Professional Documents
Culture Documents
Kristian Naupang March 2018
Kristian Naupang March 2018
Kristian Naupang March 2018
www.mizoramsynod.org
MARCH
2
Editorial
www.mizoramsynod.org
MARCH
4
Malsawmtluangi
Junior Dept. ztu.
Electric Veng
www.mizoramsynod.org
MARCH
6
RINNAA NUN
– R. Lal\hafali
Chanmari West
'Rinna,' tih thumal kan hmuh hian kan rilruah eng nge
lo lang le? 'Rinnaa Nun' han tih phei hi chuan puitlingte nun
dan tur ni riauva hriatna te kan lo nei em aw? Kum lama la
naupang zawk leh tleirawl/rawltharte hian rinnain kan nung
ve theiin kan ring takzet em le?
www.mizoramsynod.org
MARCH
8
Philippi 4:6 leh 7-ah ang diak diaka kan nun theih
chuan, "Engah mah mangang loh chang leh kan duh dan ang
suh u, engkimah \awng\ai leh diak diaka kan chunga thil a
dilin, lawm thu hril tel zelin, thlen loh chang a tam a ni.
in duhnate chu Pathian Entir nan, zirlai kan ni a,
hnenah hriattirin awm zawk theihtawpin lehkha kan zirin
rawh se. Tichuan, Pathian Pathian hnenah pawh thiam
thlamuanna, rilru reng renga theihnate kan dil a, thiam
hriat sen loh khan, in thinlung theihnate pawh min pe ngei
leh in ngaihtuahnate chu mai a; mahse, exam a lo hnai
Krista Isuaah chuan a vensak a, kan damlo ta tlat mai a,
ang che u," tih kan hmu a ni. exam theih loh hlauvin
He lai changah hian rinnaa mangan a awl viau mai thei a
nungte chu Pathianin thla- ni. Hetiang hunah tak hian
muanna min pe dawn a, kan Pathian rinnaa kan nun dan
thinlung na ngawih ngawih tur chu mangan loh hi a ni.
thei kha min ven himsak ang Pathian chu engkim ti
a, kan ngaihtuahna kal sual thei, a \ul a tih chuan damna
thei kha min ven himsak pawh min pe theitu a ni a.
bawk dawn a ni tih min hrilh Tin, damna min pe lovin
a ni. damlohna avang khan exam
Rinnaa nun dan tur thei lo pawh lo ni ta ila,
kawng hnih, a chunga Pathian Pathian chuan, 'Ka tan thil
thuin min hrilhte chu:- tum \ha tak a nei a ni ang,'
1. Engah mah kan tih rin tlatna kha a pawimawh
mangang tur a ni lo : a. Chutiang hunah pawh
Mihring hian eng tik lai mangang lova Pathian kan
pawha nuih rengna tur a nei beisei tlat chuan rinnaa nung
ngai lo. Mi hlim thei tak mai, chu kan lo ni mai dawn a.
nui deuh reng \hin nia kan Pathian thlamuanna kan lo nei
hriatte pawh hian \ah chang, thei dawn a lo ni. Mite leh
mittui tlak châng an ngah a mahni ngei pawhin hlawh-
ni. Tin, ruahmanna kan siam chhamna nia kan ngaihah
www.mizoramsynod.org
MARCH
9
khan thil \ha tak mai kan lo a ni a; kan thuruk, tu mah kan
chhar chhuak thei zawk dawn hrilh duh loh thleng pawhin
a ni. kan hrilh tur a ni. Pathian
2. Pathian hnenah \awng- hnena kan \awng\ai hian tê
\aiin engkim kan thlen tur lua leh lian lua a awm lo va.
a ni : Mihring hian duh Ama hnena engkim thlen hi
zawng leh duh loh zawng te, a \ha ber a ni. Chutianga
ngainat zawng leh huat zawng Pathian hnena engkim kan
te kan nei \heuh va; eng thlen chuan kan thinlung na
emaw changa lungawi \hin, leh hrehawm tur te, thil hrisel
eng emaw changa lungawi lo, lo kan ngaihtuah tur lakah te
huatthu chhe tak \hinte kan min veng him dawn a ni tih
ni bawk a. A changin kan Pathian thu kan tar lan khian
hlim em em a, kan nui uar min hrilh a ni. Heng a\angte
uar a; mahse, a chang chuan, hian 'rinnaa nun' tih awmzia
'Ka mood a off' te kan ti \hin leh rinnaa kan nun dan tur
bawk a. Hetiang hian kan chu awlsam takin ka hre thei
nunah hun hrang hrang a lo awm e. Thil harsa tak, beih
thleng \hin a ni. \auh \auh ngai a ni lem lo.
Tin, puitlingte chauh tih theih
Pathian thu kan tar lan
tur chi pawh a ni hran lo tih
tak khan hetiang hun hrang
kan hre thei awm e.
hrang kan tawh hian Pathian
hnena engkim thlen turin min Kan ni tin nunah hian rin-
zirtir a ni. Pathian chu kan naa nun theih dan chu a awm
ring takzet a nih chuan a reng a, kan duh leh duh lohvah
hnenah engkim kan sawi tur a innghat mai zawk a ni.
www.mizoramsynod.org
MARCH
10
|um khat chu apple rah sen mawi tak pakhat hi thli hian
a lo chhem then lawp lawp mai a. A tla mai ang tih hlauvin
thing zarah chuan a lo inuai tang fan fan mai a. Mangang
taka a awm lai chuan a piah lawka apple rah upa zawk chuan
a rawn bia a. A uaina zar thlah hlau taka a lo indawm \ang
\ang chhan chu a rawn zawt a.
Chu apple te chuan, la it em em dawn a ni. Tin,
“Leia tlak ka hlau em a ni. min han ei ang a, ka mawi
Leiah chuan changpat leh mai bakah ka thlum tuizia an
rannung, thlai ei chhe theitu la hre bawk ang a," tiin a
an tam em avangin tlak ka chhang ta reuh va. Apple rah
hlau a ni,” tiin a lo hrilh a. upa zawk chuan, "A \ha e.
Apple upa zawk chuan hlau Tichuan, an ei che ang a. An
lo turin a fuih a. Leiah chuan ei zawh che chuan engtin zel
thil \ha lo tam tak awm mah nge ni ta ang?” tiin a zawt a.
se, thil \ha tam tak pawh a lo Chu veleh chuan chu apple
chhuak ve bawk \hin a ni tih te chu a ngui ta lap mai a,
a hrilh a. "Bawlhhlawh bawmah te min
Mahse, chu apple rah la paih tawh mai ang chu,” a ti
naupang tak chuan a sawi lai a. Apple rah upa zawk chuan,
chu lo pawt chatin, "Kei chu "A dik e, rang taka hlawhtlin
apple rah sen mawi tak ka la nghal vut vut i tum chuan chu
ni ang a, mi \ha tak chhung- chu i chan tur chu a ni reng a
kuaten min la rawn lovin, ei ni," a ti ta a.
tur chhawpna thleng mawi Apple rah naupang te
takah te min la chhawp ang chuan a sawi awmzia chu a
a. A nih loh pawhin an faten hre thiam lo hle mai a.
an sikulah te min paiin an Chutah apple rah upa zawk
\hianten min hmu ang a, min chuan heti hian a hrilh ta a:
www.mizoramsynod.org
MARCH
11
"Thli a lo tleh leh a nih dawn a ni," a ti ta a. "Chu-
pawhin a zar a\ang hian lei vangin, dawhthei tak leh
charah a len thla che pawh a beidawng lova i nghah peih
la ni thei. Chutih hunah chuan phawt chuan thil ropui tak i
i kawr mawi tak te hi a la la ti thei dawn a ni. Chumi ni
tawih ral ang a, sava te leh lova hlawhtlinna awlsam taka
thehleiten ei turin he lai hmun hmuh zung zung i tum chuan,
a\ang hian an la la sawn daih chu hlawhtlinna chuan a daih
ang che. Chutah an ei zawh rei lo \hin a ni," tiin an
che chuan i chi chu an kalsan inhrilhfiah zui ta a.
daih ang a. Chutah chiah Keini pawh he apple tê
chuan i hna tak tak chu a in\an ang hian kan duh zawng leh
dawn chauh a ni," tiin a hrilh kan châk zawngte neih zung
ta mawlh mawlh mai a. zunga, hlawhtlinna hmuh
Apple rah te zawk chuan, zung zung kan chak \hin.
"A va nawm hmel bik chuang Amaherawhchu, Pathianin
lo ve chu pawh chu. Ka hma keimahniah thiltum ropui
lam hun chu a thim hle a nih zawk a nei a. Chu chu
chu," a ti ta reuh va. A upa tihlawhtling tur chuan
zawk chuan a sawi zawm zel dawhthei taka Pathian
a: "Leiah chuan i la \awih ral hnathawh kan nghah a ngai
anga, i chi chiah a bang tawh \hin a ni.
ang. I chi chu lei hnuaiah
Harsatna te, beidawnna
inphumin hun rei lo te chhung
te kan chungah a lo thleng
chu lei hnuaiah a awm ang a.
\hin a. Chung zawng zawng
Chumi hnuah chuan i chi
chu Pathian thu vekin kan
a\angin thingkung te reuh te
chungah a lo thleng \hin a.
a lo chawr chhuak dawn a ni.
Beidawng lova kan awm
Chu thingkung te chu ruah
chuan chung thilte chuan min
sur leh ni engte \anpuinain a
kiansan leh mai \hin a.
lo \hang lian zel ang a. Kum
Nakinah rah duhawm zawk
te a lo vei hnuah apple rah
kan chhuah theihna tura
dang tam tak, a kung a\ang
Pathianin min buatsaihna a lo
chuan an lo chhuak ve thung
ni \hin.
www.mizoramsynod.org
MARCH
12
LALPA, KA LAWM E
– F. Zosangpuii
Chaltlang Kohhran
www.mizoramsynod.org
MARCH
13
www.mizoramsynod.org
MARCH
14
I TUNLAI EM?
– F. Lalrinzuala
Chanmari West
www.mizoramsynod.org
MARCH
15
si. Kan hun tawn mek leh thu ngaih hniamna a hring a, hei
thang kan hriatte hian kan hi thil pawi tak a ni. Aia upate
thlarau nun a chawmin, kan zahawmna, changkanna
zui Isua hi min hnaihtir em, avanga humhim thei lo kan
tih hi kan inen chian chu a nih chuan hnam zahawm kan
ngai viau mai. A bikin ni ngai lo vang.
tleirawlte leh \halaite tana kan 2. Ni tin nun : Tunlai thil
inbih chianna tur kawng awmzia kan hria: uire,
hrang hrang han sawi ila: tualthah, thlalak mak, lungtat
1. Aia upa zah : Mizo nun par. Heng hian i nun a tibuai
ze mawi tak ni \hin chu aia ru ve em? 4G internet chak
upa zah hi a ni a, tunlai \halai takin kan rilru chak tak leh
leh naupang zawkte zingah thiang tak a lem zo va, kan
hei hian hmun a chang ta hunawl hnawh khahna ber
mang lo. Tunlaina hian kan pawh chu lam chu a ni ta.
nun mawi leh \ha tam tak a |hian kan kawmna ber pawh
lem zo mek a, chu chuan kan a ni ta zel a, chhungkua pawh
Kristianna nun thleng pawhin cheng tlang reng siin kan rilru
a nghawng. Changkannain a inpersan ta hle. Chung
khawvel a chiah a, thiamna a zawng zawng chuan kan
lo sang a, hmanlai boruak leh rinna leh thlarau nun a
tunlai boruak chu awihawm chawm em? Tunlai takin kan
loh khawpin a lo danglam ta. awm a, kan duhthlanna
Hmanlai chuan kum lama upa hmangin kan duh zawng
zawkte thu chu an zahin an apiang kan ti ta bawrh bawrh
ngaichang \hin. Tunlaiah mai. Zu leh ruihhlo dangte
chuan Naupang te tein, pawh tunlainaah kan ngai ta
thiamna sang tak tak an nei zel. Lal Isua dah pawimawh
ta. An hriatna a zauvin, zirna bertu chuan a tih tur leh a
lamah pawh a zir sang leh awmna tur a hria ang. Tunlai
thiam thei, thil hre zau tak tak mi intiten tunlai lo min tih
zawk an lo ni ta. Hei hian aia pawhin zahah la lo ila, tunlai
upate fin khalh avanga upate taka chatuana boralna tur
www.mizoramsynod.org
MARCH
16
– R.C. Vanlalhlimchhana
Leader, Intermediate Dept.
Chaltlang Presbyterian Kohhran
– Lalawmpuia
Republic Veng Kohhran
Hmanlai hian dar bel leh hlum bel hi tuipui kam hmun
pakhatah \hu dunin an titi vel a. Thawklehkhatah tuipui chu a
rawn lian thut mai a, bel pahnih chu a rawn la ta daih mai a
nih chu.
Tuipui chungah chuan an bel ang bawk hian \hian kan
lâng lawp lawp mai a, hlum kawm reng rengah rilru nei
bel chuan dar belin a rawn leh fimkhur takin kan kawm
tauh keh palh ang tih a hlau tur a ni.
ta em em mai a, dar bel hlat Mi tam tak chu dar bel ang
zawng zel chuan a awm ta a. hi an ni a, mi dangte duh vang
Dar bel chuan chu chu a reng pawh ni lovin, chhiatna
hmuh chuan, “|hianpa, leh sualna khura hnuk luttu an
hlauthawng duh suh, ka tina ni thei a ni tih hria ila. |hian
dawn reng reng lo che,” a ti kawmah kan fimkhura, kan fin
a. Chutah hlum bel chuan, hle a ngai a ni.
“|hianpa, min tihnat i duh lo Lal Solomona chuan heti
tih chu ka hria alawm. hian min hrilh a: “Mi fing
Mahse, nangman min tauh pawl la, i lo fing ang a; mi â
palh emaw, keimah zawk pawl erawh chu hrehawm
hian lo tauh palh che emaw tuar phahna a ni,” tiin (Thuf.
ila, a chhe tur leh a keh darh 13:20). Chuvangin, \hian kan
tur zawk chu keimah hi ka ni kawm reng rengin fing tak leh
si a; chu vang chuan ka fimkhur taka kan kawm a
fimkhur a ngai a ni,” a ti ta ngai a, \hian kawm tur pawh
a. Aw le, keini pawn \hian kan thlan fimkhur thiam a
kan kawm \hin ang a, hlum ngai hle a ni.
www.mizoramsynod.org
MARCH
20
www.mizoramsynod.org
MARCH
21
www.mizoramsynod.org
MARCH
23
KN : Kristian Naupang
MM : Mamuani
www.mizoramsynod.org
MARCH
25
www.mizoramsynod.org
MARCH
26
THIL PATHUM
www.mizoramsynod.org
MARCH
27
– Lalremmawia
* Sangha lian, Blue Whale * Khaukhuap kea thahrui
hi ramsa zawng zawng zingah awm hi, zat leh zatah mihring
a hram ring ber a, decibel kea thahrui awm zat let 1,000
188-a ringa hramin, chu chu vel aiin a chak zawk.
k m .
8 0 0
aia hla
a\ang
pawhin
a hriat
theih. * Hummingbird hi a
* Sakawr leh bawngte hi \uanrang em em a, rang takin
d i n g hnung lam zawng pawhin a
chung thlawk thei.
pawhin
an mu-
hil thei
tlat nia.
* Jellyfish lian tak, Giant
Arctic Jellyfish an tih chuan
* Shark hian ruh a nei lo
metre 36 aia seia thui a nawn
va. A hnungzang ruh kan tih
a chhuah thei.
pawh hi ruh tak tak ni lovin,
tha khauh \ha tak a ni zawk.
www.mizoramsynod.org
MARCH
28
I HRIA EM
2. Isua thiltih mak zinga Chanchin Tha pali ten an ziak vek
kha eng nge?
e b me vo N. 8
, 911 ma S . 4
a mol as b A. 1
www.mizoramsynod.org
MARCH
30
HMUTHEITUA
Mipa naupang Kima chuan uite thar neiin a duat hle mai
a, ama ei ai \ha \ha te chu a uite a pe \hin. Pawl 7 zirlai niin
tuk tin sikul a kai \hin a, a ban veleh haw thuai thuaiin, a uite
duat tak hmuh leh infiampui châkin thil dang reng ngaihtuah
thei lovin a awm \hin.
Tlaia Kima nu office bang Kum tawp exam a lo hnai
lo haw chuan lehkha zira ta a, Pathianni tlai khat chu
home work te ti turin a hrilh pawn chhuak lova lehkha zir
a. Kima leh a uite chu an turin Kima chu a nu chuan a
infiam a, a nu thu reng reng hrilh a. Kima erawh chu a nu
a ngaihtuah lo. A tuka sikul rawngbawl hlanin pawnah a
a kal chuan an hotupain home uite kai chhuakin a lo infiam
work a check chuan, Kima ru a, chutia hlim taka a infiam
chuan a lo tih ve loh vangin lai chuan an in bula luikawrah
an hotupa chuan a hau hrep chuan Kima chu a tla palh ta
a, a hrem phah ta a. hlauh mai a. In chhunga ei
Sikul banah chuan home rawngbawla buai em em
work tia lehkha zir Kima nu chuan a fapa na
ngaihsak leh miah
lovin, ni dang ang
bawkin a uite nena
tuallaia infiam
ringawt chu a
ngaihsak leh ta a.
Sikul kal hunah an
hotupain a hrem leh
ngei ang le!
www.mizoramsynod.org
MARCH
32
tuara \ap vak vak ri chu hriain Naupang fel tak takte u,
rang takin pawnah a tlan kan hlimpui leh duh em em
chhuak nghal a. mai – kan computer leh
A fapa duat tak mai phone-a mi kan games
luikawra lo tla a hmuh chuan khelh reng \hin leh thil
rang taka kai thovin a bual dangte hi, Kima'n a uite a
fai nghal vat a. A nu thu awih buaipui ang hian kan
lova Pathianni tlaia tuala lo buaipui leh lutuk chuan kan
infiam ru Kima chu a tlak nat zirlaite zir loh phah nan leh
avangin lehkha pawh a zir \ha nu leh pa thu awih loh phah
thei lo va, an exam-naah nan kan hmang \hin a, chu
pawh a fail phah ta a. A chu a pawi em em a. Kima
\hiante zawng zawng chuan anga nu te thu awih lo kan
an pass-sanin pawl an nih chuan Pathian thu kan
sawnsan ta vek a ni. A nu thu awih lo tihna a ni dawn a,
awihin Pathianni tlaiah infiam kan exam-naah pawh kan
lovin lehkha lo zir ta sela pass ve thei dawn lo a ni.
chuan Kima chu a pass ngei Kristian naupang fel tak takte
ang le. A nu thu a awih loh chuan nu leh pate thu awiha,
man chu a tel ta a ni. Pathianniah fel taka
inkhawma, \ha taka lehkha zir
hi kan tih tur a ni.
Lalpa, ni tin awm dan min zirtir la. I hmaa ka lo kunin mi
dang tan chauh min diltir la.
Ka thiltih zawng zawngah rinawmna leh dikna min pe la.
Ka thiltih apiang mi dang tan ni rawh se.
Mi dang tan ka tih theih loh ai chuan hlawhchhamna leh
beidawnna min pe la.
Vanah pawh mi dangte tana ka inpekna hian ka lallukhum
min theihnghilhtir sela.
Eng lai pawhin ‘mite tan chauh’ tih hi ka thupui ber ni se.
Isua anga awmin mite tanpui dan min zirtir zel ang che.
– Charles D. Meys
www.mizoramsynod.org
MARCH
33
www.mizoramsynod.org
MARCH
35
www.mizoramsynod.org
MARCH
36
www.mizoramsynod.org