3/2/2018

Mục tiêu học tập (1)

Sau khi học xong bài này sinh viên phải:
1. Trình bày được cơ chế tác dụng, tác dụng, tác dụng không mong

THUỐC ĐIỀU CHỈNH muốn và áp dụng điều trị của các thuốc kháng acid, thuốc kháng
histamin H2 và thuốc ức chế bơm H+/ K+- ATPase.

RỐI LOẠN TIÊU HÓA 2. Trình bày được sự phối hợp kháng sinh trong phác đồ diệt HP
hiện nay.
3. Trình bày được cơ chế tác dụng, tác dụng, tác dụng không mong
TS.Trần Thanh Tùng muốn và áp dụng điều trị của các prostaglandin, muối bismuth và
Bộ môn Dược lý sulcralfat.
Đại học Y Hà Nội
1 2

Mục tiêu học tập (2)

Sau khi học xong bài này sinh viên phải:
Nội dung trình bày
4. Phân tích được vị trí tác dụng và chỉ định của thuốc chống nôn và
thuốc chống co thắt cơ trơn ruột.
A. Thuốc chữa viêm loét dạ dày-tá tràng
5. Phân tích được cơ chế tác dụng, chỉ định và áp dụng điều trị của
B. Thuốc điều chỉnh chức năng vận động
các thuốc nhuận tràng và tẩy.
6. Trình bày được cơ chế tác dụng, áp dụng điều trị của các thuốc và bài tiết đường tiêu hóa
chống tiêu chảy.
7. Phân biệt được cơ chế tác dụng của các thuốc lợi mật và thông
mật, cho ví dụ và áp dụng.

3 4

1
 3/2/2018

A. Thuèc ch÷a viªm loÐt 1. ĐẠI CƯƠNG

d¹ dµy-t¸ trµng
(ANTIULCER AGENTS)

1. Đại cương
2. Điều trị loét
dạ dày-tá tràng

5 Sinh lý dạ dày 6

1. ĐẠI CƯƠNG 1. ĐẠI CƯƠNG

LoÐt d¹ dµy-t¸ trµng lµ hËu qu¶ sù mÊt c©n b»ng gi÷a:

YÕu tè b¶o vÖ
YÕu tè x©m h¹i Lớp nhày-bicarbonat
Nội sinh: HCl, pepsin, muối mật Lớp tế bào biểu mô
Ngoại sinh: vi khuẩn HP, NSAIDs Prostaglandin
corticoid, rượu, cà phê…

Điều hòa bài tiết H+

ở dạ dày 7 8

2
 3/2/2018

2. ĐIỀU TRỊ VIÊM LOÉT DẠ DÀY-TÁ TRÀNG 2.1. CHỐNG CÁC YẾU TỐ XÂM HẠI
2.1.1. Thuèc kh¸ng acid (antacid)
2.1. Chèng c¸c yÕu tè x©m h¹i:
+ Kh¸ng acid: toµn th©n & t¹i chç
+ Gi¶m tiÕt acid vµ pepsin: kh¸ng histamin H2,
Thuèc
øc chÕ b¬m proton
+ C¸c kh¸ng sinh diÖt HP Acid
dÞch vÞ
Trung hoµ
2.2. T¨ng c−êng c¸c yÕu tè b¶o vÖ: acid

+ Các muối bismuth

+ Sulcralfat
+ Misoprostol
9 10

Thuèc kh¸ng acid toµn th©n Thuèc kh¸ng acid t¹i chç
C¸c thuèc: NaHCO3, CaCO3
T¹o phøc hîp base kh«ng tan nªn kh«ng cã t¸c dông toµn th©n
§Æc ®iÓm:
- HÊp thu vµo m¸u • Magnesi hydroxyd: Mg(OH)2
Ở dạ dày, magnesi hydroxyd phản ứng nhanh với acid clohydric:
- Gi¶i phãng nhanh CO2
Mg(OH)2 + 2HCl ↔ MgCl2 + 2H2O

dÔ ch¶y m¸u, thñng æ loÐt - Xuèng ruét: kÕt hîp víi P043- , C032-
- T¸c dông nhanh song chãng hÕt - Mg2+ gi÷ nưíc nªn hay g©y tiªu ch¶y

Rebound
- G©y base m¸u Kh¾c phôc: dïng cïng CaC03 hoÆc Al(OH)3
- Gi÷ Na vµ Ca
Kremil-S = 325mg Al(OH)3 + 325mg MgC03
HiÖn nay Ýt dïng

11 12

3
 3/2/2018

Thuèc kh¸ng acid t¹i chç Thuèc kh¸ng acid t¹i chç

• Nh«m hydroxyd: Al(OH)3

Thuèc thưêng dïng
Al(OH)3 + 3HCl ↔ AlCl3 + 3H2O
• Mg(OH)2: tiªu ch¶y
- KÕt tña pepsin
• Al(OH)3: t¸o
- T¸c dông trung hoµ yÕu nªn kh«ng g©y tiÕt acid håi øng
Phèi hîp:
- T¹o nh«m phosphat ë ruét, kÐo phosphat tõ xư¬ng nªn g©y
nhuyÔn xư¬ng
400mg Mg(OH)2 + 400mg Al(OH)3
- KÕt hîp víi protein ruét nªn hay g©y t¸o = MAALOX

Kh¾c phôc: dïng cïng Mg(OH)2

Nh¾c BN: Nhai kü tr−íc khi nuèt
13 14

2.1.2. Thuèc lµm gi¶m tiÕt HCl vµ pepsin d¹ dµy Thuèc kh¸ng histamin H2
(H2 receptor blockers)
Thuèc kh¸ng histamin H2
(H2 receptor blockers, H2 antagonists, H2RA) * Cimetidin

- T¸c dông
* Cimetidin
Gi¶m tiÕt c¶ sè lưîng vµ nång ®é HCl
- C¬ chÕ t¸c dông
Møc ®é phô thuèc vµo liÒu
+ Công thức cấu tạo gièng histamin
tranh chÊp trªn + Uèng cimetidin liÒu 200mg: lµm t¨ng PH lªn trong 1,5h
receptor H2 t¹i d¹ dµy
 tiÕt acid + Uèng liÒu 400mg trưíc khi ®i ngñ sÏ gi÷ PH d¹ dµy=3,5 suèt ®ªm
+ C¸c nguyªn nh©n g©y t¨ng tiÕt histamin t¹i d¹ dµy:
+ Uèng 1000mg/ngµy → tû lÖ liÒn sÑo 60% sau 4 tuÇn vµ 80% sau 8
c−êng pgc, thøc ¨n, 
tuÇn
15 16

4
 3/2/2018

+ Hai tai biÕn cÇn theo dâi:

* Cimetidin . TiÕt acid håi øng cña d¹ dµy
- T¸c dông kh«ng mong muèn vµ theo dâi sö dông . Ung thư - d¹ dµy: Vi khuÈn t¹o nitrosamin tõ thøc ¨n

+ Th−êng gÆp: - Chỉ định

. Tiªu ho¸: ph©n láng, buån n«n + Loét dạ dày- tá tràng lành tính

. ThÇn kinh: chãng mÆt, nhøc ®Çu, ®au c¬ + Bệnh trào ngược dạ dày- thực quản (GERD)

+ Hội chứng tăng tiết acid dịch vị (Zollinger- Ellison)

+ Dïng l©u: ThiÓu n¨ng t×nh dôc, vó to ë ®µn «ng
+ Làm giảm tiết acid dịch vị trong một số trường hợp loét đường tiêu hóa
(Giảm gắn testosteron vào receptor, tăng tiết prolactin,
khác có liên quan đến tăng tiết dịch vị
ức chế CYP chuyển hóa estradiol)
+ Làm giảm các triệu chứng rối loạn tiêu hóa do thừa acid dịch vị.
Gi¶m b¹ch cÇu, suy tuû (cã håi phôc)
GERD = Gastroesophageal reflux disease
17 18

Các thuốc kháng histamin H2 thế hệ sau Các thuốc kháng histamin H2 thế hệ sau
* Ranitidin:
(Ranitidin, Nizatidin, Famotidin)
T¸c dông m¹nh h¬n cimetidin 4 -10 lÇn, Ýt
Nhìn chung là an toàn hơn t¸c dông phô h¬n, thêi gian t¸c dông dµi h¬n
- Ít có tác động lên hormon sinh dục nam nên ít gây ra biến chứng * Nizatidin:
suy giảm ham muốn tình dục ở nam giới.
T¸c dông tư¬ng ®ư¬ng ranitidin
- Ít tác động lên các enzym chuyển hoá ở gan nên ít ảnh hưởng tới
* Famotidin
chuyển hoá các thuốc được sử dụng đồng thời.
M¹nh h¬n cimetidin 30 lÇn. Dïng liÒu thÊp,
Đây là hai tác dụng được cải thiện nhất so với cimetidin.
ngµy 1 lÇn 40mg tr−íc ®i ngñ

- øc chÕ histamin H2 m¹nh nhÊt

19 - Ýt øc chÕ Cyt P450, Ýt t¸c dông phô nhÊt 20

5
 3/2/2018

LIỀU CHUẨN CỦA CÁC THUỐC Thuốc ức chế bơm proton (PPI)
KHÁNG HISTAMIN H2 Lịch sử nhóm thuốc PPIs
 Từ năm 1967 bắt đầu nghiên cứu thuốc ức chế
bơm proton nhưng không thành công khi muốn
chuyển thành sản phẩm thuốc
 Năm 1979 tìm ra omeprazol có tác dụng ức chế
bơm proton và không gây độc trên súc vật

Năm 1982 lần đầu công bố nghiên cứu

lâm sàng thuốc nhóm PPI: Omeprazol

PPI=proton pump inhibitors

21 22

Thuốc ức chế bơm proton (PPI) Thuốc ức chế bơm proton (PPI)
PPI
- Tác dụng và cơ chế
(-) + Thuốc ức chế bơm proton là những “tiền thuốc” (prodrug)

+ Ở tế bào thành dạ dày: thuốc chuyển thành các chất có hoạt tính, gắn
vào bơm proton, ức chế đặc hiệu và không hồi phục bơm → làm
giảm bài tiết acid do bất kỳ nguyên nhân nào. Tác dụng mạnh hơn
nhóm thuốc kháng histamin H2

Omeprazol là thuốc được phát
minh đầu tiên
+ Rất ít ảnh hưởng đến: khối lượng dịch vị, sự bài tiết pepsin, yếu tố nội
tại của dạ dày.
PPI=proton pump inhibitors + Dùng một liều, bài tiết acid dạ dày bị ức chế trong 24 giờ
23 24
Parietal cell: tế bào thành

6
 3/2/2018

Thuốc ức chế bơm proton (PPI) Thuốc ức chế bơm proton (PPI)
Tác dụng không mong muốn Chỉ định
- Loét dạ dày- tá tràng lành tính.
- Nói chung thuốc dung nạp tốt
- Phòng và điều trị các trường hợp loét do dùng thuốc NSAIDs.
- Có thể gặp: khô miệng, rối loạn tiêu hóa, đau đầu, chóng mặt, tăng
- Bệnh trào ngược dạ dày- thực quản (GERD)
enzym gan, rối loạn thị giác, thay đổi về máu, viêm thận, liệt dương,
- Hội chứng Zollinger- Ellison
dị ứng.
- Esomeprazol có thêm tác dụng: Diệt HP và ngăn ngừa nguy cơ tái
- Tăng nguy cơ gây ung thư dạ dày
nhiễm ở bệnh nhân loét dạ dày-tá tràng (Phối hợp với kháng sinh).
- Tiêu chảy do tăng sinh Clostridium difficile
(làm giảm độ acid dạ dày → tăng nguy cơ nhiễm khuẩn tiêu hóa) Chống chỉ định: quá mẫn với thuốc
- Tăng nguy cơ gãy xương khi dùng kéo dài trên người già Thận trọng: bệnh gan, phụ nữ có thai hoặc cho con bú. Phải loại trừ
(Dùng lâu PPIs làm tăng PH dạ dày → giảm hấp thu calci) 25
khả năng ung thư dạ dày trước khi dùng 26

Các thuốc ức chế bơm proton thế hệ sau LIỀU CHUẨN CỦA CÁC PPIs
C¸c thuèc: omeprazol, lanzoprazol,
pantoprazol, rabeprazol, esomeprazol, Dexlanzoprazol.
So sánh với omeprazol:
- Ít hoặc không bị chuyển hóa bởi hệ men cytocrom P450 trong gan
(Chủ yếu là CYP2C19) nên hạn chế tương tác với thuốc khác
- Ức chế tiết acid mạnh hơn
- Esomeprazol là đồng phân S của omeprazol, Dexlanzoprazol là
đồng phân S của lanzoprazol (dạng có hoạt tính)
→ Tác dụng ức chế tiết acid kéo dài
(Omeprazol là đồng phân R – phải chuyển thành đồng phân S mới có hoạt tính)

Tính đa hình về CYP2C19 có thể ảnh hưởng đến kết quả diệt trừ Hp.
Chọn nhóm thuốc ức chế bơm proton ít chuyển hóa qua CYP2C19
27 28

7
 3/2/2018

Thuốc ức chế bơm proton (PPI) Thuốc ức chế bơm proton (PPI)
C¸c thuèc: omeprazol, lanzoprazol,
Lưu ý khi sử dụng: pantoprazol, rabeprazol, esomeprazol, Dexlazoprazol.
- Thuốc ức chế bơm proton bị phá huỷ trong môi trường acid nên
phải dùng dưới dạng viên nang hoặc viên nén bao tan trong
ruột. Khi uống phải nuốt nguyên cả viên với nước
(không nhai, không nghiền)

- Nên uống thuốc 30 phút trước ăn (sáng hoặc tối): cần thời gian
chuyển tới tế bào thành ở dạ dày và chuyển thành dạng có hoạt tính.
Thức ăn có ảnh hưởng tới hấp thu thuốc.
Enteric coated tablets: viên nén bao tan trong ruột 29 30

Thuốc ức chế bơm proton (PPI) 2.1.3. Các phác đồ diệt HP

Nexium (Esomeprazol) với cấu trúc đa tiểu vi hạt
• Phác đồ đầu tiên FDA đã chấp thuận một số phác đồ trở nên phổ biến
khắp nơi trên thế giới. Phác đồ đầu tiên do Borody (người Úc) đề nghị
được gọi là triple therapy (dùng 3 thuốc)
• Phác đồ chuẩn (dual therapy, standard therapy)

Saccarose: Lõi trơ mang dược chất •Phác đồ tiếp nối (sequential therapy) chuyển tiếp gồm: dùng PPI +

1 viên Nexium mups 20mg chứa 1000 vi hạt Amoxicillin trong 5 ngày -» Dùng PPI + Quinolon trong 5 ngày tiếp

1 viên Nexium mups 40mg chứa 2000 vi hạt theo

Kích cỡ vi hạt MUPS nhỏ hơn các PPIs khác và nhỏ hơn trong viên nang • Phác đồ cứu vãn (salvage therapy)
→ Công nghệ bào chế giúp tăng hiệu quả điều trị
MUPS: đa tiểu vi hạt 31
32

8
 3/2/2018

Phối hợp thuốc trong bộ (kit)

ĐIỀU TRỊ HP Ví dụ
CÁC PHÁC ĐỒ Đóng gói
Mỗi vỉ PARETOC KIT có chứa
PPI + 2 kháng sinh - 2 viên tinidazol (500mg),
PPI + 2 kháng sinh + Bismuth - 2 viên clarithromycin (250mg)
- 2 viên rabeprazol (20mg)
RBC( Ranitidine Bismuth Subcitrat) + 2 KS
Liều lượng
Thời gian 10- 14 ngày •Mỗi vỉ được sử dụng cho 1 ngày điều trị:
Buổi sáng uống
Các kháng sinh chấp nhận hiện nay diệt trừ HP: + 1 viên rabeprazole
+ 1 viên tinidazole

Clarithromycin Mỗi hộp gồm 7 Kit (mỗi kit là 1 vỉ)
+ 1 viên clarithromycin.
Buổi tối uống như buổi sáng.

Amoxicilin hoặc Tetracyclin * Liều khuyến cáo cho một đợt điều trị là 7 ngày.
Không nhai hoặc nghiền nhỏ rabeprazol.

Metronidazol hoặc Tinidazol Nên uống trước bữa ăn từ 30 đến 60 phút.

Levofloxacin hoặc Ciprofloxacin
Sau khi dùng hết 7 vỉ thì dùng tiếp
rabeprazol cho đủ 4-8 tuần
34

2.2. T¨ng c−êng c¸c yÕu tè b¶o vÖ 2.2. T¨ng c−êng c¸c yÕu tè b¶o vÖ
* Các muối bismuth dùng dạng keo * Các muối bismuth
- Bảo vệ tế bào niêm mạc dạ dày do
- Chống chỉ định: quá mẫn với thuốc, suy thận nặng, phụ nữ có thai.
+ Tăng tiết dịch nhày và bicarbonat
- Tác dụng phụ: buồn nôn, nôn, đen miệng, đen lưỡi, đen phân (phản
+ Ức chế hoạt tính của pepsin
ứng với H2S của vi khuẩn tạo bismuth sulfit có màu đen)
+ Bao phủ chọn lọc lên đáy ổ loét, tạo chelat với protein, làm thành
-Chế phẩm: Bismuth subcitrat viên nén 120 mg
hàng rào bảo vệ ổ loét
+ Uống mỗi lần 1 viên, ngày 4 lần vào 30 phút trước các bữa ăn và 2
+ Diệt H. pylori. Khi phối hợp với kháng sinh và thuốc ức chế bơm
giờ sau bữa ăn tối
proton → tăng khả năng diệt khuẩn.
+ Hoặc mỗi lần uống 2 viên, ngày 2 lần vào 30 phút trước bữa ăn
- Bismuth dạng keo ít hấp thu qua đường uống (~1%) nên ít gây độc
sáng và tối. Điều trị trong 4- 8 tuần.
với liều thông thường.
35 36

9
 3/2/2018

2.2. T¨ng c−êng c¸c yÕu tè b¶o vÖ
* Sucralfat (Ulcar, Antepsin)
-Là phức hợp của nhôm hydroxyd và sulfat sucrose.
-Ít hấp thu, chủ yếu tác dụng tại chỗ
-Gắn với protein tại ổ loét, bao phủ vết loét, bảo vệ khỏi bị tấn công
bởi acid dịch vị, pepsin và acid mật.
-Ngoài ra: kích thích sản xuất prostaglandin (E2, I1,) tại chỗ, nâng pH
dịch vị, hấp phụ các muối mật.
- Sucralfat làm giảm hấp thu của nhiều thuốc→ thuốc dùng đồng thời
phải uống trước sucralfat 2 giờ.
37
2.2. T¨ng c−êng c¸c yÕu tè b¶o vÖ
* Misoprostol (Cytotec)
- Là prostaglandin E1 tổng hợp
- Tác dụng:
+ Kích thích cơ chế bảo vệ ở niêm mạc dạ dày
+ Giảm bài tiết acid, làm tăng liền vết loét dạ dày- tá tràng hoặc dự
phòng loét dạ dày do dùng thuốc chống viêm phi steroid.
- Hấp thu được vào máu → gây tác dụng phụ: tiêu chảy, đầy bụng,
khó tiêu, buồn nôn, đau quặn bụng, chảy máu âm đạo bất thường, gây
sẩy thai, phát ban, chóng mặt, hạ huyết áp.
- Chống chỉ định phụ nữ có thai, cho con bú. 38

B. THUỐC ĐIỀU CHỈNH 1. Thuốc kích thích và điều chỉnh vận động
đường tiêu hóa
CHỨC NĂNG VẬN ĐỘNG, BÀI TIẾT
ĐƯỜNG TIÊU HÓA
- Thuốc gây nôn
1. Thuốc kích thích và điều chỉnh vận động
- Thuốc làm tăng nhu động ruột
đường tiêu hóa - Thuốc điều hòa chức năng vận động đường tiêu hóa
2. Thuốc chống co thắt và làm giảm nhu động
đường tiêu hóa
3. Thuốc chống tiêu chảy
4. Thuốc lợi mật và thông mật 39 40

10
 3/2/2018

1. Thuốc kích thích và điều chỉnh vận động

đường tiêu hóa 1.2. Thuốc làm tăng nhu động ruột
1.1. Thuốc gây nôn - Thuốc nhuận tràng
Là thuốc làm tăng nhu động ruột già, dùng khi bị táo bón, tránh
lạm dụng thuốc vì có thể gây hậu quả hạ kali máu và mất trương lực
đại tràng.
- Theo cơ chế tác dụng, thuốc nhuận tràng chia thành các nhóm
+ Thuốc nhuận tràng làm tăng khối lượng phân: methylcellulose.
+ Thuốc nhuận tràng kích thích: bisacodyl, glycerin
+ Chất làm mềm phân: parafin lỏng
+ Thuốc nhuận tràng thẩm thấu: muối magnesi, sorbitol
41 42

1.2. Thuốc làm tăng nhu động ruột

1.2. Thuốc làm tăng nhu động ruột
- Thuốc nhuận tràng
- Thuốc tẩy
Bisacodyl
Là thuốc tác dụng ở ruột non và ruột già, dùng tống mọi chất
- Làm tăng nhu động ruột do kích thích đám rối thần kinh trong thành
chứa trong ruột ra ngoài (chất độc, giun sán), thường chỉ dùng 1 lần.
ruột, làm tăng tích lũy ion và dịch trong lòng đại tràng.
+ Thuốc tẩy muối
Magnesi sulfat
ít hấp thu, làm tăng áp lực thẩm thấu, giữ nước, làm tăng
Là thuốc nhuận tràng thẩm thấu. Do ít được hấp thu, magnesi sulfat
thể tích lòng ruột. VD magnesi sulfat
làm tăng áp lực thẩm thấu trong lòng ruột, giữ nước, làm tăng thể tích
liều cao 15-30g với nhiều nước có tác dụng tẩy
lòng ruột, gây kích thích tăng nhu động ruột.
+ Thuốc tẩy dầu
liều thấp 5g có tác dụng thông mật, nhuận tràng
Thường dùng dầu thầu dầu có chứa triglycerid của acid ricinoleic.
43 44

11
 3/2/2018

1.3. Thuốc điều hòa chức năng vận động đường tiêu hóa - Thuốc kháng dopamin
Domperidon Metoclopramid
Tác dụng:
- Làm hồi phục lại nhu động ruột đã bị ỳ, đồng thời hấp phụ hơi, - Đối kháng với dopamin chỉ ở - Phong bế receptor dopamin.
trung hòa acid ngoại biên Đối kháng dopamin cả trung
- Điều trị chứng khó tiêu, đầy hơi - Chống nôn trung ương: ức chế ương và ngoại biên

Các thuốc: receptor dopamin vùng nhận cảm hóa - Ngoại biên tác dụng tương

+ Cường PGC đường tiêu hóa học ở sàn não thất IV tự như domperidon.

Prepulsid (nằm ngoài HRMN) - Có tác dụng an thần

+ Tác dụng trên hệ enkephalinergic - Tăng tốc độ đẩy các chất chứa trong

Trimebutin (Debridat) dạ dày xuống ruột

- Tăng trương lực cơ thắt tâm vị,
45 46
chống trào ngược dạ dày- thực quản.

Domperidon Metoclopramid 2. Thuốc chống co thắt, giảm nhu động tiêu hóa
- Thuốc chống nôn
- Thuốc chống co thắt cơ trơn đường tiêu hóa

2.1. Thuốc chống nôn

- Gây tê ngọn dây cảm giác ở dạ dày
- Thuốc ức chế phó giao cảm
- Thuốc kháng histamin H1
- Thuốc kháng receptor D2 (hệ dopaminergic)
- Thuốc kháng serotonin
- Các thuốc khác
47 48

12
 3/2/2018

2. Thuốc chống co thắt, giảm nhu động tiêu hóa 3. Thuốc chống tiêu chảy
3.1. BÖnh tiªu ch¶y ?
2.2. Thuốc chống co thắt cơ trơn đường tiêu hóa
 Tiêu chảy là sự gia tăng số lần đi tiêu
Chống co thắt cơ trơn với cơ chế khác nhau, điều trị triệu chứng các
trong một ngày (trên 3 lần)
cơn đau do co thắt đường tiêu hóa, đường mật, sinh dục, tiết niệu.
 Phân chứa trên 90% nước

 Nguyên nhân:

nhiễm vi khuẩn, virus, ký sinh trùng,

thuốc, rối loạn đường ruột

49 50

3.2. Thuốc điều trị tiêu chảy 3.2. Thuốc điều trị tiêu chảy
3.2.1. Thuốc uống bù nước và điện giải
Ph©n lo¹i
- Thành phần một gói bột (ORS của Unicef) pha với 1 lít nước
- Thuốc uống bù nước và điện giải
Natri clorid 3,5g; Kali clorid 1,5g; Natribicarbonat 2,5g; Glucose 20,0g.
- C¸c chÊt hÊp phô, bao phñ niªm m¹c ruét
- Cơ chế tác dụng: hấp thu của natri và nước ở ruột được tăng cường
- C¸c chÊt lµm gi¶m tiÕt dịch ruét, gi¶m nhu
bởi glucose.
®éng ruét
- Chỉ định: phòng, điều trị mất nước và điện giải mức độ nhẹ và vừa.
- C¸c chÊt lµ vi khuÈn, nÊm
- Chống chỉ định: giảm niệu hoặc vô niệu do giảm chức năng thận,
mất nước nặng, nôn nhiều và kéo dài, tắc ruột, liệt ruột.

51 52

13

ORS có độ thẩm thấu thấp
Năm 2008, WHO và UNICEF lại đưa ra khuyến cáo dùng
oresol có tỷ trọng thấp (so với oresol cũ)
ORSTTT: ORS thẩm thấu thấp
3/2/2018
ORS có độ thẩm thấu thấp
Các nghiên cứu cho thấy nhóm trẻ dùng ORS mới làm:
 Giảm tới 33% số trẻ phải truyền dịch
 Giảm 20% số lượng phân bài tiết
 Giảm 30% số trẻ bị nôn so với nhóm trẻ dùng dung dịch
oresol cũ (có tỷ trọng cao hơn).
Lưu ý: Oresol được đóng gói trong giấy nhôm hàn kín, pha trong nước
đun sôi để nguội, không được pha đặc hay loãng hơn. Dung dịch pha
xong chỉ nên uống trong ngày, qua ngày hôm sau thừa phải đổ đi và pha
53 54
gói mới.
3.2.2. ChÊt hÊp phô, bao phñ niªm m¹c ruét
- Trọng lượng phân tử cao, cấu trúc phiến mỏng (leaflet structure)
- Tính chất dẻo dai → gắn với protein của niêm mạc đường tiêu hóa,
tạo thành một lớp mỏng bao phủ, bảo vệ niêm mạc.
* Smecta * Actapulgit
- B¶o vÖ niªm m¹c ruét - B¶o vÖ niªm m¹c ruét
- HÊp phô ®éc tè vi khuÈn vµ h¬i khÝ trong
ruét, cÇm m¸u
Lưu ý: uèng xa b÷a ¨n, kh«ng dïng ®iÒu
trÞ tiªu ch¶y cÊp ë trÎ em
55 56
14
 3/2/2018

3.2.3. ChÊt lµm gi¶m tiÕt dich ruét, gi¶m nhu ®éng ruét 3.2.4. ChÊt lµ vi khuÈn, nÊm
Lactobacilus acidophilus
Loperamid
Lµ thuèc tæng hîp, t¸c dông theo kiÓu * Cơ chế
morphin do cã cÊu tróc t−¬ng tù - B×nh thưêng:

T¸c dông C©n b»ng gi÷a vi khuÈn huû saccharose vµ vi khuÈn huû protein

- Chèng xuÊt tiÕt niªm m¹c ruét do t¨ng t¸i (®Òu céng sinh trong ruét)

hÊp thu nưíc - Mét sè yÕu tè (rưîu, stress, kh¸ng sinh,) lµm ↓ vi khuÈn huû

- Lµm chËm sù chuyÓn vËn trong ®¹i trµng saccharose vµ ↑ vi khuÈn huû protein g©y tiªu ch¶y, t¸o bãn, trưíng
bông
- Cã t¸c dông nhanh, kÐo dµi, kh«ng cã t¸c
dông trung ư¬ng
57 58

* T¸c dông
Saccharomyces boulardii
* T¸c dông: * ChØ ®Þnh:
- LËp l¹i th¨ng b»ng vi khuÈn céng sinh trong ruét
- Tæng hîp c¸c vitamin nhãm B - §iÒu trÞ vµ dù phßng tiªu ch¶y
- KÝch thÝch vi khuÈn huû saccharose ph¸t triÓn
do kh¸ng sinh
- KÝch thÝch miÔn dÞch cña niªm m¹c ruét - K×m khuÈn, diÖt nÊm Candida albican
- Tiªu ch¶y cÊp ë mäi løa tuæi
- DiÖt khuÈn - KÝch thÝch miÔn dÞch
- C¸c tiªu ch¶y do lo¹n khuÈn
* ChØ ®Þnh:
* Lưu ý Chøa nÊm men cßn sèng kh«ng cßn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trong
C¸c tiªu ch¶y do lo¹n khuÈn
c¬ thÓ → Kh«ng trộn vµo thøc ¨n, nưíc > 500C hoÆc qu¸ l¹nh, thøc ¨n
Chế phẩm: Antibio cã r−îu. Kh«ng dïng cïng thuèc chèng nÊm
Chøa vi khuÈn sèng Lactobacilus * Chế phẩm: Ultra-levure Chøa nÊm Saccharomyces boulardii ®«ng
acidophilus kh«
59 60

15
 3/2/2018

4. Thuốc lợi mật và thông mật 4. Thuốc lợi mật và thông mật

Chỉ định: các rối loạn tiêu hóa như đầy bụng, chậm tiêu, ợ hơi,
buồn nôn

Chống chỉ định: sỏi đường mật, có tiền sử amip.

61 62

63

16