I.

Bina Enerji Yöneticileri Eğitimi

TMMOB Makine Mühendisleri Odası
Kocaeli
Binalarda Enerji Tasarruflu Aydınlatma
03.02.2011
Y.Doç.Dr.Canan Perdahçı
Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi
Elektrik Mühendisliği Bölümü
e-posta: perdahci@kocaeli.edu.tr

Örnek Uygulamalar:

1. 100 W gücünde 1350 lümen ışık akısı bulunan akkor lamba yerine 18 W 1350
lümen ışık akısı bulunan floresan lamba kullanılsa günde 8 saat çalışan
lambalardan ayda kaç kWh tasarruf edilmiş olur?

Çözüm: 100-18= 82 W

82.8.30= 19.68 kWh enerji tasarrufu olmuş olur.

2. Temel fotometrik büyüklüklerden ışık akısı, etkinlik faktörü, aydınlık düzeyi nedir?
Bir odanın aydınlanma seviyesini öğrenmek için kullanılan armatürün güç miktarını
mı yoksa aydınlık düzeyini mi bilmeliyiz, neden?

Çözüm:

Işık akısı, bir ışık kaynağının birim zamanda yaydığı toplam ışık miktarı ile ilgili bir
kavramdır. Ф harfi ile gösterilir. Birimi lümendir.
1 lümen = 1lm.

Işık akısı ile çekilen toplam güç arasındaki oran “etkinlik faktörü” olarak adlandırılır
ve lümen/watt birimi ile açıklanır. Her lamba tipinin etkinlik faktörü farklıdır
e = Ф / P (lm/W)

Aydınlık düzeyi bir yüzeyin birim alanına birim zamanda düşen ışık akısı miktarıdır.
Birimi lüks’tür. 1 lüks= 1 lx. Herhangi bir yüzeyin birim alanına birim zamanda düşen
yağmur miktarı ile karşılaştırılabilir.

1 lx = 1 lm / 1m2 ‘dir.

Tanım olarak aydınlık düzeyi yüzeyin ışık akısının, o yüzeyin alanına bölümüne
eşittir. Yani,

E = Ф / A ‘dır.

Aydınlık düzeyini bilmeliyiz. Çünkü her lambanın cinsine, gücüne gore ışık akısı
miktarı farklıdır.
3. Bir fabrika atölyesinde E= 150 lüx değerinde bir aydınlatma şiddeti istenmektedir.
Etkinlik faktörü 12 lüm/W ve verim 0,8 dir. Aydınlatma yüzeyi 20 m2 dir. Kullanılacak
akkor flamanlı lambaların gücü kaç W olmalıdır?

Çözüm: P= (150. 20 ) / (12. 0,8) = 312 W

3 adet 100 W düşünülebilir.

4. 60m eninde 70m boyunda bir depoda 60 lüx ortalama aydınlık şiddeti
istenmektedir.
a. 40 W 2800 lümen floresan lambalardan kaç adet kullanmak gerekir?
b. 40 W 420 lümen akkor lambalardan kaç adet kullanmak gerekir?

Çözüm: a. N= ( 60.60.70) / 2800= 90 adet

b. N=( 60.60.70) / 420= 600 adet

5. Aydınlatma sistemlerinde ( direkt, karma , endirekt vb...) verimi en yüksek olanı

belirtiniz. Neden?

Çözüm: Aydınlatma aygıtından çıkan ışık akısının;

%90 100 ü alt yarı uzaya gidiyorsa direkt aydınlatma,

%60 90 ı alt yarı uzaya gidiyorsa yarı-direkt aydınlatma,
%40 60 ı alt yarı uzaya gidiyorsa karma aydınlatma,
%10 40 ı alt yarı uzaya gidiyorsa yarı-endirekt aydınlatma,
%0 10 u alt yarı uzaya gidiyorsa endirekt aydınlatma olarak adlandırılır

Bu nedenle direkt aydınlatma verimi en yüksek olandır.