Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 3

Przyczyny:

 brak akceptacji członków Ligi Państw Arabskich dla istnienia żydowskiego państwa Izrael w
Palestynie,
 okupacja przez Izrael Zachodniego Brzegu Jordanu i Wzgórz Golan,
 powstanie niezależnego państwa palestyńskiego,
 osadnictwo żydowskie na okupowanych terenach,
 status Jerozolimy: jedno miasto – dwie stolice, święte miasto trzech religii monoteistycznych,
 kwestia powrotu uchodźców palestyńskich,
 kwestia powstrzymania zarówno działań zbrojnych i przemocy zarówno ze strony palestyńskiej,
jak i izraelskiej.

Pierwsza wojna izraelsko-arabska (Wojna o Niepodległość – Izraelczycy, Katastrofa – Arabowie)

Walki toczyły się głównie na terytorium byłego mandatu brytyjskiego w Palestynie, przez krótki czas
także na półwyspie Synaj.

Bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny był konflikt żydowsko-arabski, który powstał po przyjęciu 29
listopada 1947 roku rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 w sprawie podziału Palestyny na
dwa państwa: żydowskie i arabskie. Wojna rozpoczęła się po wygaśnięciu brytyjskiego mandatu w
Palestynie oraz po proklamacji niepodległości Izraela z 14 maja 1948 roku.

Składała się ona z trzech faz, między którymi obowiązywało zawieszenie broni.
- 11 czerwca 1948 – 8 lipca 1948r. - narzucony przez Radę Bezpieczeństwa ONZ. Warunki zawieszenia
broni oraz przestrzeganie embarga na dostawy broni nadzorował mediator Organizacji Narodów
Zjednoczonych Folke Bernadotte, który wraz z
oficerami belgijskimi, francuskimi, szwedzkimi i amerykańskimi przybył do Palestyny

- 18 lipca – 15 października – 1948 r. - Zawieszenie broni zakładało, że przez cały okres jego trwania
żadna ze stron nie będzie mogła zmienić sytuacji w obszarze prowadzonych walk na swoją korzyść.
Obejmowało to zarówno zakaz dostaw broni, przegrupowanie oddziałów wojsk, jak i uniemożliwiało
zmianę zajmowanych pozycji. W praktyce jednak obie strony, zarówno Arabowie, jak i Izraelczycy
wykorzystali czas rozejmu na wzmocnienie swoich sił, co stanowiło naruszenie warunków
zawieszenia broni.

- 22 października – 28 października 1948 - Rozejm wykorzystano więc na przegrupowanie części


oddziałów z południa na północ, dzięki czemu zmieniono stosunek sił w Galilei na swoją korzyść.

Wyszło z tego kilka rozejmów:


- Rozejm izraelsko-egipski (24 lutego 1949)
- Rozejm izraelsko-libański (23 marca 1949)
- Rozejm izraelsko-jordański (3 kwietnia 1949)
- Rozejm izraelsko-syryjski (20 lipca 1949)

Wojna została zakończona 20 lipca 1949 roku podpisaniem porozumień o zawieszeniu broni. Wojna
była prowadzona bardzo brutalnie, a obie strony dopuściły się licznych okrucieństw jednakże
ostatecznie to Izrael wyszedł z walki zwycięsko, zachowując swoją niepodległość i gromiąc
przeciwników.
II wojna izraelsko – arabska
wojska izraelskie, wraz z oddziałami brytyjskie i francuskie, wzięły udział w inwazji na Egipt po
ogłoszeniu przez egipskiego prezydenta G.A. Nasera nacjonalizacji Kanału Sueskiego. Namówiony
przez Francję i Wielką Brytanię Izrael zaatakował Egipt i dotarł w pobliże kanału. Oba kraje
europejskie wykorzystały to jako pretekst do zajęcia kanału sueskiego (ochrona ważnego szlaku
żeglugi). Połączona akcja zbrojna Francji, Wielkiej Brytanii i przede wszystkim Izraela doprowadziła do
całkowitej klęski Egiptu i przyłączenia nowych ziem do Izraela. W wyniku międzynarodowych
wysiłków dyplomatycznych na forum ONZ, sprzeciwu ZSRR i braku poparcia USA, działania wojsk.
przerwano i pod nadzorem Doraźnych Sił ONZ na Bliskim Wschodzie (UNEF) wojska brytyjskie i
francuskie XII 1956 opuściły strefę Kanału Sueskiego, a Izrael III 1957 wycofał się z płw. Synaj, Okręgu
Gazy i okolic zat. Akaba. Cel, z jakim Izrael przystąpił do inwazji, czyli możliwość korzystania z cieśn.
Tiran dla swojej żeglugi, został osiągnięty. Izrael był wspierany przez USA, państwa arabskie przez
ZSRR. Obie strony prowadziły politykę wyścigu zbrojeń i gier dyplomatycznych, połączonych z
krótkimi, dywersyjnymi rajdami na terytorium wroga.

III wojna izraelsko – arabska (wojna sześciodniowa)

Eskalacja napięć doprowadziła w roku 1967 do tzw. wojny sześciodniowej, trwała ona bowiem od 5
do 10 czerwca wybuchła po długotrwałym napięciu na granicy syryjsko-izraelskiej i egipsko-izraelskiej
- V 1967 Egipt zażądał wycofania oddziałów UNEF z granicy izraelsko-egipskiej, zamknął cieśninę Tiran
dla statków izraelskich, uniemożliwiając Izraelowi transport morski przez zatokę Akaba, 30 V zawarł
sojusz z Jordanią. Wobec przygotowań wojennych Egiptu, Syrii, Jordanii i Iraku, Izrael zdecydował się
na atak wyprzedzający. 5 VI wojnę rozpoczął atak lotnictwa izraelskiego na lotniska Egiptu i
zniszczenie większości lotnictwa egipskiego; w wyniku kolejnych działań Izraela przeciw Egiptowi,
Jordanii i Syrii, w których Izrael odniósł zwycięstwo, pod jego okupacją znalazły się: płw. Synaj i Okręg
Gazy, zachodnia część Jerozolimy i Zachodni Brzeg (Jordanu) oraz Wzgórza Golan. Wojna została
potępiona i zatrzymana przez energiczne działania ONZ, po których doszło do żmudnych rokowań z
Izraelem na temat wycofania wojsk z okupowanych terenów.

IV wojna izraelsko – arabska (wojna Jom Kippur)

Państwa arabskie nie pozostały dłużne Izraelczykom i 6 października 1973 r., niespodziewanie, w
czasie trwania żydowskiego święta Jom Kippur. Wojska egipskie i syryjskie miały na celu odzyskanie
utraconych ziem. Po początkowych sukcesach wojsk arabskich wynikających w dużej mierze z
zaskoczenia sił izraelskich, armia Izraela po początkowych porażkach, błyskawicznie zmobilizowała się
i odrzuciła Arabów poza linię zawieszenia broni z 1967 roku, a nawet przekroczyła kanał sueski i
zagroziła Kairowi. Kontrofensywę izraelską wspierały naloty bombowe na Kair i Damaszek. Pod
naciskiem Rady Bezpieczeństwa ONZ walczące strony przerwały działania wojenne, godząc się na
przystąpienie do rozmów pokojowych, a na linii frontu rozlokowały się siły pokojowe ONZ. Syria
odzyskała część Wzgórz Golan, Egipt — Kanał Sueski. W 1979 podpisano izraelsko-egipski układ
pokojowy, na mocy którego Egipt odzyskał płw. Synaj w zamian za uznanie prawa Izraela do istnienia,
oba kraje nawiązały stosunki dyplomatyczne.

V wojna izraelsko – arabska (walka Izraela w Libanie)

Izrael, wykorzystując chaos polityczny spowodowany libańską wojną domową, zdecydował się na
wysłanie do Libanu ok. 30-tysięcznej armii w celu rozbicia i zlikwidowania oddziałów Organizacji
Wyzwolenia Palestyny (OWP), która swą główną siedzibę miała w Bejrucie. Po intensywnych
bombardowaniach miast libańskich lądowe siły izraelskie w natarciu od strony wybrzeża starły się z
wojskami syryjskimi (przebywającymi w Libanie od 1976 z tytułu mandatu Ligi Państw Arabskich).
Lotnictwo syryjskie poniosło porażkę i 11 VI nastąpiło zawieszenie broni syryjsko-izraelskie w Libanie.
Po zaciętych walkach między Palestyńczykami a armią izraelską oblegającą Bejrut międzynarodowa
akcja dyplomatyczna ONZ i pośrednictwo USA doprowadziły do ewakuacji oddziałów palestyńskich z
Bejrutu (do innych państw arabskich). Armia izraelska wycofała się z Libanu 1985, pozostawiając pod
swoją kontrolą tzw. strefę bezpieczeństwa w południowym Libanie (pas ziemi szer. 8–10 km przy
granicy izraelsko-libańskiej), którą praktycznie okupuje od 1978. Wojna z Libanem wywołała protesty
w Izraelu i przyspieszyła powstanie ruchu Szalom Achszaw [‘pokój teraz’], mobilizującego opinię publ.
na rzecz polit. rozwiązania kwestii palestyńskiej

You might also like