ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ

ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΑ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2020
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Το γιατρικό της αμόλυντης λογοτεχνίας

Το διάβασμα είναι μια από τις πιο μοναχικές τέχνες. Προσωπικά το θεωρώ μία
δημιουργική ενασχόληση. Να μπορείς να συγκεντρώνεσαι πάνω σε ένα κείμενο, να το
αφουγκράζεσαι αλλά και να το κάνεις δικό σου. Η προσωπική ανάγνωση απαιτεί συνήθως
μια εσωτερική απομόνωση και όχι να σου επιβάλλεται εξωτερικά.
Έφηβος, όταν αρρώσταινα, καθόμουν στο σπίτι και αποτελείωνα ένα ολόκληρο
μυθιστόρημα. Μάλιστα μια φορά «ανέβασα πυρετό» παραπάνω, για να τελειώσω το
«Ανθρώπινο κτήνος» του Ζολά – το θυμάμαι ακόμη.
Στα κοινωνικά δίκτυα πολλοί αναφέρουν ότι δεν μπορούν να συγκεντρωθούν σε ένα
βιβλίο. Για εμένα, που το διάβασμα ήταν μια καθημερινότητα, εξακολουθεί να παραμένει,
αλλά οι περιστάσεις το καθιστούν ακόμη πιο αδέσμευτο.
Τώρα, περισσότερο από ποτέ, αναζητώ την ουσία της ανάγνωσης. Αυτή η ουσιαστική
ανάγνωση δεν έχει ανάγκη καμιάς επίδειξης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δεν ασκώ
πρωταθλητισμό ανάγνωσης ούτε διεκδικώ τον τίτλο του εκλεκτού αναγνώστη. Επανέρχομαι
στην εφηβεία μου, χάνομαι μέσα στο κείμενο και ας είναι ό,τι θέλει.
Κρατώντας το βιβλίο στο χέρι αισθάνομαι μια τρυφερότητα, μια σιγουριά, λες και
εγείρονται οι συγγραφείς και συνομιλούν μαζί μου. Δεν βιάζομαι να αποτελειώσω πολλά
βιβλία. Οι ώρες του διαβάσματος είναι διάσπαρτες σε όλη τη διάρκεια της μέρας και της
νύχτας που τείνουν να ενοποιηθούν σε έναν αλλόκοτο χωροχρόνο.
Αφοσιώνομαι στο κείμενο. Αν στην εφηβεία μου έκλεβα χρόνο για διάβασμα, τώρα –τι
ειρωνεία!– ο χρόνος αυτός ξανακερδίζεται.
Και να η θαυματουργή ίαση της λογοτεχνίας. Τέτοια κείμενα έρχονται και γιατρεύουν
την ψυχή. Χαμένοι και σωσμένοι χαρακτήρες σε παρασύρουν με τις ιστορίες τους. Γιατί η
λογοτεχνία είναι αμόλυντη, κανένας ιός δεν θα τη μεταλλάξει, θα είναι πάντα εκεί και τα
λογοτεχνικά αντισώματα θα μεταμορφώνουν τις ψυχές μας και θα μας οπλίζουν με
κουράγιο.

Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης είναι συγγραφέας. Το κείμενο δημοσιεύτηκε στον ημερήσιο τύπο (διασκευή).

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ∆ΕΣ

 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ
ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

Γράφειν

Από τότε που ο καθένας μας εισέρχεται μέσα στη ροή του χρόνου, αρχίζει να γράφει.
Γράφει μες στη μνήμη του, γράφει με το χέρι του, γράφει με τα έργα του. Διαισθάνεται πως
η γραφή αυτή θα αντισταθεί, αν δεν ακυρώσει, το φευγαλέο της ύπαρξής του μέσα στον
κόσμο. Και πως θα «σώσει» από την καταστροφική λήθη και τον ίδιο, και τους άλλους και
την Ιστορία.
Πριν ακόμη το παιδί αρχίσει να γράφει, πριν του μάθουν, όσοι γνωρίζουν, να γράφει,
έχει κιόλας εγγράψει στην τρυφερή μεμβράνη της μνήμης του τις πρώτες του εντυπώσεις
από τη ζωή. Έχει γράψει μέσα στην καρδιά του, με στοργή κι εμπιστοσύνη, τους δικούς
του, αρχίζει να γράφει τους οικείους του, τους συγγενείς του, κατόπιν τους φίλους του. Κι
όσο προχωρεί μέσα στον χρόνο παλεύει να καταγράψει όλο τον κόσμο που γνωρίζει, τον
κόσμο του. Αυτές οι πράξεις της γραφής του προσβάλλονται κάθε τόσο από τη λήθη, οι
γραφές κατατρώγονται από τον χρόνο, όπως εκείνες που χάραζαν οι παλιοί άνθρωποι στα
μάρμαρα. Και όσο βαραίνει μέσα και πάνω του ο χρόνος, τόσο ο καθένας προσπαθεί να
περιφρουρήσει τις γραφές του βίου του, ώστε να αναγιγνώσκονται εύκολα. «Σ’ έχω γράψει
στην καρδιά μου», «είναι γραμμένο στη μνήμη μου», «απομένει ανεξίτηλο μέσα μου» -
εκφράσεις της καθημερινής ζωής- αυτής που φεύγει, αυτής που ανασπά από τον κόσμο
τους δικούς μας, τους συγγενείς και φίλους.
Πλάσματα γεννημένα για να γράφουν οι άνθρωποι, όλοι οι άνθρωποι. Κι ανάμεσά
τους πολλοί που κατορθώνουν να γράψουν το όνομά τους σε μια οικογένεια, σε μια
επιχείρηση, σ’ ένα επάγγελμα. Μέσα στην Ιστορία του κόσμου, οι φημισμένοι, οι άξιοι, οι
μεγάλοι οι ήρωες. Μέσα στην Ιστορία των Επιστημών, οι σπουδαίοι. Μέσα στην Ιστορία της
Εκκλησίας, οι άγιοι. Μέσα στην Ιστορία των Γραμμάτων, οι αυθεντικοί συγγραφείς. Όλοι
αυτοί, καθένας με τον τρόπο του, γράφουν.
Από όλους ωστόσο τους ανθρώπους που το θείο ριζικό τους είναι να γράφουν, εκείνοι
που γράφουν μ’ έναν τρόπο πασιφανή, επίσημο, είναι οι συγγραφείς. Ποιητές, στοχαστές,
μυθιστοριογράφοι γράφουν και ξαναγράφουν τον εαυτό τους και τους άλλους, τον κόσμο
που βλέπουν κι εκείνον που δεν βλέπουν και που ωστόσο τον θεωρούν εξίσου πραγματικό.
Γιατί όλοι αυτοί, όλοι όσοι γράφουν, επιμένουν να γράφουν, ενώ έχουν βεβαιωθεί πως
θα βγουν κάποια στιγμή από τον κόσμο, καθώς κι ο ίδιος ο κόσμος –αφού ό,τι έχει αρχή θα
έχει κι ένα τέλος– θα βγει κάποτε από τον εαυτό του; Ίσως γιατί το γράφειν –συνειδητό ή
όχι, εκούσιο ή και ακούσιο, φανερό ή και κρυφό– αποτελεί την έσχατη, ακραία παρηγοριά
για τη θνητότητα που τους πολιορκεί και που τελικά τους καταβάλλει. Αυτή τη θνητότητα
που φαρμακώνει την ύπαρξη και τη συνείδηση του ανθρώπου με το φαρμάκι της
ματαιότητας, πολεμά και εξορκίζει, και αρνείται η πράξη του γράφειν.

Ο Κώστας Ε. Τσιρόπουλος (1930-2017) ήταν συγγραφέας, μεταφραστής και εκδότης. Το κείμενο «Γράφειν»
ανήκει στη συλλογή δοκιμίων «Η Μόνωση ως Συνομιλία» (2003).

ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ∆ΕΣ

 ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ
ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΚΕΙΜΕΝΟ 3

Εκεί πού αναρωτιέσαι για πράγματα που πρώτη φορά

αντικρίζεις
για πράγματα χιλιοειπωμένα που έχουνε πια περάσει
για πράγματα που ξαφνιάζουν κι ας γίνονται κάθε μέρα
για πράγματα που έλεγες δεν θα συμβούν ποτέ
και τώρα συμβαίνουν μπρος στα μάτια σου
γι ’ άλλα που επαναλαμβάνονται μ ’ ελάχιστες παραλλαγές
για πράγματα που πουλιούνται μόλις πιάσουν
κατάλληλη τιμή
για πράγματα που σάπισαν με το πέρασμα του καιρού
ή που ήσαν σάπια απ’ την αρχή και δεν το έβλεπες
εκεί που απορείς για πράγματα που μπόρεσες να κάνεις
για πράγματα σοβαρά ή ανόητα που ρίσκαρες τη ζωή σου
για πράγματα σημαντικά που τα κατάλαβες αργότερα
για πράγματα που τα φοβήθηκες κι απέφυγες
ν ’ αναλάβεις
για πράγματα που τα προγραμμάτισες και δεν σου βγήκαν
γι ’ άλλα που τα σχεδίασαν άλλοι και βγήκαν διαφορετικά
για πράγματα που σου έτυχαν χωρίς να τα περιμένεις
για πράγματα που μόνο τα ονειρεύτηκες
και κάποτε, μία στις χίλιες, πραγματώθηκαν…

Εκεί απάνω σε βρίσκει η ποίηση.

Τίτος Πατρίκιος, ποίημα από τη συλλογή «Σε βρίσκει η ποίηση» (2012).

ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ∆ΕΣ

 ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ
ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
Θέ μα Α

Α1. Να αποδώσετε συνοπτικά τους λόγους για τους οποίους η λογοτεχνική

ανάγνωση συνιστά λυτρωτική απόλαυση για τον συγγραφέα στο Κείμενο 1
(60-70 λέξεις).
Μονάδες 15

Θέ μα Β

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση τα Κείμενα 1 και 2, τις

παρακάτω προτάσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα
που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος. Να
τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στα κείμενα:

α. Ο συγγραφέας του Κειμένου 1 διαβάζει λογοτεχνία κυρίως γιατί αυτή

σχετίζεται με τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις.
β. Ο συγγραφέας του Κειμένου 1 συνήθιζε να διαβάζει
προγραμματισμένα.
γ. Το «γράφειν» στο Κείμενο 2 χρησιμοποιείται κυριολεκτικά σε όλο το
κείμενο.
δ. Το «γράφειν» στο Κείμενο 2 δεν συνδέεται με ιστορικά και
επιστημονικά επιτεύγματα.
ε. Σύμφωνα με τα Κείμενα 1 και 2 τόσο η αναγνωστική όσο και η
συγγραφική δραστηριότητα παρηγορούν τον άνθρωπο.
Μονάδες 10

Β2. α. Ο σκοπός του συγγραφέα του Κειμένου 1 είναι να ευαισθητοποιήσει

στο ζήτημα της λογοτεχνικής ανάγνωσης. Πώς το επιτυγχάνει; Να
τεκμηριώσετε την απάντησή σας αναφέροντας από το κείμενο δύο (2)
σημεία στίξης και δύο (2) σχήματα λόγου. Να προσδιορίσετε για το
καθένα τη λειτουργία του (μονάδες 8).
β. Ποια είναι η επικοινωνιακή λειτουργία του ερωτήματος στην 5η
παράγραφο του Κειμένου 2 «Γιατί όλοι … εαυτό του;» (μονάδες 7).
Μονάδες 15

Β3. Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο της τρίτης παραγράφου του

Κειμένου 2 («Πλάσματα … γράφουν») να εξηγήσετε πώς ο άνθρωπος
κατά τον συγγραφέα κερδίζει τη μάχη με τον χρόνο (60-70 λέξεις).
Μονάδες 15

Θέ μα Γ

Γ1. Ποιο είναι το θέμα του ποιήματος, κατά τη γνώμη σας; Ποιο ρόλο έχει η
Ποίηση στην προσωπική σας ζωή; Να απαντήσετε αξιοποιώντας
τουλάχιστον τρεις (3) κειμενικούς δείκτες (150-200 λέξεις).
Μονάδες 15

ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ∆ΕΣ

 ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ
ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
Θέ μα Δ

Δ1. Ποια είναι η σχέση σας με την ανάγνωση βιβλίων και ποιος ο ρόλος της
στη γενικότερη διαχείριση του προσωπικού σας χρόνου; Με αφόρμηση
τα Κείμενα 1 και 2 αποφασίζετε να καταθέσετε την προσωπική σας
εμπειρία στο ιστολόγιο του σχολείου σας. Να δικαιολογήσετε την όποια
επιλογή σας. (300-350 λέξεις).
Μονάδες 30

ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομέ νους)

1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο

πάνω-πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά σας στοιχεία. Στην αρχή των
απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το
εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και
να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων,
αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα
θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την
αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα
φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή
μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει.
4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ

ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ∆ΕΣ

 KENTPIKH EnlTPOnH E:ETAIEON rENIKOY I\YKEIOY 2020
15-06- 2020

OPOI TOYI OPOEAPOYI TON 8. K. KAI TON E. E. K.

EN6EIKTIKEI AnANTHIEII

nA TO MA8HMA «NEOEMHNIKH rMlU A KAI I\OrOTEXNIA»

HMEPHIIOY Kal EinEPINOY I\YKEIOY NEO IYITHMA

'lK£<; anavrrioEl<; TWV
An6 u1v KEvtplKfl Emtponr\ E(EtClOEWV 6lvovt al Ol napaK atw EV6ElKt
tfl .
8Eµa.twv Kal unEv8uµl~um 6n K<i8E ancivrriori tEKµr)ptwµtvri Elvm ano6EK

Al.
H AutpwnKr\ an6Aauori tou ouyypacf>ta µtow rric; AoyotEXVlKric; avciyvw
oric;

-6riµLoupyucr\ Evaax6Ario11
-oLKELonolriori
-EOWTEPU<fl anoµ6vwori - EV600K6nriori
-ato8riori EAEU8Eplac; («to Ka8Lmouv mo a6foµEuto»)
-ava~r\triori ouoLaOtUCr\c; avciyvworic; / Enacf>r\ µE to '3a8utEpo v6riµa
-<i.votyµa OE vtouc; K6oµouc;
-Tpucf>Ep6Trita - OLyoupui: ouvmo8riµanKr\ KciAulJ,ri
-nvEuµatlKfl ouvoµlAla / 6taAoyoc; (c<£VElpovrm ... ouvoµlAouv µa(( tou»)
-&'1UXU<fl avaKoucf>tori («VlatpEl1•' )UV t'lV IJ,,uxrp>)

Bl.
11
a. l\ci8oc; («H npoawnucr\ avayvwo11 ... E(wtEptKr\) 1 §
11
p. l\ci8oc; («Ol wpEc; ... XWPOXP6Vo) 5 §
... ) 211 §
y. /\ci8oc; («fpacf>Et µEe; OTl"I µvr\µri tou», «'Exe:t ypci&i,Et µtoa OTl"IV Kap6tci tou»,
11
6. /\ci8oc; («µtoa mriv IOTop(a tou K6oµou ... anou6alot») 3 §
E. Iwm6 (Kdµ. 1:«Km va ri 8auµaroupvr\ ... ytatpEuouv tll t!Juxr\ ... » 7ri §
511 §
KELµ. 2: «lowc; yLaT( to ypcicf>Etv anotEAEl rriv taxar11, aKpala nap11yopui»)
{2XS (1:I//\ +1:Avacf>opa) (OTrJv avacf>opci rou BlE 6noLo an6 ta 6uo r\ Kat
Ta 6uo}

B2. a) I11µEla ml(ric;:

avciyvwo11c;)
Xpr\ori EtoaywytKWV «avtf3aoa nupET6» (ouvuno611).wv£Tm to mi8oc; tl"l<;
Xpr\011 nauAac; (-to 8uµciµm aK6µri) yLa Eµcf>anK6 ax6ALo

Ixr\µat a A6you : 1) 0 tltAoc; (µETacf>opa)

2) ccxcivoµat µtoa OTO KELµEvo » (µtract>opa)

npoo6l6El aµEOOl'r)ta (2) - EOTlCt(El OTO KEvtplKO Epwuw a TOU

JJ) ~LEyElpEl to EV6La¢>tpov (2) -
fl Epwr11ari (1).
KELµtvou nou oXETl(ETaL µ£ tOV anwtEPO OKon6 tou «ypcicf>ELv» (2) - pr)tOplK
Bl . 6r,µloupvla 011<ovtv£lac; / 61mwvl0'1 av8pwmvou El6ouc; - mtXE1P'1µatt1<6trita - 61<iKplO'l atov
mavvc>.µan1<6 arif3o - 6laKE1<p1µt vOl av8pwnot - o civ8pwnoc; we; EVEPV6 uno1<dµEvo tric; latoplac;
- ouµµEtOXrJ oE t0topt1<ci VEvov6ta - 11pw10µ6c; - av6paya8r,µata - a~toouvr, - '1V£tuc6c; p6Aoc; -
£mar11µovt1<r, anou6m6trita - ayt6t11ta arov EKKA'10La0t1K6 xwpo I Evap£tfl ~wr, - au8Evtucol
ouyypact,Ei c;.
r. Ev6£UmKci
e t ua: 11 nolriori o' 6AE<; nc; EKct,ClVOEl<; tric; av8pwmvric; ~wr,c; - act,opa triv Ka811µ£ptv6trita - Ol
av8pwmvEc; 1<ata0ta0Etc; we; nriv~ tµnvEuoric;.

KnuEvtKol 6Eltct£c: • P' EV. np6owno (Epwtan61<ptori & µE tov rnut6 tou & µE tov avavvwcnri)
- EnavaA~IJ,Etc; (n.x. «npciyµata»: napantµnEt orriv amr, Ka8riµEptv6trita)
- avri8rn11 («npwtr, ct,opa» t «XlAlOEmwµtva», «oamoa» t «oama an' triv
apxr,», «ta npoypaµµattoEc;» ~ «ta oX£6laoav ciAAOL»)
- noucLAla XP6vwv (ouv6uaoµ6c; XPOVlKWV f3a8µl6wv)
- µEtact,optc; ...
(+ npoownucr, vvwµr, µa8ritr,)

A
EmKotvwvta1<6 nAaloto:
- El6oc; KELµtvou : 6ta6tKTIJaK6 cip8po
- noµn6c;: µa811tr,c;
- Ano6£Kt£<;: ouµµa8r,ttc; & EUpUtEpo KOLV6
- Katci8Eor, an6"'Ewv vta triv avayvwotLKrJ EµnEipla twv µa811ni.1v (o XP6voc; nou a<t>tEpwVEl, d6oc;
avayvwoµatwv, avat c:L~'l avayvwottKr,c; tKav6tritac;, rtapavovrEc; nou nEp!'.•pgouv r, Evtc,xuouv
tTIV avciyvwori)
- P6Aoc; tr,c; av<iyvwo11c; PtPAlwv arri 6taxdptor, tou npoownucou XP6vou:
(ouv6rn11 µ£ ci>J.Ec; ouwovEc; ouv~8EtEc; & 6paatript6rrit£c; - EOWtEptKrJ anoµ6vwori - avamu~ri
avayvwatucwv ap£twv & ouvri8mi,v - Kiv11tpo vta 611µtoupytKrJ a~tonolflori XP6vou µE
napa6dvµata - EpE8{oµata VlO KOlVWVlKO KQl ct,LAav8pwnuc6 tpyo - OlK066µ11011 KOOµo8Ewplac;
- np6tuna - KlVlltonolrtori - Evouvaio811011 - napw811011 yta aut6voµri ouyypact,tKrJ
6paotript6trita & 6riµtoupytKr) ypact,ri - tvta~ri orriv Ka811µEptvr, poutlva - notonKr, 6uiataori
otOVXPOVO.

A~LoAovouvtal 8uucci: 11 noLKlAla twv u5Ewv Kal, Kuplw~ 11 mapK~( tEKµ11plwa11

 !
i 1
:'
'
NtotU.11v1.KJ\ y).ci>aaa Ka1 ).oyOT£XVia - Ev6t11CT1.Kl; rutUVTl)atu;
Al. 15 pova.6e; J

!
1-4 14-7 I 7-10 I 10-12 I 13-lS 'I
1.3 • S.3 I 5,3 - 9.3 I 9.3 - 13.3 I 13,3 17.3 l t7.J -2o il I
! It
Ilqnqo~o 7 - Opy«VCl>CnJ 5 - ~era 3
Aoyo1 yui ·tcnx; 01t0io~ Tl ava:yvCOOTI auvurra. ll1tp<sm.1CTJ ai.6lau iJTI, 1Cllta 'tOV O'\JTYp<l'Pta:
KEE
- A111no1>PJ&IC'l £\ICIOICU.:qcni §1
- Ouc&10X0i1lffll ( «icavru; 6uc6 GOU») § I i
I
-Euc.o-n:pud) altOµOVCOOTI [&v&xnclmJm,] §1
- Aia8T1mt UE'U8t:pia(; (no 1Calh.c:rtouv mo '
a6foJJ,£U'tO») § 3 I

- Avai;Tftllmt n,c; aoola(; /wu l}o,Ehmpou

V01\µa't<><; ( 1<aval;TJW TI')\' OU<JUl TI')<; - Ii faro ,tpx_oµal O'nl" Eq,TJj3&Ul
QW)'VCOOTJg §4 :J.IOU §4 <avaPimmt tTtc;
- «xavoµm µtan O'tO ia:iµf;vo » - uxtplJaOTt TOU : o8ro ~arj
xcl:,pou IClll 'tOU XPOVOU§4 - avoryµa (1£ vtovc; !
!COO~ I
i
- T pvcpq,cmrra & cnyovpui : '
I . .
cniv«ia&qp~ KGl.'¥11 §5 I.
- IlV£Upcrnxt\ cnn,opw« («q&ipoVTa,•• • I
'
cnlVOJlil.ovv ~ i TOI»>) §5 '
. «11p li>ec; en: aaplltnipoov» §7
I
-'1'1J11Kq CZVUKO'Olpurll ( «"flG'tpd>ouv Tl)V
~»)§7 - ; Ji=
Tiaoompnqn: A,ri, ta xpomv6µ£VQ &µanm ICMpa ltOU jtpou ~VEl Tl KEE µxopoi,µ&
."°"°""'
'!">X11<; §7
va E<maaouµ& o-ta 7 ,rou t:Mll µ& tvrova rpaµµata. ll.E:V m mta1jtOU,U: o>..a.
I
; I
Bl. 10 Jl0Va3ec; (lXS =<10 KOi wso 1 'II ica.Ot 1mupop6.)
I I\ «µui am~ µ.ova~ tfxvt:c;», «npoaomuro io 8t Dp<X> µ1a 0TU1IO\lP'Yl1CTJ
f;\IQCJXOlTJmt », «7tf)O(JantllCT! avayvW<JTJ ... E~IDtEP,llCO»
«6'tav appcootmva .•• µu8u:rt6PT1µa», «avtj3al;a Ii,rupt 6 'YlO vQ tUElO>OCO»,
I
2 A
(( -ro ica81atouv QlCOj.l.TJ XU) ~ o », «Ol d>p~ 'tOU 6l0paaµa'toc; civm

I~
:
6uimmpw;» :

3 A «rprupa µt:t; 'tfJ µvt!j.1.TJ tOU», «&X.El 'Jpa.'!'El cmJ1 ICQPOta tOU»,
«ffol'I}~, C J T ~ • •• tOV &(1UT6 tOU<; 1COl tO\lj; ill Puc;»
4 A «~ O'tTIV l<J'tOpul 'tOU JCOCJµou •• •01[0ooaiorn
5 1: 'Ev« a,ro -ra &;11t; 11 ica1 -r11 &oo : a) K.tiµ. I :«TJ ~uµ touprii ... y\Otpciouv
tTIV 1jlUXTJ », fi
P) K£iµ- 2: «1a~ -yui'ri to -yp6.1petv a:n:ott:lci tTIV tax, tT( :n:aptfYOpta»

'
I' '
I~
!
'
.. oJJ xe.:1
I
l ;SJ ZE : 0l 02-90-H
 f.:XlX£lP11f1UTlKOT11Ta/6uiKplcrrJ UTOV t.Jtrryyelp11TlKO crr,o,
I

p(l)ldJloc; /ul;lOriYI),
3
I~
ElrUJniflOVUl"fi cnrou6cnonrra, EVGpffl) ~0>11, av8tvnKOi !pdc;.
EmlpK'llc; 9£(up£{tat TJ amivnicrri nou avruptpETat a& wu~xi ov S rut6 lllml (2X5
µ6pia). Exiiliov S µopia yia 'tTJ "°'lfUl1''Kti Tooc; cniv&eari;mt auvcxrt.
7/15 µopia yia CW.fl UV®MIT'l»C(l)(J1) tl]c; ,rapaypaq,ou I
l
-~
r. 15 µovuk,;
9tpa 4 A&iKT£<; 6 Ilpoo<i>n-UCIJ 8tcrri 5
~ : o p6AO<; floi1101J,; a' 6~ Ttc; &IClj)a.vaeic; TI'],; av8~m ,; ~mfJ<; - a<p<>pa tTJV
lCll&rjµ&pWO'tl)Ta ICat TOV lCllOrjµ&plVO av9pcolt0 - Ot av9pdntjv&,; taa-tao&u; KIU (l)(j
tµxvtu<JTtt; (yta 'tOV ltOlTJ'tT)) .
K£U1£VUCOi 6&ilct£C: !
- jl'ev. 1tpoa<01to (tcrc.o-t&puc6(; µov6MYYo,; tou notTJt11Cou ~ Ktt ou fi/1an
&mlCOlVcwia 'IOU µ& wv avarv6xmt (it.7... «avaprontaa0>)) '
- e7tUVcwjljlt:ll, (n.x_. 7rp6:yµo:ra.: 1taprut0µ1t11 GTTJV MtT) 1Cll9t!µ&p
(1t.)'.. EKei ,rov a.vapon:,tuas- e,cei trov wcopci~ pia ICllt
1tp0l3AT]µanaµo,; 1tOtl yt:VVOUV 01 av9pmmw:g JCaT cmiot:t,;
vs
- avn&fat:11, {1t.x,. ,rp<imf rpopa VS 'X}Al0~1t(l)µtva, aamaav aa a a,w rr,v O./JXl7, TU
1Cf'O'Ypaµµu:riaer; vs Ta <JXt:Oi<mav illo1 .. .) .'
- ,u:TU4j)Opfl; (n.x_. ,rov piutcap~ T1f ({J)T/ uov, 1rov t5f:V aov P~Kav . . )
-wrovec; i
-1r0ucwa 7..POWiJV (<JUVOUIWµ6c; XPOVUC(ov j3a8µi6rov)
- ClJl:OUlCl>ffl)TlKU: ( 111tp6~ASITTO, axp00661CTJ'IO, avticq,pacrro; av TO)
rrpoo=g eton 1

A. 30 povaliec; (II: 12 0:10 r:8)

S-10 10-IS IS-20 25-30

3 -66 6,6-10 10-13 16 6-20

Emo-rjpavcrri: Il&p1µtvouµe ll7t6 T<ro<; µa61J~ va yp~ouv n,; 1tpocrm,nict<; 'IOU<;

&µlt£1j)~ <J& Q , xp6oo:nro &vucOU Tl 11ATJ8uV't11CO\I ICQl V!1 r:t; UV 6roa&l t{v..o OTO

6uuiucruaic6 ap9po too,;. '

Ill8qvh; n-poaqyun:15 TOll 8910T95
111 £Xiioxq: 8tnkfi axtcrri T<a>v J1a8tJT@v ,u: -ra lhfll.ia!:
rlU TO ffJKOTO ~l'JTO"OJl&VO: AOyOt 1tOtl &Vt<J;(UOUV 'ITJ 8ffl;Kli
- ro ep&8ioµata a1t6 w oncoyeveuiic6 1t£ptj3allov, td, na t1yµa Trov yovtrov- ' ,
ava-yv6l<Tr(ov - TJ Mlappuvcrri ICOl 7tp0tpo,trJ ll7tO tO <JXO~ av6.-yvmcrri pljlA((J)v
I
(1t.X, 'Aiaxu, (j)WIVayvcooia,;) - Tl &m6paaTJ llltO aTOµa TO\) ~V..\lCO . ,rep1.j3allovtoc; tout;
i
+ crvCl.«)p« ma e'3Tt crvayvcDCJp.OT(l)V ,rov ,rpon1univ :11:a, w ,roUl'llc; l.6-yovc; Ta
fff>C)'nJIO'UV
Eivm m8av6 vu ooi>µe avrupopa o-m; t &\
I
(l)(j atriet,; 7tO'U touc; 11UpaK1Vow va t xouv µia Orn~ 01 <JTJ antvo.vn at aut<i
I

WOJJ X"J
I;
t : Bd zr: 01 02 - 90- H
d3 "..J °""!:;j!Ql

5
I

i
IIPOI.OXH: i

Ev6qetat va ppe9ouµs µnpoo-ro. a£ 1CE!µsva µs EVt~ 6~op nlCI] op-yaV{J)cnyooµ~

(m9av6-rrtta 11~11µtvT) Kilt '},jyyw 't1J(; 6taw1«0<n') -cou 8tµa~oi; ( ••• IClll ltO\Ot; 0 p6~
T1J'i l1T1J Y£VllCl}T£P1J 6111tt:ip11111 too xpoawxucou oar; ~~»)
Kti8& mtµl]pWµ~ Q.1t01j11] &\VU\ 6&im] ;
A ~ t 8e-nJCU 11 ltO\!CWll uuv \6&o,v 1Clll, 1CUpim~. 11 ~ p l it; 'tE!Cfl11P'CDl11J
!

: j

I
J

1-~
WOJ:J X\?j
5 :6d EE:0t 02- 90- ~l
ΝΕΟ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΑ 7 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2020
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6)

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Τρίκαλα, μια άλλη πόλη…

Τα Τρίκαλα, στην αγροτική καρδιά της Ελλάδας, είναι μάλλον μία από αυτές τις
υποψήφιες που δε θα φανταζόταν ποτέ κανείς ότι μπορεί να αποτελούσε κορυφαία έξυπνη
πόλη. Είναι μια πόλη που οι καινοτομίες έχουν βελτιώσει τη ζωή των κατοίκων.
«Στο παρελθόν, οι κάτοικοι έπρεπε να καλέσουν τον αντιδήμαρχο ακόμη και για να
αλλάξουν μία λάμπα σε στύλο της ΔΕΗ», λέει η Σ.Σ. που εργάζεται σκληρά στην αίθουσα
ελέγχου των Τρικάλων, την πρώτη έξυπνη πόλη της Ελλάδας. Στον τοίχο, εννέα οθόνες με
πολύχρωμους χάρτες και γραφήματα παρακολουθούν τη διαθεσιμότητα των χώρων
στάθμευσης, την κατάσταση των φανών και των αγωγών ύδρευσης, τη θέση των φορτηγών
αποκομιδής σκουπιδιών και τον μηνιαίο προϋπολογισμό του Δήμου.
Οι έξυπνες πόλεις – που συνήθως ορίζονται ως αυτές που χρησιμοποιούν τεχνολογία
για τη βελτίωση των υπηρεσιών, την ενίσχυση της διαφάνειας και την αποτελεσματικότητά
τους – πολλαπλασιάζονται σε όλο τον κόσμο. Ξεκίνησαν από την Ευρώπη και μπορούν να
βρεθούν παντού, από την Ινδία μέχρι την Κορέα. Με περισσότερα από τα 2/3 του
παγκόσμιου πληθυσμού να αναμένεται να συγκεντρωθούν στις πόλεις μέχρι το 2050, η
εξεύρεση τρόπων για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πόλεων για τους κατοίκους τους έχει
καταστεί προτεραιότητα.
Ανάμεσα στα καταπράσινα χωράφια στην αγροτική καρδιά της Ελλάδας, η ιστορική
πόλη των Τρικάλων – έχει 82.000 κατοίκους – δεν ήταν η πιο προφανής υποψήφια για την
πρώτη έξυπνη πόλη της χώρας. Ωστόσο, μέσω συνεργασιών με εταίρους, όπως η
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία χρηματοδότησε το πρώτο λεωφορείο χωρίς οδηγό και
εταιρείες, τα Τρίκαλα έχουν αποκτήσει τη φήμη της πόλης της καινοτομίας, ως η πρώτη
ψηφιακή πόλη του ελληνικού κράτους από το 2004. Λίγο αργότερα ορίστηκε ως μια από τις
21 πιο έξυπνες πόλεις στον κόσμο.
Από όλα τα έργα, το σύστημα ηλεκτρονικών καταγγελιών είχε μια από τις μεγαλύτερες
επιδράσεις στη ζωή των κατοίκων. Από την αρχή του έτους, ο Δήμος είχε λάβει περίπου
4.000 αιτήματα και σχόλια. Περίπου το 10% προέρχεται από μία εφαρμογή έξυπνης
τηλεφωνίας που κυκλοφόρησε πέρυσι, σύμφωνα με τον Δήμο, και τα ζητήματα επιλύονται
ταχύτερα (κατά μέσο όρο οκτώ ημέρες αντί για ένα μήνα) – και η όλη διαδικασία είναι πιο
διαφανής.
Όσον αφορά σε άλλα προγράμματα, μπορούμε να αναφέρουμε το πείραμα με τους
αισθητήρες στα φώτα των δρόμων που έχει μειώσει τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας κατά
70% ή το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) για τα μη επανδρωμένα λεωφορεία που

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΝΕΟ ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

λειτούργησε για έξι μήνες. Η Δημοτική Αρχή παραδέχεται πως αυτό το τελευταίο έργο ήταν
περισσότερο για να εμπνεύσει τους πολίτες παρά να βελτιώσει τη ζωή τους. «Το κύριο
επίτευγμα ήταν να πείσουμε την κοινότητα ότι υπάρχει μια αλλαγή μπροστά μας και πως
πρέπει να προσαρμοστούμε σε αυτήν».
Καθηγητής Γυμνασίου των Τρικάλων, υπεύθυνος του εργαστηρίου ρομποτικής του
σχολείου, εξηγεί γιατί τέτοιες ευκαιρίες είναι τόσο σημαντικές για τη νεολαία των Τρικάλων.
«Έχει ανοίξει το μυαλό τους και έχουν βρει θέσεις εργασίας που δεν μπορούσαν καν να
φανταστούν ότι υπάρχουν» λέει. «Για παράδειγμα, όταν ρώτησα έναν μαθητή τι θα κάνει
μετά το τέλος της σχολικής χρονιάς, μου είπε: “Θα γίνω γιατρός, αλλά γιατρός
ρομποτικής”».
Δεν αποτελεί φυσικά έκπληξη το γεγονός ότι ορισμένοι από τις παλαιότερες γενιές
περιφρονούν τις πρωτοβουλίες υψηλής τεχνολογίας χαρακτηρίζοντάς τες άσκοπες.
«Υπάρχουν κάποιοι που σκέφτονται ότι δεν τα χρειαζόμαστε όλα αυτά» λέει συνταξιούχος
της πόλης. «Αλλά οι περισσότεροι από τους φίλους μου είναι θετικοί σε αυτά τα νέα
πράγματα».
Η πόλη έχει μεγάλα σχέδια για το μέλλον. Τα Τρίκαλα θέλουν να ενταχθούν σε
πρόγραμμα της Ε.Ε., το οποίο δοκιμάζει έξυπνα σπίτια που παρακολουθούν την υγεία των
ηλικιωμένων κατοίκων ανιχνεύοντας την κίνηση και την κατανάλωση τροφίμων.
Τα Τρίκαλα θέλουν επίσης να αναπτύξουν περαιτέρω ένα γεωργικό έργο το οποίο
χρησιμοποιεί την τεχνολογία για την καλλιέργεια αρχαίων φαρμακευτικών φυτών για τη
φαρμακευτική βιομηχανία.

Από τον ηλεκτρονικό Τύπο

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

Απόσπασμα από συνέντευξη που έδωσε ο φυσικός, Στέφανος Τραχανάς.

- Κύριε Τραχανά, αν σας ζητούσα να μου πείτε μερικούς λόγους για τους οποίους αξίζει να
μυηθεί κάποιος στην επιστήμη της φυσικής, τι θα μου απαντούσατε;
Ότι εγώ πέρασα υπέροχα μαζί της. Σε πιο αντικειμενικό επίπεδο θα πρόσθετα τα εξής: η
φυσική, ιδίως η κβαντική φυσική1, είναι η κινητήρια δύναμη της σύγχρονης τεχνολογίας.
Αυτή που άλλαξε – και συνεχίζει να αλλάζει – τον κόσμο μας όσο τίποτε άλλο στην
ανθρώπινη ιστορία μέχρι τώρα. Κι αν το όνειρο για την κατασκευή κβαντικών υπολογιστών
γίνει σύντομα πραγματικότητα, τότε οι σημερινοί νέοι, όταν γίνουν κι αυτοί ηλικιωμένοι, θα
βλέπουν τον τεχνολογικό πολιτισμό μας περίπου όπως βλέπουμε εμείς σήμερα τον
τεχνολογικό πολιτισμό του προϊστορικού ανθρώπου. Την ίδια στιγμή, σε επίπεδο
θεμελιώδους φυσικής – κυρίως στο μέτωπο της κοσμολογίας – είναι σε πλήρη εξέλιξη μια
επιστημονική επανάσταση σημασίας συγκρίσιμης με εκείνη των αρχών του περασμένου
αιώνα που γέννησε την κβαντομηχανική και τη θεωρία της σχετικότητας και έθεσε σε κίνηση
τη χιονοστιβάδα τεχνολογικών εξελίξεων που ακολούθησε. Τις επόμενες δύο ή τρεις
δεκαετίες είναι βέβαιο ότι θα ζήσουμε μέρες μεγάλης επιστήμης.

ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ

 ΝΕΟ ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

- Τι είναι αυτό που σας γοητεύει στον ξεχωριστό κόσμο της φυσικής; Τι έχετε μάθει ως
άνθρωπος μέσα από την ενασχόλησή σας με αυτή την επιστήμη;
Θεωρώ συναρπαστικό το γεγονός ότι η φαντασμαγορική ποικιλία φαινομένων του φυσικού
κόσμου – από τον ατομικό μικρόκοσμο έως το σύμπαν ολόκληρο – διέπεται από έναν
ελάχιστο αριθμό θεμελιωδών νόμων που μπορούν να διατυπωθούν στην πυκνή γλώσσα
των μαθηματικών σε λιγότερο από μία σελίδα. Η αναλογία με το σκάκι ίσως είναι χρήσιμη.
Με ελάχιστους κανόνες μπορούν να «παιχτούν» σχεδόν άπειρες διαφορετικές παρτίδες.
Ποια είναι, λοιπόν, η δική μας δουλειά ως φυσικών; Να παρακολουθούμε τη φύση να παίζει
το δικό της «σκάκι» και να προσπαθούμε να μαντέψουμε τους κανόνες του. Και δεν τα
έχουμε πάει άσχημα μέχρι τώρα. Αν κάτι έμαθα στην πορεία της επιστημονικής
μου δράσης είναι ότι η αμφιβολία έχει πολύ μεγάλη σημασία. Το να κρατάς
διαρκώς το ενδεχόμενο να έχεις κάνει λάθος και να μη διστάζεις να κάνεις τις
αναγκαίες αναθεωρήσεις, όταν το διαπιστώνεις, σε βοηθάει πολύ στο να
γίνεσαι άξιος επιστήμονας και χρήσιμος άνθρωπος .
------------------------------------------
1
κβαντική φυσική = αποτελεί κλάδο της φυσικής

ΚΕΙΜΕΝΟ 3

Νικηφόρος Βρεττάκος, Οι μικροί γαλαξίες

Πάνε κι έρχονται οι άνθρωποι πάνω στη γη.

Σταματάνε για λίγο, στέκονται ο ένας

αντίκρυ στον άλλο, μιλούν μεταξύ τους.

Έπειτα φεύγουν, διασταυρώνονται, μοιάζουν

σαν πέτρες που βλέπονται.

Όμως, εσύ,

δε λόξεψες, βάδισες ίσα, προχώρησες

μες από μένα, κάτω απ’ τα τόξα μου,

όπως κι εγώ: προχώρησα ίσα, μες από σένα,

κάτω απ’ τα τόξα σου. Σταθήκαμε ο ένας μας

μέσα στον άλλο, σα νάχαμε φτάσει.

Βλέποντας πάνω μας δυο κόσμους σε πλήρη

λάμψη και κίνηση, σαστίσαμε ακίνητοι

ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΝΕΟ ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

κάτω απ’ τη θέα τους·

Ήσουν νερό,

κατάκλυσες μέσα μου όλες τις στέρνες.

Ήσουνα φως, διαμοιράστηκες. Όλες

οι φλέβες μου έγιναν άξαφνα ένα

δίχτυ που λάμπει: στα πόδια, στα χέρια,

στο στήθος, στο μέτωπο.

Τ’ άστρα το βλέπουνε, ότι:

δυο δισεκατομμύρια μικροί γαλαξίες και πλέον

κατοικούμε τη γη.

Νικηφόρος Βρεττάκος, ποιητής (1912-1991)

Θέμα Α

Α1. Να αποδώσετε συνοπτικά τα πεδία στα οποία παρατηρήθηκαν θετικές

επιδράσεις των τεχνολογικών καινοτομιών στη ζωή των κατοίκων της
πόλης των Τρικάλων, όπως αυτά αναδεικνύονται στο Κείμενο 1 (60-70
λέξεις).
Μονάδες 15

Θέμα Β

Β1. Με βάση το Κείμενο 1, να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε τις παρακάτω

προτάσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που
αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος.

α. Η πόλη των Τρικάλων εξαρχής τηρούσε όλες τις προϋποθέσεις, ώστε

να εξελιχθεί σε έξυπνη πόλη.
β. Τα Τρίκαλα ήδη έχουν ενταχθεί σε πρόγραμμα έξυπνων σπιτιών της
Ευρωπαϊκής Ένωσης για την παρακολούθηση της υγείας των
ηλικιωμένων πολιτών.
γ. Η καθημερινότητα των πολιτών έχει βελτιωθεί σημαντικά από την
ψηφιακή αναβάθμιση της πόλης.
δ. Όλοι οι κάτοικοι είδαν με θετική ματιά τις πρωτοβουλίες για χρήση
τεχνολογίας στην πόλη.
ε. Οι τεχνολογικές καινοτομίες έχουν επηρεάσει και τον επαγγελματικό
προσανατολισμό των μαθητών της πόλης .
Μονάδες 10

ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΝΕΟ ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

Β2. Στο Κείμενο 2 ποιος είναι ο βασικός ισχυρισμός του Στέφανου Τραχανά
στην απάντηση της δεύτερης ερώτησης «θεωρώ… κανόνες»; (μονάδες
8) Πώς η επιλογή της αναλογίας συμβάλλει στη στήριξη αυτής της
βασικής θέσης; (μονάδες 7)
Μονάδες 15

Β3. α. Να εξηγήσετε στο Κείμενο 1 τη λειτουργία ως προς το

επικοινωνιακό τους αποτέλεσμα: της διπλής παύλας (– έχει 82.000
κατοίκους –) και των διπλών εισαγωγικών («Για παράδειγμα, όταν ρώτησα
έναν μαθητή τι θα κάνει μετά το τέλος της σχολικής χρονιάς, μου είπε: “Θα γίνω
γιατρός, αλλά γιατρός ρομποτικής”»). (μονάδες 8)
β. Ποια είναι η σχέση του τίτλου του Κειμένου 1 «Τρίκαλα, μια άλλη
πόλη…» με το περιεχόμενο του κειμένου; (μονάδες 4) Θεωρείτε ότι
υπάρχει σχόλιο; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας (μονάδες 3).
Μονάδες 15

Θέμα Γ

Γ1. Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το θέμα του ποιήματος; Να γράψετε το
ερμηνευτικό σας σχόλιο , τεκμηριώνοντάς το με τουλάχιστον τρεις (3 )
κειμενικούς δείκτες (150-200 λέξεις).
Μονάδες 15
Θέμα Δ

Δ1. Σε μια συζήτηση με έναν καθηγητή σας στη σχολική τάξη με θέμα: « Η
επιστήμη στην καθημερινή ζωή », η δική του παρέμβαση τελείωσε με την
άποψη του Στέφανου Τραχανά ότι : «Το να κρατάς διαρκώς το
ενδεχόμενο να έχεις κάνει λάθος και να μη διστάζεις να κάνεις τις
αναγκαίες αναθεωρήσ εις, όταν το διαπιστώνεις, σε βοηθάει πολύ στο να
γίνεσαι άξιος επι στήμονας και χρήσιμος άνθρωπος». Αυτή η άποψη
μπορεί να έχει εφαρμογή στη ν προσωπική σας ζωή; Να αναπτύξετε τις
απόψεις σας σε ομιλία που θα απευθύνετε στην ολομέλεια της τάξης
(300-350 λέξεις).
Μονάδες 30

ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΝΕΟ ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)

1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο

πάνω-πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά σας στοιχεία. Στην αρχή των
απαντήσεώ ν σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το
εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και
να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων ,
αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα
θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την
αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα
φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή
μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει .
4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης : 17.00

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙ Α

ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ

ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ

 Α Ρ Χ Η 1 ΗΣ Σ ΕΛ Ι ∆Α Σ

ΝΕΟ Ν ΕΟ Σ ΥΣ ΤΗ Μ Α

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΥ
ΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
ΔΕΥΤΕΡΑ 7 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2020
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)

ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Η ομορφιά επιστρέφει σε όποιον την κατέχει
Η ομορφιά είναι κάτι το σχετικό που διαφέρει σε κάθε πολιτισμό και αλλάζει μέσα στα
χρόνια. Δε χρειάζεται να πάμε μακριά, σήμερα θεωρούνται ελκυστικοί οι αθλητικοί άντρες και
οι λεπτές γυναίκες με μαυρισμένο δέρμα. Παλιότερα οι χλωμές γυναίκες ήταν αυτές που δι-
καιούνταν το επίθετο ωραίες, και πριν από αυτές ήταν οι ευτραφείς.
Όμως ακόμα και στη δική μας εποχή, εδώ και τώρα, η ομορφιά είναι μια έννοια ασταθής
και δύσκολο να οριστεί. Κι αυτό, βέβαια, είναι φανταστικό, γιατί έτσι δεν αποφασίζουν απλώς
κάποιοι λίγοι για το τι είναι όμορφο.
Περιοδικό μόδας τον Φεβρουάριο του 2015 δημοσίευσε τα λόγια της φωτογράφου
Μιχαέλα Νόροκ, η οποία εκπονεί ένα σχέδιο με τίτλο «Ο άτλαντας της ομορφιάς», όπου
φωτογραφίζει γυναίκες ελκυστικές απ’ όλο τον κόσμο. Διαλέγει όμορφες γυναίκες, αλλά
σύμφωνα με τους κανόνες κάθε χώρας. Κι έτσι, καθώς προστίθενται φωτογραφίες, μαντεύουμε
έως ποιο σημείο είναι διαφορετική η ομορφιά σε κάθε μέρος του κόσμου. Γιατί οι φωτογραφίες
δε δείχνουν γυναίκες που τείνουν σε ένα κοινό πρότυπο, αλλά το αντίστροφο: όσο
περισσότερες φωτογραφίες εμφανίζονται, τόσο μεγαλύτερη ποικιλία υπάρχει.
Έχοντας ήδη επισκεφτεί εκατοντάδες χώρες για να πραγματοποιήσει το πρώτο μέρος
του σχεδίου, και ξεκινώντας τώρα το δεύτερο για το περιοδικό, η Νόροκ δηλώνει: «Η ομορφιά
δεν έχει να κάνει με καλλυντικά, χρήματα, φυλή ή κοινωνικό status, αλλά με το να είσαι ο
εαυτός σου. Οι παγκόσμιες τάσεις μάς κάνουν να είμαστε και να ενεργούμε με όμοιο τρόπο,
αλλά στην πραγματικότητα όλοι είμαστε όμορφοι, γιατί είμαστε διαφορετικοί».
Η νεότητα, η ευστροφία, ο πλούτος, όλα αυτά επηρεάζουν, ώστε κάποιος να φαίνεται
επιθυμητός. Ωστόσο, αν η ομορφιά της ψυχής δεν λάμπει από όλα αυτά, η λάμψη τελειώνει
γρήγορα.
Γι’ αυτό, λοιπόν, αξίζει τον κόπο να αφιερώνουμε κάποιο χρόνο κάθε μέρα στη
φροντίδα της εσωτερικής μας ομορφιάς, είτε με το διάβασμα ενός καλού βιβλίου, είτε
ακούγοντας γαλήνια μουσική, είτε απολαμβάνοντας τις ευωδίες που εμπνέουν...
Και δίπλα σε όλα αυτά, αναμφίβολα το καλύτερο προϊόν ομορφιάς που υπάρχει είναι το
να αγαπάμε τον εαυτό μας.

Άλλαν Πέρσυ (Από τη σειρά Πλάτωνας: 80 μαθήματα φιλοσοφίας για τη ζωή, σε μετάφραση της Αγαθής
Δημητρούκα), εκδόσεις Πατάκη.

ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Να είσαι ή να φαίνεσαι;

Όταν η ευτυχία μας συνδέεται με τις λαίμαργες επιθυμίες μας και όχι με τις αληθινές
επιθυμίες της καρδιάς και με τις βαθιές ανάγκες του εαυτού μας, αργά ή γρήγορα χάνει τη
γεύση της, το άρωμά της και ματαιώνεται.

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ∆ΕΣ

 Α Ρ Χ Η 2 ΗΣ Σ ΕΛ Ι ∆Α Σ
Ν ΕΟ Σ ΥΣ ΤΗ Μ Α
Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι κυνηγάμε αυτό που μας δίδαξαν ότι πρέπει να
θέλουμε και όχι αυτό που στ’ αλήθεια επιθυμούμε. Και όταν έρθει η ώρα της απονομής,
καταλήγουμε στο βάθρο του νικητή, μ’ ένα άδειο χαμόγελο και με μια κενή ψυχή.
Το life style μοιάζει σαν μια εποποιία*, που επηρέασε το μεγαλύτερο κομμάτι του
πληθυσμού. Χώρισε τη γη στα δυο, στο in και στο out. Έπαιξε και παίζει πολύ με τους φόβους:
με το φόβο των γηρατειών, του πάχους και της ασχήμιας, της απόρριψης και της αποτυχίας.
Προσφέρει πρότυπα γυναικών και ανδρών όλο και πιο νέων, αρυτίδιαστων και
ατσαλάκωτων, επιτυχημένων, πολυταξιδεμένων και πολυχρονεμένων. Χωρίς να το
καταλαβαίνουμε, υπογράφουμε με αυτά τα πρότυπα ένα σιωπηρό συμβόλαιο,
αναλαμβάνοντας τη δέσμευση να τους μοιάσουμε. Και καθώς μιμούμαστε αυτά τα πρότυπα,
αντιγράφοντας τις ζωές τους, αναρωτιόμαστε γιατί δεν είμαστε ευτυχισμένοι; Όσο συνεπείς κι
αν είμαστε, η ψυχή μας προδίδει και ακυρώνει το ραντεβού με την fashion ευτυχία.
Είναι καιρός να απομυθοποιήσουμε τη life style προσταγή, ν’ ακολουθήσουμε τα δικά
μας όνειρα και να γίνουμε ευτυχισμένοι με το δικό μας τρόπο. Να πάψουμε να υποκλινόμαστε
στους βωμούς της προκαθορισμένης in επιτυχίας και ευτυχίας, χωρίς να ντρεπόμαστε γι’ αυτό,
να χαλαρώσουμε και ν’ αρχίσουμε ν’ απολαμβάνουμε τα απλά, καθημερινά, αληθινά και
σημαντικά για τον καθένα μας πράγματα, ο καθένας μας με το δικό του μοναδικό τρόπο.

*εποποιία: χαρακτηρισμός ορισμένου συνόλου αξιοθαύμαστων γεγονότων, ιδίως πολεμικών επιχειρήσεων, στη
διάρκεια των οποίων πραγματοποιήθηκαν ηρωϊκές πράξεις.

Γιώτα Σούσουλα, από το βιβλίο Ας Δημιουργήσουμε Καταπληκτικές Ζωές, εκδόσεις Ίαμβος.

ΚΕΙΜΕΝΟ 3
Κωστής Παλαμάς, Η Ευτυχία

Καθόμαστε σαν πάντα οι δύο βράδυ στο σπίτι˙

αντικρινά της εγώ
γειρμένος στο βιβλίο,
σκυμμένη εκείνη στη δουλειά της.

Και το βιβλίο ήτανε στίχοι,

ψυχή από λάμψη και αρμονία˙
έτσι εκεί τ’ άνοιξα στην τύχη,
και νά τί διάβασα: «Ευτυχία!

Λουλούδι, σε ποιά χώρ’ ανθίζεις,

σε ποιό γιαλό, μαργαριτάρι;
Αστέρι, ποιές μεριές φωτίζεις,
και ποιές καρδιές ουράνια χάρη;

Πού, Χερουβείμ, φτερά διπλώνεις;

Νεράιδα, πού δροσολογιέσαι;
Είσαι διαμάντι και δε λιώνεις
ή καταχνιά είσαι και σκορπιέσαι;

Άδης, παράδεισος σε κρύβει;

στον κόσμον ή στην ερημία,

ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ∆ΕΣ

 Α Ρ Χ Η 3 ΗΣ Σ ΕΛ Ι ∆Α Σ
Ν ΕΟ Σ ΥΣ ΤΗ Μ Α

μες σε παλάτι ή σε καλύβι,

πες μου, πού βρίσκεσ’, Ευτυχία;»

Δίχως τα μάτια απ’ τη δουλειά της

να τα σηκώσει, εδώ! αποκρίθη˙
τρεμουλιαστή με τη λαλιά της
μια μουσική στο σπίτι εχύθη.

Κι ένα καρδιόχτυπο με πιάνει,

κι αμίλητη λαχτάρα αιφνίδια,
γιατί πως άκουσα μου εφάνη
την Ευτυχία την ίδια.

Κωστής Παλαμάς, Πάτρα 1859 – Αθήνα 1943, ποιητής.

ΘΕΜΑ A

Να αποδώσετε συνοπτικά σε 60-70 λέξεις το περιεχόμενο και τα συμπεράσματα

του ερευνητικού σχεδίου της Μ. Νόροκ (3 η και 4 η παράγραφος του κειμένου 1).

Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Β
Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση τα κείμενα 1 και 2, τις
παρακάτω προτάσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που
αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος:

α. Η ομορφιά διαχρονικά έχει τα ίδια χαρακτηριστικά.

β. Στο πλαίσιο του σχεδίου της, η Μ. Νόροκ φωτογραφίζει γυναίκες και
άνδρες απ’ όλο τον κόσμο.
γ. Η μόνη ομορφιά που παραμένει αναλλοίωτη στον χρόνο είναι αυτή της
ψυχής.
δ. Το life style δεν επηρεάζει τον τρόπο συμπεριφοράς μας.
ε. Η αληθινή ευτυχία βρίσκεται σε απλά καθημερινά πράγματα.
Μονάδες 10

Β2. α) Να ερμηνεύσετε τη χρήση των εισαγωγικών στην 3 η και 4 η παράγραφο

του κειμένου 1. (μονάδες 10)
β) Τι δηλώνουν ως προς το νόημα οι ακόλουθες υπογραμμισμένες
διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις του κειμένου 1; (μονάδες 5)
βέβαια (2 η παράγραφος),
Κι έτσι (3 η παράγραφος),
ώστε (5 η παράγραφος),
Ωστόσο (5 η παράγραφος),
Γι’ αυτό (6 η παράγραφος).
Μονάδες 15

ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ∆ΕΣ

 Α Ρ Χ Η 4 ΗΣ Σ ΕΛ Ι ∆Α Σ
Ν ΕΟ Σ ΥΣ ΤΗ Μ Α

Β3. Οι συγγραφείς των κειμένων 1 και 2 καταλήγουν σε ένα κοινό συμπέρασμα

το οποίο λειτουργεί και ως συμβουλή. Ποιο είναι αυτό; (60-70 λέξεις)
Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Γ

Ποιο είναι το ζήτημα που θέτει κατά τη γνώμη σας το ποίημα; Ποια είναι η
απάντηση του ποιητικού υποκειμένου σ’ αυτό; Ποια είναι η δική σας τοποθέτηση;
Για τα δύο πρώτα ερωτήματα να αξιοποιήσετε στις απαντήσεις σας τουλάχιστον 4
κειμενικούς δείκτες, όπως εικόνες, ρηματικά πρόσωπα, εγκλίσεις, σχήματα λόγου
κ.τ.λ.
Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Δ

Σε άρθρο στην ηλεκτρονική εφημερίδα του σχολείου σας να αναπτύξετε τις

απόψεις σας σχετικά με το πώς τα σύγχρονα αισθητικά και κοινωνικά πρότυπα
επηρεάζουν την προσωπικότητα και τον τρόπο ζωής σας (300-350 λέξεις).

Μονάδες 30

ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομέ νους)

1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-

πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά σας στοιχεία. Στην αρχή των
απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το
εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να
μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων,
αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα
δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας,
να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο
με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει.
4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 17.00.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ

ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ∆ΕΣ