ส า ร บั ญ

หน้า
บท ต้น ว่า ด้วย สระ อะ อา ใน คำ ที่ มี ตัว ง น ม ย ว สะกด ๑
บท ที่ ๒ เต่า และ กระต่าย ๑
บท ที่ ๓ อักษร นำ และ อักษร ควบ ใน คำ สระ อะ อา ที่ มี
ตัว ง น ม ย ว สะกด ๓
บท ที่ ๔ พระยา กาหลัง เข้าเฝ้า พระเจ้า กะหลาป๋า ๔
บท ที่ ๕ สระ อิ อี ใน คำ ที่ มี ตัว ง น ม ว สะกด ๖
บท ที่ ๖ ไก่ อู ๖
บท ที่ ๗ สระ อึ อื ใน คำ ที่ มี ตัว ง น ม สะกด ๘
บท ที่ ๘ นาย รื่น ๘
บท ที่ ๙ สระ อุ อู ในคำที่มีตัว ง น ม ย สะกด ๑๑
บท ที่ ๑๐ ปลา สวาย ๑๑
บท ที่ ๑๑ สระ เอ็ เอ ใน คำ ที่ มี ตัว ง น ม ว สะกด ๑๓
บท ที่ ๑๒ ปลา น้ำ เค็ม ๑๔
บท ที่ ๑๓ สระ แอ็ แอ ใน คำ ที่ มี ตัว ง น ม ว สะกด ๑๖
บท ที่ ๑๔ นาย แฉล้ม ๑๖
บท ที่ ๑๕ สระ โอะ (ไม่ลงตัว) โ ใน คำ ที่ มี ตัว ง น ม ย สะกด ๑๘
บท ที่ ๑๖ นาย โฉม ๑๘
บท ที่ ๑๗ สระ ออ ใน คำ ที่ มี ตัว ง น ม ย สะกด ๒๐
บท ที่ ๑๘ หนู ถนอม ๒๑
บท ที่ ๑๙ สระ อัว (ไม่ลง ั ) ใน คำ ที่ มี ตัว ง น ม ย สะกด ๒๒
บท ที่ ๒๐ เสือ ปลา สอง ตัว ๒๓
บท ที่ ๒๑ สระ เอีย ใน คำ ที่ มี ตัว ง น ม ว สะกด ๒๕
 หน้า
บท ที่ ๒๒ เจ้า เสงี่ยม ๒๖
บท ที่ ๒๓ สระ เอือ ใน คำ ที่ มี ตัว ง น ม ย สะกด ๒๘
บท ที่ ๒๔ นาย เลื่อม ๒๙
บท ที่ ๒๕ ขอ ดาว ขอ เดือน ๓๑
บท ที่ ๒๖ สระ เอิ หรือ เออ ใน คำ ที่ มี ตัว ง น ม ย ว สะกด ๓๓
บท ที่ ๒๗ ตา เชย เสียใจ ๓๔
บท ที่ ๒๘ สระ อะ อา อิ อี อึ อื ใน คำ ที่ มี อักษร สูง หรือ
อักษร กลาง นำ หน้า และ มี ตัว ก ด บ สะกด ๓๖
บท ที่ ๒๙ หนู กลีบ ๓๗
บท ที่ ๓๐ สระ อุ อู เอ็ เอ แอ็ แอ ใน คำ ที่ มี อักษร สูง หรือ
อักษร กลาง นำ หน้า และ มี ตัว ก ด บ สะกด ๓๙
บท ที่ ๓๑ จิ้งหรีด แอ้ด ๔๐
บท ที่ ๓๒ ว่าด้วยสระ โอ ออ อัว ใน คำ ที่ มี อักษร สูง หรือ
อักษร กลาง นำ หน้า และ มี ตัว ก ด บ สะกด ๔๓
บท ที่ ๓๓ เรื่อง คน ตา บอด ๔๓
บท ที่ ๓๔ ว่า ด้วย สระ เอือ เอีย เอิ ใน คำ ที่ มี อักษร สูง หรือ
อักษร กลาง นำ หน้า และ มี ตัว ก ด บ สะกด ๔๕
บท ที่ ๓๕ อึ่งอ่าง ๔๖
บท ที่ ๓๖ คำ เสียง สั้น ที่ มี อักษร ต่ำ นำ หน้า และ
มี ตัว ก ด บ สะกด ๔๘
บท ที่ ๓๗ นก เขาเปล้า ๔๘
บท ที่ ๓๘ คำ เสียง ยาว ที่ มี อักษร ต่ำ นำ หน้า และ
มี ตัว ก ด บ สะกด ๕๐
บท ที่ ๓๙ เรื่อง หมา จิ้งจอก ๕๑
 หน้า
บท ที่ ๔๐ ตัวอย่าง คำ ที่ ไม่ ประ ะ แต่ ต้อง อ่าน เหมือน มี
สระ อะ ๕๓
บท ที่ ๔๑ ลิง ทโมน กับ สหาย ๕๓
บท ที่ ๔๒ คำ ใน มาตรา กน ที่ มี ตัว อื่น สะกด นอกจาก ตัว น ๕๕
บท ที่ ๔๓ ต้น เถาวัลย์ กับ ต้น ตาล ๕๖
บท ที่ ๔๔ คำ ใน มาตรา กบ กก ที่ ไม่ มี ตัว ก บ สะกด ๕๘
บท ที่ ๔๕ เรื่อง นาย สุข ๕๘
บท ที่ ๔๖ คำ ใน มาตรา กด ที่ ไม่ มี ตัว ด สะกด ๖๒
บท ที่ ๔๗ นาย สนิท ๖๒
บท ที่ ๔๘ ตัวอย่าง คำ ที่ ไม่ มี ตัว อ แต่ อ่าน เหมือน มี ตัว อ ๖๔
บท ที่ ๔๙ นาย พร ๖๕
บท ที่ ๕๐ ว่า ด้วย คำ ที่ มี ตัว รร ทร ฑ ฤ ฤ ๅ ฦ ฦ ๅ ๖๘
บท ที่ ๕๑ นาย ฤกษ์ ๖๙
บท ที่ ๕๒ ตัวอย่าง คำ ซึ่ง บาง ที ไม่ ลง ไม้ทัณฑฆาต ( ์ )
แต่ อ่าน เหมือน ลง ๗๓
บท ที่ ๕๓ มด ง่าม ๗๔
บท ที่ ๕๔ ตัวอย่าง คำ ที่ อ่าน กึ่ง มาตรา คือ อ่าน หนังสือ
ตัว เดียว เป็น สอง เสียง ๗๗
บท ที่ ๕๕ อย่า อิจฉา ริษยา เขา ๗๗
บท ที่ ๕๖ เรื่อง ราชสีห์ ๗๙
บท ที่ ๕๗ ตัวอย่าง คำ ที่ อ่าน ตาม เสียง ตัว ที่ นำ ๘๒
บท ที่ ๕๘ นาย จำรัส ๘๒
บท ที่ ๕๙ นาย จำรัส (คำกลอน) ๘๗
 1

บท ต้น ว่าด้วย สระ อะ อา ในคำที่มีตัว ง น ม ย ว สะกด

. ั.ง . ั.น . ั.ย ..าง ..าน ..าม ..าย ..าว
ยัง นั่ง ฟัง ฝั่ง ต่าง ข้าง ห่าง หาง
สั้น นั้น ขัน ท่าน พาน จาน อ่าน ถ่าน
ล่าม ยาม ก้าม ข้าม ชาม สาม ห้าม งาม
วินัย ภัย มาลัย ยาย กาย หาย ขาย บ่าย
ชาว ดาว คาว บ่าว ขาว ว่าว ยาว ข้าว
เรือจ้าง น้ำมัน ตามใจ ละอาย มั่งมี เมื่อวานนี้
ร่างกาย ผู้ชาย ชาวนา มะนาว ข้าวตัง เล่านิยาย
ล่อ งู เห่า อย่า เข้า ทาง หาง ล่อ ช้าง อย่า เข้า ทาง งา
อย่า ถือ ว่า ตัว มัง่ มี กว่า ท่าน เพราะ เมือ่ ตาย ไป ไม่ ว่า
ผู้ ดี หรือ ใคร ๆ ก็ เท่ากัน ทั้ง นั้น
จาน และ ชาม ตาม ร้าน ก็ มี ขาย
ถ้า หางว่าว หาย ไป หนู ก็ อย่า เพ่อ เอา ผ้าขาวม้า มา ทำ ใหม่ นะ
ผู้ ตั้งใจ ฟัง เมื่อ ครู อ่าน ไม่ ช้า ก็ จะ อ่าน ได้ ดี
เมื่อ เขา ถาม ก็ ให้ เล่า ไป ตาม ที่ รู้
ขี่ เรือ อย่า ขวาง ท่า ขี่ ช้างงา อย่า วาง ขอ
ผู้ มั่งมี ที่ ถือ ตัว เมื่อ ยาม ชั่ว ก็ อาย เขา
ถ้า ตั้งหน้า ตั้งตา ไป เสมอ ที่ ไหน ๆ ก็ ไป ได้ ตามใจ

บท ที่ ๒ เต่า และ กระต่าย

กระต่าย ตัว หนึ่ง กำลัง แทะ หญ้า อยู่ ตาม สบายใจ ก็
จำเพาะ มา เจอะ แม่ เต่า เข้า ที่ ชาย คัน นา กระต่าย ก็ หัวเราะ
เยาะ ทำ ที ล้อ ๆ ว่า “นี่ แน่ะ ! แม่ ขา เตี้ย ๆ สั้น ๆ จ๋า ! ข้า ดู
ราว กะ แม่ จะ ตั้งหน้า ไป ให้ ไกล เหลือ ไกล กระมัง ?”
2
เต่า ได้ ฟัง คำ เขา ล้อ ดัง นั้น ก็ ว่า บ้าง ใน ทันที ทันใด
“โอ้ ! เจ้า อย่า เพ่อ ถือ ว่า ขา ยาว นะ ถ้า จะ พนัน ขัน สู้ ข้าม นา
อัน นี้ กะ ข้า ให้ รู้ ว่า ฝีเท้า ใคร ไว กว่า กัน ก็ เอา”
กระต่าย หัวเราะ ฮา ลัน่ ดัง กังวาน ใหญ่ ยัว่ เย้า ว่า “อ้าว !
แม่ เต่า นี้ ข้า ดู ท่าทาง จะ มี ชัย ชนะ ง่าย ๆ กระมัง”
เต่า ว่า “ชัย ชนะ นั้น มัน จะ มี หรือ ไม่ ก็ ช่าง ข้า เถอะ ถ้า
พนัน กะ ข้า ข้า ก็ เอา”
กระต่าย ว่า “เมื่อ แม่ จะ ใคร่ พนัน กะ ฉัน ก็ ตามใจ”
จะ ว่า ที่ แท้ คัน นา ที่ ท้า พนัน จะ ข้าม ไป นั้น สั้น ๆ ไม่
สู้ ยาว เท่าไร ไม่ พอ แก่ กำลัง วังชา เจ้า กระต่าย ถ้า เจ้า
กระต่าย มัน จะ ข้าม ไป ก็ ไม่ ทัน รู้ ว่า ใกล้ หรือ ไกล แต่
กระต่าย มัน ถือ ว่า ขา มัน ยาว กว่า มัน ต่อ ให้ ว่า “แน่ะ ! แม่ เต่า
ข้า ต่อ ให้ แก ไป ข้าง หน้า เสีย นาน ๆ เมื่อไร ๆ ข้า ก็ ตาม ไป
ทัน”
กระต่าย เข้าใจ ว่า ถ้า จะ ผละ ไป ใน ทันที ทันใด เสมอ
หน้า กัน กะ เต่า เขา ก็ จะ ติ ได้ ก็ จะ ละอาย ขายหน้า เปล่า ๆ
ก็ ทำ รี ๆ รอ ๆ เฝ้า แทะ หญ้า อยู่ เสีย
เต่า และ กระต่าย
 3
ข้าง ฝ่าย เต่า มี มานะ ตั้งหน้า เตาะแตะ ๆ ไป เสมอ ไม่ รอ
ช้า กระต่าย ทำ เผลอ ไป เสีย นาน ก็ โผล่ หน้า แล ดู ชะ ๆ ๆ !
จำเพาะ เวลา นี้ นาง เต่า ใกล้ จะ ข้าม คัน นา ได้ กระต่าย ปรื๋อ ไป
ทันที แต่ ก็ ไม่ ทัน
เต่า ก็ เยาะ กระต่าย บ้าง ว่า “เออ ! เจ้า ขา ยาว ถ้า มี บ้าน
มา ดัง ข้า บ้าง ละ ก็ ป่านนี้ เจ้า จะ ยัง อยู่ ไกล กระมัง นี่ แหละ
เจ้า ไม่ จำเพาะ แต่ ว่า ขา สั้น หรือ ขา ยาว ถ้า ตั้งหน้า ตั้งตา ไป
เสมอ ๆ ที่ ไหน ๆ ก็ ไป ได้ ตามใจ”
กระต่าย ได้ ฟัง ดัง นัน้ ก็ ละอาย ขายหน้า เหลือ ที่ จะ ละอาย

บท ที่ ๓
อักษร นำ และอักษร ควบ ในคำสระ อะ อา ที่มีตัว ง น ม ย ว สะกด
ห นำ และ ร ล ว กล้ำ ใน คำ ที่ มี ตัว ง น ม ย ว ข้างท้าย
หนัง หลาน หนาม หมาย หลาว หวาน หวาย
ฝรั่ง สว่าน สนาม สยาม ถวาย สว่าง ขวาน
กลั่น กลาง ควาย กล่าว กว้าง คราว คล้าย
หนังสือ หว่านข้าว ปลายไม้ อำพราง หน้าหนาว
ดังสนั่น ข่าวคราว ห้ามปราม ทั้งหลาย ปลาฉลาม
ครั้งนั้น ช้างพลาย เบื่อหน่าย ตัวอย่าง นายพราน
งา ช้าง พัง ชื่อ ว่า ขนาย งา ช้าง พลาย ชื่อ ว่า งา
ความ กลัว เอา ไว้ ข้าง หน้า ความ กล้า เอา ไว้ ข้าง หลัง
ฆ่า หมี ก็ หมาย เอา หนัง ฆ่า ช้าง ก็ หมาย เอา งา
ถ้า จะ หมาย หมาย ให้ แท้ ถ้า จะ แก้ แก้ ให้ กระจ่าง
อาสา เจ้า อย่า ครั่น คร้าม ถ้า สู้ ความ อย่า ดู เบา
หา ปลา กระดี่ ให้ หา ชาย ๆ จะ หา ปลา สวาย ให้ หา กลาง น้ำ
แผล หนาม แผล ขวาน พอ สมาน ได้ แต่ แผล หัวใจ นี้ เหลือ
กำลัง จะ สมาน
ช้างพัง – ช้างตัวเมีย
ช้างพลาย – ช้างตัวผู้