™ Nguyễn Vũ Trung Quân - M49 Learning Forum  Sử dụng đạo hàm để tìm GTLN và GTNN

a b c
BÀI TOÁN 4 (Vasile Cirtoaje). Cho các số thực dương a, b, c thỏa mãn + + = 5.
b c a
Tìm giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của biểu thức
b c a
P = + + .
a b c

Lời giải.
1
i) Xét hàm số f (t) = + t(5 − t) trên (0; 5) ta có
t
−2x3 + 5x2 − 1 0 1 √
f 0 (x) = , f (x) = 0 ⇔ x = ∨ x = 1 + 2.
x2 2
Lưu ý rằng lim+ f (x) = +∞, lim− f (x) = 15 , ta có bảng biến thiên
x→0 x→5

1 √
x 0 1+ 2 5
2
f0 − 0 + 0 −

+∞ √
1+4 2
f 17 1
4 5

a b c
ii) Đặt x = , y = , z = . Ta có x, y, z > 0, xyz = 1, x + y + z = 5.
b c a
Không mất tính tổng quát, giả sử x ≤ y ≤ z, suy ra 0 < x ≤ 1 ≤ z < 5.

Ta có
1 1 1 1 y+z 1
P = + + = + = + x(5 − x) = f (x) = f (z).
x y z x yz x
17 1 √
Để ý f (1) = 5, từ bảng biến thiên ở trên ta suy ra ≤ f (x) < +∞, < f (z) ≤ 1 + 4 2.
4 5
17 √
iii) Ta sẽ chứng minh rằng ≤ P ≤ 1 + 4 2..
4
Thật vậy, từ ii) ta thấy
√ √
Nếu P > 1 + 4 2 thì f (z) > 1 + 4 2, vô lý.
1 17 1 17
Nếu < P < thì < f (x) < , vô lý.
5 4 5 4
Å ã
17 1 1 b c
iv) Vậy giá trị nhỏ nhất của P là , đạt được khi (x, y, z) = , , 4 hay a = = và các
4 2 2 2 4
hoán vị tương ứng. √ Ä √ √ √ ä
Giá trị lớn nhất của P là 1 + 4 2, đạt được khi (x, y, z) = 3 − 2 2, 1 + 2, 1 + 2 hay
b c
a= √ = √ và các hoán vị tương ứng.
3+2 2 1+ 2


‡ https://fb.com/m49.learning Trang 6