T.C.

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ
MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

RÜZGAR TÜRBİNİNDE KANAT SAYILARININ

RÜZGAR TÜRBİNİN PERFORMANSINA ETKİSİ

HAZIRLAYANLAR
1030110231 EMRE ARDIÇ
1030110196 KEMAL FARUK ŞAHİN
1030110259 ŞABAN ÖVÜÇ

DANIŞMAN
Prof.Dr. SELAHADDİN ORHAN AKANSU

MAKİNA TASARIM VE UYGULAMARI-II

MAYIS 2024
KAYSERİ

1
 İÇİNDEKİLER
SAYFA NUMARASI
1.1 Rüzgâr Enerjisinin Tarihsel Gelişimi 6
1.2 Türkiye’de Rüzgâr Enerjisi 7
1.3 Rüzgâr Enerjisinin Dünya’da Yeri 8

2.1 Rüzgâr Türbini 9

2.2 Rüzgâr Türbini Parçaları 10

2.2.1 Kanatlar (Blades) 10

2.2.2 Dişli Kutusu (Gear Box) 10

2.2.3 Kule (Tower) 11

2.2.4 Yaw Mekanizması (Yaw Drive) 12

2.2.5 Jeneratör 13

2.2.6 Konvertör 13

2.2.7 Rotor Şaftı 13

2.2.8 Hub 13

2.2.9 Rotorlock 13

2.3 Rüzgâr Türbininin Çalışma Prensibi 14

2.4 Rüzgâr Türbininin Avantajları 15

2.5 Rüzgâr Türbininin Dezavantajları 15

3.1 Rüzgâr Türbinlerinin Sınıflandırılması 15

3.1.1 Dönme Eksenlerine Göre Rüzgâr Türbinleri 16

3.1.2 Yatay Eksenli Rüzgâr Türbinleri 17

3.1.3 Dikey Eksenli Rüzgâr Türbinleri 18

3.1.4 Eğik Eksenli Rüzgâr Türbinleri 18

4.1 Kanat Sayılarına Göre Rüzgâr Türbinleri 19

4.1.1 Tek Kanatlı Rüzgâr Türbini 19

4.1.2 Çift Kanatlı Rüzgâr Türbini 19

4.1.3 Üç Kanatlı Rüzgâr Türbini 20

4.1.4 Çok Kanatlı Rüzgâr Türbini 20

4.2 Rüzgâr Türbinlerinin Karşılaştırılması 21

4.3 Rüzgâr Türbininde Kanat Sayılarının Rüzgâr Türbinin Performansına Etkisi 23

5.1 Analiz ve Sonuçlar 25

2
 TABLO VE ŞEKİL LİSTESİ
SAYFA NUMARASI
Şekil 1.1 Rüzgâr türbinlerinin tarihsel gelişimi. 6
Şekil 1.2 Türkiye’de Rüzgâr Enerjisi 7
Şekil 1.3 Türkiye Rüzgâr Enerjisi Potansiyeli Haritası 7
Şekil 1.4 Yenilenebilir Enerjinin Küresel Elektrik Üretimindeki Payı 8
Şekil 1.5 Küresel Ölçekte Yenilenebilir Enerji Türlerinin Elektrik Üretimindeki Payı 8
Şekil 1.6 Ülkere Göre Rüzgâr Enerjisinden Elektrik Üretim Kapasitesinin Değişimi 9
Şekil 2.1 Rüzgâr Türbini Bileşenleri 9
Şekil 2.2 Rüzgâr Türbini Kanadı 10
Şekil 2.3 Dişli Kutusu (Gear Box) 10
Şekil 2.4 Kule (Tower) 11
Şekil 2.5 Yaw Mekanizması 11
Şekil 2.6 Rüzgâr Türbini Çalışma Prensibi 13
Şekil 3.1 Rüzgâr türbinlerinin sınıflandırılması 14
Şekil 3.2 Rüzgâr Türbinlerinin Salınım Eksenlerine Göre Hareketlerin Gösterimi 15
Şekil 3.3 Yatay Eksenli Rüzgâr Türbini 15
Şekil 3.4 Dikey Eksenli Rüzgâr Türbini 16
Şekil 3.5 Eğik Eksenli Rüzgâr Türbini 16
Şekil 4.1 Tek Kanatlı Rüzgâr Türbinleri 17
Şekil 4.2 Kanat Sayılarına Rüzgâr Türbini 18
Şekil 4.3 Büyük ile Küçük Rüzgâr Türbinleri Karşılaştırılması 19
Şekil 4.4 Rüzgâr Alış Yönüne Göre Türbinlerin Karşılaştırılması 19
Şekil 4.5 Kanat Çeşitlerine Göre Türbinlerin Karşılaştırılması 20
Şekil 4.6 Onshore ve Offshore Rüzgâr Santrallerinin Karşılaştırılması 20
Şekil 4.7 Rüzgâr Türbini 22
Şekil 5.1.1-5.1.3 Wall Mesh ve Air Mesh 23-24
Şekil 5.2.1-5.2.2 Total Pressure 24
Şekil 5.3 Velocity 25
Şekil 5.4 Turbulance Kinetic Energy 26
Şekil 5.5.1-5.5.2 Eddy Viscosity 26-27
Şekil 5.6 Velocity Streamline 1 27

3
 TABLO VE ŞEKİL LİSTESİ
SAYFA NUMARASI
Şekil 5.7 Velocity Vector 1 28
Şekil 6.1.1-6.1.3 Wall Mesh ve Air Mesh 28-29
Şekil 6.2.1-6.2.2 Pressure 30
Şekil 6.3.1-6.3.2 Total Pressure 31
Şekil 6.4.1-6.4.2 Eddy Viscosity 32
Şekil 6.5.1 Velocity 33
Şekil 6.5.2-6.5.3 Velocity Streamline 1 33-34
Şekil 6.6.1 Velocity Vector 1 34
Şekil 6.6.2 Velocity Vector 1 Animation 35
Şekil 7.1.1-7.1.3 Wall Mesh ve Air Mesh 36-37
Şekil 7.2.1-7.2.2 Pressure 37
Şekil 7.3.1-7.3.2 Eddy Viscosity 38-39
Şekil 7.4.1-7.4.2 Total Pressure 39-40
Şekil 7.5.1-7.5.2 Turbulance Kinetic Energy 40
Şekil 7.6 Velocity 41
Şekil 7.7.1-7.7.2 Velocity Streamline 1 42
Şekil 7.8.1 Velocity Vector 1 43
Şekil 7.8.2-7.8.3 Velocity Vector 1 Animation 44
Şekil 8.1.1-8.1.3 Wall Mesh ve Air Mesh 44-45
Şekil 8.2 Pressure 46
Şekil 8.3.1 46-47
Şekil 8.4.1 Eddy Viscosity 47
Şekil 8.5.1-8.5.2 Turbulance Kinetic Energy 48
Şekil 8.6.1 Velocity 49
Şekil 8.6.2-8.6.3 Velocity Streamline 1 49-50
Şekil 8.6.4 Velocity Vector 1 Animation 50

4
 ÖZET

Kanat sayısının rüzgâr türbinlerinin performansına etkisi oldukça önemlidir. Genel olarak, daha fazla
kanat sayısı genellikle daha yüksek bir enerji üretim potansiyeli sunar. Çünkü daha fazla kanat,
rüzgârın kinetik enerjisini daha etkili bir şekilde yakalar. Bu, daha yüksek güç çıkışı ve daha verimli
elektrik üretimi anlamına gelir. Ancak, çok fazla kanat sayısıyla birlikte artan maliyetler ve daha
karmaşık bir yapı dikkate alınmalıdır. Her kanat ekstra malzeme ve işçilik gerektirir, bu da kurulum ve
bakım maliyetlerini artırabilir. Ayrıca, fazla kanat sayısı aerodinamik performansı da etkileyebilir; aşırı
kanatlar arasındaki etkileşim, türbinin verimliliğini azaltabilir veya titreşimlere neden olabilir.
Optimum kanat sayısı, belirli bir projenin ihtiyaçlarına, rüzgâr koşullarına ve ekonomik faktörlere
bağlı olarak belirlenmelidir. İdeal kanat sayısını belirlemek için genellikle rüzgâr türbininin tasarımı
ve simülasyonları kullanılır. Bu, maksimum enerji üretimiyle birlikte maliyet etkinliğini de sağlar,
böylece türbinin uzun vadeli sürdürülebilirliği artar. Bu ödevde, bu faktörlerin belirlenmesi için
Solidworks programında çizmiş olduğumuz 3, 5 kanatlı dikey rüzgâr türbini ve 3, 5 kanatlı yatay
rüzgar türbininin bu faktörler göz önünde alarak ANSYS programı CFD arayüzünde aynı dış etkenler
göz önüne alınarak, analizimizi gerçekleştirdik. Bu analizin sonunda rüzgâr türbinleri hakkında çok
fazla farkındalık kazandık. Araştırmalarımızın bir sonucu olarak, bir rüzgâr türbininin nasıl
oluştuğunu, verimliliğinin ne olduğunu ve nereye yerleştirilmesi gerektiğini öğrendik. Bu ödevde,
Solidworks programında tasarlama, ANSYS programında analiz becerilerimizi geliştirme fırsatı
bulduk. Bu ödevde yaptığımız çeşitli araştırmaların sonucunda iyi sonuçlar elde ettik, ki bu da bizim
için çok faydalı oldu.

5
1.1 RÜZGAR ENERJİSİN TARİHSEL GELİŞİMİ
Rüzgâr, yeryüzünün eşit olmayan ısınması ve soğuması sonucu ortaya çıkan kuvvetlerin etkisi
ile oluşan hava hareketleridir. Rüzgâr enerjisi ise rüzgârı oluşturan hava akımının sahip
olduğu hareket enerjisidir. Havanın dünya yüzeyi üzerinde hareket edebilmesini sağlayarak
rüzgârı meydana getiren ve rüzgârın hızına etki eden atmosfer içindeki belli başlı kuvvetler
ise; basınç gradyan kuvveti, Coriolis kuvveti, merkezkaç kuvveti ve sürtünme kuvvetidir.
Basınç gradyan kuvveti, havayı yüksek basınçtan alçak basınca doğru akıtmaya çalışacak
şekilde etki eden kuvvettir. Coriolis kuvveti ise, yer dönmesinin saptırıcı kuvveti olarak
bilinmektedir. Rüzgârlar, genel olarak bir merkez etrafında dolanırlar. Bu hareketin neticesi
olarak da, kendilerini dolanım merkezlerinden uzaklaştırmak isteyen bir kuvvet etkisi altında
bulunurlar. Bu kuvvete, merkezkaç kuvveti denilmektedir. Rüzgârın meydana getirilmesinde
etkili olmayan, rüzgâr hızını yavaşlatmaya çalışan kuvvete ise sürtünme kuvveti denir. Bu
kuvvet, yer yakınında en büyüktür ve türbülanslar tarafından yukarıya taşınır. Rüzgârın
sürtünmesinden doğan bu kuvvet, yer üstünde 450-600 m yüksekliğe kadar rüzgârı
yavaşlatmaktadır.
Milattan önceki yıllarda kullanılmaya başlanılan rüzgâr enerjisi, denizlerde yelkenli gemilere,
karalarda ise, yel değirmenlerine ve rüzgâr millerine ana güç kaynağı olmuştur. Özellikle
buğday, mısır öğütme ve su pompalama gibi gereksinmeler uzun yıllar bu yolla çözülmüştür.
Rüzgâr enerjisi kullanımı, M.Ö. 2800’lü yıllarda Orta Doğu’da başlamıştır. M.Ö. 17. yüzyılda
Babil Kralı Hammurabi döneminde Mezopotamya’da sulama amacıyla kullanılan rüzgâr
enerjisinin, aynı dönemde Çin’de de kullanıldığı belirtilmektedir. Yel değirmenleri ilk olarak
İskenderiye yakınlarında kurulmuştur. Türklerin ve İranlıların ilk yel değirmenlerini M.S. 7.
yüzyılda kullanmaya başlamalarına karşın, Avrupalılar yel değirmenlerini ilk olarak haçlı
seferleri sırasında görmüşlerdir. Fransa ve İngiltere’de yel değirmenlerinin kullanılmaya
başlaması ise, 12. yüzyılda olmuştur. Tarımsal ürünleri öğütmek, su pompalamak, hızar
çalıştırmak gibi amaçlarla geliştirilen yel değirmenleri; Avrupa’da Endüstri Devrimi’ne kadar
hızla yayılmışlardır. 18. yüzyılın sonunda yalnızca Hollanda’da 10.000 yel değirmeni
bulunuyordu. Buhar makinesinin yapılması ve odun, kömür gibi yakıtlardan kesintisiz enerji
üretimine başlanması ile rüzgâr enerjisi önemini yitirmeye başlamıştır. Bununla beraber,
rüzgâr türbini denilen ve elektrik üretiminde kullanılan ilk makineler, 1890’ların başlarında

6
Danimarka’da yapılmıştır. Rüzgâr enerjisinden elektrik üreten ilk türbin ise 1891’de modern
aerodinamiğin önemli mühendisi olan Paul la Cour tarafından Danimarka’da inşa edilmiştir.

Şekil 1.1 Rüzgar türbinlerinin tarihsel gelişimi.

1.2 TÜRKİYE’DE RÜZGAR ENERJİSİ

Ülkemiz coğrafi konumu sebebiyle; dünya petrol ve gaz rezervlerinin büyük bir bölümünün bulunduğu
6oldukça önemli bir bölgede yer almaktadır. Bu önemli bölgede; Doğu ile Batı, Güney ile Kuzey arasında
enerji köprüsü oluşturur. Yalnızca enerji köprüsü olmakla kalmayan Türkiye, aynı zamanda kendi enerjisini
de üretmektedir. Türkiye’de rüzgâr enerjisi ise günden güne gelişen bir yenilenebilir enerji kaynağıdır.
Kutuplar arası enerji köprüsü oluşturan ülkemizin ihtiyacının büyük bir kısmı ithal kaynaklardan
karşılanmaktadır. İthal kaynaklardan elde edilen enerjinin yüzde yetmiş beşi ise fosil yakıtlardan elde
edilmektedir. Fosil yakıtlar, Türkiye’de ekonomi ve sağlık açısından büyük zararlı etkiler yaratan bir
kaynaktır. Türkiye, bünyesindeki artan enerji ihtiyacını karşılamak için kolları sıvamış ve enerji arz-talep
dengesini sağlamak amacıyla, 2000 yılından itibaren rüzgâr enerjisi üretim santralleri kurmaya başlamıştır.
Rüzgâr enerji santrallerinin ardından 2014 yılı itibarıyla da güneş enerjisine dayalı elektrik üretim
santralleri kurarak, çevre kirliliği yaratan fosil enerji kaynaklarının kullanım oranını büyük ölçüde
azaltmıştır. Böylelikle; yerli, temiz ve yenilenebilir enerji çoğu açıdan ülkemizde olumlu etkiler sağlamıştır

İthal edilen fosil enerjinin ülke ekonomisine verdiği zarar düşünüldüğünde; oluşabilecek çevre kirliliği ve
meydana gelebilecek enerji kıtlığı gibi pek çok olumsuz etken yer almaktadır. Tüm bu etkenler
doğrultusunda ülkemiz; jeotermal ve güneşe dayalı üretim tesislerini, özellikle rüzgar enerjisi tesisini, her
geçen gün arttırmaktadır.

7
 Şekil 1.2 Türkiye’de Rüzgar Enerjisi

Şekil 1.3 Türkiye Rüzgar Enerjisi Potansiyeli Haritası

1.3 Rüzgâr Enerjisinin Dünyada Yeri

Yenilenebilir enerjinin küresel elektrik üretimindeki payı 2010-2021 yılları arasında %19’dan
%28’e çıkmış ve bu süre boyunca ikinci sıradaki yeri değişmemiştir (Şekil 2). Sürdürülebilir
bir gelecek için fosil yakıtların yerini alabilmesi adına yenilenebilir enerji kaynaklarından
enerji üretim şekilleri zenginleştirilmelidir.

Şekil 1.4 Yenilenebilir Enerjinin Küresel Elektrik Üretimindeki Payı

Rüzgâr enerjisi, dünyada en hızlı büyüyen ilk üç yenilenebilir enerji kaynağı arasında yer
almaktadır. Dünyada rüzgâr enerjisi küresel yenilenebilir enerji üretim kapasitesi
sıralamasında son 10 yılda ikinciliğini korumuştur. IRENA verilerine göre rüzgâr enerjisinin
kara ve denizdeki küresel enerji üretim kapasitesi toplamı 2000-2021 yılları arasında yaklaşık
49 kat artarak 1.823 TWh’a çıktığı görülmektedir (Şekil 3)

8
 Şekil 1.5 Küresel Ölçekte Yenilenebilir Enerji Türlerinin Elektrik Üretimindeki Payı

Dünya geneli rüzgâr enerjisinden elektrik üretme kapasitesi sırasıyla en fazla enerji elde eden
ilk 10 ülkenin son üç yıla ait verileri Şekil 4’te görülmektedir. Son üç yıldaki toplam kapasite
artış miktarı gelişmiş Avrupa ülkeleri incelendiğinde 2021 yılında bir azalma olduğu
gözlenmiştir. Bu azalmanın başlıca nedeni COVİD-19’un daralan talep üzerine enerji
üretimini sekteye uğratmasından kaynaklanmaktadır. Bu tür olumsuzluklara rağmen Çin,
Amerika gibi enerji devi ülkeler rüzgâr enerjisinde kapasite artışına devam etmiştir. Farklı
türbin tasarımları ile optimum enerji elde etme üzerine kapasite artışlarını desteklemişlerdir.

Şekil 1.6 Ülkere Göre Rüzgar Enerjisinden Elektrik Üretim Kapasitesinin Değişim Miktarı

2.1 RÜZGAR TÜRBİNİ

Rüzgâr türbini, rüzgârdaki kinetik enerjiyi önce mekanik enerjiye daha sonra da elektrik enerjisine
dönüştüren sistemdir. Bir rüzgâr türbini genel olarak kule, jeneratör, hız dönüştürücüleri (dişli kutusu),
elektrikelektronik elemanlar ve pervaneden oluşur. Rüzgârın kinetik enerjisi rotorda mekanik enerjiye
çevrilir. Rotor milinin devir hareketi hızlandırılarak gövdedeki jeneratöre aktarılır. Jeneratörden elde
edilen elektrik enerjisi aküler vasıtasıyla depolanarak veya doğrudan alıcılara ulaştırılır.

9
 Şekil 2.1 Rüzgar Türbini Bileşenleri

2.2 RÜZGAR TÜRBİNİ PARÇALARI

2.2.1 KANATLAR(BLADES)
Kanatlar rüzgârı yakalar ve onun gücünü rotora aktarır. Rotor, gücü şaft vasıtasıyla dişli
kutusuna, oradan da jeneratöre gönderen en dış birimdir. Bunlar rüzgâr türbininin yüksekliği,
rüzgâr türbin kanadının süpürme alanı ve aerodinamik yapısı, hava yoğunluğu ve rüzgâr hızı
gibi faktörlerdir. Bu faktörlerin en önemlilerinden biri de rüzgâr türbin kanadının aerodinamik
yapısıdır. Rüzgâr türbin kanadının aerodinamik yapısının önemi rüzgârın barındırdığı kinetik
enerjinin maksimum %59‘unun yararlı enerjiye dönüştürülebiliyor olmasından
kaynaklanmaktadır. Rüzgâr türbininin sınıfına göre uzunluğu değişir. Kanat malzemesi olarak
genellikle GRP-Glass Reinforced Plastic, ağaç, haddelenmiş ağaç, karbon fiberiyle
kuvvetlendirilmiş plastik CFRP-Carbon Fibre Reinforced Plastic, çelik ve alüminyum
kullanılmaktadır. 25 metre ila 72,5 metre aralığında boyları vardır. (Türkiye için) Kendi
etrafında 360 derece dönebilir. İçerisinde yıldırım koruma hattı mevcuttur. Rüzgârın şiddetine
göre 0-90 derece arasında uygun olan derecede anlık açısal değişimler yapar.

10
 Şekil 2.2 Rüzgâr Türbini Kanadı
2.2.2. DİŞLİ KUTUSU (GEAR BOX)
Rüzgâr türbininin en ağır ve en pahalı parçasıdır. Rotor milinin düşük dönme hızını
jeneratörün ihtiyaç duyduğu yüksek hıza dönüştürür. Rüzgâr türbinlerinin dişli kutuları
genellikle planet dişli sistemi kullanır. Doğrudan sürücülü türbinlerde dişli kutusu yoktur.
İçerisinde 500 litre”x-optic gear” yağ bulunur. 2 yılda bir boroskopi yapılıp dişliler kontrol
edilir. Her yıl filtre değişimi yapılır. (İsteğe göre 2. bir filtre de yerleştirilir.) Türbin boyutuna
göre dişli kutusu markası ve boyutu değişir.

Şekil 2.3 Dişli Kutusu(Gear Box)

2.2.3. KULE(TOWER)
Sistemin mekanize bölümlerinin tümünü üzerinde bulunduran platform, çelik
konstrüksiyondan ve gürültü kirliliğini azaltmak amacıyla ses izolasyonlu olarak imal
edilmektedir. Platformun kütlesi üzerindeki akşamlarla birlikte 12-82 ton arasında
değişebilmektedir. Platform bir mil vasıtası ile konik veya bilyeli radyal rulmanlarla kuleye,
çevresinde dönebilecek şekilde yaltaklandırılır. Kule yüksekliği rüzgâr hızında etkili bir faktör
olduğundan tasarımının hem çevrim sisteminin gücüne hem de mukavemetine göre yapılması
gerekmektedir. Kule, sistem büyüklüğüne göre çelik koni boru, çelik kafes, çelik silindir,
beton konik boru ya da silindir biçiminde imal edilebilmektedir Kimi kule tiplerinde hibrit
kullanılmaktadır. (Beton ve çelik). Göbek (hub) yüksekliğine bağlı olarak 3 veya 5 bölüme
(section) kadar da çıkabilmektedir.

11
 Şekil 2.4 Kule (Tower)
2.2.4 YAW MEKANİZMASI (YAW DRİVE)
Kulenin üzerindeki anemometre, yön sensörü, ultrasonik vasıtasıyla gelen rüzgâr yönü ve
şiddetine göre türbinin rüzgâr ile yüzleşmesini veya tam tersi şekilde türbinin durması istenen
durumlarda rüzgârın kanatları döndüremeyecek duruma gelmesini sağlar. Genellikle nasele
monte edilmiş elektrik veya hidrolik motorların kontrolünü içermektedir. Nordex firmasının
tüm türbin modellerinde kullanılan yaw sistemleri aşağıdaki gibidir.

Şekil 2.5 Yaw Mekanizması

2.2.5 JENERATÖR(GENERATOR)
Rüzgâr türbinlerinde mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürmek için gerekli olan
parçadır. Basitçe jeneratörlerin çalışması elektromanyetik alan prensibine dayanmakta olup,
bobin üzerinde oluşturulan manyetik alanın, o bobin teli üzerinde akım meydana getirmesi
şeklindedir. Genellikle aşağıdaki üç tip jeneratör Rüzgâr türbinlerinde yaygın olarak
kullanılmaktadır:

 Doğru Akım Jeneratörü

 Senkron Jeneratör (Alternatör)
 Asenkron Jeneratör (İndüksiyon Jeneratör)

2.2.6 KONVERTÖR

Düşük seviyeli DC gerilimlerini, yeterli akımı da sağlayacak şekilde istenilen seviyede DC

veya AC gerilimlere dönüştüren cihazlara “converter” denir. Converter elektrik enerjisinin
kontrolünü sağlayan ve herhangi bir akım şeklindeki enerjiyi başka akım şekline çeviren
aygıttır. Güç elektroniği devrelerinden olan konvertörler herhangi bir DC kaynaktan aldığı
gerilimi işleyerek, sabit ya da değişken genlik ve frekanslı AC gerilimi elde etmek için
kullanılan elektronik devrelerdir.

2.2.7 ROTOR ŞAFTI

Rotor mili, rotor dönüşünü ve torkunu dişli kutusuna iletir. Rotor milinin içi boştur. Kablolar
şaftın içerisinden geçer.

2.2.8 HUB

12
Hub rüzgâr türbin kanatlarının birleştiği ortak noktadır. İçerisinde kanat dişlileri yağlama
hattı, pitch dişli kutusu ve motorları ve central box denilen bilgilerin ve enerjinin dağıtıldığı
toplanma noktasını barındırır. Yaklaşık 27 ton ağırlığındadır. Rotorlock yapılarak sabitlenir ve
bu sayede içerisinde çalışma yapılır.

2.2.9 ROTORLOCK

Rotor kilitleri rüzgâr türbini endüstrisinde kullanılır ve tipik olarak türbinin ana rotor şaftına
monte edilen güvenlik elemanıdır. Bakım çalışmalarında, örneğin; kanat, göbek veya güç
aktarma sistemindeki çalışmalar öncesi; istenmeyen dönmeye karşı rotor kilidi aracılığıyla
rotor kilitlenir. Bu sistem; hidrolik, elektriksel veya mekanik olarak rotor diskine doğru
uzatılan bir kilitleme mekanizmasından oluşur.

2.3 RÜZGAR TÜRBİNİN ÇALIŞMA PRENSİBİ

Rüzgâr türbini, basit olarak bir rüzgâr gülü gibi çalışır. Rüzgârın sağladığı itme gücü ile bir
pervane döndürülür ve mekanik enerji, açığa çıkar. Üreteçlere yönlendirilen mekanik enerji
ile elektrik üretimi sağlanır. Rüzgâr türbinleri, verimliliği artırmak amacıyla birçok bileşenden
oluşur. Genel olarak bir rüzgâr türbini; kule, pervane ve makine dairesi bölümünden oluşur.
Üreteç, kontrol üniteleri ve millerden oluşan makine bölümü, kulenin üstünde bulunur.
Pervaneden alınan mekanik enerji, bir mil yardımı ile makine bölümüne aktarılır.

İşleyiş adımları şöyledir:

1.RÜZGARLARIN YAKALANMASI: Kanatlar, rüzgârın kinetik enerjisini yakalayarak

dönme hareketi başlatır.
2.DÖNME HAREKETİ: Kanatların dönmesiyle rotor dönmeye başlar. Rotorun dönme
hareketi, nacelle içinde bulunan dişli kutusu aracılığıyla jeneratöre iletilir.
3.ENERJİ ÜRETİMİ: Jeneratör, rotorun mekanik enerjisini elektrik enerjisine dönüştürür.
Jeneratördeki manyetik alan sayesinde elektrik akımı üretilir.
4.ENERJİNİN İLETİMİ: Üretilen elektrik enerjisi, türbin içindeki transformatörler
aracılığıyla uygun voltaj seviyesine getirilir ve enerji şebekesine iletilir.

13
 Şekil 2.6 Rüzgâr Türbini Çalışma Prensibi

2.4 Rüzgâr Türbini Avantajları

*Yenilenebilir ve temiz enerji kaynağıdır.

*Fosil yakıt kullanımını azaltır.
*İklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir rol oynar.

2.5 Rüzgâr Türbini Dezavantajları

*Kurulum maliyetleri yüksektir.

*Görsel kirlilik ve gürültü şikayetlerine yol açabilir.
*Rüzgar hızı ve yönüne bağımlıdır, bu da enerji üretiminde dalgalanmalara
neden olabilir.

14
3.1 RÜZGAR TÜRBİNLERİNİN SINIFLANDIRILMASI
Rüzgâr türbinleri dönme eksenlerine, devirlerine, güçlerine, kanat sayılarına, rüzgâr etkisine,
dişli özelliklerine ve kurulum konumlarına göre sınıflandırılırlar.

Şekil 3.1 Rüzgar türbinlerinin sınıflandırılması

3.1.1 DÖNME EKSENLERİNE GÖRE RÜZGAR TÜRBİNLERİ

Rüzgâr türbinleri dönme eksenine göre üç gruba ayrılırlar; yatay eksenli rüzgâr türbinleri,
dikey eksenli rüzgâr türbinleri, eğik eksenli rüzgâr türbinleridir.

Şekil 3.2 Rüzgar Türbinlerinin Salınım Eksenlerine Göre Hareketlerin Gösterimi

15
3.1.2 YATAY EKSENLİ RÜZGAR TÜRBİNİ
Bu türbinlerde; dönme ekseni rüzgâr yönüne paralel, kanatlar rüzgâr yönüne diktir. Bu türbinlerde
rotor kanatların sayısı azaldıkça rotor daha hızlı dönmektedir. Bu türbinlerin verimi yaklaşık %45’dir.
YERT genel olarak yerden 20-30m yüksekte ve çevredeki engellerden 10m yüksekte olacak şekilde
yerleştirilmelidir. Rüzgâr hızının, rotor kanadı uç hızına bölünmesi ile elde edilen orana kanat uç hız
oranı (λ) denir. Eğer;

 λ= 1–5 Çok kanatlı rotor

 λ= 6–8 Üç kanatlı rotor,

 λ= 9–15 İki kanatlı rotor,

 λ>15 Tek kanatlı rotor kullanılır.

Şekil 3.3 Yatay Eksenli Rüzgâr Türbini

3.1.3 DİKEY EKSENLİ RÜZGAR TÜRBİNİ

Yatayda olduğu gibi bir pervane görünümüne sahip değildir çünkü mili düşey yapıya sahiptir.
Ticari kullanımdan ziyade deneyler için üretilmektedir. Yere yerleştirilebildikleri için kule
ihtiyacı ve maliyeti ortadan kalkmakta, sistem istenilen rüzgâr yönüne çevrilebildiği için
dümen sistemine gerek kalmamaktayken verimlerinin düşük olduğu da bilinmektedir.

16
 Şekil 3.4 Dikey Eksenli Rüzgar Türbini

3.1.4 EĞİK EKSENLİ RÜZGAR TÜRBİNİ

Dönme eksenleri düşeyle rüzgâr yönünde bir açı yapan rüzgâr türbinleridir. Bu tip türbinlerin kanatları
ile dönme eksenleri arasında belirli bir açı bulunmaktadır.

Şekil 3.5 Eğik Eksenli Rüzgar Türbini

4.1 KANAT SAYILARINA GÖRE RÜZGAR TÜRBİNLERİ

Kanat sayılarına göre rüzgâr türbinleri tek kanatlı, iki kanatlı, üç kanatlı ve çok kanatlı olmak
üzere 4 çeşide ayrılır.

4.1.1 TEK KANATLI RÜZGAR TÜRBİNİ

17
Tek kanatlı rüzgâr türbinlerinin kullanımının temel amacı, pervanelere etkiyen yüksek rotasyonel hızın
düşürülmesidir. Diğer yandan, tek kanatlı rüzgâr türbini aerodinamik olarak dengesizdir ve bu
durumda ek hareketler ile istenmeyen bazı yüklere sebep olur. Bu mekanizmayı kontrol etmek için,
göbek kısmına ek yapılar yapmayı gerektirir. Diğer dezavantajlarından birisi de yüksek aerodinamik
gürültü seviyesidir. Üç hız oranı, 120 m/s civarındaki üç kanatlı pervanelerle kıyaslandığında, üç hızı 2
kat daha yüksektir. Dolayısı ile üç kanatlı rüzgâr türbinlerinden daha gürültülüdür.

Şekil 4.1 Tek Kanatlı Rüzgar Türbinleri

4.1.2 ÇİFT KANATLI RÜZGAR TÜRBİNİ

25 yıl öncesine kadar iki kanatlı rüzgâr türbinleri yaygın bir şekilde kullanılırdı. 10m’den 100
m’ye kadar değişen farklı pervane çaplarında Avrupa ve Amerika’da kullanılmıştır. İki kanatlı
rüzgâr türbini, üç kanatlı rüzgâr türbininden daha ekonomik gibi görünmesine rağmen, iki
kanatlı rüzgâr türbinleri dinamik etkilerden dolayı bir takım ek ekipmanlar gerektirdiğinden,
üç kanatlı rüzgâr ile aynı maliyete gelmektedir. Üç kanatlı rüzgâr türbinden farklı olarak
dönmeden meydana gelen ve kulenin yatay eksenine göre olan bir atalet momentine sahiptir.
Bu durum rüzgâr türbini üzerinde ek bir yüklenme meydana getirir ve sadece sallanan göbek
ile giderilebilir. Sallanan göbek kullanılmasının nedeni, dönen pervane üzerinde büyük atalet
moment değişimlerinin etkilerini önlemektedir. Ayrıca düşük şiddetteki rüzgâr hızlarında
(örneğin 3 m/s) pervane devreye girememektedir.

4.1.3 ÜÇ KANATLI RÜZGAR TÜRBİNİ

Üç kanatlı modern türbinler, dünyanın her tarafında kullanılmaktadır. Üç kanat kullanımının
asıl sebebi, dönme momentinin daha düzgün olmasıdır. Bu türbinde, türbinin yapısı
üzerinde depolanan yüklerden dolayı salınım yapan atalet momentini olmadığından, hub
içinde titreşimi önleyici pahalı parçalara gerek yoktur. Kanat uç hızı 70m/sn altında
olduğundan gürültünün düşüklüğü, sarsıntısız döndükleri için göz estetiğini bozmamaları
18
önemli bir avantaj olup, halk tarafından kabulünü sağlamıştır. Küçük güçlü RT’lerde, üç
kanatlı rotor kullanıldığında güç problemleri ortaya çıkar. Bu problemin çözümü için düşük
devirde dönen rotorun devir sayısını 1/n oranında arttıran dişliler kullanılır ve “Cut in” olarak
adlandırılan hız değerine ulaşıncaya kadar, jeneratör boşta çalıştırılır.

Şekil 4.2 Kanat Sayılarına Rüzgâr Türbini

4.1.4 ÇOK KANATLI RÜZGAR TÜRBİNİ

Çok Kanatlı rüzgâr türbinleri (rüzgârgülleri), rüzgâr türbinlerinin gelişmemiş ilk örnekleridir.
Yıllarca sadece su pompalamasında kullanılan bu türbinler, bu işlemdeki moment
gereksiniminin karşılanabilmesi amacıyla, çok kanatlı olarak üretilmiştir. Çok kanatlı rüzgâr
türbinleri düşük hızda çalışırlar. Türbin kanatlarının genişlikleri, pervane göbeğinden uçlara
gidildikçe artım gösterir. Pervane mili, dişli kutusuna bağlanarak, jeneratör mili devir sayısı
artırılır ve otomobillerde uygulama alanı bulan jeneratörler kullanılır. Rüzgârgülleri,
rüzgârgülü pervane düzleminin rüzgâr hız vektörünü her zaman dik olarak alabilmesi için de,
rüzgârgülü yönlendiricisi taşımaktadırlar.

4.2 RÜZGAR TÜRBİNLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Rüzgâr çiftlikleri kurulumunda; rüzgar şartları, kurulacak alan ve ciddi kayıplardan kaçınmak için rüzgâr
türbinlerinin özellikleri bilinmelidir. Rüzgâr türbinleri incelendiği üzere kanat çeşitleri, rüzgârı alış
şekilleri ve kullanım alanlarına göre birkaç çeşitte imal edilebilmektedir.

19
 Şekil 4.3 Büyük ile Küçük Rüzgâr Türbinleri Karşılaştırılması

Büyük rüzgâr türbinleri merkezi şebekeye bağlı rüzgâr çiftlikleridir. Bakım masrafları ve
kurulum masrafları bulunmaktadır. Küçük rüzgâr türbinleri kişisel olarak kullanılan
türbinlerdir. Bu türbinlerde üretilen enerjiler aküye depolanmaktadırlar. Su pompalama, sera
ısıtma, çiftlik evlerinin elektriği için kullanılırlar. Kapalı şebeke ya da ayrılmış şebeke olarak
da iki çeşidi mevcuttur.

Şekil 4.4 Rüzgâr Alış Yönüne Göre Türbinlerin Karşılaştırılması

Rüzgârı önden alan rüzgâr türbinlerde rüzgâr önce kanatlara geldiğinden dolayı üretim daha
fazladır. Bu nedenle rüzgârı önden alan rüzgâr türbinleri, rüzgârı arkadan alan rüzgâr
türbinlerine göre daha yaygın bir kullanıma sahiptir. Rüzgârı arkadan alan rüzgâr
türbinlerinde yaw mekanizmasının olmaması ve kuleye binen yükün hafif olması avantajları
olsa da rüzgâr türbine verdiği zararın fazla olmasından dolayı da kullanımı azdır.

20
 Şekil 4.5 Kanat Çeşitlerine Göre Türbinlerin Karşılaştırılması

Tek kanatlı ve çift kanatlı rüzgâr türbinleri estetik görünümlerinin kötü, gürültü oranlarının
yüksek olması ve maliyetlerinin de fazla olmasından dolayı kullanılmamaktadır. Üç kanatlı
rüzgâr türbinleri düşük maliyetli, estetik görünümlerinin iyi olması, düşük gürültü düzeyinde
çalışması ve yüksek çalışma hızlarından dolayı günümüzde en çok tercih edilen türbin
çeşididir. Çok kanatlı rüzgâr türbinleri, Savonius ve Darrierus rüzgâr türbinleri ise düşük
çalışma hızlarından dolayı günümüzde kişisel kullanımlarda (çiftliklerde elektrik üretimi ya
da su pompalama) kullanılmaktadır.

Şekil 4.6 Onshore ve Offshore Rüzgâr Santrallerinin Karşılaştırılması

Kara üstü rüzgâr santralleri, deniz üstü rüzgâr santrallerine göre kurulum ve işletme
maliyetinin düşük olması ve kullanılan türbinlerin maliyetinin çok daha düşük olmasından
dolayı yaygın bir kullanımı vardır. Ancak gün geçtikçe deniz üstü rüzgâr santrallerinin
kurulumunun artacağı bilinmektedir. Özellikle Avrupa kıtasında onshore rüzgâr santrallerinin
kurulum yerlerinin azalması ve verimlerinin düşük olmasından dolayı offshore rüzgâr
santrallerinin kurulumuna hız verilmiştir.

21
4.3 RÜZGAR TÜRBİNİNDE KANAT SAYILARININ RÜZGAR
TÜRBİNİNİN PERFORMANSINA ETKİSİ
Rüzgâr türbinlerinin performansı, birçok faktörden etkilenir ve kanat sayısı bu faktörlerden
biridir. Rüzgâr türbinlerinde genellikle 1, 2, 3 veya daha fazla kanatlı tasarımlar kullanılır ve
her birinin avantajları ve dezavantajları vardır. Kanat sayısının rüzgâr türbinlerinin
performansına etkisini anlamak için birkaç önemli noktayı göz önünde bulundurmak gerekir:

--ENERJİ ÜRETİMİ VE VERİMLİLİK--

*ÜÇ KANATLI TÜRBİNLER:

En yaygın kullanılan türbinlerdir. Üç kanatlı tasarımlar, denge ve verimlilik açısından
optimaldir. Üç kanatlı türbinler, rüzgârı daha etkin bir şekilde yakalar ve dönme hızı ile
yapısal dayanıklılık arasında iyi bir denge sağlar. Bu türbinler, genel olarak enerji üretimi
açısından daha verimlidir.
*İKİ KANATLI TÜRBİNLER:
Daha az maliyetli ve daha hafiftirler. Ancak, iki kanatlı türbinlerin rotor dengesi üç kanatlı
türbinlere göre daha az stabildir. Bu, türbinin daha fazla titreşmesine ve potansiyel olarak
daha fazla bakım gerektirmesine yol açabilir.
*TEK KANATLI TÜRBİNLER:
Nadir kullanılırlar. Tek kanatlı türbinler, düşük maliyet ve hafiflik avantajı sunsa da
dengesizlik ve titreşim sorunları nedeniyle yaygın olarak tercih edilmezler.

--YAPISAL DAYANAKLILIK VE MEKANİK STRESE DAYANIKLILIK

—

*ÜÇ KANATLI TÜRBİNLER:

Üç kanatlı yapılar, rüzgâr yükünü daha eşit bir şekilde dağıtarak mekanik strese karşı daha
dayanıklı olurlar. Bu, türbinin ömrünü uzatır ve bakım maliyetlerini düşürür.
*İKİ KANATLI TÜRBİNLER:
Dengesizlik nedeniyle daha fazla strese maruz kalabilir ve bu, daha sık bakım gerektirebilir.
*TEK KANATLI TÜRBİNLER:
Mekanik stres ve dengesizlik sorunları nedeniyle yapısal olarak daha az dayanıklıdır.

22
--BAŞLAMA VE ÇALIŞMA HIZI—

*ÜÇ KANATLI TÜRBİNLER:

Daha düşük rüzgâr hızlarında çalışmaya başlarlar ve sabit bir enerji üretim profiline
sahiptirler.
*İKİ KANATLI TÜRBİNLER:
Daha yüksek rüzgâr hızlarına ihtiyaç duyabilirler, bu da düşük rüzgar hızlarında
performanslarını düşürür.
*TEK KANATLI TÜRBİNLER:
Yine daha yüksek rüzgâr hızlarına ihtiyaç duyarlar ve enerji üretim profili daha düzensiz
olabilir.

GÜRÜLTÜ VE GÖRSEL ETKİ

*ÜÇ KANATLI TÜRBİNLER:

Daha dengeli çalıştıkları için daha az gürültü üretirler ve daha estetik kabul edilirler.
*İKİ KANATLI VE TEK KANATLI TÜRBİNLER:
Daha fazla gürültü üretebilirler ve görsel olarak daha az çekici bulunabilirler.

Sonuç olarak, üç kanatlı rüzgâr türbinleri, denge, verimlilik ve dayanıklılık açısından

genellikle en iyi performansı sağlar ve bu nedenle en yaygın olarak kullanılırlar. İki veya tek
kanatlı türbinler ise belirli avantajlara sahip olsalar da dengesizlik ve mekanik stres sorunları
nedeniyle daha az tercih edilirler. Bu bilgiler ışığında, rüzgâr türbinlerinin kanat sayısının
performansa olan etkisi net bir şekilde anlaşılabilir.

23
 Şekil 4.7 Rüzgâr Türbini

ANALİZLER
3 KANATLI YATAY EKSENLİ TÜRBİNİN ANALİZİ

Şekil 5.1.1 Wall Mesh

24
Şekil 5.1.2 Wall Mesh

Şekil 5.1.3 Air Mesh

Şekil 5.2.1 Total Pressure

25
 Şekil 5.2.2 Total Pressure
Kanat uçlarında yüksek basınç (turuncu ve kırmızı) gözlemlenirken, gövdeye doğru basınç değerleri
düşmektedir (yeşil ve mavi), bu da aerodinamik yüklerin uçlarda yoğunlaştığını ve gövdede daha stabil
bir akış olduğunu gösterir.

26
 Şekil 5.3 Velocity
Bu görüntüde, rüzgar türbini kanadının hız dağılımı gösterilmektedir. Kanat uçlarında yüksek hızlar
(kırmızı ve turuncu) görülürken, gövdeye doğru hız değerleri düşmektedir (yeşil ve mavi), bu da
uçlarda daha yüksek aerodinamik yüklerin olduğunu ve gövdede daha stabil bir akışın mevcut
olduğunu gösterir.

Şekil 5.4 Turbulence Kinetic Energy

Bu görüntüde, rüzgar türbini kanadının etrafındaki türbülans kinetik enerjisi dağılımı gösterilmektedir.
Kanat uçlarında yüksek türbülans kinetik enerjisi (kırmızı ve turuncu) gözlemlenirken, gövdeye doğru
bu değerler düşmektedir (yeşil ve mavi), bu da uçlarda türbülansın daha yoğun olduğunu ve gövdede
daha stabil bir akışın mevcut olduğunu gösterir.

27
 Şekil 5.5.1 Eddy Viscosity

Şekil 5.5.2 Eddy Viscosity

Bu görüntüde, rüzgar türbini kanadının etrafındaki eddy viskozitesi (girdap viskozitesi) dağılımı
gösterilmektedir. Kanat uçlarında yüksek eddy viskozitesi (kırmızı ve turuncu) gözlemlenirken,
gövdeye doğru bu değerler düşmektedir (yeşil ve mavi), bu da uçlarda türbülanslı akışın daha yoğun
olduğunu ve gövdede daha stabil bir akışın mevcut olduğunu gösterir.

28
 Şekil 5.6 Velocity Streamline 1

Şekil 5.7 Velocity Vector 1

Bu görüntüde, rüzgar türbini kanadının etrafındaki hız akım çizgileri gösterilmektedir. Kanat
uçlarında hızın daha yüksek olduğu (kırmızı ve sarı) ve kanat boyunca ilerledikçe hızın

29
azaldığı (mavi ve yeşil) gözlemlenmektedir. Bu durum, kanat uçlarında akışın daha hızlı ve
enerjik olduğunu, kanat gövdesine doğru ise akışın yavaşladığını ve daha stabil hale geldiğini
göstermektedir.

5 KANATLI YATAY EKSEN TÜRBİNİN ANALİZİ

Şekil 6.1.1 Wall Mesh

30
Şekil 6.1.2 Wall Mesh

Şekil 6.1.3 Air Mesh

31
 Şekil 6.2.1 Pressure

Şekil 6.2.2 Pressure

Bu görüntüde, rüzgar türbini kanadının etrafındaki basınç dağılımı gösterilmektedir. Kanat

uçlarında yüksek basınç (kırmızı ve turuncu) gözlemlenirken, gövdeye doğru basınç değerleri
düşmektedir (yeşil ve mavi). Bu durum, kanat uçlarında daha yüksek aerodinamik yüklerin
olduğunu ve gövdeye doğru akışın daha stabil hale geldiğini göstermektedir.

32
 Şekil 6.3.1 Total Pressure

Şekil 6.3.2 Total Pressure

Bu görüntüde, rüzgar türbini kanadının etrafındaki toplam basınç dağılımı gösterilmektedir. Kanat
uçlarında yüksek toplam basınç (kırmızı ve turuncu) gözlemlenirken, gövdeye doğru basınç değerleri
düşmektedir (yeşil ve mavi). Bu durum, kanat uçlarında aerodinamik yüklerin yoğunlaştığını ve bu

33
bölgelerde akışın daha yüksek basınç altında olduğunu, gövdeye doğru ise akışın daha düşük basınç
altında ve daha stabil olduğunu göstermektedir.

Şekil 6.4.1 Eddy Viscosity

Şekil 6.4.2 Eddy Viscosity

34
Bu görüntüde, rüzgar türbini kanadının etrafındaki eddy viskozitesi (girdap viskozitesi) dağılımı
gösterilmektedir. Kanat uçlarında yüksek eddy viskozitesi (kırmızı ve turuncu) gözlemlenirken,
gövdeye doğru bu değerler düşmektedir (yeşil ve mavi). Bu durum, kanat uçlarında türbülanslı akışın
daha yoğun olduğunu ve gövdeye doğru akışın daha stabil hale geldiğini göstermektedir.

Şekil 6.5.1 Velocity

Bu görüntüde, rüzgar türbini kanadının hız dağılımı gösterilmektedir. Kanat uçlarında yüksek hızlar
(kırmızı ve turuncu) görülürken, gövdeye doğru hız değerleri düşmektedir (yeşil ve mavi), bu da
uçlarda daha yüksek aerodinamik yüklerin olduğunu ve gövdede daha stabil bir akışın mevcut
olduğunu gösterir.

35
 Şekil 6.5.2 Velocity Streamline 1

Şekil 6.5.3 Velocity Streamline 1

Kanat uçlarında daha yüksek hız ve türbülans gözlemlenirken, gövdeye doğru hızın azaldığı ve akışın
daha stabil hale geldiği görülmektedir.

36
 Şekil 6.6.1 Velocity Vector 1

Şekil 6.6.2 Velocity Vector 1 Animation

37
 Şekil 6.6.3 Velocity Vector 1 Animation

3 KANATLI DİKEY EKSEN TÜRBİNİN ANALİZİ

38
Şekil 7.1.1 Wall Mesh

Şekil 7.1.2 Wall Mesh

Şekil 7.1.3 Air Mesh

39
 Şekil 7.2.1 Pressure

Şekil 7.2.2 Pressure

Yapının üst kısımlarında yüksek basınç (kırmızı ve turuncu) gözlemlenirken, alt kısımlara
doğru basınç değerlerinin düştüğü (mavi ve yeşil) görülmektedir.

40
Şekil 7.3.1 Eddy Viscosity

Şekil 7.3.1 Eddy Viscosity

41
Yapının ortasında yüksek eddy viskozitesi (kırmızı ve turuncu) gözlemlenirken, kenarlara doğru
viskozite değerlerinin düştüğü (mavi ve yeşil) görülmektedir.

Şekil 7.4.1 Total Pressure

42
 Şekil 7.4.2 Total Pressure
Bu görüntüde, yapının belirli bölgelerinde yüksek basınç (kırmızı ve turuncu) gözlemlenirken, diğer
bölgelerde daha düşük basınç değerlerinin (mavi ve yeşil) görüldüğü toplam basınç dağılımı
gösterilmekte olup, bu durum yapı üzerinde basınç dağılımının dengesiz olduğunu ve belirli
bölgelerde yüksek basınç birikimi meydana geldiğini göstermektedir.

Şekil 7.5.1 Turbilance Kinetic Energy

43
 Şekil 7.5.2 Turbilance Kinetic Energy
Bu grafikteki türbülans kinetik enerjisi dağılımı, yapının ortasında yer alan yatay elemanda yüksek
türbülansın mevcut olduğunu ve bu bölgede akışın daha enerjik ve türbülanslı olduğunu, kenar ve
dikey elemanlarda ise daha stabil bir akışın olduğunu göstermektedir.

44
 Şekil 7.6 Velocity
Bu grafikteki hız dağılımı, yapının üst ve alt bölgelerinde yüksek hızların mevcut olduğunu ve bu
bölgelerde akışın daha hızlı olduğunu, ortasında ve kenarlarında ise daha yavaş bir akışın olduğunu
göstermektedir

Şekil 7.7.1 Velocity Streamline

45
 Şekil 7.7.2 Velocity Streamline

Şekil 7.8.1 Velocity Vector 1

Bu grafikteki hız akım çizgileri ve hız dağılımı, yapının belirli bölgelerinde yüksek hızların ve yoğun
akım çizgilerinin mevcut olduğunu, bu bölgelerde akışın daha hızlı ve türbülanslı olduğunu, diğer
bölgelerde ise daha yavaş ve stabil bir akışın olduğunu göstermektedir.

46
Şekil 7.8.2 Velocity Vector 1 Animation

Şekil 7.8.3 Velocity Vector 1 Animation

47
5 KANATLI DİKEY TÜRBİNİN ANALİZİ

Şekil 8.1.1. Wall Mesh

Şekil 8.1.2 Wall Mesh

48
 Şekil 8.1.3 Air Mesh

Şekil 8.2 Pressure

Bu grafikteki basınç dağılımı, yapının merkezinde ve çevresinde yüksek basıncın, kenar kısımlarda ise
düşük basıncın olduğunu göstermektedir.

49
 Şekil 8.3.1 Total Pressure
Bu grafikteki basınç dağılımı, yapının sol üst kısmında yüksek basıncın mevcut olduğunu ve bu
bölgelerde akışın daha yoğun olduğunu, sağ alt kısımlarında ise daha düşük basıncın olduğunu
göstermektedir.

50
 Şekil 8.4.1 Eddy Viscosity
Bu grafikteki eddy viskozitesi dağılımı, yapının sol alt kısmında ve merkezde yüksek viskozitenin
mevcut olduğunu ve bu bölgelerde türbülanslı akışın daha yoğun olduğunu, kenar ve üst kısımlarda
ise daha düşük viskozitenin olduğunu göstermektedir.

Şekil 8.5.1 Turbulence Kinetic Energy

51
 Şekil 8.5.2 Turbulence Kinetic Energy
Bu grafikteki türbülans kinetik enerjisi dağılımı, yapının merkezinde yüksek kinetik enerjinin mevcut
olduğunu ve bu bölgelerde türbülanslı akışın daha yoğun olduğunu, kenar ve üst kısımlarda ise daha
düşük kinetik enerjinin olduğunu göstermektedir.

Şekil 8.6.1 Velocity

52
Bu grafikteki hız dağılımı, yapının belirli bölgelerinde yüksek hızların mevcut olduğunu ve bu
bölgelerde akışın daha hızlı olduğunu, diğer bölgelerde ise daha düşük hızların ve daha stabil akışın
olduğunu göstermektedir.

Şekil 8.6.2 Velocity Streamline 1

Bu grafikteki hız akım çizgileri ve hız dağılımı, yapının arka kısmında yüksek hızların ve türbülansın
yoğun olduğunu, ön kısmında ise daha düşük hızların ve daha stabil akışın olduğunu göstermektedir.

53
 Şekil 8.6.3 Velocity Streamline 1

Şekil 8.6.4 Velocity Streamline 1 Animation

54
 SONUÇ VE ÖNERİLER

Yaptığımız çalışmalarda, 5 kanatlı yatay bir rüzgar türbininin 3 kanatlı yatay bir rüzgar
türbininden daha verimli olduğunu gördüm. Bunun nedeni, hava akışındaki kanatlara çarpan
havanın daha fazla kanat yüzeyiyle temas etmesi, böylece dönmenin daha hızlı olması ve bu
nedenle çok kanatlı rüzgâr türbinlerinde verimliliğin her zaman daha yüksek olmasıdır.
Ancak, çok kanatlı rüzgâr türbinlerinde verimlilik daha yüksek olsa da bu durum beraberinde
birçok olumsuzluğu da getirir. 3 kanatlı yatay rüzgâr türbinlerine göre kurulum maliyeti daha
yüksektir. Kanatlar uzunluk ve ağırlık açısından tek bir göbeğe bağlı olduğundan, bağlantı
noktalarında daha fazla kanat olduğunda stresler de o kadar büyük olacaktır. Bu kanatların
ağırlığını da düşündüğümüzde, kule üzerindeki yük artacağından, türbinin bakım ve onarım
maliyetleri artacak ve dönmede bazı dengesizlikler oluşabilir. Bu nedenlerle, 5 kanatlı bir
türbinin ömrü 3 kanatlı bir türbinden daha kısa olacaktır. Analizlerimiz sonucunda, aynı
yükseklik ve aynı konumda, aynı rüzgâr hızında, 5 kanatlı yatay ve 3 kanatlı yatay türbinler
arasında çok küçük bir fark olduğunu da gözlemledik. Bu nedenle, maliyet ve bakım
maliyetlerini dikkate aldığımızda, 3 kanatlı yatay türbinler genellikle tercih edilir. Çünkü 3
kanatlı türbinlerin ömrü 5 kanatlı türbinlerden daha uzundur. Burada verimliliği etkileyen en
önemli parametre, kanatların kapladığı alandır. Kanat çapına bağlı olan bu parametre, yarıçap
ile değiştirilerek daha fazla güce ulaşmamızı sağlar. Sonrasında ise 5 kanatlı dikey rüzgâr
türbini ve 3 kanatlı dikey rüzgâr türbinlerini aynı özellikler bakımından analiz edip aynı
koşullarda etkilerini analiz programı üzerinden gözlemledik. Analiz sonuçlarını göz önüne
aldığımızda 3 kanatlı dikey rüzgâr türbinlerinin, dayanıklılığının ve verimliliğinin 5 kanatlı
dikey rüzgar türbinine göre daha yüksek olduğunu belirledik ve bu analiz sonuçları ile
yaptığımız araştırmalar akabinde 3 kanatlı dikey rüzgar türbininin genellikle daha çok tercih
edildiğini gözlemledik. Fakat 5 kanatlı türbinler, belirli koşullarda daha yüksek verimlilik
sunabilir, ancak daha yüksek kurulum ve bakım maliyetleri ile mekanik stresin artması gibi
dezavantajlara sahiptir. Uygun türbin tipi, spesifik proje gereksinimlerine ve rüzgâr
koşullarına bağlı olarak seçilmelidir.

55
KAYNAKÇA

56
 ÖZGEÇMİŞ

AD-SOYAD: ŞABAN ÖVÜÇ

DOĞUM TARİHİ/ YERİ: 25.12.2000 AKSARAY

EĞİTİM

İLKÖĞRETİM: İ. ETHEM BAYSAL İLKOKULU, AKSARAY, 2012

ORTAÖĞRETİM: SELÇUKLU TEMEL LİSESİ, AKSARAY 2019

LİSANS: ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KAYSERİ

SÜREKLİ ADRES: MERKEZ / AKSARAY

TELEFON NUMARASI: 05457737629

E-POSTA: 1030110259@erciyes.edu.tr

AD-SOYAD: EMRE ARDIÇ

DOĞUM TARİHİ/ YERİ: 16.06.2001/ANKARA

EĞİTİM

İLKÖĞRETİM: KAMİL OCAK İLKOKULU, ANKARA, 2012

ORTAÖĞRETİM: BEKİR GÖKDAĞ LİSESİ, ANKARA 2019

LİSANS: ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KAYSERİ

SÜREKLİ ADRES: KEÇİÖREN / ANKARA

TELEFON NUMARASI: 05061359660

E-POSTA: 1030110231@erciyes.edu.tr

AD-SOYAD: KEMAL FARUK ŞAHİN

DOĞUM TARİHİ/ YERİ: 31.03.2001/ANKARA

EĞİTİM

İLKÖĞRETİM: TÜRKKENT İLKOKULU, ANKARA, 2012

ORTAÖĞRETİM: MUSTAFA HAKAN GÜVENÇER FEN LİSESİ, ANKARA 2019

LİSANS: ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KAYSERİ

SÜREKLİ ADRES: ETİMESGUT / ANKARA

TELEFON NUMARASI: 05425801930

E-POSTA: 1030110196@erciyes.edu.tr

57