Professional Documents
Culture Documents
Интелектуална Сопственост СКРИПТА 2022
Интелектуална Сопственост СКРИПТА 2022
Интелектуална Сопственост СКРИПТА 2022
ИНТЕЛЕКТУАЛНА
СОПСТВЕНОСТ
ГЛАВА 1
2. ИНДУСТРИСКА СОПСТВЕНОСТ
Под индустриска сопственост се подразбираат збир на права утврдени во
чл.1 од париската конвенција за заштита на индустриска сопственост.Предмет
на заштита според Хашката конференција се патентите, корисните модели,
индустрискиот дизајн фабричките и трговските марки, трговското име, ознака на
географско потекло итн.
4. НЕЛОЈАЛНА КОНКУРЕНЦИЈА
Според некои теоретичари во правото на интелектуална сопственост, покрај
правото на иднустриска сопственост и авторското право и сродните права,
влегува и правото против нелојалната конкуренција. Со правото против
нелојалната конкуренција се регулираат оние општествени односи кошто
настануваат на пазарот по повод однесувањето на пазарните субјекти со кое се
кршат добрите деловни обичаи и се создава атмосфера на нефер
натпревар,спротивна на уставната гаранција на слобода на пазарот и
претприемништвото.
Кога станува збор за односот меѓу овие две правни гранки се имаат предвид
договорите помеѓу субјектите на МЈП што се онесуваа на ПИС и на
меѓувладините организации,кои се бават со правата од интелектуална
сопственост и тука доааѓаат до примена правилата на МЈП.
ГЛАВА 3
НАСТАНУВАЊЕ И РАЗВИТОК НА ПРАВОТО НА ИНТЕЛЕКТУАЛНА
СОПСТВЕНОСТ
1. ВОВЕДНИ НАПОМЕНИ
Кога творец на некое дело бил роб,тој имал потреба од подршка на мецена.
Меѓутоа не само робовите – авторитуку и слободните автори се стремеле да се
здобијат со мецени. Мецената можел да располага по свое наоѓање со
ракописот, да го умножува, да го издава или сл.
ГЛАВА 4
1. ВОВЕДНИ НАПОМЕНИ
2. УСТАВ
Уставот е основен извор на правото на РМ.Тој е општ правен акт кој зазема
највисоко место на хиеархијата на правните акти.
3. ЗАКОН
4. ОБИЧАЈНО ПРАВО
5. СУДСКА ПРАКТИКА
2.кога предмет на патентот е постапка, право да спречува трети лица кои немаат
негова согласност да вршат дело на користење на постапка како и дела на
користење, нудење на продажба, продажба ..
Глава 5
4.Теорија за сопственоста.
5.Монополска теорија.
6.Договорна теорија.
8.Теорија за клиентела.
Глава 6
1.1.Пронајдувач(и).
1.2.Конструктор(и).
Како конструктор се смета физичко лице чие име и презиме е наведено како
конструктор во пријавата а кое подоцна со признавање на топографијата на
интегралното коло ќе биде наведено и во решението за признавање на
топографијата на интегралното коло.
1.3.Автор.
Според ЗИС како автор се смета творецот на авторското дело на кој според
Законот му се гарантира правна заштита. Имајќи го во предвид видот,
карактерот, природата и другите карактеристики на индустрискиот дизајн, се
смета дека при создавањето од суштинско значење е човечкиот интерес.
Како автор се смета физичко лице чие име и презиме односно псевдоним
е значење за самото авторско дело.Право на авторот е да означи свое име и
презиме на авторското дело.Означување на авторското дело може да биде
непотполно, скратено или надимак, ако не е означено такви се анонимни
авторски дела.
1.4.Коавтори.
Според ЗАПСП за автор се смета лицето чие име, псевдоним или ознака
на вообичаен начин е означено на делото или е наведено при неговото
обајвување.
ДОГОВОР ЗА НАРАЧКА
1.Морални права.
1. Да одлучува дали кога и како ќе биде прв пат објавено неговото дело
2. На признавање на авторството на своето дело
3. Да одлучи дали при објавувањето на делото ќе се наведе неговото
авторство и со каква ознака
4. Да бара при секое користење на делото да биде наведено неговото име,
псевдоним или ознака
5. Да го измени делото, доколку со тоа не се нарушуваат правата стекнати
од др лица
6. Да го откаже правото на неговото материјално право
1.право на располагање;
2.право на искористување;
3.право на надоместок;
4.Други права.
Глава 8
Авторско право
1.Авторско право.
1.идеја
2.внатрешна форма
3.надворешна форма
5.НЕФОРМАЛНОСТ
4.1.Говорни дела.
Под говорни дела се подразбираат сите авторски дела коишто се
изразуваат со помош на јазик. Без значење е фактот дали тоа е на македонскиот
јазик или јазик на некоја националност што живее во РМ, дали тоа е странски
јазик или се работи за таканаречен мртов јазик.
4.1.Театарски дела.
4.3.Музички дела.
Музичките авторски дела се дела во кои авторот т.е композиторот ги
изразува своите чувства и мисли со помош на звук, односно со тонови.
Музичкото дело има три основни делови и тоа:
4.4.Аудиовизуелни дела.
4.7.Фотографски дела.
Глава 9
5.права на издавачите и
1.Права на изведувачите.
Основен меѓународен акт кој гирегулира правата на уметниците изведувачи е
РК од 1961. Уметници изведувачи се: артисти, артисти-куклри, пеачи, музичари,
играорци и др лица кои изведуваат авторски или фолклорни дела. Предмет на
уредување се авторски или фолклорни дела.
Меѓу уметниците изведувачи ЗАПСП ги вбројува и режисерите на драмски
претстави, диригенти на оркестри, раководители на хоровикако и вариететски и
циркусни уметници.
Глава 10
1.Вовед
Глава 11
1. Воведни напомени
Аналогна ситуаија постои и кај сродните права. Но битно е дека во сите примери
фактичките проблеми не постојат само на страната на носителот на правата туку
и кај корисникот на предметот на заштита. Пр. радио кое би сакало да набави
дозвола од авторот или изведувачот за сите емитирања, тоа не може да го
стори од организационо-технички причини како што се бр на авторски дела
односно изведувања коа таа радио станица ги емитира на својата програма е
премногу голем.
Глава 12
2. Патент
2.5 Пронајдувач
Тоа се :
1. Новост
2. Инвентивен придонес
3.Индустриска применливост
2.6.1 Новост
Оваа поделба е многу општа, затоа што секој патентен систем има свои
специфичности. Но може да ја прифатиме поделабта на американски, европски
и јапонскиистем на признавање на патентот од соодветна патента
администрација во државата.
4. KNOW – HOW
Според пошироката научна стрчна јавност, know – how содржи групи знаења и
искуства како од техичка природа така и од сметководствна,економска, правна,
трговска, маркетиншка и сл. природа.
2) know – how које поврзан со определено право лице. Во овој случај се работи
за конкретно правно лице кое располага со определена технологија како
резултат на високатехнологија на развој на сопствено производство, традиција
или како разултат на надградба на претходно откупена технологија.
5. Индустриски дизајн
а) ако е објавен како пријава или како признато право од иднивидуална соп
б) ако е изложен иликористен на пазарот
в) во вообичаени услови на деловно работње станал познат во соодветни
стручни кругови специјалицирани за дадената работа
Постојат 3 исклучоци од правилото дека секое објавување (станување
достапно за јавноста) на дизајнот доведува до неможност да биде заштитен.
6. Трговска марка
7. Географски назив
Глава 8
Ако носител на правото е физичко лице, тој има право да располага со него и
во случај на своја смрт по пат на тестаментално и законско наследување.
Елементи на договорот:
Договор за лиценца.
Договорот за лиценца е правна основа за користење права од
индустриска сопственост. Целта е да се овозможи стекнувачот на лиценцата што
не е титулар на право на индустриска сопственост да се стекне со правон а
коритсење на индустриската сопственост на определен начин, за определено
време и на определена територија при што давателот на лиценцата правото на
индустриска сопственост и понатаму останува титулар на ова право. Овој
договор се разликува од договорот за пренос на правата од индустриска
сопственост. Целта на договорот за пренос на правата на индустриска
сопственост е определен субјект што нема право на индустриска сопственост да
стане титулар на правото на индустриска сопственост. Станува збор за
транслативен пренос на правата.
Присилна лиценца.
Согласно член 102 од ЗИС, судот може на кои било лице што поднело
барање да му издаде присилна лиценца за патент односно сертификат за
дополнителна заштита за потребите на производството и продажбата на
фармацевтски производи кога таквиот производ е наменет за извоз во земјите
увознички со проблеми во јавното здравство.
Според член 105 од ЗИС, присилна лиценца може да се издаде само ако
поднесителот на тужбата се обидувал од носителот на правото да добие
согласност за искористување за заштитениот пронајдок, под разумни пазарни
услови.Оваа одредба не се применува во случај на состојба на нужда или други
околности на крајна нужда во државата.
Јавно понудена лицена на право или т.н. “license of right” претставува вид
на договор за лиценца во којшто не станува збор за ограничување на правата на
титуларот на патентот наметнато од државата или државните органи. Кај овој
тип лиценцни односи, државните органи имаат посилна улога отколку кај
класичниот договор за лиценца и, слободата за договарањето кај овој вид
лиценца трпи определено ограничување во изборот на страна со која ќе биде
склучен договорот. Јавно понудената лиценца е посебен вид договорна
лиценца која се карактериззира со ограничена слобода на договарање помеѓу
давателот и титлуарот на лиценцата, стекнувачот со лиценцата.
Глава 13
1. Граѓанскоправна заштита
Користење
Располагање
Ограничување
Имитирање
Асоцијација
Вознемирување
Видови тужби.
Преобразувачка тужба.
Мерки на обезбедување
Царински мерки
Граѓанска казна
2. Казненоправна заштита.
Кај повредата на авторското право и сродни права, делото го врши оној кој
во свое име или во има на друг неовластнео ќе објави, прикаже, репродуцита
или на друг начин неовластено ќе посегне по туѓо авторско право или сродно
право, односно авторско дело, изведба или предмет на сродно право. Дејство
на извршување е секој вид неовластено користење односно посегнување по
туѓо авторско или сродно право, односно авторско дело, изведба или предмет
на сродно право. Тоа ќе се манифестира преку неовластено објауввање,
прикажување, репродуцирање, дистрибуирање, изведување, емитување. Со
оглен на субјективното битие, ова дело е умислено. Сторителот на ова дело
постапува со намера да ги измами купувачите или корисниците на услуги. За ова
дело предвидена е парична казна или казна затво до една година со одземање
на примероците на авторските дела и прдметите на сродните права, како и
средставата за репродуцирање.
Кај пиратерија на аудиовизуелно дело, делото го вшри тој кој без одобение
на филмскиот продуцент или овластениот дистрибутер на кој филмскиот
продуцент му го пренел своето право на аудиовизуелното дело, произведува,
увезува, репродуцира, дистрибуира, пушта во промет или на друг начин става на
располагање на јавноста или на друг начин противправно го користи
аудиовизуелното дело. Казната за ова дело е од една година до пет години
затвор.
Кај неовластена употреба на туѓа фирма, делото содржи два облика. Првиот
е послужување со туѓа фирма, туѓа марка или заштитен знак или со туѓа, посебна
ознака за стоки за потклото на производ или услуга со намера да се измами
купувачот или корисникот на услугата. Вториот облек е неовластено
искористување на туѓи мостри или модели и пуштање во промет предмети
изработени врз основа на нив со намера да се измами купувачот или
корисникот на услугата. Дејство на извршување кај првиот облик е секој вид
неовластено користење на туѓа фирма, туѓа заштитена марка или ознака за
потеклото на прозиводот. Тоа ќе се манифестира преку продавање под туѓа
фирма односно ставање туѓ знак или ознака на потеклото на своите производи.
Неовластеното користење на туѓа фирма претставува еден од облиците на
нелојална конкуренција. Кај вториот облик, дејство на извршување е секој
облик на неовластнео искористување туѓи мостри или модели во своето
искористување туѓи мостри или модели во своето прозиводство. Со оглед на
субјективното битие, ова дело е умислено. Сторителот на ова дело постапува со
намера да ги измами купувачите или корисниците на услуги. Измамата се
состои во тоа што кај купувачите се создава погрешно убедување дека купуваат
стока или користат услуга на одредена фирма или купуваат производи
изработени според определена мостра или модел. Предвидена е парична казна
или казна затвор до три години со одземање на предметите.
3. Управноправна заштита.
- Казни
- Прекршочни опомени
- Мекри на безбедност
- Воспитни мерки