Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • TARIH Tyt

    Uploaded by

    Elif Yılmaz
    2 views24 pages

    Original Title

    TARIH tyt

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    2 views24 pages

    TARIH Tyt

    Uploaded by

    Elif Yılmaz

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    of 24
    KAVIMLER GOCU (375) Ag Hunlannm bata dora ederk Karadenicin kureyie gees, “brads blot ‘avinlerin de bata don lymgna seep lea MS. 975 ind Hunt tata hurts ae buy gg olayna“RAVIMLER GOCE dentate ecieas TKariker Gigi Ravimlgr Géga’nan Sonugler Nelerdir? © Avrupa Hun Devleti ura ‘Avmupahiar, Tirk kdlttrtind tanh, ‘Maristiyantuk “barbaz” kavimlerarasinda yaya -Avrupa uzun yllar kargaklaklariginde kaldt Gesiti kavimlerin Kaynagmany sonucy yeni milletlerortaya kt. (Ingle, ispanyollar vb) © Glinimuc Avrupa devletlerinin birgofunun temeli bu dénemde atl, © Roma Imparatorlugu Dogu ve Bats olarak ikye ayn. (395), @ Bats Roma ytd (476) Feodalite ortaya¢ ik Cai’in soma Orta Gaj’im baglangier olarak Jabal edi AVRUPA HUN DEVLETi (352-464, © Hunlar —tarafindan Jeurulmustar Mk hikimdarlan Balam, Em nem hikimdarlan Atlin dir. C434~453), ‘© Attila politika olarak énce Dofu Roma'y etksiz hale Betrip sonra Baty Roma'ya yénelmeyi diginmistir. Bu amacla Dogu Roma'yayaptifi seferlerle bask kurmus ‘ve 434 yalnda Margos Anlaymasint ‘yapmustir. Anlagmaya gore; ‘Dog Roma, Hunlara bag kavimleseibinlig ve anlayma yopmayacak buginki -Macaristan’de Fe Ticaret bei sir kasabalaninda yaptacak 25 % Dogu Roma, yllk veri verecek © aha sonra Dogu Roma ile 447'de Anatolyus Bari imzalandi, Buna give, Dok Roma'nin ddedigi yalhk vergi tig Katina ‘ikanlacakti s Bes | © Dojtu Roma’ vergiye baglayan ve kontrol altina alan Attila, Batt Roma'ya yoneldi. Baty Roma'ya karst Galya Sefer’ (451) dizenledi. Ardindan Italya Seferi (452) ile Roma'nin bagkentine yoneldi. Fekat papanin Attila ile gérigerek geri dénmesini istemesi, orduda bag gésteren salgin hastaligin etkisi, Baty Roma‘nin sein lordna inanmasi gibi nedenlere till geri indi, % Altila, Roma Seferinden doniiste éldi ve Hunlar Jasa bir sire sonra dapldiar, IROR TURK DEVLETI (552-659) © 552 pnd OTUKEN merkez olmak deere orld. Tacibte tk hex Tank” ads devi ed olerek tallnmslerdr, Koruusn BUMIN KAGAN, Bumin, 1 Kagan irker Ili bir yometim sistem (Iii tekilat) Yuruttiler. Doguyu Bumin Kagan, batin stem Yabgu yonetnistr, ‘in batt kanadim: yéneten tstemi nek Yolunu ele gecirmek icin gesitt pu * Kk Tirk-Sasaniitifaka sonucy Algiun Deven ‘yikarak topraklarin paylagtlar. * Rok Tiirk-Bizans ittfaks sonucu Sasani devet Zayiladh. Ba durum “Hz Omer sancords Mistirnanlann fran‘ fehiibolavastd, Kok Tusk devtetinde baslad “Devil, dog ayn 581 yinda ig kangikhilar ve bat olmak tizere ikiye © Dofu Kok Tink Deve, 630 yinds yh Doge Rok Tek Deven yeehecamday ook lan arth Galler Tink boyy aetna gine horledier. Micnelder eat an et. 659 pind Bat GOKU, KAR ‘opraan Gin Kondol lun gc IL KOK TURK DEVLETI (682-744) © 630 vinda in hikmivetinegintten sone bigok ‘Tirk beyi Cin'e karst ‘yan et Bunlardan ‘en anemls Gin stray: Basak teen KUrgatg Gee vindali " baglaldingtir,* Baron {egebbisen sonra babs saflamak ny sisimler sir. En son Kathe Gn hakinepe ary ‘ayaRands Otkent le gag Ruthleos Jatin ilan edlimesi ie Thine Kak Tirk Dosen Yrulmug oldu” (650). Merigdeiet, dressy toplayan) unvanin a © Deets kurulusonda Snel bie viet adam olan “Fonyukuk da gee apni. © Merkeai Karakurum dor © Kutlok ve hardesi Kapgan Kagan dbnemlerinde devetn genet potas Cn bask alunda teas botan Tarlr biestrmek © Kappan Kafanin(692-716)_chiminén.andindan ene Kutluk Kagan'in ofalerndan Bilge, Kagan dlrs; align se ordunun bapa. Seage Tonyuiok se vecidh © BiGE KAGAN DONEMIE6-759), KaloK devin en pala dbnemt elms © Tonya 725, Kitign 731 ve Bilge Kafan 734 yitnda sia 6 % NOT: Bilge Kagan, Kiligin ve verir Tonyukuk ‘dina ‘dikilen Ok Tark_Hitebeleri(Orhun ribideleri, Tork terihinin lk yea Ragneklerdir, © Bilge kaganin timiniin srdindan hanedan Syeler arasndakianlaymaahiar Kulu Devleti zayilatms, Karlak, Uygur ve Basler birlegerk 1M. Kok Tark desetine sn vermislrti (744) HOR Tarklerin torihtek! Snemi nedir? er Tlirk adim devietin ad olarak ar seiner, & Tirk tarihinin en eski yantlan olan K@k Tiirk Kitabelerini birakmslardie. Tirk Terihinin ve ‘Tir Edebiyatynin UYGURLAR (744-840) Karueusu Kut Bilge Kil Baskentbaslenggta Otiken, daha sonra Ordubalig (Karabalgasun) Uygutlar, 840 yinda Kirglartarafndan yal ‘Yillditan sonra ayman holler Dogu ‘Trkistan(Turfan) ve Kansu (Sen) Uygurlar diye Aki fark devletkurdular. Turfan Uygurlan, {ginimizde Cn’ bag: Dogu Tirkistan Uygur Over Bilges!nde yagamaktacirar alas Savastnin (751) ardindan ig kangldklar igine digen Cinin Orta Anya tizerindeld etiel zayfamiy. Bu durum Uygurlann Cin kargisinds iclenmesini ve Ustinibgi ele” gegireesint sablamast, vo oo SanmBOG0 KAGAN déneminds (959-760), Maniheizm din kabul edimis ve esti die folind setlist, FT nneta —$, Olumsuz EAk Olumly Etki Olumsuz etkisi nedir? ‘Tirklerin yasayigina uygun degildi. Savagcilk Yetenekleri azaldi (Et yemenin yasak ols) Qlumtu etkisi nedir?: - * Yerlesik hayata gectiler. + Yerlesik hayata gecmeleriyle TARIM temel ekonomik ugraslar oldu, Kalter sanat eserleri (duvar resimleri) ve ‘mimari eserler (tapinak, kubbeli mezarlar) yaptlar, Dini yaymak icin kitap yazdilar, Kitap basi iin ‘kagat ve mathaay: killandlar, Uygurlann Tire Tarihi Agusundaw Onemi Near? Yerlesik hayata secon ik Tirk toplums. (Gehitel sets) Kage ne matbaays billran ik Tick deve finyatiir sanatinm ilk rneblerinivaptlar Kendilerine ait Uygur alfabesine sahiplerdir “Goo” ve “Tireyis” destanlan Uygurara air ‘Mimari alanda gelismis, evler ve tapinaldaringa cetmiglerdr, i i Uygurlar'da mezar mimarisi gelismistir(Yerlesik hayat géstergesi) Davar resimleri, minyatir ve heykel alaninda selismistir i dstergesi) DIGER TORK DEVLETLERI VE a a a a a a a TOPLULUKLARI Avarlar ecavar Pevencler ‘Kpgaklr (Kumanar) Besar (Bashar) ro aad alae) & Bapuriar AVARLAR 1 Avrupa'da Macaristan merkesl bir devlet urd (562-805) = Not: /etenbut'u iki kes kasottilor. stenbula ‘Aasoten itk Tark deviet) © fhristiyantir kabul etter mill bentiklertod Koybederek Sieviestier 2 BULGARLAR © Bulgar Tirkleri, Karadenizin kuzeyinde "Biiyik Bulgar Deviti“ni kurmustur.(630~665) © Biyik Bulgar Devlet’nin yillmasindan sonra (665) Bulgariarin bir kasm [til (Volga) nehti dolaylana, bir kas: ise Tuna nehri boylanna ITIL (VOLGA, KAMA) BULGAR DEVLETI= ® Baskentler olan Bulgar gehri Gnemli bie ticaret rmerkesial '* sil tien zemonmnde islemiget't kabul ettiler oz “TUNA BULGAR DEVLETI= = Korum Han Kugatmislar (814) 1m thristigentgy ‘Slavloymslarci. zamannda dstanbul'u Rebul ederek (864) MACARLAR % 896 yiinda Kendi adlanm verdikleri buglinki -MACARISTAN A gelerekdevletlerini urdular. % Piristivanhar CKatoliky_benimsediler ve OGUZLAR # X oimain sonlanas dogma lsamiget'babul eden eee ere ee tue ele ve ‘Buyti Selgua Devlt'nianltacagimeKonuda (Otualrayonidendegineegi. KWAN LAR (KIPCAKLAR) © Deeet kuramarmslard © Birkism Huristiyantygs kabul ederek milli BASKIRTLAR in nmyinde imaglaty-io, | + Yaa ble Baslaritn dei. yiizyil), bu denize isimlerini vermislerdir. . * Giiniimiizde Rusya Federasyonu —_igerisinde 4 Hest sentin ala lds ars, ‘agua Slagimy sven saan nem ae Banat lara sland yrs Bu treme earet am espe 4 Hern Masami sean i, Osman ‘amaninds bagamin Bu cog Bert Zmaninda sdatonsigi == Heard dot bogie % Baskent idi'de Cami, kilise ve sinagogun yan yana olmass x Idilde davalara; Miistiman, Horistiyan, Musevi ve Samanist yargiglann bakmasi Dini hosgiriyt gisteri. > Emeierle yaptilan seasala, Arapana Orta PECENEKLER ‘Asya gen mas egaler (8 yor) Not: Para Bastian ik irk dvd. TORGISLER Devlet kuramamaslardr asl svayarak poneye iomelerin nlm KIRGIZLAR 915-1036) © 840 yilnda Uygur devletini yikarak Orhun Bizans ordusunda paral askerlik yapan Pecenekler, Dolgesinde kendi devieterini kurdular, ‘Malazgire Savaginda Bizans ordusundan aynlarek | NOT: Dinya'nin en uzun destam: olan Manes Alp Arslan'in ordusuna Jatin Deaton Kirglara ait Gintimicde Kirgeistan ARWKAR % Talas savasinda (753) Cinilere karst Araplarin yamnda savasarake Orta. Asya'nin ‘Ginlegmesin| ‘nlemigterdie. & Talas savagindan sonra hula Islamiyete gegtiler, © Karahanhlarin temelinj olasturmoslartie Y Islemiget kabal eden Uk Tark boyadar, @ ILk TORK DEVLETLERI VE KOMSULARI Huunlar, gisebe olduklanndan temel_gesim aynagi “hayanalikt, Bunun yannda; (arm, aveilik, balikgibk, madencilik, dericilik ve ticarctle de ugrapmaslardir. Hunlann komsusu olan Cin, yerlsik bir totum ldugundan temel ckonomil vray tard Ipek Yolu sayesinde tcareti de gelismig- Bunun sonucu olarak Hunlar Cin’; hayvancibkla ilgili trtinler (kirk, at, et, deri vb.) satmislar, arsihginda ise tarmsa Grinler(ahl, gay vb ve | almislardi. Hunlarla Cin arasindaki iiskler ban zamanmda ticaretedayaourken; 6zllikle Orta Asva'va ve Ipek ‘Yolw’na egemen olmak ign arslannda sav eksik ‘olmamisi. Gin, Hun akinlanndan korunmak igin Gin Seddi'ni ‘yapmustr, lik Turk Devletlerinin Ticari Potitikalart Ticarete kullaman bask bir fdeme arac da adenlerden yapilmy gesitlikap kacaklard rete paray da kullanmislardi. ‘Yolu gtizergatn, cok erken dinemlerden itibaren Tirklrin —sahip “oldugu topraklardan secmigtir. Givden Bat‘dakt kelee giden kervanlar ‘Tirklerin “topraklanndan — gegtlderinden ‘Turk devetler bunlaedan verg almaktayth Ipek Yolu'n olmas, Tirklerie komgulan arasinda micadcelere Sebep olmustur. Kok TUrkler, ipek Yolu ile igi ‘enfaalerini zedeleyen Avhunlara karst Sasanilerle iuitfak yapmngtir. Daha sonra yine Ipek Yolu igh Sasanilore kar Bizans'a itifak yaprngtie(Bkz.s.) F 5. UNITE, ISLAM MEDENIYETININ Doéusu % islemiyet’in Dogdugu Di Diinya ¥ rap Yanmadasrinda en Gneml balge Ricard Hicaz; Mekke, Medine ve Taifseitierinden olagur, Yr Mekke'de etkili olan kabile Kureys kabilesi_ ii. Darlin Nedve denilen danisma kurulu, sehiy jYonetimiyle igi konularda toplani ve karat alin v Islamiyet Oncesi Arap Yarmadasi'nda Sivasi_birlik yoktu. (Asap Yanmadasinda Gassani devieti ile Mekke, Medine, Taif gibi gehir ddevletleri vard: ¥ Kaltérel birlik var Bunda en ethili unsur Mabe olmustur, ® Kibe,islamiyet'ten énce de kutsal bir yer, Kabe'de pputlar bulunmaktaych. Kabe'y ziyarete geen putperest Arap kabileler, civarinda pazar ve panayilar kurarardh, Bu pazarlar, buranin ekonomik bakimdan geligmesin’ saglamign. En onemli panaylan UKAZ panayiryth, © Dini yapr: Musevilik, Hristiyanhk, putperestik Sibi inanelar vards. Bir de; puta tapmayan “Ibrahimn 30 yani TekTann ‘Haniflik” bulunmaktayd * Kae, kutsal bir yer olarak gérilmekte ve igine putlar konulmaktayt jnaneinadayanan josyal i Bedevi (giigebe) ve Hadari(Medeni, gehirli, yerlesik) olmak ‘zee iki ayn yagam tara vard Kabileler halinde yagyorlardy, + Sosyal esitsizik vardh, Heerhangi bir hakka sahip olmayan kale ve eariyeler (kadin ‘kéleler) alimp sablabilr, miras olarak baralalablir ve gunkak islerdegalstirtabilrd, Bir Kale zat edilise(ézgirlagine kavugursa) mevali denilen saumfa gegmig olurdo. Kuz cocuklan degersizgirird Kadinin miras halla yokt. © Dilve Edebivat: Arapca islamiyet oncesi Arap cdebiyatinda Gzelike hitabet ve gir gelismig = NOT; Jislamiyetten énceki donem, “Cahiliye Devri” olarak adlandier © Ekonomik Vapu: Arabistan'da tanm,ticaret ve hayvanciliktemel ekonomik faliyetlerdi + Bedeviler hayvanciliki, gehitliler ise daha ok tari ve ticaretle ufragilar + BAHARAT YOLU en Jaynapiyas, Snemlizenginlik Teen Yu Ap Yom "Baharat Yol ve rap Yarmad x IsamiyeT yayielyoR + Annesinin ai AMINE, ‘ABDULLAH'ur + Babasi, Ha. Mubammed(sav) dogmadan slmig, annesi ise Hz, Mubammed(sav) 6 yasindayken vel etmigti. + Annesinin@ldminden sonra dedesi_ Hs, ‘Muhammed(savyin balarmntstlenmisti Bir yal sonra dedesi de vefat edince amecast Ebu Talip He. Muhammed(sav)yetgird. Dok yagindaylen, amcasy Ebu Talib ile ticaret ign Sutiyeye gider, Dabasimn adi ———— SF + Gengliginde HILFOT-FUDOL adh cemiyete gir ‘MulfyI-Fudul Nedir? Bazi Kureys kabilelerinin, Mekke'de haksizliga ufrayan insanlara yardim etmek amaeiyla kurduklan, Hz, Muhammed?in de katldids bir cemiyettir, 2 yaginda Ha. Hatice ile evleni Peygamber Ofusu: © 610 hmm Ramazan ayinin_ 27. gecesi Cebrail araelifiya ik vahiy Kendsine lasts ‘= Hz, Muhammedisav), peygambetik gdrevi kendisine felince dini sevresine anlatmayabasladh. Ha Muhammed(savYin Islamiyete agri ile ona ilk ‘nananlara “ilk Maslimanlar” deni ‘Bunlar: Hz, Hatice, Hz. Ali, Hz. Zeyd ve Hz, Ebubekir ‘dir, ‘ Ancak Mekkeli putperest Araplar yeni bir din getren ‘Ye onu yaymava gain Hz. Mukammed(sav)' tepk fsterdiler. Islam kabul edenlere.iskenceler ve Dastlar yapular, Bunun decrine baz Mistimanlar Mekke'den gig etmek 2orunda kaldlar. ilk hicret Habesiston’s yap. (615-616) » NOT: Mishimanlarininanglan sebebiyle bask ve {Gkence gormelerisebebivle dimerini serbestge ‘Yavamak sin yoplan plang harevetine Hieret 6 Nabiwetin onuncu yinda Hs, Muhammed(savyin si Ha. Hatice ve ameasi Ebu Talip velat eter, Ost {ste bu Grit claylann yasandis G20 ylna HUZON YILI denial. Ayrca bu ya ara hadisesigegehleg 621 ve 622 yilarmda ih defa Akabe denen yerde Medineli gruplacia gérigmig, bu gorgmeler Ssonunda Medineli gruplar Misliman ofmugurda, Bu gorugmelere Akabe Biatleri deailmisti. HICRET VE MEDINE ISLAM DEVLETI ¥ Mekiellerin Musimanlar ve Hz, Mukammed(eav) tuerindeli basllan giderek arinca ve Medine hhallnin tamanina yalnt Mishiman olup Metkel ‘Miishimanlan ve” HzMuhammedsay}i end! Sehinerine davet edince Mekkeli Mislimanlr ve HaMuhammed(sav) Medineye gig etter. 622 alindaki bu olaya FHCRET at veri, Melkeien {85g eden Misimanlara Mubaci, onlara yarhnes ‘lan Medineli Mislimanlara se Ensar den Hioretin, Sonuelan Nelevallr? %# islam devletinin temelleri atiims. Hz, ‘Muhammed (say), devietin siyasi ve dini lideri oldu. $4 Hicri takvimin baglangics olarak kabul edildi, (638, Hz. Omer) Jstam devietinin’ merkeri, Medine:Yeri) olmustur. S§ Medineli Mislimanlarla Yahudiler arasinda & ee 31 ive Toplumsal sizlesme He, Peygamber (sa.) Mekkelimuhacilrl, Medine" ensin Katey yapark bibieine haglabktn sonra, Medineyi dy digmanlara karst ortak bir slide savunmak zee mahactler, ensir ve Medine’eki Yahudiler arasinda yah bir "vatandayhik snlagmas”yat, edne im Detain. tulmasyla tim Medine ‘hallaninwymakla yikimla.oldugu bu Sialgmeye Medine‘SBzleqmest deni Sérlegmede; Medinee Mistimantaria Yahudilerin bang "iper’sindeyasayacagy,Yahudiler ken dinlrnd sre lec trafardan ‘ign Kureyse dostuk kurmayacog,digardan Medine ye bial oan hand Medien ot Br goes savunulccajy, Mistimanierla Yahudiler arasinda sakacak her trl anlagmashitta Ha, Peygamberin (au) hakem kabul etiecegi gibi maddeler yer slr. ayrimislimere inang ve Aki herve, mal ve con glvenigisaglanms, hile ve - vefaiie YasaKlnmstr. Baskin, zorbaf, bukukouzlagun, ‘lim ve siddetin hk dup ginko ortamda bu Salegme sosyal ve ida manada gok Onell bir ssligmedi. ¥,Busdzlesme islam devetinin ilk anayasasy olde, Yeni bir devietkuruldugunun gistergesidr. DEDIR SeAVAST (624) Sebep: ‘© Mekke'den gd eden Mislimanlar, bcretsrasinda bitin mallanm Mekke'd birakiklarindan Medent'de skonomik yonden giglik gekmekteydiler. Mishimanlar, ‘Mekleli musridlere it bir ticaret ewanin Medine yakindalanndan gececedini, bu ervanm gelilerple sah alimacagmi ve ‘Miislimanlara saldinlacagimy duyuncaKervamt cle sevirmeye haar verdie, Sonuslan Nelerdir? © Mislimanlann, JazandiMlan bu ik zaferte, Kendiletine olan givenlri arti. @ Islam savas hulewkunun temeltert sims. (Esilere yaplacak muamele ve ganimetin Paylagsnimas) Ganimetin 1/51 hazineye raul, Geri Kala askerere dati @ Faye Sdeyecek durvmunda olmayip okuma yazma ‘olen irler, on Mislimana’ okuma Yosma Sfretmeleri arghiginda serbest ‘> Bu durum, Istam'm okuma yazmaya verdigi ‘nemi gisterir. 65 Semen so © Meklei potperetein, Beir Savas intikamins almak istemeleri ae % Savas onoesinde Medinede scvag mec topland Ha. ‘Peygamber(sav), Medinede.savunmasavagh Yapllmasinn onerdl. Anak Bedi saayng Yatlemayan “genclerin inte laerin He MuhammedtsavhMekke "odusunon zd Yrimeye karar veri Mette misrilere Mislimanlr arannda yaplan ‘kine! savegt. = Savas: okgilerm tedbiniafi sebeipie Mekkeller azanmistr. —"HeMshammed{ea)in “emi clmacikga yerinizden aynimayn” demesine ramen anime pevine gen okgulr yererii tek edince Mekkei "'mieider”Mislimanlaregersinden Saldirmigr. SNOT: By badice —_Misldmanlara, Hz.Muhammedtsayin emierie aymanin nema sbstermistin » Sonuglars Nelerdir? '& Mekkelile, —Msimanlan yok —_etmeyi Dasaramadilar, © Mekkeli milgrikiede igbiigi yapan ban Yahudiler ‘Medine'den giana, HENDEK SAVAST (627) Sebep: '% Uhud Savagindan istedikleri sonucu alamayan ‘Mekililer, iki yiliginde 10.000 kik butik cordu toplayip Medine'i ele gecitip Islam’ so erdirmeye karar verdiler. = HzMuhammed(sav)in Gnerisyle savunma savagt yapimasina karar veri = Tranh: Misliman Selman Faristnin dnerisiyle ‘Medine etrafina hendeklr kad 5 Qikan kum firtinalan,aghk ve miihimmat eksiklifi Scbepleriyle putperestlerin ordusu dagilip ekilmek zorunda aldlar ve béylece savayt Mislimanlar kazanmy oldular. Misshimanlar giderck’ giglenirken, putperestler zayifladlar ve bie daha Miskimanlara saldirmaya cesaret edemediler. 5 Mekkelilere giaice itifak yaptklan anlaglan Bent Kureyea Yahudilerisavagtan sonra ehieden kandi. Biylece Modine'deki-" Yahudi abilelerinin hepsi Medine digina gikaramyy old Ongmi Nedir? ¥ Musiimaniann son_savunma _savasr olmustur. Hupevelye ANLASMAS! (628) Amdagmaya gore; = Miislimanlar o yal Kabe'yiziyaret etmeyecekler, ama ertesi yl Mekke'de tig gin kalip umre yapabileceKler ‘= Resit olmayan Mekelilerden Misliman olup Medine'ye sifimanlar geri verilecek, ancak Medinellerden Mekke'ye sufinan olursa geri verilmeyecektr ™ Arap labileleri Metkeli ya da Medinelilerden ‘stedikleritaraflaitifak yapabileceiderdi. Ancale her ki taraf da kendilerinidestekdeyen kabilelere askeriyardumda bulunmayacake. = tk taraf, on yl sireyle savagmayacaklar Hudeybiye'nin Onemi Nedir? @ Mekkeliler, — Misiimanlarm —sivasi varlujent hukuken tansmislardir. Dirbirlerivle ‘+ Antagma, aloyhte gértinmesine ragmen lehte ‘ldugu anlaglmast. Islamiyetin yayimasi bland HAYBER’IN FETHI (629) 620'da Suriye yolu Gzerindeki Hayber kalesi fethedilmistir. Boylece Miskiman kervanlara zarar veren, ve’ migniblele igbirligi yapan Hayber ‘Yahudieri sorunu gozimlenmistr. Hoaberinfethiyle Sam ticaret yolu giivence altina alin MUTE SAVASI (628) © Bizans'a Mishim: nda i ‘olan Mute Savas gorgeklesmistir (629). lL ee MEKKE'NIN FETHI (630) © Go'da Mekke fethedilmis, Kabe putlardan temizlenmistir.fslamivet'n yaytmas: kolaylat HUNEYN SAVASI VE TAIF SEFERI (630) 6go'da_Huneyn Savagr Kabileler majlup edilerck Taif ehri kugatihnig; ancak sehir alinamamaste, Bir pl'sonta Tai hall kendi istekeriyle Mishiman olmustur, la difer_putperest ‘TEBUK SEFERI (631) Bizans'n Arabistan dzerine biiyik bi lizenteyecegi_haberleri izerine Hz dupe sefere ghia gelindiginde haberin asisz oldugu - sfrenimistin Islam ordusu savag_yapmadan geri ddmigtar Arabistan disina yapilan ilk sefer olma,dzelligi gOsteren Tebik Seferi sirasinda balgede bitgok kabile ‘Miislimanh kabul etmisti. sefer ‘Muhammed Fakat Tebik mevkine VEDA HACCI VE HZ.MUHAMMED(sAV)IN VEFAT! (652) © He Muhammed(sav), 632 yihndaailesi ve kalabahe Dir Miiskiman grubuyla Mekke'ye ‘hacea git Burada 100.000 kigiye hitaben bir Konugma yap, Bu konusma Mislimanlara veda niteliginde olduba ‘gin Veda Hacer ve Veda Hutbesi olarak adlandinl © Hastabgy stresinde namaz Joldirma gorevini Hz. Ebubekire verdi. 632 ylnda Medinedeki evinde vefat etti ve Ravza-i Mutahbara denilen yere defnedild, (Veda Htutbesi) 33 DORT HALIFE DONEMi (632-661) + He Muhammed(sayYindlimtnden sonra Mishimanlann basina gegen Kgilere, HALIFE ‘enlist + Dért Halife déneminin en halifelerin SECTMe ya da Miislimaniann ‘ounlugunun kabulivte basa gecmis olmalard NOT: Burada secim ya da gogunluk girtig ile basa gegme s6z Konusu oldugundan bu déneme Islam’ Taihinde Cumhuriyet Dénemi de denilmetedir Ha, Ali secimle basa gegen son halife olmustur Ondan sonra halifeik (hilafet) saltanata (babadan ogula gegme) déniismistiir Béylece halifeligin bir cesit hikimdarhga déndtigi sbylenebil ‘HZ. EBUBEKIR DONEMI (682-634) Dinemin CHreltkters Nelerdie? 4% alana peyamberlerortadankakdrmy WF ekat vermek istemeyen ve ayaklanan kabileleri ‘yenerekitaat altima adh YS. NOT: Biylece dini_ve sis dueniden.saglewarak Taner acre tehilikesinden kurta Y Kurfna Kerim, A/tap haline getirl, 7 Devlet memurlarna mang baglamiste. Ye fk kez Arap yarumadast aiginda fetter apilostr, "Wife in time anlama “Bini yin gegmek, birinin ardindan glnck veya gitmek, yrinidoldurnak,veklet veya tems etmek" deme Terim olarak ise slam NOT Emeviler déneminde Tirkerin Yasadifr ever fetheiinesine rfmen Aran milliyetsiligi yapmalan sebebiyle Tarkler aresinda fatem dini fozte yayilememigtir. erine ilerleyisi Peneviter'in yakvIma nedentert nelerdir? © Emevilerin Gok genip.sumilara ulasmasi somueu merkez otortenin zayf © Emevilerin sonucunda'Meval ‘iisldmantar) Emeui yin eali' gérevlere Emevisoyunan’olanlarin etirilmest © HeMehammedsayin scyundangelenlerin, Hariitrin ve Silerin yonetime karst faaiveler! 8 Emeviler'de Sosyal Yap } Miiskiman Araplar: Onemligirevlere bunlar etre, + Mevali (Arap olmayan Misliimantar)»: Mishiman olmatsrina ‘ragmen (ranh, Turk) Araplarla est muamele gormeslerd 4} Zammi: Gaysimsinlere deni Ciye ve Harag verte + Kéleler & tmeviler'de Kurumlar: {tk sivit posta (bert) tegkilatskurldu, ‘Setislerin ‘sivenigi selamaliagorevi Surta teskilatt auld onanma kormtanina Emir ma denied, © Emeviler'de Monavie © Mihrap, minber, minare gibi mimari unsutlr ilk olarak Emevilerde gorulie © slam mimarsi Emeviler déneminge biyik gl Eisetmstr- sani ve Bieang eisinn de geipa (arapolmayan ine kar olmalary i ygtimarsinde “Gegin. eseler ones konulmustur. © messin dint mimarsinin ak binan, Aubbetiisahraés, Bunun yam are Meet ‘ea ve Emeviyye Camii de Snemlisaciet arasindadr ‘eval a veri verthenArplar vermiyoriad ‘+ Mevaliler Ox dicey askr ve svi bcos Reinert Spates a + Movalier Mistiman Sinalanta rien, Ci pops ee : * + Himeyi odurundaki Mevailer sym crdudaki ‘Aesplacdan dak dae may ca + Mevaler Aria ge ante th an Mera Arp g dhe pey 36 ENDULUS EMevt DEVLETL (756-1031) ® Bagkenti Kurtuba’dir, Onemli Kiltir merkezi oimustur, a © Emevilerin yalmast tizerine Emevi ailesinden odurrahman, ispanya'ya kagarak Endiliis Ernevi Devletini kuedu, Endiilis Emevileri ve Portekiz toprall © Endilisia Piring sekerkamis ve pamugu Avrupa'ya dpreten Endils Mislimanian oe Endilis, Arapea yea imi ve flsefi kitaplanin [itince'ye terciime edildigi bir yer falin gelmistiz. Bu dénemde Avrupal: Sirestler taker isin Kurtuba Medresest ne gelmeitendi Gqaneml mimarieser Kurtuba Cami dis 786), Glan syanlar sonucu Endilis EmevtDevot, avnld Bu pargalardan biri Bent Anme? BEN] AHMER DEVLETI (1238-1492) 3 Naskent Girmata. dnemi 3 fragon Kral Ferioand, Kastiya Katigess Isabella Braerens(460), on yl sonta ise be ike eee bitlesmistir: Boylece ‘da si i ye Bet Aber Devens ee Micadley Bont Adar Bunun “sonscinda snot etl Yahuaiterin de ebanya'dald varigina tu duaeset, ae Wellstone £08 penile, Ot kso, Osmania soaderage senileriekicarma alti sanat merkeci 38 Beni Ahmer Devleti‘nden bu gine dek kalan en. Snemli mimari eser El-Hamra Saray dir © Baskent Bagdat gebridir. © Kurucusu Ebul-Abbas Abdulla. G Emeviler déneminde oldugu gibi Abbasiler doneminde de Istanbul kugatlms; fakat alinamamistr. G Abbasiler en. gigld déinemlerini Halife Harun Regid doneminde yagadhlar © Abbasilerin merkezi_otoritelerinin_zamanla zautflamas tizering, merkezden wak bolgelerde ‘bakimsiz devleler ortaya qk, Abbasiler'n zaysflamaspla ria gikan devieler SS ee 37 W_ranh $i hanedan Biveyhogullan, Bagdat' iggal tti(o4s). Bir asiedan uzun siren bu baslaya, Hyak Selguklu ikindan Tugrul Bey son ‘erdi(i055,1057) Hale, Tugral Bey’ “Bogunun ve Batimn Sultan’ ilan ett. Selgukle Tirkleri, Islam diinyasimin en Gnemlt siyanal gled haline geld. W Mofo! kikenlt Mhanh hoki sag8'de Bagdats ele gecirip yalap yl bislikte Abbasiler sona ermistie™. AbD: Devlet Teskilatnda Turkler © Talas Savagi (751): KarlukTurklerinin destekledigi Abbasile, Cinllei yenmistir. Bu savay sonucunda Tiirkler arasinda [slamivet_huzla jayslmaya baslamastir ‘NOT; Tirkler arasinda islamiyetini Emeviler dOneminde ~ defil de Abbasiler_ doneminde yaylmasinda Abbasilerin_esitlikei_politikast ctkili,olmustur,Abbasiler, Emeuilerin_Arap tu 2 ap a I © _Hoalifesi Memun déneminde Turklerin Abbasi ordusondali énemi arth Halife Mutasim déneminde Turkler Snemli deviet gorevierine ve ordy komutanhMarina getirid TarMlerin askeri Seellilerini korumak amaciyla Safest yelrizrds “SAMARRA" yh iss, tid. _Bizans saldinlanna kargi Abbasi topraklarim orumak amaciyla Anadolu‘aun glineyinde (Adana, ‘Tarsus, Maras, Malatya, Diyarbalar) “AVASIM” adi verilen sehirer olusturolda. Bu sim bolgesine Turkler yerlestirili. Abbasiler’de Hangi Kurumlar Vardi? J er rina ta ‘Suxta tesla, gehinlerin gdvenlinisaglamalda ebrevlid lak: Gindimiiadeki Adalet ‘akan gibidic Adi teskilatin baginda yer air veadalet iglerini yonetird © Merah Half tka, Abus deveinin sora emesinden sons ie tartan sil Mogolarcan Kaya baer ‘Abus haliflerinnoyendn bi}, Memok olan tarefindan alte ian eid Fala bora blfeninbigir yet yok ‘Shlece seaboard aru Sultan Slim 156-17 yank Mos eee Memiokere ton vermes!” sine Halk, Osan ‘arama peri D Abbasiterde deve islerinin génilatigdivanar nelerdir? Divam Tevkt: Devletin yor igleriniyritir: Disanil Ceys:Askerik klerwie ig Divan Bestimal: Desetin gue drier iledgtleni. BkamMezalims Wer it kann sGrisudiga ve Harare bopland ye Bee Yahsekmabkeme, BHP yet © Divaniil Berid: Posta hizmeti vermek amaciyla ‘earuld, Abbasile: askeri ve sivast alanda dedjil; bilim tir a patermislerir NOT; Tolanofullan ve thier fsa sede Br haya gok geist, Bu donemder tine, i ee ssa £2 gonemll” Kiltir ve" medeniyet.merkeriod | YKt'malannin en’ neni sebebt wo ‘kurulmustur, tn ise Arap olmasidir. ee YY ALA orn TURK-SLAM DEVLETLERI @ Baskenti Kahire @ Kurucusu ve en Gnemli hikiimdan Selahaddin Eyyubl ‘TOLUNOGULLARI (338-905) > Kurucusu Tolunojlu Ahmet, > Baskenti Fustat (Kahire) Abbasilern otorite boslugundan _faydalanarak ‘kuruldu, Abbasiler tarafindan yall % NOT: Misir'da kurulan itk Tark devietidir, > Yoneticieri Tirk, halla Arap'ar. > En Gnemli mimari eseri Tolunoglu Ahmet Camifdir. Selahaddin Eyyubi ar71-1193) biyik roles) “ettin ‘Savagi(18/Yinda Haghlan yenerek, kutsal shir Kadas'atteehlerden ger alms olmalari. @ Kudis'in yeniden Mislimanlann eline gegmesi {eerine (Kudis'salmak in) LESLOLLER AR SITIES (285.969) ‘wapalds (2389-1192) Korn Mubammet bin Tugs (© Baskenti Fustat (Kahire) : © Missa karan iin! rk det olup, Patiniler tarafindan yg a a ® NOT: Hicaz bilgesine hakim olan ilk Tiirk devletidir, 38 MEMLUKLER (250-1517) ™ Exyubilere son veren Aybek kurulmustus. ‘Dou Akdeniz’deki Hach devietlerini ortadan Kaldirarak, Haghlarin blgedekivarigpna son each Misi, Suriye, Fiistin ve Hien balglerinde bakin " Mogollann —_yenerek __iferteyislerini gurdurmuslardir. Ayn _Gatut—Savaginda ndiler- C260). Mogollarin Surive ve Misr‘ ele ecirmelerini engellediler, tarafindan Avm Caliat'n zésteren, ietadriea’® ™ 1517'de Osmanklara gecinceye kadar Haliflik, Memlukdanin korumasidaydh (12611537) % Memlikerde, nkiimdarhik babadan ofa faiimder card. Hokimdar, askelerteafindan sein Bo duran, ieans bozulmasina ve sk sk hikodar Seine neden clyorda » NOT: Hitkiimdarhkta_veraset_anta olmadit icin Memliiklerin varligy Osmanh daha wesine_karsin_hiiktimdar sa daha fartadie. BiLiM MEDENIYETI © tle. Deggambe(eav) Dongen Islam devletinin baskenti olan Medinede Hz Peygamber‘ingiindelik hayatim ve faaivetleiai Srdurebilecegi bir mesct yapikmigh, Meseid-i Nebevi ‘ad verilen bu yapmnin bir blimé de egitim ve dfretim faaliyetlerine tahsis edilmigtiz, Ejgtim ve dgretim faoliyetlri icin ayrlan kisma suffe adh verimisti, Burada fitim gorenlere de “Ashabi Suffe(Suffe Ashabs) denilmekteydi 5. stbbesiler Bongmi Bilim ve Kattan: © BEYTOL HIKME (Hikmet, Bilgelik Evi) Onacain en dnemit bilimler akademist kuruldu (aif Memun tarsndan 890 selina Beytil Hilume; “terctime evi, akademi ve Kiitiphaneyi binyesinde banndimaktayds Deytl Hikine'd fori alantarda galiza begok bie sims ies epatcakaie. sr Yuksekdfrenim Kurumu(akademi)olmasinin_yant Srv guna true pene cman, Pat yerditerciime evi): Grekce, Suranice, Farsca git Ail dilerde yarlmiy gap aanlaa(feck, Soy astronomi, matematik vs.) at nel exerer Avapea'hg tereime edlmist Beytil Hikme'ds bulunan kiitiphane de déinyanin en zenginkituphanelerinden bya Biylece bu kurum, bilimsel bilgi bistkiminin olugmasinda nem kathlan elmustur © ait yapimm dicen. tk noe Semerkan(756) adundan da basta BaBdat olmak aere geil yerrde kip dretinin bagiatlor AvrupallarY26 sepima Mislimeriaden Bender: Kage i, ysyldan aren rugs Sretimeye baslanmaer © Uede,medresderia ve katiphanlerin bested can bin haya ard Astromomi gala icin Bpéat ve Sam’ da rasathane (gSalemevi) erulmstu ee © Astronom,cofratva, up fk, Kimya, each, teri atematk, flee vb. alanlarda Snel gala ap {ic Snel yatsekogetin frum, Sku vexs Niamililktaraindan bapdattahoron air 085-1067) islam Ultiir Havzalars (Balgeleri) Miislimanlann urmug olduklan devltlrin tinirlan genisledikge farkhhiltir ve medesietie kearglagiims; Miiskimanlar hig tereddit ctimedes he kiltirlerin bilgi bivikiminden faydalanmalerde Grellikle | Yunan, Iran ve "Hint hilton ‘earglagmalannda ‘bu Yunancadan, Farsgadan ve Hist ailinden “gest alanlarda yaualmig ceesder(eeee eebiyat asronom, * matemath) Arapeaya virmislerdir. Yaklayik ytiz ylgs0-850) yom bee fehl aovam’ tle heme ae Sonucunda islam kiltir "ve ‘medeniyeti weenie Misliman dlimler edindikien bu bilge! gefgtern ec ve yeni bilgler Getmislerdit, Mislimantariy yas lduklan kitaplar ise bu sefer, Avrupalila taraindag Arapga'dan Latinee'ye terciime wilt, Boylece Miiskiman_ alimlerin. eserles, Avrupa'daki bilmsel aelismeler izerinde &neml etkiler yapmngt, Bilgi birikiminin artmasyla Islam dinyasinda ‘kultirel agidan bir yd gibi parlayan ban bélgeler (Ghavzalas) ortaya ghmsur: Ends, Bagdat, Horas Bu kilt bélgelerinde éneml bilimsel merkealer vardh Enduliis Bélgesinde: Kurtuba ve Giroata medreseleri Bajdat Balgesinde: — Beytil Hilme, Nizamive Medresesi, Bagdat ve Sam rasathaneerigézlemew), Glindigapur up okulu Horasan BOlgesinde: Nisbur, Semerkat medrese, ‘Ulug Bey Rasathanesi Sfetim kurumlan ve Islam Medeniyetinde Alimler % FARABi (870-950): Turk filozof.Yunan felsefesinden esinlenerek islam felsefesini gercek anlamda kuran kigi olarak kabul edilir. tbni Sina ve {hni Rigd uzerinde etl old. Farabi, mantik imine katlalarmdan dolayt Aristo'dan sonra “Ikinei Ofretmen” lakabyyla anikmsbe. BatYds Alfarabius ismiyle tam. 40 # IBN SiNA (980-1037): Filozot ve Onacay tubbinun nde gelen temsilcisi. Batida “Avicenna” ‘advyla tanimr. 250'den fala kitabn var, Tibbm Kanunu(Ei-Kanun fit-Tip) adh kitabs XIL-XVIL yiignllar arast 500 yal Avrupa’da temel up Kitab olarak okutuldu. LbgiSima'ner “Tibbon Kaun” (El Karem DBladh sci IBN-L ROSD (1126-1198): Kurtuba'da_dogan ibn-i Rig felsefeden ubba get bilim dallaryia Aig yaklagk 94 eser yazmigr, Bata Averroes aya bilinie ‘Bata Afito‘nun exererine setcdigi agama yorumlanya tanandh * HARIZMI (780-850): Arapea yazan matematiky, gikbiimes Mike CEBIR. kitabani (HisabeT- Cebr) yazan ve Batya cebii dfreten bilgi. Eseri Bau ilerine evrlerek Avrupa'daki Unvverstelerce yllarea okt, + BIRONI( 973-1061): Astronomi, matematik {ak up, cogratya, tar ve dlr lari basta olmak zere cei alana Enemh eseror veren, Turk ~ Islam “ve. enya tarhinin en taninmig Sn adamaindon Bi CABIN b, HAYYAN (ras-819) Teo ve deneysel gahgmalarpla.Kimyanin gligmesinde Sneml rol stlenmitr,Bigok Kimyasal begin, Jmyasal alet ve sirecin uygulayics olan Gabi, ‘modern kimyanta kurucusu olarak kabul el. Not: Ders notunun hacmi diisinilerek, yukanda, Islam élimlerinin sadece bir sma verimistir. 6. UNITE TORKLERIN ISLAMiyET?i | KABULU VE ILK TORK isLam @ Hz. Omer Hz. Osm DEVLETLERi Tirklerin Islamiyet’i Kabulii: © Titk-Arap lliskileri ‘Tirklerle Komsu olundu, ‘Tirlderle ilk savaglar basladh azar ‘Tiirkleri Kaflasya‘da islam ordulanyla sssngs ? Turkterin mist pe ides devlet ve _orduteskilaninda 7 ildi. Tiskler arasinda Islamiyet hla yayild ® Telos Savesiinin Sonuglan nelerdir? Orta, Asyarnm Gin epementigine girmesi engellendi Turklerle Araplar. arasindaki savaslarin yerini dosttuk iliskileri ald Tiirkler arasinda Islamiyet hizla yayildi (Karluk) Tirkler Abbasi devletinde gérev yapmaya bastams Tatas Savas, Tiirk-islam baslangier oldu Kagnt ilk kez Gin diginda (Semerkant'ta) iretilmeye baslandh. (Riiltirel Song) tarihinin Eaktdrler Nelerdir? Géktanninanesile Tek-Tanesinanenin benz % Islamiyerteki aires, cennet ve cehennem eee ee Kavramlarsnin betizerlerinin “Tistlerce de bulunmass (oemog, tame) Trklerdeki hurban Kesme Adele Islamiyet ek urban ibadet arasindakibenceik {slam dinindeki blak Krallarii Torklerin ahlak anlage wygun mas Turkderin ‘chan hakimiet Ape Islamiyet ki chat anlayignin benasgmes Misliman’ teearlarin nek yasantisinin isi ‘Abbaslein hoggdri ve esi! potas 41 © Térklerin islamiyer’e Hizmetleri ‘Plirkler tarih boyunes biyik devletler kurarak Islamiyet'n Asya, Avrupa ve Afrika'da yayilmasiat sailadirlar Gazneiler, salads, Abbasler $i Biveyhogullan. kars1 korudula, Selgukiular déneminde Hach Seferlerine karst tmiicadele derek Miislimanlarn Korunmasinda ‘inemli rol istlendiler. Osmanhlar dineminde Islam'm Avrupa'ya dofru vyayilmasim safladila, Ditcok bilim alaninda énemli bilim ve edebiyat adamlan ile mimarlar yetgtirip bay medreseer, ‘asathaneler, bilim merkezler, kutiphaneler vs, Jeurdula KARAHANLILAR (s40-1212) Korucusu Bilge Kil Kadir Han’dir, Karluk, Yagma ve Gigil boylan tarafindan urulmustur Orta Asua'da_kurulan ilk Miistiman ” iscsi fslam’in Hindistan'ayayalmasins Merkezi Balasagunéur, DDogu ve Bat olarak ki yonetime sahiptir. Satuk Bujra Han zamaninéa ‘edildi, Misliman olduktan sonra abdilkerim im alan Satuk Bugra Han, Tirkler erasinda ilamiyet'n yayilmastigin micadele etmis ve bu nedenle EhMiicahit, “ELGai unvanlan ile anim, © Karshanhlar aymlehlar, Karahanhlar = Doiu Karahanhlar Batt Karahanhlar a2n1-Karahitaylar 1212-Harzemgahlar 1o42de Dofu-Bati olarak ikiye > tamamen Tirk bdlgelerinde » Arap ve Iran etkisinde kalma. Islomivet onesal Tark devia enlouisin. en igh ‘Yenaiten Tark-islam devigtidir, iXut enlayn’, “itkenin hanedann ortak Trak olmast’, “ikiliteskilat (doguchaty Qakan vnvanlarnin kullanimas gibt Selita” Ce urumun bu durumun en belirgin gtergeleiaie S| NOT: Hem yineticileri hem de halla Titrk olan tek Tiirk-Islam Devletidir, © Kerdhanblar Snemli bir tanm ve ticaret dhespd Hpek Yolu'nun Karahanh topraklarndan gegnost, ticaretin gelismesini salamat © Kerahaniler, ticareti geligtimmek ign “REBAT" adh ‘verilen ilk KERVANSARAY lan yapmisti. © fk medrese de Karshanllar Yapimiur."Semerkant Medes). Bere siteni wana Karahonblar, hurudaf blgenin bis . cografyass olmasi, halkanin Tiirk ve resmi dilinin Tibrkes olmast bi eeserden dolayt Tir ini, adet ansutan devlet ofmustur, _ NOT; Hasan Sabbah" in kurdugu Batik ‘mezhebinin merkexi Alamut Kalesi'ydi, Fedaileri vasitasyla Selguklu deviet_adamlanna suikastlar izenleyerek "SelguklaDevletininzayiflayip yilalmasinda etl olmustor. ‘& ‘Tim hanedan dyelerinindlkeyi yonetme hakkt Dulundugundan, Melikgah olunce(1092) "ofullar arasinda taht kavgalan yagandh, ° Merakien ‘asan Sabbah: (61. Alanat 1118). Ofseiink Rey'de yop Omer Hayyam ve Nizamilmai ile bite rerio gage ve con rkadayolduu yolundal ples gxeke bpdayna. O¢ il Mind al 1076-1079.Arinn aa dnd, Coverings folabalkve slab bie mie ket alums Dagar,” Almst alsin le ges (1050). Sabbah, Sele Bat Kynaklangs ‘script sere etl misirne cones etek yo [tis yymaya gals de sis ve aka Hagan (yb Hashana nk diye and. Kurdufu pl Sai frum Sinden "yilea sone Hilgy'euaAlsmuty ele tsirmesie oad ald (1286, Osullan birbirleriyle mieadelelert somucu tabta Bestiler; > Muhammed Tapar (104-1118) > Seneer (1118-1157) Sencer dénemi, Selgukiulann _son_parlale Onemicir. "Sultana Azam unvanim almaytr & KATVANSAVASI (4a) ‘Moo asilh Karahitaylar ile Selguldular arasindald siyasi gerlim nedenivle iki taraf savagim; savasi Karahitaylar kazanmistr Sonueu Nedir? Y Selcullular yikahs stirecine girmislerdir. Sultan Sencer, bu siiregte dilkesinde yasayan ‘Ofualarin veri ddemek stememeleri ve isyan etmeleri Uzerine Ofualarla savagrmg; yenilmig ve exit ‘edilmistir(1153). Bir sie sonra kortulmussa da devleti toparlayamadan dlmistir(11s7) & BOVOK SELGUKLU DEVLETI'NIN YIKILMASIYLA ORTAYA CIKAN DEVLETLER NELERDIR? rake Horasan Selgukdulan = Kirman Seleuklulan: * Suriye Selouldularr © Tirkiye Seleukdulart Geviel_adamlary _verilidi, Osmanblarda Atabeylere “LALA” denilmisti. ss Atabeyler, —— devietin —_ zayyfladgu zamantarda bulunduklar: bélgelerde, yonetimi ele gegirip devletler kurmuglardir. “4 BOYOK SELCUKUU DEVLETP’NIN YIKILMASIYLA | ‘ORTAYA GIKAN ATABEYLIKLER NELERDIR? Atabeylikler © Fars AtabeyligtSslgrslr) © Azerbaycan Atabeyligi ({idenizopullan) 4 Erbil Atabeyligt(Beg-Teinofullan) & Sam Atabeyligi(Borililer) 4 Muoul AtabeyligiZengier) oh BlyikSelqulduDadetfrinVikra Sebeeri @ Hanedan igerisindeki taht kavgalar. @ Ogurlarin’ devlete Kiistiirilmesi ve ayaklanmast fm Atabeylerin§ bajamsuwhklanm —ilan etmeleri Hach Seferleri Karahitaylarin saldinlart @ Fanmilerin, Batunilerin ve Abbasi hhalifelerinin Selguklularm aleyhindeki faaliyetleri BOYUK SELCUKLU DEVLET?’NDE YONETIM VE TOPLUM YAPISI Devlet Yénetim Yaprsi:islamiyetten dnceki ‘Took deve glenafinde oldu eb Biyak Seouy Devietinde de iilke, hiikiimdar-ailesinin_ ortak ‘malt kabul edilmigtir. Selgukiularda devletin tek temsifeisi sultandir, Hilkiimdar, toreye ve Islam ‘nulcukuna uymak zorundayd. Hukiimdardan sonra devlet kademesinde en. yethili kisi vezirdit, ilk Tirk devletleindeli Kut ‘anlayisi Selguklvlarda da devam etmistir. Wikimdar, ailesi sarayda yasardh. Hdkiimdann sgahsina_ bags ‘olan saray, aym zamanda devletin, yonetildigi yerdis. Karahanh vesilri yugrus unvanimkullanirken, Gazneli ‘vedieer hice unvamiskullanmast 46 @ takamdariik Bagumarzlih) iyaretleri ‘Nelerdir? © Para bastirmak: Tahta gkan her hikimdarn ik igslerinden bis, tzerinde admin, unvan ve Takaplanin bulindugu paralar bastrmakt. © Hutbe okutmak:Cuma namazlannda okunan Ibutbede o ilkenin hikkimdanmm adi, unvant ve lakaplan sdlenitc © Nevbet galmak: Askeri bir _orkestranmn hhikimdann sarayanin veya cadinnin Gniinde namaz vakitlerinde — davul galmast © Tugs Tepesine at kuyrugunun lollan baglanmiy muzrak © Taht: Hikimdar olmann ilk gistergest tahta oturmaktr. Bayrak: ‘Otag: Hikimdann gadinna denir Getr: Hukimdann bagimn izerinde tutulan Faktimdarlik semsiyesine deni. Teraz: Ozerinde hukimdarlarin ad ve lakaplanimin iglenmis oldu, sislemeli el siyilere denir. @ Bayak Solguklulerde Diventar Nelerdir? @ Ckonomik Hayat Has Arazi Araxi e azk: Geliri hiikiimdar ve ailesine ait topraklar ea © Iikta Arazi: Bu topraklanin vergi goliri bir gorev Karghfnda ordu mensuplanna birakahr. tkta fahipled, devletten mag. almazlar; kendilerine verilen. topraklarin vergi geliri ile gecinirler. Gelilerinin bir balla tle asker beslerler. Savay Samanmda bu askerlerle orduya kata. © Milk Arazis Kigilere sit arazi. Toprak sabibi topragysatabilir, miras burakabilr © Vakif Arazi: Devlete de kislere de ait olmayan arazi. Devlet tarafindan valf hizmetine biralalmsy frasilerdir. Milkiyeti de geliri de vakfa aittr. Gelisi hayrr kurumlarna ve sosyal kurumlara aynlan arazi Divan: | Saltanat Her tirli devlet isinin goriisilip %@ Orda Teshilott Buyiik ‘rarara baglandiba yer Divan) larda ordu kag kisimdan Niyabeti Wkimdar bagkentte _olmadhginda Saltanat evetislerine bakar Divan Istifa | Devletin mali gleri ‘Ordunan | Gorevi ve Orallikior : ede i Taken bah Bint ia Sesarna sare Cy eran ‘ivan rat _| Male ar le dene ates ue i Se aa Divaniinga | Devlet ig ve dss yazugmalarim yapar. Farkh milletler ve savas esirlerinden DiS E | Peeve lnhedopned vee eS Sean Divan “Ar siyasi suglara bakar ‘Mezalim. Ayes en jist mahkeme Tirkmenlerden savag zamani orduya ‘vans Bezalin(ader, bao), c= yikec | emo aan la ee, Dieamy Mesangial, be Unicare te geen Te i ‘Ulkenin neresinde bir haksizhga ugrayan varsa, bu mide temes Seu pe a Ayrica, deviete kars1 iglenen siyasi suclara da bakardh. ku ordulanina katilan birliklerdir. © stoah eee " Saray tegkilatinda gagnigir(hikiimdari sofrasint hazirlayan ve hitb sbeoetht Salen eee tan Kin candar(ikindor ve sary hannala giro fuel cata iar ela ora ip prs uy nd falmalana apna can eels netlyen ie “‘hiicib"! -hiecdb” denirdi. oon a topragin gergek milkiveti devlete aitti. Toprakta Gahgan Koyli ve giftgiler elde etter’ Grin fizerinden devlete ‘vermeleri gereken vergiyi, een gretendnif tmat ipa = NOT: Ik defa halife Hz, Omer tarafindan ‘uygulanan bu toprak-askeri-ekonomik sistem, Seleuklularda ikta, Osmania timar adin alrgtr ‘Tumarlt sipahi, bu vergilerden bir kasmm kendisine ayant. Geri kalanla ise ath asker yetistirird. Toarhsieah © [kta Tima) sistemi*nin Faydalan nelerdir? ® Deviet, tiretiminin denetimini ve sireklilgini salar; tarimsal iretim arta, @ Hazineden para cikmadan savaga haar bir ordu dulunduralur. @ Vergi toplamada kolaylik saglamr. Bu sistemle ilkenin her tarafina yayilan askerler sayesinde givenlik saglamr, @ itkta sahibi devict adamimn ve bélge memurlannin maaglan kargilanit. ‘© ocebelere islemeleri igin toprak verilerek yerlesik hayata gesmeleri saflanr. @ aa Kaynajym islam’dan ‘Hukimdar tarafndan alan Kanunlar ve

    You might also like