ա ր ա -
 ԷՋՄԻԱԾԻՆ
թ ե ր ո ւթ յա ն մ ե շ Կ ա թ ողիկ ե Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ե տ ս ,
ա յլ ն ա և "ի մ ա է ։ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ո ՛չ մ ե կ ա -
ա ե ն ի ր հ ա ր ա բ ե ր ո ւթ յա ն և մ ի ո ւթ յա ն կա պ ը
խ զ ե ց Տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ե տ , ա յլ ը ն դ ­
հա կա ռա կը Հռո մեա կա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն է ր , որ
Կա թողիկե Ե կեղեցվո հետ ի ր հ ա ր ա բ ե ր ո ւ­
թ յա ն և մ ի ո ւ թ յա ն կ ա պ ը խ զ ե ց Ք ա ղ կ ե դ ո ն ի
Ժ ո ղ ո վ ե ն ս կ ս յա լ ։ Ա յդ խ զ ո ւ մ ը կ ա մ բ ա ժ ա ­
ն ո ւմ ը Թ . գ ա ր ո ւն օրինա կա նա ցա վ և իբրև
Ա ր և մ տ յ ա ն Հ ե ր ձ վ ա ծ ճ ա ն չ ց վ ե ց ա վ ։ Ա յս մ ա ­
ս ի ն խ ո ս ե ց ա ն ք ա ր դ ե ն , չ ե ն ք ո ւզ ե ր մ ա ն ր ա ­
մա սն ե լ։
Կ գրեք թ ե մ ե ր թ ա ր գ մ ա ն ի չն ե ր ը կհա ճա ­
խ ե ի ն հ ո ւն ա կ ա ն կ ե դ ր ո ն ն ե ր , ո ր ո ն ք մ ի ա ց ա ծ
Լին Հ ռ ո մ ի Ս. Ա թ ո ռ ի ն հ ե տ , հ մ տ ա ն ա լո ւ հ ա ­
մա ր ա ս տ վ ա ծ ա բ ա ն ա կ ա ն և ա ՛յլ գ ի ա ո ւ-
թ յա ն ց մ ե չ ։ Հ ա ճ ե ց ե ք մ ե զ ի ը ս ե լ թ ե հ ո ւ ն ա ­
կ ա ն ո ՞ր կ ե դ ր ո ն ն ե ր ը մ ի ա ց ա ծ էի ն Հ ռ ո մ ի
Ա թոռին։ Հ ո ւ յն վ ա ր դ ա պ ե տ ն ե ր մ ե ր ժ ե լո վ
մ ե ր ժ ա ծ ե ն և ի ր ե ն ց մ ե հ ե ռ ա ցո ւցա ծ հ ռ ո մ ե ա ­
կ ա ն վ ա ր դ ա պ ե տ ն ե ր ը ։ Ե կ ե ղ ե ց վ ո պ ա տ մ ո լ-
թ ե ն ե ն գ ի տ ե ն ք թ ե հ յ։ւն ա կ ա ն ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն
մ տ ա ծ ո ղ ո ւ թ յո ւ ն ը մ ի շ տ տ ա ր բ ե ր ա ծ է լ ա տ ի ֊
նա կա ն են ։ Հ ո ւ ն ա ց և լա տ ի ն ա ց մ ե շ ո ՛չ Ե.
գ ա ր ո ւն և ո չ ա լ ո ր և է դ ա ր ո լ մ ե շ մ ի ո ւթ յո ւն
տ ե ղ ի ո ւ ն ե ց ա ծ է , Հ ո ւ յն ո ր և է կ ե դ ր ո ն Հ ռ ո մ ի
հետ չէ մ ի ա ց ա ծ . Հ ռո մ ի հա մա ր սկիզբեն
մ ի ո ւթ յո ւն և վւո խ ա դ ա ր ձ հ ա ս կ ա ց ո ղ ո ւ թ յա մ բ
հ ա ր ա բ ե ր ո ւթ յո ւն գ ո յո ւ թ յո ւ ն ո մ ւե ց ա ծ չէ,
ո ր ո վ հ ե տ և Հ ռ ո մ ի Ա թ ո ռ ը շ ա ր ո ւն ա կ ձ գ տ ա ծ
է գ ե ր ա գ ա հ ո ւ թ յա ն , մ ե ն ա տ ի ր ո ւթ յա ն և պ ա ր ­
տ ա գ ր ե լո վ ի շ խ ե լո լ ս կ զ բ ո ւ ն ք ի ն ։
Կի լի կ յ ա ն շ ր շ ա ն ի ն հ ա յե ր ը հռոմեա դա ­
վ ա ն ն ե ր ո ւ հ ե տ ս կ ս ա ն հ ա ր ա բ ե ր ի լ, ն ո ւյն ի ս կ
մ ի ո ւ թ յա ն մ ա ս ի ն ձ ե ռ ն ա ր կ ն ե ր ա լ ե ղ ա ն ։ Ս ա ­
կ ա յն եր՜բ հ ա յ ա վ ա գ ա ն ի ն , հ ա յ ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ­
ն ո ւ թ յո ւ ն ը , հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը ն կ ա տ ե ց ի ն թ ե
հ ա ր ա բ ե ր ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ն ո ւ մ ի ո ւթ յա ն ձ ե ռ ն ա ր կ ­
ն ե ր ը մ ի մ ի ա յն Հ ռ ո մ ի փ ա ռ ք ի ն և ա յ դ Ա թ ո ­
ռի մենա տ իրա կա ն ձ գ տ ո ւմ ն ե ր ա ն հա մա ր
մ ե շ տ ե ղ դ ր վ ա ծ ե ն ' զ գ ո ւ շ ա ց ա ն ։ Հ ռ ո մ մ ի ո ւ­
թ յո ւ ն ր ս ե լո վ կ հ ա ս կ ն ա , ո ր ուրիշ ե կ ե ղ ե ց ի ­
ներ հրա ժա րին իրենց դա վա նա կա ն և ծի ս ա ­
կ ա ն ի ն ք ն ո ւթ ե ն ե ն և ե ն թ ա ր կ վ ի ն ի ր վ ճ ի ռ ն ե -
ր ո ւ ն ։ Կ ի լի կ յա ն շ ր շա ն ի հ ա յե ր չդ ա վ ա ճ ա ն ե ­
ց ի ն ի ր ե ն ց Մ ա յր ե ն ի Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ա վ ա տ ք ի ն ։
Ա յժ մ ա լ գ ի տ ա կ ի ց հ ա յը պ ի տ ի չդ ա վ ա ճ ա ն ե
ի ր ս ո ւր բ հ ա վ ա տ ք ի ն և Ա զ գ ա յի ն Ե կ ե ղ ե ց ի ի ն ։
* * *
Ձ ե ր аՀ ո վ վ ա կ ա ն Թ ո ս լթ ո ի ն հ ա շո ր դ ո ղ հ ա տ ­
վ ա ծ ը , ո ւր կ բ ա ց ա տ ր ե ք «կ ա թ ո ղ ի կ ե ութենե
րսւժա նա մեն եկա ծ վնա սները», ո ւղղա կի
ս ե զ ի հ ա մ ա ր է ։ Ա նշո ւշտ հ ա յե ր ը չե ն բ ա ժ -
նըվա ծ Տիեզերա կա ն Ե կեղեցիեն. ընդհա կա ­
ռ ա կ ը ա ն ո ր մ ե շ են և ա ն ո ր մ ե շ ա լ կ մ ն ա ն ւ
Բ ա յց Դ ո ՛ւք , հ ռ ո մ ե ա կ ա ն ն ե ր դ , բ ա ժ ն վ ե ց ա ր
հ ա յ ա մ բո ղ շո ւթ ե ն ե ն , հ ա յ հ ա վա տ քե ն , Հ ա ­
յա ս տ ա ն յա յց Ա ռ ա ք ե լա կ ա ն Սուրը Ե կեղե­
ց ի ե ն . ի ն չպ ե ս ն ա և Կ ա թ ողիկ ե Ը ն դ հ ա ն ո ւր
Եկեղեցիեն, ենթա րկվեցա ք Հռո մ ի Պ ա պ ին,
ա ն ո ր հրա մա նն՛երը կ ա տ ա ր ե ց ի ք և ա յս պ ե ս ո վ
՜բա ժ ա ն ո ւմ բ ե ր ի ք Հ ա յո ւ թ յա ն մ ե ջ ։
Ձ ե ր բ ա ժ ա ն ո ւ մ ո վ Հ ա յո ւ թ յա ն կ ր ա ծ վ ն ա ս ­
ն ե ր ը ծ ա ն ր են և ա ն թ ի վ ։ Կ բ ա վ ա կ ա ն ա ն ա ն ք
մ ի ա յն թ վ ե լ ա յդ վ ն ա ս ն ե ր ը .
1 . Հ ա յ կ ա թ ո լի կ ն ե ր հ ա յ ա մ բ ո ղ շ ո ւթ ե ն ե ն
բ ա ժ ն վ ե լո վ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ն մ ե շ պ ա ռ ա կ -
տ ո ւ մ հ ա ռ ա շ բ ե ր ի ն , ո ր ո ւն հ ե տ և ա ն ք ը ե ղ ա վ
ա տ ե լո ւթ յո ւն ո ւ թ շ ն ա մ ա ն ք ։
2 . Հ ա յ հ ռ ո մ ե ա կ ա ն ն ե ր аխ ո ր թ ա ց ա ծ ի ր ե ն ց
հ ա յր ե ն ի հ ա վ ա տ ք ե ն ո ւ ա զ գ ա յի ն ե կ ե ղ ե ց վ ո
ա վ ա ն դ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ն ։։, շա նա ցին ա մենեն
ա րտ ա ռոց մ ի շ ո ց ն ե ր ո վ , զա ր ս ։ ուղի ճ ա ն ա ­
պ ա րհներով Պ ա պ ա կա ն Ե կեղեցվո հա վա տ ­
ք ը , ծ ե ս ն ո ւ ա վ ա ն դ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը մ տ ց ն ե լ Հ ա յ
Ե կ ե ղ ե ց վ ո մ ե ջ և ն ո ւ յն ի ս կ պ ա ր տ ա ղ ր ե / հ ա յ
ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ն ։
3 . Իրենց մ ա մ ո զո վ հ ա ճ ա խ «բա զմա վրեպ »
գ ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն մ ը հ ա ռ ա շ բերին' խ եղա -
թ յո ւ ր ե լո վ մ ե ր ն ա խ ն յա ց ը ն տ ի ր դ ի ր ք ե ր ը ։
...Ո չ մ ե կ ե կ ե ղ ե ցվ ո և ա զգի հա մա ր հ ա ­
վ ա տ ա փ ո խ ո ւ թ յո ւն ը , ա ն հ ա վ ա տ ա ր մ ո ւթ յո ւն ր
ե ղ ա ծ են օ գ տ ա կ ա ր և գ ն ա հ ա տ ե լի ։ Ը ն դ հ ա ­
կա ռա կը ա ն ո ն ց մ ե մ ի ա յն վ ն ա ս ե չա ր ի ք
եկա ծ են։
...Ս ր բ ա զ ա ՛ն Ե ղ բ ա յր , ս ե ր (Гկ ա ր և ո ր ա խ -
տ ա ճ ա ն ա չո ւմ ս հ ա տ վ ա ծ ի ն մ ե շ կ գ ր ե ք . «Ե թե
կբա ղձա նք կրկին տեսնե) « զ ո ր ղ ի ս հ ա ­
լ ա տ ո յ ս ր բ ո յ ն Գ ր ի գ ո ր ի պ ս ա կ ա-
զսւրդ», հարկ է դա ոնա լ մ ե ր պ ա նծա լի
ն ա խ ն յա ց ա մ բողջա կ ա ն հա վա տքին կաթո­
՛լիկ ե մ ի ո ւ թ յ ա ն մ ե ջ վ ե ր ց ն ե յ ո վ բ ա ժ ա ն մ ա ն
միջնորմը և պ ա տ ո ե յո վ նա խ ա պ սւշա րումնե-
րոլ վ ա ր ա գ ո ւյր ը »: սեր ա խ տ ա ճ ա ն ա չո ս քր
ւ.ք ա ն չե /ի է ։ Դ ուք պ ե տ ք է դ ա ո ն ա ք կ ա թ ո ղ ի ­
կ ե մ ի ո ւ թ յա ն , ո ր ո վ հ ե տ և .
1 . Ժ Ե . հ ա շո ր դ ն ե ք Ա բ ր ա հ ա մ Ա ր ծ ի վ յա -
4 ։ որուն ձ ե ռ ն ա դ ր ո ւթ յո ւն ը և պ ա տ ր ի ա ր ­
ք ո ւթ յո ւ ն ը ա ն վ ա վ ե ր է ի ն ։ Ա յս մ ա ս ի ն պ ա տ ­
մ ա կ ա ն ի ր ո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ն ե ր կ ա յա ց ո ւ ց ի ն ք
ա րդեն։
2 . Դ ո ւք զՋեզ կհպ ա տ ա կեցնեք Հռոմա
Ե կ ե ղ ե ց վ ո ւյն , ո ր ի ն ք ն ի ս կ բ ա ժ ն վ ա ծ է Կ ա ­
թողիկե Տիեզերա կա ն Ե կեղեցիեն։
Ա յս ը ն ե լ ո վ պ ա ա ո ա ծ կ ը լ լ ա ն ք ն ա խ ա պ ա ­
շա րումներս! վ ա ր ա գ ո ւ յ ր ը ո ւ Հ ա յո ւ թ յո ւ ն ը
ա յն ա տ ե ն ճ շմ ա ր տ ա պ ե ս կ հ ա ս կ ն ա թ ե ի ՛ ն չ ­
պ ե ս (Гա ն գ ի տ ա կ ի ց կ զ ե ր ա կ ա ն ք », «կ ո ր ծ ա ն ո ղ
և ք ա ն դ ի չ պ ա տ ր ա ն ք ն ե ր ո լ» պ ա տ ճա ոա վ ա ֊
 19.11 ԷՏ Ս՜ ԻԱԾԻՆ 40

տ ե լո ւ թ յո ւն և բ ա ժ ա ն ո ւ մ հ ա ռ ա ջ ՜բերած- ե ն պ ա յմ ա ն ը դ ր ի ն ։ Բ ա յց մ ի թ ե Վ ա տ ի կ ա ն որ և է
մ ե ր ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ն մ ե շ ։ ժ ա մ ա ն ա կ ' ն ո ւ յն ի ս կ կ ա թ ո լի կ ա ց ա ծ հ ա յե -
Եթե կ ո ս լե ք հ ա յ հ ո ո մ ե ա կ ա ն ն ե ր ո ւ պ ա տ ­ ր ո ւն ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ա պ ե ս ո ւ զ ե ՞ց կ ա մ կ ր ց ա ՜վ
մ ո ւ թ յա ն մ ե ջ ա ն ո ւն և հ ի շ ա տ ա կ թ ո դ ո ւ/, վ ե ֊ օ գ ն ե լ ։ Ն ո ւյն ի ս կ ա ն հ ի մ ա Ե ։[ր ո պ ա յի մ ե ջ իր
ր ա դ ա ր ձ ե ՚ք ճ շմ ա ր ի տ հ ա վ ա տ ք ի ն , Կ ա թ ո ղ ի - ի ս կ դ ա վ ա ն ո ւթ յո ւն ը ը ն դ ո ւ ն ո ղ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ -
կե և Ա ռ ա ք ե լա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց վ ո դ ա վ ա ն ո ւ թ յա ն , Ն երո մւ կ րնա ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ա պ ե ս Օ գ ն ե լ։ Դ ա -
Հ ա յ Մ ա յր ե ն ի Ե կ ե ղ ե ց վ ո ծ ո ց ը , ի ն չպ ե ս ր ր ի ն ր ե ր ո ւ փ ո ր ձ ը ց ո ւ յց կ ո ւտ ա թ և փ ա ր ա խ փ ո ­
Խ որեն Ն ա ր պ ե յ, Գ ա ր ր ի ե լ Ա յվ ա ղ յա ն , Մ ա - խ ե լո վ ժ ո ղ ո վ ո ւր ղ ն ե ր կ տ ո ւ ժ ե ն ։ ՛Ա րևմ ուտ քի
ղ ա ք ի ա Օր մ ա ն յա ն և ուրիշ ն ա խ կ ի ն կ ա թ ո - ա յն խ ո ս տ ո ւ մ ն ե ր ը , ո ր ո ն ց երբեւքն հա վա ­
1 /։կ ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ն ե ր ։ տ ա ց մ ե ր ժ ո ղ ո վ ո ւ ր դ ը , V քա ղ ա քա կ ա նա պ ես О
Ե րբ վ ե ր ա դ ա ռ ն ա ք ճ շմ ա ր ի տ դ ա վ ա ն ո ւ­ մ ե ծ վ ն ա ս բ ե ր ի ն ի ր ե ն ։ Ա յս է պ ա տ մ ա կ ա ն
թ յա ն , ա ' / - չե ք պ ա տ դա մեր «դա րձ ' դ1>սյ|ւ ի ր ո ղ ո ւ թ յո ւ ն ը , մ ի ն չ սեր Ս ր բ ա զ ն ո ւթ /ո ւն ր
ն ա խ ն յա ց ա յս սուրբ հ ա վ ա տ ք ը ' զոր ք ա ր ո - հ ա կ ա ռ ա կ ր կ պ ա տ ղ ա մ ե ի ր Հ ո վ վ ա կ ա ն Բ ՛ո ւ ղ ֊
գ ե ց ի ն Ա ջ ա տ ա գ ո վ ե ց ի ն Ա բ ր ա հ ս ս է Կ ս ւթ ո դ ի - թով։
կ ոս և Մ խ ի թ ա ր Ա բ բ ա հ ա յ ր ; Դ ա ր ձ ' Կ ա թ ո դ ի -
!***!
1ւե մ ի ո ւ թ յ ա ն ' հ ա ր ո ւ մ ո վ և. հ պ ա տ ա կ ո ւ թ յ ա մ բ
Պ ե տ ր ո ս Ա ո ա ք ե լա պ ե ւ ո ի Ա թ ո ո ի ն : Ի ց ի ՜ վ թև՛ . . . Ս ր ր ա ղ ա ՚ն Ե ղ բ ա յր , Դ ուք ոԱբրահամ
բ ո վ ա ն դ ա կ Հ ա յո ւթ յո ւն ը հե տ և ա ծ ըլլա ր ա - Կ ա թողիկոսի և Մ խ ի թ ա ր Ա բբա հ ո ր երջանիկ
ն ո ն ց լուսա շա վիղ ք ա յլե ր ո ւն : Ա յս օ ր մ ե ր սւգ- մ ա հվա ն երկ րորդ հ ա ր յուրա մ յա կին ա ո թ իվ»,
դ ի ն վ ի հ ա կ ը ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ա պ ե ս ո ՜՞րչա փ տ ա ր ­ պ ա ր տ ք կ զ գ ա ք «ա նոնց պ ա տ գ ա մ ա բե ր ն
բե ր պ ի տ ի ըլլա ր ի լա վ ա գ ո ւ յն ս » : Ա բր ա հ ա մ ը | լ ա լ ո ւ և . . . ա ն ո ն ց կ ո ղ մ ե հ ր ա վ ե ր կ ա ր դ ա լո ւ
և Մ խ ի թ ա ր , ի ն չպ ե ս տ ե ս ա ն ք , ո ւղ ղ ա փ ա ռ , բ ո վ ա ն դ ա կ Հ ա յո ւ թ յա ն ' դա ոնւպ ու ն ա խ ն յա ց
կա թողիկե հա վա տ քը չէ ր որ ք ա ր ո զ ե ց ի ն , ա մ բ ո ղ ջ ա կ ա ն լո ւյս հա վա տ ք ին, կաթողիկե
։ս յ լ ր ն ղ հ ա կ ա ռ ա կ ր մ ե ր ժ ո ղ ո վ ո ւր դ և ն ս ա կ ա ­ մ ի ո ւթ յա ն մե ջ »:
վ ա թ ի վ ա ն հ ա տ ն ե ր մ ո լո ր ե ց ո ւ ց ի ն ի ր ե ն ց մ ա ­ Դ ո ւք , ո ր ա ն վ ա վ ե ր Ա թ ո ռ ի մ ը տ ե ր ն ե ք ,
ք ո ւր հ ա վ ա տ ք ե ն և ջա ն ա ց ի ն Հռոմեա կա ն ա ն վ ա վ ե ր պ ա տ ր ի ա ր ք ի մ ր հ ա ջո ր դ ը և Հ ռ ո ­
Ե կ ե ղ ե ց վ ո հ ա վ ա տ ա լի ք ն ե ր ը սորվեցնել ա - մ ա Պ ա պ ի ն ի շ խ ա ն ո ւթ յա ն ենթ ա կա , ի ՜ն չ
ն ո ն ց և թ յո ւ ր ե լ ՜ղ ա ն ո ն ք ի ր ե ն ց ն ա խ ն ի ք ն ե ր ո ւ հիմա ն ‘էրա հրա վեր կկա րդա ք։ Դ ուք
ճ շմ ա րի տ հ ա վ ա տ ք ե ն ։ Ա նոնք ա մ են ճ ի դ թ ա ­ ի բ ր և Ե րեց Կ ա ր դ ի նա լ Հռոմեա կա ն Եկ ե ­
փ ե ց ի ն , ո ր պ ե ս զի հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը հպ ա տ ա ­ գեց վո' ս իրո և խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն սրստ ղա -
կ ե ց ն ե ն « Պ ե տ ր ո ս Ա ռա ք ե լա պ ե տ ի Ա թ ո ռ ի ն ռ ։ մ ա ր ե ր ը պ ե տ ք է ո ր ը լլա ք և ո չ թ ե հ ր ա վ ե ր
Ը ս տ մ ե ղ ի Հ ա յո ւ թ յո ւ ն ը փ ա ռ ք տ ա լո ւ է Ա ս - կ ա ր դ ա ք Հ ա յո ւ թ յա ն ' ձ գ ե լո ւ ի ր լ ո ւ յս հա ­
տ ո ւծ ո , ո ր չ հ ե տ և ե ց ա վ ա ն ո ն ց և ա ն ո ն ց հ ե - վ ա տ ք ը և ե ն թ ա ր կ վ ե /ո լ Պ ա պ ի ն ո ւ ա ն ո ր Ե կ ե ­
տ եորդներու մ ո լա ր վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւթ յա ն ց և ղ ե ց վ ո վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւ թ յա ն ։ Ն ա խ ն յա ց ա մ բ ո ղ ­
ք ա ր ո զ ո ւ թ յա ն ց ։ Փ ա ռ ք տ ա լո ւ է Ա ս տ ո ւծ ո , որ ջ ա կ ա ն լ ո ւ յս հ ա վ ա տ ք ի ն դ ա ռ ն ա /ո ւ հ ր ա վ ե ր ը
չհ պ ա ա ա կ ե ց ա վ Պ ե տ ր ո ս ա ռ ա ք յա լի Ա թ ո ռ ի ն , պ ե տ ք է Հ ա յո ց Ե կ ե ղ ե ց ի ե ն Զ ե ղ ի գ ա ։ Ի ն չ­
Ա յս ի ն ք ն Հ ռ ո մ ի պ ա պ ի ն ։ Եթե ա յգ ս խ ա լը պ ե ՜ս կ ր ն ա ք ս ի ր ո և մ ի ո ւ թ յ ա ն հ ր ա վ ե ր ո ւղ ­
գ ո ր ծ ե ր , մ ե ծ ա գ ո ւ յն ղ ժ ր ա խ տ ո ւ թ յա ն ց մեջ ղ ե լ, ե ր բ 2 ե ր Ե կ ե ղ ե ց ի ն և ա յն Ե կեղեցին
պ ի տ ի ի յն ա ր ։ ( Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն ը ) , որուն հ պ ա տ ա կ ն ց ո ւ ց ա ծ եք
Բ ա յց հ ա ր ց կ ո ւտ ա ն ք Զեղի թե ի ն չ ո ՜ւ , Դ ո ւք զ Ջ ե ղ , հ ա ճ ա խ ՜բ ա ժ ա ն ո ւմ ի , կռիվի և
մ ե ջ բ ե ր ե լո վ Ձ ե ր խ ո ս ք ը , (ՈՈյսօր մ ե ր ա զ գ ի ն ա տ ե լո ւթ յա ն պ ա տ ճ ա ռ հ ա ն դ ի ս ա ց ա ծ են ա-
վիհա կը քա ղա քա կա նա պ ես նաև ո՜րչա փ մ ե ն ո ւ ր ե ք և բ ո լո ր ժա մա նա կներոլ մեջ։
տ ա ր բ ե ր պ ի տ ի ը լ յ ա ր ի | ս ւ վ ա գ ո ւ յն ս հ ա ր ո ւ մ ո վ Ծ ի ր ա ն ա վ ո ՛ր Ե ղ բ ա յր , Դ ո ւք (Гբ ո վ ա ն դ ա կ
և հպ ա տ ա կո ւթ յա մ բ՜ Պ ետ րոս Ա ոսւքելա պ ետ ի Հ ա յո ւ թ յա ն հ ր ա վ ե ր կ ո ւղ ղ ե ք , կ ա թ ո ղ ի կ ե ' ա յ­
ա թ ո ո ի ն » : Հ ռ ո մ ի Պ ա պ ի ն հ պ ա տ ա կ ե լո վ ի ՞ ն չ ս ինքն Ձ ե ր ը ն մ բ ռ ն ո լմ ո վ Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ֊
պ ի տ ի շ ա հ ե ր հ ա յ ա զ դ ը ։ Ն ե ր կ ա յի ս ի ՞ ն չ պ ի ­ գ ե ց ի ի ն դ ա ռ ն ա լո ւ ։ Ա ր դ , կ հ ա ր ց ն ե ն ք Տեգի,
տ ի շ ա հ ի ։ Պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը ց ո ւ յց կ ուսո ս թե ի ն չ ո ՜ւ թ ո դ ո ւ ն ք մ ե ր Ս ուրբ Ե կ ե ղ ե ց ի ն . Ջեր
հ ա յե ր ե թ ե հ ա ր ե ի ն և հ պ ա տ ա կ ե ի ն а Պ ետ րոս ս ա կ ա վ ա թ ի վ հ ո տ ը ս տ վ ա ր ա ց ն ե լո ւ թե ի
Ա ռա ք ե լս ։ պ ե տ ի Ա թ ո ռ ի ն » , ի ր ե ն ց հ ա մ ա ր ա յդ վ ։ա ռ ս ս ե ր ծ ի ր ա ն ի ի ն ։
պ ի տ ի ր լլա ր ո չ թ ե ի յ ա վ ա գ ո ւ յ ն ս , ա յ լ ՝ ի հ ո - Ի ն չո ՞ւ դ ա ռ ն ա ն ք Զ ե ղ ի , մ ի թ ե " Հ ա յա ս տ ա ն ­
ո ե դ ո ւ յ ն ս : Կ ի լի կ յա ն հ ա յկ ա կ ա ն թ ա գ ա վ ո ր ո ւ ­ յա յց Ե կեղեցին կա րող չէ Հ ա յո ւ թ յո մ ւ ր ա ֊
թ յա ն ա ն կ մ ա ն բ ո ւ ն պ ա տ ճ ա ռ ը լա տ ի ն ն ե ր ը ռ ա ջ ն ո ր դ ե լ դ ե պ ի ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յո ւն և փ ր կ ո ւ­
ե ղ ա ն ։ Հ ա յե ր հ ա ր ա բ ե ր ո ւ թ յա ն մեջ մտ ա ն թ յ ո ւ ն ։ Ի ն չ ո ՛ւ ա յդ հ ր ա վ ե ր ը չ ե ք ո ւղ ղ ե ր ս ե զ
ա ն ո ն ց հ ե տ և չա ր ա չա ր խ ա բ վ ե ց ա ն ։ Ո րևէ շ ր ջ ա պ ա տ ո ղ բ յո ւ ր ա վ ո ր ո չ- ք ր ի ս տ ո ն յա ն ե -
ժ ա մ ա ն ա կ եր՜բ հ ա յե ր Հ ռ ո մ ի օ գ ն ո ւ թ յա ն դ ի ­ ր ո ւն , մ ա նա վ ա նդ որ Ե ս ա յի մա րգա րեին
մ ե ց ի ն , պ ա պ եր նա խ դ ա վ ա ն ա փ ո խ ո ւթ յա ն խ ո ս ք ե ր ը ' քքԳոչեսւ' գ օ ր ո ւ թ ե ա մ բ և մ ի խ ն ա յ -
 50 ԷՋՄԻԱԾԻՆ
1951

Ь ш г , բսւրօրսւցո ի բ ր և ղ փ ո ւ յո յ զբսւրբա ո պ ի գ ե ր ի շ խ ա ն ո ւթ յա ն , պ ի տ ի ա ղ ա ր տ ե ն մ եր
ք ո . . . » , կ գ ր ե ք « մ ե զ ի Ա1 | ո ւ ղ ղ վ ա ծ կզգա նք, մա տ ենա գիրները, ձեռա գիրները, երկպ ա ռա ­
մեր պ ա շտոնին բերումով»: Բ ա յց որչա փ կ ո ւթ յո ւն պ ի տ ի հ ա ռ ա ջ ա ց ն ե ն հա յ Հա վա -
զ ո ր ո ւ թ յա մ բ ա լ դ ո չ ե ք , պ ի տ ի կ ր ն ա ՜ք գեթ տ ա ց յա լն ե ր ո ւ մ ե ջ , ի ն ք ն ա հ ն ա ր շա ղա կրա ­
մ ե կ հա տ ո չ- ք ր ի ս տ ո ն յա մա րդ ճ շմ ա ր ի տ տ ո ւ թ յա մ բ և Ա վ ե տ ա ր ա ն ի ո ւ մ ա տ ե ն ա գ ի ր ն ե -
լո ւ յս ի ն բ ե ր ե լ ։ ր ո ւ խ ո ս ք ե ր ո ւն ըստ քմա ց մ ե կ ն ա բա ն ո ւ­
. . . Ա յդ պ ի ս ի հ ր ա վ ե ր ն ե ր , Զ ե ՛ր դ Վ ս ե մ ո ւ­ թ յ ա մ բ ։ Ուրիշ կ ե ր պ չ ե ք կ ր ն ա ր գ ո ր ծ ե լ, Ո ր ո վ ,
թ յո ւ ն , Հ ռ ո մ ե ա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն եր կ ա ր դա րեր հ ե տ և Դ ո ւք , որ բ ա ժ ն վ ա ծ ե ք Հ ա յո ց Ս ուրբ և
կրկնա ծ՛ է , մ ա ն ա վ ա ն դ ա յն ժա մ ՛տ ն ա կ ն ե ր ե ն ,
Ա ռ ա ք ե լա կ ա ն Կ ա թ ողիկ ե Ե կ և ղ ե ց ի ե ն ' Ա բ ր ա -
ե ր բ Ա ր և ե լք և Ա ր և մ ո ւտ բ բ ա ժ ն վ ե ց ա ն ի ր ա ր մ ե
հ ա մ Ա ր ծ ի վ յա ն ի և Մ խ ի թ ա ր Ա բ բ ա հ ո ր , ի ն չ .
ո ւ ի ն ք տ ե ս ա վ , որ ա ռա նձին մ ն ա ց ա ծ է,
պ ե ս ն ա և ա ն ո ն ց հ ե տ և ո ղ ն ե ր ո ւն ն մ ա ն , փ ո ւ-
բ ա ժ ն վ ա ծ ' ճ շմա րիտ , Ը նդհա նրա կա ն և Կա ­
թ ա ցեր եք դնել Ձեր «որդիական խոնարհ
թ ո ղ ի կ ե Ե կ ե ղ ե ց ի ե ն ։ Հ ա յո ց Ե կեղեցին իր հ պ ա տ ա կ ո ւ թ յ ո ւ ն ը և ա ն ք ա կ տ ե լ ի հ ա ր ո ւ մ ը 1,
ո ւղ ղ ո ւթ յո ւն ը ա մ ե ն և ի ն փ ո խ ա ծ չ է . ան չէ ւփրո հ ա վ ա ս տ ի ք ը Ն որ ին Ս ր բո ւբյա ք , գ ա հ ի ն
հ ա ր ա ծ ո չ Ա ր և ե լյա ն և ո չ Ա ր և մ տ յա ն ե կ ե ­ ա ո չ և » , ա յս ի ն ք ն Հ ո ո մ ա Պ ա պ ի ն ,՛ Եթե ա յս օ ր
ղ ե ց ի ն ե ր ո վ , ա յլ պ ա հ ա ծ է ն ա խ կ ի ն ե կ ե ղ ե ց ֊ կ պ ա տ ա ս խ ա ն ե ն ք Ձ ե ր аՀ ո վ վ ա կ ա ն Բ ո լղ թ ւ ի ն ,
վ ո դ ա վ ա ն ո ւթ յո ւն ը և ա պ ա գ ա յի ն ' ե թ ե բ ո ­ պ ա տ ճ ա ռ ը ա յն չ է , որ հ ո ն ն ե ր կ ա յա ց վ ա ծ
լո ր ե կ ՚ե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւ մ ի ո ւ թ յա ն ձ ե ռ ն ա ր կ կա ­
հ ո ր գ ո ր ն ե ր ո ւն և հ ր ա վ ե ր ն ե ր ս ,ն մ ե ր պ ա տ վ ա ­
տ ա ր վ ի , Հ ա յա ս տ ա ն յա յց , 0,պւոի կ ա մ Ա ս ո ­
կ ա ն ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը կ ա ր և ո ր ո ւթ յո ւն կ ո ս ո ա կ ա մ
րա կա ն եկ ե ղ ե ցի նե ր ո ւ դա վա նա նքին ւ(բ ա
կ հ ե տ և ի , ա յլ կ ո ւզ ե ն ք ա յդ Թ ո պ թ ի ն դ ի մ ա ց
պ ե տ ք է հ ի մ ն վ ի , ո ր ո վ հ ե տ և ա յս եկեղեցի­
ճ շ մ ա ր տ ո ւթ յո ւն ը դ ն ե ր Ն ե ր ո ղ ա մ ի տ կ գ տ ն վ ի ր ,
ն ե ր ը չ բ ա ժ ն վ ե ց ա ն Տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն Կ ա թողիկե Ա րբա զա ն Ե ղյւս ւյր, ճ շ մ ա ր տ ո լթ յո ւն ր հա յա ա -
Ե կ ե ղ ե ց ի ե ն , ա յլ ընդհա կա ռա կը պ ա հեցին ր ա ր ա ծ ր լյա լն ո ւ ս հ ա մ ա ր , ո ր ո վ հ ե տ և « Թ ե ­
ա յդ Ե կ ե ղ ե ց վ ո Հա վա տ ա մքը, Հա վա տ ա մք պ ե տ կ ս ի ր ե ն ք Պ ղ ա տ ո ն ը . բ ա յ ց ա վ ե | ի կ սի_
մ ը , որ ը ն դ ո ւն վ ա ծ է հ ա վ ա ս ա ր ա պ ե ս պա­ ւ*ենք ս շ մ ա ր տ ո ւ թ յ ո ւ ն ը ^ :
պ ա կ ա ն , հ ո ւ յն և բ ո լո ր ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ե ն .
Հ ո վ վ ա կ ա ն Ձ ե ր Բ ՜ուղթ ր, Ս ր բ ա զ ա ՛ն Եդ-
Ս ր բ ա զ ա ՛ն Ե ղ բ ա յր , եթե Դ ուք ի ր ա պ ե ս
բ ա յր , Հ ա յո ց Ե կ ե ղ ե ց վ ո դ ե մ գ ր վ ա ծ է մ ա ս ­
ջ ա տ ա գ ո վ ե ք մ ի ո ւ թ յա ն և հ ա մ ե ր ա շ խ ո ւ թ յա ն , ն ա վ ո ր դ ի մ ո ւտ ո վ մը, ըստ ս ո վ ո ր ո ւթ յա ն
պ ե տ ք է հ ո ր դ ո ր ե ք Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կեղե­ Լ ա տ ին Ե կ ե ղ ե ց վ ո պ ա պ ե ր ո ւն ։ Սիրո և մ ի ո ւ ­
ց ի ե ն բա ժ ն վ ո ղ ն ե ր ը , որոնց պ ա տ ճա ռով ա յն ­ թ յա ն հ ր ա վ ե ր մ ր ը լլա լե ա վ ե լի ա տ ե լո ւ­
ք ա ն վ ե ճ , ե ր կ պ ա ռ ա կ ո ւթ յո մ ւ և կ ռ ի վ ն ե ր ծ ա ­ թ յո ւ ն , ե ր կ պ ա ռ ա կ ո ւթ յո ւն ս ե ր մ ա ն ե լո ւ շ ր ջ ա ­
գ ա ծ ե ն հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ն մ ե ջ , որ դ ա ռ ն ա ն բ ե ր ա կ ա ն մ ը ն է ։ Կ ց ա վ ի ն ք հ ի շ ե լո ւ, որ Ջ եր
իրենց Մ ա յր Ե կեղեցին, Քրիստ ոնեա կա ն Կ ա ր դ ի ն ա /ի ա ս տ ի ճ ա ն ս տ ա ց ո ւմ ե ն ե տ ք Ջ եր
ճ շմ ա ր ի տ հ ա վ ա տ ք ի ն ։ Ա վետ իքր իր Մ ա տ յա ն գ ո ւն դ ը հա նա ծ է
Հ ա յո ց Ե կ ե զ ե ց վ ո և ա ն ո ր բ ա ր ե պ ա շ տ հա ֊
վ ա տ ա ց յա /ն ե ր ո ւ ն դեմ, Հ ա յո ց Ե կեղեցին
...Ս ր բ ա զ ա ՛ն Ե ղ բ ա յր , մ ե ն ք ա մ ե ն և ի ն մ ի տ ք դ ա ր ե ր ո լ մ շ ո ւշի ն և ա ն ս տ ո ւ գ ո ւթ յա ն ց մեջ
չո ւն ե ի ն ք պ ա տ ա ս խ ա ն ե լ Ձեր «Հ ո վ վ ա կ ա ն գ ի մ ա կ ա լե ր է բ յո ւ ր ա վ ո ր Մ ա տ յա ն գ ո ւ ն գ ե ­
Բ ՚ո ւ ղ թ օ ի ն , ո ր ո վ հ ե տ և լռ ո ւթ յո ւ ն ը ա րժա նի ր ո ւ— կրոնա կա ն և քա ղա քա կա ն— չէ հա ղ­
պ ա տ ա ս խ ա ն ն է , ս ա կ ա յն " ժ ա մ ա ն ա կ կայ
թա հա րվեր և չէ դա վա ճա ներ իր ա ստ վա ­
խ օ ս ե լո յ և ժա մա նա կ կ ա յ ]ւ ւ ե լ ո յ» , ուս տ ի
ծ ա յի ն ս կ զ ր ո ւն ք ն յւր ո ւն , ս ր բ ա զ ա ն հա վա տ ­
խ ղ ^ ց ի ն ք մ ե ր Լ ռ ո ւթ յո ւն ը ' Հ ա յա ս տ ա ն յա յց ք ի ն , յո ւր ա հ ա տ ո ւկ դ ա վ ա ն ո ւթ յա ն և ծեսին,
Ե կ ե ղ ե ց վ ո դ ե մ ե ղ ա ծ ս խ ա լ վ ե ր ա գ ր ո ս էն ե ր ը
ա յ լ ա ն հ ո ղ դ ո ղ դ շ ա ր ո ւն ա կ ե ր է իր ղ ո յո լ֊
և պ ա տ մ ա կ ա ն ա ն ճ ի շ տ խ ն դ ի ր ն ե ր ը հ ե ր ք ե լո ւ
հա մա ր և գ ո ր ծվ ա ծ ա նիրա վ թշնա մա նքներու թ յո ւ ն ը , որովհ՛ետ և Ա ս տ ո ւծ ո զ ո ր ո ւթ յո ւն ը
ւիոխ ա րեն ե ղ բ ա յր ա կ ա ն ճ շմ ա ր ի տ ս ե ր ց ո ւ յց կ բ ն ա կ ի հ ա յո ւն ա ր յո ւ ն ո վ ն ե ր կ վ ա ծ ա յդ ս ր ր -
տ ա լո ւ ։ Ջ ե ր հ ա ր ո ւ ց ա ծ խ ն դ ի ր ն ե ր ր բ ա զ մ ի ց ս բ ա գ ն ա ս ո ւր բ հ ա ս տ ա տ ո ւթ յա ն մեջ. Ա մենա ­
հ ՛երքվա ծ են Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կեղեցվո խ ն ա մ Հ ա յր ը , ո ր ՛բ ա ր ե խ ո ս ո ւթ յա մ բ ի ր 4 ե ր կ ­
վա րգա պ ևտ ներեն և հ ա վ ա տ ա ց յա լ ն ե ր ե ն ։ ն ա յի ն զ օ ր ա ց ն » «մ ի շ տ ա ն շա ր ժյ) պ ա հ ա ծ է
Մ ենք հ ա վա տ ա ցա ծ ե ն ք , որ եթե ա ն ո ն ց ո ւ­ Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ա ռ ա ք ե լա կ ա ն Ս ուրբ Ե կ ե ղ ե ­
ղ ի ղ ճ ա մ բ ո ւն հ ե տ և ո ղ ն ե ր ը խ նդիր պ իտ ի ց ի ն , ա յս ու՛՝,ետ և ևս և հ ա վ ի տ յա ն ս պ իտ ի
հա ր ո ւցա ն ե ն , պ եսպ ես միջոցէիերով պ իտ ի պ ա հ ե զ Ա յն ա ն շ ա ր ժ և հ ա ս տ ա տ ' ի ր ա ս տ ­
ջա ն ա ն Հ ա յո ց Ս ուրբ Ե կ ե ղ ե ց ի ն կ ա պ ե լ Պ ա ­ վ ա ծ ա յ ի ն Վ ե մ ի ն ' Քրիււտ ոսի վ ր ա :
 Ա պ ր ի լի 1 - ի ն , Ն որ Կ իրա կիի օ ր ր , Մ ա յր
Տ ա ճ ա ր ո ւմ հ ա նդիս ա վոր 4 . Պ ա տ ա րա գից
հետ ո, ա մբողջ մ ի տ Ր ա ն ո ւթ յ ա ն մ ա ս ն ա կ ց ո ւ - Վ ե հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե ա ի կ ո ղ մ ի ց , ո ր պ ե ՛։
հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն պ ա տ վ ի ր ա կ ն ե ր , Ա նթի/իսւս
թ յս ւ մ ր , կ ա տ ա ր վ ե ց հոգեհա նգիստ հա մա շ­
խ ա ր հ ա յի ն վ ե ր ք ի ն պ ա տ ե ր ա զ մ ն ե ր ի բ յո ւ ր ա ­ մ ե կ ն ե ց ի ն Գ ե ր ա շն ո ր հ Տ . Վ ա հ ա ն ա ր ք ե պ ի ս ­
վոր Ն ա հա տ ա կների հ ի շա տ ա կի ն։ կ ո պ ո ս Կ ո ս տ ա ն յա ն ը և պ ր ո ֆ . Ա . Ա բ ր ա հ ա մ ­
յ ա ն ը , Մ ե ծ ի Տ ա ն ն Կի լի կ ի ո Ն որ ին Ս. Օ ձ ո ւ­
թ յո ւ ն Տ . Տ . Գ ա րե ղ ի ն Ա . հ ի վ ա ն դ Կ ա թ ո ղ ի ­
կ ո ս ի ն ա յց ե լ ե լո ւ և ն ր ա շ ո ս ո ա վ ւ ո լյթ ա պ ա ­
Մ ա յր Ա թոռ վերա դա րձա վ Րա րվի և
ք ի ն մ ա ն հ ա մ ա ր Ա մ ե ն ա յն Հ ա յո ց Հ ա յբ ա պ ե -
Ր ՚ո ւ ր ք մ ե ն ի ս տ ա ն ի ա ռ ա ջ ն ո ր դ Գ ե ր ա շն ո ր հ ձ .
ա ի բ ա ր ե մ ա ղ թ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը հ ա ղ ո ր դ ե լո ւ հ ա ­
Ս ա ր են ե պ ի ս կ ո պ ո ս Բ ՛ոբոս յ ա ն ը , ո ր ն ա ր­ մա ր։
ձ ա կ վ ե լո վ Բ ա քվի թեմի ա ռա ջնոր դա կա ն
պ ա շ տ ո ն ի ց , ն շ ա ն ա կ վ ե ց Հ յո ւ ս ի ս ա յի ն Կ ո ղ ֊
կ ա ս ի և Ն որ ֊Ն ա խ ի ջ և ա ն ի ա ռ ա ջ ն ո ր դ ո ւ մ ե կ ­
Հ ռ ի փ ս ի մ յա ն ց , Գա յա ն յա ն ը ե Շ ո ղ ա կ ա թ ի
նեց ի ր նոր պ ա շտ ո նա տ եղ ի ն ։
տ ո ն ե ր ի ն Ս. Պ ա տ ա ր ա գ ն ե ր մ ա տ ո ւց վ ե ց ի ն
վ կ ա յո լհ ի ն ե ր ի հ ի շ ա տ ա կ ի ն կ ա ռ ո ւ ց վ ա ծ II.
Հ ո ի ւ ի ս ի մ յա ն ց , Գ ա յա ն յա ն ց և Շողա կա թի
Ն ո ր -Ն ա խ ի ջ և ա ն ի և Հ յո ւ ս ի ս ա յի ն Կովկա - վ ա ն ք ե ր ո ս է , Մ ա յր Ա թ ո ռ ի մ ի ա բ ա ն ո ւ թ յա ն Ա
ս ի ա ռ ա ջ ն ո ր դ ա կ ա ն ւի ո խ ա ն ո ր դ բ ա ր ձ ր ս ։։։/•։։ հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի հ ո ծ ր ա ղ մ ո ւթ լա ն ներ­
տ ի վ Տ . Կ ա ր ա պ ե տ վ ա ր դ ա պ ե տ Ա ս լա մ ա ղ - կ ա յո ւ թ յա մ բ ։
յա ն լ ։ ա ր ձ ա կ վ ե լո վ ։ի ո խ ա ն ո ր դա կ ա ն պ ա շ­
տ ո ն ի ց , կ ա ն չվ ե ց Մ ա յր Ա թ ո ռ և ն շ ա ն ա կ վ ե ց
ժ ա մ ա ր ա ր И. է ջ մ ի ա ծ ն ի Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ո ւ մ ։
Ս. Է ջ մ ի ա ծ ն ի տ ոնին Մ ա յր Տա ճ ա ր ո ւմ
հա նդիսա վոր Ս. Պ ա տ ա րա գ մ ա տ ո ւցվ ե ց,
որից հետ ո կա տ ա րվեց Հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն
Վ ե հա ւիա ռ Հ ա յր ա պ ե ա ի կ ա ր գ ա դ ր ո ւ թ յա մ բ մ ա ղ թ ա ն ք ։ Պ ա տ ա ր ա գ ի չն էր Ռ ո ւմ ի ն ա հ ա յ
Ա վ ա գ շա ր թ վ ա և զ ա տ կ ա կ ա ն տ ոների ( հին թ ե մ ի ա ռա ջնորդ բա րձր ա պ ա տ ի վ Տ . Վ ա զգեն
տ ո մ ա ր ո վ ) ա ր ա ր ո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ղ ե կ ա վ ա ր ե լո ւ Ծ ■ վ ա ր դ ա պ ե տ ը , որը և ը ս տ պ ա տ շա ճ ի ք ա ­
հ ա մ ա ր Բ՛րի լի ս ի մ ե կ ն ե ց բ ա ր ձ ր ա պ ա տ ի վ 9 . րող խ ո ս եց։
Ա ա հա կ Ծ> վ ա ր դ ա պ ե տ ը ։

Հ ո ւն ի ս ի 1 7 ֊ի ն Ս. Ա ստ վա ծս։ծնի տ վ ։։1
Ռ ո ւմ ի ն ա հ ա յ թ ե մ ի ա ռ ա ջն ո ր դ բա րձրա ­ դ ա մ ա ն տ ո ն ի ն , Ն ո ր ի ն Ս. Օձ ո ւ թ յս ։ն Տ. Տ
պ ա տ իվ Տ . Վ ա ղդեն Ծ. վա րդա պ ետ ժա մա նեց Գ ե ո ր գ Զ • Ծ ա յր ա գ ո ւ յն Պ ա տ ր ի ա ր ք ի և Կ ա թ ո­
Մ ա յր Ա թ ո ռ , ե պ ի ս կ ո պ ո ս ա կ ա ն ձ ե ռ ն ա ծո ւ­ ղ ի կ ո ս ի վ ե ց ե ր ո ր դ տ ա ր ե դ ա ր ձ ի ն , Մ ա յր Տ ա ­
թ յո ւ ն և օ ծ ո ս ? ը ն դ ո ւն ե լո ւէ ճ ա ր ո ւմ Ս. Պ ա տ ա ր ա գ մ ա տ ո ւ ց վ ե ց , ո ր ի ց հ ե ■
 52 ԱՄԻՍ.ԾԻՆ

տ ո հա ն դի ս ա ղ ր ո ւթ յա մ բ ծ ե ր ո ւն ա զ ա ր դ Հ ա յ - կ ո ւ թ յա ն ա ն դ ա մ ն ե ր ը , ո ր ո ն ք ա վ ա գ լո ւ ս ա ­
ր ա պ ե տ ի ' կ ա տ ա ր վ ե ց Հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն մ ա ղ ­ ր ա ր բ ա ր ձ ր ա պ ա տ ի վ Տ . Ս ա հա կ Ծ.- վ ա ր դ ա ­
թ ա ն ք ։ Ը ս տ պ ա տ շա ճ ի խ ո ս ե ց Գ ե ր ա շն ո ր հ Տ . պ ե տ ի ո ւ ղ ե կ ց ո ւ թ յա մ բ ա ռ ա ջ ն ո ր դ վ ե ց ի ն Մ ա յր
Ռ ո ւբ ե ն ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս ը , մ ա ղ թ ե լո վ Վ ե հ ա ­ Տա ճա րը, դիտ եցին թա նգա րա նը և եզա ն
փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի ն ո ւժ , կ ո ր ո վ և ա ր և շա -
Վ ե հ ա ր ա ն ո ւմ ։ Վ ե հ ա ր ա ն ո ւմ հ յո ւր ե ր ի ն ը ն դ ո ւ ­
տ ո ւթ յո մ է ։
նեց Գ ե ր ա շն ո ր հ Տ . Ռ ո ւբ ե ն ա րքեպ իսկոպ ո-
Մ ոտ երկու ժ ա մ տ և ե ց ներկա եղող բ ա զ ­
սըէ
մ ո ւ թ յա ն Վ ե հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի Ս. Աքը
Հ յո ւր ե ր ի վր ա մեծ տ պ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն թողե­
հ ա մ բ ո ւ ր ե լը և օ ր հ ն ո ւթ յո ւն ս տ ա ն ա լը ։
ց ի ն հ ի ն ա վ ո ւր ց տ ա ճ ա ր ը , թ ա ն գ ա ր ա ն ի ս ըր-
Վ ե հ ա ր ա ն ո ւմ ե ղ ա վ ը ն դ ո ւն ե լո ւ թ յո ւն և
շ ն ո ր հ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ։ Ա տ ա ց վ ե ց ի ն բ ա զ մ ա ­ բ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը և Վ ե հ ա ր ա ն ը ։
թ ի վ շնորհա վորա կա ն հ ե ռ ա գր ե ր ։ Հ յո ւր ե ր ն իրենց գ ո հ ո ւն ա կ ո ւթ յո ւն ը հ ա յտ ­
ն ե ց ի ն Մ ա յր Ա թ ո ռ ո ւմ իրենց նկա տ մա մբ
ց ո ւ ց ա բ ե ր վ ա ծ ո ւշ ա դ ր ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր ։

Հոգևոր ճ ե մ ա ր ա ն ո ւմ սկսվեցին տ ա ր եվեր­ * * *

ջ ի ք ն ն ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը ։ Ո ւս ո ւմ ն ա կ ա ն տ ա ր վա
Վ եհ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի !լա ր գ ա գ ր ո ւթ յա մ բ է
ա մ փ ո փ մ ա ն հա ն դ ե ս ո ւմ ներկա գ տ ն վ ե ց Վ ե ­
հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը ։ հ ա շ վ ե տ վ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր կ ա յա ց ն ե լո ւ հա մա ր
Ս ա յր Ա թ ո ռ ժ ա մ ա ն ե ց ի ն Բ ա քվ ի ա ռ ա ջ ն ո ր ­
դա կա ն փ ոխ ա նորդ Տ . Վ ա րգգես ա վ ա գ ք ա ­
հ ա ն ա Գ ր ի գ ո ր յա ն ը , Բաք։Էի հ ա յո ց ե կ ե ղ ե ց ո ւ
ա վ ա գերեց Տ . Վ ա րդա ն ա վա գ քա հա նա Տ ե ր ֊
Մ ա յի ս ի 9 - ի ն Մ ա յր Ա թոռ Ժ ա մա նեցին
Ս ա հ ա կ յա ն ը և Վ ր ա ս տ ա ն ի թ եմի թեմա կա ս
Ժ տ ա լի ա -Ս Ա ք հ Մ ս ը ն կ ե ր ո ւ թ յա ն պ ա տ վիրա ­
խ ո ր հ ր դ ի ա ն դ ա մ Հ . Տ ե ր - Հ ա ր ո ւ թ յո ւ ն յա ն ը ։
ո-ո ի ո ե ն սս . ր կ ս .վ ս .4-
Ս Ա Ր Կ Ա Վ Ա Գ Ն Ե Ր Ի ՁԵ Ռ Ն Ա Դ Ր Ո ՒԹ Յ Ո ՒՆ
Գ ա ր ն ա ն ա յի ն մ ի գ ա պ ա տ , մ ա ռ ա խ լա պ ա տ
օր է ։ Լ ս վ ո ւմ է հ ն ա դ ա ր յա ն վ ա ն ք ի զ ա ն գ ա կ ­
ներ ի դ ո ղ դ ո ջո ւն ղ ո ղ ա ն ջ ը ։ Ք ա մ ի ն կա րծես
փ ա խ ց ն ո ւ մ տ ա ն ո ւմ է թ ր թ ռ ա ց ո ղ ձ ա յն ե ր ի
ե լև է ջ ը ։
Մ ե ծ պ ա ս ի ա պ ա շ խ ա ր ո ւթ յա ն և խ ո ս տ ո ­
վ ա ն ո ւթ յա ն օր ե ր ն են։ Տա ճ ա ր ո ւմ ա րդեն
ս կ ս ե լ են ճ ա շ ո լ ժ ա մ և ր գ ո ւ թ յո մ ւ ը ։ Տա ճա րի
ն ե ր ս п и ? ա յս՛օր ա ր տ ա կ ա ր գ ե ռ ո ւ զ ե ռ է տ ի ­
ր ո ւմ , ը ո լո ր ը ի ն չ ՜ ո ր գ ո ր ծ ի ։է ։ա ե ն ։ Լ ո ւս ա ­
ր ա ր ա պ ե տ ի կ ա ր գ ա դ ր ո ւ թ յա մ բ Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ի
թ ա ն գ ա ր ա ն ի ց հ ա ն ո ւմ են թա նկա գին շա ­
պ իկներ, եպ իսկոպ ոսա կա ն զգես տ ներ, գա ­
վ ա զ ա ն , պ ա տ ա ր ա գ ի ս պ ա ս ն ն ր և ա յ լ ն ։ Բ ո­
լո ր ը ն ա յո ւ մ ե ն ի ր ա ր , ժ պ տ ո ւմ , ի ն չ որ բ ա ն
ա ս ո ւմ ։
Ա յս օ ր Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ո ւ մ կ ա տ ա ր վ ե լո ւ է ն ր ա ն , բ ա յ ց նա հ ա ղ թ ա հ ա ր ե լո վ հ ո ւզ մ ո մ ւք ր ,
Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ա ռ ա ք ե լա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ո ւ յո թ
4. Խ ո ր հ ո ւր դ ն ե ր ի ց մ ե կ ը ' ձ ե ռ ն ա դ ր ո ւթ յա ն
ս ր բ ա զ ա ն ա ր ա ր ո զ ո ւ թ յո մ յը ։ Հ ո գ և ո ր ճ ե մ ա ­
ր ա ն ը ի ր ո ւշ ի մ և խ ե լա ց ի ս ա ն ե ր ի ց ե ր ե ք հ ո _
դ ո ւ ը ն ծ ա յա բ ե ր ո ւ մ է Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ո ձ ։ Երեք
կ ո ր ո վ ի ո ւ խ ե լա ց ի ե ր ի տ ա ս ա ր դ ն ե ր հ ա ն ձ ն
են ա ռ ե լ ի ր ե ն ց վյւա կ ր ե լո ւ ս ա ր կ ա վ ա գ ո ւ­
թ յա ն պ ա տ ա ս խ ա ն ա տ ո ւ և ծ ա ն ր լ ո ւ ծ ը ։ Ժ ո -
ղ ո վ բ գ ի ծ ո ց ի ց ե լա ծ ե ր ե ք ն ո ր ա հ ա ս ն ե ր , ո -
ր ո ն ք մ ի ա ն դ ա մ ը ն դ մ ի շ տ ի ր ե ն ց ն վ ի ր ե լ են
ա ն խ ա ր դ ա խ ծ ա ռ ա յե լո ւ հա յ ժողովրդի և հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ի բ ա ր ձ ր կ ո չմ ա ն հ ե տ , ո ր ի ր ե ն ք
Հա յ Ե կեղեցու շա հերին։
Ժ ա մ ե ր գ ո ւթ յո ւ ն ը վ ե ր ջ ա ց ե լ է , բ ո լո ր ը հ ա ­
վ ա ք վ ե լ 1 ն ա վ ա ն դ ա տ ո ւն ը ։ Զեռնա դրողը'
Ռ ո ւբ ե ն Ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս Դ րա մ ը յա ն ը զ գ ե ս ­
տ ա վորվել է և գա վա զա նն ո ւ խ ա չը ձ ե ռ ք ի ն
ս պ ա ս ո ւմ է ։ Ն ր ա ն ի ց հ ե տ ո հ՛երթ ով կ ա ն գ ն ե լ
են վա րդա պ ետ ները, ք ա հա նա ները, սա րկա ­
վա գներն ու դպ իրները, ա ռ ջև ո ւմ են երեք ը ե -
ծ ա յա լն ե ր ը և կ ե ր ո ն ա կ ի ր ն ե ր ը ։
Բ ա ցվ ո ւմ են ա վ ա նդ ա տ ա ն դ ռ ն ե ր ը և խ ը ն -
կա րկող սա րկա վա գը ք ա ր ո զ ո ւմ է ' ո-Ե լ ևս
խ ա ղ ա ղ ո ւթ ե ա ն զ ս ՚1 ,ր ա ղ ա չե ս ք ւս բ , ընկա լ
կ ե ց ւ։ և ո ղ ո ր մ ե ս ,» ։
«Օ ր հ ն ո ւթ ի ւն և Փ ա ռ ք Հ օ ր և Ո ր դ լո յ ■. .В,
լս վ ո ւ մ է Ս ր բ ա զ ա ն ի ձ ա յն ը , և հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր
թ ս ,։ի ո ր ը , « Ա յս օ ր ո ւր ա խ ա ց ե ա լ ց ն ծ ա ն երկ -
ն ի ց ր ա ղ մ ո ւթ ի ւ ն ք » ա խ ո ր ժ ա լո ւր շա ր ա կ ա ն ի
հ ն չյո ւ ն ն ե ր ի ն ե ր թ ո շ ա ր ժ վ ո ւ մ է ա ռ ա ջ ։
Թ ա վուր ը հա սսւում է Տ ա ճ ա ր ի մ ա յր դ ռ ն ե ­
րի ա ռ ա ջ։ Ե պ իսկոպ ոսը ն ս տ ո ւմ է ա թ ո ռ ի ն ,
ը ն ծ ա յա լն ե ր ը չո ր ո ւ մ ե ն ն ր ա ա ո ա ջ , ի ս կ աջ
կ ո ղ մ ը կ ա ն գ ն ո ւ մ է խ ա ր տ ա վ ի լա կ ք ա հ ա ն ա ն :
Ս կ ս ո ւմ է ձ ե ռ ն ա դ ր ո ւ թ յա ն ս ր բ ա զ ա ն ՞ա ն դ ե ­
ս ը ։ Ս ր բ ա զ ա ն ի ա ր ծ վ ե ն ի դ ե մ ք ը ա յս օ ր ս ո վ ո ­
ր ա կ ա ն ի ց հ ո ւ զ վ ա ծ է , նրա հ ո գ ե թ ո վ ձ ա յն ր
բ ե կ վ ո ւ մ է հ ո ւ զ մ ո ւ ն ք ի ց , խ ա չը բ ռ ն ա ծ ձ ե ո -
ք ը դ ո ղ ո ւմ է , ա ր ց ո ւն ք ն ե ր ը խ ե ղ դ ո ւմ են
ս կ ս ո ւ մ է կ ա ր դ ա լ հ ա մ ա պ ա տ ա ս խ ա ն ա ղոթ-
քը՛
« Ի հ ա տ ա ն ե լ հ ե ր ա ց դ հ ա տ ց ի ի ձ էն ջ ե ր կ ­
ր ա վ ո ր ց ա ն կ ո ւթ ի ւն ա շ խ ա ր հ ի ս , ա մւէնօ, ու­
ս ե լո վ կ տ ր ո ւմ է ե ր ե ք ն վ ի ր յա լն ե ր ի ' Գուրզ ք՛­
ն ի , Սա ր դ սի և Հ ե ն ր ի կ ի մ ա զ ե ր ը ։ Ի սկ ի նչ
ե ն մ տ ա ծ ո ւ մ ն ր ա ն ք ն վ ի ր ա կ ա ն ա յդ հ ո ւզ /։չ
ր յ/պ ե ի ն յ մ տ ա ծ ո ՜ւ մ ե ն ա ր դ յո ք , որ ա յդ ի ս կ
վ ե հ վ ա յր կ յա ն ի ց ի ր ե ն ց կ յա ն ք ը ա ռ հ ա վ ե տ
կ ա պ վ ո ւ մ է Մ ա յր Աթոռ. Ս. է ջ մ ի ա ծ ն ի հ ե տ ,
կ ա ն գ ն ո ւմ են վ ե հ գործի մ ե ծ ճա նա պ ա րհի
։[ր ա ։ Ա յո ՛, ն ր ա ն ք ա յդ բ ո լո ր ը ք ա ջ գ ի տ ե ն ,
դ ի տ ե ն ն ա և ա յն , ո ր ա յդ մ ե ծ գ ո ր ծ ի հ ա մ ա ր
պ ի տ ի զ ո հ ա բ ե ր ե ն ա յն ա մ ե ն ը , ի ն չ թ ա ն կ է
մ ա ր դ ո ւ հ ա մ ա ր , ի ն չ ի ր ե ն ց ի ց կ պ ա հա նջվ՛ի։
Ա ր ա ր ո ղ ո ւթ յո ւն ը շ ա ր ո ւն ա կ վ ո ւմ է և Ա ր ք ե ­
պ ի ս կ ո պ ո ս ը հ ե ր թ ո վ շ ն ո ր հ ո ւմ է ն ր ա ն ց ե կ ե ­
ղ ե ց ա կ ա ն ն վ ի ր ա պ ե տ ո ւթ յա ն ց ա ծ ր ա ս տ ի ճ ա ն ­
ն ե ր ը ' դ ռ ն ա պ ա ն ի , ը ն թ ե ր ց ո ղ ի , ե ր դ մ ն ե ց ո ւց -
չի և ջ ա հ բ ն կ ա լի , մ ե կ ա ռ մ ե կ ն ր ա ն ց ձ ե ռ ք ը
տ ա լո վ ա յն բ ո լո ր ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ս պ ա ս ն ե ր ը ,
 որ նրա նք պ իտ ի գործ ա ծեն ե կ ե ղ ե ցո ւմ ։ ղ աՐԳ հ ո յա կ ե ր տ կ ա մ ա ր ն ե ր ը թ ն դ ո ւ մ են сгՈ ւ­
Դ պ իրները ե ր գ ո ւ մ ե ն ։
ր ա խ լե ր ս ո ւր բ եկեղեցի-օ շա ր ա կ ա ն ի մ ե լո դ ի կ
Ե կ ե ղ ե ց ո ւմ լի ք ն են. հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի ՛Խ շյունների ն ե ր ք ո , ձ ա յն ե ր ը Հ ա լվ ո ւ մ , ա -
խ ո ւռ ն ե ր ա մ բ ա զ մ ո ւ թ յո ւ ն ը լց վ ե լ է հ ե ր ս , ն ե ր ­ ն է ա ն ո ւմ եֆ Տ ա ճ ա ր ի գ ե ղ ե ց ի կ գ մ բ ե թ ի զ լխ ա .
կա ե ն Հ ո գ ե ո ր ճ ե մ ա ր ա ն ի ռ ե կ տ ո ր ը , դ ա ս ա - պ տ ո ւյտ բ ա ր ձ ր ո ւթ յա ն մ ե չ ։ Ր ՜ա փ որը կ ա ն զ -

ՆՈ Ր ԸՆ Ծ Ա ՍԱՐԿԱ ՎԱԳՆԵՐԸ
սաքսից ա ջ ' 1 ) Հե&ւփ կ Մ իս ս ւկի Ա վ ե ա ի ս յ ա ն , 2 ) Սարդիս Գ ր ի գ ո ր ի Ս ա ր դ ս յա ն ,
3 ) Գուրդեն Հ ո վ հ ա ն ն ե ս ի Մ ուր ա դ յա ն:

խ ո ս ա կ ա ն կ ա զ մ ը և ո ւս ա ն ո ղ ո ւթ յո ւն ը , բ ո լ ո ­
ր ի Հ ա յա ց ք ն ե ր ը ո ւղ ղ վ ա ծ ե ն ձ ե ռ ն ա դ ր ո ւթ յա ն
Ա ՛ր ա ր ո ղ ո ւթ յա ն ը , իսկ նրա նք՝ ա յդ ե ր ե ք ը
լ ո ւ ռ , գ լխ ի կ ո ր , չո ք ե լ ե ն ։
Ս ր բա զ ա ն ը վ ե ր կ ա ց ա վ ա թ ո ռ ի ց , Հ ի մ ա ա ր ­
դ ե ն պ ե տ ք է տ ա լ Հ ի ն գ ե ր ո ր դ ա ս տ ի ճ ա ն ը , որ
է կ ի ս ա ս ա ր կ ա վ ա դ ո ւթ յո ւն ։
Խ նկից ս և ա ց ա ծ վա ղեմի տ ա ճա րի նկա րա -
ն ո ւ մ է ա վ ա գ ս ե ղ ա ն ի բ ե մ ի ա ռ ա ջ , ծ ն կ ա չո ք
ա ռ ա չ ե ն գ ա լի ս ն վ ի ր յա լն ե ր ը ։
Լ ս վ ո ւմ է խ ա բ ս ւա վ ի լա կ ք ա Հ ա ն ա յի ձ ա յն ը .
«Ե ղ բ ա ր ք ս ի ր ե ց ե ա լք , ա ղ ա չե ս ց ո ւք ղ Ա ս ա ո լա ծ
տ ա լ ծ ա ռ ա յի ց ս ի ւր ո ց զ օ ր Հ ն ո ւթ ի ւն ի ւր ի զ օ -
ր ա ց ո ւց ա ն ե լ զ ս ո ս ա ի պ ա շ տ օ ձ ս փ ո ք ր ս ա ր -
կ ա լա գ ո ւ թ ե ա ն ց »։
Ե պ ի ս կ ո պ ո ս ը մ ի ս ր տ ա ռ ո ւչ ա ղ ո թ ք ո վ պ ա ֊
 ш ш и /и ш Ь п и Г է ն ր ա ն ։ Ո ր ք ա ն հ ո ւ յզ , ս ե ր , ի -
մ ա ս տ ո ւթ յո ւն ու խ ր ա տ ա կ ա ն ե ն դ ի ե լ մ ե ր ե -
ր ա ն ե լի նա իւնիրր ա յդ ս ր բ ա զ ա ն ա ղոթք/ների
մ ե ջ ։ иՊ ա հես։ զ ս ո ս ա ա ո ա ն ց ա մ օ թ ո յ և ա -
ր ա ս ւ ո յ, ա ր մա նա լոււիլ ի ւղ ա տ շա ճ ժ ա մ ա ն ա ­
կի հ ա ս ս ՚ս ե լ մ ե ծ ի ա ս տ ի ճ ա ն ի ս ա ր կ ա ւա դ ո ւ-
թ և ա ն ց .. .» , — շ ա ր ո ւն ա կ ո ւմ Է Ե պ ի ս կ ո պ ո ս ը ,-
«Փ ր կ ե ա զ ս ո ս ա ի դ ա տ ա ր կ ա ր ա ն ո լթ ե ն է և ե
ցո փ ո ւթ ե ն է. ա ր ժ ա ն ա լո ր ե ա ս ր ր ո ւթ ե ա մ ր
ս պ ա ս ա ւո ր ե լ ե կ ե ղ ե ց ւ ո յ ք ո ւ մ ս ր բ ո յ. . . » ։
• ո ՚Տ ե ս է թ ո ր գ ե ա կ ք , — շ ա ր ո ւն ա կ ո ւմ է ն ա , —
յո ր խ ո ր հ ո ւր դ կ ո լե ց ա ք , բ ա ն զ ի ի վ երջին
պ ա շ ա տ մ ա ն ,էն ' ո ր յա ո ա ջ ե կ ի ք , յա յս մ հ ե տ է
ա ր թ ն ո ւթ ե ա մ բ կ ա ց է ք ի պ ա շ տ օ ն ս ե կ ե ղ ե ց ւ ո յ,
ղդ ա ս տ ա ց ա ր ո ւք ի ծ ո ։լ ո ։թ ե ա ն ց , ո ւղ ղ ա խ ո հ
/ե ր ո լր ի հ ե շ ա ա ս ի ր ո ։ թ ե ա ն ց . . . » ։
Ս ր բ ա զ ա ն ը « պ ա հ պ ա ն ի չ» ա ս ե լո վ վ ե ր ջ ա ց ­
ն ո ւմ է հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր ա ր ա ր ո ղ ո ւթ յո ւ ն ը , շ ն ո ր ­
հ ե լո վ ն վ ի ր յա լն ե ր ի ն կի սա ս ա ր կ ։ս վ ա ղ ո ։ թ յո ւ ն :
Վ ե ր ջ ա ց ն ե լո ւց հ ե տ ո ն ա մ ո տ ե ն ո ւ մ է երեր
կ ի ս ա ս ա ր կ ա վ ա գ ն ե ր ի ն , հ ա մ բ ո ւր ո ւ մ ն ր ա ն ղ և
ա ս ո ւմ ո գ և ո ր վ ա ծ . ՛<Ս իրելի զա վա կներս,
հ ա վ ա տ ա ր ի մ ե ղ ե ՛ք Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ո ւ ն , հ ա յ ժ ո ֊
գ ո վ բ ղ ի ն և հ ա յ ՛պ ե տ ա կ ա ն ո ւ թ յա ն /։, ա մ բ ո ղ ջ
հ ո դ ո վ ո ի ր ե ց ե ք ձ ե ր հ ա ր ա զ ա տ Հ ա յր ե ն ի ք ը ,
Ա ս տ վ ա ծ թ ո ղ շ ն ո ր հ ա վ ո ր ա ն ե ...7 3 , և զ ս պ վ ա ծ
ա ր ց ո ւն ք ն ե ր ը պ ո ռ թ կ ո ւ մ ե ն հ ո ւ զ մ ո ւն ք ի ց Ա
հորդա ռա տ թ ա փ վ ո ւմ ն ր ա ա չ ք ե ր ի ց ։ Բ ո .
/ո ր ր մ ե կ մ ե կ մ ո ւՈ ենո ւմ են ն ո ր ը ն ծ ա ն ե ր ի ն ,
հ ա մ բ ո ւր ո ւմ և շ ն ո ր հ ա վ ո ր ո ւմ ն ր ա ն ց , բ ո լո ր ի
ա չք ե ր ի ն ո ւր ա խ ո ւթ յա ն ա ր ց ո ւն ք ն ե ր են շ ո ­
ղ ո ւմ ։
Ա հա մ ո տ ե ն ո ւ մ է ն ր ա ն ց մ ի պ ա ո ս ւվ հ ' " ]
մա միկ խ որշոմներով ծա ծկվա ծ դեմքով,
ա ր ց ո ւն ք ը ա չք ե ր ի ն գ ր կ ո ւմ , հ ա մ բ ո ւ ր ո ւմ է
ն ր ա ն ց ճ ա կ ա տ ն ե ր ը մ ր մ ն ջ ա լո վ ' « Բ ա լ ե ՚ք ս ,
հա ստ ա տ մ ն ա ք ձեր կա ր ղ ի ն , Աս տ վ ա ծ թող
շնորհա վոր ա նե» ։
Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ի ր ա ր ժ ա ն ա վ ո ր զ ա վ ա է/ներ!։
թ ի վ ը ա վ ե լա ց ր ե ց շ ն ո ր հ ո ւն ա կ ե ր ե ր նո ր ե ր ի ­
տ ա սա րդներով։
Շ ա բ ա թ օ ր Է ։ ո Տ օ ն Է Ա ր բ ո յն Գ ր ի գո ր ի Լ ո ։-
ս ա լո ր չի ն մ ե ր ո յ ս ո ս կ ա /ի չա ր չւս ր ա ն ա ց ն և
մսւին ի վ ի ր ա պ ն », կ ա ր դ ո ւմ են ր օր ա ց ո ւ յց ո ւ մ ։
Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա ո ն ո ս ք Է ա յս օ ր ի ր ե ր ա ­
ն ե լի Ս. Հ ա յր ա պ ե տ ի Խ որ ՛Լիր ա ։։/ մ տ ն ե լբ ,
։-•ն ա ս և լի չա ր չա ր ա ն ք ն ե ր ի ց հ ե տ ո ։ ձ /ս ո ւր Էր
ա յն ժ ա մ ա ն ա կ ն ե ր ո ւ մ , ա ն մ ե կ ն ե /ի խ ա վ ա ր ո վ
՛Լին■ ծ ա ծ կ վ ա ծ հ ա յո ց դ ա շտ ե ր ն ո ւ լ ե ռ ն ե ր ր ։
Ի եոես հ ե թ ա ն ո ս հ ա յո ց Տրդա տ ա րքա ն իր
ա ն ա գ ո ր ո ւ յն , դ ա ժ ա ն վ ե ր ա բ ե ր մ ա ն ը /։ ց ո ւ ց ա ­
բե ր ե ց Քրիստ ոսի մ ե ծ խ ոստ ովա նողի, Հա ­
յա ս տ ա ն յ ա յ ց ա շխ ա րհի մեծ Լ ո ւս ա վ ո ր յի
ն կ ա տ մ ա մ բ ։ Ս ա կ ա յն այղ պ ա ր տ ո լթ յո մ ւը
'՛ա մ ա ն ա կ ա վ ո ր Է ր , ն ո ւ յն Լ ո ւս ա վ ո ր չի ձ ե ռ ­
ք ո վ 3 0 3 թ։Ա։,ն Հ ա յա ս տ ա ն ա շխ ա րհ ի ։[րա
Շ ա ղ ե ց ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յա ն կ ե ն ս ա տ ո ւ լո ւ յս ը ,
Ժ ա մը 1 1 -ն ա նց Է , Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ո ւ մ ա ֊
մ ե ն ա յն հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ ս կ ս ՚ե / Է Ս.
Պ ա ս ,ա ր ա ղ ը ։ Պ ա տ ա ր ա գ ի չն Է 4 ա հ ա՛կ Ծ.
Վ ա րդա պ ետ ը, ս եղա ն ի աջ կ ո ղ մ ո ւմ հ ա ն դ ի ,
սա վոբա պ ես զգեստ ա վորվա ծ բա զ մ ե լ Է ա ֊
թ ո ռ ի ն Դ ո ւր ե ն Ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս ը , ա ջ ո ւ ձա խ
կ ա ն դ ն և/ ե ն ս ա ր կ ա վ ա գ ն ե ր ն ո ւ կ ե ր ո ն ա կ ի ր -
ները։ Ա յս օ ր երեք կիսա սա րկա վա գներին
պ ի տ ի շ ն ո ր հ վ ի ս ա ր կ ա վ ա գ ո ւթ յա ն ա ս տ ի ճ ա ն ։
Տ ա ճ ա ր ո ւ մ կ ա ն գ ն ե լ։։։ տ ե գ չկ ա ։
"Զ ի ո ղ ո ր մ ա ծ ե մ ա ր դ ա ս Էր ես Աս ա ո լա ծ
գ ո լ ո վ . .. » , լս վ ո ւ մ Է պ ա տ ա ր ա գ չի ձ ա յն ը , ես՛/
դ պ ի ր ն ե ր /, ս կ ս ո ւմ են « Ո ւրա խ լե ր » շ ա ր ա կ ա ­
նը . ս ա գ մ ո ս երդ ո ւն ե ր /։ ս ա ղ մ ո ս ե ր գո ւմ են
ներքևից և երեր կիսա սա րկա վա գները չ ո ք ե ֊
չո ր բ ա ր ձ ր ա ն ո ւմ են բե մ ի ձ ա խ ա կ ո ղ մ յա ն
ա ստ իճա ններից վ ե ր , ի ։ ա րա ա վ ի լա կ ը ձ ա յ­
ն ո ւ մ Է. ( Հ ա ՛ յ ր ս ո ւ ր բ , խ ն գ ր է ի ք է ն մ ա յր ս
մ ե ր Ս ուրբ Ե կ ե ղ ե ց ի , գ ի զ Գ ո ւր դ ե ն , ղՍ ա րգիս
և ղ Հ ե ն ր ի կ կ ի ո ա ս ա ր կ ա լա գ ո ւն ս ՝ զ ո ր ս ը ն ծ ա ,
յ է բ ե ղ , ձ ե ո ն ա դ ր ե ս ց և ս մ ե զ ի и ա ր կա լա դ ս » յ
' Եւ դ ի ս ֊ կ ք ղի ա ր մ ա ն ա ս ։/։ ե ն . . . » , լս վ ո ւ մ է
ե պ ի ս կ ո պ ո ս ի ի, բ ո խ ս , ձ ա յն ը , Ե վ ա յս պ ե ս
շա բռ ւն ա կ վ ռ մ Լ ձ ե ռ ն ա դ ր ո ւթ յա ն կա րգր։
Ս ա ր կ ա վ ա գ ն ե ր ը ե ր գ ո ւ մ են '՛Ա ս տ ուա ծ ա յ ի ն
և ե ր կ ն ա լո ր շ ն ո ր հ . .. » , դ պ ի ր ն ե ր ը պատ ա ս ֊
խ ա ն ո ւ մ ե ն ե ր ե ք ա ն գ ա մ ՝ ՀէԱ ր ժ ա ն ի ե ն » ։ Կ ա ր­
դ ա ց վ ո ւ մ ե ն Պ ո ղ ո ս ա ռ ա ք յա լի թ ղ թ ե ր ը , Ա վ ե -
տ ա ր ա ն ր , Հ ա վ ա տ ա մ ք ը և ա յլ ն ։
Ա ր դ ե ն լս վ ո ւ մ են Ս ր բ ա զ ա ն Հ ո ր ա ղոթ քի
վ ե ր ջի ն մ ր մ ո ւ ն ջ ն ե ր /։՝ «Կ ե ա ն ք ձ ե ր և վա րք
ձ ե ր լի ց ի ն օ ր ի ն ա կ մ ո ղ ո վ ր դ ե ա ն ս ' որք են
ս ո ւր բ հ ա ւա տ ո վ ի Ք րիստ ոսս',
Հ ա յ ւո ղ ե ււբ ա կ ա ն ը ի /։ մ ա ք ո ւր ու ա ն բ ի ծ
կ ե ն ց ա ղ ա վ ա ր ո ւ թ յա մ բ ո ւ մ ա ա ծ ե /ա կ ե ր պ ո վ
օրինա կ պ իտ ի դա ռնա իր ս ի /էև ց յա լ հ ո տ ի ն ։
Ն ո ր ր ն ծ ա ն ե ր ր վ ե ր են կ ե ն ո ւ մ , հ ա մ բ ո ւ ր ե ս !
Սրբազա<5։ի ա ջ բ և կ ա ն ղ ն ո ւ մ ս ե ղ ա ն ի ա ջ կ ո ղ ­
մ ո ւ մ Հ ե գ ո ւթ յա մ բ և խ ո ն ա ր հ ։
Իսկ Ս ր բ ա զ ա ն ը ե պ ի ս կ ո պ ո ս ա կ ա ն գ ա վ ա ­
զ ա ն ը ձ ե ռ ք ի ն դ ա /ի ս Է բ ե մ ի մ ե ջ տ ե ղ ը և ք ա ­
ր ո զ ո ւ մ ժ ո ղ ո վ յւդ ի ն ։ Նա ի ր ք ա ր ո զ ո ւմ դ ր վ ա ­
տ ո ւ մ Է Գ ր ի գ ո ր Լ ո ւս ա վ ո ր չի ե ռ ա ն դ ո ւն գ ո ր ­
ծ ո ւ ն ե ո ւ թ յո ւն ը Հ ա յա ս տ ա ն ո ւ մ ։ Բ ա ց ա տ ր ո ւմ
Է Մ ա յր Ա թ ո ռ ի գ ե ր ը հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի դ ա ռն ու
տ ա ո ա պ ա /ի ց ա ն ց յա լո ւ մ և ն ե ր կ ա յո ւ մ ս , կ ա ­
ս /ո ւմ Է ի ր ի ւո ս ք բ օրվ ա հ ա ն դ ե ս ի վ ե ր ա բ ե ր -
յ ա / ։ « Է ջ մ ի ա ծ ի ն ը , — ա ս ո ւմ Է ն ա , — դ ե ռ մ ե ծ
ա ն ե /ի ք ն ե ր ուհի և ղ ր ա հ ա մ ա ր նրա ն հ :ս ր -
կ ա վ ո ր են իր ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն և ի ր Ե կ ե ղ ե ց ո ւս
ն վ ի ր վ ա ծ /ա վ ա գ ո ւ յն ո ւ ժ ե ր ։ Մ ա յր Ա թ ոոր
ա յս օ ր ի ր զ ա ր թ ո ն ք ն Է ա ս /ր ո լմ , նա կ ա նգուն
Է և կ ա ն գ ո ւն Էլ կ մ ն ա ։ Եվ ա յս բ ո /ո ր ը Հ ա ։
Ե կ ե ղ ե ց ո ւ գ ե ր ա գ ո ւ յն պ ե տ ի ' Գեորղ. թ,. Կ ա թ ո­
ղիկոսի ի մ ա ս տ ո ւն ղ ե կ ա վ ա ր ո ւթ յա ն ա ր -
 56 է 5 ՄԻ Ա » Ին
գ յո ւ ն ք ն է ։ Ա ղ ո թ ե ՛ն ք ս ի ր ե լի ք , որ Ա ս տ վ ա ծ
երկ ա ր կ յա ն ք պ ա ր գ և ե մ ե ր ս ի ր ե լի Հ ո վ վ ա ­
պ ե տ ի ն , որ ի ր Հ ա յր ե ն ի ք ի կ ո ղ ք ի ն կ ա ն գ ն ա ծ
Մ ա յր Ա թ ո ռ Ս. է ջ մ ի ա ծ ի ն ը մ ի շտ վ ե հ ո ւ ա ն ­
ս ա ս ա ն մ ն ա , որ ի ր ա կ ա ն ա ն ա Ս փ յո ւռ ք ի մ ե ր
հ ա ր ա զ ա տ ե ղ բ ա յր ն ե ր ի վ ա ղ ե մ ի տ ե ն չ յ։, ա յն
է ' հ ա վ ա ք վ ե լ Մ ա յր Հ ա յր ե ն ի ք ո ւ մ , հ ա յր ե ն ի
տ ա ն ր , հ ա յր ե ն ի շ ե ն ՛օջա խ ի շ ո ւր ջ ը »։
Պ ա տ ա ր ա գ ի ց հ ե տ ո Մ ա յր Ա թ ո ռ ի մ ի ա բ ա ն ֊
I՛սերը հ ա վ ա ք վ ո ւմ ե ն Վ ե հ ա ր ա ն ո ւմ ։ Ն րա նք 'ե.
կ ե լ են մ ի ե ղ բ ա յր ա կ ա ն ը ն դ հ ա ն ո ւր ս ե ղ ա ­
ն ի շո լր ջ ր շ ն ո ր հ ա վ ո ր ե լո ւ մ ի ա բ ա ն ո ւթ /ա ձ ն ո -
րեկ ա նդա մներին, իրենց ե ղ բ ա յր ա կ ա ն ո ւ
խ ր ա տ ա կ ա ն խ ո ս ք ն ա ս ե լո ւ ն ր ա ն ց ։ Ս եղա նի
վ ե ր և ո ւմ ն ս տ ե լ ՛են ե ր կ ո ւ տ ա ր ե ց և ա վ ա գ ա -
դ ո ւ յն մ ի ա բ ա ն ն ե ր ' Ռ ո ւբ ե ն և Վ ա հ ա ն Ա ր ք ե -
պ իսկոպ ոսները, ապա հ ե ր թ ո վ մ յո ւ ս ն ե ր ը ,
ներկա է նա և Հո գև որ ճ ե մ ա ր ա ն ի ռեկտ որ
Մ . Մ ի ն ա ս յա ն ը ։
ճ ա շ ա ՛ս ե ղ ա ն ը օրհն՛ելուց հ ե տ ո ս կ ս ո ւմ են
խ մ ե լ կ ե ն ա ց ն ե ր , ա ռ ա ջ ա ր կ վ ո ւմ է ա մ ե ն ի ց ա -
սա ջ խ մ ե լ Վ եհ՛ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի կ ե ն ա ց ը ։
Տ . Ն ի կ յւզ ա յո ս ա վ ա գ ք ա հ ա ն ա Բ ա վ ե յա ն ը ե ր ֊
դ ո ւմ է «Տ է ր կ ե ց ո » ծ : « . . . Ի ք ո իջեւս) տ ե ղ ի
ղԱ թոո Հսւյր ա պ ետ ի մեր հ ա ս տ ա տ ե ս »,—
լս վ ո ւ մ է ն ր ա հ ո յա կ ա պ տ ե ն ո ր ը և ա պ ա շ ա ­
ր ո ւ ն ա կ ո ւմ ' « Ա ջ ո վ դ հ ա մ ա տ ա ր ա ծ գ ա զ դ մ ե ր
(Ա րտ ա հա լա ծ վ ւ ո յթ զ ո ւ մ ա ր ե ա յսւշխարՐւ
ւ ՚ա ր ս ա ւ ե ա ն . .. » :
Խ ո ս ո ւմ ե ն Վ ա հ ա ն և Ռ ո ւբ ե ն ա ր ք ե պ ի ս կ ո -
ս րւս ներր. ն ր ա ն ք խ ր ա տ ա կ ա ն շ ա տ բ ա ն են
ա ս ո ւմ ն ո ր ը ն ծ ա ն ե ր ի ն , ե լն ե լո վ ի ր ե ն ց մ ի ա ­
բա ն ՛ա կ ա ն բ ա զ մ ա մ յա փ ո ր ձ ի ց ։
сՏ ե ր նպ ա տ ա կը պ իտ ի լի ն ի մ ի ա յն ու
մ ի ա յն ա շ խ ա տ ա ն ք ը , ա ն դ ո լլ, քրտնաջանն ա շ_
խ ա տ ա ն բ ր , հ ա վ ա տ ո վ լ ե ց ո մ յ, պ ա ր զ ո ւ մ ի ա ­
մ ի տ հ ո դ ո վ , և մ ի ա յն ա յն ժ ա մ ա ն ա կ դուք
կ հ ա ս ն ե ք ա ր դ յո ւ ն ք ի ։ Ե կ ե ղ ե ց ա ս ի ր ո ւ թ յա մ բ և
հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւ թ յա մ բ տ ո գ ո ր վ ա ծ ա շ խ ա տ ա ն ­
ք ը ե ր ջ ա ն կ ո ւթ յո ւն կ բ ե ր ի ձ ե զ ։ Ա շ խ ա տ ե ց ե ՚ք
գ ա վ ա կ ն ե ր ս , ա յգ պ ի ս ի ն լի ն ե լ , ո ր պ ե ս գ ի ա ր -
գ ա ր ա ց ն ե ք հ ա վ ա տ ա ց յա / ժ ո ղ ո վ ր դ ի , Հ ա յ Ե-
կ ե ղ ե ց ո ւ և մ ա ն ա վ ա ն դ մ ե ր Վ եհա փ ա ռ Հ ա յ-
ր ա պ ե տ ի մ ե ծ հ ո ւյս ե ր ը » , — ա ս ո ւմ է Ռ ո ւբ ե ն
Ս րբա զա նր։
Ի րա ր հ ե տ և ի ց ե լո ւ յթ են ո ւն ե ն ո ւմ ն ա և
մ /ո ւ ս ն ե ր ր . բ ո /ո ր ն է լ ո ւզ ո ւմ ե ն խ ո ՛ս ել, ի -
ր ե ն ց ս րտ ի բ ե ր կ ր ա ն ք ր հ ա յտ ն ե լ օր վ ա ո ւր ա _
ի ։ ո ւթ յա ն ա ռ թ ի վ ։
Ե լո ւյթ են ո ւ ն ե ն ո ւմ ն ա և ն ո ր ը ն ծ ա ս ա ր ­
կա վա գները։ Ծ ա նոթա նա նք նրա նց հետ .
1 ) Մ ո ւր ա դ յա ն Գ ո լր գ ե ն Հ ո վ հ ա ն ն ի ս ի , էջ-
մ ի ա ծ ն ի ց , 1 9 2 8 թ ւ[ի ն ծ ն վ ա ծ ծ ա ռ ա յո ղ ի ը ն -
տ ա ն ի ք ո ւմ , ա յս տ ա ր ի ա վ ա ր տ ո ւմ է Հււդևոր
ճ ե մ ա ր ա ն ի լր ի վ դ ա ս ը ն թ ա ց ը ; 2 ) Ս ա ր գս յա ն
Ս ա րդիս Գ ր ի գ ո ր ի , է ջ մ ի ա ծ ն ի ց , ծ ն վ ա ծ 1 9 2 !)
թ վ ի ն գ յո ւ ղ ա ց ո ւ ր ն տ ա ն ի ք ո ւմ . հ ա յր ը զոհվեք
է Հ ա յր ե ն ա կ ա ն Մ եծ պ ա տ ե ր ա զ մ ո ւմ . սա
ն ո ւյն պ ե ս ա յս տ ա րի ա վ ա ր տ ո ւմ է ։ 3 ) Ա վ ե ֊
ա ի ս յա ն Հ ե ն ր ի կ Մ ի ս ա կ ի , ծ ն վ ա ծ 1 9 2 9 թ վ ի ն
գ յո ւ ղ ա ց ո ւ ը ն տ ա ն ի ք ո ւմ , Ա շտ ա ր ա կի շ ր ջս ։ -
ն ի ց - Հ ե ն ր ի կ ը ս ո վ ո ր ո ւմ ՛է Р . լս ա ր ա ն ո ւմ ։
Ն րա նք իրենց շ ն ո ր հ ա կ ա լո ւթ յո ւն ն են
հ ա յտ ն ո ւ մ Վ ե հ ա փ ա ռ Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի ն , ի ր ե ն ց
հ ո գ և ո ր Ս ր բա զա ն Հ ո ր ը և մ ի ա բ ա ն ո ւ թ յա ն ը ,
ռեկտ որի ն, ի ր ե ն ց հա նդեպ ց ո ւց ա բե ր ա ծ հ ո ­
գ ա տ ա ր ո ւթ յա ն և ջ ե ր մ վ ե ր ա բ ե ր մ ո ւն ք ի հ ա ­
մ ա ր ։ Ն րա նք ո ւխ տ ո ւմ ե ն հ ա վ ա տ ա ր ի մ ։էնսւ/
Հ ա յ Ե կեղեցոմւէ
<՛՛Ա շ խ ա տ ե ն ք ե ղ բ ա յր ա բ ա ր ո ւ ս ի ր ո վ , ա յ ն ­
պ ե ս , որ ժո ղ ո վ ո ւլւդ ը յո ւր ա ք ա ն չյո ւր ի ս //՛
ս ր տ ո վ ա ս ի . « Ա ր ժա ն \Է մ շա կ ն վ ա ր ձ ո ւ ի ւ -
ր ո յ» , — լ ս վ ո ւ մ է մ ի ա բ ա ն ո ւ թ յա ն շ ա ր ք ե ր ի ց ։
Վ ե ր ջ ա պ ե ս ժ ա մ ա ն ա կ ն ՛է վ ե ր կ ե ն ա լո ւ։ Ա -
ռ ա ջ ա ր կ վ ո ւմ է մ ի վ ե ր ջ ի ն կ ե ն ա ց ՝ Մ ա յր Ա -
թ ոո /ւ և Մ ա յր Հ ա յր ե ն ի ք ի հ ա ր ա տ և ո ւթ յա ն
Ա- կենա ցը։ Դ ա հ լի ճ ի հ ո յա կ ա պ կա մա րները
թ ն դ ո ւ մ են « է ջ մ ի ա ծ ի ն ն ի հ օ ր է » հ ո գ ե ց ո ւ ն ց
շա ր ա կ ա ն ի ո ւժ ե ղ հ ն չյո ւն ն ե ր ի ն ե ր ք ո . «Ъ -
կ ա յք շինեսցուք սուրբ զխորսւնն լո ա ո յ,
քա նզի ի ս մ ա ծա զեսւց մ ե զ լո յս ի Հ ա յա ս ­
տ ա ն ա շխ ա րհի»:
Բ ոլո ր ը վ ե ր ե ն կ ե ն ո ւ մ և գ ո հ ո ւն ա կ ո ւ թ յա մ բ
դուրս ղ ա լի ս դ ա հ լի ճ ի ց ։ Բ ո/ո ր ի ս ի ր տ ը պ ա ­
ր ո ւր վ ա ծ է մի ա ն մ ե կ ն ե /հ , զ վ ա ր թ զ գ ա ց ­
մ ո ւ ն ք ո վ և յո ւ ր ա ք ա ն չյո ւր ը մ տ ա ծ ո ւ մ ՛է. « Ո ՛ր ­
ք ա ն ք ա ղ ց ր է Հ ա յր ե ն ի ք ը , ո չի ՛ն չ ա շխ ա ր հ ո ւմ
չի կ ա ր ո ղ ւի ո խ ա ր ի ն ե լ ա յգ վ ե հ ու նվիրա ­
կա ն զգա ցոսէին։
Դ ր ս ո ւմ խ ա ղ ա ղ ե ր ե կ ո ՛Է։ Մ ա յր ա մ ո ւտ /։
վ երջին ց ո /ք ե ր ր ց ո լ ց լ ո ւ մ են և լո ւս ա վ ո ր ո ւմ
կ ա թ ո ղ ի կ ե ի ն ե ղ լո ւս ա մ ո ւտ ն ե ր ը և ո ս կ ե գ ո ւյն
խ ա չե ր ր ։ Ի սկ օ դ ո ւմ , դ ա ն դ ա կ ա տ ա ն չո ր ս բ ո -
/ո ր ը վ ե ր ո ւ վա ր են ճ ա խ ր ո ւմ ձ յո մ ւի պ ես
սպ իտ ա կ ճ ե ր մ ա կ ո ւ թ յա մ բ ա ղա վնիները և
կ ա ր ծ ե ս մ ա ք ո ւր , ա ն բ ի ծ ա յդ ա ղա վնիների
թ և ո վ խ ա ղ ա ղ ո ւթ յո ւն ը ի ր կ ե ն ս ա տ ո ւ շունչն
՛Է փ ռ ո ս է հ ա մ ա յն ա շխ ա ր հ ի վ ր ա ։
 ՊԱՏՄԱ-ԲԱն ԱՍԻՐԱԿԱՆ
Ա Ր ՏԱ 4Ա 9.Դ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ
ԼԵՎՈՆ Գ. ԹԱԳԱՎՈՐԻ ԺԱՄԱԳԻՐՔԸ
Ш З ԳՐՁՈՒԹՅՍ.Ն ԵՎ. ՄԱՆՐԱՆԿԱՐՋՈՒԹ ՅԱՆ ձԱՍ՜ԱՐ
ԿԱՐԵՎ.ՈՐ ձԱ ՅՏՆՈՒԹ ՅՈՒՆ ՄԸ
ա ն ի մ ը օր ա ռ ա ջ նո ր հ ա յտ ­
ն ո ւ թ յա ն մր ա ռ ջև գս ւնվ ե ֊
ց ա ն ք , ի ն ք ն ի ն կ ա ր և ո ր ' հ ա յկ ա ­
կա ն մ ի ջ ն ա դ ա ր յա ն գ ր չ ո ւ թ յա ն ,
ն կ ա ր չո ւթ յա ն ո ։ զ ա ր դ ա ն կ ա ր չո ւթ յա ն ե ր ր յա կ
ե ր ե ս ն ե ր ո վ , ի ն չ ո ր մ ե ծ ո ւր ա խ ո ւ թ յո ւ ն պ ա տ -
ձ ա ռ ե ց մ ե զ ի , վ ա ս ն զ ի Օշին թ ա գ ա վ ո ր ի ձ ե ­
ոա գիր ժա մա գրքին նվի րվա ծ մեր նկա րա գրեն
շուրջ ք ս ա ն տ ա ր ի հ ե տ ո , ա յս օ ր պ ա տ ե հ ո ւ-
թ յո ւ ն ր կ ո ւ ն ե ն ա յի ն ք տ ե ս ն ե լո ւ , ն կ ա ր ա գ ր ե ֊
Iո ւ և լո ւ ս ա ն կ ա ր ե լ տ ա լո ւ Օ շինեն ա վ ե լի
ք ա ն ք ա ռ ա ս ո ւն տ ա ր ի 1’ւ|ւն ե ղ ո ղ ա ր ք ա յա ­
կա ն երկրորդ թա նկա գին ժա մա գիրք մը,
ո ր ո ւ մ ա ս ի ն ց ա ր դ ո ՛չ ձ ե ո ա գ ր ա ց ց ո ւց ա կ ւն ե -
ր ո ւ մ ե ջ և ոչ ա լ ո ր և է ո ւս ո ւ մ ն ա ս ի ր ո ւ թ յա մ բ
ո ր և է ա կ ն ա ր կ ո ւթ յա ն հ ա ն դ ի պ ա ծ չ ե ն ք ։
Ն երկա տ ա ր վ ո ն ո յե մ բ ե ր ի 1 4 - ի կ ի ր ա կ ի ի ն ,
Ս. Պ ա տ ա ր ա դ ր լր ա ն ա լո ւ ն , մ ե ղ ի ն ե ր կ ա յա ­
ց ա վ պ րն. ^ а п Ь ё у у ա ն ո ւն փ ա ր ի զ ա բ ն ա կ
ե ր ի տ ա ս ա ր դ հ ր յա մ ը , տ ե ս ա կ ց ո ւ թ յա ն մը
ի ւն դ ր ա ն ք ո վ ։ Փ ո ւթ ա ց հ ա ղ ո ր դ ե լո ւ ո ր հ ա յ­
կ ա կ ա ն ա ր ք ա յա կ ա ն ձ ե ռ ա գ ի ր մ ր ո ւ ն ե ր ' զ ո ր
կ ո ւզ ե ր ց ո ւ յց ս ՛ա լ, լ ս ա ծ ը լ լա լ ո վ ո ր կ զ բ ա ­
ղ ե ի ն ք հ ա յե ր ե ն ձ ե ռ ա գ ի ր ն ե ր ո վ ։ Հ ա զ ի վ մ ա ­
գ ա ղ ա թ յա ը ն տ ի ր ք ա ն ի մ ը է շ ե ր ը ղ ա ր ձ ո ւ-
ց ա ծ , ն կ ա տ ե ց ի ն ք ո ր Կ ի լի կ յա ն ա ր ք ա յա կ ա ն
մ ա տ յա ն մ ը ն է ր , ժ ա մ ա գ ի ր ք ր մ ե ր Ա ս ւ ն Գ-
թ ա գ ա վ ո ր ի ն : Մ եր շ ա տ բ ն ա կ ա ն հ ա ր ց ո ւմ ի ն
ի պ ա տ ա ս խ ա ն ' պ ր ն . Լևի հ ա ղ ո ր ղ ե ց որ ձ ե ­
ո ա գ ի ր /։ գ ն ա ծ էր ւի ա ր ի զ յա ն գ ր ա տ ո ւն ն մ ը ։
Չեոա գրիս սկիզրի կողքին ներքին երեսին
վ ր ա ո ւշ ա դ ր ո ւթ յո ւն ս գ ր ա վ ե ց գերմա ներեն
լե զ վ ա վ մ ե ք ե ն ա գ ր վ ա ծ էշ մ ր , մ ա ն ր ա տ ա ռ ,
ա ո ա ն ց ս տ ո ր ա դ ր ո ւթ յա ն և թ վ ա կ ա ն ի , վ ա ս ն ­
զ ի գ ր ո ւ թ յո ւ ն ը կ ի ս ա տ է ր ։ Հա վ ա ն ա ՛բա ր շ ա ­
ր ո ւ ն ա կ ո ւթ յո ւն ը հ ա ջ ո ր դ էջի ն ։[րա է ր և չո ւ­
զե ցի ն ք որևէ կ երպ ով եղծել վերջեն փ ա կցվա ծ
ա յդ մ ե ք ե ն ա գ ի ր ը , որ հ ա մ ա ռ ո տ մ ե կ նկա ­
ր ա գ ր ա կ ա ն ն էր ձ ե ռ ա գ ր ի ս ։ Ո ՛վ կ ր ն ա ր տ ե ­
ս ա ծ ր լ/ա լ ա յս կ ա ր և ո ր ձ ե ռ ա գ ի ր ը , ք ն ն ա ծ և
ա նոր ն կ ա ր ա գի ր ը վ ւա կ ցո ւցա ծ ներքին կողքի
ե ր ե ս ի ն ։[ր ա ։ Կ ա րելի’ էր ա ր դ յո ք ը ն դ ո ւն ի լ
որ ձ ե ռ ա գ ի ր ս մ ա ս կ ա զ մ ա ծ ը լլա ր Ս ա քսո-
նիո Հա նրի իշխ ա նին ա ն ձնա կա ն ճոխ հա ­
վ ա ք ա ծ ո յի ն , վա սնզի հ ա ն գ ո ւ ց յա լ ի շ խ ա ն ր
ս ի ր ա հ ա ր էր հ ա յե ր ե ն ձեռա դիրներոլ և
1 9 1 1 - ի ն շ ր ջ ա ծ էր Մ ե ր ձ ա վ ո ր Ա ր և ե լք ի հ ա ­
յա շ ա տ կ ե դ ր ո ն ն ե ր ը և ա չք և ա ն ց ո ւ ց ա ծ կ ա ­
ր և ո ր ձ ե ռ ա զ ի ր ն ե ր ո ւ շ ա տ ե ր ը գ ն ա ծ ։ Կ ա ր ե-
լի չ է ո ն ո ւ յն պ ե ս խ ո ր հ ի լ ո ր վ ե ր ջի ն պա­
տ ե ր ա զ մ ի տ ա ր ի ն ե ր ո ւն Գ ե ր մ ա ն ի ս մ ե ջ պ ա ­
տ ա հ ա ծ տ ե զ ա հ ա ն ո լթ յո ւ ն ն ե ր ո լ հ ե տ և ա ն ք ո վ ,
ուր շ ա տ ֊շ ա տ ե ր ո ւ հ ե տ Փ ա ր ի զ կ ա մ ա լյո ւր
վ ւո խ ս ւգ ր վ ա ծ հ ա յե ր ե ն ձ ե ռ ա գ ի ր մ ը ն է ր , ո ր ո մ ։
դ ր ե թ ե բ ո լ ո ր է ջ ե ր ո ւն վրա գ տ ն վ ա ծ ա չք ա ռ ո ւ
զ ա ր գ ա ն կ ա ր ն ե ր ր կ ր ն ա յի ն ձ ե ռ ք ե ձ ե ռ ք ա ն ց ­
ն ե լ ո ւ ա ռ ի թ ը լ /ա լ, մ ի ն չ և որ հ ա ս կ ց վ ե ր թ ե ա ն
հ ա յո ց մ ե կ ա ր ք ա յի ն ա ն ձ ն ա կ ա ն ժ ա մ ա գ ի ր ք ն
էր և հետ ևա բա ր թա նկա գին։ Խ նդրեցինք
պ րն. էևիեն որ հա ճեր գ ե թ մ ե կ կ ա մ կես
օրվա ն հա մա ր մ ե գ ի վստ ա հի/ ձեռա գիրը,
ո բ պ ե ս զ /։ կ ա ր ե ն ա յի ն ք զ ա յն քննել և ց ո ւ­
ց ա կ ա գ ր ե լ։ Բ ա ր ե ս ի ր տ հ ր յա ն , տ ե ս ն ե լե հ ե ­
տ ո ձ ե ո ա գ ր ա ց մ ե ր մ ե կ ե ա վ ե լի ց ո ւ ց ա կ ն ե ր ր ,
ս ի ր ո վ վ ս ս ւա հ ե ց ա վ զ ա յն թ ո ղ ո ւ լ, պ ա յմ ա -
 ԷՋՄԻԱԾԻՆ 1951

ն ա վ , ո ր ն ո ւ յն ՛օրվա ն ժ ս ւմ ը 7 - ի ն ի ր ե ն վ ե ­
ր ա դ ա ր ձ ն ե ի ն ք զ ա յն , լ ռ ե լ յա յն հ ա ս կ ց ն ե լո վ
ո ր պ ի տ ի չո ւ զ ե ր վ ր ա յե ն գ ի շե ր մ ը ա ն ց ն ե լ։
Հա վա ննցա նք և մեզի տ րվա ծ ա յդ ք ա ն մը
ժ ա մ ա ն ա կ ը բ ա վ ա կ ա ն ե ղ ա վ ո ր կ ա ր ե լի ո ւ­
շ ա դ ր ո ւթ յա մ բ ք ն ն ե ի ն ք ժ ա մ ա գ ի ր ք ս ո ւ ն կ ա ­
ր ա գ ր ե ի ն ք և հ ե տ ո վ ե ր ա դ ա ր ձ ն ե ի ն ք զ ա յն ։
Ժ Գ . գ ա ր ո ւ վ ե ր ջի ն ք ա ռ ո ր դ ի ս կ ղ բ ի ն դ ր բ ­
վ ա ծ ժ ա մ ա գ ի ր ք ս , ա ր դ ա ր և , կ ո լգ ա ր ա վ ե լն ա լ
ա յն բ ո լո ր ի ն վ ր ա , ո ր ո ն ք ա յդ դ ա ր ո լ հ ա յ
գ ր չո ւթ յա ն և մ ա ն ր ա ն կ ա ր չո ւթ յա ն բ ա ր ձ ր ա ­
գ ո ւ յն զ ա ր գ ա ց մ ա ն շ ր ջա ն ը կ բ ն ո ր ո շ ե ն , հ ա տ ­
կ ա պ ե ս Կ ո ս տ ա ն դ ի ն Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի և Թ որոս
Ք հէւյ. հ՛ոս լի ն ի շր ջա ն ի ն ա կ ն ա ր կ ո ւթ յա մ բ ,
վ ա ս ն զ ի ա ռ ա ն ց չա փ ա զ ա ն ց ո ւթ յա ն կ ա ր ե լի Է
ի ւո ս տ ո վ ա ն ի լ, որ ա սոնց օրով կ ի լի կ յա ն
գ ր չա գ ր ա կ ա ն , մ ա ն ր ա ն կ ա ր չա կ ա ն և զ ա ր դ ա -
գրա կա ն ա րվեստ ները ա րձա նա գրեցին ի ր ա ­
կա ն ոսկեդա ր մըI
1,ԻւԻԿ Իո Հ ա յր ա պ ե տ ա ն ո ց ի և ա ր ք ա յա կ ա ն
տ ա ն կ ո ղ մ ե ը ն դ ո ւ ն վ ա ծ զ գ ե ս տ ի և զ ա ր դ ու
զա րդա րա նքի, ի ն չպ ե ս նա և ա ր ք ա յա կ ա ն
մ ա տ ո ւո ն ե ր ո ւ ն ե ր ք ի ն դիրքի և սա րքա վոր­
մա ն վ ե րա բերմ ա մ բ։
Կ իսա տ հ ի շ ա տ ա կ ա ր ա ն են կ տ ե ղ ե կ ա ն ա ն ք
ո ր ձ ե ռ ա գ ր ի ս գ ր ի չն Է Ս ա եփ ւսնոս 'Լ ա հ կ ա ց ի
ո ւ ս տ ա ց ո ղ ը ռ որդի _ ե բ ո ւ մ ի , որդի Կ ո ս տ ս ւն -
գ ի ն ի և մ ա յր ե ն ի ա զ դ ա լ որդի .Գսւպէլ թ ա -
գ ո ւ հ ո յ, ո ր դ ւ ո յ Լեռնի թ ա գ ա լո ր ի ն Հ ա յո ց ա .
ռ ա ջ ն ո յ յՌ ո բ ի ն ա ն ց Տ , որ Է Լևոն Գ . թ ա գ ա վ ո -
ր ի ի շ խ ա ն ո ւ թ յա ն օ ր ո վ , Ձեռա գրիս երկ ու
նկ ա ր ն ե ր ը և բ ո լո ր Էջերը գ ա ր դ ա ր ո ղ զ մ ա յ-
/ե լի ծ ա ղ կ ո ւմ ն ե ր ը ա ն ե ր կ բ ա յո ր ե ն գ ո ր ծ ն են
Հ ռ ո մ կ լա յի դ պ ր ո ց ի ն մ ե ծ ա գ ո ւ յն մ ա ն ր ա ն կ ա -
ԲԻՍ! ե ղ ո ղ Բ ՚ո ր ո ո Ք հ ն յ. Ռ ո ս /ի ն ի , ա յն ք ա ն
ն մ ա ն ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը ա կ ն բ ա խ են Ռ ո ս լի ն ի գ ո ր ­
ծ ե ր ո վ և ձեոա գրիս բ ո լո ր վ ր ձ ի ն ն ե ր ո վ հետ ։
Կ ոս տ ա ն դին Բ ա ր ձ ր բ ե ր ղ ց ի Կ ա թ ողիկ ոս թ եև

Փ *»

Ն ս է /Ն մ ի

։ է $ փ թ *ս ր ձ ա գ ա ե

էՐ "ք ™ -~

% 4 է ք Վ է ք '2 ք "է ",1“ ' լ ճ / ' ՚ “ “ V

*ր

Ղ /՝Ւ *

շ.

չ < *յկ > ■

Մ ի ն մ ո ւ յ շ Լ ե ռ ն Գ- թ ա գ ա վ ո ր ի ժ ա մ ա գ ր ք ի ց

Ա ռ ա ջի ն ա կ ն ա ր կ ո վ ն կ ա տ ե ց ի ն ք որ ձե­
վ ա խ ճ ա ն ա ծ և ս ա կ ա յն ի ր հիշա տ ա կը, իր
ռա գրիս վերջը դ ր վ ա ծ հիշա տ ա կա րա նը կ ի ­
թ ո ղ ա ծ ա ն մ ա հ գ ո ր ծ ե ր ը կ շ ա ր ո ւն ա կ ե ն , իր
սա տ Էր, ե ր ր ո ր դ Էջին հ ա ջ ո ր դ ո ղ թ ե ր թ ը կ ա մ
մ ա հ ե ն հ ե տ ո ա լ, հ ո վ ա ն ա վ ո ր ե լ հ ա յ գ ր չո ւ­
թ ե ր թ ե ր ը կ ո ր ս վ ա ծ ը լ լա լ ո վ ։ Ն կ ա տ ե լի Էր
թ յո ւ ն ն ո ւ հ ա յ ա ր վ ե ս տ ը ո ւ Լևոն Գ . թ ա գ ա -
ն ո ւ յն պ ե ս ո ր ձ ե ռ ա գ ի ր ս , ի ն չպ ե ս որ ս ո վ ո ր ո ւ­
վ ո ր և Կ ե ռ ա ն թ ա գ ո ւհ ի կ հ ա ն դ ի ս ա ն ա ն ն ո ւ յն ­
թ յո ւ ն Է, ը ն ծ ա յ ա կ ա ն չ ո Վ ձ ր , բ ա յց ա յս պ ա ֊
ք ա ն հ ո վ ա ն ա վ ո ր ն ե ր բ ն ո ւ յն ա զ ն ի վ ա ր վ ե ս տ ­
կ ա ս ը կը փ ո խ ա ր ի ն ե ր Լևոն Գ . թ ա գ ա վ ո ր ի
ն ե ր ո վ , Փ ա ր ի ղի և Լոնդոնի թա նգա րա ննե­
շա տ հ ա ջ ո ղ և մ ե ծ ա դ ի ր ն կ ա ր ը , ի ր բ ա ը ա -
ր ո վ մեջ մ ե ն ք քա նիցս ա ռիթ ո ւն ե ց ա ն ք ,
ռ ի կ հ ա ջ ո ղ ո ւ թ յա մ բ ը , ի բ ր թ ա ն կ ա գ ի ն ն պ ա ս տ
/՝ ո Գ էէ Р Ь Հ ա ր և ա ն ց ի կ ե ր պ ո վ , ա չբե ա ն ց ն ե ­
 5<յ

լո ւ բ յո ւ գ ա ն դ ա կ ա ն մ ի և ն ո ւ յն շ ր շա ն ի Հ ա տ ո ւկ թ ո ւ ղ թ կ պ ա կ ս ի ն . պ ա տ ա հ մ ո ՛ւն ք թ ե հա տ ­
հ ո ւն ա ր ե ն ձ ե ռ ա գ ի ր ն ե ր ը . ա ն պ ա յմ ա ն որ կ ա պ ե ս գ ո ղ ց վ ա ծ զա ր դա կ ա ն ու մա նրա ­
շ ա տ ա վ ե լի ա ր վ ե ս տ ո ւ ն ե ր շ ն չո ւ մ կա հ ա յ ֊ ն կ ա ր չա կ ա ն ա ր ժ ե ք ն ե ր ո ւն հ ա մ ա ր , 1 1 5 -ր դ
կա կա ն ձեոա գիրներու գր ի ն , զա րդի ն, նկա ­ էջ՛են հ ե տ ո կպ ա կսին երկու թ երթ , իսկ
ր ի ն ո ւ մ ա ն ր ա ն կ ա ր ի ն մ ե շ , հ ա կ ա ռ ա կ ա ն որ 1 0 8 -ր ղ ե ն հետ ո՝ բա զ մ ա թ ի վ , Նմա նա պ ես 83
ո ր Բ լո ւզ ա ն դ ի ո ն դ ե ռ մ ի ն չ և Ժ Գ . դա րր ը ն ■ և 1 0 3 - ր դ էջերեն հետ ո կպ ա կսի 1 2 թ եբթ նո ց
դ ա ր ձա կ ո ւ հ ա ր և ա ն կ ա յս ր ո ւ թ յո ւ ն է ր , ե վ ր ո ­ ա մ բո ղ ջ պրակ մ ը ու 1 6 7 -ր դ ե ն հետ ո ն ո ւ յ­
պ ա կ ա ն ա ր վ ե ս տ ի ն ո ւ մ շ ա կ ո ւ յթ ի ն շ ա տ ա - ն ի ս կ ե ր կ ո ւ պ ր ա կ , Բ ա ր ե բ ա խ տ ա բ ա ր բ ո լո ր
վ ե լի հ ա ղ ո ր դ և մ շ տ ա կ ա ն հ ա ր ա բ ե ր ո ւթ յա ն ա յս պ ա կ ա ս ն ե ր ը բ ա վ ա ր ա ր կ ե ր պ ո վ կ ա ր ելի
մեշ Ա թենքի, Հ ռո մ ի ո ւ Վ ենետ իկի հ ե տ ։ Հ ա ­ է լ ն ց ն ե լ պ ա հ վ ա ծ ա ռ ա ջ ի ն և վ ե ր ջի ն բ ա ռ ե ֊
յ ո ց ա ր ք ա ն ե ր ո ւ հ ա մ ա ր դրվ ա ծ՛ ա վ ե տ ա ր ա ն , ր ո ւ շնորհի վ, որոնք բա ր եդ եպ կերպ ով կ մ ը ֊
ժ ա մ ա գ ի ր ք , ճ ա շ ո ց և ա յլ ն , շ ա տ ա վ ե լի ճ ո - ն ա ն ։ Մ ն ա ցա ծ նկա րներն ու զա րդա կա ն մ ա ­
ի, ութ յ ա մ բ գ ր վ ա ծ ո ւ ծ ա ղ կ վ ա ծ ե ն , բ ա ն մ ե ր ս ե ր ,, ա ն ե ղ ծ ե ն և հ ր ա շ ք մ ը պ ե տ ք է նկա ­
տ ե ս ա ծ ր յո ւ ղ ա ն դ ի ո ն ի կ ա յս ր ո ւ կ ա յ ս ր ո ւ հ ի ֊ տ ե լ, ո ր ժ ա մ ա գ ի ր ք ի ս ս կ ի զ բ ի ե ր կ ո ւ թ ա ն կ ա ֊
Ն երու հ ա մ ա ր դ ր վ ա ծ ն ո ւ յն տ ե ս ա կ ի մա տ ­ գին նկա րներր ա ն հետ ա ցա ծ կ ա մ գողցվա ծ
յա ն ն ե ր ը ։ չ ե ն ----Ս կ զ թ ն ա տ ա ո ք ' հ ա ր յո ւր ե ա վել ի ,
Բ ՚ե և մ ե ղ ի հա մա ր տ րվա ծ ժա մա նա կը կ կ ա զ մ ե ն ձ ե ռ ա գ ր ի ս ա չք ա ռ ո ւ մ ա ս ե ր ե ձ մ ի ն ,
ա ն բ ն ա կ ա ն է ր , բ ա յց մ ե ն ք կ ր ց ի ն ք ա յդ ք ա ն ն ա մբողջն ալ ոսկեդրվա գ և որոնց 1 4 -ր
ի ս կ օ գ տ ա գ ո ր ծ ե լ տ ա լո ւ հ ա մ ա ր ա մ բ ո ղ ջ ա - թ ռ չն ա գ ի ր , ի ն չպ ե ս ա ռ ա ջ ի ն ՜խ որա նի տ ա կ ի
կ ա ն ն կ ա ր ա գ ի ր ը ա յս շա տ հ ե տ ա ք ր ք ր ա կ ա ն Ն ուրբ չք ն ա ղ թ ռ չն ա գ ի ր ը , մնա ցա ծ­
մ ա տ յա ն ի ն , ի բ ր ց ա ր դ հ ա յ և օ տ ա ր բ ա ն ա ­ ներն ալ ը լ լա լո վ հ ն ա գ ո ւ յն և ա յլա զ ա ն
ս ի ր ո ւթ յա ն ծ ա ն ո թ հ ա յկ ա կ ա ն ն ն ս ւ զ ո ւ յն ժ ա . մ ո տ ի վ ն ևբ ո ւ ս ք ա ն չե լի հ ո ր ի ն վ ա ծ ք ն ե ր , Ա մ ֊
մա գիրքը։ Г " 4 1 ո ՚Ա ւն զ ա ր դ ա գ ի ր ս կ զ բ ն ա տ ա ռ ե ր ո ւն ի ն ,
Հ ի ն թ ի վ ' չո ւ ն ի . 1 2 7 4 ( ? ) ։ և ա մենեն գեղեցիկները' 7 2 , 7 7 , 9 7 , 9 9 , 100
Թ ոսլրք' 1 9 0 ( = 3 8 0 էշք, մա տ իտ ո վ թ վ ա ­ և 1 1 1 - ր դ է յե ր ը , ի ս կ ի բ ր ա մ բ ո ղ շ ա կ ա ն կ ե ն ­
գ ր վ ա ծ ) . — Մ ե ծ ո ւ թ յ ո ւ ն ' 1 6 Х .1 2 Х 4 սա նտ ի­ դա նա գիր ն կ ա տ ե լի են 2 , 1 0 , 1 9 , 2 0 , 2 4 ,
մ ե տ ր . — Գ րութ յուն' մ ի ա ս յո ւ ն . — Տողք' 3 3 , 7 4 , 1 0 0 , 1 0 8 , 11 6 -ր դ էշերոլ ս կ զ բն ա ­
1 3 . — Ն յութ ' թ ա վիշի ն մ ա ն ն ո ւր բ , մ ա ք ո ւր տ ա ռ ե ր ը , ո ր ո ն ց մ ե շ կ ա ր ե լի է ա ո ա ջ ն ո ւթ յո լ-
մ ա գ ա ղ ա թ . — Կ ա զ մ ' շ ա գ ա ն ա կ ա գ ո ւ յն կ ա շ ե ­ ն ը տ ա լ 1 9 - ր դ էշի գ ե ղ ե ց կ ա գ ո ւ յն ս կ ղ յւն ա -
պ ա տ վ ։ ա յտ յ ա . կ ո ղ ք ե ր ո ւն ն ե ր ս ի ե ր ե ս ն ե ր բ տ ա ռ ի ն , ո ր ն ր բ ո ր ե ն ՛ կ ն ե բ դ ա շն ա կ վ /ւ ա ո ա ջին
ծ ա ծ կ վ ա ծ ե ն բ ա ց վ ա ր դ ա գ ո ւյն և կ ա ն ա չ գ/ւ - խ ո ր ա ն ա զ ա ր դ է շ ի բ ո լո ր զ ա ր դ ա կ ա ն մ ո ա ի վ -
ծ ե ր ո վ մ ե ք ա ք ս ե ն ո ւր բ կ ե ր պ ա ս ո վ , ի ս կ ա ր ­ ն ե ր ո ւն հ ե տ ։ Կ ա րելի չ է պ ա հ մ ը կ ա ն գ չ ա ռ ­
տ ա ք ի ն կ ա շ ե պ ա տ ե ր ե ս ն ե ր ը ո մ ւի ն զ ա ր դ ա ֊ ն ե լ ա ն ո ն ց մ ե մ ե կ ք ա ն ի ն ե ր ո ւն ա ռ ջ և , ա յս ­
կա ն տ ա զ ո ւմ ն ե ր . — Դ ա տ ա ր կ թ ո ւղ թ ' հա տ պ եսւ' 7 4 ֊ր դ է շ ի վ ր ա երեք թ ռ չո ւ ն ն ե ր , է չ
մ ը մ ի ա յն ի վ ե ր շ . — Հ ա ն գ ա մ ա ն ք ' բ ա վ ա կ ա ­ 1 0 0 - ր դ ' ա ղ վ ե ս մ ը կ ա մ գ ա յլ մ ը , ո ր ։[ ի շ ա ֊
ն ի /ա վ պ ա հ պ ա ն վ ա ծ , հ ա կ ա ռ ա կ ի ր բ ա ր ձ ր ս լի մ ը պ ո չե ն բ ռ ն ա ծ է և դ ե ռ ո ւր ի շ ն ե ր . —
հ ն ո ւ թ յա ն ը , ր ն դ ո մ ւ ե լո վ ո ր ն ե ր ս ի բ ա զ մ ա թ ի վ Գիր' ծ ա յր և ծ ա յր ն ո ւ յն զ մ ա յլե լի բ ո ֊
թ ե ր թ ե ր ո ւն ո ւ ա մ բ ո ղ շ ա կ ա ն թ ո լղ թ ե ր ո ւ ն հ ա - լո ր գ ի ր ը տ պ ա գրի հ ա ն գ ո ւ յն . — «Լ երնա -
ւի ը շ տ ա կ ո ւթ յո մ ւը ն ո ր ժ ա մ ա ն ա կ ի բ ա ր բ ա ր ո ­ զ ի ր ք ' խ ո ր ա ն ա զ ա ր դ մ ի ա կ է շ ի ն վրա երեք
ս ո ւթ յո ւն է , հ ա ս կ ց վ ե լն հ ե տ ո ո ր ձեռա ՛գիրս տ ո ղ , զ մ ա յլ ե լի երկա թա գիր, հա մա կ ոսկե­
ա ր ք ա յա կ ա ն ժ ա մ ա գ ի ր ք մ ր ն է , հ ի ն , նկա ­ տ ի պ . — Լուսա նցա զա րդք' թ ի վ ո վ 1 5 5 հա տ ,
րա զա րդ և հետ ևա բա ր թ ա նկա գին ու հե­ բ ո լո ր ն ա լ ի բ ա ր մ ե հս ւշո ղ , ա յլա զ ա ն ո ւ ա ն ­
տ ա քրքրա կա ն։ Գ րվա ծ ու ծա ղկվա ծ է, ա- հա մեմա տ որեն շքեղ, որոնցմե 2 3 հա տ ը
ո ա ն ց վ ե ր ա պ ա հ ո ւթ յ ա ն , Հ ռ ո մ կ լա Դ Ս ա Կ[՛ մ ի ա յն կ ե ն դ ա ն ի ն ե ր ։ Ա ս ո ն ց մ ն շ ա յն պ ի ս ի
հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն դ ա ր պ ա ս ի ն մ ե շ , ձ ե ռ ա մ բ հ ր ա շ ա լի ծ ա ղ կ ո ւ մ ն ե ր կ ա ն , որոնց ներկր
Ս տ եվւա ն ո ս Վ ա հ կ ա ց ի ի , 1 2 7 4 - ա կ ա ն թվա - դեռ երեկ չո ր ց ա ծ կ ա ր ե լի է հ ա մ ա ր ե լ,
կ ա ն ն ե ր ո ւն ու ա մ ե ն ա յն հ ա վ ա ն ա կ ա ն ո ւ թ յա մ բ ա յն ք ա ն թ ա ր մ , ա յն ք ա ն լո ւ ս ա վ ո ր ։ Մ ա րդ
ծ ա ղ կ վ ա ծ Բ ՛ոբո ս Ռ ո ս լի ն ի մ ո գ ա կ ա ն վրձի­ կ տ ա ր վ ի պ ա հ մ ը կ ա ր ծ ե լո ւ ո ր ա ր վ ե ս տ ա գ ե տ
ն ո վ ։ 1 2 6 9 -ի ն կհիշվի ա րդեն Ս տ եփ ա նոս ն կ ա ր ի չր ի ր բ ո վ ա ն դ ա կ տ ա ղ ա ն դ ը ա յս լ ո ւ ­
Վ ա հ կ ա ց ի գ ր ի չս ։ Ձ ե ռ ա գ ր ի ս ն ե ր կ ա կ ա զ մ ը ս ա ն ց ա զա ր ղ ե ր ո ։ն նվիբա ծ է , ս տ ե ղ ծ ե լո ւ,
ս կ զ բ ն ա կ ա ն ը չ է , որ ա ն կ ա ս կ ա ծ ա րծա թա ­ հ ղ ա ն ա լո ւ հ ա մ ա ր թ ո չո ւն ն ե ր ո ւ, ն ա պ ա ս տ ա կ -
պ ա տ է ր ի բ ր ա ր ք ա յա կ ա ն մ ա տ յա ն ։ Ի ն չպ ե ս ն ե ր ո ւ թ ա թ ե ր կ ա մ թ և ե ր ։ Դ ի տ ե լի է ն ո ւյն պ ե ս
տ եսա նք, ձեռա գրիս մեշեն դժբա խ տ ա բա ր որ ն կ ա ր ի չր ա յս /ո ւ ս ա ն ց ա յի ն ն կ ա ր չո ւթ յա ն
կպ ա կսին բ ա զ մ ա թ ի վ թ ո ւղ թ ե ր , ծա նր հ ա ր ­ մեշ դրա ծ է նա և ա յն պ ի ս ի օրինա կներ,
վ ա ծ մ ը տ ա լո վ ա ն ո ր ն յո ւթ ա կ ա ն ա ր ժ ե ք ի ն ։ ո ր ո ն ք ի ր չք ն ա ղ ա ր վ ե ս տ ի ն ե ր ե ք հա ջո ր դ ՛ս -
Ա յս պ ե ս ' 1 2 , 9 4 և 1 0 2 է շ ե բ ե ն հ ե տ ո մ ե կ - մ ե կ կա ն р И а в е ֊ե ր ը կ ն ե ր կ ա յա ց ն ե ն ։ Նա խ
 (50 էՏՄԻԱԾԻէ, (9 5 1

գ ծ ա գ ր ո ւ թ յո ւ ն ը , ա պ ա ծ ա ղ կ ո ւմ ը և հուսկ բ ա ր կ տ ր վ ա ծ ո ւ հ ա ն վ ա ծ է և տ ե ղ ը զ գ ո ւ շ ո ւ­
հետ ո ոսկեդրվա գ վերջին ա շխ ա տ ա նքը։ թ յա մ բ ն ո ւր բ թ ո ւղ թ ո վ մը կա րկտ վա ծ։
Ա ս ո ն ց մ ե դ ո ւր ս մ ն ա ց ա ծ բ ո լո ր լ ո ւ ս ա ն ց ա ֊ Մ ն ա ց յա լն ե ր ը ' էշ 2 , 1 0 , 1 9 և 1 7 8 , խ ո ր ա ն ի
զ ա ր դ ե ր ը կ ն ե ր կ ա յա ց ն ե ն ա յլա զ ա ն բ ո ւ յս ե ր ո ւ հ ա ն գ ո ւ յն և կ ր ն ա մ ը ս ե լ շա տ ա վ ե լի խ ն ա մ ­
ս ք ա ն չե լի հ ա վ ա ք ա ծ ո մ ը , ն ո ւ յն ք ա ն ա յլա զ ա ն վ ա ծ ծ ա ղ կ ո ւմ ն ե ր ե ն , մ ի շտ ո ս կ ի հա տ ա կ ի
մոտ իվներով ու ծա ղկոսէով, ա ռա նց տ ա րա - վրա , ճոխ որեն ծա ղկա զա րդ ու տ երևա զա րդ,
կ ո ւյս ի Բ ՜ոբոս Ռ ո ս լի ն ի վ ր ձ ի ն ե ն , մ ո տ ի վ ն ե ր ' մեջւր թ ռ չո ւ ն ն ե ր ո վ ----ն կ ա ր ք ' երկու հա տ
խ ա ռ ն պ ա ր ս կ ա կ ա ն և չի ն ա կ ա ն , ո ր ո ն ք ա յ ն ­ մ ի ա յն ։ Ա ռ ա ջ ի ն ը ' ո ս կ ի հ ա տ ա կ ի վրա կ ն ե ր -
ք ա ն ն մ ա ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ունին Ե ր ո ւս ա ղ եմ ի և կ ա յա ց ն ե ս ո ւր բ մ ը ' հ ա վ ա ն ա բ ա ր Ս. Ն երս ես
Վ ենետ իկի ծա նոթ ա վ ե տ ա ր ա ն ն ե ր ո ւն հ ե տ ։ շ ն ո ր հ ա լի ն , կ ա ն գ ն ա ծ տ ա ճ ա ր ի մ ը ներսր,
Կ տ ա ր վ ի մ խ ո ր հ ե լո ւ ո ր ժ ա մ ա դ ի ր ք ի ս ա յս հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն ա թ ո ռ ի ն և խ ո ր ա ն ի ն մ ի ջ և ,
դ ա ս ա կ ա ն բ ո լո ր ծ ա ղ կ ո ւմ ն ե ր ը մ ի ա յն Ռ ո ս - որուն առշԼւ դ ո ւռ ը լա յն ո ր ե ն կ ր ա ց վ ի և ս ո ւր ­
լի ն ի գ ո ր ծ ե ր ը չ ե ն . ի ր ա շ ա կ ե ր տ ն ե ր ն ա լ կ ա ­ բ ը , ա ղ ո թ ո ղ ի դ ի ր ք ո վ , կւիոլթ ա ն ե ր ս մ տ ն ե ր
ր և ո ր բ ա ժ ի ն մ ը ո ւ ն ե ց ա ծ ե ն հ ո ն , ը ն դ ո ւ ն ե լո վ Շ ն ո ր հ ա լի ի ձ ե ռ ք ե ր ը բ ա ց են և ե ր կ ա ր ա ծ ու

щ ш ш ш ш я ш я ш к ..՝* * « к а я

ք. 7р\Ա յ.!*, Հք.%. «ЙА . ի ձ է ք ք ձ .

до յ

:Հ \ ..

Մ ա ն ր ա ն կ ա ր չ ո ւ թ յ ա ն մ ի ն մ ո ւ յ շ — Լևոն Գ . թ ա գ ա վ ո ր ը ա ւլո ր ե լի ս :

հ ա ն դ ե ր ձ ո ր , ի ն չպ ե ս պ ի տ ի տ ե ս ն ե ն ք , ձ ե ռ ա ­ լո ւս ա պ ս ա կ գ լո ւխ ը կ ն ա յի խ ո ր ա ն ի ն վերի
գ ր ի ս ա յն ք ա ն հ ա չ ո ղ և ա յն ք ա ն ի ս կ ա տ ի պ ա ն կ յո (ն ե ն ն շ մ ա ր վ ա ծ և օ ր հ ն ո ւթ յո ւն տ ա լո ւ
ե ր կ ո ւ նկա րները ո ւ խ որա ն և կի սա խ ո ր ա ն ­ ։[ի ճ ա կ ի , մ ե չ ձեռքի մը։ Հ ա յր ա պ ե -
ն ե ր ը ա ն պ ա յմ ա ն Ռ ո ս լի ն ի հ ա ն ճ ա ր ե ղ տ ա ­ ւոը գ լխ ա բ ա ց է, ա ռա նց վեղա րի կա մ
ղա նդի գործեր ե ն . — Խ որանք' հա տ մը թ ա գ ի և հ ա գ ա ծ է հ ո ւն ա ձ և գ ո ւն ա վ ո ր շ ա ­
մ ի ա յն , ս կ ի զ բ ը , փ ո ք ր ա դ ի ր , ո ս կ ի դ ա շտ ի պ ի կ , կ ա ր ճ շ ո ւր չա ռ , ծ ի ր ա ն ե գ ո ւ յն փ որուրա ր
վ ր ա լա զ վ ա ր թ շա տ ս ի ր ո ւն վ ա ր դ յա կ ն ե ր ո վ , և խ ա չա ն ի շ ս պ ի տ ա կ ե մ ի փ ո ր ո ն ։ Ա մբողջ
որ ի ր շ ո ւր չի մ ե ծ լո ւ ս ա ն ց ա զ ա ր դ ո վ , կա ­ ն կ ա ր ը ա ռ ն վ ա ծ է ն ե ղ , ս ի ր ո ւն ե զ ե ր ա զ ա ր դ ի
խ ա ր դ ո ղ թ ռ չն ա գ ի ր ս կ զ բ ն ա տ ա ռ ո վ և ո ս կ ե ­ մ ը մ ե չ ։ Ե ր կր որդ ն կ ա ր ը , ն ո ւ յն պ ե ս ոս կի
դ ե զ ե ր ե ք տ ո ղ վ ե ր ն ա գ ր ե ր ո վ կ ն ե ր կ ա յա ց ն ե հա տ ա կի վրա , ի սկա պ ես որ խ ի ս տ հ ետ ա -
ա ն բ ա ղ դ ա տ ե լի հ ա ն դ ի ս ա ր ա ն մ ը ծ ա ղ ի կ ն ե ր ո ւ ք ը ր ք ր ա կ ա ն է , մ ե կ ե ա վ ե լի տ ե ս ա կ ե տ ն ե ր ո վ
և գ ի ր ե ր ո ւ. — 1 Կ ի ս ս փ ւ ո ր ա ն ք ' հինգ հա տ ո ւ կ ն ե ր կ ա յա ց ն ե Լ ե ո ն Գ . թ ա գ ա վ ո ր ը , բ ո լ ո ­
մ ի ա յն , ո ՜ վ գ ի տ ե ո ր ք ա ն ա վ ե լի ն ե ր ինկա ծ րովին նմա ն ց ա ր դ մեր տ եսա ծ և Բ՛ոբոս
ո ւ ա ն հ ե տ ա ց ա ծ ի ր ե ն ց ա մ բ ո ղ ջ ա կ ա ն թ ո ւղ - Ռ ո ս լի ն ի կ ո ղ մ և վ ր ձ ի ն վ ա ծ ն կ ա ր ն ե ր ո մ ւ կ ա մ
թ ե ր ո վ ։ 9 4 - ր դ է չի կ ի ս ա խ ո ր ա ն ը դ ժ բ ա խ տ ա - ա ր տ ա հ ա յտ ո ւ թ յա ն ց ։ Թ ա գ ա վ ո ր ը ծո ւն ր ն ր ս -
 1951 է ձւ ք՜ ԻՍծք՚ ն
61

տ ա ծ է , գ լո ւխ ր ա յն դ ի ր ք ո վ ? զ ո ր կ տ ե ս ն ե ն ք հա վա քմա ն մ ե ջ ' կա Հ և ո ն Գ. թ ՛ա գա վորի

ի ր ա ՛յլ ն կ ա ր ն ե ր ո մ ւ մ ե ջ , ձ ե ռ ք ե ր ը բ ա ց կ ա - հ ո ր ե ղ բո ր Պարոն Վ ա սա կի և ի ր երկու որ-
ղոթե խ որա նի մը ա ռջև որ կ վերշա նս։ ղ ի ն ե ր ո ւն ( ? ) ' Կ ո ս տ ա ն ղ ի ն և Հ ե թ ո ւմ ի շ խ ա ն -
С I Ь О Г 1 11 Ո1 - ո վ մ ր ։ Խ ո ր ա ն ը ' որ ո ս կ ի ե - նե ր ո լ ( !) ստ ա ցա ծ Ա վետ ա րա նը, որուն
դ հ ր ա զ ա ր դ կ ա ր մ ի ր կ տ ա վ ե վ ա ր ա գ ո ւ յր ո վ մ ր սկիզբը կտ եսնվի ճ ա ն ճ ի ի ր ե ր դ ա տ և ր ա յո
ծ ա ծ կ վ ա ծ ը լլա լ կ թ վ ի , ի ր մ ե շ կ կ ր ե , փ ա յտ ե Պա րոն Վ ա սա կի և երկու ո ր դի ներով ( \)
գ ա /ա ր ո ւն պ ա տ վ ա ն դ ա ն ի մ ը վ ր ա , կ ա ր մ ի ր նկա րը, երեքն ա լ ծնրա դիր Ա ս տ վ ա ծա մ ո ր
1՝ ո խ կ տ ա վ ո վ ծա ծկվա ծ սեղա նի մ ը մեկ ա ռ ջ և , ո ր դ ր կ ա ծ ունի Հ ի ս ո ւս ը , Հ ո ւն ա կ ա ն
մ ա ս ը մ ի ա յն , վ ր ա ն ո ս կ ի ս կ ի հ մ ը ' որուն զ գ ե ս տ ա վ ո ր ո ւմ ո վ և ո տ ք ի վրա դ ի ր ք ո վ գ լո ւ ­
մ ե ջ կ ե ր և ա մ ի ա յն Մ ա ն ո ւկ Հ ի ս ո ւ ս ի ղ լո ւ խ ը , խ ը բ ա ց ե պ ի ս կ ո պ ո ս մ ր , ձա խ ձ ե ռ ք ը դեպ ի
րս կ ի ն ի մ ր ո ւ ս ո վ և ա չ ո տ ք ը ս ո ւր բ ս կ ի հ ե ն Տ ի ր ա մ ա յր ը ե ր կ ա ր ա ծ , ա ջ ձ ե ռ ք ը հ ա ն գ չե -
դո ւր ս ե ր կ ա ր ա ծ դ ի ր ք ո վ , դ ե պ ի թ ա գ ա վ ո ր ը ' ց ո ւ ց ա ծ է Վ ա ս ա կ ի ա ջ ո ւս ի ն ։ Ա ր դ , մ ե ր ժ ա -
որ ե ր ա խ տ ա գե տ , շնորհա պ ա րտ դիրքով է մա գիրքի նկա րին և Ա վետ ա րա նի նկա րին
ա վ ե լի ' ք ա ն ա ղ ո թ ո ղ ի ։ Ն կ ա տ ե լո վ ո ր երև- մեջ եթե ո չ զ գե ս տ ա վ ո ր ո ւմ ի ' գ ե թ ղեմքերու
ց ա ծ ը պ ա տ ա ր ա գ ա մ ա տ ո ւյց ս ե ղ ա ն ն մ ը ա - մ ե ջ ր ա ց ո ր ո շ ն մ ա ն ո ւթ յո ւն մ ը կ ա ։ Ե րկուքին
վ ե լի մ կ ր տ ո ւթ յա ն հա ւստ ա տ ուձ ա վա զա նի մ ե ջ ա լ ն ո ւ յն Պ ա ր ո ն Վ ա ս ա կ ն է , մ ի ա յն թե
մ ը կ ե ր պ ա ր ա ն ք ը ո ւն ի , պ ի տ ի հ ա մ ա ր ձ ա կ ի ն ք Ա վ ե տ ա ր ա ն ի ն մ ե ջ Վ ա ս ա կ չ /։ կ րեր մ ե ր ժ ա -
ը ս ե լո ւ ո ր թ ա գ ա վ ո ր ը ի ր ա յ գ դ ի ր ք ո վ շ ն ո ր ­ մա դիրքի իր նկա րին մեջ տ եսնվա ծ սպ ի­
հ ա կ ա լո ւթ յո ւն կ հ ա յտ ն ե Ա ս տ ո ւծ ո , ի ր ի շ խ ա ­ տ ա կ գ դ ա կ ը , Հ ա գ ա ծ է ն ո ւ յն ծ ի ր ա ն ե գ ո ւյն
ն ա զ ո ւն ո ր դ ի ն ե ր ե ն մ ե կ ո ւ ն ծ ն ն դ յա ն ա ռ թ ի վ , պ ա րեգոտ ը և կա րմիր վ ե ր ա ր կ ո ւն , որուն
հա վա նա բա ր ե ր ե խ ա յի ն մ կ ր տ ո ւ թ յա ն օրը։ գ ո ւր ս ի կ ո ղ մ ը ե զ ե ր վ ա ծ է գ ո ր շ ա գ ո ւյն մ ո ւ շ ­
Դ ի տ ե լի Հ ո ր Հ ի ս ո ւս Մ ա ն ո լկ ա մբողջովին տ ա կով, ըստ պ րն. ՏէօօԱ Ւ -ի ։ Ա սկե զա տ
ր ն կ ո ղ մ ա ն ա ծ է՛ ս կ ի հ ի ն մ ե ջ , գ լո ւխ ը մ ի ա յն ժա մա դիրքին և Ա վետ ա րա նին նկ ա ր ն և ր ո ւն
կ ե ր և ա ։Ա ։զ ե ն վ ե ր և աջ ոտ քն ա լ սկիհեԼ մ ե ջ գ ր ե թ ե ն ո ւ յն մ ա ս ա ժ ն է ո ՛չ մ ի ա յն ե ր ­
դուրս ե ր կ ա ր ա ծ է , դ ի ր ք մ ը ՝ ո ր ի ս կ ո ւ յն կ ո ւս ի ն վ ե ր և տ ե ս ն վ ա ծ և կ ի ս ո վ ի ն ծա լվ ա ծ
մտ ա բերել կ ո լտ ա ծ ն ո լ ն գ ի մ ը կ ա մ ա վ ե լի կա րմիր վ ա ր ա գ ո ւ յր ո վ , ա յլև ի ր բա րձր
մկ ր տ ո ւթ յա ն մ ը գա ղ ա փ ա ր ը։ Ն կա րս, միա կը պ ա տ ո ւհ ա ն ն ե ր ո վ ։ Ե րկու ծ ե ռ տ գ ի /ձ ե ր ո ւ ն
ի ր տ ե ս ա կ ո վ հ ա ՜յկ ա կ ա ն և ն ո ւ յն ի ս կ օ տ ա ր ժ ա մ ա ն ա կ ի տ ա ր բ ե ր ո ւ թ յո ւ ն ը հ ա զ ի վ տ ա սը
կ ր ո ն ա կ ա ն մ ա ն ր ա ն կ ա ր չո ւ թ յա ն մ ե ջ , ի ս կ ա ­ տ ա ր ի կ ա ր ե լի է դ ն ե լ, ե թ ե ո չ ա վ ե լի ն վ ա գ ,
պ ե ս ո ւշ ա դ ր ո ւթ յա ն և ա ռ ա ն ձ ի ն ո ւս ո ւ մ ն ա ­ Ի ն չպ ե ս ի ն ք ը , Լևոն Դ ., ն մ ա ն ա պ ե ս ի ր հո­
ս ի ր ո ւթ յա ն ա ր ժ ա ն ի ե ր և ո ւ յթ մ ը կ ն ե ր կ ա յա ց - ր ե ղ բ ա յր ը Պ ա ր ո ն Վ ա ս ա կ ե ղ ա ծ է բա ր ե պ ա շ տ
ն ե ։ Հո ս , թա գա վորը հա ղա ծ է ո ս կ ե հ յո ւ ս զորա կա ն մ ը , որ շր ջա ն ի ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւն
լ ա յն պ ա ր ե գ ո տ մ ը , ո ր մ ն դ ո ւր ս երկա րա ծ ճ ո խ ն վ ե ր ն ե ր հ ի շ ա տ ա կ թ ո ղ ա ծ և Սիսի մեջ
են սպ իտ ա կ մետ ա քսե ճոխ ներքնա կի մը կ ա ռ ո ւցա ծ է եկ եղեցի մ ը , Կհա մա րձա կինք
լ ա յն թ և ե ր ը և ա յս ա մ բ ո ղ ջ ի ն վրա ոսկե­ կ ր կ ն ե լո ւ որ ե ր կ ո ւ ն կ ա ր ն ե ր ո ւս ծա ղ կ ո ղ ր
հ յո ւս և մա րգա րտ ա հեռ դեղնորա կ լ ա յն ա ն ե ր կ բ ա յո ր ե ն ն ո ւ յն ն է , Ռ ո ս լի ն 1: Ն ո ւյն ն
շղ ա ր շ մ ը , ո ր ե մ ի փ ո ր ո ն ի ձ և ո վ ծ ա ծ կ ա ծ է ե ն ն ա և , ե ր կ ո լք ի ն մ ե ջ ա լ, Վ ա ս ա կ ի դ ե մ ք ե ­
ո ւս ե ր ն ո ւ կ ո ւր ծ ք ը և դ ե պ ի վ ա ր ե ր կ ա ր ա ծ ։
ր ը , ձեռքերը և գրեթե զ գե ս տ ա վ ո ր ո ւմ ը ։ Պ ա ­
9՛ա ն կ ի ն ե տ և ի մ ա ս ը ա մ բ ո ղ ջ ո վ ի ն ծա ծկա ծ ր ո ն Վ ա ս ա կ մ ե ռ ա ծ Ը Ա ա լ ո վ 12 8 4 - ի ն , ժա ­
վ ի ճ ա կ ո վ , գ լխ ո ւ ն վրա կ կ ր ե ս պ ի տ ա կ գ դ ա կ մ ա ն ա կ ո վ ա լ կ հ ա ր մ ա ր ի գ ր չո ւթ յա ն ս թ վ ա ­
մ ը , զ ո ր ի ր ե ն ց թ ա գ ի ն կ ա մ գ լխ ա ն ո ց ի ն տ ա կ կ ա ն ի ն հ ե տ , 1 2 7 3 կ ա մ 1 2 7 4 ։ Մ ն ա ց որ Р "։։-
ո ւն ե ի ն ա ր և ե /յա ն թ ա գ ա վ ո ր ն ե ր ու գրեթե ր ո ս Ռ ո ս լի ն թ ա գ ա ժ ա ռ ա ն գ Լևոն ի ս իրա կա ն
ա մեն դա սու եկեղեցա կա ններ։ ճա կա տ ը ո ւ վ ս տ ա հ ե լի պ ա լա տ ա կ ա ն ն կ ա ր ի չն էր և
՛բա րձր է և դ ե մ ք ը ծ ա ծ կ վ ա ծ ի ր ա ՛յլ ն կ ա ր - շ ա տ բ ն ա կ ա ն է ր , որ ա ն ո ր պ ի տ ի վս տ ա հ եր
ն ե ր ո ւն ՛էրա տ ե ս ն վ ա ծ ս և ե ր կ ա ր մ ո ր ո ւ ս ո վ ։ Ա տ եփ ա նոս Վ ա հկա ցիի դրել տ վ ա ծ իր ա նձ­
Թ ա գա վ որին ե տ և կ ա ն գ ն ա ծ է միջա հա սա կ նա կա ն ժա մա դիրքին ն կ ա ր ա զ ա ր դ ո ւթ յո ւն և
ա ն ձ ն ա վ ո ր ո ւթ յո ւն մ ը , որ ձ ե ռ ք ե ր ո ւն մեջ ա լ . — Մ ա ն ր ա ն կ ա ր ' հ ա տ մ ը մ ի ա յն , 2 0 1 ֊ր ղ
կ կրե ա ր ք ա յա կ ա ն ո ս կ ի և գ ո հ ա ր ա զ ա ր դ թ ա ­ էջի ա ջ լո ւս ա ն ց ք ի ն վ ր ա , ո ր կ ն ե ր կ ա յա ց ն ե
գ ը , Կ ի լի կ յա ն թ ա գ ա վ ո ր ն ե ր ո լ թ ա գ ի ն մ ա ն ո ­ ո ս կ ե դ ե զ լո ւս ա պ ս ա կ ո վ ա վ ա գ ե պ ի ս կ ո պ ո ս
ղ ո ւ թ յա մ բ ։ Ո ւնի թ ա գ ա վ ո ր ի ն կ ր ա ծ ս պ ի տ ա կ մ ը ։ Սա կ ա պ ո ւյտ պ ա ր ե գ ո տ ի ն վ ր ա կկրե
գ դ ա կ ը , գ լո ւխ ը ա վ ե /ի մ ա զ ո տ և դ ե մ ք ը ծ ա ծ - ծ ի ր ա ն ե գ ո ւ յն շ ո ւր ջա ո և ոսկի խ ա չա ն ի շ
կ ը վ ա ծ ւ ա յն և կ ա ր ճ մ ո ր ո ւ ս ո վ ։ Ի ս կ գանկիՏւ
ա ռա տ մա զերը դեպ ն վա ր երկ ա րա ծ, գա ն­ 1 А г т е о а я ՏոԱտԱտու „Րոյւօտ й ’А г 1 А г т ё ш е п " ,
գ ո ւր ։ Հա գա ծ է վ ա ր դ ա գ ո ւ յն պ ա րեգոտ 1 9 4 0 , Փ ա րիզ, Կ 16, 1? և ա „ն ,
և կ ա պ ո ւյտ ե ր կ ա ր վ ե ր ա ր կ ո ւ։ Ո ՜վ Հ ս ա կ ա յն ?. Ն կ ա ր ի չը Վ ա հ կ ա յի ն է ե ոչ Բ ՚ո ր ո ս , Ы ГР.
թ ա գ ա կ ի ր ա յս ա ն ձ ը ։ Բ ր յո ւ ս ե /ի А . Տէօշ1շէ « Հ Ա Ս Կ ,ի ,
 02 1 Я ՄԻԱԾԻՆ
սպ իտ ա կ եմ ի փ ո րո ն։ Ձա խ ձեռքին մեշ բռ ն ա ծ
ունի ո ս կ ե զ օ ծ կ ա զ մ ո վ Ա վ ետ ա ր ա ն մ ը , ո -
ր ո ւն Վրա ե ր կ ա ր ա ծ է ա ջ ձ ե ռ ք ը ։ Կ ե ն թ ա դ ր ե մ
որ ձ ե ռ ա գ ի ր ս ո ւն ե ր բ ա զ մ ա թ ի վ ա յլ մ ա ն ­
ր ա ն կ ա ր ն ե ր , ո ր ո ն ք ա ն հ ե տ ա ց ա ծ են ի ր ե ն ց
թ ո լղ թ ե ր ո վ ։
Գ ր ի չ' Ս տ ե փ ա ն ո ս Ք հ ն յ. Վ ա հկա ցի. —
Ս տ ա ց ո ղ ' Լևոն Գ. թ ա գ ա վ ո ր Հ ա յո ց . — Տ ե ղ ի '
ա ն հ ա յտ (Ս ի ս ? ) ----ժ ա մ ա ն ա կ ' ա ն ծ ա ն ո թ '
հա վա նորեն 1 2 7 4 .— Ծ ա ղկող' ա նծա նոթ'
հ ի շա տ ա կ ա ր ա ն ի ս վ ե ր ջ ի ն թ ե ր թ ի կ ո ր ո ւս տ ո վ ,
բ ա յ ց ա ն ե ր կ բ ա յո ր ե ն Թ ո ր ո ս Ք հ ն յ. Ռ ո ս լի ն ։
Ձ ե ռ ա գ ր ի ս ա յժ մ ո ւ տ ե ր ն է ' պ ր ն .խ ձ Ո Ն ё V у ,
1 6 5 . В и е с !е 1а Р о ш р е , Р я Н в , 1 65»
Մ ա տ յա ն ս է ' ժ ա մ ա գ ի ր ք , մ ա գ ա ղ ա թ յա ,
միջա կ դիրքով , ա մ բողջովին նկա րա զա րդ ու
ա ր ժ ե ք ա վ ո ր , ի բ ր ա ր քա յա կ ա ն ժա մա գիրք,
ո ր կ ն ե ր կ ա յա ն ա հ ա յտ ն ո ւ թ յո ւ ն մ ը , ի ր ժ ա ­
մ ա ն ա կ ի ն ո ւ յն դ պ ր ո ց ի դ ր Լ ո ւթ յա ն ց հ ա ր ա ­
բ ե ր ո ւ թ յա մ բ , Դ ժ բ ա խ տ ա բ ա ր մ ե զ ի տ րվա ծ
ժ ա մ ա ն ա կ ը շա տ կ ա ր ճ ը լլա լո ւ ն , դ յո ^ ո լ-
թ յո ւ ն չո ւ ն ե ց ա ն ք ի ր բ ո լո ր մ ա ս ե ր ը մ ի ա ռ
մ ի բ ա ղ դ ա տ ե լո ւ ձ ե ռ ա գ ի ր և տ պ ա գ ի ր մ ե կ ե
ա վ ե լի օ ր ի ն ա կ ն ե ր ո ւ հ ե տ , մա նա վա նդ որ
ա մ բ ո ղ ջ մ ա տ յա ն ը ո ւն ե ր մոտ ա վորա պ ես
երեք պ ա կա ս պ րա կներ, իր զա նա զա ն բ ա ­
ժ ի ն ն ե ր ո վ մ ե ջ , Ն կ ա տ ե լի է „ ր ժ ա մ ա գ ի ր ք ս '
որոմ։ երգեցողա կա ն մա սերը ա մբողջովին
խ ա ղ ա գ ր վ ա ծ ե ն , ի ն չպ ե ս Օշին թ ա գ ա վ ո ր ի
( 1 3 1 9 ) ն ո ւյն պ ե ս մ ա գ ա ղ ա թ յա ժ ա մ ա գ ի ր ք ը ,
բ ա վ ա կ ա ն հ ա մ ա ռ ո տ վ ա ծ է ։ Ա ս ի կ ա չի ն շ ա ­
ն ա կ ե ր ս ա կ ա յն ' ո ր ա ն կ ա ն ո ն ա կ ա ն ժ ա մ ա ­
գի ր ք ն է ր ' ո ր կ ի ր ա ր կ ե լի էր ի ր ժ ա մ ա ն ա կ ի
բ ո լո ր ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւ ն մ ե ջ , ա յ լ թ ե թա գա ­
վորի ա ո ձ ե ո ն ա ղ ո թ ա գ ի ր ք ն ա լ է ր , վ ա ս ն զի
ի ր մ ե ն շուրջ ք ա ռ ա ս ո ւն տ ա ր ի հ ե տ ո Օշինի
հա մա ր գրվա ծ ժա մա գիրքը, Սաղմոսի, Շա ­
ր ա կ ն ո ց ի և Տ ո ն ա ց ո ւ յ ց ի բ ա ժ ի ն ն ե ր ո վ , շա տ
ա վ ե լի ը ն դ ա ր ձ ա կ է ք ա ն ն ե ր կ ա յի ս գ ո ր ծ ա ­
ծ ա կ ա ն ժ ա մ ա գ ի ր ք ը (տ ե ս ն ե լ ' մ ե ր « ՆԿԱ ՐԱ ­
Գ ԻՐ ՕՇԻՆ Թ Ա Գ Ա Վ Ո ՐԻ Ձ Ե Ռ Ա Գ Ի Ր Ժ Ա Մ Ա ֊
ԳԻՐՔԻՆ յ, ( 1 3 1 9 ) , Ա ն թ ի լի ա ս , 1 9 3 3 ) , Կհու­
սա նք նոր պ ա տ ե հ ո ւ թ յա մ բ մը ձեռա գրիս
ա մ բ ո ղ ջ բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւ թ յո ւ ն ը մ ա ն ր ա մ ա ս ն ո ­
ր ե ն ք ն ն ե լ ու ն շ ա ն ա կ ե լ բ ո լ ո ր փ ոփ ոխ ա կ-
ն ե ր ը , ի բ ր հ ա վ ե լվ ա ծ ն ե ր կ ա հ ա պ ճ ե պ ո ւ­
ս ո ւմ ն ա ս ի ր ո ւթ յա ն ։
Զ եո ա գ/ւր ս կ բ ո վ ա ն դ ա կ ե '
1 . — էջ 1 . — Տ ե ս ա ն Ն ե ր ս է ս ի Հ ա յ ո ց Կա­
թողիկոսի ա սա ցեա յ ա ղա լթք ը ս տ ԻԴ. ժա ­
մ ո ւ ա ս ս ր ն . տ ո ւ ն ս Ի Դ ----Հ ա լա տ ո վ խ ո ս տ ո ­
վա նի մ և եր կ ի ր պ ա գա ն եմ ք ե զ ..., ա մ բո ղ ջ և
հ ա մ ա ձ ա յն ա ռ ձ ե ռ ն օ ր ի ն ա կ ն ե ր ո ւ։
2 . — էջ. 2 1 — Նորին յԱ մենա սուրբ Եր-
ր ո ր ղ ո լթ ի ւ ն ղ ա ւ ա ն ո ւ թ ի ւ ն . — Հ ա լա տ ո վ հա -
ւա /ո ա մ ի ք ե զ Ե րրորղութ իւն ա ն մ ա հ Հ ա յր և
1951
Ո րդի և Հ ո դ ի Ս ո ւր բ ։ Հ ա ս ս տ ա մ և խ ո ս տ ո վ ա -
ն ի մ զ ք ե ղ Հ ա յր Ս ուրբ Ա ս տ ո ւա ծ ճ շ մ ա ր ի տ ,
ա նսկիզբն և ա նծ՛ին ա ն ե ղ և ս/ներ բ ա ն
ո ւս տ ե ք և ա ն ժ ա մ ա ն ա կ , ա ն ա պ ա կ ա ն և ա ն ­
փ ո փ ո խ ե լի ..., Հ ա յր և Ո րդի և Հ ո գ ի Ս ուրբ
Ե րրորղութ իւն և մ ի ա ս տ ո լա ծ ո լթ ի մ ւ, ա ն ­
բ ա ժ ա ն ե լի , զ ա ւր ա ց ո ՛ զ ք ր ի ս տ ո ս ա ս յ ս ա կ թսւ-
^ ա ւ ո ր ն ա մ ե ն ա յ ն Հ ա յ ո ց գԼԱոն հ ա ն դ ե ր ձ
ո բ գ ւո վ ք ի ւր ո վ ք ը ն դ դ է մ թ շ ն ա մ ե ա ց խ ա չի ն
■քրիստ ոսի Ա ս տ ո ւծ ո յ մ ե ր ո յ . . . , Ա պ ա կ ո պ ա
գ ի շ ե ր ա յի ն ժ ա մ ե ր գ ո ւթ յա ն մա սը, որուն
“ ԿՒԳԲԸ ի ն կ ա ծ ո ւ կ ո ր ս վ ա ծ է ։
3 -— 4 0 -— Ի ր դ գ ի շ ե ր ա յ ի ն պաասս-
մսւնց. Յ ի շ ե ս ց ո ւք ի գ ի շ ե ր ի զ ա ն ո ւն քո
Է Ր '" , ա մ ր ո ղ ջ ո ,լի ն ձ ա յն ա գ ր վ ա ծ , կ ա րմիր
խ ա զերով։
4 ----էջ 4 5 . — Եւ Աս իւա ղ ս ւղ ո ւթ եա ն : Տ ա ր -
թ ո լց ե ա լք ս ա մ ե ն ե ք ե ա ն . . .։
՜ * '՜ & — Մա րտ իրոսա ց К ա սւա շխ ա -
ր ո ւ թ ե ա ն հ ա ր ի ւր Տ Է ր ո գ ո ր մ ե ա ի թ ի լ ; կ ի է_
ո ս կ է ի ց ն ս ա է ր ո ւն ս ւկ ա ն տ ա ւնիցն' ЬгЫ
ծ է ր ո ղ ո ր մ ե ա ե ղ ա ն ա կ ա ւ.— Ջ քէն դոհա նա մո
Հ է ր Ա սա ուա ծ մ ե ր ո ր շ ն ո ր հ ե ց ե ր ...,
6 . — էջ 5 3 ----Ք ա ր ո գ Ե ր ա ն ե ա լ կ ա ն ո ն ի Ա
и» Р ш г п 1— Վ ա ս ն ի վեր ո ւս տ խ ա ղ ա ֊
ղ ո ւթ ե ա ն և փ ր կ ո ւ թ ե ա ն ...,
7 ---- է ջ 6 0 . ֊ Զ կ ն ի թ ա գ ա ւՈ րին ա ս ի ն ԱՈ-
Г М ՝ ~ * Л \ 1' գԻ? եէ’Ի ’ Ի “ ' " ‘ր ն ջ ե ա ն և յ ա ֊
մ ե ն ա /ն ժ ա մ ո ւ ..., 4
Г ? ’ 7 р Է,1
նոնովն ե
Գ ՜ * ШгаЯ՝ ՄԻՎա
է ւս խ ւս նձիր
Խ ո ս տ ո վ ա ն ի .-
սն ոսլ
կա-
ե
զ գն ա ց ս մ ե ր ...,
9 .— էջ 6 7 . ֊ Ք ա ր ո զ ' Ո ղ ո ր մ ե ա կանոնի
և նեղութ ենի. Վ ա ս ն գ տ ա ն ե լո յ մ ե զ շ ն ո ր հ
և ո ղ ո ր մ ո ւթ ի մ ւ ի բ ա . . . ,
1 0 . — էջ 7 0 — Ե ր գ Ե ր ի ց Մ ա ն կ ա ն ց ն , __
Ա ւր հնեա լ ե ս Տ է ր Ա ս տ ո ւա ծ հ ա ր ց ն մ ե ր ո ց . .. ,
Ք ա ր ո գ է ս ա ր կ ա ւ ա գ ն ' Եւ Աս խ ա ղ ա ղ ո ւ թ ե ա ն .
— Ե կ ե ա լք ս ա մ ե ն ե ք ե ա ն ի ս ո ւր բ կա թողի-
կ է . . . ։ . Ա սոր կ հ ա ջ ո ր դ ե ' ը ս տ ա ռ ձ ե ո ն ժ ա մ ա -
գ ի ր ք ե ր ո ւ' ա ռ ա վ ո տ յա ն և ճ ա շ ո լ ժ ա մ ե ր գ ո ւ ֊
. թ յո ւ ն ն ե ր ը և ե ր ե կ ո յա ն կ ա ր գ ա վ ո ր ո ւթ յո մ ւը ։
Որ ր ն ա կ ե ա լն է յօ գ ն ո ւ թ ի մ ւ Բ ա ր ձ ր ե լո յն
ս ա ղ մ ո ս ի ն ի վերջ կա՛' կ ա րմ իր ով[' հ ե տ և յս ։[
ծ ա ն ո թ ո ւ թ յո ւն ը . ոՏ-էրունա կա ն տ ա մ ւի ց ն ո չ
ա ս ի Հ ա յր գ թ ա ծ ն և ո չ ս ա ղ մ ո ս ։ Ա յլ ք ա ր ո զ է
ս ա ր կ ա ւա գ ն ը ս տ պ ա տ շա ճ ի ա լո ւր ն և ա ս ի
ա ր ձ ա կ մ ա ն ա ղ ա ւթ ք ն ։ Եւ ա ղ ո լհ ա ց ի ց ն ղկՏւի
Հ ա յր գ թ ա ծ ա ղ ա լթ ի ց ն ա ս ի Տ է ր Ա մ ե ն ա կ ա լ
Ա ս տ ո ւա ծ Ա բ ր ա հ ա մ ո ւ...))։
1 1 . — էջ 3 6 0 . — Ս ա ղ մ ո ս ք Խաղաղակա­
նի ն , յո ր ժ ա մ ննշեյ կ ա մ ի ն .— Ե կեսցէ ի վ ե ­
րա յ ի մ ո ղ ո ր մ ո ւթ ի մ ւ ք ո Տ է ր . . . , Ա սոր կ հ ա -
ջո ր դ ե հ ե տ և յա լ մ ա ն ր ա տ ա ռ •ծ ա ն ո թ ո լթ յո ւն ր ,
ո ր ո վ կ վ ե ր ջա ն ա ժ ա մ ա գ ի ր ք ն ա լ ' « Յ ե ր ի ց ա -
ղ ո լն ի ց ն ա ս ե լն զ ա ղ ա ւթ ս ե լե ա լք ի խ ո ն ա ր հ
 1951 է л ս- ի а ծ ի ն
63

կ ս ւլո վ , ա ս ե ն զ խ ո ս տ ո վ ա ն ո ւթ ե ա ն բա նսն
կնդրկա ց խ նկեա լ ա նմա հա րա ր հ ո տ ի լք ,
"ր պ է ս և դ ր ե ա լ կ ա լ ն ա խ ի գ ի ր ք ս , և նա
զ ո ր ն ո ւս ,ս ա ս լո ր դ ի ս ե կ ե ղ ե ց ո ( յ) և ւիցուն
պ ւս ա ա ս խ ա ն է և ա ւր հ ն ե ս ց ե ն մ ի .ղմի և շս ա ր .
գ ր ի I й > Ս ս ։ե փ ա ն (ն )ո ս Վ ա հ կ ա ( յ) ց ի , յա ն դ
հ ե ն ղ թ ո ղ ո ւթ ի ւն մ ի մ ե ա ն ց . ՛և ե ր թ ա յց ե ն ա ֊
ե լե ա չ կ ա տ ա ր ե ց ի հրա մա ձա լ 1լ ձ ա խ ի ,,,
մ ե ն ե բ ե ա ն յի լր ա ք ա ն չի ւ ր յա ր կ ս ն հ ա ն գ չե լո վ
ք ր ի ս տ ո ս ա պ ս ա կ բ ա ր ե պ ա շ տ ի ն և ա ս ա ո ԼԱ, -
ի խ ա ղ ա ղ ա թ ի ւն մ ի ն չ ղ ի և հ ն չ է վ ա ղ ն ա ղ ֊
ծ ո ւն ա կ ա ր ք ա յի ն Հ ա յո ց Լ եռնի ռ ր գ ւ ո յ Հ ե ր -
գեցո լթ եա էւ ա ղ ա լթ ե լո յ ի մւէջ գ ի շ ե ր ի և Ք ր ի ս ­
ւքոյ' ո բ դ ւ ո յ Կոս ս ւա էս փ ա ե մ ա յր ե ն ի տ զ զ ա լ
տ ոսի Ա ս տ ո ւծ ո յ մ ե ր ո յ վ ւա ռ ք պ ա տ իլ և
ո րդ ի Զաս]Է| թ ա գ ո ւ հ ո յ, ո ր դ ւո յ Լեռնի յւսւ-
ե ր կ ր պ ա գ ո ւմ ի ւն յա մ ե ն ա յն յա ր ա ր ա ծ ո ց ի լ -
«ւաւուփն Հ ա յո ց ա ռ ա շ ն ո յ յՌ ո բ ի ն ա ն ց , ո ր ի
ր ո ց , ա մ էն , ա մէն, ա մ էն »։
/ա ր մ ա տ ո ղ բ ա բ ե ա ց դ ա ա ւ գ ե ր ա զ ա ն ց ՛բա ­
Հ ի շ ա տ ա կ ա գ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ! -'
ր ո ւն ա կ ս տ ե ւլն ե ա ւ ա նւււշա հոտ ե քա ղցրա ­
Ա . — էջ 3 7 7 ( գ լխ ա վ ո ր հ ի շ ա տ ա կ ա ր ա ն ).
ճ ա շ ա կ պ ա ղ ո վ ք ա ս տ ո ւ ա ծ ա յն ո ց ն ա ռ լց ե ա լ
— « Փ ա ռ ք մ ի ա յն ո յ ա ն բ ա ժ ա ն ե լս յ ա ն հ ա ս ա -
կ տ ա կ ա բ ա ն ա ց ն ր ղ ձ ի ւք , և մ ե ծ ա տ ե ն չ ե ս որ
Л//Ту հ ռ ա ն ձ ն ե ա ն և ա ն ե զ ր ա կ ա ն Սուրր Ե ր-
ա ռ Տ է ր հ ր ո վ ս ի ր ո յն ւի ա փ ա ք մ ա մ բ միշտ
ր ո ր դ ո ւթ ե ա ն և մ ի ա ս տ ո լա ծ ո ւթ ե ա ն ի վ ե ր .
վ ա ռ ե ա լ, որ և յա ղ ա գ ս ա ն բ ա ղ դ ա տ ե ւի սԻ ~
ն ա յն ո յ հ ր ա ր ո ւն ի ց գ ո ւմ ա ր տ ա կ ա ց ն և ի ս տ ո -
/1 ա րն ա կ ե զ ա կ ա ն ա ց ս լ ա լի ա ն ա ն ե յա ։ի . ր ո յն ա ռ Ա ս տ ո ս ս ծ և ա ռ ա մ ե ն ա յն ո ւղ ղ ա ­
տ ե ա ն ս յա ւ ի տ ե ն ի ց , ա մ է ն , ա մ է ն ։ փ ա ռ ք ր ի ս տ ո ն ե ա յս , բ ա զ ո ւ մ ա ն դ ա մ ղ ա նձն
Շ նորհիւ Տ ե ա ռ ն և ա մ ենա ռա ս, (կ ա ր մ ի ­ ի մ ա հ ե դ , ա լր ի ն ա կ ե դ ե ա լ ... ( դժբա խ տ ա ­
բա ր կպ ա կսի հ ի շա տ ա կ ա ր ա ն ի ս շ ա ր ս լն ա ■
ր ո վ ) ո ՛ղ ո ր մ ո ւթ ե ա մ ր ա մ ե ն ա կ ա ր ո ղ և ա ն ճա ռ
գ ա լր ո ւթ ե ա ն ն ո ր ա և գ ե ր ա գ ո յա կ ա ն ե զ ր ա կ ա ն կ ո ւ թ յո ւ ն ր , հ ա ջո ր դ թ ո ւ զ թ ր կա մ թ ո ւղ թ ե ր ր
ի մ ա ս տ ո ւթ ե ա ն ա ր գ ա հ ա տ ո լթ ե ա մ ր Հ ո գ ւ ո յն ի ն կ ա ծ ո ւ կ ո ր ս վ ա ծ ը լ լա լ ո ւ ն ) ։
Ա ր բ ո յ, ա ւժ ա ն դ ա կ ե ա լ կա տ ա րեցի զա ս- Р -— Ա յս գ լխ ա վ ո ր Հիշա տ ա կա րա նիս
ս տ ո ր ի ն լո ւ ս ա ն ց ք ի ն վրա կ կ ա ր դ ա ն ք հ ե տ և յա լ
տ ոսսծա մա ղթա ն և ա ի ր ա պ ա տ ո ւմ տ ա ռս
մ ա ր գ ա ր է ի ց լ ղ ք ր ի ս տ ո ս ա յա յս ։ տ ն ա լ ր է ն ո լ ֊ ն ո տ ր դ իր ե. վ ե ր ջ ի ն ժ ա մ ա ն ա կ ի ե ր կ ւոող Հ ի ­
շա տ ա կա ր ա նր
թեա ն ր ա ց ա հ ա յտ ո ւթ ի ւն , ա ռ ա ք ե լա կ ա ն և
«Գ ր ե ա լ է ժ ա մ ա գ ի ր ք ս յ ա մ ի Տ ե ա ռ ն 1 2 2 4
ա ւե տ ա ր ա ն ա կ ա ն թ ղ թ ո վ ք , ո ր է գ ա ն ձ ծ ա ծ ֊
ե ի թ ո ւի ն Հ ա յո ց Չ Ճ Հ Դ ֊ի ն ։ Ձ ե ռ ա մ բ Ս տ ե­
կ ե ա լ ր ա զ մ ա ր ե ղ ռ ւ ն և չք ն ա ղ ա տ ի պ մ ա ր գ ա ­
փ ա ն ( ն ) ո ս ի (Լ ա 6 կ ե ց ա յ » :
ր ի տ և ա կ ն լո ւս ա տ ո ւ և ս ո փ ե ր ա յե ա ն ոսկի
որ Ա դէպ է ր Ատ տ ե ս ո ղ ի ն , ի բ ր և ոս կի ք՜Ա րտ ա սսգվա ձ «Հ Ա Ս Կ » հա յա գ ի տ ա կ ա ն
ր ն դ ս ա ր դ ի ո ն յե ռ ե ա լ և կ ի ն ա մ ո մ ո ն տ ա շ խ ի ,բ տ ա ր ե գ ր ք ի ց , П. սւաւփ, 1 9 4 9 - 5 0 р . ) :
 Դ Ա Ր Ե Գ Ին ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ

Ч ивФ Н Ы ВШ «Լ Щ Հ »յ Щ, Տ !ի
Ա բտ ա վա զգ Ս ր բա զ ա ն ը կ ա ր ծ ո ւ մ է , որ
Ա. ն կ ա ր ի չր Ւ ո ր ո ս Ռ ո ս լի ն ը պ ի տ ի չի ն ի , որ
Հ ռ ո մ կ լա յի ն կ ա ր ի չ է ր , գ ր ա ծ և նկա րա զա ր­
դ ա ծ Ե ր ո ւս ա զ ե մ ի վերև հիշա ծ ձեռա գիր֊
րտ ա վ ա զ դ Ա րքեպ իսկոպ ոսի
նա խ ընթա ց հոդվա ծը կ ա րևոր ն ե ր ը և ո ւր ի շ գ ո ր ծ ե ր Կ ո ս ա ա ն գ ի ն Ա . Կ ա թ ո­
ն ո ր ո ւթ յո ւն է բ ե ր ո ւ մ Հ ա յ դ ը ր - ղ ի կ ո ս ի հ ա մ ա ր ո ւ ր ե մ ն և հ ա յտ ն ի որպ ես
ա ր ք ա յա կ ա ն ը ն տ ա ն ի ք ի ն կ ա ր ի չ, Բ ա յց ձ ե ­
չ ո լթ յա ն և մ ա ն ր ա ն կ ա ր չա կ ա ն
ռ ա գ ր ի մ ե շ ն կ ա ր չի մ ա ս ի ն ո ր և է խ ո ս ք չկ ա ,
ա ր վ ե ս տ ն ե ր ի պ ա տ մ ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր ։ Լևոն
թ ա գ ա վ ո ր ը յո ւ ր Կ ե ռ ա ն թ ա գ ո ւհ ո ւ հ ե տ , դ ի ­ ա յլ մ ի ա յն գ ր չի , և ա յդ պ ի ս ի դ ե պ ք ե ր ո ւմ
տ ե ի ն ք որ մ ե ծ հովա նա վոր է հա նդիսա ցել հ ի մ ք չկ ա ն կ ա ր ի չր տ ա ր բ ե ր ա ն ձ ն հա մա ր՛ելու
ա յդ ա ր վ ե ս տ ն ե ր ի ծ ա ղ կ մ ա ն մ ե չ , գ ր ե լ Լ ն կ ա ­ գ ր չ ի ց , ո ր ձ ե ռ ա գ ի ր ն երի մ ե շ շ ա տ հաճաւխ
ր ա զ ա ր դ ե լ տ ա լո վ ա յն պ ի ս ի հ ո յա կ ա պ գ ո ր ­ ն ո ւ յն ա ն ձ ն է լ ի ն ո ւ մ ։ Հ ե ն ց մ ո ր ո ս ը և ' գ ր ի չ
ծ ե ր , ի ն չպ ի ս ի ք Ե մ .ի Л? 2 6 6 0 1 1 0 5 և Л? 2 5 6 3 էր և ՛ ն կ ա ր ի չ, թ ե և ա ռ ա վ ե լա պ ե ս ն կ ա ր ի չ։
ա վ ե տ ա ր ա ն ն ե ր ն ե ն , և Ն ո ր -Ն ա խ ի շ և ա ն ի Լ ո ւ , Ս տ ե փ ա ն ո ս Վ ա հ կ ա ց ի ն է լ ո չ մ ի ա յն ը ն տ ի ր
սա վորիչ եկեղեցո ւ մ ի ա վետ ա րա նը, ա յժ մ գ ր ի չ է ր ։ ինչպ ՛ես Արտ ա վ ա զ դ Ս ր բա զ ա ն ի ո ւ ­
Երևա ն տ ա ր վ ա ծ № 8 7 , Ե րեքն կ ա ր տ ա ք ո ղ ա ր կ ա ծ լո ւս ա ն կ ա ր ն ե ր ն են ց ո ւ յց տ ա լի ս ,
կա րգի ա րժեքա վոր ի ր ե ն ց մ ա նրա նկա րներով ա յլև ուրիշ ա ղ բ յո ւ ր ն ե ր ի ց դ ի տ ե ն ք , ի ն չպ ե ՛։
և ճո՛խ զ ա ր դ ա գ ր ո ւ թ յա մ բ , մ ա ն ա վ ա ն դ ա ր ­ կ պ ա ր զ վ ի հ ե տ և յա լ տ ո ղ ե ր ի մ ե շ , որ նա և՛
ք ա յա կ ա ն զ ո ւ յգ ի և ը ն տ ա ն ի ք ի պ ա տ կեր­ ն կ ա ր ի չ է ր և ՛ գ ր ի չ ։ Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Ա ր ք ա յե ղ ր ո բ
ն ե ր ո վ , ի ս կ ե ր ր ո ր դ ը Լ ևոնի պ ա տ ա ն ե կ ո ւ­ դ պ ր ո ց ն ի ս կ ն շ ա ն ա վ ո ր էր յո ւ ր մ ա ն ր ա ն կ ա ­
թ յա ն ։ Բ ա ց ի ս ո ց ա ն ի ց Կ ե ռ ա ն թ ա գ ո ւհ ի ն ի ն - ր ի չն ե ր ո վ , ո ր ո ն ց ի ց մ ե կ ն է և Ս տ եփ ա նո ս
քր մ ի ա յն գ ր ե լ է տ վ ե լ մ ի ա վ ե տ ա ր ա ն , ա ռա ջ Վ ա հ կ ա ց ի ն , Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Ա ր ք ա յե ղ բ ո ր դ պ ր ո ց ի
ս ե փ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն Գ ա նձա կի II. Հովհա ննե՛ս կ ա տ ա ր ա ծ դ ե ր ի և գ ո ր ծ ի մ ա ս ի ն հ ա տ ո ւկ ո ւ­
ե կ ե ղ ե ց ո ւ ■< Գ ի տ ե ն ք ն ա և մ ի ■Ս ա ղմոսա րա նի ս ո ւմ ն ա ս ի ր ո ւթ յո ւն կ տ պ վ յ։ Հ ա յա գ ի տ ա կ ա ն
մ ա ս ի ն , որ ա ռ ա ջ ս ե փ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն է ր պ ր ն . Տ ա ր ե գ ր ք ի ե ր ր ո ր դ հա սա րի մ ե շ , ա ռ ա յժ մ
Հ ա բ ե շ յա ն ի , ն շ ա ն ա վ ո ր ' Ս ա րդիս Պ ի ծա կ ի մ ե ր խ ո ս ք ր հ ա մ ա ռ ո տ ո ւմ ե ն ք ո ր ք ա ն Ս տ ե­
ոճ ի ծ ա գ մ ա ն և հ ա ս կ ա ց ո ղ ո ւ թ յա ն հ ա մ ա ր ։ փ ա ն ո ս Վ ա հ կ ա ց ո ւ ա ն ձի և թա գա վորա կա ն
Ա յժ մ Ա ր տ ա վ ա զ դ Ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս ի շ ն ո ր ­ խ մ բ ա ն կ ա ր ի լո ւ ս ա բ ա ն ո ւթ յա ն հ ե տ կ ա պ ո ւ­
հ ի վ հ ա յ բ ա ն ա ս ի ր ո ւ թ յա ն մ ա տ չե լի է դ ա ռ ­ նի,
ն ո ւմ և մ ի ն ո ր գ ր ր ծ , ո ր Լևոն թ ա գ ա վ ո ր ի ժ ա ­
մ ա գ ի ր ք ն է , ս ե փ ա կ ա ն ո լթ յո մ յ փ ա բ ի զ ա բ ն ա կ Р.
պ րն. Լևիի, հա տ կա պ ես ա րժեքա վոր թ ա գ ա ­
վ ո ր ի պ ա տ կ ե ր ո վ ' ա ղ ո թ ո ղ ի գ ի ր ք ո վ ։ Գ րիչն է Հ ն ա գ ո ւ յն տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն ն ո ւն ե ն ք Ա տ ե-
Ս տ եփ ա նո ս Վ ա հ կ ա ց ի , „ ր մ ե կ ն է Հ ո վ հ ա ն ­ փ ա ն ո ս Վ ա Հ կ /ս ց ո լ մ ա ս ի ն 1 2 6 5 թ վ ի ց , ե ր բ
նե ս Ա ր ք ա յե ղ բ ո ր դ պ ր ո ց ի բ ա զ մ ա թ ի վ գ ր ի չ և նա Կ ո ս տ ա ն դ ի ն Ա վ ը ղ ց ի ի գ ր չո ւ թ յա մ բ Գ ործք
ն կ ա ր ի չ ա շա կ ՛ե ր տ ն ե ր ի ց ։
!. Տ ե ՛ս մեր «Ն Յ Ո Ւ Թ Ե Ր ԵՎ Ո Ի Ս Ո Ի 1 /Ն Ա Ս Ի Ր Ո Ի ֊
1 . Ա յժ մ կ մ . .V 1804, ք^Ձ Ո Ի նՆ Կ Ր ^, Պ րա կ Ր ., Ն յ ա ֊Ց ո ր բ , 1Ձ 4Հ։
 Ա ռ ա ք ե լո ց և Կ ա \թ ո լղ ի կ յա յց յո թ թ ղթ երր յը ձ տ ի ր ո ո ր ի ն ա կ է . և ' ս ո ր ի ն մ ե ր ձ զ ա յլ ս ը ր -
Ն կա րա զա րդեք է « Գ րի գ ո ր մ ա կ ա ն ո ւն Պ ի ծա կ օի բոցն ընթ երցմա նս ճ ա շ ո յ, գրեա լ ձեռա մբ
Հ ե տ Հ ո վ Հ ա ն ն ե ս Ա ր ք ա յե ղ բ ո ր ստ ա ցմա մր Ս տ եվւա նոս ե ր ի ց ո ւ և պ ա ր գ և ե ց ի զ ս ա Տ ի ր ո ջ
Տ ի ր ո ջ դ յո ւ զ ի ե կ ե ղ ե ց ո ւ Հ ա մ ա ր ։ Ա Հա Հ ի շ ա ­ գ ե ա լղ ս , և ի յի շ ա տ ա կ մ ե զ և մ ե ր ո ց ն » *, Ո լ-
տ ա կ ա ր ա ն ի ա յդ Հ ա տ վ ա ծ ր . «Ն ա և զ ձ ե ռ ա ս ո ւն րիշ տ ե ղ Ս տ ե փ ա ն ո ս ր կ ո չվ ո ւմ է ք ա Հ ա ն ա ,
ա շա կ եր տ ի ւր զ Ս տ ե փ (ա ն ո ս ) Վ ա Հ կ (ա ց ի ) և
Ձ եռ ա գիրը նկ ա ր ա զա ր դ վ ա ծ է շքեղ մա նրա ­
զ Գ ր ի զ ո բ մ ա կ ա ն ո ւն Պ իծա կ' զ ն կ ա ր ա լղ ք նկա րներով,
ս ( ո լ բ ) ր տ ա ռ ի ց ս յի շ մ ա ն ա ր ժ ա ն ի Հ ա մ ա ր ե ս -
Գ րի գ ո ր ե Ս տ եվւա նոս ք ա հ ա ն ա ն ե ր ը ուղղել
ջի ք և դ ղ ծ ա լղ ս ո ր ի ն զ Կ ո ս տ ա ն դ ի ն Ա լր ղ ց ի ил։
են մ ի ա վ ե տ ա ր ա ն , դ ր վ ա ծ 1 2 9 3 թ վ ի ն , գ ր վ ա ծ
Ն ո ւյն Վ ա Հ կ տ ց ի ն դ ր ե լ է, Հա վա նորեն և Գ ռ ն եր ի վ ա ն ք ո ւմ , Հ ո վ Հ ա ն ն ե ս Ա ր ք ա յե ղ բ ո ր
նկա րե, & Ժ Է = :1 2 6 8 մի կիսա տ Ա ստ վա ծա ­ մ ի ուրիշ ա շ ա կ ե ր տ ի ձ ե ռ ք ո վ Վ ա հ ր ա մ ա ն ո ւ­
շ ո ւ ն չ Հ ո վ Հ ա ն ն ե ս Ա րքա յե ղ բ ո ր ստ ա ցմա մր, ն ո վ 0։
որ բ ե ր վ ա ծ է Գ ա ն ձ ա ս ա ր ի ց ’ / Ն ա խ ա պ ե ս պ ո կ ­ Ր, ս տ Ա /ի շ ա ն ի , գ ր ի չ ո մ ն հ ի շ ո ւ մ է «զ Ս տ ե -
վ ա ծ էր Խ ա չիկ Վ ա ր դ ա պ ե տ ի ձ ե ռ ք ո վ Հ ո վ Հ ա ն _ փ ա նոս Վ ա հկա ցի, որ Հրա մա նա լ Ս ոս֊
Նես Ա վ ե տ ա ր ա ն չի պ ա տ կերը, որի ա ռա ջ թ ե ն է ս ի վ ե ր ա կ ա ց ո ւ լի ն է ր ն ո ր ո գ ո լթ ե ա ն Ս.
ծո ւն կ է չո ք ե լ Ա ր ք ա յե ղ բ ա յր ը ե պ ի ս կ ո պ ո ս ա ­ Հ ո գ ի եկեղեց ւո յ Ս ս ո յ, ի ս կ յ ա յ լ մ է գ ր չ է '
կ ա ն զ գ ե ս տ ա վ ո ր ո ւ թ յա մ բ , որ տ պ ե լ ՚ե ն ք մ եր վ կ ա յի նա գ ո լ ե ր կ ա ս ի ր ո ղ կ ա մ գ ր ո ղ Ա ր ա բ ա ,
«Գ Ր Չ Ո Ւ Բ ՚Յ Ա Ն Ա ՐՎ Ե Ս Տսի Գ. Հա տ որի մ ե ջ , ծ ո ց դ ր ո ց » 'ո. Ժ ա մ ա ն ա կ ո վ և ա յլ Հա նգա ­
§ 1 0 4 ։ Պ ա տ կ ե ր ր դ ր վ ա ծ է ա յժ մ յո ւ ր տ ե ղ ո ւ մ ։ մ ա ն ք ն ե ր ո վ , ո ր տ ե ղ ի ս ղ ո ւ թ յա մ բ չ ե ն ք կա րող
Ն ո ւյն Վ ա Հ կ ա ց ի ն և Կոստ ա նդին Ք ա հ ա ֊ պ ա տ ճ ա ռ ա բ ա ն ե / ա յս տ ե ղ , Հ ա ր մ ա ր է ն ո ւ յ­
ն ա ն , ո ր Կ ո ս տ ա ն դ ի ն Ա ւէը զցին է , դ ր ե լ ե ն մ ի ն ա ց ն ե լ III,բ ա ն մ ե ր Ս տ ե փ ա ն ո ս Վ ա Հ կ ա ց ո լ
ա վ ե տ ա ր ա ն 1 2 7 4 թ վ ի ն ։ Հ ի շ ա տ ա կ ա ր ա ն ի մեջ Հետ ,
ն ր ա ն ք կ ո չվ ո ւ մ են « Հ ա մ ա ր ո ւե ս տ Я, Ե վ ս ե բ ի ո .
Ա յս տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի հ ի մ ա ն վեր ա ա ս ե լ
սի և Կ ա ր պ ի ա ն ո ս ի խ ո ր ա ն ի տ ա կ կա հ ե ­
կ ա ր ո ղ ե ն ք որ Ա ր տ ա վ ա զ դ Ս ր բ ա զ ա ն ի ե զ ր ա .
տ և յա լ Հ ի շ ա տ ա կ ա ր ա ն ը . «9,տ ա ո ա պ ե ա լս ի
կ ա ց ո լթ յո ւ ն ր , թ և պ ր ն . Լևիի ձ ե ռ ա գ ր ի դրք՛­
բա րեա ց Ս տ եփ ա նոս Վ ա Հկա ^ցի, որ զ Հ ա ֊
չո ւ թ յա ն վ ա յր ը Հ ռ ո մ կ լա ն է և ն կ ա ր ի չը & ո -
մա բա րրա ոս դրեցի և զ Գ ա լի թ քա Հա նա յ
ր ո ս Ռ ո ո լի ձ ' ս խ ա լ է ։ 'Ս տ եփ ա նո ս Վ ա հ կ ա ­
զ ս տ ա ց ո ղ ս ո ր ա , - յի շ ե ս ջ ի ք ի մ ե ղ ա ց թ ո ղ ո լ-
ց ի ն գ ո ր ծ ո ւ մ էր Գ ռ ն ե ր ո ւմ , որ Ա կ ն ե ր ի Հետ
թ ի ւն », Ստ ե փ տ ն ո ս Վ ա Հկա ցին ո ւր ,[ա գ ծ ե լ
ե ն թ ա ր կ վ ո ւմ էր Հ ո վ Հ ա ն ձ ե վ յ Ա ր ք ա յե ղ բ ո ր ։
է մ ի ա յն խ ո ր ա ն ն ե ր ր , ա ռ ա ն ց գ ո ւն ա վ ո ր ե ­
Գ ր ի չն ե ր ի և ն կ ա ր ի չն ե ր ի Հ ո ւ յլ ո ւն ե ր նա ձ ե ռ ­
լո վ ։
քի տ ա կ և որոնց գո ր ծեր ի ց շա տ երը Հա սն՛
Ն ո ւյն Կո ս տ ա ն դ ի ն ն է գ ր ե լ և մ ի ոչ լ ի ա կ ա ֊ են մ ե զ . դ ո ց ա ն ի ց մեկն է ր և Ս տ եփ ա նո ս
տ ա ր Ա ս տ վ ա ծ ա շ ո ւն չ, րնտ իբ մա գա ղա թ,
Վ ա Հկա ցին, որի գրիչ և ն կ ա ր ի չ լի ն ե լո ւ
ս ք ա ն չե լի բ ո լո ր դ ի ր , «ա ն ա բՀե ս տ դ բի է ա պ ա ց ո ւ յց ն ե ր ը տ ե ս ա ն ք վ ե ր և ,
Կ ո ս տ ( ա ն դ ի ն ) ծ ա ռ ա յ և ա շա կ՛երտ տ (ե ա ռ )ն
քոքում», ա յս ի ն ք ն ՀովՀա ննես Ա րքա յե ղ բ ո ր Գ.
ՉԼԳ= = 1 2 3 4 թ վ ի ն , ե ր բ մ ե ռ ա վ Վ ա ս ա կ ճ ա ն -
ձ ո տ ե ր , « ի մ ա ր տ ի ա մ ս ո յ Ժ Գ . յ ա լո ւր եր կ - ե ՛ ր բ է դ ր վ ա ծ պ ր ն . Լևիի ձ ե ռ ա գ ի ր ը և ո ՜վ
շա բա թ ո վ ը ն դ \ր \,կ ս ա լո ւր ն ի մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ն է թ ա գ ա վ ո ր ի Հ ե տ և ը կ ա ն գ ն ա ծ պ ա լա տ ա կ ա ­
Ս ի ս , և թ ա զ ե ց ա լ ի ս ( ո ւ ր ) ր ո ւխ տ ն Ա կ ն ե ր ի ։ ն ը ։ Հիշա տ ա կա րա նի ստ որին լո ւ ս ա ն ց ք ո ւ մ
Ո սկեբերա նի ճ ա ռ ք և Մ ե կ ն ո ւ թ ի ւն ք , ն ա և ն ո տ ր ա գ ր ո վ ա վ ե լա ց ր ա ծ ն կ ա տ ո ղ ո ւթ յո լն ր
նո ր ա ա ն ո ւն ո վ մ ե ղ Հ ա ս ա ծ Լ ո լս ա վ ո ր չի ն ՚ե ր - թ վա կ ա նի մ ա ս ի ն , հետ ին ժա մա նա կի գործ է
ր ո դ ր մ ի ւոուփ ի ( կ ա զ մ ) մ ե ջ . վ ե ր ջ ի ն ր գ ր վ ա ծ և ա ն հ ե թ ե թ , « գ ր ե ա լ ժ ա մ ա գ ի ր ք ս յա մ ի Տ ե ա ռ ն
/' Ս տ եվւա նոս Վ ա Հկա ցոլ կ ո ղ մ ի ց լա վ բ ո - 1 2 2 4 և ի թ ո ւի ն Հ ա յո ց Չ Ճ Հ Գ ։ Ձ ե ռ ա մ բ Ս տ և -
փ ա ն ո ս ի Վ ա հ կ ա ց ւ ո յ» ։ Ա յդ թ վ ա կ ա ն ի ն Հ ե -
Iո ր գ ր ո վ ։ Ս տ ա ց ո ղ ն է «Պ ա ր ո ն Ա ւշին որդի
Պ ա ր ո ն Բ ՛ա լս ,ա ւր է ի »։ Ո ՛ւ{ա կա ն չո ւ ն ի 1։ թ ո ւ մ ի որդի Լևոն թ ա գ ա վ ո ր չկ ա ր , ո ր ի ն Ս տ ե ­
փ ա նոս Վ ա Հկա ցին նկա րեր կ ա մ նո ր ա Հ ա ­
Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Ա ր ք ա յե ղ բ ա յր ը 1 2 8 6 թվին
մ ա ր ա լե ա ա ր ա ն գ ր ե ր ։ Լ ևոնր թ ա գ ա վ ո ր ե լ է
ս տ ա ցել է մի ա վետ ա րա ն և Հ ա ն գ ի ս տ Յ ռ վ ֊
1 2 7 1 — 1 2 8 7 , ո ւր ե մ ն և ա յդ ժա մա նա կների
Հ ա ն ն ո լ Ա ս տ ո լա ծ ա ր ա ն ի և նվիրել Տիրոջ
գ ո ր ծ , բ ա յց Հ ա վ ա ն ո ր ե ն ա վ ե լի ա ռ ա ջի ն տ ա ­
գ յո ւ ղ ի ն . «Զ ո ր ի մ ի ծ ե ր Հ ա ս ա կ ի ս կ ս ա ( յ)
ր ի ն ե ր ի գ ո ր ծ , ե ր բ ն ա գ ր ե լ է ր տ վ ե լ Կ եռա ն
դր՛ել զ ( ս ո ։ր ) բ ա ւե տ ա ր ա ն ս ի թ վ , ՏԼԵ ի լա ւ և
թա գուհու. Հ ե տ յո ւ ր շ ք ե ղ ա զ ա ր դ ա լե տ ա ր ա ն ը
3 2 4 /.. կ մ . , .V 2 2 7 /1 9 6 , օ ծ մ ա ն ա ռ թ ի վ , ը ն տ ա ն ե կ ա ն պ ա տ կ ե ր ո վ 1* ւ
4 . 2 4 //. կ մ ., X 1 0 5 6 /4 2 4 3 ,
5 . 2 4 //. Ե րեա նի թ ա ն գ ., X 85, 8 . 2 4 //. կ մ . , X 8 3 5 ն. д .,
6 . 2 4 . / . կ մ . , .V 2 2 6 / 1 9 5 , .9 4 '// մ ե ր * Գ Ր Չ . Ա Ր . Գ ., 9 . 2 4 / .. ե մ .ի , X 2 6 1 2 /5 7 ,
Ր Ա Ր Տ Ե Տ Հ Ա Յ Հ Ն Ա Գ Ի ՏՈ Ւ Թ Յ Ա Ն », § 103, 1 0 . « Ս հ ա ւ Ի Ա ն ւ ։, 516,
7 . 2 4 ,/. կ մ ., X 4086, 1 1 . Д 4 ,/. Կ մ .ի , X 2563,
 СП է Տ 1Г Ի Ս. Ծ Ի Ն
1951

Ա յս հ ա ն գ ա մ ա ն ք ն ե ր ը պ ա ր զ ե լո ւց հետ ո' դ ինո և ե ղ բ ա յր ն ե ր ը Ա վշի ն և Ս մ բ ա տ , Իսկ

պ իտ ի փ որձենք կ տ ե լ և խ մբա նկա րի թա ­
մ յո ւ ս ք ր ո ջ ' Շ ա հ ա ն դ ո լխ տ ի որդքւն Է Լևոն.
գա պ ա հ ա նձը, որ կ ա նգնել է թա գա վորի
հետ ևը, երկու ձեռքով ա ր ք ա յա կ ա ն թա գը սորա հ որ ա ն ո ւն ը չ է հ ի շ վ ա ծ ։ Ա յս Ա վշին
բ ռ ն ա ծ ։ Թ ա գ ա դ ի ր տ ի տ ղ ո ս ո վ և Կ ոս տ ա ն ղին մա րա ջա խ տ ի փ ե ս ա ն է ր « ք ա ջա ս ի ր տ ճ ո ֆ ր ի
ա ն ո ւն ո վ ե ր կ ո ւ հ ո գ ի հ ա յտ ն ի ե ն մ ե զ ա յդ տ ( է ) ր ա (ս տ ո ւ ա )ծ ա շ է ն ղղեկին Ս ա րվա նդա յ
ժ ա մ ա ն ա կ ն ե ր ո ւմ , մ ե կ ը Կոստ ա ն դ ի ն Լ ա մ բ -
( ք ա ր ի ի , ո ր հ ա յր ն էր Կո ս տ ա ն դ ի ն թ ա գ ա գ ր ի .
ր ո ն ա ց ի ն ' Հ ե թ ո ւմ ի թ ա գա դիր նէ , որ քա -
Ն ո ւյն Ա վշինի «ս ն դ ի կ ն ո ս ն а (կ ն ք ա հ ա յր ) էր
ն ի ցս ա պ ս տ ա մ բե ց Հ ե թ ո ւմ Ա .ի դ ե մ 13 և
ււմեծ ի շ խ ա ն ն Տ ա ւտ կ ա ն ց օ ,
վ ե ր ջ ա պ ե ս ս պ ա ն վ ի ց ա վ 1 2 5 0 - ի ն ։ Ի սկ ե ր կ ­
ր ո ր դ ն է Հ ե թ ո ւ մ Ա .ի դ ո ւս տ ր Ռ ի թ ա յի ա մ ո ւ ս ի ­ Ա յս պ ի ս ո վ ա յս և 1 2 6 5 թ վ ի Կիր Ա ն ն ա յի
ն ը , ո ր Ս ա ր վ ա ն դ ի քա ր ի տ ե ր ն է ր 13» Նորա հիշա տ ա կա րա նները մ ի ա ն գ ա մ ա յն լր ա ց ն ո ւ մ
հ ա յի ն էր ճ ո ֆ ր ի , Կոստ ա ն դ ի ն Պ ա յլի ե ղ - են ի ր ա ր , պ ա ր գ ե լ ո վ Կ ո ս տ ա ն ղ ի ն թ ա ղա գրի
բ ո ր ( \ ) 1/մ բա տ ի ո ր դ ի ն ( а ՍԻԱՈԻԱՆււ, եր. ա ն ձ ն -ու ծ՛ա գոսքը г
2 0 9 ) , ի ս կ մ ա յր ը Կիր Անսւա, ն ա և Կ եռա ն Ե վ ա վ ե լի ն .
կ ո չվ ա ծ , ո ր Կ ո ս ա ա ն դ ի ն Լա մբրոնա ցոլ և
Բ ա յց ս ո ւ յն ձ ե ռ ա գ ր ի մ ի երկրորդ հիշա ­
Ստ ե փ ա ն ե ի ա ղ ջի կ ն է ր ։ Կիր Ա ն ն ա ն ստ ա -
ց ե լ է 1 2 0 5 թ վ ի ն Ե ր ո ւս ա ղ ե մ ի № 1 9 5 6 ա վ ե ­ տ ա կ ա ր ա ն ն ո ր լ ո ւ յս Է բ ե ր ո ւ մ Ս տ եփ ա նո ս
տ ա ր ա ն ը , գ ր վ ա ծ և ն կ ա ր ա զ ա ր դ վ ա ծ Թ որոս Վ ա հկա ցոլ ա նձի և գործի մա սին, Ա յգ
Ռ ո ս լի ն ի կ ո ղ մ ի ց Հ ռ ո մ կ լ ա յո ւ մ , ո րի ո լս ո ւ- հիշա տ ա կա րա նը, շա տ գ ե ղ ե ց ի կ մա նր բ ո ֊
ց ի չ ն է иչք ն ա ղ ա գ ե ղ գ ր ի չն Կ ի լր ա կ ո ս »։ Ձ ո ն ի
լո ր դ ր ո վ , բ ա յց ժա մա նա կա կից նա խ ընթա .
մ ե ջ Ա ն ն ա յի հետ հ ի շ վ ա ծ է .
ց ի , ի ն չպ ե ս բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւ թ յո ւ ն ն Էլ ց ո ւ յց կ
«Դու զԿ ոստ ա նդեա մ ե ծ իշխ ա նի տ ա յի ս .
Ա ր ժ ա ն ա ց ե ս ւ յ թ ա գ ա դ ւ ՝ա ս լ ի
«Ն ա և զ ա ր ի ե ր ջա ն ի կ ք ( ա ) հ ( ա ն ա յն ) Գ րի-
Հ ա ^ ր ա գ ա ա ա լ ք իւր պ ա ն ծ ա լ ի
Գ "Ր ։ "Բ դ ի Կ ո ս տ ա ն դ ե ա (յ) ի շ խ ա ն ի , որ Էր ի
Ը ն գ ա լ ի լ ո յս ա ննա ոելի»;
տ ա ն դ շ խ ո յի ն իշխ եցող ի վերա յ մեծի և
Ա վ ե լի պ ա յծ ա ռ տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն կ ա հ ի շ ա ­ փ ո ք ո լ և ո ր պ էս հ ա յր տ ա ծ ո ղ և խ ն ա մ ո ղ ա -
տ ա կա րա նի մեջ. а Պա րոն Կո ա ո ա ն դ ի ն ... մ ե ն ե ց ո մ ւ , որ զ ա յս յի շ ա տ ա կ շ ա ր ա յա ր ե ա ց ի
ա ր ժ ա ն ա պ ա տ ո լե ա լ թ ա գ ա դ ի ր և փ ե ս ա յ Հ ե թ - ձ ե ո ն մ ե ծ վ ա ր դ յա պ ե տ ի ն ) և ե պ (ի ս կ ո պ ո ս ի ն )
մ ո յ ս ( ո ւ ր ) բ ա ր ք ա յի ն ... Տ ի կ ի ն ն ի ւր Ռ ի թ ա յ, Յ ա կ ռ բ ա ( յ) ք ե ռ ո յն ի ւ ր ո յ ուր և ս ն ե ա լն Հր և
դո ւս տ ր ս ( ո ւր) բ ա ր ք ա յի ն »™ , Կ ոս տ ա ն ղին վա րժէր զի մա ստ ից ա (ս տ ո ւ ա )ծ ա լի ն և
թ ա գ ա դրի հ ա ր ա զ ա տ ն ե ր ն են Ս մ բ ա տ և Ա վ ֊ զՍ տ եփ . Վահկւ>™, „ր զսա ... (մ ի տ ող
շին™ , ջ ն ջ վ ա ծ ) յի շ ա տ ա կ ի ա ր ժ ա ն ի ա ր ա ր է ք »։
Կոստ ա ն՛գին ի և Ստ ե փ ա ն ե ի ո ր դ ի ն Ա վշին Ո ւրեմն ա յս ն շ ա ն ա վ ո ր ձ ե ռ ա գ ր ի գ ր ի չն ո;.
մա րա ջա խ տ , պ ա պ ը Հ ե թ ո ւմ (Հ ե ղ ի ) Չ Ի Գ = ն կ ա ր ի չը մ ե ր Ս տ եփ ա նոս Վ ա հ կ ա ց ի ն էւ
1 2 7 4 թ վին ստ ա ցել է շքե ղ նկա րա զա րդվա ծ Ն կ ա ր չո ւթ յա ն մ ա ս ի ն ք ի չ հ ե տ ո ,
մ ի ա վ ե տ ա ր ա ն Ա ս ո ւմ , ա ռ ա ջ ս ե փ ա կ ա ն ո ւ ­ Կ ո ս տ ա ն ղ ի ն թ ա գ ա գ ր ի հ ա մ ա ձ ա յն ո ւ թ յա մ բ
թ յո ւ ն Տ ր դ ա տ ե պ ի ս կ ո պ ո ս Պ ա լյա ն ի կ ա մ Կ ե­ « Հ ո հ ն ա ն ց ;> ա ն ա պ ա տ ո ւմ գ ր վ ա ծ է մ ի ա վ ե ­
ս ա րի ս վ ա ն ք ի և ա յ ժ մ ն յո լ - Ց ո ր ք ո ւ մ , շա տ տ ա րա ն 5 Ի կ = 1 2 7 8 թ վա կ ա նին և а ծա ղկա ծ
կ ա ր և ո ր հ ի շ ա տ ա կ ա ր ա ն ո վ Հ ե թ մ յա ն ց թ ա գ ա _ գ ե ղ ե ց ի կ ե ր ա ն գ օ ք օ և ա ր վ ե ս տ ո վ Ս տ ե փ ա ն ս ՛։
վորա կա ն տ ա ն և Լա մբրոնա ցիների հա մա ր, մ ի ա յն ա կ ե ց ի հ ա մ ա ր Պ ա լղ ո ս գ ր չի ձ ե ռ ք ո վ ,
Լևոն Գ .ի կ ի ն ը Կ եռա ն թ ա գ ո ւհ ի ն ա յս Ա վ շի ն Վ երջին մ ի շ ա տ փ ա ռ ա վ ո ր հիշա տ ա կ ո ւ­
մ ա ր աջ/ախտի ե ղ բ ո ր Հ ե թ ո ւմ ի ա ղ ջի կ ն Հ . Ա յս ն ե ն ք ն ո ր ա կ ո ղ մ ի ց , ո ր է ջ մ .ի № 3 6 5 / 2 6 2 9 ա -
Ա վշի ն մ ա ր ա ջ ա խ տ ի ո ր գ ի ք ն են аի շ խ ա ն ն ի շ - վետ ա րա նն է , ա մենա շքեղ կ եր պ ո վ նկ ա րա ­
խ ա ն ա ց զ զ ո լա ր թ ա բ ա ր ո յն և գ ե ղ ա ն ձ ձ ե ա յն զա րդվա ծ, խ որա նների և զա րդա րա նքնե­
Կ ռստ ա նդինօ և « պ ա տ ա նին Հեթ ոսմ և զհա ֊ րի կ ա խ ա ԲդեԼ գ ե ղ ե ց կ ո ւ թ յա մ բ և ա վ ե տ ա ր ա _
մ ե ս տ դուս տ ր ն Թ ե ֆ ա ն ա ւօ , ի ս կ կ ի ն ն է Տ ի ­ ն ի չն ե ր ի գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն բ ա ր ձ ր ձևա կեր­
կ ի ն Ա կ ա ց ։ Ա վ շի ն մ ա ր ա ջ ա խ տ ի ք ո ւ յր ե ր ն են պ ո ւ թ յա մ բ , տ ա ր ա բ ա խ տ ա բ ա ր ա ռա նց ժա ­
Կ եռա ն (Կ ի ր Ա ն ն ա ն է ) և Շ ա հ ա ն գ ո ւխ տ . Կ ե- մա նա կի, գ ր չի և ն կ ա ր չի տ ե ղ ե կ ո ւթ յա ն ,
ո ա ն ի ո ր գ ի ք ն ե ն օթ ա գ ա գ ի ր ն Հ ա յո ց Կ ո ս տ ա ն - Մ ի ա յն հ ե տ և յա լ ձո ն ն ո ւ ն ե ն ք , որից հա ս­
12. Գ Ա Ն 2Ա Կ Ե ՅԻ, Վ ենետ ի կ, 1865, 157, Ա լի զ ա ն , տ ա տ ե ր և ո ւմ է, թ ե ս տ ա ց ո ղ ը ' մ ե ր ա յս
ւՍ Ի Ս Ո Ի Ա Ն », եր. 5 5 8 -4 ։ թ ա գա դիր Կ ոստ ա նգինն է.
1 3 . Ս ա մվել Ա ն ե ց „ լ շ ա ր ., էր. 211 1 1 6 . Վ ե ր յ/Л 1|-Հ1 կ ի ս ո վ լա փ մ ի ա յն մնա ցա ծ, բ ա յց
1 4 . Ն ր ա ն ց ա մ ո ւս ն ո ւ թ յա ն մա սին տ ե ՛ս Ա լի շ ա ն , Տրդա տ Ե պ ի ս կ ո պ ո ս Պ ա ,յա ն լր ի վ է կա րդա ցեք. ՀԱ .
«Ս Ի Ս Ո Ի Ա Ն », ե ր . 2 0 9 ,
1 Я 9 8 , о դ ո ս տ ----ս ե պ ս ,., եր. 247, Ա յս պ ե ս մ ի շտ
1.5, Հ ե ս . Ե մ ./ ,, М 191)6,
* ՚( ահկ“ է ւ/րդւմ այս գրիչը Հիչաաակպրտնների մեք,
 1Ш>1 ь я «• ь а
Շ ն ո ր հ ե լս մ ե գ տ ( է ) ր ը ն դ
Ь ւ՝1)այն լսւուու գԿոստ
ա ն գ ի ն թ ա գ ա դ ի ր Հ ա յ ո ց Կի
ւԻԿԼ,յ ւ ո ց ն ա հ ա ն գ ի ս
ե լ տ էր Սւսա ւա նդի Гш г:
Գ ր վ ա ծ պ ե տ ք է շինի ո չ ա ռ ա ջ քա ն 1271
թ վ ա կ ա ն ր , ե ր բ օ ծ վ ե ց ա վ Լևոն Գ • , և հ ա վ ա ­
ն ո ր ե ն ո չ շա տ ուշ ա յդ թ վ ա կ ա ն ի ց ։ Տա րա ­
բ ա խ տ ա բ ա ր ձ ե ռ ք ի տ ա կ լո ւս ա ն կ ա ր ն ե ր չ ո ւ ­
ն ե ն ք , բ ա ց ի մ ի զ ո ւ յգ խ ո ր ա ն ն ե ր ի ց , որ Բ ՜ո­
բ ո ս Ռ ո ս լի ն ի ո ճ ն է հ ի շ ե ց ն ո ւ մ ։
Գ.
Հ ի շ ե ց ի ն ք , ո ր Ա ։[շի ն մ ա ր ա ջ ա խ տ ի ա վ ե տ ա .
բա նը դրվ ա ծ և նկա րա զա րդվ ա ծ է Ս տ եփ ա ­
ն ո ս Վ ա հ կ ա ց ո լ կ ո ղ մ ի ց 1 2 7 4 թ վ ի ն ։ Ա յս տ ե ղ
տ ա լի ս ե ն ք ն ա խ Ջ ո ն ը յո ւ ր զ ա ր դ ա ր ա ն ք ն ե ­
ր ո վ , ո ս կ ի դ ա շտ ի վ ե ր ա , կ ա ր մ ի ր սա զերի
մ ե շ , կ ա պ ո ւյտ և ս պ ի տ ա կ գ ծ ե ր ո վ ե զ ե ր վ ա ծ ։
Օր. Օր ի հ ս ս ր է լո ւ ս ո յ ծ ա դ ե ա լ
ե ւ ի կ ո ւ ս ե ն մ ա ւ ՝մ ն ո վ ծ ն ե ա լ
գսսետ ա րւսնս լուսա գ ա րդ եա լ
մ ա ր դ կ ա ն կ ե ն ա ց կ տ ա կ շնորհես ւլ
ո ր ո ւ մ Ա ւշին ն տ ե ն չ ւ ս ց ե ա լ
ո ր մ ա ր ա ջ ա խ տ Հ ա յ ո ց պ ա տ ւ/ես ւլ
գ ա յս ա ւետ եա ց մ ա տ ե ա ն ս տ ա ցեա լ
եւ Ա (ս տ ո ւծ ո )յ ր նճ ա յ տ ուեա լ:
7ս ւ. 1)шу յ ի շ ա տ ա կ բ ա ր ե ա ց լ ի ց ի
Ա ւշին ս ո ր ի ն չ ս տ ա ց ո ղ ի
եւ Կ ո ս տ ա ն ^ ե ա ե լ Ս տ եփ ա նի
ծ ւ. ն
(>1
ծ ե ո ղ ս ւց ն ո ր ի ն ո ր ի յ ե ր կ ն ի ,
ն ա ե) ո ր դ ո ց ն ի ս * ց ա ն կ ա | ի
ն ա խ Կոսւոսւնւ|եա մ ե ծ ի շ խ ա ն ի
ШЛ ե ւ Հ ե թ մ ո յ պ ա տ ա ն ե կ ի
եւ ա մ ե ն ա յն նոցին տ ոհմի:
կ մ ի ա յն Ջ ո ն ը յո ւ ր բ ն ա գ ր ո վ տ ա ր­
բ ե ր է Հ ռ ո մ կ լա յի և Թ որոս Ռ ռ ս լի ն ի յ ռ լ .
ր ա ց ր ա ծ ձ ո ն ե ր ի ց , ա յլև խ ո ր ա ն ն ե ր ի զ ա ր դ ա ­
ր ա ն ք ն ե ր բ, ձողի կա մ տ ա խ տ ա կ ի վերա
կ ա ն գ ն ա ծ ս ի ր ա մ ա ր գ ե ր ը , ճա կա տ ի կ ե ն դ ա ­
ն ի ն ե ր ն ո ւ թ ռ չո ւ ն ն ե ր ը , և ք ա ռ ա ն կ յո ւն ու մ ի ­
ջի բ ո ւս ա կ ա ն զ ա ր դ ա ր ա ն ք ն ե ր ն ո ւ մ ի ա գ լո ւխ
և ե ր կ ո ւ գ լխ ո վ մ ի ա ց ա ծ թ ռ չո ւ ն ն ե ր ի ց կ ա զ մ ը -
վ ա ծ պ ա ր ի կ ն ե ր ը , Ա յդ պ ի ս ի ձ և ա կ ե ր պ ո ւթ յո ւ­
նը պ ա ր ի կ ն ե ր ի ' иЛ,ծ ա ն ո թ չ է Ժ Գ . դա րի կ ի -
լ ի կ յա ն մ ա ն ր ա ն կ ա ր չո ւթ յա ն , Ձ ո ն ը ն կ ա ր վ ա ծ
է և ոչ գ ր վ ա ծ, և գ ե ղ ե ց ի կ է,
Ն ո ւյն ը կ ա ր ո ղ ենք ա սել և խ որա նների
ե ա զ մ ո լթ յա ն մ ա ս ի ն , 1 բ ----2 ա . , ը ն դ հ ա ն ո ւր ը
հ ա մ ա չա փ և գեղեցիկ, 4 բ ., խ ո յա կ ն ե ր ,։
կ ծ կ վ ա ծ ե ղ ջ ե ր ո ւ է , մ ա ր դ կ ա յի ն դեմքերը,
մ ա ր մ ի ն ն ե ր ը և շ ա ր ժ ո ւմ ն ե ր ը կա նոնա վոր ե
շ ն ո ր հ ա լ ի 4 ր .ի ա ջ ա կ ո ղ մ ի թ ռ չո ւն ի երկ ա ր
վ ի զ ը և փ ո ք ր գ լո ւ խ ը հ ո ւմ ո ր է և ոչ ի ր ա կ ա ն ։
Ա յս Հ ա մ ա ռ ո տ ց ո ւ ց ո ւ մ ն ե ր ո վ , կա րծոսէ
ե ն ք , պ ա ր զ վ ա ծ Է Լևոն Գ .ի ժ ա մ ա գ ր ք ի գ ր ի չ և
ն կ ա ր ի չ Ստ ե վ ։ ա ն Վ ա հ կ ա ց ո լ ա ն ձ ն ո ւ գ ո ր ­
ծը։
( Ա ր տ ա տ պ վ ա ծ «Հ Ա Ս Կ » հ ա յ ա գ ի տ ա կ ա ն
տ ա րեգրքից, Р. տարի, 1 9 4 9 — 5 0 բ .) :
 Ь. շ ւ ւ :ս .« Ի 9,
/ « Տ ո ւ ր ք ը ջրւփ ա մ ե ն օր,
Д- - * Т \ ս ւփ ա յե լ Պ ա տ կ ա ն յա ն ի բ ա ն ա ս ֊
տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւ ն ն ե ր ի մեջ մի ա -
(И Э ^С А О ռա նձ ի ն տ եղ է գր ա վ ո ւմ նրա
«Ա ր ա ք ս ի ա ր տ ա ս ո ւք ը », ո ր ի ր
է ի ա վ յո մ ւ ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ՛ո ւթ յա մ բ և գեղեցիկ
ա զ գ ա յի ն բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւ թ յա մ բ հ ա մ ա ր վ ո ւմ է
նրա ք ե ր թ վ ա ծ ն ե ր ի գ լ ո ւ խ ֊գ ո ր ծ ո ց ը ։
Ա յդ ո տ ա ն ա վ ո ր ը ա ռ ա ջ ի ն ա ն գ ա մ տ պ ա ­
գ ր վ ե լ է հ ե ղ ի ն ա կ ի ձ ե ռ ք ո վ «Գ ա մ ա ռ ֊- Բ ա թ ի -
ւդա սյի ե ր կ ր ո ր դ տ ե տ ր ա կ ո ւմ ։ Դա գրվա ծ՛ ՛է
1 8 5 4 թ վ ի ն Մ ո ս կ վ ա յո ւմ և ն վ ի ր վ ա ծ !ք Գ եորգ
Ք ա ն ա ն յա ն ի ն ։
Մ ե ն ք ս ա կ ա յն ա յդ հ ր ա շա լի բ ա ն ա ս տ ե ղ ­
ծ ո ւ թ յա ն մ ա ս ի ն մ ի ք ա ն ի մ ա ն ր ո ւ ս ո ւմ ն ա ս ի ­
ր ա կ ա ն ա ս ե լի ք ն ե ր ո ւն ե ն ք ։ — Ն ա խ ' ի ՞ն չ պ ե ս
է ե ղ ե լ Հ ա յա ս տ ա ն ի ՛ա յդ գ ե տ ի բ ո ւ ն հ ա յկ ա ­
կ ա ն ա ն ո ւն ը , ե ր կ ր ո ր դ ո ՜ր ա ե ղ ի ց [է ա յն իր
ս կ ի զ բ ն ա ռ ն ո ւմ , երրորդ ա յգ բ ա ն ա ս տ ե ղ ­
ծ ո ւ թ յո ւն ն ի ն ք ն ո ւ ր ո ՛ւ յն գ ո ր ծ ւէ, թ ե թ ա ր գ ­
մ ա ն ո ւ թ յո ւ ն , չո ր ր ո ր դ ի ն չ ի ՜ց ՛է ա ռ ա ջ եկեք
հ ռ ո մ ա յե ց ո ց կ ա ր ծ ի ք ը ա յդ դետ ի մա սին,
թ ե ա յդ գ ե տ ը ի ր վ ե ր ա կ ա մ ո ւր ջ չի հա մ­
բե ր ո ւմ ։
Պ ա տ ա ս խ ա ն ո ւմ ե ն ք ա յդ հ ա ր ց մ ո ւն ք ն ե ­
ր ի ն ։ — Մ եր ո ւ ն ե ց ա ծ ա մ ե ն ա հ ի ն հ ի շ ո ղ ո ւ­
թ յո ւ ն ը պ ա հ պ ա ն վ ա ծ է Խ ո ր ե ն ա ց ո լ պ ա տ մ ո ւ­
թ յա ն մ ե ջ ։ Նա ա յդ գ ե տ ի մ ա ս ի ն խ ո ս ե լո վ ,
ն ր ա ն ա ն վ ա ն ո ւմ է « Երասխտ։ Պ ա տ շա ճ է ,
ո ւ ր ե մ ն , որ մ ե ն ք է լ գ ո ր ծ ա ծ ե ն ք «Ե ր ա ս խ »
ա նոմեը մ ե ր գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն մ ե ջ ։
Ե ր ա ս խ ն ունի զ ա ն ա զ ա ն ա ն ո ւն ն ե ր . հ ռ ո մ ա _
յ ե ց ի ք ա ն վ ա ն ե լ ե ն ն ր ա ն «Ա ր ա ք ս ո ւս », ։[ր ա -
օ ի ք ' «Ր ա ս խ ի », ա րա բա ցիք' о-Արաղս կ ա մ
« Բ ա զ » և ա յլ ն ։ Ն ե ր կ ա յո ւմ ս ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ա ֊
ս ո ւմ ՛է «Ա ր ա ղ ս , և ա յդ ա ն ո ւն ն 'էլ ը ն դ հ ա ն ­
րա ցվա ծ է ,
Ո տ ա ն ա վ ո ր ի մ ի ք ա ռ յա կ ի ց '
Ի ր սուրը ծ ո ց ե ն Ա րա րա տ ,
ւ ք ա յր ւ ս խ բ ն ա մ ի ն ձ ս ն ա ծ դ
Պա րգևում է լիա ռա տ »
ե ր և ո ւմ է , ո ր հ ե ղ ի ն ա կ ը թ յո ւ ր ի մ ա ց ո ւ թ յա մ բ
կ ա ր ծ ե լ է , ո ր Կ րա սխ ը ի ր ս կ ի զ բ ն ա ռ ն ո ւմ է
Ա րա րա տ ից, ա յն ի ն չ մենք գիտ ենք, որ
Ե րա ս խ ը Ի ր ս կ ի ւլբն ա ռ ն ո ս է ՚,Է Հ ա յկ ա կ ա ն
պ ա րի Բ յո ւր ա կ ն յա ս լե ռ ն ե ր /։ Ս րմ ա նց դ ա դս ,-
թ ի ց և տ ա ս ը հ ա զ ա ր հ ի ն դ հ ա ր յո ւր ոտ նա ­
չա փ բ ա ր ձ ր ո ւ թ յո ւն ի ց թ ա փ վ ե լո վ , դ ն ո ւ մ հ ա ս ֊
ն ո ս է Է Ա րա րա տ ին ի բ ր և ա ր դ ե ն րա վա կա -
ն ի ն մ ե ծ գեւոէ
Ա րա րա տ ս ա ր ը մ ի հ ս կ ա յա կ ա ն մ ե ծ ո ւ­
թ յա մ բ զ ա ն գ վ ա ծ Է , որ ձ մ ե ռ ը հ ա վ ա ք ո ւմ Է
ի ր վ ե ր ա շ ա տ ձ յո ւ ն , բ ա յ ց ի ն ք ը չո ր ու ց ա ­
մ ա ք ս ա ր 'Է ։ Նրա թ ե ք վ ա ծ ն ե ր ի ց և ս ա ռ ց ա -
րա ններից ո չ մ ի մ ե ծ դետ չի բ խ ո ւ մ , ա յլ
ե ր ե ք մ ե ծ ա ռ ո ւն ե ր , ձ մ ե ռ ն ե ր ը ս ա կ ա վ ա ջո ւր ,
մ յո լ ս եղա նա կներին ա ռ ա տ ա ջո ւր , որոն ք
կ ո չվ ո ւմ ե ն Ա ռ ա ջի ն Ս և -ջո ւր , Ե ր կր որդ Ա ն­
ջո ւր և Ե րրորդ Ս և -ջո ւր , ա դ ր բ ե ջ ա ն ե ր ե ն ' ոԿա ֊
ր ա -ս ո ւս ն ե ր , ո ր ո ն ք և թ ա փ վ ո ւ մ են Երա սխ ի
մ ե ջ ։.
Է ջմ ի ա ծ ն ի մ ի ա բ ա ն Կ յո ւր ե դ վ ա ր դ ա պ ե տ
Սրա и/յա ն ը ш и п и է Էր և պ ն դ ո ւմ , որ /Ւ ա փ ա -
յ և լ Պ ա տ կ ա ն յա ն ի « Մ ա յր Ա րա քսիսն թ ա ր գ ­
մ ա ն ո ւթ յո ւն Է մ ի ա ր ա բա կ ա ն ո տ ա ն ա վ ո ր ի ց ,
ո ր գ ր վ ա ծ Է Ե գ ի պ տ ո ս ի Ն եղոս գ ե տ ի մ ա ս ի ն ։
Բ ա շխ ի Ի շխ ա ն յա ն ը ի ր «Հ ա ս ա ր ա կ ա կ ա ն դ ա -
ղ ա փ ա ր ն ե ր ր Ռ ա վ ւա յե լ Պ ա տ կ ա ն յա ն ի և Ս.
Շա հա զիգի բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւ թ յո ւն ն ե ր ի մեջս
գ ր ք ո ւմ մ ե ջ Է բ ե ր ո ւ մ վ ր ա ց բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ Բ ա -
ր ա դ ա շ վ ի լո լ ( 1 8 1 6 — 1 8 4 5 թ . թ . ) մ ի ո տ ա ­
ն ա վ ո ր ը , ո ր ի ր գ /խ ա վ ո ր մ ո տ ի վ ո վ ա յն ք ա ն
ն մ ա ն ՛Է, ա յն ք ա ն հ ի շ ե ց ն ո ւ մ Է մ ե ր «Մ ա յր
Ա ր ա ք ս ի ս ն , որ կ ա ր ծ ե լ է տ ա լի ս , որ դա նրա
 11)51 է Я Մ 1> Ա Ս Ի ն
ն մ ա ն ո ւթ յա ն ւն ՛է։ Մ եջ ե ն ք / •ե ր ո ւմ ա յս ւո ե ղ
ա յդ ո տ ա ն ա վ ո ր ը .
П о берегу реки (Куры ) я ш ел тоской
ТОМ ИМ Ы Й,
От гнета тяж ки х дум забвен ья там
искал.
И волю д а в сл езам , присев на холм
любимым.
Безм олвны м бер егам я скорбь душ и
вверял
В раздум ьи молил я: проснись река
родная!
Ж ивой сви детель ты событий
вековы х,—
Т ак пусть р а сск а ж е т мне волна твоя
сед ая
О скорби прошлых дней, о подвигах
былых.
Մ ե ն ք ա վ ե լո ր դ չ ե ն ք Հ սւմ ա րոս է մ ե ջ ք՛երել
ա յս տ ե ղ և մ ի ա դ ր բ ե ջ ա ն ա կ ա ն ոտ ա նա վորի
հ ա տ վ ա ծ , ո ր տ վ ե լ է մ ե զ հ ա ն գ ո ւ ց յա լ Ս տ ե-
ւի ա նո ս Ն ա զ ա ր յա ն ը , որ ն ո ւ յն պ ե ս հ ի շ ե ց ն ո ս )'
՛է մ ե ր « Մ ա յր Ա ր ա ք ս ի յւն ։ Ա փ ս ո ս մ ի ա յն , որ
հ ա տ վ ա ծ ՛է. չհ ա ջ ո ղ վ ե ց մ ե ղ գ տ ն ե լ դրա մ յո ւ ս
մա սերը.
« Ա ւ ՚ա ղ ա ս ա լ ղ ը մ բ ե շ դ ի ,
Արաղ բո ւլը ն ղ ի , գե չղ ի :
Ա ր ա ՛ ղ , (քյա 'լ ի ս պ ս ւ ղ Էյ լա' ,
Հ ա ՞ ն ս ը ց յ ո ւ ն ո ւ մ իւոշ ղ ե չ ղ ի » :
(«Ա րա ղը ձգեցի լվ ա ց ք ի կո նքս,
Ա րա ղը պ ղ տ ո ր վ ե ց , ա ն ց ա վ ղ ն ս ւ ց :
Ա ր ա ՜ղ , աւ-ի վ կ ՚ . ս յ ի ' ր ,
Ի մ ո ՞ ր մ ի օրը լ ա վ ա ն ց ա վ գ ն ա ց » ) :
Մ ե ն ք ս ա կ ա յն կ ա ր ծ ո ւ մ ե ն ք , որ մ ե ր (ГՄ ա յր
Ա րա քս իսն մ ի բ ո լո ր ո վ ի ն ի ն ք ն ո ւ ր ո ւյն ե ր կ է .
դր ա ն մ ա ն ո ւ թ յո ւ ն ը Բ ա ր ա դ ա շ վ ի լո լ կ ա մ ե ֊
ղիպ տ ոսի ոտ ա նա վորներին դ ե ռ ա պ ա ց ո ւ յց
չ]։ կ ա ր ո ղ հ ա մ ա ր վ ե լ մ ե կ ի մ յո ւ ս ն ե ր ի ց փ ո-
խ ա ռ ո Վ>1ոլն / ի ն ե լո ւ ն ։ Ն մ ա ն ո ւ թ յո ւ ն ը դ ր ա կ ա ­
ն ո ւ թ յա ն մ ե ջ ե ր կ ո ւ տ ե ս ա կ •է լի ն ո ւ մ — ն մ ա ­
ն ո ւ թ յո ւն փ ո խ ա ռ ո ւթ յա ն մ տ ք ո վ և ն մ ա ն ո ւ-
թ /ո ւն ա ռ ա ն ց փ ո խ ա ռ ո ւ թ յա ն ։ երկու բա ­
ն ա ս տ ե ղ ծ իրա ր ա ն ծ ա ն ո թ , ի ր ա ր ի ց շա տ հ ե -
ոու ա պ րող, կա րող են նմա ն ոտ ա նա վորներ
դ՛րել, ե ր բ ն ր ա ն ք ա պ ր ո ւմ ե ն մ ի և ն ո ւ յն խ ո ­
հերով, հոգսերով, ցա վերով։ Թ ա ր գ մ ա ն ո ւ­
թ յա ն մ ա ս ի ն խ ո ս ք ՛Էլ չ]։ կ ա ր ո ղ լ ի ն ե լ . 1Ւա-
փ ա յե լ Պ ա տ կ ա ն յա ն ը Ե գ ի պ տ ո ս ո ւմ չի ե ղ ե լ,
ա ր ա բ ե ր ե ն է լ չ դ ի տ ե ր ...
69
Վ ր ա ց պ ա տ մ ա կ ա ն կ յա ն ք ն ա յն ք ա ն ն մ ա ն
է հ ա յե ր ի պ ա տ մ ա կ ա ն կ յա ն ք ի ն , որ բ ո լո ր ո ­
վ ի ն հ ա ս կ ա ն ա լի պ ի տ ի ւի ն ի , որ նրա նց
բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ն ե ր ը մ ի և ն ո ւ յն տ ե ս ա կ ո տ ա ն ա ­
վ ո ր ն ե ր են դ ր ե լ։ Կ ա ր ծես բ ն ո ւ թ յո ւ ն ն է լ մ ի ա -
՚Լ " 1 ՚և լ ՛է ն ր ա նւյ ի ր ա ր հ ե տ ։ Ե րա ս խ ը հ ո ս ե լո վ
Ա ր ա ր ա տ յա ն դ ա շ տ ո վ , հ ա վ ա ք ե լո վ ի ր մ ե ջ
Հ ա յա ս տ ա ն ի դ ե տ ե ր ը , դ ա ռ ն ա լո վ Ա ն դ ր կ ո վ ­
կ ա ս ի եր կ ր ո ր դ մ ե ծ դ ե տ ը , ա ն ց ն ո ւ մ է ս ա հ ֊
մ ա ն ր , խ ա ռ ն վ ո ւ մ է Ք ո լ ռ ի հ ե տ և նրա հ ես ։
մ ի ա ս ի ն դ ի մ ո ւ մ ե ն դ ե պ ի Կ ա սպ ից ծ ո ։[ը ։
Ի ՛ն չպ ե ս պ ե տ ք է հ ա ս կ ա ն ա լ, որ Երա սխ ն
ի ր վ ե ր ա կ ա մ ո ւր ջ չի հ ա մ բ ե ր ե լ, ի ր վ եր ա կ ա ­
մ ո ւր ջ չի ո ւդ ե ց և լ ո ւն ե ն ա լ։
ե ր ա ս խ ը ա հ ա գ ի ն բ ա ր ձ ր ո ւթ յո ւն ի ց թ ա դ :-
վ ե /ո վ ց ա ծ , ի ր ջր եր ի հ ե տ ս ր բ ո ւ մ բ ե ր ո ւ մ ՛է
շա տ ա վ ա ղ ո ւ տ ի ղ մ , ո ր ո վ տ ա ր ի ն ե ր ի ր ն֊
թ տ ց ք ո ւ մ ա յն ք ա ն շ ա տ ա ն ո ւմ ե ն , ո ր կա ղ-
մ ո ս է ե ն ն ր ա հ ո ս ա ն ք ի ա ռ ա ջ կ ի տ ո լկ ֊կ ի տ ո լկ
թ ո ս է ր ե ր և ա ր գ ե լո ւ մ են դ ե տ ի ա ղա տ հո­
ս ա ն ք ի ն ։ Ա հա դ ր ա հ ե տ և ա ն ք ո վ Է լի ն ո ս ք , որ
դ ե տ ը , ի ր ա ոա ջ ա ղ ա տ հ ո ս ա ն ք ի ճ ա ն ա պ ա ր հ
չ գ տ ն ե լո վ , դ ա ձ ա փ ն յա տ ե ղ ե ր ո ւմ դուրս Է դ ա ­
լի ս ի ր ս ո վ ո ր ա կ ա ն հ ո ւն ի ց և ուրիշ տ ե ղ ե ր ո վ
հ ո ս ո ւմ ։
Հ ն ա դ ո լյն ա ն ց յա լո ւ մ ե ղ ե լ ե ն դ ե պ ք ե ր , ե ր բ
դետ ն ե ր բե մ ն ը նդմ իշտ թ ող ել Է իր հին հ ո ւ­
ն ը և ն ո ր հո ւն գ տ ե լ ի ր հ ա մ ա ր , և հիս։ հ ո ւ ֊
ն ե ր ը մ ն ա լո վ ա ռ ա ն ց ջ ր ի , չո ր ա ց ե լ ե ն , ց ա ­
մ ա ք ե լ և կ ո չվ ե լ Տ ա մ ա ք -Ա ր ա ղ , ա դրբեջա ­
ն ե ր ե ն ՝ Ղ ո է ո ո ւ-Ա ր ա զ ։ Ա յդ պ ի ս ի Ղ ո ւո ո ւ-Ա -
ր ա գ ն ե ր ի ց մ ե կ ը կ ա ր ե լի Է տ ե ս ն ե լ Է վջի /տ ր և
Չ ի բ ո ւ /ս լո լ գ յո ւղ ե ր ի մ ե ջ տ ե ղ ո ւմ , մ յո ւ ս ը ՝
Հա խ վերին գ յո ւ ղ ի հողե բո ս ? և երրորդը՝
Ղ ա ո ւղ ղ շ լա ղ գ յո ւ ղ ի մոտ . իսկ ա մենա հնի
մա սին խ ո ս ո ւմ Է Մ ովսես Խ որենա ցին։
— Ե ր վ ա ն դ թ ա գ ա վ ո ր ի օ ր ո վ , — պ ա տ մ ո ւմ ՛Է
ն ա , — ա ր ք ո ւն ի ք ը տ ե ղ ա փ ո խ վ ե ց ա վ Ա րմա ­
վիր կ ո չվ ա ծ բ լ ր ի ց , ո ր ո վ հ ե տ և Ե բա ս խ գ ե տ ր
հ ե ռ ա ց ե լ Է ր, և ձ մ ե ռ ն եր կ ա ր տ և ե լի ս , հ յո ւ ­
ս ի ս ա յի ն ք ա մ ո ւ փ չե լո ւց ջ ո լր ր ս ա ռ չո ւ մ պ ը ն -
դ ա ն ո ւ մ Է ր , և չէ ր կ ա ր ե լի բա վա կա ն ջուր
գ տ ն ե լ թ ա գ ա վ ո ր ա կ ա ն ք ա ղ ա ք ի հ ա մ ա ր ։ Եր-
վ ա ն դ ը դ ր ա ն ի ց ն ե ղ վ ե լո վ , ն ա և ա ո ա վ ե լ ա-
մ ո ւր տ ե ղ ո ր ո ն ե լո վ , տ ե ղ ա փ ո խ ե ց ի ր ա ր ք ո ւ­
ն ի ք ն ա ր և մ տ յա ն կ ո ղ մ ը մ ի մ ա յռ ա ր լր ի վ եր ա ,
որի շ ո ւր ջը գ ա լա ր վ ո ւմ ՛էր Ե րա ս խ ը,՛ և որի
դ ե մ հ ո ս ո ւ մ 'էր Ա խ ո ւր յա ն դ ե տ ը , և ա յլ ն ։
Ա յս բ ո լ ո ր ի ց , ո ւ ր ե մ ն , պ ի տ ի հ ա ս կ ա ն ա լի
դ ա ռ ն ա և հ ռ ո մ ա յե ց ո ց ա ս ա ծ ը ' ի ն չո ւ պ ետ ք
է կ ա մ ո ւր ջ շ ի ն ե լ Ե րա ս խ ի վ ե ր ա , ք ա ն ի որ
նր ա վ եր ա շ ի ն ա ծ կ ա մ ո ւր ջ ր կ ա ր ո ղ է ցա ­
մ ա ք ի վ ե ր ա մ ն ա լ։ Մ ե ն ք , գ ո ն ե , ա յս պ ե ս ենթ
հ ա ս կ ա ն ո ւմ ։
 ՏՊԱւԼՈՐՈԻԹՅՈՒՆՆէՐ ՄԱՅՐ Ա թ[]Ռ Ի 8
ԱՂԱՎՆԻ ՄԵՍՐՈՊՅԱՆ

Ս. ԷՋՄ ԻԱԾՆհ 4.Ա Ն ՔԻ ԵՐԵՍՆԱՄՅԱ ձՈՒՇԵՐԵՍ

է շ մ ի ա ծ ն ի գ մ բ ե թ ն ե ր ը ը լլա լն ի ն կ վ կ ա յե ր ը ն ­
կ՛երուհիս։ Չ ո ր ս ժ ա մ ճ ա մ բ ո ր ղ ո ւթ ե ն ե վերջ,
ր ե ս ո ւն տ ա րվա ն ընթ ա ցքին ՜ւա ս ա նք Ս. է շ մ ի ա ծ ն ի դ ա ր ա վ ո ր վ ա ն ք ը ։ Հ ի ն
տ ա ս ն յա կ ա ն գ ա մ ն ե ր ա յց ե լ ե ց ի պ ա ր ի ս պ ի մ ր մ ո ւտ ք ե ն ն ե ր ս ո ւղ ղ վ ե ց ա ն ք դ ե ­
էշմիա ծնի մ եր դա րա վոր վ ա ն ֊ պ ի Մ ա յր Տա ճա ր, Ա յն տ ե ղ հա մա տ ա րա ծ
քր։ Ա յս ա յ ց հ լո ւ թ յո ւ ն ն եր ես լռ ո ւթ յո մ ն ը խ ո ր հ ր դ ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ հա մա կեց
յո ւ ր ա ք ա ն չյո ւ ր ը , ի ր ե ն ց ն շ ա ն ա կ ա լի ց ե ր ե ­ մ ե զ , Լ ա յն ա ն ի ս տ վ ա ն ք ի ն ա ր տ ա ք ի ն տ ե ս ք ը իր
վ ո ւյթ ն ե ր ո վ դ ա ր դ ե ն շ ա տ ո ն ց ա ն ց ե ր ե ն «հ ո ւ - վ ե հ ո ւթ յա ն մ ե ջ շա տ տ պ ա վ ո ր ի չ է ր , Մ ուտ քի
յա յ ի ն ա ր խ ի վ օ ի ս մ ե շ ։ Ա ն ո ն ցմ ե քա նի մր դ ո ւռ ը ի ր շ ր շ ա պ ա տ ո վ , գ մ բ ե թ ի ն շո ւր ջը և
հ ա տ ը կ փ ա փ ա գ ի մ հ ի շ ե լ ա յս տ ե ղ , զ ա ն գ ա կ ա տ ա ն ս յո ւն ե ր ը ի ր ե ն ց բ ա զ մ ա զ ա ն
գ ե ղ ա ք ա ն դ ա կ ն ե ր ո վ մ ե զ ի կ ո ւտ ա յի ն հ ա յ մ ե ­
ծ ա տ ա ղ ա ն դ ժ ո ղ ո վ ո ւր ղ ի ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ա կ ա ն
Ա ք ա ն դ ա կ ա գ ո ր ծ ա կ ա ն ա ր վ ե ս տ ի ն մ ո ւշ ն ե ր ը ,
Ի յ ա ռ ա շի ն ա յց ը Ս. էջմ իա ծին եղա վ Տ ա ճ ա ր ի մ ո ւտ ք ի շ ր ջա փ ա կ ի ն ա ջ ո ւ ձա խ
1 9 2 5 - ի ա շ ն ա ն ը ։ ի մ մ ա ն կ ո ւթ յա ն և պ ա տ ա -
կ ո ղ մ ե ր ը շ ա ր վ ա ծ է ի ն ս պ ի տ ա կ ո ւ գորշ մ ա ր -
ն Լ կ ո ւթ յա ն ա ն մ ո ռ ա ն ա լի ը ն կ ե ր ո ւ հ ի , ժ ո ղ ո ֊
մա րա կերտ դա մբա նա քա րեր, որոնք իրենց
վ ր ր դ ա փ ս ն ' դ ե ր ա ս ա ն ո ւհ ի Ա րուս Ո ս կ ա ն յա ն ի ն
ա ր ձ ա ն ա գ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ մ ե զ ի ծ ա ն ո թ ա ց ո ւց ի ն
հետ , որ, երկա ր տ ա րիներ իր էՀմիա ծնա բնա կ
հ ա յո ց ր ն տ ր յա լ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ն ե ր ո լ գ ե ր ե զ մ ՛ա ն ­
եղբոր շնորհի վ ա րդեն ծա ն ո թ էշմիա ծնի
ն ե ր ը , Մ ե ծ հ ե տ ա ք ր ք ր ո ւթ յա մ բ և ծ ն ո ղ ք ն ե ր ո ւս
պ ա տ մ ա կ ա ն բ ո լ ո ր հ ուշա ր ձա ններով ս և Մ ա յր կ ա ր ո տ ո վ կ ա ր դ ա ց ի զ ո ւ յգ մ ը կ ա թ ո դ },կ ո ս ն և -
Տ ա ճ ա ր ի ն , ո ւ ղ ե ց ո ւ յց ի դ ե ր կ ա տ ա ր ե ց ի ն ծ ի րու Խ ր ի մ յա ն Հ ա յր ի կ ի և Մ ա տ թեոս Ի զ-
հա մա ր։
մ ի ր լյա ն ի դ ա մ բ ա ն ա ք ա ր ե ր ո լ ա ր ձ ա ն ա գ ր ո ւ­
Երևա նեն դեպ ի է շ մ ի ա ծ ի ն ո ւղ և ո ր ո ւթ յա ն թ յո ւ ն ն ե ր ը , Ա յս ե ր կ ո ւ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ն ե ր ը Կ ոս-
ը ն թ ա ց ք ի ն ա ռ ա շի ն տ պ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ս հիա ս- տ ա նդնո պ ո լս ո մեշ Ս ա մ ա թ ի ո և Ղ ա լա թ ի ո
ք ս ւն չ է ր ։ Կ ե ր թ ա յի ն ք կ ա ռ ք ո վ ։ Կ ա պ տ ա գեղ
մ ե ր ծնողա կա ն տան ս ի ր վ ա ծ հ յո ւր ե ր ն են
ե ր կ ն ա կ ա մ ա ր ի ն տ ա կ ա չք ե ր ո ս ւ ա ռ շ և կ պ ա ր զ ­ եղա ծ։ Խ ր ի մ յա ն Հ ա յ ր ի կ ձ ե ռ ն ա ս ո ւն ն Հր
վ ե ր փ ա ռ ա պ ա ն ծ Մ ա ս ի ս ը ի ր ա մ բ ո ղ ջ հ զ ո ր ո ւ­ հ ա յր ս , ի ս կ մ ա յր ս ա շա կերտ ա ծ էր Մ ա տ ֊
թ յա ն մ ե ջ ։ Հ ե ռ ո մ /, ա շ ն ա ն ա յի ն ո ս կ ե զ օ ծ դ ա շ ­ թ ե ո ս Ի զ մ ի ր լյա ն ի ն , Գ ո ւմ գ ա բո ւի Պ ե զ ճ յա ն
տ ա յի ն ա ն հ ո գ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր , ե ր բե մ ն -ե ր բե մ ն վա րժա րա նին մ եշ։
հ ո վ ի մ ը ս ա ր ս ո ւռ ի ն տ ա կ , ծ ո վ ի պ ե ս կ ա լե ­
Ա յԳ °Բ Ը ե ր կ ա ր ժ ա մ ե ր ն ս տ ա ն ք է շ մ ի ա ծ ն ի
կոծվեին։ Հոսող ա ո ո ձ ե ր ո լ ե զ ե ր ք ն ե ր ո ։ն , լճ ի ե զ ե ր ք ի ն , Ա նհոմւ հ ա փ շ տ ա կ ո ւթ յա մ բ դ ի ­
ք ո վ - ք ո վ ի շ ա ր վ ա ծ է ի ն ե ր կ ն ա ս լա ց բ ա ր տ ի ­
տ ե ց ի ն ք Ա ր ա ր ա տ յա ն ա ն ծ ա յր ա ծ ի ր դ ա շ տ ա ­
ն ե ր . ա ն ո ն ց ո ս կ ի և ա ր ծ ա թ տ ե ր և ն ե ր ո ւն ս ո ­
յ ի ն տ ա ր ա ծ ո լթ յո ւն ն ե ր ո ւն խ ո ր ք ի ն լե ռ ն ա ց ա ծ
ս ա փ յո ւ ն ը կ ա ր ծ ե ս մ ե զ հ ե տ խ ո ս ե լո վ , մ ե ղ Հ ա յո ց ա շխ ա ր հ ի հ ր ա շ ա փ ա ռ Մ ա ս ի ս ը ,
կա ռ ա շ ն ո ր դ ե ր դ ե պ ի հ ե ռ ա վ ո ր հ „ բ ի զ ո ն ի ն վրա
Ա շ ն ա ն ա յի ն վ ա ռ ա ր և մ ո ւտ ք ի շ ո ղ ե ր ը ի ն կ ե ր
ե ր և ց ո ղ ս պ ի տ ա կ ո ւ գորշ կ ե ա ե ր ո ւն , ո ր ո ն ց
էի ն Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ի գ մ բ ե թ ն ե ր ո ւն վ ր ա , ե ր բ
 1951 է Я Մ !■ Ա & |. Ն
71

ի ր ի կ ն ա մ ո ւտ /։ ժ ա մ ե ր գ ո ւ թ յա ն զ ա ն գ ե ր ը ս կս ա \,
Ա մ բ ո ղ ջ օր մ ը է ջ մ ի ա ծ ն ի մ ի ա բ ա ն ո ւթ յա ն
• ՛նշել։ Վ ա ն քի մ ի ա բ ա ն ն ե ր ր , ս ք ե մ ի և վ ե ղ ա ր -
‘՝ա յտ ն ի գ ի տ ն ա կ ա ն Գ ա րե դ ի ն Ա րքեպ իսկո­
ն ե ր ո լ մ ե ջ , հ ա մ ր ա ք ա յլ կ մ տ ն ե ի ն Մ ա յր Տ ա ֊
պ ո ս ի և Զ վ ա ր թ ն ո ց ի ա ռ ա ջի ն պ ե ղ ո լմ ն ե ր ո ւն
ձ ա ր ։ Մ ե ն ք ևս մ տ ա ն ք Տ ա ճ ա ր , ն ե ր կ ա ե ղ ա ն ք ա նձա մբ ձեռնա րկող Խ ա չիկ վ ա րդա պ ետ ի
ժ ա մ ե ր գ ո ւ թ յա ն և հ ա մ բ ո ւր ե ց ի ն ք ս ր բ ո ւ թ յո ւ ն ­ ա ռ ա ջ ն ո ր դ ո ւ թ յա մ բ , բ ա զ մ ա թ ի վ ը ն կ ե ր ն ե ր ո վ ,
ներ ը ւ Ա ՛յց ե լե ց ի ն ք է ջ մ ի ա ծ ն ի թ ա ն գ ա ր ա ն ը , մ ա տ ե ­
Ն ո ւյն ե ր ե կ ո յա ն մ ե ն ք հ յո լր ը ն կ ա լվ ե ց ա ն ք նա դա րա նը, էջմիա ծնի հ ո ւշ ա ր ձ ա ն ն ե ր ը '
Գա րե գ ի ն Ա րքեպ իսկոպ ոս Հ ո վ ս ե վ ։ յա ն ե ն ' Հ ո ի փ ս ի մ ե , Գ ա յա ն ե , Շ ո ղ ա կ ա թ և Զ վ ա ր թ ն ո ց ։
Մեծ՛ի Տ ա ն ն Կ իլի կ ի ո ն ե ր կ ա Վ ե հ ա փ ա ռ Կա­ Ա յդ ա ն մ ո ռ ա ն ա լի ա յց ե լո ւ թ յա ն վ ե ր ջ ի ն հ ի ­
թ ո ղ ի կ ո ս , ո ր Կ ո ս տ ա ն գ ն ո ւպ ո լս ե ն մ ե զ ծա ­ շա տ ա կը ե ղ ա վ Գ ա րեգին Ա րքեպ իսկոպ ոսի
նոթ , հորս վա ղեմի բա ր ե կ ա մ ն էր։ ի ն ձ ն վ ի ր ա ծ ի ր ե ր կ ո ւ հ ե ղ ի ն ա կ ո լթ յո ւ ն ն ե ր ր ,
Ա յս ի մ ա ռ ա ջի ն ա յց ե յո ւթ յո ւՏ ւն էր Մ ա յր ա ռ ա ջ ի ն ը ' СՀ ն ա գ ի տ ա կ ա ն ք ա ր տ ե զ а , ե ր կ ր ո ր ­
Ա թ ո ռ Ս. է ջ մ ի ա ծ ի ն ։ դ ը ' ւ ՚Թ ո մ ա Մ ե ծ ո փ ե ց ո ւ կ յա ն ք ը ս , Ա յս ե ր կ ո ւ
մ ա տ յա ն ն ե ր ն ա լ ն վ ի ր ա կ ա ն ո ւ թ յա մ բ կ մնա ն
մ ո տ ս ի բ ր և Մ ե ծ ի Տ ա ն ն Կ իլիկիո Ա թ ո ռ ի ն ն ե ր ­
կա Վ ե հ ա փ ա ռ Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս Գ ա ր եգի ն Ա -ի մ ա ­
1 926-ի ա շ ն ա ն ը ն ե ր կ ա է ի Ս. է ջ մ ի ա ծ ն ի
կ ա գ ր ա ծ հ իշա տ ա կՆ երրւ
մ յո ւ ռ ո ն օ ր հ ն ո ւթ յա ն ե ռ օ ր յա հ ա ն դ ե ս ն ե ր ո ւն ։
Կ յա ն ք ի ս մեջ ա ռա ջին ա նգա մը կտ եսնեի
գ ա ր ե ր ե ն մ ե զ /։ հ ա ս ն ո ղ ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ա յդ պ ի ­ !* * *
ս ի հ ա ն դ ե ս մ ըւ 1 9 3 1 - ի ա շն ա ն ը ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն դերա սա ­
6 0 .0 0 0 հ ա յո ւ թ յո ւ ն , ա մ ե ն /ս ա վ ե ր ե , -и- ն ո ւհ ի Ա րուս Ո ս կ ա ն յա ն ը , ի պ ա տ ի վ ա ր տ ա -
մ ե ն տ ա ր ի ք ե խ ռ ն վ ա ծ էր վ ա ն ք ի ն .բ ա կ ը ի ր ս ա հ մ ա ն ե ն հ ա յր ե ն ա դ ա ր ձ ի ր վ ա ղ ե մ ի ա վ ա գ
շրջա կա ներով։ Ա ռ ա վ ո տ յա ն մ ս ՚մ ր 11 -ի ն ր նկ ե ր ն ե ր ո մ ւ' Շ ի ր վ ա ն զ ա դ ե ի , Ա վետ իք Իսա -
ժ ա մ ե ր գ ո ւ թ յո ւ ն ը պ ի տ ի ս կ ս ե ր ։ Մ ա ր դ կ ա յի ն Հ ա կ յա ն ի և Ար ե լ յա ն ի , ց ե ր ե կ ա յի ն ճա շկե­
ծ ո վ հ ո ս ա ն ք ն ե ր կ շ ա ր ժ ե ի ն դ ե պ ի Մ ա յր Տ ա ­ ր ո ւ յթ մ ր կ ա զ մ ա կ ե ր պ ե ց Ա ր ո վ յա ն վ ւո ղ ո ցի ի ր
ճա ր։ ժ ո ղ ո վ ո ւ ր գ ի ն բ ա զ մ ո լթ ե ն ե ն ա յն ք ա ն տ ո ւ ն ը ։ Ն ո ւյն ց ե ր ե կ ե ն վերջ մ ե ծ ա ն ո ւն մ տ ա ­
հ ե ղ ձ ո ւց ի չ է ր մ թ ն ո լո ր տ ը , ո ր ա ն կ ա ր ե /ի ե ղ ա վ վ ո ր ա կ ա ն ն եր ո մ ւ է ջ մ ի ա ծ ն ի վ ա ն ք ը ա յց ե լե լո ւ
Տ ա ճ ա ր մ տ ն ե լս : Վ ե հ ա ր ա ն են դ ո ւր ս ե կ ո ղ ե կ ե ­ փ ա փ ա գը ի րա կա նա ցա վ։ Մ ե ք ե ն ա յի ճա մ­
ղ ե ց ա կ ա ն թ ա փ ո ր ը , գ լխ ա վ ո ր ո ւ թ յա մ բ Հ ա յո ց փ ո ր դ ո ւթ յա մ բ մ ե կ ժ ա մ ե ն հ ա ս ա ն ք վ ա ն ք ։ Հ ա յ ­
Վ ե հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ Գ ե ո ր գ Ե. Կ ա թ ո ղ ի կ ո ­ րենա դա րձ մ եր մտ ա վորա կա նները բո ւռ ն կ ա ­
ս ի ն և մ ի ա բ ա ն ո ւ թ յա ն և ուրիշ կ ր ո ն ա կ ա ն ն ե - ր ո տ ի ա ր տ ա հ ա յտ ո ւթ յո ւ ն ն ե ր ո վ հ ա մ բ ո ւր ե ց ի ն
ր ո ւ, հ ա զ ի վ կ շա րժեր դեպ ի ե կ ե ղ ե ց ի ։ Թ ա փ որր վա նքի դա րա վոր հիշա տ ա կա րա ններր, մ ի ա ­
շ ա տ տ պ ա վ ո ր ի չ է ր հ ն ա դ ա ր յա ն կ ր ո ն ա կ ա ն բ ա ն ո ւ թ յո ւ ն ը մ ե ծ ա ր ա ն ք ն ե ր ո վ շր ջա պ ա տ ե ց
գգեստ ներոլ և եկեղեցա կա ն թա նկա րժեք ի ր ե - զ ի ր ե ն ք ։ Բ ա ց վ ե ց ա ն վ ա ն ք ի ա մ ե ն դ ո ւո ն ե ր ը ։
ր ո ւ ղ ա ր գա րա նքնև րով։ Ի ն չ և ի ՛ն չ պ ա տ կ եր ­ Ե րբ Մ ա յր Տա ճա րի թա նգա րա նը մտ ա նք,
ն ե ր տ ե ս ա ա յ ն տ ե ղ ... Մ ա ր դ ի կ ի ր ե ն ց կ ա ր ո ­ ա ն ո ն ք ն վ ի ր ա կ ա ն ո ւ թ յա մ բ գիտ եցին մ յո ւ ­
ղ ո ւթ յա ն հ ա մ ա ձ ա յն ն վ ե ր ն ե ր կ մ ա տ ո լց ա ն ե ի ն ռոնի հին ու նոր կ ա թ ս ա ն ե ր ը , գ ո ւր գ ո ւ­
Ս. է ջ մ ի ա ծ ն ի ն ։ Հ ա յա ս տ ա ն ի հ ե ռ ա վ ո ր շ ր ր - ր ա ն ք ո վ ձ ե ո ձ ե ց ի ն հ ա յո ց թ ա դ ա վ ո ր ն ե ր ո ւ,
ջ ՚ա ն ն ե ր ե ն շ ի ն ա կ ա ն ն ե ր օ ր ե ր ո վ ք ա լե ր էին թ ա դ ո ւհ ի ն ե ր ո ւ, ի շ խ ա ն ա զ ո ւն ն ե ր ո ւ, հ ա յ ղ ո -
ի ր ե ն ց փ ա փ ա գ ի ն հ ա ս ն ե լո ւ հ ա մ ա ր ։ ր ա վ ա ր ն ե ր ո ւ և հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ո լ կ ո ղ մ ե
Մ յո ւ ռ ո ն օ ր հ ն ո ւ թ յա ն հ ի ն գ ժ ա մ յա ա րա րո- Մ ա յր Տա ճա րին նվ ի ր վ ա ծ հիշա տ ա կները՛
ղ ո ւ թ յո ւ ն ր վ ե ր ջ ա ն ա լո ւն , ս ւմ բ ո ղ ջ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը մ ա գ ա ղ ա թ յա ձեռա գիր ա վ ե տ ա ր ա ն ն ե ր , Ս.
ո ւր ա խ ո ւթ յա ն շ ո ւ ն չո վ լ ե ց վ ա ծ , տ տ ր ա ծ վ ե ց ա վ Գ րքեր, որոնցմե շա տ երը ա ր ծա թ ա պ ա տ
վ ա ն ք ի բ ա կ ը և շ ր ջ ա կ ա յք ը ։ Ե րեք օր ո ւ գ ի շ ե ր կ ր կ ն ա կ կ ա փ ա ր ի չն ն ր ո լ մ ե ջ , հ ն ս գ ո ւ յն կ ա թ ո -
հ ա վ ա տ ա ց յա լ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը դ հ ո լ ֊զ ո ւ ո ն ա _ դ ի կ ովւներոլ վ ե ր ա բ ե ր յա լ թ ա ն կ ա գ ի ն գ ա վ ա ­
յի նվ ա գի , երգի ո ւ պ ա րի մ եջ իր ն ա խ ն ի ք ֊ զ ա ն ն ե ր , ա դ ա մ ա ն դ ա կ ո ւռ /ս ո ւ յր ե ր , ս ա ղ ա ­
ն ե ր ո ւ կ ե ր ո ւխ ո ւ մ ի , մ ա տ ա ղ ն ե ր ո ւ ս ո վ ո ր ո ւ­ վա րտ ներ, ոսկեդրվա գ սկիհներ, ա ր ծ ա թ յա
թ յո ւ ն ն ե ր ո վ տ ո ն ե ց մ յո ւ ռ ո ն օ ր հ ն ո ւ թ յա ն իր բ ո ւ ր վ ա ռ ն ե ր , լա ն ջ ա խ ա չե ր , խ ա չե ր , կ ա թ ո ղ ի ­
դա րա վոր հա ն դ ե ս ը ։ կոսա կա ն մա տ ա նիներ, եկեղեցա կա ն ա ն ո թ ­
ն ե ր և զ ա ր մ ա ն ա հ ր ա շ ա ս ե ղ ն ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ­
Ա յդ պ ա տ մ ա կ ա ն օ ր ե ն ա ն մ ո ռ ա ն ա լի մ ն ա ­
ն ե ր ո վ բ ա ն վ ա ծ շ ո ւր ջ ա ռ ն ե ր , ո ս կ ե թ ե լ և ո ս կ ե
ց ի ն հ ո գ վ ո ւ յս մ ե ջ հ ա յ մ տ ա վ ո ր ա կ ա ն ա վ ա -
գ ա ն ի ե ն խ ո ւ մ բ մ ր ' Լ ե ռ , Մ . Ա բ ե ղ յա ն , Ե . Շ ա _ ծոպ երով եկեղեցա կա ն զգեստ ներ և դեղա ­
հա զիզ, Ս տ եփ ա ն Մ ա լխ ա ս յ ա ն , Ս տ եփ ա ն նկ ա ր վ ա ր ա գ ո ւ յր ն ե ր ։
Կ ա ն ա յա ն , Գ. է մ ի ն , բ ժ շ կ ա ՛պ ե տ ն ե ր Կ ա ն ա - ճ ե մ ա ր ա ն ի մ ո ւտ ք ի ն ա ռ ջ և կա րոտ ի հ ո ւ­
յա ն և Ք ե չ ի կ , ո ր ո ն ք ա ռ ա ջ ի ն ա ն գ ա մ ճ ա ն չց ա զ ո ւմ ո վ լե ց վ ե ց ա վ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի մեծա ­
9•ա ր ե գ ի ն Ա ր թ ե պ ի ս կ ո ւգ ո » Հ ո վ ս ե փ յա ն ի մ ո տ ։ ն ո ւն բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ Ա վետ իք Ի ս ա հ ա կ յա ն ը .
 72 Տ Ջ ՄԻ Ա Ծ Ի Ն

ա ն հ ի շ ե ց ճ ե մ ա ր ա ն ի ի ր ո ւս ա ն ո ղ ա կ ա ն ե . թ յո ւն ն ե ր ն վ ե ր չ , Գ ե ո ր գ Ս ր բա զ ա ն ր հ ի ա ց ­
ր ա ն ե լի ա ն վ ե ր ա դ ա ր ձ օ ր ե ր ը , ի ր ա նմոռա ­ մ ո ւն ք ո վ ա ր տ ա հ ա յտ վ ե ց ա վ պ ա տ ե ր ա զ մ ի ը ն -
ն ա լի ը ն կ ե ր ն ե ր ը , ո ւս ո ւց ի չն ե ր ը , թ ա ց ք ի ն հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի մ ա ր տ ի կ զ ա վ ա կ ն ե -
ճ ե ւէա ր ա ն ե ն մ ի ն չև մ ե ր վ ե ր ա դ ա ր ձ ը դեպ ի բ ո ւ հ ե ր ո ս ա կ ա ն ս խ ր ա գ ո ր ծ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ո լ մ ա ­
Ե ր և ա ն , հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ա յս ե ր ե ք մ ե ծ ա ն ո ւն ս ի ն ։ Փ ա ռ ք ո վ և օ ր հ ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ հի շա տ ա -
զ ա վ ա կ ն ե ր ն ի ր ե ն ց Է չմ ի ա ծ ն ա կ ա ն հ ո ւշեր ո վ կ եց պ ա տ երա զմին զոհ գա ցա ծ հա յ մա ր-
ե դ ր վ ա գ ն ե ր ո վ մ ե ր ա չք ե ր ո ւն կ ե ն դ ա ն ա ց ո ւ - տ իկներոլ և հերոսներոլ ա ն ո ւն ն ե ր ր , Մ եզ
ցին Խ ր ի մ յա ն Հ ա յր ի կ ե ն , Կ ո մ ի տ ա ս են հորդորեց ա ռ ա վ ե լա գ ո ւյն չա փ ե ր ո վ օգ­
ս կ ս յա լ, կ ղ ե ր ա կ ա ն կ ա մ ա շխ ա ր հ ա կ ա ն ը ն տ .
տ ա կ ա ր ը լլա լ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ն և Ս ո վ ե տ ա ­
ր ա ն ի ե ն ա յն մ տ ա վ ո ր ա կ ա ն ն ե ր ը , ո ր ո ն ք մ ա ­
կա ն մ եր մ ե ծ Հ ա յր ե ն ի ք ի ն ։ Ան բա ցա ռ ի կ
հ ա ց ա ծ կ ա մ ո ղ ջ , է չմ ի ա ծ ն ի վ ա ն ք ի հ ո ւշ ե ր ո վ
խ ա ն դ ա վ ա ռ ո ւ թ յա մ բ խ ո ս ե ց ա վ մ ե ր Հ ա յ ր ե ն ի ֊
ա ռ հ ա վ ե տ կ ա պ վ ա ծ էի ն ի ր ե ն ց հ ո գ վ ո ւ յն ։ /■ի վ ե ր ե լք ի ն և Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ի զ ա ր թ ո ն քի
մա սին։ Տ ե ղ ա ս /ա հ Ս ր բա զ ա ն ր ն ո ւչն պ ս ս
* * * մ ե զ հ ա յտ ն ե ց ի ր ա ն մ ի ջա կ ա ն պ ա ր տ ա կ ա ֊

1 9 4 4 - ի գ ա ր ն ա ն ը , խ ո ւ մ բ մ ր ր ն կ ե ր ն ե ր -ւվ ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ո ւն մ ա ս ի ն , ո ր ո ն ք ա յն ք ա ն ա ն ­
հ ր ա ժ ե շ տ էին Հ ա յ Ե կեղեցվո պ ա հպ ա նմա ն
տ ա ր ի ն ե ր ո ւ ն վ ի ր ա կ ա ն կ ա ր ո տ ո վ է չմ ի ա ծ ն ի
և ա ն ո ր բ ա ր ե լա վ մ ա ն հ ա մ ա ր ։ Ա ն ո ն ց մ ե ա -
վա նքը գ ա ց ի ն ք ։ Ի ՛ն չ գ ե ղ ե ց ի կ պ ա տ ա հա ­
կ ա ն ո ւթ յո ւն . Ջ ա տ կ ի Ա վ ա գ Ո ւր բա թ օր ն էր . ո ա չի ն ը ' ն յո ւթ ա կ ա ն ա մեն դ ժ վ ա ր ո ւթ յա ն ց
Հ ա յա ս տ ա ն ի ա մ ե ն շ ր չա ն ն ե ր ե ն հ ա վ ա տ ա ց ֊ դ ե մ մ ա ք ա ռ ե լո վ , ա ր դ ե ն հ ա չո ղ ե ր էր վ ե ր ա ­
յա լն ե ր ո լ բ ա զ մ ո ւթ յո ւն ն ՛ե ր լե ց ո ւ ց ա ծ էին հ ր ա տ ա ր ա կ ե լո ւ Մ ա յր Ա թ ոռի « է չ մ ի ա ծ ի ն »
Մ ա յր Տա ճա րն ու շ ր չ ա կ ա յք ը ։ Հեռա - ա մսա թերթը, երկրորդը' հիմա կվընե հետ ա -
պ ն դ ե լ ճ ե մ ա ր ա ն ի վ ե ր ա ր ա ց ո լմ ր և ե ր ր ո ր դ ը '
վ ո ր շ ր չա ն ն ե ր ե ն ե կ ո ղ ն ե ր ե ն շ ա տ ե ր , ր ս տ ի -
մ տ ա ծ ե լ է չմ ի ա ծ ն ի Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ի վ ե ր ա ն ո ­
ր ե ն ց ն ա խ ն ի ք ն ե ր ո լ ս ո վ ո ր ո ւթ յա ն , ի ր ե ն ց ո ւ ֊
ր ո գ մ ա ն լո ւր չ հ ա ր ց ի մ ա ս ի ն ։ Եր՛բ հ մ ո ւտ ե ֊
տ ե լի ք ի պ ա յա ր ն ե ր ո վ ո ւխ տ ի եկ ա ծ էի ն Ջ ա տ ­
ր ա ժ շտ ա գ ե տ Գ ե ո ր գ Ս ր բ ա զ ա ն ր ս կ ս ա վ հ ա յ
կի տ ո նր է չմ ի ա ծ ն ի վ ա ն ք ը ա ն ց ն ե լ ո ւ հ ա ­
մա ր, Ա վա գ Ո ւրբա թ ի թա ղմա ն թա փ որը ե ր ա ժ շտ ա կ ա ն ա ր վ ե ս տ ի մ ա ս ի ն խ ո ս ի լ, մ եր
ս կ ս ե լո ւն դ ե ռ եր կ ա ր ժ ա մ ե ր կ ա յի ն , Ա յց ե լ ե ­ ե ր ա ժ ի շտ ը )։կ ե ր ն ե ր ե ն մ ե կ ր ա ռ ա չա ր կ ե ց ի -
ց ի ն ք վ ա ն ք ի մ ե ր կ ա ր ո տ ա լի հ ի շ ա տ ա կ ա ր ա ն ­ ր ե ն ի ր կ ո մ պ ո զ ի տ ո ր ա կ ա ն խ ո ր գ ի տ ո ւ թ յա մ բ
մ ա ս ն ա կ ց ի լ մ ե ր Հ ա յր ե ն ի ք ի հ ի մ ն ը ս տ ե ղ ծ ե ­
ն ե ր ը ։ Վ ե հ ա ր ա ն ի մ ո ւտ ք ի ն սպ ա սող շա թ ի-
լ ո ւ ն ե ր կ ա մ ի ո ւթ ե ն ա կ ա ն կ ո ն կ ո ւր ս ի ն ։ Ե րա -
ր են տ ե ղ ե կ ա ցա ն ք , որ Կ ա թողիկոսա կա ն Տ ե ­
ղ ա պ ա հ Գ եորգ Ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս Չ ո ր ե ք չյա ն ը ժ ը շ տ ա գ ե տ Ս ր բ ա զ ա ն ը ժ պ տ ա լի ր հ ա յա ց ք ո վ
պ ա տ ա ս խ ա ն ե ց , а Ես ա յգ ա ր դ ա ր ի ր ա վ ո ւն ք ը
կեհա րա նն էր։ Ս ր բա զ ա ն ի ա ն ո ւն ը շա տ
ք ա ղ ց ր կ հ ն չե ր մ ե ր ա կ ա ն չն ե ր ո ւ ն ։ Ա նո ր մ ե ծ կ ո ս ո ա մ մ ե ր ե ր ի տ ա ս ա ր դ շ ն ո ր հ ա լի կ ո մ պ ո -
հ ա յր ե ն ա ս ե ր ի , խ ո հ ո ւն եկեղեցա կա նի և զ ի ա ո ր ն ե ր ո ւն . մ ե ր Հ ա յա ս տ ա ն ի հ ի մ ն բ պ ի -
հ ա յտ ն ի ե ր ա ժ շտ ա գ ե տ ի հ ա մ բ ա վ ը ի ր ե ր ա - ։ո ի գ ր ե ն ա ն ո ն ք , որոնք ծնա ն ու մեծցա ն
ժ ր շ տ ա կ ա ն մ ա ս ն ա գ ի տ ա կ ա ն կ ա ր ո ղ ո ւ թ յո ւն ­ մ ե ր Հ ա յր ե ն ի ք ի վ ե ր ա ծ ն ո ւն դ ի ն հ ե տ . .. » ։
ն ե ր ո վ ծա ն ո թ է ր մեր խ ո ւմ բի քա նի մը ա ր­ 19 4 4 -ի Ա վ ա գ Ո ւր բա թ օր վ ա ն է չմ ի ա ծ ն ի
վեստ ա գետ ներով։ Դ եռ 1923 թվա կա նեն վ ա ն ք ի մ ե ր ա յց ե /ո լթ յո ւ ն ն ալ հա վետ մեր
Р բ ի լի սի ի մ ե ր տ ա ն մ ե չ , Կ ա ն ո վ ս կ ի Л? 2 3 , ւ ՚ր տ ե ր ո ւն մ ե չ պ ի տ ի մ ն ա մ ե ր մ ե ծ ե ր ա ժ ր շ -
բ ժ շ կ ա պ ե տ Ա ր տ ա շե ս Շ խ յա ն ի բ ն ա կ ա ր ա ն ր , ա ա դետ , ւդ ա տ կ ա ռ ե լի մեծ հա յր ե ն ա ս ե ր ,
հ ա ճ ա խ մ ո տ են զ ի ն ք ր տ ե ս ն ե լո ւ և լս ե լո ւ հ մ ո ւտ ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն Գ ե ո ր գ Ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ­
բա խ տ ը ո մ ւե ցա ծ էի ն ք ։ ս ին տ վ ա ծ ա յց ե լ ո ւ թ յա մ բ ։
Ա րվեստ ա գետ ի հ ա տ ո ւկ պ ա ր զ ո ւ թ յա մ բ ,
բա րձր ա ցա նք Վ եհա րա նի կա թողիկոսա կա ն
բ ն դ ո ւ ն ա ր ա ն ր ։ Ա յն տ ե ղ ընդա րձա կ գո ր գա ­
1 9 4 5 - ի հ ո ւն ի ս ի ն է չմ ի ա ծ ն ի հ ն ա դ ա ր յա ն
ծ ա ծ կ դ ա հ լի ճ ի ն խ ո ր ը * Հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն Ա -
վա նքին մ ե չ տ եղի կ ո մ ւե ն ա յի ն կ ա թ ո ղ ի կ ո ­
թ ո ռ ի ն բ ա զ մ ա ծ թ ե ր թ կ կ ա ր դ ա ր օր վ ա ն Կա ­
ս ա կ ա ն ը ն տ ր ո ւթ յա ն հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր ո ւթ յո մ ւն ե -
թ ո ղ ի կ ո ս ա կ ա ն Տ ե ղ ա պ ա հ Գ եո ր դ Ա ր ք ե պ ի ս ­
ր ը ։ Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ա կ ա ն ը ն տ ր ո ւթ յա ն ք ա ռ օ ր յա
կ ո պ ո ս Չ ո ր ե ք չյա ն ը , ո ր մ ե ր խ ո ւ մ բ ի ա ն ա կ ը ն ֊
նիստ երոմւ մա սնա կցեցա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի ,
կ ա լ ա յց ե լո ւ թ յո ւ ն ը ս ի ր ո վ ը ն դ ո ւ ն ե ց , Հ ա կ ա - Վ,րա ստ ա ն ի , Ռ ո ւս ա ս տ ա ն ի և ա ր տ ա ս ա հ մ ա ն ­
ոսւկ ի ր պ ա տ կ ա ռ ե լի տ ա ր ի ք ի ն , ի ր ս ուր հ ի ­ յա ն հ ա յ գ ա ղ ո ւթ ն ե ր ե ն ը ն տ ր վ ա ծ կ ր ո ն ա կ ա ն
շ ո ղ ո ւ թ յա ն շ ն ո ր հ ի վ , վ ե ր հ ի շ ե ց խ ոսքիի մ ե - և եկեղեցա կա ն պ ա սւվի բ ա կ ութ յունքւեր, ո ֊
չ ե ն Ո՛րի լի ս իի ի ր ա ո ա չ ն ո ր դա կ ա ն օրերեն ր ո ն ք մ ի ա ձ ա յն ք վ ե ա ր կ ո ւթ յա մ բ Ա մ ե ն ա յն
վա ղեմի ք ա ն ի մ ր ծ ա ն ո թ ն ե ր ո ւս ։ Մ եր ա - Հ ա յո ց Վ եհա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ր էս որեցին
մ ե ն ք ն ո ւս հ ե տ փ ո խ ա դ ա ր ձ չ ե ր մ խ ո ս ա կ ց ո ւ­ Տ , Գ ե ո ր գ Ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս Չ ո ր ե ք չյա ն ր |
 1951 I я 1г ւ> а » ի ն
73

1 9 4 5 հ ո ւն ի ս ի 6 - ի կ ի ր ա կ ի ն , մ ա մ ը 1 2 - ի ն , ջ ո ր դ ո ղ 2 0 - ր դ դ ա ր ո ւ Հ ա յր ա պ ե տ ի ն կ ա թ ո ղ ի ­
Կ մ ի սւձ<նի Տ ա ճ ա ր ի ն մ ե ջ ն ո ր ը ն տ ի ր Գ ե ո ր գ Զ- կոսա կա ն օծ ո ւմ ը ։ է լե կ տ ր ա կ ա ն հ ա ր յո ւ ­
Կա թողիկոսի օծմ ա ն հա նդեսն էր ։ ր ա վ ո ր ջ ա հ ե ր ո լ, ա շ տ ա ն ա կ ն ե ր ո ւ և կ ա ն թ ե ղ -
Վ ա ղ ա ռ ա վ ո տ յա ն , Ե րևա նի Ի ն տ ո ւր ի ս տ և ն ե ր ո լ լո ւս ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ա ր ևի ճա ռա ֊
Ս ևա ն հ յո ւ ր ա ն ո ց ն ե ր ո լն ա ռջև տ ա ս ն յ՚ո կ
գ ա յթ ն և ր ո ւն պ ե ս ո ղ ո ղ ե ր էին Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ը ,
ա վ տ ո բ ո ւս ն ե ր և ա վ տ ո ն ե ր ե ռ ո ւ զ ե ռ ի մ ե ջ է ի ն ,
որ զա ր դ ա ր վ ա ծ էր ի ր վ ա ղեմի ա մ ենա թ ա ն-
ա յն տ ե ղ հ ա վ ա ք վ ա ծ հ ա զ ա ր ա վ ո ր ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը
կա գին եկեղեցա կա ն ա նոթներով ո ւ Ա պ ա ռ ­
էշմիա ծնի վա նքը վ ւո խ ա դ ր ե լո լ հ ա մ ա ր ։
ն ե ր ո վ ։ 4 . Պ ա տ ա ր ա գ ի Ս եղա նը ր ա ր ձ ր ա ց ե ր
Մ ե ն ք , խ ո ս է բ մ ը ե ր ա ժ ի շտ ը ն կ ե ր ն ե ր ս , մ ի ա ­
էին 1 2 բա րձրա ստ իճա ն կղերա կա ններ, ո-
ց ա ն ք ե ր դ չա խ ո ւ մ բ ի ն , հա նդիսա վոր օրվա ն
րռնք իրենց ոսկեշող ղ գ ե ս տ ա վ ո ր ո ս Ո ւե ր ո վ
ե ր գ Տե ց ո ղ ո ւթ յո լն ն ե ր ո մ ւ հա մա ր Ե րևա ն են
ն ս տ ա ծ էի ն ո ս կ ե զ օ ծ ր ա զկ ա թ ո ռն ե ր ո լ վրա :
հ ր ա վի ր վա ծ, ո ր ո ւն տ ր ա մ ա դ ր վ ա ծ ա վ տ ո բ ո ւ­
Պ ա տ ա րա դին կսպ ա սա րկեին կղերա կա ններ։
սը 4 0 ր ո պ ե ե ն մ ե զ հ ա ս ց ո ւց Է ջ մ ի ա ծ ն ի վ ա ն _
Ա կսա ն կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ա կ ա ն ՛օծմ ա ն ա րա րո­
րր։
ղ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը , ծ ա յր ա ռին դպ րա ց դա սի
էշմ իա ծնի դա րա վոր վա նքը իր ա մ բո ղ ջո ւ­
ս ա ղ մ ո ս ե ր գ ո ւ թ յո ւն ն ե ր ը և մ ե ղ ե դ ի ն ե ր ը ե ր ­
թ յա ն մ ե ջ հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր օ ր վ ա ն մ ր տ պ ա վ ո -
գեհոնի ը ն կ ե ր ա կ ց ո ւ թ յա մ բ ։ Ա յդ հողե֊
ր ո ւթ յո մ ւը ո ւ ն ե ր ։ ժ ո ղ ո վ ո լր դ ի հոսա նքներ
վ որ ե ր գ ե ց ո ղ ո ւթ յո մ /ս ե ր ո ւն մ ի ջ ո ց ի ն Ս. Խ ո­
կտ ա րա ծվեին վա նքի ա րտ ա քին մ ուտ ք ե ն ր ա ն ի ն ւ[րա տ եղ ի կ ո ւ ն ե ն ա յի ն կա թողիկո­
մ ի ն չև Վ եհա րա նի ա ռ ջ և ։ Մ ա սնա վոր ա վ տ ո ­
սա կա ն օծմա ն ծ ի ս ա կ ա ս ։ա ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ։
բ ո ւ ս ն ե ր և ա վ տ ո ն ե ր պ ա շ տ ո ն ա կ ա ն հ յո ւ ր ե ր
Հ ա յ ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ի ն չ հ ո գ ե զ մ ա յլ պ ա տ կեր
և ա րտ ա սա հմա նի պ ա տ վիրա կները կփ ո­
էր. նորընտ իր Վ եհա փ ա ռ Կ ա թ ողիկ ոս
խ ա դրեին։
Գ ե ո ր գ Я -ր , Ա- Ս ե ղ ա ն ի ա ռա ջ ծ ն ր ա դ ի ր ,
ժ ա մ ը 1 1 -ն էր։ էջմ իա ծնի Տա ճա ր ը կ շո ղ ­
ի ր ծ ա ն ր զ դ ե ս տ ա վ ո ր ո ւմ ն ե ր ո ւն մ ե ջ կ ք ա ծ է ր .
շ ո ղ ա ր է լե կ տ ր ա կ ա ն շա հերու մ ե շ։ Ա նդի­
խ ո ւ յր ր գ լխ ի ն , դ ե մ ք ր դ ե պ ի հ ա վ ա տ ա ց յա լ­
մ ա դ ր ե լի հ ո ւ զ ո ւմ ր վ ա ր ա կ ե ց ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ն ,
ն ե ր ը դ ա ր ձ ո ւ ց ա ծ , ձ ե ո ք ե ր ո ւն մ ե ջ բ ռ ն ա ծ էր
հրբ դա րա վոր զա նգա կա տ ա ն թ ա խ ծոտ ղո -
ա րծա թա պ ա տ մ ե ծ ա վետ ա րա ն մ ր , որուն
դ ա ն ջ ն ե ր ո ւն տ ա կ , Վ ե հ ա ր ա ն ի ն մ ո ւտ ք ի ն ե ֊
մ ե ջ ե ն կ ա ր դ ա լո վ ա ն հ ա տ ն ո ւմ , կ ա ղ ո թ ե ր ա չ -
րևցա վ կա թողիկոսա կա ն ոսկեշող թ ա փ որր։
ք ե ր ր դ ե տ ի ն հ ա ռ ա ծ ... Ա յդ գ ե ր ա գ ո ւ յն ր ո ­
Ք ա ն ի մ ր տ ա ս ն յա կ բ ա ր ձ ր ա ս տ ի ճ ա ն ե կ ե ղ ե ­
պ ե ի ն ծե ր ո ւն ա զ ա ր դ Վ եհա փ ա ռը ս ր բա պ ա տ ­
ց ա կ ա ն ն ե ր , թ ա ն կ ա գ ի ն շ ո ւր ջ ա ռ ն ե ր ո վ զ գ ե ս ­
կ ե ր ի մ ր տ պ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ը կ ն ե ր շ ն չե ր մ ե զ ի ։
տ ա վ ո ր վ ա ծ , խ ո ւ յր ե ր ր գ ւո ւխ ն ե ր ն ո ւն խ ա շ ե ­
1 ՚ր ծ ն ր ա դ ի ր և կ ք ա ծ տ ա ռ ա պ ա ն ք ի երկ ա ր
րով, ա վետ ա րա ններով, եկեղեցա կա ն երգե­ ժ ա մ ե ր ր տ ո կ ո ւն հ ա մ բ ե ր ո ւթ յա մ բ մր կրեց
ց ո ղ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ո վ ք ա յւ ա ռ ք ա յւ կ հ ա ո ա ջա - և ա րժա նա վորա պ ես տ իրա ցա վ Ա մ ե ն ա յն
ն ա յի ն դ ե պ ի Մ ա յր Տ ա ճ ս ւր : Ե կեղեցա կա ն֊
Հ ա յո ց Վ ե հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի կ ո չմ ա ն ։
ն ե ր ո ւ շա րքերը շրջա պ ա տ ա ծ էին կա թ ող ի­ Ա ն ն կ ա ր ա գ ր ե լի էր ա յն հ ո ւզ ա կ ա ն ր ո պ ե ն ,
կոսա կա ն հ ն ա դ ա ր յա ն ա մ պ հ ո վ ա ն ի ն , զոր
երբ բա րձրա ստ իճա ն եկեղեցա կա նները շ ր ր ֊
կ կ ր ե ի ն հ ա մ ա յն հ ա յո ւ թ յա ն ը ն տ ր ե լա գ ո ւ յն ջ ա պ ա տ ե ց ի ն Գ ե ո ր գ Ջ • Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ը և ա ն որ
զ ա վ ա կ ն ե ր ը ։ Ն ո ր ը ն տ ի ր Հ ա յր ա պ ե տ Գ ե ո ր գ Ջ ՛ ղ լո ւ խ ր ծ ա ծ կ ե ց ի ն կա թողիկոսա ն սպ իտ ա կ
Կա թողիկոսը, հ ն ա գ ո ւ յն հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն ո ս կ ե թ ե լ ք ո ղ ո վ և ա ռ ա ն ձ ի ն -ա ո ա ն ձ ի ն ա վ ե ­
թ ա ն կ ա ո ժ ե ք զ գ ե ս տ ա վ ո ր ո ւ մ ն ե ր ո վ և խ ո ւ յր ո վ , տ ա ր ա ն ի գ լո ւ խ ն ե ր կ ա ր դ ա ց ի ն ա ն ո ր վ բ ա , և
ա մպ հովա նիին ներքևեն ծ ա ն ր ա ք ա յլ կ հ ա - քիչ վեր о Մ եծի Տա նն Կ իլի կ ի ո Գ ա ր եգ ի ն
ռա ջա նա ր, իր խ ա շով և ա վետ ա րա նով ա յ Ա . Կա թ ո ղ ի կ ո ս ը , մ յո ւռ ո ն ա թ ա վ ։ ա ղա վնին
ո ւ ձ ա խ ՛օ ր հ ն ե լո վ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը ։ Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ա . ձեռքին, ա ղոթքներով մոտ եցա վ Գ ե ո ր գ Ջ-
կա ն օծ մ ա ն թա փ որի հ ն ա դ ա ր յա ն ա եսքր Ս ր բ ա զ ն ա դ ո ւ յն Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի ն և ս կ ս ա վ օ ծ ե լ
/ր ա ց ո ւ ց ի ն ա մպ հովա նին ա ռա ջնորդող 10 Ն որ ին Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն գ ա գ ա թ ը ։
շա թ իր ներր, իրենց հ ն ա գ ո ւ յն հ ա յկ ա կ ա ն Հ ո ւզ ո ս ք ը վ ա ր ա ր ե ց ա մ բ ո ղ ջ Մ ա յր Տ ա ճ ա -
կ ա ր մ ի ր զ գ ե ս տ ն ե ր ո վ և դ ա (ի ս ո ն ն ե ր ձ ե ռ ք ե ր - ր ր ։ Կա թողիկոսա կա ն քո ղ ո վ կրկին ծ ա ծ կ ե ­
ն ի ն ։ Ա մպ հովա նիին կհետ ևին կա թողիկոսա ­ ց ի ն ն ո ր ի ն Ս. օ ծ ո ւ թ յա ն դեմքը ե կա թողի­
կ ա ն պ ա տ վ ի ր ա կ ո ւթ յա ն ա ն դ ա մ ն ե ր ը , հա ր­ կ ո ս ա կ ա ն ա կ ա ն ա կ ո ւռ խ ռ լյր ը դ ր ի ն դ լխ ո ւ ն ։
յո ւ ր ա վ ո ր հ յո ւ ր ե ր և հա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր ղ ի հ ո ­ Քա նի մը եպ իսկոպ ոսներոլ օ գ ն ո ւ թ յա մ բ ,
սա նքներ։ Գ ե ո ր գ Ջ ■ Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ը բ ա ր ձ ր ա ց ա վ ի ր Հւծ-
Ժ ա մ ը 1 2 - ի ն Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ի զա նգա կնե- մ ա ն տ ե ղ ե ն և դ ա ն դ ա ղ ք ա յլե ր ո վ մ ո տ ե ց ա վ
ր ո մ ւ ա ր ձ ա գ ա ն ք ո ղ ղ ո ղ ա ն ջ ն ե ր ո ւն տ ա կ , հ ո ծ Ս. Պ ա տ ա ր ա գ ի ս ե ղ ա ն ի ն ։
բ ա զ մ ո ւ թ յո ւ ն ը խ ռնվեցա վ Տա ճա րին մեջ։ 1 9 4 5 հ ո ւն ի ս ի 6-ի կիրա կին է ջմ ի ա ծ ն ի
Ա ն զ ո ւս պ և գ ե ր ի վ ե ր է ր ժ ո դ ո վ ո ւր դ ի փ ա փ ա ­ Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ի ն մ ե ջ տ ե ղ ի ո ւ ն ե ց ա ծ Նորին
գ ը ' տ ե ս ն ե /ո ւ Ս. Գ ր ի գ ո ր է ո ւս ա վ ո ր չի ն հ ա ­ Ս. Օ ծ ո ւթ յո ւն Տ . Տ . Գ ե ո ր գ 3 - ի Կ ա թ ո ղ ի կ ո -
 74 ԷՋՄԻԱԾԻՆ 1951

սա կա ն օ ծ ո ւ մ ը , ի ր բ ա զ մ ա ձ և ծ ի ս ա կ ա տ ա ­ վ որ բ ռ ն ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ն , ա վ ե ր ո ւմ ն ե ր ե զ ե ր ծ և
ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ և նորին Վ ե հ ա փ ա ռ ո ւթ յա ն ա ն ս ա ս ա ն մ ն ա լը հ ա յ ք ա ջ ա ր ի ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ն
պ ա տ ա ր ա գ ե լը ի բ ր և Հ ա յ Ե կ ե զ ե ց ի ի հ ա ն դ ի - խ որհրդա նշա նը հ ա մ ա ր ե ցի ն , և մ ե կ քա նին
էւավոր և հ ո յա կ ա պ պ ա տ կեր, ա ռհա վետ ա լ ա յս պ ա տ մ ա կ ա ն ս ր բ ա վ ա յր ը ի ր ի ն ք ն ա ­
ա ն շ ն չե լի կ մ ն ա մ ե ր ս ր տ ե ր ո ւն մ ե չ ։ Ս. Պ ա ­ տ իպ քա նդա կա գործա կա ն և ճա րտ ա րա պ ե­
տ ա ր ա գ ի ա ր ա ր ո ղ ո ւթ յո մ ւն ե ր ո լ մ ի ջ ո ց ի ն , հ ա յ տ ա կ ա ն զ մ ա յլ ե լի ա ր վ ե ս տ ո վ հ ա յո ց ա ն ա -
եկեղեցա կա ն ֊ե ր ա ժ շ տ ո ւ թ յա ն հոգեպ ա րա ր ո իկ ս ր բ ա զ ա ն բ ե ր դ ը ա ն վ ա ն ե ց ի ն ։
ե ր գ ե ց ո ղ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը , կա տ ա րվա ծ ե ր գ չա ­ Ուշ ց ե ր ե կ ի ն գրա կա նա գետ ը ն կ ե ր ն ե ր ,ււ
խ ո ւ մ բ ի կ ո ղ մ ե , Ա ր ա մ Տ ե ր — Հ ո վ հ ա ն ն ի ս յա ն ի հ ե տ , Վ ե հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ Գ եորգ Զ ■՛։'■։
ղ ե կ ա վ ա ր ո ւթ յա մ բ և Ա ր մ ե ն ա կ Տ ե ր — Ա բ ր ա - հ ր ա ժ ե շ տ տ ա լո ւ փ ա փ ա գով, բա րձրա ցա նք
՛• ա մ յա ն ի մ ե ն ե ր գ ո վ , ա ռհա վետ պ իտ ի ա ր­ Վ ե հ ա ր ա ն , Վ ե հ ա փ ա ռ Հ ա յր ի կ ը , հա կա ոա կ
ձ ա գ ա ն ք ե ն մ ե ր հ ո գ ի ն ե ր ո ւն մ ե շ ։
հ ո դ ա ց ա վ ո վ պ ա ռ կ ա ծ ը լլա լո ւ ն , հ ա յր ա կ ա ն
Պ ա տ ա ր ա գ ե ն հ ե տ ո ե ր գ չա խ ո ւ մ բ ը , ի հ ա ր -
խ ա նդա ղա տ ա նքով ը ն դ ո ձ ե ց իր հյո լ ր զ ա _
ղ ա ն ս Ն որ ին Ս. Օ ծ ո ւթ յա ն , մ ե ծ հ ա ն դ {։- վ ա կ ն ե ր ը , Հ ա յր ա պ ե տ ը , ի ր վ ճ ի տ , ք ադքյր
ս ա վ ո ր ո ւ թ յա մ բ կա տ ա րեց հ մ ո ւտ երա -
ձ ա յն ո վ և հ ա յտ ն ի պ ե ր ճ ա խ ո ս ո ւթ յա մ բ ե ֊
ժ ը շ տ ա գ ե տ Հ ա յր ա պ ե տ ի ն դ ա շ ն ա կ ա ծ էքՍ՚իոնօի
մ ա ս տ ա վ ո ր ե ց հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի հ ա յր ե ն ա ս ի ­
ք ա ռ ա ձ ա յն ս ա ղ մ ո ս ե ր գ ո ւ թ յո ւն ը ։ Ա յդ խ ո ­
ր ա կ ա ն և հ ա վ ա տ ք ի պ ա ր տ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ը
ր ա խ ո ր հ ո ւր դ երգն ալ ա յդ մեծ օրվա ն
ի ր Հ ա յր ե ն ի ք ի հ ա ն դ ե պ ։ Մ տ ե ր մ ի կ հ յո ւ ր ա ս ի .
հ ե տ մ ե ր ս ր տ ե ր ո ւն կ ա պ վ ե ց ա վ , Ն որ ին Ս. 0 -
ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ե ն հ ե տ ո , հ ո ւզ ա կ ա ն Էր գ ր ա կ ա ­
ծ ո ւ թ յա ն , շ ն ո ր հ ա զ ա ր դ ե ր ա ժ շ տ ա գ ե տ Ա մ ե ­
նա գետ հ յո ւ ր ե բ ո ւ ն հրա ժեշտ ը. Ա լե զ ա ր դ
ն ա յն Հ ա յո ց Հ ա յր ա պ ե տ Գ ե ո ր գ Զ ՛ի օ ծ ­
Հ ա յր ա պ ե տ ը ո ղ ջ ե ր թ ը նվիրա գործեց մ ա ղ.
մ ա ն և ա ն ո ր ժ ա ռ ա ն գ ե լի հ ո գ և ո ր ե ր ա ժ շ տ ա ­
թ ա ն ք ն ե ր ո լ և օ ր հ ն ո ւթ յո ւն ն !։ ր ո լ տ ա ր ա վ ։ ո վ ,
կա ն հիշա տ ա կին հ ե տ ։
խ ն դ ր ե լո վ հ յո լլ, զ ա վ ա կ ն ե ր ե ն , ո ր ա ն ձ ա մ ր
հ ա ղ ո ր ղ ե ն ի ր ս՛երն ո ւ օ ր հ ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ր ա շ ­
1 9 4 6 - ի ա շնա ն Փ ա ր ի զ ե ն ՝ ՚ Հ ա յա ս տ ա ն ի խ ա ր հ ի ա մ ե ն ծ ա յր ե ր ը տ ա ր ա ծ վ ա ծ ի ր հ ե ռ ա _
Ս ո վ ե տ ա կ ա ն գ ր ո ղ ն ե ր ո լ ՛ե րկ րորդ հ ա մ ա գ ո ւ ­ ւ[ո ր հ ո տ ի ն , ի ր ս ի ր ե /ի և կ ա ր ո տ ա լի զ ա վ ա կ -
մա րին հ ր ա վ ի ր վ ա ծ ե ղ բ ո ր ս ' վիպ ա սա ն Լևոն— ն ե ր ո լն ։
Մ եսրոպ ի, Ա վ ե տ ի ք Ի ս ա հ ա կ յա ն ի , Կ. Ս ի-
Ե ր եկ ո Էր, ե ր բ Ս. Է ջմ ի ա ծ ն ի վա նքեն 15
տ ա լի , Հովհա ննես Ա ղ պ ա շ յա ն ի , Ս մբա տ
ր ո պ ե հ ե ռ ա վ ո ր ո ւթ յա ն վ ր ա , ա վ տ ո ն ե ր ո վ հ ա ­
Տ ե ր ո մ ւ յա ն ի , Վ ա հ ե — Վ ա հ յա ն ի , Հ ա յ կ — Գ ա -
ս ա ն ք Զ վ ա ր թ ն ո ց ։ Ա յն տ ե ղ փ ո ք ր ի կ թ ա ն գ ա ­
րա գա շի, Ո ր բ ո ւն ի ի , Ս ողոմոն Տա րոնցիի,
րա նին մեջ ց ո ւց ա դ ր վ ա ծ իրերր և ք ա ն դ ա կ ֊
Հ ր ա չյա Գ ր ի գ ո ր յա ն ի , Ս ի ր ա ս ի , I) ա ր մ ե ն ի և
ն ե ր ը , ո ր ո ն ք հ ա յտ ն ա բ ե ր վ ա ծ Էին Զ վ ա ր թ ն ո ­
ո ւր ի շ ն ե ր ո լ հ ե տ Ս. Է ջմիա ծնի վա նքը և
ց ի ա վ ե ր ա կ ն ե ր ո ւն մ ե ջ ե ն , մեծ հետ ա քըր-
Զվա րթնոցը տ ե ս ն ե լո ւ գա ցինք, Ե ր և ա ն ֊են
թ ը ր ո լթ յա մ ր դ ի տ ե ց ի ն ք , Թ ս ւն գ ա ր ա ն ե ն ք իչ
մ ի ն չ և Ս. Է ջ մ ի ա ծ ի ն , ա մ պ ա մ ա ծ ե ր կ ն ա կ ա ­
հ ե ռ ո ւ , ր ա ց դ և ունին ց ո ւց ա դ ր վ ա ծ քա րա ­
մ ա ր ի ն տ ա կ , ա շ ն ա ն ա յի ն տ երևա թա փ ի ի ֊
կերտ հսկա ա ր ծիվ ը շրջա պ ա տ եցին մ եր
րա ր գերա զա նցող հ ա յր ե ն ի տ եսա րա ններ
գրող հ յո ւր ե ր ը , և ե ր կ յո ւղ ա ծ ն վ ի ր ա կ ա ­
կ պ ա ր զ վ ե ի ն մ ե ր շ ո ւր ջ ը , Մ ե ր մեքենա ները
ն ո ւ թ յա մ բ կ ա ր գ ո վ հ ա մ բ ո ւր ե ց ի ն ա ն ո ր ա չ ք ե ֊
կ ս ո ւր ա յի ն ա ս ֆ ա լտ ա պ ա տ ե ր կ ա ր ա ձ ի գ ծ ա ֊
ր ը ։ Ե րբ կ ա ր գ ը ի ն ձ հ ա ս ա վ , գ ե ղ ա կ ե ր տ ա ր -
"ո ւ ղ ի ն ե ր ե ն , հ ա յր ե ն ի երգերու ա րձա գա նք­
ծ ի վ ի ն մ ե ծ - մ ե ծ բ ա ց ա ծ ա լք ե ր ը հ ա մ բ ո ւր ե ց ի
ն ե ր ո վ թ ն դ ա ց ն ե լո վ Օ դ ը ,
ա նմա հ Ե ր վ ա ն գ О т յա ն ի հ ա յր ե ն ի կա րո­
Ս. Է ջմ ի ա ծ ն ի վ ա ն ք ի մ ո ւ տ ք ի ն , հ ե ռ ո ւ ա շ - տ ո վ , ե ղ բ ո ր ս ' Ա ո ն — Մ ե ս ր ո պ ի ն հ ի շ ե ց ն ե լո վ
խ ա ր հ ն ե ր ե հ յո ւ ր ե կ ո ղ մ ե ր ա յց ե լ ո ւ գ ր ա կ ա ­ 1 9 1 9 -ի ն Ե րվա նդ Օ տ յա ն ի ինձ հա նձնա ծ
ն ա գ ե տ ը ն կ ե ր ն ե ր ը , հ ա յր ե ն ի բ ո ւ ռ ն կ ա ր ո տ ի փ ա փ ա գը։
բ ա ց ա գ ա ն չ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ո վ , հ ի ա ց մ ո ւն ք ի յ ո ւ ­ Ինչ ա նմոռա ց պ ա տ կեր ն ՛ե ր կ ա յա ց ա վ
ր ա հ ա տ ո ւկ ա ր տ ա հ ա յտ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ո վ հ ո ւզ - ա յն տ ե ղ , ե ր բ հ ա ն կ ա ր ծ ա կ ա ն թ ա փ վ ո ղ ա ն ձ ­
վ ե ցա ն և հ ո ւզ ե ցի ն մ ե զ , Ա ն ո ն ցմ ե շա տ երր ր և ը կ ա ր ծ ե ս փ ղ ձ կ ե ց ո ւց ա ր ծ ի վ ի ն հ ո դ ի ն , և
դ ա ր ե ր ո ւ հ ա յո ց պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ր քրքրեցին, ա րցոձքնհրը թ ա փ եցա ն ա նոր ա չքերն
Ո մ ա ն ք ա ն ո ր 1 6 5 0 տ ա ր վ ա ն մ ե ջ հ ա ր յո ւ ր ա ­ ի վա ր։
 1951 И ՄԻԱԾԻՆ 75

ՀԱՄԱՌՈՏ ԼՈԻՐեՐ ՄԱ8Ր ՀԱ8ՐէՆԻՔԻ8

8 Ո Ւ Ց Ա ձ Ս. Ն Դ Ե Ս Ն Ե Ր
Գ. Բ Ա Շ Ի Ն Ջ Ա Ղ Յ Ա Ն !' Ս ՏԵ Ղ Ծ Ա Գ Ո ՐԾ Ո Ւ- ՑՈ Ւ ՑԱ ՀԱ Ն Դ Ե Ս ' Ն Վ Ի ԻԼԱ Ծ ՀԱ ԿՈ Բ Պ Ա-
Ռ ՑՈ ԻՆՆԵՐԻ Ց Ո Ւ Ց Ա Հ Ա Ն Դ Ե Ս Ը ---- Մ ա յի ս ի ՐՈՆՅԱ ՆԻՆ. — Հա յ խ ո շ ո ր ա գ ո ւ յն երգիծա -
2 0 - ի ն Ե ր և ա նո լյք , Հ ա յկ ա կ ա ն ՍԱՌ պ ե տ ա կ ա ն
րա է։ Հ ա կ որ Պ ա ր ո ն յա ն ի մա հվա ն 6 0 - ա մ յա -
պ ա տ կ ե ր ա ս ր ա հ ո ւմ բ ա ց վ ե ց հ ա յ ռ ե ա լի ս տ ա ­
կի պ ռ թ ի վ ց ո ւ ց ա հ ա ն դ ե ս բ ա ց վ ե ց Հ ա յկ ա կ ա ն
կ ա ն ն կ ա ր չո ւթ յա ն ն շ ա ն ա վ ո ր դ ե մ ք ե ր ի ց մ ե ­
կ ի ' բ ն ա ն կ ա ր ի չ Գ ե ո ր գ Բ ա շ ի ն ջ ա ղ յա ն ի գ ո ր ­ ՍՍՌ Ա լե ք ս ա ն դ ր Մ յա ս ն ի կ յս & ի ա ն վ ա ն պ ե ­
ծերի ց ո ւցա հ ա ն դ ե ս ը ։ տ ա կա ն հ ա ն ր ա յի ն գ ր ա դ ա ր ա ն ո ւմ ։
Ց ո ւց ա հ ա ն ղ ե ս ո ս է ն ե ր կ ա յա ց վ ա ծ Է ն կ ա ր չի Ա յս տ ե ղ ց ո ւ ց ա դ ր վ ա ծ ե ն մ ե ծ գ ր ո ղ ի տ ա ր ­
132 բնա նկա ր' կա տ ա րվա ծ 1 8 8 3 -ի ց մ ի ն չև ր ե ր տ ա ր ի ն ե ր ո ւմ տ պ ա գ ր վ ա ծ ստ եղծա գոր֊
1 9 2 4 թ վ ա կ ա ն ը ։ Տ ա ր բ ե ր մ ե ծ ո ւ թ յա ն ա յդ բ ո ֊ ծ ո ւ թ յո ւն ն ե ր ը , սովետ ա կա ն շ ր ջ ա ս ո ւմ հ ր ա ­
ք ո ր կ տ ա վ ն ե ր ն ա ր տ ա ց ո լո ս Г են Հ ա յա ս տ ա ն ի
տ ա ր ա կ վ ա ծ ե ր կ ե ր ի լի ա կ ա տ ա ր ժ ո ղ ո վ ա ծ ո ւի
և Ա ն դ ր կ ո վ կ ա ս ի ա մ ե ն ա ղ ե ղ ա տ ե ս ի ւ վ ա յր ե -
Հ ա տ ո ր ն ե ր ը , ս /ռ ա ն ձ ի ն գ ր ք ե ր և ո ւս ո ւմ ն ա ս ի ­
ը ը , լի ր ի կ ա կ ա ն ջ ե ր մ ո ւ թ յա մ բ ա ր տ ա հ ա յտ ո ւմ
հ ա ր ա զ ա տ բ ն ա շ խ ա ր հ ի հ մ ա յք ն ո ւ գ ե ղ ե ց կ ո ւ ­ ր ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ' ն վ ի ր վ ա ծ գրողի կ յա ն ք ի ն ու

թ յա ն ը ։ ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ թ յա ն ը ։
Գ. Բ ա շ ի ն ջ ա ւլյա ն ը բ ն ո ւ թ յա ն պ ա ս ս ր վ վ ե ­ Ա յց ե լո ւ ն ե ր ը հ ե տ ա ք ր ք ր ո ւ թ յա մ բ 'են ծ ա ն ւ(»
ր ա ր տ ա դ ր ո ղ ը չի ե ղ ե լ, նա խ ո ր ա պ ե ս ի մ ա ս ­ թ ա ն ՛ա ք հ ա ն ճ ա ր ե ղ ե ր գ ի ծ ա բ ա ն ի բ ա ր ձ ր ա ր ­
տ ա վ ո ր ե լ Է ի ր ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ թ յո մ ւ ը , բո­ վեստ ով գ ր վ ա ծ ա յն ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ թ յո ւն ն А»
վ ա ն դ ա կ ո ւ թ յո ւ ն Է դ ր ե լ ի ր կ տ ա վ ն ե ր ո ս հ Ա յդ
ր ի ն , ո ր ո ն ց մ ե ջ ա ր տ ա ց ո լվ ե լ են 1 9 - ր դ դա րի
բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւ թ յո ւ ն ը հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւ թ յո ւ ն ն Է,
7 0 — 8 0 -ա կ ա ն թ վ ա էլա ն ն ե ր ի ա րևմտ ա հա յ
վ ա ր ա կ ի չ ս ե ր ը դ ե պ ի հ ա յկ ա կ ա ն ո ւ վ ր ա ց ա -
ի ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր յա բ ո լո ր ՛ե ր և ո ւյթ ն ե ­
կ ա ն բ ն ա շ խ ա ր հ ը ։ Ա յդ պ ի ս ի ն ե ն (էՎ ա ղ դ ա -
րը։
ր ո ւ ն » , а Կ ա ղ բ ե կ » , « Դ ի լի չ ա ն ի ճ ա ն ա պ ա ր հ / 1» ,
ոԴ ա ր ի ա լի կ ի ր ճ ը » , «11ա ն ա հ ի ն ի կիրճըո, ՀԱ Կ Ո Բ ՀԱ Կ Ո Բ ՅԱ Ն ԻՆ ՆՎԻՐՎԱ Ծ Ց Ո Ւ ՑԱ ­
аճ ա ն ա պ ա ր հ Ա խ ա լց խ ա յի ց Ա ր ա ս թ ա մ ա ն օ !ւ ՀԱ Ն Դ Ե Ս .—— Ա լե ք ս ա ն դ ր Մ յա ս ն ի կ յա ն ի ա ն­
շա տ ո ւր ի շ գ ո ր ծ ե ր ։ վա ն Պ ետ ա կա ն հ ա ն ր ա յի ն գ ր ա դ ա ր ա ն ո ւմ
Հ ա յ դ ե ղ ա ն կ ա ր չո ւ թ յ ա ն մ ե ջ թ ե ր և ս ոչ ոք բա ցվեց հա յ պ ր ո լե տ ա ր ա կ ա ն գ ր ա կ ա ն ո ւ ­
ա յս պ ի ս ի խ ո ր ո ւ թ յա մ բ չի ա ր տ ա ց ո լե լ Ա ր ա ­ թ յա ն հ ի մ ն ա դ ի ր Հ ա կ ո բ Հ ա կ ո բ յա ն ի ծ ն ն դ յա ն
ր ա տ լե ռ ա ն ո ւ Ս ևա ն ա լ ճ ի թ ե մ ա ն , ի ն չպ ե ս 8 5 ֊ա մ յ ա կ ի ն ն վ ի ր վ ա ծ ց ո ւ ց ա հ ա ն դ ե ս ը ։
Գ . Բ ա շ ի ն ջ ա ղ յա ն ը ։ Տ ա ր վ ա ա մ ե ն ա տ ա ր բ ե ր Ց ո ւց ա տ ա խ տ ա կ ն ե ր ի ։կ ։ա զ ե տ ե ղ վ ա ծ են
ե ղ ա ն ա կ ն ե ր ի ն , օր վ ա ա մ ե ն ա տ ա ր բ ե ր պ ա հ ե ­ նշա նա վոր բա նա ստ եղծի գ ո ր ծ ո լն ե ո լթ ա ն
ր ի ն տ ա ղ ա ն դ ա վ ո ր ն կ ա ր ի չը ի ր ե ն հ ա տ ո ւկ վ ե ր ա բ ե ր յա լ բ ա զ մ ա թ ի վ 'Է ք ս պ ո ն ա տ ն ե ր ։
վ ա ր պ ե տ ո ւ թ յա մ բ ո ւ ջ ե ր մ վ ե ր ա բ ե ր մ ո ւ ն ք ո վ Գ ր ա դ ա ր ա ն ը (ГՀ ի շ ա ր ժ ա ն տ ա ր ե թ վ ե ր ի ՛օ ­
վերա րտ ա դրել Է Ս ևա նն ո ւ Մ ա սիս ը, ս տ ե ղ ­ ր ա ց ո ւ յց սշ ա ր ք ո վ լ ո ւ յս Է ը ն ծ ա յե լ նա և
ծ ե լ ո վ հ ա յ բ ն ա ն կ ա ր ա յի ն ն կ ա ր չո ւ թ յա ն չ գ ե ­ հերթ ա կա ն օր ա ց ո ւ յց ֊թ ե ր թ ի կ ' նվիրվա ծ
րա զա նցվա ծ օրինա կներ։ բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ի ծ ն ն դ յա ն 8 5 - ա մ յա կ ի ն ։

ձԻՇԱՏԱԿհ ԵՎ. Գ Ե Ղ Ա Ր Վ Ե Ս Տ Ա Կ Ա Ն ԵՐԵԿՈՆԵՐ, ձԱՍ՜ԵՐԳՆԵՐ

ՓԱՆՈՍ Р -ԵՐ ՀԵ Մ Ե ԶՅԱ Ն Ի Մ Ա ՀՎ Ա Ն 1 0 - Ա Մ - Փ ա ն ո ս Բ ՚ե ր լե մ ե զ յ ան ի կ յա ն ք ի և ս տ ե ղ ծ ա ­
ՅԱ ԿԻՆ Ն Վ ԻՐՎ Ա Ծ ԵՐԵԿՈ Մ ա յի ս ի 10 -ի ն գ ո ր ծ ո ւ թ յա ն մա սին զ ե կ ո ւց ե ց Ե. Մ ա րտ իկ-
Ե րևա նի Ա ր վ ե ս տ ի ա շ խ ա տ ո ղ ն ե ր ի տ ա ն ը տ ե -
յա ն ը ։
՚1 ի ո ւ ն ե ց ա վ ե ր ե կ ո ՝ ն վ ի ր վ ա ծ հ ա յ մ ե ծ ա ն ո ւն
ն կ ա ր ի չ Փ ա ն ո ս Բ ՜ե ր լե մ ե զ յա ն ի մ ա հ վ ա ն 1 0 ֊ ՍԻՄԱԿ Ս Ա Հ Ա Կ Յ Ա Ա ՛ Մ Ա ՆԿԱ Վ Ա ՐԺԱ Կ Ա Ն
ա մ յա կ ի ն ։ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ 5 0 -Ա Մ Յ Ա Կ Ի Ն ՆՎԻՐՎԱԾ
Ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն ն կ ա ր չի հ ի շ ա տ ա կ ը հա բ դ ե ­
Ե ՐԵ Կ Ո .— Մ ա յի ս ի 2 7 - ի ն , Ո ւս ո ւցչի տա՛նը,
լ ո ւ Էին ե կ ե լ ն կ ա ր ի չ ն ե ր , քա նդա կա գործ­
հա նդիսա վոր ի ր ա դ ր ո ւթ յա ն մեջ նշվեց
ներ , Գ եղա րվեստ ա կա ն ի ն ս տ ի տ ո ւտ ի և ո ւ­
վա ստ ա կա վոր ո ւ ս ո ւ ց ի չ, Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ
ս ո ւմ ն ա ր ա ն ի ո ւ ս ա ն ո ղ ն ե ր , ա րվեստ ի ա յլ
Գ ե ր ա գ ո ւյն Ս ովետ ի Ն ա խ ա գ ա հ Ս իմա կ Ս ա -
բնա գա վա ռների ա շխ ա տ ողներ։
 76 էՋ ՄԻ ԱԾԻ Ն
1951

Հ ա կ յա ն ի մա նկա վա րժա կա ն գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւ­ ժողովրդի հետ , տ ոգո րվ ա ծ իր ժա մա նա կի

թ՛յա ն Տ Օ ֊ա մ յա կ ը ։
ա զ ա տ ա գ ր ա կ ա ն ի դ ե ա լն ե ր ո վ , հ ա յ ա զ գ ա յի ն
Ո ւս ո ւցչի տ ա ն ն էին հ ա վ ա ք վ ե լ Ե րևա նի
բեմ ա կ ա ն ա րվեստ ի հիմ քերից մ ե կ ը հա ն­
մ տ ա վ ո ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ն ե ր կ ա յա ց ո ւ ց ի չն ե ր և դիսա ցա վ։
Ա ա հ ա կ յա ն ի բ ա զ մ ա թ ի վ ա շ ա կ ե ր տ ն ե ր .
Ա յն ո ւհ ե տ և ե լ ո ւ յթ ո ւն ե ց ա ն Ս. Հ ա ր ո ւ­
Ս իմ ա կ Ա ա հ ա կ յա ն ի կ յա ն ք ի և մ ա ն կ ա ­ թ յո ւ ն յա ն ը և Ա . Բա բ ա յա ն ը , իսկ դեղա ր-
վ ա ր ժ ա կ ա ն գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն մ ա ս ի ն զ ե կ ո ւ­ վեստ ա կա ն բա ժ ն ո ւմ հա նդես եկա ն ժողո­
ց ե ց վա ստ ա կա վոր ո ւս ո ւց չո ւհ ի Մ . Հ ա յկ ա ­ վ ր դ ա կ ա ն ա րտ իստ ներ Ա . Ա վետ իսյա ն ր և
զ ո ւ ն ի ն , վ ե ր հ ա ն ե լո վ հ ո բ ե լյա ր ի 5 0 տ ա ր վա Գ . Ջ ա ն ի ր ե կ յա ն ը , Թ ա տ ե ր ա կ ա ն ի ն ս տ ի տ ո ւ ­
մ ա ն կ ա վ ա ր ժ ա կ ա ն ա ր դ յո ւն ա վ ե տ ա շ խ ա տ ա ն ­ տ ի ո ւս ա ն ո ղ ն ե ր ը ն ե ր կ ա յա ց ր ի ն մ ի գ ո ր ծ ո ­
ք ը և պ ետ ա կա ն ու հա սա րա կա կա ն գ ո ր ծ ո ւ­ ղ ո ւթ յո ւն « Ք ա ն դ ա ծ օ ջ ա խ » պ ի ե ս ի ց ։
ն ե ո ւ թ յո ւ ն ը ։
Ո հ մ ա կ Սա հա կ յա ն ի ն , նրա մ ա նկա վ ա ր ­ Ե ՂԻՇԵ Թ Ա ԴԵՎՈ Ս ՅԱ ՆԻ Հ Ի Շ Ա ՏԱ Կ Ի Ն
ժ ա կ ա ն գ ո ր ծ ո ւ ն ե ո ւ թ յա ն 5 0 - ա մ յա կ ի աււ- ՆՎԻՐՎԱԾ ԵՐԵԿՈ. — Լ ր ա ց ա վ հ ա յ դ ե ղ ա ն կ ա ր ,
Բիվ> ո ղ շ ո մ ւե ց ի ն Հ ա յկ ա կ ա ն ՍԱՌ Լ ո ւս ա վ ո ­ չո ւ թ յա ն ա կ ա ն ա վ ո ր դ ե մ ք ե ր ի ց մեկի' տա­
ր ո ւ թ յա ն մ ի ն ի ս տ ր ո ւթ յա ն , Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ ղա նդա վոր նկա րիչ Ե ղիշե Թ ա ղ և ո ս յա ն ի
Գ ե ր ա գ ո ւյն Ս ո վ ե տ ի և ա յլ կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ւ­ մ ա հ վ ա ն 1 5 - ա մ յա կ ը ,
թ յո ւ ն ն ե ր ի ն ե ր կ ա յա ց ւ ո ց ի չն ե ր ը ։ Ա ր վ ես տ ի ա շ խ ա տ ո ղ ն ե ր ի տ ա ն ը տ ե ղ ի , , ։ -
Վ ե ր ջ ո ւմ հ ո բ ե լյա ր ը ջերմ շ ն ո ր հ ա կ ա լո ւ­ ն ե ց ա վ ն կ ա ր չ], հ ի շ ա տ ա կ ի ն ն վ ի ր վ ա ծ ե ր ե կ ո ,
թ յո ւ ն հ ա յտ ն ե ց ի ր ե ն ա ր ժ ա ն ա ց ր ա ծ պ ա տ վ ի Ե. Թ ա գ1ւո ս յա ն ի կ յա ն ք ի և ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծո ւ­
հա մա ր։ թ յա ն մ ա ս ի ն զ ե կ ո ւ ց ե ց ա ր վ ե ս տ ի վա ստ ա ­
կ ա վ ո ր գ ո ր ծ ի չ Ռ . Դ ր ա մ բ յա ն ը ,
Ս Ո Վ Ե ՏԱ ՀԱ Յ Պ Ո ԵԶԻԱ ՅԻ ԵՐԵԿՈՆԵՐ___
Ա Ա1Ր Ի Ժ 3 - ի ն և 6 - ի ն , մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ի բ ա ր ձ ­ — Վ ա զ ա ր շա պ ա տ ց ի ջ ր ա ղ ա ց պ ա ն ի Որդ

ր ա գ ո ւ յն դ պ ր ո ց ն ե ր ի ո ւս ա ն ո ղ ո ւթ յա ն և ե ր ի ­ Ե. Թ ա ղ և ո ս յա ն ն ի ր գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն կըր֊
տ ա ս ա ր դ ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր , Հ ա յֆ ի լհ ա ր մ ո ն ի ա յի թ ո ւթ յո ւն ն ս տ ա ց ե լ Է Մ ո ս կ վ ա յո լ մ ,— ա ս տ դ
հ ա մ ե ր գ ա յի ն դ ա հ լի ճ ո ւ մ կ ա յա ց ա ն ս ո վ ե տ ա ­ զ ե կ ո ւ ց ո ղ ը ,— ա շ ա կ ե ր տ ե լո վ ժա մա նա կի
հ ա յ պ ո ե զ ի ա յի ե ր ե կ ո ն ե ր ։ Բ ա ց մ ա ն խ ո ս ք ո վ ռուս ա ռ ա ջա վ ո ր ն կ ա ր ի չն ե ր ի ն ։ Դ ե ռ և ս ՈԼԱա-
Հ ա ն դ ե ս ե կ ա վ Հ ա յֆ ի լհ ա ր մ ո ն ի ա յի գ ր ա կ ա ն նողա կա ն տ ա րիներին նա մ ե ծ հա մբա վ Է
բ ա ժ ն ի վ ա ր ի չ է . Խ ո ջ ի կ ը ։ а Պ ա յք ա ր ի և խ ա ­ ձ ե ռ ք բ ե ր ո ւ մ , ա ր ժ ա ն ա ն ո ւմ մ ի շա ր ք մրր-
ղ ա ղ ո ւթ յա ն պ ո ե զ ի ա ն В թ ե մ ա յո վ զե կ ո ւցո ւմ ց ա ն ա կ ն ե ր ի ։ Ն շ ա ն ա կ ա լի ց են ա ն ց յա լ դա րի
կ ա ր դ ա ց Վ . Մ ն ա ց ա կ ա ն յա ն ը , ո րը բ ն ո ւ թ ա ­ 9 0 -ա կ ա ն թ վա կա ններ ին ս տ ե ղ ծ ա ծ նրա գ ո ր ­
գր ե ց վերջին տ ա ր իների ը ն թ ա ց ք ո ւմ սովե­ ծ ե ր ը ։ ,гՀ ա յր ե ն ի ա փ ե ր ի ն а , « Վ ա ն ք ի դ պ ր ո ­
տ ա հ ա յ բա նա ս տ եղ ծներ ի ձ ե ռ ք բ ե ր ա ծ հա ջո­ ց ո ւմ ս , « Կ եսօրվա ճա շս և ա յլ կ տ ա վ ն ե ր ո ւմ
ղ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը ։ ն ա ռ ե ա լի ս տ ո ր ե ն պ ա տ կ ե ր ե լ ]Է հ ա յ ժողո-
Ի ր ե ն ց ն ո ր ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո լթ յո մ ւ ն ե ր ի ըն- վըրդի դա ռը կ յա ն ք ր , գ ա ղ թ ա կ ա ն ո ւթ յա ն
թ ե ր ց մ ա մ բ հ ա ն դ ե ս ե կ ա ն Հ ր . Հ ո վ հ ա ն ն ի ս յա ­ ծ ա ն ր վ ի ճ ա կ ր ։ Իր ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի
ն ը , Ս. Կ ա պ ո ւտ ի կ յա ն ը , Մ . Մ ա ր գ ա ր յա ն ը և մ ե ջ ն ա շ ա ր ո ւն ա կ ո ւմ է ռ ո ւս ա կ ա ն ն կ ա ր չո ւ­
Հ . Շ իրա զը, որոնց ներկա գտ նվողներն ը ն ­ թ յա ն լա վ ա գ ո ւ յն ա վ ա ն դ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը հա յ
դ ո ւ ն ե ց ի ն ջ ե ր մ ո ւ թ յա մ բ ։ կ ե ր պ ա ր վ ե ս տ ո ւմ ։
Ս ո վ ե տ ա հ ա յ պ ո ե զ ի ա յի լա վ ա գ ո ւ յն ն մ ո ւ շ ­ 1 9 0 1 թ վ ի ն ն կ ա ր ի չն ի ր ն յո ւթ ա կ ա ն ա ն­
ն ե ր ն ա ր տ ա ս ա ն ե ց ի ն Р '. Դ ե մ ո ւ բ յա ն ը , Ե . Ք ա - ն պ ա ս տ վ ի ճ ա կ ը բ ա ր ե լա վ ե լո ւ հ ա մ ա ր տ ե­
լա ն թ ա ր ը , Վ . Մ ո վ ս ի ս յա ն ը և Հ . Գ ա ր ա գ ա շը ։ ղ ա փ ո խ վ ո ւ մ է Թ բ ի լի ս ի , ո ւր և ա պ ր ո ւմ Ւ.
մ ի ն չ և կ յա ն ք ի վ ե ր ջ ը , դ ա ս ա վ ա ն դ ե լ ո վ ւոեւլ1ւ
ԴԵՐԱ ՍԱ Ն ԳԵՈՐԳ Ձ Մ Շ Կ Յ Ա Ն Ի Ն ՆՎԻՐՎԱԾ դ պ ր ո ց ն ե ր ո ւ մ , Ա յդ տ ա ր ի ն ե ր ի ն ' մ ի ն չ և Մ ե ծ
ԵՐԵԿՈ. — Հ ա յա ս տ ա ն ի Թ ա տ ե ր ա կ ա ն ը ն կ ե ­
Հ ո կ տ ե մ բ ե ր ը նրա ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի
ր ո ւ թ յո ւ ն ո ւ մ կ ա յա ց ա վ ե ր ե կ ո ' ն վ ի ր վ ա ծ հ ա յ
մ ե ջ զ գ ա ց վ ո ւ մ 1է հ ա կ ա ռ ե ա լի ս տ ա կ ա ն ո ւղ ­
խ ո շ ո ր ա գ ո ւ յն դ ե ր ա ս ա ն Գ ե ո ր գ Չ մ շ կ յա ն ի ն ւ ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա զ դ ե ց ո ւ թ յո ւ ն ր , նա տ ո ւր ք Լ
Ե րեկոն բա ցեց պ րոֆ. Լ. Ք ա լա ն թ ա ր ը ։
տ ա լի ս ա ն կ ո ւ մ ա յի ն տ ր ա մ ա դ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն ,
Տ մ շ կ յա ն ի պ ա տ մ ա կ ա ն ն շ ա ն ա կ ո փ յո ւ ն ը ս ա կ ա յն Ա ն դ ր կ ո վ կ ա ս ո ւմ ս ո վ ե տ ա կ ա ն 1/քԱր-
բն ո ւթ ա գ ր ո ղ զ ե կ ո ւցո ւմ ո վ հա նդես ե կ ա վ Ռ. գերի հա ղթա նա կը նոր բեկ ո ս ք է ա ոա շա ց ֊
Ջ ա ր յա ն ը ։ Բ ն ո ւթ ա գ ր ե լո վ Չ մ շ կ յա ն ի ն որ­
ն ո ւ մ Բ -ա դ և ո ս յա ն ի ա ր վ ե ս տ ի մ ե ջ , ն ա կրկին
պ ե ս թ ա տ ե ր ա կ ա ն խ ո շ ո ր գ ո ր ծ ի չի և մ ե ծ դ ե ­
հ ա ն դ ե ս է գ ա լի ս ո ր պ ե ս ի ս կ ա կ ա ն ռեա լվւսա .
ր ա սա ն ի , զե կ ո ւցո ղ ը գնա հ ա տ եց նրա ն որպ ես
Ս ո վ ե տ ա կ ա ն շ ր ջ ա ն ո ւմ ն ր ա ս տ ե ղ ծ ա ծ գ ո ր -
ա ն ց յա լ դ ա ր ի 6 0 — 7 0 - ա կ ա ն թ վ ե ր ի ա ռ ա ջ ա ­
ծե բ ի ց ա ռա նձնա պ ես ո ւշ ա գ ր ա վ են Հ ո վ հ .
վ ո ր դ ե ր ա ս ա ն ա կ ա ն ս ե ր ն դ ի գա ղ ա փ ա ր ա կ ա ն
Թ ո լմ ա ն յա ն ի , Կոմի տ ա ս ի , Շ ի ր վ ա ն զ ա դ ե ի և
պ ա ր ա գ լխ ի , ո րի ռ ե ա լի ս տ ա կ ա ն ստ եղծա ­
Հ . Հ ա կ ո բ յա ն ի բ ա ր ձ ր ա ր վ ե ս տ դ ի մ ա ն կ ա ր ն ե ­
գ ո ր ծ ո ւ թ յո ւ ն ը , խ ո ր ա պ ե ս կ ա պ վ ա ծ լի ն ե լո վ
րը՛
 ___ .. 77
Ա ր վ ես տ ի ա շ խ ա տ ո ղ ն ե ր ի տ ա նը ց ո ւց ա ­
դ րվ ա ծ Հ ի ն ա նվա նի նկա րչի մի շա րք դի­ կա ն հ ա ս տ ա ս ա ֆ յա ն ն ե ր ի ն ե ր կ ա յա ց ո ւ ց ի չ­
մա նկա րները։ ն ե ր , ա րվեստ ի ո ւ գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ա շխ ա ­
տ ողներ, բա նվորներ, ո ւս ա ն ո ղ ն ե ր ,
ՀԱ Ր Ո Ս ՏԵ Փ Ա Ն ՅԱ Ն Ի ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾ՛ՈՍ­
Պ ետ ա կա ն հ ա մ ա լս ա ր ա ն ի ա նցա ծ 30
ՏՅ Ո Ւ Ն Ն Ե Ր Ի ԵՐԵԿՈ— Ա պ ր ի լի 1 1 - ի ն Ե րե■
վ ա ն ի Ա ր վ ե ս տ ի ա շ խ ա տ ո ղ ն ե ր ի տ ա ն ր տ եղ ի ա ա ր վ ա ն վ ա ճ ո ւմ ն ե ր ի մա սին զ ե կ ո ւց ռ մ ո վ
ո ւ ն ե ց ա վ Ս տ ա լի ն յ ա ն մ ր ց ա ն ա կ ի լա ո ւր ե ա տ , հա նդես Է ղ ա լի ս հ ա մ ա լս ա ր ա ն ի ռեկտ որ
ա րվեստ ի վա ստ ա կա վոր գ ո ր ծ ի չ, կ ո մ պ ո զ ի ­ Գ. Պ ե տ ր ո ս յ ա ն ը ։
տ որ Հա րո Ս տ ե փ ա ն յա ն ի ստ եղծա դործա -
Ո ղ ջ ո ւյն ի խ ոսքերով հա նդես են զ ա լի ս
կան երեկոն։
ն ա և Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա կ ա ­
Ն երկա է ի ն կ ո մ պ ո ղ ի տ ո ր ն ե ր , երա ժշտ ա ­
դ ե մ ի ա յի կողմից ա կ ա դ ե մ ի ա յի ,Ա ,ց և ֊պ ր ե -
գ ե տ ն ե ր , գ ր ո ղ ն ե ր , ն կ ա ր ի չն ե ր , ա ր վ ե ս տ ի ա յլ
բ ն ա գ ա վ ա ռ ն հ րի և մ տ ա վ ո ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն Ն եր­ լի դ ե ն ս , Մ. Ն եր ս ի ս յա ն ը , Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ
կ ա յա ց ո ւ ց ի չ ն ե ր ։ հ ո ւս ա ,լր բ ո ւթ յա ն մ ի ն ի ս տ ր ո ւթ յա ն կողմիդ
Կ ո մ ս լո ղ ի տ ո ր Ա . Ս ա թ յա ն ի բ ա ց մ ա ն խ ո ս ­ Լ ո ւս ա վ ո ր ո ւթ յա ն մ ի ն ի ս տ ր Ս. Մ ի ք ա յե /յա ն ը ,
ք ի ց հետ ո Հա րո Ս տ ե /ի ա ն յա ն ի կ յա ն ք ի ե Ե րևա նի բ ա ր ձ ր ա գ ո ւ յն ո ւս ո ւմ ն ա կ ա ն և ղ ի ֊
ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ա կ ա ն ո ւղ ո ւ մա սին զ ե կ ո ւց ե ց տ ա - Հ ե տ ա զոտ ս էկա ն հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի
ա րվեստ ի վա ստ ա կա վոր գործիչ Ս. Գ ա ս ֊ կ ո ղ մ ի ց ' Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ ի ա ո ,թ յո ւն ն ե ր ի ա .
պ ա ր յա ն ը ։ կ ա ղ ե մ ի ա յի իսկա կա ն ա ն դ ա մ Լ. Հ ո վ հ ա ն -
ս ի ս յա ն ը է
Ե ր ե կ ո յի ե ր կ ր ո ր դ բ ա ժ ն ո ս է ա րվեց ճ ոխ
3 0 -ա մ յա կ ի կ ա պ ա կ ց ո ւ թ յա մ բ Ե րևա ',ի
հ ա մերգ Հա րո Ս տ ե փ ա ն յա ն ի ստ եղծա գոր-
ծ ո ւ թ յո մ ւ ն ե ր ի ց , ՜ ո ր ի ն մա սնա կցեցին ա ր­ Պ ետ ա կա ն հ ա մ ա լս ա ր ա ն ի հա սցեով ստ ա ց-
տ ի ս տ ն ե ր Լ. Մ ա մ ա ջ ա ն յա ն ը , Հ . Տ ե ր ֊Ղ և ո ն դ - վ ե լ ե ն բ ա զ մ ա թ ի վ ո ղ ջ ո ւյն ի հ ե ռ ա գ ր ե ր , ա յդ
յ ա ն ը , Գ. Ա ղ ա մ յա ն ը , Մ . Մ խ իթ ա րյա ն ը , Հ . թվոսՐ Մ ո ս կ վ ա յի , Լ ե ն ի ն ղ ր ա ղ ի , Խ ա րկովի,
Բ ո գ տ ա ն յա ն ը և Ա լե ք ս ա ն դ ր Ս պ ե ն դ ի ա ր յա ն ի Ռ ր ի ւի ս ի ի , Ր ա ք,Էի, Տա շքենդ ի , Ս վ ե ր դ լո վ ս կ ի
ա նվա ն պ ետ ա կա ն կվա րտ ետ ը։
հ ա մ ա լս ա ր ա ն ն ե ր ի ց , ա կա դեմիկոս կ „ս -
Ս Պ ԵՆ Դ ԻԱ ՐՅԱ Ն Ի ԱՆՎԱՆ Կ Վ Ա Ր Տ Ե Տ Ի Ս Տ Ե Ղ ­ մ ի ն ս կ ո ւց , բա նա կ ի գ ե ն ե ր ա լ Ի . Բ ա ղ ր ա մ յա -
ԾԱ ԳՈՐԾԱ ԿԱ Ն ԵՐԵԿՈՆ.— Ա ր վ ե ս տ ի ա շ խ ա ­ նից, գրող Մ . Շ ա հ ի ն յա ն ի ,ց , ֆ ի զ ի ո լո գ Լ.
տ ողների տ ա նը տ եղի ո ւն ե ցա վ Ա լե ք ս ա ն դ ր Հ ա ս ր ա թ յա ն ի ց և ա յլ ն ։
Ս պ ե ն դ ի ա ր յա ն ի ա ն վ ա ն պ ե տ ա կ ա ն լա ր ա յի ն
կվա րտ ետ ի ստ եղծա գործա կա ն ե ր ե կ ո ն ։ Ա ր­ Պ Ե ՏԱ Կ Ա Ն ՀԱ Ն ՐԱ ՅԻՆ Գ ՐԱ ԴԱ ՐԱ ՆԻ Հ Ի Մ ­
վ ե ս տ ա գ ի տ ո ւ թ յա ն դոկտ որ, ա րվեստ ի վա ս­ Ն Ա Դ ՐՄ Ա Ն ՅՕ -Ա Մ ՅԱ Կ Ի Ն ՆՎԻՐՎԱ Ծ Հ Ա Ն Դ Ի ­
տ ա կ ա վ ո ր գ ո ր ծ ի չ Գ . Տ ի գ ր ա ն յա ն ն ի ր ն ե ր ա ­ Ս ԱՎՈՐ Ն Ի Ս Տ ----Հո ս նի ս ի 2 5 ֊ի Հ , Հ ա յֆ ի լհ ա ր .
ծա կա ն խ ոսքի մեջ հա մա ոոտ ա կի գ ծ ե ց կվա ր­
մ ո ն ի ա յի հ ա մ ե ր գ ա յի ն դ ա հ լի ճ ո ւ մ տ ե ղ ի ո ւ­
տ ե տ ի ա ն ց ա ծ ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծա կ ա ն ո ւղ ի ն ։
ն ե ց ա վ Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Ա լե ք ս ա ն դ ր Մ յա ս -
Զ ե կ ո ւց ո ւ մ ի ց հ ե տ ո հ ա մ ե ր գ ո վ հ ա ն գ ե ս ե ֊
կ ա վ Ս պ ե ն դ ի ա ր յա ն ի ա ն վ ա ն կ վ ա ր տ ե տ ը , որ ն ի կ յա ն ի ա նվա ն Պ ետ ա կա ն հ ա ն ր ա յի ն
կ ա տ ա ր ե ց ի ր ծ ր ա գ ր ի լա վ ա գ ո ւ յն հ ա մ ա ր ն ե ­ գրա դա րա նի հիմնա դրմա ն 3 0 - ա մ յա կ ի ն
ր ը Չ ա յկ ո վ ս կ ո ւ , Կ ո մ ի տ ա ս ի , Ս պ ե ն դ ի ա ր յա ­ նվի րվա ծ հա նդիսա վոր նիստ ։
ն ի , հ ո լպ ե ր տ ի , Ս մ ե տ ա ն ա յի , երիտ ա սա րդ Հա նդիսա վոր նիստ ը բա ցեց Հ ա յկ ա կ ա ն
կ ո մ պ ո զ ի տ ո ր Էդ. Ջ ր ր ա շ յա ն ի և ո ւր ի շն ե ր ի
ՍՍՌ Մ ի ն ի ս տ ր ն ե ր ի Ս ո վ ե տ ի ն կ ի ց Կ ո ւ լո ւ ա ր ֊
ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը ։
լո ւս ա վ ց ր ա կ ա ն հիմնա րկների գործերի կո­
ՀԱ Ն ԴԻՍ Ա Վ Ո Ր Ն Ի Ս Տ Ն Վ Ի Ր Վ Ա Ծ Վ . Մ . Մ11- միտ եի նա խ ա գա հ Հո վ հ . Բ ա ղ դ ա ս ա ր յա ն ը ,
ԼՈ ՏՈ Վ Ի Ա ՆՎԱՆ Պ Ե ՏԱ Կ Ա Ն ՀԱ Մ Ա ԼՍ Ա ՐԱ Ն Ի Գ րա դա րա նի գ ո յո ւ թ յա ն 3 0 - ա մ յա կ ի մա ­
ՅՕ -Ա Մ Յ Ա Կ Ի Ն . — Մ ա յի ս ի 2 6 -ի ն , Ա լե ք ­ ս ին զ ե կ ո ւց ե ց գրա դա րա նի դիրեկտ որ Ա.
ս ա ն դ ր Ս պ ե ն դ ի ա ր յա ն ի ա ն վ ա ն օ պ ե ր ա յի և Ս տ ե փ ա ն յա ն ը ։
բ ա լե տ ի թ ա տ ր ո ն ո ւ մ տ ե ղ ի ո ւ ն ե ց ա վ հ ա ն դ ի ­
Գ ր ա դ ա ր ա ն ի 3 0 - ա մ յա կ ը ո ղ ջ ո ւն ե ց ի ն Հ ա յ ­
սա վոր նիս տ ' ն վ ի ր վ ա ծ Վ . Մ. Մ ո լո տ ո վ ի
կա կա ն ՍՍՌ Գ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա կա դևմիա -
ա ն վ ա ն Ե րևա նի պ ե տ ա կ ա ն հ ա մ ա լս ա ր ա ն ի
հիմնա դրմա ն 3 0 -ր դ տ ա րեդա րձին։ յ ի , Վ ր ա ց ա կ ա ն ՍՍՌ Կ. Մ ա ր քս ի ա ն վ ա ն Պ ե ­
Ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի խ ո շ ո ր ա գ ո ւ յն ո ւ ս ո ւմ ն ա ­ տ ա կ ա ն հ ա ն ր ա յի ն գրա դա րա նի, Ա դլւրեջա ֊
կա ն հ ա ս տ ա տ ո ւ թ յա ն տ ա ր ե դ ա ր ձ ը ն շ ե լո ւ ն ւս կ ա ն ՍՍՌ Ա խ ո ւն դ ո վ ի ա ն վ ա ն Պ ետ ա կ ա ն
հա մա ր թա տ րոնի դ ա հ լի ճ ն Էին հա վա քվել հ ա ն ր ա յի ն գ ր ա դ ա ր ա ն ի և ա յլ կ ա ղ մ ա կ ե ր -
պ ե տ ա կ ա ն կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ւ թ յո ւն ն ե ր ի և գ ի տ ա ­ պ I I , թ յո ւ ն ն ե ր ի ն ե ր կ ա յա ց ո ւ ց ի չն ե ր ։
 78 ԷՋՄԻԱԾԻՆ 1951

ՈՒՍՄ Ա Ն Բ Ն Ա Գ Ա Վ Ա Ռ Ո ՒՄ
Մ ԱՆԿԱՎԱ ՐԺ Ո Ւ Թ ՅԱ Ն ՆՈՐ Մ Ա Ս Ն Ա Գ Ե Տ­ թ յա ն մ ի ն ի ս տ ր ո ւթ յա ն Ո ւս ո ւցի չն ե ր ի կ ա տ ա ­
ՆԵՐ----Ը ն թ ա ց ի կ տ ա ր ո ւմ բ ա ր ձ ր ա գ ո ւ յն ո ւ­ ր ե լա գ ո ր ծ մ ա ն ի ն ս տ ի տ ո ւտ ը <ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի
ս ո ւմ ն ա կ ա ն հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը և մ ա ն կ ա ­ մ ի շա ր ք ք ա ղ ա ք ն ե ր ո ւմ և շ ր ջ ա ն ա յի ն կ ե ն տ ­
վ ա ր ժ ա կ ա ն ո ւս ո ւմ ն ա ր ա ն ն ե ր ը դպ րոցներին րո ն ն ե ր ո ւմ կա զմա կերպ ել Է ո ւս ո ւց ի չն ե ր ի
կտ ա ն մ ո տ 1 .3 0 0 դ ա ս ա տ ո ւն ե ր , որոնցից ո ր ա կ ա վ ո ր մ ա ն մ ե կ ա մ ս յա դ ա ս ը ն թ ա ց ն ե ր ։
ա վ ե լի ք ա ն 7 0 0 - ը բ ա ր ձ ր ա գ ո ւ յն կ ր թ ո ւ թ յա մ բ Դ ա ս ը ն թ ա ց ն ե ր ո ւմ ս ո վ ո ր ո ս է են մ ա ս ս ա յա ­
և ա վ ե լի ք ա ն 5 0 0 - ը ' մ ի ջ ն ա կ ա ր գ ։ կ ա ն դ ս /ր ո ց ն ե ր ի ա վ ե լի ք ա ն 1 . 0 0 0 ո ւս ո ւց ի չ-
Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Լ ո ւս ա վ ո ր ո ւթ յա ն մ ի ն ի ս տ ­ Ղ՛ասը ն թ ա ց ն ե ր ո ւմ ա վ ա ն դ վ ո ւմ են մ ա ն կ ա ­
ր ո ւթ յո ւն ն ա ր դ ե ն ա վա րտ ել է մա նկա վա ր­ վ ա ր ժ ո ւթ յո ւն , մ ե թ ո դ ի կ ա և ա յլ ա ռ ա ր կ ա ն ե ր ։
ժ ո ւթ յա ն ն ո ր մ ա ս ն ա գ ե տ ն ե ր ի տ ե ղ ա բ ա շ խ ո ւ­ Հ ո ւն ի ս ի 2 0 - ի ց Ե ր և ա ն ո ւմ , Լ ենինա կքս նում,
մ ը ։ Ե ր ի տ ա ս ա ր դ դ ա ս ա տ ո ւն ե ր ի մ ե ծ մ ա - Կ իր ո վ ա կ ա ն ո ւ մ և Նոր Բ ա յա ղ ե տ ո ւ մ ս կ ս ե ց ի )/
ս ը ա շ խ ա տ ե լո ւ է ռ ե ս պ ո ւ բ լի կ ա յի շր ջա ն ն ե ր ի գործել նա և 5 — 1 0 -ր գ ղա սա րա նների հա ­
տ ա ր ր ա կ ա ն , յո թ ն ա մ յա և մ ի ջ ն ա կ ա ր գ դ ը պ - ՛ յո ց , ռ ո ւս ա ց լե զ ո ւն ե ր ի ո ւ դ ր ա կ ա ն ո ւ թ յա ն ,
ր ո ց ն ե ր ո ւմ ։ օ տ ա ր լե զ ո ւ ն ե ր ի , ֆ ի զ ի կ ա յի , մ ա թ ե մ ա տ ի կ ա ­
եՐԵՎԱ ՆԻ Օ ՏԱ Ր ԼԵԶՈՒՆԵՐԻ Ի Ն Ս ՏԻ ՏՈ Ւ ՏԻ յ ի , պ ա տ մ ո ւթ յա ն , ա շ խ ա ր հ ա գ ր ո ւթ յա ն , բ ն ա ­
գ ի տ ո ւ թ յա ն , ք ի մ ի ա յի և ա յլ ա ռա րկա ների
Շ Ր Ջ Ա Ն Ա Վ Ա Ր ՏՆ Ե Ր Ը . — Ե րևա նի Օտ ա ր լ ե զ ո ւ ­
ների պ ետ ա կա ն մա նկա վա րժա կա ն ի ն ս տ ի ­ ղ ա ս ա տ ո մ ւե ր ի , ի ն չպ ե ս ն ա և դ ի ր ե կ տ ո ր ն ե ր ի ,
տ ո ւտ ը տ վ ե ց ի ր հ ե ր թ ա կ ա ն ' 3-ր ղ . շ ր ջ ա ն ա ­ ո ւս մ ա ս վ ա ր ն ե ր ի և դ պ ր ո ց ա կ ա ն ց ա ն ց ի ա յլ
վա րտ ները' թ վ ո վ 1 1 4 մ ա ր դ ։ Շ րջա նա վա րտ ­ ա շխ ա տ ողների որա կա վորմա ն մ ե կ ա մ ս յա
դա սընթա ցներ։
ն ե ր ն ո ւղ ա ր կ վ ա ծ ե ն Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Լ ո ւս ա ­
վ ո ր ո ւ թ յա ն մ ի ն ի ս տ ր ո ւթ յա ն տ ր ա մ ա դ ր ո ւթ յա ն Ա յս դ ա ս ը ն թ ա ց ն ե ր ո ս է դ ա ս ա վ ա ն դ ո ւմ են
ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յ ի բ ա ր ձ ր ա գ ո ւ յն ո ւս ո ւմ ն ա կ ա ն
տ ա կ , և ա ր ղ ե ն ս տ ա ցեք ե ն ն շ ա ն ա կ ո ւմ ն ե ր ։
Ի ն ս տ ի տ ո ւտ ն ա վա րտ ա ծների մեծ մա սը հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի դ ա ս ա խ ո ս ն ե ր և գ ի տ ­
մ ե կ ն ե լո ւ է շրջա նները մա նկա վա րժա կա ն ա շխ ա տ ողներ։
ա շ խ ա տ ա ն ք կ ա տ ա ր ե լո ւ հ ա մ ա ր ։ Ա յս տ ա ր ի ո ւս ո ւց ի չն ե ր ի որա կա վորմա ն
դ ա ս ը ն թ ա ց ն ե ր ո ւմ սովորոսէ են մոտ 3 .0 0 0
Ա ՆԱՍՆԱԲՈՒԾՈՒԹ ՅԱՆ Մ Ա Ս ՆԱ Գ Ե ՏՆ ԵՐԻ
ո ւս ո ւց ի չ և ժո ղ ո վ ր դ ա կ ւս ն կ ր թ ո ւթ յա ն ց ա ն ց ի
ՆՈՐ Ջ Ո Կ Ա Տ . — Ե ր և ա ն ի Զ ո ո ա ն ա ս ն ա բ ո ւ ժ ա ֊
ա յլ ա շ խ ա տ ո ղ ն ե ր ։
■կան ի ն ս տ ՛իտ ուտ ը տ վ ե ց ի ր հ ե ր թ ա կ ա ն շ ը ր -
ջ ա ն ա վ ա /ւտ ն ե ր ը ։ Ի ն ս տ ի տ ո ւտ ն ա վ ա ր տ ե ց ի ն Դ Ա Ս Ա Գ Ր Ք Ե Ր ԴՊՐՈՑՆԵՐԻ Հ Ա Մ Ա Ր ___Հ ա ­
68 ա ն ա ս ն ա ր յւլյ ծն ՛եր ։ Ա ն ա ս ն ա բ ո ւ ծ ո ւ թ յա ն ’ յա ս տ ա ն ի Պ ետ ա կա ն հ ր ա տ ա ր ա կ չո ւթ յո ւն ը
ե ր ի տ ա ս ա ր դ մ ա ս ն ա գ ե տ ն ե ր ը ո ւղ ա ր կ վ ո ւմ են դ պ ր ո ց ա կ ա ն ն ե ր ի հ ա մ ա ր մ ի ն չ և նո ր ո ւս ո ւմ ­
ռ ե ս պ ո ւ բ լի կ ա յի բ ո լո ր շ ր ջ ա ն ն ե ր ը ։ Շ ր ջ ա ն ա ­ ն ա կ ա ն տ ա ր ի ն լ ո ւ յս ւէ ը ն ծ ա յե լ ո ւ 8 2 ա ն ո մ ։
վ ա ր տ ն ե ր ի մ ի մ ա ս ը ա շ խ ա տ ե լո ւ է Ո ւկ ր ա ի ­ դ ա ս ա գ ի ր ք ' ա վ ե լի ք ա ն ե ր կ ո ւ մ ի լի ո ն օրի­
ն ա կ ա ն Ս Ս Ռ -ո ւմ , Ա դ ր բ ե ջ ա ն ա կ ա ն Ս Ս Ռ -ոս է, ն ա կ ը ն դ հ ա ն ո ւր տ ի ր ա ժ ո վ ։ Ա ր դ են հ ր ա տ ս ։-
Վ ր ա ց ա կ ա ն Ս Ս Ռ -ո ւմ և Կ րա ս նոդա րի երկ­ ր ա կ վ ե լ ե ն 4 4 ա ն ո ւն դ ա ս ա գ ր ք ե ր ։
ր ա մ ա ս ո ւմ ։ Զ գ ա լի ո ր ե ն ա վ ե լա ց վ ո ւ մ 1^ մեթոդա կա ն
Գ ՅՈ Ւ Ղ Ա ՏՆ ՏԵ Ս Ո Ւ Թ ՅԱ Ն ՆՈՐ Մ Ա Ս Ն Ա Գ Ե Տ­ գ ր ա կ ա ն ո ւ թ յա ն , ծրա գրերի, ո ւս ո ւց չա կ ա ն
ՆԵՐ . — Ե րևա նի Գ յո ս լա տ ն տ ե ս ա կ ա ն ի ն ս տ ի ­ ձ ե ռ ն ա ր կ ն ե ր ի հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւթ յո ւն ը ն ո ր ո ւ­
տ ո ւտ ը տ վ ե ց ի ր հ ե ր թ ա կ ա ն շ ր ջ ա ն ա վ ա ր տ ­ ս ո ւմ ն ա կ ա ն տ ա ր վա հ ա մ ա ր ։
ն ե ր ը ։ Գ յո ւղ ա տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն նոր, երիտ ա ­
Ե Ր Ա Ժ Շ ՏԱ Կ Ա Ն ՆՈՐ ՈՒՍՈՒՄՆԱՐԱՆ___
սա րդ մա սնա գետ ները' թ վով 1 1 5 մա րդ, ո- Ե ր ա ժ շտ ա կ ա ն դ պ ր ո ց ի բ ա զ ա յի վրա Կ իր ո-
ր ո ն ց ի ց 5 9 - ը դ ա շտ ա վ ա ր ն ե ր ե ն , մ յո ւ ս ն ե ր ը ' վա կ ա ն ո ւմ բ ա ց վ ե լ \է ե ր ա ժ շ տ ա կ ա ն ն ո ր ո ւ­
ա յգ ե գ ո ր ծ ն ե ր , ռ ե ս պ ո ւ բ լի կ ա յի շ ր ջա ն ն ե ր ն
ս ո ւմ ն ա ր ա ն ։ Ա ռա ջին կ ո ւր ս ո ւմ 1 9 5 1 — 1 9 5 2
ե ն մ ե կ ն ե լո ւ մ շ տ ա կ ա ն ա շ խ ա տ ա ն ք ի ։ ո ւս ո ւմ ն ա կ ա ն տ ա ր ո ս է կ ս ո վ ո ր ե ն 3 0 մ ա ր դ ,
Ո Ա Ս Ո ՒՏԻՉՆԵՐԻ ՈՐԱ ԿԱ ՎՈՐՄԱ Ն Դ Ա Ս ԸՆ ­ որոնց թ վ ո ւմ ե ր ա ժ շտ ա կ ա ն դպ րոցի ա յս
Թ Ա ՑՆ Ե Ր . — Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Լ ո ւս ա վ ո ր ո ւ­ տ ա ր վ ա շ ր ջա ն ա վ ա ր տ ն ե ր ը ։

ՌԵՍՊՈՒԲԼԻԿԱՅԻ ՀԱՆԳՍՏՅԱՆ ՏՆԵՐՈՒՄ Ե Վ ԲՈՒԺ՛ԱՐԱՆՆԵՐՈՒՄ

ԵՐԵՎԱ ՆԻ ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԵՐԿԱԹՈՒՂՈՒՍ'.— կ ա յա ր ա ն ի ց մ ի ն չ և « Ո լր ա խ ո ւթ յո լն » և « Ա ր ծ ­
Մ ա յի ս ի 2 - ի ն բ ա ց վ ե ց Ե րևա նի Մ ա նկա վլա ն վ ա յի ն ս կ ա յա ր ա ն ն ե ր ը ։ Ե ր կ ա թ ո ւղ ի ն ս պ ա ­
ե ր կ ա թ ո ւղ ո ւ ս ե զ ո ն ը ։ Գ նա ցքի վա գոնները ս ա ր կ ո ւմ են պ ա տ ա ն ի ե ր կ ա թ ո ւղ ա յի ն ն ե ր ի
ն ո ր ա գ վ ա ծ ե ն , կ ա յա ր ա ն ն ե ր ի թ ի վ ն ա վ ե լա ­ դա ՛ս ը ն թ ա ց ն եր ն ա վ ա ր տ ա ծ ա վ ե լի ք ա ն 2 5 0
ց ե լ ւք, գ ն ա ց ք ը ե ր թ և ե կ ո ւմ Է « Պ ի ո ն ե ր ա կ ա ն յ) պ ի ո ն ե ր - դ պ ր ո ց ա կ ո&։ ն ե ր ։ Երկ ա թ յ։ լզ ո ւ մ
 1951 к Ջ Մ Ի օ. Ծ ի ъ
7!)

ս տ ե ղ ծ վ ա ծ է Ն ե ր ք ի ն ռա դի ո ֊հ ա ն գ ո ւ յ ց , կ ա ղ .
տ ա րվա ծ ս ա ն ա ա ո բ ի - ս յի հողա րա ժնի և
մ ա ՚կ ե ր պ վ ա ծ է ե ր կ ա թ ո ւղ ա յի ն ՛տ ե խ ն ի կ ա կ ա ն
ն ր ա շ ր ջ ա կ ա յք ի բ ա ր ե կ ա ր գ մ ա ն , կ ա ն ա չա ­
Ասլան ձն ա ս են յա կ ։
պ ա տ մ ա ն ու ծա ղ կ ա զ ա ր դ մ ա ն ո ւ ղ ղ ո ւ թ յա մ բ ՛
Բա րեկա րգվա ծ է մա նկա կա ն երկա թգծի
Ա յս տ ա ր ի ս ա ն ա տ ո ր ի ա յո ւ մ բ ա ց ի ֆ ո մ ե կ -
կ ու լա ո ւր ա յ ի ե հ ա ն գ ս տ ի ղ/ւոոա յդիՏւ, կ ա ր դ ա _
ց ի ո ն ա լ ն ե ր վ ա յի ն ս ի ս տ ե մ ի ք ա յ ք ա յ ո ւ մ ո ւ­
՛է՛՛ր վ ա ծ են ծ ա ռ ո պ ի ն ե ր ր , գ լխ ա վ ո ր մ ո ւտ ք ի
նեցող հիվա նդներից, բ ո ւժ վ ե լո ւ ե ն սա ս
ա ս տ ի ճ ա ն ն ե ր ի ա ջ և ձ ա խ ՛կող մերը կա նա ­
սրտ ի և ս տ ա մ ո ք ս ա ա ղ ի ք ա յի ն տ րա կա ի Հի­
չա պ ա տ վ ա ծ ե ն ։
վ ա ն դ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ո ւն ե ցո ղ ն ե ր , Ա յգ նպատ ՛Ա ­
Ա յգ ո ւ մ ե լո ւ յթ ն ե ր ո ւն ե ց ա ն է ս տ ր ա դ ա յի ն ,
վ ա զ ա յի ն նվա գա խ մբերը, ժողովրդա կա ն
Կ՛’ '1 ա յս տ ե ղ ս տ ե ղ ծվ ե լ են նոր ա ծխ ա թթվա ­
կա ն լո ղ ա ր ա ն ն ե ր , բո ւժ մ ա ն տ ոա նձնա ս
գործիքների խ մ բ ե ր ը , ի ն չպ ե ս նա և Պիո­
ն յա կ ն ե ր ։ Ս ա ն ա տ ո ր ի ա յո ւ մ կա զմա կերպ վեք
ներների պ ա լա տ ի սլ Մ ա նուկ(սերի գեղ­
ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն դ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւթ յա ն տ ա ն ի ն ք ­ Է ն ա և կ ա ն ա ց ի հ ի վ ա ն դ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ի բ ո ւ ժ մ ա ն
բ ա ժ ի ս ։։
ն ա գ ո ր ծ խ մ բ ե ր ը ւ Տ ե ղ ի ո ւն ե ց ա ն ն ա և դ ը ՚գ -
Ա մ ե ն ա մ ի ս «Ա ր մ ե ն ի ա » ս ա ն ա տ ո ր ի ա յո ւմ
բոցա կա ն սպ որտ խ մ բա կ ն ե ր ի և թ իմերի ը ն ­
Հ ա յա ս տ ա ն ի ց և ե ղ բ ա յր ա կ ա ն ո ե ո պ ո լբ ւի -
կ ե ր ա կ ա ն հ ա ն դ ի պ ո ւմ ն ե ր »
կ ա ն ե ր ի ց կ հ ա ն գ ս տ ա ն ա ն ո ւ կ բ ո ւժ վ ե ն 200
մա րգ։
Դ Ի Ա ՚Ջ Ս Ն Ի Ս Ա Ն Ա ՏՈ Ր Ի Ա ՅՈ Ւ Մ . — Հ ա յ կ ա ­
կ ա ն ՍՍՌ Ա ռ ո ղ ջ ա պ ա հ ո ւթ յա ն մ ի ն ի ս տ ր ո ւթ յա ն
Ա Խ ՏԱ ԼԱ Յ Ի ՀԱ Ն Գ Ս ՏՅ Ա Ն ՏԱ Ն ԲԱՏՈԻՄՐ..
հ ա ն գ ս տ յա ն տ ն ե ր ի վ ա ր չո ւթ յա ն սա նա տ ո­ — Աք ա վ երդ ո ւ մ Ա /սթ ա լա յ ի հ ա ն գ ս տ յա ն տ ո ւ­
րիա ն ը ն դ ո ւն ե ց հ ի վ ա ն դ ն եր ի ա ոա ջին խ ո ւ մ ­ նը սկս եց նոր սեդոնը։
բ ը ։ Ս ա ն ա տ ո ր ի ա յի շ ե ն ք ե ր ը ն ո ր ո գ վ ա ծ ե ն .
բ ա ր ե կ ա ր գ վ ա ծ են բ ա կ ե ր ը , պ ո ւր ա կ ն ե ր ս ու ԱպըԻէի 1 5 - ի ն հ ա ն գ ս տ ա ն ա լո ւ եկ ա ն ե ր ե ֊
ծ ա ղ կ ա ն ո ց ն ե ր ը ։ Ա մ ա ռ վ ա ը ն թ ա ց ք ո ւ մ ա յս ­ վա ն ի , Լ ենինա կտ նի, Կ իբովա կա նի գործա ­
տ ե ղ բ ՜ո ւժ վ ե լո ւ ե ն 3 . 0 0 0 մ ա ր դ ։ ր ա ն ն ե ր ի , հ ի մ ն ա ր կ - ձ ե ռ ն ա ր կ ո լթ յո ւ ն ե ր ի մի
Կ ո ւր ո ր տ ա յի ն սեզոնն սկսվել է նա և խ ո ւ մ բ բ ա ն վ ո ր ֊ծ ա ռ ա յո դ ն ե ր ։
Հ Ա Մ Կ Խ -ի Գ ո լո ՚է ի ն ո յի ս ա ն ա տ ո ր ի ա յո ւմ : Ա ռա ջին օրը հա նգստ ա ցողների հա մա ր
տ րվեց հա մերդ։
,'Ա ՐՄ Ե Ն ԻԱ » Ս Ա Ն Ա ՏՈ Ր Ի Ա ՅԻ ԲԱՏՈԻՄՐ. — Ն ո ր ո գ վ ա ծ ե ն հ ա ն գ ս տ յա ն տ ա ն շ ե ն ք ե ր ը ,
Կ ի բ ո վ ա կ ա ն ի «Ա րմենի՛ա ո ս ա ն ա տ ո ր ի ա ն մ ա ­ ֆ ի զ կ ո ւ լտ ֊հ ր ա պ ա ր ա կ ը , կ ա ր գ ա վ ո ր վ ա ծ են
յ ի ս ի 1 7 - ի ն ը ն դ ո ւ ն ե ց բ ո ւ ժ վ ո ղ ն ե ր ի ա ո ա ջի ն ծա ռ ո ւղ ի ն ե ր ը , տ նկվել են դեկորա տ իվ ծա
խ ո ւ մ բ ը ։ Կ ա րգի ե ն բ ե ր վ ե լ և հա րստ ա ցվել ո ե ր , ն ո ճ ի ն ե ր , չի ն ա կ ա ն վ ա ր դ ե ն ի ն ե ր ։ Կա -
բ ո ւ ժ ս ե ն յա կ ն ե ը ը , նււր ո դ վ ե/ են սա նա տ ո­ ս ո լց վ ե լ Է նո ր շ ե ն ք , ուր տ ե ղ ա վ ո ր վ ա ծ Է
ր ի ա յի ՛բո լո ր բ ա ժ ի ն ն ե ր ը , ա կոսքբէւ ո ւ գ ր ա ­ 4 0 մ ա հ ճ ա կ ա լ։ Հ ա ն գ ս տ յա ն տ ո ւն ն ունի հ ա ֊
դ ա ր ա ն ը , ջ ր ա վ ա զ ա ն ը ։ Ն ն ջա ր ա ն ն ե ր ը կ ա հ ա ­ լ .ո ՚ս ա գ ր ա դ ա ր ա ն ՝ ա վ ե լի ք ա ն 4 . 0 0 0 գ ր ք ո վ ։
վ ո ր վ ա ծ են ։իա ւիուկ կ ա հ ո ւյք ո վ և ն ո ր մ ա հ ­ Յ ո ւ ր ա ք ա ն չ յո ւ ր հ ե ր թ ա փ ո խ ո ւմ Աքսթ ա ր ս -

ճ ա կ ա լն ե ր ո վ ։ Զ դ ա [ի ա շխ ա տ ա նք Է կա ­ յ ո ւ մ հ ա ն գ ս տ ա ն ա լո ւ ևս 2 5 0 մ ա ր գ ։

Պ Ա Ր Գ Ե Վ Ա Տ Ր Ո ՒՄ Ն Ե Ր Բ Ա Զ Մ Ա Զ Ա Վ Ա Կ ՄԱՅՐԵՐՒՆ
Ն ո ր -Բ ա յա զ ե ա ի շ ր ջա ն ի 1 .4 5 8 բ ա զ մ ա զ ա ­ կ ա ծ երեք կին ստ ա ցել են лՄ ա յր ա կ ա ն
վա կ մ ա յր ե ր 1 9 5 0 թ վ ա կ ա ն ի ն և ա յս տ ա ր վա վոոոքл ? - ր դ ա ստ իճա նի շքա ն շա ն , յո թ ե ր ե ­
ա նցա ծ ա միսներին պ ե տ ո ւթ յո ւ ն ի ց ստուգեք խ ա ծ ն ա ծ և դ ա ս տ ի ս ։ ր ա կ ս ւծ չո ր ս կ ի ն " Մ 1Ա յ­
ե ն ա վ ե լի ք ա ն 2 .0 0 0 .0 0 0 ռ ո ւբ լո լ մ ի ա ն վ ա գ րա կա ն փ ա ո բօ 3 -ր դ կա րգի շքա նշա ն, վեց և .
ու ա մ ս ա կ ա ն նպ ա ստ ։ 1 .8 0 0 բա զմա զա վա կ /. ե /и ա ծ ն ա ծ և դ ա ս տ ի ա ր ա կ ա ծ տ ա ս ն մ ե կ կին
մ ա յր ե ր պ ա րգևա տ րվել են «Մ ա յր ա կ ա ն Մ ա յր ո ւթ յա ն մ ե դ ա լ,! 1 -ի ն ա ստ իճա նի մե­
ւիա ռքո շ ք ա ն շ ա ն ն ե ր ո վ ո ւ « Մ ա յր ո ւ թ յա ն մե­ գ ա /, հ ի ն գ երե ի ՛ա ծնա ծ և դա ստ իա րա կա ծ
դ ա լս մ ե դ ա լն ե ր ո վ ։ 2 0 կ ի ն ա ր ժ ա ն ա ց ե լ են ե ր ե ս ո ւ ն մ ե կ կ ի ն ՝ « Մ ՛Ա յր ո ւթ յա ն մ ե գ ՚ս լ » 2 - ր գ
пՀ ե ր ո ս ո ւհ ի մ ա յր а պ ա տ վ ա վ ո ր կ ո չմ ա ն ։ ա ս տ ի ճ ա ն ի մ ե դ ա լ։
Ա պ րիլի 2 5 ֊ի մի ուրիշ հրա մա նա գրով,
Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ ե ր ա գ ո ւյն Ս ովետ ի
պ ա ր գ և ա տ ր վ ե լ են հ ր ե ա ն ք ա ղ ա ք ի Մ ի կ ո յ՛ս -
ն ա խ ա գ ա հ ո ւթ յո ւն ր ա պ ր ի լի 9-ի հրա մա ­
նա գրով պ ա ր գ և ա տ ր ե լ ւէ Ե րևա ն ք ա ղ ՛ս - ն ի , Մ ո լ:՛ տ ա /յա ն և Ս տ ա լի ն յա ն շ ր ջա ն ն ե ր ի ց
մ ի ուրիշ խ ո ւ մ բ բ ա զ մ ա զ ա վ ա կ մ ա յր ե ր ։ 1'նը
բ ի ԿիրուԷյա ՚ն , Մ ո լո տ ո վ յա ն և Ս պ ւս նդա ր-
յա ն ի շ ր ջ ա ն ն ե ր ի ց մ ի շա րք բա զմ ա զա վա կ ե ր ե խ ա ծ ն ա ծ ե. դ ա ս տ ի ա ր ա կ ա ծ ե ր կ ո ւ կին
մ ա յր ե ր ի ։ Ո ւթ ե ր ե խ ա ծ ն ա ծ և դա ստ իա րա - ս տ ա ց ե լ ե ն 0Մ ա յր ա կ ա ն վ ւա ռ ք » 1 - ի ն ա ս տ ի -
 80 ԷՋՄԻԱԾԻՆ 1951

(ա ն ի շ ք ա ն շ ա ն , ո ւթ ե ր ե խ ա ծ ն ա ծ և դ ա ս-
երեխ ա ծն ա ծ և դա ստ իա րա կ ա ծ քսա ն կին'
ա ի ա ր ա կ ա ծ ե ր ե ք կ ի ն ' « Մ ա յր ա կ ա ն փ ա ռք,, " Մ ա յր ո ւ թ յա ն մ ե դ ա լ в 1 - ի ն ա ս տ ի ճ ա ն ի մ ն -
2 ֊ր դ ա ստ իճա նի շքա նշա ն, յո թ երեխ ա դ ա լ, հ ի ն գ ե ր ե խ ա ծ ն ա ծ և դա ստ իա րա կա ծ
ծ ն ա ծ և դա ստ ի ա րա կա ծ ե ր ե ք կ ի ն ' « Մ ա յր ա ­ ե ր ե ս ո ւն կ ի ն ' « Մ ա յր ո ւթ յա ն մ ե գ ա լո 2-ր ղ
կա ն փ ա ռ ք ն 3 - ր դ ա ս տ ի ա ն ի շ ք ա ն շ ա ն , վ ե ց ա ս տ ի ճ ա ն ի մ ե դ ա լ։

ԳՅՈՒՂԱԿԱՆ ՐՆԱԿՋՈհԹՅԱՆ ԲՈհԺՍՊԱՍԱՐԿՈհՄԸ РЦГЫМЫЛК ՃԱՄԱՐ

Գ յո ւղ ա կ ա ն բ ժ շ կ ա կ ա ն տ եղա մա սերի 15 Բ ժ ի շ կ ն ե ր ի թւ[ի ա վ ե լա ց ո ւմ ը հ ն ա ր ա վ ո ր /։,.
բժ ի շկ ն ե ր , որոնք որա կա վորմա ն բա ր ձ ր ա ց­ թ յո ւ ն կ տ ա շ ր ջ ա ն ա յի ն հ ի վ ա ն դ ա ն ո ց ն ե ր ո ւմ
մ ա ն դ ա ս ը ն թ ա ց ն ե ր ե ն ա ն ց ե լ Ե րևա նի կ լի ­
ո ւ պ ո լի կ լի ն ի կ ա ն ե ր ո ւմ բ ա ն ա լ ն ո ր րա մ ա Ա .
ն ի կ ա ն ե ր ո ւմ , մ ե կ ն ե ց ի ն իրենց մ շտ ա կ ա ն
ա շ խ ա տ ա ն ք ի վ ա յր ե ր ը ։ մ ո ւ ն ք ն ե ր , Ա ղին ի , Վ ե դ ո լ, Բ ա լի ն ի և ա յ/
Մ ի ն չև տ ա ր վա վ ե ր ջ ը Ե րևա նի կ լի ն ի կ ա ն ե ­ շ ր ջ ա ն ն ե ր ո ւմ կ ա ղ մ ա կ ե ր պ վ ո ս է ե ն վ ի ր ա բ ո ւ­
ր ո ւ մ , ի ն չպ ե ս ն ա և Մ ո ս կ վ ա յո ւ մ , Լ ենին ղ ր ա ­ ժա կա ն բ ա ժ ա ն մ ո ւն ք ն ե ր , Կ ր ա ս ն ո ս ե լս կ ի ,
ղ ո ւմ , Խ ա ր կ ո վ ո ւմ ո ւ Թ բ ի լի ս ի ո ւ մ մ ա ս ն ա գ ի ­ Մ ե ղ ր ո ւ, Սի սի ա ն ի շ ր ջ ա ն ն ե ր ո ւմ ՝ ռ ե ն տ կ ե ն ո -
տ ա ցմա ն և որա կա վորմա ն դա սընթա ցները /ո գ ի ա կ ա ն , Գ որիսի, Մ ա ր տ ո ւն ո լ, Ն ո յե մ բ ե ր ­
կա նցնեն 2 6 0 բժ ի շկ , որոնց մ ե ծ ա մ ա ս ն ո ւ­
յա ն ի շ ր ջ ա ն ն ե ր ո ւմ ' ա կ ա ն ջի ֊կ ո կ ո ր դ ! ։ ֊ք թ ի
թ յո ւ ն ը ռ ե ս պ ո ւ բ լի կ ա յի շ ր ջ ա ն ն ե ր ի ց ՛է։
բ ա ժ ա ն մ ո ւ ն ք ն ե ր , տ ա ս ը շ ր ջ ա ն ն ե ր ո ւմ ' ա չքի
Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Ա ռ ո ղ ջ ա պ ա հ ո ւթ յա ն մ ի ­
հ ի վ ա ն դ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի բ ա ժ ա ն մ ո ւ ն ք ե ր ։
ն ի ս տ ր ո ւթ յո ւն ը մ ի ն չ և տ ա ր վ ա վեր ջը շ ր ջ ա ն ­
Ծ ննդա բերա կա ն տ ները մա սնա գետ ներով
ն ե ր ը ա շ խ ա տ ա ն ք ի կ ո ւղ ա ր կ ի 120 բժիշկ։
Ն ր ա ն ց ի ց 6 0 ֊ը մ ի ն չ և ա յդ ա շ խ ա տ ո ւմ էին ա պ ա հ ո վ ե լո ւ հա մա ր մ ա ն կ ա բ ա ր ձ ա կ ա )։
Ե ր և ա ն ո ւմ ։ Մ ն ա ց ա ծ բժիշկները Ե րևա նի դպ րոցների ա յս տ ա ր վա շ ր ջա ն ա վ ա ր տ ն ե ր ի ց
Բ ժ շ կ ա կ ա ն ի ն ս տ ի տ ո ւտ ի շր ջա ն ա վ ա ր ս /ն եր ռ ե ս պ ո ւ բ լի կ ա յի գ յո ւ ղ ե ր ը ա շխ ա տ ա ն ք ի կ ո ւ­
են, ղ ա ր կ վ ե ն 1 2 0 մ ա ն կ ա բ ա ր ձ ո ւհ ի ն ե ր ։

2Ա8ԿԱԿԱՆ ■ЪПЦ.Ы’ЬЬРС ԼՒՏ4_եՐեՆ

Վ ի լն յո ւ ս ո ւ մ , Լ ի տ վ ա կ ա ն Պ ետ ա կ՚ք սն հ ր ա ­ չա ր ի , Ս. Պ ա յա զ ա տ ի , Հ մ ա յա կ Ս իրա սի, Ա -
տ ա ր ա կ չո ւթ յո ւն ը լի տ վ ե ր ե ն լ ո ւ յս Է ը ն ծ ա յե լ րա քսի և ա յ/ հ ե ղ ի ն ա կ ն ե ր ի ն ո վ ե լն ե ր ն ու.
հ ա յկ ա կ ա ն ն ո վ ե լն ե ր ի մ ի ս տ վ ա ր ժողովա ­
պ ա տ մվա ծքները։ Գ րքի վ ե ր ջ ո ւմ կա ն հա ­
ծ ո ւ ։ Ժ ո ղ ո վ ա ծ ո ւո ւմ տ ե ղ են գ տ ե լ Գ րիգոր
մա ռոտ ծ ա ն ո թ ո ւթ յո ւն ն ե ր և որոշ տ ե ղ ե կ ո ւ­
Զ ո հ ր ա պ ի , Ե ր ո ւխ ա ն ի , Ա լե ք ս ա ն դ ր Շ ի ր վ ա ն ■
դա ղեի, Հովհա ննես Թ ո ւ մ ա ն յա ն ի , Ա վ ետ ի ք թ յո ւ ն ն ե ր հեղինա կների մա սին։ Հրա տ ա րա -
Ի ս ա հ ա կ յա ն ի , Դ ե ր ե ն ի կ Դ ե մ ի ր ճ յա ն ի , Ս տ ե ­ կ ո լթ յո մ ւ ր կ ա տ ա ր վ ա ծ Է խ ն ա մ ք ո վ և բ ա ր ձ ր
փ ա ն Ջ ՚ր յ ա ն ի , Վ . Ա ն ա ն յա ն ի , Հ ր ա չյա Ք ո ­ ճա շա կ՛ով։

ԳԻՏԱԿԱՆ ԱՐՇԱ֊ԼԱխԱՐեՐ
ճա րտ ա րա պ ետ ա կա ն հ ո ւշա ր ձ ա ն ն ե ր ի Վ երա կա նգնողների երկրորդ խ ո ւմ է:ր
պ ա հպ ա նմա ն ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա կ ա ն կոմիտ են կմեկնի հ ա յկ ս /կ ա ն ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ո ւթ յա ն
ա յս տ ա ր ի խ ո շ ո ր ա շխ ա տ ա նք Է ծ ա վ ա լե լ
հ ո ւշ ա ր ձ ա ն ն ե ր ո վ հ ա րուս տ Ա շտ ա ր ա կ ի շ ր չս --
հ ա յ ժողովրդի ճա րտ ա րա պ ետ ա կա ն հա ­
ն ը ։ Ա յս տ ե ղ վ ե ր ա կ ա ն գ ն վ ե լո ւ ե ն 1 3 - ր գ դ ա ­
ր ո ւս տ ժ ա ռ ա ն գ ո ւ թ յա ն վերա կա նգնմա ն և
ր ի ն վ ե ր ա բ ե ր ո ղ մ ի շա ր ք հ ո ւշ ա ր ձ ա ն ն ե ր Տ ե ­
պ ա հ պ ա ն մ ա ն ո ւ ղ ղ ո ւ թ յա մ բ ։ Խ ո ւմ բ ն ս կ ս ե լ Է
ղ ե ր գ յո ւ ղ ո ս է ։
Հ ա խ պ ա տ գ յո ւ ղ ի ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ս /կ ա ն հ ո ւ ­
շա րձա նների վերա կա նգնմա ն ա շխ ա տ ա նք­ Ա յս տ ա ր ի վ ե ր ա կ ա ն գ ն մ ա ն ա շխ ա տ ա նք­
ն ե ր ը ։ Մ ե ծ հ ե տ ա ք ր ք ր ո ւթ յո ւն ՛Է ն ե ր կ ա յա ց ­ ներ կկա տ ա րվեն նա և Ի ջև ա ն ի շ ր ջ ա ն ո ւմ ։
ն ո ւ մ ք ա ղ ա ք ա ց ի ա կ ա ն ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ո ւթ յա ն Դ ր ա ն ի ց բ ա ց ի Ա խ թ ա յի և Ա պ ա ր ա նի շ ր ջ ա ն ­
ա յս տ ե ղ պ ա հպ ա նվա ծ ա մենա ա րժեքա վոր' ն ե ր ն են մ ե կ ն ե լո ւ գ ի տ ա կ ա ն ա ր շա վ ա խ մ ր ե ր '
հ ո ւշ ա ր ձ ա ն ն ե ր ի ց մ ե կ ը ' ա ղ բ յո ւ ր ը , ո րը կ ա ­ ա յն տ ե ղ գ տ ն վ ո ղ ճա րտ ա րա պ ետ ա կա ն հ ո ւ­
ռ ո ւցվ ե լ Է 1 2 5 8 թ վ ա կ ա ն ի ն ։ շա ր ձ ա ն ն ե ր ը ոսսոսէնա ս ի ր ե լո ւ։
 1951 է Я ՄԻԱԾ ԻՆ
81

ՑՈՒՑԱԿ ՄԱՅՐ ԱԹՈՌ Ս. ԷՋՄԻԱԾՆԻ ՆՈՐ ՍՏԱ8Վ.ԱԾ ՁԵՌ Ա ԳՐԵՐԻ1

№ 46 ա ր ի էնա ք ա րշ ե ղ ե ա լ ա մ ե ն ե լի ն ո չ յա գ ե ա լ լ ի .
Ա Ի Ե ՏԱ Ր Ա Ն ն է ր , ո չ ղ ր ա մ ո վ ե լ ո ՛չ ա յլ ա յլ ո վ ի ւ ի ք , ա յլ
Թ երթերը' 2 9 0 ։ — Պ րա կները' 24, յո ւ ր ա ք ա ն չ յո ւ ր ը ք ա ր շ է ր զ ի ն չս ս ր բ ո յ Ա թ ո ռ ո յս , ե լ ա մ ե ն ե լին
մ ի շ ի ն Հ ա շ վ ո վ 1 2 թ ե ր թ ի չ ,,֊Մ ե ծ ո ւ թ յ ո ւ ն ը ' 1 0 , 7 ^ * ճ 3 . 8 ո չ յա գ ե ն ա յր , ը ն դ ե ր ե ս ս դ ա ռ ն ձե լա ն ա յր ե ւ ի
ս մ .ւ — Ն յո ւ թ ը ' ս պ ի տ ա կ ր տ ր ա կ թ ո ւ ղ թ ։ — Կ ա գ մ » ' ա ր . ն ե ր ք ո ւս տ գ ա յլ ա ր ա պ ա ց ի , Ը ն դ խ ս տ ա ս ի ր տ
• ծա թա պ ա տ տ ա խ տ ա կ։ Ա ռա շին ե ր ե ս ի ն ա մ ր ա ց վ ա ծ են գ ա ղ ա ն ա ց ե ա լ ր ն ո ւթ ե ա ն ն զ ի ն չ եւս ս ա ա ց ի ց ,
գեղեցիկ հ յո ւ ս վ ա ծ բ ա զ ա ր դ ե ր ի ն փ ա կցվա ծ 17 կա րմ­ մ ի թ է ա մ ե ն ա հ ա յե ա ց Տ է ր ն տ ե ս ց է ե լ ո ղ ո ր -
ր ա գ ո ւ յն փ ո ք ր ա կներ (մ ե կ ը կ ո ր ա ծ )։ Ե րկրորդ երեսի մեսցի տ ա ռա պ եա լ սրբոյ Ա թ ո ռ ո յս , եւ
վրա ճ ն շո ւմ ո վ ն կ ա ր վ ա ծ են 12 ա ււա ք յա /ն ե ր ի և Մա- ղ ս ր տ ա բ ե կ ե լ զ ս ր տ ա կ ո տ ո ր հ ա յր ա պ ե տ ի ս ։
րիա մ Ա ստ վա ծ ա ծնի ա ր ծ ա թ յա պ ա տ կերները, շ ՚ւ ր ք ր Ել դ ա ր ձ ե ա լ ն ո ր ա գ ո յն դ ա ր ա ն ա կ ա լ ա հ ե ղ ա -
կա ն կ ա ր մ ր ա գ ո ւ յն 6 փ ոքր ա կներ (մ ե կ ը կ ո ր ա ծ )։ կերպ գ ա զ ա ն ն , որ նս տ էր ի քա ղա քն Շ օշ ել
Կ ա զ մ ն ո ւ ն ի 2 հ ա տ ո ս կ ե գ ո ւ յն ա ր ծ ա թ յա բ ռ ն ա կ ն ե ր , յ ո ւ ­ ն ա եւս մ ե ք ե ն ա կ ա ն հ ն ա ր ի լք ք ա ր շ է ր զ ի ն չս
ր ա ք ա ն չ յո ւ ր ի վ ր ա ե ր կ ո ւ կ ա ր մ ր ա գ ո ւ յն և 1 կ ա պ տ ա գ ո ւ յն ս ր ր ո յ գ ա հ ո յս ' ի բ ր թ է ը ն ծ ա յ ե մ յո ղ ա ր կ ո ւ մ .
մա նր ա կներ։ — վիճա կը' բա վա րա ր։ — Գ ր ո ւ թ յո ւ ն ը ' ե ւ ա մ ե ն ա յն ո ք բ ե ր ա ն ա բ ա ց ե ղ ե ա լ ո չ յ ա գ ե -
մ ի ա ս յո ւ ն ։ — Դ ի ր ը ' բ ո լո ր գ ի ր ։ — Տ ո ղ ե ր ը ' մ ի չի ն հ ա շ­ ն ա յի ն , ո չ ո ք տ ե ղ ե ա ց գ ա յր յօ գ ն ո լ թ ի ւ ն , մ ի թ է
վով 2 1 ։ — Զ ա ր դ ա գ ր ո ւ թ յո ւ ն ' կա ն կիսա խ որա ններ, ա ր դ ա ր ա դ ա տ ն դ ա տ ա ր ա ս ց է ո ր պ է ս ա րա ր
թ ռ չն ա գ ր ե ր , կենդա նա գրեր, քիչ թվով մա րգա գրեր և Ն ա տ ի ր ի ն , վ ա ս ն զ ի ե ր ե լի ա յս պ ի ս ի ա ն ո ­
1
ր ււս ա ն ց ա զ ա ր գ ո լ թ յո ւ ն ն ե ր ։ — Գ ր ի չ| ՝ Մ ա ր գ ա ր ե վ ա ր դ ա ­ ղ ո ր մ ն բ ռ ն ա կ ա լա ց ա ր գ ա հ ա տ ո ւմ ն , ե լ մ ե ր ձ
պ ե տ ։-— մ -ա մ ա ն ա կ ը ' 1774 թ .։ ղ ա ո Հ ա ւա տ չե ա յճ , ո ր պ է ս ՛ե ղ ե լ Ն ա տ իր շա հ ի ն
ե լ ա յլ ո ց ա ն ո ղ ո ր մ ի ց , զ ի թ է զ ի ՜ն չ գ ո ր ծ ե ա ց
ՀԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ր ն դ Ղ ա զ ա ր կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի ն ։ Զ ի թ է մ ե զ լի ց ի
Р". 2 8 7 ա — 2 9 0 ր . — ՛Փ ա ռ ք ... Ա ր դ , հ ղ ե լ ձ ր ե ա լ մ ա ք ո ւր ա ղ օ թ ք , թ շ ն ա մ ի ք ս ո ր ի ն շ ո ւ տ ո վ կ ո -
ի թ վ ա կ ա ն ո ւթ ե ա ն ս մ ե ր ո յ ի Ռ Մ Ի Գ ( 1 7 7 4 թ . ) , ր ր ն չ ի ն , բ ա յ ց ո չ ո ւ ն ի մ ք , զ]ւ ա ն օ ր է ն ո ւթ ի մ յք
ի [ե ր կ ի ր ս Ա ր ա բ ա ա ե ա ն ե լ ի մ ա յր մ ե ր լո ւ ս ա - մեր բա զմա ցա ն ե լ թ ա դ ա լո ր ո ւթ ի ւն ա զ գ ի ս
կ ա ռ ո յց , ե ր կ ն ա հ ա ն զ է տ , տ ի ե զ ե ր ա հ ռ չա կ ե լ բ ա ր ձ ա ն , վ ա ն ք ֊ե լ ա ն ա պ ա տ ք մ ե ր ի ս պ ա ռ
ա ի ե զ ե ր ա լո ւ ր , ա ր ե ղ ա կ ն ա ւի ա յլ ե ւ գ ե ր ա պ ա յ­ բ ն ա ջ ի ն ջ ե ղ ե ա լ ա լե ր դ ա ր ձ ա ն , ե լ ի շ խ ա ն ք մ ե ր
ծ ա ռ ս ր ր ո յ ե լ մ ե ծ ի ս ա ր ս ա փ ե լի Ա թ ո ռ ո յս է ջ­ ի ս պ ա ռ վ ե ր ջ ա ց ա ն , Զ ի ո վ ոք ի ց է , ո ր ո չ ո ղ ­
մ ի ա ծ ն ի ե լ ի հ ա յր ա պ ե տ ո ւթ ե ա ն Տ ե ա ռ ն ե ր ի ց ս բ ա ս ց է զ մ ե զ ։ Ա ս տ ա ն օ ր լր ո ւ մ ն ե ղ ե լ մ ա ր գ ա -
և ր ա ն ե ա լ տ ի ե ղ ե ր ա ջ ա հ ե ւ ա շ խ ա ր հ ա լո ւր ս ը ր - ր է ո ւթ ի ւն մ ե ծ ի ն Ն ե ր ս է ս ի , յո ր ո ւ մ ո ղ բ ա յր ա ն ­
ր ա զ ա ն ՍիմՀ-օն կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի Ա մ ե ն ա յն Հ ա ֊ մ խ ի թ ա ր ե լ ա ն տ ա ն ե լի սգով ա զ գ ս հ ա յո ց ,
յ ո ց ։ Գ իտ ո ւթ ի ւն լ ի ց ի ս ի ր ե լե ա ց ղ , զ ի ե ւ յ ա յ ս մ ո ր պ է ս ե լ ա ս է ' « Ո ղ բ ա մ զ ք ե զ , Հ ա յո ց ա շխ ա ր հ ս ,
ժ ա մ ա ն ա կ ի թ ա զ ա լո ր ո չ ղ ո յր յե ր կ ր ի ս յ ա ր ն ֊ ե լ դա րձեա լ ո ղ ր ա յ զ ժ ա մ ն ե լ զժ ա մ ա ն ա կ ն ,
ւ ե /ե ա ն ։ Ջ ի ի ձեոՏն ա շ խ ա ր Հ ա չս ւլե ր Ն ա տ իր յո ր ո ս է լի ո վ ի ն կ ա տ ա ր ե ց ա լ, զ ի ի մ ե ր ո ւմ ս
շ ա հ կ ո չ ե ց ե ա լ, ե լե ա լ ի խ ո ւ ժ ա դ ո ւ ժ ա զ զ է ն ժ ա մ ա ն ա կ ի օ դ ն ե ւս ա պ ա կ ա ն ե ա լ։ Զ ի թ է ո ր ­
բ ա ր ր ա ր ո ս ա ց , ի յե ր կ ր է ն Խ ո ր ա ս ա ն ա յ' ի ն ք ­ պ ի ս ի ա յլա ն դ ա կ ա յլ ե լ ա յլ ե ղ ա ն ա կ շ ա ր ժ ի
ն ա գ լո ւխ թ ա դ ա ւո ր ե ա լ ել զ թ ա գ ա ւո ր ո լթ ի ւն ե լ բ ե ր ք յե ր կ ր ի ն ա պ ա կ ա ն,է ե լ ա ռ ն է ս ո վ մ ե ծ ,
պ ա րսից բնա ջի նջ ա ր ա րե ս ղ, բ ա յց ի ն ք ն ի ն ք ն ՂԻ " Լ ա1Լ Ի ^ չ է , ե թ է ո չ բ ա ր կ ո լթ ի ւն Տ ե ա ռ ն ,
վերջա սքէս ե ւս ոչ թ ա գ ա ւ ո ր ե ա լ, ա յ լ ի զ օ ր ա ց ն մ ի Տ է ր , ո ր տ ա ռ ա պ ե ց ո յց ն Ն ո յն ի ն ք ն ը ս տ
մ ե ծ ի ո ղ ո ր մ ո ւթ ե ա մ ր ն ի ւ ր ո լմ ո ղ ո ր մ ե ս ց ի .
իւր ոց չա ր ա չա ր կ տ ր ա տ ե ա լ զ ա ռ հ ա լա տ չե ա յն
Ա ր դ , ե ս յե տ ն ե ա լ ա մ ե ն ա թ շ ո ւա ռ ս ե լ ս տ ա -
ա ն մ ե ղ ա ր ե ա ն ց ի Տ ե ա ռ ն է ր ն կ ա լ ե ա լ։ Զ ի եւ
ց օ ղ ս ր բ ո յ ա ւե տ ա ր ա ն ի ս Մ ա ր դ ա ր է ե լ ե թ վ ա ր ­
յ ա յ ս մ ժ ա մ ա ն ա կ ի ո չ գ ո յր ի շ խ օ ղ ե լ տ է ր , զի
դ ա պ ե տ ս , որ ի մ ո վ ձ եո ա մ բս գրեցի զի ի յի -
ա մ ե ն ա յն ո ք ի ն ք ն ա գ լո ւ խ ե ղ ե ա լ կ ե ղ \ք է ր
ա զ դ ս հ ա յո ց ե լ ա ւե ր է ր ե ր կ ի ր ս յա ր ե լ ե լ ե ա ն , ն ա ն ց ն ս կ ի զ բ ն ա ր ա ր ի գ ր ե լ ն , ե կ ա ն ք յո ւ լի ս ի
ա մ ս ե ա ն ս կ ի զ բ ն , հ ի ւա ն դ ո ւթ ի ւն մ ե ծ ա ն կ ա լ
բ ա յց ի շ խ օ ղ ե ր կ ր ի ս ե լ խ ա ն ն ս տ է ր ի ք ա -
ի վ ե ր ա յ ի մ . մ ի ն չ մ ի ա կ ս ե ւս խ ա ս ս ր ե ց ա լ,
ղ ա քն յե ր ե լ ա ն դ . ե լ ի ն ք ն է ր ա ն ա ր ի ե լ թ ո ւ -
Ш Л գ ե ղ չի մ ն ա ց ո ր չի ա ր ա ր ի , ա յն ո լհ ե տ ե լ
լա մ ո ր թ ի պ ա տ ե ր ա զ մ ի , բ ա յ ց ս ր բ ո յ դ ա հ ո յս
յո ւ ս ա հ ա ա ե ա լ վ ա ր ա ն է ր ս ի ր տ ի մ , կ ս կ ծ ա յ ր
յո յԺ ա ր ի ։ Ո ՜հ , թ է զ ի ՞ ն չ գ ո ր ծ է ր , վ ա ս ն զ ի էր
ա ղ ի ք ի մ ե ւ ո ղ բ ա յր բ ո լո ր ա ն ձ ն ս յա ր ա ժ ա մ ,
ժ ա ն տ ա բ ա ր ո յ, ա գ ա հ , ա ն ո ղ ո ր մ , խ ս տ ա ս ի ր տ
ե լ խ ո ր ա մ ա ն կ ։ Ե լ թ է զ ի ՛ն չ գ ո ր ծ է ր ր ն դ ս ր ր ո յ ե լ մ ն ա ց ա ւե ս ,ա ր ա ն ս կ ի ս ա տ , դ ե ռ կ է ս գ լո ւխ ն
չէ ի դ ր ե ա լ։ Ա պ ա կ ր կ ի ն յո ւ ս ա լո վ ա ն հ ո ւն ո -
գ ա հ ի ս , թ է ո ՜ր ք ա ն կ ե ղ ե ք է ր ի ր ր ե լ զ տ զ ր ո ւկ
ղ ո ր մ ո ւթ ի մ ւն Ա ս տ ո ւծ ո յ , ս կ ս ա յ մ ի լս մ ի ա -
1 . Շ ա րունա կ վա ծ 1950 թվի մ ա յի ս - հ ո ւ ն ի ս , հ ա յի ս - կ ա մ բ ն գ ր ե լ , որ ա մ ե ն ե լի ն ն շ մ ա ր ա ն ք ն հ ա ­
1
օ դ ո ՚ կ։ոա , սեպ տ եմբ ե ր -հ ոկտ եմբեր, ն ո յե մ ր ՚/ ր - գ և 1 ք - զի ւ ե ր ե լէ ր . ե հ ա ս ա ն հ ո ւն ո ղ ո ր մ ո ւթ ի ւն ն Ա ս -
տ եմրեր և 1 9 5 1 թ վ ի հ ո ւն վ ա ր -մ ա ր տ հա մա րներից։ տ ո ւ ծ ո յ, օր ա ւո ւր բ ա ց ո ւ ա լ ե լ լո լս ա լո ր ե ա ց
 82 15 ՄԻԱԾԻՆ 1951

ս ո ւր բ ա լե տ ա ր ա ն ս զ խ ա ւա ր ե ա լ ա կ ն ի մ . քո­ Թ. 129ա ,— Զ վ ե ր շի ն ստ ա ցող ս ո ւր բ ա ւե տ ա ր ա ն ի ս

ր ո ւ մ գ ո հ ո լթ ի մ ւ բ ժ շ կ ո ղ ի ն ա մ ե ն ա յն ի , զ ի ե - զ?1 ա րդա ն'կս ե ւ ծ ն ա ւղ ք ն ի ւ բ , զՄ ո ւր ա տ ն ել զ^րկր ն,
ղ ի ց ի յե տ ի մ ո յ ա ն ց մ ա ն ն յի շ ա տ ա կ ս ր բ ո յ ե լ զ ե ղ բ ա ր ք ն ի ւր , զՊ ա պ ն, զՆ երսկս և Ս տ Լփ ա նկոսն,
դ ա հ ի ս , ե լ ա յս ք ա ն ս բ ա լ ե ս ց ի ։ ե ւ զ ք ը ւե ր ք ն զԽ ոնգքա րն, ե լ զ Ս ա ւլթ ա ն , ե ւ գ Վ ա ր դ ա -
նէսի կողա կիցքն զԽ ա նզա դկն ել ղ Թ ո ւր ո լա ն դ Հ ն ել
Л5 4 7 ղ ո ր դ ի ք ն , զ Ն ո ւր ի շ ա ն , զ Ա ւ ե տ ի ս , ղ/ս լղ ա թ ն ե լ ղ ս տ և ր ք ն
զ Գ ա ս լա լն , զ Ա ն ղ ա լա տ ն ե ւ զ Գ ո լլբ կ կ ի ն ։ Ե լ զ ա յլ ա մ ե ­
Ա Ի Ե ՏԱ Ր Ա Ն
ն ա յն ա ր ե ա ն մ ե ր ձ ա լո ր ս ն ո ց ի ն , զ ո ր ս յի շ ե ց ա ր ե լ որք
ք *1»ր բե ր ր ' 2 8 2 ։ — Պ ր ա կ ն ե ր ը ' 2 3 , յո ւ ր ա ք ա ն չ յո ւ ր ը 1 2 մ ն ա ց ի ն , յի շ ե ց կ ք ե ւ Ա ս տ ո ւա ծ ո ղ ո ր մ ի ա ս ա ց կ ք ն ո ց ի ն ,
թերթից։ — Մ եծ ա ր յո ւ ն ը ' 1 8 ^ (5 ,5 ^ 6 ս մ .ւ — Ն յո ւթ ր ' ա մՀն։

ց եղն ա ծ հա ստ թ ո ւղ թ ։ — Կ ա զմը' կ ա շե պ ա տ տախ­

տակ (ն ե ր ս ի ց փ ա կցրա ծ սպ իտ ա կ կտ որ, կա րմիր և
ս և զ ա ր դ ե ր ո վ ) ։— *Լ ի 6 ա կ ր ' ա ն բ ա վ ա ր ա ր ( կ ա զ մ ը փ ո ք ր
?ТТТИ7Г-<§ТТТ? օՀշՊՀշՊճձ.
ի ն չ ք ա յք ա յվ ա ծ , ս կ զ բ ի ց և վ ե ր ջ ի ց թ ե ր թ ե ր ե ն ը ն կ ա ծ ի
ղ ա թ ա ր ա յ ծ ա ռ ա յ սրբ գ ր ի 9 о р

— Գ ր ո ւ թ յո ւ ն ը ' ե ր կ ս յո ւ ն ։ — Գ ի ր ը ' բ ո լո ր գ ի ր ։ — Տողե­

ր ը ' միշին հա շվով 1 9 ։ — Զ ա ր դ ա գ ր ո ւ թ յո ւ ն ' լո ւ ս ա ն ց ա ֊
լ ո ц ы ш к п ր ի հ
ղ ա ր դ ո ւ թ յո մ ւն ե ր , թ ռ չն ա գ ր ե ր և ա ւե տ ա ր ա ն ի չն ե ր ի
նկա րները, վեբնա գրերը կա րմիր թ ա ն ա ք ո վ »— Ժ ա մա ­
Բ \ 3 16ա . — Դար.Հևաք /ի շ ե ց Լ ր ի ւո չա / Բ՛ա ս ա լ ի ք ն ) ե լ
նա կը' 1 6 — 1 7 -ր դ դա ր։
ո ր գ ի ր ն ե ղ ն ա ղ ա ր ի ն Հ ա ( /) ր ա պ ե տ ն ե լ կ ո ղ ա կ ի ց ն Բ ՛ա .
ս ե լի ։
^Ի Շ Ա ՏԱ Կ Ա Գ Ր Ո Ի Թ ՅՈ Ւ Ն Ն Ե Ր
Բ'. 2 1 Օ ր— 2 1 7 ա . — Ջ վ եր շի ն ստ ա ցող ս ո ւր ր ա ւե տ ա .
Թ. 72ա . — Յիշեցկք ի Քրիստ ոս զՎ ա րդա նկսն ել բ ա ն ի ս զպ ա րոն Վ ա ր դա նկ ս ե լ զ ձ ն ա լղ ր Ն իւր' զ Մ ո լ-
զ հ ա ( յ) ր ն իւր զ Մ ո ւր ա տ ն , ել զ մ ա յր ն ղԽ կրիքն, որ ր ա տ ն ե ւ զ Խ է ր է ք ն , ե լ զ ե ղ ր ա ր բ ն ի ւ ր ղՊ ա պ ի կ ի ն , զ Ն ե ր .
վե ր \ւս տ ի ն ե տ կա պ ել ե լ կա զմել զսա յի շ ա տ ա կ ի լր ն սկսն, ղՍ տ և փ ա նՀւոս ն, ղ բ լե ր բ ն ղքսոնգ բ ա ր ն ե լ զ Ս ա լք .
ե ւ ծ ն օ ղ ա ց ի ւ ր ո ց ւ Ա ր ա ր չա գ ո ր ծ ն Ա ս տ ո ւա ծ ի ւ ր մ ե ղ ա ց թ ա ն , յի շ ե ց է թ ե լ Ա ս տ ո ւա ձ ողորմի ա սա ցԼբ նոցա ,
թ ո ղ ո ւթ ի մ և շ ն ո ր հ Է ։ Դ ա ր ձ ե ա լ զ կ ի ն ն զԹ ուր վա ն ղէՀն , ղ ո ր ­ ա մկն։
դ ի ն զ Ա ւե տ ի ս ն ե լ զ Ն ո ւր ի շա ն ե ւ զ Պ ա պ ի կ , ա մ կ ն ։
Դ ա րձեա լ Ա ս տ ո ւա ծ ողորմի ա սա ցկբ Վ ա րղա նիսին
Թ. 7 3 ա .— Դ ա ր ձ ե ա լ յի շ ե ց է ք խ օ չա յ Ե դ ն ա զա ր ն ել
ել կողա կցին, Խ ա նղա դին ե լ Բ ՜ո ւր ւա ն ղ ի ն , ել ո ր դ ո /ն
կ ո ղ ա կ ի ց ն Պ ՜ո ւլբ էր խ ա ն ն . . . ւ
Ն ուրիէա Տւին, ե ւ կ ո ղ ա կ ց ի ն Հ ա ն ա ղ ի ն ե լ Գ ո լլա ղ ի ն , ե լ
Թ , 1 2 6 բ — 1 2 7 ա . — Ե սճ Ց ա ր ո ւ թ ի ւ ն Շմա վօնեա ն, այււ
որդոցն Խ ո ւր ի յա ն ի ն , Մ խ իթա րին, Ղ ա րիպ գա նին, Ա.
ա վետ ա րա նն դրի ժա մն ձւ բա ժա նեցի հոգու
մ ի ր յա ն ի ն ել գ ա ւէե րա ցն Շ ա զ ր կ -կ ո մ ։, Հ ա ն ր կ կ ո ւն ,
դ ա ( ձ խ ։ Ի ն չ ո ր մ ո մ և չա ր ը լն ի մ ա մ ի ն լո ւ ս ա գ ի ն ։
Բ ՚ա ո ր կ կ ո մ , ե լ Շ ա զ բ կ կ ո ւ տ ղ ա յո ց ն Ա ր ի յա ն ի ն ե լ Ն ո լ-
Հ ի ր ե ք դ ս /ն գ ն Հ լ տ յւվի Ս ա ր գ ս ի ն յի ն կ Շ մ ա ւ օ ն ե ա ն ո ր ­
Ր /՛չա ն ի ն , մ ի ւ ս ո ր դ ո յն Ա լե տ ի ս ի ն ե լ կողա կցին' Բ ՛ա .
դ ո ւն Ուր ե լ կ ա մ ի ց ի լի ն ե չ ե ւ հ ի ր ե ք դ ա ն գ ն կչ ավ/ք ա -
զ ա /գ ո ւ լի ն ել որդոցն’ Բ զ ա լի ն , Շ ա հ ն ա ղ ա ր ի ն , Ա միր
վ ե տ ա րա նին ծա խ ս , իրա ն զա ր գա րեն կ ա զ մ ա վ . ե ւ խ ա չ
Ն ա ղ ա ր ի ն ե ւ գ ե ո ա ր ո /ս ո ր դ ո յն Մ ո ւ ր ա /կ ի ն ։ Ե լ դ ս տ ե ր է
լի ն ի ո ր կոտ ի ք ն ո ր զա րդ ա րա ծ р ա հե ա յս հիրեք
Մ ա րգա րիտ ին ել զ ո ք ա ն չի ն , Խ ՚ա ն ո ( լ ) մ ի ն , ել ո ր ղ ո /ն
կ ա ( ն ) գ , որ տ վ ե լ ( Հ ) ա ւե ա ա ր ո ն ի ն Յ ովա նկս խ ա նը ն ի
Բ ՚ո ս է ի ն , ե լ Վ ա ր դա Տւիս ի մ ի ս ։ ո ր դ ո /ն Խ լղ ա թ ի ն , ել
ձ ե ռ ն ա մ ո ւխ լի ն ի ։ Ե ւ ո ր հ ո գ ո վ ր ա ժ ա ն ի հ ի ր \ ք դա նգն
կողա կցին Ջ ա ն ա լն և ո ր դ ո /ն Խ ո յի ն , ե լ Վրդա նիսի
որ ա վ ե տ ա ր ա ն տ կր տ կ րն վ ե ր ո ւն ի տ ա յ Ո վ ա ն կ ս ք էն, ո ր
դ ս տ ե ր ա ց ն Գ ռ զ ա լի ն և ո ր դ ո /ն Գ ո ւլն ա ղ ա ր ի ն , ե լ գ ս տ ե -
ձա խ ս ա նի ա վետ ա րա նին, դա կ գնկ ն ո ր -Հ ո ւղ ա -
/ ա ցն Շ ա մ շ ո ւղ ա մ ա ր ի ն , Գ ո լլվ ա ր դ ի ն ե լ հա ն ա ղին։ Ել
յո ւ ս ւ Թ ի լն ա ժ /տ ա ր ա ն ի ս Հ Ծ Ժ ( 1 3 0 ) ե լ թ ի լ ը ն ծ ա յմ ա ն
միս։ դստ երն Ա ն ղ ա /ա ւո ի ն ել որգոցն Ս ա լա ր ի ն ել
ւս լե տ ա ր ա ն ի ս կ ր , ո ր ը ն ծ ա ( յ ) ե հ ա լ ն ո ր տ ա ր ի ն 1 8 7 - ի ն
Ա մ ի ր /ս ա ն ի ն ե ւ դ ս տ ե ր ն Ո ս կ ի ն , ե լ մ ի ս ։ դ ս տ ե ր ն Գ ոլ/ -
(հ ա վ ա ն ա կ ա ն կ Ջ ո ւ ղ ա յե ց ո ւ տ ո մ ա ր ո վ ) ։ Դ ա ր ձ ե ա լ վ ե ր _
ր Հ կ ո ւն , ե լ ո ր գ ո ց ն 1 Բ ա զին ել Մ իրզին ել դԱւոերն
էին ծ ա ո ա յօ ղ ս ո ւ ր բ ա ւե տ ա ր ա ն ի ս , յ ո ր ր ն ծ ա յե ց ա ւ ի
•սա նր!, կ ո մ ւո ւն , / ի շ ե ց կ ել Ա ս տ ո ւա ձ ողորմի ա սա ցկբ
Ս ր բ ո յ Ա մ ե ն ա փ ր կ չե ա ն վա նկն, հետ մ ի ն պ ա տ կեր Տ ի ­
նոցա , ա մկնւ
ր ա մ ա յր կ ո ւս ի ն Մ ա րիա մու ձ եռա մ բն է ».ի ւր (Խ ա չ ա ­
Դ ա ր ձեա լ Ա ս տ ո ւա ձ ո ղ ո ր մ ի ա սա ցԼր Վ ա րգա նիսի
տ ո ՜ ւ ր ) վ ա ր դ ա պ ե տ Կ ա րա պ ե տ ն ւ Ե ւ օ ( վ ) ո ր կ ա ր դ ա ք յ ) ,
ե ղ ր ա լր ՝ Բսէրա յա ն ի ն ե լ կ ո ղ ա կ ց ի ն ' Խ ա ն դ ա գ ի ն ե լ ո ր ­
մ ի ն բ ե ր ա ն յի շ ի Յ ա ր ո ւթ ի ւն ի կողա կից Մա րիա մ ի ն եւ
դ ո /ն Տ կ г Գ ր ի գ ո ր ս ր ր ս ո էի տ ր ա Հ ա ն ա /ի ն ել կողա ­
որգ ո ց ն Թ ա մա զին, ե ւ Ս ա րգսին, ե ւ Մ կ ր տ չի ն , ել որ
կցին Փ ա ր ի /ս ա ն ի ն եւ ո ր դ ո /ն Դ ո լլա մ ի ր ի ն , ել մ ի ւս
կ ա մ ի ց ի պ ա տ ել ե լ Հ ա ն ե լ ա ն Ս ո ւր բ Ց ո վ ա ն կ ս ի ձ ե ռ ա ն ՛:,
ո ր դ ո յն Մ ո ւր ա տ ի ն , ե լ կ ո ղ ա կ ց ի ն Գ օ զ ա լի ն , ե լ դ ս տ ե ր ն 1
սոցա տ ա ցկ. . . յա ւ ո ւ ր դ ա տ ա ս տ ա ն ի ։
Կա նա ղին, ել հա նա ղի որդոցն' Թ ա ւ ա ր ա /ի ն , Յա կո-
Ե լ հա րսին, Հ ա մ բ ա ր ձ ո ղ ի որդին Ա ւե տ ի կ ն , Ցովա - ր ի ն , ե լ գ ե ո ա բ ո /ս դ ս տ ե ր ն ՝ Դ ե ղ ձ ո ւն ի ն ե լ Հա ն դ ո ւցե ա լ
ն կ ս ի ն , ո ր դ ա ն էյն Ս ա ր գ ս ի ն , վ ե ր քն ա ս ի ն օ վ տ \ն ա կ ա ( յ ) ո ր դ ո ց ն Գ ի /ա ք ի ն , Ա մ ի ր /ս ա ն ի ն , Ա միրին ել հա նգա -
յի շ շ օ ղ ։ Օվ ո ր կա րդա քյ ) մի բ \ ր ա ն յի շ ի յա ս ե ւ կ ո - ց ե ա լ դստ երն Շ ա զ բ Է կ ո մ ։, միս։ դստ երն ղԿ ս՛ ր ա ւն ,
գա կ ի ց Մա ր ի (ա ) մ ի ն ե լ Ծ ա ղիկին, որդոցն Թ ա մա զին, ղորդին զ Ա ր ի ջ ա ն , ե լ զ Հ ա ն գ ո լց ե ա լ դ ո ւս տ ր ն ' զՍ ա -
Ս ա րգսին, Մ կ ր տ ի չ Ց ո վ ա ք )կ (ս ի ն ) , դզստ ր Թ ա լա ն ի ն , լա մ ն ւ Յ ի չե ց կ ել Ա ս տ ո ւա ձ ողորմի ա սա ցէր նոցա ,
Ս էրխ ա թոնին, Հ ռ (ի փ )ս ի մ կ հ ա ր ս ի ն, Հա միմին։ ամւկկւ
 Դ ա րձեա լ Ա ս տ ո ւա ծ ողորմի ա սա ցկբ Տէր Գ րիգորի
մ ի ա ս ա ց է ք , ձ լ Ա ս տ ո ւա ծ զ յի շ ո ղ ք յի շ է յ ի ց ,
մ օ ր ն ճ Խ ա ն դ ա գ ի ն , ե լ ձ ն < ։ղ ա ց ն ճ Ս մ ր ա ա հ ն ե ւ Ր կ կ ի չա -
մ ի լս ա ն դ ա մ գ ա լս տ ե ա ն ն , ա մ է ն ։ Ա ր դ , յե ր ե ս
հին, եւ եղբա րձն' Շ ա ղա սսթին, Վ ա րդա նին, Ցովա ձի-
ա ն դ ե ա լ ա ղ ա չե մ զ ձ ե զ , ո ՛վ մ ա ն կ ո ւն ք սուրբ
սին, ել բ ւե ր ց ն ' Թ ա զ ա յգ ո ւ լի ն , հ է ա մ ա լշ ի ն եւ ննշե-
ե կ ե ղ ե ցւո յ ե լ հա նդիպ ողք ա նգին մա րդա ր-
ց ե լո ց ն ի հետ կա րգին, ա մկն։
տ ի ս , կ ա ր դ ա լո վ կ ա մ օ ր ի ն ա կ ե լո վ , յի շ ե ց է ք ի
Р ՜. 2 1 7 բ > —֊ 0 'ա ր ձ ե ա լ վերշին ձ ա ո ա յ օղ ս ո ւր բ ա ւե -
մ ա ք ր ա փ ա յլ յա ղ օ թ ս ձ ե ր ղ կ ե ն դ ա ն ի ն ա հ ա ­
տ ա րա նիս, որ ր ն ձ ա ( յ) ե ց ա ւ ի Ս րրոյ Ա մ ե ն ա վ ւր կ չե ա ն
տ ա կ ն զ Տ է ր Ա ս տ ո ս ս ծ ա տ ո ւր ն ո ր դ ա ռ ն չ ա ֊
վա նկն հետ մին պ ա տ կեր Տ ի ր ա մ ա յր կ ո լս ի ն Մ ա ր ք ա ւ-
ր ա չա ր մ ա հ ուա մ բ ի ձ ե ռ ա ց ա ն օ ր ի ն ի ս ր ա -
մու ձեոա մրն Խ . А/. վա րդա պ ետ Կ ա րա պ ետ եա ն Նոր-
մ ո յն դ ի շ ե ր ա հ ա լա ծ դ ո ղ ո ղ ո վ ս ա ր ս ա փ մ տ մ բ
Հ ո ւ ղ ա յո յս , թ ի ւն ա ւ ե տ ա ր ս /ն ի ս Էր 152 ե ւ թ ի լ ը ն ծ ա յ-
Ի յա հ է ճ ա լա տ է ն խ ո ց ո տ ե ա լ ա ր եա ն թա ­
մա ն ա վետ ա րա նի, որ ր ն ծ ա (յ) ե ց ա լ ն ո ր հ ա ւա տ ա ց կ ա լ
թ ա խ ե լ ո ս կ ր ա բ ե կ տ ա ն ջս ւնօք փ ո խ ե ց ա լ ի
ն ո ր ( 'ր ) ն ե ա յ 3 ա ր ո ւ թ ի ւ ն ի ն 18 7 0 -ի ն ա պ ր ի լի 1 7 - ի ն ։ Որ
Ք ր ի ս տ ո ս ե լ դ ա ,ս ե ց ա լ ր ն դ ս ո ւ ր բ ք ա հ ա ն ա յի ն
կ ա ր ղ ա յ, մ ի ն բ կ ր ա ն յի շ ի նորա ն կողա կից Մ ա րխ ս- Մ ե լք \, ս ե ]) ե կի ել ր՝նդ ս՛ուրբ նա հա տ ա կի ՛ս '
մ ի ն , ո ր գ ո ց ն ճ 3 ո 7ա ն է ,ս ի ն ե լ Ս ա ր գ ս ի ն ե լ Մ կ ր տ չ ի ն ։ Ո ր
ս ո ւր բ Ս ա ե լի ա ն ո ս ի , զի ո ր պ էս ի ք ա ր տ վէմ
կա միցի դա տ ել ե լ հա նել ա ւԼ ս ս ս ր ա ն ք ւս Ս ո ւր բ Յո-
ա ռ ն ե լն ս ո ւր բ ն ա հ ա տ ա կ ի ն բ ա ց ե ա լ ե ր կ ի ն ք ն
վ ա ն կ ս ի ձ ե ո ա ն Լ ււո ց ա յ տ ա ցկ հ ա մ ա ր յա լո ւ ր ա ւ ր (հ ) ն ի ։
ե լ ե ր ե ւե ա լ Ք ր ի ս տ ո ս չ ո ր \ք կ ե ր պ ե ա ն լ ո ւ ս ե ֊
Ր *. 2 8 2 բ . — Փ ա ռ ք ... Ս ո ւր բ Ե ր ր ո ր գո ւթ ե ա ն Հ ա ւր եւ
ւլէն ա թ յ/ր ո վ ա ս տ ո ւ ա ծ ո լթ ե ա մ բ ն ի ւր ո վ դւէմ
Ո ր դ ւո յ ե լ Հ ո գ ւ ո յն Ս ր ր ո յւ Ո րոյ շն ո ր Հա ւբն ա ւա ր տ ե -
յա ն դ ի մ ա ն ս ո ւր բ նա հա տ ա կին յա յտ ն ե ց ա ւ
ցա լ եոա Հրա * ել հոգիա զա րդ ա ւե տ ա ր ա ն ս , գոր կ
հրեդ\էն զ օ ր օ ք ն ի ւ ր ո վ ։ Նււյնոլկււ ր ա ց ց է Տ է ր
շա ղկ ա պ եա լ երա նեա լ ա ւե տ ա ր ա ն չա ց ն ըստ բա զմե­
Ա ս տ ո ւա ծ զ դ ո ս ւն մ տ ի ց դրա խ տ ին կենա ց
րա նգ գ ո ւն ո ց ի 'հ ո ս տ ա յն ա ն դ ե լ ո վ հա նճա ր։ Զ ՈՐ բ ա ր ի վ ե ր ս տ ի ն ե լ գ ե ր ա դ ո յն ն ա հ ա տ ա կ ի ն '
ա ր ( ո ) ւ ե ս տ ս ։կ ե ա լ ա ն ո ւշո ց ծա ղկա նց ի լղ ե փ ե ց ա կ ա ն
Տ է ր Ա ս ա ո ւա ծ ա տ ո ւր ն ե լ դ ա ս ե ս ց է ը ն դ ա \ ՚ւ ս ֊
կ ա զ մ ո ւթ ևս.մ ր որ րստ Հ ո գ ւ ո յն ..» դ ա ղ ա ւի ա ր ե լո վ ր ս տ
կ ո ղ մ ե ա ն ա լա զ ա կ ի ն զ ի ն ք ն , ե լ զ ծ ն օ ղ ս ն իւր
յո ք ո ւ ն ց ա ր վ ւ ի ա ց ե լո ց ն դ ա ս ա կ ց ո լթ ե ա ն ց աո ի յա ր - զ Տ է ր Խ ա չա տ ո ւր ն , ե լ զ ո ր դ ի յյն ի զ ն ո ր ը ն ծ ա ք յյ
մ ա ր ո ւմ ն ե կ ե ղ ե ց ւո յ յա ւ ղ ի լ խ ա ղ ա ղ ո ւթ ե ա ն ղ չխ ո ց ն
ք ա հ ա ն ա յ զՏւէր Յ ո վ ա ն է ս ն , ե լ զ ո ր դ ո ց ո րդի սն
պ ա տ շ ա ձ ե ա լ, ղ ի յւ ս յս մ ա ն կ կ ա տ ա ր ե լո ւթ ե ա ն . դ ծ ա զ կ ե ա լ զ ա լա կ ս ն ի ւր զ Շ ա ղ ա ւա թ ն , ել
զ Ա ս տ ո ւա ծ ա տ ո լր ն ե լ զ Տ է ր Ա ս տ ո ս ս ծ ա ա ր ո ւ
№ 48 կ ե ն ա կ ի ց ն ՝ զ Ք ն ա ր խ ա թ ո ւ ն , ե լ զ մ ե ծ հա րս ն
Ա ԻԵՏԱՐԱՆ ի ւ ր ' զ Շ ն ո հ ւ ո ր ն , ե լ ղ կ ր (տ )ս ե ր ո ր դ ի ն ' զ Մ խ ի -
թ ա ր ն , ե լ զ ա մ ո ւս ի ն ի ւ ր ' զ Մ ա հ ս ո ւմ փ ա շէն
Թերթերը' 318*— Պրակները' 27, յ ո ւ ր ա ր ա ն չ յո ւ ր ր
ե ւ զ ա մ ե ն ա յն ա ր ե ա ն մ ե ր ձ ա ւո ր ս ն , ա մ է ն ։
12 թերթից, իսկ ա ո ա շին և երկրորդ պ րա կները' 10 Գ ա ր ձ ե ա լ յե ր ե ս ա ն գ ե տ / ա ղ ա չ ե մ ք զ մ ա ն -
թ ե ր թ ի ց ,— Մ եծո ւթ յո ւնը' 1 8 , 5 Х Н > 2 Х в “ մ . ։ — ՛կ ո ւր ը ' կ ո ւն ք ս ո ւ ր բ ե կ ե ղ ե ց ո յդ , որք հ ա ն դ ի պ (ի ք )
դ ե ղ ն ա գ ո ւ յն թ ո ւղ թ ։ — Կ սւղմր' կա շեպ ա տ տ ա խ տ ա կ,
ս մ ա կ ա ր դ ա լո վ կ ա մ օ ր ի ն ա կ ե լո վ , յի շ ե ց է ք ի
երկու ե ր ե ս ն ե ր լ» ' ա րձ ա թ ա պ ա տ ։ Ա ռ ա շի նի կ ե ն ա ր ՛։- մ ա ք ր ա փ ա յլ յա ղ օ թ ս ձ ե ր զ մ ա յր Տ է ր Ա ստ ուա ֊
ն ո ւ մ ճ •Ք ր ի ս տ ո ս ի խ ա չ ե լ ո ւ թ յ ո ւ ն ը , իսկ երկրորդի կենտ ­ ծ ա ա ո լր ի ն ' ղ Փ ա շ ա մ ե լի ք ն , ե ւ զ մ ա յր Տ է ր Յ ո -
ր ո ն ո ւմ ' Ա ստ վա ձա մոր ն կ ա ր ը ճ Յ ի ս ո ւս ի ն գրկա ձ։ Ա ր­ վ ա ն ի ս ի ն , զ Հ ա զ ր է վ ա ր դ ե ւ զ Ք ն ք ո լշ ն , որ զ ա ր ֊
ծա թա պ ա տ կա զմի վրա կա ն 30 բա րեր։ — *Լինա կր'
ծ ա թ ն ե ր ե տ ա ւե ա ա ր ա ն ի ս , ե ւ զ մ ա յր ն ո ր ա '
բ ա վ ա ր ա ր ւ— Գ ր ո ւթ յո ւն ը ' ե ր կ ս յո ւ ն ւ — Գիրը' բ ո լո ր ֊
զ Տ ա յո ւ ս խ ա թ ո ւ ն ե ւ զ ա մ ե ն ա յն ա ր ե ա ն մեր֊
դիր։— Տողերը' 2 1 ։ — Զ ա ր դ ա գ ր ո ւթ յո ւն ' թ. 1 ա — 1 1 ։ с*' ձա ւո ր ք Տ է ր Աս սա լա ծ ա տ ո ւ ր ի ն , զ կ ե ն դ ա ն ի րն
տ ե ր ո ւն ա կ ա ն նկա րներ։ 14ր — 19ա ճ խ որա ններ ե լ հա * ր ն դ ե ր կ ա յն ա լո լր ք ս ա ռ ն է ե լ զ ն ն շ ե ց ե ա լք ն
մա բա րբա ո։ Ա ւե տ ա ր ա ն ն ե ր ի ս կ զ բն ե ր ո ւմ ա վետ ա ­
յի ւ ր ա ր ք ա յո լթ ի ւ ն ն հ ա ն գ ո ւ ս ց (է ) ը ն դ ն ա խ ա ­
ր ա ն ի չն ե ր ի նկա րները։ Կան լո ւ ս ա ն ց ա զ ա ր գ ո ւ թ յո ւ ն - հ ա յր ն ե լ ը ն դ ն ա հ ա տ ա կ ս ն , ը ն դ հ ա յր ս ւպ ե -
ներ, ւզ ա ր դ ա գ ր ե ր և թ ո չն ա գ ր ե ր ։ Ն ա խ ա դ ա ս ո ւ թ յո ւ ն ­ տ ա ց ն , ը ն դ ա ռ ա ք ե լո ց ն , ը ն դ մ ա ր դ ա լ/է ի ց ն ,
ների սկզբնա տ ա ոեբր' կա րմիր թա նա բով։ — Դ րիչր՛ ը ն դ ճ դ ն ա ւ ո ր ա ց (ն ), ը ն դ կ ո լս ա ն ա ց ն ա մ է ն ։
Մ ե լթ ի ս ե դ ե կ ւ - Պ ա տ վիրա տ ուն՝ Մ կ ր տ ի չ։ — ժա մա նա ­ Ա շդ Ա ս տ ո ւ ծ ո յ ե լ հ ա յր ա կ ա ն լ ո յս ա ր ա ր ի չ
կ ը ' 1499 թ .։— Վ ա յր ը' Ա րձկկ բա զա ր։ — Պահպ անակ1 Որդի ե ւ Բ ա ն ե ւ Ս ուրբ Հ ո գ ի ն ճ շմ ա ր տ ո ւթ ե ա ն
ս կ զ բ ո ւմ և վ ե բ չո ւմ կա ն մեկա կա ն թերթ մ ա գ ա ղ ա թ յա ս /ա հ ե ս ց Հ զ Տ է ր Յ ո վ ա ն է ս ն ե լ զ ի ւր տ ո ւն ե լ
ո լղ ղ ա գ ի ձ երկա թա գրով։ զ տ ղ ա յք ն զ ա մ ե ն ա յն , յ ա յ ս մ կ ե ն ա ց մ ի ն չ ի
վ ա ղ ճ ա ն , ա ր ժ ա ն ա ռ ն է ա ր ք ա յո ւ թ ե ա ն , ա մ է ն ,
ՀԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
եղիցի, ա մէն, եղիցի։
Թ . 3 1 4 բ — 3 1 7 р . — Ա ւր հ ն ո լթ ի մ ւ, գ ո հ ո ւ թ ի ս , Դ ա ր ձ ե ա լ յե ր ե ս ա ն կ ե ա լ ա ղ ա չե մ զ ր ն Ս ե ր ֊
ր ա ր ե ր ա ն ո ւթ ի ւն գ թ ա ծ ի ն ... Ո ր ո յ ց ա ն կ ա ց ո ղ ց ո ղ ս ո ւ ր բ ա լհ տ ա ր ա ն ի ս , յ ի շ ե լ ի Տւէր Ա ս ֊
ե զ ե ա լ ս ո ւր բ ա ւե տ ա ր ա ն ի ս հ ա մ ե ս տ ե լ ս բ բ ա - տ ո ւ ա ծ զ մ ե ղ ս ա մ ա ծ ե լ զ ա ն ա ր հ ե ս տ լիա նա ք
ս էր մ ա յր ն , ք ն ք ո ւշ (չ ո ր ս բ ա ռ չ ն շ վ ա ծ ) Մ կ ը ր - գ ր չի ս Մ ե լք ն ս է թ չա ն ա ր ժ ա ն ծ ա ռ ա յի ս ե ւ Ա ս -
տ ի չի ե լ զ տ ղ ա յք ն ի ւր ե լ զ ա մ ե ն ա յն ա ր ե ա ն տ ո լա ծ զ ձ ե զ յի շ է յի ւ ր ա ր ք ա յո ւթ ի մ ւն ։
մ ե ր ձ ա ւո ր ս ն ա ռ հ ա ր կ ն յ1'2_էք ի Ք ր ի ս տ ո ս ե լ Գ ր ե ց ա լ ա ւե տ ա ր ա ն ս ի քա ղա քն Ա րծկէ,
/ի բ ե ր ա ն ո վ եւ ո ւղ ի ղ ս ր տ ի լ Ա ս տ ո ւա ծ ո ղ ո ր ­ ը ն դ հ ո վ ա ն ( ե ) ա լ Ս ուրբ Ա ստ ուա ծ ա ծ ն ի ո ւ ս ։֊
 ■Տ4 է^ՄԻԱԾԻն ^9 5 1

ճա րիս ե լ պ ա տ երա զմի ս ո ւր բ նշա նիս, ի ի պ տ ա հա ռ գիտուրեան (ն )շմ ա րա ց, մա նա -

թ վ ա կ ա ն ո ւթ ե ա ն ս հ ա յո ց Բ "ճ ե լ ի Խ Ը ( 1 4 9 9 ւա նդ ի յողթ ш г ш ш и ш д : Անձանց բս ւշձե -
թ . ) , ի յա լգ ն ո լթ ի լն Տ է ր Ց ո վ ա ն ի ս ի ն ե լ ի լր լո ց: Յսոձտ ի նշգրտութիւն կարդաց ոսլղսւ-
տ ղ ա յո ց ն , ա մ է ն ։ փ ա ոա ց: Եւ յե ղ ծ ո ւմ ն րա րրաշմանց չսւրափա-
Դ ա ր ձ ե ա լ յի շ ե ց է ք ի Ք ր ի ս տ ո ս զ Մ կ ր տ ի չն ոա 9 > Ւ յէ Դ ^ մա ղրա նա ց ոմա նց ըւսնասիրաց
ե լ զ կ ո ղ ա կ ի ց ն ի լ ր ' զ Մ ո ւղ ա մ ն ե լ զ դ ե ո ա բ ո յս եղբւսրց ռա րա զա տ ա ց նորին աշա կերտ ւսց...
ո ր դ ի ն ' զ Ա ս տ ո ւա ծ ա տ ո ւր ն ե լ լի բե ր ա ն ո վ
Ա ս տ ո ւա ծ ո ղ ո ր մ ի ա ս ա ց է ք , ե լ Ա ս տ ո ս ս ծ ձ ե զ ՀԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆՆԵՐ
ողորմեսցի, ա մ էն։ Բ 3 1 բ . ...Զ մ ե զ ա լ ո ր գ ծ ո ղ ս ե լ զ ծ ն օ ղ ս ն
ի մ յի շ ե ց է ք , Ա ս տ ո ւա ծ զ ձ ե զ յի շ կ ,
Բ՜. 1 2 6 բ . — ...Զ Մ ա ր ի ա մ ա ի /մ ա ր գ ր ի չս
Հ Ի ՇԱ ՏԱ Կ Ա Գ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ն Ե Ր
յի շ ե ց է ք յա ղ օ թ ս ձ ե ր , յո ր ժ ա մ օ գ տ ի ր ի ն չ՜՜ի
Р ". 1 0 9 ս ւ . — Յիշա տ ա կ է հ ր ա շ ա լի մ ե ո ե լձ ա ր ո յց ս մ ս /և է ։
ս ո ւր բ ա լե տ ա ր ա ն ս Ա լա ն ո ւ ց Ս ո ւր բ Օ օ վ հ ա ն ն ՚Է ս եկե- Թ. 179ա Զ բա զմա մեղս յա մ ե ն ա յն հ
ղ ե ց ւ ո յ, ա ր դ ե ա մ բ հ ա մ ա յն ժողովրդեա ն, ա շխ ա ո ո լ- զ Մ ա ր ի ա մ ( ս ո ւ տ ) ա ն ո ւ ն , ո ր մ ի ա յն զ ա ն ո ճ ա
թ ե ա մ բ Ա ւե տ ի ս ի ն Ս ա հա կ ե ղ բ օ ր , *ւր ե լ ս տ ա ց ա ն ք ի ի մ ե լ ո չ գ ի ր ։ Ե լ զ ծ ն օ ղ ս ն ի մ ա ղ ա չե մ յի շ հ լ
2897 թ ո ւա կ ա ն ի ն , յո մ ւ ի ս 3-ի ն , Հ ա յա ս տ ա ն ի ս ա լհ ր ­ Ի Տ է ր բ ա ր ի կ ա մ ա լք ,
մա ն, ա ս պ ա տ ա կ ո լթ ե ա ն , հ ա յո ց ա նտ կր մ ո ղ ո վ 1։գ ե ա ն , Բ". 2 0 5 ր . — Ե լ ի ն ձ մ ե ղ ա ա ր գ ր չի Մա֊
ս ա ր ս ա փ ե լի կ ո տ ո ր մ ա ն ժ ա մ ա ն ա կ ի ն , 1 8 9 6 թ ո ւա կ ա ն ի ն բի ա մ խ նդրողի բա նի ն մեղա ց թ ո ղ ո ւթ ի մ ,
յո ւ ն ի ս ի 3 - ի ն ։ ե լ ողոր մոլթ իմԼ յա լո ւ ր ն դա տ ա ստ ա ՛նի յ ա ն ֊
Բ՛. 316р .— Դ ա ր ձ ե ա լ յի շ ե ց է ք ի ս ո ւ ր բ եւ ի մա ք- յի ղ ա չա ր ն Տ է ր , ե ղ ի ց ի , ե ղ ի ց ի ,
ր ա փ ա յլ յւս ղ ա լթ ս ձեր զ բ ա ր \մ ի տ ել ա ս տ ո ւա ծա ս կ ր • 214բ. ,,.Ա յլ ե ւ ■ե ս մեղօք մա ձե
ո ւս թ ա Մ ի ր ա ք ն , զ հ ա յր ն ի ւ ր ' զ Մ կ ր տ ի չն ել զ մ ա յր ն ե ւ մ ե է & ա լ հ ո ղ ի Մ ա ր ի ա մ ս իր ո ղ բ ա ն ի յ երես ս
Ի լՐ ՝ Ս ա ֆ ա ր մ է լի ք ն , ել զ ե ղ բ ա յր թ ն իւր զ Խ ա չա տ ո ւր ն ա ն կ ե ա լ ա ղ ա չե մ զ հ ա ն գ ի պ ո ղ ս դ , ղ ի ե լ մ ե զ
ե լ զԻ ր ա քն ե լ զկողա կիցս ն ո ց ա ' զԽ ա նա ղէն ել զՀո- խ նդրիցէք ղ թ ո ղ ո ւթ ի ւն /, յ ահ ե ղ ա տ եա ն
ոոմն ել զորդիս ն ո ց ա ճ զ Ա ս տ ո ւա ծ ա տ ո ւր ն եւ զԾ ա - Ք բիստ ոսի։
ր ո վ ս ա ն ե լ զ Մ կ ր տ ի չն ե լ զ ա յլ ա մ ե ն ա յն ա րեա ն մ ձ ր - Թ . 2 5 7 բ . — Յորոց փ րկեսցէ Ա ստ ուա ծ
ձ ա ւո ր ս ն ի ւր ե ա ն ց, զկենղա նիսն ել զ հ ա ն գ ո լց ե ա լս ք ., Փ ր կ ի չն ա մ ե ն ա յն ի ... Ե լ զ ա ո ա ւե լ մ ե ղ ա պ ա ր տ
յ ի շ ե ց է ք ե լ Ա ս տ ո ւա ծ ո ղ ո ր մ ի ա ս ա ց է ք ն ո ց ա , ե լ Ա ս- ել ա նա րժա ն գ ր չի ս մեղա ց թ ո ղ ո ւթ ի մ ,
տ ո ւա ծ ձեզ ո ղ ո ր մ ե ս զ ի յի ւ ր մ ի ւս ա ն գա մ գ ա լո տ ե ա ն ն , խ ն դ ր ե լ հ ա յց ե մ ս խ ա լա ն ա ց ե լ խ ո շ ո ր ո ւթ ե ա ն
ամէն։ ղ ր ո յս վ ա ս ն Ա ս տ ո ւծ ո յ ։
Բ". 2 7 7 բ . — Զ ձ ե զ ա ղ ա չե մ ,
Ո ՛վ ս ո ւր բ ը ն թ ե ր ց ո ղ ք հ ո գ ո վ ի լի ,
№ 49 Ո րք հ ա ն դ ի պ ի ք ա յ ս մ տ ա ռ ի ,
Ե լ ‘ր ա խ ճ ա ն ա յ ա լուրս, տ օ ն ի ,
Ք Ա Ր Ո Զ Ա Գ Ի Ր Ք ԳՐԻԳՈՐԻ ՏԱ Թ Ե Ի Ա Ց Ւ Ո Յ Ս ուրբ գ ա լ ս տ ե ա ն ը ս Մ ի ա ծ ն ի ։
Զ իս զ մ ե ղ օք մեոեա լ ոգի,
Թ երթերը' 4 3 1 ։ ֊ Պ րա կները' 36, յո ւ ր ա ք ա ն չ յո ւ ր ը
Պ իտ ա կ Մ ա ր ի ա մ սիրող բ ա ն ի ,
3 2 թ ե ր թ ի ց ,— Մ ե ծ ո ւ թ յո ւ ն ը ' 2 6 Х 2 0 У 7 ս մ . ։ — Ն յո ւ թ ը '
Յ իշմա ն ա ր էք զիս ա ր ժա նի,
հա սա րա կ թ ո ւ ղ թ ,— 4 ի 6 ս ւկ ը ' քրքրվա ծ կա զմով,
Բ ՛երելս Տ է ր ն յ ի ս գ թ ա ս ց ի , ա մ է ն ։
"Կ Դ Բ ԻՏ հ վ ե ր է Ի Տ պ ո կ վ ա ծ թ ե ր թ ե ր ո վ , ո ր ո շ թ ե ր թ ե ր էլ
Թ . 3 5 7 բ . — Յ ի շե ա Քրիստ ոս Ա ս տ ո ւա ծ
կ ո ր ա ծ ։֊ Գիրը՛ բ ո լո ր գ ի ր ։ — Գ ր ո ւ թ յո ւ ն ը ' ե ր կ ս յո ւ ն ։
զ ա ն պ ի տ ա ն գ ծ ո ղ ս Մ ա ր ի ա մ ա պ ա շխ ա ր ո ղ ս
— Տողերը' 3 3 ,— Զ ա ր դ ա գ ր ո ւ թ յո ւ ն ' վերնա գրերի
!■։ զ ծ ն օ ղ ս ն ի մ ղ հ ո գ ե լի ր ե լ զ մ ա ր մ (ն )ա ւ ո ր ս ն ,
դ լխ ա տ ա ռ եր ը զ ա ր դ ա գ ր ե ր են, լո ւ ս ա ն ց ք ն ե ր ո ւ մ ունի
ել զ ա մ ե ն ա յն ե ր ա խ տ ա ւո ր ս ն , ել դ ո ւք
զ ա ր դ ա ն կ ա ր ն ե ր ,— Գ ր ի չ ը ' Մ ա ր ի ա մ գ ր չ ո ւ հ ի ։— ժ ՛ա մ ա ­
յի շ ՚ե ա լ լի ջ ի ք ի Ք ր ի ս տ ո ս է Ա ս տ ո ւծ ո յ մ ե ր ո յ
նա կը' ժ է դա ր,
ե լ ն մ ա փ ա Ոք յա լի տ ե ա ն ս , ա մ է ն ։
ՐՈՎԱՆԴԱԿՈԻԹՅՈԻՆ
ՀԻՇԱՏԱԿԱԳՐՈԻԹՅՈԻՆՆԵՐ
Թ. 1 ա — 6 ա .— թ-եւփ, գլխ սւ- Р-. 6ա --- Կնիքներ '
Г ^ ) : Սկ. « Գ լ ո ւ խ ա մսոց, է լ զանբակին,
ը ն ծ ա յի ց , ե լ ա մ ս ո ց, ե լ աարէ մոլա \
■բ. Տ Ր . Ծ . ԾՌ.
Ք ր ի ս տ ո ս ն ...»:
Թ . . 6 բ — 4 3 1 р . — Գ ր ի գ ո ր ի ե ռ ա մ ե ծ ի քա ջ Ս. Տ Ր . Ծ . Տ Ր . а ՀԱ՛,
հ ռ ե ս ա ր ի ե ւ սւնյսււլթ փ ի լ ի ս ո փ ա յ ի , ա շ ա կ ե ր ­ 1861 Ռ ձԿ Ը
տի Յովհան Ո ր ո տ նեց ո յ: Ա րա րեա լ բա նս
խ րա տ ա կա նս ոգեշահս ե լ հա նհա րս ի մ ա ս - &. 356ա .— Լուսանցքում, Վ ա յ ինձ մեղա ւոր ք ա .
տ ա յե ղ ի մ ե ն ն ո ւթ ի լն ե լ ի գ ո վ ե ս տ փսսւա ց հա նա յի ս, զո ր վասն И է ա սա ընա լ ել ոչ վասն
տ օնից տ էրունա կա նա ց, ի պ ա տ ի լ и гр п д եւ ինքեանւ
 1951 է Я ( քհԱհԻՆ

№ 50 սլետ ո ւթ ի ւն ն Տեա ոն Ս տ ե վ ւա նո ս/։ ա ր (հ )ի եպ իսկոպ ոս

ք»ւիւթ ա ն ղա սսոիս։
Ա Ի Ե ՏԱ Ր Ա Ն Բ'. 255բ . — Ա ս տ ո ւա ծ ողորմի Իրբկի ծնողա ց ել
Թ երթերր' 3 .2 5 ։ — Պրակները' 23, յո ւ ր ա ք ա ն չ յո ւ ր ը որդոց ա ր ե ւշ ա տ ո լթ ի մ ։ Հ ա ւա ն կ ս ա ււր ր ա լԼ ւո ( ա ր )ա ~
միքին Հա շվով 1% թ ե ր թ ի ց ։— Մ եծո ւթ յո ւնը' 2 4 ,8 ^ Հ 1 Շ նիս վա խ ն Հրետ ։ Ա ս տ ո ւա ծ ո ղ ո ր մ ի սա կր։

) ( 7 , 5 ս մ .ւ — Ն յ ո ւ թ ը ' հ ա ս տ դ ե ղ ն ա վ ո ւ ն թ ո ւ դ թ ։— * ա ւյ - 1
ւքր' կա րմիր մետ ա քսով պատած տ ա խ տ ա կ, ^իքիդ N 51
դ ձ ա վ ո ր լա թ , ա ոա ջին երեսը ա րծա թ ա պ ա տ , լո ր ս
կողմից մա հիկներ, մեք տ ե ղ ո ւմ ճ ա ճ ա ն լո ղ խաշ շըր֊ Ա ԻԵ ՏԱՐԱՆ
բա ն ա կ ի մ ե շ ։ Շ ղ թ ա յո վ մ ի ա ց ա ծ Լ ն .ե ր ե ր ա ր ծ ա թ /ս ա ­ ԹԼրրԼրր' 3 2 0 ,— 4րսւկնԼրր' 2Г ,, յո ւ ր ա ք ա ն չ յո ւ ր ը
լե ր ։— *Լ ի 6 ա կ ը ' բ ա վ ա ր ա ր ։— Գիրը' բ ո լո ր դ ի ր (р ч > - 12 թ ե ր թ ի ց ։— Մ ե ծո ւթ յա ն ը ' 1 7 ,5 X 1 3 ^ (6 ,5 ս մ .։ —
ս ա նք ա տ ո ւմ կ ա տ ա ր վ ՚ս մ Հ մ ի ա յն վեր շա կետ ի ց հ ՚յ ֊ ՛հյո ւրը ' ն ո ւր բ մա գա ղա թ։ — Կազմը' կ ա շե պ ա տ
ա ո ) ։— Գ րո ւթ յո ւն ը ' ե ր կ ս յո ւ ն ։— Տողերը' 1 9 ։— տ ա խ տ ա կ։ Ա ո ա քին երեսի վրա ' ճնշվա ծ մի խաչ /«
Զ ա ր դ ա գ ր ո ւթ յո ւն ' յո ւ ր ա ք ա ն չ յո ւ ր ա վետ ա րա ն ունի մա նր զա րդեր, երկրորդ երեսի ։[ բ ա ' 78 բրոնզե րե-
իր խ որա նը, կա ն թ ո չն ա գ ր ե ր և ա յլ ղա րդա ղրեր։ — վեոներ, ե ր կ ո ւ ր ո էւի չի օղա կներ, ճնշվա ծ մի խաչ և
Ժամանակը' 1298 թվից ա ո աք գրվա ծ (ն ո ր ո գ վ ա ծ մա նր զա րդեր։ — վիՏա կը* բա վա րա ր։ — Դ րութ յունը'
1467 թվին Գ ո դ թ ն ի ո ւմ )։ ե ր կ ս յո ւ ն ։— Գիրը' ր ո լո ր գ ի ր ։ — Դատարկ ը ւ|ը և ր' I,
12, 13, 101, 252, 2 5 3 ,— Տողերը' 2 1 ,— Զարդա­
■ ՀԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆՆԵՐ գր ո ւթ յո ւն ' մա րղա գրևր, թ ո չն ա գ ր ե ր , գա ղտ նա գրեր,
լո ւս ա ն ц ш զ ա ր դ ո ւթ յո լն ^ ։ե ր , ա վ ե տ ա ր ա ն ի չն ե ր ի նկ ա ր -՛
Р*. 2 5 5 р . — % մ ե ղ ա պ ա ր տ ծ ր ո ղ ս յի շ ե ց կ ք
հեր ը, խ որա ններ և կիսա խ որա ններ։ Վ երնա դրերը դրվե/
ի Տ ձ ր ի մ Յ ի ս ո ս ւ ե ւ Ա ս տ ո ւա ծ '/ձ ե զ յի շ ո ղ ս ւ/ են ընդհա նրա պ ես կա րմիր թա նա քով։ — Մ ի֊
ՏԻ շէւ ա մ կ ն ։ ն ս ։ս ։ — ժ ա մ ա ն ա կ ը ՛ 1647 թ .ւ— Վ ա յր ը ' Կո ս տ ա ն դ -
Թ . 3 1 2 ա . — Ջ մ ե ղ ս ա ն ե ր կ ծր ողս յի շ ե ց կ բ ն ո ւպ ո /ի ս ։ — Պա տ վիրա տուն' Ֆա րիս ա զ ա ՛տ ։ — Պահ­
ի Տ է ր ի մ Յ ի ս ո ս ւ ե լ Ա ս տ ո ւա ծ զ ձ ե ղ յիշւկ։ պանա կներ' մի մի թերթ մա ղա ղա թ, հին գոթերեն
գ ր ո ւ թ յա մ բ , կրոնա կա ն բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւ թ յա մ բ ։
ՀԻ Շ Ա ՏԱ Կ Ա Գ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ն Ե Ր
Բ՜. Օր. — Զ ք ՚ո ր ա մ Հ ո գ ե լ ո ր ժ ո ղ ո վ ո ւ ր դ ս , ո ր ե՛տ ն ո - ՀԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ
րոգԼլ ս ո ւր բ ա ս տ ո լա ծ ա խ ա ս ւ ա ւե տ ա ր ա ն ս փ ա վ քս ք
սրտ իլ ե լ յո յմ խ ն դ ո ւթ ե ա մ բ ե ւ հ ա չա լ ք ր տ ա ն ց ե՛լ ե - Р". 3 1 8 բ — 3 2 0 ա (դ ի ր ը ե թ ա ն ա ք ը բ ո լո ր ււ~
դիր ի դ ո ւո ն ս ( Ս ո ւ ր բ Ս ա ր դ ի ս ) յի շ ա տ ա կ ի ւ ր ե լ ի ւր ,Ц А տ ա ր բ ե ր ա վետ ա րա նի գրից և թ ա նա ­
ծնողա ցն ի ւրո ց, ղ հ ա յր ն իւր Հա քա րկն ել զ մ ա յր ն բ ի ց ) • — Փ ա ռ ք ... Ա ր դ , դ ր ե ց ա ւ ս ո ւր բ սւլ՚ ձ -
ի ւ ր ... Խ ա թոնն ե լ ղ ո ր դ ի քն իւր զ ...ա ն ն , որ փ ոխ ուե . տ ա րա ճա ձ ե ռ ա մ բ մ ե ղ ա ւ ք խ ա լա ր ե ա լ ե ւ ա -
ցա լ ի Ա ր ա ր ի չն ել զ ա յլ Գ ո լի շա ն ն եւ զ Բ ա ղ ...ն ել
ն ա ր մ ա ն Մ ի ն ա ս գ ր չի ս ի ա ս տ ո ւա ծ ա պ ա հ
քա ղա քիս Կ ո ս տ ա ն գ ի ո ւ պ ա լլս ո յ, ի դ ո ւռ ն
զկենա կնցն ի ւ ր ... Խ ա թ ոնն ե լ ղ ա յլ մ ե ծ ե լ փ ոքր յ ի ­
Ա ոլրբ Ն ի կ ո ղ ա յո ս ի , ը ն դ հ ո վ ա ն ն ա լ Սուրբ
շեցկք ի քրիստ ոս ել Ա ս տ ո ւա ծ զ ա մ ե ն ա յն ա լր Ո կ ս -
ց կ որ ն տ ճ ( 1 0 0 ) դա հ եկ ա ն իւր հ ո դ ո յն ... ե ւ Ա ( 1 )
Ա ս տ ո լա ծ ա ծ ն ի ն , ի թ վ ի ն հ ա յո ց Ռ Ղ Զ ( 1 6 4 7 )
ե լ ուՏւի տ ա ր ի ս կ ե ն գ ա ն ա կ ե ր պ գ յդ ր հ ո ս ն ն ...
շա րկք սա պ ոն։

Ի թիմ։ Տհկ (1 X 9 8 ), ի թ ա գ ա ւո ր ո ւթ ե ա ն Ռ ո լբ ի -
ՀԻՇԱՏԱԿԱԳՐՈԻԹՅՈԻՆՆԵՐ
նաց,
Բ. 251բ .— Յիշա տ ա կ կ ա ւե տ ա ր ա ն ս , յի շ ե ց կ ք ել
Բ '. 152ա — 1 5 2 բ .— Փ ա ռ թ ... Ա րդ, ն ո ր ո գ ե ց ա լ ս ո ւր բ
Ա ս տ ո ւա ծ ո ( ղ ո ) լ ւ մ ի ա սա ցկք Մ ա հդսի Տ կ ր Յոհա նին
ա ս ա ո լա ծ ա /ս ա ս ւ ա լե տ ա ր ա ն ս ի գ ա ւա Ր ս Գ ոխ թա ն ընդ
ե լ ծ ն ո ղ ա ց Գ ա լո ս ւտ ի ն , ե լ մ ռ ր ն հ ա ն ա ղ ի ն , ե ւ ո ր դ ո ց ն
'ո վ ա ն և ա ւ ս ո ւ ր բ ե ւ ա ն ա ( ն ) ց ս ո ւ ր բ Դ ի ո ր է ա յ զ ա ւ ր ա լո -
Շա հպ ա ղին, Ա ւ տ ո ւ լա զ ղ ի ն , ա մկն։ Որ ա։ալ ի ւր հ ա ­
ր ի ս ե ւ ս ո ւ ր բ ն շա ն ի ս ' ե լ ա յլ ս ր բ ո ց ն ի ս մ ա յ ի փ ծ ո ւն
ել նորա ո ւ ս ո ւմ ն ա մ ի տ ս ա ր կ ա լա դ ի ս եւ վ ա յե լո ւ մ ն լա լ վ ա ս տ ա կ ա լ, եղ յի շ ա տ ա կ ։ Ո րք որ կա րդա ք ել

ա նծին մ ե ր ո ւմ ե լ յի շ ա տ ա կ ն ն շ ե ց ե լո ց ն մերոց Տդնոյ դո ղ ( ո ր ) մ ի ս տ ա ք, ա մկն։

ա ս տ ո ւ ա ծ ա յս կ ր ք ա հ ա ն ա յի ց ս ել հոգա սկր տ ա ն ո ւ- Բ. 31 9ա . — Դ ա րձեա լ ա ղ ա չե մ զձեզ, որք հա նդի­

,ո ( կ ) ր \ց ս ել հողա գործ մողովրդեա նս երիտ ա սա ր֊ պ իր սմա ) յի շ ե ց կ ք յա ղ ա ւ թ ս ձեր ղ ս տ ա ց ա լզ տ ա ս իս
դ ա ց ե լ կ ո ս ւ ա ն ա ց , ծ ե ր ո ց ե լ տ ղ ա յո ց , ո ր ո վ ա լր հ ն ո լ- ա ս տ ո լա ծ ա յի ն . հ ա ւա տ ա ր ի մ ծա ոա յ Ա ս տ ո ւծ ս յ հոգի
թ ի մ ։ Ա ս տ ո ւծ ո յ հա նգիցկ ի վերա յ սոցա ե լ հա նդա ս­ ա նկա ր ոմն ե լ րա րեսկր ղ վ ե ր ի ն ն խ ո ր հ ե լո վ ղո ր պ կ ս ն
տան ա ց մ ե ր ո ց , ա մ կ ն ։ Բ ա ո ն ա յ ի մ կ ն շ Տ կ ր Ա ս տ ո ւա ծ եւ զիա րդն ծա ն ո ւցե ա լ զ ս տ ո ր ա կ ա յի ս վւա վւա գո ղ եղ֊
զսով, զ ս ո լր , զմա բա խ , զ թ ռ թ ո (լ)П, զ շ ո ր ա լկ , զդա - եա լ ա ս տ ո ւա ծո ւՏւա կ կտ ա կիս եւ տ իրա սսնգ գ ա ն ձ իս
լո կ , զ մ ա հ տ ա րա ժա մ, զ ե ր ա շ տ ո ւ թ ի մ ։, զ հ ո լբ ա յց ա ն ո լ- կենսա ձիր Ս երերիս եւ լո ա ա ն ո ր ո գ Սովրերիս եւ
թ ի ւն , ա մկն։ Ե լ յե տ ե լա ն ե լո ց ն լ ս ե լ տ ա յ ն ն շ ե ց ե լռ ց ն ա ս տ ո լա ծ ա բ ո ւ խ ա ղբերիս, որ ել ծ ա ո ա յն Ա ս տ ո ւծ ս յ
մերոց. է .ա լ ի ե ր ա ն ա ձ ՚տ 1։ Ք ր ի ս տ ո ս ի , ա մկն։ Ֆ ա ր խ ո լղ ա տ ն մ տալ ա ծեա լ զ հ ր ա մ ա յե ա լն ի սրբոց
Ն որոգնցա լ ի թ ո լի ն Զ&Ջ (1 4 6 7 թ .) , ի թ ա գ ա ս ։. թկ երա նի ո ր ւււն ի ց ի զ ա լա կ ի Ս իօն եւ ընտ ա նեա կ
/.։։ ւթ ի ւն պ ա ր ո ւն Հա նՀա նշա Մ իզրա իս, ի հ ա յր ( ա )- ( յ) Ս ր ո ւ ս ա ղ կ մ , ա ոեա լ զսա չ յի շ ա տ ա կ հ ո գ լո յ ի ւրոյ
 86 ԷՋՄԻԱԾԻՆ |9 5 1

ս - Ն շ ն շ ե լի , ա պ ա լի ն հ ս լ ի քրիստ ոսա սկր ա ւե տ ա ր ա ֊

ՀԻՇԱ ՏԱ Կ Ա ՐԱ Ն Ն Ե Ր
ն ի չք ն ա ն ե լո վ զսոսա 1 բ ա ր ե խ ա ւս ։

Ա ր դ , որք հ ա ն դ ի պ ի , ա յս մ ա ստ ոլա ձա յին կտակիս, Հ ի շ ա տ ա կ ա ր ա ն ն ե ր ունի բ ա զ մ ա թ ի վ գ լո վ ս -

յի շե ս ց ի ք ի մ ա քր ա փ ա յլ յա ղ ա ւթ ս ձեր զՖա րխ ու- ն եր ի վ ե ր ջ ո ւմ , ո ր ո ն ց ի ց ո ր պ ե ս նմ ո ւշ ր ե ր ո и !
զատ ն ե լ զա մ ե ն ա յն արեա ն մ երձա կա յս նորա ել ե ն ք մ ի ք ա ն ի ս ը մ ի ա յն ։
զնաիսնի ծն ա լղ ն , զ մ ա յր ն ի ւր ' զ ճ անիւաթոմւն, ել Р ՛. 1 2 օ . — Ա ր դ ա ղ ա չե մ ղ հ ա ն գ ի պ օ զ ՛։ •/
ղհա յրն ի ւր ' ղՂ ո ւղ ի ն, զՏա զվա թն, զՄ կրտ իչն, յի շ ե լ ի Ք ր ի ս տ ո ս զստ ա ցօղ յ ա յս մ գ ր ո ց ՛։
ղՇա հրիստ ա նն, զԽ ա թուն փ ա շա ն, ը Զ ա քա ր ի ա յն, Ա ս տ ա պ ա տ ց ի զ ........... վ ա ր դ ա պ ե տ ն , հ ա ն դ ե ր ձ
գհ ա թ ո լն ճ ա ն շընա Հա լո ր ն , զԿ ո զ ո ւմ ն , զ ի ո ւր հ ն ճ ն , ծ ն օ ղ օ ք ն ե լ ե ղ բ ա ր (ր )ք ն ե լ ա մ ե ն ա յն ա ր ի լ-
զՄ ա րիա մն, ղ հ ո լպ ա թ ն , զՏա զվա թն, զՏ ա զվ ա թ ի ա ր ն ն ա մ ե ր ձ ա զ գ ա տ ո հ մ օ ք ն . ը ն դ սմ/ւն յի շ ե լ ո յ
ե լ ա մ ենա յն զա րմ ից ե լ զա լա կա ցն կենդա նեա ցն ել ա ր ձս /ն ա ռ ն ի ջ ի ք եւ զ ի ս զ մ ե զ օ ք գ ա տ ա պ ա ր .
հ ա ն գ ո ւցե լո ց ն , ե լ որ ցա ւա կցա րա ր յիշեսցկ զ ի սմա յ տ ե ա լս ե լ ա ն հ ի շ ե լի զ Մ կ ո տ ո ս է գ ր ի չ ՛։' Ա „ -
յիշա ւոա կեա լս խ ն դ ր ե լո վ ի Տ ե ա ւ ն՚է շնորհել սոցա } պ ա հ ա ն ց ի , ե ւ դ ո ւք յի շ օ ղ ք դ յի շ ե ա լ /ի ջ ի ք ,
զա նզսպ ա ռ պ ա րգեւս ե լ զա նտ ր տ ո լմ ո ւր ա խ ո լթ ի ւն ՚յ , Р ՛. 13 6 ա . — Զ ւԱ ՚ր ա ւո ր ե ա լս մ ե ղ օ ր զ Մ կ ր ր -
զերա նա վա կոչումն ել պատրաստևալ հ ա ն գ ի ս (տ )ն տ ո ւմ գծ՛ողս յի շ ե լ ա ղ ա չե մ ։
րնդ սուրբս ել սիրողա ց ա նոսսն նորա յ վ ա յե լե լ ի Թ . 3 0 9 ա . — Ո ՛վ ս ո ւր բ ք ա ր ո զ ո ղ ք , յի շ ե -
ն ո յնի նք ն ի պ ա ր գեսստ ո լէն հ ա մ ա յն բ ն ա ւի ց զսա յ ց կ ք զ Մ ի ք ա յկ լ մ ա կ ա ն ո ւա մ բ վ ա ր դ ա պ ե տ ,։։
լր մ ա մ ր երա նա կա նութիմւն յի շ ե ա լ լի ց ի ք ի Ք րիս տ ոս , ( Ա յս Մ ի ք ա յե լը , ո ր ս տ ա ց ո ղ ն կ և հ ի շ ա տ ա ­
ի 3 իսուս ի Տ է ր մ ե ր , որ է ա լրհնեւսլ յա ւի տ ե ա ն ս , ա - կ ա ր ա ն ն ե ր է գ ր ե լ բ ո լո ր դ լո ւ/ս ն ե ր ի վ ե ր ջ ո ւմ .
մ,էն, Ի յե ր կ ի ր ն Ն ա խ չիլա ն, ի գ ի լզ ն Կա զ, ի յե կ ե զ ե ց ի ն Խ ա չա տ ո ւր ա ն ո ւն ո վ մ ե կ ը ջն ջ ե լ և ի ր ա ն ունն
Ս ոլրր կՎորգ ե լ Սոլրր Գ րիգոր։ կ գ ր ե լ նրա տ եղ. Ա յս հ ի շ ա տ ա կ ա ր ա ն ո ւմ
նա իյկի6ւ' Մ իքա յ՛ել ա ն ո ւն ը ա վ ե լի հ ս տ ա կ կ
ե ր և ո ւմ ) ,
Л? 5 2 Ւ . 3 1 4 ա ----Ո ՛վ ս ո ւր ը ք ա ր ո զ ո ղ ք , յ / ՚շ ե -
ց կ ք զ մ ի ա ր ա ն ք Ս ուրբ Ն ա խ ա վ կ ա յի (ա յս տ ե ղ
ՔԱՐՈԶԱԳԻՐՔ ԳՐԻԳՈՐԻ ՏԱ Թ Ե Ի Ա Ց Ի Ո Յ
ս Ն ա խ ա վ կ ա յի о բ ա ռ ը ջ ն ջ վ ա ծ կ Խ ա չա տ ուր
(Դ ր թ ե ր ը ' 4 2 6 ։— Պ րա կները' 36, յուր ա ք ա նԱ ոլրը ա ն ո ւն ո վ մ ի վ ա ր դ ա պ ե տ ի կ ո ղ մ ի ց և տ եղը
միշին հա շվով 12 թ ե ր թ ի ց ։— Մ ե ծ ո ւթ յո ւն ը ' 2 5 ,3 ՜)Հ դ ր վ ա ծ ռՍ տ ե փ ա ն ո ս ի » ։ Ն ա խ կ ի ն ա ն ո ւն /, հ ա ­
զ ի վ ե ր և ո ւմ կ ) ։
Х ^ < ?Х М ս մ ւ1 — Ն յո ւթ ը ' դ ե ղ ն ա գ ո ւյն - թ ո ւղ թ ։—
Կւսղւքը' կաշեպատ տ ա խ տ ա կ, վրա ն զա րդա քա նդա կ, ՀԻՇԱՏԱԿԱԳՐՈՒԹ ՅՈՒՆՆԵՐ
հերսից տ պ ա ծո կտ ա վով պ ա տ ա ծ։ — Պ ա հպ ա նսւկՏեր'
Ւ . 4 2 3 բ . — կ ա մ ի փ ոքր կնիք հետ և յա լ գ ր ո ւթ յա մ բ .
ս կ զ բ ո ւմ 3 , իսկ վերքում 1 դա տ ա րկ թ ղ թ ե ր ,— Վ ի- Ք րիստ ոսի Аաո ա յ Խաչատուր վա րդա պ ետ ։
6ա կը' ք ա յք ա յվ ա ծ , սկզբից 2 -ր դ և Յ ֊ր դ պ րակները 4 2 5 ր --- Ս ոյն քա ր ոզգի րքն գտ ի ի օթեւանն
րնկեվ են, վեր էի ց ն ո ւյն պ ե ս պակաս է , — Գ ր ո ւթ յա ն ը ' սրբա կրոն ՏՀր Ա րկի Ա բրա հա մեա ն Ս ա նգիբա րա նց-
ւ ո յ, որ էր վիճա.կալոր ի սո ւր բ եկ եղ եցի ն Սրրոյն
ե ր կ ս ,„ մ ,,— Տողերը' մ իքին հա շվով 3 4 ,— Գիրը'
Գ էո ր գա յ քաք զորա վա րին, ե լ մենք ասս, հա նդիպ ե­
Ր ո լո ր դ ի ր ,— Զ ա ր դ ա գ ր ո ւթ յո ւն ' վերնա գրերը սկ սո ւմ
լո վ վասն մ ե ր ձանրա հարկութե ան մ ա ս ի ն , որ Շա Հ֊
են թ ո չն ա գ ր ե ր ո վ , Կրում է Բ՛եհ ր անի Ս ուրբ Գեորգ ե ֊ զա դ ա յ Տկ լա յ ս ո զ թ ա ն է ն կ ր ե մ ք վասն ա յդ մա սին եկ
կ ե ղ ե ց ս լ 1 3 9 2 թ վ ի կա րմիր կ ն ի ք ը ,— Գ ր ի չը ' Ս՛կրտում։ ե լ յա յ( տ ) ն ե լ ո վ խ նդի րն մ եր Ծ . վա րդա պ ետ ին Ի ս ՚ս .

— Պ ա տ վիրա տ ուն' Մ ի ք ա յել վա րդա պ ետ ,— վ ա յր ը ' հակ Ա լա գե ա ն , որ իւր ա ղգա սէր խ նա մ օքն ա զա տ եսցէ
զ մ ե զ ս ո յն ծա ն ր ա հա րկո վ/ենէն, որ ե լ Տ Հ ր ն յա ք ո ղ ե ս ց >
4 ո լր ,է Ն ա խ ա վկա յի վ ա ն ք ,— ժա մա նա կը' Ժ1; գա ր,
ե լ ուզզ ես ց /; ա յն խ նդի րն ե լ գ ո ր ծ ն , 1 8 9 5 ն ո յե մ բ ե ր 10,
Ա րրա հա մ Ա վգա լեա ն Ս ա նգիբա րա նցի,
Р ՈՎԱՆԴԱԿ ՈԻ Թ Յ ՈԻՆ (Ն ե ր ք և ո ւմ կան 6 տ ողեր, որոնք հե տ ա գա յո ւմ քնքր.
,/ա ծ են և ա յ յ մ ա ն ը ն թ ե ո ն ե /ի ),

« * ւ ~ Ցան11 ^ յա յս մ ա ւո ւր քի ըստ
ւ ս յ բ ո ւ բ ե ս ի ց , լ]սւսն գ ի ւ ր ե ս ս գ տ ս ւ ն ե լ ո յ գ պ ս ւ տ - М 53
մո ւ թ ի ւ ն ե ւ գ վ կ ա ա ւ թ ի ւ ն սրբոց մա րտիրո-
ս ա 9 ՝ *1п г կամեսցիս: Ա Ի Ե Տ Ա Ր Ա Ն

Л 5 ՛? ՛ Ա-1Ա Ь * է Ւ գի«*քս ք ա ր ո գ ի ս Թ երթերը' 3 4 3 ,— Պ րա կները' 29, յուր ա քա ն չյո ւր ը

ա ռ ա փ ն ս ա տ ո ր ն (ք ա ր յո զ զ բ ք ի ց ա ն կ ը ) , 12 թ ե ր թ ի ց ,— Մ ե ծ ո ւթ յո ւն ը ' 1 8 , 5 Х ^ Х в ՛5 ս մ .,—
Թ . 2 0 ա . — Գրիգորի ե ռ ա մ ե ծ ի քաջ հռ ետ ո ­ Ն յո ւթ ը ' դեղնա վուն թ ո ւղ թ ,— Կ ա զմը' կաշեպատ
րի ե ւ ա ն յս ս լ թ փ ի յի ս ո փ ա յի , ւս շա կերտ հ տ ա խ տ ա կ, ա ոա ջին էշը ա րծա թա պ ա տ , վրա ն մ ի խաշ
Յովճսւննու Որոա նեցւոյ ս ւր ա ր ե ա լ բա նս հինգ ա կ ն ե ր ո վ ։— վ ի & ա կ ը ' բ ա վ ա ր ա ր ,— Գ ր ո ւթ յո ւնը '
խրատ ա կա նս ոգեշահս ե լ հա ննա րս իմա ս- ե ր կ ս յո մ ւ։— Դատարկ թ ղ թ ե ր ' 98ա և 1 5 8 ա ։— Տ ող ե­
տ ա յե ղ ս , ի մեկնութիւն ե ւ ի գովեստ փ ս տ ա ց ր ը ' 20 ։ — Դ ի րը ' ր ո լո ր գ իր ։ — Զ ա ր դ ա գ ր ո ւթ յո ւն ' խ ո ­
տ օ ն ի ց ս ւ է ր ո ւ ն ա կ ւ ս ն ա ց ... րա ններ և չուս ա նց աղա բ դ ե ր , վե բնա գր եր ը կարմիր
 1951 ԷՋՄԻԱԾԻՆ
87

թա նա բով։ — ^ րի շՐ ՝ Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Գ ա ն ձ ա կ Լ ը ի ւ— Պատ­
բա զա մ ա շ խ ա տ ո ւթ ե ա մ ր շինեցի եկեղեցին
վիրա տ ուն' Փ ի ր վ Լ / Գ ա ն ձ ա կ ե յյի « — ժա մանակը'

ՌՃԺե (1 С 6 П թ -)ւ— Պա հպ անակներ' հա սա րա կ 3— 4

Հա նդ երձ խ ո ր ա ն ա լն յի շ ա տ ա կ հոգոյ իմոյ
թ "*ղ թ ս կ զ բ ո ւմ և վ ե ր ք ո ւմ ։ — *1.սւյրը' Հա րցա նկ ել ծ ն ո ղ ս ,ց ն իմոց. Ո ՛վ հա նգիպ ողք սուրբ
դ յո ւ զ , Գ ա նձա կւ ա ւև տ ա ր ս ւն ի ս , ա հա շինեցի Հա տ իսոլ եկե­
ղ ե ց ի ն ե լ գ ն ե ց ի ա ւե տ ա ր ա ն ս , ե տ ո լ վ ա խ մ ի
գ ո ւռ ն ն ո ր ա , ո չ ոք չո ւն ի ի շ ի ,ա ն ո ւթ ի ,ն ծ ա -
ՀԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆՆԵՐ
խ ե լ կ ա մ գ ր ա լե լ ի մ ո ց կ ա մ օ տ ա ր ա ց , Եթէ
Բ '. 15/1/1.— Ա ր դ , ա ղ ա չե մ զ հ ա ն գ ի պ ո ղ ս դ " Ք լ ր բ ի , ( յ ) ա ն գ գ ն ի Գ Ճ Ժ Ը ( 3 1 8 ) հ ա յր ա պ ե -
սորա ի ,որք հ ա ն գ ի պ ի ք , յի շ ե ս Հ ի ք ի ս ո ւր բ ե լ տ ա ց 'ն զ ո վ ե ս ,ւ ե ղ ի ց ի , պ ա տ ի ժ պ ա տ ուհա սս,
ի մ ա ք ր ա փ ա յլ ա զօթս ձեր ղ ա ն ա ր ժա ն Տ ո լ գ ա յի ա ոցէ, Ա ս տ ո ւա ծ ա յն քա հա նա ն
գ ծ ո ղ ս . .. ։
ա լր հ ն է , ո ր տ ա ր ի ն ե ր կ ո ւ ա ն գ ա մ յի շ ա ա ա ֊
Թ , 3 3 7 ա — 3 3 8 ր . — Փա ռք ա ն ս կ ղ ր ն ա կա -
հա րա նս կա րգա յ մէկ Ջ ա ր ա լր հ ն \է ա ց ն , մ էկ
ն ի ն ... Հ ս տ ա յ ս մ օր ի ն ա կ ի փ ա փ ա գ օ ղ եղև
!֊, ա տ կ ի ն , Թ է որ ( յ ) ո ւ լ ա ն ա ( յ ) , ծ ո ւլա ն ա ք յ ) ,
ա ս տ ո լա ծ ա ս է ր և մ ե ծ ա հ ա ւա տ ճ ա ր տ ա ր 1ւլ
ի մ ա ս տ ո ւն , հեզ ել խ ոնա րհ, ե ր կ ի ւղ ա ծ կա րգա յ ո չ, պ ա րտ ա կա ն լի ց ի դա տ ա ստ ա ­
յԱ ս տ ա ւծ ո յ ե լ ի մ ա ր գ կ ա ն \է , խ ն ա մ ի չ ո ր ր ո ց ն ի ն , ա մ է ն . Հ ա յր մ ե ր ո ր յ ե ր կ ի ն ս ...,
եւ ա յր ե ա ց , ձ ե ռ ն տ ո ւ յա մ ե ն ա յն կ ա ր օ տ ե ա լս
ա ս ա ո լա ծ ա յի ն բ ա ն ի զ Փ ի ր վ է լի ն , ե լ կ ո զ ա կ - ՀԻՇԱՏԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ
ց ի ն Խ ա թ ո ւն ա գ ի ն , ՛ել ո ր գ ւ ո յն Ա բ ր ա հ ա մ ի ն , Р ՛. 340р.— Դ ա րձեա լ քիշեցկք Ե ղիա ղա րն, ել ի ւր
ե լ ծ ն օ ղ ա ց ն Ա մ ի ր դ ո ւ լի ն , ել մ օ ր ն Դ ո վ լա - կողա կից Մ ա րղ ա ր ի ա ն , ել ի ւր Հ ա յր Ա ո ա ր ե լն , ի ւր
թ ի ն , մ ի լս մ օ ր ն Մ ա ր ի ա ն ի ն ։ Ա ր ղ , դ ր ե ց ա լ մ ա յր , հղիսա րՆ ղն, ի ւր որդիր 3 ո վ հ ա ն ն Լ ս ն . Մ կ ր տ ի չն ,
ս ո ւր բ ա ս տ ո ւա ծ ա ն կ ա ր ա ւե տ ա ր ա ն ս ձ եո ա մ/ւ Ըոոսդոմն ել Փ ա շ ա խ ա թ ո ւն (ն ) ել ի ւր հա ներ Ս իմօն
ա ն ա ր ժ ա ն Ց ո վ ա ն ի ս ի ի յե ր կ ի ր ս Գ ա ն ջ ա յ, ի ի ւղ ր ա շի ն , ի ւր ղօրա նչ Երա նին ել ի ւր հա ներ որդի
գ ե օ գ ս Հ ա ր ց ա ն կ ի ս , ի ղ ր ա ն 'Ս ուրբ Մ ա լա զ ո - Ղ ո ւ լի ն , ե ւ յի շ ո զ բ դ վա րձդ (ւ մ ի ո ւ ս ա նկա մ գ ա լր ս ւո -

ն ա ր ե ր \>ի ն , ի հ ա յր ա պ ե ս է ո ւթ ե ա ն երիցս և- Լա նդ աո ն ի շի ր , ա մկն, Ռ Մ Կքք (1 8 1 1 1 թ .) հողտ եմ-

ս \ե ր ի տ ա սնն ւհ ի ն գ լ
ր ա ն ե լո յ հ ո յք ո ս ս ս լե տ ի տ ա նս Ա ղ ո ւա ն ի ց
Տ ե ա ռ ն Պ ետ րոսի սրբա զա ն կա թողիկոսին.
( յ)ե պ ի ս կ ո պ ո ս ո լթ ե ա ն Ս ուրբ Ա մ ենա փ րկ շ/ւ ն
Л՛ 5 4
րա ջ եւ ա ր ի ր ա բ ո ւն ա պ ե տ ի Խ ա չա ւա ոլր վ ա ր ­
դ ա պ ե տ ի , ե լ ( ի ) թ ա գ ա ւո ր ո ւթ ե ա ՚ն պ ա րսից Ա ԻԵՏԱ ՐԱ Ն
Փււքր Շ ա հ ա պ ա գ ի ն , խ ա ն ո ւթ ի ւն ե ր կ ր ի ս Աւ-
Թ ե г |> Ь г [I ՝ 3 221— Պրակները* 26, յ ո լ ր ա բ ա ն չ յս ւ ր ը
ւ/ուր/ու խ ա ն ի ն , ի թ վ ա կ ա ն ո ւթ ե ա ն ս հ ա յո ց
12 թ ե ր թ ի ց ,— Մ Լ 4ւււրյունր ' 1 7 Х > 2 .3 У 6 ,о ս մ .,—
Ո-ՃԺԵ ( 1 6 6 6 թ . ) ա մ ի ,
Ն յո ւթ ը ' սպ իտ ա կ հղկվա ծ գեղեցիկ մա գա ղա թ, —
Ո վ ք ա ղ ց ր ա բ ա ր բ ա ռ մ ա ն կ ո ւն ք ս ո ւր բ I, -
հա ւլւկւ1 ա ր ծ ա թ ա պ ա տ տ ա խ տ ա կ, վրա ն գ ա ր գ ա ն կա ր -
կ ե ղ ե ց ւ ո յ, յի շ ե ց է ք ի մ ա ք ր ա փ ա յլ ա ղ օ թ ս ձեր
վ ա լհ — >1.|ւ նւս!| լւ' րա վա րա ր, — Դ ր ո ւթ յո ւն ը ' ե ր կ ս յո ւ ն ,
ղ ա ն ա ր ժ ա ն գ ծ ՛ո ղ ս , ե ւ զ հ ս ւյր ն ի մ Ն եր ս կ ս ք ա _
— Դիրը' /ւ ո լ ո ր գ ի ր , — Տողերը' մ իքին հա շվով 23,—
հ ա ն ա յն , ե լ զ հ ա ն գ ո լց ե ա լ .մ ա յր ն ի մ Փ ա ր ի ն , г т р յ ու ն ' ոկղրից կա ն մի շա րք տ ե րո ւնա կա ն
Ա ս տ ո ւա ծ յի շ է զ ձ ե ղ ի լր մ ի ւ ս ա ն գ ա մ զ ա լր ս ա - նկա րներ, իսկ ա վետ ա րա նների ա ո է և '՜ ա վետ ա րա ­
ե ա ն ն , ա մէքյ, ն ի չն ե ր ի նկա րները, Ո ւն ի շա տ գեղեցիկ լո ւս ա ն ց ա -
Գ ա ր ձ ե ա յ յի շ ե ց է ք ի ս ո ւր բ ա ղ օ թ ս ձ ե ր զ ո ւ - զ ա ր դ ո լթ յո ւ ձ ն ե ր , մ ա ոդա դրեը, թ ո չն ա դ ր ե ր , կիոա -
ս ո ւց ի չն ի մ ղ Տ է ր . Դ ա ւի թ ն . յի շ օ ղ ք դ յի շ ե ա / ի ,ո ր ա ն ն ե ր ե ա յլ ն ւ % եո ա գի ր ր մ ա ն ր ա ն կ ա ր չ ո ւ թ յա ն մի
//՛ն ի ք ի Ք ր ի ս տ ո ս է Ա ս ս ւո ւծ ո յն մ ե ր ո յ , ա ՚մ է ն : շա տ ա րժեքա վոր ո ւն ի կ ո ւմ ն մ ո ւշ Լ, նկա րվա ծ կ շա տ
Դ ա ր ձ ե ա լ յի շ ե ց է ք զ Փ ի ր վ է լի ն , ՛ել ե ղ բ ս ւր ց ն ' մեծ ա րվեստ ով ե գեղեցիկ վ ա ՚է գ ո ւ յն ե ր ո վ ւ — (հա մւս-
Խ ա շ ա մ ի ն , էտ պ ա րին, ե ւ հ օ ր ե զ բ ա յր ն ի ւր նսւկը' Ժ 1; դա ր,
Ն ի ւր վ է լի ն , ե ւ ո ր դ ի ն ի ւր Ս' ա ր տ ի բ ո ս ի ն ,
Դ ա ր ձ ե ա լ հ ի շ ե ց է ք զ Փ ի ր վ է լի ն ե լ գ ս տ ե ր ա ց ն ՀԻՇԱՏԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ
Ա ա ո ա յի ն , Դ ո ւ[լա թ ի ն , Հ ո ռ ո մ ի ն , Մ ա ր ի ա ն թ ւ ,
Նա ղ ո ւմ ի ն , Լ ե լա փ ա ր ի ն , Հ ե ր ի կ ն ա ղ ի ն , Ա յլ ե լ Թ. Յա .— Յիշա տ ա կ Լ ո ո ւր ր ա ւե տ ա ր ա ն ս վա նեցի
ւի շ ե ց է ք հ ա ն ե ր ն իւր Վ ա ր դ ա ն ն ե լ զ ո ք ա ն չն Ղա զա րի որդի I I ' ,ո ) ե վ ՚ա ն Հ ւ ո ո վա րդա պ ետ ին, որ )ե տ

ի ւր Ա զ ի զ ն , Ա ս տ ո ւա ծ ի լր ե ա ն ց ն ա ր ք ա յո է - ի գ ո ւո ն ն Լիմա յ ս ո ւր ր ա նա պ ա տ ի. Մի Ոք յի շ ե ս ց է

թ ի ւն տ ա յ, ա մ է ն , սա յ ծա խ ել կա մ դրա , դ ն ե լ, եթկ ծ ա խ (Լ ), ( յ ) ՚Ան -

Ր\ 3 4 0 ա Ես Գ ա ն ջ ե ց ի Փ ի ր վ է լի ս կ ա լ ա յ դըգնկ, կա մ դրա լ գնԼ, նա ա նկծս Կ ա յե ն ի ե, ղ /ս ա չ -

ս ո ւր բ ա ւե տ ա ր ա ն ս ի հ ա լա լ ը ն չ ի ց ի մ ո ց ե լ |ս ա ն ո ղ ա ց ն ւս ո ց կ . լա լ պ ա հողին ել /ս ն ո ւ մ ր տ ա րօղ

ե տ ո լ ւէա խ մ ի գուոէն Հ ա ա ի ս ո լ Ե կ ե ղ ե ց ի ն , և И .т п п н и д օ ր '1 ւ կ , ա մկն.

 88 է Я Մ Ի Ս. Ծ Ի Ն 1951

Л5 Տ Տ զ ո ր Տ է ր Ա ս տ ո ւա ծ ա մ ե ն ա յն ս ո ւր բ կ ր ա ւ ն ա ֊
լո ր ա ց ա ղ ա լթ ի լք փ ր կ ե ս ց է զ ն ո ս ա յա մ ե ն ա յն
ԳԱՆ2.ԱՐԱՆ
Հնա ր ից բա ն ս ա ր կ ո ւի ն , ա մ է ն ։
Թ և ր թ Լ ր ր ' 354։ — Պ ր ա կ ն ե ր ը ' 29, յոլրա բանշյուրը Ա ր դ , ա ղ ա չե մ զ ա մ ե ն ե ս ե ա ն յի շ ե ց է ք ի
12 թերթից։ Որոշ պրակներից թերթեր են թափվել։ • - ս ո ւր բ ա ղ ա լթ ս ձ ե ր զ ա ն պ ի տ ա ն ե լ զ փ ց ( ո ւ ն )
Մ ե ծ ո ւ թ յո ւ ն ը ' 2 3 , 8 X 1 8 ,8 X 9 ս մ .,— ն յ ո ւ թ ը ' հաստ ( չ ն շ վ ա ծ է ) (Ս ա )մ ո լէ լ Ն ա ղա շն ե լ զ պ ա պ (ն )
դեղնագույն թուղթ ։ — Կ ա զ մ ը ' կաշեպատ հաստ տախ. . . . զ մ ա յր ն ի մ զ Գ ո Հա ր ն ե լ զ Մ կ ր տ ի չն , ե լ
տակ, վրան ճնշոսէով զանազան զարդարանքներ Ա ս տ ո ւա ծ յի շ ո ղ ա ( ց ն ե լ յ ի շ ե ) ց ե լ ո ց ն ա ռ հ ա ­
դրոշմված ։ — ՛ Լ ի 6 ա կ ը ' քա յքա յվա ծ, թափվել են թեր­ սա րա կ ո ղ ո ր մ ե ս ցի , ա մ է ն ։
թեր ։ — Դ ր ո ւ թ յո ւ ն ը ' առաշին երկու պրակը տարբեր Դ ա ր ձ ե ա լ ա ղ ա չե մ Յ ի ս ո ւ ս ի ' զ հ ա ւր ե ղ բ ա յր ն
ձեռագրից բերվա ծ, երկսյոմւ, մնա ցյա լ բոլորը միա­ զ Տ է ր Մ ա ձ (ո )ս է լն ե ւ զ հ ա ւր ա ք ո լր ն ի մ զ Մ ա ն .
սյուն։ Բ 1 ա— 2 3 բ և 316ա — 35 4 բ տարբեր ձեռագրեի խ ա բ ն ե լ զ Յ ո ւղ ի տ ա ն ե լ զ Մ ա ր գ ա ր ի տ ն ։ Ա ն ­
րիՏ ենւ — Տ ո ղ ե ր ը ' առաշին երկու պրակը 2 2 տող, մ ե ղ ա դ ի ր լե ր ո ւք ս ղ ա լա ն ա ց ե լ խ ո շ ո ր ո ւթ յա ն
իսկ մնացյա՝լըՀ 2 1 1 — Գ ի ր ը ' րո չոր գիր ։ — Զ ա ր դ ա ­ դ ր ո յս , ա ղ ա չ ե մ , ա ղ ա չե մ ։
գ ր ո ւ թ յո ւ ն ' կան խորաններ, թռչնագրեր , լուսան дш - Դ ա ր ձ ե ա լ ա ղ ա չե մ զ ա մ ե ն ե ս ե ա ն , ո ր ք հ ա ն -
զարգությո լեներ և երկրաչափական սիմետրիկ նկար­ դ ի պ ի ք Ի ս մ ա կ ա ր դ ա լո վ կ ա մ ա լր ի ն ա կ ե լո վ ,
ներ ։ — Պ ա տ վ ի ր ա տ ո ւ ն ' Աիմեոն։— ժ ա մ ա ն ա կ ը ' 1465 յի շ ե ս շ ի ք ի մ ա ք ր ա փ ա յլ յա ղ ա լթ ս ձեր զ վ ե ր -
թ . » — Վ ա յ ր ը ' Նկեղյաց գավառի Երզնկա քաղաքի ջի ն խ ս տ ա ցո ղ ս զ Ս ա ռ ա յն , ե լ զ մ ա յր ն ի ։ յ ։
Կապոսի անապատւ Բ ՚ո ւ ր վ ա ն դ ա ն , ել զ ա յր ն ի ւր զ Տ ա ք ա ր , ե լ
զ հ ա յր ՚ի ց յ զ Պ ե տ ր ո ս , ե լ զ մ ա յր ի ւր Շ ոլքրա Ն
ե լ զ ա մ ե ն ա յն ա ր ե ա ն մ ե ր ձ ա ւո ր ս ի Ք ր ի ս տ ո ս
ՀԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆՆԵՐ
հ ա ն դ ո ւ ց ե ա լ։ Ել ե տ զ ս ա ի դ ո ւռ ն ս ո ւր բ ե կ ե ­
Р '. 70բ — 80ա . — Ն ը մ ա ն ե ց ա ( յ_) ա նա ռա կին, զ ե ց ո յ ն Դ ա ւ թ ա յ...
Վ ա տ ն ե ց ի զ ի ն չս Հ ա ւր դ ո ղ ո ր մ ա ծ ի ն ,
ՀԻՇԱ ՏԱ ԿԱ ԳՐՈ ՒԹ ՅՈՒՆՆԵՐ
Ե լ ա ր տ ա ս ո մ ե մ ո ղ ո ր մ ա լի ն ,
Բ *. 25ա.— Կս մ ե ղ ա ւ ո ր , ղա նա րժա ն, տ ր ո ւպ , ս ո ւ­
ե լ հ ա ռ ա չ ե մ կ ո ղ կ ո ղ ա լի ն ,
տ ա ն ո ւն ք ա հ ա ն ա յ մ (ա )մ ա ր ա ր Տէր Կ ա ր ա պ ե տ ս ...
Բ՜Է Հ ա յ ր մ ե ղ ա ( յ ) ք ե զ ի յ ե ր կ ի ն ս ,
Բ՛■ 107ր .— Ե ս, Ց ի ս ո ս ՚( ի ) Ք ր ի ս տ ո ս (ի ) ծա ռ ա յ
ք^ո ղ ի ն ձ զ մ ե ղ ս ի մ զ ա ռ ա շ ի ն է
Р ՛. 313բ— 314р. — Ա րդ դ րեցա լ եղա նա - մ Ն ղ ա ւո ր Չա նցա տ րեա ն Մ ա ն ո լ... ( դ ) ձ ե ց ի ու դ ր ե ց ՛,
թիվն 1830 (1 2 7 9 ) ...
կ ա լո ր տ ա ռ ս , որ կ ո չի գ ա ն ձ ա ս ւ ե (տ ) ի Տ յ, ի
թ . 3 1 Տ ա .— Յիշեցէք ղՏէր Կ ի ր ա կ ո ս է ր է ց ն , ղ հ ա յր ն
մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ի ս Ե զ ը ն կ ա , ի գ ա ւ ա ռ ս Ե կ ե ղ ֊
ի ,ր զ Մ ո լ լք ն , ղ ե ղ բ ա յր ն ի ւ ր զկա րա պ ետ ն, զմ իւս եղ-
Ь ШЭ> Ի յ ա ն ա պ ա տ ս ո ր կ ո չ ի Կ ա պ ո ս ի ... ի
հ ա յր ա պ ե տ ո ւ թ ե ա ն ՏւԷր Ս ա ր դ ի ս ա ր ք ե պ ի ս ­ ր ա յր ( ն ) Ա զա տ ն, ճ ա լք ա ր ն , Ծ ա ո ո ւկ ն ել ի լր և ա ն ց

կ ո պ ո ս ի , ի թ ,[ ի ն Ջ Ժ Ե ( 1 4 6 6 թ . ) , մ ա յ ի ս ա մ . մ ա ւր Ն ինիքա րն, հ օ ր ք ո ւր ո շ ն Ւ ո ւ ղ թ ա ն ա յ, Յ ի շ ե (ց է ք )
Բ-որ ո ս ի ն , հ ա գ ն Յ ե լա տ ի ն , մ ա լր ն Խ ո ,ա ն դ ի ն , յի շ ե ց է ք
սո(ւ ) ^ (2 0 )՝ ե լ Քրիստ ոսի ֊փ ա ռ ք յա լի տ -
եա նս, ա մ էն։ ի Հ ր ի ս տ ո ս , ա մՀնւ

Ա րդ, ա ղ ա չե մ զա մենեսեա ն, որք Հա նդի­ Ես Բ ա ր ո ւմ ս ծ ա ,ւ ա յ Ա ս տ ո ւ ծ ո յ... Ա ս տ ո ,ա ծ ա ծ ի ն

ս ո ւր բ կ ո ա , Յ ե ր կ ն ա ւ ո ր ա ց ն ի վ ա յր ո ս է գ ի ն քո սպ ա-
պ ի Ք ս մ ա տ ե ս ա ն ե լ ո վ կ ա մ ա լլէի ն ա կ ե լո վ , յ ի .
շ ե ց է ք ի ( մ ա ք ր ա ) փ ա յլ ա ղ ա լ թ ս ձ ե ր զս տ -ա - ն ե ց ա յ ս ո ւ ր բ Գ է ո ր դ , Ակին ի քա ն յ և զ ր ծ ո վ ո լ ն , ո գ ն ե ա չ,
. .. Ծ ովոմ, ճ ո պ ա ն չա ր ի ն , օ դ ն ե ա ), Ի վ (ե )ր ա յ ճոպ -
Յ ո ղ (Ւ ) • • ՝ ( և ) ա մ ե ն ա յն զա րմից ի լր ե ա ն ց ,
զո ր Տ է ր Ա ս տ ո ւա ծ ա ն ս ա ս (ա ն պ ա հ ե ս )ց է նի (ճ ո կ )ա ն խ ա շին, օ գ ն ո լ թ ի մ ,։ Քրիստ ոսի խ ա շն

զ ն ա յ ա մ ե ն ա յն հ ն ա ր ի ց ս ա տ ա ն ա ( յ ) ի , ա մ է ն ։ իրենց օ ղ ձ ե ա չ, Գ ի ն ը խ ա խ ր լո վ գ ի ն խ ն ա մ տ տ ա վ դ ...

Ե լ յե տ ա ս տ ե ա ց ս ե լա ն ե լո ( յ), ս ո ւր բ ր ա բ ո լ- Բ-. 31Տբ.— Վ երքին ստ ա ցօղի գ ա ն ձ ա ր (ա ն ի ս ) Ս ի­

ն ա պ ե տ ա ց ն ե լ ս ո ւր բ վ ա ր դ ա պ ե տ ա ց ն դտ - մոնն ել կողա կիցն իւր Ե ղիսա բՆ թն, ել ղորդին իմ

սա կից ե լ պ սա կա կից ա րա սցէ, ա մ էն ։ Ց ո վ ա դ /ո ք ն , Հ ո ի փ ս խ ք է ն , յի շ ե ց է ք ե ւ Ա ս տ ո ւա ծ ո ղ ո ր մ ի

ա սա ցկք, ա մ էն։
Դ ա ր ձ ն ա լ յե ր ե ս ա ն կ ե ա լ ա ղ ա չե մ , յի չ ե ց է ք
ի ս ո ւ ր բ յս ղ ա լ թ ս ձ ե ր զ ք ա ղ ց ր ա ձ ա յն փ ( ի ) լ ի - Ով ս ն ր ե լի հ ա յր ք ե ւ եղբա րք, ա նա րժա ն ծ ա ո ա յս

սոփ ա խ ւ զ Տ է ր Մ ա ր գա ր էն , ն ա ե լ զ մ ի ւս վ ա ր ­ 1 հ եց է բ , "ր է ՛ս ս ՛ սսսռա պ ա նա ց մ ի շո ւմ ա ն ։ Ա ղօթ ե-

դա պ ետ ն զՏէր ե ր ե մ ի ա յն գ ա լե ա լք ծերա ց- ցէք վա սն իմ, զի թ ե ր ե ւ ս ա զ ա տ ե ց ա յ ց , Բ -,/ին Ռ Ճ Զ Հ

ե ա լն ե լ զ ա ռ ա ք ի ն ո ւ թ ե ա մ ր ղ ա ր Վ ա ր )ե ա լն , (1 7 9 3 թ .) ն ա խ ա յ Ի Ը ֊ո ս է ն (2 8 -ի ն ) վ եր շ։

ն ա ե լ ղ դ ր ո ց ա շ ա կ ե ր (տ )ք ն զ Տ է ր Յ ո վ ( հ )ա ն - Բ-, Յ Յ Ը բ . — ...ա մ ի ս ն ն ա խ ա յ վ, Ա օրէն ո ւ ր բ ա թ , ես

ն է ս ն , զ Տ է ր Մ ա ղ ա ք ի ա յն , զ Տ է ր Մ ա ր տ ի լա ս ձ , Տ ե ր Ռ սւթ Է ոս ի ո ր դ ի ո հ ա ն ն է ս ը ս գ ր ե ց ի , ո ր ի մ մ ե ղ ո վ ...

ե լ զ Տ է ր Ա լե ա ի ս ս ո ւր բ կ ր ա ւն ա ւո ր ն , զ Տ է ր ;ա ր կ ա վ ա է ս ըսպ ա սա վոր սրբոյ ԿԲյ եկեղեցոձ, Ով

Ա ս ա ո ւա ծ ա տ ո ւ ր ն ։ ա ս տ ո ս ս յծ ա ս է ր եղրա րք, ով ոք որ հ ա ն (դի պ ի , լի )
Դ ա ր ձ եա լ յի շ ե ց է ք զ ն ո ր ա բ ո դ բո ք լ կ ո ւս ա ֊ բերա ն Հ ա (յ)ր մերիվ ել ո ղ /ո լ ն ի վ ի ն ձ ճի շէք, դ ո ,թ
կ ր ա ւն կ ր ա ւ ն ա լո ր ք ս ' զՏէր Ա բրա հա մն, В ի շ ե ա լ լի ն ի ք ի Ք ր ի ս տ ո ս է ...,

զՏէր Պ ետ րոսն, զՏէր Ա ս տ ո ւա ծ ա տ ո լր ն ,

զՏէր Նա րգիսն, ել զտ նտ եսն զԿ իրա կոսն, (Շ ա ր ո ւն ա կ ե լի )
 Ն Ո Ր Ա Յ I՛ Վ Ա Ր Դ Ա Պ Ե Տ Պ Ո ՚ Լ Ա ՐՅ Ա Ն

ձԱՍ՜ԱՌՈՏ ԱԿՆԱՐԿ ձԱՅ ԵՐՈՒՍԱՂԵՍ՜հ Վ Ր Ա

Հ ե տ և յա լը հ ա մ ա ռ ո տ ա կ ն ա ր կ մ ը ն կ , որ վա նքերն ու ե կ ե ղ ե ցի ն ե ր ը , և վերջա պ ես գ ա ­
ն պ ա տ ա կ ո ւն ի ն ա խ պ ա տ կ ե ր ա ց ն ե լ հ ա յկ ա ­ ղ ա փ ա ր մ ը տ ա լ Ս. Հ ա կ ո ր յա ն ց մ ի ա բ ա ն ո ւ ­
կա ն ի ր ա վ ո ւն ք ն ե ր ը ս ո լր ր վ ա յր ե ր ո ւ մ ե չ, թ յա ն մ շ ա կ ո ւ թ ա յի ն գ ե տ ն ի վր ա կա տ ա րա ծ
ե ր կ ր ո ր դ ն ե ր կ ա յա ց ն ե լ Ս. Ե րկրի հ ա յկ ա կ ա ն գ ո ր ծ ո ւ ն ե ո ւ թ յա ն շ ո ւ ր ջ ։

Ա ) ՀԱ ՅԿ Ա Կ Ա Ն ԻՐԱ ՎՈՒՆՔՆԵՐ Ս. Վ Ա ՏՐ Ե Ր Ո Ի ՄԵՋ

Ե ր ո լս ա ղ ե մ քա ղա քին մեշը հ շ ո ւր չր վ ա ղ ո ւց ի վ Լ ր ն ե ր կ ա յա ց վ ա ծ ե ն II. Երկրի),

կգա նվ]էն մ ի չ ա ս գ ա յի ն հ ա ն գ ա մ ա ն ք ո ւն ե ց ո ղ մեչ Ս. Հ ա կ ո բ յա ն ց ա ռ ա ք ե լա կ ա ն ա թոռին
չո ր ս գ լխ ա վ ո ր ս ր բ ա վ ա յր ե ր , որոնք են մ ի ա բ ա ն ո ւ թ յա ն մ ի ջ ո ց ո վ , որ գ լխ ա վ ո ր վ ա ծ Է
Հ ի ս ո ւս ի Ծ ն ն դ յա ն տ ա ճ ա ր ը ' ի Բեթգեհեմ, ի ր պ ա տ ր ի ա ր ք ո վ , Կ ա ր ժ ե , որ հ ս տ ա կ կեր­
Ա. Գ ե ր ե զ մ ա ն ի տ ա ճ ա ր ը ' հին Ե ր ո ւս ա ղ ե մ ի պ ով տ ե ս ն ե ն ք ա յն ո ւշ ա գ ր ա վ բ ա ժ ի ն ը , որ
պ ա րիսպ ներևն ներս , Ք րիստ ոսի Հա մբա րձ­ հ ա յո ւ թ յո ւ ն ը կ ր ց ա ծ կ պ ա հ ե լ ա ն հ ա շ ի վ ղ ո -
մ ա ն մ ա տ ո ւ ռ ը ' Զ ի թ ե ն յա ց լե ռ ա ն վ ր ա , և Ս. հ ո ղ ո լթ յա ն ց գ ն ո վ ։
Ա ս տ վա ծ ա ծ ն ի գ ե ր ե զ մ ա ն ի ե կ ե ղ ե ց ի ն ' Հով- 1) Ս . Ծ ն ն դ յ ա ն и п ш В ш г р . — IIա բ յո ւ գ ա ն ­
ս ա փ ա տ ի ձ ո ր ի ն մ ե ք / Ա յս չո ր ս կ ա ր և ո ր ս ը ր ֊ դ ա կ ա ն հ ո յա կ ա պ շե ն ք մ ը ն կ, կ ա ռ ո ւց վ ա ծ
ր ա վ ա յր ե ր ո ւ ն ի բ ր և ս ե փ ա կ ա ն ա տ ե ր և ի ր ա - ա յն ք ա ր ա յր ի ն վ ր ա , ուր ծ ն ա վ Հ ի ս ո ւ ս ։ Մ ե ծ
վա տ եր ճ ա ն չցվ ա ծ ա ղգերու կա րգին գր/ - բ ա զ ի լի կ մ ը ն \կ, ս յո ւ ն ա զ ա ր դ , և փ ա յտ յա
խ ա վ ո ր ն ե ր ե ն մ ի ն կ հ ա յը , ո ր ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ­ ա ռ ա ս տ ա ղ ո վ ։ Ե կ ե ղ ե ց վ ո լյս հ յո ւ ս ի ս ա յի ն թ և ր
թ յա ն հ ն ա գ ո ւ յն գ ա ր ե ր ե ն ս կ ս յա լ ե ղ ա ծ կ ՚1 կ պ ա տ կ ա ն ի հ ա յո ց , ո ւր ո մ ւի ն ե ր կ ո ւ պ ա ­
Ե րկրի կ ա ր և ո ր ա գ ո ւ յն հ ա մ ա յն ք ն ե ր ե ն մին: տ ա ր ա գ ա մ ա տ ո ւ յց ս ե ղ ա ն ն ե ր ։ Բուն ա յր ի ն
Հ ա յտ ն ի Կ, որ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը և Ե կ ե ղ ե ց ի ն մ ե չ կ գ տ ն վ ի ն Հ ի ս ո ւս ի ծ ն ա ծ տ ե գ ր և մ ս ո ւր ը .
 90 ԷՋՄԻԱԾԻՆ 1951

ա յս վեր՛ջինը ա յժ մ լա տ ի ն ն ե ր ո լ ձ ե ռ ք ն է։ վա կա ն վ ն ա ս վ ե ց ա վ 1 9 2 7 - ի մ ե ծ երկրա շա ր-
Հ ի ս ո ւս ի ծ ն ն դ յա ն տ ե ղ վ ո ւյն վրա շ ի ն վ ա ծ Ւ, ժի ն և կ ա ռ ա վ ա ր ո ւ թ յո ւն ը հ ա ր կ ա վ ո ր հ ա մ ա ­
պ ա տ ա ր ա գ ա մ ա տ ո ւյց ս ե ղ ա ն մ ը , որ հա տ ուկ ր ե ց ե ր կ ա թ ե և փ ա յտ ե պ ա հ պ ա ն ա կ ն ե ր զԼ ֊
կ հ ա յո ց և հ ո ւ ն ա ց ։ Ա մ ե ն օր ն ո ւ յն ս ե ղ ա ն ի ն տ ե ղ ե լ վ տ ա ն գ ա վ ո ր փ լո ւզ ո լւք ն ե ր ո լ դ ե մ ի բ ր և
վրա հ ա ջ ո ր դ ա բ ա ր Ս. Պ ա տ ա րա դ կ մ ա տ ո լ- ղ գ ո ւ շ ո ւ թ յո ւ ն ։ Ս. Հ ա ր ո ւ թ յա ն տ ա ճ ա ր ի ն ո ր ո ­
ցա նեն հ ո ւ յն ե ր ը և հ ա յե ր ը ։ Կ ա րժե հ ի շե / գ ո ւթ յա ն խ ն դ ի ր ը թ ե ր և ս մ ո տ ի կ ա պ ա դ ա յի Ն
ն ա և , որ տ ա ճ ա ր ի ն ս յո ւ ն ա զ ա ր դ մ ե ծ գ ա վ ի ի լ. մ ի ա բ ա ն ո ւթ յա ն ս հ ա մ ա ր դ ա ո ն ա կ ա ր և ո ր և
ունի Հ ե թ ո ւ մ Ա . թ ա գ ա վ ո ր ի ժ ա մ ա ն ա կ հա ­ ծ ա ն ր ա կ շ ի ռ հ ա ր ց մ ը , ո ր ո ւն բ ա ր վ ո ք լ ո լ ծ ո - -
յո ց կ ո ղ մ ե շ ի ն վ ա ծ փ ա յտ յա գեղա քա նդա կ մ ը պ ի տ ի կ ա ր ո տ ի մ ե ծ ա մ ե ծ դ ո ւմ ա ր ն և ր ո լ։
դ ո ւռ մ ը , որոմւ վր ա կ կ ա ր դ ա ց վ ի սա ա ր ձ ա ­ Ա յս տ ա ճա րին մեջ բ ա զ մ ա թ ի վ ЬЬ հ ա յո ց
ն ա գ ր ո ւթ յո ւն ը . ս եփ ա կ ա ն մ ա ս ե ր ը և ի ր ա վ ո ւն ք ն ե ր ը , հիշենր
«Թ վ ի ն Ո ՀԶ ( 1 2 2 7 ) կ ա զ մ ե ց ա ւ դ ո ւռ ս սուրը ա տ ո ն ց գ /խ ա վ ո ր ն ե ր ր մ ի ա յն .
Ա ստ ոսսծա ծնիս ձեռա մբ Տ է ր Ա բրա հա մոլ ա ) Ս . Գ ե ր ե զ մ ա ն . — Սա հ ա տ ո ւկ է ե ր ռ ։է
Ե լ Տ է ր Ա ռ ա ք ե լո յ ի թ ա դ ա ւո ր ո ւթ ե ա ն ս մ ե ծ ե ր ո ւ ն , ա յս ի ն ք ն հ ա յո ց , հ ո ւն ա ց և /ս ։տ ի -
Հ ա յո ց Հ ե թ մ ո յ ո ր դ ւ ո յ Կ ո ս տ ա ն գ է ի . Ք ր ի ս տ ո ս ն ա ց ։ Ս. Գ ե ր ե զ մ ա ն ի ն վ ր ա ա մ ե ն գ ի շ ե ր հ ա ­
Ա ս տ ո ւա ծ ո ղ ո ր մ ի ա շ խ ա տ ա ւո ր ա ց ռ ։ ջ ո ր դ ա բ ա ր կ պ ա տ ա ր ա գ ե ն հ ո ւ յն ե ր ը , հ ա յե ր ը
և լա տ ի ն ն ե ր ը ։
* ՚ 'տ բ ) Երկրորդ Գ ո ղ գ ո թ ա յի ե կ ե ղ ե ց ի ն .— Սա
ս ե փ ա կ ա ն է հ ա յո ց , ուր ա մ ե ն օր կ ե ս դ ի շե -
րին կ կ ա տ ա ր ե ն ժ ա մ ե ր գ ո ւ թ յա ն և ա միսը
ե ր կ ո ւ կ ի ր ա կ ի կ մ ա տ ո լց ա ն ե ն Ս. Պ ա տ ա ր ա դ :
գ ) Ս. Գ ր ի գ ո ր Լուսա վորեի ե կ ե ղ ե ց ի ն ___
Փ ոքրիկ ա ռա նձին եկեղեցի մ ը ն է , որ Ս.
Հ ա ր ո ւթ յա ն տ ա ճ ա ր ի մ ա կ ե ր ե ս ե ն ա վ ե /ի ց ա ծ
կ գ տ ն վ ի , Ք ր ի ս տ ո ս ի խ ա չա փ ա յտ ի ն գտ նվա ծ
տ ե ղ վ ո ւ յն կ ի ց ։ Սա և ս ս ե փ ա կ ա ն է հ ա յո ց ,
ո ւն ի պ ա տ ա ր ա գ ա մ ա տ ո ւյց ե ր կ ո ւ ս ե ղ ա ն ն ե ր ,
ո ր ո ն ց վ ր ա տ ա ր ի ն ք ա ն ի ց ս Ս. Պ ա տ ա րա գ
կ մ ա տ ո ւց վ ի հ ա տ կ ա ց յա լ տ ո ն ե ր ո ւն ։ Ա յս Ա-
Կ ե ղ ե ց ի ն ն ե ր ք ի ն ա մ բ ո ղ ջ ա կ ա ն ն ո ր ո գ ո ւ թ յա մ բ
պ ա յծ ա ռ ա ց ա վ Թ որգոմ և Մ եսրոպ պատ֊
րիա րքներոլ շրջա նին։
Ս. Հ ա ր ո ւթ յա ն տ ա ճա րին մեջ շա բա թը
ե ր ե ք օ ր ' ո ւր բ ա թ , շ ա բ ա թ և կ ի ր ա կ ի ե ր ե կ ո -
ն ե ր ո ւն հ ա յե ր ը մա սնա վոր թա փ որ մը
կ զ յս ռ ն ա ն ա յց ե լ ե լ ո վ ա յն ս ո ւր բ ս ե ղ ա ն ն ե ր ո վ ։ ,
ո ր ո ն ք ն վ ի ր վ ա ծ են Ք ր ի ս տ ո ս ի չ ա ր չ ա ր ա ն ք ֊
ն ե ր ո ւն և ա յլ տ ն օ ր ի ն ա կ ա ն հ ի շ ա տ ա կ ն ե բ ո ս
Ս. Հ ա ր ո ւթ յա ն տ ա ճ ա ր ի ն մ ե ջ , բ ա ց ի ե ր և բ
մեծ եկեղեգիներեն, ս ա հ մ ա նա ՛փ ա կ իրա ֊
վ ո մ ւք ն ե ր ո ւն ի ն ն ա և հ ա յո ց հ ե տ և ա կ ա զգ Է .
րեն ղպ տ իները և ա սորիները։
Ս. Հ ա ր ո ւթ յա ն տ ա ճ ա ր ի ն մ ե ջ գ ի շ ե ր - ց ե ր ե կ
Գ րեթ ե մշտ նջենա կա ն ա ր ա ր ո դ ո ւթ յա ն ց
վ ա յր կ յա ն ը վ ա յր կ յա ն ի ն պ ա տ ր ա ս տ գրա ­
ն ց վ ե լո ւ հա մա ր, տ ա ճա ր ե ն ներս իրենց
Ս. Հ ա ր ո ւթ յա ն т ш б ш г р , Երուսա ղեմ
հա տ սԱ / ս ե ն յա կ ն ե ր ո ւ մեջ բ ն ա կ ո ւ թ յո ւն
հ ա ս տ ա տ ե լո ւ ս տ ի պ ՛վ ա ծ ե ն հ ա յ, հ ո ւ յն , / ա -
2 ) Ս. Գ ե ր ե զ մ ա ն ի տ ա ճ ա ր ը . — Մ ե ն ք ս ո վ ո ­ տ ին և ղպ տ ի հոգևորա կա ններ և կրոնա ­
ր ա բ ա ր կ կ ո չե ն ք զ ա յն Ս. Հ ա ր ո ւ թ յո ւ ն ։ Սա վորներ։
բ ա զ մ ա թ ի վ ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր և մ ա տ ո ւռ ն ե ր պա - Կա րժե հ ի շ ե լ ն ա և , ո ր Ս. Հ ա ր ո ւթ յա ն տ ա ՛­
ր ո ւն ա կ ո ղ մ ե ծ ա զ ա ն գ վ ա ծ շ ե ն ք մ ը ն է , նա ­ ճա րին դռա ն բ ա ն ա լի ն կգտ ն՜վի ժ ա ռ ա ն գ ս ։ -
խ ա պ ե ս կ ա ռ ո ւ ց վ ա ծ բ յո ւ գ ա ն դ ա կ ա ն կ ա յս - բա ր մա հմեդա կա ն որոշ ը ն տ ա ն ի ք ն ե ր ո ։.
րերոլ կողմե և ապա վերա նորոգվա ծ հա - ձ ե ռ ք ը , ո ր ո ն ք ս ա հ մ ա ն յ ա լ ՜ժ ա մ ե ր ո մ ։ կ բ ա ֊
ք ե ր ո լ և խ ա չա կ ի ր ն ե ր ո լ ձ ե ռ ք ո վ ։ Շ ե ն ք ը բ ա ­ Հպ Ն և կ գ ո գ ե ն ։ Դ ո ւռ բ ա ն ա լ տ ա լո ւ ի ր ա ­
 վ ո ւն ք ը կ պ ա ա կ ա ն ի երեք մեծ ,'ա մ ա յն ք ն ե -
բո ւն ։ ր ա թ ի վ հ ա յո ւ թ յո ւ ն ը ո ւ ն ե ց ա ծ Է և ունի դիրը
մ ր , ,,,, պ ա տ ի վ մ ի ա յն կ բ ե ր ե մ ե ր ժ ո ղ ո վ ո լր -
Л) Համբարձման Ա ՚ ա ա ո ս ւը ----Ք ր ի ս տ ո ս ի
գ ի ն > Ա յղ պ ա տ վ ա բ ե ր դ ի ր ք ը կ պ ա բ տ ի ն ք մ եր
Հա մբա րձմա ն ա հ ղ վ ո ւյն ,կ ,ա ն ա /ս ա ս լ!,.,
Ն ա խ ն յա ց ա ն ն մ ա ն բ ա ր ե պ ա շ տ ո ւթ յա ն և գ ե ֊
գ տ ն վ ո ղ հ ո յա կ ա պ ե կ ե ղ ե ց ի ն վ ա ղ ո ւ ց ք ա )։-
ր ա դ ա ն у հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւ թ յա ն , ա յլա պ ե ս վ ա ­
դ ը վ ա ծ Հ ։ Ն ե ր կ ա յի ս բ ո լո ր ա ձ և գա,Էիք]ի մ ը
ղ ո ւց հ ա յո ւ թ յո ւ ն ը դուրս շ պ ր տ վ ա ծ կ ը լլա ր
կ ե դ ր ո ն ը վւոքրրկ մ ա տ ո ւռ մ ը կ ա , ո ր ո լն ներքԱ
ա ն օ ր ի ն ա կ ա ն ս ր բ ա վ ա յր ե ր և ն ։ Մ ե ծ և ա ն գ ն ա ­
կ տ ե ս ն վ ի բ ն ա կ ա ն ժ ա յռ ը , ք ա ռ ա ն կ յո ւ ն շ ը ր -
հ ա տ ե լի Է ն ա և բ ա ժ ի ն ը Ս . Հ ա կ ո ր յա ն ց մ ի ա ­
ք ա ն ա կ ի մ ը մ ե ջ ։ Հ ի շ յա լ զ ա ։Էիթեն ն ե ր ս ի -
բ ա ն ո ւ թ յա ն , ո ր ո մ ! շ ա ր ք ե ր ը մ ի շ տ լե ց ո ւ ն ե
բե ն ը քա րա կերտ ս ե ղ ա ն ն ե ր ն ո ւն ի ն Հ ա յե ր ը ,
ղ ա ծ ե ն ի ր ե ն ց կ յա ն ք ե ր ը Ա ս տ ո ւծ ո և ա զ գ ի ն
Հ ո ւ յն ե ր ը , ղ պ տ ի ն ե ր ը և ա սորիները, որոն ք
նվիրող հոգևորա կա ն և ա շխ ա տ ա վոր ա ն­
Հա մբա րձմա ն տ ոնին, հ ա տ ո ւկ վրա ններ
գա մներով, Տա գնա պ ներ և ճգնա ժա մե,
կ ա ն գ ն ե լո վ , Պ ա տ ա րա գ կ մ ա տ ո ւց ա ն ե ն ։ I, տ ես ելւ Ս. Հ ա կ ո բ յա ն ը ո ւխ տ ա ն վ ե ր
Ա լս մ ա տ ռ ա հ դ ռ ն ա պ ա ն ն ե ր ն ա լ վ ա ղ ն ջ ա կ ա ն
ս ո վ ո ր ո ւ թ յա ն հ ա մ ա ձ ա յն տ ե ղ ա ց ի մա հմե­
դա կա ններ ե ն ։
'՛ա ր ժ ե հ ի շ ե լ, ո ր Հ ա մ բ ա ր ձ մ ա ն ս ր բ ա տ ե ղ -
վ ո ւ յն կ ի ց հ ո ղ ե ր ո ւ և շ ե ն ք ե ր ո լ կ ա ր և ո ր մ ե կ
մ ա ս ը ս ե փ ա կ ա ն ո ւթ յո ւ ն ն է Ե ր ո լս ա ղ ե մ ի Հ ա ­
յ ո ց Պ ա տ ր ի ա ր ք ո ւթ յա ն ։
4 ) Ս. Ս.ստվսւծածն{ւ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ___ Ա յս ե -
կ ե ղ ե ց ի ն ն ե ր կ ա յի ս մ ի ն է Ս. Ք ա ղ ա ք ի ա մե -
ն ե ն ի ն ք ն ա տ ի պ շ ե ն ք ե ր ե ն , թ ա ղ վ ա ծ ը լլա լո վ
հողին ներքև գրեթե ի ր ա մ բ ո ղ ջ ո ւ թ յա մ բ ։
Ե կ ե ղ ե ցվ ո վ ե ր ի ն մ ա ս ը վ ա ղ ո ւց ք ա ն դ վ ա ծ է
և ս յո մ ւ ե ր ո մ յ խ ա ր ի ս խ ն ե ր ը ծ ա ծ կ վ ա ծ .ե ն
2 — 3 մետ ր թ ա ն ձ ր ո ւ թ յա մ բ հ ո ղ ի խ ա վով։
Ե կ ե ղ ե ց ի ն կ ի ջ ն վ ի 4 5 լա յն ա ն ի ս տ սա նդովս -
ն ե ր ո վ ։ ե կ ե ղ ե ց վ ո կ ե դ ր ո ն ե ն դ ե պ ի ա ր և ե լք
կ գ տ ն վ ի Ս. Կ ո ւյս ի ն գ ե ր ե զ մ ա ն ը , ա ռա նձիս
փ ո ք ր ի կ մ ա տ ո ւ ռ /։ մը մեջ ա ռ ն վ ա ծ ո ւր ա -
մեն ա ռա վոտ հա ջորդա բա ր Ս. Պ ա տ ա րա գ
կ մ ա տ ո ւց ա ն ե ն հ ո ւ յն ե ր և հ ա յե ր ։ Շ ա ր թ վ ւս ն
մեջ որոշ օ ր ե ր տ ա ր բ ե ր ս ե ղ ա ն ն ե ր ո լ վր ա
կ պ ա տ ա րա գեն ղ պ տ ի ներ ը ե ր կ ի ցս և ա սորի
ները մ ե կ ա ն գ ա մ ։ Հ ի շ յա լ ս ե ղ ա ն ն ե ր ը սև-
վ ւա կ ա ն ո լթ յո մ ւ ե ն հ ա յո ց ։
Մ ոտ ե ր ե ք տ ա ր ի ա ռ ա ջ ձ մ ե ռ ն ա յի ն մ ե ծ
հե ղե ղ մ ը ա մ բո ղ ջ ե կ ե ղ ե ց ի ն լե ց ո ւց ջո ւր ո վ և
ցեխ ով, խ ոշոր վնա սներ տ ա լո վ նևրսի
ս պ ա ս ն ե ր ո ւն և չա փ ո վ մ ը ն ա լ շե ն ք ի ն ա յլ ­ Ք ր ի ս տ ո ւ փ Ս. Գ ե ր ե զ մ ա ն ի մ ո ւ տ ք ր
և ա յլ մ ա ս ե ր ո լն , ա յդ պ ա տ ճ ա ռ ո վ ա յժ մ հ ա ­ բ ա ն ո լ թ յո լն ը , բ ա յ ց ո չ մ ե կ հ ո ւր կ ա մ սոցւ
յե ր ը և հ ո ւ յն ե ր ը բ ա ն ա կ ց ո ւ թ յա ն մ տ ա ծ են, չե ն կ ր ց ա ծ բ ա ժ ն ե լ զ ա յն Ք ր ի ս տ ո ս ի ս ե ր ե ն և
որոշ ն ե ր ք ի ն ն ո ր ո գ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր կ ա տ ա ր ե /ո ւ ա ն ո ր կ յա ն ք ո վ ը և մ ա հ ո վ ը ս ր բ ա ց ա ծ վ ա յր ե -
ե կ ե ղ ե ց վ ո ա յլ և ա յլ մ ա ս ե ր ո մ ւ մ ե ջ ։ Ա յդ ն ո ­ րեն։
ր ո գ ո ւ թ յո ւն ն ե ր ը պ ի տ ի ա ր ժ ե ն ք ա ն ի մ ը հ ա ­ Պ ա րբերա կա ն ա յդ տ ա գնա պ ներեն մին
զ ա ր ս տ ե ռ լի ն գ ։ Հ ո ւ յս ո ւ ն ի ն ք , ո ր պ ի տ ի գ տ ն ը ֊ ն ո ր ե ն հ ա ր վ ա ծ ե ց Ս. Հ ո կ ո ր յա ն ց մ ի ա բ ա ն ո ւ ­
վ ի ն ե կ ե ղ ե ց ա ս ե ր և բ ա ր ե պ ա շ տ ա զ գ ա յի ն ն ե ր , թ յո ւ ն ը ե ր ե ք տ ա ր ի ն ե ր ա ռ ա ջ , ո ր ո ւն պատ-
ո ր ո ն ք ի ր ե ն ց շ ո շ ա փ ե լի ն վ ի ր ա տ վ ո լթ յո լն ն ե - ճ ա ռ ա ծ վ ե ր ք ե ր ը գ ա ր մ ա ն ե լո ւ հ ա մ ա ր տ ա ս ­
ր ո վ պ իտ ի ո ւզ ե ն օժ ա ն դ ա կ ե լ Ս . Ա թ ո ռ ի ն ։ ն յա կ տ ա ր ի ն ե ր ո լ ա շ խ ա տ ա ն ք պ ե տ ք Է։ Մ եր
Մ եր ա զգին հա մա ր իրա պ ես պ ա րծա նքի մ ի ա բ ա ն ո ւ թ յո մ ւ ը վ ս տ ա հ Է , ո ր Ա ս տ ո ւծ ո և
ա ռ ի թ մ ը ն ՛է, ո ր տ ի ե զ ե ր ա կ ա ն ա յս մ ե ծ ա զգին օ գ ն ո ւ թ յա մ բ պ ի տ ի կ րնա վ եր ս տ ի ն
կ ր ո ն ք ի մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ի ն մ ե ջ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն գ տ ն ե լ ի ն ք զ ի ն ք ը և շ ա ր ո ւն ա կ ե լ ի ր պ ա րտ ա ֊
կ ր ց ա ծ Է գ ր ա վ ե լ հ ո յա կ ա պ դ ի ր ք մ ը և պ ա ֊ կ ա ն ո ւթ յո ւ ն ն ե ր ը , բ ա ր ձ ր . պ ա հ ե լո ւ հա մա ր
հել զ ա յն գ ա ր ե դ ա ր ։ Կ ա թ ո լի կ և օ ր թ ո դ ո ք ս Հ ա յ Եկեղեցվո գրոշը տ նօրինա կա ն սրբա -
բ ա զ մ ա մ ի լի ո ն ժ ո ղ ո վ ո լր դ ն ե ր ո լ կ ո ղ ք ի ն փ ոք­ վ ա յր ե ր ո լ տ ե ս ա ն ե լի տ ո ւն ե ր ո մ ։ վ ր ա ։
 է տ >. մ իа ս ին

Բ ) Ս. ԵՐԿՐԻ ՀԱ ՅԿ Ա Կ Ա Ն Վ Ա Ն Ք Ե Ր Ը ԵՎ ԵԿԵՂԵՑԻՆԵՐԸ

Հ ա յե ր ը պ ա տ մ ա կ ա ն Հ ի շա տ ա կ ա ր ա ն ն ե ր ո ւ ա ) Տ ա ն ա ր 11. Հ ս ւ կ ո ր յ ա ն ց ----Պ ա ւոբիա ր-

հ ա մ ա ձ ա յն ժ ա մ ա ն ա կ ի ն II. Ե րկրին մ ե ջ ո ւ ­ ր ա ն ի ս տ մ ա յր ե կ ե ղ ե ց ի ն Է սսւ, կ ա ռ ո ւց վ ա ծ
ն ե ց ա ծ են 7 2 վ ա ն ք ե ր : Ա ն ո ն ց մ ե շ ա տ բի - ի Հ ի շա տ ա կ Ե ր ո լս ա ղ ե մ ի ա ռ ա ջի ն եպ իսկո­
շե ր ը կ մ ն ա ն ա յս օ ր մ ե ր ձ ե ռ ք ը , մ ե ծ ա գ ո գ )։ պ ոս Ցա կոբոս Տ յա ո ն ե ղ բ ա յր և Զ ե ր ե ղ յա ն
մա սը դա րերոլ ա ննպ ա ստ բ ե ր ո ս է ն ե բ ո ւն Հ ա կ ո բ ո ս ա ռ ա ք յա լն ե ր ո լ. մ ե կ ո ւն մ ա ր մ ի ն ը !։
հետ ևա նքով ա վերվա ծ են կա մ գրա վվա ծ մ յո ւ ս ի ն գ լո լի ւը ա մ փ ո փ վ ա ծ են ա յս սրբա ­
մրցա կից եկեղեցիներու կա մ տ իրա պ ետ ող վ ա յր ի ն մ ե ջ :
ց ե ղ ե ր ո ւ կ ո ղ մ ե ւ Ա յգ վ ա ն ք ե ր ե ն մ ե կ կ ա րև որ Ս. Հ ա կ ո բ յա ն ց մ ա յր տ ա ճ ա ր ը հ ա յկ ա կ ա ն
մ ա ս ի ն շուրջ հ ե տ ա զ ո տ ա կ ա ն ոսւոսԲ նա սի-
ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ո ւթ յա ն գ ե ղ ե ց ի կ ն մ ո լշ ն ե ր ե ն
ր ո ւթ յո մ ւ մ ը հ ր ա տ ա ր ա կ ա ծ Է Մ կ ր տ ի չ Ե պ ի ս ­ մին Է, Չորս հա ստ ա բեստ մ ո ւ յթ ե ր ո ւ վրա
կոպ ոս Ա ղա վն ո ւն ի : Ա յժ մ հ ա յո ց ձ ե ո քր
բ ա ր ձ ր ա ց ո ղ ե ր կ ն ա ս լա ց կ ա թ ո ղ ի կ ե ն Սա /ա -
ղ տ ն վ ո ղ վ ա ն ք ե ր ն ո ւ ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ն են հ ե տ ե - ■ եդդինի հրա մա նով քա նդվա ծ Է և ետ քև ս
վ յա լն ե ր ը . շա տ հ ա մ ե ս տ գ մ բ ե թ մ ը դ ր վ ա ծ ա ն ո ր տ ե ղ ։
Զ մ ա յլե լի Է ա վ ա դ ս ե ղ ա ն ի վ ւա յտ յա զ ե դ ս ։-
ք ա ն դ ա կ և ո ս կ ե զ օ ծ խ ա չկ ա լը ։ Ո ր մ ե ր ը ծ ա ծ -
կ ր վ ա ծ են մ ե ծ ա դ ի ր ն կ ա ր ն ե ր ո վ ։ Ա ոա սւոա
ղեն կ ա խ վ ա ծ ա ր ծ ա թ յա կ ա ն թ ե ղ ն ե ր ր ա ն­
զ ո ւգ ա կ ա ն հ ր ա պ ո ւյր մ ը կ ո լտ ա ն տ ա ճ ա ր ի ն :
Կ ա պ ո ւյտ հ ա խ ճ ա պ ա կ ի ն ե ր ը , ե ր կ ա թ յա բ ա զ ­
րիքները, սա տ ա փ ա զա րդ դոները, ա սեզնա ■
ղ ո ր ծ վ ա ր ա գ ո ւյր ն ե ր ը , խ ճ ա ն կ ա ր հ ա տ ա կ ն ե ֊
ր ը , ն ր բ ա հ յո ւ ս գ ո ր գ ե ր ը , ա մ ե ն ք ը հ ա յկ ա կ ս հ ։
տ ր վ ե ս տ ն ե ր ո ւ ճ ո խ ո ւ թ յա մ բ կ պ ա ր ո լր ե ն տ ա ­
ճ ա ր ի ն բ ո /ո ր կ ո ղ մ ե ր ը ։
Մ ա յր տ ա ճա րին կից են հ յո ւս ի ս ե ն Ս
Սս: ե փ ա ն ո սի մ ա տ ո ւռ ը և հ ա ր ա վ ե ն Ս. I; ւ՛
մ ի ա ծնի ե կ ե ղ ե ց ի ն , ուրկ ե ս ա ն դ ո ւխ ո վ մր
Կ գ լլվ ի դ ե պ ի կ ա ն ա ն ց վ ե ր ն ա տ ո ւն ր ։
ր ) Ս. Թ ո ր ո ս . — Ս. Հ ա կ ո բ ե ն շ ա տ ա վ ելի
նոր շե ն ք մ ը ն Է ս ա , պ ա րզ բ ա յց գեղեցիկ։
Հ ո ս ա յժ մ տ ա ր ին մ ե կ ա ն գ ա մ մ ի ա յն Ս. Պա-
տ ա րա դ կ մ ա տ ո լց ւէի Ս. Բ ՚ե ո դ ո ր ո ս ի սւոնիՆ
ա ռթ ի վ։ Ե կեղեցին նկա տ վա ծ Է հա րմա րս -
գ ո ւ յն վ ա յր ը ա մ փ ո փ ե լո լ հ ա մ ա ր մ ե ր երա ­
ն ե լի ն ա խ ն յա ց ժ ր ա ջա ն մ ա տ ն ե ր ո վ զ ծ ա ղ բ ր ­
վ ա ծ ա մ ե լի ք ա ն ե ր ե ք հ ա զ ա ր ձ ե ռ ա գ ր ե ր ը ։
2) Ս. Հ ր ե շ տ ա կ ա ս յե ա ա ց վ ա ն ք և եկեղե
ց ի , Ե ր ո ւ ս ա ղ ե մ ----Ս. Հ ա կ ո բ յա ն ց մ ա յր ա վ ա ն .
ք ի ն հ ա ղ ո ր դ ա կ ի ց փ ո ք ր վ ա ն ք մ ը ն ՜Է սա ք որ
կ գ տ ն վ ի ն ա խ ա պ ե ս հ ր ե ի ց Ա ննա ք ա հ ա ն ա յա -
պ ետ ին պ ա տ կա նող տ ա ն տ ե ղ ը ։ Հո ս կհա րգվի
հ ն ա մ ե ն ի ձ ի թ ե ն ի մ ը . որ ը ն ձ յո լղ ա ծ Է ա յն ծ ա -
Ս. Գ ր ի գ ո ր Լ ո ւ ս ա վ ո ր ի չ ե կ ե ղ ե ց ի ն , Ե ր ո ւ ս ա ղ ե մ
ո ե ն , որուն կ ա պ վ ե ց ա վ Հ ի ս ռ ւս պ ա հ մ ը ։ Ա յդ
1 ) Ս. Հ ա կ ո բ յ ա ն ց վ ա ն ք , Ե ր ո ւ ս ա ղ ե մ . — Սա պ ա տ ճ ա ռ ա վ տ ե ղ ա կ ա ն լ ե զ վ ո վ ա յդ վա նք ր
հ ա յո ց ա մ ե ն ա մ ե ծ և ն շ ա ն ա վ ո ր վ ա ն ք ե ր ե ն մի՜ս ծ ա ն ո թ ՛Է ի բ ր և Տ ե յր - յԷ լ- Զ ե յթ ո ւ ն ե ՝ Ձ ի թ ե ն յ ա ց
Էէ Գ րեթ ե չկ ա հ ա յ մ ը որ լ ս ա ծ չը լլա ա ն որ վ ա նք ւ Վ ե ր ջի ն դ ա ր ե ր ո մ ։ ա յս վ ա ն ք ր մա ս­
ա ն ո ւն ը . Օ տ ա ր ն ե ր ո լ մ ո տ և ս մ ե ծ ■՛ \Է ա ն որ նա վոր կերպ ով հ ա տ կա ցվ ա ծ է հա վա տ ա վոր
հ ա մ բ ա վ ը ։ Ս. Հ ա կ ո բ յա ն ց վ ա ն ք ը կգտ նվի կա նա նց, որոնցմե մ ե կ ֊ե ր կ ո ւ տ ա ս ն յա կ
Ե ր ո լս ա ղ ե մ ի պ ա րիսպ ներեն ներս, Սիոն մ ի շտ կ գ տ ն վ ի ն ա ն դ ։ Վ ա ն քը ունի մ ե կ փ ո ք ­
բ լո ւր ի ն վ ր ա և հ ա յո ց սեփ ա կա ն եղա ծ Է րիկ ե կ ե ղ ե ց ի ն վ ի ր վ ա ծ Ս. Հրեշտ ա կա պ ե -
ա նհիշա տ ա կ ժա մա նա կւներե ի վեր։ Ա յ։։ տ ա ց։
ընդա րձա կ վա նքին մեջ կգտ նվին երկու ե-
կեղեցիներ. (' Շ ա ր ո ւ ն ա կ ե լի )
 1051 է я. 1г ի а ծ ի ն 03

Ո-ՈՒՍ՜ԻՆԱաՑ ԿՅԱՆՔԸ 1950 Թ ՎԻՆ

Ռ ոսքի)ւա կա ն ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն Ռ ե ս պ ո ւ բ լի ­ ներ են կ ա տ ա ր վ ե լ և հ ո գ և ո ր ա կ ա ն դ ա ս ը հ ա ն ­
կ ա յի կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յո ւն ը , Դ ա վ ա ն ո ւթ յա ն ն ա ­ գ ե ս է ե կ ե / Հ ա տ ո ւկ կ ո չե ր ո վ ։
Ե րեք ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ի Հ ո գ և ո ր Պ ե տ ե ր ի 1 9 5 0
խ ա ր ա ր ո ւթ յա ն մ ի ջ ո ց ո վ , ռ ո ւ մ ի ն ա հ ա յ թ ե մ ի ն
թ վ ի о զ ո ս տ ո ս ի 5 - ի ն Բ բ ի լի ս ի ո լմ ս տ ո ր ա գ ր ա ծ
հա տ կա ց ր ե լ է 1 .5 0 0 0 0 0 լ ե յ, որի շուրջ ի ։ա ղ ա ղ ո ։թ յա ն կ ո չը ա ո ա ն ձ ի ն ք ա ր ո զ ի ն յո ւթ
1 1 0 0 .0 0 0 լ ե յը ն ե ր կ ա յա ց ն ո ւ մ է հոգևորա ­ I; դ ա ր ձ ե լ։ а էջմ իա ծինս ա մսա գրի Հ ո գ ի ս -
կ ա ն ո վ } յա ն 1950 թվի ռոճիկները, իս կ օ զ ո ս ա ո ս Հ ա մ ա ր ը , ն վ յւր վ ա ծ Բ ր ի /ի ս ի ի խ ո ր ֊
4 0 0 . 0 0 0 լ ե յը տ ր ա մ ա դ ր վ ե լ է թ ե մ ի ե կ ե ղ ե ց ի ­ Հ ը ր ղ ա ժ ո ղ ո վ ի ն և Ա լե ք ս ե յ ու Կ ա լի ս տ ր ա ։։։
ն ե ր ի ն ո ր ո գ ո ւթ յա ն և ա յլ կ ա ր ի ճ ն ե ր ի ։ Պ ա տ րիա րքների Ս ովետ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ն
Ռ ո ւմ ի ն ա հ ա յ թ ե մ ի Ա ռ ա ջն ո ր դ Վ ա զ դ ե ն Ծ. ա յց ե լ ո ւ թ յա ն , ռ ո ւմ ի ն ե ր ե ն ի թ ա ր գ մ ա ն վ ե լո վ
վ ա ր դ ա պ ե տ ը հ ունի ս - ս ե պ տ ե մ բ ե ր ա մ ի ս ն ե ր ի ն ե ր կ ա յա ց վ ե լ է Ռ ո ւմ ի ն ա կ ա ն Օ րթոդոքս Ե կե­
ը ն թ ա ց ք ո ւ մ ա յց ե լ ե լ է ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն հ ա մ ա յն ք ­ ղ ե ցո ւ Պ ա տ րիա րք Ժ ո լս տ ի ն յա ն Ս ր բա զա ն
ն ե ր ի ն ե հ ո ր դ ո ր ե լ հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի ն ' Հ ա ­ Հոր։
վա տ ա րիմ մնա / տ եղա կա ն ի շ խ ա ն ո ւ թ յա ն ց , Ն ո յե մ բ ե ր ի 1 6 - ի ն , ււո լմ ի ն ա կ ա ն դ ա վ ա -
Մ ա յր Հ ա յր ե ն ի ք Ս ո վ ե տ ա կ ա ն Հ ա յա ս տ ա ­ ն ո ւ թ յա ն ց պ ե տ ե ր ի կ ո ղ ք ի ն , Ա ռ ա ջն ո ր դ Հ ա յր ը
ն ի ն և Մ ա յր Ա թ ո ռ Ս. Է ջ մ ի ա ծ ն ի ն ։ Ա ռա ջն ո ր դ ռ ո ւմ ի ն ա հ ա յ ե կ ե ղ ե ցո ւ ա ն ո ւն ի ց ստ որա գրել
Հ ա յր ը կ ո շ է ա րել նա և հ ա յ ժո ղ ո վ ր դ ի ն ' կ խ ա ղ ա ղ ո ւ թ յա ն ի ն պ ա ս տ ա յն ո ւղ ե ր ձ ը , որն,
ն ե ց ո ւ կ լի ն ե լ խ ա ղ ա ղ ո ւ թ յա ն պ ա շ տ պ ա ն ո ւ­ ո ւղ ա ր կ վ ե լ է Վ ա ր շ ա վ ա յո ւմ գ ո ւ մ ա ր վ ա ծ Խ ա ­
թ յա ն ը ։ Նա զ բ ա ղ վ ե լ է ն մ ա ն ա պ ե ս վ ա ր չա ­ ղ ա ղ ո ւթ յա ն կ ո ղ մ ն ա կ ի ց ն ե ր ի Հ ա մ ա շ խ ա ր հ ա ­
կ ա ն և կ ա զ մ ա կ ե ր պ չա կ ա ն հ ա ր ց ե ր ո վ ։ յի ն ե ր կ ր ո ր դ կ ո ն գ ր ե ս ի ն ։ Ն ո ւյն ն պ ա տ ա կ ի ն
Ռ ո ւմ ի ն ա կ ա ն Օ րթ ոդոքս Ե կեղեցու Պատ­
Հ ո ւ լի ս ի 2 - ի ն , թ ե մ ի ե կ ե ղ ե ցի ն ե ր ո ւմ կ ա ­
ր ի ա ր ք ա ր ա ն ո ւմ տ ե ղ ի է ո ւ ն ե ց ե լ խ ո ր հ ր դ ա կ -
տ ա ր վ ե լ է Հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն յք ա ղ թ ա ն ք , Ն որին
ց ո լ թ յո լ ն , ո ր տ ե ղ ն ե ր կ ա ե ն ե ղ ե լ բ ո լո ր դ ա -
Ս. Օ ձ՛ություն Տ . Տ . Դե ո ր դ Զ . Ս րբա զնա -
վ ա ն ո ւ թ յա ն ց պ ե տ ե ր ը , բ ա ց ա ռ ո ւ թ յա մ բ Հ ռ ո ­
դ ո ւ յն Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի օ ծ մ ա ն 5 - ր դ տ ա ր ե դ ա ր ­
մ ե ա կ ա ն Կ ա թ ոլիկ Ե կ ե ղ ե ց ո ւ ն ե ր կ ա յա ց ո ւ ց չի :
ձի ա ռ թ ի վ և խ ո ս վ ե լ ա վ ո ւր պ ա տ շ ա ճ ի ք՛ա րոզ։
Ժ ո ղ ո վ ո ւմ ը ն դ ո ւն վ ե լ է կ ո չ խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն
Բ ո լխ ա ր ե ս տ ո ւ մ ք ա ր ո զ ե լ է Ա ռ ա ջ ն ո ր դ Հ ա յր ը ,
պ ա հ պ ա ն ո ւթ յա ն ի ն պ ա ս տ , ո ւղ ղ վ ա ծ Ռ ու-
ա ր տ ա հ ա յտ ե լո վ ի ր հ ի ա ց մ ո ւ ն ք ը և երա ի-
մ ի ն ի ա յո ւ մ բ ն ա կ վ ո ղ բ ո լո ր դ ա վ ա ն ո ւթ յո ւն ­
տա դի տա կա ն զգա ց մ ո մ ւք ն ե ր ը Վ եհա փ ա ռ
ն եր ի հ ա վ ա տ ա ց յա / ն ե ր ի ն ։ Կոչը լո ւ յս է տ ե ­
Հ ա յր ա պ ե ա ի և է։րա գ ո ր ծ ի հ ա ն րքեպ ։
սել մ ա մ ո ւ /ո ւ մ և կ ա ր դ ա ց վ ե լ եկեղեցինե­
Հոկտ եմբերի 8-ի ն , Բ ո վ ս ա ր ե ս տ ի հ ա յո ց
ր ո ւ մ : Հ ա յո ց ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւ մ ա յն ըն թ ե ր ցվ ե ք
ե կ ե ղ ե ցո ւմ տ եղի է ո ւն ե ց ե լ Պ ա տ ա րա գ և
Ւ, 1 9 5 1 թ վ ի հ ո ւն վ ա ր ի 6 - ի ն և 7 - ի ն ՛
Հոգեհա նգիստ ' նվիրվա ծ ա ն մ ա հ Կ ոմիտ ա ս
Ս ո ւյն ժ ո ղ ո վ ո ւ մ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ո ւ ա ն ո ւն ի ց
Վ ա ր դ ա պ ե տ ի հ ի շ ա տ ա կ ի ն ։ Ա ռ ա ջն ո ր դ Հ ա յր ր
խ ո ս ք է ա ս ե լ Ա ռ ա ջն ո ր դ Հ ա յր ը , խ ո ս տ ա ն ա լո վ
խ ո ս ե լ է մ ե ծ ե ր ա ժ շ տ ա գ ե տ ի կ յա ն ք ի և գ ո ր ­
խ ա ղ ա ղ ո ւ թ յա ն պ ա հպ ա նմա ն գ ո ր ծ ո ւմ հա յ
ծ ի շ ո ւր ջ ը ։ Գ ա ղ ո ւթ ո ւմ Կ ո մ ի տ ա ս ի հ ի շ ա տ ա կ ը
ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն պ ա ս տ ը բ ե ր ե լ Ռ ո ւմ ի ն ա կ ա ն ժ ո ­
պ ա ն ծ ա ց վ ե լ է ն ա և Հ ա յկ ա կ ա ն դ ե մ ո կ ր ա տ կ ո ­ ղ ո վ ր դ ա կ ա ն Ռ ե ս պ ո ւ բ լի կ ա յի ն , ո ր ը , ՛Ս ովետ ա ­
մ ի տ ե ի կ ա զ մ ա կ ե ր պ ա ծ ա յլ հ ա ն դ ի ս ո ւ թ յո ւ ն ­
կ ա ն Մ ի ո ւթ յա ն կ ո ղ ք ի ն , պ ա յք ա ր ո ս է է խ ա ղ ա ­
ներով։ ղ ո ւթ յա ն օ գ տ ի ն ։ Ա ռ ա ջն ո ր դ Հ ա յր ը Հ ա յտ ա ­
Հոկտ եմբերի 2 6 -ի կիրա կի օրը Բ ովսա ­ ր ա ր ե լ է թ ե հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ա ն վ ա ր ա ն ը ն տ ­
ր ե ս տ ի հ ա յո ց ե կ ե ղ ե ց ո ւ մ Ա ռ ա ջ ն ո ր դ Հ ա յր ը ր ո ւ մ ւէ խ ա ղ ա ղ ո ե թ յո մ ւը , կ ա ռ ո ւ ց ո ւ մ ը և կ յ ա ն ֊
հա նդիսա վոր կերպ ով ը նթ եր ցել է Վ եհա փ ա ռ քը։
Հ ա յր ա պ ե տ ի Վ ա րդա նա նց հերոսա մա րտ ի Ա ռ ա ջ ն ո ր դ Հ ա յր ը խ ա ղ ա ղ ո ւ թ յա ն ի ն պ ա ս տ
1 5 0 0 - ա մ յա կ ի հ ո բ ե լյա ն ա կ ա ն տ ո ն ա կ ա տ ա ­ խ ո ս ք է ո ւղ ղ ե լ ն ա և մ ե ր ժողուէրդին ռ ո ւմ ե ն
ր ո ւթ յա ն դ ն վ ի ր վ ա ծ հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն կ ո ն գ ՛ ս ֊ լ ե զ վ ո վ , որը լ ո ւ յս է տ ե ս ե լ Բովսա րեստ ի
ԿԸ ։ ւ ՚Բ ձ ի վ ե ր ս ո լ լ 1) օր ա թ ե ր թ ի դ ե կ տ ե մ բ ե ր ի 2 4 - ի
Ռ ո ւ մ ի ն ա հ ա յո վ !յա ն մ ե ջ ջ ե ր մ ը ն դ ո ւ ն ե լո լ- Հ ա մ ա ր ո ւ մ ։ Հ ո գ ե շ ն ո ր Հ վ ա ր դ ա պ ե տ ը կ ո չո ւմ
թ յո ւն են գ տ ե լ Վ ե հ ա փ ա ո Հ ա յր ա պ ե տ ի խ ա ­ ը ն դ գ ծ ե լ է Հ ա յ Ե կեղեցու և Հ ա յ ժողովրդի
ղ ա ղ ո ւթ յա ն պ ա հ պ ա ն մ ա ն ի ն պ ա ս տ կ ո չե լս ։ խ ա ղա ղա սիրա կա ն ո գ ի ն ո ւ ձ գ տ ո ւմ ն ե ր ը և
ու ձեռ ն ա ր կ ո ւմ ն ե ր ը ։ 1 9 5 0 թ վ ի ը ն թ ա ց ք ո ւմ ա ն խ ա խ տ Հ ա վ ա տ ք Հ ա յտ ն ե լ խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն
ա յդ ն պ ա տ ա կ ի ն հա տ կա ցվա ծ մա ղթա նք­ գ ո ր ծ ի Հ ա ղ թ ա ն ա կ ի շո ւր ջ։
 Հ ա ն գ ի ս տ
ձՈՒՆԼԱԱՅՈՑ Ա Ռ Ա ՋՆՈՐԴ ՏԵՐ ԿԱՐԱՊԵՏ
ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՄԱԶԼԸՍ՜ՅԱՆԻ
Ս. է ջ մ ի ա ծ ի ն հ ա ս ա ծ հ ե ռ ա գ ի ր ը գ ո ւ ժ ե ց կ ո ր ո վ ի և հ ա յր ե ն ա ս ե ր մ ե ծ ա ն ա ն
ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ի ' Գ ե ր . Տ . Կ ա ր ա պ ե տ ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս Մ ս ւզլը մ յւս ն ի մ ա հ ը , ո ր տ ե ­
ղի է ո ւ ն ե ց ե լ Ա թ ե ն ք ո ւ մ , 1 9 5 1 թ վ ի մ ա յ ի ս ի 2 - ի չո ր ե ք շ ա բ թ ի օ ր ը , ծ ա ն ր հ ի վ ա ն ­
դո ւթ յո ւն ի ց հե տ ո :
Հ ո գ ե լո ւյս Ս րբա զա նը ծ ն վ ե լ է Նիկոմիղիո Պ ա րտ իզա կ հա յա շ ա տ ք ա ղա քո ւմ
1 8 7 0 թ վի ն: Սովորե, է տ եղի Ա զ գ ա յի ն վա րժա ր ա նում , ա շ ա կ ե ր տ ե լ ո վ լո ւ ս ա -
հ ո գ ի Եղիշե ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս Դ ո լ ր յ ա ն ի ն : 1 8 9 3 — 1 8 9 5 թ վ ե ր ի ն կ ա ր գ վ ե լ է Պ ա ր ­
տ իզա կի Ա զ գ ա յի ն վա րժա ր ա նի ուսուցիչ: 1 8 9 4 թ վ ի ն Ն իկոմիղ իո հ ա մ բա վ ա վ ո ր
ա ռ ա ջ ն ո ր դ լո ւ ս ա հ ո գ ի Ս տ ե փ ա ն ո ս ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս ի կ ո ղ մ ի ց ձ ե ռ ն ա դ ր վ ե լ է կ ա . .
սակրոն քա հա նա : 1 8 9 5 — 1900 թվերին հ ա ն զ ո ւցյս դ Սրբա զա նը կա րգվել է տ ե­
սուչ Ա զ գ ա յի ն վ ա րժա ր ա նի ե մ ի ա ժ ա մ ա ն ա կ ք ա ր ո զ ի չ տ ե գ ի երկու ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ­
րում: 1 9 0 0 — 1 9 0 5 թ վ եր ի ն , նա ձեոնհասու-են վ ա ր ե լ է Ն ի կ ո մ ի գ ի ո ա ռ ա ջն ո ր դ ա ­
կա ն փ ո խ ա ն ո ր դ ո ւթ յո ւն ը , իսկ 1 9 0 5 թ վ ի ց մ ի ն չև ա ռա ջին Հ ա մ ա շխ ա ր հ ա յի ն պ ա ­
տ երա զմը' Պանտըրմա Պ ս ւլը ք ե ս ե ր ի մ ի ա ց յա լ թեմերի սա ա ջնո ր դ ա թ յա նը :
1910 թվին Մատթեոս կաթողիկոսից ձեռնա դրվել է թելքի ե պ ի ս կ ո պ ո ս : 1915
թ վի ն, հ ա յկ ա կ ա ն ջա րդերի օր ե րի ն, իր ժ ո ղովրդի հետ տ ե ղ ա հ ա ն է ե ղ ե լ դեպի
Սիրիա և մ ի շ ա ր ք պ ա տ ա ս խ ա ն ա տ ո ւ պ ա շ տ ո ն ն ե ր վ ա ր ե լ տ ա ր բ ե ր վ ա յր ե ր ո ւ մ :
1 9 2 4 թ վի ն Հունա ստ ա նի պ ա տ գա մ ա վորա կա ն ժողովի կ ողմից ընտ րվել է ա-
ււաջնորդ: 1 9 2 0 թ վ ի ն ս տ ա ց ե լ է ա ր ք ո ւ թ յա ն ա ա ո ի հ ա ն Գ ե ո ր դ Ե . Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի
կողմից:

Հ ո գ ե լ ո ւ յ ս Մ ա զ լ բ մ յ ա ն ս ր բ ա զ ա ն ը Հ ա ն ա ս տ ա ն ի ա ռ ա ջ ն ո ր դ ո ւ թ յ ո ւ ն ը վա ր ե լ
է 2 8 երկա ր տ ա րիներ ա ն ա ս ե լի կ որովով և ս ր տ ե ռ ա ն դ նվիրումով:
Նա ջա ն ք չ խ ն ա յ ե ց յ ա թ ա ղ ա ն ի ց ա սրից ա զ ա տ վ ա ծ և Հունա ստ ա ն ապաս­
տ ա ն ա ծ հ ա յկ ա կ ա ն ի դ յա կ ն ե ր ը ա ռա ջնորդա րա նի թ և ե րի տ ա կ ծվա րելու գա --
ծ ա մ , սպ ա սելով ա յն երջանիկ օրվա ն, երբ նրա նք հնա րա վորութ յա ն կանե-
նա ն գ ա ղ թ ե լ ի ր ե ն ց ս ր բ ա զ ա ն Հ ա յ ր ե ն ի ք ը : Եվ հ ա յ ր ե ն ա ս ե ր ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ի ի ղ ձ ը
ի ր ա կ ա ն ա ց ա վ — հուն ա հա յոց զ գա լի մա ս ը տ եղ ա փ ո խ վ ե ց Հ ա յր ե ն ի ք :
Ս ր բ ա զ ա ն ը մ ե ծ հ ա յ ր ե ն ա ս ե ր և մ ե ծ է ջ մ ի ա ծ ն ա ս ե ր ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն Է ր : Ր ո լո -
ւփ հ ի շ ո ղ ո ւ թ յա ն մ ե ջ թ ա ր մ ե ն ն ր ա ա ն կ ե ղ ծ և ս ր տ ա բ ո ւ խ ճ ա ռ ե ր ը 1 9 4 5 թվին
Ս. էջմիա ծնում գումա րվա ծ ա զ զ ա յի ն -ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ժողովում, որին մա սն ա կ­
ց ո ւ մ էր ո ր պ ե ս հ ո ւ ն ա հ ա յ ո ց պ ա տ գ ա մ ա վ ո ր : Ն ա մ ի ն չ և վ ե ր ջ ը մ ն ա ց հ ա վ ա տ ա ­
ր ի մ Հ ա յ ր ե ն ի ք ի ն և Ս. է ջ մ ի ա ծ ն ի ն : Իր հ ա յ ր ե ն ա ս ի ր ո ւ թ յ ա ն և էջմ իա ծնա ս ի՜րու­
թ յ ա ն հ ա մ ա ր ն ա ե ն թ ա ր կ վ ե ց ա ն լո ւ ր հ ա լ ա ծ ա ն ք ի և հ ե տ ա պ ն դ մ ա ն հ ա յ ր ե ն ա -
ղա վ շրջա նից:

Ս ր բ ա զ ա ն ի վ ե ր ջ ի ն կ տ ա կ ն է ե ղ ե լ ' ի,- ա ճ յ ո ւ ն ն ե ր ը ա ե ղ ա փ ո խ ե լ Հ ա յ ր ե ն ի ք
և թ ա ղ ե լ Հ ա յր ե ն ի հողում: Հ ա յր ե ն ա ս ե ր հոգևորա կա նի իղձը պ իտ ի ա ն պ ա յմ ա ն
կ ա տ ա ր վ ի — Հ ա յր ե ն ի հողը պ ա տ րա ստ է պ ա տ վ ո վ ի Ր գիրկն ընդունել օտ ա ­
րո ւթ յա ն մ ե ջ մ ա հ ա ց ա ծ ի ր հ ա յր ե ն ա ս ե ր որդ ո ւ ա հ յա ն ն ե ր ը :
 к У. 1Г Ի Ա Ծ ԻՆ

ԳԻՏԱԿԱՆ Ե Վ Գ Ե Ղ Ա Ր Վ Ե Ս Տ Ա Կ Ա Ն ՆՈՐ ձՐԱՏԱՐԱԿՈԻԹՅՈՒՆՆԵՐ

« Ա շ խ ա տ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր Հ ա յ ա ս տ ա ն ի Պետա­
գ ր ո ւ թ յո ւ ն ' պ ր „ ֆ . Հ . Ղ ա ն ա լա ն յ ա ն ի , Հ ա յ .
կան Պատմական թ ա նգա րա նի», հա տ որ
պ ետ հրա տ , Երևա ն, 1 9 5 0 թ ., 5 2 6 է ,, տ ի ­
3 - ր դ ։ Հ ա յկ . ՍՍՌ Գ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա կ ա դ ե ­ ր ա ժ ' 1 0 .0 0 0 ։ Ր
մ ի ա յի հ ր ա տ ա ր ա կ չո ւթ յո ւն , Ե ր և ա ն , 1 9 5 0 Ք .,
ՋՈ ՐԴ Ա ՆՈ ԲՐՈԻՆՈ, « Ա ն վ ե ր շ ա կ ա ն ո լ թ յա ն ,
1 6 7 էջ, տ իրա ժ' 750։ Բո վ ա ն դ ս ւ կ ո ւ թ յո ւ ն . տ ի ե ղ ե ր ք ի I, ա շ խ ա ր հ ն ե ր ի մա սին»: Հ ա յ­
Վ . Բ Դ Ո ՅԱ Ն , « Ե ր կ ր ա գ ո ր ծ ա կ ա ն պ ա շ տ ա մ յւլն _ պ ետ հ րա տ , Ե րևա ն, 1 9 5 0 թ ., 2 9 0 էջ, տ իրա ժ'
/■ի մ ի ք ա ն ի հ ե տ ք ե ր հ ա յե ր ի մ ե ջ » ։ ԷՄՄՍ. 3 .0 0 0 ։
Կ Ա Ր Ա Պ Ե ՏՅ Ա Ն , « Գ լխ ա գ ի ն ը հ ա յո ց հա րս ա ֊ ԶԱ ՐՅԱ Ն ՆԱ Ի ՐԻ, «Ա րմենուհի» պ ոեմ։
ն ե կ ա ն ս ո վ ո ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի մեչ և նրա սո- Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Երևա ն, 1 9 5 0 թ ., տ իրա ժ'
ղ ի ա լ- տ ն տ ե ս ա կ ա ն պ ա յմ ա ն ն ե ր ը » ։ ՀՌ ԻՓ Օ Ի 5 .0 0 0 ։ ՚ ՚
ՄԵ ՋԱ Ն Փ Ո ԼԱ Դ ՅԱ Ն , « Դ վ ի ն ի պ ե ղ ո ւմ ն ե ր ի ց ^ ԳՈՐԿԻ Մ Ա Ք Ս Ի Մ , «երկերի ժողովա ծու»,
հ ա յտ ն ա բ ե ր վ ա ծ ձ վ ա ձ և ա ն ո թ ն ե ր ը » , հա տ որ 2 - ր դ ( « Ֆ ո մ ա Գ ո ր ղ ՚ե և », թ ա ր գ մ ա ն ո ւ ­
«Ա շխ ա տ ո ւթ յո ւն ն ե ր հայ բ ժ շ կ ո ւթ յա ն ե թ յո ւ ն ' Հ . Հ ա ր ո ւթ յո ւ ն յա ն ի և «Ե ր ե ք ը », թ ա ր գ ,
բի ո |ո գի ս ւյի պ ա տ մ ո ւթ յա ն սեկտ որի», Л4 մ ա ն ո ւ թ յո ւ ն ' Ս. Ս ո լք ի ա ս յ ա ն ի ) , Հ ա յպ ե տ ­
2 - ր դ ։ Հ ա յ կ . ՍՍՌ Գ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա կ ա դ ե ­ հրա տ , Երևա ն, 1 9 5 0 թ ., 761 'էջ, տ ի ր ա ժ '
մ ի ա յի հ ր ա տ ա ր ա կ չո ւթ յո ւն , Ե ր և ա ն , 1 9 4 9 թ . , 5 .0 0 0 ։
20 0 էջ, տ ի ր ա ժ ' 600։ Բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւթ յո ւն . ԳՈՐԿԻ Մ Ա Ք Ս Ի Մ , «երկերի ժողովա ծու»,
Գ. Գ. ՀԱ Ր Ո Ւ Թ ՅՈ Ւ Ն ՅԱ Ն , «Բ ժ շ կ ա կ ա ն ո ւթ յա ն հա տ որ 6 ֊բ դ (« Ա վ ե լո ր դ մա րդու կ յա ն ք ը »,
պ ա տ մ ո ւ թ յո ւ ն ն ո ւ ս ո ւմ ն ա ս ի ր ե լո ւ խ նդիրնե­ « Ա մ ա ռ » , « 0 կ ուր ո վ ք ա ղ ա ք ը » ) , Հ ա յպ ե տ հ ր ա ո ,
ր ը » ։ ՛ / . Մ . Ա ՎԱ Գ Յ Ա Ն , « Հ ս ւ յկ . ՍՍՌ Կ ա րմիր Երևաք!,, 1 9 5 0 թ . , 5 8 3 է ջ , տ ի ր ա ժ ' 5 . 0 0 0 ։
Խ ա չի ը ն կ ե ր ա յի ն գ ո ր ծ ո ւ ն ե ո ւ թ յո ւն ը Հ ա յր ե ­ Մ Ա ՆՎԵԼՅԱ Ն Մ 1 Հ Ա Յ Ե Լ , « Թ ե ր թ ի կ ն ե ր իմ
նա կա ն մ ե ծ պ ա տ երա զմի տ ա ր ի ներ ի ն»։ Գ. կ յա ն ք ի ց » ( ինքնա կենսա գրա կա ն հ ի շ ո ղ ո լ-
Ղ ■ ՂԵՎ Ո ՆԴՅԱ Ն , « Բ ժ շ կ ա կ ա ն ո ւթ յա ն դ ո կ տ ո ր թ յո մ ւ ն ե ր ) , Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Ե ր և ա ն , 1 9 5 0 թ .,
Մ ա ր դ ա ր Հ ո վ հ ա ն ն ի ս ի Ա ո ՚ւ ւս տ ա մ ո ւ1 ը , ո ր պ ե ս 171 է2 (ի լյո ւ ս տ ր ա ց ի ա ն ե ր ո վ ), տ իրա ժ'
Ռ ո ւս ա ս տ ա ն ի բ ժ շ կ ա կ ս , ք- հ ա ս ա ր ա կ ա յն ո ւ. 3 .0 0 0 ,
թ յա ն ն ե ր կ ա յա ց ո ւ ց ի չ 1 9 - ր դ դա րի 2 - ր դ կ ե ­ Կ Ա ՏԱ Ր Յ Ա Ն Թ . Գ. « ս ի թ ե ն ի » ( Հ ա յ կ . ՍՍՌ
ս ի ն » . Բ . Հ . Մ Ե ԼԻ Ր -Փ Ա Ր Ս Ա Դ Ա Ն ՅԱ Ն , СՀ ա ­ հ ի ա ո լթ յո ւն ն ե ր ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի Բ ո ւ ս ա բ ա ն ՛ս ,
մ ա ռ ո տ ա եզեկոլթ յւէւնհ ւեր մ ե ղ հ ա ս ա ծ ա մ ե ­ կ ա ն ա յ գ ի ) , Հ ա յկ . ՍՍՌ Գ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա -
նա հին բժ շկ ա կ ա ն բա ռա ր ա նի մ ա ս ի ն »։ Հ . Հ . կ ա դ ե մ ի ա յի հ ր ա տ ա ր ա կ չո ւթ յո ւն , Ե րևա ն,
Ս Ե Պ Ե Տ Ճ Յ Ա Ն , « Դ ե ղ ա գ ո ր ծ ո ւ թ յո ւ ն ը Հա յա » , 1 9 5 0 թ ., 3 8 էջ, տ ի ր ա ժ ' 5 .0 0 0 ։
տ ա ն ո ւ մ ը ս տ Ա մ ի ր գ ո ։[լա թ ի » , և ա յ լ 8 հ ո դ ­ Բ Ո Շ Յ Ա Ն Գ. Մ . , «Վ ի ր ո ւ ս ն ե ր ի Ա. մ ի կ ր ո բ -
վա ծներ։ ք.երի բ ն ո ւ յ թ ի մ ա ս ի ն » , Ե ր և ա ն ո ւմ կ ա յա ց ա ծ
ԻՍ Ա ՀԱ Կ ՅԱ Ն Ա Վ Ե Տ Ի Ք , « ե ր կ ե ր ի ժ ո ղ ո վ ա ­ հ ր ա պ ա ր ա կ ա յի ն դ ա ս ա խ ո ս ո լթ յա ն ս ղ ա գ ր ո ւ­
ծո ւ», հա սա ր 2 - ր դ (պ ո ե մ ն ե ր , լե գ ե ն դ ն ե ր և թ յո ւ ն , Հ ա յկ . ՍՍՌ Գ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա կ ա դ ե ­
բ ա լլ ա դ ն ե ր , ա ռ ա կ ն ե ր , թ ա ր գ մ ա ն ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր )։ մ ի ա յի հ ր ա տ ա ր ա կ չո ւթ յո ւն , Ե ր և ա ն , 1 9 5 0 թ .,
Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Ե ր և ա ն , 1 9 5 0 թ ., տ իրա ժ՝ 2 8 էջ, տ իրա ժ' 5 .0 0 0 ,
5 .0 0 0 ։ Բ Ա Բ Ս ՅԱ Ն Ա Ր Ա Մ , « Գ ր ա դ ա ր ա ն ա յ ի ն տ ե ր ­
«Ն ա խ ա դպ րոցա կա ն հասակի ե ր ե խ ա յի մ ի ն ն ե ր ի բ ա ո ա ր ա ն » , ռ ո լս - հ ա յե ր ե ն և հ ա յ-
հ ո գ ե բ ս ւ ն ւ ո թ յա ն հ ա ր ց ե ր ը » : Հ ո դ վ ա ծ ն ե ր ի ժ ո . ռ ո լս ե ր ե ն ։ Հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւթ յո ւն Հ ա յկ . ՍՍՌ
ղ ո վ ա ծո ւ։ (Ռ Ս Ֆ Ս Ռ Մ ա ն կ ա վ ա ր ժ ա կ ա ն գ ի ­ Սինիստ րների Ս ովետ ին կից Կ ո լլտ -լո ս ,
տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի Ա կ ա դ ե մ ի ա յի Հ ո գ ե բ ա ն ո ւ թ յա ն հիմնա րկների գործերի կոմիտ եի, Ե րևա ն,
ի ն ս տ ի տ ո ւ տ )։ Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Ե ր և ա ն , 1 9 5 0 19 5 1 թ ., 2 6 4 էջ, տ ի ր ա ժ ' 1 .0 0 0 ։
թ ., 1 9 2 էջ, տ ի ր ա ժ ' 2 .0 0 0 ։ ՊՈԼԵՎՈՅ Բ ., « Մ ե ն ք ս ո վ ե տ ա կ ա ն մա ր դ ի կ
Մ Ե ՐԻ Մ Ե Յ Դ Դ Ո Ջ , « Ա ր ծ ա թ ե սա հուկներ ե ն ք » , Հ ա յր ե ն ա կ ա ն Մ ե ծ պ ա տ ե ր ա զ մ ի ի ր ա ­
կ ա մ Հա ն ս Րրինկեր»: Թ ա ր գ մ ա ն ո ւ թ յո ւ ն Մ. կ ա ն պ ա տ մ ո ւթ յո ւ ն ն ե ր ։ Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Ե ր ե .
Ք ա ջ ա զ ն ո ւ ն ո ւ ։ Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Մ ա ն կ ա ֊ պ ա - վ ա ն , 1 9 5 0 թ ., 4 5 4 էջ, տ ի ր ա ժ ' 6 .0 0 0 ,
տ ա ն ե կ ա կա ն գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն բ ա ժ ի ն , Ե րևա ն, Պ Ա ՐՈ ՆՅԱ Ն ՀԱ Կ Ո Բ , « Մ ե ծ ա պ ա տ ի վ մ ո ւ ­
1 9 5 0 թ ., 3 0 0 էջ, տ ի ր ա ժ ' 7 .0 0 0 ։ րա ցկա ններ»: Ն կա րները' Հովհա ննես Շա-
ՇԻՐՎԱ ՆԶԱ ԴԵ, «երկեւփ յի ա կ ա տ ա ր ժ ո ղ ո ­ վտ րշի։ Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Մ ա նկա ֊պ ա տ ա ն ե -
վ ա ծ ո ւ » , 4 - ր դ հ ա տ ո ր ( « Ք ա ո ս » , « Ա ր տ ի ս տ ը », կ ա կ ա ն գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն բ ա ժ ի ն , Երևա(ն, 1 9 5 0
"Ը ն կ ե ր ն ե ր բ », « Գ ա ղա փ ա րի գ ե ր ի ն » )։ Խ մ բա ­ թ ., 7 8 էջ, տ ի ր ա ժ ' 5 .0 0 0 ,