555 Bai Tap Ve Kim Loai 555 Bai Tap Ve Kim Loai

Gia sư Thành Được www.daythem.edu.
vn
Ch-¬ng 1 – CÊu t¹o nguyªn tö - ®Þnh luËt tuÇn hoµn

vµ liªn kÕt ho¸ häc
A. tãm t¾t lÝ thuyÕt
I. cÊu t¹o nguyªn tö
1. Thµnh phÇn, cÊu t¹o nguyªn tö
Nguyªn tö gåm h¹t nh©n vµ vá electron. H¹t nh©n gåm çc h¹t proton vµ n¬tron, phÇn
vá gåm çc electron. Çc ®Æc tr-ng cña çc h¹t c¬ b¶n trong nguyªn tö ®-îc tãm t¾t trong b¶ng
sau:
Proton N¬tron electron
KÝ hiÖu p n e
Khèi l-îng (®vC) 1 1 0,00055
Khèi l-îng (kg) 1,6726.10-27 1,6748.10-27 9,1095.10-31
§iÖn tÝch nguyªn tè 1+ 0 1-
§iÖn tÝch (Cul«ng) 1,602.10-19 0 -1,602.10-19
2. H¹t nh©n nguyªn tö:

Khi b¾n ph¸ mét l¸ vµng máng b»ng tia phãng x¹ cña ra®i, Ruz¬fo ®· ph¸t hiÖn h¹t
nh©n nguyªn tö. H¹t nh©n nguyªn tö cã kÝch th-íc rÊt nhá so víi kÝch th-íc cña toµn bé nguyªn
tö. H¹t nh©n mang ®iÖn tÝch d-¬ng.
§iÖn tÝch h¹t nh©n cã gi¸ trÞ b»ng sè proton trong h¹t nh©n, gäi lµ Z+. Do nguyªn tö
trung hoµ vÒ ®iÖn cho nªn sè electron b»ng sè Z.
VÝ dô: nguyªn tö oxi cã 8 proton trong h¹t nh©n vµ 8 electron ë líp vá.
Sè khèi, kÝ hiÖu A, ®-îc tÝnh theo c«ng thøc A = Z + N, trong ®ã Z lµ tæng sè h¹t
proton, N lµ tæng sè h¹t n¬tron.
Nguyªn tè ho¸ häc bao gåm çc nguyªn tö cã cïng ®iÖn tÝch h¹t nh©n.
§ång vÞ lµ nh÷ng nguyªn tö cã cïng sè proton nh-ng kh¸c nhau vÒ sè n¬tron, do ®ã sè
khèi A cña chóng kh¸c nhau.
II. CÊu t¹o vá electron cña nguyªn tö
1. Líp electron
 Trong nguyªn tö, mçi electron cã mét møc n¨ng l-îng nhÊt ®Þnh. Çc electron cã møc
n¨ng l-îng gÇn b»ng nhau ®-îc xÕp thµnh mét líp electron.
3
Gia sư Thành Được www.daythem.edu.vn
 Thø tù cña líp t¨ng dÇn 1, 2, 3, n th× møc n¨ng l-îng cña electron còng t¨ng dÇn.
Electron ë líp cã trÞ sè n nhá bÞ h¹t nh©n hót m¹nh, khã bøt ra khái nguyªn tö. Electron ë líp cã
trÞ sè n lín th× cã n¨ng l-îng cµng cao, bÞ h¹t nh©n hót yÕu h¬n vµ dÔ t¸ch ra khái nguyªn tö.
 Líp electron ®· cã ®ñ sè electron tèi ®a gäi lµ líp electron b·o hoµ.
 Tæng sè electron trong mét líp lµ 2n2.
Sè thø tù cña líp electron (n) 1 2 3 4
KÝ hiÖu t-¬ng øng cña líp electron K L M N
Sè electron tèi ®a ë líp 2 8 18 32
2. Ph©n líp electron
 Mçi líp electron l¹i ®-îc chia thµnh çc ph©n líp. Çc electron thuéc cïng mét ph©n
líp cã møc n¨ng l-îng b»ng nhau.
 KÝ hiÖu çc ph©n líp lµ çc ch÷ çi th-êng: s, p, d, f.
 Sè ph©n líp cña mét líp electron b»ng sè thø tù cña líp. VÝ dô líp K (n =1) chØ cã mét
ph©n líp s. Líp L (n = 2) cã 2 ph©n líp lµ s vµ p. Líp M (n = 3) cã 3 ph©n líp lµ s, p, d…
 Sè electron tèi ®a trong mét ph©n líp: s chøa tèi ®a 2 electron, p chøa tèi ®a 6 electron,
d chøa tèi ®a 10 electron, f chøa tèi ®a 14 electron.
Líp electron Sè electron tèi ®a cña líp Ph©n bè electron trªn çc ph©n líp
K (n =1) 2 1s2
L (n = 2) 8 2s22p6
M (n = 3) 18 3s23p63d10
3. CÊu h×nh electron cña nguyªn tö
Lµ çch biÓu diÔn sù ph©n bè electron trªn çc líp vµ ph©n líp. Sù ph©n bè cña çc electron
trong nguyªn tö tu©n theo çc nguyªn lÝ vµ quy t¾c sau:
a. Nguyªn lÝ v÷ng bÒn: ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n, trong nguyªn tö çc electron chiÕm lÇn l-ît
çc obitan cã møc n¨ng l-îng tõ thÊp lªn cao.
B. Nguyªn lÝ Pauli: Trªn mét obitan chØ cã thÓ cã nhiÒu nhÊt lµ hai electron vµ hai
electron nµy chuyÓn ®éng tù quay kh¸c chiÒu nhau xung quanh trôc riªng cña mçi electron.
C. Quy t¾c Hun: Trong cïng mét ph©n líp, çc electron sÏ ph©n bè trªn çc obitan sao
cho sè electron ®éc th©n lµ tèi ®a vµ çc electron nµy ph¶i cã chiÒu tù quay gièng nhau.
D. Quy t¾c vÒ trËt tù çc møc n¨ng l-îng obitan nguyªn tö:
1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d
VÝ dô: CÊu h×nh electron cña Fe, Fe2+, Fe3+
Fe: 1s22s22p63s23p63d64s2
4
Fe2+: 1s22s22p63s23p63d6
Fe3+: 1s22s22p63s23p63d5
4. §Æc ®iÓm cña líp electron ngoµi cïng
 §èi víi nguyªn tö cña tÊt c¶ çc nguyªn tè, sè electron líp ngoµi cïng cã nhiÒu nhÊt lµ
8 electron.
 Çc nguyªn tö cã 8 electron líp ngoµi cïng (ns2np6) ®Òu rÊt bÒn v÷ng, chóng hÇu nh-
kh«ng tham gia vµo çc ph¶n øng ho¸ häc. §ã lµ çc khÝ hiÕm, v× vËy trong tù nhiªn, ph©n tö
khÝ hiÕm chØ gåm mét nguyªn tö.
 Çc nguyªn tö cã 1-3 electron líp ngoµi cïng ®Òu lµ çc kim lo¹i (trõ B). Trong çc
ph¶n øng ho¸ häc çc kim lo¹i cã xu h-íng chñ yÕu lµ nh-êng electron trë thµnh ion d-¬ng.
 Çc nguyªn tö cã 5 -7 electron líp ngoµi cïng ®Òu lµ çc phi kim. Trong çc ph¶n øng
ho¸ häc çc phi kim cã xu h-íng chñ yÕu lµ nhËn thªm electron trë thµnh ion ©m.
 Çc nguyªn tö cã 4 electron líp ngoµi cïng lµ çc phi kim, khi chóng cã sè hiÖu nguyªn
tö nhá nh- C, Si hay çc kim lo¹i nh- Sn, Pb khi chóng cã sè hiÖu nguyªn tö lín.
III. b¶ng tuÇn hoµn çc nguyªn tè ho¸ häc
1. Nguyªn t¾c s¾p xÕp:
 Çc nguyªn tè ho¸ häc ®-îc s¾p xÕp theo chiÒu t¨ng dÇn ®iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö.
 Çc nguyªn tè ho¸ häc cã cïng sè líp electron ®-îc s¾p xÕp thµnh cïng mét hµng.
 Çc nguyªn tè ho¸ häc cã cïng sè electron ho¸ trÞ trong nguyªn tö ®-îc s¾p xÕp thµnh
mét cét.
2. CÊu t¹o cña b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn
B¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn çc nguyªn tè ho¸ häc lµ sù thÓ hiÖn néi dung cña ®Þnh luËt tuÇn hoµn.
Trong h¬n 100 n¨m tån t¹i vµ ph¸t triÓn, ®· cã kho¶ng 28 kiÓu b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn kh¸c
nhau. D¹ng ®-îc sö dông trong s¸ch gi¸o khoa ho¸ häc phæ th«ng hiÖn nay lµ b¶ng hÖ thèng
tuÇn hoµn d¹ng dµi. Çc thµnh phÇn cÊu t¹o nªn b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn çc nguyªn tè ho¸ häc
nh- sau:
¤ : Sè thø tù cña « b»ng sè hiÖu nguyªn tö vµ b»ng sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n b»ng tæng sè
electron cña nguyªn tö..
Chu k×: Cã 7 chu kú, sè thø tù cña chu k× b»ng sè líp electron cña nguyªn tö gåm:
+ Chu k× nhá lµ çc chu k× 1, 2, 3 chØ gåm çc nguyªn tè s vµ çc nguyªn tè p. Mçi chu kú
nhá gåm 8 nguyªn tè, trõ chu kú 1 chØ cã hai nguyªn tè.
+ Chu k× lín lµ çc chu k× 4, 5, 6 ,7 gåm çc nguyªn tè s, p, d vµ f. Chu kú 4 vµ chu kú 5
mçi chu kú cã 18 nguyªn tè. Chu kú 6 cã 32 nguyªn tè. Theo quy luËt, chu kú 7 còng ph¶i cã
5
32 nguyªn tè, tuy nhiªn chu kú 7 míi ph¸t hiÖn ®-îc 24 nguyªn tè ho¸ häc. LÝ do lµ çc nguyªn
tè cã h¹t nh©n c¯ng nÆng c¯ng kÐm bÒn, chóng cã “®êi sèng” rÊt ng¾n ngñi.
Nhãm: Cã 8 nhãm, sè thø tù cña nhãm b»ng sè electron ho¸ trÞ gåm :
+ Nhãm A: Sè thø tù cña nhãm b»ng sè electron ho¸ trÞ (gåm çc nguyªn tè s vµ p). Nhãm
A cßn ®-îc gäi lµ çc nguyªn tè thuéc ph©n nhãm chÝnh.
+ Nhãm B: Sè thø tù cña nhãm B b»ng sè electron ho¸ trÞ (gåm çc nguyªn tè d vµ f).
Nhãm B cßn ®-îc gäi lµ çc nguyªn tè thuéc ph©n nhãm phô.
IV. Nh÷ng tÝnh chÊt biÕn ®æi tuÇn hoµn theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch
h¹t nh©n
- B¸n kÝnh nguyªn tö:
+ Trong chu kú, theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, b¸n kÝnh nguyªn tö gi¶m dÇn.
+ Trong nhãm A, theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng dÇn.
- §é ©m ®iÖn, tÝnh kim lo¹i - phi kim, tÝnh axit - baz¬ cña oxit vµ hi®roxit biÕn ®ái t-¬ng tù b¸n
kÝnh nguyªn tö.
- N¨ng l-îng ion ho¸:
+ Trong chu kú, theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, n¨ng l-îng ion ho¸ cña nguyªn
tö t¨ng dÇn.
+ Trong nhãm A, theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, n¨ng l-îng ion ho¸ cña
nguyªn tö gi¶m dÇn.
V. Liªn kÕt ho¸ häc
Xu h-íng cña çc nguyªn tö kim lo¹i hay phi kim lµ ®¹t ®Õn cÊu h×nh bÒn v÷ng nh- cña
khÝ hiÕm b»ng çch cho, nhËn electron t¹o ra kiÓu hîp chÊt ion, hay gãp chung electron t¹o ra
hîp chÊt céng ho¸ trÞ (nguyªn tö). Kh«ng cã ranh giíi thËt râ rµng gi÷a çc chÊt cã kiÓu liªn kÕt
ion vµ céng ho¸ trÞ. Ng-êi ta th-êng dïng hiÖu sè ®é ©m ®iÖn ( ) ®Ó xÐt mét chÊt cã kiÓu liªn
kÕt ho¸ häc g×. NÐu hiÖu sè ®é ©m ®iÖn   1,77 th× chÊt ®ã cã kiÓu liªn kÕt ion, nÕu hiÖu sè
®é ©m ®iÖn  < 1,77 th× chÊt ®ã cã kiÓu liªn kÕt céng ho¸ trÞ (ngo¹i lÖ HF cã   1,77 nh-ng
vÉn thuéc lo¹i liªn kÕt céng ho¸ trÞ ).
Cã thÓ so s¸nh hai kiÓu liªn kÕt ho¸ häc qua b¶ng sau:
Liªn kÕt ion Liªn kÕt céng ho¸ trÞ
H×nh thµnh gi÷a kim lo¹i ®iÓn H×nh thµnh gi÷a çc nguyªn tö gièng nhau hoÆc
h×nh vµ phi kim ®iÓn h×nh. gÇn gièng nhau.
HiÖu sè ®é ©m ®iÖn   1,77 HiÖu sè ®é ©m ®iÖn  < 1,77
Nguyªn tö kim lo¹i nh-êng Çc nguyªn tö gãp chung electron. Çc electron
6
electron trë thµnh ion d-¬ng. dïng chung thuéc h¹t nh©n cña c¶ hai nguyªn tö.
Nguyªn tö phi kim nhËn electron VÝ dô: H2, HCl…
trë thµnh ion ©m. Çc ion kh¸c Liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc khi ®«i
dÊu hót nhau b»ng lùc hót tÜnh electron dïng chung kh«ng bÞ lÖch vÒ nguyªn tö
®iÖn. VÝ dô: NaCl, MgCl2… nµo: N2, H2…
B¶n chÊt: do lùc hót tÜnh ®iÖn Liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc khi ®«i
gi÷a çc ion mang ®iÖn tÝch tr¸i electron dïng chun bÞ lÖch vÒ mét nguyªn tö :
dÊu. HBr, H2O
Liªn kÕt cho - nhËn (phèi trÝ) lµ mét tr-êng hîp riªng cña liªn kÕt céng ho¸ trÞ. Trong ®ã ®«i
electron dïng chung ®-îc h×nh thµnh do mét nguyªn tö ®-a ra. VÝ dô ph©n tö khÝ sunfur¬ SO2 ,
S
c«ng thøc cÊu t¹o cña SO2 O O
Liªn kÕt cho nhËn ®-îc kÝ hiÖu b»ng mét mòi tªn. Mçi mòi tªn biÓu diÔn mét cÆp electron
dïng chung, trong ®ã phÇn gèc mòi tªn lµ nguyªn tö cho electron, phÇn ngän lµ nguyªn tö nhËn
electron.
7
B. ®Ò bµi
1. Electron ®-îc t×m ra vµo n¨m 1897 bëi nhµ b¸c häc ng-êi Anh Tom - x¬n (J.J. Thomson).
§Æc ®iÓm nµo sau ®©y kh«ng ph¶i cña electron?
1
A. Mçi electron cã khèi l-îng b»ng kho¶ng khèi l-îng cña nguyªn tö nhÑ nhÊt
1840
lµ H.
B. Mçi electron cã ®iÖn tÝch b»ng -1,6 .10-19 C, nghÜa lµ b»ng 1- ®iÖn tÝch nguyªn tè.
C. Dßng electron bÞ lÖch h-íng vÒ phÝa cùc ©m trong ®iÖn tr-êng.
D. Çc electron chØ tho¸t ra khái nguyªn tö trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt (¸p suÊt khÝ
rÊt thÊp, ®iÖn thÕ rÊt cao gi÷a çc cùc cña nguån ®iÖn).
2. Çc ®ång vÞ ®-îc ph©n biÖt bëi yÕu tè nµo sau ®©y?
A. Sè n¬tron. B. Sè electron ho¸ trÞ.
C. Sè proton D. Sè líp electron.
3. KÝ hiÖu nµo trong sè çc kÝ hiÖu cña çc obitan sau lµ sai?
A. 2s, 4f B. 1p, 2d
C. 2p, 3d D. 1s, 2p
4. ë ph©n líp 3d sè electron tèi ®a lµ:
A. 6 B. 18
C. 10 D. 14
5. Ion, cã 18 electron vµ 16 proton, mang sè ®iÖn tÝch nguyªn tè lµ:
A. 18+ B. 2 -
C. 18- D. 2+
+ _
6. Çc ion vµ nguyªn tö: Ne, Na , F cã ®iÓm chung lµ:
A. Sè khèi B. Sè electron
C. Sè proton D. Sè notron
7. CÊu h×nh electron cña çc ion nµo sau ®©y gièng nh- cña khÝ hiÕm ?
A. Te2- B. Fe2+
C. Cu+ D. Cr3+
52 3+
8. Cã bao nhiªu electron trong mét ion 24 Cr ?
A. 21 B. 27
C. 24 D. 52
8
9. TiÓu ph©n nµo sau ®©y cã sè proton nhiÒu h¬n sè electron?

A. Nguyªn tö Na. B. Ion clorua Cl-.
C. Nguyªn tö S. D. Ion kali K+.
10. Nguyªn tö cña nguyªn tè cã ®iÖn tÝch h¹t nh©n 13, sè khèi 27 cã sè electron ho¸ trÞ lµ:
A. 13 B. 5
C. 3 D. 4
11. Nguyªn tö cña nguyªn tè ho¸ häc nµo cã cÊu h×nh electron d-íi ®©y:
CÊu h×nh electron Tªn nguyªn tè
(1) 1s22s22p1 ……………...
(2) 1s22s22p5 ……………...
(3) 1s22s22p63s1 ……………...
(4) 1s22s22p63s23p2 ……………...
12. H·y viÕt cÊu h×nh electron cña çc ion sau:
Ion cÊu h×nh electron Ion cÊu h×nh electron
(1) Na +
……… (4) Ni2+ ………
(2) Cl- ……… (5) Fe2+ ………
(3) Ca2+ ……… (6) Cu+ ………
13. Nguyªn tö cña nguyªn tè ho¸ häc cã cÊu h×nh electron 1s22s22p63s23p64s1 lµ:
A. Ca B. K
C. Ba D. Na
32
14. Chu kú b¸n r·, thêi gian cÇn thiÕt ®Ó l-îng chÊt ban ®Çu mÊt ®i mét nöa, cña 15 P lµ 14,3
32
ngµy. CÇn bao nhiªu ngµy ®Ó mét mÉu thuèc cã tÝnh phãng x¹ chøa 15 P gi¶m ®i chØ cßn l¹i
20% ho¹t tÝnh phãng x¹ ban ®Çu cña nã.
A. 33,2 ngµy B. 71,5 ngµy
C. 61,8 ngµy D. 286 ngµy
238
15. U lµ nguyªn tè gèc cña hä phãng x¹ tù nhiªn uran, kÕt thóc cña d·y nµy lµ ®ång vÞ bÒn
92
cña ch× 206

82 Pb , sè lÇn ph©n r·  vµ  lµ :
A. 6 ph©n r·  vµ 8 lÇn ph©n r· 
B. 8 ph©n r·  vµ 6 lÇn ph©n r· 
C. 8 ph©n r·  vµ 8 lÇn ph©n r· 
9
D. 6 ph©n r·  vµ 6 lÇn ph©n r· 

16. Sè hä phãng x¹ tù nhiªn lµ :
A. 2 B. 3
C. 4 D. 5.
17. Trong çc cÊu h×nh electron sau, cÊu h×nh nµo sai ?
A.1s22s22p2x2py2pz
B.1s22s22p2x2p2y2p2z3s
C.1s22s22p2x 2py
D.1s22s22px2py2pz
18. Çc electron thuéc çc líp K, M, N, L trong nguyªn tö kh¸c nhau vÒ:
A. Kho¶ng çch tõ electron ®Õn h¹t nh©n
B. §é bªn liªn kÕt víi h¹t nh©n
C. N¨ng l-îng cña electron
D. TÊt c¶ A, B, C ®Òu ®óng.
19. Trong nguyªn tö, çc electron quyÕt dÞnh tÝnh chÊt ho¸ häc lµ :
A. Çc electron ho¸ trÞ.
B. Çc electron líp ngoµi cïng.
C. Çc electron líp ngoµi cïng ®èi víi çc nguyªn tè s,p vµ c¶ líp s¸t ngoµi cïng víi
çc nguyªn tè hä d, f.
D. TÊt c¶ A, B, C ®Òu sai.
20. Khoanh trßn vµo ch÷ § nÕu ph¸t biÓu ®óng, ch÷ S nÕu ph¸t biÓu sai trong nh÷ng c©u d-íi
®©y:
A. N¨ng l-îng cña çc electron thuéc çc obitan 2px, 2py 2pz lµ nh- nhau § - S
B. Çc electron thuéc çc obitan 2px, 2py , 2pz chØ kh¸c nhau vÒ ®Þnh h-íng trong kh«ng gian
§-S
C. N¨ng l-îng cña çc electron ë çc ph©n líp 3s, 3p, 3d lµ kh¸c nhau § - S
D. N¨ng l-îng cña çc electron thuéc çc obitan 2s vµ 2px nh- nhau §-S
E. Ph©n líp 3d ®· b·o hoµ khi ®· xÕp ®Çy 10 electron §-S
21. CÊu h×nh electron biÓu diÔn theo « l-îng tö nµo sau ®©y lµ sai?
A.   
B.  .   
10
C.    
D.   
22. GhÐp ®«i tªn nguyªn tè ë cét A víi cÊu h×nh electron t-¬ng øng ë cét B
A B
1. Oxi A. 1s22s22p63s23p64s1
2. Cacbon B. 1s22s22p63s23p64s2
3. Kali C. 1s22s22p63s23p5
4. Clo D. 1s22s22p4
5. Canxi E. 1s22s22p2
6. Silic F. 1s22s22p63s23p4
7. Photpho G. 1s22s22p63s23p64s23p1
8. Gali H. 1s22s22p63s23p2
I. 1s22s22p63s23p3
Thø tù ghÐp ®«i lµ : 1… ;2…. ;3….. ;4…… ;5……. ;6…….. ;7…… ;8…..
23.Mét nguyªn tè ho¸ häc cã nhiÒu lo¹i nguyªn tö cã khèi l-îng kh¸c nhau v× lÝ do nµo sau
®©y ?
A. H¹t nh©n cã cïng sè n¬tron nh-ng kh¸c nhau vÒ sè proton.
B. H¹t nh©n cã cïng sè proton. nh-ng kh¸c nhau vÒ sè n¬tron
C. H¹t nh©n cã cïng sè n¬tron nh-ng kh¸c nhau vÒ sè electron
D. Ph-¬ng ¸n kh¸c
24. Nguyªn tö khèi trung b×nh cña ®ång kim lo¹i lµ 63,546. §ång tån t¹i trong tù nhiªn víi hai
lo¹i ®ång vÞ lµ 63Cu vµ 65Cu. Sè nguyªn tö 63Cu cã trong 32g Cu lµ:
A. 6,023. 1023 B. 3,000.1023
C. 2,181.1023 D. 1,500.1023
25. Nguyªn tö cña nguyªn tè A cã tæng sè electron trong çc ph©n líp p lµ 7. Nguyªn tö cña
nguyªn tè B cã tæng sè h¹t mang ®iÖn nhiÒu h¬n tæng sè h¹t mang ®iÖn cña A lµ 8. A vµ B lµ
çc nguyªn tè:
A. Al vµ Br
B. Al vµ Cl
11
C. Mg vµ Cl
D. Si vµ Br
26. §iÒn ®Çy ®ñ çc th«ng tin vµo çc chè trèng trong nh÷ng c©u sau: cho hai nguyªn tè A vµ
B cã sè hiÖu nguyªn tö lÇn l-ît lµ 11 vµ 13.
- CÊu h×nh electron cña A: ………
- CÊu h×nh electron cña B………..
- A ë chu kú………, nhãm………, ph©n nhãm……… A cã kh¶ n¨ng t¹o ra ion A+ vµ B cã
kh¶ n¨ng t¹o ra ion B3+. Kh¶ n¨ng khö cña A lµ………..so víi B, kh¶ n¨ng oxi ho¸ cña ion
B3+ lµ………..so víi ion A+.
27. Mét nguyªn tö R cã tæng sè h¹t mang ®iÖn vµ kh«ng mang ®iÖn lµ 34, trong ®ã sè h¹t mang
®iÖn gÊp 1,833 lÇn sè h¹t kh«ng mang ®iÖn. Nguyªn tè R vµ vÞ trÝ cña nã trong b¶ng HTTH lµ:
A. Na ë « 11, chu kú III, nhãm IA
B. Mg ë « 12, chu kú III, nhãm IIA
C. F ë « 9, chu kú II, nhãm VIIA
D. Ne ë « 10, chu kú II, nhãm VIIIA
28. Nguyªn tö cña mét nguyªn tè X cã tæng sè h¹t c¬ b¶n lµ 82, trong ®ã sè h¹t mang ®iÖn
nhiÒu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iÖn lµ 22.
Sè hiÖu nguyªn tö cña X lµ: …………………………………………………
Sè khèi: ……vµ tªn nguyªn tè.lµ: ………. CÊu h×nh electron cña nguyªn tö X:……..
CÊu h×nh electron cña çc ion t¹o thµnh tõ X: ……………………………..
Çc ph-¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra khi:
X t¸c dông víi Fe2(SO4)3; ………………………………………………
X t¸c dông víi HNO3 ®Æc, nãng ………………………………………
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..
29. Cation X3+ vµ anionY2- ®Òu cã cÊu h×nh electron ë ph©n líp ngoµi cïng lµ 2p6. KÝ hiÖu cña
çc nguyªn tè X,Y vµ vÞ trÝ cña chóng trong b¶ng HTTH lµ:
A. Al ë « 13, chu kú III, nhãm IIIA vµ O ë « 8, chu kú II, nhãm VIA.
B. Mg ë « 12, chu kú III, nhãm IIA vµ O ë « 8, chu kú II, nhãm VIA.
C. Al ë « 13, chu kú III, nhãm IIIA vµ F ë « 9, chu kú II, nhãm VIIA.
D. Mg ë « 12, chu kú III, nhãm IIA vµ F ë « 9, chu kú II, nhãm VIIA.
30. Nh÷ng ®Æc tr-ng nµo sau ®©y cña nguyªn tö çc nguyªn tè biÕn ®æi tuÇn hoµn:
A. §iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö. B. TØ khèi.
12
C. Sè líp electron. D. Sè electron líp ngoµi cïng.

31. X¸c ®Þnh tªn nguyªn tè theo b¶ng sè liÖu sau:
STT Proton N¬tron Electron Nguyªn tè
1 15 16 15 ………
2 26 30 26 ………
3 29 35 29 ………
32. Nguyªn tö cña nguyªn tè nµo lu«n cho 1e trong çc ph¶n øng ho¸ häc?
A. Na Sè thø tù 11. B. Mg Sè thø tù 12.
C. Al Sè thø tù 13. D. Si Sè thø tù 14.
33. Çc nguyªn tö cña nhãm IA trong b¶ng HTTH cã sè nµo chung ?
C. Sè líp electron D. Sè electron líp ngoµi cïng.
34. Çc ®¬n chÊt cña çc nguyªn tè nµo sau ®©y cã tÝnh chÊt ho¸ häc t-¬ng tù nhau?
A. as, Se, Cl, Fe. B. F, Cl, Br, I.
C. Br, P, H, Sb . D. O, Se, Br, Te.
35. D·y nguyªn tè ho¸ häc cã nh÷ng sè hiÖu nguyªn tö nµo sau ®©y cã tÝnh chÊt ho¸ häc t-¬ng
tù kim lo¹i natri?
A. 12, 14, 22, 42 B. 3, 19, 37, 55.
C. 4, 20, 38, 56 D. 5, 21, 39, 57.
36. Nguyªn tè nµo sau ®©y cã tÝnh chÊt ho¸ häc t-¬ng tù canxi?
A. C B. K
C. Na D. Sr
37. Nguyªn tö cña nguyªn tè nµo trong nhãm VA cã b¸n kÝnh nguyªn tö lín nhÊt?
A. Nit¬ B. Photpho
C. asen D. Bitmut
38. D·y nguyªn tö nµo sau ®Ëy ®-îc xÕp theo chiÒu b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng?
A. i, Br, Cl, P B. C, N, O, F
C. Na, Mg, Al, Si D. O, S, Se, Te.
39. Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt kim lo¹i cña çc nguyªn tè trong d·y Mg - Ca - Sr - Ba lµ:
A. t¨ng. B. gi¶m.
C. kh«ng thay ®æi. D. võa gi¶m võa t¨ng.
40. Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt phi kim cña çc nguyªn tè trong d·y N - P - as -Sb -Bi lµ:
13
A. t¨ng. B. gi¶m.
41. CÆp nguyªn tè ho¸ häc nµo sau ®©y cã tÝnh chÊt ho¸ häc gièng nhau nhÊt:
A. Ca, Si B. P, as
C. Ag, Ni D. N, P
42. Møc oxi ho¸ ®Æc tr-ng nhÊt cña çc nguyªn tè hä Lantanit lµ:
A. +2 B. +3
C. +1 D. +4
43. Çc nguyªn tè ho¸ häc ë nhãm IA cña b¶ng HTTH cã thuéc tÝnh nµo sau ®©y ?
A. ®-îc gäi lµ kim lo¹i kiÒm.
B. DÔ dµng cho electron.
C. Cho 1e ®Ó ®¹t cÊu h×nh bÒn v÷ng.
D. TÊt c¶ ®Òu ®óng.
44. TÝnh chÊt baz¬ cña hi®roxit cña nhãm IA theo chiÒu t¨ng cña sè thø tù lµ:
A. t¨ng B. gi¶m
C. kh«ng thay ®æi D. võa gi¶m võa t¨ng
45. NhiÖt ®é s«i cña çc ®¬n chÊt cña çc nguyªn tè nhãm VIIA theo chiÒu t¨ng sè thø tù lµ:
A. t¨ng. B. gi¶m.
46. Sè hiÖu nguyªn tö cña çc nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn cho biÕt:
A. Sè electron ho¸ trÞ
B. Sè proton trong h¹t nh©n.
C. Sè electron trong nguyªn tö.
D. B, C ®óng.
47. Trong 20 nguyªn tè ®Çu tiªn trong b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn, sè nguyªn tè cã nguyªn tö víi
hai electron ®éc th©n ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n lµ:
A. 1 B. 3
C. 2 D. 4
48. §é ©m ®iÖn cña d·y nguyªn tè F, Cl, Br, I biÕn ®æi nh- sau:
A. t¨ng. B. gi¶m.
49. §é ©m ®iÖn cña d·y nguyªn tè Na, Al, P, Cl, biÕn ®æi nh- sau:
A. t¨ng. B. gi¶m.
14
50. TÝnh chÊt baz¬ cña d·y çc hi®roxit: NaOH, Mg(OH)2, Al(OH)3 biÕn ®æi nh- sau :
A. t¨ng. B. gi¶m.
51. TÝnh chÊt axit cña d·y çc hi®roxit : H2SiO3, H2SO4, HClO4 biÕn ®æi nh- sau :
A. t¨ng. B. gi¶m.
52. Chän çc tõ vµ côm tõ thÝch hîp ®Ó ®iÒn vµo nh÷ng chç trèng trong çc c©u sau:
a. TÝnh baz¬ cña çc oxit vµ hi®roxit cña çc nguyªn tè thuéc nhãm IIA ............ theo chiÒu
t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n.
b. TÝnh phi kim cña çc nguyªn tè thuéc nhãm VIIA .............. theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn
tÝch h¹t nh©n.
c. §é ©m ®iÖn ®Æc tr-ng cho kh¶ n¨ng .................. cña nguyªn tö nguyªn tè ®ã trong ph©n
tö.
d. Nguyªn tö cã ®é ©m ®iÖn lín nhÊt lµ ............., nguyªn tö cã ®é ©m ®iÖn nhá nhÊt
lµ.......................
53. Nguyªn tè Cs ®-îc sö dông ®Ó chÕ t¹o tÕ bµo quang ®iÖn v×:
A. Gi¸ thµnh rÎ, dÔ kiÕm.
B. Cã n¨ng l-îng ion ho¸ thÊp nhÊt.
C. Cã b¸n kÝnh nguyªn tö lín nhÊt.
D. Cã tÝnh kim lo¹i m¹nh nhÊt.
54. CÊu h×nh electron cña nguyªn tè X lµ 1s22s22p63s23p1, ®iÒn tõ, hay nhãm tõ thÝch hîp vµo
çc kho¶ng trèng sau:
A. Nguyªn tè X thuéc chu k× ………, ph©n nhãm ……… nhãm ……….
B. Nguyªn tè X cã kÝ hiÖu………
C. Trong çc ph¶n øng ho¸ häc X thÓ hiÖn tÝnh……….m¹nh
55. Mét nguyªn tè thuéc nhãm VIIA cã tæng sè proton, n¬tron vµ electron trong nguyªn tö b»ng
28. CÊu h×nh electron cña nguyªn tè ®ã lµ:
A. 1s22s22p63s23p5 B. 1s22s22p5
C. 1s22s22p63s23p6 D. 1s22s22p6
56. Hai nguyªn tè A vµ B ®øng kÕ tiÕp nhau trong mét chu kú cã tæng sè proton trong hai h¹t
nh©n nguyªn tö lµ 25. A vµ B thuéc chu kú vµ çc nhãm:
15
A. Chu kú 2 vµ çc nhãm IIA vµ IIIA.

B. Chu kú 3 vµ çc nhãm IA vµ IIA.
C. Chu kú 3 vµ çc nhãm IIA vµ IIIA.
D. Chu kú 2 vµ çc nhãm IVA vµ VA.
57. Cho 6,4g hçn hîp hai kim lo¹i thuéc hai chu kú liªn tiÕp, nhãm IIA t¸c dông hÕt víi dung
dÞch HCl d- thu ®-îc 4,48 l khÝ hi®ro (®ktc). Çc kim lo¹i ®ã lµ:
A. Be vµ Mg B. Mg vµ Ca
C. Ca vµ Sr D. Sr vµ Ba
58. Cho çc ph©n tö BeH2 vµ C2H2, nhËn ®Þnh nµo sau ®©y vÒ hai ph©n tö trªn lµ ®óng?
A. Çc nguyªn tö Be vµ C ®Òu ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp3.
B. Çc nguyªn tö Be vµ C ®Òu ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp2.
C. Çc nguyªn tö Be vµ C ®Òu ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp
D. Çc nguyªn tö Be vµ C ®Òu ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp3d2.
59. Cho çc chÊt: NaCl, HCl, SO2, H2, CO2. H·y ®iÒn çc tõ thÝch hîp vµo çc chç trèng trong
nh÷ng c©u sau:
A. NaCl lµ hîp chÊt cã kiÓu liªn kÕt………
B. HCl, SO2, H2, CO2 ®Òu cã kiÓu liªn kÕt ………
C. HCl, SO2, CO2 ®Òu cã kiÓu liªn kÕt ………
D. H2 lµ chÊt cã kiÓu liªn kÕt ………
16
C. h-íng dÉn tr¶ lêi, ®¸p sè
1. C 2. A 3. B 4. C 5. B 6. B
7. A 8. A 9. D 10. C 11. 12.
13. B 14. A 15. B 16. B 17. C 18. D
19. A 20. 21. A 22. 23. B 24. C
25. B 26. 27. A 28. 29. A 30. D
31. 32. A 33. D 33. B 34. B 35. D
36. D 37. D 38. D 39. A 40. B 41. D
42. A 43. D 44. A 45. A 46. D 47. D
48. B 49. A 50. B 51. A 52. 53. B
54. 55. B 56. C 57. B 58. C 59.
1. electron lµ nh÷ng h¹t mang ®iÖn tÝch ©m, do ®ã trong ®iÖn tr-êng chóng sÏ bÞ hót lÖch vÒ
phÝa cùc d-¬ng. §iÒu sai lµ:
C. Dßng electron bÞ lÖch h-íng vÒ phÝa cùc ©m trong ®iÖn tr-êng.
2. Çc ®ång vÞ ®-îc ph©n biÖt bëi yÕu tè A.
A. Sè n¬tron.
Gi¶i thÝch: Çc ®ång vÞ cã cïng sè proton trong h¹t nh©n, do ®ã cïng sè electron nh-ng kh¸c
nhau vÒ sè n¬tron.
3. KÝ hiÖu cña çc obitan sau lµ sai:
B. 1p, 2d
Gi¶i thÝch: Líp electron thø nh¸t chØ cã mét ph©n líp lµ 1s, kh«ng cã 1p. Líp electron thø hai
chØ cã hai ph©n líp lµ 2s vµ 2p, kh«ng cã ph©n líp 2D.
4. ë ph©n líp 3d sè electron tèi ®a lµ:
C. 10
Gi¶i thÝch: Ph©n líp 3d cã 5 obitan, mçi obitan cã tèi ®a 2 electron.
52 3+
8. Cã 21 electron trong mét ion 24 Cr
A. 21
17
Gi¶i thÝch: Ion crom mang ®iÖn tÝch 3+ cã nghÜa lµ trong ion, sè proton nhiÒu h¬n sè electron lµ
3, do ®ã sè electron cña ion nµy b»ng 24 - 3 = 21.
9. TiÓu ph©n nµo sau ®©y cã sè proton nhiÒu h¬n sè electron?
D. Ion kali
Gi¶i thÝch: K+ cã 19 proton nh-ng chØ cã 18 electron.
11. Nguyªn tö cña nguyªn tè ho¸ häc nµo cã cÊu h×nh electron d-íi ®©y:
CÊu h×nh electron Tªn nguyªn tè
2 2 1
(1) 1s 2s 2p Bo kÝ hiÖu B
2 2 5
(2) 1s 2s 2p Flo F
2 2 6 1
(3) 1s 2s 2p 3s Natri Na
2 2 6 2 2
(4) 1s 2s 2p 3s 3p Silic Si
12. H·y viÕt cÊu h×nh electron cña çc ion sau:
Ion cÊu h×nh electron Ion cÊu h×nh electron
+ 2 2 6 2+
(1) Na 1s 2s 2p (1) Ni 1s22s22p63s23p63d8
(2) Cl- 1s22s22p63s23p6 (2) Fe2+ 1s22s22p63s23p63d6
(3) Ca2+ 1s22s22p63s23p6 (3) Cu+ 1s22s22p63s23p63d10
1 N0 0, 693
14. ¸p dông ph-¬ng tr×nh: k = ln =
t N t1/ 2
trong ®ã:
- k lµ h»ng sè tèc ®é ph¶n øng (t¹i nhiÖt ®é x¸c ®Þnh),
- N0 lµ sè h¹t nh©n phãng x¹ ë thêi ®iÓm ®Çu (t = 0),
- N lµ sè h¹t nh©n phãng x¹ ë thêi ®iÓm t ®ang xÐt.
- t1/2 lµ chu kú b¸n r· cña nguyªn tè phãng x¹.
N0 1, 0 14,3
t = ln .t1/2 = 2,303 lg . = 33,2 ngµy
N 0, 2 0, 693
§¸p sè: A.
15. Mçi ph©n r·  lµm gi¶m 2+ ®¬n vÞ ®iÖn tÝch vµ 4 ®vC, nh- vËy khi nguyªn tö khèi gi¶m tõ
238 xuèng 206, nghÜa lµ gi¶m 32 ®vC t-¬ng øng víi 8 lÇn ph©n r· . Nh- vËy lÏ ra ®iÖn tÝch sÏ
gi¶m 8 x 2 = 16 + ®¬n vÞ ®iÖn tÝch, nhøng theo bµi ra chØ gi¶m 92 - 82 = 10, do ®ã ®· cã 6 ph©n
r·  lµm t¨ng 6+ ®¬n vÞ ®iÖn tÝch.
VËy ®¸p ¸n : B.
16. Chän ®¸p ¸n B.
18
238
§ã lµ çc hä Uran cã nguyªn tè gèc lµ U ,
92
232
Hä Thori cã nguyªn tè gèc lµ Th
90
Hä actini cã nguyªn tè gèc lµ 92 U 235

17. CÊu h×nh electron sau lµ sai:
C.1s22s22p2x 2py
Gi¶i thÝch: Ph©n líp 2p cã 3 obitan lµ 2px 2py vµ 2pz. NÕu cã 3 electron th× theo quy t¾c Hund sÏ
chiÕm c¶ 3 obitan 2px 2py vµ 2pz.
19. Trong nguyªn tö, çc electron quyÕt dÞnh tÝnh chÊt ho¸ häc lµ:
A. Çc electron ho¸ trÞ.
Gi¶i thÝch: Çc electron ho¸ trÞ cã thÓ trïng víi çc electron líp ngoµi cïng (çc nguyªn tè hä s
vµ p), nh-ng cã thÓ kh¸c (çc nguyªn tè hä d, f).
20.
A. N¨ng l-îng cña electron thuéc çc obitan 2px, 2py 2pz lµ nh- nhau. §
B. Çc electron 2px, 2py, 2pz kh¸c nhau vÒ ®Þnh h-íng trong kh«ng gian. §
C. N¨ng l-îng cña electron thuéc çc ph©n líp 3s, 3p, 3d lµ kh¸c nhau. § D. N¨ng l-îng
cña çc electron thuéc çc obitan 2s vµ 2px lµ nh- nhau S E. Ph©n líp 3d ®· b·o
hoµ khi ®· xÕp ®Çy 10 electron. §
21. CÊu h×nh electron biÓu diÔn theo « l-îng tö sau ®©y lµ sai:
A.   
Gi¶i thÝch: cÊu h×nh trªn ®· vi ph¹m quy t¾c Hun.
22. GhÐp ®«i tªn nguyªn tè ë cét A víi cÊu h×nh electron t-¬ng øng ë cét B:
1 – D; 2 – E; 3 – A; 4 – C; 5 – B; 6 – H; 7 – I; 8 – G.
26. Cho hai nguyªn tè A vµ B cã sè hiÖu nguyªn tö lÇn l-ît lµ 11 vµ 13.
- CÊu h×nh electron cña A: 1s22s22p63s.
- CÊu h×nh electron cña B: 1s22s22p63s23p.
- A ë chu kú 3, nhãm I, ph©n nhãm chÝnh nhãm I.
A cã kh¶ n¨ng t¹o ra ion A+ vµ B cã kh¶ n¨ng t¹o ra ion B3+. Kh¶ n¨ng khö cña A lµ m¹nh
h¬n so víi B, kh¶ n¨ng oxi ho¸ cña ion B3+lµ m¹nh h¬n so víi ion A+.
28. Nguyªn tö cña mét nguyªn tè X cã tæng sè h¹t c¬ b¶n lµ 82, trong ®ã sè h¹t mang ®iÖn
nhiÒu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iÖn lµ 22.
19
Sè hiÖu nguyªn tö cña X lµ: 26

Sè khèi: 56 vµ tªn nguyªn tè.lµ: s¾t
- CÊu h×nh electron cña nguyªn tö X: 1s22s22p63s23p63d64s2.
- CÊu h×nh electron cña çc ion t¹o thµnh tõ X:
Fe2+ 1s22s22p63s23p63d6
Fe3+1s22s22p63s23p63d5
- Çc ph-¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra khi:
X t¸c dông víi Fe2(SO4)3;
Fe + Fe2(SO4)3  3FeSO4
X t¸c dông víi HNO3 ®Æc, nãng
Fe + 6HNO3  Fe(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O
31. X¸c ®Þnh tªn nguyªn tè theo b¶ng sè liÖu sau:
STT Proton N¬tron Electron Nguyªn tè
1 15 16 15 Photpho
2 26 30 26 S¾t
3 29 35 29 §ång
52. Chän çc tõ vµ côm tõ thÝch hîp ®Ó ®iÒn vµo chç trèng trong çc c©u sau :
(1) TÝnh baz¬ cña çc oxit vµ hi®roxit cña çc nguyªn tè thuéc nhãm IIA t¨ng theo chiÒu
t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n.
(2) TÝnh phi kim cña çc nguyªn tè thuéc nhãm VIIA gi¶m theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch
h¹t nh©n.
(3) §é ©m ®iÖn ®Æc tr-ng cho kh¶ n¨ng hót electron cña nguyªn tö nguyªn tè ®ã trong
ph©n tö.
(4) Nguyªn tö cã ®é ©m ®iÖn lín nhÊt lµ F nguyªn tö cã ®é ©m ®iÖn nhá nhÊt lµ Cs.
54. A. Nguyªn tè X thuéc chu k× 3, ph©n nhãm chÝnh nhãm 3.
B. Nguyªn tè X cã kÝ hiÖu Al
C. Trong çc ph¶n øng ho¸ häc X thÓ hiÖn tÝnh khö m¹nh
59. Cho çc chÊt: NaCl, HCl, SO2, H2, CO2. H·y ®iÒn çc tõ thÝch hîp vµo çc chç trèng trong
nh÷ng c©u sau:
A. NaCl lµ hîp chÊt cã kiÓu liªn kÕt ion.
B. HCl, SO2, H2, CO2 ®Òu cã kiÓu liªn kÕt céng ho¸ trÞ.
C. HCl, SO2, CO2 ®Òu cã kiÓu liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc.
D. H2 lµ chÊt cã kiÓu liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc.
20
Ch-¬ng 2 – Ph¶n øng ho¸ häc- Ph¶n øng oxi ho¸ khö, ®iÖn ph©n - tèc
®é ph¶n øng vµ c©n b»ng ho¸ häc
A.Tãm t¾t lÝ thuyÕt

I. Ph¶n øng ho¸ häc
Ph¶n øng ho¸ häc lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi chÊt nµy thµnh chÊt kh¸c. Trong ph¶n øng ho¸ häc chØ
cã phÇn vá electron thay ®æi, lµm thay ®æi liªn kÕt ho¸ häc cßn h¹t nh©n nguyªn tö ®-îc b¶o
toµn.
Ph¶n øng ho¸ häc ®-îc chia thµnh hai lo¹i lín lµ: ph¶n øng oxi ho¸ khö vµ ph¶n øng trao ®æi.
Ph¶n øng axit-baz¬ lµ mét tr-êng hîp riªng cña ph¶n øng trao ®æi.
Ph¶n øng oxi ho¸ khö lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã sù chuyÓn electron gi÷a çc chÊt tham
gia ph¶n øng. Ph¶n øng oxi ho¸ khö lµm thay ®æi sè oxi ho¸ cña çc chÊt tham gia ph¶n øng.
ChÊt khö lµ chÊt cho electron, cã sè oxi ho¸ t¨ng. ChÊt oxi ho¸ lµ chÊt nhËn electron, cã sè oxi
ho¸ gi¶m. Qu¸ tr×nh oxi ho¸ lµ qu¸ tr×nh cho electron. Qu¸ tr×nh khö lµ qu¸ tr×nh nhËn electron.
Ph¶n øng oxi ho¸ khö cã thÓ ®-îc chia thµnh ba lo¹i lµ ph¶n øng tù oxi ho¸ - tù khö, ph¶n øng
oxi ho¸ khö néi ph©n tö vµ ph¶n øng oxi ho¸ khö th«ng th-êng.
§iÖn ph©n lµ ph¶n øng oxi ho¸ khö x¶y ra ë çc ®iÖn cùc d-íi t¸c dông cña dßng ®iÖn mét
chiÒu. §iÖn ph©n lµ ph-¬ng ph¸p duy nhÊt trong c«ng nghiÖp ®Ó ®iÒu chÕ çc kim lo¹i m¹nh
nh- Na, K, Ca, Al…Ngoµi ra, ®iÖn ph©n cßn ®-îc sö dông ®Ó tinh chÕ kim lo¹i, m¹ kim lo¹i.
§Þnh luËt Faraday Khèi l-îng mét ®¬n chÊt tho¸t ra ë ®iÖn cùc tû lÖ thuËn víi ®iÖn l-îng vµ
®-¬ng l-îng ho¸ häc cña ®¬n chÊt ®ã. BiÓu thøc cña ®Þnh luËt Faraday:
A I  t
m=
n F
Trong ®ã: - m lµ khèi l-îng cña ®¬n chÊt tho¸t ra ë ®iÖn cùc (gam).
- A lµ khèi l-îng mol nguyªn tö (gam) n lµ ho¸ trÞ, hay sè electron trao ®æi.
- I lµ c-êng ®é dßng ®iÖn (A), t lµ thêi gian ®iÖn ph©n (gi©y).
- F lµ sè Faraday b»ng 96500.
A
Gi¸ trÞ cßn ®-îc gäi lµ ®-¬ng l-îng ho¸ häc cña ®¬n chÊt.
n
I t
lµ sè mol electron trao ®æi trong qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n.
F
21
II. tèc ®é ph¶n øng vµ c©n b»ng ho¸ häc

Trong tù nhiªn, cã nh÷ng ph¶n øng ho¸ häc diÔn ra rÊt nhanh nh- ph¶n øng trung hoµ,
ph¶n øng næ cña thuèc ph¸o, tuy nhiªn còng cã nh÷ng ph¶n øng diÔn ra rÊt chËm nh- ph¶n øng
t¹o th¹ch nhò trong çc hang ®éng ®¸ v«i…§Ó ®Æc tr-ng cho sù nhanh, chËm cña ph¶n øng ho¸
häc, ng-êi ta sö dông kh¸i niÖm tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc.
Tèc ®é cña ph¶n øng ho¸ häc:
Cho ph¶n øng ho¸ häc:
aA + bB  cC + dD
Tèc ®é ph¶n øng v ®-îc x¸c ®Þnh bëi biÓu thøc: v = k. [A]a.[B]b.
Tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc phô thuéc vµo çc yÕu tè:
- B¶n chÊt cña çc chÊt tham gia ph¶n øng.
- NhiÖt ®é.
- Nång ®é.
- ¸p su©t (®èi víi çc chÊt khÝ).
- ChÊt xóc t¸c.
Ph¶n øng ho¸ häc thuËn nghÞch:
HÇu hÕt çc ph¶n øng ho¸ häc ®Òu x¶y ra kh«ng hoµn toµn. Bªn c¹nh qu¸ tr×nh t¹o ra
çc chÊt s¶n phÈm gäi lµ ph¶n øng thuËn cßn cã qu¸ tr×nh ng-îc l¹i t¹o ra çc chÊt ban ®Çu gäi
lµ ph¶n øng nghÞch.
vnghÞch = k. [C]c.[D]b.
C©n b»ng ho¸ häc lµ tr¹ng th¸i cña hçn hîp ph¶n øng khi tèc ®é ph¶n øng thuËn b»ng tèc ®é
ph¶n øng nghÞch.
ChuyÓn dÞch c©n b»ng ho¸ häc sÏ chuyÓn dÞch theo h-íng chèng l¹i sù thay ®æi bªn ngoµi. §ã
lµ néi dung cña nguyªn lÝ L¬sat¬liª. Çc yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn sù chuyÓn dich c©n b»ng gåm:
- NhiÖt ®é.
- Nång ®é.
- ¸p su©t (®èi víi çc chÊt khÝ).
H»ng sè c©n b»ng ho¸ häc
[C]c. [D]d
Kcb =
[A]a.[B]b
22
B. ®Ò bµi
60. Trong ph¶n øng ®iÒu chÕ khÝ oxi trong phßng thÝ nghiÖm b»ng çch nhiÖt ph©n muèi kali
clorat, nh÷ng biÖn ph¸p nµo sau ®©y ®-îc sö dông nh»m môc ®Ých t¨ng tèc ®é ph¶n øng?
A. Dïng chÊt xóc t¸c mangan ®ioxit (MnO2).
B. Nung hçn hîp kali clorat vµ mangan ®ioxit ë nhiÖt ®é cao.
C. Dïng ph-¬ng ph¸p dêi n-íc ®Ó thu khÝ oxi.
D. Dïng kali clorat vµ mangan ®ioxit khan.
H·y chän ph-¬ng ¸n ®óng trong sè çc ph-¬ng ¸n sau:
A. A, C, D. B. A, B, D. C. B, C, D. D. A, B, C.
61. Trong nh÷ng tr-êng hîp d-íi ®©y, yÕu tè nµo ¶nh h-ëng ®Õn tèc ®é ph¶n øng?
A. Sù ch¸y diÔn ra m¹nh vµ nhanh h¬n khi ®-a l-u huúnh ®ang ch¸y ngoµi kh«ng khÝ
vµo lä ®ùng khÝ oxi.
B. Khi cÇn ñ bÕp than, ng-êi ta ®Ëy n¾p bÕp lß lµm cho ph¶n øng ch¸y cña than chËm
l¹i.
C. Ph¶n øng oxi ho¸ l-u huúnh ®ioxit t¹o thµnh l-u huúnh trioxit diÔn ra nhanh h¬n khi
cã mÆt vana®i oxit (V2O5).
D. Nh«m bét t¸c dông víi dung dÞch axit clohi®ric nhanh h¬n so v¬i nh«m d©y.
H·y ghÐp çc tr-êng hîp tõ A ®Õn D víi çc yÕu tè tõ 1 ®Õn 5 sau ®©y cho phï hîp:
1. Nång ®é. 2. NhiÖt ®é. 3. KÝch th-íc h¹t.
4. ¸p suÊt. 5. Xóc t¸c
0
62. Khi nhiÖt ®é t¨ng lªn 10 C, tèc ®é cña mét ph¶n øng ho¸ häc t¨ng lªn 3 lÇn. Ng-êi ta nãi
r»ng tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc trªn cã hÖ sè nhiÖt ®é b»ng 3. §iÒu kh¼ng ®Þnh nµo sau ®©y lµ
®óng?
A.Tèc ®é ph¶n øng t¨ng lªn 256 lÇn khi nhiÖt ®é t¨ng tõ 200C lªn 500C.
B.Tèc ®é ph¶n øng t¨ng lªn 243 lÇn khi nhiÖt ®é t¨ng tõ 200C lªn 500C.
C.Tèc ®é ph¶n øng t¨ng lªn 27 lÇn khi nhiÖt ®é t¨ng tõ 200C lªn 500C.
D.Tèc ®é ph¶n øng t¨ng lªn 81 lÇn khi nhiÖt ®é t¨ng tõ 200C lªn 500C.
63. HÖ sè nhiÖt ®é cña tèc ®é ph¶n øng lµ gi¸ trÞ nµo sau ®©y? BiÕt r»ng khi t¨ng nhiÖt ®é lªn
thªm 500C th× tèc ®é ph¶n øng t¨ng lªn 1024 lÇn.
A. 2,0 B. 2,5
C. 3,0 D. 4,0
23
64. H·y cho biÕt ng-êi ta sö dông yÕu tè nµo trong sè çc yÕu tè sau ®Ó t¨ng tèc ®é ph¶n øng
trong tr-êng hîp r¾c men vµo tinh bét ®· ®-îc nÊu chÝn (c¬m, ng«, khoai, s¾n) ®Ó ñ r-îu?
A. NhiÖt ®é. B. Xóc t¸c.
C. Nång ®é. D. ¸p suÊt.
65. Trong çc cÆp ph¶n øng sau, cÆp nµo cã tèc ®é ph¶n øng lín nhÊt?
A. Fe + ddHCl 0,1M.
B. Fe + ddHCl 0,2M.
C. Fe + ddHCl 0,3M
D. Fe + ddHCl 20%, (d = 1,2g/ml)
66. Sù phô thuéc cña tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc vµo nång ®é ®-îc x¸c ®Þnh bëi ®Þnh luËt t¸c
dông khèi l-îng: tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc tû lÖ thuËn víi tÝch sè nång ®é cña çc chÊt ph¶n øng
víi luü thõa b»ng hÖ sè tû l-îng trong ph-ong tr×nh ho¸ häC. VÝ dô ®èi víi ph¶n øng:
N2 + 3H2 2NH3
Tèc ®é ph¶n øng v ®-îc x¸c ®Þnh bëi biÓu thøc: v = k. [N2].[H2]3. Hái tèc ®é ph¶n øng sÏ t¨ng
bao nhiªu lÇn khi t¨ng ¸p suÊt chung cña hÖ lªn 2 lÇn? Tèc ®é ph¶n øng sÏ t¨ng:
A. 4 lÇn B. 8 lÇn.
C. 12 lÇn D.16 lÇn.
67. Cho ph-¬ng tr×nh ho¸ häc
tia lua dien
N2 (k) + O2(k) 2NO (k); H > 0
H·y cho biÕt nh÷ng yÕu tè nµo sau ®©y ¶nh h-ëng ®Õn sù chuyÓn dÞch c©n b»ng ho¸ häc trªn?
A. NhiÖt ®é vµ nång ®é.
B. ¸p suÊt vµ nång ®é.
C. Nång ®é vµ chÊt xóc t¸c.
D. ChÊt xóc t¸c vµ nhiÖt ®é.
68. Tõ thÕ kû XIX, ng-êi ta ®· nhËn ra r»ng trong thµnh phÇn khÝ lß cao (lß luyÖn gang)
vÉn cßn khÝ cacbon monoxit. Nguyªn nh©n nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. Lß x©y ch-a ®ñ ®é cao.
B. Thêi gian tiÕp xóc cña CO vµ Fe2O3 ch-a ®ñ.
C. NhiÖt ®é ch-a ®ñ cao.
D. Ph¶n øng ho¸ häc thuËn nghÞch.
69. Cho ph¶n øng ho¸ häc sau ®ang ë tr¹ng th¸i c©n b»ng.
24
V2O5,to
2SO2 (k) + O2(k) 2SO3 (k) H = -192kJ
H·y ph©n tÝch çc ®Æc ®iÓm cña ph¶n øng ho¸ häc trªn, tõ ®ã ghÐp nèi çc th«ng tin ë cét A víi
B sao cho hîp lÝ.
A B
Thay ®æi ®iÒu kiÖn cña ph¶n øng ho¸ häc C©n b»ng sÏ thay ®æi nh- thÕ nµo
1. T¨ng nhiÖt ®é cña b×nh ph¶n øng A. c©n b»ng chuyÓn dÞch theo chiÒu
thuËn
2. T¨ng ¸p suÊt chung cña hçn hîp. B. c©n b»ng chuyÓn dÞch theo chiÒu
nghÞch
3. T¨ng nång ®é khÝ oxi C. c©n b»ng kh«ng thay ®æi.
4. Gi¶m nång ®é khÝ sunfur¬.
70. S¶n xuÊt amoniac trong c«ng nghiÖp dùa trªn ph-¬ng tr×nh ho¸ häc sau :
p, xt
2N2(k) + 3H2(k) 2NH3(k) H = -92kJ
H·y cho biÕt ®iÒu kh¼ng ®Þnh nµo sau ®©y lµ ®óng?
C©n b»ng hãa häc sÏ chuyÓn dÞch vÒ phÝa t¹o ra amoniac nhiÒu h¬n nÕu
A. gi¶m ¸p suÊt chung vµ nhiÖt ®é cña hÖ.
B. gi¶m nång ®é cña khÝ nit¬ vµ khÝ hi®ro.
C. t¨ng nhiÖt ®é cña hÖ.
D. t¨ng ¸p suÊt chung cña hÖ.
71. Sù t-¬ng t¸c gi÷a hi®ro vµ iot cã ®Æc tÝnh thuËn nghÞch:
H2 + I2 2HI
Sau mét thêi gian ph¶n øng, tèc ®é ph¶n øng thuËn b»ng tèc ®é ph¶n øng nghÞch: vt = vn
hay kt .[H2].[I2] = kn .[HI]2
Sau khi biÕn ®æi chóng ta x©y dùng ®-îc biÓu thøc h»ng sè c©n b»ng cña hÖ (Kcb).
25
kt [HI]2
Kcb = 
kn [H2].[I2]
Hái, nÕu nång ®é ban ®Çu cña H2 vµ I2 lµ 0,02mol/l, nång ®é c©n b»ng cña HI lµ
0,03mol/l th× nång ®é c©n b»ng cña H2 vµ h»ng sè c©n b»ng lµ bao nhiªu?
A. 0,005 mol vµ 18. B. 0,005 mol vµ 36.
C. 0,05 mol vµ 18. D. 0,05 mol vµ 36.
72. Cho ph-¬ng tr×nh ho¸ häc:
p, xt
2N2(k) + 3H2(k) 2NH3(k)
NÕu ë tr¹ng th¸i c©n b»ng nång ®é cña NH3 lµ 0,30mol/l, cña N2 lµ 0,05mol/l vµ cña H2 lµ
0,10mol/l. H»ng sè c©n b»ng cña hÖ lµ gi¸ trÞ nµo sau ®©y?
A. 36.
B. 360.
C. 3600.
D. 36000.
73. Trong c«ng nghiÖp, ®Ó ®iÒu chÕ khÝ than -ít, ng-êi ta thæi h¬i n-íc qua than ®¸ ®ang
nãng ®á. Ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra nh- sau
C (r) + H2O (k) CO(k) + H2(k) H = 131kJ
§iÒu kh¼ng ®Þnh nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. T¨ng ¸p suÊt chung cña hÖ lµm c©n b»ng kh«ng thay ®ái.
B. T¨ng nhiÖt ®é cña hÖ lµm c©n b»ng chuyÓn sang chiÒu thuËn.
C. Dïng chÊt xóc t¸c lµm c©n b»ng chuyÓn sang chiÒu thuËn.
D. T¨ng nång ®é hi®ro lµm c©n b»ng chuyÓn sang chiÒu thuËn.
74. Clo t¸c dông víi n-íc theo ph-¬ng tr×nh ho¸ häc sau:
Cl2(k) + H2O(l) HOCl + HCl
Hai s¶n phÈm t¹o ra ®Òu tan tèt trong n-íc t¹o thµnh dung dÞch. Ngoµi ra mét l-îng
®¸ng kÓ khÝ clo tan trong n-íc t¹o thµnh dung dÞch cã mµu vµng lôc nh¹t gäi lµ n-íc clo. H·y
chän lÝ do sai: N-íc clo dÇn dÇn bÞ mÊt mµu theo thêi gian, kh«ng b¶o qu¶n ®-îc l©u v×:
A. clo lµ chÊt khÝ dÔ bay ra khái dung dÞch.
B. axit hipoclor¬ (HOCl) lµ hîp chÊt kh«ng bÒn.
26
C. hidroclorua (HCl) lµ chÊt khÝ dÔ bay h¬i.

D. ph¶n øng ho¸ häc trªn lµ thuËn nghÞch.
75. S¶n xuÊt v«i trong c«ng nghiÖp vµ ®êi sèng ®Òu dùa trªn ph¶n øng ho¸ häc:
to
CaCO3(r) CaO(r) + CO2(k), H = 178kJ
H·y chän ph-¬ng ¸n ®óng. C©n b»ng ho¸ häc sÏ chuyÓn sang chiÒu thuËn khi
A. t¨ng nhiÖt ®é.
B. ®Ëp nhá ®¸ v«i lµm t¨ng diÖn tÝch tiÕp xóc.
C. thæi kh«ng khÝ nÐn vµo lß ®Ó lµm gi¶m nång ®é khÝ cacbonic.
D. c¶ ba ph-¬ng ¸n A, B, C ®Òu ®óng.
76. Mét ph¶n øng ho¸ häc cã d¹ng:
2A(k) + B(k) 2C(k), H > o
H·y cho biÕt çc biÖn ph¸p cÇn tiÕn hµnh ®Ó chuyÓn dÞch c©n b»ng ho¸ häc sang chiÒu thuËn?
A. T¨ng ¸p suÊt chung cña hÖ. B. Gi¶m nhiÖt ®é.
C. Dïng chÊt xóc t¸c thÝch hîp. D. A, B ®Òu ®óng.
77. Cho çc ph¶n øng ho¸ häc
C (r) + H2O (k) CO(k) + H2(k); H = 131kJ
V2O5
2SO2(k) + O2(k) 2SO3(k); H = -192kJ
T×m ph-¬ng ¸n sai trong sè çc kh¼ng ®Þnh sau ®©y ?
Çc ®Æc ®iÓm gièng nhau cña hai ph¶n øng ho¸ häc trªn lµ:
A. To¶ nhiÖt. B. ThuËn nghÞch.
C. §Òu t¹o thµnh çc chÊt khÝ.
D. §Òu lµ çc ph¶n øng oxi ho¸-khö.
78. Cho ph¶n øng tæng hîp amoniac:
p, xt
2N2(k) + 3H2(k) 2NH3(k)
Tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc tæng hîp amoniac sÏ t¨ng bao nhiªu lÇn nÕu t¨ng nång ®é hi®ro lªn 2
lÇn?
A. 2 lÇn. B. 4 lÇn. C. 8 lÇn. D. 16 lÇn.
Trong tÊt c¶ çc tr-êng hîp trªn, nhiÖt ®é cña ph¶n øng ®-îc gi÷ nguyªn.
79. Ng-êi ta ®· sö dông nhiÖt cña ph¶n øng ®èt ch¸y than ®¸ ®Ó nung v«i, BiÖn ph¸p kÜ thuËt
nµo sau ®©y kh«ng ®-îc sö dông ®Ó t¨ng tèc ®é ph¶n øng nung v«i?
a. §Ëp nhá ®¸ v«i víi kÝch th-íc kho¶ng 10cm.
27
b. T¨ng nhiÖt ®é ph¶n øng lªn kho¶ng 9000C.

c. T¨ng nång ®é khÝ cacbonic.
d. Thæi kh«ng khÝ nÐn vµo lß nung v«i.
80. H×nh vÏ nµo sau ®©y biÓu diÔn tr¹ng th¸i c©n b»ng ho¸ häc?
v v v
A. B. C.
t(thêi gian)
81. Trong nh÷ng kh¼ng ®Þnh sau, ®iÒu nµo lµ phï hîp víi mét hÖ ho¸ häc ë tr¹ng th¸i c©n
b»ng?
A. Ph¶n øng thuËn ®· kÕt thóc.
B. Ph¶n øng nghÞch ®· kÕt thóc.
C.Tèc ®é cña ph¶n øng thuËn vµ nghÞch b»ng nhau.
D. Nång ®é cña çc chÊt tham gia vµ t¹o thµnh sau ph¶n øng nh- nhau.
82. Cho ph-¬ng tr×nh ho¸ häc
CO(k) + Cl2(k) COCl2(k)
BiÕt r»ng nång ®é c©n b»ng cña CO lµ 0,20mol/l vµ cña Cl2 lµ 0,30mol/l vµ h»ng sè c©n b»ng lÇ
4. Nång ®é c©n b»ng cña chÊt t¹o thµnh ë mét nhiÖt ®é nµo ®ã cu¶ ph¶n øng lµ gi¸ trÞ nµo sau
®©y?
A. 0,24 mol/l B. 0,024 mol/l
C. 2,4 mol/l D. 0,0024 mol/l
83. Lµm thÕ nµo ®Ó ®iÒu khiÓn çc ph¶n øng ho¸ häc theo h-íng cã lîi nhÊt cho con ng-êi?
BiÖn ph¸p nµo sau ®©y ®-îc sö dông?
A. T¨ng nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt.
B. Chän çc ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt, nång ®é sao cho c©n b»ng ho¸ häc chuyÓn dÞch
hoµn toµn sang chiÒu thuËn.
C. Chän çc ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt, nång ®é, xóc t¸c sao cho võa cã lîi vÒ tèc ®é vµ
chuyÓn dÞch c©n b»ng ho¸ häc cña ph¶n øng.
D. Chän çc ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt, nång ®é, xóc t¸c sao cho tèc ®é ph¶n øng thuËn
lµ lín nhÊt.
28
®©y:
A. ChÊt khö lµ chÊt cho electron, cã sè oxi ho¸ t¨ng §-S
B. ChÊt oxi ho¸ lµ chÊt nhËn electron, cã sè oxi ho¸ gi¶m §-S
C. ChÊt khö tham gia qu¸ tr×nh khö §-S
D. ChÊt oxi ho¸ tham gia qu¸ tr×nh oxi ho¸ §-S
E. Kh«ng thÓ t¸ch rêi qu¸ tr×nh oxi ho¸ vµ qu¸ tr×nh khö §-S
85. Ph¶n øng tù oxi ho¸- khö lµ ph¶n øng trong ®ã:
A. Cã sù t¨ng vµ gi¶m ®ång thêi sè oxi ho¸ çc nguyªn tö cña cïng mét nguyªn tè.
B. Cã sù nh-êng vµ nhËn electron ë çc nguyªn tö cña cïng mét nguyªn tè.
C. ChÊt oxi ho¸ vµ chÊt khö n»m cïng mét ph©n tö.
D. Cã sù t¨ng vµ gi¶m ®ång thêi sè oxi ho¸ çc nguyªn tö cña cïng mét nguyªn tè cã cïng
sè oxi ho¸ ban ®Çu.
86. Ph¶n øng tù oxi ho¸, tù khö lµ:
A. NH4NO3  N2O + 2H2O
B. 2Al(NO3)3 Al2O3 + 6NO2 + 3/2O2
C. Cl2 + 2NaOH  NaCl + NaClO
D. 2KMnO4 K2MnO4 + MnO2 + O2
E. 10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4  5Fe2(SO4)3 + 2MnSO4 + K2SO4 + 8H2O
87. Cho çc ph¶n øng oxi ho¸- khö sau:
3I2 + 3H2O  HIO3 + 5HI (1)
HgO 2Hg + O2 (2)
4K2SO3  3K2SO4 + K2S (3)
NH4NO3  N2O + 2H2O (4)
2KClO3  2KCl + 3O2 (5)
3NO2 + H2O  2HNO3 + NO (6)
4HClO4  2Cl2 + 7O2 + 2H2O (7)
2H2O2 2H2O + O2 (8)
Trong sè çc ph¶n øng oxi ho¸- khö trªn, sè ph¶n øng oxi ho¸- khö néi ph©n tö lµ
A. 2 B. 3 C. 4 D. 5
88. Cho çc ph¶n øng oxi ho¸- khö sau:
3K2MnO4 + 2H2O  MnO2 + 2KMnO4+ 4KOH (1)
4HCl+MnO2 MnCl2 + Cl2 + 2H2O (2)
29
4KClO3 KCl + 3KClO4 (3)

3HNO2  HNO3 + 2NO + H2O (4)
4K2SO3 2K2SO4 + 2K2S (5)
2AgNO3 2Ag + 2NO2 + O2  (6)
2S + 6KOH 2K2S + K2SO3 + 3H2O (7)
2KMnO4 +16 HCl  5Cl2 + 2KCl + 2MnCl2 + 8H2O (8)
Trong çc ph¶n øng oxi ho¸- khö trªn sè ph¶n øng tù oxi ho¸, tù khö lµ:
A. 2 B. 3 C. 4 D. 5
89. Çc chÊt nµo sau ®©y ®Òu t¸c dông víi dung dÞch Fe(NO3)3?
A. Mg, Fe, Cu. B. Al, Fe, Ag.
C. Ni, Zn, Fe D. C¶ A vµ C ®Òu ®óng.
90. Trong ph¶n øng:
3NO2 + H2O  2HNO3 + NO
KhÝ NO2 ®ãng vai trß nµo sau ®©y?
A. ChÊt oxi ho¸.
B. ChÊt khö.
C. Lµ chÊt oxi ho¸ nh-ng ®ång thêi còng lµ chÊt khö.
D. Kh«ng lµ chÊt oxi ho¸ còng kh«ng lµ chÊt khö.
91. Cho çc ph¶n øng sau:
Cl2 + H2O  HCl +HClO
Cl2 + 2NaOH  NaClO + H2O + NaCl
3Cl2+ 6NaOH  5NaCl +NaClO3 + 3H2O
2Cl2 + H2O +HgO  HgCl2+2HClO
2Cl2 + HgO  HgCl2 + Cl2O
Trong çc ph¶n øng trªn clo ®ãng vai trß lµ chÊt g×?
A. Lµ chÊt oxi ho¸.
B. Lµ chÊt khö.
C. Võa lµ chÊt oxi ho¸, võa lµ chÊt khö.
D. A, B, C ®Òu ®óng
92. Trong çc ph¶n øng sau, ph¶n øng nµo HCl ®ãng vai trß lµ chÊt oxi ho¸?
A. 4HCl + MnO2 MnCl2 + Cl2 + 2H2O
B. 4HCl +2Cu + O2 2CuCl2 + 2H2O
C. 2HCl + Fe  FeCl2 + H2
30
D. 16HCl + 2 KMnO4  2MnCl2 + 5Cl2 +8 H2O + 2KCl

E. 4HCl + O2  2H2O + 2Cl2
93. Khi cho Zn vµo dung dÞch HNO3 thu ®-îc hçn hîp khÝ A gåm N2O vµ N2 khi ph¶n øng kÕt
thóc cho thªm NaOH vµo l¹i thÊy gi¶i phãng khÝ B, hçn hîp khÝ B ®ã lµ:
A. H2, NO2 . B. H2, NH3. C. N2, N2O. D. NO, NO2
94. Ph¶n øng oxi ho¸ khö x¶y ra khi t¹o thµnh
A. ChÊt Ýt tan t¹o kÕt tña.
B. ChÊt Ýt ®iÖn li.
C. ChÊt oxi ho¸ vµ chÊt khö yÕu h¬n.
D. ChÊt dÔ bay h¬i.
95. Hoµ tan hoµn toµn m gam FexOy b»ng dung dÞch H2SO4 ®Æc nãng thu ®-îc khÝ A vµ dung
dÞch B. Cho khÝ A hÊp thô hoµn toµn bëi dung dÞch NaOH d- t¹o ra 12,6 gam muèi. MÆt kh¸c,
c« c¹n dung dÞch B th× thu ®-îc 120 gam muèi khan. C«ng thøc cña s¾t oxit FexOy lµ:
A. FeO B. Fe3O4 C. Fe2O3 D. TÊt c¶ ®Òu sai
96. GhÐp ®«i çc thµnh phÇn cña c©u ë cét A vµ B sao cho hîp lÝ.
A B
1. Sù oxi ho¸ lµ A. qu¸ tr×nh nhËn electron vµ lµm gi¶m sè oxi
ho¸ cña mét nguyªn tè.
2. Sù khö lµ B. qu¸ tr×nh cho electron vµ lµm t¨ng sè oxi ho¸
cña mét nguyªn tè.
3. Ph¶n øng to¶ nhiÖt lµ C.Ph¶n øng cã H > 0
4. Ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ D. Ph¶n øng cã H < 0
E. Ph¶n øng trong ®ã cã sù chuyÓn electron gi÷a
çc chÊt ph¶n øng. HoÆc lµ ph¶n øng trong ®ã cã
sù thay ®æi sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tè.
97. Cho KI t¸c dông víi KMnO4 trong m«i tr-êng H2SO4, ng-êi ta thu ®-îc 1,51g MnSO4 theo
ph-¬ng tr×nh ph¶n øng sau:
10KI + 2KMnO4 + 8H2SO4  6K2SO4 + 5I2 + 2MnSO4 + 8 H2O
Sè mol iot t¹o thµnh vµ KI tham gia ph¶n øng trªn lµ:
A. 0,00025 vµ 0,0005
B. 0,025 vµ 0,05.
C. 0,25 vµ 0,50.
D. 0,0025 vµ 0,005
98. H·y chän ph-¬ng ¸n ®óng. Ph¶n øng oxi ho¸ - khö x¶y ra hay kh«ng trong çc tr-êng hîp
sau ®©y? §ång cã thÓ t¸c dông víi
31
A. dung dÞch muèi s¾t II t¹o thµnh muèi ®ång II vµ gi¶i phãng s¾t.
B. dung dÞch muèi s¾t III t¹o thµnh muèi ®ång II vµ gi¶i phãng s¾t.
C. dung dÞch muèi s¾t III t¹o thµnh muèi ®ång II vµ muèi s¾t II.
D. kh«ng thÓ t¸c dông víi dung dÞch muèi s¾t III.
99. §Ó m gam phoi bµo s¾t (A) ngoµi kh«ng khÝ, sau mét thêi gian biÕn thµnh hçn hîp (B) cã
khèi l-îng 12 gam gåm s¾t vµ çc oxit FeO, Fe3O4, Fe2O3. cho B t¸c dông hoµn toµn víi dung
dÞch HNO3 thÊy gi¶i phãng ra 2,24 lÝt khÝ NO duy nhÊt (®ktc).Khèi l-îng tÝnh theo gam cña m
lµ:
A. 11,8. B. 10,8
C. 9,8 D. 8,8
100. Cho çc chÊt sau: NH3, HCl, SO3, N2. Chóng cã kiÓu liªn kÕt ho¸ häc nµo sau ®©y?
A. Liªn kÕt céng ho¸ trÞ ph©n cùc.
B. Liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng ph©n cùc.
C. Liªn kÕt céng ho¸ trÞ.
D. Liªn kÕt phèi trÝ
101. Cho 1,44g hçn hîp gåm kim lo¹i M vµ oxit cña nã MO, cã sè mol b»ng nhau, t¸c dông hÕt
víi H2SO4 ®Æc, ®un nãng. ThÓ tÝch khÝ SO2(®ktc) thu ®-îc lµ 0,224lit. Cho biÕt r»ng ho¸ trÞ lín
nhÊt cña M lµ II.
Kim lo¹i M lµ:.....................................................
VÞ trÝ cña M trong b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn lµ:..............................................
.......................................................................................................................
ViÕt çc ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc ®· x¶y ra:……………………….
102. A vµ B lµ hai nguyªn tè thuéc hai ph©n nhãm chÝnh kÕ tiÕp nhau, B ë nhãm V, ë tr¹ng th¸i
®¬n chÊt A vµ B cã ph¶n øng víi nhau. Tæng sè proton trong h¹t nh©n nguyªn tö cña A vµ B lµ
23.
- CÊu h×nh e cña A…………………………………………..
- C«ng thøc ph©n tö cña ®¬n chÊt A…………………………
- C«ng thøc ph©n tö cña d¹ng thï h×nh A
- CÊu h×nh e cña B…………………………
- Çc d¹ng thï h×nh th-êng gÆp cña B
- VÞ trÝ cña A, B trong b¶ng HTTH…………………………
103. Nhóng 1 thanh nh«m nÆng 50g vµo 400ml dung dÞch CuSO4 0,5M. Sau mét thêi gian lÊy
thanh nh«m ra c©n nÆng 51,38g. Hái khèi l-îng Cu tho¸t ra lµ bao nhiªu?
32
A. 0,64g B. 1,28g
C. 1,92g D. 2,56.
104. Hßa tan 4,59g Al b»ng dung dÞch HNO3 thu ®-îc hçn hîp khÝ NO vµ N2O cã tØ khèi h¬i
®èi víi hi®ro b»ng 16,75. ThÓ tÝch NO vµ N2O thu ®-îc ë ®ktc lµ:
A. 2,24 lÝt vµ 6,72 lÝt. B. 2,016 lÝt vµ 0,672 lÝt.
C. 0,672 lÝt vµ 2,016 lÝt. D. 1,972 lÝt vµ 0,448 lÝt.
®©y:
A. Liªn kÕt ®¬n bÒn h¬n liªn kÕt ®«i §-S
B. Liªn kÕt ®«i bÒn h¬n liªn kÕt ba §-S
C. Çc chÊt cã kiÓu liªn kÕt ion bÒn h¬n liªn kÕt céng ho¸ trÞ §-S
D. Çc chÊt SO2, H2SO3, KHSO3 l-u huúnh cã sè oxi ho¸ +4 §-S
E. Tinh thÓ nguyªn tö bªn h¬n tinh thÓ ph©n tö §-S
106. Ph¶n øng tù oxi ho¸ - tù khö lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã
A. Cã sù t¨ng, gi¶m ®ång thêi sè oxi ho¸ çc nguyªn tö cña cïng mét nguyªn tè
B. Cã sù nh-êng vµ nhËn electron ë çc nguyªn tö cña cïng mét nguyªn tè.
C. ChÊt oxi ho¸ vµ chÊt khö n»m cïng mét ph©n tö.
D. Cã sù t¨ng vµ gi¶m ®ång thêi sè oxi ho¸ çc nguyªn tö cña cïng mét nguyªn tè cã
cïng sè oxi ho¸ ban ®Çu.
107. Cho çc cÆp oxi ho¸ khö sau: Fe2+/Fe ; Cu2+/Cu ; Fe3+/Fe2+ . Tõ tr¸i sang ph¶i tÝnh oxi ho¸
t¨ng dÇn theo thø tù Fe2+, Cu2+, Fe3+, tÝnh khö gi¶m dÇn theo thø tù Fe, Cu, Fe2+. §iÒu kh¼ng
®Þnh nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. Fe cã kh¶ n¨ng tan ®-îc trong çc dung dÞch FeCl3 vµ CuCl2.
B. §ång cã kh¶ n¨ng tan trong çc dung dÞch FeCl3 vµ FeCl2.
C. Fe kh«ng tan ®-îc trong çc dung dÞch FeCl3 vµ CuCl2.
D. §ång cã kh¶ n¨ng tan trong çc dung dÞch FeCl2.
108. Trong çc ph¶n øng oxi ho¸ khö, çc axit cã kh¶ n¨ng ®ãng vai trß chÊt oxi ho¸, chÊt khö
hoÆc chØ lµ m«i tr-êng, kh«ng tham gia viÖc cho nhËn electron. H·y ghÐp nèi ph¶n øng ho¸ häc
ë cét A víi vai trß cña axit trong cét B cho phï hîp.
Ph-¬ng tr×nh ho¸ häc Vai trß cña axit

A. 4HCl + MnO2  MnCl2 + Cl2 + 2H2O (1)Lµ chÊt oxi ho¸
B. Fe + 4HNO3  Fe(NO3)3 + NO + H2O (2)Lµ chÊt khö
33
C. 2H2S + SO2  3S + 2H2O (3)Lµ m«i tr-êng

D. 10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4  5Fe2(SO4)3 +
K2SO4 + 2MnSO4 + 8H2O
109. Hoµ tan hoµn toµn m gam Fe3O4 vµo dung dÞch HNO3 lo·ng d-, tÊt c¶ l-îng khÝ NO thu
®-îc ®em oxi ho¸ thµnh NO2 råi sôc vµo n-íc cïng dßng khÝ O2 ®Ó chuyÓn hÕt thµnh HNO3.
Cho biÕt thÓ tÝch khÝ oxi (®ktc) ®· tham gia qu¸ tr×nh trªn lµ 3,36 lit. Khèi l-îng m cña Fe3O4 lµ
gi¸ trÞ nµo sau ®©y?
A. 139,2 gam. B. 13,92 gam.
C. 1,392 gam. D. 1392 gam.
110. Vai trß cña kim lo¹i vµ ion kim lo¹i trong çc ph¶n øng oxi ho¸ - khö mµ chóng tham gia
lµ:
A. ChÊt khö.
B. ChÊt oxi ho¸.
C. Võa lµ chÊt khö võa cã thÓ lµ chÊt oxi ho¸.
D. Kim lo¹i chØ lµ chÊt khö, ion kim lo¹i cã thÓ lµ chÊt khö hay chÊt oxi ho¸.
111. Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp FeS vµ FeCO3 b»ng dung dÞch HNO3 ®Æc nãng thu ®-îc hçn
hîp khÝ A gåm hai khÝ X, Y cã tû khèi so víi hi®ro b»ng 22,805. C«ng thøc ho¸ häc cña X vµ Y
theo thø tù lµ:
A. H2S vµ CO2. B. SO2 vµ CO2.
C. NO2 vµ CO2 D. NO2 vµ SO2
112. A lµ dung dÞch chøa 2 chÊt tan lµ HCl vµ CuSO4 cã pH = 1. Cho tõ tõ dung dÞch NaOH 1M
vµo 100ml dung dÞch A ®Õn khi l-îng kÕt tña sinh ra b¾t ®Çu kh«ng ®æi th× dïng hÕt 250 ml.
Nång ®é M cña çc chÊt tan trong A lÇn l-ît lµ:
A. 0,01M vµ 0,24M. B. 0,1M vµ 0,24M.
C. 0,01M vµ 2,4M. D. 0,1M vµ 2,4M.
113. Hoµ tan hoµn toµn oxit FexOy (A) trong dung dÞch H2SO4 ®Æc nãng thu ®-îc dung dÞch A1
vµ khÝ B1. MÆt kh¸c l¹i cho dung dÞch A1 t¸c dông víi NaOH d- läc t¸ch kÕt tña råi nung ®Õn
khèi l-îng kh«ng ®æi ®-¬c chÊt r¾n A2. C«ng thøc ho¸ häc cña A1, A2 vµ khÝ B1 lÇn l-ît nh-
sau:
A. Fe2(SO4)3, FeO vµ SO2.
B. Fe2(SO4)3, Fe3O4 vµ SO2.
C. Fe2(SO4)3, Fe2O3 vµ SO2.
34
D. FeSO4, Fe2O3 vµ SO2.

114. Hßa tan hoµn toµn 28,8 g kim lo¹i Cu vµo dung dÞch HNO3lo·ng, tÊt c¶ khÝ NO thu ®-îc
®em oxi hãa thµnh NO2 råi sôc vµo n-íc cã dßng oxi ®Ó chuyÓn hÕt thµnh HNO3. ThÓ tÝch khÝ
oxi ë ®ktc ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh trªn lµ:
A . 100,8 lÝt B. 10,08lÝt
C . 50,4 lÝt D. 5,04 lÝt
115. Cho s¬ ®å chuyÓn ho¸

Ca(OH ) 900 0 C
X1 
2
 Y   CO2  + …
X
HCl  Na SO
A  B 
2

4
 D+…
ChÊt X cã thÓ lµ mét trong çc chÊt nµo sau ®©y?
A. CaCO3 B. BaSO3
C. BaCO3 D. MgCO3
116. Hoµ tan 7,8g hçn hîp bét Al vµ Mg trong dung dÞch HCl d-. Sau ph¶n øng khèi l-îng
dung dÞch axit t¨ng thªm 7,0g. Khèi l-îng nh«m vµ magie trong hçn hîp ®Çu lµ:
A. 2,7g vµ 1,2g B. 5,4g vµ 2,4g
C. 5,8g vµ 3,6g D. 1,2g vµ 2,4g
117. Cho çc ph-¬ng tr×nh ho¸ häc sau ®©y:
A. Al4C3 + 12H2O  4Al(OH)3 + 3CH4
B. 2Na + 2H2O  2NaOH + H2
Hg 2 
C. C2H2 + H2O 
 CH3CHO

D. C2H5Cl + H2O OH
 C2H5OH + HCl
E. NaH + H2O  NaOH + H2
F. 2F2 + 2H2O  4HF + O2
Cã bao nhiªu ph¶n øng ho¸ häc trong sè çc ph¶n øng trªn, trong ®ã H2O ®ãng vai trß chÊt oxi
hãa hay chÊt khö?
A. 1 B. 2
C. 3 D. 4
118. Kim lo¹i nµo sau ®©y cã thÓ ®iÒu chÕ theo ph-¬ng ph¸p ®iÖn ph©n nãng ch¶y oxit:
A. Fe B. Cu
35
C. Al D. Ag
119. Nhóng mét thanh Mg cã khèi l-îng m vµo mét dung dÞch chøa 2 muèi FeCl3 vµ FeCl2. Sau
mét thêi gian lÊy thanh Mg ra c©n l¹i thÊy cã khèi lîng m’ < m. VËy trong dung dÞch cßn l¹i
cã chøa çc cation nµo sau ®©y?
A. Mg2+
B. Mg2+ vµ Fe2+
C. Mg2+, Fe2+ vµ Fe3+
D. C¶ B vµ C ®Òu ®óng
120. Dung dÞch FeCl3 cã pH lµ:
A. < 7 B. = 7
C. > 7 D.  7
121. Kim lo¹i nµo sau ®©y cã ph¶n øng víi dung dÞch CuSO4?
A. Mg, Al, Ag B. Fe, Mg, Na
C. Ba, Zn, Hg D. Na, Hg, Ni
122. Thæi V lÝt khÝ CO2 ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn vµo dung dÞch chøa 0,2 mol Ca(OH)2 th× thu
®-îc 2,5g kÕt tñA. Gi¸ trÞ cña V lµ:
A. 0,56 lÝt. B. 8,4 lÝt.
C. 1,12 lÝt. D. C¶ A vµ B ®Òu ®óng.
123. Cã khÝ CO2 lÉn t¹p chÊt lµ SO2. §Ó lo¹i bá t¹p chÊt th× cã thÓ sôc hçn hîp khÝ vµo trong
dung dÞch nµo sau ®©y?
A. Dung dÞch n-íc brom d-.
B. Dung dÞch Ba(OH)2 d-.
C. Dung dÞch Ca(OH)2 d-.
D. Dung dÞch NaOH d-.
124. Çc chÊt nµo trong d·y sau ®©y võa t¸c dông víi dung dÞch kiÒm m¹nh, võa t¸c dông víi
dung dÞch axit m¹nh?
A. Al(OH)3, (NH2)2CO, NH4Cl.
B. NaHCO3, Zn(OH)2, CH3COONH4.
C. Ba(OH)2, AlCl3, ZnO.
D. Mg(HCO3)2, FeO, KOH.
125. Khi lÊy 14,25g muèi clorua cña mét kim lo¹i M chØ cã ho¸ trÞ II vµ mét l-îng muèi nitrat
cña M víi sè mol nh- nhau, th× thÊy khèi l-îng kh¸c nhau lµ 7,95g. C«ng thøc cña 2 muèi lµ:
A. CuCl2, Cu(NO3)2
36
B. FeCl2, Fe(NO3)2
C. MgCl2, Mg(NO3)2
D. CaCl2, Ca(NO3)2
126. Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp gåm 0,05 mol Ag vµ 0,03 mol Cu vµo dung dÞch HNO 3 thu
®-îc hçn hîp khÝ A gåm NO vµ NO2 cã tØ lÖ sè mol t-¬ng øng lµ 2 : 3. ThÓ tÝch hçn hîp A ë
®ktc lµ:
A. 1,368 lÝt.
B. 2,737 lÝt.
C. 2,224 lÝt.
D. 3,3737 lÝt.
127. Trén 0,54 g bét nh«m víi bét Fe2O3 vµ CuO råi tiÕn hµnh ph¶n øng nhiÖt nh«m thu ®-îc
hçn hîp A. Hoµ tan hoµn toµn A trong dung dÞch HNO3 ®-îc hçn hîp khÝ gåm NO vµ NO2 cã tØ
lÖ sè mol t-¬ng øng lµ 1 : 3. ThÓ tÝch (®ktc) khÝ NO vµ NO2 lÇn l-ît lµ:
A. 0,224 lÝt vµ 0,672 lÝt.
B. 0,672 lÝt vµ 0,224 lÝt.
C. 2,24 lÝt vµ 6,72 lÝt.
D. 6,72 lÝt vµ 2,24 lÝt.
128. Hoµ tan hoµn toµn mét l-îng bét s¾t vµo dung dÞch HNO3 lo·ng thu ®-îc hçn hîp khÝ gåm
0,015 mol N2O vµ 0,01 mol NO. L-îng s¾t ®· hoµ tan lµ:
A. 0,56g B. 0,84g
C. 2,8g D. 1,4g
129. Cho hçn hîp gåm FeO, CuO, Fe3O4 cã sè mol ba chÊt ®Òu b»ng nhau t¸c dông hÕt víi
dung dÞch HNO3 thu ®-îc hçn hîp khÝ gåm 0,09 mol NO2 vµ 0,05 mol NO. Sè mol cña mçi
chÊt lµ:
A. 0,12 mol. B. 0,24 mol.
C. 0,21 mol. D. 0,36 mol.
130. Cã çc dung dÞch AlCl3, NaCl, MgCl2, H2SO4. ChØ ®-îc dïng thªm mét thuèc thö, th× cã
thÓ dïng thªm thuèc thö nµo sau ®©y ®Ó nhËn biÕt çc dung dÞch ®ã?
A. Dung dÞch NaOH. B. Dung dÞch AgNO3.
C. Dung dÞch BaCl2. D. Dung dÞch quú tÝm.
131. §iÖn ph©n dung dÞch CuSO4 víi anot b»ng ®ång nhËn thÊy mµu xanh cña dung dÞch kh«ng
®æi. Chän mét trong çc lÝ do sau:
A. Sù ®iÖn ph©n kh«ng x¶y ra.
37
B. Thùc chÊt lµ ®iÖn ph©n n-íc.

C. §ång võa t¹o ra ë catot l¹i tan ngay.
D. L-îng ®ång b¸m vµo catot b»ng l-îng tan ra ë anot nhê ®iÖn ph©n.
132. §iÖn ph©n dung dÞch chøa 0,2 mol FeSO4 vµ 0,06mol HCl víi dßng ®iÖn 1,34 A trong 2 giê
(®iÖn cùc tr¬, cã mµng ng¨n). Bá qua sù hoµ tan cña clo trong n-íc vµ coi hiÖu suÊt ®iÖn ph©n lµ
100%. Khèi l-îng kim lo¹i tho¸t ra ë katot vµ thÓ tÝch khÝ tho¸t ra ë anot (®ktc) lÇn l-ît lµ:
A. 1,12 gam Fe vµ 0,896 lit hçn hîp khÝ Cl2 vµ O2.
B. 1,12 gam Fe vµ 1,12 lit hçn hîp khÝ Cl2 vµ O2.
C. 11,2 gam Fe vµ 1,12 lit hçn hîp khÝ Cl2 vµ O2.
D. 1,12 gam Fe vµ 8,96 lit hçn hîp khÝ Cl2 vµ O2.
133. Cho çc anion: Cl-, Br-, S2-, I-, OH- Thø tù oxi ho¸ cña çc anion ë anot tr¬ nµo sau ®©y lµ
®óng?
A. Cl-, Br-, S2-, I-, OH- .
B. S2-, Cl-, I-, Br,- OH- .
C. S2-, I-, Br-, Cl-, OH- .
D. S2-, I-, Br- , OH-, Cl- .
60. B 62. C 63. D 64. B 65. D 66. D
67. A 68. D 70. D 71. B 72. D 73. A
74. D 75. D 76. D 77. A 78. C 79. C
80. C 81. C 82. A 83. C 85. D 86. C
87. B 88. D 89. D 90. C 91. C 92. C
93. B 94. C 95. B 97. B 98. C 99. B
100. C 103. C 104. B 106. D 107 A 109. A
110. D 111. C 112. D 113. C 114. D 115. C
116. B 117. C 118. C 119. D 120. A 121. B
122. D 123. A 124. B 125. C 126. A 127. A
128. C 129. A 130. A 131. D 132, A 133. C
61. a - 1; b -1; c - 5; d - 3.
69. 1 - b; 2 - a; 3 - a; 4 - a
®©y:
38
A. ChÊt khö lµ chÊt cho electron, cã sè oxi ho¸ t¨ng §

B. ChÊt oxi ho¸ lµ chÊt nhËn electron, cã sè oxi ho¸ gi¶m §
C. ChÊt khö tham gia qu¸ tr×nh khö S
D. ChÊt oxi ho¸ tham gia qu¸ tr×nh oxi ho¸ S
E. Kh«ng thÓ t¸ch rêi qu¸ tr×nh oxi ho¸ vµ qu¸ tr×nh khö §
87. Cã n¨m ph¶n øng oxi ho¸- khö sau thuéc lo¹i ph¶n øng oxi ho¸- khö néi ph©n tö:
HgO 2Hg + O2 (2)

NH4NO3  N2O + 2H2O (4)
2KClO3  2KCl + 3O2 (5)
4HClO4  2Cl2 + 7O2 + 2H2O (7)
2H2O2 2H2O + O2 (8)
Do ®ã ph-¬ng ¸n ®óng lµ: B. 5
And 88. Cã çc ph¶n øng oxi ho¸- khö sau thuéc lo¹i ph¶n øng tù oxi ho¸, tù khö:
3K2MnO4 + 2H2O  MnO2 + 2KMnO4+ 4KOH (1)
4KClO3 KCl + 3KClO4 (3)
3HNO2  HNO3 + 2NO + H2O (4)
4K2SO3 2K2SO4 + 2K2S (5)
2S + 6KOH 2K2S + K2SO3 + 3H2O (7)
VËy ph-¬ng ¸n ®óng lµ: D. 5
96. 1 – B; 2 – A; 3 – D; 4 – E.
101.
0, 224
H-íng dÉn gi¶i: Sè mol cña SO2 b»ng sè mol cña M = = 0,01 (mol) = sè mol cña MO.
22, 4
1, 44
Khèi l-îng mol trung b×nh cña hçn hîp lµ = 72
0, 02
Khèi l-îng mol nguyªn tö oxi = (72 - AM) 2 = 16  AM = 64.
Kim lo¹i M lµ:Cu
VÞ trÝ cña M trong b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn lµ ë « 29, chu kú 4, nhãm IB.
ViÕt çc ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc ®· x¶y ra:
Cu + 2H2SO4  CuSO4 + SO2 + H2O
39
CuO + H2SO4  CuSO4 + H2O

102. A vµ B lµ hai nguyªn tè thuéc hai ph©n nhãm chÝnh kÕ tiÕp nhau, B ë nhãm V, ë tr¹ng th¸i
®¬n chÊt A vµ B cã ph¶n øng víi nhau. Tæng sè proton trong h¹t nh©n nguyªn tö cña A vµ B lµ
23. ChØ cã thÓ B lµ N hay P. N bÞ lo¹i v× kh«ng t¸c dông víi S. Nh- vËy B lµ photpho vµ A lµ
oxi.
- CÊu h×nh e cña A: 1s22s22p4
- C«ng thøc ph©n tö cña ®¬n chÊt A: O2
- C«ng thøc ph©n tö cña d¹ng thï h×nh A: O3
- CÊu h×nh e cña B: 1s22s22p63s23p3
- Çc d¹ng thï h×nh th-êng gÆp cña B: P ®á, P tr¾ng
- VÞ trÝ cña A, B trong b¶ng HTTH: oxi ë « sè 8, chu kú II, nhãm VIA; Photpho ë « sè 15,
chu kú III vµ nhãm VA.
103. Çch 1:
2Al + 3CuSO4  Al2(SO4)3 + 3Cu
x 1,5x
§Æt sè mol Al ph¶n øng lµ x
Khèi l-îng thanh nh«m sau ph¶n øng = mCu gp + mAl cßn d-
= 1,5x x 64 + (50 - 27x) = 51,38
 x = 0,02 (mol)
=> khèi l-îng Cu tho¸t ra: 0,02 x 1,5 x 64 = 1,92g
Çch 2:
Theo ph-¬ng tr×nh cø 2mol Al  3mol Cu khèi l-îng t¨ng lµ: 3 x (64 - 54) = 138g
VËy khèi l-îng t¨ng: 51,38 - 50 = 1,38g  0,03mol Cu
 mCu = 0,03 x 64 = 1,92 (g)
VËy ®¸p ¸n (C) ®óng.
104. Çch 1:
Al + 4HNO3  Al(NO3)3 + NO + 2H2O
x x (mol)
40
8Al + 30HNO3  8Al(NO3)3 + 3NO2 + 15H2O

8
3y y (mol)
8
x + 3 y = 0,17 (I)
30x + 44y
x + y = 16,75 x 2 = 33,5 (II)
Gi¶i hÖ ph-¬ng tr×nh (I) vµ (II):
3x  8y  0,51
 3x  8y  0,51 x  0,09
  
30x  44y  33,5  x  y  3,5x  10,5y  0 y  0,03

 VNO = 0,09 x 22,4 = 2,106 lÝt
VN 2O = 0,03 x 22,4 = 0,672 lÝt
Çch 2:
Al - 3e  Al3+ NO3  3e  NO
3x x
2NO3  8e  N 2O
8y y
VN O
2 44 3,5
33,5
V NO 30 10,5
VN 2O 1 x
  
VNO 3 y
3x  8y  0,51  x  0,09
§¸p ¸n (B) ®óng.
3x  y  0 y  0,03
®©y:
A. Liªn kÕt ®¬n bÒn h¬n liªn kÕt ®«i S
41
B. Liªn kÕt ®«i bÒn h¬n liªn kÕt ba S

C. Çc chÊt cã kiÓu liªn kÕt ion bÒn h¬n liªn kÕt céng ho¸ trÞ S
D. Çc chÊt SO2, H2SO3, KHSO3 l-u huúnh cã sè oxi ho¸ +4 §
E. Tinh thÓ nguyªn tö bªn h¬n tinh thÓ ph©n tö §
108. a – (3); b – (1); c – (2); d – (3).

109.
¸p dông ph-¬ng ph¸p b¶o toµn electron, ta cã:
3,36
nO = = 0,15(mol),
2 22, 4
Sau qu¸ tr×nh biÕn ®æi HNO3 trë lai tr¹ng th¸i ban ®Çu, do ®ã chÊt nhËn electron lµ oxi.
O2 + 4e  2O2-
0,15 0,6 mol
2+
ChÊt cho electron lµ Fe trong Fe3O4
Fe2+ - 1e  Fe3+
x 0,6 mol
0, 6
x= = 0,6  m Fe O = 0,6. 232 = 139,2 (gam)
1 3 4
§¸p sè: A.
114. Çch 1:
3 Cu + 8HNO3  3Cu (NO3)2 + 2NO + 4 H2O (1)
1
NO +2 O2  NO2 (2)
1
2NO2 +2 O2 + H2 O  2HNO3 (3)
nCu = 28,8  0,45 (mol)

64
2 2
Theo ph-¬ng tr×nh (1): NNO = 3 nCu = 3 0,45 = 0,3 (mol)
1
(2): n NO  n NO  0,3(mol) n O2 (2)  n NO  0,15(mol)
2
2
42
(3) n O  1 n NO  0,3  0,075(mol)

2
4 2
4
  nO2ph¶n øng  0,15  0,075  0,225(mol)
 VO2ph¶n øng  0,225x22,4  5,04lÝt (®ktc)
Çch 2:
Cu - 2e  Cu2+ O2 + 4e  2O2-
0,45 0,9 x 4x
4x = 0,9  x = 0,225 (mol)
 VO2 = 0,225 x 22,4 = 5,04 lÝt
§¸p ¸n (D) ®óng
119. D. C¶ B vµ C ®Òu ®óng

Gi¶i thÝch: Mg + Fe3+  Mg2+ + Fe (1)
Fe + 2Fe3+  3Fe2+ (2)
V× m’< m cho nªn kh«ng cßn Fe b¸m vµo thanh Mg, nh- vËy cã thÓ Fe3+ t¸c dông võa ®ñ víi
Fe, dung dÞch chØ cßn Mg2+ vµ Fe2+ hoÆc d- Fe3+.
120. A. < 7
121. B. Fe, Mg, Na
122. D. C¶ A vµ B ®Òu ®óng. H-íng dÉn:
2,5
Tr-êng hîp 1: Ca(OH)2 d-, chØ x¶y ra ph¶n øng (1) VCO= 22,4 = 0,56 (lit)
2 100
CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O (1)
xmol xmol xmol
Tr-êng hîp 2: X¶y ra c¶ hai ph¶n øng (1) vµ (2)
2CO2 + Ca(OH)2  Ca(HCO3)2 (2)
y y
ymol mol mol
2 2
2,5 y y
x= = 0,025 (mol); x + = 0,2  = 0,175 hay y = 0,35 (mol)
100 2 2
Tæng sè mol cña CO2 = 0,35 + 0,025 = 0,375 (mol) hay V = 8,4 lit
CO2
43
125. C. MgCl2, Mg(NO3)2

H-íng dÉn gi¶i:
Céng thøc cña hai muèi lµ MCl2 vµ M(NO3)2
¸p dông ph-¬ng ph¸p t¨ng, gi¶m khèi l-îng ta cã:
Cø 1mol MCl2 vµ M(NO3)2 khèi l-îng kh¸c nhau 53 gam
VËy xmol MCl2 7,95 gam
7,95
x= = 0,15 (mol)
53
14, 25
 Khèi l-îng mol cña MCl2 = = 95 hay M = 95 -71 = 24, M lµ Mg.
0,15
44
Ch-¬ng 3 Sù §iÖn li - ph¶n øng gi÷a çc ion

trong dung dÞch – pH

1. sù ®iÖn li
1.1. §Þnh nghÜa: Sù ®iÖn li lµ sù ph©n chia chÊt ®iÖn li thµnh ion d-¬ng vµ ion ©m khi tan trong
n-íc hoÆc nãng ch¶y.
VÝ dô: hoµ tan muèi ¨n trong n-íc: NaCl  Na+ + Cl-
1.2. ChÊt ®iÖn li m¹nh, yÕu
ChÊt ®iÖn li m¹nh lµ chÊt ph©n li gÇn nh- hoµn toµn.
VÝ dô: NaCl, HCl, H2SO4, NaOH,…
ChÊt ®iÖn li yÕu lµ chÊt chØ ph©n li mét phÇn.
VÝ dô: H2O, H2S, CH3COOH, …
1.3. §é ®iÖn li
§Ó ®¸nh gi¸ ®é m¹nh, yÕu cña chÊt ®iÖn li, ng-êi ta dïng kh¸i niÖm ®é ®iÖn li.
§é ®iÖn li  cña ch¸t diÖn li lµ tØ sè gi÷a sè ph©n tö ph©n li vµ tæng sè ph©n tö cña chÊt ®ã tan
trong dung dÞch.
§é ®iÖn li phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè sau:
- B¶n chÊt cña chÊt ®iÖn li. - B¶n chÊt cña dung m«i.
- NhiÖt ®é. - Nång ®é.
2. Axit - baz¬ - muèi - pH
2.1. Axit (theo Bronstet)
Axit lµ nh÷ng chÊt cã kh¶ n¨ng cho proton (H+).
VÝ dô: HCl, H2SO4, NH4+, …
2.2. Baz¬ (theo Bronstet)
Baz¬ lµ nh÷ng chÊt cã kh¶ n¨ng nhËn proton (H+).
VÝ dô: NaOH, NH3, CO32-, …
2.3. Hi®roxit l-ìng tÝnh
Hi®roxit l-ìng tÝnh lµ hi®roxit võa cã kh¶ n¨ng cho proton (H+) võa cã kh¶ n¨ng nhËn proton.
VÝ dô: Zn(OH)2, Al(OH)3 , HCO3-. …
2.4. Muèi
Muèi lµ nh÷ng hîp chÊt mµ ph©n tö gåm cation kim lo¹i kÕt hîp víi anion gèc axit.
VÝ dô: NaCl, CaCO3, MgSO4, …
2.5. pH
45
Ng-êi ta dùa vµo pH ®Ó ®¸nh gi¸ ®é axit hay baz¬ cña dung dÞch.
N-íc nguyªn chÊt cã [H+] = [OH-] = 10-7 ë 25oC tÝch sè [H+] . [OH-] = 10-14 ®-îc gäi lµ tÝch sè
ion cña n-íc. Thªm axit vµo n-íc, nång ®é H+ t¨ng, do ®ã nång ®é OH- gi¶m. VÝ dô dung dÞch
HCl 0,01M cã [H+] = 10-2 hay dung dÞch cã pH = - lg[H+] = 2.
Dung dÞch NaOH 0,001M cã [OH-] = 10-3 hay [H+] = 10-11 dung dÞch cã pH = 11.
Dung dÞch axit cã pH < 7.
Dung dÞch baz¬ cã pH > 7.
3. Ph¶n øng trao ®æi ion
Ph¶n øng trao ®æi gi÷a çc chÊt ®iÖn li trong dung dÞch cßn gäi lµ ph¶n øng trao ®æi ion.
Ph¶n øng trao ®æi ion chØ x¶y ra trong nh÷ng tr-êng hîp sau:
a. S¶n phÈm cña ph¶n øng cã mét chÊt kÕt tña.
VÝ dô: NaCl + AgNO3  AgCl + NaNO3.
Ph-¬ng tr×nh ion ®Çy ®ñ cña ph¶n øng lµ:
Na+ + Cl- + Ag+ + NO3-  AgCl + Na+ + NO3-.
Ph-¬ng tr×nh ion thu gän lµ:
Cl- + Ag+  AgCl
b. Ph¶n øng t¹o chÊt dÔ bay h¬i.
VÝ dô: Na2CO3 + H2SO4  Na2SO4 + H2O + CO2
2Na+ + CO32- + 2H+ + SO42-  2Na+ + SO42- + H2O + CO2
CO32- + 2H+  H2O + CO2
c. Ph¶n øng t¹o chÊt Ýt ®iÖn li
VÝ dô: CH3COONa + HCl  CH3COOH + NaCl
Na+ + CH3COO- + H+ + Cl-  CH3COOH + Na+ + Cl-.
CH3COO- + H+  CH3COOH
Ph¶n øng trao ®æi ion gi÷a çc ion trong dung dÞch chØ x¶y ra khi mét trong çc s¶n phÈm lµ
chÊt kÕt tña, chÊt bay h¬i hoÆc chÊt ®iÖn li yÕu.
46
B. ®Ò bµi
134. §iÒn çc th«ng tin vµo nh÷ng « trèng trong b¶ng sau, nÕu ®óng ghi dÊu x, nÕu sai th× ghi
dÊu 0.
Lµ ph¶n øng Lµ sù ph©n chia chÊt Lµ ph¶n øng ph©n
oxi ho¸ khö ®iÖn li thµnh ion huû
Sù ®iÖn li
Sù ®iÖn ph©n
Sù nhiÖt ph©n ®¸
v«i (CaCO3)
135. Theo Ahreniut th× kÕt luËn nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. Baz¬ lµ chÊt nhËn proton.
B. Axit lµ chÊt nh-êng proton.
C. Axit lµ chÊt khi tan trong n-íc ph©n li ra cation H+ .
D. Baz¬ lµ hîp chÊt trong thµnh phÇn ph©n tö cã mét hay nhiÒu nhãm OH.
136. Chän çc chÊt lµ hi®roxit l-ìng tÝnh trong sè çc hi®roxit sau:
A. Zn(OH)2.
B. Sn(OH)2.
C. Al(OH)3.
D. C¶ A, B, C.
137. ChØ ra c©u tr¶ lêi sai vÒ pH:
A. pH = - lg[H+]
B. [H+] = 10a th× pH = a
C. pH + pOH = 14
D. [H+].[OH-] = 10-14
138. Chän c©u tr¶ lêi ®óng, khi nãi vÒ muèi axit:
A. Dung dÞch muèi cã pH < 7.
B. Muèi cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi baz¬.
C. Muèi vÉn cßn hi®ro trong ph©n tö.
D. Muèi t¹o bëi axit yÕu, axit m¹nh.
E. Muèi vÉn cßn hi®ro cã kh¶ n¨ng ph©n li t¹o proton trong n-íc.
139. Chän c©u tr¶ lêi ®óng vÒ muèi trung hoµ:
47
A. Muèi cã pH = 7.
B. Muèi t¹o bëi axit m¹nh vµ baz¬ m¹nh .
C. Muèi kh«ng cßn cã hi®ro trong ph©n tö .
D. Muèi cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi axit vµ baz¬.
E. Muèi kh«ng cßn hi®ro cã kh¶ n¨ng ph©n li t¹o proton trong n-íc.
140. H·y chän c©u tr¶ lêi ®óng: Ph¶n øng trao ®æi trong dung dÞch çc chÊt ®iÖn li chØ cã thÓ
x¶y ra khi cã Ýt nhÊt mét trong çc ®iÒu kiÖn sau:
A. t¹o thµnh chÊt kÕt tña.
B. t¹o thµnh chÊt khÝ .
C. t¹o thµnh chÊt ®iÖn li yÕu.
D. hoÆc A, hoÆc B, hoÆc C.
E. c¶ A, B vµ C.
141. Trong çc chÊt sau chÊt nµo lµ chÊt Ýt ®iÖn li?
A. H2O B. HCl
C. NaOH D. NaCl
142. N-íc ®ãng vai trß g× trong qu¸ tr×nh ®iÖn li çc chÊt trong n-íc?
A. M«i tr-êng ®iÖn li.
B. Dung m«i kh«ng ph©n cùc.
C. Dung m«i ph©n cùc.
D. T¹o liªn kÕt hi®ro víi çc chÊt tan.
143. Chän nh÷ng chÊt ®iÖn li m¹nh trong sè çc chÊt sau:
a. NaCl b. Ba(OH)2 c. HNO3
d. AgCl e. Cu(OH)2 f. HCl
A. a, b, c, f. B. a, d, e, f.
C. b, c, d, e. D. a, b, c.
144. Chän c©u tr¶ lêi ®óng khi nãi vÒ axit theo quan ®iÓm cña Bronstet:
A. Axit hoµ tan ®-îc mäi kim lo¹i.
B. Axit t¸c dông ®-îc víi mäi baz¬.
C. Axit lµ chÊt cho proton.
48
D. Axit lµ chÊt ®iÖn li m¹nh.

145. H·y chän c©u tr¶ lêi ®óng trong sè çc c©u sau:
A. axit mµ mét ph©n tö ph©n li nhiÒu H+ lµ axit nhiÒu nÊc.
B. axit mµ ph©n tö cã bao nhiªu nguyªn tö H th× ph©n li ra bÊy nhiªu H+.
C. H3PO4 lµ axit ba nÊc .
D. A vµ C ®óng.
146. Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt, khi xÐt vÒ Zn(OH)2 lµ:
A. chÊt l-ìng tÝnh.
B. hi®roxit l-ìng tÝnh.
C. baz¬ l-ìng tÝnh.
D. hi®roxit trung hßa.
147. Theo Bronstet th× c©u tr¶ lêi nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. Axit hoÆc baz¬ cã thÓ lµ ph©n tö hoÆc ion.
B. Trong thµnh phÇn cña axit cã thÓ kh«ng cã H.
C. Trong thµnh phÇn cña baz¬ ph¶i cã nhãm OH.
D. Trong thµnh phÇn cña baz¬ cã thÓ kh«ng cã nhãm OH.
E. A vµ D ®óng.
148. D·y çc chÊt nµo sau ®©y võa t¸c dông víi dung dÞch HCl võa t¸c dông víi dung dÞch
NaOH?
A. Pb(OH)2, ZnO, Fe2O3 B. Al(OH)3, Al2O3, Na2CO3
C. Na2SO4, HNO3, Al2O3 D. Na2HPO4, ZnO, Zn(OH)2
E. Zn(OH)2, NaHCO3, CuCl2
149. Theo Bronstet ion nµo sau ®©y lµ l-ìng tÝnh?
a. PO43- b. CO32- c. HSO4- d. HCO3- e. HPO32-
A. a, b, c. B. b, c, d.
C. c, d, e. D. b, c, e.
150. Cho çc axit sau:
(1). H3PO4 (Ka = 7,6 . 10-3) (2). HOCl (Ka = 5 . 10-8)
(3). CH3COOH (Ka = 1,8 . 10-5) (4). HSO4 (Ka = 10-2)
S¾p xÕp ®é m¹nh cña çc axit theo thø tù t¨ng dÇn:
A. (1) < (2) < (3) < (4).
B. (4) < (2) < (3) < (1).
49
C. (2) < (3) < (1) < (4).

D. (3) < (2) < (1) < (4).
151. Thang pH th-êng dïng tõ 0 ®Õn 14 lµ v×:
A. TÝch sè ion cña n-íc [OH-][H+] = 10-14 ë 250C.
B. pH dïng ®Ó ®o dung dÞch cã [H+] nhá.
C. §Ó tr¸nh ghi [H+] víi sè mò ©m.
D. C¶ A, B, vµ C.
152. Chän c©u tr¶ lêi sai trong sè çc c©u sau ®©y?
A. Gi¸ trÞ [H+] t¨ng th× ®é axit t¨ng.
B. Gi¸ trÞ pH t¨ng th× ®é axit t¨ng.
C. Dung dÞch pH < 7: lµm quú tÝm hãa ®á.
D. Dung dÞch pH = 7: trung tÝnh.
153. Cho çc dung dÞch ®-îc ®¸nh sè thø tù nh- sau:
1. KCl 2. Na2CO3 3. CuSO4 4. CH3COONa
5. Al2(SO4)3 6. NH4Cl 7. NaBr 8. K2S
H·y chän ph-¬ng ¸n trong ®ã çc dung dÞch ®Òu cã pH < 7 trong çc ph-¬ng ¸n sau:
A. 1, 2, 3 B. 3, 5, 6
C. 6, 7, 8 D. 2, 4, 6
154. Cho çc ion vµ chÊt ®-îc ®¸nh sè thø tù nh- sau:
1. HCO3- 2. K2CO3 3. H2O 4. Cu(OH)2
-
5. HPO4 6. Al2O3 7. NH4Cl 8. HSO3-
Theo Bronstet, çc chÊt vµ ion l-ìng tÝnh lµ:
A. 1, 2, 3. B. 4, 5, 6.
C. 1, 3, 5, 6, 8. D. 2, 4, 6, 7.
155. Cho dung dÞch chøa çc ion: Na+, Ca2+, H+, Cl-, Ba2+, Mg2+. NÕu kh«ng ®-a ion l¹ vµo dung
dÞch, dïng chÊt nµo sau ®©y ®Ó t¸ch nhiÒu ion nhÊt ra khái dung dÞch?
A. Dung dÞch Na2SO4 võa ®ñ.
B. Dung dÞch K2CO3 võa ®ñ.
C. Dung dÞch NaOH võa ®ñ.
50
D. Dung dÞch Na2CO3 võa ®ñ.

156. ChÊt nµo d-íi ®©y gãp phÇn nhiÒu nhÊt vµo sù h×nh thµnh m-a axit?
A. Cacbon ®ioxit.
B. L-u huúnh ®ioxit.
C. Ozon.
D. DÉn xuÊt flo cña hi®rocacbon.
157. H·y chän c©u ®óng nhÊt trong çc ®Þnh nghÜa sau ®©y vÒ ph¶n øng axit - baz¬ theo quan
®iÓm cña lÝ thuyÕt Bronstet. Ph¶n øng axit - baz¬ lµ:
A. do axit t¸c dông víi baz¬.
B. do oxit axit t¸c dông víi oxit baz¬.
C. do cã sù nh-êng, nhËn proton.
D. Do cã sù dÞch chuyÓn electron tõ chÊt nµy sang chÊt kh¸c.
158. C©u nµo sau ®©y ®óng khi nãi vÒ sù ®iÖn ly?
A. Sù ®iÖn ly lµ sù hoµ tan mét chÊt vµo n-íc thµnh dung dÞch.
B. Sù ®iÖn ly lµ sù ph©n ly mét chÊt d-íi t¸c dông cña dßng ®iÖn.
C. Sù ®iÖn ly lµ sù ph©n ly mét chÊt thµnh ion d-¬ng vµ ion ©m khi chÊt ®ã tan trong
n-íc hay ë tr¹ng th¸i nãng ch¶y.
D. Sô ®iÖn ly thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh oxi ho¸ khö.
159. Theo ®Þnh nghÜa vÒ axit - baz¬ cña Bronstet cã bao nhiªu ion trong sè çc ion sau ®©y lµ
baz¬: Na+, Cl-, CO32- , HCO3-, CH3COO-, NH4+, S2-?
A: 1 B: 2
C: 3 D: 4
160. Trong çc dung dÞch sau ®©y: K2CO3, KCl, CH3COONa, NH4Cl, NaHSO4, Na2S cã bao
nhiªu dung dÞch cã pH > 7?
A. 1 B. 2
C. 3 D. 4
161. Cho 10,6g Na2CO3 vµo 12g dung dÞch H2SO4 98%, sÏ thu ®-îc bao nhiªu gam dung dÞch?
NÕu c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng sÏ thu ®-îc bao nhiªu gam chÊt r¾n?
A. 18,2g vµ 14,2g
B. 18,2g vµ 16,16g
C. 22,6g vµ 16,16g
D. 7,1g vµ 9,1g
162. Trong dung dÞch Al2(SO4)3 lo·ng cã chøa 0,6 mol SO42-, th× trong dung dÞch ®ã cã chøa:
A. 0,2 mol Al2(SO4)3. B. 0,4 mol Al3+.
51
C. 1,8 mol Al2(SO4)3. D. C¶ A vµ B ®Òu ®óng.

163. Theo ®Þnh nghÜa vÒ axit - baz¬ cña Bronstet th× cã bao nhiªu ion lµ baz¬ trong sè çc ion
sau ®©y: Ba2+, Br-, NO3-, C6H5O-, NH4+, CH3COO-, SO42- ?
A. 1 B. 2
C. 3 D. 4
164. Trong çc cÆp chÊt sau ®©y, cÆp chÊt nµo cïng tån t¹i trong dung dÞch?
A. AlCl3 vµ Na2CO3.
B. HNO3 vµ NaHCO3.
C. NaAlO2 vµ KOH.
D. NaCl vµ AgNO3.
165. Cã bèn lä ®ùng bèn dung dÞch mÊt nh·n lµ: AlCl3, NaNO3, K2CO3, NH4NO3. NÕu chØ ®-îc
phÐp dïng mét chÊt lµm thuèc thö th× cã thÓ chän chÊt nµo trong çc chÊt sau?
A. Dung dÞch NaOH
B. Dung dÞch H2SO4
C. Dung dÞch Ba(OH)2
D. Dung dÞch AgNO3
166. Çc chÊt nµo trong d·y sau ®©y võa t¸c dông víi dung dÞch kiÒm m¹nh, võa t¸c dông víi
dung dÞch axit m¹nh?
A. Al(OH)3, (NH2)2CO, NH4Cl.
B. NaHCO3, Zn(OH)2, CH3COONH4.
C. Ba(OH)2, AlCl3, ZnO.
D. Mg(HCO3)2, FeO, KOH.
167. Cho hçn hîp gåm ba kim lo¹i A, B, C cã khèi l-îng 2,17g t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl
t¹o ra 1,68 lÝt khÝ H2 ( ®ktc). Khèi l-îng muèi clorua trong dung dÞch sau ph¶n øng lµ:
A. 7,945g B. 7,495g
C. 7,594g D. 7,549g
168. ThÓ tÝch dung dÞch NaOH 2M tèi thiÓu ®Ó hÊp thô hÕt 5,6 lÝt khÝ SO2 ( ®ktc) lµ:
A. 250 ml B. 500 ml
C. 125 ml D. 175 ml
169. Cho V lÝt khÝ CO2 ( ®ktc) hÊp thô hoµn toµn bëi 2,0 lÝt dung dÞch Ba(OH)2 0,015M thu
®-îc 1,97g BaCO3 kÕt tña. V cã gi¸ trÞ lµ:
A. 0,224 lÝt. B. 1,12 lÝt.
C. 0,448 lÝt. D. 0,244 hay 1,12 lÝt.
52
170. Cho 4,48 lÝt ( ®ktc) hçn hîp khÝ N2O vµ CO2 tõ tõ qua b×nh ®ùng n-íc v«i trong d- thÊy cã
1,12 lÝt khÝ (®ktc) khÝ tho¸t ra. Thµnh phÇn phÇn tr¨m theo khèi l-îng cña hçn hîp lµ:
A. 25% vµ 75%
B. 33,33% vµ 66,67%
C. 45% vµ 55%
D. 40% vµ 60%
171. Cho çc chÊt r¾n sau: Al2O3 ZnO, NaOH, Al, Zn, Na2O, Pb(OH)2, K2O, CaO, Be, Ba. D·y
chÊt r¾n cã thÓ tan hÕt trong dung dÞch KOH d- lµ:
A. Al, Zn, Be.
B. Al2O3, ZnO.
C. ZnO, Pb(OH)2, Al2O3.
D. Al, Zn, Be, Al2O3, ZnO.
172. Hçn hîp khÝ gåm CO2 vµ N2 cã tØ khèi ®èi víi H2 lµ 18. Thµnh phÇn % theo khèi l-îng
cña hçn hîp lµ:
A. 61,11% vµ 38,89% B. 60, 12% vµ 39,88%
C. 63,15% vµ 36,85% D. 64,25% vµ 35,75%
173. Sôc khÝ clo vµo dung dÞch hçn hîp chøa NaBr vµ NaI ®Õn ph¶n øng hoµn toµn thu ®-îc
1,17 g NaCl. Tæng sè mol NaBr vµ NaI cã trong hçn hîp ban ®Çu lµ:
A. 0,015 mol. B. 0,02 mol.
C. 0,025 mol. D. 0,03 mol.
174. Cho 115,0g hçn hîp gåm ACO3, B2CO3, R2CO3 t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl thÊy tho¸t
ra 22,4 lÝt CO2 (®ktc). Khèi l-îng muèi clorua t¹o ra trong dung dÞch lµ:
A. 142,0g. B. 124,0g.
C. 141,0g. D. 123,0g.
175. Cho 200 ml dung dÞch KOH vµo 200 ml dung dÞch AlCl3 1M thu ®-îc 7,8g kÕt tña keo.
Nång ®é mol cña dung dÞch KOH lµ:
A. 1,5 mol/l. B. 3,5 mol/l.
C. 1,5 mol/l vµ 3,5 mol/l. D. 2 mol/l vµ 3 mol/l.
176. Trén lÉn 100 ml dung dÞch KOH 1M v¬i 50 ml dung dÞch H3PO4 1M th× nång ®é mol cña
muèi trong dung dÞch thu ®-îc lµ:
A. 0,33M. B. 0,66M.
C. 0,44M. D. 1,1M.
177. D·y chÊt vµ ion nµo sau ®©y cã tÝnh chÊt trung tÝnh ?
A. Cl-, Na+, NH4+, H2O B. ZnO, Al2O3, H2O
53
C. Cl-, Na+ D. NH4+, Cl-, H2O

178. Cho 9,1 gam hçn hîp hai muèi cacbonnat cña hai kim lo¹i kiÒm ë hai chu kú liªn tiÕp t¸c
dông hÕt víi dung dÞch HCl thu ®-îc 2,24 lÝt CO2 (®ktc). Hai kim lo¹i ®ã lµ:
A. Li, Na. B. Na, K.
C. K, Rb. D. Rb, Cs.
179. Cho 1 lÝt hçn hîp khÝ gåm H2, Cl2, HCl ®i qua dung dÞch KI thu ®-îc 2,54g iot vµ cßn l¹i
500ml ( çc khÝ ®o ë cïng ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn). PhÇn tr¨m sè mol çc khÝ trong hçn hîp lÇn
l-ît lµ:
A. 50; 22,4; 27,6 B. 25; 50; 25
C. 21; 34,5; 45,5 D. 30; 40; 30
180. L-îng SO3 cÇn thªm vµo dung dÞch H2SO4 10% ®Ó ®-îc 100g dung dÞch H2SO4 20% lµ:
A. 2,5g B. 8,88g
C. 6,66g D. 24,5g
181. Khèi l-îng dung dÞch KOH 8% cÇn lÊy cho t¸c dông víi 47g K 2O ®Ó thu ®-îc dung dÞch
KOH 21% lµ:
A. 354,85g B. 250 g
C. 320g D. 400g
182. Cho 10 ml dung dÞch hçn hîp HCl 1M vµ H2SO4 0,5M. ThÓ tÝch dung dÞch NaOH 1M cÇn
®Ó trung hoµ dung dÞch axit ®· cho lµ:
A. 10ml. B. 15ml.
C. 20ml. D. 25ml.
183. Cho H2SO4 ®Æc t¸c dông ®ñ víi 58,5g NaCl vµ dÉn hÕt khÝ sinh ra vµo 146g H2O. Nång ®é
% cña axit thu ®-îc lµ:
A. 30 B. 20
C. 50 D. 25
184. Trén 200ml dung dÞch HCl 1M víi 300 ml dung dÞch HCl 2M. NÕu sù pha trén kh«ng lµm
co gi·n thÓ tÝch th× dung dÞch míi cã nång ®é mol lµ:
A. 1,5M B. 1,2M
C. 1,6M D. 0,15M
185. Trén 20ml dung dÞch HCl 0,05M víi 20ml dung dÞch H2SO4 0,075M. NÕu coi thÓ tÝch sau
khi pha trén b»ng tæng thÓ tÝch cña hai dung dÞch ®Çu th× pH cña dung dÞch thu ®-îc lµ:
A1 B. 2 C. 3 D. 1,5
186. §é ®iÖn li  cña chÊt ®iÖn li phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo sau ®©y?
A. B¶n chÊt cña chÊt ®iÖn li.
54
B. B¶n chÊt cña dung m«i.

C. NhiÖt ®é cña m«i tr-êng vµ nång ®é cña chÊt tan.
D. A, B, C ®óng.
187. §é dÉn ®iÖn cña dung dÞch axit CH3COOH thay ®æi nh- thÕ nµo nÕu t¨ng nång ®é cña axit
tõ 0% ®Õn 100%?
A. §é dÉn ®iÖn t¨ng tû lÖ thuËn víi nång ®é axit.
B. §é dÉn ®iÖn gi¶m.
C. Ban ®Çu ®é dÉn ®iÖn t¨ng, sau ®ã gi¶m.
D. Ban ®Çu ®é dÉn ®iÖn gi¶m, sau ®ã t¨ng.
188. H·y dù ®o¸n hiÖn t-îng x¶y ra khi thªm tõ tõ dung dÞch Na2CO3 vµo dung dÞch muèi
FeCl3?
A. Cã kÕt tña mµu n©u ®á.
B. Cã çc bät khÝ sñi lªn.
C. Cã kÕt tña mµu lôc nh¹t.
D. A vµ B ®óng.
189. Ng-êi ta lùa chän ph-¬ng ph¸p nµo sau ®©y ®Ó t¸ch riªng chÊt r¾n ra khái hçn hîp ph¶n
øng gi÷a çc dung dÞch Na2CO3 vµ CaCl2?
A. C« c¹n dung dÞch. B. ChiÕt.
C. Ch-ng cÊt. D. Läc.
190. Cã 10ml dung dÞch axit HCl cã pH = 3. CÇn thªm bao nhiªu ml n-íc cÊt ®Ó thu ®-îc dung
dÞch axit cã pH = 4?
A. 90ml B. 100ml
C. 10ml D. 40ml
191. Dung dÞch A cã a mol NH4 , b mol Mg , c mol SO42- vµ d mol HCO3-. BiÓu thøc nµo biÓu
+ 2+
thÞ sù liªn quan gi÷a a, b, c, d sau ®©y lµ ®óng?

A. a + 2b = c + d B. a + 2b = 2c + d
C. a + b = 2c + d D. a + b = c + d
192. ThÓ tÝch dung dÞch HCl 0,3M cÇn ®Ó trung hoµ 100ml dung dÞch hçn hîp NaOH 0,1M vµ
Ba(OH)2 0,1M lµ:
A. 100ml. B. 150ml
C. 200ml D. 250ml
193. Cho ph-¬ng tr×nh ion thu gän: H+ + OH-  H2O. Ph-¬ng tr×nh ion thu gän ®· cho biÓu
diÔn b¶n chÊt cña çc ph¶n øng ho¸ häc nµo sau ®©y?
A. HCl + NaOH  H2O + NaCl
55
B. NaOH + NaHCO3  H2O + Na2CO3

C. H2SO4 + BaCl2  2HCl + BaSO4
D. A vµ B ®óng.
194. Trong çc ph¶n øng d-íi ®©y, ph¶n øng nµo trong ®ã n-íc ®ãng vai trß lµ mét axit
Bronstet?
A. HCl + H2O  H3O+ + Cl-
B. NH3 + H2O NH4+ + OH-
C. CuSO4 + 5H2O  CuSO4 .5H2O
D. H2SO4 + H2O  H3O+ + HSO4-
D. H-íng dÉn tr¶ lêi, ®¸p sè

134. 135. C 136. D 137. B 138. E
139. E 140. D 141. A 142. C 143. A
144. C 145. D 146. B 147. E 148. D
149. C 150. C 151. A 152. A 153. B
154. C 155. D 156. B 157. C 158. C
159. D 160. C 161. A 162. D 163. B
164. C 165. C 166. B 167. B 168. C
169. D 170. A 171. D 172. A 173. B
174. A 175. C 176. A 177. C 178. A
179. A 180. B 181. A 182. C 183. B
184. C 185. A 186. D 187. C 188. D
189. D 190. A 191. B 192. A 193. A
194. B
56
Ch-¬ng 5 – nhãm halogen

I. CÊu t¹o nguyªn tö, tÝnh chÊt cña ®¬n chÊt halogen
1. CÊu h×nh electron nguyªn tö
Flo, clo, brom vµ iot cã cÊu h×nh electron nh- sau:
F:[He]2s22p5; Cl:[Ne]2s22p5; Br :[Ar]2s22p5; I:[Kr]2s22p5
Gièng nhau: Líp electron ngoµi cïng cña nguyªn tö çc halozen cã 7 electron vµ cã cÊu
h×nh ns2np5.
Kh¸c nhau: Tõ flo qua clo ®Õn brom vµ iot, b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng dÇn líp electron ngoµi
cïng cµng xa h¹t nh©n h¬n, lùc hót cña h¹t nh©n ®èi víi líp electron ngoµi cïng cµng yÕu
h¬n.
Líp electron ngoµi cïng : ë flo kh«ng cã ph©n líp d, çc halogen kh¸c cã ph©n líp d cßn
trèng.
2. Çc halogen cã ®é ©m ®iÖn lín.
F: 4,0 ; Cl: 3,0; Br: 2,8; I: 2,5
Trong nhãm halogen , ®é ©m ®iÖn gi¶m dÇn tõ flo ®Õn iot
57
3. TÝnh chÊt ho¸ häc

 Halogen lµ nh÷ng phi kim cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh : Halogen oxi ho¸ hÇu hÕt çc kim
lo¹i , nhiÒu phi kim vµ nhiÒu hîp chÊt . Khi ®ã nguyªn tö halogen biÕn thµnh ion
halogenua víi sè oxi ho¸ -1.
Cl2 + H2  2HCl
Cl2 + H2O  HCl + HclO
3Cl2 + 2Fe  2FeCl3
Cl2 + 2NaBr  2NaCl + Br2
Clo kh«ng t¸c dông trøc tiÕp víi oxi.
 TÝnh oxi ho¸ cña halogen gi¶m dÇn tõ flo ®Õn iot.
 Flo kh«ng thÓ hiÖn tÝnh khö, çc halogen kh¸c thÓ hiÖn tÝnh khö vµ tÝnh khö t¨ng
dÇn tõ clo ®Õn iot.
4. §iÒu chÕ clo
 Trong phßng thÝ nghiÖm: Dïng dung dÞch axit HCl ®Æc t¸c dông víi mét chÊt oxi
ho¸ nh- KMnO4, MnO2, K2Cr2O7 …
16HCl + 2KMnO4  2KCl + 5Cl2 + 2MnCl2 + 8H2O
 Trong c«ng nghiÖp: S¶n xuÊt khÝ clo b»ng çch ®iÖn ph©n dung dÞch muèi ¨n b·o
hoµ cã mµng ng¨n.
§iÖn ph©n cã mµng ng¨n
2NaCl + 2H2O 2NaOH + Cl2 + H2
II. Hîp chÊt cña halogen
1. hi®ro halogenua vµ axit halogenhi®ric: HF, HCl, HBr, HI
 hi®ro halogenua lµ çc hîp chÊt khÝ, dÔ tan trong n-íc t¹o ra çc dung dÞch
axit halogenhi®ric.
 Tõ HF ®Õn HI tÝnh chÊt axit t¨ng dÇn, HF lµ mét axit yÕu.
 Tõ HF ®Õn HI tÝnh chÊt khö t¨ng dÇn, chØ cã thÓ oxi ho¸ F- b»ng dßng ®iÖn,
trong khi ®ã çc ion ©m kh¸c nh- Cl-, Br-, I- ®Òu bÞ oxi ho¸ khi t¸c dông víi
chÊt oxi ho¸ m¹nh.
2. Hîp chÊt cã oxi cña halogen
58
Trong çc hîp chÊt cã oxi, clo, brom, iot thÓ hiÖn sè oxi ho¸ d-¬ng cßn flo thÓ hiÖn sè oxi ho¸
©m.
ChiÒu tÝnh bÒn vµ tÝnh axit t¨ng

HClO HClO2 HClO3 HClO4
Kh¶ n¨ng oxi ho¸ t¨ng
N-íc Giaven, clorua v«i, muèi clorat
Clo t¸c dông víi dung dÞch natri hi®roxit lo·ng, nguéi t¹o ra n-íc Giaven: NaCl,
NaClO, H2O.
Khi ®iÖn ph©n dung dÞch NaCl, kh«ng cã mµng ng¨n gi÷a cùc ©m vµ cùc d-¬ng, clo t¹o
thµnh ë cùc d-¬ng sÏ t¸c dông víi natri hi®roxit t¹o thµnh n-íc Giaven. Do tÝnh chÊt oxi ho¸
m¹nh, n-íc Giaven ®-îc dïng ®Ó tÈy tr¾ng sîi, v¶i, giÊy, s¸t trïng vµ khö mïi çc khu vùc bÞ «
nhiÔm.
Clorua v«i: CaOCl2

Cl
Ca
C«ng thøc cÊu t¹o: OCl
Clorua v«i lµ muèi hçn t¹p cña canxi víi hai gèc axit kh¸c nhau.
So víi n-íc Giaven, clorua v«i cã gi¸ thµnh rÎ h¬n, dÔ chuyªn chë h¬n nªn ®-îc sö
dông réng r·i lµm chÊt tÈy tr¾ng, s¸t trïng, khö « nhiÔm b¶o vÖ m«i tr-êng.
Muèi clorat lµ muèi cña axit HClO3. Muèi clorat quan träng h¬n c¶ lµ KClO3.
§iÒu chÕ:
o
3Cl2 + t 5KCl + KClO3 + 3H2O
6KOH 
Trong c«ng nghiÖp muèi kali clorat ®-îc ®iÒu chÕ b»ng çch ®iÖn ph©n dung dÞch KCl
25% ë nhiÖt ®é 70 - 75oC.
Muèi kali clorat tan nhiÒu trong n-íc nãng, Ýt tan trong n-íc l¹nh. V× vËy, khi lµm l¹nh
dung dÞch b·o hoµ, muèi kali clorat dÔ dµng t¸ch ra khái dung dÞch.
59
Muèi kali clorat ®-îc sö dông ®Ó ®iÒu chÕ oxi trong phßng thÝ nghiÖm, s¶n xuÊt ph¸o
hoa, thuèc næ. Thuãc g¾n ë ®Çu que diªm th-êng chøa 50% muèi kali clorat.
60
B. ®Ò bµi
1. CÊu h×nh electron líp ngoµi cïng cña çc nguyªn tè nhãm VIIA (halogen) lµ:
A. ns2np4 B. ns2np5
C. ns2np3 D. ns2np6
2. ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n, nguyªn tö cña çc halogen cã sè electron ®éc th©n lµ:
A. 1 B. 5
C. 3 D. 7
3. Ph©n tö cña çc ®¬n chÊt halogen cã kiÓu liªn kÕt:
A. Céng ho¸ trÞ. B. Tinh thÓ.
C. Ion. D. Phèi trÝ.
4. Trong çc hîp chÊt flo lu«n cã sè oxi ho¸ ©m v× flo lµ phi kim:
A. m¹nh nhÊt. B. cã b¸n kÝnh nguyªn tö nhá nhÊt.
C. cã ®é ©m ®iÖn lín nh¸t. D. A, B, C ®óng.
5. Tõ flo ®Õn iot, nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i biÕn ®æi theo quy luËt:
A. t¨ng B. kh«ng thay ®æi
C. gi¶m D. võa t¨ng võa gi¶m.
6. Trong sè çc hi®ro halogenua, chÊt nµo sau ®©y cã tÝnh khö m¹nh nhÊt ?
A. HF B. HBr
C. HCl D. HI
7. DÉn hai luång khÝ clo ®i qua NaOH: Dung dÞch 1 lo·ng vµ nguéi; Dung dÞch 2 ®Ëm ®Æc vµ
®un nãng ®Õn 1000C. NÕu l-îng muèi NaCl sinh ra trong hai dung dÞch b»ng nhau th× tû lÖ thÓ
tÝch clo ®i qua hai dung dÞch trªn lµ:
5 5
A. B.
6 3
6 8
C. D.
3 3
8. Khi më vßi n-íc m¸y, nÕu chó ý mét chót sÏ ph¸t hiÖn mïi l¹. §ã lµ do n-íc m¸y cßn l-u
gi÷ vÕt tÝch cña chÊt s¸t trïng. §ã chÝnh lµ clo vµ ng-êi ta gi¶i thÝch kh¶ n¨ng diÖt khuÈn cña
clo lµ do:
A. Clo ®éc nªn cã tÝnh s¸t trïng. B. Clo cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh.
C. Cã HClO chÊt nµy cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh. D. Mét nguyªn nh©n kh¸c.
61
9. Ng-êi ta cã thÓ s¸t trïng b»ng dung dÞch muèi ¨n NaCl, ch¼ng h¹n nh- hoa qu¶ t-¬i, rau
sèng ®-îc ng©m trong dung dÞch NaCl tõ 10 - 15 phót. Kh¶ n¨ng diÖt khuÈn cña dung dÞch
NaCl lµ do:
A. dung dÞch NaCl cã thÓ t¹o ra ion Cl- cã tÝnh khö.
B. vi khuÈn bÞ mÊt n-íc do thÈm thÊu.
C. dung dÞch NaCl ®éc.
D. mét lÝ do kh¸c.
10. H·y lùa chän çc ho¸ chÊt cÇn thiÕt trong phßng thÝ nghiÖm ®Ó ®iÒu chÕ clo?
A. MnO2, dung dÞch HCl lo·ng.
B. KMnO4, dung dÞch HCl ®Ëm ®Æc.
C. KMnO4, dung dÞch H2SO4 ®Ëm ®Æc vµ tinh thÓ NaCl.
D. MnO2, dung dÞch H2SO4 ®Ëm ®Æc vµ tinh thÓ NaCl.
E. b , d lµ çc ®¸p ¸n ®óng.
11. §Ó khö mét l-îng nhá khÝ clo kh«ng may tho¸t ra trong phßng thÝ nghiÖm, ng-êi ta dïng
ho¸ chÊt nµo sau ®©y:
A. dung dÞch NaOH lo·ng.
B. dung dÞch Ca(OH)2
C. dung dÞch NH3 lo·ng ,
D. dung dÞch NaCl.
12. Ph©n kali - KCl mét lo¹i ph©n bãn ho¸ häc ®-îc t¸ch tõ quÆng xinvinit: NaCl.KCl dùa vµo
sù kh¸c nhau gi÷a KCl vµ NaCl vÒ:
A. nhiÖt ®é nãng ch¶y.
B. sù thay ®æi ®é tan trong n-íc theo nhiÖt ®é.
C. tÝnh chÊt ho¸ häc.
D. nhiÖt ®é s«i.
13. Dung dÞch axit HCl ®Æc nhÊt ë 200C cã nång ®é lµ:
A. 27% B. 47%
C. 37% D. 33%
14. Axit clohi®ric cã thÓ tham gia ph¶n øng oxi ho¸- khö víi vai trß:
A. lµ chÊt khö B. lµ chÊt oxi ho¸
C. lµ m«i tr-êng D. tÊt c¶ ®Òu ®óng.
62
15. Thuèc thö cña axit HCl vµ çc muèi clorua tan lµ dung dÞch AgNO3, v× t¹o thµnh chÊt kÕt
tña tr¾ng lµ AgCl. H·y hoµn thµnh çc ph¶n øng ho¸ häc sau:
A. AgNO3 + NaCl  ? + ?
B. AgNO3 + HCl  ? + ?
C. AgNO3 + MgCl2  ? + ?
16. Clo tù do cã thÓ thu ®-îc tõ ph¶n øng ho¸ häc nµo sau ®©y :
A. HCl + Fe  ?
B. HCl + MgO  ?
C. HCl + Br2  ?
D. HCl + F2  ?
17. Clo cã thÓ ph¶n øng m¹nh víi hidro d-íi tia cùc tÝm theo ph-¬ng tr×nh ph¶n øng: Cl2 + H2

hv
2HCl. C¬ chÕ cña ph¶n øng nµy cã thÓ x¶y ra theo çch nµo sau ®©y?
A. Cl2 + H2 
hv
HCl + HCl
B. H2 
hv
H+ + H-
Cl2  hv
Cl+ + Cl-
H+ + Cl-  HCl
H-  e + H
Cl-  e + Cl
H + Cl  HCl
C. Cl2 
hv
Cl + Cl
H2 + Cl  HCl + H
Cl2 + H  HCl + Cl
H + Cl  HCl
D. Cl2 + H2  hv
HCl2 + HCl
18. Brom ®¬n chÊt kh«ng tån t¹i trong tù nhiªn, nã ®-îc ®iÒu chÕ nh©n t¹o. H·y cho biÕt tr¹ng
th¸i nµo lµ ®óng ®èi víi bom ®¬n chÊt ë ®iÒu kiÖn th-êng?
A. R¾n B. Láng
C. KhÝ D. TÊt c¶ ®Òu sai
19. Cho d·y axit HF, HCl, HBr, HI. Theo chiÒu tõ tr¸i sang ph¶i tÝnh chÊt axit biÕn ®æi nh- sau:
A. T¨ng B. Gi¶m
C. Kh«ng thay ®æi D. Võa t¨ng võa gi¶m
63
20. Brom láng hay h¬i ®Òu rÊt ®éc.. §Ó huû hÕt l-îng brom láng ch¼ng may bÞ ®æ víi môc ®Ých
b¶o vÖ m«i tr-êng, cã thÓ dïng mét ho¸ chÊt th«ng th-êng dÔ kiÕm sau:
A. Dung dÞch NaOH. B. Dung dÞch Ca(OH)2 .
C. dung dÞch NaI. D. dung dÞch KOH
21. §Ó thu khÝ clo trong phßng thÝ nghiÖm, ng-êi ta sö dông dông cô nµo sau ®©y?
Cl2
Cl2
H×nh 1 Cl2 H×nh 2
H2O
A. H×nh 1.
H×nh 3
B. H×nh 2.
C. Hinh 3.
D. Çc h×nh ®Òu sai.
22. H·y ®iÒn chó thÝch vµo h×nh vÏ m« t¶ thÝ nghiÖm vÒ tÝnh tÈy mµu cña clo Èm.
B¨ng giÊy mµu kh« B¨ng giÊy mµu Èm
(2) (3)
(1) (4)
èng nghiÖm 1 èng nghiÖm 2
H2O H2SO4 ®Æc

KOH Cl2 Èm
HCl Cl2 kh«
64
23. H·y lùa chän ph-¬ng ph¸p ®iÒu chÕ khÝ HCl trong phßng thÝ nghiÖm tõ çc ho¸ chÊt ®Çu
sau:
A. Thuû ph©n muèi AlCl3
B. Tæng hîp tõ H2 vµ Cl2
C. Clo t¸c dông víi n-íc
D. NaCl tinh thÓ vµ H2SO4 ®Æc
24. Chän c©u ®óng trong sè çc c©u sau ®©y. Ph¶n øng hãa häc gi÷a hi®ro vµ clo x¶y ra ë ®iÒu
kiÖn:
A. trong bãng tèi, nhiÖt ®é th-êng.
B. cã chiÕu s¸ng.
C. nhiÖt ®é thÊp.
D. trong bãng tèi.
25. HiÖn t-îng nµo x¶y ra khi ®-a mét d©y ®ång m¶nh, ®-îc uèn thµnh lß xo, nãng ®á vµo lä
thñy tinh ®ùng ®Çy khÝ clo, ®¸y lä chøa mét líp n-íc máng?
A. D©y ®ång kh«ng ch¸y.
B. D©y ®ång ch¸y m¹nh, cã khãi mµu n©u.
C. D©y ®ång ch¸y m¹nh, cã khãi mµu n©u, khi khãi tan, líp n-íc ë ®¸y lä thñy tinh cã
mµu xanh nh¹t.
D. Kh«ng cã hiÖn t-îng g× x¶y ra.
26. Khi më mét lä ®ùng dung dÞch axit HCl 37% trong kh«ng khÝ Èm, thÊy cã khãi tr¾ng bay ra.
Khãi ®ã lµ:
A. do HCl ph©n hñy t¹o thµnh H2 vµ Cl2.
B. do HCl dÔ bay h¬i t¹o thµnh.
C. do HCl dÔ bay h¬i, hót Èm t¹o ra çc giät nhá axit HCl.
D. do HCl ®· tan trong n-íc ®Õn møc b·o hßa.
27. H·y lùa chän ph-¬ng ph¸p ®iÒu chÕ khÝ HCl trong c«ng nghiÖp tõ çc ho¸ chÊt ®Çu sau:
A. Thuû ph©n muèi AlCl3.
B. Tæng hîp tõ H2 vµ Cl2.
C. Clo t¸c dông víi n-íc.
D. NaCl tinh thÓ vµ H2SO4 ®Æc.
28. Kali clorat tan nhiÒu trong n-íc nãng nh-ng tan Ýt trong n-íc l¹nh.HiÖn t-îng nµo x¶y ra
khi cho khÝ clo ®i qua n-íc v«i d- ®un nãng, lÊy dung dÞch thu ®-îc trén víi KCl vµ lµm l¹nh:
A. Kh«ng cã hiÖn t-îng g× x¶y ra.
B. Cã chÊt khÝ tho¸t ra mµu vµng lôc.
C. Mµu cña dung dÞch thay ®æi,
D. Cã chÊt kÕt tña kali clorat,
29. §Çu que diªm chøa S, P, C, KClO3. Vai trß cña KClO3 lµ:
65
A. chÊt cung cÊp oxi ®Ó ®èt ch¸y C, S, P.

B. lµm chÊt ®én ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
C. lµm chÊt kÕt dÝnh.
D. lµm t¨ng ma s¸t gi÷a ®Çu que diªm víi vá bao diªm.
30. HF cã nhiÖt ®é s«i cao nhÊt trong sè çc HX (X: Cl, Br, I) v× lÝ do nµo sau ®©y?
A. Liªn kÕt hØ®o gi÷a çc ph©n tö HF lµ bÒn nhÊt.
B. HF cã ph©n tö khèi nhá nhÊt.
C. HF cã ®é dµi liªn kÕt ng¾n.
D. HF cã liªn kÕt céng hãa trÞ rÊt bÒn.
31. Thuèc thö ®Ó nhËn ra iot lµ:
A. Hå tinh bét.
B. N-íc brom.
C. Phenolphtalein.
D. Quú tÝm.
32. Iot cã thÓ tan tèt trong dung dÞch KI, do cã ph¶n øng hãa häc thuËn nghÞch t¹o ra s¶n phÈm
KI3. LÊy kho¶ng 1ml dung dÞch KI3 kh«ng mµu vµo èng nghiÖm råi thªm vµo ®ã 1ml benzen
(C6H6) còng kh«ng mµu, l¾c ®Òu sau ®ã ®Ó lªn gi¸ èng nghiÖm. Sau vµi phót, hiÖn t-îng quan
s¸t ®-îc lµ:
A. Çc chÊt láng bÞ t¸ch thµnh hai líp, c¶ hai líp ®Òu kh«ng mµu.
B. Çc chÊt láng bÞ t¸ch thµnh hai líp, líp trªn kh«ng mµu, líp phÝa d-íi cã mµu tÝm
®en.
C. Çc chÊt láng bÞ t¸ch thµnh hai líp, líp trªn cã mµu tÝm ®en, líp phÝa d-íi kh«ng
mµu.
D. Çc chÊt láng hßa tan vµo nhau thµnh mét hçn hîp ®ång nhÊt.
33. Cho 15,8g KMnO4 t¸c dông víi dung dÞch HCl ®Ëm ®Æc. ThÓ tÝch khÝ clo thu ®-îc ë ®iÒu
kiÖn tiªu chuÈn lµ:
A. 5,6 lit. B. 0,56 lit.
C. 0,28 lit. D. 2,8 lit.
34. Hçn hîp gåm NaCl vµ NaBr. Cho hçn hîp t¸c dông víi dung dÞch AgNO3 d- th× t¹o ra kÕt
tña cã khèi l-îng b»ng khèi l-îng cña AgNO3 ®· tham gia ph¶n øng. Thµnh phÇn % theo khèi
l-îng cña NaCl trong hçn hîp ®Çu lµ:
A. 27,88% B. 15,2%
C. 13,4% D. 24,5%
66
35. Cho 200 g dung dÞch HX (X: F, Cl, Br, I) nång ®é 14,6%. §Ó trung hßa dung dÞch trªn cÇn
250ml dung dÞch NaOH 3,2M. Dung dÞch axit trªn lµ:
A. HF
B. HCl
C. HBr
D. HI
36. Hßa tan hoµn toµn 7,8g hçn hîp Mg vµ Al vµo dung dÞch HCl d-. Sau ph¶n øng thÊy khèi
l-îng dung dÞch t¨ng thªm 7,0g. Sè mol axit HCl ®· tham gia ph¶n øng trªn lµ:
A. 0,8mol.
B. 0,08mol.
C. 0,04mol.
D. 0,4mol.
37. Hßa tan hoµn toµn 20g hçn hîp Mg vµ Fe vµo dung dÞch axit HCl d- thÊy cã 11,2 lÝt khÝ
tho¸t ra ë ®ktc vµ dung dÞch X. C« c¹n dung dÞch X th× thu ®-îc bao nhiªu gam muèi khan?
A. 55,5g.
B. 91,0g.
C. 90,0g.
D. 71,0g.
38. Hßa tan hoµn toµn 23,8g hçn hîp gåm mét muèi cacbonat cña mét kim lo¹i hãa trÞ I vµ mét
muèi cacbonat cña mét kim lo¹i hãa trÞ II trong axit HCl d- thi t¹o thµnh 4,48 lit khÝ ë ®ktc vµ
dung dÞch X. C« c¹n dung dÞch X th× thu ®-îc bao nhiªu gam muèi khan?
A. 38,0g.
B. 26,0g.
C. 2,60g.
D. 3,8g.
39. Chän c©u tr¶ lêi sai khi xÐt ®Õn CaOCl2:
A. Lµ chÊt bét tr¾ng, lu«n b«c mïi clo.
B. Lµ muèi kÐp cña axit hipoclor¬ vµ axit clohØ®ic.
C. Lµ chÊt s¸t trïng, tÈy tr¾ng v¶i sîi.
D. Lµ muèi hçn t¹p cña axit hipoclor¬ vµ axit clohØ®ic.
40. Trong sè çc ph¶n øng hãa häc sau, ph¶n øng nµo sai?
67
A. Cl2 + Ca(OH)2(bét)  CaOCl2 + H2O

to, MnO2
B. 2KClO3 2KCl + 3O2
C. 3Cl2 + 6KOH  KClO3 + 5KCl + 3H2O
to
D. 3Cl2 + 6KOH KClO3 + 5KCl + 3H2O
41. Ph¶n øng hãa häc nµo sau ®©y chøng tá HI cã tÝnh khö m¹nh h¬n çc halozenua kh¸c?
A. 8HI + H2SO4  4I2 + H2S + 4H2O
B. 4HI + 2FeCl3  2FeCl2 + 2I2 + 4HCl
C. 2HI  H2 + I2
D. c¶ A, B, C.
42. Ph¶n øng hãa häc nµo sau ®©y chøng tá HCl cã tÝnh khö?
A. HCl + NaOH  NaCl + H2O
B. HCl + Mg  MgCl2 + H2
C. 4HCl + MnO2  MnCl2 + Cl2 + 2H2O
D. HCl + NH3  NH4Cl
43. Clo vµ axit clohØ®ic t¸c dông víi kim lo¹i nµo th× cïng t¹o ra mét hîp chÊt?
A. Fe B. Cu
C. Ag D. Zn
44. Hßa tan clo vµo n-íc thu ®-îc n-íc clo cã mµu vµng nh¹t. Khi ®ã mét phÇn clo t¸c dông
víi n-íc. VËy n-íc clo bao gåm nh÷ng chÊt nµo?
A. Cl2, HCl, HClO, H2O.
B. HCl, HClO, H2O.
C. Cl2, HCl, HClO.
D. Cl2, H2O, HCl.
45. Trong sè çc ph¶n øng hãa häc sau, ph¶n øng nµo sai?
A. 4HCl + PbO2  PbCl2 + Cl2 + 2H2O
B. 9HCl + Fe3O4  3FeCl3 + 4H2O
C. 2HCl + ZnO  ZnCl2 + H2O
D. HCl + NaOH  NaCl + H2O
46. GhÐp nèi çc thµnh phÇn ë cét A vµ B sao cho hîp lÝ.
68
A B
1. NaCl A. lµ ph©n bãn cho c©y trång ch¾c h¹t,
cøng c©y.
2. CaOCl2 B. lµ mét trong sè çc nguyªn liÖu ®Ó s¶n
xuÊt diªm
3. KClO3 C. lµ clorua v«i.
4. NaCl, NaClO vµ H2O D. lµ chÊt b¶o qu¶n thùc phÈm nh- thÞt,
ç, trøng.
5. KCl E. dïng ®Ó tÈy tr¾ng v¶i sîi.
F. lµ v«i t«i xót.
47. Cho çc chÊt sau: NaCl, AgBr, Br2, Cl2, HCl, I2, HF. H·y chän trong sè çc chÊt trªn:
A. Mét chÊt láng ë nhiÖt ®é phßng:
B. Mét chÊt cã thÓ ¨n mßn thñy tinh:
C. Mét chÊt cã thÓ tan trong n-íc t¹o ra hai axit:
D. Mét chÊt bÞ ph©n hñy bëi ¸nh s¸ng mÆt trêi:
E. Mét chÊt khÝ kh«ng mµu, “t¹o khãi“ trong kh«ng khÝ Èm:
48. Cho 31,84g hçn h¬p NaX vµ NaY (X, Y lµ hai halogen ë hai chu kú liªn tiÕp) vµo dung dÞch
AgNO3 d- th× thu ®-îc 57,34g kÕt tña. C«ng thøc cña mçi muèi lµ:
A. NaCl vµ NaBr.
B. NaBr vµ NaI
C. NaF vµ NaCl
D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc.
49. Mét b×nh cÇu ®ùng ®Çy khÝ HCl, ®-îc ®Ëy b»ng mét nót cao su c¾m èng thñy tinh vuèt nhän
xuyªn qua. Nhóng miÖng b×nh cÇu vµo mét chËu thñy tinh ®ùng dung dich n-íc v«i trong cã
thªm vµi giät phenolphtalein kh«ng mµu. H·y dù ®o¸n hiÖn t-îng quan s¸t ®-îc trong thÝ
nghiÖm trªn?
B. N-íc ë trong chËu thñy tinh phun m¹nh vµo b×nh cÇu.
C. Mµu hång cña dung dÞch trong b×nh cÇu biÕn mÊt.
D. B vµ C ®óng.
69

1. B 2. A 3. A 4. D 5. A
6. D 7. B 8. C 9. B 10. E
11. C 12. B 13. C 14. D 16. D
17. C 18. B 19. A 20. B 21. A
23. D 24. B 25. C 26. C 27. B
28. D 29. A 30. A 31. A 32. C
33. A 34. A 35. B 36. A 37. A
38. B 39. B 40. C 41. B 42. C
43. D 44. A 45. B 48. B 49. D
15. Ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc:

A. AgNO3 + NaCl  AgCl + NaNO3
B. AgNO3 + HCl  AgCl + HNO3
C. 2AgNO3 + MgCl2  2AgCl + Mg(NO3)2
22.
70
(1) H2SO4 ®Æc; (2) Cl2 kh«

(3) Cl2 Èm; (4) H2O
46. 1 – d; 2 – c; 3 – b; 4 – e; 5 – a;
47. Cho çc chÊt sau: NaCl, AgBr, Br2, Cl2, HCl, I2, HF. H·y chän trong sè çc chÊt trªn:
A. Mét chÊt láng ë nhiÖt ®é phßng: Br2
B. Mét chÊt cã thÓ ¨n mßn thñy tinh: HF
C. Mét chÊt cã thÓ tan trong n-íc t¹o ra hai axit: Cl2
D. Mét chÊt bÞ ph©n hñy bëi ¸nh s¸ng mÆt trêi: AgBr
E. Mét chÊt khÝ kh«ng mµu, “t¹o khãi“ trong kh«ng khÝ Èm: HCl
48. H-íng dÉn:
¸p dông ph-¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l-îng, ta cã:
1mol NaX, NaY chuyÓn thµnh AgX vµ AgY th× khèi l-îng t¨ng 108 - 23 = 85
xmol 25,5
25,5 31,84
x= = 0,3  M (X,Y) = - 23 = 83,1, kÕt hîp ®iÒu kiÖn X, Y ë hai chu kú liªn tiÕp
85 0,3
th× chØ cã thÓ lµ Br vµ I. C«ng thøc çc muèi lµ NaBr vµ NaI.
71
Ch-¬ng 5. Nhãm oxi - l-u huúnh
A. tãm t¾t lý thuyÕt

I. TÝnh chÊt cña oxi vµ l-u huúnh
1. CÊu h×nh electron
Nguyªn tö oxi cã cÊu h×nh electron 1s22s22p4, cã 2 electron ®éc th©n.

Nguyªn tö S cã cÊu h×nh electron: 1s22s22p63s23p4, cã hai electron ®éc th©n. Nguyªn tö S cã
ph©n líp 3d trèng, khi bÞ kÝch thÝch cã thÓ 1 electron tõ ph©n líp 3p sang 3d khi ®ã cã 4
electron ®éc th©n:
         
1s2 2s2 2p6 3s2 3p3 3d1

*
HoÆc thªm 1 electron n÷a tõ ph©n líp 3s sang 3d, lóc nµy S cã 6 electron ®éc th©n.
          
72
1s2 2s2 2p6 3s1 3p3 3d2

2. TÝnh chÊt vËt lÝ
Oxi lµ mét chÊt khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, h¬i nÆng h¬n kh«ng khÝ. Oxi Ýt tan trong
n-íc, oxi hãa láng khi bÞ nÐn ë ¸p suÊt cao vµ nhiÖt ®é thÊp. Oxi láng lµ mét chÊt láng mµu
xanh nh¹t, s«i ë -183oC.
L-u huúnh lµ chÊt r¾n mµu vµng, nhiÖt ®é nãng ch¶y t-¬ng ®èi thÊp (113oC). L-u
huúnh kh«ng tan trong n-íc, nh-ng tan ®-îc trong çc dung m«i h÷u c¬. Khi bÞ ®un nãng l-u
huúnh thµnh dÎo, mµu h¬i n©u, sau ®ã nÕu tiÕp tôc ®un nãng m¹nh sÏ t¹o ra h¬i l-u huúnh cã
mµu n©u sÉm.
3. TÝnh chÊt ho¸ häc
Çc nguyªn tè oxi vµ l-u huúnh lµ çc phi kim cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh. Nguyªn tè oxi cã
®é ©m ®iÖn lín thø hai, chØ sau flo. Oxi cã thÓ oxi ho¸ hÇu hÕt çc kim lo¹i trõ vµng vµ b¹ch kim
vµ mét sè phi kim, trong çc ph¶n øng ®ã sè oxi ho¸ cña oxi gi¶m tõ 0 xuèng -2.
Nguyªn tè l-u huúnh t¸c dông víi nhiÒu kim lo¹i vµ mét sè phi kim. Trong çc ph¶n
øng sè oxi ho¸ cña l-u huúnh biÕn ®æi tõ 0 xuèng -2 (hîp chÊt víi kim lo¹i vµ hi®ro) vµ tõ 0 lªn
+4 hay +6 (hîp chÊt víi oxi, axit, muèi).
II. TÝnh chÊt çc hîp chÊt cña oxi, l-u huúnh
1. N-íc (H2O) lµ hîp chÊt quan träng nhÊt cña oxi, cã vai trß v« cïng quan träng ®èi víi
toµn bé sù sèng trªn tr¸i ®Êt. N-íc cã liªn kÕt céng ho¸ trÞ ph©n cùc, lµ dung m«i tèt cho nhiÒu
chÊt. Gi÷a çc ph©n tö n-íc cã çc liªn kÕt hi®ro, lo¹i liªn kÕt nµy cã n¨ng l-îng liªn kÕt nhá
h¬n nhiÒu so víi liªn kÕt céng ho¸ trÞ nh-ng cã ¶nh h-ëng quan träng ®Õn çc tÝnh chÊt vËt lÝ
cña n-íc nh- nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i cao. Loµi ng-êi ®ang ®øng tr-íc nguy c¬ c¹n kiÖt
nguån n-íc s¹ch, do çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt th¶i çc chÊt ®éc h¹i lµm « nhiÔm nguån n-íc çc
s«ng ngßi, ao hå, biÓn vµ ®¹i d-¬ng.
2. Hi®ro peoxit (n-íc oxi giµ, H2O2) võa cã tÝnh chÊt oxi ho¸ võa cã tÝnh khö.
ChÊt nµy cã nhiÒu øng dông trong c«ng nghiÖp lµm chÊt tÈy tr¾ng, b¶o vÖ m«i tr-êng, khö trïng
trong y tÕ…
3. Hîp chÊt quan träng nhÊt cña S lµ axit sunfuric H2SO4 trong ®ã l-u huúnh cã sè oxi ho¸ +6. Axit
sunfuric H2SO4 lµ mét trong nh÷ng ho¸ chÊt c¬ b¶n, øng dông réng r·i trong s¶n xuÊt ph©n bãn
ho¸ häc, chÊt tÈy röa, s¬n, chÊt dÎo, luyÖn kim, phÈm nhuém, d-îc phÈm, ho¸ dÇu…
TÝnh chÊt axit
H2SO4 + 2NaOH  Na2SO4 + 2H2O
73
H2SO4 + CuO  CuSO4 + H2O

H2SO4 lo·ng + Fe  FeSO4 + H2
H2SO4 + Na2CO3  Na2SO4 + H2O + CO2
TÝnh chÊt oxi ho¸ m¹nh cña H2SO4 ®Æc, nãng.
o
t CuSO4 + SO2 + 2H2O
2H2SO4 ®Æc + Cu 
o
4H2SO4 ®Æc + 3Mg  t 3MgSO4 + S + 4H2O
H2SO4 ®Æc lµ mét chÊt rÊt h¸o n-íc, cã thÓ lµm kh« ®-îc nhiÒu chÊt khÝ Èm.
Oleum lµ dung dÞch H2SO4 hÊp thô SO3, cã c«ng thøc: H2SO4.nSO3 n cã thÓ nhËn gi¸ trÞ nguyªn
hoÆc thËp ph©n.
4. L-u huúnh cßn cã çc hîp chÊt nh- H2S, cã trong thµnh phÇn mét sè suèi n-íc kho¸ng nãng
nh- Mü L©m - Tuyªn Quang, SO2 vµ axit H2SO3 çc muèi sunfua, sunfit, sunfat.
Dung dÞch H2S trong n-íc gäi lµ axit sunfu hi®ric. §©y lµ mét axit yÕu, hai nÊc.
B. ®Ò bµi
244. H·y chän c©u tr¶ lêi ®óng trong sè çc c©u sau:
A. Oxi chiÕm phÇn thÓ tÝch lín nhÊt trong khÝ quyÓn.
B. Oxi chiÕm phÇn khèi l-îng lín nhÊt trong vá Tr¸i ®Êt.
C. Oxi tan nhiÒu trong n-íc.
D. Oxi lµ chÊt khÝ nhÑ h¬n kh«ng khÝ.
245. Ng-êi ta ®iÒu chÕ oxi trong phßng thÝ nghiÖm b»ng çch nµo sau ®©y?
A. Ch-ng cÊt ph©n ®o¹n kh«ng khÝ láng.
B. §iÖn ph©n n-íc.
C. §iÖn ph©n dung dÞch NaOH.
D. NhiÖt ph©n KClO3 víi xóc t¸c MnO2.
246. Trong sè çc c©u sau ®©y, c©u nµo kh«ng ®óng?
A. L-u huúnh lµ mét chÊt r¾n mµu vµng.
B. L-u huúnh kh«ng tan trong n-íc.
C. L-u huúnh nãng ch¶y ë nhiÖt ®é t-¬ng ®èi thÊp.
D. L-u huúnh kh«ng tan trong dung m«i h÷u c¬.
247. Ph¶n øng ho¸ häc nµo sau ®©y ®-îc sö dông trong phßng thÝ nghiÖm ®Ó ®iÒu chÐ khÝ SO2?
74
A. 4FeS2 + 11O2  2Fe2O3 + 8SO2

B. S + O2  SO2
C. Cu + 2H2SO4  CuSO4 + SO2 + 2H2O
D. 2Fe + 6H2SO4  Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O
248. Çc nguyªn tè nhãm VIA cã cÊu h×nh electron líp ngoµi cïng gièng nhau, cã thÓ viÕt ë
d¹ng tæng qu¸t lµ:
A. ns2np3. B. ns2np4.
C. ns2np5. D. Ph-¬ng ¸n kh¸c,
249. Mét hçn hîp khÝ O2 vµ CO2 cã tû khèi so víi hi®ro lµ 19. Khèi l-îng mol trung b×nh (gam)
cña hçn hîp khÝ trªn vµ tû lÖ % theo thÓ tÝch cña O2 lµ:
A. 40 vµ 40
B. 38 vµ 40
C. 38 vµ 50
D. 36 vµ 50
250. Cã hai èng nghiÖm ®ùng mçi èng 2ml dung dÞch HCl 1M vµ 2ml H2SO4 1M. Cho Zn d-
t¸c dông víi hai axit trªn, l-îng khÝ hi®ro thu ®-îc trong hai tr-êng hîp t-¬ng øng lµ V1 vµ V2
ml (®ktc). So s¸nh V1 vµ V2 cã:
A. V1 > V2
B. V1 = V2
C. V1 < V2
D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc.
®©y:
A. Ozon (O3) cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh h¬n oxi (O2) §-S
B. Cã nh÷ng chÊt võa lµ chÊt khö võa lµ chÊt oxi ho¸ §-S
C. H2O2 cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh h¬n H2O §-S
D. Axit H2SO4 ®Æc cã thÓ lµm kh« khÝ NH3 Èm §-S
E.Oleum cã c«ng thøc H2SO4 nSO3 §-S
252. Khèi l-îng (gam) cña 44,8 lit khÝ oxi ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn lµ:
A. 68 B. 32
C. 75 D. 64
253. KhÝ oxi thu ®-îc khi nhiÖt ph©n çc chÊt: HgO, KClO3, KMnO4, KNO3. Khi nhiÖt ph©n 10
g mçi chÊt trªn, thÓ tÝch khÝ oxi thu ®-îc ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn lín nhÊt lµ:
A. KNO3
75
B. KMnO4
C. HgO
D. KClO3
254. KhÝ nµo sau ®©y kh«ng ch¸y trong oxi kh«ng khÝ?
A. CO
B. CH4
C. CO2
D. H2
255. Cho çc oxit cña çc nguyªn tè thuéc chu kú 3 sau: Na2O, MgO, Al2O3, SiO2, P2O5, SO3,
Cl2O7 trong ®ã:
A. cã hai oxit baz¬, hai oxit l-ìng tÝnh vµ cßn l¹i lµ oxit axit.
B. cã ba oxit baz¬, hai oxit l-ìng tÝnh vµ cßn l¹i lµ oxit axit.
C. cã mét oxit baz¬, hai oxit l-ìng tÝnh vµ cßn l¹i lµ oxit axit.
D. cã hai oxit baz¬, mét oxit l-ìng tÝnh vµ cßn l¹i lµ oxit axit.
256. Cã bao nhiªu mol FeS2 t¸c dông víi oxi ®Ó thu ®-îc 64g khÝ SO2 theo ph-¬ng tr×nh ph¶n
øng:
4FeS2 + 11O2  2Fe2O3 + 8SO2
A. 0,4
B. 1,2
C. 0,5
D. 0,8
257. Mét lÝt n-íc ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn hoµ tan tèi ®a 2,3 lit khÝ hi®ro sunfua. Nång ®é phÇn
tr¨m (%) cña H2S trong dung dÞch thu ®-îc lµ xÊp xØ:
A. 0,23%
B. 2,30%
C. 0,35%
D. 3,50%
258.Sù h×nh thµnh ozon (O3) lµ do nguyªn nh©n nµo ?
A. Tia tö ngo¹i cña mÆt trêi chuyÓn ho¸ çc ph©n tö oxi.
B. Sù phãng ®iÖn (sÐt) trong khÝ quyÓn.
C. Sù oxi ho¸ mét sè hîp chÊt h÷u c¬ trªn mÆt ®Êt.
D. A, B, C ®Òu ®óng.
76
259. Tõ n¨m 2003, nhê b¶o qu¶n b»ng n-íc ozon, mËn B¾c Hµ - Lao Cai ®· cã thÓ chuyªn chë
vµo thÞ tr-êng thµnh phè Hå ChÝ Minh, nhê ®ã bµ con n«ng d©n ®· cã thu nhËp cao h¬n.
Nguyªn nh©n nµo sau ®©y lµm cho n-íc ozon cã thÓ b¶o qu¶n hoa qu¶ t-¬i l©u ngµy:
A. Ozon lµ mét khÝ ®éc.
B. Ozon ®éc vµ dÔ tan trong n-íc h¬n oxi.
C. Ozon cã tÝnh chÊt oxi ho¸ m¹nh, kh¶ n¨ng s¸t trïng cao vµ dÔ tan trong n-íc h¬n oxi.
D. Mét nguyªn nh©n kh¸c.
260. Líp ozon ë tÇng b×nh l-u cña khÝ quyÓn lµ tÊm l¸ ch¾n tia tö ngo¹i cña mÆt trêi, b¶o vÖ sù
sèng trªn tr¸i ®Êt. HiÖn t-îng suy gi¶m tÇng ozon ®ang lµ mét vÊn ®Ò m«i tr-êng toµn cÇu.
Nguyªn nh©n cña hiÖn t-îng nµy lµ do:
A. Sù thay ®æi cña khÝ hËu.
B. ChÊt th¶i CFC do con ng-êi g©y ra.
C. Çc hîp chÊt h÷u c¬.
261. Oxi cã thÓ thu ®-îc tõ sù nhiÖt ph©n chÊt nµo trong sè çc chÊt sau?
A. CaCO3
B. KClO3
C. (NH4)2SO4
D. NaHCO3
262. Cho hçn hîp khÝ gåm 0,8g oxi vµ 0,8g hi®ro t¸c dông víi nhau, khèi l-îng n-íc thu ®-îc
lµ:
A. 1,6g
B. 0,9g
C. 1,2g
D. 1,4g
263. Trong c«ng nghiÖp, tõ khÝ SO2 vµ oxi, ph¶n øng ho¸ häc t¹o thµnh SO3 x¶y ra ë ®iÒu kiÖn
nµo sau ®©y?
2SO2 + O2  2SO3
A. NhiÖt ®é phßng.
B. §un nãng ®Õn 5000C.
C. §un nãng ®Õn 5000C vµ cã mÆt chÊt xóc t¸c V2O5.
D. NhiÖt ®é phßng vµ cã mÆt chÊt xóc t¸c V2O5.
77
264. Axit sunfuric ®Æc ®-îc sö dông lµm kh« çc chÊt khÝ Èm. Lo¹i khÝ nµo sau ®©y cã thÓ ®-îc
lµm kh« nhê axit sunfuric?
A. KhÝ cacbonnic
B. KhÝ oxi
C. KhÝ amoniac
D. a, b ®óng
265. Cho d·y biÕn ho¸ sau:
X  Y  Z  T  Na2SO4
X, Y, Z, T cã thÓ lµ çc chÊt nµo sau ®©y?
A. FeS2, SO2, SO3, H2SO4
B. S, SO2, SO3, NaHSO4
C. FeS, SO2, SO3, NaHSO4
D. TÊt c¶ ®Òu ®óng
266. Trong phßng thÝ nghiÖm, cã thÓ ®iÒu chÕ SO3 nhê mét dông cô nh- h×nh vÏ sau, ®iÒn ®Çy
®ñ vÞ trÝ chØ ho¸ chÊt cÇn thiÕt, hoµn thµnh ph¶n øng ho¸ häc cho thÝ nghiÖm. BiÕt r»ng phÝa trªn
dung dÞch H2SO3 b·o hoµ lu«n tån t¹i líp khÝ SO2 cïng víi oxi kh«ng khÝ. Mét ®o¹n d©y may
xo ®-îc nhóng vµo dung dÞch Fe2(SO4)3, sau ®ã ®-îc nèi víi mét nguån ®iÖn lµm d©y may xo
nãng ®á, khi ®ã Fe2(SO4)3 bÞ nhiÖt ph©n t¹o ra Fe2O3, chÊt xóc t¸c cho ph¶n øng t¹o thµnh SO3.
(+) (-)
c
b
a
d
ChÊt a lµ……. ChÊt b lµ…...

Hçn hîp c tr-íc ph¶n øng lµ………
Hçn hîp d sau ph¶n øng lµ……….
Ph-¬ng tr×nh ph¶n øng:
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
78
267. Cho hçn hîp gåm Fe vµ FeS t¸c dông víi dung dÞch HCl d- thu ®-îc 2,24 lit hçn hîp khÝ ë
®iÒu kiÖn tiªu chuÈn. Hçn hîp khÝ nµy cã tû khèi so víi hi®ro lµ 9. Thµnh phÇn % theo sè mol
cña hçn hîp Fe vµ FeS ban ®Çu lµ:
A. 40 vµ 60. B. 50 vµ 50.
C. 35 vµ 65. D. 45 vµ 55.
268. HÊp thô hoµn toµn 1,12 lit khÝ SO2 (®ktc) vµo 150 ml dung dÞch NaOH 1M. C« c¹n dung
dÞch ë ¸p suÊt vµ nhiÖt ®é thÊp th× thu ®-îc:
A. Hçn hîp hai muèi NaHSO3, Na2SO3.
B. Hçn hîp hai chÊt NaOH, Na2SO3.
C. Hçn hîp hai muèi NaHSO3, Na2SO3 vµ NaOH d-.
D. Çc ph-¬ng ¸n trªn ®Òu sai.
269. SO2 võa cã tÝnh chÊt oxi hãa võa cã tÝnh khö, bëi v× trong ph©n tö :
A. S cã møc oxi hãa trung gian.
B. S cã møc oxi hãa cao nhÊt.
C. S cã møc oxi hãa thÊp nhÊt.
D. S cã cÆp electron ch-a liªn kÕt.
270. Ph¶n øng hãa häc nµo sau ®©y lµ sai?

A. 2H2S + O2  2S + 2H2O, thiÕu oxi.
B. 2H2S + 3O2  2SO2 + 2H2O, thõa oxi.
C. H2S + 2NaCl  Na2S + 2HCl
D. H2S + 4Cl2 + 4H2O  H2SO4 + 8HCl
271. Cho hçn hîp FeS vµ FeCO3 t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 ®Ëm ®Æc vµ ®un nãng, ng-êi ta
thu ®-îc mét hçn hîp khÝ A. Hçn hîp A gåm:
A. H2S vµ CO2.
B. H2S vµ SO2.
C. SO2 vµ CO2.
D. CO vµ CO2
272. Dung dÞch KI kh«ng mµu. NÕu ®Ó l©u ngµy, dung dÞch trªn cã mµu vµng h¬i n©u. Nguyªn
nh©n nµo sau ®©y lµ phï hîp?
A. Hîp chÊt KI kÐm bÒn, bÞ ph©n hñy t¹o thµnh iot tù do.
79
B. Do t¸c dông chËm cña oxi kh«ng khÝ víi KI t¹o thµnh iot tù do.
C. Iot t¸c dông víi KI t¹o thµnh KI3 lµ qu¸ tr×nh thuËn, nghÞch.
D. B vµ C ®óng.
273. Mét cèc thñy tinh chÞu nhiÖt, dung tÝch 20ml, ®ùng kho¶ng 5gam ®-êng saccaroz¬. Thªm
vµo cèc kho¶ng 10ml dung dÞch H2SO4 ®Æc, dïng ®òa thñy tinh trén ®Òu hçn hîp. H·y chän
ph-¬ng ¸n ®óng trong sè çc miªu t¶ hiÖn t-îng x¶y ra trong thÝ nghiÖm:
A. §-êng saccaroz¬ chuyÓn tõ mµu tr¾ng sang mµu ®en.
B. Cã khÝ tho¸t ra lµm t¨ng thÓ tÝch cña khèi chÊt r¾n mµu ®en.
C. Sau 30 phót, khèi chÊt r¾n xèp mµu ®en trµn ra ngoµi miÖng cèc.
274. Çc khÝ sinh ra trong thÝ nghiÖm ph¶n øng cña saccaroz¬ víi dung dÞch H2SO4 ®Æc bao
gåm:
A. H2S vµ CO2.
B. H2S vµ SO2.
C. SO3 vµ CO2.
D. SO2 vµ CO2
275. Cho V lit khÝ SO2 (®ktc) t¸c dông hÕt víi dung dÞch brom d-. Thªm dung dÞch BaCl2 d-
vµo hçn hîp trªn th× thu ®-îc 2,33g kÕt tña. V nhËn gi¸ trÞ nµo trong sè çc ph-¬ng ¸n sau?
A. 0,112 lit
B. 0,224 lit
C. 1,120 lit
D. 2,24 lit.
276. Thªm tõ tõ dung dÞch BaCl2 vµo 300ml dung dÞch Na2SO4 1M cho ®Õn khi khèi l-îng kÕt
tña b¾t ®Çu kh«ng ®æi th× dõng l¹i, hÕt 50ml. Nång ®é mol/l cña dung dÞch BaCl2 lµ:
A. 6,0M.
B. 0,6M.
C. 0,06M.
D. 0,006M
277. HÊp thô hoµn toµn 2,24 lÝt khÝ SO2 (®ktc) vµo b×nh ®ùng 300ml dung dÞch NaOH 0,5M. C«
c¹n dung dÞch ë ¸p suÊt thÊp th× thu ®-îc m gam chÊt r¾n. Gi¸ trÞ cña m lµ bao nhiªu gam?
A. 1,15
B. 11,5
80
C. 15,1
D. 1,51
278. C«ng thøc ho¸ häc nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cña th¹ch cao?
A. CaSO4.
B. CaSO4.2H2O
C. CaCO3.MgCO3.
D. 2CaSO4. H2O
279. ChØ dïng mét thuèc thö nµo sau ®©y ®Ó ph©n biÖt çc lä ®ùng riªng biÖt SO2 vµ CO2?
A. Dung dÞch brom trong n-íc.
B. Dung dÞch NaOH.
C. Dung dÞch Ba(OH)2
D. Dung dÞch Ca(OH)2
280. Sau khi ozon ho¸ 100ml khÝ oxi, ®-a nhiÖt ®é vÒ tr¹ng th¸i tr-íc ph¶n øng th× ¸p suÊt gi¶m
5% so víi ¸p suÊt ban ®Çu. Thµnh phÇn % cña ozon trong hçn hîp sau ph¶n øng lµ:
A. 5% B.10%
C.15% D.20%
281. Cã çc dung dÞch ®ùng riªng biÖt: NH4Cl, NaOH, NaCl, H2SO4, Na2SO4, Ba(OH)2. ChØ
®-îc dïng thªm mét dung dÞch th× dïng dung dÞch nµo sau ®©y cã thÓ nhËn biÕt ®-îc çc dung
dÞch trªn?
A. Dung dÞch phenolphtalein
B. Dung dÞch quú tÝm
C. Dung dÞch AgNO3
D. Dung dÞch BaCl2
282. Cho 11,3 gam hçn hîp Mg vµ Zn t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 2M d- th× thu ®-îc 6,72 lit
khÝ (®ktc). C« c¹n dung dÞch thu ®-îc sau ph¶n øng thu ®-îc khèi l-îng muèi khan lµ:
A. 40,1g B. 41,1g
C. 41,2g D. 14,2g
283. Cho m gam mét hçn hîp Na2CO3 vµ Na2SO3 t¸c dông hÕt víi dung dÞch H2SO4 2M d- th×
thu ®-îc 2,24 lit hçn hîp khÝ (®ktc) cã tû khèi ®èi víi hi®ro lµ 27. Gi¸ trÞ cña m lµ:
A. 1,16 gam. B. 11,6 gam.
C. 6,11 gam. D. 61,1 gam.
81
284. Mét lo¹i oleum cã c«ng thøc H2SO4.nSO3. LÊy 3,38 g oleum nãi trªn pha thµnh 100ml
dung dÞch A. §Ó trung hoµ 50ml dung dÞch A cÇn dïng võa ®ñ 200ml dung dÞch NaOH 2M. Gi¸
trÞ cña n lµ:
A. 1. B. 2.
C. 3. D. 4.
285. Sôc mét dßng khÝ H2S vµo dung dÞch CuSO4 thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña ®en. §iÒu kh¼ng ®Þnh
nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. Axit H2SO4 yÕu h¬n axit H2S.
B. X¶y ra ph¶n øng oxi ho¸ - khö.
C. CuS kh«ng tan trong axit H2SO4.
286. §Ó thu ®-îc chÊt r¾n tõ hçn hîp ph¶n øng cña Na2SO4 vµ BaCl2 ng-êi ta dïng ph-¬ng ph¸p
nµo sau ®©y?
A. Ch-ng cÊt. B. Läc.
C. ChiÕt. D. Ch-ng cÊt ph©n ®o¹n.
287. §Ó pha lo·ng dung dÞch H2SO4 ®Æc, ng-êi ta dïng çch nµo sau ®©y?
A. Rãt tõ tõ dung dÞch H2SO4 ®Æc vµo n-íc.
B. Rãt tõ tõ n-íc vµo dung dÞch H2SO4 ®Æc.
C. Rãt tõ tõ dung dÞch H2SO4 ®Æc vµo n-íc, khuÊy ®Òu.
288. Nhá mét giät dung dÞch H2SO4 2M lªn mét mÈu giÊy tr¾ng. HiÖn t-îng sÏ quan s¸t ®-îc
lµ:
B. Chç giÊy cã giät axit H2SO4 sÏ chuyÓn thµnh mµu ®en.
C. Khi h¬ nãng, chç giÊy cã giät axit H2SO4 sÏ chuyÓn thµnh mµu ®en.
D. Ph-¬ng ¸n kh¸c.
289. LÊy ®òa thuû tinh chÊm vµo hçn hîp gåm H2SO4 ®Æc vµ tinh thÓ KMnO4 råi quÖt vµo bÊc
®Ìn cån th× ®Ìn sÏ ch¸y. §ã lµ mét trong nh÷ng thÝ nghiÖm Ho¸ Häc vui, lÊy löa kh«ng cÇn
diªm. §iÒu kh¼ng ®Þnh nµo sau ®©y lµ ®óng? Ph¶n øng ch¸y x¶y ra lµ do:
A. ph¶n øng ho¸ häc gi÷a H2SO4 ®Æc vµ tinh thÓ KMnO4.
B. hçn hîp H2SO4 ®Æc vµ tinh thÓ KMnO4 chØ kh¬i mµo cho ph¶n øng ch¸y gi÷a oxi
kh«ng khÝ vµ etanol.
82
C. ph¶n øng ho¸ häc gi÷a hçn hîp H2SO4 ®Æc vµ tinh thÓ KMnO4 víi etanol.
D. ch-a x¸c ®Þnh ®-îc nguyªn nh©n.
290. So s¸nh hai hîp chÊt lµ H2S vµ H2O. MÆc dï khèi l-îng ph©n tö H2S (34 ®vC) lín h¬n
nhiÒu so víi 18 ®vC khèi l-îng ph©n tö cña H2O, nh-ng ë ®iÒu kiÖn th-êng n-íc lµ chÊt láng
cßn H2S l¹i lµ chÊt khÝ. LÝ do nµo khiÕn cho nhiÖt ®é s«i cña n-íc cao h¬n nhiÒu so víi H2S?
A. V× liªn kÕt hi®ro gi÷a çc ph©n tö H2O bÒn.
B. V× khèi l-îng mol ph©n tö cña chóng kh¸c nhau.
C. V× oxi cã ®é ©m ®iÖn cao h¬n l-u huúnh.
C. h-íng dÉn tr¶ lêi vµ ®¸p sè

244. B 245. D 246. D 247. B 248. B 249. C
250. C 251. 252. D 253. D 254. C 255. D
256. C 257. C 258. D 259. C 260. B 261. B
262. B 263. C 264. D 265. D 266. 267. B
268. B 269. A 270. C 271. C 272. D 273. D
274. C 275. B 276. A 277. B 278. C 279. A
280. B 281. B 282. A 283. B 284. C 285. C
286. B 287. C 288. C 289. B 290. A
251. A. Ozon(O3) cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh h¬n oxi(O2) §

B. Cã nh÷ng chÊt võa lµ chÊt khö võa lµ chÊt oxi ho¸ §
C. H2O2 cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh h¬n H2O §
D. Axit H2SO4 ®Æc cã thÓ lµm kh« khÝ NH3 Èm S
E.Oleum cã c«ng thøc H2SO4 nSO3 §
266.
(+) (-)
c
b
a
83
ChÊt a lµ: dung dÞch H2SO3 b·o hoµ. ChÊt b lµ: ChÊt xóc t¸c Fe2O3.
Hçn hîp c tr-íc ph¶n øng lµ: SO2 vµ O2, N2, CO2, h¬i n-íc.
Hçn hîp d sau ph¶n øng lµ: SO2 , SO3 vµ O2, N2, CO2, h¬i n-íc.
Ph-¬ng tr×nh ph¶n øng:
V O to
2SO2 + O2 
2 5
 2SO3
84
Ch-¬ng 6. Nhãm nit¬ - photpho

I. Nhãm nit¬ - photpho
Nhãm VA cña b¶ng tuÇn hoµn cã çc nguyªn tè: nit¬, photpho, asen, antimoan (stibi)
vµ bitmut.
Hai nguyªn tè nit¬ vµ photpho lµ nh÷ng nguyªn tè phæ biÕn vµ cã nhiÒu øng dông nhÊt
trong nhãm.
1. CÊu t¹o nguyªn tö cña çc nguyªn tè nhãm VA
Nguyªn tè KÝ hiÖu §iÖn tÝch B¸n kÝnh Sè líp CÊu h×nh §é ©m

ho¸ häc h¹t nh©n nguyªn electron electron ®iÖn
tö nm líp ngoµi
cïng
Nit¬ N 7+ 0,07 2 2s22p3 3,07
2 3
Photpho P 15+ 0,11 3 3s 3p 2,2
2 3
Asen As 33+ 0,121 4 4s 4p 2,1
Antimoan Sb 51+ 0,141 5 5s25p3 1,8
Bitmut Bi 83+ 0,146 6 6s26p3 1,7
2. TÝnh chÊt chung cña çc nguyªn tè nhãm VA

a. TÝnh chÊt cña çc ®¬n chÊt
Trong ®iÒu kiÖn b×nh th-êng vÒ nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt, nit¬ lµ chÊt khÝ, çc ®¬n chÊt cßn l¹i lµ
chÊt r¾n.
- Çc nguyªn tè trong nhãm cã sè oxi ho¸ cao nhÊt lµ +5 vµ thÊp nhÊt lµ -3.
- Nh×n chung çc ®¬n chÊt trong nhãm VA cã tÝnh phi kim, tÝnh chÊt nµy gi¶m dÇn tõ N ®Õn
Bi.
b. TÝnh chÊt cña çc hîp chÊt
- Hi®rua cña çc nguyªn tè trong nhãm VA (NH3, PH3, AsH3, SbH3, BiH3) lµ çc chÊt khÝ.
Dung dÞch cña nh÷ng chÊt nµy trong n-íc cã tÝnh baz¬.
- Çc hi®roxit nh- HNO3, H3PO4, H3AsO4 lµ çc axit, tÝnh chÊt axit gi¶m dÇn theo chiÒu tö N
®Õn As.
85
II. Nit¬
Nit¬ lµ mét chÊt khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, Ýt tan trong n-íc. KhÝ quyÓn chøa kho¶ng
78% khÝ nit¬ vÒ thÓ tÝch. Liªn kÕt ba rÊt bÒn v÷ng gi÷a hai nguyªn tö nit¬ lµm cho nit¬ hÇu nh-
tr¬ vÒ mÆt ho¸ häc ë nhiÖt ®é th-êng. PhÇn lín nit¬ ®-îc dïng ®Ó s¶n xuÊt amoniac. Mét phÇn
nhá khÝ nit¬ ®-îc n¹p vµo bãng ®Ìn, hoÆc dïng lµm m«i tr-êng tr¬ cho mét sè ph¶n øng ho¸
häc.
Nit¬ t¸c dông víi oxi ë nhiÖt ®é rÊt cao (30000C) hay cã tia löa ®iÖn:
Tia löa ®iÖn
N2 + O2 2NO
Nit¬ t¸c dông víi hi®ro, nhiÖt ®é cao vµ cã xóc t¸c:
0
N2 + 3H2 ‡ˆ ˆ ˆ ˆ †ˆ 2NH3
Fe,t C
Trong c«ng nghiÖp, ng-êi ta s¶n xuÊt nit¬ tõ kh«ng khÝ b»ng çch ho¸ láng kh«ng khÝ,
råi ch-ng cÊt ph©n ®o¹n.
Trong phßng thÝ nghiÖm, khi cÇn mét l-îng nhá khÝ nit¬ cã thÓ ®iÒu chÕ b»ng çch ®un
nãng dung dÞch NH4NO2 b·o hoµ.
NH4NO2   N2 + 2H2O
0
t
Çc hîp chÊt quan träng cña nit¬ gåm NH3, HNO3 çc muèi amoni vµ çc muèi nitrat.
Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn b×nh th-êng, amoniac lµ chÊt khÝ kh«ng mµu, mïi khai, nhÑ h¬n
kh«ng khÝ, dÔ bÞ ho¸ láng khi nÐn hoÆc lµm l¹nh. KhÝ NH3 tan nhiÒu trong n-íc, mét thÓ tÝch
n-íc ë 250C hoµ tan ®-îc 700 thÓ tÝch amoniac.
Amoniac cã tÝnh chÊt baz¬:
NH3 + HCl  NH4Cl
Amoniac lµ mét chÊt khö:
4NH3 + 3O2   2N2 + 6H2O

o
t
4NH3 + 5O2   4NO + 6H2O

o
Pt ,t
2NH3 + 3CuO   3Cu + N2 + 3H2O

o
t
Amoniac lµ mét trong nh÷ng ho¸ chÊt c¬ b¶n, phÇn chñ yÕu (80%) l-îng amoniac dïng
®Ò s¶n xuÊt ph©n bãn ho¸ häc, phÇn cßn l¹i ®-îc sö dông trong çc ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c.
86
S¶n xuÊt NH3 trong c«ng nghiÖp ®i tõ nit¬ kh«ng khÝ vµ hi®ro thu ®-îc tõ sù nhiÖt ph©n
khÝ tù nhiªn (metan). Trong phßng thÝ nghiÖm, NH3 ®-îc ®iÒu chÕ tõ viÖc nung nãng hçn hîp
r¾n NH4Cl vµ CaO.
Axit nitric HNO3
I. TÝnh chÊt vËt lÝ
Axit nitric lµ chÊt láng kh«ng mµu, cã khèi l-îng riªng lµ 1,5g/cm3 , s«i ë 860C vµ ho¸ r¾n ë -
410C. Axit nitric tan rÊt dÔ dµng trong n-íc. Trong phßng thÝ nghiÖm, th-êng dïng HNO3 ®Æc
cã nång ®é 68%, khèi l-îng riªng lµ 1,42g/cm3.
II.TÝnh chÊt ho¸ häc
Axit nitric lµ axit rÊt m¹nh, trong dung dÞch nã ®iÖn li gÇn nh- hoµn toµn thµnh ion:
HNO3  H+ + NO3-
1. T¸c dông víi chÊt chØ thÞ mµu: Axit nØtic lo·ng ®æi mµu quú xanh thµnh ®á.
2. T¸c dông víi kim lo¹i: Dung dÞch HNO3 lo·ng oxi ho¸ ®-îc nhiÒu kim lo¹i ë nhiÖt ®é
th-êng. Tuú thuéc vµo møc ®é khö cña kim lo¹i mµ HNO3 cã thÓ bÞ khö thµnh NO,
N2O, N2 hoÆc NH3. VÝ dô:
3Cu + 8HNO3  3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O
3. Dung dÞch HNO3 ®Æc kh«ng bÒn, ë nhiÖt ®é cao hoÆc khi cã ¸nh s¸ng, mét phÇn axit
HNO3 bÞ ph©n huû t¹o thµnh NO2, O2 vµ n-íc.
4HNO3 ®Æc  4NO2 + O2 + 2H2O
4. Dung dÞch HNO3 ®Æc cã thÓ oxi ho¸ hÇu hÕt kim lo¹i ( trõ Pt, Au) ë nhiÖt ®é th-êng,
hoÆc Fe, Al, Cr ë nhiÖt ®é cao, trong ®ã N+5 chuyÓn thµnh N+4 (NO2). Dung dÞch HNO3
®Æc, nguéi lµm thô ®éng ho¸ mét sè kim lo¹i nh- Al, Fe, Cr...Ngoµi ra Dung dÞch HNO3
®Æc cßn oxi ho¸ ®-îc mét sè phi kim nh- C, S vµ nhiÒu hîp chÊt v« c¬ vµ h÷u c¬ kh¸c.
87
B. ®Ò bµi
291. CÊu h×nh electron líp ngoµi cïng cña çc nguyªn tè nhãm VA ®-îc biÓu diÔn tæng qu¸t lµ:
A. ns2np3
B. ns2np4
C. (n -1)d10 ns2np3
D. ns2np5
292. Trong sè çc nhËn ®Þnh sau vÒ çc nguyªn tè nhãm VA, nhËn ®Þnh nµo sai? Tõ nit¬ ®Õn
bitmut:
A. tÝnh phi kim gi¶m dÇn.
B. ®é ©m ®iÖn gi¶m dÇn.
C. nhiÖt ®é s«i cña çc ®¬n chÊt t¨ng dÇn.
D. tÝnh axit cña çc hi®roxit t¨ng dÇn.
293. Ng-êi ta s¶n xuÊt khÝ nit¬ trong c«ng nghiÖp b»ng çch nµo sau ®©y?
A. Ch-ng cÊt ph©n ®o¹n kh«ng khÝ láng.
B. NhiÖt ph©n dung dÞch NH4NO2 b·o hoµ.
C. Dïng photpho ®Ó ®èt ch¸y hÕt oxi kh«ng khÝ.
D. Cho kh«ng khÝ ®i qua bét ®ång nung nãng.
294. Ph¶n øng cña NH3 víi Cl2 t¹o ra “khãi tr¾ng“, chÊt n¯y cã c«ng thøc ho¸ häc l¯:
A. HCl.
B. N2.
C. NH4Cl.
D. NH3.
295. VËt liÖu gèm siªu dÉn nhiÖt ®é cao (nhiÖt ®é cña nit¬ láng) cã ý nghÜa to lín trong ngµnh
c«ng nghiÖp n¨ng l-îng. Bëi khi ®ã viÖc truyÒn t¶i ®iÖn di xa hÇu nh- kh«ng bÞ tæn thÊt n¨ng
l-îng. LÝ do nµo sau ®©y lµ phï hîp?
A. Nit¬ láng cã gi¸ thµnh rÎ h¬n nhiÒu so víi heli láng.
B. HiÖn t-îng siªu dÉn lµ hiÖn t-îng ®iÖn trë b»ng kh«ng.
C. Nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt nit¬ láng lµ kh«ng khÝ, hÇu nh- v« tËn.
296. §Ó ®iÒu chÕ HNO3 trong phßng thÝ nghiÖm, çc ho¸ chÊt cÇn sö dông lµ:
88
A. Dung dÞch NaNO3 vµ dung dÞch H2SO4 ®Æc.

B. NaNO3 tinh thÓ vµ dung dÞch H2SO4 ®Æc.
C. Dung dÞch NaNO3 vµ dung dÞch HCl ®Æc.
D. NaNO3 tinh thÓ vµ dung dÞch HCl ®Æc.
297. §Ó t¸ch riªng NH3 ra khái hçn hîp gåm N2, H2 vµ NH3 trong c«ng nghiÖp, ng-êi ta ®· sö
dông ph-¬ng ph¸p n¸o sau ®©y?
A. Cho hçn hîp ®i qua dung dÞch n-íc v«i trong.
B. Cho hçn hîp ®i qua CuO nung nãng.
C. Cho hçn hîp ®i qua dung dÞch H2SO4 ®Æc.
D. NÐn vµ lµm l¹nh hçn hîp, NH3 ho¸ láng.
298. Nhá tõ tõ dung dÞch NH3 vµo dung dÞch CuSO4 cho tíi d-. HiÖn t-îng quan s¸t ®-îc lµ:
A. xuÊt hiÖn kÕt tña mµu xanh nh¹t.
B. xuÊt hiÖn kÕt tña mµu xanh nh¹t, l-îng kÕt tña t¨ng dÇn.
C. xuÊt hiÖn kÕt tña mµu xanh nh¹t, l-îng kÕt tña t¨ng dÇn ®Õn kh«ng ®æi. Sau ®ã l-îng
kÕt tña gi¶m dÇn cho tíi khi tan hÕt thµnh dung dÞch mµu xanh ®Ëm.
D. xuÊt hiÖn kÕt tña mµu xanh nh¹t, l-îng kÕt tña t¨ng ®Õn kh«ng ®æi.
299. Cho hçn hîp gåm N2, H2 vµ NH3 cã tû khèi so víi hi®ro lµ 8. DÉn hçn hîp ®i qua dung
dÞch H2SO4 ®Æc, d- th× thÓ tÝch khÝ cßn l¹i mét nöa. Thµnh phÇn phÇn tr¨m (%) theo thÓ tÝch cña
mçi khÝ trong hçn hîp lÇn l-ît lµ:
A. 25% N2, 25% H2 vµ 50% NH3.
B. 25% NH3, 25% H2 vµ 50% N2.
C. 25% N2, 25% NH3vµ 50% H2.
D. KÕt qu¶ kh¸c.
300. Khi nhiÖt ph©n muèi KNO3 thu ®-îc çc chÊt sau:
A. KNO2, N2 vµ O2.
B. KNO2 vµ O2.
C. KNO2 vµ NO2.
D. KNO2, N2 vµ CO2.
301. Khi nhiÖt ph©n Cu(NO3)2 sÏ thu ®-îc çc ho¸ chÊt sau:
A. CuO, NO2 vµ O2.
B. Cu, NO2 vµ O2.
C. CuO vµ NO2.
D. Cu vµ NO2.
302. Khi nhiÖt ph©n, hoÆc ®-a muèi AgNO3 ra ngoµi ¸nh s¸ng sÏ t¹o thµnh çc ho¸ chÊt sau:
89
A. Ag2O, NO2 vµ O2.

B. Ag, NO2 vµ O2.
C. Ag2O vµ NO2.
D. Ag vµ NO2.
303. Thuèc næ ®en lµ hçn hîp cña çc chÊt nµo sau ®©y?
A. KNO3 vµ S.
B. KNO3, C vµ S.
C. KClO3, C vµ S.
D. KClO3 vµ C.
304. V× sao cÇn ph¶i sö dông ph©n bãn trong n«ng nghiÖp? Ph©n bãn dïng ®Ó
A. bæ sung çc nguyªn tè dinh d-ìng cho ®Êt.
B. lµm cho ®Êt t¬i xèp.
C. gi÷ ®é Èm cho ®Êt.
D. bï ®¾p çc nguyªn tè dinh d-ìng vµ vi l-îng ®· bÞ c©y trång lÊy ®i.
305. Amoniac cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi nhiÒu chÊt, bëi v×:
A. nguyªn tö N trong amoniac cã mét ®«i electron tù do.
B. nguyªn tö N trong amoniac ë møc oxi ho¸ -3, cã tÝnh khö m¹nh.
C. amoniac lµ mét baz¬.
D. A, B, C ®óng.
306. Ph¶n øng ho¸ häc nµo sau ®©y chøng tá amoniac lµ mét chÊt khö m¹nh?
A. NH3 + HCl  NH4Cl
B. 2NH3 + H2SO4  (NH4)2SO4
C. 2NH3 + 3CuO   N2 + 3Cu + 3H2O
o
t
D. NH3 + H2O ‡ˆ ˆ †ˆ NH4+ + OH-

307. Dung dÞch HNO3 ®Æc, kh«ng mµu, ®Ó ngoµi ¸nh s¸ng l©u ngµy sÏ chuyÓn thµnh:
A. mµu ®en sÉm.
B. mµu n©u.
C. mµu vµng.
D. mµu tr¾ng s÷a.
308. KhÝ nit¬ (N2) t-¬ng ®èi tr¬ vÒ mÆt ho¸ häc ë nhiÖt ®é th-êng lµ do nguyªn nh©n nµo sau
®©y?
90
A. Ph©n tö N2 cã liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng ph©n cùc.

B. Ph©n tö N2 cã liªn kÕt ion.
C. Ph©n tö N2 cã liªn kÕt ba rÊt bÒn v÷ng.
D. Nit¬ cã ®é ©m ®iÖn lín nhÊt trong nhãm VA.
309. §Ó t¸ch Al2O3 nhanh ra khái hçn hîp víi CuO mµ kh«ng lµm thay ®æi khèi l-îng cña nã,
cã thÓ dïng dung dÞch nµo sau ®©y?
A. Dung dÞch amoniac.
B. Dung dÞch natri hi®roxit.
C. Dung dÞch axit clohi®ric.
D. Dung dÞch axit sunfuric lo·ng.
310. Dung dÞch nµo sau ®©y kh«ng hoµ tan ®-îc ®ång kim lo¹i (Cu)?
A. Dung dÞch FeCl3.
B. Dung dÞch HCl.
C. Dung dÞch hçn hîp NaNO3 vµ HCl.
D. Dung dÞch axit HNO3.
311. So s¸nh hai hîp chÊt NO2 vµ SO2. V× sao chÊt thø nhÊt cã thÓ ®ime ho¸ t¹o thµnh N2O4
trong khi chÊt thø hai kh«ng cã tÝnh chÊt ®ã?
A. V× nit¬ cã ®é ©m ®iÖn cao h¬n l-u huúnh.
B. V× nguyªn tö N trong NO2 cßn mét electron ®éc th©n.
C. V× nguyªn tö N trong NO2 cßn mét cÆp electron ch-a liªn kÕt.
312. Cho 1,32g (NH4)2SO4 t¸c dông víi dung dÞch NaOH d-, ®un nãng thu ®-îc mét s¶n phÈm
khi. HÊp thô hoµn toµn l-îng khÝ trªn vµo dung dÞch chøa 3,92g H3PO4. Muèi thu ®-îc lµ:
A. NH4H2PO4.
B. (NH4)2HPO4
C. (NH4)3PO4
D. NH4H2PO4 vµ (NH4)2HPO4
313. Khi lµm thÝ nghiÖm víi photpho tr¾ng, cÇn cã chó ý nµo sau ®©y?
A. CÇm P tr¾ng b»ng tay cã ®eo g¨ng.
91
B. Dïng cÆp g¾p nhanh mÈu P tr¾ng ra khái lä vµ ng©m ngay vµo chËu ®ùng ®Çy n-íc
khi ch-a dïng ®Õn.
C. Tr¸nh cho P tr¾ng tiÕp xóc víi n-íc.
D. Cã thÓ ®Ó P tr¾ng ngoµi kh«ng khÝ.
314. Sau khi lµm thÝ nghiÖm víi P tr¾ng, çc dông cô ®· tiÕp xóc víi ho¸ chÊt nµy cÇn ®-îc
ng©m trong dung dÞch nµo ®Ó khö ®éc?
A. Dung dÞch axit HCl.
B. Dung dÞch kiÒm NaOH.
C. Dung dÞch muèi CuSO4.
D. Dung dÞch muèi Na2CO3.
315. C«ng thøc ho¸ häc cña supephotphat kÐp lµ:
A. Ca3(PO4)2.
B. Ca(H2PO4)2.
C. CaHPO4.
D. Ca(H2PO4)2 vµ CaSO4.
316. §em nung mét khèi l-îng Cu(NO3)2 sau mét thêi gian dõng l¹i, lµm nguéi, råi c©n thÊy
khèi l-îng gi¶m 0,54g. VËy khèi l-îng muèi Cu(NO3)2 ®· bÞ nhiÖt ph©n lµ:
A. 0,5g.
B. 0,49g.
C. 9,4g
D. 0,94g
317. §Ó nhËn biÕt ion PO43- th-êng dïng thuèc thö AgNO3, bëi v×:
A. T¹o ra khÝ cã mµu n©u.
B. T¹o ra dung dÞch cã mµu vµng.
C. T¹o ra kÕt tña cã mµu vµng.
D. T¹o ra khÝ kh«ng mµu ho¸ n©u trong kh«ng khÝ.
318. §Ó nhËn biÕt ion NO3- ng-êi ta th-êng dïng Cu vµ dung dÞch H2SO4 lo·ng vµ ®un nãng,
bëi v×:
A. T¹o ra khÝ cã mµu n©u.
B. T¹o ra dung dÞch cã mµu vµng.
C. T¹o ra kÕt tña cã mµu vµng.
D. T¹o ra khÝ kh«ng mµu ho¸ n©u trong kh«ng khÝ.
319. Khoanh trßn ch÷ çi § nÕu nhËn ®Þnh ®óng vµ ch÷ S nÕu sai trong çc c©u sau ®©y:
92
A. Trong ph¶n øng oxi ho¸ - khö th× amoniac chØ ®ãng vai trß lµ chÊt khö.
§ S
B. Muèi nitrat trong n-íc cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh. § S
C. TÊt c¶ çc muèi nitrat ®Òu tan trong n-íc § S
D. Muèi nitrat trong m«i tr-êng axit cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh. § S
E. Muèi nitrat trong m«i tr-êng kiÒm cã thÓ oxi ho¸ Al, Zn vµ gi¶i phãng khÝ amoniac khi bÞ
®un nãng. § S
320. N-íc c-êng toan lµ hçn hîp mét thÓ tÝch axit HNO3 ®Æc víi ba thÓ tÝch axit HCl ®Æc, cã
tÝnh chÊt oxi ho¸ rÊt m¹nh. Nã cã thÓ hoµ tan ®ùoc mäi kim lo¹i, kÓ c¶ vµng vµ b¹ch kim.
Nguyªn nh©n t¹o nªn tÝnh chÊt oxi ho¸ m¹nh cña n-íc c-êng toan lµ:
A. do tÝnh chÊt oxi ho¸ m¹nh cña ion NO3-.
B. do tÝnh chÊt axit m¹nh cña HNO3 vµ HCl.
C. do t¹o ra clo nguyªn tö cã tÝnh chÊt oxi ho¸ m¹nh.
D. do mét nguyªn nh©n kh¸c.
321. Cho 11,0g hçn hîp hai kim lo¹i Al vµ Fe vµo dung dÞch HNO3 lo·ng d-, thu ®-îc 6,72lit
khÝ NO (®ktc) duy nhÊt. Khèi l-îng (g) cña Al vµ Fe trong hçn hîp ®Çu lµ:
A. 5,4 vµ 5,6. B. 5,6 vµ 5,4.
C. 4,4 vµ 6,6. D. 4,6 vµ 6,4.
322. Trong c«ng nghiÖp s¶n xuÊt axit nitric, nguyªn liÖu lµ hçn hîp kh«ng khÝ d- trén amoniac.
Tr-íc ph¶n øng, hçn hîp cÇn ®-îc lµm kh«, lµm s¹ch bôi vµ çc t¹p chÊt ®Ó:
A. t¨ng hiÖu suÊt cña ph¶n øng. B. tr¸nh ngé ®éc xóc t¸c (Pt - Rh).
C. t¨ng nång ®é chÊt ph¶n øng. D. v× mét lÝ do kh¸c.
323. Ph¶n øng ho¸ häc nµo sau ®©y x¶y ra trong th¸p tiÕp xóc cña nhµ m¸y s¶n xuÊt axit nitric?
900 C , Pt  Rh
A. 4NH3 + 5O2   4NO + 6H2O
o
B. 4NH3 + 3O2 
 2N2 + 6H2O
C. 2NO + O2  2NO2
D. 4NO2 + O2 + 2H2O  4HNO3
324. Photpho ®á ®-îc lùa chän ®Ó s¶n xuÊt diªm an toµn thay cho photpho tr¾ng v× lÝ do nµo sau
®©y?
A. Photpho ®á kh«ng ®éc h¹i ®èi víi con ng-êi.
B. Photpho ®á kh«ng dÔ g©y ho¶ ho¹n nh- photpho tr¾ng.
C. Photpho tr¾ng lµ ho¸ chÊt ®éc, h¹i.
93
325. Ph¶n øng ho¸ häc nµo sau ®©y kh«ng ®óng?
  2KNO2 + O2
o
t
A. 2KNO3
B. 2Cu(NO3)2   2CuO + 4NO2 + O2
o
t
C. 4AgNO3   2Ag2O + 4NO2 + O2

o
t
D. 4Fe(NO3)3   2Fe2O3 + 12NO2 + 3O2

o
t
326. C«ng thøc ho¸ häc cña amophot, mét lo¹i ph©n bãn phøc hîp lµ:
A. Ca(H2PO4)2. B. NH4H2PO4 vµ Ca(H2PO4)2.
C. NH4H2PO4 vµ (NH4)2HPO4. D. (NH4)2HPO4 vµ Ca(H2PO4)2.
327. NhËn ®Þnh nµo sau ®©y vÒ axit HNO3 lµ sai?
A. Trong tÊt c¶ çc ph¶n øng axit - baz¬, HNO3 ®Òu lµ axit m¹nh.
B. Axit HNO3 cã thÓ t¸c dông víi hÇu hÕt kim lo¹i trõ Au vµ Pt.
C. Axit HNO3 cã thÓ t¸c dông víi mét sè phi kim nh- C, S.
D. Axit HNO3 cã thÓ t¸c dông víi nhiÒu hîp chÊt h÷u c¬.
328. Khi axit HNO3 ®Æc t¸c dông víi kim lo¹i gi¶i phãng khÝ NO2. Nh-ng khi axit HNO3 lo·ng
t¸c dông víi kim lo¹i gi¶i phãng khÝ NO. §iÒu kÕt luËn nµo sau ®©y lµ kh«ng ®óng?
A. Axit HNO3 ®Æc cã tÝnh chÊt oxi ho¸ m¹nh h¬n axit HNO3 lo·ng.
B. YÕu tè tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc t¹o nªn sù kh¸c biÖt gi÷a hai tr-êng hîp.
C. Axit HNO3 ®Æc cã tÝnh chÊt oxi ho¸ yÕu h¬n axit HNO3 lo·ng.
D. Axit HNO3 ®Æc t¸c dông víi kim lo¹i, s¶n phÈm NO2 tho¸t ra nhanh nhÊt.
329. Hoµ tan m gam Fe vµo dung dÞch HNO3 lo·ng th× thu ®-îc 0,448 lit khÝ NO duy nhÊt
(®ktc). Gi¸ trÞ cña m lµ:
A. 1,12 gam.
B. 11,2 gam.
C. 0,56 gam.
D. 5,6 gam.
330. Hoµ tan hoµn toµn m gam Al vµo dung dÞch HNO3 rÊt lo·ng th× thu ®-îc hçn hîp gåm
0,015mol khÝ N2O vµ 0,01mol khÝ NO. Gi¸ trÞ cña m lµ:
A. 13,5 gam.
B. 1,35 gam.
C. 8,10 gam.
D. 10,80 gam.
94
331. §iÖn ph©n dung dÞch hçn hîp 0,1 mol Cu(NO3)2 vµ 0,06 mol HCl víi dßng ®iÖn mét chiÒu
cã c-êng ®é 1,34 A trong 2 giê, çc ®iÖn cùc tr¬. Khèi l-îng kim lo¹i tho¸t ra ë katot (gam) vµ
thÓ tÝch khÝ ë ®ktc tho¸t ra ë anot (lit) bá qua sù hoµ tan cña clo trong n-íc vµ coi hiÖu suÊt ®iÖn
ph©n lµ 100% nhËn nh÷ng gi¸ trÞ nµo sau ®©y:
A. 3,2 gam vµ 0,896 lit.
B. 0,32 gam vµ 0,896 lit.
C. 6,4 gam vµ 8,96 lit.
D. 6,4 gam vµ 0,896 lit.
c. h-íng dÉn tr¶ lêi vµ ®¸p sè
291. A 292. D 293. A 294. C 295. D 296. B

297. D 298. C 299. A 300. B 301.A 302. B
303. B 304. D 305. D 306. C 307. B 308. C
309. A 310. B 311. B 312. A 313. B 314. C
315. B 316. C 317. C 318. D 319. 320. C
321. A 322. B 323. A 324. D 325. C 326. C
327. A 328. C 329. A 330. B 331. A
319. H-íng dÉn:
A. Amoniac chØ ®ãng vai trß lµ chÊt khö. S
B. Muèi nitrat trong n-íc cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh. S
C. TÊt c¶ çc muèi nitrat ®Òu tan trong n-íc §
D. Muèi nitrat trong m«i tr-êng axit cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh. §
E. Muèi nitrat trong m«i tr-êng kiÒm cã thÓ oxi ho¸ Al, Zn vµ gi¶i phãng khÝ amoniac
khi bÞ ®un nãng. §
321. H-íng dÉn:
Al + 4HNO3 lo·ng  Al(NO3)3 + NO + 2H2O
Fe + 4HNO3 lo·ng  Fe(NO3)3 + NO + 2H2O
6, 72
nNO = = 0,3 (mol). ¸p dông ph-¬ng ph¸p b¶o toµn electron, ta cã:
22, 4
Sè mol electron nhËn: 0,3 x 3 = 0,9 (mol) = sè mol electron nh-êng.
95
0,9
 sè mol Al vµ Fe = = 0,3;
3
§Æt x vµ y lÇn l-ît lµ sè mol Al vµ Fe trong hçn hîp, theo ®Ò bµi ta cã:
x + y = 0,3 (I)
27x + 56y = 11 (II) gi¶i hÖ ta ®-îc x = 0,2 vµ y = 0,1
Khèi l-îng Al = 0,2 x 27 = 5,4 (g). Khèi l-îng Fe = 0,1 x 56 = 5,6 (g).
§¸p sè: A
330. H-íng dÉn: 0,015mol mol N2O vµ 0,01 mol NO
8Al + 30HNO3 rÊt lo·ng  8Al(NO3)3 + 3N2O + H2O
Al + 4HNO3 rÊt lo·ng  Al(NO3)3 + NO + 2H2O
Sè mol electron nhËn: (0,015 x 8) + (0,01 x 3) = 0,15 (mol) = sè mol electron nh-êng.
0,15
 sè mol Al = = 0,05;
3
Khèi l-îng Al = 0,05 x 27 = 1,35 (g). §¸p sè: B
331. H-íng dÉn: ¸p dông ph-¬ng ph¸p b¶o toµn electron ta cã:
It 1,34.2
ne = = = 0,1 (mol)
F 26,8
Qu¸ tr×nh katot Qu¸ tr×nh anot
Cu + 2e  Cu
2+
2Cl - 2e  Cl2
-
0,05 0,1 0,05 0.06 0,06 0,03 (mol)

1
Khèi l-îng ®ång tho¸t ra lµ H2O - 2e  O2 + 2H+
2
0,05 x 64 = 3,2 (gam). 0,1 - 0,06 = 0,04 0,01
ThÓ tÝch khÝ tho¸t ra ë anot = (0,03 + 0,01) x 22,4 = 0,896 (lit). §¸p sè: A.
Ch-¬ng 7. Nhãm cacbon - silic

Cacbon - silic thuéc nhãm IVA cña b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn. Trong nhãm cã çc
nguyªn tè cacbon C, silic Si, gemani Ge, thiÕc Sn vµ ch× PB. Nguyªn tö cña çc nguyªn tè nµy
cã 4 electron líp ngoµi cïng. Theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, tÝnh chÊt cña çc nguyªn
96
tè biÕn ®æi nh- sau: cacbon C vµ silic Si lµ çc phi kim râ rÖt, thiÕc Sn vµ ch× Pb lµ çc kim lo¹i,
gemani Ge lµ nguyªn tè trung gian.
Ta chØ t×m hiÓu hai nguyªn tè cã nhiÒu øng dông nhÊt lµ cacbon C, silic Si.
I. Cacbon vµ hîp chÊt cña cacbon
I.1. Tr¹ng th¸i tù nhiªn:
Trong tù nhiªn C chiÕm kho¶ng 0,023% khèi l-îng vá Tr¸i ®Êt. Hîp chÊt v« c¬ lµ çc
muèi cacbonat cã khèi l-îng kho¶ng 1016tÊn. Ngoµi ra C cßn cã trong çc má than ®¸, than n©u,
than bïn, dÇu má, khÝ tù nhiªn. Trong c¬ thÓ sèng, trung b×nh cã 18% cacbon.
I.2. Çc d¹ng thï h×nh vµ tÝnh chÊt vËt lÝ
Cacbon cã mét sè d¹ng thï h×nh, cã cÊu t¹o tinh thÓ kh¸c nhau, do ®ã cã nh÷ng tÝnh
chÊt vËt lÝ kh¸c nhau.
Kim c-¬ng: Trong tinh thÓ kim c-¬ng, cacbon cã liªn kÕt céng ho¸ trÞ víi 4 nguyªn tö
cacbon xung quanh, t¹o thµnh tø diÖn ®Òu. Kho¶ng çch gi÷a çc nguyªn tö C lµ b»ng nhau,
b»ng 0,154 nm. Sù ®ång nhÊt vµ bÒn v÷ng cña liªn kÕt nµy khiªn cho kim c-¬ng rÊt cøng, lµ vËt
liÖu cøng nhÊt trong tù nhiªn. Kim c-¬ng cã mµu s¾c rÊt ®Ñp, cho nªn tõ ngµn x-a lµ ®å trang
søc rÊt quý gi¸. Trong c«ng nghiÖp, kim c-¬ng ®-îc sö dông ®Ó chÕ t¹o mòi khoan, dao c¾t
kÝnh, thiÕt bÞ lase. Ngµy nay, loµi ng-êi ®· s¶n xuÊt ®-îc kim c-¬ng nh©n t¹o, tuy nhiªn chóng
kh«ng ®Ñp nh- kim c-¬ng tù nhiªn. Khèi l-îng cña kim c-¬ng ®-îc ®o b»ng cara, mét cara
b»ng 0,2 gam.
Than ch×: Tinh thÓ than ch× (graphit) cã cÊu tróc nhiÒu líp. Trong mçi líp, mét nguyªn
tö C liªn kÕt víi 3 nguyªn tö C kh¸c b»ng çc liªn kÕt céng ho¸ trÞ, cã kho¶ng çch b»ng nhau
(0,1415 nm). Çc liªn kÕt gi÷a çc nguyªn tö C trong cïng líp rÊt bÒn v÷ng. Lùc liªn kÕt gi÷a
çc líp lµ rÊt yÕu, kho¶ng çch lín (0,335 nm). çc líp dÔ tr-ît lªn nhau, do ®ã than ch× rÊt
mÒm, cã thÓ lµm ruét bót ch×. Than ch× dÉn ®iÖn t«t, nªn ®-îc sö dông réng r·i lµm ®iÖn cùc tr¬
trong ®iÖn ph©n, s¶n xuÊt pin.
97
Kim c-¬ng Than ch× Fuleren C60
Fuleren: Mét d¹ng thï h×nh cña cacbon C60, C70 míi ®-îc ph¸t hiÖn vµo n¨m 1985.
Ph©n tö C60 cã cÊu tróc h×nh cÇu rçng, gåm 32 mÆt (20 h×nh s¸u c¹nh vµ 12 h×nh 5 c¹nh) víi 60
®Ønh lµ 60 nguyªn tö cacbon. Kho¶ng çch gi÷a çc nguyªn tö ®Òu nh- nhau, cã tÝnh ®èi xøng
cao nhÊt so víi çc ph©n tö ®· biÕt. §-êng kÝnh cña h×nh cÇu lín h¬n 1,0 nm ®ñ ®Ó ®Æt mét
ph©n tö hoÆc mét nguyªn tö bÊt kú vµo ®ã. §iÒu chÕ Fuleren b»ng çch lµm bay h¬i graphit
trong ch©n kh«ng d-íi t¸c dông cña tia lase, hay trong khÝ quyÓn heli b»ng hå quang ®iÖn.
Ng-êi ta dù ®o¸n fuleren vµ çc dÉn xuÊt cña nã sÏ cã nhiÒu øng dông ®Æc s¾c trong vËt liÖu
míi, ho¸ häc, y häc, siªu dÉn. C«ng tr×nh ph¸t minh ra fuleren ®-îc tÆng gi¶i th-ëng Noben
n¨m 1996.
Cacbon v« ®Þnh h×nh: Than ®¸, than bïn, than gç, må hãng. TÝnh chÊt cña cacbon v«
®Þnh h×nh tuú thuéc vµo nguyªn liÖu vµ ph-¬ng ph¸p ®iÒu chÕ chóng. Than gç vµ than x-¬ng cã
cÊu tróc xèp, cã kh¶ n¨ng hÊp phô m¹nh çc chÊt khÝ vµ chÊt tan trong dung dÞch. Than ho¹t
tÝnh ®-îc ®iÒu chÕ tõ than gç hay g¸o dõa lµ nguyªn liÖu s¶n xuÊt mÆt n¹ phßng ®éc, chÊt hÊp
phô, läc n-íc...
I.3. TÝnh chÊt ho¸ häc
ë nhiÖt ®é thÊp tÊt c¶ çc d¹ng thï h×nh cña cacbon ®Òu hÇu nh- tr¬. Nh-ng ë nhiÖt ®é
cao, chóng t¸c dông ®-îc víi nhiÒu chÊt.
TÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña cacbon lµ tÝnh khö.
T¸c dông víi oxi: C + O2   CO2

o
300 C
(1)
ë ®iÒu kiÖn thiÕu oxi sinh ra CO
300 C
2C + O2 
o
2CO (2)
T¸c dông víi nhiÒu oxit kim lo¹i nh-: CuO, Fe2O3 ... ë nhiÖt ®é cao.
C + 2CuO   2Cu + CO2

o
t
(3)
C + CO2   2CO
o
t
(4)
T¸c dông víi h¬i n-íc ë nhiÖt ®é cao:
C + H2O   CO + H2
o
t
(5)
98
Çc ph¶n øng ho¸ häc (4) vµ (5) lµ c¬ së ®Ó chuyÓn ho¸ nhiªn liÖu r¾n thµnh nhiªn liÖu
khÝ.
T¸c dông víi çc axit cã tÝnh chÊt oxi ho¸ m¹nh nh- HNO3, H2SO4 ®Æc, nãng.
C + 4HNO3   CO2 + 4NO2 + 2H2O

o
t
(6)
I.4. Mét sè hîp chÊt cña cacbon
Cacbon monoxit (CO) lµ mét chÊt khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, rÊt ®éc, nÆng gÇn b»ng
kh«ng khÝ, Ýt tan trong n-íC. ë nhiÖt ®é cao, cacbon monoxit thÓ hiÖn tÝnh khö m¹nh.
2CO + O2  2CO2 ph¶n øng to¶ nhiÒu nhiÖt.
+ Fe2O3   2Fe + 3CO2

o
t
3CO
Cacbon ®ioxit (CO2) lµ khÝ kh«ng mµu, nÆng h¬n kh«ng khÝ, dCO2/kk = 1,52. N-íc ®¸ kh«
lµ cacbon ®ioxit r¾n. Cacbon ®ioxit lµ mét oxit axit vµ cã tÝnh oxi ho¸ yÕu.
T¸c dông víi dung dÞch kiÒm;
CO2 + NaOH  NaHCO3
CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O
T¸c dông víi kim lo¹i:
CO2 + 2Mg  2MgO + C
Muèi cacbonat vµ muèi hi®rocacbonat: Na2CO3, CaCO3, NaHCO3, Ca(HCO3)2.
ë nhiÖt ®é cao chØ cã muèi cacbonat cña kim lo¹i kiÒm lµ kh«ng bÞ ph©n huû. Çc muèi
hi®rocacbonat kÐm bÒn h¬n.
80100 C
2NaHCO3   Na2CO3 + H2O + CO2
o
Ngoµi qu¸ tr×nh quang hîp cña c©y xanh, ë trong n-íc biÓn, ®¹i d-¬ng cã mét c©n b»ng ho¸ häc
gióp ®iÒu tiÕt l-îng CO2 trong khÝ quyÓn:
CO2 + CaCO3 + H2O ‡ˆ ˆ †ˆ Ca(HCO3)2
Tuy nhiªn, do con ng-êi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, sö dông ngµy cµng nhiÒu n¨ng l-îng
ho¸ th¹ch, cho nªn l-îng CO2 ®ang t¨ng dÇn, lµm cho nhiÖt ®é Tr¸i ®Êt Êm dÇn lªn.
Trong 100 n¨m qua, nhiÖt ®é ®· t¨ng trung b×nh 0,3 oC.
II. Silic vµ çc hîp chÊt cña silic
99
1. Silic lµ mét trong nh÷ng nguyªn tè phæ biÕn nhÊt trong vá Tr¸i ®Êt (®øng hµng thø hai sau
nguyªn tè oxi)
Silic cã hai d¹ng thï h×nh, d¹ng v« ®Þnh h×nh vµ d¹ng tinh thÓ. D¹ng tinh thÓ cã cÊu tróc
t-¬ng tù kim c-¬ng, gißn vµ cøng, cã ¸nh kim dÉn ®iÖn vµ dÉn nhiÖt kÐm.
Silic lµ nguyªn tè Ýt ho¹t ®éng ho¸ häc.
Si + F2  SiF4
Si + O2   SiO2
o
t
Si + 2NaOH + H2O   Na2SiO3 + 2H2

o
t
§iÒu chÕ Si trong phßng thÝ nghiÖm:
2Mg + SiO2   Si + 2MgO

o
t
§iÒu chÕ Si trong c«ng nghiÖp:
2C + SiO2   Si + 2CO
o
t
2. Hîp chÊt cña silic

a. Silic ®ioxit (SiO2)
SiO2 lµ chÊt r¾n kh«ng tan trong n-íc, khã nãng ch¶y (16100), cã tªn gäi lµ th¹ch anh. Çt
tr¾ng lµ nh÷ng h¹t th¹ch anh nhá.
SiO2 lµ oxit axit. ë nhiÖt ®é cao, SiO2 t¸c dông víi oxit baz¬, kiÒm, cacbonat kim lo¹i kiÒm
t¹o ra silicat:
 
o
t
SiO2 + CaO CaSiO3 (canxi silicat)
 
o
t
SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O
 
o
SiO2 + K2CO3 t
K2SiO3 + CO2
SiO2 cã tÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc tr-ng lµ tan ®-îc trong dung dÞch axit flohi®ric HF:
SiO2 + 4HF  SiF4 + H2O
V× vËy ng-êi ta dïng axit flohi®ric ®Ó kh¾c h×nh trªn thuû tinh.
SiO2 ®-îc dïng réng r·i trong x©y dùng, s¶n xuÊt thuû tinh, ®¸ mµi...
b. Axit silicic vµ muèi silicat
Axit silicic cã c«ng thøc ho¸ häc lµ H2SiO3, lµ axit yÕu, Ýt tan trong n-íc.
100
§iÒu chÕ axit silicic b»ng çch cho axit clohi®ric t¸c dông víi dung dÞch silicat, ®-îc dung dÞch
H2SiO3 d-íi d¹ng keo:
2HCl + Na2SiO3  H2SiO3 + 2NaCl
Muèi cña axit silicic cã tªn lµ silicat. Natri vµ kali silicat tr«ng bÒ ngoµi gièng thuû tinh, nh-ng
tan ®-îc trong n-íc, v× vËy chóng cã tªn lµ thuû tinh tan. Dung dÞch cña chóng tan trong n-íc
gäi lµ thuû tinh láng.
Thuû tinh tan dïng ®Ó chÕ t¹o xi m¨ng vµ bªt«ng chÞu axit, dïng lµm líp b¶o vÖ gç kh«ng ch¸y,
s¶n xuÊt silicagen. Silicagen lµ mét polime v« c¬ cã c«ng thøc (SiO2)n lµ mét chÊt chèng Èm rÊt
tèt, dïng trong b¶o qu¶n phim ¶nh, b¨ng ®Üa h×nh, thùc phÈm cao cÊp ...
101
B. ®Ò bµi
332. Kh¸i niÖm nµo sau ®©y lµ kh¸c lo¹i?

A. §ång vÞ. B. Thï h×nh.
C. C«ng thøc ph©n tö. D. §¬n chÊt.
333. Cho s¬ ®å biÓu diÔn chu tr×nh cña cacbon trong tù nhiªn:
Quan s¸t s¬ ®å vµ cho biÕt nhËn ®Þnh nµo sau ®©y lµ ®óng
nhÊt? L-îng CO2 trong kh«ng khÝ ®-îc ®iÒu tiÕt bëi:
A. c©y xanh.
B. c©n b»ng ho¸ häc gi÷a CO2, CaCO3 vµ Ca(HCO3)2 trong
n-íc biÓn.
C. h¹n chÕ sö dông çc nhiªn liÖu ho¸ th¹ch theo c«ng -íc
quèc tÕ.
D. c¶ A, B vµ C ®Òu ®óng.
334. HiÖu øng nhµ kÝnh lµ hiÖn t-îng Tr¸i ®Êt ®ang Êm dÇn lªn, do çc bøc x¹ cã b-íc sãng dµi
trong vïng hång ngo¹i bÞ gi÷ l¹i, mµ kh«ng bøc x¹ ra ngoµi vò trô. ChÊt khÝ nµo sau ®©y lµ
nguyªn nh©n g©y ra hiÖu øng nhµ kÝnh?
A. H2. B. N2.
C. CO2. D. O2.
335. HËu qu¶ cña viÖc Tr¸i ®Êt ®ang Êm dÇn lªn lµ hiÖn t-îng b¨ng tan ë hai cùc. Çc nói b¨ng
x-a kia, nay chØ cßn lµ çc chám b¨ng
Xem ¶nh:
H·y lùa chän nh÷ng ¶nh h-ëng cã thÓ x¶y ra khi Tr¸i ®Êt
Êm lªn, trong sè çc dù b¸o sau:
A. NhiÒu vïng ®Êt thÊp ven biÓn sÏ bÞ nhÊn ch×m trong
n-íc biÓn.
B. KhÝ hËu Tr¸i ®Êt thay ®æi.
C. Cã nhiÒu trËn b·o lín nh- b·o Katrina.
336. Kim c-¬ng vµ than ch× lµ çc d¹ng thï h×nh cña
nguyªn tè cacbon. Kim c-¬ng cøng nhÊt trong tù nhiªn, trong khi than ch× mÒm ®Õn møc cã thÓ
dïng ®Ó s¶n xuÊt lâi bót ch× 6B, dïng ®Ó kÎ m¾t. §iÒu gi¶i thÝch nµo sau ®©y lµ ®óng?
102
A. Kim c-¬ng cã cÊu tróc tinh thÓ d¹ng tø diÖn ®Òu, than ch× cã cÊu tróc líp, trong ®ã
kho¶ng çch gi÷a çc líp kh¸ lín.
B. Kim c-¬ng cã liªn kÕt céng ho¸ trÞ bÒn, than ch× th× kh«ng.
C. §èt ch¸y kim c-¬ng hay than ch× ë nhiÖt ®é cao ®Òu t¹o thµnh khÝ cacboniC.
337. Cacbon v« ®Þnh h×nh ®-îc ®iÒu chÕ tõ than gç hay g¸o dõa cã tªn lµ than ho¹t tÝnh. TÝnh
chÊt nµo sau ®©y cña than ho¹t tÝnh gióp cho con ng-êi chÕ t¹o çc thiÕt bÞ phßng ®éc, läc n-íc?
A. §èt ch¸y than sinh ra khÝ cacbonic.
B. HÊp phô çc chÊt khÝ, chÊt tan trong n-íc.
C. Khö çc chÊt khÝ ®éc, çc chÊt tan trong n-íc.
D. TÊt c¶ çc ph-¬ng ¸n A, B, C.
338. Khi xÐt vÒ khÝ cacbon ®ioxit, ®iÒu kh¼ng ®Þnh nµo sau ®©y lµ sai?
A. ChÊt khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, nÆng h¬n kh«ng khÝ.
B. ChÊt khÝ chñ yÕu g©y ra hiÖu øng nhµ kÝnh.
C. ChÊt khÝ kh«ng ®éc, nh-ng kh«ng duy tr× sù sèng.
D. ChÊt khÝ dïng ®Ó ch÷a ch¸y, nhÊt lµ çc ®¸m ch¸y kim lo¹i.
339. ChÊt khÝ cacbon monoxit cã trong thµnh phÇn lo¹i khÝ nµo sau ®©y?
A. Kh«ng khÝ.
B. KhÝ tù nhiªn.
C. KhÝ má dÇu.
D. KhÝ lß cao.
340. Mïa ®«ng, khi mÊt ®iÖn l-íi quèc gia, nhiÒu gia ®×nh ph¶i sö dông ®éng c¬ ®iezen ®Ó ph¸t
®iÖn, phôc vô nhu cÇu th¾p s¸ng, ch¹y tivi...T¹i sao kh«ng nªn ch¹y ®éng c¬ ®iezen trong phßng
®ãng kÝn çc cöa? Bëi v×
A. tiªu thô nhiÒu khÝ O2 sinh ra khÝ CO2 lµ mét khÝ ®éc.
B. tiªu thô nhiÒu khÝ O2, sinh ra khÝ CO lµ mét khÝ ®éc.
C. nhiÒu hi®rocacbon ch-a ch¸y hÕt lµ nh÷ng khÝ ®éc.
D. sinh ra khÝ SO2.
341. Trong çc ph¶n øng ho¸ häc sau, ph¶n øng nµo sai?
A. 3CO + Fe2O3   3CO2 + 2Fe
o
t
103
B. CO + Cl2 
 COCl2
C. 3CO + Al2O3   2Al + 3CO2
o
t
  2CO2
o
t
D. 2CO + O2
342. HÊp thô hoµn toµn 2,24 lit CO2 (®ktc) vµo dung dÞch n-íc v«i trong cã chøa 0,075 mol
Ca(OH)2. S¶n phÈm thu ®-îc sau ph¶n øng gåm:
A. ChØ cã CaCO3.
B. ChØ cã Ca(HCO3)2
C. C¶ CaCO3 vµ Ca(HCO3)2
D. Kh«ng cã c¶ hai chÊt CaCO3 vµ Ca(HCO3)2.
343. Mét cèc thuû tinh ®ùng kho¶ng 20ml n-íc cÊt. Cho mét mÊu giÊy quú tÝm vµo cèc n-íc,
mµu tÝm kh«ng thay ®æi. Sôc khÝ cacbon ®ioxit vµo cèc n-íc, mÈu giÊy chuyÓn sang mµu hång.
§un nãng cèc n-íc, sau mét thêi gian mÈu quú l¹i chuyÓn thµnh mµu tÝm. Gi¶i thÝch nµo sau
®©y lµ ®óng?
A. N-íc cÊt cã pH = 7.
B. Dung dÞch axit H2CO3 cã pH < 7.
C. Axit H2CO3 kh«ng bÒn, khi ®un nãng ph©n huû thµnh CO2 vµ n-íc.
344. Trong mét b×nh kÝn dung tÝch 16 lit chøa hçn hîp CO, CO2 vµ O2 d-. ThÓ tÝch O2 nhiÒu gÊp
®«i thÓ tÝch CO. BËt tia löa ®iÖn ®Ó ®èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp, thÓ tÝch khÝ trong b×nh gi¶m 2
lÝt (çc thÓ tÝch khÝ trong b×nh ®-îc ®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt). Thµnh phÇn %
theo thÓ tÝch cña CO, CO2 vµ O2 trong hçn hîp ban ®Çu lµ gi¸ trÞ nµo sau ®©y:
A. 25%, 50% vµ 25%. B. 15%, 30% vµ 55%.
C. 20%, 40% vµ 40%. D. 25%, 25% vµ 50%.
345. Cho 24,4g hçn hîp Na2CO3, K2CO3 t¸c dông võa ®ñ víi dung dÞch BaCl2 . Sau ph¶n øng
thu ®-îc 39,4g kÕt tña. Läc t¸ch kÕt tña, c« c¹n dung dÞch thu ®-îc m(g) muèi clorua. VËy m
cã gi¸ trÞ lµ:
A. 2,66g B. 22,6g C. 26,6g D. 6,26g
346. C«ng thøc ph©n tö CaCO3 t-¬ng øng víi thµnh phÇn ho¸ häc chÝnh cña lo¹i ®¸ nµo sau ®©y:
A. ®¸ ®á . B. ®¸ v«i.
C. ®¸ mµi. D. ®¸ tæ ong.
347. Tªn gäi chÊt nµo sau ®©y chøa CaCO3 trong thµnh phÇn ho¸ häc?
A. §«l«mit. B. Çcnalit.
C. Pirit. D. Xi®erit.
104
348. XÐt çc muèi cacbonat, nhËn ®Þnh nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. TÊt c¶ çc muèi cacbonat ®Òu tan trong n-íc.
B. TÊt c¶ çc muèi cacbonat ®Òu bÞ nhiÖt ph©n t¹o ra oxit kim lo¹i vµ cacbon ®ioxit.
C. TÊt c¶ çc muèi cacbonat ®Òu bÞ nhiÖt ph©n, trõ muèi cacbonat cña kim lo¹i kiÒm.
D. TÊt c¶ çc muèi cacbonat ®Òu kh«ng tan trong n-íc.
349. Cho çc ion vµ chÊt sau:
1. HCO3- 2. K2CO3 3. H2O 4. Cu(OH)2
-
5. HPO4 6. Al2O3 7. NH4Cl 8. HSO3-
Theo Bronsted, chÊt, ion l-ìng tÝnh lµ:
A. 1, 2, 3
B. 4, 5, 6
C. 1, 3, 5, 6, 8
D. 2, 4, 6, 7
350. HiÖn t-îng x¶y ra khi trén dung dÞch Na2CO3 víi dung dÞch FeCl3 lµ:
A. XuÊt hiÖn kÕt tña mµu ®á n©u.
B. Cã çc bät khÝ tho¸t ra khái dung dÞch.
C. XuÊt hiÖn kÕt tña mµu lôc nh¹t.
D. A vµ B ®óng.
351. ChÊt nµo d-íi ®©y gãp phÇn nhiÒu nhÊt vµo sù h×nh thµnh m-a axit?
A. Cacbon ®ioxit.
B. L-u huúnh ®ioxit.
C. Ozon.
D. DÉn xuÊt clo cña hi®rocacbon.
352. XÐt çc cÆp chÊt nµo sau ®©y:
1. CH3COOH + CaCO3 2. C17H35COONa + H2SO4
3. CO2 + dd NaCl 4. C17H35COONa + Ca(HCO3)2
CÆp kh«ng x¶y ra ph¶n øng ho¸ häc lµ cÆp nµo trong sè sau:
A. 1 B. 2 C. 3 D. 4
353. Bª t«ng cèt thÐp lµ lo¹i vËt liÖu x©y dùng rÊt quan träng, cã øng dông rÊt réng r·i. LÝ do
nµo khiÕn cho viÖc øng dông bª t«ng cèt thÐp trë nªn phæ biÕn trong c«ng nghiÖp x©y dùng ?
A. ThÐp vµ bª t«ng cã hÖ sè gi·n në nhiÖt b»ng nhau.
B. Bª t«ng cèt thÐp lµ lo¹i vËt liÖu x©y dùng rÊt bÒn.
105
C. Bª t«ng cèt thÐp lµ lo¹i vËt liÖu x©y dùng rÊt ®¾t tiÒn.
D. A, B ®Òu ®óng.
354. ChÊt nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ nguyªn liÖu cña c«ng nghiÖp s¶n xuÊt xi m¨ng ?
A. §Êt sÐt. B. §¸ v«i.
C. Çt. D. Th¹ch cao.
355. Thuû tinh lµ chÊt r¾n cã cÊu tróc v« ®Þnh h×nh. TÝnh chÊt nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cña
thuû tinh?
A. Trong suèt.
B. Kh«ng cã ®iÓm nãng ch¶y cè ®Þnh.
C. Cho ¸nh s¸ng mÆt trêi ®i qua, nh-ng gi÷ l¹i bøc x¹ hång ngo¹i.
D. Thuû tinh r¾n, dÎo.
356. C«ng nghiÖp silicat lµ ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn çc hîp chÊt cña silic. Ngµnh s¶n xuÊt
nµo sau ®©y kh«ng thuéc vÒ c«ng nghiÖp silicat?
A. S¶n xuÊt ®å gèm (g¹ch, ngãi, sµnh, sø).
B. S¶n xuÊt xi m¨ng.
C. S¶n xuÊt thuû tinh.
D. S¶n xuÊt thuû tinh h÷u c¬.
357. Boxit nh«m cã thµnh phÇn chñ yÕu lµ Al2O3 lÉn çc t¹p chÊt lµ SiO2 vµ Fe2O3. §Ó lµm s¹ch
Al2O3 trong c«ng nghiÖp cã thÓ sö dông çc ho¸ chÊt nµo sau ®©y:
A. Dung dÞch NaOH ®Æc vµ khÝ CO2.
B. Dung dÞch NaOH ®Æc vµ axit HCl.
C. Dung dÞch NaOH ®Æc vµ axit H2SO4.
D. Dung dÞch NaOH ®Æc vµ axit CH3COOH.
358. Trong çc ph¶n øng ho¸ häc sau, ph¶n øng nµo sai?
A. SiO2 + 4HF  SiF4 + 2H2O
B. SiO2 + 4HCl  SiCl4 + 2H2O
 
o
t
C. SiO2 + 2C Si + 2CO
2Mg  
o
t
D. SiO2 + 2MgO + Si
359. Cho çc oxit: SiO2, CaO, Fe2O3, CuO, Al2O3. §Ó ph©n biÖt tõng oxit trªn, chØ ®-îc dïng
mét thuèc thö trong sè çc chÊt sau:
A. Dung dÞch NaOH.
B. H2O.
C. Dung dÞch HCl.
106
D. Çc ph-¬ng ¸n trªn ®Òu sai.

360. Ng-êi ta th-êng dïng çt (SiO2) lµm khu«n ®óc kim lo¹i. §Ó lµm s¹ch hoµn toµn nh÷ng h¹t
çt b¸m trªn bÒ mÆt vËt dông lµm b»ng kim lo¹i cã thÓ dïng dung dÞch nµo sau ®©y?
A. Dung dÞch HCl.
B. Dung dÞch HF.
C. Dung dÞch NaOH lo·ng.
D. Dung dÞch H2SO4.

332. A 333. D 334. C 335. D 336. A 337. B
338. D 339. D 340. B 341. C 342. C 343. D
344. D 345. C 346. B 347. A 348. C 349. C
350. D 351. B 352. C 353. D 354. C 355. D
356. D 357. A 358. B 359. C 360. B
344. H-íng dÉn:

Ph-¬ng tr×nh ho¸ häc: 2CO + O2  2CO2
2V V 2V thÓ tÝch hçn hîp gi¶m V = 2 lÝt.
ThÓ tÝch CO ®· ch¸y hÕt = 2V= 2 x 2 = 4 (lit)  VO2 = 2VCO = 4 x 2 = 8 (lit).
 VCO2 = 16 - 4 - 8 = 4 (lÝt).
§¸p ¸n: D.
345. H-íng dÉn:
Çch gi¶i 1: ViÕt çc ph-¬ng tr×nh ho¸ häc, ®Æt Èn sè tÝnh khèi l-îng cña tõng muèi sau ®ã
tÝnh tæng khèi l-¬ng.
Na2CO3 + BaCl2  2NaCl + BaCO3
K2CO3 + BaCl2  2KCl + BaCO3
§Æt sè mol Na2CO3 , K2CO3 lÇn l-ît lµ x vµ y
39,4
n BaCO   0,2(mol) Theo ®Çu bµi ta cã hÖ ph-¬ng tr×nh:
3
197
107
106x 138y  24,4 x  0,1

 
x  y  0,2 y  0,1
n NaCl  2n Na CO  0,2mol
2 3
=> mNaCl = 0,2 x 58,5 = 11,7(g)
n KCl  2n K CO  0,2mol
2 3
=> m KCl = 0,2 x 74,5 = 14,9 (g)
=> m = 11,7 + 14,9 = 26,6 (g)
Çch gi¶i 2: n BaCl  n BaCO  0,2(mol)` ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l-îng:
2 3
m hh  m BaCl = mkÕt tña + m

2
=> m = 24,4 + 0,2 x 208 - 39,4 = 26,6 (g)

=> §¸p ¸n (C) ®óng.
Bµi 350. Khi cho dung dÞch FeCl3 t¸c dông víi dung dÞch Na2CO3 x¶y ra ph¶n øng ho¸ häc:
2FeCl3 + 3Na2CO3 + 3H2O  2Fe(OH)3(r) + 3CO2(k) + 6NaCl
ChÊt kÕt tña lµ Fe(OH)3(r) cã mµu n©u ®á.
ChÊt khÝ bay ra khái dung dÞch lµ CO2.
359. LÊy mçi oxit mét Ýt cho vµo n¨m èng nghiÖm cã ®¸nh sè tõ 1 - 5. Thªm vµo mçi èng
nghiÖm 1ml dung dÞch HCl. HiÖn t-îng quan s¸t ®-îc nh- sau:
 ChÊt r¾n kh«ng tan trong axit HCl lµ SiO2.
 ChÊt r¾n tan vµ to¶ nhiÖt m¹nh lµ CaO.
 ChÊt r¾n tan vµ t¹o thµnh dung dÞch kh«ng mµu lµ Al2O3.
 ChÊt r¾n tan vµ t¹o thµnh dung dÞch mµu xanh lµ CuO.
 ChÊt r¾n tan vµ t¹o thµnh dung dÞch mµu vµng chanh lµ Fe2O3.
PhÇn 3 - Ho¸ häc h÷u c¬

Ch-¬ng 8. §¹i c-¬ng vÒ ho¸ häc h÷u c¬

I. Kh¸i niÖm vÒ ho¸ häc h÷u c¬ vµ chÊt h÷u c¬.
108
Ho¸ häc h÷u c¬ lµ ngµnh khoa häc chuyªn nghiªn cøu çc hîp chÊt cña cacbon trõ çc
hîp chÊt ®¬n gi¶n nh- cacbon monoxit, cacbon ®ioxit, çc muèi cacbonat, çc hîp chÊt xianua.
§Æc ®iÓm cña çc hîp chÊt h÷u c¬:
- Sè l-îng çc nguyªn tè th-êng xuyªn t¹o thµnh çc hîp chÊt h÷u c¬ kh«ng nhiÒu. NhÊt
thiÕt ph¶i cã cacbon, th-êng cã hi®ro, hay gÆp oxi vµ nit¬, sau ®ã ®Õn çc halogen, l-u
huúnh, photpho...
- Liªn kÕt ho¸ häc chñ yÕu trong hîp chÊt h÷u c¬ lµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ.
- Çc hîp chÊt h÷u c¬ th-êng dÔ bay h¬i, kÐm bÒn nhiÖt, dÔ ch¸y h¬n çchîp chÊt v« c¬.
- Çc ph¶n øng trong ho¸ häc h÷u c¬ th-êng diÔn ra chËm vµ kh«ng hoµn toµn theo mét
h-íng nhÊt ®Þnh.
- Sè l-îng çc hîp chÊt h÷u c¬ kho¶ng 10 triÖu chÊt, so víi çc chÊt v« c¬ chØ cã kho¶ng
100.000 chÊt.
Ph©n lo¹i hîp chÊt h÷u c¬ vµ tÝnh chÊt mét sè chÊt tiªu biÓu
- Cã hai lo¹i lín lµ hi®rocacbon vµ çc dÉn xuÊt cña hi®rocacbon (hay çc hîp chÊt h÷u c¬
chøa nhãm chøc).
- Hi®rocacbon ®-îc chia thµnh ba lo¹i lµ hi®rocacbon no, chØ cã liªn kÕt ®¬n, hi®rocacbon
kh«ng no, cã c¶ liªn kÕt ®¬n vµ çc liªn kÕt ®«i, ba vµ çc hi®rocacbon th¬m, trong ph©n
tö cã vßng benzen.
Thµnh phÇn nguyªn tè vµ c«ng thøc ph©n tö
- Thµnh phÇn nguyªn tè cña çc hîp chÊt h÷u c¬ ®-îc biÓu diÔn b»ng çc c«ng thøc kh¸c
nhau:
+ C«ng thøc tæng qu¸t cho biÕt thµnh phÇn ®Þnh tÝnh çc nguyªn tè. VÝ dô: CxHyOz cho
biÕt chÊt h÷u c¬ ®· cho chøa ba nguyªn tè C, H vµ O
+ C«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt ®-îc x¸c ®Þnh b»ng thùc nghiÖm, cho biÕt tû lÖ vÒ sè l-îng
çc nguyªn tö trong ph©n tö. VÝ dô: CH2O
+ C«ng thøc ph©n tö cho biÕt sè l-îng nguyªn tö cña mçi nguyªn tè trong ph©n tö, tøc lµ
biÕt gi¸ trÞ cña n. VÝ dô: (CH2O)n khi n = 2 ta cã C2H4O2. §Ó x¸c ®Þnh ®-îc c«ng thøc
ph©n tö cÇn biÕt thµnh phÇn çc nguyªn tè vµ khèi l-îng mol ph©n tö cña nã.
- Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l-îng çc nguyªn tè
109
+ Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh lµ nhËn ra çc nguyªn tè cã trong chÊt h÷u c¬. Nguyªn t¾c cña
ph©n tÝch ®Þnh tÝnh lµ chuyÓn çc nguyªn tè trong chÊt h÷u c¬ thµnh çc chÊt v« c¬ ®¬n
gi¶n vµ dÔ nhËn biÕt dùa trªn çc tÝnh chÊt ®Æc tr-ng cña chóng. VÝ dô ®Ó t×m C vµ H
ng-êi ta nung chÊt h÷u c¬ hçn hîp víi bét CuO (chÊt oxi ho¸) trong dßng khÝ nit¬. Sau
®ã nhËn ra H2O trong s¶n phÈm b»ng chÊt hót n-íc m¹nh nh- H2SO4 ®Æc, CO2 b»ng
n-íc v«i trong.
+ Ph©n tÝch ®Þnh l-îng lµ chuyÓn çc nguyªn tè trong chÊt h÷u c¬ thµnh çc chÊt v« c¬
®¬n gi¶n, dùa vµo ph-¬ng ph¸p khèi l-îng hay ph-¬ng ph¸p thÓ tÝch ®Ó ®Þnh l-îng
chóng.
- X¸c ®Þnh khèi l-îng mol ph©n tö
+ Çc chÊt khÝ hoÆc dÔ bay h¬i th-êng ®-îc x¸c ®Þnh khèi l-îng mol ph©n tö (M) theo
biÓu thøc liªn hÖ gi÷a M víi tû khèi h¬i d so víi mét khÝ quen thuéc nµo ®ã nh- H 2 hay
kh«ng khÝ... MA = 29.dA/KK
HoÆc MA = 2.dA/H2
+ Çc chÊt khã, hoÆc kh«ng bay h¬i th-êng ®-îc x¸c ®Þnh khèi l-îng mol ph©n tö (M)
b»ng ph-¬ng ph¸p nghiÖm l¹nh hay nghiÖm s«i. Khi ®ã ta ¸p dông c«ng thøc:
m
M = K. trong ®ã K lµ h»ng sè nghiÖm l¹nh (s«i), m lµ khèi l-îng chÊt tan trong
t
1000 gam dung m«i. t lµ ®é gi¶m nhiÖt ®é ®«ng ®Æc, hay ®é t¨ng nhiÖt ®é s«i. Ph-¬ng ph¸p
nghiÖm l¹nh ®-îc dïng phæ biÕn h¬n ph-¬ng ph¸p nghiÖm s«i.
- LËp c«ng thøc ph©n tö
Theo s¬ ®å ph¶n øng:
y t
CxHyOzNt  xCO2 + H2O + N2 ta cã thÓ viÕt
2 2
44 x 9y 14t M
= = = trong ®ã a lµ khèi l-îng chÊt h÷u c¬ bÞ oxi ho¸.
mCO2 mH 2O mN 2 a
M M M
x= mCO2 ; y = mH 2O ; t = mN z ®-îc suy ra tõ x, y. t vµ M.
44a 9a 14a 2
II. CÊu t¹o ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬
110
1. C«ng thøc cÊu t¹o

C«ng thøc cÊu t¹o ®Çy ®ñ (khai triÓn)
VÝ dô: c«ng thøc cÊu t¹o cña propan:
H H H
H C C C H
H H H
C«ng thøc cÊu t¹o thu gän: CH3-CH2-CH3

2. ThuyÕt cÊu t¹o ho¸ häc
- Trong ph©n tö chÊt h÷u c¬, çc nguyªn tö liªn kÕt víi nhau theo ®óng ho¸ trÞ vµ theo mét
thø tù nhÊt ®Þnh. Thø tù liªn kÕt ®ã ®-îc gäi lµ cÊu t¹o ho¸ häc. Sù thay ®æi thø tù tù
liªn kÕt ®ã sÏ t¹o ra chÊt míi.
- Trong ph©n tö chÊt h÷u c¬, çcbon cã ho¸ trÞ 4. Nh÷ng nguyªn tö cacbon cã thÓ kÕt hîp
kh«ng nh÷ng víi çc nguyªn tö cña çc nguyªn tè kh¸c mµ cßn kÕt hîp trùc tiÕp víi
nhau t¹o thµnh nh÷ng m¹ch cacbon kh¸c nhau (m¹ch th¼ng, nh¸nh hoÆc vßng).
- TÝnh chÊt cña çc chÊt phô thuéc vµo thµnh phÇn ph©n tö (b¶n chÊt vµ sè l-îng çc
nguyªn tö)vµ cÊu t¹o ho¸ häc (thø tù liªn kÕt cña çc nguyªn tö).
3. §ång ®¼ng vµ ®ång ph©n
- §ång ®¼ng lµ hiÖn t-îng çc chÊt cã tÝnh chÊt ho¸ häc t-¬ng tù nhau nh-ng kh¸c nhau
mét sè nhãm -CH2 vÒ thµnh phÇn ph©n tö. VÝ dô: metan CH4, etan C2H6, propan C3H8 lµ
çc chÊt ®ång ®¼ng cña nhau.
- §ång ph©n lµ hiÖn t-îng çc chÊt cã c«ng thøc ph©n tö nh- nhau nh-ng kh¸c nhau vÒ
cÊu t¹o ho¸ häC.
4. Liªn kÕt ho¸ häc trong hîp chÊt h÷u c¬
Liªn kÕt céng ho¸ trÞ lµ lo¹i liªn kÕt th-êng gÆp nhÊt trong çc hîp chÊt h÷u c¬. Çc chÊt h÷u
c¬ cã thÓ cã çc liªn kÕt ®¬n, liªn kÕt ®«i hay liªn kÕt ba.
Liªn kÕt ®¬n ®-îc t¹o thµnh b»ng mét cÆp electron. Liªn kÕt cã mËt ®é electron lín
nhÊt n»m trªn ®-êng nèi hai h¹t nh©n nguyªn tö gäi lµ liªn kÕt  (sù xen phñ trôc). Liªn kÕt cã
mËt ®é mËt ®é electron lín nhÊt n»m ë hai phÝa cña mÆt ph¼ng liªn kÕt  gäi lµ liªn kÕt .
Liªn kÕt ®«i bao gåm mét liªn kÕt  vµ mét liªn kÕt .
Liªn kÕt ba bao gåm mét liªn kÕt  vµ hai liªn kÕt .
111
Liªn kÕt hi®ro lµ lo¹i liªn kÕt yÕu, t¹o nªn gi÷a nguyªn tö hi®ro linh ®éng vµ nguyªn tö cã ®é
©m ®iÖn cao. Tuy nhiªn, lo¹i liªn kÕt nµy cã ¶nh h-ëng lín ®Õn ®é tan trong n-íc, ®Õn nhiÖt ®é
s«i, nhiÖt ®é nãng ch¶y cña nhiÒu chÊt.
5. Trung gian ph¶n øng ho¸ häc h÷u c¬
Gèc hi®rocacbon lµ tiÓu ph©n trung gian ph¶n øng theo c¬ chÕ gèc tù do, khi ph©n c¾t
dÞ li mét nguyªn tö hi®ro ra khái hi®rocacbon. Gèc hi®rocacbon kh«ng bÒn, ®é bÒn t-¬ng ®èi
cña gèc quy ®Þnh s¶n phÈm nµo lµ chÝnh, s¶n phÈm nµo lµ phô. Thø tù gi¶m dÇn ®é bÒn cña çc
gèc hi®rocacbon nh- sau:
R R H H
. . . .
R C > R C >R C > H C
R H H H
Cacbocation lµ ion d-¬ng cã ®iÖn tÝch d-¬ng t¹i nguyªn tö cacbon. Cacbocation lµ
tiÓu ph©n trung gian ph¶n øng, nãi chung kh«ng bÒn. Tuy nhiªn, ®é bÒn t-¬ng ®èi cña
cacbocation quy ®Þnh h-íng -u tiªn cña ph¶n øng. Thø tù gi¶m dÇn ®é bÒn cña çc cacbocation
nh- sau:
R R H H
R C+ > R C+ > R C+ > H C+
R H H H
B. ®Ò bµi
361. Chän kh¸i niÖm ®óng nhÊt vÒ ho¸ häc H÷u c¬. Ho¸ häc H÷u c¬ lµ ngµnh khoa häc nghiªn
cøu:
A. çc hîp chÊt cña cacbon.
B. çc hîp chÊt cña cacbon, trõ CO, CO2.
C. çc hîp chÊt cña cacbon, trõ CO, CO2, muèi cacbonat, çc xianua.
D. çc hîp chÊt chØ cã trong c¬ thÓ sèng.
362. Cho hçn hîp hai chÊt lµ etanol (ts = 78,3oC) vµ axit axetic (ts = 118oC). §Ó t¸ch riªng tõng
chÊt, ng-êi ta sö dông ph-¬ng ph¸p nµo sau ®©y:
A. ChiÕt.
B. Ch-ng cÊt th-êng.
112
C. Läc vµ kÕt tinh l¹i.

D. Ch-ng cÊt ë ¸p suÊt thÊp.
363. §Ó x¸c ®Þnh thµnh phÇn % cña nit¬ trong hîp chÊt h÷u c¬ ng-êi ta dÉn liªn tôc mét dßng
khÝ CO2 tinh khiÕt ®i qua thiÕt bÞ nung chøa hçn hîp nhá (vµi miligam) chÊt h÷u c¬ víi CuO.
Sau ®ã nung hçn hîp vµ dÉn s¶n phÈm oxi ho¸ lÇn l-ît ®i qua b×nh ®ùng H2SO4 ®Æc vµ b×nh
®ùng dung dÞch NaOH ®Æc, d-. KhÝ cßn l¹i lµ nit¬ (N2) ®-îc ®o thÓ tÝch chÝnh x¸c, tõ ®ã tÝnh
®-îc % cña nit¬. §iÒu kh¼ng ®Þnh nµo sau ®©y lµ sai?
A. B×nh ®ùng H2SO4 ®Æc cã môc ®Ých gi÷ h¬i n-íc trong s¶n phÈm.
B. B×nh ®ùng NaOH ®Æc, d- cã môc ®Ých gi÷ cacbonic trong s¶n phÈm.
C. ThiÕt bÞ nµy kh«ng thÓ ®Þnh l-îng ®-îc nguyªn tè cacbon.
D. ThiÕt bÞ nµy kh«ng thÓ ®Þnh l-îng ®-îc nguyªn tè hi®ro.
364. Çc c«ng thøc cÊu t¹o sau biÓu diÔn bao nhiªu chÊt ®ång ph©n?
H H H Cl H H
a. Cl C C Cl b. Cl C C H c. Cl C C H
H H H H H Cl
Cl H H H H Cl
d. Cl C C H e. Cl C C H f. Cl C C H
H H Cl H H H
A. Mét chÊt. B. Hai chÊt ®ång ph©n.

C. Ba chÊt ®ång ph©n. D. Bèn chÊt ®ång ph©n.
365. Cã 6 ®ång ph©n X, Y, Z, T, G, H cã c«ng thøc ph©n tö lµ C4H8. Trong ®ã 4 chÊt ®Çu X, Y,
Z, T lµm mÊt mµu dung dÞch brom ngay c¶ trong bãng tèi. Khi t¸c dông víi hi®ro, cã xóc t¸c
niken, ®un nãng th× ba chÊt ®Çu X, Y, Z cho mét s¶n phÈm duy nhÊt. Hai chÊt X vµ Y lµ ®ång
ph©n h×nh häc cña nhau, nhiÖt ®é s«i cña X nhá h¬n cña Y. NhiÖt ®é s«i cña G nhá h¬n cña H.
§iÒu kh¼ng ®Þnh nµo sau ®©y vÒ cÊu t¹o ho¸ häc cña X, Y, Z, T, G, H lµ ®óng?
A. X, Y, Z, T lµ çc anken, trong ®ã X, Y, Z cã m¹ch cacbon th¼ng, T lµ anken cã m¹ch
cacbon ph©n nh¸nh.
B. X lµ trans- but-2-en, Y lµ cis - but-2-en.
C. G lµ xiclobutan, H lµ metyl xiclopropan.
113
366. Thuéc tÝnh nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cña çc hîp chÊt h÷u c¬?
A. Kh«ng bÒn ë nhiÖt ®é cao.
B. Kh¶ n¨ng ph¶n øng ho¸ häc chËm, theo nhiÒu h-íng kh¸c nhau.
C. Liªn kÕt ho¸ häc trong hîp chÊt h÷u c¬ th-êng lµ liªn kÕt ion.
D. DÔ bay h¬i vµ dÔ ch¸y h¬n hîp chÊt v« c¬.
367. Nguyªn nh©n cña hiÖn t-îng ®ång ph©n trong ho¸ häc h÷u c¬ lµ:
A. v× trong hîp chÊt h÷u c¬ cacbon lu«n cã ho¸ trÞ 4.
B. cacbon kh«ng nh÷ng liªn kÕt víi nguyªn tö cña nguyªn tè kh¸c mµ cßn liªn kÕt víi
nhau t¹o thµnh m¹ch (th¼ng, nh¸nh hoÆc vßng).
C. sù thay ®æi trËt tù liªn kÕt gi÷a çc nguyªn tö trong ph©n tö.
D. v× mét lÝ do kh¸c.
368. Cho c«ng thøc x¸c ®Þnh khèi l-îng mol ph©n tö: M = 22,4 x D. Trong ®ã M lµ khèi l-îng
mol ph©n tö cña hîp chÊt h÷u c¬. D lµ khèi l-îng riªng (gam/lit) cña chÊt h÷u c¬ ë ®iÒu kiÖn
tiªu chuÈn. C«ng thøc trªn cã thÓ ¸p dông cho çc chÊt h÷u c¬ nµo sau ®©y:
A. C4H10, C5H12, C6H6.
B. CH3COOH, CH3COONa, C6H5OH.
C. C6H14, C8H18, C2H5ONA.
D. Poli vinylclorua, poli etilen, etyl axetat.
369. Hçn hîp X gåm mét hi®rocacbon trong ®iÒu kiÖn th-êng ë thÓ khÝ vµ hi®ro. Tû khèi cña X
so víi hi®ro b»ng 6,7. Cho hçn hîp ®i qua Ni nung nãng, sau khi hi®rocacbon ph¶n øng hÕt thu
®-îc hçn hîp Y cã tû khèi víi hi®ro b»ng 16,75. C«ng thøc ph©n tö cña hi®rocacbon lµ:
A. C3H4. B. C3H6
C. C4H8 D. C4H6.
370. Liªn kÕt ®«i gi÷a hai nguyªn tö cacbon lµ do çc liªn kÕt nµo sau ®©y t¹o nªn?
A. Hai liªn kÕt .
B. Hai liªn kÕt .
C. Mét liªn kÕt  vµ mét liªn kÕt .
371. Liªn kÕt ba gi÷a hai nguyªn tö cacbon lµ do çc liªn kÕt nµo sau ®©y t¹o nªn?
114
A. Hai liªn kÕt  vµ mét liªn kÕt .

B. Hai liªn kÕt  vµ mét liªn kÕt .
C. Mét liªn kÕt , mét liªn kÕt  vµ mét liªn kÕt cho nhËn.
372. Theo thuyÕt cÊu t¹o ho¸ häc, trong ph©n tö çc chÊt h÷u c¬, çc nguyªn tö liªn kÕt ho¸ häc
víi nhau theo çch nµo sau ®©y:
A. ®óng ho¸ trÞ.
B. mét thø tù nhÊt ®Þnh.
C. ®óng sè oxi ho¸.
D. ®óng ho¸ trÞ vµ theo mét thø tù nhÊt ®Þnh.
373. Nguyªn t¾c chung cña phÐp ph©n tÝch ®Þnh tÝnh çc hîp chÊt h÷u c¬ lµ:
A. ChuyÓn ho¸ çc nguyªn tè C, H, N thµnh çc chÊt v« c¬ ®¬n gi¶n, dÔ nhËn biÕt.
B. §èt ch¸y chÊt h÷u c¬ ®Ó t×m cacbon d-íi d¹ng muéi ®en.
C. §èt ch¸y chÊt h÷u c¬ ®Ó t×m nit¬ do cã mïi khÐt tãc ch¸y.
D. §èt ch¸y chÊt h÷u c¬ ®Ó t×m hi®ro d-íi d¹ng h¬i n-íc.
374. §Ó x¸c ®Þnh khèi l-îng mol ph©n tö cña çc chÊt khã bay h¬i, hoÆc kh«ng bay h¬i, ng-êi
ta sö dông ph-¬ng ph¸p nµo sau ®©y?
A. Ph-¬ng ph¸p nghiÖm l¹nh.
B. Ph-¬ng ph¸p nghiÖm s«i.
C. Dùa vµo tû khèi víi hi®ro hay kh«ng khÝ.
D. A vµ B ®óng.
375. Cho çc chÊt: CaC2, CO2, HCHO, CH3COOH, C2H5OH, NaCN, CaCO3. Sè chÊt h÷u c¬
trong sè çc chÊt ®· cho lµ:
A. 1. B. 2.
C. 3. D. 4.
376. §Ó t¸ch actemisin, mét chÊt cã trong c©y thanh hao hoa vµng ®Ó chÕ thuèc chèng sèt rÐt,
ng-êi ta lµm nh- sau: ng©m l¸ vµ th©n c©y thanh hao hoa vµng ®· b¨m nhá trong n-hexan. T¸ch
phÇn chÊt láng, ®un vµ ng-ng tô ®Ó thu håi n-hexan. PhÇn cßn l¹i lµ chÊt láng sÖt ®-îc cho qua
115
cét s¾c kÝ vµ cho çc dung m«i thÝch hîp ch¹y qua ®Ó thu tõng thµnh phÇn cña tinh dÇu. Kü
thuËt nµo sau ®©y kh«ng ®-îc sö dông?
A. Ch-ng cÊt. B. Ch-ng cÊt l«i cuèn h¬i n-íc.
C. ChiÕt xuÊt. D. KÕt tinh l¹i.
377. DÇu má lµ mét hçn hîp nhiÒu hi®rocacbon. §Ó cã çc s¶n phÈm nh- x¨ng, dÇu ho¶,
mazut... trong nhµ m¸y läc dÇu ®· sö dông ph-¬ng ph¸p t¸ch nµo?
A. Ch-ng cÊt th-êng.
B. Ch-ng cÊt ph©n ®o¹n.
C. Ch-ng cÊt ë ¸p suÊt thÊp.
D. Ch-ng cÊt l«i cuèn h¬i n-íc.
378. §èt ch¸y hoµn toµn 1,50 g cña mçi chÊt h÷u c¬ X, Y, Z ®Òu thu ®-îc 0,90g H2O vµ 2,20g
CO2. §iÒu kh¼ng ®Þnh nµo sau ®©y lµ ®óng nhÊt?
A. Ba chÊt X, Y, Z lµ çc ®ång ph©n cña nhau.
B. Ba chÊt X, Y, Z lµ çc ®ång ®¼ng cña nhau.
C. Ba chÊt X, Y, Z cã cïng c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt.
D. Ch-a ®ñ d÷ kiÖn.
379. Çc obital trèng hay nöa b·o hoµ p AO ®-îc ®Þnh h-íng nh- thÕ nµo trong kh«ng gian so
víi mÆt ph¼ng liªn kÕt  ®Ó t¹o nªn ®ång ph©n h×nh häc cña ph©n tö?
A. Gãc vu«ng. B. Gãc nhän.
C. Gãc bÑt. D. Gãc tï.
380. XÐt ®é bÒn cña çc gèc ankyl, thø tù gi¶m dÇn ®é bÒn cña çc gèc trong tr-êng hîp nµo lµ
®óng?
R R H H
. . . .
A. R C > R C > R C > H C
R H H H
116
R H H H
. . . .
B. R C > R C > R C > H C
R H R H
R H H H
C.
. . . .
R C > H C > R C > R C
R H R H
H H H R
D.
. . . .
H C > H C > R C > R C
H R R R
381. Cho n-butan t¸c dông víi clo cã ¸nh s¸ng khuÕch t¸n thu ®-îc hai dÉn xuÊt monoclo cña
butan. S¶n phÈm chÝnh cña ph¶n øng clo ho¸ butan theo tû lÖ mol 1: 1 lµ:
H H H H
A. Cl C C C C H
H H H H
H H H H
B. H C C C C H
H Cl H H
H H H H
C. H C C C C H
H H Cl H
D. B vµ C ®Òu lµ c«ng thøc cÊu t¹o cña 2- clo-butan, s¶n phÈm chÝnh.
382. Liopen, chÊt mµu ®á trong qu¶ cµ chua chÝn (C40H56) chØ chøa liªn kÕt ®«i vµ liªn kÕt ®¬n
trong ph©n tö. Khi hi®ro ho¸ hoµn toµn liopen cho hi®rocacbon no (C40H82). H·y x¸c ®Þnh sè nèi
®«i trong ph©n tö liopen:
A. 10 B. 11.
C. 12. D. 13.
383. XÐt ®é bÒn cña çc cacbocation, thø tù gi¶m dÇn ®é bÒn nµo sau ®©y lµ ®óng?
117
R R H H
A. R C+ > R C+ > R C+ > H C+
R H H H
R H R H
B. R C+ > R C+ >R C+ > H C+
R H H H
R H R H
C. R C+ > H C+ > R C+ > H C+
- R H R R
H H R R
D. H C+ > R C+ >R C+ > R C+
H H R R
384. §Ó ph©n tÝch ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l-îng çc nguyªn tè cacbon vµ hi®ro trong ph©n tö çc hîp
chÊt h÷u c¬, ng-êi ta dïng chÊt oxi ho¸ lµ CuO, mµ kh«ng dïng oxi kh«ng khÝ lµ v×:
A. kh«ng khÝ cã nhiÒu t¹p chÊt lµm gi¶m ®é chÝnh x¸c cña phÐp ph©n tÝch.
B. kh«ng khÝ chøa cacbonic vµ h¬i n-íc lµm gi¶m ®é chÝnh x¸c cña phÐp ph©n tÝch.
C. s¶n phÈm oxi ho¸ hoµn toµn chÊt h÷u c¬ lµ toµn bé cacbon chuyÓn thµnh cacbonic vµ
toµn bé hi®ro chuyÓn thµnh n-íc.
D. B vµ C ®óng.

361. C 362. B 363. D 364. B 365. D 366. C
367. C 368. A 369. A 370. C 371. B 372. D
373. A 374. D 375. C 376. B 377. B 378. C
379. A 380. A 381. D 382. D 383. A 384. D
369. H-íng dÉn:
S¬ ®å ph¶n øng: CnH2n +2 - 2m + mH2  CnH2n + 2 ®iÒu kiÖn 1 <n < 5.
a ma a mol
118
Gäi a, b lµ sè mol cña hi®rocacbon vµ cña hi®ro trong hçn hîp X. Khèi l-îng hçn hîp lµ: MX =
(a + b) M 1 = (a + b - ma) M 2
a  b  ma M 1 d1 6, 7
= = = = 0,4.
ab M 2 d 2 16, 75
XÐt hçn hîp cã tæng sè mol b»ng 1, ta cã a + b = 1, thay vµo ph-¬ng tr×nh trªn ®-îc
0, 6
ma = 1 - 0,4 = 0,6 (I)  a =
m
Ma + 2(1 - a) = 13,4 (II) thay (I) vµo (II) ta cã:
M = 19m + 2, kÕt hîp ®iÒu kiÖn hi®rocacbon ë thÓ khÝ cã M< 58, gi¸ trÞ phï hîp khi m = 2 vµ
c«ng thøc hi®rocacbon lµ C3H4.
§¸p ¸n A.
119
Ch-¬ng 9. hi®rocacbon

Çc hi®rocacbon lµ nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ gåm hai nguyªn tè lµ cacbon vµ hi®ro. Çc
hi®rocacbon lµ nguån nhiªn liÖu quan träng (90%) vµ lµ nguyªn liÖu cña c«ng nghiÖp ho¸ häc
(10%).
D·y ®ång ®¼ng ankan
C«ng thøc tæng qu¸t: CnH2n + 2 trong ®ã n  1.
§Æc ®iÓm cÊu t¹o: ChØ gåm çc liªn kÕt ®¬n. Çc nguyªn tö cacbon ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp3.
Gãc liªn kÕt lµ 109028’.
VÝ dô: C2H6 lµ ®ång ®¼ng cña CH4, (®Òu chØ chøa liªn kÕt ®¬n, thµnh phÇn ph©n tö C2H6 h¬n
CH4 mét nhãm CH2) nh- vËy C2H6 còng cã nh÷ng ph¶n øng t-¬ng tù CH4: cã ph¶n øng ch¸y,
ph¶n øng thÕ clo.
C2H6 + 7/2 O2 
o
t
2 CO2 + 3 H2O
CH3 – CH3 + Cl2  as
CH3 – CH2Cl + HCl
Ph¶n øng ®Æc tr-ng cña ankan lµ ph¶n øng thÕ.
Khi ®èt ch¸y hoµn toµn ankan, sè mol n-íc thu ®-îc lín h¬n sè mol cacbonic.
3n  1
CnH2n +2 + O2  nCO2 + (n + 1)H2O
2
D·y ®ång ®¼ng xicloankan
Xiclopropan Xiclobutan Xiclopentan Xiclohexan

Do søc c¨ng vßng nªn çc xicloankan kh«ng bÒn (trõ xiclopentan vµ xiclohexan).
C«ng thøc tæng qu¸t: CnH2n , ®iÒu kiÖn n  3
§Æc ®iÓm chung cña hi®rocacbon no lµ chØ bao gåm çc liªn kÕt ®¬n.
Xiclopropan cã thÓ céng më vßng víi hi®ro hoÆc brom nguyªn chÊt (kh«ng lµm mÊt mµu
n-íc brom).
D·y ®ång ®¼ng anken
120
C«ng thøc tæng qu¸t: CnH2n, ®iÒu kiÖn n  2

§Æc ®iÓm cÊu t¹o: Ph©n tö cã mét liªn kÕt ®«i, trong ®ã cã mét liªn kÕt  vµ mét liªn kÕt .
Nguyªn tö C tham gia liªn kÕt ba ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp2.
§ång ph©n: Tõ C3H6 b¾t ®Çu cã ®ång ph©n. Ngoµi çc ®ång ph©n m¹ch cacbon cßn çc
®ång ph©n vÞ trÝ cña liªn kÕt ®«i, ®ång ph©n h×nh häc (cis - trans)
Tªn gäi Tªn hÖ §Æc ®iÓm cÊu §ång ph©n

th-êng thèng t¹o
C2H4 Etilen Eten 1 liªn kÕt ®«i

C3H6 Propilen Propen 1 liªn kÕt ®«i
Xiclopropan
C4H8 Butilen Buten 1 liªn kÕt ®«i
Xiclobutan,
Metyl-xiclopropan
But-1-en
Cis-but-2-en
Trans-but-2-en
2-metyl-but-1-en
TÝnh chÊt ho¸ häc cña anken: Tham gia ph¶n øng céng (H2, Br2) dÔ dµng lµm mÊt mµu
dung dÞch n-íc brom, ngay c¶ trong bãng tèi.
Quy t¾c Macconhicop: Khi céng hîp chÊt kh«ng ®èi xøng (HX) phÇn mang ®iÖn tÝch ©m
sÏ kÕt hîp víi phÇn mang ®iÖn tÝch d-¬ng cña cacbon liªn kÕt ®«i vµ phÇn mang ®iÖn tÝch d-¬ng
sÏ kÕt hîp víi phÇn mang ®iÖn tÝch ©m cña cacbon liªn kÕt ®«i.
VÝ dô:
+ - + -
CH3CH=CH2 + HBr  CH3-CHBr-CH3 s¶n phÈm chÝnh.
Anken tham gia ph¶n øng trïng hîp:
nCH2=CH2   (-CH2-CH2-)n polietilen (PE), n lµ hÖ sè trïng hîp.
o
t , xt , p
Trïng hîp lµ qu¸ tr×nh céng liªn tiÕp nhiÒu ph©n tö nhá gièng nhau hay t-¬ng tù nhau
thµnh ph©n tö lín hay cao ph©n tö.
Ph¶n øng oxi ho¸:
CnH2n + 3n O2 
to
 nCO2 + nH2O
2
121
Trong c«ng nghiÖp, ng-êi ta oxi ho¸ nhÑ etilen (nhê chÊt xóc t¸c PdCl2/CuCl2) ®Ó s¶n
xuÊt an®ehit axetic.
Sôc khÝ etilen qua èng nghiÖm ®ùng dung dÞch thuèc tÝm lo·ng, dung dÞch thuèc tim
mÊt mµu:
3C2H4 + 2KMnO4 + 4H2O 
 3CH2(OH)CH2(OH) + 2MnO2 + 2KOH
D·y ®ång ®¼ng ankin

C«ng thøc tæng qu¸t: CnH2n - 2 , ®iÒu kiÖn n  2
§Æc ®iÓm cÊu t¹o: Ph©n tö cã mét liªn kÕt ba, trong ®ã cã mét liªn kÕt  vµ hai liªn kÕt .
Nguyªn tö C tham gia liªn kÕt ba ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp.
Ankin tham gia ph¶n øng céng, trïng hîp vµ çc ank-1-in tham gia ph¶n øng thÕ.
D·y ®ång ®¼ng anka®ien
§Æc ®iÓm cÊu t¹o: Ph©n tö cã hai liªn kÕt ®«i, trong mçi liªn kÕt ®«i cã mét liªn kÕt  vµ
mét liªn kÕt . Nguyªn tö C tham gia liªn kÕt ®«i ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp2.
Anka®ien tham gia ph¶n øng céng, ®Æc biÖt dÔ trïng hîp t¹o thµnh cao su nh©n t¹o.
D·y ®ång ®¼ng aren
§Æc ®iÓm cÊu t¹o:Vßng benzen rÊt bÒn v÷ng v× cã 3 liªn kÕt ®¬n xen kÏ 3 liªn kÕt ®«i.
CH3
Benzen, Toluen
Benzen vµ d·y ®ång ®¼ng cßn gäi lµ çc hi®rocacbon th¬m. TÝnh th¬m thÓ hiÖn ë çc tÝnh
chÊt: dÔ thÕ h¬n hi®rocacbon no, khã céng h¬n hi®rocacbon kh«ng no vµ bÒn víi çc t¸c nh©n
oxi ho¸.
VÝ dô: Benzen kh«ng lµm mÊt mµu n-íc brom vµ dung dÞch thuèc tÝm. Benzen chØ ph¶n øng
víi brom nguyªn chÊt, xóc bét s¾t vµ ®un nãng.
Br
Br2 Fe, t0
+ + HBr
Quy t¾c thÕ vµo nh©n benzen
122
 Khi vßng benzen ®· cã s½n nhãm thÕ lo¹i 1 (ankyl, halogen, NH2, OH), nhãm thÕ tiÕp theo
®-îc -u tiªn vµo çc vÞ trÝ octo vµ para (2, 4, 6).
 Khi vßng benzen ®· cã s½n nhãm thÕ lo¹i 2 (COOH, gèc R chøa liªn kÕt ®«i, NO2), nhãm
thÕ tiÕp theo ®-îc -u tiªn vµo çc vÞ trÝ meta (3, 5).
h-íng dÉn gi¶i bµi tËp x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö
B-íc 1: Gäi c«ng thøc ph©n tö d¹ng tæng qu¸t

+ Gi¶ thiÕt cho s¶n phÈm ch¸y gåm (CO2, H2O, N2)  hîp chÊt ph¶i chøa C, H, N vµ
cã thÓ cã O. §Æt c«ng thøc ph©n tö lµ: CxHyOzNt (x, y, t nguyªn d-¬ng; z nguyªn, cã thÓ b»ng 0)
§Ó x¸c ®Þnh xem cã O hay kh«ng ph¶i tÝnh khèi l-îng çc nguyªn tè råi lÊy khèi l-îng
hîp chÊt trõ ®i khèi l-îng çc nguyªn tè ®-îc khèi l-îng 0; mO = 0  kh«ng cã oxi, mO > 0
 cã oxi.
B-íc 2: X¸c ®Þnh x, y, z, t. Gäi chÊt h÷u c¬ cÇn t×m lµ A.
D¹ng 1: BiÕt khèi l-îng çc nguyªn tè (mC, mH, mO, mN), khèi l-îng mol ph©n tö (MA), mA.
nA = m A / M A
mC mH
x= y=
12.n A 1.n A
mO mN
z= t=
16.n A 14.n A
D¹ng 2: BiÕt thµnh phÇn phÇn tr¨m khèi l-îng çc nguyªn tè (%C, %H, %O, %N), mA, khèi
l-îng ph©n tö (MA).TÝnh khèi l-îng X: mX = %X . mA
Cã khèi l-îng çc nguyªn tè råi tÝnh theo d¹ng 1.
D¹ng 3: BiÕt khèi l-îng s¶n phÈm ch¸y mCO2 , mH 2O ; mA, MA, VN 2
TÝnh khèi l-îng tõng nguyªn tè:

mCO2 mH 2 O
mC = . 12 (g) mH = . 2 (g).
44 18
VN 2
mN = . 28 (g) mO = mA - mC - mH - mN (g). Lµm tiÕp nh- d¹ng 1.
22,4
D¹ng 4: BiÕt mA, MA khèi l-îng s¶n phÈm ch¸y mét çch gi¸n tiÕp nh- sau:
+ DÉn hçn hîp s¶n phÈm lÇn l-ît qua hai b×nh: b×nh 1 ®ùng dung dÞch H2SO4 ®Ëm ®Æc,
b×nh 2 ®ùng dung dÞch kiÒm, ®Æc d- ( NaOH, KOH, Ca(OH)2, Ba(OH)2): H2O bÞ gi÷ l¹i ë b×nh
1, CO2 bÞ gi÷ l¹i ë b×nh 2, N2 tho¸t ra khái hai b×nh.
123
mCO2 = khèi l-îng b×nh 1 t¨ng.
mH 2 O = khèi l-îng b×nh 2 t¨ng. (hoÆc cã thÓ tÝnh khèi l-îng CO2 theo khèi l-îng kÕt
tña khi b×nh 2 ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 hoÆc Ba(OH)2 d-).
+ DÉn hçn hîp s¶n phÈm qua b×nh ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 Ba(OH)2 d-: c¶ H2O vµ
CO2 ®Òu bÞ gi÷ l¹i, N2 ra khái hai b×nh:
CO2 + Ca(OH)2 
 CaCO3  + H2O
CO2 + Ba(OH)2 
 BaCO3  + H2O
nCO2 = n kÕt tña  mCO2
m b×nh t¨ng = mCO2 + mH O  mH O
2 2
D¹ng 5: Cho tØ lÖ thÓ tÝch çc chÊt trong ph¶n øng ch¸y. Chó ý: khi thÓ tÝch çc khÝ ®o ë cïng
®iÒu kiÖn vÒ nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt th× tØ lÖ vÒ thÓ tÝch còng chÝnh lµ tØ lÖ vÒ sè mol.
B-íc 3: KiÓm tra l¹i kÕt qu¶ tÝnh to¸n vµ kÕt luËn c«ng thøc ph©n tö .
Çc bµi to¸n ho¸ häc dïng lµm c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan th-êng lµ ®¬n gi¶n vÒ mÆt
tÝnh to¸n, cã nh÷ng çch gi¶i nhanh, ®ßi hái trÝ th«ng minh, suy luËn s¾c bÐn vµ rÌn kh¶ n¨ng
ph¶n øng nhanh cña ng-êi häc.
B. ®Ò bµi
385. Chän ®Þnh nghÜa ®óng vÒ hi®rocacbon no? Hi®rocacbon no lµ:
A. nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ gåm hai nguyªn tè cacbon vµ hi®ro.
B. nh÷ng hi®rocacbon kh«ng tham gia ph¶n øng céng.
C. nh÷ng hi®rocacbon tham gia ph¶n øng thÕ.
D. nh÷ng hi®rocacbon chØ gåm çc liªn kÕt ®¬n trong ph©n tö.
386. So s¸nh kh¶ n¨ng ph¶n øng cña tõng cÆp chÊt, khoanh trßn ch÷ § nÕu nhËn ®Þnh ®óng hoÆc
ch÷ S nÕu sai trong çc c©u sau ®©y:
A. Metan dÔ ph¶n øng víi brom cã chiÕu s¸ng h¬n toluen. § S
B, Toluen dÔ ph¶n øng víi HNO3 ®Æc (cã H2SO4 ®Æc) h¬n benzen § S
C. Benzen dÔ ph¶n øng víi dung dÞch n-íc brom h¬n anilin. § S
D. Etilen dÔ ph¶n øng víi dung dÞch n-íc brom h¬n vinyl clorua § S
124
387. Propen ph¶n øng víi n-íc brom cã hoµ tan mét l-îng nhá NaI ®· t¹o ra n¨m s¶n phÈm.
Gi¶i thÝch nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. Ph¶n øng diÔn ra theo c¬ chÕ thÕ gèc tù do.
B. Ph¶n øng diÔn ra theo c¬ chÕ thÕ electrophin.
C. Ph¶n øng diÔn ra theo c¬ chÕ céng ion, hai giai ®o¹n.
D. Ph¶n øng diÔn ra theo c¬ chÕ céng gèc tù do.
388. Hai chÊt A vµ B cã cïng c«ng thøc C5H12 t¸c dông víi clo theo tû lÖ mol 1:1 th× A t¹o ra
mét dÉn xuÊt duy nhÊt cßn B th× cho bèn dÉn xuÊt. C«ng thøc cÊu t¹o cña A vµ B lÇn l-ît lµ:
CH3
H H2
H3C C C CH3
H3C C CH3
A. CH3 . CH3
CH3
H H2
H3C C C CH3 H3C C CH3
B. CH3 CH3
CH3
H3C C CH3
H2 H2 H2
CH3
H3C C C C CH3
C.
H H2
H3C C C CH3
H2 H2 H2
HC C C CH3
C
D. 3 CH3
389. Trong mét b×nh kÝn dung tÝch V lit cã chøa mét hçn hîp A gåm hai khÝ lµ metan vµ
axetilen. Hçn hîp A cã tû khèi so víi hi®ro lµ 10,5. Nung nãng A ë nhiÖt ®é cao ®Ó metan bÞ
nhiÖt ph©n mét phÇn (theo ph-¬ng tr×nh ho¸ häc: 2CH4  C2H2 +3H2) th× thu ®-îc hçn hîp khÝ
B. §iÒu nhËn ®Þnh nµo sau ®©y lµ ®ñng?
A. Thµnh phÇn % theo V cña C2H2 trong hçn hîp B kh«ng thay ®æi ë mäi thêi ®iÓm
ph¶n øng.
B. Trong hçn hîp A, thµnh phÇn % cña metan lµ 50%.
C. ¸p suÊt cña hçn hîp khÝ sau phÈn øng lín h¬n ¸p suÊt ban ®Çu.
125
390. Cho hçn hîp çc ankan sau: pentan (tos 36oC), hexan (tos 69oC), heptan (tos 98oC), octan
(tos 126oC), nonan (tos 151oC). Cã thÓ t¸ch riªng tõng chÊt trªn b»ng çch nµo sau ®©y:
A. Ch-ng cÊt l«i cuèn h¬i n-íc.
B. Ch-ng cÊt ph©n ®o¹n.
C. Ch-ng cÊt ¸p suÊt thÊp.
D. Ch-ng cÊt th-êng.
391. S¶n phÈm chÝnh cña sù céng hîp hi®roclorua vµo propen lµ
A. CH3CHClCH3.
B. CH3CH2CH2Cl.
C. CH2ClCH2CH3.
D. ClCH2CH2CH3
392. §Æc ®iÓm cÊu t¹o cña ph©n tö etilen lµ:
A. tÊt c¶ çc nguyªn tö ®Òu n»m trªn mét mÆt ph¼ng, çc obitan nguyªn tö C lai ho¸ sp2,
gãc lai ho¸ 1200..
B. cã liªn kÕt ®«i gi÷a hai nguyªn tö C, trong ®ã cã mét liªn kÕt  bÒn vµ mét liªn kÕt
 kÐm bÒn.
C. liªn kÕt  ®-îc t¹o thµnh bëi sù xen phñ trôc sp2- sp2, liªn kÕt  h×nh thµnh nhê sù
xen phñ bªn p - p.
D. c¶ A, B, C ®óng.
393. §èt ch¸y hoµn toµn 5,6 gam mét anken A ë thÓ khÝ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn b×nh th-êng, cã
tû khèi so víi hi®ro lµ 28 thu ®-îc 8,96 lit khÝ cacbonic(®ktc). C«ng thøc cÊu t¹o cña A lµ:
A. CH2=CH-CH2CH3
B. CH2=C(CH3)CH3
C. CH3CH=CHCH3
D. c¶ A, B, C ®óng .
394. Xicloankan cã ph¶n øng céng më vßng trong sè çc chÊt sau lµ:
A. xiclopropan. B. xiclobutan.
C. xiclopentan. D. C¶ A, B .
395. Etilen lÉn çc t¹p chÊt SO2, CO2, h¬i n-íc. Lo¹i bá t¹p chÊt b»ng çch sau:
A. DÉn hçn hîp qua dung dÞch brom d-.
B. DÉn hçn hîp qua dung dÞch natri clorua d-,
126
C. DÉn hçn hîp lÇn l-ît qua b×nh chøa dung dÞch NaOH d- vµ b×nh chøa dung dÞch
H2SO4 ®Æc.
D. DÉn hçn hîp lÇn l-ît qua b×nh chøa dung dÞch brom d- vµ b×nh chøa dung dÞch
H2SO4®Æc.
396. S¶n phÈm chÝnh cña ph¶n øng trïng hîp buta-1,3-®ien lµ:
-CH2-- CH-
-CH2-CH=CH-CH2-
CH CH2 n
n
A. B.
-CH2-CH-CH-CH2-
n
C. D. Ph-¬ng ¸n kh¸c
397. Cã bèn chÊt etilen, propin, buta-1,3-®ien, benzen. XÐt kh¶ n¨ng lµm mÊt mµu dung dÞch
brom cña bèn chÊt trªn, ®iÒu kh¼ng ®Þnh nµo lµ ®óng?
A. C¶ bèn chÊt ®Òu cã kh¶ n¨ng lµm mÊt mµu dung dÞch brom.
B. Cã ba chÊt cã kh¶ n¨ng lµm mÊt mµu dung dÞch brom.
C. Cã hai chÊt cã kh¶ n¨ng lµm mÊt mµu dung dÞch brom.
D. ChØ cã mét chÊt cã kh¶ n¨ng lµm mÊt mµu dung dÞch brom.
398. H·y chän mét d·y çc chÊt trong sè çc d·y chÊt sau ®Ó ®iÒu chÕ hîp chÊt nitrobenzen:
A. C6H6, ddHNO3 ®Æc B. C6H6, ddHNO3 ®Æc, ddH2SO4®Æc
C. C7H8, ddHNO3 ®Æc D. C7H8, ddHNO3 ®Æc, ddH2SO4®Æc
399. TÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc tr-ng cña d·y ®ång ®¼ng ankan lµ:
A. Tham gia ph¶n øng oxi ho¸ hoµn toµn (ch¸y) t¹o ra cacbonic vµ n-íc.
B. Tham gia ph¶n øng thÕ theo c¬ chÕ gèc tù do.
C. Tham gia ph¶n øng crackinh.
D. Tham gia ph¶n øng oxi ho¸ kh«ng hoµn toµn.
400. Dïng dung dÞch brom (trong n-íc) lµm thuèc thö, cã thÓ ph©n biÖt cÆp chÊt nµo sau ®©y:
A. metan vµ etan.
B. toluen vµ stiren.
C. etilen vµ propilen.
D. etilen vµ stiren.
401. Çc chÊt nµo sau ®©y ®Òu lµm mÊt mµu dung dÞch brom trong n-íc ?
A. CH CH, CH2 = CH2, CH4, C6H5CH = CH2.
127
B. CH CH, CH2 = CH2, CH4, C6H5CH3.

C. CH CH, CH2 = CH2, CH2= CH – CH = CH2 , C6H5CH = CH2.
D. CH CH, CH2 = CH2, CH3 – CH3, C6H5CH = CH2.
402. ChØ sè octan lµ mét chØ sè chÊt l-îng cña x¨ng, ®Æc tr-ng cho kh¶ n¨ng chèng kÝch næ
sím. Ng-êi ta quy -íc iso octan cã chØ sè octan lµ 100, cßn n-heptan cã chØ sè octan lµ 0. X¨ng
92 cã nghÜa lµ lo¹i cã kh¶ n¨ng chèng kÝch næ t-¬ng ®-¬ng hçn hîp 92% iso octan vµ 8% n-
heptan. Tr-íc ®©y, ®Ó t¨ng chØ sè octan ng-êi ta thªm phô gia tetra etyl ch× (Pb(C2H5)4), tuy
nhiªn phô gia nµy lµm « nhiÔm m«i tr-êng, nay bÞ cÊm sö dông. H·y cho biÕt hiÖn nay ng-êi ta
sö dông chÊt phô gia nµo ®Ó lµm t¨ng chØ sè octan?
A. Metyl tert butyl ete. B. Metyl tert etyl ete.
C. Toluen. D. Xylen.
403. Hi®rocacbon X cã tû khèi h¬i so víi hi®ro lµ 46. X kh«ng lµm mÊt mµu dung dÞch KMnO4
ë nhiÖt ®é thÊp, nh-ng khi ®un nãng, lµm mÊt mµu dung dÞch thuèc tÝm vµ t¹o ra s¶n phÈm Y cã
c«ng thøc ph©n tö lµ C7H5O2K. Cho Y t¸c dông víi dung dÞch axit sunfuric lo·ng th× t¹o thµnh
s¶n phÈm Z cã c«ng thøc ph©n tö lµ C7H5O2H. C«ng thøc cÊu t¹o cña X, Y, Z lÇn l-ît lµ:
CH3 COOK COOH
A.
; ;
CH3 CH3 CH3
B.
; ;
HO OK OH
HO
CH3 CH3 CH3
OH OH
C.
; ;
OK OH
128
CH3 CH3 CH3
KO OH HO OH
D.
; ;
404. Cho s¬ ®å ph¶n øng:

n-hexan  xiclohexan + hi®ro
BiÕt nhiÖt t¹o thµnh cña n-hexan, xiclohexan vµ hi®ro lÇn l-ît lµ 167kJ, 103kJ vµ 435,5 kJ/mol.
NhËn ®Þnh nµo vÒ ph¶n øng ®ãng vßng n-hexan lµ ®óng?
A. H > 0.
B. H < 0.
C. NhiÖt ®é t¨ng c©n b»ng ho¸ häc chuyÓn sang chiÒu thuËn.
D. TÊt c¶ çc nhËn ®Þnh trªn ®Òu sai.
405. Trong phßng thÝ nghiÖm cã thÓ ®iÒu chÕ mét l-îng nhá khÝ metan theo çch nµo sau ®©y?
A. Nung axetat natri khan víi hçn hîp v«i t«i xót.
B. Ph©n huû yÕm khÝ çc hîp chÊt h÷u c¬.
C. Tæng hîp tõ C vµ H.
D. Crackinh n-hexan.
406. Cã hai èng nghiÖm, mçi èng chøa 1ml dung dÞch brom trong n-íc cã mµu vµng nh¹t.
Thªm vµo èng thø nhÊt 1ml n-hexan vµ èng thø hai 1ml hex-1-en. L¾c ®Òu c¶ hai èng nghiÖm,
sau ®ã ®Ó yªn hai èng nghiÖm trong vµi phót. HiÖn t-îng quan s¸t ®-îc lµ:
A. cã sù t¸ch líp çc chÊt láng ë c¶ hai èng nghiÖm.
B. mµu vµng nh¹t vÉn kh«ng ®æi ë èng nghiÖm thø nhÊt.
C. ë èng nghiÖm thø hai c¶ hai líp chÊt láng ®Òu kh«ng mµu.
D. A, B, C ®óng.
407. §iÒu chÕ etilen trong phßng thÝ nghiÖm tõ C2H5OH, xóc t¸c H2SO4 ®Æc ë nhiÖt ®é trªn
1700C th-êng lÉn çc oxit nh- SO2, CO2. Chän mét trong sè çc chÊt sau ®Ó lµm s¹ch etilen:
A. Dung dÞch brom d-.
B. Dung dÞch natri hi®roxit d-.
C. Dung dÞch natri cacbonat d-.
D. Dung dÞch kali pemanganat lo·ng d-.
408. Chó ý nµo sau ®©y cÇn tu©n theo ®Ó ®iÒu chÕ etilen trong phßng thÝ nghiÖm tõ C2H5OH, xóc
t¸c H2SO4 ®Æc ë nhiÖt ®é trªn 1700C?
129
A. Dïng mét l-îng nhá çt hoÆc ®¸ bät vµo èng nghiÖm chøa C2H5OH, xóc t¸c H2SO4
®Æc ®Ó tr¸nh hçn hîp s«i qu¸ m¹nh, trµo ra ngoµi èng nghiÖm.
B. Kh«ng thu ngay l-îng khÝ tho¸t ra ban ®Çu, chØ thu khÝ khi dung dÞch ph¶n øng
chuyÓn sang mµu ®en.
C. Khi dõng thÝ nghiÖm ph¶i th¸o èng dÉn khÝ tr-íc khi t¾t ®Ìn cån ®Ó tr¸nh n-íc trµn
vµo èng nghiÖm g©y vì, nguy hiÓm.
409. §èt ch¸y hoµn toµn m (g) hçn hîp X gåm CH4, C3H6 vµ C4H10 thu ®-îc 4,4g CO2 vµ 2,52g
H2O, m cã gi¸ trÞ nµo trong sè çc ph-¬ng ¸n sau?
A. 1,48g B. 2,48 g
C. 14,8g D. 24,7 g
410. §Ó t¸ch riªng tõng khÝ tinh khiÕt ra khái hçn hîp gåm propan, propen, propin ng-êi ta ®·
sö dông nh÷ng ph¶n øng ho¸ häc ®Æc tr-ng nµo sau ®©y?
A. Ph¶n øng thÕ nguyªn tö H cña ankin-1.
B. Ph¶n øng céng n-íc cã xóc t¸c axit cña anken.
C. Ph¶n øng t¸ch n-íc cña ancol ®Ó t¸i t¹o anken.
D. A, B, C ®óng.
411. §iÒu kiÖn ®Ó chÊt h÷u c¬ tham gia ph¶n øng trïng hîp lµ:
A. hi®rocacbon kh«ng no.
B. cã liªn kÕt kÐp trong ph©n tö.
C. hi®rocacbon kh«ng no, m¹ch hë.
D. hi®rocacbon.
412. Hçn hîp X gåm hai hi®rocacbon mµ khi ®èt ch¸y thu ®-îc CO2 vµ H2O cã sè mol b»ng
nhau. Hçn hîp ®ã gåm çc hi®rocacbon nµo sau ®©y?
A. Hai ankan.
B. Hai xicloankan.
C. Hai anken.
D. B, C ®óng.
413. Cho 0,896 lÝt hçn hîp hai anken lµ ®ång ®¼ng liªn tiÕp (®ktc) léi qua dung dÞch brom d-.
Khèi l-îng b×nh brom t¨ng thªm 2,0 gam. C«ng thøc ph©n tö cña hai anken lµ:
A. C2H4 vµ C3H6. B. C3H6 vµ C4H8.
C. C4H8 vµ C5H10. D. Ph-¬ng ¸n kh¸c.
130
414. §èt ch¸y hoµn toµn 10cm3 mét hi®rocacbon b»ng 80cm3 oxi. Ng-ng tô h¬i n-íc, s¶n phÈm
chiÕm thÓ tÝch 65cm3, trong ®ã thÓ tÝch khÝ oxi d- lµ 25cm3. Çc thÓ tÝch ®Òu ®o ë ®iÒu kiÖn tiªu
chuÈn. C«ng thøc ph©n tö cña hi®rocacbon ®· cho lµ:
A. C4H6. B. C4H8.
C. C4H10. D. C5H12.

385. D 386. 387. C 388. A 389. D 390. B
391. A 392. D 393. D 394. D 395. C 396. B
397. B 398. B 399. B 400. B 401. C 402. A
403. A 404. B 405. A 406. D 407. B 408. D
409. A 410. D 411. B 412. D 413. B 414. A
386. So s¸nh kh¶ n¨ng ph¶n øng cña tõng cÆp chÊt, khoanh trßn ch÷ § nÕu nhËn ®Þnh ®óng hoÆc
ch÷ S nÕu sai trong çc c©u sau ®©y:
A. Metan dÔ ph¶n øng víi brom cã chiÕu s¸ng h¬n toluen. S
B, Toluen dÔ ph¶n øng víi HNO3 ®Æc (cã H2SO4 ®Æc) h¬n benzen §
C. Benzen dÔ ph¶n øng víi dung dÞch n-íc brom h¬n anilin. S
D. Etilen dÔ ph¶n øng víi dung dÞch n-íc brom h¬n vinyl clorua S
389. H-íng dÉn:
o
Ph-¬ng tr×nh ho¸ häc: 2CH4 1500 nhanh C, lµm l¹nh
C2H2 + 3H2
x 3x
 Gi¶ sö cã xlÝt CH4 ph¶n øng sÏ t¹o thµnh lÝt C2H2 vµ lÝt hi®ro. Khi ®ã, thÓ tÝch cña
2 2
x x 3x x
C2H2 lµ V + , thÓ tÝch cña hçn hîp = 2V - x + + = 2(V + ).
2 2 2 2
x
v
 Thµnh phÇn % theo thÓ tÝch cña C2H2 = 2 x100% = 50%, kh«ng phô thuéc vµo gi¸ trÞ
x
2(v  )
2
cña x, cho nªn thµnh phÇn cña axetilen kh«ng thay ®æi ë mäi thêi ®iÓm cña ph¶n øng.
 M = 10,5 x 2 = 21, ¸p dông ph-¬ng ph¸p ®-êng chÐo ta cã: MC2H2 = 26, hiÖu cña ®-êng
chÐo thø nhÊt lµ 26 -21 = 5; MCH4 = 16, hiÖu cña ®-êng chÐo thø hai lµ 21 - 16 = 5.
 tû lÖ mol hay thÓ tÝch cña metan b»ng cña axetilen = 50%.
131
 Sau ph¶n øng, sè mol hçn hîp khÝ t¨ng lªn, trong khi thÓ tÝch kh«ng thay ®æi do ®ã ¸p suÊt
cña hÖ t¨ng.
§¸p sè: D
409. H-íng dÉn: Çch gi¶i 1:

CH4 + 2O2  CO2 + 2H2O
C3H6 + 4,5O2  3CO2 + 3H2O
C4H10 + 6,5O2  4CO2 + 5H2O
§Æt nCH4  x ;nC3H6  y ;nC4H10  z
Ta cã hÖ ph-¬ng tr×nh
x + 3y + 47 = 0,1 (I)
2x + 3y + 5z = 0,14 (II)
¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l-îng ta cã:
16x + 42y + 58z = 4,4 + 2,52 - (2x + 4,5y + 6,5z) x 32
=> 80x + 186y + 266z = 6,92 (3)
x  0,03
Gi¶i hÖ ph-¬ng tr×nh ta ®-îc nghiÖm lµ  y  0,01

z  0,01

mCH4  0,03 x 16  0,48(g)
mC3H6  0,01x 42  0,42(g)
=>
mC 4H10  0,01x58  0,58(g)
 m  0,48  0,42  0,58  1,48g
Çch gi¶i 2:
4,4 2,52
m X  mC  m H  x12  x2 1,2  0,28 1,48(g)
44 18
VËy ®¸p ¸n A.
414. H-íng dÉn:
y y
CxHy + ( x  ) O2  xCO2 + H2O
4 2
y
V (x  ) V xV
4
132
10cm3 55cm3 40cm3

y
 ( x  ) = 5,5 (I) vµ x = 4 (II).
4
 y = 6. §¸p ¸n A.
133
Ch-¬ng 10. çc dÉn xuÊt cña hi®rocacbon
A tãm t¾t lÝ thuyÕt

I. R-îu - phenol - amin
1. R-îu
 §Þnh nghÜa: R-îu lµ nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ cã mét hay nhiÒu nhãm hi®roxi (OH) liªn
kÕt víi nh÷ng nguyªn tö cacbon no cña gèc hi®rocacbon. R-îu cã mét nhãm OH trong
ph©n tö gäi lµ r-îu ®¬n chøc hay monoancol. R-îu cã nhiÒu nhãm OH trong ph©n tö
gäi lµ r-îu ®a chøc hay poliancol.
 TÝnh chÊt vËt lÝ: R-îu lµ çc chÊt láng ë nhiÖt ®é th-êng, tõ CH3OH ®Õn C12H25OH, tõ
C13 trë lªn lµ çc chÊt r¾n. R-îu cã nhiÖt ®é s«i cao h¬n h¼n çc hi®rocacbon cã cïng
ph©n tö khèi, v× gi÷a çc ph©n tö r-îu cã liªn kÕt hi®ro liªn ph©n tö.
 TÝnh chÊt ho¸ häc
2C2H5OH + 2Na  2C2H5ONa + H2
>1700C, H2SO4 ®Æc

C2H5OH C2H4 + H2O
<1400C, H2SO4 ®Æc
2C2H5OH C2H5OC2H5 + H2O
H2SO4
C2H5OH + CH3COOH CH3COOC2H5 + H2O
Riªng ancol ®a chøc cã çc nhãm OH liÒn kÒ cã ph¶n øng hoµ tan Cu(OH) 2 trong m«i
tr-êng kiÒm, t¹o thµnh dung dÞch mµu xanh lam.
2. Phenol
Nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ cã nhãm OH liªn kÕt víi nguyªn tö cacbon trong nh©n benzen
gäi lµ phenol.
Phenol ®¬n gi¶n nhÊt lµ C6H5OH. Sau ®©y lµ mét sè vÝ dô vÒ phenol:
CH3
OH CH3
OH
OH
Phenol, m-cresol, p-cresol
134
Do ¶nh h-ëng cña nh©n benzen, nhãm OH trë nªn ph©n cùc h¬n so víi r-îu, phenol cã tÝnh
axit yªu. Phenol t¸c dông víi Na, NaOH, dung dÞch brom.
3. Amin
Amin lµ çc hîp chÊt h÷u c¬ khi thay thÕ mét hay nhiÒu nguyªn tö hi®ro cña NH3 b»ng
çc gèc hi®rocacbon.
VÝ dô: CH3NH2 metyl amin, C6H5NH2 phenyl amin (anilin).
TÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc tr-ng cña amin lµ tÝnh baz¬. TÝnh chÊt baz¬ cã ®-îc lµ do nguyªn
tö nit¬ trong amin cßn mét cÆp electron dïng riªng cho nªn amin cã thÓ nhËn proton.
VÝ dô: CH3NH2 + H+  CH3NH3+
TÝnh baz¬ cña amin phô thuéc vµo gèc hi®rocacbon. NÕu gèc ®Èy electron lµm cho tÝnh
baz¬ cña amin m¹nh h¬n NH3. NÕu gèc hót electron lµm cho tÝnh baz¬ cña amin yÕu h¬n NH3.
VÝ dô: TÝnh baz¬ cña metyl amin > amoniac > anilin.
Amin quan träng, cã nhiÒu øng dông nhÊt lµ anilin. Anilin cã thÓ t¸c dông víi axit HCl,
dung dÞch brom.
II. An®ehit - axit cacboxylic - este
1. an®ehit
An®ehit lµ nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ trong ph©n tö cã nhãm chøc CHO.
Mét sè an®ehit tiªu biÓu nh-: HCHO an®ehit fomic, CH3CHO an®ehit axetic.
An®ehit cã thÓ t¸c dông víi oxi, cã xóc t¸c ®Ó t¹o thµnh axit cacboxylic t-¬ng øng, t¸c dông víi
AgNO3\NH3 (tr¸ng g-¬ng), hay t¸c dông víi hi®ro t¹o thµnh r-îu t-¬ng øng.
VÝ dô: CH3CHO + 2Ag(NH3)2OH  2Ag + CH3COONH4+ + 3NH3 + H2O
An®ehit fomic cã ph¶n øng trïng ng-ng víi phenol t¹o thµnh nhùa phenolfoman®ehit. Tuú theo
m«i tr-êng axit hay baz¬ vµ tØ lÖ mol mµ t¹o thµnh polime cã cÊu tróc m¹ch th¼ng hay m¹ng
kh«ng gian.
2. Axit cacboxylic
Axit cacboxylic lµ nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ cã nhãm chøc -COOH (cacboxyl).
Do ®é ©m ®iÖn lín cña oxi nªn lµm ph©n cùc m¹nh liªn kÕt OH trong nhãm cacboxyl,
do ®ã trong çc ph¶n øng axit cacboxylic cho proton.
Trong d·y ®ång ®¼ng cña axit fomic HCOOH, theo chiÒu t¨ng cña khèi l-îng mol, tÝnh
chÊt axit gi¶m dÇn. Axit cacboxylic cã nhiÖt ®é s«i cao h¬n nhiÒu so víi ancol t-¬ng øng. VÝ
dô: ancol etylic cã nhiÖt ®é s«i lµ 78,3oC, trong khi axit axetic cã nhiÖt ®é s«i lµ 118oC. Nguyªn
nh©n cña sù t¨ng ®ét biÕn nhiÖt ®é s«i lµ do ®é bÒn cña çc liªn kÕt hi®ro gi÷a çc ph©n tö axit
lín h¬n gi÷a çc ph©n tö ancol.
Axit cacboxylic cã thÓ t¸c dông víi baz¬, oxit baz¬, kim lo¹i tr-íc hi®ro, muèi vµ víi
ancol (ho¸ este).
135
3. Este
Este cña axit cacboxylic lµ s¶n phÈm cña sù thay thÕ nhãm OH cña axit b»ng nhãm -OR’. R
v¯ R’ l¯ çc gèc hi®rocacbon.
Este cã nhiÖt ®é s«i thÊp h¬n axit t-¬ng øng, v× trong ph©n tö kh«ng con hi®ro linh
®éng nªn kh«ng h×nh thµnh liªn kÕt hi®ro.
Este kh«ng tan trong n-íc vµ nhÑ h¬n n-íc, lµ nh÷ng chÊt láng dÔ bay h¬i, ®a sè cã
mïi th¬m.
TÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc tr-ng cña çc este lµ ph¶n øng thuû ph©n (trong m«i tr-¬ng kiÒm
gäi lµ ph¶n øng xµ phßng ho¸).
Este cña glixerol víi axit bÐo (C17H35COOH, C17H33COOH,..) gäi lµ chÊt bÐo (lipit) mét
lo¹i thùc phÈm cña con ng-êi. §Ó tr¸nh bÖnh x¬ v÷a ®éng m¹ch, çc nhµ khoa häc khuyÕn ço
nªn Ýt sö dông mì ®éng vËt, thay vµo ®ã sö dông çc dÇu thùc vËt nh- dÇu l¹c, dÇu võng, dÇu
nµnh...
III. Cacbo hi®rat(Gluxit)
Çc chÊt tiªu biÓu: C6H12O6 gäi lµ glucoz¬, trong dung dÞch tån t¹i ë ba d¹ng cÊu t¹o lµ
d¹ng m¹ch hë, gåm mét nhãm chøc an®ehit (CHO) vµ n¨m nhãm chøc hi®roxit (OH), hai d¹ng
m¹ch vßng lµ - glucoz¬ vµ - glucoz¬.
CHO
H OH CH2OH CH2OH
HO H O H H O OH
H
H OH OH H OH H
H OH OH OH OH H
CH2OH H OH H OH
C«ng thøc Fis¬ cña D-Glucoz¬ - glucoz¬ - glucoz¬.

Glucoz¬ cã tÝnh chÊt cña an®ehit: ph¶n øng tr¸ng g-¬ng, cã tÝnh chÊt cña r-îu ®a chøc, hoµ tan
®-îc Cu(OH)2 thµnh dung dÞch mµu xanh lam ë nhiÖt ®é phßng, nh-ng khi ®un nãng th× oxi ho¸
tiÕp thµnh Cu2O cã mµu ®á g¹ch. Ph¶n øng ho¸ häc nµy ®-îc dïng ®Ó ph©n biÖt glixerol víi
glucoz¬. Ngoµi ra glucoz¬ cßn cã tÝnh chÊt riªng lµ lªn men t¹o thµnh r-îu etylic.
0
C6H12O6 lªn men r-îu, 30 -32 C C2H5OH + 2CO2
- §ång ph©n cña glucoz¬ lµ fructoz¬, tªn gäi nµy b¾t nguån tõ lo¹i ®-êng nµy cã nhiÒu trong
hoa qu¶, mËt ong. Fructoz¬ cã vÞ ngät h¬n glucoz¬, trong ph©n tö kh«ng cã nhãm chøc an®ehit
nªn kh«ng cã ph¶n øng tr¸ng g-¬ng. Trong m«i tr-êng kiÒm, fructoz¬ chuyÓn ho¸ thµnh
glucoz¬.
- Saccaroz¬ (C12H22O11) lµ chÊt kÕt tinh kh«ng mµu vÞ ngät, cã nhiÒu trong th©n c©y mÝa, cñ c¶i
®-êng. Saccaroz¬ tan trong n-íc, nhÊt lµ n-íc nãng. Saccaroz¬ t¸c dông víi Ca(OH) 2 t¹o thµnh
136
canxi saccarat tan trong n-íc, sôc khÝ CO2 vµo thu ®-îc saccaroz¬. TÝnh chÊt nµy ®-îc sö dông
trong viÖc tinh chÕ ®-êng saccaroz¬.
- Tinh bét (C6H10O5)n víi n tõ 1200 - 6000 m¾t xÝch lµ çc - glucoz¬.
Tinh bét cã nhiÒu trong g¹o, m×, ng«, khoai, s¾n. Tinh bét kh«ng tan trong n-íc l¹nhtrong n-íc
nãng chuyÓn thµnh d¹ng keo, hå tinh bét, ®©y lµ mét qu¸ tr×nh bÊt thuËn nghÞch. Thuèc thö cña
hå tinh bét lµ dung dÞch iot, cã mµu xanh thÉm, khi ®un nãng, mµu xanh biÕn mÊt, ®Ó nguéi l¹i
xuÊt hiÖn. Thuû ph©n tinh bét, xóc t¸c axit thu ®-îc glucoz¬.
- Xenluloz¬ (C6H10O5)n víi n lín h¬n nhiÒu so víi tinh bét, m¾t xÝch lµ çc - glucoz¬.
Xenluloz¬ cã thÓ tan trong n-íc Sv©yde (Cu(NH3)4(OH)2) dïng ®Ó chÕ t¹o t¬ visco. Xenluloz¬
cã thÓ t¸c dông víi dung dÞch HNO3 ®Æc xóc t¸c lµ H2SO4 ®Æc t¹o ra xenluloz¬ trinitrat, mét
este, dïng ®Ó lµm thuèc sóng kh«ng khãi.
IV. Aminoaxit - Protit
Aminoaxit lµ nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ t¹p chøc, trong ph©n tö chøa ®ång thêi nhãm
amino (-NH2) vµ nhãm cacboxyl (-COOH).
Aminoaxit lµ nh÷ng chÊt kÕt tinh kh«ng mµu, nhiÖt ®é nãng ch¶y cao, dÔ tan trong n-íc
do h×nh thµnh hîp chÊt ion l-ìng cùc. TÝnh chÊt ho¸ häc cña chóng lµ tÝnh l-ìng tÝnh.
Aminoaxit lµ nh÷ng nguyªn liÖu t¹o nªn çc chÊt protit (®¹m) trong c¬ thÓ sinh vËt.
Aminoaxit tham gia ph¶n øng trïng ng-ng t¹o ra çc polipeptit. Çc polipeptit kÕt hîp víi nhau
t¹o ra çc lo¹i protit.
Protit lµ lo¹i hîp chÊt phøc t¹p nhÊt trong tù nhiªn. Thuû ph©n protit, thu ®-îc çc
aminoaxit. Ph¶n øng nµy lµ c¬ së cho çc qu¸ tr×nh chÕ biÕn t-¬ng, n-íc m¾m, x× dÇu ...
Protit bÞ ®«ng tô khi ®un nãng, vÝ dô anbumin trong lßng tr¾ng trøng. Khi ®èt protit cã
mïi khÐt nh- mïi tãc ch¸y.
Ph¶n øng mµu: Protit, ch¼ng h¹n anbumin t¸c dông víi dung dÞch axit HNO3 t¹o ra s¶n
phÈm mµu vµng, t¸c dông víi CuSO4 trong m«i tr-êng kiÒm t¹o dung dÞch mµu xanh tÝm.
V. Polime
Polime lµ nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ cã ph©n tö l-îng rÊt lín, gåm nhiÒu m¸t xÝch gièng nhau
t¹o thµnh. VÝ dô: (-CH2-CH2-)n polietilen (PE) n cã thÓ lªn ®Õn hµng ngµn. Cã hai lo¹i polime lµ
polime tù nhiªn: tinh bét, xenluloz¬, protit, cao su tù nhiªn vµ polime nh©n t¹o: chÊt dÎo, cao su
tæng hîp vµ t¬ tæng hîp.
1. CÊu tróc cña polime
Ba d¹ng cÊu tróc lµ th¼ng, nh¸nh vµ m¹ng kh«ng gian.
D¹ng th¼ng: xenluloz¬, amiloz¬...
137
D¹ng nh¸nh: amiloz¬pectin...

D¹ng kh«ng gian: phenolfoman®ehit...
2. TÝnh chÊt vËt lÝ
Polime lµ çc chÊt r¾n, kh«ng tan trong n-íc, kh«ng bay h¬i vµ kh«ng cã nhiÖt ®é nãng ch¶y cè
®Þnh.
3. TÝnh chÊt hãa häc
Ph¶n øng hãa häc ®Æc tr-ng lµ thñy ph©n.
4. Çc ph-¬ng ph¸p tæng hîp polime:
- Ph¶n øng trïng hîp: ph¶n øng céng liªn tiÕp cña nhiÒu ph©n tö nhá gièng nhau hay
t-¬ng tù nhau, cã chøa liªn kÕt kÐp trong ph©n tö thµnh polime. VÝ dô ph¶n øng trïng hîp
buta®ien-1,3 t¹o thµnh cao su BuNa.
Tr-êng hîp çc monome kh«ng gièng nhau gäi lµ ®ång trïng hîp.
- Ph¶n øng trïng ng-ng: lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp liªn tiÕp nhiÒu ph©n tö nhá thµnh polime,
®ång thêi t¸ch ra çc ph©n tö nhá nh- n-íc...
B. ®Ò bµi
445. §un nãng 0,1 mol X víi l-îng võa ®ñ dung dÞch NaOH thu ®-îc 13,4g muèi cña axit h÷u
c¬ ®a chøc B vµ 9,2g r-îu ®¬n chøc C. Cho r-îu C bay h¬i ë 1270C vµ 600 mmHg sÏ chiÕm thÓ
tÝch 8,32 lÝt.
C«ng thøc ph©n tö cña chÊt X lµ:
COOCH3
A. CH COOCH3
138
COOCH3
B. CH2 – COOCH3
CH2 – COOCH3
C. COO – C2H5
COO – C2H5
D. COOC3H5
COOC3H5
450. Cã bao nhiªu ®ång ph©n cña ankin C6H10 t¹o kÕt tña víi dung dÞch AgNO3 trong
ammoniac?
A. 1 B. 2 C. 3 D. 4
451. Glucoz¬ kh«ng cã ph¶n øng víi chÊt nµo sau ®©y?
A. (CH3CO)2O.
B. H2O.
C. Cu(OH)2.
D. Dung dÞch AgNO3 trong NH3.
456. Cã bèn chÊt: axit axetic, glixerol, r-îu etylic, glucoz¬. ChØ dïng thªm mét chÊt nµo sau
®©y ®Ó nhËn biÕt?
A. Quú tÝm. B. CaCO3.
C. CuO. D. Cu(OH)2 trong m«i tr-êng kiÒm.
457. Mét aminoaxit no X tån t¹i trong tù nhiªn (chØ chøa mét nhãm - NH2 vµ mét nhãm -
COOH). Cho 0,89g X ph¶n øng võa ®ñ víi HCl t¹o ra 1,255g muèi. C«ng thøc cÊu t¹o cña X lµ:
A. H2N – CH2 – COOH.
B. CH3 – CH – COOH.
NH2
C. H2N – CH2 – CH2 – COOH.
D. B, C ®Òu ®óng.
459. Cho X lµ mét aminoaxit. Khi cho 0,01mol X t¸c dông víi HCl th× dïng hÕt 80ml dung dÞch
HCl 0,125M vµ thu ®-îc 1,835g muèi khan. Cßn khi cho 0,01mol X t¸c dông víi dung dÞch
NaOH th× cÇn dïng 25g dung dÞch NaOH 3,2%. C«ng thøc cÊu t¹o cña X lµ:
NH2 NH2
B. C H
2 5
A. C3H6
COOH
COOH
C - H2NC3H5(COOH)2 D - (H2N)2C3H5COOH
139
460. Cã bèn dung dÞch lo·ng kh«ng mµu ®ùng trong bèn èng nghiÖm riªng biÖt, kh«ng d¸n
nh·n: anbumin, glixerol, CH3COOH, NaOH. Chän mét trong çc thuèc thö sau ®Ó ph©n biÖt
bèn chÊt trªn?
A. Quú tÝm. B. Phenolphtalein.
C. HNO3 ®Æc. D. CuSO4.
h-íng dÉn tr¶ lêi vµ ®¸p sè

415. B 416. D 417. A 418. B 419. C 420.
421. D 422. A 423. A 424. C 425. D 426. A-C-B-D
427. B 428. B 429. B 430. D 431. D 432. A
433. D 434. C 435. B 436. B 437. B 438. C
439. D 440. C 441. D 442. C 443. D 444. C
445. C 446. B 447. D 448. B 449. B 450. D
451. B 452. C 453. C 454. A 455. B 456. D
457. B 458.a. A 458.b. B 459. C 460. D
420. X¸c ®Þnh tªn IUPAC cña çc axit cacboxylic theo b¶ng sè liÖu sau:
STT Sè nguyªn tö C Sè nguyªn tö H Sè nguyªn tö O Tªn gäi
1 2 2 4 Axit eta®inoic
2 2 4 2 Axit etanoic
3 1 2 2 Axit metanoic
434. Çch gi¶i 1:

§Æt c«ng thøc cña hai r-îu lµ R - OH (x mol), R1 - OH (y mol)
Ph-¬ng tr×nh ho¸ häc:
1
R - OH + Na  R - ONa + 2 H2
x x 0,5x
140
1
R1 - OH + Na  R1 - ONa + 2 H2
y y 0,5y
Theo ®Çu bµi ta cã hÖ ph-¬ng tr×nh:
(R + 17) x + (R1+ 17)y = 1,24 (I)
0,5x + 0,5y = 0,015
<=> x + y = 0,03 (II)
=> Rx + R1y = 1,24 - 17 x 0,03 = 0,73
Khèi l-îng muèi natri:
m = (R + 39)x + (R1 + 39)y
= Rx + R1y + 39(x+y) = 0,73 + 39 x 0,03 = 1,9 (g)  §¸p ¸n C.
Çch gi¶i 2:
n H2O  0,015mol  n H  0,03(mol)
1
R  OH  Na  R  ONa  H 2
2
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l-îng:
m = 1,24 + 0,03. (23 - 1) = 1,9 (g)
VËy ®¸p ¸n (C) ®óng
435. Çch gi¶i 1:

1
CH3OH + Na  CH3ONa + 2 H2
1
CH3COOH + Na  CH3COONa + 2 H2
1
C6H5OH + Na  C6H5ONa + 2 H2
0,672
Ta cã n H2   0,03(mol)
22,4
n Na  2n H2  0,06(mol)  mNa  0,06x23  1,38g
mY1  3,38 1,38  0,03x2  4,7g  §¸p ¸n B.
141
Çch gi¶i 2:
n H  2n H2  0,03(mol) . V× ba chÊt trong hçn hîp Y ®Òu cã mét nguyªn tö H linh ®éng
n  2n  0,06(mol ) .
Na H2
Theo ph-¬ng tr×nh, ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l-îng:
mY1  3,38  (23  1)x 0,06  4,7(g)
§¸p ¸n B.
436. Çch gi¶i 1:

§Æt c«ng thøc tæng qu¸t cña hai an®ehit lµ CnH2nO (x mol)
CmHmO (y mol)
3n
PhÇn 1: CnH2nO + 2 O2  nCO2 + nH2O
x nx nx  nx + my = 0,03
3m-1
CmH2mO + 2 O2 mCO2 + mH2O
y my my
PhÇn 2: CnH2nO + H2 
Ni
t0
 CnH2n+2 O
x x
CmH2mO + H2 
Ni
t0
 CmH2m+2O
y y
3n
CnH2n+2O + 2 O2  nCO2 + (n+1) H2O
x nx
3m
CmH2m+2O + 3 O2  mCO2 + (m+1) H2O
y my
142
=> n CO2  nx  my  0,3
 VCO2  0,3x22,4  0,672 lÝt (ë ®ktc)  §¸p ¸n B.
*Çch gi¶i 2:
PhÇn 1: hçn hîp lµ an®ehit no ®¬n chøc nCO2  n H2O  0,03(mol)
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tö vµ b¶o toµn khèi l-îng:
nC(P1 )  nC(A)  0,03(mol)
=> nCO2 (P2 )  nC(A)  0,03(mol)
 VCO2  0,672lÝt (ë ®ktc)  §¸p ¸n B.
437. Çch gi¶i 1: Khi t¸ch n-íc tõ r-îu  olefin. VËy hai r-îu M, N ph¶i lµ r-îu no ®¬n
chøc. §Æt c«ng thøc tæng qu¸t hai r-îu lµ CnH2n+1OH (x mol)
CmH2m+1OH (y mol)
CnH2n+1OH  H2SO4 ®
0 C n H2n  H2O (1)
170 C
x x
CmH2m+1OH  CmH2m + H2O
H2SO4 ®
1700C
(2)
y y
3n
CnH2n+1OH + 2 O2  nCO2 + (n+1) H2O (3)
y my
Y: CnH2n vµ CmH2m
3n
CnH2n + 2 O2  nCO2 + nH2O (4)
x nx
3m
CmH2m + 2 O2  mCO2 + mH2O (5)
y my
Theo ph-¬ng tr×nh (4), (5) ta cã:
1,76
nx + my =  0,04 mol
44
143
Theo ph-¬ng tr×nh (4), (5). Sè mol CO2 = nx + my = 0,04

=> mCO  0,04x44  1,76 (g)
2
Sè mol H2O = nx + my = 0,04 => mH O  0,04x18  0,72 (g)

2
m = 2,48(g)
§¸p ¸n B.
Çch gi¶i 2:
 H2 O
X  Y
nC(X)  nC(Y)  nCO2 (do X)  nCO2 (do Y)  0,04 (mol)
 O2
Mµ khi Y   sè mol CO2 = n H2O = 0,04 mol
  mCO2 H2O 1,76  (0,04x18)  2,48(g)
§¸p ¸n B.
458. Çch gi¶i 1:

§Æt c«ng thøc cña hai axit: CnH2n+1 - COOH (CxH2xO2)
CnH2n-1 - COOH (CxH2x-2O2)
PhÇn 1: CnH2n+1 - COOH + NaOH  CnH2n+1 - COONa + H2O
CnH2n-1 - COOH + NaOH  CnH2n-1 - COONa + H2O
2NaOH + H2SO4  Na2SO4 + 2H2O
nNaOH ban ®Çu = 0,2 mol
nNaOH d- = 2 x 0,075 = 0,15 mol
 nNaOH ph¶n øng (1)(2) = 0,2 - 0,15 = 0,05
Theo ph-¬ng tr×nh:
nX = nNaOH = 0,05 (mol)
PhÇn 2: X t¸c dông víi dung dÞch Br2:
CnH2n-1 - COOH + Br2  CnH2n-1COOHBr2
0,04 mol  0,04 mol
 nA = 0,05 - 0,04 = 0,01 (mol)
a. §¸p ¸n A ®óng.
144
3x-2
PhÇn 3: CxH2xO2 = 2 O2  xCO2 + xH2O
0,01 0,01
CxH2x-2O2 + O2  xCO2 + (x-1)H2O
0,04 0,04x
 n CO2 = 0,01x + 0,04x = 0,05x = 0,15  x = 3
VËy CTPT cña hai axit lµ C3H6O2
C3H4O2
b. §¸p ¸n B.
Çch gi¶i 2:
a. Dùa vµo cÊu t¹o hai axit. V× hai axit ®Òu ®¬n chøc:
 nX = nNaOH = 0,2 - 0,15 = 0,05 mol
6,4
B cã mét liªn kÕt ®«i  nB = n Br   0,04 (mol)
2
160
 nA = 0,05 - 0,04 = 0,01 mol
b. V× A vµ B ®Òu cã cïng sè nguyªn tö C.
y
CxHyO2 + O2  xCO2 + 2 H2O
n Cl2 0,15 C H O
x   3  CTPT A,B  3 6 2
nX 0,05 C 3 H 4 O 2
 §¸p ¸n B
459. Çch gi¶i 1:
§Æt CTTQ cña X lµ: (H2N)x - R - (COOH)y
PTP¦: (H2N)x - R - (COOH)y + xHCl  (ClH3N)x - R(COOH)y (1)
0,01mol 0,01mol
(H2N)x - R - (COOH)y + yNaOH  (H2N)x - R - (COONa)y + H2O (2)
3,2 x25
nHCl = 0,01mol ; nNaOH =  0,02(mol)
40 x100
145
0,01
Theo ph-¬ng tr×nh (1): x   1  mét nhãm NH2
0,01
0,02
(2) y =  2  2 nhãm COOH
0,01
 Mmuèi = 1,835  183,5  MR = 1835 - (45 x 2) - 36,5 - 16
0,01
MR = 41  C3H5
VËy c«ng thøc X: H2NC3H5(COOH)2
Çch gi¶i 2:
Sè mol X = nHCl = 0,01mol  X cã 1 nhãm NH2
1
nX = 2 nNaOH  X cã 2 nhãm COOH
VËy trong bèn ph-¬ng ¸n trªn chØ cã C tháa m·n

VËy ®¸p ¸n C .
146
PhÇn 4 - ho¸ häc kim lo¹i

Ch-¬ng 11. §¹i c-¬ng vÒ kim lo¹i

1. VÞ trÝ kim lo¹i trong b¶ng tuÇn hoµn vµ cÊu t¹o kim lo¹i
a. VÞ trÝ: H¬n 80% çc nguyªn tè hãa häc ®· biÕt lµ çc kim lo¹i. VÞ trÝ çc kim lo¹i
chiÕm phÇn lín phÝa bªn tr¸i cña b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn. Çc kim lo¹i bao gåm çc nguyªn tè
hä s, trõ hi®ro. Çc nguyªn tè hä d, hä f. Nguyªn tè p cña nhãm IIIA (trõ bo).
b. CÊu t¹o cña kim lo¹i: ë tr¹ng th¸i r¾n vµ nãng ch¶y, çc kim lo¹i tån t¹i ë d¹ng tinh
thÓ. Cã ba d¹ng tinh thÓ chÝnh lµ lËp ph-¬ng t©m diÖn, lËp ph-¬ng t©m khèi vµ lôc ph-ong.
D¹ng kÐm ®Æc khÝt nhÊt lµ d¹ng lËp ph-¬ng t©m khèi, vÝ dô çc kim lo¹i kiÒm.
2. TÝnh chÊt vËt lÝ chung cña kim lo¹i
Kim lo¹i cã tÝnh dÎo, dÉn ®iÖn dÉn nhiÖt tèt, cã ¸nh kim. Çc tÝnh chÊt vËt lÝ chung cña
kim lo¹i lµ do cÊu tróc tinh thÓ kim lo¹i quyÕt ®Þnh.
3. TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña kim lo¹i
TÝnh chÊt hãa häc chung lµ tÝnh khö. Çc kim lo¹i nh-êng electron trong çc ph¶n øng
víi phi kim, dung dÞch axit, dung dÞch muèi cña kim lo¹i kÐm ho¹t ®éng h¬n. VÝ dô:
Mg + Cl2  MgCl2
3Fe + 2O2  Fe3O4
2Al + Fe2O3  Al2O3 + 2Fe
Fe + 2HCl  FeCl2 + H2
Fe + CuSO4  Cu + FeSO4
4. D·y ®iÖn thÕ cña çc kim lo¹i
Çc kim lo¹i cã møc ®é ho¹t ®éng hãa häc kh¸c
nhau.Qu¸ tr×nh hãa häc x¶y ra trong pin ®iÖn hãa Zn - Cu
Cùc ©m Cùc d-¬ng
Zn - 2e  Zn2+ Cu2+ + 2e  Cu
Trong pin, n¨ng l-îng hãa häc biÕn thµnh ®iÖn n¨ng.
Ng-êi ta kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc gi¸ trÞ tuyÖt dèi cña thÕ
®iÖn cùc cña kim lo¹i. V× vËy ng-êi ta sö dông ®iÖn cùc so s¸nh, ®ã lµ ®iÖn cùc hi®ro chuÈn.
§iÖn cùc hi®ro chuÈn gåm mét b¶n platin hÊp thô khÝ hi®ro ë ¸p suÊt 1atm, nång ®é H + lµ 1M.
Ng-êi ta quy -íc thÕ ®iÖn cùc cña hi®ro chuÈn b»ng 0.
147
ThÕ ®iÖn cùc chuÈn cña kim lo¹i: ThÕ ®iÖn cùc cña kim lo¹i nhóng trong dung dÞch ion kim lo¹i
®ã cã nång ®é 1M ®-îc gäi lµ thÕ ®iÖn cùc chuÈn cña kim lo¹i ®ã.
Khi nèi mét ®iÖn cùc kÏm nhóng trong dung dÞch Zn2+ 1M v¬i ®iÖn cùc hi®ro chuÈn, kim von kÕ
chØ 0,76V. T-¬ng tù nh- vËy ng-êi ta x¸c ®Þnh thÓ ®iÖn cùc chuÈn cña çc kim lo¹i kh¸c vµ lËp
thµnh d·y ®iÖn thÕ cña çc kim lo¹i.
ý nghÜa cña d·y thÕ ®iÖn cùc cña kim lo¹i.
- X¸c ®Þnh ®-îc hiÖu thÕ chuÈn cña pin ®iÖn ®-îc t¹o ra bëi hai ®iÖn cùc bÊt kú. VÝ dô:
hiÖu thÕ chuÈn cña pin Zn - Cu = 0,34 - (-0,76) = 1,1V.
- Mét kim lo¹i ho¹t ®éng cã thÓ ®Èy ®-îc kim lo¹i yÕu h¬n ra khái dung dÞch muèi cña
nã.
- Kim lo¹i cã thÕ ®iÖn cùc chuÈn cµng ©m cµng dÔ ®Èy khÝ hi®ro ra khái axit. Çc kim
lo¹i cã thÕ ®iÖn cùc chuÈn d-¬ng kh«ng ®Èy ®-îc hi®ro ra khái axit.
5. Hîp kim
Hîp kim lµ vËt liÖu gåm mét kim lo¹i vµ mét hay nhiÒu nguyªn tè hãa häc kh¸c. Tr-êng hîp
hîp kim cña thñy ng©n gäi lµ hçn hèng.
CÊu t¹o hãa häc: Liªn kÕt hãa häc cña hîp kim lµ liªn kÕt kim lo¹i hçn t¹p:
- Hçn t¹p kiÓu thay thÕ, çc ion kh¸c nhau nh-ng cã b¸n kÝnh gÇn nh- nhau thay thÕ vÞ
trÝ cho nhau; VÝ dô hîp kim Cu - Ni, Cu - Al...
- Hçn t¹p kiÓu x©m nhËp, çc ion kim lo¹i hay phi kim bÐ h¬n cã thÓ x©m nhËp vµo çc
chç trèng gi÷a çc ion trong kim lo¹i. VÝ dô: ThÐp Fe - C
- Tinh thÓ kiÓu hîp chÊt kim lo¹i. VÝ dô MgZn2, CuAl2 ...
Hîp kim cã çc tÝnh chÊt ®Æc tr-ng cña kim lo¹i. §é dÉn ®iÖn, dÉn nhiÖt kÐm h¬n kimlo¹i tinh
khiÕt. Hîp kim th-êng cøng vµ kÐm dÎo h¬n çc kim lo¹i thµnh phÇn. Trong thùc tÕ hîp kim
®-îc sö dông phæ biÕn h¬n kim lo¹i.
6. ¡n mßn vµ chèng ¨n mßn kim lo¹i
Sù ph¸ hñy bÒ mÆt cña kim lo¹i vµ hîp kim bëi çc chÊt ë m«i tr-êng xung quanh ®-îc
gäi lµ sù ¨n mßn kim lo¹i. Dùa vµo c¬ chÕ cña qu¸ tr×nh ¨n mßn ng-êi ta ph©n biÖt ¨n mßn hãa
häc vµ ¨n mßn ®iÖn hãa häc.
7. §iÒu chÕ kim lo¹i
Cã çc ph-¬ng ph¸p nhiÖt luyÖn (dïng chÊt khö ®Ó khö oxit kim lo¹i), ph-¬ng ph¸p
thñy luyÖn vµ ph-¬ng ph¸p ®iÖn ph©n.
148
B. ®Ò bµi
461. Nh÷ng kim lo¹i nµo sau ®©y cã thÓ ®-îc ®iÒu chÕ tõ oxit, b»ng ph-¬ng ph¸p nhiÖt luyÖn
nhê chÊt khö CO?
A. Fe, Al, Cu. B. Zn, Mg, Fe.
C. Fe, Mn, Ni. D. Ni, Cu, Ca.
462. KÏm t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 lo·ng, thªm vµo ®ã vµi giät dung dÞch CuSO4. Lùa
chän hiÖn t-îng b¶n chÊt trong sè çc hiÖn t-îng sau:
A. ¡n mßn kim lo¹i. B. ¡n mßn ®iÖn ho¸ häc.
C. Hi®ro tho¸t ra m¹nh h¬n. D. Mµu xanh biÕn mÊt.
463. Hoµ tan 25g CuSO4.5H2O vµo n-íc cÊt ®-îc 500ml dung dÞch A. §¸nh gi¸ gÇn ®óng pH vµ
nång ®é M cña dung dÞch A thu ®-îc lµ:
A. = 7 vµ 0,1M B. > 7 vµ 0,01M
C. < 7 vµ 0,2M D.> 8 vµ 0,02M
464. Cho dÇn dÇn bét s¾t vµo 50ml dung dÞch CuSO4 0,2M, khuÊy nhÑ cho tíi khi dung dÞch
mÊt mµu xanh. L-îng m¹t s¾t ®· dïng lµ:
A. 5,6g B. 0,056g
C. 0,56g D. Ph-¬ng ¸n kh¸c
465. Tr-êng hîp nµo sau ®©y lµ ¨n mßn ®iÖn ho¸?
A. ThÐp ®Ó trong kh«ng khÝ Èm.
B. KÏm trong dung dÞch H2SO4 lo·ng.
C. KÏm bÞ ph¸ huû trong khÝ clo.
D. Natri ch¸y trong kh«ng khÝ.
466. Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt kim lo¹i cña çc nguyªn tè trong d·y Al - Fe - Ca - Ba lµ:
A. t¨ng. B. gi¶m.
C. kh«ng thay ®æi . D. võa gi¶m võa t¨ng.
467. §é dÉn ®iÖn cña kim lo¹i phô thuéc vµo çc yÕu tè nµo sau ®©y?
A. B¶n chÊt kim lo¹i. B. Pha bÒ mÆt hay pha thÓ tÝch.
C. NhiÖt ®é m«i tr-êng. D. A, B, C ®óng.
468. Khi nhiÖt ®é t¨ng, ®é dÉn ®iÖn cña çc kim lo¹i thay ®æi theo chiÒu:
A. t¨ng. B. gi¶m.
469. Cho çc d·y kim lo¹i sau, d·y nµo ®-îc s¾p xÕp theo chiÒu t¨ng cña tÝnh khö ?
A. al, Fe, Zn, Mg. B. Ag, Cu, Mg, Al.
149
C. Na, Mg, Al, Fe. D. Ag, Cu, Al, Mg.

470. HiÖn t-îng hîp kim dÉn ®iÖn vµ dÉn nhiÖt kÐm kim lo¹i nguyªn chÊt v× liªn kÕt ho¸ häc
trong hîp kim lµ:
A. liªn kÕt kim lo¹i.
B. liªn kÕt ion.
C. liªn kÕt céng ho¸ trÞ lµm gi¶m mËt ®é electron tù do.
D. liªn kÕt kim lo¹i vµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ.
471. Cho a gam Al t¸c dông hÕt víi dung dÞch HNO3 lo·ng th× thu ®-îc 0,896 lÝt hçn hîp khÝ X,
gåm N2O vµ NO ë ®ktc, tû khèi cña X so víi hi®ro b»ng 18,5. T×m gi¸ trÞ cña a?
A. 1,98 gam. B. 1,89 gam.
C. 18,9 gam. D. 19,8 gam.
472. Trong sè çc ph-¬ng ph¸p ®iÒu chÕ kim lo¹i sau, ph-¬ng ph¸p nµo ®-îc sö dông ®Ó s¶n
xuÊt gang?
A. §iÖn ph©n dung dÞch muèi cña s¾t.
B. §iÖn ph©n muèi nãng ch¶y cña s¾t.
C. Dïng ph¶n øng nhiÖt nh«m.
D. Dïng chÊt khö lµ CO ®Ó khö oxit s¾t trong lß cao.
473. D·y kim lo¹i nµo sau ®©y ®-îc xÕp theo chiÒu tÝnh dÉn ®iÖn t¨ng?
A. Cu, Ag, Au, Ti.
B. Fe, Mg, Au, Hg.
C. Fe, Al, Cu, Ag .
D. Ca, Mg, Al, Fe.
474. Çc kim lo¹i ë tr¹ng th¸i láng vµ r¾n ®Òu cã kh¶ n¨ng dÉn ®iÖn v× lÝ do nµo sau ®©y?
A. v× chóng cã cÊu t¹o tinh thÓ.
B. trong tinh thÓ kim lo¹i cã çc electron, liªn kÕt yÕu víi h¹t nh©n, chuyÓn ®éng tù do
trong toµn m¹ng.
C. v× kim lo¹i cã b¸n kÝnh nguyªn tö lín.
D. mét lÝ do kh¸c.
475. CÆp nguyªn tè ho¸ häc nµo sau ®©y cã tÝnh chÊt ho¸ häc gièng nhau nhÊt?
A. Ca, Be. B. Fe, Co. C. Ag , Ni. D. B, Al.
476. So s¸nh ®é dÉn ®iÖn cña hai d©y dÉn b»ng ®ång tinh khiÕt, cã khèi l-îng b»ng nhau. D©y
thø nhÊt chØ cã mét sîi. D©y thø hai gåm mét bã hµng tr¨m sîi nhá. §é dÉn ®iÖn cña hai d©y
dÉn lµ:
150
A. b»ng nhau.
B. d©y thø hai dÉn ®iÖn tèt h¬n d©y thø nhÊt.
C. d©y thø hai dÉn ®iÖn kÐm h¬n d©y thø nhÊt.
D. kh«ng so s¸nh ®-îc.
477. Hßa tan hoµn toµn 10,0g hçn hîp hai kim lo¹i trong dung dÞch HCl d- thÊy t¹o ra 2,24l khÝ
H2(®ktc). C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng thu ®-îc m gam muèi khan. Gi¸ trÞ cña m lµ:
A. 1,71g B. 17,1g
C. 3,42g D. 34,2g.
478. T¹i sao khi ®iÖn ph©n çc dung dÞch KNO3 vµ dung dÞch KOH víi çc ®iÖn cùc tr¬, s¶n
phÈm thu ®-îc l¹i gièng nhau? Çch gi¶i thÝch nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. Çc ion K+, NO3-, OH- chØ ®ãng vai trß çc chÊt dÉn ®iÖn.
B. Tr-êng hîp ®iÖn ph©n dung dÞch KNO3 thùc chÊt lµ ®iÖn ph©n H2O.
C. Tr-êng hîp ®iÖn ph©n dung dÞch KOH, ë cùc ©m H2O nhËn e, ë cùc d-¬ng nhãm
-
OH nh-êng e.
D. B vµ C ®óng.
479. Khi ®iÖn ph©n dung dÞch muèi b¹c nitrat trong 10 phót ®· thu ®-îc 1,08 gam b¹c ë cùc ©m.
C-êng ®é dßng ®iÖn lµ:
A. 1,6A B. 1,8A
C. 16A D. 18A.
480. Cét s¾t ë Newdheli, Ên ®é ®· cã tuæi trªn 1500 n¨m.
T¹i sao cét s¾t ®ã kh«ng bÞ ¨n mßn? §iÒu lÝ gi¶i nµo sau ®©y lµ
®óng? Cét s¾t bÒn lµ do:
A. ®-îc chÕ t¹o bëi mét lo¹i hîp kim bÒn cña s¾t.
B. ®-îc chÕ t¹o bëi s¾t tinh khiÕt.
C. ®-îc bao phñ bëi mét líp oxit bÒn v÷ng. Cét s¾t ë Newdehli
D. Ch-a cã lêi gi¶i thÝch tho¶ ®¸ng.
481. Hîp kim cña magie vµ s¾t ®-îc dïng ®Ó b¶o vÖ mÆt trong cña çc th¸p ch-ng cÊt vµ
crackinh dÇu má. Vai trß cña magie trong hîp kim nµy lµ:
A. anot hy sinh ®Ó b¶o vÖ kim lo¹i.
B. t¨ng tuæi thä cña th¸p ch-ng cÊt vµ crackinh dÇu má.
C. t¨ng ®é bÒn cña hîp kim so víi s¾t nguyªn chÊt.
482. Nh÷ng kim lo¹i nµo cã thÓ ®iÒu chÕ b»ng ph-¬ng ph¸p nhiÖt luyÖn?
151
A. Kim lo¹i cã tÝnh khö m¹nh nh- Na, K, Ca…

B. Kim lo¹i cã tÝnh khö trung b×nh nh- Zn, Fe, Sn…
C. Çc kim lo¹i nh- Al, Zn, Fe…
D. Çc kim lo¹i nh- Hg, Ag, Cu…
483. Khi nung 23,2 gam mét muèi sunfua cña kim lo¹i ho¸ trÞ II ë trong kh«ng khÝ råi lµm l¹nh
s¶n phÈm th× thu ®-îc mét chÊt láng vµ mét chÊt khÝ. L-îng s¶n phÈm khÝ nµy lµm mÊt mµu
25,4 gam iot. Kim lo¹i ®· cho lµ:
A. Hg B. Ag
C. Cu D. Fe
484. Dung dÞch FeCl3 cã pH lµ:
A. < 7
B. = 7
C. > 7
D.  7
485. Kim lo¹i nµo sau ®©y cã ph¶n øng víi dung dÞch CuSO4?
A. Mg, Al, Ag.
B. Fe, Mg, Na.
C. Ba, Zn, Hg.
D. Na, Hg, Ni.
h-íng dÉn tr¶ lêi vµ ®¸p sè

461. C 462. B 463. C 464. C 465. A 466. D
467. D 468. B 469. D 470. D 471. A 472. B
473. C 474. A 475. B 476. B 477. B 478. D
479. A 480. B 481. D 482. B 483. A 484. A
485. B
152
477. Çch gi¶i 1:

Ký hiÖu hai kim lo¹i A, B hãa trÞ n,m. Khèi l-îng nguyªn tö lµ A, B lµ M1. M2, sè mol lµ
x, y.
2A + 2nHCl  2ACln + nH2
2B + 2mHCl  2BClm + mH2
M1x + M2y = 10
nx my 2,24
2 + 2 =  0,1 => nx + my = 0,2
22,4
¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l-îng ta cã:
m  m ACl  m BCl  m AB  m HCl  m H

n m 2
Thay sè vµo ta cã:

m = 10 + (nx + my) 36,5 - 0,1 x 2
= 10 x 0,2 x 36,5 - 0,2 = 17,1 (g)
Çch gi¶i 2:
2,24
Theo ph-¬ng tr×nh ®iÖn li n   n   2x  0,2
Cl H
22,4
=> mmuèi = mhKl + m Cl  = 10 + 0,2 + 35,5 = 17,1 (g)
=> §¸p ¸n B.
153
Ch-¬ng 12. Çc kim lo¹i kiÒm, kiÒm thæ vµ nh«m

1. Kim lo¹i kiÒm
a. VÝ trÝ çc kim lo¹i kiÒm trong b¶ng tuÇn hoµn
Çc kim lo¹i kiÒm thuéc nhãm IA trong b¶ng tuÇn hoµn, gåm çc nguyªn tè: liti (Li),
natri (Na), kali (K), rubi®i (Rb), xesi (Cs) vµ franxi (Fr).
CÊu h×nh electron líp ngoµi cïng: ns1 trong ®ã n lµ sè thø tù cña líp electron ngoµi
cïng. Electron líp ngoµi cïng cña çc kim lo¹i kiÒm liªn kÕt yÕu víi h¹t nh©n, do ®ã tÝnh chÊt
®Æc tr-ng cña kim lo¹i kiÒm lµ tÝnh khö m¹nh. M - 1e  M+
N¨ng l-îng ion ho¸: kim lo¹i kiÒm cã n¨ng l-îng ion ho¸ nhá nhÊt so víi çc kim lo¹i
kh¸c. Theo chiÒu tõ Li ®Õn Cs n¨ng l-îng ion ho¸ gi¶m dÇn. Riªng Fr lµ mét nguyªn tè phãng
x¹.
Sè oxi ho¸: n¨ng l-îng ion ho¸ thø nhÊt nhá h¬n rÊt nhiÒu so víi n¨ng l-îng ion ho¸
thø hai. VÝ dô ®ãi víi Na, I1 = 500kj/mol trong khi I2 = 4600kj/mol. Do ®ã, kim lo¹i kiÒm lu«n
lu«n cã sè oxi ho¸ lµ +1 trong mäi hîp chÊt.
b. TÝnh chÊt vËt lÝ
TÊt c¶ çc kim lo¹i kiÒm ®Òu cã m¹ng tinh thÓ lËp ph-¬ng t©m khèi: mçi nguyªn tö
trong t©m cña h×nh lËp ph-¬ng chØ liªn kÕt víi 8 nguyªn tö kh¸c trªn ®Ønh cña h×nh lËp ph-¬ng
(sè phèi trÝ 8). §ã lµ mét cÊu tróc t-¬ng ®èi rçng. MÆt kh¸c, so víi çc nguyªn tè cïng chu kú,
çc kim lo¹i kiÒm cã b¸n kÝnh nguyªn tö lín nhÊt, cho nªn lùc hót gi÷a çc nguyªn tö l©n cËn
yÕu. Do nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn mµ çc kim lo¹i kiÒm cã:
- Khèi l-îng riªng nhá.
- NhiÖt ®é nãng ch¶y < 2000C, nhiÖt ®é s«i thÊp.
- §é cøng thÊp, cã thÓ dïng dao c¾t dÔ dµng
- §é dÉn ®iÖn cao.
c. TÝnh chÊt ho¸ häc
Çc kim lo¹i kiÒm cã tÝnh khö m¹nh, tÝnh khö t¨ng dÇn tõ Li ®Õn Cs.
- Ph¶n øng víi oxi: Li cho ngän löa mµu ®á son, Na cho ngän löa mµu vµng, K cho
ngän löa mµu tÝm nh¹t.
- Ph¶n øng víi n-íc: çc kim lo¹i kiÒm t¸c dông m¹nh víi n-íc ë nhiÖt ®é th-êng, t¹o
ra kiÒm vµ gi¶i phãng khÝ hi®ro.
- T¸c dông víi axit: Çc kim lo¹i kiÒm ph¶n øng m·nh liÖt víi axit. ChØ nªn lµm thÝ
nghiÖm víi axit HCl ®Æc, nång ®é > 20%. NÕu axit cã nång ®é nhá h¬n, ph¶n øng qu¸ m·nh
liÖt, g©y næ rÊt nguy hiÓm. Kh«ng nªn lµm thÝ nghiÖm cho kim lo¹i kiÒm t¸c dông víi HNO3
hay H2SO4 ®Æc v× rÊt nguy hiÓm.
154
d. §iÒu chÕ kim lo¹i kiÒm

Ph-¬ng ph¸p ®iÖn ph©n muèi hoÆc hi®roxit nãng ch¶y.
VÝ dô: 2NaCl §iÖn ph©n nãng ch¶y 2Na + Cl2

e. Mét sè hîp chÊt quan träng
Çc kiÒm: NaOH (xót ¨n da), KOH (potat ¨n da) lµ nh÷ng ho¸ chÊt c¬ b¶n.
Çc muèi: NaCl. NaHCO3, Na2CO3 (xo®a), KCl. TÊt c¶ çc muèi cña kim lo¹i kiÒm ®Òu
tan trong n-íc.
2. Kim lo¹i kiÒm thæ
a. VÞ trÝ trong b¶ng tuÇn hoµn
Çc kim lo¹i kiÒm thæ thuéc nhãm IIA, gåm: beri (Be), magie (Mg), canxi (Ca), strontri
(Sr), bari (Ba). CÊu h×nh electron líp ngoµi cïng: ns2 trong ®ã n lµ sè thø tù cña líp electron
ngoµi cïng. Electron líp ngoµi cïng cña çc kim lo¹i kiÒm thæ liªn kÕt yÕu víi h¹t nh©n, do ®ã
tÝnh chÊt ®Æc tr-ng cña kim lo¹i kiÒm lµ tÝnh khö m¹nh.
M - 2e  M2+ cation M2+ cã cÊu h×nh bÒn v÷ng cña khÝ hiÕm ®øng tr-íc .
N¨ng l-îng ion ho¸: kim lo¹i kiÒm thæ cã n¨ng l-îng ion ho¸ nhá so víi çc kim lo¹i
kh¸c, nh-ng lín h¬n kim lo¹i kiÒm t-¬ng øng. Theo chiÒu tõ Be ®Õn Ba b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng
dÇn vµ n¨ng l-îng ion ho¸ gi¶m dÇn.
Sè oxi ho¸: kim lo¹i kiÒm thæ lu«n cã sè oxi ho¸ lµ +2 trong mäi hîp chÊt.
b. TÝnh chÊt vËt lÝ
- Khèi l-îng riªng t-¬ng ®èi nhá, lµ nh÷ng kim lo¹i nhÑ h¬n nh«m (trõ Be).
- NhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i tuy cao h¬n kim lo¹i kiÒm. vÉn t-¬ng ®èi thÊp.
- §é cøng tuy cao h¬n cña kim lo¹i kiÒm, nh-ng vÉn t-¬ng ®èi thÊp, (trõ Be).
- Sù biÕn dæi tÝnh chÊt vËt lÝ kh«ng ®Òu ®Æn nh- çc kim lo¹i kiÒm v× çc kim lo¹i kiÒm thæ
cã kiÓu m¹ng tinh thÓ kh¸c nhau. Tuy nhiªn, chóng cã nh÷ng tÝnh chÊt vËt lÝ chung ë trªn v× liªn
kÕt kim lo¹i cña chóng t-¬ng ®èi yÕu, b¸n kÝnh nguyªn tö lín.
c. TÝnh chÊt ho¸ häc
- Ph¶n øng víi hi®ro (trõ Be vµ Mg)
Ca + H2  CaH2
Çc hi®rua t¸c dông víi n-íc t¹o ra kiÒm vµ gi¶i phãng khÝ hi®ro.
CaH2 + 2H2O  Ca(OH)2 + 2H2
- Ph¶n øng víi halogen
155
M + X2  MX2 trõ BeCl2 cã kiªn kÕt céng ho¸ trÞ, cßn l¹i çc muèi kh¸c ®Òu
cã liªn kÕt ion.
- Ph¶n øng víi nit¬

4Mg + 3N2  2Mg2N3
- T¸c dông víi oxi, v¬i axit vµ n-íc (trõ Be).
- T¸c dông víi khÝ cacbonic
to cao
VÝ dô: 2Mg + CO2 2MgO + C
d. §iÒu chÕ kim lo¹i kiÒm thæ
Ph-¬ng ph¸p ®iÖn ph©n muèi hoÆc hi®roxit nãng ch¶y.
VÝ dô: MgCl2 §iÖn ph©n nãng ch¶y Mg + Cl2

e. Mét sè hîp chÊt quan träng: CaCO3, CaSO4, CaO, Ca(OH)2...
3. Nh«m
KÝ hiÖu: Al. Sè thø tù 13.
CÊu h×nh electron cña nguyªn tö: 1s22s22p63s23p1.
Nh«m ë chu kú 3, ph©n nhãm chÝnh nhãm 3.
a. TÝnh chÊt vËt lÝ
Nh«m lµ kim lo¹i mµu tr¾ng nh- b¹c, nhÑ, d = 2,7. Nh«m dÉn ®iÖn tèt, gÊp ba lÇn s¾t,
b»ng hai phÇn ba ®ång nh-ng l¹i nhÑ b»ng mét phÇn ba ®ång. V× vËy trong kÜ thuËt ®iÖn nh«m
dÇn thay thÕ ®ång lµm d©y dÉn ®iÖn.
b. TÝnh chÊt hãa häc
Nh«m cã tÝnh khö m¹nh, cã thÓ t¸c dông víi nhiÒu phi kim, nhiÒu oxit kim lo¹i (nhiÖt
nh«m), víi axit, v¬i kiÒm vµ víi n-íc. Çc ®å vËt b»ng nh«m bÒn ë ®iÒu kiÖn th-êng v× nh«m
cã líp mµng oxit rÊt máng, bÒn b¶o vÖ. Khi nh«m t¹o hçn hèng víi thñy ng©n, tÝnh liªn tôc cña
líp oxit bÞ ph¸ vì, nh«m t¸c dông m¹nh víi oxi.
4Al + 3O2  2Al2O3
2Al + Fe2O3 Al2O3 + 2Fe
2Al + 2NaOH + 2H2O  2NaAlO2 + 3H2
c. Çc hîp chÊt cña nh«m: Al2O3, Al(OH)3, Al2(SO4)3...oxit vµ hi®roxit nh«m cã tÝnh
chÊt l-ìng tÝnh.
d. §iÒu chÕ nh«m:
156
§iÖn ph©n oxit nh«m nãng ch¶y. Ng-êi ta sö dông criolit Na3AlF6 ®Ó lµm gi¶m nhiÖt ®é
nãng ch¶y cña oxit nh«m, t¨ng ®é dÉn ®iÖn vµ b¶o vÖ nh«m khái bÞ oxi hãa.
2Al2O3 4Al + 3O2
§iÖn ph©n nãng ch¶y
e. Hîp kim cña nh«m

+ §uyara: 95% Al, 4% Cu, 1% Mn, Mg, Si. Hîp kim cã -u ®iÓm nhÑ vµ bÒn. §uyara
®-îc dïng réng r·i trong c«ng nghiÖp hµng kh«ng
+ Silumin: Al vµ Si (1 – 14%)
+ Electron: 10,5% Al, 83,3% Mg, phÇn cßn l¹i cña kÏm (Zn)...
+ Almelec: 98,5% Al, Cu, Mg d©y çp ®iÖn cao thÕ thay cho ®ång.
157
B. ®Ò bµi
486. Mét sè h»ng sè vËt lÝ quan träng cña çc kim lo¹i kiÒm ®-îc biÓu diÔn trong b¶ng sau:
Nguyªn tè NhiÖt ®é nãng NhiÖt ®é s«i Khèi l-îng §é cøng (®é cøng cña
o o 3
ch¶y (t C) (t C) riªng (g/cm ) kim c-¬ng b»ng 1,0)
Li 180 1330 0,53 0.6
Na 98 892 0.97 0,4
K 64 760 0,86 0,5
Rb 39 688 1,53 0,3
Cs 29 690 1,90 0,2
Hái t¹i sao çc kim lo¹i kiÒm cã nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i, ®é cøng thÊp? çch gi¶i thÝch
nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. Do cÊu t¹o m¹ng tinh thÓ lËp ph-¬ng t©m khèi, t-¬ng ®èi rçng.
B. Do çc kim lo¹i kiÒm cã b¸n kÝnh nguyªn tö lín nhÊt trong chu kú, çc nguyªn tö
liªn kÕt víi nhau b»ng lùc liªn kÕt yÕu
C. Do cÊu t¹o m¹ng tinh thÓ lËp ph-¬ng t©m diÖn, t-¬ng ®èi rçng.
D. A, B ®óng.
487. Hçn hîp X gåm hai kim lo¹i kiÒm A, B n»m kÕ tiÕp nhau. LÊy 6,2g X hoµ tan hoµn toµn
vµo n-íc thu ®-îc 2,24lÝt hi®ro (ë ®ktc). A, B lµ hai kim lo¹i:
A. Li, Na. B. Na, K.
C. K, Rb. D. Rb, Cs.
488. Dung dÞch A cã chøa n¨m ion: Mg , Ba , Ca vµ 0,1mol Cl- vµ 0,2mol NO3 . Thªm dÇn
2+ 2+ 2+
V lÝt dung dÞch K2CO3 1M vµo dung dÞch A ®Õn khi ®-îc l-îng kÕt tña lín nhÊt. V cã gi¸ trÞ lµ:
A. 150ml B. 300ml
C. 200ml D. 250ml
489. GhÐp ®«i çc thµnh phÇn ë cét A vµ B sao cho phï hîp.
A B
+
1. Li a. khi ®èt cho ngän löa mµu vµng.
+
2. Na b. khi ®èt cho ngän löa mµu tÝm.
+
3. K c. khi ®èt cho ngän löa mµu ®á son.
2+
4. Ba d. khi ®èt cho ngän löa mµu da cam.
e. khi ®èt cho ngän löa mµu xanh nân
chuèi.
158
490. X, Y, Z lµ çc hîp chÊt v« c¬ cña mét kim lo¹i, khi ®èt nãng ë nhiÖt ®é cao cho ngän löa
mµu vµng. X t¸c dông víi Y thµnh Z. Nung nãng Y ë nhiÖt ®é cao thu ®-îc Z, h¬i n-íc vµ khÝ
E. BiÕt E lµ hîp chÊt cña cacbon, E t¸c dông víi X cho Y hoÆc Z.
X, Y, Z, E lÇn l-ît lµ nh÷ng chÊt nµo sau ®©y?
A. NaOH, Na2CO3, NaHCO3, CO2.
B. NaOH, NaHCO3, Na2CO3, CO2.
C. NaOH, NaHCO3, CO2, Na2CO3.
D. NaOH, Na2CO3, CO2, NaHCO3.
491. Hßa tan hoµn toµn 10,0g hçn hîp hai muèi XCO3 vµ Y2(CO3)3 b»ng dung dÞch HCl ta thu
®-îc dung dÞch A vµ 0,672 lÝt khÝ bay ra ë ®ktc. C« c¹n dung dÞch A th× thu ®-îc m(g) muèi
khan. m cã gi¸ trÞ lµ:
A. 1,033g B. 10,33g C. 9,265g
D. 92,65g
492. Nhóng mét thanh nh«m nÆng 50g vµo 400ml dung dÞch CuSO4 0,5M. Sau mét thêi gian lÊy
thanh nh«m ra c©n nÆng 51,38g. Khèi l-îng Cu tho¸t ra lµ:
A. 0,64g B. 1,28g
C . 1,92g D. 2,56
493. Hßa tan 5,94g hçn hîp hai muèi clorua cña hai kim lo¹i A, B (A vµ B lµ hai kim lo¹i thuéc
ph©n nhãm chÝnh II) vµo n-íc ®-îc 100ml dung dÞch X. §Ó lµm kÕt tña hÕt ion Cl- cã trong
dung dÞch X ng-êi ta cho dung dÞch X t¸c dông víi dung dÞch AgNO3 thu ®-îc 17,22g kÕt tña.
Läc bá kÕt tña, thu ®-îc dung dÞch Y. C« c¹n Y ®-îc m (g) hçn hîp muèi khan, m cã gi¸ trÞ lµ:
A. 6,36g. B. 63,6g.
C. 9,12g. D. 91,2g.
494. Cho çc chÊt: CO2, CO, MgO, MgCO3. Hai chÊt cã phÇn tr¨m khèi l-îng oxi b»ng nhau lµ:
A. MgO vµ CO. B. CO2 vµ MgCO3.
C. MgCO3 vµ CO. D. kh«ng cã cÆp chÊt nµo.
495. Kim lo¹i kiÒm cã thÓ ®-îc ®iÒu chÕ trong c«ng nghiÖp theo ph-¬ng ph¸p nµo sau ®©y ?
A. NhiÖt luyÖn. B. Thuû luyÖn.
C. §iÖn ph©n nãng ch¶y. D. §iÖn ph©n dung dÞch.
496. Nguyªn tö cña nguyªn tè nµo lu«n cho 2e trong çc ph¶n øng ho¸ häc
A. Na Sè thø tù 11.
B. Mg Sè thø tù 12.
159
C. Al Sè thø tù 13.
D. Fe Sè thø tù 26.
497. Çc nguyªn tö cña nhãm IA trong b¶ng HTTH cã sè nµo chung?
C. Sè líp electron D. Sè electron líp ngoµi cïng.
498. Çc nguyªn tè kim lo¹i nµo ®-îc s¾p xÕp theo chiÒu t¨ng cña tÝnh khö ?
A. al, Fe, Zn, Mg. B. Ag, Cu, Mg, Al.
C. Na, Mg, Al, Fe. D. Ag, Cu, Al, Mg.
499. ChÊt nµo sau ®©y ®-îc sö dông ®Î khö tÝnh cøng cña n-íc?
A. Na2CO3. B. Ca(OH)2.
C. Ch¸t trao ®æi ion. D. A, B, C ®óng.
500. Hi®roxit nµo sau ®©y cã tÝnh l-ìng tÝnh?
A. Al(OH)3. B. Zn(OH)2.
C. Be(OH)2. D. A, B, C ®óng.
501. Magie cã thÓ ch¸y trong khÝ cacbon ®ioxit, t¹o ra mét chÊt bét mµu ®en. C«ng thøc ho¸
häc cña chÊt nµy lµ:
A. C B. MgO
C. Mg(OH)2 D. Mét chÊt kh¸c.
502. Hoµ tan hoµn toµn 4,68g hçn hîp muèi cacbonat cña hai kim lo¹i A vµ B kÕ tiÕp trong
nhãm IIA vµo dd HCl thu ®-îc 1,12 lit CO2 ë ®ktc. X¸c ®Þnh kim lo¹i A vµ B lµ:
A. Be vµ Mg B. Mg vµ Ca.
C. Ca vµ Sr. D. Sr vµ Ba.
503. Cho 3,78g bét Al ph¶n øng võa ®ñ víi dd muèi XCl3 t¹o thµnh dd Y. Khèi l-îng chÊt tan
trong dd Y gi¶m 4,06g so víi dd XCl3. x¸c ®Þnh c«ng thøc cña muèi XCl3 lµ chÊt nµo sau ®©y?
A. FeCl3 B. CrCl3
C. BCl3 D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc.
504. Nung 100g hçn hîp gåm Na2CO3 vµ NaHCO3 cho ®Õn khi khèi l-îng hçn hîp kh«ng ®æi
®-îc 69g chÊt r¾n. x¸c ®Þnh phÇn tr¨m khèi l-îng cña mçi chÊt trong hçn hîp lÇn l-ît lµ:
A. 16% vµ 84%. B. 84% vµ 16%.
C. 26% vµ 74%. D. 74% vµ 26%.
505. Hoµ tan hoµn toµn 23,8g hçn hîp mét muèi cacbonat cña kim lo¹i ho¸ trÞ I vµ mét muèi
cacbonat cña kim lo¹i ho¸ trÞ II vµo dd HCl thÊy tho¸t ra 0,2mol khÝ. Khi c« c¹n dd sau ph¶n
øng th× thu ®-îc bao nhiªu gam muèi khan?
A. 26,0 B. 28,0
C. 26,8 D. 28,6
160
506. Trong sè çc ph-¬ng ph¸p lµm mÒm n-íc, ph-¬ng ph¸p nµo chØ khö ®-îc ®é cøng tam
thêi?
A. Ph-¬ng ph¸p ho¸ häc. B. Ph-¬ng ph¸p ®un s«i n-íc.
C. Ph-¬ng ph¸p cÊt n-íc. D. Ph-¬ng ph¸p trao ®æi ion.
507. Trong mét cèc n-íc cøng chøa a mol Ca , b mol Mg2+, vµ c mol HCO3-. NÕu chØ dïng
2+
n-íc v«i trong, nång ®é Ca(OH)2 pM ®Ó lµm gi¶m ®é cøng cña cèc th× ng-êi ta thÊy khi thªm V
lÝt n-íc v«i trong vµo cèc, ®é cøng trong cèc lµ nhá nhÊt. BiÓu thøc tÝnh V theo a, b, p lµ:
ba 2b  a
A. V = B.
p p
b  2a ba
C. D.
p 2p
508. Mét dung dÞch chøa 0,1mol Na+, 0,1 mol Ca2+, 0,1mol Cl- vµ 0,2 mol HCO3-. C« c¹n dung
dÞch ë ¸p suÊt thÊp, nhiÖt ®é thÊp th× thu ®-îc m gam hçn hîp muèi khan. NÕu c« c¹n dung dÞch
ë ¸p suÊt khÝ quyÓn, nhiÖt ®é cao th× thu ®-îc n gam hçn hîp muèi khan. So s¸nh m vµ n ta cã:
A. m = n. B. m < n.
C. m > n. D. Kh«ng x¸c ®Þnh.
509. Sù t¹o th¹ch nhò trong çc hang ®éng ®¸ v«i lµ mét qu¸ tr×nh ho¸ häc. Qu¸ tr×nh nµy kÐo
dµi hµng triÖu n¨m. Ph¶n øng ho¸ häc nµo sau ®©y biÓu diÔn qu¸ tr×nh ho¸ häc ®ã?
A. CaCO3 + CO2 + H2O  Ca(HCO3)2.
B. Ca(HCO3)2  CaCO3 + CO2 + H2O.
C. Mg(HCO3)2 MgCO3 + CO2 + H2O.
D. MgCO3 + CO2 + H2O  Mg(HCO3)2.
510. CÇn thªm bao nhiªu gam n-íc vµo 500g dung dÞch NaOH 12% ®Ó cã dd NaOH 8% ?
A. 250 B. 200
C. 150 D. 100
511. §Ó s¶n xuÊt magie tõ n-íc biÓn, ng-êi ta ®iÖn ph©n muèi MgCl2 nãng ch¶y. Trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt magie, ng-êi ta ®· sö dông çc tÝnh chÊt nµo cña çc hîp chÊt magie?
A. §é tan trong n-íc rÊt nhá cña Mg(OH)2.
B. NhiÖt ®é nãng ch¶y t-¬ng ®èi thÊp cña muèi MgCl2 (705oC).
C. Mg(OH)2 t¸c dông dÔ dµng víi dung dÞch axit HCl.
512. Lo¹i ®¸ vµ kho¸ng chÊt nµo sau ®©y kh«ng chøa canxi cacbonat?
A. §¸ v«i. B. Th¹ch cao.
161
C. §¸ hoa c-¬ng. D. §¸ phÊn.

513. ChÊt nµo sau ®©y ®-îc sö dông trong y häc, bã bét khi x-¬ng bÞ g·y?
A. CaSO4.2H2O. B. MgSO4.7H2O.
C. CaSO4. D. 2CaSO4.H2O
514. Criolit Na3AlF6 ®-îc thªm vµo Al2O3 trong qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n Al2O3 nãng ch¶y, ®Ó s¶n
xuÊt nh«m v× lÝ do nµo sau ®©y?
A. Lµm gi¶m nhiÖt ®é nãng ch¶y cña Al2O3, cho phÐp ®iÖn ph©n ë nhiÖt ®é thÊp nh»m
tiÕt kiÖm n¨ng l-îng.
B. Lµm t¨ng ®é dÉn ®iÖn cña Al2O3 nãng ch¶y.
C. T¹o mét líp ng¨n çch ®Ó b¶o vÖ nh«m nãng ch¶y khái bÞ oxi ho¸.
D. A, B, C ®óng.
515. øng dông nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cña CaCO3?
A. Lµm bét nhÑ ®Ó pha s¬n.
B. Lµm chÊt ®én trong c«ng nghiÖp cao su.
C. Lµm v«i quÐt t-êng.
D. S¶n xuÊt xi m¨ng.
516. Hîp kim nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cña nh«m?
A. Silumin. B. §uyara.
C. Electron D. Inox.
517. Lo¹i quÆng vµ ®¸ quý nµo sau ®©y cã chøa nh«m oxit trong thµnh phÇn ho¸ häc?
A. Boxit. B. Hång ngäc.
C. Ngäc bÝch. D. A, B, C ®óng.
518. Dung dÞch muèi AlCl3 trong n-íc cã pH lµ:
A. = 7. B. < 7.
C. > 7. D. Kh«ng x¸c ®Þnh.
519. Cho khÝ CO2 t¸c dông víi dung dÞch chøa amol Ca(OH)2. §å thÞ nµo sau ®©y biÓu diÔn mèi
quan hÖ gi÷a sè mol Ca(HCO3)2 víi sè mol CO2?
A.
0 a 2a n CO2
162
B.
0 a 2a n
C.
0 a 2a n
D. 0 a 2a n
520. HiÖn t-îng nµo x¶y ra khi cho tõ tõ dung dÞch HCl vµo dung dÞch NaAlO2?
B. Ban ®Çu cã kÕt tña d¹ng keo, sau ®ã kÕt tña tan.
C. Ban ®Çu cã kÕt tña d¹ng keo, l-îng kÕt tña t¨ng dÇn ®Õn cùc ®¹i, sau ®ã kÕt tña tan
dÇn.
D. Cã kÕt tña d¹ng keo, kÕt tña kh«ng tan.

486. C 487. B 488. A 489. 490. B 491. B
492. C 493. C 494. C 495. C 496. B 497. D
498. D 499. D 500. D 501. A 502. B 503. A
504. A 505. A 506. B 507. B 508. C 509. B
163
510. A 511. D 512. B 513. D 514. D 515. C

516. D 517. D 518. B 519. A 520. C
487. H-íng dÉn:

§Æt c«ng thøc chung cña A vµ B lµ R
2R + 2H2O  2ROH + H2
0,2mol 0,1mol
6,2 M A  23
M  31(g / mol) 
lµ tháa m·n
0,2
M B  39
§¸p ¸n B.
488. Çch gi¶i 1:
Ph-¬ng tr×nh ion rót gän:
Mg2+ + CO32  MgCO3
Ba2+ + CO32  BaCO3

Ca2+ + CO32  CaCO3
Gäi x, y, z lµ sè mol cña Mg2+ , Ba2+ , Ca2+ trong dung dÞch A. V× dung dÞch trung hßa
®iÖn, ta cã:
2x + 2y + 2z = 0,1 + 0,2 = 0,3
hay x + y + z = 0,15
n
CO32 
 x  y  z  0,15(mol)
n KCO3 0,15
nCO3  nCO2  0,15(mol)  V   0,15lÝt =150ml
3
CM 1
Çch gi¶i 2:
Khi ph¶n øng kÕt thóc, çc kÕt tña t¸ch khái dung dÞch, phÇn dung dÞch chøa Na+, Cl- vµ
NO3 . §Ó trung hßa ®iÖn.
n Na  nCl  n NO  0,3(mol)
3
n Na  0,3
 Vdd Na2CO3    0,15(l) 150 ml
 Na 

2
164
§¸p ¸n A .
491. Çch gi¶i 1:
PTP¦:
XCO3 + 2HCl  XCl2 + H2O + CO2 (1)
a a
Y2(CO3)3 + 6HCl  2HCl3 + 3H2O + 3CO2 (2)
b 3b
0,672
n CO2   0,03(mol)
22,4
§Æt n XCO3  a ; n Y2  CO3   b
3

 X  60  a   2Y  180  b  10


a  3b  0,03

aX + 2bY + 60(a+3b) = 10
aX + 2bY = 10 - 1,8 = 8,2
Mµ khèi l-îng muèi (m) = mXCl2  mYCl3
m = a(X + 71,5) + 2b(Y + 106,5)  m = a(X + 71) + 2b(Y + 106,5)
= aX + 2bY + 35,5(2a + 3b)  m = (aX + 2bY) + (71a + 213b)
=> m = 8,2 + 71(a + 3b) = 8,2 + 2,13 = 10,33 (g)
Çch gi¶i 2: VËn dông ph-¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l-îng.
Theo ph-¬ng tr×nh ta cã: 1 mol muèi CO3 chuyÓn thµnh muèi Cl- th× cã 1mol CO2 bay
ra, khèi l-îng muèi t¨ng lµ 71- 60 =11g
VËy theo ®Ò bµi m muèi t¨ng: 11 x 0,03 = 0,33 (g)
 mmuèi clorua = 10 + 0,33 = 10,33 (g).
§¸p ¸n: B
492. Çch gi¶i 1:

2Al + 3CuSO4  Al2(SO4)3 + 3Cu
x 1,5x
§Æt sè mol Al ph¶n øng lµ x
Khèi l-îng vËt sau ph¶n øng = mCu gp + mAl cßn d-
165
= 1,5x x 64 + (50 - 27x) = 51,38

 x = 0,02 (mol)
=> khèi l-îng Cu tho¸t ra: 0,02 x 1,5 x 64 = 1,92g
Çch gi¶i 2:
Theo ph-¬ng tr×nh cø 2mol Al  3mol Cu khèi l-îng t¨ng lµ: 3 x (64 - 54) = 138g
VËy khèi l-îng t¨ng: 51,38 - 50 = 1,38g  0,03mol Cu
 mCu = 0,03 x 64 = 1,92 (g)
§¸p ¸n C.
493. Çch gi¶i 1:
ACl2 + 2AgNO3  2AgCl + A(NO3)2
BCl2 + 2AgNO3  2AgCl  + BC(NO3)2
§Æt n ACl2  x ; n BCl2  y
Theo ®Çu bµi ta cã:
(A + 71) x + (B + 71)y = 5,94
2x + 2y = 0,12 => x + y = 0,06
Khèi l-îng muèi khan gåm A(NO3)2 vµ B(NO3)2
m = (A + 124)x + (B + 124) y
= Ax + By + 124(x+y) = 1,68 + 124 x 0,06 = 9,12 (g)
Çch gi¶i 2: ¸p dông ph-¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l-îng
Cø 1mol MCl2 t¹o ra 2mol AgCl th× m t¨ng 53g
VËy nAgCl = 0,12 mol
m muèi nitrat = mKL + m = 5,94 + 3,18 = 9,12 (g)
§¸p ¸n C.
494. Çch gi¶i 1: ¸p dông c«ng thøc, tÝnh phÇn tr¨m khèi l-îng cña oxi cã trong mçi hîp chÊt
®Ó so s¸nh.
32
CO2 %O = 12 + 31 x 100% = 72,7%
16
CO %O = 12 + 16 x 100% = 57,1%
16
MgO %O = 24+16 x 100% = 40%
16 x 3
MgCO3 %O = 24+12 + (16 x 3) x 100% = 57,1%
166
§¸p ¸n C.
Çch gi¶i 2: Dùa vµo ®Æc ®iÓm nguyªn tö khèi Mg gÊp hai lÇn nguyªn tö khèi cña C. Ta qui ®æi
khèi l-îng mét Mg b»ng hai C. Ta cã çc tû lÖ sau:
CO2 1C : 2O MgO 2C:1O
CO 1C :1O MgCO3 3C:3O
VËy cÆp cã % khèi l-îng oxi b»ng nhau lµ MgCO3 vµ CO.
§¸p ¸n C.
502. H-íng dÉn:
§Æt M lµ nguyªn tö khèi trung b×nh cña hai kim lo¹i A vµ B.
M CO3 + 2HCl  M Cl2 + CO2 + H2O
1,12
0,05  0,05 mol
22,4
4,68
M CO3 =  93,6; M = 93,6 - 60 = 33,6
0,05
BiÖn luËn: A < 33,6  A lµ Mg = 24
B > 33,6  B lµ Ca = 40.
§¸p ¸n: B
503. H-íng dÉn:

Gäi A lµ nguyªn tö khèi cña kim lo¹i X.
Al + XCl3  AlCl3 + X
3,78
 0,14  0,14 0,14
27
Ta cã: (A + 35,5.3).0,14 – (133,5.0,14) = 4,06
Gi¶i ra A = 56. Kim lo¹i X lµ Fe vµ muèi FeCl3.
§¸p ¸n: A
504.
ChØ cã NaHCO3 bÞ ph©n hñy. §Æt x lµ sè gam NaHCO3.
2NaHCO3 
0
t
Na2CO3 + CO2 + H2O
2.84g gi¶m: 44 + 18 = 62g
167
xg gi¶m: 100 – 69 = 31g

2,84 62
Ta cã:   x  84 g
x 31
VËy NaHCO3 chiÕm 84% vµ Na2CO3 chiÕm 16%.
§¸p ¸n A.
505. H-íng dÉn:

KÝ hiÖu kim lo¹i ho¸ trÞ I lµ M, sè mol lµ x kim lo¹i, ho¸ trÞ II lµ R, sè mol lµ y.
M2CO3 + 2HCl  2MCl + CO2 + H2O (1)
1mol(2M+60)g 2(M+35,5) t¨ng (2M+71)-(2M+60) = 11gam
xmol 11gam
RCO3 + 2HCl  RCl2 + CO2 + H2O (2)
1mol(R+60)g (R+71) t¨ng (R+71)-(R+60) = 11g
ymol 11ygam
Tõ (1) vµ (2): mhh = x + y = nCO2 = 0,2
Theo (1), (2): (x + y)mol hçn hîp ph¶n øng th× khèi l-îng hh muèi t¨ng (11x + 11y)g
= 11(x + y) = 11.0,2 = 2,2g.
VËy khèi l-îng muèi thu ®-îc b»ng khèi l-îng muèi ban ®Çu céng víi khèi t-îng t¨ng
thªm.
mmuèi = 23,8 + 2,2 = 26g
§¸p ¸n: A
507. H-íng dÉn:

Dung dÞch n-íc v«i trong cã sù ®iÖn li:
Ca(OH)2  Ca2+ + 2OH-
Vp mol 2Vp mol
Çc ph¶n øng khö cøng:
Mg2+ + 2OH-  Mg(OH)2 (r)
b mol 2b mol
Ca2+ + HCO3- + OH-  CaCO3(r) + H2O
(a + Vp)mol (a + Vp)mol
-
L-îng OH ®ñ dïng cho c¶ hai ph¶n øng trªn, cho nªn:
168
2b  a
2b + (a + Vp) = 2Vp  2b + a = Vp  V = .
p
§¸p ¸n: B
510. H-íng dÉn:
m H 2O 0 4
8
mdd12% 12 8
m H 2O 4
  mH 2O  250 g
500 8
(ë ®©y n-íc cã nång ®é NaOH b»ng 0).
§¸p ¸n: A
169
Ch-¬ng 13. crom - s¾t - ®ång

1. crom
KÝ hiÖu: Cr; Sè thø tù 24; Nguyªn tö khèi: 51,996
CÊu h×nh electron cña nguyªn tö: 1s22s22p63s23p63d54s1
a.TÝnh chÊt vËt lÝ
Crom lµ kim lo¹i tr¾ng x¸m, nÆng (d =7,2) vµ bÒ ngoµi tr«ng gièng thÐp. NhiÖt ®é nãng
ch¶y cña crom lµ 1875 0C vµ s«i ë 2570 0C. Khi t¹o hîp kim víi s¾t, crom lµm cho thÐp cøng vµ
chÞu nhiÖt h¬n. ThÐp kh«ng gØ crom - niken chøa kho¶ng 15% crom.
Do cÊu h×nh electron líp ngoµi cïng lµ 3d54s1 cho nªn crom t¹o ra çc hîp chÊt trong
®ã cã sè oxi hãa tõ +1 ®Õn + 6.
T¸c dông víi ®¬n chÊt: ë nhiÖt ®é th-êng crom chØ t¸c dông víi flo. Nh-ng ë nhiÖt ®é
cao crom t¸c dông víi oxi, l-u huúnh, nit¬, phot pho...
0
VÝ dô: 2Cr + 3Cl2  t  2CrCl3
Trong d·y ®iÖn hãa, crom ®øng gi÷a kÏm vµ s¾t, tuy nhiªn còng nh- nh«m, crom cã mét líp
oxit máng bÒn v÷ng b¶o vÖ, nªn rÊt bÒn, kh«ng ph¶n øng víi n-íc vµ kh«ng khÝ. Crom kh«ng
t¸c dông víi dung dÞch lo·ng, nguéi cña axit HCl, H2SO4. Khi ®un nãng, mµng oxit tan, crom
t¸c dông víi dung dÞch axit t¹o ra muèi crom II, khi kh«ng cã mÆt oxi.
Cr2O3 + 6HCl 
 2CrCl3 + 3H2O
t 00
Cr + 2HCl 
t CrCl2 + H2
ë nhiÖt ®é th-êng, crom bÞ HNO3 ®Æc vµ H2SO4 ®Æc lµm thô ®éng hãa gièng nh- nh«m.
§iÒu chÕ crom: Dïng ph-¬ng ph¸p nhiÖt nh«m, chØ cÇn ®un nãng lóc ®Çu, sau ®ã ph¶n øng táa
nhiÖt m¹nh.
Cr2O3 + 2Al 
t0
 2Cr + Al2O3
c. Mét sè hîp chÊt cña crom
Hîp chÊt crom II:
+ oxit CrO lµ mét chÊt tù ch¸y, cã d¹ng bét mµu ®en. Khi ®un nãng trªn 1000C chuyÓn
thµnh Cr2O3. CrO lµ mét oxit baz¬. Hi®roxit Cr(OH)2 lµ mét chÊt r¾n mµu vµng n©u, kh«ng tan
trong n-íc. Khi ®un nãng trong kh«ng khÝ, bÞ oxi hãa thµnh Cr(OH)3. Cr(OH)2 lµ mét baz¬.
4Cr(OH)2 + 2H2O + O2  4Cr(OH)3
170
+ Muèi crom II ®a sè ë d¹ng hi®rat hay tan trong n-íc cã mµu xanh da trêi. Muèi khan
vµ muèi cña axit yªu cã mµu kh¸c. Cr(CH3COO)2 cã mµu ®á. TÝnh chÊt hãa häc ®Æc tr-ng cña
muèi crom II lµ tÝnh khö m¹nh.
4CrCl2 + O2 + 4HCl 4CrCl3 + 2H2O
Trong phßng thÝ nghiÖm, ®Ó ®iÒu chÕ muèi crom II, cho Zn t¸c dông víi muèi crom III
trong m«i tr»ng axit. §iÒu kiÖn cÇn thiÕt cña ph¶n øng lµ dßng hi®ro liªn tôc tho¸t ra, tr¸nh oxi
tiÕp xóc víi muèi crom II.
Hîp chÊt crom III
+ Cr2O3 lµ mét chÊt bét mµu lôc thÉm. Cr2O3 khã nãng ch¶y vµ cøng nh- Al2O3. Nã cã
tÝnh chÊt l-ìng tÝnh, nh-ng kh«ng tan trong dung dÞch lo·ng cña axit vµ kiÒm. §iÒu chÕ trong
phßng thÝ nghiÖm, nhiÖt ph©n amoni bicromat.
0
(NH4)2Cr2O7  t  Cr2O3 + N2 + 4H2O
Trong c«ng nghiÖp:
0
K2Cr2O7 + S  t Cr2O3 + K2SO4
+ Cr(OH) 3 lµ mét chÊt kÕt tña keo, mµu lôc x¸m, kh«ng tan trong n-íc. ChÊt nµy cã
tÝnh l-ìng tÝnh nh- Al(OH)3.
+ Muèi crom III, kÕt tinh d¹ng tinh thÓ hi®rat, cã mµu. Trong m«i tr-êng axit, muèi
crom III bÞ kÏm khö thµnh muèi crom II. Trong m«i tr-êng kiÓm nã bÞ oxi hãa thµnh muèi crom
VI.
Hîp chÊt crom VI
+ CrO3 lµ mét chÊt r¾n, tinh thÓ mµu ®á. Lµ mét oxit axit, CrO3 rÊt dÔ tan trong n-íc t¹o
ra çc axit cromic (khi cã nhiÒu n-íc) vµ axit ®Øcomic (khi cã Ýt n-íc).
CrO3 + H2O  H2CrO4 (axit cromic)
2CrO3 + H2O  H2Cr2O7 (axit ®icromic)
Çc axit nµy chØ tån t¹i ë d¹ng dung dÞch.
+ Muèi cromat vµ ®icromat: çc muèi bÒn h¬n nhiÒu so víi çc axit t-¬ng øng. Ion
CrO4 mµu vµng, Cr2O72- cã mµu ®á da cam. Hai lo¹i ion nµy trong n-íc lu«n tån t¹i c©n b»ng:
2-
Cr2O72- + H2O ‡ˆ ˆ †ˆ 2CrO42- + 2H+

NÕu thªm H+ vµo muèi cromat mµu vµng, th× dung dÞch sÏ chuyÓn sang mµu da cam. NÕu thªm
OH- vµo hÖ c©n b»ng, dung dÞch sÏ chuyÓn sang mµu vµng.
Çc muèi cromat vµ ®icromat ®Òu lµ nh÷ng chÊt oxi hãa m¹nh, nhÊt lµ trong m«i tr-êng axit,
s¶n phÈm lµ muèi crom III.
2. S¾t
171
KÝ hiÖu Fe; Sè thø tù 26; Nguyªn tö khèi: 55,847

a. TÝnh chÊt vËt lÝ
S¾t lµ kim lo¹i mµu tr¾ng b¹c, nÆng, (d = 7,87), nãng ch¶y ë 15390C vµ s«i ë 27700C. S¾t cã tÝnh
dÎo, dÔ d¸t máng vµ kÐo sîi. S¾t bÞ nam ch©m hót vµ cã thÓ trë thµnh nam ch©m.
S¾t cã ®é ho¹t ®éng hãa häc lo¹i trung b×nh.
+ S¾t t¸c dông víi phi kim: Khi ®un nãng trong kh«ng khÝ kh« 150 - 2000C, s¾t bÞ oxi hãa t¹o
mµng máng ng¨n sù oxi hãa s©u h¬n. Tuy nhiªn, trong kh«ng khÝ Èm, s¾t bÞ gØ dÔ dµng theo
ph-¬ng tr×nh tæng qu¸t:
4Fe + 3O2 + nH2O 2Fe2O3 .nH2O
§èt ch¸y s¾t trong oxi: 3Fe + 2O2 Fe3O4. S¾t t¸c dông víi çc phi kim kh¸c nh- clo, l-u
huúnh khi ®un nãng.
+ S¾t t¸c dông víi axit: Fe + 2HCl FeCl2 + H2
S¾t bÞ thô ®éng hãa trong HNO3 vµ H2SO4 ®Æc nguéi.
+ S¾t t¸c dông víi dung dÞch muèi cña kim lo¹i kÐm ho¹t ®éng.
Fe + CuSO4  FeSO4 + Cu
+ S¾t t¸c dông víi n-íc ë nhiÖt ®é cao, ®©y lµ ph¶n øng ®· t×m ra thµnh phÇn hãa häc cña n-íc.
c. Hîp chÊt cña s¾t
Hîp chÊt s¾t II: FeO, Fe(OH) 2, muèi s¾t II. TÝnh chÊt baz¬ cña oxit vµ hi®roxit vµ tÝnh
khö.
Hîp chÊt s¾t III: Fe2O3, Fe(OH)3, çc muèi s¾t III. Oxit vµ hi®roxit cã tÝnh baz¬. Hîp
chÊt s¾t III cã tÝnh oxi hãa.
d. Hîp kim cña s¾t: Gang, thÐp. Ngµnh s¶n xuÊt gang, thÐp gäi lµ luyÖn kim ®en.
e. Çc lo¹i quÆng s¾t: manhetit: Fe3O4, hematit: Fe2O3, xi®erit: FeCO3.
3. §ång
KÝ hiÖu: Cu; Sè thø tù: 29; Nguyªn tö khèi: 63,546
a.TÝnh chÊt vËt lÝ
§ång lµ kim lo¹i mµu ®á, nÆng (d = 8,96), nãng ch¶y ë 10830C vµ s«i ë 28770C. §ång
tinh khiÕt t-¬ng ®èi mÒm dÔ d¸t máng, kÐo sîi. §ång cã ®é dÉn ®iÖn, dÉn nhiÖt rÊt cao, chØ thua
b¹c. §é dÉn ®iÖn gi¶m nhanh khi ®ång cã lÉn t¹p chÊt.
172
§ång lµ kim lo¹i kÐm ho¹t ®éng hãa häc. §ång cã thÓ t¸c dông víi çc phi kim nh-
clo, brom, oxi khi ®un nãng.
Cu + Cl2  CuCl2
§ång kh«ng t¸c dông víi dung dÞch HCl vµ H2SO4 lo·ng. Tuy nhiªn khi cã mÆt khÝ oxi,
x¶y ra ph¶n øng:
2Cu + O2 + 4HCl  2CuCl2 + 2H2O
c. Hîp chÊt cña ®ång
§ång cã çc sè oxi hãa +1 vµ +2, trong ®ã hîp chÊt ®ång II bÒn h¬n.
+ CuO lµ chÊt bét mµu ®en, kh«ng tan trong n-íc. CuO lµ mét oxit baz¬.
CuO + 2HCl  CuCl2 + H2O
+ Cu(OH)2 lµ mét chÊt kÕt tña mµu xanh nh¹t. Cu(OH)2 lµ mét baz¬.
Cu(OH)2 + 2HCl  CuCl2 + 2H2O
Khi ®un nãng, ngay trong dung dÞch, Cu(OH)2 bÞ ph©n hñy t¹o ra CuO.
0
Cu(OH)2 t
 CuO + H2O
Cu(OH)2 tan dÔ dµng trong dung dÞch NH3 t¹o thµnh dung dÞch mµu xanh thÉm gäi lµ n-íc
Sv©yde:
Cu(OH)2 + 4NH3  Cu(NH3)4(OH)2
N-íc Sv©yde hßa tan ®-îc xenluloz¬, khi thªm n-íc hoÆc axit, xenluloz¬ trë l¹i d¹ng r¾n, dïng
lµm t¬ sîi nh©n t¹o.
+ Muèi ®ång II ë d¹ng hi®rat vµ tan trong n-íc ®Òu cã mµu xanh
d. Hîp kim cña ®ång:
§ång thau: Cu, Zn (10 -50%) bÒn vµ dÎo dïng trong chÕ t¹o m¸y.
§ång thiÕc: Cu, Sn (3 - 20%) Ýt bÞ ¨n mßn, cøng h¬n ®ång, dÔ ®óc, dïng trong c«ng
nghiÖp chÕ t¹o m¸y
Contantan: Cu, Ni (40%) cã ®iÖn trë cao, lµm d©y ®iÖn trë.
B. ®Ò bµi
521. LÝ do nµo sau ®©y lµ ®óng khi ®Æt tªn nguyªn tè crom?
A. HÇu hÕt çc hîp chÊt cña crom ®Òu cã mµu.
B. Tªn ®Þa ph-¬ng n¬i ph¸t minh ra crom.
C. Tªn cña ng-êi cã c«ng t×m ra crom.
D. Mét lÝ do kh¸c.
522. Hßa tan 9,14g hîp kim Cu, Mg, Al b»ng mét l-îng võa ®ñ dung dÞch HCl thu ®-îc 7,84
173
lÝt khÝ X (®ktc) vµ 2,54g chÊt r¾n Y vµ dung dÞch Z. C« c¹n dung dÞch Z thu ®-îc m(g) muèi, m
cã gi¸ trÞ lµ:
A. 31,45g. B. 33,25g.
C. 3,99g. D. 35,58g.
523. Hßa tan hoµn toµn 17,4g hçn hîp ba kim lo¹i Al, Fe, Mg trong dung dÞch HCl thÊy tho¸t ra
13,44 lÝt khÝ. NÕu cho 8,7g hçn hîp t¸c dông dung dÞch NaOH d- thu ®-îc 3,36 lÝt khÝ (ë ®ktc).
VËy nÕu cho 34,8g hçn hîp trªn t¸c dông víi dung dÞch CuSO4d-, läc lÊy toµn bé chÊt r¾n thu
®-îc sau ph¶n øng t¸c dông víi dung dÞch HNO3nãng, d- th× thu ®-îc V lÝt khÝ NO2. ThÓ tÝch
khÝ NO2 (ë ®ktc) thu ®-îc lµ:
A. 26,88 lÝt B. 53,70 lÝt C. 13,44 lÝt
D. 44,8 lÝt
524. Trén 5,4g Al víi 4,8g Fe2O3 råi nung nãng ®Ó thùc hiÖn ph¶n øng nhiÖt nh«m. Sau ph¶n
øng ta thu ®-îc m(g) hçn hîp chÊt r¾n. Gi¸ trÞ cña m lµ:
A. 2,24(g) B. 4,08(g)
C. 10,2(g) D. 0,224(g)
525. Hoµ tan 4,59g Al b»ng dd HNO3 lo·ng thu ®-îc hçn hîp khÝ NO vµ N2O cã tØ khèi so víi H2
VN 2O
b»ng 16,75. TØ lÖ thÓ tÝch khÝ trong hçn hîp lµ:
VNO
1 2 1 3
A. . B. . C. . D. .
3 3 4 4
526. Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp gåm 0,05 mol Ag vµ 0,03 mol Cu vµo dung dÞch HNO3 thu
®-îc hçn hîp khÝ A gåm NO vµ NO2 cã tØ lÖ sè mol t-¬ng øng lµ 2 : 3. ThÓ tÝch hçn hîp A ë
®ktc lµ:
A. 1,369 lÝt. B. 2,737 lÝt.
C. 2,224 lÝt. D. 3,3737lÝt.
527. Trén 0,54 g bét nh«m víi bét Fe2O3 vµ CuO råi tiÕn hµnh ph¶n øng nhiÖt nh«m thu ®-îc
hçn hîp A. Hoµ tan hoµn toµn A trong dung dÞch HNO3 ®-îc hçn hîp khÝ gåm NO vµ NO2 cã tØ
lÖ sè mol t-¬ng øng lµ 1 : 3. ThÓ tÝch (®ktc) khÝ NO vµ NO2 lÇn l-ît lµ:
A. 0,224 lÝt vµ 0,672 lÝt. B. 0,672 lÝt vµ 0,224 lÝt.
C. 2,24 lÝt vµ 6,72 lÝt. D. 6,72 lÝt vµ 2,24 lÝt.
528. Cã çc dung dÞch AlCl3, NaCl, MgCl2, H2SO4. ChØ ®-îc dïng thªm mét thuèc thö, th× cã
thÓ dïng thªm thuèc thö nµo sau ®©y ®Ó nhËn biÕt çc dung dÞch ®ã?
174
A. Dung dÞch NaOH B. Dung dÞch AgNO3

C. Dung dÞch BaCl2 D. Dung dÞch quú tÝm.
529. Nhóng thanh kim lo¹i M ho¸ trÞ 2 vµo dd CuSO4, sau mét thêi gian lÊy thanh kim lo¹i ra thÊy
khèi l-îng gi¶m 0,05%. MÆt kh¸c nhóng thanh kim lo¹i trªn vµo dd Pb(NO3)2, sau mét thêi gian
thÊy khèi l-îng t¨ng 7,1%. BiÕt r»ng sè mol CuSO4 vµ Pb(NO3)2 tham gia ë hai tr-êng hîp nh- nhau.
X¸c ®Þnh M lµ kim lo¹i :
A. Zn. B. Fe.
C. Mg. D. Ni.
530. Cho 3,78g bét Al ph¶n øng võa ®ñ víi dd muèi XCl3 t¹o thµnh dd Y. Khèi l-îng chÊt tan
trong dd Y gi¶m 4,06g so víi dd XCl3. x¸c ®Þnh c«ng thøc cña muèi XCl3 lµ:
A. BCl3 B. CrCl3
C. FeCl3 D. Kh«ng x¸c ®Þnh.
531. ChÊt nµo sau ®©y ®-îc gäi lµ phÌn chua, dïng ®Ó ®¸nh trong n-íc?
A. K2SO4 . Al2(SO4)3.24H2O. B. Na2SO4 . Al2(SO4)3.24H2O.
C. (NH4)2SO4 . Al2(SO4)3.24H2O. D. Li2SO4 . Al2(SO4)3.24H2O.
532. Cã n¨m èng nghiÖm ®ùng riªng biÖt çc dung dÞch lo·ng FeCl3, NH4Cl, Cu(NO3)2, FeSO4
vµ AlCl3. Chän mét trong çc ho¸ chÊt sau ®Ó cã thÓ ph©n biÖt tõng chÊt trªn:
A. NaOH. B. Quú tÝm.
C. BaCl2. D. AgNO3.
533. Mét èng nghiÖm chøa kho¶ng 1ml dung dÞch Cu(NO3)2. Thªm tõ tõ dung dÞch amoniac
vµo èng nghiÖm cho ®Õn d-. Çc hiÖn t-îng x¶y ra trong thÝ nghiÖm lµ:
A. Ban ®Çu cã xuÊt hiÖn kÕt tña mµu xanh nh¹t.
B Khèi l-îng kÕt tña t¨ng dÇn, ®Õn cùc ®¹i.
C. KÕt tña bÞ hoµ tan t¹o ra dung dÞch mµu xanh thÉm.
D. A, B, C ®óng.
534. Cho 1,58 gam hçn hîp A ë d¹ng bét gåm Mg vµ Fe t¸c dông víi 125ml dung dÞch CuCl 2.
KhuÊy ®Òu hçn hîp, läc röa kÕt tña thu ®-îc dung dÞch B vµ 1,92 gam chÊt r¾n C.Thªm vµo B
mét l-îng d- dung dÞch NaOH lo·ng, läc röa kÕt tña míi t¹o thµnh. Nung kÕt tña trong kh«ng
khÝ ë nhiÖt ®é cao thu ®-îc 0,7 gam chÊt r¾n D gåm hai oxit kim lo¹i. Sè ph¶n øng ho¸ häc ®·
x¶y ra trong thÝ nghiÖm trªn lµ:
175
A. 4. B. 5.
C. 6. D. 7.
535. Gang vµ thÐp lµ nh÷ng hîp kim cña s¾t, cã rÊt nhiÒu øng dông trong c«ng nghiÖp vµ trong
®êi sèng. Gang vµ thÐp cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt nµo sau ®©y?
A. Hµm l-îng cacbon trong gang cao h¬n trong thÐp.
B. ThÐp dÎo vµ bÒn h¬n gang.
C. Gang gißn vµ cøng h¬n thÐp.
D. A, B, C ®óng.
536. Cho 2,52 gam mét kim lo¹i t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 lo·ng t¹o ra 6,84 gam muèi
sunfat. §ã lµ kim lo¹i nµo trong sè sau:
A. Mg B. Fe
C. Ca D. Al
537. S¾t t¸c dông víi n-íc ë nhiÖt ®é cao h¬n 570oC th× t¹o ra s¶n phÈm:
A. FeO vµ H2. B. Fe2O3 vµ H2.
C. Fe3O4 vµ H2. D. Fe(OH)2 vµ H2.
538. Cho çc chÊt sau ®©y t¸c dông víi nhau:
Cu + HNO3 ®Æc  khÝ X
MnO2 + HCl®Æc  khÝ Y
Na2CO3 + FeCl3 + H2O  khÝ Z
C«ng thøc ph©n tö cña çc khÝ X, Y, Z lÇn l-ît lµ:
A. NO, Cl2, CO2. B. NO2, Cl2, CO2.
C. NO2, Cl2, CO. D. N2, Cl2, CO2.
539. Hoµ tan hoµn toµn 10 gam hçn hîp muèi khan FeSO4 vµ Fe2(SO4)3. Dung dÞch thu ®-îc
ph¶n øng hoµn toµn víi 1,58 gam KMnO4 trong m«i tr-êng axit H2SO4. Thµnh phÇn phÇn tr¨m
theo khèi l-îng cña FeSO4 vµ Fe2(SO4)3 ban ®Çu lÇn l-ît lµ:
A. 76% vµ 24%. B. 67% vµ 33%.
C. 24% vµ 76%. D. 33% vµ 67%.
540. Cã mét cèc ®ùng dung dÞch HCl, nhóng mét b¶n ®ång máng vµo cèc. Quan s¸t b»ng m¾t
th-êng ta kh«ng thÊy cã hiÖn t-îng g× x¶y ra. Tuy nhiªn, nÕu ®Ó l©u ngµy, dung dÞch dÇn
chuyÓn sang mµu xanh. B¶n ®ång cã thÓ bÞ ®øt chç tiÕp xóc víi bÒ mÆt tho¸ng cña cèc axit.
§iÒu gi¶i thÝch nµo sau ®©y lµ hîp lÝ?
A. §ång cã t¸c dông víi axit HCl, nh-ng chËm ®Õn møc m¾t th-êng kh«ng nh×n thÊy.
176
B. §ång t¸c dông víi axit HCl hay H2SO4 lo·ng khi cã mÆt khÝ oxi.
C. X¶y ra hiÖn t-îng ¨n mßn ®iÖn ho¸ häc.
541. C«ng thøc ho¸ häc nµo sau ®©y lµ cña n-íc Sv©yde, dïng ®Ó hoµ tan xenluloz¬, trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt t¬ nh©n t¹o?
A. CuCl2. B. Cu(NH3)4(OH)2.
C. Cu(NO3)2. D. CuSO4.
542. Hîp kim nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cña ®ång?
A. §ång thau. B. §ång thiÕc.
C. Contantan. D. Electron.
543. Bá mét Ýt tinh thÓ K2Cr2O7 (l-îng b»ng h¹t ®Ëu xanh) vµo èng nghiÖm, thªm kho¶ng 1ml
n-íc cÊt. L¾c èng nghiÖm cho tinh thÓ tan hÕt, thu ®-îc dung dÞch X. Thªm vµi giät dung dÞch
KOH vµo dung dÞch X thu ®-îc dung dÞch Y. Mµu s¾c cña dung dÞch X vµ Y lÇn l-ît lµ:
A. Mµu ®á da cam vµ mµu vµng chanh.
B. Mµu vµng chanh vµ mµu ®á da cam.
C. Mµu n©u ®á vµ mµu vµng chanh.
D. Mµu vµng chanh vµ mµu n©u ®á.
544. Cã mét lo¹i oxit s¾t dïng ®Ó luyÖn gang. NÕu khö a gam oxit s¾t nµy b»ng cacbon oxit ë
nhiÖt ®é cao ng-êi ta thu ®-îc 0,84 gam s¾t vµ 0,448 lÝt khÝ cacbonic(®ktc). C«ng thøc ho¸ häc
cña lo¹i oxit s¾t nãi trªn lµ:
A. Fe2O3. B. Fe3O4 C. FeO
Ph©n x-ëng luyÖn gang tõ quÆng s¾t LuyÖn, çn thÐp Gia sµng
545. Mét lo¹i quÆng chøa s¾t trong tù nhiªn ®· ®-îc lo¹i bá t¹p chÊt. Hoµ tan quÆng nµy trong
dung dÞch axit nitric thÊy cã khÝ mµu n©u bay ra, dung dÞch thu ®-îc cho t¸c dông víi dung dÞch
bari clorua thÊy cã kÕt tña tr¾ng (kh«ng tan trong axit). H·y cho biÕt tªn, thµnh phÇn ho¸ häc cña
quÆng?
A. Xi®erit FeCO3. B. Manhetit Fe3O4.
177
C. Hematit Fe2O3. D. Pirit FeS2.

546. ChÊt láng Booc®o (lµ hçn hîp ®ång (II) sunfat vµ v«i t«i trong n-íc theo mét tØ lÖ nhÊt
®Þnh, chÊt láng nµy ph¶i h¬i cã tÝnh kiÒm (v× nÕu ®ång (II) sunfat d- sÏ thÊm vµo m« thùc vËt
g©y h¹i lín cho c©y). Booc®o lµ mét chÊt diÖt nÊm cho c©y rÊt cã hiÖu qu¶ nªn ®-îc çc nhµ lµm
v-ên -a dïng, h¬n n÷a viÖc pha chÕ nã còng rÊt ®¬n gi¶n. §Ó ph¸t hiÖn ®ång (II) sunfat d-
nhanh, cã thÓ dïng ph¶n øng ho¸ häc nµo sau ®©y?
A. Glixerol t¸c dông víi ®ång (II) sunfat trong m«i tr-êng kiÒm.
B. S¾t t¸c dông víi ®ång (II) sunfat.
C. Amoniac t¸c dông víi ®ång (II) sunfat.
D. Ph¶n øng kh¸c.
547. HiÖn t-îng thÐp, mét hîp kim cã nhiÒu øng dông nhÊt cña s¾t bÞ ¨n mßn trong kh«ng khÝ
Èm, cã t¸c h¹i to lín cho nÒn kinh tÕ. ThÐp bÞ oxi ho¸ trong kh«ng khÝ Èm cã b¶n chÊt lµ qu¸
tr×nh ¨n mßn ®iÖn ho¸ häc. Ng-êi ta b¶o vÖ thÐp b»ng çch:
A. G¾n thªm mét mÈu Zn hoÆc Mg vµo thÐp.
B. M¹ mét líp kim lo¹i nh- Zn, Sn, Cr lªn bÒ mÆt cña thÐp.
C. B«i mét líp dÇu, mì (parafin) lªn bÒ mÆt cña thÐp.
D. A, B. C ®óng.
ThÐp bÞ ¨n mßn trong kh«ng khÝ Èm

548. Trong n-íc ngÇm th-êng tån t¹i ë d¹ng ion trong s¾t (II) hi®rocacbonat vµ s¾t (II) sunfat.
Hµm l-îng s¾t trong n-íc cao lµm cho n-íc cã mïi tanh, ®Ó l©u cã mµu vµng g©y ¶nh h-ëng
xÊu tíi søc khoÎ cña con ng-êi nªn cÇn ph¶i lo¹i bá. Ta cã thÓ dïng çc ph-¬ng ph¸p nµo sau
®©y ®Ó lo¹i bá s¾t ra khái n-íc sinh ho¹t?
A. Dïng giµn phun m-a hoÆc bÓ trµn ®Ó cho n-íc míi hót tõ giÕng khoan lªn ®-îc tiÕp
xóc nhiÒu víi kh«ng khÝ råi l¾ng, läc.
B. Sôc clo vµo bÓ n-íc míi tõ giÕng khoan lªn víi liÒu l-îng thÝch hîp.
C. Sôc kh«ng khÝ giµu oxi vµo n-íc míi hót tõ giÕng khoan lªn.
D. A, B, C ®óng.
549. Nguyªn tö cã cÊu h×nh electron líp ngoµi cïng 4s1 lµ nguyªn tö cña nguyªn tè nµo sau
®©y?
178
A. Cr. B. K.
C. Cu. D. A, B, C ®óng.
550. Mét chÊt bét mµu lôc X thùc tÕ kh«ng tan trong dung dÞch lo·ng cña axit vµ kiÒm. Khi nÊu
ch¶y víi potat ¨n da vµ cã mÆt kh«ng khÝ ®Ó chuyÓn thµnh chÊt Y cã mµu vµng vµ dÔ tan trong
n-íc, chÊt Y t¸c dông víi axit t¹o thµnh chÊt Z cã mµu ®á da cam. ChÊt Z bÞ l-u huúnh khö
thµnh chÊt X vµ oxi ho¸ axit clohi®ric thµnh clo. C«ng thøc ph©n tö cña çc chÊt X, Y, Z lÇn l-ît
lµ:
A. Cr2O3, Na2CrO4, Na2Cr2O7. B. Cr2O3, K2CrO4, K2Cr2O7.
C. Cr2O3, Na2Cr2O7, Na2CrO4. D. Cr2O3, K2Cr2O7, K2CrO4.
551.
Cã nh÷ngCh¶o
®å gang Daoch¶o, dao, d©y thÐp
vËt ®-îc chÕ t¹o tõ s¾t nh-: D©ygai.
thÐp
V×gai
sao ch¶o l¹i gißn, dao l¹i
s¾c vµ d©y thÐp l¹i dÎo? LÝ do nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. Gang vµ thÐp lµ nh÷ng hîp kim kh¸c nhau cña Fe, C vµ mét sè nguyªn tè kh¸c.
B. Gang gißn v× tû lÖ % cña cacbon cao ~ 2%.
C. ThÐp dÎo v× tû lÖ cacbon ~ 0,01%. Mét sè tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña thÐp do çc nguyªn tè vi
l-îng trong thÐp g©y ra nh- thÐp crom kh«ng gØ, …
D. A, B, C ®óng.
552. Contantan lµ hîp kim cña ®ång víi 40% Ni. VËt liÖu nµy ®-îc øng dông réng r·i trong çc
dông cô ®èt nãng b»ng ®iÖn nh-: bµn lµ, d©y may so cña bÕp ®iÑn … TÝnh chÊt nµo cña
contantan lµm cho nã ®-îc øng dông réng r·i nh- v©y?
A. Contantan cã ®iÖn trë lín. B. Contantan cã ®iÖn trë nhá.
C. Contantan cã gi¸ thµnh rÎ. D. Mét nguyªn nh©n kh¸c.
553. Trong sè çc cÆp kim lo¹i sau ®©y, cÆp nµo cã tÝnh chÊt bÒn v÷ng trong kh«ng khÝ, n-íc,
nhê cã líp mµng oxit rÊt máng, rÊt bÒn v÷ng b¶o vÖ?
A. Fe vµ Al. B. Fe vµ Cr.
C. Al vµ Cr. D. Mn vµ Al.
554. Khi ®å dïng b»ng ®ång bÞ oxi ho¸, b¹n cã thÓ dïng ho¸ chÊt nµo sau ®©y ®Ó ®å dïng cña
b¹n sÏ s¸ng ®Ñp nh- míi?
179
A. Dung dÞch NH3. B. Dung dÞch HCl.

C. Dung dÞch C2H5OH, ®un nãng. D. Dung dÞch HNO3.
555. Cã mét cèc thñy tinh dung tÝch 100ml, dùng kho¶ng 10ml dung dÞch K2Cr2O7. Thªm tõ tõ
tõng giät dung dÞch NaOH vµo cèc thñy tinh. HiÖn t-îng quan s¸t ®-îc lµ mµu da cam cña dung
dÞch chuyÓn sang mµu vµng. Hái cã hiÖn t-îng g× x¶y ra khi thªm dung dÞch BaCl2 vµo dung
dÞch cã mµu vµng trªn?
A. XuÊt hiÖn kÕt tña mµu vµng cña BaCrO4.
B. Kh«ng cã hiÖn t-îng g× x¶y ra.
C. Mµu vµng chuyÓn thµnh mµu da cam.
D. Mét ph-¬ng ¸n kh¸c.

521. A 522. A 523. B 524. C 525. A 526. A
527. A 528. A 529. A 530. C 531. A 532. A
533. D 534. D 535. D 536. B 537. A 538. B
539. A 540. B 541. B 542. D 543. A 544. B
545. D 546. B 547. D 548. D 549. D 550.B
551. D 552. A 553. C 554. C 555. A
522. Çch gi¶i 1:

PTP¦:
Mg + 2HCl  MgCl2 + H2
2Al + 6HCl  2AlCl3 + 3H2
ChÊt r¾n B lµ Cu
Dung dÞch C lµ MgCl2 vµ AlCl3.
7,84
nH   0,35 (mol)
2
22,4
§Æt: nMg = x
nAl = y
180
 3
x  y  0,35 2x  3y  0,7
 2 
 24x  27y  6,6
24x  27y  9,14  2,54
x  0,05
Gi¶i hÖ ph-¬ng tr×nh: 

y  0,2
Theo ph-¬ng tr×nh: n MgCl  n Mg  0,05(mol)
2
=> m MgCl  0,05 x 95  4,75 (g)

2
n AlCl  n Al  0,2 (mol)

3
=> m = m MgCl  m AlCl  4,75  26,7  31,45(g)

2 3
Çch gi¶i 2:
m  m( Al Mg )  mCl  (9,14  2,54)  0,7 x 35,5  6,6  24,85  31,45(g)

§¸p ¸n A.
523. Çch gi¶i 1:

2Al + 6HCl  AlCl3 + 3H2
3
0,5x 2 0,5x
Mg + 2HCl  MgCl2 + H2
Fe + 2HCl  FeCl2 + H2
§Æt sè mol Al, Mg, Fe trong 17,4g hçn hîp lµ x, y, z
27x  24y  52z 17,4 x  0,2
 
1,5x  y  z  0,6  y  0,15
0,75x  0,15 z  0,15
 
 n hçn hîp trong 34,7 lµ nAl = 0,4; nMg = 0,3; nFe = 0,3
hçn hîp X t¸c dông CuSO4d-
2Al + 3CuSO4 Al2(SO4)3 + 3Cu
Mg + CuSO4  MgSO4 + Cu
Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu
181
Cu + 4HNO3  Cu(NO3)2 + 2NO2 + H2O

nCu (4,5,6) = 1,5x + y + z = 0,6 + 0,3 + 0,3 = 1,2 (mol)
(7): n N2  2N Cu  2x1,2  2,4(mol)
VNO2  2,4x22,4  53,76lÝt
Çch gi¶i 2:
Al, Mg, Fe nh-êng e H+ + 2e  H2  n eH nhËn  n eCu nhËn
H+ , Cu2+ nhËn e Cu + 2e  Cu  n H2  nCu2
nCu  n Cu2
n NO2  2nCu  2x1,2  2,4mol
 VNO2  2,4x22,4  53,76lÝt
§¸p sè: B
524. Çch gi¶i 1:

2Al + Fe2O3  Al2O3 + 2Fe
Sè mol: 0,2 0,03
Ph¶n øng: 0,06 0,03 0,03 0,06
Sau ph¶n øng: 0 0,03 0,06
mhh sau ph¶n øng = 0,14 x 27 + 0,03 . 102 + 0,06 x 56 = 10,2 (g)
Çch gi¶i 2: Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l-îng: Tæng khèi l-îng çc chÊt tham gia ph¶n øng
b»ng tæng khèi l-îng s¶n phÈm:
mhh sau = mhh tr-íc = 5,4 + 4,8 = 10,2(g)
§¸p ¸n C.
525. H-íng dÉn:
M hh = 16,75.2 = 33,5
V N 2O 44 3,5
182
V N 2O 3,5 1
33,5   
V NO 10,5 3
VNO 30 10,5
§¸p ¸n: A.
526. H-íng dÉn:
Tæng sè mol electron cho = (0,05 x 1) + (0,03 x2) = 0,11 (mol)
9 V
Tæng sè mol electron nhËn = 3n NO + n NO =  0,11 (mol)
2
22, 4  5
0,11 5  22, 4
 V=  1,369 (lÝt) §¸p ¸n A.
9
527. H-íng dÉn:
0,54
Tæng sè mol electron cho = 3 = 0,06 (mol)
27
6 V
Tæng sè mol electron nhËn = 3n NO + n NO2 =  0, 06 (mol)
22, 4  4
0, 06  4  22, 4
V =  0,896 (lÝt) §¸p ¸n A.
6
529. H-íng dÉn:
Gäi m lµ khèi l-îng thanh kim lo¹i, A lµ nguyªn tö khèi cña kim lo¹i, x lµ sè mol muèi
ph¶n øng.
M + CuSO4  MSO4 + Cu
Ag  1mol 64g gi¶m (A – 64)g
0,05m
xmol g
100
0,05m
Rót ra: x = 100 (1)
A  64
M + Pb(NO3)2  M(NO3)2 + Pb
183
Ag  1mol 207 t¨ng (207 – A)g

7,1m
xmol t¨ng g
100
7,1m
Rót ra: x = 100 (2)
207  A
0,05m 7,1m
Tõ (1) vµ (2) ta cã: 100 = 100 (3)
A  64 207  A
Tõ (3) gi¶i ra A = 65. VËy kim lo¹i M lµ kÏm.
§¸p ¸n: A
530. H-íng dÉn:
Gäi A lµ nguyªn tö khèi cña kim lo¹i X.
3,78
 0,14  0,14 0,14
27
Ta cã: (A + 35,5.3).0,14 – (133,5.0,14) = 4,06
§¸p ¸n C.
534. H-íng dÉn:

1. Mg + CuCl2  Cu + MgCl2
2. Fe + CuCl2  Cu + FeCl2
3. MgCl2 + 2NaOH  Mg(OH)2 + 2NaCl
4. FeCl2 + 2NaOH  Fe(OH)2 + 2NaCl
5. Mg(OH)2  MgO + H2O
6. 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O  4Fe(OH)3
7. 2Fe(OH)3  Fe2O3 + 3H2O
§¸p ¸n: D.
184
Ch-¬ng 14. Mét sè ph-¬ng ph¸p gi¶I nhanh bµi tËp hãa häc
1. Ph-¬ng ph¸p b¶o toµn
a. B¶o toµn ®iÖn tÝch
- Nguyªn t¾c: Tæng ®iÖn tÝch d-¬ng lu«n lu«n b»ng tæng ®iÖn tÝch ©m vÒ gi¸ trÞ tuyÖt
®èi. V× thÕ dung dÞch lu«n lu«n trung hoµ vÒ ®iÖn.
- Çc vÝ dô:
VÝ dô 1: KÕt qu¶ x¸c ®Þnh nång ®é mol cña çc ion trong mét dung dÞch ghi ë b¶ng
d-íi ®©y:
185
Ion Na+ Ca2+ NO3- Cl- HCO3-

Sè mol 0,05 0,01 0,01 0,04 0,025
Hái kÕt qu¶ ®ã ®óng hay sai? T¹i sao?

Gi¶i: Do ®iÖn tÝch cña mét ion trong dd b»ng tÝch cña ®iÖn tÝch vµ sè mol cña nã, nªn
ta cã:
Tæng ®iÖn tÝch d-¬ng lµ: (+1).0,05 + (+2).0,01 = + 0,07
Tæng ®iÖn tÝch ©m lµ: (-1).0,01 + (-1).0,04 + (-1).0,025 = - 0,075.
Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña ®iÖn tÝch d-¬ng kh¸c ®iÖn tÝch ©m. VËy kÕt qu¶ trªn lµ sai.
VÝ dô 2: Dung dÞch A chøa çc ion Na+: a mol; HCO3-: b mol;
CO32-: c mol; SO42-: d mol. §Ó t¹o ra kÕt tña lín nhÊt ng-êi ta dïng 100 ml dd Ba(OH) 2 nång ®é
x mol/l. LËp biÓu thøc tÝnh x theo a vµ b.
Gi¶i: HCO3- + OH-  CO32- + H2O
bmol  b
Ba2+ + CO32-  BaCO3
Ba2+ + SO42-  BaSO4
Dung dÞch sau ph¶n øng chØ cã Na+: a mol. V× b¶o toµn ®iÖn tÝch nªn còng ph¶i cã: a
mol OH-. §Ó t¸c dông víi HCO3- cÇn b mol OH-.
VËy sè mol OH- do Ba(OH)2 cung cÊp lµ (a + b) mol
ab
ab ab
Ta cã: nBa OH 2  vµ nång ®é x  2  mol/l
2 0,1 0,2
b) B¶o toµn khèi l-îng
- Nguyªn t¾c:
+ Trong mét ph¶n øng hãa häc tæng khèi l-îng cña çc s¶n phÈm b»ng tæng khèi
l-îng cña çc chÊt ph¶n øng.
+ Khi c« c¹n dd th× khèi l-îng hçn hîp muèi thu ®-îc b»ng tæng khèi l-îng cña çc
cation kim lo¹i vµ anion gèc axit.
- Çc vÝ dô:
VÝ dô 1: Cho tõ tõ mét luång khÝ CO ®i qua èng sø ®ùng m gam hçn hîp gåm Fe, FeO,
Fe3O4, Fe2O3 ®un nãng thu ®-îc 64g s¾t, khÝ ®i ra sau ph¶n øng cho ®i qua dd Ca(OH)2 d- ®-îc
40g kÕt tña.
186
TÝnh m.
Gi¶i: KhÝ ®i ra sau ph¶n øng gåm CO2 vµ CO d-
CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O
40
0,4  0,4
100
ta cã: nCOpu  nCO2  0,4
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l-îng:
m + 28.0,4 = 64 + 44.0,4  m = 70,4g.
VÝ dô 2: Mét dd cã chøa 2 cation lµ Fe2+: 0,1mol vµ Al3+: 0,2mol vµ 2anion lµ Cl-: x
mol vµ SO42-: y mol. TÝnh x vµ y, biÕt r»ng khi c« c¹n dd thu ®-îc 46,9 g chÊt r¾n khan.
Gi¶i:
Do b¶o toµn khèi l-îng: 56.0,1 + 27.0,2 + 35,5x + 96y = 46,9 (1)
Do b¶o toµn ®iÖn tÝch: 2.0,1 + 3.0,2 = 1.x + 2.y (2)
Tõ (1) vµ (2) gi¶i ra x = 0,2; y = 0,3.
VÝ dô 3: §un 132,8 g hçn hîp 3 r-îu no, ®¬n chøc víi H2SO4 ®Æc ë 1400C thu ®-îc
111,2g hçn hîp çc ete trong ®ã çc ete cã sè mol b»ng nhau. TÝnh sè mol mçi ete.
33  1
Gi¶i: §un hçn hîp 3 r-îu ®-îc  6 ete.
2
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l-îng: mr-îu = mete = mH 2O
mH 2O = mr-îu - mete = 132,8 – 111,2 = 21,6 g.

21,6
Tæng sè mol çc ete = sè mol H2O = = 1,2
18
1,2
Sè mol mçi ete =  0,2 mol.
6
VÝ dô 4: Hoµ tan hoµn toµn 23,8g hçn hîp gåm mét muèi cacbonat cña kim lo¹i ho¸ trÞ
I vµ mét muèi cacbonat cña kim lo¹i ho¸ trÞ II vµo dd HCl thu ®-îc 0,2mol khÝ CO 2. TÝnh khèi
l-îng muèi míi t¹o ra trong dung dÞch.
Gi¶i: §Æt c«ng thøc cña çc muèi lµ M2CO3 vµ RCO3
M2CO3 + RCO3 + 4HCl  2MCl + RCl2 + 2CO2 + 2H2O

0,4 0,2 mol  0,2
187
Theo ®Þnh luËt BTKL: 23,8 + 0,4.36,5 = mmuèi + mCO2  mH 2O

hay: 23,8 + 0,4.36,5 = mmuèi + 0,2.44 + 0,2.18
mmuèi = 26g
c. B¶o toµn electron
- Nguyªn t¾c: Trong qu¸ tr×nh ph¶n øng th×:
Sè e nh-êng = sè e thu
hoÆc: sè mol e nh-êng = sè mol e thu
Khi gi¶i kh«ng cÇn viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng mµ chØ cÇn t×m xem trong qu¸ tr×nh
ph¶n øng cã bao nhiªu mol e do chÊt khö nh-êng ra vµ bao nhiªu mol e do chÊt oxi ho¸ thu vµo.
- Çc vÝ dô:
VÝ dô 1: Trén 60g bét Fe víi 30g bét l-u huúnh råi ®un nãng (kh«ng cã kh«ng khÝ) thu
®-îc chÊt r¾n A. Hoµ tan A b»ng dd axit HCl d- ®-îc dd B vµ khÝ C. §èt ch¸y C cÇn V lÝt O2
(®ktc). TÝnh V, biÕt çc ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn.
30
Gi¶i: nFe  nS  nªn Fe d- vµ S hÕt.
32
KhÝ C lµ hçn hîp H2S vµ H2. §èt C thu ®-îc SO2 vµ H2O. KÕt qu¶ cuèi cïng cña qu¸
tr×nh ph¶n øng lµ Fe vµ S nh-êng e, cßn O2 thu e.
Nh-êng e: Fe – 2e  Fe2+
60 60
mol  .2
50 56
S - 4e  S+4 (SO2)
20 30
mol  .4
32 32
Thu e: Gäi sè mol O2 lµ x mol.
O2 + 4e  2O-2
2 mol  4x
60 30
Ta cã: 4 x  .2  .4 gi¶i ra x = 1,47 mol.
56 32
VO2  22,4.1,47  32,928 lit
VÝ dô 2: Hçn hîp A gåm 2 kim lo¹i R1, R2 cã ho¸ trÞ x, y kh«ng ®æi (R1, R2 kh«ng t¸c
dông víi n-íc vµ ®øng tr-íc Cu trong d·y ho¹t ®éng hãa häc cña kim lo¹i). Cho hçn hîp A
ph¶n øng hoµn toµn víi dd HNO3 d- thu ®-îc 1,12 l khÝ NO duy nhÊt ë ®ktc.
188
NÕu cho l-îng hçn hîp A trªn ph¶n øng hoµn toµn víi dd HNO3 th× thu ®-îc bao nhiªu
lÝt N2. Çc thÓ tÝch khÝ ®o ë ®ktc.
Gi¶i: Trong bµi to¸n nµy cã 2 thÝ nghiÖm:
ë thÝ nghiÖm 1: R1 vµ R2 nh-êng e cho Cu2+ ®Ó chuyÓn thµnh Cu sau ®ã Cu l¹i nh-êng
5 2
e cho N ®Ó thµnh N (NO). Sè mol e do R1 vµ R2 nh-êng ra lµ:
5 2
N + 3e  N
1,12
0,15   0,05
22,4
5
ë thÝ nghiÖm 1: R1 vµ R2 trùc tiÕp nh-êng e cho N ®Ó t¹o ra N2. Gäi x lµ sè mol N2,
th× sè mol e thu vµo lµ:
5
2 N + 10e  N 20
10x  x mol
Ta cã: 10x = 0,15  x = 0,015
VN 2 = 22,4.0,015 = 0,336 lit
VÝ dô 3: Cho 1,35 g hçn hîp gåm Cu, Mg, Al t¸c dông hÕt víi dd HNO3 thu ®-îc hçn
hîp khÝ gåm 0,01 mol NO vµo 0,04 mol NO2. TÝnh khèi l-îng muèi t¹o ra trong dung dÞch.
Gi¶i: §Æt x, y, z lÇn l-ît lµ sè mol Cu, Mg, Al.
2
Nh-êng e: Cu – 2e = Cu
x  2x  x
2
Mg – 2e = Mg
y  2y  y
3
Al – 3e = Al
z  3z  z
5 2
Thu e: N + 3e = N (NO)
0,03  0,01
5 4
N + 1e = N (NO2)
0,04  0,04
189
Ta cã: 2x + 2y + 3z = 0,03 + 0,04 = 0,07 (1)

Nh-ng 0,07 còng chÝnh lµ sè mol NO3-
Khèi l-îng muèi nitrat lµ: 1,35 + 62.0,07 = 5,69g.
2. Ph-¬ng ph¸p ®¹i sè
a. Çch gi¶i: ViÕt çc ph-¬ng tr×nh ph¶n øng. §Æt Èn sè cho çc ®¹i l-îng cÇn t×m. TÝnh
theo çc ph-¬ng tr×nh ph¶n øng vµ çc Èn sè ®ã ®Ó lËp ra ph-¬ng tr×nh ®¹i sè. Gi¶i ph-¬ng tr×nh
®¹i sè (hoÆc hÖ ph-¬ng tr×nh) vµ biÖn luËn kÕt qu¶ (nÕu cÇn).
b. VÝ dô:
(TrÝch ®Ò thi vµo §HSP Hµ Néi 1998)§Ó m gam bét s¾t (A) ngoµi kh«ng khÝ, sau mét
thêi gian biÕn thµnh hçn hîp (B) cã khèi l-îng 12 gam gåm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3. Cho B t¸c
dông hoµn toµn víi dd HNO3 thÊy sinh ra 2,24l khÝ NO duy nhÊt ë ®ktc. TÝnh m.
Gi¶i: Trong kh«ng khÝ s¾t t¸c dông víi oxi t¹o ra çc oxit
2Fe + O2  2FeO
4Fe + 3O2  2Fe3O4
3Fe + 2O2  Fe2O3
Hçn hîp B t¸c dông víi dd HNO3:
Fe + 4HNO3  Fe(NO3)3 + NO + 2H2O
3FeO + 10HNO3  3Fe(NO3)3 + NO + 5H2O
3Fe3O4 + 28HNO3  9Fe(NO3)3 + NO + 14H2O
Fe2O3 + 6HNO3  2Fe(NO3)3 + 3H2O
§Æt sè mol cña Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 lÇn l-ît lµ x, y, z, t ta cã:
Theo khèi l-îng hçn hîp B: 56x + 72y + 232z + 160t = 12 (1)
m
Theo sè mol nguyªn tö Fe: x + y + 3z + 2t = (2)
56
12  m
Theo sè mol nguyªn tö O trong oxit: y + 4z + 3t = (3)
16
y z 2,24
Theo sè mol NO: x +    0,1 (4)
3 3 22,4
NhËn xÐt tr-íc khi gi¶i hÖ ph-¬ng tr×nh ®¹i sè trªn:
- Cã 5 Èn sè nh-ng chØ cã 4 ph-¬ng tr×nh. Nh- vËy kh«ng ®ñ sè ph-¬ng tr×nh ®Ó t×m ra
çc Èn sè, do ®ã cÇn gi¶i kÕt hîp víi biÖn luËn.
190
- §Çu bµi chØ yªu cÇu tÝnh khèi l-îng s¾t ban ®Çu, nh- vËy kh«ng cÇn ph¶i ®i t×m ®Çy
®ñ çc Èn x, y, z, t. ë ®©y cã 2 ph-¬ng tr×nh, nÕu biÕt gi¸ trÞ cña nã ta dÔ dµng tÝnh ®-îc khèi
l-îng s¾t ban ®Çu ®ã lµ ph-¬ng tr×nh (2) vµ (3).
+ T×m ®-îc gi¸ trÞ cña (2), ®ã lµ sè mol Fe. Nh©n gi¸ trÞ ®ã víi nguyªn tö khèi cña Fe
lµ 56 ta ®-îc m.
+ T×m ®-îc gi¸ trÞ cña (3), ®ã lµ sè mol nguyªn tö O trong oxit. Nh©n gi¸ trÞ ®ã víi
nguyªn tö khèi cña O lµ 16 ta ®-îc khèi l-îng cña oxi trong çc oxit s¾t. LÊy khèi l-îng hçn
hîp B trõ ®i khèi l-îng oxi ta ®-îc khèi l-îng s¾t ban ®Çu, tøc m.
- Thùc hiÖn çc phÐp tÝnh trªn:
+ T×m gi¸ trÞ cña ph-¬ng tr×nh (2):
Chia (1) cho 8 ®-îc: 7x + 9y + 29z + 20t = 1,5 (5)
Nh©n (4) víi 3 ®-îc: 3x + y + z = 0,3 (6)
Céng (5) víi (6) ®-îc: 10x + 10y + 30z + 20t = 1,8 (7)
Chia (7) cho 10 ®-îc: x + y + 3z + 2t = 0,18
VËy: m = 56.0,18 = 10,08g
+ T×m gi¸ trÞ cña ph-¬ng tr×nh (3):
Nh©n (5) víi 3 ®-îc: 21x + 27y + 87z + 60t = 4,5 (8)
Nh©n (6) víi 7 ®-îc: 21x + 7y + 7z = 2,1 (9)
LÊy (8) trõ ®i (9) ®-îc: 20y + 80z + 60t = 2,4 (10)
Chia (10) cho 20 ®-îc: y + 4z + 3t = 0,12
m = 12 – (0,12.16) = 10,08g
Qua viÖc gi¶i bµi to¸n trªn b»ng ph-¬ng ph¸p ®¹i sè ta thÊy viÖc gi¶i hÖ ph-¬ng tr×nh
®¹i sè nhiÒu khi rÊt phøc t¹p, th«ng th-êng HS chØ lËp ®-îc ph-¬ng tr×nh ®¹i sè mµ kh«ng gi¶i
®-îc hÖ ph-¬ng tr×nh ®ã.
VÒ mÆt hãa häc, chØ dõng l¹i ë chç HS viÕt xong çc ph-¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc vµ
®Æt Èn ®Ó tÝnh theo çc ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ®ã (dùa vµo mèi t-¬ng quan tØ lÖ thuËn) cßn l¹i
®ßi hái ë HS nhiÒu vÒ kÜ n¨ng to¸n häc. TÝnh chÊt to¸n häc cña bµi to¸n lÊn ¸t tÝnh chÊt hãa häc,
lµm lu mê b¶n chÊt hãa häc. Trªn thùc tÕ, HS chØ quen gi¶i b»ng ph-¬ng ph¸p ®¹i sè, khi gÆp
mét bµi to¸n lµ chØ t×m çch gi¶i b»ng ph-¬ng ph¸p ®¹i sè, mÆc dï th-êng bÕ t¾c. Ta h·y gi¶i
bµi to¸n trªn b»ng nh÷ng ph-¬ng ph¸p mang tÝnh ®Æc tr-ng cña hãa häc h¬n, ®ã lµ ph-¬ng ph¸p
b¶o toµn khèi l-îng vµ ph-¬ng ph¸p b¶o toµn electron.
*) Ph-¬ng ph¸p b¶o toµn khèi l-îng:
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l-îng ta cã: (kÝ hiÖu khèi l-îng lµ m)
mB  mHNO3 pu  mFe  NO3 3  mNO  mH 2O (1)
191
TÝnh çc gi¸ trÞ ch-a biÕt cña (1):

m m
+ nFe  NO3 3  nFe  . VËy mFe  NO3 3  242.
56 56
+ Muèn tÝnh mHNO3 cÇn tÝnh nHNO3 . ë ®©y sè mol HNO3 ®-îc dïng vµo 2 viÖc lµ t¹o
ra NO vµ t¹o ra muèi:
2,24
nHNO3 t¹o NO = nNO =  0,1
22,4
m
nHNO3 t¹o muèi = 3.nFe = 3.
56
3m  3m 
nHNO3 p- = 0,1 + . VËy mHNO3 p- = 63. 0,1  
56  56 
1 1  3m 
+ TÝnh nH 2O : ta cã nH 2O = nHNO3 p- =  0,1  
2 2  56 
1 3m 
VËy mH 2O  18.  0,1  
2 56 
Thay çc gi¸ trÞ t×m ®-îc vµo (1) ®-îc ph-¬ng tr×nh bËc nhÊt, chØ chøa Èn m:
 3m  m 1 3m 
12 + 63. 0,1   = 242. + 30.0,1 + 18. . 0,1  
 56  56 2 56 
Gi¶i ra m = 10,08g
NhËn xÐt: Tuy h¬i dµi nh-ng çch nµy dÔ hiÓu, cã t¸c dông kh¾c s©u ®Þnh luËt b¶o toµn
khèi l-îng vµ cã -u ®iÓm lµ ¸p dông cho mäi qu¸ tr×nh oxi ho¸ - khö hoÆc kh«ng oxi ho¸ - khö.
c. Ph-¬ng ph¸p b¶o toµn electron: Sè mol e do Fe nh-êng ph¶i b»ng sè mol e do oxi thu
5
vµ N cña HNO3 thu:
m 12  m 2,24
Ta cã: .3  .4  .3
56 32 22,4
Gi¶i ra m = 20,08g
NhËn xÐt: Cho kÕt qu¶ rÊt nhanh, tÝnh to¸n rÊt nhÑ nhµng, kh¾c s©u b¶n chÊt nh-êng e
vµ thu e cña çc qu¸ tr×nh hãa häc. H¹n chÕ lµ chØ ¸p dông ®-îc cho çc qu¸ tr×nh oxi ho¸ - khö.
3. Ph-¬ng ph¸p trung b×nh (khèi l-îng mol trung b×nh, sè nguyªn tö trung b×nh)
a. Çch gi¶i:
192
- Ph-¬ng ph¸p trung b×nh chØ ¸p dông cho bµi to¸n hçn hîp çc chÊt.
- Gi¸ trÞ trung b×nh dïng ®Ó biÖn luËn t×m ra nguyªn tö khèi hoÆc ph©n tö khèi hay sè
nguyªn tö trong ph©n tö hîp chÊt.
- Khèi l-îng mol trung b×nh lµ khèi l-îng cña mét mol hçn hîp (kÝ hiÖu lµ M
M = Khèi l-îng hçn hîp
Sè mol hçn hîp
b. Çc vÝ dô:
VÝ dô 1: Hoµ tan hoµn toµn 4,68g hçn hîp muèi cacbonat cña hai kim lo¹i A vµ B kÕ
tiÕp trong nhãm IIA vµo dd HCl thu ®-îc 1,12 lit CO2 ë ®ktc. X¸c ®Þnh tªn kim lo¹i A vµ B.
Gi¶i: §Æt M lµ NTK trung b×nh cña 2 kim lo¹i A vµ B
M CO3 + 2HCl  M Cl2 + CO2 + H2O
1,12
0,05  0,05 mol
22,4
4,68
M CO3 =  93,6; M = 93,6 – 60 = 33,6
0,05
BiÖn luËn: A < 33,6  A lµ Mg = 24
B > 33,6  B lµ Ca = 40.
VÝ dô 2: §èt ch¸y hoµn toµn a g hçn hîp hai r-îu no, ®¬n chøc liªn tiÕp trong d·y ®ång
®¼ng thu ®-îc 3,584 lÝt CO2 ë ®ktc vµ 3,96g H2O. TÝnh a vµ x¸c ®Þnh CTPT cña çc r-îu.
Gi¶i: Gäi n lµ sè nguyªn tö C trung b×nh vµ x lµ tæng sè mol cña hai r-îu.
Cn H 2 n1OH 
3n
2
 
O2  nCO2  n  1 H 2 O
x mol nx  n  1x
3,584
nCO2  nx   0,16 (1)
22,4
 
n H 2O  n  1 . x 
3,96
18
 0,22 (2)
Tõ (1) vµ (2) gi¶i ra x = 0,06 vµ n = 2,67

Ta cã: a = (14 n + 18).x = (14.2,67) + 18.0,06 = 3,32g
193
C 2 H 5OH
n = 2,67
C3 H 7 OH
VÝ dô 3: Hçn hîp 3 r-îu ®¬n chøc A, B, C cã tæng sè mol lµ 0,08 vµ khèi l-îng lµ
3,387. x¸c ®Þnh CTPT cña A, B, C, biÕt r»ng B vµ C cã cïng sè nguyªn tö cacbon vµ sè mol
5
r-îu A b»ng tæng sè mol cña r-îu B vµ C.
3
3,38
Gi¶i: M  42,2
0,08
Nh- vËy ph¶i cã Ýt nhÊt mét r-îu cã M < 42,2. ChØ cã CH3OH = 32
0,08.5
Ta cã: n A   0,05 ; mA = 32.0,05 = 1,67.
53
0,08.3
mB + C = 3,38 – 1,6 = 1,78g; nB + C =  0,03
53
1,78
M B ,C   59,3
0,03
Gäi y lµ sè nguyªn tö H trung b×nh trong ph©n tö hai r-îu B vµ C
Ta cã: CxH y OH = 59,3 hay 12x + y + 17 = 59,3
Rót ra: 12x + y = 42,3

BiÖn luËn:
x 1 2 3 4
y 30,3 18,3 6,3 <0
ChØ cã nghiÖm khi x = 3. B, C ph¶i cã mét r-îu cã sè nguyªn tö H < 6,3 vµ mét r-îu
cã sè nguyªn tö H > 6,3.
Cã 2 cÆp nghiÖm: C3H5OH (CH2 = CH – CH2OH) vµ C3H7OH
C3H3OH (CH  C – CH2OH) vµ C3H7OH
VÝ dô 4: Cho 2,84g hçn hîp 2 r-îu ®¬n chøc lµ ®ång ®¼ng liªn tiÕp nhau t¸c dông víi
mét l-îng Na võa ®ñ t¹o ra 4,6g chÊt r¾n vµ V lÝt khÝ H2 ë ®ktc. TÝnh V vµ x¸c ®Þnh CTPT cña
çc r-îu.
Gi¶i: §Æt R lµ gèc hi®rocacbon trung b×nh vµ x lµ tæng sè mol cña 2 r-îu.
194
1
R OH + Na  R Ona + H2
2
x
xmol x
2
Ta cã: ( R + 17).x = 2,84 hay R x + 17x = 2,84 (1)
( R + 39).x = 4,6 hay R x + 39x = 4,6 (2)
Tõ (1) vµ (2) gi¶i ra x = 0,08 vµ R = 18,5
Ph¶i cã mét gèc R < 18,5  Duy nhÊt chØ cã CH3 = 15 vµ r-îu lµ CH3OH. §ång ®¼ng
liªn tiÕp nªn r-îu kia ph¶i lµ C2H5OH.
0,08
V= .22,4  0,896 lÝt.
2
4. Ph-¬ng ph¸p ghÐp Èn sè

a. Çch gi¶i: Mét sè bµi to¸n cho thiÕu d÷ kiÖn nªn gi¶i b»ng ph-¬ng ph¸p ®¹i sè ta cã sè
Èn nhiÒu h¬n sè ph-¬ng tr×nh vµ cã d¹ng v« ®Þnh, kh«ng gi¶i ®-îc.
NÕu dïng ph-¬ng ph¸p ghÐp Èn sè ta cã thÓ gi¶i lo¹i bµi to¸n nµy mét çch dÔ dµng.
b. Çc vÝ dô:
VÝ dô 1: §èt ch¸y hoµn toµn ag hçn hîp hai r-îu no, ®¬n chøc ®-îc hçn hîp khÝ vµ
h¬i. Cho hçn hîp khÝ vµ h¬i nµy lÇn l-ît ®i qua b×nh 1 ®ùng H2SO4 ®Æc vµ b×nh 2 ®ùng n-íc v«i
trong d-, thÊy b×nh 1 t¨ng 1,98g vµ b×nh 2 cã 8g kÕt tña. TÝnh a.
Gi¶i: §Æt CTPT cña çc r-îu lµ CnH2n+1-OH vµ CmH2m+1-OH.
Gäi x, y lµ sè mol çc r-îu.
3n
CnH2n+1OH + O2  nCO2 + (n + 1)H2O
2
x nx (n + 1)x
3m
CmH2m+1OH + O2  mCO2 + (m + 1)H2O
2
y my (m + 1)y
CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O
8
0,08  0,08
100
195
Ta lËp ®-îc 2 ph-¬ng tr×nh ®¹i sè theo sè mol CO2 vµ sè mol H2O:
nCO2 = nx + my = 0,08 (1)
nH 2O  n  1x  m  1 y 
1,98
 0,11 (2)
18
ë ®©y, víi 4 Èn sè (n, m, x, y) mµ chØ cã 2 ph-¬ng tr×nh nªn cã d¹ng vo ®Þnh.
Ta triÓn khai (2) ®Ó ghÐp Èn sè
Tõ (2): n H 2O = nx + x + my + y = (nx + my) + (x + y) = 0,11
Thay nx + my = 0,08, rót ra x + y = 0,11 – 0,08 = 0,03.
TÝnh a: a = (14n + 18)x + (14m + 18)y
hay a = 14nx + 18x + 14my + 18y.
GhÐp Èn sè ®-îc a = 14(nx + my) + 18(x + y).
Thay çc gi¸ trÞ ®· biÕt ®-îc a = 14.0,08 + 18.0,03 = 1,66g
VÝ dô 2: §un p gam hçn hîp 2 r-îu víi H2SO4 ®Æc thu ®-îc V lÝt (®ktc) hçn hîp 2
anken. §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp anken ®ã thu ®-îc x lÝt CO2 (®ktc) vµ y gam H2O.
LËp biÓu thøc tÝnh x, y theo p, V.
Gi¶i: §un nãng víi H2SO4 ®Æc thu ®-îc hçn hîp 2 anken, suy ra hçn hîp 2 r-îu ®ã
ph¶i thuéc lo¹i no, ®¬n chøc.
CnH2n+1OH H2SO4® C H + H O (1)

n 2n 2
 1400C
a mol a
CmH2m+1OH  CmH2m + H2O (2)
b mol b
3n
CnH2n + O2  nCO2 + nH2O (3)
2
a mol na na
3m
CmH2m + O2  mCO2 + mH2O (4)
2
b mol mb mb
V
Theo (1), (2): a + b = (5). Theo (3), (4): nCO2  nH 2O = na + mb (6)
22,4
Khèi l-îng 2 r-îu lµ: (14n + 18)a + (14m + 18)b = p
196
hay 14(na + mb) + 18(a + b) = p (7)

ThÕ (5) vµo (7) ®-îc:
V
p  18.
22,4
na + mb =
14
V
p  18.
22,4 9 p  7,23V
mH 2 O  y  .18  y 
14 7
V
p  18.
22,4 11,2 p  9V
VCO2  x  .22,4  x 
14 7
5. Ph-¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l-îng

a. Çch gi¶i: Khi chuyÓn tõ chÊt nµy sang chÊt kh¸c khèi l-îng cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m do
çc chÊt kh¸c nhau cã khèi l-îng mol kh¸c nhau. Dùa vµo mèi t-¬ng quan tØ lÖ thuËn cña sù
t¨ng gi¶m ta tÝnh ®-îc l-îng chÊt tham gia hay t¹o thµnh sau ph¶n øng.
b. Çc vÝ dô
VÝ dô 1: Nhóng thanh kÏm vµo dd chøa 8,32g CdSO4. Sau khi khö hoµn toµn ion Cd2+
khèi l-îng thanh kÏm t¨ng 2,35% so víi ban ®Çu. Hái khèi l-îng thanh kÏm ban ®Çu.
2,35a
Gi¶i: Gäi khèi l-îng thanh kÏm ban ®Çu lµ a gam th× khèi l-îng t¨ng thªm lµ
100
gam.
Zn + CdSO4  ZnSO4 + Cd
65g 1mol 112g t¨ng 112 – 65 = 47g
8,32 2,35a
 0,04 mol g
208 100
1 47
Ta cã tØ lÖ:  .
0,04 2,35a
100
Gi¶i ra a = 80g.
VÝ dô 2: Nhóng thanh kim lo¹i M ho¸ trÞ 2 vµo dd CuSO4, sau mét thêi gian lÊy thanh kim
lo¹i ra thÊy khèi l-îng gi¶m 0,05%. MÆt kh¸c nhóng thanh kim lo¹i trªn vµo dd Pb(NO3)2, sau mét
197
thêi gian thÊy khèi l-îng t¨ng 7,1%. X¸c ®Þnh M, biÕt r»ng sè mol CuSO4 vµ Pb(NO3)2 tham gia ë 2
tr-êng hîp nh- nhau.
Gi¶i: Gäi m lµ khèi l-îng thanh kim lo¹i, A lµ NTK cña kim lo¹i, x lµ sè mol muèi
ph¶n øng.
M + CuSO4  MSO4 + Cu
Ag  1mol 64g gi¶m (A – 64)g
0,05m
xmol g
100
0,05m
Rót ra: x = 100 (1)
A  64
M + Pb(NO3)2  M(NO3)2 + Pb
Ag  1mol 207 t¨ng (207 – A)g
7,1m
xmol t¨ng g
100
7,1m
Rót ra: x = 100 (2)
207  A
0,05m 7,1m
Tõ (1) vµ (2) ta cã: 100 = 100 (3)
A  64 207  A
Tõ (3) gi¶i ra A = 65. VËy kim lo¹i M lµ kÏm.
VÝ dô 3: Cho 3,78g bét Al ph¶n øng võa ®ñ víi dd muèi XCl3 t¹o thµnh dd Y. Khèi
l-îng chÊt tan trong dd Y gi¶m 4,06g so víi dd XCl3. x¸c ®Þnh c«ng thøc cña muèi XCl3.
Gi¶i: Gäi A lµ NTK cña kim lo¹i X.
3,78
 0,14  0,14 0,14
27
Ta cã: (A + 35,5.3).0,14 – (133,5.0,14) = 4,06
VÝ dô 4: Nung 100g hçn hîp gåm Na2CO3 vµ NaHCO3 cho ®Õn khi khèi l-îng hçn hîp
kh«ng ®æi ®-îc 69g chÊt r¾n. x¸c ®Þnh phÇn tr¨m khèi l-îng cña mçi chÊt trong hçn hîp.
198
Gi¶i: ChØ cã NaHCO3 bÞ ph©n hñy. §Æt x lµ sè gam NaHCO3.

2NaHCO3 
0
t
Na2CO3 + CO2 + H2O
2.84g gi¶m: 44 + 18 = 62g
xg gi¶m: 100 – 69 = 31g
2,84 62
Ta cã:   x  84 g
x 31
VËy NaHCO3 chiÕm 84% vµ Na2CO3 chiÕm 16%.
VÝ dô 5: Hoµ tan hoµn toµn 23,8g hçn hîp mét muèi cacbonat cña kim lo¹i ho¸ trÞ I vµ
mét muèi cacbonat cña kim lo¹i ho¸ trÞ II vµo dd HCl thÊy tho¸t ra 0,2mol khÝ. Khi c« c¹n dd
sau ph¶n øng th× thu ®-îc bao nhiªu gam muèi khan?
Gi¶i: KÝ hiÖu kim lo¹i ho¸ trÞ I lµ M, sè mol lµ x kim lo¹i, ho¸ trÞ II lµ R, sè mol lµ y.
M2CO3 + 2HCl  2MCl + CO2 + H2O (1)
1mol(2M+60)g 2(M+35,5) t¨ng (2M+71)-(2M+60) = 11gam
xmol 11gam
RCO3 + 2HCl  RCl2 + CO2 + H2O (2)

1mol(R+60)g (R+71) t¨ng (R+71)-(R+60) = 11g
ymol 11ygam
Tõ (1) vµ (2): mhh = x + y = nCO2 = 0,2

Theo (1), (2): (x + y)mol hçn hîp ph¶n øng th× khèi l-îng hh muèi t¨ng (11x + 11y)g
= 11(x + y) = 11.0,2 = 2,2g.
VËy khèi l-îng muèi thu ®-îc b»ng khèi l-îng muèi ban ®Çu céng víi khèi t-îng t¨ng
thªm.
mmuèi = 23,8 + 2,2 = 26g.
6. Ph-¬ng ph¸p ®-êng chÐo

a. Çch gi¶i:
- Ph-¬ng ph¸p ®-êng chÐo th-êng dïng ®Ó gi¶i bµi to¸n trén lÉn çc chÊt víi nhau cã
thÓ ®ång thÓ hoÆc dÞ thÓ nh-ng hçn hîp cuèi cïng ph¶i lµ ®ång thÓ.
- NÕu trén lÉn çc dung dÞch th× ph¶i lµ çc dung dÞch cña cïng mét chÊt (hoÆc chÊt
kh¸c, nh-ng do ph¶n øng víi H2O l¹i cho cïng mét chÊt. VÝ dô trén Na2O víi dd NaOH ta ®-îc
cïng mét chÊt lµ NaOH).
199
- Trén hai dung dÞch cña chÊt A víi nång ®é kh¸c nhau, ta thu ®-îc mét dung dÞch chÊt
A víi nång ®é duy nhÊt. Nh- vËy l-îng chÊt tan trong phÇn ®Æc gi¶m xuèng ph¶i b»ng l-îng
chÊt tan trong phÇn lo·ng t¨ng lªn. S¬ ®å tæng qu¸t cña ph-¬ng ph¸p ®-êng chÐo nh- sau:
D1 x1 x – x2
D1 x  x2
x 
D2 x1  x
D2 x2 x1 - x
x1, x2, x lµ khèi l-îng chÊt ta quan t©m víi x1 > x > x2
D1, D2 lµ khèi l-îng hay thÓ tÝch çc chÊt (hay dung dÞch) ®em trén lÉn.
b. Çc vÝ dô:
VÝ dô 1: CÇn thªm bao nhiªu gam n-íc vµo 500g dung dÞch NaOH 12% ®Ó cã dd
NaOH 8% ?
Gi¶i: mH 2O 0 4
mdd12% 12 8
m H 2O 4
  mH 2O  250 g
500 8
(ë ®©y x1 = 0, v× n-íc th× nång ®é NaOH b»ng 0).
VÝ dô 2: CÇn trén H2 vµ CO theo tØ lÖ thÓ tÝch nh- thÕ nµo ®Ó ®-îc hçn hîp khÝ cã tØ
khèi so víi metan b»ng 1,5.
Gi¶i: M hh = 1,5.16 = 24
VH 2 2 4
VH 2 4 2
24   
VCO 22 11
VCO 28 22
VÝ dô 3: Hoµ tan 4,59g Al b»ng dd HNO3 lo·ng thu ®-îc hçn hîp khÝ NO vµ N2O cã tØ
khèi so víi H2 b»ng 16,75. TÝnh tØ lÖ thÓ tÝch khÝ trong hçn hîp.
Gi¶i: M hh = 16,75.2 = 33,5
V N 2O 44 3,5
200
V N 2O 3,5 1
33,5   
V NO 10,5 3
VNO 30 10,5
VÝ dô 4: Trén 2 thÓ tÝch CH4 víi 1 thÓ tÝch hi®rocacbon X thu ®-îc hçn hîp khÝ (®ktc)
cã tØ khèi so víi H2 b»ng 15. X¸c ®Þnh CTPT cña X.
Gi¶i: M hh = 15.2 = 30
2V 16 MX - 30
30
1V MX 30 – 16
2V M X  30
   M X  58
1V 30  16
Víi 12x + y = 58 chØ cã nghiÖm khi x = 4 vµ y = 10  C4H10
VÝ dô 5: Tõ 1 tÊn quÆng hematit (A) ®iÒu chÕ ®-îc 420kg s¾t. Tõ 1 tÊn quÆng manhetit
(B) ®iÒu chÕ ®-îc 504kg s¾t. Ph¶i trén 2 quÆng trªn víi tØ lÖ vÒ khèi l-îng lµ bao nhiªu ®Ó ®-îc
1 tÊn quÆng hçn hîp mµ tõ 1 tÊn quÆng hçn hîp nµy ®iÒu chÕ ®-îc 480kg s¾t ?
Gi¶i:
mA 420 24
m A 24 2
480   
mB 60 5
mB 504 60
201
Lêi nãi ®Çu ..................................................... Error! Bookmark not defined.

PhÇn 1- ho¸ häc ®¹i c-¬ng .................... Error! Bookmark not defined.
Ch-¬ng 1 – CÊu t¹o nguyªn tö - ®Þnh luËt tuÇn hoµn ....... 3
vµ liªn kÕt ho¸ häc ............................................................................... 3
A. tãm t¾t lÝ thuyÕt ......................................................................... 3
B. ®Ò bµi.................................................................................................... 8
C. h-íng dÉn tr¶ lêi, ®¸p sè ...................................................... 17
Ch-¬ng 2 – Ph¶n øng ho¸ häc- Ph¶n øng oxi ho¸ khö, ®iÖn ph©n -
tèc ®é ph¶n øng vµ c©n b»ng ho¸ häc ..................................... 21
A.Tãm t¾t lÝ thuyÕt ........................................................................ 21
II. tèc ®é ph¶n øng vµ c©n b»ng ho¸ häc ........................... 22
B. ®Ò bµi.................................................................................................. 23
Ch-¬ng 3 Sù §iÖn li - ph¶n øng gi÷a çc ion............................. 45
trong dung dÞch – pH ........................................................................ 45
A. tãm t¾t lÝ thuyÕt ....................................................................... 45
B. ®Ò bµi.................................................................................................. 47
D. H-íng dÉn tr¶ lêi, ®¸p sè ...................................................... 56
PhÇn 2 - tr¾c nghiÖm ho¸ häc phi kim.............................................. 57
Ch-¬ng 4 – nhãm halogen .............................................................. 57
A. tãm t¾t lÝ thuyÕt ....................................................................... 57
B. ®Ò bµi.................................................................................................. 61
202

Ch-¬ng 5. Nhãm oxi - l-u huúnh .................................................... 72
A. tãm t¾t lý thuyÕt ...................................................................... 72
B. ®Ò bµi.................................................................................................. 74
C. h-íng dÉn tr¶ lêi vµ ®¸p sè ................................................. 83
Ch-¬ng 6. Nhãm nit¬ - photpho ...................................................... 85
A. tãm t¾t lÝ thuyÕt ....................................................................... 85
B. ®Ò bµi................................................................................................. 88
c. h-íng dÉn tr¶ lêi vµ ®¸p sè ................................................. 95
Ch-¬ng 7. Nhãm cacbon - silic........................................................ 96
A. tãm t¾t lÝ thuyÕt ....................................................................... 96
B. ®Ò bµi................................................................................................ 102
C. h-íng dÉn tr¶ lêi vµ ®¸p sè ............................................... 107
PhÇn 3 - Ho¸ häc h÷u c¬......................................................................... 108
Ch-¬ng 8. §¹i c-¬ng vÒ ho¸ häc h÷u c¬ .................................. 108
A. tãm t¾t lÝ thuyÕt ..................................................................... 108
B. ®Ò bµi................................................................................................ 112
Ch-¬ng 9. hi®rocacbon ................................................................... 120
A. tãm t¾t lÝ thuyÕt ..................................................................... 120
B. ®Ò bµi................................................................................................ 124
C. h-íng dÉn tr¶ lêi vµ ®¸p sè .............................................. 131
Ch-¬ng 10. çc dÉn xuÊt cña hi®rocacbon .......................... 134
A tãm t¾t lÝ thuyÕt ...................................................................... 134
B. ®Ò bµi................................................................................................ 138
h-íng dÉn tr¶ lêi vµ ®¸p sè ................................................... 140
PhÇn 4 - ho¸ häc kim lo¹i ..................................................................... 147
Ch-¬ng 11. §¹i c-¬ng vÒ kim lo¹i .............................................. 147
A. tãm t¾t lÝ thuyÕt ..................................................................... 147
B. ®Ò bµi............................................................................................... 149
h-íng dÉn tr¶ lêi vµ ®¸p sè ................................................... 152
Ch-¬ng 12. Çc kim lo¹i kiÒm, kiÒm thæ vµ nh«m .............. 154
A. tãm t¾t lÝ thuyÕt ..................................................................... 154
B. ®Ò bµi............................................................................................... 158
Ch-¬ng 13. crom - s¾t - ®ång ....................................................... 170
A. tãm t¾t lÝ thuyÕt ..................................................................... 170
B. ®Ò bµi................................................................................................ 173
203
C. h-íng dÉn tr¶ lêi vµ ®¸p sè .............................................. 180

Ch-¬ng 14. Mét sè ph-¬ng ph¸p gi¶I nhanh bµi tËp hãa häc185
1. Ph-¬ng ph¸p b¶o toµn.................................................................. 185
2. Ph-¬ng ph¸p ®¹i sè ......................................................................... 190
3. Ph-¬ng ph¸p trung b×nh ............................................................. 192
4. Ph-¬ng ph¸p ghÐp Èn sè ............................................................... 195
5. Ph-¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l-îng ...................................... 197
6. Ph-¬ng ph¸p ®-êng chÐo ............................................................ 199
204

555 Bai Tap Ve Kim Loai 555 Bai Tap Ve Kim Loai

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

555 Bai Tap Ve Kim Loai 555 Bai Tap Ve Kim Loai

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Gia sư Thành Được www.daythem.edu.

Ch-¬ng 1 – CÊu t¹o nguyªn tö - ®Þnh luËt tuÇn hoµn

2. H¹t nh©n nguyªn tö:

c«ng thøc cÊu t¹o cña SO2 O O

9. TiÓu ph©n nµo sau ®©y cã sè proton nhiÒu h¬n sè electron?

cña ch× 206

D. 6 ph©n r·  vµ 6 lÇn ph©n r· 

C. Sè líp electron. D. Sè electron líp ngoµi cïng.

A. Chu kú 2 vµ c¸c nhãm IIA vµ IIIA.

C. h-íng dÉn tr¶ lêi, ®¸p sè

Hä actini cã nguyªn tè gèc lµ 92 U 235

Sè hiÖu nguyªn tö cña X lµ: 26

A.Tãm t¾t lÝ thuyÕt

II. tèc ®é ph¶n øng vµ c©n b»ng ho¸ häc

C. hidroclorua (HCl) lµ chÊt khÝ dÔ bay h¬i.

b. T¨ng nhiÖt ®é ph¶n øng lªn kho¶ng 9000C.

4KClO3 KCl + 3KClO4 (3)

D. 16HCl + 2 KMnO4  2MnCl2 + 5Cl2 +8 H2O + 2KCl

Ph-¬ng tr×nh ho¸ häc Vai trß cña axit

C. 2H2S + SO2  3S + 2H2O (3)Lµ m«i tr-êng

D. FeSO4, Fe2O3 vµ SO2.

115. Cho s¬ ®å chuyÓn ho¸

B. Thùc chÊt lµ ®iÖn ph©n n-íc.

A. ChÊt khö lµ chÊt cho electron, cã sè oxi ho¸ t¨ng §

HgO 2Hg + O2 (2)

CuO + H2SO4  CuSO4 + H2O

8Al + 30HNO3  8Al(NO3)3 + 3NO2 + 15H2O

VN 2O = 0,03 x 22,4 = 0,672 lÝt

B. Liªn kÕt ®«i bÒn h¬n liªn kÕt ba S

108. a – (3); b – (1); c – (2); d – (3).

nCu = 28,8  0,45 (mol)

(3) n O  1 n NO  0,3  0,075(mol)

119. D. C¶ B vµ C ®Òu ®óng

125. C. MgCl2, Mg(NO3)2

Ch-¬ng 3 Sù §iÖn li - ph¶n øng gi÷a c¸c ion

A. tãm t¾t lÝ thuyÕt

D. Axit lµ chÊt ®iÖn li m¹nh.

C. (2) < (3) < (1) < (4).

D. Dung dÞch Na2CO3 võa ®ñ.

C. 1,8 mol Al2(SO4)3. D. C¶ A vµ B ®Òu ®óng.

C. Cl-, Na+ D. NH4+, Cl-, H2O

B. B¶n chÊt cña dung m«i.

thÞ sù liªn quan gi÷a a, b, c, d sau ®©y lµ ®óng?

B. NaOH + NaHCO3  H2O + Na2CO3

D. H-íng dÉn tr¶ lêi, ®¸p sè

Ch-¬ng 5 – nhãm halogen

A. tãm t¾t lÝ thuyÕt

3. TÝnh chÊt ho¸ häc

ChiÒu tÝnh bÒn vµ tÝnh axit t¨ng

Clorua v«i: CaOCl2

H×nh 1 Cl2 H×nh 2

B¨ng giÊy mµu kh« B¨ng giÊy mµu Èm

èng nghiÖm 1 èng nghiÖm 2

H2O H2SO4 ®Æc

A. chÊt cung cÊp oxi ®Ó ®èt ch¸y C, S, P.

A. Cl2 + Ca(OH)2(bét)  CaOCl2 + H2O

C. h-íng dÉn tr¶ lêi, ®¸p sè

15. Ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc:

(1) H2SO4 ®Æc; (2) Cl2 kh«

Ch-¬ng 5. Nhãm oxi - l-u huúnh

A. tãm t¾t lý thuyÕt

Nguyªn tö oxi cã cÊu h×nh electron 1s22s22p4, cã 2 electron ®éc th©n.

1s2 2s2 2p6 3s2 3p3 3d1