I

Í\
l-
c)
N

É,
o
lJ-
lrl
É,

ffim#m&mwy* ffiffiffiwffi
łli ,'\
'*N;

ffi ffiffiffiffitffiffiwffi#reHffi
-E e :b* s
ffiffi trBę ffi trB effiffiľffiffiy$ ffiBffiffiffi

|oa11a Ablewicz,Anna Kociďek-Pęksa, Władysław Pęksa,

Emilia Ruci ska-Sech, JaľosławWiézbicki

Kwalifikacja A .682
Podręcznik do nauki zawodu
l kCl-{ Í{ l i( Á.tJM l N lsTRAcl l
r0 ll

(administľac|a publiczna). Z kolei działalnośćpodejmowanaPrzez podmioĘ níepubliczne

wiadomości
w celach innych niz publiczne nazywana jest admiĺristľacjąpľywatną.

Podsumowuj4C,''i;,'!',,',ir;'';.l,'',,i'ł'Il ĺ liĺ'l' . j;,,r r'

Wprowadzaiące '',,,,'','. ,.;'''i. l ll.'.l l ĺ,',l '

.,.. ,,''li'l'

paristwa we wszystkich sfeľach jego funkcjonowania - od oświaty i służby zdrowia poczy-

li

na1ąc, poprzez gospodaľkę i kultuľę, a na bezpiecze stwie wewnętrznym i zewnęIrznyrn

Defi nicja administracji publicznej organy administľacji
Cechy administľacji publicznej Zakład ad m inistracyjny
Funkcje administracji publicznej Formy działania admin istracji
Zadania administracji publicznej Centľalizacja i decentralizacja administracji
Podziały ad m i nistracji publicznej
t.'1. Definicja administracji publicznej
odpowiedŹ na pytanie, czym jest administracja publiczna, nie jest pÍosta, chociażby cllatego,
że nie ma definicji legalnej tego pojęcia (funkcjonują w liteľatuľze przedmiotu jed1łrie cleÍinĹ
cje doktrynalnel)' Poza Ęm trudno jednoznacznie ola'eślić,czym jest ađministľacjapubiiczna
r wnież ze względu nazŁożonośćtegozagadnienia i ogromną r żnoĺodnośćdziałalności,kt
ľa pod t'r.łľr pojęcíem się kryje. Wyjaśnienie pojęcia ad'ľninístracjapubliczna jestkonieczne, gđyż
pozwoli wyznaczyćzal<res zagadnieri, kt ľe będą omawíane w tym podręczniku.
Słowo administracja wywodzi się z łaci skiego ar)ľľĺinístrq.ľe,Co oznacza: zatząđzać,kíe-
rować, przedsięwziąć coś.Adminístľacja, jako zjawisko społeczne, istnieje od zarunía
ďziej w -byłatzw. sługą ustľoju, apaľatem wykonawczymwłađzypublicznejr. We wsp ł-
czesnym znaczeniu administracja jest najog lniej ĺozurniana jako fulrkcja paristwa, po_
legająca na wykonywaniu zad,an publicznych okreśIonych w Konstytucjl i innych źt đłach
pľawa powsZechnie obowiązującego.
Pĺzymiotnik publiczna ma podkľeślać,że ađlninistracjafunkc|onująca w pa stwie ľeaii-
paristwa koricząc.
Administrację możemy ľozumieć:
' ,'*i,''l,l'{']\.,. - otganizacyjnie, czyIi jako og ł oľgan w adrninistracji publicznej oľaz
innych podmiot w, kt re wykonują funkcje publiczne;
pu blicznej
;il . !. || ' _ czyli jako działalnośćparistwa w spľawach wykonawczych.
Niekiedy zđaruasię, że po|ęcia administracja publiczna i administľacja pa stwowa są
używane zamiennie. Nie Iest to słuszne, ponieważ obecnie doktryna ľaczej zgođníeptzyj-
muje, że administracja publiczna jest pojęciem szeÍszym i obejmtije administrację pa -
stwową, czyli organizację i ďziałania podejmowane pÍzez oľgany paĺistwa, a także tę sfeľę
działalności,kt rą pa stwo ĺealizuje Za pomocą innych, odrębnych od paŕrstwa podmio-
t w, np. zakład w administľacyjnych czy pľzedsiębioľstw paristwolvych''
NiesteĘ, termin administracja ma W Polsce raczej negatywne znaczenie i kojarzy się
m.in. z nadmiernie rozbudowanym apaľatem administracyjnym, biuĺokľacją, koIejkami
_
w urzędach, długimi i kosztownymi pĺocesami administracyjnymi itp' Mimo że od lat
prowadzone Są prace nad usprawnieniem mechanizm w administracyjnych, to wydaje
się, że na rezultaty przyjđziejeszcze poczekać3. Warto wiedzíeć, czym jest administľacja,
jak funkcjonuje, w jakich aktach pĺawnych szukać odpowiedzi na nuľtujące pytania z tej
đzieđziny pÍawa, poni'eważ spoĘkamy się z nią niemal nakażđymkľoku.
l .2. Cechy administľacji publicznej
R żnorodnośćcech administracji publicznej pozwala wyobrazić sobie, jak złożonym jest
ona zjawiskiem.
Najważniejsze Čechy administracjí publicznej:
l Administracja đziała"' ii.ll''l',l,' i '!,l l'''ĺ |'1ry';'!1 ;l.1ł]'i'nlli, kt ĺe reprezentuje, lub inne-
:

zuje zad'ania í kompetenc je na rzecz dobra wsp lnego całego społeczeristwar. Administľa_
cja w paristwie to ','ii,,l';' ';,;,.:. ,.llllĺi. ł'l.i, natomiast na poziomie insĘtucji prywatnych go, odrębnego od paristwa podmiotu władzy publicznej, kt remu pa stwo pľzekazało
to.' ' i,',.,l i'lr]].'\]' . (np.administracjauczelniniepublicznej) jąmniejsza
.

-cechtr|e i częśćswojej włađzy.

skaIa, ale ma podobny mechanizm đziałanía. 'Ma,'., " ,' , czylí obowiązki ustanowione popÍZez czynności administracyj-
noprawne mogą być egzekwowane w drodze egzekucji administracyjneja,bez potľzeby
postępowania sądowego. Ađministracja publiczna sama wykonuje akty administracyj-
ne5 oraz, gdy jest taka potrzeba, stosuje przymus pa stwowy w formie egzekucji.
'";l ';':l ' ,'to organízacjaskładającasięzorgan wparistwowychisamoľządowych,kt _ ' DziałaW' ,ĺ., :t'. l,' , ,ĺ'|| ,,..,,' (społecznym).
rych zadaniem jest zaspokajanie zat wno in'dywidualnych, jak i zbiorowych potľzeb oby-
.

wateli (zadania pa stwowe otaz zad'ania publiczne). oľgany te mają określone w ustawach rlnterespubliczny'intereswsp lnydanejgrupyos b,to,codlanichnajIepsze.Zawszedotyczypewnegoogďu,nieokreś|onejilościos b,
kompetencje. Administrację możemy także rozumieć jako pewnego ľođzajuđziałalność
nie odnosi się natomiast do interesu jednostkowego.
prowadzoną pľzezpanstwo lub inne organy publiczne w ce]u rea7izacjizađa 'publicznych .
2
K. Kłosowska, Czynności faktyczne jako prawna forma działanĺaadminisŕrac7l, Wydawnictwo U n iwersytetu Rzeszowskiego, Rzesz w 2009,
s. 1l-12.
I Definicja legalna to
definicja stworzona przez ustawodawcę, czyli ogłoszona w danym akcie prawnym' natomiast definicje dokĺynalne ] Warto
1ednak zauważyć, że W ostätnim czasie zostaĘ wyda ne tzw. lJstawy deregulacyjne,kt re ograniczają obowiązki biu rokraĘczne oby-
są tworzone przeu przedstawicieli nauki, czyli osoby, kt re zajmują się badaniem danej dziedziny prawa.
wateIi i ulatwiają np. działalnośćgospodarczą. Przykładem jest chociażby to, że w chwili obecnej nie trzeba już przedstawiać zaświadcze
z L' Kaczmarski,
Ewolucja pojęcia admĺnĺstracji publĺcznej w potskiej doktrynie prawa admĺnĺstľacyjnego po tt wojnie światowej, PWSZ lPiA o niekaraIności z Krajowego Rejestru Karnego, a wystarczy samo oświadczenie osoby, że nie była karana.
Sulech w 2009, s.220.
Studia Lubuskie, t. V, a
Szczegďowo o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w części V podręcznika.
3
Leksykonprawaadmĺnĺstracyjnego,podred.E.Bojanowskiego,K.Żukowskiego,!íydawnictwoC.H.Beck,Warszawa2009,s.3. 5
Definicja aktu administracyjnego _ częśćlI podręcznika, pkt 12.
12
^l)Ńĺ
lNĺ ' l'lł l\ĺ.]l' l'l] l} l l('Z h! Á l3

|est co do zasady ' ' " ' , tzn. pracownicy aclministrac|i publicznej są zobowiązani pľzepis w Kodeksw postępowani'a adrnínistracyjnego). Czasem urzędnicy mogą opierać
do nieangazowania się w żađnąđziałalność polityczną, taĹ<zä związaną z przynalěŻno- swoje decyzje na podstawie uznania administracyjnegor (swobodnego uznania).
ściądo partii poliĘczne) i zwlązk w zawodowych. W Polsce apoliiycznośŻobowiązuje ,l iiiĺlitĺ'i,lilr_lriIľtilĺt;;i,','i;llt'ĺ'l;i, w ramach kt ľej paristwo kontroluje i nadzoruje obywa_
np' członk w Kľa|owej Rady Radiofonii i Telewizji, Centľalnägo i.'rpektora ochiony teli, np. kontrola skaľbowa.
Danych Osobowychl. /. ! ilĺlllĺ_,i'l!i.ĹJ::'!i(}:;t'y'ť '/|l(].l)i:,iĺli:,ty{'ł'ĺ',;., ďzięki kt
re1 władza publiczna formufuje np. pľo-
Dzíałai t i:,i .l ,i (lĺliil itl j\^/;]! i Ęlko w tych granicach, jakie pĺawo dla niej pľzewiduje. gnozy wzt ostu zanieczy szczenía środowískanaturalnego.
Działa w spos b :l'l 'l,ĺ i .1-,;1111 .. Wyżej wymienione funkcje administľacji publicznej Zwane są niekiedy płaszczyznamí
Celem jej działalności, ' , :,
', r, i' i . .,,, ajedynie realizacja zada powieruonych đziałaniaadministľacji publicznej.
pt zez włađzę pa stwową. Należy pamiętać, że stopieri realizacji poszczeg lnvch firnkcji zależy od etapu ľoz-
'. /est oľganizacią o charakteľze lt:l1llłli'1:llłl i r,11,il1,,,".. - jej działania odnoszą się w r w- woju danego paristwa. w XXI w. zwiększyła się na pewno w Polsce ľola administľacji
nym stopniu do wszystkich obywateli lub lnnych poá-iotovĺ pr"*'y.h dzíałających publicznej w zakresie zaspokajania potrzeb zbiorowych społecze stwa (czyIi funkcja
w granicach zasięgu jej funkcjonowania.
świadcząca administľacii). Taki kieľunek jest często nazywany administracją świad_
' Ma charakter łiii-}i!ĺ'|liĺ,lil;ty1;;1',', czy\i w ramach powierzonych kompetencji czącą. W ramach tej funkcji można wyľ żníćświadczenia mateĺialne (np. ptzyznanie
ma prawo reaiizować właściwąkategoľię Spraw.
Ęlko ona
mieszkania, zasiłku) i niemateľialne (np. đecyzjaadministracyjna o umieszczeniu oso_
:lj' Ma charakter l/ł'7():jĺ)L)!)u';v i w ramach jej struktuľ dzíałająkonkľetne
oľgany kolegialne by w domu opieki społecznej).
lub jednoosobowe, a nie osoby fizyczne.
'Zotganizowana jest idzíałanazasađzíe llil!'1!|1tilIl .'lr : i ĺ, ,1i't. ,...'1,...7;1|i;'.l
ill1jilłĺ.ili( 7 1.4. Zadania administracji publicznej
t lí::ťií)_ służbowego i osobowego.

: l Działa nie Ęlko 'l.i zainteresowanych' ale także, i to w przewaŻającym zakre-

Żr đłamizadan ađministracji publicznej są Konstytucjq, RP i ustawy' Noľmaz statuują_
''1iii;i)']i(:l.
sie, wł;l:'ilĺ:l iíll{:JarytJvy, co odr żníaadministľację np. od sądow'. ca zadanie publiczne wwcza danemu podmiotowi administracji publicznej cel działania
'. związany zrealizacjąokreślonych potrzeb]. Ustawođawca niejednokrotnie zamienníeuży-
'1.3. wa pojęć zadanie, zqkres działanía,sprawa, włqściwość,
Funkcje administracji publicznej kom.petencja.

Wśrd cech administracji publicznej (punkt powyżej) wymieniono działaniew inteľesie

publicznym. Wiążą się z nim następujące funkcje; l/'l\l'li l'4 ĺ i;'ĺ ĺl'3
i' ĺ:riĺrkcj:lĺrĺ:ľ;:ĺ1ckow;'_ związana z ochľoną poľządku publicznego i bezpiecze stwa Opr cz normy, kt ra wyznacza konkretnemu pođmiotowi okľeślonezadanie publiczne,
-
zbiorowe go, đoĘcząca re guIowania życia obywateli emŹr ogo,y *1
1np. Ko deks kt ľa przyznaje podmiotowi prawne upoważnienie do
musi istnieć ĺlorn!ir kĺ>'ĺnĺlĺ:t,'ĺrcyjnil,
';
.
l_ł'łiil:ĺĺll lr"i;'ĺi':;1ĺ:'l, kt ľa polega na świadczeniu
' usług publicznych, Ĺezpojrednĺo 1ub wykonywania określoneg o zad'aníaa.
za pośrednictwem insĘtucji świadczących,należący.ł'áo sektoá pubIicznego
(przed'-
siębiorstw użytecznościpublicznej] i zakład w aáministracy;nyin1. w .í*".l'
t"1 Zadanie publiczne to każde đziałaníe administracji realizowane na podstawie ustaw.
funkcji organy administracji publicznej zaspokajają pottzeby rpoł"."rr., np.utrzymują
Adresatami takich zadan mogąbyć: osoby fizyczne, czyIi obywatele i ich wsp lnoĘ; osoby
szpitale, drogi, parki, szkoły.
prawnes oraz jednostki nieposiadające osobowości prawnej6.
r.i:riliilĺr.j;: i{:Jal'il;iiĺ.'ii'' ii;:lilg'1lj;i |j()::'lJĺ..}d;lr,.J()
go rodzaju zezwolen (np. na sptzecJ,aż alkoholui, ceł,'a takzä *
ť,í,,przejawiająca się we wprowadzaniur żne- !ľ zależnościod sposobu đziałania(od rodzaju pľzedsięwziętych środk w) admini-
udzĺale paristwa w za- stracji podczas realizacji konkretnego zad'ania ĺnożnarozr żnić trzy podstawowe gťupy
rząđzaniugospodarką.
zadan publicznych:
'ĺ'. iltiliĺi:; r.lłii.,lllĺĺ:;li':i,,:ii,, W ramach kt rej organy
administracji podejmują dzíałania
tw rcze, samodzielne i kreaĘwne, np. gdy urzędnícy gminni się zdoĹyć fundu-
sze uníjne. 't"rá1ą l Uznanie adminĺstracyjne występu,je, gdy norma prawna nie wskazu,je w spos b jednoznaczny skutku prawnego, lecz pozostawia w spos b
'l l'
'
llllĺľ'j;l wvll,::it:llĺĺl : ;: _ polegająca na wykonywaniu pľzepis
w. organy i insĘtucje admi-
wyraźny dokonanie takiego wyboru organowi administracyjnemu, czyli organ ten moŹe rozstĺzygnąć sprawę w r żny spos b przy tym

nistľacji musząptzesttzegaćpľawa, zgodnie z konstytucyjnymĺzaJadimĺ palstwá samym stanie faktycznym i każde rozstrzygnĺęcie sprawy jest legalne.
pľawa. 2
Norma prawna _ najmniejszy, stanowiący sensowną całość,eIement prawa. Reguła postępowanla ZeWnętrznego stworzona na podstawie
ĘIko * r"-".Ĺ p'äwá admĺ.ristracyjnego mäteľial-
Wykonywanie prawa ma míejsce nie przepis w prawnych, ustanowiona przez kompetentny organ władzy w odpowiednim trybie, generalna (nie jest skierowana do jednego,
nego (gdy uľzędnik w spos b wład'czy ľeguluje prawa i obowiązki olry*"tJlĺ;,
ale i na ściśleoznaczonego adresata, ale do grupy podmiot w określonych za pomocą nazwy rodzajowej) i abstrakcyjna (dotycząca powtarzelnych
gruncie prawa proceduralnego (gdy oľgan wydajđdecyzję administracyjną zachowa , wĺelokrotnego zastosowania, uniwersalna), ogłoszona i chroniona przez pa stwo aparatem przymusu.
na podstawie l Leksykon prawa administracyjnego, pod red' E. Bo,janowskiego, K. Żukowskiego, !íydawnictwo C.H. Beck, !íarszawa 2009, s' 526.
Ą
lCechaapolĺtycznościniemożebyćzachowana,wadministracjipaĺ1stwowejzuwagichociaŹbynawykonywanieje'jgł Íamże, s.527_528.
wn iepĺzezprezyden' 5osobaprawna*jednostkaorganizacyjna,kt
- rejprzepisy(prawociłľilne)przyznająosobowośćprawną;jesttworemabstrakcyjnym_nie
ta czy Radę lr/inistr w (przyna|eżą do partii politycznych, kt rewygraływybory).
2
^ istnieje namacalnie, tak jak osoba fizyczna; przy|łady: sp łki kapĺtałowe,fundacje, stowarzyszenia rejestrowe, Skarb Pa stwa' jednostki
E. Ura, E. lJra, Prawo administracyjne,wydawnicĺľo LexisNexis, arszawa 200], s.23'
r Przedsiębiorstwaużytecznościpublicznejmajągł wnienaceluzaspokajaniepotrzebIudnościprzezWytwarzanielubświadczenieusług
samorządu terytorialnego: gmina, powiat, wojew dztwo.
Jednostka organizacyjna nieposiada|ąca osobowości prawnej _ potocznie okreś|ana jako,,ułomna osoba prawna'' (lub niezupełna osoba
idbrpublicznych,np.wzakresiedostawenergiielektrycznej,gazuiwoáy,uďugĺtransportowe,pocztoweite|ekomunikacyjne.
a Zal<ładem prawna) - podmiot stosunku cywilnoprawnego, nieposiada'jący osobowości prawnej, lecz posiadający na mocy ustawy zdolność prawną;
adminĺstracyjnym jest np. szkota, przedszkole, bibliáteka publiczna.
pĺzy|łady: spďki osobowe, stowarzyszenĺa zwykłe, wsp lnota mieszkaniowa.
:*7q*
14 \t)l.,j lilĺĺ', l'l]l\ĺ.]l.'l l'|]i1 il('7i../\ li l5

r '.!r,.,'. ..'iL .i, ,,r',. ,t: .,r.. ij,li,),ii{,ti;1 ,r ili* narzecz mieszka c wiinnychpodmio-
t w (administracja świadcząca, niewładcza). PÍzyl<ładem takiego działania administra-
cji w ľealizacji zad'an publicznych jest dostaľczanie medi w (elektryczność, woda itp'),
' odbi ľ i utylizacja śmieci, organizacja komunikacji zbiorowej, budowa i utrzymanie
dr g, oświetlenie,usługi opiekuricze, edukacja, budowa mieszkari socjalnych ird,. Za-
dania z tej sfery mogą być zlecane r żnym pomiotom. Przykładem jest służbazdrowia
- realizacja zađanz zakresu podstawowej opieki zdrowotnej czy ptowadzenie szpita_
Iiprzez niepubliczne zal<łady opieki zdrowotnej (NZOZ), kt re są finansowa;n"płr",
parástwo na podstawie kontľakt w (Narodowy Fundusz Zdľowia). Pľzekazanie zaáania
lub zlecenie realizacji zadania częSto wiąże się z udzieleniem na ten cel dotacji.
.. lVyr.i:lv';ĺllit, ritlt:yzji at]llliľli:;iľa,..yjĺryt.il1(administracia władcza). W ramach tychzađaít
administracja może zezwalać na podejmowanie okreśIonych dzíałanlub ich ziakazywać,
na podstawie kryteri w określonych w ustawach, ale rozpatrywanych i odnoszonylh do
każdej índywidualnej sprawy. Wykonanie d,ecyzjiadministracyjnych jest r"g*"r".'to*"-
ne przymusem paristwowyrn.Przyl<łađami mogą być: pozwolenia na budowę, koncesje2
na wytwarzanie mateľiał w wybuchowych i obĺ t nimi, pozwolenie na wycinkę dĺzew]
itd. Ta foľma ľealizacii zađanpublicznych obejmuje wníeżupľawnienia nađzotcze
i kontľolne, wykonywane przez służby,inspekcje i straże (policja, inspekcja pracy, in-
spekcja sanitarna, straże gminne/miejskie). Zadan o chaľakterze orzeczniszym admi_
nístracja nie może przekazywać podmiotom niepublicznym (podmiotom pryvvatnym,
czyli osobom ťĺzycznym, osobom prawnym oraz jednostkom oiganizacyjnym'nieposia-
dającym osobowości prawnej). PodmioĘ niepubliczne nie mogą ľ wnież braćĺázíału
w procesie wydawania d,ecyzji administracyjnych (pľocedurze administracyjnej), chyba
że przepisy pľawa dają im status Strony postępowania.
:j^ 5Lwolzt''ĺlie pľzepisrlw, íl(}llĺ1i l;iłlldĺrĺlĺiw,w ľamach ustawowo przewiđzíanychupo_
lilĺłt'ĺl,'j'! lilll. ]|,t, i:ĺ'liirlitliĺlvłi ľ!iy rlIllilil,}iI:!ĺ] \1/7./i]ii' ĺ-.rr; (była o tym mowa powy-
że| w pkt. 1.4 _ śwíadczenielub zapewnienie wykonania usług na rzecz mieszka c w
i innych podmiot w). odbywa się to np. w ľamach ptywatyzacji zadari publicznych1
lrrb wsp lnego jego wykonywania pÍzez kilka jednostek oľganizacyjnych (tzw. wsp ł-
działanie administracji). Wsp łpľaca ta nazywana jest w Polsce mianem 1lltincrsľtv,l
'';lllĺiĺ',:ĺlĺl-tił\/Wi'l.ii(jĺł(!2.
W takiej sytuacji podmiot plywatny (np' jakaśsp łka) wykonuje
dzíałalność publiczną po zawaľciu stosownego poĺozumienia z podmiotem publicz-
nym (np. sp łka zawarła porozumiente z gminą na budowę i pľowadzenie oczyśzczalni
ściek w)' Zađaniempartnera publicznego (oľganu paŕrstwowego czy Samoľządowego)
jest nadal świadczenie usług pubIicznych, do czego zobowiązuje go pľawo (gmina ma
udziały w oczyszczalni ściek w), natomiast partner pľywatny ma pľowadzić działalność
gospodarczą i osiągać zyski. /ednak, co ważne, takie poľozumienie nie zwalnia pod-
miotu publiCznego z odpowiedzialności za wykonywanie zad'an. Dlaczego dochodzi do
prywatyzacji zadari publicznych? Zwykle dlatego, że podmioty publiczne mają ogľani-
czone zasoby ekonomiczne, techniczne oraz organizacyjne' co skłania je do poszukiwa-
nia możliwościwsp łpracy z sektorem prywatnym. Podmioty publiczne wykorzystują
wiedzę Specjalistyczną otaz wspaľcie finansowe podmiot w pľywatnych, np. w związku
z reaIizacją inwestycji w infrastrukturę techniczną, społeczną oraz świadczenie usług
publicznych. Z kolei podmiotom prywatnym zależy na osiągnięciu zysku, o co łatwiej,
gdy wsp łpracuje się z partneľem publicznym. Realizacja wsp lnego celu lub cel w po-
dobnych będzie đużobatdziej efektywna, gdy jednostki organizacyjne będą sobie wza-
jemnie pomagały, niż wtedy, gdy będą đziałaływ izolacji.
-ť
Ě,,i 'ĺ ľ"J ł_, {} ľ{ h,ĺ Á{-: ĺ,Ą ĺ:, ĺčA ĺ{" ij' (' , Z J{ 1Ą

ważnieri. Zar wno

9tgany ađministracjiĺządowej (ministrowie, wojewodowie), jak
i samorządowej (rady, sejmiki, zarząđy,burmistrzowie) są upoważnione ustawami d'o
wydawania r żnegorođzajuprzepisw. Wydawaníe ich odbywa się w foľmie zatząđzeĺ1',
tozporząđzeri,uchwał. Po opublikowaniu wchodzą one w życie jako powszechnie obo-
wiązujące. Rola sektora pozarząd'owego w tej sferze zađaíl'publicznychogranicza się do
konsultacji, ewentualnie inspiracji władz publicznych do podejmowania okĺeślonych
ďzíałan w zakresie tworzenia Iub zmiany takich przepis wa (administracja władcza).
Ponadto administracja publiczna może podejmować ľ wnież działania polegające na
irrit-jov;ĺlľlii.l, l<ĺluľrlyĺlirĺ:ji(iriĺ,1,ľzyĺnri:',lllĺľ'j}ĺllĺĺl'ĺ|ĺillyrll
Iil'lĺ:ĺl,;iĺ;lĺ,,i,;ĺ.'(ađministiacianie_
władcza). Celem takich dzíałaribędzie przede wszystkim realízacja takich zadarí piblirr-
nych' kt ľe przyczynią się do popľawy waľunk w ro zwoju cywilízacf nego czy stymulowania
rozwoju gospodarczego. Działaniem tego typu jest więc np. organizowanie pomocy đIapo-
wodzian czy zawierunie um w w spĺawie zachowania czys1ościw mieście.
_ Co dzieje się w sytuacji, gdy podmiot adminístracji pubIicznej nie wykona zadania, đo
Prawdopodobnie pieľwszy projekt partnerstwa publiczno-prywatnego realizował Sauľ
Neptun Gdarisk SA. w sp łce tej 5t% uđziałw na7eży do gľupy SauĹ a 49%" do miasta
Gdarisk. od' 1".07.7992 r. Sauľ Neptun Gda sk SA eksploatuje infrastrukturę wodociągo_
wo-kanalizacyjną Gdariska i Sopotu, świadczącusfugi wodno-kanalizacyjne dla 500 tys.
mieszka c w Gdaríska, Sopotu i okolicznych gmin. Umowę podpisano na 30 lat.
l .5. Podziały administracji publicznej
Zależnie od kryteri w, takich jak: zakres działalności,ptzedmiot, chaľakter organ w czy
ich skład, oraz od" innych okolicznościmożna dokonać ki1ku podział w adminiitracji pu-
blicznej.
Administrację publiczną możerny podzielić na administrację:
l. 1liiŕlsiwĺlwa (w kt rej obrębie wyr żnia się administľację rządową i teľenową);
'.l ll i 111'l1- z:1ĺ{{i\Át?i (Samorz
ąd gminy, powiatu i wojew dztwa)
.-; 3.

kt rego był zobligowany) Ponosi w wczas odpowiedziálność, np. Prezes Rady Ministr w
może odwołać wojewodę za uchybienia w ĺealizacji polityki rząđunateľeniewojew dztwa. ZĄ|tĄ M l i'[.A j
Niekiedy przepisy ustawowe ďopuszczają możliwość|.,YŽtk)..ż)|,iĄ "1.,,lIz1,'ji ,;lĺl.lli' łyi,;,i",iĺływ Polsce jest niezależny od administracji rządowej. Ma on na celu
'.tĺlĺ''.'l-l,łĺ|i.,
r Szczegďowo o decyzjach administracyjnych w części lll, pkt 25.l' samodzielne zaspokajanie biezących potrzeb obywateli popÍzezwykonywanie zada włas-
2 Koncesja jest aktem administracyjnym, nych i zleconych na danym terenie, np. gmina buduje drogi.
kt ry wyraża zgodę wl^adz publicznych na podjęcie i prowadzenie określone'j dzialalności przez
przedsiębiorcę. Potocznie m wi się o koncesji na sprzedaż aIkoho|u, ale jest to
Ęd _ koncesja w tym przypadku nie ;est potrzebna, tylko
zezwolenie wydane przezw jta, burmistrza lub prezydenta miasta.
3 Nie można samowolnie wycinać określonych (wiek, wysokość,gatunek) drzew, nawet na swojej działce. Zezwolenie )
na wycinkę drzew Prywatyzacjazadari publicznych to przekazanie podmiotom spoza systemu administracji pubIicznej realizacji zadaŕlpublicznych.
w jt, burmistrz lub prezydent miasta. To whśnie do urzędu gminy należy złożyćodpowiejni wniosek.
wydaje 2
Ustawo z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym, DzlJ 22009 r. nr 19 poz. 100 ze zm.
a Zob. http: por
Il adnik.ngo.plĄ/34059l (stan na: l 5.03.2ol3 Ĺ). r
to jeden z najważniejszych podział w, bardziej szczegďowo o nim w dalszej części podręcznĺka.
'|est
'*:-*=":=ätl I
16. I
i)\rll I iii.r( i 'l';. l\l)\'i l \ ĺ'l'I l(:\( l^ l'ij Ji l ]ĺ./ \A 17

Z punktu widzerria pod'ziału teľytoľialnego kľaju wyr Żniamy: Ponadto o administracjimożna m wić w ujęciu:
'' l/':'i;il: ; i,) ,'" i1 'j.i;1 (og lnoparistwową); ,ll,'l i;',, (przedmiotowym) _ jest to działalnośćpa stwa, kt rej przedmiotem są
,,.l;
J. :1;!;, 1,;1;1:l'y1 | J.) i(]i}i.i) iźĺitl.1(ľegionalną):
Sprawy administracyjne albo inaczej zađaniai kompetencje w zakresie władzy wyko_
:l) wojew dzką (samoľządową i rządową1), nawczej;
l;) lokalną (samoĺządową powiatową i gminną). ] ĺĺlilĺr,tlĺtył'l- jest to cała đziałalność
wykonywana przez podmioĘ administracyjne bez
Biorąc pod uwagę zakres wykonywanych zađan,można wskazać: wzglęđuna to, Czy ma ona chaľakter administracy jny, czy też nie ma tego charakteru'
! " ĺrlľnĺľli:;trllĺ:jĺ;
ĺlgĺiln"1,
'1.6.
.ł. ;rĺl ĺn i tI is tľilĺ,je; :;peĺ :ja rią (np. celną, woj skową, ośwíatową).
l Organy administracji publicznej
opieľając się na kryterium środkw Stosowanych ptzez admínistrację publiczną, może- 'l
.6. l . Wiadomości wprow adzaiące
my wyr żnić kolejny jej podział na:
Do ľealizacji zađanzzakresu administracji publicznej powołane są r żne podmioĘ, kt re,
l rłĺłĺl'1ĺz;1 - mamy z nią do czyníenia w wczas, gdy administracja publiczna wydaje akty
aby mogły zostać zakwalifikowane do oľgan w administracji publicznej, musząłącznie
prawne obowiązujące adresat w pľawa, a także gďy w ruzie konieczności stosuje środki
spełniać następujące waÍunki:
zínsĘltucjonalizowanego ptzymusu2 w celu wykonania dyspozycjí noľm prawnych za- :. znajdować síę w strukturue organizacyjnej paristwa lub samorządu terytorialnego i być
warĘch w ĘchŹe aktach, np. wywłaszczenie nieruchomości pod budowę đrogipublicz-
w niej wyodĺębnione1.
nej, administľacyjna kara pieniężna;
l zosIać powołane w celu realizacji noľm prawa administracyjnego (realizacja tych norm
,.. ĺliewiaduz Ą (coraz częściej określaną terminem admínistracji świadczącej) jest to for-
- powinna być ich gł wnym zađaniem, ale nie musi być jedynym).
ma administľacji stosowana w celu reaIizacji uprawnie obywateli i świádczeri na ich
Ízecz, np. pomoc społeczna, dotacje, subwencje, wząđzenia komunalne i rueczy pu-
,i đziałaćna podstawie ptzyznanych irn przez prawo kompetencji (twoĺzenie organ w
ađministracyjnych następuje w dľodze ustawy, w Ęm ustawy konsĘtucyjnej)r.
bliczne (parki, drogi, szkoły)'
Administrację publiczną możemy rozpatrywaćľ wnież w następujących ujęciach:
'l
. ltctz.ytywnyrnl
ZA PĄ M IĘTAI
a) odstronypodmiotowejsątoosobylubzespoĘos bwykonującefunkcjeadministracyjne, i.lľĺjarla<]rľlirli:;tľacji pul-lliczncj to podmiot (człowiek lub grupa ludzi) wyodľębniony
otgany administracyjne i inne jednostki administrujące (administtaIorzy, podmioĘ w strukturze adrninistľacji, wyposażony we władztwo administracyjne oraz posiadający
administrujące); własne, wyr żniające go kompetencj e.
b) od strony przedmiotowej jest to akĘwnośćtych podmiot w wynikają ca z đziałalno-
ściparistwa i innych oľgan w v'Aađzypublicznej (ađministrowanie).
?" nĺ:gatywĺlyllr - określając, jaka działalnośćlub jakie podmioĘ nie są administracją pu_ ťŁ; ĺx ĺ'eł.ĺł
fulÁ{]. Ą ĺ}T{ Ą !(:l-'Ye:.ÁN,Ą.
bliczną. Administrac jato đziałalność, kt ľa nie jest ani ustawodawstwem 1kompeĺeĺrcje Pamiętaj, lę ĺltgarl tĺl rlie uľzqd. Urzęđyzazwyczaj pełnią jeđyniefunkcje pomocni_
posiada np. Sejm), ani sądownictwem (sądy powszechne czy administracyjne)'.
cze organu administľacji publicznej (np. urząd gminy, uľząd miasta, urząđStanu cy-
I lustrac j ą ww. u j
ęcia pozytywne go może by ć upr o szczony schemat. wilnego, urząd celny, uľząd skarbowy). Urząd to r wnież zwyczajowa nazwa zespołu
kompetencji (np. urząd pľezydenta' urząđwojewođy,urząd burmistľza) albo element
nazwy organu administracji publicznej (np. Prezes Urzędu Patentowego, Naczelnik
Urzędu Skarbowego).

Ponadto, organ administľacji publicznej to nie to samo co organ adľninistľujący.

organy administrujące bowiem to oľgany podmiot w wykonujących zadania admi_
stosunek administracyjny nistracyjne jako dodatkową funkcję obok swojej gł wnej działalności,na podstawie
kompetencji przekazanej im w ustawie (co do zasady). Przykładami takich podmiot w
Scltt:llt:lt l. Administracja publiczna w ujęciu pozfiwnym mogąbyć (gdy ustawa ptzyznaje im kompetencje administracyjne) banki paristwowe'
sp łki prawa publicznego , otganizacje społeczne, sp łdzielnie mieszkaniowe, sp łki
l o wojewodzie, jako organie administracji rządowej w wojew dztwie, szczegďowo w pkt. 3.5. pľawa handlowego (zob. przykład partnerstwa publiczno-prywatnego _ Sauľ Neptun
2 Środki zinstytucjonalizowanego
przymusu stosuje się wedfug ściśleokreśĺonychprocedur, a skierowane są bezpośrednio na realĺzację Gdarisk SA w pkt. I.4 powyżej).Trzeba je zdecydowaníe ođtżnić od oĺgan w admi-
obowiązku prawnego' ich ceIem nie jest spowodowanie uciążliwości,ale zmuszenie do wykonania obowiązku (np. egzekucja nalezności
nistracji publicznej, kt re są powoływane ściśledo wykonywaniazad,an administracji
pieniężnych z wynagrodzenia za pracę).
publicznej i repľezentowania paĺistwa.
' Wydaje się, Źe ujęcie negatywne jest konsekwenc'ją niemożności stworzenia definicji pozyĘwne,i administracji publiczne1
ze względu na
jej szeroki zakres (problem wskazywanywyżej, w pkt. 1.l podręcznika). Ernst Fortshoffstwierdził, że administracji nie można zdefiniować,
można ją jedynie opisać (B' 5zmulik, S' Serafin, K. lvl iaskows ka-Daszkiewicz, Zarys prawa administracyjnego,rllydawnictwo C. H. Beck, l Wyodrębnlony _ ma pewne cechy pozwalające odr żnić go od innych organ w, stanowi organizacyjną jedność.
!íarszawa 2011, s. 4)' Boć (red.), Prawo administracyjne,Kolonia
'Ż J.
Limited, Wrocław 2007, s. l30'
 1.6.2. Rodzaje organ w administľacji publicznej 'l
.6.4. od powied zialnośćorga nistracj i pu bl icznej
u ad m in
Administracja publiczna đziałaprzez swoje organy' Rodzaje organ w przedstawia poníŻ-
Istotnym zagadnieniem jest kwestia odpowiedzialności organ w administrac|i publicznej
sza tabela.
za zachowania niezgodne z prawem czy z okľeślonymikryteľiami, choćby pľáwnie nie-
l;lllĺ'|,l l Rodzaje organ w administracji publicznej uregulowanymi.
Wyr żniamy m.in. następujące rodzaje odpowiedzialności:
lłi1 'tĄlil',i,,i rllll ,ĺl i;'1',1 ',y11j, .,' - đowczyos b pełniących kieľownicze funkcje w admi_
Liczba os b wchodzących organy jednoosobowe, np. w jt nistracji publicznej z t1Ąułu naľuszenia w związku z piastowanym stanowiskiem pľze-
w skład organu organy kolegialne (wieloosobowe), np. rada powiatu
pts w Konstytucií RP lub ustaw;
Áaleznosc o'g.ny,."nt'. ;;;;; i;"JĘ'" ; ;;.'.r.,.."'", n|. wo;ewoaa; ,ii',,,i,,i,,,1,,i - odpowiedzialność Sprawcza indywidualna za wykroczenia
organy zdecentralizowane (niezależne, posiadające'u'od'i"ln! lub pľzestępstwa;
kompetencje, np. w jt)
, i ; .li' ,i

Zakres kompetencji
w procesie realizacji funkcji administrowania;
decydujące, np' rada gminy
doradcze, np. wojew dzkie Komisje Ochrony przyrody ĺl'-iĺ.lĺlyĺiq:d.ĺi.,itl.lĺĺ'
'';it'llllĺlwir iĺl1':,r y1liill.ĺlll,r) - jest to odpowiedzíalnośćpracownik w
pomocnicze, np. sďectwo względem przełożonych za uchybienia wobec obowiązk w służbowych.

'1.
organy naczelne (np. Prezes RM, Rada Ministr w)
1.7 . Zakład administracyjny
2' organy centralne (działają na terenie całego kraju, są podpo- Wspomniano wyżej, że organy administracji publicznej niekiedy nie są w stanie samo_
rządkowane organom naczelnym, n p. M i isterśtwo Fi nans w, dzielnie świadczyćusług w celu zaspokajania potrzeb obywateli' Sięgają wtedy po inne,
Prezes ZUS) wyspecjalizowane wzorce organizacyjne, np. zakłady administracyjne, zwane zakładami
3. organy terenowe (działają na konkretnym obszarze,
publicznymi.
np. wojewoda)
a) zespolone (podległe wojewodzie, np. Komenda !ío,jew dzka Pojęcie zakłađuadministracyjnego nie ma swojej defínicji ustawowej, zostało jedynie
Policji), stwoľzone w nauce pľawa administracyjnego.
b) n.iezespo_lone (podporządkowane nP. ministrom Dyrektor
-
Urzędu Skarbowego),
organy adm in istracji samorządowej: i1.,^'ĺ)AM IĘT AJ
1. organy gminy (np. w jt)
2. organy powiatu (np. rada powiatu) l, l,"l .''!''':'''.;i;\, li.|| tofoĺma organizacyjno-prawnawykonywaniazadanadministracji

3. organywojew dztwa (np. sejmik) publicznej, odmienna zar wno od organu, jak i od utzęduadministľacji publicznej.

i Spos b powďania wyłonione w wyborach, np. Sejm ZaI<łađytworzone zmocy ustawy albo w drođzeakt w organ w administľacji rządowej
pochodzące z nomĺnacji, np. wojewoda
luborgan wsamorząduterytorialnegosąokreślanemianem,ilkĺ;rcl,iw ĺ'tl.l|iic.,111yę|1.7ąęJ-
prawodawcze (mogątworzyć prawo), np. Sejm dy twoľzone przezpođmíotyníezwiązane organizacyjnie zadministracją, jak stowaĺzysze_
nia, Kościoły,związkíwyznaniowe'sąnazywane
wykonawcze (wypďniają zadania ustawowe), np. prezydent
'\ŕ'l ]'|ł;l;,lj iliĺ'ĺ,iĺllii,.rrI),rľlt.
ozstr zy gai
ące .(r ozstr zy gają s po ry p rawn e), n P' sta ro sta ZaI<łaď jest jednościąos b lrueczy. Zostaje powołany pľzez otgany administľacji pu-
'bIicznej bądźza ich zezwoleniem
r

kontrolne (bada;ą, czy inne organy działaią.gbdni" z obowiązują- ptzez inne podmioty đĹtrwałe j realizacji ,^d^rí^ pĺ-
cym prawem), np. Najwyższa lzba Kontroli
blicznego. Ustr j zakład w określa statut, a stosunek praułnyłączącyorgany'zak<ładu i jágo
użytkownik w ma chaľakteĺadministracyjnoprawny.
j
I

l.S.f. Definicja organu administracji publiczneiw k.p.". )9: l,ĺ 11ĺ íl.!ł:łlĺĺĺtI.'iYĺ
''ĺli't i, zakładu należy:
j y"_11"ą1e|ĺ|!i T*"T:] w Kodeksie postępowania administracyjnego (art.S 2) oľga-
wyodrębnienie organizacyjne i powołanie organ w zatząđzającychzakładem;
nami administracji publicznej są: ministrowie, centraI.," orgär'y""dmĺnĺstiac1iržą- ' wyposażenie w mateĺialne środkidziałania';
dowej, wojewodowie, działające w ich imieniu lub we włas.ry r imieniu ĺr'.r"
org".'y cel gł wny - dostarczanie użytkownikom zakładu d br niematerialnych w postaci
administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek ,"-or"ądí
t"- świadczenia usług o szczeg lnym znaczeniu społecznym;
rytorialnego otaz organy i podmioty, kt re są powołá''" pr"*" lub na podstawie
porozumieri do rczstrzygania,spraw indywidualnych w"'-o.y i swoistľ stosunek prawny łączący organy zal<łađui jego użytkownik w (desĘnaĺiuszy),
drodze decyzji administracyj_
nych' Zapamiętać jednak tĺzeba, że ten podział ma jedynie zastosowanie w postępá- podległośćj ednostki władztwu zakładowemu;
waniu administrac yjny m. realizacja zadarí wewnątrz stĺuktury organizacyjnej tego za7<ładu.
_*-v
20 l\ l)\.1 l N l :i l'l] l)l'']lll i(:1 \^
^('ĺ''\

ĺli,i: ł N ''{}ĺi N4Ą{:ĺĄ {}J{ A1{'ĺ'V( ],/-NA Natomiast clrarakter abstrakcyjny akt w normaĘwnych oznacza, Że zawierająone og l_
ne sposoby postępowania, a konkrctniej reguły wielokrotrrego (powtaľzalrrego), powinne-
Zakładem publicznym jest np. uczelnia wyŻsza publiczna, szpital publiczny, izbavĺytrzeź- go zachowania.
wieĺi, bibIioteka publiczna, ośľodekzdrowia, dom pomocy społecznej, domy kultury, mu-
zea,zakłađykarne, zakłady dla nieletnich itp. 1 .8.2. Akty ad m istracyj ne
i n

'l to podstawowa foĺma działania administracjil. Są to opaľ-

.8. Formy działania administracji te na przepisach prawa administracyjnego władcze, jednostronne oświadczenia woli
Wszystkie działania administracji muszą się opierać na określonejpođstawie prawnej, co organu administracji publicznej, a ich wykonanie zagwarantowane jest siłą przymusu
wynika wprost z Konstytucji RP. paristwowego. Akty administracyjne określająSytuacię konkretnie wskazanego adresata
Prawne formy clziałania administracji obrazuj e poniŻsza tabela. w konkretnej, indywidualnie oznaczonej sprawie (tzw. pođwjna konkretnośćaktu admi-
nistracyjnego).
,l., ', Foľmy działania administľacji publiczne|
Akty te dztelimy m.in. na:
l (doĘczą wewnętrznej sfery administracji, są kierowane do podmiot w
podległych oĺganizacyjnie Iub służbowo, np. polecenia, opínie, zalecenia, zarząđzenla)
);Jll:ri: ij !;.-'-
i (skieľowane do podmiot w niepodległych służbowo, np' decyzje2,
postanowienia);
Czyn ności I lnfor-o- Wspďpra_ Tale- Umowyr, Akty admi- Akty normatywne
materialno- I Wante ca z oby- cen ia, porozu- n istracyjne (twoľzą, zmieniająlub znoszą stosunek prawny' przy Czym skutek
I

-faktyczne (np. I obywateli watelami opinie mienia2, prawny następuje z rnocy wydania lub upľawomocnienia się aktu3, np. pozwolenie bu_
spisanie proto- (np. zorga- ugody
kďu oględzin nizowanie dowlane, wydaníe paszportu) lub (potwierdzają tylko istniejący stan,
nieruchomości) festynu) np. dyplom uko czenia studi w, potwieľdzenie nabycia obywatelstwa);
'i' ., (są wydawane na wniosek takiej osoby, np. decyzja o Zmia-
Działania niewładcze stawiają ob1ĺvatela lub inny podmiot na r wni zoÍganemadminĹ nie nazwiska) lub (wydawane z urzędu, np. decyzja
stracji, kt ry nie zajmuje pozycji dominującejr. Z kolei đziałaniawładczepoIegają na tym, o wywłaszczeniu);
Że otgan administracji jednostronnie rozstrzyga o pozycji obywatela lub innego podmiotu, ']:'
kt ry musi podporządkować się woli oľganu, gdyżIenw ľazie nieposłuszeristwa dysponu_ ' ' l ,ĺ| (oľgany ađministracji,kt re je wydają, nie mają możliwościwyboru reak-
cji na đanąsytuację, muszą się zachować w konkretny spos b) Iub : ,.' ',,,,i'l, (ptzy
je środkami pľzymusu.
ich wydawaniu oľgan administracyjny może wybrać rozwiązanl'e, ale spośrd rozwią-
Poniżej zostaną om wione najpopularniejsze formy đziałaniaadministracji publicznej. zan ďopuszczalnych|;
1.8.1. Ahy normatywne 'l ,.l l i.';r r' (np. decyzja o wywłaszczeniu, adresat traci wła-
i
snośćnieĺuchomości) i. : :'.l i..,.
ĺr'lrilllil}'Wli. to władcze rozstrzygnięcia wydane na podstawie upoważnieri ustawowych
/\ki-y
skierowane do og h"r (nie mają konłĺetnych odbiorc w), nakazujące mu pewne zachowanie (w całościuwzglęđniajążądania stľony) Iub (nie
w abstrakcyjnie opisanej syhracji, c'z,1|i zawierające w swej treści normę prawną. Pľzykładami uwzględniają żądan stron oľaz nakładają na stľony obowiązki prawne bąđźustalają ta_
akt w normaĘwnych wydawanych przez organy administracji są rozpoľządzenia i uchwał/. kie obowiązki).
Powyższe stwierdzenie wskazuje na dwie zasadnicze cechy akt w normafinych
(prawnych); generalność i abstrakcyjność. Akt administracyjny, aby obowiązywał i wywoływał okreśIone w nim skutki prawne'
Chaľakter generalny oznacza, że akty normatywne kierowane są do gľupy adresa- musi być prawidłowo wydany. Słowo prawid'łowo oznacza wydany na podstawie prawa,
t w określanych przez ich cechy (czyli adresaci nie są określaniindywidualnie, imien- ptzez organ, kt ry ma do tego kompetencje i jest właściwymiejscowo, po przepľowadze_
nie). Adľesatami mogą być: wszystkie osoby podlegające jurysdykcji paristwa, a więc niu określonego postępowania, przy zachowaniu wymagaĺi' formalnych. |eśliakt nie speł_
zar wno obywatele, jak i cudzozíemcy; grupa os b określona szczeg lnymi cechami, nia Ęch wymagari, m wi się, że jest wadliwy. Czasem ta wadliwość nie jest istotna (rnożna
np. przedsiębiorcy, podatnicy lub zamieszkująca okľeślonyobszaľ, np. mieszkaricy ją sprostować, gdy zaszłajakaśomyłka pisaľska), niekiedy jednak wady są tak poważne, że
konkretnej gminy. trzeba akt uchylić.

I Pzedmiotem
umowy jest sprawa w sferze prawa cpvilnego, doĘczyć może _ wył'ącznie w sferze zewnętrznej _ dziłłaniaadministracji'
2
Zawierane jest między podmiotami niepowiązanymi organizac ną lub słuzbową podległością,cechuje je r wnozędność stron. Pzed_ l Szczegďowo o akcie administracyjnym wczęścill podręcznika, pkt'l2.
miotem porozumienia są zobowiązania doĘczące realizacjĺ zadari ze sfery administracji publicznej. Porozumienia przewidują wsp lne 2
Decyzje czasem nazywa się koncesją, zezwoleniem czy np. pozwo|eniem budow|anym.
wykonanie zadar{ lub ich przeniesienie z jednego podmiotu na drugi. rPrawomocnośćdzielirnynaprawomocnośćmateriaInąiformalną.Tapienľszapoleganatym,żestronaniemożejużaktuzaskarżyćwdro_
3
Wiqce,j na ten temat w pkt. 1.4. dze odwo|ania czy zażalenia.7 kolei prawomocność materiaIna oznacza, że akt administracyjny nie może być uchylonyczy zmieniony ani
a
Szerzej om wione w części ll podręcznika, pkt 8. nawniosekstron,aniteżprzezdziałanieorganuadministracjizurzędu.Więcejzob'część||,pkl2.
PoDsTAwY PRAwA I PosTĘPowANIA ADMINIST.RACYJNEGo
ADMtNTSTRAC'A PUBLICZNA

Poniższa tabela wskazuje podstawowe r żnice mięđzyaktem noľmaĘwnyĺna aktem

administľacyjnyrn. ZAPAMIĘTAI
W systemie administľacji publicznej danego pa stwa centralizacja oznacza,że otgany niż-
Tabela 3. Akt normatywny a akt administracyjny
szego stopnia nie są samodzielne, lecz pođporządkowanehierarchicznie organom-wyz-
szego stopnia.

Na czyrn polega to hieĺarchiczne podporządkowanie i jak się pľzejawial ot Ż organy

,wyższe" (nadľzędne) mogą kierowaćpracąorgan w ,,niższych" (podległych), wydająčpo-
lecenia, instrukcje czy wywczne. Mogą r wnież decydować o ĺcĹ obsáázĺe peisoáłnei,
np. powofując i ođwofująckieľownik w takich oľgan w. organy ,,t|iższe" są więc sciśle
podpoľządkowane oľgano m,,wyŻszyrrť'|.

zAPAMIĘTAI
Pľzeciwie stwem centralizacji jest decentralizac ia, czy|isytuacia, w kt rej oľgany niższego
stopnia mająvĺyľaźnekompetencje, kt ľe zostĄ im pľzekazane ustawowo przez oÍgany
wyższego stopnia. organy wyższego stopnia nie mają w wczas uprawnie w zakľesie prze_
kazanyrn oÍganom niższego stopnia, kt re działają samodzielnie, nie są hieľaľchicznie pod-
porządkowane' organy nadrzędne mogą jedynie nadzorować taką działalność.

Terytoľialna Rzeczowa
samodzielność organ w zarządzających Zamiast skupienia wszystkich zadaľ1
jednostkami podziału tbrytorialnego w jednym podmiocie rozdzielenie ich
wobec organ w nadrzędnych - na kilka podmiot w, np. ministrowie
uzasadniająca wyodrębnienie ich jako
organ w zdecentralizowanych, np.
samorząd terytorialny

Schemat 2. Decentrali zacja - rodzaje

Samodzielność działania podmiot w zdecentralizowanych oznacza, że korzystają one

ze swoich kompetencji i wykonują zađaniawe własnyrn imieniu i na własną odpowie_
đzialność.Decentralizacja jest warunkiem koniecznyĺn funkcjonowania wsp łczésnych
par1stw demokľaĘcznych. W obecnyĺn systemie ustľojowym Polski zasada decentralizäcji
zaliczana jest do zasad konstytucyjnych (aľt. 15 ust.1' Konstytucjí RP).

1 Lelsykon, qt,s.
dz. 44.