Professional Documents
Culture Documents
Temel Akımlar
Temel Akımlar
SINIF
5. ÜNİTE
20. YÜZYIL FELSEFESİ
Fenomenoloji (görüngübilim, öz
bilim), Alman düşünür Edmund
Husserl (1859-1938) tarafından
geliştirilmiş olan felsefe görüşüdür.
Soru
Husserl geliştirmiş olduğu fenomenoloji yöntemi ile fenomenlerin özünün bilgisine
ulaşmayı ve dolayısıyla bilincin çözümlenmesini hedefler. Bu yöntem ile
fenomenlerin özüne ulaşırken daha önce edinilmiş bilgileri, ön yargıları, rastlantıya
dayalı bilgi verilerini ayıklayarak paranteze alır.
Bu parçadan hareketle Husserl’in yöntemi için aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
A) Özgürlük, seçim yapma, varoluş gibi kavramları açıklar.
B) Belli bir insanın bakış açısından hareket eder.
C) Bilinç, her zaman bir şeyin bilinci olduğundan bilincin içeriklerine ulaşmayı
hedefler.
D) İnsanın söz ve eylemlerinin oluşturduğu ürün ve yapıların anlamına yönelik
yorumlamalar yapar.
E) Toplumsal yaşantının oluşturduğu görüş ve ön yargılarla hareket ederek
gerçekliğe ulaşmayı hedefler.
20. Yüzyıl Felsefesinin Temel Özellikleri ve Bazı Ana Akımlar 11. Sınıf Felsefe
Cevap
Husserl geliştirmiş olduğu fenomenoloji yöntemi ile fenomenlerin özünün bilgisine
ulaşmayı ve dolayısıyla bilincin çözümlenmesini hedefler. Bu yöntem ile
fenomenlerin özüne ulaşırken daha önce edinilmiş bilgileri, ön yargıları, rastlantıya
dayalı bilgi verilerini ayıklayarak paranteze alır.
Bu parçadan hareketle Husserl’in yöntemi için aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
A) Özgürlük, seçim yapma, varoluş gibi kavramları açıklar.
B) Belli bir insanın bakış açısından hareket eder.
C) Bilinç, her zaman bir şeyin bilinci olduğundan bilincin içeriklerine ulaşmayı
hedefler.
D) İnsanın söz ve eylemlerinin oluşturduğu ürün ve yapıların anlamına yönelik
yorumlamalar yapar.
E) Toplumsal yaşantının oluşturduğu görüş ve ön yargılarla hareket ederek
gerçekliğe ulaşmayı hedefler.
20. Yüzyıl Felsefesinin Temel Özellikleri ve Bazı Ana Akımlar 11.Felsefe
11. Sınıf Sınıf Felsefe
Soru
Gadamer anlamayı ufukların kaynaşması dediği teoriyle açıklar. Ufukların
kaynaşması iki farklı tarihsel durumda ortaya çıkıp, mevcut ortamın yani şimdinin
içinde kendi anlamını bulması ile gerçekleşir. Tarihsel anlamanın görevi ancak içinde
bulunduğumuz ufuktan hareket edilerek anlaşılabilir. Aksi takdirde tarihsel bağlamına
dâhil olmadığımız ufkun içine yerleşmemiz olanaksızdır. Tarihsel anlamaya ancak
kendi ufkumuzdan kalkarak katılmamız olanaklıdır.
Cevap
Gadamer anlamayı ufukların kaynaşması dediği teoriyle açıklar. Ufukların
kaynaşması iki farklı tarihsel durumda ortaya çıkıp, mevcut ortamın yani şimdinin
içinde kendi anlamını bulması ile gerçekleşir. Tarihsel anlamanın görevi ancak içinde
bulunduğumuz ufuktan hareket edilerek anlaşılabilir. Aksi takdirde tarihsel bağlamına
dâhil olmadığımız ufkun içine yerleşmemiz olanaksızdır. Tarihsel anlamaya ancak
kendi ufkumuzdan kalkarak katılmamız olanaklıdır.
Soru:
N. Hartmann, tek düze bir varlık alanı üzerinde varlığın sorgulanmasını
doğru bulmaz. Bunun için de varlıkları; inorganik, organik, ruhsal, tinsel
gibi katmanlara ayırır. Hartmann’a göre varlıkların sınıflandırılması, bir
bakıma diğer görüşler için de birbiriyle çatışmayan yaklaşım alanları
oluşturacaktır.
Cevap
N. Hartmann, tek düze bir varlık alanı üzerinde varlığın sorgulanmasını
doğru bulmaz. Bunun için de varlıkları; inorganik, organik, ruhsal, tinsel
gibi katmanlara ayırır. Hartmann’a göre varlıkların sınıflandırılması, bir
bakıma diğer görüşler için de birbiriyle çatışmayan yaklaşım alanları
oluşturacaktır.
Soru
Biz yalnızca bilincimizin "var olmak" sözcüğüne ne gibi tam ve kesin bir
anlam verdiğini arıyoruz. Görüyoruz ki bilinçli bir varlık için var olmak;
değişmeyi içermekte, değişme olgunlaşmayı, olgunlaşma da kendi
kendini sınırsız olarak yaratmayı içermektedir. Acaba bu genel olarak
varoluş için de söylenebilir mi?
Cevap
Biz yalnızca bilincimizin "var olmak" sözcüğüne ne gibi tam ve kesin bir
anlam verdiğini arıyoruz. Görüyoruz ki bilinçli bir varlık için var olmak;
değişmeyi içermekte, değişme olgunlaşmayı, olgunlaşma da kendi
kendini sınırsız olarak yaratmayı içermektedir. Acaba bu genel olarak
varoluş için de söylenebilir mi?
Soru
Öte yandan, Tanrı olmazsa, gidişimizi haklı gösterecek değerler, buyurular da
olmaz karşımızda. Ne önümüzde ne de ardımızda değerlerin ışıklı alanında bizi
haklı, suçsuz kılacak şeyler vardır. Yalnız ve özürsüz (mazeretsiz) kalmışızdır. Bu
durumu “İnsan özgür olmaya mahkûmdur, zorunludur.” sözüyle anlatıyorum.
Zorunludur, çünkü yaratılmamıştır. Özgürdür, çünkü yeryüzüne geldi mi, dünyaya
atıldı mı bir kez, artık bütün yaptıklarından sorumludur.
Cevap
Öte yandan, Tanrı olmazsa, gidişimizi haklı gösterecek değerler, buyurular da
olmaz karşımızda. Ne önümüzde ne de ardımızda değerlerin ışıklı alanında bizi
haklı, suçsuz kılacak şeyler vardır. Yalnız ve özürsüz (mazeretsiz) kalmışızdır. Bu
durumu “İnsan özgür olmaya mahkûmdur, zorunludur.” sözüyle anlatıyorum.
Zorunludur, çünkü yaratılmamıştır. Özgürdür, çünkü yeryüzüne geldi mi, dünyaya
atıldı mı bir kez, artık bütün yaptıklarından sorumludur.
Soru
Karl Marx’a göre evrenin yapısı maddedir. Madde bilinçten bağımsız olarak
vardır. Maddenin varoluş biçimi de harekettir. Hareket olmadan madde olamaz;
madde olmadan da hareket düşünülemez. Evren diyalektik bir şekilde ilerler.
Olmuş bitmiş bir şey değildir. Olaylar arasındaki bağlantılar zorunludur.
Cevap
Karl Marx’a göre evrenin yapısı maddedir. Madde bilinçten bağımsız olarak
vardır. Maddenin varoluş biçimi de harekettir. Hareket olmadan madde olamaz;
madde olmadan da hareket düşünülemez. Evren diyalektik bir şekilde ilerler.
Olmuş bitmiş bir şey değildir. Olaylar arasındaki bağlantılar zorunludur.
https://uruguayeduca.anep.edu.uy/efemerides/991 dilthey????
https://tr.123rf.com/stokfoto%C4%9Fraf/varolu%C5%9F%C3%A7uluk.html?alttext=1&oriSearch=free%2
0downloads&sti=lo33y4sizhdfhpe00c|&mediapopup=106640852
Korsch, K. (2007). Sosyal Bilimler ve Marksizm. V. S. Öğütle (çev.). İstanbul: Salyangoz yayınları.
https://ogmmateryal.eba.gov.tr/panel/SoruTest.aspx?Id=168,169&p=0&t=css
Sorular buradan alınmıştır.
https://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/PDFFile.aspx?name=kazanimtestleri.pdf 14 kazanım testi
https://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/PDFFile.aspx?name=kazanimtestleri.pdf 15 kazanım testi
https://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/PDFFile.aspx?name=kazanimtestleri.pdf 16 kazanım testi
20. Yüzyıl Felsefesinin Temel Özellikleri ve Bazı Ana Akımlar 11. Sınıf Felsefe
Soru
Cevap
Soru
Popper’a göre beyaz kuğuların gözlemlendiği gözlem önermeleri ne denli çok sayıda olursa
olsun, bunlardan mantıkça "Bütün kuğular beyazdır." tümel önermesini çıkarmamız olanağı
yoktur. Ancak kara bir kuğunun tek bir gözlemini anlatan tek bir gözlem önermesi, mantıkça
"Bazı kuğular beyaz değildir." önermesini çıkarmamıza izin verir. Mantıksal anlamda, bu
önemli deneysel genellemeler, doğrulanamaz ama yanlışlanabilir. Bu ise, bilimsel yasaların
kanıtlanabilir olmasalar da sınanabilir oldukları anlamına gelir.
Cevap
Popper’a göre beyaz kuğuların gözlemlendiği gözlem önermeleri ne denli çok sayıda olursa
olsun, bunlardan mantıkça "Bütün kuğular beyazdır." tümel önermesini çıkarmamız olanağı
yoktur. Ancak kara bir kuğunun tek bir gözlemini anlatan tek bir gözlem önermesi, mantıkça
"Bazı kuğular beyaz değildir." önermesini çıkarmamıza izin verir. Mantıksal anlamda, bu
önemli deneysel genellemeler, doğrulanamaz ama yanlışlanabilir. Bu ise, bilimsel yasaların
kanıtlanabilir olmasalar da sınanabilir oldukları anlamına gelir.