TİCARET SİCİLİ
A. Ticaret Sicili Örgütü
Ticaret sicilini tutma görev ve yetkisi,
Gümrük ve Ticaret Bakanlığının gözetim ve
denetiminde ticaret ve sanayi odaları veya
ticaret odaları bünyesinde kurulacak ticaret
sicili müdürlüklerine aittir.
Bir yerde oda mevcut değilse veya yeterli
teşkilatı yoksa, ticaret sicili,
Bakanlıkça belirlenecek bir odadaki ticaret
sicili
müdürlüğü tarafından tutulur (TTK m. 24/1).
Ticaret sicili, ticaret sicili müdürü tarafından
yönetilir.
Ticaret sicili müdürü, oda meclisi tarafından
Bakanlığın uygun görüşü alınarak atanır.
Bakanlık, ticaret sicili müdürlüklerinin
faaliyetlerini denetlemeye ve gerekli
önlemleri almaya yetkilidir. Müdürlükler,
Bakanlıkça alınan önlemlere ve verilen
talimatlara uymakla yükümlüdür.
Ticaret sicili, kamu kurumu niteliğindeki
meslek kuruluşu olan odalarca
tutulduğundan resmi sicil olarak kabul edilir
ve bu nedenle sicilde yer alan kayıtlar, aksi
ispat edilinceye kadar doğru sayılır (TMK m. 7).
B. Ticaret Sicilinin Tutulmasından
Doğan Sorumluluk (TTK m.25/2)
Ticaret sicilinin gerçeğe ve usulüne uygun
tutulmamasından doğan bütün zararlardan
Devlet ve ilgili oda müteselsilen sorumludur.
Devlet ve sicil görevlilerini atamaya yetkili
kurum, zararın doğmasında kusuru
bulunanlara rücu etme hakkına sahiptir.
Ticaret sicili müdürü ve yardımcıları ile
diğer personeli, görevleriyle ilgili suçlardan
dolayı kamu görevlisi olarak cezalandırılır ve
bunlara karşı işlenmiş
suçlar kamu görevlisine karşı işlenmiş sayılır.
C. Sicil İşlemleri
Sicil İşlemleri: Tescil, Tadil (değişiklik) ve Ter
kin (silinme)
Sicil işlemleri, “sicil esas defteri” üzerinde
yapılır (TSY m.12/1). Tescil, kural olarak
istem üzerine yapılır. Ancak istisnaen, yetkili
kurum veya kuruluşun bildirmesi üzerine
yahut sicil müdürlüğünce resen yapılması da
mümkündür (TK m. 27/1).
İstem Üzerine Tescil:
Tescil istemi ilgililer, temsilcileri veya hukuki
halefleri tarafından yetkili sicil müdürlüğüne
sunulacak dilekçe ile yazılı olarak ya da
elektronik ortamda yapılır(TK m.28/1; TSY m.
23/1).
Bir hususun tescilini istemeye birden
çok kimse zorunlu ve yetkili olduğu takdirde
kanunda aksine hüküm….
Tescili isteme süresi, kural olarak
onbeş gündür. İlgili müdürlüğün yetki
çevresi dışında oturanlar için bu
süre bir aydır (TTK m. 30). Bu süre, kanunda
aksine hüküm bulunmadıkça, tescili gerekli
işlemin veya olgunun gerçekleştiği;
tamamlanması bir senet veya belgenin
düzenlenmesine bağlı olan durumlarda, bu
senet veya belgenin düzenlendiği tarihten
itibaren işlemeye başlar.
Tescil edilmiş hususlarda meydana gelen her
türlü değişiklik de TTK m. 30’da belirlenen
süre içerisinde ilgilinin istemi ile tescil olunur.
Tescilin dayandığı olgu veya işlemlerin
tamamen veya kısmen sona ermesi ya da
ortadan kalkması durumunda sicildeki kayıt
da kısmen yahut tamamen silinir.
Yetkili Kurum veya Kuruluşun Bildirmesi
Üzerine Tescil:
Bu yolla tescilin yapılabilmesi için kanunda
veya yönetmelikte hüküm bulunmalıdır.
TTK m. 33 düzenlemesi, bu tescil şekline
örnek olarak gösterilebilir. Madde
hükmünden anlaşılacağı üzere, burada ticaret
sicil müdürünün resen tescil yetkisi
bulunmamaktadır ve tescil işlemi ancak
mahkeme kararına istinaden
gerçekleştirilebilmektedir.
Resen Tescil:
Resen tescil için kanunda veya
yönetmelikte hüküm
bulunmalıdır (TTK m. 27/1).
Örn: Merkez kaydının silindiğinin ilgili
müdürlükçe bildirilmesi üzerine şube
kaydının…
D. Ticaret Sicil Müdürünün Görevleri
İnceleme Görevi: TTK m. 32/1, 2, 3.
 TİCARET SİCİLİ
Geçici Tescil (Muvakkat Tescil): TTK m. 32/4
Çözümü bir mahkeme kararına bağlı bulunan
veya sicil müdürü tarafından kesin olarak
tescilinde duraksanan
hususlar, ilgililerin istemi üzerine geçici olarak
tescil olunur. Ancak, ilgililer üç ay içinde
mahkemeye başvurduklarını veya
aralarında anlaştıklarını ispat etmezlerse
geçici tescil resen silinir. Mahkemeye
başvurulduğu takdirde kesinleşmiş olan
hükmün sonucuna göre işlem yapılır.
Tescile Davet : TTK m. 33
Sicil Müdürünün Kararlarına İtiraz (TTK m. 34):
İlgililer, tescil, değişiklik veya silinme
istemleri ile ilgili olarak, sicil müdürlüğünce
verilecek kararlara karşı, tebliğlerinden
itibaren sekiz gün içinde itiraz edebilirler.
İtiraz, sicilin bulunduğu yerde ticari davalara
bakmakla görevli asliye ticaret mahkemesine
dilekçe yapılır.
Kural olarak, yapılan itiraz mahkemece
dosyaüzerinden incelenerek karara bağlanır.
Ancak, itiraza edilen karar, üçüncü kişilerin
sicilde kayıtlı bulunan hususlara ilişkin
menfaatlerine aykırı
ise, itiraz edenle üçüncü kişi de dinlenir.
E. Ticaret Sicilinin Aleniyeti (m.35)
Ticaret sicilinin içeriği ve müdürlükte
saklanan tüm senet ve belgeler herkesin
incelemesine açıktır.
İncelenen belgelerin suretleri alınabilir.
Tescil edilen hususlar, Kanun veya TSY’de
aksine bir hüküm bulunmadıkça ilan olunur.
İlan, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile yapılır.
TTSG’ni çıkarma görevi, T. Odalar ve
Borsalar Birliği’ne verilmiştir.
F. Tescil ve İlanın Üçüncü Kişilere Etkisi
Ticaret sicili kayıtları, üçüncü kişiler
hakkında, tescilin TTSG’de ilan edildiği; günü
izleyen iş
gününden itibaren hukuki sonuçlarını doğurur.
Ancak, bir hususun tescil ile beraber derhâl
üçüncü kişiler hakkında sonuç doğuracağına
veya sürelerin derhâl işleyeceğine ilişkin
özel hükümler saklıdır.
Üçüncü kişilerin, kendilerine karşı sonuç
doğurmaya başlayan sicil kayıtlarını
bilmediklerine ilişkin iddiaları dinlenmez (TTK
m. 36/3). Buna sicilin olumlu etkisi denir.
Tescili zorunlu olduğu hâlde tescil
edilmemiş veya tescil edilip de ilanı zorunlu
iken ilan olunmamış bir husus, ancak bunu
bildikleri veya bilmeleri gerektiği ispat edildiği
takdirde, üçüncü kişilere karşı ileri
sürülebilir. Buna sicilin olumsuz etkisi denir.
Kanunun “Görünüşe Güven” kenar başlığını
taşıyan 37. maddesi uyarınca; tescil kaydı ile
ilan edilen durum arasında aykırılık
bulunması hâlinde, tescil edilmiş olan gerçek
durumu bildikleri ispat edilmediği sürece,
üçüncü kişilerin ilan edilen
duruma güvenleri korunur.
G. Ticaret Siciline Tescil İle İlgili Hukuki
Sorumluluk
Tescil ve kayıt için gerçeğe aykırı beyanda
bulunanlar, bu beyanlara dayanılarak yapılan
tescilden dolayı zarar gören üçüncü kişilerin
zararlarını tazmin etmekle
yükümlüdürler (TTK m. 38/1).
Ayrıca sicilde yer alan kayıtların kanuna
aykırı olduğunu öğrendikleri hâlde
düzeltilmesini istemeyenler ve bir hususu
tescil, tadil ya da terkin ettirmeye zorunlu olup
da bunu yapmayanlar, bu kusurları nedeniyle
üçüncü kişilerin uğradıkları zararları tazmin
ile yükümlüdürler (TTK m. 38/2).
H. Ticaret Siciline Tescil İle İlgili Cezai
Sorumluluk
Sicil müdürünce verilen süre içinde tescil
isteminde bulunmayan ve kaçınma
sebeplerini de bildirmeyen kişiler, sicil
müdürünün teklifi üzerine mahallin en
büyük mülki amiri tarafından bin Türk Lirası
idari para cezasıyla cezalandırılırlar (TTK m.
33/2). Yine tescil ve kayıt için gerçeğe
aykırı beyanda bulunanların, ikibin Türk
Lirası idari para cezasıyla cezalandırılmaları
kabul edilmiştir.