Professional Documents
Culture Documents
Chichewa STD 7
Chichewa STD 7
Chichewa STD 7
Langizo: Yankhani funso limodzi lokha mwamafunso awiri ali m’munsiwa. Sankhani chimangirizo
kapena kalata. Mawu a chimangirizo kapena kalata yanu asachepere 100 koma asapitirire 150
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
Page 1 of 7
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________
GAWO B KUMVETSA NKHANI (malikisi 20)
3. Werengani nkhani yotsatirayi mosamala kwambiri kenaka yankhani mafunso otsatirawa
M’dera la Masogona mudali mudzi wotchedwa Bwatani. Derail lidali la mkaka ndi uchi. Kum’mawa kwa
derail kudali Nyanja yaikulu komanso yokongola. M’nyanjayi mudali nsomba zosiyanasiyana monga;
chambo, mphuta, mcheni, milamba ndi zina zambiri.
Anthu a m’derali adali ogwirizana kwambiri motero chitukuko chidali ponseponse monga; mijigo, sukulu,
zipatala, milatho ndi nyumba zamakono. Chifukwa cha chidwi chomwe anthu amaonetsa, mabungwe
ambiri amalithandiza derail ndi mphatso zosiyanasiyana. Anthu ambiri adali a thanzi ndi anyonga
Page 2 of 7
chifukwa amapeza zofuna zawo mosavuta.nkhani ya umbava ndi umbanda kwa iwo idali nkhambakamwa
chifukwa padalibe amene adali pamavuto oti angayambitse mchitidwe uwu.
Mudzi wina kuvuma kwa derail mudali nyakwawa yotchedwa Nguli. Nyakwawayi idali yokonda dyera
mphoto. Chifukwa cha khalidwe lake loyipali. Nyakwawa Nguli idali zayakunkhongo. Iyo simalabadira
kumva malangizo kwa nduna zake. Nduna zake, Ngolingo ndi Khomani , adayetsetsa kuidzudzula koma
idakanika.
Tsiku klina bungwe lina lomwe silaboma lidapereka ziphaso zolandirila chakudya chaulere, chifukwa
madzi osefukira adaononga katundu ndi mbewu m’mudzimu. Nyakwawa Nguli idagwawira anthu ochepa
ndipo zambiri idagulitsa kwa khumucha wina wotchedwa Ngondoma. Akazi a nyakwawa Nguli, a
Nambewe adatumbwa chifukwa cha ndalama zomwe amuna awo adali nazo.
Anthu atamva kuti nyakwawa Nguli idagulitsa ziphaso zina, iwo adapita kukamang’ala kupolisi ndipo
apolisi adapita kukathira unyolo nyakwawa Nguli. Ataipanikiza ndi mafunso, iyo idaulula kuti iadagulitsa
ziphaso kwa khumutcha ndipo nayeso adamunjata.
Tsiku la mlandu litafika, nyakwawa ndi khumutcha uja adapezeka olakwa. Adawalamula kupita ku
ndende ndi kugwira ntchito ya kalavula gaga kwa zilumika zisanu.
Anthu am’mudzi muja adasankha nyakwawa ina. Nyakwawa yatsopanoyo idakhazikitsa magulu oti
aziphunzitsa anthu nkhani zokhuza katangale
(Buku la ophunzira la sitandade 6)
Tsopano yankhani mafunso otsatirawa pamzere ili pansi pa funso lililonse
a. Kodi mudzi wa Bwatani udali m’dera liti?
_________________________________________________________________________________________________ malikisi 1
b. Tchulani zitukuko ziwiri zokha zomwe zidabwera mderali
i.________________________________________________________________________________________________
ii._______________________________________________________________________________________________malikisi 2
c. N’chifukwa chiyani mabungwe amathandiza derail?
_________________________________________________________________________________________________ malikisi 2
d. N’chifukwa chiyani anthu a m’derali adali athanzi ndi anyonga?
_________________________________________________________________________________________________ malikisi 2
e. Perekani makhalidwe awiri a nyakwawa Nguli
i.________________________________________________________________________________________________
ii._______________________________________________________________________________________________malikisi 2
Page 3 of 7
f. Pezani mawu m’nkhaniyi omwe matanthauzo ake ndi awa
(i) Munthu osamva za anthu ena ______________________________________________________ malikisi 1
(ii) Dandaula mlandu ____________________________________________________________________malikisi 1
g. Perekani mayina awiri a nduna za nyakwawa Nguli
i.________________________________________________________________________________________________
ii._______________________________________________________________________________________________malikisi 2
h. Anthu adaziwa bwanji kuti nyakwawa Nguli yagulitsa ziphaso?
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________ malikisi 2
i. Kodi anthu a m’mudzimu adachita chiyani pokwiya ndi khalidwe la nyakwawa Nguli?
_________________________________________________________________________________________________ malikisi 1
j. Lembani tanthauzo la chining’a ichi
Mkaka ndi uchi _______________________________________________________________________________
malikisi 2
k. Fotokozani chifukwa chomwe a Nguli ndi a Ngondoma adanong’onezera bondo?
_________________________________________________________________________________________________ malikisi 2
l. Perekani ubwino umodzi osachita ziphuphu m’dziko.
_________________________________________________________________________________________________ malikisi 2
GAWO C (malikisi 10)
4. Werengani kankhanika ndipo muyankhe mafunso otsatirawa
“Mfumu, ine ndafika ndi dandaulo. Mwana wa a Pitani ndidampeza dzulo akuba mbwanda
m’munda mwanga.”
a. (i) Ndi malonje anji akuperekedwa m’kankhanika?
_____________________________________________________________________________________________malikisi 1
(ii) Ndani akuyankhula m’kankhanika?
_____________________________________________________________________________________________malikisi 1
(iii) Perekani mawu ofanana m’matanthauzo ndi mawu oti ‘mbwanda’
_____________________________________________________________________________________________malikisi 1
b. Lembani udindo wa munthu yemwe amathandizira mfumu m’mudzi
_____________________________________________________________________________________________malikisi 1
c. Perekani kuyipa kumodzi kochotsa zikwangwani zapamsewu
_____________________________________________________________________________________________malikisi 1
Kupanga Ziganizo
5. Pangani ziganizo ndi aneni otsatirawa posonyeza nthawi yakawirikawiri
Page 4 of 7
i. sangalala______________________________________________________________________________ malikisi 1
ii. kolola_________________________________________________________________________________ malikisi 1
iii. sosa___________________________________________________________________________________ malikisi 1
iv. palira_________________________________________________________________________________ malikisi 1
v. bzala_________________________________________________________________________________ malikisi 1
GAWO D (malikisi 40)
Zungulizani lembo lokhoza (A, B, C kapena D) m’mafunso otsatirawa
Mafunso 6 mpaka 10 sankhani mitundu ya mawu B. Wa nthawi D. wa mchitidwe
omwe atsekedwa mzere kunsi kwawo m’ziganizo
zotsatirazi 15. Watenga awiri okha.
A. Wa malo C. wachiwerengero
6. Elube wapita kale kumsika. B. Wa nthawi D. wa maonekedwe
A. Dzina C. mperekezi
B. Mneni D. muonjezi Mafunso 16 mpaka 20 sankhani Chichewa
choyenera cha mawu omwe atsekedwa mzere
7. Uyu sadadye nawo. kunsi kwawo m’ziganizo zotsatirazi
A. Dzina C. mneni
B. Mlowam’malo D. mperekezi 16. Atate akufotokoza njinga.
A. Akukonza C. afotokoza
8. Jonasi adagwa pansi kuti khu! B. Akukhonza D. akukoza
A. Mperekezi C. mfuwu
B. Muonjezi D. mvekero 17. A gogo apita ku mazi.
A. Madzi C. masi
9. Tayenda mofulumira zedi. B. Maji D. manzi
A. Mneni C. muonjezi
B. Mfotokozi D. mvekero 18. Aphuzisi athu amadziwa kupunzitsa.
A. Aphunzisi C. aphuzitsi
10. Zonse zoyera ndi zanga. B. Aphumzitsi D. aphunzitsi
A. Mfotokozi C. mperekezi
B. Mneni D. mlumikizi 19. Alenje awotcha nkhalango.
Mafunso 11 mpaka 15 sankhani mitundu ya A. Atentha C. abusa
aonjezi omwe atsekedwa mzere kunsi kwawo B. Ayatsa D. ayasa
mziganizo zili m’munsimu
20. Iye wavaya kumpira.
11. Madyerero ayamba madzulo. A. Watsogola C. wabwerako
A. Wa nthawi C. wa malo B. Wayenda D. wapiti
B. Wamchitidwe D. wachiwerengero
Mafunso 21 mpaka 25 sankhani misintho ya
12. Bwerani kuno. anenni
A. Wamaonekedwe C. wamchitidwe 21. Mwana wamenyedwa ndi akuba.
B. Wa nthawi D. wa malo A. Wochitira C. wochititsa
B. Wochititsitsa D. wochitidwa
13. Iye amavina mothimbwizika.
A. Wamaonekedwe C. wa nthawi 22. Anyamatawo amenyana.
B. Wa malo D. wamchitidwe A. Wochitidwa C. wochititsa
B. Wochitirana D. wom’chitira
14. Mtsikanayo abwera mawa.
A. Wa malo C. wachiwerengero 23. Namwali wamwano uja wamenyedwa.
Page 5 of 7
A. Wochitidwa C. wonyazitsa B. Ndi D. yambiri
B. Wochitira D. wamtsutso
24. Mwana wamasula chingwe chija. 35. Kale kalelo m’nkhalango mudali mitengo___.
A. Mamtsutso C. wochitira A. Yambiri C. ndi
B. Wochititsitsa D. wochitidwa B. Zozuna D. ngakhale
Page 6 of 7
MAFUNSO ATHERA APA
Page 7 of 7